TRUØNG TRÒ TYØ-NI cuøng vôùi “hueä SÖÏ NGHÓA TAÄP...
Transcript of TRUØNG TRÒ TYØ-NI cuøng vôùi “hueä SÖÏ NGHÓA TAÄP...
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 163 164 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Thaønh kính ñaûnh leã Ñöùc Theá Toân
Ngaøi laø baäc ÖÙNG CUÙNG
Ñaáng CHAÙNH BIEÁN TRI
TRUØNG TRÒ TYØ-NI
SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA
THUYEÁT MINH PHAÙP TRÒ TOÄI
Toäi töø nhaân duyeân phaùt khôûi. Vì töø nhaân duyeân
phaùt khôûi cho neân khoâng coù töï taùnh. Do ñoù, khi
ñaïo ñoái trò sanh khôûi, thì chuûng töû cuûa toäi lieàn tieâu
dieät. Ñoù goïi laø taùnh cuûa toäi voán khoâng. ÔÛ ñaây,
khoâng baùc boû söï töôùng ñeå tìm caàu töï taùnh. Theá
nhöng coù haïng ngöôøi khoâng bieát taøm quyù, luoân luoân
reâu rao quaùn thaät töôùng cuûa taâm, khoâng heà nghó
ñeán vieäc taùc phaùp ñeå tröø toäi loãi. Thaät ñaùng buoàn
thay! Töôùng cuûa toäi coøn khoâng töï bieát, huoáng laø
hieåu ñöôïc thaät töôùng cuûa taâm. Toäi tuy töø taâm sanh
ra nhöng phaûi nhaân nôi söï vieäc maø thaønh nghieäp.
Toäi tuy töø taâm tieâu dieät, nhöng ñaâu lìa söï töôùng maø
giöõ laáy khoâng. Huoáng laø söï coù coâng naêng döïa vaøo
lyù, lyù thì khoâng coù coâng naêng rieâng reõ thaønh laäp.
Cho neân noùi aên naên maø khoâng quaùn saùt taâm, coøn
coù theå quyeát ñònh chuyeån ñoåi ngoïn cuûa toäi, chöù neáu
nhö chæ noùi lyù maø khoâng phaùt loà, thì chaéc chaén
nguoàn goác toäi khoù ñöôïc tröø dieät. Mong raèng moïi
ngöôøi ñeàu heát loøng thaâm tín, chôù neân do döï. Moïi
ngöôøi caàn phaûi nhìn thaúng vaøo loøng mình, chôù neân
phoùng daät. Töø nôi lyù maø laäp söï, roài trôû laïi nhaân nôi
söï maø hieäp lyù. Coù nhö vaäy “giôùi chaâu” cuøng vôùi “hueä
nhaät” môùi ñeàu saùng choùi. Ba luaân cuøng vôùi baûy chi
ñoàng thanh tònh. Keá thöøa gioøng hoï Thích, röïc rôõ
Taêng ñoaøn, ñoùng cöûa caùc ñöôøng aùc vónh vieãn,
nhanh choùng khai môû con ñöôøng giaùc.
Hoûi: Ngöôøi xöa noùi: Trong ba phaùp saùm hoái1
“thaø thieáu ñieàu tröôùc, khoâng theå thieáu ñieàu sau”
(ninh khaû khuyeát ö tieàn tieàn, baát khaû khuyeát ö haäu
haäu). Bôûi vì toäi ví nhö söông moác, maët trôøi hueä coù
khaû naêng tieâu tröø. Cho neân phaûi laáy lyù quaùn laøm
vai chuû ñoäng. Nay chæ duøng phaùp saùm taùc phaùp nhö
vaäy coù phaûi laø caâu neä nôi Tieåu thöøa khoâng ñaït ñöôïc
caùi bí yeáu thaät töôùng cuûa Ñaïi thöøa hay khoâng?
Ñaùp: Noùi raèng “thaø thieáu hai ñieàu tröôùc, khoâng
neân thieáu hai ñieàu sau”, töùc laø noùi trong tröôøng hôïp
khoâng ñuû maø buoäc phaûi thieáu. Nhö noùi, muoán xuaát
toäi Taêng taøn maø khoâng ñuû 20 vò Taêng thanh tònh
coù theå ñöôïc. Hôn nöõa, nhaèm muïc ñích noùi leân ñieàu
1 Ba phaùp saùm hoái: goàm Voâ sanh saùm hoái, Thuû töôùng saùm hoái
vaø Taùc phaùp saùm hoái.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 165 166 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
tröôùc khoâng theå bao goàm ñieàu sau, maø ñieàu sau coù
theå bao goàm ñuû caû ñieàu tröôùc. Neáu nghó raèng: Taùc
phaùp saùm hoái laø ñieàu xaáu hoå khoâng chòu phuïng
haønh, vì vaán ñeà theå dieän maø che giaáu toäi loãi, thì
hoaøn toaøn chöa roõ bieát taùnh cuûa toäi voán khoâng, ñaâu
goïi laø maët trôøi hueä ñöôïc! Do vaäy, nay chæ duøng
pheùp taùc phaùp saùm hoái chính laø caùi goác cho vaán ñeà
lyù quaùn. Ngöôøi trí coá ñaït ñöôïc vaán ñeà toaøn söï töùc
lyù. Keû ngu cuõng coù theå nhaân söï maø nhaäp vaøo lyù.
Ngaøi Kinh Kheâ noùi: “Ngöôøi phaïm troïng toäi
khoâng chæ quaùn taâm maø ñöôïc. Noùi quaùn taâm töùc laø
khi haønh söï saùm caàn phaûi nhôø nôi quaùn taâm. Neáu
khoâng coù quaùn taâm, thì toäi troïng khoâng theå tieâu tröø
ñöôïc. Söï lyù phoái hôïp thi haønh môùi coù theå giaûi quyeát
vaán ñeà aáy vaäy.”
Coù choã noùi: Söï giôùi laø caùi goác cuûa Ba quaùn2
Cho neân noùi raèng: Thi-la (giôùi) thanh tònh thì
Tam-muoäi (ñònh) hieän tieàn. Neáu khoâng coù giôùi thì
vaán ñeà ñònh löïc cuûa theá gian khoâng coù, huoáng laø Ba
ñeá3. Noùi raèng Ñaïi thöøa khoâng caàn ñeán giôùi laø moät
ñeàu nhaàm vaäy. Noùi khoâng chaáp töùc laø trì maø khoâng
chaáp. Neáu baûo raèng khoâng trì maø goïi laø khoâng
2 Ba quaùn: Caùc nhaø Thieân Thai chuû tröông, goàm Khoâng quaùn,
Giaû quaùn vaø Trung quaùn.
3 Ba ñeá: Caùc nhaø Thieân Thai laäp ra goàm Khoâng ñeá, Giaû ñeá vaø
Trung ñeá, laø ñoái töôïng cuûa Ba quaùn.
chaáp töùc laø chaáp vaøo söï phaù hoaïi. Sao goïi laø khoâng
chaáp? Chaáp laáy söï thoï trì coøn khoâng coù, queân maát
söï thoï trì laáy ñaâu maø an laäp?
Nguyeân vaên noùi: Nay muoán baùc boû phöông phaùp
taùc phaùp saùm hoái thì ñoù khoâng phaûi laø trì giôùi.
Nhöng ñöùng veà maët söï töôùng cuûa giôùi, neáu ñaõ
khieám khuyeát thì lyù quaùn seõ döïa vaøo ñaâu? Lôïi duïng
thaät töôùng cuûa Ñaïi thöøa, ñeå roài giöõ laáy khoâng kieán
thuoäc veà aùc. Mình ñaõ nhaàm coøn laøm cho ngöôøi
nhaàm nöõa, ñoù laø ñieàu maát maùt khoâng phaûi nhoû.
Ñieàu ñoù caàn suy nghó! Ñieàu ñoù caàn suy nghó vaäy!
Nguyeân vaên vaán ñeà trò toäi chia laøm 6 phaàn:
1) Minh ñònh caùch trò toäi töù khí.
2) Minh ñònh caùch trò toäi Taêng taøn.
3) Minh ñònh caùch trò toäi Thaâu-lan-giaù.
4) Minh ñònh caùch trò toäi nheï.
5) Minh ñòch caùc phaùp Yeát-ma.
6) Minh ñònh caùch phuù baùt (uùp cheùn).
I. MINH ÑÒNH CAÙCH TRÒ TOÄI TÖÙ KHÍ
Phaàn thöù hai4 ghi:
Tyø-kheo Nan-ñeà bò ma caùm doã ñeán beân thaây cuûa
con ngöïa cheát roài phaïm haïnh baát tònh, nhöng hoaøn
toaøn khoâng coù taâm che giaáu. Tyø-kheo Nan-ñeà thöa
4 Khoâng phaûi phaàn hai, ngaøi Trí Huùc daãn nhaàm (Truøng trò tyø-
ni söï nghóa taäp yeáu 13, tr. 447c18, Vaïn 40n719). Töù phaàn luaät
55, phaàn thöù tö Ñieàu boä, tr. 972b11, Ñaïi 22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 167 168 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
vôùi caùc Tyø-kheo, caùc Tyø-kheo baïch leân ñöùc Theá
Toân. Ngaøi cho pheùp chö Taêng trao cho ñöông söï
giôùi Ba-la-di.
(Nghóa laø ngöôøi naøy ñaõ phaïm troïng toäi, töùc laø
ñaõ phaù huûy giôùi Ba-la-di. Nhöng hoaøn toaøn khoâng
coù taâm che giaáu toäi loãi, khoùc loùc, khoâng muoán xa lìa
aùo caø-sa. Cho neân ñöùc Phaät cho pheùp chuùng Taêng
hoøa hôïp, Baïch töù yeát-ma, trao laïi cho ñöông söï giôùi
Ba-la-di. Ñöôïc cuøng ôû vôùi chö Taêng, nhöng 35
quyeàn laøm thaày bò töôùc ñoaït troïn ñôøi).
Ñöông söï phaûi ba phen thaønh khaån caàu xin.
Chö Taêng vì ñöông söï Baïch töù yeát-ma trao giôùi Ba-
la-di cho ñöông söï. Sau khi trao laïi giôùi Ba-la-di,
ñöông söï phaûi tuøy thuaän phuïng haønh nhö sau:
1) Khoâng ñöôïc truyeàn giôùi Cuï tuùc cho ngöôøi.
2) Khoâng ñöôïc cho ngöôøi y chæ.
3) Khoâng ñöôïc nuoâi Sa-di.
4) Khoâng ñöôïc giaùo giôùi Tyø-kheo-ni.
5) Duø ñaõ sai ñi, khoâng ñöôïc ñeán daïy.
6) Khoâng ñöôïc thuyeát giôùi cho Taêng nghe.
7) Khoâng ñöôïc vaán ñaùp Tyø-ni trong chuùng Taêng.
8) Khoâng ñöôïc nhaän laøm chöùc tri söï do Taêng sai.
9) Khoâng ñöôïc nhaän laøm ngöôøi xöû ñoaùn vieäc cuûa
Taêng.
10) Khoâng ñöôïc nhaän laøm vò ñaïi dieän cho Taêng.
11) Khoâng ñöôïc sôùm mai vaøo tuï laïc toái môùi veà.
12) Phaûi gaàn guõi caùc Tyø-kheo.
13) Khoâng ñöôïc laân la vôùi ngoaïi ñaïo vaø baïch y.
14) Phaûi thuaän theo phaùp cuûa Tyø-kheo.
15) Khoâng ñöôïc noùi chuyeän theá tuïc.
16) Khoâng ñöôïc tuïng luaät giöõa chuùng, neáu khoâng
coù ngöôøi coù khaû naêng thì cho pheùp.
17) Khoâng ñöôïc phaïm toäi naøy laïi.
18) Khoâng ñöôïc phaïm toäi töông töï hay töø toäi naøy
sanh.
19) Khoâng ñöôïc ngaên chuùng Taêng taùc Yeát-ma.
20) Khoâng ñöôïc ngaên vò laøm phaùp Yeát-ma.
21) Khoâng ñöôïc nhaän toøa ngoài do Tyø-kheo thanh
tònh traûi.
22) Khoâng ñöôïc nhaän nöôùc röûa do Tyø-kheo thanh
tònh muùc.
23) Khoâng ñöôïc nhaän nöôùc uoáng do Tyø-kheo thanh
tònh ñöa.
24) Khoâng ñöôïc nhaän söï lau giaøy, guoác cuûa Tyø-
kheo khaùc.
25) Khoâng ñöôïc nhaän söï xoa chaø thaân do Tyø-kheo
khaùc.
26) Khoâng ñöôïc nhaän söï leã baùi cuûa Tyø-kheo thanh
tònh.
27) Khoâng ñöôïc nhaän söï ñöa röôùc cuûa Tyø-kheo
thanh tònh.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 169 170 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
28) Khoâng ñöôïc nhaän söï chaøo hoûi do Tyø-kheo
thanh tònh.
29) Khoâng ñöôïc nhaän baùt do Tyø-kheo thanh tònh
ñöa.
30) Khoâng ñöôïc nhaän y do Tyø-kheo thanh tònh
trao.
31) Khoâng ñöôïc cöû toäi Tyø-kheo thanh tònh hoaëc
öùc nieäm, töï ngoân trò.
32) Khoâng ñöôïc laøm nhaân chöùng vieäc cuûa ngöôøi.
33) Khoâng ñöôïc ngaên Tyø-kheo thanh tònh tuïng
giôùi.
34) Khoâng ñöôïc ngaên Tyø-kheo thanh tònh Töï töù.
35) Khoâng ñöôïc tranh luaän cuøng Tyø-kheo thanh
tònh.
Khi thuyeát giôùi vaø Yeát-ma, ngöôøi naøy ñeán hay
khoâng ñeán, chuùng Taêng khoâng phaïm toäi. Ñöông söï
taùi phaïm giôùi Ba-la-di thì phaûi dieät taãn. (khoâng cho
pheùp thoï hoïc giôùi Ba-la-di laàn thöù hai).
Caên baûn taïp söï ghi:
Ñeán khi naøo chöa ñoaïn heát phieàn naõo vaãn coøn
phaûi tuøy thuaän phuïng haønh. Khoâng thi haønh thì
maéc toäi. Sau khi chöùng quaû A-la-haùn thì khoûi phaûi
thi haønh.
Luaät Taêng kyø ghi:
Ngöôøi ñöôïc trao hoïc giôùi Ba-la-di naøy phaûi ngoài
sau taát caû vò Tyø-kheo vaø tröôùc taát caû Sa-di. Ngöôøi
naøy khoâng ñöôïc cuøng vôùi Tyø-kheo ôû chung phoøng
quaù ba ñeâm, vaø hoï ñoái vôùi Sa-di cuõng vaäy. Baát tònh
thöïc ñoái vôùi Tyø-kheo, ngöôøi naøy cuõng vaäy. Baát tònh
thöïc ñoái vôùi ngöôøi naøy thì Tyø-kheo cuõng theá.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Ngöôøi ñöôïc trao cho hoïc phaùp naøy, taát caû giôùi
phaùp do Phaät cheá ñeàu phaûi thoï haønh. Ngöôøi naøy
ñöôïc döï hai phaùp Yeát-ma laø Boá-taùt vaø Töï töù, nhöng
khoâng ñöôïc tính vaøo tuùc soá cuûa Taêng. (Nghóa laø khi
Yeát-ma Boá-taùt, caàn boán vò Tyø-kheo thanh tònh maø
chæ coù ba vò vaø moät vò hoïc phaùp naøy thì khoâng ñöôïc
taùc phaùp Yeát-ma Boá-taùt maø chæ ñoái thuù Boá-taùt maø
thoâi. Vaán ñeà Yeát-ma Töï töù caàn naêm ngöôøi cuõng
vaäy).
Ngoaøi ra taát caû caùc phaùp Yeát-ma cuûa Taêng
ngöôøi naøy ñeàu khoâng ñöôïc pheùp döï.
Kinh Tyø-ni maãu thuyeát minh:
Vò Tyø-kheo naøy sau khi ñöôïc pheùp Yeát-ma thì
goïi laø ngöôøi thanh tònh trì giôùi. Nhöng thaân naøy
khoâng ñöôïc lieãu sanh thoaùt töû cuõng khoâng ñöôïc
coâng ñöùc voâ laäu; Song ngaên chaën khoâng ñoïa vaøo ñòa
nguïc. Ví duï nhö laù caây khi ñaõ rôøi khoûi thaân caây roài
thì döùt khoaùt khoâng theå dính laïi ñöôïc.
Hoûi: Ngöôøi hoïc phaùp naøy theo nhö trong Caên
baûn taïp söï thì baûo hoï coù theå chöùng quaû; khi chöùng
quaû A-la-haùn roài thì khoûi phaûi haønh phaùp. Coøn
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 171 172 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
trong Tyø-ni maãu thì noùi khoâng theå chöùng quaû. Nhö
vaäy luaän cöù naøo ñuùng?
Ñaùp: Caên baûn taïp söï thì döïa vaøo söï thò hieän cuûa
Tyø-kheo Nan-ñeà neân baûo coù theå chöùng quaû. Coøn Tyø-
ni maãu thì döïa vaøo Phaät phaùp neân noùi vaán ñeà
chöùng quaû tuyeät nhieân khoâng coù phaàn. Chieác laù
ruïng roài maø dính laïi laø ñieàu voâ lyù. Ngöôøi taïo toäi
ñaâu khoâng rôïn loøng vôùi ñieàu naøy? “Taùc phaùp” saùm,
phaûi thoâng vôùi “Voâ sanh” saùm. Ngöôøi saùm hoái phaûi
heát söùc noã löïc môùi ñöôïc.
Luaät Thieän kieán noùi:
Daâm duïc vaø voïng ngöõ, töôùng traïng cuûa noù roõ
raøng deã thaáy, coøn hai giôùi saùt vaø ñaïo töôùng traïng
cuûa noù khoù thaáy. Vaán ñeà vi teá phaûi giaûi quyeát moät
caùch teá nhò môùi ñöôïc, khoâng neân döïa vaøo söï hoà
nghi cuûa ngöôøi ñôøi maø quyeát ñoaùn raèng oâng maéc toäi
Ba-la-di. Neân baûo hoï ñeán hoûi baäc thaày hay baïn
ñoàng hoïc, hoaëc ñeä töû… Tröôøng hôïp khaû nghi ngöôøi
aáy coù toäi thì baûo hoï tónh toïa trong phoøng, höôùng
daãn hoï töï quaùn töôûng. Neáu giôùi theå cuûa hoï khoâng
beänh hoaïn (khoâng oâ nhieãm) thì taâm cuûa hoï lieàn vaøo
ñònh ñöôïc. Neáu ngöôøi aáy giôùi theå bò phaù thì khoâng
theå coù ñöôïc ñònh taâm. Nhieân haäu döïa vaøo ñoù maø
quyeát ñoaùn vaäy.
Hoûi: Ngöôøi phaïm haïnh baát tònh hoaøn toaøn
khoâng
che giaáu, ñaëc bieät ñöôïc höôûng “cheá ñoä hoïc phaùp Ba-
la-di”, coøn ba giôùi troïng kia neáu phaïm maø khoâng
che giaáu, coù ñöôïc höôûng nhö vaäy khoâng?
Ñaùp: Ñaây laø ñieàu khoù noùi. Tuy nhieân thöû baøn
nhö sau: Nhö giôùi aên troäm, luaät ñònh ñuû naêm duyeân
thì thaønh phaïm:
1) Vaät cuûa ngöôøi khaùc.
2) Töôûng laø vaät cuûa ngöôøi khaùc.
3) Vôùi taâm troäm caép maø laáy.
4) Toái thieåu laø 5 tieàn.
5) Di chuyeån khoûi choã cuõ.
Giaù nhö coù moät Tyø-kheo tình côø thaáy moät ñoà
vaät cuûa ngöôøi, moùng taâm tham aùi, muoán troäm laáy,
vöøa dôøi khoûi choã cuõ thì thaønh troïng toäi. Theá roài vôùi
yù nieäm sau aên naên hoái haän, ñem ñeå laïi choã cuõ,
khoâng laáy. Ngöôøi aáy khoâng heà coù taâm che giaáu,
khaån tröông caàn caàu “hoïc phaùp Ba-la-di” thì vì sao
khoâng trao cho hoï? Coøn tröôøng hôïp ñaõ laáy vaät roài,
sau môùi phaùt loà maø voäi laïm duïng trao cho “hoïc
phaùp Ba-la-di” thì laøm sao khoâng chieâu laáy toäi loãi?!
Nhö giôùi saùt sanh, neáu muoán gieát ngöôøi naøy maø
nhaàm gieát ngöôøi khaùc. Tröôøng hôïp nhö vaäy, tuy
giôùi chöa maát nhöng luaät phaùp cuûa ñôøi coøn khoâng
dung tha, huoáng laø thoûa maõn loøng saùt thì duø khoâng
che giaáu, cuõng ñaâu coù theå trao cho “hoïc phaùp Ba-la-
di” ñöôïc. Tuy nhieân, döïa theo kinh Duy-ma vaø kinh
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 173 174 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Tònh nghieäp chöôùng cuõng chöa töøng coù moät ñöôøng
loái naøo khai thoâng?
Keá ñeán laø giôùi ñaïi voïng ngöõ, neáu vì lôïi döôõng coá
ñaïi voïng ngöõ thì laøm sao maø noùi laø khoâng coù taâm
che giaáu? Lyù ra khoâng cho pheùp ñieàu naøy. Tröôøng
hôïp vì maïng naïn hay phaïm haïnh naïn maø taïo taùc
ñaïi voïng ngöõ ñeå thoaùt naïn, theo sau ñoù ñeàu phaùt loà
caàu ai saùm hoái thì laøm sao ñöa hoï ñeán con ñöôøng
beá taéc ñöôïc?
Neân bieát caàn phaûi kheùo leùo laém môùi giaûi quyeát
ñöôïc vaán ñeà naøy. Ngöôøi khoâng coù aùi, khoâng saân,
khoâng sôï, khoâng si, môùi coù theå ñaûm nhieäm vieäc aáy.
Kinh Ñaïi nieát-baøn thuyeát minh:
Coù vò Tyø-kheo trì giôùi, oai nghi ñaày ñuû, hoä trì
Chaùnh phaùp, thaáy ngöôøi phaù hoaïi Chaùnh phaùp lieàn
xua ñuoåi, khieån traùch, trò phaït. Neân bieát, vò Tyø-
kheo aáy ñöôïc phöôùc voâ löôïng khoâng theå keå xieát.
Neáu coù vò Tyø-kheo goïi laø toát maø thaáy ngöôøi phaù
hoaïi Chaùnh phaùp khoâng xua ñuoåi, khieån traùch, cöû
toäi thì neân bieát ñoù laø keû oaùn cöøu trong Phaät phaùp.
Neáu phaïm töù troïng, taïo toäi nguõ nghòch, chính
mình bieát ñoù laø toäi troïng maø khoâng heà sôï seät, xaáu
hoå, khoâng chòu phaùt loà; ñoái vôùi Chaùnh phaùp cuûa
Phaät khoâng bao giôø coù taâm hoä trì hay xaây döïng,
cheâ bai khinh reõ, noùi naêng phaàn nhieàu laø toäi loãi.
Nhöõng haïng ngöôøi nhö vaäy, cuõng goïi laø haïng ngöôøi
ñang ñi ñeán ñaïo xieån ñeà. Hoaëc coù haïng ngöôøi noùi
raèng khoâng coù haït gioáng Phaät phaùp, thì hoï cuõng
ñöôïc goïi nhö treân vaäy.
(AÂm tieáng Phaïn laø Xieån-ñeå-ca, Hoa dòch laø
nhieàu tham vui thích trong sanh töû. Coù choã phieân
aâm laø A-xieån-ñeå-ca, Hoa dòch laø voâ duïc, töùc laø
khoâng öa thích caûnh Nieát-baøn, coù choã phieân aâm laø
A-ñieân-ñeå-ca, Hoa dòch laø cöïc aùc, töùc laø ñoaïn heát
caên laønh vaäy).
Hoûi: Theo luaät ñònh, Tyø-kheo phaïm khí, nhö caây
Ña-la bò chaët goác khoâng theå soáng laïi ñöôïc. Phaïm
vaøo thieân thöù hai cuõng phaûi bieät giam, YÙ hyû, roài
giöõa 20 vò Taêng xuaát toäi. Cho ñeán phaïm AÙc taùc coøn
phaûi ñoái thuù saùm hoái môùi ñöôïc trong saïch. Taïi sao
trong kinh Ñaïi Phaät ñaûnh noùi raèng: Neáu taïo nguõ
nghòch voâ giaùn troïng toäi, vaø phaïm töù khí, baùt khí,
tuïng chuù naøy taát caû toäi phaïm ñeàu ñöôïc tröø saïch
khoâng coøn moät maûy may naøo soùt laïi? Caùc ñöùc Phaät,
Boà-taùt khoâng nhöõng khoâng coi keû ñoù laø ngöôøi coù toäi
maø coøn ban coâng ñöùc cho hoï nöõa; hoï seõ chöùng Voâ
sanh nhaãn. Cöù theo ñoù maø xeùt thì khoâng luaän toäi
aáy lôùn hay nhoû, chæ caàn tuïng chuù chöù khoâng heà coù
vaán ñeà ñoái vôùi ngöôøi khaùc phaùt loà chi caû. Kinh vaø
luaät coù söï maãu thuaãn nhau nhö theá, laøm sao giaûi
thích cho thoâng?
Ñaùp: Haøo quang taäp trung taïi nhuïc keá cuûa ñöùc
Phaät, töø ñoù tuyeân noùi nhöõng aâm thanh vi dieäu, goïi
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 175 176 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
ñoù laø chuù taâm, cuõng goïi laø taâm chuù. Töùc laø tuyeân
thuyeát tam-muoäi Thuû laêng nghieâm vöông moät caùch
kín ñaùo. Theo Hieån giaùo maø nhaän xeùt nhöõng lôøi
daïy doã cuûa Phaät luùc ban ñaàu, tröïc tieáp traû lôøi
nhöõng caâu hoûi, lôøi noùi thaúng cuûa ñaùy loøng, khoâng
heà coù töôùng uûy khuùc (göôïng theo). Ñoâi khi noùi toäi
thì khoâng coù lôùn nhoû, khoâng caàn phaùt loà ñoái vôùi
ngöôøi khaùc, neáu khoâng theá thì ñaõ traùi vôùi ñöôøng
höôùng cuûa Nhö Lai laøm sao hôïp vôùi voâ thöôïng chuù
taâm ñöôïc? Trong kinh nhaèm hieån baøy coâng naêng
thaàn löïc cuûa maät aán, cho neân noùi raèng: khoâng toäi
naøo khoâng tieâu dieät5. Khoâng nhöõng kinh naøy noùi
nhö vaäy maø caû kinh Toân thaéng, Ñaïi bi, Phöông
ñaúng, caùc thaàn chuù, cho ñeán Tam thaäp nguõ Phaät,
Nguõ thaäp tam Phaät, Nguõ thieân nguõ baùch Phaät
danh, caùc kinh cuõng ñeàu coù noùi nghóa naøy. Muïc
ñích chính laø vì chuùng sanh hoaëc nghieäp chöôùng
ngaïi saâu daøy, khoâng bieát vaán ñeà taïo toäi laø khoù
ñieàu, khoù phuïc, khoù dieät, khoù tröø, cho neân luaät bò
beá taéc trong caùch nghieâm trò. ÔÛ ñaây, kinh, chuù môû
ra moät con ñöôøng môùi ñeå cöùu vaõn. Moät beân loaïi boû,
moät beân thu duïng, ñeàu coù chöùc naêng cuûa noù. Laøm
cho ngöôøi chöa taïo toäi khoâng daùm taïo, ngöôøi ñaõ taïo
toäi laïi ñöôïc dieät tröø. Ta coù theå goïi ñaây laø vì moät
loøng töø bi toät ñænh, moät phöông tieän nhieäm maàu.
5 Neân xem Yeát-ma chæ nam, chöông thöù 14, nôi ñeà muïc “Saùm
hoái luïc tuï” ñeå soi saùng vaán ñeà Hieån giaùo vaø Maät giaùo naøy.
Giaû nhö khoâng coù luaät cheá thì ngoâi truï trì Taêng baûo
khoâng ñöôïc toân troïng. Vì giaû nhö khoâng coù kinh,
chuù thì chuùng sanh seõ bò sa ñoïa vónh vieãn vì toäi
chöôùng. “Töù taát” kheùo bao dung töø nôi kim khaåu
tuyeân thuyeát ra, ñaâu cho pheùp ta voïng sanh söï
nhaän xeùt leäch laïc ö?
II. MINH ÑÒNH PHAÙP TRÒ TOÄI TAÊNG TAØN
Phaàn thöù ba6 thuyeát minh:
Phaïm toäi Taêng taøn maø che giaáu, thì tuøy theo
thôøi gian che giaáu trò toäi phuù taøng (che giaáu).
Ñöông söï phaûi ñeán tröôùc Taêng, maëc y troáng vai
maët, côûi guoác deùp, ñaûnh leã döôùi chaân chö Taêng,
chaép tay, quyø goái taùc baïch:
‚Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Toâi Tyø-kheo…
phaïm toäi Taêng taøn maø che giaáu. Toâi Tyø-kheo…
phaïm toäi Taêng taøn, tuøy theo thôøi gian che giaáu,
nay ñeán tröôùc Taêng caàu xin Yeát-ma toäi che giaáu,
baèng thôøi gian ñaõ che giaáu. Cuùi xin Taêng ban cho
toâi Yeát-ma toäi phuù taøng nhö thôøi gian ñaõ che giaáu.
Cuùi xin Taêng thöông xoùt toâi, thöông xoùt toâi!” (Caàu
xin nhö vaäy 3 laàn. Taêng neân Baïch töù yeát-ma ban
cho).
(Neáu che giaáu moät ngaøy thì haønh phaùp ‚bieät
truù‛ moät ngaøy. Neáu che giaáu hai ngaøy thì haønh
phaùp ‚bieät truù‛ hai ngaøy. Cho ñeán naêm ngaøy, möôøi
6 Töù phaàn luaät 45, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä ngöôøi, tr. 898c07, Ñaïi
22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 177 178 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
ngaøy, nöûa thaùng, moät thaùng, nöûa naêm, moät naêm
v.v… cuõng vaäy).
Trong thôøi gian haønh phaùp phuù taøng (bieät truù)
phaïm troïng toäi trôû laïi, thì phaûi caàu xin phaùp Baïch
töù yeát-ma taùc phaùp trò toäi che giaáu theo ngaøy ñaõ
phaïm tröôùc.
(Nghóa laø khi chính thöùc haønh phaùp ‚bieät truù‛
laïi phaïm toäi Taêng taøn thì tröôùc ñoù ñaõ haønh phaùp
bieät truù ñöôïc bao nhieâu ngaøy ñeàu bò huûy boû, phaûi
xin Taêng huûy boû, phaûi xin Taêng haønh phaùp bieät truù
laïi nhö soá ngaøy ñaõ phaïm tröôùc kia).
Haønh phaùp bieät truù roài caàn phaûi xin saùu ñeâm
Ma-na-ñoûa (yù hyû) Baïch töù yeát-ma. Haønh saùu ñeâm yù
hyû roài, keá ñeán Baïch töù yeát-ma xin xuaát toäi.
Tröôøng hôïp phaïm toäi Taêng taøn maø khoâng che
giaáu thì chæ xin saùu ñeâm Ma-na-ñoûa (yù hyû). Haønh
saùu ñeâm yù hyû xong xin xuaát toäi. Trong thôøi gian
haønh Ma-na-ñoûa laïi phaïm troïng toäi phaûi xin phaùp
Ma-na-ñoûa boån nhaät trò (ñoàng nghóa nhö phaùp phuù
taøng boån nhaät trò ñaõ giaûi thích). Haønh phaùp xong
caàu xin phaùp xuaát toäi.
Tröôøng hôïp phaïm nhieàu toäi Taêng taøn, hoaëc che
giaáu moät ñeâm, hoaëc che giaáu möôøi ñeâm, cho pheùp
chung laïi taùc phaùp caàu xin nhieàu toäi Taêng taøn, che
giaáu möôøi ñeâm Baïch töù yeát-ma. Keá ñeán cho haønh
saùu ñeâm Ma-na-ñoûa, roài xuaát toäi.
Tröôøng hôïp phaïm hai toäi Taêng taøn ñeàu che giaáu
caû hai toäi. Hoaëc nhôù moät toäi, khoâng nhôù moät toäi.
Hoaëc nghi ngôø moät toäi, moät toäi khoâng nghi. Hoaëc
bieát moät toäi, moät toäi khoâng bieát. Hoaëc noùi moät toäi,
moät toäi khoâng noùi… Neân tuøy theo choã nhôù, choã bieát
(bieát töùc laø khoâng nghi), choã noùi maø cho taùc phaùp
Yeát-ma toäi che giaáu. Sau ñoù nhôù laïi, bieát laïi, noùi
laïi, thì cuõng neân tuøy theo choã phaïm maø cho taùc
phaùp Yeát-ma toäi che giaáu. Che giaáu hai thaùng nhôù
moät thaùng, khoâng nhôù moät thaùng v.v… cuõng nhö
vaäy.
Tröôøng hôïp phaïm hai toäi Taêng taøn roài thoâi tu,
sau ñoù tu laïi vaø thoï Ñaïi giôùi (Ni khoâng coù tröôøng
hôïp naøy), hoaëc tröôùc sau ñeàu che giaáu, hoaëc tröôùc
che giaáu, sau khoâng che giaáu, hoaëc tröôùc phaùt loà
sau laïi che giaáu. Tuøy theo thôøi gian che giaáu maø taùc
phaùp Yeát-ma phuù taøng. Hoaëc tröôùc sau ñeàu khoâng
che giaáu (phaùt loà) thì chæ cho phaùp Ma-na-ñoûa.
Haønh phaùp xong, cho phaùp xuaát toäi.
Tröôøng hôïp che giaáu moät toäi, khoâng che giaáu
moät toäi, v.v… cuõng goàm ñuû nhö boán caâu treân. Nhôù
moät, khoâng nhôù moät v.v… cuõng ñeàu goàm ñuû boán caâu
nhö vaäy. Khi xin phaùp phuù taøng (noùi moät toäi,
khoâng noùi moät toäi) cuõng goàm ñuû boán caâu nhö vaäy.
Khi thi haønh phaùp phuù taøng, cho ñeán haønh
phaùp Ma-na-ñoûa roài, ñeàu goàm ñuû 20 caâu nhö vaäy.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 179 180 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Laøm Sa-di roài trôû laïi thoï Ñaïi giôùi, 100 caâu cuõng
nhö vaäy.
Ñieân cuoàng loaïn taâm, ñau naõo, ñeàu goàm ñuû 100
caâu cuõng nhö vaäy. Taêng taùc phaùp trao cho caùc toäi:
khoâng nhaän thaáy, khoâng chòu saùm hoái, khoâng boû aùc
kieán, ñeàu cuõng goàm ñuû 100 caâu nhö vaäy.
Hình ñoà moãi 4 caâu, 20 caâu, cho ñeán 100 caâu sau:
1) Hình ñoà 4 caâu: Giaáu moät toäi, khoâng giaáu moät toäi.
Tröôùc phaïm hai toäi, giaáu moät
toäi, khoâng giaáu moät toäi.
Thoâi tu, laïi thoï Cuï tuùc.
- Tröôùc giaáu moät ,khoâng giaáu moät.
- Caû hai ñeàu khoâng giaáu
- Caû hai ñeàu giaáu.
- Tröôùc giaáu sau khoâng,
- Tröôùc khoâng sau giaáu.
2) Hình ñoà 4 caâu: Nhôù moät toäi, khoâng nhôù moät toäi.
Tröôùc phaïm hai toäi, nhôù moät
toäi, khoâng nhôù moät toäi.
Thoâi tu, laïi thoï Cuï tuùc.
- Tröôùc nhôù moät, khoâng nhôù moät.
- Caû hai ñeàu khoâng nhôù.
- Caû hai ñeàu nhôù.
- Tröôùc nhôù sau khoâng
- Tröôùc khoâng sau nhôù.
3) Hình ñoà 4 caâu: Nghi moät toäi, khoâng nghi moät toäi.
Tröôùc phaïm hai toäi, nghi moät
toäi, khoâng nghi moät toäi.
Thoâi tu, laïi thoï Cuï tuùc.
- Tröôùc nghi moät, khoâng nghi moät.
- Caû hai ñeàu khoâng nghi.
- Caû hai ñeàu nghi.
- Tröôùc nghi sau khoâng,
- Tröôùc khoâng sau nghi.
4) Hình ñoà 4 caâu: Bieát moät toäi, khoâng bieát moät toäi.
Tröôùc phaïm hai toäi, bieát moät
toäi,
khoâng bieát moät toäi.
Thoâi tu, laïi thoï Cuï tuùc.
- Tröôùc bieát moät, khoâng bieát moät.
- Caû hai ñeàu bieát.
- Caû hai ñeàu khoâng bieát.
- Tröôùc khoâng bieát sau bieát,
- Tröôùc bieát sau khoâng.
5) Hình ñoà 4 caâu: Khi xin phuù taøng noùi moät khoâng noùi moät.
Phaïm hai toäi, ñeán tröôùc Taêng,
xin phaùp phuù taøng, noùi moät
khoâng noùi moät.
Thoâi tu, trôû laïi thoï Cuï tuùc
- Tröôùc noùi moät, khoâng noùi moät.
- Caû hai ñeàu noùi.
- Caû hai ñeàu khoâng noùi.
- Tröôùc khoâng noùi sau noùi.
- Tröôùc noùi sau khoâng noùi.
Naêm hình ñoà tröôùc, moãi hình ñoà coù 4 caâu, coäng
laïi thaønh 20 caâu. Ñaây laø öôùc ñònh töø khi phaïm toäi
cho ñeán khi xin toäi phuù taøng, thoâi tu ñeå trình baøy.
Laïi coù tröôøng hôïp khi thi haønh phaùp phuù taøng, thoâi
tu. Haønh phaùp phuù taøng roài, thoâi tu. Khi haønh Ma-
na-ñoûa, thoâi tu. Haønh Ma-na-ñoûa roài, thoâi tu, cuõng
ñeàu ñuû 20 caâu, goàm caû tröôùc, coäng thaønh 100 caâu,
thoâi tu. Ñeå lieät keâ baûy vieäc cuûa Sa-di cuõng ñeàu coù
100 caâu. Duøng hình ñoà trình baøy sau ñaây:
Khi xin toäi phuù taøng Giaáu moät, khoâng giaáu moät, boán caâu.
Khi haønh toäi phuù taøng Xaû giôùi, Nhôù 1, khoâng nhôù moät, boán caâu.
Haønh toäi phuù taøng roài hoaøn tuïc, Nghi 1, khoâng nghi moät, boán caâu.
Khi haønh phaùp yù hyû thoï giôùi Bieát 1, khoâng bieát moät, boán caâu.
Haønh phaùp yù hyû roài laïi. Noùi 1, khoâng noùi moät, boán caâu.
Hình ñoà 700 caâu :
- Phaïm toäi, ñeán xin Giaáu moät, khoâng giaáu moät, boán caâu
toäi phuù taøng. Xaû Cuï laøm Sa-di
- Khi haønh toäi phuù Ñieân cuoàng Nhôù moät, khoâng nhôù moät, boán caâu
taøng. Taâm loaïn
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 181 182 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
- Haønh toäi phuù taøng Ñau naõo böùc baùch Nghi moät, khoâng nghi moät, boán
caâu
roài. Khoâng nhaän toäi
- Khi haønh phaùp yù Khoâng saùm hoái Bieát moät, khoâng bieát moät, boán caâu
hyû. Khoâng boû aùc kieán
- Haønh phaùp yù hyû Noùi moät, khoâng noùi moät, boán caâu
roài
Trong moät caâu: “Xaû Cuï laøm Sa-di” ôû tröôùc bao
goàm naêm thôøi kyø. Trong moãi thôøi, ôû sau goàm giaáu
moät khoâng giaáu moät v.v… moãi moãi coù boán caâu.
Trong moät thôøi goàm naêm laàn boán caâu thaønh 20 caâu.
Trong naêm thôøi, moãi thôøi coù 20 caâu thaønh 100 caâu.
Töùc laø xaû Cuï giôùi laøm Sa-di, trôû laïi thoï Cuï tuùc.
Trong 100 caâu ñaây sai khaùc khoâng ñoàng. Caàn phaûi
tuøy töøng tröôøng hôïp moät giaûi quyeát, taùc phaùp Yeát-
ma vaäy. Tröôøng hôïp ñieân cuoàng ba chöùng beänh, sau
khi heát beänh ñeàu coù 100 caâu. Khoâng nhaän toäi v.v…
ba tröôøng hôïp, sau khi xin giaûi taãn ñöôïc roài cuõng
ñeàu coù 100 caâu, coäng thaønh 700 caâu.
Tröôøng hôïp khi haønh phaùp phuù taøng thoâi tu.
Hoaëc luùc taùc phaùp boån nhaät trò thoâi tu. Hoaëc laø
haønh phaùp phuù taøng roài thoâi tu. Hoaëc khi haønh
phaùp Ma-na-ñoûa roài thoâi tu. Hoaëc haønh phaùp roài
thoâi tu, sau trôû laïi thoï Cuï tuùc giôùi ñeàu tuøy theo moãi
tröôøng hôïp maø taùc phaùp. Laøm Sa-di v.v… ñeàu coù 5
caâu cuõng vaäy.
Hình ñoà caâu 5:
Thoâi tu roài trôû laïi thoï giôùi Cuï tuùc.
Khi haønh phuù taøng. Thoâi tu laøm - Cho tieáp tuïc haønh phuù
taøng.
Taùc phaùp boån nhaät trò ngöôøi ñôøi, - Laøm phaùp boån nhaät trò.
Haønh phuù taøng roài. Thoï giôùi - Laøm phaùp Ma-na-ñoûa.
Khi haønh yù hyû Cuï tuùc laïi - Tieáp tuïc haønh yù hyû.
Haønh yù hyû roài - Cho xuaát toäi.
Laøm Sa-di thoï giôùi Cuï tuùc laïi cuõng ñoàng nhö 5
caâu naøy. Ñieân cuoàng, taâm loaïn, ñau naõo, böùc baùch,
taâm thaàn oån ñònh laïi cuõng ñeàu ñoàng nhö 5 caâu naøy.
Khoâng nhaän toäi, khoâng saùm hoái, khoâng boû aùc kieán,
ñöôïc giaûi Yeát-ma roài cuõng ñeàu ñoàng nhö 5 caâu naøy.
Coâng thaønh 40 caâu.
Tröôøng hôïp phaïm toäi Taêng taøn maø töôûng laø
phaïm toäi khí roài che giaáu, hay goïi laø phaïm toäi Ba-
daät-ñeà cho ñeán toäi aùc thuyeát roài che giaáu. Ñöông söï
neân laøm phaùp saùm Ñoät-kieát-la, roài xin Taêng trao
cho phaùp Ma-na-ñoûa. Tröôøng hôïp phaïm Ba-daät-ñeà
maø goïi laø phaïm toäi khí v.v… che giaáu. Tröôùc heát
neân taùc phaùp saùm Ñoät-kieát-la, sau ñoù nhö phaùp maø
saùm. Tröôøng hôïp phaïm Taêng taøn, coù yù nghó laø toäi
Taêng taøn roài che giaáu, neân taùc phaùp saùm Ñoät-kieát-
la roài trao cho phaùp Yeát-ma che giaáu.
Tröôøng hôïp phaïm Taêng taøn, khoâng nhôù phaïm
bao nhieâu laàn vaø bao nhieâu ngaøy. Hoaëc nhôù phaïm
bao nhieâu laàn maø khoâng nhôù soá löôïng ngaøy ñaõ
phaïm thì ñeàu trao cho toäi Taêng taøn phuù taøng keå töø
khi khoâng coøn thanh tònh veà sau. Neáu nhôù soá ngaøy,
khoâng nhôù phaïm bao nhieâu laàn neân döïa theo soá
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 183 184 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
ngaøy nhôù ñoù maø trao cho phaùp phuù taøng. Neáu nghi
hay khoâng nghi v.v… cuõng nhö vaäy.
Tröôøng hôïp trong khi haønh phaùp Ma-na-ñoûa
phaïm toäi laïi maø che giaáu, neân trao cho phaùp Ma-
na-ñoûa, tieáp theo cho phaùp boån nhaät trò, sau ñoù môùi
xuaát toäi.
Trong thôøi gian ñang haønh phaùp phuù taøng cho
ñeán khi xuaát toäi v.v… khoâng neân chen vaøo taùc phaùp
Yeát-ma phuù taøng, boån nhaät trò, Ma-na-ñoûa, hay
tính ñuû 20 vò ñeå xuaát toäi.
Tyø-kheo ñang haønh phaùp che giaáu coù taùm
tröôøng hôïp khoâng ñöôïc tính (thaát daï) maø laïi maéc
toäi Ñoät-kieát-la.
(Tröôøng hôïp naøo, vaên sau seõ noùi roõ. Trong taùm
tröôøng hôïp naøy caàn phaûi taùc baïch, neáu khoâng taùc
baïch thì ngaøy aáy khoâng ñöôïc goïi laø ngaøy haønh bieät
truï, phaûi saùm toäi Ñoät-kieát-la roài haønh phaùp bieät
truï, boå tuùc laïi ngaøy ñoù).
Taùm tröôøng hôïp khoâng ñöôïc tính (thaát daï) nhö
sau:
1) Ñeán chuøa khaùc maø khoâng baïch.
2) Khaùch Tyø-kheo ñeán maø khoâng baïch.
3) Coù vieäc caàn ra ngoaøi giôùi maø khoâng baïch.
4) Trong chuøa coù ngöôøi ñi taûn boä maø khoâng
baïch.
5) Laâm beänh khoâng nhôø ngöôøi baïch ñeå nghæ.
6) Hai, ba ngöôøi cuøng nguû moät phoøng.
7) ÔÛ nôi truù xöù khoâng coù Tyø-kheo.
8) Ngaøy thuyeát giôùi khoâng baïch.
Ñöông söï ñaày ñuû oai nghi, baïch nhö vaày:
‚Xin Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe cho! Toâi Tyø-kheo
… phaïm toäi Taêng taøn maø che giaáu. Toâi Tyø-kheo
teân… theo nhö thôøi gian che giaáu, ñeán tröôùc Taêng
xin phaùp Yeát-ma soá ngaøy che giaáu. Taêng ñaõ trao
cho toâi Yeát-ma theo soá ngaøy che giaáu. Toâi Tyø-kheo
teân…. ñaõ haønh phaùp bao nhieâu ngaøy, coøn bao nhieâu
ngaøy chöa haønh phaùp. Kính trình Ñaïi ñöùc bieát
cho: Toâi laø ngöôøi ñang haønh phaùp toäi che giaáu.‛
Tröôøng hôïp haønh Ma-na-ñoûa phaûi nguû cuøng
Taêng haøng ngaøy thöa nhö vaäy.
Tröôøng hôïp ngaøy Boá-taùt maø ngöôøi haønh saùm
yeáu ñuoái, nhieàu xaáu hoå, neân ñeán tröôùc vò Tyø-kheo
thanh tònh thöa raèng:
- Ñaïi ñöùc Thöôïng toïa bieát cho, hoâm nay toâi xin
taïm ngöng haønh phaùp saùm, nhö chö Taêng ñaõ daïy
baûo. Neáu khi naøo muoán haønh phaùp laïi, neân ñeán
tröôùc vò Tyø-kheo thanh tònh thöa raèng:
“Hoâm nay toâi vaâng theo söï daïy baûo cuûa chö
Taêng xin phuïng haønh laïi phaùp saùm.”
Trong Caên baûn baùch nhaát yeát-ma noùi:
Nhö khi haønh phaùp bieán truï (töùc bieät truï), hay
khi haønh phaùp Ma-na-ñoûa, nghe coù Tyø-kheo laø
ngöôøi taùnh thích gaây goå, öa bình phaåm, hoaëc haïng
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 185 186 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
ngöôøi khoâng bieát xaáu hoå, löôøi bieáng muoán ñeán nôi
truù xöù aáy, neân ñoái vôùi moät Tyø-kheo xin xaû vaán ñeà
haønh phaùp ñoù. Khi ngöôøi ñoù ñi roài, trôû laïi ñeán vò
Tyø-kheo thieän tònh xin thoï phaùp aáy laïi.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Tyø-kheo haønh phaùp bieät truï, muoán ñi xa neân xaû
roài môùi ñi. Ñöông söï ñeán nôi moät vò Tyø-kheo nhö
phaùp thöa:
“Ñaïi ñöùc nghe cho! Toâi nay xaû phaùp bieät truï,
sau seõ thi haønh laïi…” (noùi nhö vaäy 3 laàn).
Tröôøng hôïp khoâng xaû maø ñi, treân ñöôøng ñi thaáy
Tyø-kheo neân töï noùi:
“Ñaïi ñöùc, toâi Tyø-kheo…. haønh phaùp bieät truï ñaõ
ñöôïc bao nhieâu ngaøy, coøn bao nhieâu ngaøy, xin Ñaïi
ñöùc ghi nhaän cho.”
Neáu xaû bieät truï ñeán choã khaùc neân caàu xin Taêng
nôi ñoù haønh bieät truï laïi. Taêng nôi ñoù neân chaáp
thuaän.
Tröôøng hôïp coù Tyø-kheo khi ñang haønh phaùp
bieät truï hoaëc phaùp Ma-na-ñoûa hoaëc phaùp A-phuø-a-
na (xuaát toäi) bò maïng chung. Caùc Tyø-kheo hoûi Phaät:
Caùc Tyø-kheo ñoù khi maïng chung coù ñuû giôùi hay bò
phaù giôùi? Phaät daïy: Caùc Tyø-kheo ñoù ñeàu laø Tyø-kheo
ñuû giôùi.
Luaät nhieáp thuyeát minh:
Coù saùu haïng ngöôøi phaïm caùc lôøi giaùo huaán, thì
neân ñoái vôùi vò Tyø-kheo noùi leân lôøi noùi xin tröø toäi
thì ñöôïc goïi laø thanh tònh:
1) Ngöôøi thoï trì taïng Toâ-ñaùt-la (Kinh).
2) Ngöôøi thoï trì heát taïng Tyø-naïi-da (Luaät)
3) Ngöôøi thoï trì heát taïng Ma-ñieät-lyù-ca (Luaän).
4) Ngöôøi coù taùnh xaáu hoå toät ñoä, neáu noùi ñeán toäi
hoï phaïm, hoï oâm loøng hoå theïn coù theå cheát.
5) Vò Thöôïng toïa cao tuoåi nhaát trong chuùng.
6) Vò coù phöôùc ñöùc lôùn.
Saùu haïng ngöôøi naøy khi bò trò phaït coù aûnh
höôûng khoâng toát. Tröôøng hôïp hoï coù phaïm toäi thì hoï
quyeát taâm chaám döùt toäi, theà khoâng taùi dieãn. Hoï xaáu
hoå heát söùc, khoâng bao giôø xem thöôøng, cho neân tröø
ñöôïc toäi. Tröôøng hôïp phaïm caùc lôøi giaùo huaán veà toäi
maø thuoäc “baát coäng” thì khi caên chuyeån, toäi aáy cuõng
dieät luoân.
(Baát coäng laø trong 13 ñieàu cuûa Tyø-kheo: 1. Loäng
aâm, 2. Xuùc nöõ, 3. Thoâ ngöõ, 4. Thaùn thaân, 5. Khoâng
chuû laøm phoøng ôû, 6. Coù chuû laøm phoøng ôû. Taát caû
nhöõng ñieàu aáy Ni khoâng gioáng vôùi Tyø-kheo, neân goïi
laø baát coäng).
Trong Thaäp tuïng tyø-ni töïa thuyeát minh:
Vò Thöôïng toïa phaïm toäi Taêng taøn, khi ñaõ haønh
phaùp Ma-na-ñoûa, laøm cho ngöôøi sanh taâm baát tín.
Vò aáy neân khôûi yù nghó: Töø nay khoâng bao giôø ñeå
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 187 188 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
phaïm laïi, thì lieàn ñöôïc thanh tònh. Vò Ñaïi ñöùc
nhieàu ngöôøi bieát cuõng vaäy. Ngöôøi naøo coù yù nghó:
Thaø thoâi tu chöù khoâng haønh phaùp Ma-na-ñoûa, cuõng
vaäy. Vò Tyø-kheo beänh söùc yeáu khoâng theå haønh phaùp
Ma-na-ñoûa, cuõng vaäy. Coù moät vò Tyø-kheo phaïm toäi
Taêng taøn, khoâng ñuû chuùng 20 ngöôøi, muoán ñeán truù
xöù khaùc saùm hoái, treân ñöôøng ñi gaëp giaëc ñoaït
maïng. Laïi coù moät Tyø-kheo phaïm toäi Taêng taøn,
chuùng khoâng thanh tònh, muoán ñeán truù xöù kia saùm
hoái, treân ñöôøng ñi gaëp giaëc ñoaït maïng. Nhöõng
ngöôøi nhö vaäy maø khôûi yù nieäm “nhö phaùp saùm hoái”
lieàn ñöôïc thanh tònh, khoâng ñoïa aùc ñaïo.
(Coù saùu haïng ngöôøi ‘tröôøng hôïp’ ñöôïc aùp duïng
caùch saùm hoái ñoù: 1. Baäc Thöôïng toïa, 2. Baäc Ñaïi
ñöùc, 3. Ngöôøi hoå theïn, 4. Ngöôøi beänh yeáu, 5. Khoâng
ñuû chuùng, 6. Chuùng khoâng thanh tònh).
Khoâng neân aùp duïng moät caùch sai quaáy vaø coù söï
kieâu haõnh. Tröôøng hôïp maïo nhaän töï doái gaït mình
thì toäi traïng khoâng theå tröø ñöôïc. Coát yeáu laø phaûi
tham vaán saâu roäng nhöõng vò hieåu roõ veà luaät môùi coù
theå quyeát ñoaùn ñöôïc.
Hoûi: Luaät nhieáp goïi saùu haïng ngöôøi aáy laø con
maét cuûa ngöôøi, trôøi, laø thuû laõnh trong chuùng cho
neân xem toäi Ñoät-kieát-la cuøng vôùi toäi töù khí (Ba-la-
di) baèng nhau. Nay phaïm thoâ toäi maø theå taát nhö
ñaây thì ñoái vôùi caùc hoïc xöù khaùc coù gì trôû ngaïi
khoâng?
Ñaùp: Ñoù laø baäc thuû laõnh trong Taêng, töï nhieân
vaán ñeà khinh troïng khoâng theå thieáu soùt. Chæ vì taäp
khí phieàn naõo quaù maïnh, hoaëc ngaãu nhieân vi phaïm
phaùp tònh, moät khi töï noùi leân söï aên naên töùc laø laät
ngöôïc laïi ñöôïc taát caû söï nghi ngôø. Töï theä vónh vieãn
khoâng khi doái. Caùc phaùp saùm naøy, voán noù khoâng
cho pheùp kieâu haõnh töï khi, ñaâu coù theå voäi cho raèng
khoâng coù ngaïi ö?
III. MINH ÑÒNH PHAÙP TRÒ TOÄI THAÂU LAN GIAÙ
Luaät Thaäp tuïng thuyeát minh:
Töø toäi Ba-la-di sanh ra, ôû möùc ñoä quan troïng goïi
laø troïng Thaâu-lan-giaù. Toäi naøy phaûi ñoái tröôùc taát caû
Taêng maø saùm hoái ñeå tröø dieät.
(Nhö giôùi daâm: hai thaân ñaõ chaïm nhau maø nam
caên chöa vaøo trong nöõ caên. Giôùi troäm: ñaõ quyeát
ñònh laáy 5 tieàn maø chöa di chuyeån khoûi choã cuõ.
Giôùi saùt: gieát ñuùng ñoái töôïng maø ngöôøi aáy chöa
cheát. Giôùi voïng: doái noùi laø chöùng quaû maø noùi khoâng
roõ raøng).
Töø toäi Ba-la-di sanh ra, ôû möùc ñoä khoâng quan
troïng goïi laø khinh Thaâu-lan-giaù.
(Nhö giôùi daâm: höôùng vaøo nhau maø chöa xuùc
chaïm. Giôùi troäm: ñaõ rôø ñeán vaät ñaùng giaù maø chöa
ñònh laáy, hay laø ñònh laáy vaät thöôøng maø chöa dôøi
khoûi choã cuõ. Giôùi saùt: vöøa chuaån bò maø chöa laøm
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 189 190 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
thöông toån keû khaùc. Giôùi voïng ngöõ: chöa noùi ra
thaønh lôøi maø chaám döùt yù nghó ñoù).
Töø toäi Taêng taøn sanh ra, ôû möùc ñoä quan troïng
goïi laø troïng Thaâu-lan-giaù.
(Giôùi loäng aâm: tinh chöa xuaát maø ñình chæ. Giôùi
xuùc chaïm thaân nöõ: moät beân coù y moät beân khoâng coù
y. Giôùi thoâ ngöõ vaø giôùi ñoøi hoûi cung phuïng söï daâm
daät: noùi khoâng roõ raøng. Giôùi laøm mai: khoâng nhaän
lôøi, nhöng ñeán noùi roài trôû laïi traû lôøi. Giôùi caát phoøng
lôùn, phoøng nhoû: laøm maø chöa xong. Giôùi saân giaän
phæ baùng: noùi maø khoâng roõ raøng. Giôùi phaù Taêng
chuû, phaù Taêng baïn, maéng Taêng, baát thoï giaùn
‘khoâng nhaän loãi can giaùn’ cho ñeán luùc Taêng taùc
phaùp Yeát-ma môùi boû, ñeàu goïi laø troïng phöông tieän).
Nhöõng toäi naøy phaûi ra ngoaøi giôùi, ñoái tröôùc boán
vò Tyø-kheo saùm hoái ñeå tröø dieät.
Töø toäi Taêng taøn sanh ra, vôùi möùc ñoä khoâng
quan troïng, goïi laø khinh Thaâu-lan-giaù. Toäi naøy ñoái
tröôùc moät vò Tyø-kheo saùm hoái ñeå tröø dieät.
(Laáy tay caàm nam caên maø chöa loäng. Xuùc chaïm
nhau maø hai beân ñeàu coù y. Noùi thoâ vaø ñoøi cung
phuïng maø noùi chöa thaønh lôøi lieàn chaám döùt. Moâi
giaù, ñeán noùi maø khoâng trôû laïi traû lôøi. Ñaïi phoøng,
tieåu phoøng ñaõ quy ñònh maø chöa laøm. Saân giaän phæ
baùng, chöa noùi ra lôøi lieàn thoâi. Phaù Taêng cho ñeán
aùc taùnh, môùi vöøa baïch Taêng lieàn boû ñeàu goïi laø toäi
khinh phöông tieän).
Toäi töø ñaây sanh cuõng goïi laø phöông tieän lan,
cuõng goïi laø nhôn lan.
Töù phaàn yeát-ma thuyeát minh:
Ñoäc ñaàu Thaâu-lan-giaù coù ba loaïi khaùc nhau:
- Nhö phaù phaùp luaân Taêng vai chuû ñoäng, troäm 4
tieàn, gieát loaøi trôøi v.v… goïi laø thöôïng phaåm.
- Phaù Yeát-ma Taêng vai chuû ñoäng, phaù phaùp luaân
Taêng vai phuï, troäm 2, 3 tieàn v.v… goïi laø trung
phaåm.
- Phaù Yeát-ma Taêng vai phuï, caïo loâng, loõa hình,
chöùa da ngöôøi, baùt ñaù, aên huyeát nhuïc soáng, maëc aùo
ngoaïi ñaïo, troäm 1 ñoàng v.v… goïi laø haï phaåm. Chuaån
theo toäi töø ñaây sanh Thaâu-lan-giaù, 3 moùn phaùp
saùm, neân bieát.
Toäi Ñoäc ñaàu naøy cuõng goïi laø töï taùnh lan, cuõng
goïi laø quaû lan, thuoäc veà toäi ñaúng löu7.
Hoûi: Phaù Taêng laø toäi nghòch troïng naïn. Taïi sao
coù theå taùc phaùp saùm hoái theo toäi Thaâu-lan-giaù?
Ñaùp: Phaù phaùp luaân Taêng vôùi vai chuû ñoäng laø
toäi nghòch, coøn vai phuï khoâng phaûi laø nghòch toäi.
Phaù Yeát-ma Taêng vai chuû, vai phuï ñeàu khoâng goïi laø
toäi nghòch. Hôn nöõa, phaù phaùp luaân Taêng vai chuû
ñoäng tuy laø nghòch toäi, nhöng khoâng maát giôùi Tyø-
7 Toäi ñaúng löu: laø toäi töø toäi nhaân sanh ra toäi quaû, nghóa laø quaû
töông tôï nhaân.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 191 192 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
kheo, neân cuõng chæ goïi laø toäi Thaâu-lan-giaù, khoâng
goïi laø Ba-la-di. Neáu Taêng luaân chöa bò phaù coøn coù
theå saùm hoái, neáu Taêng ñaõ bò phaù thaønh nghòch toäi.
Tröôøng hôïp naøy khoâng theå chæ saùm hoái baèng “Taùc
phaùp” maø caàn phaûi saùm hoái baèng “Voâ sanh” môùi
ñöôïc.
Cho ñeán ñoái vôùi keû phaù phaùp luaân Taêng vai
phuï, phaù Yeát-ma Taêng vai chuû ñeàu coù theå saùm hoái.
Nhöng neáu xaû giôùi roài trôû laïi thoï giôùi Cuï tuùc thì trôû
thaønh troïng naïn. (Khi hoûi giaø naïn).
IV. MINH ÑÒNH PHAÙP TRÒ TOÄI NHEÏ
Phöông phaùp saùm hoái toäi Ni-taùt-kyø, nhö ñaõ noùi
trong muïc 30 giôùi Xaû ñoïa, nay chæ thuyeát minh
chung veà phaùp saùm caùc toäi Ba-daät-ñeà, Ñoät-kieát-la
v.v...
Phaàn thöù ba8 thuyeát minh:
Tyø-kheo phaïm toäi, neáu muoán ñeán moät Tyø-kheo
ñeå saùm hoái, thì (ñaây laø tröôøng hôïp toäi Ba-daät-ñeà
taàm thöôøng, hay Ñoät-kieát-la tieåu toäi v.v…) phaûi ñeán
tröôùc moät Tyø-kheo thanh tònh maëc y troáng vai maët.
Neáu vò aáy laø baäc Thöôïng toïa thì phaûi leã laïy (coøn
8 Phaàn thöù ba, ngaøi Trí Huùc daãn trong baûn Truøng trò tyø-ni söï
nghóa taäp yeáu 30, tr. 451b13, Vaïn 40n719. Theo Ñaïi chaùnh
22n1428, Töù phaàn luaät 36, phaàn thöù hai Kieàn-ñoä thuyeát giôùi,
tr. 825c23.
baäc Haï toïa thì khoûi leã), quyø goái, chaép tay, noùi leân
teân cuûa toäi vaø chuûng loaïi cuûa toäi, baïch nhö vaày:
“Ñaïi ñöùc moät loøng thöông xoùt! Toâi Tyø-kheo
teân…. phaïm toäi…. thuoäc loaïi…. nay ñeán Tröôõng laõo
xin saùm hoái, khoâng daùm che giaáu, saùm hoái thì an
vui, khoâng saùm hoái thì khoâng an vui. Toâi ghi nhôù
toäi phaïm phaùt loà nhö söï hieåu bieát, khoâng daùm che
giaáu, xin Tröôûng laõo ghi nhôù cho toâi thanh tònh,
giôùi thaân Cuï tuùc thanh tònh Boá-taùt”. (Thöa nhö vaäy
3 laàn).
Vò thoï saùm neân noùi: “Thaày töï traùch loøng thaày
neân sanh taâm nhaøm chaùn.” Ñöông söï thöa: “Daï
vaâng” (nhó).
Neáu muoán ñeán tröôùc hai vò Tyø-kheo xin saùm hoái
(ñaây laø thuoäc toäi Ba-daät-ñeà baäc trung, töông ñoái
naëng, neân ñeán tröôùc hai ngöôøi ñeå noùi leân söï aên naên
thì taâm môùi yeân. Hoaêc truù xöù ñoù chæ coù ba vò Tyø-
kheo), tröôøng hôïp aáy neân ñeàn tröôùc hai vò Tyø-kheo
thanh tònh, maëc y troáng vai maët, noùi roõ toäi v.v…
nhö tröôùc. Vò thoï saùm neân hoûi vò Tyø-kheo thöù hai
raèng: “Neáu Tröôûng laõo cho toâi nhaän söï saùm hoái cuûa
vò Tyø-kheo… thì toâi seõ nhaän”. Vò kia neân noùi: “Ñöôïc,
ñoàng yù”. (Khaû nhó).
Neáu muoán ñeán tröôùc ba vò Tyø-kheo saùm hoái,
cuõng nhö vaäy (Ñaây laø tröôøng hôïp toäi Ba-daät-ñeà baäc
trung, taùnh toäi naëng, ñöông söï phaûi ñeán tröôùc ba vò
Tyø-kheo saùm hoái thì loøng môùi yeân. Hoaëc truù xöù kia
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 193 194 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
chæ coù boán vò Tyø-kheo vò thoï saùm neân hoûi hai vò kia
môùi nhaän söï saùm hoái aáy).
Neáu muoán ñeán tröôùc Taêng saùm hoái (töùc laø töø
boán vò Tyø-kheo cho ñeán voâ soá goïi laø Taêng. Ñaây
thuoäc veà toäi thöôïng vaø trung, hai phaåm cuûa Thaâu-
lan-giaù, vaø xaû tröôùc Taêng, saùm hoái tröôùc Taêng) thì
ñöông söï neân ñeán tröôùc Taêng, maëc y troáng vai maët,
côûi giaøy deùp, leã döôùi chaân Taêng, quyø goái, chaép tay,
thöa nhö sau:
“Xin Ñaïi ñöùc Taêng nghe cho! Toâi Tyø-kheo… ñaõ
phaïm toäi… nay ñeán tröôùc Taêng caàu xin saùm hoái…”
(Thöa nhö vaäy 3 laàn).
Vò thoï saùm phaûi taùc baïch. Sau ñoù môùi nhaän söï
saùm hoái cuûa ñöông söï. Vaên baïch nhö sau:
“Ñaïi ñöùc Taêng laéng nghe! Tyø-kheo kia teân… ñaõ
phaïm toäi… nay ñeán tröôùc Taêng xin saùm hoái. Neáu
thôøi gian thích hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng chaáp
thuaän, toâi seõ nhaän söï saùm hoái cuûa vò Tyø-kheo kia.
Ñaây laø lôøi taùc baïch”.
Baïch nhö vaäy roài môùi nhaän söï saùm hoái. Vò Tyø-
kheo kia neân noùi nhö tröôùc 3 laàn ñeå saùm hoái. Vò
thoï saùm hoái noùi: “Thaày neân töï traùch laáy taâm thaày,
sanh loøng nhaøm chaùn vaø xa lìa”. Ñöông söï ñaùp:
“Xin vaâng”.
Kinh Tyø-ni maãu thuyeát minh:
Thöôïng toïa ñoái vôùi Haï toïa, coù toäi caàn saùm hoái,
coù boán vieäc caàn phaûi laøm trong khi phaùt loà:
1) Maëc y troáng vai maët.
2) Côûi boû giaøy, guoác, deùp.
3) Chaép tay.
4) Noùi leân toäi ñaõ phaïm.
Coøn Haï toïa höôùng ñeán Thöôïng toïa xin saùm hoái
nhöõng toäi mình ñaõ phaïm, coù naêm vieäc caàn phaûi
laøm (nhö boán vieäc treân, chæ theâm caùi thöù naêm laø
quyø goái).
(Vaán ñeà Thöôïng, Haï toïa ôû ñaây khoâng döïa vaøo
vieäc tuoåi haï; 9 haï… ñeå luaän ñònh, maø chæ döïa vaøo
thôøi gian thoï giôùi Cuï tuùc. Ngöôøi thoï giôùi Tyø-kheo
tröôùc chæ trong 1 khoaûnh khaéc cuõng töùc laø Thöôïng
toïa. Laïi nöõa, y vaøo luaät Töù phaàn thì Thöôïng toïa
höôùng ñeán Haï toïa saùm hoái chæ tröø leã baùi, nhöng
cuõng phaûi quyø goái).
Caên baûn taïp söï noùi:
Phaûi ñuû naêm phaùp môùi taùc phaùp saùm hoái:
1) Coù tín taâm.
2) Khôûi loøng tinh taán.
3) Sanh taâm cung kính.
4) Mieäng noùi ra lôøi hay, ñeïp.
5) Gaàn guõi baïn laønh.
Thaäp tuïng tyø-ni töïa noùi:
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 195 196 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Tröôøng hôïp bò giaëc baét, hoaëc laø ngöôøi beänh, tuy
ñoái vôùi ngöôøi coù toäi “töông öng” nhöng cho pheùp
taâm nieäm mieäng noùi leân lôøi saùm hoái. Sau ñoù ñeán
nôi vò Tyø-kheo thanh tònh maø saùm hoái. Sau khi hoï
saùm hoái roài môùi nhaän söï saùm hoái cuûa hoï.
(Toäi ‚töông öng‛ töùc laø ñoàng phaïm moät toäi vôùi
nhau. Khi bình thöôøng khoâng ñöôïc höôùng ñeán
ngöôøi ñoàng toäi maø saùm hoái. Ngöôøi ñoàng toäi khoâng
ñöôïc nhaän söï saùm hoái cuûa ngöôøi khaùc. Nay trong
tröôøng hôïp coù tai naïn hoaëc beänh, hoaëc bò giaëc baét,
tröôùc heát ngöôøi aáy neân nghó raèng: ‚Toäi naøy cuûa toâi
hoâm nay, sau naøy seõ phaûi ñeán vò Tyø-kheo thanh
tònh saùm hoái‛. Khôûi yù nghó nhö vaäy roài lieàn ñöôïc
nhaän söï saùm hoái cuûa ngöôøi beänh naëng hoaëc keû bò
giaëc baét kia ñeå hoï khoûi sa ñoïa sau khi cheát).
V. MINH ÑÒNH CAÙC PHAÙP YEÁT-MA
Phaàn thöù ba (luaät Töù phaàn) noùi:
Coù hai Tyø-kheo taùnh öa gaây tuïng, cuøng nhau
maéng nhieác, noùi lôøi aùc ñoäc, tranh hôn thua vôùi
nhau, laïi cuõng khuyeán khích ngöôøi khaùc tranh
tuïng. Phaät cho pheùp chö Taêng taùc phaùp quôû traùch,
Baïch töù yeát-ma ñeå thöïc hieän, sau khi Taêng hoïp
xong, neâu toäi phaïm, khi neâu toäi phaïm roài, vì hoï taùc
phaùp nhôù nghó. Khi taùc phaùp nhôù nghó xong, môùi
ñònh toäi traïng. Vaên baïch taùc phaùp Yeát-ma nhö sau:
“Ñaïi ñöùc Taêng xin laéng nghe! Tyø-kheo ñaây teân
laø… öa ñaáu tranh nhau, cuøng nhau maï nhuïc, noùi
lôøi hung döõ, tranh nhau hôn thua. Caùc Tyø-kheo
kia cuøng nhau ñaáu tranh roài, neáu coù Tyø-kheo naøo
khaùc ñaáu tranh laïi ñeán khuyeán khích raèng: “Caùc
baïn coù khaû naêng, khoâng nhö boïn hoï, caùc baïn hoïc
nhieàu, trí tueä, söï nghieäp hôn hoï nhieàu, baïn beø tri
thöùc cuõng vaäy. Chuùng toâi seõ laøm baïn vôùi caùc baïn”.
Hoï chuû tröông nhö vaäy neân trong Taêng chöa coù söï
tranh caõi thì sanh ra söï tranh caõi, ñaõ coù söï tranh
caõi thì khoâng chaám döùt ñöôïc. Neáu thôøi gian thích
hôïp ñoái vôùi Taêng, Taêng chaáp thuaän, vì caùc Tyø-kheo
aáy taùc phaùp Yeát-ma quôû traùch. Sau naøy hoï ñaáu
tranh laïi, maï nhuïc vôùi nhau laïi, chö Taêng seõ phaûi
taêng theâm toäi maø trò hoï. Ñaây laø lôøi taùc baïch.”
Vaên Yeát-ma theo ñaây maø thaønh laäp. Neáu hoï tuøy
thuaän chuùng Taêng khoâng ñieàu naøo choáng traùi, caàn
caàu giaûi phaùp Yeát-ma thì neân giaûi. Hoï phaûi ñeán
tröôùc Taêng 3 laàn caàu xin giaûi toäi. Chö Taêng Baïch töù
yeát-ma ñeå giaûi vaäy.
Tyø-kheo bò taãn neáu khoâng ñöôïc goïi thì khoâng
neân vaøo beân trong noäi giôùi. Cho pheùp, nhôø ngöôøi
tin caäy vaøo trong chuùng caàu xin saùm hoái. (Ñaây laø
chæ cho ngöôøi laøm haïnh xaáu, laøm nhô nhôùp nhaø
ngöôøi).
Tyø-kheo y chæ, hoïc phaùp Tyø-ni, ñaéc trí tueä, tuøy
thuaän chuùng Taêng, khoâng daùm traùi nghòch, caàu xin
giaûi Yeát-ma thì neân giaûi.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 197 198 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Tyø-kheo coù 10 phaùp neân taùc baïch Yeát-ma ngaên
caûn khoâng ñeán nhaø baïch y:
1) Noùi xaáu, maéng nhaø baïch y.
2, 3, 4) Laøm cho nhaø baïch y bò thieät thoøi, maát
maùt lôïi loäc, khoâng coù nôi nöông ôû.
5) Ñaáu tranh naõo loaïn baïch y.
6, 7, 8) Tröôùc baïch y huûy baùng Phaät, Phaùp,
Taêng.
9) Tröôùc ngöôøi baïch y noùi lôøi haï tieän, maï nhuïc.
10) Höùa nhö phaùp maø khoâng thöïc haønh.
Coù naêm haïng Tyø-kheo khoâng neân vì hoï maø laøm
phaùp Yeát-ma naøy: khoâng cung kính cha, meï, Sa-
moân, Baø-la-moân, vieäc neân gìn giöõ maø khoâng kieân
taâm gìn giöõ (chæ neân taùc phaùp quôû traùch chieát
phuïc….). Neáu hoï cung kính cha, meï, Sa-moân, Baø-la-
moân, vieäc neân gìn giöõ kieân trì khoâng boû. Tyø-kheo
naøo phaïm 10 phaùp nhö treân taùc phaùp Yeát-ma ngaên
khoâng cho ñeán nhaø baïch y. Taùc phaùp roài sai moät
Tyø-kheo ñeán nhaø baïch y vì Tyø-kheo naøy maø xin loãi.
Coù taùm phaùp neân sai:
1) Coù nghe bieát vaán ñeà.
2) Kheùo noùi.
3) Töï mình hieåu roõ.
4) Coù khaû naêng hieåu yù cuûa ngöôøi.
5) Kheùo thu nhaän lôøi noùi cuûa ngöôøi.
6) Kheùo ghi nhôù.
7) Khoâng khuyeát ñieåm.
8) Kheùo giaûi thích lôøi noùi ñuùng sai.
Ngöôøi naøo coù taùm phaùp nhö vaäy neân Baïch nhò
yeát-ma sai ñeán nhaø baïch y noùi lôøi xin loãi vôùi cö só
nhö sau: “Taêng ñaõ vì Tyø-kheo naøy taùc phaùp traùch
phaït roài”. Neáu cö só nhaän lôøi saùm hoái nhö vaäy thì
toát. Baèng khoâng, neân baûo Tyø-kheo ñoù ñeán ñöùng choã
cö só thaáy maø khoâng nghe, baûo vò tyø-kheo aáy noùi lôøi
nhö phaùp saùm hoái. Vò Tyø-kheo ñöôïc sai trôû laïi noùi
vôùi ngöôøi cö só aáy raèng: “Vò Tyø-kheo aáy tröôùc phaïm
toäi, nay ñaõ saùm hoái, toäi ñaõ tieâu tröø.” Neáu cö só nhaän
söï saùm hoái thì toát, baèng khoâng thì Tỳ-kheo phaïm
toäi phaûi tröïc tieáp ñeán saùm hoái vôùi cö só. Saùm hoái
roài, phaûi tuøy thuoäc vaøo Taêng, khoâng ñöôïc taùi phaïm.
Khi hoï xin giaûi Yeát-ma, thì neân giaûi cho.
Phaïm toäi maø noùi khoâng thaáy phaïm, coù toäi maø
khoâng saùm hoái, khoâng boû aùc kieán, ñeàu neân laøm
phaùp taùc cöû (cöû toäi).
Neáu ñaõ taùc Yeát-ma quôû traùch, taãn xuaát, y chæ,
ngaên khoâng cho ñeán nhaø baïch y, khoâng thaáy toäi ñaõ
cöû, khoâng saùm hoái toäi ñaõ phaïm, khoâng boû aùc kieán
ñaõ cöû, tuyø theo soá ngaøy che giaáu, phaït laïi töø ngaøy
ñaàu, saùu ñeán yù hyû. Khi ñaõ laøm nhöõng Yeát-ma aáy
roài, coù naêm vieäc khoâng neân laøm:
1) Khoâng ñöôïc trao giôùi Cuï tuùc cho ngöôøi.
2) Khoâng ñöôïc nhaän cho ngöôøi y chæ.
3) Khoâng ñöôïc nuoâi Sa-di.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 199 200 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
4) Khoâng ñöôïc nhaän Taêng sai giaùo thoï Tyø-kheo-
ni.
5) Neáu Taêng ñaõ sai thì khoâng neân ñeán giaùo thoï.
Laïi coù naêm vieäc khoâng neân laøm:
1) Khoâng ñöôïc thuyeát giôùi.
2) Taêng hoûi nghóa Tyø-ni khoâng ñöôïc traû lôøi.
3) Khoâng ñöôïc laøm vò Yeát-ma.
4) Khoâng ñöôïc tham döï vaøo vieäc tuyeån choïn
ngöôøi trí tueä ñeå cuøng bình ñoaùn luaän nghò vieäc cuûa
Taêng.
5) Khoâng ñöôïc laøm ngöôøi ñaïi dieän cho Taêng.
Ngoaøi ra, khoâng ñöôïc sôùm vaøo trong tuï laïc toái
môùi veà. Khoâng ñöôïc gaàn guõi ngoaïi ñaïo. Khoâng ñöôïc
noùi xaø quaàn (dò ngöõ), khoâng ñöôïc phaïm toäi laïi.
Khoâng ñöôïc cô hieàm Yeát-ma vaø ngöôøi laøm Yeát-ma.
Khoâng ñöôïc nhaän vò thieän Tyø-kheo cuùng döôøng leã
baùi. Khoâng ñöôïc cöû toäi thieän Tyø-kheo. Khoâng ñöôïc
ngaên Boá-taùt, Töï töù. Khoâng ñöôïc cuøng vôùi thieän Tyø-
kheo tranh luaän. Neân ngoài vaø ñi sau Tyø-kheo. Neân
vì thanh tònh Tyø-kheo lau queùt, traûi toøa, cho ñeán
böng y baùt, xoa thaân v.v… nhö phaùp thôø thaày. Neân
moãi ngaøy 3 laàn dieän kieán thanh tònh Tyø-kheo. Ñeán
ngaøy Boá-taùt phaûi lau queùt cho ñeán söûa soaïn theû
haønh truø. Boá-taùt roài neân doïn deïp.
Luaät Taêng kyø thuyeát minh:
Coù naêm vieäc phaûi taùc phaùp maø chieát phuïc (töùc
laø Yeát-ma quôû traùch):
1) Quen gaàn taùm vieäc, nghóa laø thaân quen gaàn
ñeå ôû, mieäng quen gaàn ñeå ôû, thaân vaø mieäng quen
gaàn ñeå soáng (ôû). Thaân quen gaàn töùc laø cuøng ngoài
moät giöôøng, cuøng nguû moät giöôøng, cuøng aên moät
maâm, cuøng maëc quaàn aùo vôùi nhau, cuøng ñi ra, cuøng
ñi vaøo. Mieäng quen gaàn töùc laø cuøng nhau höôûng öùng
qua laïi, noùi nhöõng lôøi oâ nhieãm. Thaân vaø mieäng
quen gaàn töùc laø cuøng ngoài moät giöôøng cho ñeán khi
noùi cuøng nhau höôûng öùng qua laïi, laàn löôït noùi lôøi oâ
nhieãm (thaân coù saùu, mieäng coù hai, coäng thaønh taùm
vieäc aáy).
2) Thöôøng thöôøng phaïm toäi, 3 laàn can ngaên
khoâng boû.
3) Vaøo tuï laïc quaù sôùm, ra khoûi tuï laïc quaù toái.
Baïn beø xaáu aùc, ñi ñeán choã khoâng neân ñeán.
4) Cuøng nhau tranh tuïng, 3 laàn can ngaên khoâng
boû.
(Naêm phaùp thaønh töïu, tranh tuïng trôû laïi: 1. Töï
cao, 2. Taùnh thoâ coäc hung aùc, 3. Noùi lôøi voâ nghóa, 4.
Noùi khoâng ñuùng luùc, 5. Khoâng gaàn baïn laønh).
5) Öa gaàn tuoåi treû, 3 laàn can ngaên khoâng boû.
Tröôøng hôïp khi taùc phaùp Yeát-ma chieát phuïc, maø
khoâng tuøy thuaän phuïng haønh, hoaëc thöôøng phaïm
toäi nhoû, mieäng tuy nhaän lôøi can ngaên, nhöng vaãn
cöù phaïm. Taát caû neân taùc phaùp Yeát-ma khoâng cuøng
noùi chuyeän (töùc laø Yeát-ma y chæ vaäy).
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 201 202 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Haïnh xaáu laøm nhô nhôùp nhaø ngöôøi Yeát-ma taãn.
Nhieãu loaïn ngöôøi ñôøi, sanh chuyeän khoâng vui, taùc
phaùp Yeát-ma phaùt hyû (töùc laø Yeát-ma ngaên khoâng
cho ñeán nhaø baïch y).
Khoâng nhaän toäi, khoâng nhö phaùp laøm (töùc
khoâng saùm hoái), khoâng boû aùc kieán thì taùc phaùp Yeát-
ma cöû toäi.
Tyø-kheo haønh Ba-lôïi-baø-sa phaûi tuøy thuaän thi
haønh baûy vieäc:
1) Vieäc cuûa Tyø-kheo.
2) Vieäc cuûa Tyø-kheo-ni.
3) Vieäc cuûa quyeán thuoäc.
4) Vieäc vaøo tuï laïc.
5) Chaáp haønh caùc vieäc cöïc nhoïc.
6) Nhaän vieäc Taêng sai.
7) Vieäc cuûa vua.
Theá naøo laø vieäc cuûa Tyø-kheo?
Khoâng ñöôïc nhaän söï leã baùi cuûa Tyø-kheo. Khoâng
ñöôïc noùi loãi cuûa Tyø-kheo. Khoâng ñöôïc cuøng Tyø-kheo
luaän baøn. Khoâng ñöôïc noùi toäi cuûa Sa-di. Khoâng ñöôïc
phöôùc phaït Sa-di (töùc thöôûng, phaït). Khoâng ñöôïc
cuøng Sa-di luaän baøn. Khoâng ñöôïc laøm söù giaû cho
Tyø-kheo. Khi chuùng hoïp khoâng ñöôïc vì chuùng laøm
ngöôøi noùi phaùp, tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät. Ñoù laø vieäc
Tyø-kheo.
Theá naøo goïi laø vieäc cuûa Tyø-kheo-ni?
Khoâng ñöôïc nhaän Tyø-kheo-ni leã laïy. Khoâng ñöôïc
noùi toäi cuûa Ni, khoâng ñöôïc cuøng vôùi Ni luaän nghò,
khoâng ñöôïc noùi toäi cuûa Thöùc-xoa-ma-na, Sa-di-ni.
Khoâng ñöôïc phöôùc phaït hoï, khoâng ñöôïc cuøng hoï
nghò luaän. Khoâng ñöôïc ngaên Ni Boá-taùt, Töï töù.
Khoâng ñöôïc caûn ngaên Ni ñöùng ngang cöûa ngoõ cuûa
truù xöù Taêng.
(Nhaân caùc Tyø-kheo-ni ñaùnh Toân giaû Ca-tyø-leâ,
Phaät baûo caùc Tyø-kheo thaáy Ni vaøo chuøa neân baûo hoï
ñöùng ngang cöûa. Ñoù laø ñieàu chaùnh ñaùng. Sau khi
thöa, môùi cho hoï vaøo. Nay caùc vò Tyø-kheo ñang
haønh bieät truï khoâng ñöôïc caûn ngaên hoï).
Khoâng ñöôïc ñeán giaùo giôùi Ni, neáu ñaõ nhaän cuõng
khoâng ñöôïc ñeán. (Nghóa laø tröôùc khi chöa phaït, tuy
ñaõ töøng thoï Taêng sai, nhöng hieän taïi ñang bò toäi
chöa tröø, khoâng ñöôïc ñeán daïy). Ñoù laø vieäc cuûa Tyø-
kheo-ni.
Theá naøo laø vieäc cuûa quyeán thuoäc?
Khoâng ñöôïc cho pheùp ngöôøi thoï Cuï. Khoâng ñöôïc
nhaän ngöôøi y chæ. Khoâng ñöôïc nuoâi Sa-di. Khoâng
ñöôïc nhaän söï cung caáp cuûa Tyø-kheo. Khoâng ñöôïc
trao kinh cho ngöôøi. Khoâng ñöôïc nhaän kinh nôi
ngöôøi khaùc. Neáu thöôøng tuïng kinh neân tuïng nhoû
gioïng. Neáu tröôùc ñoù ñaõ cho ñeä töû y chæ thì neân baûo
hoï y chæ vò khaùc, neân chaám döùt quyeán thuoäc. Ñaây laø
vieäc cuûa quyeán thuoäc.
Theá naøo goïi laø vieäc cuûa thoân xoùm (tuï laïc)?
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 203 204 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Khoâng ñöôïc vaøo xoùm sôùm quaù, ra toái quaù.
Khoâng ñöôïc vaøo tuï laïc rieâng moät mình. Khoâng ñöôïc
ñi vaøo tröôùc hay sau Sa-moân.
(Tyø-kheo bieät truï ‘bieät giam’ phaûi ñi sau taát caû
Tyø-kheo thanh tònh, ngoài cuõng vaäy. Neáu ñi vaøo
thoân xoùm rieâng moät mình hoaëc tröôùc hay sau Sa-
moân, töùc laø khoâng chòu tuøy thuaän haønh phaùp vaäy).
Khoâng ñöôïc ñeán nhaø Ñaøn-vieät trí thöùc. Khoâng ñöôïc
ôû nôi truù xöù khoâng coù Tyø-kheo Taêng ôû. Khi ngoài,
khi aên phaûi sau Tyø-kheo, khoâng ñöôïc sai ngöôøi
nhaän ñoà aên, khoâng ñöôïc cho ngöôøi ñöa ñoà aên, tröø
ñeán phieân mình (luaân phieân trò nhaät cho ngöôøi
nhaän hay ñöa ñoà aên khoâng phaïm). Ñoù goïi laø vieäc
cuûa thoân xoùm.
Theá naøo goïi laø chaáp haønh caùc vieäc khoù nhoïc?
Saùng daäy queùt chuøa, thaùp, phoøng cuûa Taêng. Röûa
chuøi ñoà ñaïi tieåu tieän cuûa Taêng. Taát caû vieäc coù theå
laøm nhö vaäy, theo khaû naêng mình phaûi laøm khoâng
ñöôïc traùnh neù. Khoâng ñöôïc nhaän duïc cuûa ngöôøi
khaùc, tröø phieân cuûa mình (luaân phieân vì ngöôøi
truyeàn duïc thì khoâng phaïm). Ñoù goïi laø chaáp haønh
caùc vieäc khoù nhoïc.
Theá naøo goïi laø nhaän vieäc cuûa Taêng sai?
Khoâng ñöôïc nhaän taát caû söï leã baùi, Baïch nhaát
yeát-ma, Baïch tam yeát-ma ñeàu khoâng neân nhaän. Ñoù
laø nhaän vieäc Taêng sai.
Theá naøo goïi laø vieäc cuûa vua?
Khoâng ñöôïc yû vaøo theá löïc cuûa vua, ñaïi thaàn, cö
só, ngöôøi hung döõ. Khoâng ñöôïc cheâ Phaät, cheâ Phaùp,
cheâ Taêng, cheâ ngöôøi Yeát-ma, chæ traùch mình khoâng
ñöôïc traùch ngöôøi. Ñoù laø vieäc cuûa vua.
Tyø-kheo haønh Ba-lôïi-baø-sa vaø Ma-na-ñoûa, khi
thi haønh coù baûy vieäc naøy, neáu phuïng haønh thì goïi
laø haïnh tuøy thuaän, coøn khoâng thi haønh thì goïi laø
haïnh khoâng tuøy thuaän.
Ngöôøi bò taùc phaùp Yeát-ma chieát phuïc phaûi tuøy
thuaän thöïc haønh naêm vieäc:
1) Vieäc Tyø-kheo.
2) Vieäc Tyø-kheo-ni.
3) Vieäc quyeán thuoäc.
4) Vieäc Yeát-ma (thoï baùi sö).
5) Vieäc vua.
(Chæ tröø vieäc vaøo thoân xoùm ‘tuï laïc’ vaø vieäc laøm
khoù nhoïc cuûa Taêng). Khi taùc Yeát-ma roài neân noùi
raèng:
- Tröôûng laõo, oâng chôù neân taùi phaïm. Neáu taùi
phaïm Taêng trò toäi oâng naëng hôn. Naêm vieäc naøy
phaûi tuøy thuaän thöïc haønh ñaày ñuû.
Phuïng haønh xong, chieát phuïc haï yù, Taêng neân
trao cho phaùp Yeát-ma xaû (giaûi Yeát-ma). Ngöôøi ñöôïc
trao phaùp Yeát-ma khoâng ñöôïc noùi chuyeän, cuõng
khoâng ñöôïc khoâng tuøy thuaän thöïc haønh Naêm vieäc
nhö treân. Taùc Yeát-ma roài laïi phaûi tuøy thuaän thöïc
haønh naêm vieäc:
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 205 206 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
1) Tuy 100 tuoåi cuõng phaûi ñeán y chæ vôùi vò Tyø-
kheo giöõ giôùi môùi 10 tuoåi, cho ñeán chæ bieát hai boä
luaät maø thoâi.
2) Saùng daäy phaûi chaøo hoûi, böng ñoå ñoà ñaïi tieåu
tieän, oáng suùc, ñeå laïi choã cuõ. Trao taêm xæa raêng, queùt
doïn, böng ñoà aên, giaët aùo, nhuoäm baùt… taát caû phaûi
cung caáp chæ tröø leã baùi vaø xoa thaân, tröôøng hôïp coù
beänh thì ñöôïc thoa (xoa).
3) Phaûi hoïc hai boä luaät, neáu khoâng theå cho ñeán
phaûi hoïc naêm thieân giôùi.
4) Phaûi kheùo bieát AÁm, Nhaäp, Giôùi, 12 nhaân
duyeân.
5) Phaûi kheùo bieát töôùng cuûa toäi, khoâng phaûi
töôùng cuûa toäi, oai nghi neân daïy, phi oai nghi neân
traùnh.
Neáu hoïc xong töùc laø taùc phaùp xaû.
Ngöôøi bò Yeát-ma taãn xuaát cuõng phaûi tuøy thuaän
thöïc haønh naêm vieäc treân. Yeát-ma xong, neân an trí
ngöôøi aáy beân giaø-lam cuûa Taêng. Tuøy thuaän thöïc
haønh naêm vieäc, taát caû ñeàu nhö phaùp roài, neân trao
cho phaùp Yeát-ma xaû.
Ngöôøi bò taùc phaùp hyû Yeát-ma cuõng phaûi tuøy
thuaän thöïc haønh 5 vieäc treân. Yeát-ma xong neân baûo
hoï ñeán nôi nhaø ngöôøi theá tuïc xin loãi, khieán cho
ngöôøi cö só aáy vui loøng. Neáu ngöôøi ñoù vui loøng töùc
goïi laø xaû.
Ngöôøi bò taùc Yeát-ma cöû toäi cuõng phaûi tuøy thuaän
thöïc haønh 5 vieäc treân. Yeát ma xong neân ñeå hoï ôû
beân ngoaøi Taêng-giaø-lam, cöûa höôùng veà A-lan-nhaõ.
Tröôøng hôïp hoï ñeán queùt ñaát trong chuøa thaùp, Taêng
vieän, Tyø-kheo neân queùt xoùa giaáu chaân hoï. Tröôøng
hôïp hoï ñeán choã röûa chaân, ñaïi tieåu tieän neân doäi röûa
cho saïch. Tröôïng hôïp hoï cuøng ñi vôùi ñeä töû, ñeä töû y
chæ khoâng ñöôïc goïi hoï laø Hoøa thöôïng, A-xaø-leâ;
khoâng ñöôïc noùi chuyeän vôùi hoï, nhöng ngöôøi khaùc
neân noùi. Muoán khieán hoï thöïc haønh tuøy thuaän, boû aùc
taø, aùc taø Tyø-kheo, thì khoâng neân cuøng noùi chuyeän,
cuøng ñöùng, chung phaùp thöïc, khoâng cuøng laïy moät
ñöùc Phaät, khoâng cuøng tuïng kinh, khoâng cuøng moät
Taêng ñoaøn, khoâng cuøng Boá-taùt, Töï töù, khoâng cuøng
Yeát-ma vôùi hoï. Ñöôïc noùi chuyeän vôùi ngoaïi ñaïo vaø
môøi hoï ngoài. Neáu hoï beänh khoâng neân chaêm soùc,
nhöng ñöôïc baûo ngöôøi Ñaøn-vieät hay baø con cuûa hoï
raèng: “Ngöôøi bò cöû aáy beänh neân ñeán chaêm soùc”. Neáu
hoï töø traàn khoâng neân duøng höông hoa cuùng döôøng
thaây cheát cuûa hoï, khoâng neân laøm ñoà aên thöùc uoáng
vì hoï maø cuùng döôøng Taêng. Khoâng ñöôïc chia y baùt,
khoâng ñöôïc thieâu hoùa töû thi. Neân laáy caùi giöôøng hoï
naèm ñeå töû thi leân, y baùt coät nôi coå, ñöa caû giöôøng
ra ngoaøi. Noùi nhö theá naøy: “Vieäc cuûa chuùng Taêng
ñaõ saïch! Vieäc cuûa chuùng Taêng ñaõ saïch!” Ñoái vôùi Tyø-
kheo aùc taø, chuùng ta khoâng neân khôûi aùc taâm. Cho
ñeán khi thieâu ñoát cuõng khoâng khôûi aùc, neân nghó theá
naøy: “Ñöøng ñeå ngöôøi sau quen theo taø kieán naøy”.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 207 208 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Neáu ngöôøi chaên boø hay keû ñoán cuûi ñem y baùt ñeán
cho, thì ñöôïc pheùp nhaän vì xem hoï laø ngöôøi thí chuû.
Neáu ngöôøi bò cöû tuøy thuaän thöïc haønh naêm vieäc, taâm
ñaëng chaùnh kieán roài, ñieàu hoøa nhaõ nhaën thì giaûi
phaùp Yeát-ma, töùc laø xaû vaäy.
Coù ba vieäc phaûi cöû toäi:
1) Giôùi khoâng thanh tònh.
2) Kieán giaûi khoâng tònh (nhö goïi daâm khoâng trôû
ngaïi ñaïo, hay goïi saùt sanh khoâng coù quaû baùo, hoaëc
chaáp ñoaïn, thöôøng, hay chaáp theá giôùi coù cuøng taän,
khoâng cuøng taän v.v…).
3) Maïng khoâng thanh tònh.
Coù 3 nhaân duyeân ñaëng cöû toäi: Kieán, vaên, nghi.
Laïi nöõa, Tyø-kheo thaønh töïu naêm phaùp sau ñaây
ñöôïc cöû toäi ngöôøi khaùc:
1) Söï thaät, khoâng phaûi hö voïng.
2) Ñuùng luùc, khoâng phaûi phi thôøi.
3) Vì lôïi ích, khoâng phaûi voâ ích.
4) Noùi lôøi hoøa nhaõ, khoâng thoâ loã.
5) Vôùi loøng töø, khoâng phaûi vì giaän döõ.
Hay thaønh töïu naêm phaùp naøy thì ñöôïc cöû toäi
ngöôøi khaùc:
1) Haønh ñoäng cuûa thaân saïch.
2) Haønh ñoäng cuûa mieäng saïch.
3) Söï soáng trong saïch.
4) Hoïc nhieàu kinh.
5) Hoïc nhieàu luaät.
Laïi nöõa coù naêm loaïi cöû toäi ngöôøi khaùc:
1) Tröôùc maï nhuïc maø sau cöû toäi.
2) Tröôùc cöû toäi maø sau maï nhuïc.
3) Tröôøng hôïp vöøa cöû toäi vöøa maï nhuïc.
4) Coù maï nhuïc maø khoâng cöû toäi.
5) Coù cöû toäi maø khoâng maï nhuïc.
Trong naêm ñieàu naøy tröôùc maï nhuïc sau cöû toäi,
ñaõ cöû toäi roài sau maï nhuïc, vöøa cöû toäi vöøa maï nhuïc,
Taêng khoâng neân chaáp nhaän. Cöû toäi maø khoâng maï
nhuïc, Taêng neân cöùu xeùt.
Coù naêm phaùp sau ñaây khoâng neân cöû toäi ngöôøi
khaùc: coù aùi, saân, sôï, si, vì lôïi. Ai vì naêm phaùp naøy
maø cöû toäi ngöôøi khaùc thì thaân hoaïi maïng chung ñoïa
vaøo ñöôøng aùc, vaøo ñòa nguïc.
Ngöôøi naøo coù naêm phaùp sau ñaây môùi cöû toäi
ngöôøi khaùc: khoâng saân, khoâng aùi, khoâng sôï, khoâng
si, khoâng vì lôïi rieâng. Ai thaønh töïu naêm phaùp naøy
maø cöû toäi ngöôøi khaùc thì thaân hoaïi maïng chung
sanh vaøo ñöôøng laønh, ñöôïc ngöôøi phaïm haïnh khen
ngôïi.
Tröôøng hôïp Tyø-kheo bò cöû ñeán truù xöù khaùc cuûa
Taêng neân thöa nhö vaày: “Tröôûng laõo, toâi bò cöû thöïc
haønh phaùp tuøy thuaän, taâm toâi nhu nhuyeán, vì toâi
maø xaû”. Taêng neân hoûi: “Lyù do naøo thaày bò cöû!” Neáu
ñaùp: “Toâi khoâng coù gì vieäc gì bò cöû.” Thì neân noùi:
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 209 210 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
“Toâi vaø thaày cuøng höôûng chung phaùp thöïc, vò thöïc.”
Neáu noùi: “Vì toâi coù vieäc neân bò cöû.” thì neân noùi:
“Thaày trôû veà choã cuõ, Taêng nôi ñoù seõ xaû cho”. Neáu
ñöông söï noùi truù xöù kia khoâng coù Taêng cö truù, hoaëc
voâ thöôøng ñeán, hoaëc thoâi tu, hoaëc ñi ñeán truù xöù
khaùc ñeàu khoâng coù Taêng ôû, thì neân hoûi: “Thaày bò cöû
vì vieäc gì?” Hoï ñaùp: “Toâi vì vieäc nhö vaäy neân bò cöû,
taâm nhu nhuyeán, thaáy loãi, ñaõ thöïc haønh phaùp tuøy
thuaän roài”. Neáu vaäy thì neân xaû.
Boä Caên baûn ni-ñaø-na thuyeát minh:
Bí-soâ cuøng nhau ñaáu tranh, neáu hai thaày (Hoøa
thöôïng, A-xaø-leâ) coøn hieän tieàn neân baûo hoï saùm hoái
hay can giaùn hoï. Neáu ñuû 10 haï, ly y chæ roài, caùc Bí-
soâ neân can ngaên (töùc laø Yeát-ma quôû traùch), neáu hoï
khoâng chòu nghe thì neân taùc phaùp Yeát-ma xaû trí
(töùc laø Y chæ yeát-ma, baûo hoï ñeán y chæ vôùi ngöôøi trì
luaät. Bao nhieâu vò khaùc khoâng ñöôïc giao tieáp noùi
chuyeän vôùi hoï).
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Taùc phaùp Yeát-ma haï yù roài (töùc laø phaùp hyû Yeát-
ma) baûo moät Tyø-kheo ñeán choã cö só noùi lôøi xin loãi.
Ñeán 3 laàn maø cö só khoâng chaáp nhaän, muoán gaây
vieäc khoâng hay thì neân baûo Tyø-kheo aáy ñi xa. Neáu
Tyø-kheo aáy khoâng chòu ñi thì chuùng Taêng khoâng coù
loãi. Tröôøng hôïp Tyø-kheo cuøng vôùi Ni noùi chuyeän
cöôøi giôõn, naõo loaïn caùc Tyø-kheo khaùc, neân taùc phaùp
Yeát-ma khoâng thanh tònh. (Töùc thuoäc loaïi Yeát-ma
quôû traùch).
Trong töïa cuûa Tyø-ni noùi:
Tyø-kheo bò taãn ôû truù xöù naøy khoâng ñöôïc ñeán truù
xöù khaùc saùm hoái, tröø tònh xaù aáy khoâng coù Taêng thì
cho pheùp ñeán truù xöù khaùc saùm hoái.
VI. MINH ÑÒNH PHAÙP PHUÙ BAÙT (UÙP BAÙT)
Phaàn thöù tö9 thuyeát minh:
Nhaø baïch y coù 10 phaùp neân taùc phaùp Yeát-ma
phuù baùt:
1) Maéng nhieác, huûy baùng Tyø-kheo.
2) Laøm cho Tyø-kheo bò toån haïi.
3) Laøm vieäc khoâng lôïi ích.
4) Laøm cho Tyø-kheo khoâng coù nôi nöông töïa.
5) Ñaáu tranh taïo loaïn cho Tyø-kheo.
6. 7. 8) Tröôùc maët Tyø-kheo noùi xaáu Phaät, Phaùp,
Taêng.
9) Vu khoáng Tỳ-kheo phaïm haïnh baát tònh.
10) Phaïm ñeán Tyø-kheo-ni.
Phaïm moät trong möôøi phaùp naøy phaûi taùc Yeát-
ma phuù baùt. Taùc phaùp Yeát-ma roài neân sai moät vò
Tyø-kheo ñuû taùm phaùp (nhö trong ñeà muïc ngaên
khoâng cho ñeán nhaø baïch y ñaõ noùi) ñeán nhaø baïch y
9 Töù phaàn luaät 53, phaàn thöù tö Kieàn-ñoä Taïp, tr. 959b03, Ñaïi
22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 211 212 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
ñoù noùi: “Nay vì…. taùc Yeát-ma phuù baùt, khoâng tôùi lui
nhaø…. nöõa, vì söï vieäc nhö vaäy”. Neáu ngöôøi aáy nhö
phaùp saùm hoái, tuøy thuaän chuùng Taêng khoâng daùm
traùi nghòch, caàu xin giaûi phaùp Yeát-ma phuù baùt, tôùi
lui trôû laïi, thì Taêng neân giaûi cho hoï.
Vaán ñeà naøy trong luaät Taêng kyø ghi raèng:
Taïi thaønh Xaù-veä, Öu-baø-taéc Phaùp Döï thöôøng
chænh chö Taêng thoï trai. Moãi khi chö Taêng ñeán nôi,
thöôøng caät vaán nghóa lyù, vò Tyø-kheo naøo traû lôøi
ñöôïc thì vui möøng, töï tay sôùt caùc moùn ñoà aên. Vò naøo
khoâng traû lôøi ñöôïc lieàn huûy baùng cheâ bai, sai ngöôøi
döôùi quyeàn mình ñem ñoà aên khoâng ngon ñeán. Vì lyù
do aáy neân caùc Tyø-kheo ñeàu khoâng chòu ñi ñeán nhaø
oâng baø Phaät töû aáy thoï trai. Phaät baûo chö Taêng taùc
phaùp Yeát-ma phuù baùt.
Öu-baø-taéc coù taùm vieäc chö Taêng phaûi taùc haùp
Yeát-ma phuù baùt:
1) Hieän tieàn phæ baùng Tyø-kheo.
2) Hieän tieàn quôû traùch Tyø-kheo.
3) Hieän tieàn giaän maéng Tyø-kheo.
4) Döùt lôïi döôõng cuûa Tyø-kheo.
5) Khoâng öa coäng söï vôùi Tyø-kheo.
6. 7. 8) Maéng Phaät, Phaùp, Taêng.
Thöôøng thöôøng Phaùp Döï cuùng döôøng caùc Tyø-
kheo roài môùi aên côm sau. Ngaøy hoâm aáy chôø maõi
quaù ngoï khoâng thaáy Tyø-kheo ñeán. OÂng ñeán baïch
Phaät…. Phaät daïy: “OÂng khinh maïn Tyø-kheo Taêng,
Taêng muoán lôïi ích cho ngöôøi neân taùc phaùp Yeát-ma
phuù baùt roài”. Luùc baáy giôø, caùch Phaät khoâng xa coù
moät vò La-haùn, Phaät baûo Phaùp Döï: “Ngöôi ñeán hoûi
vò aáy theá naøo goïi laø muoái, muoái coù bao nhieâu loaïi?”
Phaùp Döï lieàn ñeán hoûi. Vò La-haùn traû lôøi: “Toâi bieát
oâng laø Öu-baø-taéc Phaùp Döï, khinh maïn Tyø-kheo,
Taêng ñaõ taùc phaùp Yeát-ma phuù baùt cho ngöôi, nhö
theá, chöa ñuû sao? ÔÛ ñaây, toâi caàn söï yeân tónh, oâng
laïi ñeán quaáy raày toâi nöõa! Muoái laø muoái chöù gì”.
Phaùp Döï nghe xong khoâng vöøa yù, trôû laïi choã Phaät.
Phaät hoûi: “Ngöôi hoûi nghóa cuûa muoái theá naøo? Coù
vöøa yù khoâng?” Phaùp Döï thöa: “Tyø-kheo aáy keùm coõi,
ít hoïc neân hoûi muoái chæ noùi muoái laø muoái”. Luùc ñoù
caùch Phaät khoâng xa laïi coù moät vò Tyø-kheo Phaùp sö
teân laø Phaát-hy-loâ. Phaät baûo Phaùp Döï ñeán hoûi vò Tyø-
kheo kia. Phaùp Döï ñeán hoûi, Phaùp sö traû lôøi: “Theo
nghóa thì muoái coù 2 loaïi: Vò cuûa muoái vaø taùnh cuûa
muoái. Vò töùc laø nöôùc bieån cuøng moät vò maën. Taùnh
thì goàm coù: muoái ñen, muoái ñoû, muoái Taân-ñaàu, muoái
Vò-baït-giaø, muoái Tyø-laõm, muoái Ca-giaø, muoái Tö-ña,
muoái Tyû-ca. Noùi toùm löôïc thì coù hai loaïi: muoái soáng
vaø muoái naáu; ñoù goïi laø muoái”. Phaùp Döï nghe roài raát
vui möøng ñeán baïch vôùi Theá Toân: “Vò Tyø-kheo aáy raát
kheùo giaûi thích, phaân bieät, trình baøy toùm löôïc ñaày
ñuû veà nghóa cuûa muoái. Hoûi thuaän hoûi nghòch ñeàu traû
lôøi ñöôïc”. Phaät daïy: “Ñoù laø vò Tyø-kheo phaøm phu, ôû
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA 213 214 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
trong giaùo phaùp cuûa ta chöa neám ñöôïc muøi vò cuûa
phaùp. Vò Tyø-kheo tröôùc kia laïi laø vò A-la-haùn maø
ngöôi kieâu ngaïo khoâng bieát thöïc hö, suoát ñôøi toaøn
laøm nhöõng vieäc voâ ích”. Tröôùc söï vieäc nhö theá Phaùp
Döï lo sôï caàu xin saùm hoái. Phaät baûo: “Phaûi thaønh
taâm maëc aùo chænh teà cuøng vôùi baø con ñeán tröôùc
Taêng ba phen caàu xin phaùp Yeát-ma xaû phuù baùt.”
Taêng baûo hoï vaøo trong giôùi, ñöùng choã maét thaáy tai
khoâng nghe, Baïch töù yeát-ma xaû.
Tröôøng hôïp Taêng ñaõ taùc phaùp Yeát-ma phuù baùt
roài, töø Tyø-kheo cho ñeán Öu-baø-taéc, Öu-baø-di ñeàu
khoâng ñöôïc tôùi lui, neân ñem moät mieáng caø-sa coät
treo nôi cöûa ngoõ ngöôøi aáy, vaøo trong ñöôøng heûm rao
raèng: “Nhaø… laø nhaø bò Yeát-ma phuù baùt.” Neáu coù
khaùch Tyø-kheo ñeán phaûi noùi cho hoï bieát.
Vaán ñeà Yeát-ma phuù baùt khoâng ñöôïc thöïc hieän
moät caùch voäi vaøng, caàn phaûi caån thaän. Tröôøng hôïp
hoï noùi: “Sa-moân khoâng ñeán nhaø laø moät ñieàu may
maén cho nhaø toâi”. Haïng ngöôøi nhö theá khoâng neân
taùc phaùp Yeát-ma phuù baùt. Neáu gia ñình bieát taøm
quyù thì neân thöïc hieän. Tröôøng hôïp thaáy loãi roài, coù
taâm thöïc haønh tuøy thuaän moät caùch uyeån chuyeån thì
neân xaû phaùp Yeát-ma ñoù.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Tyø-kheo khoâng neân vì moät vaøi vieäc nhoû moïn,
maø taùc phaùp Yeát-ma phuù baùt ñoái vôùi baïch y. Öu-baø-
taéc, cuõng khoâng neân vì vieäc nhoû moïn maø khoâng
kính tín Tyø-kheo. Tyø-kheo coù taùm vieäc nhö sau thì
Öu-baø-taéc môùi khoâng tín kính:
1, 2, 3, 4) Huûy baùng Phaät, Phaùp, Taêng vaø Giôùi.
5) Muoán gaây vieäc khoâng lôïi cho Öu-baø-taéc.
6) Taïo cho Öu-baø-taéc tieáng xaáu ñoàn ñaõi.
7) Muoán ñoaït choã cuûa Öu-baø-taéc.
8) Duøng phi phaùp laøm chaùnh, khinh khi Öu-baø-
taéc.
Tröôøng hôïp Öu-baø-taéc giaän döõ Tyø-kheo, Tyø-kheo
khoâng neân ñeán nhaø hoï. Caû thoân xoùm (tuï laïc) ñeàu
giaän döõ Tyø-kheo, Tyø-kheo khoâng neân ñeán tuï laïc aáy.
TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
HEÁT QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BA