HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

TOU DOUANGMANY

TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG VỚI TRẬT TỰ XÃ HỘI

TRONG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ

TẠI THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN

(Nghiên cứu truyền thông đại chúng An ninh Lào)

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

CHUYÊN NGÀNH: XÃ HỘI HỌC

HÀ NỘI - 2017

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

TOU DOUANGMANY

TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG VỚI TRẬT TỰ XÃ HỘI

TRONG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ

TẠI THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN

(Nghiên cứu truyền thông đại chúng An ninh Lào)

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

CHUYÊN NGÀNH: XÃ HỘI HỌC

Mã số: 62 31 03 01

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. GS.TS. LÊ NGỌC HÙNG

2. PGS.TS. PHẠM XUÂN HẢO

HÀ NỘI - 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu

khoa học của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu

của luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả luận án

TOU DOUANGMANY

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 9

1.1. Các nghiên cứu trên thế giới 9

1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam, Lào 27

Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 41

2.1. Cơ sở lý luận 41

2.2. Cơ sở thực tiễn 61

Chương 3: THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA TRUYỀN THÔNG ĐẠI

CHÚNG TRONG TRẬT TỰ XÃ HỘI GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ CỦA

THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN HIỆN NAY 77

3.1. Nội dung, hình thức, cường độ truyền thông về giao thông đường bộ

trên các phương tiện truyền thông đại chúng An ninh Lào hiện nay 77

3.2. Vai trò thông tin, định hướng dư luận xã hội và giám sát của truyền

thông đại chúng An ninh Lào với việc thực hiện các quy định về giao

thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn hiện nay 91

3.3. Sự tiếp nhận, đánh giá của công chúng đối với truyền thông đại chúng

An ninh Lào về truyền thông trật tự xã hội giao thông đường bộ 99

Chương 4: YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VAI TRÒ CỦA TRUYỀN THÔNG

ĐẠI CHÚNG AN NINH LÀO ĐỐI VỚI TRẬT TỰ XÃ HỘI TRONG GIAO

THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN 121

4.1. Tác động từ chính sách và tình hình giao thông đường bộ tại thành phố

Viêng Chăn 121

4.2. Tác động của cán bộ truyền thông đại chúng và văn hóa giao thông tại

thành phố Viêng Chăn 131

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 141

1. Kết luận 141

2. Kiến nghị 145

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN

QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 147

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 148

PHỤ LỤC 160

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

BAL : Bộ An ninh Lào

CHDCND : Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

CP : Chính phủ

QH : Quốc hội

TRA : Theory of Reasoned Action (lý thuyết hành động hợp lý)

TTĐC : Truyền thông đại chúng

TTGT : Trật tự giao thông

DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG LUẬN ÁN

Trang

Bảng 1: Cơ cấu mẫu khảo sát 7

Bảng 2.1: So sánh mật độ dân số trên cả nước và thành phố Viêng Chăn 69

Bảng 2.2: Đặc điểm kinh tế trong những năm qua của Lào 70

Bảng 2.3: Tình hình tai nạn giao thông đường bộ ở Lào và thành phố Viêng

Chăn từ năm 2005 đến 2015 72

Bảng 3.1: So sánh nội dung đưa tin trật tự GTĐB giữa các kênh TTĐC An

ninh Lào 84

Bảng 3.2: Số lượng tin bài trên Báo An ninh Lào 92

Bảng 3.3: Số lượng tin bài trên Đài phát thanh An ninh Lào 92

Bảng 3.4: Số lượng tin bài trên Đài truyền hình An ninh Lào 93

Bảng 3.5: Đánh giá về vai trò thể hiện dư luận xã hội 95

Bảng 3.6: Tỷ trọng tin bài trên Báo An ninh Lào 96

Bảng 3.7: Tỷ trọng tin bài trên Đài phát thanh An ninh Lào 97

Bảng 3.8: Tỷ trọng tin bài trên Đài truyền hình An ninh Lào 97

Bảng 3.9: Tỷ lệ đánh giá tốt về nội dung tin bài liên quan đến vai trò định

hướng dư luận xã hội của TTĐC An ninh Lào 98

Bảng 3.10: Tỷ trọng tin bài trên TTĐC An ninh Lào 99

Bảng 3.11: Mức độ theo dõi chuyên mục trật tự giao thông trên các phương

tiện truyền thông đại chúng An ninh Lào 101

Bảng 3.12: Tương quan sự yêu thích các chuyên mục với giới tính 104

Bảng 3.13: Tương quan sự yêu thích các chuyên mục với độ tuổi 105

Bảng 3.14: Tương quan sự yêu thích các chuyên mục với trình độ học vấn 107

Bảng 3.15: Tương quan nghề nghiệp và sự yêu thích các chủ đề truyền thông

trên các phương tiện truyền thông đại chúng An ninh Lào 109

Bảng 3.16: Đánh giá nội dung tin bài 110

Bảng 3.17: Đánh giá mức độ hình thức trình bày 112

Bảng 3.18: Đánh giá nội dung và hình thức thông tin về khen ngợi chấp hành luật

giao thông 113

Bảng 3.19: Đánh giá nội dung và hình thức thông tin phê phán hành vi vi phạm 113

Bảng 3.20: Mức độ tác động đến kiểm soát và thực hành hành vi giao thông 119

Bảng 4.1: Nguyên nhân vi phạm quy định khi tham gia giao thông của người

trả lời 128

Bảng 4.2: Ý kiến của người dân về điều kiện tác động đến trật tự khi tham gia

giao thôngcủa người trả lời 129

Bảng 4.3: Đề xuất của người dân nhằm nâng cao trật tự giao thông 130

Bảng 4.4: Phương án xử lý của các chủ thể khi gặp các tình huống giao thông 132

Bảng 4.5: Trình độ học vấn của đối tượng khảo sát 134

Bảng 4.6: Cơ cấu nhân lực truyền thông đại chúng An ninh Lào, theo giới tính 139

DANH MỤC CÁC BIỂU TRONG LUẬN ÁN

Trang

Biểu 3.1: Đánh giá của công chúng về mức “Tốt” của các kênh trong vai trò

thông tin giáo dục 93

Biểu 3.2: Mức độ yêu thích các chuyên mục của người trả lời 102

Biểu 3.3: Đánh giá mức độ dễ hiểu của các kênh truyền thông An ninh Lào 114

Biểu 3.4: Đánh giá mức độ ứng dụng thông tin của các kênh truyền thông 117

Biểu 4.1: Mức độ và nguyên nhân vi phạm quy định về giao thông của đối

tượng trả lời 127

Biểu 4.2: Các tình huống văn hóa giao thông tại thành phố Viêng Chăn 128

DANH MỤC CÁC HÌNH TRONG LUẬN ÁN

Trang

Hình 2.1: Mô hình truyền thông chu kỳ của Roman Jakobson 56

Hình 2.2: Thuyết hành vi dự định 60

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Truyền thông đại chúng (TTĐC) là phương tiện hữu hiệu truyền tải hệ tư

tưởng, giải thích thực tại xã hội, xác định những hình ảnh khuôn mẫu tác phong

trong công chúng, định hướng ý thức và hành vi xã hội. TTĐC cung cấp, trang bị

kiến thức trên tất cả các lĩnh vực, góp phần nâng cao ý thức xã hội, hình thành và

củng cố một hệ tư tưởng đối với xã hội; liên kết các thành viên trong xã hội thành

một chỉnh thể. TTĐC còn thực hiện chức năng giám sát và quản lý xã hội, theo dõi,

phát hiện, phản ánh kịp thời những vấn đề, mâu thuẫn mới nảy sinh, góp phần ổn

định chính trị, văn hóa, trật tự an toàn xã hội.

Truyền thông đại chúng không chỉ đơn thuần mang thông tin mà còn giữ vai

trò quyết định trong việc hướng dẫn và định hướng dư luận xã hội chấp hành các

quy tắc xã hội. TTĐC luôn giữ vị trí, vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã

hội loại người. Xã hội càng phát triển hiện đại thì càng đòi hỏi TTĐC phải hiện đại

phục vụ nhanh hơn, thuận tiện hơn, văn minh và toàn diện hơn.

Hoạt động giao thông vận tải nói chung và giao thông vận tải đường bộ nói

riêng là một trong những nền tảng phát triển đất nước. Nó chiếm giữ một vị trí quan

trọng trong đời sống xã hội, đáp ứng nhu cầu, trao đổi, lưu thông hàng hóa giữa các

khu vực dân cư trong và ngoài nước.

Hệ thống giao thông đường bộ phản ánh trình độ phát triển xã hội. Sự phát

triển của hệ thống giao thông đường bộ và hoạt động của nó là một trong những tiêu

chí để đánh giá mức độ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của mối quốc gia. Hoạt

động giao thông đường bộ phản ánh tính trật tự của một hệ thống xã hội. Nếu những

người tham gia giao thông đường bộ thực hiện đúng như quy định về giao thông, thì

giao thông thông suốt, trật tự và an toàn giao thông được đảm bảo, xã hội không có

xung đột về giao thông. Nếu hành vi vi phạm những quy định về giao thông gia tăng,

trật tự xã hội trở nên hỗn độn, dẫn đến những hậu quả khó lường. Vấn đề đặt ra là,

cùng với việc phát triển hệ thống giao thông đường bộ phải duy trì trật tự xã hội trong

giao thông đường bộ, để làm giảm xung đột xã hội về giao thông.

Thành phố Viêng Chăn giữ vị trí trọng yếu, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn

hóa, xã hội của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Trước đây, tình hình giao

2

thông đường bộ ở Viêng Chăn khá trật tự và an toàn. Tuy nhiên, hiện nay đang có

những diễn biến phức tạp. Số người vi phạm quy định giao thông tăng lên, số người

chết và bị thương vì tai nạn giao thông ngày một gia tăng. Để đảm bảo trật tự an

toàn giao thông, góp phần giữ vững trật tự xã hội đô thị, cần tăng cường quản lý nhà

nước về giao thông; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để mọi người dân hiểu và

chấp hành đúng quy định pháp luật về giao thông đường bộ.

Trong hệ thống các tổ chức, các cách thức tuyên truyền về giao thông, các

phương tiện thông tin đại chúng giữ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Với lợi thế

của mình, các phương tiện thông tin đại chúng vừa thông tin nhanh, chính xác, kịp

thời tới mọi thành phần xã hội về các vấn đề giao thông. Giữ vai trò quan trọng

trong việc định hướng dư luận xã hội, cổ vũ những hành vi tham gia giao thông

đúng và lên án hành vi vi phạm trật tự giao thông (TTGT). TTĐC đặc biệt giữ vai

trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, định hướng thái độ và hướng dẫn

hành vi tham gia giao thông theo quy định của pháp luật.

Ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, nghiên cứu về TTĐC, vai trò của

TTĐC với TTGT chưa được triển khai một cách có hệ thống, sâu sắc. Việc tiếp cận

về vấn đề này thường được tiến hành dưới góc độ quản lý hành chính, chưa luận

giải trên cơ sở khoa học từ các hướng tiếp cận của các khoa học xã hội và nhân văn,

từ khoa học xã hội học. Từ những lý do trên, nhằm góp thêm những phân tích từ

góc độ khoa học về tương quan giữa TTĐC với TTGT đường bộ, tác giả lựa chọn

vấn đề: “Truyền thông đại chúng với trật tự xã hội trong giao thông đường bộ tại

thành phố Viêng Chăn” (Nghiên cứu truyền thông đại chúng An ninh Lào) làm

đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ xã hội học. Đây là một nghiên cứu xã hội học mới,

không trùng lặp với các công trình nghiên cứu đã công bố. Kết quả nghiên cứu góp

phần nâng cao chất lượng, phát huy vai trò TTĐC An ninh Lào trong việc giữ gìn

trật tự xã hội giao thông đường bộ ở Lào.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục tiêu nghiên cứu

Làm rõ vai trò của TTĐC đối với TTGT đường bộ tại thành phố Viêng Chăn,

nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; đánh giá các yếu tố tác động đến vai trò của

3

TTĐC trong TTGT đường bộ ở thành phố Viêng Chăn, nước Cộng hòa dân chủ

nhân dân Lào.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Làm rõ những vấn đề về lý luận vai trò của TTĐC đối với trật tự xã hội giao

thông đường bộ.

- Đánh giá vai trò TTĐC trong trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố

Viêng Chăn hiện nay.

- Đánh giá các yếu tố tác động đến vai trò TTĐC trong trật tự xã hội giao

thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn hiện nay.

3. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Vai trò của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ

3.2. Khách thể nghiên cứu

- Người tham gia giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

- Các đơn vị TTĐC An ninh Lào.

3.3. Phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu được tiến hành đối với hoạt động TTĐC của 03 đơn vị TTĐC

An ninh Lào: Báo An ninh Lào, Đài truyền hình An ninh Lào và Đài phát thanh An

ninh Lào.

- Về thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2016. Thời điểm khảo sát thực tế:

quý 2 năm 2016.

- Về nội dung: Nghiên cứu tương quan giữa hoạt động TTĐC An ninh Lào với

trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

4. Câu hỏi nghiên cứu, giả thiết nghiên cứu, biến số và khung phân tích

4.1. Câu hỏi nghiên cứu

- Vai trò của TTĐC An ninh Lào đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ ở

thành phố Viêng Chăn, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào như thế nào?

- Những yếu tố nào đã tác động đến vai trò của TTĐC đối với trật tự xã hội

giao thông đường bộ tại thành phố Viêng Chăn?

4.2. Giả thuyết nghiên cứu

- Truyền thông đại chúng có vai trò quan trọng trong việc thực thi những quy

định của pháp luật về giao thông đường bộ trong cuộc sống.

4

- Nội dung, hình thức TTĐC của các cơ quan TTĐC An ninh Lào đáp ứng

được nhu cầu của các đối tượng truyền thông về những quy định của Nhà nước về

giao thông đường bộ và tình hình giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

- Truyền thông đại chúng An ninh Lào giữ vai trò quan trọng trong định

hướng thái độ, hành vi, dư luận xã hội tích cực trong tham gia giao thông đường bộ

của người dân ở thành phố Viêng Chăn.

4.3. Hệ biến số

Biến can thiệp

- Điều kiện kinh tế-xã hội của thành phố Viêng Chăn.

- Các quy định của luật và các văn bản dưới luật về giao thông đường bộ.

Biến độc lập

- Thiết chế TTĐC, gồm: a, Nội dung, cường độ, hình thức truyền thông của

TTĐC An ninh Lào về giao thông đường bộ; b, Mức độ phù hợp của TTĐC An ninh

Lào đối với đối tượng tham gia giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn; c, Sự

định hướng dư luận xã hội của TTĐC An ninh Lào về việc thực hiện các quy định

pháp luật để giữ gìn trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

- Tình trạng trật tự xã hội giao thông đường bộ của thủ đô Viêng Chăn

Biến trung gian bậc 1

- Thái độ chủ thể: Mức độ đồng tình của người tham gia giao thông đường bộ

đối với những hành vi tham gia giao thông đường bộ đúng quy định và phản đối

những hành vi vi phạm quy định về giao thông đường bộ, làm ảnh hưởng tiêu cực

đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ.

- Chuẩn chủ quan: nhận thức, suy nghĩ, quan điểm của người dân đối với các

hành vi tham gia giao thông đường bộ của mọi người (chấp nhận, khuyến khích, cổ

vũ, ngăn cản).

- Nhận thức kiểm soát hành vi: nhận thức của mỗi cá nhân đối với việc tuân

thủ luật giao thông đường bộ; nên hay không nên, dễ dàng hay khó khăn.

Biến trung gian bậc 2

Ý định hành vi giao thông: Sự cụ thể hóa thái độ, nhận thức (thái độ, chuẩn

chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi) của mỗi cá nhân khi tham gia giao thông

đường bộ

5

4.4. Khung phân tích

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

- Đề tài vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh, tư tưởng KaySỏn PhômViHản, chủ chương chính sách của Đảng nhân dân

cách mạng Lào và Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào về TTĐC, về trật tự

xã hội trong giao thông đường bộ.

- Các lý thuyết xã hội học: Lý thuyết truyền thông; lý thuyết sai lệch chuẩn

mực xã hội; lý thuyết trật tự xã hội.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

* Phương pháp nghiên cứu định tính

- Thu thập, phân tích thông tin về giao thông đường bộ trên Báo An ninh Lào,

Đài Phát thanh An ninh Lào, Đài Truyền hình An ninh Lào, từ năm 2005-2016.

Điều

kiện

kinh tế

xã hội

Thiết

chế

truyền

thông

đại

chúng

Thái độ

chủ thể

Đặc điểm nhân khẩu

Chuẩn

chủ

quan

Nhận

thức

kiểm

soát

hành vi

Ý định

hành

vi giao

thông

Hành

vi giao

thông

Tình

trạng

trật

tự xã

hội

giao

thông

6

Thu thập, phân tích các tin bài truyền thông về giao thông đường bộ ở thành

phố Viêng Chăn trên TTĐC An ninh Lào quý 2 năm 2016; một số tin bài quý 2

những năm 2014, 2015 để so sánh (Quý 2, thời điểm ở nước Cộng hòa dân chủ

nhân dân Lào có tết cổ truyền Bunpimay). Đồng thời tham khảo một số tin bài về

trật tự giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn những năm, từ 2005 đến 2016.

Phân tích truyền thông về giao thông đường bộ trên Báo An ninh Lào, Đài

Phát thanh An ninh Lào, Đài Truyền hình An ninh Lào theo các tiêu chí: nội dung,

hình thức, cường độ thông tin.

- Tổng hợp, phân tích tài liệu, số liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu của

luận án.

Thu thập tài liệu, số liệu từ các cơ quan có chức năng quản lý giao thông ở

thành phố Viêng Chăn, ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.

Thu thập tài liệu, số liệu từ cảnh sát giao thông thành phố Viêng Chăn, Cục

cảnh sát giáo thông Bộ An ninh, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.

- Thực hiện phỏng vấn sâu 10 cán bộ đang công tác tại các đơn vị Báo An

ninh Lào, Đài Phát thanh An ninh Lào, Đài Truyền hình An ninh Lào và 20 người

dân tham gia giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn. Phương pháp chọn:

ngẫu nhiên.

* Phương pháp nghiên cứu định lượng

- Thu thập thông tin từ các chủ thể tham gia giao thông đánh giá vai trò của

TTĐC An ninh Lào đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ bằng phương pháp

phát phiếu điều tra.

- Dung lượng mẫu phiếu điều tra: 407 người dân thành phố Viêng Chăn.

- Phương pháp chọn mẫu:

+ Tiêu chí mẫu: người trưởng thành, trên 18 tuổi, tham gia giao thông chủ

động bằng các phương tiện xe đạp, xe máy hoặc ô tô; có đọc, nghe, xem các

chương trình của đài, báo, truyền hình an ninh Lào về chủ đề giao thông, trật tự xã

hội giao thông đường bộ.

- Do đặc thù của khách thể điều tra, quy mô tổng thể mẫu được giả định là

không biết trước. Công thức chọn mẫu áp dụng là:

2

2 ).(

e

qpzn

7

Với công thức này, Dung lượng mẫu khảo sát là 500 người. Để tăng độ tin cậy

và đảm bảo mẫu chuẩn sau khảo sát, cỡ mẫu theo công thức đã được nhân với hệ số

1.06, là 407 người.

Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên thuận tiện. Mẫu đầu tiên được chọn ngẫu

nhiên theo hộ, mỗi hộ phỏng vấn một người trưởng thành (từ 18 tuổi trở lên) đáp

ứng các tiêu chí, sau đó, nhờ giới thiệu hộ khác; thực hiện đến đủ 500 cuộc phỏng

vấn bảng hỏi.

Bảng 1: Cơ cấu mẫu khảo sát

STT Mẫu Đặc điểm nhân khẩu Tỷ lệ trong cơ cấu mẫu

Nam 52,8 1 Giới tính

Nữ 47,2

18-20 23,3

21-30 30

31-40 16,2

41-50 12,3

51-60 12,5

2 Độ tuổi

Trên 60 5,4

Dưới tiểu học 4

Cấp 2 10,1

Cấp 3 24,1

Trung cấp 4,7

Cao đẳng 15,5

Đại học 36,9

3 Trình độ

học vấn

Trên đại học 4,7

Cán bộ công chức 21,6

Nông dân 17

Công nhân 12

Hưu trí 3,2

Doanh nghiệp 14,7

4 Nghề nghiệp

Học sinh sinh viên 31,2

Xe máy 71,7 5

Phương Tiện

TGGT Ô tô 27,8

8

6. Điểm mới và ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án

6.1. Điểm mới của luận án

- Là một công trình nghiên cứu đầu tiên vận dụng lý thuyết xã hội học về

truyền thông để xây dựng khung lý luận về vai trò của TTĐC An ninh Lào đối với

trật tự xã hội giao thông đường bộ.

- Là một công trình nghiên cứu đầu tiên đánh giá vai trò của TTĐC đối với

trật tự xã hội giao thông đường bộ từ hướng tiếp cận xã hội học. Kết quả nghiên

cứu gợi mở hướng nghiên cứu xã hội học về vai trò của TTĐC đối với trật tự xã

hội giao thông.

- Kết quả nghiên cứu góp phần xây dựng, phát triển xã hội học ở nước Cộng

hòa dân chủ nhân dân Lào.

6.2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án

- Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo trong việc bổ sung, hoàn thiện các

văn bản pháp luật về giao thông đường bộ và phương thức quản lý giao thông

đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

- Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo cho quá trình tuyên truyền giáo dục

nhân dân về các quy định pháp luật về giao thông đường bộ, nâng cao ý thức của

người dân khi tham gia giao thông, thông qua đó xây dựng văn hóa giao thông

đường bộ.

- Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo với Ban Biên tập và thông tin, Tổng

cục chính trị, Bộ An ninh Lào và các cơ quan TTĐC ở nước Cộng hòa dân chủ

nhân dân Lào trong việc quản lý, phát huy vai trò của TTĐC đối với việc tuyên

truyền, định hướng dư luận xã hội về trật tự xã hội giao thông đường bộ.

- Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy xã hội

học ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.

7. Kết cấu của luận án

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục các công trình đã công bố của tác

giả liên quan đến luận án, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung chính

của luận án được chia thành 4 chương, 9 tiết.

9

Chương 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. CÁC NGHIÊN CỨU TRÊN THẾ GIỚI

1.1.1. Nghiên cứu lý luận về vai trò của truyền thông đại chúng

1.1.1.1. Các mô hình truyền thông đại chúng

Viên đạn ma thuật

Nghiên cứu về lý thuyết này, nhiều học giả đã xem xét dưới các góc độ khác

nhau. Lowery và De Fleur đã đề xuất việc giả định “thống nhất quản của họ dựa

trên sinh học ‘bản năng’ và rằng họ phản ứng nhiều hơn hoặc ít thống nhất cho bất

cứ điều gì ‘kích thích’ đến cùng” [77, tr.400]; hoặc coi truyền thông như là lý thuyết

đồ họa giả định rằng thông điệp của phương tiện truyền thông là một viên đạn bắn

từ “súng phương tiện truyền thông” vào “đầu” của người xem [trích theo 58]. Tác

giả Croteau, Hoynes còn cho rằng, khán giả là thụ động, toàn bộ các thông tin được

đưa thẳng đến khán giả và nhiễm vào nhận thức của họ một cách trực tiếp, và công

chúng về cơ bản không thể thoát khỏi sự ảnh hưởng của truyền thông [trích theo

65]. Davis, Baron đưa ra quan điểm cho rằng, công chúng dễ bị tổn thương bởi

những thông điệp truyền thông được “bắn thẳng” vào bộ não, nó có nghĩa là các

phương tiện truyền thông đưa thông tin đến khán giả như kiểu một viên đạn bắn vào

tâm trí khán giả [trích theo 66].

Truyền thông mô hình hai bước

Mô hình hai bước được phát triển bởi Lazarfeld và các đồng nghiệp của ông,

Khi họ nghiên cứu về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ [trích theo 88].

Mô hình cho thấy rằng các bước phát triển truyền thông (PTTT) không giúp

thay đổi quyết định của cử tri, mà là củng cố thái độ và quyết định của họ đã được

hình thành trước đó. Nếu cử tri thay đổi quyết định là do ý kiến của bạn bè, hàng

xóm hay đồng nghiệp mà họ xem là ‘chuyên gia‘ hoặc người theo dõi sâu sát lĩnh

vực chính trị. Tuy nhiên, hạn chế của mô hình này là xem cá nhân là thụ động, bị

ảnh hưởng bởi các cá nhân khác trong cuộc sống [trích theo 32].

10

Lý thuyết truyền thông sử dụng và hài lòng

Thuyết sử dụng và hài lòng là một cách tiếp cận để tìm hiểu lý do tại sao và

làm thế nào mọi người luôn tích cực tìm kiếm những phương tiện để đáp ứng nhu

cầu của mình. Đây là một cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm để tìm hiểu

thông tin trên TTĐC [trích theo 92]. Thuyết này cũng cho rằng, con người tiếp cận

các phương tiện truyền thông vì cho rằng việc này sẽ đáp ứng một số nhu cầu nhất

định của họ và cung cấp cho họ một số kiến thức nhất định, giúp họ giải toả căng

thẳng và tăng tương tác xã hội. Quan điểm này được gặp lại trong các nghiên cứu

của Severin, Werner J.; Tankard Jr., James W [trích theo 93] và McQuail, Denis

[81, tr.112-128].

Lý thuyết xã hội học truyền thông đại chúng

Mô hình truyền thông của Lasswell. Đây là một trong những mô hình truyền

thông sớm nhất và có ảnh hưởng nhất. Tác giả diễn tả hành động giao tiếp bằng

cách xác định các thành phần của giao tiếp bao gồm: Ai? Nói gì? Kênh nào? Tới ai?

Hiệu quả là gì? Ông cũng phân tích thêm rằng: Câu hỏi “Ai” nguồn tin được coi là

phân tích mang tính kiểm soát; “Nói gì” được xem là phân tích nội dung; “Kênh

nào” là sự phân tích phương tiện truyền thông tin; “Tới ai” là sự phân tích khán giả

và Phân tích hiệu quả là bước sau cùng [75, tr.117].

Lý thuyết sai lệch chuẩn mực xã hội

Lý thuyết này, hướng tới giải thích về hiện tượng sai lệch chuẩn mực xã hội

trong hành vi xã hội của cá nhân, nhóm xã hội.

Lý thuyết sai lệch sau này được nghiên cứu bởi nhiều nhà nghiên cứu đến từ

nhiều quốc gia khác nhau như: A. Giddens [trích theo 69]; Tony Bilton, Kenvin

Bonnett, Philip Jones [trích theo 43]. Các tác giả đều thống nhất rằng: a, Sai lệch xã

hội là trạng thái “xã hội rối loạn” khi những giá trị, chuẩn mực xã hội và mối liên hệ

xã hội bị suy yếu hoặc mâu thuẫn nhau, b, Sự làm sai lệch (deviance) là hành vi vi

phạm các chuẩn tắc hành động hay những kỳ vọng của một nhóm hoặc của xã hội;

sự không ăn khớp giữa cấu trúc xã hội và văn hóa làm nảy sinh hiện tượng sai lệch

xã hội và nguyên nhân của sai lệch là sự không phù hợp giữa những mục đích văn

hóa của xã hội và những phương tiện xã hội để thực hiện mục đích đó; c, Trong thời

kỳ của những cuộc suy thoái và tăng trưởng kinh tế quá mức thì hành vi sai lệch

11

chuẩn mực cao hơn mức; d, Sai lệch chuẩn mực thường gây hại cho xã hội nhưng

có thể có ích cho xã hội. Đánh giá tính chất của sai lệch xã hội thuộc vào việc

đánh giá chuẩn mực xã hội và quan điểm của cộng đồng xã hội và phải được xem

xét dựa trên các dấu hiệu: lợi ích giai cấp thống trị, lợi ích nhóm xã hội có sai lệch,

thời điểm diễn ra sai lệch và triển vọng phát triển xã hội.

Lý thuyết mô hình truyền thông theo chu kỳ của Roman Jakobson

Nhà ngôn ngữ học Roman Jakobson đưa ra mô hình truyền thông được xác

định theo một chu kỳ như một vòng tròn khép kín hoàn chỉnh. Chu kỳ truyền

thông này được xác định bao gồm 4 giai đoạn chính là giai đoạn phát tin, giai

đoạn truyền tin, giai đoạn nhận tin và giai đoạn phản hồi. Ưu điểm của mô hình

truyền thông này là nó có thể phản ánh được các tính chất cơ bản của các quá trình

truyền thông như truyền thông liên cá nhân, truyền thông nhóm chứ không chỉ

truyền thông đại chúng [trích theo 83, tr.15].

Một thông điệp sau khi được phát ra từ người truyền luôn gây ra một phản

ứng nào đó từ phía người nhận tin, và người nhận tin sẽ có thông điệp phản hồi

(feedback) gửi lại cho người phát tin ban đầu, khi ấy người nhận tin cũng trở

thành một nguồn phát tin. Theo đó, quá trình truyền thông thực chất được hiểu

như một quá trình trao đổi thông tin hai chiều trong cuộc sống.

Thuyết truyền thông thuyết phục (persuasive communication theory)

Truyền thông thuyết phục là một quá trình mà người truyền tin sử dụng

thông điệp để ảnh hưởng đến người khác. Đó là việc cố gắng để thay đổi suy nghĩ,

từ đó thay đổi hành vi. Hay nói cách khác, lý thuyết này nhấn mạnh đến việc tìm

kiếm sự thay đổi.

Có nhiều tác giả và tác phẩm đề cập và nghiên cứu lý thuyết này. Ajzen, I. và

Fishbein, M. [trích theo 52], với tác phẩm “Tìm hiểu thái độ và dự đoán hành vi”

đã phân tích về cách thức xác định và đo lường cũng như dự đoán hành vi từ ý

định của các chủ thể; các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn xu hướng hành vi.

Tác giả cũng đề cập đến các ví dụ cụ thể trong các cuộc bầu cử hay truyền thông

thay đổi hành vi của người nghiện rượu. Becker, M.H. và Maiman, L.A. [61,

tr.10-24] trong tác phẩm “Yếu tố hành vi xã hội trong việc tuân thủ các khuyến

12

cáo về y tế và sức khoẻ” cũng đã nhấn mạnh đến ý nghĩa của lý thuyết truyền thông

thuyết phục.

Lý thuyết hành vi dự định (Ajzen & Fishben)

Lý thuyết về hành động hợp lý Theory of Reasoned Action (TRA), là một

trong 3 mô hình thuyết phục cổ điển của tâm lý học, cũng được sử dụng trong

nghiên cứu truyền thông như một lý thuyết về sự hiểu biết thông điệp có sức

thuyết phục. Lý thuyết về hành động lý luận được phát triển bởi Martin Fishbein

và Icek Ajzen vào năm 1967. Các lý thuyết nhằm giải thích mối quan hệ giữa

thái độ và hành vi trong hành động của con người. TRA được sử dụng để dự

đoán cách cá nhân sẽ thực hiện hành vi dựa trên thái độ trước đó của họ đối với

hành vi [89, tr.64].

Thuyết hành vi dự định [60] là sự phát triển và cải tiến của Thuyết hành động

hợp lý. Thuyết hành động hợp lý được Ajzen và Fishbein xây dựng từ năm 1975

được xem là học thuyết tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu tâm lý xã hội (Eagly và

Chaiken, 1993; Olson và Zanna, 1993; Sheppard, Hartwick, và Warshaw, 1988, trích

trong Mark, C. và Christopher J.A., 1998, tr.1430). Mô hình TRA cho thấy hành vi

được quyết định bởi ý định thực hiện hành vi đó. Mối quan hệ giữa ý định và hành vi

đã được đưa ra và kiểm chứng thực nghiệm trong rất nhiều nghiên cứu ở nhiều lĩnh

vực như: Ajzen, 1988; Ajzen và Fishben, 1980; Canary và Seibold, 1984; Sheppard,

Hartwick, và Warshaw, 1988, trích trong Ajzen, 1991 [trích theo 51, tr.186].

1.1.1.2. Các công trình nghiên cứu lý luận

Từ đầu thế kỷ XX, với việc phát minh ra vô tuyến điện và sự ra đời của đài

phát thanh chi phối đời sống tinh thần của xã hội hiện đại, TTĐC đã trở thành đối

tượng nghiên cứu của xã hội học. Năm 1910, M. Weber luận chứng về mặt phương

pháp luận cho sự cần thiết của môn xã hội học báo chí, bản thân ông cũng là một ký

giả chính trị rất nổi tiếng, vạch ra các vấn đề nghiên cứu như hướng vào các tập

đoàn, các tầng lớp xã hội khác nhau; phân tích các yêu cầu của xã hội đối với nhà

báo; coi trọng phương pháp phân tích báo chí; phân tích hiệu quả báo chí.

Các nhà xã hội học lý giải vai trò của TTĐC bằng các quan điểm chức năng

luận. R. Merton bàn về chức năng công khai, chức năng tiềm ẩn và hiệu quả thực sự

của TTĐC. Lasswell bàn về chức năng kiểm soát môi trường xã hội; liên kết các bộ

13

phận của xã hội với nhau; truyền tải di sản xã hội từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Charles Wright bổ sung thêm chức năng giải trí.

Nghiên cứu lý thuyết truyền thông trong xã hội học đã nhận được sự quan

tâm của nhiều nhà khoa học/xã hội học trên thế giới. Loet Leydesdorff [76]; đã

xuất bản cuốn “Lý thuyết xã hội học truyền thông”. Trong cuốn sách này, tác giả

đã đi tìm câu trả lời cho vấn đề: xã hội có thể được coi là một hệ thống tự thân

hay không? Qua nó, tác giả đã phát triển một học thuyết xã hội học truyền thông

dùng để phân tích các hệ thống xã hội phức tạp như xã hội thông tin của châu Âu

chẳng hạn.

Daniel Lerner cho rằng, một trong những điều kiện và đặc điểm của quá trình

chuyển đổi từ các xã hội cổ truyền sang xã hội hiện đại chính là sự chuyển tiếp từ

truyền thông miệng sang TTĐC.

Elisabeth Noelle Neumann (1916-2010) đề nghị, phải xem xét vai trò của

TTĐC như một vấn đề quan trọng, ngang tầm với các vấn đề như bảo vệ môi

trường và bùng nổ dân số. Bà khẳng định, ngoài việc ngủ và làm việc, với những gì

TTĐC mang lại, con người gần như không còn thời gian trống.

Douglas M. McLeod và James K. Hertog khẳng định, TTĐC đóng vai trò

quan trọng như một công cụ kiểm soát xã hội. Các nhà xã hội học khác quan tâm

đến chức năng cảnh báo; chức năng đáp ứng nhu cầu thực tế hàng ngày của người

dân trong xã hội; chức năng nâng cao một hình ảnh xã hội, hay hợp thức hóa một vị

trí xã hội; chức năng củng cố sự kiểm soát của xã hội qua áp lực của dư luận xã hội.

TTĐC có vai trò xã hội hóa con người, thi hành các chuẩn tắc xã hội và giúp con

người biết về môi trường xã hội.

Theo Michael Schudson, hệ thống truyền thông phục vụ nền dân chủ cần

hướng đến 7 vai trò: a, Cung cấp cho công dân những thông tin đầy đủ và công

bằng; b, Cung cấp một khuôn khổ chặt chẽ để giúp công dân có một cái nhìn tổng

thể về thế giới chính trị phức tạp; c, Đóng vai trò làm người chuyển tải chung cho

các quan điểm của các nhóm người khác nhau trong xã hội; d, Cung cấp số lượng

và chất lượng tin tức mà mọi người muốn; e, Đại diện cho công chúng và nói lên

tiếng nói của công chúng cũng như nói về lợi ích của công chúng để chính quyền

14

biết; f, Khơi dậy sự cảm thông và hiểu biết sâu sắc để công dân đánh giá đúng tình

hình cuộc sống con người trên thế giới; g, Cung cấp một diễn đàn đối thoại giữa

những công dân, không chỉ thông tin về việc ra những quyết định dân chủ, mà phải

là một quá trình, một thành tố trong đó.

Theodore Peterson khi đề cập đến lý thuyết trách nhiệm xã hội của báo chí cho

rằng, báo chí nhận ưu đãi từ chính phủ, bắt buộc phải có 6 trách nhiệm với xã hội là:

a, phục vụ hệ thống chính trị bằng cách cung cấp tin tức, trình bày và thảo luận các

công việc công; b, giác ngộ để công chúng tự điều chỉnh mình; c, bảo vệ nhân

quyền; d, phục vụ hệ thống kinh tế phát triển; e, cung cấp giải trí; và f, là một định

chế tự trị về tài chính. Có năm điều mà xã hội đòi hỏi ở báo chí là cung cấp các

bản tường thuật; là “diễn đàn để trao đổi các nhận xét và chỉ trích”; phản ánh “một

hình ảnh tượng trưng những nhóm tổ hợp trong xã hội”; chịu trách nhiệm về “sự

trình bày và minh giải những mục tiêu và giá trị xã hội”; cung cấp đầy đủ thông

tin trong ngày.

Theo tác giả này, khi viết lý thuyết trách nhiệm xã hội của báo chí cho rằng,

báo chí nhận ưu đãi từ Chính phủ, bắt buộc phải có sáu trách nhiệm với xã hội là

phục vụ hệ thống chính trị bằng cách cung cấp tin tức, trình bày và thảo luận các

công việc công; giác ngộ để công chúng tự điều chỉnh mình; bảo vệ nhân quyền;

phục vụ hệ thống kinh tế phát triển; cung cấp giải trí; là một định chế tự trị về tài

chính. Có năm điều mà xã hội đòi hỏi ở báo chí là cung cấp các bản tường thuật;

là “diễn đàn để trao đổi các nhận xét và chỉ trích”; phản ánh “một hình ảnh tượng

trưng những nhóm tổ hợp trong xã hội”; chịu trách nhiệm về “sự trình bày và

minh giải những mục tiêu và giá trị xã hội”; cung cấp đầy đủ thông tin trong ngày.

Luận giải về các nội dung trên, các tác giả đã đưa ra các nhận định, kết luận:

Một là, truyền thông phục vụ chính trị, làm nhiệm vụ truyền bá ý tưởng của giai cấp

thống trị. Hai là, truyền thông phải trung thực. “… các hoạt động thiếu chuẩn mực

được phóng đại nhờ các phương tiện truyền thông” gây nên hậu quả xã hội tiêu cực

rất lớn. Nó gây nên sự nhiễu loạn về cảm xúc trong các tầng lớp dân cư. Ba là, hiệu

ứng thông tin không ở trong nội dung thông tin của truyền thông, mà ở nhận thức,

thái độ của người tiếp nhận thông tin từ các phương tiện truyền thông. Đối tượng

của truyền thông là người tiếp nhân thông tin - các khán giả. Do đó, cần chú trọng

15

đo hiệu ứng truyền thông từ các khán giả của truyền thống. Đồng thời, các phương

tiện truyền thông cần chú ý tính định hướng dư luận xã hội, tạo dựng tâm trạng xã

hội trong quá trình truyền thông. Bốn là, truyền thông cần góp phần tích cực trong

thực hiện quyền bình đẳng của nữ giới. Năm là, cảnh báo về sự bão hòa thông tin

truyền thông. “Phương tiện truyền thông hiện nay cung cấp cho khan giả đủ loại

hình ảnh, biểu tượng và ký hiệu - nhiều đến nỗi mà phương tiện truyền thông

thường bị bão hòa trong xã hội”, làm cho khán giả lúng túng trong việc lựa chọn

thông tin để theo dõi và gặp nhiều khó khăn trong xử lý thông tin.

Truyền thông đã trở thành đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học,

trong đó có ngành khoa học xã hội học. Trong cuốn “Xã hội học truyền thông” [67,

tr.93-111], Denis McQuail đã đề cập đến các câu hỏi về sức mạnh truyền thông -

một vấn đề trung tâm trong nhiều nghiên cứu khoa học. Trong cuốn sách này, phạm

vi của các vấn đề xã hội liên quan đến việc nghiên cứu về TTĐC đã được mở rộng,

với sự quan tâm đặc biệt tới câu hỏi của nữ giới trong xã hội, truyền thông quốc tế,

và các hậu quả xã hội của công nghệ thông tin mới.

Joel Smith, trong tác phẩm “Hiểu biết về truyền thông” (tạm dịch) đã làm rõ

vai trò xã hội của các phương tiện truyền thông và thắp sáng thông tin đại chúng

như một hệ thống xã hội [trích theo 74]. Nó áp dụng các khái niệm xã hội học

truyền thống để xem xét lý do tại sao các phương tiện truyền thông hoạt động như

họ làm, giữ tín đồ của họ, và quan ngại sâu sắc về giới.

Các tác giả cũng bàn nhiều về vấn đề phản chức năng của TTĐC khi TTĐC

cung cấp khối lượng thông tin đồ sộ, khán thính giả sẽ trở nên “tê người”, khó có

hành xử phù hợp. Tichenor và các đồng nghiệp cho rằng, một trong những hậu quả

xã hội có thể có của TTĐC là sự cách biệt ngày càng tăng về kiến thức, tạo nên giả

thuyết về “hố chênh lệch kiến thức”. Theo các nhà nghiên cứu, những tầng lớp xã

hội có vị trí kinh tế - xã hội cao thường thu nhận thông tin nhiều hơn và nhanh hơn

so với các tầng lớp ở vị trí kinh tế - xã hội thấp, do đó, khoảng cách chênh lệch giữa

hai nhóm này ngày càng giãn rộng.

Truyền thông đại chúng kiến tạo những hình ảnh khuôn mẫu trong công

chúng. Jock Young đi sâu vào mối quan hệ giữa phán đoán chủ quan và những

nhãn hiệu của phương tiện TTĐC liên quan đến các định nghĩa về tội phạm và vai

16

trò của TTĐC góp phần vào việc phóng đại các hình ảnh tội phạm cho khán giả.

Các nhà nữ quyền cho rằng, TTĐC đúc khuôn và thể hiện sai lạc thực tại xã hội về

vai trò của nam giới và nữ giới, cũng như mối quan hệ giữa hai giới này. Điều này

đã được Peter L. Berger bàn đến dưới góc độ lý luận về mối quan hệ giữa con người

và xã hội với quan niệm con người kiến tạo nên thế giới của mình, con người vừa bị

câu thúc bởi xã hội, nhưng lại vừa có sự chủ động, tích cực nhất định.

Trong xã hội hiện đại, TTĐC được xem là một “người truyền bá” diễn ngôn.

TTĐC gửi những “thông điệp” về cách thức mọi việc diễn ra, có thể diễn ra và nên

diễn ra. Điều này rất đúng với nhận định của Newbold và cộng sự, những gì tái hiện

trên TTĐC là “sự hình thành/kiến tạo thực tại của TTĐC... là mối quan hệ giữa cái

thuộc về tư tưởng và cái thuộc về hiện thực”.

Mc Combs và Shaw đề xướng lý thuyết về chức năng “Thiết lập chương trình

nghị sự” với giả thuyết cho rằng, TTĐC có chức năng thu hút sự chú ý của công

luận vào một số vấn đề thời sự nhất định. Hầu hết những vấn đề mà cử tri đang

quan tâm chú ý đều là những vấn đề được nhấn mạnh trên các phương tiện truyền

thông. TTĐC hoàn toàn có thể lèo lái công chúng quan tâm tới một số vấn đề nào

đó hoặc né tránh một số vấn đề khác. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, ý

kiến hay quan điểm của công chúng đối với một vấn đề nào đó có thể không thay

đổi dưới tác động của truyền thông, nhưng vẫn có thể trở thành một đề tài quan

trọng đối với họ.

Bàn về hiệu quả, ảnh hưởng của TTĐC đến đời sống xã hội, J.T. Klapper cho

rằng, TTĐC chưa có được hiệu quả cần thiết và đầy đủ để dẫn đến một sự thay đổi

thái độ của những người sử dụng, vì một thông điệp có hiệu quả trong chừng mực

nó phù hợp với thái độ và ý kiến của người tiếp nhận đã có từ trước, đến nay tăng

thêm. Uy tín của nơi phát và sự đánh giá của người tiếp nhận có ảnh hưởng quyết

định đến hiệu quả của truyền thông. Khi nội dung phát đi mới lạ với người nhận thì

hiệu quả truyền thông tăng lên. Sự chọn lọc và cách tiếp thu của người tiếp nhận đối

với nội dung thông điệp phụ thuộc vào tư tưởng và sự quan tâm của họ. Mạng lưới

quan hệ của người tiếp nhận ảnh hưởng đến hiệu quả của truyền thông. Theo J.

Klapper, các cấp độ ảnh hưởng đó như sau: a, Mức độ ảnh hưởng cao nhất ở

17

nhóm, cá nhân chưa có quan điểm gì về vấn đề được đề cập; b, Mức độ ảnh hưởng

trung bình ở các nhóm, các cá nhân mà quan điểm của họ về vấn đề đang định

hình; c, Mức độ ảnh hưởng thấp nhất ở các nhóm, các cá nhân đã định khuôn rõ

nét quan điểm của họ, thậm chí đã hình thành những khuôn mẫu tư duy, hay định

kiến về vấn đề đó.

Công trình “Sức mạnh của tin tức truyền thông” (The Power of News) [82,

tr.55-56] của Michael Schudson, Đại học California, đã đưa ra và làm rõ các vấn đề:

Báo chí trong bối cảnh lịch sử; những giai thoại về quyền lực của truyền thông; vai

trò của công dân với những mối bất hòa của nó. Tác giả cho rằng, hệ thống truyền

thông phục vụ nền dân chủ cần hướng đến các vai trò: Một là, cung cấp cho công

dân những thông tin đầy đủ và công bằng; Hai là, cung cấp một khuôn khổ chặt chẽ

để giúp công dân có một cái nhìn tổng thể về thế giới chính trị phức tạp; Ba là, đóng

vai trò làm người chuyển tải chung cho các quan điểm của các nhóm người khác

nhau trong xã hội; Bốn là, cung cấp số lượng và chất lượng tin tức mà mọi người

muốn; Năm là, đại diện cho công chúng và nói lên tiếng nói của công chúng cũng

như nói về lợi ích của công chúng để chính quyền biết; Sáu là, khơi dậy sự cảm

thông và hiểu biết sâu sắc để công dân đánh giá đúng tình hình cuộc sống con người

trên thế giới; Bẩy là, cung cấp một diễn đàn đối thoại giữa những công dân, không

chỉ thông tin về việc ra những quyết định dân chủ, mà phải là một quá trình, một

thành tố trong đó.

Bên cạnh đó, Michael Schudson đã đưa ra một quan điểm thuyết phục về sự

nổi lên của các phương tiện truyền thông tin tức. Với ông, tin tức truyền thông đơn

giản chỉ là thông tin phản ánh thế giới, nhưng đôi khi lại là khẩu hiệu tuyên truyền,

đề cao quan điểm của các đảng phái. Tin tức truyền thông mang tính chính trị, gắn

chặt với các khuynh hướng chính trị. Ngoài ra, cuốn sách còn đề cập đến một số

vấn đề như lịch sử phát triển của báo chí, truyền thông, hoạt động đưa tin và làm

phóng sự, bản chất và thông lệ của phỏng vấn.

Vichto Aphanaxép; trong cuốn sách; “Quyền lực thứ tư và bốn đời Tổng bí

thư” [6] đã đề cập và làm rõ khái niệm quyền lực của báo chí, trình bày sự ra đời

của báo chí, vị trí và vai trò to lớn của báo chí trong các thể chế chính trị, trong xã

18

hội, sức mạnh chi phối, tác động của báo chí đối với đời sống xã hội. Cuốn sách đề

cập và làm rõ hơn việc các nhà lãnh đạo đã sử dụng báo chí trong xử lý công việc,

coi đó như là một quyền lực để lãnh đạo kinh tế, chính trị, xã hội. Tác giả chỉ ra, ở

nhiều nước trên thế giới, thể chế chính trị được xây dựng trên cơ sở học thuyết tam

quyền phân lập của Môngtétxkiơ. Quyền lực nhà nước được phân bổ cho hệ thống

các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp theo nguyên tắc độc lập - ngang bằng -

chế ước lẫn nhau, nhằm mục đích phòng ngừa lạm dụng quyền lực. Để thực hiện

nguyên tắc đó, quyền được biết của công chúng trở thành hạt nhân của triết lý báo

chí tự do và nó định hướng con đường đi cho báo chí trong quan hệ với hệ thống

chính trị.

A.A. Grabennhicốp; trong cuốn sách; “Báo chí trong kinh tế thị trường” [2] đã

đề cập những đặc trưng của báo chí trong điều kiện thị trường; những phương diện

hoạt động chủ yếu của phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên trong tòa soạn; cơ

cấu, chức năng của tòa soạn; quan hệ giữa ban biên tập và độc giả - khán, thính giả;

quy trình tổ chức in ấn, xuất bản báo; những thể loại báo chí. Tác giả chỉ ra vai trò

của báo chí và các phương tiện TTĐC trong việc quản lý xã hội về mặt chính trị, xã

hội. Muốn tồn tại được trong nền kinh tế thị trường, báo chí phải biến đổi theo nó,

tuy nhiên vấn đề là làm sao tìm được cho mình một hướng đi thích hợp mà thôi.

Báo chí cần trung thực, phản ánh một cách nhanh nhạy, chính xác và đặc biệt những

người cầm bút phải hết sức phòng, tránh trước những cám dỗ và cạm bẫy từ cuộc

sống. Cuốn sách nêu tương đối chi tiết, cụ thể về những kiến thức nghiệp vụ làm

báo, giúp cho những nhà báo trẻ nhanh chóng hòa nhập trong tập thể tòa soạn và đi

xa hơn trong nghề nghiệp của mình.

Trong cuốn sách; “Phóng sự - tính chuyên nghiệp và đạo đức” [21], M.I.

Sotak đã đề cập đến lĩnh vực báo chí thời sự, mối quan hệ giữa đạo đức nhà báo

trong nghề viết phóng sự. Tác giả cho rằng, cần đẩy mạnh hơn nữa tính chuyên

nghiệp cho nhà báo, đồng thời nêu vấn đề giáo dục đạo đức trong phóng viên và

yêu cầu từng nhà báo cần rà soát việc thực hiện quy định về đạo đức nghề nghiệp.

Các nhà báo cần quan tâm nâng cao trình độ chuyên môn, bản lĩnh nghề nghiệp,

đặc biệt là phẩm chất đạo đức của người làm báo đối với phóng viên. Tác giả nhấn

19

mạnh việc bản thân mỗi người làm báo, mỗi tòa soạn phải phát huy trách nhiệm

để đưa tờ báo đi đúng hướng, trong đó vai trò của lãnh đạo đơn vị báo chí trong

việc định hướng quy trình tác nghiệp của phóng viên là rất quan trọng.

Cái gì chi phối nội dung truyền thông? Một số nhà nghiên cứu xã hội học cho

rằng, “… Bên trong các phương tiện TTĐC là một nhóm người tương đối nhỏ đang

kiểm soát những gì mà dần dà vươn đến các khán thính giả, độc giả, một tiến trình

có tên là sự gác cổng (gate-keeping). Thiểu số chọn lọc ấy đang quyết định những

hình ảnh nào được đưa ra cho đông đảo người xem, người đọc. Tại nhiều nước,

chính phủ đóng vai trò người gác cổng. Gác cổng là chuyện phổ biến trong mọi loại

hình TTĐC…”. Người gác cổng cũng là người chủ báo, cơ quan chủ quản hay lãnh

đạo cơ quan truyền thông. Nội dung truyền thông phụ thuộc vào ý thức hệ chủ đạo

của giới cầm quyền mà cơ quan đó trực thuộc hoặc chịu ảnh hưởng về kinh tế,

chính trị. Có nhà nghiên cứu lại quan niệm, người gác cổng làm nhiệm vụ chọn lọc

tin tức đăng tải trong một khối lượng lớn tin tức để công chúng dễ theo dõi. Họ phải

chịu nhiều áp lực, đó là chủ trương, đường lối của cơ quan mà người đó làm việc; là

áp lực cá nhân, áp lực nghề nghiệp và áp lực xã hội. Michael de Coster cho rằng,

nội dung thông điệp được đăng phát trên TTĐC là kết quả của một sự thỏa hiệp và

đồng tình giữa tác giả và nhà sản xuất (hoặc người chủ báo).

Paul Lazarsfeld, Berelson, Gaudet và Katz đặc biệt nhấn mạnh vai trò của

người lãnh đạo dư luận, ảnh hưởng của các mạng lưới giao lưu đến sự hình thành

chính kiến của con người. Từ đó, họ nhận định TTĐC chỉ có tác dụng củng cố thêm

ý kiến và quyết định người tiếp nhận đã sẵn có từ trước. Tuy nhiên, khán thính giả

lý giải, tiếp nhận truyền thông không phải lúc nào cũng như nhau, mà bị ảnh hưởng

bởi các tính cách xã hội như nghề nghiệp, chủng tộc, trình độ học vấn và lợi tức.

J. Klapper đặt ra thuật ngữ yếu tố trung gian để mô tả đặc điểm của khán giả

như tuổi tác, giới tính, độ thông minh, bản chất tâm lý và hoàn cảnh xã hội, tác động

mạnh hơn bản chất thực tế của chính các phương tiện truyền thông. Greg Philo, cho

rằng, nền tảng văn hóa và kinh nghiệm cá nhân của công chúng có vai trò rất quan

trọng trong quá trình tiếp nhận thông tin TTĐC. Người tiếp nhận hiểu thông điệp

theo cách nào tùy thuộc vào kiến thức, lợi ích và tùy theo những điều mà họ nghe

được từ những người họ tin cậy. Thông điệp được phát đi sau khi dung hòa được

20

với ý tưởng chính trị của người dân thì mới tác động lên hệ giá trị của người dân.

Kinh nghiệm cá nhân, ý thức chính trị, địa vị xã hội có thể làm thay đổi niềm tin của

người dân vào TTĐC. Tuy nhiên, kinh nghiệm và nhân thân không thể được tạo ra

nếu không có truyền thông.

Những công trình nghiên cứu lý luận trên đây chính là cơ sở định hướng xác

định các vai trò của TTĐC đối với một vấn đề cụ thể. Do đó, rất có ý nghĩa đối với

việc nghiên cứu vài trò của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ.

1.1.2. Nghiên cứu thực nghiệm về vai trò truyền thông đại chúng với an

toàn giao thông, tuân thủ luật giao thông

Công trình “Thông tin, truyền thông, hành vi giao thông và sự tiếp cận”; (Bert

van Wee, Karst Geurs, and Caspar Chorus) tập trung nghiên cứu tác động của công

tác thông tin truyền thông đến hành vi của người tham gia giao thông, đặc biệt, tập

trung vào nghiên cứu những tác động của truyền thông, thông tin đến khả năng tiếp

cận các đối tượng đặc thù. Nghiên cứu đưa ra cái nhìn tổng quan về tác động của

truyền thông đến 4 vấn đề như: a, Việc huy động nguồn lực đất đai; b, Các thành

phần tham gia giao thông; c, Thời gian tham gia giao thông và d, Các thành phần cá

nhân tham gia giao thông. Kết luận đưa ra là: văn hóa cá nhân có tác động sâu sắc

đến hành vi tham gia giao thông, đồng thời, vẫn còn nhiều khoảng trống nghiên cứu

cần được lấp đầy, như: tác động của thông tin truyền thông đến các mô hình giao

thông tổng thể, mô hình giao thông của các hộ gia đình và mạng lưới giao thông

công cộng. Công nghệ thông tin được xem như là một phương tiện tránh tắc nghẽn

hoặc làm giảm thiểu ảnh hưởng của vấn đề này. Cuối cùng, một thách thức lớn là

việc phát triển các mô hình giao thông, bao gồm cả công tác truyền thông sao cho

dễ kiểm soát các hành vi giao thông nhất [63].

Spenser Hazel, “Hành vi xã hội trong giao thông công cộng” có mục đích

nghiên cứu là tìm hiểu hành vi của người tham gia giao thông trong các hệ thống

giao thông công cộng của Copenhagen và London. Nghiên cứu tập trung vào trả lời

câu hỏi hành vi của người tham gia giao thông bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nào.

Thông qua việc sử dụng các phương pháp tiếp cận lý thuyết, đó là tâm lý học xã hội

và nhân học tâm lý, các nhà nghiên cứu tìm kiếm các mẫu hành vi xã hội và chống

lại xã hội. Các yếu tố được đưa vào nghiên cứu bao gồm: tâm lý học, truyền thông,

21

giao thoa văn hóa và ngôn ngữ. Kết quả nghiên cứu cho thấy: môi trường và văn

hóa, yếu tố truyền thông có tác động đến cách hành xử, hành vi giao thông của

người tham gia giao thông công cộng, yếu tố cá nhân có thể tác động vào các mô

hình ứng xử của cả hai nền văn hóa và người tham gia giao thông. Nghiên cứu cũng

chỉ ra rằng, số lượng các cuộc quan sát cũng có ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu

về mặt hình thức và hành vi xã hội. Cụ thể, nếu quan sát được tiến hành tại một thời

điểm cụ thể, hằng ngày trong 5 ngày liên tục trở lên thì kết quả có sự khác nhau

đáng kể. Tuy nhiên, nghiên cứu này sẽ cung cấp một cơ sở sơ bộ trong việc xác

định có hay không mô hình và hành vi xã hội có thể ảnh hưởng đến người tham gia

giao thông cũng như văn hóa của họ [91].

Nghiên cứu hệ thống truyền thông giao thông công chính của Andres Herkel

nhằm tìm kiếm một giải pháp kỹ thuật tối ưu cho truyền thông trong dịch vụ xe buýt

công cộng. Nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học công nghệ Tallinn vào tháng

10/2010. Ví dụ khác nhau và kinh nghiệm của các thành phố đã được đưa ra. Kết

quả của nghiên cứu cho thấy: a, Khả năng kỹ thuật của các hệ thống dựa trên điện

thoại di động và vô tuyến là rất giống nhau; b, Giao thông công cộng được coi như

là một dịch vụ quan trọng của Estonia; và c, Nên xem xét việc thiết lập và tích hợp

các hệ thống thông tin kỹ thuật và truyền thông trên các xe như: hệ thống bán vé,

thông báo trạm dừng, thông tin quảng cáo, truyền thông để gia tăng số lượng người

sử dụng dịch vụ, giảm thiểu những căng thẳng giao thông và tăng cường an toàn

giao thông [54].

“Nghiên cứu giao thông và truyền thông” [64], do các nhà nghiên cứu của

Trung tâm môi trường tự nhiên, nguồn lực và Phát triển của Ấn Độ thực hiện; đã

thực hiện xem xét tổng quan hệ thống giao thông và truyền thông của các vùng

trong đất nước Ấn Độ. Nghiên cứu nêu rõ tình trạng giao thông khác nhau của các

vùng khác nhau của Ấn Độ, trên cơ sở những bất cập được khái quát, nghiên cứu

cũng đã đưa ra những mô hình giao thông và hình thức truyền thông phù hợp, đảm

bảo an toàn và lợi ích của người tham gia giao thông. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng

nhấn mạnh vai trò của giao thông đối với cuộc sống con người và sự phát triển kinh

tế, đồng thời đề cập đến những yếu tố tác động đến cách hành xử khi thực hiện hành

vi giao thông của con người: “Giao thông vận tải tạo điều kiện cho thương mại bằng

22

cách mang theo hàng hóa từ các lĩnh vực sản xuất với tiêu thụ. Hàng hóa từ khu vực

có thặng dư được chuyển cho những khu vực thiếu những thứ đó. Người dân từ một

nơi đến một nơi khác để tìm kiếm việc làm, học tập, và giải quyết các công việc

khác thông qua phương tiện vận chuyển. Trong khi đó, truyền thông giúp chúng

ta thông báo về các sự kiện và xu hướng của thế giới, nó mang đến những thay

đổi tích cực trong cuộc sống của người dân và do đó tăng cường điều kiện kinh tế

nói chung”.

Nghiên cứu “tác động của luật bắt buộc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy và các

mẫu xe tương ứng trong các trường hợp tử vong” của James Mayrose phân tích tình

trạng sử dụng và mức độ tổn thương trong nhóm người tham gia giao thông bằng xe

máy có đội và không đội mũ bảo hiểm tại Hoa Kỳ liên quan đến các vụ tai nạn gây

chết người trong khoảng thời gian từ năm 1995 đến năm 2003, so sánh kết quả giữa

các quốc gia có và không có quy định đội mũ bảo hiểm [73]. Các biến độc lập được

đưa vào khung nghiên cứu bao gồm: tuổi tác, giới tính, mức độ chấn thương

nghiêm trọng và việc sử dụng mũ bảo hiểm trong hệ thống báo cáo Fatality (Fars).

Dù không đề cập trực tiếp đến hoạt động truyền thông, song trong phần kết luận của

nghiên cứu, các tác giả nhấn mạnh kỳ vọng rằng: Các kết quả của nghiên cứu này

hy vọng sẽ thuyết phục các nhà hoạch định pháp luật để ban hành luật đội mũ bảo

hiểm chính thức ở tất cả các bang/tiểu bang trên toàn nước Mỹ. Các nhà sản xuất

mũ bảo hiểm có thể sử dụng dữ liệu này để thiết kế mũ bảo hiểm. Đồng thời, các

nhà quản lý cũng sẽ sử dụng nó như là những bằng chứng thuyết phục trong các

chiến dịch truyền thông, thông tin cho người dân nhằm tăng tỷ lệ người dân sử dụng

mũ bảo hiểm khi đi mô tô, xe máy, giúp giảm các vụ tai nạn giao thông và hạn chế

mức độ nghiêm trọng và những mất mát trong các vụ tai nạn giao thông.

“Thay đổi hành vi tốc độ ở Scotland: Đánh giá chiến dịch truyền thông” là

nghiên cứu của Foolsspeed, Martine Stead, Anne Marie MacKintosh, Stephen

Tagg, Douglas Eadie thực hiện năm 2002. Nghiên cứu chỉ ra: quản lý, điều chỉnh

hành vi chạy quá tốc độ là một khó khăn đối với những người đảm nhiệm an toàn

đường bộ. Các niềm tin, giá trị và chuẩn mực văn hóa khích thích người ta lái xe

với tốc độ cao. Ví dụ niềm tin rằng một người lái moto chạy với tốc độ cao là người

mạnh mẽ, cảm giác huyền diệu khi tận hưởng tốc độ cao và đa số các ý kiến cho

23

rằng tốc độ cao là bình thường và nên hợp pháp hóa tốc độ. Do ảnh hưởng mạnh mẽ

của niềm tin và nhận thức như vậy, nên cần thiết phải có một chiến dịch để giảm tốc

độ bao gồm các biện pháp kỹ thuật cũng như các cơ chế tâm lý tạo động lực cho

quá trình thay đổi hành vi.

Nghiên cứu “Hành vi giao thông và vấn đề môi trường” của Maria Nilsson và

Rikard K’uller [78], tập trung làm rõ các vấn đề liên quan đến môi trường (thông tin

truyền thông về môi trường) có tác động như thế nào đến hành vi giao thông như

tần suất đi lại, phương tiện sử dụng, cách sử dụng phương tiện… Trong hai nghiên

cứu thực nghiệm, các tác động của thái độ và kiến thức về khoảng cách an toàn khi

lái xe, hành vi giao thông và sự chấp nhận những sự quy định cấm lưu lượng giao

thông đã được nghiên cứu. Nghiên cứu đầu tiên thực hiện đối với công chúng ở

Lund, miền Nam Thụy Điển, và thứ hai là các chính trị gia và công chức chịu trách

nhiệm về vận tải và môi trường trong cùng thành phố này. So sánh của hai mẫu tiết

lộ quá trình tâm lý tương tự, bao gồm cả mối quan tâm về môi trường, hiệu quả

nhận thức và yếu tố thông tin truyền thông. Có những sự khác nhau nhất định giữa

công chúng và các chính trị gia trong cùng một môi trường thông tin như nhau.

“Tác động của truyền thông và công nghệ thông tin đến thời gian và hành vi

tham gia giao thông: một phân tích cấu trúc tiêu chuẩn” là nghiên cứu của Donggen

Wang, Fion Yuk Ting Law [68]. Mục đích của công trình là để đóng góp một

nghiên cứu thực nghiệm về tác động của Thông tin và Truyền thông công nghệ

(ICT) đến lĩnh vực giao thông vận tải. Các mô hình phương trình cấu trúc được sử

dụng để phân tích các tác động của việc sử dụng công nghệ thông tin, ảnh hưởng

của truyền thông đại chúng đến hành vi của người tham gia giao thông. Những phát

hiện của nghiên cứu này cung cấp thêm bằng chứng về tác động bổ trợ của công

nghệ thông tin đến việc đi lại của người dân. Nghiên cứu cũng cho thấy tầm quan

trọng của mối tương tác giữa công tác truyền thông và các hành vi của người tham

gia giao thông.

Nghiên cứu trường hợp: “Chiến lược truyền thông thay đổi hành vi nhằm

giảm tốc độ của người tham gia giao thông” được thực hiện bởi Martine Stead và

Douglas Eadie [79]. Mục đích của nghiên cứu này là cung cấp cơ sở và các khuyến

24

nghị phù hợp cho việc phát triển các mô hình can thiệp nhằm giảm tốc độ không

phù hợp (có thể vẫn phù hợp trong giới hạn pháp lý nhưng không phù hợp với các

điều kiện giao thông) và tốc độ vi phạm pháp luật trên đường đô thị tại Scotland -

Vương quốc Anh. Đây được coi là nỗ lực đầu tiên trong kế hoạch phát triển các mô

hình can thiệp hành vi lái xe tại Vương quốc Anh. Nghiên cứu đã thực hiện đánh

giá các mô hình, hình thức truyền thông định hướng hành vi và đưa ra một kết luận

rằng: các chiến dịch liên quan đến an toàn đường bộ có thể thành công dựa trên một

mô hình tâm lý mà không cần sử dụng các biện pháp tạo tâm lý sợ hãi như các hình

ảnh vụ tai nạn hay các hậu quả của tai nạn. Đây cũng là ví dụ hay về sự phân biệt

hai vấn đề của các chiến dịch đó là kênh truyền thông và các phương tiện truyền

thông điệp và làm thế nào để thay đổi chúng một cách linh hoạt và hiệu quả. Kết

quả nghiên cứu cho thấy, một chiến dịch kết hợp một loạt các kênh truyền thông

(quảng cáo, website, bản tin…) với các phương tiện truyền thông tin hợp lý sẽ có

hiệu quả cao. Nghiên cứu cũng chỉ ra vai trò quan trọng của đơn vị thực hiện quảng

bá thông tin. Uy tín của đơn vị thực hiện có vai trò vô cùng quan trọng đối với thái

độ tiếp nhận của cộng đồng. Các chiến dịch truyền thông có ý nghĩa nhắc nhở cao

đối với người tham gia giao thông. Các quảng cáo bao gồm thông điệp và hình thức

thể hiện đều được đánh giá là dễ hiểu và dễ nhận dạng, dễ ghi nhớ. Các hình thức

truyền thông đã tạo nên các niềm tin tiêu cực và tích cực tốt đối với hành vi chạy xe

vượt quá tốc độ [80].

Bener và cộng sự; với nghiên cứu “Chấn thương giao thông ở các nước đang

phát triển: Tai nạn xe cơ giới” trong chiến lược phòng chống tại Diễn đàn toàn cầu

cho nghiên cứu Y tế ngày 9-12/10/2001 đã chỉ ra rằng, những vụ va chạm và tai nạn

giao thông không chỉ gây ra những vụ tử vong ở Tiểu Vương Quốc Ả Rập mà còn

tác động đến kinh tế - xã hội của nạn nhân, gia đình của họ và toàn xã hội. Ngoài ra,

tác giả này cũng đã so sánh mật độ giao thông và cơ sở hạ tầng giao thông Tiểu

Vương Quốc Ả Rập với các nước phương Tây để thấy được sự đổi thay của giao

thông Ả Rập. Trong chiến lược phòng chống, công trình nghiên cứu đã đề cao vai

trò của các hoạt động truyền thông trong việc giảm thiểu các vụ tại nạn cũng như

hạn chế những vụ tai nạn nghiêm trọng.

25

Nabi và cộng sự; với nghiên cứu “Thái độ về những hành vi gây tai nạn giao

thông nghiêm trọng” cũng đã cho thấy việc điều khiển xe quá tốc độ trên đường

giao thông nông thôn, nghe điện thoại khi điều khiển và ngủ gật cũng là nguyên

nhân dẫn đến tai nạn giao thông.

Một số nghiên cứu khác liên quan đến các thông tin truyền thông đã ảnh

hưởng đến hành vi tham gia giao thông, cụ thể là hành vi lái xe cũng đã được nhiều

nhà nghiên cứu đề cập. Ljungblom cho rằng thông tin về tình trạng ô nhiễm môi

trường gây ra bởi xe lái xe có thể gây khó khăn cho công chúng khi quyết định có

nên sử dụng xe cá nhân hay không, vì thông tin này thường bị lờ đi trong các thông

điệp quảng cáo xe. Trong một nghiên cứu của Gustavsson, kiến thức thực tế về hậu

quả của ô nhiễm giao thông là thấp, thậm chí nếu các đối tượng đã có một kiến thức

tốt về việc làm thế nào để lái xe để giảm ô nhiễm. Nghiên cứu thí điểm riêng cho

thấy: không có mối quan hệ giữa thực tế kiến thức và hành vi của người tham gia

giao thông. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu trường hợp của Garling và Sandberg,

kết quả cho thấy ô nhiễm gia tăng sẽ làm giảm số xe lưu thông trên đường. Cũng có

thể là kinh nghiệm cá nhân của các vấn đề môi trường là một yếu tố quan trọng

quyết định hành vi bảo vệ môi trường. Rõ ràng, thông tin truyền thông đã được xem

xét với nhiều góc độ và khía cạnh khác nhau. Có thể thấy, truyền thông đóng một

vai trò vô cùng quan trọng đến hành vi giao thông của người tham gia giao thông

nói chung.

“Nghiên cứu ý định vi phạm luật giao thông của lái xe: một nghiên cứu ứng

dụng lý thuyết hành vi dự định” của Parker D, Manstead ASR, Stradling SG,

Reason JT, Baxter JS [86], sử dụng lý thuyết hành vi dự định để đánh giá mức độ vi

phạm của các lái xe trong các hành vi vi phạm phổ biến bao gồm: uống rượu và lái

xe, chạy quá tốc độ, dừng đột ngột và vượt lên trong tình huống không an toàn.

Nghiên cứu đã thực hiện với một mẫu phân tầng quy mô 881 đơn vị mẫu để đo

lường các cấu trúc quan trọng của lý thuyết hành vi dự định bao gồm: thái độ đối

với các hành vi, chuẩn chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi, và ý định hành vi.

Nghiên cứu cũng chỉ ra những yếu tố tác động giúp hình thành chuẩn chủ quan, thái

độ với hành vi của người tham gia giao thông. Một trong các yếu tố quan trọng

chính là hoạt động truyền thông.

26

“Thay đổi niềm tin và thái độ đối với hành vi lái xe quá giới hạn tốc độ: một

nghiên cứu can thiệp dựa trên lý thuyết hành vi dự định” của Parker D, Stradling

SG, Manstead ASR [86], hướng đến việc xác định niềm tin và chuẩn giá trị của lái

xe để dự đoán hành vi của họ. Để thực hiện nghiên cứu, 4 đoạn video ngắn đã được

sử dụng để đánh giá hiệu quả của sự can thiệp dựa trên lý thuyết hành vi dự định.

Ba trong số bốn video được xây dựng dựa trên lý thuyết hành vi dự định gốc (chưa

có yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi), một video còn lại được thiết kế để bổ sung

yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi. Kết quả chỉ ra rằng: video thứ ba đã mang lại

những thay đổi đáng kể về mặt niềm tin và thái độ đối với hành vi đi quá tốc độ.

Nghiên cứu cũng mở ra những hướng thảo luận khác về các hình thức và kênh

thông tin phù hợp để truyền tải những thông điệp tương tự thực sự hiệu quả.

Internet cũng là một phương tiện truyền thông đại chúng thời hiện đại, về

vấn đề này, Casas, J., Zmud, J., Bricka, S và cộng sự đã thực hiện công trình

nghiên cứu “Ảnh hưởng của mua sắm trên mạng đến thói quen di chuyển cho mục

đích mua sắm”. Nghiên cứu đã chỉ ra tiện ích mua sắm trên mạng trực tuyến sẽ

làm hạn chế số lượng người đi ra ngoài cho mục đích mua sắm, và hiển nhiên có

tác động đến lưu lượng tham gia giao thông nói chung. Về chủ đề này, Douma, F.,

Wells, K., Horan, T.A., Krizek, K.J.: ICT đã thực hiện công trình nghiên cứu

“Mua sắm và internet”; Farag, S., Schwanen, T., Dijst, M, Faber, J có chuyên

khảo “Mua sắm trực tuyến hay không và vấn đề giao thông hiện nay”. Hoặc ở một

khía cạnh khác liên quan đến các kênh giao tiếp gián tiếp và hành vi giao thông,

Hamer, R., Kroes, E., Van Ooststroom, H; đã có nghiên cứu “Làm việc qua điện

thoại ở Hà Lan- Đánh giá những thay đổi về hành vi giao thông”. Những nghiên

cứu này đều có một điểm chung đó là khẳng định tính chất hành vi tham gia giao

thông (tần suất, thời điểm, mức độ…) bị ảnh hưởng bởi các phương tiện thông tin

truyền thông ở mức độ khác nhau.

Nhìn chung, các công trình nghiên cứu quốc tế đều đặt truyền thông đại

chúng ở một vị trí quan trọng trong tương quan và ảnh hưởng đến hành vi giao

thông, tuân thủ pháp luật và tính chất của hành vi giao thông. Những nghiên cứu

này đều là cơ sở tham khảo quan trọng đối với công tác quản lý giao thông của các

quốc gia hiện nay.

27

1.2. CÁC NGHIÊN CỨU Ở VIỆT NAM, LÀO

1.2.1. Nghiên cứu lý luận về vai trò của truyền thông đại chúng

Các nghiên cứu lý luận về truyền thông đều khẳng định vai trò quan trọng

mang tính định hướng căn bản của TTĐC đối với đời sống xã hội nói chung và đối

với từng lĩnh vực cụ thể nói riêng. Tuy nhiên, các nghiên cứu ở tầm lý luận không

nhiều và đa số các nội dung lý luận được trình bày lồng ghép trong các nghiên cứu

thực nghiệm. Dưới đây là kết quả nghiên cứu tài liệu với các công trình nghiên cứu

từ góc độ lý luận.

Trong cuốn “Truyền thông và phát triển nông thôn”, tác giả Mai Quỳnh Nam

khẳng định: tất cả các lĩnh vực phát triển của đời sống xã hội đều có sự gắn bó mật

thiết với TTĐC. Tác giả Trần Hữu Quang cũng khẳng định: TTĐC là định chế xã

hội mới, đóng vai trò quan trọng không chỉ trong phổ biến thông tin và kiến thức

cho dân chúng, mà còn tác động trở lại một cách sâu xa và mạnh mẽ vào tất cả các

định chế xã hội khác, từ định chế chính trị cho tới kinh tế, văn hóa và gia đình [34].

Theo Mai Quỳnh Nam trong cuốn “Về vấn đề nghiên cứu hiệu quả TTĐC”

[26], thì xét về mặt bản chất, mục đích của hoạt động TTĐC là nhằm cung cấp

thông tin, hình thành sự hiểu biết và thức tỉnh hoạt động của con người. Khi các

thông điệp được thông báo tác động đến các nhóm công chúng lớn, cũng có nghĩa là

các thông điệp đó thực hiện vai trò tổ chức xã hội thông qua hoạt động truyền bá tập

thể. Trong công trình “Truyền thông đại chúng và một số vấn đề xã hội học về

giới”, tác giả Lê Ngọc Hùng đã đề cập: TTĐC không những có khả năng duy trì,

truyền đạt mà còn định hướng hoặc thay đổi kiểu hành vi ứng xử, suy nghĩ, thái độ

và tình cảm của con người [13].

Truyền thông đại chúng có vai trò liên kết xã hội. Theo Mai Quỳnh Nam [27].

TTĐC được coi là thiết chế cơ bản trong xã hội hiện đại. Đã là thiết chế thì phải

chuẩn mực, phải duy trì các giá trị, phải tạo dựng khuôn hình văn hóa, phải tham gia

vào hoạt động tổ chức và kiểm soát xã hội. Hệ thống này phổ biến các điển hình

tiên tiến, các cách thức tổ chức sản xuất, kinh doanh có hiệu quả nhằm nhân rộng

các khuôn mẫu xã hội tích cực. Các phương tiện TTĐC, bằng hoạt động cung cấp

thông tin, đã tạo điều kiện để công chúng tham gia vào các quyết định xã hội; là

diễn đàn của mọi tầng lớp nhân dân.

28

Đối tượng tác động của TTĐC là công chúng xã hội, cụ thể là ý thức quần

chúng. Báo chí, truyền thông tác động vào ý thức quần chúng, trước hết là tác động

vào dư luận xã hội. TTĐC có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và

thể hiện dư luận xã hội. Truyền thông khơi nguồn dư luận xã hội, phản ánh dư luận

xã hội, định hướng và điều hòa dư luận xã hội, cùng với dư luận xã hội và bằng dư

luận xã hội thực hiện chức năng giám sát xã hội. TTĐC không chỉ tạo nên dư luận

xã hội, mà dư luận xã hội cũng tác động trở lại tới hoạt động của TTĐC và còn là

tác nhân làm thay đổi TTĐC.

Trương Xuân Trường cho rằng, ở Việt Nam vai trò của TTĐC được thể hiện ở

4 dấu hiệu: a, Truyền đạt một cách nhanh chóng và đầy đủ các chủ trương, chính

sách của Đảng, Nhà nước; b, Bám sát, phản ánh kịp thời và trung thực những sự

kiện, hiện tượng kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội trong nước và thế giới; c, Đang

trở thành món ăn tinh thần không thể thay thế trong đời sống xã hội; d, Là một kênh

chủ yếu để hình thành và thể hiện dư luận xã hội [48].

Lê Thanh Bình cho rằng, TTĐC có 10 vai trò trong đời sống xã hội: a, Chuyển

tải các chủ trương, đường lối, chính sách, các văn bản pháp luật về quản lý xã hội

của Đảng, Nhà nước; b, Là diễn đàn của công chúng để phát huy quyền làm chủ và

trách nhiệm công dân; c, Hình thành và định hướng đúng đắn cho dư luận công

chúng trong xã hội; d, Tuyên truyền, cổ động và tổ chức hành động cho công

chúng; e, Giáo dục và nâng cao nhận thức về quản lý xã hội cho mọi công dân; g,

Phát hiện và biểu dương nhân tố mới, nhân rộng các điển hình tiên tiến; h, Đấu

tranh với các hiện tượng tiêu cực trong xã hội; i, Phản hồi ý kiến của công chúng,

chuyên gia, tổ chức xã hội về các chính sách; k, Thúc đẩy, mở rộng giao lưu quốc

tế, bảo vệ uy tín đất nước, lựa chọn thông tin quốc tế phù hợp; m, Làm diễn đàn để

các nhà lãnh đạo, quản lý trao đổi cởi mở, dân chủ với công chúng [4].

Đỗ Chí Nghĩa nhấn mạnh, chức năng thông tin là chức năng quan trọng hàng

đầu của báo chí. Báo chí thực hiện chức năng này nhằm thực hiện các chức năng

khác. Báo chí thông tin để thực hiện chức năng giáo dục, giám sát, quản lý xã hội,

văn hóa, giải trí và bảo đảm quyền được thông tin của người dân [29].

Một số nhà nghiên cứu xã hội học đã đưa ra một hệ thống các tiêu chí để

phân tích hiệu quả của TTĐC là: hiệu quả vị lợi, hiệu quả uy tín, hiệu quả tăng

29

cường quan điểm, hiệu quả thỏa mãn lợi ích nhận thức, hiệu quả cảm xúc, hiệu quả

thẩm mỹ, hiệu quả thuận tiện. Tuy nhiên, việc tách hiệu quả hoạt động của một

kênh cụ thể nào đó để đo lường sự ảnh hưởng có tính chất riêng biệt là một vấn đề

khó khăn, vì công chúng có thể sử dụng các kênh TTĐC khác nhau. Việc tách tác

động của TTĐC đối với công chúng ra khỏi ảnh hưởng từ các cơ sở xã hội khác

cùng tác động hàng ngày cũng gặp phải các khó khăn tương tự, bởi ý thức xã hội

không thể tách ra thành từng lĩnh vực. Mặt khác, đó còn là mối liên hệ chằng chịt

của TTĐC với các cơ sở xã hội; cả giao tiếp đại chúng và giao tiếp liên cá nhân đều

chịu sự tác động của TTĐC và hoạt động giao tiếp liên cá nhân còn tham gia nhân

rộng hiệu quả của các thông điệp TTĐC.

Việc nghiên cứu tác động của thông điệp được truyền tải từ TTĐC đến

nhận thức và hành vi của công chúng luôn là vấn đề gây tranh cãi trong giới

chuyên môn. Theo Mai Quỳnh Nam, bởi vì thông tin tác động đến nhận thức và

hành vi của người nhận còn qua một số khâu lọc, qua các nhóm trung gian,

hiệu ứng không diễn ra trực tiếp theo kiểu truyền máu. Nó phụ thuộc vào một

số yếu tố có thể dẫn đến tình trạng người ta muốn làm theo nội dung thông điệp

mà họ tiếp thu được, song giữa nhận thức và hành vi luôn có những khoảng

cách. Truyền thông nhằm rút ngắn khoảng cách đó. Mai Quỳnh Nam đề cập

đến việc tiếp nhận thông điệp, mức độ yêu thích, quan tâm của công chúng và

sự phản hồi như một chỉ báo căn bản cho thấy hiệu quả hoạt động của TTĐC

với công chúng.

Bàn về nhân tố tác động đến hoạt động và hiệu quả TTĐC, Mai Quỳnh Nam

nhận thấy thiết chế TTĐC luôn chịu sự tác động từ hai phía: Thứ nhất, từ các cơ

quan quản lý mà thiết chế truyền thông là công cụ; Thứ hai, từ công chúng báo chí.

Hiệu quả hoạt động báo chí phụ thuộc trực tiếp vào các mối liên hệ ấy. Mối liên kết

giữa các thành viên trong gia đình giữ vai trò quan trọng đối với việc tiếp thu và sử

dụng các thông điệp từ hệ thống TTĐC. Nhân tố văn hóa của công chúng là chỉ báo

chi phối sự lựa chọn các kênh TTĐC, xử lý các thông điệp được truyền tải từ hệ

thống này và thể hiện ý kiến của cá nhân, nhóm xã hội mà họ là thành viên.

30

Sự bất bình đẳng trong khả năng tiếp nhận thông tin ở công chúng phản ánh

các bất bình đẳng về kinh tế, văn hóa, điều kiện cư trú của người dân, nhất là những

người có thu nhập thấp. Việc khắc phục các bất bình đẳng về kinh tế là nhân tố

quan trọng để tạo điều kiện cho người dân tham gia hoạt động truyền thông vì các

mục tiêu phát triển. Tính trung thực của thông tin có ý nghĩa quyết định, tạo nên

niềm tin để liên kết giá trị và chuẩn mực, tạo nên tâm thế tác động đến nhận thức và

hành vi của cá nhân, tạo lập tri thức, văn hóa và định hướng hoạt động.

Mối quan hệ giữa TTĐC và công chúng là mối quan hệ biện chứng. TTĐC

thỏa mãn nhu cầu ngày càng tăng của công chúng, đến lượt mình công chúng lại đặt

ra các yêu cầu đối với hoạt động của TTĐC. Sự trưởng thành trong mối quan hệ đó

thể hiện tính tích cực chính trị - xã hội của TTĐC và của cả công chúng.

Tính chất công khai, rộng rãi và nhanh chóng cũng như việc bày tỏ quan điểm,

chính kiến trên báo chí, định hướng dư luận xã hội đã khiến báo chí trở thành vũ khí

có sức công phá lớn, thực sự là một quyền lực của trí tuệ, nhận thức, của khả năng

thức tỉnh lý trí, cổ vũ dư luận, có sức lan tỏa lớn và nhanh nhất. Từ đó, TTĐC có

sức mạnh trực tiếp, thúc đẩy sự phát triển xã hội, tạo nguồn lực và cơ hội cho mỗi

cá nhân phát triển.

Cuốn sách “Truyền thông dân số với nông dân vùng châu thổ sông Hồng trong

thời kỳ đổi mới” của tác giả Trương Xuân Trường đã có những bàn luận về cơ sở lý

luận, lịch sử tình hình nghiên cứu truyền thông và truyền thông dân số. Mô hình

truyền thông gồm các yếu tố: nguồn tin, thông điệp, kênh, nơi nhận, mạch phản hồi.

Vai trò của truyền thông được đo bằng sự thông tin và sự phản hồi. Người tiếp nhận

thông tin giữ vai trò quan trọng trong tính hiệu quả của truyền thông. Mô hình hai

chiều xuôi ngược cho thấy rõ hơn hiệu quả của truyền thông. Ai? Nói gì? Nói với

ai? Do kênh nào? Hiệu quả ra sao? là những câu hỏi về truyền thông hiện đại [48].

Nguyễn Minh Huế, tác giả cuốn sách “Báo mạng điện tử: những vấn đề cơ

bản”, đã nêu và làm rõ lịch sử ra đời, khái niệm báo điện tử, sự khác nhau giữa báo

điện tử với trang thông tin điện tử; vai trò của báo điện tử trong đời sống xã hội.

Báo điện tử là kết quả của sự tích hợp giữa công nghệ và truyền thông, dựa trên nền

của internet và sự tích hợp ưu thế của các loại hình báo chí truyền thống, đã đem lại

31

những giá trị rất lớn cho xã hội, cho người dân. Báo điện tử đã tạo ra bước ngoặt,

làm thay đổi cách truyền tin và tiếp nhận thông tin. Cuốn sách cũng nêu đặc điểm

của báo điện tử, trong đó có đề cập đến tính đa phương tiện của báo điện tử hiện

nay - đây là ưu điểm vượt trội của báo điện tử so với các loại hình báo chí khác.

Những thông tin bằng văn bản, hình ảnh, âm thanh cùng xuất hiện trên trang chủ

của báo điện tử luôn tạo ra sự hấp dẫn, sống động đặc biệt đối với công chúng.

Bên cạnh đó, cuốn sách cũng đề cập về mô hình tòa soạn và quy trình sản xuất

thông tin của báo điện tử, những phẩm chất của nhà báo điện tử; nêu cách viết,

trình bày nội dung báo điện tử, đề xuất cách thiết kế, trình bày nội dung và cách

viết cho báo điện tử [12].

Mai Quỳnh Nam, trong công trình “Văn hóa đại chúng và văn hóa gia đình”

cho rằng TTĐC có chức năng hình thành nền văn hóa đại chúng. Văn hóa đại chúng

không chỉ là sự bổ sung, mà còn làm phức tạp thêm các nền văn hóa vốn có từ

trước. TTĐC truyền bá các kiến thức về thực tế, kiểm soát, điều hành xã hội, cung

cấp dịch vụ, đáp ứng nhu cầu giải trí, như là chất kết dính các yếu tố, quan hệ xã

hội, văn hóa. Nhờ vào hoạt động truyền bá văn hóa qua TTĐC mà con người hiểu

nhau hơn, từ đó có ý thức đầy đủ hơn trong việc duy trì các mối quan tâm chung,

dẫn đến các hành động chung vì lợi ích của các quốc gia và trên phạm vi quốc tế.

TTĐC có vai trò liên kết xã hội [27].

Tóm lại, các sách, công trình nghiên cứu về lý thuyết truyền thông, truyền

thông đại chúng và xã hội học truyền thông được giới thiệu trên đây đã làm rõ

những vấn đề cơ bản: Quan niệm về truyền thông, truyền thông đại chúng; các

nguyên tắc truyền thông, truyền thông đại chúng; các phương thức của truyền

thông, TTĐC; đạo đức của người làm báo; góc độ tiếp cận xã hội học về truyền

thông, TTĐC.

1.2.2. Nghiên cứu thực nghiệm về vai trò truyền thông đại chúng với an

toàn giao thông, tuân thủ luật giao thông

Các công trình nghiên cứu theo chủ đề này tại Việt Nam và Lào đều chưa

nhiều. Qua nghiên cứu tài liệu, các công trình nghiên cứu liên quan chủ yếu là các

luận án, luận văn. Các công trình nghiên cứu ứng dụng là rất ít.

32

Nghiên cứu chuyên đề “Nâng cao vai trò của lực lượng Cảnh sát giao thông

nhằm đảm bảo trật tự, an toàn giao thông trong tình hình mới” của Trần Minh Thư

đã nêu lên thực trạng trật tự an toàn giao thông tại Việt Nam [42], đồng thời khẳng

định các kênh truyền thông qua các phương tiện TTĐC là vô cùng quan trọng. Tác

giả khẳng định: Để lực lượng chuyên ngành thực hiện tốt việc đảm bảo trật tự, an

toàn giao thông trong tình hình mới, không thể thiếu vai trò của công tác truyền

thông. Các loại hình truyền thông được đề cập bao gồm: báo, đài, các hình thức sân

khấu hóa, các hình thức câu lạc bộ. Việc vận dụng linh hoạt các kênh và hình thức

truyền thông đại chúng là vô cùng quan trọng để đáp ứng sự phù hợp và tính hiệu

quả thông qua phối hợp với các ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền,

giáo dục, vận động quần chúng chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, tham gia giữ gìn

trật tự an toàn giao thông. Phát động mạnh mẽ phong trào “Toàn dân tham gia bảo

đảm trật tự an toàn giao thông”, gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây

dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, xây dựng “Văn hóa giao thông”; xây dựng và

triển khai trên địa bàn toàn quốc nhiều mô hình quần chúng tự quản về trật tự an

toàn giao thông, tiêu biểu như: “Tổ tự quản về an toàn giao thông khu vực dân cư”,

“Liên đội tự quản về an toàn giao thông trong học sinh”; “Đội thanh niên, sinh

viên tình nguyện đảm bảo trật tự an toàn giao thông”; “Khu dân cư văn hóa, an

toàn giao thông”, “Công trường bảo đảm trật tự an toàn giao thông”, “Khu dân

cư văn hóa, an toàn giao thông”, “Trường học sạch, đẹp, an toàn”.... Tích cực

phối hợp với các nhà trường mở các lớp giáo dục pháp luật về trật tự an toàn

giao thông cho học sinh, sinh viên; mở các chuyên mục an toàn giao thông

phản ánh kịp thời tình hình trật tự an toàn giao thông, tuyên truyền phổ biến

pháp luật, biểu dương người tốt, việc tốt, cảnh báo tai nạn, ùn tắc giao thông

cho người dân; phối hợp với các tổ chức, cá nhân làm công tác nghệ thuật tổ

chức sáng tác, dàn dựng, biểu diễn, sân khấu hóa nhiều tác phẩm về đề tài trật

tự an toàn giao thông...

Công trình nghiên cứu “Trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn 5

thành phố trực thuộc Trung ương - Thực trạng và giải pháp” của Nguyễn Xuân

Yêm [50], đã khẳng định: Trật tự an toàn giao thông là trạng thái xã hội có trật

33

tự được hình thành và điều chỉnh bởi các quy phạm pháp luật trong lĩnh vực

giao thông vận tải công cộng, nhằm đảm bảo cho hoạt động giao thông thông

suốt, trật tự, an toàn, hạn chế đến mức thấp nhất tai nạn giao thông. Đảm bảo

trật tự an toàn giao thông là một yêu cầu và nhiệm vụ cơ bản của mọi quốc gia,

đó là điều kiện cần thiết để phát triển kinh tế, củng cố an ninh quốc phòng và

ổn định trật tự xã hội. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đã rút ra những ưu điểm, tồn

tại, nguyên nhân dẫn đến tồn tại và các biện pháp nhằm đảm bảo trật tự an toàn

giao thông trên địa bàn 5 thành phố trực thuộc Trung ương. Qua đó, nghiên cứu

khẳng định, phương tiện TTĐC là một thứ quyền lực mềm hữu hiệu trong việc

điều chỉnh các hành vi giao thông lệch chuẩn.

“Nghiên cứu trường hợp: Hình thành và thực thi luật đội mũ bảo hiểm tại

Việt Nam” của Passmore J, Lan Huong Nguyen, Nam Phuong Nguyen, Olive

J, [87, tr.783-787] đã khẳng định: Lãnh đạo chính trị, truyền thông đại chúng,

thông tin chuyên sâu và thực thi nghiêm ngặt đã góp phần thực hiện thành

công các luật mới. Qua việc giám sát liên tục của pháp luật, những sơ hở gây

phương hại đến tính hiệu quả của luật pháp đã được xác định và giải quyết.

Nghiên cứu cho thấy, trong năm 2008, đã dẫn đến 680.000 vi phạm không đội

mũ bảo hiểm được phát hiện. Trong ba tháng đầu tiên sau khi quy định đổi mũ

bảo hiệm có hiệu lực, số liệu giám sát từ 20 bệnh viện thành thị và nông thôn

cho thấy, nguy cơ chấn thương ở đầu và tử vong giảm lần lượt 16% và 18%.

Việc thực hiện quy định đổi mũ bảo hiệm khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy

đã tạo nên một cột mốc quan trọng trong an toàn giao thông tại Việt Nam. Các

bài học kinh nghiệm này ở Việt Nam là một ví dụ quan trọng để các nước

đang phát triển nghiên cứu áp dụng nhằm giảm thiểu gánh nặng từ tai nạn

giao thông đường bộ.

“Thói quen rượu bia và hành vi lái xe: Nhận thức, nguy cơ và mô hình can

thiệp hiệu quả” là nghiên cứu của Tam NM [94]. Kết quả nghiên cứu cho thấy

một tỷ lệ lớn các ca tai nạn giao thông đều liên quan đến chất uống có cồn. Các

yếu tố có liên quan đáng kể với việc uống và tham gia giao thông là độ tuổi, loại

đồ uống, tần suất uống rượu lái xe trong năm, tự ước tính số lượng đồ uống tiêu

34

thụ để lái xe một cách hợp pháp, nhận thức của gia đình có người uống rượu bia

lái xe, và nhận thức rủi ro pháp lý và rủi ro vật lý. Kết quả từ các trường hợp

phân tích chéo cho các bệnh nhân cho thấy một mối quan hệ liều lượng giữa

uống rượu bia và nguy cơ tai nạn giao thông. Về nhận thức về ảnh hưởng của

việc uống rượu bia đối với việc lái xe, nghiên cứu phát hiện các chứng cứ xác

thực về mối liên hệ giữa học thức/nhận thức thấp ở nam giới tại Việt Nam và

việc uống rượu bia khi lái xe. Đa số người được hỏi có ít kiến thức thông tin về

uống độ cồn cho phép khi lái xe, và chưa nhận thức được nguy cơ nguy hiểm khi

uống rượu bai và lái xe. Nghiên cứu cũng khẳng định, các kiến thức/thông tin

được cung cấp qua các phương tiện truyền thông là kênh đặc biệt quan trọng

giúp thay đổi hành vi của người lái xe tại Việt Nam.

“Pháp luật bắt buộc đội mũ bảo hiểm xe máy của Việt Nam và tác động của

nó đối với trẻ em” [87, tr.369-373] của Aaron Pervin, Jonathon Passmore, Mirjam

Sidik, Tyler McKinley, Thi Hong Tu Nguyen, Phuong Nam Nguyen, được thực

hiện tại bốn trung tâm lớn tại Việt Nam: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Cần

Thơ và Đà Nẵng. Các tần số sử dụng mũ bảo hiểm tại 4 địa bàn nghiên cứu dao

động từ 90-99% đối với người lớn, 15-53% ở trẻ em. Trẻ em đội mũ bảo hiểm

xe máy ít thường xuyên hơn so với người lớn. Pháp luật phạt người lớn để trẻ

em không đội mũ bảo hiểm xe gắn máy đã được thực hiện ở Việt Nam. Nghiên

cứu cũng chỉ rõ, các hoạt động vận động, tiếp thị xã hội TTĐC liên tục được nỗ

lực thực hiện để phổ biến các thông tin về lợi ích và an toàn khi đội mũ bảo

hiểm tham gia giao thông thực sự đã tác động đến nhận thức và hành vi của các

bậc cha mẹ, có ý nghĩa quan trọng đối với kết quả được đề cập trên đây.

“Ảnh hưởng của giáo dục đến an toàn giao thông” [72, tr.789-797], một

nghiên cứu trường hợp ở Việt Nam của Hung KV, Huyen LT, cho biết, tai nạn

giao thông là vấn đề quan tâm hàng đầu của hệ thống y tế trên thế giới, ở các

nước đang phát triển như Việt Nam, tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông đường bộ

là khá cao so với các nước Đông Nam Á khác. Không chỉ làm phần lớn của

người chết và bị thương nặng (ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của

người dân), tai nạn giao thông cũng ảnh hưởng xấu đến sự phát triển kinh tế và

35

xã hội của một quốc gia. Thống kê cho thấy nhiều người bị thương hoặc tử vong

vì tai nạn giao thông. Tỷ lệ tai nạn giao thông khá cao ở Việt Nam đã trở thành

một trong những vấn đề xã hội lớn của đất nước. Có một thực tế rằng các lựa

chọn chính sách về nguyên tắc phải được kiểm tra tính khả thi trước khi thực

hiện. Sự hiểu biết và hành vi lái xe mô tô là một thách thức khi cố gắng xác định

lỗi của lái xe trong tai nạn có sự xung đột giữa yếu tố nguyên nhân và biện pháp

đối phó. Trong những năm gần đây, khi hiểu rõ những tác động nghiêm trọng

của tai nạn giao thông trên toàn xã hội, các nhà nghiên cứu khoa học, kỹ sư giao

thông và các nhà hoạch định chính sách ở Việt Nam đã phát triển nhiều dự án và

tiến hành các nghiên cứu trong lĩnh vực an toàn giao thông. Yếu tố con người

cũng được coi là yếu tố trung tâm trong toàn bộ hệ thống. Mục tiêu cuối cùng là

tạo một môi trường giao thông thuận tiện và an toàn cho người sử dụng đường.

Nghiên cứu này giải thích việc áp dụng các phương pháp phân tích rủi ro trong

đánh giá ảnh hưởng của giáo dục, truyền thông và thực thi an toàn giao thông.

Trong đó, khẳng định yếu tố giáo dục truyền thông có vai trò quan trọng trong

việc trang bị và nâng cao nhận thức của người tham gia giao thông về cách lưu

hành an toàn.

Nghiên cứu “Quy định đội mũ bảo hiểm bắt buộc và các phương tiện báo

chí in tại Việt Nam” của Hill P, Ngo A, Khuong T, Dao H, Hoang H, Trinh H,

Nguyen L, Nguyen P [97] chỉ rõ: Với quyền sở hữu xe máy cao và gia tăng ở

Việt Nam, người đi xe máy dễ bị tổn thương hoặc tử vong việc bắt buộc đội mũ

bảo hiểm trong Luật giao thông đã trở thành một ưu tiên đối với Chính phủ Việt

Nam. Nghiên cứu đã sử dụng phân tích định tính của các thông tin dựa trên web

của 8 tờ báo in phổ biến nhất tại Việt Nam để theo dõi báo cáo qua 4 giai đoạn

thực hiện quy định này, xác định mã số và xây dựng các chủ đề chi phối của các

phương tiện truyền thông. Nghiên cứu tài liệu về lý luận và việc khuyến khích áp

dụng, tới bắt buộc thực hiện, và các cơ chế để chuẩn bị cho việc thực hiện ở cấp

quốc gia và địa phương, phát triển các giải pháp và khuyến khích nhân rộng các

chiến lược thành công. Báo cáo cũng ghi nhận những ý kiến trái chiều và những

trở ngại khi sử dụng mũ bảo hiểm trở thành phổ biến, và quan ngại xung quanh

36

chất lượng mũ bảo hiểm. Báo chí cũng ghi nhận phản ứng của thị trường trong

các giải pháp sáng tạo để giải quyết những vấn đề này. Các phương tiện truyền

thông và các nghiên cứu đã trở thành kênh đối thoại giữa Nhà nước và người dân

xung quanh vấn đề này tại thời điểm đưa quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm vào

thực hiện. Kiểm soát chất lượng mũ bảo hiểm là một vấn đề quan trọng, các

phương tiện truyền thông được xác định đóng vai trò quan trọng trong công tác

thúc đẩy và giám sát việc thực thi cũng như giám sát, lưu trữ và cung cấp những

con số minh họa về số lượng các ca chấn thương và tai nạn liên quan tới người đi

xe máy trong mối tương quan với việc sử dụng hay không sử dụng mũ bảo hiểm.

Tou Douangmany với luận văn thạc sĩ xã hội học “Vai trò của báo An ninh

Lào đến việc chấp hành luật giao thông của người dân Thủ đô Viêng Chăn” [45]

đã khẳng định vai trò của Báo An ninh Lào trong nhiệm vụ tuyên truyền pháp

luật về giao thông trong những năm qua, phản ánh tình hình tham gia giao thông

của người dân, định hướng dư luận xã hội ủng hộ hành vi tham gia giao thông

đúng luật và lên án hành vi tham gia giao thông không đúng luật, góp phần giữ

gìn trật tự an toàn giao thông ở Thủ đô Viêng Chăn Lào. Đứng trước yêu cầu bảo

đảm giao thông cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, sự nghiệp phát triển

kinh tế - xã hội của Thủ đô Viêng Chăn trong thời kỳ đổi mới, cần phải phát huy

hơn nữa vai trò của Báo An ninh Lào trong việc tuyên truyền các vấn đề về giao

thông. Muốn vậy, cần phải có những nghiên cứu về vai trò của Báo An ninh Lào

đối với việc nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông của người dân Thủ đô

Viêng Chăn hiện nay.

Tóm lại, có thể nói, các nghiên cứu về vai trò của TTĐC với trật tự xã hội

trong giao thông nói chung đã được thực hiện rất công phu, những kết luận đều

có những giá trị thực tiễn nhất định và đã được công nhận. Song chưa có những

nghiên cứu cho tất cả dân cư mà mới có những nghiên cứu cho từng đối tượng,

từng loại phương tiện truyền thông như báo in hay báo điện tử, hoặc truyền hình

trên từng địa bàn cụ thể.

37

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

1. Truyền thông, TTĐC đã có quá trình phát triển lâu dài, nhanh chóng và

mang lại hiệu ứng xã hội rất lớn. Cùng với quá trình phát triển của truyền thông,

TTĐC là những nghiên cứu về lý thuyết và thực nghiệm về nó. Những sách, công

trình nghiên cứu, bài viết, luận án, luận văn được tổng hợp trên đây chưa đầy đủ,

song cũng đã phản ánh được những kết quả nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm về

truyền thông, TTĐC, thể hiện ở những nội dung chính:

Một là, nguyên tắc và phương thức của truyền thông, TTĐC. Nguyên tắc tính

chính trị, tính xã hội, tính trung thực và kịp thời được đề cập và phân tích khá nhiều,

với lập luận chặt chẽ. Các công trình nghiên cứu đều khẳng định, truyền thông,

TTĐC phải phục vụ chính trị, truyền đạt ý chí chính trị của giai cấp cầm quyền để

tạo sự thống nhất về hệ tư tưởng trong xã hội. Đồng thời, trong quá trình vận hành,

truyền thông, TTĐC phải chú ý đến khán giả, đối tượng phục vụ, để có những

thông tin phù hợp với các tầng lớp xã hội. Để đảm bảo tính chính trị, tính xã hội,

truyền thông, TTĐC phải phán ánh kịp thời và trung thực. Sự thổi phồng, bóp méo,

xuyên tạc sự thật trong truyền tin sẽ đem lại hệ lụy xã hội rất xấu. Từ đó, nó đòi hỏi

những người đảm nhiệm nhiệm vụ truyền thông không chỉ cần có năng lực mà phải

có đạo đức nghề nghiệp.

Các cuốn sách, công trình nghiên cứu chỉ ra rằng, để kịp thời phản ánh hiện

thực xã hội, truyền thông, TTĐC phải sử dụng linh hoạt, đa dạng, đa chiều, phong

phú các hình thức và phương pháp truyền tin để thu hút sự theo dõi của các tầng lớp

xã hội. Tính hiệu quả trong truyền thông không chỉ ở nội dung thông tin mà còn ở

cách thức truyền tin.

Hai là, vai trò của truyền thông, TTĐC. Các cuốn sách, công trình nghiên cứu

cũng đã xác định rất rõ vai trò to lớn của truyền thông, TTĐC. Khẳng định truyền

thông, TTĐC là một “quyền lực” xã hội, có sức mạnh rất lớn trong xã hội. Truyền

thông, TTĐC có sự tương quan mạnh với quản lý xã hội. Nó góp phần rất lớn trong

nâng cao sức mạnh, hiệu lực, hiệu quả của quản lý xã hội và cũng có thể làm suy

giảm hoặc phá vỡ công tác quản lý xã hội hiện hành nếu nó phản ánh hoạt động

quản lý xã hội, hiện thực xã hội không đúng, không kịp thời và không trung thực.

38

Các cuốn sách, công trình nghiên cứu cũng đã làm rõ vai trò của truyền thông,

TTĐC trong việc truyền giữ bản sắc văn hóa, định hướng dư luận xã hội, tạo ra sự

đoàn kết xã hội và đồng thuận xã hội.

Truyền thông đại chúng có chức năng hình thành nền văn hóa đại chúng. Nhờ

vào hoạt động truyền bá văn hóa qua TTĐC mà con người hiểu nhau hơn, từ đó có

ý thức đầy đủ hơn trong việc duy trì các mối quan tâm chung, dẫn đến các hành

động chung vì lợi ích của các quốc gia và trên phạm vi quốc tế.

Truyền thông đại chúng có chức năng giám sát, phản biện xã hội. Thông qua

những tin tức được truyền thông, truyền thông, TTĐC giúp cho xã hội hiểu biết về

thực tại xã hội, hiện trạng quản lý xã hội, từ đó khơi dậy ý thức tham gia quản lý xã

hội của các tầng lớp xã hội, làm cho quản lý xã hội ngày càng hiệu quả hơn. Đồng

thời, thông qua thông tin, truyền thông, TTĐC góp phần hạn chế những khiếm

khuyết, sai lệch xã hội của công tác quản lý xã hội và những người thực thi quản lý

xã hội.

Ba là, tương tác giữa truyền thông, TTĐC với giao thông đường bộ. Tuy chưa

có nhiều công trình nghiên cứu về sự tương tác giữa truyền thông, TTĐC với giao

thông đường bộ, song cũng đã cho thấy được những nội dung, hình thức cơ bản của

tương quan này.

Truyền thông nói chung, TTĐC có vai trò rất lớn trong duy trì giao thông

đường bộ thể hiện ở việc phổ biến những quy định về giao thông, hành vi tham gia

giao thông; phản ánh thái độ, hành vi tham gia giao thông, biểu dương gương tốt,

phê phán hành vi không đúng, định hướng dư luận xã hội về trật tự xã hội giao

thông đường bộ. Truyền thông, TTĐC giữ vai trò giám sát hành vi tham gia giao

thông đường bộ của người dân và công tác duy trì TTGT đường bộ, góp phần giảm

thiểu xung đột xã hội trong giao thông đường bộ.

Bốn là, góc độ tiếp cận xã hội học về TTĐC. Các công trình nghiên cứu của

các nhà xã hội học đều khẳng định TTĐC là định chế xã hội; một kênh xã hội hóa

vô cùng quan trọng đối với mỗi người dân. TTĐC tham gia tích cực vào việc xây

dựng các phong cách sống phù hợp với chuẩn mực xã hội và khuôn mẫu hành vi,

xây dựng các vai trò xã hội của con người qua khả năng định hướng xã hội. TTĐC

39

là cầu nối giữa người dân với xã hội, nuôi dưỡng sự gắn bó của người dân với đời

sống xã hội, củng cố lòng tin của người dân vào các giá trị xã hội. TTĐC không

những có khả năng duy trì, truyền đạt mà còn định hướng hoặc thay đổi kiểu hành

vi ứng xử, suy nghĩ, thái độ và tình cảm của con người. Xã hội học cũng có những

nghiên cứu về các vấn đề xã hội, hiện tượng xã hội trong mối tương quan giữa

TTĐC với trật tự xã hội giao thông đường bộ.

Với lợi thế của mình, xã hội học sử dụng phương pháp thực chứng, tiến hành

điều tra đối tượng tiếp nhận thông tin của TTĐC để đánh giá vai trò, hiệu quả

TTĐC đối với giữ gìn TTGT đường bộ.

2. Các nghiên cứu về TTĐC với giao thông đường bộ chưa nhiều, chưa mang

tính hệ thống và chưa có nghiên cứu trực tiếp vai trò của TTĐC với trật tự xã hội

giao thông đường bộ. Song, nó cũng đã tạo dựng cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc

nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này.

Triển khai nghiên cứu TTĐC với trật tự xã hội giao thông đường bộ có nhiều

thuận lợi, bởi có sự kế thừa những nghiên cứu lý thuyết về TTĐC. Dựa trên những

lý thuyết về TTĐC để xây dựng khái niệm, xác định chỉ báo, chỉ số nghiên cứu

tương quan TTĐC với trật tự xã hội giao thông đường bộ. Đồng thời, dựa trên kết

quả nghiên cứu vai trò TTĐC đối với giao thông để xác định cơ sở lý luận và

phương thức triển khai nghiên cứu thực nghiệm tương quan giữa TTĐC với trật tự

xã hội giao thông đường bộ.

Vấn đề đặt ra là, cần làm rõ khái niệm trật tự xã hội giao thông đường bộ. Từ

đó làm rõ tương quan giữa TTĐC với trật tự xã hội giao thông đường bộ. Nghĩa là,

làm rõ vai trò xã hội của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ. Đây

chính là những nội dung nghiên cứu chính của luận án và là những “điểm mới”, nếu

việc nghiên cứu thành công.

3. Ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, nghiên cứu về TTĐC với giao

thông đường bộ với trật tự xã hội giao thông đường bộ chưa được triển khai. Do đó,

triển khai nghiên cứu: “Truyền thông đại chúng với trật tự xã hội trong giao thông

đường bộ ở thành Phố Viêng Chăn” là hướng nghiên cứu hoàn toàn mới.

40

Để làm rõ vấn đề, luận án tập trung vào các nội dung chủ yếu: Một là, mô tả,

phân tích thông tin về vấn đề giao thông, giao thông đường bộ, TTGT đường bộ ở

thành phố Viêng Chăn trên các phương tiện TTĐC (nội dung, cường độ, hình thức

thông tin). Hai là, thao tác khái niệm trật tự xã hội giao thông đường bộ, đưa ra

được quan niệm, chỉ báo, chỉ số đo lường. Ba là, mô tả, phân tích tác động của

TTĐC đối với nhận thức, thái độ, hành vi tham gia giao thông đường bộ của người

dân thành phố Viêng Chăn hiện nay. Bốn là, phân tích các yếu tố tác động, xác định

xu hướng tác động của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành

phố Viêng Chăn. Năm là, kiến giải những khuyến nghị nhằm phát huy vai trò

TTĐC trong giữ gìn trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn

hiện nay.

Triển khai nghiên cứu đề tài này, luận án sẽ kế thừa được những nghiên cứu

về lý luận và thực nghiệm của các công trình nghiên cứu về TTĐC, vai trò của

TTĐC đối với giao thông, giao thông đường bộ. Đó là kết quả của việc tổng quan

các công trình nghiên cứu về vấn đề của luận án. Đồng thời, kết quả nghiên cứu sẽ

góp phần bổ sung làm sáng rõ hơn tác động của TTĐC đối với trật tự xã hội giao

thông đường bộ.

41

Chương 2

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

2.1.1. Các khái niệm cơ bản

2.1.1.1. Khái niệm truyền thông đại chúng

Có rất nhiều quan niệm, định nghĩa khác nhau về Truyền thông đại chúng

(mass communication). Để có được quan điểm nhất quán được sử dụng trong luận

án này, dưới đây sẽ đề cập đến những quan niệm, định nghĩa khác nhau của một số

học giả uy tín.

Truyền thông đại chúng là quá trình truyền thông điệp, thông tin đến công

chúng thông qua phương tiện TTĐC, Allyn và Bacon [53, tr.369]. Cái mà thông

thường được gọi là “TTĐC” là những thiết chế sử dụng những kỹ thuật phát triển

ngày càng tinh vi của công nghệ để phục vụ cho sự giao lưu tư tưởng, những mục

đích thông tin, giải thích và thuyết phục tới đông đảo khán thính giả bằng phương

tiện báo chí, truyền thanh, truyền hình, sách, tạp chí, quảng cáo, hay bất cứ gì đó,

Tony Bilton [43, tr.381].

Truyền thông đại chúng là một quá trình diễn ra giữa một bên là các phương

tiện truyền thông và một bên là đời sống xã hội, MC Quail [81, tr.112-128]. Như

vậy, TTĐC không phải chỉ là phương tiện truyền thông (đài, báo, tivi, intenet,…),

mà nó là dòng chảy một chiều của lượng thông tin ngày càng lớn được truyền tải

bởi các phương tiện truyền tin ngày một phát triển hơn, hiện đại hơn. Để phân biệt

tính chất truyền thông liên cá nhân và TTĐC, MC Quail đã đưa ra các vấn đề thời

gian, địa điểm và vấn đề thể chế chi phối bối cảnh truyền thông. Theo đó, hoạt động

truyền thông sẽ có thời gian và địa điểm nhất định để diễn ra, đồng thời các mối

quan hệ xã hội và các định chế xã hội sẽ chi phối, định hướng nội dung của truyền

thông. Ví dụ, ở các xã hội đa đảng, nội dung truyền thông sẽ bị ảnh hưởng và chi

phối bởi định hướng của đảng cầm quyền. TTĐC cũng là một quá trình trong đó

một người, nhóm người, hoặc một tổ chức sẽ gửi một thông điệp qua một kênh liên

lạc cho một nhóm lớn người dân và các tổ chức vô danh và không đồng nhất. Các

kênh truyền thông bao gồm truyền hình, đài phát thanh, truyền thông xã hội và ấn

42

phẩm in ấn. Những người gửi tin nhắn thường là một người giao tiếp chuyên

nghiệp, hoặc thường là đại diện cho một tổ chức. Không giống như các thông tin

liên lạc giữa các cá nhân hay còn gọi là truyền thông liên cá nhân, thông tin phản

hồi cho TTĐC thường chậm và mang tính gián tiếp.

Truyền thông đại chúng là “Quá trình hoạt động trao đổi thông điệp có tính

phổ biến giữa nguồn phát với công chúng rộng rãi trong xã hội, biểu hiện như:

nguồn phát, kênh phát, công chúng, hậu quả từ các hiệu ứng và hành vi xã hội của

số đông công chúng sau khi được tiếp nhận thông tin” [4]. TTĐC là “Quá trình

truyền đạt thông tin một cách rộng rãi đến mọi người trong xã hội thông qua các

phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, phát thanh, truyền hình [34, tr.15-20].

TTĐC là toàn bộ những phương tiện lan truyền thông tin như báo chí, truyền

hình, phát thanh,… tới những nhóm công chúng lớn [26, tr.3]. Phương tiện thông

tin đại chúng là “các kênh truyền đạt định hướng đến một lượng khán giả khổng lồ

trong xã hội” [17, tr.171].

Từ những định nghĩa trên, có thể đưa ra quan niệm: TTĐC là cách thức truyền

đạt thông tin thông qua các phương tiện kỹ thuật, các phương tiện thực hiện việc

truyền đạt thông tin đến đám đông công chúng nhằm mục đích củng cố hoặc thay

đổi nhận thức, quan điểm hành vi của họ đối với các vấn đề khác nhau trong đời

sống xã hội.

Về phương diện xã hội học, TTĐC là một quá trình tương tác xã hội được tiến

hành thông qua các lọai hình báo chí như báo in, báo nói, báo hình, tức là thông qua

các phương tiện TTĐC. Theo đó, TTĐC về TTGT đường bộ là một quá trình tương

tác xã hội thông qua các phương tiện TTĐC giữa một bên là các cơ quan truyền

thông với một bên là đông đảo các chủ thể tham gia giao thông đường bộ để thông

tin, tạo lập nhận thức, thái độ và hành vi tham gia giao thông đường bộ trong xã hội

theo đúng quy định của pháp luật hiện hành, nhằm bảo đảm trật tự xã hội giao thông

đường bộ.

Trong phạm vi nghiên cứu của luận án, TTĐC về TTGT đường bộ là một quá

trình tương tác xã hội thông qua TTĐC An ninh Lào giữa các cơ quan truyền thông

an ninh Lào với các chủ thể tham gia giao thông đường bộ ở thành phố Viêng

Chăn, để thông tin, tạo lập nhận thức, thái độ và hành vi tham gia giao thông

43

đường bộ của nhân dân thành phố Viêng Chăn theo đúng quy định của pháp luật về

giao thông đường bộ của Nhà nước Lào, nhằm bảo đảm trật tự xã hội giao thông

đường bộ trên địa bàn thành phố Viêng Chăn.

Truyền thông đại chúng về TTGT đường bộ là một quá trình tương tác xã hội

giữa các cơ quan truyền thông an ninh Lào với các chủ thể tham gia giao thông

đường bộ ở thành phố Viêng Chăn. Sự tương tác không mang tính trực tiếp tiếp

xúc, mà được thực hiện thông qua khâu trung gian là các phương tiện truyền thông

tin (Báo An ninh Lào, Đài truyền hình An ninh Lào, Đài phát thanh An ninh Lào).

Trong hai chủ thể tương tác, các cơ quan truyền thông an ninh Lào dễ nhận diện, đo

lường; các chủ thể tham gia giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn khó nhận

diện, khó đo lường vì số lượng đông, thành phần xã hội và hình thức tham gia giao

thông đường bộ đa dạng.

Mục tiêu của TTĐC An ninh Lào về TTGT đường bộ là tạo lập nhận thức,

thái độ và hành vi tham gia giao thông đường bộ của người dân thành phố Viêng

Chăn theo đúng quy định của pháp luật về giao thông đường bộ của Nhà nước

Lào, nhằm bảo đảm trật tự xã hội giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố

Viêng Chăn.

Với tính chất là một thiết chế xã hội, TTĐC An ninh Lào thông tin các nội

dung liên quan đến giao thông đường bộ nói chung, giao thông đường bộ ở thành

phố Viêng Chăn nói riêng. Vai trò của TTĐC An ninh Lào với TTGT đường bộ

được xem xét theo các dấu hiệu (tiêu chí, chỉ báo): nội dung, cường độ, hình thức

truyền thông; mức độ phù hợp của thông tin đối với đối tượng tham gia giao thông

đường bộ ở thành phố Viêng Chăn; sự định hướng dư luận xã hội thực hiện các

quy định pháp luật để giữ gìn trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố

Viêng Chăn.

Các chủ thể tham gia giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn là các

tầng lớp nhân dân. Hành vi tham gia giao thông đường bộ của người dân tùy thuộc

vào thái độ, chuẩn mực, nhận thức kiểm soát hành vi và ý định hành vi giao thông.

Thái độ chủ thể là mức độ đồng tình của người tham gia giao thông đường bộ

đối với: a, Những quy định pháp luật về giao thông đường bộ; b, Những hành vi

44

tham gia giao thông đường bộ. Thể hiện ở việc: đồng tình với hành vi tham gia giao

thông đường bộ đúng quy định và phản đối những hành vi vi phạm quy định về

giao thông đường bộ, làm ảnh hưởng tiêu cực đối với trật tự xã hội giao thông

đường bộ.

Chuẩn chủ quan là nhận thức, suy nghĩ, quan điểm của người dân đối với các

hành vi tham gia giao thông đường bộ của mọi người, biểu hiện ở việc chấp nhận,

khuyến khích, cổ vũ, ngăn cản đối với hành vi tham gia giao thông. Để có được

“chuẩn chủ quan” về giao thông đường bộ, mỗi người phải tiếp nhận, chuyển hóa

các quy định về giao thồng đường bộ thành “khuôn muẫn nhận thức”, “khuôn mẫu

thái độ”, “khuôn mẫu hành vi” để có hành vi đúng khi tham gia giao thông và thái

độ đúng đối với hành vi tham gia giao thông đường bộ trong xã hội. “Khi cá nhân

thông qua xã hội hóa, chấp nhận những quy tắc và đòi hỏi tạo dựng nền văn hóa xã

hội mà họ đang sống, sử dụng chúng để quy đinh hành vi của mình, chúng ta nói họ

đã tiếp thu được các quy tắc văn hóa của xã hội” [43, tr.27].

Nhận thức kiểm soát hành vi là nhận thức của mỗi cá nhân đối với việc tuân

thủ luật giao thông đường bộ, nên hay không nên, dễ dàng hay khó khăn. Nhận

thức của người dân về giao thông đường bộ là một quá trình từ chưa biết đến biết,

từ hiểu biết chưa sâu sắc đến hiểu biết sâu sắc, từ hiểu biết chuyển thành thái độ

và hành vi trong tham gia giao thông đường bộ, thông qua hành vi tham gia giao

thông mà tích lũy kinh nghiệm, nâng cao sự hiểu biết về giao thông đường bộ. “...

thế giới chung quanh ta - bao gồm cả thế giới xã hội - quy định những hành vi của

chúng ta, ép buộc ta hành động theo những khuôn mẫu nhất định. Kết quả là

những sự điều chỉnh và các khuôn mẫu, có thể được nhìn thấy trong hành vi của

mỗi cá nhân” [43, tr.25].

Ý định hành vi giao thông là sự cụ thể hóa thái độ, nhận thức của mỗi cá nhân

khi tham gia giao thông đường bộ. “... xã hội gồm có các cá nhân, nên hình như

theo nghĩa thông thường thì đời sống xã hội không thể có một thực thể khác ngoài ý

thức cá nhân; nếu không phải thế thì đời sống xã hội sẽ ở trong không khí và bay lơ

lửng trong chân không” [7, tr.17]. Ý thức cá nhân trong giao thông đường bộ biểu

45

hiện ở ý định hành vi khi tham gia giao thông và nó thường biểu hiện ở hai trạng

thái: chấp hành quy định và không chấp hành quy định về giao thông đường bộ. Có

nghĩa là, ý định hành vi tham gia giao thông đường bộ có thể “đúng chuẩn” hay

“lệch chuẩn”. Hành vi tham gia giao thông đúng chuẩn tạo dựng trật tự xã hội trong

giao thông đường bộ và ngược lại, hành vi tham gia giao thông lệch chuản sẽ làm

rối loạn trật tự xã hội giao thông đường bộ.

2.1.1.2. Khái niệm trật tự xã hội giao thông đường bộ

Trật tự xã hội

Trật tự xã hội là sự sắp xếp và hoạt động ổn định, hài hòa của các con người

xã hội, các nhóm xã hội trong hệ thống xã hội; với đặc trưng chủ yếu là tính tổ chức

của đời sống xã hội, tính chuẩn mực của các hành động xã hội.

Xã hội luôn phải được nhìn nhận với tính cách hệ thống. Hệ thống xã hội

bao gồm các con người, nhóm xã hội (thành phần xã hội) và các quan hệ xã hội

giữa các con người, nhóm xã hội. Tương tác giữa con người cá nhân, nhóm xã

hội trong hệ thống xã hội tuân theo những quy luật, tạo thành tính chỉnh thể của

xã hội. Tính chỉnh thể của xã hội với tính cách là hệ thống chỉ có thể đạt được

khi có sự hài hòa, ổn định trong cấu trúc xã hội, tạo nên một trật tự xã hội nhất

định. Trật tự xã hội được thiết lập khi mà mọi thành viên trong xã hội chấp nhận

những quy định và hành động theo những quy định đó. “Chúng ta hãy hình dung

một xã hội đạt được sự hợp nhất xã hội và điều chỉnh tinh thần hoàn mỹ. Khi đó, tất

cả các thành viên xã hội sẽ chấp nhận hoàn toàn (đồng cảm) những luật lệ quy định

hành vi. Những đòi hỏi xã hội sẽ được thỏa mãn hoàn toàn trong mọi vấn đề, trong

mọi trường hợp” [43, tr.34 ].

Đối lập với trật tự xã hội là rối loạn xã hội. Rối loạn xã hội là trạng thái hệ

thống xã hội có sự sắp xếp các thành phần xã hội không mang tính tổ chức, các

thành phần xã hội hoạt động không ăn khớp nhịp nhàng, các hành động xã hội xung

đột với nhau vì khác biệt lợi ích hoặc thiếu hụt các giá trị xã hội, các chuẩn mực xã

hội để quy chiếu. Nghĩa là, các thành viên xã hội “không chấp nhận hoàn toàn”

những luật lệ quy định hành vi. Tính tổ chức của đời sống xã hội, tính chuẩn mực

của các hành động xã hội bị xâm phạm hoặc phá vỡ sẽ dẫn đến rối loạn xã hội.

46

Dưới góc nhìn cấu trúc - chức năng, trật tự xã hội chỉ có thể có được khi tất cả

các thành phần trong xã hội thực hiện tốt chức năng của mình và các cơ quan quyền

lực thực hiện tốt chức năng kiểm soát xã hội, duy trì tính chuẩn mực của các hành

động xã hội. Cơ chế bảo đảm cho trật tự xã hội là các thiết chế xã hội. Thông qua

chức năng kiểm soát xã hội, các thiết chế xã hội đảm bảo cho sự ổn định xã hội, duy

trì trật tự xã hội.

Trật tự xã hội được xác lập trên cơ sở các quy phạm pháp luật và những chuẩn

mực xã hội, giá trị xã hội được mọi người trong xã hội tiếp nhận, tôn trọng, tuân thủ

và nhờ đó mà mọi người có được cuộc sống yên ổn. Trật tự xã hội luôn gắn với kỷ

cương, kỷ cương là yếu tố bảo đảm cho xã hội trật tự. Một xã hội không có trật tự,

kỷ cương sẽ rơi vào trạng thái hỗn loạn, xung đột xã hội bùng phát, xã hội mất ổn

định, đời sống xã hội không yên ổn, người dân luôn trong trạng thái lo lắng, bất an.

Xã hội ổn định và phát triển phải chú trọng giữ gìn trật tự xã hội; trật tự xã hội là

điều kiện bảo đảm cho xã hội ổn định, phát triển, có tính chỉnh thể cao.

Như vậy, trật tự xã hội là trạng thái hệ thống xã hội đạt được sự ổn định, hoạt

động một cách có hiệu quả. Đối lập với trật tự xã hội là rối loạn xã hội. Dưới góc

nhìn cấu trúc - chức năng, trật tự xã hội chỉ có thể có được khi tất cả các thành phần

trong xã hội thực hiện tốt chức năng của mình và các đơn vị chức năng thực hiện tốt

chức năng kiểm soát xã hội, duy trì tính chuẩn mực của các hành động xã hội. Cơ

chế bảo đảm cho trật tự xã hội là sự vận hành của các thiết chế xã hội. Thông qua sự

vận hành, các thiết chế xã hội thực hiện chức năng kiểm soát xã hội, khuyến kích

các hành vi đúng chuẩn và đấu tranh, ngăn chặn các hành vi xã hội lệch chuẩn. Sự

vận hành của các thiết chế xã hội đảm bảo cho xã hội ổn định và trật tự. TTĐC là

một trong những thiết chế xã hội, vì thế nó có vai trò to lớn trong việc bảo đảm trật

tự xã hội. Trong xã hội hiện đại, vai trò của TTĐC đối với trật tự xã hội là rất to lớn

và đặc biệt quan trọng.

Trật tự xã hội trong giao thông đường bộ

Biểu hiện của trật tự xã hội gồm nhiều nội dung. Dưới góc độ quản lý xã hội,

trật tự xã hội có những nội dung chủ yếu như: an ninh xã hội được bảo đảm; công

tác phòng chống tội phạm đạt hiệu quả; trật tự, an toàn giao thông luôn bảo đảm

thông suốt; trật tự công cộng được giữ vững; tệ nạn xã hội được kiềm chế;…. Trật

47

tự xã hội trong giao thông đường bộ là một nội dung của trật tự công cộng, biểu

hiện ở việc trật tự, an toàn giao thông được giữ vững.

Trật tự công cộng là trạng thái sinh hoạt xã hội ở nơi công cộng được điều chỉnh

bằng những quy định, chuẩn mực trong sinh hoạt chung, mà những quy định, chuẩn

mực này được mọi người đồng tình, tuân theo. Trật tự công cộng là hệ quả của việc

ban hành, tổ chức thực hiện những quy định, quy tắc sinh hoạt ở nơi diễn ra các hoạt

động chung của nhiều người và nhận thức, thái độ, hành vi của những người tham gia

sinh hoạt công cộng tuân theo những quy định, quy tắc, chuẩn mực đã và đang lưu

hành trong cộng đồng. Biểu hiện của trật tự công cộng là nếp sống tôn trọng những

quy định chung, tôn trọng lẫn nhau của mọi thành viên tham gia sinh hoạt ở nơi công

cộng; sinh hoạt ở nơi công cộng có trật tự, kỷ cương, nền nếp, an toàn. Giữ gìn trật tự

công cộng là quá trình hình thành nếp sống văn minh nơi công cộng, đấu tranh loại

trừ những hành vi không đúng trong sinh hoạt nơi công cộng.

Trật tự trong giao thông là trạng thái xã hội được hình thành và điều chỉnh

bởi các quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông. Mọi người tham gia giao

thông tuân theo các quy phạm pháp luật về giao thông, giao thông thông suốt,

không ách tắc. Trong tham gia giao thông, mọi người kiểm soát được hành vi

tham gia giao thông của mình, không để xảy ra hành vi sai lệch chuẩn mực giao

thông. Trật tự xã hội trong giao thông đường bộ là trạng thái hoạt động giao

thông đường bộ được điều chỉnh bằng những quy định, quy phạm giao thông

đường bộ; mọi người, nhóm xã hội đồng tình, tuân theo những quy định, quy

phạm giao thông đường bộ; giao thông đường bộ thông suốt, không có hoặc ít xảy

ra tai nạn.

Để có trật tự xã hội trong giao thông đường bộ, trước hết cần phải xây dựng hệ

thống pháp luật quy định hành vi trong tham gia giao thông đường bộ. Đây là việc

làm thường xuyên, liên tục để cho những quy phạm pháp luật về giao thông đường

bộ theo kịp sự phát triển của giao thông và tình hình thực hiện giao thông. Cùng với

việc ban hành hệ thống pháp luật về giao thông là giám sát việc thực hiện các quy

định về giao thông đường bộ, thông qua đó khuyến khích hành vi đúng chuẩn. phê

phán và ngăn chặn hành vi lệch chuẩn trong tham gia giao thông đường bộ của

48

người dân, nhằm bảo đảm trật tự xã hội trong giao thông đường bộ. Ban hành và

giám sát thực hiện các quy định về giao thông phải được tiến hành đồng thời, không

xem nhẹ mặt nào.

Hành vi tham gia giao thông đường bộ là thước đo thực tế mức độ hiểu biết và

thái độ của người dân về giao thông đường bộ. Hành vi tham gia giao thông đường

bộ của người dân hoặc đúng chuẩn hoặc lệch chuẩn. Hành vi tham gia giao thông

đường bộ của người dân đúng chuẩn tạo nên trật tự xã hội trong giao thông đường

bộ. Hành vi sai lệch chuẩn mực trong tham gia giao thông đường bộ của người dân

làm mất trật tự xã hội trong giao thông đường bộ. Trật tự và an toàn trong giao

thông đường bộ là tiêu chí đánh giá hành vi tham gia giao thông đường bộ của

người dân. Nhận thức, thái độ, hành vi tham gia giao thông đường bộ của người

dân là thước đo của trật tự xã hội giao thông đường bộ. Mọi người, nhóm xã hội

đồng tình, tuân theo những quy định, quy phạm giao thông đường bộ thì trật tự xã

hội giao thông đường bộ được thiết lập và ngược lại, nếu mọi người, nhóm xã hội

không đồng tình, không tuân theo những quy định, quy phạm giao thông đường bộ

thì trật tự xã hội giao thông bị rối loạn.

Không thể có trật tự xã hội giao thông đường bộ nếu giao thông đường bộ

không thông suốt, nếu tai nạn giao thông đường bộ gia tăng. Giao thông thông suốt,

tại nạn giao thông không có hoặc rất ít xẩy ra là những tiêu chí đánh giá trật tự xã

hội giao thông đường bộ.

Như vậy, trật tự giao thông đường bộ được xây dựng trên cơ sở: a, Ban hành

và giám sát thực hiện quy phạm pháp luật về giao thông đường bộ; b, Người dân có

nhận thức, thái độ, hành vi tham gia giao thông đường bộ đúng; c, Giao thông

đường bộ thông suốt, không có hoặc có ít tai nạn. Đây là những tiêu chí (dấu hiệu)

để xem xét trật tự giao thông đường bộ.

Vấn đề đặt ra là, làm thế nào để mọi người dân nắm vững được quy định pháp

luật về giao thông, về tình hình giao thông đường bộ như thế nào; bằng cách nào để

xây dựng ý thức, hành vi tham gia giao thông đường bộ của mọi người dân đúng

chuẩn mực, ít sai lệch hay không. Trong các yêu tố và cách thức, TTĐC có vị trí,

vai trò rất quan trọng. Với các chức năng: thông tin, phản biện, giám sát, TTĐC có

49

được một “quyền uy xã hội” góp phần quan trọng thiết lập trật tự giao thông đường

bộ. Thông qua việc thực hiện các chức năng, TTĐC định hướng dư luận xã hội ủng

hộ cái đúng, phê phán cái sai trong việc duy trì trật tự giao thông đường bộ trên cả

ba tiêu chí.

Theo lý thuyết xã hội hóa, nhận thức của người dân về giao thông đường bộ là

kết quả của quá trình xã hội truyền thụ và cá nhân học hỏi chuẩn mực, giá trị xã hội

trong giao thông đường bộ. Nhận thức của người dân về giao thông đường bộ là sản

phẩm của quá trình xã hội hóa cá nhân. Với thế mạnh của mình, TTĐC giữ vị trí,

vai trò quan trọng trong nâng cao hiểu biết và định hướng thái độ của người dân

trong tham gia giao thông đường bộ. Đồng thời, TTĐC giữ vai trò đặc biệt quan

trọng trong việc định hướng dư luận xã hội về giao thông đường bộ.

Quá trình xã hội hóa cá nhân về giao thông đường bộ phụ thuộc vào sự truyền

thụ các giá trị, chuẩn mực giao thông đường bộ của xã hội đến với các cá nhân.

Trong đó, TTĐC là một kênh dẫn truyền các giá trị, chuẩn mực giao thông đường

bộ đến các thành phần xã hội. Trong xã hội hiện đại, TTĐC ngày càng giữ vị thế,

vai trò rất quan trọng trong việc truyền thụ các giá trị, chuẩn mực giao thông đường

bộ đến với công chúng.

2.1.1.3. Khái niệm vai trò của truyền thông đại chúng đối với trật tự giao

thông đường bộ

Vai trò xã hội

Trong xã hội học, đã và đang có những ý kiến khác nhau trong quan niệm về

vai trò xã hội. Vai trò xã hội là “một tập hợp các chuẩn mực, hành vi, nghĩa vụ và

quyền lợi gắn với một vị thế nhất định”; “Sự phối hợp và tương tác qua lại của các

khuôn mẫu được tập trung thành một nhiệm vụ xã hội gọi là vai trò hay nói một

cách khác, vai trò là những hành động, hành vi ứng xử, những khuôn mẫu tác

phong mà xã hội chờ đợi hay đòi hỏi ở một người hay một nhóm xã hội nào đó phải

thực hiện trên cơ sở vị thế (vị trí xã hội) của họ” [38, tr.127]. “Vai trò xã hội là hành

vi mong đợi của con người gắn liền với vị thế xã hội và mang tính điển hình đối với

những người có vị thế phù hợp trong xã hội” [37, tr.10]. “Vai trò là kiểu hành vi,

50

hoạt động mà một người hay một nhóm người cần phải thực hiện một cách tương

ứng với vị thế xã hội của họ” [14, tr.159].

Từ các quan niệm về vai trò xã hội cho thấy: Thứ nhất, vai trò là tập hợp các

giá trị, chuẩn mực xã hội của một vị thế xã hội; thứ hai, các cá nhân ở vào các vị thế

xã hội phải tuân thủ các giá trị, chuẩn mực xã hội của vị thế xã hội đó, nghĩa là hành

vi xã hội của họ tuân theo các chuẩn mực, giá trị quy định cho từng vị thế xã hội;

thứ ba, quá trình thực hiện giá trị, chuẩn mực xã hội của một vị thế xã hội là quá

trình thực hiện một vai trò xã hội; vai trò xã hội là hành vi của con người, nhóm xã

hội gắn liền với vị thế xã hội.

Như vậy, để làm rõ vai trò xã hội của một cá nhân, nhóm xã hội phải xác định

đúng vị thế xã hội của cá nhân, nhóm xã hội; đồng thời làm rõ chuẩn mực xã hội

quy định kiểu hành vi, hoạt động của cá nhân, nhóm xã hội và làm rõ chức năng xã

hội của cá nhân, nhóm xã hội. Xem xét, đánh giá vai trò của một cá nhân, nhóm xã

hội phải so sánh giữa hành vi, hoạt động của họ với các giá trị, chuẩn mực xã hội

của vị thế xã hội, với chức năng xã hội mà họ đang đảm nhiệm, làm rõ sự đúng

chuẩn hay lệch chuẩn. Đúng chuẩn và lệch chuẩn là thang đo vai trò xã hội của cá

nhân, nhóm xã hội.

Nghiên cứu về TTĐC với trật tự xã hội trong giao thông đường bộ ở thành

phố Viêng Chăn, luận án tập trung làm rõ: a, Nhận thức, thái độ, hành vi của người

dân trong tham gia giao thông đường bộ; b, Sự thông suốt và an toàn giao thông

đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

Vai trò của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ

Vai trò của TTĐC được quy định từ vị thế, chức năng của TTĐC. TTĐC là

phương tiện truyền bá hệ tư tưởng, giải thích thực tại xã hội, xác định những hình

ảnh khuôn mẫu tác phong, định hướng ý thức và hành vi xã hội cho công chúng.

TTĐC góp phần nâng cao ý thức xã hội, củng cố và tăng cường ý thức hệ, liên kết

các thành viên trong xã hội, tạo dựng đoàn kết xã hội. TTĐC thực hiện chức năng

quản lý xã hội, phát hiện kịp thời những vấn đề xã hội bức xúc, góp phần ổn định

chính trị, giữ vững trật tự xã hội.

Từ quan niệm về vai trò xã hội, xuất phát từ vị thế xã hội, chức năng của

TTĐC có thể xác định: Vai trò của TTĐC với trật tự xã hội giao thông đường bộ

51

được hiểu là một kiểu hoạt động tương ứng với vị thế, chức năng của TTĐC; hoạt

động của TTĐC đúng, đủ các quy định về chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu

của nhà nước và sự mong đợi của công chúng, góp phần giữ gìn trật tự xã hội giao

thông đường bộ.

Vai trò của TTĐC với trật tự xã hội giao thông đường bộ thể hiện trên hai bình

diện: đối với nhà nước và đối với xã hội. Đối với nhà nước: Một là, TTĐC là một

trong những công cụ, phương tiện thực hiện quản lý nhà nước đối với giao thông

đường bộ; hai là, TTĐC thực hiện chức năng thông tin, truyền tải chủ trương, quy

định của Nhà nước về giao thông đường bộ đến với công chúng; ba là TTĐC phản

ánh tình hình giao thông đường bộ, dư luận xã hội về việc chấp hành các quy định

giao thông đường bộ để nhà nước có thêm căn cứ thực tiễn bổ sung, hoàn thiện

các quy định pháp luật, tổ chức vận hành thiết chế nhà nước nhằm bảo đảm trật tự

xã hội giao thông đường bộ. Đối với xã hội, với công chúng: Một là, TTĐC góp

phần trang bị tri thức, nâng cao hiểu biết của xã hội, của công chúng đối với những

quy định pháp luật về giao thông đường bộ và tình hình trật tự xã hội giao thông

đường bộ; hai là, góp phần hình thành thái độ của xã hội, của công chúng đối với

hành vi tham gia giao thông; đồng tình và noi theo hành vi đúng chuẩn, phê phán

hành vi lệch chuẩn; ba là, định hướng dư luận xã hội trong việc giữ gìn trật tự xã hội

giao thông đường bộ; góp phần hình thành chuẩn mực trong giao thông đường bộ

trong mỗi người dân, tạo ra sự “kiểm soát trong” đối với mỗi người khi tham gia

giao thông đường bộ.

Truyền thông đại chúng là cách thức truyền đạt thông tin thông qua các

phương tiện kỹ thuật, các phương tiện thực hiện việc truyền đạt thông tin đến công

chúng. Theo đó, việc thực hiện vai trò của TTĐC đối với TTGT đường bộ thông

qua việc thông tin, thể hiện ở nội dung, cường độ, hình thức truyền thông và sự định

hướng dư luận xã hội thực hiện các quy định pháp luật để giữ gìn trật tự xã hội giao

thông đường bộ.

Đối tượng của TTĐC về giao thông đường bộ là người dân tham gia giao

thông đường bộ. Do đó, vai trò của TTĐC đối với trật tự giao thông đường bộ

52

còn thể hiện ở mức độ phù hợp của thông tin đối với đối tượng tham gia giao

thông đường bộ; mức độ tiếp nhận thông tin của công chúng và sự chuyển hóa từ

sự hiểu biết thành hành vi tham gia giao thông đường bộ của công chúng. Vai trò

của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ là tạo ra được sự chuyển

biến về nhận thức, về thái độ, về hành vi, trong đó sự chuyển biến về hành vi

tham gia giao thông đường bộ của công chúng theo đúng chuẩn mực giao thông

đường bộ là chủ yếu nhất và quan trọng nhất. Đó là mục tiêu, là tiêu chí chủ yếu

đánh giá vai trò của TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ.

Nghiên cứu về vai trò của TTĐC với trật tự xã hội trong giao thông đường bộ

ở thành phố Viêng Chăn, luận án tập trung làm rõ: a, Quá trình truyền tải những quy

định về giao thông đường bộ đến người tham gia giao thông của TTĐC An ninh

Lào; b, Sự tiếp nhận thông tin về giao thông đường bộ của người dân từ TTĐC An

ninh Lào.

2.1.2. Các lý thuyết nghiên cứu được vận dụng

2.1.2.1. Lý thuyết xã hội học truyền thông đại chúng

Để tiến hành một quá trình truyền thông cần có các yếu tố: nguồn thông điệp,

mạch chuyển (kênh), người nhận. Chúng ta có thể tìm hiểu nó thông qua mô hình

truyền thông do Horald Lasswell [69, tr.117] đưa ra:

Thành phần Nội dung

S (Source Sender) Nguồn phát, chủ thể truyền thông

M (Message) Thông điệp, nội dung truyền thông

C (Channel) Kênh truyền thông

R (Receiver) Người nhận thông điệp (đối tượng)

E (Effect) Hiệu quả truyền thông

Đây là mô hình truyền thông một chiều, được tiến hành bắt đầu từ nguồn tiếp

nhận qua một quá trình đến người nhận, nó tác động vào đối tượng tiếp nhận thông

S M C R E

53

tin và tạo hiệu quả của truyền thông (E). Trong mô hình này không thể thiếu đi một

yếu tố hay một giai đoạn nào. Vì nếu thiếu thì sẽ không thể thực hiện được quá trình

truyền thông. Đây là mô hình truyền thông đơn giản rất thuận lợi trong khi cần

chuyển những thông tin khẩn cấp, tuy nhiên, sẽ không thu hút được những ý kiến từ

phía đối tượng tiếp nhận.

Khác với quá trình truyền thông một chiều, quá trình truyền thông hai chiều do

Claude Shannon đưa ra đã khắc phục được nhược điểm của mô hình truyền thông

một chiều bằng cách chờ đợi phản ứng đáp lại của đối tượng tiếp nhận thông tin.

S (Source Sender) Nguồn phát, chủ thể truyền thông

M (Message) Thông điệp, nội dung truyền thông

C (Channel) Kênh truyền thông

R (Receiver) Người nhận thông điệp (đối tượng)

E (Effect) Hiệu quả truyền thông

N (Noise) Nhiễu (yếu tố tạo sai số trong thông tin)

Trong đó:

F (Feedback) Phản hồi (yếu tố tác động trở lại giúp cho

truyền thông đạt hiệu quả cao)

Như vậy, thông tin được bắt đầu từ nguồn phát (S) thông qua các kênh truyền

thông đến với người nhận (R) thu được hiệu quả (E) dẫn đến hành động và dẫn đến

có phản ứng trả lời ngược lại hay phản hồi (F) đối với nguồn phát. Nhờ đó nguồn

S M C R E

N

F

54

phát sẽ biết được nội dung thông tin đến với đối tượng tiếp nhận đạt hiệu quả ở mức

độ nào, người nhận muốn thu được những thông tin về lĩnh vực nào. Các nhà truyền

thông có thể dựa vào đó để điều chỉnh nội dung thông tin của mình cho phù hợp với

từng đối tượng tiếp nhận.

Trong quá trình truyền thông, không phải tất cả các thông điệp có thể đến với

người nhận đầy đủ, chính xác mà quá trình này còn bị ảnh hưởng của các yếu tố xã

hội, yếu tố tâm lý, yếu tố kỹ thuật đến việc lựa chọn và xây dựng thông điệp truyền

thông gọi là nhiễu (N). Yếu tố này tạo nên sự sai số trong hiệu quả truyền thông.

Từ hai mô hình truyền thông Lasswell và Shannon đưa ra, ta có thể gói gọn

mô hình truyền thông bằng việc trả lời các câu hỏi sau:

Ai? Nguồn truyền - S

Nói gì? Thông điệp - M

Cho ai? Người nhận - R

Nhằm mục đích gì? Hiệu quả - E

Bằng con đường nào? Kênh - C

Làm thế nào để biết? Phản hồi - F

Áp dụng lý thuyết này trong nghiên cứu về vai trò của TTĐC An ninh Lào đối

với việc chấp hành luật giao thông của người dân thành phố Viêng Chăn, có thể

xem xét đến việc TTĐC An ninh Lào (S) đã truyền thông điệp về luật giao thông

(M) như thế nào trên Báo An ninh Lào, Đài phát thanh An ninh Lào, Đài truyền

hình An ninh Lào (C) tới người dân Viêng Chăn (R) và tác động của quá trình

truyền thông này lên việc chấp hành luật giao thông của người dân Viêng Chăn (E)

kết quả nghiên cứu vừa đánh giá vai trò của TTĐC An ninh Lào trong việc truyền

tải thông điệp về luật giao thông, đồng thời như một nghiên cứu thông tin phản hồi

(F) để giúp cho TTĐC An ninh Lào có thể nâng cao chất lượng thông điệp nhằm

chuyển tải đến người dân thành phố Viêng Chăn ý thức chấp hành giao thông. Bên

cạnh đó, nghiên cứu nhà truyền thông (TTĐC An ninh Lào), thông điệp TTĐC An

ninh Lào chuyển tải đến công chúng và sự tiếp nhận của công chúng nhằm tìm ra

những yếu tố có thể tác động làm sai lệch thông điệp hoặc giải mã thông điệp chưa

55

tốt (N) để tăng hiệu quả truyền thông của TTĐC An ninh Lào đến việc chấp hành

luật giao thông của người dân thành phố Viêng Chăn.

Các khái niệm, định nghĩa của các nhà nghiên cứu trên về TTĐC cho thấy

rõ: mối liên hệ giữa TTĐC và việc chấp hành luật giao thông của người dân thành

phố Viêng Chăn; vai trò của TTĐC, trong đó có báo, đài truyền hình, đài phát

thanh An ninh Lào đến việc chấp hành luật giao thông của người dân. Đồng thời,

các lý thuyết về TTĐC là cơ sở lý thuyết cho việc nghiên cứu vai trò của TTĐC

An ninh Lào đến việc chấp hành luật giao thông của người dân thành phố Viêng

Chăn hiện nay.

2.1.2.2. Tiếp cận lý thuyết mô hình truyền thông theo chu kỳ của Roman

Jakobson

Nhà ngôn ngữ học Roman Jakobson [trích theo 83, tr.15, 115] đưa ra mô hình

truyền thông được xác định theo một chu kỳ như một vòng tròn khép kín hoàn

chỉnh. Chu kỳ truyền thông này được xác định bao gồm 4 giai đoạn chính: giai đoạn

phát tin, giai đoạn truyền tin, giai đoạn nhận tin và giai đoạn phản hồi. Ưu điểm của

mô hình truyền thông này là nó có thể phản ánh được các tính chất cơ bản của các

quá trình truyền thông như truyền thông liên cá nhân, truyền thông nhóm chứ không

chỉ truyền thông đại chúng.

Một thông điệp sau khi được phát ra từ người truyền luôn gây ra một phản ứng

nào đó từ phía người nhận tin và người nhận tin sẽ có thông điệp phản hồi

(feedback) gửi về lại cho người phát tin ban đầu, khi ấy người nhận tin cũng trở

thành một nguồn phát tin. Theo đó, quá trình truyền thông được hiểu như một quá

trình trao đổi thông tin hai chiều trong cuộc sống.

Giai đoạn phát tin (emission): Truyền thông, về thực chất là bộc lộ một ý

tưởng của chủ thể truyền thông bằng một hệ thống tín hiệu (signs) dưới dạng ngôn

ngữ hoặc cử chỉ, nghĩa là bằng một thứ mã (code) mà người phát tin có thể hiểu

được, gọi là mã hóa (coding).

Giữa giai đoạn “phác thảo thông điệp trong đầu” và “mã hóa” thường xảy ra

một hiện tượng giống như “bị nhiễu”. Nội dung một thông điệp sau khi được “mã

hóa”, nghĩa là sau khi được nói ra thành lời, được viết ra trên giấy, đôi khi không

56

hoàn toàn phản ánh chính xác ý tưởng trong đầu. Hiện tượng này Jakobson gọi là

“filtering” (bộ lọc). Nguyên nhân có thể do người phát tin chưa làm chủ được ngôn

ngữ mà mình sử dụng, hoặc do bản thân ngôn ngữ không cho phép diễn đạt được

hết những ý tứ, sắc thái tế nhị hoặc phức tạp mà người phát tin muốn bày tỏ.

Hình 2.1: Mô hình truyền thông chu kỳ của Roman Jakobson

Giai đoạn truyền tin (transmission) có thể diễn ra trực tiếp mặt đối mặt, nhưng

cũng có thể thông qua một phương tiện kỹ thuật trung gian, hay một kênh truyền

thông nào đó, hay là một người thứ ba mà người truyền tin nhờ nhắn lại cho người

nhận tin. Khi thông tin được chuyển qua một kênh trung gian thì rất có khả năng sẽ

bị nhiễu bởi các loại tiếng ồn (noise) khác nhau như máy bị ồn, tiếng động ồn ào

xung quanh và do đó, nội dung thông điệp có thể bị sai lạc hoặc bị mất đi một phần

nào đó. Còn trong trường hợp truyền thông tin qua người thứ ba nhờ nhắn lại thì rất

có thể “bộ lọc” chủ quan của người này cũng làm biến dạng đi ít nhiều nội dung của

thông điệp.

Người phát tin

Phản hồi Người phát tin

Người nhận tin

PHÁT TIN NHẬN TIN

TRUYỀN TIN

Phác thảo thông

điệp trong đầu

Mã hoá

Kênh truyền tin

Thu nhận tin

Bộ lọc Tiếng động

Giải thích thông

điệp

Giải mã

Bộ lọc

Bộ lọc

Bộ lọc

57

Giai đoạn nhận tin (reception) thường mang tính chất cục bộ, chọn lọc và lý

giải. Có thao tác đầu tiên là “thu nhận tin”. Việc ghi nhận có thể không được đầy

đủ, một phần do tác động của các loại “tiếng ồn”, nhưng cũng có thể một phần do

người nhận tin không nắm được đầy đủ trọn vẹn thông điệp. Người tiếp nhận thông

điệp thường chọn lọc nội dung thông điệp theo những tiêu chuẩn như những vấn đề

mà họ đang quan tâm, nội dung phù hợp với suy nghĩ, những điều mà họ cho là

quan trọng, hoặc hấp dẫn. Những hiện tượng đó gọi là tri giác có chọn lọc.

Thao tác thứ hai là “giải mã” sẽ xảy ra khi người tiếp nhận hiểu sai mã hoặc

khi mã số cần thiết phải được dịch ra để cho người nhận có thể hiểu được. Mỗi

ngôn ngữ bao gồm những từ, thuật ngữ hoặc thành ngữ mang những biểu tượng đặc

thù. Vì thế, nếu người nhận tin không nắm được đầy đủ chìa khóa của “hệ thống

mã” này, không hiểu hết ý nghĩa của các từ ngữ được sử dụng trong thông điệp thì

rất có thể sẽ tiếp thu không đúng, “giải mã” không đúng nội dung thông điệp.

Thao tác thứ ba là “giải thích thông điệp”, để hiểu được ý nghĩa của nó qua

khung quy chiếu của người nhận tin. Khung này chủ yếu được quy định bởi nguồn

gốc xã hội, tuổi tác, quá trình xã hội hóa, kinh nghiệm sống và trình độ học vấn (gọi

là hành trang văn hóa) của người nhận tin. Khung này có hai trục, trục nhận thức và

trục cảm xúc. Vốn kiến thức cũng như vốn sống sẽ cung cấp những yếu tố cần thiết

để giải thích thông điệp, chính là trục nhận thức. Hành trang tâm lý, tâm trạng, tính

khí lúc nhận thông điệp là những yếu tố có thể ảnh hưởng tới cách giải thích nội

dung thông điệp, chính là trục cảm xúc.

Giai đoạn phản hồi (feedback). Thông điệp do người phát tin chuyển đi

thường gây ra một kết quả là làm cho người nhận tin có một phản ứng nào đó trở lại

người phát tin. Lúc này, người nhận tin cũng trở thành người phát tin.

Quá trình truyền thông là một quá trình trao đổi thông tin giữa hai nguồn

thông tin. Truyền thông không thể được quan niệm như một quá trình tuyến tính,

một chiều, xảy ra một lần là xong, mà phải được xem xét như một chu kỳ (cycle),

trong đó có nhiều thông điệp được trao đổi qua lại với nhau giữa các nguồn thông

tin. Nói cách khác, quá trình truyền thông luôn diễn ra trong bối cảnh của các

mối quan hệ tương tác giữa các cá nhân. Mối quan hệ giữa nhà truyền thông và

công chúng là mối quan hệ biện chứng. Nhà truyền thông cần đặt mình vào vị trí

58

của công chúng khi tiến hành các thao tác của quá trình truyền thông. Công

chúng phản hồi trở lại với nhà truyền thông, qua đó vai trò của công chúng được

nhấn mạnh, trở thành yếu tố quyết định trong hoạt động TTĐC.

Mô hình này giúp chúng ta hiểu rằng, vai trò của nhà truyền thông và công

chúng rất quan trọng trong quá trình truyền thông. Nhận thức, thái độ của những

người làm TTĐC An ninh Lào về luật giao thông không đúng đắn, đầy đủ thì nội

dung thông điệp truyền đi cũng không chính xác, chưa kể có thể bị sai lệch do hiện

tượng “nhiễu”. Người dân Viêng Chăn tiếp nhận thông điệp từ TTĐC An ninh Lào

về giao thông đường bộ không đúng với ý định truyền thông của TTĐC An ninh

Lào sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả truyền thông. Khi người dân thành phố

Viêng Chăn không nắm được đúng, đủ thông điệp về luật giao thông đường bộ sẽ

ảnh hưởng đến hiệu quả truyền và có thể xem như là một rào cản trong quá trình

chấp hành luật giao thông của họ.

Sự tiếp nhận sai lệch thông điệp truyền thông về giao thông đường bộ của

người dân Viêng Chăn do bộ lọc chủ quan của họ và có thể nội dung thông điệp về

luật giao thông của TTĐC An ninh Lào xa lạ với phông văn hóa, kiến thức, kinh

nghiệm hay khác xa với đời sống tâm lý và đặc điểm xã hội của người dân Viêng

Chăn. Hiện tượng này rất dễ xảy ra, bởi vì cơ cấu xã hội của người dân thành phố

Viêng Chăn khá đa dạng về nguồn gốc xuất thân, lứa tuổi, nghề nghiệp, học vấn,

tộc người và nhu cầu tiếp nhận, khả năng đón nhận thông tin về giao thông đường

bộ từ TTĐC An ninh Lào ở mỗi người, nhóm người khác nhau.

Sau khi tiếp nhận thông điệp về giao thông đường bộ từ TTĐC An ninh Lào,

người dân Viêng Chăn sẽ có những phản hồi trở lại. Những thông điệp phản hồi của

người dân là một nguồn tin quan trọng để TTĐC An ninh Lào cải tiến, hoàn thiện

nội dung, hình thức, cường độ truyền tải thông điệp về giao thông đường bộ đến với

công chúng. Để nâng cao hiệu quả truyền thông, cán bộ và nhân viên TTĐC An

ninh Lào phải thường xuyên lắng nghe, tiếp thu thông điệp phản hồi của người dân.

2.1.2.3. Thuyết truyền thông thuyết phục (persuasive communication

theory) của Ajzen

Truyền thông thuyết phục là cách sử dụng các thông điệp bằng lời nói để

tác động đến thái độ và hành vi của con người. Hay nói cách khác, đây là lý

59

thuyết TTĐC sử dụng các thông điệp để thay đổi thái độ và hành vi của đối

tượng truyền thông [69, tr.183].

Các yếu tố của quá trình truyền thông này bao gồm bối cảnh truyền thông,

thông điệp được thiết kế để có thể tác động đến “trái tim và khối óc” của đối tượng -

vấn đề cốt lõi của truyền thông thuyết phục. Thông qua một quá trình lý luận, các

thông điệp gây được sức ảnh hưởng thông qua các luận điểm đã đưa ra.

Cấu trúc của một thông điệp truyền thông của lý thuyết này bao gồm: quan

điểm chính, các lý luận khẳng định thông điệp và các bằng chứng thực tế để chứng

minh cho các lý luận đưa ra. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình truyền thông bao

gồm: đối tượng truyền thông, thông điệp, kênh truyền thông. Một điểm lưu ý rằng,

có thể cùng một đối tượng truyền thông và thông điệp truyền thông nhưng kênh

truyền tải khác nhau sẽ có những hiệu quả truyền thông khác nhau.

Công thức truyền thông thuyết phục:

Giá trị + Niềm tin + Động lực = Thái độ Hành vi

Các yếu tố có ý nghĩa thúc đẩy quá trình truyền thông là mức độ tin cậy của

chủ thể truyền thông và cách trình bày các luận điểm.

Để có được sự chấp nhận của đối tượng truyền thông thì uy tín của đơn vị thực

hiện truyền thông là rất quan trọng. Uy tín của đơn vị truyền thông quyết định mức

độ tin cậy của công chúng đối với những thông điệp mà các đơn vị truyền thông

đưa ra và quyết định tiếp nhận hay không tiếp nhận thông tin mà đơn vị truyền

thông đó cung cấp.

Quá trình gửi các thông điệp truyền thông, các đơn vị truyền thông phải chú ý

tính hoàn chỉnh của các luận điểm, các thông điệp, trong đó cần đề cập đến tính toàn

diện khi trình bày vấn đề truyền thông, hay nói cách khác là truyền đạt rõ tính hai

mặt của các vấn đề truyền thông, tích cực và tiêu cực. Trong mọi trường hợp, sẽ có

tác động ngược nếu một vấn đề bị cố ý bỏ qua trong quá trình truyền thông, đặc biệt

là các vấn đề mang ý nghĩa tiêu cực.

Ở góc độ lý thuyết này, luận án sẽ xem xét cách thức mà các phương tiện

TTĐC An ninh Lào thiết kế các thông điệp truyền thông, sắp xếp các lý luận bổ trợ

thông điệp, cách đưa ra những bằng chứng thực tiễn để chứng minh cho thông điệp.

Bên cạnh đó, luận án cũng xem xét việc các luận điểm truyền thông được triển khai

có nêu được vấn đề một cách toàn diện hay không.

60

2.1.2.4. Lý thuyết hành vi dự định (Ajzen & Fishben)

Thuyết hành vi dự định là sự phát triển và cải tiến của Thuyết hành động hợp

lý. Thuyết hành động hợp lý TRA (Theory of Reasoned Action) được Ajzen và

Fishbein xây dựng từ năm 1975 và được xem là học thuyết tiên phong trong lĩnh

vực nghiên cứu tâm lý xã hội trong Eagly và Chaiken, 1993; Olson và Zanna, 1993;

Sheppard, Hartwick và Warshaw 1988, trích trong: Mark, C. và Christopher J.A.

Mô hình TRA cho thấy hành vi được quyết định bởi ý định thực hiện hành vi đó.

Mối quan hệ giữa ý định và hành vi đã được đưa ra và kiểm chứng thực nghiệm

trong rất nhiều nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực Ajzen, 1988; Ajzen và Fishben, 1980;

Canary và Seibold, 1984; Sheppard, Hartwick, và Warshaw, 1988 [trích theo 69,

tr.186, 1430].

Lý thuyết hành vi dự định được sử dụng để giải thích các mối quan hệ giữa bản

thân hành vi và yếu tố quyết định vấn đề nhận thức xã hội xung quanh về hành vi của

chủ thể. Theo đó, lý thuyết thừa nhận 3 yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định là: thái độ

cá nhân, chuẩn chủ quan và yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi.

Thái độ của một cá nhân được đo lường bằng niềm tin và sự đánh giá đối với

kết quả của hành vi đó.

Chuẩn chủ quan (Subjective Norms) là nhận thức/suy nghĩ/quan điểm của những

người ảnh hưởng (nghĩ rằng cá nhân đó nên thực hiện hay không thực hiện hành vi).

Nhận thức kiểm soát hành vi phản ánh việc dễ dàng hay khó khăn khi thực

hiện hành vi và việc thực hiện hành vi đó có bị kiểm soát hay hạn chế hay không.

Nhận thức về kiểm soát hành vi được cho là ảnh hưởng đến hành vi của mỗi người

cả trực tiếp và thông qua ý định hành vi [69, tr.182].

Học thuyết hành vi dự định được mô hình hóa như sau:

Hình 2.2: Thuyết hành vi dự định

Thái độ

Chuẩn chủ quan

Nhận thức kiểm soát hành vi

Ý định

hành vi

Hà

nh

vi

61

Heath, Y. và Gifford, R. đã ứng dụng thuyết hành vi dự định để giải thích

hành vi sử dụng phương tiện công cộng của sinh viên trường đại học Victoria, Anh.

Borith, L., Kasem, C. & Takashi, N. đã ứng dụng thuyết hành vi dự định để nghiên

cứu các yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến ý định sử dụng xe điện trên cao ở thủ đô

Phnom Phenh, Campuchia. Chen, C.F. và Chao, W.H. đã sử dụng thuyết hành vi dự

định để nghiên cứu ý định sử dụng hệ thống vận chuyển khối lượng lớn với tốc độ

nhanh (KMRT-Kaohsiung Mass Rapid Transit) ở thành phố Kaohsiung, Đài Loan.

Thuyết hành vi dự định đã được áp dụng rất nhiều trong các nghiên cứu về giao

thông cũng như quyết định lựa chọn phương tiện di chuyển của mỗi cá nhân. Ngoài

ra, thuyết này cũng được sử dụng để giải thích và dự đoán một loạt các hành vi sức

khỏe và xã hội khác, bao gồm hút thuốc, uống rượu, sử dụng biện pháp tránh thai,

bao cao su… Như đã nói ở phần trước, các thuyết hành vi dự định cũng đã được áp

dụng cho các khía cạnh của hành vi lái xe, bao gồm tăng tốc vi phạm quy định của

pháp luật [69, tr.183, 188].

Lý thuyết hành vi dự định là cơ sở lý thuyết để định hướng, phân tích các

nguồn gốc hành vi của người tham gia giao thông đường bộ, trên cơ sở đó đưa ra

những đề xuất, kiến nghị phù hợp trong các mô hình can thiệp của TTĐC, góp phần

thiết lập trật tự xã hội giao thông đường bộ tại thành phố Viêng Chăn.

2.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

2.2.1. Chủ trương chính của Đảng Nhân dân cách mạng Lào về vai trò

truyền thông đại chúng với trật tự xã hội

Đảng Nhân dân cách mạng Lào từ lâu đã quan tâm đến tầm quan trọng của

báo chí, xác định các phương tiện truyền thông, trong đó có báo chí là lực lượng

xung kích trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, văn hóa, xã hội. Đảng xác định báo chí

như là một bộ phận của sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân

cách mạng Lào.

Trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã

cho thành lập tờ báo “Lào Ít Xa La” (Lào Tự do), hiện giờ là tờ Báo PaSaXôn,

thành lập ngày 13/8/1950, song song với việc thành lập Mặt trận Lào Ít Xạ Lạ. Thấy

được vai trò quan trọng của báo chí, Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã có chủ

62

trương mở rộng lĩnh vực báo chí, tập trung đầu tư, khuyến khích các cơ quan nhà

nước, tư nhân về lĩnh vực báo chí, dần dần sau đó các tờ báo khác lần lượt ra đời.

Ngày 13/8/1960 Đài Phát thanh “Pa Thét Lào” (Đất nước Lào), hiện tại là Đài Phát

thanh Quốc gia Lào, ra đời [118]. Trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, Đảng

Nhân dân cách mạng Lào đã sử dụng quyền lực của báo chí trong đấu tranh tư

tưởng chính trị, tuyên truyền và tập hợp nhân dân cả nước thống nhất ý chí, đứng

dậy đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước vào ngày 2/12/1975.

Từ sau ngày giải phóng, để tăng cường công tác giáo dục tư tưởng chính trị,

tập hợp các sáng kiến, kinh nghiệm nhằm điều chỉnh, hoạch định đường lối, chủ

trương, chính sách của Đảng và Nhà nước cho phù hợp với tình hình mới và đáp

ứng yêu cầu của sự phát triển xã hội, Đảng Nhân dân cách mạng Lào chủ trương

phát triển mạng báo chí cách mạng. Hiện nay, báo chí ở Lào đã có bước phát triển

rất đáng kể, gồm: Báo viết, tạp chí, đài phát thanh, đài truyền hình, internet. Từ khi

giải phóng đến nay, hệ thống báo chí ở Lào đã có bước phát triển rất mạnh mẽ và

rộng khắp. Hiện nay, đã có 70 báo và tạp chí; 38 đài phát thanh và 34 đài truyền

hình phủ sóng rộng khắp cả nước. Trong hệ thống báo chí đó, TTĐC An ninh Lào

cũng được Đảng, Nhà nước thành lập ngày 10/10/1995 sau đó Báo An ninh Lào

được thành lập vào ngày 12/10/1997. Đài phát thanh An ninh Lào được phát sóng

ngày 20/3/1996 và thành lập Đài phát thanh riêng ngày 4/4/2012. Truyền hình An

ninh Lào được phát sóng ngày 20/3/1996 và thành lập Đài truyền hình riêng ngày

4/4/2012. TTĐC An ninh Lào được giao nhiệm vụ hoạt động đa ngành, đa chiều, đa

chuyên môn, do các chiến sĩ công an - nhà báo phụ trách [104, tr.4-9].

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, hoạt động thông tin và

truyền thông theo nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng KaySỏn

PhômViHản đã góp phần tổng kết thực tiễn, làm phong phú và cụ thể hóa đường lối

của Đảng; mở rộng thông tin đối ngoại, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Lào

trên trường quốc tế.

Thực hiện chủ trương của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, nhằm tăng cường

quản lý nhà nước đối với báo chí, Quốc hội, Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ

nhân dân Lào đã xây dựng và ban hành nhiều đạo luật, nghị định đa dạng phong

phú về báo chí.

63

Tư tưởng cơ bản trong Luật báo chí nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là:

Báo chí bao gồm báo in, tạp chí, truyền hình, đài, internet,… là phương tiện thông

tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức

của Đảng, của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và là diễn đàn của nhân dân; là

tiếng nói của Đảng, nhà nước và các cơ quan xã hội, hoạt động tuyên truyền đường

lối của Đảng; chính sách, luật pháp của nhà nước; khởi động tinh thần yêu nước,

truyền bá thông tin, chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, khoa học kỹ thuật, giải trí cho

xã hội; góp phần phòng chống những hiện tượng xấu trong xã hội, đưa ra những

cảnh báo, tổng kết rút ra những kinh nghiệm cho xã hội; phát hiện, biểu dương hoặc

phê phán những biểu hiện, những hành vi, hiện tượng tốt - xấu, ảnh hưởng đến công

tác bảo đảm trật tự an toàn xã hội; là sân khấu mở rộng quyền tự do, quyền dân chủ

của các bộ tộc Lào.

2.2.2. Pháp luật của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Nhà nước Cộng hòa

dân chủ nhân dân Lào về vai trò truyền thông đại chúng

Để tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của hệ thống báo chí trong thời kỳ đổi

mới, không ngừng nâng cao chất lượng cả về nội dung và hình thức của báo chí, hệ

thống báo chí ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay được tổ chức hoạt động

và quản lý theo vị trí, vai trò của từng ngành, từng cơ quan và phục vụ trực tiếp theo

từng vị trí, vai trò của cơ quan đó theo các nghị định, nghị quyết của Chính phủ và

Nhà nước như sau.

- Nghị quyết số 02/QH, ngày 10/3/2001 do chủ tịch Quốc hội, SaMạn

VịNhạKệt ký, Nghị định số 50/CP ngày 25/3/2001 do Chủ tịch nước KhămTay

XỉPhănĐon ký xác nhận việc ban hành Luật Truyền thông đại chúng theo Nghị

quyết số 02/QH của Quốc hội ngày 10/3/2001. Luật gồm 8 chương, 32 điều. Trong

đó, từ chương I đến chương II có 8 điều, quy định về vị trí, vai trò và giải thích

những từ ngữ của TTĐC; từ chương III đến chương IV có 7 điều, quy định về

quyền sử dụng truyền thông đại chúng phục vụ cuộc sống thực tiễn trong xã hội; từ

chương V đến chương VI gồm 9 điều, quy định về việc quản lý giải quyết các vấn

đề mâu thuẫn trong TTĐC; từ chương VII đến chương VIII gồm 8 điều, quy định

64

về chính sách đối với người có công, xử phạt với các hành vi vi phạm các điều

khoản của Luật Truyền thông đại chúng và hiệu lực thi hành Luật [99, tr.55-65].

- Nghị quyết số 94/QH ngày 25/7/2008 do Chủ tịch Quốc hội ThoongSỉnh

ThămMaVông ký; Nghị định số 108/CP ngày 18/8/2008 do chủ tịch nước Chum

MaLi XayNhạXỏn ký xác nhận ban hành Luật Báo chí của nước Cộng hòa dân chủ

nhân dân Lào. Theo đó luật Báo chí số 01/QH ngày 25/7/2008 đã ra đời, gồm 11

chương, 67 điều, 143 mục. Trong đó, từ chương I đến chương II, gồm 13 điều, quy

định về vị trí, vai trò và các loại báo chí; giải thích những từ ngữ trong báo chí; từ

chương III đến chương IV, gồm 12 điều, quy định quyền tự do trong tham gia hoạt

động về lĩnh vực báo chí và nhiệm vụ thực tiễn trong ngành báo chí; từ chương V

đến chương VI, gồm 25 điều, quy định về việc tổ chức hoạt động thực tế của ngành

báo chí như tổ chức, cơ cấu các cán bộ, nhân viên, nhà báo, nhiệm vụ hoạt động của

các cơ quan báo chí, tổ chức hoạt động trong việc in ấn, sản xuất của các cơ quan

báo chí; từ chương VII đến chương VIII, gồm 12 điều, quy định về những điều cấm

trong hoạt động của ngành báo chí, việc quản lý, nhiệm vụ tổ chức hoạt động tuyên

truyền phục vụ công chúng; từ chương IX đến chương X, gồm 4 điều, quy định về

chính sách đối với cơ quan báo chí và người có công trong lĩnh vực báo chí; chương

XI, gồm 2 điều, quy định hiệu lực thi hành của Luật Báo chí và giao cho Chính phủ

quy định chi tiết hướng dẫn thi hành [100].

- Quyết định số 1180/BAN ngày 22/9/2009 do Bộ trưởng Bộ An ninh Lào ký ban

hành về quyền và thực thi nhiệm vụ của TTĐC An ninh Lào, gồm 5 chương 13 điều;

trong đó quy định rõ quyền, nhiệm vụ, vai trò hoạt động trong TTĐC An ninh Lào.

- Ngày 18/2/2011 Bộ An ninh Lào đã có quyết định số 279/BAN do phó Bộ

trưởng Bộ An ninh Lào KhamSản XụVong ký thành lập Báo An ninh Lào chuyển

từ báo tuần sang báo ngày.

- Ngày 5/8/2012, Tổng cục Chính trị Bộ An ninh Lào đã có quyết định số

2508/BAN cho thành lập Đài truyền hình An ninh Lào; quyết định số 2509/BAN

cho thành lập Báo An ninh Lào; quyết định số 2510/BAN cho thành lập Tạp chí An

ninh Lào và quyết định số 2511/BAN cho thành lập Đài phát thanh An ninh Lào do

Thưởng tướng A Lu Va Ly Xư ký. Hằng năm, Ban Biên tập TTĐC đã từng bước

65

được trang bị những phương tiện, kỹ thuật hiện đại và nguồn nhân lực. Hàng tỷ kíp

đã được đầu tư hang năm để mua sắm, trang bị những thiết bị hiện đại phục vụ cho

hoạt động của cơ quan TTĐC An ninh Lào.

2.2.3. Hệ thống pháp luật về giao thông, giao thông đường bộ

Hiện nay, các cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất đã ban hành hơn 95 bộ

luật, trong đó: pháp luật trong lĩnh vực kinh tế và tài chính 26 bộ luật; pháp luật

trong lĩnh vực lao động và tài nguyên 25 bộ luật; trong lĩnh vực hành chính và tư

pháp có 44 bộ luật. Ngoài ra, còn có một số pháp luật mới xây dựng chưa đi vào

thực hiện [101]. Trong đó luật pháp về giao thông được đưa vào bộ luật về lĩnh vực

lao động và tài nguyên. Trong lĩnh vực luật giao thông hiện có: Luật Đường xá giao

thông; Luật Giao thông đường bộ; Luật Vận hành giao thông và các nghị định,

thông tư về lĩnh vực giao thông.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước Lào đã ban hành nhiều văn bản quy phạm

pháp luật liên quan đến hoạt động giao thông. Coi nhiệm vụ đảm bảo trật tự an toàn

giao thông là nhiệm vụ mang tính xã hội hóa cao, liên quan đến nhiều ngành, nhiều

cấp, mọi tổ chức, cá nhân tham gia giao thông; trong đó chính quyền địa phương

các cấp và tổ chức quản lý nhà nước chuyên ngành đóng vai trò nòng cốt. Đảm bảo

trật tự an toàn giao thông phát triển bền vững là mục tiêu tổng hợp của nhiều lĩnh

vực: cơ sở hạ tầng, công tác quản lý và điều hành, người và phương tiện tham gia

giao thông, các biện pháp hành chính, hệ thống quy phạm pháp luật,… Việc tăng

cường đảm bảo an toàn giao thông, giữ vững trật tự giao thông và kiềm chế tai nạn

giao thông trong tình hình các phương tiện tham gia giao thông ngày càng gia tăng

như hiện nay là một vấn đề rất cấp thiết. Cụ thể như sau:

- Với Nghị quyết Đại hội lần thứ IV của Đảng Nhân dân cách mạng Lào năm

1986, số 107/Đại hội Bộ, lần đầu tiên nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào công

bố quy tắc quy định về tham gia giao thông, ra ngày 26/10/1987. Quy định có 29

điều quy định về quy tắc tham gia giao thông và 244 tín hiệu giao thông [98]. Đây

vừa là cơ sở hoạt động cho các cơ quan có liên quan đến đảm bảo trật tự an toàn

giao thông và quản lý, điều chỉnh giao thông và phương tiện giao thông, vừa là quy

định, quy tắc khi tham gia giao thông, vừa là tài liệu định hướng giáo dục cho người

tham gia giao thông và là cơ sở để lập nên các quy định tiếp theo về sau.

66

- Nghị quyết số 04-99/QH, do Chủ tịch quốc hội Sa Mạn Ví Nhạ Kệt ký ngày

03/4/1999 và Nghị định số 12/CP do Chủ tịch nước Khăm Tây Xỉ Phăn Đon ký

ngày 26/4/1999, cho ban hành và thực thi Luật Giao thông. Luật gồm 7 chương, 46

điều, quy định các quy tắc giao thông đường sá, những điều về quản lý, sử dụng, lập

kế hoạch, thiết kế xây dựng và bảo vệ đường giao thông. Trong đó bao gồm cả bảo

đảm trật tự an toàn giao thông ở trong nước và vận hành quốc tế, bảo vệ môi

trường, đảm bảo vận hành giao thông thuận lợi trong mọi mùa, mọi thời gian giữa

các tỉnh, các vùng miền, vùng sâu vùng xa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội,

phục vụ cho công việc bảo vệ quốc phòng, an ninh trật tự, tạo điều kiện thuận lợi

cho nền kinh tế quốc gia nối kết với nền kinh tế quốc tế [98].

- Nghị quyết số 02/QH, do Chủ tịch Quốc hội Sạ Mạn Vị Nhạ Kệt ký ngày

8/4/2000 và Nghị định số 12/CP do Chủ tịch nước Khăm Tây Xỉ Phăn Đon ký ngày

22/5/2000, cho ban hành và thực thi Luật giao thông đường bộ. Luật gồm có 9

chương, 40 điều, quy định các quy tắc, tổ chức, hoạt động, quản lý sự vận hành

đường bộ, phục vụ quản lý hoạt động của người tham gia giao thông và sử dụng

phương tiện giao thông khi tham gia giao thông, đảm bảo trật tự an toàn giao thông,

góp phần bảo vệ, xây dựng đường sá giao thông và môi trường giao thông, môi

trường xã hội trên lĩnh vực vận hành giao thông đường bộ của nước Cộng hòa dân

chủ nhân dân Lào [98].

- Luật Giao thông vận tải đường bộ, số 03-97/QH, do Chủ tịch quốc hội Sạ

Mạn Vị Nhạ Kệt ký ngày 12/4/1997, và Nghị định số 35/CP, do Chủ tịch nước Nu

Hắc Phôm Sạ Vẳn ký ngày 31/4/1997 quy định về thực thi Luật Giao thông vận tải

đường bộ, gồm 8 chương 47 điều. Luật quy định về quản lý, tổ chức, hoạt động, vận

tải hàng hóa, vận chuyển hành khách trong nước và quốc tế, về vận hành giao thông

và đảm bảo trật tự an toàn cho xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và giao

lưu quốc tế [98].

- Nghị định số 188/TP ngày 3/7/2007 về thực hiện hình phạt đối với người vi

phạm luật giao thông đường bộ và bảo vệ giao thông, do Thủ tướng Bua Xỏn Búp

Phạ Văn ký, gồm 9 chương 45 điều. Trong đó: chương I, từ điều 1 đến điều 2, là

mục đích và quyền sử dụng của quyết định này; chương II đến chương VIII, từ điều

67

3 đến điều 43, là các quy định thực hiện hình phạt trong giữ gìn trật tự an toàn khi

tham gia giao thông đường bộ tại nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; và

chương IX, từ điều 44 đến điều 45, là điều quy ước cuối cùng về quyền và thực thi

quyết định; Nghị định thực hiện Luật Giao thông đường bộ số 02/QH ngày

8/4/2005; Nghị định số 104/TT ngày 26/4/2005 về định hướng đảm bảo trật tự an

toàn giao thông.

- Quyết định số 1566/BAN do Bộ trưởng Bộ An ninh Lào, Thiếu tướng Sổm

Kéo Sỉ La Vông, ký ngày 3/9/2015 thành lập Trung tâm theo dõi giao thông đường

bộ bằng camera, do Tổng cục Công an Bộ An ninh Lào quản lý và thực hiện.

Truyền thông đại chúng An ninh Lào đã tập trung tuyên truyền nội dung các

bộ Luật nói trên cho các tầng lớp nhân dân một cách rộng rãi, kịp thời, nhất là về

hành vi chấp hành luật giao thông, đảm bảo trật tự an toàn giao thông, hướng dẫn

các quy định, quy tắc tham gia giao thông cho người dân nhằm nâng cao thái độ và

hành vi chấp hành đúng luật giao thông cho người dân khi tham gia giao thông.

Như vậy, hệ thống pháp luật giao thông đường bộ quy định về quy tắc giao

thông đường bộ; kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ; phương tiện và người tham

gia giao thông đường bộ; vận tải đường bộ và quản lý nhà nước về giao thông

đường bộ. Luật áp dụng đối với tổ chức, cá nhân liên quan đến giao thông đường bộ

trên lãnh thổ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.

Mục đích của các văn bản quy định liên quan Luật Giao thông đường bộ là

đảm bảo giao thông đường bộ thông suốt, trật tự, an toàn, hiệu quả; góp phần phát

triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường; phát triển

giao thông đường bộ theo quy hoạch, từng bước hiện đại và đồng bộ; gắn kết

phương thức vận tải đường bộ với các phương thức vận tải khác; quản lý hoạt động

giao thông đường bộ được thực hiện thống nhất trên cơ sở phân công, phân cấp

trách nhiệm, quyền hạn cụ thể, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ,

ngành và chính quyền địa phương các cấp; bảo đảm trật tự, an toàn giao thông

đường bộ là trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân điều chỉnh hành vi giao

thông của người tham gia giao thông, đảm bảo mọi hành vi vi phạm pháp luật giao

68

thông đường bộ phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm minh, đúng

pháp luật.

2.2.4. Đặc điểm kinh tế - xã hội của thành phố Viêng Chăn

Thành phố Viêng Chăn là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc

phòng, an ninh của cả nước, là đầu não của toàn quốc, có diện tích 3.920 km2, trong

đó 100% là đồng bằng; nằm giữa bờ sông Mê Kông và sông Ngưm, được bao bọc

và tiếp giáp với một nước láng giềng và 2 tỉnh trong nước: phía Đông giáp với tỉnh

Bo Ly Khăm Xay, phía Tây và phía Nam giáp với nước Thái Lan và phía Bắc giáp

với tỉnh Viêng Chăn.

Vài nét về dân số, cơ cấu xã hội của thành phố Viêng Chăn.

Theo thống kê của Cục Thống kê Lào, dân số thành phố Viêng Chăn hiện nay

khoảng 826.062 người, trong đó những người có đầy đủ những điều kiện kinh tế,

văn hóa, xã hội, có nhà ở, việc làm và có hộ khẩu trên diện tích đất của thành phố

Viêng Chăn được coi là người dân Viêng Chăn khoảng 612.000 người [111].

Quy ước trên về người dân thành phố Viêng Chăn do các đại hội Đảng Nhân

dân cách mạng Lào xác định và quan niệm, để làm căn cứ hoạch định chính sách

phát triển kinh tế - xã hội và quản lý xã hội tại Viêng Chăn. Như vậy, người dân

Viêng Chăn được xác định là khách thể nghiên cứu của đề tài chiếm 61,98% dân số.

Đây là một khó khăn cho việc lượng hóa hành vi chấp hành luật giao thông của

người dân thành phố Viêng Chăn. Bởi vì, lượng người tham gia giao thông tại

Viêng Chăn rất lớn, nhưng không hẳn họ đã là người dân thành phố Viêng Chăn.

Đây là một đặc điểm cần lưu ý trong việc xác định tính chất dân cư theo địa bàn cư

trú của thành phố Viêng Chăn hiện nay.

Xét về nguồn gốc xuất thân, người dân Viêng Chăn hiện nay khá đa dạng, hội

tụ đủ các thành phần xã hội, tộc người từ mọi miền của đất nước. Mỗi người dân

khi về Thủ đô Viêng Chăn sinh sống, làm việc mang theo những tập tục văn hóa

của mình, tạo nên bức tranh đa màu sắc xã hội, văn hóa. Điều đó khiến thành phố

Viêng Chăn thay đổi rất nhanh chóng về nhiều mặt và đặt ra nhiều vấn đề phức tạp

trong quản lý xã hội, trong đó có vấn đề chấp hành luật giao thông, đảm bảo trật tự

an toàn giao thông. Thực tế cho thấy, có những thói quen sinh hoạt ở địa phương

69

của một số người như thói quen “tùy tiện” trong tham gia giao thông đã gây nên

những khó khăn trong việc duy trì giao thông ở Viêng Chăn hiện nay.

Cũng như thủ đô của các nước, Viêng Chăn là trung tâm hành chính, chính trị,

khoa học,… của đất nước, cho nên người dân Viêng Chăn hiện nay bao gồm: công

chức làm việc trong các cơ quan đảng, nhà nước; công nhân, nhân viên làm việc

trong các doanh nghiệp cả nhà nước và tư nhân; giảng viên, giáo viên, sinh viên,

học sinh các trường đại học, cao đẳng, phổ thông; tiểu thương và những người tham

gia buôn bán; một số người Lào nhưng gốc ở một số nước;… Ở mỗi nhóm người

đó, do công việc và những yếu tố khác mà có cấu trúc xã hội khác nhau, tạo nên bức

tranh đa sắc màu trong cấu trúc xã hội của người dân Thủ đô Viêng Chăn hiện nay.

Một số số liệu thống kê về tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố

Viêng Chăn.

Với vị thế xã hội Thủ đô của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, sự đầu tư

lãnh đạo, chỉ đạo, nguồn vốn cho phát triển của Đảng, Nhà nước và sự nỗ lực của

nhân dân, những năm gần đây thành phố Viêng Chăn đã có thay đổi, phát triển về

nhiều mặt. Dân số của Viêng Chăn hiện nay chiếm 12,28% dân số trên cả nước, với

mật độ dân số 169 người/km2, cao nhất nước.

Bảng 2.1: So sánh mật độ dân số trên cả nước và thành phố Viêng Chăn

Cả nước Thành phố Viêng Chăn So sánh

Năm Dân số Mật độ người/km2 Dân số Mật độ người/km2

2005-2010 6326.196 26 768.743 169

2011-2015 6.771.000 35 826.062 207

Nguồn: [115]

Bảng 2.1 cho thấy, năm 2011-2015 dân số trên cả nước tăng 10,81%, trong đó

Viêng Chăn tăng lên là 1,07 %; riêng về mật độ trên cả nước tăng lên là 1,34%/km2,

Viêng Chăn tăng lên là 1,22%/km2 [108].

Về kinh tế - xã hội: Sau Đại hội lần thứ VI, từ năm 2006-2007 tổng thu nhập

bình quân đầu người (GDP) tăng 8,0%, với tổng bình quân là 678 $/người; năm

2008-2009 tổng thu nhập bình quân trên đầu người là 810 $/người, năm 2010-2011

tổng thu nhập bình quân đầu người là 1.281 $/người, năm 2012-2013 tổng thu nhập

70

bình quân là 1.534 $/người, và năm 2014 - 2015 tổng bình quân là 1.628 $/người.

Hiện nay tỷ lệ đói nghèo giảm từ 33,5% năm 2006 xuống còn 20,5% năm 2015;

trong khi đó tỷ lệ đói nghèo hộ gia đình giảm từ 22,2% còn 16%. Có thể thấy, hiện

nay tình hình đời sống xã hội ở thành phố Viêng Chăn có thể nói là yên ổn và đảm

bảo được trật tự xã hội [115] .

Bảng 2.2: Đặc điểm kinh tế trong những năm qua của Lào

KT-XH

Năm

Bình quân GDP

$/người

Tăng-giảm

% Đói nghèo trên

cả nước % Đói nghèo hộ gia đình %

2006-2007 678 8,0

2008-2009 810 19,46

2010-2011 1.281 58,14

2012-2013 1.534 13,18

2014 - 2015 1.628 27,08

33,5%

20,5%

22,2%

16%

Nguồn: [115]

Đa dạng trong cấu trúc xã hội, văn hóa của người dân Thủ đô Viêng Chăn là

một đặc điểm nổi bật chi phối mạnh đến việc chấp hành luật giao thông trên địa bàn

Thủ đô Viêng Chăn hiện nay. Và chính sự đa dạng đó đã làm cho việc thực hiện

luật giao thông trên địa bàn Thủ đô Viêng Chăn hiện nay ngày càng phức tạp.

Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, hành chính của đất nước, nên

Thủ đô Viêng Chăn luôn được Đảng, Nhà nước đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao

thông. Nhất là từ đại hội Đảng nhân dân cách mạng Lào lần thứ VIII trở về đây, Thủ

đô Viêng Chăn đã thay đổi nhanh chóng về giao thông. Cơ sở hạ tầng giao thông của

thành phố đã từng bước được củng cố, sửa chữa và xây dựng mới, đặc biệt là trong

lĩnh vực giao thông vận tải đường bộ, nhiều tuyến đường vành đai, tuyến đường vào

thành phố được mở rộng, các tuyến đường chính được cải tạo cơ bản, từng bước đưa

vào sử dụng, đáp ứng mọi nhu cầu giao thông vận tải tại Thủ đô Viêng Chăn. Song,

do điều kiện kinh tế phát triển, người dân Thủ đô Viêng Chăn đã mua sắm them

nhiều phương tiện giao thông hiện đại như ô tô, xe máy,... Năm 2005-2010, tổng số

xe đã đăng ký là 326.739 chiếc, đến năm 2010-2015 số xe đã tăng lên là 620.756

chiếc, xe máy chiếm 41,36% [114]. Hiện tượng dễ nhận thấy nhất là, các phương tiện

71

tham gia giao thông như ôtô, xe máy đã tăng nhiều, dần thay thế xe đạp, và người đi

bộ ngày một ít. Sự gia tăng nhanh chóng số lượng ôtô, xe máy đã làm xuất hiện nhiều

lỗi vi phạm luật giao thông như: chạy quá tốc độ cho phép, phóng nhanh vượt ẩu, lấn

trái đường; đi vào đường cấm, sai phần đường quy định; đỗ xe trái quy định; phương

tiện thiếu các thiết bị an toàn hoặc có nhưng không có tác dụng khi sử dụng; không

có giấy phép lái xe đối với loại xe bắt buộc phải có; không có đèn chiếu sáng hoặc lắp

đèn ánh sáng sai quy định… Đây là những lỗi vi phạm phổ biến, khiến các vụ tai nạn

giao thông tại Thủ đô Viêng Chăn ngày một tăng.

Báo cáo tổng kết hằng năm của Phòng Cảnh sát giao thông Công an Thủ đô

Viêng Chăn về số liệu tình hình vi phạm các quy định trật tự an toàn giao thông dẫn

đến tai nạn từ năm 2005 đến năm 2015 có thể thấy rất nhiều vấn đề đáng lo ngại.

Theo số liệu báo cáo, hiện nay mỗi ngày ở Thủ đô Viêng Chăn xảy ra từ 5 - 6 vụ tai

nạn giao thông, trung bình 2 ngày có 1 người chết và 1 ngày có 8 người bị thương;

số người vi phạm luật giao thông trung bình một ngày là 18 người. Từ năm 2005 trở

về đây, những tiêu cực về giao thông tại Thủ đô Viêng Chăn ngày một tăng, hiện

tượng tắc đường xảy ra hằng ngày, trong khi trước đây hiện tượng này rất hiếm

[111, tr.20-27].

Trong những năm gần đây, do tình hình thế giới, khu vực và đặc biệt là do

chính sách mở cửa của Đảng, Nhà nước Lào, nhất là cơ sở hạ tầng tại thành phố đã

được khai thông, sự chuyển dịch, xáo trộn cư dân đến từ các địa bàn khác cả trong

nước và ngoài nước đến làm ăn sinh sống ở Lào (nhất là ở thành phố Viêng Chăn)

đã khiến kinh tế - xã hội nơi đây có nhiều biến đổi. Có một số địa bàn trước đây

không có dân sinh sống, đến nay đã trở thành các chòm xóm, bản làng, cụm dân cư.

Viêng Chăn là địa bàn dân cư có trình độ dân trí cao so với mặt bằng chung

của cả nước, đó là điều kiện thuận lợi để triển khai các chủ trương, chính sách và

pháp luật của Nhà nước nói chung và luật giao thông nói riêng tại đây.

Bên cạnh đó, sự gia tăng dân số, đô thị hóa, sự gia tăng về số lượng ô tô cá

nhân, thu nhập tăng và những phương pháp sản xuất mới, sự phát triển của ngành

thương mại... là những động lực chính làm gia tăng nhu cầu vận chuyển; song đây

cũng là nguy cơ đe dọa an toàn giao thông do số lượng phương tiện tăng lên, chủ thể

hành vi giao thông cũng đa dạng và phức tạp hơn.

72

2.2.5. Tình hình giao thông đường bộ tại thành phố Viêng Chăn

Theo số liệu thống kê, từ năm 2005 đến 2015, tại thành phố Viêng Chăn đã

xảy ra 18.749 vụ tai nạn giao thông đường bộ, số người chết là 1.768 người, số

người bị thương nặng là 17.188 người, số xe bị hư hỏng nặng là 17.692 chiếc, số xe

không thể sử dụng được nữa là 1.225 chiếc; gây thiệt hại hàng trăm tỷ kíp [111].

Bảng 2.3: Tình hình tai nạn giao thông đường bộ ở Lào

và thành phố Viêng Chăn từ năm 2005 đến 2015

2005-2015 Năm Hệ quả Con số Đơn vị tính

Số vụ tai nạn 35.473 Vụ

Chết 8.996 Người Người

Bị thương 35.008 Người

Nặng 43.479 Chiếc

Cả nước

Phương tiện hư hỏng Không dùng được 2.859 Chiếc

Số vụ tai nạn 18.749 Vụ

Chết 1.768 Người Người

Bị thương 17.188 Người

Nặng 17.692 Chiếc

Thành phố Viêng Chăn

Phương tiện hư hỏng Không dùng được 1.225 Chiếc

Nguồn: [117]

Thành phố Viêng Chăn là nơi tập trung dân cư đông đúc, là nơi giao lưu, buôn

bán và là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của cả nước, nhu cầu đi lại của người

dân rất cao, vì vậy thành phố thường xảy ra tai nạn giao thông, chiếm tỷ lệ cao cả về

số người chết, phương tiện giao thông và tài sản hư hỏng so với các địa phương

khác trong cả nước.

Bảng thống kê hành vi vi phạm luật giao thông, tai nạn giao thông của Phòng

Cảnh sát giao thông thành phố Viêng Chăn cho biết từ năm 2005-2015, số người vi

phạm luật giao thông tại thành phố Viêng Chăn là 213.735 người; thu giữ giấy tờ

các loại tổng cộng là 72.375 giấy tờ; giữ 17.837 chiếc xe.

Nguyên nhân chủ yếu của những vụ tai nạn giao thông là do người tham gia

giao thông không chấp hành đúng quy định về giao thông. Nơi nào không có cảnh

sát giao thông trực thì những hành vi vi phạm luật giao thông xảy ra nhiều và tai

nạn giao thông cũng nhiều. Vì thế, để đảm bảo giao thông an toàn cho đời sống xã

73

hội thì việc đầu tiên người tham gia giao thông phải nghĩ đến là tuân theo những

quy định, quy tắc trong luật giao thông một cách nghiêm túc, nghĩa là phải xây

dựng, duy trì, phát huy văn hóa giao thông.

Văn hóa giao thông có thể hiểu là một bộ phận của văn hóa nơi công cộng, là

tập hợp các cách thức ứng xử, chấp hành các quy định của pháp luật về giao thông,

là tuân thủ của các chuẩn mực đạo đức khi tham gia giao thông. Đó là sự tôn trọng,

sự hiểu biết đầy đủ và nghiêm chỉnh chấp hành các luật về giao thông. Văn hóa giao

thông gồm có hai mặt: văn hóa vật chất (hạ tầng kỹ thuật, phương tiện giao thông)

và văn hóa tinh thần (luật và cách thực thi luật giao thông, ý thức chấp hành luật và

các quy định, quy phạm về quản lý giao thông). Văn hóa giao thông nói chung và

văn hóa giao thông đường bộ nói riêng là sự tôn trọng và tự giác, nghiêm chỉnh

chấp hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông; là sự hiểu biết các quy tắc giao

thông, có thái độ đúng và hành vi ứng xử chuẩn mực khi tham gia giao thông;

nhường nhịn, chia sẻ tạo môi trường giao thông thân thiện.

Trên thực tế, văn hóa giao thông đường bộ được thực hiện thông qua hai yếu

tố: tính pháp lý khi tham gia giao thông và tính cộng đồng khi tham gia giao thông.

Tính pháp lý khi tham gia giao thông đường bộ là việc chấp hành đúng, gương

mẫu và tự giác đối với Luật Giao thông đường bộ. Theo đó, các hành vi ứng xử

trước hết phải đặt ý thức tự giác lên hàng đầu, tiếp đến là thực hiện đúng luật định,

gương mẫu và tôn trọng những người liên quan, bảo đảm an toàn tài sản, an toàn

công cộng và trật tự công cộng. Để làm được điều này, cần phải loại bỏ các hành

động như vượt đèn đỏ, dừng đỗ đèn đỏ không đúng quy định, chen lấn làn, bóp còi

inh ỏi, bật pha trong phố, đi ngược chiều,… Những hành vi trên không chỉ gây

phiền toái mà còn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ tai nạn cho chính người vi phạm và

những người xung quanh.

Tính cộng đồng khi tham gia giao thông là cách xử sự, là mối quan hệ giữa

con người với con người khi tham gia giao thông. Điều này thể hiện qua việc không

chen lấn, việc cứu giúp người khác bị rủi ro khi tham gia giao thông, như cấp cứu

người bị nạn, chủ động đưa người già, yếu, trẻ nhỏ qua đường; cùng với cảnh sát

giao thông phê bình, ngăn chặn hành vi sai phạm của người khác; thấy các sự cố về

đường sá, phương tiện, phải kịp thời báo hiệu, thông báo cho các cơ quan liên quan

74

để kịp thời ngăn chặn xử lý. Tính cộng đồng khi tham gia giao thông sẽ giúp giảm

thiểu tình trạng tắc đường do ai cũng muốn đi nhanh muốn chen lấn, giúp ngăn

chặn những vụ việc va chạm, tranh cãi hoặc thậm chí đánh lộn không đáng có trên

đường cũng như chấm dứt tình trạng vô cảm trước nỗi đau và rủi ro của người khác.

Văn hóa giao thông đường bộ nằm trong khái niệm chung về nếp sống văn

hóa văn minh, mà bất kỳ đâu, nhất là ở các thành phố lớn của đất nước, phải quan

tâm. Xung quanh vấn đề này có thể nhìn nhận trình độ văn hóa giao thông thông

qua những nơi quan sát trên giao thông đường bộ, những vụ vi phạm luật giao

thông, và tổng kết trực tiếp hàng năm của các cơ quan chức năng quản lý, theo dõi

về giao thông đường bộ: quan sát tại các vị trí đặt đèn tín hiệu, đường nhiều chiều,

những hành vi ứng xử khi tham gia giao thông, tai nạn giao thông. Văn hóa giao

thông phải được biểu hiện bằng hành động chứ không pải thể hiện trong suy nghĩ,

đó là những hành vi xử sự đúng pháp luật, theo các chuẩn mực của xã hội về lẽ

phải, cái thiện của người tham gia giao thông. Xây dựng văn hóa giao thông là phải

đòi hỏi cao về việc chấp hành pháp luật, vì không chỉ cần thực hiện hành vi đúng

pháp luật mà còn phải bảo đảm tính ứng xử chuaẩn mực, văn minh, lịch sự, xóa bỏ

thói quen xấu và lạc hậu.

Văn hóa giao thông ở Lào nói chung và thành phố Viêng Chăn nói riêng cũng

là một văn hóa nằm trong khái niệm chung về nếp sống văn hóa văn minh; có sự

tôn trọng và chấp hành nghiêm minh Luật giao thông, có trách nhiệm với bản thân

và cộng đồng, biết nhường nhịn và giúp đỡ người khác, có thái độ ứng xử văn minh,

lịch sự khi có sự cố va chạm… Lâu nay, tính văn hóa này đã trở thành một nét xứng

xử tốt trong giao thông. Thông qua nghiên cứu trên các phương tiện TTĐC An ninh

Lào và tổng quan tài liệu của phòng Cảnh sát giao thông cho, có thể thấy những

người tham gia giao thông có văn hóa là những người không có hành vi bóp còi tùy

tiện, trong những vụ tai nạn giao thông không có hành vi đánh nhau, đập phá

phương tiện giao thông của nhau, không có ùn tắc giao thông ngoài giờ cao điểm.

Tuy vậy, hiện nay văn hóa giao thông ở thành phố Viêng Chăn đã có quá

nhiều sai phạm, phổ biến nhất là vượt đèn đỏ, chạy xe trên vỉa hè, chạy không đúng

tuyến đường, chạy ngược chiều, phóng nhanh hơn quy định trong thành phố, vượt

ẩu, đua xe trái phép… Những sai phạm trên dẫn đến vấn đề ùn tắc giao thông trong

75

giờ cao điểm ngày càng nhiều và kéo dài, tai nạn giao thông diễn ra hàng ngày,

hàng giờ và ngày một gia tăng... gây thiệt hại rất lớn về kinh tế xã hội và tạo những

thói quen xấu trong văn hóa giao thông. Đây chính là biểu hiện của sự biến đổi lối

sống dẫn đến tình trạng sai lệch chuẩn mực, cách hành xử thiếu văn hóa của cá nhân

sống tại đô thị trong sự phát triển mạnh mẽ của các đô thị nói chung và thành phố

Viêng Chăn nói riêng hiện nay.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

Trật tự xã hội trong giao thông đường bộ là trạng thái hoạt động giao thông

đường bộ được điều chỉnh bằng những quy định, quy phạm giao thông đường bộ;

giao thông đường bộ trật tự, thông suốt, ít xảy ra tai nạn.

Để xác lập trật tự giao thông đường bộ đòi hỏi phải tạo dựng và duy trì thiết

chế xã hội về giao thông đường bộ, trong đó việc ban hành quy định pháp luật về

giao thông, tuyên truyền, giáo dục và kiểm soát hành vi tham gia giao thông, khen

thưởng và xử phạt giao thông phải được tiến hành đồng bộ, không xem nhẹ khâu

nào, đồng thời phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng tham gia xây dựng và

duy trì trật tự xã hội giao thông đường bộ.

Truyền thông đại chúng là một tổ chức, một lực lượng xã hội giữ vai trò rất

lớn trong việc xây dựng và duy trì trật tự xã hội giao thông đường bộ. Vai trò đó

được xem xét đa diện, đa chiều từ vai trò tuyên truyền, giáo dục đến việc hình thành

dư luận xã hội về giao thông. TTĐC vận động, khuyến khích người dân tuân thủ

quy định pháp luật về giao thông và giám sát việc thực hiện các quy định của pháp

luật về giao thông của người tham gia giao thông.

Để làm rõ vai trò của TTĐC An ninh Lào với trật tự xã hội giao thông đường

bộ, phải vận dụng tổng hợp các lý thuyết về truyền thông đại chúng: mô hình truyền

thông theo chu kỳ của Roman Jakobson, lý thuyết truyền thông thuyết phục. Trong

đó, lý thuyết truyền thông thuyết phục là cơ sở để định hướng phân tích tác động

của TTĐC An ninh Lào đến hành vi chủ thể tham gia giao thông. Đồng thời, căn cứ

vào các chủ trương, chính sách của Đảng Nhân dân cách mạng Lào và Nhà nước

Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào về giao thông, giao thông đường bộ để đánh giá

76

mức độ hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ được giao cho mỗi đơn vị truyền thông an

ninh Lào.

Những năm vừa qua, Đảng và Nhà nước Lào đã có nhiều chủ trương, chính

sách phát triển giao thông đường bộ và quản lý xã hội đối với giao thông đường bộ.

Các quy định pháp luật về giao thông đường bộ từng bước được hoàn thiện, đáp

ứng việc duy trì, quản lý giao thông đường bộ trong xu thế phát triển của đất nước.

Đồng thời, Đảng và Nhà nước đã giao nhiệm vụ cho các phương tiện TTĐC, trong

đó có TTĐC An ninh Lào trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các

quy định pháp luật về giao thông đường bộ, giám sát việc thực hiện những quy định

pháp luật về giao thông đường bộ. TTĐC An ninh Lào đã và đang là một thành tố

trong thiết chế xã hội, quản lý nhà nước về giao thông đường bộ.

Những năm vừa qua, thành phố Viêng Chăn có sự phát triển khá mạnh về kinh

tế, văn hóa, xã hội. Cùng với sự phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội, nhu cầu đi lại

của người dân ngày một tăng cao, mật độ tham gia giao thông đường bộ tăng

nhanh, gây áp lực lớn đối với công tác quản lý nhà nước về giao thông đường bộ ở

thành phố Viêng Chăn. Trên thực tế, tình hình giao thông đường bộ ở Viêng Chăn

ngày càng phức tạp hơn. Số vụ vi phạm luật lệ giao thông, vụ tai nạn giao thông

năm năm sau cao hơn năm năm trước (2011-2015 so với 2005-2010). Văn hóa

trong tham gia giao thông của người dân có dấu hiệu suy giảm. Tình hình đó đặt ra

phải tăng cường quản lý nhà nước về giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

Đồng thời, nó cũng đặt ra những yêu cầu mới đối với TTĐC nói chung, TTĐC An

ninh Lào nói riêng trong việc góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, quản lý

xã hội đối với giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

77

Chương 3

THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG

TRONG TRẬT TỰ XÃ HỘI GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ

CỦA THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN HIỆN NAY

Truyền thông đại chúng nói chung, TTĐC An ninh Lào nói riêng có vai trò

rất lớn đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ của thành phố Viêng Chăn hiện

nay. Vai trò đó thể hiện trước hết ở việc truyền tải những quy định về giao thông

đường bộ, truyền thông tình hình giao thông đường bộ đến với công chúng; tiếp

theo là vai trò giám sát và định hướng dư luận xã hội trong giao thông đường bộ.

Kết quả của quá trình đó được đo bằng sự tiếp nhận thông tin về giao thông đường

bộ của người dân.

3.1. NỘI DUNG, HÌNH THỨC, CƯỜNG ĐỘ TRUYỀN THÔNG VỀ GIAO

THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG

AN NINH LÀO HIỆN NAY

3.1.1. Nội dung truyền thông về giao thông đường bộ

Nội dung truyền thông về giao thông đường bộ là những tin bài về vấn đề

giao thông đường bộ: Các quy định pháp luật về giao thông đường bộ; tình hình

trật tự xã hội giao thông đường bộ; các vụ việc vi phạm luật giao thông đường bộ;

nhận thức, thái độ, hành vi tham gia giao thông đường bộ của người dân; v.v...

Nội dung truyền thông về giao thông đường bộ trên Báo An ninh Lào

Trong gần 20 năm thực hiện chính sách và đường lối đổi mới do Đảng lãnh

đạo, Báo in An ninh Lào đã đóng vai trò quan trọng trong tất cả các lĩnh vực tuyên

truyền quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà

nước; phát hiện và phản ánh tâm tư, nguyện vọng của quần chúng; những vấn đề

bức xúc trong đời sống xã hội; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực,

quan liêu, lãng phí và suy thoái đạo đức, lối sống. Báo An ninh Lào cũng góp phần

giáo dục các truyền thống tốt đẹp của dân tộc, truyền thống cách mạng, góp phần

nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao, phong phú và đa dạng về đời sống

78

tinh thần của nhân dân. Là kênh truyền thông ra đời và hoạt động sớm nhất trong

các kênh truyền thông đại chúng An ninh Lào, Báo An ninh Lào có được những thế

mạnh nhất định, đồng thời, báo cũng đã thể hiện được vai trò rõ nét của mình trong

lĩnh được phân công, trong đó có lĩnh vực truyền thông về an ninh giao thông

đường bộ.

Từ năm 2005 đến năm 2006, Báo An ninh Lào xuất bản một tháng một số; từ

năm 2006 đến năm 2007 xuất bản một tháng 2 số; và từ năm 2007 đến năm 2010 đã

xuất bản một tháng 4 số. Sản phẩm sản xuất và bán mỗi ngày 1.500 tờ, mỗi tháng

33.000 tờ, cả năm 396.000 tờ. Từ sau ngày 8/7/2010, Báo An ninh Lào xuất bản

hàng ngày, mỗi ngày xuất bản 1.700-2.000 tờ. Trong đó mỗi số có tối thiểu là 1 bài

và 2 tin, tối đa 1 bài, 5 tin và 2 hình ảnh về giao thông. Trong đó tập trung giới thiệu

về luật giao thông, đưa tin, bài, hình ảnh về các tai nạn giao thông, biểu dương,

khen ngợi những người chấp hành đúng luật giao thông; đồng thời có những bài và

tin bình luận phê phán những người có thái độ, hành vi vi phạm các quy định trong

luật giao thông của người tham gia thông tại thành phố Viêng Chăn. Báo cũng có

những nội dung về xây dựng và bảo vệ các công trình giao thông, những sự kiện về

đảm bảo trật tự an toàn giao thông của các tỉnh trên cả nước [121, tr.16].

Có thể nói, các chủ đề mà các kênh truyền thông an ninh Lào đề cập và thực

hiện quảng bá là như nhau. Nói cách khác, các nội dung chủ đề truyền thông giữa

các đơn vị truyền thông an ninh Lào có những điểm tương đồng. Tuy nhiên, có sự

khác nhau ở nội dung thể hiện.

Báo in, với thế mạnh là thể loại truyền tin xuất hiện sớm nhất, đi sâu vào tâm

thức độc giả. Một phần lớn độc giả, nhất là các độc giả trung và lớn tuổi, có xu

hướng tìm kiếm thông tin trên báo in. Phát huy các thế mạnh của mình, các nội

dung truyền thông về an ninh giao thông của Báo An ninh Lào luôn đưa những bài

viết có thông tin sâu và các bài bình luận về các sự kiện giao thông, các tai nạn giao

thông, phân tích các tình huống giao thông rất sâu sắc và đa chiều. Có thể khẳng

định, Báo in có ưu điểm là đưa thông tin sâu, có nhiều bài bình luận sâu sắc về mọi

lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có những bài bình luận sâu về tình hình giao

thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn và trên cả nước. Báo in không chỉ có

79

thông tin đơn thuần mà còn có các phân tích liên quan đến thói quen giao thông và

các kiến thức pháp luật có liên quan khác. Đây là khía cạnh các kênh truyền thông

khác khó có thể sánh kịp.

Trong những năm qua, Báo in An ninh Lào không ngừng được nâng cao chất

lượng cả về hình thức lẫn nội dung. Về mặt nội dung, sự phong phú và kịp thời đã

được độc giả đánh giá cao. Với tần suất xuất bản 1 số/1 ngày hiện nay, Báo An ninh

Lào đã làm tốt chức năng vừa là đơn vị ngôn luận, vừa là diễn đàn của nhân dân.

Trong lĩnh vực truyền thông đại chúng về an ninh đường bộ, Báo đã làm tốt các nội

dung mang tính tương tác với các chủ để hành vi xã hội nhằm thúc đẩy hơn nữa sự

quan tâm, yêu mến của độc giả đối với tờ báo nói chung và với các nội dung về an

toàn giao thông nói riêng. Với các nội dung thể hiện trong chủ đề truyền thông về

an ninh giao thông, Báo đã chú trọng đến việc thể hiện tính toàn diện, sâu sắc từ các

tin sự kiện, các bài báo lý luận mang tính nghiên cứu, đến các bài đăng về kiến thức

pháp luật. Đặc biệt, tờ báo đã chú trọng đến nội dung phổ biến kiến thức pháp luật

với nhiều nỗ lực thể hiện khác nhau chứ không chỉ có “những trang văn bản pháp

luật đơn thuần”, giúp độc giả thu nạp được nhiều thông tin, kiến thức hơn.

Qua nghiên cứu tài liệu thứ cấp (2005-2015) với trên 1.100 số báo cho thấy,

nội dung của Báo in về truyền thông an ninh giao thông đã phủ rộng được tất cả các

chủ đề. Cụ thể: số lượng chuyên mục dành riêng cho nội dung an toàn giao thông

của Báo là 5 chuyên mục; tổng số tin bài về an toàn và an ninh giao thông là hơn

11.880 tin bài.

Với cách chia chủ đề đã được thống nhất trong bộ công cụ (công cụ bảng hỏi,

công cụ hướng dẫn nghiên cứu tài liệu thứ cấp, công cụ phỏng vấn sâu) và kết quả

trên đây, có thể thấy mức độ phong phú về nội dung của các tin bài về giao thông

trên Báo An ninh Lào trong thời gian qua.

Chuyên mục về giao thông là chuyên mục riêng có của Báo An ninh Lào. Nó

khẳng định vị trí, vai trò và chỉ rõ chức năng, nhiệm vụ của Báo An ninh Lào

trong truyền thông về vấn đề giao thông. Cho đến thời điểm hiện tại, các tin, bài

về giao thông đăng trên trang 16 Báo An ninh Lào đang thu hút đông đảo người

đọc quan tâm, theo dõi và có nhiều góp ý cho chuyên mục này.

80

Phương châm của Báo An ninh Lào khi đưa tin, bài về vấn đề giao thông là

luôn đảm bảo đầy đủ những nội dung như: nêu sự kiện thông tin, lý do dẫn đến sự

kiện, so với luật giao thông là đúng sai như thế nào, biểu dương khen ngợi hành vi

đúng luật giao thông và lên án, phê phán những hành vi vi phạm luật giao thông của

người tham giao thông. Mỗi tin bài luôn kèm theo những bằng chứng cho các sự

kiện đó như là hình ảnh, con số, người chứng kiến.

Phỏng vấn sâu cán bộ quản lý của Báo An ninh Lào cho thấy, nội dung truyền

thông về trật tự an toàn giao thông đường bộ được xem là một trong những nội

dung quan trọng trong công tác nghiệp vụ của đơn vị, bởi xác định được vai trò

quan trọng của giao thông và trật tự an toàn giao thông đối với đời sống xã hội, sự

phát triển kinh tế chung cũng như sự bình yên - hạnh phúc của mọi gia đình.

Vấn đề quan trọng, mấu chốt khi thực hiện truyền thông qua kênh đọc/chữ viết

chúng tôi cho rằng ở sự sống động của chi tiết, phong phú của nội dung và

thiết thực với cuộc sống thì sẽ thu hút được người đọc. Chúng tôi cũng luôn chú

trọng những nguyên tác và kỹ thuật để thu hút độc giả vì ai cũng biết, không có

cách gì để bắt buộc người ta đọc bài của mình, đó là quyền của người đọc

[PVS Lãnh đạo Báo An ninh Lào, nam, 48 tuổi].

Nghiên cứu cũng tìm hiểu vấn đề dưới góc độ của các cán bộ là phóng viên

của Báo An ninh Lào về nội dung - hình thức truyền thông liên quan đến an ninh

giao thông đường bộ là: làm thế nào để thu hút được sự quan tâm của độc giả - yếu

tố đầu tiên quyết định hiệu quả của công tác truyền thông - dưới con mắt nghiệp vụ

làm báo. Có nhiều quan điểm, tuy nhiên, đều thống nhất ở một số nội dung như: cần

nắm bắt rõ đối tượng truyền thông là ai để xác định văn phong, thông điệp, nội dung

cho phù hợp, do đó, cần quan tâm thường xuyên đến người đọc với một sự phân

loại nhất định trong một tổng thể nhiều đối tượng truyền thông khác nhau.

Phóng viên chúng tôi hiện nay cũng có một số khó khăn khi tác nghiệp về vấn

đề giao thông, ví dụ như việc cần đảm bảo tính cập nhật, nóng của vấn đề song

phải cam kết 100% về tính xác thực, chính xác. Tuy nhiên, đây là yêu cầu tiên

quyết nên chúng tôi luôn cố gắng để đáp ứng một cách tuyệt đối, không để

thông tin sai lệch, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc trong công tác truyền

thông và làm ảnh hưởng đến niềm tin của người dân về những thông tin do Báo

an ninh Lào cung cấp [PVS Phóng viên Báo An ninh Lào, nữ, 30 tuổi].

81

Như vậy có thể thấy, vấn đề nội dung và hình thức truyền thông điệp liên quan

đến vấn đề an ninh giao thông đường bộ đã nhận được sự quan tâm cao của Báo An

ninh Lào. Các nội dung, hình thức thể hiện đều được cân nhắc, nghiên cứu và thẩm

định kỹ lưỡng, tạo sức nặng niềm tin cho thông tin được truyền đi. Đây là điều vô cùng

quan trọng trong việc thu hút, giữ vững và mở rộng đối tượng độc giả đến với tờ báo.

Tuy nhiên, cũng dễ dàng nhận thấy các nội dung còn chú trọng nhiều vào

tuyên truyền, phổ biến pháp luật, kèm với đó là các nội dung phê phán hành vi vi

phạm. Báo cần có những nghiên cứu, đối chiếu để có những thay đổi về mặt nội

dung đáp ứng được nhu cầu của độc giả. Kết quả phỏng vấn bảng hỏi cũng cho thấy

đây là hai nội dung được độc giả yêu thích và quan tâm hơn cả.

Nội dung truyền thông về giao thông đường bộ trên Đài phát thanh An

ninh Lào

Đài phát thanh An ninh Lào cũng là một kênh truyền thông có bề dày hoạt

động, đến nay đã được 20 năm (1996-2016). Là một đơn vị chức năng thông tin

trực thuộc cơ quan an ninh, bên cạnh những nhiệm vụ chính trị, xã hội nói chung,

truyền thông về an ninh giao thông là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Đài

đảm nhận.

Với ưu điểm riêng biệt về năng lực tiếp cận, Đài phát thanh An ninh Lào dần

trở thành một người bạn gần gũi, thân thiện với đa số người dân tại thành phố Viêng

Chăn. Trải qua các giai đoạn, Đài phát thanh An ninh Lào đã khẳng định được vị

thế của mình trong lĩnh vực thông tin đa chiều chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và

thông tin về giao thông.

Thực hiện nhiệm vụ truyền thông về giao thông, Đài phát thanh An ninh Lào

có chương trình về trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Chương trình trật tự, an

toàn giao thông đường bộ sau khi đi vào hoạt động đã rất thành công trong thực

hiện nhiệm vụ của mình. Tính từ năm 2011 trở lại đây đã sản suất hơn 2.690 giờ,

trong đó có 5.380 tin bài giới thiệu về Luật Hình sự về giao thông đường bộ, Luật

dân sự về giao thông đường bộ, 8.070 tin bài về hình phạt theo thông tư số

188/BAN, 10.760 tin bài về tai nạn giao thông, thông tin kết quả 987 cuộc phỏng

vấn về chủ đề giao thông. Vào thứ sáu hàng tuần còn tổ chức chương trình thi tìm

hiểu về luật giao thông, đảm bảo trật tự an toàn giao thông qua điện thoại, tin nhắn,

82

với các phần thưởng là mũ bảo hiểm, áo khoác quảng cáo về đảm bảo trật tự an toàn

giao thông [108].

Do công tác lưu trữ của đài có đặc thù kỹ thuật riêng, nên rất khó để thực hiện

tổng hợp tư liệu thứ cấp như đối với báo in, do đó các nội dung thể hiện của Đài

phát thanh liên quan đến giao thông và an ninh giao thông khó có thể khai thác

nhiều, nhưng qua lược khảo các chương trình đã phát thanh cho thấy, Đài phát

thanh An ninh Lào luôn hướng tới việc cập nhật thông tin, cung cấp các thông tin

mới và chính xác cho thính giả, hạn chế đưa các nội dung mang tính văn bản trích

nguyên, mà chú trọng đến tính thời sự của vấn đề. Đài phát thanh An ninh Lào

không hướng nội dung vào tập trung phổ biến kiến thức pháp luật mà chủ yếu

hướng đến nội dung hướng dẫn chấp hành luật giao thông nhiều hơn. Bởi vì, theo lý

giải của một cán bộ Đài phát thanh An ninh Lào: Kiến thức pháp luật đơn thuần

mang tính lý thuyết và rất dài, nếu đọc qua phát thanh có thể kém hiệu quả.

Kiến thức pháp luật đơn thuần mang tính lý thuyết và rất dài, nếu đọc qua phát

thanh có thể kém hiệu quả. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ làm điều này thông qua việc

hướng dẫn giao thông sao cho đúng, tức là kiến thức đi kèm luôn thực hành,

thực hành lại được hướng dẫn tại những địa chỉ, địa điểm cụ thể như tại ngã tư

này, vòng xoay kia sẽ khiến người nghe dễ nhớ và nhớ lâu hơn rất nhiều nội

dung kiến thức đó [PVS, nam, 45 tuổi, cụm 4]

Nội dung truyền thông về giao thông đường bộ trên Đài truyền hình An ninh Lào

Đài truyền hình An ninh Lào đã xác định truyền thông về giao thông là nội

dung quan trọng, có tác động không nhỏ đến sự bình yên và phát triển của thành phố

Viêng Chăn nói riêng và nước Lào nói chung. Do vậy, các chương trình truyền thông

liên quan đến giao thông, giao thông đường bộ đã cố gắng thể hiện trung thực, sinh

động, cụ thể, thông qua những hình ảnh, những clip quảng cáo, những phóng sự thiết

thực nhằm đảm bảo thông điệp giao thông đến được với mọi người, mọi nhà.

Chương trình trật tự xã hội trong giao thông đường bộ đã được thực hiện từ

khi có chương trình truyền hình An ninh, nhưng phần lớn là đưa tin về tai nạn giao

thông, các hành vi vi phạm luật giao thông. Đến thời điểm Đài truyền hình An ninh

được thành lập, truyền thông về giao thông mới bắt đầu thực hiện đầy đủ, đa dạng,

phong phú, mang tên là “An toàn giao thông”.

83

Chương trình “An toàn giao thông” ban đầu chỉ thực hiện mỗi ngày 30 phút

vào lúc 7:30 phút đến 8:00, nhưng do được rất nhiều người yêu thích và chú ý quan

tâm chương trình này đã tăng thời lượng phát sóng lên thành mỗi ngày 2 buổi, mỗi

buổi 1 tiếng đồng hồ, buổi sáng từ 7:30 - 8:30 phút, và buổi tối từ 20:00 giờ đến

21:00 giờ, phát sóng trực tiếp từ thứ hai đến chủ nhật hàng tuần.

Chương trình tập trung vào việc tuyên truyền, giáo dục về luật giao thông, dẫn

dắt người tham gia giao thông thực hiện đúng các quy định, quy phạm về giao thông

khi tham gia giao thông, đảm bảo trật tự an toàn xã hội trong giao thông. Chương

trình không chỉ đưa tin mà chiếu lại các hành vi của người tham gia giao thông trên

máy quay camera, phỏng vấn trực tiếp những người tham gia giao thông. Đồng thời,

tổ chức trò chơi thi tìm hiểu về luật giao thông, đảm bảo an toàn giao thông.

Thành lập từ năm 1996, trong 20 năm hoạt động, Đài truyền hình cũng từng

bước ghi được những dấu ấn lớn trong công cuộc đấu tranh trên mặt trận thông tin

[108]. Đến nay có thể nói chương trình an toàn giao thông của Đài truyền hình An

ninh Lào đã trở thành một chương trình có tiếng vang lớn và rất phổ biến trong

cộng đồng người dân [101]. Cho đến thời điểm hiện tại, không có người dân nào

của thành phố Viêng Chăn không biết đến chương trình “An toàn giao thông” của

Đài truyền hình An ninh Lào, mọi người dân đều thích xem chương trình này.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm như kỹ thuật đơn giản, tiện lợi; khả năng

thông tin thời sự nhanh nhạy và gần gũi công chúng do sự tiếp cận khá đơn giản và

giá rẻ thì hiện nay, đài cũng đang đứng trước những thách thức không hề nhỏ cần

phải có những chiến lược phát triển phù hợp. Đó là những thách thức như: Thiếu

hấp dẫn do không thể hiện bằng hình ảnh; khó khăn khi cần lưu giữ chương trình

hoặc tra cứu tư liệu; thông tin theo trật tự thời gian gây khó khăn trong việc tiếp

nhận của công chúng khiến họ không được chủ động lựa chọn chương trình và thứ

tự theo sở thích, trình độ, khả năng. Thử nghiệm một số nội dung online cũng là

một bước đi đang được nghiên cứu để giảm bớt những hạn chế này nhằm tăng

cường hơn nữa hiệu quả truyền thông của Đài truyền hình An ninh Lào.

Nhìn chung, TTĐC An ninh Lào đã có những chương trình, nội dung truyền

thông về giao thông, giao thông đường bộ. Mỗi loại hình TTĐC An ninh Lào (Báo

84

An ninh Lào, Đài phát thanh An ninh Lào, Đài truyền hình An ninh Lào) có đặc

điểm, ưu điểm và hạn chế riêng. Vì thế, mỗi loại hình đã lựa chọn cho mình chủ đề,

nội dung phù hợp với loại hình TTĐC để phát huy thế mạnh nhằm đưa thông điệp

về giao thông đến với công chúng nhanh chóng, kịp thời, đầy đủ, chính xác.

Về chủ đề của các nội dung truyền thông về giao thông, có sự tương đồng giữa

các kênh TTĐC An ninh Lào. Tuy nhiên, nội dung thể hiện các chủ đề thì luôn có

sự khác biệt nhằm đáp ứng nhu cầu đọc, nghe, xem những thông tin về giao thông.

Theo đó, những ưu điểm và hạn chế của mỗi loại hình TTĐC An ninh Lào trong

việc truyền thông về giao thông, giao thông đường bộ được bộc lộ. Bảng dưới đây

phần nào có thể minh họa sự khác biệt về nội dung thông điệp về giao thông trên

TTĐC An ninh Lào.

Bảng 3.1: So sánh nội dung đưa tin trật tự GTĐB giữa các kênh TTĐC An ninh Lào

Kênh truyền thông

Nội dung đưa tin trật tự GTĐB Nhận xét

Báo An ninh

Lào

Đưa tin chi tiết về thời gian, địa điểm, con người liên quan kèm địa chỉ, lý giải nguyên nhân, cập nhật tình hình xử lý và đưa ra bài học kinh nghiệm cho độc giả. Đồng thời đối chiếu các thông tin chiểu theo điều luật và phân tích đúng - sai trong tình huống giao thông khá phổ biến này để người tham gia giao thông biết để tránh. Lượng tin hơn nửa trang báo A4.

Thông tin chi tiết, và có thông tin mở rộng. Người đọc quan tâm có thể theo dõi từ đầu đến cuối, những thông tin mở rộng khiến độc giả có thể đọc lại nhiều lần bài báo này để tìm kiếm thông tin và các lời khuyên giao thông có ích.

Đài phát thanh An ninh Lào

Đưa tin chi tiết về thời gian, địa điểm, con người liên quan kèm địa chỉ, cập nhật tình hình xử lý và đưa ra bài học kinh nghiệm cho độc giả. Thời lượng khoảng gần 1 phút.

Ngắn gọn, vì với đặc thù của kênh truyền thông, sẽ khó lôi kéo được sự chú ý của độc giả nếu thời lượng dài hơn.

Truyền

hình An ninh

Lào

Đưa tin bằng hình ảnh trong khoảng 1 phút.

Ngắn gọn, vì với đặc thù của kênh truyền thông, sẽ khó lôi kéo được sự chú ý của độc giả nếu thời lượng dài hơn. Yếu tố kỹ thuật khác cũng không cho phép một tin giao thông dài hơn thời lượng này.

Nguồn: Khảo sát của tác giả về TTĐC An ninh Lào năm 2016

85

3.1.2. Hình thức truyền thông về giao thông đường bộ

Hình thức truyền thông về giao thông đường bộ là cách thức trình bầy, chuyển

tải nội dung giao thông đường bộ như: đưa tin, tường thuật, bình luận, phỏng

vấn,…; kết hợp tin bài với tranh ảnh minh họa, châm biếm,…; kết hợp truyền thông

gián tiếp với trực tuyến; v.v…

Hình thức truyền thông về giao thông đường bộ trên Báo An ninh Lào

Với 20 năm thực hiện chức năng truyền tải thông tin, Báo An ninh Lào đã

thành công trong việc vận dụng các hình thức, cách thức truyền thông để đạt hiệu

quả truyền thông cao trong lĩnh vực giao thông.

Qua nghiên cứu và tổng hợp cho thấy, các hình thức trình bày của Báo An ninh

Lào được thể hiện linh hoạt như các bài thông tấn, tin tường thuật, điều tra, tin nhanh,

các bài phỏng vấn, các phóng sự ngắn và dài kỳ, tranh ảnh. Là báo in nên các nội

dung được thể hiện thông qua các bài bình luận, điều tra, bài phê bình, phỏng vấn vấn

đề được sử dụng thường xuyên. Bên cạnh các thể loại chính luận, báo cũng linh hoạt

sử dụng thể loại tài liệu nghệ thuật để thể hiện các nội dung truyền thông về an toàn

giao thông như những câu chuyện tranh ngắn, các truyện trào phúng ngắn, ký họa

chân dung về những tấm gương người tốt, thư và trả lời thư bạn đọc.

Việc tăng cường các hình thức tương tác với độc giả là một trong những yếu

tố giúp gắn kết và duy trì mối quan tâm của độc giả với tờ báo và những thông tin

trên báo.

Hình thức truyền thông về giao thông đường bộ trên Đài phát thanh An ninh Lào

Phát thanh tự thân đã nói lên việc truyền thông tin bằng âm thanh, không có

chữ, và không có hình ảnh. Vì thế, ban biên tập Đài phát thanh An ninh Lào ý thức

cao về việc làm thế nào để truyền thông về giao thông hiệu quả chỉ bằng âm thanh,

quan tâm không chỉ việc phải là nói cái gì (nội dung) mà là nói như thế nào (hình

thức). Ý thức được như vậy nên hình thức phát thanh luôn được cải tiến cho phù

hợp với công chúng và phù hợp với xu thế chung của TTĐC bằng hình thức phát

thanh. Với cách làm như vậy, Đài phát thanh An ninh Lào đã thực hiện tốt chức

năng, nhiệm vụ trong việc truyền thông về giao thông đường bộ.

Hình thức được sử dụng nhiều hơn cả để truyền thông về an ninh giao thông

của Đài là tin phát thanh, với đặc thù truyền tin ngắn (khoảng gần 1 phút/tin) để đáp

86

ứng yêu cầu cập nhật thông tin cho khán giả mà không gây nhàm chán. Ngoài ra,

cũng có chuyên mục sử dụng dạng phát thanh mang tính tường thuật, bình luận

nhưng không nhiều, chỉ sử dụng trong những sự kiện mang tính nghiêm trọng hoặc

đặc biệt.

Hình thức phỏng vấn cũng được sử dụng khá thường xuyên để cung cấp thông

tin cho người đọc qua một người được phỏng vấn. Hình thức này giúp người nghe

dễ tiếp nhận, có thời gian phân tích và ghi nhớ thông tin, đặc biệt là những thông tin

dài và mang tính dòng thông tin có hệ thống như văn bản luật mới, so sánh giữa văn

bản mới và cũ, những điểm cần lưu ý trong việc áp dụng những điểm mới trong luật

giao thông với những tình huống giả định cụ thể và những phân tích về các tình

huống tham gia giao thông, các vụ việc tai nạn giao thông.

Hình thức truyền thông về giao thông đường bộ trên Đài truyền hình An

ninh Lào

Hiện nay, với chương trình riêng, được bố trí thời lượng đáng kể, các nội dung

truyền thông về an ninh nói chung và an ninh giao thông nói riêng trên Đài truyền

hình An ninh Lào được tổ chức rất đa dạng, phong phú, phù hợp với công chúng.

Với lợi thế là loại báo hình, Đài truyền hình An ninh Lào đã sử dụng nhiều tin

bài kèm hình ảnh để truyền thông về giao thông; kết hợp giữa điểm tin nhanh với

các phóng sự, các cuộc phỏng vấn và các chuyên mục chuyên sâu. Các hình thức

này được thực hiện rất bài bản và hấp dẫn.

Đài truyền hình An ninh Lào cũng đã chú trọng sử dụng hình ảnh những

người tham gia giao thông bình luận về tình hình giao thông, về ý thức chấp hành

luật lệ giao thông của người dân và những ý kiến xoay quanh các vụ việc mất an

toàn giao thông. Đồng thời, chú trọng truyền các hình ảnh đẹp và chưa đẹp trong

tham gia giao thông.

Ngoài các chương trình được phát trên sóng truyền hình, Đài cũng đã và đang

phát triển, và hoàn thiện kênh truyền hình online để đáp ứng nhu cầu của người dân

Viêng chăn. Người dân tỏ ra rất quan tâm đến hình thức thể hiện mới này của Đài.

Như vậy, các loại hình TTĐC An ninh Lào đã sử dụng các hình thức truyền

thông đa dạng, phong phú trong việc chuyển tải các thông tin về giao thông đến với

87

công chúng. Mỗi loại hình TTĐC An ninh Lào đã triệt để khai thác lợi thế của mình

để sử dụng các hình thức phù hợp. Báo An ninh Lào chú trọng các hình thức nhằm

đáp ứng nhu cầu đọc của công chúng. Đài phát thanh An ninh Lào tập trong vào các

hình thức nhằm đáp ứng nhu cầu nghe của công chúng. Đài truyền hình An ninh

Lào tập trung vào các hình thức nhằm đáp nhu cầu xem của công chúng. Đồng thời,

TTĐC An ninh Lào đã chú trọng hình thức truyền thông online, trực tuyến. Với

hình thức này, TTĐC An ninh Lào đã lôi kéo được công chúng tham gia truyền

thông về giao thông.

3.1.3. Cường độ truyền thông giao thông đường bộ

Cường độ truyền thông giao thông đường bộ là tần xuất xuất hiện một nội

dung, hình thức truyền thông giao thông đường bộ, được đo bằng tần xuất xuất hiện

(mức độ), tính chất sự việc (nghiêm trọng, không nghiêm trọng,…) và vị trí tin bài

trong các trang báo TTĐC An ninh Lào.

Cường độ truyền thông về giao thông đường bộ trên Báo An ninh Lào

Báo An ninh Lào có chuyên mục giao thông, dành 1 trang (trang 16) để tuyên

truyền về vấn đề giao thông. Các tin, bài đăng trên trang 16, trong chuyên mục về

giao thông, tập trung vào các nội dung: phổ biến pháp luật giao thông; thông tin về

vấn đề an ninh, trật tự, an toàn giao thông; khen ngợi và biểu dương những người

tham gia giao thông chấp hành đúng luật giao thông; tổng hợp kết quả sai lệch xã

hội trong lĩnh vực giao thông, phê phán, lên án người vi phạm luật giao thông [114].

Các tin bài trong chuyên mục về giao thông trên Báo An ninh Lào là những

thông tin mang tính “chủ lực”, “chủ chốt” tuyên truyền và phổ biến quan điểm, chủ

trương, chính sách và pháp luật của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Nhà nước

Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, những quy định, hướng dẫn của Bộ An ninh Lào

và các cơ quan chức năng về vấn đề giao thông; thông tin các vấn đề liên quan đến

tình hình tham gia giao thông của các tầng lớp nhân dân và thực trạng an ninh, trật

tự, an toàn giao thông. Chuyên mục giao thông của Báo An ninh Lào góp phần

quan trọng trong việc nâng cao trình độ dân trí về vấn đề giao thông, khơi dậy và

phát huy ý thức chấp hành luật giao thông trong các tầng lớp nhân dân, định hướng

hành vi tham gia giao thông cho mọi người dân, thông qua đó góp phần giữ vững an

ninh, trật tự, an toàn xã hội.

88

Với tần suất xuất bản 1 ngày 1 số, thông tin truyền thông về giao thông luôn

được đề cập trên Báo An ninh Lào với các nội dung khác nhau. Có thể có nhiều nội

dung trong 1 số báo, song cũng có thể chỉ có 1 nội dung được thể hiện, điều này tùy

thuộc vào lượng thông tin thực tế [114]. Cũng có tin được đưa đi đưa lại nhiều lần,

ví dụ như các thông tin về kiến thức pháp luật (những nội dung mới điều chỉnh) hay

những vụ vi phạm nghiêm trọng luật an toàn giao thông. Báo cũng có những bài

đăng theo yêu cầu của bạn đọc như những bài theo dõi công tác xử lý vi phạm an

toàn giao thông. Nhìn chung, cường độ tin bài của Báo hiện nay đã đáp ứng được

nhu cầu thông tin của độc giả về lĩnh vực an toàn giao thông.

Cho đến thời điểm hiện tại, các tin, bài về giao thông đăng trên trang 16 Báo

An ninh Lào đang thu hút đông đảo người đọc quan tâm, theo dõi và dành những

tình cảm tốt với chuyên mục này.

Cường độ truyền thông về giao thông đường bộ trên Đài phát thanh An

ninh Lào

Chương trình về đảm bảo giao thông trên Đài phát thanh An ninh Lào là một

chương trình được người dân yêu thích và quan tâm đón nghe nhiều nhất. Đây

cũng là chương trình mà Ban Biên tập phát thanh An ninh Lào ưu tiên phát sóng

dài nhất trong mỗi ngày. Hàng ngày, chương trình về đảm bảo giao thông được

phát sóng 2 giờ vào 2 buổi, buổi sáng từ 7:30 đến 8:30, buổi chiều từ 16:00 đến

17:00. Ngoài ra, các thông tin về giao thông còn được phát đan xen, đan cài trong

các chuyên mục khác.

Chương trình về trật tự xã hội giao thông đường bộ được phát sóng từ năm

2011. Tính đến nay đã phát sóng hơn 2.690 giờ, trong đó có 5.380 tin bài giới thiệu

về các quy định pháp luật về giao thông đường bộ, 8.070 tin về hình phạt theo các

thông tư về giao thông đường bộ, 10.760 tin về tai nạn giao thông. Các nội dung

phát thanh về các quy định pháp luật giao thông đường bộ, tình hình giao thông

đường bộ được phát lại nhiều lần, với cường độ ngày một tăng.

Đài phát thanh An ninh Lào đã xây dựng chuyên mục trao đổi, phỏng vấn

những người có liên quan đến duy trì trật tự và tham gia giao thông đường bộ và

tiếp nhận thông tin phản ánh về tình hình giao thông của người tham gia giao thông.

89

Cho đến nay năm 2015, chuyên mục này đã nhận được 52.873 tin từ người người

dân phản ánh về tình hình giao thông. Vào thứ sáu hàng tuần có chương trình thi

tìm hiểu về luật giao thông, về tình hình tham gia giao thông đường bộ thông qua

điện thoại, tin nhắn.

Từ khi thành lập đến năm 2015, Đài phát thanh An ninh Lào đã sản xuất 21

chương trình, mỗi ngày bình quân phát sóng 21 lần trên một ngày, mỗi tuần 147 lần,

mỗi tháng 588 lần và mỗi năm 7.056 lần. Trong đó chương trình về an ninh trật tự

giao thông có 5 chuyên mục về an ninh, an toàn giao thông. Tổng số giờ phát thanh

cho chuyên mục này đến năm 2015 là 10.560 giờ, với 11.210 tin bài giới thiệu về

những hành vi chấp hành đúng luật giao thông, 25.860 tin bài phản ánh về các vụ vi

phạm và tai nạn giao thông. Phát sóng trên tần số FM 101,5MHz, Đài phát thanh

An ninh Lào phát sóng 19 tiếng mỗi ngày, từ 5:00 đến 24:00 hàng ngày [108].

Cường độ truyền thông về giao thông đường bộ trên Đài truyền hình An

ninh Lào

Trật tự xã hội trong giao thông được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm của

Đài truyền hình An ninh Lào. Từ khi thành lập, Đài đã có chương trình mang tên

“An ninh trật tự” phát sóng trên kênh truyền hình Quốc gia Lào kênh 1 vào thứ sáu

hàng tuần với thời lượng 30 phút, buổi sáng từ 8:00 - 8:15 phút, buổi chiều từ 20:00

- 20:15 phút. Đến ngày 7/7/2006 đã sản suất thêm một chương trình phát sóng trên

kênh Đài truyền hình Lào kênh 3, mang tên “xã hội bình an”, phát sóng mỗi ngày

30 phút vào thứ ba hàng tuần, từ 20:00 - 20:30 phút. Đến ngày 26/11/2008 đã sản

suất thêm một chương trình “An ninh toàn dân”, phát sóng trên kênh Đại truyền

hình Sao Lào (Laostar), mỗi ngày một tiếng đồng hồ, từ 19:45 phút - 20:45 phút,

vào thứ sáu hàng tuần.

Từ sự nỗ lực trên, Ban truyền hình An ninh Lào đã sản suất nhiều chương

trình phục vụ cho xã hội cũng như Bộ An ninh Lào, nhưng trên thực tế vấn chưa

đáp ứng được yêu cầu, chưa xứng với tầm quan trọng của nghĩa vụ tuyên truyền

giáo dục trên Đài truyền hình An ninh Lào. Đến ngày 10/9/2010, Bộ trưởng Bộ An

ninh Lào mới có quyết định số 1423/BAN, và quyết định của Bộ trưởng Bộ Thông

tin, Văn hóa và Du lịch số 833/TV, ký ngày 4/11/2010, cho thành lập Đài truyền

90

hình An ninh Lào, phát sóng qua vệ tinh Thaicom5 của Thái Lan với tần số Freq

3422 MHz, Symbol 2222 MSPS.Polvertical. Với sự thay đổi đáng ghi nhận này,

hiện nay, các chương trình của Đài truyền hình An ninh Lào nói chung và

chuyên mục về an ninh giao thông nói riêng đã nhận được những phản hồi tốt.

Các tần suất chương trình được đánh giá đã đáp ứng mong đợi của công chúng.

Chuyên mục dành riêng cho nội dung an toàn giao thông của Đài truyền hình

An ninh Lào có 7 chuyên mục. Tổng số tin bài về an toàn và an ninh giao thông của

Đài truyền hình An ninh Lào từ khi thành lập đến nay năm 2015 là 3.168 tin bài.

Đến nay, chương trình an toàn giao thông của Đài truyền hình An ninh Lào được

đánh giá cao, thu hút được công chúng đón xem.

Hiện nay Đài truyền hình An ninh Lào đã có 23 chương trình, mỗi tuần phát

hình 119 lần, mỗi tháng phát 2.618 lần, cả năm là 31.416 lần, trong đó mỗi ngày

phát hình 24/24 giờ. Tần suất truyền hình như vậy đã đảm bảo được nguồn thông

tin cập nhật và thông suốt phục vụ khán giả [108].

Như vậy, TTĐC An ninh Lào đều đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện

nhiệm vụ truyền thông về giao thông, trật tự và an toàn giao thông. Các loại hình

đều đã có những bước đi, những chiến lược thực hiện nhiệm vụ, tích cực cập nhật,

đưa tin, truyền thông điệp đến với quần chúng nhân dân.

Trong 10 năm qua, nội dung và hình thức truyền thông về giao thông được

đổi mới, bổ sung, phát triển. Cùng với sự phát triển về nội dung, hình thức là sự

gia tăng cường độ truyền tin. Những năm trước, tin bài về giao thông được truyền

thông đan xen trong các chương trình khác, sau đó là chuyên mục riêng, nhưng

cường độ truyền thông không lớn. Những năm gần đây, với việc hình thành các

chuyên mục riêng về giao thông, TTĐC An ninh Lào đã gia tăng cường độ truyền

thông. Sự gia tăng đó thể hiện ở số lượng tin bài, ở tần suất truyền thông và thời

gian truyền thông. Báo An ninh Lào đã phát hành hàng ngày, với lượng tin bài về

giao thông ngày một nhiều hơn, phản ánh sâu đậm hơn. Đài phát thanh An ninh

Lào đã dành một thời lượng phát sóng thích hợp vào tất cả các ngày trong tuần để

truyền thông về giao thông, trật tự an toàn giao thông. Đài truyền hình An ninh

Lào đã chuyển từ một chuyên mục thành các chuyên mục chuyên sâu về giao

91

thông và tăng thời lượng lên hình. Đài đã phát hình liên tục trong ngày và trong

tuần vào những thời điểm thích hợp để truyền thông về giao thông, trật tự an toàn

giao thông. TTTĐC An ninh Lào đã sử dụng phương thức truyền thông trực

tuyến, online về giao thông. Việc triển khai phương thức này đã làm gia tăng

cường độ truyền thông về giao thông do có sự tương tác giữa công chúng và Ban

Biên tập An ninh Lào.

3.2. VAI TRÒ THÔNG TIN, ĐỊNH HƯỚNG DƯ LUẬN XÃ HỘI VÀ GIÁM

SÁT CỦA TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG AN NINH LÀO VỚI VIỆC THỰC HIỆN

CÁC QUY ĐỊNH VỀ GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN

HIỆN NAY

3.2.1. Vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục quy định pháp luật về giao

thông và tình hình giao thông đường bộ

Thông tin, tuyên truyền, giáo dục quy định pháp luật về giao thông và tình

hình giao thông đường bộ là vai trò trước tiên, quan trọng nhất của TTĐC An ninh

Lào. Hoạt động thông tin, tuyên truyền, giáo dục của TTĐC An ninh Lào góp phần

nâng cao nhận thức của các chủ thể tham gia giao thông, giúp cho việc hình thành

nhận thức kiểm soát hành vi theo xu hướng nên tuân thủ luật giao thông đường bộ;

đồng thời là nền tảng thông tin thiết lập chuẩn chủ quan của cộng đồng - yếu tố thúc

đẩy xu hướng của hành vi cá nhân và xây dựng thái độ của các chủ thể đối với hành

vi cụ thể thông qua các bài về biểu dương, khen thưởng hay phê phán những hành

vi không phù hợp chuẩn mực, quy định của luật giao thông, gây những hậu quả tiêu

cực trong đời sống.

Vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục quy định pháp luật về giao thông và

tình hình giao thông đường bộ của Báo An ninh Lào

Theo thống kê đã đề cập, từ năm 2005-2015, có 1.620 số báo với 30.435 tin

bài liên quan đến chủ đề TTGT đường bộ. Trong đó tin bài giới thiệu về luật giao

thông chiếm 17,86%, tin bài về đường giao thông là 16,42%, tin bài về an toàn giao

thông là 40,92%. Chi tiết xem trong bảng 3.2 sau đây.

92

Bảng 3.2: Số lượng tin bài trên Báo An ninh Lào

2005-2015 Năm Nội dung

Số báo Tin bài Phần trăm từng

nội dung

Tin bài về giới thiệu, hướng dẫn

chấp hành luật giao thông 17,86 %

Tin bài về đường giao thông 16,42 %

Tin bài về an toàn giao thông

1.620 30.435

40,92 %

Nguồn: Khảo sát Báo An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục quy định pháp luật về giao thông và

tình hình giao thông đường bộ của Đài phát thanh An ninh Lào

Trong 10 năm hoạt động từ 2005 đến 2015, Đài phát thanh An ninh Lào đã

phát được 3.720 giờ phát thanh riêng cho các chủ đề về TTĐC An ninh giao thông

đường bộ, pháp luật giao thông đường bộ với 72.153 tin bài khác nhau. Trong đó,

tin bài về giới thiệu thực hiện luật giao thông là 15,53 %, tin bài về quy định hình phạt

11,18 %, tin bài về an toàn giao thông và phỏng vấn điện thoại trực tiếp người tham

gia giao thông chiếm tỷ lệ cao nhất (43,11 %) trong tổng số lượng các tin bài.

Thông tin chi tiết được thể hiện tại Bảng 3.3.

Bảng 3.3: Số lượng tin bài trên Đài phát thanh An ninh Lào

2005-2015 Năm

Nội dung Số giờ Tin bài Tỷ lệ %

Tin bài về giới thiệu thực hiện luật giao thông 15,53 %

Tin bài về quy định hình phạt 11,18 %

Tin bài về an toàn giao thông

3.720 72.153

43,11 %

Nguồn: Khảo sát Đài phát thanh An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục quy định pháp luật về giao thông và

tình hình giao thông đường bộ của Đài truyền hình An ninh Lào

Đối với Đài truyền hình An ninh Lào, số lượng giờ phát các chủ đề liên quan

đến thông tin, tuyên truyền, giáo dục thực hiện luật/quy định tham gia giao thông là

3.720 giờ trong vòng 10 năm từ 2005-2015. Số lượng tin bài trong 10 năm qua là

3.168 tin bài. Kết quả nghiên cứu tài liệu thống kê cho hai chủ đề chính là: tin bài về

93

giới thiệu, hướng dẫn chấp hành luật giao thông 26,45%; tin bài về an toàn giao

thông, tin bài về đường giao thông là 10,78%, tin bài về an toàn giao thông là 20,35%.

Có thể xem chi tiết trong bảng 3.4 sau đây.

Bảng 3.4: Số lượng tin bài trên Đài truyền hình An ninh Lào

2005-2015 Năm

Nội dung Số giờ Tin bài Tỷ lệ %

Tin bài về giới thiệu, hướng dẫn chấp hành luật giao thông

26,45%

Tin bài về đường giao thông 10,78%

Tin bài về an toàn giao thông

3.720 3.168

20,35%,

Nguồn: Khảo sát Đài truyền hình An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Có thể nói, với lượng thông tin khổng lồ mà các phương tiện TTĐC An ninh

Lào đã cung cấp cho công chúng đã giúp khẳng định vai trò của các cơ quan này

trong công tác ổn định trật tự giao thông đường bộ tại thủ đô Viêng Chăn cụ thể là

giúp cung cấp những thông tin, kiến thức và hình thành nhận thức cần thiết làm nền

tảng cho hành vi có tính chuẩn mực cao. Tuy nhiên, đối với mỗi kênh truyền thông,

có sự khác biệt nhất định trong ý kiến đánh giá của công chúng, chủ thể tham gia

giao thông đối với từng tiêu chí cụ thể. Biểu 4 dưới đây thể hiện sự đánh giá “Tốt”

về mỗi chủ đề “Thông tin, tuyên truyền, giáo dục”.

Biểu 3.1: Đánh giá của công chúng về mức “Tốt” của các kênh

trong vai trò thông tin giáo dục

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2016

94

Biểu 3.1 cho thấy, các tin bài về giới thiệu và hướng dẫn chấp hành giao thông

trên Báo An ninh Lào được làm tốt hơn. Tuy vậy, các tin bài về cơ sở hạ tầng giao

thông, hướng dẫn những lưu ý khi tham gia giao thông an toàn cần phải tăng cường

để đảm bảo nhu cầu của công chúng.

Với Đài phát thanh An ninh Lào, mặc dù đã đầu tư cho các mục tin bài về an

toàn giao thông khá nhiều so với mục tin tức khác (tỷ trọng chiếm trên 73%), nhưng

mục này lại được công chúng đánh giá chưa cao. Các tin bài về giới thiệu, hướng

dẫn chấp hành luật giao thông nhận được đánh giá tốt hơn trong khi tỷ trọng chỉ

chiếm khoảng 16%. Rõ ràng, tần suất, cường độ của tin bài có tính độc lập tương

đối với những nhận xét của công chúng. Không phải cứ đề cập nhiều là mang lại

hiệu quả truyền thông như mong đợi, vì thế Đài phát thanh An ninh Lào cần nghiên

cứu kỹ lưỡng về hình thức truyền thông để đảm bảo vai trò thông tin, tuyên truyền,

giáo dục thực hiện luật quy định khi tham gia giao thông.

Với Đài truyền hình An ninh Lào, tình huống lặp lại tương tự với Đài phát

thanh An ninh Lào. Các chuyên mục được đầu tư số lượng nhiều hơn lại nhận

được sự đánh giá thấp hơn từ công chúng. Đối với Đài truyền hình An ninh Lào,

số lượng tin bài về giới thiệu, hướng dẫn chấp hành luật giao thông chiếm tỷ trọng

lớn hơn nhưng chỉ nhận được sự đánh giá tốt 41% từ công chúng, trong khi những

nội dung còn lại đều được đánh giá cao hơn. Điều này cho thấy, có sự khác biệt

tương đối giữa nhận định nhu cầu của các nhà làm truyền thông và nhu cầu thực

của công chúng.

Để thực hiện tốt vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục quy định pháp luật

về giao thông và tình hình giao thông đường bộ, TTĐC An ninh Lào cần có

những khảo sát diện rộng với độ tin cậy cao về nhu cầu cầu của công chúng và

mức độ đáp ứng nhu cầu được thông tin, tuyên truyền của công chúng từ nội

dung, hình thức truyền thông. Trên cơ sở đó tiến hành cải tiến nội dung, hình

thức truyền thông nhằm thực hiện tốt vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục về

giao thông.

95

3.2.2. Vai trò định hướng dư luận xã hội về giao thông đường bộ

Định hướng dư luận xã hội chính là hình thành chuẩn chủ quan bền vững cho

chủ thể tham gia giao thông. Kết quả điều tra cho thấy, công chúng đã có những ghi

nhận khá tích cực về vai trò của các phương tiện TTĐC An ninh Lào trong hình

thành dư luận xã hội về trật tự an toàn giao thông đường bộ. Kết quả được thể hiện

tại bảng dưới đây.

Bảng 3.5: Đánh giá về vai trò thể hiện dư luận xã hội

Nội dung tin bài Báo An

ninh Lào

Đài phát thanh An ninh Lào

Đài Truyền hình An ninh Lào

Tin bài về tai nạn giao thông 82% 61% 90%

Tin bài về biểu dương khen ngợi và phê phán 88% 70% 92%

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2016

Thực hiện vai trò này, TTĐC An ninh Lào đã tập trung truyền thông thông

qua các tin bài về tai nạn giao thông và tin bài biểu dương, khen ngợi và phê

phán các hành vi giao thông.

Đối với các tin bài về tai nạn giao thông, TTĐC An ninh lào đã có phân tích

các nguyên nhân vụ việc, giúp công chúng hình thành ý thức hạn chế những hành

vi có ảnh hưởng tiêu cực và những hành vi vi phạm quy định pháp luật về giao

thông. Ngoài ra, nó cũng giúp dư luận lên án những hành vi vi phạm gây hậu quả

nghiêm trọng, giúp các chủ thể giao thông điều chỉnh, sửa chữa sai phạm của

mình, hạn chế những hành vi tương tự. Trong các loại hình TTĐC An ninh Lào,

Truyền hình An ninh Lào đã được đánh giá khá cao về chủ đề này, tiếp theo là

Báo An ninh Lào và cuối cùng là Đài phát thanh An ninh Lào. Tuy nhiên, tỷ lệ

đánh giá cho Đài phát thanh An ninh Lào không phải là thấp, trên 60% người

được hỏi đánh giá ở mức tốt.

Các tin bài biểu dương, khen ngợi và phê phán đã có tác dụng khuyến khích,

nhân rộng những hành vi phù hợp. Với chủ đề này, các kênh đều được đánh giá cụ

thể: Báo An ninh Lào 88%, Đài phát thanh An ninh Lào 70% và Đài truyền hình

An ninh Lào 92%.

96

Việc các chủ thể hành vi ủng hộ hay lên án, phản đối một hiện tượng hành

vi nào đó có ý nghĩa nhân rộng hoặc hạn chế hành vi đó. Ví dụ, để đến trường

học đón con, các phụ huynh sẽ phải đi vòng khá xa với khoảng 7-8 phút xe máy

vì đường gần là đường 1 chiều (chỉ mất khoảng 2 phút). Sẽ là vấn đề lớn nếu

bỗng nhiên có 1 chiếc xe chạy ngược chiều, rồi 2 chiếc, rồi cả dòng xe chạy

ngược chiều theo. Tuy nhiên, việc vi phạm lại đang trở nên ngày càng phổ biến

và đáng ngại, nhiều người còn quan niệm đó là điều “bình thường” điều này

được ghi nhận từ các cuộc phỏng vấn sâu. Với 20 cuộc phỏng vấn sâu, thì có 18

trường hợp cho biết họ “sẽ vượt đèn đỏ hoặc đi ngược chiều nếu mọi người cũng

làm như vậy”, hoặc do “em thấy từ trước đến giờ mọi người ở chỗ em vẫn đi

ngược chiều có sao đâu”. Điều này càng chứng minh, thiết chế cộng đồng có vai

trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành và duy trì bền vững các chuẩn mực

hành vi. Phát hiện này sẽ là thông tin quan trọng đối với nghiệp vụ truyền thông,

giúp việc xác định đối tượng truyền thông, thiết kế thông điệp và các kiến nghị

hỗ trợ liên ngành khác.

Kết quả nghiên cứu, đánh giá về vai trò hình thành, định hướng dư luận xã hội

hay nói cách khác là xây dựng chuẩn chủ quan của thiết chế truyền thông được thể

hiện dưới đây:

Báo An ninh Lào. Liên quan đến hình thành dư luận, xây dựng chuẩn chủ quan

hành vi, từ năm 2005-2015, Báo An ninh Lào đã có 30.435 tin bài trên 1.620 số báo

đã xuất bản, chiếm 24,77% tổng số các tin bài. Tỷ trọng tin bài về tai nạn giao thông

chiếm 19,59%; tin bài về biểu dương, khen giỏi, phê phán chiếm trên 5,18%.

Bảng 3.6: Tỷ trọng tin bài trên Báo An ninh Lào

2005-2015 Năm

Nội dung Số báo Tin bài Tỷ lệ %

Tin bài về tai nạn giao thông 19,59%

Tin bài về biểu dương, khen ngợi và phê phán 1.620 30.435

5,18%

Nguồn: Khảo sát Báo An ninh Lào năm 2005-2016 [121]

97

Đài phát thanh An ninh Lào. Chủ đề này được đề cập trong 3.720 buổi phát

thanh với 72.153 tin bài khác nhau, một con số ấn tượng trong khoảng thời gian 10

năm truyền thông. Tỷ trọng tin bài về (a), tai nạn giao thông chiếm trên 11,16 % và

(b), biểu dương, khen ngợi và phê phán chiếm gần 19,13%.

Bảng 3.7: Tỷ trọng tin bài trên Đài phát thanh An ninh Lào

2005-2015 Năm

Nội dung Số giờ Tin bài Tỷ lệ %

Tin bài về tai nạn giao thông 11,16 %

Tin bài về biểu dương khen ngợi và phê phán 3.720 72.153

19,13 %

Nguồn: Khảo sát Đài phát thanh An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Đài truyền hình an ninh Lào. Trong hai chủ đề, chủ đề tin bài về tai nạn giao

thông được đánh giá cao hơn chủ đề tin bài biểu dương khen ngợi và phê phán, lần

lượt là 36,36% và 6,06%.

Bảng 3.8: Tỷ trọng tin bài trên Đài truyền hình An ninh Lào

2005-2015 Năm

Nội dung Số giờ Tin bài Tỷ lệ %

Tin bài về tai nạn giao thông 36,36%

Tin bài về biểu dương khen ngợi và phê phán 3.720 3.168

6,06%.

Nguồn: Khảo sát Đài truyền hình An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Như vậy, vai trò không thể thay thế trong việc góp phần hình thành chuẩn chủ

quan chung của các chủ thể tham gia giao thông của TTĐC An ninh Lào đã được

ghi nhận. Truyền thông của TTĐC An ninh Lào đã góp phần quan trọng trong việc

hình thành ý định hành vi phù hợp với các quy định luật pháp về giao thông thông

qua việc khen ngợi, động viên, khuyến khích và nêu gương tốt.

Đánh giá của công chúng, các chủ thể tham gia giao thông về thực hiện vai trò

định hướng dư luận xã hội, khuyến khích nhân rộng hành vi chuẩn mực của TTĐC

An ninh Lào được phản ánh rõ ở bảng dưới đây:

98

Bảng 3.9: Tỷ lệ đánh giá tốt về nội dung tin bài liên quan đến vai trò

định hướng dư luận xã hội của TTĐC An ninh Lào

Nội dung tin bài Báo An

ninh Lào Đài phát thanh

An ninh Lào Truyền hình An ninh Lào

Tin bài về tai nạn giao thông 82% 61% 90%

Tin bài về biểu dương khen ngợi và phê phán

88% 70% 92%

Nguồn: Khảo sát TTĐC An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Từ bảng trên cho thấy, nhìn chung, công chúng đều đánh giá cao Báo An

ninh Lào khi thể hiện hai chủ đề này. Tuy nhiên, tin bài về tai nạn giao thông có tỷ

lệ đánh giá tốt thấp hơn tin bài biểu dương, khen ngợi và phê phán, lần lượt là

82% và 88%.

Đài phát thanh An ninh Lào được đánh giá khá tốt trong truyền thông về hai

chủ đề tin bài về tai nạn giao thông và tin bài biểu dương, khen ngợi và phê phán.

Song đánh giá của công chúng đối với nội dung hai chủ đề truyền thông lại một lần

nữa cho thấy, tin bài có tỷ trọng cao hơn lại bị đánh giá thấp hơn và ngược lại.

Tỷ lệ đánh giá là “tốt” rất cao (90% trở lên), chứng tỏ Đài truyền hình An ninh

Lào đã làm tốt, gây hiệu ứng truyền thông hiệu quả liên quan đến chức năng hình

thành và định hướng dư luận xã hội.

Những tin về tai nạn giao thông trên tivi rất kịp thời và hình ảnh cụ thể, thông

tin đi kèm rất là đầy đủ, giúp giải đáp mọi thắc mắc của người xem về sự kiện

liên quan. Còn về những chương trình biểu dương thì cũng làm tốt, lấy được

thiện cảm của người xem rất nhiều. Nhiều chương trình còn làm rất là xúc

động nữa [PVS Nữ, 32 tuổi, người dân, cụm 4]

Tóm lại, công chúng Thủ đô Viêng Chăn đồng thời là những chủ thể tham

gia giao thông đã đánh giá khá cao vai trò truyền thông, hình thành dư luận xã

hội của TTĐC An ninh Lào. Điểm đáng lưu ý là, TTĐC cần nghiên cứu để phát

huy được vai trò đúng với tiềm năng và khối lượng thông tin đã truyền thông

trong thực tế.

99

3.2.3. Vai trò giám sát thực hiện quy định về giao thông đường bộ

Vai trò giám sát thực hiện quy định về giao thông đường bộ dường như chưa

được các cơ quan TTĐC An ninh Lào thực sự quan tâm, thể hiện ở tỷ trọng tin bài

về chủ đề này chỉ có dưới 13%.

Bảng 3.10: Tỷ trọng tin bài trên TTĐC An ninh Lào

Cơ quan TTĐC An ninh Lào Tỷ trọng tin bài Số và giờ Số lượng

tin bài

Báo An ninh Lào 5,12% 1.620 số 30.435

Đài phát thanh An ninh Lào 8,25% 3.720 giờ 72.153

Đài truyền hình An ninh Lào 12,12% 3.720 giờ 3.168

Nguồn: Khảo sát TTĐC An ninh Lào năm 2005-2016 [108]

Các cơ quan TTĐC An ninh Lào đã phản ánh được tình trạng vi phạm luật

giao thông đường bộ, phê phán các hành vi vi phạm pháp luật. Song trên thực tế,

hoạt động này còn nhiều hạn chế về nội dung và hình thức thể hiện, chủ yếu chỉ

mang tính trần thuật lại cách thức xử lý của các lực lượng chức năng với hành vi vi

phạm giao thông.

Chỉ có 47% ý kiến khảo sát đánh giá tốt các nội dung liên quan đến chức

năng giám sát, thấp hơn nhiều so với mức độ đánh giá tốt đối với các chức năng

khác. Sự thiết hụt có thể được hiểu qua ý kiến phỏng vấn sâu dưới đây:

Tôi chỉ thấy thông tin là khá đủ về sự kiện, còn việc mà cung cấp thông tin

xem vụ việc được triển khai đến đâu, hình phạt như thế nào, thi hành hình

phạt ra sao thì chưa hoặc rất ít đề cập đến. Báo chí truyền thông sẽ nâng

cao được vai trò và niềm tin của người dân nếu như làm sắc nét được. Trích

PVS, người dân, nữ, 53 tuổi, tại 2.

3.3. SỰ TIẾP NHẬN, ĐÁNH GIÁ CỦA CÔNG CHÚNG ĐỐI VỚI TRUYỀN

THÔNG ĐẠI CHÚNG AN NINH LÀO VỀ TRUYỀN THÔNG TRẬT TỰ XÃ HỘI

GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ

3.3.1. Sự tiếp nhận của người dân đối với nội dung truyền thông về trật tự

xã hội giao thông đường bộ trên truyền thông đại chúng An ninh Lào

Sự tiếp nhận của người dân là thước đo hiệu quả cho các kênh TTĐC An ninh

Lào, là chỉ báo giúp nghiên cứu nhận biết những nội dung còn là khoảng trống,

100

những chủ đề còn cần phải tăng cường đối với các đơn vị truyền thông. Bởi vì, dù

chức năng nhiệm vụ của TTĐC An ninh Lào là gì, vai trò quan trọng ra sao, nhưng

nếu thực hiện không hiệu quả, không thu hút được sự quan tâm của đông đảo người

dân thì chưa hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, chưa thực hiện tốt vai trò truyền

thông của mình. Nội dung chính được đề cập tại phần này bao gồm sự tiếp nhận,

theo dõi và đánh giá thông tin (nội dung, hình thức) trên các phương tiện TTĐC An

ninh Lào của người dân hiện nay.

Các phương tiện truyền thông an ninh Lào đã được thành lập và hoạt động trong

khoảng thời gian gần 20 năm. Nguyên tắc hoạt động là luôn coi trọng tuyên truyền,

giáo dục, dẫn dắt công chúng, nâng cao trình độ văn hoá trong hoạt động xã hội nói

chung và việc chấp hành nghiêm luật giao thông nói riêng. Dù là mới hay đã có bề

dày hoạt động, các phương tiện truyền thông này đều đã khẳng định được vai trò và

năng lực của mình qua những thành công trong nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến

đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước.

Trong những năm qua, trong lĩnh vực truyền thông về giao thông, các phương

tiện truyền thông an ninh Lào đã tập trung vào việc tuyên truyền, giáo dục người

dân chấp hành đúng luật giao thông, nêu gương tốt, phê phán những hành vi vi

phạm luật giao thông và đưa những bằng chứng về hậu quả các vụ tai nạn, những

thiệt hại mà chính người tham gia giao thông gây ra để cảnh báo về những nguy

hiểm đối với việc không chấp hành đúng luật giao thông. Các bài viết đều có sự

phân tích các sự kiện qua bằng chứng của người từng vi phạm, những người chưa vi

phạm và những cán bộ trực tiếp thực hiện việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông.

Ngoài ra, ý kiến của các nhà lãnh đạo, nhà nghiên cứu về vấn đề đảm bảo trật tự an

toàn giao thông cũng như việc chấp hành luật giao thông của người dân cũng được

đăng tải trên các phương tiện này, tạo hiệu ứng xã hội tích cực đối với vấn đề trật tự

an toàn xã hội trong giao thông nói chung và giao thông đường bộ nói riêng.

Sự tiếp nhận của người dân cũng thể hiện khả năng thực hiện truyền thông

thông qua các hình thức, cách thức thuyết phục của các phương tiện TTĐC An ninh

Lào. Sự thuyết phục này thể hiện ở mức độ theo dõi, tần suất theo dõi của độc giả,

khán giả và thính giả đối với nội dung các chuyên mục được truyền thông. Kết quả

101

khảo sát cho thấy, các phương tiện truyền thông này đã thu hút được một lượng lớn

độc giả, khán giả.

Bảng 3.11: Mức độ theo dõi chuyên mục trật tự giao thông

trên các phương tiện truyền thông đại chúng An ninh Lào

Tiêu chí Người Tỷ lệ (%)

Thường xuyên 221 54,3

Thỉnh thoảng 159 39,1

Ít theo dõi 27 6,6

Tổng 407 100,0

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2016

Tất cả đối tượng trả lời đều cho biết: họ đều là độc giả, khán giả của các

phương tiện truyền thông an ninh Lào, trong đó có tới trên 50% số người trả lời cho

biết họ thường xuyên theo dõi các chuyên mục giao thông trên các phương tiện báo,

đài, truyền hình an ninh Lào. Số lượng người trả lời ít theo dõi chuyên mục này chỉ

chiếm 6,6% trên tổng số người tham gia khảo sát.

Nghiên cứu cũng xem xét mức độ thường xuyên theo dõi trên đây trong

mối tương quan với các biến độc lập như tuổi, giới tính, nghề nghiệp của người

trả lời. Kết quả cho thấy, nam giới có mức thường xuyên cao hơn nữ giới, lần

lượt là 59,7% đối với nam và 42,1% đối với nữ; xét trên dải phổ tuổi, những

người nhiều tuổi hơn có xu hướng quan tâm thường xuyên hơn những người ít

tuổi; kết quả cũng cho thấy, những người là cán bộ và làm nghề kinh doanh buôn

bán có mức quan tâm nhiều hơn (theo dõi thường xuyên) so với những nhóm

nghề còn lại.

Bên cạnh sự tiếp cận với các tin bài, vấn đề tiếp nhận cũng được thể hiện ở

việc người dân bày tỏ sự quan tâm hay thích thú đối với khách thể được đề cập, ở

đây là các tin bài được xuất bản trên các phương tiện TTĐC An ninh Lào. Để khai

thác và có những nhận định cụ thể khía cạnh này, câu hỏi: “Ông/bà thích những bài

tin nào sau đây về giao thông đường bộ trên truyền thông an ninh Lào” đã được đưa

vào phiếu hỏi định lượng (Biểu 3.2).

102

48,9 48,2

36,4

42,8 43,5

36,4

0

10

20

30

40

50

60

Giới thiệu về

luật giao

thông

Hướng dẫn

chấp hành

luật giao

Biểu dương

những

người chấp

Phê phán

hành vi vi

phạm trật tự

Tai nạn giao

thông

đường bộ

Xử lý của

các lực

lượng chức

Biểu 3.2: Mức độ yêu thích các chuyên mục của người trả lời

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2016

Kết quả từ biểu đồ trên đây cho thấy:

- Các nội dung hướng đến thực hiện vai trò thông tin, tuyên truyền, giáo dục

về luật giao thông (xây dựng chuẩn chủ quan), hướng dẫn chấp hành luật (xây dựng

nhận thức kiểm soát hành vi) được yêu thích nhiều hơn các nội dung, chủ đề tin bài

khác, với tỷ lệ người lựa chọn chiếm trên 48%. Lý do những nội dung này được yêu

thích được lý giải ở các ý kiến phỏng vấn sâu.

Theo lý thuyết truyền thông thuyết phục, các nội dung được quan tâm này

phần nào đã đạt 3 tiêu chí quan trọng của truyền thông, đó là: quan điểm (nội dung

chính), các lý luận khẳng định nội dung chính (thông điệp) và các bằng chứng. Điều

này cũng ngụ ý rằng, các phương tiện TTĐC An ninh Lào là các đơn vị truyền

thông có uy tín và có được sự chấp nhận của các đối tượng truyền thông. Đây là yếu

tố vô cùng quan trọng khi thực hiện chiến dịch, chương trình truyền thông. Những

thông tin này vô cùng có ý nghĩa đối với các cán bộ làm công tác chuyên môn nói

riêng và cơ quan chủ quản của các kênh thông tin nói chung trong việc phân tích,

đúc rút bài học kinh nghiệm trong quá trình tác nghiệp, lựa chọn thông tin và hình

thức thể hiện để thu hút được sự quan tâm và yêu mến nhiều hơn của các khán giả,

thính giả và độc giả.

103

- Các nội dung hướng đến thực hiện vai trò “vận động, khuyến khích, hình

thành và kiến tạo dư luận xã hội” như biểu dương những người chấp hành tốt luật

giao thông đường bộ, phê phán những hành vi vi phạm TTGT đường bộ tin bài về

các tai nạn giao thông đường bộ được quan tâm ở mức thấp hơn, lần lượt là 36,4%,

42,8% và 43,5%.

- Nội dung hướng đến vai trò giám sát thực hiện quy định pháp luật giao thông

đường bộ cũng chưa nhận được sự đánh giá cao của công chúng, với 36,4% số

người trả lời yêu thích.

Như vậy, dù nhận được sự yêu thích nhiều hay ít thì kết quả khảo sát cũng

cho thấy rằng người dân chưa thực sự bị thu hút bởi những nội dung mà các đơn

vị TTĐC đưa ra. Điều này cũng có nghĩa rằng, các đơn vị TTĐC chưa thực sự

làm tốt vai trò của mình khi không nhận được sự đánh giá cao của đối tượng

truyền thông.

Thông tin về luật do cơ quan an ninh đưa chắc chắn là đúng rồi nên cần

gì phải đọc ở chỗ khác nữa. Hơn nữa, tôi thấy ngoài truyền tải nội dung

Luật, các hướng dẫn ra thì các tin bài đều có những minh họa sinh động,

rồi các phân tích cặn kẽ, dễ hiểu nên tôi đọc thôi. PVS cán bộ hưu trí

[nam, 68 tuổi, tại cụm 2].

Để công tác truyền thông hiệu quả, các vấn đề ảnh hưởng như đối tượng

truyền thông, thông điệp, kênh truyền thông cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng

(Fishbein và Ajzen, 1981). Theo đó, để đưa ra những phân tích sâu làm cơ sở cho

những kiến nghị sát thực tế, ý thích của độc giả, khán giả, thính giả (đối tượng

truyền thông) đối với những chuyên mục trên đây cũng được xem xét trong mối

tương quan với các biến độc lập về đặc điểm nhân khẩu của người trả lời. Dưới đây

là các kết quả phân tích liên quan đến 3 vai trò cơ bản của TTĐC được nhắc đến

trên đây.

104

3.3.1.1. Tương quan giới tính

Bảng 3.12: Tương quan sự yêu thích các chuyên mục với giới tính

Giới tính Chuyên mục

Nam % Nữ %

Giới thiệu về luật giao thông 47,4 51

Hướng dẫn chấp hành luật giao thông 48,8 47,4

Biểu dương những người chấp hành đúng luật giao thông 40,5 31,8

Phê phán hành vi vi phạm trật tự giao thông đường bộ 49,3 35,4

Tai nạn giao thông đường bộ 48,4 33

Xử lý của các lực lượng chức năng với hành vi vi phạm giao thông 33 40,1

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Các nội dung “giới thiệu về luật giao thông” và “hướng dẫn chấp hành luật

giao thông” không có sự khác nhau quá nhiều giữa nam và nữ về sự quan tâm và

yêu thích của người tham gia trả lời. Tuy nhiên, đối với các chuyên mục khác, có sự

khác biệt về sở thích của các đối tượng khán giả nam và nữ. Cụ thể:

- Nội dung “Biểu dương những người chấp hành đúng luật giao thông” thì

nhóm nam giới được ghi nhận là quan tâm và yêu thích hơn nhóm nữ giới. Số

liệu thống kê lần lượt cho nhóm nam và nhóm nữ là 40,5% và 31,8%, chênh

lệch gần 10%. Có thể nhận định, nam giới có xu hướng quan tâm hơn đến chức

năng vận động, khuyến khích tuân thủ quy định pháp luật giao thông đường bộ

hơn nữ giới.

- Nội dung “Phê phán hành vi vi phạm trật tự giao thông đường bộ”: trong khi

49,3% khán giả nam giới yêu thích các nội dung liên quan thì chỉ có 35,4% lượng

khán giả nữ yêu thích chủ đề này.

- Nội dung “Tai nạn giao thông đường bộ” cũng nhận được sự yêu thích của

nhóm khán giả/độc giả là nam giới cao hơn nhóm nữ giới, tỷ lệ lần lượt là 48,4 %

cho nam giới và 33% cho nữ giới.

105

- Nội dung “Xử lý của các lực lượng chức năng với hành vi vi phạm giao

thông” lại có kết quả ngược lại với nội dung trên. Tỷ lệ nữ giới thích xem, đọc, nghe

các nội dung liên quan đến chủ đề này cao hơn nam giới. Tỷ lệ lần lượt là 40,1%

cho nhóm nữ giới và 33% cho nhóm nam giới.

Em cũng có đọc những nội dung đấy, nhưng thực sự là nhiều khi em chỉ đọc

cho vui thôi chứ cũng không thích, em lướt qua cho biết. Xem mấy cái trên tivi

cũng thấy ghê lắm. Nói chung là giờ đi ra đường thì cứ phải cẩn thận quan sát.

Thanh niên đi sợ lắm… [Trích PVS người dân, nữ, 25 tuổi, tại cụm 3].

Những xu hướng quan tâm được phân tích theo giới tính trên đây sẽ là cơ

sở đề xuất các hướng phát triển nội dung, hình thức và kênh truyền thông phù

hợp thể hiện các chủ đề nhằm thu hút cao nhất lượng khán, thính, độc giả thuộc

các nhóm nam và nữ, đồng thời giúp các cơ quan TTĐC thực hiện tốt vai trò

của mình.

3.3.1.2. Tương quan tuổi

Số liệu phân tích tương quan tuổi và các chủ đề thông tin giao thông được thể

hiện chi tiết tại bảng (3.13) dưới đây.

Bảng 3.13: Tương quan sự yêu thích các chuyên mục với độ tuổi

Đơn vị: %

Độ tuổi Chuyên mục

Dưới 20 21-30 31-40 41-50 51-60 Trên 61

Giới thiệu về luật giao thông 57,9 46,7 39,4 52 41,2 63,6

Hướng dẫn chấp hành luật

giao thông 58,9 38,5 42,4 50 49 63,6

Biểu dương những người chấp

hành đúng luật giao thông 29,5 26,2 54,5 42 35,3 59,1

Phê phán hành vi vi phạm trật

tự giao thông đường bộ 28,4 41,8 48,5 42 49 81,8

Tai nạn giao thông đường bộ 37,9 38,5 59,1 40 45,1 54,5

Xử lý của các lực lượng chức

năng với hành vi vi phạm giao

thông

29,5 31,1 50 30 35,3 72,4

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

106

Kết quả nghiên cứu cho thấy, nhìn chung, ở tất cả các chủ đề truyền thông,

nhóm trên 61 tuổi trở lên có tỷ lệ quan tâm cao hơn các nhóm khác ở hầu hết các

chủ đề. Tuy nhiên, kết quả cũng cho thấy sự quan tâm của nhóm dưới 20 tuổi đối

với các chủ đề khá cao, như “Giới thiệu về luật giao thông” (57,9%) và “Hướng

dẫn chấp hành luật giao thông” (58,9%), trong khi các nhóm tuổi khác đều có tỷ lệ

quan tâm thấp hơn. Chủ đề “Biểu dương những người chấp hành đúng luật giao

thông” nhận được sự quan tâm nhiều của nhóm tuổi 31-40 với tỷ lệ 54,5%. Chủ đề

“Phê phán hành vi vi phạm trật tự giao thông đường bộ” nhận được sự quan tâm

rất cao của nhóm 61 tuổi trở lên, tỷ lệ quan tâm của các nhóm khác dao động từ

40-49%, riêng nhóm dưới 20 tuổi có xu hướng không quan tâm nhiều lắm tới chủ

đề này với 28,4%. Chủ đề “Tai nạn giao thông đường bộ” nhận được sự quan tâm

và yêu thích của nhóm 31-40 tuổi nhiều nhất với 59,5%. Chủ đề “Xử lý của các

lực lượng chức năng với hành vi vi phạm giao thông” cũng nhận được sự quan

tâm yêu thích của nhóm tuổi 31-40, tỷ lệ của nhóm này chỉ đứng sau nhóm trên 61

tuổi trở lên (72,4%).

Kết quả phân tích số liệu theo phổ tuổi trên đây phản ánh những mối quan tâm

chính yếu của mỗi nhóm tuổi khác nhau về những chủ đề thông tin giao thông khác

nhau, ở góc độ nào đó, nó cũng phản ảnh những nhu cầu thông tin khác nhau gắn

với cuộc sống thực tiễn của mỗi chủ thể. Đây là những thông tin quý đối với đội

ngũ làm công tác tại các đơn vị truyền thông an ninh Lào, cơ sở cho việc đề xuất

điều chỉnh các nội dung thông điệp, hình thức truyền tải cho thực sự phù hợp với

mỗi độ tuổi, nhằm có những tác động sâu rộng đến nhận thức, đến chuẩn cá nhân và

hình thành ý thức kiểm soát hành vi của các chủ thể tham gia giao thông thuộc các

nhóm tuổi khác nhau.

3.3.1.3. Tương quan trình độ học vấn

Trình độ học vấn là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến xu hướng

tìm kiếm thông tin, xu hướng sở thích, xu hướng hành vi nói chung của con người,

trong đó có hành vi giao thông.

107

Bảng 3.14: Tương quan sự yêu thích các chuyên mục với trình độ học vấn

Đơn vị: %

Trình độ học vấn

Chuyên mục Chưa

hết tiểu học

Hết tiểu học

Cấp 2

Cấp 3

Trung cấp

Cao đẳng

Đại học

Trên đại học

Giới thiệu về luật giao thông

80 50 51,2 49 57,9 61,9 39,3 63,2

Hướng dẫn chấp hành luật giao thông

80 58,3 58,5 51 47,4 63,5 32,7 68,4

Biểu dương những người chấp hành đúng luật giao thông

80 41,7 36,6 42,9 47,4 39,7 23,3 68,4

Phê phán hành vi vi phạm trật tự giao thông đường bộ

80 50 29,3 46,9 36,8 52,4 34,7 73,7

Tai nạn giao thông đường bộ

100 75 51,2 33,7 47,4 49,2 36,7 73,7

Xử lý của các lực lượng chức năng với hành vi vi phạm giao thông

80 58,3 39 35,7 57,9 22,2 33,8 57,9

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Nhìn chung, các đối tượng có trình độ văn hóa cao có xu hướng bày tỏ sự

quan tâm nhiều hơn đối với các chủ đề truyền thông giao thông trên truyền thông an

ninh Lào. Ví dụ, với nhóm trên đại học, tỷ lệ quan tâm, yêu thích đối với tất cả các

chủ đề đều trên 55% cho tới trên 70%. Tuy nhiên, một điều đáng lưu ý là nhóm

người chưa học hết chương trình tiểu học lại bày tỏ sự quan tâm và yêu thích đặc

biệt hơn các nhóm còn lại đối với tất cả các chủ đề truyền thông được đề cập, các số

liệu phân tích đều từ 80% trở lên ở tất cả các chủ đề truyền thông. Ý kiến phỏng vấn

sâu dưới đây có thể phần nào cung cấp những thông tin sâu hơn về con số này.

Tôi thì chưa học hết tiểu học nên chỉ lao động tay chân, ai thuê gì thì làm,

nên phải đi lại nhiều lắm. Hết chỗ này đến chỗ khác. Việc hay được thuê

nhiều nhất là chở đồ, rồi hàng hóa nên hay quan tâm đến người ta hướng

dẫn luật giao thông. Tôi cũng hay để ý đọc những mục về tai nạn rồi xử

108

phạt các lỗi khi tham gia giao thông như thế nào để biết mà tránh nữa. Ở

đây, chúng tôi chỉ mua một tờ báo thôi, nhưng cứ truyền nhau đọc nên ai

cũng biết thông tin [PVS người dân, nam 24 tuổi, cụm 4].

Như vậy, có thể thấy, đặc thù công việc, nghề nghiệp cũng là những yếu tố quyết

định xu hướng quan tâm của các độc/khán/thính giả đối với các chuyên mục khác nhau

của các phương tiện truyền thông an ninh Lào. Tuy nhiên, việc nghiên cứu để dung hòa

các nội dung thông tin, hình thức thể hiện để thu hút được sự quan tâm, yêu thích của

tất các các nhóm trình độ học vấn khác nhau là điều cần thiết, bởi lẽ, dù ở nhóm trình

độ nào thì nhu cầu tham gia giao thông vẫn là tất yếu. Và việc nắm bắt các thông tin

giao thông được truyền thông rộng rãi giúp việc tham gia giao thông của người dân

thuận lợi, tăng cường trật tự an toàn giao thông.

3.3.1.4. Tương quan nghề nghiệp

Một điều không thể phủ nhận, đặc thù nghề nghiệp quyết định tần xuất, mức

độ và hình thức tham gia giao thông, như đã được đề cập một phần trên đây trong

phỏng vấn sâu người dân.

Các nhóm nghề nghiệp được liệt kê trong phần đặc điểm nhân khẩu gồm: Cán

bộ công chức, nông dân, công nhân, hưu trí, doanh nhân và học sinh. Kết quả phân

tích số liệu khảo sát được thể hiện chi tiết tại Hình 5.

Dễ dàng nhận thấy nhóm nông dân và công nhân có thái độ thích các chủ đề

được đề cập hơn các nhóm khác. Nhóm cán bộ hưu trí có tỷ lệ khá cao về vấn đề tai

nạn giao thông, tỷ lệ phản hồi thích chuyên mục liên quan đến tai nạn giao thông và

thường xuyên theo dõi lên tới trên 85%. Các cuộc phỏng vấn sâu cũng cung cấp

một số lý giải ban đầu về con số này.

Tôi thấy rằng tai nạn giao thông luôn là vấn đề ảnh hưởng đến đời sống của

mỗi gia đình và thiệt hại cho toàn xã hội. Tôi quan tâm đến thông tin này theo

thói quen. Đọc xong, tôi lại phổ biến cho con cháu trong nhà để con cháu tôi đi

lại cho an toàn hơn, như là cảnh báo thôi [PVS người dân, nữ, 65 tuổi, cụm 2].

Các thông tin tai nạn giao thông được trình bày rõ ràng, hình ảnh cụ thể và bên

cạnh đấy là những lời khuyên, cảnh báo thiết thực nên tôi hay theo dõi và thấy

thích những tin bài này. PVS người dân, nam, 32 tuổi, cụm 1.

109

Có thể thấy, thói quen sinh hoạt hay nhu cầu đi lại của chủ thể đối tượng truyền

thông có vai trò quyết định đến việc chủ thể đó quan tâm đến vấn đề gì trong tổng thể

các nội dung liên quan. Do đó, nên có định hướng truyền thông rõ ràng cho từng đối

tượng truyền thông, thông tin cơ sở liên quan đến đối tượng truyền thông sẽ có vai trò

quan trọng trong việc quyết định nội dung trọng tâm và hình thức truyền thông điệp.

Nhìn chung, mức độ tiếp nhận của người dân theo góc độ phân tích thái độ thích

hay không thích các chủ đề truyền thông của các phương tiện TTĐC An ninh Lào đã

cung cấp những con số tin cậy, theo đó, những điều chỉnh cải tiến có thể coi những con

số này là cơ sở để đưa ra các lựa chọn thay đổi phù hợp và hiệu quả với các nhóm đối

tượng truyền thông khác nhau, tạo nên hiệu quả truyền thông cao nhất.

Bảng 3.15: Tương quan nghề nghiệp và sự yêu thích các chủ đề truyền

thông trên các phương tiện truyền thông đại chúng An ninh Lào

Đơn vị: %

Nội dung, chủ đề

truyền thông

Cán bộ

công chức

Nông

dân

Công

nhân

Hưu

trí

Doanh

nhân

Học

sinh

Giới thiệu về luật giao

thông 48,9 56,5 51,0 38,5 43,3 48,8

Hướng dẫn chấp hành

luật giao thông 43,2 59,4 55,1 46,2 41,7 45,7

Biểu dương những

người chấp hành đúng

luật giao thông

30,7 55,1 26,5 46,2 41,7 30,7

Phê phán hành vi vi phạm

trật tự giao thông đường bộ 47,7 52,2 59,2 30,8 50,0 26,0

Tai nạn giao thông đường bộ 39,8 39,1 59,2 85,6 41,7 39,4

Xử lý của các lực lượng

chức năng với hành vi vi

phạm giao thông

39,8 49,3 32,7 46,2 33,3 29,1

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Như vậy, theo đánh giá về sự tiếp nhận của người dân có thể thấy, vai trò

thông tin, giáo dục đang được các đơn vị TTĐC An ninh Lào làm tốt hơn cả; vai trò

110

về định hướng dư luận, vận động, khuyến khích tuân thủ luật giao thông và vai trò

giám sát đang cần phải được nghiên cứu để cải thiện hiệu quả. Tuy nhiên, xét về

góc độ con số kết quả khảo sát, thì cả 3 vai trò này hiện chưa nhận được đánh giá

cao từ người dân.

Các đặc điểm nhân khẩu có ảnh hưởng đến các cấu thành của dự định hành vi

như: ý thích, xu hướng tìm kiếm thông tin, nhu cầu thông tin… của đối tượng

truyền thông. Các cơ quan TTĐC cần nghiên cứu các đặc điểm nhân khẩu của đối

tượng truyền thông nhằm tạo ra những nội dung, thông điệp, hình thức truyền thông

phù hợp và hiệu quả.

3.3.2. Đánh giá của người dân về truyền thông giao thông đường bộ trên

các phương tiện truyền thông đại chúng An ninh Lào

Đo lường đánh giá của người dân về truyền thông giao thông đường bộ trên

các phương tiện TTĐC được tiến hành trên hai phạm vi: đánh giá chung và đánh

giá với từng loại hình TTĐC (Báo An ninh Lào, Đài phát thanh An ninh Lào, Đài

truyền hình An ninh Lào); trên hai chủ đề: nội dung, hình thức trình bày các tin bài

và nội dung, hình thức biểu dương, khen ngợi người chấp hành đúng luật giao thông

và phê phán hành vi vi phạm luật giao thông; với các mức độ: tốt, phong phú; bình

thường; đơn điệu, chưa tốt và khó đánh giá.

3.3.2.1. Đánh giá chung về nội dung và hình thức trình bày

Đánh giá về nội dung tin bài

Bảng 3.16: Đánh giá nội dung tin bài

Tiêu chí đánh giá Tần suất Tỷ lệ %

Tốt, phong phú 137 33,7

Bình thường 226 55,5

Chưa tốt, đơn điệu 26 6,4

Khó đánh giá 18 4,4

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Bảng 3.16 cho thấy, số người trả lời đánh giá “Tốt, phong phú” chiếm 33,7%;

tỷ lệ đánh giá “Bình thường” chiếm 55,5%; 10,4% được chia cho các tiêu chí đánh

111

giá “chưa tốt” và “khó đánh giá”. Như vậy, theo đánh giá của người dân, nội dung

tin bài giao thông trên TTĐC An ninh Lào ở mức khá tốt.

Phân tích tương quan ở mục trên cho thấy, trong số 55,5% người trả lời lựa

chọn tiêu chí đánh giá là “bình thường” thì có hơn một nửa là các khán, thính, độc

giả chỉ thỉnh thoảng mới theo dõi các chuyên mục liên quan. Rõ ràng, nếu đối tượng

truyền thông cho rằng nội dung truyền thông không tốt, không phong phú hấp dẫn

thì họ sẽ ít xem, ít đọc, ít nghe hơn.

Một số người được phỏng vấn sâu cho rằng: các tin bài vẫn nặng về cung cấp

thông tin, ít có sự bình luận sâu và chưa có nhiều tin bài hướng dẫn người dân chấp

hành quy định giao thông cụ thể mà nặng về phổ biến các quy định pháp luật nên

không thu hút được sự đón đọc nghe xem của người dân. Một số ý kiến cho rằng,

phản ánh về tình hình giao thông thường tập trung vào hình ảnh cán bộ, người đứng

đầu các cơ quan, ít có hình ảnh người tham gia giao thông nên tạo ra sự không hứng

thú khi đọc nghe xem của người dân.

Nội dung báo nhiều chữ quá, toàn chữ là chữ thôi, chẳng có hình minh họa

mấy nên tôi đọc rất hay bị buồn ngủ hay bị chán. Mà nhiều thông tin quá,

có khi in cả một chương của sách luật sao ấy. Các thông tin, các bài báo đã

không ít bài nói về việc chấp hành luật giao thông nhưng vẫn nặng về cung

cấp thông tin, chưa phân tích sâu sắc về nguyên nhân tác hại, rút ra kinh

nghiệm và đề xuất giải pháp khắc phục nên tác dụng còn hạn chế [PVS độc

giả, nữ, 41 tuổi, cụm 5].

Thông tin trên đài, báo, truyền hình an ninh khá nhiều nhưng chưa đầy đủ. Ví

dụ khi đăng thông tin nhiều người dân còn đi vào đường ngược chiều, nên

phát triển sâu hơn theo hướng truyền thông cho người dân rằng làm như vậy

là vi phạm luật tại điều bao nhiêu, quy định nào, sẽ bị xử phạt như thế nào và

những hậu quả đáng tiếc xảy ra là ra sao. Ngoài ra cũng phải trình bày thêm

vào nội dung đó phương án đúng mà người dân phải tuân theo theo phương

pháp so sánh lợi ích, ví dụ, người dân chỉ cần vòng lại đường cua, đi thêm 1

đoạn mất 1 phút đồng hồ là tuân thủ đúng luật-rất dễ dàng-hoàn toàn dễ

dàng, lại không bị phạt, không bị tai nạn giao thông rình rập, không hề ảnh

hưởng đến công việc, cuộc sống về mặt thời gian. Cái này phải phổ biến làm

ngay, nhưng cần đồng bộ thì mới hiệu quả được. PCS Cán bộ lãnh đạo đơn vị

truyền thông [nam, 56 tuổi, TTĐC An ninh Lào].

112

Đọc nhiều bài báo về sự kiện tuyên truyền chả thấy gì, chỉ thấy mỗi đại biểu

đứng đầu phát biểu xong là thôi. Bao nhiêu người mới làm nên sự kiện

truyền thông hoành tráng thế, tin bài chỉ cho thấy mỗi ông “cầm đầu”, cái

gì cũng chỉ biểu dương nêu tên tính cá nhân cũng chưa hẳn là hay, ngoại

trừ những bài cổ động điển hình [PVS độc giả, nam, 29 tuổi, cụm 4].

Kết quả phỏng vấn sâu cho thấy: Khía cạnh thuyết phục của truyền thông an

ninh Lào chưa thực sự tốt, mới dừng lại ở việc nêu ra vấn đề mà chưa chú trọng

phân tích để tạo lòng tin, để thuyết phục rằng làm thế này mới đúng, làm thế kia

chưa đúng, những lợi ích có thể có nếu làm đúng. Theo đó, thông tin được cung cấp

thì rất giàu có, rất đầy đủ, song yếu tố thuyết phục trong truyền thông thì chưa thực

sự nổi bật. TTĐC đã làm tốt vai trò truyền tin, nhưng tính định hướng dư luận xã

hội trong lĩnh vực giao thông đường bộ thì cần phải chú trọng hơn.

Đánh giá hình thức trình bày tin bài

Bảng 3.17: Đánh giá mức độ hình thức trình bày

Tiêu chí đánh giá Người Tỷ lệ %

Tốt, phong phú 125 30,7

Bình thường 215 52,8

Chưa tốt, đơn điệu 44 10,8

Khó đánh giá 23 5,7

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Bảng 3.17 cho thấy, tỷ lệ người trả lời đánh giá mức cao nhất “tốt, phong phú”

cũng không cao (30,7%), thậm chí còn thấp hơn tỷ lệ đánh giá nội dung; có 52,8%

số người trả lời cho rằng hình thức trình bày của các tin bài truyền thông về an toàn

giao thông ở mức bình thường; 10,8% đánh giá ở mức chưa tốt. Nếu so sánh với

phần đánh giá nội dung, đánh giá hình thức ở mức tốt, bình thường thấp hơn (30,7%

so với 33,7% và 52,8% so với 55,5%); đánh giá ở mức chưa tốt cao hơn (10,8% so

với 6,4%). Như vậy, có thể nói, hình thức trình bày của các tin bài truyền thông về

an toàn giao thông trên các phương tiện truyền thông an ninh Lào nói chung là cần

phải cải thiện nhiều mới đạt được sự đánh giá tốt của đối tượng truyền thông, từ đó

nâng cao hiệu quả công tác truyền thông về an ninh giao thông đường bộ.

113

Đánh giá về nội dung biểu dương, khen ngợi người chấp hành luật

giao thông

Bảng 3.18: Đánh giá nội dung và hình thức thông tin về khen ngợi

chấp hành luật giao thông

Tiêu chí đánh giá Người Tỷ lệ %

Tốt, phong phú 136 33,4

Bình thường 174 42,8

Chưa tốt, đơn điệu 68 16,7

Khó đánh giá 29 7,1

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Kết quả số liệu cho thấy, các thông tin biểu dương-khen ngợi vẫn chưa thực sự

nhận được sự đánh giá cao của đối tượng truyền thông. Tỷ lệ số người trả lời cho

rằng “chưa tốt, còn đơn điệu” và tỷ lệ người không đưa ra đánh giá cá nhân là trên

20%. Đây không phải là một tỷ lệ thấp, và đó như một lời khuyến nghị về sự cần

thiết nghiên cứu, điều chỉnh phù hợp và bền vững.

Đánh giá nội dung phê phán hành vi vi phạm luật giao thông

Bảng 3.19: Đánh giá nội dung và hình thức thông tin phê phán

hành vi vi phạm

Tiêu chí đánh giá Người Tỷ lệ %

Tốt, phong phú 126 31,0

Bình thường 174 42,8

Chưa tốt, đơn điệu 72 17,7

Khó đánh giá 35 8,6

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Có thể nói, chủ đề này cũng không được đối tượng truyền thông đánh giá cao.

Đáng lưu ý, tỷ lệ đánh giá “chưa tốt, đơn điệu” và “khó đánh giá” cao hơn khá

nhiều so với các nội dung khác (gần 30%).

Tóm lại, kết quả khảo sát về ý kiến đánh giá hình thức và nội dung tin bài trên

các kênh truyền thông an ninh Lào đều cho thấy yêu cầu cấp thiết cần phải có sự

114

nghiên cứu, điều chỉnh cho phù hợp với các đối tượng truyền thông hơn, trên cơ sở

đó, tạo hiệu quả truyền thông tốt hơn, góp phần tăng cường an ninh giao thông tại

Thủ đô Viêng Chăn nói riêng và Lào nói chung.

3.3.2.2. Đánh giá của người dân đối với từng kênh truyền thông

Để có cái nhìn chi tiết hơn, nghiên cứu cũng đề nghị người trả lời đưa ra

những đánh giá các mức độ dễ hiểu, dễ theo dõi đối với từng kênh truyền thông bao

gồm đài phát thanh, báo in và truyền hình an ninh Lào. Dễ hay khó hiểu cũng là tiêu

chí đánh giá sự tiếp cận thông tin từ các kênh này.

Các tiêu chí đưa ra để đánh giá bao gồm: dễ hiểu, dễ theo dõi, bình thường,

khó hiểu, khó theo dõi, để người trả lời lựa chọn tương ứng cho mỗi kênh truyền

thông (đài, báo, truyền hình) của cơ quan truyền thông an ninh Lào. Kết quả cho

thấy: nhìn chung, cách thức diễn đạt tin bài của các đơn vị truyền thông an ninh

Lào được đánh giá là dễ hiểu, dễ theo dõi tuy nhiên ở mức không cao. Đài truyền

hình An ninh Lào nhận được sự đánh giá là dễ hiểu, dễ theo dõi cao nhất

(62,9%); tiếp theo là đến báo in (52,8%) và cuối cùng là Đài phát thanh với

40,8%. Đài phát thanh An ninh Lào cũng là kênh được cho là khó hiểu, khó theo

dõi cao hơn cả, mặc dù tỷ lệ này không nhiều, chỉ có 7,9% (Biểu 3.3).

52.8

40.8

62.9

36.4 43.7

29

6.6 7.9 5.4

0

10

20

30

40

50

60

70

Dễ hiểu, dễ theo

dõi

Bình thường Khó hiểu, khó

theo dõi

- Báo An ninh Lào

- Đài phát thanh An ninh Lào

- Truyền hình An ninh Lào

Biểu 3.3: Đánh giá mức độ dễ hiểu của các kênh truyền thông An ninh Lào

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

115

Số liệu này sẽ cung cấp cơ sở ban đầu cho việc tiếp tục nghiên cứu và cải tiến

cách thức diễn đạt gần gũi, dễ hiểu hơn nhằm đi sâu vào tâm thức đối tượng truyền

thông của các cơ quan truyền thông an ninh Lào trong lĩnh vực tuyên truyền an ninh

giao thông đường bộ. Đối với đài phát thanh, sở dĩ tỷ lệ lựa chọn “dễ hiểu, dễ theo

dõi” thấp hơn các kênh còn lại, theo khảo sát bằng phỏng vấn sâu, là vì điều này

xuất phát từ đặc thù của kênh truyền thông là truyền tin bằng âm thanh, không có

hình ảnh minh họa, các tin bài được phát theo thứ tự thời gian và người nghe không

có lựa chọn nào khác ngoài tuân theo thứ tự thời gian của đài.

Tôi thường chỉ nhớ thông tin nào mà gây ấn tượng mạnh hay là “giật gân”

thôi chứ những tin bài dài và mang tính chương điều luật pháp khô khan thì

khó nhớ lắm. Nhưng cũng tùy theo ạ, nếu mà kiến thức luật pháp kèm ví dụ thì

cũng có thể nhớ ngay được [PVS người dân, nam, 22 tuổi, cụm 2].

Kết quả đánh giá riêng cho từng kênh truyền thông cho thấy: Đài truyền hình

An ninh Lào nhận được sự đánh giá cao hơn cả với 74% số người trả lời cho rằng

các chương trình rất thu hút, dễ nhớ và thiết thực; tiếp theo là Đài phát thanh An

ninh Lào với 52% và cuối cùng là báo in với 42%. Để có sự phân tích sâu hơn,

nghiên cứu cũng tìm hiểu những nhận xét, đánh giá của người dân về báo in và vì

sao lượng người đánh giá tốt cho báo in lại thấp nhất. Thông tin phỏng vấn sâu cho

thấy, với đặc thù là nội dung được in ra, nghĩa là người đọc có thể đọc đi đọc lại,

các lỗi (nếu có) sẽ được nhận ra rất dễ dàng và khiến người đọc nhớ lâu hơn những

gì họ nhìn thấy hoặc nghe thấy trên tivi hoặc đài.

3.3.2.3. Đánh giá tác động của nội dung truyền thông đến hành vi giao thông

Ở góc độ này, trước hết đánh giá liệu có hay không tác động của các tin bài về

giao thông đường bộ trên truyền thông an ninh Lào đối với nhận thức ý nghĩa và

ảnh hưởng của an ninh giao thông đến đời sống người dân cũng như chuẩn chủ

quan hay nhận thức của cộng đồng và nhận thức kiểm soát hành vi của chủ thể mà ở

đây là người dân thành phố Viêng Chăn. Sau đó, nghiên cứu cũng đánh giá mức độ

tác động tích cực, tiêu cực của công tác truyền thông theo các khía cạnh này. Cuối

cùng, những phân tích sẽ là cơ sở để đưa ra những kiến nghị mang tính cụ thể với

từng cấp độ theo khung nghiên cứu nhằm tạo ra một tác động tích cực đồng bộ của

116

công tác truyền thông đến chủ thể hành vi, từng bước tạo nên một nền an ninh giao

thông chuẩn mực và bền vững.

Kết quả khảo sát ý kiến người dân cho thấy, các tin bài về giao thông đường

bộ trên phương tiện TTĐC An ninh Lào được đánh giá có những lợi ích nhất định

đối với người dân. Những lợi ích được nhìn nhận bao gồm: giúp nâng cao hiểu

biết về những quy định của pháp luật (góc độ chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm

soát hành vi); giúp định hướng đúng thái độ và hành vi của người dân khi tham

gia giao thông (nhận thức kiểm soát hành vi); nâng cao ý thức tự giác cho người

dân trong tham gia giao thông (nhận thức kiểm soát hành vi); giúp người dân biết

những điều cần tránh (nhận thức lý do hành động) cũng như cung cấp các thông

tin về thực trạng tình hình trật tự giao thông tại thành phố hiện nay.

Theo phân tích ý kiến trên 400 mẫu định lượng, nghiên cứu đã ghi nhận được

nhiều ý kiến đáng lưu ý liên quan đến những lợi ích được đề cập trên đây. Một tỷ lệ

khá cao, trên 70%, cho rằng: các tin bài truyền thông về giao thông đường bộ đã

giúp nâng cao nhận thức pháp luật giao thông đường bộ của người dân. Điều này có

nghĩa rằng: công tác truyền thông đã có tác động tích cực đến chuẩn chủ quan của

cộng đồng và nhận thức kiểm soát hành vi của chủ thể giao thông thông qua bồi đắp

nhận thức về Luật giao thông. Hành vi vi phạm luật của chủ thể tham gia giao thông

sẽ được giảm thiểu khi cộng đồng xung quanh và bản thân chủ thế có nhận thức rõ

ràng về những quy định của pháp luật liên quan đến các quy định khi tham gia giao

thông. Chủ thể sẽ hình thành những chuẩn mực hành vi sao cho phù hợp với nhận

thức của mình về Luật, đồng thời phù hợp với chuẩn hành vi của cộng đồng xung

quanh, đáp ứng nhu cầu tự thân trở thành một thành viên cơ hữu của cộng đồng,

hay nói cách khác, không bị cộng đồng lên án hay tẩy chay bởi những hành vi

không phù hợp chuẩn chủ quan hiện thời.

Với các khía cạnh khác như định hướng thái độ, hành vi, nâng cao ý thức tự

giác, giúp biết những điều cần tránh… thì mới chỉ được đánh giá ở mức độ vừa

phải, không cao. Tỷ lệ đánh giá dao động trung bình từ 35%-50% đối với mỗi nội

dung đánh giá.

Có thể thấy, theo kết quả phân tích trên đây, các nội dung tin bài về an ninh

giao thông của các phương tiện TTĐC An ninh Lào cần trọng tâm hơn nữa về nội

117

dung nêu những tác hại và những bài học tham gia giao thông để giúp người dân

củng cố vững chắc động cơ hành động, vì khía cạnh này, hiện nay, chưa được người

dân đánh giá cao. Mà thực tế, đây lại là vấn đề vô cùng quan trọng đối với an ninh

giao thông đường bộ.

Để nhận xét về những chuyên mục thì tôi hay đọc những tin về tai nạn giao thông

và phân tích của nó như là nguyên nhân xảy ra tai nạn, từ đó tự mình rút ra bài

học cho mình thôi, chứ giờ ngày càng có nhiều xe cộ đi lại nên ra đường cũng phải

cẩn thận, tránh những nguy hiểm mà báo đài đã nói. Nhưng mà những tin này thì

báo đài nói ít quá, với lại nói ngắn quá [PVS người dân, nữ, 35 tuổi, cụm 1].

3.3.2.4. Mức độ áp dụng các thông tin trong những hành vi giao thông

cụ thể

Để xác định mức độ tiếp cận công chúng của mỗi kênh truyền thông nhằm

nghiên cứu, đúc rút và nhân rộng những cách làm hiệu quả của từng kênh truyền

thông, nghiên cứu cũng đề nghị người dân đánh giá trực tiếp mức độ ứng dụng

các thông tin trên mỗi kênh truyền thông. Các tiêu chí đánh giá được thiết kế

sẵn, bao gồm: Ứng dụng nhiều, ứng dụng ít, không ứng dụng được và khó đánh

giá (Biểu 3.4).

52.1

35.1

6.4 6.4

41.8 40.5

7.6 10.1

68.1

21.9

6.93.2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ứng dụng nhiều Ứng dụng ít Không ứng dụngđược

Khó đánh giá

Báo an ninh Lào

Đài phát thanh

Đài truyền hình

Biểu 3.4: Đánh giá mức độ ứng dụng thông tin của các kênh truyền thông

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

118

Có thể thấy báo hình với những ưu thế khác biệt đã nhận được sự đánh giá cao

hơn các kênh còn lại. Kênh được đánh giá cao thứ hai là báo giấy (in) và cuối cùng

là Đài phát thanh. Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của các

loại hình công nghệ thông minh liên quan đến các công nghệ tích hợp trong điện

thoại cá nhân, các dòng máy tính bảng… cho phép người dùng tiếp cận với thông

tin nhanh nhất, thuận lợi nhất. Số liệu này cũng gợi ý hướng truyền thông chú trọng

vận dụng công nghệ thông minh hiện nay đối với các kênh truyền thông an ninh

Lào. Nội dung trích phỏng vấn sâu sau đây có thể cung cấp thêm cái nhìn đa chiều

về vấn đề này. Việc phát triển và phổ biến thông điệp cần dựa trên nền tảng nhất

định về mức độ phát triển kinh tế - xã hội của cộng đồng đối tượng truyền thông.

Xem tivi dễ nhớ hơn vì vừa nghe người ta đọc lại xem hình ảnh minh họa.

Nhưng giờ em hay đọc trên điện thoại. Giờ điện thoại cũng có tin tức, rồi

hình ảnh, rồi video clip… tiện lắm. Giờ chủ yếu là xem tivi với xem trên

điện thoại chứ ít khi em mua báo giấy, chỉ thỉnh thoảng thôi, còn lại thì chủ

yếu đọc báo của người khác mua chứ em không mua… Em thấy cứ ai có

điện thoại thông minh là người ta hay đọc tin tức trên đấy, còn ai không có

thì mới đọc báo giấy… [PVS thanh niên, nữ 20 tuổi, cụm 1].

Trên 45% số người trả lời cho rằng các chương trình trên đài phát thanh cần

phải nâng cao chất lượng hơn nữa. Có thể thấy, dù đã có những nỗ lực nhất định,

song một số chương trình vẫn chưa được thính giả đánh giá cao. Nhiều bài viết, tin

bài vẫn bị đánh giá “thiếu thu hút, vẫn làm theo lối mòn và dường như chỉ chú ý đến

số lượng mà chưa xem trọng chất lượng”, nhiều khi chỉ như điểm tin sự kiện, ai

tham gia, diễn ra ở đâu, vào mấy giờ v.v khiến người nghe không còn cảm thấy

mong đợi, thích thú nữa vì tính ứng dụng thực tiễn quá ít.

Chi tiết hơn, nghiên cứu cũng đề nghị người tham gia trả lời cho biết đánh giá

của họ về mức độ tác động của các tin bài này đến các cấp độ khác nhau của nhận

thức kiểm soát hành vi là nhận thức, thái độ và hành vi giao thông. Các mức độ

đánh giá được đưa vào thiết kế bao gồm mức độ cao, mức độ bình thường, không

cao và khó đánh giá. Bảng dưới đây thể hiện kết quả khảo sát.

119

Bảng 3.20: Mức độ tác động đến kiểm soát và thực hành hành vi giao thông

Tác động

nhận thức Tác động thái độ

Tác động

hành vi Tiêu chí đánh giá

Người Tỷ lệ% Người Tỷ lệ% Người Tỷ lệ%

Tác động tốt 170 41,8 136 33,4 134 32,9

Tác động bình thường 182 44,7 189 46,4 191 46,9

Chưa có tác động nhiều 33 8,1 54 13,3 39 9,6

Khó đánh giá 22 5,4 28 6,9 43 10,6

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Hiện nghiên cứu chưa khẳng định được mối liên hệ thực sự chặt chẽ giữa việc

thường xuyên theo dõi các kênh TTĐC An ninh Lào với mức độ nhận thức về các

quy định của pháp luật về giao thông đường bộ cũng như mức độ ứng dụng trong

đời sống. Tuy nhiên, kết quả phân tích thống kê cho phép nhận định: càng theo dõi

thường xuyên các chủ đề về an toàn giao thông trên các phương tiện TTĐC, công

chúng càng có nhận thức tốt hơn và có xu hướng thực hành hành vi giao thông an

toàn hơn (sig=0,035; Gamma=-0,121).

Nhìn chung, tỷ lệ đánh giá cho các tiêu chí thứ nhất và thứ hai không cao,

chưa có mức đánh giá nào vượt quá 50% số ý kiến lựa chọn của người trả lời. Tuy

nhiên, có thể thấy, mức độ tác động của các tin bài truyền thông về giao thông lên

các cấp độ của nhận thức kiểm soát hành vi và thực hành hành vi là không mạnh

mẽ. Như vậy, mục tiêu truyền thông về giao thông đường bộ của TTĐC An ninh

Lào chưa được thực hiện tốt.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

Trong những năm vừa qua, TTĐC An ninh Lào đã tập trung triển khai thực

hiện vai trò truyền thông về giao thông đường bộ. Nội dung truyền thông khá toàn

diện, bao gồm tuyên truyền các quy định pháp luật, phản ánh tình trạng giao thông,

biểu dương gương tốt và phê phán những hành vi vi phạm pháp luật về giao thông

120

đường bộ. Thông qua nội dung truyền thông đã định hướng dư luận theo hướng tích

cực để xây dựng và duy trì trật tự xã hội giao thông đường bộ tại thành phố Viêng

Chăn. Hình thức truyền thông khá đa dạng, thường xuyên đổi mới phù hợp với thị

hiếu đọc, xem, nghe của công chúng Viêng Chăn. Cường độ truyền thông về giao

thông gia tăng về nội dung, về tần suất, có trọng tâm, trọng điểm nhằm tạo ra các

chiến dịch truyền thông về giao thông nhằm tăng sự chú ý theo dõi của công chúng.

Tuy vậy, trong truyền thông về giao thông đường bộ, TTĐC An ninh Lào còn có

những hạn chế về nội dung, hình thức và cường độ, chưa đáp ứng tốt nhất nhu cầu

của công chúng về giao thông, chưa thực hiện tốt nhất vai trò của các cơ quan

truyền thông đối với lĩnh vực trật tự xã hội trong giao thông đường bộ.

Kết quả thực hiện vai trò truyền thông về giao thông đường bộ của TTĐC An

ninh Lào được đánh giá qua sự tiếp nhận và chuyển biến hành vi tham gia giao

thông của nhân dân thành phố Viêng Chăn. Nhìn chung, công chúng Viêng Chăn

đánh giá khá cao vai trò của TTĐC An ninh Lào trong việc tuyên truyền nâng cao ý

thức tham gia giao thông cho nhân dân, định hướng dư luận xã hội tích cực cho việc

duy trì và phát huy trật tự xã hội giao thông đường bộ, tham gia quản lý nhà nước,

quản lý xã hội trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn. Kết

quả điều tra khảo sát thực tế cũng đã cho thấy, một số người đánh giá chưa cao vai

trò của TTĐC An ninh Lào đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố

Viêng Chăn. Việc nâng cao nhận thức của người dân về giao thông đường bộ được

đánh giá cao hơn vai trò điều chỉnh thái độ, hành vi tham gia giao thông. Thực tiễn

đó đòi hỏi TTĐC An ninh Lào phải tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, gia tăng

cường độ để không chỉ nâng cao nhận thức mà quan trọng hơn là điều chỉnh thái độ,

hành vi tham gia giao thông của người dân theo hướng tích cực.

121

Chương 4

YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VAI TRÒ CỦA TRUYỀN THÔNG

ĐẠI CHÚNG AN NINH LÀO ĐỐI VỚI TRẬT TỰ XÃ HỘI TRONG

GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN

Vai trò của TTĐC An ninh Lào đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ

khá lớn. Nó không chỉ thông tin mà còn định hướng dư luận xã hội tích cực cho

việc duy trì trật tự xã hội giao thông đường bộ; không chỉ giám sát việc thực hiện

mà còn có những kiến nghị bổ sung những quy định về giao thông đường bộ cho

sát với tình hình thực tiễn. Vậy những yếu tố nào tác động đến vai trò của TTĐC

An ninh Lào đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ? Trả lời được câu hỏi

này sẽ gợi mở cho những giải pháp để phát huy hơn nữa vai trò của TTĐC An

ninh Lào đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn nói

riêng, ở nước Lào nói chung.

4.1. TÁC ĐỘNG TỪ CHÍNH SÁCH VÀ TÌNH HÌNH GIAO THÔNG ĐƯỜNG

BỘ TẠI THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN

4.1.1. Tác động của các chính sách

Chính sách ở tầm vĩ mô quy định chức năng và vai trò của mỗi đơn vị TTĐC

về vấn đề truyền thông an toàn giao thông đường bộ. Ngày nay, trong sự nghiệp

công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quy mô phát triển của giao thông ngày càng phát

triển lớn mạnh, khả năng tác động của hệ thống pháp luật cũng ngày càng được mở

rộng. Theo thống kê, ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay, hệ thống

quy phạm pháp luật giao thông đã được xây dựng khá đầy đủ, từ luật đến các văn

bản quy định chi tiết dưới luật, tạo một hành lang pháp lý cho mọi hoạt động giao

thông bao gồm: Luật Giao thông quốc lộ, Luật Giao thông vận tải, Luật Giao thông

đường bộ và các chỉ thị, nghị quyết, nghị định, thông tư của các cơ quan có liên

quan về hoạt động tham gia giao thông như: các quy định hoạt động tham gia giao

thông, quy tắc sử dụng phương tiện giao thông, vận tải giao thông, quy hoạch phát

triển, xây dựng, khai khác, bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông, tổ chức quản lý bảo

trì và quản lý nhà nước về giao thông.

122

Kể từ năm 2005 đến nay, các bộ luật này còn được chỉnh sửa cho phù hợp với

sự phát triển kinh tế - xã hội, như: Nghị định thực hiện luật giao thông đường bộ số

02/QH ngày 08/04/2005 [102]; Nghị định số 104/TT ngày 26/04/2005 về định

hướng đảm bảo trật tự an toàn giao thông; Chỉ thị số 188/TT ngày 3/7/2007 về thực

hiện các quy định quy phạm trong pháp luật giao thông, vận tải giao thông, bảo vệ

môi trường giao thông và nhiều thông tư khác [103].

Thời đại ngày nay là thời đại kinh tế tri thức, xã hội phát triển nhanh chóng và

mạnh mẽ. Vì thế, báo chí càng có vị trí, vai trò quan trọng, không thể thiếu và đứng

đầu trong việc tuyên truyền, dẫn dắt dư luận xã hội, tạo dựng sự cảnh giác cho quần

chúng nhân dân, làm cho họ tin cậy và nhìn nhận đường lối, chính sách của Đảng,

Nhà nước một cách toàn diện hơn. Xuất phát từ nhận thức đó, Đại hội lần thứ XIII,

IX và X của Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã rất chú ý quan tâm đến công tác báo

chí ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, luôn luôn coi trọng công tác tuyên

truyền của báo chí, coi báo chí là ‘‘công cụ sắc bén hoạt động một cách vừa cứng

vừa mềm dẻo trong công tác tư tưởng của Đảng, là lực lượng xung kích trên mặt

trận tư tưởng - văn hóa’’. Đảng Nhân dân cách mạng Lào khẳng định, báo chí vừa

là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, của các đoàn thể, vừa là diễn đàn của nhân dân;

nối kết Đảng, Nhà nước với quần chúng nhân dân và ngược lại. Báo chí là phương

tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của

các tổ chức đảng, các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội; là diễn đàn của nhân

dân; đồng thời báo chí cũng là công cụ sắc bén kết nối giao lưu quốc tế về an ninh,

quốc phòng.

Ngài Thoong sinh Tham ma vông, Thủ tướng chính phủ Lào đã nhấn mạnh

trong đại hội của Bộ thông tin, văn hóa và du lịch năm 2012 “Phải chú trọng tăng

cường nâng cao chất lượng truyền thông đại chúng theo hướng hiện đại hóa để trở

thành bộ máy sắc bến trong tuyên truyền chủ chương, chính sách của đảng và nhà

nước, khơi dậy, dẫn dắt công chúng góp phần trong công cuộc đổi mới cũng như

sự nghiệp bảo vệ và xây dựng tổ quốc” vì TTĐC là một vú khí sắc bén của Đảng

và nhà nước, là sân trường của công chúng, cầu nối giữa Đảng và đại chúng.

Theo thống kê của Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch nhân ngày lễ kỷ niệm

65 năm thành lập TTĐC Lào (13/8/1950-13/8/2015) tại Viêng Chăn: Báo in hiện

123

nay có 127 tờ, trong đó báo có 27 tờ, đã thành báo ngày có 11 tờ, trong đó có cả

tiếng Lào, Anh, Pháp và báo điện tử; Tạp chí có 100 tờ, tính cả của Nhà nước và

tư nhân có 63 dài phát thanh, trong đó ở Trung ương có 11 trụ sở,ỏe tỉnh 19 trụ sở,

và ở huyện có 33 trụ sở. Khả năng phát sóng cả AM và FM chiếm diện tích đất

90% trên cả nước, phát sóng theo vệ tinh và internet là 100% trên cả nước và

nhiều nước trên thế giới. Ngoài ra còn có trụ sở FM dành riêng cho đài phát thanh,

phát sóng từ nước ngoài như Đài phát thanh Quốc gia Trung Quốc, Pháp, và Đài

phát thanh Austalia. Truyền hình có 37 đài truyền hình, trong đó của tư nhân là 3

đài truyền hình, như Laostar, MVLao và TVLao; đặt tại các tỉnh có 17 trụ sở,

huyện có 11 trụ sở và ngoài ra còn có trụ sở dành riêng cho phát hình từ nước

ngoài như: VTV4 của Việt Nam, CCTV4 của Trung Quốc, CCTV news. Ngoài ra

còn có truyền hình cáp và truyền hình DGTON có thể xem được cả của Lào và

nước ngoài với 52 kênh truyền hình. Cả nước có hơn 110 nhà máy in, xưởng in,

trong đó nhà máy in của Nhà nước là 10 nhà máy, tư nhân 100 nhà máy, văn

phòng ấn phẩm có 16 cơ quan [112, tr.2].

Các Nghị quyết số 94/QH ngày 25/7/2008; Nghị định số 108/CP ngày

18/8/2008 đã xác nhận cho ban hành Luật Báo chí của nước Cộng hòa dân chủ nhân

dân Lào. Đối với báo chí trong lực lượng an ninh Lào. Từ khi thành lập năm 1995

đến nay, do thấy được vị trí, vai trò quan trọng và đa dạng về trách nhiệm của báo

chí, Đảng ủy Bộ An ninh Lào đã có quyết định số: 1180/BAN ngày 22/9/ 2009,

thành lập Ban Biên tập báo chí, do Bộ trưởng Bộ An ninh Lào ký ban hành về

quyền và thực thi nhiệm vụ cua TTĐC An ninh Lào; Đến ngày 18/2/ 2011 Bộ An

ninh Lào đã có quyết định số 279/BAN cho thành lập Báo An ninh chuyển từ báo

tuần sang báo ngày. Đến ngày 5/11/2012, Tổng cục chính trị Bộ An ninh Lào đã có

quyết định số 2508/BAN; 2509/BAN, 2510/BAN, 2511/BAN, cho thành lập Báo,

Đài truyền hình, Tạp chí và Đài Phát Thanh An ninh Lào và cho xây dựng cơ sở

riêng là tòa nhà 3 tầng đưa vào sử dụng ngày 14/10/2010. cho TTĐC An ninh Lào.

Cùng đó hằng năm, Ban Biên tập TTĐC đã ttrú trọng trang bị những phương tiện,

kỹ thuật hiện đại và nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn vào phục vụ, đầu tư

hàng tỷ kíp để mua sắm trang bị những thiết bị hiện đại cho hoạt động của cơ quan

TTĐC An ninh Lào và [104].

124

Có thể nói: Các cơ quan TTĐC An ninh Lào là cơ quan ngôn luận, phương

tiện thông tin đại chúng thiết yếu, quan trọng của Đảng, Nhà nước nói chung và của

Bộ An ninh Lào nói riêng, là một trong các phương tiện tuyên truyền sắc bén trong

lực lượng an ninh Lào về công tác tư tưởng, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Có

trọng trách quan trọng tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng,

Nhà nước; đưa thông tin, thời sự, kiến thức, kinh nghiệm góp phần nâng cao dân trí,

tạo dư luận xã hội, định hướng dư luận xã hội, định hướng hoạt động pháp luật,

đảm bảo an ninh trật tự an toàn xã hội; làm rõ quan điểm, đường lối, chính sách của

Đảng, pháp luật của Nhà nước và sự chỉ đạo của Đảng bộ An ninh nhân dân Lào

trong việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững mạnh toàn

diện; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ;

bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và an ninh trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ an ninh

chính trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn hóa và an ninh xã hội; duy trì trật tự,

kỷ cương, an toàn xã hội, giữ vững ổn định chính trị của đất nước, ngăn ngừa, đẩy

lùi mọi thái độ, hành vi vi phạm luật pháp của Nhà nước, đảm bảo trật tự an toàn

giao thông và ổn định xã hội.

Trên lĩnh vực chấp hành luật pháp giao thông của người dân Thủ đô Viêng

Chăn, trong những năm qua, các cơ quan TTĐC An ninh Lào đã đóng vai trò đặc

biệt quan trọng, mạnh mẽ, tích cực; tham gia vào hoạt động tuyên truyền, chuyển tải

tới bạn đọc một lượng lớn tri thức về khoa học, công nghệ, cũng như việc chấp

hành luật pháp giao thông trong thời gian qua. Những tri thức đó đã góp phần nâng

cao nhận thức của mỗi người dân, làm yếu tố nền tảng, căn bản về sự phát triển

chung của đất nước, đặc biệt trong lĩnh vực tham gia giao thông của người dân

Thủ đô Viêng Chăn. Ngoài ra, các cơ quan TTĐC An ninh Lào còn đóng vai trò là

phương tiện quan trọng trong kiểm tra, kiểm soát, khen thưởng, xử lý việc chấp

hành pháp luật giao thông của người dân, là một kênh thông tin giúp các cơ quan

phát hiện và xử lý kịp thời những thái độ, hành vi vi phạm pháp luật giao thông,

giải quyết các điểm nóng, kịp thời ngăn chặn những biểu hiện, hành vi làm tổn hại

sự nghiệp đảm bảo trật tự an toàn xã hội nói chung và việc chấp hành luật pháp

giao thông nói riêng. Trên cơ sở các giá trị thông tin tuyên truyền, các cơ quan này

125

đã thực hiện khá tốt chức lọc thông tin, chương trình, hình thức tuyên truyền, góp

phần định hướng dư luận, trực tiếp tham gia tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa

trong việc chấp hành luật giao thông và đảm bảo trật tự an toàn giao thông đối với

người dân.

Trong khảo sát mức độ tuyên truyền luật giao thông trên TTĐC An ninh

Lào, chỉ phổ biến, tuyên truyền tập trung vào Nghị định số 188/TT về công tác

thực hiện các quy phạm và xử lý các hành vi vi phạm đối với người tham gia giao

thông, vấn đề vận tải giao thông và bảo vệ môi trường giao thông theo Nghị định

số 104/TT về công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Riêng các điều trong

luật giao thông cũng mới chỉ tuyên truyền một số điều, điểm. Đó cũng là một

trong những nguyên nhân dẫn đến các văn bản pháp luật giao thông chưa đi vào

cuộc sống người dân; đặc biệt là những người tham gia giao thông. Tuy vậy, các

cơ quan có liên quan đã rất quan tâm và coi trọng việc biên soạn, ban hành các văn

bản pháp luật đối với người dân, nhưng so với sự thay đổi và phát triển của nền

kinh tế thị trường, văn hóa, xã hội hiện nay thì một số quy định pháp luật về giao

thông đã bị lỗi thời, không phù hợp với cuộc sống thực tế. Sự chậm trễ trong việc

ban hành các quy phạm pháp luật về lĩnh vực giao thông ít nhiều ảnh hưởng đến

việc bổ sung nội dung, hình thức tuyên truyền về luật giao thông trên TTĐC An

ninh Lào.

Một sự chậm trễ nữa cũng có ảnh hưởng đến vai trò của TTĐC An ninh Lào

đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn là: chưa có

nhiều quy định khuyến kích những tin bài tốt, những cán bộ, phóng viên có nhiều

cố gắng trong việc phản ánh trật tự giao thông đường bộ.

Từ thực tế đó cho thấy hai vấn đề: Thứ nhất, cần nhanh chóng bổ sung, hoàn

thiện các quy định pháp luật về giao thông đường bộ; thứ hai, cần cải tiến cách thức

khuyến khích cán bộ, phóng viên, các kênh truyền thông An ninh Lào trong truyền

thông về trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn. Các văn bản

pháp luật quy định về giao thông đường bộ là nội dung chính trong truyền thông về

giao thông đường bộ của TTĐC An ninh Lào. Với việc bổ sung, hoàn thiện kịp thời

các văn bản pháp luật sẽ tạo điều kiện để TTĐC An ninh Lào gia tăng về nội dung,

126

cường độ truyền thông về giao thông đường bộ. Đồng thời, khi đã có những nội

dung mới rất cần có những quy định khen thưởng đối với những tin bài tốt, với

những cán bộ, phóng viên chịu khó, năng động, sáng tạo trong biên soạn, biên tập

thông tin về trật tự giao thông đường bộ.

4.1.2. Tác động từ tình hình giao thông đường bộ tại thành phố

Viêng Chăn

Tình hình giao thông cũng là một yếu tố tác động mạnh mẽ tới vai trò TTĐC

với trật tự xã hội như: Đường xá giao thông, phương tiện giao thông, tình hình mất

trật tự giao thông.

Thành phố Viêng Chăn có diện tích 3.920 km2, trong đó 100% là đất đồng

bằng; nằm bên bờ sông Mê Kông và sông Ngưm, dân số hiện nay theo thống kê của

Cục Thống kê Lào khoảng 826.062 người, trong đó người dân Thủ đô Viêng Chăn

có khoảng 512.000 người [110].

Phương tiện giao thông riêng trong thành phố Viêng Chăn có 620.756 chiếc,

xe máy chiếm 41,36%. Tổng chiều dài các tuyến đường tại Viêng Chăn là 2.304

km, trung bình 1 km có 269 phương tiện giao thông, riêng trung tâm thành phố

Viêng Chăn đường giao thông có chiều dài 587 km, tính trung bình 1 km có 1.057

phương tiện. Theo số liệu tình hình giao thông về các vụ tai nạn giao thông đường

bộ từ năm 2005 đến năm 2015: số vụ tai nạn trên cả nước là 35.473 vụ, số người

chết là 8.996 người, bị thương nặng là 35.008 người, phương tiện hư hỏng trên cả

nước là 46.338 chiếc trong đó hư hỏng nặng là 43.479 chiếc, không thể sử dụng

được nữa là 2.859 chiếc; riêng tại thành phố Viêng Chăn số vụ tai nạn xảy ra là

18.749 vụ, số người chết do tai nạn giao thông là 1.768 người, số người bị thương

nặng là 17.188 người, xe bị hư hỏng nặng là 17.692 chiếc, không thể sử dụng được

nữa là 1.225 chiếc; gây thiệt hại hàng trăm tỷ kíp [109].

Trong số hơn 400 người tham gia khảo sát thì có 47,9% số người trả lời đã

từng vi phạm các quy định về giao thông. Trên 70% trong số đó vi phạm khá

thường xuyên (Biểu 4.1).

127

Biểu 4.1: Mức độ và nguyên nhân vi phạm quy định về giao thông

của đối tượng trả lời

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Trong số những người được khảo sát, có 47,9% cho biết từng vi phạm về

luật giao thông; 45,5% chưa vi phạm và 6,6% không nhớ; ngoài ra theo những

người được phỏng vấn, phương tiện thường gây mất trật tự giao thông nhiều hơn

cả là xe máy, sau đó là ô tô. Có tới gần 90% số người trả lời cho rằng xe máy là

nguyên nhân gây ra những vụ ùn tắc giao thông, gây mất trật tự giao thông. Sau

đó là ô tô với gần 40% ý kiến lựa chọn. Có thể thấy, tốc độ gia tăng lượng đầu xe

máy do nhu cầu công việc và do sự phát triển kinh tế-xã hội đã khiến cho vấn đề

trật tự giao thông Thủ đô Viêng Chăn ngày càng phải đối diện với những nguy cơ

tiêu cực, nhất là trong điều kiện văn hóa giao thông bao gồm hệ thống cơ sở hạ

tầng giao thông và nhận thức của người dân chưa thể thay đổi để bắt kịp với sự gia

tăng nhanh chóng này.

Đánh giá cụ thể hơn về tình trạng giao thông, ý kiến của người trả lời được thể

hiện ở biểu 4.2 dưới đây. Những tình huống giao thông được đưa vào thiết kế công

cụ nghiên cứu không chỉ là những tình huống vi phạm luật giao thông, mà còn là

những tình huống thể hiện văn hóa và thực trạng giao thông. Những tình huống

được ghi nhận nhiều nhất là ùn tắc giao thông và hiện tượng người tham gia giao

thông vượt đèn đỏ.

128

Biểu 4.2: Các tình huống văn hóa giao thông tại thành phố Viêng Chăn

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Nghiên cứu cũng khai thác thông tin liên quan đến nguyên nhân vi phạm các

quy định tham gia giao thông của người trả lời (xem bảng 4.1).

Bảng 4.1: Nguyên nhân vi phạm quy định khi tham gia giao thông

của người trả lời

Nguyên nhân vi phạm Tỷ lệ (%)

Chưa hiểu rõ luật giao thông 24,6

Do công việc gấp nên vi phạm 50,9

Do say rượu, bia 37,3

Do cơ sở hạ tầng giao thông chưa tốt 25,6

Do người khác (ví dụ dừng đèn đỏ nhưng người phía sau cứ giục đi) 12,3

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Nguyên nhân được nhắc tới nhiều hơn cả là do công việc gấp (50,9%); nguyên

nhân tiếp theo là do sử dụng đồ uống có cồn; các nguyên nhân còn lại bao gồm

chưa hiểu rõ về quy định và do cơ sở hạ tầng được đánh giá ngang nhau; thấp nhất

là nguyên nhân do người khác. Như vậy, yếu tố ý thức chủ quan (yêu cầu công

việc, do chưa biết luật, do say rượu) đóng vai trò quan trọng nhất đối với hành vi

vi phạm giao thông. Đây cũng là một cơ sở khuyến nghị các biện pháp truyền

thông thay đổi nhận thức dành cho các phương tiện TTĐC An ninh Lào.

129

Có thể nói, nguyên nhân của thực trạng giao thông “chưa được trật tự lắm” là

cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được với tốc độ phát triển đầu xe như hiện nay, đặc biệt

là ô tô chiếm tỷ lệ cao; các chủ thể tham gia giao thông bằng xe máy là đối tượng

thường vi phạm nhiều hơn; nhận thức của người tham gia giao thông cũng là vấn đề

cần đặc biệt quan tâm. Vậy, rõ ràng, các nội dung truyền thông cần tập trung vào

các điểm mấu chốt liên quan tới đối tượng thường sử dụng xe máy, sau đó là ô tô…

để góp phần giải quyết các tồn tại về giao thông đường bộ tại Thủ đô Viêng Chăn.

Ngoài ra, thực tế con số về các lỗi vi phạm phổ biến và các nguyên nhân vi phạm

luật cũng giúp các đơn vị truyền thông định hướng được nội dung thông tin truyền

thông cụ thể, hiệu quả, tránh lan man lãng phí.

Nghiên cứu cũng lấy ý kiến đánh giá chủ quan của người trả lời về nguyên

nhân vi phạm quy định giao thông đường bộ của người dân thành phố Viêng Chăn,

kết quả như sau:

Bảng 4.2: Ý kiến của người dân về điều kiện tác động đến trật tự khi tham

gia giao thôngcủa người trả lời

TT Các đánh giá của người dân Tỷ lệ (%) Người

1 Đường giao thông không tốt 41,3 168

2 Người dân chưa nắm vững quy định về giao

thông đường bộ 38,6 157

3 Người dân cố tình vi phạm quy định giao thông

đường bộ 45,2 184

4 Sự kiểm tra, kiểm soát chưa kịp thời, chưa

nghiêm minh 28,0 114

5 Do tuyên truyền quy định về giao thông đường bộ

chưa đến được với người dân 30,5 124

6 Sự phát triển nhanh các phương tiện giao thông

cơ giới (xe máy, ô tô) 32,2 131

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

130

Có thể thấy việc người dân vi phạm luật giao thông xuất phát từ nhiều nguyên

nhân, khách quan lẫn chủ quan. Hai nguyên nhân được nhắc đến nhiều hơn là (a),

nguyên nhân khách quan là đường giao thông không tốt và (b), nguyên nhân chủ

quan do người dân cố tình vi phạm quy định giao thông đường bộ; có nghĩa là: họ

biết như vậy là sai, xong vẫn vi phạm. Trở lại vấn đề trên đây, các cá nhân đối

tượng trả lời có phản hồi là “do việc cá nhân gấp gáp, không có đủ thời gian để

tuân thủ luật giao thông như đi ngược chiều, vượt đèn đỏ, đi sai làn đường”. Như

vậy, nội dung truyền thông nên tập trung vào việc thay đổi những hành vi vi phạm ở

mức độ đơn giản, có thể quan sát được và khá phổ biến này.

Ngoài nguyên nhân khách quan thuộc chất lượng hạ tầng giao thông cần phải

can thiệp ở cấp độ chính sách riêng của ngành hạ tầng giao thông, các nguyên nhân

khác, đặc biệt là các nguyên nhân về nhận thức, hoạt động truyền thông…, là những

nội dung nằm trong phạm vi can thiệp của các cơ quan TTĐC An ninh Lào.

Bảng 4.3: Đề xuất của người dân nhằm nâng cao trật tự giao thông

TT Đề xuất của người dân Tỷ lệ (%)

1 Mở rộng và xây dựng thêm đường giao thông 61,9

2 Tăng cường xe buýt trên các tuyến đường 46,7

3 Tăng cường lực lượng duy trì giao thông 48,2

4 Đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật về giao thông 41,8

5 Xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm giao thông 44,0

6 Đẩy mạnh biểu dương gương người tốt trong tham gia giao thông 25,1

7 Nâng cao số lượng các tin, bài viết về giao thông trên truyền thông an ninh Lào

25,8

8 Nâng cao chất lượng các tin, bài viết về giao thông trên truyền thông an ninh Lào

31,7

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Một lần nữa những đề xuất của người dân cho thấy cơ sở hạ tầng kỹ thuật

giao thông luôn là vấn đề nên được ưu tiên hàng đầu nếu muốn có được nền trật tự

giao thông. Gần 62% số người được hỏi cho rằng trật tự giao thông sẽ được thiết

lập bền vững nếu cơ sở hạ tầng giao thông được mở rộng. Tiếp theo là các đề xuất

131

về tăng cường xử lý các trường hợp vi phạm, công tác truyền thông. Nhiều người

dân cũng đề nghị cần tăng cường số lượng và chất lượng các tin bài của các đơn vị

TTĐC An ninh Lào. Như đã đề cập tại phần trước, đa số người trả lời đều khuyến

nghị công tác truyền thông nên tập trung vào nội dung hướng dẫn chấp hành luật

giao thông (68%).

Các phân tích trên đây về nguyên nhân vi phạm luật giao thông của người trả

lời cũng như đánh giá của họ về nguyên nhân vi phạm của chủ thể hành vi chính là

một trong những cơ sở kiến nghị về nội dung, hình thức và trọng tâm truyền thông

về luật giao thông cho người dân thành phố Viêng Chăn. Song thực tế đó cũng chỉ

ra rằng, tình hình trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn, nhất

là tình hình vi phạm luật lệ giao thông đường bộ ngày một phức tạp về số vụ, mức

độ và tính chất. Diễn tiến phức tạp về trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành

phố Viêng Chăn ít nhiều gây ra những khó khăn, trở ngại cho việc phản ánh, phân

tích thông tin truyền thông trên TTĐC An ninh Lào. Nhiều tin bài mới chỉ dừng lại

ở phản ánh sự việc mà chưa đi sâu phân tích nguyên nhân, chỉ rõ đúng sai để giúp

công chúng biết từ đó mà có cách thức phòng tránh. Sự thông tin chưa phong phú,

chưa nhiều chiều đã làm hạn chế đến việc định hướng dư luận xã hội tích cực cho

việc duy trì trật tự xã hội giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn. Thực tế đó

đòi hỏi cán bộ, phóng viên TTĐC An ninh Lào cải tiến cách thức tác nghiệp để có

thể truyền thông kịp thời, đầy đủ, nhiều chiều về các vụ việc vi phạm luật lệ giao

thông đường bộ, góp phần định hướng dư luận xã hội tích cực đối với trật tự xã hội

giao thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn.

4.2. TÁC ĐỘNG CỦA CÁN BỘ TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG VÀ VĂN HÓA

GIAO THÔNG TẠI THÀNH PHỐ VIÊNG CHĂN

4.2.1. Vấn đề văn hóa giao thông

Người tham gia giao thông là chủ thể của tình trạng trật tự xã hội giao thông

đường bộ. Phương tiện giao thông mà họ sử dụng, cách thức ứng xử khi tham gia

giao thông không chỉ phản ánh điều kiện kinh tế, mà còn là sự phản ánh về mặt văn

hóa: văn hóa tiêu dùng và văn hóa ứng xử trong giao thông. Cùng với sự phát triển

về kinh tế là sự phát triển về các phương tiện giao thông được sử dụng: từ đi bộ, sử

132

dụng xe đạp, xe gắn máy, ô tô,… Mỗi loại phương tiên sẽ tạo nên hiệu ứng trật tự

xã hội giao thông đường bộ và đi cùng nó là cách thức ứng xử khi xuất hiện các va

chạm giao thông. Ứng xử trong va chạm giao thông khi đi bộ khác với đi xe đạp, xe

gắn máy, ô tô. Cách thức ứng xử của người dân trong tham gia giao thông, khi có

va chạm giao thông là văn hóa giao thông. Cơ sở đánh giá văn hóa giao thông là

chuẩn mực, giá trị xã hội được quy định trong pháp luật, trong phong tục tập quán,

truyền thống văn hóa và biểu hiện của sự gắn kết trong cộng đồng. Các khía cạnh

đo của văn hóa giao thông bao gồm: a, Phương tiện giao thông được sử dụng phổ

biến, b, Những phương tiện hay gây mất trật tự giao thông nhất, c, Cách xử lý khi

có va chạm giao thông.

Theo khảo sát, phương tiện giao thông phổ biến hiện nay trên địa bàn thành

phố là xe máy, chiếm trên 70% lưu lượng xe trên đường; tuy nhiên, tỷ lệ xe ô tô

đang ngày càng gia tăng theo tốc độ phát triển kinh tế và đời sống người dân. Theo

ý kiến của những người tham gia nghiên cứu, phương tiện hay gây mất trật tư an

toàn giao thông nhất là xe máy (trên 80% người trả lời).

Điểm nhấn của văn hóa giao thông liên quan đến xử lý tình huống giao thông.

Về vấn đề này, nghiên cứu đã đặt ra câu hỏi “Khi có va chạm trong khi tham gia

giao thông đường bộ, ông bà lựa chọn cách giải quyết nào sau đây?”. Với các

phương án đóng là: Tự giải quyết; Gọi bảo hiểm xã hội; Gọi công an giao thông;

Gọi người thân; Cãi, đánh nhau; Bỏ đi, không giải quyết. Kết quả khảo sát được

phân tích tại bảng sau.

Bảng 4.4: Phương án xử lý của các chủ thể khi gặp

các tình huống giao thông

TT Phương án xử lý Tỷ lệ lựa chọn %

1 Tự giải quyết 15,7

2 Gọi bảo hiểm xã hội 29,2

3 Gọi công an giao thông 58,5

4 Gọi người thân 45,2

5 Cãi, đánh nhau 2,2

6 Bỏ đi, không giải quyết 1,7

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

133

Theo đó, gọi công an và người thân là hai phương án xử lý được lựa chọn cao

hơn cả. Vấn đề nhận thức kiểm soát hành vi luôn là điểm quan trọng trong khoa học

phân tích hành vi nói chung và hành vi tham gia giao thông nói riêng. Rất đáng

mừng, những phương án xử lý mang tính tiêu cực như cãi đánh nhau hay bỏ mặc

không giải quyết có sự lựa chọn rất thấp, chỉ trên dưới 2%. Điều này cho thấy, văn

hóa hành vi giao thông của các chủ thể rất tốt.

Như vậy, có thể thấy, theo đánh giá của đối tượng tham gia vào nghiên cứu thì

tình hình trật tự giao thông của thành phố Viêng Chăn không được đánh giá cao,

vẫn còn nhiều lộn xộn với nhiều tình huống giao thông tiêu cực cần giải quyết. Tuy

nhiên, người dân đều đã có cách xử lý đúng đắn ngay từ đầu bằng cách gọi công an

hoặc tham vấn người thân trước tiên mà không cãi, đánh chửi nhau hay bỏ đi không

thèm giải quyết.

Việc lựa chọn hình thức xử lý tình huống giao thông cho thấy: người dân có

niềm tin với lực lượng an ninh và người thân. Niềm tin vào lực lượng an ninh trong

xử lý các va chạm giao thông được xây dựng từ nhiều nguồn gốc, trong đó có

những thông điệp về trật tự xã hội giao thông đường bộ của TTĐC An ninh Lào.

Trong truyền thông, TTĐC An ninh Lào đã chú trọng thông tin những quy định

pháp luật về giao thông đường bộ, phản ánh các sự việc vi phạm luật giao thông và

cách thức giải quyết. Với những thông tin đó đã giúp người dân biết cách thức giải

quyết và đặt niềm tin vào lực lượng an ninh giao thông. TTĐC An ninh Lào đã góp

phần xây dựng văn hóa giao thông trong nhân dân thành phố Viêng Chăn. Thời

gian tới, TTĐC An ninh Lào phát huy lợi thế, vai trò xã hội trong việc xây dựng và

phát huy văn hóa giao thông trong xã hội.

Về trình độ học vấn

Trình độ học vấn là cơ sở để đối tượng tiếp nhận thông điệp truyền thông. Như

đã đề cập, Thủ đô Viêng Chăn là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội của cả nước.

Cùng với sự phát triển của hệ thống giao thông và phương tiện giao thông tăng lên

một cách đa dạng, phong phú, đáp ứng với nhu cầu xã hội, thuận lợi cho đời sống

nhân dân cả về công việc, sinh sống, đi lại, nhu cầu thông tin cho đời sống hàng

ngày của người dân cũng ngày càng cần thiết. Đồng thời, công tác giáo dục, đào tạo

134

được cải tiến, có chất lượng, công tác văn hóa thông tin đã đóng góp tích cực trong

việc động viên nhân dân tham gia công cuộc phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô. Đời

sống văn hóa có nhiều tiến bộ, đổi mới theo hướng lành mạnh, thiết thực. Phong

trào thi đua “Người tốt, việc tốt”, “Xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa”

đã được triển khai sâu rộng trong nhân dân, góp phần cung cấp các luận cứ khoa

học phục vụ yêu cầu hoạch định chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh

tế xã hội của Thủ đô. Ngoài ra, điều kiện kinh tế còn giúp hệ thống chính trị, an

ninh, quốc phòng, đảm bảo trật tự an toàn giao thông, chấp hành luật giao thông

được giữ vững từ thành phố đến cơ sở, từng bước có sự đổi mới về tổ chức và

phương thức hoạt động.

Nhóm dân cư thành phố Viêng Chăn nhìn chung có trình độ học vấn tương

đối cao, với trên 60% được đào tạo ở các trường chuyên nghiệp từ trung cấp trở

lên; nhóm có trình độ cấp 2-3 chiếm gần 40%; nhóm còn lại từ bậc tiểu học chỉ

chiếm 4%. Bảng dưới đây thể hiện chi tiết trình độ học vấn của các nhóm đối

tượng khảo sát.

Bảng 4.5: Trình độ học vấn của đối tượng khảo sát

TT Bậc học Tỷ lệ %

1 Chưa hết tiểu học 1,2

2 Trình độ tiểu học 2,9

3 Trình độ cấp 2 10,1

4 Trình độ cấp 3 24,1

5 Đào tạo chuyên nghiệp và nâng cao (từ trung cấp trở lên) 61,7

Nguồn: Khảo sát của tác giả tại thành phố Viêng Chăn năm 2015-2016

Có thể nói, rất khó để một cộng đồng có trình độ học vấn thấp (không học hết

tiểu học chẳng hạn) có thể hiểu được một văn bản pháp luật dài với nhiều từ ngữ

chuyên ngành cứng nhắc và phức tạp. Việc diễn giải lại nội dung văn bản pháp quy

dưới các hình thức dễ hiểu hơn là điều cần làm. Tuy nhiên, với nhóm công chúng có

trình độ cao hơn, việc xuất bản nguyên văn nội dung văn bản pháp quy có thể có

hiệu quả. Lý luận này đã được chứng minh ở nhiều lĩnh vực truyền thông khác

135

nhau, và lĩnh vực truyền thông về an toàn giao thông đường bộ cũng không phải là

ngoại lệ.

Trong nghiên cứu này, đối tượng khảo sát được lựa chọn là người trưởng

thành có độ tuổi từ 18 tuổi trở lên, có tham gia giao thông chủ động. Ý kiến của các

đối tượng khảo sát này, mà đa số có trình độ học vấn và năng lực hiểu biết tốt (đều

đảm bảo đọc thông, viết thạo và có tiếp xúc với nhiều nguồn thông tin khác nhau

hàng ngày), cho thấy: các chủ đề giới thiệu về luật và hướng dẫn chấp hành luật

nhận được sự quan tâm cao nhất như đã đề cập tại chương 3. Thông tin này cũng

cho thấy mức độ quan tâm, nhu cầu thông tin và ngoài ra còn cho thấy năng lực tiếp

nhận thông tin dưới dạng văn bản chuyên sâu của đối tượng rất tốt. Đây là một môi

trường thuận lợi cho công tác truyền thông nói chung. Tuy nhiên, đây cũng là thách

thức đối với các kênh truyền thông.

Khán giả có học vấn cao hơn luôn đòi hỏi nhiều hơn với thông tin của các

báo, đài. Nhu cầu của khán giả không chỉ mang tính sự kiện, mà còn là nhận

định, phân tích, thông tin mang tính chi tiết hơn rất nhiều. Nếu không, sẽ

không thu hút được khán giả quan tâm. PVS cán bộ truyền thông [nam, 32

tuổi, TTĐC An ninh Lào].

Các tin bài của các cơ quan TTĐC An ninh Lào nhiều khi còn quá sơ sài,

đăng nhiều tin, bài giống nhau trong nhiều kỳ báo liên tiếp như: tổng kết

các tai nạn, tổ chức tuyên truyền luật giao thông của công an giao thông

nhưng không có sự bình luận, không có nội dung tuyên truyền của tổ chức,

chỉ nặng về sự kiện, tên tuổi của người đứng đầu, người tham gia là phổ

biến nhất [PVS độc giả, hưu trí, nữ 60 tuổi, cụm 4]

Những hạn chế đó đã làm cho người đọc thất vọng vì không có thông tin mới

nào đáp ứng nhu cầu của họ. Đồng thời mức độ luật hóa, biện pháp giáo dục của

các cơ quan chức năng còn rất hạn chế, việc chỉnh sửa luật chưa đáp ứng với sự

phát triển của kinh tế, văn hóa, xã hội.

Phân tích tương quan trình độ học vấn và sự quan tâm đến các vấn đề truyền

thông cũng cho kết quả tương ứng. Đối tượng người trả lời có trình độ cao có mức

độ thường xuyên đọc các tin bài giới thiệu nội dung luật cao hơn nhóm có trình độ

thấp hơn, lần lượt là 87% và 41%. Các nhóm còn lại có học vấn thấp hơn có xu

136

hướng quan tâm hoặc hay đọc các nội dung mang tính cụ thể, chi tiết hơn; ví dụ các

vụ việc cụ thể, các tin bài nóng, các vụ xử lý vi phạm hoặc nêu gương.

Mỗi khi có luật mới ban hành hay nội dung luật được sửa đổi, các báo đài

của ngành an ninh đều đăng tải và tôi cũng hay tìm thông tin trên các báo

đài của ngành an ninh vì nó có tính tin cậy cao. Nhiều khi đọc để cho biết,

nhiều khi đọc để phản biện cùng nhau cho vui. Thỉnh thoảng cũng có mấy

câu hỏi đố vui tôi cũng tham gia cho vui và tăng thêm kiến thức [PVS cán

bộ hưu trí, 68 tuổi, nam, cụm 2].

Với đối tượng công chúng ở thành phố Viêng Chăn là những người có trình độ

học vấn khá cao đòi hỏi việc truyền thông về trật tự xã hội giao thông đường bộ trên

TTĐC An ninh Lào phải chú trọng lựa chọn sự kiện, lựa chọn thông tin và có cách

thức truyền tải thông tin phù hợp. Đây cũng là một thách thức đối với cán bộ, phóng

viên TTĐC An ninh Lào. Bởi vì, để có thể đáp ứng được một đối tượng công chúng

có trình độ học vấn cao là một công việc không thể một sớm một chiều là có thể đáp

ứng ngay được. Thực tế đó cũng chỉ ra rằng, trong truyền thông về trật tự xã hội

giao thông đường bộ phải chú ý tới cơ cấu xã hội của công chúng, không chỉ có cơ

cấu học vấn mà phải căn cứ vào các phân hệ cơ cấu xã hội khác: khu vực sống,

nghề nghiệp, lứa tuổi, giới tính, v.v…

4.2.2. Tác động từ phía cán bộ truyền thông đại chúng An ninh Lào

Cán bộ truyền thông là yếu tố quan trọng của các hoạt động TTĐC. Cơ cấu xã

hội nhóm cán bộ, phóng viên làm công tác truyền thông có tác động rất lớn đến tính

thuyết phục của nội dung và thông điệp truyền thông. Trong đó cơ cấu về trình độ

học vấn và đào tạo chuyên ngành, lứa tuổi, giới tính là những cơ cấu ảnh hưởng lớn

đến truyền thông, vai trò TTĐC đối với trật tự xã hội giao thông đường bộ.

Trình độ học vấn cán bộ trong các cơ quan truyền thông An ninh Lào

Trình độ học vấn, nghề nghiệp của cán bộ làm công tác truyền thông là yếu tố

quan trọng quyết định hiệu quả công tác truyền thông. Hiện nay, tùy từng vị trí làm

việc, mỗi cán bộ đều đã được trải qua đào tạo ở các trình độ nhất định nhằm đáp

ứng yêu cầu của công việc. Trong đó số cán bộ TTĐC An ninh Lào hiện nay, về

trình độ học vấn, lớp 12 là: 162/162 đồng chí, Cao cấp: 38/162 đồng chí, Cao đẳng:

137

12/162 đồng chí, Đại học: 109/162 đồng chí, Thạc sĩ: 3/162 đồng chí. Về chuyên

môn nghề nghiệp, theo tổng quan các cán bộ trong TTĐC An ninh Lào có 36

chuyên môn làm công tác TTĐC An ninh Lào, trong đó tốt nghiệp về môn báo chí

cấp đại học có 3 người (nữ 1), ngoài ra là từ các chuyên ngành khác vào làm công

tác và được cơ quan TTĐC An ninh Lào tập huấn chuyên ngành báo chí này [104].

Nhiều cán bộ đã hoặc đang theo học các chương trình đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ; đa

số các cán bộ còn lại đều đã tốt nghiệp đại học và cao đẳng các chuyên ngành có

liên quan. Với một đội ngũ có trình độ học vấn khá cao là một lợi thế trong việc

phát huy vai trò của TTĐC An ninh Lào đối với trật tự giao thông đường bộ ở thành

phố Viêng Chăn hiện nay. Trên thực tế, các số và chất lượng các tin bài đã được

truyền thông trong thời gian vừa cũng đã cho thấy được lợi thế đó. Nhìn chung, các

tin bài được phản ánh đúng thuật ngữ chuyên ngành, với cách thức trình bầy khá

tốt, phù hợp với đối tượng và khung cảnh xã hội ở thành phố Viêng Chăn hiện nay.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay có một thực tế là: do nhu cầu công việc, một số

cán bộ chưa qua đào tạo các chuyên ngành về báo chí, về truyền thông song đã

được bồi dưỡng và đang làm công tác này. Tỷ lệ các cán bộ thuộc nhóm này hiện

đang chiếm khoảng trên dưới 20% ở từng đơn vị. Với một tỷ lệ không nhỏ cán bộ,

phóng viên chưa được đào tạo cơ bản đã ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tin bài

truyền thông về giao thông đường bộ.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng ghi nhận, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ

những người làm báo chưa được thực hiện tốt, đội ngũ cán bộ chưa có một trình độ

tương xứng với yêu cầu báo chí thời kỳ mới. Một số phóng viên, biên tập viên còn

chưa thể hiện được tính chuyên nghiệp trong làm báo, chưa chủ động, nhạy bén

bám sát sự kiện; chưa thật sự thường xuyên bám sát công việc tuyên truyền chấp

hành luật giao thông; tác phong làm việc còn dựa vào sự chỉ đạo của cấp trên, chưa

thực sự say mê với nghề; trình độ về luật nói chung và về luật giao thông còn hạn

chế. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, cơ quan Báo An ninh Lào vẫn chưa có sự

phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với các cơ quan có liên quan về lĩnh vực giao thông,

phần lớn chỉ dựa vào công an giao thông là chính, nên hiệu quả tuyên truyền về luật

giao thông còn manh mún, chưa có được sức mạnh trong việc tạo dựng thông tin và

138

định hướng dư luận. Ngoài ra, những thông tin tuyên truyền còn chưa thật sự đến

với người dân một cách rộng rãi, phần lớn phát hành chỉ chú ý phát tin, phát báo

đến những nơi thuận tiện về giao thông trong thành phố, thị trấn đông dân cư, còn

những nơi ở ngoại ô hầu như không có cơ hội tiếp xúc với những thông tin về luật

giao thông, thậm chí một số nơi trong thành phố các thông tin này vẫn chưa được

phát hành đến. Còn ở các tỉnh, Báo An ninh Lào chỉ được phát đến các cơ quan của

lực lượng an ninh là chính, đến với người dân là rất ít, mặc dù đã có người phân

phối nhưng chỉ trong vòng hẹp, chưa thật sự đáp ứng với nhu cầu của người dân.

Do đó, trong thời gian tới, các đơn vị TTĐC An ninh Lào cần có chiến lược cụ thể

về xây dựng năng lực nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu thực tế về chuyên môn và

sự phát triển của thực tiễn tác nghiệp.

Tuổi, giới tính cán bộ trong các cơ quan truyền thông An ninh Lào

Độ tuổi trung bình của đội ngũ cán bộ trong các cơ quan truyền thông an ninh

Lào là khoảng 36 tuổi. Đây là độ tuổi vừa đủ “chín” về kinh nghiệm làm việc, vừa

sẵn sàng tiếp thu cái mới. Có thể nói, đây là thế mạnh của nguồn nhân lực trong

công tác TTĐC An ninh Lào.

Tỷ lệ cán bộ nữ, đặc biệt là nữ trong độ tuổi từ 22-35 tuổi, chiếm khoảng 37%.

So với trước kia, tỷ lệ nữ đã có những thay đổi theo chiều hướng tăng lên. Trong

công tác truyền thông, việc xác định phương pháp tiếp cận, thiết kế thông điệp truyền

thông đảm bảo được tính đa chiều, bao gồm cả vấn đề giới là điều vô cùng quan trọng

quyết định mức độ tiếp nhận thông tin của đối tượng truyền thông. Việc đảm bảo cân

bằng giới tính trong công tác nghiệp vụ giúp thúc đẩy tác nghiệp hiệu quả.

Do tính đặc thù, nhiều chủ đề, hoặc đối tượng khai thác thông tin sẽ phù

hợp với nam hoặc nữ cán bộ truyền thông nhất định. Ví dụ: có những tài xế

vi phạm luật giao thông đã gây những hậu quả nghiêm trọng, chúng tôi

muốn có một bài phóng sự có sự chia sẻ ý kiến và lời cảnh báo hoặc khuyên

bảo từ nhân vật này cho cộng đồng; nhưng 2 đồng nghiệp nam đi mời tham

gia đều bị từ chối cho đến khi chúng tôi cử một nữ cán bộ, 31 tuổi đi tiếp

xúc thì mới nhận được sự đồng ý của nhân vật. PVS cán bộ lãnh đạo cấp

phòng [nam, 45 tuổi, TTĐC An ninh Lào].

139

Sự phân bố giới tính trong các bộ phận của TTĐC An ninh Lào khá cân bằng.

Trong đó, cán bộ nữ ở Đài phát thanh An ninh Lào, Văn phòng Ban biên tập - thông

tin có tỷ lệ cao nhất: 51,52% và 43,7%5 (Bảng 4.6). Tỷ lệ nữ ở các bộ phận phần

nào phản ánh tính chất công việc phù hợp với giới nữ. Cán bộ nữ phù hợp với công

việc ở văn phòng TTĐC.

Bảng 4.6: Cơ cấu nhân lực truyền thông đại chúng An ninh Lào,

theo giới tính

TT Đơn vị Tổng số Nữ Tỷ lệ nữ %

1 Văn phòng Ban biên tập - thông tin

An ninh Lào 16 7 43,75

2 Tạp chí An ninh Lào 13 3 23,07

3 Báo in An ninh Lào 32 11 34.38

4 Đài truyền hình An ninh Lào 69 19 27.54

5 Đài phát thanh An ninh Lào 33 17 51.52

Tổng 162 57 37.18

Nguồn: Thống kê của Ban Biên tập thông tin An ninh Lào năm 2016 [108]

Nhận thức về giao thông đường bộ của cán bộ trong các cơ quan truyền thông

an ninh Lào

Theo số liệu thống kê và khảo sát thực tế cho thấy, phần lớn các cán bộ truyền

thông đều có những hiểu biết cơ bản về các quy định của luật giao thông (trên

90%). Đây là một điều kiện, lợi thế của TTĐC An ninh Lào trong việc truyền thông

về giao thông đường bộ.Tuy nhiên, ở một số nội dung còn lung túng, chưa đủ tự tin

để chủ động truyền đạt thông điệp. Theo nhận xét của công chúng: cán bộ, phóng

viên TTĐC An ninh Lào còn có hạn chế trong việc tiếp nhận chủ đề và viết bài còn

thiếu tính thuyết phục, thiếu cụ thể.

Đọc một số tin bài về giao thông cho thấy còn có sự “non kém” về tri thức

luật giao thông, nên các thông tin đưa ra chưa thật thuyết phục, nhất là với

những người có trình độ hiểu biết về các quy định pháp luật về giao thông

đường bộ. Một số bài còn bộc lộ hạn chế về kỹ năng khai thác sự kiện giao

thông. PVS độc giả [Nam, 45 tuổi, Cụm 2].

140

Kỹ năng khai thác đề tài, tiếp cận đối tượng để lấy tin cũng là yếu tố quan

trọng quyết định tính chân thực của thông tin và tính hấp dẫn của tác phẩm báo chí.

Các cán bộ truyền thông được phỏng vấn đều cho biết đây là kỹ năng cần phải tăng

cường cho hầu hết các cán bộ, đặc biệt là cán bộ trẻ.

Đặc thù tuổi, giới tính, trình độ học vấn, kỹ năng tác nghiệp của nguồn nhân

lực quyết định tính sáng tạo của sản phẩm truyền thông. Các nghiên cứu đã chỉ ra

rằng, ở độ tuổi trẻ nhất định, con người luôn có tính sáng tạo tốt hơn một số nhóm

tuổi khác. Tương tự như vậy, một trong các yếu tố quyết định chất lượng của sản

phẩm truyền thông chính là kinh nghiệm. Việc bổ trợ giữa tính sáng tạo mới lạ và

kinh nghiệm làm việc sẽ đưa tới một sản phẩm truyền thông hoàn hảo, có hiệu quả

cao với đối tượng truyền thông đích.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4

Qua nội dung phân tích trên đây, có thể thấy vai trò nổi bật và quan trọng của

TTĐC An ninh Lào đối với những yếu tố cá nhân quyết định hành vi giao thông của

các chủ thể, các yếu tố trong nghiên cứu bao gồm: thái độ của chủ thể đối với các

hành vi giao thông, chuẩn chủ quan của cộng đồng và nhận thức kiểm soát hành vi

của chủ thể.

Những giải pháp đưa ra trên cơ sở khung lý thuyết nghiên cứu cũng tập trung

vào tạo dựng và củng cố các nhân tố để tạo ra được một nền giao thông đô thị văn

minh và an toàn. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát cập nhật và đề xuất cải

thiện được coi là khâu khen chốt quyết định tính bền vững của hiệu quả truyền

thông và cần được nghiêm túc thực hiện.

Công tác kiện toàn hệ thống hạ tầng và xây dựng năng lực nhân sự cần có sự

đầu tư kỹ lưỡng. Các nghiên cứu khảo sát năng lực và nhu cầu đào tạo cần được

thực hiện thật sự bài bản, khoa học và thực hiện đào tạo trên cơ sở nhu cầu thực tế

để đáp ứng công việc.

141

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. KẾT LUẬN

Luận án đã kết hợp các cách tiếp cận xã hội học TTĐC để phân tích vai trò

của TTĐC An ninh Lào đến trật tự giao thông đường bộ tại Thủ đô Viêng Chăn

thông qua tác động đến hành vi của các chủ thể tham gia giao thông. Kết quả nghiên

cứu cho thấy, TTĐC An ninh Lào đã góp phần vào việc giáo dục, truyền thông các

thông tin, kiến thức pháp luật giao thông đường bộ rất đắc lực; giúp hình thành và

định hướng dư luận xã hội về các hành vi chuẩn mực và lệch chuẩn trong giao

thông đường bộ tại Thủ đô Viêng Chăn. Bên cạnh đó, TTĐC cũng tham gia vào quá

trình giám sát thực hiện các quy định của pháp luật về giao thông đường bộ, góp

phần ổn định nền giao thông đường bộ tại địa bàn nghiên cứu.

Vai trò của các đơn vị TTĐC An ninh Lào trong thực hiện truyền thông về

giao thông đường bộ đã phần nào đáp ứng được nhu cầu của công chúng, song bên

cạnh đó vẫn còn những hạn chế nhất định liên quan đến nội dung, hình thức trình

bày, chưa đáp ứng được nhu cầu của công chúng.

Vai trò giáo dục, truyền thông kiến thức pháp luật, hướng dẫn tuân thủ pháp

luật được thực hiện tốt nhất (hình thành nhận thức kiểm soát hành vi và thái độ chủ

thể), sau đó đến vai trò định hướng dư luận (hình thành chuẩn chủ quan) và cuối

cùng là vai trò giám sát thực hiện các hành vi chuẩn mực, tuân thủ quy định luật

giao thông đảm bảo an ninh giao thông (hình thành nhận thức kiểm soát hành vi).

Với chức năng và nhiệm vụ của mình, TTĐC An ninh Lào có vai trò không

thể thay thế, là cầu nối để hiện thực hóa các quy định của pháp luật vào cuộc sống

thông qua các hoạt động thông tin, giáo dục của mình. Đây cũng chính là giả thuyết

đầu tiên được đặt ra.

Giả thuyết thứ hai: TTĐC An ninh Lào có ảnh hưởng trực tiếp và ngày càng

gia tăng hiệu quả đối với trật tự xã hội trong giao thông đường bộ. Giả thuyết này

với quy mô và mức độ nghiên cứu trong luận án này chưa được kiểm chứng một

cách đầy đủ. Kết quả nghiên cứu mới khẳng định được: TTĐC An ninh Lào có vai

trò quan trọng, trực tiếp đến việc nâng cao nhận thức của người dân về pháp luật,

hình thành thái độ và thực hiện hợp chuẩn. Song trên thực tế, số vụ tai nạn ngày

142

càng gia tăng, số người chết có xu hướng tăng lên dù không rõ rệt trong từng giai

đoạn. Tính lên và xuống của số lượng các vụ tai nạn cũng như số người chết qua

các giai đoạn đòi hỏi một sự nghiên cứu đa diện hơn để khẳng định tính hiệu quả về

trật tự giao thông đường bộ. Đây chính là lý do giả thuyết thứ hai chưa thể kiểm

chứng tại công trình nghiên cứu này. Tác giả sẽ tiếp tục thực hiện những nghiên cứu

tiếp theo để kiểm chứng và kết luận cho giả thiết này.

Giả thuyết thứ ba: Nội dung, hình thức TTĐC của các cơ quan TTĐC An ninh

Lào đã đáp ứng được nhu cầu của các đối tượng truyền thông. Giả thiết này đã được

kiểm chứng. Tuy nhiên, mức độ đáp ứng còn nhiều vấn đề cần phải cải thiện do nhu

cầu công chúng ngày càng cao và bản thân các đơn vị TTĐC An ninh Lào vẫn đang

có những hạn chế nhất định.

Luận án khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của TTĐC An ninh Lào trong

quá trình thực hiện các quy định của pháp luật nhằm thiết lập và duy trì một hệ

thống giao thông đường bộ an toàn bền vững tại thành phố Viêng Chăn. TTĐC An

ninh Lào có khả năng thiết lập và duy trì thái độ của chủ thể, chuẩn chủ quan cộng

đồng và nhận thức kiểm soát hành vi cá nhân trên cơ sở các quy định pháp luật của

Nhà nước. Việc tăng cường vai trò và năng lực của các đơn vị TTĐC là cần thiết và

có tính hiệu quả thiết thực đối với thực tiễn cuộc sống.

Giải pháp chung

Vai trò của các cơ quan TTĐC An ninh Lào đối với trật tự giao thông sẽ chỉ

được tăng cường thông qua triển khai các hoạt động truyền thông về an toàn giao

thông hiệu quả. Theo lý thuyết truyền thông được đề cập, có 3 yếu tố quan trọng

cấu thành ý định và duy trì kiểu hành vi của các chủ thể, bao gồm: thái độ với kiểu

hành vi, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Công tác truyền thông về

hành vi (thay đổi hành vi xấu, duy trì hành vi tốt) muốn thành công, do vậy cần tập

trung vào các yếu tố này. Các cơ quan truyền thông an ninh Lào không phải là

ngoại lệ.

Về truyền thông thay đổi thái độ: Cần xây dựng các thông điệp và thực hiện

các chiến dịch truyền thông theo các chủ điểm khác nhau cho các loại đối tượng

khác nhau, nhằm xây dựng một thái độ đúng đắn cho mỗi chủ thể tham gia giao

thông. Đây cũng chính là cơ sở để hình thành một hệ chuẩn chủ quan tích cực, có

ảnh hưởng tốt tới xu hướng hành vi và thực hiện hành vi của các chủ thể. Phải xác

143

định được các thông điệp mang tính trọng điểm cho từng loại đối tượng, các tiêu chí

phân loại đối tượng có thể cần nghiên cứu để xác lập thêm. Trong khuôn khổ

nghiên cứu này, các tiêu chí hướng đến như đã đề cập tại nội dung đặc điểm nhân

khẩu bao gồm: giới tính, độ tuổi, nghề nghiệp, học vấn và loại phương tiện tham gia

giao thông.

Với mỗi chiến dịch, nên đặt ra những mục tiêu ngắn hạn, cụ thể bên cạnh

những mục tiêu dài hạn hơn. Ví dụ, mục tiêu ngắn hạn của chiến dịch này là định

hướng thái độ với hành vi đơn lẻ như vượt đèn đỏ hay đi ngược chiều. Tổng hòa

của các mục tiêu nhỏ sẽ là mục tiêu dài hạn. Theo đó, khi thực hiện đánh giá thực

trạng thái độ, sẽ có những nhận định chi tiết và sát thực hơn, phục vụ công tác điều

chỉnh, cải thiện kỹ thuật, chiến lược truyền thông.

Về truyền thông xây dựng chuẩn chủ quan: Các cơ quan truyền thông an ninh

Lào cần phải là đơn vị chủ trì thực hiện các hoạt động truyền thông có sự tham gia

của cộng đồng. Đây là một cách làm mới, song chắc chắn kết quả đạt được sẽ mang

tính bền vững cao và khả năng nhân rộng lớn. Các hoạt động phù hợp có thể là kích

hoạt/phát động các hoạt động truyền thông có sự tham gia của cộng đồng. Sự tham

gia này càng rộng rãi, hoạt động truyền thông càng hiệu quả. Hình thức thực hiện có

thể thông qua các cuộc thi, các chiến dịch tự nguyện định kỳ trên các tuyến phố

dành cho các đối tượng nhất định như học sinh -sinh viên, cán bộ, các hộ kinh

doanh... Khi có một cộng đồng văn minh, sẽ dễ dàng có được những thiết chế xã hội

kiểm soát cá nhân hiệu quả.

Bên cạnh đó, các thông tin liên quan đến khen thưởng và xử lý các hành vi vi

phạm luật giao thông cần được phát huy nhằm cổ vũ những hành vi đúng luật và lên

án những hành vi vi phạm

Về truyền thông hình thành nhận thức kiểm soát hành vi: Bản chất của vấn đề

này là giúp chủ thể hành vi nhận thấy việc thực hiện hành vi này là dễ dàng, không

bất tiện và có lợi cho bản thân. Các cơ quan truyền thông nên thể hiện các nội dung

tuân thủ luật giao thông theo hướng này một cách chuyên sâu bằng các lý lẽ giải

thích vì sao phải tuân thủ, tuân thủ như thế nào và hậu quả nếu không tuân thủ...

Những nội dung được người dân quan tâm đã được nghiên cứu chỉ ra trên đây cần

được chú trọng thể hiện trong nội dung, thông điệp và hình thức thể hiện phù hợp,

bao gồm: phổ biến nội dung luật pháp, hướng dẫn thực hành các quy định của luật

144

thông qua các ví dụ minh họa cụ thể và sinh động, dễ nhớ; các thông tin về những

quy định mới trên các tuyến đường hoặc những thông tin về nâng cấp cơ sở hạ tầng,

dịch vụ giao thông (xe công cộng) để người dân nắm bắt và hưởng lợi kịp thời.

Giải pháp riêng

* Báo An ninh Lào

So với các loại hình báo chí như phát thanh, truyền hình, đối với báo in, công

chúng tiếp nhận hoàn toàn chủ động. Chủ động từ việc lựa chọn sản phẩm truyền

thông theo nhu cầu đến việc lựa chọn không gian, thời gian để tiếp nhận. Báo An

ninh Lào cũng không phải là ngoại lệ trong thực tế này. Công chúng sẽ chủ động lựa

chọn các số báo, các nội dung, các chuyên mục để đọc. Độc giả cũng sẽ chủ động

trong việc quyết định sẽ đọc báo khi nào, ở đâu để phù hợp nhất với nhu cầu của

mình. Trong khi đó, đối với loại hình phát thanh và truyền hình, đây là một hạn chế vì

khả năng tiếp nhận của công chúng hoàn toàn phụ thuộc vào trình tự thời gian nhất

định. Do vậy, báo in cần đem đến cho độc giả tin tức đủ mới, đủ phong phú, hấp dẫn.

Hạn chế tối đa những lỗi in sai, tránh lạm dụng điểm tin quá nhiều, đồng thời tăng

tính tương tác với độc giả qua các kênh phù hợp như điện thoại, email…

Cần phát huy lợi thế, điểm mạnh của báo in so với các loại hình còn lại, vì báo

in có ưu điểm là đưa thông tin sâu, có thể bình luận sâu sắc về mọi lĩnh vực đời

sống của xã hội. Và hơn hết là độ an toàn cao, giúp công chúng nhớ lâu hơn so với

các loại hình khác. Nhưng trên thực tế, theo kết quả khảo sát thì rõ ràng, Báo An

ninh Lào chưa phát huy được điểm mạnh này vì tỷ lệ đánh giá dễ hiểu, dễ theo dõi

lại thấp hơn cả Đài truyền hình An ninh Lào như đã đề cập tại nội dung trước.

Một khó khăn của Báo An ninh Lào là hạn chế trong tương tác với độc giả. Sự

phản hồi của độc giả trải qua khá nhiều khâu. Hiện báo cũng đã có địa chỉ email để

người đọc có thể gửi và nhận các phản hồi, tuy nhiên, cần có những ước cải tiến tiếp

theo để kênh nhận và phản hồi thông tin này hoạt động thực sự hiệu quả. Thậm chí,

cần phải có động thái quảng bá cho kênh phản hồi tương tác này.

* Đài Phát thanh An ninh Lào

Đài phát thanh An ninh Lào cần tập trung hơn nữa vào các chương trình

phát thanh về chủ đề giao thông; cách thể hiện mới mẻ, gần gũi, bám sát thị hiếu

và mối quan tâm của người dân giúp thính giả luôn được tiếp cận nội dung mới

mẻ, hấp dẫn.

145

Cần chú ý hơn về việc phát triển tính chất đa phương tiện nhằm bắt kịp xu

hướng thời đại và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thính giả, ví dụ như thử nghiệm và

phát triển hệ phát thanh có hình, xây dựng và duy trì website và kho lưu trữ có thể

tải xuống để độc giả truy cập bất cứ khi nào nhằm hạn chế nhược điểm phát thanh

theo thời gian cố định hiện tại.

Tăng cường lượng chương trình phát thanh có tương tác với khán giả với các

vai trò là người cung cấp thông tin, người gửi câu hỏi, người trả lời câu hỏi, người

kể chuyện… sẽ thu hút được nhiều khán giả hơn, do những thông tin trong các

chương trình tương tác thường rất phong phú, khách quan, chân thực và có yếu tố

bất ngờ.

* Đài truyền hình An ninh Lào

Đài truyền hình cần phát huy triệt để thế mạnh là tính chân thực, tạo cho người

xem độ tin cậy cao khi đón nhận các thông tin truyền tải, tránh “chỉ có một phát

thanh viên báo tin từ đầu đến cuối”, điều đó sẽ rất nhàm chán và đơn điệu, chẳng

khác gì phát thanh.

2. KIẾN NGHỊ

Kiến nghị 1: Các đơn vị TTĐC An ninh Lào phải thực hiện đổi mới nội dung,

hình thức, cường độ truyền thông về giao thông đường bộ trên TTĐC An ninh Lào.

Trong truyền thông về trật tự giao thông đường bộ rất cần những thông tin để

định hướng dư luận xã hội theo chiều tích cực, thông qua đó mà nâng cao nhận

thức, định hướng thái độ và hành vi đúng. Vì thế, trong đổi mới nội dung cần chú

trọng chuyển tải thông tin có sự phân tích sâu, có tính phê phán, làm rõ đúng sai,

không dừng lại ở mức độ “thông tin, thông báo”, nhất là khi truyền thông về những

vụ việc vi phạm luật giao thông.

Cùng với việc tránh cách truyền thông mang nặng tính thông báo nên cần chú

trọng cải tiến hình thức phù hợp với trình độ dân trí, phong tục tập quán,... Trong đó

cần đẩy mạnh truyền thông trực tuyến, sử dụng các hình thức văn hóa, văn nghệ để

chuyển tải thông điệp về trật tự giao thông đường bộ. Cải tiến hình thức truyền

thông để công chúng không cẩm thấy khô cứng, nhàm chán khi tiếp xúc với thông

tin về giao thông đường bộ. Đồng thời, cũng cần tránh cách thức truyền thông theo

kiểu “giật gân”, phản cảm.

146

Trong truyền thông về trật tự xã hội giao thông đường bộ nên cần tiến hành

theo vệt, theo chiến dịch. Ở từng thời điểm tập trung vào từng nội dung, gia tăng

cường độ để thu hút sự chú ý của công chúng, tránh dàn trải. Tùy theo nội dung,

hình thức để xác định độ dài về thời gian truyền thông.

Kiến nghị 2: Tăng cường chương trình về kiểm tra, kiểm soát, khen thưởng và

xử lý các hành vi vi phạm luật giao thông TTĐC An ninh Lào.

Đánh giá là khâu vô cùng quan trọng giúp tăng cường chất lượng hoạt động

thông qua những thông tin thực trạng, mặt được và chưa được và đề xuất những

hướng cải thiện khả thi.

Công tác đánh giá có thể được thực hiện nội bộ trong đơn vị truyền thông báo,

đài và truyền hình, song cũng có thể thực hiện đánh giá chéo giữa các đơn vị. Công

tác đánh giá có thể được thực hiện sau mỗi chiến dịch, sau mỗi tin bài được đăng,

được xuất bản, được phát.

Người thực hiện đánh giá hoạt động/tin bài truyền thông giao thông phải là

người có kiến thức về truyền thông và truyền thông giao thông. Những đề xuất qua

đánh giá cần được cân nhắc và vận dụng ngay để đảm bảo tính cập nhật và tránh

lãng phí.

Mỗi đơn vị nên xây dựng và vận hành thường xuyên các kênh phản hồi từ đối

tượng truyền thông, nhằm nắm bắt những thay đổi tích cực như kết quả của công

tác truyền thông và những vấn đề cần điều chỉnh (nội dung, hình thức thể hiện

thông điệp, thời lượng, ngôn ngữ, hình ảnh,...) nhằm tổ chức, củng cố, duy trì và

phối hợp các hoạt động truyền thông của cả 3 đơn vị truyền thông an ninh, đồng

thời đánh giá được những tác động của công tác truyền thông xem: Đối tượng

truyền thông có quan tâm, thích hay nhớ các thông điệp hay không? Nhu cầu của họ

đối với các hoạt động truyền thông tiếp theo như thế nào?

Đồng thời có những đánh giá về mức độ nhận thức của nhóm đối tượng truyền

thông đối với các vấn đề giao thông như kiến thức luật giao thông, các hành vi vi

phạm giao thông, những cập nhật về tình hình cơ sở hạ tầng giao thông (đoạn nào

mới được xây dựng, mới có biển báo, mới là đường một chiều...). Những thông tin

này giúp các cơ quan điều chỉnh quá trình truyền thông sao cho hiệu quả hơn.

147

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. TOU DOUANGMANY (2016), “Truyền thông đại chúng An ninh Lào với

việc giữ gìn trật tự xã hội trong giao thông đường bộ”, Tạp chí Khoa học

chính trị, (5), tr.92-96.

2. TOU DOUANGMANY (2016), “Các nghiên cứu về vai trò của truyền thông

đại chúng đối với trật tự an toàn giao thông”, Tạp chí Thông tin Khoa học

xã hội, Việt Nam (5), tr.26-33.

3. TOU DOUANGMANY (2016), “Truyền thông đại chúng An ninh Lào và

quản lý trật tự xã hội trong giao thông đường bộ”, Báo điện tử Tuyên

giáo Trung ương [truy cập ngày 22/05/2016].

148

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. A.A. Chertưchơnưi (2004), Các thể loại báo chí, Đào Tấn Anh, Trần Kiều

Vân dịch, Nxb Thông tấn, Hà Nội.

2. A.A.Grabennhicốp (2003), Báo chí trong kinh tế thị trường, Lê Tâm Hằng,

Ngữ Phan, Đới Thị Kim Thoa dịch, Nxb Thông tấn, Hà Nội.

3. Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, Bộ Văn hóa - Thông tin, Hội Nhà báo

(HNB) Việt Nam phối hợp phát hành, Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số

22-CT/TW của Bộ Chính trị khóa VIII về đổi mới và tăng cường sự

lãnh đạo, quản lý công tác báo chí, Hà Nội.

4. Lê Thanh Bình (2008), Truyền thông đại chúng và phát triển, Nxb Chính trị

quốc gia, Hà Nội.

5. Bùi Thế Cường và các cộng tác viên (soạn dịch) (2010), Từ điển Xã hội học

Oxford, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

6. Nguyễn Văn Dững (2011), Báo chí và dư luận xã hội, Nxb Lao động, Hà Nội.

7. Emile Durkheim (1993), Các quy tắc của phương pháp xã hội học, Nguyễn

Gia Lộc dịch, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

8. Fred S. Siebert, Theodore Peterson, Wilbur Schramm (2013), Bốn học

thuyết truyền Thông, Lê Ngọc Sơn dịch, Nxb Tri thức, Hà Nội.

9. Nguyễn Thị Trường Giang (2011), Báo mạng điện tử: những vấn đề cơ bản,

Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội.

10. Đinh Quang Hà (2010), Sai lệch xã hội của người tham gia giao thông

đường bộ tại thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ, Trường Đại học

Khoa học xã hội và Nhân văn, Hà Nội.

11. Vũ Đình Hòe (2000), Truyền thông đại chúng trong công tác lãnh đạo quản

lý, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

12. Nguyễn Minh Huế (2012), “Nâng cao hiệu quả hoạt động tương tác trên

báo mạng điện tử”, Tạp chí Tuyên giáo, (6), tr.35-37.

13. Lê Ngọc Hùng (2008), Lịch sử và lý thuyết xã hội học, Nxb Khoa học xã

hội, Hà Nội.

14. Lê Ngọc Hùng (2010), Xã hội học giáo dục, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.

149

15. Lê Ngọc Hùng (2013), Lý thuyết xã hội học hiện đại, Nxb Đại học Quốc

gia, Hà Nội.

16. Nguyễn Văn Hùng (2009), Một số vấn đề phát triển và quản lý báo chí hiện

nay, Tham luận khoa học báo chí Công an, do Bộ Công An tổ chức,

Hà Nội.

17. John và Macionis (2003), Xã hội học, Nxb Thống kê, Hà Nội.

18. Lưu Văn Kiền (2001), "Báo chí - công cụ sắc bén của công tác tư tưởng",

Tạp chí Cộng sản, (16), tr.22-24.

19. Nguyễn Vũ Linh (2013), Báo chí công an nhân dân với vấn đề phòng,

chống tội phạm, Luận văn chuyên ngành Báo chí học, Học viện Báo

chí - Tuyên truyền, Hà Nội.

20. Trịnh Duy Luân (2009), Xã hội học đô thị, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội,

Hà Nội.

21. M.I.Sotak (2003), Phóng sự - tính chuyên nghiệp và đạo đức, Nxb Thông

tấn, Hà Nội.

22. Trần Thị Tú Mai (2010), Vai trò của báo chí trong việc xây dựng và quảng

bá thương hiệu doanh nghiệp, Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại

chúng, Trường Đại học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội.

23. Nguyễn Văn Mận (2000), Đặc điểm hình sự tội phạm vi phạm các quy định về

an toàn giao thông vận tải đường bộ trên địa bàn thành phố Hà Nội,

Luận văn thạc sĩ Luật học, Đại học Cảnh sát Nhân dân, Hà Nội.

24. Nông Đức Mạnh (2005), “Phát triển nền báo chí cách mạng có chất lượng

cao, đóng góp có hiệu quả vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc”, Báo

điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 13-8.

25. Nguyễn Văn Minh (2007), Phản biện xã hội của báo chí góp phần nâng cao

chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, Luận văn thạc sĩ Chính trị

học, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

26. Mai Quỳnh Nam (1996), Truyền thông đại chúng và dư luận xã hội, Nxb

Khoa học xã hội, Hà Nội.

150

27. Mai Quỳnh Nam (2000), Văn hóa đại chúng và văn hóa gia đình, Xã hội

học, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

28. Mai Quỳnh Nam (2001), “Về vấn đề nghiên cứu hiệu quả truyền thông đại

chúng”, Tạp chí Xã hội học, (4), tr.15-17.

29. Đỗ Chí Nghĩa (2009), Vai trò của báo chí trong định hướng dư luận xã hội,

Luận án Tiến sĩ, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí

Minh, Hà Nội.

30. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (1995), Quyền lực thứ tư và bốn đời tổng

bí thư: từ Brêgiơnép đến Goócbachốp trên báo "Pravda”, Nxb Chính

trị quốc gia, Hà Nội.

31. Nguyễn Thị Minh Nhâm (2014), Vai trò của truyền thông đại chúng trong

việc thực hiện quyền trẻ em ở tỉnh Bình Phước hiện nay, Luận án tiến sĩ

Xã hội học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

32. Lê Trần Bảo Phương (2014), Quyền năng bí ẩn, Nxb Thông tin và Truyền

thông, Hà Nội.

33. Đỗ Văn Quân (2012), Phản biện xã hội qua báo chí ở Việt Nam hiện nay,

Luận án Tiến sĩ Xã hội học, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia

Hồ Chí Minh, Hà Nội.

34. Trần Hữu Quang (2006), Xã hội học truyền thông đại chúng, Đại học Mở

bán công thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh.

35. Phạm Văn Quyết (2008), “Truyền thông thay đổi hành vi - những kinh

nghiệm từ triển khai một dự án”, Tạp chí Xã hội học, (101), tr.25-28.

36. Phạm Văn Quyết, Nguyễn Quý Thanh (2004), Phương pháp nghiên cứu xã

hội học, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

37. Nguyễn Đình Tấn, Lê Tiêu La (1999), Vai trò nam chủ hộ ngư dân ven biển

trong bước chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện

nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

38. Nguyễn Đình Tấn (2005), Xã hội học, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.

39. Nguyễn Đình Tấn, Nguyễn Chí Dũng (2013), Giáo trình Xã hội học trong

quản lý, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.

151

40. Tạ Ngọc Tấn, Đinh Thế Huynh (2007), Cơ sở lý luận báo chí, Nxb Chính

trị quốc gia, Hà Nội.

41. Nguyễn Quý Thanh (2006), Xã hội học về Dư luận xã hội, Nxb Đại học

Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

42. Trần Minh Thư (2015), "Nâng cao vai trò của lực lượng Cảnh sát giao

thông nhằm đảm bảo trật tự, an toàn giao thông trong tình hình mới",

tại trang www.csnd.vn, [truy cập ngày 10/3/2016].

43. Tony Bilton (1987), Nhập môn Xã hội học, Phạm Thủy Ba dịch từ tiếng

Anh, 1993, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

44. Tony Bilton, Kenvin Bonnett, Philip Jones, Nhập môn xã hội học, Phạm

Thuỷ Ba dịch (1993), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

45. Tou Douangmany (2011), Vai trò của Báo An ninh Lào đến việc chấp hành

luật giao thông của người dân Thủ đô Viêng Chăn, Luận văn thạc sỹ,

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

46. Bùi Đức Trọng (2010), Thái độ tham gia giao thông của học sinh trung học

phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ, Trường

Đại học Quốc gia Hà Nội.

47. Nguyễn Phú Trọng (2010), “Báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng lớn mạnh,

chuyên nghiệp và hiện đại”, Tạp chí Cộng sản điện tử, [truy cập ngày

22/6/2015].

48. Trương Xuân Trường (2009), Truyền thông dân số với nông dân vùng châu

thổ sông Hồng trong thời kỳ đổi mới, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

49. Viện Xã hội học - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2009), Lệch

chuẩn xã hội và tội phạm - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb

Chính trị - Hành chính, Hà Nội.

50. Nguyễn Xuân Yêm (2011), Trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa

bàn 5 thành phố trực thuộc Trung ương - Thực trạng và giải pháp,

Hà Nội.

152

* Tài liệu tham khảo tiếng Anh

51. Aaron Pervin, Jonathon Passmore, Mirjam Sidik, Tyler McKinley, Thi Hong Tu

Nguyen, Phuong Nam Nguyen, (2009), “Viet Nam's mandatory motorcycle

helmet law and its impact on children”, Bulletin of the World Health

Organization, 2009;87:369-373, tại trang http://www.who.int/, [truy cập ngày

20/11/2015].

52. Ajzen, I. và Fishbein, M. (1980), Understening attitudes and predicting

social behavior. NJ:Prentice-Hall.

53. Allyn và Bacon (1996), Media, Technology, and Communication,

Association of American Publishers.

54. Andres Herkel - Civitas (2011), “Public transport communication system”,

tại trang http://www.civitas.eu, [truy cập ngày, 8/8/2015].

55. Anthony Giddens (1986), Ulrich Beck, La société du risque. Sur la voie

d'une autre modernité , (bản dịch tiếng Pháp), Paris, Nxb Flammarion,

(2001), (tr. 8-9, 418-419, 427).

56. Annual Meeting of Transportation Research Board, Washington, D.C.

(2001), Impact of shopping via Internet on travel for shopping

purposes. Paper presented at the 80th.

57. Annual Meeting of Transportation Research Board, Washington, D.C.

(2004), Enacted patterns between Internet use and working and

shopping trips, Paper presented at the 83rd.

58. Arthur Asa (1995), Essentials of Mass Communication Theory, London:

SAGE Publications.

59. Asian Media Information and Communication Centre, School of

Communication Studies - Nanyang Technological University (1999),

Children in the news, Reporting of children‘s issues in television and

the press in Asia.

60. Bamberg và Icek Ajzen (1995), Aoife A report, Forward, 1998a; Forward

1998b; Pilling et al, 1998; Pilling et al, 1999, Sebastian.

153

61. Becker, M.H. & Maiman, L.A. (1975), “Socio-behavioral determinants of

compliance with health and medical care recommendations”,

HEALTH CARE, (13), tr. 10-24.

62. Bener A. (2001), Road, Traffic Injuries in developing countries: Motor

Vehicle Accidents in the United Arab Emirates: Strategies for

prevention, Global Forum for Health research, the 10/10 Gap in

Health research, Forum, Geneva, tr. 221-222.

63. Bert van Wee, Karst Geurs, and Caspar Chorus (2013), “Information,

communication, travel behavior and accessibility”, Journal of

transport and land use, tại trang https://www.utwente, [truy cập này,

10/8/2015].

64. Center for Natural Environment, Resources and Development - India,

(2009), Transport and communication research.

65. D. Croteau, W. Hoynes (1197), Media/society: industries, images, and

audiences, Pine Forge Press. ISBN 9780803990654

66. Davis, D.K. và Baron, S.J. (1981), A History of Our Understanding of Mass

Communication, Belmont: Wadsworth Publishing.

67. Denis McQuail (1985), “Sociology of Mass Communication”, Annual

Review of Sociology, (11), tr. 93-111.

68. Donggen Wang, Fion Yuk Ting Law (2007), Impacts of Information and

Communication Technologies (ICT) on time use and travel behavior: a

structural equations analysis, Transportation (tr.513-527)

69. Fishbein và Ajzen (1991), The theory of planned behavior, Transportation,

tr.182-183, 186, 188.

70. Giddens, A. (1991), Modernity and Self-Identity: Self and Society in the

Late Modern Age, USA, California, Stanford University Press.

71. Hill P, Ngo A, Khuong T, Dao H, Hoang H, Trinh H, Nguyen L, Nguyen P

(2008), “Mandatory helmet legislation and the print media in Vietnam.

The National Center for Biotechnology Information” tại trang

https://www.ncbi.nlm.nih.gov [truy cập ngày 22/8/2015].

154

72. Hung KV, Huyen LT (2009), “Education influence in traffic safety: A case

study in Vietnam”, Accid Anal Prev, 41(4), tr.789-797.

73. James Mayrose (2008), “The effects of a mandatory motorcycle helmet

law on helmet use and injury patterns among motorcyclist

fatalities”, Journal of safety resetarch (39), tại trang https://www.

researchgate.net/, [truy cập ngày, 8/7/2015].

74. Joel Smith (1995), Understanding the Media: A Sociology of Mass

Communication.

75. Lasswell, Harold (1948), Bryson, L., ed, The Structure and Function of

Communication in Society. The Communication of Ideas, New York:

Institute for Religious and Social Studies, tr.117.

76. Loet Leydesdorff (2001), A Sociological Theory of Communication, The

Self-Organization of the Knowledge-Based Society.

77. Lowery, Shearon (1995), Milestones in Mass Communication Research:

Media Effects (eninglés), USA: Longman Publishers. p. 400.

ISBN 9780801314377.

78. Maria Nilsson, Rikard K’uller (2000), “Travel behavior and environmental

concern”, Environmental Psychology Unit, Lund Institute of

Technology, P.O. Box 118, SE-221 00 Lund, Sweden, tại trang

http://citeseerx.ist.psu.edu, [truy cập ngày, 12/8/2015].

79. Martine Stead and Douglas Eadie (2007), “A social advertising strategy to

reduce speeding”, C-studies, tr. 245-253 tại trang https://www.

stir.ac.uk/media, [truy cập ngày 20/10/2015].

80. Martine Stead, Anne Marie MacKintosh, Stephen Tagg, Douglas Eadie

(2002), “Changing Speeding Behaviour in Scotland: An evaluation of

the 'Foolsspeed' campaign” tại trang https://www. stir.ac.uk/media, [truy

cập ngày 20/10/2015].

81. McQuail’s, 6th edition (2010), Mass Communication Theory, SAGE

Publications Asia-Pacific Pte Ltd. tr.112-128.

82. Michael Schudson, third printing (1999), The Power of News, Harvard

University Press.

155

83. Michel de Coster, Bernadette Bawin-Legros, Marc Poncelet, 6 e dition,

(2006), introduction à la sociologie, De Boeck, Bruxelles.

84. Nabi H1, Rachid Salmi L, Lafont S, Chiron M, Zins M, Lagarde E (2000),

“Attitudes associated with behavioural predictors of serious road

traffic crashes”, Results from the GAZEL cohort, tại trang,

https://hal.archives-ouvertes.fr, [truy cập ngày, 20/11/2015].

85. Parker D, Manstead ASR, Stradling SG, Reason JT, Baxter JS (1992),

Intention to commit driving violations: An application of the theory of

planned behavior, Journal of Applied Psychology, 77(1), tr.94-101.

86. Parker D, Stradling SG, Manstead ASR (1996), Modifying beliefs and

attitudes to exceeding the speed limit: An intervention study based on

the theory of planned behavior, Journal of Applied Social

Psychology, 26(1), tr,1-19.

87. Passmore J, Lan Huong Nguyen, Nam Phuong Nguyen, Olive J (2010),

“The formulation and implementation of a national helmet law: a case

study from Vietnam”, Bulletin of the World Health Organization;(88),

(tr.783-787), tại trang http://www. who. int/bulletin, [truy cập ngày,

20/11/2015].

88. Paul Felix Lazarsfeld, Bernard Berelson, Hazel Gaudet (1948), The

People's Choice: How the Voter Makes Up His Mind in a Presidential

Campaign, Columbia University Press.

89. Rogers Gillmore, Mary; Archibald, Matthew; Morrison, Diane; Wilsdon,

Anthony; Wells, Elizabeth; Hoppe, Marilyn; Nahom, Deborah;

Murowchick, Elise (2002), Teen Sexual Behavior: Applicability of the

Theory of Reasoned Action, Journal of Marriage and Family (64).

90. Shoemaker, Pamela; Tankard, Jr., J. and Lasorsa, D. (2004), How to Build

Social Science Theories, Thousand Oaks: Sage Publications.

91. Spencer Hazel, (2011), Social Behaviour in Public Transportation, Ph.D.

student at Roskilde University, Roskilde University.

156

92. Severin, Werner; Tankard, James (1997), Communication theories: Origins,

methods, and uses in the mass media, Longman. ISBN 0801317037.

93. Severin, Werner J.; Tankard Jr., James W. (2000), 2: New Media

Theory, Communication Theories: Origins, Methods and Uses in the

Mass Media, Addison Wesley Longman.ISBN 0801333350.

94. Tam NM (2010), Drinking and Driving in Vietnam: Perceptions, risk and

cost effective interventions, Queensland University of Technology,

School of Population Health.

95. Transport. Res. (2007), “Shopping online and/or in store? A structural

equation model of the relationships between e-shopping and in-store

shopping”, tại trang, http://www.sciencedirect.com [truy cập ngày,

20/11/2015].

96. Transportation (1991), “Teleworking in the Netherlands: an evaluation of

changes in travel behavior”, tại trang http://www.sciencedirect.com, [truy

cập ngày, 20/11/2015].

97. Trinh H, Hill P, Ngo A, Khuong T, Dao H, Hoang H, Nguyen L, Nguyen P

(2008), Mandatory helmet legislation and the print media in Vietnam.

* Tài liệu tiếng Lào (ເອກະສານພາສາລາວ)

98. ກດໝາຍວາດວຍການຄມມະນາຄມແລະຂນສງແຫງສປປລາວ . ກະຊວງຄມມະນາຄມ ແລະ

ຂນສງ .

99. ກດໝາຍວາດວຍສມວນຊນ , ກະຊວງຖະແຫງຂາວແລະວດທະນາທາ , ປ 2009.

100. ກດໝາຍໃນໂຂງເຂດວດທະນະທາ - ສງຄມແຫງສປປລ າວກະຊວງຍຕທາ , ປ 2008.

101. ກດໝາຍແລະນຕກາໃນໂຂງເຂດແຮງງານ ແລະ ຊບພະຍາກອນທາມະ ຊາດ,

ກະຊວງຍຕທາ , ປ 2009.

102. ກດລະບຽບການສນຈອນ ຕາມທາງຫວງ , ປ 2004.

103. ດາລດ ເລກທ 188/ນຍ, 3.7.2007.ວາດວຍ ການປບໄໝແລະມາດຕະການຕາງໆຕຜ ລະເມດ

ກດໝາຍ ຈະລາຈອນ, ການຂນສງທາງບກ , ທາງຫວງ .

157

104. ໂຄງການປບປງວຽກງານສມວນຊນກາລງປອງກນຄວາມສະຫງບທວປະເທດໃຫທນສະໄໝປ

2011 - 2015

105. ຄມຕາຫວດ ຈະລາຈອນ“ຄວາມຮພນຖານ ການໂຄສະນາກດລະບຽບຈະລາຈອນໃຫມວນ

ຊນ”ຂອງພະແນກຕາຫວດ ຈະລາຈອນນະຄອນຫວງ , ປ 2010.

106. ຄມສາລບ ສອບເສງ ໃບຂບຂປ 2004.

107. ເນອໃນ ກອງປະຊມໃຫຍ ຄງທ IX ຂອງພກປະຊາຊນປະຕວດລາວ , ເດອນ 3. 2011

108. ເນອໃນໜງສພມ , ວ◌ທະຍ ແລະ ໂທລະພາບ

ປອງກນຄວາມສະຫງບລາວກຽວກບການສນຈອນແຕປ 2010-2015

109. ທດທາງແຜນການຂອງກະຊວງປອງກນຄວາມສະຫງບປະຈາປ 2010 ເລກທ 040/ປກສ.

110. ທດທາງແລະແຜນການພດ ທະນາຕວເມອງຂອງນະຄອນຫວງວຽງຈນປ 2010 - 2015.

111. ບດສະຫບລາຍງານປະຈາ 5 ປ 2005 - 2010, 2010-2015

ຂອງເຈ◌◌◌◌າໜາຕາຫວດປກສ ນະຄອນຫວງປ 2015. ກຽວກບອປະຕເຫດ

112. ບດສະຫບລາຍງານຄບຮອບ 65 ປ ຂອງວທະຍ ກະຈາຍສຽງແຫງຊາດລາວ, 13.08.1960-

13.08.2015.

113. ບດສະຫບລາຍງານ ເສນທາງຄມມະນາຄມຢນະຄອນຫວງ , ພະແນກ ຄຂປກ

ນະຄອນຫວງປະຈາປ 2005-2015.

114. ບດສະຫບລາຍງານການຂນທະບຽນລດຢນະຄອນຫວງວຽງຈນແຕປ 2005-2015,

ພະແນກຄມ ຄອງພາ ຫະນະ,ນະຄອນຫວງວຽງຈນ .

115. ບດສະຫບລາຍງານສະຖຕ , ສນສະຖຕແຫງສປປລາວແຕປ 2000-2015.

116. ບດສະຫບລາຍງານການເກດອ ປະຕເຫດທວປະເທດຢສປປລາວ , ແຕປ 2005-2015.

117. ບດສະຫບລາຍງານການລວງລະເມດກດລະບຽບການຈະລາຈອນຢ ນະຄອນຫວງວຽງ ຈນແຕປ

2005-2015.

118. ບດສະຫບລາຍງານປະຈາ 5 ປຂອງໜງສພມວຽງຈນໃໝ , ປະຊາຊນ, ປະເທດລາວ,

ກອງທບ, ແມຍງ , ກລາ , ເສດຖະກດແຕປ 2010 - 2015.

119. ມະຕກອງປະຊມໃຫຍ ຄງທ VIIIຂອງພກປະຊາຊນປະຕວດລາວ , ເດອນ 6 ປ 2015.

120. ວາລະສານປອງ ກນຄວາມສະຫງບສະບບ 20-27 (2010-2015).

121. ໜງສພມຄວາມສະຫງບລາວ (2005-2015). (ເນອໃນໂຄສະນາກດໝາຍຄມມະນາຄມ )

122. ລວມສະທຕອອກອາກາດ ໂທລະພາບ, ວທະຍຢ ສປປລາວ ຂອງກະຊວງຖະແຫງຂາວ ແລະ

ວດທະນາ ທາປ 2015.

158

* Bản dịch tài liệu tham khảo tiếng Lào

98. Bộ Giao thông, Vận tải và Bưu điện Lào (1987), Luật Giao thông - vận tải

của Lào, Viêng Chăn.

99. Bộ Thông tin và Văn hóa Lào (2009), Luật Truyền thông đại chúng Lào,

Viêng Chăn.

100. Bộ Tư pháp (2008), Bộ luật về lĩnh vực văn hóa-xã hội, Viêng Chăn.

101. Bộ Tư pháp (2009). Luật pháp về lĩnh vực lao động và bảo vệ thiên nhiên,

Viêng Chăn.

102. Bộ Giao thông, Vận tải và Bưu điện Lào (2004), Quy định vận hành giao

thông, Viêng Chăn.

103. Thủ tướng chính phụ Lào (2007), Nghị định số 188/TP ngày 3/7/2007 về

thực hiện hình phạt đối với người vi phạm luật giao thông, Viêng

Chăn.

104. Ban Biên tập báo chí, Bộ An ninh Lào (2010), Dự án nâng cao chất lượng

hiện đại truyền thông đại chúng lực lượng An ninh Lào năm 2011 -

2015, Viêng Chăn.

105. Cục Cảnh sát giao thông, Bộ An ninh Lào (2010), Sổ tay Kiến thức cơ sở về

tuyên truyền luật lệ giao thông, Viêng Chăn.

106. Bộ Giao thông, Vận tải và Bưu điện Lào (2004), Sổ tay dành cho người thi

lấy bằng lái xe, Viêng Chăn.

107. Đảng nhân dân cách mạng Lào (2011), Báo cáo tổng kết Đại Hội Đảng lần

thứ IX tháng 3 năm 2011 của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Viêng

Chăn.

108. Ban Biên tập báo chí, Bộ An ninh Lào (2005 - 2015), Nội dung Báo, Đài

phát thanh và Đài truyền hình An Ninh Lào về tuyên truyền Luật Giao

thông đường bộ, Viêng Chăn.

109. Bộ An ninh Lào (2010), Quy định 040/Bộ An Ninh về chính sách đảm bảo

trật tự an toàn giao thông, Viêng Chăn.

159

110. Thành phố Viêng Chăn (2010), Kế hoạch phát triển Thủ đô Viêng Chăn,

năm 2010 - 2015, Viêng Chăn.

111. Phòng Cảnh sát giao thông Thủ đô Viêng Chăn (2010), Báo cáo tổng kết 5

năm từ 2005 - 2015 về tai nạn giao thông, Viêng Chăn.

112. Đài tiếng nói Lào (2015), Báo cáo tổng kết 65 năm thành lập đại tiếng nói

Lào, 13.08.1960-13.08.2015, Viêng Chăn.

113. Phòng Giao thông vận tải, Thủ đô Viêng Chăn (2015), Thống kê con đường

giao thông tại Thủ đô Viêng Chăn, Viêng Chăn.

114. Phòng Quản lý xe và lái xe thủ đô Viêng Chăn (2015), Thống kê phương

tiện xe đã đăng ký tại thủ đô Viêng Chăn, Viêng Chăn.

115. Trung tâm Thống kê Lào (2010), Thống kê dân số, năm 2000- 2015, Viêng

Chăn.

116. Phòng Cảnh sát giao thông Thủ đô Viêng Chăn (2010), Thống kê tai nạn

giao thông ở Thủ đô Viêng Chăn năm 2005 - 2010, Viêng Chăn.

117. Cục Cảnh sát giao thông, Bộ An ninh Lào (2010), Thống kê hành vi vi

phạm luật lệ giao thông, năm 2005 - 2015, Viêng Chăn.

118. Báo Viêng chăn may, Báo Pa sa xôn, Pa thết lào, Ki la, Me nhing, Xẹt tha

kít, quân đội, Viêng Chăn tham. Tổng kết 5 năm từ 2010-2015.

119. Đảng Nhân dân cách mạng Lào (2006), Nghị quyết Đại Hội Đảng lần thứ

VIII tháng 6 năm 2006, Viêng Chăn.

120. Tạp chí An ninh Lào số 20, 27, năm 2010-2015, Viêng Chăn.

121. Báo An ninh Lào (2005 - 2015), Nội dung tuyên truyền Luật giao thông,

Viêng Chăn.

122. Bộ Thông tin và Văn hóa Lào (2015), Thống kê đài truyền hình và đài phát

thanh Lào, Viêng Chăn.

160

PHỤ LỤC

Phụ lục 1

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN

Thưa ông bà!

Phương tiện thông tin đại chúng, Ban biên tập truyền thông đại chúng và thông tin An

ninh Lào tiến hành nghiên cứu đề tài:“Truyền thông đại chúng với trật tự xã hội trong giao

thông đường bộ ở thành phố Viêng Chăn”. Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp

của ông bà thông qua việc trả lời các câu hỏi trong phiếu này. Với câu hỏi cho trước các ý trả

lời, đồng ý với ý nào ông bà đánh dấu vào ô vuông bên phải ý đó; với loại câu hỏi khác ông

bà trả lời theo nội dung câu hỏi.

Chúng tôi xin cam kết mọi thông tin do ông bà cung cấp trong phiếu này sẽ được đảm

bảo bí mật và chỉ sử dụng phục vụ cho nghiên cứu khoa học.

Trân trọng cảm ơn ông bà!

Câu hỏi 1. Xin ông bà cho biết những thông tin cá nhân của mình

Giới tính của ông bà: Nam □ Nữ □

Tuổi của ông bà:

- Dưới 20 tuổi □

- 21-30 tuổi □

- 31- 40 tuổi □

- 41 - 50 tuổi □

- 51- 60 tuổi □

- Trên 60 tuổi □

Trình độ học vấn của ông bà

- Chưa hết tiểu học □

- Hết tiểu học □

- Cấp 2 □

- Cấp 3 □

- Trung cấp □

- Cao đẳng □

- Đại học □

- Trên đại học □

Nghề nghiệp của ông bà:

- Cán bộ công chức □

- Nông dân □

- Công nhân □

- Cán bộ hưu trí □

- Buôn bán, doanh nghiệp □

- Hov sinh sinh vien □

- Nghề khác (ghi rõ):.................................................................................

Câu hỏi 2. Khi tham gia giao thông đường bộ, ông bà sử dụng phương tiện nào sau đây?

- Xe đạp □

- Xe máy □

- Ô tô □

- Phương tiện khác (ghi rõ)……………………………………………….

161

Câu 3. Theo ông bà, trật tự an toàn giao thông đường bộ ở Thành phố Viêng

Chăn hiện nay như thế nào?

- Rất có trật tự □

- Bình thường □

- Không trật tự □

- Khó đánh giá □

Câu 4. Hằng ngày khi tham gia giao thông ông bà thường gặp những tình huống

nào sau đây?

- Tai nạn giao thông □

- Ách tắc giao thông □

- Ô tô, xe máy phóng nhanh hơn quy định □

- Vượt đèn đỏ □

- Xe máy đi vào vỉa hè □

- chay xe khong dung le duong □

- Hiện tượng khác (Ghi rõ):…………………………………………………….

Câu 5. Theo ông bà, người tham gia giao thông nào sau đây gây mất trật tự giao

thông đường bộ nhiều nhất?

- Người đi xe ô tô □

- Người đi xe máy □

- Người đi xe đạp □

- Người đi bộ □

Câu 6. Khi có va chạm trong tham gia giao thông đường bộ, ông bà lựa chọn

cách giải quyết nào sau đây?

- Tự giải quyết vấn đề □

- Goi bảo hiểm xã hội □

- Goi công an giao thông □

- Gọi người thân □

- Cãi, đánh nhau □

- Bỏ đi, không giải quyết □

Câu 7. Việc kiểm tra kiểm soát của các lực lượng có liên quan trong giữ gìn trật

tự an toàn giao thông đường bộ ở Thành phố Viêng Chăn như thế nào?

Mức độ thực hiện

Lực lượng Tốt Bình

thường

Chưa

tốt

Khó đánh

giá

- Công an giao thông

- Ban giữ gìn của thành phố

- Bộ Giao thông

- Bảo hiểm xã hội

- Sự tham gia của người dân

Câu 8. Hàng ngày, mức độ theo dõi truyền thông An ninh Lào của ông bà như

thế nào?

Mức độ theo dõi Truyền thông An ninh Lào

Nhiều Trung bình

Ít Khó xác

định - Truyền hình An ninh Lào - Phát thanh An ninh Lào - Báo An ninh Lào

162

Câu 9. Ông bà có theo dõi mục giao thông trên truyền thông An ninh Lào

không?

- Thường xuyên theo dõi □

- Thỉnh thoảng theo dõi □

- It theo dõi □

Câu 10. Ông bà thích những bài, tin nào sau đây về giao thông đường bộ trên

truyền thông An ninh Lào?

- Giới thiệu về luật giao thông □

- Hướng dẫn chấp hành luật giao thông □

- Biểu dương những người chấp hành đúng luật giao thông □

- Phê phán hành vi vi phạm trật tự giao thông đường bộ □

- Tai nạn giao thông đường bộ □

- Xử lý của các lực lượng chức năng với hành vi vi phạm giao thông □

- Khác (ghi rõ):……………………………………………………………

Câu 11. Xin ông bà cho ý kiến về nội dung, hình thức thông tin về giao thông

đường bộ trên truyền thông An ninh Lào hiện nay?

Mức độ đánh giá

Nội dung đánh giá Tốt,

phong

phú

Bình

thường

Đơn điệu,

chưa tốt

Khó

đánh

giá

- Về nội dung các tin, bài

- Hình thức trình bầy các tin, bài

- Biểu dương khen ngợi người chấp hành luật giao

thông

- Phê phán hành vi vi phạm luật giao thông

Câu 12. Ông bà đánh giá như thế nào về cách thức trình bày về giao thông

đường bộ trên các truyền thông An ninh Lào hiện nay?

Mức độ về cách thức trình bầy Truyền thông An ninh Lào

Dễ hiểu, dễ

theo dõi

Bình

thường

Khó hiểu, khó

theo dõi

Khó

đánh giá

- Báo An ninh Lào

- Đài phát thanh An ninh Lào

- Truyền hình An ninh Lào

163

Câu 13. Theo ông bà, các tin, bài về giao thông đường bộ trên truyền thông An

ninh Lào đã giúp được ích lợi gì đối với người dân?

- Nâng cao hiểu biết những quy định pháp luật về giao thông đường bộ □

- Định hướng đúng thái độ, hành vi của người dân khi tham gia giao thông đường bộ □

- Nâng cao ý thức tự giác cho người dân trong tham gia giao thông đường bộ □

- Giúp cho người dân biết những điều cần tránh khi tham gia giao thông đường bộ □

- Giúp cho người dân biết về tình hình trật tự giao thông đường bộ ở Thành phố Viêng

Chăn hiện nay □

- Vấn đề khác (ghi rõ):…………………………………………………

Câu 14. Ông bà cho biết mức độ áp dụng những thông tin về giao thông trên

truyền thông An ninh Lào khi tham gia giao thông đường bộ

Mức độ ứng dụng

TT DC Ứng dụng

nhiều

Ứng

dụng ít

Không ứng

dụng được

Khó

đánh giá

Báo An ninh Lào

Đài phát thanh An ninh Lào

Truyền hình An ninh Lào

Câu 15. Theo ông bà, truyền thông An ninh Lào đã có tác động như thế nào đối

với nhận thức, thái độ và hành vi tham gia giao thông của người dân thành phố Viêng

Chăn?

Mức độ tác động Nội dung tác động

Tốt,

cao

Bình

thường

Chưa tốt,

chưa cao

Khó đánh

giá

- Tác động đến nhận thức

- Tác động đến thái độ

- Tác động đến hành vi giao thông

Câu 16. Để nâng cao chất lượng tuyên truyền về giao thông trên truyền thông

An ninh Lào, ông bà có kiến nghị, đề xuất gì?

- Tin, bài viết ngắn gọn, dễ hiểu □

- Thông tin đầy đủ, trung thực □

- Tăng thêm hình ảnh về tình hình giao thông □

- Chú trọng biểu dương gương tốt trong tham gia giao thông đường bộ □

- Tăng cường phê phán hành vi vi phạm trật tự giao thông đường bộ □

- Chú trọng giới thiệu các quy định về giao thông đường bộ □

- Kiến nghị, đề xuất khác (ghi rõ):………………………………………..

164

Câu 17. Theo ông bà các tin, bài viết của truyền thông An ninh Lào về giao thông

đường bộ nên tăng cường vấn đề, nội dung nào sau đây?(chọn nhiều phương án trả lời)

- Hướng dẫn chấp hành luật giao thông □

- Bình luận về tình hình tham gia giao thông của người dân □

- Bình luận tình hình tai nạn giao thông □

- Biểu dương khen ngợi những người chấp hành đúng luật giao thông □

- Lên án phe phán những người vi phạm trật tự giao thông □

- Thi tìm hiểu về luật giao thông □

Câu 18. Ông bà đã vi phạm quy định về giao thông dường bộ chưa?

- Đã vi phạm □

- Chưa vi phạm □

- Vi phạm nhưng không nhiều □

- Không nhớ □

Câu 19. Ông bà vi phạm quy định về giao thông vì nguyên nhân nào dưới đây

(với những người đã vi phạm quy định giao thông đường bộ)?

- Chưa hiểu rõ quy định về giao thông đường bộ □

- Vì công việc cần nên vi phạm quy định về giao thông □

- Do say rượu, bia □

- Cơ sở hạn tầng giao thông chưa tốt □

- Do ngườii khác □

- Nguyên nhân khác (ghi rõ);…………………………………………

Câu 20. Theo ông bà, hành vi vi phạm quy định giao thông đường bộ của người

dân thành phố Viêng Chăn vì những lý do nào sau đây?

- Đường giao thông không tốt □

- Người dân chưa nắm vững quy định về giao thông đường bộ □

- Người dân cố tình vi phạm quy định giao thông đường bộ □

- Sự kiểm tra, kiểm soát chưa kịp thời, chưa nghiêm minh □

- Do tuyên truyền quy định về giao thông đường bộ chưa đến được với người dân □

- Sự phát triển nhanh các phương tiên giao thông cơ giới (xe máy, ô tô) □

- Lý do khác (ghi rõ):…………………………………………………….

Câu 21. Theo ông bà để đảm bảo trật tự giao thông đường bộ ở Thành phố

Viêng Chăn nên làm những gì sau đây?

- Mở rộng và xây dựng thêm đường giao thông □

- Tăng cường xe buýt trên các tuyến đường □

- Tăng cường lực lượng duy trì giao thông □

- Đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật về giao thông □

- Xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm giao thông □

- Đẩy mạnh biểu dương gương người tốt trong tham gia giao thông □

- Nâng cao số lượng các tin, bài viết về giao thông trên truyền thông An ninh Lào □

- Nâng cao chất lượng các tin, bài viết về giao thông trên truyền thông An ninh Lào □

- Giải pháp khác (ghi rõ): ………………………………………………..

Xin chân thành cảm ơn!

165

Phụ lục 2

BẢNG PHÁT SÓNG ĐÀI TRUYỀN HÌNH AN NINH LÀO

Bảng phát sóng Đài truyền hình An ninh Lào năm 2015-2016

Giờ phát Thứ 2-6

Nội dung chương trình

T2- 6

Giờ phát Thứ 7-

chủ nhật

Nội dung

chương trình thứ 7

Nội dung

chương trình

chủ nhật

5:30-6:30 Bàn tin tiếng Hmong-cơm mú

5:30-6:30 Bàn tin tiếng Hmong-cơm mú

Ca nhạc

6:30-6:45 Bàn tin sáng TV QG 6:30-7:00 Bàn tin sáng TV QG

Ca nhạc

6:45-8:00 Chào cờ-hành phúc ngày mới

7:00-7:30 CT Bộ kinh tế Tổng kết tin An ninh trong toàn

8:00-8:20 Bàn tin kinh tế 7:30-8:00 Trật xã hội trong giao thông

Tổng kết tin An ninh trong toàn

8:20-8:50

Thứ 2-thứ 6

T2: Hậu cần An ninh

3: Lực lượng anh Hùng

4: An ninh nhân dân

5: An ninh thủ Đô

6: Danh cho sức khỏe

8:00-8:30 Kinh tế xã hội và Quảng cáo

Kinh tế xã hội và Quảng cáo

8:50-9:20 T2: Phim ảnh

T3: Xây dựng LL

T4: An ninh xã n hội

T5: Phim ảnh

T 6: Phim ảnh

8:30-9:30 Giao thông trong toàn

Chiếu lại tai nạn giao

thông

9:20-10:30 T2-6: Phim ảnh 9:30-10:00 Truyển sáng sớm CT Bộ giao thông

10:30-11:00 T2-6: ca nhạc 10:00-10:30 Giải kịp vấn đề Giải kịp vấn đề

11:00-11:15 T2-6: kinh tế xã hội 10:30-11:00 Kinh tế xã hội Kinh tế xã hội

11:15-12:00 T2-6: Bàn tin An ninh 11:00-12:00 Bàn tin An ninh trong toàn

Tổng kết bàn tin An ninh trong toàn

166

12:00-12:30 T2-6: Bàn tin TV QG 12:00-12:30 Bàn tin từ TVQG Bàn tin từ TVQG

12:30-14:00 T2-6: Tiếng khen Lào 12:30-13:30 Hành phúc lang quê

Hành phúc lang quê

14:00-15:00 T2-6: Hát hò Lào 13:30-14:00 Xây dựng LL Xây dựng LL

15:00-16:30 T2-6: An ninh ca nhạc 14:00-15:00 Lam vông Lào Lam vông Lào

16:30-17:00 T2-6: Tin nội bật An ninh 15:00-16:30 An ninh xã hội An ninh xã hội

17:00-18:00 T2-6: Phát triển văn Hóa 16:30-18:00 Bật ca nhạc Bật ca nhạc

18:00-18:30 T2-6: Bàn tin thể thao 18:00-18:30 Kinh tế xã hội Kinh tế xã hội

18:30-19:30 T2-6: Trường thuật bàn tin từ TVQG

18:30-19:30 Bàn tin tối TVQG Bàn tin tối TVQG

19:30-20:30 T2-6: Bàn tin An ninh 19:30-20:30 Bàn tin An ninh trong toàn

Tổng kết bàn tin An ninh trong toàn

20:30-21:00 T2: Hậu cần An ninh

3: Lực lượng anh Hùng

4: An ninh nhân dân

5: An ninh thủ Đô

6: Bộ kinh tế

20:30-21:30 Giao thông trong toàn

Dành cho sức khỏe

21:00-22:00 T2-6: Quảng cáo sản phẩm 21:30-22:00 Xã hội vận tải Trật tự xã hội trong giao

thông

22:00-23:00 T2-6: Đón chào ngày mới 22:00-23:00 Ca nhạc Ca nhạc

23:00-24:00 T2-6: Bật ca nhạc 23:00-24:00 Bàn tin An ninh trong toàn

Tổng kết bàn tin An ninh trong toàn

24:00-1:00 T2-6: Bàn tin An ninh 24:00-01:00 Hát hò Lào Hát hò Lào

01:00-02:00 T2-6: An ninh ca nhạc 01:00-05:30 Bật ca nhạc Bật ca nhạc

02:00-03:30 T2-6: Tiếng khen Lào

03:30-04:00 T2: Hậu cần An ninh

T3: Lực lượng anh Hùng

T4: An ninh nhân dân

T5: An ninh thủ Đô

T6: Danh cho sức khỏe

04:00-05:30 T2-6: Bật ca nhạc Bật ca nhạc

167

Phụ lục 3

BẢNG PHÁT SÓNG ĐÀI PHÁT THANH AN NINH LÀO

Bảng phát sóng Đài phát thanh An ninh Lào năm 2015-2016

Giờ phát Nội dung chương trình

Thứ 2 - chủ nhật

5:00-6:00 Chào buổi sáng

6:00-6:30 Xây dựng cơ sở

6:30-7:00 Bàn tin An ninh

7:00-7:30 Trường thuật tin từ ĐPT QG

7:30-8:30 Trật tự giao thông

8:30-9:30 Chống ma túy

9:30-10:30 Tin nội bật và ca nhạc

10:30-11:30 Ca nhạc

11:30-12:00 Bàn tin An ninh

12:00-12:30 Trường thuật tin từ ĐPT QG

12:30-13:00 Cuộc sống xã hội

13:00-15:00 Ca nhạc buổi chiều

15:00-16:00 Văn hóa văn nghệ

16:00-17:00 Trật tự giao thông

17:00-18:00 Hạng phúc với cuộc đời

18:00-18:30 Bảo vệ an ninh xã hội

18:30-19:00 Bàn tin An ninh

19:00-19:30 Trường thuật bàn tin từ ĐPTQG

19:30-20:00 Văn hóa Lào

20:00-21:00 Ca nhạc Lào

21:00-22:00 Ca nhạc An ninh

22:00-24:00 Nhạc lam vông Lào

168

Phụ lục 4

BÁO AN NINH LÀO TRANG ĐẦU

169

Phụ lục 5

BÁO AN NINH LÀO TRANG TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG

170

Phụ lục 6

BÁO AN NINH LÀO, TRANG CHỦ CHƯƠNG CHÍNH SÁCH VỀ PHÁP LUẬT

o

171

Phụ lục 7

BÁO AN NINH LÀO ĐƯA VÀO PHÂN TÍCH NĂM 2006-2015