Băng Huyết Sau Sanh

Bác sĩ Trịnh Hữu Thọ Giám Đốc Trung Tâm CSSKSS An Giang

Trang Phục Chống Choáng

Không Cần Bơm Hơi

(Non pneumatic

Anti – Shock Garment)

Thông Tin Cơ Bản

Mỗi phút có một phụ nữ chết vì nguyên nhân liên quan đến thai nghén > 500.000 tử vong mẹ/mỗi năm

99% ở các nước đang phát triển

54 triệu phụ nữ/mỗi năm bị tai biến tàn tật lâu dài

Là nguyên nhân chủ yếu liên quan đến sức khỏe kém ở phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ

Chảy máu trong sản khoa chiếm 25 – 60% nguyên nhân tử vong mẹ

Giảm Tỷ Lệ Bệnh Tật/Tử Vong Mẹ Cần Điều Gì ?

Yếu tố chủ yếu = THỜI GIAN

Sản phụ có thể bị chảy máu và tử vong trong vòng 2 giờ

Các cơ hội dẫn đến tử vong:

Sản phụ tử vong tại nhà do không nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm

Trong lúc vận chuyển

Trong lúc chờ đợi cách điều trị quyết định (truyền máu/thẫu thuật)

Nhu cầu về một kiểu cấp “cứu sản khoa bước đầu”: kỹ thuật đơn giản, không tốn kém, chỉ cần huấn luyện tối thiểu

Phương Tiện Chống Choáng

Không Cần Bơm Hơi (NASG)

Giảm chảy máu xảy ra ở cộng đồng

Ổn định tình trạng bệnh nhân, cho phép cứu sống người bệnh trong lúc vận chuyển hay khi chậm trễ chuyển đến bệnh viện

Đơn giản, dễ sử dụng, không cần huấn luyện nhiều

Có thể rửa sạch và dùng lại nhiều lần

Lịch Sử & Phát Triển

Bộ dụng cụ chống sốc thiết kế trên cơ sở thiết bị do George Crile phát triển vào đầu những năm 1900 trước khi xuất hiện kỹ thuật truyền máu

(MAST – Military Anti-Shock Trousers) được sử dụng từ 1903 nhằm kiểm soát HA trong phẫu thuật vùng đầu và cổ

Đã dùng ở VN để ổn định ngay trên chiến trường.

Dùng trong thế chiến II để hồi sức cho các phi công bị ngất xỉu: bộ trang phục chống trọng lực (AGS – Anti Gravity Suit) - 1942

Lịch Sử & Phát Triển

Pneumatic Anti-Shock Trousers (PAST), Military Anti-Shock Trousers (MAST) được áp dụng ở trung tâm cứu hộ ở Hoa kỳ từ 1970 cho những trường hợp cấp cứu sốc chấn thương và sốc giảm thể tích do mất máu vùng chậu, gẩy xương, phụ khoa…

Dụng cụ chống sốc không sử dụng áp lực không khí do NASA triển khai từ dụng cụ chống sốc sử dụng áp lực không khí vào năm 1971

PAST và MAST là trang bị chống sốc có bơm hơi vì thế khi sử dụng cần phải theo dõi áp lực hơi để tránh hội chứng thiếu máu cục bộ hay hoại tử vùng chịu áp lực.

Lịch Sử & Phát Triển

NASG (Non pneumatic Anti-Shock Garment) không giống như PAST và MAST) do đó an toàn và dễ sử dụng hơn

Đã được đăng trên 300 tờ báo

NASG được sản xuất bởi công ty Zoex và được chấp nhận bởi FDA Hoa Kỳ - 17/1/1991

Giá 160 USD, có thể sử dụng được ít nhất 50 lần

Trang phôc b¬m h¬i chèng cho¸ng

PAST

Developed by Ralph Pelligra, MD, NASA, Ames Research

Trang Phục Chống Choáng Không Cần Bơm Hơi

NASG

Được Các Nhân Viên Y Tế Ở Mỹ Sử Dụng

Tác Dụng Điều Trị Của Trang Phục Chống Choáng

Hiệu quả, đơn giản và an toàn vì có đối trọng về áp lực ở chu vi

Hồi phục tuần hoàn trung tâm (chuyển vận đến 30% tổng thể tích máu từ phần thấp của cơ thể tới các cơ quan quan trọng)

Tăng tưới máu, phục hồi các dấu hiệu sống

Giảm chảy máu ở phần thấp của cơ thể

Giảm áp lực tưới máu động mạch tới TC, giống như thắt ĐM chậu trong

Vượt qua áp lực ở mao mạch và hệ thống tỉnh mạch (15-25 mmHg), giảm áp lực thành mạch, khẩu kính lòng mạch và dòng chảy.

Trong choáng, não,

tim, phổi bị thiếu

Oxy, vì máu tích tụ

ở bụng và chi dưới

Trang phục chống choáng giúp chuyển máu về các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi; giảm chảy máu, khôi phục HA.

Định Luật Poiseuile

F = (P1 – P2) R4

8NL F= dòng chảy

P1 = áp lực vào

P2 = áp lực ra

R = khẩu kính

N = độ dính

L = chiều dài.

Định Luật Laplace: T = PR

T= áp lực trong lòng mạch, P= áp lực thành mạch, R= khẩu kính mạch máu

NASG có tác dụng như một đối trọng áp lực bên ngoài đè ép vào phần thấp cơ thể và các mạch máu nội tạng, từ đó giảm cả áp lực thành mạch và khẩu kính của mạch máu

Những tác dụng hiệp đồng này làm giảm sự chênh lệch về áp lực bên ngoài mạch máu, vì thế giảm mất máu

Nguyên Lý Bernoulli: Q = A P + V2 E

Q=tốc độ dò rỉ, A=khu vực rách, đứt hay mở, P=áp lực trong lòng mạch trừ đi áp lực ngoài lòng mạch (áp lực thành mạch), E=tỷ trọng máu, và V=tốc độ dòng máu

Tốc độ mất máu từ nơi rách phụ thuộc vào kích thước của vết rách, áp lực trong lòng mạch và áp lực ngoài lòng mạch

Áp lực bên ngoài mạch máu sẽ đè ép vào thành mạch bị rách và giảm kích thước vết rách

Những Bất Lợi Có Thể Của NASG

Quên lảng sự cần thiết phải

Xác định nguyên nhân gây choáng

Xử trí bổ sung dịch và máu

Điều trị thích hợp bệnh lý đông máu

Chỉ Định & Chống Chỉ Định

Chỉ định: shock giảm thể tích nhóm II (mất >750ml máu, M>100 và HA: bt hay giảm nhẹ)

Chống chỉ định: thai còn sống trong TC, hẹp van 2 lá, suy tim ứ huyết, tăng áp ĐM phổi, hay những trường hợp vị trí chảy máu phía trên cơ hoành

Bắt đầu đặt NASG ở phần mắc cá chân

Dùng sức mình để quấn NASG

Phần #3 của NASG đã được đặt

Phần #4 của NASG đã đuợc đặt trên xương vệ

Trong vài phút đã đặt xong NASG, để B/N lấy lại sự tỉnh táo

Chuyển từ nơi sơ cứu ban đầu đến bệnh viện

A nurse or midwife

should accompany the

patient

Nữ hộ sinh hay y tá cùng đi với bệnh nhân

If there is no

ambulance, the

woman can be

brought in a

truck or car

Nếu không có xe cấp cứu thì có thể vận chuyển bằng xe tải hay ô tô nhà

Tiêu chuẩn để tháo NASG • Hb >7 (hoặc Hct 20%), M<100, HAmax >100 mmHg

• Chờ mỗi 15 phút 1 lần cho tháo phần trang bị từ phần thấp lên

• Nếu HA giảm 20 mmHg hoặc mạch tăng khoảng 20 nhịp/1 phút

sau khi tháo một phần của NASG thì không được tháo tiếp và cần

truyền dịch thêm và xác định lại tình trạng chảy máu.

Kết luận Nhiều nghiên cứu cho thấy NASG tạo ra sự

khác biệt về lâm sàng và về thống kê lượng máu mất thu được ở túi đựng.

Cải thiện thời gian phục hồi nhịp mạch và huyết áp động mạch trung bình.

Có sự khác biệt lâm sàng về bệnh tật và tử vong và khả năng của cán bộ y tế khi xử trí các ca phức tạp và nghiêm trọng khi dùng trang bị chống choáng NASG

Việc sử dụng cần được thử nghiệm ở các cơ sở y tế không thể tiếp cận nhanh với máu và phẫu thuật.

Tài Liệu Tham Khảo

• S. Miller and P. Hensleigh, Non pneumatic Anti-Shock Garment (NASG), A texbook of Postpartum hemorrhage 2006; 14: 136 -146.

• Suellen Miller, PhD, CNM University of California, San Francisco Dept. of OB/GYN & Reproductive Sciences. NASG, History and Future for Obstetrical Hemorrhage – presentation in HN-VN – 2006.

• Non-pneumatic anti-shock garment holds promise in preventing deaths due to obstetrical hemorrhage, Feb 27, 2006, 17:31, Reviewed by: Dr. Priya Saxena.

• S Arulkumaran, R Haththotuwa, S Chua, The management of postpartum hemorrhage, The Management of labor 1996; 12: 188.

Xin Cám Ơn

Qúi Vị Đại Biểu