TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ Yeniden ... · Edirne’ninİpsala ilçesinde Avrupa...

Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project

Dr.Hasan Atay Aslı Özaltan Güzergah Müdürü Sosyal Etki Uzmanı

TANAP Destek Fonu Temsilcisi Yeniden Yerleşim & Geçim Kaynakları

1 Nisan 2019 Ankara

TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ

Yeniden Yerleşim Eylem Planı Uygulamaları


TANAP DOĞAL GAZ BORU HATTI

2


TANAP PROJE GÜZERGAHI

Ardahan Kars Erzurum Erzincan Bayburt Gümüşhane Giresun Sivas Yozgat Kırşehir Ankara Kırıkkale Eskişehir Bilecik Kütahya Bursa Balıkesir Çanakkale Tekirdağ Edirne

3


PROJE’NİN ETKİ SAHASI VE PROJE BİLEŞENLERİ

TANAP, Türkiye Gürcistan sınırında Ardahan ili Posof ilçesi Türkgözü

köyünden başlayarak 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında

Edirne’nin İpsala ilçesinde Avrupa ülkelerine doğal gaz aktaracak

olan Trans Adriyatik Boru Hattı’na (TAP) bağlanacaktır.

TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi;

19 kilometresi Marmara Deniz geçişi olmak üzere toplam 1850 km ana hat

7 adet kompresör istasyonu,

4 adet ölçüm istasyonu,

12 adet pig istasyonu,

49 adet blok vana istasyonu ve

2 adet gaz çıkış istasyonu

4


Kredi Kuruluşları ve Sosyal Politikaları

Uluslararası Kredi Kuruluşları (IFIs) için

Sosyal Koruma Politikalarının Önemi Nedir?

Finansman sağladıkları yatırım projelerinin

sürdürülebilirliğini sağlamak için proje kaynaklı

oluşabilecek sosyal risk ve etkilerin engellenmesi,

hafifletilmesi ve yönetilmesine yardımcı olmayı

amaçlar. Bu amacı doğrultusunda da yatırımcıya

(proje sahibine) yol göstermek için çerçeveyi

belirleyip, rehber dokümanlar oluşturur.

5

Amaç: Uluslararası Standartlarda Sosyal Koruma Politikaları ile uyumlu şekilde Proje kaynaklı Ekonomik Yerinden Edilmeye Bağlı Sosyal Etkilerin Giderilmesi ve Geçim Kayıplarının Telafisine Destek Olunması

Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project6

Uluslararası Kredi Kuruluşları – Çevresel ve Sosyal Standartlar

Temel Referans Dokümanlar

• IFC (ESIA – ÇSED sürecinde)

• WB OP 4.12 Involuntary Resettlement

https://policies.worldbank.org/sites/ppf3/PPFDocuments/090224b0822f89db.pdf

• EBRD PR5 Land Acquisition, Involuntary Resettlement and Economic Displacement

http://www.ebrd.com/downloads/about/sustainability/ESP_PR05_Eng.pdf

MIGA, AIIB, EIB ile diğer ticari bankalar için Ekvator Prensipleri

https://policies.worldbank.org/sites/ppf3/PPFDocuments/090224b0822f89db.pdf

http://www.ebrd.com/downloads/about/sustainability/ESP_PR05_Eng.pdf


Bir yatırım projesi, geçici veya kalıcı süreyle kamu veya şahıs

arazilerinin edinimini gerektirebilir. Bu durumda, bu arazilerden geçimini sağlayan

kişileri her zaman fiziken olmasa da ekonomik olarak etkileyebilir. Ekonomik etki;

kısa süreli veya kalıcı geçim kaynaklarının kaybı veya zarar görmesi şeklinde

olabilir. Böylesi bir durumda;

Uluslararası sosyal koruma politikaları,

bu tür büyük yatırım projelerinin inşaat dönemlerinde oluşabilecek fiziki ve

ekonomik kayıpların mümkünse bertaraf edilmesini, mümkün değilse telafi

edilmesini birincil öncelik haline getirmiştir.

Nihai amaç;

Proje’den etkilenen kişilerin, Proje süresince ve sonrasındaki sosyo-ekonomik

durumlarının proje öncesinden daha kötüye gitmesini engelleyecek tedbirler

almak ve yaşam standartlarını korumalarına yardımcı destekler sunarak

yoksullaşma riskinin önüne geçmektir.

7

ULUSLARARASI STANDARTLARDASOSYAL KORUMA YAKLAŞIMI


ULUSLARARASI FİNANS KURULUŞLARIGenel Sosyal Etki/Risk Yönetim Yaklaşımı

8

KAÇINMAK / AZALTMAK

• Gönülsüz yerinden edilmeden kaçınmak, mümkün değilse, minimize etmek

AZALTMAK

•Etkilenen kişilerin kullandığı arazilere/varlıklara erişimin kısıtlanmasından ya da bunların rızaen ya da kamulaştırma ile alımından ötürü oluşan sosyal ve ekonomik etkileri şu yolla azaltmak:

• Kaybedilen varlıkları, tam ikame/yenileme değerinde tazmin ederek,

• Etkilenen kişilerin, sürekli olarak yeterli ve uygun şekillerde bilgilendirilmesi, bu kişilerle karşılıklı görüş alışverişi ile kararlar alarak

GERİ KAZANDIRMA /

İYİLEŞTİRME

• Etkilenen kişilerin, proje öncesi geçimlerini geri kazandırmak ve hatta mümkünse, yaşam standartlarını iyileştirmek


Ekonomik Yerinden Edilme Etkisini Yönetmek:TANAP Uygulaması

9

KAÇINMAK / AZALTMAK

• Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP) vb planlar hazırlanması

• Gerekli sosyal bütçenin ve insan kaynağının tahsis edilmesi

• Güzergah değişikliği

AZALTMAK

• Uzlaşma yoluyla arazi ve taşınmaz edinimi

• Arazi değerlemede Tarımsal Net Gelir hesaplama

• Taşınmaz varlık kaybının ikame değerinde tazminini gözetme

• Ürün bedellerinin fiili kullanıcıya ödenmesi (kamu & şahıs arazisi)

• Araziye girmeden önce ürün ödemelerinin tamamlanması

• Tescil davası sonuçlanana kadar maliklere anlaşma halinde ilk teklif edilen bedeli kabul etme imkanı

• Uluslararası kriterlerce kabul edilen hak sahipliklerinin kabul edilmesi ve TANAP Destek Fonu ile kayıpların tazmin edilmesi

• Yeniden kullanımını mümkün kılacak şekilde eski haline getirerek araziden çıkma ve arazi teslimi

• Sürecin tamamında aktif kullanılan erişilebilir şikayet mekanizması

• Etkin halkla ilişkiler faaliyeti

GERİ KAZANDIRMA /

İYİLEŞTİRME

• TANAP Destek Fonu (RAP Fund)

• Yer Üstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı kapsamında Küçük Ölçekli Tarım-Hayvancılık Destek Paketleri ile Topluluk Bazlı Sosyal Destek Paketleri

• Deniz Geçişi Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı


Ekonomik Yerinden Edilme Etkisini Yönetmek:Aşamalar

10

PLANLAMA

• Kaynak Oluşturma

• Dokümantasyon

UYGULAMA

• YYEP

• Destek Fonu

• Geçim Destekleri

İZLEME

• İç İzleme

• Dış İzleme

• Kapanış


Politikaları Hayata Geçirmek: PLANLAMA

• Kaynakların Oluşturulması

A. İnsan Kaynağı

TANAP: Sosyal Etki Müdürlüğü (Merkez – RAP Uzmanı ve Saha) +

Kamulaştırma ve İzinler Grup Müdürlüğü

(Kamulaştırma – GIS ve Güzergah Ekibi ile RAP Fonu Temsilcisi)

BOTAŞ: TANAP Kamulaştırma Direktörlüğü (Merkez) +

“Kamulaştırma Şefliği” (Saha)

Danışmanlar: ihtiyaca binaen tüm aşamalarda

B. Mali Kaynak

Kamulaştırma Bütçesi

TANAP Destek Fonu

Geçim Destekleri Bütçesi

İzleme dahil danışmanlık giderleri

Yönetim giderleri

Beklenmedik giderler11

TANAP

BOTAŞ

Danışmanlar


Dokümantasyon Hazırlığı

• TANAP Projesi Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP)

• TANAP Yerüstü Tesisleri için YYEP

• TANAP Boru Hattı Güzergahı için YYEP İlave Dokümanı

• Hak Sahipliği Matriksi

• TANAP Yerüstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı

(GGP)

• TANAP Deniz Geçişi Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı

• Arazi Edinimi ve Kamulaştırma Bilgilendirme Broşürü

• Arazi Ediniminde İlave Haklar Bilgilendirme Broşürü, El Broşürü ve Poster

• GGP Broşürü

• İşletme Dönemi Arazi Kullanımı Bilgilendirme Broşürü

http://www.tanap.com/referans-dokumanlar/

• TANAP Destek Fonu (RAP Fund) Yönetimi Prosedürü

12

Politikaları Hayata Geçirmek: TASARIM & PLANLAMA

http://www.tanap.com/referans-dokumanlar/


ARAZİ EDİNİMİRehber ve Broşürler

TANAP Destek Fonu

hakkında hazırlanan broşür:

TANAP Arazi Ediniminde

İlave Haklar ve Ekonomik

Destekler Bilgilendirme

Broşürü – 2017

• Arazi edinimi ve kamulaştırma bedeli ödemeleri

için TANAP Arazi Edinimi ve Kamulaştırma Bedeli

Ödemeleri İçin Rehber - 2014

13


KAÇINMA

AZALTMA

ÖNLEME – GERİ KAZANDIRMA VE

İYİLEŞTİRME

• TANAP Destek Fonu (RAP Fund)

• Yer Üstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı

• Deniz Geçişi Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı

Politikaları Hayata Geçirmek: UYGULAMA

Boru Hattı

Yer Üstü Tesisleri

Deniz Geçişi

EKONOMİK YERİNDEN EDİLME


ARAZİ EDİNİMİ

Kamulaştırma İşlemleri

Ev Sahibi Hükümet Anlaşması,

Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu

Bakanlar Kurulu Kararı

20 İl, 69 ilçe ve 604 Köy

20.976 Özel Mülkiyet + 7.676 Kamu olmak üzere 28.652 parsel,

Yaklaşık 6.800 ha (68 milyon metrekare) alan,

112.618 kişi

15


ARAZİ EDİNİMİ

16


TANAP DESTEK FONU (RAP Fund)

DESTEK FONU?

TANAP DESTEK FONU

Uluslararası Sosyal Koruma Politikaları ile Ulusal Mevzuat arasındaki uygulama farklılığından doğan geçim kayıplarının giderilmesine yönelik proje bazlı oluşturulmuş bir ek destek fonudur.

Bugüne kadar 5.500 kadar kişiye bu fondan çeşitli başlıklarda ek destekler sağlanmıştır.

17


TANAP DESTEK FONU (RAP Fund)

18

Fon Ödeme KalemleriProje

Bileşeni

Hedeflenen

PEK Sayısı

İlerleme

Durumu

Kamulaştırılan Arazi Maliklerine İlave Tapu Harcı

Ödeme Desteği (%2 + 100 TL) YÜT 900 %88

Kamu Arazilerinin Gayri Resmi Kullanıcılarına

Ürün Kaybı Telafi Desteği

Boru Hattı

& YÜT520 %100

Artık Alan Ürün Kaybı Telafi Desteği Boru Hattı 419 %100

Nakit Geçim Desteği (%20 üstü kalıcı arazi

kaybının ekonomik etkisini hafifletici geçiş

desteği)

YÜT 55 %98

Arazi Toplulaştırması Etkisini Hafifletme DesteğiBoru Hattı

& YÜT64 %100

Ulaşım Desteği Boru Hattı

& YÜT1.944 %100

Ortak Alan Kaybı, Sezonluk Geçim Kaybı, Hatalı

Kullanıcı Tespiti Etkisini Giderme vb Diğer

Destekler

Boru Hattı

& YÜT240 %100

Çoklu Boru Hattı Etkisini Hafifletme Desteği Boru Hattı 1.900 %82

TOPLAM 6.042 %93

Arazi Maliklerine İlave Tapu Harcı ÖdemeDesteği (%2 + 100TL)

8%

Kamu Arazilerinin GayriResmi KullanıcılarınaÜrün Kaybı Ödemesi

21%

Artık Alanda Ürün KaybıTelafi Ödemesi

6%

Nakit Geçim Desteği(%20 üstü kayıplar)

8%

Arazi ToplulaştırmaEtkisini Hafifletme

Desteği5%

Ulaşım Desteği3%

Diğer Destekler13%

Çoklu Boru Hattı EtkisiHafifletme Desteği

36%

BUGÜNE KADARKİ HARCANANIN DAĞILIMI (TL)


Toplam Faydalanıcı Sayısı: YÜT’lerden etkilenen kırsal yerleşimlerdeki 130 civarında kişi

Toplam dağıtılan Destek Paketi Sayısı : ≈ 160

Geçim Destek ve Yaşam Koşullarını İyileştirme Paketleri

Hassas Gruplar için Ek Çaba

Toplumsal Cinsiyet Duyarlılığı ile Kırsaldaki Kadınların Katılımına

Destek

Proje’den Etkilenen ve Potansiyel Geçim Destekleri Faydalanıcılarının Yerinde

Gözlem ve İnceleme ile Tespiti

Destekler için Haksahibi Kimselerin Katılımcı Yolla

Değerlendirilmesi

Desteklere yönelik Şeffaf, Adil, Hesapverilebilir bir

Değerlendirme Süreci

Yer Üstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı

Geçim Destek ve Yaşam Koşullarını İyileştirme Paketleri

• Şahıs Bazlı Destekler

• Küçük Ölçekli Tarım ve Hayvancılık Faaliyetlerine Destekler

• Tarımsal Faaliyetini Bizzat Sürdüremeyen Dolayı Geçim Kaybı Yaşayanlar için Tek Seferlik Nakit Destek

•Topluluk Bazlı Geçim ve Yaşam Koşullarını İyileştirme amaçlı Sosyal Destekler

• Eğitim ve uygulama destekli Koruyucu Hayvan Sağlığı Desteği

• Ortak faydaya yönelik geçim ve sosyal alan iyileştirme destekleri

19


YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANIHASSAS GRUPLAR TANIMI

20

KADINLAR• Ailenin tek gelir sağlayıcısı olan ve projedeki kamulaştırma nedeniyle geçim kaynaklarını

kaybeden hanereisi kadın olan arazi sahipleri/kullanıcıları

YOKSULLAR• Asgari gelir düzeyinin altında kazancı olan ve projedeki kamulaştırma nedeniyle gelir

kaybına veya azalmasına uğrayan arazi sahipleri/kullanıcıları

TOPRAKSIZ KİŞİLER• Kendine ait ekip biçtiği toprağı olmayan ancak başkalarının arazilerinden geçimini sürdürüp projedeki

kamulaştırma sonrasında artık başkalarının topraklarında çalışma imkânını da kaybedenler kişiler

YAŞLILAR• Kamulaştırma nedeniyle toprağını, dolayısıyla geçim kaynağını kaybeden, yaşamlarını sürdürmekte

zorlanan, genellikle okur-yazar olmayan, yanlız yaşayan; bu nedenle ilave sosyal destek ihtiyacı olan ileri yaştaki arazi sahipleri/kullanıcıları

ENGELLİLER• Toprağını dolayısıyla geçim kaynağını kaybettikten sonra yaşamlarını sürdürmekte zorlukla karşılaşabilecek ve

destek desteği alan engelli arazi sahipleri/kullanıcıları


Genel Tanımların Ötesine Geçen Kapsamlı Uygulama: PROJEYE ÖZGÜ HASSAS GRUP TANIMLARI

21

PAPs with Existing Vulnerabilities

• A.1. Women Head of Households

• A.2. Poor (in-deed)

• A.3. Landless households after the Project’s land acquisition

• A.4. Elderly Landowner or Landowner with disabilities who are sharecropper, not active user because of their incapability

• A.5. Elderly (65+)

• A.6. Head of Households having a family members with disabilities

PAPs with Project-induced Additional

Vulnerabilities

• B.1. Informal Land users of Public Lands

• B.2. Formal/Informal Land users of Private Lands

• B.3. Community Using Common Lands for Grazing

• B.4. Shareholder Land Users

• B.5. Unviable (Remaining) Land

• B.6. Female Land Users

PAPs with Project-induced Potential

Vulnerabilities

• C.1. Single-Headed Households with multiple vulnerabilities

• C.2. PAPs employed by the project as temporary workers

• C.3. Disputed Lands’ Owner Users

• C.4. PAPs affected by cumulative impact of TANAP Project components


PAYDAŞ KATILIMINDA TEMEL PRENSİPLER: Ulaşılabilirlik - Zamanında & Yeterli Bilgilendirme - Etkin İstişare

22

110 117

24

72

9 150

83 82

0

70

99

125

193

148

180

152

5669

82

Yüz Yüze Görüşme Sayısı Telefon ile Görüşme


Yerel Balıkçılar

Anadolu Yakası

Balıkçı Topluluğu

İzleme

İzleme

Küçük Ölçekli Kıyı Balıkçıları için Gelir Kaybını Önleme Destek Paketi

TANAP Deniz Geçişi İnşaatı – Anadolu Yakası Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı 2017 yılında başarıyla tamamlandı

Toplam 44 küçük ölçekli kıyı balıkçı teknesi için mazot desteği verildi

23


Politikaları Hayata Geçirmek: İZLEME

24

YYEP’lerde yer alan taahhütlerin uygulamasının,

- Performans/ilerleme,

- Etki/Etkililik,

- Takvim,

- Bütçe

- Uluslararası Sosyal Politikalara uygunluk

bakımından düzenli olarak, katılımcı bir yolla takip etmek ve gerekli düzeltici

önlemleri/aksiyonları almaktır.


İZLEME TÜRLERİ, KAPSAMI ve TAKVİM

25

İÇ İZLEME

• YYEP uygulamalarının kaynak (HR, bütçe, materyal) durumu

• Arazi edinimi süreci (Geçici/Kalıcı, Kamu/Şahıs, Kamulaştırma/Uzlaşma, TANAP/Müteahhid, arazi giriş ve araziden çıkış)

• TANAP Destek Fonu uygulaması ve ödemeleri

• Bilgilendirme Faaliyetleri (kadın, hassas grup, Destek Fonu kapsamındaki tanımlanan Hak Sahipleri)

• Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma – İyileştirme Uygulamaları (TANAP, müteahhid iyi niyet uygulamaları, SEIP)

• YYEP ilintili şikayet kayıtları (açık-kapalı, konu dağılımı)

•Dış İzleme, Banka İzlemeleri için veri temini ve TANAP Yönetim raporlaması

DIŞ İZLEME

• YYEP taahhütlerindeki ilerleme ve etkililiği

• Arazi edinim uygulamalarının ulusal mevzuat ve uluslararası standartlara uygunluğu

• Ekonomik etkilenmenin telafisi için geçim kaynaklarını geri kazandırma/iyileştirme uygulama etkililiği

• Kadınlar başta olmak üzere hassas grupların bilgilendirilmesi, haklarının farkındalıkları, onlar için geliştirilen özel tedbirler

• Şikayet mekanizmasının işleyişi, etkililiği, erişilebilirliği

• İç İzleme sisteminin etkililiği

TAMAMLAMA DENETİMİ

•Ödemeler dahil arazi edinimi sona erdikten sonra planlanan tüm aksiyonların sonuçlanma durumu, etkisi

•İşletme dönemine ilişkin aksiyon ve izleme önerileri

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Internal Monitoring

External Monitoring

Internal Monitoring

External Monitoring

Phase 0

Phase 1

Completion

2020

Q3 Q4RAP Monitoring Schedule

2017 2018 2019

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2


Fark Yaratan Uygulamalar

26

Güzergah boyunca artık alanlardaki

ürün kaybının tazmini (telafisi)

Kümülatif Etki -çoklu boru hattı etkisine yönelik

ilave tazmin ödemesi

Ekonomik analiz birimi, kişi/hane

yerine tekne alınması

İkame Bedelinde Kaybın Tazmini

Nakit Geçim Desteği – Çok Ölçütlü Karar

Analizi

Kamulaştırma ve istihdam

haricinde çeşitli geçim destek

paketleri

Özgün Hak Sahipliği Kriterleri ve Hassas Gruplar

Tanımı

Detaylı Masabaşı Analizleri ve 1-1

İstişare & Yerinde İnceleme


TEŞEKKÜR EDERİZ

TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ Yeniden ... · Edirne’ninİpsala ilçesinde Avrupa...

Documents

Transcript of TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ Yeniden ... · Edirne’ninİpsala ilçesinde Avrupa...