Trotky_Μαρξισμός και Συνδικάτα

Λεόν ΤρότσκιΜαρξισμός και συνδικάτα

rrrrrrr

Λεόν ΤρότσκιΜαρξισμός και συνδικάτα

Περιεχόμενα1. Κομμουνισμός και συνδικαλισμός2. Τα συνδικάτα στην εποχή της

ιμπεριαλιστικής παρακμής3. Κομμουνισμός και συνδικαλι-

σμός. Για το ζήτημα των συνδικάτων4. Πάλι οι αναρχο-συνδικαλιστικές

απόψεις5. Τα λάθη αρχών του συνδικαλι-

σμού6. Ο Μονάτ περνάει το Ρουβίκωνα 7. Τα λάθη δεξιών στοιχείων της

ένωσης στο συνδικαλιστικό ζήτημα

Τα άρθρα 1 και 2 περιέχονται στη μπροσούρα: Λεόν Τρότσκι, Κομμουνισμός και συνδικαλισμός, εκδ. Εργατική Εξουσία 1996. Τα υπόλοιπα άρθρα περιέχονται στην μπροσούρα: Λεόν Τρότσκι, Μαρξι-σμός και συνδικάτα, εκδ. Αλλαγή 1985 (β' έκδοση), στην οποία όμως περιέχεται και το άρθρο 1 (στην ίδια μετάφραση)

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ

Το ζήτημα των συνδικάτων είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήμα-τα για το εργατικό κίνημα και, κατά συνέπεια, για την Αντιπολίτευση.Χωρίς μία συγκεκριμένη θέση πάνω στο ζήτημα των συνδικάτων, ηΑντιπολίτευση θα σταθεί ανίκανη να κερδίσει μία πραγματική επιρ-ροή πάνω στην εργατική τάξη. Γι' αυτό και πιστεύω ότι είναι ανα-γκαίο να βάλω εδώ για συζήτηση ορισμένες απόψεις πάνω στο ζή-τημα των συνδικάτων.

ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

1. Το κομμουνιστικό κόμμα είναι το θεμελιώδες όπλο της επανα-στατικής δράσης του προλεταριάτου, η μαχητική οργάνωση τηςπρωτοπορίας του που πρέπει να κερδίσει τον ρόλο του ηγέτη τηςεργατικής τάξης σε όλες, χωρίς εξαίρεση, τις σφαίρες της πάληςτης και, κατά συνέπεια, στο πεδίο των συνδικάτων.

2. Εκείνοι που, από άποψη αρχών, αντιπαραθέτουν την αυτονομίατων συνδικάτων στην ηγεσία του κομμουνιστικού κόμματος αντιπα-ραθέτουν με αυτό -είτε το θέλουν είτε όχι-το πιο καθυστερημένοτμήμα του προλεταριάτου στην πρωτοπορία της εργατικής τάξης,την πάλη για άμεσες διεκδικήσεις στην πάλη για την πλήρη απελευ-θέρωση των εργατών, τον ρεφορμισμό στον κομμουνισμό, τον ο-πορτουνισμό στον επαναστατικό μαρξισμό.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ

3. Παλεύοντας για την αυτονομία των συνδικάτων την εποχή της

10

ανόδου και επέκτασης του, ο προπολεμικός γαλλικός συνδικαλι-σμός, στην πραγματικότητα πάλευε για την ανεξαρτησία του απότην αστική κυβέρνηση και τα αστικά κόμματα, συμπεριλαμβανομέ-νου και εκείνου του ρεφορμιστικού κοινοβουλευτικού σοσιαλισμού.Αυτή ήταν μία πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό - για έναν επανα-στατικό δρόμο.

Σε αυτή του την πάλη, ο επαναστατικός συνδικαλισμός δεν έκανεφετίχ την αυτονομία των μαζικών οργανώσεων. Αντίθετα, κατανόη-σε και διακήρυξε τον ηγετικό ρόλο της επαναστατικής μειοψηφίαςσε σχέση με τις μαζικές οργανώσεις, που αντανακλούν την εργατι-κή τάξη με όλες της τις αντιθέσεις, με την καθυστέρηση και τις αδυ-ναμίες της.

4. Η θεωρεία της δραστήριας μειοψηφίας ήταν, στην ουσία της, μί-α ανολοκλήρωτη θεωρία του προλεταριακού κόμματος. Ο επανα-στατικός συνδικαλισμός ήταν, σε όλη του την πρακτική, το έμβρυοτου επαναστατικού κόμματος σε σύγκρουση με τον οπορτουνισμό,δηλαδή μία αξιόλογη σκιαγράφηση του επαναστατικού κομμουνι-σμού.

5. Η αδυναμία του αναρχοσυνδικαλισμού, ακόμα και στην κλασσι-κή του περίοδο, ήταν η απουσία ενός σωστού θεωρητικού θεμελίουκαι, σαν αποτέλεσμα, η λαθεμένη κατανόηση της φύσης του κρά-τους και του ρόλου του στην πάλη των τάξεων, μία ανολοκλήρωτη,όχι εντελώς ανεπτυγμένη και, κατά συνέπεια, μία λαθεμένη αντίλη-ψη του ρόλου της επαναστατικής μειοψηφίας, δηλαδή του κόμμα-τος. Από εδώ απορρέουν και τα λάθη του στην τακτική, όπως είναιο φετιχισμός της γενικής απεργίας, η αγνόηση της σχέσης ανάμεσαστην εξέγερση και την κατάληψη της εξουσίας, κ.λ.π.

6. Μετά τον πόλεμο ο γαλλικός συνδικαλισμός βάσισε όχι μόνο τηνανάπτυξη του αλλά και την ολοκλήρωση του στον κομμουνισμό. Οιαπόπειρες για την αναβίωση του επαναστατικού συνδικαλισμού τώ-ρα, δεν είναι παρά προσπάθειες να γυρίσουν προς τα πίσω τον τρο-χό της ιστορίας. Για το εργατικό κίνημα, τέτοιου είδους προσπά-θειες μόνο αντιδραστική σημασία μπορούν να 'χουν.

ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΥ

7. Οι επίγονοι του συνδικαλισμού μεταμορφώνουν (στα λόγια) τηνανεξαρτησία των συνδικαλιστικών οργανώσεων από την μπουρ-ζουαζία και τους ρεφορμιστές σοσιαλιστές σε ανεξαρτησία γενικά,σε απόλυτη ανεξαρτησία από όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομέ-νου και του κομμουνιστικού.

Αν στην περίοδο της ανάπτυξης, ο συνδικαλισμός θεωρούσε τον

11

εαυτό του πρωτοπορία, και πάλευε για τον ηγετικό ρόλο της πρω-τοπόρος μειοψηφίας μέσα στις καθυστερημένες μάζες, οι επίγονοιτου συνδικαλισμού παλεύουν τώρα ενάντια στις ίδιες επιθυμίες τηςκομμουνιστικής πρωτοπορίας, επιχειρώντας-αν και χωρίς επιτυχίαακόμα- να στηριχθούν πάνω στην έλλειψη ανάπτυξης και τις προλή-ψεις των πιο καθυστερημένων τμημάτων της εργατικής τάξης.

8. Η ανεξαρτησία από την επιρροή της μπουρζουαζίας δεν μπορείνα είναι μία παθητική κατάσταση. Μπορεί να εκφραστεί μόνο με πο-λιτικές πράξεις, δηλαδή με την πάλη ενάντια στην μπουρζουαζία. Ηπάλη αυτή πρέπει να εμπνέεται από ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα,που για την εφαρμογή του απαιτεί οργάνωση και τακτική. Είναι η ε-νότητα προγράμματος, οργάνωσης και τακτικής που αποτελεί τοκόμμα. Μ' αυτή την έννοια, η πραγματική ανεξαρτησία του προλετα-ριάτου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο αν το προλετα-ριάτο διεξάγει την πάλη του κάτω από την ηγεσία ενός επαναστατι-κού και όχι οππορτουνιοτικού κόμματος.

9. Οι επίγονοι του συνδικαλισμού θέλουν να πιστεύουν ότι τα συν-δικάτα είναι από μόνα τους αυτάρκη. Θεωρητικά, αυτό δε σημαίνειτίποτα, στην πράξη όμως σημαίνει την διάλυση της επαναστατικήςπρωτοπορίας μέσα στις καθυστερημένες μάζες, δηλαδή μέσα στασυνδικάτα.

Όσο πιο πλατιά είναι η μάζα που αγκαλιάζουν τα συνδικάτα, τόσοπιο ικανά είναι να εκπληρώσουν την αποστολή τους. Αντίθετα, έναπρολεταριακό κόμμα είναι αντάξιο του ονόματος του μόνο αν είναιιδεολογικά ομοιογενές, μια ενότητα δράσης και οργάνωσης. Το ναπαρουσιάζεις τα συνδικάτα σαν αυτάρκη επειδή το προλεταριάτο έ-χει ήδη πετύχει σε αυτά την «πλειοψηφία» του, είναι σαν να κολα-κεύεις το προλεταριάτο, είναι σαν να το παρουσιάζεις διαφορετικάαπό ότι είναι και μπορεί να είναι κάτω από τον καπιταλισμό, ο οποί-ος κρατάει στην άγνοια και την καθυστέρηση τεράστιες μάζες εργα-τών, επιτρέποντας μόνο στην πρωτοπορία του προλεταριάτου τηνδυνατότητα να ξεπεράσει όλες τις δυσκολίες και να φτάσει σε μιακαθαρή κατανόηση των καθηκόντων της τάξης σα σύνολο.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ ΔΕΝ ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ

ΤΗΝ ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΚΑΟΟΔΗΓΗΣΗ

10. Η πραγματική, έμπρακτη και όχι μεταφυσική αυτονομία τωνσυνδικαλιστικών οργανώσεων δεν διαταράσσεται στο ελάχιστο, ού-τε περιορίζεται από την πάλη που διεξάγει το κομμουνιστικό κόμμα

12

για να κερδίσει επιρροή. Κάθε μέλος των συνδικάτων έχει δικαίωμανα ψηφίσει όπως νομίζει, και να εκλέξει εκείνον που του φαίνεται οπιο άξιος. Οι κομμουνιστές έχουν αυτό το δικαίωμα όπως όλοι οι άλ-λοι.

Η κατάκτηση της πλειοψηφίας των ηγετικών οργάνων από τουςκομμουνιστές βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με την αρχή της αυτο-νομίας, δηλαδή με την αυτοδιοίκηση των συνδικάτων. Από την άλληπλευρά, κανένα καταστατικό συνδικάτου δεν μπορεί να εμποδίσει ήνα αποτρέψει το κόμμα από το να εκλέξει στην Κεντρική του Επιτρο-πή το Γενικό Γραμματέα της Συνομοσπονδίας Εργατών, γιατί εδώπια βρισκόμαστε εξολοκλήρου μέσα στα πλαίσια της αυτονομίαςτου κόμματος.

11. Στα συνδικάτα, οι κομμουνιστές, βέβαια, υποτάσσονται στηνπειθαρχία του κόμματος, ανεξάρτητα από τα πόστα που κατέχουν.Αυτό δεν αποκλείει αλλά προϋποθέτει την υποταγή τους στην πει-θαρχία των συνδικάτων. Με άλλα λόγια, το κόμμα δεν τους επιβάλ-λει καμιά γραμμή που να έρχεται σε αντίθεση με τη διάθεση ή τηγνώμη της πλειοψηφίας των μελών των συνδικάτων. Σε εντελώς ε-ξαιρετικές περιπτώσεις, όταν το κόμμα θεωρεί αδύνατη την υποτα-γή των μελών του σε ορισμένες αντιδραστικές αποφάσεις του συν-δικάτου, υποδεικνύει ανοιχτά στα μέλη του τις συνέπειες που απορ-ρέουν από αυτό, δηλαδή απομακρύνσεις από τα πόστα του συνδι-κάτου, διαγραφές, κ.τ.λ.

Με νομικίστικες φόρμουλες σ' αυτά τα ζητήματα -και η αυτονομί-α είναι μια καθαρά νομικίστικη φόρμουλα- δεν μπορείς να πας που-θενά. Το ζήτημα πρέπει να μπει από την άποψη της ουσίας του, δη-λαδή, στο επίπεδο της πολιτικής των συνδικάτων. Μια σωστή πολι-τική πρέπει να αντιπαρατεθεί σε μια λαθεμένη πολιτική.

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΚΑΟΟΔΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΕΣ ΣΥΝΟΗΚΕΣ

12. Ο χαρακτήρας της καθοδήγησης του κόμματος, οι μέθοδοι καιοι μορφές της, μπορεί να διαφέρουν βαθιά, ανάλογα με τις γενικέςσυνθήκες μιας συγκεκριμένης χώρας ή με την περίοδο της ανάπτυ-ξης της.

Στις καπιταλιστικές χώρες, όπου το κομμουνιστικό κόμμα δεν κα-τέχει κανένα μέσο πίεσης, είναι φανερό ότι μπορεί να καθοδηγήσειμόνο διαμέσου των κομμουνιστών που βρίσκονται στα συνδικάτασαν μέλη της βάσης ή σα στελέχη.

Ο αριθμός των κομμουνιστών στα ηγετικά πόστα των συνδικάτωνείναι μόνο ένα μέσο για να μετρηθεί ο ρόλος του κόμματος στα συν-

13

δικάτα. Η πιο σημαντική μέτρηση είναι το ποσοστό των κομμουνι-στών στη βάση των συνδικάτων σε σχέση με το σύνολο της οργα-νωμένης μάζας. Αλλά το πρωταρχικό κριτήριο είναι η γενική επιρρο-ή του κόμματος πάνω στην εργατική τάξη, που μετριέται με την κυ-κλοφορία του κομμουνιστικού τύπου, την παρακολούθηση των συ-γκεντρώσεων του κόμματος, τον αριθμό των ψήφων στις εκλογέςκαι, αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, από τον αριθμό των εργα-ζόμενων ανδρών και γυναικών που ανταποκρίνονται ενεργητικά στιςεκκλήσεις του κόμματος για αγώνα.

13. Είναι καθαρό ότι η επιρροή γενικά του Κομμουνιστικού κόμμα-τος, μαζί και στα συνδικάτα, θα μεγαλώνει όσο η κατάσταση γίνεταιπιο επαναστατική.

Αυτοί οι όροι επιτρέπουν μια εκτίμηση του βαθμού και της μορφήςτης αληθινής, της πραγματικής και όχι της μεταφυσικής αυτονομίαςτων συνδικάτων. Σε «ειρηνικούς» καιρούς όταν οι πιο μαχητικές μορ-φές της συνδικαλιστικής δράσης είναι οι απομονωμένες οικονομικέςαπεργίες, ο άμεσος ρόλος του κόμματος στην συνδικαλιστική δρά-ση περνάει σε δεύτερη μοίρα. Κατά γενικό κανόνα, το κόμμα δενπαίρνει για κάθε απομονωμένη απεργία και από μια απόφαση. Βοη-θάει το συνδικάτο να αποφασίσει αν το συμφέρει ή όχι η απεργία,με την πολιτική και οικονομική πληροφόρηση και τις συμβουλές πουτου δίνει. Υπηρετεί την απεργία με την αγκιτάτσια του κ.λ.π. Τονπρώτο λόγο σε ότι αφορά την απεργία, τον έχει, φυσικά, το συνδι-κάτο.

Η κατάσταση αλλάζει ριζικά όταν το κίνημα ανυψώνεται στο επίπε-δο της γενικής απεργίας και ακόμα περισσότερο στην άμεση πάληγια την εξουσία. Σ' αυτές τις συνθήκες, ο ηγετικός ρόλος του κόμ-ματος γίνεται αποφασιστικός επεμβαίνοντας κατευθείαν, ανοικτάκαι άμεσα. Τα συνδικάτα -όχι φυσικά εκείνα που περνάνε στην άλ-λη πλευρά του οδοφράγματος- γίνονται οι οργανωτικοί μηχανισμοίτου κόμματος που μπροστά σε ολόκληρη την τάξη στέκεται ως ο η-γέτης της επανάστασης, παίρνοντας πάνω του όλη την ευθύνη.

Στο φάσμα που εκτείνεται ανάμεσα στη μερική οικονομική απεργί-α και την επαναστατική ταξική εξέγερση, υπάρχουν όλες οι δυνατέςμορφές αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ του κόμματος και των συνδικά-των, διάφοροι βαθμοί της κατευθείαν και άμεσης καθοδήγησηςκ.λ,π.

Αλλά κάτω απ' όλες τις συνθήκες, το κόμμα επιδιώκει να κερδίσειτη γενική ηγεσία, βασισμένο στην πραγματική αυτονομία των συνδι-κάτων που σαν οργανώσεις -δεν χρειάζεται να το πούμε- δεν «υπο-τάσσονται» σ' αυτό.

14

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΜΥΘΟΣ

14. Τα γεγονότα δείχνουν ότι πολιτικά «ανεξάρτητα» συνδικάταδεν υπάρχουν πουθενά. Δεν έχουν υπάρξει ποτέ. Και η πείρα και ηθεωρία λένε ότι ούτε θα υπάρξουν ποτέ. Στις Η.ΠΑ, τα συνδικάταείναι δια μέσου του μηχανισμού τους, απευθείας δεμένα με το γενι-κό επιτελείο της βιομηχανίας και των αστικών κομμάτων. Στην Αγγλί-α, τα συνδικάτα, που στο παρελθόν υποστήριζαν κυρίως τους φιλε-λεύθερους, αποτελούν τώρα την υλική βάση του Εργατικού κόμμα-τος. Στη Γερμανία, τα συνδικάτα βαδίζουν κάτω από την σημαία τηςΣοσιαλδημοκρατίας. Στη Σοβιετική Δημοκρατία, η ηγεσία τους ανή-κει στους Μπολσεβίκους. Στην Γαλλία, μια από τις συνδικαλιστικέςοργανώσεις ακολουθεί τους Σοσιαλιστές και η άλλη τους Κομμουνι-στές. Στην Φιλανδία, τα συνδικάτα σπάσανε στα δύο πριν από λίγο,τείνοντας το ένα μέρος προς την Σοσιαλδημοκρατία και το άλλοπρος τον Κομμουνισμό. Αυτό συμβαίνει παντού.

Οι θεωρητικοί της «ανεξαρτησίας» του συνδικαλιστικού κινήματοςδεν κάνουν τον κόπο να προβληματιστούν πάνω σ' αυτό το ζήτημα:γιατί το σύνθημα τους όχι μόνο δεν πλησιάζει πουθενά την υλοποί-ηση του στην πράξη αλλά αντίθετα, η εξάρτηση των συνδικάτων α-πό την ηγεσία ενός κόμματος γίνεται παντού, χωρίς καμία εξαίρεση,όλο και περισσότερο ανοικτή και φανερή. Και ακόμα, αυτό ανταπο-κρίνεται πέρα για πέρα στον χαρακτήρα της ιμπεριαλιστικής επο-χής, που ξεγυμνώνει όλες τις ταξικές σχέσεις και που ακόμα και μέ-σα στο προλεταριάτο, οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στην αριστο-κρατία του και τα πιο εκμεταλλευόμενα τμήματα του.

Η ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗ ΛΙΓΚΑ,ΕΜΒΡΥΟ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

15. Η τελειότερη έκφραση του ξεπερασμένου συνδικαλισμού είναιη λεγόμενη Συνδικαλιστική Λίγκα. Από όλα τα χαρακτηριστικά τηςπαρουσιάζεται σαν μια πολιτική οργάνωση που επιδιώκει να υποτά-ξει το συνδικαλιστικό κίνημα στην επιρροή της. Στην πραγματικότη-τα, η Λίγκα στρατολογεί τα μέλη της όχι σύμφωνα με τις συνδικαλι-στικές αρχές, αλλά σύμφωνα με τις αρχές των πολιτικών ομάδων.Έχει την πλατφόρμα της, αν όχι το πρόγραμμα της, και το υπερα-σπίζεται στα έντυπα της. Έχει τη δικιά της εσωτερική πειθαρχία μέ-σα στο συνδικαλιστικό κίνημα. Στα συνέδρια των Συνομοσπονδιών,οι οπαδοί της δρουν σαν μια πολιτική φράξια με τον ίδιο τρόπο που

15

δρα και η κομμουνιστική φράξια. Αν δεν θέλουμε να πελαγοδρομού-με, πρέπει να πούμε ότι η τάση της Συνδικαλιστικής Λίγκας περιορί-ζεται σε μια πάλη για την απελευθέρωση των δύο Συνομοσπονδιώναπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών και κομμουνιστών και την ενοποίη-ση τους κάτω από την διεύθυνση της ομάδας του Μονάτ.

Η Λίγκα δεν δρα ανοικτά στο όνομα της ανάγκης και του δικαιώ-ματος της προχωρημένης μειοψηφίας, να παλέψει για να επεκτείνειτην επιρροή της πάνω στις πιο καθυστερημένες μάζες. Εμφανίζεταιμε μια μάσκα που την αποκαλεί «ανεξαρτησία» των συνδικάτων. Απ'αυτή την άποψη, η Λίγκα προσεγγίζει το Σοσιαλιστικό Κόμμα που κιαυτό επίσης καθοδηγεί κάτω από το κάλυμμα της φράσης: «ανεξαρ-τησία του συνδικαλιστικού κινήματος». Το Κομμουνιστικό Κόμμα, α-ντίθετα, λέει ανοικτά στην εργατική τάξη: αυτό είναι το πρόγραμμαμου, αυτή είναι η τακτική και η πολιτική που προτείνω στα συνδικά-τα.

Το προλεταριάτο δεν πρέπει ποτέ να πιστεύει οτιδήποτε στα τυ-φλά. Πρέπει να κρίνει κάθε κόμμα, κάθε οργάνωση από τη δουλειάτους. Αλλά οι εργάτες πρέπει να έχουν διπλή και τριπλή δυσπιστίαπρος τους υποκριτές εκείνους ηγέτες που δρουν ιγκόγνιτο, κάτω α-πό μια μάσκα, που κάνει το προλεταριάτο να πιστεύει ότι δεν υπάρ-χει καμία ανάγκη για ηγεσία γενικά.

ΤΟ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ«ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ» ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ ΑΛΛΑ ΜΙΑ

ΣΩΣΤΗ ΗΓΕΣΙΑ

16. Δεν πρέπει να αρνιόμαστε το δικαίωμα ενός πολιτικού κόμμα-τος να παλεύει για να κερδίσει τα συνδικάτα στην επιρροή του. Τοζήτημα, όμως, αυτό πρέπει να μπαίνει έτσι: Στο όνομα τίνος προ-γράμματος και ποιας τακτικής παλεύει αυτή η οργάνωση; Από αυτήτην άποψη, η Συνδικαλιστική Λίγκα δεν δίνει τις αναγκαίες εγγυή-σεις. Το πρόγραμμα της είναι εντελώς άμορφο, όπως είναι και η τα-κτική της. Στις πολιτικές εκτιμήσεις της ενεργεί μόνο από γεγονόςσε γεγονός. Αναγνωρίζοντας την προλεταριακή επανάσταση, ακόμακαι τη δικτατορία του προλεταριάτου, αγνοεί το κόμμα και παλεύειενάντια στην κομμουνιστική ηγεσία, χωρίς την οποία η προλεταρια-κή επανάσταση θα κινδύνευε πάντα να μείνει μια φράση χωρίς πε-ριεχόμενο.

17. Η ιδεολογία της ανεξαρτησίας των συνδικάτων δεν έχει τίποτατο κοινό με τις ιδέες και τα αισθήματα του προλεταριάτου σαν τά-ξης. Αν το κόμμα είναι ικανό με την καθοδήγηση του να εξασφαλί-

16

σει μια σωστή, καθαρή και σταθερή πολιτική στα συνδικάτα, τότεούτε ένας εργάτης δεν θα έχει την διάθεση να ξεσηκωθεί ενάντιαστην ηγεσία του κόμματος. Η ιστορική εμπειρία των μπολσεβίκων τοέχει αποδείξει αυτό.

Αυτό ισχύει και για την Γαλλία όπου οι κομμουνιστές συγκέντρω-σαν στις εκλογές 1.200.000 ψήφους ενώ η Ενιαία Γενική Συνομο-σπονδία Εργασίας (η κεντρική οργάνωση των Κόκκινων Συνδικάτων)έχει σαν μέλη της το ένα τέταρτο ή το ένα τρίτο μόνο αυτού του α-ριθμού. Είναι καθαρό ότι το αφηρημένο σύνθημα της ανεξαρτησίαςδεν μπορεί κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες να προέλθει από τιςμάζες. Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία είναι κάτι το εντελώς διαφο-ρετικό. Όχι μόνο βλέπει σαν επαγγελματικό ανταγωνιστή την κομμα-τική γραφειοκρατία, αλλά και τείνει να καταστεί ανεξέλεχτη από τηνπρωτοπορία του προλεταριάτου. Το σύνθημα της ανεξαρτησίας εί-ναι, από την ίδια του την βάση, ένα γραφειοκρατικό και όχι ταξικόσύνθημα.

Ο ΦΕΤΙΧΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝΣΥΝΑΙΚΑΤΩΝ

18. Ύστερα από τον φετιχισμό, της «ανεξαρτησίας», η Συνδικαλι-στική Λίγκα μεταμορφώνει το ζήτημα της ενότητας των συνδικάτωνσε ένα φετίχ.

Δεν χρειάζεται να πούμε ότι η διατήρηση της ενότητας των συνδι-καλιστικών οργανώσεων έχει τεράστια πλεονεκτήματα από την άπο-ψη των καθημερινών καθηκόντων του προλεταριάτου όπως επίσηςκαι από την άποψη της πάλης του κομμουνιστικού κόμματος να επε-κτείνει την επιρροή του πάνω στις μάζες. Αλλά τα γεγονότα αποδει-κνύουν ότι με την πρώτη επιτυχία της επαναστατικής πτέρυγας στασυνδικάτα, οι οπορτουνιστές παίρνουν εσκεμμένα τον δρόμο τηςδιάσπασης. Οι ειρηνικές σχέσεις με την μπουρζουαζία τους έλκουνπερισσότερο από ότι η ενότητα του προλεταριάτου. Αυτό είναι το α-διαμφισβήτητο συμπέρασμα της μεταπολεμικής εμπειρίας.

Εμείς οι κομμουνιστές ενδιαφερόμαστε πάντα να δείχνουμε στουςεργάτες ότι η ευθύνη για την διάσπαση των συνδικαλιστικών οργα-νώσεων πέφτει ολοκληρωτικά πάνω στην σοσιαλδημοκρατία. Αλλάαυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι η κενή φόρμουλα της ενότητας είναιγια εμάς πιο σημαντική από τα επαναστατικά καθήκοντα της εργα-τικής τάξης.

19. Έχουν περάσει οκτώ χρόνια από τότε που τα συνδικάτα δια-σπάστηκαν στην Γαλλία. Σ' αυτό το διάστημα, οι δύο οργανώσειςπροσδέθηκαν οριστικά σε δύο, θανάσιμα εχθρικά, πολιτικά κόμμα-

17

τα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, Το να σκεφτόμαστε ότι μπορού-με να ενοποιήσουμε το συνδικαλιστικό κίνημα με το απλό κήρυγματης ενότητας, αυτό σημαίνει ότι καλλιεργούμε αυταπάτες. Το να δη-λώνουμε ότι χωρίς την ενοποίηση πρώτα των δύο συνδικαλιστικώνοργανώσεων είναι αδύνατο να γίνει όχι μόνο η προλεταριακή επανά-σταση αλλά ακόμα και μια σοβαρή ταξική πάλη, σημαίνει ότι το μέλ-λον της επανάστασης εξαρτάται από την διεφθαρμένη κλίκα των ρε-φορμιστών συνδικαλιστών.

Στην πραγματικότητα, το μέλλον της επανάστασης δεν εξαρτάταιαπό την συγχώνευση των δύο συνδικαλιστικών μηχανισμών, αλλά α-πό την ενοποίηση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης γύρω απότα επαναστατικά συνθήματα και τις επαναστατικές μεθόδους πά-

λης.Για την ώρα, η ενοποίηση της εργατικής τάξης είναι δυνατή μόνο

με την πάλη ενάντια στους οπαδούς της συνεργασίας των τάξεων(τους οπαδούς του συνασπισμού), που δεν βρίσκονται μόνο στα πο-λιτικά κόμματα αλλά και στα συνδικάτα.

20. Ο πραγματικός δρόμος προς την επαναστατική ενότητα τουπρολεταριάτου βρίσκεται στην ανάπτυξη, τη διόρθωση τη διεύρυν-ση και τη σταθεροποίηση της επαναστατικής Ενιαίας Γ.Σ.Ε και τηνεξασθένιση της ρεφορμιστικής Γ.Σ.Ε.

Όχι μόνο δεν αποκλείεται, αλλά, αντίθετα, είναι πολύ πιθανόν, τονκαιρό της επανάστασης του, το γαλλικό προλεταριάτο να μπει στηνπάλη με δύο Συνομοσπονδίες πίσω από την μια θα βρίσκονται οι μά-ζες και πίσω από την άλλη η εργατική αριστοκρατία και η γραφειο-

κρατία.

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗΣΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ

21. Η νέα συνδικαλιστική αντιπολίτευση ολοφάνερα δεν θέλει ναπάρει το δρόμο του συνδικαλισμού. Την ίδια στιγμή, σπάει από τοκόμμα -όχι από μια ορισμένη ηγεσία- αλλά από το κόμμα γενικά. Αυ-τό σημαίνει πολύ απλά ότι ιδεολογικά αφοπλίζει τον εαυτό της καικατρακυλάει σε θέσεις συντεχνιακές και τρεϊντγιουνιονιστικές.

22. Η συνδικαλιστική αντιπολίτευση σαν σύνολο είναι πολύ ανο-μοιογενής. Αλλά διακρίνεται από μερικά κοινά χαρακτηριστικά πουδεν τη φέρνουν κοντύτερα προς την Αριστερή Κομμουνιστική Αντι-πολίτευση, αλλά, αντίθετα, την αποξενώνουν και την αντιτάσσουν σ'αυτή.

Η συνδικαλιστική αντιπολίτευση δεν παλεύει ενάντια στις απερί-σκεπτες πράξεις και τις λαθεμένες μεθόδους της κομμουνιστικής η-

18

γεσίας αλλά ενάντια στην επιρροή του κομμουνισμού πάνω στην ερ-γατική τάξη.

Η συνδικαλιστική αντιπολίτευση δεν παλεύει ενάντια στην υπερα-ριστερή εκτίμηση μιας συγκεκριμένης κατάστασης και του ρυθμούανάπτυξης της, αλλά, στην πραγματικότητα, δρα ενάντια στις επα-ναστατικές προοπτικές γενικά.

Η συνδικαλιστική αντιπολίτευση δεν παλεύει ενάντια στις γελοίεςμεθόδους του αντιμιλιταρισμού, αλλά προωθεί έναν πασιφιστικόπροσανατολισμό. Μ' άλλα λόγια, η συνδικαλιστική αντιπολίτευση α-ναπτύσσεται φανερά προς ένα ρεφορμιστικό πνεύμα.

23. Είναι πέρα για πέρα λάθος να βεβαιώνουμε ότι τα τελευταίαχρόνια - αντίθετα από ότι συνέβη στην Γερμανία, την Τσεχοσλοβα-κία και σε άλλες χώρες - στην Γαλλία δεν έχει εμφανιστεί μια δεξιάομάδα μέσα στο επαναστατικό στρατόπεδο. Το κύριο σημείο είναιότι η δεξιά αντιπολίτευση στην Γαλλία, εγκαταλείποντας την επανα-στατική πολιτική του κομμουνισμού, έχει, σε συμφωνία με τις παρα-δόσεις του γαλλικού εργατικού κινήματος, αποκτήσει ένα συνδικα-λιστικό χαρακτήρα, αποκρύπτοντας έτσι την πολιτική της φυσιογνω-μία. Τελικά, η πλειοψηφία της συνδικαλιστικής αντιπολίτευσης αντι-προσωπεύει την δεξιά πτέρυγα, όπως ακριβώς η ομάδα Μπράντλερστην Γερμανία, οι Τσέχοι συνδικαλιστές που, ύστερα από την διά-σπαση, έχουν πάρει μια καθαρά ρεφορμιστική θέση κ.λ.π.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

24. Μπορεί κανείς να αντιτείνει ότι όλες οι προηγούμενες απόψειςθα ήταν σωστές μόνο με τον όρο ότι το κομμουνιστικό κόμμα έχειμια σωστή πολιτική. Αλλά αυτή η αντίρρηση δεν είναι θεμελιωμένη.Το ζήτημα των σχέσεων ανάμεσα στο κόμμα, που αντιπροσωπεύειτο προλεταριάτο έτσι όπως θα έπρεπε να είναι και τα συνδικάτα πουαντιπροσωπεύουν το προλεταριάτο έτσι όπως είναι, είναι το θεμε-λιώδες ζήτημα του επαναστατικού μαρξισμού. Θα ήταν πραγματικήαυτοκτονία να απορρίψουμε την μόνη δυνατή, από άποψη αρχών, α-πάντηση πάνω σε αυτό το ζήτημα μόνο και μόνο επειδή το κομμου-νιστικό κόμμα, κάτω από την επίδραση αντικειμενικών και υποκειμε-νικών λόγων, για τους οποίους έχουμε μιλήσει περισσότερο από μιαφορά, ακολουθεί τώρα μια λαθεμένη πολιτική απέναντι στα συνδικά-τα, όπως επίσης και σε άλλους τομείς. Μια σωστή πολιτική πρέπεινα αντιπαρατίθεται σε μια λαθεμένη πολιτική. Με αυτό τον σκοπό ηΑριστερή Αντιπολίτευση έχει συγκροτηθεί σε φράξια. Αν θεωρήσου-με ότι το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα στο σύνολο του βρίσκεταισε μια ολοκληρωτικά αθεράπευτη και απελπιστική κατάσταση -κάτι

19

που ούτε καν το σκεφτόμαστε- τότε πρέπει να του αντιπαρατάξου-με ένα άλλο κόμμα. Αλλά το ζήτημα των σχέσεων του κόμματος μετην τάξη δεν αλλάζει απ' αυτό το γεγονός, ούτε κατά ένα γιώτα.

Η Αριστερή Αντιπολίτευση πιστεύει ότι για να επηρεάσει το συνδι-καλιστικό κίνημα, για να βοηθήσει στο σωστό προσανατολισμό του,για να το διαποτίσει με σωστά συνθήματα, δεν μπορεί να το κάνειπαρά μόνο σαν κομμουνιστικό κόμμα (ή σαν φράξια για την ώρα)που, παρόλα τα άλλα του γνωρίσματα, είναι το κεντρικό ιδεολογικόεργαστήρι της εργατικής τάξης.

25. Το σωστά κατανοημένο καθήκον του κομμουνιστικού κόμματοςδεν συνίσταται απλά στο να κερδίσει επιρροή πάνω στα συνδικάταέτσι όπως αυτά είναι, αλλά στο να κερδίσει επιρροή, διαμέσου τωνσυνδικάτων, πάνω στην πλειοψηφία της εργατικής τάξης. Αυτό είναιδυνατόν μόνο αν οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από το κόμμαστα συνδικάτα ανταποκρίνονται στην φύση και τα καθήκοντα του. Ηπάλη του κόμματος για επιρροή στα συνδικάτα βρίσκει την αντικει-μενική της επιβεβαίωση στο αν ακμάζουν ή όχι τα συνδικάτα, στο ανο αριθμός των μελών τους αυξάνει, όπως επίσης και στις σχέσειςτους με τις πλατύτερες μάζες. Αν το κόμμα πληρώνει την επιρροήτου στα συνδικάτα με την τιμή του στενέματος και του φραξιονι-σμού τους -μετατρέποντας τα σε βοηθούς του κόμματος για στιγ-μιαίους σκοπούς και εμποδίζοντας τα να γίνουν γνήσιες μαζικές ορ-γανώσεις- τότε οι σχέσεις ανάμεσα στο κόμμα και την τάξη είναι λα-θεμένες. Δεν είναι αναγκαίο να σταθούμε εδώ στις αιτίες μιας τέ-τοιας κατάστασης. Το έχουμε κάνει περισσότερο από μια φορά καιτο κάνουμε κάθε μέρα. Η ευκολία με την οποία αλλάζει η επίσημηκομμουνιστική (Σ.τ.Ε σταλινική) πολιτική αντανακλά τις τυχοδιωκτι-κές τάσεις της να κάνει τον εαυτό της κύριο της εργατικής τάξηςστο συντομότερο χρονικό διάστημα με θεατρινισμούς, εφευρέσεις,υπερφίαλη αγκιτάτσια, κ.λ.π.

Η διέξοδος από αυτή την κατάσταση δεν βρίσκεται, ωστόσο, στονα αντιπαραθέσουμε τα συνδικάτα στο κόμμα (ή στη φράξια) αλλάστην αδιάλαχτη πάλη για να αλλάξουμε ολόκληρη την πολιτική τουκόμματος, όπως επίσης και την πολιτική των συνδικάτων.

ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

26. Η Αριστερή Αντιπολίτευση πρέπει να βάλει τα ζητήματα τουσυνδικαλιστικού κινήματος σε αδιαχώριστη σχέση με τα ζητήματατης πολιτικής πάλης του προλεταριάτου. Πρέπει να δώσει μια συ-γκεκριμένη ανάλυση του σημερινού σταδίου ανάπτυξης του γαλλι-

20

κού εργατικού κινήματος. Πρέπει να δώσει μια εκτίμηση, ποσοτικήκαι ποιοτική, του σημερινού απεργιακού κινήματος και των προοπτι-κών του σε σχέση με τις προοπτικές της οικονομικής εξέλιξης τηςΓαλλίας. Είναι αναγκαίο να πει ότι απορρίπτει πέρα για πέρα τηνπροοπτική της καπιταλιστικής σταθεροποίησης και του πασιφισμούγια δεκαετίες. Προχωρεί με μια εκτίμηση της εποχής μας σαν επα-ναστατικής, εκτίμηση που απορρέει από την αναγκαιότητα μιας επί-καιρης προπαρασκευής του πρωτοπόρου προλεταριάτου μπροστάστις απότομες στροφές που δεν είναι μόνο πιθανές αλλά και αναπό-φευκτες. Όσο πιο σταθερή και πιο αδυσώπητη είναι η δράση της ε-νάντια στους υποτιθέμενους επαναστατικούς κομπασμούς της κε-ντριστικής γραφειοκρατίας, ενάντια στην πολιτική υστερία που δενπαίρνει υπόψη της τις συνθήκες, που μπερδεύει το σήμερα με τοχθες ή το αύριο, τόσο πιο σταθερά και αποφασιστικά πρέπει να το-ποθετείται ενάντια στα στοιχεία της δεξιάς που αντιγράφουν τηνκριτική της και κρύβονται πίσω από αυτήν για να εισάγουν τις τάσειςτους μέσα στον επαναστατικό μαρξισμό.

27. Καινούργιες οριοθετήσεις; Νέες πολεμικές; Νέες διασπάσεις;Αυτός είναι ο θρήνος των καλών αλλά κουρασμένων ψυχών, που θαήθελαν να μεταμορφώσουν την Αντιπολίτευση σε ένα γαλήνιο άσυ-λο όπου ο καθένας θα μπορούσε να ξεκουραστεί από τα μεγάλα κα-θήκοντα και ταυτόχρονα να διατηρήσει άθικτο το όνομα του επανα-στάτη «της αριστεράς». Όχι! Στις κουρασμένες αυτές ψυχές λέμε:Είναι βέβαιο ότι δεν προχωρούμε στον ίδιο δρόμο. Η αλήθεια δεν έ-χει γίνει ποτέ έως τώρα από το άθροισμα των μικρών λαθών. Μια ε-παναστατική οργάνωση δεν έχει ποτέ μέχρι τώρα συντεθεί από μι-κρές συντηρητικές ομάδες που πρώτα - πρώτα ζητάνε να διακρίνο-νται η μια από την άλλη. Υπάρχουν εποχές όπου η επαναστατική τά-ση περιορίζεται σε μια μικρή μειοψηφία μέσα στο εργατικό κίνημα.Αλλά αυτές οι εποχές απαιτούν όχι διακανονισμούς ανάμεσα στις μι-κρές ομάδες με αμοιβαίο κρύψιμο των αμαρτιών τους, αλλά αντίθε-τα, ένα διπλά αδυσώπητο αγώνα για μια σωστή προοπτική και εκπαί-δευση τω. στελεχών στο πνεύμα του αυθεντικού μαρξισμού. Η νίκηείναι δυνατή μόνο απ' αυτό τον δρόμο.

28. Στο βαθμό που αυτές οι γραμμές αφορούν προσωπικά τονσυγγραφέα τους, πρέπει να δεχθεί ότι η γνώμη που είχε διαμορφώ-σει για την ομάδα Μονάτ, όταν ο ίδιος εξορίστηκε από την Σοβιετι-κή Ένωση, αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ αισιόδοξη και γι' αυτό λαθε-μένη. Για πολλά χρόνια, ο συγγραφέας δεν είχε την δυνατότητα ναπαρακολουθήσει την δράση αυτής της ομάδας. Την έκρινε από πα-λιές αναμνήσεις. Οι διαφορές αποκαλύφθηκαν στην πραγματικότη-τα όχι μόνο πιο βαθιές, αλλά και πιο οξυμένες από ότι θα μπορούσε

21

κανένας να υποθέσει. Τα τελευταία γεγονότα έχουν αποδείξει πέρααπό κάθε αμφιβολία ότι χωρίς μια ξεκάθαρη και συγκεκριμένη ιδεο-λογική οριοθέτηση από την γραμμή του συνδικαλισμού, η Κομμου-νιστική Αντιπολίτευση στην Γαλλία δεν θα πάει μπροστά. Οι θέσειςπου προτείνουμε αντιπροσωπεύουν από μόνες τους το πρώτο βήμαστο δρόμο της οριοθέτησης που είναι το πρελούδιο στον επιτυχή α-γώνα ενάντια στις επαναστατικές φλυαρίες και την οππορτουνιστι-κή ουσία των Κασέν, Μονμουσό και την παρέα τους.

Λέων Τρότσκυ14 Οκτωβρίου 1929

22

ΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗΤΗΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ

ΠΑΡΑΚΜΗΣ

Υπάρχει ένα κοινό γνώρισμα στην εξέλιξη, ή πιο σωστά, στον εκ-φυλισμό, των σύγχρονων συνδικαλιστικών οργανώσεων όλου τουκόσμου: η προσέγγιση και η συγχώνευση τους με την κρατική εξου-σία. Το προτσές αυτό είναι εξίσου χαρακτηριστικό για τα ουδέτερα,τα σοσιαλδημοκρατικά, τα σταλινικά και τα «αναρχικά» συνδικάτα.Αυτό και μόνο το γεγονός δείχνει ότι η τάση για «συγχώνευση» μετο κράτος δεν είναι συνυφασμένη με τούτη ή την άλλη θεωρία , αλ-λά απορρέει από κοινωνικές συνθήκες κοινές για όλα τα συνδικάτα.

Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός δεν βασίζεται στο συναγωνισμό καιτην ατομική πρωτοβουλία, αλλά σε μια συγκεντρωτική διοίκηση. Οικαπιταλιστικές κλίκες που είναι επικεφαλής των ισχυρών τραστ, τωνσυνδικάτων, των τραπεζικών κονσόρτσιουμ, κ.λ.π. ελέγχουν την οι-κονομική ζωή από το ίδιο ύψος που την ελέγχει το κράτος, και σεκάθε στιγμή καταφεύγουν στην συνεργασία του. Τα συνδικάτα, μετην σειρά τους, στους κλάδους τους πιο σπουδαίους της βιομηχα-νίας, δεν έχουν την δυνατότητα να επωφεληθούν από το συναγωνι-σμό ανάμεσα στις διάφορες επιχειρήσεις. Έχουν να αντιμετωπίσουνέναν αντίπαλο καπιταλιστή, συγκεντρωτικό και στενά συνδεδεμένομε την κρατική εξουσία. Από κει προέρχεται η ανάγκη για τα συνδι-κάτα -όσο παραμένουν σε ρεφορμιστικές θέσεις, δηλαδή σε θέσειςπου βασίζονται σε μία προσαρμογή στην ατομική ιδιοκτησία, ναπροσαρμοστούν στο καπιταλιστικό κράτος και να αγωνιστούν γιαμια συνεργασία μαζί του. Στα μάτια της γραφειοκρατίας του συνδι-καλιστικού κινήματος, το κύριο καθήκον είναι να απελευθερώσει τοκράτος από την αγκαλιά του καπιταλισμού, αδυνατίζοντας την εξάρ-τηση του από τα τραστ, και να το τραβήξει προς το μέρος της. Αυ-τή η θέση βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με την κοινωνική θέση της

23

εργατικής αριστοκρατίας και της γραφειοκρατίας, που παλεύουνγια να πάρουν μερικά ψίχουλα από το μοίρασμα του υπερκέρδουςτου ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού. Στους λόγους τους οι γραφειο-κράτες των συνδικάτων κάνουν ότι μπορούν για να αποδείξουν στο«δημοκρατικό» κράτος πόσο κατάλληλοι και απαραίτητοι είναι σεκαιρό ειρήνης και, ιδιαίτερα, σε καιρό πολέμου. Μεταβάλλοντας τασυνδικάτα σε όργανα του κράτους ο φασισμός δεν ανακαλύπτει τί-ποτα το καινούργιο, σπρώχνει μόνο μέχρι την τελευταία τους συνέ-πεια όλες τις τάσεις τις σύμφυτες με τον ιμπεριαλισμό.

Οι αποικιακές και μισοαποικιακές χώρες δεν βρίσκονται κάτω απότην κυριαρχία του ντόπιου καπιταλισμού, αλλά του ξένου ιμπεριαλι-σμού. Ωστόσο, αυτό δεν αδυνατίζει αλλά, αντίθετα δυναμώνει την α-νάγκη για άμεσους, καθημερινούς και πρακτικούς δεσμούς ανάμε-σα στους μεγιστάνες του καπιταλισμού και τις κυβερνήσεις πουστην ουσία είναι υποταγμένες σ' αυτούς - οι κυβερνήσεις των αποι-κιακών ή μισό αποικιακών χωρών. Δεδομένου ότι ο ιμπεριαλιστικόςκαπιταλισμός δημιουργεί στις αποικιακές και μισοαποικιακές χώρεςένα στρώμα εργατικής αριστοκρατίας και γραφειοκρατίας, αυτό α-παιτεί την υποστήριξη των αποικιακών ή μισοαποικιακών κυβερνή-σεων, που τις θέλει προστάτες, κηδεμόνες και καμιά φορά διαιτη-τές. Αυτό το στρώμα αποτελεί την πιο σπουδαία κοινωνική βάση τουβοναπαρτιστικού και μισοβοναπαρτιοτικού χαρακτήρα των κυβερνή-σεων στις αποικίες και γενικά στις καθυστερημένες χώρες. Αυτό α-ποτελεί επίσης την βάση της εξάρτησης των ρεφορμιστικών συνδι-κάτων από το κράτος.

Στο Μεξικό τα συνδικάτα έχουν με νόμο μεταβληθεί σε μισοκρατι-κό θεσμό και κατά συνέπεια έχουν πάρει χαρακτήρα μισοολοκληρω-τικό. Η κρατικοποίηση των συνδικάτων, έγινε, σύμφωνα με την αντί-ληψη των νομοθετών, για το συμφέρον των εργατών και με στόχονα τους εξασφαλίσει την επιρροή στην κυβερνητική και οικονομικήζωή. Στο μέτρο, όμως, που ο ξένος ιμπεριαλιστικός καπιταλισμόςκυριαρχεί στο εθνικό κράτος, στο μέτρο που είναι ικανός, με την βο-ήθεια των αντιδραστικών δυνάμεων του εσωτερικού, να ανατρέψειτην ασταθή δημοκρατία και να την αντικαταστήσει αμέσως με ανοι-κτή φασιστική δικτατορία, σ' αυτό το μέτρο η νομοθεσία η σχετικήμε τα συνδικάτα μπορεί εύκολα να γίνει ένα όπλο στα χέρια της ι-μπεριαλιστικής δικτατορίας.

Συνθήματα για την ανεξαρτησία τωνσυνδικάτων

Από τα προηγούμενα θα μπορούσε κανείς εύκολα να βγάλει το συ-μπέρασμα ότι τα συνδικάτα παύουν να είναι συνδικάτα στην ιμπε-

24

ριαλιστική εποχή. Δεν αφήνουν σχεδόν πια τόπο στην εργατική δη-μοκρατία που, τον παλιό καλό καιρό, όταν το ελεύθερο εμπόριο κυ-ριαρχούσε στον οικονομικό στίβο, αποτελούσε το περιεχόμενο αυ-τό καθεαυτό της εσωτερικής ζωής των εργατικών οργανώσεων.Όταν λείπει η εργατική δημοκρατία, δεν μπορεί να υπάρξει ελεύθε-ρος αγώνας για επιρροή πάνω στα μέλη του συνδικάτου. Και απόαυτή την άποψη, ο κύριος στίβος για επαναστατική δουλειά μέσαστα συνδικάτα εξαφανίζεται. Μια τέτοια, ωστόσο, θέση θα ήταν βα-σικά λαθεμένη. Δεν μπορούμε να διαλέξουμε το πεδίο και τους ό-ρους της δραστηριότητας μας ακολουθώντας τις επιθυμίες και τιςαντιπάθειες μας. Είναι άπειρα πιο δύσκολο να αγωνίζεται κανείς γιανα επιδράσει πάνω στις εργαζόμενες μάζες μέσα σ' ένα ολοκληρω-τικό και μισοολοκληρωτικό κράτος παρά σε μια δημοκρατία. Το ίδιοεπίσης ισχύει και για τα συνδικάτα που η όλη τους ύπαρξη αντανα-κλά την εξέλιξη των καπιταλιστικών κρατών.

Δεν μπορούμε όμως να παραιτηθούμε από την πάλη να επιδρά-σουμε πάνω στους εργάτες της Γερμανίας μόνο και μόνο γιατί το ο-λοκληρωτικό καθεστώς κάνει μια τέτοια δουλειά εξαιρετικά δύσκο-λη. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, δεν μπορούμε να παραιτηθούμε απότην πάλη μέσα στις οργανώσεις υποχρεωτικής δουλείας που δη-μιούργησε ο φασισμός. Για ένα λόγο παραπάνω δεν μπορούμε ναπαραιτηθούμε από την συστηματική δουλειά μέσα στα συνδικάτα ο-λοκληρωτικού ή μισοολοκληρωτικού τύπου, μόνο και μόνο γιατί αυ-τά εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από το εργατικό κράτος ή γιατί ηγραφειοκρατία στερεί από τους επαναστάτες την δυνατότητα ναδουλέψουν ελεύθερα μέσα σ' αυτά τα συνδικάτα. Είναι ανάγκη να α-γωνιστεί κανείς κάτω απ' όλες αυτές τις συγκεκριμένες συνθήκεςπου δημιουργήθηκαν από την προηγούμενη εξέλιξη, που σε αυτήνπεριλαμβάνονται τα λάθη της εργατικής τάξης και τα εγκλήματατων αρχηγών της.

Στις φασιστικές και μισοφασιστικές χώρες, είναι αδύνατον να γίνειεπαναστατική δουλειά που να μην είναι κρυφή, παράνομη και συνω-μοτική. Στα ολοκληρωτικά και μισοολοκληρωτικά συνδικάτα, είναι α-δύνατο ή σχεδόν αδύνατο να γ'ίνει οποιαδήποτε άλλη δουλειά έξωαπό την συνωμοτική δουλειά. Είναι ανάγκη να προσαρμοστούμε ε-μείς οι ίδιοι στις συγκεκριμένες συνθήκες που υπάρχουν στα συνδι-κάτα κάθε χώρας για να κινητοποιήσουμε τις μάζες, όχι μόνο ενά-ντια στην μπουρζουαζία, μα και ενάντια στο ολοκληρωτικό καθε-στώς που βασιλεύει στα ίδια τα συνδικάτα και ενάντια στους ηγέτεςπου ενισχύουν αυτό το καθεστώς.

Το πρώτο σύνθημα σε αυτόν τον αγώνα είναι: πλήρης και χωρίςόρους ανεξαρτησία των συνδικάτων από το καπιταλιστικό κρά-

25

τος. Αυτό σημαίνει αγώνα για να μεταβάλουμε τα συνδικάτα σε όρ-γανα των εκμεταλλευομένων μαζών και όχι σε όργανα της εργατι-κής αριστοκρατίας.

Το δεύτερο σύνθημα είναι: δημοκρατία στα συνδικάτα. Το δεύτε-ρο αυτό σύνθημα βγαίνει άμεσα από το πρώτο και προϋποθέτει, γιατην πραγματοποίηση του, πλήρη ελευθερία των συνδικάτων από τοιμπεριαλιστικό ή αποικιακό κράτος.

Μ' άλλα λόγια, στην σημερινή εποχή, τα συνδικάτα δεν μπορούννα είναι απλά όργανα της δημοκρατίας όπως ήταν την εποχή του φι-λελεύθερου καπιταλισμού, και δεν μπορούν να μείνουν άλλο πολιτι-κά ουδέτερα, δηλαδή, να περιοριστούν στην υπεράσπιση των καθη-μερινών αναγκών της εργατικής τάξης. Δεν μπορούν να είναι πια α-ναρχικά, δηλαδή να αγνοούν την αποφασιστική επίδραση του κρά-τους στην ζωή των λαών και των τάξεων. Δεν μπορούν να είναι πιαρεφορμιστικά, γιατί οι αντικειμενικές συνθήκες δεν επιτρέπουν πιασοβαρές και διαρκείς μεταρρυθμίσεις. Τα συνδικάτα της εποχήςμας μπορούν είτε να χρησιμεύσουν σαν δευτερεύοντα όργανα τουιμπεριαλιστικού καπιταλισμού για να υποτάξουν και να πειθαρχή-σουν τους εργάτες και να εμποδίσουν την επανάσταση είτε, αντίθε-τα, να γίνουν όργανα του επαναστατικού κινήματος του προλεταριά-του.

Η ουδετερότητα των συνδικάτων ανήκει οριστικά και αμετάκληταστο παρελθόν, είναι νεκρή μαζί με την ελεύθερη αστική «δημοκρα-τία».

Από τα παραπάνω βγαίνει καθαρά ότι παρά το συνεχή εκφυλισμότων συνδικάτων και την προοδευτική συγχώνευση τους με το ιμπε-ριαλιστικό κράτος, η δουλειά μέσα στα συνδικάτα, όχι μόνο δεν έ-χασε τίποτα από τη σπουδαιότητα της, αλλά παραμένει όπως καιπριν και γίνεται μάλιστα, με μια ορισμένη έννοια, ακόμα πιο σημαντι-κή για κάθε επαναστατικό κόμμα. Στόχος αυτής της δουλειάς είναιουσιαστικά, ο αγώνας για την επιρροή πάνω στην εργατική τάξη.Κάθε οργάνωση, κάθε φράξια που επιτρέπει στον εαυτό της μια θέ-ση τελεσιγραφική απέναντι στα συνδικάτα, που στην ουσία δηλαδήγυρίζει την πλάτη της στην εργατική τάξη μόνο και μόνο γιατί οι ορ-γανώσεις της δεν της αρέσουν, κάθε τέτοια οργάνωση είναι καταδι-κασμένη σε θάνατο. Και πρέπει να το πούμε είναι άξια της τύχηςτης.

Στο μέτρο που τον κύριο ρόλο στις καθυστερημένες χώρες τονπαίζει όχι ο εθνικός καπιταλισμός αλλά ο ξένος ιμπεριαλισμός, η ε-θνική μπουρζουαζία κατέχει, με την έννοια της κοινωνικής της θέ-σης, μια θέση πολύ κατώτερη από εκείνη που ανταποκρίνεται στην

26

ανάπτυξη της βιομηχανίας. Στο μέτρο που το ξένο κεφάλαιο δεν κά-νει εισαγωγή εργατών, αλλά προλεταριοποιεί τον ντόπιο πληθυσμό,το εθνικό προλεταριάτο αρχίζει να παίζει έναν πολύ σπουδαίο ρόλοστην ζωή της χώρας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η εθνική κυβέρ-νηση, στο βαθμό που προσπαθεί να αντισταθεί στο ξένο κεφάλαιο,είναι υποχρεωμένη σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό να στηριχθείστο προλεταριάτο.

Από την άλλη μεριά, οι κυβερνήσεις των καθυστερημένων αυτώνχωρών, που θεωρούν σαν αναπόφευκτο ή πιο επικερδές για τον ε-αυτό τους να βαδίζουν χέρι χέρι με το ξένο κεφάλαιο, διαλύουν τιςεργατικές οργανώσεις και επιβάλουν ένα, λιγότερο ή περισσότερο,ολοκληρωτικό καθεστώς. Έτσι η αδυναμία της εθνικής μπουρζουα-ζίας, η έλλειψη παραδόσεων αυτο-κυβέρνησης, η πίεση του ξένουκαπιταλισμού και η σχετικά γρήγορη ανάπτυξη του προλεταριάτου,κλονίζουν τα θεμέλια κάθε σταθερού δημοκρατικού καθεστώτος.

Οι κυβερνήσεις των καθυστερημένων χωρών, δηλαδή των αποικια-κών και μισοαποικιακών χωρών, παίρνουν χαρακτήρα βοναπαρτιστι-κό ή μισοβοναπαρτιστικό, και διαφέρουν η μια από την άλλη στο ό-τι μερικές προσπαθούν να προσανατολιστούν προς μια δημοκρατι-κή κατεύθυνση, ζητώντας στηρίγματα στους εργάτες και τους α-γρότες, ενώ οι άλλες επιβάλλουν μια μορφή στρατιωτικής και αστυ-νομικής δικτατορίας. Αυτό προσδιορίζει επίσης την τύχη των συνδι-κάτων. Τα συνδικάτα είτε βρίσκονται κάτω από την ιδιαίτερη κηδε-μονία του κράτους, είτε καταδιώκονται σκληρά. Η κηδεμονία τουκράτους υπαγορεύεται από δύο σκοπούς που είναι αντιμέτωποι:πρώτο, να πλησιάσει ολόκληρη την εργατική τάξη και να κερδίσει έ-τσι ένα στήριγμα για να μπορεί να αντιστέκεται στις υπερβολικές α-ξιώσεις του ιμπεριαλισμού, και δεύτερο, να πειθαρχήσει τους ίδιουςτους εργάτες βάζοντας τους κάτω από τον έλεγχο μιας γραφειο-κρατίας.

Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός και τασυνδικάτα

Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός είναι μέρα με την μέρα λιγότεροπρόθυμος να συμφιλιωθεί με την ανεξαρτησία των συνδικάτων. Α-ξιώνει από την ρεφορμιστική γραφειοκρατία και την εργατική αρι-στοκρατία, που μαζεύουν ψίχουλα από το τραπέζι του, να μεταβλη-θούν και οι δύο τους σε πολιτική αστυνομία του απέναντι στην ερ-γατική τάξη. Αν αυτό δεν γίνεται, παραμερίζει την εργατική γραφειο-κρατία και την αντικαθιστά με τους φασίστες. Τότε, όλες οι προσπά-θειες της εργατικής αριστοκρατίας, που είναι στην υπηρεσία του ι-μπεριαλισμού, δεν μπορούν να την γλιτώσουν για πολύ καιρό από

27

την καταστροφή.Η ένταση των ταξικών αντιθέσεων σε κάθε χώρα και των ανταγω-

νισμών ανάμεσα στα έθνη, δημιουργεί μια κατάσταση όπου ο ιμπε-ριαλιστικός καπιταλισμός μπορεί να ανεχτεί (δηλαδή για μια ορισμέ-νη στιγμή) την ρεφορμιστική γραφειοκρατία μόνο αν αυτή ενεργείάμεσα σαν ένας μικρός αλλά δραστήριος μέτοχος στις ιμπεριαλιστι-κές επιχειρήσεις του, στα σχέδια και στα προγράμματα τους τόσομέσα στην ίδια την χώρα όσο και στον παγκόσμιο στίβο. Ο σοσιαλ-ρεφορμισμός οφείλει να μεταμορφωθεί σε σοσιαλιμπεριαλισμό γιανα κρατηθεί στην ζωή, αλλά μόνο για να κρατηθεί στην ζωή και τί-ποτα άλλο. Γιατί ακολουθώντας αυτόν τον δρόμο δεν υπάρχει, γε-νικά, καμία διέξοδος.

Αυτό σημαίνει πως στην εποχή του ιμπεριαλισμού είναι γενικά α-δύνατη η ύπαρξη ανεξάρτητων συνδικάτων; Θα ήταν, βασικά, λά-θος να βάλουμε έτσι το ζήτημα. Αδύνατη είναι η ύπαρξη ανεξάρτη-των ή μισοανεξάρτητων ρεφορμιστικών συνδικάτων. Είναι όμως α-πόλυτα δυνατή η ύπαρξη επαναστατικών συνδικάτων που, όχι μόνοδεν είναι φερέφωνα της ιμπεριαλιστικής πολιτικής, αλλά θεωρούνκαθήκον τους την άμεση ανατροπή της καπιταλιστικής κυριαρχίας.Την εποχή της ιμπεριαλιστικής παρακμής τα συνδικάτα δεν μπορούννα είναι πραγματικά ανεξάρτητα παρά μόνο στον βαθμό που, στηνπράξη, είναι συνειδητά όργανα της προλεταριακής επανάστασης.

Από αυτή την άποψη, το Μεταβατικό Πρόγραμμα που υιοθέτησετο περασμένο συνέδριο της 4ης Διεθνούς δεν είναι μόνο το πρό-γραμμα δράσης του κόμματος, αλλά, στις ουσιώδεις του γραμμές,και το πρόγραμμα της συνδικαλιστικής δράσης του.

Η ανάπτυξη των καθυστερημένων χωρών διακρίνεται από ένανσυνδυασμένο χαρακτήρα. Μ' άλλα λόγια, η τελευταία λέξη της τε-χνολογίας, της οικονομίας και της πολιτικής του ιμπεριαλισμού, συν-δυάζεται σε αυτές τις χώρες με την καθυστερημένη και από παρά-δοση πρωτόγονη κατάσταση τους. Αυτό τον νόμο μπορούμε να τονπαρατηρήσουμε στους πιο διάφορους τομείς της ανάπτυξης των α-ποικιακών ή μισοαποικιακών χωρών, και εδώ περιλαμβάνεται και οτομέας του συνδικαλιστικού κινήματος. Ο ιμπεριαλιστικός καπιταλι-σμός ενεργεί εδώ με την πιο κυνική, με την πιο φανερή μορφή του.Μεταφέρει σε παρθένο έδαφος τις πιο τέλειες μεθόδους της τυραν-νικής κυριαρχίας του.

Σ' ολόκληρο το παγκόσμιο συνδικαλιστικό κίνημα παρατηρήθηκε,την τελευταία περίοδο, ένα γλίστρημα προς τα δεξιά και η κατάργη-ση της εσωτερικής δημοκρατίας.

Στην Αγγλία, το κίνημα της μειοψηφίας στα συνδικάτα τσακίστηκε(με την βοήθεια της Μόσχας). Οι ηγέτες του συνδικαλιστικού κινή-

28

ματος είναι σήμερα, ιδιαίτερα στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής,οι πιο πιστοί υπηρέτες, οι πράκτορες του Συντηρητικού κόμματος.

Στη Γαλλία δεν υπήρχε θέση για την ανεξάρτητη ύπαρξη των στα-λινικών συνδικάτων. Ενώθηκαν με τα λεγόμενα αναρχοσυνδικαλιστι-κά συνδικάτα κάτω από την ηγεσία του Ζουό, και το αποτέλεσμα αυ-τής της ένωσης ήταν μια γενική μετατόπιση του συνδικαλιστικού κι-νήματος όχι προς τ' αριστερά αλλά προς τα δεξιά. Η ηγεσία της Γε-νικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (Ο.Ο.Τ) είναι το πιο άμεσο και τοπιο ανοικτό πρακτορείο του γαλλικού ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το συνδικαλιστικό κίνημα πέρασε τα τε-λευταία αυτά χρόνια την πιο θυελλώδη ιστορία του. Η άνοδος τουΣυνεδρίου Βιομηχανικών Οργανώσεων (Ο.Ι.Ο.) είναι μια αδιαμφισβή-τητη απόδειξη για τις επαναστατικές τάσεις που εκδηλώνονται ανά-μεσα στις εργατικές μάζες. Ωστόσο, αξιοσημείωτο και ενδεικτικό,στον υψηλότερο βαθμό του, είναι το γεγονός ότι η νέα αυτή «αρι-στερίστικη» συνδικαλιστική οργάνωση δεν πρόφτασε να ιδρυθεί καιέπεφτε κιόλας κάτω από την επίδραση του ιμπεριαλιστικού κρά-τους. Η πάλη ανάμεσα στις διοικήσεις της παλιάς και της καινούρ-γιας συνομοσπονδίας περιορίστηκε, σε μεγάλο βαθμό, στην πάληγια το κέρδισμα της συμπάθειας και της υποστήριξης του Ρούσβελ-τ και της κυβέρνησης του.

Δεν είναι λιγότερο χαρακτηριστική, αν και με διαφορετική έννοια,η εξέλιξη και ο εκφυλισμός των συνδικάτων στην Ισπανία. Στα σο-σιαλιστικά συνδικάτα όλα τα ηγετικά στοιχεία, που ως ένα βαθμό α-ντιπροσώπευαν την ανεξαρτησία του συνδικαλιστικού κινήματος,παραμερίστηκαν. Όσο για τις αναρχοσυνδικαλιστικές ενώσεις, αυ-τές μεταβλήθηκαν σε όργανα της δημοκρατικής μπουρζουαζίας. Οιαναρχοσυνδικαλιστές ηγέτες έγιναν συντηρητικοί αστοί υπουργοί.Το γεγονός ότι αυτή η μεταμόρφωση έγινε μέσα σε συνθήκες εμφυ-λίου πολέμου δεν μειώνει τη σημασία της. Ο πόλεμος είναι η συνέ-χιση της ίδιας ακριβώς πολιτικής. Επιταχύνει τις εξελίξεις, φανερώ-νει τα βασικά τους γνωρίσματα, καταστρέφει καθετί που είναι σάπιο,ψεύτικο, αμφίβολο και εμφανίζει γυμνό καθετί που είναι ουσιώδες.

Το γλίστρημα των συνδικάτων προς τα δεξιά οφείλεται στον παρο-ξυσμό των ταξικών και διεθνών αντιθέσεων. Οι ηγέτες του συνδικα-λιστικού κινήματος αισθάνονταν ή καταλάβαιναν, ότι τώρα δεν είναικαιρός να παίζουν το παιχνίδι της αντιπολίτευσης. Κάθε αντιπολιτευ-τική κίνηση μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα, και ιδιαίτερα στις κορυ-φές του, απειλούσε να προκαλέσει ένα φοβερό κίνημα μαζών και ναδημιουργήσει έτσι δυσκολίες στον εθνικό ιμπεριαλισμό. Εδώ έχειτην πηγή του το γλίστρημα των συνδικάτων προς τα δεξιά και η κα-τάργηση της εργατικής δημοκρατίας στα συνδικάτα. Το κύριο χαρα-

29

κτηριστικό γνώρισμα του καπιταλισμού, το γλίστρημα προς το ολο-κληρωτικό καθεστώς, προσδιορίζει το εργατικό κίνημα ολόκληρουτου κόσμου.

Θα ήθελα επίσης να υπενθυμίσω την Ολλανδία, όπου όχι μόνο ορεφορμισμός και το συνδικαλιστικό κίνημα έχουν γίνει στήριγμα τουιμπεριαλιστικού καπιταλισμού, αλλά και οι λεγόμενες αναρχοσυνδι-καλιστικές οργανώσεις που έχουν περάσει τελευταία κάτω από τονέλεγχο της ιμπεριαλιστικής κυβέρνησης. Ο γραμματέας αυτής τηςοργάνωσης, ο Σνέβλιτ, παρ' όλες τις πλατωνικές συμπάθειες του γιατην 4η Διεθνή, σαν βουλευτής στην ολλανδική βουλή ενδιαφερότανπρώτα από όλα, να μην πέσουν οι κεραυνοί της κυβέρνησης πάνωστην συνδικαλιστική οργάνωση του.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το υπουργείο εργασίας με την «αριστε-ρή» γραφειοκρατία του έθεσε σαν καθήκον του να υποτάξει το συν-δικαλιστικό κίνημα στο δημοκρατικό κράτος και, πρέπει να πούμεπως μέχρι τώρα το καθήκον αυτό εκπληρώθηκε με κάποια επιτυχία.

Η εθνικοποίηση των σιδηροδρόμων και των πετρελαιοπηγών στοΜεξικό δεν έχει, βέβαια, τίποτα το κοινό με τον σοσιαλισμό. Είναι έ-να μέτρο κρατικού καπιταλισμού σε μια καθυστερημένη χώρα πουμε αυτό τον τρόπο προσπαθεί να υπερασπισθεί τον εαυτό της απότη μια, ενάντια στον ξένο ιμπεριαλισμό και, από την άλλη, ενάντιαστο ίδιο της το προλεταριάτο. Η διαχείριση των σιδηροδρόμων, τωνπετρελαιοπηγών, κ.λ.π. διαμέσου των εργατικών οργανώσεων, δενέχει τίποτα το κοινό με τον εργατικό έλεγχο στην βιομηχανία, γιατί,ουσιαστικά, η διαχείριση είναι στα χέρια της εργατικής γραφειοκρα-τίας, που ενώ είναι ανεξάρτητη από τους εργάτες, βρίσκεται κάτωαπό την απόλυτη εξάρτηση του αστικού κράτους. Αυτό το μέτρο α-πό μέρους της κυρίαρχης τάξης έχει σκοπό να πειθαρχήσει την ερ-γατική τάξη, να την κάνει να δουλέψει περισσότερο στην υπηρεσίατων «κοινών» συμφερόντων του κράτους, που φαίνεται να μπερδεύ-ονται με τα συμφέροντα της ίδιας της εργατικής τάξης. Στην πραγ-ματικότητα, ο μόνος στόχος της μπουρζουαζίας είναι να διαλύσει τασυνδικάτα σαν όργανα της πάλης των τάξεων και να τα αντικατα-στήσει με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία που είναι όργανο του α-στικού κράτους για τη διοίκηση των εργατών. Κάτω απ' αυτές τιςσυνθήκες, το καθήκον της επαναστατικής πρωτοπορίας είναι να α-γωνιστεί για την πλήρη ανεξαρτησία των συνδικάτων, και για την ε-πιβολή του πραγματικού εργατικού ελέγχου πάνω στην σημερινήσυνδικαλιστική γραφειοκρατία, που έχει μεταβληθεί σε διοίκηση τωνσιδηροδρόμων, των επιχειρήσεων πετρελαίου κ.λ.π.

Τα γεγονότα της τελευταίας (πριν από τον πόλεμο) περιόδου απο-

30

καλύψανε, ιδιαίτερα καθαρά, πως ο αναρχισμός, που από θεωρητι-κή άποψη είναι πάντα φιλελευθερισμός σπρωγμένος στα άκρα τουκαι τίποτα άλλο, ήταν στην πράξη μια ειρηνιστική προπαγάνδα μέσαστα πλαίσια της δημοκρατικής πολιτείας της οποίας απαιτεί τηνπροστασία. Αν αφήσουμε στην άκρη τις ατομικές τρομοκρατικέςπράξεις κ.λ.π., ο αναρχισμός, σαν ένα σύστημα κινήματος και πολι-τικής δράσης των μαζών, δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα προπαγαν-διστικό υλικό κάτω από την ειρηνική προστασία των νόμων. Σε συν-θήκες κρίσης, οι αναρχικοί κάνουν πάντα το αντίθετο από εκείνοπου διδάσκουν σε καιρό ειρήνης. Αυτό το σημείωσε ο ίδιος ο Μαρξμιλώντας για την Κομμούνα του Παρισιού. Και επαναλήφθηκε πολύαργότερα σε μια κολοσσιαία κλίμακα στην εμπειρία της ισπανικής ε-πανάστασης.

Συνδικάτα δημοκρατικά με την παλιά έννοια του όρου, δηλαδή ορ-γανώσεις, όπου στα πλαίσια τους συγκρούονται διάφορες τάσεις,λιγότερο ή περισσότερο ελεύθερα, στους κόλπους μιας και της ί-διας μαζικής οργάνωσης δε μπορούν να υπάρχουν πια. Ακριβώς ό-πως είναι αδύνατο να ξαναγυρίσουμε στο αστικό δημοκρατικό κρά-τος είναι και αδύνατο να ξαναγυρίσουμε στην παλιά εργατική δημο-κρατία. Η μοίρα του ενός αντανακλάει την μοίρα του άλλου. Είναιγεγονός αποδειγμένο ότι η ανεξαρτησία των συνδικάτων από ταξι-κή άποψη, στις σχέσεις τους με το αστικό κράτος, δεν μπορεί να ε-ξασφαλιστεί στις σημερινές συνθήκες, παρά μόνο κάτω από μια η-γεσία απόλυτα επαναστατική, όπως είναι η ηγεσία της 4ης διεθνούς.Αυτή η ηγεσία, φυσικά, μπορεί και πρέπει να είναι λογική και να εξα-σφαλίζει στα συνδικάτα το μάξιμουμ της δυνατής δημοκρατίας κά-τω από τις συγκεκριμένες σημερινές συνθήκες. Αλλά χωρίς την πο-λιτική ηγεσία της 4ης Διεθνούς, η ανεξαρτησία των συνδικάτων εί-ναι αδύνατη.

".'!

Αύγουστος 1940Λ.ΓΡΟΤΣΚΥ

31

12ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑ) ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣΚΑΙ

ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣΠΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ

Μια Αναγκαία Συζήτησημε τους Συνδικαλιστές Συντρόφους μας

Τό άρθρο αυτό γράφτηκε σαν απάντηση στις διαφωνίες τουσυντρόφου Λουζόν, αμέσως μετά το Τέταρτο Παγκόσμιο Συνέ-δριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Άλλα εκείνη την περίοδο,,αφοσιώθηκα περισσότερο στην πάλη ενάντια στη σοσιαλιστικήΛεξιά —ενάντια στους διαφωνούντες της δεύτερης ομάδας, τουςΒερφέιγ, Φροσάρ, κλπ. Σ' αυτή την πάλη οι προσπάθειες μαςενώθηκαν μέ> εκείνες των συνδικαλιστών συντρόφων, καί έτσιπροτίμησα να αναβάλω τη δημοσίευση αύτοϋ του άρθρου. Είμα-στε σίγουροι ότι ή εξαιρετική συνενόησή μας με τους συνδικα-λιστές δεν θα πάψει να υπάρχει. Ή προσχώρηση του παλιού μαςψιλού Μονάτ στο Κομμουνιστικό Κόμμα ε'ίταν μια μεγάλη μέρα γιαμας. Ή επανάσταση χρειάζεται ανθρώπους αύτοϋ του είδους.Αλλά θα είταν λάθος να πληρώναμε μια προσχώρηση στην τιμή

μιας Ιδεολογικής σύγχυσης. Στή διάρκεια των τελευταίων μηνών,το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει ξεκαθαρίσει τίς γραμμές του καίέχει σταθεροποιηθεί. Έτσι μπορούμε να αρχίσουμε μια ήσυχη καίφιλική συζήτηση με τους συνδικαλιστές συντρόφους μας, με τουςοποίους έχουμε ακόμα να διεξάγουμε πολλούς κοινούς αγώνες.

Ό σύντροφος Λουζόν, σε μια σειρά από άρθρα καί προσωπικές' ί,ηγήοεις, παρουσίασε απόψεις, σ' ο,τι αφορά το θεμελιώδεςζήιημα των σχέσεων ανάμεσα στο κόμμα καί τα συνδικάτα, πούΛιαφέρουν' ριζικά από τίς απόψεις της Κομμουνιστικής Διεθνούςκαί από το μαρξισμό. ΟΙ γάλλοι σύντροφοι, των οποίων τη γνώμηί'.μαθα να σέβομαι, μιλούν με μεγάλη έχτίμηση για το σύντροφοΛουζόν καί για την αφοσίωση του στο προλεταριάτο. Γι' αυτό

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ 13

είναι πάρα πολύ αναγκαίο να διορθώσουμε τα λάθη πού κάνει στοπολύ σημαντικό αυτό ζήτημα. Ό σύντροφος Λουζόν υπερασπίζειτην πλήρη καί απόλυτη ανεξαρτησία των συνδικάτων. Ενάντια σετί; Είναι ολοφάνερο, ενάντια σ ορισμένες επιθέσεις. Ποιών;Ενάντια στίς επιθέσεις πού αποδίδονται στο κόμμα.Ή αυτονομίατων συνδικάτων, μια αναμφισβήτητη αναγκαιότητα, είναι προι-κισμένη με μια ορισμένη, απόλυτη κα'ι σχεδόν μυστηκιστική ση-μασία για τον Λουζόν. Καί ό σύντροφος μας εδώ επικαλείται,εντελώς λαθεμένα, τον Μαρξ. Τα συνδικάτα, λέει ό Λουζόν, αν-τιπροσωπεύουν την «εργατική τάξη σα σύνολο».Ίό κόμμα, όμως,έϊναι μόνο ένα κόμμα. Ή εργατική τάξη σα σύνολο δεν μπορεί ναυποταχτεί στο κόμμα. Δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα για Ισότηταμεταξύ τους. Ή εργατική τάξη έχει για σκοπό τον εαυτό της, τοκόμμα, όμως, μπορεί είτε να υπηρετεί την εργατική τάξη είτε ναυπηρετεί τον εαυτό του. Το κόμμα δεν μπορεί να κάνει παράρτη-μα του την εργατική τάξη. Το Συνέδριο της Μόσχας κα'ι ή αμοι-βαία αντιπροσώπευση της Κομμουνιστικής Διεθνούς καί της Κόκ-κινης Διεθνούς των Εργατικών Ενώσεων σημαίνουν, σύμφωνα μετον Λουζόν, την πραγματική εξίσωση του κόμματος καί της τάξης.Ή αμοιβαία αυτή αντιπροσώπευση έχει τώρα καταργηθεΙ.Τό κόμ-μα, επομένως, αναλαμβάνει ξανά το ρόλο του υπηρέτη. Ό σύν-τροφος Λουζόν το επιδοκιμάζει αυτό. Σύμφωνα με τον Λουζόν,αυτή ε'ίταν καί ή άποψη του Μαρξ. Το τέλος της αμοιβαίαςαντιπροσώπευσης της πολιτικής καί της συνδικαλιστικής Διε-θνούς, της μιας στην άλλη, είναι, για τον Λουζόν, ή απόρριψη τωνλαθών του Λασάλ(!) κα'ι των Σοσιαλδημοκρατών(!) καί ή επιστροφήστίς αρχές του μαρξισμού.

Αυτή είναι ή ουσία ενός άρθρο πού γράφτηκε στην «ΕργατικήΖωή» (1.3 νίβ ΟυνπβΓβ) στις 15 του Δεκέμβρη. Το πιο έκπληχτικόπράγμα: σ' αυτό, είναι ότι ό συγγραφέας καθαρά, συνειδητά καίαποφασιστικά, κλείνει τα μάτια του σε ότι πραγματικά συμβαίνειστη Γαλλία. Ό καθένας μπορεί να σκεφτεί ότι το άρθρο γράφτηκεστο Σείριο. Πώς αλλιώς είναι δυνατό να κατανοήσουμε τον Ισχυ-ρισμό ότι τα συνδικάτα αντιπροσωπεύουν ολόκληρη την εργατικήτάξη; Για πια χώρα μιλάει ό Λουζόν; "Αν εννοεί τη Γαλλία, τασυνδικάτα εκεί, στο βαθμό πού ε'ίμαστε πληροφορημένοι, δυ-στυχώς, δεν περιλαθαίνουν οϋτε το μισό της εργατικής τάξης. ΟΙεγκληματικές μανούβρες των ρεφορμιστικών συνδικάτων, υπο-στηριζόμενες από τα αριστερά από μια χούφτα > αναρχικούς,έχουν διασπάσει τη γαλλική συνδικαλιστική οργάνωση. Καμιά απότίς δύο συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες δεν αγκαλιάζει πάνωαπό 300.000 εργάτες. Οϋτε χωριστά οϋτε μαζί είναι εξουσιοδο-τημένες να ταυτίζουν τον εαυτό τους με ολόκληρο το γαλλικόπρολεταριάτο του οποίου αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος. Ε-πιπλέον, κάθε συνδικαλιστική οργάνωση ακολουθεί μια διαφορε-

14 ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ.

τική πολιτική. Ή ρεφορμιστική συνδικαλιστική συνομοσπονδία συ-νεργάζεται στενά με την μπουρζουαζία. Ή Ενωτική Γενική Συ-νομοσπονδία Εργασίας (ΕΓΣΕ) είναι ευτυχώς) επαναστατική. Στήντελευταία, ό Λουζόν εκπροσωπεί μια τάση. Τότε τί εννοεί με τονΙσχυρισμό ότι ή εργατική τάξη, πού ολοφάνερα την θεωρεί συ-νώνυμη με την συνδικαλιστική οργάνωση έχει για σκοπό τον ε-αυτό της; Με ποιών τη βοήθεια καί πώς εκφράζει αυτό το σκοπότο γαλλικό προλεταριάτο; Με τη βοήθεια της οργάνωσης τουΖουό. Ασφαλώς όχι. Με τη βοήθεια της ΕΓΣΕ; Ή ΕΓΣΕ έχει ήδηπροσφέρει μεγάλες υπηρεσίες. Άλλα δυστυχώς δεν εκπροσωπείακόμα το σύνολο της εργατικής τάξης. Ή ΕΓΣΕ καθοδηγούνταναρχικά από τους άναρχοσυνδικαλιστές της «Συμφωνίας» (Ρβοί)*.

Σέ ποια από τίς δύο περίοδες, ή ΕΓΣΕ έχει καλύτερα αντι-προσωπεύσει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης; Ποιος μπορείνα το κρίνει; Αν τώρα προσπαθήσουμε, με τη βοήθεια της διε-θνούς πείρας του Κόμματος μας, να απαντήσουμε σ' αυτό τοερώτημα, τότε, κατά τη γνώμη του Λουζόν, βάζουμε τον εαυτόμας σ ένα επικίνδυνο δίλλημα, γιατί τότε απαιτούμε από τοκόμμα να κρίνει ποια πολιτική είναι πιο συμφέρουσα για τηνεργατική τάξη. Δηλαδή θέτουμε το κόμμα πάνω από την εργατικήτάξη.'Αλλά αν γυρνούσαμε προς την «εργατική τάξη σα σύνολο»θα την βρίσκαμε, δυστυχώς, διασπασμένη, ανήμπορη καί άφωνη.Οι διάφορες συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες, τα χωριστά τουςσυνδικάτα καί οι χωριστές ομάδες μέσα στα συνδικάτα θα μαςέδιναν διάφορες απαντήσεις. 'Αλλά ή συντρηπτική πλειοψηφίατου προλεταριάτου, πού βρίσκεται έξω από τίς δύο συνδικαλι-στικές συνομοσπονδίες αυτή την περίοδο, δε θα μας έδινε καμιάαπάντηση.

Δεν υπάρχει χώρα πού ή συνδικαλιστική οργάνωση να αγκα-λιάζει ολόκληρη την εργατική τάξη. 'Αλλά σε ορισμένες χώρες,περιλαβαίνει, το λιγότερο, ένα μεγάλο τμήμα των εργατών. Ω-στόσο, αυτή δεν είναι ή περίπτωση της Γαλλίας. "Αν, κατά τηγνώμη του Λουζόν, το κόμμα πρέπει να «κάνει παράρτημα του*την εργατική τάξη (τί να υποθέτει άραγε ότι σημαίνει αυτός όόρος), τότε για ποιο λόγο ό σύντροφος Λουζόν είναι σύμφωνοςμε το δικαίωμα του συνδικαλισμού; "Ισως μας απαντήσει:

Ο Ή ίδρυση της «Ζυμφωνίας», πού υπογράφτηκε από 18 αναρχικούς καί μισο-«ναρχικούς καί περιλάθαινε ακόμα και μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας,κρατήθηκε μυστική για αρκετό καιρό μετά την υπογραφή της, το Φλεβάρη του 1921.Η "Συμφωνία» είταν διαποτισμένη από τίς ιδέες της ελεύθερης μασονίας καί του

••καθαρού συνδικαλισμού" καί οι συντάχτες της βάλανε σα στόχο τους να πάρουν τοιιυνδικαλιστικό κίνημα της Γαλλίας και να το κρατήσουν μακριά από την ηγεσία τωνκομμουνιστών. Ή αποκάλυψη της λίγο πριν τη συνέλευση του Σέντ Έτιέν Της ΕΓΣΕδημιούργησε μια φοβερή αναταραχή. Οι συγγραφείς της, στους οποίους περι-λαΟαινονταν οι Μπενάρ, Βερντιέ, Τότι καί άλλοι, δεν μπόρεσαν να βάλουν κάτω απόιόν έλεγχο τους την ΕΓΣΕ, πού ή ηγεσία έπεσε στα χέρια των Κομμουνιστών καί τωνΚομμουνιστών Συνδικαλιστών, (Λ. Τ.).


«Ή συνδικαλιστική οργάνωση μας είναι ακόμα αδύνατη. Άλλαδεν αμφιβάλουμε για το μέλλον της καί για την τελική της νίκη».

Σ' αυτό θα 'πρεπε να απαντήσουμε:«Βέβαια, καί μεϊς συμμεριζόμαστε αυτή την αντίληψη. Άλλα

έχουμε ακριβώς μία μικρή αμφιβολία στο αν το κόμμα θα κερδίσειτην απόλυτη εμπιστοσύνη της μεγάλης πλειοψηφίας της εργατι-κής τάξης».

Οϋτε για το κόμμα οϋτε για τα συνδικάτα είναι αυτό ένα ζήτημα«παραρτηματοποίησης» του προλεταριάτου —ό Λουζόν κάνει έναλάθος όταν χρησιμοποιεί αυτή την έκφραση πού την χρησιμο-ποιούν ο'ι αντίπαλοι μας ενάντια στην επανάσταση —είναι έναζήτημα κερδίσματος της εμπιστοσύνης του προλεταριάτου. Κιαυτό μπορεί να γίνει μόνο με μια σωστή τακτική, δοκιμασμένηαπό την πείρα. Πού καί από ποιόν, ή ταχτική αυτή είναι συνει-δητά, προσεχτικά καί κριτικά προετοιμασμένη; Ποιος την προτεί-νει στην εργατική τάξη; Ασφαλώς αυτά δεν πέφτουν από τον

ουρανό.Μόνο μέσα από μια πορεία μακρών αγώνων, σκληρών δοκι-

μασιών, πολλών ταλαντεύσεων, κα'ι έχτεταμένης εμπειρίας, κατα-χτιέται ή γνώση των σωστών δρόμων καί μεθόδων από τα καλύ-τερα στοιχεία της εργατικής τάξης —από την πρωτοπορία τωνμαζών. Το 'ίδιο Ισχύει καί για το κόμμα καί για το συνδικάτο. Τοσυνδικάτο ξεκινάει επίσης σα μια μικρή ομάδα δραστήριων ερ-γατών καί αναπτύσσεται βαθμιαία όσο ή εμπειρία του το καθιστάΙκανό να κερδίζει την εμπιστοσύνη των μαζών. Άλλα ενώ ο'ιεπαναστατικές οργανώσεις αγωνίζονται να κερδίσουν την εμπι-στοσύνη της εργατικής τάξης, ο'ι αστοί Ιδεολόγοι τους αντι-τίθενται καί κινούν «την εργατική τάξη σα σύνολο» ενάντια ατόκόμμα καί στα συνδικάτα, κατηγορώντας τα ότι θέλουν να ««ά-νουν παράρτημα τους» την εργατική τάξη. «Ό Χρόνος» (ί,βΤβιτιρβ) το γράφει αυτό κάθε φορά πού γίνεται μια απεργία. Μεάλλα λόγια, ο'ι αστοί Ιδεολόγοι αντιτάσσουν την εργατική τάξησαν αντικείμενο στη ν εργατική τάξη σα συνειδητό υποκείμενο. Γιααυτό μόνο διαμέσου της συνειδητής "ταξικής μέϊοψηφίας, ήεργατική τάξη, γίνεται βαθμιαία, ό συντελεστής της Ιστορίας."Ετσι βλέπουμε ότι ή κριτική πού ανάλαβε ό σύντροφος Λουζόνενάντια στις «παράλογες απαιτήσεις» του κόμματος πού ισχύουντο 'ίδιο καλά καί για τίς «παράλογες απαιτήσεις» του «πράνμοτοςκαθεαυτού», δε μας διδάσκει οϋτε αυτή την ταχτική. Μας φαίνεταιότι ό σύντροφος Λουζόν δεν έχει καν θέσει αυτό το ζήτημα. «Τοπρολεταριάτο έχει για σκοπό τον εαυτό του».Αν ξεγυμνώσουμεαυτή την πρόταση από τα μυστικιστικά της στολίδια, ή ολοκάθαρησημασία της είναι ότι τα Ιστορικά καθήκοντα του προλεταριάτουπροσδιορίζονται από την κοινωνική θέση της τάξης κα'ι από το

1Ά ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

ρόλο της στην παραγωγή, στην κοινωνία καί στο κράτος. Αυτό δενμπορεί κανείς να το αμφισβητήσει. Άλλα αυτή ή αλήθεια δε μαςβοηθάει να απαντήσουμε στο ζήτημα πού μας απασχολεί, δη-λαδή: στο πώς το προλεταριάτο θα φθάσει στην υποκειμενικήγνώση σ' ό,τι άφορα το Ιστορικό καθήκον πού τίθεται από τίςαντικειμενικές συνθήκες. "Αν το προλεταριάτο σα σύνολο ε'ίτανΙκανό να συλλαμβάνει τα Ιστορικά του καθήκοντα δε θα χρεια-ζόταν ούτε το κόμμα, οϋτε το συνδικάτο. Ή επανάσταση θα γεν-νιοϋνταν μαζί με το προλεταριάτο. Στήν πραγματικότητα, όμως,το προτσές πού απαιτείται για να μεταδοθεί ατό προλεταριάτο ήγνώση της ιστορικής του αποστολής είναι πολύ μακρύ καί κο-πιαστικό καί γεμάτο από εσωτερικές αντιφάσεις. Πριν άπ' όλα στηΓαλλία, ό γαλλικός συνδικαλισμός —πρέπει να το επαναλάβου-με αυτό— ε'ίταν καί είναι σ' ό,τι αφορά την οργάνωση καί τηθεωρία του, σαν κόμμα. Αυτή είναι επίσης ή αίτια πού, στη διάρ-κεια της κλασσικής περιόδου, 1905-1907, τον οδήγησε στη θεωρίατης «δραστήριας μειοψηφίας» καί όχι στη θεωρία του «συ,Λλο-γικού προλεταριάτου». Τι άλλο μπορεί να είναι μία δραστήριαμειοψηφία, απερίσπαστη από ενωτικές αντιλήψεις, αν όχι ένακόμμα; Καί από την άλλη μεριά, μια μαζική συνδικαλιστική ορ-γάνωση, πού δεν περιλαβα'ινει μια ταξικά συνειδητή μειοψηφία,δε θα 'ταν μια καθαρά τυπική καί χωρίς σημασία οργάνωση;

Το γεγονός ότι ό γαλλικός συνδικαλισμός ε'ίταν ένα κόμμαεπιβεβαιώθηκε πέρα για πέρα από το σχίσμα πού έγινε στίςγραμμές του μόλις εμφανίστηκαν οί διαφορές πάνω σε πολιτικάζητήματα. Άλλα το κόμμα του επαναστατικού συνδικαλισμούφοβάται την αποστροφή πού αισθάνεται ή γαλλική εργατική τάξηγια τα κόμματα σαν τέτια. Γι' αυτό καί δεν έχει πάρει το όνομαενός κόμματος αλλά έχει μείνει λειψό σαν οργάνωση. Το κόμμαπροσπάθησε να ταυτίζονται τα μέλη του με εκείνα των συνδικά-των ή, το λιγότερο, να καλύπτονται πίσω από τα συνδικάτα. "Ετσιεξηγείται ή πραγματική υποταγή των συνδικάτων σε ορισμένεςιάσεις, φράξιες ή κα'ι συνδικαλιστικές κλίκες. Αυτή είναι ή εξή-γηση του «Συμφώνου» με τη γελοιογραφία της ελεύθερης μα-οονίας του, πού είχε σα σκοπό να κρατήσει μια κομματική ορ-γάνωση μαζί καί μέσα στίς πτυχές της συνδικαλιστικής όργάνω-οης.

Αντίθετα, ή Κομμουνιστική Διεθνής έχει πολύ αποφασιστικάπολεμήσει το σχίσμα στο συνδικαλιστικό κίνημα της Γαλλίας,δηλαδή, την πραγματική του μετατροπή σε συνδικαλιστικό κόμμα.Ή κύρια έχτίμηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς έχει βγει από τοΙοτορικό καθήκον της εργατικής τάξης σα σύνολο, καί την τερά-υι ία σημασία πού έχει ή ανεξαρτησία της συνδικαλιστικής όργά-νωοης για τη λύση των καθηκόντων του προλεταριάτου. Άπ' αϋ-ιήν την άποψη, ή Κομμουνιστική Διεθνής έχει, από την "ίδρυση


της, υπερασπίσει την πραγματική, τη ζωντανή ανεξαρτησία τωνσυνδικάτων, κάτω από το πνεύμα του Μαρξισμού.

Ό επαναστατικός συνδικαλισμός, πού στη Γαλλία ε'ίταν, απόπολλές απόψεις, ό προάγγελος του σημερινού κομμουνισμού,έχει αναγνωρίσει τη θεωρία της δραστήριας μειοψηφίας, δηλαδήτου κόμματος, αλλά χωρίς να γίνεται ανοιχτά κόμμα. Αυτό έχει,επομένως, εμποδίσει τα συνδικάτα από το να γίνουν, αν δχι μιαοργάνωση ολόκληρης της εργατικής τάξης (πού δεν είναι δυνατόμέσα στο καπιταλιστικό σύστημα), τουλάχιστο των πλατιών μαζώντης. ΟΙ κομμουνιστές δε φοβούνται το «κόμμα», γιατί το κόμματους δεν είχε καί δε θα έχει ποτέ τίποτε το κοινό με τα άλλακόμματα. Το κόμμα τους δεν εΐνα ένα από τα πολιτικά κόμματατου αστικού συστήματος, είναι ή δραστήρια, ταξικά συνειδητήμειοψηφία του προλεταριάτου καί της επαναστατικής πρωτοπο-ρίας του. "Ετσι οί κομμουνιστές δεν έχουν κανένα λόγο, οϋτεστην Ιδεολογία τους οϋτε στην οργάνωση τους, να κρύβουν τονεαυτό τους πίσω από τα συνδικάτα. ΟΊ κομμουνιστές δε χρησι-μοποιούν τα συνδικάτα για μηχανορραφίες στα παρασκήνια. Μεκανέναν τρόπο δεν διαταράσσουν την ανεξάρτητη ανάπτυξη τωνσυνδικάτων, κα'ι τα υποστηρίζουν στην πράξη με κάθε σεβασμό.'Αλλά την 'ίδια στιγμή το Κομμουνιστικό Κόμμα διατηρεί το δι-καίωμα να εκφράζει την άποψη του για όλα τα ζητήματα τουεργατικού κινήματος, καί δω περιλαθα'ινεται καί το συνδικαλιστι-κό ζήτημα να κριτικάρει την τακτική των συνδικάτων καί να κάνεισυγκεκριμένες προτάσεις στα συνδικάτα,'πού,άπό τη μεριά τους,είναι ελεύθερα να αποδεχθούν ή να απορρίψουν αυτές τίς προ-τάσεις. Το κόμμα αγωνίζεται να κερδίσει την εμπιστοσύνη τηςεργατικής τάξης, καί, πάνω άπ' όλα, του τμήματος εκείνου πούείναι οργανωμένο στα συνδικάτα.

Ποια είναι ή σημασία των αποσπασμάτων από τον Μαρξ πούπαραθέτει ό σύντροφος Λουζόν; Είναι γεγονός ότι ό Μαρξ έγρα-ψε στα 1868 6τι το εργατικό κόμμα θα αναδυθεί μέσα από τασυνδικάτα. Όταν το έγραφε αυτό σκεφτόταν κυρίως την Αγγλία,πού εκείνη την εποχή, ε'ίταν ή μόνη αναπτυγμένη καπιταλιστικήχώρα πού ήδη είχε πλατιές εργατικές οργανώσεις. Από τότε έχειπεράσει μισός αιώνας. Ή Ιστορική εμπειρία έχει γενικά επιβε-βαιώσει τίς προοπτικές του Μαρξ σ' ό,τι αφορά την Αγγλία.

Το αγγλικό Εργατικό Κόμμα έχει πραγματικά χτισθεί πάνω σταθεμέλια των συνδικάτων. Άλλα ό σύντροφος Λουζόν σκέφτεταιπραγματικά ότι το αγγλικό Εργατικό Κόμμα, όπως είναι σήμερα,με ηγεσία του τους Χέντερσον καί Κλάινς, μπορεί να Ιδωθεί σαναντιπροσωπευτικό των συμφερόντων ολόκληρου του προλετα-ριάτου; Λέμε κατηγορηματικά, όχι. Το αγγλικό Εργατικό Κόμμαπροδίδει τα συμφέροντα του προλεταριάτου αμέσως μόλις ταπροδόσει ή συνδικαλιστική γραφειοκρατία, αν καί στην Αγγλία τα

18 ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

συνδικάτα βρίσκονται πιο κοντά, από όποιαδήποτειάλλη χώρα,στο να αγκαλιάσουν ολόκληρη την εργατική τάξη.Άπό την άλλημεριά, δεν αμφιβάλουμε ότι ή κομμουνιστική μας επιρροή θααναπτυχθεί στο αγγλικό αυτό Εργατικό Κόμμα πού αναδύθηκεαπό τα συνδικάτα, καί ότι αυτό θα συμβάλει στο να κάνουμε -πιοοξεία την πάλη των μαζών καί των ηγετών μέσα στα συνδικάταμέχρι πού οί προδότες γραφειοκράτες να πεταχτούν τελικά έξωκαί το κόμμα να μετασχηματισθεί καί να ανανεωθεί πλήρως. Καίμείς, όπως ό σύντροφος Λουζόν, ανήκουμε σε μια Διεθνή, πούπεριλαβαίνει καί το μικρό Κομμουνιστικό Κόμμα της Αγγλίας, πούτην παλεύει ή Δεύτερη Διεθνής υποστηριζόμενη από το αγγλικόΕργατικό Κόμμα πού έχει την καταγωγή του στα συνδικάτα.

Στή Ρωσία —καί σ' ότι αφορά τους νόμους καπιταλιστικήςανάπτυξης, ή Ρωσία είναι ακριβώς ό αντίποδας της Αγγλίας— τοΚομμουνιστικό Κόμμα, το άλλοτε Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, εί-ναι πιο παλιό από τα συνδικάτα καί δημιούργησε τα συνδικάτα.Σήμερα, τα συνδικάτα καί το εργατικό κράτος στη Ρωσία, είναιπέρα για πέρα κάτω από την επίδραση του Κομμουνιστικού Κόμ-ματος, πού όχι μόνο δεν έχει την καταγωγή του στα συνδικάτα,αλλά, αντίθετα, τα δημιούργησε καί τα εκπαίδευσε. Θα ύπο-οτήριζε μήπως ό σύντροφος Λουζόν, ότι ή Ρωσία αναπτύχθηκε σεαντίθεση με το μαρξισμό; Δεν θα είταν πιο απλό να πούμε ότι ήαντίληψη του Μαρξ σ' ό,τι αφορά την προέλευση του κόμματοςαπό τα συνδικάτα αποδείχθηκε από την πείρα σωστή για την Αγ-γλία (καί κεί όχι εκατό τα εκατό σωστή), αλλά ότι ό Μαρξ ποτέ δενείχε την παραμικρή πρόθεση να παραιτηθεί άπ' αυτό πού ό 'ίδιοςκμοσδιόρισε άλλοτε περιφρονητικά σαν ένα «ύπεριστορικό νό-μο»;

Ολες οί άλλες χώρες της Ευρώπης κα'ι δω περιλαβαίνετα κα'ι ήΓαλλία, στέκονται ανάμεσα στην Αγγλία καί τη Ρωσία όσοναφορίϊαυτό το ζήτημα. Σέ μερικές χώρες τα συνδικάτα είναι πιο παλιάαπό το κόμμα, σ' άλλες έχουμε την αντίθετη περίπτωση, αλλάπουθενά, αν εξαιρέσουμε την Αγγλία κα'ι ως ένα μέρος το Βέλγιο,ιό κόμμα του προλεταριάτου δεν βγήκε από τα συνδικάτα. Όπωςκαί να 'χει, κανένα κομμουνιστικό κόμμα δεν έχει αναπτυχθείοργανικά έξω από τα συνδικάτα. 'Αλλά από αυτό μπορούμε ναβγάλουμε το συμπέρασμα ότι ή Κομμουνιστική Διεθνής ε'ίταν απόιό ξεκίνημα της λάθος;

Οταν τα αγγλικά συνδικάτα υποστήριζαν πότε τους Συντηρη-ιικούς πότε τους Φιλελεύθερους καί αντιπροσώπευαν, σ' έναορισμένο βαθμό, το εργατικό συμπλήρωμα σ' αυτά τα κόμματα,61 αν ή πολιτική οργάνωση των γερμανών εργατών δεν ε'ίτανι Ιποτε περισσότερο από την αριστερή πτέρυγα του Δηυοκρατι-κού Κόμματος, όταν οΐ υποστηρικτές των Λασάλ κα'ι "Αιζεναχψιλονικοϋσαν μεταξύ τους —ό Μαρξ απαιτούσε την ανεξαρτησία


των συνδικάτων από όλα τα κόμματα. Ή φόρμουλα αυτή υπα-γορεύτηκε από την επιθυμία του να αντιπαρατάξει τίς εργατικέςοργανώσεις σε όλα τα αστικά κόμματα καί να εμποδίσει τη στενήσύνδεση τους με τίς σοσιαλιστικές αιρέσεις. Άλλα ό σύντροφοςΛουζόν μπορεί ίσως να θυμηθεί ότι ε'ίταν ό Μαρξ πού "ίδρυσε τηνΠρώτη Διεθνή επίσης —το εργαλείο με το οποίο μπορούσε ναοδηγήσει το εργατικό κίνημα σε όλες τ'ις χώρες, από κάθε άποψη,καί να το καταστήσει καρποφόρο.>.Αϋτό έγινε στα 1864, αλλά ήΔιεθνής πού ίδρυσε ά Μαρξ ε'ίταν ένα κόμμα. Ό Μαρξ αρνήθηκενα περιμένει μέχρι πού το παγκόσμιο κόμμα της εργατικής τάξης,να σχηματιστεί, κατά κάποιο τρόπο, μόνο του έξω από τα συν-δικάτα. "Εκανε ότι μπορούσε για να ενισχύσει την επιρροή τουεπιστημονικού σοσιαλισμού στα συνδικάτα —όπως για πρώτηφορά τον διατύπωσε στα 1847 στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο.Όταν ό Μαρξ απαιτούσε την πλήρη ανεξαρτησία των συνδικάτων,από τα κόμματα καί τίς φράξιες της μπουρζουαζίας καί των μι-κροαστών, το έκανε για να διευκολύνει τον επιστημονικό σοσια-λισμό να κυριαρχήσει στα συνδικάτα. Ό Μαρξ δεν είδε ποτέ τοκόμμα του επιστημονικού σοσιαλισμού σαν ένα από τα συνηθι-σμένα κοινοβουλευτικά δημοκρατικά πολιτικά κόμματα. Για τονΜαρξ, ή Διεθνής ε'ίταν ή ταξική συνείδηση της εργατικής τάξης,πού αντιπροσωπευόταν εκείνη την εποχή από μια πραγματικάπολύ μικρή πρωτοπορία.

"Αν ό σύντροφος Λουζόν επιμένει στα μεταφυσικά συνδικάτατου καί στη δική του ερμηνεία σ' ό,τι άφορα τον Μαρξ, θαμπορούσε να πεί: ας απαρνηθούμε το Κομμουνιστικό Κόμμα, κι αςπεριμένουμε μέχρι να φυτρώσει ένα τέτιο κόμμα έξω από τασυνδικάτα. Για την ώρα τα γαλλικά συνδικάτα μπορούν να ξα-νακερδίσουν την ενότητα τους καί να αναπτύξουν μια αποφα-σιστική επιρροή πάνω στίς μάζες, μόνο αν τα καλύτερα στοιχείατους συγκροτήσουν την ταξικά συνειδητή επαναστατική πρωτο-πορία του προλεταριάτου, δηλαδή, ένα κομμουνιστικό κόμμα. ΌΜαρξ δεν απάντησε οριστικά στο ζήτημα των σχέσεων ανάμεσαστο κόμμα κα'ι τα συνδικάτα καί ή αλήθεια είναι ότι δεν μπορούσενα το κάνει. Γιατί αυτές οι σχέσεις εξαρτώνται από τ'ις διαφο-ρετικές συνθήκες κάθε Ιδιαίτερης περίπτωσης. "Αν το κόμμα καί ήσυνομοσπονδία των συνδικάτων αντιπροσωπεύονται αμοιβαίαστίς κεντρικές τους επιτροπές ή αν, στην ανάγκη, σχηματίζουνενωμένες, επιτροπές δράσης, αυτά δεν είναι ζητήματα αποφα-σιστικής σημασίας. ΟΙ μορφές της οργάνωσης μπορούν να αλ-λάξουν, αλλά ό αποφασιστικός ρόλος πού παίζει το κόμμα είναιαμετάβλητος. Το κόμμα, αν αξίζει αυτό το όνομα, περιλαβαίνειολόκληρη την πρωτοπορία της εργατικής τάξης, καί χρησιμοποιείι ΐ < ; Ιδεολογικές του εμπειρίες για να καταστήσει κάθε τομέα τουέργοιικοϋ κινήματος καρποφόρο, ιδιαίτερα το συνδικαλιστικό

10 ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ. ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

κίνημα. Τα συνδικάτα, όμως, για να είναι άξια του ονόματος τους,πρέπει να περιλαβα'ινουν μια όλο κα'ι πιο μεγάλη μάζα εργατών,κα'ι ανάμεσα τους πολλά καθυστερημένα στοιχεία. Άλλα μπορούννα εκπληρώσουν τα καθήκοντα τους μόνον όταν καθοδηγούνταισυνειδητά πάνω στη βάση σταθερά εγκαθιδρυμένων αρχών. Καίμπορούν να έχουν αυτή την ηγεσία μόνον όταν τα καλύτερα τηςστοιχεία είναι ενωμένα στο κόμμα της προλεταριακής επανά-στασης.

Ή κάθαρση, από τη μια μεριά, του Κομμουνιστικού ΚόμματοςΓαλλίας πού, έτσι απαλλάσσεται από τους κλαψιάρηδες μικροα-στούς, τους ήρωες του σαλονιού, τους πολιτικούς Άμλετ καίτους σιχαμερούς καρριερίστες, καί ή άμεση, πραχτική προσέγγι-ση, από την άλλη, των κομμουνιστών με τους επαναστάτες συν-δικαλιστές, σημαίνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά στη δημιουργίααρμονικών σχέσεων ανάμεσα στίς συνδικαλιστικές οργανώσειςκαί στην πολιτική οργάνωση, καί αυτό με τη σειρά του είναι ένατεράστιο προχώρημα για την επανάσταση.


ΠΑΛΙ

ΟΙ ΑΝΑΡΧΟ-ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ!

Τό νέο άρθρο του συντρόφου Λουζόν περιλαβαίνει περισσότε-ρα λάθη από ό,τι τα προηγούμενα άρθρα του, αν καί τώρα ή κύριαγραμμή των επιχειρημάτων του είναι τελείως διαφορετική.

Στά προηγούμενα άρθρα του, ό σύντροφος Λουζόν ξεκινούσε, από αφηρημένες έννοιες, πού καταλήγανε στο συμπέρασμα ότι

τα συνδικάτα αντιπροσώπευαν την «εργατική τάξη σα σύνολο».Στήν απάντηση μου έθετα το ερώτημα:«Πού γράφει ό σύντροφος Λουζόν τα άρθρα του στη Γαλλία ή στο

Σείριο;».

Στό τελευταίο του άρθρο ό σύντροφος Λουζόν εγκαταλείπει ταοάπια θεμέλια των καθολικών νόμων, καί προσπαθεί να σταθείπάνω στο εθνικό έδαφος του γαλλικού συνδικαλισμού. Ναι,απαντάει, στα γαλλικά συνδικάτα δε βρίσκεται, πραγματικά, ολό-κληρη ή εργατική τάξη, αλλά μόνο ή δραστήρια μειοψηφία της.Ληλαδή, ό σύντροφος Λουζόν αναγνωρίζει ότι τα συνδικάτα σχη-ματίζουν ένα είδος επαναστατικού κόμματος. Άλλα το συνδικα-λιστικό αυτό κόμμα διακρίνεται από τον καθαρά προλεταριακόχαραχτήρα του: εδώ βρίσκεται το φοβερό πλεονέχτημά του σεοχέση με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αυτό όμως,δέν αρκεί. Τό συν-Λικαλιστικό κόμμα έχει ένα, ακόμα, πλεονέχτημά: απορρίπτεικατηγορηματικά τους αστικούς κρατικούς θεσμούς, δεν «αναγνω-ρίζει» τη δημοκρατία, καί έτσι δε συμμετέχει στους κοινοβουλευ-ι ικούς αγώνες.


Ό σύντροφος Λουζόν δεν κουράζεται ποτέ να έπαναλαβα'ινειότι έχουμε να κάνουμε με τίς Ιδιομορφίες της γαλλικής ανάπτυ-ξης, και μόνο μ' αυτές. Αρχίζοντας με μια πλατιά γενίκευση πούστην πορεία της μεταμόρφωσε τον Μαρξ σε συνδικαλιστή, όΛουζόν εγκαταλείπει τώρα την Αγγλία, τη Ρωσία καί τη Γερμανία.Δεν απαντά στο ερώτημα μας: γιατί ό 'ίδιος ανήκει στην Κομ-μουνιστική Διεθνή μαζί με το μικρό Κομμουνιστικό Κόμμα Αγ-γλίας, καί όχι στη Δεύτερη Διεθνή μαζί με τα αγγλικά συνδικάτακαί το Αγγλικό Εργατικό Κόμμα πού υποστηρίζεται άπ' αυτά.Ό Λουζόν, άρχισε μ' έναν «ύπεριστορικό» νόμο για όλες τίςχώρες, καί τέλειωσε απαιτώντας έναν ειδικό νόμο για τη Γαλλία.Στή νέα αυτή μορφή ή θεωρία του Λουζόν γεννάει έναν καθαράεθνικό χαραχτήρα. Κι όχι μόνο αυτό: ό ουσιώδης χαραχτήρας τηςαποκλείει τη δυνατότητα μιας Διεθνούς — πώς μπορείς να μιλή-σεις για κοινή τακτική αν δεν υπάρχουν κοινές θεμελιακέςπροϋποθέσεις; Είναι, Βέβαια, πολύ δύσκολο να καταλάβεις γιατί όσύντροφος Λουζόν ανήκει στην Κομμουνιστική Διεθνή. Δεν είναιλιγότερο δύσκολο να καταλάβεις γιατί ανήκει στο ΚομμουνιστικόΚόμμα Γαλλίας, αφού υπάρχει ένα άλλο κόμμα πού διαθέτει όλατα πλεονεχτήματα του Κομμουνιστικού Κόμματος, καί καθόλου τα

μειονεχτήματά του.Άλλα αν καί ό σύντροφος Λουζόν αποχαιρετάει τη διεθνή ομάδα

χάρη στην εθνική, αγνοεί συστηματικά ότι το «εθνικό» ζήτημα τονφέρνει στο προηγούμενο άρθρο μας: ποιος ε'ίταν ό ρόλος πούέπαιξε ή Γ.Σ.Ε. στη διάρκεια του πολέμου; Ό ρόλος πού έπαιξε όΖουό δεν ε'ίταν με κανένα τρόπο λιγότερο προδοτικός καί λιγό-τερο ποταπός από το ρόλο πού έπαιξε ό Ρενοντέλ. Ή μόνη δια-φορά βρίσκεται στο γεγονός ότι το σοσιαλ-πατριωτικό Κόμμαπροσαρμόζει τη ζωή καί τη δράση του σε ένα ορισμένο σύστημα,σε τρισάθλιους κα'ι ηλίθιους αυτοσχεδιασμούς. Σ ό,τι άφορα τηνπατριωτική προδοσία, μπορούμε να πούμε ότι το ΣοσιαλιστικόΚόμμα, με τον καθορισμένο χαρακτήρα του, ξεπέρασε το μισοκα-θορισμένο συνδικαλιστικό κόμμα. Στό βάθος ό Ζουό ε'ίταν το 'ίδιο

πράγμα με τον Ρενοντέλ.Καί τί γίνεται σήμερα; Επιθυμεί μήπως ό Λουζόν την ένωση των

δύο συνομοσπονδιών; Εμείς την επιθυμούμε. Ή Διεθνής τηνκρίνει αναγκαία. Δε θα μας φόβιζε ακόμα κι αν αυτή ή ένωσηέδινε την πλειοψηφία στον Ζουό. Φυσικά δε θα λέγαμε —όπως τοκάνει ό σύντροφος Λουζόν— ότι ό συνδικαλισμός, αν κα'ι έχει επι-κεφαλής του τους Ζουό, Ντιμουλέν καί τους όμοιους τους, είναι ήπιο καθαρή μορφή οργάνωσης του προλεταριάτου, ότι ενσωματώ-νει «την εργατική τάξη σα σύνολο» κλπ. κλπ., — μια τέτια άποψηθα ε'ίταν μια παρωδία της πραγματικότητας. Θα πρέπει να θεω-ρούμε το σχηματισμό μιας πλατιάς συνδικαλιστικής οργάνωσης,δηλαδή τη συγκέντρωση μεγάλων προλεταριακών μαζών, πού θα


σχηματίζουν ένα ευρύτερο πεδίο για την πάλη των Ιδεών καί τηςταχτικής του κομμουνισμού, σα μια μεγάλη νίκη για την επανά-σταση. Αυτό, όμως, προϋποθέτει, σαν αδήριτη αναγκαιότητα, οίΙδέες καί ή ταχτική του κομμουνισμού να μη μένουν στον αέρα,αλλά να αποχτούν υλική υπόσταση με τη μορφή ενός κόμματος.Όσοναφορά το σύντροφο Λουζόν, αυτός δεν τραβάει μέχρι τοτέλος τίς σκέψεις του, αλλά το λογικό του συμπέρασμα είναι ήυποκατάσταση του κόμματος από τη συνδικαλιστική οργάνωσητης «δραστήριας μειοψηφίας». Το άναπόφευχτο αποτέλεσμααυτής της σκέψης είναι ένα υποκατάστατο του κόμματος καί έναυποκατάστατο των συνδικάτων, γιατί τα συνδικάτα αυτά πούζητάει ό σύντροφος Λουζόν είναι πάρα πολύ ακαθόριστα για ναπαίξουν τον ρόλο του κόμματος, καί πάρα πολύ μικρά για να παί-ξουν το ρόλο των συνδικάτων.

Στήν πραγματικότητα, τα επιχειρήματα του συντρόφου Λουζόνότι τα συνδικάτα δε χρειάζεται να λερώνουν τα δάχτυλα τους σεμια επαφή με τα όργανα της αστικής δημοκρατίας, αποτελούνκιόλας έναν αδύνατο αντίλαλο του άναρχισμού. Μπορούμε ναυποθέτουμε ότι ή πλειοψηφία των εργατών πού είναι οργανωμέ-νοι στην ΕΓΣΕ θα ψηφίσουν στίς εκλογές το Κομμουνιστικό Κόμ-μα (το λιγότερο, ελπίζουμε ότι ό σύντροφος Λουζόν, σα μέλοςτου Κομμουνιστικού Κόμματος, θα τους καλέσει να το ψηφίσουν),ενώ ή πλειοψηφία των μελών της κίτρινης συνομοσπονδίας θα ψη-φίσει το Κόμμα των Μπλούμ-Ρενοντέλ. Τα συνδικάτα, σα μιαμορφή οργάνωσης, δεν προσαρμόζονται στους αντιπροσώπουςτου κοινοβουλίου. Αυτό, είναι άπλα μια περίπτωση χωρισμού τωνεργατών πάνω σε μια ταξική βάση ή είναι μήπως ένα δείγμα αδια-φορίας των γάλλων εργατών γι' αυτά πού συμβαίνουν στο κοινο-βούλιο; ΟΊ εργάτες δε σκέπτονται έτσι. Πολλές φορές, τα συνδικά-τα αντιδρούν στο νομοθετικό έργο του κοινοβουλίου, καί θα συ-νεχίσουν να το κάνουν καί στο μέλλον. Μα αν, την 'ίδια στιγμή,υπάρχουν κομμουνιστές βουλευτές στο 'ίδιο αυτό κοινοβούλιοι ιού δουλεύουν χέρι χέρι με τα επαναστατικά συνδικάτα ενάντιαοιίς πράξεις βίας καί τα χτυπήματα της Ιμπεριαλιστικής «δημο-κρατίας», αυτό φυσικά είναι κάτι το θετικό. Ή γαλλική «παρά-Λοοη» λέει ότι οί βουλευτές είναι προδότες. Άλλα το Κομμουνι-στικό Κόμμα Ιδρύθηκε καί υπάρχει για να εκφράσει συνειδητά τοοιιάσιμο απ όλη αυτή την παράδοση. Θα πρέπει κάθε βουλευτήςνι'ι σκέπτεται ότι αν υποχωρήσει από την ταξική γραμμή, θα πε-ι αχτεΐ έξω από το Κόμμα. Το Κόμμα μας στη Γαλλία έχει μάθει πώςγίνεται αυτό, καί όλη ή άνεμπιστοσύνη απέναντι του είναι έντε-λωι; αβάσιμη.

Αλλά ό Λουζόν παραπονείται ότι στο Κόμμα υπάρχουν πολλοίμικροαστοί διανοούμενοι. Αυτό είναι αλήθεια. Άλλα το Τέταρτο)ιινέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το αναγνώρισε αυτό καί


πήρε αποφάσεις όπως ή προηγούμενη. Και οι αποφάσεις αυτέςδεν υιοθετήθηκαν χωρίς αποτέλεσμα. Χρειάζεται, βέβαια, πολύδόυλιά για να εδραιωθεί ό προλεταριακός χαραχτήρας του Κόμ-ματος μας. Άλλα δε θα το πετύχουμε αυτό με τη βοήθεια τηςαυτο-αντιφατικής συνδικαλιστικής μεταφυσικής του συντρόφουΛουζόν, μα με μια συστηματική κομματική δόυλιά στα συνδικάτα,δηλαδή, στο κύριο πεδίο, και σε κάθε άλλο πεδίο της προλετα-ριακής πάλης. "Ηδη υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός από εργά-τες στην Κεντρική ' Επιτροπή του Κόμματος μας στη Γαλλία. Αυτόέχει αντανακλαστεί σ ολόκληρο το Κόμμα. . Αυτό γίνεται πάνωατή βάση των αποφάσεων του Τέταρτου Συνέδριου για τις κοινο-βουλευτικές καί δημοτικές εκλογές, Μ αυτό τον τρόπο το Κόμμαθα κερδίσει την εμπιστοσύνη του επαναστατικού προλεταριάτου.Καί αυτό σημαίνει ότι το Κόμμα θα αποκτά ολοένα καί μεγαλύ-τερη ικανότητα για προλεταριακή δραστηριότητα καταλαμβάνον-τας τα πιο σπουδαία καί υπεύθυνα επαναστατικά πόστα. Φοβάμαιπολύ ότι οι απόψεις του συντρόφου Λουζόν θα ασκήσουν, πιθα-νότατα, μια επιβραδυντική επίδραση πάνω στη βαθιά αυτή προ-οδευτική εξέλιξη της πρωτοπορίας της γαλλικής εργατικής τάξης.Δεν έχω, όμως, καμιά αμφιβολία ότι ό κομμουνισμός θα κατορ-θώσει να υπερνικήσει καί αυτό το εμπόδιο.

Μόσχα, 8 του Μάη 1923

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ

ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ

Τό ζήτημα των συνδικάτων είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζη-τήματα για το εργατικό κίνημα καί, κατά συνέπεια, για την Αν-τιπολίτευση. Χωρίς μια συγκεκριμένη θέση πάνω στο ζήτημα τωνσυνδικάτων, ή Αντιπολίτευση θα σταθεί ανίκανη να κερδίσει μιαπραγματική επιρροή πάνω στην εργατική τάξη. ΓΓ αυτό, είναι,πιστεύω, αναγκαίο να βάλω εδώ για συζήτηση ορισμένες απόψειςπάνω στο ζήτημα των συνδικάτων.

Τό Κόμμα καί τα Συνδικάτα

1. Τό κομμουνιστικό κόμμα είναι το θεμελειώδες όπλο της έ-ππναστατικής δράσης του προλεταριάτου, ή μαχητική οργάνωσηιής πρωτοπορίας του πού πρέπει να κερδίσει το ρόλο του ηγέτηπίς εργατικής τάξης σ' όλες, 'χωρίς εξαίρεση, τις σφαίρες τηςικ'ιλης της καί, κατά συνέπεια, στο πεδίο των συνδικάτων.

2. Εκείνοι πού, από άποψη αρχών, αντιπαραθέτουν την αυτο-νομία των συνδικάτων στην ηγεσία του κομμουνιστικού κόμμα-ιικ;, αντιπαραθέτουν μ' αυτό —ε'ίτε το θέλουν έ'ίτε όχι— το πιοκαθυστερημένο τμήμα του προλεταριάτου στην πρωτοπορία της/ μγατικής τάξης, την πάλη για άμεσες διεκδικήσεις στην πάλη γιαι ην πλήρη απελευθέρωση των εργατών, το ρεφορμισμό στονκομμουνισμό, τον οπορτουνισμό στον επαναστατικό μαρξισμό.

26ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

ΚΙΙΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ 27

Επαναστατικός Συνδικαλισμός καί Κομμουνισμός

3. Παλεύοντας για την αυτονομία των συνδικάτων την εποχήτης ανόδου καί έπέχτασής -του|, ό προπολεμικός γαλλικός συν-δικαλισμός, στην πραγματικότητα πάλευε για την ανεξαρτησίατου από την αστική κυβέρνηση κα'ι τα αστικά κόμματα, καί δωπεριλαβαίνεται καί ό ρεφορμιοτικός-κοινοβουλευτικός σοσιαλι-σμός. Αυτή ε'ίταν μια πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό — για ένανεπαναστατικό δρόμο.

Σ' αυτή του την πάλη, ό επαναστατικός συνδικαλισμός δεν έ-κανε φετίχ την αυτονομία των μαζικών οργανώσεων. Αντίθετα,κατανόησε καί διακήρυξε τον ηγετικό ρόλο της επαναστατικήςμειοψηφίας σε σχέση με τίς μαζικές οργανώσεις, πού αντανα-κλούν την εργατική τάξη με όλες της τίς αντιθέσεις, με τηνκαθυστέρηση καί τίς αδυναμίες της.

4. Ή θεωρία της δραστήριας μειοψηφίας ε'ίταν, στην ουσία της,μια ανολοκλήρωτη θεωρία του προλεταριακού κόμματος. Όεπαναστατικός συνδικαλισμός ε'ίταν, σ' όλη του την πραχτική, τοέμβρυο του επαναστατικού κόμματος σε σύγκρουση με τον ο-πορτουνισμό, δηλαδή μια αξιόλογη σκιαγράφηση του επαναστα-τικού κομμουνισμού.

5. Ή αδυναμία του άναρχοσυνδικαλισμοΰ, ακόμα καί στην κλασ-σική του περίοδο, ε'ίταν ή απουσία ενός σωστού θεωρητικού θε-μέλιου κα'ι, σαν αποτέλεσμα, ή λαθεμένη κατανόηση της φύσηςτου κράτους καί του ρόλου του στην πάλη των τάξεων, μιαανολοκλήρωτη, όχι εντελώς αναπτυγμένη καί, κατά συνέπεια, μιαλαθεμένη αντίληψη του ρόλου της επαναστατικής μειοψηφίας,δηλαδή του κόμματος. Από δω απορρέουν καί τα λάθη του στηνταχτική, όπως είναι ό φετιχισμός της γενικής απεργίας, ή αγνό-ηση της σχέσης ανάμεσα στην εξέγερση καί την κατάχτηση τηςεξουσίας, κλπ.

6. Μετά τον πόλεμο, ό γαλλικός συνδικαλισμός βάσισε όχι μόνοτην ανασκευή του αλλά καί την ανάπτυξη καί την ολοκλήρωση τουστον κομμουνισμό. ΟΙ απόπειρες για την αναβίωση του επαναστα-τικού συνδικαλισμού τώρα, δεν είναι παρά προσπάθειες να γυ-ρίσουν προς τα πίσω τον τροχό της ιστορίας. Για το εργατικόκίνημα, τέτιου ε'ίδους προσπάθειες μόνο αντιδραστική σημασίαμπορούν να 'χουν.

ΟΙ Επίγονοι του Συνδικαλισμοϋ

7. ΟΙ επίγονοι του συνδικαλισμού μεταμορφώνουν (στα λόγια)την ανεξαρτησία των συνδικαλιστικών οργανώσεων από τηνμπουρζουαζία καί τους ρεφορμιστές σοσιαλιστές σε ανεξαρτησία


γενικά, σε απόλυτη ανεξαρτησία άπ' όλα τα κόμματα, καί δωπεριλαθαίνεται καί το κομμουνιστικό κόμμα.

"Αν στην περίοδο της ανάπτυξης, ό συνδικαλισμός θεωρούσετον εαυτό του πρωτοπορία, καί πάλευε για τον ηγετικό ρόλο τηςπρωτοπόρος μειοψηφίας μέσα στίς καθυστερημένες μάζες, οί ε-πίγονοι του συνδικαλισμού παλεύουν τώρα ενάντια στίς ίδιεςεπιθυμίες της κομμουνιστικής πρωτοπορίας, επιχειρώντας —αν καίχωρίς επιτυχία ακόμα— να στηριχτούν πάνω στην έλλειψη α-νάπτυξης καί τίς προλήψεις των πιο καθυστερημένων τμημάτωντης εργατικής τάξης.

8. Ή ανεξαρτησία από την επιρροή της μπουρζουαζίας δενμπορεί να είναι μια παθητική κατάσταση. Μπορεί να εκφραστείμόνο με πολιτικές πράξεις, δηλαδή με την πάλη ενάντια στηνμπουρζουαζία. Ή πάλη αυτή πρέπει να εμπνέεται από ένα συγ-κεκριμένο πρόγραμμα, πού απαιτεί οργάνωση καί ταχτική για τηνεφαρμογή του. Είναι ή ενότητα του προγράμματος, της οργάνω-σης καί της ταχτικής πού απαρτίζει το κόμμα. Μ' αυτή την έννοια,ή πραγματική ανεξαρτησία του προλεταριάτου από την αστικήκυβέρνηση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο αν τοπρολεταριάτο διεξάγει την πάλη του κάτω από την ηγεσία ενόςεπαναστατικού καί όχι ενός όπορτουνιστικού κόμματος.

9. ΟΊ επίγονοι του συνδικαλισμού θέλουν να πιστεύουν ότι τασυνδικάτα είναι από μόνα τους αυτάρκη. Θεωρητικά, αυτό δεσημαίνει τίποτε, στην πράξη όμως σημαίνει τη διάλυση της επα-ναστατικής πρωτοπορίας μέσα στίς καθυστερημένες μάζες, δη-λαδή, μέσα στα συνδικάτα.

"Οσο πιο πλατιά είναι ή μάζα πού αγκαλιάζουν τα συνδικάτα,τόσο πιο Ικανά είναι να εκπληρώσουν την αποστολή τους. Αν-τίθετα, ένα προλεταριακό κόμμα είναι αντάξιο του ονόματος τουμόνο αν είναι ιδεολογικά ομοιογενές, μια ενότητα δράσης καίοργάνωσης. Το να παρουσιάζεις τα συνδικάτα σαν αυτάρκη επει-δή το προλεταριάτο έχει ήδη πετύχει σ' αυτά την «πλειοψηφία»του, είναι σα να κολακεύεις το προλεταριάτο, είναι σα να τοπαρουσιάζεις διαφορετικά άπ' ότι είναι καί μπορεί να είναι κάτωαπό τον καπιταλισμό, πού κρατάει στην άγνοια καί την καθυστέ-ρηση τεράστιες μάζες εργατών, αφήνοντας στην πρωτοπορίαμόνο του προλεταριάτου τη δυνατότητα να ξεπεράσει όλες τίςδυσκολίες καί να φτάσει σε μια καθαρή κατανόηση των καθη-κόντων της τάξης της σα σύνολο.

Ή Πραγματική Αυτονομία των Συνδικάτων δεν Παραβιάζεταιαπό την Ήγεοία του Κόμματος

10. Ή πραγματική, έμπραχτη καί όχι μεταφυσική αυτονομία των


συνδικαλιστικών οργανώσεων δε διαταράσσεται στα ελάχιστοούτε περιορίζεται από την πάλη πού διεξάγει το κομμουνιστικόκόμμα για να κερδίσει επιρροή. Κάθε μέλος των συνδικάτων έχειτο δικαίωμα να ψηφίσει όπως νομίζει, και να εκλέξει έκεΊνον πούτοϋ,φαίνεται.ό πιό.ά,ξιρς· ΟΙ κομμουνιστές έχουν αυτό το δικαίω-μα όπως καί Ολοι οι άλλοι.

Ή κατάχτηση της πλειοψηφίας των ηγετικών οργάνων απότους κομμουνιστές βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με την αρχήτης αυτονομίας, δηλαδή με την αυτοδιοίκηση των συνδικάτων. Α-πό την άλλη πλευρά, το καταστατικό των συνδικάτων δεν μπορείνα εμποδίσει ή να αποτρέψει το κόμμα από το να εκλέξει στηνΚεντρική Επιτροπή του το Γενικό Γραμματέα της Συνομοσπον-δίας Εργατών, γιατί εδώ πια βρισκόμαστε εξολοκλήρου μέσα σταπλαίσια της αυτονομίας του κόμματος.

11. Στά συνδικάτα, ο'ι κομμουνιστές, βέβαια, υποτάσσονται στηνπειθαρχία του κόμματος, ανεξάρτητα από τα πόστα πού κατέ-χουν. Αυτό δεν αποκλείει αλλά προϋποθέτει την υποταγή τουςστην πειθαρχία των συνδικάτων. Με άλλα λόγια, το κόμμα δεντους επιβάλλει μια γραμμή πού έρχεται σε αντίθεση με τη διάθε-ση ή τη γνώμη της πλειοψηφίας των μελών των συνδικάτων. Σέεντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν το κόμμα θεωρεί αδύνατητην υποταγή των μελών του σε ορισμένες αντιδραστικές αποφά-σεις του συνδικάτου, υποδείχνει ανοιχτά στα μέλη του τίς συνέ-πειες πού απορρέουν άπ' αυτό, δηλαδή, απομακρύνσεις από ταπόστα του συνδικάτου, διαγραφές, κ.ο.κ.

Με νομικίστικες φόρμουλες σ' αυτά τα ζητήματα —καί ή αυ-τονομία είναι μια καθαρά νομικίστικη φόρμουλα— δεν μπορείς ναπάς πουθενά. Το ζήτημα πρέπει να μπεΤ από την άποψη τηςουσίας του, δηλαδή, στο επίπεδο της πολιτικής των συνδικάτων.Μια σωστή πολιτική πρέπει να αντιπαρατεθεί σε μια λαθεμένη

πολιτική.

Ό Χαραχτήρας της Ηγεσίας του Κόμματος Εξαρτάται απόΕιδικές Συνθήκες

12. Ό χαραχτήρας της ηγεσίας του κόμματος, ο'ι μέθοδες καί ο'ιμορφές της, μπορεί να διαφέρουν βαθιά, ανάλογα με τίς γενικέςσυνθήκες μιας δοσμένης χώρας ή με την περίοδο της ανάπτυξης

της.Στ'ις καπιταλιστικές χώρες, οπού το κομμουνιστικό κόμμα δεν

κατέχει κανένα μέσο πίεσης, είναι φανερό ότι μπορεί να δόσειηγεσία μόνο διαμέσου των κομμουνιστών πού βρίσκονται στασυνδικάτα σα μέλη της βάσης ή σα στελέχη.

Ό αριθμός των κομμουνιστών στα ηγετικά πόστα των συνδικά-

των είναι μόνο ένα μέσο για να μετρηθεί ό ρόλος του κόμματοςστα συνδικάτα. Ή πιο σημαντική μέτρηση είναι το ποσοστό τωνκομμουνιστών στη βάση των συνδικάτων σε σχέση με το σύνολοτης οργανωμένης μάζας. Άλλα το πρωταρχικό κριτήριο είναι ήγενική επιρροή του κόμματος πάνω στην εργατική τάξη, πού

"μετριέται με την κυκλοφορία του κομμουνιστικού τύπου, με τηνπαρακολούθηση των συγκεντρώσεων του κόμματος, με τον αριθ-μό των ψήφων στίς εκλογές καί, αυτό πού είναι ιδιαίτερα ση-μαντικό, με τον αριθμό των εργαζόμενων ανδρών καί γυναικώνπού ανταποκρίνονται ενεργητικά στίς εκκλήσεις του κόμματοςγια αγώνα.

13. Είναι καθαρό ότι ή επιρροή γενικά του Κομμουνιστικού Κόμ-ματος, μαζί καί στα συνδικάτα, θα μεγαλώνει όσο ή κατάστασηγίνεται πιο επαναστατική.

Αυτοί ο'ι όροι επιτρέπουν μια έχτίμηση του βαθμού καί τηςμορφής της αληθινής, της πραγματικής καί όχι της μεταφυσικήςαυτονομίας των συνδικάτων. Σέ καιρό «είρήνης», όπου οΐ πιομαχητικές μορφές της συνδικαλιστικής δράσης είναι οΐ απομονω-μένες οικονομικές απεργίες, ό άμεσος ρόλος του κόμματος στησυνδικαλιστική δράση περνάει σε δεύτερη μοίρα. Κατά γενικόκανόνα, το κόμμα δεν παίρνει σε κάθε απομονωμένη απεργία καίμια απόφαση. Βοηθάει το συνδικάτο, με την πολιτική καί οικονο-μική πληροφόρηση καί τίς συμβουλές πού του δίνει, να αποφα-σίσει αν το συμφέρει ή δχι ή απεργία. Υπηρετεί την απεργία με,την άγκιτάτσια του, κλπ. Τον πρώτο λόγο σ' 6,τι αφορά την απερ-γία, τον έχει, φυσικά, το συνδικάτο.

Ή κατάσταση αλλάζει ριζικά όταν το κίνημα ανυψώνεται στο ε-πίπεδο της γενικής απεργίας καί ακόμα περισσότερο σε άμεσηπάλη για την εξουσία. Σ' αυτές τίς συνθήκες, ό ηγετικός ρόλοςτου κόμματος γίνεται αποφασιστικός: πρέπει να επέμβει κατευ-θείαν, ανοιχτά καί άμεσα. Τα συνδικάτα —όχι φυσικά εκείνα πούπερνάνε στην άλλη πλευρά του οδοφράγματος— γίνονται οί ορ-γανωτικοί μηχανισμοί του κόμματος πού, μπροστά σ' ολόκληρητην τάξη, στέκεται σαν ό ηγέτης της επανάστασης, παίρνονταςπάνω του όλη την ευθύνη.

Στό φάσμα πού εκτείνεται ανάμεσα ατή μερική οικονομική α-περγία καί την επαναστατική ταξική εξέγερση, υπάρχουν όλες ο'ιδυνατές μορφές αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ του κόμματος καίτων συνδικάτων, ο'ι διάφοροι βαθμοί της κατευθείαν καί άμεσηςκαθοδήγησης, κλπ.

"Αλλά κάτω άπ' όλες τίς συνθήκες, το κόμμα επιδιώκει νακερδίσει, γενικά την ηγεσία, βασισμένο στην πραγματική αυτονο-μία των συνδικάτων πού, σαν οργανώσεις —δε χρειάζεται να τοπούμε— δεν «υποτάσσονται» σ' αυτό.

30 ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ 31

Ή Πολιτική Ανεξαρτησία των Συνδικάτων είναι ένας Μύθος

14. Τα γεγονότα δείχνουν ότι πολιτικά «ανεξάρτητα» συνδικάταδεν υπάρχουν πουθενά. Δεν έχουν ποτέ υπάρξει. Καί ή πείρα καίή θεωρία λένε ότι δε θα υπάρξουν ποτέ. Στίς ΕΠΑ, τα συνδικάτα,είναι διαμέσου του μηχανισμού τους, απευθείας δεμένα με το γε-νικό επιτελείο της βιομηχανίας καί των αστικών κομμάτων.ΣτήνΑγγλία, τα συνδικάτα πού, στο παρελθόν, υποστήριζαν κυρίωςτους φιλελεύθερους, αποτελούν τώρα την υλική βάση του Εργα-τικού Κόμματος. Στή Γερμανία, τα συνδικάτα βαδίζουν κάτω απότη σημαία της Σοσιαλδημοκράτίας. Στή Σοβιετική Δημοκρατία, ήηγεσία τους ανήκει στους Μπολσεβίκους. Στή Γαλλία, μια από τίςσυνδικαλιστικές οργανώσεις ακολουθεί τους Σοσιαλιστές καί μιαάλλη τους Κομμουνιστές. Στή Φιλανδία, τα συνδικάτα σπάσανεστα δυο πρ'ιν από λίγο, τείνοντας το ένα μέρος προς τη Σοσιαλ-δημοκρατία καί το άλλο προς τον Κομμουνισμό. Αυτό συμβαίνειπαντού.

ΟΙ θεωρητικοί της «ανεξαρτησίας» του συνδικαλιστικού κινήμα-τος δεν κάνουν τον κόπο να σκεφτούν τώρα γιατί το σύνθηματους όχι μόνο δεν πλησιάζει πουθενά την υλοποίηση του στηνπράξη αλλά, αντίθετα, ή εξάρτηση των συνδικάτων από την ηγε-σία ενός κόμματος γίνεται παντού, χωρίς καμιά εξαίρεση, όλο καίπερισσότερο ανοιχτή καί φανερή. Κι ακόμα, αυτό ανταποκρίνεταιπέρα για πέρα στο χαραχτήρα της Ιμπεριαλιστικής εποχής, πούξεγυμνώνει όλες τίς ταξικές σχέσεις κα'ι πού, ακόμα καί μέσα στοπρολεταριάτο, οξύνει τίς αντιθέσεις ανάμεσα στην αριστοκρατίατου καί τα πιο έκμεταλευόμενα τμήματα του.

Ή Συνδικαλιοτική Λίγκα, "Εμβρυο του Κόμματος

15. Ή τελειότερη έκφραση του ξεπερασμένου συνδικαλισμούεϊναι ή λεγόμενη Συνδικαλιοτική Λίγκα. Από όλα τα χαραχτηρι-στικά της, παρουσιάζεται σα μια πολιτική οργάνωση πού επιδιώκεινα υποτάξει το συνδικαλιστικό κίνημα στην επιρροή της. Στήνπραγματικότητα, ή Λίγκα στρατολογεί τα μέλη της όχι σύμφωναμε τίς συνδικαλιστικές αρχές, αλλά σύμφωνα με τ'ις αρχές τωνπολιτικών ομάδων. "Εχει την πλατφόρμα της, αν όχι το πρόγραμματης, κα'ι το υπερασπίζεται στα έντυπα της. "Εχει τη δικιά της εσω-τερική πειθαρχία μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα. Στά συνέδριατων Συνομοσπονδιών, οί οπαδοί της δρουν σα μια πολιτική φράξιαμε τον 'ίδιο τρόπο πού δρα κα'ι ή κομμουνιστική φράξια. "Αν δεθέλουμε να χαθούμε στα λόγια, πρέπει να πούμε ότι ή τάση τηςΣυνδικαλιστικής Λίγκας περιορίζεται σε μια πάλη για την απελευ-θέρωση των δύο Συνομοσπονδιών από την ηγεσία των Σοσιαλι-

:\·ι ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

στων καί Κομμουνιστών καί την ενοποίηση τους κάτω από τη διεύ-θυνση της ομάδας του Μονάτ.

Ή Λίγκα δε δρα ανοιχτά στο όνομα της ανάγκης καί του δικαι-ώματος μιας προχωρημένης μειοψηφίας, να παλέψει για να έπε-χτείνει την επιρροή της πάνω στίς πιο καθυστερημένες μάζες.Εμφανίζεται με μια μάσκα πού την αποκαλεί «ανεξαρτησία» τωνσυνδικάτων. Άπ' αυτή την άποψη, ή Λίγκα πλησιάζει το Σοσια-λιστικό Κόμμα πού καί κείνο ασκεί την ηγεσία καλυμμένο κάτω απότη φράση «ανεξαρτησία του συνδικαλιστικού κινήματος». ΤοΚομμουνιστικό Κόμμα, αντίθετα, λέει ανοιχτά στην εργατική τάξη:αυτό είναι το πρόγραμμα μου, αυτή είναι ή ταχτική καί ή πολιτικήπού προτείνω στα συνδικάτα.

Το προλεταριάτο δεν πρέπει ποτέ να πιστεύει οτιδήποτε στατυφλά. Πρέπει να κρίνει κάθε κόμμα, κάθε οργάνωση από τηδουλιά τους. Άλλα οί εργάτες πρέπει να έχουν διπλή κα'ι τριπλή,δυσπιστία προς τους υποκριτές εκείνους ηγέτες πού δροϋνείγκόγνιτο, κάτω από μια μάσκα, πού κάνει το προλεταριάτο ναπιστεύει ότι δεν υπάρχει καμιά ανάγκη για ηγεσία γενικά.

Το Προλεταριάτο δε Χρειάζεται την «Αυτονομία» τωνΣυνδικάτων αλλά μια Σωοτή Ηγεσία

16. Δεν πρέπει να αρνιόμαστε το δικαίωμα ενός πολιτικού κόμ-ματος να παλεύει για να κερδίσει τα συνδικάτα στην επιρροή του.Το ζήτημα, όμως, αυτό πρέπει να μπαίνει έτσι: Στό όνομα τίνοςπρογράμματος καί ποιας ταχτικής παλεύει αυτή ή οργάνωση; 'Απόαυτή την άποψη, ή Συνδικαλιστική Λίγκα δε δίνει τίς αναγκαίεςεγγυήσεις. Το πρόγραμμα της είναι τελείως άμορφο, όπως είναικαί ή ταχτική της. Στίς πολιτικές εκτιμήσεις της ενεργεί μόνο απόγεγονός σε γεγονός. Αναγνωρίζοντας την προλεταριακή επανά-σταση, ακόμα κα'ι τη διχτατορία του προλεταριάτου, αγνοεί τοκόμμα καί παλεύει ενάντια στην κομμουνιστική ηγεσία, πού χωρίςαυτήν ή προλεταριακή επανάσταση θα κινδύνευε πάντα ναμείνει μια φράση χωρίς περιεχόμενο.

17. Ή ιδεολογία της ανεξαρτησίας των συνδικάτων δεν έχειτίποτε το κοινό με τίς Ιδέες καί τα αισθήματα του προλεταριάτουσαν τάξης. "Αν το κόμμα, με την ηγεσία του, είναι ικανό ναεξασφαλίσει μια σωστή, καθαρή καί σταθερή πολιτική στα συν-δικάτα, τότε οΰτε ένας εργάτης δεν θα 'χει τη διάθεση να ξε-σηκωθεί ενάντια στην ηγεσία του κόμματος. Ή ιστορική εμπειρίατων μπολσεβίκων το έχει αποδείξει αυτό.

Αυτό Ισχύει καί για τη Γαλλία, όπου οι κομμουνιστές συγκέν-τρωσαν στίς εκλογές 1.200.000 ψήφους ενώ ή Ενωτική Γενική


Συνομοοηονδ'ια Εργασίας (ή κεντρική οργάνωση των ΚόκκινωνΣυνδικάτων) έχει σα μέλη της το ένα τέταρτο ή το ένα τρίτο μόνοαυτού του αριθμού. Είναι καθαρό ότι το αφηρημένο σύνθημα τηςανεξαρτησίας δεν μπορεί κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες ναπροέλθει από τίς μάζες. Ή γραφειοκρατία των συνδικάτων είναικάτι το .εντελώς διαφορετικό. "Οχι μόνο βλέπει σαν επαγγελμα-τικό ανταγωνιστή της την κομματική γραφειοκρατία, αλλά κα'ιτείνει να καταστεί άνεξέλεχτη από την πρωτοπορία του προλε-ταριάτου. Το σύνθημα της ανεξαρτησίας είναι, από την 'ίδια τουτη βάση, ένα γραφειοκρατικό καί όχι ταξικό σύνθημα.

Ό Φετιχισμός της Ενότητας των Συνδικάτων

18. "Υστερα από το φετιχισμό, της «ανεξαρτησίας», ή Συνδι-καλιστική Λίγκα μεταμορφώνει το ζήτημα της ενότητας των συν-δικάτων σε ένα φετίχ.

Δε χρειάζεται να πούμε ότι ή διατήρηση της ενότητας τωνσυνδικαλιστικών οργανώσεων έχει τεράστια πλεονεχτήματα απότην άποψη των καθημερινών καθηκόντων του προλεταριάτου όπωςκα'ι από την άποψη της πάλης του κομμουνιστικού κόμματος ναέπεχτείνει την επιρροή του πάνω στίς μάζες. Άλλα τα γεγονότααποδείχνουν ότι με την πρώτη επιτυχία της επαναστατικής πτέ-ρυγας στα συνδικάτα, ο'ι όππορτουνιστές παίρνουν εσκεμμένα τοδρόμο της διάσπασης. ΟΙ ειρηνικές σχέσεις με την μπουρζουαζίατους έλκουν περισσότερο άπ' ότι ή ενότητα του προλεταριάτου.Αυτό είναι το άδιαμφησβήτητο συμπέρασμα της μεταπολεμικής

εμπειρίας.Εμείς ο'ι κομμουνιστές ενδιαφερόμαστε πάντα να δείχνουμε

στους εργάτες ότι ή ευθύνη για τη διάσπααη των συνδικαλιστικώνοργανώσεων πέφτει ολοκληρωτικά πάνω στη σοσιαλδημοκρατία.'Αλλά αυτό δε σημαίνει καθόλου ότι ή κενή φόρμουλα της ενό-τητας είναι για μας πιο σημαντική από τα επαναστατικά καθή-κοντα της εργατικής τάξης.

19. "Εχουν περάσει οχτώ χρόνια από τότε πού τα συνδικάταδιασπάστηκαν στη Γαλλία. Σ' αυτό το διάστημα, ο'ι δυο οργανώ-σεις προσδέθηκαν οριστικά με δυο, θανάσιμα εχθρικά, πολιτικάκόμματα. Κάτω άπ' αυτές τίς συνθήκες, το να σκεφτόμαστε ότιμπορούμε να ενοποιήσουμε το συνδικαλιστικό κίνημα με το απλόκήρυγμα της ενότητας αυτό σημαίνει ότι καλλιεργούμε αυταπά-τες. Το να δηλώνουμε ότι χωρίς την ενοποίηση πρώτα των δύοσυνδικαλιστικών οργανώσεων είναι αδύνατο να γίνει όχι μόνο ήπρολεταριακή επανάσταση αλλά ακόμα καί μια σοβαρή ταξικήπάλη, σημαίνει ότι το μέλλον της επανάστασης εξαρτάται από τηδιεφθαρμένη κλίκα των ρεφορμιστών συνδικαλιστών.

,34 ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

Στήν πραγματικότητα, το μέλλον της επανάστασης δεν εξαρ-τάται από τη συγχώνευση των δύο συνδικαλιστικών μηχανισμών,αλλά από την ενοποίηση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξηςγύρω από τα επαναστατικά συνθήματα καί τίς επαναστατικέςμέθοδες πάλης.

Για την ώρα, ή ενοποίηση της εργατικής τάξης είναι δυνατή μονόμε την πάλη ενάντια στους οπαδούς της συνεργασίας των τάξεων(τσύς οπαδούς του συνασπισμού), πού δε βρίσκονται μόνο σταπολιτικά κόμματα αλλά καί στα συνδικάτα.

20. Ό πραγματικός δρόμος προς την επαναστατική ενότητα τουπρολεταριάτου βρίσκεται στην ανάπτυξη, τη διόρθωση, τη διεύ-ρυνση καί τη σταθεροποίηση της επαναστατικής Ενωτικής ΓΣΕκαί στην εξασθένηση της ρεφορμιστικής ΓΣΕ.

Όχι μόνο δεν αποκλείεται, αλλά, αντίθετα, είναι πολύ πιθανό,τον καιρό της επανάστασης του, το γαλλικό προλεταριάτο να μπειστην πάλη με δύο Συνομοσπονδίες: πίσω από τη μια θα βρί-σκονται ο'ι μάζες καί πίσω από την άλλη ή εργατική αριστοκρατίακα'ι ή γραφειοκρατία.

Ό Χαραχτήρας της Συνδικαλισπκής Αντιπολίτευσης

21. Ή νέα συνδικαλιστική αντιπολίτευση δε θέλει να πάρει τοδρόμο του συνδικαλισμού. Την 'ίδια στιγμή, σπάει από το Ι κόμμα—όχι από μια ορισμένη ηγεσία, αλλά από το κόμμα γενικά.Άύτόσημαίνει πολύ άπλα ότι Ιδεολογικά αφοπλίζει οριστικά τον εαυτότης καί κατρακυλάει σε θέσεις επαγγελματικές ή τρεντγιουνιο-νιστικές.

22. Ή συνδικαλιστική αντιπολίτευση σα σύνολο είναι πολύ ανο-μοιογενής. 'Αλλά διακρίνεται από μερικά κοινά χαραχτηριστικάπού δεν την φέρνουν κοντύτερα προς την Αριστερή Κομμου-νιστική Αντιπολίτευση, αλλά, αντίθετα, την αποξενώνουν καί τηναντιτάσσουν σ' αυτήν.

Ή συνδικαλιστική αντιπολίτευση δεν παλεύει ενάντια στις απε-ρίσκεπτες πράξεις καί τίς λαθεμένες μέθοδες της κομμουνιστικήςηγεσίας, αλλά ενάντια στην επίδραση του κομμουνισμού πάνωστην εργατική τάξη.

Ή συνδικαλιστική αντιπολίτευση δεν παλεύει ενάντια στην ύπε-ραριστερή εκτίμηση μιας δοσμένης κατάστασης καί του ρυθμούανάπτυξης της, αλλά, στην πραγματικότητα, δρα ενάντια στίςεπαναστατικές προοπτικές γενικά.

Ή συνδικαλιστική αντιπολίτευση δεν παλεύει ενάντια στίςγελοίες μέθοδες του άντιμιλιταρισμοϋ, αλλά προωθεί έναν πατσι-φιστικό προσανατολισμό. Με άλλα λόγια, ή συνδικαλιστική άντι-


πολίτευση αναπτύσσεται έκδηλα προς ένα ρεφορμιστικό πνεύμα.23. Είναι πέρα για πέρα λάθος το να βεβαιώνουμε ότι τα τελευ-

ταία αυτά χρόνια —αντίθετα άπ' ότι συνέβη στη Γερμανία, τηνΤσεχοσλοβακία καί σ' άλλες χώρες— στη Γαλλία δεν έχει εμφα-νιστεί μια δεξιά ομάδα μέσα στο επαναστατικό στρατόπεδο. Τοκύριο σημείο είναι ότι ή δεξιά αντιπολίτευση στη Γαλλία, εγκα-ταλείποντας την επαναστατική πολιτική του κομμουνισμού, έχει,σε συμφωνία με τίς παραδόσεις του γαλλικού εργατικού κινήμα-τος, αποχτήσει ένα συνδικαλιστικό χαραχτήρα, κρύβοντας έτσιτην πολιτική της φυσιογνωμία. Τελικά, ή πλειοψηφία της συν-δικαλιστικής αντιπολίτευσης, αντιπροσωπεύει τη δεξιά πτέρυγα,όπως ακριβώς ή ομάδα Μπράντλερ στη Γερμανία, οί Τσέχοισυνδικαλιστές πού, υστέρα από τη διάσπαση, έχουν πάρει μιακαθαρή ρεφορμιστική θέση, κλπ.

Ή Πολιτική του Κομμουνιστικού Κόμματος

24. Μπορεί κανείς να αντιτείνει ότι δλες οι προηγούμενες σκέ-ψεις θα ε'ίταν σωστές μόνο με τον όρο ότι το κομμουνιστικόκόμμα έχει μια σωστή πολιτική. Άλλα αυτή ή αντίρρηση δεν είναιθεμελιωμένη. Το ζήτημα των σχέσεων ανάμεσα στο κόμμα, πούαντιπροσωπεύει το προλεταριάτο έτσι όπως θα 'πρεπε να εϊναι,καί τα συνδικάτα πού αντιπροσωπεύουν το προλεταριάτο έτσιόπως είναι, είναι το πιο θεμελιώδες ζήτημα του επαναστατικούμαρξισμού. Θα ε'ίταν πραγματική αύτοχτονία να απορρίψουμε τημόνη δυνατή, από άποψη άρχων, απάντηση πάνω σ' αυτό τοζήτημα μόνο καί μόνο επειδή το κομμουνιστικό κόμμα, κάτω απότην επίδραση αντικειμενικών καί υποκειμενικών λόγων, για τουςοποίους έχουμε μιλήσει περισσότερες από μια φορά, ακολουθείτώρα μια λαθεμένη πολιτική απέναντι στα συνδικάτα, όπως καί σεάλλους τομείς. Μια σωστή πολιτική πρέπει να αντιπαρατίθεται σεμια λαθεμένη πολιτική. Μ' αυτόν το σκοπό, · ή Αριστερή Αντι-πολίτευση έχει συγκροτηθεί σε φράξια. "Αν θεωρούμε ότι τοΓαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα στο σύνολο του βρίσκεται σε μιαολοκληρωτικά αθεράπευτη ή απελπιστική κατάσταση —κάτι πούούτε καν το σκεφτόμαστε— τότε πρέπει να του αντιπαρατάξουμεένα άλλο κόμμα. "Αλλά το ζήτημα των σχέσεων του κόμματος μετην τάξη δεν αλλάζει, άπ' αυτό το γεγονός, οΰτε κατά ένα γιώτα.

Ή Αριστερή Αντιπολίτευση πιστεύει ότι για να επηρεάσει τοσυνδικαλιστικό κίνημα, για να βοηθήσει στο σωστό προσανατο-λισμό του, για να το διαποτίσει με σωστά συνθήματα, δεν μπορείνα το κάνει παρά μόνο σαν κομμουνιστικό κόμμα (ή σα φράξια γιατήν,φρα) πού, παρόλα τα άλλα του γνωρίσματα, είναι το κεντρικόΙδεολογικό εργαστήρι της εργατικής τάξης.

36 ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΓΚΑΤΑ

25. Το σωστά κατανοημένο καθήκον του κομμουνιστικού κόμ-ματος δεν συνίσταται απλά στο να κερδίσει επιρροή πάνω στασυνδικάτα, έτσι όπως αυτά είναι, αλλά στο να επιδράσει, δια-μέσου των συνδικάτων, πάνω στην πλειοψηφία της εργατικήςτάξης. Αυτό είναι δυνατό μόνο αν ο'ι μέθοδες πού χρησιμοποι-ούνται από το κόμμα στα συνδικάτα ανταποκρίνονται στη φύσηκαί τα καθήκοντα του. Ή πάλη για επιρροή του κόμματος στασυνδικάτα βρίσκει την αντικειμενική της επιβεβαίωση στο ανακμάζουν ή όχι τα συνδικάτα, στο αν ό αριθμός των μελών τουςαυξάνει, όπως επίσης καί στίς σχέσεις τους με τίς πλατύτερεςμάζες. "Αν το κόμμα πληρώνει την επιρροή του στα συνδικάτα μετην τιμή του στενέματος καί του φατριασμού τους —μετατρέ-ποντας τα σε βοηθούς του κόμματος για στιγμιαίους σκοπούς καίεμποδίζοντας τα να γίνουν γνήσιες μαζικές οργανώσεις— τότε ο'ισχέσεις ανάμεσα στο κόμμα καί την τάξη είναι λαθεμένες. Δενείναι αναγκαίο να σταθούμε εδώ στίς αιτίες μιας τέτιας κατά-στασης. Το έχουμε κάνει περισσότερο από μια φορά κα'ι τοκάνουμε κάθε μέρα. Ή ευκολία με την οποία αλλάζει ή επίσημηκομμουνιστική πολιτική αντανακλά τίς τυχοδιωχτικές τάσεις τηςνα κάνει τον εαυτό της κύριο της εργατικής τάξης στο συντο-μότερο χρονικό διάστημα με τα μέσα των θεατρινισμών, των ε-φευρέσεων, της υπερφίαλης άγκιτάτσιας, κλπ.

Ή διέξοδος από αυτή την κατάσταση δε βρίσκεται, ωστόσο, στονα αντιπαραθέσουμε τα συνδικάτα στο κόμμα (ή στη φράξια) αλλάστην άδιάλλαχτη πάλη για να αλλάξουμε ολόκληρη την πολιτικήτου κόμματος, όπως καί την πολιτική των συνδικάτων.

Τα Καθήκοντα της Κομμουνιστικής Αριστεράς

26. Ή Αριστερή Αντιπολίτευση πρέπει να βάλει τα ζητήματατου συνδικαλιστικού κινήματος σε αδιαχώριστη σχέση με τα ζη-τήματα της πολιτικής πάλης του προλεταριάτου. Πρέπει να δόσειμια συγκεκριμένη ανάλυση του σημερινού σταδίου ανάπτυξηςτου γαλλικού εργατικού κινήματος. ,Πρέπει να δόσει μια έχτίμηση,ποσοτική όπως κα'ι ποιοτική, του σημερινού απεργιακού κινή-ματος καί των προοπτικών του σε σχέση με τίς προοπτικές τηςοικονομικής εξέλιξης της Γαλλίας. Είναι αναγκαίο να πει ότι α-πορρίπτει πέρα για πέρα την προοπτική της καπιταλιστικής στα-θεροποίησης καί του πατσιφισμού για δεκαετίες. Κα'ι να κάνει μιαέχτίμηση της εποχής μας σαν εποχής επαναστατικής, έχτίμηση πούαπορρέει από την αναγκαιότητα μιας επίκαιρης προπαρασκευήςτου πρωτοπόρου προλεταριάτου μπροστά στις απότομες στρο-φές πού δεν είναι μόνο πιθανές αλλά καί άναπόφευχτες. "Οσο πιοσταθερή καί πιο αδυσώπητη είναι ή δράση της ενάντια στους

ΚΟΜΜβΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ 37

υποτιθέμενους επαναστατικούς κομπασμούς της κεντριστικήςγραφειοκρατίας, ενάντια στην πολιτική υστερία πού δεν- παίρνειυπόψη της τίς συνθήκες, πού μπερδεύει το σήμερα με το χτες ήτο αύριο, τόσο πιο σταθερά και αποφασιστικά πρέπει να τοπο-θετείται ενάντια στα στοιχεία της δεξιάς πού αντιγράφουν τηνκριτική της, κρύβονται πίσω άπ' αυτήν για να εισάγουν τίς τάσειςτους μέσα στον επαναστατικό μαρξισμό.

27. Καινούργιες οριοθετήσεις; Νέες πολεμικές; Νέες διασπά-σεις; Αυτός εϊναι ό θρήνος των καλών αλλά κουρασμένων ψυχών,πού θα 'θελαν να μεταμορφώσουν την Αντιπολίτευση σε έναγαλήνιο άσυλο όπου ό καθένας θα μπορούσε να ξεκουραστείαπό τα μεγάλα καθήκοντα καί ταυτόχρονα να διατηρήσει άθιχτοτο όνομα του επαναστάτη «της αριστεράς». "Οχι! Στίς κουρασμένες αυτές ψυχές λέμε: Είναι βέβαιο ότι δεν προχωρούμε στον'ίδιο δρόμο. Ή αλήθεια δεν έχει γίνει ποτέ μέχρι τώρα από τοάθροισμα των μικρών λαθών. Μια επαναστατική οργάνωση δενέχει ποτέ μέχρι τώρα συντεθεί από μικρές συντηρητικές ομάδεςπού πρώτα πρώτα ζητάνε να διακρίνονται ή μια από την άλλη.Υπάρχουν εποχές οπού ή επαναστατική τάση περιορίζεται σε μιαμικρή μειοψηφία μέσα στο εργατικό κίνημα. Άλλα αυτές οΐ επο-χές απαιτούν όχι διακανονισμούς ανάμεσα στίς μικρές ομάδες μεαμοιβαίο κρύψιμο των αμαρτιών τους, αλλά αντίθετα, ένα διπλάαδυσώπητο αγώνα για μια σωστή προοπτική κα'ι εκπαίδευση τωνστελεχών στο πνεύμα του αυθεντικού μαρξισμού. Ή νίκη είναιδυνατή μόνο από αυτόν το δρόμο.

28. Στό βαθμό πού αυτές οί γραμμές αφορούν προσωπικά τονσυγγραφέα τους, πρέπει να δεχθεί ότι ή γνώμη πού είχε δια-μορφώσει για την ομάδα Μονάτ, όταν ό 'ίδιος εξορίστηκε από τηΣοβιετική "Ενωση, αποδείχτηκε ότι ε'ίταν πολύ αίσιόδοξη καί γι'αυτό λαθεμένη. Για πολλά χρόνια, ό συγγραφέας δεν είχε τηδυνατότητα να παρακολουθήσει τη δράση αυτής της ομάδας. Τηνέκρινε από παλιές αναμνήσεις. ΟΊ διαφορές αποκαλύφτηκαν στηνπραγματικότητα όχι μόνο πιο βαθιές, αλλά καί πιο οξυμένες απόότι θα μπορούσε κανείς να υποθέσει. Τα τελευταία γεγονόταέχουν αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι χωρίς μια ξεκάθαρηκαί συγκεκριμένη Ιδεολογική οριοθέτηση από τη γραμμή του συν-δικαλισμού, ή Κομμουνιστική Αντιπολίτευση στη Γαλλία δε θαπάει μπροστά. ΟΊ θέσεις πού προτείνουμε αντιπροσωπεύουν απόμόνες τους το πρώτο βήμα στο δρόμο της οριοθέτησης πού είναιτο πρελούντιο στον επιτυχή αγώνα ενάντια στις επαναστατικέςφλυαρίες καί την όπορτουνιστική ουσία των Κασέν,Μονμουσό καίσία.

14 του Όχτώβρη 1929 Λεόν Τρότσκι


ΤΑ ΛΑΘΗ ΑΡΧΩΝ

ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΥ

Για να Χρησιμέψουν στη Συζήτησημε τον Μονάτ καί τους Φίλους του

Ό\αν έφτασα στη Γαλλία τον Όχτώβρη του 1914, βρήκα τογαλλικό σοσιαλιστικό καί συνδικαλιστικό κίνημα σε κατάστασηβαθιάς σωβινιστικής κατάπτωσης. Ψάχνοντας για επαναστάτες μετο κερί στο χέρι, γνώρισα τους Μονάτ καί Ροσμέρ. Δεν είχανυποταχθεί στο σωβινισμό. "Ετσι ξεκίνησε ή φιλία μας. Ό Μονάτ,παρότι βρισκόταν άπειρα πιο κοντά σε μένα παρά στους γάλλουςγκεντιστές, πού έπαιζαν έναν ασήμαντο καί αισχρό ρόλο, θεω-ρούσε τον εαυτό τοι> άναρχοσυνδικαλιστή. Εκείνη την εποχή, οίΚασέν·-έξοικειώνονταν με, την δουλική είσοδο τους στα υπουργείατης Τρίτης Δημοκρατίας καί τίς πρεσβείες των Συμμάχων. Στά1915, ό Μονάτ εγκατάλειψε την κεντρική επιτροπή της Γ.Σ.Ε.,χτυπώντας την πόρτα πίσω του. ,'Η αποχώρηση του από το κέντροτου συνδικαλισμού, στην ουσία δεν ε'ίταν παρά ένα σχίσμα. Τότε,ωστόσο, ό Μονάτ πίστευε —καί πολύ σωστά— ότι τα θεμελιώδηΙστορικά καθήκοντα του προλεταριάτου βρίσκονταν πάνω από τηνενότητα με τους σωβινιστές καί τους λακέδες του Ιμπεριαλισμού.Γι' αυτό, ό Μονάτ ε'ίταν αφοσιωμένος στίς καλύτερες παραδόσειςτου επαναστατικού συνδικαλισμού.

Ό Μονάτ ε'ίταν ένας από τους πρώτους φίλους της Όχτω-βριανής Επανάστασης. Είναι αλήθεια ότι, αντίθετα από τονΡοσμέρ, είχε κρατηθεί σε απόσταση για πολύ καιρό. Αυτό, βρι-σκόταν σε αρμονία με τον χαραχτήρα του Μονάτ, όπως διαπί-στωσα αργότερα —του άρεσε να κάθεται παράμερα, να περιμένει,καί να κριτικάρει. Υπάρχουν στιγμές πού αυτό είναι εντελώς άνα-

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ 39

πόφευχτο. Άλλα σα βασική γραμμή συμπεριφοράς, μετατρέπεταισε σεχταρισμό πού έχει μια στενή συγγένεια με τον προυντο-νισμό, αλλά τίποτε το κοινό με το μαρξισμό.

Όταν το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας έγινε Κομμουνιστικό Κόμ-μα, είχα, συχνά την ευκαιρία να συζητήσω με τον Λένιν τη βαριάκληρονομιά πού άναλάβαινε ή Διεθνής στα πρόσωπα ηγετών σαντους Κασέν, Φροσάρ καί τους άλλους ήρωες της "Ενωσης Δικαι-ωμάτων του Άνθρωπου, των Μασόνων, των κοινοβουλευτικών,των καριεριστών καί των φαφλατάδων. Μια άπ' αυτές τίς συζη-τήσεις —πού αν δεν κάνω λάθος την έχω ήδη δημοσιεύσει στοντύπο— περιέχει τα εξής:

«Θα εϊταν καλό», μου έλεγε ό Λένιν, «να διώξουμε όλες αυτέςτ/ς άνεμοδοϋρες, και να βάλουμε ατό Κόμμα επαναστάτες συν-δικαλιστεί;, στρατευμένους εργάτες, ανθρώπους πού είναι πραγ-ματικά αφοσιωμένοι στην υπόθεση της εργατικής τάξης... Καί όΜονάτ;...».

«Ό Μονάτ, απάντησα, θα εϊταν φυσικά δέκα φορές καλύτεροςαπό τον Κασέν καί τους όμοιους του. Άλλα ό Μονάτ όχι μόνοσυνεχίζει να απορρίπτει τον κοινοβουλευτισμό, μα καί σήμεραακόμα δεν έχει συλλάβει τη σημασία του κόμματος».

Ό Λένιν έμεινε κατάπληχτος: «Αδύνατο! Δεν έχει συλλάβει τησημασία του κόμματος μετά από την Όχτωβριανή Επανάσταση;Αυτό είναι ένα πολύ επικίνδυνο σύμπτωμα».

Με τον Μονάτ αλληλογραφούσα. Συνέχισα την αλληλογραφίακαί τον προσκάλεσα στη Μόσχα. Προσπάθησε να το αποφύγει.Πιστός στον εαυτό του, προτίμησε καί σ αυτήν την περίπτωση νασταθεί παράμερα καί να περιμένει. Επιπλέον, το 'ίδιο το Κομ-μουνιστικό Κόμμα δεν του έκανε. Καί σ' αυτό είχε δίκιο. Άλλααντί να βοηθήσει για να το μεταμορφώσουμε, περίμενε στηνάκρη. Στό Τέταρτο Συνέδριο κάναμε το πρώτο βήμα μπροστά,καθαρίζοντας το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας από τους μασό-νους, τους πατσιφιστές καί τους γραφειοκράτες. Ό Μονάτ μπήκεστο Κόμμα. Άλλα είναι αναγκαίο να τονίσει κανείς το γεγονός ότιγια μας αυτό δε σήμαινε ότι ό Μονάτ υιοθέτησε τίς μαρξιστικές από-ψεις. Καθόλου. Στίς 23 του Μάρτη 1923, έγραφα στην «Πράβντα»:,

«Ή προσχώρηση του παλιού μας φίλου, Μονάτ, στο Κομμου-νιστικό Κόμμα εϊταν μια πολύ μεγάλη μέρα για μας. Ή επανά-σταση χρειάζεται ανθρώπους αυτού του είδους. Άλλα θα εϊτανλάθος να πληρώνουμε μια προσχώρηση στην τιμή μιας ιδεο-λογικής σύγχυσης».

Σ' αυτό το άρθρο, έκανα κριτική στο σχολαστικισμό του Λουζόνσ' δ,τι αφορά τ'ις σχέσεις ανάμεσα στην τάξη, τα συνδικάτα καίτο κόμμα. Ιδιαίτερα, εξηγούσα ότι ό προπολεμικός συνδικα-λισμός υπήρξε το έμβρυο του Κομμουνιστικού Κόμματος, ότι

40 ΜΑΡ=ΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

αυτό το έμβρυο είχε γίνει ένα παιδί, κα'ι ότι αν αυτό το παιδίυπόφερε από ιλαρά ή ραχίτιδα, έπρεπε να το ταΐσεις καί νατο θεραπεύσεις, θα εϊταν, όμως, παράλογο το να φανταστείςότι θα μπορούσε να ξαναγυρίσει στην κοιλιά της μάνας του."Ας μου επιτραπεί, σε σχέση με αυτά, να πω ότι τα επιχειρήματαμου του 1923, παραμορφωμένα, αποτελούν σήμερα, στα χέριατου Μονμουσό καί των άλλων έχθρων του τροτσκισμού, το κύριοόπλο ενάντια στον Μονάτ.

Ό Μονάτ μπήκε στο Κόμμα. Άλλα πρίν προλάβει να κοιτάξειγύρω του καί να προσαρμοστεί σ' ένα χώρο πολύ πιο μεγάλο απότο μικρομάγαζο του στην Γκέ ντε Ζεμάπ, έπεσε πάνω του τοπραξικόπημα: ό Λένιν αρρώστησε, ό αγώνας ενάντια στον «Τροτ-σκισμό» καί τον Ζινοβιεφικό «Μπολσεβικισμό», άρχισε. Ό Μονάτδεν μπορούσε να υποκύψει στους καριερίστες πού, στηριγμένοιστο γενικό επιτελείο των επιγόνων, στη" Μόσχα, καί διαθέτονταςαπεριόριστα μέσα, συνέχιζαν να μηχανορραφοϋν καί να συκο-φαντούν. Ό Μονάτ διώχτηκε από το Κόμμα. Αυτό το επεισόδιο,σημαντικό, αλλά για την ώρα μόνο επεισόδιο, εϊταν άποφασι-οτικής σημασίας για την πολιτική ανάπτυξη του Μονάτ. Συμπέ-ρανε ότι ή μικρή του εμπειρία στο κόμμα επιβεβαίωσε πλήρως τίςάναρχοσυνδικαλιστικές προκαταλήψεις του ενάντια στο κόμμαγενικά. Ό Μονάτ άρχισε μετά συστηματικά να ακολουθεί τα 'ίχνητου προς τίς παλιές έγκαταλελειμένες θέσεις του. Άρχισενα ζητάει ξανά τη Χάρτα* της Άμιέν. Για όλα αυτά έπρεπενα στρέψει το πρόσωπο του στο παρελθόν. Ή πείρα τουπολέμου, της Ρώσικης Επανάστασης, καί του παγκόσμιου συνδι-καλιστικού κινήματος πέρασαν πάνω απ αυτόν αφήνοντας α-μυδρά ίχνη. Γι άλλη μια φορά ό Μονάτ στάθηκε παράμερα καίπερίμενε. Για ποιο πράγμα; Για ένα καινούργιο Συνέδριο στηνΆμιέν. Τα τελευταία χρόνια δεν είχα, δυστυχώς, τη δυνατότητανα παρακολουθήσω την αντίστροφη εξέλιξη του Μονάτ: ή ΡωσικήΑντιπολίτευση ζούσε σ έναν αποκλεισμένο κύκλο.

Από ολόκληρο το θησαυρό της θεωρίας καί της πράξης τηςπαγκόσμιας πάλης του προλεταριάτου, ό Μονάτ έχει αποσπάσειδύο Ιδέες: την αυτονομία καί την ενότητα των συνδικάτων. "Εχειανεβάσει τίς δύο αυτές καθαρές αρχές πάνω από την αμαρτωλήπραγματικότητα. "Εχει βασίσει την εφημερίδα καί τη Συνδικαλι-στική "Ενωση του πάνω στην ενότητα των συνδικάτων. Δυστυχώς,οι δύο αυτές Ιδέες είναι κούφιες καί ή καθεμιά άπ' αυτές μοιάζειμε τρύπα δαχτυλιδιού. "Αν το δαχτυλίδι είναι φτιαγμένο από σί-

(') Η Χάρτα πού υιοθέτησε, κάτω από την επιρροή των συνδικαλιστών, το Συνέδριοτης Γενικής Συνομοσπονδιας Εργασίας στα 1906, οτήν'Αμιέν, πού έθετε το συνδι-καλιστικό κίνημα πάνω από τις πολιτικές ομάδες και τα κόμματα καί πού απαιτούσετην πλήρη αυτονομία και την απόλυτη ανεξαρτησία των συνδικάτων, (Λ. Τ.).


δερο, ασήμι ή χρυσό, τον Μονάτ δεν τον ενδιαφέρει. Το δαχτυ-λίδι, βλέπετε, εμποδίζει πάντα την κινητοποίηση των συν-δικάτων. Ό Μονάτ ενδιαφέρεται μόνο για την τρύπα της αυτο-νομίας.

Όχι λιγότερο κούφια είναι καί ή άλλη Ιερή αρχή: ή ενότητα. Στόδνομά της, ό Μονάτ στάθηκε εντελώς αντίθετος με το σπάσιμοτης Άγγλο—Ρωσικής Επιτροπής, αν καί το Γενικό Συμθούλιο τωνβρετανικών συνδικάτων είχε προδόσει τη γενική απεργία. Το γε-γονός ότι οι Στάλιν, Μπουχάριν, Κασέν, Μονμουσό καί άλλοι υπο-στήριζαν το μπλοκ με τους άπεργοσπάστες μέχρι τη στιγμή πούαυτοί τους πέταξαν έξω, αυτό δε μειώνει καθόλου το σφάλμα τουΜονάτ. Μετά από την άφιξη μου στο εξωτερικό, έκανα μια προ-σπάθεια να εξηγήσω στους αναγνώστες της «Προλεταριακής Ε-πανάστασης» τον εγκληματικό χαραχτήρα αυτού του μπλοκ, πούτίς συνέπειες του τίς αισθάνεται ακόμα το εργατικό κίνημα. ΌΜονάτ δεν ήθελε να δημοσιέψει το άρθρο μου. Καί πώς μπορούσενα γίνει άλλοιώς, αφού είχα κάνει μια επίθεση ενάντια στην Ιερήενότητα των συνδικάτων, πού λύνει όλα τα ζητήματα καί συμφι-λιώνει όλες τίς αντιφάσεις;...

Όταν οι απεργοί συναντούν μια ομάδα άπεργοσπαστών στοδρόμο τους, τους παραμερίζουν χωρίς να λυπούνται τα χτυπή-ματα. "Αν οι άπεργοσπάστες είναι μέλη του συνδικάτου, τους πε-τάνε αμέσως έξω, χωρίς να στεναχωρηθούν για τίς Ιερές αρχέςτης ενότητας των συνδικάτων. Ό Μονάτ βέβαια δεν αντιτίθεταικαθόλου σ' αυτό. Μα το ζήτημα είναι εντελώς διαφορετικό ότανπρόκειται για τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία καί τους ηγέτεςτης. Το Γενικό Συμβούλιο δεν αποτελείται από πεινασμένους καίκαθυστερημένους άπεργοσπάστες. Όχι, είναι καλοθρεμένοι καίέμπειροι προδότες πού, σε μια ορισμένη στιγμή, θεώρησαν αναγ-καίο να μπουν επικεφαλής της γενικής απεργίας για να την α-ποκεφαλίσουν όσο το δυνατό πιο γρήγορα καί πιο σίγουρα.Εργάστηκαν χέρι χέρι με την κυβέρνηση, τα αφεντικά κα'ι τουςπατέρες της εκκλησίας. Θα νόμιζε κανείς ότι οί ηγέτες των ρώ-σικων συνδικάτων, πού βρίσκονταν σ' ένα πολιτικό μπλοκ με τοΓενικό Συμβούλιο, θα έσπαζαν άμεσα, ανοιχτά κα'ι χωρίς δισταγ-μούς άπ' αυτό, εκείνη ακριβώς τη στιγμή καί μπροστά στίς μάζεςπού το Συμβούλιο εξαπατούσε καί πρόδιδε. Άλλα ό Μονάτ πε-τάχτηκε αγριεμένος: Είναι απαράδεχτο να διαταράσσεται ή ενό-τητα των συνδικάτων. Με καταπληχτικό τρόπο ξεχνάει ότιό ϊδιος διατάραξε αυτή την ενότητα στα 1915, εγκαταλείπονταςτο σωβινιστικό Γενικό Συμβούλιο της Γενικής ΣυνομοσπονδίαςΕργασίας.

Πρέπει να πούμε αμέσως: ανάμεσα στον Μονάτ του 1915 καίστον Μονάτ του 1929, υπάρχει μια άβυσσος. Ό Μονάτ νομίζει ότιπαραμένει πέρα για πέρα πιστός στον εαυτό του. Τυπικά αυτό


είναι αλήθεια, μέχρι ένα σημείο. Ό Μονάτ έπαναλαβαίνει μερικέςπαλιές φόρμουλες, αλλά αφήνει στην άκρη τίς εμπειρίες τωντελευταίων δεκαπέντε χρόνων — πιο πλούσιες σε μαθήματα από.όλη την προηγούμενη Ιστορία της ανθρωπότητας. Στήν προσπά-θεια του να γυρίσει στίς προηγούμενες θέσεις του, ό Μονάτ δεβλέπει ότι έχουν πρίν από καιρό εξαφανιστεί. "Οποιο ζήτημα κι ανμπαίνει, ό Μονάτ κοιτάζει προς τα πίσω. Αυτό μπορεί να το δεικανείς πιο καθαρά στο ζήτημα του κόμματος καί του κράτους.

Πρίν λίγο καιρό, ό Μονάτ με κατηγόρησε ότι υποτιμάω τους«κινδύνους» της κρατικής εξουσίας («Προλεταριακή Επανάστα-ση» Νο 79, 1η του Μάη 1929, σελ. 2). Αυτή ή μομφή δεν είναικαινούργια. Έχει την προέλευση της στην πάλη του Μπακούνινενάντια στον Μαρξ καί δείχνει μια ψεύτικη, αντιφατική κα'ι, ου-σιαστικά, μη προλεταριακή αντίληψη του κράτους.

"Αν εξαιρέσουμε μια χώρα, ή κρατική μηχανή σ' ολόκληρο τονκόσμο βρίσκεται στα χέρια της μπουρζουαζίας. Σ' αυτό ακριβώςτο σημείο, καί μόνο σ' αυτό, βρίσκεται, σ' ό,τι αφορά το προ-λεταριάτο, ό κίνδυνος του κράτους. Το Ιστορικό καθήκον τουπρολεταριάτου είναι να αποσπάσει το Ισχυρότατο αυτό όργανοκαταπίεσης από τα χέρια της μπουρζουαζίας. ΟΊ κομμουνιστέςδεν αρνούνται τίς δυσκολίες, τους κινδύνους πού είναι δεμένοιμε τη διχτατορ'ια του προλεταριάτου. Άλλα μπορεί αυτό να μειώ-σει έστω καί κατά ένα γιώτα την αναγκαιότητα της κατάληψης τηςεξουσίας; "Αν το προλεταριάτο σα σύνολο τραβιόταν από μια α-κατανίκητη δύναμη στην κατάληψη της εξουσίας ή αν την είχεήδη καταλάβει, θα μπορούσε κανείς, κυριολεχτώντας, να κατα-νοήσει αυτή ή την άλλη προειδοποίηση των συνδικαλιστών. ΌΛένιν στη διαθήκη του προειδοποίησε, όπως είναι γνωστό, για τηνκατάχρηση της επαναστατικής εξουσίας. Ή πάλη ενάντια στιςπαραμορφώσεις της διχτατορίας του προλεταριάτου έχει αναλη-φθεί από την Αντιπολίτευση από τότε πού Ιδρύθηκε κα'ι χωρίς ναυπάρξει ανάγκη να δανειστεί ό,τιδήποτε από το οπλοστάσιο τουάναρχισμοϋ.

Άλλα στίς αστικές χώρες, το ατύχημα βρίσκεται στο γεγονόςότι ή συντριπτική πλειοψηφία του προλεταριάτου δεν καταλα-βαίνει όπως θα 'πρεπε τους κινδύνους του άσπκοϋ κράτους. Μετον τρόπο πού χειρίζονται το ζήτημα οί συνδικαλιστές, συνεισφέ-ρουν, φυσικά ενάντια στις προθέσεις τους, στην παθητική συν-διαλλαγή των εργατών με το καπιταλιστικό κράτος. "Οταν οί συν-δικαλιστές πετούν στους εργάτες, πού καταπιέζονται από την α-στική εξουσία, τίς συμβουλές τους ενάντια στους «κινδύνους»του προλεταριακού κράτους, παίζουν ένα καθαρά αντιδραστικόρόλο. Ό μπουρζουάς θα επαναλάβει αμέσως στους εργάτες:«Μην αγγίζετε το κράτος γιατί είναι μια παγίδα γεμάτη κινδύνουςγια σος». Ό κομμουνιστής θα πεί στους εργάτες: «Τίς δυσκολίες


καί τους κινδύνους πού το προλεταριάτο αντιμετωπίζει αμέσωςμετά την κατάληψη της εξουσίας — θα μάθουμε να τα ξεπερνάμεατή βάση της εμπειρίας. Άλλα, για την ώρα, οι πιο απειλητικοίκίνδυνοι βρίσκονται στο γεγονός ότι ό ταξικός μας εχθρός κρα-τάει τα ηνία της εξουσίας στα χέρια του και την κατευθύνει ε-νάντια μας».

Στή σύγχρονη κοινωνία, υπάρχουν δυο μόνο τάξεις Ικανές νακρατήσουν την εξουσία στα χέρια τους: ή καπιταλιστική μπουρ-ζουαζία καί το επαναστατικό προλεταριάτο. Οι μικροαστοί έχουναπό πολύ καιρό χάσει τίς οικονομικές δυνατότητες να κατευθύ-νουν τα πεπρωμένα της σύγχρονης κοινωνίας. Πότε πότε, σεπαροξυσμούς απελπισίας, ξεσηκώνονται για την κατάχτηση της ε-ξουσίας, ακόμα καί με το όπλο στο χέρι, όπως έγινε στην Ιταλία,την Πολωνία, καί σε άλλες χώρες. Άλλα οι φασιστικές εξεγέρσειςκαταλήγουν μόνο στο εξής αποτέλεσμα: ή νέα εξουσία γίνεται τοόργανο του χρηματιστικού κεφαλαίου κάτω από μια πολύ πιογυμνή καί πολύ πιο χτηνώδικη μορφή. Να γιατί ο'ι πιο αντιπρο-σωπευτικοί ιδεολόγοι των μικροαστών φοβούνται την κρατικήεξουσία σαν τέτια. ΟΙ μικροαστοί φοβούνται την εξουσία ότανβρίσκεται στα χέρια της μεγαλομπουρζουαζ'ιας γιατί ή τελευταίατους πνίγει καί τους καταστρέφει. Επίσης φοβούνται την εξουσίαόταν είναι στα χέρια του προλεταριάτου, γιατί το τελευταίο υπο-νομεύει όλους τους όρους της καθημερινής τους ύπαρξης. Τελι-κά, φοβούνται την εξουσία όταν πέσει στα δικά τους τα χέρια,γιατί πρέπει άναπόφευχτα να περάσει από τα ανίσχυρα χέριατους στα χέρια του χρηματιστικού κεφαλαίου ή στα χέρια τουπρολεταριάτου. Να γιατί ο'ι αναρχικοί δε βλέπουν τα επαναστα-τικά προβλήματα της κρατικής εξουσίας, τον Ιστορικό της ρόλο,καί βλέπουν μόνο τους «κινδύνους» της κρατικής εξουσίας. Οίάντι-έξουσιαστές αναρχικοί είναι, κατά συνέπεια, οι πιο λογικοί,καί γι' αυτό το λόγο, ο'ι πιο απελπισμένοι αντιπρόσωποι των μι-κροαστών στο αδιέξοδο τους.

Ναι, ο'ι κίνδυνοι της κρατικής εξουσίας υπάρχουν επίσης καίκάτω από το καθεστώς της διχτατορίας του προλεταριάτου, αλλάή ουσία αυτών των κινδύνων βρίσκεται στο γεγονός ότι ή εξουσίαμπορεί πραγματικά να ξαναγυρίσει στα χέρια της μπουρζουαζίας.

Ό πιο γνωστός καί ό πιο φανερός κίνδυνος του κράτους είναι ήγραφειοκρατικοποίηση. Άλλα ποια είναι ή ουσία της; Αν ή φω-τισμένη εργατική γραφειοκρατία μπορούσε να οδηγήσει την κοι-νωνία στο σοσιαλισμό, δηλαδή, στη διάλυση του κράτους, θα συμ-βιβαζόμασταν με μια τέτια γραφειοκρατία. Άλλα έχει έναν εν-τελώς αντίθετο χαραχτήρα: ξεχωρίζοντας από το προλεταριάτοκαί ανεβαίνοντας πάνω άπ' αυτό, ή γραφειοκρατία πέφτει στηνεπιρροή των μικροαστικών στρωμάτων κα'ι μπορεί μ' αυτό τογεγονός να διευκολύνει την επιστροφή της εξουσίας στα χέρια


της μπουρζουαζίας. Μ' άλλα λόγια, ο'ι κίνδυνοι του κράτους γιατους εργάτες, κάτω από τη διχτατορία του προλεταριάτου, σετελική ανάλυση, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ό κίνδυνος τηςπαλινόρθωσης της εξουσίας της μπουρζουαζίας.

Το ζήτημα της πηγής του γραφειοκρατικού κινδύνου δεν είναιμικρότερης σημασίας. Θα εϊταν ριζικά λαθεμένο το να σκεφτείκανείς ότι ή γραφειοκρατικοποίηση ξεπηδάει αποκλειστικά από τογεγονός της κατάληψης της εξουσίας από το προλεταριάτο. "Οχι,δε συμβαίνει κάτι τέτιο. Στά καπιταλιστικά κράτη, ο'ι πιο τερατώ-δεις μορφές γραφειοκρατικοποίησης παρατηρούνται ακριβώς στασυνδικάτα. Είναι αρκετό να κοιτάξουμε την Αμερική, την Αγγλίακαί τη Γερμανία. Το Άμστερνταμ είναι ή πιο Ισχυρή διεθνήςοργάνωση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας. Είναι χάρη σ' αυ-τήν πού ολόκληρη ή δομή του καπιταλισμού σήμερα στέκεταιόρθια, πάνω άπ' όλα στην Ευρώπη καί Ιδιαίτερα στην Αγγλία. "Ανδεν υπήρχε γραφειοκρατία στα συνδικάτα, τότε ή αστυνομία, όστρατός, τα δικαστήρια, ο'ι λόρδοι κα'ι ή μοναρχία θα φαινόντου-σαν στ'ις προλεταριακές μάζες σαν οικτρά κα'ι γελοία κατασκευά-σματα. Ή γραφειοκρατία των συνδικάτων είναι ή σπονδυλικήστήλη του βρετανικού Ιμπεριαλισμού. Μέσα άπ' αυτή τη γραφειο-κρατία υπάρχει ή μπουρζουαζία, όχι μόνο στη μητρόπολη, μα καίστην Ινδία, την Αίγυπτο καί τίς άλλες αποικίες. Θα 'πρεπε να είναικανείς εντελώς τυφλός για να πεΙ στους εγγλέζους εργάτες:«Να βρίσκεστε σε επαγρύπνηση ενάντια στην κατάληψη της εξου-σίας καί πάντα να θυμάστε ότι τα συνδικάτα σας είναι το αντίδοτοστους κινδύνους του κράτους». Ό μαρξιστής θα πει στους εγγλέ-ζους εργάτες: «Ή γραφειοκρατία των συνδικάτων είναι το κύριοόργανο για την καταπίεση σας από το αστικό κράτος. Ή εξουσίαπρέπει να παρθεί από τα χέρια της μπουρζουαζίας, καί γι' αυτό όκύριος πράχτοράς της, ή γραφειοκρατία των συνδικάτων, πρέπεινα ανατραπεί». Παρενθετικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναιειδικά γι' αυτό το λόγο πού ό συνασπισμός του Στάλιν με τουςάπεργοοτιάστες ε'ίταν τόσο εγκληματικός.

Από το παράδειγμα της Αγγλίας βλέπει κανείς πολύ καθαράπόσο παράλογο είναι το να είναι κανείς αντίθετος στην οργάνωσητων συνδικάτων, βλέποντας τα σα μια διαφορετική αρχή. ΣτήνΑγγλία, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, το κράτος στηρί-ζεται στην πλάτη της εργατικής τάξης πού αποτελεί τη συντρι-πτική πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας. Ό μηχανισμός είναιτέτιος πού ή γραφειοκρατία βασίζεται άμεσα στους εργάτες, ενώτο κράτος έμμεσα, διαμέσου της γραφειοκρατίας των συνδικά-των.

Μέχρι τώρα δεν έχουμε αναφερθεί στο Εργατικό Κόμμα πού,στην Αγγλία, στην κλασσική αυτή χώρα των συνδικάτων, αποτελείμόνο μια πολιτική παραλλαγή της 'ίδιας της γραφειοκρατίας των


συνδικάτων. Οι 'ίδιο^ οί ηγέτες πού ηγούνται στα συνδικάτα, προ-δίνουν τη γενική απεργία, καθοδηγούν την εκλογική καμπάνια καίαργότερα κάθονται στα υπουργεία. Το Εργατικό Κόμμα καί τασυνδικάτα — δεν είναι δύο χωριστά πράγματα, είναι ένας τε-χνικός καταμερισμός εργασίας. Τα δυο μαζί είναι τα βασικά στη-ρίγματα της κυριαρχίας της εγγλέζικης μπουρζουαζίας. Ή τε-λευταία δεν μπορεί να ανατραπεί χωρίς την ανατροπή της γρα-φειοκρατίας των Εργατικών. Καί δεν μπορεί να κατορθωθεί αυτήή ανατροπή με την αντίθεση των συνδικάτων, σαν τέτιων, στοκράτος σαν τέτιο, μα με την ενεργητική αντίθεση του Κομμου-νιστικού Κόμματος στη γραφειοκρατία των Εργατικών, σ' όλα ταεπίπεδα της κοινωνικής ζωής. Στά συνδικάτα, στίς απεργίες, στηνεκλογική καμπάνια, στο κοινοβούλιο καί στην εξουσία. Το κύριοκαθήκον ενός πραγματικού προλεταριακού κόμματος είναι ναμπει επικεφαλής των εργαζόμενων μαζών, οργανωμένων ή όχι στασυνδικάτα, για να αποσπάσει την εξουσία από τη μπουρζουαζ'ιακαί να καταφέρει ένα θανάσιμο χτύπημα στους «κινδύνους τουκράτους».

Κωνσταντινούπολη, Όχτώβρης του 1929


Ο ΜΟΝΑΤ ΠΕΡΝΑΕΙ

ΤΟΝ ΡΟΥΒΙΚΩΝΑ

Είναι γελοίο καί παράλογο το να μιλάει κανείς για κοινή δράσημε τη Συνδικαλιστική "Ενωση ή με την Επιτροπή για την Ανε-ξαρτησία του Συνδικαλισμοΰ. Ό Μονάτ έχει διαβεί τον Ρουβί-κωνα. "Εχει ευθυγραμμιστεί με τον Ντιμουλέν ενάντια στον κομ-μουνισμό, ενάντια στην προλεταριακή επανάσταση γενικά. Γιατί όΝτιμουλέν ανήκει στο στρατόπεδο των Ιδιαίτερα επικίνδυνων καίύπουλων εχθρών της προλεταριακής επανάστασης. Αυτό το έχειαποδείξει στην πράξη με τον πιο απεχθή τρόπο. Για πολύ καιρόπεριφερόταν γύρω από την Αριστερά μόνο καί μόνο για να πάειστην αποφασιστική στιγμή με τον Ζουο, δηλαδή με τον πιο δου-λικό καί τον πιο διεφθαρμένο πράχτορα του κεφαλαίου. Τοκαθήκον του τίμιου επαναστάτη, πάνω άπ' όλα στη Γαλλία οπού οίατιμώρητες προδοσίες είναι αναρίθμητες, είναι να υπενθυμίζειστους εργάτες τίς εμπειρίες του παρελθόντος, να εκπαιδεύει τηνεολαία στην αδιαλλαξία, ή να αφηγείται ακούραστα την ιστορίατης προδοσίας της Δεύτερης Διεθνούς καί του γαλλικού συνδι-καλισμού, να ξεσκεπάζει τον επαίσχυντο ρόλο πού έπαιξαν όχιμόνο ό Ζουό καί ή παρέα του, αλλά πάνω άπ' όλα οί γάλλοι συν-δικαλιστές της «αριστεράς» σαν τον Μερχάιμ καί τον Ντιμουλέν.Όποιος δε φέρνει σε πέρας αυτό το στοιχειώδες καθήκον προςτη νέα γενιά, στερεί τον εαυτό του για πάντα από το δικαίωμα τηςεπαναστατικής εμπιστοσύνης. Μπορεί κανείς, για παράδειγμα, ναδιατηρήσει έστω καί ένα 'ίχνος έχτίμησης για τους ξεδοντιάρηδεςγάλλους αναρχικούς όταν πάλι παρουσιάζουν σαν «άντιμιλιταρι-στή»·τόν γέρο εκείνο παλιάτσο, τον Σεμπαστιάν Φόρ, πού τηνπερίοδο της ειρήνης πούλαγε πατσιφιστικές φράσεις καί μόλιςξέσπασε ό πόλεμος έπεσε στην αγκαλιά του Μαλβί, δηλαδή.στηναγκαλιά του γαλλικού χρηματιστηρίου; Όποιος προσπαθεί ναντύσει αυτά τα γεγονότα με τον μανδύα της λησμονιάς, οποίοςχορηγεί αμνηστία στους πολιτικούς προδότες, μόνο αδιόρθωτοεχθρό μπορούμε να τον χαραχτηρίσουμε.


Ό Μονάτ έχει περάσει τον Ρουβίκωνα. Από ένας αβέβαιοςσύμμαχος έγινε αρχικά διοταχτικός πολέμιος, για να μετατραπείαργότερα, σε άμεσο εχθρό. Πρέπει να το ποϋμε αυτό στουςεργάτες, δυνατά, καθαρά καί αδίσταχτα.

Στούς απλούς ανθρώπους, όπως κα'ι σε μερικούς απατεώνεςπού παίρνουν ένα αθώο υφός, ή κρίση μας θα φανεί υπερβολικήκα'ι «άδικη». Γιατί ό Μονάτ ενώνεται με τον Ντιμουλέν μόνο γιατην έπανεγκαθίδρυση της ενότητας του «συνδικαλιστικού» κινή-ματος! Μόνο γι' αυτό! Τα συνδικάτα, βλέπετε, δεν είναι ούτεκόμμα, ούτε μια «σέχτα». Τα συνδικάτα, βλέπετε, πρέπει νααγκαλιάζουν ολόκληρη την εργατική τάξη, όλες τίς τάσεις της.Καί γι' αυτό μπορεί κανείς να δουλέψει στο χώρο των συνδικάτων,στο πλευρό του Ντιμουλέν, χωρίς να άναλαβαίνει καμιά ευθύνηοΰτε για το παρελθόν του οΰτε για το μέλλον του. Τέτιες σκέψειςαποτελούν ένα κομπολόϊ από κείνες τίς φτηνές σοφιστίες με τίςόποιες οι γάλλοι συνδικαλιστές κα'ι σοσιαλιστές αγαπούν να παί-ζουν όταν θέλουν να καλύψουν μια βρωμοδουλιά.

"Αν υπήρχαν στη Γαλλία ενωμένα συνδικάτα, ο'ι επαναστάτες δεθα, 'φευγαν προφανώς από την οργάνωση άπαφορμή την παρου-σία των προδοτών, των καταδοτών καί των εντεταλμένων πραχτό-ρων του ιμπεριαλισμού. ΟΙ επαναστάτες δε θα έπαιρναν ποτέ τηνπρωτοβουλία για το σχίσμα. Άλλα προσχωρώντας ή παράμεναντας σ' αυτά τα συνδικάτα, θα συγκέντρωναν όλες τους τίς προσπάθέιες στο να ξεσκεπάσουν τους προδότες μπροστά στίς μάζεςσαν προδότες, για να τους κάνουν άνυπόληπτους πάνω στη βάσητης εμπειρίας των μαζών, για να τους απομονώσουν, για να τουςαφαιρέσουν την εμπιστοσύνη πού απολαμβάνουν, κα'ι τελικά, ναβοηθήσουν τίς μάζες να τους πετάξουν έξω. Αυτό κα'ι μόνομπορεί να δικαιώσει τη συμμετοχή των επαναστατών στα ρεφορ-μιστικά συνδικάτα.

Άλλα ό Μονάτ δε δουλεύει πλάι-πλάι με τον Ντιμουλέν μέσαστα συνδικάτα, όπως αναγκάζονταν να κάνουν συχνά ο'ι μπολσε-βίκοι με τους μενσεβ'ικους ενώ διεξάγανε μια συστηματική πάληενάντια τους. "Οχι, ό Μονάτ έχει ενωθεί με τον Ντιμουλέν σε μιασυμμαχία πάνω σε κοινή πλατφόρμα, δημιουργώντας μαζί του μιαπολιτική φράξια ή μια «σέχτα» πού μιλάει τη γλώσσα του γαλ-λικού συνδικαλισμού, για να ηγηθεί αργότερα μιας πολιτικήςσταυροφορίας για την κατάχτηση του συνδικαλιστικού κινήματος.Ό Μονάτ δεν παλεύει ενάντια στους προδότες στο χώρο τωνσυνδικάτων. Αντίθετα, έχει συνδέσει τον εαυτό του με τον Ντι-μουλέν καί τον παίρνει κάτω από την προστασία του, παρουσιά-ζοντας τον στίς μάζες σαν τον δάσκαλο του. Ό Μονάτ λέει στουςεργάτες ότι μπορεί κανείς να προχωράει πλάι-πλάι με τον Ντι-μουλέν ενάντια στους κομμουνιστές, ενάντια στην Κόκκινη Διε-θνή των Εργατικών Ενώσεων, ενάντια στην Όχτωβριανή. Έπα-


νάοταση, καί κατά συνέπεια, ενάντια στην προλεταριακή επανά-σταση, γενικά. Αυτή είναι ή γυμνή αλήθεια πού πρέπει να ποϋμεανοιχτά στους εργάτες.

Όταν κάποτε χαραχτηρίσαμε τον Μονάτ σαν κεντριστή πού γλι-στράει προς τα δεξιά, ό Σαμπελάν προσπάθησε να μετατρέψειτον απόλυτα σωστό αυτό επιστημονικό προσδιορισμό σε ένα ά-νοστο αστείο, κι ακόμα να ρίξει σε μας αυτόν το χαραχτηρισμότου κεντριστή, όπως ό ποδοσφαιριστής γυρνάει τη μπάλα με μιακεφαλιά. Άλλοίμονο, πολλές φορές, την πληρώνει το κεφά-λι. Ναί, ό Μονάτ εϊταν ένας κεντριστής καί στον κέντρισματου αυτόν περιέχονταν όλα τα στοιχεία του σημερινού έκδηλουοπορτουνισμού του.

Με την ευκαιρία της εκτέλεσης των ίνδοκινέζων επαναστατών,φέτος την άνοιξη, ό Μονάτ ανάπτυξε το ακόλουθο πλάνο δράσηςμε έναν έμμεσο τρόπο: «Δεν καταλαβαίνω γιατί, σε τέτιες περι-στάσεις, τα κόμματα και ο'ι οργανώσεις πού διαθέτουν τα απα-ραίτητα μέσα, δε στέλνουν απεσταλμένους καί δημοσιογράφουςνα ερευνήσουν επιτόπου. Από μια ντουζίνα αντιπροσώπους τουΚομμουνιστικού Κόμματος, καί μια εκατοντάδα του ΣοσιαλιστικούΚόμματος, δεν μπορούσαν να εκλέξουν μια επιτροπή έρευνας πούθα επιφορτιζόταν με τα στοιχεία μιας καμπάνιας ικανής να κάνειτους άποικους να υποχωρήσουν καί να γλυτώσουν ο! καταδικα-σμένοι;», («Προλεταριακή Επανάσταση», Νο 104).

Ό Μονάτ, σαν εκπαιδευτικός σύμβουλος, έδοσε με τίς πομπώ-δεις αυτές επικρίσεις στους κομμουνιστές κα'ι τους σοσιαλδη-μοκράτες συμβουλές για το πώς να παλαίψουν τους «αποικιο-κράτες». Οι σοσιαλπατριώτες καί ο'ι κομμουνιστές εϊταν, για τονΜονάτ, πρ'ιν έξι μήνες, άνθρωποι του ίδιου στρατοπέδου, πού γιανα έχουν μια σωστή πολιτική έπρεπε να ακολουθήσουν τη συμ-βουλή του. Για τον Μονάτ δεν έμπαινε καν ζήτημα να ξέρεικανείς με ποιόν τρόπο οί σοσιαλπατριώτες μπορούν να πολεμή-σουν τους «αποικιοκράτες», όταν οί "ίδιοι είναι θιασώτες καί εκ-τελεστικά όργανα της αποικιακής πολιτικής. Μπορούν οί αποικίες,δηλαδή, τα έθνη, ο'ι φυλές, να κυβερνηθούν χωρίς να εκτελούνταιοί στασιαστές, ο'ι επαναστάτες πού ζητούν να απελευθερωθούναπό τον αποκρουστικό αποικιακό ζυγό; Οί κύριοι Ζιρόμσκι καί ΣΊαδεν είναι αντίθετοι στο να παρουσιάζουν σε κάθε κατάλληληευκαιρία μια διαμαρτυρία σαλονιού ενάντια στην αποικιακή «χτη-νωδϊα». Αυτό, όμως, δεν τους εμποδίζει να ανήκουν στο σοσιαλ-αποικιοκρατικό κόμμα πού έδεσε το γαλλικό προλεταριάτο σε μιασοβινιστική πορεία στη διάρκεια του πολέμου, πού ένας από τουςκύριους στόχους του εϊταν να διατηρήσει καί να έπεχτε'ινει τιςαποικίες προς όφελος της γαλλικής μπουρζουαζίας. Ό Μονάτ ταέχει ξεχάσει όλα αυτά. Σκέφτεται σαν να μην είχαν συμβεί, μετάάπ' αυτόν, μεγάλα επαναστατικά γεγονότα σ' ένα αριθμό δυτικών


κα'ι ανατολικών χωρών, σαν να μην είχαν αναθεωρηθεί στην πράξηοι διάφορες τάσεις, καί σαν να μην είχαν γίνει καθαρές μέσα απότην πείρα. Πρ'ιν έξι μήνες, ό Μονάτ υποκρινόταν ότι πρόκειται ναξεκινήσει από την αρχή. Άλλα ή Ιστορία τον σημάδεψε πάλι.Ό Μάκ Ντόναλντ, ό ομόθρησκος των γάλλων συνδικαλιστών,-στονοποίο ό Λουζόν έδοσε τελευταία μερικές απαράμιλλες συμβου-λές, δε στέλνει στην Ινδία απελευθερωτικές επιτροπές έρευνας,αλλά ένοπλες δυνάμεις, καί καταπιάνεται με τους Ινδούς με πιοαποκρουστικό τρόπο από ότι θα το 'κανε ό οποιοσδήποτε Κέρζον.Κι όλοι αυτοί ο'ι αλήτες του βρεταννικοϋ συνδικαλισμού επικρο-τούν τ'ις πράξεις αυτού του χασάπη. Αυτό είναι τυχαίο;

Αντί να απομακρυνθεί, κάτω από την επίδραση του νέου μα-θήματος, από την υποκριτική «ουδετερότητα» κα'ι «ανεξαρτησία»,ό Μονάτ, αντίθετα, έχει κάνει ένα καινούργιο βήμα, κι αυτή τηφορά αποφασιστικό, στην αγκαλιά των γάλλων Μάκ Ντόναλντ καίΤόμας. Δεν έχουμε τίποτε πια να πούμε με τον Μονάτ.

Το μπλοκ των «ανεξάρτητων» συνδικαλιστών με τους δηλωμέ-νους πράχτορες της μπουρζουαζίας έχει μεγάλη και συμπτωμα-τική σημασία. Στά μάτια των φιλισταίων, τα πράγματα φαίνονταισαν ή κάθε αντιπροσωπία από τα δυο στρατόπεδα να έχει κάνειένα βήμα προς την άλλη, στο όνομα της ενότητας, του σταμα-τήματος της αδελφοκτόνου πάλης καί άλλων γλυκών φράσεων.Δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε πιο αηδιαστικό, πιο ψεύτικο, άπ' αύ-'τήν τη φρασεολογία. Στήν πραγματικότητα, ή σημασία του μπλοκείναι εντελώς διαφορετική.

Στούς διάφορους κύκλους της εργατικής γραφειοκρατίας, κι ωςένα σημείο σε κύκλους των 'ίδιων των εργατών, ό Μονάτ αντι-προσωπεύει εκείνα τα στοιχεία πού προσπάθησαν να πλησιάσουντην επανάσταση αλλά πού έχασαν κάθε ελπίδα σ' αυτήν μέσα απότην εμπειρία των τελευταίων δέκα ή δώδεκα χρόνων. Δε βλέπετεότι ή επανάσταση αναπτύσσεται μέσα από τέτιους σύνθετους καίπολύπλοκους δρόμους, ότι οδηγεί σε εσωτερικές συγκρούσεις,σε όλο καί νέα σχίσματα, καί υστέρα από ένα βήμα μπροστά κάνειμισό βήμα, καί μερικές φορές, ένα ολόκληρο βήμα πίσω;

Τα χρόνια της αστικής σταθερότητας, τα χρόνια της επαναστα-τικής άμπώτιδας, έχουν συσσωρέψει απόγνωση, κούραση καίόπορτουνιστικές διαθέσεις σε ένα ορισμένο τμήμα της εργατι-κής τάξης. Όλα αυτά τα αισθήματα μόνο τώρα έχουν ωριμάσειστην ομάδα του Μονάτ καί την έχουν οδηγήσει στο να περάσειτελικά από το ένα στρατόπεδο στο άλλο. Στό δρόμο, ό Μονάτσυναντήθηκε με τον Λουί Σελιέ, πού για δικούς του λόγους είχεστρέψει την πλάτη του, την καλυμμένη με την τήβενο του δημο-τικού άρχοντα, στην επανάσταση. Ό Μονάτ καί ό Σελιέ εγκατα-λείψαν μαζί την επανάσταση. Στή συνάντηση τους δεν πήγε


κανείς κατώτερος από τον Ντιμουλέν. Αυτό σημαίνει δτι τηστιγμή πού ό Μονάτ πήδηξε από τα Αριστερά στα Δεξιά, όΝτιμουλέν έκρινε ότι ε'ίταν ή κατάλληλη στιγμή να πηδήξει ό 'ίδιοςαπό τα Δεξιά στα Αριστερά. Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό; ΌΜονάτ, σαν εμπειριστής —καί ο'ι κεντριστές είναι πάντοτε εμπει-ριστές, άλλοιώς δεν θα 'ταν κεντριστές— έχει εκφράσει τα αι-σθήματα του για την περίοδο της σταθεροποίησης σε μια στιγμήόπου αυτή ή περίοδος έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε μια άλλη,πολύ λιγότερο ήρεμη καί πολύ λιγότερο σταθερή.

Ή παγκόσμια κρίση πήρε γιγάντιες διαστάσεις καί για την ώραγίνεται βαθύτερη. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει που θα στα-ματήσει ή τι πολιτικές συνέπειες θα φέρει μαζί της. Ή κατάστασηστη Γερμανία έχει ενταθεί στο έπακρο. Ο'ι γερμανικές εκλογέςδημιούργησαν στοιχεία οξείας αναταραχής, όχι μόνο στίς εσω-τερικές αλλά καί στίς διεθνείς σχέσεις, δείχνοντας καί πάλι πάνωσε τί θεμέλια στηρίζεται το οικοδόμημα των Βερσαλλιών. Ή οι-κονομική κρίση έχει κατακλύσει τα σύνορα της Γαλλίας, κα'ιβλέπουμε ήδη εκεί, μετά από ένα μακρόχρονο διάλειμμα, ταπρώτα συμπτώματα της ανεργίας. Στά χρόνια της σχετικής ευη-μερίας, οί γάλλοι εργάτες υπόφεραν από την πολιτική της ομο-σπονδιακής γραφειοκρατίας. Στά χρόνια της κρίσης, μπορούν νατης υπενθυμίσουν τις προδοσίες καί τα εγκλήματα της. Ό Ζουόδεν μπορεί παρά να είναι ανήσυχος. Του χρειάζεται οπωσδήποτεμια Αριστερή πτέρυγα. Ίσως περισσότερο από ο,τι του χρειάζεταιό Μπλούμ. Ποιο σκοπό τότε εξυπηρετεί ό Ντιμουλέν; Είναι φα-νερό ότι δεν πρέπει να νομίζει κανείς ότι όλα είναι ταχτοποιη-μένα, όπως ο'ι νότες σ' ένα πιάνο, καί έχουν διατυπωθεί οέ μιασυζήτηση. Αυτό δεν είναι αναγκαίο. Όλοι αυτοί οί άνθρωποιγνωρίζουν ό ένας τον άλλο, γνωρίζουν τις ικανότητες τους καίΙδιαίτερα τα όρια προς τα Αριστερά, μέχρι τα οποία μπορεί ναπάει ό καθένας τους χωρίς να τιμωρηθεί ό 'ίδιος καί τα αφεντικάτου. (Το γεγονός ότι ή ομοσπονδιακή γραφειοκρατία διατηρεί μιαπροσεχτική καί κριτική στάση απέναντι στον Ντιμουλέν, καί με-ρικές φορές ακόμα καί με μια απόχρωση εχθρότητας, με κανέναντρόπο δεν ανατρέπει αυτά πού ε'ίπαμε πιο πάνω. ΟΊ ρεφορμιστέςπρέπει να πάρουν τα μέτρα τους καί να προσέχουν τον Ντιμουλένέτσι πού να μην ανακατευτεί στη δουλιά με την οποία τον έχουνέπιφορτήσει ο'ι ρεφορμιστές καί για να μην ξεπερνά τα καθορι-σμένα όρια).

Ό Ντιμουλέν παίρνει τη θέση του στη γραμμή, σαν ή αριστερήπτέρυγα του Ζουό, τη στιγμή πού ό Μονάτ, ό όποιος μετακινείταισυνεχώς προς τα Δεξιά, έχει αποφασίσει να διαβεί τον Ρουθί-κωνα. Ό Ντιμουλέν πρέπει να εγκαθιδρύσει τουλάχιστο λίγη υ-πόληψη — με τη βοήθεια του Μονάτ, καί σε βάρος του, ό Ζουόδεν μπορεί να έχει αντίρρηση όταν ό Μονάτ συμβιβάζεται με το


δικό του Ντιμουλέν. Μ' αυτό τον τρόπο, όλα έχουν ταχτοποιη-θεί: ό Μονάτ έχει σπάσει από το Αριστερό στρατόπεδο τη στιγμήπού ή ομοσπονδιακή γραφειοκρατία αισθάνθηκε την ανάγκη νακαλύψει την ακάλυπτη αριστερή της πλευρά.

Αναλύουμε την προσωπική αυτή στροφή όχι για τον Μονάτ,,πού μια φορά ε'ίταν φίλος μας, κα'ι βέβαια όχι για τον Ντιμουλέν,τον όποιο πολύ πρίν κρίναμε σαν ένα άσυμφιλ'ιωτο εχθρό. Αυτόπού μας ενδιαφέρει είναι ή συμπτωματική σημασία των προσω-πικών αυτών ανακατατάξεων πού αντανακλούν πολύ πιο βαθιά ταπροτσέσα στίς 'ίδιες τίς εργαζόμενες μάζες.

Αύτη ή ριζοσπαστικοποίηση πού οΐ φωνακλάδες διακήρυξανπρίν δυο χρόνια, αναμφισβήτητα πλησιάζει σήμβρα. Ή οικονομικήκρίση έφτασε στη Γαλλία κα'ι, είναι αλήθεια, μετά από καθυστέ-ρηση. Δεν είναι αδύνατο να ξεδιπλωθεί με έναν ήπιο τρόπο σεσύγκριση με τη Γερμανία. Αυτό μόνο ή εμπειρία μπορεί να το δείξει.Άλλα είναι αναμφισβήτητο ότι ή εγκαθιδρυμένη παθητικότηταμέσα στην οποία η γαλλική εργατική τάξη ζούσε στα χρόνια τηςλεγόμενης «ριζοσπαστικοποίηση^» θα παραχωρήσει πολύ σύντο-μα τη θέση της σε μια όλο καί μεγαλύτερη δραστηριότητα καί σ'ένα πνεύμα μαχητικότητας. Είναι προς τη νέα αυτή περίοδο πούπρέπει να στραφούν ο'ι επαναστάτες.

Στό κατώφλι της νέας περιόδου, ό Μονάτ συγκεντρώνει τουςκουρασμένους, τους απογοητευμένους, τους εξαντλημένους, καίτους περνάει στο στρατόπεδο του Ζουό. Τόσο το χειρότερο γιατον Μονάτ, τόσο το καλύτερο για την επανάσταση!

Ή περίοδος πού ανοίγεται μπροστά μας δε θα είναι μια πε-ρίοδος ανάπτυξης της ψεύτικης ουδετερότητας των συνδικάτων,αλλά, αντίθετα, ή περίοδος της ενίσχυσης των κομμουνιστικώνθέσεων στο εργατικό κίνημα. Μεγάλα καθήκοντα παρουσιάζονταιγια την Αριστερή Αντιπολίτευση. Κι όταν βλέπει σίγουρες επι-τυχίες να την περιμένουν, τι πρέπει να κάνει για να τίς κατα-χτήσει;

Τίποτε άλλο παρά μόνο να μείνει πιστή στον εαυτό της. Άλλαγι' αυτό το ζήτημα θα μιλήσουμε την επόμενη φορά.

Πρίγκηπος, 15 του Δεκέμβρη 1930


ΤΑ ΛΑΘΗ

ΤΩΝ ΔΕΞΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝΤΗΣΕΝΩΣΗΣ

ΣΤΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ

ΖΗΤΗΜΑ

Μερικές Προκαταρκτικές Παρατηρήσεις

1. "Αν ή θεωρητική δομή της πολιτικής οικονομίας του μαρξι-σμού στηρίζεται ολοκληρωτικά πάνω στην έννοια της αξίας σανυλοποιημένης εργασίας, ή επαναστατική πολιτική του μαρξισμούστηρίζεται πάνω στην έννοια του κόμματος σαν πρωτοπορίας τουπρολεταριάτου.

"Οποιεσδήποτε κι αν είναι οί κοινωνικές πηγές καί οι πολιτικέςαίτιες των όπορτουνιστικών λαθών καί παρεκλίσεων, πάντα κατα-λήγουν ιδεολογικά σε μια εσφαλμένη κατανόηση του επαναστα-τικού κόμματος, των σχέσεων του με τίς άλλες προλεταριακέςοργανώσεις καί με την ταξική πάλη σαν σύνολο.

2. Ή έννοια του κόμματος σαν πρωτοπορία του προλεταριάτου,προϋποθέτει την πλήρη καί χωρίς όρους ανεξαρτησία του από τίςάλλες οργανώσεις. Οί διάφορες συμφωνίες (συνασπισμοί, συμμα-χίες, συμβιβασμοί) με άλλες οργανώσεις, άναπόφευχτες στην πο-ρεία της ταξικής πάλης, είναι επιτρεπτές μόνο με τον όρο ότι τοκόμμα στρέφεται πάντα προς την τάξη, προχωρεί κάτω από τηδική του σημαία, δρα με το δικό του όνομα καί εξηγεί ανοιχτάστίς μάζες τους σκοπούς καί τα πλαίσια μέσα στα οποία περιλα-βαίνεται ή δοσμένη συμφωνία.

3. Στή βάση όλων των ταλαντεύσεων καί των λαθών της ηγεσίαςτης Κομιντέρν, βρίσκουμε τη λαθεμένη κατανόηση της φύσης τουκόμματος καί των καθηκόντων του. Ή σταλινική θεωρία των

ΚΟΜΜΟΥΜΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ53

«διταξικών κομμάτων» βρίσκεται σε αντίθεση με το άλφα-βήτατου μαρξισμού. Το γεγονός ότι ή επίσημη Κομμουνιστική Διεθνήςείχε ανεχθεί αυτή τη θεωρία για μια ολόκληρη σειρά από χρόνια,καί σήμερα ακόμα δεν την έχει καταδικάσει με την απαραίτητηαποφασιστικότητα είναι το πιο άλάθευτο σημάδι του ψεύτικουεπίσημου δόγματος της.

4. Το θεμελιώδες έγκλημα της κεντριστικής γραφειοκρατίαςστην ΕΣΣΔ είναι ή λαθεμένη σχέση σ' ότι αφορά το κόμμα. Ήσταλινική φράξια ζητάει νάπεριλάβει διοικητικά στίς γραμμές τουκόμματος ολόκληρη την εργατική τάξη. Το κόμμα παύει να είναι ήπρωτοπορία, δηλαδή, ή εθελοντική επιλογή των πιο προχωρημέ-νων, των πιο συνειδητών, των πιο αφοσιωμένων, καί των πιο δρα-στήριων εργατών. Το κόμμα συγχωνεύεται με την τάξη όπως είναικαί χάνει τη δύναμη αντίστασης του στη γραφειοκρατική μηχανή.Από την άλλη μεριά, οι μπραντλεριστές καί τα άλλα παράσιτα τηςκεντριστικής γραφειοκρατίας δικαιολογούν το σταλινικό καθε-στώς στο κόμμα με τη φιλισταϊκή αναφορά τους στην «έλλειψηκουλτούρας» του ρώσικου προλεταριάτου, έτσι ταυτίζουν τοκόμμα με την τάξη, δηλαδή, διαλύουν το κόμμα στη θεωρία όπωςό Στάλιν το διαλύει στην πράξη.

5. Ή βάση της καταστροφικής πολιτικής της Κομιντέρν στην Κίναεϊταν ή άρνηση της ανεξαρτησίας του κόμματος. ΟΙ πραχτικέςσυμφωνίες με το Κουομιντάγκ εϊταν άναπόφευχτες σε μια ορισμέ-νη περίοδο. Ή είσοδο του Κομμουνιστικού Κόμματος στο Κουο-μιντάγκ ε'ίταν ένα μοιραίο λάθος. Ή ανάπτυξη αυτού του λάθουςμετατράπηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της Ιστορίας.Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας δημιουργήθηκε μόνο για ναμεταφέρει το κύρος του στο Κουομιντάγκ. Από πρωτοπορία τουπρολεταριάτου, μεταμορφώθηκε σε ουρά της μπουρζουαζίας.

6. Το καταστροφικό πείραμα με την Άγγλορωσική Επιτροπήβασίστηκε εξολοκλήρου στο τσαλαπάτημα της ανεξαρτησίας τουΒρεταννικοϋ Κομμουνιστικού Κόμματος. Για να μπορέσουν ταΣοβιέτ των συνδικάτων να διατηρήσουν το μπλοκ τους με τουςάπεργοοπάστες του Γενικού Συμβουλίου (πού επικαλούνταν τακρατικά συμφέροντα της ΕΣΣΔ!) έπρεπε το Βρεταννικό Κομμου-νιστικό Κόμμα να στερηθεί εντελώς την ανεξαρτησία του. Αυτόεπιτεύχθηκε με την πραγματική διάλυση του Κόμματος στο αυ-τοαποκαλούμενο «κίνημα μειοψηφίας» δηλαδή, την «αριστερή»αντιπολίτευση μέσα στα συνδικάτα.

7. Ή εμπειρία της Άγγλορωσικής Επιτροπής αφομοιώθηκε καίκατανοήθηκε, δυστυχώς, ελάχιστα ακόμα καί από την ομάδα τηςΑριστερής Αντιπολίτευσης. ΟΙ απαίτηση για το σπάσιμο από τουςάπεργοοπάστες φάνηκε ακόμα καί σε ορισμένους μέσα στίς δικέςμας τις γραμμές σα ...σεχταρισμός. Ιδιαίτερα για τον Μονάτ, το


προπατορικό αμάρτημα πού τον οδήγησε στην αγκαλιά του Ντι-μουλέν εκδηλώθηκε πολύ καθαρά ατό ζήτημα, της ΆγγλορωσικήςΕπιτροπής. Ωστόσο, το ζήτημα αυτό έχει μια τεράστια σημασία:χωρίς μια καθαρή αντίληψη γι αυτό πού συνέβηκε στην Αγγλίαατά 1925-1926, ούτε ό κομμουνισμός γενικά οϋτε ή ΑριστερήΑντιπολίτευση ειδικά θα είναι ικανοί να μπουν σ' ένα πλατύδρόμο.

8. ΟΙ Στάλιν, Μπουχάριν, Ζινόβιεφ —σ' αυτό το ζήτημα ε'ίτανόλοι αλληλέγγυοι, τουλάχιστον στην πρώτη περίοδο— ζητούσαννα αντικαταστήσουν το αδύνατο Βρεταννικό Κομμουνιστικό Κόμ-μα από ένα «πλατύτερο ρεύμα»» πού είχε επικεφαλής του, όχι,βέβαια, μέλη του κόμματος, αλλά «φ/λους», σχεδόν Κομμουνι-στές, σε κάθε γραμμή, καλούς συνάδελφους καί καλές γνωριμίες.ΟΙ καλοί συνάδελφοι, οί «σταθερό/ ηγέτες» δε θέλουν, βέβαια, ναυποτάξουν τον εαυτό τους στην ηγεσία ενός μικρού, αδύνατουΚομμουνιστικού Κόμματος. Αυτό ε'ίταν απόλυτο δικαίωμα τους.Το κόμμα δεν μπορεί να αναγκάσει κανέναν να υποταχτεί σ' αυτό:οί συμφωνίες ανάμεσα στους κομμουνιστές καί τους «Αριστε-ρούς» (Πάρσελ, Χίκς, Κούκ) στη βάση των μερικών καθηκόντωντου συνδικαλιστικού κινήματος ε'ίταν, φυσικά, πιθανές καί σεορισμένες περιπτώσεις άναπόφευχτες. Άλλα υπό έναν όρο: τοΚομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να διατηρήσει την πλήρη ανεξαρτη-σία του ακόμα καί μέσα στα συνδικάτα, να δρα με το δικό τουόνομα σε όλα τα ζητήματα άρχων, να κριτικάρει τους «αριστε-ρούς» συμμάχους του οποτεδήποτε είναι αναγκαίο καί μ' αυτόν

-τον τρόπο, να κερδίζει την εμπιστοσύνη των μαζών βήμα το βήμα.

Ό μόνος δυνατός αυτός δρόμος φαινότανε, ωστόσο, πολύ μα-κρινός καί αβέβαιος στους γραφειοκράτες της ΚομμουνιστικήςΔιεθνούς. Αυτοί υπολόγιζαν ότι διαμέσου των προσωπικών επιρ-ροών πάνω στους Πάρσελ, Χίκς, Κούκ καί άλλους (παρασκηνιακέςσυζητήσεις, ανταποκρίσεις, συμπόσια, φιλικά χτυπήματα στηνπλάτη, ευγενικές προτροπές), θα τραβούσαν βαθμιαία καί ανεπαί-σθητα την αριστερή αντιπολίτευση («το πλατύ ρεύμα») στο κανά'λι της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Για να εγγυηθούν μια τέτια επι-τυχία με μεγαλύτερη ασφάλεια, ο'ι αγαπητοί φίλοι (Πάρσελ, Χίκςκαί Κούκ) δεν έπρεπε να εξοργιστούν, ή να άποθαρυνθοϋν, ή ναδυσαρεστηθούν από μικροστρεψοδικίες, ή από άκαιρη κριτική,από σεχταριστική αδιαλλαξία, κλπ... Άλλα μια κι ένα από τα καθή-κοντα του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι ακριβώς να διαταράξειτην ειρήνη καί να τρομάξει όλους τους κεντριστές καί ήμι-κεντριστές, αυτοί θα έπρεπε να καταφύγουν σ' ένα ριζικόμέτρο, για να υποτάξουν πραγματικά το Κομμουνιστικό Κόμμαστο «κίνημα μειοψηφίας». Στό επίπεδο του συνδικάτου εμφανί-στηκαν μόνο οί ηγέτες αυτού του κινήματος. Το Βρεταννικό


Κομμουνιστικό Κόμμα είχε πραχτικά πάψει να υπάρχει για τίςμάζες.

9. Πάνω σ' αυτό το ζήτημα, τί απαιτούσε ή Ρώσικη ΑριστερήΑντιπολίτευση; Πρώτα-πρώτα, την έπανεγκαθ'ιδρυση της πλή-ρους ανεξαρτησίας του Βρεταννικοϋ Κομμουνιστικού Κόμματοςσε σχέση με τα συνδικάτα. Βεβαιώναμε ότι αυτό μπορεί να γίνει

'μόνο κάτω από την επιρροή των ανεξάρτητων συνθημάτων τουΚόμματος και της ανοιχτής κριτικής του ότι το κίνημα μειοψηφίαςθα μπορούσε να σχηματιστεί, να προσδιορίσει με μεγαλύτερηακρίβεια τα καθήκοντα του, να αλλάξει τους ηγέτες του, ναοχυρωθεί στα συνδικάτα στερεώνοντας τη θέση του κομμουνι-σμού.

Τί απάντησαν ο'ι Στάλιν, Μπουχάριν, Λοσόβσκ καί Σία στην κριτι-κή μας;

«Θέλετε να σπρώξετε το Βρεταννικό Κομμουνιστικό Κόμμα στοδρόμο του σεχταρισμού. Θέλετε να οδηγήσετε τους Πάρσελ, Χίκςκαί Κούκ στο στρατόπεδο του εχθρού. Θέλετε να σπάσετε από τοκίνημα μειοψηφίας».

Τί απάντησε ή Αριστερή Αντιπολίτευση;«"Αν ό Πάρσελ καί ό Χίκς σπάσουν από μας, όχι γιατί τους

ζητάμε να μεταμορφωθούν άμεσα σε Κομμουνιστές —κανείς δεντο απαιτεί αυτό!— αλλά γιατί εμείς θέλουμε να παραμείνουμεΚομμουνιστές, αυτό σημαίνει ότι ό Πάρσελ καί σία δεν είναι φίλοιαλλά καλυμμένοι εχθροί. "Οσο πιο γρήγορα δείξουν τη φύσητους, τόσο το καλύτερο για τίς μάζες. Δε θέλουμε να σπάσουμεαπό το κίνημα μειοψηφίας. Αντίθετα, πρέπει να δύσουμε τη μεγα-λύτερη προσοχή σ' αυτό το κίνημα. Το παραμικρό βήμα προς ταμπρος με τίς μάζες ή με ένα τμήμα των μαζών αξίζει περισσότερααπό μια ντουζίνα αφηρημένα προγράμματα των φιλολογικών κύ-κλων, αλλά ή προσοχή πού έχουμε δύσει στίς μάζες δεν έχειτίποτε το κοινό με τη συνθηκολόγηση με τους περιστασιακούςηγέτες καί μισοηγέτες των μαζών. Οι μάζες χρειάζονται ένα σω-στό προσανατολισμό καί σωστά συνθήματα. Αυτό αποκλείει κάθεθεωρητικό .συμβιβασμό καί κάθε προστασία των κομφουζιονιστώνπού εκμεταλλεύονται την όπισθοδρομικότητα των μαζών».

10. Ποιο ε'ίταν το αποτέλεσμα του θρεταννικού πειράματος τουΣτάλιν; Το κίνημα μειοψηφίας αγκαλιάζοντας ένα σχεδόν εκατομ-μύριο εργάτες, φαινόταν να υπόσχεται πολλά, αλλά κουβαλούσεμέσα του το σπέρμα της καταστροφής. Ο'ι μάζες γνώριζαν σανηγέτες του κινήματος μόνο τους Πάρσελ, Χίκς καί Κούκ, τους ο-ποίους, επιπλέον, έγγυόταν ή Μόσχα. Ο'ι «αριστεροί» αυτοί φίλοι,σε μια σοβαρή δοκιμασία, πρόδοσαν επαίσχυντα το προλεταριά-το. Ο'ι επαναστάτες εργάτες πέσανε σε φοβερή σύγχυση, βυθι-στήκανε στην απάθεια καί φυσικά έπεχτείνανε την απογοήτευση


τους μέχρι το ϊδιο το Κ.Κ. δπου υπήρχε το παθητικό μόνο τμήμαολόκληρου αύτοϋ του μηχανισμού προδοσίας καί κακοπιστίας. Τοκίνημα μειοψηφίας μετατράπηκε σιγά σιγά σε μηδέν. Το Κομμου-νιστικό Κόμμα ξαναγύρισε στην ύπαρξη μιας αμελητέας σέχτας.Μ' αυτό τον τρόπο, χάρη στη ριζικά λαθεμένη αντίληψη για τοκόμμα, το μεγαλύτερο κίνημα του εγγλέζικου προλεταριάτου, πούοδηγήθηκε στη γενική απεργία, όχι μόνο δεν ταρακούνησε τομηχανισμό της αντιδραστικής γραφειοκρατίας, αλλά, αντίθετα,τον ενίσχυσε καί οδήγησε σε μειονεχτική θέση τον κομμουνισμόστη Μεγάλη Βρεταννία για πολλά χρόνια.

11. Μια από τίς ψυχολογικές πηγές του οπορτουνισμού είναι ήεπιπόλαια ανυπομονησία, ή έλλειψη εμπιστοσύνης, ή έλλειψηεμπιστοσύνης στη βαθμιαία ανάπτυξη της επιρροής του κόμμα-τος, ή επιθυμία να κερδίσει τίς μάζες με τη βοήθεια μιας οργα-νωτικής μανούβρας ή μιας προσωπικής διπλωματίας. Άπ' αυ-τά πηγάζει ή πολιτική της κομπίνας στα παρασκήνια, ή πολιτικήτης σιωπής, του καπελώματος, της αύτοαναίρεσης, της προσαρ-μογής στίς Ιδέες καί τα συνθήματα των άλλων, καί τελικά, τοπλήρες πέρασμα στίς θέσεις του οπορτουνισμού. Ή υποταγή τουΚομμουνιστικού Κόμματος στο Κουομιντάγκ στην Κίνα, ή δημιουρ-γία των «έργατο-αγροτικών» κομμάτων στην Ινδία, ή υποταγήτου Βρεταννικού Κόμματος στο κίνημα μειοψηφίας κλπ. κλπ.—σε όλα αυτά τα φαινόμενα, βλέπουμε την 'ίδια μέθοδο της γρα-φειοκρατικής κομπίνας πού αρχίζει με μια επιπόλαια επαναστατι-κή ανυπομονησία καί τελειώνει με την όπορτουνιστική προ-δοσία*.

Είναι γι' αυτό ακριβώς πού επιμένουμε σταθερά τα τελευταίααυτά χρόνια πάνω στην τεράστια εκπαιδευτική σημασία πούέχουν τα παραδείγματα από τη στρατηγική της Κομιντέρν πούπαραθέσαμε πιο πάνω. Θα έπρεπε να τα μελετήσουμε καί να ταελέγξουμε όλα πάνω σε κάθε νέα εμπειρία, όχι μόνο για να κατα-δικάσουμε τα ιστορικά λάθη καί τα εγκλήματα μετά τα γεγονότα,αλλά για να μάθουμε να ξεχωρίζουμε παρόμοια λάθη σε μια νέακατάσταση από την αρχή τους καί κατά συνέπεια όταν θα μπο-ρούν ακόμα να διορθωθούν.

(*) Οί ηγέτες σύντροφοι των Ενωμένων Πολιτειών μας πληροφορούν ότι στην Α-μερικάνικη Ένωση, ορισμένοι σύντροφοι —καί βέβαια, μόνο σαν άτομα (με τηνπραγματική έννοια της λέξης) —μιλούν για ένα συνασπισμό με τους Ι Λαβστονιστέςατό όνομα της ...«μαζικής δουλιάς». Είναι δύσκολο να φανταστείς πιο γελοίο, πιοανόητο, πιο στείρο σχέδιο απ αυτό. Γνωρίζουν αυτοί οί άνθρωποι έστω καί μερικάπράγματα από την Ιστορία του Μπολσεβίκικου Κόμματος; Έχουν διαβάσει τα έργατου Λένιν; Γνωρίζουν την αλληλογραφία του Μαρξ καί του Εγκελς; "Η έχει περάσειαπό πάνω τους ολόκληρη ή Ιστορία του επαναστατικού κινήματος χωρίς να αφήσει'ίχνη; Ευτυχώς, πού ή συντριπτική πλειοψηφία της Αμερικάνικης "Ενωσης δεν έχειτίποτε το κοινό μ αυτές τίς Ιδέες, (Λ. Τ.).

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ 57!

12. Πρέπει να πούμε καθαρά: τα λάθη μερικών γάλλων Αντιπο-λιτευόμενων, μελών της "Ενωσης, πάνω στο συνδικαλιστικό ζήτη-μα παρουσιάζουν καταπληχτική ομοιότητα με το αξιοθρήνητο'άγγλικό πείραμα. Μόνο πού ή κλίμακα των λαθών, στη Γαλλία,είναι ακόμα πολύ μικρότερη καί δεν έχουν αναπτυχθεί στη βάσηενός μαζικού κινήματος. Αυτό επιτρέπει σ' ορισμένους συντρό-φους να παραβλέπουν αυτά τα λάθη ή να υποτιμούν τη μεγάλησημασία τους. Ωστόσο, αν ή "Ενωση επρόκειτο να επιτρέψει καιστο μέλλον, ή συνδικαλιστική δουλιά να γίνεται με τις μέθοδεςπού είχε καθορίσει ή πλειοψηφία της παλιάς ηγεσίας, ο'ι Ιδέες καίή σημαία της Αριστερής Αντιπολίτευσης θα εκθέτονταν στη Γαλ-λία για ένα μεγάλο διάστημα.

Θα ε'ίταν εγκληματικό το να κλείνει κανείς τα μάτια σ' αυτό.Άφοϋ δεν υπάρχει καμιά επιτυχία στην επανόρθωση αυτών τωνλαθών στο πρώτο τους στάδιο, διαμέσου Ιδιαίτερων συμβουλώνκαί προειδοποιήσεων, τότε δε μένει παρά να κατονομάσουμεανοιχτά τα λάθη καί τους υπεύθυνους για να διορθώσουμε τηνπολιτική μας διαμέσου συλλογικών προσπαθειών.

13. Αρχίζοντας τον Απρίλιο του 1930, ή "Ενωση, στην πραγματι-κότητα εγκατάλειψε την ανεξάρτητη δουλιά στα συνδικάτα προςόφελος της Ενωμένης Αντιπολίτευσης πού, από τη μεριά της,παλεύει να έχει τη δική της πλατφόρμα, την ηγεσία της, την πολι-τική της. Μέσα σ' αυτά τα όρια, έχουμε μια χτυπητή αναλογία μετο πείραμα του κινήματος μειοψηφίας στην Αγγλία. Πρέπει,ωστόσο, να πούμε ότι στις γαλλικές συνθήκες υπάρχουν ορισμέ-να χαραχτηριστικά πού, από πολύ νωρίς, κάνουν αυτό το πείραμαακόμα πιο επικίνδυνο. Στήν Αγγλία, το κίνημα μειοψηφίας σασύνολο ε'ίταν πολύ πιο αριστερά από την επίσημη ηγεσία τωνσυνδικάτων.

Μπορεί να το πει κανείς αυτό για την Ενωμένη Αντιπολίτευση;"Οχι. Στίς γραμμές της τελευταίας υπάρχουν στοιχεία πού τείνουνφανερά προς τη Δεξιά Αντιπολίτευση, δηλαδή, προς τον ρε-φορμισμό. Το ειδικό βάρ'ος τους δε μας είναι καθαρό.

Ή βασική δύναμη της Ενιαίας Αντιπολίτευσης είναι ή Όμο-οτίονδ'ια των Δασκάλων. Στή Γαλλία, οι δάσκαλοι παίζουν πάνταένα σοβαρό ρόλο για το σοσιαλισμό, για το συνδικαλισμό καί τονκομμουνισμό. Μέσα στους δασκάλους θα βρούμε χωρίς αμφιβο-λία πολλούς φίλους. Παρόλα αυτά ή Όμοσπονδία σα σύνολο δενείναι μια προλεταριακή Όμοσπονδία. Λόγω της κοινωνικής τηςσύνθεσης, ή Όμοσπονδία των Δασκάλων μπορεί να προσφέρειπολύ καλούς άγκιτάτορες, δημοσιογράφους, καί απλούς επα-ναστάτες, αλλά δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση του συνδι-καλιστικού κινήματος. Όλα τα ντοκουμέντα της παρουσιάζουνμια ανεπάρκεια στην καθαρότητα της πολιτικής σκέψης. Το συ-


νέδριο της "Ομοσπονδίας στη Μασσαλία έδειξε ότι τα μέλη τηςταλαντεύονται ανάμεσα σε τρεις απόψεις—μεταξύ της επίσημηςπορείας, της Αριστερής Αντιπολίτευσης καί της Δεξιάς Αντιπο-λίτευσης. Θα προσφέραμε τις χειρότερες υπηρεσίες στα μέλη της"Ομοσπονδίας, όπως καί σ' ολόκληρο το προλεταριακό κίνημα,εάν καλύπταμε τελείως τα σφάλματα τους, τις ταλαντεύσειςτους, την έλλειψη καθαρότητας τους. Δυστυχώς, μέχρι πριν λίγεςμέρες, αυτή ε'ίταν ή πολιτική της Συνταχτικής Επιτροπής της«Αλήθειας» (1.3 νβπΐβ) —μια πολιτική σιωπής— καί αυτό όχι τυχαία

14. Τότε θέλετε να σπάσετε από την Ενιαία Αντιπολίτευση;"Οποιοσδήποτε θέτει το ζήτημα μ' αυτό τον τρόπο, μ' αυτό καίμόνο λέει πώς ο'ι κομμουνιστές, σαν κομμουνιστές, δεν μπο-ρούν να συμμετέχουν στην δουλιά της Ενιαίας Αντιπολίτευσης.Άλλα αν έτσι είχαν τα πράγματα, θα δήλωναν εντελώς απλά ότι ή.Ενιαία Αντιπολίτευση είναι μια οργάνωση καλυμένων εχθρών τουκομμουνισμού. Ευτυχώς, δεν είναι έτσι. Ή "Ενιαία Αντιπολίτευσησα σύνολο δεν είναι ούτε κομμουνιστική ούτε άντικομμουνιστικήοργάνωση επειδή είναι ανομοιογενής. "Υποχρεωθήκαμε να λάβου-με την ανομοιογένεια αυτή υπόψη μας στην πρακτική μας δράση.Μπορούμε καί πρέπει να επιδείξουμε την μεγαλύτερη προσοχήμπροστά στις διάφορες ομάδες καί ακόμα μπροστά στις προσω-πικότητες πού εξελίσσονται προς το μαρξισμό. Άλλα όλα αυτάυπό έναν όρο: ότι όταν εμφανιζόμαστε μπροστά στους εργάτεςστα συνδικάτα, ενεργούμε στο όνομα της Κομμουνιστικής "Ενω-σης δίχως να δεχόμαστε καμιά λογοκρισία της δράσης μας πέρααπό τον έλεγχο της 'ίδιας της "Ενωσης (ή ολόκληρου του Κόμ-ματος μετά την έπανεγκαθίδρυση της ενότητας στίς γραμμές τωνκομμουνιστών).

15. Στίς γραμμές της "Ενιαίας Αντιπολίτευσης υπάρχουν το δί-χως άλλο πολλά στοιχεία πού συμπαθούν πολύ την ΑριστερήΑντιπολίτευση δίχως να είναι μέλη της "Ενωσης: αυτοί πρέπει νασυγκεντρωθούν κάτω από τη σημαία μας. "Υπάρχουν ακαθόρισταστοιχεία πού γενικά αγωνίζονται με όλες τους τις δυνάμεις για ναπαρ'αμείνουν σ' αυτή τη θέση, μεταμορφώνοντας την στη βάσημιας «πλατφόρμας». Με αυτά τα στοιχεία, μπορούμε να κλείνουμετακτικές συμφωνίες πάνω σε μια καθορισμένη βάση, διατηρώνταςτην πλήρη ελευθερία της αμοιβαίας κριτικής. Τελικά, στίς γραμ-μές της Ενιαίας Αντιπολίτευσης υπάρχουν επίσης, άναπόφευχταξένα στοιχεία, πού περιπλανώνται εδώ τυχαία, ή πού διεισδύουνσα στρατολογημένοι πράχτορες του ρεφορμισμοϋ. ...Αυτοί χρησι-μοποιούν το σκοτάδι για να φέρουν τη διάλυση μέσα στίς γραμ-μές της. "Οσο πιο γρήγορα αποκαλύπτονται καί αποβάλλονται,τόσο το καλύτερο για την υπόθεση μας.


16. "Αλλά δε συνεργαζόμαστε στα συνδικάτα με τους εργάτεςπέρα καί ξέχωρα από τίς πολιτικές καί φιλοσοφικές τους απόψεις;Μα ή Ενιαία Αντιπολίτευση δεν είναι μια συνδικαλιστική οργά-νωση αλλά μια πολιτική φράξια πού έχει επίσης το καθήκον ναεπηρεάσει το συνδικαλιστικό κίνημα. "Ας αφήσουμε τον Μονάτκαί τους φίλους του, τους Παπιστές (Ρορίβίε)* να ενεργούνκαλυμμένα. Οι επαναστάτες δρουν ανοιχτά μπροστά στους ερ-γάτες. Στήν Ενιαία Αντιπολίτευση μπορούμε να δουλέψουμεμόνο με εκείνους πού προχωρούν χέρι χέρι μαζί μας, προς την'ίδια κατεύθυνση, αν καί όχι μέχρι το τέλος του δρόμου μας.

17. "Ορισμένοι σύντροφοι επιμένουν πάνω άπ' όλα δτι ο'ι κομ-μουνιστές πρέπει να παλεύουν για την επιρροή τους μέσα στασυνδικάτα διαμέσου των ιδεών καί όχι με μηχανικά μέσα. Αυτή ήσκέψη πού ϊσως να φαίνεται αδιαφιλονίκητη, συχνά μετατρέπεταισε μια άδεια κοινοτυπία. Ή κεντριστική γραφειοκρατία επίσηςδηλώνει πολύ συχνά καί πολύ αληθινά ότι το καθήκον της είναι ναεπηρεάσει με τίς-ίδέες καί όχι να ασκήσει μηχανικές πιέσεις.

Σέ τελευταία ανάλυση, ολόκληρο το ζήτημα, περιορίζεται στονπολιτικό καί οικονομικό προσανατολισμό, στα συνθήματα καί στοπρόγραμμα δράσης.̂ "Αν ό προσανατολισμός είναι σωστός, αν τασυνθήματα ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κινήματος, τότε ήεμπειρία των μαζών στα συνδικάτα δεν είναι «καταναγκασμός».Αντίθετα, αν ό προσανατολισμός είναι λαθεμένος, αν ή πολιτικήτης επαναστατικής ανόδου διακηρύσσεται σε στιγμές πολιτικήςάμπώτιδας, καί αντίστροφα, τότε ο'ι μάζες άναπόφευχτα θεωρούναυτή την ηγεσία σα μια μηχανική πίεση πάνω τους. Το ζήτημα,κατά συνέπεια, περιορίζεται στο αν ο'ι θεωρητικές προβλέψειςτης Αριστερής Αντιπολίτευσης είναι αρκετά σοβαρές καί βαθιές,αν τα στελέχη της είναι αρκετά εκπαιδευμένα ώστε να εκτιμούντην κατάσταση σωστά καί να προωθούν τα αντίστοιχα συνθήματα.Όλα αυτά πρέπει να δοκιμαστούν στην πράξη. Είναι, επομένως,όλο καί Γκρισσότερο ανεπίτρεπτο για μας να περνούμε σταμουγγά ή^νά υποτιμούμε τα αμαρτήματα καί τα λάθη τόσο τωνπροσωρινών μας συμμάχων όσο καί τα δικά μας.18. "Ορισμένα μέλη της "Ενωσης, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται,διαμαρτύρονται ενάντια στίς προθέσεις του ενός ή του άλλου ναυποτάξει την "Ενιαία Αντιπολίτευση στην "Ενωση.

(*) Όπαδοί του Έργατο—Αγροτικού Κόμματος, πού είχε σαν ηγέτες του τους Σελιέ,Ζελί, καί άλλους πρώην ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος πού διαγράφτηκανμετά το Έχτο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Ή δεξιά αυτή ομάδα είτανμια πιστή αντιγραφή στη Γαλλία της ομάδας του Λάβοτοουν των Ενωμένων Πο-λιτειών ή του Μπράντλερ της Γερμανίας. Οι ομάδες αυτές, απομακρύνθηκαν, τελικά,στο επόμενο βήμα, από τον κομμουνισμό προσχωρώντας στη «2 1/2 Διεθνή»μέ τηνοποία συνδέθηκε καί μια Ιταλική ομάδα με την Μπαλαμπάνοβα, (Λ. Τ.).


Δίχως να το αντιλαμβάνονται, βασίζονται πάνω στο ϊδιο άθλιοεπιχείρημα πού χρησιμοποίησε ό Μονάτ ενάντια στον κομμουνι-σμό γενικά. Στήν πράξη, αυτό σημαίνει ότι μερικοί σύντροφοι,πού δουλεύουν στα συνδικάτα, απαιτούν για τον εαυτό τους τηνπλήρη ανεξαρτησία τους από την "Ενωση. Σκέπτονται ότι με τίςμανούβρες τους, τίς παραινέσεις καί την προσωπική διακριτικό-τητα τους θα πετύχουν αποτελέσματα στα όποια ή "Ενωση δενμπορεί να φθάσει με τη συλλογική δουλιά. "Αλλοι, πάλι, σύντρο-φοι, πού θα τους άρεσε μια παρόμοια ανεξαρτησία για τον εαυτότους σ' ό,τι αφορά τον τύπο, καλωσορίζουν αυτές τίς τάσεις. Τοζήτημα πού μπαίνει είναι: γιατί αυτοί οΐ σύντροφοι προσχώρησανστην "Ενωση αν δεν της έχουν καμιά εμπιστοσύνη;

19. Τί είναι αυτή ή «υποταγή» της Ενιαίας Αντιπολίτευσης;Το βασικό αυτό ερώτημα είναι λαθεμένο. Ή "Ενωση υποτάσσειστον εαυτό της μόνο τα μέλη της. Εφόσον ή πλειοψηφία τηςΕνιαίας Αντιπολίτευσης δε βρίσκεται στην Ένωση, αυτό είναι έναζήτημα πειθούς, συμβιβασμού ή μπλοκ, αλλά σίγουρα όχι υπο-ταγής. Στήν πραγματικότητα, οί αντίπαλοι της λεγόμενης υπο-ταγής της "Ενιαίας Αντιπολίτευσης στην "Ενωση απαιτούν τηνπραγματική υποταγή της "Ενωσης στην "Ενιαία Αντιπολίτευση.Αύτη ε'ίταν ακριβώς ή κατάσταση μέχρι σήμερα. Στήν πιο ση-μαντική της δουλιά, στη συνδικαλιστική της, λόγου χάρη, δουλιά,ή "Ενωση είναι υποταγμένη στην Ενιαία Αντιπολίτευση καί γιαχάρη της έχει απαρνηθεί κάθε ανεξαρτησία. ΟΊ μαρξιστές δενμπορούν καί δεν πρέπει να ανέχονται μια τέτια πολιτική οϋτε γιαμια μέρα.20. "Ορισμένοι ηγετικοί σύντροφοι πού μέχρι χθες πάλευανανοιχτά καί καθαρά για μια πολιτική συνθηκολόγησης, τώρα δη-λώνουν ότι βρίσκονται σε «πλήρη συμφωνία» με την αναγκαιό-τητα της αλλαγής της "Ενιαίας Αντιπολίτευσης σα σύνολο. Στήνπραγματικότητα, θέλουν μια αλλαγή μόνο στο όνομα. Όσο γρη-γορότερα βρίσκονται «σε συμφωνία» με τη μαρξιστική κριτική,τόσο περισσότερο, στην πραγματικότητα, ηγούνται μιας πάληςγια να μην αλλάξει τίποτα.

"Απλούστατα, θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη φρασεολογία τηςμαρξιστικής κριτικής για να καλύψουν την παλιά πολιτική. Αυτέςείναι ο'ι παλιές μέθοδες, καί το πέρασμα του χρόνου δεν τ'ις έκανεπερισσότερο ελκυστικές. Μια επαναστατική οργάνωση θα όδη-γοΰνταν στη διαφθορά για πολύ καιρό, αν όχι για πάντα, από τοδηλητήριο της διπροσωπίας καί της ψευτιάς, αν επέτρεπε μιαεπαναστατική φρασεολογία να καλύπτει μια όπορτουνιστική πο-λιτική.

Σταθερά ελπίζουμε ότι ή "Ενωση δε θα το κάνει αυτό.

Πρίγκηπος 4 του Γενάρη 1931 — Λ. Τ.


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΜΠΛΟΥΜ ΛΕΟΝ (ΒΙυιη Ι,βοη — 1872-1950): Γάλλος Δεξιός Σοσιαλδημο-κράτης. Αντίπαλος της προσχώρησης στην Κομιντέρν το 1920. Πρό-εδρος της Κυβέρνησης του Λάίκοϊι Μετώπου το 1936.

ΚΑΣΕΝ ΜΑΡΣΕΛ (Οβοηίπ ΜθΓΟβΙ — 1869-1958): Γάλλος Σταλινικός ηγέτης.Σοσιαλπατριώτης οτή διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου καίκατόπιν κεντριστής. "Ελαβε μέρος οτήν ίδρυση του ΚομμουνιστικούΚόμματος. Αργότερα διακρίθηκε για τη δουλικότητα του απέναντιοτόν Στάλιν.

ΝΤΙΜΟΥΛΕΝ ΖΟΡΖ (Ουιπουΐίπ ΟεοΓαββ — 1877-1963): Γάλλος μεταλλωρύ-χος. Κεντριστής στη διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Αργό-τερα ενώθηκε με τον Ζουό καί τη δεξιά πτέρυγα. Κατέλαβε διάφορασυνδικαλιστικά πόστα πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνερ-γάστηκε με την κυβέρνηση του Βισί.

ΦΡΟΣΑΡ ΛΟΥΪ-ΟΛΙΒΙΕ (ΡΓθ583Γά ίουίδ-ΟΙίνίβΓ — 1889-1946): Γάλλος κα-θηγητής. Κεντριστής στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Γενικός γραμμα-τέας του Σοσιαλιστικοϋ Κόμματος στα 1918. Ένας από τους ηγέτες τουΚ.Κ.Γ. μετά το 1920. Βρισκόταν στη δεξιά πτέρυγα. Παραιτήθηκε καίπροσχώρησε ξανά οτό Σοσιαλιστικό Κόμμα το 1923. Διορίστηκε σε διά-φορα πόστα από την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου καί την πρώτηκυβέρνηση του Πετέν.

ΖΟΥΟ ΛΕΟΝ (ϋουϊΐ3υχ ίβοη — 1870-1954): Γάλλος επαναστάτης συνδικα-λιστής μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε έγινε αοσιαλπα-τριώτης. Γραμματέας της Γ.Σ.Ε. (σταλινικά συνδικάτα) μέχρι το Δεύτε-ρο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ϊδρυσε τασυνδικάτα «Φόρς Ούβριέρ».

ΛΟΥΖΟΝ ΡΟΜΠΕΡ (ίουζοπ Ηοοβπ— 1882- ): Μηχανικός, επαναστάτηςσυνδικαλιστής. Άντιτάχτηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και αργό-τερα μπήκε στο Κ.Κ. Τυνησίας. Φυλακίστηκε δυο φορές καί τελικά ε-ξορίστηκε. Δημοσιογράφος της «όύμανιτέ». Από το Κ.Κ.Γ. διαγράφηκετο 1924. Ενώθηκε με τον Μονάτ καί την ομάδα της «Προλεταριακής Ε-πανάστασης». Πολέμησε στην Ισπανία το 1937. Φυλακίστηκε στη διάρ-κεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου.

ΜΟΝΑΤ ΠΙΕΡ (Μοπβΐΐβ Ρίβιτβ — 1881-1960): Γάλλος τυπογράφος. 'Επανα-οτάτης συνδικαλιστής. Ιδρυτής της «Εργατικής Ζωής» το 1909. Πάλε-ψε μαζί με τον Τρότσκι ενάντια στους σοσιαλπατριώτες στη διάρκειατου Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Προσχώρησε στο Κ.Κ.Γ. το 1923,μετά από αυστηρή αυτοκριτική. Διαγράφηκε το 1924, στη διάρκεια τηςσταλινικής «Μπολσεβικοποίησης». "Ιδρυσε την Συνδικαλιστική "Ενωσηκαί πάλεψε για το δικαίωμα της ανεξαρτησίας των συνδικάτων μέχριτο θάνατο του.

62, ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

ΜΟΝΜΟΥΣΟ ΓΚΑΣΤΟΝ (Μοηιηουδ8θ3υ 633ίοη — 1883-1960): Γάλλος οι-δηροδρομικός. Αρχικά ε'ίταν αναρχικός, αρνιόταν να γίνει μέλος τωνσυνδικάτων μέχρι το 1910. "Εδρασε στην επαναστατική μειοψηφία κατάτη διάρκεια του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Αργότερα ενώθηκε μετον Μονάτ, βασικά λόγω της αντίθεσης του με τίς μπολσεβίκικες θέ-σεις πάνω στα συνδικάτα. "Εγινε εκδότης της «Εργατικής Ζωής» καιαργότερα ένας σκληρός σταλινικός.

ΡΕΝΟΝΤΕΛ ΠΙΕΡ (ΗβπβυάθΙ ΡΙΘΓΓΘ — 1871-1935): Δημοσιογράφος της«Ούμανιτέ» πρίν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, βοηθός του Ζορές.Ηγέτης της δεξιάς στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.

ΡΟΣΜΕΡ ΑΛΦΡΕΝΤ (ΗοδηπβΓ ΑΙίΓβά — 1877-1964): Γάλλος τροτσκιστής.Γιος Κομμουνάρου. Διορθωτής κειμένων. Αρχικά ε'ίταν αναρχικός καικατόπιν συνδικαλιστής. Ενώθηκε με την τροτσκιστική ομάδα οτίς πρώ-τες μέρες του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Ιδρυτικό μέλος του Κ.Κ.Γ.,εκλέχτηκε στην Έχτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούςστο Δεύτερο Παγκόσμιο Συνέδριό της. Διαγράφηκε το 1924, στη διάρ-κεια της «Μπολσεβικοποίησης». Εργάστηκε με την «Προλεταριακή Ε-πανάσταση» κα'ι αργότερα με την «Αλήθεια». Ηγετικό μέλος της Διε-θνούς Άριστερής'Αντιπολίτευσης. Συγγραφέας σημαντικών βιβλίωνπάνω στην Ιστορία του εργατικού κινήματος.

Trotky_Μαρξισμός και Συνδικάτα

Documents

Transcript of Trotky_Μαρξισμός και Συνδικάτα