เสนทางสความยงยน: วธคดและมาตรการทางเศรษฐศาสตร

TU103: Life and SustainabilityModule 1

“You must be the change you wish to see in the world.”

–Mahatama Gandhi

OUTLINE

• วธคดทางเศรษฐศาสตรกบความยงยน• นยยะเชงนโยบายเพอความยงยนจากวชาเศรษฐศาสตร• บทบาทของปจเจกชน ชมชน ภาคเอกชน และรฐบาล• กรณศกษา: Germany Energy Transition

มมมองทวไปเกยวกบแนวทางแกไขปญหาเพอความยงยน

การศกษาสราง

จตสำนก

• คณคดวาการศกษาและการสรางจตสำนก เปนวธการแกปญหาทมประสทธผลสำหรบปญหาความไมยงยนและบรรลถงความยงยนหรอไม?

มมมองทวไปเกยวกบแนวทางแกไขปญหาเพอความยงยน

การศกษาสราง

จตสำนก

ปญหาสำคญของการแกปญหาดวยการศกษาและการสรางจตสำนกเพยงอยางเดยว

• คนมจตสำนกมกถกเอาเปรยบจากคนทไรจตสำนก

• สดทายคนไรจตสำนกไดประโยชนทงหมดไป

มมมองทวไปเกยวกบแนวทางแกไขปญหาเพอความยงยน

ทางเลอกของการกระทำ

การกระทำทยงยน

การกระทำทไมยงยน

เพมประโยชนลดตนทน

ลดประโยชนเพมตนทน

POLLUTER PAY PRINCIPLE: PPP

•Polluter Pay Principle: PPP

•ผใชมลพษ ปลอยมลพษและสรางผลกระทบภายนอกทางลบแกสงคมและสงแวดลอม ผใชมลพษตองจายเพอชดเชยผเสยหายและฟนฟความเสยหาย

•เพมตนทนà ผลตนอยลงà ปลอยมลพษนอยลง

POLLUTER PAY PRINCIPLE: PPP•ตวอยางมาตรการทมาจากแนวคด PPP•การเกบคาปรบการปลอยมลพษ (Emission Fee) :

•หากคณปลอยมลพษมาก คณกตองจายมาก .

•การซอขายใบอนญาตการปลอยมลพษ (Tradable Emission Credit /Cap-and-Trade)• รฐบาลจะกำหนดปรมาณมลพษสงสดทอตสาหกรรมนนสามารถปลอยได•ปรมาณมลพษสงสดจะถกแบงเปนโควตาหรอใบอนญาต แลวจงกระจายใหบรษทตาง ๆ ในอตสาหกรรม

•บรษทสามารถปลอยมลพษตามโควตา/ใบอนญาตทไดมาเทานน• ใบอนญาตสามารถซอขายกนได บรษททจำเปนตองปลอยมลพษมากกวาใบอนญาตกตองไปหาซอมาเพม ฉะนนโดยหลกการแลว หากคณตองการปลอยมลพษ คณกตองจายเพม

POLLUTER PAY PRINCIPLE: PPPOil spill – Samet Island, Rayong Province

Lower Klity Creek – Kanchanaburi Province

The Map Ta Phut Industrial Estate

PAYMENT FOR ECOSYSTEM SERVICE: PES

•Payment for Ecosystem Service: PES

• หลกการทสำคญ• เนนการมสวนรวมของผทไดรบประโยชนจากระบบนเวศ• ผคนในพนททไดรบประโยชนจากบรการจากระบบนเวศควรจะตองจายใหกบผทดแลระบบนเวศนน

• ผดแลระบบนเวศนนจะไดมแรงจงใจในการดแลระบบนเวศนนตอไป

Ecosystem Serviceคอ ประโยชนทงทางตรงและ

ทางออมจากระบบนเวศท

สงผลตอชวตของมนษย

กรณศกษา: ลมนำแมสา จงหวดเชยงใหม

11

เขตตนน'า

Source: Andreas Neef and ChapikaSangkapitux (2013), Payments for Environmental Services in Thailand: A Review of Discourses and Practices

เขตปลาน'า

ไมใช PESUpstream

Downstream

หากไมใช PES คนตนนำอาจใชนำเพอการทำเกษตรเชงเดยว และทำใหนำเสย

จากการใชยาฆาแมลงและปยเคม

นำขาดแคลน

นำปนเปอน

คนปลายนำกลายเปนเหยอ

ของพฤตกรรมของคนตนนำ

ประสบกบความขาดแคลนและ

การปนเปอนของนำ

ความขดแยงระหวางคน

ตนนำ กบคนปลายนำ

WITH PESUpstream

Downstream

คนตนนำกลายเปนผใหบรการ ดแลปาตนนำ

และระบบนเวศ แตเขากจะมตนทนคาเสย

โอกาสจากการไมไดทำเกษตรเชงเดยวนำสะอาดไหลไปยงปลาย

นำอยางพอเพยง

คนปลายนำเปนผไดประโยชน

เงนหรอประโยชนอน ๆ ถกจายกลบไปใหกบคนตน

นำ เพอชดเชยคาเสยโอกาส

บทบาทของผบรโภค ชมชน ภาคเอกชน และรฐบาล

ผบรโภค ชมชน ภาคเอกชน รฐบาล

ทางเลอกของผบรโภค

Consumers Market of Goods and Services

Producers

ผบรโภคสามารถมอทธพลตอผผลตผานทางเลอกในการบรโภค

ทกทางเลอกของผบรโภคจะสงสญญาณใหผผลตทราบถงสนคา

และกระบวนการผลตทผบรโภคตองการ

ทางเลอกของผบรโภค

Consumers Market of Goods and Services

Producers

แตเราจะรไดอยางไรวา สนคาทเราซอม

คณภาพหรอไมและผลตอยางยงยนหรอไม?

ทางเลอกของผบรโภค

•ฉลากสนคา ชวยใหผบรโภคทราบถงคณภาพและกระบวนการผลต ชวยลดตนทนดานขอมลขาวสารใหผบรโภค

•ฉลากสนคาหลากประเดน.•Organic products

•Eco-friendly

•Social issues

•Energy efficiency

• Etc.

บทบาทของชมชน: การจดการทรพยากรชมชน

ประเภทของสนคาบรการทางเศรษฐศาสตร

19

กดกนไดExcludability

กดกนไมได/กดกนยากNon-Excludability(or difficult to exclude)

ตองแขงกนบรโภค Rivalry(Subtractability)

สนคาเอกชนPrivate Goods

ทรพยากรรวมCommon-pool resources

ไมตองแขงกนบรโภคNon-rivalry(Non-subtractability)

Club goods (Toll goods)

สนคาสาธารณะPublic goods

ROLE OF COMMUNITY IN NATURAL RESOURCE MANAGEMENT

Common-Pool Resources

Subtractability

Difficulty of Exclusion

Overexploitation Problem

Free-rider Problem

+

Tragedy of the Commons=

ความเชอดงเดมเกยวกบอนรกษทรพยากรธรรมชาต

• The Tragedy of The Commons• ถาผใชทรพยากรถกอนญาตใหใชประโยชนหรอเกบเกยวทรพยากรโดยปราศจากการแทรกแซงจากรฐหรอตลาด ใหจดการกนเอง ทรพยากรจะถกใชจนหมดไป

21

Hardin, G. J. (1968). The Tragedy of the Commons. Science (Vol. 162).

ความเชอดงเดมเกยวกบอนรกษทรพยากรธรรมชาต

22

NO

EN

TRY

คนทองถนทแตเดมเคยพงพาฐานทรพยากรธรรมชาต จะไมสามารถใชทรพยากรธรรมชาตในทองถนไดอกตอไป

ความเชอดงเดมเกยวกบอนรกษทรพยากรธรรมชาต

23

•ทางออก?• ใหสมปทานแกเอกชน – หากใหสมปทานแกเอกชน คอ ใหเอกชนมสทธในทรพยากรนน เอกชนจะดแลและหาประโยชนจากทรพยากร ซงจะยงยนในระยะยาว

• การจดใหมเขตรกษาพนธสตวปาหรออทยานแหงชาต -คอการทำใหทรพยากรอยใตกรรมสทธของรฐ ซงหามผคนเขาไปใชทรพยากร

คำอธบายทางเศรษฐศาสตร (OSTROM’S EXPLANATION)

24

• The Tragedy of the Commons มสมมตฐานเบองหลงมาจาก the

Prisoner’s Dilemma Game.

• ผตองหา 2 คนถกสอบสวนแบบแยกหองและไมสามารถสอสารกนได

•ทางเลอกทดทสดคอ ทงสองคนตองไมรบสารภาพ แตวา ทงสองคนกไม

แนใจวาอกคนจะรกษาสญญาหรอไม ถาเราไมสารภาพแตอกคนสารภาพ

และใหการซดทอดเรา เราจะโดนลงโทษหนก

• ฉะนนทางเลอกททงคจะเลอกกคอ สารภาพ เพอหลกเลยงการโดนโทษ

หนก ซงเปนสงทไมดทสด หากมองจากมมมองทางสงคม

X

คำอธบายทางเศรษฐศาสตร (OSTROM’S EXPLANATION)

25

•แตในความเปนจรง หลายพนทในโลก กพสจนแลววา จรงๆ ชมชนสามารถจดการตนเองได เพราะวา พวกเขาสามารถสอสารกนไดและ

บงคบสญญาทใหกนไวได ไมไดเปนไปตามขอสมมตของ

Prisoner’s dilemma game

•มหลายกรณทผชทรพยากรสามารถรวมมอกนและสรางกตกาพรอมทงบงคบใชกตกานนในการจดการทรพยากรได

EXAMPLE: เหมองฝาย ภาคเหนอ

•เหมองฝายเปนระบบการจดการนำแบบดงเดมในภาคเหนอ มอายกวา 300 ป

•ชมชนรวมมอกนจดการทางนำ เจรจาการจดสรรนำเพอการเกษตรระหวางชมชนทอยรมทางนำนน

•ตอมาระบบถกแทนดวยระบบชลประทานของรฐ แตบางพนทประสบปญหาวาการจดการของรฐขาดประสทธภาพ ทำให

ชมชนหนกลบมาใชระบบเหมองฝาย26

EXAMPLE: ปาชมชน

27

• ปาชมชนนนมอยกวา 3000 แหงทวประเทศไทย กระจายตวอยในทกภาค

•กตกาในแตละชมชนมความแตกตางกน มกจะผนวกวฒนธรรมและประเพณทองถนเขาไปดวย

• ชมชนมแรงจงใจจะดแลปาเพราะเขาไดประโยชนของปา (Non-timber forest products) เชน เหด นำผง ผกหวาน ฯลฯ

EXAMPLE: การจดการทรพยากรชายฝง

28

•ในประเทศไทย การจดการทรพยากรชายฝงมความกาวหนา มการเชอมโยงชมชนนบรอยชมชนตลอด

ชายฝงอนดามนและอาวไทยเปนเครอขายเพอปกปอง

ทรพยากรชายฝงจากประมงทำลายลาง

•พวกเขายงอนรกษทรพยากรอน ๆ ดวย เชน ปลาโลมา พะยน และปาชายเลน

บทบาทของภาคเอกชน

Private Sector

Remanufacturing

Upcycling

CSR à Sustainable Brand

REMANUFACTURING

• Remanufacturing คอกระบวนการทชนสวนของสนคาทไมใชแลวถกยแกสวน แตละสวนถกทำความสะอาด ซอม หรอแทนท จากนนกนำมารวมรางกน ทำใหดใหมกลายเปนสนคาใหม

• ประหยดทรพยากรธรรมชาตและวตถดบ • ลดปญหาขยะ

30

กระบวนการ REMANUFACTURING

InputsProduction

Process Product Usage Expiration

Throw away

Reuse

Recycle

RemanufacturingNatural Raw

Material

สนคาทนำมา REMANUFACTURED ได

32

ตวอยางของนวตกรรมทอยบนฐานคด REMANUFACTURING

33

Example: http://phonebloks.com/home/https://youtu.be/oDAw7vW7H0c

UPCYCLING• Upcycling คอกระบวนการแปลงวตถดบหรอเศษวสดจากสนคาทไมใชแลวมาทำเปนสนคาใหมทเปนมตรตอสงแวดลอมและมคณภาพและคณคาสงกวาเดม

• Worn Again เปนบรษทเอกชนแหงหนง เปนตวอยางของการใชกระบวนการ upcycling เขาใชวสดเหลอใชมาผลตเปนสนคาดานแฟชน

• Examples of materials • Disposable raincoat à• Jackets à• Cloth covering train seats à

CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY (CSR)Corporate Social Responsibility (CSR) is “คอ วธการทางธรกจทสงเสรมการพฒนาทยงยน ดวยการสรางประโยชนทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมใหกบผมสวนไดสวนเสยทกคน” (Financial Times)

ทำไมตองทำ CSR

- ความพงพอใจของผบรโภค

- ความพงพอใจของพนกงาน

- ภาพลกษณทดขององคกร

- โอกาสทางธรกจใหม ๆ

- การลดตนทน

CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY (CSR)

ประเภทของ CSR

Environment- กจกรรมดานสงแวดลอมและ

ทรพยากรธรรมชาต

- E.g. การปลกปาชายเลน

Community Development- ทำงานกบชมชนหรอ NGO เพอพฒนาคณภาพชวต

ของคนในชนบท

Social Marketing- จดทำโฆษณาทพดถงปญหาสงคมหรอ

กระตนจตสำนก

Human Resource- โครงการทพฒนาคณภาพชวตของพนกงาน

Charity- โครงจากเงนใหกบองคกรการกศลหรอองคกรพฒนา

เอกชน (NGO)

วพากษ CSR: GREEN WASH

จาก CSR ส CSV และ SUSTAINABLE BRAND

Brand ปกต- ทำใหตวเองแตกตางจากคแขง

- ขบเคลอนดวยแรงจงใจจากตลาด

- ใหความสำคญกบผบรโภค

- ใหความสำคญกบการโฆษณา

- ใหความสำคญกบการภกดตอ

brand

Sustainable Brand- ทำประโยชนใหกบความยงยนของโลก

สงคมและผบรโภค

- จรยธรรม และสำนกสาธารณะ

- การเสรมพลงใหแบรนด

- สอสารดวยการกระทำ

- สราง Brand lover

จาก CSR ส CSV และ SUSTAINABLE BRAND

Sustainable Brand

Profitability

Competitiveness

Creating Shared Value (CSV)

สนคาของบรษทจะตองทำกำไรได

Efficiency, Productivity, Effectiveness ประสทธภาพ

ประสทธผล

สนคาและกระบวนการผลตตอบโจทย

ความตองการของผมสวนไดสวนเสยและ

สงคม

CASE STUDIES: CSV OF NESTLE

“We are a food company. We focus our production from the upstream, water resources, farmers, suppliers, and try to reduce waste as much as we can. Our destination is consumers that do not just buy the products. They must satisfy with the products after than too.

Budget for CSV would never been cut because CSV is not a separate activity but an activity that is embedded and integrated into the production process and cost of the product.

รฐบาลกบความยงยน

แมวารฐบาลจะมอำนาจและทรพยากรในการทำใหสงคมยงยนได แตรฐกมขอจำกดมากมาย

- รฐไมสามารถ “สง” ใหสงตาง ๆ เกดขนได รฐตองการการวางแผนและยทธศาสตรทเหมาะสม

- รฐทำหลายอยางไมได เพราะขาดประสทธภาพเนองจากระบบราชการและมขอจำกดมากมาย ฉะนนรฐตองมยทธศาสตรในการทำงานกบภาคสวนอนดวย

- รฐไมสามารถบงคบใหคนทำอะไรไดเพยงเพราะรฐบาลสง รฐจะตองออกแบบโครงสรางแรงจงใจทเหมาะสมเพอใหภาคสวนตาง ๆ มพฤตกรรมทตองการ

CASE STUDY: GERMANY ENERGY TRANSITION

Clip https://www.youtube.com/watch?v=EvceQ0T80Zc

CASE STUDY: GERMANY ENERGY TRANSITION

Goal in 2050: 80% of energy generated by renewable sources

Now: 35% of energy generated by renewable sources

How to make this happen?

1. Convince economic actors to use and produce renewable energy.

2. Make the grid system able to integrate electricity from renewable energy source into the system.

Corporation with universities and research institute

Viable Technology Investment incentives Political will Legislations

KEY SUCCESS FACTORS

Involving all sectors

รายงานและการนำเสนอ

1. แตละกลมใหสงรายงาน ความยาวไมเกน 8 หนา กระดาษ A4 โดยในสวนเนอหาใหมประเดนดงตอไปน­หวขอทตนเองไดนนคออะไร ปญหาในประเทศไทยคออะไร­ ปญหานน เกยวของกบความยงยนอยางไร (ทงมตเศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม และ SDGs)­สาเหตของปญหานนคออะไร เราเปนสวนหนงของปญหาหรอไมอยางไร­แนวทางการแกปญหา และปจจยแหงความสำเรจ คออะไร

2. ใหทกกลมเตรยมการนำเสนอ ความยาวประมาณ 5-7 นาท โดยจดทำเปน powerpoint

3. ในสปดาหหนาจะทำการจบฉลาก วากลมใดจะไดนำเสนอ กลมทนงฟงตองถามคำถามตอกลมทนำเสนออยางนอย 5 กลม

44

ASSIGNMENT สำหรบวนน

ปญหาทพจารณา

สาเหตสาเหต

สาเหตสาเหต

สาเหตสาเหต

ผล

ผลผล

ผลผลผล ผล

ผล

ผลกระทบทางตรงหรอทางออม

ทอาจมผลกบนกศกษา

สาเหตของปญหา

ผลตอเศรษฐกจ สงคม

และสงแวดลอม

พฤตกรรม/กจกรรมของนกศกษาทอาจเปน

สาเหตโดยออมของปญหาทพจารณา