TRAUMATOLOGJIA LOKOMOTORE · 2-Frakture e shkaktuar nga shtypja. (kompresioni) 3-Fraktura te...

TRAUMATOLOGJIA LOKOMOTORE

SHKENCE BASHKEKOHORE E MJEKIMIT TE DEMTIMEVE TE

SKELETIT

1DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Të dhëna të përgjithshme

Të gjitha traumat pasohen me dëmtime në sistemin muskulo-skeletik

Frekuenca e frakturave është më e madhe në dekadën e dytë dhe të tretë të moshës

Mbi moshën 50 vjeç ndeshen më shpesh frakturat si rezultat i osteoporozës


Përshkrimi i frakturave

Frakturë quhet ndërprerja e plotë ose e pjesshme e vazdimesisë anatomike të një kocke

Dëmtimet që ndodhin në skelete të pa maturuara nga ana osteogenetike quhen dhe fraktura të shkopit të njomë apo të “degës së shelgut.”


DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT 4

Klasifikimi i frakturave a-Sipas lokalizimit

anatomik te linjes se fraktures. 1/3 e sipërme, 1/3 e mesme 1/3 e poshtme

b-Sipas konfiguracionit dhe drejtimit te linjes se fraktures linjë e tipit oblike spirale e shkurtër tipi transversal


Klasifikimi-2

c-Ne vartesi te copezimitte fraktures 1-Frakture e thjeshte pa

fragmente te tjera. 2-Frakture me

fragment te lire, “tip flutur”

3-Frakture kominutiveose me shumefragmente

d-Frakturat patologjike


Klasifikimi 3

e-Frakturat e stresitapo te lodhjesrekrutët e rinj nëushtri (frakturat e marshimeve)

f-Frakturat e hapura


Sipas mekanizmit te demtimit

Forcat me veprim direkt 1-Fraktura e thjeshte apo lineare. 2-Frakture e shkaktuar nga shtypja. (kompresioni) 3-Fraktura te shkaktuara nga forca penetruese A-Force qe zoteron energji te vogel kinetike

(goditje direkte mbi kocke) B-Force qe zoteron energji te madhe kinetike

(armet e zjarrit, aksidentet nga mjete qe ecin me shpejtesi) Demtimet e indeve te buta, te strukturave neuro vaskulare fragmentet kockore pasoje e kominucionit kockor veprojne

si predha sekondare faktori i djegies


Forcat me veprim indirekt

Ne distance nga vatra e fraktures

A-Fraktura te shkaktuara nga terheqja

B -Fraktura te shkaktuara nga forca perkulese

C-Fraktura te shkaktuara nga forca rrotulluese

D-Frakturat e shkaktuara nga forca kompresive

E-Fraktura te shkaktuara nga veprime te forcave te kombinuara


Luksacionet traumatike

Prishja e mardhenieve anatomike ndermjet dy kockave qe formojne artikulacionin

Emertimi i nje luksacioni apo subluksacioni behet ne vartesi te nozologjise anatomike

Shoqerohen me demtime te shkalles se ndryshme te indeve te buta

Pasoje e forcave indirekte 12DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Klasifikimi i luksacioneve traumatike Ne vartesi te pozicionimit te kockes distale ne

raport me kocken proksimale Anterior Posterior Medial Lateral

Ne vartesi te demtimit te lekures Te hapur Te mbyllur


Luxacioni scapulohumeral


LUXACIONI SCAPULOHUMERAL

Eshte luxacioni me i shpeshte nder te gjithe artikulacionet e njeriut


Arsyet anatomike

Artikulacion shume I levizshem (flexion-extension,abduksion-adduksion,antepulsion-retropulsion)

Kapsula artikulare e dobet

Koka humerale jo kongruente me gropen e glenoidit

Ligamentet dhe muskujt perforcues jane josuficente per stabilitetin e artikulacionit


Mekanizmi i luxaciont

Luxacioni anterior I shpatulles

Shkaktohet nga renia me doren e shtrire, te abduktuar (larguar nga trupi) dhe rotacion extern


Ndodh kryesisht si pasoje nje shoku elektrik dhe nje ataku epileptik

5%


Klasifikimi

1) Luxacioni anterior traumatik: 95% e rasteve

2) 3 subtipe

Subglenoid: koka shtrihet para gropes glenoide

Subcoracoid: koka shtrihet poshte procesit korakoid. (me i shpeshti)

Subclavicular: koka shtrihet poshte klavikules.


Lux. Anterior subcoracoid23DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Paraqitja klinike


2) Luxacioni posterior 5%

Koka e humerusit zhvendoset posteriorisht, pas glenoidit.


3)Luxationi erekt

Ndodh zakonisht ne aksidente me motorr, ne krahun ne hiper abduksion dhe ka demtim masiv te manshetes rotatore

Ky eshte nje tip I rralle I luxacionit ku koka zhvendoset poshte glenoidit dhe pacienti paraqitet me krahun e ngritur vertikalisht lart te cilin e mban me doren tjeter.


PATOLOGJIA


Lezioni Bankart: shkeputja e labrumit (buzes) glenoidale bashke me periostumin nga siperfaqa e antero – inferiore e glenoidit dhe qafes skapulare.


Lezioni Hill Sach: depresion ne koken humerale ne kuadratin e saj postero-lateral


Lezioni Hill Sachdepresion ne koken humerale ne kuadratin e saj postero-lateral


DIAGNOZA


Prezantimi ne urgjence

Pacienti hyn me shpatullen e larguar nga trupi dhe brrylin qe mbahet nga dora tjeter.

Ka nje histori te nje rrezimi me doren e shtrire te shoqeruar nga dhimbje dhe pamundesi per te levizur shpatullen.


Radiologjia1.AP anteroposteriore2.Aksiale


RadiologjiaStryker Notch view. Per vizualizimin e

pjeses postero laterale te kokes


http://images.google.com/imgres?imgurl=http://depts.washington.edu/shoulder/Xray/StrykerNotchView.gif&imgrefurl=http://depts.washington.edu/shoulder/X-Rays.htm&usg=__zqimcc8ARYKoAgFXf-apILduVq8=&h=332&w=375&sz=5&hl=en&start=2&um=1&tbnid=KxCmntyK6-m77M:&tbnh=108&tbnw=122&prev=/images?q=shoulder+dislocation+stryker+x+ray&um=1&hl=en

EKZAMINIMI

DUGAS TEST

HAMILTON RULER TEST

CALLWAY TEST

ANTERIOR APPREHENSION TEST


TRAJTIMI

PREMEDIKIMI:ME ANESTEZI LOKALE

REPONIMI ME ANESTEZI TE PERGJITHSHME


Injektimi intaartikular I anestetikut


TEKNIKAT E REDUKTIMIT TE LUXACIONIT ANTERIOR

TEKNIKA KOCHER

TEKNKIKA E HIPOKRATIT

TEKNIKA STIMSON


TEKNIKA KOCHER


Teknika e Hipokratit


Teknika Stimson


Komplikacionet

Komplikacionet e hershme

Demtim I nervit axilar qe jep paralize te muskulit deltoid dhe anestezi ne pjesen laterale te shpatulles.

Komlikacionet e vonshme

Luxacioni rekurrent (kronik)


Trajtimi

Imobilizim per 3 jave me suport ne rotacion intern


http://www.bodybraces.co.uk/acatalog/bb_deluxe_arm_sling.jpg

Trajtimi

Imobilizim per 3 jave ne rotacion extern


Cila eshte metoda me e mire?

Sipas studimeve te fundit shihet

60 % riluksim ne imobilizimet per 3 jave ne Rotacion intern

32% riluksim ne imobilizimet ne rotacion extern


TRAJTIMI KIRURGJIKAL

1. PUTTI – PLATT OPERATION

2.BANKART’S OPERATION

3. BRISTOW’S OPERATION

4. ARTHROSCOPIC BANKART REPAIR


Arthroscopic bankart repair


TRAJTIMI REHABILITUES


Rehabilitimi jo operativ per instabilitetin anterior te shpatulles

Faza 1: faza akute e levizjes

Qellimet : Ristabilizojme ROM jo te dhimbshem Ushtrime per ROM Atrofine muskulare te vonshme Ushtrime forcuese Ulje e dhimbjes dhe inflamacionit Analgjezike NSAIDsMobilizim I kycit


Faza 2 : faza e ndermjetme

Qellimet:

Rifitimi dhe permiresimi I fuqise se muskujve

Normalizim I levizshmerise se kycit.

Permiresim I kontrollit neuromuskular teshpatulles.


Faza 3 : Faza e fuqizimit te avancuar

Qellimet:

Permiresimi I fuqise, forces dhe rezistences

Permiresim I kontrollit neuromuskular

Pergatitja e pacientit per aktivitet


Faza 4 : rikthimi ne aktivitet

Qellimet:

Mbajtja e nivelit optimal te forces dherezistences

Rritja progresive e nivelit per pergatitjen e pacientit per rikthimin funksional teaktivitetit.


LUKSACIONI KOKSOFEMORAL


PREZANTIMI

Luksacioni Koksofemoral shkaktohet nga forca te medha: Shoqerohet shpesh me fraktura te tjera Demtimi i vaskularizimit te kokes se femurit

Keto rrisin shanset e komplikacioneve59DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Anatomia e artikualacionitKoksofemoral

Artikulacion koke dhe grope.(Ball and socket joint).

Koka femorale: lehtesisht asimetrike, ka formen e 2/3 te sferes.

Acetabuli: siperfaqja artikulare ka formen e “U” te kthyer mbrapsht.

Ligamenti teres,me arterien per koken femorale ndodhet ne mes te “U”.


Siperfaqja e kontaktit teartikulacionit

Gjate ROM:

40% e kokes femorale eshte ne kontaktme siperfaqen artikulare te acetabulit.

10% e kokes femorale eshte ne kontaktme labrumin.


Labrumi Acetabular

Unaze e forte fibrotike

Rrit mbulimin e kokes femorale

Kontribon ne stabilitetin e artikulacionit koksofemoral 63DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Kapsula e artikulacionit koksofemoral

Shtrihet prej linjes intertrokanterike te femurit proksimal deri te perimetri kockor I acetabulit

Ka disa banda te dendura te indit fibrotik

Ligamenti Ileofemoral

“Y” me koke poshte

Bllokon extensionin(shtrirjen)

e kofshes

Lejon relaksimin e muskujve

gjate qendrimit ne kembe


Anteversioni i qafes femorale

Afersisht 70 ne meshkujt Kaukazian.

Lehtesisht me I madh te femrat.

Meshkujt dhe femrat e lindjes kane anteversion prej140 deri ne 160 respektivisht.


Vaskularizimi i kokes femorale

1. Arterja e ligamentit Teres• Shume e rendesishme ne femijet.

• Kontributi i saj bie me moshen,dhe eshte e parendesishme ne pacientet e vjeter.


Vaskularizimi I kokes femorale

2. Deget ngjitese te qafes Dalin nga unaza tek baza e qafes.

Unaza formohet nga deget e arterieve cirkumflekse mediale dhe laterale te femurit.

Penetron kapsulen afer bashkimit te saj me femurin dhe ngjitet pergjate qafes.

Perforon kocken afer karilagos artikulare.

Eshte mjaft e ndjeshme nga demtimet me luksacion te koksofemoralit. 67DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Nervi Shiatik

Perbehet nga rrenjet nervore nga L4 te S3

Komponentet e fibulare dhe tibiale diferencohen heret, ndonjehere proksimalisht ne pelvis.

Kalon posteriorisht ne murin posterior te acetabulit.

Zakonisht kalon poshte muskulit piriform68DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

Luksacioni koksofemoral:Mekanizmi I demtimit

Gati gjithmone nga nje traume me energji temadhe .

Me zakonisht ndodhin ne aksidentetautomobilistike

Mund ti ndodhe kembesoreve gjateaksidenteve,gjate renieve nga lartesite, ne aksidente industriale dhe trauma sportive.


Luksacioni posterior

Zakonisht rezulton nga nje ngarkese aksiale e aplikuar tek femuri kur ai eshte I flektuar.

Me shpesh ndodh nga goditja e gjurit me kroskotin.


Tipet e luksaacionit varennga …

Drejtimi i forces se aplikuar.

Pozicioni i artikulacionitkoksofemoral.

Fortesia e kockes se pacientit


Pozicioni i artikulacionit dhetipet e luksacionit posterior

Me shpesh,

Abduction: fracture-luksacion

Adduction: luksacion

Extension: frakture-luksacion i kokes femorale

Flexion: luksacion


Mekanizmi iluksacionitanterior

Abduksion ekstrem me rrotullim nga jashte te artikulacionit.

Kapsula eshte grisur ose shkeputur.

Koka femorale lukson anteriorisht.


Efektet e luksacionit te kokes femorale ne furnizimin e saj me gjak

Kur kapsula demtohet deget cervikale demtohen ose terhiqen.

Arteria e ligamentit teres eshte e demtuar.

Disa dege cervikale mund te mbeten te palosura ose te shtypura deri sa te reponohet luksacioni.

Reduktimi i hershem i luksacionit mund te permiresoje furnizimin me gjak te kokes femorale.


Demtimet shoqeruese

Mekanizmi: energji e larte

Shoqerohet zakonisht me :

• Demtimet e kokes dhe te fytyres

• Demtimet e kraharorit

• Demtime intra abdominale

• Luksacione dhe fraktura te ekstremiteteve


Demtimet shoqeruese

Mekanizmi: gjuri te kroskoti Demtime te pjeses distale te femurit

Frakture e pateles

Fraktura te shputes se kembes nese gjuri ne ekstension (I shtrire)


Demtimet shoqeruese

Demtimi I nervit shiatik ndodh ne 10 % te luksacioneve.

Me zakonisht keto zgjidhen me reponimin dhe me kalimin e kohes

Tendosja dhe kontuzioni ndodh zakonisht.

Cpimi dhe keputja e nervit nga kocka mund te ndodhin.


Klasifikimi

Sisteme te shumta klasifikimi egzistojne:

Shume klasifikime reflektojne metodat e diagnostikimit dhe te trajtimit


Klasifikimi Thomas Epstein i artikulacionit koksofemoral

Me i njohuri

Tipi 1 Luksacion me se shumti nje fragment te vogel

posterior

Type II Luksaion me fragment te madh te murit posterior

Type III Luksacion me mur posterior kominutiv

Type IV Luksacon + frakture te dyshemese acetabulare

Type V Luksacion me frakture te kokes femorale


Klasifikimi AO

Me I pergjithshem

Me I miri per te raportuar te dhena per krahasime nga studime te ndryshme.

Luksacioni Anterior

Luksacioni Posterior

Luksacioni Obturator (Anterior-Inferior)

Luxacion central


Diagnoza: Historia

Traume e madhe,zakonisht aksidente automobilistike.

Pacientet koshiente, kane dhimbje shume te forte ne rajonin e kellkut.


Egzaminimi fizik:Pamja klasike

Luksacioni posterior:

Kofsha e flektuar, e rrotulluar nga brenda, e adduktuar (afruar).


Egzaminimi fizik:Pamja klasike

Luksacioni anterior:

Rotacion ekstern , abduksion dhe fleksion ekstrem


Egzaminimi fizik

Dhimbje ne palpimin e kellkut

Dhimbje gjate tentimit te levizjes

Demtime te mundshsme neurologjike

Egzaminimi I plote eshte esencial


Radiografite: AP Pelvis X-Ray

Lejon diagnozen dhe tregon drejtimin e luksacionit Koka femorale jo e centruar ne acetabul.

Koka femorale duket me e madhe (anterior) ose me e vogel (posterior).

Zakonisht jep informacion te mjaftueshem per te proceduar me reponimin e mbyllur.


X-rays pas reponimit:

AP pelvis, Lateral Hip x-ray.

Pamjet Judet te pelvisit.

CT me prerje 2-3 mm .88DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

CT Skaneri

Me I dobishem pas reponimit.

Zbulon: Frakturat pa zhvendosje.

Kongruitetin e reponimit.

Fragmentet intra artikulare.

Madhesine e fragmenteve kockore


MRI Rezonanca magnetike

Zbulon demtimet e labrumit dhe anatomine e indeve te buta.

Nuk ka benifice te tjera.


Menaxhimi klinik: Trajtimi emergjent

Luksacioni koksofemoral eshte emergjence

Qellimi eshte te ulet rreziku per nekroze avaskulare


Reponimi emergjent

Lejon rikthimin e qarkullimit ne enet e mbyllyraose te shtypura.

Literatura tregon per risk me te ulet per nekrozeavaskulare ne reponimet e shpejta.

Kerkon anestezi te mire.

Kerkon pune ne ekip (me shume se nje person)


Anestezia

Anestezia e pergjithshme me relaxim muskular lehtesonreponimin por nuk eshte gjithmone e nevojshme.

Relaximi ne gjendje koshiente I pacientit mund te pranohet.

Provimi I reponimit pa qetesim dhimbje dhe pa relaxim temire ,shkakton dhimbje te panevojshme,krijon spazmamuskulare dhe veshtireson tentimet per reponim


Anestezi e pergjithshme kur:

Pacienti do te intubohet ne sallen e urgjences.

Pacienti do transportohet ne sallen e operacionit per probleme emergjente tekokes,barkut ose kraharorit.

Perfitojme nga kjo mundesi.


Teknikat e reponimit

Allis: Pacienti ne shpine.

Duhen te pakten dy persona.

Stimson: Pacienti barkas, kofsha e flektuar

Kerkon vetem nje person

E papraktikueshme ne trauma


Teknika Allis

Asistenti: Stabilizon pelvisin

Ortopedi: qendron mbi pacientin

Flekton me kujdes kofshen 900

Aplikon progresivisht terheqje ne ekstremitet.

Aplikon adduksion (afrim) me rrotullim intern

Reponim mund shpesh te ndihet apo degjohet


Kyci I reponuar

Leviz me lirshem.

Pacienti me I qete.

Kerkon teste te stabilitetit

Flektimi thjeshte 900 nuk do te thote stabilitet


Testi i stabilitetit

1. Kyci flektohet ne 90o

2. Nese kyci stabel, aplikohet rrotullim intern, adduksion dhe force posteriorisht.

3. Gradet e fleksionit,adduksionit dhe rrotullimit intern qe shkaktojne luksim dokumentohen.

4. Fragmentet e medha posteriore mund ta bejne te veshtire testimin


Kellku I pareponueshem

Kerkon reponim emergjent ne sallen e operacionit

Pre-op CT behet ne raste kur nuk shkakton vonesa.


Luxacioni koksofemoral:Trajtimi konservativ

Aplikohet nese kyci eshte stabel pas reponimit dhereponimi kongruent.

Pacienti komfort.Pacienti gjate sherimit duhet te beje:

ROM me kufizime ( jo adduksion, rrotullim intern) Jo fleksion > 60o

Mobilizim te shpejte Shkelje ne toke pas 4-6 javesh. Perseritje te Rografise para lejimit te shkeljes se

kembes.


Luxacioni koksofemoral:Indikacionet per trajtim kirurgjikal

1. Luxacioni koksofemoral I pareponueshem

2. Luxacion me frakture te qafes se femurit

3. Fragment I inkarceruar brenda ne kyc

4. Reponim jo kongruent (jo I plote)

5. Jo stabel pas reponimit


Kyci jostabel pas reponimit

Nga fraktura te murit posterior ose fraktura te kokes.

Kerkon reponim dhe fiksim te fraktures.

Shkeputjet ose rupturat e labrumit Raste te rralla shkak I jostabilitetit.

Prezenca e tyre ne kycin josabel, justifikon interventin.

MRI (Rezonanca) mund te jete e dobishme ne venien e diagnozes.


REZULTATET E TRAJTIMIT Amplitude te madhe:

nga normal fare deri tek dhimbje e madhe dheprishja e kycit

Ne pergjithesi ,luxacionet me fraktura te kokes apoacetabulit shkojne me keq.

Luxacionet me fraktura te te dyjave,kokes dheacetabulit kane prognoze te keqe.

Luxacionet e pareponueshme kane gjithashtuprognoze te keqe.


Komplikacionet e luksacionit koksofemoral

Nekroza avaskulare: 1-20%

Disa autore kane treguar lidhjen pozitive midis kohes se reponimit dhe nekrozes avaskulare.

Rezultatet jane me te mira nese reponimi behet brenda 6 oreve te para.


Osteoarthriti post traumatik

Mund te ndodhe me ose pa nekroze avaskulare.

Mund te jete I pashmangshem ne demtime te medha te kercit

Incidenca rritet me frakturat shoqeruese te kokes dhe acetabulit.

Perpjekjet per shmangien e osteoarthritit drejtohen ne arritjen e nje reponimi sa me te mire dhe te shpejte te kycit.


Luksacioni rekurrent

I rralle, vetem nese ndonje jostabilitet kockor nuk eshte korrigjuar

Disa raste luksacion, nga sherim jo i mire i indeve te buta

Kur labrumi eshte shkolitur


Luksacioni rekurrent nga difektine murin posterior dhe/osefrakture te kokes femorale

Mund te ndodhe pas heqjes se nje fragmenti tefrakturuar.


Diagnoza e vonuar e luksacionitkoksofemoral

Incidence e rritur ne paciente me politrauma.

Me e madhe ne paciente me sensibilitet te alteruar.

Rezulton ne: reponime te veshtire

incidence me te madhe per nekroze

Ne asnje menyre nuk duhet lene nje luksacionkoksofemoral pa reponuar!


NERVI SHIATIKDemtim I nervit Shiatik ne

luksacionet

Ndodh deri ne

20 % te rasteve me luksacion.

(nervi terhiqet, shtypet apo keputet)

Pas reponimit:

40 % e demtimeve rekuperohen

25%-35% rekuperohen pjeserisht


Renia e shputes se kembes (demtimi n. shiatik ose komponentit te tij fibular)

Splintim me orthosa talo-krurale:

Permireson ecjen

Parandalon kontrakturat


Demtimi iatrogjenik I nervi shiatik

Ndodh me shpesh ne kirurgjine me hyrje posteriore

Rezulton nga terheqja e zgjatur e nervit.


Tromboembolia pas luksacioneve

Luksacioni koksofemoral = pacient me risk telarte.

Trajtim profilaktik me:

-Heparine me peshe molekulare te ulet

-Coumadine (Varfarine)

Mobilizim sa me i hershem postoperativ

Heqie e trajtimit pas 2-6 javesh (nese pacientimobilizohet)


DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT

HYRJE NE PROSTETIKE DHE ORTOTIKE

- Lidhur fort me teknologjine- Lufterat rrisin nevojen per pajisje protetike dhe- ortotike.- Financimet vijne industria e luftes.- BLAS DE LEZO

117

- Blas de Lezo cliroi Kolombine

- Statuja tek porta e Kartagjenes.

- Ai humbi kemben e majte, doren e djathte dhe nje sy DR ERVIN NEPRAVISHTA SUT 118

QELLIMET E LEKSIONIT

-Te mesoje historine e Protetikes dhe Ortotikes.

-Roli dhe funksioni i anetareve te ekipit terehabilitimit.

-Shkaqet e amputimit dhe nevojen per kujdesinortotik.

- Pergatitja dhe aftesite e nevojshme te njeortotisti/protezisti te certifikuar.


PROSTETIKAPROSTETIKA ESHTE SPECILITETI QE MERRET ME DIZENJIMIN, PRODHIMIN DHE APLIKIMIN E PROTEZAVE

NE GREQISHT:PROTEZE = SHTESE, LIDHJE, ATASHIM

PROTEZA ESHTE NJE PAJISJE ARTIFICIALE QE ZEVENDESON NJE PJESE TE TRUPIT QE MUNGON PER SHKAK TE TRAUMES, SEMUNDJES OSE QE NGA LINDJA.


HISTORI E SHKURTER E PROSTETIKES

-Ne kohet e lashta amputimi ishte shpesh ==== vetmjazgjidhje mjekesore

-Sa me shpejt.

-Proteziste ===== perpunuesit e metaleve, artizanet e berjes se mburojave luftarake si dhe mjeket qe kryeninamputimin.

- Materialet e perdorura jane prej metali, druri dhelekure.


- Lufta Civile Amerikane shtyse te forte Prostetikes.

Mbi 30000 amputime

- Anesite prej druri me fole nga Marx u shiten 75$-150$.

Luftes II Boterore dhe Lufta e Vietnamit sollen financimet .

-Protezat patellar-tendon bearing dhe quadrilateral socket per amputimet poshte gjurit dhe transfemorale respektivisht.

-Protezat mioelektrike per anesite e siperme


ORTOTIKA

ESHTE SPECIALITETI QE MERRET ME DIZENJIMIN, PRODHIMIN DHE APLIKIMIN E ORTOZAVE.

GREQISHT:

ORTO = TE DREJTOSH

ORTOZA ESHTE NJE PAJISJE QE VENDOSET NGA JASHTE QE PERDORET PER MODIFIKIMIN E KARAKTERISTIKAVE TE SISTEMIT SKELETIK DHE NEUROMUSKULAR.


Celiku dhe me pas alumini kane qene materialet e zgjedhuraper prodhimin e ortozave te anesive inferiore ne vitet 1920-1968.

Keto ortoza duke perfshire dhe ato qe ka mbajtur Presidentii U.S.A. Franklin D. Roosevelt realizoheshin me dore ngaortoziste te afte dhe me pervoje dhe eksperience te gjeredhe pershtateshin sipas individualitetit te pacientit dhepatologjise se tij.

Materiali i cili perdorej per te mbajtur lidhur ortozen me anesine ishte kryesisht prej lekure.

ORTEZAT , LLOJET E TYRE .


ORTOZAT PERDOREN PER:

- KONTROLLON DHE LIMITON LEVIZJEN

- IMOBILIZON NJE EKSTREMITET, ARTIKULACION OSE SEGMENT TE TRUPIT

-NDALON LEVIZJEN NE NJE DREJTIM TE CAKTUAR

- NDIHMON LEVIZJEN NE PERGJITHESI

- UL PESHEMBAJTJEN PER NJE ARSYE TE CAKTUAR

- NDIHMON REHABILITIMIN PAS FRAKTURAVE DHE HEQJES SE ALLCISE

- RREGULLON FORMEN, FUNKSIONI E TRUPIT PERFTON MUNDESI ME TE MIRA LEVIZJEJE DHE UL DHIMBJEN


Kur pershkruhet nje ortoze per nje pacient me nje patologji tecaktuar ...

ajo duhet te permbushe te pakten nje nga funksionet e mesiperme

Pershkrimi i qarte i funksionit apo funksioneve tedemtuar te anesise. !!!!!!!Nje pershkrim jo i sakte do te sjelle edhe pershkrimin e njeorteze jo korrekte e kesisoj mos korrigjim te problemit.

Pas pershkrimit te sakte te funksionit apo funksioneve tedemtuar duhet te pershkruhet edhe orteza e cila korrigjonfunksionet e demtuar dhe kesisoj rezultatet klinike tek pacientido te jene te kenaqshme.


Opsionet e kontrollit biomekanik te ortezave jane:

-Lejon levizje te lire ne nje plan

-Rrit levizjen e deshiruar

-Pengon levizjen e padeshiruar

-Limiton levizjen

-Bllokon levizjen

.

Ortozat duhet te kontrolloje levizjet e padeshiruara dhe te lejoje levizjetnormale dhe kompensatore


KONSIDERATA NE PRODHIMIN E ORTOZAVE

Qartesohet diagnoza, demtimi dhe funksioni per tukorrigjuar

Ortozisti disenjon ose zgjedh ortezen

I gjithe ekipi i rehabilitimit duhet te jete i informuarper ortezen dhe funksionin apo funksionet te cilatajo do te korrigjoje per te arritur nje rehabilitim same te mire te pacientit.


PARAFABRIKIMI KRAHASUAR ME PRODHIMIN E PERSONALIZUAR Pasi sqarohet diagnoza dhe funksionet e demtuara

vendimi i pare i perket ortezes..... nese eshte e nevojshme:

Nje ortoze e parafabrikuar

Apo nje ortoze e personalizuar

Ne demtimet qe kane nevoje per nje trajtim teperkohshem

(demtimet e ligamenteve, tendineve, apo edhefrakturave) zgjedhja me e pershtatshme dhe me llogjike eshte ajo e nje orteze te parafabrikuar.


Perparesite e ortezes se parafabrikuar jane:

Lehtesia e gjetjes ne treg

Perdorimi i materialeve te pershtatshme

Kostoja e lire

Disavantazhi kryesor eshte mosperputhshmeriaideale e ortezes me anesine cka e ben tedisfavorshme perdorimin e saj per kohe te gjateper arsye te demtimeve fizike qe ajo mund tejape.


Grupi i madh i ortezave te parafabrikuarandahet vet ne dy grupe te medha:

1. Orteza te parafabrikuara pa mundesi modifikimidhe me madhesi standarte

2. Orteza te parafabrikuara me mundesi modifikimi tepermasave e formes se saj.


1. Ortezat e parafabrikuara pa mundesi modifikimijane kryesisht prej materiali te bute dhe elastik dhejane te specifikuara per kemben e djathte apo temajte.

Perdoren kryesisht:

per demtimet minimale,

per nje kohe te shkurter

dhe kane kosto te lire.


2. Ortezat e parafabrikuara me mundesi modifikimijane kryesisht prej materiali termoplastik i cilieshte i perpunueshem ne temperature te larteduke e pershtatur sa me mire me formen e anesise te cilen kjo ortoze do te asistoje.

Personeli i cili kujdeset ne vazhdimesi duhet tejete shume i vemendshem per te parandaluardemtimin e mundshem te pacientit nga orteza.

Kur kerkohet kohe e gjate trajnimi e rehabilitimiatehere ortozat me te pershtatshme jane ortozate personalizuara.


ORTEZAT E PERSONALIZUARA

Ortezat e personalizuara kane karakteristikat e meposhtme: Respektojne dhe i pershtaten me mire anatomise individuale Realizojne kontroll me te mire biomekanik te funksioneve te

demtuara Jane me te kushtueshme Ortezat e parafabrikuara gjejne perdorim me te gjere ne

praktiken mjekesore dhe rehabilituese

ORTEZAT E PERSONALIZUARA ME MATJE KRAHASUAR ME ORTEZAT E PERSONALIZUARA SIPAS FORMES SE SAKTE

Edhe ortezat e personalizuara ndahen ne: Orteza te personalizuara te cilat realizohen ne baze te matjeve

te pergjithshme Orteza te personalizuara te realizuara sipas imazhit te sakte


PROGRAMET E EDUKIMIT

Ne USA ka 8 shkolla = rreth 232 studente cdo vit.

2 nenprofesione = tekniku dhe asistenti

NUMRI DHE SHPERNDARJA E PROTEZISTEVE DHE ORTOZISTEVE

Ne vitin 2001 ne USA kishte 1 059 CO, 1 048 CP, dhe 1138 CPO.

9-10% eshte rritja vjetore kurse 2% eshte terheqja vjetore sipasoje e pensionit.

Ne klinika te vogla private

Ne qendra brenda institucioneve te medha shendetesore.

Ne industrive te prodhimit te ketyre pajisjeve.


TEK NE

- Nje qender e protezimit dhe ortezave eshte prane klinikes se ortopedise QSUT “NENE TEREZA” ku punon nje mjek ortopedortezist protezist teknike dhe asistente.

- Nje qender tjeter ndodhet ne Pogradec e cila eshte financuarnga nje fondacion Gjerman.

EKIPI I KLINIKES SE ORTOTIKE- PROSTETIKES

- Ekipi: mjek ortotist protezist, infermiere, fizioterapist, punonjes social dhe patjeter pacienti.

-Vendimet te konsultuar me pacientin.

- Ekipi ben pergatitjen, pershkrimin, shperndarjen dhe ndjekjene pacientit.

- Ndjekja ka SHUME rendesi : ndryshon madhesia trupore (ne femijet) dhe si pajisje mekanike demtohen dhe duhet tenderohen dhe riparohen.



faleminderit

TRAUMATOLOGJIA LOKOMOTORE · 2-Frakture e shkaktuar nga shtypja. (kompresioni) 3-Fraktura te...

Documents

Transcript of TRAUMATOLOGJIA LOKOMOTORE · 2-Frakture e shkaktuar nga shtypja. (kompresioni) 3-Fraktura te...