TÜRKİYE DANS SPORLARI FEDERASYONU (TDSF) … SALSA KURAL KİTABI 2014-2015... · 3.2.2.14...

T ÜR Kİ YE D A N S S PO RLA R I F EDE R A S YO N U (T DS F )

S A LS A KUR A L K İ T A B I

Eylül, 2014

TDSF SSD SALSA Kural Kitabı 2

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER .................................................................................................................................. 2

GENEL HÜKÜMLER ....................................................................................................................... 15

BÖLÜM -1 SALSA DANSINA GİRİŞ ...................................................................................................... 16

1.1 SALSA HAKKINDA ....................................................................................................................... 17

1.1.1 SALSA TARİHÇESİ VE KELİME ANLAMI ............................................................................................ 17

1.1.1.1 EL SON ............................................................................................................................... 17

1.1.1.2 BOOGALOO ......................................................................................................................... 18

1.1.2 CANLI MÜZİK VE SALSA .............................................................................................................. 21

1.2 TEMEL SALSA EĞİTİMİ .................................................................................................................. 22

1.2.1 GİRİŞ .................................................................................................................................... 22

1.2.2 FREE STYLE (SERBEST STİL) .......................................................................................................... 23

1.2.3 ERKEK VE BAYAN STİLİ ÇALIŞMALARI (MAN & LADIES STYLING) ............................................................ 23

1.2.3.1 ERKEK STİLİ (MAN STYLING) ..................................................................................................... 23

1.2.3.2 BAYAN STİLİ (LADİES STYLING) .................................................................................................. 24

1.2.4 DONUŞ (SPİN) ÇALIŞMALARI ....................................................................................................... 25

1.2.5 KOMBİNASYON ÇALIŞMALARI ...................................................................................................... 26

1.2.6 MÜZİKALİTE ÇALIŞMALARI .......................................................................................................... 27

1.2.7 SALSA MÜZİĞİNDE KULLANILAN MÜZİK ALETLERİ .............................................................................. 28

1.2.7.1 GELENEKSEL MÜZİK ALETLERİ .................................................................................................. 28

1.2.7.1.1 GUIRO ............................................................................................................................. 28

1.2.7.1.2 TRES ............................................................................................................................... 29

1.2.7.1.3 CLAVE ............................................................................................................................. 29

1.2.7.1.4 BONGO ........................................................................................................................... 30

1.2.7.1.5 DJEMBE ........................................................................................................................... 30

1.2.7.1.6 SHEKERE .......................................................................................................................... 31

1.2.7.1.7 SURDO DRUM ................................................................................................................... 31

1.2.7.1.8 MARACAS ........................................................................................................................ 31


1.2.7.1.9 TİMBALES ......................................................................................................................... 32

1.2.7.1.10 CAMPANA - COWBELL........................................................................................................ 32

1.2.7.1.11 AGOGO .......................................................................................................................... 33

1.2.7.1.12 PAN PİPE ........................................................................................................................ 34

1.2.7.1.13 CAJON ........................................................................................................................... 34

1.2.7.1.14 BATA DRUM .................................................................................................................... 34

1.2.7.1.15 CONGA .......................................................................................................................... 35

1.2.7.1.16 AFOXE ........................................................................................................................... 35

1.2.7.1.17 ATABAQUE .................................................................................................................... 35

1.2.7.1.18 CAXİXİ .......................................................................................................................... 36

1.2.7.1.19 CUICA............................................................................................................................ 36

1.2.7.1.20 KALİMBA ........................................................................................................................ 36

1.2.7.1.21 PANDEIRO ...................................................................................................................... 37

1.2.7.1.22 RECO RECO .................................................................................................................... 37

1.2.7.1.23 SNARE DRUM .................................................................................................................. 37

1.2.7.1.24 TIMBAL .......................................................................................................................... 38

1.2.7.2 ÇEVRESEL MÜZİK ALETLERİ ....................................................................................................... 38

1.2.7.2.1 PIYANO ........................................................................................................................... 38

1.2.7.2.2 BAS GİTAR ........................................................................................................................ 39

1.2.7.2.3 KLAVYE ............................................................................................................................ 39

1.2.7.2.4 CABASA ........................................................................................................................... 40

1.2.7.2.5 CHIMES ........................................................................................................................... 40

1.2.7.2.6 CYMBALS ......................................................................................................................... 40

1.2.7.2.7 GANZA ............................................................................................................................ 41

1.2.7.2.8 TRIANGLE ......................................................................................................................... 41

1.2.7.2.9 POSAUNE ......................................................................................................................... 41

1.3 SALSA STİLLERİ ........................................................................................................................... 42

1.3.1 ON 1 VE ON2 NEDIR? ................................................................................................................ 43


1.3.2 LA STİLİ SALSA ......................................................................................................................... 45

1.3.3 NY STİLİ SALSA ........................................................................................................................ 46

1.3.4 KÜBA STİLİ SALSA ..................................................................................................................... 47

1.3.5 MİAMI - PORTO RİKO VE KOLOMBİYA STİLİ SALSA ............................................................................. 47

1.3.6 RUEDA (CASINO DE RUEDA) ........................................................................................................ 48

1.4 GENEL MÜZİK BİLGİSİ VE SALSA ....................................................................................................... 50

1.4.1 SES ..................................................................................................................................... 50

1.4.2 SESİN DUYULMASI (İŞİTME) ........................................................................................................ 50

1.4.3 SESİN HIZI .............................................................................................................................. 50

1.4.4 SESİN TİTREŞİM ÖZELLİKLERİ ....................................................................................................... 50

1.4.5 RİTİM ................................................................................................................................... 51

1.4.6 BAR ...................................................................................................................................... 51

1.4.7 ÖLÇÜ .................................................................................................................................... 51

1.4.8 VURUŞ .................................................................................................................................. 51

1.4.9 MELODİ ................................................................................................................................. 52

1.4.10 ARMONİ .............................................................................................................................. 52

1.4.11 NOTA .................................................................................................................................. 52

1.4.12 SUS .................................................................................................................................... 52

1.4.13 SÜRE .................................................................................................................................. 52

1.4.14 TEMPO ................................................................................................................................ 52

1.4.15 KLAVE ' HERŞEYİN TEMELİ ' ....................................................................................................... 53

1.4.15.1 '2-3' KLAVE ...................................................................................................................... 54

1.4.15.2 '3-2' KLAVE ....................................................................................................................... 54

1.4.15.3 CASCARA RİTMİ .................................................................................................................. 54

BÖLÜM 2 SALSA TEKNİK BİLGİSİNE GİRİŞ ................................................................................................ 56

2.1 SALSA DANSI GENEL VÜCUT DURUŞU................................................................................................ 56

2.2 DÖNÜŞLER ................................................................................................................................ 57

2.2.1 ADIM DÖNÜŞ .......................................................................................................................... 60


2.2.2 SERBEST DÖNÜŞ ...................................................................................................................... 60

2.2.3 ÇAPRAZ DÖNÜŞ (CROSS TURN) .................................................................................................... 61

2.2.4 KANCA DÖNÜŞ (HOOK TURN) ...................................................................................................... 62

2.2.5 GEZİCİ DÖNÜŞ (TRAVEL TURN) ..................................................................................................... 63

2.2.6 SPİRAL DÖNÜŞ ........................................................................................................................ 65

2.2.7 KOMBİNASYON İÇİ DÖNÜŞLER ..................................................................................................... 65

2.2.8 MODERN VE JAZZ DANS TEMELLİ DÖNÜŞLER .................................................................................... 65

2.2.9 BALE TEMELLİ DÖNÜŞLER ........................................................................................................... 66

2.3 KESİK ENERJİ .............................................................................................................................. 66

2.4 SHINE NEDİR? ............................................................................................................................ 67

2.5 DÖNÜŞ HAZIRLIĞI (SPİN LEADING) ................................................................................................... 69

2.5.1 ÇOKLU DÖNÜŞ ........................................................................................................................ 69

2.5.2 TEKLİ DÖNÜŞ .......................................................................................................................... 70

2.6 KESME ..................................................................................................................................... 70

2.6.1 TAM KESME ............................................................................................................................ 71

2.6.2 YARIM KESME ......................................................................................................................... 71

2.7 TOUCH AND GO (DOKUN VE GİT) .................................................................................................... 71

2.8 ADIMLAR .................................................................................................................................. 72

2.8.1 AĞIRLIK AKTARIMI.................................................................................................................... 72

2.8.2 ADIM .................................................................................................................................... 72

2.9 TUTUŞ POZİSYONLARI .................................................................................................................. 73

2.9.1 GENEL TUTUŞ POZİSYONLARI ....................................................................................................... 73

2.9.1.1 AÇIK TUTUŞ ........................................................................................................................ 74

2.9.1.2 KAPALI TUTUŞ ...................................................................................................................... 74

2.9.2 EL TUTUŞ POZİSYONLARI ............................................................................................................ 75

2.9.2.1 KANCA SİSTEM TUTUŞU (HOOK SYSTEM) ..................................................................................... 75

2.9.2.1.1 KALIN KANCA .................................................................................................................... 76

2.9.2.1.2 İNCE KANCA ...................................................................................................................... 76


2.9.2.1.2.1 MONOMOVE İNCE KANCA .................................................................................................. 77

2.9.2.1.2.2 DİMOVE İNCE KANCA ........................................................................................................ 77

2.9.2.1.2.3 POLYMOVE İNCE KANCA .................................................................................................... 77

2.9.2.1.3 BİLEŞİK KANCA................................................................................................................... 78

2.9.2.2 ARTI KURALI (PLUS REGULATION) .............................................................................................. 78

2.10 SALSA FIGURLERİ VE SINIFLANDIRILMASI ......................................................................................... 78

2.10.1 BASIT ADIM VARYASYONLARI (BASIC, SIDE VE CUMBIA STEP) ............................................................. 79

2.10.1.1 BASIC STEP (TEMEL ADIM) ..................................................................................................... 81

2.10.1.2 SIDE STEP (YAN ADIM) .......................................................................................................... 81

2.10.1.3 CUMBIA STEP ..................................................................................................................... 81

2.10.2 CROSS BODY LEAD VE VARYASYONLARI (ÇAPRAZ VUCUT GEÇİŞİ) ......................................................... 82

2.10.2.1 CROSS BODY INSIDE TURN VARYASYONLARI .............................................................................. 84

2.10.2.2 CROSS BODY OUTSIDE TURN VE VARYASYONLARI ......................................................................... 84

2.10.2.3 SWING TURN VARYASYONLARI ................................................................................................ 85

2.10.2.3 - A '5 UP' SWING TURN ........................................................................................................ 85

2.10.2.3 - B '2 UP' SWING TURN ......................................................................................................... 85

2.10.3 OPEN BREAK VARYASYONLARI ................................................................................................... 87

2.10.3.1 ADIOS .............................................................................................................................. 88

2.10.4 KOPLEX KOL VARYASYONLARI .................................................................................................... 88

2.10.5 UNDER ARM TURN VE VARYASYONLARI ....................................................................................... 90

2.10.6 STOP ON X VE VARYASYONLARI .................................................................................................. 91

2.10.7 WALKAROUND COMBINATION VE VARYASYONLARI ......................................................................... 91

2.10.8 TRİCK VARYASYONLARI ............................................................................................................ 92

2.10.9 AKROBATİK VARYASYONLAR ..................................................................................................... 93

2.10.10 ARA RİTİM VARYASYONLARI .................................................................................................... 94

BÖLÜM 3. AFRİKA DANSLARI VE SALSA .................................................................................................. 95

3.1 AFRİKA DANSLARI GENEL BİLGİSİ ..................................................................................................... 95

3.1.1 GİRİŞ .................................................................................................................................... 95


3.1.2 ORISHA (TANRI) KAVRAMI .......................................................................................................... 96

3.1.3 AFRO-KUBA DANSI ................................................................................................................... 97

3.1.4 RUMBA ................................................................................................................................. 97

3.1.4.1 YAMBU .............................................................................................................................. 98

3.1.4.2 GUAGUANCO ....................................................................................................................... 98

3.1.4.3 COLUMBIA ........................................................................................................................ 100

3.1.5 DİĞER DANSLAR .................................................................................................................... 101

3.1.5.1 MANDIANI ........................................................................................................................ 101

3.1.5.2 MUCHONGOYO - JERUSAREMA ............................................................................................... 102

3.1.5.3 YAAKE - GEREVOL ............................................................................................................... 102

3.1.5.4 PALO- MAKUTA-YUKA VE DİĞERLERİ ........................................................................................ 103

3.2 AFRİKA DANSLARI TEKNIK BILGISI .................................................................................................. 104

3.2.1 GİRİŞ .................................................................................................................................. 104

3.2.2 TEMEL ORISHA (TANRI) ISIMLERİ ................................................................................................ 105

3.2.2.1 CANGO ............................................................................................................................. 107

3.2.2.2 OYA ................................................................................................................................. 108

3.2.2.3 OCHUN............................................................................................................................. 108

3.2.2.4 OBATALA .......................................................................................................................... 109

3.2.2.5 ELEGUA ............................................................................................................................ 111

3.2.2.6 OGUN .............................................................................................................................. 113

3.2.2.7 OCHOSI ............................................................................................................................ 114

3.2.2.8 YEMAYA ........................................................................................................................... 116

3.2.2.9 BABALU AYE ...................................................................................................................... 117

3.2.2.10 ORISHA OCO .................................................................................................................... 118

3.2.2.11 OSAIN ............................................................................................................................ 119

3.2.2.12 IBEYI .............................................................................................................................. 119

3.2.2.13 ORUNMILA (ORULA) .......................................................................................................... 119

3.2.2.14 OLOKUN ......................................................................................................................... 120


3.2.2.15 OCHUMARE ..................................................................................................................... 121

3.2.2.16 AGANJU (AGALLU) ............................................................................................................. 121

3.2.2.17 OBA (OBBA NANİ) ............................................................................................................. 122

3.2.2.18 ERINLE (INLE) ................................................................................................................... 123

3.2.2.19 NANA BRUKU ................................................................................................................... 124

3.2.2.20 YEWA............................................................................................................................. 124

3.2.2.21 EGUN ............................................................................................................................. 124

3.2.2.22 ERKEK TANRILAR ............................................................................................................... 124

3.2.2.23 BAYAN TANRILAR .............................................................................................................. 125

3.2.3 TEMEL ORISHA FIGURLERI......................................................................................................... 125

3.2.3.1 CANGO ............................................................................................................................. 125

3.2.3.2 OBATALA .......................................................................................................................... 126

3.2.2.3 YEMAYA ........................................................................................................................... 126

3.2.2.4 ARARA ............................................................................................................................. 126

3.2.2.5 CACHAN ........................................................................................................................... 126

3.2.2.6 CACHANGO ....................................................................................................................... 126

3.2.2.7 PALO ............................................................................................................................... 126

3.2.2.8 SALAZALO (SAINT LAZARRO) .................................................................................................. 127

3.2.2.9 COLUMBIA ........................................................................................................................ 127

3.2.4 TEMEL GUAGUANCO FIGURLERI ................................................................................................. 127

3.2.4.1 DOS MANOS ...................................................................................................................... 128

3.2.4.2 A MANOS OPUESTAS ........................................................................................................... 128

3.2.4.3 SACUDETE ......................................................................................................................... 129

3.2.4.4 CHE'KERE .......................................................................................................................... 129

3.2.4.5 DESPOJATE ........................................................................................................................ 129

3.2.4.6 DESPENATE ....................................................................................................................... 130

3.2.4.7 PEJNADA .......................................................................................................................... 130

3.2.4.8 RECOJE Y SUELTA ................................................................................................................ 130


3.2.4.9 CADENCIA DE UN LADO ........................................................................................................ 130

3.2.4.10 TUMBAO ........................................................................................................................ 131

3.2.4.11 GUARACHA ...................................................................................................................... 131

3.2.4.12 PUNTA TACO 'N ................................................................................................................ 131

3.2.5 TEMEL VACUNAO TİPLERİ ......................................................................................................... 131

3.2.5.1 PİERNA ............................................................................................................................. 132

3.2.5.2 ALARDE ............................................................................................................................ 132

3.2.5.3 LATİGAZO ......................................................................................................................... 133

3.2.5.4 TACO ............................................................................................................................... 133

3.2.5.5 CAIDA .............................................................................................................................. 134

3.2.5.6 CLASSICO .......................................................................................................................... 134

3.2.5.7 MATALA ........................................................................................................................... 134

3.2.5.8 SORPRESA ......................................................................................................................... 134

3.2.5.9 NUEVO ............................................................................................................................. 135

4 GENEL KOREOGRAFİ BİLGİSİ ............................................................................................................ 136

4.1.1 KOREOGRAFİ ........................................................................................................................ 137

4.1.1.1 GENEL KOREOGRAFİ TANIMI ................................................................................................... 137

4.1.1.2 ÖZEL KOREOGRAFİ TANIMI .................................................................................................... 137

4.1.2 DANS KOREOGRAFİSİ VE ÖZELLİKLERİ .......................................................................................... 138

4.1.3 DANS KOREOGRAFİSİ TÜRLERİ ................................................................................................... 140

4.1.3.1 BIREYSEL KOREOGRAFI (SINGLE CHOREOGRAPHY) ........................................................................ 140

4.1.3.2 ÇİFT KOREOGRAFİSİ (COUPLE CHOREOGRAPHY) ........................................................................... 141

4.1.3.2.1 COUPLE YARIŞMA KOREOGRAFİSİ ......................................................................................... 142

4.1.3.2.2 COUPLE SAHNE - ŞOV KOREOGRAFİSİ .................................................................................... 143

4.1.3.2.3 COUPLE EĞİTİM KOREOGRAFİSİ ............................................................................................ 143

4.1.3.3 GRUP KOREOGRAFİSİ ........................................................................................................... 145

4.1.3.3.1 GRUP YARIŞMA KOREOGRAFİSİ ............................................................................................ 145

4.1.3.3.2 GRUP SAHNE ŞOV KOREOGRAFISI ......................................................................................... 146


4.1.3.4 BİRLEŞİK KOREOGRAFİ (COMBINED CHOREOGRAPHY) ................................................................... 146

4.2 SALSA KOROEGRAFİSİNE GİRİŞ ...................................................................................................... 147

4.2.1 KOREOGRAFİYE BAŞLARKEN ...................................................................................................... 147

4.2.2 KOREOGRAFİ HAZIRLAMA SÜRECİ VE KISIMLARI ............................................................................. 148

4.2.2.1 HİKAYE BELİRLEME .............................................................................................................. 149

4.2.2.2 MADDİ KAYNAK SAĞLANMASI ................................................................................................ 149

4.2.2.3 MÜZİK SEÇİMİ .................................................................................................................... 150

4.2.2.4 KOSTÜM TASARIMI .............................................................................................................. 151

4.2.2.5 DEKOR TASARIMI ................................................................................................................ 152

4.2.2.6 DANSÇILARIN SEÇİMİ............................................................................................................ 152

4.2.2.7 FİGÜRLERİN SEÇİMİ .............................................................................................................. 153

4.2.2.8 FİNAL POZU ....................................................................................................................... 154

4.2.2.9 KAĞIT ÜZERİNE AKTARIM ...................................................................................................... 154

4.2.2.10 ZAMAN ÇİZELGESİ OLUŞTURMA ............................................................................................. 154

4.2.2.11 YARDIMCI KOREOGRAFLAR .................................................................................................. 156

4.2.2.12 KOREOGRAFİ TOPLANTILARI ................................................................................................. 157

4.2.2.13 ÖN PROVALAR .................................................................................................................. 157

4.2.2.14 ANA PROVALAR ................................................................................................................ 158

4.2.2.15 ÖN SUNUM ..................................................................................................................... 158

4.2.2.16 GALA GECESİ ................................................................................................................... 159

Bölüm -5 SALSA MÜSABAKA KURALLARI

AMAÇ ........................................................................................................................................ 162

KAPSAM ..................................................................................................................................... 162

VERSİYON KONTROLU...................................................................................................................... 162

TANIMLAR.................................................................................................................................... 162

SALSA ......................................................................................................................................... 162

SPORCU ....................................................................................................................................... 162

YARIŞMACI ................................................................................................................................... 162


YARIŞMACI ÇİFT ............................................................................................................................. 162

KARMA UYRUKLU ÇİFT ..................................................................................................................... 162

ETAP .......................................................................................................................................... 163

HEAT .......................................................................................................................................... 163

TUR ............................................................................................................................................ 163

KLASMAN .................................................................................................................................... 163

ANTRENÖR ................................................................................................................................... 163

RESMİ YETKİLİLER ........................................................................................................................... 163

LİSANS ........................................................................................................................................ 163

SEZON ......................................................................................................................................... 163

SEZON BAŞLANGICI ........................................................................................................................ 163

WDSF .......................................................................................................................................... 163

TDSF ........................................................................................................................................... 163

TEKNİK KURUL .............................................................................................................................. 163

TRİCK .......................................................................................................................................... 163

LİFT ............................................................................................................................................ 163

LOW LİFT ..................................................................................................................................... 164

HIGH LIFT ..................................................................................................................................... 164

DRIP AND DROP ............................................................................................................................ 164

AKROBATİK FİGÜR ......................................................................................................................... 164

DÜZLEM ...................................................................................................................................... 164

EKSEN ........................................................................................................................................ 164

DURAKLAMA VE DONMALAR ............................................................................................................ 164

HAREKETSİZ DURUM ...................................................................................................................... 164

RUTİN ........................................................................................................................................ 165

KOREOGRAFİ ................................................................................................................................ 165

HİT ............................................................................................................................................. 165

DİSKALİFİYE .................................................................................................................................. 165


ON1 ........................................................................................................................................... 165

ON2 ........................................................................................................................................... 165

VURUŞ ........................................................................................................................................ 165

TEMPO ...................................................................................................................................... 165

BAR ............................................................................................................................................ 165

SENKOP ...................................................................................................................................... 165

DENGE ........................................................................................................................................ 165

OPEN BREAK ADIMI ........................................................................................................................ 165

FREE STYLE 'SERBEST STİL ' ................................................................................................................ 166

YARIŞMA TÜRLERİ YAŞ GRUPLARI VE KLSMAN YAPISI ............................................................................... 167

MADDE 1 : YARIŞMA TÜRLERİ VE GENEL HUSUSLARI ................................................................................ 167

MADDE 2 : YAŞ GRUPLARI VE ESASLARI ............................................................................................... 170

MADDE 3 : KLASMAN YAPISI ............................................................................................................. 171

MADDE 3- 1 KLASMAN BELİRLEME ..................................................................................................... 171

MADDE 3-2 KLASMAN ATLAMA ........................................................................................................ 173

KULÜPLERARASI SALSA LİGİ KLASMAN KURALLARI .................................................................................. 174

AKROBASİ VE LİFT SINIRLAMALARI ..................................................................................................... 174

ON1 VE ON2 YARIŞMA BİLGİSİ .......................................................................................................... 174

KLASMAN YARIŞMALARINDA KOREOGRAFİ YASAĞI ................................................................................. 175

HİTLERDE KULLANILAN BAŞLANGIÇ POZLARI .......................................................................................... 175

HİTLERDE ÇALINACAK MÜZİKLER ........................................................................................................ 175

FİNALE KALACAK SPORCU SAYISI ......................................................................................................... 175

C KLASMAN KURALLARI .................................................................................................................... 175

B KLASMAN KURALLARI ................................................................................................................... 177

A KLASMAN KURALLARI ................................................................................................................... 178

OPEN (AÇIK ) YARIŞMA KURALLARI ..................................................................................................... 179

PUANLAMA SİSTEMİ ....................................................................................................................... 182

KLASMAN SİSTEMİNDE PUANLAMA ..................................................................................................... 182


OPEN YARIŞMALARDA PUANLAMA ..................................................................................................... 182

SPORCU SIRALAMA LİSTESİ ............................................................................................................... 187

YARIŞMA DÜZENİ ........................................................................................................................... 187

YARIŞMA İŞLEYİŞİ .......................................................................................................................... 187

YARIŞMALARA KATILACAK SPORCULARDA ARANILAN ŞARTLAR ................................................................... 188

DEĞERLENDIRME VE SIRALAMA .......................................................................................................... 188

SALSA PUANTAJ SİSTEMİ .................................................................................................................. 189

ARTİSTİK HAKEM DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ ..................................................................................... 189

UYGULAMA HAKEMİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ ................................................................................. 190

SALSA MÜSABAKASI KIYAFET KURALLARI .............................................................................................. 192

YARIŞMADAN AYRILMA VE HİT KAÇIRMA ............................................................................................. 199

YARIŞMA YÖNETİMİ ........................................................................................................................ 199

TÖRENLER ................................................................................................................................... 199

ISINMA TURLARI VE TOPLU DANSLAR .................................................................................................. 199

İTİRAZLAR .................................................................................................................................... 200

CEZALAR ..................................................................................................................................... 200

DİSKALİFİYE ETME DURUMLARI .......................................................................................................... 200

KAYITLAR .................................................................................................................................... 201

REKLAM VE YARIŞMA NUMARALARI ................................................................................................... 201

MALİ KONULAR ............................................................................................................................. 202

PROGRAM VE EKLENECEK KONULAR ................................................................................................... 202

YÜRÜRLÜK ................................................................................................................................... 202

YÜRÜTME .................................................................................................................................... 202

EK-1 SPORTİF SOSYAL LATİN DANSLAR SALSA ŞOV KATEGORİSİ YARIŞMA KURALLARI ........................................ 203

EK - 2 ŞOV DANS ÖNKAYIT FORMU ................................................................................................... 206

EK-3 YARIŞMA DÜZENLEYECEKLER İÇİN TEKNİK TALİMATNAME .................................................................. 207

EK - 4 ARTİSTİK HAKEM DEĞERLENDİRME FORMU ................................................................................... 210


EK-5 UYGULAMA HAKEMİ DEĞERLENDİRME FORMU ............................................................................... 239

TDSF SSD SALSA KURAL KİTABI – Eylül, 2014

15

Genel Hükümler;

Bu kural kitabı TDSF Sportif Sosyal Latin Danslar SALSA Branşına ait düzenlenecek

müsabakalarda uygulanacak kuralları kapsamaktadır.

Bu kural kitabı sezon sonlarında, branşın gereksinimlerine daha açık yanıt vermek ve branş içi

gelişmelere uyum sağlamak adına TDSF Sportif Sosyal Latin Danslar TEKNİK KURUL tarafından

güncellenir.

Bu kural kitabında yer alan hususlar sezon içerisinde ‘değiştirilemez’. Kural kitabındaki

güncellemeler sezon başlarında yapılır.

Bu kural kitabında değişiklik yapma hakkı teknik kurul kararı ve yönetim kurulu onayı ile

mümkündür.

Bu kural kitabında yer almayan hususlar hakkında karar verme yetkisi Türkiye Dans Sporları

Federasyonu ‘na aittir.

Bu kural kitabında yazılı hususların müsabakalara katılan kulüpler ve antrenörleri tarafından

eksiksiz bilinmesi gerekmektedir.

Bu kural kitabında yer alan Bölüm 1-2-3-4 ; Salsa dansını doğru ve bilinçli icra etmek için

gerekli olan temel bilgileri kapsamaktadır. Bu bilgilerin TDSF tarafından gerçekleştirilen antrenör

kurslarında müfredat olarakda kullanılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda bölüm-1-2-3-4 salsa eğitim

müfredatı ve genel terminoloji - kavramları kapsamakta, Bölüm-5 ise salsa dansının müsabaka

işleyişine açıklık getirmektedir.


16

BÖLÜM - 1

SALSA DANSINA GİRİŞ


17

1. SALSA DANSINA GİRİŞ

1.1 Salsa Hakkında

Bu kısımda salsa dansı adına bilinmesi gereken temel kavramlar ele alınmıştır. Bu temel

kavramlar Salsa sporuna emek veren Salsa sporcuları , hakemleri, antrenörleri tarafından mutlaka

bilinmesi gereken kavramlar olup, sırası ile kural kitabımızda anlatılacaktır.

1.1.1 Salsa Tarihçesi – Kelime Anlamı

Genel kabul gören ve kural kitabımızda kullanılacak ifadesiyle salsa, Küba-Karayipler

bölgesinden ortaya çıktığı varsayılan bir müzik ve dans çeşididir. Salsa kültürünü sadece dans türü

olarak algılamak yanlış bir yaklaşımdır. Kökeninde başka müzikler olmasına karşın günümüzde,

popüler kültürün etkisinde kalarak salsa olarak anılan birde müzik türü ortaya çıkmıştır. İlk ortaya

çıktığı dönemlerde daha çok bölgenin yerel halkı tarafından orta ve alt sınıf sosyal statüye sahip kişiler

tarafından icra edilmesine karşın 70

lerin sonu 80 lerin başında

popülaritesini hızla arttırmaya başlamış

ve günümüzdeki gelişim ivmesine

kavuşmuştur. Bu durumun

oluşmasında sayısız etmen rol

oynamıştır. Popüler kültüre ait müzik

aletlerinin kullanılmaya başlanması,

büyük orkestraların tüm dünyada ki

hatırı sayılır çalışmaları, farklı müzik ve

dans türlerine olan açlıkla birlikte

iletişim ağlarının gelişmesi, bu müzik ve dans türünün yaygınlaşması için gerekli altyapıyı başarılı bir

şekilde oluşturmuşlardır.

Salsa kelimesi İspanyolca da „Sos‟ anlamına gelmekte ve günümüzde birçoğunuz da salsa

isminin karışık acı İspanyol sosundan geldiğini düşünmekteyiz. Aslında hikaye tamamen farklıdır. Bir

konser sırasında gelişi güzel söylenmiş birkaç süslü cümle sonucunda işbilir yapımcıların ortaya

çıkardıkları bir terimden başka bir şey değildir.

Salsa dansının kökeni konusunda değişik görüşler vardır. Çoğunluk Salsa nın öncelikle

Küba'nın Son müziğinden ortaya çıktığını öne sürse de, bazıları kökeninin 50'lerin New York'unda

görülen müzik biçimlerinin karışımından oluştuğunu öne sürerler. Ancak son müziğinin popüler

kültürden etkilenerek zaman içinde farklı coğrafyalarda farklı bir müzik türüne dönüşmüş olduğu

gerçeği de unutulmamalıdır. Bu konuda yazılı kaynakların yetersizliği de düşünülerek kural kitabımızda

salsa dansının kökeninin „SON‟ müziği ve kültürü olduğu kabul edilmektedir.

Peki „Son‟ müziği nedir?

1.1.1.1 El Son

Son, Havana bölgesine Küba‟dan daha iyi şartlarda yaşam sürmek için büyük şehirlere göçen

insanlar tarafından, 1920'lerin ortalarında getirilmiştir. Para kazanmak için sokaklarda gitarları,

davulları ve diğer birçok yöresel müzik aletleri ile Havana'ya renk ve neşe katarak bambaşka bir hava

http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCba

http://tr.wikipedia.org/wiki/Son

http://tr.wikipedia.org/wiki/New_York


18

oluşturan bu insanlar zamanla Havana partilerinin ve gecelerinin aranılan performansçıları haline

gelmişlerdir. Doğaçlama çaldıkları muhteşem ezgilerle insanları dans ettirmişlerdir ki bu müziğe „SON-

MONTUNDO‟ denmektedir. Bu müzikler, günümüz salsa müziklerinin atası olarak sayılmaktadırlar.

Birçok ritim ve geçiş tarzı günümüz salsa şarkılarında da rastladığımız birçok şekli anımsatmaktadır.

Bu türün ilk uygulayıcıları kaynaklarda;

Ignacio Piñero

María Teresa Vera

Miguel Matamoros olarak geçmektedir.

Adı geçen kişiler; İspanyol koloni kültüründen kısmen kendi kültürlerine adapte etmeye

başladıkları farklı türde gitarlar ve geleneksel Küba çalgılarının en önemlileri olan guiro, maracas ve

clave ile bu müziği (El Son) yıllar sonraya taşıyacak birikimi güçlü bir şekilde oluşturmuşlardır. Kısa

zamanda Havana insanları, o zamana kadar yaptığı Waltz, Danza, Contradanza ve Danzón gibi

dansların yanında "El SON"(Son) da yapmaya başlamışlardır. Kulaklarına yeni gelen bu müzik türü

kısa zamanda oldukça popüler olmayı başararak geniş kitleler tarafından hızla benimsenmiştir.

Altyapısında yer alan müzik aletlerinin verdiği yumuşak ve bir o kadar da kıpır kıpır ritimler, bir taraftan

hızla insanların kanını kaynatmayı başarırken diğer taraftan da birçok yöresel müzisyeninde „Son‟

müziğini icra etmesine neden olmuştur. Kartopu gibi yuvarlandıkça büyüyen bu oluşum, hızla yeni

müzisyenler ve gruplar yetiştirirken aynı zamanda dans eden yepyeni kitlesini de yaratmaya

başlamıştır.

Zamanla yeni gruplar, yeni müzik anlayışları ve yeni müzik aletleri ile son müziğini

geliştirmişlerdir. Piyano, perküsyon aranjmanları ve üflemeli çalgılar gibi birçok farklı faktör zamanla

SON müziğinin yeni bir şekle kavuşmasında büyük rol oynamıştır. Birçok kaynakta belirtildiği gibi

Küba'nın ekonomik durumu kötüleştikçe müzisyenler para kazanmak için Amerika Birleşik Devletleri ve

Meksika'ya göç ederek yaptıkları müzikle zor da olsa geçimlerini sağlamaya başlamışlardır. Zaman

geçtikçe yurtlarından uzakta olan bu müzisyenler kendi imkanları ile tanınmak için girişimlerde

bulunmuşlar, ücretsiz konserler vermiş, demo kayıtlar yapmaya çalışmışlardır. Birkaç önemli gurup

dışında tanınmak için yapılan bu girişimler çoğu zaman sonlandırılamamıştır. Elbette müzisyenler ise

asla vazgeçmemiş yeni arayışlarla gelişim sürecini sürekli dinamik tutmuşlardır.

1.1.1.2 Boogaloo

60'lı yıllara gelindiğinde Amerika'da yaşayan latin müzisyenler tarafından halkın son ritimlerine

kulağının alıştığı anlaşılmaya başlanmıştır. Bu durum sonucunda farklı arayışlar içine giren

müzisyenler son ritimleri üzerine başka müzik türlerinin ezgilerini adapte etme fikri üzerinde

çalışmışlardır. Bu çalışmanın sonucunda klasik son müziğine Rock'n Roll, Merengue, Bossanova,

Cumbia, Cha Cha Cha, Mambo, ve Boogie-Woogie gibi popüler müzik türlerini katmışlardır.

Geleneksel latin ritimlerini bozmadan ortaya çıkarttıkları bu türe heyecan verici, popüler ve bir o kadar

da ilgi uyandıran bir isim bulmuşlardır;

‘BOOGALOO’

O dönemde herkes tarafından kabul gören bu isim, hem birçok gelişim süreci için bir başlangıç, hem

de popüler kültürün ilgisini çekmek için önemli bir araçtı. Yeni sunum ismi ile birçok farklı müzik türüne

ait ezgileri barındıran boogaloo, dönemin dans eden insanları tarafından yavaş ancak belirgin şekilde

farklı figürler ile yorumlanmaya başlamıştır. Birçok farklı müzik aletinin dansçılar üzerindeki oldukça

farklı etkileri, bu dönemde „Boogaloo‟ nun içeriğinin her anlamda hızla dolmasına neden olmuştur.


19

Takip eden zamanda „Boogaloo‟ hızla yayılmış ve yeniliklere açık Amerikan halkı

tarafından büyük beğeni toplamıştır. Bu sayede dinleyici kitlesinde büyük artışlar meydana gelmiş ve

konserlerde on binler bu müzikle dans etmek için toplanabilmiştir.

Sokaklarda başlayan serüven barlara, barlardan orta seviye eğlence

mekanlarına, daha sonra lüks gece kulüplerine, takip eden süreçte

büyük stadyum konserlerine kadar devam etmiştir. Yine benzer bir

durum latin müziğin efsanesi Tito Puente nin, New York's Madison

Square Garden'daki Fania All Stars konserinde yaşanmıştır. Ancak bu

konser salsa tarihi için bir dönüm noktası olmuştur. Üstat konseri

sırasında muhteşem bir performans sergilemekteyken kafasını

kaldırarak dans eden kalabalığa bakmış ve görmüştür ki herkes

kendinden geçmiş bir şekilde dans etmektedir. Kendisi de bu

muhteşem kalabalığa dönerek tarihi cümlesini mikrofondan bağırmıştır.

"Esto es una gran SALSA!". (Salsa gibi olmak!)

Tito Puente' nin Fania All Stars konserinde söylediği bu

sözler kısa zamanda, bu müziğe kısa, etkileyici ve tanımlayıcı bir

isim arayan plak şirketlerinin yöneticileri tarafından kullanılmış ve bu

sayede SALSA etiketi günümüze kadar yaşamıştır. O güne kadar

insanlar tarafından Son Boogaloo olarak adlandırılan dans türü bu

konseri takip eden yıllarda Salsa olarak anılmıştır. İstemeden kendi

kültürüne ait bir müzik türünün isminin değişmesinde önemli rol

oynayan Tito Puente, bu müziğe zaman içinde Salsa denmesine en

çok kızan kişi olarak anılmıştır.

Birçok popüler müzikte benzer şekillerde ortaya çıktığı gibi, salsa müziği de Afrika kültürünün,

yeni dünyanın kozmopolit kültürüyle buluşması sonucunda ortaya çıkmıştır. Günümüzde salsa olarak

bildiğimiz dansın ilk taslaklarının 1930'lar ile 1940'lar arasında Küba'da ortaya çıkmıştır.

Salsa adının hakkını veren bir mix (karışım) danstır. Dinamikliğini asla yitirmemesinin yanı

sıra tüm kültürlerden, o kültürlerde ki müzik aletlerinden, o kültürlerde bu dansı yapan insanların

fiziksel özelliklerinden etkilenen ve sürekli gelişen salsa günümüzde de bu dinamikliğini korumuş;

modern dans, bale, afro – küba, rumba ,şov dans ve hatta tiyatro dan etkilenmiş ve gelişmiştir.

Salsa sadece Küba‟nın dansı değildir. Daha sonra "Danzon" adını alan ve Haiti'den kaçan

Fransızlar tarafından adaya getirilen, İngiliz/Fransız country müziği, Rumba ve Afrika kökenli birçok

dansla (Guaguanco, Colombia, Yambu) karıştırılmaya başlanmıştır. Sonuç olarak bugün bilinen salsa

ile neredeyse aynı özelliklere sahip olan, Küba'nın simgesel müziği ve dansı "Son" bu türler ile

harmanlanmıştır. Oluşan bu farklı varyasyonlar farklı bölgelerde zaman içinde yorumlanmaya

başlanmıştır. (Porto Rico, Dominik Cumhuriyeti vs) Bu ülkelerdeki orkestralar müziklerini para

kazanma amacıyla Mexico City ve New York'a taşıdılar. Ve bu iki şehirde yatırım olanaklarının ve

tanıtım imkanlarının zenginliği sebebiyle salsa ticari görünümünü kazanmış oldu. Bu şehirlerde

sahneye çıkan orkestralar dönemde var olan önemli bir boşluğu doldurarak büyük beğeni

toplamışlardır. Gecelik büyük ücretlere kulüplerde sahneye çıkan orkestralar kazandıkları paranın

hakkını sonuna kadar vermiş, günümüzde dahi zevkle dinlenen binlerce salsa şarkısına imzalarını

atmışlardır. "Salsa" terimi yukarıda bahsedildiği gibi New York'ta doğmuştur. Ancak salsa dansı ve

müziği için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Salsa değişik ülkelerin değişik müziklerine verilen

ortak bir lakap olarak popülaritesini kazanmıştır. (Rumba, Mambo, Guaracha, Cha cha cha, Son,

Charanga, Cumbia, Merengue, Plena, Danzon, Guaguanco, Festejo, bomba, cubop, Guajiro). Bu

müzik türlerinden bazıları (cha cha, mambo, rumba) kendi karakteristik özelliklerini hızla kazanırken

zaman içinde diğer müzik türleri de uygun şekillerde harmanlanarak salsa müziğini oluşturmuşlardır.

Daha kısa ve net bir anlatımla söylemek gerekirse;genel kabul gören tanımı ile Salsa;


20

Guaguanc

o

Guajiro

Cubop

Bomba

Fastejo

Mambo Son

Cumbia

Plena

Danzon

Merengue

Guaracha

Cha Cha

Salsa

Küba ‘Son’ müziğinin kozmopolit kültürün etkisiyle, birçok farklı müzik tarzından

etkilenmiş başarılı bir varyasyonudur

şeklinde açıklanabilir. Salsa müziğinin günümüz şeklini oluşturana kadar etkilendiği ve belirli zaman

aralıklarında harmanlandığı müzik türleri aşağıda gösterilmektedir.

Günümüzde ise salsa dansını sanatın bir kolu olarak görmek yanlış bir yaklaşım

olmamaktadır. 90 lı yılların sonlarına doğru salsa dansı, oturmuş müzik altyapısı sayesinde birçok

farklı danstan etkilenmeye başlamıştır. Bu danslara ait figürler ve süslü görsel öğeler hızla salsa

dansını şekillendirmeye ve geliştirmeye başlamıştır. Amerika‟da düzenlenmeye başlayan yarışmalarla

rekabet ortamı oluşmaya başlamış, bu sayede gelişme bir kat daha hızlanmıştır. 90 larda


21

SALSA

Modern

Dans

Jazz

Dans

Bale Pachanga Afro -

Küba

Rumba Flamenko

düzenlenmeye başlanan ve ülkemizde de o dönemde yakından takip edilen MAYAN SALSA

COMPETITION bu yarışmaların önde gelenlerindendir. Dansın yanında oldukça yüksek teatral altyapı

içeren koreografilerin sergilendiği Mayan Salsa yarışması diğer takipçileri arasından sıyrılarak lider

konumunu her zaman korumuştur. Bu sayede her sene tüm dünyadan katılımcılar, Mayan gece

kulübünün bu görkemli organizasyonunda boy göstermek için Amerika‟ya gitmişlerdir. Ülkemizden bu

yarışmaya 2005 yılında katılım sağlayan ilk Türk çift olan Aytunç BENTÜRK – Duygu URAL, Mayan

International kategorisinde birincilik kazanarak yurda dönmüşler, bu başarıları ile yurt dışında

tanınmaya başlayan Türk Salsa Dansçılarının önlerindeki kapıları ardına kadar açmışlardır.

Bu denli görsel yönü halen gelişen salsa dansının etkilendiği diğer dans türleri aşağıda

gösterilmektedir.

1.1.2 Canlı Müzik ve Salsa

Yıllar boyunca dinlediğiniz ve

kulağınızın oldukça alışık olduğu salsa

şarkılarını bir düşünün. O şarkılardan

herhangi birini hiç dinlemediğinizi hayal edin

ve ilk dinlediğinizde sizde uyandırdığı beğeni

ve heyecanla birlikte dans etme isteğini

hatırlayın…

İşte canlı müzik ve „Salsa‟ nın tanımı!

Uzun zamandır yurt dışında sanatlarını icra

eden ve oldukça popüler birçok Latin

orkestrası, son yıllarda organizatörlerin

girişimleri ile ülkemizde de konserler

vermeye başlamışlardır. Binlerce kişinin akın ettiği bu organizasyonlarda salsa severler ile buluşan

orkestralar, performansları ile herkesi kendilerine hayran bırakmaktadırlar. Moliendo Cafe, El Nazareo,


22

Arecibo ve diğerleri… Her konserde yeniden hayat bulan on binlerce salsa eserlerinden sadece

birkaçı.

Bazı önemli Latin orkestraları;

The New Swing

Sextet

El Gran Combo

Fania All Stars

1.2 Temel Salsa Eğitimi

1.2.1 Giriş

„Salsa‟ nın bu kadar popüler olmasında ki belki de en önemli unsur katılımcıların ilk dersten

itibaren dans etmeye başlamalarıdır. Başlangıç düzey salsa eğitimi 5 ile 12 ay arasında değişmektedir.

Orta düzey salsa eğitimi 1 ile 3 yıl gerektiren bir süreçtir. Kişideki yetenek düzeyi, algı açıklığı

vücut koordinasyon düzeyi gibi etmenlere bağlı olarak bu sürede uzamalar ve kısalmalar her zaman

için söz konusudur. „Salsa‟ nın hangi stili olursa olsun erkek ve bayan iki önemli temel unsur üzerinde

çalışmalarına devam etmelidir.

Erkek :

Kontrol etmek, yön vermek, dansın akışkanlığını sağlamak;

Stabil dönüşlere sahip olmak

Bayan :

Verilen komutları anlayabilmek ( erkeği takip edebilmek )

Stabil dönüşlere sahip olmak

Görüldüğü üzere dansın her türünde olduğu gibi salsa dansında da erkek kontrol eder ve bayanı

yönlendirir, bayan ise kendisine verilen komutları doğru şekilde algılayarak erkeğin beklediği tepkileri

vücudu ile verir. Elbette „Salsa‟ nın vazgeçilmez unsuru olarak karşımıza çıkan dönüş ve doğru dönüş

tekniği hem bayanın hem de erkeğin sahip olması gereken en önemli özellik olarak

belirginleşmektedir.

1.2.2 Free Style (Serbest Stil)


23

Sosyal Latin Danslarının Sportif Latin Dansları‟na göre en temel ayıracı, eğitim aşamasında

free style(serbest stil) gibi zor bir bölümünün olmasıdır. Günümüzde yurt içi ve yurt dışı yapılan

neredeyse tüm salsa yarışmalarında final aşamasına kadar free style (serbest stil) dans uygulaması

kullanılmaktadır. Eğer başarılı, dengeli, dağınık görünmeyen, estetik unsurları olan bir free style seri

geçirildiyse, sporcu finale kalır ve antrenörü tarafından kendisi için hazırlanmış özel koreografisinde

dans eder. Serbest stilin önemi sadece yarışmalarla sınırlı kalmamaktadır. Sosyal danslar

sıralamasında ilk sırada yer alan salsa, free style yorumlamalar ile Latin gecelerinde hayat

bulmaktadır. Bir „Salsa‟ dansçısının dans kalitesinin en önemli göstergelerinden biride serbest stil

dansındaki çeşitliliktir. Başarılı bir serbest stil salsa dansı sunabilmek için dansçının bazı temel

özelliklerin gelişmiş olması gerekmektedir. Bunlar;

Müzikalite bilgisi

Temel duruş ve dans bilgisi

İyi bir denge ve dönüş bilgisi

İyi düzeyde vücut farkındalığı

Geniş kombinasyon ve „Shine‟ bilgisi

Tüm bu özellikler ilerleyen konularda detaylı olarak anlatılacaktır.

Diğer yandan salsa dansında erkek ve bayan stili olarak adlandırılan çalışmalar yapılmaktadır.

Birbirinden her yönden son derece farklı olan bu çalışmalar, salsa eğitiminin vazgeçilmez unsuru

olmakta, aynı zamanda da katılımcılara dans etme hazzını üst seviyede yaşatmaktadır.

Görülüyor ki temel salsa eğitiminde aşağıdaki ana unsurlar üzerinde hassasiyetle durulmalıdır.

erkek ve bayan stili çalışmaları

dönüş çalışmaları

kombinasyon çalışmaları

müzikalite çalışmaları

Aşagıda bu 4 temel unsura yüzeysel bir şekilde değinilmiştir.

1.2.3 Erkek ve Bayan Stili Çalışmaları (Ladies – Man Styling)

1.2.3.1 Erkek Stili (Man Styling)

İster erkek olsun ister bayan, güzel ve „gürültüsüz‟ (dağınık olmayan farkındalıklı bir sunum) bir

performans ortaya koyabilmeleri için müzikalitelerini geliştirmek zorundadırlar. Müziği duymayan bir

dansçı olamayacağı gibi müzikalitesi olmayan, diğer bir değişle çalan farklı salsa parçalarını

yorumlayamayan bir salsa dansçısı da düşünülemez. O halde erkek stili ile kastedilen nedir?


24

Her gerçek salsa parçası kendi içinde bir ruha, farklı geçişlere, yükselip alçalmalara, kimi

zaman Afro – Küba , Palo gibi güçlü kısımlara, kimi zamanda

dansçıya sadece dönüş hissettiren dinamik kısımlara sahiptir. Her

salsa dansçısı müziği doğal olarak farklı hisseder. Gerek

koreografilerde sunulan şekli, gerekse serbest dans esnasındaki

şekli olsun, çoğu durumda müziğin yorumlanması kavramı ucu

oldukça açık bir kavramdır. Sadece birçok koreograf ve dansçı

tarafından kabul gören bazı yaklaşımlardan söz edilebilir. Yinede

hiçbir salsa dansçısı free style yaparken(serbest stilde dans

ederken) müziğin aynı yerinde aynı şeyi yapamaz. Aynı hareketi

denemiş bile olsalar aynı hareket gibi asla gözükmeyecektir. Bunun

nedeni dansçı kalitesi ve müzikalite bilgisindeki farklılıktır.

Genelleme yapmak gerekirse erkek stili, bayan stiline göre

daha hızlı ve keskin, çoğu zaman daha kapalı parmakların

kullanıldığı, kimi zaman bayana göre daha eğik bir tablo çizen

duruşlara sahip(Afro–Küba, Palo veya rumba kaynaklı duruşlar),

bayanla asla göz temasını kesmeyen, dizler hafif ve doğal şekli

kadar bükük, temel dans duruşları ile kontrol etme özelliğini hiçbir

zaman unutmayan bir yapıya sahiptir.

Hiçbir zaman unutulmaması gereken en önemli özellik, salsa erkek stilinde her eğitmenin ya

da dansçının farklı görünmesi, hiçbirinin birbirine benzememesidir. Temelde aynı hareketler kullanılsa

da yorum, fiziksel özellikler, temel dans altyapısı ve duruştan kaynaklı faklılıklar sonucunda her free

style kendi içinde karakteristik özelliklere sahiptir. Erkek salsa dansçısının yapması gereken bu temel

hareketleri öğrendikten sonra, „Body Isolation‟ (vücut farkındalığı) çalışmalarına özen gösterip yorum

farkını ortaya çıkarmaktır.

Diğer yandan erkek ve bayan stili arasındaki farklar gün geçtikçe kapanmakta neredeyse tüm

hareketler bayanlar ve erkekler tarafından ortak uygulanmaktadır. Stil (styling) farklılıkları figürlerin

cinsiyetini belirlemede önemli bir faktördür. Aynı figür stil farklılıkları ile oldukça farklı varyasyonlarda

sunulabilmektedir.

1.2.3.2 Bayan Stili

Salsa bayan stilinde kol ve parmak kullanımı son

derece önemlidir. Nerede yse tüm free style (serbest stil) ve

koreografi serileri boyunca bayanlar parmaklarını C

seklinde(baş ve orta parmaklarını birbirlerine yaklaştırıp

adeta bir yumurtayı tutar gibi) tutarlar. Bunun dışında farklı

kullanımlarda mevcuttur. Tüm parmaklar gergin ve dışa

dönük tutularak vücuttan enerji çıkışı doğru şekilde

gösterilmektedir. Free style bölümlerde kollar mümkün

olduğunca omuz hizasının bir miktar altında tutulur ve

hareketler bu alanda ivmelendirilir. Birçok senkop (müzik

geçişleri) veya yorum gerektiren kısımların icrası sırasında

eller omuz hizası üstünde sayısız açı ile

kullanılabilmektedir. Ancak bu durum belirtilen durumlar

dışına çoğu zaman çıkmaz. Birkaç istisnai durum

dışında(yarışma, gösteri, çeşitli sahne sunumları) salsa

dansında bayanlar bu kurala serbest dans ettikleri sürece

uyarlar. Büyük, kontrolsüz ve tehlikeli duruş poz yada

figürlerden kaçınırlar. Temel dans duruşlarını asla

bozmazlar (Bkz Temel Dans Duruşu). Neredeyse tüm

performanslarında (Serbest dans yada sahne


25

performansları) ayaklar dizlerden hafifçe büküktür. Elbette birçok duruş, poz yada figür içinde

dizlerin açısı ve büküklüğü değişmektedir, ancak bu kısa süreli kısımlardan sonra dizler doğal ve rahat

büküklüğüne geri döndürülmelidir.

Dizlerini hiç bükmeden de dans eden başarılı salsa bayan dansçıları vardır. Ancak dansın

kökeni göz önüne alındığında bu durum genel kabul gören bir durum değildir. Salsa dansını gerek

sportif gerekse sosyal olarak icra eden bayanların çok büyük bir çoğunluğu bahsedilen sınırlar

dahilinde dans etmektedirler.

Yukarıda erkek stili için ifade edilen noktaları bayan stili için bir daha vurgularsak;

Salsa bayan stilinde her eğitmen yada dansçı farklı görülmekte, hiçbiri diğerine

benzememektedir. Temelde aynı hareketler kullanılsa da yorum ve duruştan kaynaklı faklılıklar

sonucunda her free style kendi içinde karakteristik özellikler sahip olmaktadır. Bayan salsa dansçısının

yapması gereken bu temel hareketleri öğrendikten sonra, Body Isolation (Vücut Izolasyonu)

çalışmalarına özen gösterip yorum farkını ortaya çıkartmaktır.

Salsa, herhangi bir rutine bağlı kalmaksızın, doğaçlama olarak yapılan bir "serbest stil" danstır.

Bu özelliğinden dolayı da, „Salsa‟ nın orijinal türü diye bir şeyden bahsetmek olanaksızdır. Meksika

sokaklarında dans eden insanlar, Havana'nın kulüplerinde dans edenlerden farklı bir şekilde dans

ederler. Aynı şekilde New York' da yaşayan Kübalılar, Küba'da yaşayan Kübalılar' dan farklı bir şekilde

dans ederler. Dünyanın her yerindeki dansçılar Salsa müziğini kendilerince yorumlar ve kendi stillerini

yaratırlar. Bu açıklama sonucunda denilebilir ki;

Dünya üzerinde salsa yapan kişi sayısı kadar stil vardır.

„Salsa‟ yı bugün bildiğimiz farklı ve figür zenginliğine sahip bir dans yapan şey zaten

gelişiminde çok büyük bir oranda yaratıcılığın kullanılmasıdır. Diğer yandan, dünyanın belirli

bölgelerine belirgin olarak diğerlerinden ayrılan salsa stilleri vardır. Birbirinden ayak figürleri ve dönüş

türleri olarak farklılık gösteren bu stiller aynı dansın farklı varyasyonları olarak kabul edilebilir.

Bizler salsa dansını spor olarak ele aldığımızdan, bazı temel kuralları değişmez şekilde

benimsemek ve uygulamak durumundayız. Bu kurallar takip eden konularda açıklanmaktadır.

1.2.4 Dönüş (Spin) Çalışmaları

İstisnasız herkes, salsa dansında stabil dönüşlere

sahip olmalıdır. Serbest dönüşler, kombinasyon içi

dönüşler, hook turn(kanca dönüş), travel turn(gezici

dönüş), spiral turn(spiral dönüş), cross turn(çapraz dönüş),

right multiple turn(sağ çoklu dönüş), modern ve bale

kökenli dönüşler gibi birçok dönüş türü salsa dansında

aktif şekilde kullanılmaktadır. İyi düzeyde salsa dansçısı

olmak isteyen herkes tüm bu dönüş türleri konusunda bilgi

sahibi olup yapabilir konuma gelmek için uğraş vermelidir.

Her çalışmanın başında bu dönüş tipleri üzerine kısaca

değinilmeli ve pratik yaptırılmalıdır. Düzelmesi uzun süren,

sabır ve çalışma gerektiren bir sürece sahip olan dönüş

çalışmaları salsa dansının öğrenilmesi sırasında en çok

zorlanılan kısımlardan biridir.

Salsa dansındaki dönüş tekniklerinin neredeyse

tamamında bayanın da erkeğin de ayakları hafifçe kırıktır.

Kesinlikle düz bir ayakla kombinasyon içi veya serbest


26

multiple(çoklu) salsa dönüşlerini gerçekleştirmek mümkün değildir. Elbette farklı uygulamalardan

söz etmek mümkündür. Bir dansçının hafif bükük dizlerle gerçekleştirdiği dönüşü bir diğer dansçı

gergin dizlerle de gerçekleştirebilir. Ancak bu durum birçok hareketin akışkanlığını etkilemektedir.

Temel salsa dansı görüntüsünün kaybolmaması için dizler dönüşler esnasında büyük çoğunlukla

hafif bükük konumda tutulmaktadır. Devam eden hareketler içinde doğru zamanda olması gereken

adım büyüklükleri ile doğru adımların atılması için dizlerin bükük konumda ki dengesine son derece

dikkat edilmelidir.

Bayanlar salsa dansında ki dönüşlerinde kesinlikle erkeğe onun dengesini bozacak şekilde

tutunmazlar, dönüş enerjilerinin neredeyse tamamını kendileri verirler. Erkek ise dönüş eksenini

bozmadan devam eden bir enerjiyle partnerini çevirmelidir. Devam eden enerji kavramı üzerinde

hassasiyetle durulmalıdır, zira birçok problem erkeğin verdiği kesik enerjiden kaynaklanmaktadır.(Bkz

Kesik Enerji Kavramı) Elbette erkekle bayan elleri arasındaki tansiyonu (gerginlik) korumalı, asla hiçbir

dansçı birbirlerini çekiştirmemelidir. Diğer yandan bayanların ayakları dönüşlerin büyük

çoğunluğunda, kesinlikle ayak bilekleri hizasında birleşmelidir. Aksi takdirde dönüş dairesi içindeki

çıkıntılar artacağından ivme bozulur ve dönüş istenilen temizlikte gerçekleşmez. Kollar dönüş

sırasında vücuda yakın tutulmalı asla çok fazla açılmamalıdır. Salsa dansındaki dönüşlerde kendini

maximum küçültebilen dansçılar, çok daha uzun ve stabil dönebilmektedirler.(Elbette birçok büyük

enerjili ve geniş dönüş daireli serbest dönüşlerin varlığı da unutulmamalıdır.) Genel olarak sağ taraftan

gerçekleştirilen dönüşler sağ ayak üzerinde, sol taraftan yapılan dönüşler ise sol ayak üzerinde

gerçekleştirilir.(Elbette istisnai dönüş türleri de mevcuttur) Genel kullanılan tabir olarak

değerlendirildiğinde;

Salsa dansında bir tur dönüş, dönüş değildir.

Başlangıç düzey dahi olsa her salsa dansçısı tüm yönlerden tek tur dönüş yapma yetisine sahip

olmalıdır. Bu yetiyi geliştirecek farklı çalışma türleri farklı eğitmen ve antrenörler tarafından

uygulanmaktadır.

İyi seviyeye ulaşmış salsa dansçıları aldıkları tek enerji ile minimum 3 tur dönebilmelidirler. Bu

dönüş sırasında ağırlık transferi ayaklar arasında uygulanmamakta dönüş hangi ayakta başlandıysa o

ayakta bitirilmeye çalışılmaktadır. (İstisnai birkaç dönüş türü bulunmaktadır). Parmak ucunda başlayan

herhangi bir dönüş topukta sonlandırılırsa bu durum salsa dansında denge kayıplarına neden

olacaktır. Aksi durumda doğrudur, yani topukta başlatılan bir dönüş pençede devam ettirilmeye

çalışılırsa denge kayıplarına neden olacaktır. Dolayısıyla salsa dansında bir dönüş pençede

başladıysa pençede, topukta başladıysa topukta sonlanmalıdır. Bayanların salsa dansında topukta

gerçekleştirdikleri dönüş neredeyse hiç yoktur. Sadece dönüşleri sonlandırmak için topuklarına ağırlık

transferini kullanırlar. Erkeklerin ise topukta gerçekleştirdikleri birçok dönüş tipi salsa dansında da

kullanılmaktadır.

1.2.5 Kombinasyon Çalışmaları

Salsa dansının en keyifli bir o kadar da zengin kısmı kombinasyonlardır. Kesinlikle salsa da ki

kombinasyon sayısı diye bir kavram yoktur. Salsa geçmişi 1900 lü yılların basına dayanan bir dans

türü olmasından dolayı o günden bu yana diğer dans türlerinden aktif bir şekilde etkilenmiş ve içeriğini

sürekli geliştirmiştir. Salsa dansında farklı şekilde uygulanabilecek milyonlarca kombinasyon üremek

mümkündür. Burada kombinasyon kavramına da bir açıklık getirmek gerekirse; minimum iki

maksimum 4 sekizlikten oluşan bağlantılı hareketlere kombinasyon, dört sekizlikten fazla yapılan tüm

bağlantılı hareketlere ise kombinasyon bloğu denir.

Kombinasyon türleri ve uygulanışları detaylı bir şekilde Temel Salsa Figürleri isimli konu başlığında

incelenmektedir. Birkaç kombinasyon türünü örneklendirmek gerekirse;

Walkaround Kombinasyonlar

Koplex Kol Varyasyonları


27

Ara Ritim Kombinasyonları

Swing Turn Kombinasyonları sayılabilir.

1.2.6 Müzikalite Çalışmaları

Salsa dansında en zor elde edilen özelliklerden biride kaliteli bir müzikalite algısıdır.

Müzikalitesi yüksek bir performansçının dansı ile müzikalitesi iyi olmayan bir dansçının izlenme ışığı

birbirlerinden oldukça farklıdır. Uzunca bir süre başlangıç ve orta seviye sosyal yada sportif dansçılar,

öğrendikleri kombinasyonları ve shine (Bkz Shine Nedir?)bloklarını çalan müzik eşliğinde arka arkaya

uygulayarak dans etmektedirler. Bu şekilde gelişen dans algısı öğrenme sürecinin bir parçasıdır. Zira

insanlar salsa dansı öğrenirlerken aşağıdaki evrelerden geçerler;

1- İlgi duydukları dans türü ile tanışma (Salsa)

2- Dans eğitim merkezleri ile irtibat(Dans Stüdyoları vs.)

3- İlk ders ve sosyal ortama alışma

4- Dansa dair algı açıklı kazanma

5- Kombinasyonları ezberleme ve uygulama

6- Ezberlenen kombinasyonların ritim içinde yapılabilmesi için çalışma

7- Shine ezberleme ve uygulama

8- Ezberlenen „Shine‟ ların ritim içinde yapılabilmesi için çalışma

9- Yeni kombinasyonlar ve shine blokları üretebilme

10- Müzikalite gelişimi için eğitim almayla birlikte gerçek anlamda salsa dansından keyif alma

11- Diğer gelişim süreçleri

Benzer

kademelerden geçen salsa

dansçıları için müzikalite,

görülüyor ki oldukça geç

gerçekleştirilen ve önem

sırası düşük gibi görünen bir

sıradadır. Ülkemiz koşulları

göz önüne alındığında

eğitim veren kurumların bir

şekilde öğrenci kitlesini

düşürme kaygısı

sonucunda, ağırlıklı

kombinasyon çalışmaları ile

geçen salsa dersleri

müzikalite gelişimini kısmen

de olsa yavaşlatmaktadır.

Bilinçli eğitmen, bilinçli

öğrenci ile bu çalışmalara

verilen önem mutlak suretle


28

arttırılmalıdır. Birkaç aylık dansçıların dahi eğitmenlik yapabildiği ülkemizde bu sorun algısı açık,

tecrubeli ve bilgili antrenörlerimiz sayesinde gelecekte yaşanmayacaktır.

Müzikalite, salsa müzikleri içerisinde kullanılan müzik aletlerini iyi tanıyan ve ayrımını iyi

yapabilen kişiler tarafından anlatılmalıdır. Müzikaliteden yoksun bir salsa düşünülemez. Dans etmekle

kombinasyonları arka arkaya yapmak arasındaki ince çizgide müzikalite durur. İyi bir müzikalite

bilgisine sahip olmak iyi bir müzik kulağı gerektirir. Müziği parçalara bölebilmeyi, farklı müzik aletlerinin

seslerini ayrıştırabilmeyi gerektirir. İleri seviye salsa dansçıları için müzik bir sekizlik ritimden daha

fazlasıdır. İyi seviyeye ulaşmış bir salsa dansçısı ara ritimlerdeki ezgileri yakalar, vokalin şarkı içine

kattığı duyguyu algılar, orkestranın enerjisini kalbinde hisseder ve şarkının ilk sekizliğinde dinlediği

ritmin hızını şarkı boyunca bir daha dinlemez. İlk sekizlikte dinlediği ve içine aldığı ritim artık dansçının

vücudundan çıkmaktadır. Dansçı bu noktadan sonra ruhu ile müziği yorumlar.

Müzikalite ve vücut izolasyonu ayrılmaz çalışmalardır. İyi seviyede çalışılmış vücut izolasyonu, güçlü

bir kulakla birleştiğinde ortaya müzikalite değeri yüksek bir performans çıkarır.

O halde gelin salsa müziğinde yer alan müzik aletlerini daha yakından tanıyalım.

1.2.7 Salsa Müziğinde Kullanılan Müzik Aletleri

1.2.7.1 Geleneksel Müzik Aletleri

Gelenekselde kullanılan müzik aletlerinin sayısı son derece fazladır. Her yöre kendine has

geleneksel müzik aletleri ile orijinal şekli harmanlamıştır. Ancak her durumda belli başlı bazı müzik

aletleri salsa müziğinin olmazsa olmazı şeklinde karşımıza çıkmaktadırlar. Bunların önemli bir kısmına

aşağıda yer verilmiştir.

1.2.7.1.1 GUIRO

Plastik, fiberglas ya da doğal calabash (bir çeşit sukabağı)

kullanılarak yapılan, bir yüzü tırtıklı bir enstrümandır.

Günümüz teknolojisinde çok farklı materyaller kullanılarak

üretilmiş guirolar bulmak mümkündür. Tırtıklı olan yüzüne

tahta bir çubuk sürtülerek çalınır. „Guiro‟ nun tipine göre

sürülen çubuk, tahta dışında materyallerden imal edilmiş

de olabilir. Elde edilmek istenen sesin farklılığına göre

farklı

ebatlarda

şekillerde

ve teknolojilerde guirolar üretilmiştir. Salsa müziğinde

farklı sesi ile çok kolay ayırt edilebilen bir müzik

aletidir. Birkaç tip çalınma tekniği bulunmaktadır

ancak üstatlar parçanın dinamizmine göre çok farklı

doğaçlama çalma teknikleri de geliştirmişlerdir. Bazı

guiro türleri elektroniktir. İstenilen ses bir dizi

elektronik işlemden sonra amfiler yardımıyla

hoparlörlere aktarılır. Temiz bir ses elde edilmesine

karşın orijinal guiro tınısının yerini asla tutmayacaktır.


29

1.2.7.1.2 TRES

İlk bakışta klasik gitarı anımsatan bir müzik

aletidir. Çalınma tekniği olarak gitara son

derece benzemesine karşın ses derinliği ve

telinin özellikleri faklıdır. İkişer telli üç set

telden oluşan orta boyutlarda kimi zaman

küçük, geleneksel bir Küba gitarıdır. Tres

çalınırken, akustik gitarı anımsatan metalik bir

tını duyulur. Oldukça duygusal olan bu ses

küba son müziğinin ve tabiî ki salsa nın da

vazgeçilmez bir müzik aletidir. Gelenekselde

halen oldukça popülerdir. Birçok orkestra

„Tres‟ in orijinal tınısının güçlü bir vokalle

birleşmesinden doğan büyüleyici özellik

konusunda hemfikirdir.

1.2.7.1.3 CLAVE

Salsa ve küba

müziklerinin temelini

oluşturan son

derece önemli bir

müzik aletidir. Temel

olarak 2 tahta

çubuktan oluşur ve

birbirlerinin çoğu zaman orta kısımlarına

vurularak çalınır. Birçok farklı clave tipi

bulunmaktadır. Ancak temelde 2 tipi

diğerlerinden ayrılır. Bunlar Küba Clave ve

Latin Clave dir. Küba clave solda resimde

görüldüğü gibi biri kalın biri ince iki tahta

çubuktan oluşur. Kalın olan tahta çubuğun

içinde baştan sona uzanan bir delik tam

ortasında ise bir oyuntu bulunmaktadır.

Uçlara doğru daha yankısız, ortalara doğru

vurulduğunda ise son derece tok ve yankılı

bir ses vermektedir. Küba clave tok ve

yankılı sesi ile diğer klave türlerinden

kolayca ayırt edilmektedir. Birçok ağaç

türünden yapılabilmektedir ve günümüzde

en güzel küba klaveler küba sokaklarında el

yapımı olarak üretilen clavelerdir. Latin klave

ise yenilikçi bir türdür. Latin klavenin çubukları arasında çoğu zaman kalınlık farlı bulunmaz. Çoğu

zaman büyüklük ağırlık ve türleri özdeştir. Ortasından ise küba klave de olduğu gibi bir delik geçmez.

Dolayısıyla Latin klavenin tınısı yankısızdır. Birçok farklı maddeden üretilebilen Latin klave yeni

teknolojilerin gelişmesi ile sıkıştırılmış kağıttan dahi üretilmeye başlanmıştır. Orkestranın istediği sesi

bulması için bu klavelerin birisi çoğu zaman ise hepsi birbirleri arasında geçişler yapılarak kullanılır.


30

Elbette elektronik klavelerde mevcuttur. Günümüzde birçok orkestra elektronik klaveleri de tercih

etmektedir. Ancak hiçbir klave orijinal küba klavenin yankılı derinden gelen tok sesinin yerini

tutamamıştır.

Çalınma Şekilleri;

Son Klave (2-3 Son Klave, 3-2 Son Klave)

Rumba Klave(2-3 Rumba Klave, 3-2 Rumba Klave)

Özel Ritimler (Cascara vb.)

1.2.7.1.4 BONGO

Temel olarak farklı boylarda ki 2 küçük davulun yan

yana getirilmesi ile oluşturulmuş, dizin üstüne

konularak çalınan bir çeşit vurmalı müzik aletidir.

Boyutları elde edilmek istenen sese göre farklılık

gösteren bu davullar herhangi bir çubuk sopa

kullanılmadan elle çalınmaktadır. Neredeyse tüm

„Salsa‟ ve „Afro – Küba‟ müziklerin temel

altyapısını oluşturan müzik aletlerindendir.

Örnek Çalınma Stili; Martillo

1.2.7.1.5 DJEMBE

Djembe (Türkçe okunuşu ile cembe), Afrika kıtasında

13. yüzyılda Mali İmparatorluğu tarafından ilk olarak

kullanılmaya başlamış bir müzik aletidir. Günümüze gelene

kadar kültürler arası etkileşim ile Batı Afrika‟da Mali‟nin

çevresindeki ülkeler olan Gine, Gambia, Senegal, Burkina

Faso, Fildişi Sahilleri ve Sierra Leone‟nin de ulusal müzik

aletlerinden biri olmuştur. Bacakların arasına alınarak çalınan

bu müzik aletinin elde edilmek istenen sese göre üretilen farklı

boy ve özellikte türleri mevcuttur.

Djembe adı, Afrika‟da bulunan “djem” ağacından

gelmiştir. Yapım süreci, kesilmiş djem ağacının gövdesine

kadeh formu verilmesi ile başlar. Kadeh formu verilmiş ağacın

her iki ucu açık olacak şekilde oyulur ve iç kısmı oyularak

çıkartılır. Bu işlem el ile yapıldığında son derece zahmetli ve

yorucu bir iştir. Aynı zamanda gövdeye zarar vermemek

içinde son derece titiz çalışılması gereken bir süreçtir. Gövde

kalınlığının kadehin genişleyen kısmında eşit olması son

derece önemlidir. Günümüz fabrikasyon teknikleri ile bu son

derece kolay iken o dönemin şartlarında ustalık ve maharet

gerektiren bir iş olarak bilinmektedir. Geniş olan ağza hayvan derisi gerilmektedir. (Gerilen deri


31

genellikle keçi derisi olmakla birlikte bufalo ve antilop da kullanılabilmektedir) Bu deri ipler

yardımıyla uygulanan özel bir germe işlemi ile gerilerek, djembe‟ye son formu verilir. (BKZ. OTANTİK

DJEMBE) Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile fabrikasyon olarak da üretilen djembeler, daha farklı

bir süreçle üretilseler de benzer sesin alınması amaçlanmıştır.

1.2.7.1.6 SHEKERE

Yuvarlak bir çeşit sukabağının etrafına ağ şeklinde örülmüş süslü

boncuklardan yapılan bir tür ritim aletidir. Genellikle sallanarak

çalınmaktadır. Bazı shekere türlerinin yüzeyi inceltilmiş bu sayede vurularak

da ses alınabilir hale getirilmiştir(Bkz. Shekere Resimler). Ancak çok yaygın

olarak bu formu bulunmamaktadır. Geleneksel shekere calabash (bir tür su

kabağı) kabağının etrafına değişik boylarda ve türlerde boncuklar örülerek

yapılmaktadır.(Calabash isimli su kabağı türü guiro, maracas gibi birçok

müzik aletinin yapımında da kullanılmaktadır. Bölgede oldukça yaygın

bulunabilen bir bitki türüdür. Genellikle nemli ve tropik ortamlarda yaygın

olarak bulunmaktadır) Elbette gelişen teknoloji sonunda üretim sürecinde

materyal, fiberglas olarak değişmiştir. Sadece shekere değil birçok otantik

müzik aletinin ana maddesi günümüzde fiberglastır. Birçok farklı türü

bulunmaktadır.(Örnek: Xequebum, kilden yapılmış brezilya kökenli biçimsiz

bir shekere)

1.2.7.1.7 SURDO DRUM

Afrika kökenli vurmalı bir müzik aletidir. Bir çeşit kalın çubukla vurularak

çalınır. Elle çalınan türü mevcut değildir. Özellikle samba müziği için son

derece önemlidir. Baskın ana ritim samba da orijinalitesini kaybetmemiş

paçalarda surdo drumla verilmektedir. Farklı büyüklükte surdo drumlar

mevcuttur. Ancak hiçbir türü belirli bir büyüklüğün altında değildir. Son

derece yankılı ve yüksek şiddette ses üreten bir müzik aletidir. Yeni

teknolojinin gelişmesinden nasibini almış ve hem gövde hem gergi teknolojisi

olarak fabrikasyon teknikleri ile üretilen türleri piyasa da yerini almıştır.

1.2.7.1.8 MARACAS

Bir çeşit ritim aletidir. Elle sallanarak çalınır. Şarkı içeriğine göre

birçok farklı stilde çalma şekli mevcuttur. Bir çeşit kabak tütünün içi

oyulmuş ve içerisine zeytin çekirdeği koyularak çalınmıştır. Günümüz

teknolojisi ile fabrikasyon maracaslar, bambaşka maddelerden

üretilmektedir. Küba kökenli müziklerin temel müzik aletlerindendir.

Dünya çapında en meşhur Latin müzik aletidir. Birçok kültür

maracası kendi müzik kültürlerine entegre etmişlerdir. Oldukça derin

puslu ve çoğul bir ses veren maracas, salsa müziklerinin altyapısını

başarılı bir şekilde doldurmaktadır.


32

1.2.7.1.9 TIMBALES

Son derece önemli bir müzik aletidir. Orkestraların temel ve

ayrılmaz bileşenindendir. Bir çift ayakları üzerinde duran davul ve

farklı boy ve türde cowbell(campana) adı verilen çanlardan oluşan

bileşik bir perküsyon aletidir. Birçok türü bulunan timbales in temel

düzeni genellikle değişmemektedir. Birçok orkestra son derece

coşkulu parçalarını timbalesin muhteşem ritimleri eşliğinde

gerçekleştirirler. Bir çok timbales üstadı salsa dansının ve müziğinin

bu günlere gelmesinde rol oynamıştır ki, bunların en ünlüsü Tito

Puente dir. Tek başına bile çalındığında muhteşem ritimler ortaya

çıkaran bu müzik aleti iki tahta çubukla çalınmaktadır. Bu

çubuklar(baget) normalden daha ince yapıda ve 12 mm çapındadır.

Elle çalınan türü bulunmamaktadır. Cutting sound denilen yüksek bir

tonda ses verir. Davullarının derinliği birçok türe göre azdır. Farklı

timbales üstatları müzik

aletlerine farklı bileşenleri

istekleri doğrultusunda

eklemişlerdir. (ayak davulu

vs..) timbalessiz salsa ,

salsasız timbales düşünülemez. Canlı bir orkestra eşliğinde

timbalesin muhteşem ritimleri ile dans etmenin keyfi paha

biçilemez. Günümüzde modern birçok orkestra latin müziği

yapmasalar dahi bünyelerinde timbales bulundurmaktadırlar.

Tito Puente Hakkında;

„Timbales‟ ten bahsedip, latin müziği üzerine bilgi

verilirken Tito Puente‟den söz etmemek düşünülemez.

Gerçek adı Ernesto Antonio Puente, Jr olan Tito Puente

kabul gören şekli ile Latin müziğinin kralıdır. 20 Nisan 1923

doğumlu ve aslen Porto Riko lu olan Tito Puente; Latin caz ve mambo müzik tarzlarında yaptığı

çalışmalarla tüm dünyada salsa müziğinin günümüz şeklini kazanıp popülaritesinin arttırılmasında

önemli rol üstlenmiştir. 50 yılı aşkın müzik kariyerinde renkli kişiliği ile öne çıkmış, birçok sinema filmi

ve televizyon programında boy göstermiş, sosyal sorumluluk projelerine önayak olmuş, enerjisini ve

sempatikliğini hiç kaybetmemiş usta bir müzisyen ve yapımcıdır. Muhteşem timbal performansları ile

konser salonlarına on binleri dolduran Tito Puente orkestrası ile yüzlerce hit şarkıya imzasını atmıştır.

Zaman içinde kendisine „Latin Kralı, Mambo Efendisi‟ vb. anlamlarda kullanılan „El Rey‟ lakabı

takılmıştır. Bu isimde Tito Puente imzası taşıyan birçok latin müziği eserleri de bulunmaktadır.

Bazı Timbales Ritim İsimleri ;

Mambo Bell (Contra Campana)

Cascara Accents

1.2.7.1.10 CAMPANA - COWBELL


33

Genel anlamda çan olarak ta bilinir.

Varoşlarda müzik yapan insanların eldeki imkansızlıklar

nedeniyle ineklerin boynundan çıkarttıkları çana tahta bir

çubukla vurmaları sonucu ortaya çıkmış bir müzik

aletidir. Bu yüzden gelenekselde ismi „Ga‟ olan bu müzik

aletine Amerikalılar „Cowbell‟ ismini takmışlardır. Bu

şekilde tüm dünya genelinde birçok campana

varyasyonu cowbell olarak da bilinmektedir. Son derece

heyecan verici bir tınıya sahiptir. Dansçılar günümüzde

free style dans ederken(serbest stil) , shine (erkek ve

bayanın el ele tutuşmadan karşılıklı yada yan yana

doğaçlama yada koreografik dansı) kısımlarında

campanayı dinlemekten hoşlanırlar. Şarkılara ayrı bir

ahenk katan campana istenilen sese göre farklı kalınlık

boy ve materyallerden de üretilebilmektedir. Elde

çalınan türlerinin yanında birçok vurmalı perküsyon

setinde sıklıkla kullanılır. (Örnek:Timbales) Bazı

varyasyonları içerdikleri mekanizma sayesinde ayak ile de çalınabilmektedir. Her durumda campana

salsa dansı ve müziğinin vazgeçilmez parçasıdır.

Bazı Kampana Ritim İsimleri;

Komplex Kampana (Eserin hızına ve müzisyenin yaratıcılığına bağlı olarak birçok farklı

şekillerde çalınabilir.)

Basit Kampana (Simple Cowbell – 1,3,5 ve 7 de bir kez acık tarafa gelen üst kısma bir kez

vurularak çalınır)

1.2.7.1.11 AGOGO

Birbirine metal bir çubukla bağlanmış iki yada 3 içi boş koniden

oluşan agogo, tahta yada metal bir çubukla çalınan bir tür ritim

aletidir. Salsa müziği yanı sıra birçok samba ve küba kökenli

müzikte de sıklıkla kullanılmaktadır. Her durumda orkestraların

vazgeçilmez ritim aletleri arasındadır. Tahta bir çubukla

vurulduğunda tok ve yankılı, metal çubukla vurulduğunda tiz

metalik bir ses çıkartır. Metal çubuk kullanımı tahta çubuk

kullanımına göre daha az yaygındır.


34

1.2.7.1.12 PAN PIPE

Bir çeşit flüttür. Bambu ağacından yapılır ve varyasyon

olarak son derece fazla şekli vardır. Temel çalma prensibi

aynıdır. Üfleme sırasında deliklerin parmaklar yardımıyla

farklı sıralarda kapanıp açılması sonucunda sesler

oluşturulur. Bambu dışında yöresel olarak son derece

farklılık gösteren türleri mevcuttur. Resimlerde farklı pan

pipe türleri gösterilmektedir. Günümüzde fabrikasyon pan

pipe ler temiz ve yumuşak sesleri ile orijinal pan pipe lar

kadar ilgi görmektedir. Yenilikçi ve genç orkestralar bu

türde ki pan pipe ler ile dinlenmesi gerçekten son derece

keyifli introya sahip eserler üretmektedirler.

Çalınma tekniği olarak sınır tanımayan pan pipe kendine

has sesi ve tınısındaki derinlik ile her zaman büyüleyici bir

müzik aleti olma özelliğini taşıyacaktır.

1.2.7.1.13 CAJON

Temel olarak tahta bir kutudur. Çeşitli malzemelerden üretilen türleri mevcuttur.

Bacaklar arasına alınarak elle çalınır ve sıklıkla üzerine oturulur. Yeni jenerasyon

cajonlar elektrik tesisatı ile daha güçlü ve yankılı bir ses oluşturabilmektedirler.

Orijinal halinde bir çeşit ağacın gövdesi oyulmuş üst ve alt kısmına kısmen boşluklu

plakalar monte edilerek oluşturulmuştur. Samba ve birçok Küba kökenli müzikte

sıklıkla kullanılır. Oldukça yöresel bir müzik aleti olmasına karşın yeni teknoloji ile

birçok varyasyona kavuşmuştur.

1.2.7.1.14 BATA DRUM

Bir çeşit Nijerya kökenli davuldur. Bir kayış yardımıyla

bacaklara bağlanarak çalınmaktadır. Farklı boy ve

malzemeden imal edilebilirler. Salsa müziklerinde

oldukça sık kullanılmaktadır. Genellikle üçlü guruplar

halinde kullanılmaktadır. Gruptaki en büyüğe

„İya‟(Anne), ortancaya „İtotele‟, en küçüğe ise

„Okonkolo(Bebek)‟, adı verilir.


35

1.2.7.1.15 CONGA

Oldukça önemli bir müzik aletidir. Salsa müziklerinin altyapısındaki önemli müzik

aletlerindendir. Vurmalı ve güçlü sesli bir çalgıdır. Küba‟daki yaygın ismi tumbadorastır. Rumbaya ait

guaguanco ritmi içinde çalınır. Bu ritme „Tumba‟ adı verilir. Genellikle çift olarak çalınır. Boyut olarak

oldukça büyük türleri bulunmaktadır. Genellikle

bir çift taşıyıcı ayak üzerine konumlandırılır.

Günümüzde yenilikçi türleri de bulunmaktadır.

Conga-Cajon en bilinenleridir. Conga ve cajon a

ait birçok özellik bu muzik aletinde bir arada

bulunmaktadır.

Bazı Conga Çalınma Şekilleri;

* Simple Tumbao

* Tumbao

* Tumbao Two Congas

* Simple Guaguanco

* Guaguanco

* Cuban Guaguanco

* Caballo

* Caballo Two Congas

1.2.7.1.16 AFOXE

Birçok farklı materyalden üretilebilen afoxe, günümüzde plastik yada

ahşaptan yapılan bir sap üzerine dizilen boncukların oluşturduğu bir ritim

aletidir. Sap bir yöne çevrilirken boncuklar diğer yöne çevrilerek ses elde edilir.

Geleneksel kullanımda Shekere yi andıran bir yapıya sahip olsada günümüzde

var olan modern kardeşleri kendi ses ve görüntü kişiliklerini oluşturmuşlardır.

(Cabasa)

1.2.7.1.17 ATABAQUE

Günümüzde salsa müziğinde kullanılma oranı azalma

göstermiştir. Daha cok capoeira da sıklıkla kullanılmaktadır.

Jacaranda ağacından üretilen Afrika kökenli, koni şeklinde bir

davuldur.


36

1.2.7.1.18 CAXİXİ

Hasırdan yapılan bir müzik aletidir. Ses çıkartması için

içine pirinç taneleri konulur. Farklı boyutlarda üretilebilir. Boyutuna

göre elde edilen ses farklıdır. Gelenekselde halen var olan bu

müzik aleti günümüzde salsa müziklerinde cok sık

kullanılmamaktadır. Brezilya kültüründe kendine daha geniş bir

yer bulmuştur. Capoeira vb. müzik türlerinde gelenekselde

kullanılmaktadır.

1.2.7.1.19 CUICA

Metalden yapılmış olan bu müzik aletinin üst tarafında

deri gerilmiş olmasına karşın alt tarafı boştur. Üst deride, iç tarafın

tam ortasından bir ahşap çubuk davulun içine doğru uzanır.

Müzisyen bir eli ile dış kısmından deriyi içeri iten hareketler

yaparken, diğer elini alt taraftan davulun içine sokar. Bu aşamada

ıslak bir kumaş ile ahşap çubuk üzerinde ileri geri hareketler

yaparak ses elde edilir. Oldukça farklı bir tonda ses elde eden

cuica köpek ağlaması yada hırıldamasını andırır. Birçok Afro-

Küba geleneksel müziklerde kullanılmaktadır. Çoğu zaman metal

dış gövde kumaşlarla da süslenebilmektedir.

1.2.7.1.20 KALİMBA

Orijini Zimbabwe olan bir müzik

aletidir. Prensipte piyanoyu andırır. İnce metal

plakalardan oluşan tuşlarına basılarak ses

elde edilir. Bazı Afrika danslarına ait şarkılarda

halen kullanılmaktadır. Farklı şekil ve

süslemelerde üretilen türleri bulunmaktadır.

Celeste

Treble

Alto olmak üzere üç türü

bulunmaktadır. Oldukça değişik tınıya

sahip bu müzik aleti ile basit melodiler

çalınabilmektedir.


37

Yukarıda adı gecen ve açıklanan müzik aletleri dışında farklı ülkelerin kültürlerini yansıtan

sayısız müzik aleti de salsa müziği içinde kullanılmaktadır. Salsa müziğine yepyeni tatlar getiren farklı

müzik aletleri ile salsa enerjisini ve çekiciliğini asla kaybetmemiş, temelde ise orijin ritimlerini asla terk

etmeyerek de nostaljik bir o kadar da lezzetli tınısını hiç kaybetmemiştir.

1.2.7.1.21 PANDEIRO

Doğu Afrika kökenlidir. Samba müziklerinde sıklıkla

kullanılır. Günümüz salsa müziklerinde nadiren kullanılır.

Tambourine olarak da blinmektedir. Vurmalı çalınmak yerine elle

sallanan tipleride bulunmaktadır. Bunlar „Pandeirola‟ olarak

adlandırılmaktadır. Orijinal pandeiroda orta kısımda bulunan

gergin madde pandeirolada bulunmaz. Halka etrafına takılı ziller

şeklinde görünür. Sallayarak çalınan bir müzik aletidir. Doğu

Afrika kökenli ve samba müziklerinin mihenk taşıdır.

1.2.7.1.22 RECO RECO

Bambu ya da demirden yapılmış Afrika orijinli bir müzik

aletidir. Bir çubuk vasıtasıyla vurularak ve sürtülerek çalınır. Birçok

yönden guiroyu anımsatmaktadır.

1.2.7.1.23 SNARE DRUM

Bir çift çubuk ile çalınan vurmalı bir müzik aleti türüdür. Birçok durumda bele

bağlanarak çalınmaktadır. Brezilya sambasında sıklıkla kullanılır ve

buradaki ismi „Caixa‟ dır. Türkçesi ise „Trampet‟ tir. Günümüz salsa

eserlerinde nadiren kullanılır. Birçok bateri bloğunun içinde ise sıklıkla

kullanılabilir. Farklı varyasyonlara sahiptir. (Örnek: Zabumba,bir çeşit

Afrika kökenli davul)


38

1.2.7.1.24 TIMBAL

Geleneksel bir davul türüdür. Çalınma tarzı olarak

djembeye oldukça benzer. İnce gerilmiş deriye el ile

vurularak çalınan bir müzik aletidir. Farklı boy ve

malzemeden üretilmiş gövdeye sahip olabilir. Afrika kökenli

bir davuldur. Günümüzde samba ve salsa eserlerinde

sıklıkla kullanılmaktadır.

1.2.7.2 Çevresel Müzik Aletleri

Yukarıda bahsedilen müzik aletleri en yaygın hali ile gelenekselde kullanılmaktadır. Çevresel

faktörlerin etkisiyle birçok müzik aletleri geleneksel Küba müziği içerisinde kullanılmaya başlanmıştır.

Bu etkileşim; kültürlerarası alışverişin bir sonucu olarak meyvelerini, 60 lı yıllardan itibaren tüm

dünyada vermeye başlamıştır. Sıklıkla kullanılan bazı çevresel müzik aletleri aşağıda açıklanmıştır.

1.2.7.2.1 PİYANO

Dokunaklı bir çalgıdır. Yapım itibarı ile farklı

türleri vardır. En önemlileri duvar ve kuyruklu(salon)

piyano tipleridir. İlk piyano temelleri Avrupa‟da 1700 lü

yılların başında atılmıştır. Sağlam bir gövde üzerine

belirli bir sıra ile gerilmiş tellere basit bir tokmak

düzeneği ile vurulması sonucu titreşimden ses elde

edilmektedir. Oldukça gösterişli möble dizaynlı salon

piyanoları bulunmaktadır. Tam olarak latin müziklerine

entegrasyonu bilinmemekle birlikte 30 ların sonu 40

ların başında kullanılmaya başlandığı

düşünülmektedir. Altın çağını ise Amerikan halkının

latin müziği ile

tanışması sonucu

ulaşmıştır.

Salsa Müziğinde Kullanılan Bazı Piyano Çalınma Biçimleri;

Montuno(Oldukça fazla varyasyonu olan bir çalınma

şeklidir. Örnek: Montuno 3, Montuno 1-5 , By Kenneth,

Abre Que Voy vs…)

Tequila


39

El Preso (Birden fazla türü vardır örnek vermek gerekirse; El Preso Intro, El Preso

Montuno, El Preso Cascara vs…)

Elbette unutmamak gerekir ki tüm bu çalınma tarzları ve isimleri sadece sizlere örnek teşkil

etmesi için belirtilmiştir. Öyle ki; yukarıda adı geçen tüm çalma stilleri hem tek el hem de çift el ile

farklı tonlarda çalınabilmektedir. Dolayısıyla sınırsız sayıda piyano aranjmanından söz etmek

yanlış bir yaklaşım olmamaktadır.

1.2.7.2.2 BAS GİTAR

Oldukça yeni ve son döneme ait bir müzik aletidir.

Elektirk(elektro) ve akustik olmak üzere iki tipinden söz

edilebilir. Elektro bas gitarda tellerden gelen ses manyetik

ekipmanlar sayesinde elektrik sinyallerine dönüştürülür ve

bu sinyali sese çevirecek olan elektronik aygıta aktarılır.

Akustik bas gitarda ise geniş ve oyuk olan gövde tellerden

gelen sesi duyulabilir bir seviyeye çıkartır. Klasik bas gitar

genelde perdeli ve dört tellidir. Günümüzde tel sayısı 12

ye ulaşan ve perdesiz kullanılan bas gitarlarda mevcuttur.

Genelde alt ritim yardımcı müzik aleti olarak kullanılan bas

gitar günümüzde bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle üst

ritim müzik aleti olarak da kullanılmaktadır. Salsa müziğine

entegrasyonu 80 lerin başına dayanmaktadır. Teknolojinin

gelişmesiyle yenilikçi orkestralar bas gitarı hızla

benimsemişler ve eserlerinde kullanmışlardır.

Salsa Müziğinde Kullanılan Bazı Bas Gitar Çalma Şekilleri;

Tumbao 5-8-5-1

Tumbao 1-5-8-5-1

Tumbao 1-5-1-5-1

Mambo 1-5-8

El Presso-Bassline

Guaguanco 8-8-1-5

Cuban Guaguanco vs…

1.2.7.2.3 KLAVYE

Son dönemde oluşturulan salsa

müziklerinde büyük ölçüde piyanonun

yerini almıştır. Geleneksel piyano

taşınması sırasında bazı zorluklar

doğurduğundan orkestralar tarafından

aynı sesi alabildikleri klavyeler tercih

edilmektedir. Oldukça teknolojik bir müzik

aletidir. Birçok farklı müzik aletinin sesini


40

taklit edebilmektedir. Kayıtlar yapabilmekte, birçok kolaylaştırıcı özelliği ile müzisyenin iş yükünü

azaltabilmektedir. Salsa müziğine tamamen girmesi 70 lerin ortalarına rastlamaktadır. Bugün itibarı ile

neredeyse tüm latin orkestraları bünyelerinde bir adet klavye barındırmaktadırlar. Oldukça farklı

yüzlerce türü bulunan klavyelerin ortak özelliği erişilebilir ve portatif olmasıdır. Dahili hoparlörleri

olmasına karşın çoğu durumda sesi amfiler yardımıyla iletmektedirler.

1.2.7.2.4 CABASA

Plastik yada ağaçtan yapılmış bir

gövdeye sahiptir. Birbirine bağlı metal

bilyelerden oluşmuş bir kemer bu gövdenin

üzerine sarılır. Kemer gövde üzerinde hareket

edebilmektedir. Gövde bir yöne çevrilirken metal

kemer diğer yöne döndürülmek sureti ile ses

elde edilir. Yenilikçi müzik aletlerindendir. Afoxe

ve Shekere kadar eski bir geçmişe sahip

değildir. Günümüzde orkestraların kullandığı

birçok komplex cabasa türü mevcuttur. Bunların

bazıları küçük bir mekanizma sayesinde ayakla

çalınabilmektedir. Birçok kişi Afoxe ve Cabasa

isimlerini benzer müzik aletleri için

kullanabilmektedir.

1.2.7.2.5 CHIMES

Genellikle efekt amacı ile kullanılan bir müzik aletidir.

Birbirinden farklı boyda metal çubukların büyükten küçüğe

doğru tahta bir gövdeye asılması sonucu oluşmuştur.

Günümüz orkestraları sıklıkla chimes efektlerine yer

vermektedirler.

1.2.7.2.6 CYMBALS

Zil olarak da bilinir. Çok çeşitli boylarda

üretilebilmektedirler. Genel olarak tiz ve titreşime

dayalı bir ses üretirler. Orkestralar sıklıkla birçok müzik

aleti ile birlikte kombine şekilde cymbals kullanırlar.

Enerjinin çıktığı müzik bölümlerde, cümle sonlarında,

müzikal ataklarda, eser sonunda sıklıkla kullanılırlar.


41

1.2.7.2.7 GANZA

Yenilikçi bir müzik aletidir. Gelenekselde

maracas vb. karşılıkları mevcuttur. Genel tanımı ile

içine farklı türlerden kabukların konularak

oluşturulmuş bir sheaker türüdür. Metal gövdeli

olanlarının yanında diğer birçok maddeden üretilen

gövdeye sahip olanlarıda vardır. Çıkardığı ses itibarı

ile „Xique-Xique‟ olarak da bilinmektedir. Birçok

orkestra farklı ganza türlerine bünyelerinde yer

vermektedirler.

1.2.7.2.8 TRIANGLE

Demir, alüminyum vb. maddelerden yapılmış üçgen

biçimli çubuktur. Metal bir çubuk vasıtasıyla vurularak

çalınır. Aletin her üç kenarı farklı tonda sesler üretmektedir.

Efekt olarak orkestralar tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.

1.2.7.2.9 POSAUNE

Salsa müziğinde sıklıkla kullanılan bir çeşit

üflemeli müzik aletidir. Gruplar halinde çalınabildiği

gibi tek başına da çalınabilen bir trombon çeşididir.

1950 lerden sonra sıklıkla salsa müziğinde

kullanılmaya başlanılmıştır. Gelenekselde

posaunenin yerini alan birçok üflemeli müzik aleti

mevcuttur.


42

Bazı bohem müzisyenler tarafından yukarıda adı geçenler dışında başka müzik aletleri de

salsa müziğinde oldukça nadir kullanılabilmektedir. Temel salsa altyapısını kullanmaları ile bu eserler,

ritim ve karakteristik olarak salsa müziğine yaklaşmaktadırlar. Kısaca bu müzik aletlerine örnek

verecek olursak;

TABLA: Orijini Hindistan'dır. İki adet davuldan oluşur.

Sağ elin çaldığı davula "Dayan"(dahina veya tabla)

denir. Sert tahtadan yapılmıştır. Şekil itibarı ile koni ve

silindir arası bir biçime sahiptir. Sol elin çaldığı davula

ise "Bayan" (Duggi) denilmektedir. Kil, pirinç veya

bronz gibi materyallerden üretilebilmektedir. Her iki

davulda yerden 25 cm yüksekliğindedir. Dayan 14 cm,

bayan ise 22 cm çapındadır.

TALKING DRUM: Önemli bir özelliğinden dolayı bu ismi

almıştır. Çalarken ton değiştirme imkanını müzisyene

verebilmektedir. Kol altında, bacak arasında yada

kucakta çalınabilir. Bir sopa vasıtasıyla vurulurken aynı

anda etrafına gerili iplerin gerginlikleri ile oynayarak ton

farkı elde edilir. Afrika kökenli bir müzik aletidir.

UDU DRUM: bildiğimiz su testisinden neredeyse hiçbir farkı bulunmayan,

vurularak çalınan bir müzik aletidir. Nijerya kökenlidir. İlk ortaya çıkışında

törenlerde kadınlar tarafından çalınmaktaydı. Günümüzdeki halinde ise

tek fark gövde bölümünde bulunan bir deliktir. Bu sayede farklı tonlar elde

edilebilmektedir. Orkestralar tarafından nerdeyse hiç kullanılmamaktadır.

Oldukça geleneksel bir müzik aletidir.

1.3 Salsa Stilleri

Gelişim süreçleri göz önüne alındığında birbirine birçok yönden benzemesine karşın günümüzde

birbirinden altyapı olarak oldukça farklı salsa stillerinden söz edilmektedir. Altyapı ile anlatılmak

istenilen; müziği kullanış sayıları, figür içeriği, duruş ve etkilendiği kültür farklılıklarıdır.

Dünya üzerinde kabul görmüş temelde 5 önemli salsa stili mevcuttur. Bunlar;


43

Salsa

Stilleri

Los Angales

Stili

(L.A. Style)

New York

Stili

(New York Style)

Küba Stili

(Cuban Style)

Miami,

Porto Riko ve Columbiya

Stili

m

Rueda

(Casino de

Rueda)

Salsa Müziği

Yorumlama Türleri

On-1 On-2

1. Los Angeles Stili (L.A Style)

2. New York Stili ( N.Y Style )

3. Küba Stili (Cuban Style)

4. Miami-Puerto Rico ve Kolombiya Stili

5. Rueda (Casino de Rueda)

1.3.1 On1 ve On2 Nedir?

Son yıllarda ülkemizde de hızla gelişen

salsa, müzik yorumlanış biçimlerine göre iki ana

türe ayrılmaktadır. Bunlar;

On1 ve On2 bir dans türü kesinlikle değildir,

sadece salsa dansı içinde ki müziği yorumlama

biçimleridir. On1 gelişme ivmesi ve orijini göz

önüne alındığında On2 dan daha eskidir ve

dünya üzerinde en çok kullanılan salsa müzik yorumlama biçimidir. On 1 da adımlar bayanında

erkeğinde 1 de başlar. Erkekler 1 de sol adımları ile ileri bir adım atarken bayanlar ise sağ adımları ile

geri adım atarlar. On1 stilde 1-2-3 de adım atılır.( Erkek için sol-sağ-sol, bayan için sağ-sol-sağ) aynı

şekilde 5-6-7 de adım atılır(Erkek için sağ-sol-sağ, bayan için sol-sağ-sol). Görülüyor ki On1 biçiminde

4 ve 8 ritimlerinde herhangi bir adım yoktur, değişik ayak süslemeleri ile dans zenginleştirilse de bu

ritimleri es olarak düşünmek doğru bir yaklaşım olacaktır.

On 2 stilde ise baskın ritim 2 ve 6 olmasına karşın ( On1 da 1 ve 5 ) başlangıç adımı neredeyse

tüm On2 dans edenler tarafından 1 de atılır. Erkek 1 de sol adımını olduğu yere basar ve hemen

ardından gelen 2 adımında sağ adımını geriye basarak dansı başlatır. 3 de yeniden ağırlık sol adıma

transfer edilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli husus ortaya çıkar ki; On2 da 4 adımı

atlanır. Müziğin içine yedirilir. 4 adımı gecikmesi hissedilerek havada rotasyonuna devam ederken 5

adımı sağ ayak öne basacak şekilde yönlendirilir. 6 da sol adım sağ adımı geçecek şekilde öne basılır.

7 de ağırlık tekrar sağ adıma geçirilir ve az önce 4 için uygulanan adım tekniği bu sefer 8 için

uygulanır.


44

Peki bu şekilde birbirinden ayrılan iki müzik yorumlama çeşidi nasıl bir sonuç doğurur. On1

son derece keskin ara ritimlere sahip olan, 4 ve 8 de kısa süreli duraksamalara sahip oldukça net ve

dinamik enerji geçişleri ile ayrılırken On2 ise; 4 ve 8 ritimlerindeki rotasyonlardan dolayı (4 ve 8 on 1

daki gibi belirgin bir durmaya sahip değildir) oldukça akıcı herhangi bir şekilde durmayan enerji

geçişleri oldukça yumuşak , göze daha hoş ve sürekli gelen, kombinasyon olarak çok fazla karışık

olmamasına karşın(istisnalar mevcuttur), dansçıların ön planda olduğu yepyeni bir stil olarak göz

önüne çıkmaktadır.

Temel olarak yukarıda belirtilen 5 salsa stilini istenildiği takdirde hem On1 hem de On2

yorumlamak mümkündür. O an dansçı o şarkı için On1 bir seri hissettiyse On1 dans ederken, aynı

şarkı ile aynı pistte bir başkası ise On2 dans edebilir. Asla bu şarkı da On1 dans edilir bu şarkıda On2

gibi bir ayrım doğru değildir. Dansçı ne şekilde yorumlamak istiyorsa şarkıyı o şekilde yorumlayacaktır.

Ancak orijinal mambo müziklerinin varlığı asla unutulmamalıdır. Genel olarak tüm mambo dansçıları

stil olarak On2 dans etmektedirler. Birçok latin cazz ve mambo şarkıları belirgin bir şekilde 2 ve 6

ritmini ön plana çıkarmaktadırlar. Elbette bu şarkılarda On2 dans edilir şeklinde bir kuraldan söz

edilemez. Dansçı istediği takdirde latin cazz ve mambo şarkılarını da On1 yorumlayabilir. Ancak bu o

dansçının müzikalite ve salsa seviyesinin yetersizliğine ışık tutmaktadır. Müzikalitesi gelişmiş, çalan

parçayı yüreğinde hisseden ileri seviye dansçılar için On2 müzik yorumlama stili sonu gelmez

sürprizlere gebe büyülü bir tarzdır.

Özellikle New York lu orkestralar tarafından modernize edilmiş ve New York ta stil olarak On2 türü

benimsemiş olmasından dolayı 1 yerine 2 ritmi daha belirgin çalınmaktadır. Dolayısıyla On2 için daha

elverişli bir ortam yaratılmış olmaktadır. Aynı şekilde On1 – On2 ayrımı içerik açısından son derece

kesin çizgilerle ayrılmış olmasına karşın, dansçı tarafından yorumlayabildiği ölçüde değer

kazanmaktadır.

Diğer bir yanlış ifade ise; On1 birde, On2 ise ikide başlar cümlesidir.

On1 da On2 da sayı olarak 1 de başlar. On1 da leading (yönlendirme) verilen kısım 1 ritmi ile

başlarken bu kısım On2 da 6 ya denk gelmektedir. Aynı şekilde On1 da hareketin partnerde karşılık

bulduğu sayı genel olarak 5 iken bu kısım On2 da 2 ye karşılık gelmektedir. Ancak her iki müzik

yorumlama biçiminin temel adımına 1 de başlamak mümkündür. Dolayısıyla On1 birde, On2 ise ikide

başlar fikri yanlış bir yaklaşımdır.

On2 kombinasyonlar „gelenksel kullanımda‟ Walkaround Combination (Gezici Kombinasyon)

denilen özel bir kombinasyon türüne sahiptirler. Bu kombinasyonlar asla belirli bir alanda devam

etmeyen sahnesi ve yönü sürekli değişen, akıcılığını ve dinamikliğini kaybetmeyen, dansçıların dans

kaliteleri ile ön planda olduğu kombinasyonlardır. Hem izlemesi hem de uygulaması son derece haz

verici olan bu kombinasyonlar son yıllarda tüm salsa dansçıları tarafından benimsenmiş ve hızla

geliştirilmiştir. Diğer yandan On2 shine (Bkz Shine Nedir?) lar

perküsyon ve orkestrayı daha fazla dinleme şansı tanır.

Müziği yorumlamak On2 dans edenler için gerçek bir

mutluluk kaynağıdır. On1 shine lar gibi çoğu zaman OnBeat

(Vuruş Üstü) yorum gerektirmediğinden On2 shine lar

akıcılığı ve orkestra ile uyumu yönünden göz doldurmaktadır.

Ülkemizde LA Style (Los Angales) On1 olarak yayılan

salsa, branşın önde gelen dansçılarının yoğun uğraşları

sonucunda günümüzde NY Style On2 ya hızla kaymaktadır.

NY Style On2 nun ülkemizdeki gelişme sürecinde en önemli

rol sahibi Juan MATOS isimli dünya çapında tanınan dansçı


45

ve eğitmendir. Ülkemizde verdiği eğitimler ile 2002 yılından buyana NY Style On2 yu

yaygınlaştıran Juan MATOS kulandığı;

„‟ON1 is the past, the future is On2!‟‟ (On1 geçmiş, On2 ise gelecektir!)

cümlesi ile ne denli haklı olduğu, ülke çapındaki tüm ileri seviye salsa dansçı, eğitmen ve koreograflar

tarafından günümüzde daha net bir şekilde kavranmıştır.

1.3.2 Los Angales Stili (L.A Style)

Temel olarak dünya üzerinde en çok dansçıya sahip

türdür. LA Style dans son derece sert ve karışık kol

kombinasyonları içeren, bol pozlu, çizgisi genellikle hiç

değişmeyen, oldukça efor gerektiren bir dans türüdür. Adından da

anlaşılacağı gibi Los Angales‟in parlak gece kulüplerinde doğmuş

ve gelişmiştir. LA Stili Salsa, hareketlerini birçok dans stilinden

almış bir salsa türüdür. Küba ve New York stili Salsa, Caz, Swing

ve salon danslarından etkilenmiştir. Bu etkiler, LA stilini uygulayan

günümüz dansçıları tarafından üretilen çok sayıda dönüş figürleri

sayesinde daha da geliştirilmiştir. LA stili salsa figürlerinin çoğu,

“cross-body lead” denilen erkeğin bayanı çizgisel bir hareketle

vücudunu geçmesi için yönlendirdiği hareketlere dayanır. Bu

temel figür, Küba ve New York stili Salsa türlerinde de bulunur.

Ayrıca, L.A Stili dönüş figürleri, Küba stilinde olduğu gibi “dairesel”

değil, “çizgisel” yapılır. L.A Stili Salsa, New York Stili Salsa da

olduğundan daha rahat bir ritme sahiptir. New York Stili Salsa da

“duruş” ve “yakalama” içeren figürleri uygulayabilmek için çok iyi bir zamanlama ve müzikalite

gerekmektedir. L.A Stili Salsa nın da “Shine” isimli geçişleri vardır. “Shine” lar, karmaşık ayak figürleri

ile şık el vücut hareketlerini birleştiren ve doğaçlama yapılan figürlerdir. Dans ederken partnerler

birbirlerinden ayrılır ve kendi “shine” bloklarına başlarlar. Dans rutininde verilen bu etkili mola,

dansçıların hem kendi bireyselliklerini ortaya koymalarını hem de partnerlerinin stillerini izleme olanağı

sunması açısından önemlidir. Birçok kaynakta

“Shine” uygulamaları, daha çok “conga” vuruşlarının hızlandığı ve güçlü bir şekilde duyulduğu yerlerde

yapılır

ifadesi kullanılsa da günümüzde bu pek geçerli bir tanım değildir. Shine uygulamalarının ne

zaman yapılacağı ile ilgili bir yer söz konusu değildir. Kimi dansçı tüm

şarkıyı hiç shine uygulamadan yorumlamak isteyebileceği gibi, kimi

dansçı belki de o şarkının tamamında shine yaparak dans etmek

isteyebilir. Bu o an çalan parça ve yorumlayan kişilerin hissiyatları ile

ilgilidir. Asla unutmamak gerekir ki;

Salsa şarkıları onları yorumlayan dansçılar kadar değerlerine değer

katarlar. Hiçbir salsa şarkısı dünya üzerinde ki iki insana aynı şeyleri

hissettiremez!

En önemli L.A Style uygulayıcısı olarak karşımıza Vasquez Brothers

çıkmaktadır.(Vasquez Kardeşler) L.A Style ın bu denli geniş kitlelere

tanıtılmasında önemli yere sahiptirler. En önemli iki üyesi;


46

* Luis VAZQUEZ

* Johnny VAZQUEZ dir.

90 ların ortalarında salsa dansı ile tanışan kardeşler 90 ların sonlarına doğru hızla popülaritelerini

arttırmaya başlamışlardır. Ağabeyine göre daha heyecanlı, ele avuca sığmaz kişiliği ile ön plana çıkan

Johnny, 2001 yılında Mayan Salsa Competition‟da kazandığı birincilik ile tüm Los Angales tarafından

tanınan bir dansçı olmuştur. Neşeli ve beklenmedik tavırları ile herkesin ilgisini kısa sürede çekmeyi

başaran küçük kardeş, takip eden yıllarda hızı ve ürettiği birbirinden farklı sahne şovları ile adından

sürekli söz ettirmiştir. Günümüzde L.A Style Power On1 denildiğinde akla gelen ilk isimdir. Ağabeyi

Luis ise verdiği eğitimlerle dünya çapında birçok salsa dansçısı yetiştirmiş, partneri Melissa

FERNANDEZ ile birbirinden başarılı sahne şovlarına imza atmıştır. Halen aktif olarak dans eden

kardeşler, salsa kongrelerinin en çok aranılan eğitmen ve performansçılarındandır.

1.3.3 New York Stili (N.Y. Style)

New York, zaman içerisinde kendine özgü yeni bir „Salsa‟ stili yaratmıştır. Bu stil tüm dünyada

kısa zamanda kabul görmüş ve uygulanmaya başlanılmıştır. Öncelikle belirtmek gerekirse bu stil diğer

stillere nazaran daha akıcı, sanatsal ve muhteşem görünür. Özellikle figürlerin geçişleri ve bağlantıları

düşünüldüğünde ilk oluşmaya başladığı zamanlarda New

York Stili, bayanların güzel görünmesini ön planda

tutmaktaydı. Elbette günümüzde hem erkek hem de bayan

dansçılar dans esnasında oldukça güzel görünmektedirler.

New York Stili Salsa‟nın birçok hareketi günümüzde de

bayanı gözler önüne serer. Figürler gösterişlidir ve bayan

her zaman dansın en önemli öğesidir. Çoğu geleneksel

uygulanışlarda kızlar kendilerine gösterilen bu ilgiden

oldukça memnun şekilde dansederler. Aynı şekilde,

partnerlerinin güzel görünmesini sağlamak kendilerinin de

güzel görünmesini sağladığı için erkekler de bu stili

oldukça hızlı benimsemişlerdir. Dansçıların güzel

görünmesini sağlayan herhangi bir dans stili kaçınılmaz

olarak popüler olacaktır. İşte bu yüzden dünyanın her

yanında yapılan sahne şovlarında ve gösterilerde Salsa

dansçıları bu stili sık sık kullanırlar. Diğer yandan, figürler

çok basit ve etkilidir. L.A. Stilinde olduğu gibi karmaşık

dönüşler yerine, figürler net, adımlar ise basittir. İşte bu

yüzden bu stili öğrenmek de çok kolaydır. Sizi muhteşem

gösteren en basit figürlerin, en iyi dans figürleri olduğunu

söylemek ise oldukça doğru bir yaklaşımdır. New York‟ta

Salsa “Mambo” olarak da bilinir. Buradan da anlaşılacağı

gibi New York‟ta yapılan Salsa temelini Mambo‟dan almıştır. “Mambo dansının kralı” Eddie Torres

“Mambo Kralı” Tito Puente ile aynı sahnede sayısız gösteriye imza atmıştır. Mambo‟nun ilkelerini

Salsa dansına aktaran Eddie Torres, günümüzde New York‟taki en ünlü Salsa eğitmenidir ve New

York Stili nin temel kurucusu olarak kabul edilmektedir. Bugün dünya çapında eğitim veren birçok

eğitmen ve dansçı Eddie Torres ile bir dönem mutlaka çalışmışlardır. New York Stili Salsa, Salsa

dansının diğer dans stilleri ile nasıl iç içe geçtiğinin mükemmel bir örneğidir. Mambo dansı uygulandığı

ilk zamanlarda bu denli çok dönüş ve kombinasyon içeriklerine sahip değildi. Bu tür geliştikçe, West

Coast Swing ve Hustle gibi dans türlerinden birçok figür almaya başladı. Zaman içinde alınan bu

figürler temel ritimlere oturtularak kullanılmaya ve eğitmenler tarafından öğretilmeye başlandı.

Her durumda New York Stili Salsa sizin pistlerde fark edilmenizi ve ışıldamanızı sağlayacaktır

.


47

1.3.4 Küba Stili (Cuban Style)

Küba Stili Salsa, “Casino Salsa” olarak da bilinir. Dans figürleri oldukça karmaşık kol

hareketlerinden oluşur. Hızlı ayak figürleri ise kollara eşlik eder. Oldukça esneklik gerektiren birçok

figür Küba Stili‟nde sıradan figürlerdir. Birçok durumda Kolombiya stilindeki gibi vücut anatomisine

aykırı olduğunu düşündüğünüz birçok hareket Küba Stili‟nde uygulanmaktadır. Öğrenilmesi ve

uygulanması oldukça zahmetli bir türdür. Büyük ölçüde esneklik gerektiren akrobatik değeri yüksek

figürleri, son derece kolay bir şekilde gerçekleştiren Kübalılar genetik özelliklerinin artılarını başarılı bir

şekilde kullanmaktadırlar. İmkansız olduğunu düşündüğünüz birçok figürü Küba Stili Salsa‟da

bulabilirisiniz. Yayılım olarak dünya çapında geniş kitlelere henüz ulaşamamıştır.

1.3.5 Miami Stili (Casino Style) , Porto Riko ve Colombiya Stili

Bu iki tür birçok kaynakta birbirlerinden oldukça etkilenmeleri ile bilinmektedir. Yinede kesin

hatları ile günümüzde görüntü

olarak birbirinden ayrılsa da

orjinlerindeki birliktelik her zaman

mevcuttur. Porto riko stili henüz

ülkemizde yaygınlaşmamakla

birlikte bu durum dünya

arenasında da benzer şekildedir.

Colombiya salsası ile oldukça

benzemektedir. Colombiya salsası

birçok özelliğinden dolayı

öğrenme süreci en uzun salsa

türüdür. Aynı şekilde

öğrenmesindeki zorluk ,

figürlerinin ve ayak hareketlerinin aşırı hızlılığı, bu stili belirli bir bölgesel yayılımın dışına pek de

çıkaramamıştır. Her ne suretle olursa olsun bu stilin figürlerinin enerjisi diğer hiçbir türde

bulunmamaktadır. Miami stiline değinecek olursak;

Küba insanı daha iyi bir yaşam sürmek için farklı

ülkelere göçleri sırasında kültürlerine ait birçok unsuru da

beraberlerinde taşımışlardır. Bunların başında geleneksel

dansları gelmektedir. Birçok farklı stildeki dansçılar yerleştikleri

bölgelerde kültürlerini yaşatmaya çalıştılar. Coğrafi açıdan

Küba‟ya yakın olan Miami, doğal olarak Küba‟dan göçen yerli

halkın ilk uğrak yerlerinden olmuştur. Kübalılar Miami‟ ye göç

ettikten birkaç sene sonra Küba stili salsayı modernize etmeye

başlamışlardır. Bunun sonucunda yeni ve bağımsız bir salsa

stilinin ilk adımları atılmıştır. Bu yeni salsa stili Miami Stili

olarak anılmaktadır. Küba da insanların toplandıkları

meydanlara Casino ismi verilirdi. Bu isimlerin ise 50 li yıllardaki


48

ünlü casinolardan geldiği kabul edilmektedir. Bu gece kulüplerinde dans eden bölgenin en iyi

dansçıları, hafta boyunca çalıştıkları figürleri bu gece kulüplerinde sergilerlerdi. Diğer birçok dansçı ile

figür alışverişinin gerçekleştiği bu gece kulüpleri zaman içerisinde farklı nedenlerden ötürü kapandı.

Bunun sonucunda buralarda yapılan dans stiline „Casino‟ dans edenlere ise „Casinero‟ adı verildi.

80 lerin başında „Miami Hilton‟ içindeki Club Mystique Miami style ın gelişiminde büyük rol

oynamıştır. Önceleri çember halinde dans ettirilmeye çalışan insanların başaramadıkları miami stili

salsa, daha sonra kulüp yöneticilerin açtığı kurslar ile hızla popülaritesini artırmıştır. Takip eden 10-15

yıllık dönem içinde Miami stili hızla yaygınlaşmış ve gelişmiştir.

Temel adım tekniği olarak Mambo; ama sıklıkla Guepea kullanılmaktadır. Hareketlerin genel

görüntüsü yuvarlak hatlara sahiptir. Uygulanan kombinasyonlar her zaman dar bir alana sığdırılacak

şekildedir. Büyük hareketler mümkün olduğunca kullanılmamaktadır. Miami stilinde uygulanan ve lider

tarafından belirlenen bazı kombinasyonlar öylesine uzundur ki, bir şarkı 5-6 kombinasyon bloğu ile

sonlanabilmektedir.

Guepea 3 ve 8. vuruşlarda aksan adımları adı verilen yalancı adımlar ile de uygulanabilirler.

Adımların 1-2-4 , 5-6-7'nci vuruşlarda basılması "Tapping" olarak adlandırılan bir süsleme çeşididir. Bu

süsleme çeşidi belirli bazı hareketlerde ve yavaş ritimlerde kullanılmaktadır.

Dünya üzerinde Rueda de Casino olarak bilinen salsa çemberi figürlerini bilinenin aksine

çoğunlukla Küba stilinden değil Casino stilinden almaktadır.

Yerli halk tarafından geleneksel Küba Stili salsanın zor uygulamalı birçok figürü geliştirilerek

Miami Stiline hayat verilmiştir. Zaten zor olan Küba Stilinin gelişmiş versiyonu olan Miami Stili dünya

üzerinde var olan en zor salsa stili olarak birçok kaynakta geçmesine rağmen bu şekilde adlandırma

çokta doğru bir yaklaşım değildir. Teknik açıdan her dans türü kadar zor figür ve geçişlere sahip

oldukça dinamik ve akışkan bir türdür. İç içe geçen karışık figürler, aşırı derecede bükülen vücutlar,

zamanlama ve hız gerektiren üst düzey varyasyonları ile Miami Stili oldukça şaşırtıcı ve etkileyicidir.

1.3.6 Rueda (Casino de Rueda)

Rueda kelimesi İspanyolcada tekerlek anlamına gelmektedir. Rueda de Casino nun temeli 50

lerdeki Küba gece kulüplerinde yapılan çember şeklindeki sosyal danslara dayanır. Dünya genelinde

oldukça yaygın bir türdür. Tüm dansçılar partnerleri ile birlikte daire şeklinde sıralanır. Bu sıralanmada

çift sayısının herhangi bir önemi

yoktur. Bugüne kadar en çok

sayıda çiftin katıldığı rueda

çemberi 17 Ağustos 2007 de Cali-

Kolombiya Santiago da

gerçekleştirilmiş ve Guinnes

Rekorlar Kitabı‟na girmeyi

başarmıştır.

Dans pistinin alabileceği

sayıda çift uygun şekilde sıralanır.

Tüm erkekler aynı yöne, tüm

bayanlar ise diğer yöne bakacak

şekilde konumlanırlar. Daire

şeklinde sıralanan dansçıların biri


49

lider konumdadır. Bu lider belirli figürlerin isimlerini söyleyerek grubu ahenk içinde dans ettirir.

Son derece sosyal bir salsa türüdür. Oldukça eğlenceli figürlere sahip olan bu stil özellikle iç içe

geçmiş büyük çemberler halinde yapıldığında sosyal bir dastan ziyade show dans estetiğinde bir

görüntü sunarak izleyicileri büyüler. Figür derinliği oldukça fazladır. Neredeyse uygulandığı her ülke,

onlarca farklı figürü bu stile entegre etmiştir. Her tür salsa ve mambo şarkısında uygumla yapmak

mümkündür. Hem on1 hem de on2 müzik yorumlama biçimi ile dansı gerçekleştirmek mümkündür.

Elbette çember içindeki tüm çiftler aynı müzik yorumlama biçimini kullanmak zorundadırlar. Bu ahengi

sağlamak ise liderin görevidir. Eşli dansların aksine Rueda da enerji tüm gruba yayılır. Herkes belirli bir

ahenk ve enerji içinde hareketleri uygulamaya çalışmaktadır. Küba da uygulanan Rueda ile Miami de

uygulanan rueda birbirinden oldukça farklıdır. Bunun nedeni Küba‟da geleneksel olarak uygulanan

Rueda nın aksine Miami‟de Rueda okulları mevcuttur. Buradaki eğitmenler sürekli yeni hareketler

bulmakta, bu hareketleri derslerinde anlatmakta ve kongrelerde workshoplar vermektedirler. Böylece

hareket derinliği artan Miami Ruedası belirgin biçimde farklılaşmıştır.

Yinede bağrışmaları, güçlü el çırpmaları, grup enerjisinin varlığı, sosyal paylaşımın düzeyi göz

önüne alındığında Casino de Rueda Salsa Türleri içinde en eğlenceli olanıdır. Bazı rueda figürlerinin

isimlerini belirtecek olursak ilk akla gelenleri;

Abajo

Abrázala

Adiós

A lo cortico

Arriba al tiempo España

Balsero

Bikini

Beso [El beso]

Besito

Bola

Cucaracha

Dame

Doble play

Doble cero

Dos (two)

Drácula

Echevarria

Enchufla

Evelyn

Pa'Arriba

Pa'Tras

Pelota...

Sombrero sayılabilir.

Hangi salsa türü ile ilgilenirse ilgilenilsin bir yerinden salsa ya bulaşmış olmanın verdiği haz paha

biçilemezdir. Salsa bir yaşam biçimi , bir özgürlük kapısıdır. Farkında olmadığımız kanatlarımızın

farkına varmak onları kullanmayı öğrenmektir. Salsa bir tutku ,bir var olma biçimidir…


50

1.4 Genel Müzik Bilgisi ve Salsa

1.4.1 Ses

Bir cismin titreşiminden meydana gelen dalgaların hava yolu ile kulağımıza ulaşmasını tanımlayan terimdir.

1.4.2 Sesin Duyulması ( İşitme )

İnsanlarda işitmeyi ve duymayı sağlayan organı kulaktır. Dış kulağa iletilen ses, orta kulağa

geçer. Orta kulaktan ise iç kulağa elektrokimyasal

olaylar ile geçerek sinirler aracılığı ile beyine ulaşır. Bu

sayede beyinin duyma merkezinde yorumlanan veriler

işitilmiş ses olarak algılanır. Kulak denge açısından da

son derece önemli bir organdır. İçerdiği özel yapılar

sayesinde hangi pozisyonda olursak olalım dengemizi

korumamıza yardımcı olmaktadır. Kulağıyla ilgili

rahatsızlıklardan dolayı dans etmeye ara vermiş birçok

başarılı dansçı bulunmaktadır. Bu nedenden ötürü

dansçının hassasiyetle dikkat etmesi gereken

organlarından biridir.

1.4.3 Sesin Hızı

Sesin herhangi bir cisim veya maddeden çıktığı andan

itibaren bulunduğu ortama göre belirli bir ulaşma hızı vardır. Ses

hızı havada, deniz seviyesinde ve 15 °C sıcaklıkta 340 m/s (340

metre/saniye) olarak belirlenmiştir. Sesin hızı frekanstan

bağımsızdır, her frekansta sesin hızı aynıdır. Havanın sıcaklık,

yoğunluk durumuna göre ise sesin yayılma hızı değişiklik gösterir.

Soğuk havada ses hızı azalır. Hareketli bir cismin hızı sesin

yayılma hızını geçerse ses duvarı aşılmış olur. Duyulan bir

patlama sesi, ses duvarının aşılmış olduğunun göstergesidir.

Resimde ses duvarını aşan bir savaş jeti görülmektedir.

1.4.4 Sesin Titreşim Özellikleri

Seslerin incelik - kalınlık dereceleri ve zamana göre titreşim özellikleri vardır. Örneğin LA sesi bir saniyede 440 titreşim gerçekleştirir. Diğer sesler de buna göre düzenlenmiştir. Ses üreten varlıklara doğal ses kaynağı denmektedir. Bu kaynaklar sesleri titreşimler vasıtasıyla oluşturur. Birçok müzik aleti örnek gösterilebilir. İnsanların ses oluşturması yine titreşimlerle olur. Gırtlağımızda bulunan ve ses teli olarak adlandırılan özelleşmiş teller, akciğerlerden gelen hava ile titreşerek ses oluşturur. Sesin titreşimler halinde yayılması maddesel ortamlara bağlıdır. Boşlukta sesin yayılması söz konusu değildir. (Örnek; Uzay) Ses, ışık gibi dalgalar halinde yayılır. Kaynaktan çıkan sesin maddenin taneciklerini titreştirmesi sesin yayılması için kafidir. Bu tanecikler ne kadar sıkı ise ses o kadar hızlı


51

yayılır. Ses yayılma hızı en yüksek katı maddelerde, en düşük ise gazlardadır. Ses dalgaları katılarda yaklaşık 5000 m/sn hızla hareket eder. Suda ise bu değer 1450 m/sn ler civarındadır.

1.4.5 Ritim

Ritim; zamanın belli bir süre içinde eşit veya değişik uzunluktaki

parçacıklara bölünmesidir. Müziğin matematiksel (sayısal) olarak parçalara

bölünmesi de diyebiliriz. Bu ritmik yapılar yaşanılan coğrafyanın etkileşimlerine

göre farklılık göstermektedir. Örneğin, Mzurka Polonya halk dansıdır ve ritmik

yapısı farklıdır. Flamenko, mambo, cha cha, samba , jive ve diğer birçok yöresel

müziklerinde ritmi birbirinden farklıdır. Ritim duygusunu ilerletmek için çok çeşitli

müzikleri dikkatle dinlemek gerekir. Bir süre sonra belleğimizde müziksel hafıza

oluşacaktır. İyi bir ritim kulağı kısmen geliştirilebilir bir özellik olmasına karşın küçük yaşlarda bir müzik

aleti çalmış, belirli bir spor dalı ile uğraşmış kişilerde normal insanlara göre daha iyi bir müzik kulağı

vardır.

1.4.6 Bar

Salsa müziğinde ki her bir 4 vuruş bir bar olarak adlandırılır. Salsa Müziği 4/4 lük vuruşlara

sahiptir. Müzik 8 lik ler halinde çalınmaktadır. Dolayısıyla her bir sekizlik 2 bardan oluşmaktadır. Salsa

müziğinde önemli bir kıstas da cümle kavramıdır. Cümle kavramını anlatmadan önce vokal nedir biraz

bahsedelim.

Vokal; ritimler üzerine prozodisi düzgün sözler söyleyen ve bunu belli bir ahenk içinde

gerçekleştiren kişilerin müzik dilinde adıdır. Her bir salsa şarkısındaki iki sekizlik, toplam 4 barlık 16

vuruş bir cümledir ve bu cümle üzerine vokal sözlerini yayar. İki sekizlik cümle bittiğini vokalin

performansından çıkartmak kolaydır. Özellikle birçok salsa şarkısının perküsyon derinliğinin ileri seviye

olduğu düşünülürse, kimi zaman vokali dinleyerek şarkının birinci ve ikinci barının ilk vuruşunu ( 1 ve

5) birbirinden ayırmak daha kolaydır. İki cümlenin birleşimi dört sekizlikten oluşan bir kıta oluşturur.

2 8‟lik, toplam 4 barlık uzunluk „Cümle‟

4 8‟lik, toplam 2 cümlelik uzunluk „Kıta‟ dır.

1.4.7 Ölçü

Bir müzik eserinin süre

olarak birbirine eşit parçacıklara

bölünmesine ölçü denir. Ölçü eşit

zaman kümeleridir ve müzik

yazısında birbiriden ölçü çizgileri

ile ayrılır. Ölçü çizgileri porteye

dikey olarak konulur. Her ölçüde

ölçü rakamı kadar nota süreleri

vardır.

Porte Nedir: Notaların üzerine yazıldığı eşit aralıklı beş çizgi ve dört aralıktan oluşan şekle porte

(dizek) denir. Çizgiler aşağıdan yukarıya doğru sayılır.


52

1.4.8 Vuruş

Vuruş, zamanın sırasını ve notanın değeri kadar tınlama süresini el hareketleri ile belirtmektir.

Diğer bir değişle notaların sürelerini ölçmek için el ile yapılan sayma hareketine vuruş denir.

Enstrüman çalışmalarında ayak hareketleri ile ölçü vuruşlarını da uygulanabilmektedir.

1.4.9 Melodi (Ezgi)

Ezgi sözcüğü yabancı kökenli melodi sözcüğüne karşı üretilmiş Türkçe bir tabirdir. Belli bir

duyguyu anlatması için yan yana getirilen notaların oluşturduğu yapıya melodi(ezgi) denir. Melodi veya

ezgi antik çağda “melos”(bir lirik şarkı üzerine söylenen şarkı) kelimesinden türetilmiştir.

1.4.10 Armoni

Latince „Harmos‟ (Bağlantı) kelimesinden türetilmiştir. Temeli Fransızca olan Harmonie

kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Akorların (en az iki sesin aynı anda çalınması) art arda

bağlanmasından meydana gelen müzik dokusudur. Diğer bir değişle notaların belirli bir ahenk içinde

çalınmasıdır.

1.4.11 Nota

Seslerin tonlarına göre sınıflandırılması sonucunda elde edilen

terimlerin genel adıdır. Yedi tane nota vardır. Çeşitli sesleri

belirlemek ve bunların birbirlerine karışmasını önüne geçmek

için notalara özel isimler verilmiştir. Do, re, mi, fa, sol, la, si.

İngilizcede ve Almancada ise notalar harflerle gösterilmiştir.

(C=do, D=re, E=mi, F=fa, G=sol, A=la, B=si-ing.-, H=si-alm.-)

1.4.12 Sus (Es)

Müzikte belli bir birim zamanı olan ve sessiz geçen süreye Sus denir.

1.4.13 Süre

Notaların vermiş olduğu zaman bütünlüğüne süre denir. Sesli Süre ve Sessiz Süre olmak

üzere iki çeşit süre vardır. Sesli süreler notaların seslendiriliş zamanını,

sessiz süreler ise notalar arası bekleme zamanını ifade eder. Sessiz

süreler Müzikte ES işareti ile tanımlanır.

1.4.14 Tempo

Bir parçanın çalınma hızı o parçanın temposunu oluşturur.

Dakikadaki bar sayısı o şarkının temposu üzerinde etkilidir. Ortalama bir

salsa parçası 45 - 60 bar/ dk dır. Daha hızlı ve yavaş sarkılar elbette

mevcuttur. Müzikte tempo „Metronom‟ adı verilen bir cihaz ile

ölçülmektedir. İlk kullanılmaya başlandığı 19. Yüzyılın ilk yarısında Johann


53

Klave Çalınma

Şekilleri

Son Klave Rumba

Klave

Diğer

Türler

2-3 Son

Klave

3-2 Son

Klave

Cascara

Ritmi vs.

2-3 Rumba

Klave

3-2 Rumba

Klave

Nepomuk Mälzel tarafından üretilen metronomlar teknik açıdan bazı aksaklıklara sahipti. Ancak

günümüzde birçok midi ve ses programları yardımıyla bir şarkının temposu başarılı ve kesin doğru bir

şekilde ölçülebilmektedir.

1.4.15 Clave „Herşeyin Temeli‟

Klave, salsa adına müzikalite eğitiminin temelidir. Alt yapısı incelendiğinde neredeyse tüm

salsa şarkılarında klavenin farklı çalınış tarzlarını duymak mümkündür. Genelde tüm orkestra

elemanları klaveye uymak zorundadırlar. Bu sayede ilk ve ana ritim çoğu zaman klave vuruşları ile

sağlanmaktadır. Klave çalınma tarzına göre şarkıyı bambaşka şekillere sokabilme gücüne sahiptir.

Müzik içinde klavenin çalınma tarzı, bazı şarkılarda hissettirmeden değiştirilmektedir ki bu başlangıç

seviye salsa dansçılarının kabusudur. Müzik kulağı yeterince gelişmemiş kişiler bu değişimi fark

edemediklerinden dolayı dansın teknik altyapısına aykırı hareket ederek yanlış ritimde dans

etmektedirler. Bu tür şarkılar müzik kulağı ve müzikalite bilgisini ayırıcı şarkılar olduğundan özellikle

salsa yarışmalarında eleme turlarında tercih edilen şarkılardır.

Klave temel olarak 3 şekilde çalınabilir ki tüm dünyada genel olarak kabul edilen çalınma şekilleri

bunlardır. Elbette profesyonel müzisyenler bu üç şekil dışında şarkının akışına göre farklı klave çalma

stilleri de geliştirmişlerdir. Oranlamak gerekirse; klave salsa şarkılarının yüzde doksanında bu üç

stilden biri kullanılarak çalınmaktadır.

2-3 Klave Ritmi ( ilk barda 2 vuruş – ikinci barda 3 vuruş vardır.)

3-2 Klave Ritmi (ilk barda 3 vuruş – ikinci barda 2 vuruş vardır.)

Cascara Ritmi (farklı varyasyonları üretilen özel bir ritim türüdür)

Elbette yukarıda isimleri yazılı çalınma şekillerinin yanı sıra birçok üstat çok farklı tarzlar

geliştirmişlerdir. Ancak genel kabul görmüş olan klave çalınma tarzları yukarıda yazılmış olanlardır.


54

Not: Aşağıda verilen şemalarda kırmızı renkle belirtilen vuruşlar vurulması gereken zamanlamalara

siyah renkli vuruşlar ise atlanan kısımlara işaret etmektedir

1.4.15.1 „‟2-3 Klave‟‟

2-3 Klave; 2,3,5 ve 8

olarak çalınır. Ve nin yeri 6. ve 7.

Vuruşların ortasındadır. Bir

sekizlik 2-3 klave çalınma

esnasında tek ara ritim

içerdiğinden, hızlı çalındığı

durumlar dışında orta hızlı bir ritim

olarak tanımlanmaktadır. Mambo

altyapılı eserlerin temel klave

çalınış şeklidir.

1.4.15.2 „‟3-2 Klave‟‟

3-2 Klave; ise 2-3 klavenin tam

tersidir. Tek ara ritim içerir ve hız olarak

orta hızlı bir ritim türüdür. Birçok

şarkının dansçılar tarafından On1

müzik yorumlama stili kullanarak

işlenmesinde 3-2 klavenin rolü

büyüktür.

1.4.15.3 „‟Cascara Ritmi‟‟

Özel bir ritim türüdür.1,2 ve 3 ritmi eşit aralıklarla vurulduktan sonra 3 ile 4 arasındaki „‟ve‟‟

ritmi vurulur. Bu aşamadan sonra eş gecikme (1 tam vuruş) ile 4 atlanarak 4 ve 5 arasındaki „‟ve‟‟ ritmi

vurulur. Ardından yarım vuruş sonra gelen 5 ritmi yakalanır ve vurulur. Yine eş gecikme ile 1 tam vuruş

atlanır ve 6 ritmi vurulur. 6 ile 7 arasındaki „‟ve‟‟ ritmi vurulduktan sonra 1 tam vuruş (eş gecikme)

beklenir ve 7 ile 8 arasındaki ve yakalanır. Son olarak 8 ile bir sonra gelen cümlenin 1 ritmi arasındaki

„‟ve‟‟ yakalanır ve vurularak bir sekizlik cascara ritmi tamamlanır. Ritim bozulmadan aynı sayılarda aynı

gecikmeler kullanarak seriye devam edilir.


55

Birden fazla „‟ve‟‟ ritmi vurulmasından dolayı cascara ritmi, oldukça dinamiktir. Vurulmaya

başlandığı anda şarkı içinde taptaze bir hava estirir. Dinamizm ve hız katar. Dansçı tarafından oldukça

beğeni ile karşılanan bir ahenge sahiptir.

Bazı Cascara Ritim Tipleri;

Cascara Accents

Cascara Mambo

Cascara Traditional

.

Cascara Ritmi;

1 2 3 ve 4 ve 5 ve 6 ve 7 ve 8 ve


56

2. Salsa Teknik Bilgisine Giriş

2.1 „Salsa Dansı‟ Genel Vücut Duruşu (Posture)

Hiçbir zaman unutulmamalıdır ki salsa bir dans türüdür. Dolayısıyla herhangi bir dans için

geçerli tüm duruş ve sunum teknikleri salsa için de aynen geçerlidir. Tüm dans türlerinde olduğu gibi

salsa dansını icra eden dansçı öncelikle kendine güvenen bir tutum sergilemelidir. Sahne ağırlığı

olmalı, her şeyin kontrolü altında olduğunu herkese hissettirebilmelidir. Ağırlık merkezini dikey vücut

ekseni içinde tutmayı başarması açısından başını, vücudu ve omurgası ile 90 derecelik bir açı ile

tutmalıdır. Omurgamızın doğal ve dik şekli korunmalı, omurga çizgimiz düzleştirilmelidir. Omuzlarımız

geriye küçük bir daire hareketi ile basılmalı, kürek kemiklerimiz birbirine yaklaştırılmalı, göğüs

kafesimiz dışarıya karnımız

içeriye çekilmeli ve tüm bunları

yaparken düzenli nefes alıp

vermeye devam edilmelidir. Dans

ederken bu duruş kurallarına

hassasiyetle dikkat edilmeli ve

hangi figür uygulanırsa

uygulansın bu duruş tavrı

korunmaya çalışılmalıdır.

Kollarımız vücudumuzun doğal

salınımı ile hareket etmeli, asla

vücudumuzun sanki bir parçası

değilmiş gibi aşağı-yukarı doğru bilinçsizce sallanmamalıdır. Her zaman ağırlık merkezimiz

vücudumuzun içinde tutulmaya çalışılmalı, iç dengeyi bozacak

adım ve dönüş varyasyonlarından kaçınılmalıdır. Dizler hafif ve

rahat bir büküklükte tutulmalı asla çok fazla kırılmamalı yada

asla tamamen düzleştirilmemelidir.( Birçok koreografik figürde bu

kural geçerli olmamaktadır. Bunun nedeni vücudumuzdaki enerji

çıkış noktalarını kullanmamızla birlikte izleyicilere etkileyici

figürler sunabilmemizin temel kıstasının netlik olmasıdır. Belirli

bir tonusta tutulan vücut uzuvları enerji akışını doğru bir şekilde

yönlendireceğinden çok daha dinamik ve seyri güzel seriler

ortaya çıkarmaktadırlar. Ancak free style dans için bu durum söz

konusu değildir.)


57

İlerleyen sayfalarda açıklanan „Afrika Dansları‟ başlıklı kısımda anlatılan duruş teknikleri

yukarıda yazılı genel vücut duruşu özelliklerini kullanmamaktadır. Kendi tavır ve duruş özelliklerine

sahip Afrika dansları, farklı vücut izolasyonu ile uygulanması oldukça zor figürler ortaya çıkartmaktadır.

2.2 Dönüşler (Spins)

Bir yapının temeli ne kadar önemliyse salsa dansında dönüşler o kadar önemlidir. Dönüş

türleri ile zenginleştirilmemiş bir salsa dansı düşünülemez. Farklı dönüş türleri olmasına karşın

temelde dönülen tur sayısına göre 2 tip dönüş vardır.

Tek tur dönüş ve varyasyonları

Multiple( Çoklu) dönüş ve varyasyonları

Salsa dansındaki tekli ve çoklu dönüşler teknik altyapısına göre 9 farklı alt başlıkta incelenirler. Bunlar;

Adım Dönüş (Step Turn)

Serbest Dönüşler (Free spin)

Çapraz Dönüş (CrossTturn)

Kanca Dönüşü (HookTturn)

Travel Turn (Gezici Dönüş)

Spiral Dönüş (Spiral Spin)

Kombinasyon İçi Dönüşler

Modern ve Jazz Dans kökenli dönüşler

Bale kökenli dönüşler

Salsa Dansına ait dönüş türleri aşağıda şema halinde verilmektedir.


58

Salsa Dönüş Türleri

Adım Dönüş (Step Turn)

Serbest Dönüş (Free Spin)

Çapraz Dönüş (Cross Turn)

Kanca Dönüş (Hook Turn)

Gezici Dönüş (Travel Turn)

Spiral Dönüş (Spiral Turn)

Kombinasyon İçi Dönüşler

Modern-Jazz Dans Temelli Dönüşler

Bale Temelli Dönüşler

Tüm dönüş türlerini başarılı bir şekilde gerçekleştirebilmek için şu unsurlar doğru bir şekilde

uygulanmalıdır.

Genel Dönüş Kuralları:

Point(Nokta) alınmalıdır ve mükün olduğunca alınan point geciktirilmelidir.

Ağırlık merkezi vücudun içinde tutulmalıdır

Genel duruş kuralları doğru bir şekilde uygulanmalıdır.

Ayakların bükülme miktarı dönüş sırasında mümkün olduğunca değiştirilmemelidir (istisnalar

mevcuttur)

Dansçının boyu dönüş sırasında uzayıp kısalmamalıdır. Dönüş yüksekliği korunmalıdır.

Kolların salınımı kontrol altında tutulmalıdır.

Verilen enerji o dönüş türü ve sayısı için yeterli olmalıdır. Eksik ya da fazla olmamalıdır.

Aşırı pençe yada topuk üzerinde gerçekleştirilen dönüşlerden kaçınılmalıdır.

İstisnalar mevcut olmasına karşın(modern dans, jazz dans ve bale temelli dönüşler) genelde

sağdan dönüşler sağ, soldan dönüşler sol ayak üzerinde yapılmalıdır.

Dönüş sırasında ayaklar arasında fazla ve gereksiz ağırlık transferi yapılmamalıdır. Bu hem

dengemizi bozmakta hem de dönüş noktamız ve eksenimiz üzerinde oynamalara yol

açmaktadır.

Point(Nokta) Alma


59

Neredeyse tüm dans türleri içinde kullanılan dönüş teknikleri için ortak dikkat

edilmesi gereken en önemli unsurdur. Baş genel dans duruşu kurallarına

uygun şekilde dik konumda tutulurken, gözlerle o an dönüşün

tamamlanmasını istediğimiz yerde var olan bir noktaya doğru bakılır. Bu

noktanın göz hizasında seçilmesi genellikle kullanılan şeklidir. O an için bir

insan, karşı duvarda var olan bir obje, bir seyirci koltuğu gibi pek çok

hareketsiz cisim point alacağımız yer olabilir. Vücudumuz dönüş yönünde

hareket etmeye başladığında, başımız henüz hareket etmemiş ve gözlerimiz

halen aynı noktaya bakmayı sürdürmektedir. Hepimizin anatomik özellikleri birbirinden farklıdır.

Dolayısıyla her insanın point alma açısı oldukça değişkendir. Vücudumuz başımızı hareket

ettirmeden bir noktaya kadar dönebilmektedir. Adeta sıkılmış çamaşır, bükülmüş yay gibi bir şekle

giren vücut artık belli bir sıkışma enerjisini bünyesinde depolamıştır. Bu sıkışma enerjisi dönüş

enerjisine aktarılarak baş, vücuttan daha hızlı bir şekilde çevrilir. Bu esnada gözlerle aynı nokta,

tekrar bulunmaya çalışılır. Bu oldukça önemli ve dikkat edilmesi gereken bir husustur. Başın hızlı

dönüşünü çok kısa bir zaman aralığında vücut takip eder. Dönüş bittiğinde vücutla kafa aynı

noktadadır. (istisnai dönüş türleri mevcuttur) Neredeyse tüm dönüş türlerinde kullanılan point alma

kavramı hareketsiz nesneler için geçerlidir. Bazı özel koreografi çalışmaları ve sahne şovları

dışında hareketli bir noktadan point alma uygulaması kullanılmamaktadır. Elbette mutlak suretle

point göz hizasında bir noktadan alınacaktır şeklinde bir kuraldan söz etmek yanlış bir yaklaşımdır.

Dans esnasında istenilen herhangi bir noktadan( yerde bir noktadan, partnerin bel hizasından

vs…) point alınabilmektedir. Ancak belirli koreografiler içinde, belirli duyguların geçirildiği

özelleşmiş sunumlar dışında göz hizası dışında alınan pointler oldukça çirkin bir görüntü

sergilediğinden kullanılmamaktadır.

Point uygulamamızı gerçekleştirirken başı, dolayısıyla gözlerimizi mümkün olduğu kadar aynı

noktada tutup, kısa bir aralıkla hareketi tamamlama kavramına pointi geciktirmek denir. Point ne

kadar geçikirse dönüş o kadar dinamik ve net görünecektir. Birçok dönüşün aslında alınan geniş

açılı gecikmiş pointler sayesinde hızlı göründüğü unutulmamalıdır.

Point alma multiple(çoklu) dönüşlerde başın dönmeden dönüşün stabil şekilde tamamlanması

içinde oldukça önemlidir. Buz dansı gibi birkaç spesifik spor dalı dışında tüm dönüşler point alarak

gerçekleştirilir. Point almadan gerçekleştirilen dönüşlerin istenilen doğrultuda durdurulması ve

kontrol edilmesi de oldukça zordur.

Point her zaman dönüşün tamamlanacağı noktadan alınır. Bu sayede referans noktamız

dönüşü bitirmek istediğimiz yer olmaktadır. Bazı multiple salsa dönüşlerinde ilk alınan point dönüş

içerisinde değiştirilebilmektedir. Oldukça profesyonellik gerektiren bu uygulama „Değişken point‟

olarak adlandırılmaktadır.


60

2.2.1 Adım Dönüş

Salsa dansında geriye adım atılarak gerçekleştirilen tüm dönüş uygulamalarının belirli özel

isimleri bulunmaktadır. Eğer özel ismi yok ise bu tür dönüşler modern dans, jazz dans veya bale

kökenli serbest dönüşlerdir. Salsa dansında ki adım dönüş kavramı ise şöyle açıklanır; herhangi

bir ayağımızla ön yada ön çaprazlara adım atarak gerçekleştirdiğimiz sol veya sağ dönüş

uygulamaları adım dönüş olarak adlandırılmaktadır. Adım dönüş uygulamaları;

* Sağ ayak sol yönelmeli

* Sağ ayak sağ yönelmeli

* Sol ayak sol yönelmeli

* Sol ayak sağ yönelmeli

şeklinde sınıflandırılabilir. Burada ki yönelme ile anlatılmak istenen şey dönüş yönüdür. Adım

dönüş uygulamaları under arm turn varyasyonlarında sıklıkla kullanılan bir dönüş türüdür. Birçok

dansçı shine uygulamalarında adım dönüş varyasyonlarına yer vermektedirler. Ülkemizde eğitmen

ve antrenörler genellikle ilk dönüş çalışmalarını adım dönüş varyasyonları ile başlatmaktadırlar.

Adım dönüş için genel dönüş kuralları aynen geçerlidir.

2.2.2 Serbest Dönüş(Free Spin)

Herhangi bir dönüş stiline bağlı kalmaksızın dansçı tarafından uygulanan dönüş türlerini

kapsayan genel addır. Temel dönüş kuralları elbette bu tür içinde geçerlidir. Ancak dikkat edilmesi

gereken husus dönüş türünün dansçının fiziki ve teknik altyapısına göre şekillenmesidir. Genelde

serbest dönüş; erkekler tarafından, bayana verilen başlangıç enerjisi ile başlayan çoklu dönüş

varyasyonları olarak bilinmektedir. Bu yanlış değildir ancak bayanın serbest haldeyken, kendi

vücudundan enerji alarak gerçekleştirdiği serbest dönüş uygulamalarından da söz etmek

mümkündür.

Serbest dönüş kombinasyon içinde bağlantı blokları için kullanılabildiği

gibi aynı zamanda shine uygulamalarında hem bayan hemde erkek

dansçılar tarafından sıklıkla uygulanır.

Serbest dönüşten bahsedip Magna GOPAL isminden bahsetmemek

düşünülemez. Muhteşem serbest dönüş enerjisi ve tekniği ile yıllardan

buyana salsa dansçılarına örnek olmuş başarılı bir eğitmen ve dansçıdır.


61

Oluşturduğu eğitim DVD leri ile (Spins By Magna vs…) tüm dünya salsa dansçıları ile

bilgilerini paylaşan Magna GOPAL çeşitli aralıklarla ülkemizde de eğitim vermiştir.

2.2.3 Çapraz Dönüş (Cross Turn)

Özellikle erkek dansçılar tarafından oldukça sık kullanılan bir dönüş türüdür. Genellikle ön

çaprazlara adım atılan uygulamaları kullanılmaktadır. Geriye adım atılan versiyonları yerine

çoğunlukla Kanca Dönüş (Hook Turn) kullanılmaktadır. 2 ye ayrılır;

* Left Cross Turn ( Sol Çapraz Dönüş)

*Left Cross Mono Turn ( Sol Çapraz Tekli Dönüş)

* Left Cross Multiple Turn (Sol Çapraz Çoklu Dönüş)

* Right Cross Turn ( Sağ Çapraz Dönüş)

*Right Cross Mono Turn ( Sağ Çapraz Tekli Dönüş)

* Right Cross Multiple Turn (Sağ Çapraz Çoklu Dönüş)

Ön çapraza basılan ayak sağ ise sağ çapraz dönüş, sol ise sol çapraz dönüş olarak adlandırılır.

Çapraz dönüş uygulanırken şu hususlara dikkat edilmelidir;

* Her iki ayaktaki ağırlık eşit, balans tamamen yerde olmalıdır.

* Çapraz adım basılırken vücut, öne basılan ayağın aksi istikamette çevrilir. Bu sayede hem ayak

sıkışması sağlanır hem de vücuttan alınan enerji ile hareket kolaylaştırılır.

* Her zaman öne basılan ayak topuk arka ayak pençe olacak şekilde dönülür.

* Dönüşün bitmesine yakın ağırlık dönüş yapılan taraftaki ayağa aktarılır ve diğer ayak yanına

kapatılır.

* Genel dönüş kuralları aynen geçerlidir.

Dönüşe başlarken herhangi bir ayak diğerinin yanına çapraz şekilde basılır. Bu esnada ayaklar

arasında hafif bir boşluk vardır. Tamamen kilitli bir ayak söz konusu değildir. Öne basılan ayak diğer

ayağın tam yanına asla getirilmemelidir. Bu dönüşün uygulanması sırasında büyük problemler

doğurmaktadır. Bunun önüne geçilebilmesi için öne basılan ayak diğer ayağın hafifçe önünde

tutulmalıdır. Bu sayede ayakların tamamen kilitlenmemesi sağlanmış olur. Dönüşü başlatmak için

gerekli enerjinin tamamına yakını üst vücuttan verilmektedir. Dönüş yapılacak yönün aksi istikametten


62

alınan enerji öne adım atılırken kazanılmıştır. Kazanılan bu enerji dönüşe aktarıldığında önde

olan ayak topuk, arkada olan ayak pençe olacak şekilde tek bir eksende dönüş başlamıştır. Ortalama

270 derece dönüldükten sonra ağırlık dönüş yapılan taraftaki ayağa aktarılarak diğer ayak yanına

kapatılır. Bu sayede bir tur çapraz dönüş tamamlanmış olur. Bundan sonraki dönüş sayıları dansçının

aldığı enerji ile doğru orantılıdır. Dansçı çapraz dönüşe başlarken ne kadar büyük bir enerjiyi

vücudunda depoladıysa o denli fazla tur dönecektir. Çoklu çapraz dönüş yapılırken genel dönüş

kuralları eksiksiz uygulanmalıdır. Bu sayede dönüş kaliteli biçimde sonlanacaktır.

2.2.4 Kanca Dönüş (Hook Turn)

Basit ifadesi ile; geriye yönlenmiş çapraz dönüş uygulamasıdır. Yine erkek dansçılar

tarafından oldukça sık kullanılmaktadır. Gerek kombinasyon içinde olsun gerek shine

uygulamalarında olsun birçok bağlantı kanca dönüş uygulamaları sayesinde gerçekleşmektedir.

Aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır;

* Left Hook Turn ( Sol Kanca Dönüş)

*Left Hook Mono Turn ( Sol Kanca Tekli Dönüş)

* Left Hook Multiple Turn (Sol Kanca Çoklu Dönüş)

* Right Hook Turn ( Sağ Kanca Dönüş)

*Right Hook Mono Turn ( Sağ Kanca Tekli Dönüş)

* Right Hook Multiple Turn (Sağ Kanca Çoklu Dönüş)

Geriye bastığımız ayak sol ise sol kanca dönüşü, sağ ise sağ kanca dönüşü olarak adlandırılır.

Bu dönüşler elbette tekli ve çoklu uygulanabilmektedir. Bu uygulamalar sırasında genel dönüş

kurallarına harfiyen uyulur.

Kanca dönüş uygulanırken bir ayak diğerinin

arkasına pençe basacak şekilde yönlendirilir. Ağırlık

pençeye aktarıldığında, üst vücuttan alınan dönüş

enerjisi bacaklara oradan da ayaklara iletilerek dönüş

başlatılır. Dönüş sırasında arkaya bastığımız ayak

pençede bırakılırken, öndeki ayağımız ise topukta

tutulur. Ön ayak topuk, arka ayak pençe şeklinde dönüş sürdürülür. Bu sırada dizlerin

büküklüğünün değişmemesine özen gösterilir. Dönüş, ayakların bilekleri birbirine yaklaştırılıp

kapatılması ile son bulur. Bu esnada ağırlık her iki ayağa dağılmıştır.


63

2.2.5 Gezici Dönüş (Travel Turn)

Oldukça önemli bir dönüş türüdür. Tüm salsa dansçıları tarafından her şekilde

kullanılmaktadır. Gerek koreografiler olsun gerek serbest stil uygulamaları olsun gezici dönüş , yer

değiştirmek için kullanılan önemli materyallerden biridir. Temel olarak enerjisi bir yönde akan arka

arkaya uygulanmış adım dönüş varyasyonudur. Elbette teknik altyapısı bazı önemli temel

farklılıklar içermektedir.

Genel Gezici Dönüş (Travel Turn) Kuralları

Ulaşılmak istenen nokta ve dönüşün sonlanacağı yön net bir şekilde seçilmiş olmalıdır.

Dönüşün başlayacağı yönün aksi istikametinden enerji üst vücutla alınmalıdır.

Dönüş tamamlanana kadar alınan enerji kesilmemelidir. Bu enerji ayakların itmesi sonucu

oluşturulmamalıdır. Köken olarak üst vücut hissedilmelidir.

Dönüş başlarken döneceğimiz taraftaki ayağımız öne basılır. Bu esnada ayak baş parmağımız

dönüşün devam edeceği yönü göstermektedir. Vücudumuz genel dönüş kurallarındaki hali ile

kontrollü ve hazır konumda bekletilmektedir.

Üst vücudumuzla dönüş yapacağımız yönün aksi istikametinden enerji alınır ve dönüş

başlatılarak bu enerji ayaklara iletilir.

Öne bastığımız ayağı takip eden diğer ayak dönüş doğrultusuna dik olacak şekilde adım atar.

Enerji kesilmeden diğer ayak dönüş doğrultusuna paralel olacak şekilde 180 derece daha

dönerek adım atar ve bu sayede başlangıç pozisyonuna gelinmiş olur.

Bu aşamadan sonra bu kurallar her tur için yinelenir.

Gezici dönüş uygulanırken dönüş gerçekleştiği esnada atılan tüm adımlar PENÇE dedir. Asla

dönüş sırasında ağırlık topuğa geçirilmemektedir. Bu dönüşün dengesinin bozulmasına,

enerjisinin kesilmesine neden olmaktadır.

Dönüş sırasında her turda dönüş yapılan doğrultuda bir noktadan point alınmalı, dönüş

sonlanmadan bir tur önce bu nokta dönüşün sonlanacağı yöne kaydırılmalıdır.

Tüm gezici dönüş türlerinde her turda enerji yinelemesi söz konusu değildir. Gezici dönüş

başlarken alınan ilk enerji dönüş bitene kadar korunarak kullanılmaktadır.

En kabul gören hali ile iki tip gezici dönüş bulunmaktadır.

Basit Gezici Dönüş (Simple Travel Turn)


64

New York Gezici Dönüş (New York Travel Turn)

Her iki türde tekli (mono) ve çoklu (multiple) olmak üzere iki alt türe ayrılmaktadırlar.

Basit Gezici Dönüş (Simple Travel Turn) : Oldukça sık kullanılan bir gezici dönüş türüdür. Temel

olarak dönüş sırasında kullanılan adımların küçük olması ile hemen ayırt edilir. Enerji bir yöne doğru

akarken atılan adımlar bu enerjiyi karşılayacak şekilde kullanılmalıdır. Bu dönüş hızına ayakların

yetişebilmesi demektir. Birçok yanlış uygulamada üst vücut ve kollarla verilen enerji ayaklarda karşılık

bulmamaktadır. Her iki gezici dönüş türü birbirine oldukça benzemektedir. Ancak basit gezici dönüşteki

temel ayıracın;

Küçük Adım

Olduğu hiçbir zaman unutulmamalıdır. Burada küçük adımla anlatılmak istenen şudur; Omuz

genişliğini geçmeyen ve neredeyse birbirinin yanına basan adımlardır. Birçok Avrupalı Sportif Latin

kökenli Salsa dansçıları tarafından kullanılmaktadır. Dönüş ivmesi adım büyüklüğünün az olmasından

dolayı daha yüksektir. Bu sayede new york gezici dönüşüne göre daha hızlı uygulamaları oluşmuştur.

New York Gezici Dönüş (New York Travel Turn)

New York Stil ON2 dans eden salsa dansçıları tarafından hem sahne şovları hem de

koreografileri içinde sıklıkla kullandıkları bir gezici dönüş türüdür. Basit gezici dönüşe göre en temel

farkı adım büyüklüğüdür. Oldukça geniş adımlara sahip bu gezici dönüş türü fazla adım atmadan seri

bir şekilde yer değiştirmeye olanak tanır. Genel gezici dönüş kuralları aynen geçerlidir. Tek fark

adımların büyüklüğü omuz genişliğinden fazladır.

New York gezici dönüşü az adımla büyük mesafeler kat etmeye olanak tanırken, basit gezici

dönüş aynı mesafe için daha fazla sayıda adım kullanmaktadır. Diğer yandan çoğu durumda basit

gezici dönüş, New York gezici dönüşüne göre daha hızlı uygulamalarla karşımıza çıkmaktadır. Her iki

gezici dönüş türü hız ve görsellik bakımından farklı şekilde incelenmektedir. Dansçılar koreografilerinin

karakteristiğine ve kendi tekniklerine uygun olan gezici dönüş türünü seçerek kullanmaktadırlar.

Her iki gezici dönüş türüne ait oldukça çok sayıda kol kullanım varyasyonu üretmek mümkündür. Bazı

gezici dönüş türüne ait kol kullanım varyasyonları resimlerde gösterilmektedir. Koreografinin genel

etkisi, anlatılmak istenen duygu vs. gibi unsurlar bu kol kullanımlarından hangisinin seçileceğine ışık

tutan birkaç faktör arasındadır. Genellikle kol kullanımındaki varyasyonlar bayanlar tarafından tercih

edilmektedir. Erkekler birkaç kullanım tarzının dışına oldukça nadir çıkmaktadırlar.

Serbest stil uygulamalarda gezici dönüş uygularken kol kullanımına hassasiyetle dikkat

edilmesi gerekmektedir. O an pistin doluluğu gezici dönüşün adım miktarı ve kol kullanım

varyasyonlarının seçilmesi açısından son derece önemlidir.


65

Kalabalık bir pistte geniş kollu büyük adımlı gezici dönüş varyasyonları uygulamaya

çalışmak başta önemli yaralanmalar gibi birçok olumsuz durumu beraberinde getirecektir. Bu

bağlamada serbest stil uygulamalarına özellikle dikkat edilmelidir.

2.2.6 Spiral Dönüş (Spiral Spin)

Salsa dansında erkek ve bayanın kullandığı spiral dönüşler çoğu zaman farklılık gösterir.

Gerek hız gerekse uygulama biçimi farklı bu dönüşlerdeki ortak nokta vücudun çoğu zaman sarmal bir

yapı oluşturarak dönüşü gerçekleştirmesidir. İki ana başlık altında incelenmektedir.

Ön Spiral Dönüşler (Front Spiral Spin)

Arka Spiral Dönüşler (Back Spiral Spin)

2.2.7 Kombinasyon İçi Dönüşler

Salsa dansında kullanılan dönüş türleri çoğu zaman kombinasyonlar içinde kullanıldığında

farklı varyasyonlar oluşturmaktadırlar. Basit bir adım dönüş ön spirale dönüşebildiği gibi, ara ritimde

gelen dönüş hazırlığı kol altı dönüşü çapraz dönüşe çevirebilir. Kombinasyon içerisinde gerçekleşen

dönüşlerde dikkat edilmesi gereken noktalar;

* Bayan tarafından erkek oldukça dikkatli takip edilmelidir.

* Genel dönüş kurallarına uyulmalıdır.

* Doğru zamanda doğru adımın basılmasına özen gösterilmelidir.

Kombinasyonların içinde gerçekleşen dönüşler el ele tutuşarak gerçekleştirilebildiği gibi, eller

ayrıkken de gerçekleştirilebilir. Dönüşler tek olabileceği gibi birden fazla da olabilir. O an gerçekleşen

kombinasyonun sekizlik içerisine girmiş hali bize teknik açıdan sorun yaratmadığı sürece dönüş sayısı

istenildiği şekilde arttırılıp azaltılabilmektedir. Bu aşamada erkek dansçının ne yaptırmak istediğini

bilmesi oldukça önemlidir. Kafasında hazırladığı kombinasyon ve dönüş türlerini doğru enerji ile

bayana anlatabilmeli, figürü takip edip gürültüsüz bir şekilde sonlandırabilmelidir.

2.2.8 Modern ve Jazz Dans Temelli Dönüşler

Günümüzde salsa dansının etkilendiği önemli dans türlerinin başında modern dans ve jazz dans

gelmektedir. Modern dansta kullanılan birçok sunum teknikleri, duygu ve his geçişleri, yerle olan ilişki,


66

jazz dansta kullanılan birçok sıçrama (Jump) teknikleri, basit lift ve trick varyasyonları günümüz

salsa dansında aktif şekilde kullanılan öğeler arasındadır.

2.2.9 Bale Temelli Dönüşler

Tüm danslar için gerekli altyapıyı başarılı bir şekilde harmanlamış bale, salsa dansının

günümüzdeki gelişimi açısından büyük öneme sahiptir. Sahne kullanımı

ve içeriğindeki farklı dönüş tekniklerini birçok bale kökenli dansçı başarılı

bir şekilde salsa dansına entegre etmeyi başarmıştır. Temel

kombinasyon içi dönüşlere pek fazla katkıda bulunmamasına karşın,

serbest stil ve ayrı dans edilen uygulamalara büyük etkilerde

bulunmuştur. Bunun nedeni temel teknik farklılıklarından dolayıdır. Salsa

dansında erkeğin ivmesi ile gerçekleşen multiple(çoklu) dönüşlerin

baledeki gibi düz dizlerle uygulanması oldukça zordur. Ancak erkeğin

ivmesinin kullanılmadığı birçok bale temelli dönüş birçok başarılı dansçı

ve eğitmenler tarafından salsa dansında kullanılmaktadır.

Birçok esneklik gerektiren bale figürü salsa dansına estetik açıdan büyük katkılarda

bulunmuştur. Buradan şu sonucu çıkarmak mümkündür.

İyi bir salsa dansçısı olmanın temel anahtarı, cok yönlü dans bilgisine sahip olmaktır.

Salsa günümüzde ileri geri adım atmak, birkaç figür bilmekten çok daha fazlasıdır. Bu durumun

oluşmasında modern dans, jazz dans ve balenin katkısı yatsınamaz.

2.3 Kesik Enerji

Dans esnasında erkekler bayanları, birçok figür içinde farklı sayılarda çevirerek çeşitli salsa

varyasyonları oluştururlar. Tüm bu figürler uygulanırken bayanların

stabil ve kaliteli bir dönüş çıkarabilmeleri için yukarıda sayılan dönüş

kurallarının yanında döndürme (Spin Leading) kurallarından da

bahsetmek gerekmektedir. Birçok erkek partnerlerini multiple(çoklu)

dönüş yaptırırken bazı hatalar yapmakta, bunun sonucunda da

partnerleri istenilen dönüş sayısına ve kalitesine kimi zaman

ulaşamamaktadır. Bu hataların en başında;

Kesik Enerji


67

gelmektedir. Kavramı açıklamak gerekirse; erkeğin partnerine dönüş leading ini aktardıktan

sonra hareket esnasında kolu ile uyguladığı enerji düzeyinin değişmesi kesik enerji olarak

tanımlanır. Belirli bir dönüş sayısına belirli bir sekizlik içinde ulaşılması için gerekli enerji çoğu

zaman birbirine çok yakındır ve dönüşü yaptıran erkek tarafından hissedilmektedir. Bu enerji

bayana aktarılmaya başlandıktan sonra şiddetinde asla değişiklik yapılmamalıdır. Dönüşün

tamamlanmasını istediğimiz turun başında şiddeti azaltmak yeterlidir. Aksi takdirde bayanın

dönüşü stabil şekilde tamamlanmayacaktır. Çoğu zaman erkeğin uyguladığı kesik enerjinin nedeni

bayan partneri de olabilmektedir. Özellikle başlangıç seviye bayan dansçılar, henüz iç dengeleri ve

dönüş tekniklerini tam oturtamadıklarından kaynaklı partnerlerinin ellerini aşağı doğru çekmekte,

çoğu zaman da aynı ele şiddetli biçimde tutunma ihtiyacı hissetmektedirler. Bu durum zamanla

bayanların denge ve dönüş tekniklerini oturtmaları sonucu ortadan kalkmaktadır. Son olarak

belirtmek gerekirse erkekler partnerlerini döndürürken mümkün olduğu kadar dönüşü

gerçekleştiren ellerinin yüksekliğini de değiştirmemelidirler. Bu yanlış uygulama da kesik enerji nin

önemli nedenlerindendir.

Erkekler partnerlerini dönüşü gerçekleştiren elin parmak uçları ile asla çevirmemelidirler. Çoğu

zaman „Çay Karıştırmak‟ olarak adlandırılan bu durum, dönüş kalitesi oldukça yüksek bayanlar

dışında sağlıklı sonuç vermemektedir. Dönüş enerjisi salsa da çoğunlukla vücuttan verilmektedir.

Burada vücutla kastedilen sportif latin danslarında ki geniş daireli ve tamamen göğüs kafesini

esneterek gerçekleştirilen dönüş tekniği değildir. Salsa da bu terimin karşılığı, dönüşü

gerçekleştiren kolun dönüşü tamamlamak için omuzdan hareket etmesi, dirseğin zemine paralel

olması ve küçük bir daire şeklinde bayanın başı üzerinde hareket etmesidir.

Temelde multiple turn kavramı teknik açıdan, sportif latin dansları ve sosyal latin dansları

arasında ki önemli bir ayraçtır.

2.4 Shine Nedir?

Gelişen salsa dansının kaçınılmaz olarak ürettiği en güzel meyve

„Shine‟ kavramıdır. İngilizce karşılığı parlamak olan „shine‟ kavramı

Amerika‟nın gece kulüplerinde doğmuştur. “Shine” lar, serbest

figürlerle birlikte uygulanan ayak hareketleri bir diğer değişle; dans

esnasında partnerlerin birbirinden ayrılıp kendi başlarına yaptıkları

doğaçlama figürler anlamına gelir. “Shine” (parlamak) adını,

dansçıların ayak hareketlerinin güzel görünmesi için ayakkabılarını

parlatmalarından aldığına dair bir bilgi günümüze kadar ulaşmıştır.

“Shine” lar ilk ortaya çıktıkları New York ve LA‟ta çok popülerdiler.

Aynı zamanda “Mambo Shine” ları olarak da bilinirler.


68

Dönemin hızlı gece kulübü dansçıları hafta boyunca çalışarak ürettikleri ayak hareketlerini dans

gecelerinde uygulamak için büyük heyecan duymaktaydılar. Yaptıkları bu figürlerin güzel görünmesi

için kıyafet ve ayakkabılarına oldukça önem vermekteydiler. Özenle parlatılmış ayakkabılar, pırıl pırıl

giysiler eşliğinde free style (serbest stil) dans eden bu dansçılar, „shine‟ kültürünün salsa dansına

entegrasyonu aşamasında büyük rol oynamışlardır. Kimi „‟shine‟‟ varyasyonları herkesçe bilinirken,

kimileri ise oldukça zor olup yalnızca bazı dansçılar tarafından yapılan sayısız “shine” çeşidi

bulunmaktadır.

Mevcut “shine” sayısı dansçıların yaratıcılıkları ve hayal güçleri ile sınırlıdır.

Shine tekniği ve bilgisini geliştirmiş bir dansçı müziği daha iyi

yorumlama yetisine sahip olacaktır. „‟Shine‟‟ ların sadece ayak figürleri

olduğunu düşünmek, içinde bulunduğumuz dönem için son derece

yanlıştır. Günümüzde dansçılar tarafından yapılan shinelar, birçok dansa

ait duruş, figür ve dönüş teknikleri içermektedir. Özellikle yeni dönemde

yetişmiş birçok dünyaca ünlü salsa dansçısı teknik altyapılarında birçok

farklı dans türlerini barındırmaktadır. Bu durum geliştirdikleri „shine‟ ve

kombinasyon türlerine büyük ölçüde yansımakta, sonuçta oldukça özgün

performanslara imza atmaktadırlar. Örnek vermek gerekirse; modern ve

jazz dans altyapısını bale teknikleri ile geliştirerek bu bilgi birikimini salsa dansına aktaran yeni

dönemin ışıldayan ismi Marco FERRIGNO ilk akla gelen isimlerdendir. Flamenko, Afrika dansları,

bale, jazz dans, modern dans ve latin dansları konularında akademik bilgiye sahip olan dansçı tüm

dünya ile birlikte ülkemizde de yakından takip edilmektedir. Çok genç yaşta olmasına rağmen

çalıştığı doğru isimlerle ( Maykel FONTS, Juan MATOS)

yeteneğini başarılı bir şekilde harmanlayan Marco FERRIGNO,

daha uzun yıllar salsa dansına yön veren isimler arasında

sayılmaya devam edecektir. „Shine‟ lardan bahsedip, salsa

dansına yön veren isimleri sıralarken, oldukça dinamik shine

blokları geliştiren, bu blokları hip hop, elektro boogie, afro-küba,

rumba danslarına ait figürlerle zenginleştirerek salsa tarihinde

yepyeni bir dönem açan Fernando SOSA‟ dan söz etmemek

düşünülemez. Kurduğu Tropical Gem isimli sahne grubu ile

özellikle 2003-2004 yıllarından itibaren dünya arenasında boy

göstermeye başlayan Sosa, L.A Style On1 içerikli oldukça enerjik ve müzikalitesi yüksek sahne

şovları ile yıldızı bir anda parlayan oldukça yetenekli bir dansçıdır. „OnBeat‟ adı verilen shine

türüne ait çok başarılı performanslara şovları içinde yer vermiş olan Sosa, güçlü dans altyapısını

salsa dansına aktaran önemli isimler arasında sayılmaktadır.


69

Sonuç olarak „Shine‟ lar pistte dansçının parladığı bölümlerdir. Tüm gözler onun üzerine

çevrilmiştir. Dansçıda bu ilgiden oldukça hoşnut şekilde müziği yorumlayarak dansın ve ilginin

keyfini çıkarır.

2.5 Dönüş Hazırlığı (Spin Leading)

Not: Kitabımızda anlatılan tüm teknik konular içinde verilen sayılar On-1 müzik yorumlama

türüne göre notasyonlandırılmıştır.

Rueda dışındaki tüm salsa türlerinde erkekler hangi figürü yaptıracaklarını partnerlerine el kol

pozisyonları, vücut duruşları ve adım yönleri ile anlatırlar. Dönüş Hazırlığı yani Spin Leading de bu

anlatım türlerinden biridir. Teknik olarak bayanın dönüş yapacağı eli;

2 de Havada (Çoklu Dönüş)

3 de Havada (Tekli Dönüş) olma durumu söz konusudur.

Burada „havada‟ kelimesi ile kastedilen, bayanın dönüş yapacağı elinin kendi başının hizasına

kalkması, dirseklerin ise 90 derecelik bir açı ile tutulmasıdır.

2.5.1 Çoklu Dönüş

Eğer erkek elini hızlı bir şekilde 2 de havaya kaldırırsa bu bayan için çoklu dönüş sinyalidir.

Erkeğin elini hızlı bir şekilde 2 de havaya nasıl kaldırdığı eğitmenleriniz tarafından uygulamalı

şekilde detaylı gösterilecektir. Temel olarak erkeğin eli önce sola doğru yarım bir yay çizmeli daha

sonra bu çizdiği yayı takip ederek 2 de havaya kalkmalıdır. Bayan bu sinyali aldıktan sonra özel bir

adım yapar ki bu adıma Çoklu Dönüş Adımı denir. Uygulaması son derece önemli ve başlangıç

seviye bayanlar tarafından zorlanılan bir harekettir. Çoklu dönüş adımı tüm dünyada yüzlerce farklı

süsleme stilleri ile sunulsa da temelde teknik olarak aynı alt yapıya sahiptir.

Çoklu Dönüş Adımı: Bayanlar tarafından uygulanan bu adımda 1 de sağ ayak bulunduğu

yere basılır ve vücut hafifçe sağa çevrilir. Bayanın erkekle olan paralel doğrultusuna göre bu

çevirme 45 dereceyi geçmez. Daha sonra erkeğin kolları yardımıyla 1 ile 2 arasında bayan sol

ayağını sağ adımının önüne point olacak şekilde uzatır. Bunu yaparken sol ve sağ iç baldırları

arasındaki boşluğu mümkün olduğu kadar kapatmalıdır ki sıkışma enerjisini dönüş sırasında

kullanabilme imkanı olsun. Vücut, bu şekilde sıkıştırılırken 1 ile 2 arsında erkeğin doğrultusuna

göre 45 dereceyi geçmeyecek şekilde sola çevrilir ve ağırlık sağ ayakta bırakılır. Bu şekilde bayan

çoklu dönüşe hazırlanmış olur.


70

Kesme Türleri

Tam Kesme Yarım Kesme

Bayanlar tarafından dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise 2 de çoklu dönüş adımı

tamamlanıp, sıkışma enerjisi vücutta depolandığı anda dönüşe başlamaktır. (2 ile 3 arasında)

Erkeğin çevirmesi çoğu durumda beklenmemelidir. Elbette hareket erkekle uyum halinde

yapılmalıdır ancak burada anlatılmak istenen durum başkadır. Sıkışma enerjisi 1 saniye dahi

bekletilse kaybolacaktır. Bu enerjinin kaybolmaması için erkekle uyumu bozmadan, ilk enerjiyi

bayanın kendisi vererek dönüşe başlanmasıdır. Dönüş başladığı anda figür, erkekler tam uyum

içerisinde gerçekleştirilmelidir. Dönüş sırasında yukarıda belirtilen dönüş kurallarına harfiyen

uyulur.

2.5.2 Tekli Dönüş

Eğer erkek elini normal bir hızla leading yayını bozmadan 3 te havaya kaldırırsa bu sinyal tekli

dönüş sinyalidir. Bu sinyali alan bayanın dönüşü 5 te başlar ve bir tur devam eder. Bayanın bu

dönüş sırasında sayısız süslemesi bulunmasına karşın özel bir dönüş adımı yoktur. Sağ taraftan

sağ adım üzerinde Adım Dönüş tekniği ile dönmesi yeterlidir. Elbette bu sinyalden sonra free style

dans esnasında birden fazla dönen bayanlar ve birden fazla çeviren erkeklerde mevcuttur.

Kesinlikle bu uygulama yanlış sonuçlar doğurmamaktadır ancak sizin gibi teknik salsa eğitimi alan

eğitmen, dansçı ve antrenör adaylarının teknik olarak bilmesi gereken bilgiler yukarıda belirtilen

şekildedir. Sonuç olarak;

El Havada (Zamanlama) Dönüş Türü Dönüş Başlama Zamanı

2 Çoklu 2-3 Arası

3 Tekli 5

şeklinde özetlenebilir.

2.6 Kesme

Temel olarak; Herhangi bir kolun figür içinde kendi ağırlığıyla yada belirli bir güç ile bırakılarak

aynı yada diğer el tarafından

çeşitli stillerle yakalandığı,

sıkışan ellerde figürün devamlılığı

için kısa süreli el değişimlerinin

yapıldığı, özellikle komplex kol

varyasyonlarında sıklıkla

kullanılan bir el değiştirme

biçimidir. 2 tipi vardır


71

2.6.1 Tam Kesme

Kesme hareketi uygulanırken iki el durumundan söz edilir. Kesmeyi yapan el ve kesme

sırasında durağan olan el.(Durağanlıkla kastedilen elin hareketsiz durması değildir, diğer ele göre

daha az hareket etmesidir) Tam kesme hareketinde; kesmeyi yapan el kesme hareketini yaptıktan

sonra doğrultusunu değiştirmeden enerjisini diğer figüre geçirecek şekilde salınımını tamamlıyorsa

bu kesme tam kesme olarak adlandırılır.

2.6.2 Yarım Kesme

Yukarıda ki Tam Kesme tanımının dışında kalan tüm kesme türleri yarım kesme olarak adlandırılır.

2.7 Touch and Go ( Dokun ve Git )

Salsa dansında kulanılan bir tür „Tam Kesme‟

türünün kabul görmüş ismidir. Özellikle çapraz sistem el

tutuş tekniğinde multiple(çoklu) dönüş uygulaması

yapılmak üzere geliştirilmiştir. Aksi durumda eller

çözülemez şekillerde kalabilmekte, dansın akışkanlığı

zedelenmektedir. Touch and go da temel mantık;

kesmeyi gerçekleştiren el enerjisini kesmeden multiple

under arm turn e devam eder( Bkz. Under Arm Turn

Varyasyonları ). Bu sırada diğer el partnerin eline her dönüş turunda cok kısa bir zaman aralığı

içinde dokunup geri çekilir. Touch and go figüründeki spin(dönüş) sayısı bayanın dönüş kalitesi ile

sınırlıdır. ( Junior&Emily kardeşler uyguladıkları inanılmaz hızdaki touch and go varyasyonları ile

tanınmaktadırlar ) Figürde bayan eli ile ilgili detaylar hakkında düşünmez. Kendisine verilen dönüş

sinyali ve akabinde ki dönüş enerjisinin kendisinde karşılık bulmasını sağlar. Erkeğin elini bıraktığı

yerde tutmaya çalışırken, bir yandan da dönüş kurallarını uygulayarak figürün akışkanlığını

sağlamaya çalışır. Erkek ise hızını ve zamanlamasının gücünü bu figürde ortaya çıkarır. Her turda

stabil dokunuşlar yaparken, kesmeyi devam ettiren eli süregelen bir enerjiyi bayan aktarmayı

sürdürür.


72

İleri seviye uygulamaları oldukça hızlı ve dinamiktir. Her orta ve ileri seviye salsa

dansçısının mutlaka temiz şekilde çıkarması gereken bir figür tipidir.

2.8 Adımlar

Salsa temel adım tekniği üzerine sayfalarca yazı yazılabilir. Bunun nedeni dünya üzerinde

yaşayan ve salsa yapan insan sayısı kadar farklı adım şekli vardır. Ancak bu temelde bir tek doğru

adım tekniği olduğu gerçeğini değiştirmez. Diğer tüm varyasyonlar dansçıların yorumlarını ve hislerini

katarak geliştirdikleri ayak süslemelerinden daha fazlası değildirler.

2.8.1 Ağırlık Aktarımı

Vücudun ağırlık merkezinden geçen dikey doğrunun, o an için vücudun ağırlığını taşıyacak

ayak üzerine alınması olarak tanımlanabilir. Temelde ağırlık vücutta farklı yönlerde değiştirilebilir olsa

da aslında iki ayağımız üzerinde gidip gelmektedir. Agırlık değişimi yapılırken yüzde yüz ağırlık

transferi yapabilirken, aynı şekilde isteğimize bağlı olarak ağırlığımızın bir kısmını da trasfer edebiliriz.

Seçtiğimiz figürün gerektirdiği miktarda ağırlık, dengemiz bozulmayacak şekilde bir ayaktan diğer

ayağa aktarılır.

2.8.2 Adım

Ayaklarımız arasında ağırlık aktarımı yaparak vücudumuzun kısmen yada tamamen yer

değiştirmesine adım bu eyleme ise adım atmak (Adımlamak) denir. Salsa dansında kullanılan birkaç

adım türünü belirtmek gerekirse;

Temel adım (Basic step)

** Ön Adım (Front Step)

** Arka Adım (Back Step)


73

Yanlara adım (Side step)

** Sağ Adım (Right Step)

** Sol Adım (Left Step)

Çapraz adım (Cross Step)

** Sol Çapraz Adım (Left Cross Step)

** Sağ Çapraz Adım (Right Cross Step)

Kumbia adımı (Cumbia Step)

Sanal Adım – Nokta Adım (Point Step)

Kanca adımı (Hook Step)

** Sol Kanca Adım (Left Hook Step)

** Sağ Kanca Adımı (Right Hook Step)

2.9 Tutuş Pozisyonları

2.9.1 Genel Tutuş Pozisyonları

Salsa da ki tutuş ve yönlere ait pozisyonları saymaya ve isimlendirmeye çalışmak dünya

üzerindeki kum tanelerini saymakla eşdeğerdir. Ancak ellerin pozisyonları ne olursa olsun 2 temel

tutuş şekli vardır.

Her iki tutuş şekli üzerinde sayısız varyasyonlar üretmek mümkündür. Cumbia, promenade ve

gölge pozisyonları gibi kapalı tutuş varyasyonları sayılabildiği gibi, fan pozisyonu çapraz el tutuş gibi

açık tutuş varyasyonlarından da söz etmek mümkündür.

Genel Tutuş

Pozisyonları

Açık Tutuş Kapalı Tutuş


74

2.9.1.1 Açık Tutuş

Açık tutuş salsa da en çok kullanılan tutuş şeklidir. Eller salsa

dansına özgü hook sistem (kanca sistem) de tutulur. Partnerler arası

ortalama bir kol boyu mesafe bulunmaktadır. Elbette farklı figürlerde

bu mesafe uzayabilmektedir. Eller doğal salınımı ile kalça hizasının

biraz üstünde tutulmalıdır. Eller açık tutuşta asla göğüs hizasına

çıkarılmamalıdır. Tutuş sırasında artı kuralı ve hook sistem özellikleri

korunmaya çalışılmalıdır. Sınırsız sayıda açık tutuş leadingi yaratmak

ve uygulamak mümkündür. Önemi olan açık tutuşta kollarımızın ne

çok gergin nede çok serbest olmamasına özen göstermemizdir.

Partnerimizden bize geçen enerjinin, bize tamamının ulaşabilmesi için

kollarımız arasındaki eşik enerjimizin minimumda tutulması gerekmektedir. Çok sıkı bir kola, hafif bir

leading verildiğinde; erkeğin uyguladığı hafif enerji kızın kollarında ki „eşik enerjisi’ ni geçemediğinden

kızda karşılık bulmayacaktır. Tam tersi durum düşünüldüğünde; elleri son derece serbest bir bayana

dinamik bir kombinasyon için şiddetli başlangıç enerjisi uygulandığında, bu enerjinin büyük kısmı boşa

gidecektir. Bunun nedeni verilen şiddetli enerjinin partnerin kollarında karşılık bulmaması sonucu eriyip

gitmesidir.

Görülüyor ki kol sıkılığı, partnerler arasındaki uyum ve enerji değişimleri son derece önemlidir.

Eşik enerjisi kavramı ise üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir konudur. Bu detaylara dikkat

eden dansçılar partnerleri tarafından „Konforlu‟ olarak adlandırılırlar.

2.9.1.2 Kapalı Tutuş

Erkeğin sağ elinin bayanın kürek kemikleri hizasına kadar ilerlediği

tüm tutuş varyasyonları kapalı tutuş varyasyonları olarak adlandırılır.

Eğer erkek sağ elini figürün içeriğine göre bayanın sağ yada sol

kürek kemikleri hizasına yönlendirmeye başlarsa bu kapalı tutuş

sinyalidir. Bu sinyali alan bayan kendi sol elini erkeğin sağ omuzu

hizasına doğru yönlendirir. Bayanın sol kolu erkeğin sağ kolu üzerine

kendi ağırlığı ile bırakılır ve partnerler arası 15-25 cm olacak şekilde

konumlanılır. Erkek kendi sağ kolunu zemine paralel şekilde kaldırır.

Bu hem teknik anlamda enerji geçişlerini rahatlatır hem de estetik

açıdan daha güzel bir görüntü sağlar. Salsa dansının orijinine

baktığımızda erkeğin sol bayanın sağ kolu alt çene yada göğüs

kafesi hizasında konumlanırken, günümüz salsa dansında bu kural

birkaç varyasyon dışında çok ta kullanılmamaktadır. Günümüzde kullanılan kapalı tutuşta, erkeğin sol


75

kolu aşağıdadır. Parmakları ise kanca sistem kurallarına göre şekillendirilmektedir. Serbest halde

herhangi bir itiş ve çekiş söz konusu değildir. Erkeğin sol kolunun havada tutulduğu kapalı tutuş şekli

diğer sosyal dans türleri olan Bachata, Cha Cha, Merengue ye daha yakındır.

Bu durumda erkeğin sol kolu ile bayanın sağ kolunun hiç birleşmediği kapalı tutuş

varyasyonlarından da söz edilebilir. Tanıma tekrar dönersek erkeğin sağ elinin bayanın kürek

kemiklerine kadar ilerlediği tüm tutuşlar kapalı tutuştur. Mutlaka erkeğin sol bayanın sağ elinin

tutuşması gibi bir gereklilik söz konusu değildir. Erkek bayanı, dans ettiği belirli yarıçapa sahip tepsi

içinde tuttuğu sürece kapalı tutuşta kalmaktadır. Birçok güncel olmayan kaynakta kapalı tutuş

hakkında yanlış ifadelere yer verilmektedir.

Yukarıdaki tanımın salsa dansı için yapıldığı unutulmamalıdır. Her dans türünün kendine has kapalı

tutuş şekli ve tekniği olduğuna şüphe yoktur.

(Açık ve kapalı tutuş resimleri kaynak; balroomdancers.com)

2.9.2 El Tutuş Pozisyonları

2.9.2.1 Kanca Sistem Tutuşu (Hook System)

Salsa nın karakteristik el tutuş tekniğidir. Elbette kombinasyon içeriklerine göre diğer bazı

tutuş tekniklerine de zaman zaman ihtiyaç

duyulmaktadır. Ancak salsa ya özel ileri seviye

ve orta seviye tüm kombinasyonların

neredeyse tamamında kanca sistem kullanılır.

Oldukça konforlu ve el varyasyonu yaratmaya

elverişli bir tutuş şeklidir. Bu sayede kanca

tutuş tekniği, salsa dansının ileri seviyesine

şekil vermiştir. Birçok kaynakta farklı tutuş

türleri salsa temel tutuşu olarak anlatılmaktadır.

Unutmamak gerekir ki her dansın kendine özel tutuş şekilleri elbette olabilir. Bu bilgi çerçevesinde

salsa dansının temel tutuş tekniği Hook (Kanca) Sistem dir.

Erkekler kanca sistemde ,parmakların ucu ile elin ayası 90 derece olacak şekilde tutulur.

Kısmen elle bir c şekli oluşturulur. İşaret parmağımız bu gruptan ayrılarak, elin ayası ile aynı

dogrultuya girerek kolumuza göre 180 derece, bükük olan parmaklarımıza göre 90 derece olacak

şekide ileriye doğru açılır. Küçük parmağımız ve başparmağımızın görevleri ise muazzamdır. Birçok

takibi zor olan ileri seviye kombinasyonlar, baş ve küçük parmağımızın yardımları ile gerçekleşir.

Erkekler bayanların vereceği kanca ile kendilerinde var olanı kilitler ve işaret parmaklarını bu kilidin

üzerini kapatacak şekilde yerleştirirler.


76

Bayanlar kanca sisteminde, küçük ile orta parmakları arasında kalan parmak ile orta

parmaklarını birleştirirler ve bu iki parmaklarını kanca şekline getirirler. Diğer parmaklar birbirinden ayrı

ancak kanca değişimleri için hazır bir konumda beklerler. Birçok bayan işaret ve orta parmaklarını

birleştirerek kancalarını oluşturmaktadırlar. Bu varyasyon elbette yanlış değildir. Bayanlar birkaç

şekilde karşımıza çıkan bu varyasyonlardan rahat ettikleri birini stillerine katarlar.

Peki; Erkeğin kancası ile bayanın kancası ilk tutuşmada nasıl birleşir?

Erkekler ellerinin ayasını (elin içe bakan kısmı) zemin ile 90 derece yapacak şekilde

konumlandırılır. Bayanın kancası ise; elin ayası zemin ile paralel olacak şekle getirilir. Bu durumda

kancalar birbirlerini dik açıyla kesecek şekilde birleştirilir.

Kanca sistemi, kullanılan parmak çeşitliliğine göre üç temel türe sahiptir.

Bunlar;

2.9.2.1.1 Kalın Kanca

Kalın kanca başparmağın işin içine girdiği kanca türüdür. Genellikle birkaç saniyeden uzun kalın

kanca kullanımı salsa da söz konusu değildir. Kalın kanca bileşik kombinasyonlar içinde enerjinin

sürekliliğini sağlamak ve ara ritim kullanılan kombinasyonlar da kanca nın sağlıklı bir şekilde

düzelebilmesi için bir bağlaç görevi görmektedir. Kalın kanca ya anlık kanca da denmektedir.

2.9.2.1.2 İnce Kanca

İnce Kanca; baş parmak dışında kalan parmakların tek tek, birlikte yada gruplar halinde

kullanılması ile oluşmaktadır. İnce kanca üç gurupta incelenmektedir. Bunlar;

Kullanılan Parmak Çeşitliliğine Göre Kanca

Türleri

Kalın Kanca

İnce Kanca

Bileşik Kanca


77

Monomove( Tek parmak kanca şeklini

korumaktadır)

Dimove (İki parmak kanca şeklini

korumaktadır)

Polymove (3 veya 4 parmak kanca şeklini

korumaktadır)

İnce Kanca

Türleri

Monomove

(Tekli)

Dimove

(İkili)

Polymove

(Çoklu)


78

2.9.2.1.3 Bileşik Kanca

Bazı kombinasyon türlerinde ciddi bir gerginlik hissi gerekmekte, enerji akışının doğru

hissedilebilmesi için mümkün olduğunca ellerdeki temas yüzeyinin arttırılması gerekmektedir. Bu

durumda bileşik kanca kullanılır. Bileşik kanca hem kalın hem de ince kancayı kapsamaktadır.

Tüm salsa dansçıları dans ederken bu kanca teknikleri arasında sürekli geçiş yaparlar ve bu

geçişleri çoğu zaman partnerlerine hissettirmezler. Bu geçişler hem kombinasyon akıcılığı açısından

son derece önemlidir hemde dansın hissiyatı üzerinde olumlu etkileri vardır.

2.9.2.2 Artı Kuralı (Plus Regulation)

Salsa da eller hangi türde tutulursa tutulsun her zaman bir kurala uyarlar.

Artı kuralı na…

Artı kuralı çoğu zaman farkında olmadan uygulamaya koyduğumuz bir kuraldır. Eller hangi kanca

sistemini kullanırsa kullansın her zaman yaklaşık bir artı oluşturacak şekilde tutulur. Bu tutuş enerji

aktarımı ve kombinasyonların devamlılığı için son derece önemlidir. Herhangi bir tutuş pozisyonunu

üzerinizde deneyerek aslında vücudunuzun doğal buluşması olan artı kuralını örneklendirebilirsiniz.

(Özel bazı figürlere ait istisnai durumlar bulunmaktadır.) „Temel Kanca Sistem‟ tutuşu dahi artı kuralına

uymaktadır.

2.10 Salsa Figürleri ve Sınıflandırılması

Salsa dansında ki kombinasyon ve shine bloklarının sayısını belirlemek şeklinde bir

kavramdan söz edilemeyeceğine daha önce değinmiştik. Ancak bazı temel kombinasyon ve figürler

belirli isimlerle anılmaktadır, Bu isimler antrenörler, sporcular ve sosyal dans edenler tarafından

mutlaka bilinerek doğru bir şekilde uygulanmalıdır.

Kısaca belirtmek gerekirse;

Basit Adım Varyasyonları

a) Basic Step (Temel Adım)

b) Side Step (Yan Adım)

c) Cumbia Step (Kumbia Adım)


79

Cross Body Lead ve Varyasyonları

a) Cross Body Inside Turn ve Varyasyonları

b) Cross Body Outside Turn ve Varyasyonları

c) Swing Turn (Coca Cola) ve Varyasyonları

Open Break ve Varyasyonları

Koplex Kol Varyasyonları

Under Arm Turn ve Varyasyonları

Stop on X ve Varyasyonları

Walkaround Combination ve Varyasyonları

Trick Varyasyonları

Akrobatik Varyasyonlar

Ara Ritim Varyasyonları sayılabilmektedir.

Not: Aşağıda anlatılan figür açıklamaları ON 1 müzik yorumlama stiline göre açıklanmıştır.

2.10.1 Basit Adım Varyasyonları (Basic Step – Side Step ve Cumbia Step)

Doğru temel adım tekniği dansın temelini oluşturur. Temelde

bu hareketleri iyi düzeyde yapabilir konuma gelmeden diğer

varyasyonlara geçmek son derece yanlış bir uygulamadır. Çoğu

durumda birçok dansçı ve eğitmen temel adım tekniklerine hak ettiği

önemi göstermemektedir. Bunun birbirinden farklı nedenleri

bulunmaktadır. Ancak yürümeden koşmayı öğrenemeyeceğimiz gibi,

temel adımları doğru bir şekilde uygulamadan da dansımızı güzel

gösteremeyeceğimiz su götürmez bir gerçektir. Elbette stil olarak

sayısız temel adım süslemesi üretmek mümkündür. Ancak temelde

gerçekleştirilen ağırlık değişimleri, çizgi kullanımları ve yönler her

stilde ortak unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.


80

2.10.1.1 Basic Step (Temel Adım)

Temel adım kuralları sunlardır;

Erkek 1 de sol adımını kendi önüne basacak şekilde, ağırlığının

büyük çoğunluğunu sol ayağına aktararak pençesi ile adım atar.

Bayan bunu takip ederek erkeğin vücut ve ayak leadingine tepki

verip sağ ayağını 1 de geriye doğru basar. Bunu yaparken sağ

ayağını topuğa düşürmemeye özen gösterir.( Topuğa düşmek;

ağırlığının bir kısmını yada tamamını figür içinde istemeden

topuğa aktarmaktır ) Bu durum; temel adımın akışkanlığını

engelleyeceğinden, dans esnasında düşer gibi kesik görüntüler

oluşmasına neden olur.

Erkek 2 de ağırlığının tamamını tekrar sağ ayağına geçirir, bayan bunu takip eder ve

ağırlığının tamamını erkeğin doğrultusunda sol ayağına aktarır.

Erkek 3 de sol adımını sağ adımının yanına koyar ve merkeze yani başladığı yere döner.

Bayan da sağ adımını sol un yanına getirerek erkeği takip etmeyi sürdürür.

Erkek 3 ile 4 arasında ağırlığını sağ ayaktan sola,

bayan sol ayaktan sağa geçirir. Bu esnada herhangi

bir adımdan söz edilmez. On1 müzik yorumlama

stiline göre 4 ritminde ağırlık transferi gerçekleştirilir

ve 5 ritmi beklenir.

5-6 ve 7 ritminde yukarında 1-2-3 ritminde açıklanan

kısımlarda erkeğin uyguladıklarını bayan bayanın

uyguladıklarını erkek uygular.

7 ile 8 arasındaki

ağırlık transferi, 3 ile

4 arasındakinin tamamen aynısıdır. Sadece erkek ve bayan

aynı şekilde rolleri değişmişlerdir. Yani erkek ağırlığını sol

ayaktan sağ ayağa, bayan ise sağ ayaktan sol ayağa transfer

eder.

Temel adımda „Merkez Kuralı‟ nı uygulayarak 4 ve 8 de merkeze

dönmek çoğu zaman başlangıç seviye dans için geçerli kuraldır.


81

Ancak dans seviyesi ilerledikçe 4 ve 8 ler de ayaklar merkezde buluşmaz. Adımlar birbirlerini

geçecek şekilde uygulanır.

2.10.1.2 Side Step (Yan Adım)

Side Step kuralları şunlardır.

Adımlar ön arka yerine sola ve sağa 180 derecelik

açılarla basılır. Yatay eksende gerçekleştirilen bu adımda

basic step teki ağırlık transfer kuralları aynen geçerlidir.

1 de sol ayak sol tarafa pençe basacak şekilde adımlanır.

Ağırlığın büyük çoğunluğu sol ayaktadır. Topuk yere

değdirilmeden (genel olarak) ağırlık tekrar 2 ritminde sağ

adıma geçirilir ve 3 te sol adım sağ adımın yanına

kapatılır. (Merkez Kuralı)

3 ile 4 arsında ağırlık sağ adımdan sol adıma geçirilir.

5-6 ve 7 ritmindeki adım tekniği 1-2-3 te kullanılanın aynıdır.

7 ile 8 arasında agırlık sol adımdan sağ adıma geçirilir.

Yukarıda anlatılan erkeğin adımıdır. Bayanın adımı elbette teknik olarak yukarıda yazılanın

aynısıdır, ancak sayı olarak tam tersidir.

Temel seviye dışında side step free style uygulamalarda fazlaca kullanılan bir adım değildir.

Çok farklı varyasyonlar şeklinde shine uygularken kullanımı, genel olarak daha yaygın

görülmektedir. Birçok rumba temelli figürün temel adımıdır. Tavır ve teknik olarak farklılıklar

göstermesine karşın, adımlama kuralları aynıdır.

2.10.1.3 Cumbia Step (Kumbia Adımı)

Free style(Serbest Stil) dans esnasında, On2 müzik yorumlayarak dans eden dansçılar

„‟cumbia step‟‟ i dansın ara ritimlerini doldurmak veya dansa başlamak için kullanırlar. Teknik

kuralları;


82

1 de sol adım merkezin soluna doğru ağırlığın tamamı aktarılacak şekilde basılır. 2 de

sağ adım sol adımın sol arka çaprazına pençe basacak şekilde uygulanır. Ağırlığın yüzde

sekseni sağ ayaktadır. 3 te ağılığın tamamı yeniden sol adıma geçirilir. Sağ adım 3 il 4

arasında yatay eksende sağa doğru açılır ve sol adım ile uzaklığı omuz büyüklüğünü

geçmeyecek şekilde 5 ritminde basılır. 5 te ağırlığın tamamı sağ ayaktadır.

5-6-7 ve 8 ritimleri 1-2-3 ve 4 ün ayna tersidir. Teknik anlamda ağırlık tansfer ve adım

teknikleri tamamen aynıdır.

Cumbia step resimlerde görüldüğü gibi aynı çizgi içinde yapılabildiği gibi hafif sağ ve sol

çaprazlara adım atarak ta uygulanabilmektedir.

Cumbia step süsleme uygulanabilirliği açısından zengin bir adımdır. Sayısız süsleme dansçılar

tarafından eklenebilmektedir.

2.10.2 Cross Body Lead ve Varyasyonları (Çapraz Vücut Geçişi)

Neredeyse tüm salsa stillerinde kullanılan ve kabul gören temel hareketlerdendir. Teknik

olarak incelersek;

Normal koşullarda erkeğin yüzü bayana dönük tamamlanan temel adım, cross body lead

yapılacağı zaman 4 te çizgisini değiştirir.

1 de erkek sol adımı ile öne adım atar (Basic Step‟in

aynısı)

2 de ağırlığını tekrar sağ adıma geçirir ve yönünü 2

ile 3 ritmi arasında değiştirmek için hazırlanır.

3 te sol adımı sağın tam yanına basmak yerine

(„‟Temel Adım‟‟da olduğu gibi) dans çizgisine paralel

olacak şekilde sol adımını omuz büyüklüğünden biraz

daha fazla açık bir şekilde sağın yanına koyar.

Böylelikle erkeğin yüzü dans çizgisine dik enerji çıkış

yönüne doğru bakarken, bayanın yönü yatay enerji

çıkış yönüne bakar. Sonsuz derecede fazla süsleme

varyasyonları ile bambaşka görünümlere kavuşabilen cross body lead hareketi temelde hep

aynı teknik ile yapılmaktadır.


83

Temel On1 müzik yorumlama stiline göre 4 ve 8 de herhangi bir yönlendirme yoktur.

Değişik süslemeler ile görünüme renk katılabilir.

5 adımında erkek iki şekilde adım atabilir. Sadece ağırlığını sağ ayağa geçirebilir veya sağ

adımını solun gerisine basabilir.(Bkz Cumbia Step). Sağ ayağa geçirilen ağırlık 1 ritim içinde

tekrar sol adıma aktarılacaktır.

6 da ağırlığını tekrar sol adıma geçiren erkek 6 ile 7 arasında yüzünü bayana döner ve sağ

adımını solun biraz önüne basarak figürü tamamlar.

Peki bu sırada bayan ne yapmaktadır;

İlk 3 adımda bayan sadece temel adımını tamamlar. Kullanacağı süslemeler ile dansı

zenginleştirebilir.

4 ritmine gelindiğinde bayanın dans ettiği yönün (Dans Çizgisi) içerisinde artık erkek dans

etmemektedir. Bir anlamda önünden çekilmiştir. Bayan erkeğin önünden çekildiğini

gördüğünde hareketin cross body temelli bir hareket olduğunun farkına varır. Bunu sonucunda

bayan 5 ritmi geldiğinde erkeğin yarattığı boşluk doğrultusunda yürümesi gerektiğini artık

bilmektedir.

5 adımını sol ayakla öne basarak erkeğin önünden yürümeye başlar. Doğrultusu halen dans

çizgisi içindedir. Herhangi bir şekilde üst vücudu kesinlikle erkeğe dönmemiştir.(istisnai

süslemeler mevcuttur)

6 da sağ adımı ile yürümeye devam eder ki halen yönü yatay enerji çıkış yönüdür.6 adımından

sonra 6 ile 7 arsında vücudunu, erkeğinde kendine doğru vücudunu çevirmesi ile soldan sağa

doğru yönlendirmeye başlar.

7 de sol adımını sağ adımının hafifçe gerisine basar. Bu şekilde adımını geriye basmasının

nedeni erkeğin yönlendirmesidir. Erkeğin vücudu ile öne yönlendiği tüm figürleri, bayan

algılamak ve tepki üretmek durumundadır. Aksi durumda erkek ve bayanın ayakları bir şekilde

çarpışacaktır.

Bayan 8 ritminde es verdikten sonra,1 de sağ adımını geriye atarak dansa devam eder.

Cross body lead hareketi yön değiştirmesi ve varyasyonların çeşitliliği yönünden salsa ya derinlik

kazandıran son derece önemli bir harekettir. Temiz ve dengeli yapılmış cross body lead hareketi hem

kız hemde erkek tarafından zengin süsleme teknikleri ile çeşitlendirilebilir.

2.10.2.1 Cross Body Inside Turn ve Varyasyonları


84

İçerik ve uygulanış olarak yukarıda anlatılan cross body lead hareketine oldukça

benzemektedir. Farkları ise;

Erkeğin sol eli 3 te havadadır. Bayan bu sayede, hem devam eden harekette döneceğini

hemde erkek kendi kulvarında olmadığı için yürüyeceğini anlar.

Erkek, bayanın 5 ritminde ağırlığını sola geçirdiğine emin olduktan sonra sol kolunu bayanın

başı üzerinde enerjiyi kesmeden 1 tur çevirir. Çeviriş dairesi bayanın başı hizasından

uzaklaşmaz. Çevirme enerjisini parmak uçları yerine koldan verir ve kesmez. Bayana kararsız

enerji geçirmez ve bunları yaparken ayakları cross body lead hareketindeki adım tekniğine

aynen devam eder.

Bayan 5 te sol adımını öne atarken dönüş enerjisinin büyük çoğunluğunu kendi verir. Erkeğin

onu çevirmesini beklemez ki erkek bir önceki ritimde (3) elini havaya kaldırarak dönmesi

gerektiğini komutlarıyla anlatmıştır.

Cross body inside turn figürüne ait sayısız adım, vücut ve baş süsleme varyasyonları

mevcuttur.

Bayan cross body inside turn figüründe ağırlık merkezini her zaman vücudunun içerisinde

tutmalıdır. Adımları arasındaki ağırlık transferlerini parmak ucunda ve erkeği aşağı çekmeden

gerçekleştirmelidir. Yüksekliğini dönerken değiştirmemeli ve erkekten mutlaka point almalıdır.

Bunun nedeni ise; pointin daima dönüşün biteceği yerden alınması kuralıdır. Aksi takdirde tek

tur dönüşlerde kısmen sorun olmamasına karşın multiple dönüşlerde büyük problem

yaşanacaktır.

2.10.2.2 Cross Body Outside Turn ve Varyasyonları

Adım ve dönüş teknikleri açısından değerlendirildiğinde cross body inside turn ün neredeyse

aynısıdır. Sadece dönüş yönünde farklılık vardır. Bu figürde dönüş yönü soldan sağa doğrudur.

Erkekler yine ellerini 3 ritminde havaya kaldırırlar. Erkek bayanın 5 adımını bastığına emin

olduktan sonra, sol elini kendinden uzaklaştırarak bayanın yürüme doğrultusuna dik olacak şekilde

dışarı doğru yönlendirir. Bu, bayana hareketin inside(içeri) değil outside(dışarı) dönüş olduğunu

anlatır. Devam eden doğrultuda bayan sol elle1,5 tur çevirilerek dönüş tamamlanır. Tüm çevirme

ve cross body lead adım teknikleri cross body outside turn içinde geçerlidir.

Yukarıda anlatılan cross body inside ve outside hareketleri multiple turn (çoklu dönüş) eklentisi

ile anlatılmamıştır. Hareketler multiple turn eklenerek yapıldıklarında adım zamanlamalarında ve

dönüş tekniklerinde farklılıklar göstermektedir.


85

2.10.2.3 Swing Turn ( Double Cross ) Varyasyonları

Teknik anlamda son derece önemli bir harekettir. Dansa akışkanlık ve hız kazandırır. Yön

değişimleri sırasında kullanılan süslemeleri dansın daha zengin gösterilmesi açısından da oldukça

önemlidir. Birçok eğitmen tarafından farklı yorumlanan swing turn temelde tek ve doğru bir adım

tekniğine sahiptir. Çok farklı dönüş sayılarına sahip ve derinliği olan swing turn varyasyonları yaratmak

mümkündür. Temelde kullanılan 2 tip swing turn bulunmaktadır.

5 Up Swing Turn (5 de başlayan)

2 Up Swing Turn (2 de başlayan)

Genel Swing Turn Kuralları: Aşağıda yazılı kurallar genel olarak tüm swing turn çeşitlerinde ortak

dikkat edilmesi gereken kurallardır. Genel kurallar iyi şekilde öğrenilmelidir. Swing Turn iki sekizliğe

yayılmış, cross body inside turn varyasyonudur.

1- Erkeğin sağ eli 7 de bayanın sağ kürek kemiği üzerine konulur ve bir daha koyulduğu

noktadan uzaklaştırılmamaya çalışılır. Adeta elimizdeki çok güçlü bir yapıştırıcı bizi o noktada

tutmaktadır.

2- Bayan multiple swing turn yapıyorsa, dönüşü sırasında ya erkeğin çizgisine alınır

(profesyonellik gerektiren bir uygulamadır, erkek tarafından gerçekleştirilir) , ya da erkek

bayanın çizgisi içine adım atar. Aksi takdirde swing turn hareketinin çizgisi bozulacak gereksiz

bir derinlik kazanacaktır. Bayanın taşınması zorlaşacak ve hareketin dinamizminde sorunlar

ortaya çıkacaktır.

3- Erkek 2.sekizliğin bir ritminde sağ ayağını topuk basacak şekilde adım atar ve 1 ile 2 arasında

ağırlığını topuktan ayağın tamamına transfer eder.

4- Erkek birinci sekizlikteki 7 nin sonu ile ikinci sekizlikteki 3 ün sonu arasında bayanı sağ eli

yardımıyla taşımaktadır. Sağ el, dirsek yere paralel olacak şekilde kaldırılır. Genel duruş

kuralları aynen geçerlidir. Sağ el omuz hizasından kesinlikle geriye doğru açılmaz, kol her

zaman omuz hizasının önünde durmaktadır.

5- Teknik açıdan doğru yapılmış bir swing turn uygulamasında erkek her iki sekizliğin 3 ve 4

ritminde bayan ile 90 derece lik açı oluşturacak şekilde duruşunu konumlandırır. Yüzü seyirci

diye tabir edilen hareketlerin sunulduğu yöne dönmelidir.(elbette diğer yönlere uygulamalarda

yapılmaktadır)


86

6- Bayan ikinci sekizliğin bir ritminde sağ adımını olduğu yere basar. Bunun nedeni erkeğin

uyguladığı kapalı hareketin takibini kolaylaştırmaktır.

7- Bayan ikinci sekizliğin 1 ile 2 ritmi arası sol ayağını erkeğin açık olan ayakları arasına doğru

yönlendirir. Bu son derece önemli bir harekettir. Bu sayede erkeğin bayanı taşıması kolaylaşır,

hareket daralarak enerji akışı düzene girer, genel görüntü süslemeler için elverişli konuma

gelerek düzelir.

8- Erkekler partnerlerini kendi sol ayaklarının hemen önünde çevirirler. Bu sayede hareketi

uygulamak kolaylaşır. Eğer swing turn çoklu dönüşle uygulanıyorsa bayanlar partnerlerinin sol

ayağı önüne geldikten sonra dönüşü burada gerçekleştirmeye özen gösterirler.

2.10.2.3.1 „‟5 Up‟‟ Swing Turn (5 de başlayan)

Bu swing turn tipi genel olarak dünyada kabul görüp birçok salsa stilinde hem free style dans

esnasında hem de koreografi uygulamalarında kullanılmaktadır. Tüm 5 up swing turn

uygulamalarında bayan dönüşe 5 te başlamaktadır. Genel swing turn kuralları aynen geçerli olup

uygulaması 2 up swing turn e göre daha kolaydır. Birinci sekizliğin 5 ve 7 ritmi arasında bayanın

gerçekleştirdiği dönüş sayısına göre 2 tipi bulunmaktadır;

* 5 Up Mono Swing Turn

* 5 Up Multiple Swing Turn

5 Up Mono Swing Turn: Bayan 2 sekizlik swing turn hareketinde, 1. sekizliğinin 5 ile 7

ritmi arasında 1 tam tur (360 derece) dönüş gerçekleştirir.

5 Up Multiple Swing Turn: Bayan 2 sekizlik swing turn hareketinde, 1. sekizliğinin 5 ile

7 ritmi arasında birden fazla dönüş gerçekleştirir.

5 Up Swing Turn de ilk sekizlikte bayan tekli yada çoklu dönüşünü gerçekleştirirken erkek

dönüş enerjisini kesmemelidir. (Bkz Kesik Enerji Nedir ?) Birçok swing turn de uygulama sırasında

dönüş enerjisi değişiminden kaynaklı sorunlar ortaya çıkmakta ve figür tamamlanamamaktadır.

2.10.2.3.2 „‟2 Up‟‟ Swing Turn (2 de başlayan)


87

Bu swing turn tipi 5 Up a göre oldukça yenidir. 2002-2003 yılları arasında ortaya çıktığı

düşünülmektedir. Büyük ölçüde LA Style On 1 stilinin etkisinde bir figür olarak göze çarpmaktadır.

NY Style On 2 Stilinde kullanıldığı neredeyse hiç görülmemiştir. Günümüzde de güncelliğini

yitirmemiş dönemin ünlü gruplarından Tropical Gem in sahne showlarında kullandığı swing turn

çeşididir. Dolayısıyla bu türün temellerini Tropical Gem direktörü ve koreografı Fernando SOSA

atmıştır.

2 Up Swing Turn un amacı multiple dönüş sayısını arttırarak dansın dinamizmini yükseltmektir.

5 Up Swing Turn de dönüşler 5 ve 7 ritmi arasında gerçekleştirilir. Belirli bir sayı içinde orta hızda

bir ritimde 5 ve 7 sayıları arasında max 4 tur dönülebilmektedir.(son derece iyi dönüş kalitesine

sahip bir bayanla) 2 Up swing turn de bu sayı 7 yi bulmaktadır.

2 Up swing turn de bayanların dönüşü 1 ile 2 arasında başlar. Bu hızda dönüşü başlatabilmek için

özel bir adım tekniği kullanılır. 1 de bayanlar sağ ayaklarını bulundukları yere basarlar. 1 ve 2

arasında kendilerini sağ ayakları ile iterek erkeğinde yardımıyla ağırlıklarını sola geçirerek dönüşe

erkeğin sol adımı önünde başlarlar. Dönüş enerjisinin başlangıç sırasında büyük çoğunluğu bayan

tarafından, dönüş başladıktan sonra ise büyük çoğunluğu erkek tarafından verilmektedir. Erkekler

partnerlerini kendi sol ayakları önünde kesik enerji vermeden döndürürler. Devam eden adım ve

zamanlama teknikleri genel swing turn kurallarında belirlendiği gibidir.

2 Up Swing Turn gösteriler dışında çok fazla kullanılmamaktadır. NY Style On 2 nun günümüzde

yakaladığı çıkışa eş zamanlı olarak bu tür güncelliğini kaybetmeye başlamıştır. Öyle ki; ilk

uygulayıcısı Tropical Gem tarafından dahi artık çak fazla kullanılmamaktadır. Ama dönemin

şartları ile değerlendirildiğinde bu hareket önemli bir çığır açarak birçok dansçıya ilham kaynağı

olmuştur.

Basit Cross Body Temelli Hareket Süslemeleri;

2.10.3 Open Break ve Varyasyonları

Erkeğin 1 de sol adımını öne basmak yerine geriye bastığı, erkekle bayanın kollarında;

aralarındaki mesafenin bir miktar açılmasından dolayı küçük şiddetli bir gerginliğin oluştuğu tüm

varyasyonlar Open Break Varyasyonları, hareketin kendisi ise Open Break olarak

adlandırılmaktadır. Salsa dansı için oldukça temel ve önemli hareketlerden biridir. İleri seviye

uygulamalarında erkek 1 de sol adımı yerine sağ adımını da geriye basabilmektedir. Bayan

açısından hareketin giriş adımında değişen herhangi bir teknik farklılık bulunmamaktadır. Elbette

open break hareketinde de dikkat edilecek noktalar vardır. Bunlar;


88

Erkeğin de bayanın da kolları omuz ve dirsekten kapalı konumdadır. Asla kollar

arasındaki tansiyon değiştirilmemelidir. Bu sayede takip eden harekete ait enerji akışı doğru

olacaktır.

Çiftler birbirinin hareketini engelleyici şiddette güç uygulamamalı, birbirlerine

tutunmamalıdırlar.

Open Break sırasında kanca tutuşu zarar görmemeli, parmaklar açılarak hareketin bağının

kopmasına neden olunmamalıdır.

Bayanlar tarafından 1 adımı sağ geriye basıldıktan sonra, erkeğin hareketleri iyi takip

edilmelidir. Hareketin içinde var olablecek yön değişimi, dönüş vb. varyasyonlara uyum

sağlanması açısından algı düzeyi en üst seviyede tutulmalıdır.

Sayısız Open Break varyasyonu üretmek mümkündür. Salsa dansına kombinasyon ve ara

bağlantılar açısından oldukça zenginlik kazandıran bir harekettir. Her salsa dansçısı tarafından

doğru şekilde uygulanması gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse; her seviye salsa dansçısı

tarafından bilinen „Adios‟ isimli figür bir open break varyasyonudur.

ADIOS: Oldukça önemli bir open break varyasyonudur. Nerdeyse tüm dünyadaki salsa dansçıları

tarafından bilinen bir harekettir. Birkaç farklı varyasyonu bulunmasına karşın adım tekniği ve

yönlendirme açısından birbirlerine oldukça benzemektedir. Birçok farklı ayak ve el süslemeleri ile

zenginleştirilebilen adios figürü tüm salsa stillerinde kullanılan

ortak bir figürdür.

2.10.4 „Koplex Kol Varyasyonları

Özellikle 2002 ile 2004 yılları arasında şekillenmeye

başlamış, 2005 ile 2006 yılları arasında gelişimi hız kazanmış

sayısız varyasyonu üretilebilen oldukça seri kol hareketlerinin

genel adıdır. İlk varyasyonları üretildiği dönemde „Power LA Style‟

Dansçıları tarafından sıklıkla kullanılan koplex kol varyasyonları

günümüzde tüm salsa stilleri içinde kullanılmaktadır. Adolfo

INDACOCHEA gibi önemli NY Style On2 dansçıları bu varyasyon

türüne büyük katkılarda bulunmuş ve bulunmaktadır. Birçok adım ve kol geçiş tarzı tüm dünya

dansçıları tarafından benimsenmiştir. Bu sayede kullanılan birçok kombinasyon bloğu „Adolfo

Kombinasyonu‟ olarak anılmaktadır. Halen dünya genelinde düzenlenen salsa kongrelerinin en


89

çok aranıla isimleri arasında yer almaktadır. Ülkemizde çeşitli dönemlerde eğitimler veren,

şovlar yapan, yetenekli Türk dansçılarının algısını açan önemli bir salsa performansçısı ve

koreografıdır.

Free Style ve Koreografi uygulamalarına gösteriş katan, kimi zaman oldukça yüksek bir hız,

kimi zaman koordinasyon, kimi zaman ise ara ritim gerektirmesi açısından teknik altyapısı oldukça

yüksek bir harekettir.

Örnek Koplex Kol Hareketi:

Erkek ve bayan açık tutuşta durur.

Erkek 1 ile 3 arasında tekli dönüş sinyalini bayana aktarır ve 3 te kendi sağ elini havaya

(bayanın baş hizasına) kaldırır.

Erkek 4-5 arasında kendi sağ elini bayanın sağ omzuna yönlendirir bunu yaparken kendi sağ

elinin dirseklerini zemine paralel tutarak bayanın başının arkasından geçirir.

Erkek 5 te kendi sağ elini bayanın sağ omzuna koymuştur ve 5 ile 6 arasında kendi sol eli ile

bayanı sağ taraftan çevirmeye başlar.

6 il 7 arasında bayan erkekte başlattığı dönüşü temel dönüş tekniklerini uygulayarak 7 nin

sonunda erkekte bitirir.

Erkek kendi sol elini bayanın başı üzerinden geçirdikten sonra hemen sağ omzunun arka

tarafına koymak üzere sağ omzuna yaklaştırır. Bu esnada sağ omuzu bayana doğru

yaklaştırarak hareketin yapılabilirliği arttırılır.

8 de erkek sağ kolunu sol kolu ile uyum içerisinde hareket ettirir.( aralarındaki açıyı „180

derece‟yi bozmadan) Sağ kolu yukarıya kaldırırken düzleştirmeye çalışırken sağ omuz

arkasından bir tam kesme figürü uygular. Kesme atılan bayanın sağ eli, erkeğin sol eli

tarafından bilekten yakalanır. Bu esnada 1-2ve 3 ritminde bayan temel adıma devam ederken

erkek temel dairesel kol görüntüsünü sağlayan rotasyonu uygular. Bu rotasyon sağ el ne

kadar havaya kalkarsa sol el o kadar aşağı ineceği görüntüsünü veren rotasyondur.

3 ile 4 arasında erkek yukarıdan getirdiği sağ elini sol elin altından bayanın kolları çapraz

kalacak şekilde sıkıştırır. Bu esnada önemli bir el değişimi uygulanır;

Erkeğin sağ eli bayanın tuttuğu sol elini bırakır, hızlı ve çevik bir hareketle, alttan bıraktığı eli, sol

elin üstünden tekrar yakalar. 5-6-7 ritminde bayanın dönüş kalitesine göre bir veya iki tur çevrilerek

dönüş tamamlanır.


90

Harekette temel olarak bayan sadece temel adım yapmakta, erkeğin üst taraftaki karışık kol

kombinasyonları ile ilgilenmemektedir. Unutmamak gerekir ki salsa dansında bayan her zaman

takipçidir. Erkeğin uyguladığı karışık koplex kol varyasyonlarını ezberlemek zorunda değildir.

Koplex kol hareketleri döngüsel bir harekettir. Ardı ardına istenildiği kadar uygulanabilir. Bu

uygulama sırasında farklı ayak figürleri ile yönler değiştirilebilmektedir. Figür tekli dönüş sinyali ile

uygulanabildiği gibi çoklu dönüş sinyali ile de uygulanabilmektedir. Bu durumda figürün zamanlaması

değişmektedir.

2.10.5 Under Arm Turn ve Varyasyonları (Kol Altı Dönüş)

Oldukça temel ve bir o kadar da önemli bir varyasyon çeşididir. Neredeyse tüm başlangıç – orta -

ileri seviye kombinasyonlar temelde bir under arm turn varyasyonu barındırır. Farklı

zamanlamalarla, farklı dönüş sayıları ve süslemelerle zenginleşen under arm turn varyasyonları,

salsa dansının mihenk taşı figürlerindendir. Temelde kullanılan ellerin çeşitliliğine göre 2 tip under

arm turn varyasyonu bulunmaktadır.

One Hand Under Arm Turn Varyasyonları (Tek El Kol Altı Dönüş Varyasyonları)

Double Hand Under Arm Turn Varyasyonları (Çift El Kol Altı Dönüş Varyasyonları)

Eğer kol altı dönüşü gerçekleştiren el sol yada sağ elimizden yalnızca biri ise bu figüre One Hand

Under Arm Turn , her iki elimizde dönüşü gerçekleştiriyorsa Double Hand Under Arm Turn olarak

adlandırılır. Her iki türde kendi içinde dönüş yönlerine göre 2 ye ayrılır.

To Left ( Soldan)

To Right (Sağdan)

Aynı şekilde figür içindeki dönüş sayılarına göre ise ;

Mono Spin Variation (Tekli Dönüş)

Multiple Spin Variation (Çoklu Dönüş)


91

olarak 2 şeklide sınıflandırılabilir.

Her iki kol altı dönüş türü (Mono ve Multiple), hem soldan hem sağdan gerçekleştirilebilmektedir.

Leading ve timingleri elbette birbirinden farklı olan bu iki tip (sol ve sağ) ,salsa dansında oldukça sık

kullanılan figürlerdendir. Yukarıda belirtildiği gibi kol altı dönüş varyasyonları tekli ve çoklu dönüşler

ihtiva edebilirler.

Under Arm Turn varyasyonları özellikle devam eden başlıklarımızdan Ara Ritim Varyasyonlarında

bolca kullanılmakta olup her iki varyasyon türü birbiri ile iç içe geçmiş durumdadır. Temelde ikisini

ayıran fark ise ana ritimde uygulanırlarsa kol altı dönüş varyasyonu, ara ritimde uygulanırsa ara ritim

varyasyonu olarak adlandırılmış olmalarıdır. Örnek vermek gerekirse;

Touch and Go (Dokun ve Git) hareketi; bir under arm turn varyasyonudur.

2.10.6 Stop on X ve Varyasyonları

Herhangi bir figürün herhangi bir sayısında, hareketin devam eden enerjisi ters bir enerji ile

sonlandırılıp, farklı bir enerji ile farklı bir figür çeşidine geçilmesi hareketi „Stop on X‟, kombinasyon

çeşidi ise „Stop on X Varyasyonları‟ olarak adlandırılır. Burada ki X; hareketin durdurularak diğer figüre

geçildiği zamanlama anlamındadır. Genel olarak 1 ve 8 arasında kalan tüm ara ritimlerde stop on X

uygulanabilir. Stop on 5 en çok bilinen uygulama türüdür ve çeşitli kombinasyonlar içinde sıklıkla

kullanılmaktadır. Bir çok ileri seviye kombinasyon içinde sıklıkla stop on 3 varyasyonları

kullanılmaktadır ki, ara ritim kullanıldığından oldukça dinamik geçişli varyasyonlardandır.

2.10.7 Walkaround (Adım Atan) Combination ve Varyasyonları

Eğer bir kombinasyon minimum 2 sekizlik, süregelen enerjisini (harhangi bir yönde devam ettirdiği

adımlı yönelme hareketi) devam ettirirken aynı zamanda da erkek bulunduğu yeri bu iki sekizlik

boyunca 3 m den fazla değiştiriyorsa, bu kombinasyon Walkaround Kombinasyon olarak adlandırılır.


92

Walkaround kombinasyonlar içerik olarak nerdeyse diğer tüm kombinasyon türlerinin kolajı

gibidir. Bir adım atan(Walkaround) figür icra edileceği zaman sayısız başka figürde eş zamanlı olarak

işin içine karışmış olur. Dansa muazzam bir derinlik ve akışkanlık kazandırmaları açısından son

derece önemlidir. Hareketin tamamında hangi figürler seçilirse seçilsin, walkaround kombinasyonlar da

önemli bir kavramdan söz etmek gerekir;

Birlikte Uygulama Enerjisi

Bu kavram anlaşılması zor olan ve uygularken partnerlerin oldukça zorlandığı bir kavramdır. Genel

olarak şöyle tanımlanabilmektedir;

Bir walkaround kombinasyon içinde erkeğin uyguladığı zamanlama, hız ve enerjinin bayanda tam

olarak karşılık bulmasıdır.

Birçok adım atan kombinasyonda ki görüntü kirliliğinin nedeni hatalı zamanlamadan kaynaklı birlikte

uygulama enerjisinin yanlış olmasıdır.

2.10.8 Trick Varyasyonları

Dansın akışkanlığını değiştirmeden, dans esnasında yapılan tüm low lift, duruş, poz, geçiş ve

çeşitli sürpriz müzik yorumlarını kapsayan tüm figürler Trick olarak adlandırılır. Trick ler salsa dansına

heyecan ve dinamizm kazandırır.

Özellikle izleyiciler açısından son

derece keyifli sunumlar ortaya çıkaran

trickler, çoğunlukla özel yarışma

sunumları, sahne şovları ve özel

gösterilerde sıkça kullanılan

figürlerdendir. Genellikle free style

uygulamalarda low lift ve benzeri

trickler kullanılmaz. Serbest dans

esnasında bolca sürpriz poz ve çeşitli

vücut duruşları kullanılmaktadır. Resimlerde poz içeren birkaç trick varyasyonu örnek olarak

gösterilmektedir.

Her durumda tricklerin kendi içinde tavırlarından bahsetmek söz konusudur. Son derece geniş olan bu

konu yüzeysel olarak eğitmen gelişim seminerlerinde uzmanlar tarafından açıklanacaktır.


93

Çoğu trick tavrının doğru verilebilmesi için dansçının bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Çevik Olunmalıdır

Hızlı Olunmalıdır

Partnerle Uyumlu Hareket Edilmelidir

Esnek Olunmalıdır

Genel Salsa Tekniklerini Doğru Şekilde Uygulayabilmelidir.

Dengeli Olunmalıdır.

Görülüyor ki doğru yapıldığında muazzam enerji geçişini gözler önüne serebilen trick

varyasyonlarını temiz uygulayabilmek için çok önemli bazı özelliklerimizin gelişmiş olması

gerekmektedir. Bu özellikler elbette orta ve ileri seviye dansçılarda var olan özellikler olduğu için trick

varyasyonları başlangıç seviye için göz ardı edilebilen figür çeşidi olarak diğerlerinin gölgesinde

kalmaktadır.

2.10.9 Akrobatik Varyasyonlar

Kesinlikle sosyal altyapısı bulunmayan kombinasyonlardır.

Özel bir çalışma periyodu gerektirmektedir. Yukarıda trick

varyasyonları için sayılan motorik özelliklerin çok daha fazlası

akrobatik varyasyonlar için gereklidir. Yanlış uygulama ciddi

sağlık sorunlarına ve sakatlanmalara yol açabilmektedir. Yeterli

şekilde planlı ve sistemli antrene edilmemiş uygulamalar

oldukça ciddi kazalara yol açmaktadır. Ülkemizde düzenlenen yarışmalarda geçmişte örneklerine

rastladığımız bu kazalar, günümüzde bilinçli antrenörlerin yetişmesiyle en aza indirgenmiştir. Akrobatik

varyasyonlara ait motorik özellikleri sayacak olursak;

Denge

Hız


94

Kuvvet

Çeviklik

Sürat

Esneklik

Kas – Kemik yapısı ilk akla gelenlerdendir.

2.10.10 Ara Ritim Varyasyonları

Orta ve ileri seviye salsa dansçıları tarafından kullanılan bir salsa figür türüdür. Normal

kombinasyonlar sırasında her bar içinde ki 4 bit lik sayıyı bütün halinde duymak yerine genellikle her

bar 2 bit lik iki parça halinde yorumlanır. Ara ritim varyasyonları uygulanırken bazı önemli özelliklere

dikkat edilmesi gerekmektedir;

Ara Ritim;

Hız

Denge

İyi bir zamanlama

İyi bir yönlendirme

Stabil dönüş tekniği

Güçlü bir müzikalite gerektirmektedir.

Basit uygulamalı birkaç türü dışında oldukça ileri seviye varyasyonlara sahip bir türdür. Bir sekizliğin

dört eşit parçaya bölündüğü uygulamalarına dahi rastlanmaktadır.


95

3. Afrika Dansları ve Salsa

3.1 Afrika Dansları Genel Bilgisi

3.1.1 Giriş

Neredeyse tüm dansların kökeni Afrika danslarıdır.

Dansın tarihi insanlığın var oluş tarihi ile eş zamanlı hatta daha

da eskiye dayanır. Havyaların birçoğu çiftleşme mevsimlerinde

eşlerini, bazı dans figürlerini anımsatan ve kendini tekrar

hareketler ile çağırmaktadırlar. İçgüdüsel olan bu davranış biçimi

canlıların ritim ve dans ile ne kadar ilintili olduklarının belirgin

birer ispatı olarak göze çarpmaktadır. Aynı şekilde ilk çağlarda

insanlar belirli durumlar hakkındaki düşüncelerini diğer insanlara

anlatmak için çeşitli el, ayak ve vücut figürleri kullanmışlardır.

Zaman içinde bu şekilde aktarılan bilgilerin insanlar üzerindeki gizemli etkisi su yüzüne çıkmış ve bu

durum, belirli olaylar karşısında belirli figürlerin kullanılması sonucunu doğurmuştur. Bu sayede zaman

içinde dinsel törenlerde çeşitli dans figürleri, guruplar halinde uygulanmaya başlamıştır. Takip eden

süreçte dans sadece dinsel törenlerle sınırlı kalmayıp birçok özel durum karşısında da kitleleri bir

araya getirmek için kullanılmıştır. Bu uygulamalar sırasında insanlar çemberler oluşturmuşlar, düzenli

sıralar ya da karşılıklı gruplar halinde dans ederek yakaladıkları tarifi zor enerjiyi, diğer insanlarla

paylaşmışlardır. Günümüz dünyasında birçok yerli kabile halen doğum, ölüm, kıtlık vs. durumlarda

dans etmektedir. Bu yerli halklar tarafından dans sırasında çeşitli maskeler ve özel giysiler kullanılması

çok sık rastlanılan bir durumdur. Bu sayede acılardan ve hastalıklardan uzaklaşıldığına, kötü ruhların

kovularak iyi ruhların yardıma çağırıldıklarına inanılmaktadır.

Uygarlıklar ilerledikçe çok tanrılı dinlerin temel

tapınma şekli haline gelen dans, her kültürde karşılık bulan

önemli bir kültürel yapı haline gelmeye başlamıştır.

Eski mısır, eğlence için dans edilen ilk uygarlık olma özelliğini

korumaktadır.

Birçok Afrika dansı hayvanları taklit etmektedir. Özünde doğa ile iç içe olma kavramı bulunan

Afrika danslarında hayvanlara ait figürlerin kullanılması, onların çevikliği ve gücünün kimi zaman da

çaresizliğinin dansçılarda vücut bulmuş hali olarak düşünülmelidir.


96

3.1.2 Orisha (Tanrı) Kavramı

Afrika danslarından söz edipte orisha kavramından bahsetmemek söz konusu değildir. Orisha

„tanrı‟ demektir. Her anlamıyla tapılan, yardım istenilen, af dilenen, yakarışların duyulduğu yerdir.

Birçok Afrika dansında tanrıdan gelen iyilik doğa ile paylaşılır. İnsanların huzuru ve mutluluğu için

kullanılır. Tüm bu etkileşim içindeki temel araç ise elbette danstır. Afrika geleneksel kültüründe oldukça

çok sayıda „Orisha‟ bulunmaktadır. İlerleyen bölümlerde Afrika tanrıları liste halinde verilecektir.

Bu kitapta Afrika dansları üç ana başlık halinde incelenecektir. Bunlar; Afro-Küba, Rumba ve

Diğer Danslardır.

3.1.3 Afro – Cuba (Küba) Dansı

Kökeni Afrika olmasına rağmen günümüz şekline Küba

„da kavuşmuş olan Orisha(Tanrı) danslarıdır. İçerikleri

birbirine çok benzemesine karşın yöreden yöreye farklılık

göstermektedir. Afro – Küba müziklerinde „Bata‟ (Bata Drum)

adı verilen davul çeşidi kullanılır. Bata; taban dairelerinin

boyutları farklı olan, kucakta ve her iki tarafına da vurularak

çalınabilen kum saati şeklindeki davulun adıdır. Geleneksel afro müziklerde ise bata nerdeyse hiç

kullanılmaz, bunu yerini conga ve benzeri ayaklı davullar almaktadır. Bildiğimiz tanrı danslarının büyük

Afrika Dansları

Afro – Küba Rumba Diğer

Orisha (Tanrı) Yambu

Guaguanco

Columbia

Mandiani

Muchongoyo

Yaake-Gerevol

Palo

Makuta

Yuka vs…


97

çoğunluğu bu gurup içine dahildir. Her tanrı için farklı yorumlanmış onlarca figür bulunmaktadır.

Örnek vermek gerekirse;

Ochun ve Obatala verilebilir. Konu detaylı bir şekilde takip eden bölümlerde açıklanmaktadır.

Günümüz modern dünyasında yapılan Afro-Küba dansları ile gelenekseldeki uygulamalar

birbirinden farklılıklar gösterir. Aynı şekilde gelenekselde, 90 larda yapılan Afro-Küba dansları ile 1800

lü yıllarda yapılan şekilleri de birbirlerinden farklıdır. Zaman ile dans türlerinin içeriğinin değişmesi her

dans türü için kaçınılmazdır.

3.1.4 Rumba

Kökeni Afrika olan ve Afro – Cuba dansları gibi günümüz

şekline Küba „da kavuşmuş bir müzik ve dans tarzıdır.

Uluslar arası arenada yarışmaları düzenlenen Rumba

dansının (İnternational Rumba), geleneksel Rumba dansı ile

isim dışında herhangi bir benzerliği bulunmamaktadır.

International Rumba nın geleneksel kültürde ki karşılığı

Guaguanco dur. Geleneksel rumba dakikada 22-26 bar gibi

yavaş bir ritim ile çalınmaktadır. Kalp atışını anımsatan bu yavaş ritim onu hisseden yerel dansçılar

tarafından muazzam yorumlanır. Üç ana tarzı ayırt edilmektedir.

Yambu

Guaguanco

Columbia

Her üç türde müzikal ve dans olarak birbirlerinden ayrıdırlar. Kısaca tanımlamak gerekirse;

3.1.4.1 Yambu

Üç tür içinde tempo olarak en yavaşıdır. Genel tavır olarak halk arasında kullanılan şekli ile

kadın genç, alımlı, çekici ve güzelken, erkek de bir o kadar yaşlı, yorgun ve acı çeker durumdadır.

Diğer türler gibi yöresel halk tarafından halen Küba sokaklarında bu türün canlı uygulamalarına

rastlamak mümkündür. Geleneksel de gerçekleştirilen ritüellerde ikinci sırada icra edilen türdür. Orta

ve ileri yaşlı erkeklerin sıklıkla boy gösterdikleri, bayanların ise bir o kadar alımlı, güzel ve genç

göründükleri bir rumba varyasyonudur.

3.1.4.2 Guaguanco


98

Hızlı ve yambuya göre temposu yüksek bir türdür. Genel olarak tavuk ile horozun

çiftleşmeden önceki itişip kakışmalarını betimler. Dansın genel çizgisini de, erkeğin bayan etrafında

çizdiği daireler oluşturmaktadır. 1900 ler öncesinde yerel halkın o gün içinde yaşananları, güncel

olayları, politik gelişmeleri ve o gün için hissiyatlarını anlattıkları bir serbest stil dans türü olan

guaguanco, 1900 lü yılların başlarında günümüz şekli olan muzır ve bir o kadar da eğlenceli haline

bürünmüştür. Tavır olarak genel Afrika dansları duruşları aynen geçerlidir. Adeta dans ederek flört

etme durumu söz konusudur. Bazı temel Guaguanco figürlerini sayacak olursak;

Dos Manos

A Manos Opuestas

Sacudete

Che‟kere

Despojate

Desperate

Pejnada

Recoje y Suelta

Cadencia de un Lado

Tumbao

Guaracha

Punta Taco‟n sayılabilir.

Tüm hareketler bir sonraki ana başlıkta incelenecektir. Guaguanco kendi içinde özel bir takım atışma

figürleri geliştirmiştir. Bunların başında;

Vacunao (Aşılama)

hareketi gelmektedir. Bir nevi hızlı bir atak olarak düşünülebilmektedir. Bu dansa başlayan çiftlerin

etrafında kısa zamanda bir grup birikmiş ve biriken bu gurup ıslıkları ve el çırpmalarıyla yarattıkları

ritim ile dansçılara eşlik etmişlerdir. Dansın tamamında erkekten kaçan kadın, dansın sonunda erkeğe

boyun eğerdi. (Farklı vacunao figürleri ile). Bu final ve finali barındıran hareketin ismi Vacunao olarak

adlandırılmaktadır. Günümüz guaguanco uygulamalarında vacunao bir finalden ziyade, dansın içinde

yer alan figür çeşitlemeleri olarak kullanılmaktadır.


99

Erkek sürekli bayanın dikkatini dans

esnasında ki bu atakları ile kendisine çekmek

isterken bayan ise bu ataklardan belirli

figürler ile korunmaktadırlar. İzlemesi ve

uygulaması oldukça keyifli bu tür halen geniş

biçimde birçok salsa dansçısı tarafından

serbest stil uygulamalarında kullanılmaktadır.

Vacunao uygulamasında erkek ve bayan el

ele tutuşmazlar. Bayan kendisine doğru

gönderilen atak aracını savuşturmak için türlü figürler uygular. Bunu yaparken de bir yandan dansa

devam ederken, diğer yandan da erkeğini göz ucu ile izlemeyi sürdürür. Erkek ise sürekli bayanın

kendisi ile göz temasını kestiği bir boşluğu yakalamayı beklemektedir. Aslında ne gönderilen nede

alınan cismi bir şey yoktur. Sadece figürler ile sayısız vacunao varyasyonları üretilmektedir. Kendisine

bakmadığı anda bayanını yakalayıp vacunao yu bayana iletmeyi başaran erkek skor almış sayılır ve

bu durum erkeğin dans esnasında elini yukarı kaldırıp bayana skor bilgisini vermesi ile devam eder.( El

ile skor bilgisi vermek güncel uygulamalarda eğlence amacı ile kullanılır. ) Oldukça eğlenceli bu

uygulama yerel halk tarafından bir çember içinde farklı çiftler tarafından sıra ile saatlerce canlı müzik

eşliğinde uygulanmaktadır. Bazı temel vacunao uygulamaları şunlarıdır:

Pierna

Alarde

Latigazo

Taco

Caida

Classico

Matala

Sorpresa

Nuevo

3.1.4.3 Columbia


100

Üç tür içinde ki en hızlı türdür. Yerel halk ve

geleneksel uygulamalarda sadece erkekler tarafından

yapılmaktadır. Hızlı ve sert erkek ayak adımları çalan

davul ritimlerine karşılık verirler. Bu ayak adımlarının

çeşitliliği ve akışkanlığı, erkeğin zekasını, çevikliğini ve

hızını belirler. Bu sert tür en iyi erkek dansçıyı

belirlemesi açısından da oldukça önemlidir. Bu tür

daha çok kendini çeşitli yerlerinden kesen, agresif,

savaş hazırlığı içinde olan, yayını geren, okunu fırlatan, ayağıyla yeri hırpalayan bir tavır içindedir.

Her üç tür geneksel ritüellerde uygulanırken (Yambu, Guaguanco, Columbia) belirli bir sırayı

takip eder. Bu sıra;

* Elegua çağırılır ve saygı sunulur

* Yambu varyasyonu icra edilir

* Guaguanco varyasyonu icra edilir

* Columbia varyasyonu icra edilir.

* Bazı yöresel türler icra edilir(Ör: Drama içeriği taşıyan „Makuta‟ )

* Elegua geri gönderilir ve saygı sunulur

Her ritüelde bı sıralamaya uyulmaya çalışılır. Aynı ritüel içinde birden fazla guaguanco yada yambu

uygulaması yapılabilmektedir. Kesinlikle her türden birer örnek uygulanacak diye bir kural yoktur.

Orkestra ve onu yöneten kişi ritüel içindeki türlerin uygulama sayılarını değiştirebilmektedir.

Elegua en önemli Afrika tanrılarından birisidir. İnsanlar ile tanrılar arasındaki kapının bekçisidir

ve insanlar ile tanrılar arasındaki mesajları o taşır. Konu Afrika tanrılarını detaylı bir şekilde

incelediğimiz konu başlığında açıklanmaktadır.

3.1.5 Diğer Danslar

Günümüzde de var olan diğer bazı „Afrika Dansı‟ Türleri;

Dans Türü Orijini Uygulama Yeri


101

Mandiani Burkina Faso, Gambia, Senegal Evlilik Törenleri vs.

Muchongoyo Mozambik, Zimbabve, Güney Afrika Festival, Savaş vs.

Jerusarema Zimbabwe Gösteri ve Törenler

Yaake-Gerevol Nijerya, Mali, Sudan Evlilik, Yeni yıl vs.

Palo Afrika Kıtası ve Genel Yayılım Genel Tören vs.

3.1.5.1 Mandiani

Mandiani daha çok gençler ve çocuklar

tarafından uygulanan bir dans türüdür. Özellikle

Gambia da yaygın şekilde uygulanmaktadır.

Gambia halkı Madinka, Fula, Wolof isimli üç

gruba ayrılmaktadır. Her üç grupta bu dansı

benzer niteliklerde uygulamaktadırlar. Oldukça

hızlı, sert, agresif, güçlü bir görüntü

sergilemektedir. Mandiani dansı kimi zaman oldukça esneklik gerektiren akrobatik figürlere sahiptir.

Gençler tarafından sıklıkla uygulanması bu yüzdendir. Çoğu zaman zemini ezer tekmeler nitelikte

şiddetli figürlere rastlanmaktadır. Senegal, nijeya ve diğer ülkelerin halkları da benzer özelliklerde bu

dansı icra etmektedirler. Birçok figür palo dansında karşılık bulmaktadır.

3.1.5.2 Muchongoyo - Jerusarema

Muchongoyo ve Jerusarema Zimbabwe

için oldukça önemli iki dans türürdür. Festival,

yarışma ve gösterilerde sıklıkla kullanılan bir dans

türüdür. Jerusarema poliritmik dairesel hareketler

içeren ve kimi zaman akrobatik figürler içeren bir

dans türüdür. Erkeğin sağ ayağı ile yeri eşelediği

bazı karakteristik figürleri mevcuttur. Hem erkek

hem bayan dansçılar tarafından uygulanmaktadır.

Birçok uygulamada erkek toprağı sağ ayağı ile

iterken bayan etrafında el çırparak dönmektedir. İki

kişi tarafından yapılabildiği gibi birden fazla kişi tarafından da uygulanabilmektedir. Oldukça yöresel bir

türdür. Dünya üzerinde Muchongoyo ve Jerusarema günümüzde diğer orta ve batı Afrika dansları gibi

geniş çaplı yayılma şansı bulamamıştır. Muchongoyo ise genellikle savaşların öncesinde yada


102

sonrasında uygulanan bir dans türüdür. Daha çok orduda yer alan askerlerin antrenmanı gibi

düşünülebilir. Sıklıkla erkekler tarafından uygulanan bu tür hızlı ve sert ayak vücut hareketleri içeren

bir idman şeklindedir. Çoğu geleneksel uygulamada erkekler ellerinde savaş erzakları ile dans

etmektedirler. Genellikle dansçılar siyah ve beyaz renkler kullandıkları kıyafetlerini giymektedirler.

3.1.5.3 Yaake – Gerevol

Özellikle Nijerya da gerçekleştirilen bir türdür. Genç ve evlenme çağına

gelmiş erkekler tarafından uygulanan bir ritüeldir. Genç erkekler yüzlerine bu

ritüel için çeşitli boyalar sürmekte ve bu sayede yüzlerinin rengini

olduğundan daha koyu bir tona çekmektedirler. Bunun nedeni gözleri ve

dişleri ön plana çıkartmaktır. Ne denli belirgin beyaz ve büyük gözlere ve

dişlere sahip olunursa o denli çekici ve şanslı olunmaktadır. Bu sayede

evlenme şansı arttırılmış olur. Üzerlerine eteğe benzeyen bir tür yöresel

kıyafet giyerler. Üstleri çıplak ve çeşitli renklerde boyalarla boyanmış

durumdadır. Genellikle birbirine kontrast sağlaması açısında siyah ve beyaz kullanılmaktadır. Genç

erkeklerin belirli bir hat üzerinde tek sıra halinde yan yana dizilmeleri ile gerçekleştirilir. Genç erkekler

birlikte aynı yönelmeli yavaş figürleri uygularken bir

yandan da gözlerini ve ağızlarını büyüterek ön

plana çıkmaya çalışırlar. Bu esnada iniltiye benzer

tonda bazı sözcükleri de bir çeşit melodi şeklinde

söylerler. Uzun boylu, dişeri ve gözleri beyaz, sesi

gür olan genç erkek ritüelin kazananı olmaktadır.

Oldukça endemik olan bu tür halen gelenekselde

kullanılmaktadır.

3.1.5.4 Palo-Makuta-Yuka ve Diğerleri

Palo dansı ve diğer türleri dünya üzerinde salsa şovlarına en geniş katkıda bulunmuş türlerden

biridir. Oldukça hızlı sert ve agresif bir dans türüdür. Genel yayılış olarak Afrika kıtasının büyük ölçüde

her yerinde görülmektedir. Erkek ve bayan dansçılar farklı varyasyonlarını birlikte uygulayabildikleri

gibi erkeklerin ayrı bayanların ayrı gerçekleştirdiği uygulamalardan da söz edilebilmektedir. Palo bir

figürün adı değildir. Ülkemizde bazı figürler palo figürü olarak isimlendirilmektedir ki bu durum son

derece yanlıştır. Palo Afrika danslarına ait bir alt türün adıdır ve geniş bir figür yelpazesine sahiptir.

Geleneksel uygulamalarının yanı sıra sahne şovlarına kattığı dinamizim sayesinde günümüzde birçok

şov koreografisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Tüm genel Afrika dansı duruş kuralları aynen geçerlidir.


103

Bazı afrika dans türleri ve o türe ait ritimler ruhu özgür bırakır. Evrenden dünyamıza geçen

enerji oradan toprağa, topraktan ritmi oluşturan müzik aletine, oradan müzisyene, müzisyenden

çalınan ritimlere, oradan dans eden kişinin zihnine ve kalbine geçmektedir. Bu sayede evren o an için

dansçı için var olmakta tüm negatif duygulardan arınılarak mutlak huzura ulaşılmaktadır. Birçok yerli

kabile liderleri dans ederlerken benzer enerji geçişlerinden yüzyıllar boyu bahsetmişlerdir.

Diğer yandan her insanın bir kalbi bulunmakta ve bu kalp belirli bir düzenle atmaktadır. Yani

hepimizin içinde bir ritim çalmaktadır. Dolayısıyla ritim olgusu çoğu zaman kelimelere dökülememiş

olmasına karşın insanlığın var oluşu kadar eski bir kavramdır.

3.2 Afrika Dansları Teknik Bilgisi

3.2.1 Giriş

Birçok dans türünde başın konumunun dik ve sabit

tutulması estetik ve teknik açıdan zorunlu iken bu durum Afrika

dansları için söz konusu değildir. Baş vücudun diğer tüm

kısımları ile birlikte serbest ve genellikle eğik bırakılır. Vücutta

var olan herhangi bir gerginlikten çoğu zaman söz edilemez.

Tüm vücut hafif bir yaylanma hareketini ahenk içinde uygular.

Dizler bu dans türlerinde oldukça büküktür ve çoğu zaman

nerdeyse diz çökmüş konumda dans edilir.(Ör: Jerusarema)

Vücut özgürce hareket ettirilir ve kesinlikle belirli duruş

kurallarından bahsedilmez. Yaygın olarak uygulandığı kültüre

mensup insanların yaşam tarzları ve fiziksel özellikleri göz

önünde tutulduğunda, genel duruşun bu denli eğik olmasının

nedeni daha iyi anlaşılmaktadır. Afrika da bazı dansların kökeni

binlerce yıl geriye dayanmaktadır. Dans ve ritim insanların hiçbir zaman kaybetmediği doğumdan

ölüme kadar içlerinde barındırdığı en özel gizemdir. Birçok eski kabilede dans özel bir anlam

taşımakta, doğum, ölüm, evlilik, hastalık, kuraklık, savaş vb. birçok durum karşısında başvurulan en

önemli toplayıcı güç olarak kaydedilmektedir.

Genelde tüm Afrika dansların da bulunan ortak özelliklerden söz edilebilir. Bunlar;

Dizler oldukça büküktür.


104

Vücut hafif şekilde öne doğru eğiktir

Baş, serbest doğal salınımı ile hareket etmektedir.

Vücut; bir çeşit sallanma ve yükselip alçalma (bouns) hareketini belirli zaman aralıklarında

sürekli tekrarlar

Genelde doğadaki olaylar yada hayvanlar taklit edilmekte, tanrılarla iletişime geçilmekte, karşı

cinsler arasında sürtüşmeler betimlenmekte, evlilik, savaş, mutluluk, ölüm gibi konular

işlenmektedir.

Doğaçlama yönü oldukça güçlüdür.

Ritimlerin gücü ve hissedilen hızı genellikle (İstisnalar mevcuttur Ör: Gerevol) dans ilerledikçe

artmaktadır

Her türü gelenekselde büyük ölçüde başı sonu belli bir ritüel şeklinde uygulanmaktadır

Afrika danslarına var oluşundan buyana, Djembe başta olmak üzere birçok müzik aleti eşlik

etmiştir. Buradan da anlaşılabileceği gibi davul ve türleri Afrika danslarının temelini oluşturmaktadır.

İçerik olarak modern Avrupa dans türlerinde olduğu gibi müziklerde ilk dörtlükteki 1 ve 3 ritmi baskın

ritim değildir. Afrika danslarının genelinde müzikteki 2 ve 4 baskın ritim olarak kullanılmaktadır. Bu

ritimler sayesinde dans enerjisini kazanır, vurgularının yeri özelleşir, enerji patlamaları için uygun

altyapı oluşturulur. Afrika danslarının bir diğer önemli özelliği de dans esnasında vücudun kimi zaman

oldukça ters gelecek şekilde hareket ettirilmesidir. Doğal sallanma ve inip çıkma tavrı bazı müzik

çıkışlarında yerini ters vücut hareketlerine bırakmaktadır.

3.2.2 Temel Orisha (Tanrı) İsimleri

Afrika kıtası günümüzde azalmakla birlikte çok tanrılı dinlere büyük ölçüde ev sahipliği yapmış bir

kıtadır. Misyonerlerin günümüzdeki çalışmaları ile bu durum değiştirilmeye çalışılsa dahi birçok Afrika

ülkesinde var olan yöresel halk yada kabileler halen çok tanrılı dinlere inanmayı sürdürmektedirler.

Orisha kelimesinin tanrı anlamına geldiğine daha önce değinmiştik. Gelenekselde var olan yüzlerce

(700 den fazla) tanrıdan bahsetmek mümkündür. Bu tanrıların birbirleri ile olan ilişkilerine, aile

bağlarına ve hayat tarzlarına ait sayısız hikaye mevcuttur. Bu kitapta mümkün olduğu kadar bu

hikayelere yer verilmeyecektir. Ancak bazı önemli tanrı isimleri profesyonel salsa dansçısı ve

eğitmenleri tarafından mutlak suretle bilinmelidir. Günümüzde bazı tanrı isimlerine ait figürler tüm

dünyada kabul görmüştür. Bizde kitabımızda bu tanrı isimleri ve figürlerini detaylı şekilde

inceleyeceğiz. Bazı tanrı özellikleri tek tanrılı dinlere inanan günümüz modern insanı tarafından


105

oldukça saçma bulunsa da durumu Afrika kıtasında ilk insanın var oluşundan günümüze geçen

süreçte değerlendirmek daha doğru bir yaklaşım olmaktadır.

Günümüzde bir tanrıya haylaz yada iyi dans eden yakıştırması oldukça saçma bir yaklaşım olarak

görülse de, çok tanrılı dinlerde bu ve benzeri kişiselleştirmeler sıklıkla kullanılmaktadır. Aşağıda detaylı

şekilde açıklanan tanrı karakterlerinde de bu şekilde betimlemelere azda olsa yer verilmektedir.

Bazı tanrılar belirli durumlar karşısında farklı şekillere bürünerek farklı yollardan

ilerlemektedirler. Bu yollara aşağıdaki açıklamalarda sadece isim bazında yer verilmiştir. Detaylı

şekilde bu yoların açıklanmasına bu kaynak dahilinde gerek duyulmamıştır.

Bu isimlerin her biri Afrika „nın çok tanrılı dinlerinde ki tanrıları ifade etmektedir.( Örnek: Cango –

Şimşek Tanrısı) Aşağıda adı geçen tanrı isimleri parantez içinde varyasyonları belirtilmiş olsa dahi

Türkçe yazımları ile kullanılmışlardır. Bunun nedeni birçok farklı ülkede bu tanrı isimlerinin yazılışları

farklılık göstermektedir. Örnek olarak Yemaya;

Africa: Yemoja, Ymoja, Yemowo

Brazil: Yemanjá, Iemanjá, Janaína

Cuba: Yemaya, Yemayah, Iemanya

Haiti: La Sirène, LaSiren (in Vodou)

USA: Yemalla, Yemana, Yemoja

Uruguay: Iemanjá

gibi farklı şekillerde yazılmaktadır. Afrika kültürüne ait önemli tanrı isimlerini sıralayacak olursak;

Cango (Shangó, Xango, Changó, Chango, Nago Shango)

Obatala (Obatalá, Oxalá, Orixalá, Orisainlá)

Elegua (Eshu, Exú, Esu, Elegba, Legbara)

Yemaya (Imanja, Yemayá, Jemanja, Yemalla, Yemana, Yemanja, Yemaya, Yemayah,

Yemoja, Ymoja, Nanã, La Sirène, LaSiren,Lemanya)

Oggun ( Ogun, Ogoun, Ogúm, Ogou )

Ochosi (Oxósse, Ocshosi, Osoosi, Oxossi)

Oya (Oyá, Oiá, Iansã, Yansá, Iansan, Yansan)

Ochun (Oshun, Oshún, Oxum, Ochun, Osun, Oschun )

Babalu Aye (Omolu, Soponna, Shonponno, Obaluaye, Sakpata, Shakpana, Asojano)

Orisha Oco (Oko)

Osain (Ozain)

http://en.wikipedia.org/wiki/Brazil

http://en.wikipedia.org/wiki/Cuba

http://en.wikipedia.org/wiki/Haiti

http://en.wikipedia.org/wiki/Haitian_Vodou

http://en.wikipedia.org/wiki/USA

http://en.wikipedia.org/wiki/Uruguay

http://en.wikipedia.org/wiki/Iansan


106

Ibeyi (Ibeji)

Orunmila (Orunla, Ifá)

Olokun

Ochumare (Oshumare, Oxumare)

Aganju (Aganyu, Agayu, Agallu)

Oba (Obba, Obba Nani)

Erinle (Inle)

Nana Buruku

Yewa

Şimdi bu tanrılar hakkında daha detaylı bilgi sahibi olalım;

3.2.2.1 Cango

Işığın ve şimşeklerin tanrısıdır. Göklerin efendisidir. Gücün ve erkekliğin sembolüdür. Diğerleri

gibi savaşçı özellikleri bulunsa da yaşamın bütün getirilerini sonuna kadar kullanmak istemesiyle

tanınmaktadır. Birden fazla eşinin olması da bunun örneğidir. Günlük hayatta karşılaşılan zorluklarla

ilgilenmektedir.

Chango çok tanrılı Afrika inanışlarının, hakkında

en çok ve en olumlu konuşulan tanrısıdır. Shango, Sango,

Alufina ve Xango olarak da bilinen Chango mükemmel bir

savaşçıdır. Gök gürültüsü ve yıldırım tanrısıdır.

Gökyüzünden toprağa düşen yıldırımdır. Göklerden gelen

yüksek sesli bir gök gürültüsü duyulduğunda bilinmelidir ki

bu beyaz atıyla adalete hizmet etmek için gelen

Chango‟dur.

Chango mükemmel fizikli yakışıklı ve uzun

boyludur. Kaplan derisiyle sarılmış saten kıyafetler giyer.

Tacı başında sabitlenmiş ve her zaman parlaktır. Renkleri

kırmızı ve beyazdır. Tahta bir teknede yaşar. Dans etmeyi

sever ve nasıl gösterişli bir şölen yapılacağını da iyi bilir.

Şölen o geldiğinde başlar ve dans ederek oradaki herkesi

etkiler. Aynı zamanda bata‟nın (çift başlı davullar)

sahibidir. Dansını bitirince davulunun başına geçer ve

hünerlerini gösterir.

Çok sevdiği üç karısı vardır bunlar Oshun, Obba

ve Oya dır. Hepsinin de kendilerine özgü önemli nitelikleri

vardır. Ohsun işveli ve kurnazdır. Ohsun dansıyla Chango‟ nun gözlerini her zaman kamaştırmıştır.


107

Bir fırtına yaklaştığında her tarafı aydınlatan şimşek Oya, daha sonra ardından gelen gök

gürültüsü de atıyla gökyüzünde dörtnala giden Chango‟nun sesidir. Yıldırımlar da Chango‟nun

dünyaya fırlattığı oklardır.

Dada ve Ibani

Yeni doğmuş çocuk tanrılarıdır. Chango‟nun

kardeşleridir. Dada küçük kardeşi Chango‟ yu büyüten tanrıdır.

Ibani Dada‟ya eşlik eder. Dada Chango‟nun yükselişine yardımcı

olmuştur. Dada Chango‟nun dadısı gibi olsa da aslında kız

kardeşidir.

Aina

Chango’nun çocuklarından biridir. İçindeki ateşi yansıtan

genç bir kızdır.Babası gibi olmak isterdi. Ayrıca, sırlarını koyduğu

bir de guirosu vardır. Bu guironun Chango’nun evinde gizli bir

yerde asılı olduğu söylenir. Bu tanrının Chango ya da Orisha Oko

ile yaşadığı söylenir.

Obacun

Chango’nun korumalarından biridir.

3.2.2.2 Oya

Rüzgar ve fırtınaların tanrısıdır. Ölümün ve mezar

kapılarının düzenleyicisidir. Cango nun ilk ve en önemli eşlerinden

biridir. Yer altına açılan kapıların düzenleyicisi, kasırgaların

efendisidir. (Resim Kaynak; orishanet.org)

3.2.2.3 Ochun

Yeryüzündeki dere, akarsu ve nehirlerin tanrısıdır.

Sevgiyi ve güzelliği temsil eder. Aynı zamanda kanın akışını da

temsil ettiği için yaşamının da temsilcisidir. Kültür ve güzel

sanatları da düzenlemektedir. Olokun un evinden gelen mesajları

ileten Ochun, aynı zamanda tanrılar arasında en genç olanıdır.

Ochun‟un Kullandığı Yollar (Girdiği Şekiller)


108

Ibu Kole

Ibu Ololodi

Ibu Akuaro

Ibu Yumu

Ibu Ana

Ibu Ileke Oni

Ibu Itumu

Ibu Aremu Kondano

Ibu Asedan

Ibu Eyede

Ibu Ina

Ibu Inale

Ibu Tinibu

Ibu Idere Lekun

Ibu Aye

Ideu

Aje Shalunga

Yeye Lamba

3.2.2.4 Obatala

Tanrıların ve tüm insanlığın babasıdır.

Dünyanın yaratıcısı ve dünyadaki adaletin

sağlayıcısıdır. Dünyadaki temiz, saf, iyi olan her

şeyin kaynağıdır.

Beyaz olan her şeyin(giysiler,evler vs)

tanrısıdır. Ödüllendirilmiş yada ödüllendirilmemiş,

herkesin sahibi olan bir tanrıdır.


109

Adaleti ve yargılama görevinin Olofi tarafından Obatala’ya emanet edilmiştir.

Obatala’nın titreyen bir ihtiyardan, at binen bir genç adama dönüştüğü söylenir. Diğer renklerinde var

olduğu ancak baskın rengin beyaz olduğu giysiler giyer. Obatala’ya sunulan her şey beyazdır. Sırlarını

ve gizemini barındıran beyaz büyük bir kase de yaşar. Şefkatli ve merhametli bir baba, aynı zamanda

iyi bir dinleyicidir.

İnsanoğlunu Obatala’nın yarattığı ve Olofi’nin de onun yarattıklarına yeni bir soluk getirdiğine

inanılmkatadır.

Obatala sükunet ve barışın sahibi olan bir tanrı olduğu kadar, istediğinde öfkeli ve mükemmel

bir savaşçı olabilir. Kılıcıyla şeytanlara karşı savaşır ve galip gelir. Ama çağırıldığında yada ihtiyaç

duyulduğunda, düzen ve barış getirecek olan da odur. Barışın geldiğini haber veren beyaz bir

güvercindir. Obatala dağlar ve yüksek yerlerle ilişkilendirilir.

Obatala’ya adanan gün kutsal bakire Meryem ile aynı gun olan 25 Eylüldür. Sayısı 8 ve

katlarıdır. Obatala sadece çocuklarını değil diğer tanrıları da sever ve korur. Tanrılar ondan tavsiye alır

ve büyük saygı gösteririler. Giysilerin tanrısı olarak bilinen Obatala, bir örtü gibi yeryüzünü gizleyerek

insanların zarar görmesini önler. Beyaz olan her şeyi çok sever hatta ona sunulan her şey beyaz olur.

Çocukları zeki bilge oldukları kadar aynı zamanda sizsi de olabilirler. Hastalıklarla mücadele

edenlerin baş tanrısıdır. Çocuklarında bu hastalıkların hiçbiri yoktur. Obatala’ya kurban edilen

hayvanların hepsi beyazdır ve genelde dişi keçiler, tavuklar, güvercinler ve hint tavuklarıdır. Kimilerine

göre horoz ve kaplumbağa da yer. Mekanı en iyi ve saf beyaz kumaşlarla bezenmiştir. Hızlı, insaflı ve

haklı bir yargıçtır. Oğlu Ocoshi’nin evinin anahtarını saklayan tek kişidir. Tanrılar, insanlar ya da uluslar

arasında bir savaş veya anlaşmazlık çıksa, obatala barışı sağlamak ve düzeni tekrar kurmak için

çağırılır.

Obatala nın Girdiği Şekiller (Kullandığı Yollar)

Baba Ayaguna

Baba Osagrinan

Baba Agema

Baba Oba Moro

Baba Ochalufon

Oke

Baba Oloyu Okuni

Baba Asho

Baba Yelu

Ochanla


110

Elufora

Yeku Yeku

Yeye

Obanla

Enuaye

Ogan

Ogbon y Ogboni

Bromu ve Brosia

Baba Airanke

Baba Oyedade

Baba Bibinke

Baba Oshereibo

3.2.2.5 Elegua

Bütün kavşakların kesiştiği

bütün kapıların açıldığı yerdeki

tanrıdır. İlahi güçler(Orishas) ile

insanlar arasındaki kapının

bekçisidir. İnsanlar ile tanrılar

arasındaki elçidir. Eğer bir insan

bir dua ederse, elegba (elegua)

çağırılır. Elegba kapıyı açar,

dualar ve yakarışlar tanrılara

ulaşır. Elegua dünya ve tanrılar

arasındaki yerin bekleyicisidir.


111

Cennet ve dünya arasında gidip gelerek, „Olofi‟ ve „Olodumare‟ nin neler olduğundan

haberdar olmasını sağlar. İnsanların inançlarını test eden oyunlar oynamayı sevmesinden dolayı

elegua, çocuksu bir tanrıdır. Bu testlerine hergün hiç durmadan devam eder. „Elegua‟ nın 121 adet

yolu (girdiği şekil) olduğuna inanılmaktadır. Burada yol ile kastedilmek istenen şey, insanlara ulaşmak

için girdiği şekiller, kullandığı senaryo ve silüetlerdir. Bu yoların birini her kullanışında farklı bir kişilikte

görünmektedir. Küçük bir çocuk kadar saf ve savunmasızken aynı anda yaşlı bir adam kadar bilgili ve

tecrübeli olabilir. Çoğu durumda kıyıda köşede kalmış bir insan, köşe başında kaybolmuş bir çocuk,

ilgileri toplayan bir bayan şeklinde görülmektedir. Elegua‟nın birçok adı vardır. (Elegba, elegbara,

legba, eshu, exu gibi.) Dünyanın her yerinde görülür ve kıtadan kıtaya eleguanın varlığı hissedilir.

Elegua, Oggun ve Ochosi nin ayrılmaz arkadaşıdır. Bu üç tanrı bir arada savaşçı tanrı üçlemesini

oluşturur. Elegua ayrıca ölümünde gardiyanıdır. İnsanların ölüm sırası geldiğinde Olofiye ulaşarak

dinlenmeye geçecekleri ölüm kapısını açan tanrıdır. Bu yolda görülen elegua, „Eshu Alagwana‟ olarak

bilinmektedir. Ölüm konusunda diğer din ve inanışlar göz önüne alındığında Elegua‟yı, mısırlıların

ölüm tanrılarına benzetebiliriz. Elegua her zaman insanoğlunun farklı durumlar karşısında kendi

risklerini almalarını ister. Eğer bir durum karşısında karar vermen gerekirse elegua kararını bekler.

Eğer yanlış karar verirsen, „Guava‟ ağacından yapılmış kancası ile verdiğin kararın sonucunu ödemen

için uygun kapıyı acar. Bu esnada seni sürekli test etmeye devam eder. Elegua‟nın görmek istediği

yanlış yapmaya devam edip etmediğindir. Yanlış yaptığın sürece elegua sonuçları barındıran kapıları

sürekli açar ve doğru yola girmeni sabırla bekler. Eğer doğru yola geçmeyi başarırsan mutluluk ve

şansın kapısını açar. Yaşamlarımız elegua tarafından labirentler gibi şekillendirilmiştir. Labirentlerde

kişi kendi seçimleri ile baş başadır. Elegua‟nın istediği şey ise tam olarak budur. O her köşede oturan

bir gardiyandır. Eğer labirentte yanlış bir hareket yaparsan, sana yanlış yola çıkacak kapıyı, doğru yolu

seçersen ise doğru yola açılan kapıyı açar. Elegua‟nın bilmediği, görmediği hiçbir şey yoktur.

Olodumare ve Olofi nin mesajcısıdır. Yani elegua mesajları insanlardan alıp tanrılara, tanrılardan alıp

olofi ye iletir. Bu yüzden geleneksel törenlerde Elegua övgü, sevgi ve iyi dilekleri alan ilk ve son

tanrıdır.

Elegua‟nın festival günü; 13 Haziran

Rengi kırmızı ve siyahtır. Bazı yolarda beyaz da kullanır.

Oynamayı ve dansı sever. Çocuksu bir tanrı olmasına rağmen tütün ürünleri tüketmeyi de

sevmektedir.

Eshu ve Elegua arasındaki fark.

Eshu düzenbazlıkları, kötülükleri, yanlışlıkları ortaya çıkaran güçtür. Tanrılara farklı teklifler

götürür. Elegua her zaman evin içinde eshu ise evin dışında gizlidir. Bunun sebebi eshu öyle

karmaşıktır ki her evden içeri girdiğinde azap ve tartışma getirir.


112

Elegua bir tanrıdır ancak eshu bir tanrı değildir. Eshu sokakalarda dolaşıp insanlara nasıl

azap çektirebileceğini düşünerek dolaşır. Çünkü insanlar eshuya hiç saygı göstermemişlerdir.

Elegua’nın Girdiği Başlıca Şekiller (Kullandığı Yollar)

Eshu Alagwanna-Lagwanna

Eshu Alaroye-Laroye

Eshu Bi

Eshu Anaki

Eshu Aina-Bara Aina

Eshu Arerebioko

Eshu Aye

Eshu Elegbara

Eshu Alaketu

Eshu Afra

Eshu Ana

Eshu Ashikuelu

Eshu Bara Layiki

Eshu Dako

Eshu Alboni

Eshu Ayeru

Eshu Aroyeyi

Eshu Ode

Esho Owo

Eshu Beleke

Eshu Eluufe


113

Kısacası Elegua, Afrika çok tanrılı dinlerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Elegua‟nın

memnuniyeti son derece önemlidir. Bu yüzden törenlerde ilk ve son övgü her zaman Elegua‟ya

aittir.

3.2.2.6 Ogun

Savaş, güç ve emeğin tanrısıdır. Elegua tanrılar ve

insanlar arasındaki kapıyı açtığında Oggun tırpanı

(Machete) ile yolları temizler. Şiddeti, yaratıcılığı ve

sağlamlığı somutlaştırır. Ölüm ve yaşamı kontrol etme hakkı

olan tek tanrıdır. Uzun yapılı ve güçlü bir tanrıdır. Demir

elementini en iyi nasıl kullanılabileceğini bilen tanrıdır.

Ormanın derinliklerinde sakladığı büyük örsü ile demire şekil

verir. Bu sayede kullanılacak araç gereçlerini üretir. Ochosi

gibi bilinen bir büyücüdür. Bitkiler hakkında derin bilgiye

sahiptir. Güçleri sayesinde nerede ne yapıldığını bilir. Eğer

kötü bir şey yapacaksan seni daha yapmadan engellemeye

çalışır. Her türlü yapının inşa edilmesi konusunda bilgi

sahibidir. Onun liderliği olmadan oluşturulabilecek bir yapı

yoktur. Ayrıca yaşamak için ihtiyacımız olan teknoloji onun sayesinde var olur. Elegua ve

Ochosi‟nin ayrılmaz arkadaşıdır. Bu üç tanrı üçlü savaşçı olarak adlandırılır.

Ogun un günü 29 Hazirandır.

Renkleri yeşil kırmızı ve mor dur.

Esas işi tırpanı ile yolları açmak, zorlukları ortadan kaldırmaktır. Hayvanları, içmeyi, tütün

mamülleri kullanmayı ve dans etmeyi çok sever. Obatala ve Yembo‟nun oğludur. Ochun ve

Oya‟nın kocasıdır. Ogun‟un çocukları çok çalışkandır. Asla isleri bitene kadar dinlenmezler. Ogun

gibi çocukları da içmeyi dans etmeyi hayattan zevk almayı sever. Ogun çocukları ile atışmayı çok

sever. Atışmayı kazanmadan ise asla vazgeçmez.

Ogun’ un Girdiği Bazı Şekiller(Kullandığı Yollar)

Ogun Alagwede

Ogun Arere

Ogun Chibiriki


114

Ogun Onile

Ogun Ode

Ogun Oke

Ogun Meyi

Ogun Alada

3.2.2.7 Ochosi

Savaşçıların izcisi, avcısı ve koruyucusudur. Obatala ile sürekli ilişki içindedir ve onun

tercümanıdır. İnsan

yaşamına yön vermekle

görevlidir. İnsanlara,

kendilerine yakın hissettikleri

gelenekleri takip etmelerini

tavsiye eder. Daha çok av

tanrısı olarak anılmaktadır.

Orman içindeki yaşamına

Ogun ve Elegua‟da eşlik

eder. Oxossi ve Ode Mata

olarak da bilinmektedir. İyi bir

sihirbazdır. Ormandaki bütün bitkilerin faydalı kullanım

alanları hakkında bilgi sahibidir. Avlanırken kullandığı,

kendi yapımı olan ok ve yayını hep yanında taşır.

Nehirde yüzen bir balığı rahatlıkla yakalayabilecek

kadar iyi bir balıkçıdır. Genellikle bu tür avlanmalarını

iyi arkadaşı Inle ile birlikte gerçekleştirir.

Ochosi ayrıca adalet tanrısıdır. Her zaman

dürüstlüğün peşindedir. Adaleti uygulayan insanlar,

ochosinin koruması altında güvendedir. Biri suç

işlediğinde Ochosi avcı şekline geri döner ve suçluyu

aramaya başlar. Yanlış yapan insan yakalanana kadar

durmak bilmez. Yakalanan suçlular için hazırladığı özel

yerler vardır.


115

Bu yerler Ochosi‟nin hapishaneleridir. Avını yakaladıktan sonra kafese koymak gibi,

yakalanan suçluları da hemen hapishanesine yerleştirir. Ochosi‟nin sihir ile ilgili uğraşlarını,

ormanın kimsenin ulaşamayacağı kadar derin kısımlarında gerçekleştirildiği söylenmektedir. Çeşitli

bitki özlerini karıştırarak elde ettiği etkili iksirleri her alanda kullanır. Hastaların derdine deva,

düşmanlar için ise azap ve acı getiren bu iksirlerin bazıları zehirlidir. Bu zehirli iksirlerini okunun

ucuna sürer. Bu sayede avlanırken oku bir hayvana saplandığında ölüm kaçınılmaz olur. Avlanma

esnasında çoğunlukla Elegua ve Ogun ile birliktedir. Elegua uzun çalıların arasını açar, Ogun

tırpanı(Machete) ile yolları temizler, Ochosi ise bu sayede kolaylıkla avına nişan alır. Asla nişan

aldığı hedefi kaçırmaz. Geyik avlamayı çok sevmesine karşın, zaten ormandaki bütün hayvanlar

Ochosi‟nindir. Av sırasında Ochosi büyük oynamayı sever, bu esnada onun için imkansız diye bir

şey yoktur.

Ochosi‟ye adanan gün 25 Ekim‟dir.

Ochosi‟nin renkleri mavi, sarı, mercan rengi ve yeşildir.

Nerdeyse her hayvanla beslenir. Çocukları da kendisi gibi adalet peşinde ve güvenilirdirler;

sürekli avlanırlar ve her şeyin temelindeki gerçeklik arayışındadırlar. Avcılar, balıkçılar ve kanun

uygulayıcılar, Ochosi‟nin koruması ve gözetimi altındadırlar. Cezaevi ve mahkemeler Ochosi‟nin

kontrolündedir. Ochosi‟ye, birisi haksız yere suçlandığında, iftiracılar olduğunda yada yalnızca

haklı olanlar için kanunların engellenmesi gerektiğinde danışılır.

Ochosi Hakkında

Ode/Odede

Ode‟nin Ochosi‟nin babasın olduğu söylenir. Ode ormanın derinliklerinde yaşayan güçlü bir

kabile büyücüsüdür. Ochosi‟ye avlanma oyununu öğreten Ode‟dir. Avladığı bütün kuşlar ve

hayvanlar Ode ile ilişkilendirilir. Uzun boylu olduğu ve tıpkı oğlu Ochosi gibi geyik ve leopar

derisinden yapılmış giysiler giydiği söylenir. Ochosi‟nin oklarını ve yaylarını Ode yapmıştır.

Obaloke

Ochosi‟nin emirlerine göre mahkumları yakalayıp hapishane hücresi denilen kafeslere kitleyen

Obaloke‟dir.

Abola ve Aboqui

Ochosi‟nin her zaman yanında olan ve ona muhafızlık yapan, avlanma sırasında Ochosi‟yi asla yalnız

bırakmayıp koruyan ikizlerdir.

3.2.2.8 Yemaya

Deniz ve göllerin tanrısıdır. Her şeyin anası bütün zenginliklerin kaynağıdır. Tanrısı olduğu sular

gibi derin ve bilinmezdir. Merhametin tanrısı olarak da bilinir çünkü hiçbir zaman çocuklarına sırtını

dönmez. Obatala nın kız kardeşi Aganju nun eşidir. Afrika çok tanrılı dinlerinde oldukça önemli bir

tanrıdır.


116

Yemaya‟nın Kullandığı Bazı Yollar (Girdiği Şekiller)

* İbu Achaba

* Ibu Okunte

* Ibu Mayelewo

* Ibu Okuto

* Ibu Asesu

* Ibu Ataramawa

* Ibu Oro

* Ibu Elowo

* Ibu Agana

* Ibu Tinibu

* Ibu Ina

* Ibu Oggun Asomi

3.2.2.9 Babalu Aye (Asojano)

Hastalıkların tanrısıdır. Hasta olan insanlar iyileşmek için ona dua ederler. İnsanlara karşı sade

beklentileri vardır. Sadece dua etmelerini bekler. Bazı geleneksel kaynaklar, kendisinin de hasta

olduğundan bahseder. O denli hastadır ki, insanlara yardım dışında

başka hiçbir işle uğraşamamaktadır. Bazı inanışlara göre Babalu

Aye yeryüzündeki tüm hasalıkları geçirmiştir. Dolayısıyla her hasalık

hakkında bir çözüm yolu bulabilmektedir.

Acronica diye de bilinen Asojano, deri enfeksiyonu, ve

ölümcül olan veya olmayan bütün hastalıkları insanlara taşır.

Asojano, vücudunda çıban ve yaralar olan, elindeki bastonuyla

gezen biri olarak bilinir. Olofi‟nin gazabıyla bu hale gelmiş ve

yeryüzüne hastalık yayma göreviyle cezalandırmıştır.

Ayrımcılık tanrısıdır. Salgın hastalığı ve rahatsızlıkları

yüzünden kendiyle çatışır ve etrafındakiler de onu dışlar. İnsanlara

yaklaşmak istediğinde savunma olarak ona su atarlar. Toplum

içinde dilenci ve serseri olarak görülür. İnsanların yüreğinin nasıl

olması gerektiğini anlatabilmek ve test edebilmek için kendini böyle

gizler. Eğer ki herhangi biri bu testi geçemezse, Asojano‟nun salgın

hastalıkları artık ona, bir yakınına ya da ona ait bir eşyaya geçmiştir.


117

Bu salgın hastalıklarla cezalandırılan insanlar aslında kurban değil, tüm dünyaya Asojano‟nun

varlığını, Asojano ve Olofi‟ye saygı gösterilmesi gerektiğini gösteren aracılardır.

Asojano (Babalu Aye) sudan hoşlanmaz. Tek tahammül edebildiği su hindistan cevizi suyudur.

Gündüz dışarı çıkmaktan kaçınır çünkü Olorun‟un ışınları hastalıklı derisini yakar ve zarar verir. Daha

çok geceleri çıkar ve salgınını insanlara yayar yada aksine salgın hastalığa yakalanmış olanları

kurtarmaya ve onlara yardım etmeye çalışır. Işığın ulaşamadığı yerlerde saklanır.

Babalu Aye(Asojano) günü 17 Aralıktır.

Asojano, salgın hastalığı ve peşini bırakmayan belaları nedeniyle Yoruba tarafından sürülmüştür.

Cango bu sırada ona eşlik etmesi için iki adet köpek hediye etmiştir. Birçok kaynaktaki tasvirlerde

Babalu Aye ın elinde ona eşlik eden bir çift köpel görülmektedir.

Asojano nun girdiği şekiller(Kullandığı yollar)

Afimaye

Baba Aribo

Aluwa

Socuta

Aliprete

Osunike

Baba Ode

Chakpana

Ano Yiwe

3.2.2.10 Orisha Oco

Tarım ve tarım ürünlerinin tanrısıdır. Tarım ile ilgili tüm aletlerin kontrolü ona aittir ve Cango ile

eşleri arasındaki anlaşmazlıkları da düzenler.

Toprakların atası ve tanrısıdır. Ekinlerin diri ve bereketli olmasını sağlayan ve tarımın sırlarını tutan

tanrıdır. Ekin alanlarının dengesini ve istikrarını korur. Her gün ekinleriyle ilgilenir, tarlaları ve hasatı

korumak için görev başındadır. Tohumları ekmek için Ogun‟un hazırladığı iki öküzün yardımıyla

çalışacak bir araba kullanır.

Orisha Oko aynı zamanda tanrının yargıcıdır. Tartışmalardan nefret eder, ve bir kavga sırasında

kadınları savunmak için kendini ortaya atan ilk kişi olur. Verimlilik ve doğurganlık tanrısı olarak da

bilinir. Herhangi bir kadın doğurgansa ve çoğalmıyorsa onları ikna eder. Toprakların en verimli

yüzüdür. Beklenen bereket ve bolluk Orisha Oko sayesinde oluşmaktadır.


118

İki öküz tarafından çekilen topraktan yapılmış kağnı benzeri arabada yaşar. Orisha Oko‟ya,

refah,sağlık ve iyi talihi için dua edilir. Duada, “dünyadan alınan dünyaya geri verilmelidir” denilir.

Böylece adak bilinen kurallarla adanmış olur.

Orisha Oko, gök gürültüsü tanrısı tarafından kırmızı renk ve şimşeklerle ödüllendirilen Chango‟nun

arkadaşıdır.

Orisha Oko‟nun renkleri pembe ve gökmavisidir.

Ona adanan gün 22 Mart ya da 22 Mayıstır.

Aziz Isidro ile benzer olduğu bilinir. Uğurlu sayısı 7 dir. Topraktan gelen her şey onun ürünleridir,

bütün ekinler ona verilir. Kurbanları erkek keçiler, güvercinler ve horozlardır. Güçlü ve sıcakkanlı bir

babadır. Çok çalışanları, özellikle de tarlada çalışanları korur. İnsanlar Orisha Oko için sebze ve ekin

diker. Orisha Oko yemek yiyeceği zaman toprakta bir çukur kazılır ve törensel arınmadan gelen

yiyecekler bu çukura konulur.

Orisha Oko Hakkında

Koricoto

Orisha Oko‟nun erkek kardeşidir. Güneş battığında ekinlere göz kulak olan tanrıdır. Koricoto

bostan korkuluğu olarak tasvir edilir ve ekinleri kuşlardan korumak için tarlanın ortasında oturduğu

söylenir. Abisiyle birlikte yemek yer ve sırları bulunan teknesiyle abisine yakın yerlerde yaşar. Renkleri

yeşil ve kırmızıdır.

3.2.2.11 Osain

Tanrıların doktorudur. Ormanların efendisidir ve bütün şifalı

ilaçların kontrolü ondadır. Bütün tanrılar şifa bulmak için onun kutsal

sıvı karışımlarını kullanırlar. Yeryüzündeki tüm hastalıkların çaresi

ormanlarda gizlidir ve ormanların efendisi Osain olduğu için şifanın

tek yolu da odur

3.2.2.12 Ibeyi

Cango ve Ochun‟un ikiz çocuklarıdır. Gençliği ve yaşama gücünü temsil ederler. Yeryüzündeki tüm

canlılar, yaşam enerjilerini ondan alırlar. Yaşam enerjisinin var olması onun eseri olduğu gibi bu

enerjinin azalması da ona bağlıdır. Çoğu geleneksel kaynakta ikizlerin birinin erkek diğerinin dişi

olduğu gösterilmektedir.


119

Ibejiler tanrıların en sevimlisi olan ilahi

ikizlerdir. Ufak tefek fakat çok güçlülerdir. Bu tanrılar

günlük hayattaki zorlukların üstesinde gelmek için

yardımcı olurlar. Aynı iki tekne ve aynı iki oyuncak

bebek ile temsil edilir. Genelde birisi erkek diğeri

kızdır. Kız olan kırmızı erkek olan ise mavi-beyaz

giyinir. Her yeni kabul edilmiş bireye verilen 5 ana

tanrının kolyelerini taşırlar. Onlara verilen çocukları

ve oyuncakları zevkle kabul ederler. Ibeji‟ler, Elegua

gibi pastalardan ve şölenlerden çok hoşlanırlar.

Kendi adlarına şölen düzenler yada diğer şölenlere

katılırlar.

Çocuk sahibi olarak ödüllendirilmemişlerdir

dolayısıyla çocukları yoktur. Herhangi biri ikiz

doğurduğunda, ikizlerin koruyucu meleklerinin

Chango ve Yemaya olduğu söylenir. İkizlerden

sonra gelecek olan çocuk da Oshun‟un çocuğu olur.

İbeji İkizleri Hakkında

İbeji ikizleri Ochun ve Chango’nun

çocuklarıdır. Ochun hamile kaldığında, bu gizli

hamileliği tanrılardan saklamıştır. İkizler doğduğunda kardeşi Yemaya’nın evine sığınmıştır. Kardeşini

uzun zamandır merak eden Yemaya, böylece nedenini öğrenmiş ve uzun zaman Ochun’u misafir

etmiştir. Oshun Yemeya’ya çocuklarına bakabilmek için çok genç olduğunu, ve Yemaya’nın çocuklara

daha iyi annelik yapabileceğini söylemiştir. Böylece çocukları Yemaya üstlenmiştir. Oshun çocuklarına

hediye olarak kendi kolyelerini bırakmıştır. Birçok resimde boyunlarında tasvir edilen kolyeler

bunlardır.

İkizler hakkında bir sorun çözülmesi gerekiyorsa onlara bir ibadet yeri yapmak ve diğer bütün

çocukların pastaların yiyeceklerin ve oyuncakların olduğu bir şölen düzenlemek yeterdi. Şölende diğer

çocuklara ne ikram ediliyorsa Ibeji’lere de aynısının ikram edilmesi gerekirdi. İkizlerin kurbanlık

yiyecekleri güvercin ve horozdur. Her zaman biri ne yerse diğeride aynından yerdi. İbeji lerin adının

geçtiği birçok ritüelde sunulan adaklar daima ikişer adet olurdu.

3.2.2.13 Orunmila (Orula)

Bilgelik ve kehanetler ile kaderimizi yaratır. Geleceği görme

yetisine sahiptir. Yeryüzünün başına gelecek iyi ya da kötü tüm olaylar

ve durumlar onun tarafından önceden bildirilmiştir. Orunmila artan iylik

karşısında iyi gelecekleri, evren için hazırlarken, artan kötülük

karşısında acı ve hastalığın haberini verir.

İnsanların geleceğini ve ömürlerinin süresini bilen bilge ve ilahi bir

tanrıdır. Orulanın Olofi ‟nin hediyesi olarak yeryüzüne gelen ilk

peygamber olduğuna inanılırdı.


120

Kendisine kehanetleri sırasında insanlara güvenlik, ilim, aydınlık ve saflık vermesi öğretildi.

Herhangi bir ruh bir insan bedenine reankarne olurken Orula‟da ordadır. Ruha dünya hakkında yol

gosterir ve bilgilendirir, aynı zamanda yapacakları hakkında bir liste verirdi. Orula‟nın kehanet

tahminlerini yapan 16 ata ruh ile birlikte olduğuna inanılmaktadır. Bunlar tahminler yardımıyla geçmişi

şimdiki zamanı ve geleceği bilebilirler.

Orula şeytana karşı savaşı kazanmak ve insanları yönetmek için gerekli olan bilgi ve zekadır. Olofi

dünyayı yaratırken Orula insanlığın yanındaydı. Olofi‟nin her durumda en büyük şahididir. Hatta bazı

inanışlarda tanrıların yaratılma surecine bile şahit olduğundan bahsedilirdi. Bu Orula‟nın neden bütün

insanlığın ve tanrıların kaderi hakkında her şeyi bildiğinin en iyi kanıtıdır. İyi bir danışmandır ve sözleri

iyi öğretilerdir.

Orula tanrılarla iyi arkadaştır ancak en iyi arkadaşı Chango dur. Chango ile hep berbaberlerdir ve

Chango da kehanetlerle ilgili bilgilidir. Eshu da guvenilir arkadaslarındandır. Eshu insanlıgın adaletini

test eder, Orula ise insanlıgın hayvanların butun varlıkların başlangıcını ve sonunu bilir. Orula ‟nın

erkek takipçilerinde „Orula eli‟ kadın takipçilerinde ise „Orula kutusu‟ vardır.

Orula‟ ya adanan gün 4 Ekimdir. (st Francisof Assisi ile aynıdır.)

Rengi yeşil ve sarıdır.

Düşüncelerini okur ve basına gelecek talihsizlikler konusunda seni uyarır. Hindistan cevizi, palmiye

yağı, şarap ve tatlı kekler sever. Takipçileri onu onurlandırmak için yeşil ve sarı boncuklu bilezikler

takarlar. Kehanetlerini anlatırken kullandıgı “ekulele” ve “irofa”sı vardır.

3.2.2.14 Olokun

Derin okyanusların tanrısı

ve koruyucusudur. Okyanusların

gizemi kadar kendiside gizemlidir.

Olokun denizin derinliklerinde

yaşayan bir tanrıdır. Çift cinsiyetlidir.

İstediği şekle ve forma girebilir. Yarı

erkek yarı denizkızı görünümlüdür.

Bazılarına göre kadın olarak kabul

edilse de çoğu kişi onu erkek olarak

kabul etmiştir. Okyanus tabanının

derinliklerinde kimsenin

ulaşamayacağı yerlerdedir.

Yaşadığı alanı bilen kendisi, Olofi ve

Olodumare‟dir. Yeri karanlık ıssız sular ve kayalar arasındadır. Her balık onun alanına yaklaşamaz.

Ölüm ve yaşamın temsilcisidir. Krallığı en büyük mezarlıktır. Her şey okyanusun derinliklerine

batar. Yemaya‟nın sularında ölen cesetler Olokun un yerine gelir.

Olokun insanlara sağlık, refah ve sağlam temeller vermek için vardır. Bütün zenginlikleri ona

başvuracak olan insanlar için okyanusun derinliklerinde saklar. Sayıları 7 ve 9dur. Rengi mavi ve

beyazdır. Takipçilerinin evinde mavi beyaz bir kase ile temsil edilir. Aynı şekilde birçok inanışa göre

okyanusun derinliklerine ışık giremediği gibi, takipçilerinin evlerinde karanlık yerlerde bulunduğu

düşünülür. Sırları, Olofi tarafından insanlığa sunmuştur. Sırlarını bilen tek kişi Olofi‟dir.

Sayısı 7 ve 9 dur.


121

Rengi mavi ve beyazdır.

Olokun gizemli ve zor bir mizaca sahiptir. Okyanusun derinliklerine zincirlenmiştir ve böylece

öfkesi yeryüzünü etkileyemez. Olokun‟ a ozellikle saglık için dua edilir ve bu dileği saniyeler içinde

gerçekleştirebilecek bir tanrıdır. Okyanusların gerçek kralı odur ama suların bir kısmı Olofi tarafından

Yemaya‟ya verilmiştir.

Olokun bereket, sağlık ve refah için vardır. Ona yapılan adaklar denize atılır. Kurbanlık hayvanları

ördek, kaz, domuz, horoz, hint domuzu ve güvercindir. Meyveleri ve yeryüzünden gelen bütün ekinleri

sever. Çocukları Yemaya‟ nın gizemine girmiştir. Çocuklarından biri saygı görüyorsa bu Yemaya‟nın

yanında olduğu içindir.

Her yıl Olokun‟a kurban edilen hayvanlar okyanusun derinliklerine bırakılır.

3.2.2.15 Ochumare

Gökkuşağı tanrısıdır. Aynı zamanda tanrısal hareketlerin ve

çocukların koruyucusudur.

3.2.2.16 Aganju(Agallu)

Cango‟nun babasıdır. Volkanların doğasını ve öfkesini temsil

eden tanrıdır. Dere kenarlarında yaşayan uzun boylu dev bir silüettir.

Aguyu, Bi Yaya veya Agallu Sola olarakta bilinen Agallu,

depremlerle birlikte, dünyanın merkezindeki çekirdek ve onun enerjisi

ile temsil edilir. Annesi Oroina dan dolayı, lavlar ve magmalar da

onunla ilişkilendirilir. Dünya‟nın dönmesini sağlayan o dur.aynı

zamanda dünyanın merkezinden gelen ısı da Agallu‟dandır. Bütün

tanrıları kontrol eden odur. Santeria‟da (Afrika çok tanrılı dinleri),

Agallu nun sırlarını sakladığı toprak veya tahtadan yapılma bir kasesi

vardır. Nasıl bir volkanın bacası bir kapakla kapatılamıyorsa

Agallu‟nun da kasesinin üstü de sembolik olarak hep açıktır.

Agallu,ruhların derinliklerinden gelen güçtür, vücüdun özü ve


122

merkez i olarak nitelendirilir.

Depremler de Orisha Agallu ile ilişkilendirilir, çünkü üzgün olduğunda ya da değişim için yer

açmak istediğinde, dünyanın merkezinden yeryüzünü değiştirip etkileyebilir. İnsanoğlunun dünyaya

saygı göstermediği zamanlarda, dünyanın merkezinin duvarlarını sallar ve deprem olmasına neden

olur. Agallu ve Yemaya, yeryüzünü değiştirmek istediklerinde okyanusların altındaki yerkabuğunda

depremler meydana gelir. Her deprem olduğunda dünyadaki yaşam düzeni değişir, yeni bir hayat, yeni

yollar, yeni yapılar inşa edilir.

Agallu nehir yakınlarında da görülür. Günümüzdeki feribotçular gibi nehirden geçmek

isteyenlere yardım eder. Orisha Ohsun‟la ilişkisinden sonra azgın nehri nasıl sakinleştirebileceğini

öğrenmiştir. Nehir sakinleştikten sonra insanları nehrin karşısına geçirir. Ayrıca Oya‟nın ona takas

olarak verdiği 9 rengi de kullanır. Oya rengarenk eteğini, Agallu‟nun yaptığı bir iyilik karşılığında

vermiştir. Agallu büyük ve ağır adımlarla yürür. Büyük adımları, büyük engeller aşması ile ilişkilendirilir.

Bir kaç eşya ile birlikte yürürken engelleri aşmasına yardımcı olan „oshe‟ denilen baltasını taşır. Kendi

kendine kaldığı zamanlarda sessiz bir savaşçıdır fakat rahatsız edilirse tıpkı dünyayı sarsan lavlar ve

depremler gibi tepki gösterir.

Agallu‟ya adanan gün 25 Temmuz‟dur.

Rengi koyu kırmızı yada şarap kırmızısıdır.

Kurbanlık yiyecekleri, keçi, horoz ve tavuktur. Meyvelerde de, oğlu Chango‟nun sevdiği her şeyden

hoşlanır. Hurma yağıyla birlikte 9 fıstık yemekten hoşlandığı söylenir. Agallu‟nun çocukları güvenilir ve

sıcakkanlıdır. Öfkeleri volkan patlaması gibidir. Agallu çocukları sayesinde Afrika‟ya kabul edilmiştir.

Bu kabul Chango oro Agallu ya da Oshun oro Agallu olarak bilinir.

Agallu Hakkında

Oroina

Lav ve magma tanrısıdır. Agallu‟nun annesidir ve dünyanın merkezinde çekirdeğinde yaşar.

Bilinen en güçlü tanrıdır. Oroina dünyanın merkezinde tüm dünyayı ısıtan enerjidir. Olorun‟la bir bağı

vadır çünkü enejisini ondan alır. Seramonilerinde kazarak dünyanın merkezine ulaşma isteği temeldir.

Oğlu ile birlikte süratli bir şekilde koşarak önüne gelen her şeyi yıkıma uğratır.

3.2.2.17 Oba (Obba Nani)

Cangonun kıskanç eşi, Yemeya‟nın kız kardeşidir. Kutsal

evlilik bağının ve ev hayatının koruyucusudur. Geleneksel evlilik

ritüellerinden önce oba ya yakarılır ve izin istenir.

3.2.2.18 Erinle (Inle)


123

Sağlığın ve iyi bir

yaşamın tanrısıdır. Sık sık

tanrılara da yardım

etmektedir. Inle sağlık ve

tıbbi tedavi tanrısıdır.

Inle‟nin evi okyanus ve

nehrin birleştiği kıyı

boyunda bulunur. Inle‟nin

tıpkı bir kadın gibi ince

ruhlu ve hoş nitelikleri

vardır. Uzun ipeksi saçları

7 örgü şeklindedir ve en

güzel kıyafetleri giyer. Inle

Abata ile evlidir ve

Yemaya ve Oshun‟la

ilişkileri vardır. Tıbbı bitkiler ve ağaçlar hakkındaki bilgisi oldukça zengindir. Osain‟den çok şey

öğrenmiştir. Hasta ve muhtaçlara yardım edebilmek için bütün bilgisini ortaya koyar. Inle alçak

gönüllüdür ve her zaman kendisine ihtiyacı olanların yardımına koşar.

Inle aynı zamanda avcı ve iyi bir balıkçıdır. Uzun bir değnek ve oltasıyla birlikte gezer. En

sevdiği arkadaşı Ochosi ile su kenarlarında oturup balık avlamaktan hoşlanır. Inle her nereye giderse

gitsin arkadaşı Ochosi‟de onunla birlikte avdadır. İkisi de dere kenarında birlikte içip sohbet etmekten

büyük zevk alır.

Inle‟ye adanmış olan gün katolik aziz Rapheal ile aynı gün olan 29 Ekim‟dir.

Inle bütün güzel içki ve yiyecekleri sever. Değerli taşlar, sanat, müzik ve şifa sevgisi onun için çok

değerlidir. Inle‟nin çocukları genelde sessiz ve sakin bireylerdir. Onlar da tıbbi alanda ilgilidir ve

insanlara yiyecek sağlar ve bakımlarını üstlenirler. Inle güvercin, bıldırcın, koç ve horozla beslenir.

Beyazlığın, saflığı ve temizliği temsil ettiğine inandığı için bütün hayvanları beyazdır. Doktorların ve

hastanelerin koruyucusudur. Üzerinde taşıdığı sembol tüm dünyadaki her medikal fakültede kullanılan

birbirine dolanmış iki yılandan oluşan semboldür.

Inle Hakkında

Abata

Inle‟nin karısı ve yardımcısıdır. Inle‟nin bütün medikal görevlerinde ona yardım eden kişidir.

Onunla birlikte yaşar. Inle‟nin çözüm bulmakta zorlandığı konularda ona başka bir bakış açısı sunar.

Boyuto

Inle‟nin sürekli yanında olan ruhani varlıktır. İnsanların görüşleri onun himayesinde ve

korumasındadır. Balık oltası ile temsil edilir. Tasvirlerde bu şekilde çizilmektedir. Obatala‟ya gümüş

madenini getiren orisha Boyuto‟dur. Ayrıca çöl ve deniz serabı tanrısıdır. İnsanların görüşleri hakkında

her zaman onlara yardımcı olduğu bilinir.

Tobia

Inle‟nin yardımcılarındandır. Olta kancası ile simgelenir.

Asao

Inle‟ye heryerde eşlik ve refakat eden iyi bir arkadaşıdır.

3.2.2.19 Nana Buruku


124

3.2.2.20 Yewa

3.2.2.21 Egun

Egun ölülerin ruhudur. Egun‟u tanrı olarak

düşünmek yanlıştır. Her insan etrafında birden fazla egun

ile var olmaktadır. İnsan doğduğunda tanrılar tarafından bir

veya daha fazla egun gönderilir. Bu egunlar o insanı

gözleyerek görevlerini yapmış olurlar. İlk atalarından

günümüze gelen birçok ölmüş insan egun olabilir. Kendi

ailesinin ölmüş ruhlarından yakın ailelerin ölmüş ruhlarına

kadar birçok farklı yerden olabilirler. Egunlara birçok

inanışta dua edilir. Günlük hayatı düzenlediğine inanılır.

Erkek Tanrılar (Male Orishas) ve Özellikleri

Afrika çok tanrılı dinlerinde ki erkek tanrılar genellikle savaşçı, güçlü, bilgin, sert yapılı birçok

durumda dayanılacak sağlam bir duvar niteliğindedir. Avlanmayı ve sölenleri severler. Genellikle eşleri

ile birlikte yaşarlar. Neredeyse tamamının çocukları vardır ve bu çocuklar kendi özellikleri

doğrultusunda yetiştirilmiştir. Hepsinin sırlarının bulunduğu özel eşyaları vardır ki, çoğu zaman bu

geniş büyük bir kasedir. Sürekli birbirleri ile ilişki içindedirler. Birçok durumda birbirlerine danışır ve

yardım isterler. Genellikle yaşadıkları yerin dışında hayatlarına devam ederler. Eşleri evlerinin

bekçileridir.

Cango

Obatala

Babalu Aye

Elegua

Ogun

Ochosi

Agallu(Aganju)

Orisha Oko

Osain


125

Ibeji (Erkek)

Erinle (Inle)

Orunmila (Orula)

Bayan Tanrılar (Female Orishas) ve Özellikleri

Genellikle anaç özellikleri ile ön plana çıkarlar. Tamamına yakını evlidir. Eşleri dışarıdayken

evin sorumluluğu onlardadır. Daima düzenleyici ara bulucu, toplayıcı bir görev üstlenirler. Savaşçı

değildirler. Herkese yardım etme istekleri ile bilinirler. Tamamına yakınının çocuğu vardır.

Kendilerinden yardım isteyenleri asla geri çevirmezler. Genellikle aşkı sevgiyi ve evlilik hayatını

betimlerler. İnce yapılı ve bakımlıdırlar. Eşlerinin yanındaki en önemli destek ve danışmandırlar.

Sorunlar karşısında her zaman yapıcıdırlar. Dolayısıyla çoğu durumda savaş yanlısı değildirler. Şiddeti

en son çare olarak görürler.

Oya

Ochun

Yemaya

Oba (Obba Nani)

Ochumare

Yewa

Nana Buruku

İbeji (Bayan)

Görüldüğü gibi Afrika nın çok tanrılı dinlerinde oldukça fazla sayıda ve özellikte tanrı(orisha)

bulunmaktadır. Burada adı geçmeyen bazı orisha türleri de mevcuttur. Elbette salsa dansı ile sosyal

anlamda uğraşan birinin yukarıda adı geçen tanrı isimlerini bilmesi gerekmemektedir. Ancak az sonra

anlatacağımız hareketlerin isimleri bu tanrı adları kullanılarak oluşturulmuştur. Hareketlerin içeriği de o

tanrının hükmettiği alanda ki hareketleri ve gücü sembolize edilerek oluşturulmuştur. Dolayısıyla bilgili,

dolu ve her soruya hazır yenilikçi salsa dansçıları olarak sizler bu tanrısal hareketleri isimleri ile bilmeli

ve en doğru tavrı ile uygulamalısınız.

3.2.3 Temel Orisha Figürleri

Cango: Oldukça temel rumba stili hareketlerinden biridir. Temel olarak birden fazla uygulama

şekline sahiptir. Farklı yön kullanımı hareketin yüksekliğinde ki değişmeler ile cango birçok

varyasyona sahiptir.


126

Obatala: Öne ve geriye başlanabilen adımlara sahip olan obatala, bir sekizliğin son ritminde

kazandığı yüksekliği kaybetmesi ile son bulur. Ortalama, zemin ile vücut 180 derece olacak şekilde

üst beden konumlandırılır. Ayaklar kapalı ve birbirinin yanındadır. Vücutta afro – cuba

hareketlerinin temel özelliği olan serbest salınım dikey doğrultuda devam etmektedir. Hareket her

iki bitte biraz daha dikleştirilir ve son bitte kazanılan diklik yerini başlangıçtaki vücut duruşuna

bırakır. Ellerin kullanımı ise, her adımda sağ el sol omuza, sol el sağ omuza gidecek şekildedir.

Yemaya: Daha çok bayanlara ait bir figürdür. Erkekler tarafından günümüz bazı sahne şovları

dışında gelenekselde kullanıldığı görülmemiştir. Birkaç farklı varyasyonu bulunmaktadır. Daha çok

toprağa tohum serpme, eteklerini toplama gibi hareketler figürde hayat bulmaktadır.

Arara: Oldukça önemli hareketlerdendir. Yön, yükseklik ve kol kullanımına göre birkaç

varyasyonundan söz edilebilir. Elde kesici bir tırpan (machette) tutulduğu varsayılarak figürler

uygulanır. Çoğu geleneksel uygulamada gerçek bir kama dansçılara eşlik eder. Oldukça eğik,

nerdeyse yerde yapılan versiyonları bulunabildiği gibi daha yüksek ama geniş kol kullanımına

sahip türleri de bulunmaktadır.

Cachan (Guaguanco karşılığı Punta Taco’n): Rumba stili temel hareketlerindendir. Figürde yer

değişimi amaçlanmaktadır. Aksak ve ara ritim kullanan küçük şase adımları ile öne doğru hareket

edilir. Arkaya hareket söz konusu değildir. Vücuttaki hafif bouns(yaylanma) korunmalı, kollar doğal

kullanımı olan ters kol – ters bacak şeklinde figüre eşlik etmektedir. Tüm geleneksel

uygulamalarında yer değişim adımı olarak kullanılmaktadır.

Cachango: Kacan ve cango hareketlerinin birleşiminden doğan bir figürdür. Ayaklar kacan adımı

tekrarlarken, eller ve vücut cango figürünü uygular.

Palo: Palo yu sadece bir hareket olarak düşünüp incelemek oldukça yanlıştır. Palo kendine has bir

felsefesi olan özgün bir türdür. Kendine özel müziği ve onlarca figürden oluşan dansa sahiptir.

Tüm detayları 2. Kademe Antrenör Yetiştirme kitabında incelenecektir. Ancak ülkemizde kullanılan

hali ile palo figürü şu özelliklere sahiptir. Vücut hafifçe öne eğik durumda ayaklar kırık iken kolun,


127

omzun ve bir ayağın geriye atıldığı figürün adıdır. Dikey doğrultuda ki salınım hareketi bu

figürde de kullanılmaktadır.

Salazalo ( San Lazaro, Salanzalo): San Lazaro Afro-Cuba'da (Orisha Dansları) Babalu Aye 'ye

karşılık gelen Hristiyan Azizidir. Örneğin Yemaya Meryem Ana, Elegua ise Hz İsa ya karşılık gelir..

Hareket genel olarak farklı yönlerde kullanılan birbirinden bağımsız el kombinasyonları, ayak

figürleri ve vücut duruşlarını temsil eder. Bu hareketlerin herhangi bir sırası yada senkronu

bulunmaz. Adeta çıldırmış bir insan tasvir edilmektedir. Tavrı oldukça zor hareketlerden biridir.

Gerçekten zihinsel olarak tavır hissedilmeli ve takibinde figür uygulanmalıdır.

Columbian: Genellikle erkeklerin kullandığı bir figür tipidir. Sayısız varyasyonu bulunmaktadır.

Ancak temel olarak erkeğin elindeki bıçak veya benzeri keskin cisimlerle kendini keserek

cezalandırması anlatılmaktadır. Özellikle savaş hazırlıklarında bireysel motivasyon amacı ile

gelenekselde kullanılmıştır.

3.2.4 Temel Guaguanco (Rumba) Figürleri

Teknik anlamda salsa dansı ile uğraşan dansçılar tarafından iyi bir şekilde öğrenilmesi gereken

figürlerin başında guaguanco figürleri gelmektedir. Genel olarak tüm guaguanco figürlerinde

vücuttaki bouns(yaylanma) hareketi korunur. Adımlar kısa aralıklarla, ağırlığın tamamı

aktarılmadan atılır. Bacaklar dizlerden bükük, üst vücut hafifçe öne eğiktir. Bu tavır dansın

genelinde korunmaktadır. Tüm guaguanco figürleri uygulanırken bayan erkeği sürekli takip eder.

Bunun nedeni erkek tarafından yapılabilecek ani vacuna ataklarına karşı uyanık olmaktır. Kısaca

bazı önemli guaguanco figürlerini sıralayacak olursak;

Dos Manos

A Manos Opuestas

Sacudete

Che‟kere

Despojate


128

Desperate

Pejnada

Recoje y Suelta

Cadencia de un Lado

Tumbao

Guaracha

Punta Taco‟n ilk akla gelenleridir. Şimdi bu figürleri detaylıca inceleyelim.

3.2.4.1 DOS MANOS

Dos manos iki el anlamına gelmektedir. Ayaklar „Side Step‟ (Yan Adım) adımı yaparken

vücuda dizlerin alçalıp yükselme hareketi kullanılarak hafif bir bouns verilir. Bu aşamada beden

hafifçe öne doğru eğilir. İki el açılan ayak yönünde alt çaprazlara doğru hareket ettirilir. Ellerin

ayası (iç tarafı) yukarı veya aşağı bakabilir. Birçok uygulamada eller alt çapraza yönlendirilmek

yerine dik açı ile zemine de yönlendirilebilir. Temel rumba stili hareketlerinden biridir.

Gelenekselde, sahne şovlarında, özgün koreografilerde ve guaguanco ritminin duyulduğu her

yerde dansçılar tarafından en çok kullanılan figürdür. Ellerin açılma doğrultuları ve ayak açılarına

göre farklı dos manos varyasyonları üretmek mümkündür. Temelde ise ayak hareketleri ve tavrı

hiç değişmemektedir. Gelenekselde erkek hareketi oldukça sert uygularken bayan, temel ayak ve

vücut hareketlerini yaparken elleri ile eteğini tutmaktadır. Genel tavır olarak gelenekselde erkek

her an aşılamaya(vacunao) hazır, bayan ise bu atağı savuşturmak için eteğini hiç

bırakmamaktadır.

3.2.4.2 A MANOS OPUESTAS

Dos manos figüründeki temel ayak hareketi ve duruş tavrı aynen geçerlidir. Ayaklar dizlerden

bükük, vücut hafif eğiktir. Dos manostan iki farkı vardır. Birincisi tek el ile yapılması, ikincisi ise figür

sırasında kullanılmayan elin elbiseyi tutmasıdır. (Erkek için pantolon, bayan için etek) Ayaklar side

step adımını tekrarlar. Bu esnada açılan ayak tarafındaki el giysiyi tutmakta, diğer el ise ayağın açıldığı

yönde alt çapraza doğru hareket ettirilmektedir. Birçok varyasyonunda el alt çapraza hareket ettirilmek

yerine öne veya aşağıda kullanılmaktadır. Hareketten anlaşılabileceği gibi figür ters kol – ters bacak

ilkesine göre uygulanmaktadır. Birçok rumba hareketi ters kol ters bacak ilkesine göre şekillenmekte,

bu sayede vücut senkronizasyonu bozulmamaktadır. (Sol el ile sağ ayak, sağ el ile sol ayak kullanılır).


129

Erkekler pantolonlarını elleri ile yukarı çekerken diğer figüre geçmek için çoğu zaman diğer

ellerini yumruk şeklinde başlarının üzerine götürürler. Güçlü bir duruş sergileyen bu görüntü, erkek için

bir gösteridir. Bayanın takip mekanizmasını kırmayı amaçlayan birçok varyasyon ellerin pozisyonları ile

sağlanmakta ve üretilmektedir.

3.2.4.3 SACUDETE

Rumba temel adımı uygulanırken, bir yöne dos manos, a manos opuestas vb. figürlerden birisi

seçilir ve yapılır. Diğer yöne, ise ayak side step adımını uygularken eller göğüs hizasına kaldırılır. Bu

esnada ellerin ayası yere bakmakta, parmakların görünümü ise gergin ve düzdür bir görüntü

sergilemektedir. Eller göğüs hizasına kaldırılıp ayak yana açıldığı sırada, eller ve omuzların yardımıyla

üst beden, omuzlar hizasında kısa aralıkla sallanır. Sacudete „Sallama‟ anlamına gelmektedir. Figür

her iki barlık aralıkta tekrarlanır. Guaracha figürüne oldukça benzemektedir. Aralarındaki fark ise

Sacudete uygulanırken üst beden karşıya dönükken, Guaracha uygulanırken üst beden yanlara doğru

çevrilir.

3.2.4.4 CHE‟KERE

Rumba temel adımı uygulanırken dos manos, a manos opuestas vb. figürlerden birisi seçilir. Bir

yöne bu figürlerden herhangi birisi aynen uygulanırken diğer yöne uygulanması sırasında kısa aralıkla

omuzlar sallanır. Eller sacudete figüründeki gibi göğüs hizasına çıkmamaktadır. Omuz sallanılan yön

figür içinde dansçının isteğine göre değişebilmektedir. Önemli olan omuz sallama kısmının dinamik

yapılması, ritmin kaçırılmamasıdır. Birçok yanlış uygulama uzun süreli sallanmış omuzlardan

kaynaklanmaktadır.

3.2.4.5 DESPOJATE

Dizler hafifçe bükülür. Ayak bilekleri mümkün olduğunca yaklaştırılır. Vücut hafif eğik şekilde tutulur.

Her barda ayaklar dizlerden yanlara açılır ve kapanır. Bu esnada ayak bileklerinin konumu

değiştirilmemeye özen gösterilir. Her barda bir el havaya kalkarak üst çapraza doğru yönlendirilir. Elin

ayası karşıyı göstermektedir. Ayaklar ve ellerin senkron bir şekilde hareketi sonucunda figür kendi

içinde tekrarlanır.

3.2.4.6 DESPENATE


130

Rumba temel adımı uygulanırken dos manos, a manos opuestas vb. figürlerden birisi

seçilir.(Genellikle a manos opuestas) Bir yöne bu figürlerden herhangi birisi aynen uygulanırken diğer

yöne uygulanması sırasında ayaklar bileklerden kapatılır. Dizler hafifçe bükülür ve ters kol ters bacak

kuralına göre sıradaki el başımızın arkasına doğru getirilir. Başın etrafında hafif bir dokunuşla daire

çizen el ilk konumuna geri döner. El başın etrafında daire çizerken dizler iki yana açılarak figüre son

şekli verilir. Dizler yanlara açılması esnasında ayak bilekleri mümkün olduğu kadar birbirine yakın

tutulmalıdır. Figürün şekli dansçının isteği doğrultusunda değişebilmektedir. İstenildiği takdirde, rumba

temel adımı kullanılmadan da figürü uygulamak mümkündür. Ancak bu şekilde uygulamada dikkat

edilmesi gereken bir nokta vardır. Dizlerin büküklüğü her elin baş etrafında çember çizmesi ile arttırılır.

Bu sayede hareketin yüksekliği gittikçe düşer. Bu tarz uygulamalar genellikle bir vacunao varyasyonu

ile aniden son bulmaktadır.

3.2.4.7 PEJNADA

Despenate figürünün ayaklar dizlerden yanlara açılmayarak uygulanmış şeklidir. İstenildiğinde

ayaklar rumba temel adımına devam edebilir, istenildiğinde ise ayak bileklerinden kapalı tutulabilir.

Genel duruş tavrı ve teknikleri aynen geçerlidir. Vücudun adım atılan ayak yönüne doğru belden

eğilmesi sık karşılaşılan bir uygulamadır.

3.2.4.8 RECOJE Y SUELTA

Kelime anlamı tutuş ve bırakıştır. İçerik olarak ise toplanan tüm negatif enerjiler, eller vasıtasıyla

toprağa aktarılır. Ayaklar temel rumba hareketini uygularken eller her barda bir yukarı çapraza bir

aşağı çapraza doğru yönlenir. El tavrı olarak adeta yukardan bir nesneyi alıp yere bırakmayı anımsatır.

Temel rumba stili duruş ve teknik özellikler aynen geçerlidir. El yukarıya uzandığında başta onu izler

ve yukarıya bakar, el aşağı yönlendiğinde ise başta aşağı doğru hareketlenir. Çok fazla varyasyona

sahip değildir. Neredeyse tek tip uygulaması söz konusudur.

3.2.4.9 CADENCIA DE UN LADO

Rumba temel adımı uygulanırken bir tarafında herhangi bir değişiklik yapılmaz. Dos manos veya a

manos opuestas tan herhangi biri seçilir. (Genellikle dos manos) Diğer tarafın uygulamasında küçük

bir farklılık söz konusudur. Eller her iki tarafta ayası yere bakacak şekilde aşağı çaprazlara veya

karşıya doğru yönlendirilirken, vücut sadece bir yönde belden yana doğru kısa aralıkla eğilir.Bu tavır

vücuda, kısa bir süreliğine yan gövde kaslarını sıkıştırdığından dolayı C harfi şeklinde bir görünüm

verir. Her iki barda vücut bir kere eğilerek figür tekrarlanır.


131

3.2.4.10 TUMBAO

Ayaklar rumba temel adımına devam ederken eller dos manos figüründe açıklandığı şekli ile kullanılır.

Hareketin en önemli farkı her iki yöne doğru adım atarken belden hafifçe eğilmektir. Bu eğilme

ayakların açılma doğrultusunda olmalıdır. Bu sayede hareket her iki taraftan vücuda C harfi şeklinde

bir görüntü sağlar.

3.2.4.11 GUARACHA

Rumba temel adımı uygulanırken, bir yöne dos manos, a manos opuestas vb. figürlerden birisi

seçilir ve yapılır. Diğer yöne, ise ayak side step adımını uygularken eller göğüs hizasına kaldırılır. Bu

esnada ellerin ayası yere bakmakta, parmakların görünümü ise gergin ve düzdür bir görüntü

sergilemektedir. Eller göğüs hizasına kaldırılıp ayak yana açıldığı sırada, eller ve omuzların yardımıyla

üst beden, omuzlar hizasında kısa aralıkla sallanır. Guaracha uygulanırken üst beden, omuz sallama

esnasında doksan derece yana çevrilir. Bu önemli fark sacudete figürü ile aralarındaki en önemli

farktır. Guaracha da uygulanan omuz sallama büyüklüğü ve şiddeti sacudeteden daha fazladır.

3.2.4.12 PUNTA TACO‟N

Ayaklar rumba temel adımı uygulamaz. Her barda sağ ve sol ayak sıra ile öne uzatılır. Öne

uzatılan ayak kesinlikle point değildir. Ayak topuk yere değip parmak ucu yukarıyı gösterecek şekilde

flex tutulur. Ters kol ters bacak kuralına göre vücut şekillendirilir. Öne sol ayak uzatıldığında sağ el,

öne sağ ayak uzatıldığında sol el elbiseyi vücudun ön tarafından tutar ve hafifçe yukarı çeker. Diğer el

ayası yeri gösterecek şekilde ön - aşağı yönünde uzatılır. Uygulama sırasında vücuttaki

bouns(yaylanma) hareketi sürdürülmelidir. Hareket aksak ritim ile uygulandığında Cachan olarak

adlandırılan temel rumba stili hareketlerinden birine dönüşür. Bu sayede figür uygulanırken yer

değişimi de yapılmış olur. Oldukça sık kullanılan bir figür tipidir. Gelenekselde erkeklerin bayanlar

etrafında hareket etmelerine olanak sağladığından sıklıkla uygulanır. Erkek etrafında döndüğü sürece

bayan yüzünü ve vücudunu bayanda tutmayı sürdürür. Herhangi bir şekilde göz temasını asla

kaybetmemelidir.

3.2.5 Temel Vacunao (Aşılama) Tipleri

Uygulayıcıların hayal güçlerine, esnekliklerine, yaratıcılıklarına, fiziksel özelliklerine, hızlarına,

denge kalitelerine göre sayısız vacunao varyasyonu üretmek mümkündür. Gelenekselde uygulanan


132

türlü vacunao uygulamaları görsel olarak oldukça eğlenceli görüntüler ortaya çıkartmaktadır.

Vacunao tek başına bir dans yada figürün adı değildir. Bir atağın ismidir. Bu atağın önü ve arkası

rumba (Guaguanco) figürleri ile süslüdür. Her vacunao hazırlık aşamasında farklı guaguanco

varyasyonları içermektedir. Erkek ve bayanın vücutları arasındaki görünmez bağ olarak da

nitelendirilebilir. Bu bağ kopmadığı sürece bayan erkeğin ataklarına karşı her zaman hazırlıklı

olacaktır. Erkek guaguanco figürleri ile dans ederken bayanda bu figürleri kullanarak dans eder. Tek

fark genelde vacunaodan korunmak için eteğini elleri bacakları arasına toplamasıdır. Başarılı veya

başarısız bir ataktan sonra dans kaldığı yerden devam eder. Her ne kadar sayısız varyasyonu

üretilebilir olsa da aşağıdaki şekilde temel tiplerini saymak mümkündür. Bunlar;

Pierna

Alarde

Latigazo

Taco

Caida

Classico

Matala

Sorpresa

Nuevo dur. Şimdi bu figürleri daha yakından inceleyelim.

3.2.5.1 PIERNA

Ayaklar rumba temel adımına 3 bar devam eder. (genellikle sol ayakla başlanır) Vücut ve eller

guaguanco el kullanma tiplerinden birini seçer ve ayaklarla birlikte üç bar harekete devam eder.

Dördüncü barda erkeğin sağ ayağı solda duran bayana, fleks şekilde sol alt çapraz doğrultusunda

uzatılır. Adeta gelen topa plase ile vurulması şeklinde bir görüntü ortaya çıkarır. Bayan ise eteklerini

elleri ile bacakları arasına toplayarak atağı bertaraf eder. Pierna „Bacak‟ anlamına gelmektedir.

3.2.5.2 ALARDE

Alarde kelime anlamı „Gösteri‟ dir. Ayaklar rumba temel adımına 3 bar devam eder.(genellikle sol

ayakla başlanır) ) Vücut ve eller, guaguanco el kullanma tiplerinden birini seçer ve ayaklarla birlikte üç

bar harekete devam eder. Dördüncü barda erkek tüm vücudunu bayana hızlıca çevirir. İki ayakta


133

hafifçe pençede duracak şekilde ağırlık transferi yapar.aynı anda baş hızlı ama küçük bir

hareketle geriye doğru bırakılıp tekrar başlangıç pozisyonuna getirilir. Bu esnada eller ayası geriye

bakacak şekilde çevrilir. Bu şekilde iken göğüs hizasını geçmeyecek şekilde hafifçe yukarı kaldırılır ve

hızlıca başlangıç pozisyonuna getirilir. Kolun açısı ise; omuz dirsek arası neredeyse yere paralel,

dirsek parmak ucu arası ise neredeyse omuz dirsek arası konumuna diktir. Eller adeta bir şeyi hızlıca

geri iter gibi bir tavır sergiler ve bunu çok hızlı yapar. 3 önemli detay hızlıca ve aynı anda

uygulanmalıdır.

1- Baş geriye hızlıca düşürülüp eski konumuna getirilmelidir.

2- Ayaklar yanlara hızlıca açılmalı ve pençede durulmalıdır.

3- Eller geriye hareket ederken gövdenin gerisine geçmemelidir.

Bu üç temel unsur dikkatli ve hızlı şekilde uygulanırsa hareketin genel tavrı düzgün olacaktır. Aksi

takdirde netlik kaybolacak, devam eden enerjide boşluklar görülecektir.

3.2.5.3 LATİGAZO

Kelime anlamı olarak incelendiğinde Latigazo, „Beklenmedik darbe, kırbaç ucu‟ şeklinde anlamlara

karşılık gelmektedir. Figür üç bar rumba temel adımına devam eder. (genellikle sol ayakla başlanır)

Dördüncü barda sol el hılı bir şekilde sol alt çapraza, elin ayası geriye veya aşağı dönük şekilde

hareket ettirilir. Adeta bir kırbaç kadar hızlı ve ince bir salınımdır. Sadece el ile oldukça hızlı ve ani

gelmesi açısından bu ve benzeri ataklar bayan açısından oldukça dikkat gerektiren ataklardır. Birçok

erkek dansçı latigazo uygulamasına farklı tavırlar katmaktadırlar.

3.2.5.4 TACO

Ayaklar rumba temel adımına üç bar devam eder. Dördüncü barda sağ ayak vücudun arka

tarafından bayana doğru yönlendirilir. Adeta vücudumuzun arka tarafından bize yönlenmiş bir topa

vurur gibi bir görüntü sergiler. Bu uygulama sırasında ellerin farklı varyasyonları mevcuttur. En sık

kullanılan ise alarde figüründeki halidir.

Eller ayası geriye bakacak şekilde çevrilir. Bu şekilde iken göğüs hizasını geçmeyecek şekilde

hafifçe yukarı kaldırılır ve hızlıca başlangıç pozisyonuna getirilir. Kolun açısı ise; omuz dirsek arası

neredeyse yere paralel, dirsek parmak ucu arası ise neredeyse omuz dirsek arası konumuna diktir.

Eller adeta bir şeyi hızlıca geri iter gibi bir tavır sergiler ve bunu çok hızlı yapar. Asla eller vücudun

gerisine kontrolsüz şekilde hareket ettirilmez. Bu hareketin tavrında bozukluğa yol açacaktır.


134

3.2.5.5 CAIDA

Kelime anlamı bu figürde düşmek eylemine karşılık gelmektedir ki figürde bu şekilde

uygulanmaktadır. Hareket üç bar rumba temel adımına devam eder. Dördüncü barda erkek hızlıca

ağırlığı sol ayakta ağırlıklar ise pençede olacak şekilde yere çöker. Bu duruşun dengesinin daha

sağlıklı olabilmesi için ise sağ elini yere koyar. Ağırlık sağ el ve sol ayak üzerinde dengeli bir şekilde

dağıtılmıştır. Erkek sağ ayağını sol ayağının önünden yere paralel olacak şekilde kıza doğru

yönlendirir. Ayaklar kesinlikle point değildir. Sağ ayak flex şeklinde tutulmaktadır. Boşta kalan sol el ise

baş ve gözler hizasında bükülür ve parmaklar yumruk yapılarak harekete sert bir tavır verilir. Devam

eden harekette erkek yerden kalkar ve rumba temel adımı ve varyasyonları ile dansa devam eder.

3.2.5.6 CLASSICO

Ses benzerliğinden anlaşılabildiği gibi calssico nun Türkçe karşılığı klasik demektir. En cok ve sık

kullanılan vacunao tiplerinden biridir. Figür üç bar rumba temel adımını uygular. Dördüncü barda erkek

hafifçe bayana dönerek ellerini karın altı kasık bölgesinde birleştirir. Eller gergin ve parmaklar

birleşiktir. Ayaklar pençede ve hafifçe büküktür. Devam eden harekette eller hızlıca bulundukları tarafa

doğru yarım daire çizecek şekilde ayaklarla birlikte açılır. Bu esnada istenilirse hareketin yüksekliği

değiştirilebilir. Figür rumba temel adım varyasyonları ile devam eder.

3.2.5.7 MATALA

Oldukça agresif bir vacunao türüdür. Erkek üç bar rumba temel adım varyasyonlarına devam eder.

Dördüncü barda sağ elini ve parmaklarını gerginleştirir. Düz bir şekilde sağ elini sol alt çapraza doğru

hızlıca yönlendirir. Bunu yaparken sağ omzunu bayana doğru çevirerek hareketin büyümesini sağlar.

Vacunao Matala bayanı bitiren vacunao türü olarak da bilinir.

3.2.5.8 SORPRESA

Kelime anlamı sürprizdir. Erkeğin yaratıcılığını konuşturduğu birçok vacunao tipi bu kategoride

incelenmektedir. Bayanın dikkatini dağıtmayı amaçlayan türlü oyun ve figürün sonu vacunao ile

bitmektedir. Genellikle pierna, alarde ve matala ile sonlanır. Elbette diğer vacunao tipleri ile üretilen

sayısız varyasyonu da söz konusudur. Her dansçı ürettiği sorpresa tipine istediği adı vermektedir.

Bizde bu başlık içinde,

„Vacunao con Sorpresa y Turkey‟ figürünü inceleyeceğiz.


135

İki bar Despenate figürü tamamlanır.(birinci sekizlik) Ardından iki bar sacudete figürü

tamamlanır(ikinci sekizlik). Devamında sol ayakla başlanılarak öne doğru dört adım atılır. Bu adımlar

birbirinin yanına değil önüne gelecek şekilde bir çizgiye sahiptir. Bu sayede bayandan uzaklaşılır ve bir

an göz teması kesilir. En son yürüme adımı sağ adımdır. Bu yürüme iki barlık uzunluk içine

yayılır.(üçüncü sekizlik) Son sekizliğin ilk barında sağ ayak topuk, sol ayak pençede kalacak şekilde

sol taraftan bayana doğru dönülür. İkinci barında ise aniden vücut çift parmak ucuna düşürülür. Sol el

giysimizi tutarken sağ el ise ayası yukarı bakacak şekilde bayana doğru uzatılır.

Bu minik sorpresa kombinasyonu alan kullanımı, bağlantı algı açıklığı ve dansın akışkanlığı

yönlerinden çalışılabilecek güzel bir alıştırma niteliğindedir.

3.2.5.9 NUEVO

Gelenekselde ve yerli halk arasında çok fazla varyasyonu uygulanmayan bir vacunao türüdür.

Diğer dans türlerinden figürlerin guaguanco dansını etkilemesi ile ortaya cıkmış varyasyonlardır. Bu

yüzden bu kültürün sahipleri tarafından benimsenmemiştir. Nuevo kelime olarak yeni anlamına

gelmektedir. Diğer dans türlerine ait düşüşler, sürpriz pozlar, esneklik gerektiren figürler vacunao con

nuevo da sıklıkla kullanılır. Özellikle sahne şovları ve gösterilerde dansın etkileyiciliğini arttırması

açısından tercih edilmektedir. Sayısız varyasyonu üretmek mümkündür.


136

GENEL KOREOGRAFİ

BİLGİSİ


137

4.1 Salsa Dansı Genel Koreografi Bilgisi

4.1.1 Koreografi

Birçok farklı tanıma sahip oldukça geniş bir kavramın genel adıdır. Bazı tanımların aksine

genel koreografi tanımı, müziğin içine anlamlı hareketler koyma sanatı veya müziğin farklı şekillerde

yorumlanarak belirli hareketlerin uygulanması değildir. Hangi hareketin anlamlı veya anlamsız

olduğuna kim karar verir? Kimi koreograf için anlamsız olan birçok hareket başka bir dans türüne ait

koreograf için türün temel hareketi olabilir. Böyle bir ayrım son derece yanlıştır, zira koreografilerde

kullanılan hiçbir hareket anlamsız değildir. Böyle bir karar mekanizmasından bahsetmek ise bir diğer

hatadır. Aynı şekilde hangi genel koreografi tanımının içinde müzik geçiyorsa o tanım eksiktir. Hiçbir

müziğin yorumlanmadığı sadece dansçıların figürleri ile hayat bulan muhteşem koreografiler

çıkartılmış ve çıkartılmaktadır. Bugün kum sanatçıları olarak bilinen sanatçılarda sahne şovlarında

önceden tasarladıkları resimleri belirli bir koreografi şeklinde sunmaktadırlar. Aynı şekilde bir sirkteki

tüm şovlar belli bir koreografi akışı içinde sunulmaktadır. Birçok Uzakdoğu sporunda eğitimler

koreografiler yardımıyla verilmekte gösteriler çalışılmış koreografiler şeklinde hazırlanmaktadır.

4.1.1.1 Genel Koreografi Tanımı

Sanatın veya sporun herhangi bir dalını icra eden kişi veya kişilerin, o sanat veya spor dalına

özgü sunum öğelerini ( figür, kum, boya, ateş, hayvan vs..) önceden çalışıp belirli bir rutini takip

ederek, sıralı ve düzenli bir şekilde sundukları hali koreografi olarak adlandırılır.

Koreografi kelimesi Yunanca "Khoreia" ve Fransızca "Graphie" kelimelerinin birleşmesinden

oluşmuştur. Antik yunan tiyatrosunda koroda sanatını icra eden sanatçıların hareketlerini belirli bir sıra

ve düzen içinde yapmaları sonucu doğmuştur. Koreografi ismi bazı söylemlerde belirtildiği gibi

„koordinasyon‟ sözcüğünden türememekte, kökeni ile herhangi bir bağı bulunmamaktadır. Birçok kişi

tarafından bilinen telaffuz şekli ile „kareografi‟ , halk arasında kullanılan yanlış bir ifadedir.

Peki dans için düşünüldüğünde özel koreografi tanımı nasıl olmalıdır? Dans, bir ritim eşliğinde

insanların vücutlarını farklı şekilde hareket ettirmesidir. O halde düşünülmelidir ki müzik ve ritim

kavramı; dans için özel bir koreografi tanımı yaparken işin içine dahil olmalıdır.

4.1.1.2 Özel Koreografi Tanımı (Dans İçin)

http://www.uludagsozluk.com/k/frans�zca/


138

Müzik ve ritimlerle, önceden belirlenmiş birtakım hareketleri, belirli bir düzen ve sıra

içerisinde örtüştürme sanatıdır. Birçok yazılı kaynakta adeta dansın besteleyiciliğidir ifadesi

kullanılmaktadır ki bu kulağa oldukça hoş gelen güzel bir tanımdır. Dans koreografileri içlerinde,

devasa duygu patlamaları barındırır. Öyle ki; tarifi olan olmayan tüm hislerimize tercüman olurlar. Kimi

zaman nefret dolu, gergin ve sinirli hallerimizi, kimi zaman ise ruhumuzun bedenimizden yükseldiği an

kadar rahat, hafif ve huzurlu hallerimizi betimlerler. Dans koreografileri sahne şovu olarak

sergilenirken, içerdikleri sayısız sanatsal unsur sayesinde var olan değerlerini bir kat daha arttırırlar.

Günümüz salsa koreografilerinde de durum böyledir. 80 lerin başına kadar çoğu zaman

sadece dansın karakteristik hareketleri kullanılarak icra edilen koreografiler, günümüzde bale, modern

dans, jazz dans, Afrika dansları, flamenko gibi birçok dansları bünyesinde barındıran özel bir harman

olarak sunulmaktadır. 90 ların sonunda bu gelişim ve etkilenme sürecine hız kazandıran salsa

koreografileri, yenilikçi, modern ve teknik altyapısında birçok farklı dansı barındıran yaratıcı

koreograflar sayesinde sunum kalitesini günümüzde oldukça arttırmıştır.

Peki koreograf kime denir?

4.1.2 Dans Koreografı ve Özellikleri

Dans ve müzik altyapısı güçlü, farklı müzikleri türlü figürlerle süsleyip bu hareketleri belirli bir

düzen ve sıra ile tasarlama yetisine sahip yaratıcı ve lider kişilere Dans Koreografı denir.

Bildiği sınırlı sayıdaki birkaç hareketi birbiri arkasına ekleyerek müziği doldurmaya çalışan, özgün

çalışmalar üretemeyen, alıntı müzik ve figürleri yorumlandığı şekliyle aynı yerlerde kullanan, kendini

geliştirmeyen, insan ilişkilerinde zayıf kişiler dans koreografı değillerdir. Bir koreografın sahip olması

gereken bazı özellikler vardır. Bunlar;

Yenilikler getirebilmeli ve yaratıcı olmalıdır

Bilgi, görgü ve tecrübesi ile lider olmalıdır

İnsan ilişkilerinde oldukça güçlü olmalıdır

Karşılaşılan engellere karşı ustalıklı çözümler getirebilmelidir

Planlı ve programlı olmalıdır

Diksiyonu düzgün olmalıdır.


139

Koreografinin sürekliliğini sağlamak adına bazı formasyon eğitimlerini almış olmalıdır

Kendine güvenen ve konuya hakim bir tutum sergilemelidir.

Gelişmelere açık olmalı ve bu doğrultuda sürekli çalışmalıdır.

Profesyonelleştiği konuda yetkin olmalıdır.

İngilizce başta olmak üzere en az bir yabancı dile hakim olmalıdır.

Bir dans koreografının günümüzde belki de en hassasiyetle üzerinde durması gereken konu kişisel

gelişimdir. Bir dans koreografı kendini sürekli yenilemelidir. Asla öğrenme sürecini sonlandırmamalı,

güncel değişimlere ayak uydurmalıdır. Özellikle salsa branşı gibi oldukça dinamik ve kendini sürekli

yenileyen bir türde, kendini yenileme ve güncel dans akımlarını takip etme bir kat daha önem

kazanmaktadır. Kişisel gelişim sadece dans akımlarını takip etmek olarak algılanmamalıdır. Bu çok

yönlü bir kavramdır. Bir dans koreografı mutlak suretle formasyon eğitimi almış olmalıdır. Bu eğitimin

önemi tasarlanan koreografinin dansçılara anlatılması sırasında belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Her insan farklı aşamalarda ve farklı hızlarda öğrenmektedir. Koreograf herkesin algılamakta güçlük

çekmeyeceği ortak bir anlatım metodunu, öğretim metotları içinden seçebilmelidir. Gerektiğinde

bireysel irtibata geçebilmeli ve öğretim metodunu kısa sürede ilgilendiği dansçı yönünde

değiştirebilmelidir. Formasyon eğitimleri akademik düzeyde psikolojik eğitim süreçlerini de

kapsamaktadır dolayısıyla formasyon eğitimi almış bir kimsenin psikoloji eğitimi alması çoğu durumda

zaman kaybettiren bir yaklaşımdır. Diğer yandan farklı ülkelerden dansçılarla anlaşılabilmesi açısından

en az bir yabancı dile hakim olunması zorunludur. Genel geçerli yabancı dil olan İngilizce bilinmeli

bunun yanında salsa dansı için İspanyolca bilgisi koreografın bildiği diller arasına eklenmelidir.

Koreograf diğer görsel sanatlar hakkında da geniş bir vizyona sahip olmalı, tiyatro, drama, sinema,

opera gibi sanatın çeşitli kollarına ait algılarını sürekli açık tutmalı bu doğrultuda vizyonunu

geliştirmelidir.

Günümüzde ülkemizin yetiştirdiği başarılı koreografların hazırladığı birbirinden güzel şovlar dünya

sahnelerinde yerlerini almışlardır. Dünyanın önde gelen salsa organizasyon ve kongrelerinin yapıldığı,

Bulgaristan, İtalya, İngiltere, Almanya, ABD ve Yunanistan gibi birçok ülkedeki organizatörler,

düzenledikleri festival ve kongrelerde Türk koreograf ve dansçılarının imzalarını taşıyan şovların

sergilenmesi yönünde Türk meslektaşları ile sürekli irtibat halinde bulunmaktadırlar. Bu durum, hem

ülkemizin tanıtımı adına büyük bir adım olmakta, hem de ülkemizde icra edilen salsa dansının gelişimi

için büyük önem taşımaktadır.


140

4.1.3 Dans Koreografisi Türleri

Genel olarak 4 tip dans koreografisinden söz etmek mümkündür. Bunlar;

Bireysel Koreografi (Single Choreography)

Çift Koreografisi (Couple Choreography)

a-) Sahne ve Şov Koreografisi

b-) Yarışma Koreografisi

c-) Eğitim Koreografisi

Gurup Koreografi (Group Choreography)

Bileşik Koreografi ( Combined Choreography)

4.1.3.1 Bireysel Koreografi (Single Choreography)

Tek dansçı tarafından icra edilen koreografilerdir. Teknik altyapısı güçlü dansçılar tarafından

gerçekleştirilir. Farklı dans stillerinin karışımı şeklinde olan sunumlarının yanında, tek bir dans

çeşidinin sunulduğu varyasyonlarına rastlamak mümkündür. Kimi koreograflara göre en zor koreografi

türüdür. Bunun nedeni sahnede olan tek bir kişinin olağanüstü bir performans sergileme

zorunluluğudur. Aksi durum vasat sunumlara neden olacak, beklenen dönütü alamayacaktır. Bu

yüzden sahne tecrübesi, sunulan dansa hakimiyet, müzikalite bilgisi, dans bilgisi, genel sahne ışığı

bakımından en iyiler tarafından kullanılan bir koreografi sunum türüdür. Bir gurup koreografisi içindeki

solo bölümler ile karıştırılmamalıdır. Bir grup koreografisinde bazı kısımlarda dansçıların solo

performanslarına yer veriliyorsa o koreografi, bileşik koreografi olarak adlandırılmaktadır. (Bkz Bileşik

Koreografi). Bireysel koreografide ise sunum baştan sona tek kişi tarafından yapılmakta, tüm

koreografi o dansçıya özel olarak hazırlanmaktadır. Bireysel koreografilerin koreografları, çoğu zaman

dans eden kişidir. Yani koreografinin koreografı ile koreografiyi sahnede sunan kişi aynı kişidir.

Genellikle eğitmen ve koreograf düzeyindeki önemli dansçıların danslarını göstermek adına tercih

ettikleri bir yoldur. Çoğu zaman eğitmenin kendisi ile aynı seviyede dansçı bulamaması durumunda

kullanılan bir koreografi sunum metodudur. Birçok durumda dans altyapısındaki farklılıklardan dolayı,

bulunan kaliteli dansçılar, o dansa özgü bazı önemli tavır farklılıklarını koreografinin çıkması için

gerekli süre zarfında yeterli düzeyde vücutlarına adapte edemeyebilirler. Bu durumda detaycı ve

mükemmeliyetçi bir duruşla koreografilerini hazırlayan koreograflar bireysel koreografi yapma kararı

alabilmektedirler.


141

Salsa dansı için konuşacak olursak; günümüzde oldukça başarılı salsa bireysel koreografileri

yapılmaktadır. Teknik altyapısı oldukça güçlü dansçılar tarafından sergilenen bu koreografiler, izlemesi

oldukça keyifli sunumlar şeklinde izleyicileri ile buluşmaktadır. Birkaç örnek vermek gerekirse;

Marco Ferrigno tarafından sunulan bale, jazz ve salsa içerikli bireysel sahne şovları.

Maykel Fonts tarfından sunulan rumba(Guaguanco-Columbia),palo,modern dans ve salsa

içerikli bireysel sahne şovları

Eddie Torres tarafından sunulan pachanga foothwork, mambo içerikli bireysel sahne şovları

İlk akla gelenlerdir.

Her durumda bireysel sahne şovları sunulması oldukça zor olan ve tecrübe gerektiren bir tür

olarak değerlendirilmektedir.

4.1.3.2 Çift Koreografisi (Couple Choreography)

İki kişi tarafından sunulan

koreografilerdir. Sunum baştan sona iki kişi

tarafından tamamlanır. Çiftlerin WDSF( World

Dance Sport Federation), TDSF (Türkiye Dans

Sporları Federasyonu) ve IDO(International

Dance Organization) yarışmaları dışında bay

bayan olma zorunluluğu yoktur. 2009 yılında

düzenlenen Mayan Salsa Competition

yarışmasına profesyonel kategoriden katılan, Eli & Yen çifti onlarca rakibini geride bırakarak şampiyon

olmuşlardır. İki dansçının da erkek olduğu bu örneği çoğaltmak mümkündür.

Koreograflar tarafından farklı şekillerde çizilebilen çift koreografileri sunum öğeleri açısından

oldukça zengindir. Karar verilmesi gereken şey çift koreografisinin hangi platform için yapıldığıdır. Bir

yarışma koreografisi çoğu durumda bazı kurallara bağlı kalınma zorunluluğu getirdiğinden, koreografın

işini zorlaştırmaktadır. Müziği dilediği şekilde kısmen yorumlayamamasından dolayı yarışma

koreografileri koreograflar tarafından en sevilmeyen koreografi türü olarak ün salmıştır. Diğer yandan

herhangi bir kurala bağlı kalmaksızın müziğin yorumlandığı sahne ve şov koreografileri de mevcuttur.

Çiftler tarafından sıklıkla uygulanan ve her türlü yaratıcı figüre ev sahipliği yapan bu koreografiler, çift

koreografisi olarak en çok kullanılan varyasyondur. Seçilmesi zorunlu hareketlerin olmaması, müziğin

süre ve türü ile ilgili sınırlamaların olmaması gibi birçok etmen bu türdeki çift koreografilerini izlemesi


142

oldukça keyifli sunumlar ortaya çıkaracak sunumlara doğru sürüklemiştir. Bir çift koreografisi

eğitim amaçlı da olabilmektedir. Tüm bu anlatılanlara göre Çift Koreografi lerini üç alt başlık halinde

inceleyebiliriz. Bunlar;

a-) Yarışma Koreografileri (Competition Choreography)

b-) Sahne ve Şov Koreografileri (Show Choreography)

c-) Eğitim Koreografileri (Worker Choreography)

4.1.3.2.1 Yarışma Koreografileri

Genellikle maksimum 2.15 dakika ile sınırlı koreografilerdir. Düzenleyen organizatör kuruluş

tarafından getirilen kısıtlamalardan söz edilmektedir. Seçilmesi gereken müzikler, maksimum shine

sayısı, lift ve tricklere ait kısıtlamalar, kostüm vs hakkında kısıtlamalar, süre sınırlamaları bunlardan

sadece birkaçıdır. 2006 yılında TDSF (Türkiye Dans Sporları Federasyonu) nin kurulmasından buyana

bazı kurallar çerçevesinde düzenlenen yarışmalarda başarılı koreografların sergilediği çift

koreografileri, oldukça beğeni toplamış ve toplamaktadır. Dansın gelişimi için oldukça önemli olan bu

durum, daha iyi ve teknik altyapısı güçlü çift koreografilerinin oluşması içinde zemin hazırlamıştır. Çift

koreografilerinde sıklıkla karşılaşılan bir diğer durum ise koreografiyi yapan kişilerin aynı zamanda

koreografiyi icra eden kişiler olmasıdır. Dans seviyesi belirli bir düzeyin üzerindeki dansçılar için kabul

edilebilir bu durum, bazı amatör dansçılar için söz konusu değildir. Elbette her sporcu kendine ait bir

koreografi oluşturup yarışmalara katılma hakkına sahiptir. Ancak bunun bir yarışma olduğu da asla

unutulmamalıdır. Bir koreografın sahip olması gereken temel özellikler takip eden bölümde

açıklanmaktadır. Bu özelliklere sahip bir koreografın hazırladığı seri ile amatör bir sporcunun

hazırladığı seriye ait büyük farklılıklar yarışma düzeyinde belirgin bir şekilde gözler önüne çıkmaktadır.

Temel amacın en iyi olmak olduğu yarışma platformlarında daha başarılı olmanın yolu iyi bir koreograf

ya da antrenörle çalışmaktır. Unutmamak gerekir ki her başarılı ve iyi dansçının da bir koreografı ve

eğitmeni vardır. Koreografiye bakan üçüncü bir göz her zaman farklı bir bakış açısına sahiptir.

Dansçıların göremedikleri birçok enerji değişimini teknik hataları vb. durumlara çok daha hızlı

müdahale edebilmektedir. Çoğu durumda en iyi olma ve tek olma psikolojisine sahip birçok yetersiz

sporcu, egolarına yenik düşerek koreograflar yada antrenörler ile çalışmamaktadırlar. Her durumda

asla unutulmaması gereken tek şey;

Salsa dansında en iyi yoktur, en iyiler vardır…

gerçeğidir.


143

Yarışma koreografisi sergilemiş ve halen birlikte olan birkaç yerli ve yabancı salsa dansı

sporcusu örnek vermek gerekirse;

Anne & Anichi (Almanya)

Junior & Emiliy (USA)

Oliver & Luda (USA)

Kiki & Eli (Bulgaristan)

Adrian & Anita (UK)

4.1.3.2.2 Sahne ve Şov Koreografileri

Günümüzde en sık karşılaşılan salsa koreografi türlerinden biridir. Herhangi bir figür, süre ya

da müzik kısıtlaması söz konusu değildir. Koreografların oldukça sevdikleri bir türdür. Genellikle salsa

kongrelerinde, özel platformlarda icra edilmek üzere kurgulanırlar. Her tür eşya ve materyal kullanımı

serbesttir. Dekor, projeksiyon cihazı, özel efekt kullanımı dahi oldukça sık karşılaşılan sunum

öğeleridir. İzlemesi oldukça keyiflidir. İki kişi kimi zaman koreografilerinde teatral bir sunum

gerçekleştirirken, kimi zaman ise oldukça teknik figürleri uygulayabilirler. Kimi koreograflar bir duyguyu

anlatma yolunu seçerken, kimi koreograf ise teknik yönü agır bir sunum sergileme yolunu da seçebilir.

Her durumda izlemesi oldukça keyifli ürünler ortaya çıkmaktadır. Günümüzde birçok Türk çift

koreografilerini yurt dışı platformlarda şov olar sergilemektedirler. Dünya arenasında büyük beğeni

toplayan bu şovlar ülkemizin tanıtımı açısından da büyük önem taşımaktadır.

Birkaç örnek vermek gerekirse;

Neeraj & Gosia

Marco & Natalia

Adolfo & Tania


4.1.3.2.3 Eğitim Koreografileri


144

Genellikle egitim amaçlı görsel kaynaklar( Dvd, Vcd vs.) ve çalıştaylar (Workshop) için

hazırlanan koreografilerdir. Çoğu durumda maksimum 30 saniye uzunluğundadır ve içeriğinde o

kısımda çalıştırılmak istenen figürler bulunmaktadır. Genellikle sanatsal öğe taşımamaktadırlar.

Koreograflar ve eğitmenler tarafından özel olarak hazırlanırlar. Birçok salsa kongresi içerik olarak

gündüz saatlerinde eğitmen ve koreografların çalıştaylarına yer vermektedir. Bu çalıştaylar seviyelere

göre ayrılmakta ve her seviyeye göre farklı bir eğitim içeriği belirlenmektedir. Günümüzde birçok

koreograf ve eğitmen bu çalıştaylara önceden hazırladıkları kısa koreografiler ile gelmektedirler.

Böylece aynı anda kısa bir zaman diliminde birden fazla unsur çalıştırılabilmektedir. Hız, duruş, figür

zenginliği, serbest stil bilgisi, dönüş tekniği bu unsurlardan sadece birkaçıdır. Bu şekilde çalıştaylarda

eğitim veren birkaç uluslar arası eğitmen ve koreograf örnek vermek gerekirse;

Adrian & Anita

Fernando Sosa y Tropical Gem

Adolfo & Tania

Yamulee DC


Diğer yandan eğitim amaçlı koreografiler görsel eğitim kaynaklarında da sıklıkla kullanılmaktadır.

Genellikle maksimum 10-15 saniyelik bloklar halinde sunulan bu koreografiler dansçıların gelişimine ve

vizyonlarının genişlemesine büyük katkıda bulunmaktadır. Görsel eğitim araç gereçlerinde bu şekilde

koreografilere yer vermiş birkaç başarılı koreograf ve grup ismini sıralayacak olursak;

Hacha y Machete (USA)

U- Tribe (France)

Super Mario(UK)

Tito & Tamara (UK)


Ülkemizde de son yıllarda eğitim amaçlı görsel yayınlar hazırlama süreci hız kazanmıştır. Bu

sayede daha geniş kitlelere hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşılacağı su götürmez bir gerçektir.


145

4.1.3.3 Gurup Koreografisi (Group Choreography)

Çift koreografilerinde olduğu gibi gurup koreografileri de yarışma amaçlı yada sahne ve şov

amaçlı olmak üzere alt başlıklara ayrılmaktadır. Minimum üç kişi tarafından icra edilen koreografiler

grup koreografisi olarak adlandırılmaktadır. Bu tip koreografiler dansçı sayısının yüzlerle ifade edilen

sunumlara zemin hazırlamanın yanında daha küçük oluşumların toplanabilmesi içinde önayak

olmuştur. Gurup koreografileri ile bileşik koreografiler birbirine karıştırılmamalıdır. Gurup

koreografilerinde ki tüm dansçılar koreografinin başından sonuna kadar senkron halde aynı figürleri

yada bazı durumlarda simetrik figürleri uygularlar. Herhangi bir şekilde bu tanımın dışında kalan tüm

üç kişiden fazla sayıda dansçı içeren koreografiler bileşik koreografi olarak adlandırılır.

Gurup koreografilerini iki ana başlık altında inceleyebiliriz.

Yarışma Koreografileri

a-) Show Salsa Yarışmaları

b-) Senkronize Grup Salsa Yarışmaları

Sahne ve Şov Koreografileri

4.1.3.3.1 Yarışma Koreografileri

Günümüzde hem yurt içinde hemde yurt dışında grup salsa yarışmaları düzenlenmektedir.

Bunlar show salsa yarışmaları adı altında toplanabildiği gibi senkronize grup salsa yarışmaları adı

altında da toplanabilmektedir. Bu iki ana tür arasındaki temel fark, show salsa yarışmalarının teatral

yönünün varlığına rağmen senkronize grup salsa yarışmalarında bu yönün bulunmamasıdır. Show

salsa yarışmalarında hikaye kostüm sunum, teatral öğeler gibi unsurlar değerlendirme kıstaslarında

büyük önem taşırken, senkronize grup salsa yarışmalarında, partnerler arası uyum, grup senkronu,

figür geçişleri ve teknikleri gibi unsurlar ön plana çıkmaktadır.

Tüm bu gurup yarışma koreografilerindeki temel benzerlik belirli kurallar dahilinde olmalıdır.

Süre sınırlamaları, kısmi kostüm sınırlamaları, müzik sınırlamaları, puantajın gerekliliği bunların

sadece birkaçıdır. Bu tür koreografilerin koreografları yaratıcı yanlarını sonuna kadar kullanmak

durumundadırlar. Yeni bir şey üretebilmek ve bunu belirli sıralamalar dahilinde bir rutine oturtmak,

koreografın aşması gereken önemli bir zorluktur. Diğer yandan ilgilenilen dansçı sayısının fazlalığıda

bir diğer önemli sorundur. Bu durumda koreografın sırladığımız koreografta bulunması gereken

nitelikler başlıklı özelliklere maksimum sayıda sahip olması gerekmektedir. Doğru işlenmiş başarılı bir

grup koreografisi her zaman çift koreografilerinden daha çok akılda kalıcı olmuştur.


146

4.1.3.3.2 Sahne ve Şov Koreografileri

Herhangi bir değerlendirme

kıstası bulunmayan bir grup

koreografisi türüdür. Müzik

sınırlaması, figür sınırlaması vs.

durumlar söz konusu değildir. Salsa

kongreleri ve özel platformlar için

tasarlanan koreografilerdir. Oldukça

özgün ve farklı salsa grup

koreografileri son dönemde

izleyicilerini büyülemektedir. Farklı

dans türlerinden esinlenmiş, dekor kostüm vb. çevresel unsurlar ile güç kazanmış, kaliteli dansçılarla

yoğrulmuş salsa sahne ve şov koreografileri izlemesi oldukça keyifli sunumlar ortaya çıkartmıştır.

Unutmamak gerekir ki en güzel koreografiler dansçıların özgür bırakıldığı koreografilerdir.

Dilediği şekilde yorumlayabildiği koreografileri sunmak dansçılar için ve koreograflar için bir işten

ziyade zevke dönüşmüştür. Bu yüzden hangi iş zorunluluktan ziyade zevk unsurları taşıyorsa, o işin

sonuçları her zaman büyüleyicidir. Bu durum dans için fazlasıyla geçerlidir.

4.1.3.4 Birleşik Koreografi (Combined Choreography)

Yukarıda anlatılan koreografi türlerinin tüm özelliklerini kapsayan bir koreografi türüdür. Bir

grup koreografisi asimetrik yada asenkron bir sunum niteliği taşıyorsa Birleşik Koreografi olarak

adlandırılır. İki kişi çift olarak koreografilerini sunarken bir dansçının solo dansa başlaması aynı şekilde

koreografiyi birleşik koreografi yapar. Kısacası yukarıda anlatılan tanımlar dışında bir nitelik yada

dansçı koreografiye dahil olursa o koreografi artık Birleşik Koreografidir.

En yüksek izleyici potansiyeline sahip koreografi türüdür. İçeriğinde herşeyi barındırabilir. Her

türlü sürprize açıktır. Hiçbir sınırlaması ve kuralı yoktur. Koreograf hiçbir rutine bağlı kalmak zorunda

değildir. Hazırlanması en zor koreografi türüdür. Başarılı sunumları yıllarca akıldan çıkmayacak izler

bırakabilir. Birkaç başarılı birleşik koreografi ve koreograf örneği verecek olursak;

Survivor – Koreograf Fernando Sosa


147

İnsomnia – Salsa Dance Squad DC


4.2 Salsa Koreografisine Giriş

4.2.1 Koreografiye Başlarken

Koreograf yada kendi koreografisini hazırlamak isteyen başarılı ve kendini kanıtlamış bir

dansçı olarak bir salsa koreografisi hazırlamaya karar verdiniz. Belki hazırlayacağınız koreografide

kendinizde dans edeceksiniz. Bu durumda bazı temel soruların cevaplarını kafanızda

kesinleştirmelisiniz. Öncelikle koreografiyi kime yapacağımız önemli bir kıstastır. Yemekli bir davette

hiç salsa dansı izlememiş bir kitleye hazırlayacağınız koreografi ile bir salsa kongresi için

hazırlayacağınız koreografinin öznitelikleri birbirinden farklı olacaktır. Dolayısıyla koreografiye

başlamadan koreografinin ne tarz bir platformda yapılacağına net bir şekilde karar vermek gerekir. Hiç

dans koreografisi izlememiş birine yapacağınız bir figür herkesi ayağa kaldırırken, salsa izleyicisinin

kılını dahi kıpırdatamayabilir. Unutulmaması gerekirki dansa ait izleyici o dansa ait yenilikleri takip

etmektedir. Hergün şovlar seyretmekte ve belkide yapmaktadır. Dolayısıyla o kitlenin beklentilerini

karşılamak oldukça zordur. Ama imkansız değil! Bu noktada bir koreografta olması gereken en temel

unsur birkez daha gözler önüne çıkmaktadır.

Yaratıcılık!

Özgün ve yeni herşey o dansın izleyicisi tarafından kolaylıkla beğeni toplayacaktır. Diğer

yandan koreograf dansçıların salsa stillerini iyi gözlemleyebilmelidir. Eğer koreografide kendisi de dans

edecekse kendi stilini iyi tanımalıdır. Hangi şovları beğeni ile izlemekte, hangi stilde gecelerde

dansederken daha iyi hissetmektedir. Koreograf bu ayrıma net bir şekilde varabilmelidir. Güçlü keskin

hatlara sahip bir dans sizi yansıtabilirken, yumuşak vücut hareketleri içeren daha sade ama anlamlı

danslarda sizi yansıtabilmektedir. Şovun karakteristik müzik yorumlama biçimini seçmek de bir diğer

konudur. On1, On2 yada diğer müzik yorumlama biçimlerinden o şova ve dansçılara uygun olanı

dikkatle seçilmelidir. Bir çok durumda dansçılarında fikrini almak ve onlarla hemfikir olmak doğru bir

yaklaşım olacaktır. Şovda yer alacak dansçılar ön motivasyon konuşması ile motive edilmeli sorunları

varsa dinlenmelidir.

Sonuç olarak bir koreografiye başlamadan önce o koreografiye inanmalı, tüm ekibimizide

inandırmalıyız.


148

Peki bir dans koreografı koreografisini nasıl hazırlar? Hangi metotları hangi sırayla

kullanır? Şimdi bu soruların cevaplarını detaylıca açıklayalım.

4.2.2 Koreografi Hazırlama Süreci ve Kısımları

Koreografiler hazırlanırken genel olarak aşağıda yazılı sıralama takip edilir.

Koreografinin hikayesi belirlenir, teatral yönleri yüzeysel olarak tasarlanır ve insanlar

üzerindeki genel etkisi üzerine fikirler üretilir.

Koreografinin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi için gereksinimleri karşılayacak doğrultuda

maddi kaynaklar temin edilir.

Koreografide kullanılacak müzikler seçilir. Müzikler mix gerektiriyorsa uygun ayarlamalar

yapılır.

Koreografide kullanılacak kostümler tasarlanır.

Koreografide (varsa) dekorlar tasarlanır.

Koreografide yer alacak asıl ve yedek dansçılar seçilir.

Koreografide kullanılacak figürler tasarlanır.

Koreografide kullanılacak yer değişimleri (trafik) kağıt üzerine aktarılır. Bu sayede hem

dansçılara anlatılması kolaylaşır hem de akılda kalıcılığı arttırılmış olur. Bazı koreograflar

kağıda aktarma yerine tüm tasarıyı zihinlerinde yapabilme becerisine de sahiptirler.

Koreografiye ait çalışma zamanları çizelgesi oluşturulur.

Yardımcı koreograflar belirlenir.

Koreografi ile ilgili ön toplantı yapılır ve tüm ekiple birlikte dansçılara görevleri hatırlatılır,

koreografi hakkında bilgi verilir.

Ön provalar yapılır ve dansçıların koreografiye uyum yetenekleri sınanır. Uygun olmadığı

düşünülen dansçılar yedekleri ile değiştirilir.

Ana provalara başlanır.

Provalar sonunda sunulmaya hazır hale gelen koreografi, ön sunum ile küçük kitlelere

izlettirilir.

Müzik, kostüm, dekor ve ışıklarla gala gecesi ile sunulur.


149

Birçok durumda bu hazırlık aşamasında ki bazı maddeler yer değiştirebilir. Bu durum işleyişin

her koreograf için çoğu zaman farklı ilerlemesinden kaynaklanmaktadır. Şimdi bu ana başlıkları

detaylıca inceleyelim.

4.2.2.1 Hikaye Belirleme

Koreografinin en zor aşamasıdır. Çoğu koreografi uygulama aşamasında oldukça hızlı ilerlemekte

iken tasarım ve fikir aşaması bir o kadar yavaş gerçekleşmektedir. Koreografinin sağlıklı bir şekilde

ilerlemesi; güçlü tasarlanma, detaylara önem verilme, yaratıcı olma, yenilikçi bir hikaye anlayışına

sahip olunma gibi birçok etmene bağlıdır. Burada hikaye ile kastedilen belirgin bir konsept üzerine

oturtulmuş bağlantılı ve düzenli hareketler toplamı değildir. O koreografinin sonunda izleyicide

uyanması gereken hisler, sonunda duyulan heyecan, oluşturulan hayranlık hissine bağlı

yaşanmışlıklarla kurulan bağlardır. Ülkemizde bu türden(Konsept) koreografiler başarılı bir şekilde

uygulanabildiği gibi, bir konsepte bağlı kalınmadan oluşturulmuş koreografilerde son dönemde

popülaritesini hızla arttırmaktadır.

Diğer yandan hikaye oluşturma sırasında konsepte bağlı kalmaksızın eserin dansçılar üzerinde

oluşturduğu duygu yoğunluğunu figürlerle anlatmaya çalışan başarılı koreografi çalışmaları da söz

konusudur. Bu koreografiler de ülkemizi dünya arenasında başarılı bir şekilde temsil etmektedir.

4.2.2.2 Maddi Kaynak Sağlanması

Kostüm, dekor, dansçı giderleri, yol ve beslenme giderleri, salon giderleri, sahne ekipmanları

giderleri, tanıtım ve reklam giderleri gibi birçok giderin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi için maddi

kaynak oluşturmak son derece önemlidir. Gerekli maddi planlamalar yapılmadan asla koreografiye

başlanılmamalıdır. Zira bir koreografiye başlamak oldukça kolay bitirmek ise bir o kadar zordur.

Koreografi ile ilgili bir ön sunum dosyası hazırlanarak sponsor arayışına girilebilir. Bağlı olunan

kulüp ve federasyonlardan destek alınabilir. Bu amaca hizmet eden derneklerden yardım alınabilir. Bir

organizatörle anlaşılabilir. Kostümler için bir moda evi veya butik sponsor aranabilir. Sporcu

beslenmeleri için yiyecek sektöründen bir firma ila konuşulabilir. Aynı şekilde kırtasiye vs giderleri için

bir bir firmayla, tasarım, afiş grafik vs giderleri için bir grafiker yada firma ile irtibat haline geçilebilir.

Maddi giderler detaylı bir şekilde düşünülmelidir. Zira başlanılan bir işin yarım kalması

koreograf açısından büyük prestij kaybıdır.


150

4.2.2.3 Müzik seçimi

Bir koreografinin oluşumu esnasında en dikkat edilmesi gerek hususlardan biride müzik seçimi ve

mixlenmesidir.

Bir salsa koreografisi müziği seçilirken 2,5 – 3 dakikalık sunum için maksimum iki parça

mikslenmeli yada tek şarkı kullanılmalıdır. Bu sayede izleyicide uyanacak kalite hissi şovun genel

performansını etkileyecektir. Daha uzun koreografilerde (5 dakika ve üstü) elbette birçok müzik geçişi

kullanılabilmektedir. Bu geçişler mutlak suretle profesyonel kişiler tarafından yapılmalıdır. Eğer

seçtiğimiz şarkı daha önce kullanılmışsa bu koreograf için bir handikaptır. Koroegrafi , sunum

esnasında ve daha sonra mutlak suretle diğer sunumlar ile karşılaştırılacağı asla unutulmamalıdır.

Yinede kullanılan bir şarkı birdaha kullanılmamalıdır diye bir kural yoktur. O şarkının belkide en iyi

yorumu sizin tarafınızdan gerçekleştirilecektir. Ancak her durumda bu riskli bir iştir. Güçlü isimler

tarafından yorumlanmış bir şarkının yeniden yorumlanması ister istemez bazı zorlukları da

beraberinde getirecektir. Daha yorumlanmamış milyonlarca salsa şarkısı olduğu düşünülürse, yeni bir

şarkı ile işe başlamak doğru bir yaklaşım olacaktır.

Müzik seçimindeki bir diğer önemli husus ise seyircinin ne düşüneceği, müziği beğenip

beğenmeyeceği hakkında kafa yormaktır. Müzik seçiminde seyirci çoğu zaman düşünülmemelidir. Sizi

dans ederken iyi hissettiren ve dinlemekten keyif aldığınız bir şarkıyı, seyirciyi daha

heyecanlandırabilecek bir diğer şarkıya göre her zaman daha iyi yorumlayıp sunabileceğinizi

unutmayınız. Sahnede olan ve dans eden siz veya sizin dansçılarınızdır. Hissederek yapılmış bir figür

ile ezberlenmiş harektlerin enerjisi asla aynı olmayacaktır.

Mix: Karışım, birleşim anlamlarında kullanılmaktadır. Müziğin süresinin koreografi için

belirlenmiş sınırlar içine indirilmesi, başka

bir parça ile birleştirilmesi, bazı ses

efektleri kullanılması, bir takım ses

temizleme ve güçlendirme işlemleri vb.

tüm işlemler müziğin mixlenmesi adı

altında yapılmaktadır. Müzik birleştirilmesi

(Mixlenmesi) oldukça iyi bir müzik kulağı

ve teknik bilgi gerektiren bir süreçtir. Bu

bilgiye sahip olan koreograflar tarafından

yapılabildiği gibi, profesyonel DJ ler

tarafından da bu işlem başarılı bir şekilde

gerçekleştirilebilmektedir.


151

Güçlü ve akıcı geçişlere sahip, ses derinliği birbirine yakın, benzer ezgilere sahip salsa parçaları

ile yapılmış mixler koreografinin kalitesini bir kat daha arttıracaktır.

Günümüz salsa koreografilerinde kullanılan müzikler oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Farklı intro

(Şarkıya Giriş Bölümü) lar ile başlayıp bambaşka ezgiler içinde karşılaşabildiğimiz başarılı salsa

mixleri günümüz salsa koreografilerine hayat vermektedir.

Ücretsiz deneme sürümlerini bulabileceğiniz bazı müzik mix programları;

Goldwave

Sony Sound Forge

Aqustica

Audio Cutter

4.2.2.4 Kostüm Tasarımı

Koreografinin sunumundaki ışıltı, izleyicide uyandırdığı

çekicilik, görsel gücündeki artış gibi birçok önemli kıstas iyi

tasarlanmış kostümlere bağlıdır. Pahalı ve değerli bir hediyeyi güzel

bir paket yapmadan vermek, güzel bir koreografiyi sıradan özensiz

kostümlerle sunmakla eşdeğerdir. Bazı koreograflar koreografinin

başında kostüm tasarlayabildikleri gibi, bazı koreograflar ise sonunda

tasarlamaktadırlar. Kesin bir sıra

bulunmamakla birlikte

ülkemizdeki salsa koreografileri

hazırlanırken; öncelikle

koreografiler oluşturulmakta

ardından kostüm tasarımına geçilmektedir. Elbette bu kural farklı

koreograflara göre değişmektedir.

Peki iyi bir salsa kostümü nasıl olmalıdır?


152

Bu sorunun kesin bir yanıtı bulunmamaktadır. Nedeni ise; neredeyse oluşturulmuş hiçbir

salsa koreografisinin birbirine benzememesidir. Ancak iyi bir salsa kostümü, sunduğu koreografinin

karakteristik özelliklerine ters düşmemelidir. Koreografi içinde uygulanan figürlerin akıcılığını

etkileyecek şekilde bir tasarıma sahip olmamalıdır. Hareketlerin sunumunu olumsuz yönde etkileyecek

boncuk, püskül, sarkık kumaş parçaları vb. aksesuarlar kullanılmamalıdır. Her kostüm sunduğu

koreografi içinde hayat bulur. Bir koreografi için mükemmel görünen kostüm bir diğer koreografi için

asla kullanılamaz nitelikte olabilir. Kostüm tasarımı koreograflar tarafından, dikim ve ortaya çıkartma

işlemleri özel terziler veya moda evleri tarafından yapılmaktadır. Elbette hem sahne kostümleri

tasarlayıp dikebilen koreograf arkadaşlarımızda bulunmaktadır.

Sportif Latin Dansları yarışma kostümleri ile Sosyal Latin Dansları yarışma kostümleri

arasında günümüzde hiçbir fark bulunmamaktadır. Salsanın ülkemizde gelişmeye başladığı 90 ların

sonlarından günümüze kadar olan süreçte kullanılan, bol, oldukça hareketli öğeler içeren, dökümlü

kostümler yerlerini son derece şık, ışıltılı taşlar içeren, özenle dikilmiş ve tasarlanmış kostümlere

bırakmışlardır. Birçok sportif Latin dansları yarışmacısı sosyal Latin dansları yarışmalarında kullanılan

bazı kostümlerin benzerlerini kendileri için tasarlatmaktadırlar.

4.2.2.5 Dekor Tasarımı

Koreografların ilgilenmesi gereken bir diğer konu ise dekor tasarımıdır. Hayallerinde

oluşturdukları koreografilerin, izleyici yönünden etkisinin

arttırılması kostümler kadar dekora da bağlıdır. Kimi

sahne şovları hiç dekora ihtiyaç duymazken kimi sahne

şovları oldukça masraflı dekorlara ihtiyaç duyarlar.

Koreograf elindeki maddi imkanlara göre dekor

giderlerini hesaplar ve tasarlar. Dekorların uygulanma ve

yapım işi çoğu zaman profesyonel ekipler tarafından

gerçekleştirilmektedir. Dia gösterileri, büyük multivizyon

sunumları, türlü ışık geçişleri dekor tasarımının

kapsamında incelenmektedir.

4.2.2.6 Dansçıların Seçimi


153

Bir koreografinin kalitesini gösteren

en önemli unsur dansçı kalitesidir. Aynı

koreografiler farklı dansçılar tarafından farklı

sunulabilmektedir. Dolayısıyla bir koreografinin

ortaya çıkmasındaki en önemli kademe dansçıların

seçimidir. Her koreografinin yedek ve asil

dansçıları olmalıdır. Yedek dansçılarda asil

dansçılarla birlikte tüm çalışmalara katılmalı,

gösteriye asil dansçı olarak katılacak gibi çalıştırılmalıdır. Dansçı seçim aşamaları her koreograf

tarafından farklı yürütülebilir. Kimi koreograflar ön görüşme istemekte, kimisi örnek görüntü kayıtlarına

başvurmakta, kimi koreograflar ise önce özgeçmiş incelemesi yapmak istemektedirler. Tanıdıkları

dansçılarla çalışan koreograflar ise çoğu zaman bu kısmı atlamaktadır.

Koreografi dansçıların ışığıyla hayat bulur, onların enerjisinden beslenir, figürleri ile süslenir.

4.2.2.7 Figürlerin Seçimi

Salsa koreografilerindeki teknik bilginin önemli bir göstergesi de özgün ve değişik figürlerin

kullanılmasıdır. Koreografiye katılan derinlik, kullanılan özgün figürler ile sağlanmaktadır. Salsa dansı

figür zenginliği açısından değerlendirildiğinde, eşine az rastlanır nitelikte bir danstır. Koreograf,

tasarısını en iyi yansıtacak figürleri müziği yorumlayarak dansçılarına gösterir. Tüm figürler koreografi

çalışmaları ve provalar başlamadan seçilmesi gerekir diye bir durum söz konusu değildir. Birçok figür

koreografi çalışmaları sırasında şekillenmekte bu çalışmalar sırasında seçilmektedir. Dolayısıyla

müziği dinleyen koreograf kafasında müziğin belirli bölümlerinde geçirmek istediği duygu ve enerjiye

bağlı olarak bazı figürler ve onların türevlerini kullanmayı zihnine not eder. Bu önemli bir koreograf

özelliğidir. Bunu yaparken sahne kullanımlarına dikkat eder ki, bu durum özellikle günümüz salsa

koreografilerinde oldukça önemlidir. Koreograf koreografisine istediği figürü koymakta özgürdür. Bunu

yaparken dansçılarının teknik altyapısını asla göz ardı etmemelidir. Yanlış yönlendirilmiş ve uygun

şekilde çalışılmamış bazı figürler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmekte, koreografinin gidişini

olumsuz yönde etkileyebilmektedirler.

Figürlere ve koreografinin genel enerji geçişlerine karar verilmesi kimi zaman bir gün sürerken

kimi zaman aylar alabilir. Bu süreden asla kısılmamalıdır. Kaliteli yaratıcı bir koreografinin temelinde

güçlü bir beyin fırtınası yatmaktadır. Dolayısıyla düşünme sürecinde zihinde bazı önemli noktalar

hakkında kesin hükümlere ulaşmadan koreografinin provalar aşamasına asla geçilmemelidir.

Koreografiye ait geçişleri ve figürleri içeren yol haritası koreografın elindeki önemli bir güçtür.


154

4.2.2.8 Final Pozu

Genellikle tüm koreografilerin (ister single, ister

grup) en önemli kısımlarından biri final pozudur.

Etkileyici bir final pozu çoşkuyu en üst seviyeye

çıkartabilirken, bazı sorunlarla tamamlanmış bir final

pozu koreografiden beklenen dönütün alınamamasına

neden olabilir. Final pozu çok iyi düşünülmeli ve yaratıcı

olunmalıdır. Sıklıkla kullanılan final pozlarının aynılarını

kullanmak çoğu durumda koreografinin enerjisini düşürecektir. Güçlü bir final pozu koreografın

yaratıcılığının önemli bir yansımasıdır.

4.2.2.9 Kağıt Üzerine Aktarım

Bazı koreograflar tarafından az kullanılmakta iken birçok yeni jenerasyon koreografın

kullandığı akılda kalıcı bir yöntemdir. Özellikle aynı anda birden fazla koreografi ile uğraşan

koreograflar düşüncelerini kağıtlara aktarırlar. Çoğu zaman koreografilerin trafikleri bu yol ile

dansçılara öğretilir. Kağıt üzerinde yer değişimlerine ait çizimleri gören dansçıların kafasında oluşan

resim daha nettir. Bu sayede denemeler daha verimli geçmekte, koreografında önemli bir bedensel

güç kazancı oluşmaktadır.

Koreografideki alan kullanımları, trafiklerin yerleşimi vb. durumlar açısından kağıda aktarım

başvurulabilecek önemli bir kestirme yoldur. Her durumda koreografın hayal ettiği ile sahnede

denenen alan kullanımları aynı olmayabilir. Bu durumda koreografın dansçılarına nasıl bir alan

kullanımı yada trafik istediğini anlatmasını sağlayan önemli bir unsur, kağıt üzerine aktarılmış

açıklayıcı çizimlerdir.

4.2.2.10 Zaman Çizelgesi Oluşturma

Çalışmaların verimli geçebilmesi dansçıların provalara eksiksiz katılması ile mümkün

olmaktadır. Bunu sağlayan yegane unsur ise zaman çizelgesi oluşturmaktır. Bir koreografinin oluşumu

sırasında, koreograf tarafından günlük-aylık-haftalık-yıllık(nadiren) zaman çizelgeleri oluşturulur. Bu

çizelgeler uygun zamanlarda dansçılara dağıtılır. İçerik olarak zaman çizelgeleri, günlük çalışma

saatlerini, çalışılacak dansçı yada grup isimlerini, çalışılacak figür türlerini ve eğitmen bilgilerini

kapsamaktadır.

Örnek Günlük Zaman Çizelgesi; (İsimler Gerçek Değildir)


155

Koreografi Adı: Salsa Bir Rüya

Koreograflar: Irına Serbiata, Burçak Sağlam, Yağmur Uzun vs….

Planlanan Koreografi Bitiş Tarihi: 26/09/2045

Çizelge Türü: Günlük Çalışma Çizelgesi

Çizelgenin Ait Olduğu Gün: 26/09/2044

Yedek Dasnçılar: Halit Çelik, Selma Gören vs…..

Ana Dansçılar: Kemal Kardeş, Ali Can, Yasmin Ortaçgil, Selim Kaya, vs…..

Teknik Ekip: Kemal Kardeş, Ali Can, Yasmin Ortaçgil, Selim Kaya, vs…..

Çalışma Saatleri:

Sabah – Öğlen

09:00 – 10:30 1. Gurup 1. Bölüm Çalışılacak

Yardımcı Koreograflar:…………………………

Notlar:………………………………………………

10:30 – 11:00 Ara

11:00 – 12:30 2.Grup 2.Bölüm Çalışılacak

Yardımcı Koreograflar:……………………………….

Notlar:…………………………………………………...

12:30 – 13:30 Öğlen Arası

Öğlen – Akşam

13:30 – 15:00 3. Gurup 3. Bölümü Çalışacak

Yardımcı Koreograflar:…………………………...

Notlar:……………………………………………….

15:00 – 15:30 Ara

15:30 – 17:00 4. Gurup 4. Bölümü Çalışacak

Yardımcı Koreograflar:……………………………


156

Notlar:………………………………………………..

17:00 – 19:00 Ara

Akşam – Gece

19:00 – 20:00 5. Gurup 5. Bölümü Çalışacaklar

Yardımcı Koreograflar:………………………………

Notlar:…………………………………………………

20:00 – 21:00 6.Gurup 6. Bölümü Çalışacaklar

Yardımcı Koreograflar:……………………………..

Notlar:………………………………………………….

21:15 Bitiş

Yukarıdaki örnektede görüldüğü gibi olağanüstü durumlar dışında dansçılardan maksimum

performansı alabilmek için çalışmalar geceye sarkıtılmamalıdır. Sarkıtılsa dahi gece yapılan

çalışmaların süreleri gündüz çalışmalarına göre kısa tutulmalıdır. Elbette bu durum elimizde sınırlı

sayıda dansçı olduğunda söz konusudur. Elimizde onlarca dansçının olduğu koreografilerindeki gece

çalışma süreleri gündüz süreleri ile aynı olabilir hatta arttırılabilir. Bu insiyatif gösterinin ana

koreografları elindedir. Gala gecesine yaklaştıkça çalışma saatleri her koreografide uzamaktadır.

Yukarıdaki günlük çizelge yeni koreograflara örnek olması açısından oluşturulmuş temel bir

çizelgedir. Her koreograf yukarıdaki çizelgeyi istediği ölçüde değiştirerek kendi çalışma stiline entegre

edebilir. Koreografi çizelgesinde her çalışma saati altında bulunan notlar kısmı atlanmamalı koreograf

tarafından mutlak suretle çalışmaya ait bilgiler kaydedilmelidir. Akıldan çıkabilecek küçük detayları

ortadan kaldırması açısından bu oldukça önemlidir. Örneğin;

Notlar: Kemal bu çalışmada istenilen performansı veremedi, bir sonraki çalışmasını gözle aynı şekilde

devam ediyorsa dansçı değişebilir. 2.blok 3. Kısım trafiği karışık görünüyor. Canan ve Selim‟i geçişler

için çalıştır. Kadir geç geldi. Figürleri gözden geçir vs…

Bu şekilde alınmış notlar daha sonraki koreografi toplantılarında da önemli bir yol haritası

olmaktadır. Zaman geçmeden ve unutulmadan sorunlara müdahale edilmesi de bir diğer önemli

yanıdır.

4.2.2.11 Yardımcı Koreograflar


157

Ana koreografın asistanlarıdır. Koreografiye yeni figür yada içerik katmazlar. Ana

koreografın kendilerine gösterdikleri figür, geçiş, trafik, akrobasi vb. hareketleri koreografın belirlediği

sıra ve düzen içinde çalışacakları dansçılara aktarırlar. Bu sayede ana koreografın iş yükü

azaldığından çalışmaların verimi artmış olur. Yardımcı koreograflar çoğu durumda teknik işlerle de

uğraşmaktadırlar. Asıl görevleri koreografinin en sorunsuz ve hızlı biçimde ortaya çıkması için

çalışmaktır. Bu doğrultuda ana koreografın verdiği tüm görevleri yerine getirirler.

4.2.2.12 Koreografi Toplantıları

Koreografide yer alan tüm ekiple birlikte gerçekleştirilir. Karşılıklı iyi dilekler ve motivasyon

konuşmaları ile başlar. Koreograf tarafından koreografinin genel hikayesinden bahsedilir. Seçilen

dansçılar hakkında bilgi verilir ve tüm ekibe ait görevlendirmeler yapılır. Koreografi hakkında karşılıklı

olumlu yada olumsuz her türlü fikir alış verişi koreografi toplantılarında yapılır. Mutlak suretle

koreografiye başlamadan önce ön toplantı gerçekleştirilmelidir. Zira insanların kafasındaki soru

işaretlerini gidermek ve enerjilerini yüksek tutmak koreografın halletmesi gereken önemli bir durumdur.

Koreografi devam ederken ihtiyaç duyulursa küçük gruplar arasında ara toplantılarda

gerçekleştirilebilir. Nihayetinde koreografi tamamlandıktan sonra bir toplantı daha yapılır ve daha çok

iyi dileklerin ve teşekkürlerin sunulduğu bu toplantıda ekip enerjisi üst seviyeye çıkartılır.

Devam eden koreografiye ait toplantılarda koreografi zaman çizelgesindeki notlar

çerçevesinde konuşulur. Hangi kısımların sorunlu olduğu bu sorunlara ne tir çözümler getirildiği

dansçılara aktarılır. Koreograf toplantı yapmaktan asla çekinmemelidir. Bir sorun aşılmadan yada

çözüme ulaşmadan çalışmalara devam etmek sadece sorunun büyümesine ve başka yerlerden daha

farklı şekillerde ortaya çıkmasına neden olur. Bu durumu ortadan kaldırmak için koreograf dengeleri iyi

hissetmeli, iyi empati kurabilmelidir.

4.2.2.13 Ön Provalar

Ön provalar koreografın dansçılar hakkında

bilgi sahibi olduğu, beklide ilk kez canlı performanslarını

izleme fırsatı bulduğu çalışmalardır. Koreografiye uyum

sağlayan dansçılarla devam edilirken herhangi bir

nedenle uyum sağlayamamış dansçılar elimine edilir.


158

Birçok aksaklığın ilk kez ortaya çıktığı ön provalar hassasiyetle dikkat edilmesi gereken

çalışmalardır.

Koreografi çalışılma esnasındaki tüm tekrar girişimleri de bir çeşit ön provadır. Koroegraf

tarafından verilmiş rutinler dansçılar tarafından teknik detaylara uyularak çalışılır. Bu esnada koreograf

bir çok şeyi aynı anda gözlemlemeli, bakış açısını genişletmelidir. Genel olarak hayalindeki sunum

sahneye yansıyormu, dansçıların performanslarından memnun mu, ne tip aksaklıklar var gibi daha

birçok unsur, koreografın dikkate alması gereken parçalardır.

4.2.2.14 Ana Provalar

Ön provalarda giderilen aksaklıklar

neticesinde ana provalara geçilir. Ana

provalarda koreograf eserini, hiçbir teknik

detayı atlamadan yardımcıları ile birlikte

anlatmaya başlamaktadır. Ana provalar uzun

yorucu ve sabır isteyen çalışmalardır. Ekibin

motivasyonu üst seviyede tutulmalı her türlü

sorun zaman geçirilmeden çözüme

kavuşturulmalıdır.

Ana provalar sırasında birçok etmen değiştirilerek prova alınmalıdır. Müziğin sesi kısılıp

alınan prova ile yüksek şiddette müzik eşliğinde alınan prova birbirinden farklı olacaktır. Aynı şekilde

dar bir alanda yapılan sunum ile geniş alanda ki sunum, kısık ışıktaki sunum ile yeterli ışıktaki sunum

birbirinden farklı sonuçlar doğuracaktır. Kostümlü alınan provalar ile kostümsüz alınan provalar

arasında büyük enerji farklılıkları olduğu su götürmez bir gerçektir. Diğer yandan yüksek sahnede

yapılan sunumlar ile seyirci hizasında yapılan sunumlarda birbirinden farklı iç enerjiler üretmektedir.

Tüm bu unsurları görebilmek ve müdahale edebilmek için koreograf, ana provalara oldukça özen

göstermelidir. Etken unsurları değiştirerek sayısız tekarar aldırmalıdır. Dansı etkileyen en büyük faktör

olan zemin konusunda hassasiyetle durmalıdır. Mümkünse daha kaygan ve daha az kaygan

zeminlerde provalar alınmalı, bu sayede hata şansı en aza indirgenmelidir.

4.2.2.15 Ön sunum

Koreografinin kesintisiz akışının alındığı provalardır. Çoğu zaman küçük izleyici kitlelerine

hitap etmektedir. Bu izleyicilerden görüşleri, gösteri sonunda istenmektedir. Alınan olumlu yada


159

olumsuz geri dönüşlerden sonra son şekli verilen koreografi „Gala Gecesi‟ için hazır duruma

gelmektedir.

Koreografın hazırladığı ürüne izleyici koltuğundan baktığı bir aşamadır. Alan kullanımlarının

düzgünlüğü, f,gürlerin netliği, dansçıları yüz ve mimiklerinin doğruluğu, koreografinin izleyicilerde

uyandırması gereken duygu yoğunluğunun oluşup oluşmadığı gibi birçok etmen koreoograf tarfından

gözlemlenir. Bu noktada oldukça nadir olsa dahi koreograf tarafından tüm koreografi çöpe atılıp

yenisnin yapılması seçeneklerden biridir. Kimi koreograflar tarafından ya mükemmel sunum vardır,

yada hiçbirşey.

Koreografide bulunan sorunların giderilmesi için çalışmalar yapılır ki genellikle ön sunumlarda

sayısız hataya rastlanır. Kolaya kaçabilen bazı koreograflar işleyen bir koreografiyi değiştirme yada

müdahale yoluna çoğu zaman gitmezler. Bu durum vasat sunumların oluşmasına yol açmaktadır.

Bir koreograf asla şovunun iyi olması için çalışmaz, o şovun büyüleyici olması için çalışır…

4.2.2.16 Gala Gecesi

Her koreografinin, sahne şovunun, ya da gösterinin özel davetliler ve seyircilerin huzurunda ilk

sunumuna verilen addır. Yukarıda anlatılan aşamaları tamamlayan koreograf,dansçı ve teknik ekip

üyeleri için gala gecesi heyecanın zirve yaptığı noktadır. Yazılı basın ve medya temsilcileri tarafından

yakından takip edilen gala geceleri, ürünün promosyonu açısından da oldukça önemlidir.

Kimi salsa koreografisi için gala gecesi bir salsa kongresi olabilirken, kimisi için üniversitenin

yıl sonu gösterisi, bir latin gecesi, arkadaşları karşısında yapılan bir sunum olabilir. Her durumda

beklenti ve heyecan aynıdır. Uzun çalışmaların tek ve en büyük kazanımı alkışlar olacaktır.

Unutmamak gerekir

ki büyük beğeni toplayan

koreografiler her zaman en

zor koreografiler değildir.

Seyircilerde oluşturulan duygu

yoğunluğunu başarılı bir

şekilde tetikleyebilen

koreografiler oldukça etkileyici

olmakta ve akıllarda derin

izler bırakmaktadırlar.


160

Dansçıların yüzlerindeki ifadelerin gerçekliği, tavırlarındaki saflığı ve devam eden enerji

akışları koreografinin kalitesini bir kat daha arttırır. Hareket odaklı dans yerine his odaklı dans edilmeli

ve dansçılar bu yönde çalıştırılmalıdır. Tedirgin bakışlar ve sahte gülümsemeler mükemmel teknik

altyapılı mkoreografilerin karşılaşabileceği en uzun çıkmaz sokaktır.

Görülüyor ki bir koreografinin ortaya çıkması oldukça zahmetli, emek isteyen bir süreçtir. titiz bir

çalışma ve planlı atılmış adımlar gereklidir. İstek ve azimle birleşmiş bilgi ve tecrübe, seyrine doyum

olmayan muhteşem koreografilerin sizlerle buluşmasındaki en önemli anahtardır. Bu açıdan

değerlendirildiğinde sayısız zorlukla boğuşarak koreografiler ortaya çıkaran değerli Türk salsa dansı

koreograflarına, hak ettikleri değer mutlaka verilmelidir. Unutulmamalıdır ki koreograflık; bir dans

branşı ile uğraşan kişi için ulaşılabilecek en yüksek noktadır.


161

BÖLÜM – 5

SALSA DANSI YARIŞMA KURALLARI


162

AMAÇ

Bu kısmın amacı; Türkiye’de yapılan Ulusal ve Uluslararası SALSA yarışmalarının, teknik kurallara

uygun olarak yönetilmesi, bununla ilgili çeşitli organizasyonların yapılmasındaki esas ve usulleri

belirlemektir.

KAPSAM

Kurallar, WDSF kuralları esas alınarak hazırlanmıştır. Yarışmalarda yer alan tüm sporcu, antrenör, spor

kulüpleri ve diğer görevlileri kapsar. Bu kurallar, yurt içinde yapılacak, TDSF’nin onayladığı tüm Sportif

Sosyal Latin Danslar SALSA yarışma etkinlikleri için geçerlidir.

VERSİYON KONTROLÜ

Versiyon Tarih Düzenleyen Değişikl ik

1.0 5/Ekim/2012 Teknik Kurul İlk sürüm

1.1 15/Ağustos/2013 Teknik Kurul Düzenleme

1.2 23/Eylül/2013 Teknik Kurul Düzenleme

1.3 07/Eylül/2014 Teknik Kurul Geliştirme-Düzenleme

TANIMLAR

Bu yarışma talimatında adı geçen:

Salsa TDSF de sportif sosyal latin danslar kategorisinde değerlendirilen, uluslar arası platformda yarışmaları düzenlenen (WDSF), bir danstan oluşan spor branşı,

Sporcu WDSF’ye üye olan herhangi bir federasyonda yarışmacı olarak kayıtlı olan kişiyi,

Yarışmacı WDSF’ye üye herhangi bir federasyonun düzenlediği yarışmalara katılan sporcu/kişiyi,

Yarışmacı Çift Bir erkek ve bir kadın sporcudan oluşan takımı,

Karma Uyruklu Çift İki farklı uyruklu sporcudan oluşan çifti,


163

Yarışma Yarışmacıların performanslarının değerlendirilmesi amacıyla yapılan ve yarışmacıları, resmi yetkilileri, izleyicileri bir araya toplayan organizasyonu,

Etap Belirli bir spor branşının sporcular veya kulüpler arasında sırasıyla yapılan yarışma dizisinin bir aşamasını,

Heat Tek seferde aynı piste yarışıp, hakemler tarafından değerlendirilen yarışmacı grubunu,

Tur Bir yarışma esnasında her bir eleme ve final bölümünü,

Klasman Yarışmacıları, dans seviyesine göre sınıflandıran yarışma düzenini,

Antrenör Dans sporcularının fiziksel ve ruhsal eğitiminden sorumlu olan, TDSF onaylı antrenör belgesine sahip kişiyi,

Resmi yetkililer TDSF üyesi olan hakem, başhakem, hakem heyeti, yarışma organizatörü, yarışma yöneticisi, puan hesaplayıcı, müzik direktörü (DJ) ve kulüp yetkililerini,

Lisans Her türden Salsa yarışmalarına Sporcu Lisans, Tescil, Vize, Transfer ve Kulüp Tescil Talimatına göre kulüpleri adına veya ferdi olarak düzenlenen, sporcuların bir dans yarışmasına girmesi için sahip olması gereken, TDSF tarafından verilen ve her sene vize edilmesi gereken resmi belgeyi,

Sezon Her yılın, 01 Ekim ile 30 Eylül tarihleri arası dönemine denk gelen aralığı

Sezon Başlangıcı Her yılın , sezon içerisindeki ilk yarışmasının düzenlenme tarihi

WDSF World Dancesport Federation/Dünya Dans Sporu Federasyonu’nu,

TDSF Türkiye Dans Sporları Federasyonu’nu,

Teknik Kurul TDSF SSD Salsa Teknik Kurulu’nu,

Trick Trick tanımı tüm lift, drip drop, akrobatik figürler tamamını kapsayan genel bir tanımdır. Dansa görsel güzellik ve akış dinamizmi kazandıran, dansın sunumu sırasında figür zamanlaması ve müzikalite sınırları dışına taşmayan, sürpriz unsurları taşıyarak dansa hareket ve izleme derinliği kazandıran figürler trick olarak adlandırılır.

Sürpriz unsurlar; rutin boyunca, kombinasyon ve shine bağlantıları arasındaki

sporcuların motorik özelliklerini ön plana çıkardığı bireysel figür, kombinasyon

bağlantıları veya süsleme teknikleridir.

Lift Dansçının her iki ayağının partnerinin fiziksel desteği ile yerden kesildiği figürlere

verilen genel addır. İki ayağının yerden 2 cm veya 20 cm kesilmesi durumu

değiştirmez . Bu yardımlı hareket ‘Lift’ olarak adlandırılır. Partnerin fiziksel desteği

ile partnerin fiziksel teması kavramları birbirine karıştırılmamalıdır.

Fiziksel Destek: Bir partnerin diğerine figürün uygulanması aşamasında; figürü (Lift

Varyasyonları) uygulaması için gerekli olan uygulama enerjisinin bir kısmının ya da

tamamının eller ile aktarılması fiziksel destek olarak adlandırılır.


164

Fiziksel Temas: Herhangi bir destek enerjisi içermeden ve yukarıdaki tamınım

dışında kalan tüm tutuş ve temas şekilleri.

Low Lift Dansçının her iki ayağının partnerinin fiziksel desteği ile yerden kesildiği, icrası

sırasında ayaklardan herhangi birinin veya ikisinin birden partnerin omuz hizasını

geçmediği figürlere verilen genel addır.

High Lift Dansçının her iki ayağının partnerinin fiziksel desteği ile yerden kesildiği,

ayaklardan herhangi birinin veya ikisinin birden omuz hizasını geçtiği figürlere

verilen genel addır.

Drip&Drop (İniş- Çıkış ve Düşmeler): En az bir ayağın yerle temasını kaybetmeden yapılan

tüm iniş-çıkış, düşme, kick, air rond vb. hareketlere verilen genel addır.

Akrobatik Figür Kesinlikle sosyal altyapısı bulunmayan, icra edilmesi için belli motorik eğitim

süreçlerinden geçilmesi gereken, vücudun sagital, frontal veya transversal

düzlemlerde döndüğü hareketlere verilen genel addır. Salsa dansında tanımlı

akrobatik figür olarak değerlendirilen hareketler ; Parende, Çember, Burgu, Flig-

Flag, Kartvil ‘dir.

Yazan başlıklar dışındaki (Parende,çember, burgu, flig,flag, kartvil dışındaki)tüm

figürler Hıgh Lift olarak değerlendirilecektir.

Düzlem İki boyutlu ve aynı hat üzerinde yer almayan 3 noktadan oluşan şekillere verilen

düzlem tipinden söz edilir. Bunlar Sagital Düzlem , Frontal Düzlem ve Transversal

(Horizontal) Düzlem’ dir.

Sagital Düzlem : Vücudu sağ ve sol olmak üzere iki eşit parçaya bölen düzlemdir.

Frontal Düzlem : Vücudu ön ve arka olmak üzere iki eşit parçaya bölen düzlemdir.

Transversal Düzlem: Vücudu alt ve üst olmak üzere iki eşit parçaya bölen

düzlemdir.

Eksen Tüm hareketlerin etrafında oluştuğu bir düzlemi dikey olarak kesen dik bir çizgidir.

Duraklama ve Donmalar

Dansçıların bir sekizlikten (2 Bar-8 Vuruş) dan fazla olmamak kaydı ile rutin boyunca

en fazla 2 defa uygulayabildikleri hareketsiz durumlarıdır.Giriş ve final pozları bu

kısıtlamanın dışında olan durumlardır.

Hareketsiz Durum

Sporcunun, ayaklarının,gövdesinin, kollarının ve kafasının yön ve açısı değişmeden

sabit kaldığı durumdur.


165

Rutin Sporcuların performanslarını sergiledikleri sınırları belirlenmiş zaman aralığına

rutin denir. (Ör: Kulüplerarası müsabakalarda hitlerde belirlenmiş 1:30 dk lık zaman

aralığı, Türkiye Şampiyonasında koreografi sunumları yapılırken belirlenmiş max 2:15

lik zaman dilimi vs.)

Koreografi Ezgi ve ritimler eşliğinde, kurallarda belirtilen sınırlar çerçevesinde, önceden

belirlenmiş birtakım hareketleri, belirli bir düzen ve sıra içerisinde müsabaka

esnasında sergilemeye verilen addır.

Heat (Hit) Müsabaka esnasında, hakemlerin değerlendirmelerini kolaylaştırmak için sporculara

uygulanan sınıflandırma biçimine verilen addır.

Diskalifiye Sporcu çiftin kural ihlali yapması neticesinde yarışmadan ihraç edilmesidir. Bu

durumda çift müsabakadan sıfır(0) puan alır. Gerek görüldüğü durumlarda disiplin

kuruluna sevk edilerek savunmaları istenir.

On-1 Temel adım uygulanırken erkeğin 8 vuruş içerisinde ilk vuruşta (1’de) de sol adımı ile

öne bayanın sağ adımı ile geriye başladığı ve rutin boyunca aynı şekilde devam ettiği

müzik yorumlama biçimidir. (Open Break adımı dışında) Bkz Bölüm -1

On-2 Temel adım uygulanırken erkeğin 8 vuruş içinde altıncı vuruşta (6’da) sol adımı ile

öne, bayanın sağ adımı ile geriye başladığı ve rutin boyunca aynı şekilde devam ettiği

müzik yorumlama biçimidir. (Open Break adımı dışında)Bkz Bölüm - 1

Vuruş Vuruş, zamanın sırasını ve notanın değeri kadar tınlama süresini el hareketleri ile

belirtmektir. Diğer bir değişle notaların sürelerini ölçmek için el ile yapılan sayma

hareketine vuruş denir. Enstrüman çalışmalarında ayak hareketleri ile ölçü vuruşlarını

da uygulanabilmektedir.

Tempo Bir parçanın çalınma hızı o parçanın temposunu oluşturur. Dakikadaki bar sayısı o

şarkının temposu üzerinde etkilidir.

Bar Salsa müziğinde ki her bir 4 vuruş bir bar olarak adlandırılır. Salsa Müziği 4/4 lük

vuruşlara sahiptir. Müzik 8 lik ler halinde çalınmaktadır. Dolayısıyla her bir sekizlik 2

bardan oluşmaktadır.

Senkop Bir müzik terimidir. Aksama anlamına gelir. Müzikte kullandığımız ritim ve ezgilerin

kuvvetli ve zayıf zamanları vardır. Eğer ritim ya da ezgide zayıf bölümleri ortaya

çıkartırsanız SENKOP (Aksatım) yapmış olursunuz. Kısaca senkop, müzikte ritmin

düşüyormuş(zayıflıyormuş) hissi verip tekrar toparlaması veya tam tersi olayıdır.

Denge Salsa Dansı dönüşleri açısından; Dönüş yapan sporcunun uzay boşluğundaki alanını

koruyabilme becerisidir.

Open Break Adımı

On1 müzik yorumlama biçiminde erkeğin 8 vuruş içindeki ilk vuruşta sol adımını ön

yerine arkaya basması , On2 müzik yorumlama biçiminde erkeğin 8 vuruş içinde

altıncı vuruşta sol ayağını geriye basarak başlaması sonucu yapılan adımlamadır.


166

TDSF yarışmalarında On1 ve On2 bu kitaptaki tanımlamalar çerçevesinde

değerlendirilmektedir.

Free Style ( Serbest Stil)

Sporcuların çalıştıkları bir koreografiyi icra etmeden seçtikleri figürler ile çalan müziği stillerini de katarak yorumlamasıdır

Afro Dans Afrika kökenli danslara verilen genel ad. (Kitabın önceki bölümlerinde detaylı İncelenmiştir)

Rumba Dans 3 farklı türü ile tüm dünyada kabul görmüş yöresel bir Afrika dansı türü. (Kitabın önceki bölümlerinde detaylı İncelenmiştir)

Charanga 1940 larda ilk türlerinin ortaya çıktığı, pachanga isimli adım figürleri ile icra edilen ve günümüzde tüm dünyaya yayılmış bir müzik türü.

Pachanga Charanga müziklerinde icra edilen dansın adı.


167

BÖLÜM – 1

YARIŞMA TÜRLERİ-YAŞ GRUPLARI VE KLASMAN YAPISI

Madde-1: Yarışma Türleri ve Genel Hükümleri

TDSF Salsa Yarışmaları aşağıda belirtilen türlerde her sezon faaliyet takviminde belirlenmiş

tarih – yer ve sayılarda düzenlenir. Tüm bu yarışmalara, faaliyetlerin düzenleneceği yıla ait vizesini

yaptıran kulüpler veya sporcuları katılır, aynı şekilde yarışmalarda TDSF Vizeli Salsa Hakemleri görev

yapar, yarışma sonucunda dereceye giren sporcular sezon sonunda kupa - madalya, sezon içinde

yarışma sonlarında madalya ile ödüllendirilir.

Sezon içinde gerçekleştirilen müsabaka türleri şunlardır;

1-TDSF Sportif Sosyal Danslar Salsa Kulüplerarası Dans Ligi (Etaplar Halinde)

2-TDSF Sportif Sosyal Danslar Salsa Federasyon Kupası Yarışması

3-TDSF Sportif Sosyal Danslar Salsa Türkiye Şampiyonası Yarışması

4-TDSF Sportif Sosyal Danslar Salsa Koreografi - Şov Yarışması (Etaplar Halinde)

5- TDSF Sportif Sosyal Latin Danslar Salsa Özel Yarışmaları

Salsa Kulüplerarası Dans Ligi: TDSF Faaliyet takviminde belirtilen yer ve sayıda etaplar

halinde gerçekleştirilir. TDSF nin müsabakanın düzenleneceği yıla ait vize şartlarını yerine getiren

kulüp ve sporcuları katılır. Bu tip müsabakalara ferdi lisans ile katılım mümkün değildir. Müsabakaya

katılmak için TDSF vizeli kulübe bağlı bir lisans sahibi olmak gerekir. Müsabakalar tüm yaş gruplarında

puanlı ve klasmanlı olarak düzenlenir. Sezon sonunda ilk 6 ya giren kulüpler ödüllendirilir.

Salsa Federasyon Kupası : TDSF Faaliyet takviminde belirtilen yer ve zamanda gerçekleştirilir.

TDSF nin müsabakanın düzenleneceği yıla ait vize şartlarını yerine getiren sporcuları katılır. Bu tip

müsabakalara ferdi lisans ile de katılım sağlanabilir. Kulübe bağlı olma şartı aranmaz. Müsabakalar

minikler-yıldızlar-gençler ve yetişkinler kategorisinde klasman aranmaksızın open (açık) şeklinde

düzenlenir. İlk 6 dereceyi elde eden sporcular ödüllendirilir.

Salsa Türkiye Şampiyonası: TDSF Faaliyet takviminde belirtilen yer ve sayıda gerçekleştirilir.

TDSF nin müsabakanın düzenleneceği yıla ait vize şartlarını yerine getiren sporcuları katılır. Bu tip

müsabakalara ferdi lisans ile de katılım sağlanabilir. Kulübe bağlı olma şartı aranmaz. Yarışma türü

OPEN(AÇIK) tır. Klasman ayrımı yoktur. Türkiye Şampiyonası Minikler, Yıldızlar, Gençler, Yetişkinler ve

Büyükler yaş kategorileri ile gerçekleştirilir. Salsa Türkiye şampiyonasında Yetişkinler yaş grubunda

yarı finalden (12 Çift) itibaren koreografi sunumları izleneceğinden, bu yarışmaya katılım için


168

koreografi hazırlanması şarttır. Koreografisi olmayan sporcular final puanlamasında son sıraya

yerleştirilir. Minikler, Yıldızlar, Gençler ve Büyükler’de koreografi sunumu yoktur. Bu yaş

kategorilerinin eleme turları cross sistem, final serileri skating sistem kuralları ile gerçekleştirilir.

Yetişkinler yaş kategorisinde ise finale kadar cross sistem, finalde puantaj sistemi uygulanır.

Müsabaka sonunda her yaş kategorisinin birincisi o yaş kategorisinin TÜRKİYE ŞAMPİYONU ünvanını

alır. Bu unvan ile yetişkinler yaş kategorisi şampiyonları TDSF nin belirleyeceği uluslar arası bir

müsabakaya (Dünya-Avrupa Şampiyonası) TDSF tarafından yollanır.

Sportif Sosyal Danslar Salsa Şov - Koreografi Yarışması : TDSF Faaliyet takviminde belirtilen

yer ve sayıda gerçekleştirilir.TDSF nin müsabakanın düzenleneceği yıla ait vize şartlarını yerine getiren

kulüp sporcuları katılır. Etaplar halinde gerçekleştirilir. Her TDSF Kulüplerarası etap yarışmasının

ardından düzenlenir. Eleme turları sistemi uygulanmaz. Her çift 1 sefer koreografilerini sergiledikten

sonra TDSF Salsa Puantaj Sistemine Göre değerlendirilir.

Kulüpler arası müsabakalardan sonra aynı gün , Salsa Şov - Koreografi Müsabakaları

gerçekleştirilir. Değerlendirmeler TDSF Salsa puantaj sistemine göre yapılır. Bu kategoride elde edilen

puanlar kulüplerarası puanlamaya dahil edilmez. Sporcuların kariyer puanlarına ve Salsa Şov –

Koreografi Müsabakaları Sıralama Listesi ne eklenir.

Sezon sonunda Salsa Şov-Koreografi Müsabakaları Sıralama Lİstesinde ilk sırayı alan çift

Federasyon tarafından belirlenecek Avrupa veya Dünya Şampiyonasına gönderilir.

Salsa Şov - Koreografi Müsabakaları Katılım Şartları;

Her yarışma esnasında Yetişkinler C Klasman ve B klasmanda Finale Kalan, A Klasmanda

Yarı Final’e giren çiftler, koreografi hazırlamış olmaları durumunda Salsa Şov – Koreografi

müsabakasında performanslarını gerçekleştirmeye hak kazanırlar.

Koreografisi olmayan sporcular bu kategoriye free style (serbest stil) katılamazlar.

Çift kendi isteği ile bu kategoriden yarışmak isterse yarışmanın düzenleneceği günden 15

iş günü önce federasyona koreografilerinin bitmiş görüntüleri ve dilekçeleri ile

başvururlar. Bu başvuru Teknik kurul ve merkez hakem kurulundan en az 1 kişi ile

oluşturulan toplam en az 3 en fazla 5 kişilik komisyon tarafından incelenerek karara

bağlanır.

Bu aşamada kurul; Sporcuların dans teknikleri, Koreografinin Müzikalite Bilgisini ,

Sporcuların Artistik Görünümlerini, Denge ve sunum enerjilerini göz önünde

bulundurarak karar verir. Bu değerlendirme; artistik ve uygulama hakemi (bkz. Artistik ve

Uygulama hakemi kriterleri) değerlendirme kriterlerine göre yapılır. Her iki

değerlendirmenin ortalaması 75 in üzerinde olan sporcular bu kategoriden müsabakaya

katılır.

Salsa Şov-Koreografi Müsabakası için koreografi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken

kısıtlamalar Open Yarışma Kuralları’ nda ve aşağıda belirtilmiştir.


169

Bu müsabakada eleme turu uygulanmaz. Her çift kendi hazırladıkları koreografiler

ile 1 kez performanslarını sergilerler.

Koreografisi olmayan çift diskalifiye edilir.

Koreografi figür sınırlamaları;

Koreografilerde toplam 3 adet Hıgh Lift veya Akrobasi kullanılabilir. Bu kullanım;

2 Hıgh Lift + 1 Akrobasi (Toplam 3 Adet) ya da,

2 Akrobasi + 1 Hıgh Lıft (Toplam 3 Adet) ya da,

3 Akrobasi ya da,

3 High Lift şeklinde olmalıdır.

Toplam 3 Hıgh Lift veya Akrobasi varyasyonu kullanmak zorunlu değildir. (Bkz Genel Tanımlar-High Lift ve Akrobasi,) Kullanan çiftler 3 High Lift yada Akrobasi ‘den fazla sayıda figürü kullanmazlar. (Ör: 2 Akrobasi , 2 High Lift Kullanamazlar) Aksi durumda çift diskalifiye edilir.

Koreografilerde Maksimum 5 Adet Low Lift varyasyonu kullanılabilir. (Bkz. Genel Tanımlar – Low Lift) Aksi durumda çift diskalifiye edilir

Koreografilerde sporcular diledikleri Sayıda Drip&Drop kullanmakta özgürdürler.(Bkz Genel Tanımlar – Drip&Drop)

High Lift varyasyonları icra edilirken;

a-) Her iki ayağın yerle temasını kaybettiği an lift varyasyonunun başladığı an olarak kabul edilir. Lift HERHANGİ bir ayağın yerle teması ile son bulur.(Bir ayağın yada ikisinin birden yerle temas etmesi aynı sonucu doğurur) Lift sonunda ayak yerle temas etmesinin ardından yeni bir lifte başlanırsa bu o hareketin devamı değil, YENİ bir lift varyasyonu olarak değerlendirilecektir.

b-) High Lift varyasyonları uygulanırken liftin uzunluğu sayılabilen ritimlerde ; ayağın yerle temasını kaybetmesinin ardından maksimum 2,5 sekizlik olabilir. Bu kuralın ihlal eden sporcular diskalifiye edilir.

c-) High Lift varyasyonları uygulanırken liftin uzunluğu sayılamayan ritimlerde vb. intro-otro kısımlarda ayağın yerle temasını kaybetmesinin ardından maksimum 5 sn olabilir. Bu kuralı ihlal eden sporcular diskalifiye edilir.

On1 – On2 Yarışma Bilgisi :

ON2 yarışacak çiftler, yarışma kayıt masasında sırt numaralarını alırken ON2 yarışacağını

kayıt yetkililerine bildirmek zorundadır. Başhakem yarışma esnasında ON2 yarışacak

çiftler için tekrar bir anons yaptırmayacaktır. On2 yarışma bilgisini vermeyen sporcuların

yarışma esnasında ON1 performans sergilediği düşünülerek değerlendirilecektir.

Sportif Sosyal Latin Danslar Salsa Özel Yarışmaları: Organizatör kurum veya kişilerce

düzenlenen ve TDSF özel yarışma talimatı hükümlerini yerine getiren yarışmalardır. Bu tip

yarışmalarda TDSF vizeli kulüp veya sporcu şartı aranmaz.


170

Hakem Atamaları: TDSF tarafından düzenlenen ve yukarıda adı gecen Kulüplerarası

müsabakalar, Türkiye Şampiyonası Müsabakaları, Federasyon Kupası, Salsa Şov Dans Yarışmaları ve

Özel Salsa Yarışmalarına hakem atamaları TDSF Salsa Merkez Hakem Kurulu tarafından yapılır.

Madde-2: Yaş Grupları ve Esasları

Yaş grupları WDSF kurallarına göre düzenlenmiştir.

Yaş gruplarının belirlenmesinde sporcuların doğdukları yıl esas alınır, doğdukları ay ve günleri

dikkate alınmaz. Herhangi bir çiftin yaş grubunun belirlenmesinde yaşça büyük olan partnerin yaşı

esas alınır. Büyükler kategorisinde yarışabilmek için her iki sporcunun da 35 yaş ve üzerinde olması

gerekmektedir. Aksi durumda büyükler kategorisinden yarışamayacaklar, bir alt yaş kategorisi olan

yetişkinler kategorisinden yarışabileceklerdir. Yaş kategorileri doğdukları yıl esas alındığında;

minikler1, minikler2, yıldızlar1, yıldızlar2, gençler, yetişkinler ve büyükler olarak 7 kategoriye ayrılırlar.

Minikler kategorisi sadece C klasman kurallarına göre yarışır. Yıldızlar yaş kategorisi C klasman

kurallarına göre, Gençler Kategorisi , C ve B klasman kurallarına göre, yetişkinler yaş kategorisi C – B –

A kurallarına göre, büyükler ise B (büyükler 1 ve büyükler 2) klasman kurallarına göre yarışacaktır.

Sporcular aynı yarışma içerisinde farklı partnerlerle yarışamazlar.

TDSF sportif sosyal danslar salsa yarışmalarında esas alınacak yaş kategorileri aşağıdaki

tabloda belirtilmiştir.

Yaş Gruplarına Göre Klasmanların Dağılımı:

Yaş Grubu Yaş Kriteri

Minikler I 9 yaşını doldurmuş veya daha küçük

Minikler II 10 ve 11 yaşını doldurmuş olanlar

Yıldızlar I 12 ve 13 yaşını doldurmuş olanlar

Yıldızlar II 14 ve 15 yaşını doldurmuş olanlar

Gençler 16, 17 ve 18 yaşını doldurmuş olanlar

Yetişkinler 19 yaşını doldurmuş veya daha büyük olanlar

Büyükler 35 yaşını doldurmuş veya daha büyük olanlar


171

• Minikler 1-2 C Klasman

• Yıldızlar 1-2 C Klasman

• Gençler C ve B Klasman

• Yetişkinler C, B ve A Klasman

• Büyükler 1-2 B Klasman

Büyükler yaş kategorisi katılım yeterli düzeyde olduğu durumda (12 çift ve üzeri sayılar), Büyükler1 ve Büyükler2 şeklinde 2 yaş kategorisine ayrılır. Yarışmada toplam 12 çift altında katılım olan tüm durumlarda büyükler kategorisi tek kategoride ve B klasman kurallarına göre yarışır.

Madde-3: Klasman Yapısı

Madde-3-1: Klasman Belirleme

Yarışmacı çiftlerin, yaş grupları içindeki klasmanları her iki sporcuda daha önce yarışmalara katılmış ise klasman belirleme çizelgesine bakılarak yapılır. TDSF Yarışmalarına ilk defa katılacak olan, yaş gurubu aralığı değişen ve partner değişikliğine giden (partnerlerden biri ilk kez katılıyor ise) sporcuların klasmanları yarışma günü, yarışmaya kayıt öncesi yapılacak olan KLASMAN BELİRLEME HAVUZUNA katılmaları halinde belirlenecektir. Klasman belirleme havuzuna katılacak sporcular yarışma kayıtlarını internetten yaptıkları esnada ilgili linke girerek ön kayıtlarını yaptırırlar. Ön kayıt yaptırmayan sporcu çiftler Klasman Belirleme Havuzuna katılamazlar. Bahsedilen durumlara sahip sporcular klasman belirleme hazvuzuna girmemeleri veya kaçırmaları halinde müsabakaya katılamazlar. Sistemde kayıtlı olan sporcular mevcut klasmanlarına göre yarışma kariyerlerine devam edeceklerdir. Her sporcu klasman belirleme havuzundaki performanslarını müsabaka anında gerçekleştirecekleri performansları gibi düşünmeli ve o şekilde göstermelidir. Antrenörlerde sporcularını bu doğrultuda bilgilendirmelidir. Herhangi bir sporcunun KLASMAN BELİRLEME HAVUZUNDA , herhangi bir nedenden ötürü, bilinçli bir şekilde Teknik Kurul ve MHK kurulunu yanıltarak bir alt klasmanda yarışma isteği fark edilir ise çift MHK ve Teknik Kurul üyelerinden oluşan ( en az 3 en fazla 5) komisyon tarafından müsabaka sonrasında uygun oldukları klasmana yerleştirilecek, çiftin o yarışmadan kendine ve kulübüne kazandırdığı puan silinecek (varsa ödülleri geri alınacak), gerek görüldüğü durumlarda sporcu çift ve antrenörleri ilgili kurul veya komisyonlara sevk edilebilecektir.

KLASMAN BELİRLEME HAVUZU : Yarışmaya kayıt öncesinde ve yarışma başlamadan önce (müsabaka günü sabah saat 7:30 ile 12:00 arası) MHK ve Teknik kurul üyelerinden en az birinin yer aldığı çift sayıdan (en az 4 en fazla 8) oluşan hakem heyeti tarafından çiftlerin kostümsüz yada kostümlü, belirlenen hız ve türdeki müziklerde en az 1 dakika performans sergilemeleri ve klasmanlarını belirlemeleri için yapılmış küçük yarışmayı ifade eder.

Klasman belirleme havuzuna katılmak isteyen , internet katdını yaptırmış ve dilekçeleri ile federasyona başvurmuş tüm çiftler müsabaka günü sabah en geç 7:30 da müsabaka alanında bulunmak ve anonsları takip etmek zorundadırlar.

Antrenör yada kulüp yetkilisi sporcusuna yazılı dilekçe ile uygun gördüğü klasmanı belirler. Bu kararı KLASMAN BELİRLEME HAVUZUNDAKİ +1 hakeme eşittir. Antrenör Klasman belirleme


172

havuzunda hakem olarak görevliyse kendi kulüp sporcusuna antrenör ve hakem olarak hiçbir etkisi olmayacaktır.

ÖNEMLİ NOT : Klasman belirleme havuzuna katılacak tum cıftler dilekçeleri ile federasyona başvurmak zorundadırlar.

Örnek 1 ( 4 hakemli bir değerlendirmede sporcuya 2 hakem B klasman 2 hakem A klasman verdiği halde antrenörü A klasman uygun görmüş ise sporcu 2+1=3 hakem tarafından A klasmana uygun görülmüş sayılır. Toplam hakem sayısı antrenör dahil 5 olarak alınır. Kısacası eşitliği bozan antrenör kararıdır yada antrenörün kararı hakem kurulundakilerin yarısı ile aynı olması halinde antrenörün belirlediği klasman uygun görülür.)

Örnek2 : ( 6 hakemli değerlendirmede hakemlerden biri aynı zamanda antrenör ise kendi sporcusu için yapılan klasman belirlemede söz hakkı olmadığından geriye kalan 5 hakemin vereceği en yüksek klasman kararı kabul görecektir.)

Örnek 3 : (Hakemler arası uyuşmazlık durumunda 4 hakemli değerlendirmede 1 hakem A ,1 hakem B 2 hakem C vermiş olsun antrenörde B vermişse 2B=2C eşitliği bir üst klasmana tamamlanır.)

Örnek 4 : Hakemler arası uyuşmazlık durumunda 4 hakemli değerlendirmede 2 hakem A , 2 hakem C vermiş olsun antrenörde B vermişse 2A=2C eşitliği üste tamamlama olamayacağından çiftler B klasman olarak değerlendirilir.

Teknik kurul ve merkez hakem kurulu yetkilileri klasman belirleme sırasında aşağıdaki niteliklere ve alt yapılarına göre sporcuları ayırır;

1. ADIM TEKNİĞİ VE ZAMANLAMASI : Adım tekniği; Salsa basıc adımları icra edilirken sporcuların yükselme-alçalma, sekme ve zıplama yapmadan ve dizlerin her ikisinin de uzun süreli bükülü biçimde kalmayarak doğal duruş pozisyonunda adım atabilme becerisini ifade eder. Bu adımlar uygulanırken kullanılan zamanlama ritmi takip edebilme becerisidir.

2. MÜZİKAL YORUM: Şarkının bütünü düşünüldüğünde ; vokalin (şarkıyı seslendiren kişi) şarkıya katılması , yeni bir enstrümanın ilave olması-çıkması yada senkoplarda (bkz.tanımlar) sporcuların bireysel ve eşli olarak duyulabilir seslere göstermiş olduğu reaeksiyonları ifade eder.

Örnegin: Bir cift Clave çalarken, shine tercih ederken vokal söze girdiğinde yada 2. ve 3. Enstrümanların giriş- çıkışında partnerli figürleri veya çeşitli kombinasyonu tercih edebilir. (Burada önemli olan, çiftlerin değişen ve akan müzik içerisinde seçtikleri figürlerin danslarını icra ettikleri parça içinde belirgin şekilde karşılık bulmasıdır. )

3. KOMBİNASYON VE SHİNE BİLGİSİ: Sporcuların heat boyunca göstermiş oldukları shine ve kombinasyon çeşitliliğini ifade eder. Çiftlerin kendilerini ne kadar tekrar etmedikleri önemlidir. Kısaca çiftlerin kombinasyon sonrası uyguladıkları shine lar yada shine sonrası bağladıkları kombinasyonlar çeşitlilik göstermelidir.


173

4. SUNUM ENERJİSİ VE DANS KARİZMASI : Sporcuların kendine olan güveni, tecrübesi ve dansın karakteristik özelliklerine olan hakimiyetini ifade eder.

5. DENGE VE DÖNÜŞ TEKNİĞİ : Denge, dönüş yapan sporcunun uzay boşluğundaki alanını koruyabilme becerisiyken Dönüş tekniği, bu alanı koruyabilmek için uygulanan baş sabitleme(nokta alma), diz ve ayak bileklerini birleştirme, kalçayı sıkma, göbeği yukarı alma(ağırlık merkezini), dizleri bükme (yere yaklaşma) vb. teknikleri uygulama becerisidir.

Sezon içinde sporcuların klasmanlarında antrenör dilekçeleri ile değişiklik yapılmaz. Sezon boyu sporcular puan toplamaya devam ederler. Antrenörler veya yetkili kişi sporcularının internette yaptıkları kayıtlarında belirttikleri yaş grubu ve klasmanlardaki yazılı sporcu çiftin isimlerini, yarışma gününde kulüp kaşeli ve yetkili imzalı bir dilekçe ile TDSF görevlilerine verecektir.

Klasman Belirleme Çizelgesi;

Sporcu Klasman Sporcu Klasman Partner Klasmanı

C C C

C B B

C A B

B A A

Madde 3-2: Klasman Atlama

Sezon başında ilk yarışma başlaması ile klasmanlar belirlenir.

Sezon içinde klasmanlarda antrenörler tarafından herhangi bir değişiklik yapılmaz. Sezon içi

klasmanlarda değişiklik yapma yetkisi teknik kurul ve merkez hakem kurulu kararına bağlıdır.

Sezon içinde sporcular klasmanlarında yarıştıkça puan toplamaya devam edeceklerdir.

Sezon sonu kazanılan puanlar sporcuların kariyer puanlarına eklenir.

Kariyer Puanı; Sporcuların aynı partnerle birlikte müsabakalara katıldıkça topladıkları puandır.

Kariyer Puanı Hesaplaması;

Sporcuların kulüplerarası müsabakalar, Türkiye şampiyonası müsabakaları, federasyon kupası

müsabakaları, Salsa Şov-Koreografi Yarışmaları sonucunda bulundukları sezon içinde her

yarışmada kazandıkları puanların sonucunda en yüksek olan 4 tanesi, sporcuların kariyer

puanlarına eklenir. Her sezon aktif olan sporcular kariyer puanlarını güncel tutarlar.


174

Sporcu çiftler partnerlikten ayrıldıklarında kariyer puanları silinir.

Kariyer puanları uygulaması 2014 – 2015 sezonu ile güncellenerek yürürlüğe girmiştir.

Sezon sonunda sporcuların kariyer puanları silinmez. Sadece o sezona ait sporcu sıralama

veya kulüp sıralama listeleri puanları silinir.

C ve B Klasmanda sporcu çiftlerin sezon içinde katılmış oldukları tüm yarışmalarda elde ettikleri

derecelerin toplamı sonucu Ranking Listte ilk 6 da yer alan sporcu çiftler bir üst klasmana geçiş

yapar.

A ve B Klasmanda yarışan sporcu çiftlerin sezon içinde katılmış oldukları tüm yarışmalarda elde

ettikleri derecelerin toplamı sonucu Ranking Listte son 6 sırada yer alan sporcu çiftler bir alt

klasmana geçiş yapar.

C ve B klasmanlar için ilk altının dışında kalıp bir üst klasmanda yarışmak isteyen çiftler antrenörünün

dilekçesi ile klasman belirleme havuzuna katılabilirler.

Her yarışma sonucunda sporcuların ve kulüplerin kazandıkları puanlar hesaplanarak resmi

web sitesinde yayınlanacaktır. Bu sayede her yarışma sonrasında kulüpler ve sporcular

performanslarına ait bilgileri aktif şekilde takip edebilme şansına sahip olacaklardır. Kariyer

puanlaması listesi ayrı bir liste olarak her sezon ve her yarışma güncellenecektir.

Yaş nedeniyle çiftler bir üst yaş grubuna geçerlerken, sahip oldukları klasman ve biriktirdikleri

puanlarda değişiklik olmaz ve geçtikleri yeni yaş grubunda kazanılan puanlar üzerine eklenir. Yaş

nedeniyle sporcular sezon içinde bir üst yaş kategorisine; Klasman belirleme Havuzuna katılmak şartı

ile yarışmaya devam ederler.

BÖLÜM 2

KULÜPLER ARASI SALSA LİGİ KLASMAN KURALLARI

TDSF Salsa yarışmalarında ayrılmış klasmanlar C,B ve A klasmandır.

Madde 2-1 : Akrobasi ve Lift Sınırlamaları :

Gerek ısınma performansları olsun, gerek yarışma içerisindeki Heat(Kısım) ler olsun eleme turları ve

final serilede klasman ne olursa olsun (A,B,C) akrobatik figürler ve varyasyonları, her türlü lift ve low

lift varyasyonlarına izin verilmemektedir. Aksi durumda çift DİSKALİFİYE EDİLİR. (Cross Body Lead

varyasyonlarında açık veya kapalı tutuşta bayanın sıçrayarak karşıya geçmesi figürü dışındaki tüm

durumlar. )


175

Madde 2-2 : On1 ve On2 Yarışma Bilgisi :

Tüm klasmanlarda final ve eleme turlarında On 1 başlanıra On1, On2 Başlanırsa On2 yarışmaya

devam edilmelidir. Aynı şekilde hangi salsa stili ile performansa başlanırsa aynı salsa stili kullanılarak

yarışma tamamlanmalıdır.

Önemli: ON2 yarışacak çiftler, yarışma kayıt masasında sırt numaralarını alırken ON2

yarışacağını kayıt yetkililerine bildirmek zorundadır. Başhakem yarışma esnasında ON2 yarışacak

çiftler için tekrar bir anons yaptırmayacaktır. On2 yarışma bilgisini vermeyen sporcuların yarışma

esnasında ON1 performans sergilediği düşünülerek değerlendirilecektir.

Madde 2-3 : Klasman Yarışmalarında Koreografi Yasağı :

Klasman sistemi ile yürütülen TDSF kulüplerarası müsabakalarda klasmanı yada yaş grubu ne olursa

olsun koreografi yaptığı belirlenen çift DİSKALİFİYE edilir. Bu durumu oluşturan etmenler;

Çiftin yan yana aynı shine figürlerini aynı yöne doğru aynı kol açıklığı veya adım sırası veya

aynı açı ile 1 sekizlikten fazla sergilemesi,

Müzik farklılaşmasına karşın farklı hitlerde aynı rutini tekrarlayarak drip & drop

varyasyonları içeren figürler eşliğinde performansa başlanmasıdır.

Madde 2-4 : Hitlerde Kullanılan Başlangıç Pozları :

Hitlerde başlangıç pozu vermenin değerlendirmeye iyi yada kötü bir katkısı yoktur. Hakemler

değerlendirmelerinde bu hususu dikkate almazlar. Ancak kullanılan pozlar giriş ve çıkış itibarı ile lift

veya akrobatik varyasyonlar içeriyorsa, çift DİSKALİFİYE edilir.

Madde 2-5 : Hitlerde Çalınacak Müziklerin Belirlenmesi :

Hitlerde çalınacak müzikler; teknik kurul ve merkez hakem kurulu yada federasyon tarafından yazılı

olarak görevlendirilmiş en az 3 en fazla 5 kişiden oluşan Salsa Müzik Komitesi tarafından belirlenir.

Sezon başında her yarışma için ayrı ayrı belirlenen müzikler her etapta çeşitlilik göstermek sartı ile

yarışma günü sabahı başhakemle birlikte teknik kurul veya merkez hakem kurulundan bir yetkili ile

beraber belirlenir. Bu seçim başhakem tarafından yapılır. Her etap yarışmasında belirlenen şarkılar

dışında şarkı çalınmaz. Hitler arasında, müsabaka aralarında, öncesinde ve sonrasında latin müzikleri

dışında müzik türleri çalınmaz. Çalındığı takdirde etap müzik sorumlusu başhakem tarafından uyarılır.

Durum devam ederse başhakem ve gözlemci raporunda belirtilir.

Minikler ve yıldızlar yaş kategorisinde heat süreleri 2 dakikadır. Bu yaş kategorilerinde sporcuların

motivasyonunu arttırması açısından 1 kez toplu dans uygulaması zorunludur.

Madde 2-6 : Finale Kalacak Sporcu Sayısı: Her klasmanda finale 6 sporcu kalır. Eşitlik durumunda skating sistem final için 6 sporcudan daha az bir sayı dahi verse 6 sporcu ve üstünde sistemin önerdiği sayı seçilir ve finale bırakılır. Final turuna 6 sporcudan az sporcu bırakılmaz.

Madde 2-7 : C Klasman Kuralları

Yarışmacı çiftler figürlere kendi yorumlarını da katarak aşağıda isimleri yazılı 9 Adet figürün varyasyonlarını, diledikleri kombinasyon bağlantıları ve shine serileri ile uygulamakta özgürdürler.


176

Figürler;

Basic Step (Temel Adım) ve Varyasyonları Sağ Dönüş (Max. 2 tur dönüş kullanılır) Sol Dönüş (Max 2 tur dönüş kullanılır) Cross Body Lead ve Varyasyonları Inside & Outside (Maksimum 2,5 tur dönüş kullanılır) Titanic (Shadow Position) ve Varyasyonları Walk Around (Alan Kullanımı Geniş Kombinasyonlar, Maksimum 2 Sekizlik Uygulanır) Whip (Adios, Kırbaç ve Türevleri) Swing Turn (Double Cross) ve Varyasyonları (Max 2,5 tur dönüş kullanılır) Copa

C Klasmanda tüm yarışma boyunca; Afro- Rumba , Charanga içerikli müzikler çalınmaz.

C klasmanda yarışan çiftler Afro- Rumba ve Pachanga adımlarını shine uygulamaları sırasında kullansalar dahi değerlendirmeye alınmayacak, aksine müzikte karşılığı olmayacağı için hakemler tarafından olumsuz değerlendirilecektir.

C Klasmanda maksimum 4 sekizlik shine yapılır. Partnerin iki elinide bıraktığı sekizliğin bitiminden itibaren sayılmaya başlanır ve tekrar elini tutması ile son bulur. Shine kuralı heat in tamamında 4 sekizlik ile sınırlı değildir. Toplam heat süresinin % 30 unda shine yapılabilir. Bu kuralı ihlal ettiğini fark eden hakem, sporcu hakkında olumsuz karar verir.

C klasman müziklerinde 4 sekizlikten fazla senkop içeren şarkılar çalınmaz.

C klasmanda Intro(şarkıya giriş kısmı) 4 sekizlikten fazla olmaz.

C klasmanda walkaround (geniş alan kullanımlı) kombinasyonlar 2 sekizlikten fazla yapılmaz.

Final serisinde C Klasmanda koreografi sunumu olmayacak, finale kalan çiftler komitenin belirlediği bir parçada 2:00 dakika Free Style (Serbest Stil) dans edeceklerdir. Finalde çalınacak müziğin uzunluğunu arttırma hakkı gerek duyulduğu takdirde (hakemlerin karar vermelerini kolaylaştırmak için) maksimum 2dk 30 sn olmak kaydı ile başhakeme aittir. Finalde çalınacak müziğin süresi kısaltılamaz.

C Klasmanda tüm yarışmacılar önce toplu, daha sonra ‘Heat’(Kısım) lara ayrılarak 1:30 dakika minimum serbest stil dans edeceklerdir. Final dahil tüm turlarda koreografi yaptığı belirlenen çift puanlamadan çıkarılacak; akrobatik figürler kullanan, lift ve varyasyonlarını icra eden sporcular diskalifiye edilecektir.

Final dahil tüm serilerde ‘Shine’ uygulama süresi toplam heat süresinin (eleme turlarında 1:30 dakika minimum – final serilerinde 2:00 dakika minimum) %30 undan fazla olmamalıdır. Aksi durumda çift Diskalifiye Edilir.

C klasmanda yarışan sporcular en az 2 sekizlik boyunca devamlı ‘salsa temel adımı’ (salsa basic step) nı toplam heat süresi içinde 1 kez uygulamak zorundadırlar. Aksi durumda adım teknikleri eksik değerlendirilir.


177

Not : 2 sekizlik boyunca devamlı, en az bir kez basic step uygulaması kuralını ihlali, %30 shine süresi ve Bir seferde 4*8 shine uygulama kural ihlallerini farkeden hakemler olumsuz değerlendirmede bulunacaklardır.

C klasman çiftlerin sunumları , aşağıdaki önem sırasına göre değerlendirilir.

1- Ritim 2- Denge ,Dönüş Tekniği, Posture (Duruş) 3- Adım Tekniği 4- Kombinasyon Tekniği 5- Shine Tekniği 6- Senkop Farkındalığı 7- Dans karizması ve partnerler arası uyum.

Madde 2-8 : B Klasman Kuralları:

1 – Yarışmacı çiftler figürlere kendi yorumlarını da katarak aşağıda isimleri yazılı 9 Adet figürün varyasyonlarını, diledikleri kombinasyon bağlantıları ve shine serileri ile uygulamakta özgürdürler.

Figürler;

Basic Step (Temel Adım) ve Varyasyonları Sağ Dönüş (Max. 3 tur dönüş kullanılabilir) Sol Dönüş (Max 3 tur dönüş kullanılabilir) Cross Body Lead ve Varyasyonları Inside & Outside (Maksimum 3,5 tur dönüş kullanılabilir) Titanic (Shadow Position) ve Varyasyonları Whip (Adios, Kırbaç ve Türevleri) Walk Around (Alan Kullanımı Geniş Kombinasyonlar) (Maksimum 4 Sekizlik Uygulanır) Swing Turn (Double Cross) ve Varyasyonları (Max 3,5 tur dönüş kullanılabilir) Copa

2 – Final dahil tüm serilerde ‘Shine’ uygulama süresi toplam heat süresinin(Finalde 2:00 dakika minimum, free style 1:30 dakika minimum) %40 ından fazla olmamalıdır. Bu kural ihlalini fark eden hakem tarafından sporcu çift olumsuz değerlendirilecektir.

3- B Klasmanda finalde koreografi sunumu uygulanmayacaktır. Finale kalan çiftler komitenin

belirlediği parça eşliğinde minimum 2 dakika serbest stil (free style) dans edeceklerdir.

4 – B Klasmanda tüm yarışmacılar önce toplu, daha sonra ‘Heat’(Kısım) lara ayrılarak 1:30 dakika minimum serbest stil dans edeceklerdir. Final dahil tüm turlarda koreografi yaptığı belirlenen çift puanlamadan çıkarılacak; akrobatik figürler kullanan, lift ve varyasyonlarını icra eden sporcular diskalifiye edilecektir.

5 B klasmanda Afro – Rumba, Charanga Ritimleri içeren parçalar çalınabilir. Sporcuların bu danslara ait hakimiyetleri değerlendirmeye alınmaktadır.


178

B klasman sporcuları aşağıdaki kıstaslar çerçevesinde değerlendirilir.

1- Ritim 2- Denge ,Dönüş Tekniği, Posture (Duruş) 3- Adım Tekniği 4- Kombinasyon Tekniği 5- Shine Tekniği 6- Senkop Farkındalığı ve müzikal yorum (Afro – Rumba geçişler dahil) 7- Dans karizması ve partnerler arası uyum.

Madde 2-9: A Klasman Kuralları

1 – Yarışmacı çiftler figürlere kendi yorumlarını da katarak aşağıda isimleri yazılı EN AZ 9 figürü diledikleri kombinasyon ve shine bağlantıları ile yapmak zorundadırlar. Bu figürlere ek olarak diledikleri figürleri uygulamakta serbesttirler.

Basic Step (Temel Adım) ve Varyasyonları Sağ Dönüş Sol Dönüş Cross Body Lead ve Varyasyonları Inside & Outside Titanic (Shadow Position) ve Varyasyonları Whip (Adios, Kırbaç ve Türevleri) Walk Around (Alan Kullanımı Geniş Kombinasyonlar) Swing Turn (Double Cross) ve Varyasyonları Copa

2- Çift hitlerde ve Finalde tek enerji (dönüşü gerçekleştirmek için bireysel yada partnerinden alınan devamlı enerji) ile 12 vuruş veya 1,5 Sekizlik ten daha uzun dönüşleri icra edemezler.(Sporcunun dönüş kalitesi – çizgisi – dengesini hakemlerin değerlendirebilmesi için 1,5 sekizlik fazlasıyla yeterli olacaktır, sadece dönüş ve cross body lead üzerine kurulmuş final free style serileri sporculara artı puan getirmeyecektir) Aksi durumda çift Diskalifiye Edilir.

3- Final dahil tüm serilerde ‘Shine’ uygulama süresi toplam heat süresinin (Finalde 2 dakika minimum, free style 1:30 dakika minimum) %50 sinden fazla olamamalıdır. Aksi durumu fark eden hakem tarafından çift, olumsuz değerlendirilecektir.

4- A Klasmanda Final performansı Free Style (Serest Stil ) dır.

5 A Klasman da final serilerinde 1 Hızlı , 1 yavas salsa parçası çalınacaktır.

Müsabaka başlamadan önce müzikler Başhakem tarafından dinlenir.


179

Bpm counterlar (Bpm Ölçen Programlar) ile ölçüldüğünde 140 BPM üstü şarkılar

HIZLI;

Bpm counterlar (Bpm Ölçen Programlar) ile ölçüldüğünde 110 BPM altı şarkılar YAVAŞ

Olarak değerlendirilir.

6 Hakemler final değerlendirmelerindeki son kararlarını Hızlı ve yavaş serilerin tamamını izledikten

sonra verirler.

7 A klasman serilerinde AFRO – RUMBA ve CHARANGA müzikleri çalınabilir. Sporcuların bu dans

türlerine olan hakimiyetleri de değerlendirmeyi etkilemektedir.

A klasman yarışmacıları aşağıdaki kriterlere göre değerlendirlir

1- Ritim 2- Denge ,Dönüş Tekniği, Posture (Duruş) 3- Adım Tekniği 4- Kombinasyon Tekniği 5- Shine Tekniği 6- Salsa dansı hakimiyeti, Senkop Farkındalığı ve müzikal yorum (Afro – Rumba ve Pachanga

geçişler dahil) 7- Dans karizması ve partnerler arası uyum.

BÖLÜM 3

(OPEN) AÇIK YARIŞMA KURALLARI

Açık(Open) yarışmalarda C-B-A Klasman şeklinde bir ayrım uygulanmaz.

Madde 3-1 : Finale Kalacak Sporcuların Belirlenmesi: Tüm Open (Açık) Yarışmalarda finale kadar

cross sistem kullanılır. Puanlama sonucunda Türkiye Şampiyonası dışındaki tüm open yarışmalarda

finale 6 sporcu kalır. (Eşitlik durumunda bu sayı artabilir, azalamaz. Başhakem finale en az 6 Sporcu

bırakır) Türkiye şampiyonasında koreografi sunumuna hak kazanan sporcular kendi hazırladıkları

koreografiler eşliğinde puantaj sistemine göre değerlendirilir.

Türkiye şampiyonası open bir yarışmadır. Türkiye şampiyonası yetişkinler yaş grubunda, yarı

finale kalan çiftler(12 çift) koreografi sunumu yapmaya hak kazanır. Finale en az 12 sporcu kalır. Her

sporcunun koreografi sunumu bir kez ve tek tek izlendikten ve TDSF salsa puantaj sistemine göre

değerlendirildikten sonra sonuçlar açıklanır. Türkiye Şampiyonası minikler yıldızlar gençler ve

büyükler kategorisinde değerlendirme şekli free style’dır ve skating sisteme göre yapılır.Bu yaş

kategorilerinde koreografi sunumu yapılmaz. Bu yaş kategorilerinde finale en az 6 çift kalır. 6 Çiftin

altında katılım olması durumunda eleme yapılmadan finale geçilir.


180

Madde 3-2 : Akrobasi ve Lift Sınırlamaları :

Gerek ısınma performansları olsun, gerek yarışma içerisindeki Heat(Kısım) ler olsun eleme turlarında,

akrobatik figürler ve varyasyonları, her türlü lift ve low lift varyasyonlarına izin verilmemektedir. Aksi

durumda çift DİSKALİFİYE EDİLİR. (Bazı figürlerin uygulanması esnasında bayan partnerin kendi

uygulama enerjisi ile yaptığı çeşitli süsleme varyasyonları bu kuralın dışındadır.Ör: Cross Body Lead

varyasyonlarında açık veya kapalı tutuşta bayanın sıçrayarak karşıya geçmesi )

Madde 3-3 : Finale Kalan Sporcular;

Minikler Yıldızlar Gençler ve Büyükler yaş kategorisi free style yarışır ve skating sistem ile

değerlendirilir. Yetişkinler TDSF Salsa Puantaj Sistemi ile değerlendirilir.

Yetişkinler yaş kategorisi TDSF Salsa Puantaj Sistemi ile kendi koreografileri eşliğinde değerlendirilir.

Madde 3-4 : Koreografi Kuralları;

Madde 3-4-1: Dönüş Sınırlamaları; Koreografi sunumlarında herhangi bir dönüş kısıtlaması bulunmamaktadır.

Madde 3-4-2: Shine Süresi; Koreografi esnasında ‘Shine’ uygulama süresi toplam sunum süresinin (Minimum 1:50 , Maksimum 2:15 dakika) %50 sinden fazla olamaz. Aksi durumda çift puanlamadan çıkarılacaktır.

Madde 3-4-3: Koreografi Müzikleri; Final serisinden önce her çift kendi koreografi müziklerini Audio CD formatında 1 Asıl – 1 Yedek olacak şekilde yarışma müzik sorumlusuna teslim etmek zorundadır. Herhangi bir olumsuzluğun yaşanmaması adına teslim edilen bu iki cd dışında MP3 vb. yaygın formatlarda kopyalarının da sporcuda veya antrenörlerde bulunmasında yarar vardır. Gerek görüldüğü takdirde bu türlerdeki kayıtlarda müzik sorumlusu tarafından istenebilecektir. Koreografi müzikleri minimum 1:50 dakika, maksimum 2:15 dakika olabilir ve en fazla 3 parça mikslenebilir. Mikslenen parçaların salsa müziği olması zorunludur.(Temel salsa perküsyon altyapısı ve sayılabilen ritim örgüsüne sahip müzikler) Salsa dışı efekt, loop vs kullanmak yasaktır. Aksi tespit edildiği takdirde çift puanlamadan çıkarılacaktır. Müziklerin hızlarında yapılan arttırma ve azaltmalar salsa dışı efekt olarak değerlendirilmemektedir.

Finalde yarışan tüm çiftler yarışma öncesinde müzik cd lerini müzik sorumlusuna teslim etmek durumundadırlar. Bu müzikler yarışma başlamadan teknik kurul tarafından gerek görüldüğü ya da itiraz olması durumlarında incelenecektir. Bu kurala uymayan sporcular, verilebilecek müzikle ilgili her türlü kararı kabullenmiş sayılırlar.

Madde 3-4-4 : Koreografi figür sınırlamaları;

Final koreografilerinde toplam 3 adet Hıgh Lift veya Akrobasi kullanılabilir. Bu kullanım;




181

3 Akrobasi ya da,



Final koreografilerinde Maksimum 5 Adet Low Lift varyasyonu kullanılabilir. (Bkz. Genel Tanımlar – Low Lift) Aksi durumda çift diskalifiye edilir.

Final koreografilerinde sporcular diledikleri Sayıda Drip&Drop kullanmakta özgürdürler.(Bkz Genel Tanımlar – Drip&Drop)





Madde 3-5: On1 – On2 Yarışma Bilgisi :

Open yarışmalarda On 1 başlanıra On1, On2 Başlanırsa On2 yarışmaya devam edilmelidir. Aynı şekilde

hangi salsa stili ile performansa başlanırsa aynı salsa stili kullanılarak yarışma tamamlanmalıdır.

ON2 yarışacak çiftler, yarışma kayıt masasında sırt numaralarını alırken ON2 yarışacağını kayıt

yetkililerine bildirmek zorundadır. Başhakem yarışma esnasında ON2 yarışacak çiftler için tekrar bir

anons yaptırmayacaktır. On2 yarışma bilgisini vermeyen sporcuların yarışma esnasında ON1

performans sergilediği düşünülerek değerlendirilecektir.

Madde 3-6 : Open Yarışmalarda Koreografi Yasağı :

Açık (Open) TDSF müsabakalarda, free style serilerde koreografi yaptığı belirlenen çift DİSKALİFİYE

edilir. Bu durumu oluşturan etmenler;

Çiftin yan yana aynı figürleri aynı yöne doğru, aynı açı ve aynı adım sırası ile 1 sekizlikten

fazla sergilemesi,

Müzik farklılaşmasına karşın farklı hitlerde aynı rutini tekrarlayarak drip & drop

varyasyonları içeren figürler eşliğinde performansa başlanmasıdır.

Madde 3-7 : Hitlerde Kullanılan Başlangıç Pozları :


182

Hitlerde başlangıç pozu vermenin değerlendirmeye iyi yada kötü bir katkısı yoktur.

Hakemler değerlendirmelerinde bu hususu dikkate almazlar. Ancak kullanılan pozlar giriş

ve çıkış itibarı ile lift veya akrobatik varyasyonlar içeriyorsa, çift DİSKALİFİYE edilir.

Madde 3-8 : Hitlerde Çalınacak Müziklerin Belirlenmesi :

Hitlerde çalınacak müzikler; teknik kurul ve merkez hakem kurulu yada federasyon

tarafından yazılı olarak görevlendirilmiş en az 3 en fazla 5 kişiden oluşan Salsa Müzik

Komitesi tarafından belirlenir. Sezon başında her yarışma için ayrı ayrı belirlenen müzikler

her etapta/müsabakada çeşitlilik göstermek sartı ile yarışma günü sabahı başhakemle

birlikte teknik kurul veya merkez hakem kurulundan bir yetkili ile beraber belirlenir. Bu

seçim başhakem tarafından yapılır. Her etap yarışmasında belirlenen şarkılar dışında şarkı

çalınmaz. Hitler arasında, müsabaka aralarında, öncesinde ve sonrasında latin müzikleri

dışında müzik türleri çalınmaz. Çalındığı takdirde etap müzik sorumlusu başhakem

tarafından uyarılır. Durum devam ederse başhakem ve gözlemci raporunda belirtilir.

Minikler ve yıldızlar yaş kategorisinde heat süreleri 2 dakikadır. Bu yaş kategorilerinde

sporcuların motivasyonunu arttırması açısından 1 kez toplu dans uygulaması

zorunludur.

BÖLÜM - 4

PUANLAMA SİSTEMİ

Madde 4-1: Klasman Sisteminde Puanlama

Madde 4-1-1: Sporcu Puanları Hesaplaması

Aşağıdaki puanlama şekli tüm yaş grupları ve tüm klasmanlar için geçerlidir.

**************************************************************

Sporcu Etap puanı = * (Derece puanı * Klasman çarpanı)+ (Alt klasman1*Alt klasman1 çarpanı /2) + (Alt klasman2 * Alt klasman2 çarpanı /2)… +*Etap puanı

**************************************************************

Etap Puanı = (Katılım puanı + Çift katsayısı/2 + Kulüp katsayısı + Hakem katsayısı )

***************************************************************

a- Sporcu Etap Puanı : Sporcu çiftleri bulundukları Etap içinde kendi kariyerlerine ve külüplerine kazandırdıkları puanı ifade eder.

b- Derece Puanı: Tüm yaş gruplarında sporcu çiftlerin kendi klasmanlarında geçtiği her sporcu için aldığı +1 puanı ifade eder.

c- Klasman Çarpanı : Bulundukları klasmana ait belirlenmiş çarpan katsayısı d- Alt Klasman 1 : Bir alt klasman katılımcı sayısı ifade eder. (Örneğin A Klasman da yarışmaya

katılmış bir çiftin puanı hesaplanırken bir alt klasmanı B KLASMAN olarak alınır.) e- Alt Klasman1 Çarpanı : Bahsedilen klasmana ait belirlenmiş klasman çarpanı


183

f- Alt Klasman 2 : iki alt klasman sporcu çift katılım sayısı (Örneğin : A klasman ciftin puanı hesaplanırken C Klasmanı ifade eder )

g- Alt Klasman 2 Çarpanı : Bahsedilen klasmana ait belirlenmiş klasman çarpanı h- Etap puanı : Her etap için değişkenlik gösterecek olan yarışmaya katılan kulüp sayısının + çift

ve hakem sayısının Katılım puanının önemli olduğu puandır. i- Katılım Puanı : Yarışmaya katılan her çift katıldıkları için +1 puan alırlar. j- Kulüp katsayısı : yarışmaya katılan kulüp sayısı ile kulüp katsayısı çarpanının çarpılması sonucu

elde edilen sonucu ifade eder. k- Hakem katsayısı :Yarışmadaki hakem sayısı ile hakem katsayısı çarpanının çarpımı sonucu elde

edilen sonucu ifade eder. l- Ödül Puanı: Tüm yaş gruplarında ve /veya yaş gruplarının klasmanlarının finalinde yarışan

sporcu çiftlerin tamamı ödül puanı kazanırlar. Sporcu çiftin finalde yarışmış olması ödül puanı kazanması için yeterli olup, finalde yarışan sporcu çiftlerin katılımcı sayısına bakılmaz.

Finalde yarışan bir sporcu çiftin kazandığı ödül puanı o sporcunun kazandığı katılımcı puanı ile derecelendirme puanının toplamı baz alınarak aşağıdaki yüzdelere göre hesaplanır.

1. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 20 si kadar + puan kazanır. 2. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 15 i kadar + puan kazanır. 3. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın %10 i kadar + puan kazanır. 4. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 5 u kadar + puan kazanır. 5. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 5 u kadar + puan kazanır. 6. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 5 u kadar + puan kazanır. 7. ve takip eden tüm sıralamalar toplam puanın % 2 si kadar + puan kazanır.

Finale 10 çiftten fazla kişi kaldıysa 7.olan sporcu çift dahil sonraki tüm final dereceleri çiftin kazandığı toplam puanın %2 i kadar + puanı yarışmacı çifte kazandırı

PUANLAMA SİSTEMİ KATSAYILAR TABLOSU

Yarışmaya Katılan Çift Sayısı Çift Katsayısı

Çarpanı

30 Çift * 2 % 31- 80 çift 4 % 81-110 çift 6 % 111-140 çift 8 % 141-170 çift 10 % 171-200 çift 12 % 201 – Üstü 14 %

Yarışmaya Katılan Kulüp Sayısı Kulüp Katsayısı

Çarpanı

2 – 20 farklı kulüp * 5 % 21-25 farklı kulüp 7 % 26– 30 farklı kulüp 9 % 31-35 farklı kulüp 11 %

Yarışmadaki Hakem Sayısı Hakem Katsayısı

Çarpanı

7 hakem 5 %


184

9 hakem 7 % 11 hakem 9 % 13 hakem 11 %

Yarışma Klasmanı Klasman Çarpanı

A klasman 1,0 B klasman 0,5 C klasman 0,2

Örnek 1: Yetişkinler A Klasman : 40 sporcu B Klasman: 50 sporcu C Klasman: 90 sporcu çiftin katıldığı yarışmada 9 Hakem ve 20 farklı kulüp olduğunu varsayarsak A Klasman 1. Olan sporcu çiftin puanını hesaplayacak olursak;

Derece puanı ; Kendi klasmanında 39 kişiyi geçtiği için 39 puan

Klasman çarpanı (Bkz . Katsayı tablosu) = A Klasman olduğu için = 1

Alt Klasman1; Yani B klasman katılımcı sayısı = 50

Alt Klasman1 Çarpanı ; Yani B klasman çarpanı (bkz. Katsayı tablosu) = 0,5

Alt Klasman2; Yani C klasman katılımcı sayısı = 90

Alt Klasman2 Çarpanı ; Yani C Klasman Çarpanı (bkz.Katsayı tablosu) =0.2

Katılım puanı; yani +1 , yarışmaya katılan yetişkinler kategorisinde toplam çift sayısı 40+50+90=180 ( bkz.katsayı tablosu) 180 kişinin katıldığı yarışmada çift katsayısı= %12 Yani 0,12 sonuç olarak Çift katsayısı= (180*0.12)/2 =10,8

Kulüp katsayısı; 20*%5 (0.05)(Bkz. Katsayı tablosu)=1 ,

Hakem katsayısı ; 9*%7 (0,07)(bkz. Katsayı tablosu) = 0,63

Etap Puanı; Bahsi geçen etap ve Her sporcu için = (1+ 10,8+1+0,63 ) = 13,43

Formül de değerleri yerine koyacak olursak;

Sporcu Etap puanı = *(39*1)+(50*0,5)/2+(90*0,2)/2….+*13,43 = 812,515 puan

Not : ( finale kaldığı ve 1. Olduğu için %20 kadar + ödül puanını da eklersek 812,515*0,20=162,503)

TOPLAM PUAN = 812,515+162,503=975,018 olacaktır.

Örnek 1 deki yarışma koşullarında B klasman 1. Çiftinin puanını hesaplayacak olursak Formül : *(Derece puanı*klasman çarpanı)+ alt klasman(C klasman* Cklasman

çarpanı)/2…+*etap puanı Kendi klasmanında 49 kişiyi geçtiği için 49*0,5=24,5 Sporcu etap puanı = ( 24,5 + 9 )*13.43 = 449,905


185

Ödül puanı = 449,905* %20 yani 0,20 = 89,981 TOPLAM PUAN = 539,886 puan .

Madde 4-1-2: Kulüp Puanları Hesaplaması:

Her kulüplerarası müsabaka neticesinde o kulübün lisansı ile katılan tüm sporcuların aldıkları bireysel puanlar toplanır ve kulübün puan hanesine eklenir. Kulüplere ait puan sıralamaları her yarışma sonrasında güncellenir. Kulüp Etap Puanı = Etap Başarı Puanı + Etap Katılım Puanı Etap Başarı Puanı : Bahsi geçen kulüp adına yarışan çiftler içinde en başarılı (yüksek puanı almış) 6 çift puanını ifade eder. Etap Katılım Puanı : Bahsi geçen kulüp adına yarışmış tüm sporcular için kulübün kazandığı + 5 Puanı ifade eder. Örnek 1 : X kulüp 20 sporcu çift ile yarışmaya katılmış ise katılım puanı 20*5 = 100 puan katılım puanı alır. En yüksek 6 başarı puanları toplamı 1200 olduğunu varsayarsak X(kulübü) Kulüp Etap puanı = 1200+100= 1300 olacaktır. Örnek 2 : Y kulübü 2 sporcu çift ile yarışmaya katılsın A-B Klasman 1.liklerini almış olsun. Etap Katılım Puanı = 2 sporcu çift*5 =10 puan Etap başarı puanı = Sporcu Etap puanı hesaplaması Örnek 1 ve 2 yi ele alacak olursak ortalama 1400 puan en başarılı 2 çift olacağı için (Y Kulübü)Kulüp Etap puanı =1400+10 =1410 puan olacaktır.

Madde 4-2: Open (Açık) Yarışmalarda Puanlama Sistemi;

Madde 4-2-1: Sporcu Puanları Hesaplanması; Open yarışmalarda sporcuların alacakları puan hesaplanırken klasman çarpanı 1 olarak

değerlendirilir. Alt yada üst klasman ayrımından söz edilemediği için hesaplama formülünde alt klasman çarpanı bölümlerine de yer verilmemiştir.

Sporcu OPEN YARIŞMA puanı = (Derece puanı * Etap puanı) + Ödül Puanı (Varsa)

Etap Puanı = (Katılım puanı + Çift katsayısı/2 + Hakem katsayısı )

a- Sporcu Open Yarışma Puanı : Sporcu çiftlerin katıldıkları open yarışma içinde kendi kariyerlerine kazandırdıkları puanı ifade eder.

b- Derece Puanı: Tüm yaş gruplarında sporcu çiftlerin geçtiği her sporcu için aldığı +1 puanı ifade eder.

c- Etap puanı : Her müsabaka için değişkenlik gösterecek olan yarışmaya katılan kulüp sayısının + çift ve hakem sayısının Katılım puanının önemli olduğu puandır.

d- Katılım Puanı : Yarışmaya katılan her çiht katıldıkları için +1 puan alırlar.


186

e- Hakem katsayısı :Yarışmadaki hakem sayısı ile hakem katsayısı çarpanının çarpımı sonucu elde edilen sonucu ifade eder.

f- Ödül Puanı: Tüm yaş gruplarında ve /veya yaş gruplarının klasmanlarının finalinde yarışan sporcu çiftlerin tamamı ödül puanı kazanırlar. Sporcu çiftin finalde yarışmış olması ödül puanı kazanması için yeterli olup, finalde yarışan sporcu çiftlerin katılımcı sayısına bakılmaz.

Finalde yarışan bir sporcu çiftin kazandığı ödül puanı o sporcunun kazandığı katılımcı puanı ile derecelendirme puanının toplamı baz alınarak aşağıdaki yüzdelere göre hesaplanır.

1. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 20 si kadar + puan kazanır. 2. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 15 i kadar + puan kazanır. 3. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın %10 i kadar + puan kazanır. 4. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 5 u kadar + puan kazanır. 5. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 5 u kadar + puan kazanır. 6. Olan sporcu çift kazandığı toplam puanın % 5 u kadar + puan kazanır. 7. ve takip eden tüm sıralamalar toplam puanın % 2 si kadar + puan kazanır.

Finale 10 çiftten fazla kişi kaldıysa 7.olan sporcu çift dahil sonraki tüm final dereceleri çiftin kazandığı toplam puanın %2 i kadar + puanı yarışmacı çifte kazandırı

PUANLAMA SİSTEMİ KATSAYILAR TABLOSU

Yarışmaya Katılan Çift Sayısı Çift Katsayısı

Çarpanı

31 Çift * 2 % 31- 80 çift 4 % 81-110 çift 6 % 111-140 çift 8 % 141-170 çift 10 % 171-200 çift 12 % 201 – Üstü 14 %

Yarışmaya Katılan Kulüp Sayısı Kulüp Katsayısı

Çarpanı

2 – 20 farklı kulüp * 5 % 21-25 farklı kulüp 7 % 26– 30 farklı kulüp 9 % 31-35 farklı kulüp 11 %

Yarışmadaki Hakem Sayısı Hakem Katsayısı

Çarpanı

7 hakem 5 % 9 hakem 7 % 11 hakem 9 % 13 hakem 11 %


187

Yarışma Klasmanı Klasman Çarpanı

Open Yarışmalarda 1,0

Madde 4-2-2 : Sporcu Sıralama Listesi (RANKING LİST)

Sporcu sıralama listesi TDSF teknik kurulu tarafından her yarışma sonunda güncellenen bir sporcu puan takip listesidir. Sporcular bu liste ile bireysel puanlarını ve kariyer durumlarını takip edebilmektedir.

BÖLÜM – 5

YARIŞMA DÜZENI

Yarışmalara açılış töreni ile başlanır. Sporcular müzik eşliğinde sahadaki yerlerini aldıktan sonra hakemler davet edilir ve tanıtılır. Saygı duruşundan sonra İstiklal marşı okunur ve açılış konuşması yapılır. Açılış konuşmasından sonra sporcular son hazırlıklarını yapmak üzere kendileri için ayrılmış olan alana davet edilir. Hakemler görev yerlerini alırlar. Yarışmanın başhakemi onayı ile önceden ilan edilen program doğrultusunda yarışma başlar.

Yarışma yönetmeni, yarışma sahasının düzenini, yarışma programının işleyişini, sonuçların

zamanında, eksiksiz ve doğru ilan edilip edilmediğini sürekli kontrol eder. Salon düzenini bozanları

uyarır; uyarısına rağmen aynı davranışı gösterenleri salon dışına çıkartır.

Başhakem, yarışma düzenine aykırı davranışta bulunan sporcu, antrenör ve görevlileri uyarır.

Uyarıya rağmen aynı davranışı gösteren sporcu, antrenör ve idarecileri salondan çıkartır. Gerekli

görülmesi halinde bir rapor ile disiplin kuruluna sevk edilmesi talebinde bulanabilir.

Yarışma sonunda değerlendirme sonuçları Başhakem tarafından onaylandıktan sonra ödül

törenine geçilir.

BÖLÜM -6

YARIŞMA İŞLEYIŞI

Sportif Sosyal Latin Danslar Salsa yarışmaları eleme ve final turlarından oluşur. Eleme turlarında çiftler rastgele seçilir ve değişen gruplar halinde yarışır. Tur sayısı, dans pisti ve katılımcı çift sayısına göre belirlenir. Eleme turlarında gruplar eşit sayıda ve maksimum 12 çiftten oluşturulur. Dansçıların rahatlığı ve hakemlerin daha sağlıklı değerlendirme yapabilmeleri açısından gerektiğinde bir gruptaki çift sayısı azaltılabilir.

Final turu, Kulüpler arası yarışmalarda en az 6 çiften Open Türkiye Şampiyonasında en az 12 Çiftten oluşmaktadır, ancak bu sayı eşitlik vb durumlardan dolayı artabilir ama azalamaz.(Katılım


188

sayısı yeterli olmadığı durumlar hariç) Turlar arasında organizasyonun belirleyeceği sürelerde dinlenme arası verilebilir.

TDSF Ulusal yarışmalarında 48 çift ve üstü katılım olduğunda re-dance uygulanır.

Bir üst tura çağırılacak çift sayısı önceden belirlenir. Yarışma yönetmeni, bir üst tura çıkmaya hak kazanmış çiftleri, bir üst tur başlamadan önce bilgilendirir.

Final turunda çiftler arasında en az 30 saniye ara verilir. Toplu danstan sonra gerçekleşen final performanslarına geçmeden en az 20 sn ara verilir.

Sporcular yarışma guruplarını ve yarışma zamanlarını yarışma komitesinin, yarışma tesisinde ilan edeceği materyal veya anonslardan takip ederek öğrenmek yükümlülüğündedir

Sporcular Eleme turları esnasında, zorunlu kalırlarsa Başhakemin bilgisi dahilinde kostüm

değiştirebilirler.

Yarışmacı çiftler kendi klasmanın dışında farklı bir klasmanda yarışamazlar.

Yarışmacı çiftler ile ilgili tüm uyarılar öncelikle sporculara gerek duyulduğu takdirde kulüp

yetkilileri ve antrenörlere iletilecektir.

Kural ihlali yapan çift diskalifiye edilir.

BÖLÜM – 7

YARIŞMALARA KATILACAK SPORCULARDA ARANILAN ŞARTLAR

Yarışmalara Türkiye Dans Sporları Federasyonunca tescil edilmiş ve vizesini yaptırmış kulüpler ile 2014-2015 sezonu tescilli, vizeli lisanslı sporcular katılabileceklerdir.

• Temsil edeceği kulüp adına o sezon için tescilli ve vize edilmiş sporcu lisansı bulunması,

• Disiplin talimatına göre yarışmalardan süreli veya süresiz men cezası almamış olması,

• Yabancı uyruklu sporcular için; Tüm yasal işlemlerini tamamlamış olan yabancı uyruklu sporcular ancak T.C. vatandaşı olan bir partner ile yarışmaya katılabilir.

• Çifti oluşturan sporcuların her ikisi de yabancı uyruklu olmaları halinde yarışmaya katılamayacaklardır.

Not: Ferdi statüde olan sporcular Kulüpler arası müsabakalara katılamayacaklardır. Ferdi statüde olan sporcular ancak Türkiye Şampiyonası ve Federasyon Kupalarına katılabilirler. Ferdi olup kulüpler arası müsabakaya katılmak isteyen sporcular seçtikleri bir kulübe transferini yapmalıdırlar.

BÖLÜM – 8

DEĞERLENDIRME VE SIRALAMA


189

Değerlendirme; kulüpler arası müsabakalarda eleme turları için hakem değerlendirme kıstasları göz önünde bulundurularak Cross Sistem, Final turunda ise Skating Sistemdir. Open Türkiye Şampiyonası’nda eleme turları Cross Sistem, Final Turu; TDSF SALSA Puantaj Sistemidir.

Eleme turlarında, hakemler önceden belirlenen sayı kadar kriterlere en uygun çiftleri seçerler ve

kendilerine verilen değerlendirme şablonlarına işlerler. Hakemler tarafından doldurulmuş olan

şablonlar bilgi işlem görevlilerince “Skating” adlı hesaplama programına girilir. Program otomatik

olarak girilen verileri hesaplar ve üst tura çıkmaya hak kazanan çiftlerin listesini oluşturur. Bu işlem

Final turuna kadar tekrarlanır.

Final turunda, çiftler hakemler tarafından Birinci, İkinci, üçüncü... şeklinde derecelendirilir (en

yüksek derece birinciliktir). Hakemler çiftlerin derecelendirmelerini hakem değerlendirme kriterleri

doğrultusunda yaparlar. Final turunun sonunda değerlendirme şablonlarındaki veriler tekrar Skating

programına girilir. Skating programı son olarak bütün veriler doğrultusunda otomatik olarak

hesaplamaları yapar ve yarışmanın sonuç raporunu hazırlar.

Madde 8-1 : TDSF Salsa Puantaj Sistemi

TDSF bünyesinde yapılan salsa yarışmalarında hakemler Open Yarışmaların final değerlendirmeleri ve

Sov - Koreografi Sunumlarını Puantaj Sistemi ile yaparlar. Puantaj sisteminde 2 ayrı hakem tipinden

söz edilir.

* Artistik Hakem

* Uygulama Hakemi

Artistik Hakem: TDSF Salsa Puantaj tablosundaki kıstasları göz önünde bulundurarak, sporculara artı

puan vererek değerlendirme yapan hakemdir. Sporcuları değerlendirme kriterlerini göz önünde

bulundurarak 0 ile 100 arasında bir puan verir.

Uygulama Hakem: TDSF Salsa Puantaj tablosundaki kıstasları göz önünde bulundurarak, sporculara

eksi puan vererek değerlendirme yapan hakemdir. Sporcuların yaptıkları hataları göz önünde

bulundurarak 0 ile 100 arasında bir puan verir.

Madde 8-2: Artistik Hakem Değerlendirme Kriterleri

1-) Teknik (35 Puan)

a-)Genel Dans Duruşu (Posture) (5 Puan)

b-) Denge , Çizgi – Dönüş Tekniği (5 Puan)

c-) Partnerler Arası Uyum (5 Puan)

e-) Kombinasyon Tekniği (10 Puan)

f-) Shine Tekniği (Salsa, Pachanga, Rumba, Palo vs.) (10 Puan)

2-) Artistik (20 Puan)

a-) Kostüm-Detayları ve Genel Görünüm (5 Puan)


190

b-) Kendine Güven ve Dans Karizması (5 Puan)

c-) Seyirci İletişimi ve Sunum Enerjisi (10 Puan)

3-) Koreografi (25 Puan)

a-) Figürlerdeki Akıcılık ve Sunum Kalitesi (5 Puan)

b-) Alan Kullanımı (5 Puan)

c-) Kombinasyon ve Shine Bağlantıları (5 Puan)

d-) Koreografi Zorluk Derecesi (10 Puan)

4-) Müzik (20 Paun)

a-) Figürlerin Müzik İle Uygunluğu (10 Puan)

b-) Müzik Yorumu (10Puan)

Madde 8-3 : Uygulama Hakemi Değerlendirme Kriterleri;

Uygulama hakemi değerlendirme esnasında 3 hata türü üzerinden sporcuları gözlemler. Basit

Hata, Orta Hata, Büyük Hata.

Basit Hata; Koreografinin genel görüntüsünü ve akışkanlığını etkilemeyen, ancak hakemlerin

teknik açıdan değerlendirmeleri sırasında göz önünde bulundurduğu hatalardır.

Shine uygulamaları sırasında gerçekleşen küçük çizgi bozuklukları,

Figürlerde meydana gelen küçük açı ve senkron sorunları,

Telafi edilebilen küçük el kayıpları,

Minimal düzeyde gerçekleşen sendelemeler ve denge kayıpları

Bir dörtlük içindeki basit ritim ve küçük zamanlama hataları

Koreografinin devamlılığını aksatmayan diğer küçük teknik hatalar.

Orta Hata; Koreografinin genel görüntüsünü ve akışkanlığını minimal düzeyde etkileyen,

sporcuların koreografi sunum enerji ve kalitelerini minimal düzeyde değiştiren hatalar orta hata

olarak değerlendirilir.

Bariz denge kayıpları ve sendelemeler

Figürlerde meydana gelen orta düzey açı ve senkron hataları,

Figürlerin akıcılığını doğrudan etkileyen orta düzey el kopmaları

Koreografinin devamlılığını minimal düzeyde etkileyen diğer orta hatalar

Büyük Hata; Koreografinin genel görüntüsünü ve akışkanlığını doğrudan etkileyen, her türlü

düşme, çarpışma vb. bariz sorunlar büyük hata olarak adlandırılır.


191

Koreografi sırasında meydana gelen her türlü düşme ve ciddi çarpışmalar

1 sekizlikten fazla süren ritim hataları

Uygulama Hakemi;

Her basit hata için uygulama hakemi 1 puan keser.

Her orta hata için uygulama hakemi 5 puan keser.

Her büyük hata için uygulama hakemi 10 puan keser.

Uygulama hakemi değerlendirmesine başlarken sporcuya 100 puan verir ve değerlendirme

sırasında hatalar ölçüsünde kesintiler yaparak bu puanı düşürerek performansı değerlendirir.

Bashakemin karari ile, uygulama hakemleri belirlenirken sadece ritim hatalarini gozlemlemek

adina, uygulama hakemlerini desteklemek uzere varolan hakemlerden bazıları "ritim gozlem

hakemleri " olarak belirlenir. İlgili hakemlerin başhakem tarafından atamasi sonrasinda; uygulama

hakemlerinin degerlendirmeleri ritim disindaki hatalardan olusmalidir. Ritim gozlem hakemlerinin

belirledigi puan, tum uygulama hakemlerinin puan kirimina aynı şekilde dahil edilir.

Salsa puantaj sisteminde en yüksek ve en düşük puan veren artistik ve uygulama hakemlerinin

değerlendirilmeleri puanlamadan çıkarılır. Kalan puanların aritmetik ortalaması alındıktan sonra

sıralamalar oluşturulur. İki sporcu arasında eşitlik olması durumunda aritmetik ortalamaya,

değerlendirilmeden çıkartılan en yüksek ve en düşük puanlar da dahil edilir ve yeniden hesaplanır. Bu

hesaplama sonucunda elde edilen puan sıralaması sadece eşitlik durumunda olan sporcuların

sıralamasını etkiler. Yeni hesaplamanın genel sıralamaya bir etkisi yoktur. Yeni hesaplamada en

yüksek puanı alan sporcu, eşitlik durumunda olan sporcular arasında üste, diğeri alta yazılır. Genel

sıralamada değişiklik yapılmaz.

Sonuç raporu Başhakem tarafından incelenir ve onaylandıktan sonra sıralama ödül töreninde ilan

edilir.


192

BÖLÜM 9

SALSA MÜSABAKALARI K IYAFET KURALLARI

Aşağıda detaylandırılan TDSF Salsa Kıyafet Yönetmeliği geçerlidir.

Aşağıdaki kıyafet kurallarına aykırı hareket eden çiftler ‘Diskalifiye’ edilir.

Hüküm ve Uygulanabilirlik

TDSF’nin Sportif Sosyal Latin Danslar Salsa faaliyetlerinde uygulanacak olan Kıyafet Talimatı aşağıda

detaylandırılmıştır.

GENEL

1. Kıyafetler her bir disiplin için karakteristik bir biçim alanı oluşturmalıdır (Bkz Kavramların Açıklamaları)

2. Kıyafetler dansçıların vücutlarının özel alanlarını kapatmalıdır (Bkz Kavramların Açıklamaları) 3. Kıyafetler ve makyaj dansçıların yaş ve seviyesine hitap etmelidir. 4. Süs olarak dini veya siyasi bir sembolün veya dekoratif mücevherin kullanımına izin

verilmemektedir (Kişisel Takılar Gençler,Yetişkinler ve Büyüklerde Kullanılabilir) 5. Baş Hakem bir sporcunun kullandığı takı-giysi vb materyaller yüzünden diğer sporculara yönelik

tehlikeli durum oluşabileceğini düşündüğü takdirde sporculardan bu takı-giysi-materyalleri çıkartmasını isteyebilir.

6. Bu kuralların yazılışı bakımından bir ihlal teşkil etmese dahi, baş hakem belirtilen kurallara uygun olmayan bir görüntü veren materyal,giysi, makyaj, vb unsurların kullanımı söz konusu olur ise, bu unsurları ortadan kaldırmaya yönelik kararlar verebilir.

CEZALAR

Eğer bir çift Kıyafet Yönetmeliğine uygun giyinmemiş ise ve BAŞ HAKEM TARAFINDAN

DİSKALİFİYE edilecektir. Başhakem uyarı vermek zorunda değildir. Sporcuların kulüplerin ve

antrenörlerin kıyafet talimatını bilmesi ve uygulaması zorunludur. Hakem komitesi tekrar eden

kabahatler için yarışmalardan geçici olarak uzaklaştırmayı da dâhil eden ilave cezalar düzenleyebilir.

Kavramların Açıklamaları

Özel alan – Transparan (iç gösterir) olmayan veya transparan olmayan materyallerle kaplanmış ve

kapatılması zorunlu olan özel vücut bölgeleri. Eğer bu alanlar ten rengi materyallerle kaplanmış ise,

süslemeli olmalıdır. Yalnız ten rengine izin verilmemektedir.

Kadın partner için:

- “Tanga” lar yasaktır. - Göğüsler kapatılmalıdır. - Sutyen başlıkları arasındaki mesafe 5cm’den az olmalıdır. - Alt ve Üst Parçayı Birbirine Bağlayan " En az 4 CM " Kalınlığında Bir Bağlantı Parçası Bulunmak

Zorundadır .


193

Biçim alanı – kapanması gereken minimum alan. Bu alanlarda transparan materyallerde dahil

her renge izin verilmektedir.

Temel materyal – kıyafetin biçimini oluşturmaktadır

- Işık efektleri ile birlikte (metalik, parıltılı, pullu …) yada ışık efekti vb olmadan…

Süsleme – temel materyale, saça, cilde takılan herhangi bir şey:

- Işık efektleri ile birlikte (sahte elmaslar, pullar, boncuklar, inciler, …) - Işık efektleri olmadan (tüyler, çiçekler, fiyonklar, püsküller, dantel uygulamaları, kurdeleler,

…) Kravat klipsleri, iğneler, kol düğmeleri süsleme olarak düşünülmemektedir.

Basen hattı – külotlu çorapların en üst hattı (ne kadar düşük)

= Dik yatay çizgi ve kalça kasları arasındaki tepe hat görünmemelidir (intergluteal hat). Külotlu çorap çizgisi – külotlu çorapların alt çizgisi (ne kadar yüksek)

o Arka kısım – kalçaların tamamı kapanmış o Ön kısım – ayağın oynar kısmı ve vücut arasındaki hat arası

Basen hattı ve külotlu çorap çizgisi arasındaki mesafe kenarda 5cm’den fazla olmalıdır.

Erkeklerin en üst açılma noktası – üst veya gömleğin açılabileceği nokta

= Kemer tokasının merkezi veya pantolonun üst çizgisinin merkezi (Göbek deliği kapatılmak zorundadır.)

Makyaj – yüz makyajı, yapay bronzluk, takma tırnaklar, yapay takma kirpikleri içermektedir.

Süs takısı – dans kıyafetinin bir parçası olarak tasarlanmış bir takı

Bu talimatın uygulanmasından müsabaka Baş Hakemi veya görevlendirdiği (varsa) kıyafet

kontrol saha hakemleri sorumludur.

Bu kıyafet talimatı TDSF kıyafet yönetmeliği hükümlerine göre uygulanmakta olup, tüm

sporcularımızın kıyafet talimatına uyması mecburidir.

Bu talimatın uygulanmamasında, baş hakemin raporuna göre tüm sorumluluk kulüp

antrenörlerine ve sporculara aittir.

Minikler Yaş Grubu Kıyafet Kuralları

Erkekler;

Beyaz uzun kollu gömlek (katlanan kollar yasaktır), siyah pantolon ve siyah kıravat/papyon

kullanılır. Bu kombinasyon dışında bir kombinasyon kullanılamaz.


194

Herhangi bir süsleme ve ışık efekti ile temel materyallere izin verilmemektedir.

Ayakkabı topuğu maksimum 2,5 cm olmalıdır ve çorap kullanılmalıdır.

Saç uzun ise at kuyruğu yapılmalıdır.

Makyaj vb. yüz süslemelerine izin verilmemektedir.

Süs ve her türlü takıya izin verilmemektedir.

Herhangi bir farklı renk kullanımı yasaktır. Kullanılacak 2 renk siyah ve bayzdır.

Yakalı T shirtler vb. kıyafetler gömlek yerine kullanılamaz.

Kıyafetlerin herhangi bir yerinde renkli herhangi bir materyal kullanılamaz.

Spor ayakkabısı kullanılamaz.

Pantolonlarda şerit yasaktır.

Desenli kumaş yasaktır

Gömlek:

- Sade, beyaz uzun kollu, giyinmeye hazır gömlek kullanılmalıdır.

- Parlak veya desenli materyaller yasaktır. pamuk veya polyester pamuk tercih edilmektedir

- Dik yaka yasaktır. - Katlanmış kollar yasaktır. - Pantolonun içine sokulmalıdır

Bayanlar;

Ten rengi hariç bir renkte basit elbise ve külotlu çorap kullanılabilir

veya;

Ten rengi hariç tek parça streç mayo ve aynı renk etek kullanılabilir

veya;

Beyaz tek parça streç giysi/T-Shirt ve siyah etek kullanılmalıdır.

Külotlu çorap kullanımı isteğe bağlıdır.

Herhangi bir süsleme ve ışık efekti ile temel materyallere izin

verilmemektedir.

Ayakkabı topuğu maksimum 3,5 cm olmalıdır.


195

Ten rengi taytlar, fileli tayt ve fileli çoraplar yasaktır.

Ten rengi yada beyaz çorap kullanılabilir.

Saçlarda süsleme ve renkli saç spreyi yasaktır.

Makyaj yasaktır.

Süs ve her türlü takı yasaktır.

Derin sırt dekoltelerine izin verilmemektedir.

Miniklerde pile sayısı maksimum 4 dür.

Dikiş izlerinin kapatılması için kullanılacak her tür süslü yada farklı renk şerit yasaktır

Askılı kıyafetler yasaktır.

Desenli kumaş yasaktır.

Yaka biçimleri– izin verilen kesimler aşağıdadır, diğerleri yasaktır.

Kollar – izin verilen kesimler aşağıdadır, diğerleri yasaktır.

Etekler:

- Sade veya pilili minimum 1 veya maksimum 4 yarım çemberden oluşmuş , basit bir dairesel astara izin verilmektedir. Daha büyük astar yasaktır.


196

- Etekte veya astarda fırfır, eteğin kenarında sert ya da yarı sert çerçeve kullanımı yasaktır - Etek boyunun kabul edilir en uzun şekli diz kapağının bitimi, en kısa şekli ise dizden 10cm

yukarısıdır. - İzin verilen kesimler aşağıdadır, diğerleri yasaktır.

Örnekler:

Yıldızlar Yaş Grubu Kıyafet Kuralları

Erkekler;

Bileğe kadar uzun kollu beyaz gömlek (katlanan kollar yasaktır) , siyah

pantolon, siyah yelek ve beyaz/siyah kravat/papyon kullanılmalıdır

veya;

Bileğe kadar uzun kollu beyaz/siyah gömlek(Katlanan kollar yasaktır),

siyah yelek(Opsiyonel) ve siyah pantolon kullanılmalıdır.

Kıyafetlerde herhangi bir süsleme ve ışık efekti ile temel materyallere

izin verilmemektedir.

Ayakkabı topuğunun yüksekliğinde kısıtlama yoktur.


Makyaj yasaktır.

Her türlü Işık efektleri ve süs takıları yasaktır.


197

Erkeklerde kullanılacak 2 renk siyah ve beyazdır. Diğer herhangi br renge izin

verilmemektedir.

Pantolonlarda şerit yasaktır.

Desenli kumaş aysaktır

Bayanlar;

İki parçalı elbiseler ile üst ve alttan oluşan parçalı bikiniler yasaktır.

Kullanılan elbiselerde asimetrik kol kesimi yasaktır. Elbisenin iki kol uzunluğu da aynı

olmalıdır.

Ten rengi olmayan kıyafetler kullanılmalıdır. Ten rengi kıyafetler yasaktır. Ten rengi çorap

kullanılabilir.

Kıyafetlerde herhangi bir süsleme ve ışık efekti ile temel materyallere izin verilmemektedir

Ayakkabı topuğu maksimum 5 cm olmalıdır. Kısa çoraplar kullanılabilir, taytlar ve çoraplar

fileli olmamalıdır.

Saçlarda ışık efektleri ile süsleme ve renkli saç spreyi yasaktır.

Külotlu çorap kullanımı isteğe bağlıdır.

Makyaj yasaktır.

Her türlü süs takısı yasaktır.

İki renk kullanımı serbesttir. 3. bir renk kostümün herhangi bir yerinde herhangi bir şekilde

kullanılamaz.

Kumaşlarda, kumaşın kendinden var olan sim, ışıltı vb. içeren unsurlar var ise bu tip

kumaşların kullanılması kesinlikle yasaktır.

Eteklerdeki maksimum pile sayısı 4 dür.

Renkli saç tokaları vb. saç tutucu renkli materyaller yasaktır.

Derin sırt dekoltelerine izin verilmemektedir. Sırtta kabul edilebilir derinlik; omuzlar kapalı

olmak koşulu ile omuz hizasının maksimum 10 cm altıdır.

Her türlü transparan materyal yasaktır.

Desenli kumaş yasaktır.

Dikiş izlerinin kapatılması için kullanılan her türlü süslü ya da farklı renkte şerit yasaktır.

Askılı kıyafetler yasaktır.


198

Gençler Yaş Grubu Kıyafet Kuralları;

Erkekler;

Siyah/Gece Mavisi ceket, siyah/ gece mavisi pantolon, beyaz

gömlek, siyah/gece mavisi kravat/beyaz papyon giymelidir veya;

Ceket kullanımı olmayacaksa herhangi bir renk gömlek, ten rengi

hariç bir pantolon giyebilir.

Kıyafetlerde süslemeler ve ışık efektleri kullanılabilir.

Ayakkabı çorap ve taytlar genel kıyafet talimatlarına uymak koşulu ile serbesttir. Spor

ayakkabısı yasaktır.


Makyaj yapılabilir.

Süs takısı takılabilir.

Bayanlar;

İki parçalı elbiseler ile üst ve alttan oluşan parçalı bikiniler

yasaktır.

Ten rengi olmayan kıyafetler kullanılmalıdır.

Kıyafetlerde süslemeler ve ışık efektleri ile temel materyaller kullanılabilir.

Ayakkabı topuğunda sınırlama yoktur.

Genel kıyafet talimatına uyan çoraplar ve taytlar kullanılabilir.

Ten rengi çorap kullanılabilir.

File çorap kullanımı yasaktır.

Saçlarda ışık efektleri ile süsleme ve renkli saç spreyi kullanılabilir.

Makyaj serbesttir.

Süs takısı kullanılabilir.

Yetişkinler ve Büyükler

Erkekler ve bayanlar için genel kıyafet talimatnamesi dışına çıkmamak koşulu ile kısıtlama

yoktur.

Open Türkiye Şampiyonası ve Şov - Koreografi Yarışmalarının koreografi sunumu esnasında

cats paw, lirik sandalet kullanılabilir. Çıplak ayak yarışmak mümkün değildir. Koreografi sunumu

dışında yarışma boyunca dans ayakkabıları giyilir. Spor ayakkabısı yasaktır.


199

BÖLÜM 10

YARIŞMADAN AYRILMA VE HIT KAÇIRMA

Yarışmalara katılan sporcular, sebep göstermeksizin ayrılmaları durumunda yarışmadan diskalifiye edilirler. Takip eden süreçte gerek görüldüğü takdirde disiplin kuruluna sevk edilerek haklarında soruşturma açılarak kulübün veya sporcuların savunmaları istenir. Yarışma esnasında hitlerden önce o hite ait numaralar görevli tarafından okunur. Sahada eksik sporcu var ise başhakemin direktifi ile işlem 2 kez daha tekrarlanır. Toplam 3 kez okunmasına rağmen hite çıkmayan sporcu diskalifiye edilir. Hitleri takip etmek sporcu ve antrenörlerin dikkat etmeleri gereken bir husustur.

BÖLÜM 11

YARIŞMA YÖNETIMI

Yarışmaların teknik, usul ve uluslararası kurallara uygun yönetilmesini sağlamak üzere, başhakem, hakemler, yarışma yönetmeni ve bilgi şilem görevlilerinden oluşan yarışma yönetimi belirlenir

BÖLÜM 12

TÖRENLER

Yarışmalarda açılış, kapanış ve ödül dağıtımı için yapılan törenlere tüm yarışmacıların

katılmaları zorunludur. Törenlerde yarışma kıyafetleri giyilir. Ödül törenine katılmayan sporcuların ödülleri verilmez.

BÖLÜM 13

ISINMA TURLARI VE TOPLU DANSLAR

Yarışma yönetimince, yarışmalara katılacak sporcuların ve antrenörlerin salon ile uyum

sağlayabilmeleri açısından ısınma turları düzenlenir. Sporcular programda belirtildiği şekilde ısınma turlarını yaparlar. Kendilerine ayrılan zamanda ısınma turlarına katılmayan sporcular bu haklarını kaybederler.

Isınma turlarında herhangi bir değerlendirme hakemler tarafından yapılmamaktadır. Toplu danslar ile ısınma turları birbirine karıştırılmamalıdır. Toplu danslarda hakemler değerlendirme yapabilmektedirler. Sporcular hakkında son kararı vermesi açısından toplu danslar kimi zaman oldukça önem taşımaktadır. Bu durum her toplu dansta hakemlerin değerlendirme yaptığını belirtmez.


200

Toplu danslar, birbirine çok yakın performans sergileyen sporcular açısından karar vermekte zorlanan hakemler açısından önem taşımaktadır.

BÖLÜM 14

İTIRAZLAR

Yarışmalar ile ilgili itirazlar iki aşamada yapılır.

1) Yarışma öncesi itirazlar: Yarışmaya katılacak sporcuların lisans ihlalleri ve cezaları bulunmaları nedeniyle yarışmaya katılamayacak olanlarla ilgili itirazlar, organizasyon toplantısında (Teknik Toplantı) itiraz edilir. İtirazlar yazılı olarak yarışma yönetmenine verilir. Yarışma yönetmeni ve Başhakem itiraza konu belgeleri inceleyip kararını verir. Karar kulüp idarecisine veya antrenörüne bildirilir.

2) Yarışma içi itirazlar: Yarışma sırasında itirazlar antrenör tarafından yazılı olarak yarışma yönetmeni vasıtasıyla Başhakeme yapılır.

İtiraz için sezon başında Federasyon Yönetim Kurulunca belirlenen rakam tutanak karşılığı

yatırılır. İtirazın kabul edilmesi halinde bedel iade edilir. Reddedilmesi halinde bedel Federasyona gelir kaydedilir. Seri bitiminden sonra yapılan itirazlar dikkate alınmazlar.

BÖLÜM 15

CEZALAR

Yarışmalarda uygunsuz davranışlarda bulunanlar hakkında düzenlenecek raporlar

doğrultusunda, disiplin talimatnamesi gereği işlem yapılır.

BÖLÜM 16

DISKALIFIYE ETME DURUMLARI

TDSF Sportif Sosyal Latin Danslar SALSA kıyafet talimatına aykırı şekilde müsabakaya katılan sporcular

Diskalifiye Edilir.

Yarışma Talimatına uymayan sporcular Diskalifiye Edilir.

Klasmanlara ait müfredat sınırlamalarına uymayan sporcular Diskalifiye Edilir.

Yarışma düzenini olumsuz etkileyebilecek uygunsuz davranışlarda bulunan sporcular, (Hakemlere

veya diğer sporculara veya seyircilere karşı fiziki veya sözel saldırıda bulunan sporcular) Başhakem

tarafından yarışmadan diskalifiye edilir.


201

Diskalifiye edilen çift, diskalifiye edildiği yarışma için puan alamaz, yarışma raporunda diskalifiye

edildiği kayıt edilir.

Yarışmada diskalifiye edilen çift sayısı, katılımcı listesindeki çift sayısında değişikliğe sebep olmaz.

Bir çift diskalifiye edildiğinde o anki sıralamada arkasından gelen çift diskalifiye edilen çiftin derecesini

alır

BÖLÜM 17

KAYITLAR

Yarışmalarla ilgili tüm kayıtlar, bilgi işlem kurulu tarafından alınır. Yarışmalara kayıtlar yarışma tarihinden iki hafta önce açılır ve yarışmanın başlama tarihinden iki gün önce sonlandırılır. Ön kayıtları alınan sporcular yarışmadan önce belirtilen zaman aralığında kayıt onaylarını yaptırmak zorundadırlar. Kayıt onayı sırasında yarışmacılara sırt numaraları verilir ve lisansları toplanır. Yarışma sonuçları ile ilgili kayıtlar Federasyonca tescil edilir.

Kayıt ücreti federasyon tarafından her sene güncellenir ve tüm sezon boyunca sabit tutulur. ON2 yarışacak çiftler, yarışma kayıt masasında sırt numaralarını alırken ON2 yarışacağını

kayıt yetkililerine bildirmek zorundadır. Başhakem yarışma esnasında ON2 yarışacak çiftler için

tekrar bir anons yaptırmayacaktır. On2 yarışma bilgisini vermeyen sporcuların yarışma esnasında

ON1 performans sergilediği düşünülerek değerlendirilecektir.

Klasman belirleme havuzuna katılacak sporcular internetten gerçekleştirilen yarışma kayıtları kapanmadan federasyona dilekçe ile başvurmaları gerekmektedir. Aksi durumda klasman belirleme havuzunda yarışamayacaklardır.

Kayıt sırasında o gün birden fazla müsabaka düzenleniyor ise,(Örnek: Kulüpler arası ve Türkiye

Şampiyonası) sporcular hangi yarışmaya katılacaklarını, on2 yarışıp yarışmayacakları bilgisi ile birlikte

kayıt yetkililerine bildirmek durumundadırlar. Kayıtlar kapandıktan sonra yeniden bilgi girişi söz

konusu değildir. Sporcular yukarıda belirtildiği şekilde değerlendirilir.

İnternetten kaydını yaptırıp yarışmaya gelmeyen sporcu ve kulüplerinden durum için yazı

istenir. Aynı sezon içinde 2 kez internetten kaydını yaptırıp geçerli yazılı bir neden sunmadan

müsabakalara katılmayan sporcular hakkında disiplin kurulu talimatları gereğince işlem yapılır.

BÖLÜM 18

REKLAM VE YARIŞMA NUMARALARI

Yarışma kostümleri üzerindeki reklamlar çift için en fazla 4 sponsora kadar izin verilmektedir.

Erkek dansçı maksimum 3 bayan dansçı ise maksimum 1 sponsor reklamı taşıyabilir. Reklamın boyutu en fazla 40 cm2 olabilir. Bu reklamlar sadece kostümün bel, göğüs ve gömlek kolu kısımlarında bulunabilir.

Çiftin yarışmacı numarası kartı üzerindeki reklam en fazla yarışmacı numarası kartının %20 si ile sınırlıdır.


202

Çiftin yarışmacı numarası kart boyutu 151 mm – 213 mm boyutlarında olmalıdır. Kart üzerinde % 20 si kadar reklama yer verilebilir.

Yarışmacı numaraları 3 rakamdan fazla olmamalıdır.

BÖLÜM 19

MALI KONULAR

Federasyon tarafından belirlenir ve her yarışma bülteninde duyurulur. Yarışmalara katılan kulüp , sporcu ve idarecilere herhangi bir ödeme yapılmaz.

BÖLÜM 20

PROGRAM VE EKLENECEK KONULAR

Yarışma programı ve yarışmayla ilgili ek konuların duyurusu TDSF resmi web sitesinden

(www.tdsf.gov.tr) yapılacaktır.

BÖLÜM 21

YÜRÜRLÜK

Madde 1 Bu yarışma talimatı yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Madde 2 Bu talimatta yer almayan konularda karar vermeye ve gerekli değişiklikleri yapmaya,

Türkiye Dans Sporları Federasyonu Yönetim Kurulu yetkilidir.

BÖLÜM 22

YÜRÜTME

Bu yarışma talimatı hükümlerini, Türkiye Dans Sporları Federasyon Başkanı yürütür

http://www.tdsf.gov.tr/


203

EK: 1


204

SPORTİF SOSYAL LATİN DANSLAR

SALSA ŞOV - KOREOGRAFİ YARIŞMASI KURALLARI

Genel hükümler;

Bu yarışma kulüplerarası müsabakalar tamamlandıktan sonra aynı gün düzenlenir. Müsabakaya

aşağıdaki şartları yerine getiren sporcular katılır. TDSF Salsa Kıyafet talimatı ve kural kitabı genel

hükümleri geçerlidir. Müsabaka sadece yetişkinler yaş kategorisinde gerçekleştirilir.

Değerlendirmeler TDSF Salsa puantaj sistemine göre yapılır. Bu kategoride elde edilen

puanlar kulüplerarası puanlamaya dahil edilmez. Sporcuların kariyer puanlarına ve bu kategoriye ait

sıralama listesine dahil edilir. Sezon sonunda bu listede ilk sırayı alan çift Federasyon tarafından

belirlenecek Avrupa veya Dünya Şampiyonasına gönderilir

Yarışmaya Katılım Şekli;

Yarışmaya o yıla ait vizeli bir kulübe kayıtlı lisanslı sporcular katılabilir. Müsabakaya ferdi

katılım sağlanmaz.

Her kulüpler arası salsa ligi etabı tamamlandıktan sonra c ve b klasmanda finale a klasmanda

yarı finale kalan çiftlere şov – koreografi müsabakasına katılım hakkı verilir. Bu hakkı değerlendirmek

isteyen sporcular baş hakem ve masa hakemine salon görevlisi tarafından gerçekleştirilen ilgili

anonstan sonra bilgi verir. Sırt numaralarını bildirmelerinin ardından müsabakaya geçilir. Sporcuların

veya kulüp yetkilisi-antrenörlerinin bu kategori başlamadan katılım durumlarını baş hakem ve masa

hakemlerine bildirmeleri zorunludur.

ŞOV - KOREOGRAFI MÜSABAKALARI KATILIM ŞARTLARI

Çift kendi isteği ile bu kategoriden yarışmak isterse yarışmanın düzenleneceği günden 15 iş

günü önce federasyona koreografilerinin bitmiş görüntüleri ve dilekçeleri ile başvururlar. Bu

başvuru Teknik kurul ve merkez hakem kurulundan en az 1 kişi ile oluşturulan toplam en az 3

en fazla 5 kişilik komisyon tarafından incelenerek karara bağlanır.

Bu karar aşamasında kurul; Sporcuların dans teknikleri, Koreografinin Müzikalite Bilgisini ,

Sporcuların Artistik Görünümlerini, Denge ve sunum enerjilerini göz önünde bulundurarak

karar verir. Bu değerlendirme artistik ve uygulama hakemi (bkz. Artistik ve Uygulama hakemi

kriterleri) değerlendirme kriterlerine göre yapılır. Her iki değerlendirmenin ortalaması 75 in

üzerinde olan sporcular bu kategoriden müsabakaya katılır.

Salsa Şov-Koreografi Müsabakası için koreografi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken

kısıtlamalar aşağıda belirtilmiştir.

Bu müsabakada eleme turu uygulanmaz. Her çift kendi hazırladıkları koreografiler ile 1

kez performanslarını sergilerler.


205

Koreografisiz performans sergileyen sporcular diskalifiye edilir.

KOREOGRAFI KISITLAMALARI

Final koreografilerinde toplam 3 adet Hıgh Lift veya Akrobasi kullanılabilir. Bu kullanım;



3 Akrobasi ya da,



Final koreografilerinde Maksimum 5 Adet Low Lift varyasyonu kullanılabilir. (Bkz. Genel Tanımlar – Low Lift) Aksi durumda çift diskalifiye edilir.

Final koreografilerinde sporcular diledikleri Sayıda Drip&Drop kullanmakta özgürdürler.(Bkz Genel Tanımlar – Drip&Drop)





DEĞERLENDIRME

Sporcular kendi hazırladıkları koreografileri ile 1 kez performans sergilerler. Bu aşamada

değerlendirme TDSF Salsa Puantaj Sistemine göre yapılır.


206

MALI KONULAR

Federasyon tarafından belirlenir ve her yarışma bülteninde duyurulur. Yarışmalara katılan kulüp , sporcu ve idarecilere herhangi bir ödeme yapılmaz.

Aynı gün düzenlenen kulüplerarası salsa ligi müsabakalarına katılan sporculardan yeniden katılım ücreti alınmaz. Kulüplerarası salsa ligi müsabakalarına katılmayan ama Sov-Koreografi müsabakalarına katılan sporcular için katılım ücreti uygulaması kulüplerarası ile aynıdır.

PROGRAM VE EKLENECEK KONULAR

Yarışma programı ve yarışmayla ilgili ek konuların duyurusu TDSF resmi web sitesinden (www.tdsf.gov.tr) yapılacaktır.

YÜRÜRLÜK

Bu yarışma talimatı yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu yarışma talimatında yer almayan konular hakkında TDSF Teknik Kurulu karar verir.

YÜRÜTME

Bu yarışma talimatı hükümlerini Türkiye Dans Sporları Federasyonu Başkanlığı yürütür.

EK-2:

http://www.tdsf.gov.tr/


207

TDSF Sportif Sosyal Danslar Şov Dans Ön Kayıt Formu

KULÜP/GRUP İSMİ: ………….………………………………..................

Yaş Kategorisi :

Katıldığı İl :

SPORCULARIN :

1 - Adı Soyadı : Doğum Tarihi:











Not: Dans grubunun sporcularının en az 5, en fazla 11 olacak şekilde doldurulması gerekmektedir.

Yetkili Adı Soyadı :

İmza :

Adres :

Cep Tel :

EK 3:


208

Yarışma Düzenleyecek Kulüpler - Kurumlar İçin Teknik Talimatname

Genel Hükümler;

Yarışma düzenleyecek kulüp-kurum ve organizatörler Türkiye Dans Sporları

Federasyonu’ndan izin almak kaydı ve federasyon yönetin kurulunun belirlediği katkı bedelini ilgili

hesaba yatırdığı takdirde organizasyon düzenleme yetkisine sahip olmaktadırlar.

Yarışmalar TDSF dışında kişi-kulüp- organizatör vs. ler tarafından düzenleniyorsa yarışmaların

işleyişinin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için organizatörler bazı minimum gereksinimleri

karşılamak durumundadır.

Yarışma tarihleri ve yerleri konusunda her türlü değişiklik yapma hakkı TDSF ye aittir.

Belirlenmiş ve yayınlanmış bir tarihte yarışma yapmayı taahhüt etmiş kişi- kulüp – kurum vs.

yarışmayı belirtilen tarih ve yerde yapmakla yükümlüdür, aksi durumda oluşabilecek her türlü

durumdan maddi-manevi organizatör kişi-kurum-kulüp vs. sorumlu olacaktır. Organizatör kişi-kulüp-

kurumdan kaynaklı sorunlar dolayısıyla gerçekleştirilemeyen organizasyonlara ait katılım paylarına

ait bir iade söz konusu değildir.

TDSF Sportif Sosyal Latin Danslar Salsa Yarışmaları İçin Minimum Gereksinimler;

Not: Burada belirtilen değerler ortalama değerler olup yarışmaya katılan çift sayısına ve diğer çevresel

unsurlara göre TDSF ve Organizatörler arasında alınacak kararlar sonucunda o yarışmaya mahsus

değiştirilebilir. Bu hususta spor müsabakası işleyişinin aksatılmaması esastır.

Madde 1: Dans edilecek alan, zemini dans etmeye müsait bir malzeme ile kaplanmış olmalıdır. Halı,

beton, kumlu herhangi bir yüzey, ıslak herhangi bir yüzey, vs zeminlerde dans müsabakası

düzenlemek mümkün değildir. Zemin mutlaka ahşap bir materyal ile kaplanmalı(Parke vb.) veya

teknik kurulun onay vermesi durumunda benzer çeşitli zemin malzemeleri de kullanılabilir. Teknik

kurulun onay vermediği bir zeminde yarışma düzenlemek mümkün değildir.

Madde 2: Dans edilecek zeminde yaralanmalara sebebiyet verecek, çıkıntılar, tümsekler, çukurlar, vb.

çevresel unsurlar bulunmamalıdır.

Madde 3: Dans edilecek zemin başka bir zeminin üzerine platform şeklinde inşa ediliyorsa, aynı

şekilde platformun üstü, dans etmeye müsait (parke vs.) bir materyal ile kaplanmalı, eğimli

olmamasına dikkat edilmelidir. Dans edilecek zeminin niteliği ve düzlüğü bir dans müsabakası için en

önemli kıstaslardandır ve organizasyon tarafından hassasiyetle ele alınmalıdır. Eğim; teknik kurulun

belirlediği kıstaslar dışında ise nihai kararı teknik kurul ve baş hakem verir.

Bu tip organizasyonların gerçekleştirilmesi aşamasında, organizasyonu üstlenen kişiler

tarafından hazırlanan teknik rapor federasyona yarışmadan en az 1 hafta önce verilir. Bu raporun

federasyon teknik kurulları tarafından incelenmesinin ardından uygun görülmesi halinde

organizasyona izin verilmektedir. Raporda belirtilmesine karşın gerekli yeterliliklerin, federasyon

teknik kurul ve diğer görevlileri tarafından test edilmesi esnasında (organizasyondan 1 önceki gün

veya aynı gün) sağlanmadığı belirlenmesi halinde organizasyon iptal edilebilir. Bu durum bir tutanak

ile kayıt altına alınır.

Madde 4: Dans edilecek zemin – platform sporcuların sergiledikleri figürler esnasında sporcuların

dengelerini bozacak şekilde esnememelidir. Bu bağlamda zemini oluşturacak maddeler özenle


209

montajlanmalı-kurulmalıdır. Aynı şekilde platform mümkün olduğu kadar zemine yakın inşa

edilmelidir.

Madde 5: Dans edilecek zeminin etrafı şerit, bariyer vs materyallerle çevrilmiş olmalıdır. Özellikle açık

havada bir platform üzerinde düzenlenen organizasyonlar-müsabakalarda platformun etrafı düşerek

yaralanmaları engelleyecek şekilde şeritlerle belirlenmiş olmalıdır. Platformun dans edilecek alanı ile

platformun bittiği yer arasında minimum 50 cm mesafe bırakılmalı, bu mesafeyi belirtir çizgiler

görünür şekilde çekilmelidir.

Madde 6: Minimal düzeyde bir salsa müsabakasının rahat bir şekilde ilerleyebilmesi için gerekli dans

edilebilir alan 100-150 m2 dir. Bu alan; yarışma spor salonunda gerçekleştirildiğinde 420 m2 dir.(28m

x 15m) Bu değerler organizasyona katılan çift sayısına, çevresel şartlara, müsabakanın türüne,

müsabaka alanına ve teknik kurul ile organizasyon arasındaki mutabakat yolu ile değiştirilebilir.

Madde 7: Bir Salsa müsabakasının en önemli bir diğer organizasyon kıstası ses ve ekipmanlarıdır.

Müsabaka kapalı salonda gerçekleştiriliyorsa, ses salonun her yerinden eşit ölçüde duyulabilir şekilde

ayarlanmalıdır. Bunu sağlamak için gerekli kolon, amfi vs ekipman türü ve sayısını belirlemek ve

bunları çalışır durumda müsabaka boyunca tutmak organizatörün sorumluluğundadır. Kullanılan

ekipmanların mutlaka bir yedeğinin bulundurulması yarışmanın işleyişinde aksaklık yaşanmaması

bakımından son derece önemlidir.

Madde 8: Organizasyon tarafından yarışma esnasında görevlendirilen kişiler, görevli tanıtım kartı

taşımalıdır.

Madde 9 : Organizasyon görevli ve yetkilileri federasyon görevlileri ile uyum ve iletişim içerisinde

çalışmalı, organizasyon boyunca senkronizasyonu kaybetmemelidir.

Madde 10: Organizasyonun-Müsabakanın düzenleneceği alan göz önüne alındığında, yeterli

havalandırma sisteminin aktif ve çalışır durumda olması sağlanmalıdır.

Madde 11: Organizasyon-Müsabakanın düzenleneceği alan göz önüne alındığında, yeterli aydınlatma

ve ışık tertibatının sağlanmış olması gereklidir.

Madde 12: Organizasyonun sağlıklı bir şekilde devamlılığını sağlamak adına, ışık, müzik vb. konulara

vakıf teknik ekiplerin organizasyon alanında bulunması sağlanmalıdır.

Madde 13: Organizasyon- Müsabaka sırasında olası yaralanmalara karşı sağlık ekibi organizasyon

alanında hazır bekletilmelidir.

Madde 14: Organizasyon – Müsabaka sırasında yaşanması olası olumsuz durumlara karşı güvenlik

ekiplerinin organizasyon alanında hazır bulundurulması gerekmektedir.

Madde 15: TDSF izinli düzenlenen her türlü yarışmada TDSF vizeli hakemleri görev yapmak

zorundadır. Organizasyonu düzenleyen yetkililer federasyondan yazılı şekilde hakem istemek

durumundadır.

Madde 16: TDSF izinli düzenlenen her türlü özel yarışmadan sonra hazırlanan rapor, organizasyon

yetkilileri tarafından en geç 2 hafta içinde TDSF ye verilmelidir.

Madde 17: TDSF izinli her tür organizasyonu denetleme ve denetlettirme yetkisi TDSF ye aittir.

Madde 18: Organizasyonun her türlü idari ve mali sorumluluğu organizatöre aittir.


210

Madde 19: TDSF izinli ve özel kişi-kurumlar tarafından gerçekleştirilen herhangi bir müsabakada

Türkiye Şampiyonası ismi kesinlikle kullanılamaz. ‘Türkiye Şampiyonası’ ibareli yarışmaları

düzenleme yetkisi sadece federasyona aittir.

Bu talimatnamede yer almayan hususlar hakkında karar verme hakkı Türkiye Dans Sporları

Federasyonu’na aittir.

EK-4: ARTİSTİK HAKEM DEĞERLENDİRME FORMU


211

Artistik Hakem Değerlendirme Formu

Değerlendirme Puan Düzeltme(Varsa)

Teknik (35 Puan)

Genel Dans Duruşu(Posture) 5 Puan

Denge-Çizgi-Dönüş Tekniği 5 Puan

Partnerler Arası Uyum (5 Puan)

Kombinasyon Tekniği (10 Puan)

Shine Tekniği (Salsa, Pachanga, Rumba, Palo vs) (10 Puan)

Artistik (20 Puan)

Kostüm Detayları ve Genel Görünüm (5 Puan)

Kendine Güven, Dans Karizması (5 Puan)

Seyirci İletişimi ve Sunum Enerjisi (10 Puan)

Koreografi (25 Puan)

Figürlerdeki Akıcılık ve Sunum Kalitesi (5 Puan)

Alan Kullanımı (5 Puan)

Kombinasyon ve Shine Bağlantıları (5 Puan)

Koreografi Zorluk Derecesi (10 Puan)

Müzik (20 Paun)

Figürlerin Müzik ile Uygunluğu (10 Puan)

Müzikal Yorum (10 Puan)

Toplam Puan

Sırt Numarası

Hakem Ad-Soyad

Hakem İmza


212

EK-5: UYGULAMA HAKEMİ DEĞERLENDİRME FORMU

UYGULAMA HAKEMİ DEĞERLENDİRME FORMU

SIRT NO:

Basit Hata Orta Hata Kaba Hata

Hakem AD SOYAD / IMZA:

TAM PUAN: 100

KESILEN PUAN:

NET PUAN:


213

TÜRKİYE DANS SPORLARI FEDERASYONU (TDSF) … SALSA KURAL KİTABI 2014-2015... · 3.2.2.14...

Documents

Transcript of TÜRKİYE DANS SPORLARI FEDERASYONU (TDSF) … SALSA KURAL KİTABI 2014-2015... · 3.2.2.14...