TTK m. 400/3
Transcript of TTK m. 400/3
6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNUNUN
400/3. MADDESİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
Doç. Dr. İbrahim ARSLANSelçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi
2
Anonim Şirketin Denetim Zorunluluğu
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bilindiği gibi, AŞ ortaklarının bireysel olarak denetim yetkisi bulunmamaktadır.
3
Anonim Şirketin Denetim Zorunluluğu
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Denetim yetkisi “denetçi (ler)” aracılığıyla kullanılmaktadır.
4
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
ETK, Denetçi veya Denetim Kurulunu AŞ’in zorunlu bir organı olarak kabul etmiştir.
5
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Ancak, Denetçilerde herhangi bir nitelik aranmamıştır.
6
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bu sebeple uygulamada, denetim yapabilecek bilgiye sahip olmayan kişilerin denetçi seçildiği görülmektedir.
7
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Denetçilerin gerek ortaklar arasından gerek ortaklar dışından seçilmesi mümkün kılınmıştır.
8
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bu durum, çoğu zaman AŞ’de gerçek anlamda denetim yapılmasını engellemiştir.
9
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Nitekim, Ticaret Hukuku doktrininde bu husus şiddetle eleştirilmiştir.
10
6762 sy. TTK’ndaki Düzenleme
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Eleştirilerde denetimin daha etkin bir hale getirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
11
Problemin Tesbiti
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Çözülmesi gereken problem bellidir.
Denetim şart.Ama nasıl?
12
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Yeni TTK’nun en önemli hedeflerinden biri “Denetim” konusunu rehabilite etmek olmuştur.
13
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
ve rehabilitasyon amacıyla bütün anonim ve limited şirketlerde bağımsız dış denetim zorunlu kılınmıştır.
14
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
2013 yılından itibaren yeni hükümler uygulanmaya başlanacaktır.
15
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Yeni TTK’na göre denetim yetkisini sadece
SMMM, YMM ve Bağımsız Denetleme Şirketleri kullanabilecektir.
16
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Böylelikle, denetim konusunda neredeyse 180º değişiklik meydana gelecektir.
17
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Denetim konusundaki bu radikal değişiklik Kanunun Gerekçesinde de kendisini hissettirmektedir.
18
6102 sy. TTK’nun Düzenlemesi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Genel Gerekçede, “Denetçinin bağımsızlığı konusunda çok titiz olan kanun, denetçi ile denetlenecek olan şirket arasında her türlü ilişkiyi denetçiliğe ve etiğe aykırı görmektedir” denilmektedir.
19
6102 sy. TTK m. 400
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
TTK’nun 400. maddesinde denetçi olabilecek kişiler düzenlenmiştir.
20
6102 sy. TTK m. 400
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bu maddenin 1. fıkrasında gerçekten denetçi ile şirket arasındaki bağımsızlık ilkesine detaylı olarak yer verilmiştir.
21
6102 sy. TTK m. 400
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Hatta uygulamada bu fıkrada sıralanan engellerin tesbit ve takibinde bile zorluk yaşanabilir.
22
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Ancak, aynı maddenin 3. fıkrasında, gerekçede övgüyle söz edilen bağımsızlık ilkesinin gözardı edildiği kanaatindeyiz.
23
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
TTK m. 400/3 hükmüne göre denetçilerin denetleme yaptığı şirkette aynı zamanda …
24
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Vergi Danışmanlığı veVergi Denetimiyapması mümkündür.
25
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Görüldüğü gibi, 400/3 hükmü, 400/1’de dikkate alınan denetçinin bağımsızlığı ilkesini belirli hizmetler için görmezden gelmektedir.
26
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Oysa, 400/3’te bahsedilen görevler 1. fıkradaki bazı engellere nazaran denetçinin bağımsızlığını daha çok etkileyecek niteliktedir.
27
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bu görevlerin hem denetçilerin bağımsızlığına hem denetçi etiğine aykırı olduğunu düşünmekteyiz.
28
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bir kişinin aynı şirketten aldığı danışmanlık ücretinin yanısıra bu kez denetim karşılığı ücret alması etik ve bağımsızlık ile açıklanamaz.
29
6102 sy. TTK m. 400/3
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Denetçinin bağımsızlığı doğru bir tercihtir.
Etik ilkeleri ise zaten genellikle evrenseldir.
30
TTK m. 400/3 Hükmü Kime Yarar?
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Böyle bir hükmün esas itibariyle bireysel çalışan meslek erbabını etkilemeyeceği açıktır.
31
TTK m. 400/3 Hükmü Kime Yarar?
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Buna karşılık bu hüküm, büyük organizasyon kuran denetim şirketlerine yeni imkânlar sağlayacaktır.
32
TTK m. 400/3 Hükmü Kime Yarar?
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Örneğin, bir denetim şirketi bir yandan ücret aldığı AŞ veya LŞ’e vergi danışmanlığı sunarken diğer yandan aynı şirketin Bağımsız! Denetçiliğini yapabilecektir.
33
TTK m. 400/3 Hükmü Kime Yarar?
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
veya bir vergi denetçisi AŞ veya LŞ’in vergi denetimini yaparken diğer yandan aynı şirketin Bağımsız! Denetçiliğini sürdürebilecektir.
34
Danışman = Denetçi
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Vergi Danışmanlığı Hizmeti
Bağımsız Dış Denetim Hizmeti
35
Denetimde Bağımsızlık Önemlidir!
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bu şekilde düzenlenen denetimin BAĞIMSIZ olmasından söz edilemez.
36
SONUÇ ve KANAAT
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Şirkete vergi danışmanlığı yapanların aynı zamanda o şirketi objektif olarak denetlemesi beklenemez.
37
SONUÇ ve KANAAT
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Nitekim TTK m. 400/1 hükmü esasen bu ilke üzerine inşa edilmiştir.
38
SONUÇ ve KANAAT
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Hatta TTK’nun AŞ’e ilişkin hükümlerinin tamamı bağımsızlık ve şeffaflık ilkelerini baz almıştır.
39
SONUÇ ve KANAAT
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Kurumsal Yönetim İlkeleri de bu esaslar üzerine oturtulmaktadır.
40
SONUÇ ve KANAAT
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
TTK’nun YK üyelerinin rekabet yasağı ve şirketle işlem yapma yasakları da aynı esaslardan kaynaklanmaktadır.
41
SON SÖZ PROBLEMİN ÇÖZÜMÜ
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Çözüm bellidir.TTK m. 400/3 kanundan çıkarılmalıdır.
42
SON SÖZ PROBLEMİN ÇÖZÜMÜ
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Bu yapılırsa 400/1. maddenin anlamı netleşmiş olacaktır.
43
SON SÖZ PROBLEMİN ÇÖZÜMÜ
15.04.23 Dr. İbrahim ARSLAN
Böylece, m. 400/1’de yer alan bağımsızlık ve etik davranma amacına ulaşılmış olacaktır.