Хүнс хоолны шинэ мэдлэг, томъёоллыг монгол хэлнээ

хэрэглэх асуудалд

Профессо Л.Дамдинсүрэн

10.04.29

Төөрөгдлөөс ухааралд Сократ:“Хүн хооллохын тулд

амьдардаггүй, харин амьдрахын тулд идэж уудаг”

20 дугаар эхний хагаст дэлхийд удаа дараа дайн тулаан болж, хүнс хоол хомсдсон, бас сонголт ч бага байсан

Дайны дараагаас хүнсний технологи хөгжиж, нэр төрөл олширч, аажимдаа хүний эрүүл мэндэд харшлах болсны жишээ нь буудайн цагаан гурил, хэт цэвэршүүлсэн давс, элсэн чихэр, чихэрлэг талх, боов, ундаа, тослог жигнэмэг, бялуу, шүүсэн ус

80-аад оноос хүн төрөлхтөн энэ алдаагаа ойлгож, хэт цэвэршүүлсэн идээ, ундааг хэрэгцээт бодисоор дахин баяжуулах технологи эрэлхийж, Их ухаарлын үе эхэлсэн

Шинэ зууны хүнс хоолны төсөөлөл

Шинэ: Хүнсний нанобүтээгдэхүүн

Органик бүтээгдэхүүнОрганик бүтээгдэхүүн

Химийн ямар нэг бодис ашиглалгүйгээр ургуулсан ногоо, жимс

Бэлчээр, тэжээлд химийн бодис, өсөлт, эмчилгээнд антибиотик, гормон ашиглаагүй амьтны гаралтай бүтээгдэхүүн

Энэ ойлголт нь гол төлөв ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүнд хамаарах учир “organic food” нь “green food” гэж бас нэрлэгддэг

Ийм нэр, лого хэрэглэх нарийн хууль, журамтай

Экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнХүнд металл, пестицид,

гербицид, антибиотик, гормон, цацраг идэвхит бодисын үлдэгдэл бүтээгдэхүүнд зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс бага байх ёстой

Эдгээр үзүүлэлтийг олон улсын хэмжээнд ХХААБ\ДЭМБ-ын хүнсний эрх зүйн хороо(CAC), үндэсний хэмжээнд ЭМЯ тогтооно

Монголд ийм стандарт, хууль байхгүй учир бизнесийн зорилгоор хэрэглэгчийг төөрөгдүүлж байна

Нэгдсэн ойлголт Байгалийн \натурал\ бүтээгдэхүүн нь ямар нэг хорт бодисын агууламжгүй байвал “органик” \organic&green food) гэсэн ангилалд нийцнэ Байгалийн бохирдлыг илэрхийлэх үзүүлэлтүүд зохих хэмжээнээс бага байвал “экологийн цэвэр” (ecofood) ангилалд нийцнэ. “Органик” , “экологийн цэвэр” гэдэг нь бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын шалгуур үзүүлэлт болно.

Зохицуулах үйлчлэл бүхий бүтээгдэхүүн– functional food

Биологийн идэвхит нэмэлт бүтээгдэхүүн– food supplements

Баяжмал бүтээгдэхүүн– fortification foodГэдэсний ашигтай микрофлорын эх үүсвэр-

probiotic Ашигтай микрофлорыг дэмжигч-prebiotic Пробиотик, пребиотик үйлчлэлийг

хослуулсан-sinbiotic