Trafo koruması RET650 Uygulama Kılavuzu · Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl...

Relion® 650 serisi

Trafo koruması RET650Uygulama Kılavuzu

Belge No: 1MRK 504 128-UTRYayın tarihi: Nisan 2014

Revizyon: -Ürün sürümü: 1.2

© Copyright 2014 ABB. Tüm hakları saklıdır

Telif HakkıBu belge ve bölümleri ABB'nin yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz veyakopyalanamaz ve bu belgenin içeriği üçüncü taraflara açıklanamaz veya yetkisizbir şekilde kullanılamaz.

Bu belgede açıklamaları verilen yazılım veya donanım, lisans sözleşmesi ileverilmiş olup yalnız bu lisans sözleşmesine uygun olarak kullanılabilir veya içeriğiifşa edilebilir.

Ticari MarkalarABB ve Relion ABB Grubu’nun tescilli ticari markalarıdır. Bu belgede adı geçendiğer tüm marka ve ürün adlarına ait tescilli ticari markalar kendi sahiplerine aittir.

GarantiGaranti koşulları hakkında bilgi almak için lütfen size en yakın ABB yetkilisinebaşvurun.

ABB AB

Trafo Otomasyon Ürünleri

SE-721 59 Västerås

İsveç

Telefon: +46 (0) 21 32 50 00

Faks: +46 (0) 21 14 69 18

http://www.abb.com/substationautomation

ABB Elektrik Sanayi A.Ş.

Substation Automation Products

Esentepe Mah. Milangaz Cad. No:58

34870 Kartal - İstanbul

Türkiye

Telefon: +90 216 528 20 97

Faks: +90 216 387 77 07

http://www.abb.com/substationautomation

HTTP://WWW.ABB.COM/SUBSTATIONAUTOMATION

HTTP://WWW.ABB.COM/SUBSTATIONAUTOMATION

FeragatnameBu kılavuzda verilmiş olan veriler, örnekler ve şemalar yalnız belirli kavramlarıveya ürünleri açıklamakta yardımcı olmak üzere verilmiş olup belirtilenözelliklerin garanti beyanı olarak kabul edilemez. Bu kılavuzda anılan donanımınuygulamasından sorumlu tüm personel, her uygulamanın amaçlarına uygunolduğundan ve kabul edilebilir olduğundan, ayrıca tüm gerekli güvenlik veoperasyona yönelik taleplerin sağlanmış olduğundan emin olmalıdır. Sistemarızasının ve/veya ürün arızasının özellikle insan hayatına veya maddi hasara(kişisel yaralanma veya ölüm de dahil olmak üzere fakat bunlarla sınırlıkalmayarak) zarar verme riski olduğu uygulamalarda, sorumluluk yalnızcaekipmanı uygulamakta olan özel veya tüzel kişidedir. Sorumlu olan bu kişilerdentümünün bu tür riskleri asgariye indirecek gerekli bütün önlemleri almaları talepedilmektedir.

Bu belge ABB tarafından dikkatle kontrol edilmiş olmakla birlikte yanlışlıklarınbulunabileceği tamamen olasılık dışı bırakılamaz. Hataların bulunması durumundaokuyuculardan üreticiyi haberdar etmeleri rica olunur. Sözleşmelerle üstlenilenyükümlülükler haricinde, bu kılavuzun kullanımından veya ekipmanın uygulamayaalınmasından kaynaklanan kayıp veya hasardan ABB hiçbir şekilde sorumlututulmayacaktır.

UygunlukBu ürün, elektromanyetik uyumluluk (EMC Directive 2004/108/EC) ile ilgili veelektrikli ekipmanların belirtilen gerilim limitleri arasında kullanılması (Low-voltage directive 2006/95/EC) ile ilişkin Üye Ülkelerin mevzuatlarını yakınlaştırmaalanındaki Avrupa Birliği Konseyi direktiflerine uygundur. Bu uygunluk ABBtarafından, EMC direktifi için EN 50263 ve EN 60255-26 ürün standartları ileuyumlu olarak ve alçak gerilim direktifi için EN 60255-1 ve EN 60255-27 ürünstandartlarında yapılan testlerle gerçekleştirilmiştir. Ürün, IEC 60255 serisininuluslararası standartları ile uyumlu bir şekilde tasarlanmıştır.

İçindekiler

Bölüm 1 Giriş................................................................................13Bu kılavuz hakkında.........................................................................13Hedef kitle.........................................................................................13Ürün dokümantasyonu.....................................................................14

Ürün dokümantasyon seti............................................................14Belge güncelleme geçmişi...........................................................15İlgili belgeler.................................................................................15

Sembol ve kurallar............................................................................16Semboller....................................................................................16Belge kuralları..............................................................................17

Bölüm 2 Uygulama.......................................................................19RET650 uygulaması.........................................................................19Mevcut fonksiyonlar..........................................................................24

Ana koruma fonksiyonları............................................................24Artçı koruma fonksiyonları...........................................................24Kontrol ve izleme fonksiyonları....................................................25Haberleşme.................................................................................28Temel IED fonksiyonları..............................................................29

RET650 uygulama örnekleri.............................................................30Farklı uygulamalara adaptasyon.................................................30İki sargılı YG/MV, Y/Δ-trafo.........................................................30İki sargılı YG/OG, Y/Y-trafo.........................................................31İşlevsellik tablosu.........................................................................32Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafo..........................................34Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafo..........................................35İşlevsellik tablosu.........................................................................35

Bölüm 3 RET650 ayar örnekleri...................................................39İki sargılı YG/OG trafo, Y/Δ-trafo için ayar örneği.............................39

Analog girişler 8I 2U için genel ayarların hesaplanması..............40Genel temel değerler GBASVAL için ayarlarınhesaplanması..............................................................................41Trafo diferansiyel koruması T2WPDIF için ayarlarınhesaplanması..............................................................................42Sınırlı toprak arıza koruması REFPDIF için ayarlarınhesaplanması..............................................................................46Ani faz aşırı akım koruması, YG-tarafı, PHPIOC içinayarların hesaplanması...............................................................47

İçindekiler

1Uygulama Kılavuzu

Dört kademe faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, YG tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanması......................................48

Genel ayarların hesaplanması ..............................................48Kademe 1 için ayarların hesaplanması..................................48

Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, LV-tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanması......................................51

Genel ayarların hesaplanması...............................................52Kademe 1 için ayarların hesaplanması .................................52Kademe 4 için ayarlarının hesaplanması...............................53

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatifdizi yönlü YG-tarafı EF4PTOC için ayarların hesaplanması........55

Genel ayarların hesaplanması...............................................56Kademe 1 için ayarların hesaplanması..................................56Kademe 2 için ayarların hesaplanması..................................58Kademe 4 için ayarların hesaplanması..................................59

İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruması AG-tarafı içinayarların hesaplanması, ROV2PTOV .........................................60YG tarafı kesici arızası koruma için ayarlarınhesaplanması, CCRBRF ............................................................61Ag tarafı kesici arızası koruma için ayarların hesaplanması,CCRBRF .....................................................................................62

Bölüm 4 Analog girişler.................................................................65Giriş..................................................................................................65Ayarlama kuralları.............................................................................65

Faz referans kanalının ayarlanması............................................65Akım kanalları ayarı.....................................................................66

Örnek 1...................................................................................66Örnek 2...................................................................................67En sık kullanılan akım trafosu bağlantıları için akımtrafosu girişlerinin bağlanmasını, yapılandırılmasını veayarlanmasını gösteren örnekler............................................68Yıldız bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'yenasıl bağlanacağını gösteren örnek.......................................69Delta bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek................................................71Tek-faz akım trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağınıgösteren örnek.......................................................................74

Gerilim kanalları ayarı..................................................................76Örnek......................................................................................76En sık kullanılan VT bağlantıları için VT girişlerininbağlanmasını, yapılandırılmasını ve ayarlanmasınıgösteren örnekler...................................................................76Üç faz toprak bağlı VT'nin IED'ye bağlanması içinörnekler..................................................................................77

İçindekiler

2Uygulama Kılavuzu

Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek................................................78Düşük empedans topraklı veya doğrudan topraklı güçsistemleri için açık delta gerilim trafosunu IED'yebağlanmasını gösteren örnek.................................................80Nötr nokta gerilim trafosunun IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek................................................82

Bölüm 5 Yerel insan-makine arayüzü...........................................85Yerel HMI..........................................................................................85

Ekran...........................................................................................85LED'ler.........................................................................................87Tuş Takımı...................................................................................87Yerel HMI işlevselliği...................................................................88

Koruma ve alarm göstergesi..................................................88Parametre yönetimi ...............................................................90Ön iletişim...............................................................................90

Bölüm 6 Diferansiyel koruma........................................................93Trafo diferansiyel koruma T2WPDIF ve T3WPDIF ..........................93

Tanımlama...................................................................................93Uygulama....................................................................................93Ayarlama kuralları........................................................................94

Ani yığılma tutma yöntemleri..................................................94Aşırı uyarma tutma yöntemi...................................................94Fazlar arasındaki çapraz kilit..................................................94Tutuculu ve tutucusuz diferansiyel koruma............................95Sıfır dizi akımlarının yok edilmesi...........................................96İç/Dış arıza ayırt edici.............................................................97Diferansiyel akım alarmı.........................................................99Arıza üzerine kapama koruma özelliği...................................99

Ayar örneği..................................................................................99Akım Trafosu Bağlantıları.......................................................99

Kısıtlamalı toprak arıza koruması, düşük empedansREFPDIF .......................................................................................101

Tanımlama.................................................................................101Uygulama..................................................................................101

Uygulama örnekleri..............................................................102Ayarlama kuralları......................................................................105

Ayar ve yapılandırma...........................................................105Ayarlar..................................................................................106

1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma HZPDIF ...................106Tanımlama.................................................................................106Uygulama..................................................................................107

Yüksek empedans prensibinin temelleri...............................107

İçindekiler

3Uygulama Kılavuzu

Yüksek empedans diferansiyel koruma için bağlantıörnekleri.....................................................................................113

1Ph sınırlı topraklama arızası ve yüksek empedansdiferansiyel koruma için bağlantılar......................................113

Ayarlama kuralları......................................................................114Yapılandırma........................................................................114Koruma fonksiyonu ayarları..................................................114Sınırlı toprak arıza koruma uygulaması REFPDIF...............115Alarm düzeyi işletimi.............................................................117

Bölüm 7 Akım koruma................................................................119Ani faz aşırı akım koruma 3-fazlı çıkış PHPIOC ............................119

Tanımlama.................................................................................119Uygulama..................................................................................119Ayarlama kuralları......................................................................120

Paralel hatsız gözlü şebeke.................................................120Paralel hatlı gözlü şebeke....................................................122

Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3 fazlı çıkış OC4PTOC .......123Tanımlama.................................................................................124Uygulama..................................................................................124Ayarlama kuralları......................................................................125

Kademe 1 ila 4 için ayarlar ..................................................1262. harmonik bastırma............................................................128

Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC ........................................134Tanımlama.................................................................................134Uygulama..................................................................................134Ayarlama kuralları......................................................................134

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır, negatif diziyönü EF4PTOC .............................................................................136


Kademe 1 ve 4 için ayarlar ..................................................139Tüm kademeler için ortak ayarlar.........................................1402. harmonik bastırma............................................................142Trafo uygulama örneği.........................................................142

Termik aşırı yük koruma, iki zaman sabiti TRPTTR ......................147Tanımlama.................................................................................147Uygulama..................................................................................147Ayarlama kuralları......................................................................148

Kesici arıza koruması 3-faz aktivasyonu ve çıkışı CCRBRF .........150Tanımlama.................................................................................150Uygulama..................................................................................150Ayarlama kuralları......................................................................151

İçindekiler

4Uygulama Kılavuzu

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD .........................................153Tanımlama.................................................................................153Uygulama..................................................................................154Ayarlama kuralları......................................................................154

Yönlü aşırı/düşük güç koruma GOPPDOP/GUPPDUP..................155Uygulama..................................................................................155Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP .........................................157

Tanımlama...........................................................................157Ayarlama kuralları................................................................157

Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP........................................161Tanımlama...........................................................................161Ayarlama kuralları................................................................161

Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu DNSPTOC ....................164Tanımlama.................................................................................164Uygulama..................................................................................164Ayarlama kuralları......................................................................164

Bölüm 8 Gerilim koruma.............................................................167İki kademeli düşük gerilim koruma UV2PTUV ...............................167


Motor ve jeneratörler için ekipman koruma..........................168Devre dışı ekipman tespiti....................................................168Güç kaynağı kalitesi ............................................................168Gerilim kararsızlığının azaltılması........................................169Güç sistemi arızalarının artçı koruması................................169İki kademe düşük gerilim koruma için ayarlar......................169

İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV .................................170Tanımlama.................................................................................170Uygulama..................................................................................170Ayarlama kuralları......................................................................171

İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV .................173Tanımlama.................................................................................173Uygulama..................................................................................173Ayarlama kuralları......................................................................174

Motor, jeneratör, reaktör ve trafolar için ekipmankoruma.................................................................................174Güç kaynağı kalitesi.............................................................174Yüksek empedans topraklı sistemler....................................174Doğrudan topraklanmış sistem.............................................176İki kademeli rezidüel aşırı akım koruma için ayarlar.............176

Aşırı uyarma koruma OEXPVPH ...................................................177Tanımlama.................................................................................177

İçindekiler

5Uygulama Kılavuzu

Uygulama..................................................................................178Ayarlama kuralları......................................................................179

Giriş ve çıkış sinyalleri için öneriler......................................179Ayarlar..................................................................................179

Bölüm 9 Frekans koruma...........................................................181Düşük frekans koruma SAPTUF ...................................................181


Aşırı frekans koruma SAPTOF ......................................................182Tanımlama.................................................................................182Uygulama..................................................................................182Ayarlama kuralları......................................................................183

Frekans değişim oranı koruma SAPFRC ......................................183Tanımlama.................................................................................184Uygulama..................................................................................184Ayarlama kuralları......................................................................184

Bölüm 10 Sekonder sistem denetimi............................................187Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR............................187


Bölüm 11 Kontrol..........................................................................193Aygıt kontrolü .................................................................................193

Tanımlama.................................................................................193Uygulama..................................................................................193Modüller arası............................................................................196Ayarlama kuralları......................................................................198

Bölme kontrolü (QCBAY).....................................................198Gerilim denetimi .............................................................................198


TR8ATCC genel ayarları......................................................225TR8ATCC Ayar grubu .........................................................226TCMYLTC genel ayarları......................................................232

Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu için mantık rotasyonanahtarı SLGGIO............................................................................233


Selektör mini anahtar VSGGIO......................................................234

İçindekiler

6Uygulama Kılavuzu


IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları DPGGIO.......................235Tanımlama.................................................................................235Uygulama..................................................................................235Ayarlama kuralları......................................................................235

Tek nokta genel kontrolü 8 sinyal SPC8GGIO...............................236Tanımlama.................................................................................236Uygulama..................................................................................236Ayarlama kuralları......................................................................236

Otomasyon bitleri AUTOBITS.........................................................237Tanımlama.................................................................................237Uygulama..................................................................................237Ayarlama kuralları......................................................................237

Bölüm 12 Mantık...........................................................................239Açma mantığı, ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC .................................239


Üç faz açma ........................................................................239Kilitleme................................................................................240Fonksiyon bloğunun engellenmesi.......................................240

Ayarlama kuralları......................................................................240Açma matris mantığı TMAGGIO.....................................................241


Yapılandırılabilir mantık blokları.....................................................242Tanımlama.................................................................................242Uygulama..................................................................................243

Yapılandırma........................................................................243Sabit sinyaller FXDSIGN................................................................244


Boolean 16 tam sayı dönüşümü B16I.............................................246Tanımlama.................................................................................246Uygulama..................................................................................246Ayarlama kuralları......................................................................246

Boolean 16 tam sayı dönüşümü, mantık düğüm temsili ileB16IFCVI........................................................................................246


İçindekiler

7Uygulama Kılavuzu

Tam sayı boolean 16 dönüşümü IB16A.........................................247Tanımlama.................................................................................247Uygulama..................................................................................247Ayarlama kuralları......................................................................247

Tam sayı - boolean 16 dönüşümü, mantık düğüm temsili ileIB16FCVB.......................................................................................247

Tanımlama.................................................................................247Uygulama..................................................................................247Ayarlar.......................................................................................248

Bölüm 13 İzleme...........................................................................249IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları SPGGIO........................249


IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları 16 giriş SP16GGIO.......249Tanımlama.................................................................................249Uygulama..................................................................................249Ayarlama kuralları......................................................................250

IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları MVGGIO.......................250Tanımlama.................................................................................250Uygulamaya...............................................................................250Ayarlama kuralları......................................................................250

Ölçümler.........................................................................................251Tanımlama.................................................................................251Uygulama..................................................................................251Ayarlama kuralları......................................................................253Ayar örnekleri............................................................................255

400 kV OHL için ölçüm fonksiyonu uygulaması...................256Güç trafosu için ölçüm fonksiyonu uygulaması....................258

Olay sayacı CNTGGIO...................................................................259Tanımlama.................................................................................259Uygulama..................................................................................259Ayarlama kuralları......................................................................259

Bozulma raporu .............................................................................260Tanımlama.................................................................................260Uygulama..................................................................................260Ayarlama kuralları......................................................................261

İkili giriş sinyalleri..................................................................264Analog giriş sinyalleri............................................................264Alt fonksiyon parametreleri...................................................265Değerlendirme......................................................................266

Ölçülen değer genişletme bloğu MVEXP.......................................266Tanımlama.................................................................................266

İçindekiler

8Uygulama Kılavuzu


Trafo merkezi batarya denetimi SPVNZBAT..................................267Tanımlama.................................................................................267Uygulama..................................................................................267

Yalıtım gazı izleme fonksiyonu SSIMG..........................................268Tanımlama.................................................................................268Uygulama..................................................................................268

Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu SSIML..........................................268Tanımlama.................................................................................268Uygulama..................................................................................268

Devre kesici durum izleme SSCBR................................................269Tanımlama.................................................................................269Uygulama..................................................................................269

Bölüm 14 Ölçümleme...................................................................273Darbe sayacı PCGGIO...................................................................273


Enerji hesaplama ve talep yönetimi EPTMMTR.............................274Tanımlama.................................................................................274Uygulama..................................................................................274Ayarlama kuralları......................................................................275

Bölüm 15 İstasyon iletişimi...........................................................277IEC61850-8-1 haberleşme protokolü .............................................277


GOOSE üzerinden yatay iletişim..........................................279Ayarlama kuralları......................................................................282

DNP3 protokolü..............................................................................282IEC 60870-5-103 iletişim protokolü................................................282

Bölüm 16 Temel IED fonksiyonları...............................................285İç olay listeli kendi kendine denetim ..............................................285


Zaman senkronizasyonu................................................................286Tanımlama.................................................................................286Uygulama..................................................................................287Ayarlama kuralları......................................................................287

Parametre ayar grubu kullanma.....................................................289Tanımlama.................................................................................289

İçindekiler

9Uygulama Kılavuzu


Test modu işlevselliği TESTMODE................................................290Tanımlama.................................................................................290Uygulama..................................................................................290Ayarlama kuralları......................................................................290

Kilit değiştir CHNGLCK...................................................................291Tanımlama.................................................................................291Uygulama..................................................................................291Ayarlama kuralları......................................................................292

IED tanımlayıcılar TERMINALID....................................................292Tanımlama.................................................................................292Uygulama..................................................................................292

Müşteriye özel ayarlar..........................................................292Ürün bilgisi PRODINF.....................................................................292


Fabrika tanımlı ayarlar..........................................................293Primer sistem değerleri PRIMVAL..................................................294


Analog girişler için sinyal matrisi SMAI...........................................294Tanımlama.................................................................................294Uygulama..................................................................................294Ayarlama kuralları......................................................................295

Toplama bloğu 3 faz 3PHSUM.......................................................297Tanımlama.................................................................................297Uygulama..................................................................................297Ayarlama kuralları......................................................................298

Genel temel değerler GBASVAL....................................................298Tanımlama.................................................................................298Uygulama..................................................................................298Ayarlama kuralları......................................................................298

Yetki denetimi ATHCHCK...............................................................299Tanımlama.................................................................................299Uygulama..................................................................................299

IED’de yetkilendirme işlemleri..............................................299Yetki durumu ATHSTAT.................................................................300


Hizmeti engelleme..........................................................................301Tanımlama.................................................................................301Uygulama..................................................................................301

İçindekiler

10Uygulama Kılavuzu

Ayarlama kuralları......................................................................301

Bölüm 17 Gereksinimler...............................................................303Akım trafosu gereksinimleri............................................................303

Akım trafosu sınıflandırma.........................................................303Koşullar......................................................................................304Arıza akımı................................................................................305Sekonder tel direnci ve ek yük...................................................305Genel akım trafosu gereksinimleri.............................................305Anma eşdeğer sekonder e.m.f. gereksinimleri..........................306

Trafo diferansiyel koruma.....................................................3061 Ph yüksek empedans diferansiyel koruma........................307Kesici arıza koruması...........................................................308Yönsüz ani ve sabit zaman, faz ve rezidüel aşırı akımkoruması...............................................................................308Yönsüz ters zaman gecikmeli faz ve rezidüel aşırı akımkoruması...............................................................................309Yönlü faz ve rezidüel aşırı akım koruma..............................310

Diğer standartlara göre akım trafoları için akım trafosugereksinimleri............................................................................310

IEC 60044-1, sınıf P, PR ile uyumlu akım trafoları...............311IEC 60044-1, sınıf PX, IEC 60044-6, sınıf TPS (ve eskiİngiliz Standardı, sınıf X) ile uyumlu akımtransformatörleri...................................................................311ANSI/IEEE'ye göre akım trafoları.........................................311

Gerilim trafo gereklilikleri................................................................312SNTP sunucu gereksinimleri..........................................................313

SNTP sunucu gereksinimleri.....................................................313

Bölüm 18 Sözlükçe.......................................................................315

İçindekiler


Bölüm 1 Giriş

1.1 Bu kılavuz hakkında

Bu uygulama kılavuzu, fonksiyonlara göre sıralanmış uygulama tanımları veayarlama kuralları içerir. Kılavuz, koruma fonksiyonlarının ne zaman ve hangiamaçla kullanılacağını öğrenmek için kullanılabilir. Kılavuz ayrıca cihazınayarlarını hesaplamak amacıyla da kullanılabilir.

1.2 Hedef kitle

Bu kılavuz planlama, ön mühendislik ve mühendislik işlemlerinden sorumlukoruma ve kontrol mühendislerinin ihtiyaçlarına cevap verir.

Koruma ve kontrol mühendisi, elektrik enerjisi mühendisliği alanında deneyimliolmalıdır ve iletişim ve protokoller gibi ilgili yan teknolojiler hakkında bilgi sahibiolmalıdır.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 1Giriş


1.3 Ürün dokümantasyonu

1.3.1 Ürün dokümantasyon seti

Pla

nnin

g &

pu

rch

ase

En

gine

erin

g

Inst

allin

g

Com

mis

sion

ing

Op

era

tion

Ma

inte

nan

ce

Dec

om

mis

sion

ing

dein

sta

llin

g&

dis

posa

l

Application manual

Operation manual

Installation manual

Service manual

Engineering manual

Commissioning manual

Communication protocolmanual

Technical manual

Pla

nnin

g &

pu

rch

ase

En

gine

erin

g

Inst

allin

g

Com

mis

sion

ing

Op

era

tion

Ma

inte

nan

ce

Dec

om

mis

sion

ing

dein

sta

llin

g&

dis

posa

l

Pla

nnin

g &

pu

rch

ase

En

gine

erin

g

Inst

allin

g

Com

mis

sion

ing

Op

era

tion

Ma

inte

nan

ce

Dec

om

mis

sion

ing

dein

sta

llin

g&

dis

posa

l

Application manualApplication manual

Operation manualOperation manual

Installation manualInstallation manual

Service manualService manual

Engineering manualEngineering manual

Commissioning manualCommissioning manual

Communication protocolmanualCommunication protocolmanual

Technical manualTechnical manual

en07000220.vsd

Mühendislik kılavuzu

Kurulum kılavuzu

Devreye alma kılavuzu

İşletim kılavuzu

Servis kılavuzu

Uygulama kılavuzu

Teknik kılavuz

Planlam

a ve satın alma

Mühendislik

Kurulum

Devreye alm

a

İşletim

Bakım

Devreden

çıkarma,

sökme

ve atm

a

IEC07000220 V1 TR

Şekil 1: Kılavuzların farklı iş süreci döngülerinde kullanılması.

Mühendislik kılavuzu, IED’lerin mühendisliğinin PCM600 içindeki araçlarkullanılarak yapılabilmesi için talimatlar içerir. Bu kılavuz bir PCM600 projesininnasıl oluşturulacağı ve IED’lerin proje yapısı içerisine nasıl yerleştirileceğikonusundaki talimatları içerir. Bu kılavuz ayrıca koruma ve kontrolfonksiyonlarının, LHMI fonksiyonlarının ve ayrıca IEC 60870-5-103, IEC 61850ve DNP3 için iletişim mühendisliği işlemlerinde bir sıralama önerisinde bulunur.

Kurulum kılavuzu IED’nin kurulumuyla ilgili yönergeler içerir. Kılavuzdamekanik ve elektrik kurulumlar için prosedürler bulunur. Bölümler IED’ninkurulumu için atılacak adımlara göre kronolojik sırada düzenlenmiştir.

Devreye alma kılavuzu IED’nin devreye alınmasıyla ilgili yönergeler içerir. Bukılavuz ayrıca test aşamasında sistem mühendislerine ve bakım personelineyardımcı olmak için kullanılabilir. Kılavuzda harici devrelerin kontrol prosedürleri

Bölüm 1 1MRK 504 128-UTR -Giriş


ve IED’nin enerjilendirilmesi, parametre ayarları ve yapılandırma ve ayrıcasekonder enjeksiyonu ayarlarının doğrulanması bulunur. Bu kılavuz hizmet dışı birtrafo merkezindeki IED’nin test işlemlerini açıklar. Bölümler IED’nin işletmeyealınma adımlarına göre kronolojik sırada düzenlenmiştir.

İşletim kılavuzu IED’nin işletmeye alındıktan sonra nasıl çalıştırılacağı konusundayönergeler içerir. Bu kılavuz IED’nin izlenmesi, kontrolü ve ayarlanması içintalimatlar içerir. Kılavuz ayrıca bozulmaların tespit edilmesi ve arıza tespitiamacıyla hesaplanan ve ölçülen şebeke verilerinin nasıl görüntülenmesi gerektiğinianlatmaktadır.

Servis kılavuzu IED’nin servis ve bakımı ile ilgili talimatlar içerir. Bu kılavuzdaayrıca IED’nin enerjisinin kesilmesi ve işletme dışı bırakılması için de prosedürlerbulunur.

Bu uygulama kılavuzu, fonksiyonlara göre sıralanmış uygulama tanımları veayarlama kuralları içerir. Kılavuz, koruma fonksiyonlarının ne zaman ve hangiamaçla kullanılacağını öğrenmek için kullanılabilir. Kılavuz ayrıca cihazınayarlarını hesaplamak amacıyla da kullanılabilir.

Teknik kılavuz uygulamalar ve işlevsellik açıklamaları içerir ve fonksiyon blokları,mantık şemaları, giriş ve çıkış sinyalleri, ayar parametreleri ve fonksiyona göresıralanmış teknik verileri listeler. Bu kılavuz, mühendislik aşamasında, kurulum veişletmeye alma aşamasında ve normal servis sırasında teknik referans olarakkullanılabilir.

İletişim protokolü kılavuzu, IED tarafından desteklenen iletişim protokolünüaçıklar. Kılavuz satıcı firmaların özel uygulamaları üzerine odaklanır.

Nokta listesi kılavuzu, IED'ye özel veri noktalarına genel bakışı ve bunlarınözelliklerini açıklar. Bu kılavuz, ilgili iletişim protokolü kılavuzu ile birliktekullanılmalıdır.

1.3.2 Belge güncelleme geçmişiBelge güncelleme/tarih Geçmiş-/Haziran 2012 İlk sürüm

1.3.3 İlgili belgelerRET650 ile ilgili belgeler Kimlik numarasıUygulama kılavuzu 1MRK 504 128-UTR

Teknik kılavuz 1MRK 504 129-UTR

Devreye alma kılavuzu 1MRK 504 130-UTR

Ürün Rehberi, yapılandırılmış 1MRK 504 131-BEN

Tip test sertifikası 1MRK 504 131-TEN

Devre Kesici Kontrolü için uygulama notları 1MRG006806



650 serisi kılavuzlar Kimlik numarasıİletişim protokol kılavuzu, DNP3 1MRK 511 257-UEN

İletişim protokol kılavuzu, IEC 61850-8-1 1MRK 511 258-UEN

İletişim protokol kılavuzu, IEC 60870-5-103 1MRK 511 259-UEN

Siber Güvenlik dağıtım yönergeleri 1MRK 511 268-UEN

Nokta liste kılavuzu, DNP3 1MRK 511 260-UEN

Mühendislik kılavuzu 1MRK 511 261-UEN

İşletim kılavuzu 1MRK 500 095-UTR

Kurulum kılavuzu 1MRK 514 015-UTR

1.4 Sembol ve kurallar

1.4.1 Semboller

Elektrik uyarı simgesi elektrik çarpması ile sonuçlanabilecek birtehlike varlığına işaret eder.

Elektrik uyarı simgesi fiziksel yaralanma ile sonuçlanabilecek birtehlike varlığına işaret eder.

Önlem simgesi metinde üzerinde durulan kavram ile ilgili olarakönemli bilgilere veya uyarıya işaret eder. Yazılımın bozulmasınaveya ekipman veya mülk hasarına sebep olabilecek bir tehlikevarlığına işaret edebilir.

Bilgi simgesi önemli konular ve koşullar hakkında okuyucunundikkatini çeker.

İpucu simgesi, projenizin nasıl tasarlanacağı veya belirli birfonksiyonun nasıl kullanılacağı hakkında tavsiyede bulunur.

Tehlike uyarıları kişisel yaralanmalarla ilgili olsa da şu anlaşılmalıdır ki, belirliçalışma koşullarında arızalı teçhizatın çalışması, yaralanmalara ve ölüme götürecekbozuk süreç performansına sebep olur. Bu yüzden, tüm uyarı ve önlembildirimlerine tam olarak uyun.

Bölüm 1 1MRK 504 128-UTR -Giriş


1.4.2 Belge kurallarıBu kılavuzda belirli bir kılavuz hazırlama standardı kullanılmamıştır.

• Kısaltmaların ve akronimlerin (kelime baş harflerinden türetilen kısaltmalar)açık hali kılavuzun sonundaki sözlükçede verilmiştir. Sözlükçede ayrıcaönemli terimlerin açıklamaları da bulunmaktadır.

• LHMI menü düzenindeki düğmelerle gezinme yöntemi düğme simgeleriylebelirtilmiştir.Seçenekler arasında gezinmek için, ve kullanın.

• HMI menü yolları kalın harflerle belirtilmiştir.Ana menü/Ayarlar'ı seçin.

• LHMI mesajları Courier yazı tipi ile belirtilmiştir.Kalıcı bellekte yapılan değişiklikleri kaydetmek için Evet'i seçin ve üzerine basın.

• Parametre adları italik olarak belirtilmiştir.Bu fonksiyon Çalışma ayarı ile etkinleştirilebilir veya etkisiz hale getirilebilir.

• Bir fonksiyon için verilen fonksiyon kilidi içindeki bir giriş veya çıkışsinyalinin önünde bulunan ^ karakteri, kullanıcının PCM600’de sinyale kendibelirlediği adı verebileceğini gösterir.

• Bir fonksiyon için verilen fonksiyon kilidi içindeki bir giriş veya çıkışsinyalinden sonra görülen * karakteri, sinyalin bir uygulamayı geçerli şekildeyapılandırabilmesini sağlamak için, uygulamanın yapılandırma içinde başkabir fonksiyon kilidine bağlanması gerektiğini gösterir.



Bölüm 2 Uygulama

2.1 RET650 uygulaması

RET650, iki ve üç sargılı trafolar, oto trafolar, jeneratör trafo üniteleri, ve şöntreaktörleri için hızlı ve seçici koruma, izleme ve kontrol sağlar. Trafo IED arıza vejeneratör çalıştırma ve kapatma işlemleri boyunca, güç sistem frekansdeğişikliklerine uyum sağlamak için, geniş bir frekans aralığında doğru bir şekildeçalışmak için tasarlanmıştır.

Otomatik akım trafosu oran eşleme ve vektör grup kompanzasyonu ile birlikte çokhızlı bir diferansiyel koruma en zorlu uygulamalarda bile bu IED'yi ideal bir çözümhaline getirmektedir. RET650 ana akım trafoları üzerinde çok az gereksinime sahipolduğundan, herhangi bir ara akım trafoları gerekmez.Diferansiyel korumafonksiyonu, mıknatıslama ani yığılma akımının açılmasını engellemek için 2.harmonik ve dalga bloğu sınırlama özelliği ve aşırı uyarma için açmayı engellemekiçin 5. harmonik sınırlama ile birlikte sağlanmaktadır.

Diferansiyel fonksiyon düşük düzeyli dahili arızalar için yüksek hassasiyetsunmaktadır. RET650 eşsiz ve yenilikçi hassas diferansiyel koruma özelliğisayesinde simetrik bileşenlerin teorisine dayanarak sargı dahili sarımdan sarımaarızalar için mümkün olan en iyi kapsamı sunar.

Düşük empedans sınırlamalı toprak arıza koruma fonksiyonu sargı toprakarızalarına karşı karşılıksız hassas ve hızlı bir koruma olarak kullanılabilir. Buişlev, ek güvenlik için yönlü sıfır sekans akım kriteri içermektedir.

Binary girişler, dc sistem kapasitif boşalma veya DC topraklama arızaları gibidurumlarda yanlış işlemleri engellemek için arızalara karşı çok yüksek düzeydedengelenmiştir.

Basınç tahliye/buchholz ve sıcaklık cihazlarından gelen açma işlemi açma sinyalikoşulunun gerçekleştirilebileceği trafo IED aracılığıyla yapılabilir (darbeli,kilitleme, ek mantıklar, vb). Binary girişler, DC sistem kapasitif boşalma veya DCtopraklama arızaları gibi durumlarda yanlış işlemleri engellemek için arızalarakarşı çok yüksek düzeyde dengelenmiştir.

Yönlü yapılabilecek çok yönlü faz, toprak, negatif ve sıfır sekans aşırı akımfonksiyonları başka alternatif yedek korumalar sağlar. İki süre sabiti, hertz başınavolt, aşırı/düşük gerilim ve aşırı/düşük gerilim koruma fonksiyonları ile birlikte ısılaşırı yük de mevcuttur.

Yerleşik bozulma ve olay kaydedici, arıza sonrası arıza analizi için kullanıcıyadurum ve çalışma hakkında değerli veriler sağlar.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 2Uygulama


Her trafo kesici için kesici arıza korumasıçevredeki kesicilerin hızlı bir şekildeartçı açılmasını sağlar.

Aşağıdaki uygulamalar için üç paket tanımlanmıştır:

• Tek kesici düzeninde iki sargı trafosu (A01)• Tek kesici düzeninde üç sargı trafosu (A05)• Kademe değiştirici kontrolü (A07)

Bu paketler yapılandırılmıştır ve doğrudan kullanılmak üzere hazırdır. Analog veaçma IO temel kullanım için önceden tanımlanmıştır. Farklı uygulamalarıngerektirdiği şekilde diğer sinyaller de uygulanabilir.

Grafiksel yapılandırma aracı test ve işletmeye alma işlemlerinin basit ve hızlıyapılmasını sağlar.

Bölüm 2 1MRK 504 128-UTR -Uygulama


T2W PDIF

87T 3Id/I

CC RBRF

50BF 3I> BF

CC RBRF

50BF 3I> BF

OC4 PTOC

50/51 3I>

OC4 PTOC

50/51 3I>

CC RPLD

52PD PD

EF4 PTOC

51N IN>

CC RPLD

52PD PD

TR PTTR

49 Ith

C MSQI

Sayaç.

V MMXU

Sayaç.

C MMXU

Sayaç.

CV MMXN

Sayaç.

TCS SCBR

Kosl

TCS SCBR

Kosl

SPVN ZBAT

Kosl

TR8 ATCC

90 U

TCM YLTC

84

UV2 PTUV

27 U<

OV2 PTOV

59 U>

PH PIOC

50 3I>>

TR PTTR

49 Ith

REF PDIF

87N IdN/I

Diger yapilandirilan fonksiyonlar

REF PDIF

87N IdN/I

EF4 PTOC

51N/67N IN>

DRP RDRE

Mont.

YY

ø

ROV2 PTOV

59N 3U0>

RET650 A01 - 2 Sargi Trafo koruma 10AI (8I+2U)

20 MVA110±11*%1,5 / 21 kV

105 / 550 AYNd5

20 kV Bara

110 kV Bara

200/1

600/120kV/100V

200/1

600/1

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Etkin

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Devre Disi

W1

W2

=IEC09000645=4=tr=Original.vsd

IEC09000645 V4 TR

Şekil 2: Tek kesicili düzenlemede iki sargı trafosu için tipik bir korumauygulaması



RET650 A05 - 3 Sargi Trafo koruma 20AI 2*(6I+4U)

W1

T3W PDIF

87T 3Id/I

CC RBRF

50BF 3I> BF

CC RBRF

50BF 3I> BF

OC4 PTOC

50/51 3I>

OC4 PTOC

51/67 3I>

CC RPLD

52PD PD

CC RBRF

50BF 3I> BF

CC RPLD

52PD PD

EF4 PTOC

51N IN>

CC RPLD

52PD PD

TR PTTR

49 Ith

TR PTTR

49 Ith

V MSQI

Sayaç.

C MSQI

Sayaç.

V MMXU

Sayaç.

C MMXU

Sayaç.

CV MMXN

Sayaç.

V MSQI

Sayaç.

C MSQI

Sayaç.

V MMXU

Sayaç.

C MMXU

Sayaç.

CV MMXN

Sayaç.

TCS SCBR

Kosl

TCS SCBR

Kosl

TCS SCBR

Kosl

SPVN ZBAT

Kosl

TR8 ATCC

90 U

TCM YLTC

84

UV2 PTUV

27 U<

OV2 PTOV

59 U>

PH PIOC

50 3I>>

TR PTTR

49 Ith

REF PDIF

87N IdN/I


REF PDIF

87N IdN/I

REF PDIF

87N IdN/I

OEX PVPH

24 U/f>

OC4 PTOC

51/67 3I>

EF4 PTOC

51N/67N IN>

EF4 PTOC

51N/67N IN>

DRP RDRE

Mont.

CV MMXN

Sayaç.

YY

ø

ROV2 PTOV

59N 3UO>

35 kV Bara

110 kV Bara

10 kV Bara

IEC61850

ANSI IEC

Ayarlarda Fonksiyon Açik

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Kapali

Trafo Verileri: 40/40/15 MVA

110±11*%1,5 / 36,75 / 10,5 kV210/628/825 A

YNyn0d5

110kV/100V

300/1

1000/1

800/1

800/1

300/1

10kV/100V

35kV/100V

1000/1W3 W2

IEC09000646-3-en.vsd

IEC09000646 V3 TR

Şekil 3: Tek kesicili düzenlemede üç sargı trafosu için tipik bir korumauygulaması



RET650 A07 – OLTC 1 veya 2 Trafolari için Kontrol 10AI (6I+4U)

TR PTTR

49 Ith

EF4 PTOC

51N/67N IN>

CV MMXN

Sayaç.

T1

OC4 PTOC

50/51 3I>

ETP MMTR

Sayaç.

ROV PTOV

59N 3U0>

T2TRx ATCC

90 UUV2 PTUV

27 U<

OV2 PTOV

59 U>

TR PTTR

49 Ith

EF4 PTOC

51N/67N IN>

CV MMXN

Sayaç.

OC4 PTOC

50/51 3I>

ETP MMTR

Sayaç.

ROV2 PTOV

59N 3Uo>TR8 ATCC

90 U

UV2 PTUV

27 U<

OV2 PTOV

59 U>

T1

T2

YY

ø

YY

ø

TCM YLTC

84

TCM YLTC

84

TCS SCBR

Kosl

TCS SCBR

Kosl

SPVN ZBAT

Kosl


DRP RDRE

Mont.

T1 Verileri: 20 MVA

110±11*%1,5 / 21 kV105 / 550 A

YNd5 XT=% 11

T2 Verileri: 20 MVA

110±11*%1,5 / 21 kV105 / 550 A

YNd5 XT=% 11

20 kV Bara #1 20 kV Bara #2

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Etkin

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Devre Disi

600/1

20kV/100V

600/1

20kV/100V

W2

W2


IEC09000647 V4 TR

Şekil 4: Bir veya iki trafo için tipik bir kademe değiştirici kontrol uygulaması



2.2 Mevcut fonksiyonlar

2.2.1 Ana koruma fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyon blokadı

ANSI Fonksiyon tanımı Trafo

RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

Diferansiyel koruma

T2WPDIF 87T Trafo diferansiyel koruma, iki sargı 0–1 1

T3WPDIF 87T Trafo diferansiyel koruma, üç sargı 0–1 1

REFPDIF 87N Sınırlı toprak arıza koruması, düşük empedans 0-3 2 3

HZPDIF 87 1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma 0-2 2 2

2.2.2 Artçı koruma fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyon blokadı


RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

Akım koruma

PHPIOC 50 Ani faz aşırı akım koruma, 3–fazlı çıkış 0-3 2 3

OC4PTOC 51 Dört kademeli faz aşırı akım koruma, 3–fazlı çıkış 2 2

OC4PTOC 51/67 Dört kademeli yönlü faz koruma, 3–fazlı çıkış 0-3 3

EFPIOC 50N Ani rezidüel aşırı akım koruma 0-3 2 3

EF4PTOC 51N/67N Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır/negatif dizi yönü

0-3 2 3 2

TRPTTR 49 Isıl aşırı yük koruma, iki zaman sabiti 0-3 2 3 2

CCRBRF 50BF Kesici arıza koruma, 3–faz aktivasyonu ve çıkışı 0-3 2 3

CCRPLD 52PD Kutup uyuşmazlığı koruma 0-3 2 3

GUPPDUP 37 Yönlü düşük güç koruması 0-2 1 1 2

GOPPDOP 32 Yönlü aşırı güç koruma 0-2 1 1 2

DNSPTOC 46 Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu 0-2 1 2

Gerilim koruma

UV2PTUV 27 İki kademe düşük gerilim koruma 0-2 1 1 2

OV2PTOV 59 İki kademe aşırı gerilim koruma 0-2 1 1 2

ROV2PTOV 59N İki kademe rezidüel aşırı gerilim koruma 0-2 1 1 2

Tablonun devamı sonraki sayfada



IEC 61850/Fonksiyon blokadı


RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

OEXPVPH 24 Aşırı uyarma koruması 0–1 1 1

Frekans koruma

SAPTUF 81 Düşük frekans fonksiyonu 0-4 4 4 4

SAPTOF 81 Aşırı frekans fonksiyonu 0-4 4 4 4

SAPFRC 81 Frekans değişim hızı koruma 0-4 2 2 4

2.2.3 Kontrol ve izleme fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyonblok adı


RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

Kontrol

QCBAY Fider bölmesi kontrolü 1 1 1 1

LOCREM LR-anahtar pozisyonlarını kullanma 1 1 1 1

LOCREMCTRL (PSTO)'yu çalıştırmak için izinli kaynağınLHMI kontrolü

1 1 1 1

CBC2 2CB için devre kesici 0-1 1



TR8ATCC 90 Kademe değiştirici için otomatik gerilimkontrolü, paralel kontrol

0-2 1 1 2

TCMYLTC 84 Kademe değiştirici kontrol ve denetim, 6 ikiligiriş

0-2 1 1 2

SLGGIO Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu içinMantık Rotasyon Anahtarı

15 15 15 15

VSGGIO Selektör mini anahtar uzantısı 20 20 20 20

DPGGIO IEC 61850 genel haberleşme I/Ofonksiyonları çift nokta

16 16 16 16

SPC8GGIO 8 sinyalin tek nokta genel kontrolü 5 5 5 5

AUTOBITS Otomasyon bitleri, DNP3.0 için komutfonksiyonu

3 3 3 3

I103CMD IEC60870-5-103 için fonksiyon komutları 1 1 1 1

I103IEDCMD IEC60870-5-103 için IED komutları 1 1 1 1

I103USRCMD IEC60870-5-103 için kullanıcı tanımlıfonksiyon komutları

4 4 4 4




IEC 61850/Fonksiyonblok adı


RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

I103GENCMD IEC60870-5-103 için genel fonksiyonkomutları

50 50 50 50

I103POSCMD IEC60870-5-103 için konumlu ve seçimli IEDkomutları

50 50 50 50

Sekonder sistem denetimi

TCSSCBR Kesici kapama/açma devresi izleme 3 3 3 3

Mantık

SMPPTRC 94 Açma mantığı, ortak 3 faz çıkışı 1-3 2 3 2

TMAGGIO Açma matris mantığı 12 12 12 12

OR Yapılandırılabilir mantık blokları, OR geçidi 283 283 283 283

INVERTER Yapılandırılabilir mantık blokları, INVERTERgeçidi

140 140 140 140

PULSETIMER Yapılandırılabilir mantık blokları, Darbezamanlayıcısı

40 40 40 40

GATE Yapılandırılabilir mantık blokları, Kontroledilebilir kapı

40 40 40 40

XOR Yapılandırılabilir mantık blokları, özel ORgeçidi

40 40 40 40

LOOPDELAY Yapılandırılabilir mantık blokları, döngügecikmesi

40 40 40 40

TIMERSET Yapılandırılabilir mantık blokları, zamanlayıcıfonksiyon bloğu

40 40 40 40

AND Yapılandırılabilir mantık blokları, AND geçidi 280 280 280 280

SRMEMORY Yapılandırılabilir mantık blokları, bellekayarla-resetle iki durumlu geçit

40 40 40 40

RSMEMORY Yapılandırılabilir mantık blokları, bellekresetle-ayarla iki durumlu geçit

40 40 40 40

FXDSIGN Sabit sinyal fonksiyon bloğu 1 1 1 1

B16I Boolean 16 - Tam sayı dönüşümü 16 16 16 16

B16IFCVI Boolean 16 - tam sayı dönüşümü, mantıkdüğüm temsili ile

16 16 16 16

IB16A Tam sayı - Boolean 16 dönüşümü 16 16 16 16

IB16FCVB Tam sayı - Boolean 16 dönüşümü, mantıkdüğüm temsili ile

16 16 16 16

İzleme

CVMMXN Ölçümler 6 6 6 6

CMMXU Faz akım ölçümü 10 10 10 10

VMMXU Faz-faz gerilim ölçümü 6 6 6 6

CMSQI Akım dizisi bileşen ölçümü 6 6 6 6

VMSQI Gerilim dizisi ölçümü 6 6 6 6






RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

VNMMXU Faz-nötr gerilim ölçümü 6 6 6 6

AISVBAS Analog girişlerin servis değerleri sunumu içinfonksiyon bloğu

1 1 1 1

TM_P_P2 600TRM primer analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

AM_P_P4 600AIM primer analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

TM_S_P2 600TRM sekonder analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

AM_S_P4 600AIM sekonder analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

CNTGGIO Olay sayacı 5 5 5 5

DRPRDRE Bozulma raporu 1 1 1 1

AxRADR Analog giriş sinyalleri 4 4 4 4

BxRBDR İkili giriş sinyalleri 6 6 6 6

SPGGIO IEC 61850 genel haberleşme I/Ofonksiyonları

64 64 64 64

SP16GGIO IEC 61850 genel haberleşme I/Ofonksiyonları 16 giriş

16 16 16 16

MVGGIO IEC 61850 genel haberleşme I/Ofonksiyonları

16 16 16 16

MVEXP Ölçülen değer genişletme bloğu 66 66 66 66

SPVNZBAT Trafo batarya denetimi 0-1 1 1 1

SSIMG 63 Yalıtım gazı izleme fonksiyonu 0-2 2 2 2

SSIML 71 Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu 0-2 2 2 2

SSCBR Devre kesici durum izleme 0-3 2 3 2

I103MEAS IEC60870-5-103 için ölçülen büyüklük 1 1 1 1

I103MEASUSR IEC60870-5-103 için kullanıcı tanımlısinyallerin ölçülen büyüklüğü

3 3 3 3

I103AR IEC60870-5-103 için fonksiyon durumuotomatik tekrar kapatıcı

1 1 1 1

I103EF IEC60870-5-103 için fonksiyon durumutopraklama arızası

1 1 1 1

I103FLTPROT IEC60870-5-103 için fonksiyon durumu arızakoruma

1 1 1 1

I103IED IEC60870-5-103 için IED durumu 1 1 1 1

I103SUPERV IEC60870-5-103 için denetim durumu 1 1 1 1

I103USRDEF IEC60870-5-103 için kullanıcı tanımlısinyaller için durum

20 20 20 20






RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

Ölçümleme

PCGGIO Darbe sayacı mantığı 16 16 16 16

ETPMMTR Enerji hesaplama ve talep yönetimifonksiyonu

3 3 3 3

2.2.4 HaberleşmeIEC 61850/Fonksiyon blokadı


RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

İstasyon haberleşme

IEC61850-8-1 IEC 61850 haberleşme protokolü 1 1 1 1

DNPGEN TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1

RS485DNP EIA-485 haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1

CH1TCP TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1




OPTICALDNP Optik seri haberleşme için DNP3.0 1 1 1 1

MSTSERIAL Seri haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1

MST1TCP TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1




RS485GEN RS485 1 1 1 1

OPTICALPROT Optik seri için çalışma seçimi 1 1 1 1

RS485PROT RS485 için çalışma seçimi 1 1 1 1

DNPFREC TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0arıza kayıtları

1 1 1 1

OPTICAL103 IEC60870-5-103 Optik seri haberleşme 1 1 1 1

RS485103 RS485 için IEC60870-5-103 serihaberleşme

1 1 1 1

GOOSEINTLKRCV Kilitleme tertibi için GOOSE üzerindenyatay haberleşme

59 59 59 59

GOOSEBINRCV GOOSE ikili alıcı 4 4 4 4




IEC 61850/Fonksiyon blokadı


RET

650

RET

650

(A01

)2W

/1C

B

RET

650

(A05

)3W

/1C

B

RET

650

(A07

)O

LTC

GOOSEVCTRCONF Gönderme ve alma için GOOSE VCTRyapılandırma

1 1 1 1

VCTRSEND GOOSE için engelleme gönderen gerilimdenetimi

1 1 1 1

GOOSEVCTRRCV GOOSE için engelleme alan gerilimdenetimi

3 3 3 3

ETHFRNTETHLAN1GATEWAY

Ön port, LAN1 portu ve ağ geçidi içinethernet yapılandırma

1 1 1 1

GOOSEDPRCV Bir çift nokta değeri almak için GOOSEfonksiyon bloğu

32 32 32 32

GOOSEINTRCV Bir tam sayı değeri almak için GOOSEfonksiyon bloğu

32 32 32 32

GOOSEMVRCV Bir ölçülen büyüklük değeri almak içinGOOSE fonksiyon bloğu

16 16 16 16

GOOSESPRCV Bir tek nokta değeri almak için GOOSEfonksiyon bloğu

64 64 64 64

2.2.5 Temel IED fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyonblok adı

Fonksiyon tanımı

Tüm ürünlerde mevcut temel fonksiyonlar

INTERRSIG İç olay listeli kendi kendine denetim 1

SELFSUPEVLST İç olay listeli kendi kendine denetim 1

TIMESYNCHGEN Zaman senkronizasyonu 1

SNTP Zaman senkronizasyonu 1

DTSBEGIN, DTSEND,TIMEZONE

Zaman senkronizasyonu, gün ışığından koruma 1

IRIG-B Zaman senkronizasyonu 1

SETGRPS Ayar grubu düzenleme 1

ACTVGRP Parametre ayar grupları 1

TESTMODE Test modu işlevselliği 1

CHNGLCK Kilit fonksiyonunu değiştir 1

TERMINALID IED tanımlayıcılar 1

PRODINF Ürün bilgisi 1

SYSTEMTIME Sistem zamanı 1

RUNTIME IED çalışma zamanı 1

PRIMVAL Primer sistem değerleri 1





Fonksiyon tanımı

SMAI_20_1 -SMAI_20_12

Analog girişler için sinyal matrisi 2

3PHSUM Toplama bloğu 3 faz 12

GBASVAL Ayarlar için genel temel değerler 6

ATHSTAT Yetki durumu 1

ATHCHCK Yetki denetimi 1

SPACOMMMAP SPA iletişim haritası 1

FTPACCS Şifre ile FTP girişi 1

DOSFRNT Hizmeti engelleme, ön port için çerçeve oran kontrolü 1

DOSLAN1 Hizmeti engelleme, LAN1 için çerçeve oran kontrolü 1

DOSSCKT Hizmeti engelleme, soket akış kontrolü 1

SAFEFILECOPY Düzenli dosya kopyalama fonksiyonu 1

SPATD SPA protokolü üzerinden gün ve zaman 1

BCSCONF Temel iletişim sistemi 1

2.3 RET650 uygulama örnekleri

2.3.1 Farklı uygulamalara adaptasyon

IED'nin önceden tanımlanmış bir yapılandırması olup, çok farklı uygulamalardakullanılabilmektedir. Bu ise IED içerisindeki kapsamlı fonksiyon kitaplığındanişlevsellik seçimleri ile yapılabilir.

IED çok geniş bir uygulama yelpazesi için kullanılabilir. Kullanılacak olanuygulama, IED içerisindeki kapsamlı fonksiyon kitaplığından seçilebilir. En sıkkullanılan uygulamalardan bazıları aşağıda verilmiştir.

• Uygulama 1: İki sargılı YG/OG, Y/Y-trafo; YG:doğrudan topraklanmış,OG:yüksek empedans topraklanmış

• Uygulama 2: İki sargılı YG/OG, Y/Y-trafo; YG:doğrudan topraklanmış,YG:yüksek empedans topraklanmış

• Uygulama 3: Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafo; YG:doğrudantopraklanmış, OG1:doğrudan topraklanmış, OG2:Delta topraklanmış

• Uygulama 4: Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafo; YG:doğrudantopraklanmış, OG1:doğrudan topraklanmış, OG2:doğrudan topraklanmış

2.3.2 İki sargılı YG/MV, Y/Δ-trafoAşağıdaki uygulama örneği, aşağıdaki özelliklere sahip iki sargılı YG/MV, Y/Δ-trafoları ile ilgilidir:



• Yüksek gerilim doğrudan topraklanmış• Orta gerilim yüksek empedans topraklanmış

11

1

33


RET650

Ph-Ph

IEC09000435 V1 EN

Şekil 5: İki sargılı YG/MV, Y/Δ-trafo; YG:doğrudan topraklanmış,MV:yüksek empedans topraklanmış

Tablo 1: Trafo uygulaması için tipik veri

Kalem VeriYüksek gerilim tarafı gerilim (UN,HV) 110 – 220 kV

Orta gerilim tarafı gerilim (UN,HV) 11 – 110 kV

Trafo anma gücü (SN) 15 – 150 MVA

Hatta kademe değiştirici YG tarafında sargı

YG tarafında kısa devre güç seviyesi iç besleme 500 – 10 000 MVA

OG tarafında kısa devre güç seviyesi iç besleme 0 – 5 000 MVA

2.3.3 İki sargılı YG/OG, Y/Y-trafoAşağıdaki uygulama örneği, aşağıdaki özelliklere sahip iki sargılı YG/OG, Y/Y-trafoları ile ilgilidir:

• Yüksek gerilim doğrudan topraklanmış• Orta gerilim yüksek empedans topraklanmış



1

33

1

1

1


Ph-Ph

RET650

IEC09000436 V1 EN

Şekil 6: İki sargılı YG/OG, Y/Y-trafo; HV:doğrudan topraklanmış,MV:yüksek empedans topraklanmış



Orta gerilim tarafı gerilim (UN,HV) 11 – 110 kV




OG tarafında kısa devre güç seviyesi iç besleme 0 – 5 000 MVA

2.3.4 İşlevsellik tablosuTablo 3, farklı uygulama durumlarında kullanılabilecek işlevsellik seçimi içinönerileri göstermektedir.

Tabloda, önerilerin aşağıdaki anlamları vardır:

• Açık: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada etkin hale getirilmesi önerilir• Kapalı: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada devre dışı bırakılması önerilir• Uygulamaya bağlı: Fonksiyonun etkin veya etkisiz olma kararının her duruma

göre özel olarak belirlenmesi gerektiğini ifade eder

Tablo 3 Uygulama 1 ve Uygulama 2'yi göstermektedir, buuygulamalar önceki bölümlerde verilen uygulama örneklerini temelalır.



Tablo 3: Farklı uygulamalarda fonksiyonların seçimi

Fonksiyon Uygulama 1 Uygulama 2Trafo diferansiyel koruma, iki sargıT2WPDIF

Açık Açık

Sınırlı toprak arıza koruma REFPDIF(durum 1)

Açık Açık

Sınırlı toprak arıza koruma REFPDIF(durum 2)

Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Ani faz aşırı akım koruma PHPIOC (YGtarafında durum 1)

Açık Açık

Anlık faz aşırı akım koruma PHPIOC (MVtarafında durum 2)

Kapalı Kapalı

Dört kademe faz aşırı akım korumaOC4PTOC (YG tarafında durum 1)

Açık Açık

Dört kademe faz aşırı akım korumaOC4PTOC (MV tarafında durum 2)

Açık Açık

Anlık rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC(YG tarafında nötr nokta durum 1)

Açık Açık

Anlık rezidüel aşırı akım korumaEFPIOC(MV tarafında nötr nokta durum 2)

Kapalı Kapalı

Dört kademe rezidüel aşırı akım korumakoruma EF4PTOC (YG tarafında durum 1)

Açık Açık

Dört kademe rezidüel aşırı akım korumaEF4PTOC (MV tarafında durum 2)


Isıl aşırı yük koruma TRPTTR (YGtarafında durum 1)

Açık Açık

Termal aşırı yük koruması, iki zaman sabitiTRPTTR (MV tarafında durum 2)


Kesici arıza koruması CCRBRF (YGtarafında durum 1)

Açık Açık

Kesici arıza koruması CCRBRF (MVtarafında durum 2)

Açık Açık

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Negatif dizi temelli aşırı akım korumaDNSPTOC

Açık Açık

İki kademeli düşük gerilim korumaUV2PTUV


İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

İki kademeli rezidüel aşırı gerilim korumaROV2PTOV

Açık Açık

Aşırı uyarma koruma OEXPVPH Kapalı Kapalı

Düşük frekans koruma SAPTUF Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Aşırı frekans koruma SAPTOF Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı




Fonksiyon Uygulama 1 Uygulama 2Frekans değişim oranı koruma SAPFRC Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Kesici kapama/açma devresi izlemeTCSSCBR

Açık Açık

Kademe değiştirici için otomatik gerilimkontrolü, tek kontrol TR1ATCC

Açık Açık

2.3.5 Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafoAşağıdaki uygulama örneği, aşağıdaki özelliklere sahip üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafoları ile ilgilidir:

• Yüksek gerilim doğrudan topraklanmış• Orta gerilim 1 doğrudan topraklanmış• Orta gerilim 2 Delta


1

3

33

1

3

3

1

1

RET650

IEC09000437 V2 EN

Şekil 7: Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafo; YG:doğrudan topraklanmış,OG1:doğrudan topraklanmış, OG2: Üçgen



Orta gerilim tarafı1 sistem gerilimi (UN,HV) 11 – 110 kV





OG1-tarafında kısa devre güç seviyesi iç besleme 0 – 5 000 MVA




2.3.6 Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafoAşağıdaki uygulama örneği, aşağıdaki özelliklere sahip üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafoları ile ilgilidir:

• Yüksek gerilim doğrudan topraklanmış• Orta gerilim 1 doğrudan topraklanmış• Orta gerilim 2 Delta


RET650

1

3

33

1

3

3

1

1

.

IEC09000438 V2 EN

Şekil 8: Üç sargılı YG/OG1/OG2, Y/Y/Δ-trafo; YG:doğrudan topraklanmış,OG1:doğrudan topraklanmış, OG2:Delta


Kalem VeriYüksek gerilim tarafı sistem gerilimi (UN,HV): 110 – 400 kV








2.3.7 İşlevsellik tablosuTablo 6, farklı uygulama durumlarında kullanılabilecek işlevsellik seçimi içinönerileri göstermektedir. Tabloda, önerilerin aşağıdaki anlamları vardır:



• Açık: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada etkin hale getirilmesi önerilir• Kapalı: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada devre dışı bırakılması önerilir• Uygulamaya bağlı: Fonksiyonun etkin veya devre dışı olma kararının her

duruma göre özel olarak belirlenmesi gerektiğini ifade eder.

Tablo 6 Uygulama 3 ve Uygulama 4'ü göstermektedir, buuygulamalar önceki bölümlerde verilen uygulama örneklerini temelalır.

Tablo 6: Farklı uygulamalarda fonksiyonların seçimi

Fonksiyon Uygulama 3 Uygulama 4Trafo diferansiyel koruma, üç sargı T3WPDIF Açık Açık

Sınırlı toprak arıza koruma REFPDIF (YG tarafında durum 1) Açık Açık

Sınırlı toprak arıza koruma REFPDIF (OG1-tarafında durum 2) Açık Uygulamaya bağlı

Sınırlı toprak arıza koruma REFPDIF (MV2-tarafında durum 3) Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Ani faz aşırı akım koruma PHPIOC (YG tarafında durum 1) Açık Açık

Anlık faz aşırı akım koruma PHPIOC (OG1-tarafında durum 2) Kapalı Kapalı

Anlık faz aşırı akım koruma PHPIOC (OG2-tarafında durum 3) Kapalı Kapalı

Dört kademe faz aşırı akım koruma OC4PTOC (YG tarafında durum 1) Açık Açık

Dört kademe faz aşırı akım koruma OC4PTOC (OG1-tarafında durum 2) Açık Açık

Dört kademe faz aşırı akım koruma OC4PTOC (OG2-tarafında durum 3) Açık Açık

Anlık rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC (YG tarafında durum 1) Açık Açık

Anlık rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC (OG1-tarafında durum 2) Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Anlık rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC (OG2-tarafında durum 3) Kapalı Uygulamaya bağlı

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma EF4PTOC (YG tarafında nötr nokta) Açık Açık

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma EF4PTOC (OG1 tarafında nötrnokta)

Açık Açık

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma EF4PTOC (OG2 tarafında nötrnokta)

Uygulamaya bağlı Açık

Termik aşırı yük koruma, iki zaman sabiti TRPTTR (YG tarafında durum 1) Açık Açık

Termal aşırı yük koruması, iki zaman sabiti TRPTTR (OG1-tarafındadurum 2)


Termal aşırı yük koruması, iki zaman sabiti TRPTTR (OG2-tarafındadurum 3)


Kesici arıza koruması CCRBRF (YG tarafında durum 1) Açık Açık

Kesici arıza koruması CCRBRF (OG1-tarafında durum 2) Açık Açık

Kesici arıza koruması CCRBRF (OG2-tarafında durum 3) Açık Açık

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

İki kademeli düşük gerilim koruma UV2PTUV Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı




Fonksiyon Uygulama 3 Uygulama 4İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV Açık Açık

Aşırı uyarma koruma OEXPVPH Açık Açık

Düşük frekans koruma SAPTUF Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Aşırı frekans koruma SAPTOF Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Frekans değişim hızı koruma SAPFRC Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR Açık Açık

Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü, tek kontrol TR1ATCC Açık Açık



Bölüm 3 RET650 ayar örnekleri

3.1 İki sargılı YG/OG trafo, Y/Δ-trafo için ayar örneği

Uygulama örneğinin, şekil 9 çiziminde gösterildiği gibi 145/22 kV'luk bir trafosuvardır.

11

1

33

Ph-Ph

145 kV 22 kV


RET650

IEC09000446 V1 EN

Şekil 9: İki sargılı YG/OG trafo, Y/Δ-trafo

Tablo 7: Trafo uygulaması için tipik veriAşağıdaki veriler ön kabullerdir:Kalem VeriTrafo anma gücü SN 60 MVA

Trafo yüksek gerilim tarafı anma gerilimi UN1 145 kV ±9 · % 1.67 (yükte kademe değiştiricili)

Trafo düşük gerilim tarafı anma gerilimi UN2 22 kV

Trafo vektör grubu YNd11

Kademe değiştirici orta noktasında trafoempedans gerilimi: ek

% 12

İzin verilen maksimum sürekli aşırı yük 1,30 · SN

145 kV seviyesinde faz akım trafosu oranı 300/1 A

145 kV'luk topraklama noktası 300/1 A

22 kV seviyesinde faz akım trafosu oranı 2 000/1 A

22 kV gerilim trafosu oranı/22

30 11

3. 0 11

3./ kV

YG tarafında yüksek pozitif dizi kaynakempedansı

j10 Ω (yaklaşık 2 100 MVA)

YG tarafında düşük pozitif dizi kaynak empedansı j3.2 Ω (yaklaşık 6 000 MVA)


1MRK 504 128-UTR - Bölüm 3RET650 ayar örnekleri


Kalem VeriYG tarafında yüksek sıfır dizi kaynak empedansı j20 Ω

YG tarafında düşük sıfır dizi kaynak empedansı j15 Ω

AG tarafında pozitif dizi kaynak empedansı ∞ (22 kV'luk şebekede üretim yok)

Açıklamalar, sadece özel uygulamalar nedeniyle farklı ayarlanmasıgereken değişiklikleri kapsar. Açıklaması verilmeyen ayarlarınvarsayılan değerlerinin değiştirilmemesi önerilir. Her bir koruma vekontrol fonksiyonunun ayarlar tablosu için Teknik kılavuzabaşvurunuz.

Ayar örneklerinde verilmeyen fonksiyon ayarlarının nasıl yapılmasıgerektiğini öğrenmek için Uygulama kılavuzunda bulunan ayarlargenel bilgileri bölümüne başvurun.

PCM600’de bulunan parametre ayar aracını kullanarak IED’yiuygulamaya özel hesaplamalarla ayarlayın.

3.1.1 Analog girişler 8I 2U için genel ayarların hesaplanmasıAnalog girişinin 8 akım girişi (1 A) ve 2 gerilim girişi kapasitesi vardır.

145 kV'luk akım trafoları (üç fazlı akım trafosu grubu), 1 – 3 (L1, L2, L3)girişlerine bağlıdır.

22 kV'luk akım trafoları (üç fazlı akım trafosu grubu), 4 – 6 (L1, L2, L3) girişlerinebağlıdır.

145 kV'luk nötr nokta akım trafosu, giriş 7'ye (IN) bağlıdır.

Giriş 8 kullanılmamaktadır. Giriş, alçak gerilim tarafı akım trafosunun bağlantısıiçin kullanılır (bu uygulamada değil)

22 kV faz-faz (L1 – L2) gerilim trafosu, giriş 9'a bağlıdır.

Gerilim trafosuna (rezidüel gerilim) bağlı 22 kV açık delta, giriş 10'a bağlıdır.

1. 145 kV'luk akım trafosu giriş 1'i ayarlayın.1.1. CTYıldızNokta1'i şöyle ayarlayın Nesneye

(Akım trafosu sekonder korunmuş trafoya doğru topraklanmıştır)1.2. CTSek1'i şöyle ayarlayın 1 A

Bölüm 3 1MRK 504 128-UTR -RET650 ayar örnekleri


(Akım trafosu sekonder anma akımı)1.3. CTPrim1'i şöyle ayarlayın 300 A

(Akım trafosu primer anma akımı)2. Akım girişleri 2 ve 3'ü, akım girişi 1'deki değerlere ayarlayın.3. 22 kV'luk akım trafosu giriş 4'i ayarlayın.

3.1. CTYıldızNokta4'ü şöyle ayarlayın Nesneye(Akım trafosu sekonder korunmuş trafoya doğru topraklanmıştır)

3.2. CTSek4'ü şöyle ayarlayın 1 A(Akım trafosu sekonder anma akımı)

3.3. CTPrim4'ü şöyle ayarlayın 2000 A(Akım trafosu primer anma akımı)

4. Akım girişleri 5 ve 6'ü, akım girişi 4'deki değerlere ayarlayın.5. 145 kV'luk nötr nokta akım trafosu giriş 7'yi ayarlayın.

5.1. CTYıldızNokta7'yi şöyle ayarlayın Nesneye(Akım trafosu sekonder korunmuş hatta doğru topraklanmıştır)

5.2. CTSek7'yi şöyle ayarlayın 1 A(Akım trafosu sekonder anma akımı)

5.3. CTPrim7'yi şöyle ayarlayın 300 A(Akım trafosu primer anma akımı)

Akım girişi 8, bir alçak gerilim tarafındaki akım trafosu nötrnoktabağlantısı içindir. Bu uygulamada giriş kullanılmaz.

6. Gerilim trafo girişleri 9 ve 10'u ayarlayın.6.1. VTSek9'u şöyle ayarlayın 110 V

(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

6.2. VTPrim9'u şöyle ayarlayın 22 kV(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

6.3. VTSek10'u şöyle ayarlayın 110 V/√3(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

6.4. VTPrim10'u şöyle ayarlayın 22 kV(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

3.1.2 Genel temel değerler GBASVAL için ayarların hesaplanmasıHer fonksiyon referans ayarları için primer temel değerleri kullanır. Temeldeğerler, GBASVAL fonksiyonu için Genel temel değerlerde tanımlanmıştır.GBASVAL fonksiyonlarını içermek mümkündür. Bu uygulamada, GBASVAL



durumu 1, 145 kV girişleri için ve GBASVAL durumu 2, 22 kV girişleri için temelöğeyi tanımlamak için kullanılır.

Trafo koruması için temel parametrelerin, güç trafosu primer anma değerlerinegöre ayarlanması önerilir:

1. Genel Temel 1'i ayarlayın1.1. ITemel'i şöyle ayarlayın 239 A1.2. UTemel'i şöyle ayarlayın 145 kV1.3. STemel'i şöyle ayarlayın 60 MVA (STemel=√3·UTemel·ITemel)

2. Genel Temel 2'yi ayarlayın2.1. ITemel'i şöyle ayarlayın 1575 A2.2. UTemel'i şöyle ayarlayın 22 kV2.3. STemel'i şöyle ayarlayın 60 MVA (SBase=√3·UTemel·ITemel)

Genel temel değer GBASVAL fonksiyonu için altı durum vardır,her bir durum üç parametre içerir: ITemel, UTemel, STemel. FarklıIED'lerde bulunabilen GenelTemelSel ayarı, GBASVALfonksiyonunun özel bir durumuna kaynaklık eder.

3.1.3 Trafo diferansiyel koruması T2WPDIF için ayarlarınhesaplanması

1. GenelTemelSelW1'i şöyle ayarlayın 1 (YG)2. GenelTemelSelW2'yi şöyle ayarlayın 2 (AG)

Fonksiyon ayarlarını trafonun anma değeri ile ilişkilendirmek için iki sargınınGenelTemelSelW1 ve GenelTemelSelW2 1 (YG-tarafı) ve 2 (AG-tarafı) ileilişkilendirilmesi gerekir.

3. Trafonun vektör grubunu ayarlayın3.1. BağlanmaTipiW1'i şöyle ayarlayın Yıldız (Y)3.2. BağlanmaTipiW2'yi şöyle ayarlayın Üçgen (D)3.3. SaatSayısıW2'yi şöyle ayarlayın 11 [30 der. gecikme]

4. Sistem rezidüel akım gidermeyi ayarlayın4.1. ZSCurrSubtrW1'i şöyle ayarlayın Açık4.2. ZSCurrSubtrW2'yi şöyle ayarlayın Kapalı

Trafo 145 kV tarafında doğrudan topraklanmıştır. 145 kV sisteminde birtopraklama arızasının olması durumunda sistem rezidüel akımı trafodangeçer. Bu rezidüel akım, bir diferansiyel akım olarak bilinir. Dış topraklamaarızasında istenmeyen açmayı engellemek için sıfır dizi akımı, ölçülen trafoakımından giderilmelidir. Sıfır dizi akımı bir üçgen sargıdan geçemediğindenbu giderme sadece direk topraklanmışY sargısı için gereklidir.



5. I2/I1Oranı'nı şöyle ayarlayın %15 (varsayılan)Trafoya enerji verildiğinde, bir ani akım ortaya çıkar. Bu akım diferansiyelakım olarak bilinir. İkinci harmonik tutucu ve dalga şekli tutucuyöntemlerinin kombinasyonu ile, yüksek güvenliğe ve kararlılığa sahip aniakımlara karşı koruma elde etmek ve aynı zamanda akım trafoları doygunolsa bile ağır iç arızalar olduğunda yüksek performansı sağlamakmümkündür. Bu her iki tutucu yöntemi de kullanılır. Şu parametreninkullanılması önerilir, I2/I1Oranı = %15 Varsayılan değer yeterli olduğundanbaşka bir değer seçmek için bir neden yoktur.

6. I5/I1Oranı'nı şöyle ayarlayın %25 (varsayılan)Yüksek gerilim ve/veya alçak şebeke frekansı nedeniyle trafonun aşırıuyarma olması durumunda, uyarma akımı ciddi bir biçimde artar. Bu akımdiferansiyel akım olarak bilinir. Diferansiyel koruma fonksiyonu, güçtrafosunun aşırı uyarma durumu sırasında korumanın çalışmasını engellemekiçin beşinci bir harmonik tutucu ile birlikte sağlanır. Şu parametreninkullanılması önerilir, I5/I1Oranı = %25 Varsayılan değer yeterli olduğundanbaşka bir değer seçmek için bir neden yoktur.

7. ÇaprazBlokEn'i şöyle ayarlayın AçıkYukarıda bahsi geçen tutucu fonksiyonlarından herhangi biri (dalga şeklitutucu, ikinci harmonik tutucu veya beşinci harmonik tutucu) bir fazdaetkinleştirilmiş ise, çapraz kilit ayrıca diferansiyel korumanın diğer fazlardada çalışmasını engellemek için kullanılabilir. Çapraz kilidin açık olarakayarlanması önerilir.

8. Tutucu karakteristiklerini ayarlayın8.1. BitişBölümü1'i şöyle ayarlayın 1,25 ITemel8.2. BitişBölümü2'yi şöyle ayarlayın 3 ITemel8.3. EğimBölümü2'yi şöyle ayarlayın % 408.4. EğimBölümü3'ü şöyle ayarlayın % 80

Tutuculu ve tutucusuz diferansiyel korumanın karakteristikleri şekil 10çiziminde gösterilmektedir. Korumanın çalıştırılması için diferansiyel akımlimiti, tutucu akımının fonksiyonu olarak gösterilir. Tutucu akımı, en yüksektrafo faz akımına eşittir. Tutucu karakteristikleri, şu parametrelere göretanımlanır: IdMin, BitişBölümü1, BitişBölümü2, EğimBölümü2 veEğimBölümü3. BitişBölümü1, BitişBölümü2, EğimBölümü2 ve EğimBölümü3ayarları gelişmiş parametreler olarak tanımlanır ve varsayılan değerler önerilir.



Bölüm 1

Çalistir kosullu olarak

TutucusuzLimit

Bölüm 2 Bölüm 3

Bastirma

Çalistir kosulsuz olarak

5

4

3

2

1

00 1 2 3 4 5

IdMin

BitisBölümü1

BitisBölümü2

tutucu akimi [ zaman I1r ]

çalistirma akimi [ zaman I1r ]

EgimBölümü2

EgimBölümü3

=GUID-F6F9E16D-A762-

4518-A9E1-A4B2A962821B=1=tr=Original.vsd

GUID-F6F9E16D-A762-4518-A9E1-A4B2A962821B V1 TR

Şekil 10: Trafo diferansiyel koruma çalıştırma karakteristiği

9. IdMin'i şöyle ayarlayın ≥0,3 ITemelNormal çalışma sırasında, aşağıdaki sebepler nedeniyle koruma tarafındanölçülen ”yanlış” bir diferansiyel akım vardır:• Nominal trafo oranı ile karşılaştırıldığında, kademe değiştirici sapması• Akım trafosu hatasında farklılık

Uç konumlarda kademe değiştirici konumuyla ölçülen diferansiyel akım şuşekilde hesaplanır:• Kademe konumunda, en düşük LV gerilimini veren trafo oranı 166,8/22

kV'tur. Anma gücünün 1,25 katında (BitişBölümü1), 145 kV akımışöyledir:

1.25 60 0.2603 166.8HVI kA×

= =×

GUID-5461E726-C83D-4B02-B2A6-E3F376308529 V1 EN (Denklem 1)

Bu ise, anma akımının 1,088 katına karşılık gelir. Alçak gerilim taraf akımı,anma akımının 1,25 katı olur ve böylece diferansiyel akım anma trafoakımının 0,16 katı olmaktadır.



• Kademe konumunda, en yüksek AG gerilimini veren trafo oranı123,2/22 kV'tur. Anma gücünün 1,25 katında (BitişBölümü1), 145 kVakımı şöyledir:

1.25 60 0.3523 123.2HVI kA×

= =×

GUID-6C914C3F-86A8-450C-9CCF-16BCA07A48E2 V1 EN (Denklem 2)

Bu ise, anma akımının 1,471 katına karşılık gelir. Alçak gerilim taraf akımı,anma akımının 1,25 katı olur ve böylece diferansiyel akım anma trafoakımının 0,22 katı olmaktadır.Akım trafo sınıfı, yaklaşık % 1'lik bir maksimum genlik hatası veren 5P'dir.Yük akımının istenmeyen çalışmaya sebep olmaması için IED doğruluğunominal değerlerde yaklaşık %5 olarak verilir, IdMin anma trafo akımının0,30 katı olarak ayarlanır.

10. IdUnre'yi şöyle ayarlayın 10,0 ITemelBastırılmamış diferansiyel koruma fonksiyonu, herhangi bir stabilizasyonolmaksızın çalışmaktadır. Ayar prensibi, tutucusuz fonksiyonu sadece içarızaları tespit edebilecek şekildedir. Bunun anlamı, dış arızalarda akımayarının trafo boyunca en büyük akımdan daha büyük olmasıdır. Bu akımıtahmin etmenin basit bir yöntemi şöyledir:

1 1 8.330.12k

IdUnre IBase IBase IBasee

³ × = × = ×

GUID-D44EC374-13ED-4E91-A420-F9C7460F71C2 V2 EN (Denklem 3)

Besleme akımı dikkate alındığında ve trafonun alçak gerilim tarafındaki üçfazlı arıza hesaplandığında akım, trafo boyunca şöyle bir sonuç verir (145 kVseviyesi):

2145 145 1 83

3 1453 3 5 0 1260

net TI . kA

( Z Z )( . . )

= = =× +

× + ×

GUID-D49C58EF-F9FD-4BAD-943A-55C186968C2F V2 EN (Denklem 4)

Bu ise, trafo anma akımının 7,6 katına karşılık gelir. Doygunluğu %80 olarakkabul edersek diferansiyel akım yaklaşık olarak 0,8 * 1,83kA = 1,464kA olur.Ek güvenlik payı olarak 1,2 seçilir. IdUnr ayarı, yapılan hesaplara bağlıolarak takip eden formül ile uyumlu olmalıdır:

1.83kAIdUnr >= 1.2 0.8 = 7.4 IBase239

× × ×

IECEQUATION2412 V1 TR (Denklem 5)11. NegSeqDiffEn, IMinNegSeq ve NegSeqROA'yı ayarlayın

11.1. NegSekDifEn'i şöyle ayarlayın Açık (varsayılan)11.2. IMinNegSek'u şöyle ayarlayın >0,04 ITemel (varsayılan)11.3. NegSekROA'i şöyle ayarlayın 60º (varsayılan)

Trafo diferansiyel korumanın negatif dizi akımına dayanan dış/iç arızadiskriminatörü vardır. NegSekDifEn, IMinNegSek ve NegSekROA ayarlarıgelişmiş olarak tanımlanır ve varsayılan değerler önerilmektedir.



3.1.4 Sınırlı toprak arıza koruması REFPDIF için ayarlarınhesaplanmasıKısıtlamalı toprak arıza koruma, şekil 11 çiziminde gösterildiği gibi doğrudantopraklanmış145 kV sargıya uygulanır.

Sinirli toprak ariza

korumasi


IEC09000448 V1 TR

Şekil 11: Kısıtlamalı toprak arıza koruma uygulaması

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1.(YG) sargı verisi Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır

2. IdMin'i şöyle ayarlayın % 30 / ITemel




ünite basina ön akim

0 1 2 3 4 5 6

1

2

3

4

5pu cinsinden çalisma akimi

varsayilan temel hassasiyet % 30

çalisma

Temel Hassasiyet Idmin

*************************************Aralik : anma akiminin %4 ila % 100'ü

Kademe : trafo anma akiminin % 1'i

minimum temel hassasiyet % 100

maksimum temel hassasiyet % 5blok

bölge 1 bölge 2

1.25 pu

ikinci egim

birinci egim

IEC98000017 V4 TR

Şekil 12: Kısıtlamalı toprak arıza koruma açma karakteristiği

Çalışma karakteristiği şekil 12 çiziminde gösterilmiştir. Yapılacak tek ayarIdMin'e ayarlanmıştır. Varsayılan değer ITemel'in % 30'udur. Bu ayarönerilmektedir.

3.1.5 Ani faz aşırı akım koruması, YG-tarafı, PHPIOC içinayarların hesaplanması

1. GenelTemelSel'i 1 olarak ayarlayın(YG) sargı verileri Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır.

2. IP>>'yi parametresini şöyle ayarlayın % 1000 ITemelYüksek gerilim tarafındaki bu anlık faz aşırı akım koruma, birçok iç arızaesnasında hızlı açma vızıltısı için kullanılır. Koruma, giden 22 kV'lukbesleyicilerin korunmasına bağlı olarak seçici olmalıdır. Bu yüzden, trafonun22 kV tarafındaki bir üç faz kısa devre anında maksimum 145 kV akımı şöylehesaplanır:

2145 145 1.83

3 ( ) 1453 (3.5 0.12)60

net TI kA

Z Z= = =

× +× + ×

GUID-662F8080-2FA3-47D9-B030-CDB4D502DB53 V2 EN (Denklem 6)

DC-bileşeni arıza akım nedeniyle dinamik menzil aşımı ayarlarda dikkatealınır. Bu bileşen, % 5'ten daha azdır. Bu ayar, 1.2'lik bir emniyet payı ileseçilmiştir:



Iayar ≥ 1,2 ⋅ 1,05 ⋅ 1 830 = 2 306 AIP>> = % 1000 ITemel

3.1.6 Dört kademe faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, YG tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanmasıKısa devre akımının arıza türünün yanı sıra enerji sistemindeki anahtarlamadurumuna da yüksek derecede bağımlı olması nedeniyle, faz aşırı akım korumaayarlarının yapılması daha zordur. Seçici arıza gidermeyi sağlayacak ayarlarınyapılabilmesi için sistemdeki farklı arıza noktalarında, farklı anahtarlamadurumlarında ve farklı arıza tiplerinde çok sayıda hesaplamanın yapılması gerekir.

145 kV faz aşırı akım koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• Trafo üzerindeki kısa devreler için artçı koruma• 22 kV bara üzerindeki kısa devreler için artçı koruma• Giden 22 kV besleyiciler üzerindeki kısa devreler için yedek koruma (eğer

mümkünse)

Farklı arızalar için hesaplama manuel olarak da yapılabilir, ancak bilgisayar tabanlıarıza hesaplama kullanılması önerilir.

Faz aşırı akım koruma için aşağıdaki prensip önerilir:

• Sadece bir adım (adım 1) kullanılır. Zaman gecikme prensibi, şebekeuygulamalarına göre seçilir, bu durumda IEC Normal ters zamankarakteristiklerini kullanır.

3.1.6.1 Genel ayarların hesaplanması

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1(YG) sargı için veriler Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır

2. DirMode1'i şöyle ayarlayın YönsüzFonksiyon yönsüz olacaktır

3. Karakterist1'i şöyle ayarlayın IEC Norm.tersZaman gecikme karakteristikleri seçimi için, IEC Normal ters bu şebekedekullanılır.

3.1.6.2 Kademe 1 için ayarların hesaplanması

1. I1> şöyle ayarlayın % 140 / ITemel (334 A primer akım)



Buradaki ilk gereksinim, faz aşırı akım korumanın aşırı yüksek yükdurumlarında yük akımı için hiç açmamasıdır. Trafonun, sınırlı süre boyuncaanma gücünün % 130'una kadar çalıştığı varsayımı vardır. Korumanınresetleme oranı iyi düşünülmelidir. Resetleme oranı 0,95'tir. Minimum ayar,aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

1 60 10001 3 3270 95 3 145puI . A

.×

³ × × =×

GUID-23DBA3B9-4E20-4210-901B-3CB4B8B2BC38 V1 EN (Denklem 7)

Sonraki gereksinim, korumanın tanımlanmış korunmuş bölgedeki tüm kısadevreleri tespit edebilmesidir. Bu durumda eğer mümkünse, şekil 13çiziminde gösterildiği gibi koruma, giden besleyicilerin en uzak noktasında faz-faza kısa devresini tespit etmesine gereksinim vardır.

RET 650

11

1

33

Ph-Ph

145 kV 22 kV

I>

IEC09000450_1_en.vsd

IEC09000450 V1 EN

Şekil 13: Faz aşırı akım koruma ayarı için arıza hesaplama

Bir faz-faz-topraklama kısa devresi uygulanır. Bu hesaplamada, beslemeninkısa devre gücü minimum düzeye getirilir (kaynak empedansı maksimumseviyeye getirilir).En uzun 22 kV besleyicisinin Z = 3 + j10 Ω'luk bir empedansı vardır. Dışşebekenin maksimum bir kaynak empedansı vardır Zsc = j10 Ω (145 kVseviyesi). Bu empedans 22 kV seviyesine dönüştürülür:

2

,2222 10 0.23

145scZ j jæ ö= × = Wç ÷è ø

GUID-FA8FA533-48E3-45FA-A22A-584CD0F754BF V1 EN (Denklem 8)

22 kV seviyesi olarak bilinen trafo empedansı şöyledir:

2

,2222 0.12 0.9760TZ j j= × = W

GUID-78CEC42F-9A02-411B-B6D3-95017467242B V1 EN (Denklem 9)

Arıza akımı aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

2

220003 3 948

2 0.23 0.97 3 10sc phI Aj j j

= × =+ + +

GUID-2C4DC073-E49B-45BB-8136-96B455CC57A1 V1 EN (Denklem 10)

Bu arıza akımı, 145 kV seviyesine yeniden hesaplanır:



2 ,14522 948 144

145sc phI A= × =

GUID-2E36019B-9370-4703-9B31-91870BBD7BDB V1 EN (Denklem 11)

Bu akım, büyük yük akımında istenmeyen açmayı engellemek için, gerekliminimum ayardan küçüktür. Bunun anlamı, 145 kV faz aşırı akım korumanın,22 kV besleyicisi için eksiksiz artçı koruma olarak hizmet verememesidir.

2. k1'i şöyle ayarlayın 0,15Saat ayarı, seçiciliği temin etmek için besleyici korumaları ile koordineliolmalıdır. Yüksek gerilim tarafı faz aşırı akım koruma ve alçak gerilim tarafıfaz aşırı akım koruma arasındaki seçicilik için herhangi bir ihtiyaç olmadığıbelirtilebilir.Besleyici kısa devre korumalarının aşağıdaki ayarları vardır:I>: 300 A, 145 kV seviyesinde 45 A'e karşılık gelmektedir.I>: 6 000 A, 145 kV seviyesinde 910 A'e karşılık gelmektedir.Karakterist: IEC Normal Ters (IEC Norm. ters) k-çarpanı = 0,25'tir145 kV faz aşırı akım koruma için k-çarpanı ayarı, ters zaman eğrileriningrafik çalışmasından türetilmiştir. Ters zaman eğrileri arasındaki en küçükzaman farkının 0,4 sn olması gerekir. Şekil 14 çiziminde gösterildiği gibi k1=0,15 ayarı ile karakteristikler arasındaki zaman toleransı yaklaşık 0,4 sn'dir.



IEC09000451 V1 EN

Şekil 14: Seçicilik için ters zaman çalıştırma karakteristiği

3.1.7 Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, LV-tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanması22 kV faz aşırı akım koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• 22 kV bara üzerindeki kısa devreler için ana koruma• Giden 22 kV besleyiciler üzerindeki kısa devreler için yedek koruma (eğer

mümkünse)

Rezidüel aşırı akım hat korumanın menzili, işletim durumuna ve arıza türünebağlıdır. Bu nedenle ayar, farklı arızalar için yapılan arıza hesaplarını, arızanoktalarını ve şebekedeki anahtarlama durumlarını temel almalıdır. Farklı arızalariçin hesaplama manuel olarak da yapılabilir, ancak bilgisayar tabanlı arızahesaplama kullanılması önerilir.



Faz aşırı akım koruma için aşağıdaki prensip önerilir:

• Kademe 1, 22 kV bara için ana koruma olarak hizmet vermektedir. Bukademenin kısa bir gecikmesi olup, 22 kV besleyicilerin faz aşırı akımkorumasından gelen blokaj girişi vardır. 22 kV bara kısa devrelerinin hızlıaçılmasını sağlamak için imkan vardır, seçicilik, besleyici korumalarındanblokaj ile gerçekleştirilir.

• Kademe 4, mümkün olduğu kadar 22 kV besleyiciler için artçı kısa devrekoruma olarak kullanılır. Zaman gecikme prensibi, şebeke uygulamalarınagöre seçilir, bu durumda IEC Normal ters zaman karakteristiklerini kullanır.Kademe ters zaman karakteristiğine sahip olduğunda, kademe 4 fonksiyonukullanılır.

Bir ters zaman karakteristiği kademe 2 ve 3 için mevcut değildir.


1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 2Ayarlar primer değerler üzerinde yapılır. Bu değerler Genel temel 2'dekitemel ayarlarda verilmiştir.

2. Yönlü modu ayarlayın2.1. DirMode1'i şöyle ayarlayın Yönsüz2.2. DirMode4 şöyle ayarlayın Yönsüz

Fonksiyon yönsüz olacaktır.3. Karakterist1'i şöyle ayarlayın IEC Sabit Zaman

Kademe 1'in belirli zaman gecikmesi olacaktır4. Karakterist4'ü şöyle ayarlayın IEC Norm.inv

Kademe 4: Zaman gecikme karakteristikleri seçimi için, IEC Normal inversbu şebekede kullanılır.


1. I1> şöyle ayarlayın % 500 / ITemelBuradaki gereksinim, kademe 1'in 22 kV bara üzerindeki tüm kısa devreleritespit etmesidir. Dış şebekenin maksimum bir kaynak empedansı vardır Zsc =j10 Ω (145 kV seviyesi). Bu empedans 22 kV seviyesine dönüştürülür:

2

,2222 10 0.23


GUID-A4805F4D-20EC-4B39-A39D-925513515FA5 V1 EN (Denklem 12)

22 kV seviyesi olarak bilinen trafo empedansı şöyledir:



2

,2222 0.12 0.9760TZ j j= × = W

GUID-CB0D94B6-5BFA-42EB-AE4A-B0EE898A0D78 V1 EN (Denklem 13)

Bu barada faz-faz kısa devrenin hesaplanması:

23 22000 / 3 9167

2 0.23 0.97sc phI Aj j

= × =+

GUID-846C7A33-F976-45DF-95E9-75124D6A24D2 V1 EN (Denklem 14)

Ayar 5 ITemel olarak seçilmiş ve bu da 7 875 A primer akıma karşılıkgelmektedir.

2. t1'i şöyle ayarlayın 0,1 snZaman gecikmesi seçilmeli, böylece engelleme sinyali, besleyici kısadevresinde istenmeyen çalışmayı engelleyebilecektir. 0.1 sn yeterli olacaktır.

3.1.7.3 Kademe 4 için ayarlarının hesaplanması

Buradaki ilk gereksinim, faz aşırı akım korumanın aşırı yüksek yük durumlarındayük akımı için hiç açmamasıdır. Trafonun, sınırlı süre boyunca anma gücünün %130'una kadar çalıştığı varsayımı vardır. Koruma resetleme oranı 0,95 olarakdüşünülmelidir. Minimum ayar, aşağıdaki şekilde ayarlanabilir:

1 60 10001.3 21550.95 3 22puI A×

³ × × =×

GUID-4D6B62EC-32DC-433E-B1C8-D23E8D06D017 V1 EN (Denklem 15)

Sonraki gereksinim, korumanın tanımlanmış korunmuş bölgedeki tüm kısadevreleri tespit edebilmesidir. Bu durumda eğer mümkünse, şekil 15 çizimindegösterildiği gibi koruma, giden besleyicilerin en uzak noktasında faz-faza kısadevresini tespit etmesine gereksinim vardır.

145kV

11

1

33


RET650

Ph-Ph

22kV

I>

IEC09000452 V1 EN

Şekil 15: Faz aşırı akım koruma için arıza hesaplama

Bir faz-faz-topraklama kısa devresi uygulanır. Bu hesaplamada, beslemenin kısadevre gücü minimum düzeye getirilir (kaynak empedansı maksimum seviyeyegetirilir).



1. I2>'yi şöyle ayarlayın % 140ITemel2205 A primer akım.En uzun 22 kV besleyicisinin Z = 3 + j10 Ω'luk bir empedansı vardır. Dışşebekenin maksimum bir kaynak empedansı vardır Zsc = j10 Ω (145 kVseviyesi). Bu empedans 22 kV seviyesine dönüştürülür:

2

,2222 10 0.23


GUID-BA67F1FC-2DCE-4E04-BBB3-FABB86FDEA3A V1 EN (Denklem 16)

22 kV seviyesi olarak bilinen trafo empedansı şöyledir:Faz-faz arıza akımı aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

23 22000 / 3 949

2 0.23 0.97 3 10sc phI Aj j j

= × =+ + +

GUID-BAA8989B-EF8F-4277-9B2B-EBBCA35ED7C2 V1 EN (Denklem 17)

Bu akım, büyük yük akımında istenmeyen açmayı engellemek için, gerekliminimum ayardan küçüktür. Bunun anlamı, 22 kV faz aşırı akım korumanıngiden 22 kV besleyicisi için eksiksiz artçı koruma olarak hizmet veremeyecekolmasıdır.

2. k4'ü şöyle ayarlayın 0,15Besleyici kısa devre korumalarının aşağıdaki ayarları vardır:I>: 300 A.I>>: 6 000 A.Karakteristik: k-çarpanlı IEC Normal Ters = 0,2522 kV faz aşırı akım koruma için k-çarpanı ayarı, ters zaman eğrileriningrafik çalışmasından türetilmiştir. Ters zaman eğrileri arasındaki en küçükzaman farkının 0,4 sn olması gerekir. Şekil 16 çiziminde gösterildiği gibi k4=0,15 ayarı ile karakteristikler arasındaki zaman toleransı yaklaşık 0,4 sn'dir.



IEC09000453 V1 EN

Şekil 16: Seçicilik için ters zaman çalıştırma karakteristiği

3.1.8 Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatifdizi yönlü YG-tarafı EF4PTOC için ayarların hesaplanmasıKoruma, akım trafosunun 145 kV nötr noktasından beslenir.

Topraklama arıza akımının güç sistemindeki şebeke yapılandırmasına yüksekderecede bağımlı olması nedeniyle, rezidüel aşırı akım koruma ayarlarınınyapılması daha zordur. Seçici arıza gidermeyi sağlayacak ayarların yapılabilmesiiçin farklı arıza türleri için sistemdeki farklı arıza noktalarında, farklı anahtarlamadurumlarında ve farklı topraklama arıza tiplerinde çok sayıda hesaplamanınyapılması gerekir. Doğrudan topraklanmış örgü sistemindeki bir hattın rezidüelaşırı akım koruma ayarlarına bir örnek aşağıda verilmiştir.



Jeneratörün düşük gerilim tarafında herhangi bir üretim olmaz ise, arızalı olmayanhatlardan herhangi biri çalıştığı sürece, trafo ancak topraklama arızası akımlarınıbesleyebilir. Trafonun alt gerilim tarafına bağlı bir üretim varsa, trafo sadece 145kV topraklama arızasını besleyebilir.

Rezidüel aşırı akım koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• 145 kV'luk bara üzerinde topraklama arızalarına karşı hızlı ve hassas koruma• 145 kV'luk trafo sargısında topraklama arızaları için artçı koruma• 145 kV'luk giden hatlarda topraklama arızaları için artçı koruma• 145 kV'luk şebekede yüksek dirençli topraklama arızalarını ve seri arızaları

hassas şekilde tespit etme

Rezidüel aşırı akım hat korumanın menzili, işletim durumuna ve arıza türünebağlıdır. Bu nedenle ayar, farklı arızalar için yapılan arıza hesaplarını, arızanoktalarını ve şebekedeki anahtarlama durumlarını temel almalıdır. Farklı arızalariçin hesaplama manuel olarak da yapılabilir, ancak bilgisayar tabanlı arızahesaplama kullanılması önerilir.

Rezidüel aşırı akım koruma için aşağıdaki prensip önerilir:

• Kademe 1 (IN1>), yüksek akım ayarı ve kısa bir gecikme ile birlikte (yaklaşık0.4 sn). Kademe 1 yönsüz bir fonksiyondur. Bu kademe, bara topraklamaarızaları ve hatlardaki bazı topraklama arızaları için hızlı bir açma verir.

• Kademe 2 (IN2>) eğer varsa akım ayarı ile birlikte, trafo merkezinden 145kV'luk hat üzerinde topraklama arızalarının tespit edilmesini etkinleştirir.Kademe 2 yönsüz bir fonksiyondur. Bu fonksiyon, hat korumalarına bağlıseçiciliği etkinleştiren bir gecikmeye sahiptir.

• Kademe 4 (IN4>) akım ayarı ile birlikte şebekede yüksek dirençli topraklamaarızalarını ve seri arızaları tespit eder. Kademe 3 yönsüz bir fonksiyondur. Bufonksiyonda seçiciliğe olanak tanımak için daha uzun bir gecikme vardır.


(YG) sargı verileri Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1, ITemel = 240 A2. DirMode1, DirMode2 ve DirMode4'ü şöyle ayarlayın Yönsüz3. DirMode3'ü şöyle ayarlayın Kapalı


Çalışma rezidüel akım düzeyini ve zaman gecikmesini ayarlayın

1. I1>'i şöyle ayarlayın %689 / ITemel, 1650 A'e uygun olarak



Şekil 17 çiziminde gösterildiği gibi arızalar 145 kV barasına uygulanır.

11

1

33


IN>

RET650

Ph-Ph

22kV145kV

IEC09000454 V1 EN

Şekil 17: 145 kV rezidüel aşırı akım koruma ayarı için arıza hesaplama

Uygulanan arıza tipleri: faz-faz topraklama kısa devre ve faz-topraklamaarızası. 145 kV seviyesinde kaynak empedansı (hem pozitif hem de sıfır dizi),bir faz topraklama bara arızası esnasında trafodan, aşağıdaki rezidüel akımısağlar (akım elle hesaplanır, fakat normalde bilgisayarda hesaplanır).Sıfır dizi trafo empedansı, pozitif dizi kısa devre empedansına eşit olarakkabul edilir:

2 2

0145 0.12 42

60N

T kN

UZ j e j jS

= × = × = W

GUID-50CCC0F7-742D-45C4-84BC-923222214C69 V1 EN (Denklem 18)

Bir tek faz topraklama arızası sırasında ve maksimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 15 3 1453 3.715 4215 42 2 3.52 15 42

netT

net Tnet Tnet

net T

Z U jI kAZ Z j jZ Z j j jZ j jZ Z

× ×= × = × =

× ×+ + × +× +++

GUID-CC2E2412-4939-4285-A491-FCCC0AE0F939 V1 EN (Denklem 19)

Bir tek faz topraklama arızası sırasında ve minimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 20 3 1453 2.420 4220 42 2 102 20 42

netT

net Tnet Tnet

net T


× ×= × = × =

× ×+ + × +× +++

GUID-991D27BC-4413-4A9B-BF49-F25986545C73 V1 EN (Denklem 20)

Bir tek faz-faz topraklama arızası sırasında ve maksimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 15 3 1453 2.615 4215 42 3.5 22 15 42

netT

net Tnet Tnet

net T


× ×= × = × =

× ×+ + + ×+ ×++

GUID-CA17A1A5-E141-4F0B-B7C0-74683F9F9AD1 V1 EN (Denklem 21)



Bir tek faz-faz topraklama arızası sırasında ve minimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 20 3 1453 2.220 4220 42 10 22 20 42

netT

net Tnet Tnet

net T


× ×= × = × =

× ×+ + + ×+ ×++

GUID-933BE756-31CD-45BA-B3EB-5DC00CA25DC0 V1 EN (Denklem 22)

Korumanın 145 kV bara üzerindeki tüm topraklama arızalarını tespit etmesinitemin etmek için, koruma şöyle ayarlanmalıdır:IN1> ≤ 0,75 · 2,2 = 1,65 kA = % 687 IBase

11

1

33


IN>

145kV RET650

Ph-Ph

22kV85%

IEC09000455 V1 EN

Şekil 18: 145 kV rezidüel aşırı akım koruma seçiciliği için arızahesaplama

Hesaplamalar trafolardan gelen en büyük rezidüel akımı şu değerdegöstermektedir = 1,2 kA.Seçiciliği sağlamak için yapılan ayar aşağıdaki durumu karşılamalıdır:Iyüksek,ayar ≥ 1,2 · k · 3I0 makbu da yaklaşık 1 500 A değerini verir; burada k, aşırı akım fonksiyonunungeçici menzil aşımıdır (DC bileşeni arıza akımı nedeniyle). Dört kademelirezidüel aşırı akım fonksiyonu için; k = 1,05.

2. t1'i şöyle ayarlayın 0,4 snKarakterist1: ANSI Sab. ZamanKorumanın 0,4 sn'lik bir gecikme için ayarlanması gerektiğinden, hat korumaiçin seçiciliğinin temin edilmesi gerekir. Bu yüzden, hatlar üzerindeki arızanoktalarının bölge 1'de olduğunda (hat üzerinde yaklaşık % 85 dışında)topraklama arızalarının hesaplanması gerekir.


1. IN2> şöyle ayarlanır %400 ITemel 'in, 956 A'ya karşılıkKademe 2'nin giden hatlar üzerindeki tüm topraklama arızalarını tespitetmesini garanti etmek için topraklama arızalarının hesaplamaları, tek faz-



arıza ve fazdan faza topraklama arızalarının bitişikteki baralara uygulandığıyerlerde yapılır.

11

1

33


IN>

145kV RET650 22kV

Ph-Ph

IEC09000456 V1 EN

Şekil 19: 145 kV'luk rezidüel aşırı akım korumanın yeterli menzil içinarıza hesaplaması

Çalışmaları tespit etmek için minimum rezidüel akım 3I0AB,min = 1.0 kA'dir.2. t2'yi şöyle ayarlayın 0,8 sn

Karakteristik2: ANSI Sab. ZamanGecikme IN2> koruma bölgesi 2'den daha uzun ayarlanmalıdır (normalde 0,4sn). 0,8 sn önerilmektedir.


1. IN4> şöyle ayarlayın %42 / ITemel, 100 A'ya karşılıkKademe 4 akım ayarı şebekedeki standart prosedüre uyularak seçilmelidir.Deneyimlerden bu değerin yaklaşık 100 A olarak ayarlanabileceği sonucunavarılabilir. Ancak bu ayar, hat konfigürasyonuna, özellikle de hattın transpozeolup olmadığına bağlıdır.IN4> gecikmesi, hatların hassas rezidüel akım koruma gecikmesinden dahabüyük olarak ayarlanmalıdır.

2. k4'ü şöyle ayarlayın 0,3Karakterist4: RD türü

3. t4Min şöyle ayarlayın 1,2 s4. RD tipinin ters zaman gecikmesi şöyle ayarlanır logaritmik

Eğer sabit zaman gecikmesi kullanılırsa, yüksek dirençli topraklamaarızalarında veya seri arızalarda seçici olmayan açma riski vardır. Eğerbağımlı bir ters zaman kullanılırsa, bir dereceye kadar seçicilik elde edilebilir.Burada RD tipinin herhangi bir ters zaman gecikmesi seçilir: logaritmik



3.1.9 İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruması AG-tarafı içinayarların hesaplanması, ROV2PTOVRezidüel aşırı gerilim koruması, trafonun 22 kV tarafında açık delta bağlı gerilimtrafosundan beslenir.

Rezidüel aşırı gerilim koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• Trafo merkezinden 22 kV'luk besleyicilerde topraklama arızaları için artçıkoruma.

• 22 kV'luk bara üzerinde topraklama arızalarına için ana koruma• 22 kV'luk trafo sargısında topraklama arızaları için ana koruma

Rezidüel gerilim korumasının iki kademesi vardır. Bu uygulamada, kademe 1'in 22kV devre kesiciyi açması gerekir ve topraklama-arızasının trafo 22 kV sargısındaveya trafo ve 22 kV kesici arasında bulunması durumunda, 145 kV kesici kademe2'den açılır.

Korumanın gerilim ayarı, gerekli hassasiyete ve sistem topraklamasına bağlıdır. 22kV sistemin, (ayrı bir topraklama trafosu üzerinden sisteme bağlı olan) Petersenbobini ve paralel nötr nokta direnci ile topraklaması vardır. Petersen bobini, 22 KVsisteminde, kapasitif topraklama arıza akımı için kompanse etmek üzere ayarlanır.Bir sıfır direnç topraklama arızası sırasında nötr nokta direnci, 10 A'lık birtopraklama arıza akımı verir. Bu da, direncin şöyle olduğunu göstermektedir

22000 3 127010N

/R W= =

GUID-4ECDF824-B17E-436D-A668-ACA06BB375F7 V2 EN (Denklem 23)

22 kV sisteminin toplam sıfır dizi empedansı şöyledir:

Z0 = 3RN // j3XN // — jXC Ω / faz

Petersen bobini ayarlandığında, sıfır dizi empedansı:

Z0 = 3RN Ω / faz

22 kV sistemdeki bir direnç topraklama arızası sırasında rezidüel gerilim:

0

0 0

13 3

1 1

Phaseo

f fphase

U UU orR RUZ Z

= =× ×

+ +

GUID-AD49C138-F37B-4690-9E37-BA2BAD678A17 V1 EN (Denklem 24)

Bizim durumumuzda topraklama arızası 5 000 Ω dirence kadar tespit yapmalıdır.Bu aşağıdaki denklemi verir:



0 1 0 203 500013 1270

phase

U .U

= =×

+×

GUID-42D376ED-052F-4E9B-B4D9-8D679127BC0C V1 EN (Denklem 25)

Kademe 1 ve kademe 2 aynı gerilim ayarını verir, fakat kademe 2 daha uzun zamangecikmesine sahiptir.

Rezidüel topraklama arızasının bir sabit zaman gecikmesi olmalıdır. Zaman ayarı,maksimum 2 sn. gecikmeye sahip giden besleyicilerin topraklama arıza korumasınaait zaman gecikmesinden daha uzun ayarlanır. Kademe 1 için zaman gecikmesi 3sn olarak ayarlanır ve kademe 2 için zaman gecikmesi 4 sn olarak ayarlanır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 2(AG) sargı verileri Global baz 2 ile ilgili olmalıdır.

2. Karakterist1'i şöyle ayarlayın Sabit zamanlı3. U1> şöyle ayarlayın % 20 / UBase4. t1'i şöyle ayarlayın 3,0 sn5. U2>'yi şöyle ayarlayın % 20 / UBase6. t2'yi şöyle ayarlayın 4,0 sn

3.1.10 YG tarafı kesici arızası koruma için ayarlarınhesaplanması, CCRBRFKesici arıza koruma, kesicinin konum göstergesini kullanabilir veya doğrukesicinin işleyişini tespit etmek için akım trafosundan geçen akımı ölçebilir. Trafokoruma için en uygunu devre kesici arıza kontrol olarak akım ölçmeyi kullanmaktır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1(YG) sargı verileri Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır.

2. FonksiyonModu'nu şöyle ayarlayın Akım3. BuAçmaModu'nu şöyle ayarlayın 1 / 4

Akım ölçüm fonksiyonu, akım trafosu hattındaki üç fazlı akımı ve ölçülü birkaçak akım veya hesaplanan 3I0 dan birini kullanır. Bu analog verileredayanarak kesici arızaları tespit etmek için aşağıdaki kurallardan biri seçilebilir:• 1 / 3: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 1 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 2 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az iki

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır.

Rezidüel akım koruma kesici arıza korumayı başlatacak koruma işlevlerindenbir tanesi olduğundan 1 / 4 seçilir.

4. IP> parametresini şöyle ayarlayın: % 20 / ITemel



IP> diferansiyel koruma tarafından tespit edilecek en küçük akımdan - ki bu%30'udur - daha aşağısına ayarlanmalıdır ITemel.

5. IN>'i şöyle ayarlayın: % 20 / ITemelIN>, rezidüel aşırı akım korumanın en hassas kademesi tarafından tespitedilecek en küçük akımdan daha düşük olarak ayarlanmalıdır, bu da 100 A'dır.

6. Tekrar açma zaman gecikmesi t1'i şöyle ayarlayın 07. t2'yi şöyle ayarlayın 0,17 sn

Kesici arıza korumanın (BuAçma) gecikme süresi, 20 şekline göre seçilir.Devre kesicinin maksimum açık kalma süresi 100 msn olarak kabul edilir.Kesici arıza koruması BFP maksimum resetleme süresi 15 msn'dir.2 çevrimlik bir pay seçilmelidir. Bu, yaklaşık 155ms ile yedek tiplemegecikme t2'nin en düşük ayarını verir.

Zaman

Arıza ortaya çıkar

Koruma çalışma süresi

Açma ve Başlama BFP

Normal tcbaç

Pay

Yen. aç. gec t1 tcbaç yen. aç. son.

tBFPreset

Minimum artçı açma gecikmesi t2

Stabilite için kritik arıza giderme süresi

=EN05000479=1=tr=Original.vsd

EN05000479 V1 TR

Şekil 20: Aşırı uyarma koruma karakteristikleri

3.1.11 Ag tarafı kesici arızası koruma için ayarların hesaplanması,CCRBRFKesici arıza koruma, kesicinin konum göstergesini kullanabilir veya doğrukesicinin işleyişini tespit etmek için akım trafosundan geçen akımı ölçebilir. Trafokoruma için en uygunu devre kesici arıza kontrol olarak akım ölçmeyi kullanmaktır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 2(AG) sargı verileri Global baz 2 ile ilgili olmalıdır.

2. FonksiyonModu'nu şöyle ayarlayın Akım3. BuAçmaModu'nu şöyle ayarlayın 1 / 3



Akım ölçüm fonksiyonu, akım trafosu hattındaki üç fazlı akımı ve ölçülü birkaçak akım veya hesaplanan 3I0 dan birini kullanır. Bu analog verileredayanarak kesici arızaları tespit etmek için aşağıdaki kurallardan biri seçilebilir:• 1 / 3: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 1 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 2 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az iki

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır.

Trafonun 22 kV tarafında herhangi bir rezidüel akım ölçüm koruması yoktur.Dolayısıyla 1 / 3 seçilir.

4. IP> parametresini şöyle ayarlayın: IBase‘in % 20’sineIP> diferansiyel koruma tarafından tespit edilecek en küçük akımdan - ki bu% 25'idir - daha aşağısına ayarlanmalıdır ITemel.

5. Tekrar açma zaman gecikmesi t1'i şöyle ayarlayın 0 sn6. t2'yi şöyle ayarlayın 0,17 sn

Kesici arıza korumanın (BuAçma) gecikme süresi, 20 şekline göre seçilir.Devre kesicinin maksimum açık kalma süresi 100 ms olarak kabul edilir.BFP maksimum resetleme süresi 15 ms'dir.2 çevrimlik bir pay seçilmelidir. Bu, yaklaşık 155ms ile yedek tiplemegecikme t2'nin en düşük ayarını verir.

Zaman


Koruma çalışma süresi

Açma ve Başlama BFP

Normal tcbaç

Pay

Yen. aç. gec t1 tcbaç yen. aç. son.

tBFPreset

Minimum artçı açma gecikmesi t2


=EN05000479=1=tr=Original.vsd

EN05000479 V1 TR

Şekil 21: Kesici arıza koruma ayarı için süre dizisi



Bölüm 4 Analog girişler

4.1 Giriş

Analog giriş kanalları IED içerisinde daha önceden yapılandırılmıştır. Bununlabirlikte, doğru ölçüm sonuçları elde etmek ve doğru koruma işletimi sağlamak içinIED doğru bir biçimde ayarlanmalıdır. Güç ölçümü ve tüm yönlü ve diferansiyelfonksiyonlar için giriş akımlarının yönleri doğru bir biçimde tanımlanmalıdır.IED'de ölçüm ve koruma algoritmaları primer sistem niceliklerini kullanın. Ayardeğerleri de primer niceliklerle yapılır ve bağlı akım ve gerilim trafolarıyla ilgiliverileri doğru ayarlamak da önemlidir.

Akım trafosu ve gerilim trafosu girişlerinin uygunluğu ve ayrıca ayar parametrelerisipariş verilen IED'ye bağlıdır.

BirPhaseAngleRef referansı servis değerlerini okumayı kolaylaştırmak içintanımlanmalıdır. Bu analog kanallar faz açısı hep sıfır dereceye sabitlenecektir vetüm diğer açı bilgisi bu analog girişe göre gösterilecektir. IED'nin test edilmesi vedevreye alınması sırasında referans kanalı test işlemlerini ve servis değerleriniokumayı kolaylaştırmak için değiştirilebilir.

4.2 Ayarlama kuralları

4.2.1 Faz referans kanalının ayarlanmasıTüm faz açıları, tanımlanmış bir referansa göre hesaplanır. Uygun bir analog girişkanalı seçilir ve faz referansı olarak kullanılır. PhaseAngleRef parametresi faz açısıreferansı olarak kullanılacak analog kanalı tanımlar.

İlk defa bağlı faz-toprak gerilimi genellikle PhaseAngleRef olarak seçilir. Bir faz-faz gerilimi de teoride kullanılabilir, fakat akım ve gerilim arasında 30 derecelikfaz kayması bu durumda dikkate alınır.

Herhangi bir uygun gerilim kullanılmıyorsa, ilk defa bağlı akım kanalıkullanılabilir. Farklı fazlar arasında faz açısı farkı sabit olmakla birlikte, ölçümfonksiyonları dikkate alındığında tüm sistemin döndüğü gözlenmektedir.

Akım kanalı kullanılamıyorsa, faz referansı çalışmaz. Örneğin,devre kesici açıktır ve akım geçmez. Farklı fazlar arasında faz açısı

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 4Analog girişler


farkı sabit olmakla birlikte, ölçüm fonksiyonları dikkate alındığındatüm sistemin döndüğü gözlenir.

4.2.2 Akım kanalları ayarıAkımın yönü akım trafosu bağlantısına bağlıdır. Farklı bir şekilde belirtilmedikçe,ana akım trafoları yıldız bağlı olmalıdır. IED, topraklama noktasından nesneyedoğru veya nesnenin dışına doğru bağlanabilir. Bu bilgi IED'de CTStarPointparametresi ile ayarlanabilir ve bu da FromObject ve ToObject arasındadeğiştirilebilir. Dahili olarak, IED algoritmalarında ve IED fonksiyonlarında,yönlülük kuralı aşağıdaki şekilde tanımlanır:

Akım, güç ve benzeri pozitif (ileri) değer, miktarın nesneye doğru yönü olduğuanlamına gelir. - Akım, güç ve benzeri negatif (geri) değer, nesnenin aksiistikametinde yön olduğu anlamına gelir. Bkz. şekil 22.

Protected ObjectLine, transformer, etc

ForwardReverse

Definition of directionfor directional functions

Measured quantity ispositive when flowing

towards the object

e.g. P, Q, I

ReverseForward

Definition of directionfor directional functions

e.g. P, Q, I

Measured quantity ispositive when flowing

towards the object

Set parameterCTStarPoint

Correct Setting is"ToObject"

Set parameterCTStarPoint

Correct Setting is"FromObject"

en05000456.vsd

Yönlü fonksiyonlar için yön tanımı

Geri İleri

Ölçülen miktar nesneye doğru akış

var iken pozitiftir

CtYıldızNokta parametre Doğru

Ayarını «Nesneye» olarak ayarla

CtYıldızNokta parametre Doğru

Ayarını «Nesneden» olarak ayarla

Yönlü fonksiyonlar için yön tanımı

Geri İleri

Ölçülen miktar nesneye doğru akış

var iken pozitiftir

Korumalı NesneHat, trafo, vb.

IEC05000456 V1 TR

Şekil 22: IED'deki yönlülük dahili kuralı

Primer akım trafosu yönünün doğru ayarlanmasıyla, CTStarPointCT_WyePoint öğesiFromObject veya ToObject olarak ayarlanır, her zaman korunan nesneye doğruakan pozitif miktar ve İleri olarak tanımlanan yön her zaman korunan nesneyedoğru bakar. Aşağıdaki örnekler kuralı göstermektedir.

4.2.2.1 Örnek 1

İki nesnenin korunması için kullanılan iki IED.

Bölüm 4 1MRK 504 128-UTR -Analog girişler


Trafo koruma

TrafoHat

Hat

Akim girisi ayari: CTStarPoint

parametresini Trafo ile birlikte referans nesne

olarak ayarla. Dogru ayar "ToObject"

IleriGeri

Yönlü fonksiyonlar için yön tanimi

Hat korumasi





parametresini Hat ile birlikte

referans nesne olarak ayarla.

Dogru ayar "ToObject"


IsIs

Ip Ip Ip

IED IED

IEC11000020 V2 TR

Şekil 23: IED'de CTYıldızNokta parametrelerinin ayarlanmasına örnek

Şekil 23 nesnelerin kendi akım trafolarına sahip oldukları en genel durumlarıgöstermektedir. Trafo koruması için, korunan nesne trafodur. Bu nedenle, her ikiCTStarPoint yönü ToObjectolarak ayarlanmalıdır. Hat koruması için, korunannesne hattır. Hat akım trafosu baraya doğru topraklanır, bu nedenle CTStarPoint şuşekilde ayarlanmalıdır: FromObject.

4.2.2.2 Örnek 2

İki nesnenin korunması için kullanılan ve bir akım trafosunu paylaşan iki IED.



Trafo koruma

TrafoHat




IleriGeri

Yönlü fonksiyonlar için yön tanimi

Hat korumasi



olarak ayarla. Dogru ayar

"FromObject"


parametresini Hat ile birlikte

referans nesne olarak ayarla.

Dogru ayar "ToObject"

IED IED

IEC11000021_1_en.vsdIEC11000021 V2 TR

Şekil 24: IED'de CTYıldızNokta parametrelerinin ayarlanmasına örnek

Bu örnek 1. örneğe benzerdir, fakat güç trafosu sadece bir hattı besler; hem hatkoruma IED ve trafo koruma IED aynı akım trafosunu kullanır. İki IED'yi besleyenakımın aynı akım trafosundan gelen aynı akım olmasına rağmen, trafo yönü ikiIED için farklı referans nesneleriyle ayarlanmıştır. Bu ayarlar ile, hat korumasınınyönlü fonksiyonları, hatta doğru bakacak şekilde İleri olarak ayarlanmalıdır.

4.2.2.3 En sık kullanılan akım trafosu bağlantıları için akım trafosu girişlerininbağlanmasını, yapılandırılmasını ve ayarlanmasını gösteren örnekler

Şekil 25 dünya genelinde yaygın olarak kullanılan akım trafosu bağlantı ucuişaretlemelerini göstermektedir:

SMAI fonksiyon bloğunda, SMAI bloğunun akım veya gerilimiölçtüğünü ayarlamanız gerekir. Bu ise şu parametre ile yapılır:AnalogInputType: Akım/gerilim. ConnectionType: faz-faz/ faz-toprak ve GlobalBaseSel.



ISec

I Pri

S1 (X1)

P1(H1)

P2(H2)

S2 (X2)

P2(H2)

P1(H1)

x x

a) b) c)

en06000641.vsd

S2 (X2) S1 (X1)

IEC06000641 V1 TR

Şekil 25: Akım trafosu bağlantı uçlarında yaygın kullanılan işaretlemeler:

Burada:

a) bu belgede kullanılan sembol ve bağlantı ucu işaretlemesidir. Nokta ile işaretlenen bağlantıuçları, aynı (yani pozitif) kutuplu primer ve sekonder sargı bağlantı uçlarını gösterir

b) ve c) CT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğer semboller ve bağlantı ucuişaretlemeleridir. Bu iki durum için akım trafosu kutup işaretinin doğru olduğunu gözdenkaçırmayın!

Ulusal standartlara ve hizmet kuruluşu pratiklerine bağlı olarak akım trafosununsekonder anma akımının tipik olarak aşağıdaki değerlerden birine sahip olduğudikkate alınmalıdır:

• 1A• 5A

Ancak bazı durumlarda, aşağıdaki sekonder anma akımları da kullanılır:

• 2A• 10A

IED bu sekonder anma değerlerinin tümünü destekler.

4.2.2.4 Yıldız bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek

Şekil 26yıldız bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED kablo bağlantısı ile ilgilibir örnek sunmaktadır. Bu ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonlarıiçin bu ölçümü mümkün kılmak için yapılması gereken eylemleri de özetlemektedir.

Doğru terminal adlandırma için, teslim edilen IED için bağlantışemalarına bakın.



L1

IL1

IL2

IL3

L2 L3

Korunan Nesne

CT 600/5 Yıldız Bağlı

IL1

IL2

IL3

IED

12

3

4

SMAI_20


IEC11000025 V2 TR

Şekil 26: Yıldız noktası korunan nesneye doğru olan yıldız bağlı üç faz akım trafosu dizisi

Burada:

1) Bu çizim üç ayrı faz akımının yıldız bağlı üç faz akım trafosu dizisinden IED'deki üç akımtrafosu girişine nasıl bağlandığını gösterir.

2) bu akım girişlerinin bulunduğu yerdeki TRM veya AIM'dir. Tüm bu akım girişleri içinaşağıdaki ayar değerlerinin girilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

• CTprim=600A• CTsec=5A• CTStarPoint=ToObject

IED içerisinde, sadece ilk iki parametrenin oranı kullanılır. Bu örnekte ayarlandığı gibi,üçüncü parametrenin ölçülen akımlar üzerinde herhangi bir etkisi olmaz (yani, akımlarkorunan nesneye doğru zaten ölçülmektedir).

3) bunlar bu üç akım girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'ün üç giriş kanalına bağlayan üçbağlantıdır. Bu akım bilgisini gerektiren fonksiyonların türüne bağlı olarak, birden fazla önişleme bloğu bu üç fiziksel akım trafosu girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakileri hesapetme görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır dizi

miktarlarını (sekans miktarları için kanal bir referans olarak alınır)

Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan, IED'ninbütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulama için, önişleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir.Eğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReference ayar parametreleri buna göreayarlanmalıdır.



Diğer bir seçenek de üç faz akım trafosu dizisinin yıldız noktasını 27 şeklindegösterildiği gibi ayarlamaktır:

L1

IL1

IL2

IL3

L2 L3

Korunan Nesne

CT 800/1 Yildiz Bagli IL1

IL2

IL3

IED


4

1

2

3 SMAI_20

IEC11000026 V1 TR

Şekil 27: Yıldız noktası korunan nesnenin aksi istikametinde olan yıldız bağlı üç faz akım trafosu dizisi

Bu durumda her şey yukarıda anlatılan örnekte anılan yönteme benzer şekildeyapılır. Tek fark şudur ki, TRM üzerinde kullanılan tüm akım girişleri için, 27 şekilörneğinde gösterildiği şekilde aşağıdaki parametreler girilmelidir:

• CTprim=600A• CTsec=5A• CTStarPoint=FromObject

IED içerisinde, sadece ilk iki parametrenin oranı kullanılır. Akımların IED'dekorunan nesneye doğru ölçüldüğünden emin olmak için, bu örnekte olduğu gibiüçüncü parametre ölçülen akımları etkisiz duruma getirir.

4.2.2.5 Delta bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek

Şekil 28 delta bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'ye nasıl bağlanacağınıgösteren bir örnek sunmaktadır. Ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrolfonksiyonları için bu ölçümü kullanılabilir kılmak için kullanıcı tarafındanyapılması gerekenleri de özetlemektedir.




L1

IL1

IL2

IL3

L2 L3

Korunan Nesne

IED

CT

600/

5 D

elta

DA

B B

agli

IL1-IL2

IL2-IL3

IL3-IL1

1

2 3

4


SMAI_20

IEC11000027 V1 TR

Şekil 28: Delta DAB bağlantılı üç-faz akım trafosu dizisi



Burada:

1) üç ayrı faz akımının delta bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinden IED'deki üç akım trafosugirişine nasıl bağlandığını gösterir.

2) bu akım girişlerinin bulunduğu yerdeki TRM veya AIM'dir. Tüm bu akım girişleri içinaşağıdaki ayar değerlerinin girilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

600 3463

sec 5

primCT A

CT A

= =

=

IECEQUATION2413 V1 TR (Denklem 26)

• CTYıldızNokta=Nesneye

3) bunlar, üç bağlantıdır. Bu bağlantılar bu üç akım girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)öğesinin üç giriş kanalına bağlar. Bu akım bilgisini gerektiren fonksiyonların türüne bağlıolarak, birden fazla ön işleme fonksiyon bloğu bu üç CT girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakileri hesapetme görevi vardır:

• üç giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• üç giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır dizi


Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan, IED'ninbütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulama için, önişleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir.Eğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReference ayar parametreleri buna göreayarlanmalıdır.

Diğer bir seçenek de delta bağlantılı CT dizisini 29 şeklinde gösterildiği gibiayarlamaktır.



L1

IL1

IL2

IL3

L2 L3

Korunan Nesne

IED

CT

800/

1 D

elta

DC

A B

agli

IL3-IL2

IL2-IL1

IL1-IL3

2 3

4


SMAI_20

IEC11000028 V1 TR

Şekil 29: Delta DAC bağlantılı üç faz CT dizisi

Bu durumda her şey yukarıda anlatılan örnekte anılan yönteme benzer şekildeyapılır. Tek fark şudur ki, TRM üzerinde kullanılan tüm akım girişleri için,aşağıdaki parametreler girilmelidir:

sec

800 4623

1

primCT A

CT A

= =

=IECEQUATION2414 V1 TR (Denklem 27)

• CTYıldızNokta=Nesneye

4.2.2.6 Tek-faz akım trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağını gösteren örnek

Şekil 30 tek faz akım trafosununu IED'ye nasıl bağlanacağını gösteren bir örneksunmaktadır. Ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için buölçümü kullanılabilir kılmak için kullanıcı tarafından yapılması gerekenleri deözetlemektedir.




Korunan Nesne

L1 L2 L3

IED IN

P

INS

INS

2


4

SMAI_20

3

CT

1000

/1

a)

b)

(+)

(+)

(-)

(-)(+)

(-)

1

IEC11000029 V2 TR

Şekil 30: Tek faz akım trafosu girişi bağlantıları

Burada:

1) tek faz akım trafosu girişinin IED'ye nasıl bağlanacağını gösterir.

2) bu akım girişlerinin bulunduğu yerdeki TRM veya AIM'dir. Tüm bu akım girişleri için,aşağıdaki ayar değerleri girilecektir:30 şeklinde gösterilen bağlantı (a) için:

sec

6005

primCT ACT A

==


CTYıldızNokta=Nesneye 30 şeklinde gösterilen bağlantı (b) için:

sec

6005

primCT ACT A

==


CTYıldızNokta=Nesneden

3) bu CT girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'in dördüncü giriş kanalına bağlayan SMTaracında yapılan bağlantıyı gösterir.

4) Ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakilerihesap etme görevi vardır:Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan,IED'nin bütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir.Eğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReference ayar parametreleri bunagöre ayarlanmalıdır.



4.2.3 Gerilim kanalları ayarıIED, primer sistem miktarları kullandığından ana VT oranları IED tarafındanbilinmelidir. Bu ise her gerilim kanalı için VTsec ve VTprim parametreleriayarlanarak yapılır. Faz-faza değeri, her kanalın VT'den gelen faz-toprakgerilimine bağlı olsa bile kullanılabilir.

4.2.3.1 Örnek

Aşağıdaki verilere sahip bir VT'yi göz önüne alın:

132 1103 3kV V

EQUATION2016 V1 EN (Denklem 30)

Aşağıdaki ayar kullanılmalıdır: VTprim=132 (kV cinsinden değer) VTsec=110 (Vcinsinden değer)

4.2.3.2 En sık kullanılan VT bağlantıları için VT girişlerinin bağlanmasını,yapılandırılmasını ve ayarlanmasını gösteren örnekler

Şekil 31 dünya genelinde yaygın olarak kullanılan gerilim trafosu bağlantı ucuişaretlemelerini göstermektedir:

A(H1)

B(H2)

b(X2)

a(X1)

A(H1)

N(H2)

n(X2)

a(X1)

b) c)

A(H1)

N(H2)

dn(X2)

da(X1)

d)

UPri

+ +USec

a)

en06000591.vsdIEC06000591 V1 TR

Şekil 31: VT bağlantı uçlarının yaygın kullanılan işaretlemeleri

Burada:

a) bu belgede kullanılan sembol ve bağlantı ucu işaretlemesidir. Noktalarla işaretlenenbağlantı uçları, aynı (pozitif) kutuplu primer ve sekonder sargı bağlantı uçlarını gösterir

b) fazdan toprağa bağlantılı VT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğersembol ve bağlantı ucudur

c) açık delta bağlantılı VT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğer sembolve bağlantı ucudur

d) faz-faz bağlantılı VT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğer sembol vebağlantı ucudur



Ulusal standartlara ve hizmet kuruluşu pratiklerine bağlı olarak VT’nin sekonderanma geriliminin tipik olarak aşağıdaki değerlerden birine sahip olduğu dikkatealınmalıdır.

• 100 V• 110 V• 115 V• 120 V• 230 V

IED bu değerlerin hepsini desteklemektedir ve bunların çoğu aşağıdaki örneklerdegösterilecektir.

4.2.3.3 Üç faz toprak bağlı VT'nin IED'ye bağlanması için örnekler

Şekil 32üç faz toprak bağlı VT'nin IED kablo şeması hakkında bir örnekgöstermektedir. Ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için buölçümü kullanılabilir kılmak amacıyla yapılması gerekenleri de özetlemektedir.


L1

IEDL2

L3

663

1103

kV

V

4

1

3

2

663

1103

kV

V

663

1103

kV

VSMAI_20


IEC11000031 V2 TR

Şekil 32: Üç faz-toprak bağlı VT



Burada:

1) üç sekonder faz-toprak gerilimlerinin IED üzerinde üç VT girişine nasıl bağlanacağıgösterilmektedir

2) TRM veya AIM seçenekleridir ve burada bu üç gerilim girişi yer alır. Bu üç gerilim girişiiçin, aşağıdaki ayar değerlerinin girilmesi gerektiği unutulmamalıdır:VTprim =66 kVVTsec = 110 VGirilen değerlerin oranının her bir bağımsız VT'nin orana karşılık geldiği dikkatealınmalıdır.

6666 3

1101103

=


3) bunlar, Sinyal Matris Aracında (SMT) yapılan üç bağlantıdır. Bu bağlantılar bu üçgerilim girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'in ilk üç giriş kanalına bağlar.Fonksiyonların türüne bağlı olarak (ki bu gerilim bilgisini gerektirir) birden fazla önişleme fonksiyon bloğu bu üç VT girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakilerihesap etme görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır

dizi miktarlarını (sekans miktarları için kanal bir referans olarak alınır)

Hesaplanan bu değerler bu durumda, yapılandırma aracındaki bu ön işleme fonksiyonbloğuna bağlı olan, IED'nin bütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları içinkullanılabilir. Bu uygulama için, ön işleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarakbırakılabilir.

4.2.3.4 Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağını gösterenörnek

Şekil 33 faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağının bir örneğinigöstermektedir. Ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için buölçümü kullanılabilir kılmak için kullanıcı tarafından yapılması gerekenleri deözetlemektedir. Bu gerilim trafosu bağlantısının sadece daha düşük gerilimseviyelerinde (yani 40 kV'nin altındaki primer anma gerilimlerinde) kullanıldığıdikkate alınmalıdır.




L1

IED

L2

L3

1

2 3

4

13.8120

kVV


SMAI_20

IEC11000032 V1 TR

Şekil 33: Faz-faz bağlı gerilim trafosu

Burada:

1) faz-faz gerilim trafosunun sekonder tarafının IED'deki gerilim trafosu girişine nasılbağlanacağını gösterir.

2) bu gerilim girişlerinin bulunduğu TRM veya AIM'dir. Aşağıdaki ayar değerleri girilmelidir:VTprim=13,8 kVVTsec=120 V

3) bunlar, üç bağlantıdır. Bu bağlantılar bu üç gerilim girişini, ön işleme fonksiyon bloğununüç giriş kanalına bağlar 4). Fonksiyonların türüne bağlı olarak (ki bu gerilim bilgisinigerektirir) birden fazla ön işleme fonksiyon bloğu bu üç VT girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğunun, bağlı analog girişlerini dijital olarak filtreleme ve aşağıdaki öğelerihesaplama görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır dizi


Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan, IED'ninbütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulama için, önişleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir. Ancak, aşağıdaki ayarlarburada gösterildiği gibi ayarlanmalıdır:BağlantıTürü=Ph-PhUBase=13,8 kVEğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReferans ayar parametreleri buna göreayarlanmalıdır.



4.2.3.5 Düşük empedans topraklı veya doğrudan topraklı güç sistemleri içinaçık delta gerilim trafosunu IED'ye bağlanmasını gösteren örnek

Şekil 34 düşük empedans topraklı veya doğrudan topraklı güç sistemleri için açıkdelta gerilim trafosunun IED'ye bağlanmasını gösteren bir örnek sunmaktadır. Butür gerilim trafosu bağlantısının 3U0 ile orantılı sekonder gerilimini IED'yesunduğu dikkate alınmalıdır.

Gerilim trafosu konumuna yakın doğrudan bir toprak arızası durumunda 3Uo'nunprimer değeri şuna eşit olacaktır:

33

Ph PhPh E

UUo U-

-= =


Bu tür bir gerilim trafosunun primer anma gerilimi her zaman UPh-E'ye eşittir. Bunedenle, üç seri bağlı gerilim trafosu sekonder sargıları, tek bağımsız gerilimtrafosu sekonder sargı gücüne eşit sekonder gerilimi verecektir. Bu yüzden, bu türaçık delta gerilim trafolarının sekonder sargıları çoğu zaman faz-faza gerilimtrafosu sekonder anma gerilimine yakın bir sekonder anma gerilimine sahiptir (buörnekte olduğu şekliyle 115V veya 115/√3V gibi). Şekil 34 IED'nin yerleşikkoruma ve kontrol fonksiyonları için bu ölçümü kullanılabilir kılmak amacıylakullanıcının yapması gerekenleri de özetlemektedir.

Doğru bağlantılar için, teslim edilen IED için bağlantı şemalarınabakın.



L1

IEDL2

L3

1383

1153

kV

V

+3Uo

1383

1153

kV

V

1383

1153

kV

V

1

2

3

4


SMAI_20

IEC11000035 V1 TR

Şekil 34: Düşük empedanslı veya doğrudan topraklı güç sisteminde açık delta bağlı gerilim trafosu



Burada:

1) açık delta akım trafosunun sekonder tarafının IED'deki bir gerilim trafosu girişine nasılbağlanacağını gösterir.

+3Uo, IED'ye bağlanacaktır.

2) bu gerilim girişlerinin bulunduğu TRM veya AIM'dir. Bu gerilim girişi için aşağıdakiayar değerlerinin girilmesi gerektiği dikkate alınmalıdır:

1383 138

3VTprim kV= × =


115sec 3 115

3VT V= × =


IED içerisinde, sadece bu iki parametrenin oranı kullanılır. Girilen değerlerin oranınınher bir açık delta gerilim trafosu oranına tam olarak karşılık geldiği dikkate alınmalıdır.

138138 3

1151153

=


3) bu gerilim girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'ün giriş kanalına bağlayan bağlantıyıgösterir.

4) ön işleme bloğunun bağlı analog girişlerini dijital olarak filtreleme ve aşağıdakilerihesaplama görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır

dizi miktarlarını (sekans miktarları için kanal bir referans olarak alınır)

Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan,IED'nin bütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulamaiçin, ön işleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir.Eğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReference ayar parametreleri bunagöre ayarlanmalıdır.

4.2.3.6 Nötr nokta gerilim trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağını gösterenörnek

Şekil 35 nötr nokta gerilim trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağının bir örneğinigöstermektedir. Bu tip bir gerilim trafosu bağlantısı IED için U0 ile orantılı ikincilgerilim sunmaktadır.



Yüksek empedans topraklı veya topraksız sitemlerde doğrudan bir toprak arızasıdurumunda, Uo geriliminin primer değeri şuna eşit olacaktır:

03

Ph PhPh E

UU U--= =


Şekil 35 IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonlarında da bu ölçümükullanılabilir kılmak için kullanıcı tarafından yapılması gerekenleri deözetlemektedir.


L1 L2 L3

IED

6.63

100

kV

V

RUo

1


4

SMAI_20

3

Korunan Nesne

2

IEC11000036 V1 TR

Şekil 35: Nötr nokta bağlantılı gerilim trafosu



Burada:

1) nötr nokta gerilim trafosu sekonder tarafının IED'deki bir gerilim trafosu girişine nasılbağlanacağını gösterir.

U0 IED'ye bağlanacaktır.

2) bu gerilim girişlerinin bulunduğu TRM veya AIM'dir. Bu gerilim girişi için, aşağıdaki ayardeğerleri girilmelidir:

6.63.81

3VTprim kV= =


sec 100VT V=


3) bu gerilim girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'ün dördüncü giriş kanalına bağlayanbağlantıyı gösterir.

4) ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakilerihesaplama görevi vardır:Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan, IED'ninbütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulama için, önişleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir.Eğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReference ayar parametreleri buna göreayarlanmalıdır.



Bölüm 5 Yerel insan-makine arayüzü

5.1 Yerel HMI

IEC12000175 V1 TR

Şekil 36: Yerel insan-makine arayüzü

IED’nin LHMI’ı aşağıdaki elemanlardan oluşur:

• Ekran (LCD)• Düğmeler• LED göstergeleri• Haberleşme portu

LHMI, ayar yapmak, izlemek ve 'yi kontrol etmek için kullanılır.

5.1.1 EkranLHMI 320 x 240 piksel çözünürlükte bir grafik monokrom ekrana sahiptir.Karakter boyutu değişebilir. Ekranda görüntülenebilen karakterlerin ve satırlarınmiktarı, seçilen görünüm özelliklerine ve karakter boyutuna bağlıdır.

Ekran dört temel alana bölünmüştür.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 5Yerel insan-makine arayüzü


GUID-97DA85DD-DB01-449B-AD1F-EEC75A955D25 V3 TR

Şekil 37: Ekran yerleşimi

1 Yol

2 İçerik

3 Durum

4 Kaydırma çubuğu (gerektiğinde görülür)

Fonksiyon düğmesi paneli hangi eylemlerin, hangi fonksiyon düğmeleriyleyapılabileceğini gösterir. Her fonksiyon düğmesinin bir LED göstergesi vardır vebunlar düğmenin kontrol ettiği eylem için bir gösterge sinyali işlevi görür. LEDgösterge ilgili sinyale PCM600 ile bağlıdır.

IEC12000025 V1 TR

Şekil 38: Fonksiyon düğme paneli

Alarm LED paneli, alarm LED’lerinin metin etiketlerini istek üzerine gösterir.

Bölüm 5 1MRK 504 128-UTR -Yerel insan-makine arayüzü


GUID-D20BB1F1-FDF7-49AD-9980-F91A38B2107D V1 TR

Şekil 39: Alarm LED paneli

Fonksiyon düğmeleri ve alarm LED panelleri aynı anda görüntülenemez. Herpanel, Çoklu sayfa düğmesine veya fonksiyon düğmelerinden birine basılarakgörüntülenir. ESC düğmesine basıldığında panel ekrandan kaldırılır. Her panelingenişliği dinamiktir ve bu genişlik panelde gösterilecek etiket dizisinin uzunluğunabağlıdır.

5.1.2 LED'lerLHMI ekranının üzerinde üç koruma LED'i vardır: Hazır, Başlat ve Açma.

LHMI’nin önünde 15 adet programlanabilen alarm LED'i bulunur. Her LED üçfarklı durumu yeşil, sarı ve kırmızı renklerde gösterir. Her üç renkli LED ile ilgilialarm metinleri üç sayfaya ayrılır.

Uygun LED'lerin bulunduğu 3 ayrı sayfa vardır. Bir LED grubundaki 15 adet üçrenkli LED, 45 farklı sinyale işaret edebilir. Üç LED grubu bulunduğu dikkatealındığında toplam olarak 135 adet sinyal verilebilir. LED’ler PCM600 ileyapılandırılabilir ve işletim modu LHMI veya PCM600 üzerinden seçilebilir.

5.1.3 Tuş TakımıLHMI tuş takımı üzerinde, farklı görünümler veya menüler arasında hareketetmekte kullanılan basma düğmeleri vardır. Basma düğmeleri ayrıca alarmlarıkabul etmek, göstergeleri resetlemek, yardım sunmak ve yerel ile uzak kontrolmodları arasında geçiş yapmak için de kullanılır.

Tuş takımı üzerinde ayrıca, menü kısa yolu veya kontrol düğmesi olarakprogramlanabilecek basma düğmeleri de vardır.



1

2

3

4

5

18

19

20

21

22

17161514131211106 7 8 9IEC11000247 V1 TR

Şekil 40: Nesne kontrolü, gezinme ve komut basma düğmeleri ve RJ-45iletişim portuna sahip LHMI tuş takımı

1...5 Fonksiyon düğmesi

6 Kapat

7 Açık

8 Çıkış

9 Sol

10 Aşağı

11 Yukarı

12 Sağ

13 Tuş

14 Enter

15 Uzak/Yerel

16 Kanal Yolu LED

17 Kullanımda değil

18 Çoklu sayfa

19 Menü

20 Sıfırla

21 Yardım

22 İletişim portu

5.1.4 Yerel HMI işlevselliği

5.1.4.1 Koruma ve alarm göstergesi

Koruma göstergeleriKoruma gösterge LED’leri Hazır, Başlat ve Açma'dır.

Başlat ve açma LED'leri bozulum kaydedici aracılığıylayapılandırılır.



Tablo 8: Hazır LED (yeşil)

LED durumu AçıklamaKapalı Yardımcı gerilim besleme bağlantısı kesik.

Açık Normal çalışma.

Yanıp sönüyor İç arıza oluştu.

Tablo 9: Başlatma LED'i (sarı)

LED durumu AçıklamaKapalı Normal çalışma.

Açık Koruma fonksiyonu başladı ve gösterge mesajı görüntülendi.

• Başlangıç göstergesi mandallanıyor ve iletişim üzerinden veya üzerine basarak resetlenmeli.

Yanıp sönüyor Yanıp sönen sarı LED sürekli yanan sarı LED’e göre yüksek önceliklidir.LED test modundadır ve koruma fonksiyonları kilitlenmiştir.

• IED test modunu bitirdiğinde gösterge kaybolur ve kilitleme açılır.

Tablo 10: Açma LED'i (kırmızı)

LED durumu AçıklamaKapalı Normal çalışma.

Açık Koruma fonksiyonu açıldı ve gösterge mesajı görüntülendi.

• Başlangıç göstergesi mandallanıyor ve iletişim üzerinden veya üzerine basarak resetlenmeli.

Alarm göstergeleriProgramlanabilen 15 adet üç renkli LED, alarm göstergesi olarak kullanılır. LEDkilitlerinden herhangi birine bağlanmış olan bir alarm/durum sinyali, yapılandırmasırasında üç LED renginden birine atanabilir.



Tablo 11: Alarm göstergeleri

LED durumu AçıklamaKapalı Normal çalışma. Tüm aktifleştirme sinyalleri kapalı.

Açık • Follow-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık.• LatchedColl-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.• LatchedAck-F-S dizisi: Gösterge onaylandı ancak aktifleştirme sinyali hala açık.• LatchedAck-S-F dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.• LatchedReset-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.

Yanıpsönüyor

• Follow-F dizisi: Aktifleştirme sinyali açık.• LatchedAck-F-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.• LatchedAck-S-F dizisi: Gösterge onaylandı ancak aktifleştirme sinyali hala açık.

5.1.4.2 Parametre yönetimi

LHMI ifadesi IED parametrelerine erişim amacıyla kullanılır. Üç tip parametreokunabilir ve yazılabilir.

• Sayısal değerler• Dizi değerleri• Numaralandırılmış değerler

Sayısal değerler tam sayı veya ondalık formatta sunulur ve minimum vemaksimum değerleri vardır. Karakter dizilerinde her bir karakter ayrı ayrıdeğiştirilebilir. Numaralı değerlerin önceden tanımlanmış seçilebilir değerleri vardır.

5.1.4.3 Ön iletişim

LHMI’de bulunan RJ-45 portu ön iletişimi etkin kılar.

• Kablonun porta bağlantısı başarılıysa soldaki yeşil sistem bağlantısı LED’iyanar.



GUID-D71BA06D-3769-4ACB-8A32-5D02EA473326 V1 TR

Şekil 41: RJ-45 iletişim portu ve yeşil gösterge LED'i

1 RJ-45 konnektörü

2 Yeşil gösterge LED'i

Bilgisayar modemsiz bir kablo ile IED’nin önündeki porta bağlandığında IED’ninDHCP sunucusu ön arayüz için bilgisayara bir IP adresi atar, eğer DHCPSunucusu= Açık. Önde bulunan portun varsayılan IP adresi 10.1.150.3'tür.

IED’nin ön portunu bir LAN’a bağlamayın. Ön porta yalnızüzerinde PCM600 kurulu tek bir yerel PC bağlayın.



Bölüm 6 Diferansiyel koruma

6.1 Trafo diferansiyel koruma T2WPDIF ve T3WPDIF

6.1.1 TanımlamaFonksiyon tanımı IEC 61850

tanımlamaIEC 60617tanımlama

ANSI/IEEE C37.2cihaz no

Trafo diferansiyel koruma, iki sargılı T2WPDIF

3Id/I

SYMBOL-BB V1 TR

87T

Trafo diferansiyel koruma, üç sargılı T3WPDIF

3Id/I

SYMBOL-BB V1 TR

87T

6.1.2 UygulamaTrafo diferansiyel koruması bir ünite korumasıdır. Sargı arızası durumunda,trafonun ana koruması olarak görev görür. Diferansiyel korumanın koruyucubölgesi bağlı akım trafoları arasındaki her şeyi içerir. Buna trafo dahildir ve bara yada kabloları içerebilir.

Bir trafo diferansiyel koruması, trafoya akan akım ile trafodan ayrılan akımıkarşılaştırır. Diferansiyel koruma tarafından arıza koşullarının doğru bir analizi,korunmuş trafo nedeniyle ortaya çıkan gerilim, akım ve faz açı dönüşümünedeniyle görülen değişiklikleri dikkate almalıdır. Geleneksel trafo diferansiyelkoruma fonksiyonları, faz kayması ve dönüşüm oranının düzeltilmesi için yardımcıservis trafosunun olmasını gerektirir. IED'de uygulandığı şekilde numerikmikroişlemci tabanlı diferansiyel algoritma, yazılımda hem dönüş oranlarını ve fazkaymasını dengeler. Yardımcı akım trafosuna gerek yoktur.

Dönüş oranı ve faz kayması doğru bir şekilde kompanse edildiğinde, normal yükveya harici arıza sırasında diferansiyel akım teorik olarak sıfır olmalıdır. Bununlabirlikte, istenmeyen ve hatalı diferansiyel akımlarına sebep olacak dahili arızalardışında çeşitli olgular vardır. İstenmeyen diferansiyel akımlar için temel sebeplerşunlardır:

• değişken kademe değiştirici konumları nedeniyle uyumsuzluk• akım trafosunun farklı karakteristikleri, yük ve çalıştırma koşulları• güç trafosunun sadece bir tarafında akan sıfır dizi akımları

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 6Diferansiyel koruma


• normal mıknatıslama akımları• mıknatıslama ani akımları• aşırı eksitasyon mıknatıslama akımları

6.1.3 Ayarlama kurallarıTrafo diferansiyel koruma fonksiyonunun parametreleri yerel HMI üzerinden veyaKoruma ve Kontrol IED Yöneticisi (PCM600) üzerinden yapılır.

Belirli bir bobin için primer akım (ITemel ayarı), primer gerilim (UTemel ayarı) veprimer güç (STemel ayarı) için IED değerleri, genel temel değer GBASVAL olarakayarlanır. Diferansiyel koruma fonksiyonundaki GenelTemelSelW1,GenelTemelSelW2 ve GenelTemelSelW3 ayarları ilgili GBASVAL fonksiyonunureferans olarak seçmek için kullanılır.

6.1.3.1 Ani yığılma tutma yöntemleri

İkinci harmonik bastırma ve dalga biçimi tutuculuğu yöntemlerinin birleşimi ile,yüksek güvenlik ve kararlılık ile ani akımlara karşı koruma oluşturmak ve aynızamanda akım trafoları doygun olsa bile ağır harici arızalar olduğunda yüksekperformans sağlamak mümkündür. İkinci harmonik tutma fonksiyonununayarlanabilir bir düzeyi vardır. Diferansiyel akımda ikinci harmoniğin temelharmonik içeriğe oranı ayarlanabilir limitin üzerinde ise, diferansiyel korumanınçalıştırılması bastırılır. Başka bir değeri seçmek için özel bir neden yoksa, I2/I1Oranı = %15 parametresinin varsayılan olarak ayarlanması önerilir.

6.1.3.2 Aşırı uyarma tutma yöntemi

Aşırı uyarma akımı tek harmonikleri içerir. Çünkü dalga formu zaman ekseniüzerinde simetriktir. Üçüncü harmonik akımları bir üçgen sargıya doğruakamadığından, beşinci harmonik en düşük harmonik olup, aşırı uyarma için kriterolarak sunulmaktadır. Diferansiyel koruma fonksiyonu, güç trafosunun aşırıuyarma durumu sırasında korumanın çalışmasını engellemek için beşinci birharmonik bastırma ile birlikte sağlanır. Diferansiyel akımda beşinci harmoniğintemel harmoniğe oranı ayarlanabilir limitin üzerinde ise, işlem bastırılır. Başka birayarı seçmek için özel bir sebep olmaması durumunda, I5/I1Oran = % 25parametresinin varsayılan olarak kullanılması önerilir. Aşırı gerilim veya düşükfrekans durumlarına maruz kalma ihtimali olan trafolar (yani, enerji santrallerindejeneratör yükseltici trafoları), temel termal limite ulaşılmadan önce, açmayısağlamak için, V/Hz'e dayalı aşırı uyarma koruması ile birlikte sağlanmalıdır.

6.1.3.3 Fazlar arasındaki çapraz kilit

Çapraz kilidin temel tanımı şöyledir: üç fazdan birisi, ilgili fazdaki diferansiyelakımın harmonik kirlenmesi (2. ve 5. harmonik içerik) veya dalga biçimi özelliğinedeniyle diğer iki fazın çalışmasını engelleyebilir (yani açabilir). Kullanıcı fazlararasındaki çapraz kilidi ayar parametresi ÇaprazKilitEn ile kontrol edebilir.

Bölüm 6 1MRK 504 128-UTR -Diferansiyel koruma


ÇaprazKilitEn parametresi Açıkolarak ayarlandığında, fazlar arasındaki çapraz kilitbaşlatılır. Tutucu karakteristik ayarı üzerindeki işletim noktası ile birlikte faz, dahaönce açıklanmış bastırılmış kriter ile kendiliğinden engellenmiş ise, diğer iki fazaçapraz kilit uygulayabilecektir. Bu faz için işletim noktası tutucu karakteristikayarının altında oldukça, bu fazdan çapraz kilit önlenir. Bu parametre içinvarsayılan (önerilen) ayar değeri şudur: Açık. ParametreÇaprazKilitEnKapalıolarak ayarlandığında, fazlar arasındaki çapraz kilit devre dışıkalır.

6.1.3.4 Tutuculu ve tutucusuz diferansiyel koruma

Tutucu karakteristiğin ilk bölümü en yüksek hassasiyeti verir ve korunan bölgedeküçük veya yüksek empedans arızasını belirlemek için kullanılır.

Tutucu karakteristiğin ikinci bölümü trafo ağır yükü ve dış arıza akımları sırasındaek güç trafosu nedeniyle artan diferansiyel akımla mücadele edebilmek için artanbir eğime sahiptir. Tutucu karakteristiğin üçüncü bölümü, ağır dış arızalar sırasındaakım trafosu doyması ve trafo kayıpları ile mücadele edebilmek için tutuculudiferansiyel fonksiyon hassasiyetini azaltır. IdMin = 0,3 * IBase ile birlikte çalışmakarakteristiği için varsayılan ayar normal uygulamalarda önerilir. Koşullar dahaayrıntılı bir şekilde biliniyorsa, daha yüksek veya düşük hassasiyet seçilebilir.Uygun karakteristiklerin seçimi, bu tip durumlarda akım trafolarının sınıf bilgisine,kademe değiştirici konumu üzerindeki bilginin mevcudiyetine, sistemin kısa devregücüne vb. dayanmalıdır.

Bastırılmamış çalıştırma düzeyi, IdUnre = 10pu varsayılan değerine sahip olup, butipik olarak standart trafo uygulamalarının çoğu için kabul edilebilir düzeydedir.Aşağıdaki durumlarda, bu ayarların buna göre değiştirilmesi gerekir:

• YG şönt reaktörleri üzerindeki diferansiyel uygulamalar için, herhangi bir ağırdış arıza durumu olmaması nedeniyle, tutucusuz diferansiyel çalıştırma ekgüvenlik içinIdUnre = 1,75pu'ya ayarlanabilir

Trafo diferansiyel korumasının genel çalışma karakteristiği şekil 42 çizimindegösterilmektedir.



Bölüm 1

Çalışma

koşullu olarak

TutucusuzLimit

Bölüm 2 Bölüm 3

Bastırma

Çalışma

koşulsuz olarak5

4

3

2

1

0

0 1 2 3 4 5

IdMin

BitişBölümü1

BitişBölümü2

tutucu akımı [ zaman ITemel]

çalışma akımı [ zaman ITemel]

EğimBölümü2

EğimBölümü3


IEC05000187 V2 TR

Şekil 42: Tutuculu ve tutucusuz çalışma karakteristikleri temsili

100%Ioperateslope IrestrainD= D ×

EQUATION1246 V1 TR (Denklem 39)

ve tutuculu karakteristiğin ayarlar ile tanımlandığı yer:

1. IdMin

2. BitişBölümü1

3. BitişBölümü2

4. EğimBölümü2

5. EğimBölümü3

6.1.3.5 Sıfır dizi akımlarının yok edilmesi

Bir diferansiyel koruma, sıfır dizi akımının güç trafosunun sadece bir tarafındaakabildiği ve fakat diğer tarafında akamadığı yerlerde, harici toprak arızalarınedeniyle Bu, sıfır dizi akımının güç trafosunun diğer tarafına doğru bir şekildetaşınamadığı durumdur. Yd veya Dy türü güç trafosu bağlantısı sıfır dizi akımı



dönüştüremez. Bir güç trafosunun delta sargısı, diferansiyel koruma ile korunmuşbölge içerisinde bir topraklama trafosu ile topraklanmış ise, harici bir toprakarızasının olması durumunda, istenmeyen diferansiyel akım olacaktır. Aynı durumtopraklı yıldız sargı için geçerlidir. Her iki yıldız ve üçgen sargı topraklanmış olsabile, sıfır dizi genellikle güç trafosunun üçgen tarafında topraklama trafosutarafından sınırlanır, bu da diferansiyel akım ile sonuçlanabilir. Bu durumlarda,genel diferansiyel korumayı harici toprak arızalarına karşı hassas olmayacak halegetirmek için, sıfır dizi akımlarının topraklı sargılardaki güç trafosu IEDakımlarından çıkarılmalı, böylece diferansiyel akım olarak görünmeyecektir. Sıfırdizi akımın ortadan kaldırılması sayısal olarak ZSAkımÇıkarWx=Kapalı veya Açıkolarak ayarlanarak yapılabilir ve herhangi bir yardımcı servis trafosu veya sıfır dizikapanı gerekmez.

6.1.3.6 İç/Dış arıza ayırt edici

İç/dış arıza ayırt edici çalıştırma, W1 ve W2 negatif dizi akım katkılarını temsileden iki fazörün (iki sargılı trafo olması durumunda) nispi konumunadayanmaktadır. Bu iki fazör arasında olarak doğrusal bir karşılaştırma imkanı sunar.

İki fazörün doğrusal karşılaştırma işlemini gerçekleştirmek için, büyüklükleriyeterince yüksek olmalı, böylece bunun arıza sebebiyle ortaya çıktığından eminolunabilir. Diğer taraftan, iç/dış arıza ayırt edicinin iyi bir hassasiyete sahipolmasını temin etmek için, bu minimum limitin değeri çok yüksek olmamalıdır. Buyüzden, IMinNegSeq olarak bilinen bu limit değeri ilgili sargı akımının % 1'i ila %20'si aralığında ayarlanabilir. Varsayılan değer % 4'tür. Her iki negatif dizi akımkatkılarının büyüklükleri ayarlanan limitin üzerinde olduğunda, bu iki fazörarasındaki bağıl konum kontrol edilir. negatif dizi akım katkılarından birisi çokküçük ise (IMinNegSeq için ayarlanmış değerden daha az ise), yanlış bir kararverme ihtimalinden kaçınmak için, herhangi bir doğrusal karşılaştırma yapılmaz.

Bu büyüklük kontrolü güç trafosuna enerji verildiğinde stabiliteyi garanti altınaalır, çünkü güç trafosunun düşük gerilim tarafında herhangi bir akım ölçülmez.Korunan trafonun AG tarafına bağlı yük ile enerjilendirilmesi durumunda (örn.AGtarafında doğrudan bağlı yardımcı servis trafosuna sahip güç istasyonundakiyükseltici transformatör) bu ayar için değer en az %12 oranında arttırılmalıdır. Buise, trafo enerjilendirme sırasında AG tarafı nedeniyle istenmeyen çalışmayıönlemek için gereklidir.

NegDizROA ayarı Röle Çalıştırma Açısını temsil eder, bu ise iç ve dış arızabölgeleri arasındaki sınırı belirler. 30 dereceden 90 dereceye kadar, 1 derecelikkademeler ile seçilebilir. Varsayılan değer 60 derecedir. Varsayılan değer olan 60derece, güvenilirlik ile karşılaştırıldığında emniyeti desteklemektedir. Kullanıcınındiğer başka bir değer için iyi temellendirilmiş bir sebebi yoksa, 60 dereceuygulanacaktır.

Büyüklükler ile ilgili yukarıdaki koşullar yerine getirilirse, iç/dış arıza ayırt ediciaşağıdaki iki kuralı kullanarak güç trafosunun YG tarafı ve AG tarafından negatifsekans akım katkıları arasında bağıl faz açısını karşılaştırır: (her iki akımtrafosunun topraklama noktasının nesneye doğru bağlı olduğunu kabul ederek):



• YG ve AG tarafındaki negatif dizi akım katkıları fazda ise veya en azından içarıza bölgesinde ise, arıza içte demektir.

• YG ve AG tarafındaki negatif dizi akım katkıları, fazın 180 derece dışında iseveya en azından harici arıza bölgesinde ise, arıza dışta demektir.

Dış arıza koşullarında ve akım trafosu doyması olmaksızın, bağıl açı teorik olarak180 dereceye eşit olur. İç arıza sırasında ve herhangi bir akım trafo satürasyonuolmaksızın, açı ideal olarak 0 derece olacak, fakat güç trafosunun YG ve AGtarafında farklı negatif dizi kaynak empedans açılarının olasılığı nedeniyle, idealsıfır değerinden bir miktar farklılık gösterebilir.

İç/dış arıza ayırt edicinin çok güvenilir olduğu kanıtlanmıştır. Bir arızanın tespitedilmesi durumunda, tarafından ayarlanması ve aynı zamanda iç/dış arıza ayırtedicinin bu arızayı iç olarak karakterize etmesi durumunda, harmonik veya dalgaşekli bastırma tarafından üretilen sonraki engelleme sinyalleri görmezden gelinir.

Ön akımın IBase'in %110'undan daha fazla ise, negatif dizi eşiği (IMinNegDiz)lineer olarak artarak dış arızalar ve akım trafosu doyması sırasında iç/dış arıza ayırtediciyi duyarsızlaştırır; bu da yanlış negatif dizi akımlarını oluşturur. Bu da, tümdaha ciddi iç arızalar için (50 Hz sistemi için 20 ms altında) güç sistemdöngülerinin altında, diferansiyel korumayı temin eder. Ciddi düzeyde doygunakım trafoları ile birlikte ağır iç arızalarda bile, iç/dış arıza ayırt edici diferansiyelkoruma bir döngünün altında çalışabilir; çünkü diferansiyel akımlardaki harmonikbozunum diferansiyel koruma işlemini yavaşlatmaz.

Hızın istenmeyen açma işlemlerine karşı stabilite kadar gerekli olmadığıdurumlarda küçük iç arızaları tespit eden hassas negatif dizi tabanlı diferansiyelkoruma, ön akım değerinin IBase'in %150'sinden daha fazla olduğunda tutulur.Yeniden aktif hale getirilecek hassas negatif dizi koruma için, ön akım IBase'in%110'undan aşağı düşmelidir. Hassas negatif dizi koruması her zaman harmonikbastırma tarafından tutulur.

Güç trafoları bahis konusu olduğunda, dış arızalar iç arızalara göre on ila yüz katdaha sık gerçekleşmektedir. Bir bozulma tespit edildiğinde ve iç/dış arıza ayırtedici bu arızayı dış arıza olarak karakterize ederse, geleneksel ek kriter (2harmonik, 5 harmonik dalga biçimi bloğu) açma işlemine izin verilmeden öncediferansiyel algoritma üzerinde ortaya çıkar. Bu ise, dış arızalar boyunca yüksekstabilitesini sağlar. Bununla birlikte, aynı zamanda diferansiyel fonksiyon gelişenarızaları hızlıca açma pingi yeteneğine sahiptir.

İç/dış arıza ayırt edici prensibi, üç sargıya sahip güç trafolarına ve oto trafolarınakadar genişletilebilir. Üç sargının hepsinin ilgili şebekelere bağlanması halinde, budurumda üç yönlü karşılaştırma yapılabilir; fakat korunmuş bölge ile ilgili olarak,arızanın konumunu pozitif olarak belirlemek için iki karşılaştırma gereklidir. yönlükarşılaştırma şöyledir: W1 - (W2 + W3); W2 - (W1 + W3); W3 - (W1 + W2). Üçsargılı güç trafosu olması durumunda, iç/dış arıza ayırt edici ile uygulanan kuralşöyledir:



• Tüm karşılaştırmalar bir iç arızaya işaret ediyorsa, bu durumda iç bir arıza vardır.• Herhangi bir karşılaştırma bir dış arızaya işaret ediyorsa, bu durumda dış bir

arıza vardır.

Sargılardan biri bağlı değilse, algoritma otomatik olarak iki sargılı hale iner.Bununla birlikte, bağlı olmayan sargı dahil olmak üzere, tüm güç trafosu korunur.

6.1.3.7 Diferansiyel akım alarmı

Diferansiyel koruma sürekli olarak temel frekans akımlarının düzeyini izler veönceden ayarlanmış değer eş zamanlı olarak tüm fazlarda aşılmış ise bir alarmverir. tAlarmGecikmesi parametresi ile tanımlanmış zaman gecikmesini yüktekademe değiştirici mekanik çalıştırma süresinin iki katı uzun olarak ayarlayın(Örneğin, tipik ayar değeri 10sn).

6.1.3.8 Arıza üzerine kapama koruma özelliği

IED'de Trafo diferansiyel (iki sargı için TW2PDIF ve üç sargı için TW3PDIF)fonksiyonunun yerleşik ve gelişmiş arıza üzerine kapama koruma özelliği vardır.Bu özellik SOTFModu ayar parametresi ile etkinleştirilebilir veya devre dışıbırakılabilir. SOTFModu = Açık olduğunda, bu özellik etkinleştirilir. Bununlabirlikte, bu özellik etkinleştirildiğinde, bir akımı üzerine gelen ikinci bir harmonikile enjekte ederek, 2. harmonik engelleme özelliğini test etmek mümkün değildir.Bu durumda, arıza özelliği üzerindeki anahtar çalışacak ve diferansiyel korumaaçılacaktır. Bununla birlikte, gerçek bir ani durumda, diferansiyel korumafonksiyonunun doğru bir şekilde çalışması engellenir.

Arıza üzerine kapama koruma özelliği hakkında daha fazla bilgi almak için,"Teknik Kılavuzu" okuyun.

6.1.4 Ayar örneği

6.1.4.1 Akım Trafosu Bağlantıları

IED tüm ana akım trafolarının yıldız bağlı ön kabulü ile tasarlanmıştır. IED'ler, anaakım trafoları delta bağlı olduğu uygulamalarda kullanılabilir. Bu tip uygulamalariçin, aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekir:

1. Delta bağlı akım trafoları için oran mevcut bağımsız faz akım trafosuoranından √(3)=1,732 kat daha küçük olarak ayarlanır.

2. Güç trafosu vektör grubu tipik olarak Yy0 olarak ayarlanır. Çünkü mevcut fazkayması için kompanzasyon harici bir delta akım trafosu bağlantısı ile birliktesağlanır.

3. Sıfır dizi akımı ana akım trafosu delta bağlantısı ile ortadan kaldırılır. Böylece,akım trafolarının delta olarak bağlandığı kısımlarda, sıfır dizi akım ortadankaldırma işlemi IED'de Kapalı olarak ayarlanacaktır.



Aşağıdaki tablo, dünya genelinde en sık kullanılan yıldız-delta vektör grubunuözetlemekte ve korunan trafoların yıldız taraflarında ana akım trafosu deltabağlantısının gerekli tipleri hakkında bilgi verir.

IEC vektör grubu Pozitif dizi yüksüz gerilimfazör şeması

IED'de korumalı güç ve dahili vektör grup ayarıyıldız tarafında gerekli akım trafosu bağlantı türü

YNd1 Y

IEC06000559 V1 EN

Yy0

Dyn1Y

IEC06000560 V1 EN

Yy0

YNd11 Y

IEC06000561 V1 EN

Yy0

Dyn11

Y

IEC06000562 V1 EN

Yy0

YNd5 Y

IEC06000563 V1 EN

Yy6

Dyn5

YIEC06000564 V1 EN

Yy6



6.2 Kısıtlamalı toprak arıza koruması, düşük empedansREFPDIF




Kısıtlamalı toprak arıza koruması,düşük empedans

REFPDIF

IdN/I

SYMBOL-AA V1 TR

87N

6.2.2 UygulamaBir trafo sargısı ve çekirdek veya tank arasındaki yalıtımın arızalanması, büyük birarıza akımına sebep olur, bu da sargılara ve trafo çekirdeğinde ciddi hasara sebepolur. Yüksek bir gaz basıncı ortaya çıkabilir, bu ise trafo tankına zarar verir.

Bir güç trafosunda toprak arızasının hızlı ve hassas bir şekilde tespit edilmesi,kısıtlanmış toprak arızası koruması ile, doğrudan topraklanmış veya düşükempedans topraklı şebekelerde temin edilebilir.. Buradaki tek gereksinim güçtrafosunun yıldız noktada toprak bağlı olmasıdır (yıldız bağlı sargılar olmasıhalinde) veya ayrı bir toprak trafosuna bağlı olmasıdır (üçgen bağlı sargı olmasıhalinde).

Düşük empedans sınırlı toprak arıza koruması REFPDIF bir sargı korumafonksiyonudur. Güç trafo sargısını, toprak ile ilgili arızalara karşı korur. Tek faztoprak arızalarının trafolarda en sık karşılaşılan arıza türleri olduğuna dikkat edin.Hassas bir toprak arıza koruması bu nedenle istenilen bir durumdur.

Sınırlı toprak arızası koruması, bir güç trafosu sargısının sahip olabileceği enhassas koruma olup, arızaları şu şekilde tespit eder:

• şebekenin bir empedans ile topraklandığı yerlerde, trafo sargısında toprakarızaları

• arıza noktası sargı yıldız noktasına yakın olduğunda, doğrudan topraklışebekede trafo sargısında toprak arızaları.

Aşağıdaki güç trafosu ile ilgili olgular ile birlikte, sınırlandırılmış toprak arızasıkoruması diferansiyel koruma gibi etkilenmez:



• mıknatıslama ani akımları• aşırı eksitasyon mıknatıslama akımları• yükte kademe değiştirici• toprağı içermeyen harici ve dahili faz arızaları• simetrik aşırı yük koşulları

Özellikleri nedeniyle, REFPDIF topraklamayı içeren tüm arızalar için, genellikletrafo sargısının ana koruması olarak kullanılır.

6.2.2.1 Uygulama örnekleri

Doğrudan topraklanmış trafo sargısıEn sık karşılaşılan uygulama, doğrudan topraklı trafo sargısı üzerinedir. Bağlantışekil 43 çiziminde gösterilmiştir.

=IEC09000109-4-EN=1=tr=Original.vsd

REFDIF

I3PW1CT1

I3P

IdN/I

Korumalı

sargı

IEC09000109-4-EN V1 TR

Şekil 43: Doğrudan topraklı trafo sargısı için düşük empedans Sınırlı toprakarıza fonksiyonu REFPDIF bağlantısı

Zig-zag topraklama trafosu ile topraklanan trafo sargısıTopraklamanın ayrı zig-zagtopraklama trafosu boyunca olduğunda, düşük reaktanstopraklı trafo içindir. Arıza akımı, daha sonra her bir trafo için genellikle 800 ila2000 A ile sınırlıdır. Bu uygulama için bağlantı örneği şekil 44 örneğindegösterilmektedir.



REFDIF - 1

I3PW1CT1

I3P

IdN/I

Korumalı

sargı W1

I3PW2CT1

I3P

IdN/I

REFDIF - 2

Korumalı

sargı W2

Topraklama

trafosu


IEC09000110-4-EN V1 TR

Şekil 44: Zig-zag topraklama trafosu için düşük empedans Sınırlı toprakarıza fonksiyonu REFPDIF bağlantısı

Doğrudan topraklanmış oto trafo sargısıOto trafolar düşük empedans sınırlı toprak arıza koruma fonksiyonu REFPDIF ilekorunabilir. Tüm trafo, daha sonra YG tarafı, nötr bağlantı ve AG tarafı dahilolmak üzere bağlanır. Bu uygulama için REFPDIF bağlantısı şekil 45 örneğindegösterilmektedir.




IEC09000111 V3 EN

Şekil 45: Doğrudan topraklı ototrafo için sınırlı toprak arıza fonksiyonuREFPDIF bağlantısı

Doğrudan topraklanmış reaktör sargısıReaktörler düşük empedans sınırlamalı toprak arıza koruma fonksiyonu REFPDIFile korunabilir. Bu uygulama için REFPDIF bağlantı örneği şekil 46 örneğindegösterilmektedir.




IEC09000112 V3 EN

Şekil 46: Doğrudan topraklı reaktör için düşük empedans sınırlı toprak arızakoruması fonksiyonu REFPDIF

Akım trafosu topraklama yönüAyrıcadüşük empedans sınırlı toprak arıza koruması fonksiyona dönüştürmek içinREFPDIF fonksiyonunu çalıştırabilmek için, ana akım trafosu her zaman yıldızbağlı olmalıdır. Ana akım trafosu nötr (yıldız) oluşumu şu iki yollakonumlandırılabilir, Nesneye veya Nesneden.

6.2.3 Ayarlama kuralları

6.2.3.1 Ayar ve yapılandırma

Analog giriş sinyalleriI3P: Nötr nokta akımı .

I3PW1CT1: Sargı 1 için faz akımları.

I3PW2CT1: Sargı 2 için faz akımları. Sadece oto trafolar için kullanıldı.



İkili giriş sinyalleri içinENGELLE: Giriş, fonksiyonun çalışmasını engelleyecektir. Özel servis koşullarıboyunca sınırlı bir süre için çalışmayı engellemek için kullanılabilir.

sinyalleri için önerilerBAŞLATMA: Başlatma çıkışı, Idiff'in özelliklerin çalıştırma bölgesinde olduğunubelirtir. Bozulum kaydedicisini başlatmak için kullanılabilir.

AÇMA: Açma çıkışı, tüm çalıştırma kriterleri yerine getirildiğinde etkinleştirilir.

DIROK: Yönlü kriter yerine getirildiğinde, çıkış etkinleştirilir. Çıkış, test sırasındanormalde bilgi vermek amacıyla kullanılabilir. Hata ayıklama aracından kontroledilebilir veya bozulum kaydediciye bir sinyal olarak bağlanabilir. Bu bilgi ayrucayerel HMI'da kullanılabilir.

BLK2H: Çok yüksek ikinci harmonik düzey nedeniyle fonksiyon engellendiğinde,çıkış etkinleştirilir. Çıkış, test sırasında normalde bilgi vermek amacıylakullanılabilir. Hata ayıklama aracından kontrol edilebilir veya bozulumkaydediciye bir sinyal olarak bağlanabilir. Bu bilgi ayruca yerel HMI'dakullanılabilir.

6.2.3.2 Ayarlar

Düşük empedanslı sınırlı toprak arıza koruma fonksiyonu REFPDIF parametreleriyerel HMI üzerinden veya Koruma ve Kontrol Yöneticisi (PCM600) üzerindenyapılır.

GenelTemelSel: (ITemel), (UTemel) ve (STemel) tanımlamak için fonksiyontarafından kullanılan genel temel değer grubunu seçer.

Çalışma: REFPDIF çalışması şöyle ayarlanabilir: Açık/Kapalı.

IdMin: Ayarlar, minimum çalışma değerini verir. Ayar, IBase değerinin yüzdesiolarak yer alır. Nötr akım (I3P) her zaman için bu değerin yarısından büyükolmalıdır. Normal ayar, doğrudan topraklı sargı için, sargıya göre %30 güç trafosuanma akımıdır.

6.3 1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma HZPDIF

6.3.1 Tanımlama

Fonksiyon tanımı IEC 61850tanımlama

IEC 60617tanımlama


1Ph Yüksek empedans diferansiyelkoruma HZPDIF Id

SYMBOL-CC V2 TR

87



6.3.2 Uygulama1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma fonksiyonu HZPDIFsınırlı toprak arızakoruması olarak kullanılabilir.

Id

IEC05000177-2-en.vsdIEC05000177 V2 TR

Şekil 47: 1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma HZPDIFfonksiyonunun uygulaması

6.3.2.1 Yüksek empedans prensibinin temelleri

Yüksek empedans diferansiyel koruma prensibi yıllardır kullanılmakta olup iyi birbiçimde belgelendirilmiştir. Çalışma karakteristiği yüksek hassasiyet ve yüksekhızda işleyiş sağlamaktadır. Prensibin temel faydalarından biri, yoğun akım trafosusatürasyonu halinde bile harici arızalar için tam kararlılık (yani çalışmama)sağlamasıdır. Prensip, normalde yüzlerce ohm aralığında ve bazen Kiloohmdüzeyinin üstünde olan yüksek empedansı nedeniyle IED aracılığıyla olmayıp ilgiliakım trafoları arasındaki akım trafosu akım sirkülasyonuna dayanır. Dahili bir arızameydana geldiğinde, akım dolaşımını sürdüremez ve diferansiyel devredengeçmeye zorlanır bu da devrenin çalışmasına yol açar.



Id


R

Metrosil

IEC05000164 V3 TR

Şekil 48: Yüksek empedans sınırlı toprak arıza koruma uygulaması için örnek

Diğer akım trafoları akımı beslemeye devam ederken, bir dış arıza için bir akımtrafosu doygun hale gelebilir. Böyle bir durumda dengeleyici dirençte bir gerilimoluşacaktır. Hesaplamalar olabilecek en kötü durumlar göz önüne alınarak yapılırve minimum bir işletme gerilimi UR denkleme göre hesaplanır. 40

( )maxUR IF Rct Rl> × +EQUATION1531 V1 EN (Denklem 40)

burada:

IFmax akım trafosunun sekonder tarafındaki maksimum dış arıza akımıdır,

Rct akım trafosu sekonder direncidir ve

Rl herhangi bir akım trafosunda devrenin maksimum döngü direncidir.



Maksimum işletme gerilimi hesaplanmalıdır (tüm döngüler) ve fonksiyonu ulaşılanen yüksek değerden daha yükseğe ayarlanır (ayar U>Trip). Döngü direnci her akımtrafosunun bağlantı noktasına ait değer olduğu için, mümkün olan en kısa döngüyüelde etmek için tüm akım trafosu çekirdek toplamlarını anahtarlama donanımındayapmak tavsiye edilebilir. Böylece daha düşük ayar değerleri ve daha dengeli birdüzen verecektir. Kontrol bölümüne bağlantı bu durumda en merkezi fiderbölmesinden sağlanabilir.

İç bir arıza için, yüksek empedans nedeniyle sirkülasyon mümkün değildir. Akımtrafosu boyutuna bağlı olarak, seri dirençler boyunca nispeten yüksek gerilimlergelişecektir. Çok yüksek pik gerilimler ortaya çıkabileceğine dikkat edilmelidir.Devredeki ani alevlenme tehlikesini önlemek için bir gerilim sınırlayıcı devreyedâhil edilmelidir. Gerilim sınırlayıcı gerilime bağlı çalışan bir dirençtir (Metrosil).

Dengeleyici dirence sahip harici ünite, gereken değere ayarlamayı mümkün kılmakiçin bir kısa devre mafsalı ile (sipariş edilen seçeneğe göre) 6800 veya 1800ohm'luk bir değere sahiptir. Hesap edilen UR gerilimine göre uygun değerde birdirenç seçin. Yüksek direnç değeri yüksek hassasiyet, düşük direnç değeri isedüşük hassasiyet sağlayacaktır.

Fonksiyonun 1 A girişler için 40 mA ila 1,0A ve 5A girişler için de 200 mA ila 5Aarasında bir çalışma akımı aralığına sahiptir. Seçilen ve ayarlanan değerle birliktebu, U>Trip ve SeriesResitorserisi değerlerinde akımın gerekli değerini hesaplamakiçin kullanılır.

1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma HZPDIF fonksiyonuiçin kullanılacak akım trafosu girişleri 1:1 oranına sahip olacakşekilde ayarlanmalıdır. Buna göre TRM ve/veya AIM ilgili kanalıx'in CTsecx ve CTprimx parametreleri PCM600'de PST tarafından 1A'e eşit olacak şekilde ayarlanmalıdır; CTStarPointx parametresiToObject olarak ayarlanabilir.

Aşağıdaki 12, 13 tabloları işletme geriliminin ve seçili dirençlerin farklı ayarlarıiçin çalışma akımlarını göstermektedir. 12, 13 tablolarına göre veya uygulama içingerekli aralıktaki değerlere ayarlayın.

Minimum ohm'ların ayarlanması toplam değere kıyasla küçükdeğerlerinden dolayı zor olabilir.

Direncin daha yüksek bir değere ayarlanması şartıyla, normalde gerilim toplamçalışma değerlerindeki küçük bir değişiklikle, hesap edilen minimum U>Tripdeğerinden daha yüksek değerlere çıkartılabilir. Referans olması için aşağıdakihassasiyet hesaplamasına bakınız.



Tablo 12: 1 A kanalları: 20 mA'e kadar minimum çalışmaya sahip giriş

ÇalışmagerilimiU>Trip

Dengeleyicidirenç Rohm'ları

Çalışmaakımı düzeyi1 A





20 V 1000 0,020 A -- -- -- --

40 V 2000 0,020 A 1000 0,040 A -- --

60 V 3000 0,020 A 1500 0,040 A 600 0,100 A

80 V 4000 0,020 A 2000 0,040 A 800 0,100 A

100 V 5000 0,020 A 2500 0,040 A 1000 0,100 A

150 V 6000 0,020 A 3750 0,040 A 1500 0,100 A

200 V 6800 0,029 A 5000 0,040 A 2000 0,100 A

Tablo 13: 5 A kanalları: 100 mA'e kadar minimum çalışmaya sahip giriş

ÇalışmagerilimiU>Trip

Dengeleyicidirenç R1ohm'ları






20 V 200 0,100 A 100 0,200 A -- --

40 V 400 0,100 A 200 0,200 A 100 0,400

60 V 600 0,100 A 300 0,200 A 150 0,400 A

80 V 800 0,100 A 400 0,200 A 200 0,400 A

100 V 1000 0,100 A 500 0,200 A 250 0,400 A

150 V 1500 0,100 A 750 0,200 A 375 0,400 A

200 V 2000 0,100 A 1000 0,200 A 500 0,400 A

Akım trafosu doyma gerilimi, yeterince işletim toleransına sahip olması için en az2 · U>Trip olmalıdır. Bunun U>Trip hesaplamasından sonra kontrol edilmesigerekir.

R değeri seçildiğinde veU>Trip değeri ayarlandığında IP düzeninin hassasiyetihesaplanabilir. hassasiyeti denklem 41 çizimine göre devredeki toplam akım ilebelirlenir.

( )IP n IR Ires lmag= × + +åEQUATION1747 V1 EN (Denklem 41)

burada:

n CT oranıdır

IP IED hızlanmada primer akımdır,

IR IED hızlanma akımıdır

Ires lineer olmayan dirençten geçen akımdır ve

ΣImag devredeki tüm akım trafolarından gelen mıknatıslama akımlarının toplamıdır (örneğin,sınırlı toprak arıza koruması için 4, reaktör diferansiyel koruması için 2 akım trafosu, ototrafo diferansiyel koruması için 3-5 akım trafosu, bara diferansiyel koruması için barakuplajları için fider sayısı).



Akımların vektöryel toplamının kullanılması gerektiği unutulmamalıdır (IED'ler,Metrosil ve direnç akımları dirençlidirler). Yukarıdaki hesaplamalardaki arızaakımının yalnız AC bileşenlerinin kullanımını sağlamak için, akım ölçümü arızaakımındaki DC bileşenine karşı duyarsızdır.

Gerilime bağlı çalışan direncin (Metrosil) karakteristiği 52 şeklinde gösterilmiştir.

Fonksiyonun hassasiyetini düşürmek için şönt paralel olarak lineer olmayandirence eklenebilir.

Seri direnç ısıl kapasitesiSeri direnç 200 W için boyutlandırılmıştır. Tercihen U>Açma2/SerisiDirenç testsırasında sürekli aktivasyonun sürmesini sağlamak için her zaman 200 W'tan dahadüşük olmalıdır. Eğer bu değer aşılırsa, test geçici arızalarla birlikte yapılmalıdır.

Seri direnç 200 W'a göre boyutlandırılmıştır. Koşul: U>Açma2/SeriDirenç yerinegetirilmelidir. Bu koşulda, test sırasında sürekli enjeksiyona izin verilir.



I>

R

Rres

Rl

Rct Rct

Rl

UR

a) Bastan uca yük durumu

b) Bastan uca ariza durumu

UR

UR

c) Iç arizalar

UR

Korunan Nesne


IEC05000427 V2 TR

Şekil 49: İki akım trafosu girişine sahip bir faz için yüksek empedans prensibi



6.3.3 Yüksek empedans diferansiyel koruma için bağlantı örnekleri

UYARI! ÇOK DİKKATLİ OLUN! Bu ekipmanda, özellikledirençlerin bulunduğu plaka üzerinde, tehlikeli derecede yüksekgerilim bulunabilir. Bakımı, ANCAK bu donanımın koruduğuprimer nesnenin enerjisi kesilmiş ise yapın. Eğer ulusal bir yasaveya standart gerektiriyorsa, dirençlerin bulunduğu plakayıkoruyucu bir kapakla veya ayrı bir kutu içine alarak muhafaza edin.

6.3.3.1 1Ph sınırlı topraklama arızası ve yüksek empedans diferansiyelkoruma için bağlantılar

Sınırlı topraklama arıza koruması REF, 1Ph Yüksek empedans diferansiyel korumaHZPDIFiçin tipik bir uygulamadır. REF koruma düzenine dayalı yüksek empedansiçin tipik akım trafosu bağlantıları şekil 50 çiziminde gösterilmiştir.

L1(A)

L2(B)

L3(C)

Protected Object

CT 1500/5Yıldız/Wye

Bağlı

7

8

9

10

11

12

1

2

3

4

5

6

AI01 (I)

AI02 (I)

AI03 (I)

AI04 (I)

AI05 (I)

AI06 (I)

6

7

8

X1

R1

12

4 5

U R2

13

4

2

1 2 3

N

1 Faz Plaka, Metrosil ve Direnç

2

35

4

9

N

L1(A)

L2(B)

L3(C)

CT

150

0/5

1


AI3P

AI1

AI2

AI3

AI4

AIN

SMAI2

BLOCK

^GRP2L1

^GRP2L2

^GRP2L3

^GRP2N

TYPE

Korunmuş Nesne

IEC07000194 V2 TR

Şekil 50: Sınırlı topraklama arıza koruması için akım trafosu bağlantıları

Pos Açıklama

1 Düzen topraklama noktası

Bu tür bir düzende sadece bir topraklama noktasının bulunmasının sonderece önemli olduğunu unutmayın.



2 Ayar direncinin ve metrosilin bulunduğu tek-faz plaka.

3 Metrosil için gerekli bağlantı. Gösterilen bağlantılar tek-faz plakanın her iki türüne deuygulanabilir.

4 Yüksek empedans diferansiyel IED'ye sekonder enjeksiyon için isteğe bağlı test şalterininkonumu.

5 Dengeleyici direnç için gerekli bağlantı. Gösterilen bağlantılar tek-faz plakanın her iki türüne deuygulanabilir.

6 REFPDIF yüksek empedans düzeninin IED'deki bir akım trafosu girişine bağlanmasını gösterir.

7 Bu akım girişinin bulunduğu, trafo giriş modülüdür.

Yüksek empedans diferansiyel koruma uygulaması için akım trafosuoranının bir olarak ayarlanması gerektiğini unutmayın.

• 1A sekonder güçlü ana akım trafoları için aşağıdaki ayar değerleri girilmelidir: CTprim =1A ve CTsek = 1A

• 5A sekonder güçlü ana akım trafoları için aşağıdaki ayar değerleri girilmelidir: CTprim =5A ve CTsek = 5A

• CTYıldızNokta parametresi her zaman varsayılan değer olarak bırakılmalıdır Nesneye

8 Bağlantı, bu akım girişini ön işleme fonksiyon bloğunun (9) ilk giriş kanalına bağlayan SinyalMatris aracında yapılır. Yüksek empedans diferansiyel koruma için 3msn görev zamanlı önişleme fonksiyon bloğu kullanılacaktır.

9 Bağlı bulunan analog girişleri dijital olarak filtreleme görevi olan ön işleme bloğu. Ön işlemeblok çıkışı AI1, 1Ph yüksek empedans diferansiyel koruma ZPDIF fonksiyonunun birdurumuna bağlanmalıdır (örneğin yapılandırma aracındaki HZPDIF'nin durum 1'ine).

6.3.4 Ayarlama kurallarıAyar hesaplamaları her uygulama için ayrı ayrı yapılır. Aşağıdaki farklı uygulamatanımlarına bakınız.

6.3.4.1 Yapılandırma

Yapılandırma Uygulama Yapılandırma aracında yapılır. Örneğin, harici kontrolkriterinden gelen sinyaller uygulama tarafından talep edildiği şekilde girişlerebağlanır.

ENGELLE girişi, harici denetim kriterleri ile örneğin fonksiyonu engellemek içinkullanılır.

BLKTR girişi, harici denetim kriterleri ile örneğin fonksiyonun devre açmasınıengellemek için kullanılır. Alarm düzeyi çalışır durumda olacaktır.

6.3.4.2 Koruma fonksiyonu ayarları

Çalışma: Yüksek empedans diferansiyel fonksiyonun işleyişi aşağıdaki şekildeayarlanabilir: Açık veya Kapalı.



U>Alarm: Alarm düzeyini ayarlayın. Hassasiyet, diferansiyel düzeyin hesaplanmışhassasiyetinin bir böleni olarak kabaca hesaplanabilir. Tipik bir ayar U>Açma'nın%10'udur. Düzen denetim aşaması olarak kullanılabilir.

tAlarm: Alarm zamanını ayarlayın. Tipik bir ayar 2-3 saniyedir.

U>Açma: Her uygulama örneği için örneklerdeki hesaplamalara göre devre açmadüzeyini ayarlayın. Bu düzey kararlılığa ulaşmak için hesaplanan gerekli gerilimetoleranslı olarak seçilir. Değerler uygulamaya bağlı olarak 20-200 V aralığındaolabilir.

SeriDirenç: Dengeleyici seri direncin değerini ayarlayın. Değeri her uygulama içinverilen örneklere göre hesaplayın. Direnci hesaplanan örneğe mümkün olduğukadar yakın ayarlayın. Ulaşılan değeri ölçün ve burada bu değeri ayarlayın.

Değer daima yüksek empedans olmalıdır. Bu, örneğin 1A devreleriçin 400 ohm (400 VA)'dan büyük olmalıdır ve 5 A devreler için100 ohm (2500 VA)'dan büyük olmalıdır. Bu, dış arızalarda akımındiferansiyel devreden geçmeyip dolaşımını sürdürmesinisağlayacaktır.

6.3.4.3 Sınırlı toprak arıza koruma uygulaması REFPDIF

Doğrudan topraklı sistemlerde, Sınırlı toprak arıza koruması REF genellikle normaltrafo diferansiyel IED'sini tamamlayıcı olarak sunulur. Sınırlı toprak arızasıIED'lerin avantajı yüksek hassasiyete sahip olmalarıdır. %2-8 hassasiyeteulaşılabilirken, normal diferansiyel IED %20-40 hassasiyete sahip olacaktır.Yüksek empedans sınırlı toprak arıza fonksiyonu düzeyi akım trafosu mıknatıslamaakımlarına bağlıdır.

Basit ölçüm prensibi ve sadece bir sargının ölçümü nedeniyle, sınırlı toprak arızasıIED'leri de çok hızlıdır.

Sınırlı toprak arızası IED bağlantısı şekil 51 çiziminde gösterilmektedir. Şekil 51çiziminde, her birine doğrudan veya düşük ohmik topraklı trafo sargısı boyuncabağlıdır.

Aynı devrede yer alan sınırlı toprak arızası IED'yi trafo diferansiyel IED ile aynıakım devresinde bağlamak sık karşılaşılan bir uygulamadır. Bunun sebebi,diferansiyel IED'leri için ölçüm prensibindeki farklılıkların toprak arızalarını tespitetme olasılığını sınırlamasıdır. Bu tür arızalar ayrıca REF fonksiyonu tarafındantespit edilebilmektedir. 1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma HZPDIFfonksiyonunu kullanan karışık bağlantıdan kaçınılmalı ve düşük empedans düzenibunun yerine kullanılmalıdır.



Id

IEC05000177-2-en.vsdIEC05000177 V2 TR

Şekil 51: YNd trafosu için sınırlı toprak arıza IED olarak HZPDIF fonksiyonuuygulaması

Ayar örneği

Yüksek empedans korumanın kullanıldığı her durumda kesinlikleakım trafosunun en yüksek kademesinin kullanılması kesinlikletavsiye edilir. Bu maksimum akım trafosu kapasitesininkullanılmasına, akımın en aza düşürülmesine ve dolayısıyla dengegerilim sınırını düşürmeye yardım eder. Bir diğer faktör de şudurki, dahili arızalar esnasında, seçilen kademede oluşan gerilim lineerolmayan direnç tarafından sınırlanır, ancak kullanılmayankademelerde oto trafo aktivitesinden dolayı tasarım sınırlarındandaha yüksek gerilimler indüklenebilir.

Temel veriler: YG sargısı üzerinde trafo anma akımı: 250 A

Akım trafosu oranı: 300/1 A (Not: Tüm konumlarda aynı olmalıdır)

Akım Trafosu Sınıfı: 10 VA 5P20

Kablo döngü direnci: <50 m 2,5mm2 (tek yön), 75° C'de 2 · 0,4 ohm verir

Maks. arıza akımı: Maksimum dış arıza akımı trafo reaktansı ile sınırlanır,trafonun 15 · anma akımını kullanın



Hesaplama:

( )25015 0.66 0.8 18.25

300UR V> × × + =


U>Açma=20 V ayarını seçin.

%5 hata ile akım trafosu doyma gerilimi anma değerlerinden kabaca hesaplanabilir.

( )5 10 0.66 20 213.2E P V> + × =


sonuç, 2 · U>Açma'dan daha büyüktür.

Seçili dirençlerin tablosundan kullanılacak gerekli seri dengeleyici direnç değerinibulunuz. Bu uygulamanın çok hassas olması gerektiğinden, 20 mA'lik bir akımveren SeriDirenç=1000 ohm'u seçiniz.

İşletme gerilimindeki hassasiyeti hesaplamak için kabul edilebilir bir değer verendenklem 44 örneğine bakın; çünkü minimum işletme geriliminin yaklaşık %10'unuverir.

( )30020 0 5 0 4 20 60 .25.5

1IP approx A= × ° + ° + × - ° £


Mıknatıslama akımı, mevcut olması gereken akım trafosu çekirdekleri içinmıknatıslama eğrisinden alınır. U> değeri alınır. Gerilime bağlı çalışan dirençakımı için, gerilim üst değeri 20 · √2 kullanılır ve en yüksek akım kullanılır. Dahasonra, √2 'ye bölünerek RMS akımı hesaplanır. Eğrinin en yüksek değerini kullanın.

6.3.4.4 Alarm düzeyi işletimi

1Ph Yüksek empedans diferansiyel koruma HZPDIF fonksiyonunun, ilgili bir akımtrafosu devresinin problemleri için alarm vermekte kullanılabilecek ayrı bir alarmdüzeyi vardır. Ayar düzeyi normalde, işletim gerilimi U>AçmaAçmaHızlama'nın%10'u civarında olacak şekilde seçilir.

U> Alarm düzeyi dengeleyici direnç ve minimum akım hassasiyeti değeri ileilgilidir. Ayar örneği U> Alarm ayar değeri prosedürü hesaplamasını gösterir.

Yukarıdaki ayar örneklerinde de görüldüğü gibi, HZPDIF fonksiyonununhassasiyeti normalde yüksektir. Bu demektir ki, fonksiyon bir çok durumda kısadevre veya açık akım trafosu sekonder devreleri için de çalışacaktır. Ancakdengeleyici direnç normal yük akımından daha yüksek bir hassasiyet sağlayacakşekilde seçilebilir ve/veya çalışmaya ayrı kriterler, bir denetim bölgesi eklenebilir.



Bu, aynı HZPDIF fonksiyonuna sahip başka bir IED olabilir veya toprak aşırı akımfonksiyonu veya nötr nokta gerilim fonksiyonu tarafından gerçekleştirilen arızakoşulu hakkında bir kontrol olabilir.

Çalışmanın beklenmediği normal hizmet sırasındaki bu tür durumlar için, alarmçıkışı, devrede sürekli yüksek gerilim olmasını önlemek amacıyla diferansiyeldevreye harici bir kısa devre yaptırmak için kullanılmalıdır. Kısa devreyaptırmadan önce bir kaç saniyelik bir zaman gecikmesi kullanılır ve alarmaktifleştirilir. Yüksek gerilimlere dayanabilen kontaklara sahip yardımcı röleler,RXMVB türleri gibi kullanılabilir. Yüksek gerilimlere dayanabilen kontaklarasahip yardımcı röleler (örn. RXMVB türleri) kullanın.

110

100

1000

10000

2 3 4 5 10 20 30 100 mA~ 1 10 100

Sonuçta Oluşan Akım mA rms Eşdeğeri DC veya Tepe Akımı (Amp)xx05000749.jpg

DC

vey

a Te

peG

erili

mi (

Vol

t)U

ygul

anan

AC

Vol

tu

IEC05000749 V1 TR

Şekil 52: 10-200 V aralığında lineer olmayan dirençler için akım gerilim karakteristiğinde, ortalama akımaralığı şöyle olur: 0,01–10 mA



Bölüm 7 Akım koruma

7.1 Ani faz aşırı akım koruma 3-fazlı çıkış PHPIOC




Ani faz aşırı akım koruma, 3-fazlı çıkış PHPIOC

3I>>

SYMBOL-Z V1 TR

50

7.1.2 UygulamaUzun mesafe nakil hatları büyük miktarlarda elektrik enerjisini üretildikleriyerlerden tüketilecekleri bölgelere kadar taşır. Nakil hattının her iki ucundakiüretilen ve tüketilen elektrik enerjisi arasındaki dengesizlik çok büyüktür. Bu dahat üzerindeki bir arızanın tüm sistemin kararlılığını tehlikeye atabileceğine işareteder.

Bir güç sisteminin geçici kararlılığı çoğunlukla üç parametreye bağlıdır (sabitmiktarda elektrik enerjisi iletildiğinde):

• Arıza türü. Üç fazlı arızalar en tehlikeli olanlardır, çünkü arıza koşullarıaltında arızalı noktadan enerji iletilmesi mümkün değildir.

• Arıza akımının büyüklüğü. Arıza akımının yüksek olması, iletilen enerjidekidüşüşün yüksek olduğuna işaret eder.

• Toplam arıza giderme süresi. Eğer toplam arıza giderme süresi çok uzunsa (busüre korumanın çalışma süresi ve kesicinin açılma süresinden oluşur), iletimhattının her iki tarafında bulunan jeneratörlerin EMF’leri arasındaki faz açısı,stabilite limitlerinin ötesine geçecek şekilde artabilir.

Uzun iletim hatlarındaki arıza akımı genellikle arızanın konumuna bağlıdır veüretim noktası ile arasındaki mesafe uzadıkça azalır. Bu nedenle koruma, üretim(ve röle) noktasına çok yakın arızalarda çok hızlı çalışmalıdır. Bu arızalarınkarakteristik özelliği çok yüksek arıza akımı bulunmasıdır.

Ani faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı PHPIOC çok yüksek akımlarla karakterizeedilen arızalarda 10 msn içinde çalışabilir.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 7Akım koruma


7.1.3 Ayarlama kurallarıAni faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı PHPIOC parametresi yerel HMI üzerindenveya PCM600 üzerinden yapılır.

Bu koruma fonksiyonu yalnız seçici olarak çalışmalıdır. Bu nedenle istenmedikşekilde çalışmayı önlemek için tüm sistem ve geçici koşulları kontrol edin.

Hat üzerinde beklenebilecek olası en yüksek arıza akımının hangi çalışmakoşullarında gerçekleşeceği yalnız detaylı şebeke incelemeleri sonucundabelirlenebilir. Çoğu durumlarda bu akım üç fazlı arıza koşullarında oluşur. Ancak,tek fazdan toprağa ve iki fazdan toprağa koşullar da incelenmelidir.

Ayrıca, hat akımında kısa süreli yüksek bir artışa neden olabilecek geçici durumlarıda inceleyin. Tipik bir örnekte: Uzak ucunda bir güç trafosu bulunan bir iletimhattı, şebekeye bağlandığında yüksek bir ani akıma neden olabilir ve bununsonucunda bütünleşik, ani aşırı akım korumasının çalışmasına neden olabilir.


IP>>: Çalışma akımını ITemel 'in %’si olarak ayarlayın.

7.1.3.1 Paralel hatsız gözlü şebeke

Aşağıdaki arıza hesapları üç-faz-, tek-faz-topraklama ve iki-faz--topraklamaarızaları için yapılmalıdır. Şekil 53 çiziminde gösterildiği gibi, B’de bir arızauygulayın ve ardından dış arıza faz akımı IfB akımını hesaplayın. A’dan B’yebaştan uca maksimum arıza akımının hesaplanması, ZA için minimum kaynakempedans değerleri, ZB için maksimum kaynak empedans değerleri alınarakyapılmalıdır.

ZA ZBZ LA B

IED

I fB

Arıza


IEC09000022 V1 TR

Şekil 53: A’dan B’ye dış arıza akımı: IfB

Bölüm 7 1MRK 504 128-UTR -Akım koruma


Bu durumda, A'daki bir arıza uygulanmalı ve dış arıza akımı IfA hesaplanmalıdır,şekil 54. Maksimum dış arıza akımını almak için maksimum ZB minimum değerive ZA maksimum değeri dikkate alınmalıdır.

99000475.vsd

ZA ZBZ LA B

Röle

I fA

Arıza

IEC09000023 V1 TR

Şekil 54: B’den A’ya dış arıza akımı: IfA

IED bu iki baştan uca arıza akımından hiçbiri için açmamalıdır. Böylece minimumakım ayarı (Imin) teorik olarak şöyle olacaktır:

Imin MAX I fA IfB,( )³


Maksimum koruma statik sapma için %5 güvenlik toleransı ve maksimum olasıgeçici menzil aşımı için %5 güvenlik toleransı uygulanmalıdır. Ölçüm trafolarınıngeçici koşullardaki sapmaları ve sistem verilerindeki sapmalar nedeniyle ilaveten%20 önerilir.

Böylece ani faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı için minimum primer ayar (Is)aşağıdaki gibidir:

m1.3.Is inI ³EQUATION79 V2 EN (Denklem 46)

Koruma fonksiyonu, bu spesifik uygulama için sadece bu ayarın değeri IED’ningidermesi gereken maksimum arıza akımına eşit veya daha düşük olduğundakullanılabilir, şekil 55 örneğindeki (IF).




ZA ZBZ LA B

IED

I F

Arıza

IEC09000024 V1 TR

Şekil 55: Arıza akımı: IF

100Is

IPIBase

>>= ×


7.1.3.2 Paralel hatlı gözlü şebeke

Hatların paralel olması durumunda, paralel hattan indükte olan akımın korumalı hatüzerindeki etkisi dikkate alınmalıdır. İki hattın aynı baraya bağlandığı bir örnekşekil 56 çiziminde verilmiştir. Bu durumda arızalı hattan (hat 1) sağlıklı hatta (hat2) indükte olan arıza akımının etkisi daha önce bahsedilen iki dış arıza akımı IfA veIfB ile birlikte hesaba katılır. Şekil 56 çiziminde gösterilen IED için paralel hattangelecek maksimum etki, C kesicisi açık olarak C noktasında bir arıza olacaktır.

C'de bir arıza uygulanmalıdır, ardından sağlıklı hat üzerindeki IED'den (IM)görülen maksimum akım (bu, tek-faz-topraklama ve iki-faz-topraklama arızalarıiçin uygulanır) hesaplanabilir.




ZA ZB

ZL1A B

I M

Arıza

IED

ZL2

M

CHat 1

Hat 2

IEC09000025 V1 TR

Şekil 56: İki paralel hat. Paralel hattın dış arıza akımı üzerindeki etkisi: IM

Aşırı akım koruma fonksiyonu (Imin) için teorik olarak minimum akım ayarı şöyleolmalıdır:

Imin MAX I fA IfB IM, ,( )³


Burada IfA ve IfB önceki paragrafta açıklanmıştır. Daha önce bahsedilen güvenliktoleransları dikkate alındığında, ani faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı içinminimum ayar (Is) aşağıdaki gibidir:

Is ³1.3·IminEQUATION83 V2 EN (Denklem 49)

Ayarın değeri IED’nin gidermesi gereken maksimum faz arıza akımına eşit veyadaha düşük olduğunda koruma fonksiyonu bu özel uygulama için kullanılabilir.

IED ayar değeri IP>> primer akım değeri IBase'in yüzdesi olarak verilir. IP>>için bu değer bu formülde verilmiştir:

100Is

IPIBase

>>= ×


7.2 Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3 fazlı çıkışOC4PTOC






Dört kademeli faz aşırı akım koruma, 3fazlı çıkış

OC4PTOC

44 alt

3I>

TOC-REVA V1 TR

51/67

7.2.2 UygulamaDört kademe faz aşırı akım koruma 3 faz çıkışı OC4PTOC güç sistemde farklıuygulamalarda kullanılır. Bazı uygulama örnekleri şunlardır:

• Dağıtım ve alt iletim sistemlerinde fiderlerin kısa devreye karşı korunması.Normalde bu fiderler radyal yapıdadır.

• İletim hatlarının artçıl kısa devre koruması.• Güç trafolarının artçıl kısa devre koruması.• Güç sistemine bağlı bulunan farklı donanımların kısa devre korunması; örn.

şönt kapasitör bankları, şönt reaktörleri, motorlar ve diğer donanımlar.• Güç jeneratörlerinin artçıl kısa devre koruması.

Gerilim trafosu girişleri mevcut veya bağlı değilse, ayarparametresi DirModex (x = kademe 1, 2, 3 veya 4) varsayılandeğerde bırakılacaktır, Yönsüzveya şöyle ayarlanır: Kapalı.

Pek çok uygulamada, farklı akım hızlanma seviyeleri ve gecikme süreleri içerenkademelere gerek duyulabilir. OC4PTOC dört farklı, birbirinden ayrı olarakayarlanabilen adım içerebilir. OC4PTOC'nin her kademesi yüksek seviyedeesnekliğe sahiptir. Aşağıdaki seçenekler mümkündür:

Yönsüz / Yönlü fonksiyon: Çoğu uygulamada fonksiyon yönsüz olarak kullanılır.Bu çoğunlukla korunan nesnenin kendisinin hiç arıza akımı beslemediği durumlariçin geçerlidir. Selektivite ve hızlı arıza giderme elde edebilmek için, yönlüfonksiyon gerekli olabilir.

Gecikme zamanı karakteristik seçenekleri: Sabit zamanlı gecikme ve farklı türlerdeters zaman gecikme karakteristikleri gibi çeşitli gecikme zamanı karakteristiğitürleri vardır. Farklı aşırı akım korumaları arasındaki seçicilik, normal olarak farklıkorumaların fonksiyon zaman gecikmeleri arasındaki koordinasyonla gerçekleşir.Tüm aşırı akım korumaları arasındaki ideal koordinasyonu sağlamak için, bunlarınaynı zaman gecikmesi karakteristiğine sahip olması gerekir. Bu nedenle,standartlaştırılmış çok geniş bir ters zaman karakteristik yelpazesi mevcuttur: IECve ANSI.



Kademe 1 ve 4 için zaman karakteristikleri, mutlak gecikme süresi veya ters zamankarakteristiği olarak seçilebilir. Kademe 2 ve 3 her zaman sabit zaman gecikmelidirve sistemde IDTM'ye gerek olmadığında kullanılır.

Güç trafoları enerjilendirilirken büyük miktarda ani akımlara maruz kalabilir. Buolgunun nedeni süre bölümlerinde trafo manyetik çekirdeğinin doymasıdır. Aniyığılma akımının, faz aşırı akım korumanın hızlanma akımının üzerine çıkma riskivardır. Ani yığılma akımının büyük bir 2. harmonik içeriği vardır. Bu dakorumanın istenmeyen şekilde çalışmasını önlemekte kullanılabilir. Sonuç olarak,OC4PTOC fonksiyonunun, eğer bu harmonik akımın seviyesi temel akımınayarlanmış olan belirli bir yüzdesinin üzerine çıkarsa, 2. harmonik bastırmaolasılığı vardır.

7.2.3 Ayarlama kurallarıDört kademeli faz aşırı akım koruma 3 faz çıkışı OC4PTOC için parametreler yerelHMI veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

OC4PTOCiçin aşağıdaki ayarlar yapılabilir..


ÖlçTürü: Ayrık Fourier filtreli seçimi (DFT) veya gerçek RMS filtreli (RMS)sinyalleri. RMS şönt kapasitörlü uygulamalarda RMS harmonik içerik kullanılmasıdüşünülebilir.

Çalışma: Koruma aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: Kapalı veya Açık

2ndHarmStab: Temel akımın %'si olarak ayarlanmış 2. harmonik akım bastırmanınçalışma seviyesi. Ayar aralığı 5 - 100%1'lik kademelerde %. Varsayılan ayar %20’dir.



Uref

Idir

IEC09000636_1_vsd

1

2

2

3

4

IEC09000636 V1 TR

Şekil 57: Yönlü fonksiyon karakteristiği

1. RCA = Röle karakteristik açısı 55°2. ROA = Röle karakteristik açısı 80°3. Geri4. İleri

7.2.3.1 Kademe 1 ila 4 için ayarlar

n kademe 1 ve 4 anlamına gelir. x kademe 1, 2, 3 ve 4 anlamına gelir.

DirModex: x kademesinin yönlü modudur. Olası ayarlar: Kapalı/Yönsüz/İleri/Geri.

Karakteristn: kademesi için zaman karakteristiğinin seçimi. Sabit zaman gecikmesive farklı ters zaman karakteristikleri tablo 14 örneğine göre kullanılabilir. Adım 2ve 3 her zaman mutlak gecikme zamanıdır.



Tablo 14: Ters zaman karakteristikleri

Eğri adıANSI İleri Derece Ters

ANSI Çok Ters

ANSI Normal Ters

ANSI Orta Düzeyde Ters

ANSI/IEEE Sabit Zamanlı

ANSI Uzun Süre İleri Derece Ters

ANSI Uzun Süre Çok Ters

ANSI Uzun Süre Ters

IEC Normal Ters

IEC Çok Ters

IEC Ters

IEC İleri Derece Ters

IEC Kısa Süre Ters

IEC Uzun Süre Ters

IEC Sabit Zamanlı

ASEA RI

RXIDG (logaritmik)

Farklı karakteristikler Teknik Kılavuzda (TM) yapılmıştır.

Ix>: Kademe x için IBase‘in %'si olarak verilen çalışma faz akım düzeyi.

tx: Kademe x için sabit zamanlı gecikme. Sabit zamanlı karakteristik seçilirsekullanılır.

kn: Kademe nx için ters zaman gecikmesi zaman çarpanı.

IMinn: Kademe nx için minimum çalışma akımı, ITemel’in %’si olarak. Standardagöre ANSI resetleme karakteristiğine erişmek için Ix>'in altında IMinn'i ayarlayın.Eğer IMinn parametresi herhangi bir kademe için Ix>'in üstünde ayarlanır ise akımIMinn'in altına düştüğünde ANSI resetleme akım sıfırmış gibi çalışır.

tnMin: Tüm ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma zamanı. Yüksekakımlarda ters zaman karakteristiği çalışma zamanını çok kısa verebilir. Buparametre ayarlanarak kademenin çalışma zamanının asla ayarlanan değerden kısaolmaması sağlanabilir. Ayar aralığı: 0,001s'lik kademelerle 0,000 - 60,000s.



Akım

Çalışmazamanı

IMinn

tnMin


IEC09000164 V1 TR

Şekil 58: Ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma akımı veçalışma zamanı

Eğrinin tanımına tamamen uygun olabilmesi için parametre tnMin ayarı, ayarlı olanakım yakalama değerinin yirmi katı olarak ölçülen akımın seçili ters eğrisininçalışma zamanına eşit bir değere ayarlanmalıdır. Çalışma zamanı değerinin, zamançarpanı için seçilmiş olan ayar değerine bağımlı olduğunu unutmayın. kn.

HarmRestrainx: Kademe engellemesini, harmonik bastırma fonksiyonu (2.harmonik) üzerinden etkinleştir. Güç trafosu ani akımlarının istenmeyen açmalarasebep olma ihtimali varsa, bu fonksiyonun kullanılması gerekir. Olabilecek ayarlarKapalı/Açık.

7.2.3.2 2. harmonik bastırma

Güç trafosu enerjilendirildiğinde, bu sürenin bir bölümünde trafo çekirdeğinindoygunlaşma riski vardır. Bu da trafo ani akımıyla sonuçlanabilir. Bu da, aniyığılma akımının fazlar arasında sapıyor olması nedeniyle, şebekede azalanrezidüel akımla sonuçlanır. Faz aşırı akım fonksiyonunun istenmeyen açmavermesi riski vardır. Ani akımda 2. harmonik bileşen oranı nispeten büyüktür. Bubileşen, bu istenmeyen fonksiyonu engellemek için bastırma sinyali oluşturmaktakullanılabilir.

2. harmonik bastırma için ayarlar aşağıda verilmektedir.



2ndHarmStab: Belirlenen kademeyi engellemek için 2. harmonik bastırmasinyalinin aktivasyonu için ikinci harmonik akım içeriğinin oranı. Burada ayartemel frekans rezidüel akımın %’si olarak verilmiştir. Ayar aralığı 5 - 100%1'likkademelerde %. Varsayılan ayar %20'dir ve herhangi bir değer gerekli olmadığınıgösteren daha derin bir soruşturma olması halinde kullanılabilir.

HarmRestrainx: Bu parametre aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: Kapalı/Açık, böylece2. harmonik bastırma devre dışı bırakılıp etkinleştirilebilir.

Dört kademe faz aşırı akım koruma, 3 faz çıkışı korumanın kullanıldığıuygulamaya bağlı olarak farklı şekillerde kullanılabilir. Genel açıklama aşağıdaverilmiştir.

Çalışma akımı ayarı ters zaman koruması veya en düşük akım kademeli sabit terszaman koruması, olabilecek en yüksek yük akımının koruma işlemine nedenolmayacak şekilde bir akım ayarı vermelidir. Burada koruma resetleme akımı dadikkate alınmalıdır, bunun nedeni kısa bir aşırı akım pikinin, aşırı akım bittiktensonra da korumayı çalıştırmasına engel olmaktır. Bu olgu şekil 59 çizimindeaçıklanmıştır.

Çalisma akimi

Akim I

IED resetlenmez

Hat faz akimi

Zaman t

Reset akimi

IEC05000203-en-2.vsdIEC05000203 V3 TR

Şekil 59: Aşırı akım koruma için çalışma ve resetleme akımı

En düşük ayar değeri denklem 51 örneğinde gösterildiği şekilde yazılabilir.



ImaxIpu 1.2k

³ ×


burada:

1,2 emniyet payıdır,

k korumanın resetleme oranıdır

Imax maksimum yük akımıdır.

Hat üzerindeki maksimum yük akımı tahmin edilmelidir. Ayrıca, korumanınkapsayacağı bölge içindeki tüm arızaların, faz aşırı akım koruma tarafından tespitedilmesi talep edilmektedir. Koruma tarafından tespit edilecek minimum arızaakımı Iscmin hesaplanmalıdır. Bu değer temel alındığında, en yüksek yakalamaakım değeri ayarı 52 denkleminde görüldüğü şekilde yazılabilir.

Ipu 0.7 Iscmin£ ×EQUATION1263 V2 EN (Denklem 52)

burada:

0,7 emniyet payıdır

Iscmin aşırı akım koruma tarafından tespit edilecek en küçük arıza akımıdır.

Özet olarak, çalışma akımı denklem 53 gösterilen aralık içerisinde seçilmelidir.

Imax1.2 Ipu 0.7 Iscmink

× £ £ ×


Aşırı akım korumanın yüksek akım fonksiyonu (ki bu işlemi kısa bir süre durdurur)korumanın güç sistemindeki diğer korumalara seçici olacağı şekilde yapılmalıdır.Koruma tarafından korunacak olan güç sisteminin olabildiğince geniş birbölümünde (primer korumalı bölge), arızaların hızlı açma yapması istenilen birözelliktir. Arıza akım hesabı, primer korumalı bölgenin en uzak kısmındaki arızaakımlarının en büyüğünü, Iscmax değerini verir. Kısa devre akımının olası bir DCbileşeni nedeniyle, geçici aşırı menzil riski dikkate alınmalıdır. Faz aşırı akımkorumanın en hızlı aşaması aşağıdaki formüle göre yazılabilir



max1.2 t schighI k I³ × ×


burada:

1,2 emniyet payıdır,

kt arıza akımının DC bileşenine göre geçici aşırı menzili koruyan bir faktördür ve 1,1 dahadüşük olarak düşünülebilir

Iscmax primer koruma bölgesinin en uzak noktasındaki bir arızanın en büyük arıza akımıdır

Faz aşırı akım korumanın çalışma zamanları, arıza zamanı çok kısa olacak şekildeseçilmelidir böylece seçicilik sağlanırken korunan teçhizat, termal aşırı yüknedeniyle hasar görmeyecektir. Radyal besleme şebekelerindeki aşırı akımkorumada, süre ayarlaması grafik olarak seçilebilir. Bu en fazla ters zamanlı aşırıakım korumada kullanılır. Şekil 60 çiziminde zaman karşı akım eğrileri şemaüzerinde göstermektedir. Zaman ayarı, seçiciliği koruyarak en kısa arıza süresinielde etmek üzere seçilmiştir. Eğriler arasındaki süre farkı, kritik süre farkındandaha büyükse, seçicilik sağlanabilir.

10Zaman-akım eğrileri

Açm

a sü

resi

Arıza Akımı

Strn

tfunc1n

tfunc2n

tr05000204.ai

0.01

10 10000

IEC05000204 V1 TR

Şekil 60: Seçicilik sağlanarak arıza süresi



Farklı korumalar arasında seçiciliği sağlayabilmek için, radyal şebekede ikikorumanın gecikme süreleri arasında minimum bir süre farkı Dt bulunmalıdır.Minimum süre farkı çeşitli durumlar için belirlenebilir. Mümkün olan en kısazaman farkını belirleyebilmek için korumaların çalışma zamanı, kesici açmazamanı ve koruma resetleme zamanı bilinmelidir. Bu gecikme süreleri korumaekipmanları arasında önemli farklılıklar gösterebilir. Aşağıdaki zaman gecikmeleriyaklaşık olarak düşünülebilir:

Koruma çalışma zamanı: 15-60 msn

Koruma resetlemezamanı:

15-60 msn

Kesici açma zamanı: 20-120 msn

Zaman koordinasyonu için örnekİki trafo merkezi A ve B'nin, aşağıdaki 61 şeklindeki çizimde gösterildiği gibi birhat üzerinden birbirlerine doğrudan bağlandığını kabul edin. B istasyonundanbaşka bir konumda yer alan bir arıza olduğunu kabul edin. IED B1'in aşırı akımkoruması arıza akımının bir büyüklüğü vardır. Böylece korumanın ani birfonksiyonu olacaktır. IED A1 aşırı akım korumasının gecikme fonksiyonuolmalıdır. Arıza sırasında meydana gelen olaylar dizisi zaman ekseni kullanılarakaçıklanabilir, bkz. şekil 61.



I> I>

A1 B1Fider

Zaman ekseni

t=0 t=t1

t=t2

t=t3

Ariza ortaya çikar

Koruma B1 açilir

B1'deki kesici açilir

Koruma A1 resetlenir


IEC05000205 V1 TR

Şekil 61: Arıza sırasında olayların dizisi

burada:

t=0 arızanın oluştuğu zamandır,

t=t1 IED B1 aşırı akım korumadan devre kesiciye açma sinyali gönderildiği zamandır. Bukorumanın çalışma zamanı t1’dir,

t=t2 IED B1’deki devre kesicinin açıldığı zamandır. Devre kesicinin açma zamanı t2 - t1'dir ve

t=t3 IED A1’de aşırı akım korumanın resetlediği zamandır. Koruma resetleme zamanı t3 - t2'dir.

IED A1'deki aşırı akım korumasının IED B1'deki aşırı akım korumaya karşı seçiciolmasını sağlamak için minimum süre farkı t3’ten daha fazla olmalıdır. Korumaçalışma zamanı, kesici açma zamanı ve koruma resetleme zamanı değerlerindebelirsizlikler vardır. Bu nedenle emniyet payı bırakılmalıdır. Gereken süre farkınormal değerlerle, 55 denkleminde gösterildiği şekilde hesaplanabilir.

40 100 40 40 220t ms ms ms ms msD ³ + + + =EQUATION1266 V1 EN (Denklem 55)

burada aşağıdaki kabuller geçerlidir:

aşırı akım koruma B1 çalışma zamanı 40 ms’dir

kesici açma zamanı 100 ms’dir

koruma A1 resetleme süresi 40 ms’dir ve

ek pay 40 ms’dir



7.3 Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC




Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC

IN>>

IEF V1 TR

50N

7.3.2 UygulamaPek çok uygulamada, arıza akımı nesne empedansı ile tanımlanmış bir değer ilesınırlı olduğunda, ani toprak arıza koruma hızlı ve seçivi açma sağlayabilir.

Çok yüksek akımlarla karakterize edilen arızalarda 15 ms'de çalışabilen (50 Hznominal sistem frekansı) anlık rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC, IED içerisinedahil edilmiştir.

7.3.3 Ayarlama kurallarıAni rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC için parametreler, yerel HMI üzerindenveya PCM600 üzerinden yapılır.

EFPIOC için ayar parametrelerinin seçimi için bazı kurallar verilmiştir.


Fonksiyonun ayarı, rezidüel akım korumanın çalışmasıyla sınırlıdır (IN>>).

Temel koşul selektivitenin sağlanmasıdır. Başka bir deyişle EFPIOCfonksiyonunun, korunan nesne (hat) dışındaki diğer nesneler için çalışmasına izinverilmemelidir.

Gözlü sistemdeki normal bir hat için tek fazdan toprağa arızalar ve fazdan fazatoprağa arızalar şekil 62 ve şekil 63 örneğinde gösterildiği şekilde hesaplanır.Koruma için rezidüel akımlar (3I0) hesaplanır. Uzak hat ucundaki arıza için buarıza akımı IfB’dir. Bu hesaplamada, alçak kaynak empedanslı ZA ve yüksekkaynak empedanslı çalışma durumu ZB kullanılmalıdır. Merkez baradaki arıza içinarıza akımı IfA’dır. Bu hesaplamada, alçak kaynak empedanslı ZA ve yüksekkaynak empedanslı çalışma durumu ZB kullanılmalıdır.



ZA ZBZ LA B

IED

I fB

Arıza


IEC09000022 V1 TR

Şekil 62: A’dan B’ye dış arıza akımı: IfB

99000475.vsd

ZA ZBZ LA B

Röle

I fA

Arıza

IEC09000023 V1 TR

Şekil 63: B’den A’ya dış arıza akımı: IfA

Bu fonksiyon, koruma için hesaplanan hiçbir akımda çalışmaz. Minimum akımayarı (Imin) teorik olarak şöyle olacaktır:

Imin MAX IfA IfA,( )³


Maksimum statik hassasiyetsizliği için %5 güvenlik payı ve maksimum olası geçiciaşırı menzil için %5 güvenlik payı bırakılmalıdır. Cihazlardaki trafoların geçicikoşullarda hassasiyetsizliği ve sistem verilerindeki hassasiyetsizlik nedeniyleilaveten %20 önerilir.

Minimum primer akım ayarı (Is) aşağıdaki gibidir:


Sıfır dizi ortak kuplajlı paralel hatların durumunda, paralel hat üzerindeki arıza,şekil 64 çiziminde gösterildiği gibi hesaplanmalıdır.




ZA ZB

ZL1A B

I M

Arıza

IED

ZL2

M

CHat 1

Hat 2

IEC09000025 V1 TR

Şekil 64: İki paralel hat. Paralel hattın dış arıza akımı üzerindeki etkisi: IM

Minimum akım ayarı (Imin), bu durumda teorik olarak şöyle olacaktır:

I m in M AX IfA I fB IM, ,( )³


Burada:

IfA ve IfB tek hatlı durum için açıklanmıştır.

Daha önce bahsedilen emniyet payı dikkate alındığında, minimum ayar (Is) şöyleolacaktır:


Trafo ani yığılma akımı dikkate alınmalıdır.

Koruma ayarı temel akımın (IBase) yüzdesi olarak ayarlanmalıdır.

Çalışma: korumayı şu şekilde ayarlayın Açık veya Kapalı.

IN>>: Çalışma akımını ITemel 'in %’si olarak ayarlayın. Itemel, IED’de bulunanfonksiyonların tümü için geçerli genel bir parametredir.

7.4 Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır,negatif dizi yönü EF4PTOC






Dört kademe rezidüel aşırı akımkoruma, sıfır veya negatif dizi yönü

EF4PTOC

2

IEC11000263 V1 TR

51N/67N

7.4.2 UygulamaDört kademeli rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatif dizi yönü EF4PTOCgüç sisteminde çeşitli uygulamalarda kullanılır. Bazı uygulama örnekleri şunlardır:

• Doğrudan topraklanmış dağıtım ve alt iletim sistemlerinde, fiderlerin toprakarızalarına karşı korunması. Normalde bu fiderler radyal yapıdadır.

• Alt iletim ve iletim hatlarının artçı toprakarıza koruması.• İletim hatlarının hassas toprak arıza koruması. EF4PTOC mesafe koruma ile

karşılaştırıldığında, dirençli fazdan toprağa arızaları daha yüksek hassasiyetletespit eder.

• Güç trafolarının artçı toprak arıza koruması, trafo merkezinde toprak kaynağı ile.• Güç sistemine bağlı bulunan farklı donanımların toprak arıza koruması; örn.

şönt kapasitör bankları, şönt reaktörleri ve diğerleri.• Fidererin negatif dizi yönlü toprak arıza koruması, PT'ler Açık Üçgen bağlı bir

şekilde, Sıfır dizi gerilimi elde etmek mümkün değildir.• Önemli ortak bağlaşıma sahip çift devreli orta veya uzun aktarım hattının

negatif dizi yönlü toprak arıza koruması.

Pek çok uygulamada, farklı çalışma düzeyleri ve zaman gecikmeleri içerenkademelere gerek duyulabilir. EF4PTOC'de dört farklı, birbirinden ayrı olarakayarlanabilen kademe olabilir. EF4PTOC fonksiyonunun her kademesi yüksekseviyede esneklik içerir. Aşağıdaki seçenekler mümkündür:

Yönsüz/Yönlü fonksiyon: Bazı uygulamalarda fonksiyon yönsüz olarak kullanılır.Bu çoğunlukla korunan nesnenin kendisinin hiç arıza akımı beslemediği durumlariçin geçerlidir. Selektivite ve hızlı arıza giderme elde edebilmek için, yönlüfonksiyon gerekli olabilir. Bu durum, gözlü ve efektif topraklı iletim sistemlerininsimetrik olmayan toprak arıza koruması için geçerli olabilir. Yönlü rezidüel aşırıakım koruma, iletim hatlarındaki toprak arızalarının hızla giderilmesini sağlayantelekoruma iletişim düzenlerinde de etkili şekilde çalışabilir. Yönlü fonksiyon, ayarile belirlenen polarizasyon miktarını kullanır. Gerilim polarizasyonu (3U0 veya U2)çoğunlukla kullanılır, fakat alternatif olarak akım polarizasyonu (3I0 veya I2) nötr(sıfır dizi) kaynağı (ZN) sunan trafo nötrlerindeki akımlar kullanılarak (IPol · ZN)fonksiyon polarize edilir. Ayrıca, gerilim ve akım bileşenlerinin her ikisinintoplamının polarizasyonuna izin verildiği çifte polarizasyon da mümkündür.



Zaman karakteristiği seçenekleri: Birkaç farklı zaman karakteristik türü vardır;örneğin sabit zamanlı gecikme ve farklı türde ters zaman karakteristikleri. Farklıaşırı akım korumaları arasındaki seçicilik, normal olarak farklı korumaların çalışmazamanları arasındaki koordinasyonla etkinleştirilir. Optimal koordinasyonu eldeetmek için tüm aşırı akım korumalarının, aynı zaman karakteristiğine sahip olacakşekilde birbirleriyle koordine edilmesi gerekir. Bu nedenle, standartlaştırılmış çokgeniş bir ters zaman karakteristik yelpazesi mevcuttur: IEC ve ANSI. Kademe 1 ve4 için zaman karakteristikleri, mutlak gecikme süresi veya ters zaman karakteristiğiolarak seçilebilir. Kademe 2 ve 3 her zaman sabit zaman gecikmelidir ve sistemdeIDTM'ye gerek olmadığında kullanılır.

Tablo 15: Zaman karakteristiği

Eğri adıANSI İleri Derece Ters

ANSI Çok Ters

ANSI Normal Ters

ANSI Orta Düzeyde Ters

ANSI/IEEE Sabit Zamanlı

ANSI Uzun Süre İleri Derece Ters

ANSI Uzun Süre Çok Ters

ANSI Uzun Süre Ters

IEC Normal Ters

IEC Çok Ters

IEC Ters

IEC İleri Derece Ters

IEC Kısa Süre Ters

IEC Uzun Süre Ters

IEC Sabit Zamanlı

ASEA RI

RXIDG (logaritmik)

Güç trafoları enerjilendirilirken büyük miktarda ani akımlara maruz kalabilir. Aniakımın rezidüel akım bileşenleri bulunabilir. Bu olgunun nedeni trafonun manyetikçekirdeğinin çevrim bölümleri sırasında satürasyonudur. Ani akımın, rezidüel aşırıakım korumanın çalışma akımının üzerinde bir rezidüel akım seviyesine çıkmariski vardır. Ani akımın büyük bir sekonder harmonik içeriği vardır. Bu dakorumanın istenmeyen şekilde çalışmasını önlemekte kullanılabilir. Sonuç olarakEF4PTOC fonksiyonunun, eğer bu harmonik akımın düzeyi temel akımınayarlanmış olan belirli bir yüzdesinin üzerine çıkarsa, ikinci bir harmonik bastırma2ndHarmStab olanağı vardır.



7.4.3 Ayarlama kurallarıDört kademeli rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatif dizi yönü EF4PTOCiçin parametreler yerel HMI veya PCM600 üzerinden yapılır.

Dört kademeli aşırı rezidüel akım koruma için aşağıdaki ayarlar yapılabilir.


Çalışma: Korumayı şu şekilde ayarlar Açık veya Kapalı.

EnaDir: Her kademede yönlü mod seçimine ek olarak yönlü hesaplamayıetkinleştirir.

7.4.3.1 Kademe 1 ve 4 için ayarlar

n kademe 1 ve 4 anlamına gelir. x kademe 1, 2, 3 ve 4 anlamına gelir.

DirModex: x kademesinin yönlü modudur. Olası ayarlar: Kapalı/Yönsüz/İleri/Geri.

Karakteristx: x kademesi için zaman karakteristiğinin seçimi. Sabit zamanlıgecikme ve farklı türde ters zaman karakteristikleri kullanılabilir.

Ters zaman karakteristiği, yüksek akım arızalarının hızlı giderilmesini sağlar veaynı zamanda diğer ters zaman faz aşırı akım korumalarına seçicilik sağlar. Bu isegenellikle radyal şeklinde beslenen şebekelerde kullanılmakla birlikte gözlüşebekelerde de kullanılabilir. Gözlü şebekelerde, ayarlar şebeke arıza hesaplarınıbaz almalıdır.

Farklı korumalar arasında seçiciliği sağlayabilmek için, radyal şebekede ikikorumanın gecikme süreleri arasında minimum bir süre farkı Dt bulunmalıdır.Minimum süre farkı çeşitli durumlar için belirlenebilir. Mümkün olan en kısazaman farkını belirleyebilmek için korumaların çalışma zamanı, kesici açmazamanı ve koruma resetleme zamanı bilinmelidir. Bu gecikme süreleri korumaekipmanları arasında önemli farklılıklar gösterebilir. Aşağıdaki zaman gecikmeleriyaklaşık olarak düşünülebilir:

Koruma çalışma zamanı: 15-60 msn

Koruma resetleme zamanı: 15-60 msn

Kesici açma zamanı: 20-120 msn

Farklı karakteristiklerin açıklaması Teknik Kılavuzda (TM) yapılmıştır.

INx>: Kademe x için çalışma rezidüel akım düzeyi, IBase‘in %'si olarak verilmiştir.

kn: Kademe için bağımlı (ters) karakteristik için zaman çarpanı.



IMinn: Kademe nx için minimum çalışma akımı, ITemel’in %’si olarak. Standardagöre ANSI resetleme karakteristiği elde etmek için INx> altındaki IMinnparametrelerini ayarlayın. Eğer IMinn parametresi herhangi bir kademe için INx'inüstünde ayarlanır ise akım IMinn'in altına düştüğünde ANSI resetleme akımsıfırmış gibi çalışır.

tnMin: Ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma zamanı. Yüksekakımlarda ters zaman karakteristiği çalışma zamanını çok kısa verebilir. Buparametre ayarlanarak kademe kademe nçalışma süresinin ayarlanan değerden aslakısa olmaması sağlanabilir.

Akım

Çalışmazamanı

IMinn

tnMin


IEC09000164 V1 TR

Şekil 65: Ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma akımı veçalışma zamanı.

Eğri tanımına tam olarak uymak için, ayar parametresi txMin, ayarlı olan akımyakalama değerinin yirmi katı olarak ölçülen akımın seçili ters eğrisinin çalışmazamanına eşit bir değere ayarlanmalıdır. Çalışma zamanı değerinin kn zamançarpanı için seçilmiş olan ayar değerine bağımlı olduğunu unutmayın.

7.4.3.2 Tüm kademeler için ortak ayarlar

tx: Kademe x için sabit zamanlı gecikme. Sabit zamanlı karakteristik seçilirsekullanılır.



AçıRCA: Derece olarak verilen röle karakteristik açısı. Bu açı, şekil 66 örneğindegösterildiği gibi tanımlanmıştır. Rezidüel akım referans gerilimin gerisindeolduğunda açı pozitif olarak tanımlanır (Upol = 3U0 veya U2)

Upol = 3U0 veya U2

I>Dir

RCA

Çalışma

en 05000135-4-nsi.vsd

IEC05000135 V4 TR

Şekil 66: Derece olarak röle karakteristik açısı

Normal bir iletim şebekesinde RCA normal değeri yaklaşık 65°'dir. Ayar aralığı-180° ila +180° arasındadır.

polYöntemi: Eğer yönlü polarizasyon şöyle ise tanımlar:

• Gerilim (3U0 veya U2)• Akım (3I0 · ZNpol veya 3I2 ·ZNpol burada ZNpol ifadesi RNpol + jXNpol) veya• her iki akım ve gerilim, Çift (çift polarlama, (3U0 + 3I0 · ZNpol) veya (U2 + I2

· ZNpol)).

Normalde dahili olarak hesaplanmış rezidüel toplamdan veya harici açık deltadanalınan gerilim polarizasyonu kullanılır.

Akım polarizasyonu, yerel kaynak güçlü olduğunda ve yüksek hassasiyetgerektiğinde faydalıdır. Bu tip durumlarda, polarizasyon gerilimi (3U0) %1değerinin altında olabilir ve akım polarizasyonu veya çift polarlama kullanılmasıgerekli olabilir. Ayarlanmış gerekli akımı (primer) minimum empedans (ZNpol) ileçarpın ve doğrulamak amacıyla fazdan toprağa gerilim yüzdesinin kesinlikle%1’den yüksek olduğunu kontrol edin (minimum 3U0>UPolMin ayarı).

RNPol, XNPol: Akım polarizasyonuna temel olarak, sıfır dizi kaynak primer ohmcinsinden ayarlanır. Ardından polarizasyon gerilimi 3I0 · ZNpol olarak elde edilir.



Znpol, (ZS1-ZS0)/3 olarak tanımlanabilir, bu da korumanın arkasındaki kaynağıntoprak geri dönüş empedansıdır. Yerel kaynaktaki maksimum toprak arıza akımıZN değerini U/(√3 · 3I0) olarak hesaplamak için kullanılabilir. Tipik olarak,minimum ZNPol (3 · sıfır dizi kaynağı) ayarlanır. Ayar primer ohm cinsinden yapılır.

Çift polarlama yöntemi kullanıldığında, ürünINx>· ZNpol öğesinin 3U0'dan büyükolmaması önemlidir. Büyük olursa ters yöndeki arızalarda hatalı çalışma riski doğar.

IPolMin: yönlü değerlendirme için kabul edilen minimum toprak arıza akımıdır.Bu değerden daha küçük akımlar için çalışma engellenir. Tipik ayar IBase’in%5-10’udur.

UPolMin: UBase'in %'si olarak verilen yönlü fonksiyon için minimumpolarizasyon (referans) rezidüel gerilim./√3.

I>Dir: Yönlü karşılaştırma düzeni için, IBase’in %’si olarak çalışma rezidüel akımsalma düzeyi. Bu ayar IBase'in %'si olarak verilir ve en düşük INx> ayarınınaltında ayarlanmalı ve yönlü ölçümler için ayarlanmalıdır. Çıkış sinyalleri STFWve STRV bir telekoruma düzeninde kullanılabilir. Uygun sinyal iletişim düzenibloğuna yapılandırılmalıdır.

7.4.3.3 2. harmonik bastırma

Güç trafosu enerjilendirildiğinde, bu sürenin bir bölümünde akım trafoçekirdeğinin doyma riski vardır. Bu da trafo ani yığılma akımıyla sonuçlanabilir.Bu da, ani yığılma akımının fazlar arasında sapıyor olması nedeniyle, şebekedeazalan rezidüel akımla sonuçlanır. Rezidüel aşırı akım fonksiyonunun istenmeyenaçma verme riski vardır. Ani yığılma akımında 2. harmonik bileşen oranı nispetenbüyüktür. Bu bileşen, bu istenmeyen fonksiyonu engellemek için bastırma sinyalioluşturmakta kullanılabilir.

Akım trafosu doyması sırasında, koruma tarafından yalancı rezidüel akım ölçümüyapabilir. Ayrıca burada 2. harmonik bastırma istenmeyen şekilde çalışmayıönleyebilir.

2ndHarmStab: 2. harmonik bastırma sinyalinin aktivasyonu için 2. harmonik akımiçeriğinin oranı. Burada ayar temel frekans rezidüel akımın %’si olarak verilmiştir.

HarmRestrainx: Kademe x engellemesini, harmonik bastırma fonksiyonundanetkinleştir.

7.4.3.4 Trafo uygulama örneği

Rezidüel aşırı akım koruma güç trafosu için kullanıldığında, yani rezidüel akımınkorunmuş trafo sargısından beslenip beslenemeyeceği ile ilgili iki ana durum vardır.

Korunmuş sargı, bağlı güç sisteminde toprak arızası (rezidüel) akımını toprakarızalarına besler. Harici fazdan toprağa arızalarda trafodan beslenen rezidüelakım, toplam pozitif ve sıfır dizi kaynak empedansına ve ayrıca şebeke sıfır dizi



empedansı ve trafo sıfır dizi empedansı arasındaki rezidüel akım dağıtımına yüksekdüzeyde bağlıdır. Bu uygulamanın bir örneği şekil 67 örneğinde gösterilmektedir.

IN>

alt

Üç fazli CT toplanmis

Tek CT

YN/D ve YN/Y trafosu


IEC05000490 V1 TR

Şekil 67: Doğrudan topraklı trafo sargısı üzerinde rezidüel aşırı akım korumauygulaması

Bu durumda, korumanın iki farklı görevi vardır:

• Korumanın bağlı olduğu trafo sargısı üzerinde, toprak arızasının tespiti.• Koruma sargısının bağlı olduğu güç sisteminde toprak arızasının tespiti.

En az iki kademe ile rezidüel aşırı akım korumasının kullanılması uygun olabilir.Kademe 1, trafo sargısında veya trafoya yakın güç sisteminde yüksek akım toprakarızalarını tespit edip temizlemek amacıyla, kısa sabit zaman gecikmesi ve nispetenyüksek akım ayarına sahip olacaktır. Kademe 2'nin daha uzun bir zaman gecikmesi(sabit veya ters gecikme zamanı) ve daha düşük akım çalıştırma seviyesi vardır.Kademe 2, küçük toprak arıza akımına sahip trafo sargı toprak arızalarını yani trafosargı nötr noktasına yakın arızaları tespit edip temizleyecektir. Kademe 1 vekademe 2 arasındaki akım ayar boşluğu büyük ise, başka bir kademe tarif edilen buiki kademe arasında akım ve süre gecikme ayarı ile birlikte sunulabilir.

Trafo ani akımının daha büyük bir rezidüel akım bileşeni olacaktır. İstenmeyentoprak arıza aşırı akım korumasını engellemek için, 2. harmonik bastırmaengellemesinin en azından hassas kademe 2 için kullanılması gerekir.

Korunmuş sargının, bağlı güç sisteminde toprak arızası (rezidüel) akımını toprakarızasına beslememesi durumunda, uygulama 68 şeklinde gösterildiği gibi olur.



IN>

Üç fazli CT toplanmis

Y/Y, Y/D veya D/Y trafo

=IEC05000491=1=tr=Original.vsdIEC05000491 V1 TR

Şekil 68: Yalıtılmış trafo sargısı üzerinde rezidüel aşırı akım korumauygulaması

Korumaya beslenen arıza akımının hesaplanmasında, farklı toprak arızalarında,bunlar pozitif ve sıfır dizi kaynak empedanslarına ve ayrıca şebekede rezidüelakımın bölünmesine yüksek düzeyde bağlıdır. Toprak arıza akımı hesaplamalarıayarlama için gereklidir.

Kademe 1'in ayarlamasıTrafo sargısının bağlı olduğu yerlerde, baralarda toprak arızasının tespit edilmesigerekmektedir. Bu yüzden, 69 şeklinde gösterildiği gibi bir arıza hesaplamasıyapılmıştır.



IN>

alt

Üç fazli CTtoplanmis

Tek CT

YN/D veya YN/Ytrafo

Tek fazdan topraga ariza

3I0

IEC05000492-en-2.vsdIEC05000492 V2 TR

Şekil 69: Kademe 1 arıza hesaplama 1

Bu hesaplama korumaya beslenen akımı vermektedir: 3I0fault1.

Bu kademe 1, şebekede diğer toprak arıza korumalarında selektiviteyi temin etmekiçin, kısa bir gecikme seçilir. Normalde, 0,3 – 0,4 sn aralığında bir gecikmeuygundur. Hat arızalarına selektiviteyi temin etmek için, yaklaşık 0,5 sn'lik birgecikme (tipik olarak mesafe koruma kademesi 2)'den sonra açıldığında, akımayarı çok yüksek ayarlanmalı, böylece bu arızalar istenmeyen kademe 1 açmasınasebep olmayacaktır. Bu yüzden, 70 şeklinde gösterildiği gibi bir arıza hesaplamasıyapılmıştır.



IN>

alt

Üç fazli CTtoplanmis

Tek CT

YN/D veya YN/Ytrafo

Tek fazdan topraga ariza

3I0

IEC05000493-en-2.vsd

IEC05000493 V2 TR

Şekil 70: Kademe 1 arıza hesaplama 1

Arıza, hat korumasının ani ve gecikmeli çalıştırması arasındaki sınırda (Mesafekoruma veya rezidüel aşırı akım koruma gibi) yer almaktadır. Bu hesaplamakorumaya beslenen akımı vermektedir: 3I0fault2

Kademe 1'in ayarı, 60 denkleminde gösterilen aralıkta seçilebilir.

0fault 2 step1 0fault13I lowmar I 3I highmar× < < ×


Burada:

lowmar selektiviteyi (tipik olarak 1.2) temin etmek için toleranstır ve

highmar bara arızalarının hızlı arıza gidermesini temin etmek için bir toleranstır (tipik olarak 1.2).

Kademe 2'in ayarlamasıHassas kademe 2'nin ayarı seçili zaman gecikmesine bağlıdır. Genellikle, nispetenuzun bir sabit zaman gecikmesi veya ters zaman gecikmesi seçilir. Akım ayarı çokdüşük olarak seçilebilir. Nötr noktaya yakın trafo sargılarında toprak arızalarınıtespit etmek gerektiğinden, minimum ayar imkanına yakın değerler seçilebilir.Bununla birlikte, güç sisteminin normal çalışması sırasında ortaya çıkabilecek sıfırdizi akımlarının dikkate alınması gerekir. Bu tip akımlar transpoze olmayan hatlarnedeniyle olabilir.

Harici toprak arızalarında rezidüel akımı beslemeyen trafo sargılarının korunmasıdurumunda, hızlı bir alçak akım kademesi kabul edilebilir.



7.5 Termik aşırı yük koruma, iki zaman sabiti TRPTTR




Isıl aşırı yük koruma, iki zaman sabiti TRPTTR

SYMBOL-A V1 TR

49

7.5.2 UygulamaBir güç sistemindeki trafolar, belirli maksimum yük akım (güç) düzeyleri içintasarlanmıştır. Akım bu belirlenen düzeyi aşarsa, kayıpların seviyesi bekleneninüzerine çıkacaktır. Bunun sonucunda trafoların sıcaklığı artacaktır. Trafolarınsıcaklıkları çok yüksek değerlere çıkarsa, teçhizatta hasar meydana gelebilir:

• Trafodaki izolasyonunzorlanmış eskimesi olacaktır. Bunun bir sonucu olarak,dahili fazdan faza veya fazdan toprağa arıza riski artacaktır.

• Trafoda sıcak noktalar olabilir; bu da kağıt izolasyonuna zarar verecektir.Ayrıca trafo yağında kabarcıklanmaya da sebep olabilir.

Güç sisteminde baskılı durumlarda, trafolara sınırlı bir süre için aşırı yüklemeyapılması gerekebilir. Bu işlem yukarıda bahsi geçen riskler olmadanyapılabilmelidir. Isıl aşırı yük koruması bilgi sağlar ve trafoların geçici aşırıyüklemesini mümkün kılar.

Bir güç trafosunun izin verilen yük düzeyi, çoğunlukla trafonun soğutma sisteminebağlıdır. İki ana prensip bulunmaktadır:

• OA: Hava doğal yoldan soğutuculara fan olmaksızın devridaim olur ve yağdoğal yoldan pompalar olmaksızın devridaim olur.

• FOA: Soğutucuların soğutmak için havayı zorlayacak fanları ve trafo yağınınsirkülasyonunu zorlayacak pompaları vardır.

Korumanın iki grup parametresi vardır, bunlardan birisi zorlanmamış soğutma vediğeri ise zorlanmış soğutma içindir. Hem izin verilen kararlı durum yüklemedüzeyi hem de termal zaman sabiti, trafonun soğutma sisteminden etkilenir. İkiparametre grubu ikili giriş sinyali SOĞUTMA ile etkinleştirilebilir. Bu ise, fanveya pompa arızalarında zorlanmış soğutmanın işlem dışına alınabildiği yerlerde,trafolar için kullanılabilir.



Termal aşırı yük koruması, trafonun dahili ısı içeriğini (sıcaklık) sürekli olaraktahmin eder. Bu tahmin yapılırken akım ölçümü baz alınarak elde edilen trafonunısıl modeli üzerinden yapılır.

Korumalı trafonun ısı içeriği ayarlanmış bir alarm seviyesine ulaştığında, operatöresinyal verilebilir. İki alarm seviyesi vardır. Bu da, sıcaklık seviyeleri tehlikeli birhal almadan önce güç sisteminde tedbir alınmasına olanak tanır. Sıcaklıkyükselmeye devam eder ve açma değerine yaklaşırsa, koruma korumalı trafoyu açar.

Isıl aşırı yük koruma ile açma sonrasında, trafo zaman içerisinde soğuyacaktır. Isıiçeriğinin (sıcaklığın) trafonun tekrar kullanıma alınabilmesini sağlayacak düzeyeulaşmasına kadar bir zaman aralığı olacaktır. Bu yüzden, fonksiyon ayarlanmış birsoğutma zaman sabitesini kullanarak ısı içeriğini tahmin etmeye devam eder.Trafoya enerji verilmesi, ısı içeriğinin ayarlanmış bir seviyeye varmasına kadarengellenebilir.

7.5.3 Ayarlama kurallarıIsıl aşırı yük koruma, iki süre sabiti (TRPTTR) parametreleri yerel HMI üzerindenveya Koruma ve Kontrol Yöneticisi (PCM600) üzerinden ayarlanır.

Isıl aşırı yük koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir:


Çalışma: Çalışma modunu ayarlar. Kapalı tüm fonksiyonu kapatır.

IRef: Akımın referans düzeyi, ITemel'in %'si olarak verilir. Akım IRef'e eşitolduğunda, son (sürekli rejim) ısı içeriği 1'e eşit olur. Trafo sargısının anmaakımına karşılık gelen bir ayar verilmesi önerilir. Trafo anma akımı/ ITemel* 100%.

ITemel1: Ayar için baz akımdır, ITemel'in yüzdesi olarak verilir. Bu ayar,etkinleştirilmiş SOĞUTMA girişinin olduğu durum ile ilgilidir. Doğal soğutma iletrafonun anma akımına karşılık gelen bir ayar verilmesi önerilir (OA).

ITemel2: Ayar için baz akımdır, ITemel'in yüzdesi olarak verilir. Bu ayar,etkinleştirilmiş SOĞUTMA girişinin olduğu durum ile ilgilidir. Zorlanmış soğutma(FOA) ile trafonun anma akımına karşılık gelen bir ayar verilmesi önerilir.Trafonun zorlanmış soğutması yoksa ITemel2 parametresi ITemel1'e eşit olarakayarlanabilir.

Tau1: Korunmuş trafonun ısıl süre sabiti, dakika cinsinden verilen ITemel1(soğutma yok) ile ilgili.

Tau2: Korunmuş trafonun ısıl süre sabiti, dakika cinsinden verilen ITemel2(soğutma ile) ile ilgili.

Termal zaman sabitinin trafo imalatçısının kılavuzundan öğrenilmelidir. Isıl zamansabiti, soğutmaya ve yağ miktarına bağlıdır. Orta ve büyük trafolar için normal süre



sabiti (IEC 60076-7'ye göre) doğal bir biçimde soğutulmuş trafolar için 2,5 saat vezorlanmış bir şekilde soğutulmuş trafolar için 1,5 saattir.

Zaman sabiti, bir soğutma dizisi boyunca yağ sıcaklığından gelen ölçümlerdentahmin edilebilir (bu durum IEC 60076-7'de tarif edilmiştir). Trafonun sabit bir yağsıcaklığı ile belirli bir yük seviyesinde (kararlı durum çalışması) çalıştırıldığıvarsayılır. Ortam sıcaklığının üzerindeki yağ sıcaklığı DQo0 olarak temsil edilir. Budurumda, trafonun şebeke ile bağlantısı kesilir (yük yok). En az 30 dakikalık bir tsüresinden sonra, yağın sıcaklığı tekrar ölçülür. Artık ortam sıcaklığının üzerindekiyağ sıcaklığı DQot olarak temsil edilir. Isıl zaman sabiti bu aşamada şu şekildetahmin edilebilir:

0ln lno ot

tt =DQ - DQ


Trafoya zorlanmış soğutma (FOA) uygulandığında, ölçümün Tau2 ve Tau1verilerek zorlanmış soğutma devrede iken ve devrede olmaksızın verilmelidir.

Akım ayarlanmış bir değerden yüksek veya ayarlanmış bir değerden daha az isezaman sabitleri değiştirilebilir. Akım yüksek ise, alçak akımda devre dışıbırakılırken, zorlanmış soğutmanın etkinleştirildiği kabul edilir. Aşağıdakiparametrelerin ayarlanması zaman sabitesinin otomatik ayarlanmasını etkinleştirir.

Tau1Yüksek: Zaman sabitesini ayarlamak için çarpma katsayısı Tau1 akımayarlanmış değer IYüksTau1'den daha yüksek ise. IYüksTau1 parametresiITemel1'in %'si olarak ayarlanır.

Tau1Düşük: Zaman sabitesini ayarlamak için çarpma katsayısı Tau1 akımayarlanmış değer IDüşükTau1'den daha yüksek ise. IDüşükTau1 parametresiITemel1'in %'si olarak ayarlanır.

Tau2Yüksek: Zaman sabitesini ayarlamak için çarpma katsayısı Tau2 akımayarlanmış değer IYüksTau2'den daha yüksek ise. IYüksTau2 parametresiITemel2'nin %'si olarak ayarlanır.

Tau2Düşük: Zaman sabitesini ayarlamak için çarpma katsayısı Tau2 akımayarlanmış değer IDüşükTau2'den daha yüksek ise. IDüşükTau2 parametresiITemel2'nin %'si olarak ayarlanır.

Temel olarak akım değeri ile birlikte zaman sabitesini değiştirme olanağı farklıuygulamalarda faydalı olabilir. Aşağıda bazı örnekler verilmiştir:

• Korunmuş trafonun toplam kesintisi (alçak akım) durumunda, tüm soğutmaolasılıkları devre dışı hale gelir. Bu da, zaman sabitesi değerinin değişmesi ilesonuçlanır.

• Diğer başka bileşenlerin (motorlar) ısıl korumada yer alması durumunda, çokyüksek bir akım olması durumunda, bu ekipmanın aşırı ısınma riski vardır. Isılzaman sabiti, trafoyla kıyaslandığında bir motor için genellikle daha küçüktür.



IAçma: Trafonun dayanabileceği sürekli rejim akımı. Bu ayar ITemel1 veyaITemel2'nin %’si olarak verilir.

Alarm1: ALARM1 sinyalinin etkinleştirilmesi için ısı içerik düzeyi. ALARM1,açma ısı içeriği düzeyinin %'sinde ayarlanır.

Alarm2: ALARM2 çıkış sinyalinin etkinleştirilmesi için ısı içerik düzeyi.ALARM2, açma ısı içerik düzeyinin %'si olarak ayarlanır.

ResLo: Kilitleme sinyalini serbest bırakmak için, ısı içeriğinin kilitleme serbestbırakma düzeyi. Termal aşırı yük koruma açıldığında, kilitleme sinyaliaktifleştirilir. Bu sinyalin amacı, trafo sıcaklığı yüksek olduğu sürece korumalıdevre trafosundaki anahtarı kilitlemektir. Tahmin edilen ısı ayarlanan değerin altınaindiğinde sinyal serbest bırakılır. Bu sıcaklık değeri alarm sıcaklığının altındaseçilmelidir. ResLo açma ısı içerik düzeyinin %'si olarak ayarlanır.

Uyarı: Faktörü açmak için hesaplanan süre Uyarı ayarının altında ise, bir uyarısinyali etkinleştirilir. Bu ayar dakika cinsinden verilir.

7.6 Kesici arıza koruması 3-faz aktivasyonu ve çıkışıCCRBRF




Kesici arıza koruma, 3-faz aktivasyonuve çıkışı

CCRBRF

3I>BF

SYMBOL-U V1 TR

50BF

7.6.2 UygulamaArıza giderme sisteminin tasarımında N-1 kriteri sıklıkla kullanılır. Bunun anlamı,arıza giderme sistemi içerisindeki bileşenlerden birinin çalışmaması durumundadahi arızanın giderilmesi gerektiğidir. Arıza giderme sisteminde gereklibileşenlerden birisi devre kesicidir. Pratik ve ekonomik nedenlerden, korunanbileşen için iki devre kesicinin olması uygun değildir. Bunun yerine kesici arızakoruma kullanılır.

Korumalı bileşenin “normal” devre kesicisinde bir açma arızasının meydanagelmesi durumunda, kesici arızası koruma, 3-faz aktivasyonu ve çıkışı (CCRBRF)fonksiyonu komşu devre kesicilere yedek açma komutu gönderir. Kesicinin akımıkesemediğinin tespit edilmesi, akım ölçümü yöntemiyle veya geride kalan açmasinyalinin tespitiyle yapılır (koşulsuz).



CCRBRF ayrıca tekrar açma da verebilir. Bunun anlamı korumalı devre kesiciyeikinci bir açma sinyalinin gönderilmesidir. Tekrar açma fonksiyonu kesicininçalışma ihtimalini artırmak içindir. Ayrıca röle bakım ve test çalışmaları sırasındadiğer kesicilerin yedek açma vermemesi için de kullanılabilir.

7.6.3 Ayarlama kurallarıKesici arıza koruma 3 faz aktivasyonu ve CCRBRF çıkışı için parametreler, yerelHMI veya PCM600 üzerinden yapılır.

Kesici arızası koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.


Çalışma: Kapalı/Açık

FonksiyonModu Bu parametre aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: Akım veya İletişim.Bu kesici arızasının tespit edileceği yöntemi belirtir. Akım modunda arıza tespitiiçin akım ölçümü kullanılır. Modda İletişim kesici pozisyon sinyalinin uzunsürmesi, kesicinin arıza yaptığının göstergesi olarak kullanılır. Mod Akım&Kontakher iki tespit yönteminin de aktif olduğunu gösterir. İletişim modu, devre kesicidengeçen arızalı akımın küçük olduğu uygulamalarda kullanılabilir. Bu da bazıjeneratör koruma uygulamaları (örneği tersine güç koruma) veya hattın zayıf uçbeslemeyle sonlandığı durumlardır.

TkrrAçmaModu: Bu ayar tekrar açma fonksiyonunun çalışmasını belirler.TekrarAçma Kapalı tekrar açmanın kapalı olduğunu gösterir. Devre Kesici KonumKontrol (devre kesici konum kontrolü) ve Akım tekrar açma yapabilmek için fazakımı çalışma düzeyinden yüksek olmalıdır. Devre Kesici Konum Kontrol (devrekesici konum kontrolü) ve İletişim çalıştırma için yedek açma devre kesici kapalıolduğunda yapılır (kesici pozisyonu kullanılır). CBPoz Kontrolü Yok kesicipozisyon kontrol edilmeden yeniden açma yapıldığı anlamına gelir.

Tablo 16: TkrrAçmaModu ve FonksiyonModu parametreleri arasındaki bağımlılık

TekrarAçmaModu FonksiyonModu AçıklamaTekrarAçma Kapalı Kullanılmıyor tekrar açma fonksiyonu aktif

değil

Devre Kesici Konum Kontrol Akım tekrar açma yapabilmek için fazakımı çalışma düzeyindenyüksek olmalıdır

İletişim tekrar açma zamanı sonbulduğunda, kesici konumukesicinin hala kapalı olduğunugösterdiğinde, tekrar açmayapılır

Akım&Kontak her iki yöntem de kullanılır




TekrarAçmaModu FonksiyonModu AçıklamaCBPoz Kontrolü Yok Akım tekrar açma kesici konumu

kontrol edilmeden yapılır

İletişim tekrar açma kesici konumukontrol edilmeden yapılır

Akım&Kontak her iki yöntem de kullanılır

BuAçmaModu: Yedek açma modu, kesici arızasını tespit edecek akım kriterinibelirtir. Bu ise Akım çalışma 2/4 üç faz akımından en az iki tanesinin ve rezidüelakımının kesici arızası belirtecek şekilde yüksek olmasıdır. 1/3 üç faz akımından enaz bir tanesinin akımının kesici arızası belirtecek şekilde yüksek olmasıdır. 1/4 üçfaz akımından en az bir tanesinin ve rezidüel akımının kesici arızası belirtecekşekilde yüksek olmasıdır. Birçok uygulamada 1/3 yeterlidir. Bu ise İletişimçalıştırma için yedek açma devre kesici kapalı olduğunda yapılır (kesici pozisyonukullanılır).

IP>: Kesici arızasının tespiti için akım seviyesi, IBase’in %’si olarak ayarlanır. Buparametre, küçük arıza akımına sahip arızaların tespit edilebileceği şekildeayarlanmalıdır. Bu ayar kesici arızası korumanın, en hassas koruma fonksiyonutarafından başlatılacağı şekilde yapılabilir. Ayar tipik olarak ITemel’in %10’udur.

I>BlkCont: Eğer kontak bazlı kesici arızası tespit ediliyorsa, herhangi bir fazakımının bu ayardan yüksek olması durumunda bu fonksiyon bloke edilebilir. EğerFonksiyonModuAkım&Kontak olarak yapıldıysa, yüksek akımlı arızalarda kesiciarızası akım ölçüm fonksiyonu tarafından güvenli şekilde tespit edilir. Güvenliğiartırmak için kontak bazlı fonksiyon yüksek akımlar için etkisizleştirilmelidir. Buayar IBase’in %5 – 200 aralığında verilebilir.

IN>: Kesici arızasının tespiti için rezidüel akım düzeyi, IBase’in %’si olarakayarlanır. Yüksek empedans topraklı sistemlerde, fazdan toprağa arızalardakirezidüel akım, normalde kısa devre akımlarından çok daha küçüktür. Busistemlerde tek faz toprak arızalarında kesici arızasının tespiti için, rezidüel akımınayrı olarak ölçülmesi gereklidir. Ayrıca, efektif topraklı sistemlerde toprak arızasıakım koruma ayarları, nispeten düşük akım düzeylerinde de seçilebilir.BuAçmaModu şöyle ayarlanır 1/4. Akım ayarının, hassas toprak arızası korumasıayarına göre seçilmesi gerekir. Bu ayar IBase’in %2 – 200 aralığında verilebilir.

t1: Tekrar açma zaman gecikmesi. Bu ayar 0 – 60s aralığında 0,001 s’likkademelerle verilebilir. Tipik ayar 0 – 50ms’dir.

t2: Artçı açmanın zaman gecikmesi. Bu ayarın seçimi, istenmeyen şekildeçalışmasına fırsat vermemek için olabildiğince kısa yapılır. Ayar tipik olarak 90 –200ms’dir (ayrıca tekrar açma zamanlayıcıya bağlıdır).

Tekrar açma için minimum zaman gecikmesi aşağıdaki şekilde tahmin edilebilir:

_2 1³ + + +cbopen BFP reset margint t t t tEQUATION1430 V1 EN (Denklem 62)



burada:

tcbopen devre kesicinin maksimum açılma süresidir

tBFP_reset kesici arıza fonksiyonunun doğru kesici fonksiyonunu (resetleme akım kriteri) tespit etmesiiçin maksimum süredir.

tmargin emniyet payıdır.

Çoğunlukla toplam arıza giderme süresinin, verilen kritik bir süreden daha azolmasını gerektirir. Bu süre genellikle enerji santraline yakın bir arızada, geçicistabilitenin sağlanması olanağına bağlıdır.

Zaman


Koruma çalışma zamanı

Açma ve Başlatma CCRBRF

Normal tcbaçık

Pay

Yen. açma gecikmesi t1

yeniden açma sonrası tcbaçık

tBFÖnayar

Minimum yedek açma gecikmesi t2



IEC05000479 V2 TR

Şekil 71: Zamanlama sırası

7.7 Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD




Kutup uyuşmazlığı koruma CCRPLD

PD

SYMBOL-S V1 TR

52PD



7.7.2 UygulamaDevre kesicinin çalışması sırasında (açılma veya kapanma) devre kesicininkutupları arasında uyuşmazlık olma riski vardır. Bir kutup açık, diğer ikisi kapalıveya iki kutup açık bir kutup kapalı olabilir. Bir devre kesicisinde kutupuyuşmazlığı meydana gelmesi, güç sisteminde asimetrik akımlara neden olur.Bunun sonucunda şunlar meydana gelebilir:

• Dönen makinelere stres yükleyebilecek negatif sekans akımları• Güç sisteminde istenmeyen toprak arıza korumaların çalışmasına neden

olabilecek sıfır dizi akımlar.

Bu nedenle devre kesicilerde kutup uyuşmazlığı olan durumların tespiti önem taşır.Bu durum tespit edildiğinde kesici doğrudan triplenmelidir.

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD devre kesicideki kutuplarınpozisyonlarında meydana gelen sapmaları tespit eder. Korumanın bu tespitiyapmak için iki seçeneği vardır:

• Devre kesicideki yardımcı kontakları bağlayıp, kutup uyumsuzluk korumayakutup uyumsuzluğu olduğunu bildirecek sinyali göndermek üzere bir mantıkyaratarak.

• Devre kesiciden geçen her faz akımı ölçülür. Eğer faz akımları arasındaki farkAkımUnsymDüzey'dan daha büyükse, kutup uyumsuzluğu var demektir vekutup koruma çalışır.

7.7.3 Ayarlama kurallarıKutup uyuşmazlığı koruma CCRPLD için parametreler yerel HMI veya PCM600üzerinden ayarlanır.

Kutup uyuşmazlığı koruması için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.


Çalışma: Kapalı veya Açık

tAçma: Çalışmanın gecikme zamanı.

KontSel: Kontak temelli kutup uyuşmazlığı korumasının çalışması. Şöyle olabilir:Kapalı/CB'den PD sinyali. Eğer CB'den PD sinyali seçildiyse, kutup uyuşmazlığıtespit edecek mantık, kesicinin yardımcı kontakları civarında olur ve kutupuyuşmazlığı fonksiyonuna yalnız bir sinyal bağlanır.

AkımSel: Akım temelli kutup uyuşmazlığı korumasının çalışması. Şöyle olabilir:Kapalı/Devre kesici çalış. izleme/Sürekli izleme. Alternatif Devre kesici çalış.izleme fonksiyon yalnız kesici açma veya kapama komutu (200 ms sırasında) ile



bağlantılı olarak aktifleşir. Alternatif Sürekli izleme fonksiyonu sürekli olarak aktifolur.

AkımUnsymDüzey: En düşük faz akımının en yüksek faz akımı ilekarşılaştırıldığında asimetrik büyüklüğü, en yüksek faz akımının %’si olarakayarlanır.

AkımRelDüzeyi: ITemel'in %’si olarak, fonksiyonun serbest kalması için gerekenakım büyüklüğü

7.8 Yönlü aşırı/düşük güç koruma GOPPDOP/GUPPDUP

7.8.1 UygulamaBir enerji santralindeki jeneratörün görevi, dönen bir mil üzerinde tork olarakmevcut olan mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmektir.

Bazen, ana hareket sisteminden gelen mekanik güç o derece azalır ki, yataklardakikayıpları ve havalandırma kayıplarını dahi karşılayamaz. Bu durumda, senkronjeneratör senkron motora dönüşür ve bu kez güç sisteminden elektrik enerjisiçekmeye başlar. Her bir senkron makinenin motor olarak çalıştığı bu çalışmadurumu, makinenin kendisi için hiçbir risk teşkil etmez. Eğer burada bahsedilenjeneratör çok büyükse ve çok fazla elektrik enerjisi tüketiyorsa, güç sisteminin gerikalanı üzerindeki yükü azaltmak için sistemden bağlantısının kesilmesi tercihedilebilir.

Genellikle çalıştırma koşulu türbinin çok tehlikeli bir durumda olduğuna işaretedebilir. Tersine güç korumanın görevi jeneratörü değil türbini korumaktır.

Buhar akışı çok düşerse veya buhar türbinden geçmemeye başlarsa, buharlıtürbinler hızlı bir şekilde aşırı ısınır. Bu nedenle turbo jeneratörlerde ters yönde güçkoruması bulunmalıdır. Geri yönde güce neden olabilecek birkaç ortam koşuluvardır: ana buhar borularında arıza, buhar türbinindeki kanatlardan bir veya dahafazlasında hasar olması veya ana stop vanaların yanlışlıkla kapatılması. Özellikleson örnekte güvenilir bir ters yönde güç korumanın bulunması çok yararlıdır. Böylebir koruma sağlam bir santralin hasar görmesini önleyebilir.

Çoğu termal güç ünitesinin rutin kapatma işlemi sırasında, ters yönde güç korumasıjeneratör kesicisine (ünite kesicisi) açma darbesi verir. Bunu yaparak, mekanik güçtam olarak sıfıra inmeden önce ünitenin bağlantısının kesilmesi engellenmiş olur.Ayırma işlemini daha önce yapmak, tüm rutin kapatmalarda türbin jeneratörününhızlanmasına neden olacaktır. Bu da aşırı hız ve yüksek santrifüj gerilimlerininortaya çıkmasına neden olur.



Buharın türbin içerisinden akışı durduğunda, türbin kanatlarının soğutması yokolur. Şimdi artık hava sürtünmesi kayıplarının ürettiği sıcaklığı çıkartmak mümkündeğildir. Bunun yerine sıcaklık buhar türbini içerisindeki ısıyı, özellikle dekanatların ısısını artıracaktır. Bir buhar türbini buhar besleme olmadan dönerse,elektrik enerjisi tüketimi yaklaşık anma akımının %2’si olacaktır. Türbin vakumiçerisinde dönse bile kısa süre içinde aşırı ısınır ve hasar görür. Türbinin vakumkaybetmesi, birkaç dakika içerisinde aşırı ısınmasıyla sonuçlanır.

Buhar türbininin aşırı ısınması için geçmesi gereken kritik süre, türbin tipine bağlıolarak 0,5 ile 30 dakika arasında değişir. Küçük ve ince kanatları bulunan yüksekbasınç türbini daha kolay ısınırken, uzun ve ağır kanatları olan düşük basınç türbinidaha zor ısınacaktır. Koşullar türbinler arasında farklılık gösterir ve her durum içintürbin üreticisiyle görüşülmesi gerekir.

Enerji santralinin yardımcı tesislerine gelen güç, yükseltici trafonun sekondertarafına bağlanmış bulunan bir servis trafosundan sağlanıyor olabilir. Enerji, haricişebekeye bağlı bir yol verici trafodan da geliyor olabilir. Ters yönde güç korumatasarımı, korumanın ters yöndeki gücü, enerji santrali yardımcı tesislerine akangüçten bağımsız olarak tespit edebileceği şekilde yapılmalıdır.

Buharlı türbinlerle karşılaştırıldığında, hidro türbinler ters yönde güce çok daha iyidayanırlar. Sadece Kaplan türbin ve bulb türbinler ters yönde güçten zarargörebilir. Türbin pervanesinin eksenel olarak hareket etme ve hareketli parçalarlatemas etme riski vardır. Türbinler bu durumlarda ortaya çıkan gerilimleredayanacak kadar güçlü olamayabilir.

İklim koşulları sıfır derecenin altına inerse kar ve buz giriş ağzını tıkayabilir.Kapaklar dal ve yapraklar tarafından da tıkanabilir. Giriş ağzının tamamentıkanması kavitasyona neden olabilir. Hidro türbinlerin maruz kaldığı riskler,insansız santrallerde ters yönde güç koruma kurulmasını gerektirebilir.

Kanal kapakları kapalı olarak su içerisinde dönen bir hidro türbin, elektrikenerjisini güç sisteminin diğer yerlerinden alır. Bu güç yaklaşık anma akımının%10’u kadardır. Hidro türbin içerisinde yalnız hava bulunuyorsa, güç talebiyaklaşık %3’e düşecektir.

Dizel motorlarda tersine güç koruma bulunmalıdır. Jeneratör anma gücünün%15’ini veya daha fazlasını sistemden alacaktır. Kasılı bir motora güç vermek içinanma gücünün belki %25’i gerekebilir. İyi çalışan bir motor %5’ten fazlaya gerekduymayabilir. Motor üreticisinden gerekli bilgilerin alınması ve devreye almasırasında ters yönde gücün ölçülmesi gerekebilir.

Gaz türbinleri genellikle ters yönde güç korumaya gerek duymaz.

Şekil 72, düşük güç koruma ve aşırı güç koruma ile ters yönde korumayıgöstermektedir. Düşük güç koruma daha yüksek bir paya sahiptir ve daha yüksekgüvenilirlik sağlayabilir. Diğer yandan, senkronizasyonun hemen ardındanistenmeyen şekilde çalışma riski daha yüksek olabilir. Düşük güç koruma (referansaçı ayarı 0), jeneratörden gelen aktif gücün yaklaşık %2’den az olması durumundaaçacak şekilde ayarlanmalıdır. Aşırı güç koruma (referans açı ayarı 180),



şebekeden jeneratöre güç akımının %1’den yüksek olması durumunda tripleyecekşekilde ayarlanmalıdır.

Düsük güç koruma Asiri güç koruma

Q Q

P P

Türbin torku olmaksizin-kumanda yeri

Pay Pay

ÇalismaHatti

ÇalismaHatti

Türbin torku olmaksizin-kumanda yeri


IEC09000019 V2 TR

Şekil 72: Düşük güç veya aşırı güç koruma ile ters yönde güç koruma

7.8.2 Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP

7.8.2.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOPP >

DOCUMENT172362-IMG158942V1 TR

32

7.8.2.2 Ayarlama kuralları


Çalışma: Çalışma parametresi ile, fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/Kapalı.

Mod: Güç ölçümü için kullanılan gerilim ve akım. Yapılabilecek ayarlar tablo 17örneğinde gösterilmiştir.

Ters güç uygulamaları için PozSek veya Arone modları kesinlikle önerilir.



Tablo 17: Karmaşık güç hesabı

Ayar değeri Mod Karmaşık güç hesaplama için kullanılan formülL1, L2, L3 * * *

1 1 2 2 3 3L L L L L LS U I U I U I= × + × + ×


Arone * *1 2 1 2 3 3L L L L L LS U I U I= × - ×


PozSek *3 PosSeq PosSeqS U I= × ×


L1L2 * *1 2 1 2( )L L L LS U I I= × -


L2L3 * *2 3 2 3( )L L L LS U I I= × -


L3L1 * *3 1 3 1( )L L L LS U I I= × -


L1 *1 13 L LS U I= × ×


L2 *2 23 L LS U I= × ×


L3 *3 33 L LS U I= × ×


Fonksiyonun iki aşaması vardır ve bunlar bağımsız olarak ayarlanabilir.

OpMode1(2) parametresi ile, fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/Kapalı.

Açı1(2) ayarı ile tanımlanan yöndeki güç bileşeni ayarlanan hızlanma güç değeriGüç1(2)'den daha büyükse, fonksiyon açılır.



Çalistir

Açi1(2)

Güç1(2)

P

Q


IEC06000440 V1 TR

Şekil 73: Aşırı güç modu

Güç1(2) ayarı, güç bileşeni hızlanma değerini Açı1(2) yönünde verir. Ayar,jeneratörün anma gücünün p.u.’su olarak verilir, bakınız denklem 72.

Minimum önerilen ayar SN'nin %1,0'idir. Aynı zamanda, minimum IED hızlanmaakımının en az 9 mA sekonder olması gerektiğine dikkat edin.

3NS UBase IBase= × ×


Açı1(2) ayarı, güç koruma fonksiyonunun maksimum hassasiyetini verenkarakteristik açıyı verir. Bu ayar derece olarak verilir. Aktif güç için ayarlanan açıayarı 0° veya 180° olmalıdır. 180° jeneratör ters güç koruması için 50Hz'tekullanılması gerekirken, -179.5° jeneratör ters güç koruması için 60Hz şebekedekullanılmalıdır. 60Hz şebekelerdeki açı ayarı güç fonksiyonunun doğruluğunugeliştirecektir.



Çalıştır Açı 1(2 ) = 180°

Güç 1(2)

P

Q


IEC06000557 V2 TR

Şekil 74: Ters güç için aşırı güç fonksiyonunda ayarlı açı 180° olmalıdır.

AçmaGecikme1(2) saniye olarak ayarlanır ve hızlanma sonrasında aşamanınaçılması için gecikme süresi verir.

Ölçülen güçte alçak geçirgen süzgeç olanağı aşağıdaki formülde gösterildiği gibiyapılabilir:

( )1Old CalculatedS k S k S= × + - ×


Burada

S koruma fonksiyonu için kullanılacak yeni bir ölçülen değerdir

Sold bir önceki yürütüm çevrimindeki fonksiyondan gelen ölçülen değerdir

SCalculated mevcut yürütüm çevriminde yeni hesaplanan değerdir

k ayarlanabilir parametredir

k=0,98 veya hatta k=0,99 değeri jeneratör ters güç uygulamaları için tavsiye edilirçünkü açma gecikmesi normalde oldukça uzundur. Bu filtreleme güçfonksiyonunun doğruluğunu geliştirir.



7.8.3 Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP

7.8.3.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Yönlü düşük güç koruması GUPPDUPP <

SYMBOL-LL V1 TR

37

7.8.3.2 Ayarlama kuralları


Çalışma: Çalışma parametresi ile, fonksiyon Açık/Kapalı olarak ayarlanabilir.

Mod: Güç ölçümü için kullanılan gerilim ve akım. Yapılabilecek ayarlar tablo 18örneğinde gösterilmiştir.

Ters güç uygulamaları için PozSek veya Arone modları kesinlikle önerilir.

Tablo 18: Karmaşık güç hesabı

Ayar değeri Mod Karmaşık güç hesaplama için kullanılan formülL1, L2, L3 * * *

1 1 2 2 3 3L L L L L LS U I U I U I= × + × + ×


Arone * *1 2 1 2 3 3L L L L L LS U I U I= × - ×


PozSek *3 PosSeq PosSeqS U I= × ×


L1L2 * *1 2 1 2( )L L L LS U I I= × -


L2L3 * *2 3 2 3( )L L L LS U I I= × -


L3L1 * *3 1 3 1( )L L L LS U I I= × -





Ayar değeri Mod Karmaşık güç hesaplama için kullanılan formülL1 *

1 13 L LS U I= × ×


L2 *2 23 L LS U I= × ×


L3 *3 33 L LS U I= × ×


Fonksiyonun iki aşaması vardır ve bunlar bağımsız olarak ayarlanabilir.

OpMode1(2) parametresi ile, fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/Kapalı.

Açı1(2) ayarı ile tanımlanan yöndeki güç bileşeni ayarlanan hızlanma güç değeriGüç1(2)'den daha küçükse, fonksiyon açılır.

Çalistir

Açi1(2)

Güç1(2)

P

Q


IEC06000441 V1 TR

Şekil 75: Düşük güç modu

Güç1(2) ayarı, güç bileşeni hızlanma değerini Açı1(2) yönünde verir. Ayar,jeneratörün anma gücünün p.u.’su olarak verilir, bakınız denklem 83.

Minimum önerilen ayar SN'nin %1,0'idir. Aynı zamanda, minimum IED hızlanmaakımının en az 9 mA sekonder olmalıdır.



3NS UBase IBase= × ×


Açı1(2) ayarı, güç koruma fonksiyonunun maksimum hassasiyetini verenkarakteristik açıyı verir. Bu ayar derece olarak verilir. Aktif güç için ayarlanan açıayarı 0° veya 180° olmalıdır. 0° jeneratörün düşük ileri güç koruması içinkullanılmalıdır.

Çalıştır

Açı1(2) = 0

Güç1(2)

P

Q


IEC06000556 V1 TR

Şekil 76: Düşük ileri güç için, düşük güç fonksiyonunda ayarlanan açı değeri0° olmalıdır

AçmaGecikme1(2) saniye olarak ayarlanır ve hızlanma sonrasında aşamanınaçılması için gecikme süresi verir.

Ölçülen güçte alçak geçirgen süzgeç olanağı aşağıdaki formülde gösterildiği gibiyapılabilir:

( )1Old CalculatedS k S k S= × + - ×


Burada

S koruma fonksiyonu için kullanılacak yeni bir ölçülen değerdir

Sold bir önceki yürütüm çevrimindeki fonksiyondan gelen ölçülen değerdir

SCalculated mevcut yürütüm çevriminde yeni hesaplanan değerdir

k ayarlanabilir parametredir



k=0,98 veya hatta k=0,99 değeri jeneratör düşük ileri güç uygulamaları için tavsiyeedilir, çünkü açma gecikmesi normalde oldukça uzundur. Bu filtreleme güçfonksiyonunun doğruluğunu geliştirir.

7.9 Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu DNSPTOC




Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu DNSPTOC

3I2>

IEC09000132 V2 TR

46

7.9.2 UygulamaNegatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu (DNSPTOC) genellikle, iki veya dahafazla paralel hat arasındaki ortak indüksiyonun hatalı sıfır dizi kutuplaşmasıylasonuçlanabileceği enerji hatlarının hassas toprak arızası korumasında kullanılır.

Ayrıca, sıfır dizi empedansın arızalı akım geri dönüş yollarına bağlı olduğu, ancakkablo negatif dizi empedansının neredeyse sabit olduğu kablo uygulamalarındakullanılır.

Yönlü fonksiyon kutuplanmış akım ve gerilimdir. Fonksiyon, her bir adım içinbağımsız olarak ileri, geri ve yönsüz olarak ayarlanır.

DNSPTOC , faz-faz arızaları da dahil olmak üzere tüm dengesizlik arızalarına karşıkoruma sağlar. Fonksiyonun minimum başlatma akımı, istenmeyen çalışmayıönlemek için normal sistem dengesizlik düzeyinin üstünde ayarlanmalıdır.

7.9.3 Ayarlama kurallarıAşağıda, güç hatlarında hassas toprak arızası koruması olarak kullanılan Negatifdizi temelli aşırı akım fonksiyonunun (DNSPTOC) bir örneği vardır. Korumanındoğru şekilde çalışmasını sağlamak için aşağıdaki ayarların yapılması gerekir:


• RCADir şu değere ayarlanır +65 derecebaşka bir deyişle, negatif dizi akım,arıza sırasında bu açı için tipik olarak ters çevrilmiş negatif dizi geriliminigeciktirir

• ROADir şu değere ayarlanır 90 derece• DüşükVolt_VM şu değere ayarlanır %2başka bir deyişle, negatif dizi gerilim

seviyesi bu değerin üzerine çıkarsa yönlü eleman etkin hale gelir



• Çalışma_OC1 şu değere ayarlanır Açık• BaşlatmaCurr_OC1 şu iki değer arasına ayarlanır %3-10, (tipik değerler)• tDef_OC1 ayarı, bu güç hattının yakınlarındaki diğer topraklama-arızası

korumaları ile doğru şekilde zaman koordinasyonu sağlamak için yapılır• DirMode_OC1 şu değere ayarlanır İleri• DirPrinc_OC1 şu değere ayarlanır IcosPhi&U• ActLowVolt1_VM şu değere ayarlanır Engelle

DNSPTOC , güç hattı korumasında, güç hattının uzak ucuna giden iletişimkanalları mevcut olduğu zaman, yönlü karşılaştırma koruma düzeni için kullanılır.Bu durumda iki negatif dizi aşırı akım kademesi gerekir: Biri ileri yönde diğeri geriyönde. OC1 aşaması, ileri yöndeki arızaların tespitinde kullanılır ve OC2 aşamasıgeri yöndeki arızaların tespitinde kullanılır.

Ancak, böyle bir uygulamada aşağıdakilere dikkat edilmelidir:

• RCADir ve ROADir ayarı her iki kademe OC1 ve OC2 için geçerlidir• DirMode_OC1 ayarı şöyle yapılmalıdır İleri• DirMode_OC2 ayarı şöyle yapılmalıdır Geri• BaşlatmaCurr_OC2 aşağıda belirtilenden daha hassas yapılmalıdır hızlanma

değeri ileri OC1 elemanının, yani tipik olarakBaşlatmaCurr_OC1 ayarhızlanma düzeyinin %60'ı olmalı; bunu ise akım geri döndürme durumlarıboyunca yönlü karşılaştırma düzeninin doğru çalışmasını temin etmekyapılacaktır

• OC1 ve OC2 elemanlarından gelen başlatma sinyalleri STOC1 ve STOC2, güçhattının uzak ucuna ileri ve geri sinyalleri göndermek için kullanılır

• IED içerisinde bulunan düzen iletişimi fonksiyon kilitleme, korumafonksiyonu ile telekoruma iletişim ekipmanı arasında, yukarıdaki iki startsinyalinin doğru şekilde koşullandırılması için kullanılır.

ActDüşükVolt1 ve ActDüşükVolt2Bellek olarak ayarlanmamalıdır.



Bölüm 8 Gerilim koruma

8.1 İki kademeli düşük gerilim koruma UV2PTUV




İki kademe düşük gerilim koruma UV2PTUV

2U<

SYMBOL-R-2U-GREATER-THANV1 TR

27

8.1.2 Uygulamaİki kademe düşük gerilim koruma fonksiyonu (UV2PTUV) düşük fazgerilimlerinin güvenilir şekilde tespit edilmesi gereken her durum içinuygulanabilir. Komple sistem korumanın güvenliğini artırmak üzere, diğer korumafonksiyonları için denetleme ve arıza tespit fonksiyonu olarak da kullanılabilir.

UV2PTUV jeneratör, trafo, motor ve enerji hatları gibi güç sistemi elemanlarıüzerinde, yüksek gerilim koşullarını tespit etmek üzere uygulanabilir. Düşükgerilim koşullarına güç sistemindeki arızalar veya anormal çalışma koşulları nedenolabilir. UV2PTUV aşırı akım korumalarla birlikte, bastırma olarak veya mantıkfonksiyonları tarafından verilen açma sinyallerinin “ve geçitleri” olarak kullanılır.Diğer uygulamalara örnek olarak, bir YG hattına enerji verilmeden önce veyaelektrik kesintisi durumunda kesicinin otomatik açılması için, "gerilim yok"koşulunun tespiti verilebilir. UV2PTUV reaktif gücü kompanse etmek ve buşekilde gerilimi artırmak üzere şönt kapasitör bankları takılması gibi, gerilimdüzeltme önlemleri başlatmak amacıyla da kullanılır. Bu fonksiyonun,uygulamaların reaktif yükü kontrol etmesine olanak tanıyan yüksek ölçümdoğruluğu vardır.

UV2PTUV düşük gerilim koşulları altında çalıştırıldıklarında hasar görebilecekelektrik motorları gibi aygıtların bağlantılarını kesmek için kullanılır. UV2PTUVgüç sistemi frekansındaki düşük gerilim koşullarıyla ilgilidir, bunlar aşağıdakinedenlerle oluşabilir:

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 8Gerilim koruma


1. Gerilim regülatörü arızalanması veya manuel kontrol altında yanlış ayarlarınkullanılması (simetrik gerilim düşüşü).

2. Aşırı yük (simetrik gerilim düşüşü).3. Kısa devreler, genellikle fazdan toprağa arızalar (simetrik olmayan gerilim

düşüşü).

UV2PTUV hassas donanımın aşırı ısınmasına neden olabilecek ve böylecebeklenen hizmet ömrünü kısaltabilecek şartlar altında çalışmasını engeller.Genellikle, güç sisteminin yerel veya uzaktan otomasyon işlemlerinde, devrelerdekullanılacak yararlı bir fonksiyondur.

8.1.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde UV2PTUV fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm gerilimkoşulları dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili donanım ve bunların gerilim vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

Genel olarak düşük gerilim fonksiyonlarının kullanıldığı çok geniş bir uygulamaalanı bulunmaktadır. Gerilimle ilgili tüm ayarlar, genel ayarların temel gerilimiUBase'in yüzdesi olarak yapılır. Bu değerler normal olarak, güç sisteminin veyailgili yüksek gerilim donanımın primer nominal gerilim seviyesine (faz-faz)ayarlanmıştır.

UV2PTUV ayarı normalde kritik değildir, çünkü ana korumanın kısa devreleri vetoprak arızalarını gidermek için yeterince süresi bulunması gerekir.

Aşağıdaki bölümlerde bazı uygulamalar ve bunlarla ilgili gerilim seviyesi ayarlamakuralları açıklanmıştır.

8.1.3.1 Motor ve jeneratörler için ekipman koruma

Ayar, ekipman için oluşan en düşük “normal” gerilimin altında ve kabul edilebiliren yüksek gerilimin üzerinde olmalıdır.

8.1.3.2 Devre dışı ekipman tespiti

Ayar, oluşan en düşük “normal” gerilimin altında ve ekipmanın bağlantısı kesikkenendüktif veya kapasitif kuplajın neden olduğu en yüksek gerilimin üstünde olmalıdır.

8.1.3.3 Güç kaynağı kalitesi

Ayar, oluşan en düşük “normal” gerilimin altında ve yönetmeliklerde, iyiuygulamalarda veya diğer anlaşmalarda belirtilen kabul edilebilir en düşükgerilimin üzerinde olmalıdır.

Bölüm 8 1MRK 504 128-UTR -Gerilim koruma


8.1.3.4 Gerilim kararsızlığının azaltılması

Bu ayar güç sisteminin karakteristiklerine bağlıdır ve uygun düzeylerin tespitedilebilmesi için detaylı çalışmalar yapılmalıdır.

8.1.3.5 Güç sistemi arızalarının artçı koruması

Ayar, bahsedilen arıza koşulları altında oluşan en düşük “normal” gerilimin altındave oluşan en yüksek gerilimin üzerinde olmalıdır.

8.1.3.6 İki kademe düşük gerilim koruma için ayarlar

İki kademe düşük gerilim koruma (UV2PTUV) için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir:


BağTürü: Ölçümün fazdan toprağa temel değer mi, fazdan faza temel değer mifazdan toprağa RMS değer mi yoksa fazdan faza RMS değer mi olacağı buradaayarlanır.

Çalışma: Kapalı/Açık.

UV2PTUV BağTürü ayarıyla seçici olarak fazdan toprağa gerilimleri veya fazdanfaza gerilimleri ölçer.

Bu ise faz toprak geriliminin aşağıdaki şekilde çalışması anlamına gelir:

(%) ( )3

U UBase kV< ×


ve aşağıdaki durumda fazdan faza gerilimin çalışmasını da ayarlayın:

U (%) UBase(kV)< ×EQUATION1990 V1 TR (Denklem 86)

Karakteristik1: Bu parametre kademe 1 için kullanılacak zaman gecikmesi türünüverir. Bu ayarlar şöyle olabilir. Sabit zamanlı/Ters Eğri A/Ters Eğri B. Seçeneklerkoruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır.

ÇaModun: Bu parametre, ölçülen üç gerilimin kaç tanesinin, kademe n (n=kademe1 ve 2) çalışması için ayar düzeyinin altında olması gerektiğini tanımlar. Bu ayar1 /3, 2 / 3 veya 3 / 3 olabilir. Tek fazlı gerilim çalıştırmak için yeterli olmaktadır. Eğerfonksiyon tek fazdan toprağa arızalara karşı duyarsızsa, 2 / 3 seçilebilir.

Un<: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) için düşük gerilim çalışma değerini ayarlayın,genel parametre UTemel’in %’si olarak verilmiştir. Bu ayar, büyük ölçüde koruma



uygulamasına bağlıdır. Burada arızasız durumlarda minimum gerilimin dikkatealınması gereklidir. Bu gerilim nominal gerilimin %90’ından daha büyüktür.

tn: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) için zaman gecikmesi, saniye cinsinden verilir.Ayar, koruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır. Çoğu uygulamada,koruma fonksiyonu, sistemdeki kısa devre veya toprak arızası olduğu yerdedoğrudan açılmaz. Zaman gecikmesi kısa devre korumasıyla koordine edilmelidir.

t1Min: Minimum Kademe 1 için ters zaman karakteristiklerinde çalışma zamanıdır,saniye olarak verilmiştir. Çok düşük gerilimlerde düşük gerilim fonksiyonu içinters zaman karakteristiği kullanılması, çok kısa çalışma süresi verebilir. Bu daseçici olmayan açmayla sonuçlanabilir. t1Min değerini diğer korumaların çalışmasüresinden daha uzun ayarlayarak, seçici olmayan açma engellenebilir.

k1: Ters zaman karakteristiği için zaman çarpanı. Bu parametre farklı ters zamangecikmeli düşük gerilim korumalar arasında koordinasyon için kullanılabilir.

Bu fonksiyon korunan nesnenin bağlantısı kesilmiş ise harici olarakengellenir.

8.2 İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV




İki kademe aşırı gerilim koruma OV2PTOV

2U>

SYMBOL-C-2U-SMALLER-THANV1 TR

59

8.2.2 Uygulamaİki kademe aşırı gerilim koruma OV2PTOV, yüksek gerilimin güvenli olarak tespitedilmesini gerektiren her türlü durum için geçerlidir. OV2PTOV anormaldurumların denetimi ve tespiti için kullanılır, diğer koruma fonksiyonları ilebirlikte kullanıldığında komple sistem korumanın güvenliğini artırır.

Yüksek gerilim koşullarına güç sistemindeki anormal koşullar neden olabilir.OV2PTOV jeneratör, trafo, motor ve enerji hatları gibi güç sistemi elemanlarıüzerinde, yüksek gerilim koşullarını tespit etmek üzere uygulanabilir. OV2PTOVdüşük akım sinyalleri ile birlikte, uzak uçta açık olan bir iletim hattınıntanımlanmasında kullanılır. Buna ek olarak OV2PTOV gerilimi düşürmek



amacıyla düşük yük kompanzasyonu için şönt reaktörlerinin takılması gibi gerilimdüzeltme ölçümlerini başlatmak üzere de kullanılır. Bu fonksiyonun,uygulamaların reaktif yükü kontrol etmesine olanak tanıyan yüksek ölçümdoğruluğu ve histerez ayarı vardır.

OV2PTOV yüksek gerilim koşulları altında çalıştırıldıklarında hasar görebilecekelektrik motorları gibi aygıtların bağlantılarını kesmek için kullanılır. Güç sistemifrekansındaki yüksek gerilim koşullarıyla ilgilidir, bunlar aşağıdaki nedenlerleoluşabilir:

1. Daha yüksek bir gerilim seviyesine metalik bağlantı gibi, çok yüksek geriliminoluştuğu bir güç sistemindeki farklı arıza çeşitleri (kırık bir iletkenin havaihattın üzerine düşmesi, yüksek gerilim sargıdan alçak gerilim sargıya geçentrafo kıvılcım atlaması, vb.).

2. Gerilim regülatörü arızalanması veya manuel kontrol altında yanlış ayarlarınkullanılması (simetrik gerilim düşüşü).

3. Reaktif güç üretimi ile karşılaştırıldığında düşük yük (simetrik gerilim azalması).4. Yüksek empedans topraklı sistemlerdeki toprak arızaları, nötrdeki yüksek

gerilimin yanı sıra, iki arızasız fazda yüksek gerilime neden olur (simetrikolmayan gerilim artışı).

OV2PTOV hassas donanımın aşırı ısınmasına neden olabilecek veya yalıtımmalzemesi üzerinde stres oluşturabilecek ve böylece beklenen hizmet ömrünükısaltabilecek şartlar altında çalışmasını engeller. Genellikle, güç sisteminin yerelveya uzaktan otomasyon işlemlerinde, devrelerde kullanılacak yararlı birfonksiyondur.

8.2.3 Ayarlama kurallarıİki kademeli aşırı gerilim koruma (OV2PTOV) için parametreler yerel HMI veyaPCM600 üzerinden ayarlanır.

Sistem içerisinde OV2PTOV fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm gerilimkoşulları dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili donanım ve bunların gerilim vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

Genel olarak aşırı gerilim fonksiyonlarının kullanıldığı çok geniş bir uygulamaalanı bulunmaktadır. Gerilimle ilgili tüm ayarlar, ayarlanabilir baz primer geriliminyüzdesi olarak yapılır. Bu değerler normal olarak, güç sisteminin veya ilgili yüksekgerilim ekipmanının nominal gerilim düzeyine (fazdan faza) ayarlanmıştır.

OV2PTOV gecikme zamanı bazen kritik olabilir ve aşırı gerilimin miktarıyla ilgiliolabilir (bir güç sistemi veya bir yüksek gerilim bileşeni daha düşük aşırıgerilimlere bir süreliğine dayanabilir, ancak büyük yüksek aşırı akım miktarları sözkonusu olduğunda ilgili ekipmanın bağlantısı daha hızlı şekilde kesilmelidir).

Bazı uygulamalar ve bunların gerilim düzeyi ile ilgili ayarlama kuralları aşağıdaverilmiştir:



Motor, jeneratör, reaktör ve trafolar için ekipman korumaYüksek gerilim, çekirdeğin aşırı uyarılmasına ve sargı yalıtımının bozulmasınaneden olabilir. Ayar, ekipman için oluşan en yüksek “normal” gerilimin üstünde vekabul edilebilir en yüksek gerilimin altında olmalıdır.

Ekipman koruma, kapasitörlerYüksek gerilim dielektrik ve yalıtımı bozabilir. Ayar, kapasitör için oluşan enyüksek “normal” gerilimin üstünde ve kabul edilebilir en yüksek gerilimin altındaolmalıdır.

Yüksek empedans topraklı sistemlerYüksek empedans topraklı sistemlerde, toprak arızaları, arızasız fazlarda gerilimartışına neden olur. OV2PTOV bu arızaları tespit etmek için kullanılabilir. Ayar,arıza sırasında oluşan en yüksek “normal” gerilimin üstünde ve oluşan en düşükgerilimin altında olmalıdır. Bir metalik tek faz toprak arızası, arızasız fazgerilimlerinin √3 kat artmasına neden olur.

İki kademe düşük gerilim koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.GenelTemelSel: (ITemel), (UTemel) ve (STemel) tanımlamak için fonksiyontarafından kullanılan genel temel değer grubunu seçer.

BağTürü: Ölçümün fazdan toprağa temel değer mi, fazdan faza temel değer mifazdan toprağa RMS değer mi yoksa fazdan faza RMS değer mi olacağı buradaayarlanır.

Çalışma: Kapalı/Açık .

OV2PTOV seçime göre fazdan toprağa gerilimleri veya fazdan faza gerilimleriölçebilir. Bu fonksiyonun çalışması için gerilimin, ayarlanmış olan globalayarlanmış temel gerilimi UBase’in üzerine çıkması gerekir. Bu ise faz toprakgeriliminin aşağıdaki şekilde çalışması anlamına gelir:

( )(%)3

UBase kVU > ×

IEC09000054 V1 EN (Denklem 87)

ve aşağıdaki durumda fazdan faza gerilim çalışmasıdır:

U (%) UBase(kV)> ×EQUATION1993 V1 TR (Denklem 88)

Karakteristik1: Bu parametre kullanılacak zaman gecikmesi türünü verir. Buayarlar şöyle olabilir. Sabit zamanlı/Ters Eğri A/Ters Eğri B/Ters Eğri C olabilir.Seçenekler uygulama yüksek derecede bağımlıdır.

ÇaModun: Bu parametre, ölçülen üç gerilimin kaç tanesinin, kademe n (n=kademe1 ve 2) çalışması için ayar düzeyinin üstünde olması gerektiğini tanımlar. Buayar1 / 3, 2 /3 veya 3 / 3 olabilir. Çoğu uygulamada, tek fazlı gerilim çalıştırmak



için yeterince yüksek olmaktadır. Eğer fonksiyonun tek fazdan toprağa arızalaraduyarlı olması gerekmiyorsa 1 / 3 seçilebilir; çünkü normalde tek fazdan toprağaarızalarda arızasız fazdaki gerilim yükselecektir.

Un>: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) aşırı gerilim çalışma değerini ayarlayın, genelparametre UBaseVBase’in %’si olarak verilmiştir. Bu ayar, büyük ölçüde korumauygulamasına bağlıdır. Burada arızasız durumlarda maksimum gerilimin dikkatealınması gereklidir. Normalde bu gerilim nominal gerilimin %110’undan dahaküçüktür.

tn: kademe n (n=kademe 1 ve 2) için zaman gecikmesi, saniye cinsinden verilir.Ayar, koruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır. Çoğu uygulamadakoruma fonksiyonunun korumalı nesnenin hasar görmesini engelleme görevivardır. Örneğin, aşırı uyarılmış trafonun korunmasında hız önemli olabilir. Zamangecikmesi sistemdeki diğer eylemlerle koordineli olmalıdır.

t1Min: Kademe 1 için ters zaman karakteristikleri için minimum çalıştırma süresi,saniye olarak verilmiştir. Çok yüksek gerilimler için aşırı gerilim fonksiyonu, terszaman karakteristikleri kullanılarak, çok kısa çalışma süresi verebilir. Bu da seçiciolmayan açmayla sonuçlanabilir. t1Min değerini diğer korumaların çalışmasüresinden daha uzun ayarlayarak, seçici olmayan açma engellenebilir.


8.3 İki kademeli rezidüel aşırı gerilim korumaROV2PTOV




İki kademe rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV

3U0>

IEC10000168 V1 TR

59N

8.3.2 Uygulamaİki kademe rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV, çoğunlukla yüksekempedans topraklı dağıtım şebekelerinde, temel olarak fiderlerin ve trafonunprimer toprak arızası koruma yedeği olarak kullanılır. Toprak arıza ile ilgili farklıfonksiyonların güvenliğini artırmak için, rezidüel aşırı gerilim sinyali bir bırakmasinyali olarak kullanılabilir. Rezidüel gerilim trafonun nötründe veya açık deltabağlantısındaki bir gerilim trafosunda ölçülebilir. Rezidüel gerilim ayrıca, üç fazlıgerilim ölçümleri temel alınarak dahili olarak da hesaplanabilir.



Yüksek empedans topraklı sistemlerde, rezidüel gerilim toprak bileşenine bağlıarıza olması halinde artacaktır. Arızanın türüne ve arıza direncine bağlı olarak,rezidüel gerilim farklı seviyelere kadar yükselir. Faz toprak geriliminin üç katınaeşit en yüksek rezidüel gerilim tek faz toprak arızası için elde edilir. Rezidüelgerilim tüm sistemde yaklaşık aynı düzeyde yükselir ve arızalı bileşeninbulunmasında yol gösterici olmaz. Bu nedenle ROV2PTOV genellikle artçılkoruma olarak veya fider toprak arızası korumada bırakma sinyali olarak kullanılır.

8.3.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde ROV2PTOV fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm gerilimkoşulları dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili donanım ve bunların gerilim vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

Genel tek giriş veya rezidüel aşırı gerilim fonksiyonlarının kullanıldığı çok genişbir uygulama alanı bulunmaktadır. Gerilimle ilgili tüm ayarlar, ayarlanabilir bazgerilimin yüzdesi olarak yapılır. Bu değerler, güç sisteminin veya ilgili yüksekgerilim teçhizatının primer nominal gerilim seviyesine (fazdan faza) ayarlanabilir.

ROV2PTOV için zaman gecikmesi nadiren kritik önemdedir. Çünkü rezidüelgerilim yüksek empedans topraklı sistemlerdeki toprak arızalarıyla ilişkilidir venormalde arızayı primer korumanın gidermesi için yeterli süre verilmiş olmalıdır.Bazı teçhizatların korunmasını gerektiren bazı özel durumlarda tek aşırı gerilimkoruma kullanıldığında, zaman gecikmesi kısalabilir.

Bazı uygulamalar ve bunların rezidüel gerilim seviyeleriyle ilgili kılavuz bilgileraşağıda verilmiştir:

8.3.3.1 Motor, jeneratör, reaktör ve trafolar için ekipman koruma

Yüksek rezidüel gerilim, sistemde toprak arızasının varlığına işaret eder. Bu arızaiki kademe aşırı gerilim korumanın (ROV2PTOV) bağlı olduğu bir bileşendeolabilir. Arızalı cihaz için primer korumaya yönelik seçicilik nedeniyle,ROV2PTOV bileşeni bir miktar zaman gecikmesi ile açmalıdır. Bu ayar, ekipmaniçin oluşan en yüksek “normal” gerilimin üstünde ve kabul edilebilir en yüksekgerilimin altında olmalıdır

8.3.3.2 Güç kaynağı kalitesi

Ayar, oluşan en yüksek “normal” rezidüel gerilimin üstünde ve yönetmeliklerde,iyi uygulamalarda veya diğer anlaşmalarda belirtilen kabul edilebilir en yüksekgerilimin altında olmalıdır.

8.3.3.3 Yüksek empedans topraklı sistemler

Yüksek empedans topraklı sistemlerde, toprak arızaları besleme trafosununnötründe nötr gerilime neden olur. İki kademeli rezidüel aşırı gerilim korumaROV2PTOV, fider toprak arıza koruması için artçıl koruma olarak ve trafonun



primer toprak arıza yedeği olarak, trafoyu açmak için kullanılır. Ayar, oluşan enyüksek “normal” rezidüel gerilimin üstünde ve arıza sırasında oluşan en düşükrezidüel gerilimin altında olmalıdır. Metalik bir tek faz toprak arızası, trafonötrünün, normal fazdan toprağa gerilime eşit bir gerilime erişmesine neden olur.

Fazdan toprağa gerilimleri ölçen gerilim trafoları, arızalı fazda sıfır gerilim ölçer.İki sağlıklı faz, arızalı fazda toprak olduğundan ve nötrde tam fazdan toprağagerilim bulunduğundan, tüm fazdan faza gerilimi ölçer. Rezidüel aşırı gerilim,fazdan toprağa gerilimin üç katı olacaktır. Bkz. Şekil 77.

IEC07000190 V1 EN

Şekil 77: Topraklama hatası Efektif olmayan bir şekilde topraklanmışsistemlerde



8.3.3.4 Doğrudan topraklanmış sistem

Doğrudan topraklanmış sistemlerde, bir faz üzerindeki topraklama-arızası, ofazdaki bir gerilim çökmesinin göstergesidir. İki sağlıklı fazda normal faz-topraklama gerilimi vardır. Rezidüel toplam, faz-topraklama gerilimi ile aynıdeğere sahip olur. BakınızŞekle 78.

IEC07000189 V1 EN

Şekil 78: Topraklama arızası Doğrudantopraklanmış sistemde

8.3.3.5 İki kademeli rezidüel aşırı akım koruma için ayarlar


Çalışma: Kapalı veya Açık

UBase gerilim için gerilim referansı olarak kullanılır. Gerilim IED’ye farklıyollardan beslenir:

1. IED normal gerilim trafo grubundan beslenir; rezidüel gerilim koruma yazılımıiçindeki fazdan toprağa gerilimden oluşturulur.

2. IED, normal gerilim trafosu grubundaki açık üçgen bağlantısından beslenir.Bir açık üçgen bağlantısında koruma, gerilim 3U0 (tek giriş) tarafındanbeslenir. Uygulama kılavuzundaki ayar bölümü analog girişin nasıl ayarlamasıgerektiğini açıklamaktadır.

3. IED, güç sistemindeki bir güç trafosunun nötr noktasına bağlı tek bir gerilimtrafosundan beslenir. Bu bağlantıda koruma, gerilim UN=U0 (tek giriş)



tarafından beslenir. Uygulama kılavuzundaki ayar bölümü analog girişin nasılayarlaması gerektiğini açıklamaktadır. ROV2PTOV yüksek empedans topraklısistemler için nominal faz toprak gerilimine karşılık gelen rezidüel gerilimiölçer. Ölçüm nötr kaymasını baz alacaktır.

Karakteristik1: Bu parametre kullanılacak zaman gecikmesi türünü verir. Buayarlar şöyle olabilir: Sabit zamanlı veya Ters eğri A veya Ters eğri B veya Terseğri C. Tercih, koruma uygulamasına yüksek düzeyde bağımlıdır.

Un>: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) için aşırı gerilim çalışma değerini ayarlayın,global parametre UBase’in %’sine karşılık gelecek şekilde verilmiştir:

( ) ( )% 3U UBase kV> ×IECEQUATION2290 V1 TR

Bu ayar, koruma ve sistem topraklama için gereken hassasiyete bağlıdır. Efektifolmayan topraklı sistemlerde rezidüel gerilim, maksimum olarak fazdan toprağaanma gerilimi olabilir, bu da %100’e karşılık gelir.

Efektif topraklı sistemlerde bu değer Z0/Z1 oranına bağlıdır. Yüksek rezistif toprakarızalarının tespiti için gerekli ayar şebeke hesaplamalarını temel almalıdır.

tn: kademe n (n=kademe 1 ve 2) zaman gecikmesi, saniye cinsinden verilir. Buayar, koruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır. Çoğu uygulamada korumafonksiyonunun korumalı nesnenin hasar görmesini engelleme görevi vardır.Örneğin, aşırı uyarılmış trafonun korunmasında hız önemli olabilir. Zamangecikmesi sistemdeki diğer eylemlerle koordineli olmalıdır.

t1Min: Kademe 1 için ters zaman karakteristikleri için minimum çalıştırma süresi,saniye olarak verilmiştir. Çok yüksek gerilimler için aşırı gerilim fonksiyonu, terszaman karakteristikleri kullanılarak, çok kısa çalışma süresi verebilir. Bu da seçiciolmayan açmayla sonuçlanabilir. t1Min değerini diğer korumaların çalışmasüresinden daha uzun ayarlayarak, seçici olmayan açma engellenebilir.


8.4 Aşırı uyarma koruma OEXPVPH




Aşırı uyarma koruma OEXPVPH

U/f >

SYMBOL-Q V1 TR

24



8.4.2 UygulamaAşırı uyarma koruması (OEXPVPH), endüklenen gerilim üzerindeki yük etkisininhesaplanmasına izin verecek şekilde akım girişlerine sahiptir. Bu ise, mıknatıslamaakışının daha doğru bir şekilde ölçülmesini sağlar. Tek yönlü yük akışına sahip güçtrafoları için, OEXPVPH fonksiyonuna yönelik gerilim bu yüzden fider tarafındanalınmalıdır.

Bir aşırı uyarma boyunca kritik parçalar üzerinde birikmiş ısı, uyarma normaldeğerinde kaldığında, aşamalı bir şekilde azalacaktır. Kısa bir zaman aralığısonrasında yeni bir aşırı uyarma döneminden sonra, ısıtma daha yüksek birdüzeyden başlar ve bu nedenle OEXPVPH ısıl bir belleğe sahip olmalıdır. Sabit birsoğutma zaman sabitesi (20 dakika) kullanılır.

Eğer mümkünse bu fonksiyon tercihen üç fazlı bir gerilim kullanmak içinyapılandırılabilir. Bu durumda, gerilim ve akımların pozitif dizi niceliklerinikullanır. Tek faz-faz gerilim girişine göre yapılandırıldığında, ilgili bir faz-fazakımı hesaplanır.

Yükte kademe değiştiricinin yerleştirildiği herhangi bir sargıdananalog ölçümler alınmamalıdır.

Bazı farklı bağlantı alternatifleri şekil 79 örneğinde gösterilmektedir.

G

U/f>

24

U/f>

24

U/f>

24

en05000208.vsd

IEC05000208 V1 TR

Şekil 79: Aşırı eksitasyon koruma OEXPVPH(Volt/Hertz) için alternatifbağlantılar




8.4.3.1 Giriş ve çıkış sinyalleri için öneriler

Ayarlama parametrelerinin bir listesi için lütfen Teknik Kılavuza bakın.

sinyalleri için önerilerENGELLE: Giriş, Aşırı Eksitasyon koruma fonksiyonu OEXPVPH'ün çalışmasınıengelleyecektir. Engelleme girişi özel servis koşulları boyunca sınırlı bir süre içinçalışmayı engellemek için kullanılabilir.

RESET: OEXPVPH'ün uzun süren bir termal belleği vardır. RESET girişininetkinleştirilmesi fonksiyonu derhal resetleyecektir.

sinyalleri için önerilerBAŞLAT: BAŞLAT çıkışı ayarlanmışV/Hz>> düzeyine ulaşıldığına işaret eder.

AÇMA: Açma çıkışı U/f düzeyi için çalışma süresi son bulduktan sonraetkinleştirilir.

ALARM: Çıkış, alarm düzeyine ulaşıldığında ve alarm zamanlayıcısı sonaerdiğinde etkinleştirilir.

8.4.3.2 Ayarlar


Çalışma: Aşırı Eksitasyon koruması OEXPVPH'nin çalışması şöyle ayarlanabilir:Açık/Kapalı.

V/Hz>: Ters karakteristikler için çalışma düzeyi,. Çalışma, anma gerilimi ve anmafrekansı arasındaki ilişkiye dayalı olup, yüzde katsayısı olarak ayarlanır. Normalayar, trafo/jeneratör için kapasite eğrisine dayanarak %108-110 arasındadır.

V/Hz>>: Çok yüksek gerilimlerde kullanılan tMin sabit zamanlı gecikmesi içinçalışma düzeyi. Çalışma, anma gerilimi ve anma frekansı arasındaki ilişkiye dayalıolup, yüzde katsayısı olarak ayarlanır. Normal ayar, trafo/jeneratör için kapasiteeğrisine dayanarak %110-180 arasındadır. Karakteristik yüksek tarafta düz hatşeklinde olmaya başladığında, ayarın diz noktasının üzerinde olması gerekir.

IEEEiçink: Zaman sabitesi; IEEE ters karakteristik. Trafo yeteneğine dayanarak eniyi eşleşmeyi sağlayan öğeyi seçin.

tMin: Ayarlanmış V/Hz>>'den daha yüksek gerilimlerde çalışma süreleri. Ayar buyüksek gerilimlerde bu yetenekler ile eşleşecektir. Tipik bir ayar 1-10 saniye olabilir.

AlarmDüzeyi: Ayarlanmış açma düzeyinin yüzdesi olarak alarm düzeyininayarlanması. Alarm düzeyi, normalde açma düzeyinin yaklaşık olarak %98'i kadardır.



tAlarm: Alarm düzeyine ulaşıldığında alarmın zaman gecikmesi. Tipik ayar 5saniyedir.



Bölüm 9 Frekans koruma

9.1 Düşük frekans koruma SAPTUF




Düşük frekans koruması SAPTUF

f <

SYMBOL-P V1 TR

81

9.1.2 UygulamaDüşük frekans koruma SAPTOF, düşük temel güç sistem gerilim frekansınıngüvenilir bir şekilde tespitini gerektiren her türlü durumda uygulanabilir. Güçsistemi frekansı ve frekansın değişim hızı, gerçek üretimin ve yük talebininarasındaki dengesizliğin ölçütüdür. Bir güç sistemindeki temel frekansın düşükolması, mevcut üretimin, enerji şebekesine bağlı yük tarafından talep edilenitamamen karşılayamadığı anlamına gelir. SAPTUF bu durumları tespit eder ve yükatma, jeneratör destekleme, HVDC ayar noktası değiştirme, gaz türbini başlatma vebenzer fonksiyonlar için uygun bir çıkış sinyali verir. Bazen şönt reaktörleri düşükfrekans nedeniyle devreye girer ve güç sisteminin gerilimini ve bununla ilgiliolarak yükün gerilime bağlı olan kısmını azaltır.

SAPTUF çok hassas ve doğrudur. Frekansın ayar noktasından hafifçe saptığını vemanuel müdahalenin yeterli olabileceğini operatörlere bildirmek için kullanılır.Düşük frekans sinyali ayrıca aşırı uyarma tespiti için de kullanılır. Bu özellikle,başlatma adımları uygulanırken jeneratöre bağlı olan fakat şebekeye bağlı olmayanjeneratör yükseltici trafolar için önemlidir. Eğer jeneratör hâlâ enerjiliyse, sistemdedüşük frekans nedeniyle aşırı uyarma meydana gelir.

9.1.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde SAPTUF fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm frekans vegerilim büyüklükleri dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili teçhizat ve bunlarınfrekans ve zaman karakteristikleri için de geçerlidir.

SAPTUF için iki özel uygulama alanı vardır:

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 9Frekans koruma


1. ekipmanın jeneratör, transformatör ve motorlardan kaynaklanan düşük frekansnedeniyle hasar görmesini önlemek. Aşırı eksitasyon da düşük frekanslailişkilidir

2. güç sistemini veya güç sisteminin bölümlerini, üretim eksikliği durumundaarızalara karşı yük atma yoluyla korumakt.

Düşük frekans BAŞLATMA değeri Hz olarak ayarlıdır. Gerilim büyüklüğü ileilgili tüm ayarlar, genel bir temel gerilim parametresinin yüzdesi olarak yapılır.UBase değeri primer faz-faz değeri olarak ayarlanmalıdır.

Bazı uygulamalar ve bunların frekans düzeyi için ayarlama kuralları aşağıdaverilmiştir:

Motor ve jeneratörler için ekipman korumaAyar, teçhizat için oluşan en düşük “normal” frekansın oldukça altında ve teçhizatiçin kabul edilebilir en düşük frekansın oldukça üzerinde olmalıdır.

Yük atma yoluyla güç sistemi korumaAyar, enerji santralleri veya hassas yükler için, oluşan en düşük “normal” frekansınaltında ve kabul edilebilir en düşük frekansın oldukça üzerinde olmalıdır. Ayardüzeyi, düzey sayısı ve iki düzey arasındaki mesafe (zaman ve/veya frekansolarak), büyük ölçüde ilgili güç sisteminin karakteristiklerine bağlıdır. “Güçsisteminin boyutu” ile karşılaştırıldığında “en büyük üretim kaybı”nın boyutu kritikbir parametredir. Büyük sistemlerde yük atma nispeten yüksek frekans düzeylerineayarlanabilir ve gecikme zamanı normalde çok kritik değildir. Daha küçüksistemlerde frekans HIZLANMA düzeyi daha düşük bir değere ayarlanmalıdır vezaman gecikmesi oldukça kısa olmalıdır.

9.2 Aşırı frekans koruma SAPTOF




Aşırı frekans koruması SAPTOF

f >

SYMBOL-O V1 TR

81

9.2.2 UygulamaAşırı frekans koruma fonksiyonu SAPTOF, yüksek temel güç sistem gerilimfrekansının güvenilir bir şekilde tespitini gerektiren her türlü durumda

Bölüm 9 1MRK 504 128-UTR -Frekans koruma


uygulanabilir. Güç sistemi frekansı ve frekansın değişim hızı, gerçek üretimin veyük talebinin arasındaki dengesizliğin ölçütüdür. Bir güç sistemindeki temelfrekansın yüksek olması, mevcut üretimin, enerji şebekesine bağlı yük tarafındantalep edilenden çok daha büyük olduğu anlamına gelir. SAPTOF bu durumlarıtespit eder ve jeneratör atma, HVDC ayar noktası değiştirme ve benzerifonksiyonlar için uygun bir çıkış sinyali verir. SAPTOF çok hassas ve doğrudur vefrekansın ayar noktasından hafifçe saptığını ve manuel müdahalenin yeterliolabileceğini tesis işletmecilerine bildirmekte kullanılabilir.

9.2.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde SAPTOF'un çalışacağı yerlerdeki tüm frekans ve gerilimbüyüklükleri dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili teçhizat ve bunların frekans vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

SAPTOF için iki özel uygulama alanı vardır:

1. jeneratörler ve motorlar gibi ekipmanın düşük frekans nedeniyle hasargörmesini önlemek.

2. güç sistemini veya güç sisteminin bölümlerini, üretim fazlalığı durumundaarızalara karşı üretim atma yoluyla korumaktır.

Aşırı frekans başlatma değeri Hz cinsinden ayarlıdır. Gerilim büyüklüğü ile ilgilitüm ayarlar, global bir temel gerilim parametresi UBase'in yüzdesi olarak yapılır.UBase değeri primer faz-faz değeri olarak ayarlanmalıdır.

Bazı uygulamalar ve bunların frekans düzeyi için ayarlama kuralları aşağıdaverilmiştir:

Ekipman koruma, motor ve jeneratörler içinAyar, ekipman için oluşan en yüksek “normal” frekansın epey üstünde ve kabuledilebilir en yüksek frekansın epey altında olmalıdır.

Jeneratör atma yoluyla güç sistemi korumaBu ayar, oluşan en yüksek “normal” frekansın üstünde ve enerji santralleri vehassas yükler için kabul edilebilir en yüksek frekansın altında olmalıdır. Ayardüzeyi, düzey sayısı ve iki düzey arasındaki mesafe (zaman ve/veya frekansolarak), büyük ölçüde ilgili güç sisteminin karakteristiklerine bağlıdır. “Güçsisteminin boyutu” ile karşılaştırıldığında “en büyük yük kaybı”nın boyutu kritikbir parametredir. Büyük sistemlerde jeneratör atma oldukça düşük frekansdüzeylerine ayarlanabilir ve zaman gecikmesi normalde çok kritik değildir. Dahaküçük sistemlerde frekans HIZLANMA düzeyi daha yüksek bir değereayarlanmalıdır ve zaman gecikmesi oldukça kısa olmalıdır.

9.3 Frekans değişim oranı koruma SAPFRC






Frekans değişim hızı koruma SAPFRC

df/dt ><

SYMBOL-N V1 TR

81

9.3.2 UygulamaFrekans değişim hızı koruması (SAPFRC), temel güç sistem gerilim frekansındakideğişimin güvenilir şekilde tespitini gerektiren her türlü durumda uygulanabilir.SAPFRC artan frekans ve azalan frekans için kullanılabilir. SAPFRC yük atmaveya jeneratör atma, jeneratör destekleme, HVDC ayar noktası değiştirme, gaztürbini başlatma ve benzeri için uygun bir çıkış sinyali verir. SAPFRC sıklıkladüşük frekans sinyali ile birlikte kullanılır. Bu kullanım özellikle oldukça yüksekjeneratör kaybının, güç sisteminin güvenilirliğini korumak için hızlı ve gidericieylemlerin gerektiği nispeten küçük güç sistemlerinde yaygındır. Bu gibidurumlarda yük atma eylemleri nispeten daha yüksek frekans seviyelerindegereklidir. Ancak, büyük bir negatif frekans değişim oranı ile birlikte düşükfrekans koruma nispeten yüksek bir ayar ile kullanılabilir.

9.3.3 Ayarlama kurallarıFrekans değişim hızı koruma SAPFRC için parametreler, yerel HMI veya veyaKoruma ve Kontrol Yöneticisi (PCM600) üzerinden yapılır.

Sistem içerisinde SAPFRC fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm frekans vegerilim büyüklükleri dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili teçhizat ve bunlarınfrekans ve zaman karakteristikleri için de geçerlidir.

iki özel uygulama alanı SAPFRC için mevcuttur:

1. jeneratör, trafo ve motorlar gibi yüksek veya düşük frekans nedeniyleekipmanın hasar görmesini önlemek

2. güç sistemini veya güç sisteminin bölümlerini, yük ve üretimin dengeliolmadığı durumda arızalara karşı yük veya üretim atma yoluyla korumak.

SAPFRC normal olarak, tek bir olayın yük ve üretim arasında büyükdengesizliklere yol açabildiği küçük güç sistemlerinde, aşırı frekans veya düşükfrekans fonksiyonu ile birlikte kullanılır. Bu gibi durumlarda yük veya üretim atmaçok hızlı gerçekleşmelidir; frekans sinyalinin anormal bir değere gelmesinibeklemek için yeterince zaman bulunmayabilir. Bu nedenle, frekans değişim hızıbüyükse (işaret bakımından), primer nominal seviyeye daha yakın bir frekansseviyesinde gerekli önlemler alınır.

Bölüm 9 1MRK 504 128-UTR -Frekans koruma


SAPFRCBAŞLATMA değeri Hz/sn olarak ayarlanır. Gerilim büyüklüğü ile ilgilitüm ayarlar, ayarlanabilir bir baz gerilimin yüzdesi olarak yapılır. Bu baz geriliminormal olarak, güç sisteminin veya ilgili yüksek gerilim teçhizatının nominalgerilim seviyesine (fazdan faza) ayarlanmıştır.

SAPFRC ani değildir, çünkü bu fonksiyonun stabil bir değer üretmesi zaman alır.Sinyal gürültüsü halledilebilecek kadar bir zaman gecikmesi bırakılması tavsiyeedilir. Ancak, farklı eylemlerin arasındaki zaman, frekans değişim hızı ve frekanskademeleri kritik olabilir ve bazen, örneğin 70 ms gibi oldukça kısa çalışmasüreleri gerekebilir.

Küçük endüstriyel sistemlerde tek bir olay nedeniyle, 5 Hz/sn. kadar düşükoranlarda frekans değişim oranı gerçekleşebilir. Büyük güç sistemlerinde dahi,ciddi arızalar (veya arıza kombinasyonları) giderildiğinde, yük ve üretim arasındabüyük dengesizliklerin bulunduğu küçük adacıklar oluşabilir. Örnek vermekgerekirse küçük bir ada büyük bir sistemden izole olduğunda 3 Hz/sn'ye kadarçıkan frekans değişim oranı gözlenmiştir. Güç sistemlerindeki nispeten daha“normal” ciddi aksamalarda, frekans değişim oranı çok daha düşüktür, çoğunlukla1,0 Hz/sn’nin ufak bir bölümü kadar.



Bölüm 10 Sekonder sistem denetimi

10.1 Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR

10.1.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR - -

10.1.2 UygulamaTCSSCBR, devre kesicilerin elektrik kontrol devrelerindeki arızalarını tespit eder.Fonksiyon hem açık hem de kapalı bobin devrelerini denetleyebilir. Bu türdenetim, kontrol devrelerinin canlılığını kesintisiz olarak çözmek için gereklidir.

Açma devre denetimi, denetlemiş devre üzerinden yaklaşık 1.0 mAüretir. Bu akımın kontrol edilen nesnede bir mandallamaya sebepolmaması gerekir.

IED’deki açma devresi denetim devrelerini korumak için, çıkışkontakları geçici gerilim koruyucularla paralel olarak sunulmuştur.Bu koruyucuların arıza gerilimi 400 +/– 20 V DC’dir.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 10Sekonder sistem denetimi


1

PSM

2

RsRext

(+)

(-)

YW

S W PCM_TCSTCSÇIKIS1TCSÇIKIS2TCSÇIKIS3

PO1

TCS1

IS

V

IS: Sabit akim jeneratörü. Akim düzeyi ~ 1,0 mA (Ic)V: Geçici Gerilim Bastirici Ariza Gerilimi 380 ila 400 VDC

Ic

TCSSCBRTCS_DURUMENGELLE

ALARM

GUID-B056E9DB-E3E5-4300-9150-45916F485CA7 V1 TR

Şekil 80: Bir dış direnç ile açma devre denetiminin çalışma prensibi. Dışdirenç kullanıldığından, TCSSCBR engelleme anahtarına gerekyoktur.

Eğer TCS yalnız kapalı bir pozisyonda gerekiyor ise dış şönt direnci hariçtutulabilir. Devre kesici açık pozisyonda olduğunda TCD, durumu hatalı bir devreolarak görür. Bu durumda TCS çalışmasını önleyecek bir yol, devre kesicininaçılması durumunda denetim fonksiyonunu kilitlemektir.

Bölüm 10 1MRK 504 128-UTR -Sekonder sistem denetimi


1

PSM

2

Rs

(+)

(-)

YW

S W PCM_TCSTCSÇIKIS1TCSÇIKIS2TCSÇIKIS3

PO1

TCS1

IS

V

IS: Sabit akim jeneratörü. Akim düzeyi ~ 1,0 mA (Ic)V: Geçici Gerilim Bastirici Ariza Gerilimi 380 ila 400 VDC

Ic

CBPOS_açik

TCSSCBRTCS_DURUMENGELLE

ALARM

GUID-6B09F9C7-86D0-4A7A-8E08-8E37CAE53249 V2 TR

Şekil 81: Açma-devre denetiminin bir dış direnç olmadan çalışma prensibi.Devre kesici açık göstergesi, devre kesici açık olduğundaTCSSCBR’ı kilitleyecek şekilde ayarlıdır.

Açma-devre denetimi ve diğer açma kontaklarıAçma devresinde birden fazla paralel açma kontağı bulunması tipik bir durumdur,örneğin, bir Buchholz rölesinin açmanın besleyici terminaline paralel bağlandığı vebaşka rölelerin dahil olduğu trafo besleyicileri.

GUID-7264738C-F9D7-48F0-B6FC-F85FD10D5B84 V1 TR

Şekil 82: Paralel açma kontaklarında ve açma devre denetiminde sabit testakım akışı



Paralel devrede çeşitli açma devre denetim fonksiyonlarıAçma devresinin genellikle paralel açma kontakları içermesinin yanı sıra, devreninparalel olarak birden fazla TCS devresine sahip olması da mümkündür. Her TCSdevresi kendi denetim akımının, izlenen bobinden akışına sebep olur ve gerçekbobin akımı tüm TCS akımlarının toplamıdır. Rdış direnci belirlenirken bu bilgidikkate alınmalıdır.

Yardımcı röleler ile açma devre denetimiTesis yenileme projelerinin büyük çoğunluğu kısmi olarak yapılır, yani eskielektromekanik rölelerin yerine yenileri yerleştirilir ancak devre kesicideğiştirilmez. Bu uygulama bir sorun yaratmaktadır: Eski tip bir devre kesicininbobin akımı, koruma IED açma kontağının kesilmesi için çok yüksek olabilir.

Devre kesici bobin akımı normal olarak devre kesicinin bir dış kontağı tarafındankesilir. Bir devre kesici arızası durumunda IED açma kontağının da hasar görmeriski vardır, çünkü bu kontak açma bobininde birikmiş olan yüksek seviyedekielektromanyetik enerjiyi ayırmak zorundadır.

Koruma IED açma kontağı ve devre kesici bobini arasında bir yardımcı rölekullanılabilir. Bu şekilde kesme kapasitesi sorunu çözülmüş olur, ancak, korumaIED’sindeki TCD devresi, devre kesici bobinini değil sağlıklı yardımcı röleninbobinini izler. Devre kesicinin açma bobinini denetlemek üzere burada ayrı biraçma devre denetim rölesi yürürlüktedir.

Dış direncin boyutlandırılmasıNormal çalışma koşulları altında, uygulanan dış gerilim, rölenin iç devresi ve dışaçma devresi arasında bölünür, böylece rölenin iç devresi üzerinde minimum 10 V(3...10 V) ta kalır. Dış devrenin direncinin çok yüksek veya iç devrenin çok düşükolması halinde, örneğin röle kontaklarının kaynaklı olması durumunda, arıza tespitedilir.

Çalışma koşulu matematiksel olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

U R R I V DCc ext s c− + × ≥( ) 10

GUID-34BDFCA2-E72E-4602-9F0D-281CDDF0A93A V1 TR (Denklem 89)

Uc Denetlenen açma devresi üzerindeki çalışma gerilimi

Ic Açma devresinden ölçülen akım, yaklaşık 1,0 mA (0,85...1,20 mA)

Rdış dış şönt direnci

Rs açma bobini direnci

Dış şönt direnci kullanılacaksa, denetimin fonksiyonelliği ile ya da açma bobini ileçakışmayacak şekilde hesaplanmak zorundadır. Çok yüksek direnç çok yüksekgerilim düşüşüne neden olur ve iç devre içerisinde en az 20 V olması gereğinitehlikeye atar. Çok alçak direnç ise açma bobininin yanlış şekilde çalışmasınaneden olabilir.

Bölüm 10 1MRK 504 128-UTR -Sekonder sistem denetimi


Tablo 19: Rdış dış direnç için önerilen değerler

Çalışma gerilimi Uc Şönt direnci Rdış

48 V DC 10 kΩ, 5 W

60 V DC 22 kΩ, 5 W

110 V DC 33 kΩ, 5 W

220 V DC 68 kΩ, 5 W

TCSSCBR kontakları üzerindeki gerilimin 20V veya üzerinde olması koşulunedeniyle, 48V DC altındaki yardımcı çalışma gerilimlerinde doğru çalışmagarantilenemez. Çünkü Rdış ve çalışma bobini üzerindeki gerilim düşüşü veyabesleyici yardımcı gerilim sistemindeki gerilim düşüşü, TCSSCBR kontağıüzerinde çok düşük gerilim değerlerine neden olabilir. Bu durumda hatalı alarmmeydana gelebilir.

Daha düşük (<48V DC) yardımcı devre çalışma gerilimlerinde, TCSSCBR’ınistenmeden çalışmasını önlemek için devre kesici konumunun kullanılması tavsiyeedilir. Konum göstergesinin kullanımı bu bölüm içerisinde daha önce açıklanmıştır.



Bölüm 11 Kontrol

11.1 Aygıt kontrolü




Fider bölmesi kontrolü QCBAY - -

Yerel uzak LOCREM - -

Yerel uzak kontrolü LOCREMCTRL - -

11.1.2 UygulamaAygıt kontrolü bir bölme içindeki devre kesicilerin, ayırıcıların ve topraklamaşalterlerinin kontrolünü ve denetimini gerçekleştiren bir fonksiyondur.Fonksiyonun çalışmasına; kilitlenme, senkron kontrolü, operatör yeri seçimi veharici ve dahili engellemeler gibi diğer fonksiyonların koşullarınındeğerlendirilmesine göre izin verilir veya verilmez.

Tüm aygıt kontrol fonksiyonu bu üründe yer almaz ve aşağıdakibilgi operatör yerinin seçimi için QCBAY, LOCREM veLOCREMCTRL kullanımı için prensibin anlaşılması için dahil edilir.

Şekil 83, aygıt kontrolü fonksiyonunun komut aldığı yerlerin genel görünümünügöstermektedir. Bir aygıta, Kontrol Merkezi'nden (CC), trafo merkezi HMI'ındanveya IED ön taraftaki yerel HMI'dan komut gönderilebilir.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 11Kontrol


Istasyon HMI

GW

cc

Trafo merkezi barasi

kesici ayirici topraklama salteri=IEC08000227=1

=tr=Original.vsd

Aygit Kontrolü

IED

I/O

Yerel HMI

Aygit Kontrolü

IED

I/O

Aygit Kontrolü

IED

I/O

Yerel HMI

Yerel HMI

IEC08000227 V1 TR

Şekil 83: Aygıt kontrolü fonksiyonlarının genel görünümü

Aygıt kontrolü fonksiyonundaki özellikler:

• Birincil aygıtların çalıştırılması• Yüksek güvenlik sağlamak için Seç-Çalıştır prensibi• Eş zamanlı çalışmayı önlemek için seçme fonksiyonu• Operatör yerinin seçimi ve denetimi• Komut denetimi• Çalışma engelleme/engel açma• Konum göstergelerinin güncellemesini engelleme/engel açma• Konum göstergelerinin yerini değiştirme• Kilitlenme fonksiyonlarının geçersiz kılınması• Senkron kontrolü• İşlem sayacı• Orta konumun bastırılması

Aygıt kontrolü fonksiyonu aşağıdaki şekilde tanımlanmış bir dizi fonksiyon bloğuaracılığıyla gerçekleşir:

• Şalter kontrol birimi SCSWI• Devre kesici SXCBR• Devre şalteri SXSWI• Konum değerlendirmesi POS_EVAL• Seçim serbest bırakma SELGGIO

Bölüm 11 1MRK 504 128-UTR -Kontrol


• Bölme kontrolü QCBAY• Yerel uzak LOCREM• Yerel uzak kontrolü LOCREMCTRL

SCSWI, SXCBR, QCBAY ve SXSWI parametreleri IEC 61850'ye göre mantıkdüğümleridir. Bu fonksiyon blokları arasındaki sinyal akışı şekil 84 çizimindegörülmektedir. Şekil 84 çiziminde Mantıksal düğüm kilitlenme (SCILO) kilitlenmeiçin mantıksal düğümdür.

Kontrol işlemi yerel IED HMI üzerinden gerçekleştirilebilir. Eğer yöneticikullanıcıları UMT aracı ile tanımladıysa bu durumda yerel/uzak şalteri yetkikontrolü altındadır. Öyle değilse, varsayılan (fabrika çıkışı) kullanıcı, oturumaçmadan yerel IED HMI üzerinden kontrol işlemleri yapabilecek olanSuperUser'dır. Yerel/uzak şalterinin varsayılan konumu uzaktır.


SXCBRSCSWI

SCILO

SCSWI

SCILO

SXSWI

-QA1

-QB1

-QB9

IEC 61850

QCBAY

IEC09000338 V1 EN

Şekil 84: Aygıt kontrolü fonksiyon blokları arasındaki sinyal akışı

IEC 61850 iletişiminin her zaman için ikili girişler üzerindeönceliği vardır (örn. ikili girişler üzerindeki engelleme komutu IEC61850 üzerindeki komutları önlemeyecektir.



Bölme kontrolü (QCBAY)Bölme kontrolü (QCBAY) bölme için operatör yeri seçimini yönetmek içinkullanılır. Fonksiyon, ya Uzak'tan (örneğin, kontrol merkezinden veya trafomerkezi HMI'dan) veya Yerel'den (IED'deki yerel HMI'dan) ya da hepsinden(Yerel'den veya Uzak'tan) olmak üzere iki farklı konumdan çalıştırmaya izin verir.Yerel/Uzak şalter konumu Kapalı'ya da ayarlanabilir, böylece hiç bir operatör yeriseçilmemiş olur, yani ne yerelden ne de uzaktan çalıştırma gerçekleşmez.

QCBAY ayrıca bir bölme içerisindeki farklı aygıtlara dağıtılabilecek engellemefonksiyonları sağlar. Bunlar iki farklı engelleme alternatifidir:

• Konumların güncellemesini engelleme• Komutları engelleme

Fonksiyonun IEC 61850 standardında tanımlanmış karşılık gelen bir işlevselliğiyoktur, bu ise bu fonksiyonun satıcıya özgü bir mantık düğümü olarak eklendiğinigösterir.

11.1.3 Modüller arasıAygıt kontrol fonksiyonuna sahip tipik bir bölme aşağıda açıklanan mantıkdüğümlerinin veya fonksiyonlarının bir bileşiminden oluşur:

• Şalter kontrolörü (SCSWI) tüm çalışmaları bir aygıt için başlatır,anahtarlamayı gerçekleştirir ve belli bir düzeyde aygıt sürücüsü için arayüzgörevi yapar. Konumun kontrolünün yanı konum yönetimini de içerir.

• Devre kesici (SXCBR) aygıt kontrol fonksiyonunun devre kesicisininarayüzüdür.

• Devre şalteri (SXSWI) aygıt kontrolü fonksiyonu için ayırıcının veyatopraklama şalterinin süreç arayüzüdür.

• Bölme kontrolü (QCBAY), operatör yeri seçimi ve tüm bölme kilitlemesi gibiaygıtların bara düzeyindeki fonksiyonlarını gerçekleştirir.

• Bu fonksiyon (SELGGIO) baranın ayrılması ile ilgilidir.• Dört kademe aşırı akım koruma (OC4PTOC) kesiciyi açar.• Koruma açma mantığı (SMPPTRC) bir veya daha fazla koruma

fonksiyonunun "açma" çıkışlarını SXCBR'ye aktarılmak üzere ortak bir"açma" işlemine bağlar.

• Otomatik tekrar kapatıcı (SMBRREC) açılmış bir kesiciyi birtakımyapılandırılabilir koşullara göre otomatik olarak kapatma olanaklarına sahiptir.

• Kilitlenme mantık düğümü (SCILO), SCSWI'ya şalt sahası topolojisine bağlıolarak çalışmaya izin verilip verilmediğine dair bilgi sağlar. Kilitlenmekoşulları ayrı mantıkla değerlendirilir ve SCILO'ya bağlanır.

• Senkron kontrolü, enerjilendirme kontrolü ve senkronlama (SESRSYN), öntanımlı anahtarlama koşullarına (senkron) sahip bir açık kesicinin her ikitarafından gelen gerilim fazörü farkını hesaplar ve karşılaştırır. Ayrıca birtarafın ölü (enerjilendirme kontrol) olması durumu da söz konusudur.

• Genel Otomatik Süreç Kontrolü (GAPC) mantık düğümü, operatör ile sistemarasındaki etkileşimi azaltan otomatik bir fonksiyondur. Tek komut ile



operatör, bir süreç nesnesinin (örneğin bir hattın) olası baralardan birinebağlanmasıyla sonuçlanacak bir dizi başlatabilir.

Bu fonksiyonlar arasındaki etkileşimin genel görünümü aşağıdaki şekil 85örneğinde gösterilmektedir.


OC4PTOC

(Aşırı akım)

SXCBR

(Devre kesici)

Kilitleme fonks.bloğu

(LN değil)

SCSWI(Anahtarlama

kontrolü)

QCBAY(Bölme

kontrolü)

SMBRREC

(Otomatik tekrar

kapatıcı) I/O

Açma

Kapatma röl.

Seçili

SM

BR

RE

C B

aşla

t

Kapat CB

Konum

Ayrılmış

Operatör yeriseçimi

SCSWI(Anahtarlama

kontrolü)

SXSWI(Ayırıcı)

Aç kmt

Kapat kmt

Konum

SESRSYN(Senkron kontrol)

SCILO

SCILO

Senkron kontrol Tmm

SELGGIO(Ayırma) Seçili

Ayrılmış

Kapatmayı etkinl.

Açmayı etkinl.

Açma röl.

Kapatma röl.Açma röl.

SMPPTRC

(Açma mantığı)

Konum

Etk

.a

ç

Etk

.ka

pa

t

Diğ

er

bölm

ele

rden

ko

num

I/O

Aç kmt

Kapat kmt

(Kilitleme tertibi)

(Kilitleme tertibi)

IEC09000207 V1 TR

Şekil 85: Tipik bir bölmede fonksiyonlar arası etkileşimlerin örnek genelgörünümü



11.1.4 Ayarlama kurallarıAygıt kontrolü fonksiyonunun ayar parametreleri yerel HMI veya PCM600üzerinden yapılır.

11.1.4.1 Bölme kontrolü (QCBAY)

TümPSTOGeçerli parametresi Öncelik yokolarak ayarlandığında, yerel ve uzakbirimden gelen tüm düzenleyiciler herhangi bir öncelik olmadan kabul edilir.

11.2 Gerilim denetimi




Kademe değiştirici için otomatik gerilimkontrolü

TR8ATCC

U

IEC10000166 V1 TR

90

Kademe değiştirici kontrol ve denetim,6 ikili giriş

TCMYLTC

IEC10000167 V1 TR

84

11.2.2 UygulamaBir güç şebekesinde yük arttığında, gerilim düşer veya azaldığında ise yükselir.Şebeke gerilimini sabit bir düzeyde tutmak için, güç trafosu genellikle bir yüktekademe değiştirici ile donatılır. Böylece güç trafosu oranı önceden tanımlanmışkademelere dönüştürülür ve bu şekilde gerilim değişir. Her bir kademe genelliklegerilimde yaklaşık olarak %0,5-1,7 oranında bir değişikliği temsil eder.

Gerilim kontrolü fonksiyonu, motor tahrikli yükte kademe değiştirici ile birliktegüç trafolarını kontrol etmek için tasarlanmıştır. Bu fonksiyon, güç trafosununsekonder tarafındaki gerilimi düzenlemek üzere tasarlanmıştır. Kontrol yöntemiadım adım ilerleyen prensibe dayanmaktadır, yani bir seferde kontrol darbesikademe değiştiricinin bir konum yukarı veya aşağı ilerlemesi içindüzenlenmektedir. Farklı kademe değiştirici mekanizmalarına uyum sağlamak için,kontrol darbesinin uzunluğu geniş bir aralıkta ayarlanabilir. Ölçülen geriliminbelirli bir süre için ön ayarlı ölü banttan (duyarsızlık derecesi) daha fazla ayarlıreferans değerinden her sapışında darbe üretilir.

Gerilim, gerilim ölçümü noktasında ve ayrıca şebekede yer alan bir yük noktasındakontrol edilebilir. İkinci durumda, yük noktası gerilimi ölçülen yük akımına ve



gerilim ölçüm noktasından yük noktasına doğru bilinen empedansa dayanarakhesaplanır.

Otomatik gerilim kontrolü tek bir trafo veya paralel trafolar için olabilir. IED ilebirlikte güç trafolarının paralel kontrolü üç farklı yoldan yapılabilir:

• Ana birim takip edici yöntemi ile• Ters reaktans yöntemi ile• Dolaşım akım yöntemi ile

Bu alternatifler arasından, birinci ve sonuncu farklı trafoların fonksiyon kontrolblokları arasındaki iletişimi gerektirir iken, ortanca alternatif ise herhangi biriletişim gerektirmez.

Gerilim kontrolü birçok ekstra özellik içerir; örn. paralel trafoların eşzamanlıtapping durumundan kaçınma imkanı,, kontak aşınması ve salınım tespiti dahilkapsamlı kademe değiştirici izleme, gücün tersine dönmesi durumunda gerilimkontrolünün engellenebilmesi için trafoda güç akışının izlenmesi, vb.

Gerilim kontrolü fonksiyonu, iki fonksiyon bloğundan oluşur; bunların her ikisi deIEC 61850-8-1'de mantık düğümleridir:

• Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü, TR8ATCC paralel kontroliçin.

• Kademe değiştirici kontrol ve denetimi, 6 ikili giriş, TCMYLTC

Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü, TR8ATCC bir güç trafosununayarlanmış bir hedef geriliminde verilen limitler dahilinde AG tarafında gerilimiotomatik olarak muhafaza etmek için tasarlanmış bir fonksiyondur. Yükseltmeveya alçaltma komutu, ölçülen gerilimin belirli bir süre için ayarlanmış hedefdeğerinden önceden ayarlanmış ölü banttan (duyarsızlık derecesi) daha fazlasapması durumunda üretilir. Hedef değerden daha kısa gerilim sapmaları sırasındagereksiz çalışmadan kaçınmak ve sistemde diğer otomatik gerilim kontrol birimleriile koordine halinde çalışmak için bir zaman gecikmesi (ters veya sabit zaman)ayarlanır.

TCMYLTCKademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü TR8ATCC ve trafoyükte kademe değiştiricisinin kendisi arasında bir arabirim görevi görmektedir.Daha ayrıntılı bir şekilde ifade etmek gerekirse, komut darbelerini yükte kademedeğiştirici tahrikli bir güç trafo motoruna gönderir ve kademe konumu, verilikomutların ilerleyişi, vb. ile ilgili yükte kademe değiştiriciden bilgileri alır.

TCMYLTC ayrıca trafo diferansiyel korumasına kademe konumu hakkında bilgiverme hizmeti görmektedir.

Kontrol konumu yerel/uzakKademe değiştirici IED'nin ön kısmından veya alternatif olarak bir uzak yerdençalıştırılabilir. IED ön tarafta, operatör yerini seçmek için kullanılabilecek bir yereluzak anahtar vardır. Bu işlevsellik için, Aygıt kontrol fonksiyon blokları Bölme



kontrolü (QCBAY), Yakın uzak (LOCREM) ve Yakın uzak kontrolü(LOCREMCTRL) kullanılır.

Kontrol konumu ile ilgili bilgiler, TR8ATCC fonksiyonuna QCBAY fonksiyonbloğunun Çalıştırmak İçin İzin Verilen Kaynak (PSTO) çıkışından TR8ATCCfonksiyon bloğu girişine bağlantı yoluyla verilir.

Kontrol ModuKademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolünün tek kontrol için TR8ATCCkontrol modu şöyle olabilir:

• Manuel• Otomatik

Kontrol modu yerel HMI'de komut menüsü aracılığıyla yerel konumdandeğiştirilebilir: Main menu/ Control/Commands/TR8ATCC (90)/1:TR8ATCCveya TR8ATCC fonksiyon bloğunda MANCTRL, AUTOCTRL girişlerine bağlıikili sinyaller ile uzak bir konumdan değiştirildi.

Ölçülen NiceliklerNormal uygulamalarda, trafonun AG tarafı gerilim ölçüm noktası olarak kullanılır.Gerekmesi durumunda, AG tarafındaki akım, düzenleme noktasındaki hat gerilimdüşüşünü hesaplamak için yük akımı olarak kullanılır.

Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü TR8ATCC fonksiyon bloğunun,sırasıyla YG-akımı, AG-akımı ve AG-gerilime karşılık gelen üç girişi I3P1, I3P2ve U3P2 vardır. Bu analog nicelikler, IED'ye trafo giriş modülü, AnalogdanDijitale Dönüştürücü ve daha sonra bir Ön İşleme Bloğu ile beslenir. Ön İşlemeBloğunda, örneğin fazdan faza analog değerler, dizi değerleri, üç fazlı grupta maks.değerler türetilir. Sonra IED'deki farklı fonksiyon blokları ön işleme bloklarındangelen seçilen miktarlar üzerinde “abone olur”. TR8ATCCfonksiyonu olmasıdurumunda, aşağıdaki seçenekler vardır:

• I3P1, bahsi geçen üç fazdan herhangi birindeki en yüksek akım ile fazakımının üç fazlı grubunu temsil eder. Faz akımının en yüksek değeri dikkatealındığından, iki fazlı akımın yanında tek fazlı akımı da kullanmakmümkündür. Bu durumda, kullanılmayan akımlar sıfır olacaktır.

• I3P2 ve U3P2 için ayar alternatifleri: herhangi bir tekil faz akımı/ gerilimi veayrıca faz-faz akımı/gerilimi veya pozitif sekans akımı/gerilimikombinasyonu. Böylece, AG tarafında tekil faz ve ayrıca faz-faz veya üç-fazlıbesleme mümkün olup, bununla birlikte, akım ve gerilim için ortak olarak seçilir.



OLT

C

yükselt,indirsinyaller/alarmlar

konumBIO

AIM

IED

IL1,IL2,IL3

TRMIL1,IL2,IL3 veya ILi,ILj veya ILi

UL1,UL2,UL3 veya ULi,ULj veya ULi

Yüksek Gerilim Tarafi

(Yük Akimi) IL

Düsük Gerilim Tarafi

Hat Empedansi R+jX

UB (Bara Gerilimi)

Yük Merkezi UL (Yük Noktasi Gerilimi)

=IEC11000064=1=tr=Original.vsdIEC11000064 V1 TR

Şekil 86: Gerilim kontrolü ile birlikte tek bir trafo için sinyal akışı

YG tarafında, zararlı düzeylerin üstündeki aşırı akım olması durumunda yükaltında kademe değiştiriciyi engelleyen üç fazlı aşır akım korumayı beslemek için,üç fazlı akım normal şartlarda gereklidir.

AG tarafındaki gerilim ölçümü tek faz-toprak olarak yapılabilir. Bununla birlikte,bunun sadece doğrudan topraklı sistemlerde kullanılabileceği unutulmamalıdır;çünkü ölçülen faz-toprak gerilimi doğrudan topraklı olmayan sistemlerdeki toprakarızalarında √3 faktörü kadar artabilir.

Analog giriş sinyalleri normalde IED'deki diğer fonksiyonlarla örneğin korumafonksiyonlarıyla ortaktır.

AG bara gerilimi UB olarak yük akımı IL ve yük noktası gerilimiUL olarak adlandırılır.

Tek bir trafo için otomatik gerilim kontrolüKademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü, paralel kontrol TR8ATCC baragerilimi UB büyüklüğünü ölçer. Diğer başka ek özellikler etkinleştirilmemişse (hatgerilim düşüşü kompanzasyonu), bu gerilim daha sonra gerilim düzenleme için dekullanılır.



TR8ATCC fonksiyonu daha sonra bu gerilimi ayarlanmış gerilim USet ilekarşılaştırır ve hangi eylemin gerçekleştirileceğine karar verir. Ayar noktasındagereksiz anahtarlama işlemlerinden kaçınmak için, bir ölü bant (duyarsızlıkderecesi) kullanılır. Ölü bant USet (bkz. şekil 87) etrafında simetrik olup, dış ve içölü bant olacak şekilde düzenlenmiştir. Dış ölü bant dışında ölçülen gerilimlerkademe komutlarını başlatmak için zamanlayıcıyı başlatır, bu arada ölçülen gerilimiç ölü bandın içerisinde olduğunda dizi resetlenir. Dış ölü bandın yarısı ΔU olarakgösterilir. ΔU ayarı Uölübant ayarı, güç trafosunun kademe değiştiricisi gerilimkademesine yakın bir değerde ayarlanmalıdır (tipik olarak kademe değiştiricikademesinin %75-%125'ine).

Gerilim BüyüklügüUmaksU2UayarU1UminUblock0

Yükselt Kmt

*) Ayara göre islem

Emniyet Araligi

Indir Kmt


DD U UDUin DUin

*) *) *)

IEC06000489 V2 TR

Şekil 87: Bir gerilim skalası üzerindeki kontrol eylemleri

Normal çalışma koşullarında, bara gerilimi UB dış ölü bantta kalır (U1 ve U2aralığı, şekil 87). Bu durumda, TR8ATCC tarafından herhangi bir eylemdebulunulmaz. Bununla birlikte, UB ifadesi U1'den küçük olursa veya U2'den büyükolursa, uygun bir alçaltma veya yükselme zamanlayıcısı başlatılır. Ölçülen gerilimiç ölü bandın dışında kaldığı sürece zamanlayıcı çalışır. Bu koşulun ön ayarlızaman gecikmesinden daha uzun sürmesi halinde, TR8ATCC uygun ULOWERveya URAISE komutunun Kademe değiştirici kontrol ve denetim, 6 adet ikili girişTCMYLTC'ten trafo yükte kademe değiştiriciye gönderilmesini başlatacaktır.Gerekmesi durumunda, bara geriliminin büyüklüğü iç ölü bant dahiline inene kadarbu prosedür tekrar eder. İç ölü bandın yarısı ΔUin olarak gösterilir. İç ölü bantΔUin, ayar UÖlüBantİç değeri ΔU değerinden daha küçük bir değereayarlanmalıdır. İç ölü bandın ΔU değerinin %25-70'ine kadar ayarlanması önerilir.

Bu çalışma biçimi TR8ATCC tarafından kullanılır; bara gerilimi ise Umin veUmax ayarlarıyla tanımlanan emniyet aralığında olur.

UB'nin bu aralığın dışında kaldığı durumlar anormal durum olarak kabul edilecektir.

UB, Ublock ayarının altına düştüğünde veya alternatif olarak Umin ayarının altınadüştüğünde fakat yine de Ublock ayarının üzerinde olduğunda veya Umax ayarınınüzerine çıktığında, eylemler bloke etme koşulları ayarlarına uygun olarakgerçekleştirilir (bkz. tablo 23).

Bara geriliminin Umax'ın üstüne çıkması durumunda, TR8ATCC fonksiyonu,gerilimi emniyet aralığına geri getirmek için bir veya daha fazla hızlı düşürmebaşlatabilir (ULOWER komutu) (ayarlar Umin ve Umax). Hızlı azalma fonksiyon



çalışması aşağıdaki ayara göre aşağıdaki seçeneklerden birine ayarlanabilir: kapalı /otomatik/ otomatik ve manuel. FSDModu. ULOWER komutu hızlı azalmamodunda, ayarlanabilir bir zaman gecikmesi ile düzenlenir: tFSD.

Bara gerilimi UB'nin ölçülen RMS büyüklüğü, şu menü altında BUSVOLT değeriolarak yerel HMI'da gösterilir: Main menu/Tests/Function status/Control/TR8ATCC (90)/1:TR8ATCC/Outputs.

Zaman karakteristiğiZaman karakteristiği, uygun URAISE veya ULOWER komutu başlatılana kadar,ölçülen gerilimin ölü bant aralığını geçmesine kadar geçen süreyi tanımlar.

Zaman gecikmesinin amacı, geçici gerilim dalgalanmaları nedeniyle ortaya çıkangereksiz yükte kademe değiştiricisi işlemlerini engellemek ve yükte kademedeğiştirici işlemlerinin sayısını sınırlandırmak için radyal şebekede yükte kademedeğiştirici işlemlerini koordine etmektir. Bu ise, tüketiciye daha yakın ve dahauzun bir zaman gecikmesi ayarlanarak ve sistemde kısa olan zaman gecikmelerinidaha da yükselterek yapılabilir.

İlk zaman gecikmesi t1 bir yönde ilk komut için zaman gecikmesi (genellikle uzungecikme) olarak kullanılır. t1Kullanım (Sabit/Ters) ayarına göre sabit veya terszaman karakteristiğine sahip olabilir. Ters zaman karakteristikleri için, UAyardeğerinden daha büyük gerilim sapmaları daha kısa zaman gecikmeleri ilesonuçlanır; bu ise tMin ayarına eşit en kısa zaman gecikmesi ile sınırlandırılır. Buayar, kademe değiştirici mekanizması çalışma zamanı ile koordineli olmalıdır.

Sabit zaman gecikmesi gerilim sapmalarından bağımsızdır.

İlk zaman gecikmesi için ters zaman karakteristiği şu formüllere göre yapılır:

DA UB USet= -


DADU

=D


t1tMin D=


Burada:

DA ayar noktasından mutlak gerilim sapması

D ayarlı ölü bant değerine göre bağıl gerilim sapması



En son denklem için, t1 > tMin koşuluna uyulması gerekir. Bu ise pratik olarak,mutlak gerilim sapması DA, ΔU değerine eşit olduğunda (bağıl gerilim sapması D,1'e eşittir) tMin'in ayarlanan t1 değerine eşit olacağı anlamına gelir. Diğer değerleriçin bkz. şekil 88. Şekil 88 çiziminde gösterilen çalıştırma sürelerinin t1 için 30,60, 90, 120, 150 ve 180 saniye ayarı için olduğuna ve tMin için 10 saniye olduğunadikkat edilmelidir.

t1=180

t1=150

t1=120

t1=90

t1=60

t1=30


Ters Zaman Gecikmesi

Zaman

(sn.)

Bağıl Gerilim Sapması, D

IEC06000488 V2 TR

Şekil 88: TR8ATCCiçin ters zaman karakteristikleri

İkinci zaman gecikmesi t2 ardışık komutlar için kullanılacaktır (ilk komut ile aynıyönde olan komutlar). t2Kullanım (Sabit/Ters) ayarına göre sabit veya ters zamankarakteristiğine sahip olabilir. İkinci zaman gecikmesi için ters zamankarakteristikleri birinci zaman gecikmesi ile benzer formüllere göredir, fakat t1yerine t2 ayarı kullanılır.

Hat gerilim düşüşüHat gerilim düşüşü kompanzasyonunun amacı, güç trafosu alçak gerilim tarafındadeğil, yükleme noktasına yakın bir noktada gerilimi kontrol etmektir.

Şekil 89, AG barasında gerilim UB ve yük merkezinde UL gerilimi ile birlikte seriempedans olarak modellenen bir hattın vektör şemasını göstermektedir. Hatüzerindeki yük akımı IL'dir, istasyon barasından yük noktasına hat direnci vereaktansı RL ve XL'dir. Bara gerilimi ve akımı arasındaki açı j'dir. Tüm buparametreler biliniyorsa, UL basit bir vektör hesaplaması ile elde edilebilir.



RL ve XL değerleri primer sistem ohm'larında ayarlar olarak verilir. Birden fazlahattın AG barasına bağlanması durumunda, eşit bir empedansın bir parametre ayarıolarak hesaplanması ve verilmesi gerekir.

Hat gerilim düşüşü kompanzasyon fonksiyonu Açık/Kapalı olarak ayar parametresiÇalışmaLDC ile ayarlanabilir. Bu etkinleştirildiğinde, UL gerilimi, UB yerinegerilim regülasyonu için Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolüfonksiyonu ile tekil kontrol için TR8ATCC tarafından kullanılacaktır. Bununlabirlikte, TR8ATCC fonksiyonu aşağıda adı geçen iki kontrolü gerçekleştirecektir:

1. Ölçülen bara gerilimi UB'nin büyüklüğü emniyet aralığında olmalıdır (ayarUmin ve Umax). Bara geriliminin bu aralığın dışında kalması halinde, hatgerilim düşüşü kompanzasyonu hesaplamaları, UB geriliminin aralık dahilinegelmesine kadar geçici olarak duracaktır.

2. Yük noktasında hesaplanan UL geriliminin büyüklüğü, UBbüyüklüğüne eşitveya bundan küçük olmasına izin verilecek şekilde sınırlandırılabilir; aksitakdirde, UB kullanılacaktır. Bununla birlikte, UL>UB'nin bir kapasitif yükdurumu nedeniyle ortaya çıktığı durumlarda ve böyle bir duruma izinverilmesi istendiğinde, buradaki sınırlama OperCapaLDC parametresiaşağıdaki şekilde ayarlanarak kaldırılabilir: Açık.

~ YükRL XL

UB

UL

UB

RLIL

jXLILRe

en06000487.vsdIEC06000487 V1 TR

Şekil 89: Hat gerilim düşüşü kompanzasyonu için vektör şeması.

Hesaplanan yük gerilimi UL, aşağıdaki menüde ULOAD değeri olarak yerel HMIüzerinde gösterilir: Ana menü/Kontrol/Komutlar/TR8ATCC (90)/X:TR8ATCC.

Yük gerilim ayarlamaÇoğu yükün gerilimin karesi ile orantılı olması nedeniyle, besleme geriliminibirkaç yüzde oranında azaltarak, yük kısmını gölgelemek mümkün olacaktır.

Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolünde bu gerilim ayarını iki farklışekilde yapmak mümkündür, (paralel kontrol TR8ATCC):

1. Otomatik yük gerilim ayarı, yük akımı ile orantılıdır.2. Dört farklı ön ayar değeri ile birlikte sabit yük gerilim ayarı.

Birinci durumda, gerilim ayarı yüke bağlıdır ve maksimum gerilim ayarınıntrafonun anma yükünde temin edilmesi gerekir.



İkinci durumda, ayar noktası geriliminin bir gerilim ayarı, TR8ATCC fonksiyonbloğu girişleri LVA1, LVA2, LVA3 ve LVA4'e bağlı ikili sinyaller ileetkinleştirilmiş dört farklı kademede (pozitif veya negatif) yapılır. İlgili gerilimayarlama faktörleri LVAConst1, LVAConst2, LVAConst3 ve LVAConst4 ayarparametreleri olarak verilmektedir. Girişler bir darbe ile etkinleştirilir ve bu dörtgirişten herhangi birinin en son etkinleştirilmesi geçerlidir. TR8ATCCbloğundaLVARESET girişin etkinleştirilmesi gerilim ayar noktasını USet'e getirir.

Bu faktörler ile, TR8ATCC fonksiyonları ayarlama gerilimi USet'i aşağıdakiformüle göre ayarlar:

Usetadjust = Uset + Sa × IL + Sci

IBaseEQUATION1865 V2 EN (Denklem 93)

Uset, adjust Ünite başına ayarlanmış ayar gerilimi

USet İlk ayar gerilimi: Temel kalite Un2

Sa Otomatik yük gerilim ayar faktörü, VRAuto ayarı

IL Yük akımı

ITemel Anma akımı, AG sargısı (genel temel fonksiyonda tanımlanmış olan 2. sargı için,TR8ATCC için GlobalBaseSel2 ayarı ile birlikte seçilir)

Sci Aktif giriş i için sabit yük gerilim ayar faktörü (LVAConst1, LVAConst2,LVAConst3 ve LVAConst4'e karşılık gelmektedir)

Ayarlama faktörünün, yük gerilimini azaltmak için negatif ve yük geriliminiarttırmak için pozitif olduğuna dikkat edilmesi gerekir. Bu hesaplamadan sonra,Uset, adjust ilk değer USet yerine gerilim regülasyonu için TR8ATCC fonksiyonutarafından kullanılacaktır. Hesaplanan ortalama bara gerilimi USet, adjust yerel HMIüzerinde bir servis değeri USETOUT olarak aşağıdaki menüde gösterilir: ve Anamenü/Kontrol/Komutlar/TR8ATCC (90)/X:TR8ATCC.

Paralel trafoların otomatik kontrolüGüç trafolarının paralel kontrolü, AG tarafında ve çoğu durumda ayrıca YGtarafında aynı bara üzerinde bağlı olan iki veya daha fazla güç trafosunun kontrolüanlamına gelir. Paralel trafolar üzerindeki kademe değiştiriciler aşamalı olaraksaptığında ve ters uç konumlarda son bulduklarında sürüklenme durumundankaçınmak için özel önlemler alınmalıdır.

Üç alternatif yöntem, TR8ATCC fonksiyonu Kademe değiştirici için otomatikgerilim kontrolü ile birlikte paralel kontrol için bir IED'de kullanılabilir:

• ana birim takip edici yöntemi• ters reaktans yöntemi• dolaşım akımı yöntemi



Paralel trafoları kontrol ederken özel önlemlerin gerekliliğini fark etmek için,benzer kademe değiştiriciler ile eşit olması gereken ilk iki paralel trafoyu dikkatealın. Tek bir trafo için otomatik gerilim kontrolünde olmaları gerekiyorsa, yanibaşka herhangi bir önlem alınmasına gerek kalmaksızın AG barası üzerinde ayrı birşekilde her birinin gerilimi düzenlemesi durumunda, aşağıdaki durum ortayaçıkabilir. Bunların aynı kademe konumunda başladığı ve AG bara gerilimi UB'ninUSet ± DU aralığında olduğu kabul edildiğinde, bazı aşamalarda yükte aşamalı birartış veya azalış UB'nin USet ± DU dışına düşmesine ve indirme veya kaldırmakomutunun başlatılmasına sebep olur. Bununla birlikte, gerilim değişim hızınormalde yavaş olacaktır; bu da bir kademe değiştiricisinin diğerinden öncehareket etmesine sebep olur. Bu ise kaçınılmaz bir durum olup, ölçümdeki küçükeşitsizliklerden, vb. kaynaklanır. Bir yükseltme komutu ile alçak gerilim koşulunacevap veren kademe değiştirici, her zaman için bu şekilde ve tersini yapmayaeğilimli olacaktır. Buradaki durum, örneğin T1'in bir kaldırma komutu ile alçakbara gerilimine cevap verdiği ve böylece gerilimi geri yüklediği şeklinde gibi birdurum ortaya çıkarabilir. Bara gerilimi bundan sonra sonraki bir aşamada yüksekhale gelirse, T2 daha alçak bir komut ile cevap verebilir ve böylece barageriliminin iç ölü bant dahilinde olmasını sağlar. Bununla birlikte, bu durum ikitrafo için yük altında kademe değiştiricisinin 2 kademe konumu uzakta olmasınasebep olur, bu ise artan bir dolaşım akımına sebep olur. Bu tip olaylar, baragerilimini USet ± DU dahilinde tutmak için, T1 başlatan yükseltme komutu ve T2başlatan alçaltma komutu ile birlikte tekrar edecek; bununla birlikte, iki kademedeğiştiricisi ters uç noktalarda hareket edecektir. Yüksek dolaşımlı akımlar vekontrol kaybı bu sürüklenme kademe durumunun bir sonucu olacaktır.

Ana birim takip edici yöntem ile paralel kontrolAna birim takip edici yöntemi ile, trafolardan birisi ana birim olarak kabul edilir veOtomatik gerilim kontrolü ile birlikte prensiplere uygun olarak gerilimi düzenler..Ana birimin seçimi, gruptaki trafolardan biri için TR8ATCC fonksiyon bloğundaFORCMAST ikili girişinin etkinleştirilmesi ile yapılır.

Takip ediciler, MFModu parametresinin ayarına bağlı olarak iki farklı biçimdehareket edebilir. Ayar Takip Kmt olduğunda, ana birim tarafından üretilen kaldırmave alçaltma komutları (URAISE ve ULOWER) eş zamanlı olarak tüm takip ediciTR8ATCCs'larda ilgili komutu başlatacak ve sonuç olarak ana birimi bağımsızkademe konumlarına bakmaksızın görmeden takip edecektir. Bunun anlamı şudur:takip edicilerin kademe konumu ana birim ile en başından beri uyumlu ise, paralelgruptaki tüm trafolar paralel kontrolde katılım göstermeye devam ettiği süreceböyle kalacaktır. Fakat diğer taraftan, bir trafonun grup ile bağlantısı kesildiğindeve bir kademe işlemini kaçırdığında ve bundan sonra gruba tekrar bağlandığında,bir kademe konumu offset ile birlikte, regülasyonda katılım gösterecektir.

MFModu parametresi Takip Kdm'ye ayarlanmışsa, bu durumda takip ediciler anabirimin kademe konumunu okuyacak ve aynı kademe konumuna veya ana birimegöre offset ile birlikte bir kademe konumuna kendini uyarlayacak ve ayarparametresi TapPosOffs verilecektir (pozitif veya negatif tam sayı değeri).MFModu ayarının Takip Kdm değeri olduğunda, ayar parametresi tAutoMSF



ardından her bir takip edici için ayrı ayrı URAISE/ULOWER komutları üzerindezaman gecikmesi ortaya koyar.

Bir ana birimin seçilmesi, TR8ATCC fonksiyon bloğunda FORCMAST girişininetkinleştirilmesi ile yapılır. Bir ana birimin seçiminin kaldırılması RSTMASTgirişinin etkinleştirilmesi ile yapılır. Bu iki giriş darbe ile etkinleştirilir ve en sonetkinleştirme geçerli olur; yani bu iki girişten herhangi birisinin etkinleştirilmesiönceki aktivasyonların üzerine geçer. Bu girişlerden herhangi birietkinleştirilmemişse, varsayılan olan trafonun bir takip edici olarak hareketetmesidir (ayarların ana birim takip edici yöntemi ile paralel kontrol olmasıdır).

Tek modda paralel kontrolde veya otomatik kontrolde ana birimin veya takipedicinin seçimi trafo istasyonunda üç konum anahtarı ile yapıldığında, aşağıdakişekil 90 çiziminde gösterildiği gibi bir düzenleme ACT aracı ile yapılır.

M

F

I SNGLMODE

FORCMAST

RSTMAST

TR8ATCC


BIO

IEC09000333 V1 TR

Şekil 90: Üç konum anahtarı Ana Birim/Takip Edici/Tek için prensip

Ters reaktans yöntemi ile paralel kontrolEşit anma verisine ve benzer kademe değiştiricilerine sahip iki paralel trafo ilebirlikte şekil 91 çizimine dikkate alın. Kademe konumları sapacak ve bunuönleyecek herhangi bir önlem alınmazsa sürüklenme kademe durumu ilesonuçlanacaktır.



Yük

T1

I L

T2

UB

UL

IT1 IT2

en06000486.vsdIEC06000486 V1 TR

Şekil 91: Eşit anma verisine sahip paralel trafolar.

Ters reaktans yönteminde, hat gerilim düşüşü kompanzasyonu kullanılır. Buradakiamaç, şebekede daha dışarıda yer alan bir yükleme noktasındaki gerilimi kontroletmektir. Aynı işlem tümüyle farklı bir hedefle burada da kullanılabilir.

Şekil 92, şekil 91 örneğinde trafo için ters reaktans prensibinin sunulduğu durumdabir vektör şemasını göstermektedir. Buradaki trafoların aynı kademe konumundaolması beklenmekte ve bara geriliminin hedef gerilim USet ile uyumlu hesaplanmışkompanse edilen değer UL vermesi beklenmektedir.


UB

RLIT1=RLIT2

jXLIT1=jXLIT2

IT1=IT2=(IT1+IT2)/2

UL1=UL2=USet

IEC06000485 V2 EN

Şekil 92: Hedef gerilim üzerinde tam olarak regüle edilmiş olan iki trafo içinvektör şeması.

Şekil 89 çiziminde verilen bir karşılaştırma şunu göstermektedir ki, ters reaktanskontrolü amacıyla hat gerilim düşüş kompanzasyonunun XL üzerinde ters birişarete sahip değer ile birlikte yapılmakta, böylece "ters reaktans” veya "negatif



reaktans” ile tanımlama bilgisine sahip olmaktadır. Etkin bir şekilde, bunun anlamı,şekil 89 örneğinde hat gerilim düşüşü kompanzasyonunun bir bara gerilimi UB'denyükleme noktası gerilimi UL'ye bir hat boyunca bir gerilim düşüşü verdiği yerde,şekil 92 çiziminde hat gerilim düşüşü kompanzasyonu, UB'den trafoya doğru birgerilim artışı sağlamasıdır (aslında güç faktörüne göre XL/RL oranını ayarlayarak,UL vektörünün uzunluğu yaklaşık olarak UB'nin uzunluğuna eşit olacaktır).Böylece prensipte, şekil 89 ve şekil 92 örneklerindeki vektör şemaları arasındakifark, ayar parametresi XL'nin işaretidir.

Bu aşamada, trafolar arasındaki kademe konumu farklılık gösterirse bir dolaşımakımı ortaya çıkar ve trafo en yüksek kademe ile birlikte (en yüksek yüksüzgerilim) bu dolaşım akımının kaynağı olacaktır. Aşağıdaki şekil 93, T2'den dahayüksek kademeye sahip T1'in durumunu göstermektedir.

Yük

T1 T2

UB

UL

IT1 IT2

UB

UL1 RIT1

jXLIT1

Icc

-Icc(IT1+IT2)/2

IT1

IT2

UL2

RLIT2

jXLIT2


ICC...T2

ICC...T1

IL

IEC06000491 V2 TR

Şekil 93: T2'den daha yüksek kademe üzerinde T1'in sebep olduğu dolaşımakımı.

Dolaşım akımı Icc trafoların reaktif yapısı nedeniyle çoğunlukla reaktiftir. Bağımsıztrafo akımları üzerinde Icc'nin etkisi, şekil 93 çiziminde görüldüğü şekilde,tartışmalı faz kaymalarını ortaya koyduğu zamanla aynı anda, T1 (Icc'yi sevk edentrafo)'daki akımı arttırması ve aynı anda bunu T2'de azaltmasıdır. Böylece sonuçT1 için hesaplanan hat gerilim düşüşü kompanzasyonu UL'nin, T2 için hesaplananhat gerilim düşüşü kompanzasyonu UL'den daha yüksek olacaktır; başka bir ifadeile, daha yüksek kademe konumuna sahip trafonun daha yüksek bir UL değeriolacak ve alt kademe konumuna sahip trafonun daha düşük UL değeri olacaktır.Sonuç olarak, bara gerilim arttığında, T1 için kademe aşağıda olacak ve baragerilimi azaldığında, T2 için kademe yukarıda olacaktır. Genel performansaçısından, sürüklenme kademe durumundan sakınılacak ve dolaşım akımıminimum seviyeye indirilecektir.



Dolaşım akımı yöntemi ile paralel kontrolYG tarafında aynı baraya bağlı olan farklı dönüş hızlarına sahip iki trafo açık birşekilde farklı AG tarafı gerilimlerini gösterecektir. Bunların aynı AG barasına bağlıolması, fakat yüklenmemiş olarak kalması durumunda, bu yüksüz gerilimdekifarklılık trafo boyunca akan bir dolaşım akımına sebep olacaktır. Yükün trafoüzerinde yerleştirilmesi durumunda, dolaşım akımı aynı kalacak, fakat her bir trafoüzerinde yük akımı üzerine gelecektir. Dolaşım akımı yöntemine sahip paraleltrafonun gerilim kontrolü, belirli bir gerilim hedef değerinde dolaşım akımınıminimum seviyeye getirme ve böylece şunları elde etme anlamına gelmektedir:

1. bara veya yük gerilimi önceden ayarlanmış bir hedef değerine düzenlenmiştir2. yükler paralel trafolar arasında ohmik kısa devre reaktans ile orantılı bir

şekilde paylaşılmaktadır

Trafonun ilgili trafo MVA temelinde eşit yüzde empedansına sahip olmasıdurumunda, yük dolaşım akımı minimum seviyeye getirildiğinde trafonun anmagücü ile doğrudan orantılı bir şekilde bölünecektir.

Bu yöntem, TR8ATCC fonksiyon blokları arasında kapsamlı veri değişiminigerektirir (paralel grupta her bir trafoda bir TR8ATCC fonksiyonu). TR8ATCCfonksiyon bloğu aynı IED'de yer alabilir, burada işbirliği için PCM600'dayapılandırılır veya farklı IED'lerde yer alır. Eğer fonksiyonlar farklı IED'lerde yeralıyorsa, bunlar IEC 61850 iletişim protokolü üzerinden GOOSE kompartmanlararası iletişim aracılığıyla iletişim kurmalıdırlar.

Bara gerilimi UB, ilgili TR8ATCC fonksiyonu ile birlikte paralel grup şeklinde herbir trafo için ayrı bir şekilde ölçülecektir. Bu ölçülen değerler daha sonra trafolararasında değiştirilir ve her bir TR8ATCC bloğunda, tüm UB değerlerinin ortalamadeğeri hesaplanır. Elde edilen UBmean değeri daha sonra gerilim regülasyonu içinUB yerine her bir IED'de kullanılacak, böylece aynı değerin tüm TR8ATCCfonksiyonları tarafından kullanılması temin edilecek ve böylece bir trafodaki hatalıbir ölçümün gerilim regülasyonuna zarar verebilme ihtimalinden kaçınılacaktır.Aynı zamanda, gerilim trafosu uyumsuzluğunun süpervizyonu da gerçekleştirilir.Bunun çalışma biçimi şöyledir; ölçülen bir gerilim UB değeri UBmean'e göreönceden ayarlanmış bir değerden daha fazla (ayarlama parametresi VTmismatch)ve önceden ayarlanmış zamandan daha fazla (ayarlama parametresi tVTmismatch)farklılık gösterirse, bir alarm sinyali VTALARM üretilir.

Hesaplanan ortalama bara gerilimi UBmean yerel HMI üzerinde bir servis değeriBusVolt olarak menü altında gösterilir: Ana menü/Test/Fonksiyon durumu/Kontrol/TR8ATCC (90)/1:TR8ATCC/Çıkışlar.

Bağımsız trafolar için ölçülen akım değerleri, dolaşım akımını hesaplamak içinilgili TR8ATCC fonksiyonları arasında iletilmelidir.

"i" trafosu için hesaplanan dolaşım akımı Icc_i, şu menü altında bir servis değeriICIRCUL olarak HMI üzerinde gösterilir: Ana menü/Kontrol/Komutlar/TR8ATCC (90)/X:TR8ATCC.



Dolaşım akımı bilindiğinde, paralel grupta her bir trafo için yüksüz gerilimihesaplamak mümkündür. Bunu yapmak için, her bir bölmede dolaşım akımınınbüyüklüğü, gerilim sapması, Udi'ye denklem 94 ile dönüştürülür:

_di i cc i iU C I X= ´ ´


burada Xi, i trafosu için kısa devre reaktansı olup, Ci ise Comp adında bir ayarparametresidir; bu parametre TR8ATCC kontrol hesaplamalarında dolaşımakımının etkisini karşılıklı olarak arttırmak veya azaltmak amacıyla kullanılır.Udi'nin dolaşım akımı üreten trafolar için pozitif değerlere sahip olacağına vedolaşım akımı alan trafolar için negatif değerlere sahip olacağına dikkat edilmelidir.

Her bir trafo için yüksüz gerilim büyüklüğü şu şekilde tahmin edilebilir:

i Bmean diU U U= +EQUATION1870 V1 TR (Denklem 95)

Yüksüz gerilim için bu değer, tek trafo için gerilim kontrol fonksiyonunayerleştirilebilir. Burada ölçülen bara gerilimi olarak işlem görür ve diğer kontroleylemleri daha önce "Tek bir trafo için otomatik gerilim kontrolü" bölümünde tarifedildiği şekilde devreye alınmıştır. Böyle yaparak, genel kontrol stratejisi aşağıdakişekilde özetlenebilir.

Dolaşım akımını üreten/alan trafolar için, hesaplanan yüksüz gerilim ölçülengerilim UBmean'den daha büyük/küçük olacaktır. Hesaplanan yüksüz gerilim dahasonra ayarlanan gerilim USet ile karşılaştırılacaktır. Dış ölü bandın dışında olankararlı bir sapma, karşılıklı olarak başlatılan ULOWER veya URAISE ilesonuçlanır. Böylece, genel kontrol eylemi her zaman için doğru olacak, çünkükademe değiştiricinin konumu trafo yüksüz gerilim ile doğrudan orantılı olacaktır.Paralel gruptaki tüm trafolar için hesaplanan yüksüz gerilimler dış ölü banttaolduğundan, aynı zamanda UBmean iç ölü bant içerisinde olduğunda dizi sıfırlanır.

Dolaşım akımı yöntemi ile birlikte paralel çalıştırmada, bağımsız trafolar için farklıUSet değerleri gerilim regülasyonunun kararsız hale gelmesine sebep olabilir. Bunedenle, paralel çalışan trafolar için USet ortalama değeri otomatik olarakhesaplanabilir ve gerilim regülasyonu için kullanılabilir. Bu ayar Açık/Kapalıolarak ayar parametresi OperUsetPar ile ayarlanır. Hesaplanan ortalama USetdeğeri yerel HMI üzerinde bir servis değeri USEPAR olarak aşağıdaki menüdegösterilir: Ana menü/Kontrol/Komutlar/TR8ATCC (90)/X:TR8ATCC.

Ortalama USet'in kullanımı, dolaşım akımı yöntemi ile paralel çalışma için,özellikle Yük Gerilim Ayarlamanın da kullanıldığı hallerde önerilir.

Paralel kontrol için hat gerilim düşüşü kompanzasyonuTek bir trafo için hat gerilim düşüşü kompanzasyonu, "Hat gerilim düşüşü"bölümünde açıklanmaktadır. Aynı prensip dolaşım akımı yöntemi ve ana birimtakip edici yöntemi ile birlikte paralel kontrol için kullanılır. Burada, toplam yük



akımı IL bağımsız trafo akımları yerine hesaplamada kullanılır. (Ayrıntılar için bkz.şekil 89). Rhat ve Xhat parametreleri için aynı değerler aynı paralel grupta tümIED'lerde ayarlanır. Trafo istasyonu topolojisindeki değişiklikler nedeniyle buparametrelerde herhangi bir otomatik değişiklik yoktur; bu nedenle gerekmesidurumunda bunların manuel olarak değiştirilmesi gerekir.

Uyarlama modu, paralel grubun manuel kontrolü

Uyarlama modu (dolaşım akımı yöntemi ile çalıştırma)Dolaşım akımı yöntemi kullanıldığında, trafoları bir grup olarak manuel şekildekontrol etmek de mümkündür. Bunu sağlamak için, ÇalışmaUyar ayarı Açıkolarakayarlanmalıdır, bir TR8ATCC için kontrol modu ikili giriş MANCTRL veya yerelHMI ile aşağıdaki dizinde “Manuel” olarak ayarlanır Ana menü/Kontrol/Komutlar/TR8ATCC (90)/1:TR8ATCC burada, diğer TR8ATCC'ler “Otomatik”olarak bırakılmıştır. Otomatik modda TR8ATCC'ler, paralel gruptaki bir trafonunmanuel modda olduğunu ve daha sonra uyarlama modunda otomatik olarakayarlanacağını gözlemleyecektir. Adın gösterdiği gibi, manuel moda yerleştirilentrafonun manuel tapping durumuna kendini uyarlayacaktır.

Uyarlama modunda TR8ATCC fonksiyonu Udi'nin hesaplamasına devam edecek,Udi'yi ölçülen bara gerilimine eklemek yerine, ölü bant DU ile karşılaştıracaktır.Aşağıdaki kontrol kuralları kullanılır:

1. Udi pozitif ise ve katsayısı DU'den büyük ise, bu durumda ULOWER komutubaşlatın. Tapping uygun bir t1/t2 zamanlaması sonrasında gerçekleşecektir.

2. Udi negatif ise ve katsayısı DU'den büyük ise, bu durumda URAISE komutubaşlatın. Tapping uygun bir t1/t2 zamanlaması sonrasında gerçekleşecektir.

3. Udi katsayısı DU'den küçük ise, bir şey yapmanıza gerek yoktur.

TR8ATCC fonksiyon bloğunda ikili çıkış sinyali ADAPT, bu TR8ATCC'ninparalel grupta başka bir TR8ATCC'ye uyarlandığına işaret etmek için aktifleşecektir.

Uyarlama modu ile birlikte kontrolün, paralel grupta sadece bir trafonun manuelmoda ikili giriş MANCTRL veya yerel HMI ile ayarlanması şartıyla tarif edildiğişekilde çalıştığı dikkate alınmalıdır Ana menü/Kontrol/Komutlar/TR8ATCC(90)/1:TR8ATCC.

Dolaşım akımı yöntemi kullanıldığında her bir kademe değiştiriciyi bağımsızolarak çalıştırabilmek için, operatörün paralel gruptaki her bir TR8ATCC'yimanuel olarak ayarlaması gerekir.

Uyarlama modu (ana birim takip edici yöntemi ile çalıştırma)Ana birim takip edici modunda, uyarlama durumu ÇalışmaUyar ayarıAçıkolduğunda ve ana birim takip ediciler hâlâ paralel ana birim-takip edicikontrolünde olduğunda manuel kontrole getirildiğinde ortaya çıkar. Bu durumda,takip ediciler otomatik kontrolde olduğu gibi takip ediciler ana birimi takip etmeyedevam ederler.



Ana birim takip edici grubundaki takip edicilerden biri manuel moda getirildiğinde,yine ÇalışmaUyarAçıkayarı ile, grubun geri kalanı otomatik ana birim takip edicikontrolünde devam edecektir. Manuel modda takip edici, tabii ki ana birimin olasıherhangi bir tapping işlemini görmezden gelecektir. Bununla birlikte, paralelgruptaki bir trafo artık paralel kontrolün dışında tutulduğunda, TR8ATCCfonksiyon bloğu üzerindeki ADAPT ikili çıkış sinyali paralel grubun geri kalankısmı için etkinleştirilecektir.

Güç izlemeTrafo boyunca aktif ve reaktif güç akışı düzeyi (işaret ile birlikte) izlenebilir. Bufonksiyon farklı amaçlar için kullanılabilir. Örneğin aktif güç AG tarafından YGtarafına aktığında gerilim kontrol fonksiyonunu engellemek için veya reaktif güçkompanzasyon tesisinin, vb. açılmasını başlatmak için.

Dört ayar parametresi P>, P<, Q> ve Q< ile birlikte TR8ATCC fonksiyon bloklarıPGTFWD, PLTREV, QGTFWD ve QLTREV'de ilgili çıkışlar yer alır. Öncedenayarlanmış değer geçildiğinde, ilgili çıktı, ortak zaman gecikme ayarı tGüçsonrasında etkinleştirilir.

Gücün yönünün tanımı, şekil 94 örneğinde gösterildiği gibi güç YG tarafından AGtarafına aktığında aktif güç P'nin ileri olduğu şekildedir. Şekil 94 çizimindegösterildiği gibi AG tarafındaki toplam yük endüktif (reaktans) olduğunda, reaktifgüç Q ileridir.

ATCC

IED

HV tarafı

Pileri

LV tarafı=IEC06000536=2=tr=Original.vsd

Qileri (endüktif)

IEC06000536 V2 TR

Şekil 94: Güç yönü referansları

Fonksiyon bloğundaki mevcut dört çıkış ile, bir yönde güç akışını denetlemektendaha fazlasını yapmak mümkündür. Çıkışları ACT aracındaki mantıklı elemanlarile bir araya getirerek, P-Q düzlemindeki alanlara ek olarak aralıkları kapsamak damümkündür.

Bara topoloji mantığıBara topolojisi ile ilgili bilgi (yani devre kesicilerin ve yalıtkanların konumu,baralara bağlı trafolardan elde edilen verim, birbirine bağlı baralar) dolaşım akımıveya ana birim takip edici yöntemi kullanıldığında kademe değiştirici için otomatik



gerilim kontrolü fonksiyonu TR8ATCC için kilit öneme sahiptir. Bu bilgi her birTR8ATCC'ye paralel kontrolde hangi trafoların dikkate alınması gerektiğini açıklar.

Basit bir örnek vermek gerekirse, sadece trafo bölmesindeki anahtarlamadonanımının dikkate alınması gerektiğinde, bir trafonun paralel gruba bağlanıpbağlanmadığı hususunda bilgi sağlayabilen TR8ATCC bloğunda yerleşik birfonksiyon vardır. Bu ise trafo devre kesici yardımcı kontak durumunu, TR8ATCCfonksiyon bloğu girişi DISC'e bağlayarak yapılır, bu işlem bir binary giriş ile veyatrafo istasyonunda başka bir IED'den gelen GOOSE ile yapılabilir. Trafo devrekesici açık olduğunda, bu durum girişi etkinleştirecek ve bunun sonucundaTR8ATCC veri kümesinde buna karşılık gelen DISC=1 sinyali üretecektir. Bu verikümesi, paralel grupta diğer trafolara iletilen TR8ATCC verisini içeren paket ileaynı veri paketidir (daha fazla ayrıntı için bkz. "TR8ATCC fonksiyonlarıarasındaki bilgi alışverişi"). Şekil 95 T3'ün bağlantısının kesildiği ve bununsonucunda T3'ün DISC=1 sinyalini gruptaki diğer iki paralel TR8ATCCmodüllerine (T1 ve T2) gönderilmesini sağladığı bir örneği içermektedir. Ayrıcabkz. tablo 22.

T1 T2 T3

99000952.VSD

U1 U2 U3

Z1 Z2 Z3I1 I2 I3=0

IL=I1+I2

IEC99000952 V1 TR

Şekil 95: Paralel bir grupta bir trafonun bağlantısının kesilmesi.

Bara düzeni, baralar ve bara kuplajları/ bara bölümleri ile daha fazla karmaşık halegelmişse, özel bir istasyon topoloji mantığı tasarlamak gereklidir. Bu mantıkPCM600'deki ACT aracında oluşturulabilecek ve paralel olan trafoların kaydınıtutacaktır (bir veya daha fazla paralel grupta). Her bir TR8ATCC fonksiyonbloğunda, dört ikili giriş (T1INCLD,..., T4INCLD) var olup, trafo ile paralel olantrafoların hangi TR8ATCC fonksiyon bloğuna ait olduğuna bağlı olarak, mantıktanetkinleştirilecektir.

TR8ATCC fonksiyon bloğu ayrıca, parçası olduğu paralel grupların mevcutbileşiminin gösterimi için dört çıkış (T1PG,..., T4PG) ile donatılmıştır. Paralelçalışma modu IED'de TrfId = Txayarı ile seçildiğinde, TxPG sinyali her zaman 1olarak ayarlanır. Paralel fonksiyon, sadece paralel çalışan gerilim kontrolfonksiyonlarından gelen iletişim mesajlarını dikkate alır (mevcut istasyonyapılandırmasına göre). Paralel gerilim kontrol fonksiyonu artık trafonun paralelolarak çalışmadığı tespit ederse, otomatik modda tek bir gerilim kontrol fonksiyonuolarak davranacaktır.



TR8ATCC fonksiyonları arasındaki bilgi alışverişiParalel gruptaki her bir trafo kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolüne,paralel gerilim kontrolü için kendi paralel kontrol TR8ATCC fonksiyon bloğunaihtiyaç duyar. Bu TR8ATCC'ler arasındaki iletişim eğer TR8ATCC fonksiyonlarıfarklı IED'lerde yer alıyorsa IEC 61850 üzerindeki GOOSE bölmeler arası iletişimüzerinden veya alternatif olarak eğer TR8ATCC blokları aynı IED'de olan çokludurumlardaki gibi yer alıyorsa tek bir IED'de dahili ACT aracı tarafındanyapılmaktadır. TR8ATCC'nin tam bir veri, analog ve ayrıca ikili alışverişi, GOOSEüzerinden periyodik olarak her 300 ms.de bir yapılır.

TR8ATCC fonksiyon bloğunun ATCCOUT çıkışı vardır. Bu çıkış iki grup sinyaliçerir. Bunlardan birisi aynı paralel grupta diğer TR8ATCC bloklarına iletilmesigereken veri seti olup, diğeri ise, TR8ATCC bloğunun ait olduğu aynı trafo içinTCMYLTC fonksiyon bloğuna transfer edilen veri setidir.

Veri kümesinde, aynı paralel grupta bir TR8ATCC bloğundan diğer TR8ATCCbloğuna iletilen 10 ikili sinyal ve 6 analog sinyal vardır:

Tablo 20: İkili sinyaller

Sinyal AçıklamaZmnlycAçık Bu sinyal, zamanlayıcısını başlatan trafo tarafından etkinleştirilir ve

ayarlanan zaman son bulduğunda kademelenir.

otomatikCTRL Trafo otomatik kontrole ayarlandığında etkinleştirilir

karşılıklıEngel Otomatik kontrol engellendiğinde etkinleştirilir

disk Trafonun baradan bağlantısı kesildiğinde etkinleştirilir

alımİsta Yatay iletişim için kullanılan sinyal

TermIsZorlAna Trafo ana birim takip edici paralel kontrol Ana birim modunda seçildiğindeetkinleştirilir

TermIsAna Ana birim takip edici paralel kontrol modunda ana birim olan trafo içinetkinleştirilir

termMSFİçinHazır Trafo ana birim takip edici paralel kontrol modunda hazır olduğundaetkinleştirilir

yükseltGerilimÇıkış Ana birimden takip ediciye kademe yükseltme komutu

indirGerilimÇıkış Ana birimden takip ediciye kademe düşürme komutu

Tablo 21: Analog sinyaller

Sinyal AçıklamagerilimBara Bu trafo için ölçülen bara gerilimi

kendiYükAkısnl Bu trafonun bir parçası olarak sanal kısmın ölçülen yük akımı

kendiYükAkıgrç Bu trafonun bir parçası olarak gerçek kısmın ölçülen yük akımı

reakSec AG tarafında belirtilen primer ohm cinsinden trafo reaktansı

bağılKonum Trafonun mevcut kademe konumu

gerilim Ayarnoktası Otomatik kontrol için trafonun ayarlanmış gerilimi (USet)



VCTR GOOSE veri kümesinin manuel yapılandırması gereklidir.Hem veri özniteliklerinin hem de nitelik özniteliklerinineşleştirilmesi gerektiğine dikkat edin. Aşağıdaki veri nesneleriyapılandırılmalıdır:

• BaraV• YükAIm• YükARe• PozRel• AyrV• VCTRDurum• X2

Dolaşım akımı yöntemi veya ana birim takip edici yöntemi ile paralel olarakkontrol edilen trafolara eşsiz kimlikler atanmalıdır. Bu kimlikler her birTR8ATCC'de bir ayar olarak girilir ve bunlarT1, T2, T3,T4 (1 ila 4 trafoları)olarak önceden tanımlıdırlar. Şekil 95 örneğinde, TrfId parametresinin sırasıyla T1,T2 ve T3'e ayarlandığı üç trafo vardır.

Alternatif olarak dolaşım akımı veya ana birim takip edici yöntemi ile paralelkontrol için, yukarıda tarif edildiği şekilde aynı veri türü iki TR8ATCC arasındadeğiştirilmelidir. Bunu sağlamak için, her bir TR8ATCC, daha önce bahsedildiğigibi ATCCOUT çıkışı üzerinde kendi veri kümesini iletir. Paralel grupta diğertrafolardan veri almak için, her bir trafodan gelen ATCCOUT çıkışı, TR8ATCCfonksiyon bloğunda (GOOSE aracılığıyla veya uygulama yapılandırmasında dahiliolarak) HORIZx (x = paralel grupta diğer trafolar için tanımlayıcılar) girişlerinebağlanmalıdır. Bunun dışında, her bir TR8ATCC şöyle ayarlanmalıdırT1RXOP=Kapalı/Açık,..., T4RXOP=Kapalı/Açık. Bu ayar, verinin alınacağı diğertrafoların hangisi olacağını belirler. Şekil 95 çiziminde trafolar için, üç TR8ATCCbloğundaki ayarlar, buna göre tablo 22 örneğine göre olacaktır:

Tablo 22: TxRXOP ayarı

TrfId=T1 T1RXOP=Kapalı T2RXOP=Açık T3RXOP=Açık

T4RXOP=Kapalı

TrfId=T2 T1RXOP=Açık T2RXOP=Kapalı T3RXOP=Açık

T4RXOP=Kapalı

TrfId=T3 T1RXOP=Açık T2RXOP=Açık T3RXOP=Kapalı

T4RXOP=Kapalı

Bu parametrenin şu şekilde ayarlanması gerektiğine dikkat edin Kapalı “kendi”trafosu için. (T1 kimlik parametresi T1RXOP ile birlikte trafolar için Kapalıvebenzeri şekilde ayarlanmalıdır.

Engelleme



Engelleme koşullarıEngellemenin amacı, kademe değiştiriciye zarar verecek koşullar veya güç sistemiile ilgili limitlerin aşılacağı koşullarda veya otomatik kontrol için koşullarınsağlanamadığı durumlarda kademe değiştiricinin çalışmasını engellemektir.

Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü fonksiyonu (tek kontrol içinTR8ATCC) için, üç engelleme türü kullanılır:

Kısmi Engelleme: Manuel ve otomatik kontrol modunda kademe değiştiricininsadece bir yönde çalışmasını engeller (sadece URAISE veya ULOWER komutuengellenir).

Oto Engelleme: Otomatik gerilim düzenlemeyi engeller, bununla birlikte kademedeğiştirici yine de manuel olarak kontrol edilebilir.

Toplam Engelleme: Her türlü kademe değiştirici çalışmasını kontrol modundanbağımsız olarak engeller (otomatik ve ayrıca manuel).

yerel HMI'da genel ayarlar altında TR8ATCC'da ayarlanabilen engelleme içinayarlama parametreleri tablo 23 örneğinde listelenmektedir.

Tablo 23: Engelleme ayarları

Ayar Değerler (Aralık) AçıklamaOCBk (otomatikresetleme)

AlarmOto EngelleOto& Man Engelle

Üç YG akımından herhangi biri önceden ayarlanmışdeğer IBlock'u aştığında, TR8ATCC geçici olarak tümüyleengellenir. IBLK ve TOTBLK veya AUTOBLK çıkışlarımevcut parametre ayarlarına bağlı olarak etkinleştirilir.

OVPartBk(otomatikresetleme)

AlarmOto&Man Engelle

Bara gerilimi UB (dengelenmiş yük nokta gerilimi UL değil)Umax değerini geçtiğinde (bkz şekil 87), URAISEkomutları Oto&Man Engelle değeri seçildiğinde engellenir.Ayarların izin vermesi durumunda, Umin < UB < Umaxaralığına yeniden girmek için hızlı bir düşürme işlemibaşlatılır. Hızlı Düşürme fonksiyonu, otomatik kontrolveya otomatik ve ayrıca manuel kontrol için aktif olarakayarlanabilir ve en düşük gerilim kademe konumunaulaşıldığında kilitlenir. Hızlı düşürme için zamangecikmesi ayrı bir şekilde ayarlanır. Gerilim Umaxdeğerinin üstünde ise, UHIGH çıkışı etkinleştirilir.

UVPartBk(otomatikresetleme)

AlarmOto&Man Engelle

Bara gerilimi UB (hesaplanan yük noktası gerilimi ULdeğil) Ublock ve Umin arasında olduğunda (bkz. şekil 87),diğer ULOWER komutları Oto&Man Engelle seçildiğindekontrol modundan bağımsız olarak engellenir. ÇıkışULOW ayarlanır.

UVBk (otomatikolarak resetleme)

AlarmOto EngelleOto&Man Engelle

Eğer bara gerilimi UB, un altına düşerse bu engellemedurumu aktif olur. Bu durumda otomatik kontrolüengellemek ve manuel kontrole izin vermek önerilir.Bunun sebebi, bu durumun normalde bağlantısı kesilmişbir trafoya karşılık gelmesi olup, trafoya tekrarbağlanmadan önce kademe değiştiricinin çalıştırılmasınaizin verilmelidir. UBLK ve TOTBLK veya AUTOBLKçıkışları mevcut parametre ayarlarına bağlı olaraketkinleştirilir.




Ayar Değerler (Aralık) AçıklamaCmdErrBk (manuelresetleme)


Kademe değiştirici mekanizması için tipik çalışma zamanıyaklaşık 3-8 saniyedir. Bu yüzden, yeni bir komutdüzenlenmeden önce, bir konum değişikliği içinfonksiyonun beklemesi gerekir. TCMYLTC fonksiyonbloğu üzerindeki komut hata sinyali CMDERRAL'inTCMYLTC fonksiyon bloğunda tTCTimeout ayarı ileverilen süre dahilinde, kademe değiştirici konumunundoğru yönde bir kademe değişmemesi durumundaayarlanacaktır. TCMYLTC kademe değiştirici modülü,başarılı bir komut gerçekleştirilene kadar veya TR8ATCCfonksiyonunun kontrol modunun Manuel'e ve daha sonraOtomatik'e değiştirilerek resetlenene kadar bir hatagösterir. TCMYLTC üzerindeki CMDERRAL ve TR8ATCCüzerindeki TOTBLK veya AUTOBLK mevcut parametreayarlarına bağlı olarak aktif hale getirilir.Bu hata koşulları TCMYLTCfonksiyon bloğu üzerindeRESETERR ile sıfırlanabilir veya alternatif olarakTR8ATCC fonksiyonunun kontrol modunu Manuel'e vedaha sonra tekrar Otomatik'e değiştirerek sıfırlanabilir.

TapChgBk(manuel resetleme


TCMYLTC fonksiyon bloğu TCINPROG girişi kademedeğiştirici mekanizmasına bağlanırsa, bu durumdatTCTimeout zamanlayıcısının süresi dolduğunda,TCINPROG girişinin herhangi bir reset durumu yoksa, buengelleme koşulu aktif hale gelecektir. TCERRAL çıkışımevcut parametre ayarlarına bağlı olarak etkinleştirilir.Doğru çalıştırmada, TCINPROG, URAISE/ULOWER çıkışdarbesi boyunca görünecek ve tTCTimeout zamanıbitmeden önce kaybolacaktır.Bu hata koşulları TCMYLTCfonksiyon bloğu üzerindeRESETERR ile sıfırlanabilir veya alternatif olarakTR8ATCC fonksiyonunun kontrol modunu Manuel'e vedaha sonra tekrar Otomatik'e değiştirerek sıfırlanabilir.




Ayar Değerler (Aralık) AçıklamaTapPosBk(otomatik reset/manuel reset)


Bu engelleme/alarm şöyle etkinleştirilir:

1. Kademe değiştiricinin bir uç konuma ulaşması; örn.LowVoltTap ve HighVoltTap ayar parametrelerinegöre uç konumlardan biri. Kademe değiştiricinin bukonumlardan herhangi birine ulaşması durumunda,ilgili yönde diğer komutlar engellenir. Oto Engelleveya Oto&Man Engelle ayarlandığında, burada etkinbir şekilde kısmi kilitleme olur. POSERRAL veLOPOSAL veya HIPOSAL çıkışları aktif hale getirilir.

2. Kademe Konumu Hatası aşağıdaki durumlardanbirisinden kaynaklanabilir:

• Kademe konumu aralığın dışındadır; yani gösterilenkonum uç konumların üstünde veya altındadır.

• Kademe değiştirici, tek bir yükseltme veya alçaltmakomutu üzerinde birden fazla konum değiştiğinigösterir.

• Kademe konumu okuması bir BCD kod hatasını(kabul edilmeyen kombinasyon) veya eşlik arızasınıgösterir.

• BIO veya AIM modülü üzerinde donanım hatasınıngösterimi. Giriş donanım modülünün denetimi, ilgilihata sinyalini INERR girişine (giriş modül hatası)veya TCMYLTC fonksiyon bloğu üzerindekiBIERR'e bağlayarak sağlanır.

• Kademe değiştirici ile iletişiminin kesilmesi.

POSERRAL ve AUTOBLK veya TOTBLK çıkışlarıayarlanır.Bu hata koşulları TCMYLTCfonksiyon bloğu üzerindeRESETERR ile sıfırlanabilir veya alternatif olarakTR8ATCC fonksiyonunun kontrol modunu Manuel'e vedaha sonra tekrar Otomatik'e değiştirerek sıfırlanabilir.

CircCurrBk(otomatikresetleme)


Dolaşım akımının büyüklüğü önceden ayarlanmış değeriayarlanmış zaman gecikmesinden daha uzun bir süre(ayar parametresi tCircCurr) geçerse (ayar parametresiCircCurrLimit), bu engelleme koşulunun yerinegetirilmesine sebep olur; şu şartla ki ayar parametresiOperCCBlock şöyle olacaktır: Açık. Dolaşım akımıönceden ayarlanmış değerin altına düşerse, sinyalotomatik olarak sıfırlanır. Genellikle, bu kademedeğiştiricilerin manuel kontrolü ile sağlanır. TR8ATCCçıkışları ICIRC ve TOTBLK veya AUTOBLK mevcutparametre ayarlarına bağlı olarak etkinleştirilir.

MFPozDifBk(manuel resetleme)

AlarmOto Engelle

Ana birim takip edici modunda, takip edici ve ana birimarasındaki kademe farklı ayarlanan değerden daha fazlaise (ayar parametresi MFPozDifLim), bu durumda bukilitleme koşulu yerine getirilir ve OUTOFPOS veAUTOBLK çıkışları (alternatif olarak bir alarm) ayarlanır.

yerel HMI'da genel ayar grubu Nx altında TR8ATCC'da ayarlanabilen engellemeiçin ayar parametreleri tablo 24 örneğinde listelenmektedir.



Tablo 24: Engelleme ayarları

Ayar Değer (Aralık) AçıklamaToplamEngel (manuel olarakresetleme)

Açık/Kapalı TR8ATCC fonksiyonu ayarparametresiToplamEngel iletümüyle engellenebilir; bu iseşöyle ayarlanabilir Açık/Kapalıbu ayar yerel HMI 'den yapılır.Çıkış TOTBLK etkinleştirilir.

OtoBlok (manuel resetleme) Açık/Kapalı TR8ATCC fonksiyonu ayarparametresi OtoEngel iletümüyle engellenebilir; bu iseşöyle ayarlanabilir Açık/Kapalıbu ayar yerel HMI 'den yapılır.Çıkış AUTOBLK ayarlanır.

Fonksiyon bloğunda giriş sinyalleri ile yapılabilen TR8ATCC engellemeleri tablo25 örneğinde verilmektedir.

Tablo 25: Binary girişler ile engelleme

Giriş adı Aktifleştirme AçıklamaENGELLE (manuel olarakresetleme)

Açık/Kapalı(ikili giriş ile) Gerilim kontrolü fonksiyonu ikiligiriş ENGELLE ileTR8ATCCfonksiyon bloğuüzerinde tümüyle kilitlenebilir.Çıkış TOTBLK etkinleştirilir.

EAUTOBLK (manuel resetleme) Açık/Kapalı(ikili giriş ile) Gerilim kontrolü fonksiyonubinary giriş EAUTOBLK ileTR8ATCC fonksiyon bloğuüzerinde otomatik kontrol içinengellenebilir. Çıkış AUTOBLKaktifleştirilir. Engellemeninkaldırılması DEBLKAUT girişi ileyapılır.

Çalışma koşulları ile aktifleştirilmiş engellemeler ve herhangi bir ayar veya ayrıharici aktifleştirme olasılığının olmadığı durumlar tablo 26 örneğindelistelenmektedir.



Tablo 26: Ayarlama imkanı olmayan engellemeler

Aktifleştirme Engelleme türü AçıklamaDevre dışı bırakılmıştrafo (otomatik olarakresetleme)

Oto Engelle Dolaşım akımı yöntemi ile birlikte paralel kontrolkullanıldığında ve trafo AG barasından bağlantısıkesildiğinde otomatik kontrol bir trafodan engellenir. .TR8ATCCfonksiyonunda ikili giriş sinyali, trafo AGdevre kesicisinin kapalı olup olmadığını denetlemekiçin kullanılacaktır. TRFDISC ve AUTOBLK çıkışlarıetkinleştirilir. Engelleme, trafo tekrar bağlandığındakaldırılacaktır (giriş sinyali DISC sıfıra tekrar ayarlıdır).

Ana birim yok/Birdenfazla Ana birim (otomatikolarak resetleme)

Oto Engelle Ana birim-takip edici yöntemi ile birlikte paralelkontrol kullanıldığında ve ana birimin AG barasındanbağlantısı kesildiğinde otomatik kontrol engellenir.Ayrıca, sistemde belli bir sebebe binaen birden fazlaana birim varsa aynı engelleme gerçekleşir.TR8ATCCfonksiyonunda ikili giriş sinyali, trafo AGdevre kesicisinin kapalı olup olmadığını denetlemekiçin kullanılacaktır. TRFDISC, MFERR ve AUTOBLKçıkışları etkinleştirilir. Takip ediciler ayrıca budurumda karşılıklı engelleme ile engellenir.Engelleme, trafo tekrar bağlandığında kaldırılacaktır(giriş sinyali DISC sıfıra tekrar ayarlıdır).

Paralel gruptaki bir trafomanuel kontrole getirildi(otomatik resetleme)

Oto Engelle ÇalışmaUyar ayarı “Kapalı" olduğunda, ana birim-takip edici veya dolaşım akımı yöntemi ile birlikteparalel kontrol kullanıldığında ve gruptaki trafolardanbiri otomatikten manuele değiştiğinde otomatikkontrol engellenir. Çıkış AUTOBLK aktifleştirilir.

İletişim hatası(COMMERR) (otomatikengelleme kaldırma)

Oto engelle Gruptaki TR8ATCCs'dan herhangi birisi için yatayiletişim (GOOSE) başarısız olursa, paralel gruba aitolan tüm TR8ATCC fonksiyonlarında otomatikkontrolün kilitlenmesine sebep olunur. İletişim tekrartesis edildiğinde, bu hata durumu otomatik olarakresetlenir. COMMERR ve AUTOBLK çıkışlarıayarlanır.

Dolaşım akımı yöntemi

Karşılıklı kilitlemeGerilim kontrolü TR8ATCC 'ın bir paralel durumu çalışmasını durdurduğunda, bumodül ile paralel çalışan diğer tüm TR8ATCC'ler de çalışmasını engeller. Bunusağlamak için, etkilenen TR8ATCC fonksiyonu diğer grup üyelerine karşılıklıengelleme sunar. Karşılıklı kilitleme diğer herhangi bir grup üyesinden alındığında,otomatik çalışma alıcı TR8ATCCs 'larda yani paralel grubun tüm ünitelerindeengellenir.

Gruptaki herhangi bir TR8ATCC aşağıdaki koşullar, dolaşım akımı yöntemikullanıldığında karşılıklı engellemeye sebep olacaktır.

• Aşırı Akım• Ayarlar ile toplam engelleme• Yapılandırma ile toplam engelleme• Analog giriş hatası• Ayarlar ile otomatik engelleme• Yapılandırma ile otomatik engelleme• Düşük Gerilim



• Komut hatası• Konum gösterge hatası• Kademe değiştirici hatası• Dolaşım akımı• İletişim hatası

Ana birim takip edici yöntemiAna birim engellendiğinde, takip ediciler kendileri bağlanmaz ve artık karşılıklıengelleme ihtiyacı yoktur. Diğer taraftan, bir takip edici engellendiğinde, anabirime karşılıklı engelleme sinyalini göndermek gerekecektir. Bu da, grubun gerikalan kısmının engellenmiş kısımdan bağlantısının kesildiği ve böylece yüksekdolaşım akımına sebep olduğu bir durumu engelleyecektir.

Böylece, bir takip edici kilitlendiğinde, yatay iletişim üzerinde karşılıklı birengellemeye sebep olur. Ana birim bu mesajı alır ve otomatik çalışmasını da engeller.

Dolaşım akım yöntemi ile birlikte karşılıklı engelleme için yukarıda bahsi geçenkoşulların yanında, takip edicilerin herhangi birindeki aşağıda yer alan engellemekoşulu da karşılıklı engellemeye sebep olacaktır:

• Ana birim takip edici konum dışında• Ana birim takip edici hatası (Ana birim yok/Birden fazla ana birim var)

GenelKısmi engellemenin karşılıklı engellemeye sebep olmayacağına dikkat edilmesigerekir.

Karşılıklı kilitlemenin “kaynağı” olan TR8ATCC fonksiyonu AUTOBLK çıkışınıayarlayacak ve ayrıca aşırı akım kilitleme için örneğin IBLK'nin mevcut kilitlemekoşuluna karşılık gelen çıkışı ayarlayacaktır. Karşılıklı kilitleme sinyali alan diğerTR8ATCC'ler sadece AUTOBLK çıkışını ayarlar.

Karşılıklı engelleme sinyalinin engelinin kaldırıldığını ileten TR8ATCCfonksiyonuna kadar, karşılıklı engelleme kalır. Karşılıklı engellemeyi serbestbırakmanın başka bir yolu da karşılıklı engellemenin Tek mod çalışmayadönmesine sebep olan TR8ATCC fonksiyonunu zorlamaktır. Bu ise, ikili girişSNGLMODE'u TR8ATCC fonksiyon bloğu üzerinde etkinleştirerek veyaOperationPAR parametresini yerleşik yerel HMI 'den Kapalı konumunaayarlayarak yapılır.

TR8ATCC fonksiyonu herhangi bir zamanda tek moda zorlanabilir. Daha sonra"Tek bir trafo için otomatik gerilim kontrolü" bölümünde tarif edildiği şekildedavranacak; bununla birlikte yatay iletişim mesajları hala gönderilip alınabilecek,fakat alınan mesajlar görmezden gelinecektir. TR8ATCC aynı zamanda paralelgruplardan otomatik olarak hariç tutulur.

Özel durumlarda engellemenin devre dışı bırakılması



Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü tekil kontrol için TR8ATCColduğunda, fonksiyon bloğu tekrar okuma bilgisine bağlanır (kademe konumudeğeri ve kademe değiştirici devam ediyor sinyali), bazen doğru çalışma içinTR8ATCC'da zamanlama verisinin ayarlanması zor olabilmektedir. Özellikle eskitrafoların devreye alınması örneğinde olduğu gibi, sensörler eskimiş ve kontaklarsallanıyor vb. durumlar olabilir. Doğru zamanlama verisinin ayarlanmasındanönce, TR8ATCC fonksiyonunun yanlış ayarlar nedeniyle tümüyle engellenmişveya otomatik modda engellenmiş olabilir. Bu durumda, tüm ana öğelerinbeklendiği şekilde devreye alınmasına kadar, bunun yerine alarm vermek için bukilitleme türlerinin geçici olarak ayarlanması önerilir.

Salınım tespitiGerilim kontrolü önceden tanımlanmış bir zaman süresinde anormal sayıda komutveya anormal komut dizileri verdiğinde, salınım tespiti bir alarm üretmek içinsağlanır.

Üç salınım fonksiyonu vardır:

1. Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolü tekil kontrol için TR8ATCCfonksiyonu, kademe değiştirici çalıştırma sayısının son 24 saat boyuncaDayHuntDetect ayarı ile verilen sayıyı geçtiği durumda çıkış sinyaliDAYHUNT'ı etkinleştirir (kayar pencere). Otomatik modda olduğu gibimanuel modda da aktiftir.

2. TR8ATCC fonksiyonu son saat boyunca (kayar pencere), kademe değiştiriciçalıştırma sayısının HourHuntDetect ayarı ile verilen sayıyı geçtiği durumda,çıkış sinyali HOURHUNT'ı etkinleştirir. Otomatik modda olduğu gibi manuelmodda da aktiftir.

3. TR8ATCC fonksiyonu, aykırı kademe değiştirici işlemlerinin (RAISE,LOWER, RAISE, LOWER vb.) toplam sayısı ayarlama parametresitWindowHunt ile belirlenmiş kayar pencere dahilinde NoOpWindow ayarı ileverilen önceden ayarlanmış değeri geçerse, çıkış sinyali SALINIMetkinleştirilecektir. Sadece otomatik modda etkinleştirme.

Salınım kontrol sisteminde dar ölü bant ayarının veya diğer başka anormalliklerinbir sonucu olabilir.

Kademe değiştirici kontaklarının aşınmasıİki sayaç, KontakÖmrü ve ÇalışmaSayısı, Kademe değiştirici kontrol ve denetlemefonksiyonu dahilinde, 6 ikili giriş TCMYLTC'te mevcuttur. Bunlar, kademedeğiştirici mekanizmasının bakımı için bir kılavuz olarak kullanılabilir.KontakÖmrü sayacı, anma yükünde geri kalan çalıştırma sayısını temsil eder(azalan sayaç).

ContactLife ContactLifen+1 n Irated

Iloada

æ ö= - ç ÷ç ÷

è øEQUATION1873 V2 EN (Denklem 96)



burada n çalıştırma sayısı ve α ayarlanabilir ayar parametresi CLFaktör vevarsayılan değer 2'ye ayarlanır. Bu varsayılan ayar ile, anma yükünde bir çalışma(YG tarafında ölçülen akım) KontakÖmrü sayacını 1'e azaltır.

ÇalışmaSayısı sayacı toplam çalışma sayısını sayar (artan sayaç).

Her iki sayaç da kalıcı bellekte, son resetleme saat ve tarihleri ile birliktekaydedilir. Bu tarihler, sayacı resetleme komutu düzenlendiğinde otomatik olarakkaydedilir. Bu yüzden, bu sayaçlar resetlenmeden önce, IED dahili zamanınındoğru olup olmadığını kontrol etmek gereklidir. Sayaç değeri aşağıda yerel HMI'daresetlenebilir: Main menu/Clear/Clear counters/TCMLYTC (84)/n:TCMYLTC/ContLifeCounter

Hem sayaç hem de son reset tarihleri, aşağıda servis değerleri CLCNT_VAL veCNT_VAL olarak yerel HMI üzerinde gösterilir: Main menu/Tests/Functionstatus/Control/TCMYLTC (84)/n:TCMYLTC/Outputs/CLCNT_VAL veMain menu/Tests/Function status/Control/TCMYLTC (84)/n:TCMYLTC/Outputs/CNT_VAL


11.2.3.1 TR8ATCC genel ayarları

Belirli bir bobin için primer akım (ITemel ayarı), primer gerilim (UTemel ayarı) veprimer güç (STemel ayarı) temel IED değerleri, ayar fonksiyonu GBASVAL içinGenel temel değerlerde ayarlanır. GenelTemelSel1 ve GenelTemelSel2 ayarları,temel değerlerin referansı için ilgili GBASVAL fonksiyonunu seçmek için kullanılır.

TrfId: Trafo kimliği, paralel bir grupta trafo unsurlarını tanımlamak için kullanılır.Böylece, aynı paralel grubun bir parçası olabilecek trafoların eşsiz kimliklerivardır. Bunun ötesinde, aynı yatay iletişim (GOOSE) üzerinden iletişim sağlayantüm trafoların eşsiz kimlikleri olmak zorundadır.

Xr2: AG tarafında primer ohm cinsinden trafo reaktansı.

tAutoMSF: Bir ana birimden verilen yükseltme veya alçaltma komutununuygulanması için bir takip edicideki zaman gecikmesi. Bu özellik, ana birim takipedici modu (follow tap)'ta bir paralel grup kontrol edildiğinde kullanılabilir ve herbir takip edici için ayarlamak için ayrıca ayarlanır; bu da istenmesi durumundaeşzamanlı tapping işleminden kaçınmak için, farklı zaman gecikmelerinin farklıtakip edicilerde kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Bunun ise, takip et komutmodunda geçerli olmadığına dikkat edilmesi gerekir.

ÇalışmaUyar. Bu ayar, dolaşım akımı yöntemi veya ana birim takip edici yöntemiile paralel kontrol için uyarlama modunu etkinleştirir veya devre dışı bırakır.

MFModu: Ana birim takip edici modunda Takip Et Komutu veya Takip Et Kademeseçimi.



CircCurrBk: Dolaşım akımı CircCurrLimit'i geçtiğinde gerçekleştirilecek eyleminseçimi.

CmdErrBk: Kademe değiştiricinin bir komut hatası verdiği durumdan bir geribildirim olması halinde gerçekleştirilecek eylemin seçimi.

OCBk: YG tarafındaki üç faz akımından herhangi birinin Iengelle değerini geçtiğidurumda gerçekleştirilecek eylemin seçimi.

MFPozDifBk: Bir takip edici ile ana birim arasındaki kademe farkınınMFPosDiffLim'den daha büyük olması halinde gerçekleştirilecek eylemin seçimi.

OVPartBk: Bara gerilimi UB'nin Umax'ı geçmesi durumunda gerçekleştirilecekeylemin seçimi.

TapChgBk: Kademe Değiştirici Hatası tanımlandığında gerçekleştirilecek eyleminseçimi.

TapPosBk: Kademe Konum Hatası olması durumunda veya kademe değiştirici biruç konuma vardığında gerçekleştirilecek eylemin seçimi.

UVBk: Bara gerilimi UB'nin Ublock'u geçmesi durumunda gerçekleştirilecekeylemin seçimi.

UVPartBk: Bara gerilimi UB'nin UblockVblock ve Umin arasında olmasıdurumunda gerçekleştirilecek eylemin seçimi.

11.2.3.2 TR8ATCC Ayar grubu

GenelÇalışma: Kademe değiştirici için otomatik gerilim kontrolünün TR8ATCCfonksiyonu için değiştirilmesi Açık/Kapalı.

ÖlçümModu: AG tarafında gerilim ve akım ölçümleri için kullanılacak tek faz veyafaz-faz veya pozitif dizi miktarının seçimi. Dahil olan fazlar da seçilir. Böylece,AG tarafında tek faz ve ayrıca faz-faz veya üç-fazlı besleme mümkün olup,bununla birlikte, akım ve gerilim için ortak olarak seçilir.

ToplamEngel: Ayar: Açıkolduğunda TR8ATCC fonksiyonu, yani gerilim denetimitümüyle manuel ve otomatik kontrolden engellenir.

OtoEngel: Ayar: Açıkolduğunda TR8ATCC fonksiyonu, yani gerilim denetimiotomatik kontrolden engellenir.

ÇalışmaFSDModu: Bu ayar hızlı düşürme fonksiyonunu etkinleştirir/devre dışı bırakır.Etkinleştirme otomatik ve manuel kontrol için veya bunun yerine sadece otomatikkontrol için olabilmektedir.

tFSD: Hızlı düşürme tapping için kullanılacak zaman gecikmesi.



GerilimUSet: UBaseVBase'in yüzdesi olarak hesaplanacak hedef gerilim için ayar değeri.

UDeadband: UBaseVBase'in yüzdesi olarak hesaplanacak, dış ölü bandın yarısıiçin ayar değeri. Ölü bant USet civarında simetriktir, bkz bölüm "Tek bir trafo içinotomatik gerilim kontrolü", şekil 87. Bu şekildeUDeadbandDU'ye eşittir. Bu ayarnormalde güç trafosunun kademe değiştirici gerilim kademesine yakın bir değerdeseçilir (tipik olarak kademe değiştirici adımının %75 - 125'i).

UDeadbandInner: UBaseVBase'in yüzdesi olarak hesaplanacak, iç ölü bandınyarısı için ayar değeri. İç ölü bant USet civarında simetriktir, bkz bölüm "Tek birtrafo için otomatik gerilim kontrolü", şekil 87. Bu şekildeUDeadbandInner'e eşittir.Bu ayar UDeadband'den daha küçük olacaktır. Tipik olarak, iç ölü bantUDeadbanddeğerinin %25-70'i olarak ayarlanabilir.

Umax: Bu ayar izin verilen bara geriliminin üst sınırını vermektedir (bkz. bölüm"Tek bir trafo için otomatik gerilim kontrolü", şekil 87). Bu ise UBase'in yüzdesiolarak ayarlanır. OVPartBk'nin Auto&ManBlock olarak ayarlanması durumunda,UmaxVmax'ın üstündeki bara gerilimleri kısmi bir engelleme ile sonuçlanır veböylece sadece indir komutlarına izin verilir.

Umin Bu ayar izin verilen bara geriliminin alt sınırını vermektedir (bkz. bölüm"Tek bir trafo için otomatik gerilim kontrolü", şekil 87). Bu ise UBase'in yüzdesiolarak ayarlanır. UVPartBk'nin Auto&ManBlock olarak ayarlanması durumunda,UmaxVmax'ın altındaki bara gerilimleri kısmi bir engelleme ile sonuçlanır veböylece sadece yükselt komutlarına izin verilir.

Ublock: Ublock'un altındaki gerilimler normalde bağlantısı kesilmiş bir trafoyakarşılık gelmekte ve bundan dolayı bu durum için otomatik kontrolün engellenmesitavsiye edilir (ayar UVBk). Ublock ise UBase'in yüzdesi olarak ayarlanır.

Zamant1Kullanım: t1 için zaman karakteristiklerinin (sabit veya ters) seçimi.

t1: Başlangıç (ilk) yükseltme/alçaltma komutu için zaman gecikmesi.

t2Kullanım: t2 için zaman karakteristiğinin (sabit veya ters) seçimi.

t2: Ardışık yükseltme/alçaltma komutları için zaman gecikmesi. Dolaşım akımıyönteminde, ikinci, üçüncü vb. komutlar, paralel grupta tapping yapan trafodanbağımsız olarak, t2'lik bir zaman gecikmesi ile uygulanır. Kademe takip seçeneğiile birlikte ana birim takip edici yönteminde, ana birim ikinci, üçüncü, vb.komutları zaman gecikmesi t2 ile uygular. Takip ediciler, diğer taraftan ana biriminkademe konumunu okur ve tAutoMSF ayarı ile birlikte verilen ek zamangecikmesine uyarlanır ve her bir takip edici için bağımsız olarak ayarlar.

tMin: Ters zaman karakteristiği kullanıldığında, minimum çalışma süresi (bkz.bölüm "Zaman karakteristiği", şekil 88).



Hat gerilim düşüşü kompanzasyonu (LDC)OpertionLDC: Hat gerilim düşüşü kompanzasyon fonksiyonunu şu şekilde ayarlarAçık/Kapalı.

OperCapaLDC: Bu ayar, eğer Açıkolarak ayarlandığında, hat gerilim düşüşükompanzasyonu kullanıldığında, yükleme noktası geriliminin bara gerilimindendaha büyük olmasına izin verir. Bu durum, bir kapasitif yükten kaynaklanabilir.Hat gerilim düşüşü kompanzasyon fonksiyonu ters reaktans yöntemi ile paralelkontrol için kullanıldığında, OperCapaLDC her zaman için şu şekildeayarlanmalıdır: Açık.

Rlhat ve Xhat: Hat gerilim düşüşü kompanzasyonu için, bu ayarlar, istasyonbarasından yükleme noktasına kadar hat direnci ve reaktans sağlar. Rhat ve Xhatiçin ayarlar primer sistem ohmlarında verilir. Birden fazla hat AG barasınabağlandığında, benzeri Rline ve Xhat değerleri hesaplanmalı ve ayar olarakverilmelidir.

Hat gerilim düşüşü kompanzasyon fonksiyonunun ters reaktans yöntemi ile paralelkontrol için kullanılması durumunda, "yük noktası gerilimi" Uolarak ifade edilenkompanse edilmiş gerilim, trafo içerisinde etkin bir artış olacaktır. Bu gerilimartışını sağlamak için, Xhat negatif olmalıdır. Paralel gerilim büyüklüğününhassasiyeti Rhat ve Xhatayarlarının büyüklüğü ile verilir ve bara geriliminin doğrubir kontrolünü sağlamak için Rhat önemlidir. Bu ise aşağıdaki yöntemlegerçekleştirilir. Şekil 89, ters reaktans yöntemi ile herhangi bir sirkülasyonolmaksızın paralel grupta kontrol edilen trafo için bir vektör şemasınıgöstermektedir (örneğin, aynı kademe konumunda iki eşit trafo olduğunu kabuledin). Yük akımı, UB bara gerilimini güç faktörü j ile geciktirir ve Rhat ve Xhatempedans argümanı j1 olarak gösterilir.

Yük gerilim ayarlama (LVA)LVAConst1: İlk yük gerilim ayarlama değerinin ayarı. Bu hedef değer USet'inayarlanması UBase'in yüzdesi olarak verilmektedir.

LVAConst2: İkinci yük gerilim ayarlama değerinin ayarı. Bu hedef değer USet'inayarlanması UBase'in yüzdesi olarak verilmektedir.

LVAConst3: Üçüncü yük gerilim ayarlama değerinin ayarı. Bu hedef değer USet'inayarlanması UBase'in yüzdesi olarak verilmektedir.

LVAConst4: Dördüncü yük gerilim ayarlama değerinin ayarı. Bu hedef değerUSet'in ayarlanması UBase'in yüzdesi olarak verilmektedir.

VRAuto: Otomatik yük gerilim ayarlama değerinin ayarı. Hedef değerUSet'in buayarı UBase'in yüzdesi olarak verilir ve bu değer nominal akım 'de ulaşılanayarlanan değer ile birlikte yükleme akımı ile orantılıdır IBase (genel temelfonksiyon olarak tanımlanan sargı 2 için, TR8ATCCiçin GlobalBaseSel2 ilebirlikte seçilir).



Kademe değiştirici kontrolü (TCCtrl)Iengelle: Aşırı akım kilitleme fonksiyonunun akım ayarı. Örneğin harici bir arızanedeniyle trafonun kademe değiştiricinin anma akımını aşan bir akım taşımasıdurumu buna örnek olarak verilir. Kademe değiştirici işlemleri geçici olarakengellenir. Bu fonksiyon, tipik olarak trafonun YG tarafı üzerindeki üç fazakımlarını izler.

GünHuntTespit: DAYHUNT sinyalini etkinleştirmek için son 24 saat boyuncagerekli olan kademe değiştirici işlemlerinin sayısının ayarı (kayar pencere)

SaatHuntTespit: HOURHUNT sinyalini etkinleştirmek için son saat boyuncagerekli olan kademe değiştirici işlemlerinin sayısının ayarı (kayar pencere)

tPencereHunt: Pencere yakalama fonksiyonu için zaman penceresinin ayarı. Bufonksiyon, kademe değiştiricisine yönelik aykırı komutların sayısınıntPencereHunt süresi dahilinde NoOpPencere tarafından verilen belirli bir sayıyıgeçmesi durumunda etkinleştirilir.

NoOpPencere: HUNTING sinyalini etkinleştirmek için zaman penceresitPencereHunt boyunca gerekli olan aykırı kademe değiştirici işlemleri (RAISE,LOWER, RAISE, LOWER vb.) sayısının ayarı.

GüçP>: Aktif güç, bu ayar ile verilen değeri geçerse, PGTFWD çıkışı tGüç zamangecikmesi sonrasında etkinleştirilir. Ayarın bir işaret ile verildiği, P> negatifdeğerinin aktif gücün ters yöndeki bir değerden daha büyük olduğu anlamınageldiğine dikkat edilmelidir. Bu şekil 96 örneğinde gösterilmiş olup, P>'nin negatifdeğerinin tüm değerler için ayarın sağ tarafında başlatılması anlamına gelir. Trafoboyunca gücün ileri ve geri yönünün tanımı için şekil 94 örneğine referanstabulunulmuştur.

en06000634_2_en.vsd

PP>

IEC06000634 V2 EN

Şekil 96: P> için negatif değer ayarı

P<: Aktif güç, bu ayar ile verilen değerin altına düşerse, PLTREV çıkışı tGüçzaman gecikmesi sonrasında etkinleştirilir. Ayarın bir işaret ile verildiği, P< pozitifdeğerinin aktif gücün ileri yöndeki bir değerden daha küçük olduğu anlamınageldiğine dikkat edilmelidir. Bu şekil 97 örneğinde gösterilmiş olup, P<'nin pozitifdeğerinin tüm değerler için ayarın sol tarafında başlatılması anlamına gelir. Trafoboyunca gücün ileri ve geri yönünün tanımı için şekil 94 örneğine referanstabulunulmuştur.



en06000635_2_en.vsd

PP<

IEC06000635 V2 EN

Şekil 97: P< için pozitif değer ayarı

Q>: Reaktif güç, bu ayar ile verilen değeri geçerse, QGTFWD çıkışı tGüç zamangecikmesi sonrasında etkinleştirilir. Ayarın işaret ile birlikte verildiğine dikkatedilmeli; bunun anlamı P> fonksiyonelliğine benzer şekilde, fonksiyonun etkin birşekilde ayar değerinden daha büyük olan reaktif gücün tüm değerlerini aldığıanlamına gelir.

Q<: Ters yöndeki reaktif güç, bu ayar ile verilen değerin altına düşerse, QLTREVçıkışı tGüç zaman gecikmesi sonrasında etkinleştirilir. Ayarın işaret ile birlikteverildiğine dikkat edilmeli; bunun anlamı P> fonksiyonelliğine benzer şekilde,fonksiyonun etkin bir şekilde ayar değerinden daha düşük olan reaktif gücün tümdeğerlerini aldığı anlamına gelir.

tGüç: Güç izleme çıkış sinyallerinin etkinleştirilmesi için zaman gecikmesi(PGTFWD, PLTREV, QGTFWD ve QLTREV).

Paralel kontrol (ParCtrl)ÇalışmaPAR: Paralel çalıştırma için yöntem ayarı.

ÇalışCCEngelle: Dolaşım akımı CircCurrLimit değerini geçerse, bu ayarkilitlemeyi etkinleştirir/devre dışı bırakır.

CircCurrLimit: Dolaşım akımı engelleme fonksiyonu için hızlanma değeri. Bu ayar'in yüzdesi olarak yapılmıştırIBase (genel temel fonksiyonunda tanımlanmış sargı 2için, TR8ATCC için, GlobalBaseSel2 ayarı ile birlikte seçilir).

tCircCurr: Dolaşım akımı engelleme fonksiyonu için zaman gecikmesi.

Comp: Dolaşım akımı yöntemi ile birlikte paralel çalıştırma kullanıldığında, buayar düzenleme üzerindeki dolaşım akımının etkisini arttırır veya azaltır.

Trafolar, YG ve ayrıca AG tarafında aynı baraya bağlı ise, Comp aşağıdaki formülile hesaplanabilir; bu ise paralel olan istenilen sayıda iki sargılı trafo için geçerliolup, trafoların farklı boyutta ve kısa devre empedansı olmasından bağımsızdır.

2 UComp a 100%n p´D

= ´ ´´




burada:

• DU yüzde olarak ölü bant ayarıdır.

• n ölü bant ayarına karşılık gelen bir gerilim sapması Udi'yi verecek şekilde,trafolar arasındaki kademe konumundaki istenilen farklılık sayısını temsiletmektedir.

• p kademe işlemidir (trafonun nominal geriliminin %'si olarak).

• a farklı kademe konumlarında, bileşen toleranslarını ve diğer lineer olmayanölçümlerini kapsayan bir emniyet toleransıdır (örneğin, düzenleme aralığıuçlarında, anma değerlerinden sapan trafo reaktansları). Çoğu durumda, a =1,25'lik bir değer yeterli olur.

Trafo n'nin kademe konum farklılığına sahip olduğunda, bu hesaplama her zamaniçin bir eylem başlatan (zamanlama başlatma) Comp ayarını verir.

OperSimTap: Bir Yükseltme/Alçaltma komutu uygulamak üzere, sadece bir trafoyaizin veren fonksiyonelliğin etkinleştirilmesi/devre dışı bırakılması. Bu ayar sadecedolaşım akımı yöntemi için geçerlidir ve etkinleştirilmesi durumunda (gerekmesidurumunda) sonraki trafonun ardışık kademe değişiklik işlemleri zaman gecikmesit2 ile birlikte ayrılacaktır.

OperUsetPar: Hedef gerilim USet için ortak ayarın kullanımını etkinleştirir/devredışı bırakır. Bu ayar sadece dolaşım akımı yöntemi için geçerli olup,etkinleştirildiğinde, aynı paralel grupta trafolar için USetdeğerlerinin ortalamadeğeri hesaplanıp kullanılır.

VTmismatch: Bir trafo bölmesinde gerilim ölçümü olması durumunda VTALARMçıkışının etkinleştirilmesi için düzeyin ayarlanması, paralel grupta tüm gerilimölçümlerinin ortalama değerinden sapar.

tVTmismatch: VTALARM çıkışının etkinleştirilmesi için zaman gecikmesi.

T1RXOP.......T4RXOP: Bu ayar; Açık olarak ilgili trafo ile birlikte paralel gruptapaylaşabilen her bir trafo için ayarlanır. Bu trafo (kendi trafosu) için, ayar herzaman için Kapalı olmalıdır.

TapPosOffs: Bu ayar, ana birim ile ilgili olarak kademe konumu offseti verir;böylece, takip edici offset dahil olmak üzere ana birimin kademe konumunu takipedebilir. Kademeyi takip et komut modunda düzenleme olduğunda geçerlidir.

MFPosDiffLim: (TapPosOffs'a göre olası bir offset dahil olmak üzere) takip edicive ana birim arasındaki fark bu ayardaki değere ulaştığında, kademe değiştirici içinotomatik gerilim kontrolünde OUTOFPOS çıkışı, takip edicinin paralel kontrolTR8ATCC fonksiyon bloğu tMFPosDiff zaman gecikmesi sonrasında etkinleştirilir.

tMFPosDiff: OUTOFPOS çıkışının etkinleştirilmesi için zaman gecikmesi.



Trafo adıINSTADI: Bu ayar, trafonun bir dizi fonksiyona ait olduğu araçlar ve yerel HMI'aişaret etmek için kullanılabilir.

11.2.3.3 TCMYLTC genel ayarları

Belirli bir bobin için primer akım (ITemel ayarı), primer gerilim (UTemel ayarı) veprimer güç (STemel ayarı) temel IED değerleri, ayar fonksiyonu GBASVAL içinGenel temel değerlerde ayarlanır. GenelTemelSel1 ve GenelTemelSel2 ayarları,temel değerlerin referansı için ilgili GBASVAL fonksiyonunu seçmek için kullanılır.

AltGeriKad: Bu, en düşük AG gerilimi için kademe konumunu verir.

YüksekGeriKad: Bu, en yüksek AG gerilimi için kademe konumunu verir.

KodTürü: Bu ayar, kademe konumu okuması yöntemini verir.

KullEşlik: Eşlik kontrolünü Açık/Kapalı olarak İkili, BCD veya Gri kodlarıtarafından yapıldığında, kademe konumu okuması için ayarlar.

tKararlı: Kabul edilene kadar, yeni bir kademe konumunun TCMYLTC'ye raporedildikten sonra geçmesi gereken zamandır.

CLFaktörü: Bu, denklem 97 örneğinde “a” olarak tayin edilen bir faktördür.Kademe değiştirici nominal yük akımında çalıştığında (YG tarafında ölçülenakım), CLFaktörü ayarından bağımsız olarak KontakÖmrü sayacı 1 birim azalır.Bu faktörün ayarı, yük akımı ile ilgili olarak, sapmanın ağırlıklandırılmasını verir.

InitCLSayacı: ContactLife sayacı, geri kalan çalıştırma sayısını izler (azalansayaç). Sayaç için başlatma değerini veren InitCLSayaç ayarı; kademedeğiştiricinin tasarlandığı anma yükünde toplam çalıştırma sayısı.

KdmKmtEtk: Bu ayar, kademe değiştirici için alçaltma ve yükseltme komutlarınıetkinleştirir/devre dışı bırakır. Bu ayar Açık olarak gerilim denetimi için ve Kapalıolarak trafo diferansiyel koruması T2WPDIF veya T3WPDIF kademe konumu geribildirimi için ayarlanır.

TCMYLTC Ayar grubu

GenelÇalışma: TCMYLTC fonksiyonunu değiştirme Açık/Kapalı.

tTCZamanaşımı. Bu ayar, tamamlanmak üzere yükseltme veya alçaltma komutuiçin maksimum zaman aralığını verir.

tDarbeSür. Kademe değiştirici için komut darbesi (URAISE/ULOWER) uzunluğu.Bu darbenin tDarbeSür ayar değerine eklenen sabit bir 4 saniyelik uzatmaya sahipolduğuna dikkat edilmelidir.



11.3 Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu için mantıkrotasyon anahtarı SLGGIO




Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu içinmantık rotasyon anahtarı

SLGGIO - -

11.3.2 UygulamaFonksiyon seçimi için mantık rotasyon anahtarı ve LHMI sunum fonksiyonu(SLGGIO) (veya ayrıca bilindiği üzere seçici anahtar fonksiyon bloğu) kullanılarakdonanım çoklu konum seçici anahtarı tarafından verilene benzer şekilde seçicianahtar işlevselliği elde edilir. Donanım seçici anahtarları, farklı fonksiyonlarıönceden ayarlanmış değerlere göre çalıştırmak için hizmet kuruluşları tarafındanyaygın şekilde kullanılır. Ancak, donanım anahtarları bakım gerektirmesi, sistemgüvenilirliğini azaltması ve çok sayıda satın alma gerektirmesinden dolayı bazısorunlar yaratabilmektedir. Sanal seçici anahtarları tüm bu sorunları ortadan kaldırır.

SLGGIO fonksiyon bloğunun iki çalışma girişi (YUKARI ve AŞAĞI), birengelleme girişi (ENGELLE) ve bir operatör konum girişi (PSTO) vardır.

SLGGIO fonksiyonu, IED ikili girişlerle yerel HMI’den aktifleştirilebileceği gibiharici kaynaklardan da (anahtarlar) aktifleştirilebilir. Ayrıca uzaktan da işletilebilir(örn. trafodaki bilgisayardan). SWPOSN bir tam sayı değer çıkışıdır ve gerçekçıkış sayısını verir. Anahtar üzerindeki konumlar ayarlardan belirlenebileceği için(bakınız aşağıdaki bilgi), ayarlar ile yapılandırma ayarları arasında koordinasyonsırasında dikkatli olunması gerekir (örneğin, konum sayısı ayarlarda x olarakyapılırsa, yapılandırmadaki bloktan sadece ilk x adet çıkış kullanılabilir olacaktır).Ayrıca (YUKARI veya AŞAĞI) darbelerinin frekansları şu ayardan düşükolmalıdır. tDarbe.

Yerel HMI'dan çalışma seçim veya gösterge düğmeleri ile yapılır (32 konum).Tipik uygulamalar şunlardır: Çalışma modlarının seçimi örn. Otomatik tekrarkapama, Enerjilendirme kontrolü, Toprak arıza koruması (IN,UN). Çıkış tamsayısı, yapılandırmada kullanmak için konumu boolean olarak verecek Tam Sayıİkili fonksiyon bloğuna bağlanabilir.

11.3.3 Ayarlama kurallarıFonksiyon seçimi için mantık rotasyon anahtarı ve LHMI sunumu (SLGGIO) içinaşağıdaki ayarlar kullanılabilir:

Çalışma: Fonksiyonun çalışmasını ayarlar Açık veya Kapalı.



NrPoz: Anahtardaki konum adedini ayarlar (maks. 32) Bu ayar, son konumdan ilkkonuma değiştirildiğinde anahtarın davranışını etkiler.

ÇıkışTürü: Sürekli veya Darbeli.

tDarbe: Darbeli çıkış olması durumunda, darbenin uzunluğunu (saniye cinsinden)verir.

tGecikme: YUKARI ve AŞAĞI aktivasyon sinyali pozitif ön ve çıkış aktivasyonuarasındaki gecikme zamanı.

UçNoktadaDur: Uç konumlarda anahtarın davranışını ayarlar; eğer DevreDışıolarak ayarlanmışsa, ilk konumda YUKARI'ya basıldığında, anahtar sonkonuma gider, son konumda AŞAĞI'ya basıldığında, anahtar ilk konuma gider,Etkinolarak ayarlandığında, atlamaya izin verilmez.

11.4 Selektör mini anahtar VSGGIO




Selektör mini anahtar VSGGIO - -

11.4.2 UygulamaSelektör mini anahtar (VSGGIO) fonksiyonu, PCM600 yapılandırma aracında,farklı uygulamalar için kullanılan genel amaçlı bir anahtardır. VSGGIO, hem haricibir anahtar konumu almak için (IPOS1 ve IPOS2 girişleri üzerinden) ve bunu tekhat şema simgeleri ile temsil etmek için (POS1 ve POS2 çıkışları üzerindenyapılandırmada kullanmak üzere), hem de, bir komut fonksiyonu (PSTO girişitarafından kontrol edilen), olarak CMDPOS12 ve CMDPOS21 çıkışlarındananahtarlama komutları vermek için kullanılır.

KONUM çıkışı bir tam sayı çıkıştır ve gerçek konumu 0 – 3 arası bir tam sayıolarak göstermek üzere kullanılır.

VSGGIO’nun Otomatik tekrar kapatıcıyı HMI üzerindeki bir düğme ile açmakveya kapatmak üzere yapılandırıldığı bir örnek olarak şekil 98 örneğindegösterilmiştir. Yerel HMI üzerindeki I ve O düğmeleri devre kesicinin açma–kapama işlemleri için kullanılır.




PSTO

CMDPOS12

IPOS1

NAM_POS1NAM_POS2

IPOS2

CMDPOS21OFF ON

VSGGIO

SMBRRECONOFF

SETON

INTONE

INVERTERINPUT OUT

IEC07000112 V2 TR

Şekil 98: Otomatik tekrar kapatıcının yerel HMI’dan Seçici mini anahtarıylakontrol edilmesi

11.4.3 Ayarlama kurallarıSelektör mini anahtar (VSGGIO) fonksiyonu darbeli veya sürekli komutlarverebilir (Mod parametresi ayarlanarak). Darbeli komutlar üretildiğinde, darbeninuzunluğu tDarbe parametresi ayarlanarak belirlenebilir. Ayrıca, tek hat şema(SLD) üzerinde erişilebilir olması nedeniyle, bu fonksiyon bloğunun iki kontrolmodu vardır (aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: CtlModel): Dir Norm ve SBO Enh.

11.5 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları DPGGIO




IEC 61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları

DPGGIO - -

11.5.2 UygulamaIEC61850 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (DPGGIO) fonksiyon bloku, trafomerkezindeki diğer sistem veya ekipmanlara üç mantıksal çıkış göndermek içinkullanılır. Bu üç giriş OPEN, CLOSE ve VALID (açık, kapalı ve geçerli)çıkışlarıdır. Bu fonksiyon bloğu, tüm trafo mantığı içerisinde kilitlenmede veayırmada konum gösterge bloğu olarak kullanılma amacını taşır.

11.5.3 Ayarlama kurallarıFonksiyonun yerel HMI'da veya PCM600'de mevcut herhangi bir parametresi yoktur.



11.6 Tek nokta genel kontrolü 8 sinyal SPC8GGIO




8 sinyalin tek nokta genel kontrolü SPC8GGIO - -

11.6.2 Uygulama8 sinyal tek nokta genel kontrolü (SPC8GGIO) fonksiyon bloğu, 8 tek noktakomutun bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Tasarlanma amacı REMOTE(SCADA) komutlarını, mantık yapısındaki komut alma kapasitesi olmayankarmaşık fonksiyon bloklarına gerek duymayan (örneğin SCSWI) bölümlerinegetirmektir. Bu şekilde, basit komutlar doğrudan IED çıkışlarına teyit almadangönderilebilir. Komutun sonucunun teyidi (durumu), ikili girişler ve SPGGIOfonksiyon blokları gibi başka şekillerde yapılmalıdır.

PSTO tüm kontrol fonksiyonları için evrensel operatör yerseçicidir. PSTO operatör konumlarını LOCAL veya ALL olarakyapılandırılabilir olsa da, SPC8GGIO fonksiyon bloğu ilekullanılabilecek tek fonksiyonel konum REMOTE’dur

11.6.3 Ayarlama kurallarıTek nokta genel kontrolü 8 sinyali (SPC8GGIO) fonksiyonu için parametreler yerelHMI veya PCM600 üzerinden yapılır.

Çalışma: fonksiyonun çalışmasını şöyle yapar Açık/Kapalı.

Her komut çıkışı için iki ayar vardır (toplamda 8):

Mandallıx: x çıkışı için komut sinyalinin aşağıdaki durumlarına karar verirMandallanmış (sürekli) veya Darbeli.

tPulsex: eğer Latchedx aşağıdaki şekilde ayarlanmışsa Darbeli, ardından tPulsexdarbe uzunluğunu ayarlar (saniye cinsinden).



11.7 Otomasyon bitleri AUTOBITS




OtomasyonBitleri, DNP3.0 için komutfonksiyonu AUTOBITS - -

11.7.2 UygulamaAUTOBITS fonksiyon bloğu (veya otomasyon bitleri fonksiyon bloğu) PCM600içinde, DNP3 protokolü üzerinden gelen yapılandırma komutlarına girebilmek içinkullanılır.AUTOBITS fonksiyon bloğunun 32 ayrı çıkışı vardır ve bunların her biriDNP3’te bir İkili Çıkış noktası olarak eşleştirilebilir. Çıkış, DNP3'te "Nesne 12"olarak çalıştırılabilir. Bu nesne, kontrol kodu, sayaç, açma zamanı ve kapatmazamanı için parametreler içerir. AUTOBITS çıkış noktasını çalıştırmak için, mandal-açık, mandal-kapalı, darbe-açık, darbe-kapalı, Açma veya Kapama kontrolkodlarını gönderin. Geri kalan parametreler gerektiği şekilde kabul edilecektir.Örneğin, darbe Açık, açma zamanı=100, kapatma zamanı=300, sayım=5parametreleri 300 ms aralıkla 5 pozitif 100 ms darbe verir.

DNP3 protokolünün ayrıntılı bir açıklaması için iletişim protokolü kılavuzuna bakın

11.7.3 Ayarlama kurallarıAUTOBITS fonksiyon bloğunun bir ayarı vardır (Çalışma: Açık/Kapalı), bu dafonksiyonu etkin veya etkisiz kılar. Bu adlar PCM600'de DNP iletişimyapılandırma aracında görülür.



Bölüm 12 Mantık

12.1 Açma mantığı, ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC




Açma mantığı, ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC

I->O

SYMBOL-K V1 TR

94

12.1.2 UygulamaFarklı koruma fonksiyonlarından gelen tüm açma sinyalleri açma mantığı içindenyönlendirilir. En basit alternatifte, mantık sadece AÇMA sinyalini bağlar veyeterince uzun olmasını sağlar.

Açma mantığı ortak 3-faz çıkışı (SMPPTRC) sadece üç faz açma sunar. Tümarızalar için üç faz açma, basit bir çözüm sunar ve iyi gözlü iletim sistemlerinde vealt iletim sistemlerinde genellikle yeterlidir.

Eğer nesne sisteme birden fazla kesiciyle bağlıysa, her kesici için bir SMPPTRCfonksiyon bloğu kullanılmalıdır.

Açma sonrasında bir devre kesicinin kapanmasını engellemek için fonksiyon devrekesicinin kapanmasını engelleyebilir (açma kilitleme).

12.1.2.1 Üç faz açma

üç faz açma ile birlikte basit uygulamaaçma mantığı ortak 3-faz çıkışı SMPPTRCfonksiyon bloğunun parçasını kullanır. Koruma fonksiyon bloklarından gelengirişleri TRIN girişine bağlayın. Gerekmesi durumunda (normalde böyledir) açmamatris mantığı TMAGGIO kullanarak bu giriş için farklı fonksiyon çıkışlarınıbirleştirin. TRIP çıkışını gerekli ikili çıkışlara bağlayın.

Tipik bir bağlantı aşağıda şekil 99 çiziminde gösterilmiştir.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 12Mantık



IEC11000054 V1 EN

Şekil 99: Açma mantığı 3-faz çıkışı SMPPTRC fonksiyonu basit üç faz açmauygulaması için kullanılır

12.1.2.2 Kilitleme

Bu fonksiyon bloğu kilitleme başlatma özelliklerine sahiptir. Kilitleme sadece,CLLKOUT blok kapama çıkışını etkinleştirmek veya blok kapama çıkışınıbaşlatmak ve açma sinyalini devam ettirmek için kullanılır.

Primer arıza kontrol edildikten sonra kilitleme reset girişi RSTLKOUTetkinleştirilerek veya HMI ile kilitleme manuel olarak resetlenebilir.

Açmayı başlatmadan Kilitleme başlatmak için dış koşullar gerekiyorsa, buSETLKOUT girişi aktifleştirilerek yapılır. Ayar OtomKilit = Kapalı şeklindeayarlandığında, dahili açmanın kilitlemeyi aktifleştirmeyeceği, yalnız SETLKOUTgirişinin başlatılmasının kilitlemeyle sonuçlanacağı anlamına gelir. Normal olarakbu durum arızaların geçici olduğu geçici hat koruma için geçerlidir. Böyledurumlarda başarısız otomatik tekrar kapama ve yedek bölge tripleme, Kilitlemebaşlatmak üzere birleştirilerek SETLKOUT girişi aktifleştirilebilir.

12.1.2.3 Fonksiyon bloğunun engellenmesi

Engelleme dahili olarak mantık veya operatör tarafından iletişim kanalıkullanılarak başlatılabilir. Açma mantığı (SMPPTRC) fonksiyonunun tamamenengellenmesi, ENGELLE girişinin aktifleştirilmesiyle yapılır ve iç arızalardurumunda SMPPTRC çıkışını engellemek için kullanılabilir.

12.1.3 Ayarlama kurallarıAçma mantığı ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC için bu parametreler yerel HMI veyaKoruma ve Kontrol Yöneticisi (PCM600) üzerinden yapılır.

Aşağıdaki açma parametreleri açmayı düzenlemek üzere ayarlanabilir.

Bölüm 12 1MRK 504 128-UTR -Mantık


Çalışma: Çalışma modunu ayarlar. Kapalıfonksiyonunu kapatır. Normal seçimAçık.

AçmaKilitleme: Kilitleme düzenini ayarlar. Kapalı sadece kilitleme çıkışınıaktifleştirir. Açık kilitleme çıkışını aktifleştirir ve AÇMA çıkışını mandallar. Normalseçim Kapalı.

OtomKilit: Kilitleme düzenini ayarlar. Kapalı sadece SETLKOUT girişi üzerindenkilitlemeyi aktifleştirir. Açık ek olarak açma fonksiyonu ile aktifleştirmeye izinverir. Normal seçim Kapalı.

tAçmaMin: Açma darbesinin gerekli minimum süresini ayarlar. Kesicinin doğru birşekilde açıldığının temin edilmesi için ayarlanmalıdır. Normal ayar 0,150sn'dir.

12.2 Açma matris mantığı TMAGGIO




Açma matris mantığı TMAGGIO - -

12.2.2 UygulamaAçma matris mantığı TMAGGIO fonksiyonu, açma sinyallerini ve diğer mantıkçıkış sinyallerini, açma mantıkları SMPPTRC ve SPTPTRC veya IED üzerindekifarklı çıkış kontaklarına yönlendirmek için kullanılır.

TMAGGIO çıkış sinyalleri ve fiziksel çıkışlar özel uygulama ihtiyaçlarına görekullanıcının sinyalleri fiziki açma çıkışlarına uyarlamasına izin verir.

12.2.3 Ayarlama kurallarıÇalışma: Fonksiyonun çalışmasını değiştirir Açık/Kapalı.

DarbeSüresi: Darbe süresi süresini tanımlar. Devre kesicilerin doğrudan açılmasıiçin kullanıldığında, darbe süresi süresi yaklaşık 0,150 saniye olarak ayarlanarakdevre kesici açma sargılarına giden açma darbesinin yeterli bir minimum süresiolması sağlanır. Sadece ModÇıkışx için kullanıldı: Darbeli.

AçılmaGecikmesi: Ani girişlere verilen çıkış sinyallerini engellemek için kullanılır.Normalde 0 olarak veya düşük bir değere ayarlanır. Sadece ModÇıkışx içinkullanıldı: Sürekli.

KapanmaGecikmesi: Çıkışlar için minimum açık kalma süresini tanımlar. Devrekesicilerin doğrudan açılmasında kullanıldığında, kapanma gecikme zamanıyaklaşık 0,150 saniye olarak ayarlanarak devre kesici açma sargılarına giden açma



darbesinin yeterli bir minimum süresi olması sağlanır. Sadece ModÇıkışx içinkullanıldı: Sürekli.

ModÇıkışx: ÇIKIŞx (x=1-3) çıkış sinyalinin aşağıdaki şekilde olup olmadığınıbelirtir. Sürekli veya Darbeli. Sürekli bir sinyal AçılmaGecikmesi veKapanmaGecikmesi ile ilgili giriş sinyallerinin durumunu takip eder. Darbeli birsinyal Çıkışx 0 değerinden 1 değerine yükseldiğinde bir darbe verir.

12.3 Yapılandırılabilir mantık blokları




OR Fonksiyon bloğu OR - -


IEC 60617tanımlama


Evirici fonksiyon bloğu INVERTER - -


IEC 60617tanımlama


PULSETIMER fonksiyon bloğu PULSETIMER - -


IEC 60617tanımlama


Kontrol edilebilir kapı fonksiyon bloğu GATE - -


IEC 60617tanımlama


Özel OR fonksiyon bloğu XOR - -


IEC 60617tanımlama


Mantık devre gecikme fonksiyon bloğu LOOPDELAY - -


IEC 60617tanımlama


Zamanlayıcı fonksiyon bloğu TIMERSET - -




IEC 60617tanımlama


AND fonksiyon bloğu AND - -


IEC 60617tanımlama


Bellek ayarla-resetle fonksiyon bloğu SRMEMORY - -


IEC 60617tanımlama


Bellek fonksiyon bloğu ile resetle-ayarla RSMEMORY - -

12.3.2 UygulamaIED yapılandırmasını özel uygulama ihtiyaçlarına göre uyarlamak için AND, ORgibi bir mantık bloku seti ve zamanlayıcılar vardır.

AND geçitleri, OR geçitleri, eviriciler veya XOR geçitlerinin için hiçbir ayar yoktur.

Normal Açık/Kapalı gecikmesi ve darbe zamanlayıcıları için zaman gecikmeleri vedarbe uzunlukları yerel HMI veya PST aracı üzerinden ayarlanır.

Aynı mantık kilidi içerisindeki her iki zamanlayıcının (biri hızlanmada, diğeribırakmada geciktirmeli), ayar değeri ortaktır.

Kontrol edilebilir geçitler, ayarlanabilir zamanlayıcılar ve bellekli SR flip floplarıiçin ayar parametrelerine yerel HMI veya PST aracı ile erişilebilir.

12.3.3.1 Yapılandırma

Mantık, PCM600 içindeki ACT yapılandırma aracı kullanılarak yapılandırılır.

Fonksiyonların yapılandırılabilir mantık bloklarında tanımlandıkları şekliyleçalıştırılması, farklı döngü süreleriyle sabit bir sıralamaya göre yapılır.

Her döngü süresi için fonksiyon bloğuna bir seri çalıştırma numarası verilir. Bubilgi ACT yapılandırma aracında, fonksiyon kilidi ve döngü süresi tanımlamabilgisiyle gösterilir. Aşağıdaki örneğe bakınız.



IEC09000695_2_en.vsdIEC09000695 V2 EN

Şekil 100: Mantık fonksiyonunun tanımlama, seri çalıştırma numarası vedöngü süresi

Aynı döngü içerisindeki farklı fonksiyon bloklarının çalıştırılması, bunların seriçalıştırma numaraları tarafından belirlenir. İki veya daha fazla mantık bloğu seriolarak bağlandığında bu her zaman hatırlanmalıdır.

Hızlı bir döngü süresi olan fonksiyon bloklarını, yavaş bir döngüsüresi olan fonksiyonlara bağlarken her zaman dikkatli olunmalıdır.Mantık devreleri her zaman dikkatle hazırlamalı ve farklıfonksiyonların çalıştırma sırası her zaman kontrol edilmelidir.Diğer durumlarda hataları, örneğin fonksiyonların birbiriyleyarışmasını önleyebilmek için mantık düzenlerine ek gecikmezamanları koyulmalıdır.AND geçidinin dört girişinin tümünün varsayılan değerlerimantıksal 1 olarak verilmiştir. Bu da kullanıcının sadece gereklisayıda giriş kullanmasına ve gerisini bağlı olmadan bırakmasınaolanak tanır. OUT çıkışının varsayılan değeri ilk başta 0’dır. Bu da,eğer fonksiyon yanlış çalıştırma sırasında koyulmuş ise bir döngüdarbesini bastırmak içindir.

12.4 Sabit sinyaller FXDSIGN




Sabit sinyaller FXDSIGN - -

12.4.2 UygulamaSabit sinyal fonksiyonu (FXDSIGN), IED’nin yapılandırılmasında kullanılabilecekçeşitli ön tanımlı (sabit) sinyaller üretir. Bunun amacı diğer fonksiyon



bloklarındaki kullanılmayan girişleri, belirli bir düzeye/değere zorlamak veyabelirli bir mantık oluşturmak için kullanılır.

GRP_KAPALI sinyalinin FXDSIGN içinde kullanılmasına örnekSınırlı toprak arıza fonksiyonu REFPDIF hem otomatik trafolar hem de normaltrafolar için kullanılabilir.

Otomatik trafolarda kullanıldıklarında, nötr nokta akım ile birlikte her iki sargılıparçadan gelen bilgiler fonksiyon tarafından kullanılabilir olmalıdır. Dolayısıyla üçgiriş gerekmektedir.

I3PW1CT1I3PW2CT1 I3P

REFPDIF

IEC09000619_3_en.vsdIEC09000619 V3 TR

Şekil 101: Ototrafo uygulaması için REFPDIF fonksiyon girişleri

Normal trafolar için sadece bir sargı ve nötr nokta vardır. Bu da sadece iki girişkullanılıyor demektir. Tüm grup bağlantılarının bağlı olma zorunluluğubulunduğundan, üçüncü girişin de FXDSIGN fonksiyon bloğundaki GRP_OFFsinyalidir.

I3PW1CT1I3PW2CT1 I3P

REFPDIF

GRP_OFFFXDSIGN

IEC09000620_3_en.vsdIEC09000620 V3 TR

Şekil 102: Normal trafo uygulaması için REFPDIF fonksiyon girişleri



12.5 Boolean 16 tam sayı dönüşümü B16I




Boolean 16 tam sayı dönüşümü B16I - -

12.5.2 UygulamaBoolean 16’dan tam sayı dönüşüm fonksiyonu B16I, 16 binary (mantıksal) sinyalsetini tam sayıya dönüştürmek için kullanılır. Kullanım amacı, bir fonksiyondangelen mantıksal çıkış sinyallerini (mesafe koruma gibi) başka bir fonksiyondangelen tam sayı sinyallerle (hat diferansiyel koruma gibi) birleştirmek için kullanılır.B16I fonksiyonunda mantıksal düğüm eşleştirme yoktur.

12.5.3 Ayarlama kurallarıBu fonksiyonun yerel HMI’de veya koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur.

12.6 Boolean 16 tam sayı dönüşümü, mantık düğümtemsili ile B16IFCVI




Boolean 16 tam sayı dönüşümü,mantık düğüm temsili ile

B16IFCVI - -

12.6.2 UygulamaBoolean 16’dan, mantık düğüm temsili ile tam sayı dönüşümü fonksiyonuB16IFCVI, 16 binary (mantıksal) sinyal setini tam sayıya çevirmek için kullanılır.B16IFCVI fonksiyonu bir trafo merkezi bilgisayarından bir tam sayı alabilir;örneğin IEC 61850–8–1. Bu fonksiyonlar, bir tam sayı girerek mantık komutlarıüretmek istediğinizde (selektör anahtarları veya gerilim kontrolörleri için) çokyararlıdır. B16IFCVI fonksiyonunun IEC 61850'de mantıksal bir düğümeşleştirmesi vardır.



12.6.3 Ayarlama kurallarıBu fonksiyonun yerel HMI’de veya Koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur.

12.7 Tam sayı boolean 16 dönüşümü IB16A




Tam sayı boolean 16 dönüşümü IB16A - -

12.7.2 UygulamaTam sayıdan boolean 16 dönüşümü fonksiyonu (IB16A), bir tam sayıyı 16 adetikili (mantıksal) sinyal setine çevirmek için kullanılır. Bu fonksiyon birfonksiyondan gelen tam sayı çıkış sinyallerini başka bir fonksiyondaki ikili(mantıksal) girişlere bağlamak için kullanılabilir. IB16A fonksiyonunda mantıksaldüğüm eşleştirme yoktur.

12.7.3 Ayarlama kurallarıBu fonksiyonun yerel HMI’de veya Koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur.

12.8 Tam sayı - boolean 16 dönüşümü, mantık düğümtemsili ile IB16FCVB




Mantık düğüm temsili ile tam sayıboolean 16 dönüşümü

IB16FCVB - -

12.8.2 UygulamaTam sayıdan mantık düğüm temsili ile boolean 16 dönüştürme fonksiyonu(IB16FCVB), bir tam sayıyı 16 adet ikili (mantıksal) sinyal kümesine dönüştürmekiçin kullanılır. IB16FCVB fonksiyonu bir trafo merkezi bilgisayarından bir tamsayı alabilir; örneğin şunun üzerinden: IEC 61850–8–1. Bu fonksiyonlar, kullanıcı



bir tam sayı girerek (selektör anahtarları veya gerilim kontrolörleri için) mantıkkomutları üretmek istediğinde çok yararlıdır. IB16FCVB fonksiyonunun IEC61850'de mantıksal düğüm eşleştirmesi vardır.

12.8.3 AyarlarBu fonksiyonun yerel HMI’de veya Koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur



Bölüm 13 İzleme

13.1 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları SPGGIO




IEC 61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları

SPGGIO - -

13.1.2 UygulamaIEC 61850–8–1 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (SPGGIO) fonksiyon bloğu, trafomerkezindeki diğer sistem veya ekipmanlara tek bir mantıksal çıkış göndermek içinkullanılır. ACT aracına bağlanması gereken tek bir görülebilir girişi vardır.


13.2 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları 16 girişSP16GGIO




IEC 61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları 16 giriş

SP16GGIO - -

13.2.2 UygulamaSP16GGIO fonksiyon bloğu, trafo merkezindeki diğer sistemlere veya teçhizata16’ya kadar mantık sinyali göndermek üzere kullanılır. Girişler ACT aracına bağlıolmalıdır.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 13İzleme



13.3 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları MVGGIO




IEC61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları

MVGGIO - -

13.3.2 UygulamayaIEC61850 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (MVGGIO) fonksiyonu, analog birsinyalin anlık değerini, trafoda bulunan diğer sistemlere veya ekipmana göndermekiçin kullanılır. Ayrıca, aynı IED içerisinde, analog bir değere RANGE özelliğieklemek ve o değer üzerinde denetime izin vermek için kullanılabilir.

13.3.3 Ayarlama kurallarıIEC61850 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (MVGGIO) fonksiyonu, kullanıcınınizlenen sinyal için bir ölü bant ve bir sıfır ölü bant seçmesine olanak tanır. Sıfır ölübant içerisindeki değerlerin sıfır olduğu kabul edilir.

Yüksek ve alçak sınır ayarları, ölçülen değerin yüksek-yüksek-, yüksek, normal,alçak ve alçak-alçak aralıkları için limitleri belirler. Ölçülen değerin gerçek aralığı,MVGGIO fonksiyon bloğu aralığı çıkışında gösterilir. Ölçülen bir değer genişletmebloğu (MVEXP), aralık çıkışına bağlandığında, MVEXP mantıksal çıkışları bunauygun şekilde değiştirilir.

Bölüm 13 1MRK 504 128-UTR -İzleme


13.4 Ölçümler




Ölçümler CVMMXN

P, Q, S, I, U, f

SYMBOL-RR V1 TR

-

Faz akım ölçümü CMMXU

I

SYMBOL-SS V1 TR

-

Faz-faz gerilim ölçümü VMMXU

U

SYMBOL-UU V1 TR

-

Akım dizisi bileşen ölçümü CMSQI

I1, I2, I0

SYMBOL-VV V1 TR

-

Gerilim dizisi ölçümü VMSQI

U1, U2, U0

SYMBOL-TT V1 TR

-

Faz-nötr gerilim ölçümü VNMMXU

U

SYMBOL-UU V1 TR

-

13.4.2 UygulamaÖlçüm fonksiyonları güç sistemi ölçümü, denetimi ve yerel HMI’ye, PCM600içindeki izleme aracına veya trafo merkezi seviyesine, örneğin IEC 61850üzerinden raporlama için kullanılır. Aktif güç, reaktif güç, akım, gerilim, frekans,güç faktörü vb. ölçüm değerlerinin sürekli izlenmesi olanağı, elektrik enerjisininverimli şekilde üretimi, iletimi ve dağıtımı için kritik önem taşır. Sistemoperatörüne güç sisteminin mevcut durumu hakkında hızlı ve kolay bir genel bakışsunar. Ayrıca, koruma ve kontrol IED’lerinin testleri ve devreye alma işlemlerisırasında kullanılarak ölçüm trafolarının (akım trafoları ve gerilim trafoları)bağlantıları ve düzgün çalışmaları doğrulanır. Normal hizmet sırasında IED’denalınan ölçüm değerleri, diğer bağımsız ölçüm aletleriyle alınan değerlerlekarşılaştırılarak, IED analog ölçüm zincirinin düzgün çalıştığı doğrulanabilir. Son



olarak, mesafe veya yönlü aşırı akım koruma fonksiyonunun doğru yönde çalıştığıdoğrulanabilir.

Bir IED’nin kullanılabilir olan ölçülen değerleri, kullanılmakta olandonanıma (TRM) ve PCM600’de yapılmış olan mantıksalyapılandırmaya bağlıdır.

Tüm ölçülen değerler dört ayarlanabilir limit ile denetlenebilir, bunlar alçak-alçaklimit, alçak limit, yüksek limit ve yüksek-yüksek limittir. Sıfıra indirme azaltımı dadesteklenir. Yani ayarlanabilir bir değerin altında olan ölçülen değer sıfıra zorlanır,bu da girişlerdeki gürültünün etkisini azaltır. Ne fonksiyonlar arasında ne de herfonksiyondaki sinyaller arasında, ayar ve parametrelerle ilgili ara bağlantı yoktur.

Fonksiyonlardan her biri için sıfıra indirme, ZeroDb tarafından her sinyal için ayrıolarak yapılır. Örneğin, U12 sıfıra indirmesi VMMXU içinde ULZeroDbtarafından yapılır, I1 sıfıra indirmesi CMMXU içinde ILZeroDb tarafından yapılır.

Ölü bant denetimi, ölçülen değerdeki değişim ayarlanmış eşik değerinin, veya enson değer güncelleme eşik değerini geçtiği andan itibaren gerçekleşen tümdeğişikliklerin zaman integralinin üzerindeyse, ölçülen sinyal değerini trafomerkezi seviyesinde raporlamak için kullanılabilir. Ölçüm değeri ayrıca dönemselraporlamaya da dayandırılabilir.

Ölçüm fonksiyonu CVMMXN, aşağıdaki güç sistemi özelliklerini sağlar:

• P, Q ve S: üç faz aktif, reaktif ve görünür güç• PF: güç faktörü• U: faz-faz gerilimi genlik• I: faz akımı genliği• F: güç sistemi frekansı

Çıkış değerleri yerel HMI’de Main menu/Tests/Function status/Monitoring/CVMMXN/Outputs altında gösterilir

Ölçüm fonksiyonları CMMXU, VNMMXU ve VMMXU fiziksel miktarlar verir:

• I: faz akımları (genlik ve açı) (CMMXU)• U: gerilimler (faz-toprak ve faz-faz gerilimi, genlik ve açı) (VMMXU,

VNMMXU)

Yukarıdaki ölçüm fonksiyonu kalibre edilerek sınıf 0,5 sunumundan daha iyisinielde etmek mümkündür. Bu, anma akımının %5, 30 ve 100’ünde ve anmageriliminin %100’ünde açı ve genlik kompanzasyonu ile elde edilir.

Verilen güç sistemi miktarları kullanılan donanıma, (TRM) vePCM600’de yapılan mantık yapılandırmasına bağlıdır.

Ölçüm fonksiyonları CMSQI ve VMSQI sıralı miktarlar verir:



• I: dizi akımları (pozitif, sıfır, negatif dizi, genlik ve açı)• U: dizi gerilimleri (pozitif, sıfır ve negatif dizi, genlik ve açı).

CVMMXN fonksiyonu üç faz güç niceliklerini, ölçülen akıma karşılık gelengerilim sinyallerinin temel frekans fazörleri (DFT değerleri) kullanarak hesaplar.Ölçülen güç nicelikleri seçilen ayara bağlı olarak ani olarak hesaplanan niceliklerolarak veya belirli bir süre içerisindeki ortalama değerler olarak verilir (alçakgeçirgen filtrelenmiş).

13.4.3 Ayarlama kurallarıÖlçüm fonksiyonu CVMMXN, CMMXU, VMMXU, CMSQI, VMSQI,VNMMXU ayar parametreleri kullanılmakta olan donanıma (TRM) vePCM600’de yapılmış olan mantıksal yapılandırmaya bağlıdır.

Ölçüm fonksiyonları CVMMXN, CMMXU, VMMXU, CMSQI, VMSQI,VNMMXU yerel HMI veya PCM600 ile ayarlanır.


Çalışma: Kapalı/On. Her fonksiyon durumu (CVMMXN, CMMXU, VMMXU,CMSQI, VMSQI, VNMMXU) işletime alınabilir (Açık) veya devre dışıbırakılabilir (Kapalı).

Ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) için aşağıdaki genel ayarlar yapılabilir.

GüçAmpFak: Güç hesaplamalarını ölçeklendirmek için büyüklük faktörü

GüçAçıKom: Ölçülen I & U arasındaki faz kaymasının açı kompanzasyonu.

Mod: Ölçülen akım ve gerilim seçimi. IED’ye bağlı olan kullanılabilir gerilimtrafosu girişlerine göre izlenen üç faz değerlerin hesaplanması için 9 farklı yolvardır. Parametre grup ayar tablosuna bakınız.

k: Güç ölçümü U ve I için alçak geçiren süzgeç katsayısı.

UAmpCompY: Ur’nin %Y’sinde gerilim ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

IAmpCompY: Irnin %Y’sinde akım ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

IAngCompY: Ir’nin %Y’sinde açı ölçümlerini kalibre edecek açı kompanzasyonu,burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

Faz-faz akım ölçümü(CMMXU) için aşağıdaki genel ayarlar yapılabilir.

IAmpCompY: Irnin %Y’sinde akım ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.



IAngCompY: Ir’nin %Y’sinde açı ölçümlerini kalibre edecek açı kompanzasyonu,burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

Faz-faz gerilim ölçümü (VMMXU) için aşağıdaki genel ayarlar yapılabilir.

UAmpCompY: Ur’nin %Y’sinde gerilim ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

UAngCompY: Ur’nin %Y’sinde gerilim ölçümlerini kalibre edecek açıkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

Aşağıdaki genel ayarlar fonksiyonlarda yer alan tüm izlenen nicelikler içinayarlanabilir (CVMMXN, CMMXU, VMMXU, CMSQI, VMSQI, VNMMXU)Aşağıdaki ayar adlarındaki X şunlara eşittir: S, P, Q, PF, U, I, F, IL1-3,UL1-3UL12-31, I1, I2, 3I0, U1, U2 veya 3U0.

Xmin: Analog sinyal X için minimum değer.

Xmax: Analog sinyal X için maksimum değer.

Tüm ölçüm fonksiyonları V, A ve benzeri için Xmin ve Xmaxdoğrudan ilgili ölçüm ünitesinde ayarlanabilir. Bunun istisnasıCVMMXN seçenekleridir, burada Xmin ve Xmax değerleriSBase’in %’si olarak ayarlanır.

XZeroDb: Sıfıra indirme. Sinyal değeri XzeroDb altındaysa sıfıra indirilir.

XRepTyp: Raporlama tipi. Döngüsel (Döngüsel), genlik ölü bant (Ölü bant) veyatümleşik ölü bant (Int ölü bant) açıklamasında bulunabilir. Raporlama aralığıXdbRepInt parametresiyle kontrol edilir.

XDbRepInt: Ölü bant ayarı raporlama. Ayar değeri döngüsel raporlamadır veraporlama aralığı saniye cinsindendir. Genlik ölü bandı ölçüm aralığının %'sicinsinden ayar değeridir. Tümleşik ölü bant ayarı tümleşik alandır; yani ölçümaralığının %'si olarak ölçülen değerin, iki ölçüm değeri arasındaki süreyle çarpımıdır.

Tüm ölçüm fonksiyonları için limitler doğrudan ilgili ölçüm ünitesiV, A, vb.'de ayarlanabilir. Bunun istisnası CVMMXNseçenekleridir, burada limitler STemel’in %’si olarak ayarlanır.

XHiHiLim: Yüksek-yüksek limit.

XHiLim: Yüksek limit.

XLowLim: Alçak limit.

XLowLowLim: Alçak-alçak limit.

XLimHyst: Aralığın %’si cinsinden histerez değeri, tüm limitler için ortak.



Tüm faz açıları, tanımlanmış referans kanalına göre sunulur. PhaseAngleRefparametresi referansı tanımlar., PCM600'deki analog giriş modülleri için ayarlarabakın.

Kalibrasyon eğrileriFonksiyonları (CVMMXN, CMMXU, VNMMXU ve VMMXU), akım, gerilim vegüçlerin sınıf 0,5 sunumlarını elde edecek şekilde kalibre etmek mümkündür. Bu,anma akımının ve geriliminin %5, 30 ve 100’ünde genlik ve açı kompanzasyonuile elde edilir. Kompanzasyon eğrisi, 103 şeklinde (örnek) gösterildiği gibi,akımların genlik ve açı kompanzasyonu için karakteristiğe sahip olacaktır. Birincifaz referans kanalı olarak kullanılacak ve faktörlerin hesaplanmasında eğri ilekarşılaştırılacaktır. Sonra bu faktörler tüm ilgili kanallar için kullanılabilir.

100305

IAmpComp5

IAmpComp30

IAmpComp100

-10

-10

Genlik kompanzasyonu

Ir'nin %'si

Ölçülen akim

Ir'nin %'si

%0-5: Sabit %5-30-100: Lineer >%100: Sabit

100305

IAngComp5IAngComp30

IAngComp100

-10

-10

Açi kompanzasyonu

Derece

Ölçülen akim

Ir'nin %'si


IEC05000652 V2 TR

Şekil 103: Kalibrasyon eğrileri

13.4.4 Ayar örnekleriÖlçüm fonksiyonu (CVMMXN) ile bağlantılı üç ayar örneği şöyledir:

• 400 kV OHL için ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) uygulaması• Trafonun sekonder tarafında ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) uygulaması• Jeneratör için ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) uygulaması



Bunların her biri için detaylı açıklamalar ve seçili ayar parametrelerinin nihai birlistesi verilecektir.

Bir IED’nin kullanılabilir olan ölçülen değerleri, kullanılmakta olandonanıma (TRM) ve PCM600’de yapılmış olan mantıksalyapılandırmaya bağlıdır.

13.4.4.1 400 kV OHL için ölçüm fonksiyonu uygulaması

Bu uygulama için tek hat şeması 104 şeklinde verilmiştir:

400kV Bara

400kV OHL

P Q

800/1 A400 0,1/

3 3kV


IED

IEC09000039-1-EN V1 TR

Şekil 104: 400 kV OHL uygulaması için tek hat şeması

Aktif ve reaktif gücün 104 şeklinde belirtildiği şekilde izlenebilmesi, denetlenmesive kalibrasyonu için aşağıdaki işlemlerin yapılması gereklidir:

1. Akım trafosu ve gerilim trafosu verilerini ve faz açısı referans kanalıPhaseAngleRef'in doğru bir biçimde ayarlanması (PCM600'de analog girişmodülleri için ayarlara bakın) analog giriş kanalları için PCM600 kullanarak

2. PCM600’de ölçüm fonksiyonunun üç faz akım trafosu ve gerilim trafosugirişlerine bağlanması

3. Genel ayar parametreleri altında Ölçüm fonksiyonunun ayarlanması:• 27 tablosunda gösterilen genel ayarlar.• 28 tablosunda gösterilen aktif gücün düzey denetimi.• 29 tablosunda gösterilen kalibrasyon parametreleri.



Tablo 27: Ölçüm fonksiyonu için genel ayar parametreleri

Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarÇalışma Çalışma Kapalı/Açık Açık Fonksiyon şöyle olmalıdır Açık

GüçAmpFak Güç hesaplamalarınıölçeklendirmek için büyüklükfaktörü

1,000 Devreye alma sırasında yüksekölçüm hassasiyeti elde etmekiçin kullanılabilir. Normaldeölçeklendirme gerekmez

GüçAçıKomp Ölçülen I & U arasındaki fazkaymasının açı kompanzasyonu

0,0 Devreye alma sırasında yüksekölçüm hassasiyeti elde etmekiçin kullanılabilir. Normalde açıkompanzasyonu gerekmez. P &Q ölçümünün gerekli yönüburada da korunan nesneyedoğrudur (IED dahili varsayılanyönüne göre)

Mod Ölçülen akım ve gerilim seçimi L1, L2, L3 Üç faz-toprak gerilim trafosugirişinin hepsi kullanılabilir

k Güç ölçümü U ve I için alçakgeçiren süzgeç katsayısı

0,00 Normalde ek filtreleme gerekmez

Tablo 28: Düzey denetimi için ayar parametreleri

Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarPMin Minimum değer -750 Minimum beklenen yük

PMaks Minimum değer 750 Maksimum beklenen yük

PSıfırDb Aralığın %0,001’inde sıfıraindirme

3000 Sıfıra indirmeyi 45 MW'a ayarla,yani 1500 MW’nin %3’ü

PRepTyp Raporlama tipi db Genlik ölü bant denetimini seçin

PDbRepInt Döng: Aralık(lar)ı bildir, Db:Aralığın %’si içinde, Int Db: %olarak

2 ±Δdb=30 MW olarak ayarlayın,yani %2 (30 MW üstüdeğişiklikler raporlanır)

PYüYüLim Yüksek Yüksek sınır (fiziki değer) 600 Yüksek alarm limiti, yani aşırıderecede fazla yük alarmı

PYüLim Yüksek limit (fiziki değer) 500 Yüksek uyarı limiti, yani aşırı yükuyarısı

PDüşLim Alt sınır (fiziki değer) -800 Alçak uyarı limiti. Aktif değil

PLowLowlLim Alçak Alçak limit (fiziki değer) -800 Alçak alarm limiti. Aktif değil

PLimHist Aralığın %’si olarak histerezdeğeri (tüm limitler için ortaktır)

2 ±Δ Histerez MW ayarlayın, yani%2

Tablo 29: Kalibrasyon parametreleri için ayarlar

Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarIAmpComp5 Akımı Ir’nin %5’ine kalibre etmek

için genlik faktörü0,00

IAmpComp30 Akımı Ir’nin %30’una kalibreetmek için genlik faktörü

0,00

IAmpComp100 Akımı Ir’nin %100’üne kalibreetmek için genlik faktörü

0,00




Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarUAmpComp5 Gerilimi Ur’nin %5’ine kalibre

etmek için genlik faktörü0,00

UAmpComp30 Gerilimi Ur’nin %30’una kalibreetmek için genlik faktörü

0,00

UAmpComp100 Gerilimi Ur’nin %100’üne kalibreetmek için genlik faktörü

0,00

IAngComp5 Ir’nin %5’inde akım için açıkalibrasyonu

0,00

IAngComp30 Ir’nin %30’unda akım için açıkalibrasyonu

0,00

IAngComp100 Ir’nin %100’ünde akım için açıkalibrasyonu

0,00

13.4.4.2 Güç trafosu için ölçüm fonksiyonu uygulaması

Bu uygulama için tek hat şeması 105 şeklinde verilmiştir.

110kV Bara

200/1

35 / 0,1kV

35kV Bara

500/5

P Q

31,5 MVA 110/36,75/(10,5) kV

Yy0(d5)

UL1L2


IED

IEC09000040-1-EN V1 TR

Şekil 105: Trafo uygulaması için tek hat şeması

Aktif ve reaktif gücün 105 şeklinde gösterildiği şekilde ölçülebilmesi için aşağıdakiişlemlerin yapılması gereklidir:



1. Tüm akım trafosu ve gerilim trafosu ve faz açısı referans kanalınıPhaseAngleRef olarak ayarlayın (PCM600'de analog giriş modülleri içinayarlara bakın) analog giriş kanalları için PCM600 kullanan veriler

2. PCM600’de ölçüm fonksiyonunun AG tarafında akım trafosu ve gerilimtrafosu girişlerine bağlayın

3. İlgili Ölçüm fonksiyonu için ayar parametrelerini aşağıdaki tablodagösterildiği şekilde ayarlayın 30:

Tablo 30: Ölçüm fonksiyonu için genel ayar parametreleri

Ayar Kısa açıklama Seçili değer YorumÇalışma Çalışma Kapalı/Açık Açık Fonksiyon şöyle olmalıdır Açık

GüçAmpFak Güç hesaplamalarınıölçeklendirmek için genlik faktörü

1,000 Normalde ölçeklendirmegerekmez

GüçAçıKomp Ölçülen I & U arasındaki fazkaymasının açı kompanzasyonu

180,0 Normalde açı kompanzasyonugerekmez. Ancak, burada P & Qölçümünün yönü barayadoğrudur (IED dahili varsayılanyönüne göre değil). Bu nedenle,ölçümleri istenilen yöndehizalayabilmek için açıkompanzasyonu kullanılmalıdır.

Mod Ölçülen akım ve gerilim seçimi L1L2 Sadece UL1L2 faz-faz gerilimikullanılabilir

k Güç ölçümü U ve I için alçakgeçiren süzgeç katsayısı

0,00 Normalde ek filtreleme gerekmez

13.5 Olay sayacı CNTGGIO




Olay sayacı CNTGGIOS00946 V1 TR

-

13.5.2 UygulamaOlay sayacının (CNTGGIO) altı sayacı vardır ve bunlar her sayacın kaç kezaktifleştirildiği bilgisini kaydetmek için kullanılır. CNTGGIO, spesifik birfonksiyonun, örneğin açma mantığının kaç kez açma sinyali verdiğini saymak içinkullanılabilir. Altı sayacın tümünün ortak bir engelleme ve resetleme özelliği vardır.

13.5.3 Ayarlama kurallarıÇalışma: Olay sayacının (CNTGGIO) çalışmasını ayarlar Açık veya Kapalı.



13.6 Bozulma raporu




Bozulma raporu DRPRDRE - -

Analog giriş sinyalleri A1RADR - -




İkili giriş sinyalleri B1RBDR - -






13.6.2 UygulamaPrimer ve/veya sekonder sistemdeki arızalar hakkında hızlı, eksiksiz ve güvenilirbilgi almak için arıza akımları, gerilimleri ve olaylar hakkında bilgi toplamak çokönemlidir. Daha genel bir perspektiften izleme yapabilmek için olayların kesintisizkaydedilmesi de çok önemlidir. Bu görevler bozulma raporu fonksiyonuDRPRDRE tarafından yapılır ve güç sisteminin ve ilgili primer ve sekonderekipmanın arıza sırasında ve sonrasındaki davranışının daha iyi anlaşılmasınısağlar. Kaydedilen verilerin analizi bir arızayı açıklamak için kullanılabilecekdolayısıyla IED ayar planının değişimine ve mevcut ekipmanın geliştirilmesinetemel oluşturacak çok değerli bilgiler sağlar. Bu bilgiler daha uzun bir perspektifte,yeni tesislerin planlanmasında ve tasarlanmasında da kullanılabilir, bu ise bozulmakaydının Fonksiyonel Analiz (FA)'in bir parçası olması anlamına gelir.

IED'de daima mevcut bulundurulan Bozulma raporu DRPRDRE fonksiyonbloklarına bağlı seçilmiş tüm analog ve ikili sinyallerin örneklendirilmiş verilerinielde eder. Bu sinyaller:

• maksimum 30 harici analog sinyalini,• 10 dahili türetilmiş analog sinyalini ve• 96 ikili sinyali içerir.

Bozulma raporu fonksiyonu birkaç fonksiyonun ortak adıdır: Göstergeler , Olaykaydedici , Olay Listesi, Açma değeri kaydedici , Bozulum kaydedici .

Bozulma raporu fonksiyonu yapılandırma, başlatma koşulları, kayıt süreleri veyüksek depolama kapasitesi açısından çok esnektir. Bu sayede bozulma raporu



koruma fonksiyonlarının çalışmasına bağlı değildir ve herhangi bir nedenle korumafonksiyonları tarafından tespit edilememiş arızaları da kaydedebilir. Bozulmaraporu gelişmiş bir bağımsız bozulum kaydedici olarak kullanılabilir.

Her bozulma raporu IED’de saklanır. Bu tüm olaylar için geçerlidir. Tüm olaybilgileri sürekli olarak dönüşümlü belleğe kaydedilir. Yerel HMI kayıtlarla ilgilibilgi almak için kullanılabilir ve bozulma raporu dosyaları Bozulma işleme aracıkullanılarak, okuma veya daha kapsamlı analiz için (WaveWin'i kullanarak, buPCM600 kurulum CD'sinde bulunur) PCM600'e yüklenebilir. Kullanıcı, bozulmaraporunu dosyalarını FTP veya MMS (61850–8–1 üzerinden) istemcilerinikullanarak da yükleyebilir.

Eğer IED bir trafo merkezi barasına (IEC 61850-8-1) bağlı ise bozulum kaydedici(yapılan kayıt ve arıza numarası) ve arıza yeri tespit fonksiyonu bilgisi GOOSEveya Rapor Kontrol verisi olarak kullanılabilir.

13.6.3 Ayarlama kurallarıBozulma raporu fonksiyonu DRPRDRE için ayar parametreleri yerel HMI veyaPCM600 üzerinden yapılır.

40 adede kadar analog ve 96 ikili sinyal işlemek mümkündür (iç sinyaller veya dışgirişlerden gelen sinyaller). İkili sinyaller tüm fonksiyonlarda yani Bozulumkaydedici , Olay kaydedici, Gösterge, Açma Değer Kaydedici ve Olay Listesi aynıdır.

PCM600 kullanılarak ikili ve analog giriş sinyallerine kullanıcı tanımlı adlarverilebilir. Analog ve ikili sinyaller kullanıcı tanımlı adlarıyla görülür. Bu ad tümilgili fonksiyonlarda kullanılır (Bozulum kaydedici , Olay kaydedici, Gösterge,Açma Değer Kaydedici ve Olay Listesi ).

Şekil 106 Bozulma Raporu, dahil olan fonksiyonlar ve fonksiyon bloklarıarasındaki ilişki gösterilmiştir. Olay listesi , Olay kaydedici ve Gösterge ikili girişfonksiyon bloklarından (BxRBDR) gelen bilgileri kullanır. Açma değer kaydedici,analog fonksiyon bloklarından (AxRADR) gelen analog bilgileri kullanır, Arızaraporlama fonksiyonu AxRADR ve BxRBDR’nin her ikisinden de bilgi toplar.



Açma deger kay.

Olay listesi

Olay kaydedici

Göstergeler

Bozulum kaydedici

A1-4RADR

B1-6RBDR

Bozulma Raporu

Ikili sinyaller

Analog sinyallerA4RADR

B6RBDR

DRPRDRE


IEC09000337 V2 TR

Şekil 106: Bozulma raporu fonksiyonu ve ilgili fonksiyon blokları

Bozulma raporu fonksiyonu için, alt fonksiyonları da etkileyen bir dizi ayar vardır.

LCD ekranın üzerindeki LED göstergeler, IED’nin durumu hakkında hızlı birşekilde bilgi edinilmesini sağlar.

Yeşil LED: Sürekli yeşil Çalışıyor

Yanıp sönen ışık Dahili arıza

Sönük Güç kaynağı yok

Sarı LED: Fonksiyon Bozulma raporfonksiyonundaki SetLEDn ayarıylakontrol edilir.

Kırmızı LED: Fonksiyon Bozulma raporfonksiyonundaki SetLEDn ayarıylakontrol edilir.

ÇalışmaBozulma raporu fonksiyonu DRPRDRE çalışması aşağıdaki gibi ayarlanmalıdır.Açık veya Kapalı. Eğer Kapalı seçili ise, bozulma raporunun kaydedilmeyeceğinive hiçbir alt fonksiyonun çalışmayacağını dikkate alın (yalnız Olaylistesini)etkileyen genel parametre çalışır).



Çalışma = Kapalı:

• Bozulma raporları saklanmaz.• LED bilgileri (sarı - başlat, kırmızı - açma) kaydedilmez veya değiştirilmez.

Çalışma = Açık:

• Bozulma raporları kaydedilir, bozulma bilgileri yerel HMI’den ve PCM600kullanarak PC’den okunabilir.

• LED bilgileri (sarı - başlat, kırmızı - açma) kaydedilir.

Her kayda bir numara (0 ve 999 arasında) verilir ve bu tanımlayıcı olarak kullanılır(yerel HMI, bozulma işleme aracı ve IEC 61850). Alternatif kayıt tanımlamabilgileri tarih, zaman ve sıra numarasıdır. Sıra numarası her yeni kayıt içinotomatik artırılır ve gece yarısı sıfıra resetlenir. IED'de kaydedilen maksimumkayıt sayısı 100'dür. Yeni bir kayıt geldiğinde en eski kaydın üzerine yazılır (FIFO/ilk giren ilk çıkar prensibi).

Arıza kayıtlarının silinebilmesi için Çalışma parametresi şöyleolmalıdır. Açık.

Maksimum kayıt sayısı her kaydın toplam kayıt zamanına bağlıdır.Uzun kayıt süresi kayıt sayısının 100'den az olmasına neden olur.

IED flash disk kullanıcı dosyalarını kaydetmek içinKULLANILMAMALIDIR. Bu durum disk alanı olmamasınedeniyle bozulma kayıtlarının silinmesine neden olur.

Kayıt zamanlarıArıza raporu için farklı kayıt zamanları ayarlanabilir (arıza öncesi zamanı, arızasonrası zamanı ve limit zamanı). Bu kayıt zamanları tüm alt fonksiyonları birşekilde etkiler fakat Olay listesi fonksiyonunu etkilemez.

Arıza öncesi kayıt zamanı (ÖnArızaKayT) arızanın başlama noktasından öncekikayıt zamanıdır. Bu değer en az 0,1 s olmalıdır; böylece Açma değer kaydedicifonksiyonunda ön arıza değerlerinin tahmini için yeterli örnekler temin eder.

Arıza sonrası kayıt zamanı (ArızaSonrasıKytT) tetikleme sinyali yok olduktansonraki maksimum kayıt zamanıdır (Açma değer kaydedici fonksiyonunu etkilemez).

Kayıt zaman limiti (ZamanLimiti) tetikleme sonrasındaki maksimum kayıtzamanıdır. Kimi tetikleme koşulu (arıza zamanı) çok uzunsa veya kalıcı olarakayarlandıysa (Açma değer kaydedici fonksiyonunu etkilemez) parametre kayıtzamanını sınırlar.



Tekrar tetikleme sonrası (TkrrtetikSonr) aşağıdaki gibi ayarlanabilir Açık veyaKapalı. Arıza sonrası pencerede yeni bir tetik sinyali görülmesi durumundaBozulma rapor fonksiyonunun performansını seçmeye olanak tanır.

TkrrtetikSonr = Kapalı

Fonksiyon arıza sonrası zaman içerisinde yeni tetikleme sinyallerine duyarsızdır.

TkrrtetikSonr = Açık

Fonksiyon geçerli raporu (analiz kaydını) tamamlar ve yeni bir tam rapora başlar,buna dahil olanlar:

• yeni arıza öncesi ve arıza zamanı (önceki raporla örtüşür)• bu örtüşme nedeniyle olaylar ve göstergeler önceki raporda da kaydedilmiş

olabilir• eğer kuruluysa yeni açma değeri hesaplamaları başlar ve çalışır

Test modunda çalışmaIED test modunda ve ÇaModuTest şöyle ayarlanmışsa Kapalı. Bozulma raporufonksiyonu kayıtları kaydetmez ve LED bilgileri gösterilmez.

IED test modunda ve ÇaModuTest şöyle ayarlanmışsa Açık. Bozulma raporufonksiyonu normal modda çalışır ve durum kaydedilen kayıtta gösterilir.

13.6.3.1 İkili giriş sinyalleri

96 adede kadar ikili sinyal dahili mantık ve ikili giriş sinyalleri arasındanseçilebilir. Sinyaller yapılandırma aracı ile yapılandırılır.

96 sinyalin her biri için, sinyalin arıza analiz kaydı başlatmak üzere bir tetikleyiciolarak mı kullanılacağı ve bu tetikleyicinin pozitif (1) veya negatif (0) eğimde miaktifleşeceğini seçmek mümkündür.

ÇalışmaN: İkili giriş N için bozulma raporu tetikleyebilir (Açık) veya tetiklemez(Kapalı).

TetikDüzeyiN: Pozitifte tetikleme (1'de tetikleme) veya negatif (0'da tetikleme) ikiligiriş N için kayma.

13.6.3.2 Analog giriş sinyalleri

Dahili analog ve analog giriş sinyalleri arasından 40 adet analog sinyale kadarseçilebilir. Bu sinyaller PCM600 kullanılarak yapılandırılır.

Analog giriş M’nin bozulum kaydediciye dahil edilip edilmeyeceği, Bozulmaraporunun analog tetiğini etkilemez (ÇalışmaM= Açık/Kapalı). Açık/Kapalı).

Eğer ÇalışmaM = Kapalıise hiçbir dalga şekli (örnek) kaydedilmez ve grafiktegösterilmez. Ancak, Açma değeri, ön değer ve arıza değerleri kaydedilir ve



raporlanır. Giriş kanalı arıza kaydediciyi tetiklemek üzere kullanılmaya devamedilebilir.

Eğer ÇalışmaM = Açıkise dalga şekli (örnek) kaydedilir ve grafikte gösterilir.

NomDeğerM: Giriş M için nominal değer.

AşırıTetikÇaM, DüşükTetikÇaM: Aşırı veya Yetersiz tetikleme, Bozulma raporuyüksek/alçak düzey analog giriş M için tetikleyebilir (Açık) veya tetiklemez(Kapalı).

AşırıTetikLeM, DüşükTetikLeM: Aşırı veya yetersiz tetikleme düzeyi, analog girişM için yüksek/alçak tetikleme seviyesi; nominal değerin yüzdesi olarak.

13.6.3.3 Alt fonksiyon parametreleri

Arıza analiz kaydı çalıştığı sürece tüm fonksiyonlar çalışır durumdadır.

GöstergelerGöstergeMaN: İkili giriş N için gösterge maskesi. Eğer (Göster) olarakayarlanmışsa girişin durum değişikliği alınır ve yerel HMI üzerinde bozulmaözetinde gösterilir. Eğer ayarlanmadıysa (Gizle), durum değişikliği gösterilmez.

SetLEDN: Sarı'yıBaşlat ve kırmızı 'yıAçma olarak binary giriş N durumdeğiştirirse, yerel HMI’de IED’de ayarlayın.

Bozulum kaydediciÇalışmaM: Analog kanal M, arıza bozulum kaydedici tarafından şöylekaydedilmelidir (Açık) veya tetiklemez (Kapalı).

Eğer ÇalışmaM = Kapalıise hiçbir dalga şekli (örnek) kaydedilmez ve grafiktegösterilmez. Ancak, Açma değeri, ön değer ve arıza değerleri kaydedilir veraporlanır. Giriş kanalı arıza kaydediciyi tetiklemek üzere kullanılmaya devamedilebilir.

Eğer ÇalışmaM = Açıkise dalga şekli (örnek) kaydedilir ve grafikte gösterilir.

Olay kaydediciOlay kaydedici fonksiyonunun kendisine ait parametresi yoktur.

Açma değer kaydediciSıfırAçıRef: Bu parametre, diğer tüm analog giriş sinyalleri için hangi analogsinyalin faz açısı referansı olarak kullanılacağını tanımlar. Bu sinyal ayrıca, frekansölçümü için kullanılır ve ölçülen frekans açma değerleri hesaplanırken kullanılır.Örnek bir gerilim giriş sinyali alınması önerilir, örneğin bir hat veya bara fazgerilimi gibi (kanal 1-30).

Olay listesiOlay listesi fonksiyonunun kendisine ait parametresi yoktur.



13.6.3.4 Değerlendirme

İçerisinde kayıt cihazlarının da dahil olduğu modern IED’lerin kullanımıyaygınlaştıkça, güç sistemlerinde kayıt ekipmanlarının kullanımı giderekyoğunlaşmaktadır. Bu da ayar fonksiyonlarının doğru yapılmaması durumunda, herarıza sırasında çok sayıda kaydın tutulacağı ve büyük miktarlarda bilgininişleneceği anlamına gelir. Amaç her IED’deki ayarları optimize etmek ve yalnızkayda değer arızaları yakalayarak IED’de saklanabilecek arıza sayısını maksimumda tutmaktır.

Kayıt zamanı gereğinden daha fazla olmamalıdır (ArızaSonrkayT ve ZamanLimiti).

• Fonksiyon, arızaları yalnız korunan nesne için mi kayıt yapmalıdır yoksafazlasını mı kapsamalıdır?

• En uzun arıza giderme süresinin uzunluğu ne kadardır?• Tekrar kapamanın kayıtlara dahil edilmesi gerekli midir yoksa ısrarcı arıza

ikinci bir kayıt mı üretmelidir (TkrrtetikSonr)?

Kayıtların sayısı minimize edilmelidir:

• İkili sinyaller: Kayıtları başlatmak için yalnız alakalı sinyalleri kullanın;koruma açması, taşıyıcı alma ve/veya başlatma sinyalleri.

• Analog sinyaller: Tetikleme seviyesi çok dikkatli kullanılmalıdır, çünkü hatalıayarlar çok fazla sayıda kayıt üretir. Ancak, analog giriş tetikleme kullanılırsa,ayarları seçerken normal işletim değerleriyle yeterli tolerans bırakmayıunutmayın. Faz gerilimlerinin tetiklenmesi gerekmez.

Başka yerlerden ayarlanan parametrelerin değerlerinin rapordaki bilgi ilebirleştirileceğini unutmayın. Bu parametreler, örneğin trafo merkezi ve nesnetanımlayıcıları, akım trafosu ve gerilim trafosu oranlarıdır.

13.7 Ölçülen değer genişletme bloğu MVEXP




Ölçülen değer genişletme bloğu MVEXP - -

13.7.2 UygulamaAkım ve gerilim ölçüm fonksiyonları (CVMMXN, CMMXU, VMMXU veVNMMXU), akım ve gerilim dizi ölçüm fonksiyonları (CMSQI ve VMSQI) veIEC 61850 genel iletişimi I/O fonksiyonları (MVGGIO) ölçüm denetim işlevselliğiile birlikte sunulmaktadır. Tüm ölçülen değerler dört ayarlanabilir limit iledenetlenebilir, bunlar alçak-alçak limit, alçak limit, yüksek limit ve yüksek-yüksek



limittir. Ölçülen değer genişletme bloğu (MVEXP), ölçüm fonksiyonlarından gelentam sayı çıkış sinyalini, 5 binary sinyale dönüştürmek için hazırlanmıştır. Bunlaralçak-alçak limit altında, alçak limit altında, normal, yüksek-yüksek limit üstündeveya yüksek limit üstündedir. Çıkış sinyalleri yapılandırılabilir mantık içindekoşullar olarak kullanılabilir.



13.8 Trafo merkezi batarya denetimi SPVNZBAT




Trafo merkezi batarya denetimfonksiyonu

SPVNZBAT U<> -

13.8.2 UygulamaGenellikle, DC sistem üzerindeki yük sabit bir direnç yüküdür. Bunlara örnekolarak kararlı durumdaki lambalar, LED’ler, elektronik enstrümanlar veelektromanyetik kontaktörler gösterilebilir. Kesiciler açıldığında veyakapandığında geçici bir RL yükü oluşur.

Bataryalardaki gerilim sürekli izlenmelidir, çünkü bataryalar makul düzeydeki aşırıgerilim veya düşük gerilim koşullarına ancak kısa bir süre dayanabilir.

• Bataryalar uzun süreli olarak veya sıklıkla aşırı gerilime maruz kalırlarsa buyaşlanmaya neden olur ki, bu da bataryanın erken arızalanmasıyla sonuçlanır.Diğer durumlar ise termik sürüklenme, ısı veya yüksek miktarda hidrojen gazıüretilmesi ve valf regülatörlü sızdırmaz bataryalarda sıvı kaybı ile sonuçlanır.

• Şarj gerilim değeri tavsiye edilen minimum değerin altına düşmesi halinde,batarya dahili kayıplarını telafi edebilmesine yetecek kadar şarj akımı alamaz,bu da kapasitenin giderek düşmesine neden olur.



• Kurşun asit bataryalar sürekli olarak düşük gerilime maruz kalırsa,plakalarda yoğun sülfatlanma meydana gelir ve bu da bataryanınkapasitesini azaltır.

13.9 Yalıtım gazı izleme fonksiyonu SSIMG




Yalıtım gazı izleme fonksiyonu SSIMG - 63

13.9.2 UygulamaYalıtım gazı izleme fonksiyonu (SSIML), devre kesicinin durumunu izlemek içinkullanılır. Devre kesici içerisinde sıkıştırılmış gaz tarafından doğru şekilde arksöndürme gerçekleşmesi çok önemlidir. Basınç gerekli olan değerin çok altınaindiğinde iç arıza riskini minimum seviyeye düşürmek için devre kesicininçalışması engellenir. Devre kesici içindeki gaz basıncına dayanarak ikili bilgiler bufonksiyona yönelik giriş sinyalleri olarak kullanılır. Buna ek olarak fonksiyonalınan bilgiye göre alarmlar üretir.

13.10 Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu SSIML




Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu SSIML - 71

13.10.2 UygulamaYalıtım sıvısı izleme fonksiyonu (SSIML), devre kesicinin durumunu izlemek içinkullanılır. Devre kesici içerisinde sıkıştırılmış yağ tarafından doğru şekilde arksöndürme gerçekleşmesi çok önemlidir. Yağ seviyesi gerekli olan değerin çokaltına indiğinde iç arıza riskini minimum seviyeye düşürmek için devre kesicininçalışması engellenir. Bu fonksiyona giriş sinyalleri olarak devre kesici içindeki yağseviyesini temel alan ikili bilgi kullanılır. Buna ek olarak fonksiyon alınan bilgiyegöre alarmlar üretir.



13.11 Devre kesici durum izleme SSCBR

13.11.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Devre kesici durum izleme SSCBR - -

13.11.2 UygulamaSSCBR farklı ölçümleme ve izleme alt fonksiyonları içerir.

Devre kesici durumuDevre kesici durumu, devre kesicinin pozisyonunu, yani kesicinin açık mı, kapalımı yoksa ara pozisyonda mı olduğunu izler.

Devre kesici çalışmasını izlemeDevre kesici çalışmasını izleme fonksiyonunun amacı, devre kesicinin uzun süreçalışmadığını belirtmektir. Bu fonksiyon devre kesicinin aktif olmadan durduğu,yani aynı açık veya kapalı durumda kaldığı günlerin sayısını hesaplar. Aktifolmayan gün ölçümü için bir başlangıç noktası belirtilebilir.

Kesici kontak hareket süresiYüksek hareket süreleri devre kesici mekanizmalarında bakım ihtiyacı olduğunaişaret eder. Bu nedenle aşırı hareket sürelerinin tespit edilmesi gereklidir. Açmadöngüsü işlemi sırasında ana kontak açılmaya başlar. Yardımcı kontak A açılır,yardımcı kontak B kapanır ve ana kontak açık pozisyonuna erişir. Kapama döngüsüişlemi sırasında önce ana kontak kapanmaya başlar. Yardımcı kontak B açılır,yardımcı kontak A kapanır ve ana kontak kapalı pozisyonuna erişir. Hareketsüreleri hesaplanırken yardımcı kontakların durum değişiklikleri temel alınır vebuna ana kontak ile yardımcı kontak arasındaki pozisyon değişikliği süre farkı dadikkate alarak bir düzeltme faktörü eklenir.

İşlem sayacıKesici üzerinde yapılan düzenli bakım faaliyetleri, örneğin kesici mekanizmasınınyağlanması gibi, bir dizi işlemden oluşur. Çalışma çevrimi sayısı ayar sınırınıaştığında bir alarm vererek uyarmak için uygun bir eşik ayarı yapmak, iyi birönleyici bakım uygulamasıdır. Bu uygulama devre kesicinin yağlı olmasıdurumunda, dielektrik test için yağ örneği alma koşulunu yerine getirmek üzere dekullanılabilir.

Durum değişikliği yardımcı kontağın ikili girişinden algılanabilir. Belirli bir süreçalışmış olan veya elden geçirilmiş olan primer ekipman düşünülerek, bu sayaç içinbir başlangıç değeri belirtme olanağı sunan bir fonksiyon bulunmaktadır.



Iyt Birikmesi

Iyt birikmesi, birikmiş enerji ΣIyt’nin değerini hesaplar. Burada y faktörü akımeksponenti olarak bilinir. Faktör y devre kesicinin türüne bağlıdır. Yağ devrekesicileri için faktör y normal olarak 2'dir. Bir yüksek gerilim sisteminde ise, faktöry 1.4...1.5 olabilir.

Kesicinin kalan ömrüKesici her çalıştığında, devre kesicinin hizmet ömrü aşınma nedeniyle bir miktarazalır. Kesicideki aşınma açma akımına bağlıdır ve kesicinin kalan hizmet ömrü,üretici tarafından temin edilen devre kesici açma eğrisinden tahmini olarak çıkartılır.

Bir devre kesicinin kalan ömrünün tahmini hesaplanması

A071114 V3 TR

Şekil 107: Tipik bir 12 kV, 630 A, 16 kA vakumlu şalter için açma eğrileri

Nr devre kesicinin izin verilen maksimum kapama-açma işlemi sayısı



Ia devre kesicinin açıldığı andaki akım

Yönlü Katsayı Hesaplaması

Yönlü katsayı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:

Directional Coef

B

A

I

I

f

r

=

= −

log

log

.2 2609

A070794 V2 TR (Denklem 98)

Ir Anma çalışma akımı = 630 A

If Anma arıza akımı = 16 kA

A Çalışma sayısı anma = 30000

B Çalışma sayısı arıza = 20

Kalan ömrün hesaplanması

Bu denklem çalıştırma anma akımı 630 A’da 30.000 muhtemel çalıştırma olduğunuve arıza anma akımı 16 kA’da ise çalıştırma sayısının 20 olduğunu gösterir.Böylece, açma akımı 10 kA olduğunda, 10 kA’da bir çalıştırma, anma akımında30.000/500=60 çalıştırmaya eşdeğerdir. Ayrıca, bu açma öncesinde devre kesicininkalan ömrünün 15.000 çalıştırma olduğu varsayılmıştır. Bu nedenle bir 10 kAçalıştırma sonrasında devre kesicinin çalıştırma anma akımında kalan hizmet ömrü15.000-60=14.940’dır.

Yay şarj süre göstergesiDevre kesicinin normal çalışması için, devre kesicinin yayı belirli bir süreiçerisinde şarj edilmelidir. Bu nedenle uzun şarj sürelerinin algılanıyor olmasıdevre kesicinin bakım zamanının geldiğine işaret eder. Yay şarj süresinin sondeğeri bir servis değeri olarak kullanılabilir.

Gaz basıncı denetimiGaz basıncı denetimi ark hücresi içindeki gaz basıncını izler. Basınç değeri gerekliolan değerin çok altına indiğinde devre kesicinin çalışması kilitlenir. Fonksiyondabasınç seviyelerini temel alan bir binary giriş mevcuttur, alarmlar bu giriş temelalınarak üretilir.



Bölüm 14 Ölçümleme

14.1 Darbe sayacı PCGGIO




Darbe sayacı PCGGIO

S00947 V1 TR

-

14.1.2 UygulamaDarbe sayacı (PCGGIO) fonksiyonu harici olarak üretilmiş ikili darbeleri, örneğinharici bir sayaçtan gelen darbeleri, enerji tüketim değerlerini hesaplamak üzeresayar. Darbeler ikili giriş modülü tarafından yakalanır (BIO), ve PCGGIOfonksiyonu tarafından okunur. Ardından sayaçtaki darbe sayısı trafo merkezi barasıüzerinden trafo merkezi otomasyon sistemine raporlanır veya trafo merkezi izlemesistemi tarafından bir servis değeri olarak okunur. Eğer IEC 61850–8–1kullanıldığında, ölçeklenebilir bir değer trafo merkezi barası üzerinden kullanılabilir.

Bu fonksiyonun normal kullanımı harici sayaçtan gelen enerji darbelerinisaymaktır. IED'de ikili giriş modülüne ait opsiyonel giriş sayısı bu amaç için şudeğere kadar frekans için kullanılabilir 10 Hz. PCGGIO ayrıca genel amaçlı birsayaç olarak kullanılabilir.

14.1.3 Ayarlama kurallarıPCM600 üzerinden, her darbe sayacı için bu parametreler ayrı ayrı ayarlanabilir:

• Çalışma: Kapalı/Açık• tRaporlama: 0-3600s• OlayMaskesi: OlayYok/OlaylarıRaporla

PCGGIO fonksiyon bloğunun giriş ve çıkış yapılandırması PCM600 ile yapılır..

Şu ikili giriş çıkış modülü (BIO), zıplama önleyici filtre varsayılan zaman 5 msolarak , yani, sayaç 5 ms'den daha düşük bir darbe ile darbeleri bastırmıştır. İkiligiriş çıkış modülünde (BIO) bulunan ikili giriş kanallarının zıplama önleme süresi

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 14Ölçümleme


için ayrı ayrı ayarları vardır; salınım sayısı ve salınım süresi. Bu değerler aşağıdakidizinde yerel HMI ve PCM600'de değiştirilebilir: Ana menü/Yapılandırma/I/Omodülleri

Ayarbağımsız olarak tüm giriş kanalları için ikili giriş çıkış modülü(BIO), yani, limit değişiklikleri darbe sayacına bağlı olmayangirişler için yapılmışsa, şunu etkilemez girişler darbe sayımı içinkullanılan .

14.2 Enerji hesaplama ve talep yönetimi EPTMMTR




Enerji hesaplama ve talep yönetimi ETPMMTR

WhIEC10000169 V1 TR

-

14.2.2 UygulamaEnerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu ETPMMTR, ileri ve geri aktif vereaktif enerji için istatistik bilgileri toplama amacı taşır. Ölçüm fonksiyonu(CVMMXN) tarafından sağlanan yüksek bir hassasiyete sahiptir. Bu fonksiyondatoplam doğruluğu arttırmak için tesis kalibrasyon olanağı vardır.

Bu fonksiyon, şekil 108 örneğinde gösterildiği gibi (CVMMXN) ani çıkışlarınabağlanmıştır.

PQ

STACCRSTACCRSTDMD

TRUEFALSEFALSE

CVMMXN

IEC09000106.vsd

ETPMMTRP_INST

Q_INST

IEC09000106 V1 TR

Şekil 108: Enerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu ETPMMTR'nin,(CVMMXN) ölçüm fonksiyonuna bağlanması

Enerji değerleri PCM600 izleme aracında MWh ve MVarh cinsinden iletişim ileokunabilir ve/veya bu değerler alternatif olarak yerel HMI’da gösterilebilir. YerelHMI grafiksel ekranı PCM600 grafik ekran düzenleme aracı (GDE) kullanılarak,

Bölüm 14 1MRK 504 128-UTR -Ölçümleme


aktif veya reaktif bileşenden tercihe göre seçilen ölçüm değeri ile yapılandırılır.Dört değerin tümü de gösterilebilir.

Maksimum talep değerleri MWh veya MVarh olarak aynı şekilde gösterilir.

Alternatif olarak değerler darbe sayacı fonksiyonu (PCGGIO) kullanılarak dagösterilebilir. Çıkış değerleri, enerji ölçümleme fonksiyonunun darbe çıkış ayardeğerleri EAFAccPlsQty, EARAccPlsQty, ERFAccPlsQty ve ERRAccPlsQty ileölçeklendirilir ve ardından darbe sayacı, bu fonksiyonda ölçeklendirme yaparakdoğru değerleri sunabilir. Ardından darbe sayaç değerleri yerel HMI üzerinde aynışekilde gösterilebilir ve/veya iletişim yoluyla SA sistemine gönderilebilir, buradaenerji darbelerinin toplanmasıyla toplam enerji hesaplanır. Sayıların doygunlaşmasıenerji entegrasyonunu bir yıla 50 kV ve 3000 A ile sınırlayacağından, bu prensipçok yüksek enerji değerleri için iyidir. Bundan sonra birikme tekrar sıfırdan başlar.

14.2.3 Ayarlama kurallarıParametreler yerel HMI veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

Enerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu ETPMMTR için aşağıdaki ayarlaryapılabilir:


Çalışma: Kapalı/Açık

tEnerji: Enerji ölçülürken zaman aralığı.

BaşlatAkü: Kapalı/Açık enerjinin birikmesini açıp kapamak için kullanılır.

Giriş sinyali STACC biriktirmeyi başlatmak için kullanılır. Girişsinyali STACC birikmeyi durdurmak için kullanılamaz. STACCher aktifleştirildiğinde enerji miktarı resetlenir. Örneğin STACC,iki farklı tarife gösterebilmek için iki aktif enerji ölçüm fonksiyonbloğunu dahili zamanlayıcısı ile açar veya kapatır.

tEnergyOnPls: darbenin darbe uzunluğu AÇIK süresini verir. Bu değer en az 100ms olmalıdır (Darbe sayacı fonksiyon bloğuna bağlandığında). Tipik değer şöyleolabilir: 100 ms.

tEnergyOffPls: darbeler arası KAPALI süresini verir. Tipik değer şöyle olabilir:100 ms.

EAFAccPlsQty ve EARAccPlsQty: her darbedeki MWh değerini verir. Toplamdarbe değerini doğru olarak verebilmesi için Darbe sayacı (PCGGIO) ayarınaverilen değer ile birlikte seçilmelidir.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 14Ölçümleme


ERFAccPlsQty ve ERRAccPlsQty: her darbede MVarh değerini verir. Toplamdarbe değerini doğru olarak verebilmesi için Darbe sayacı (PCGGIO) ayarınaverilen değer ile birlikte seçilmelidir.

Gelişmiş kullanım için yön, sıfıra indirme, maksimum limit vb. için birtakımayarlar da mevcuttur. Normal olarak, bu parametreler için varsayılan değerleruygundur.

Bölüm 14 1MRK 504 128-UTR -Ölçümleme


Bölüm 15 İstasyon iletişimi

15.1 IEC61850-8-1 haberleşme protokolü




IEC 61850-8-1 iletişim protokolü IEC 61850-8-1 - -

15.1.2 UygulamaIEC 61850-8-1 iletişim protokolü, HSI istemcileri arasında dikey iletişime ve birveya daha fazla tedarikçi tarafından kurulmuş iki veya daha fazla akıllı elektronikcihaz (IED) üzerinde yatay iletişime olanak tanır ve bilgi değişimine ve bu bilgiyikendi fonksiyonlarını doğru şekilde çalıştırılma altyapısını oluşturur.

IEC 61850–8–1 standardının bir parçası olan GOOSE (Genel Nesneye DayalıTrafo Merkezi Olayı), IED’lerin durum ve kontrol bilgilerini kendi aralarındabirbirlerine iletmelerine olanak tanır. Bunun için bir yayınlama-abonelik sistemikullanır. Yani, IED(ler) bir olay tespit ettiğinde, çoklu gönderim yaparak bu bilgiyialmak üzere kaydolmuş cihazlara yollar. Bir IED, GOOSE mesajı yayınlayarakdurum raporu verir. Ayrıca, şebeke üzerindeki herhangi bir cihaza kontrol eylemiyönlendirilmesini isteyebilir.

Şekil 109 bir IEC 61850–8–1 yapılandırmasının topolojisini göstermektedir. IEC61850–8–1 sadece trafo merkezi LAN’ına arayüzünü tanımlar. LAN’ın kendisisistem entegrasyonunu yapanın sorumluluğundadır.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 15İstasyon iletişimi


KIOSK 2 KIOSK 3

Istasyon HSIBaz Sistemi

MühendislikIs Istasyonu

SMSAg geçidi

Yazici

CC

IEC09000135_en.vsd

KIOSK 1

IED 1

IED 2

IED 3

IED 1

IED 2

IED 3

IED 1

IED 2

IED 3

IEC09000135 V1 TR

Şekil 109: 61850–8–1 üzerinden bir iletişim sistemi örneği

Şekil 110 GOOSE eşler arası iletişimi göstermektedir.

Kontrol Koruma Kontrol KorumaKontrol ve koruma

GOOSE

en05000734.vsd

Istasyon HSI MicroSCADA

Ag geçidi

IEDA

IEDA

IEDA

IEDA

IEDA

IEC05000734 V1 TR

Şekil 110: GOOSE mesajı yayınlama örneği

Bölüm 15 1MRK 504 128-UTR -İstasyon iletişimi


15.1.2.1 GOOSE üzerinden yatay iletişim

GOOSE mesajları IED’ler arasında yatay iletişim ile gönderilir. Takas edilen bilgi,trafo merkezinde kilitleme, kesici arıza koruma, bara gerilim seçimi ve diğeramaçlarla kullanılır.

Basitleştirilmiş prensip Şekil 111’de gösterilmiştir ve aşağıdaki gibi açıklanabilir.IED1 veri kümesini iletmeye karar verdiğinde iletimi trafo merkezi veri yoluüzerinden zorlar. Diğer tüm IED’ler veri kümesini alır, ancak sadece adreslistesinde bu veri kümesi bulunanları kaydeder ve bir girdi deposunda saklar. Verikümesini alan IED’nin, aldığı veri kümesinin içeriğini uygulamayapılandırmasında kullanılmak üzere sunması tanımlanmıştır.

IEC08000145.ai

IED1 IED3IED2

DO1/DA1DO1/DA2DO2/DA1DO2/DA2DO3/DA1DO3/DA2

IED1IED1IED1IED1IED1IED1

SMT

Receive-FB

DA1DA2DO1

DA1DA2DA1DA2DO3

DA1DA2DO2

istasyon barası

DO1/DA1DO1/DA2DO2/DA1DO2/DA2DO3/DA1DO3/DA2

IED1IED1IED1IED1IED1IED1

PLC Program

FBa FBb FBc

IEC08000145 V1 TR

Şekil 111: SMT: SMT ile GOOSE temel ve sinyal yönlendirme

Özel fonksiyon blokları veri kümesini alır ve fonksiyon bloğu üzerinden, uygulamayapılandırmadaki uygulama fonksiyonları için çıkış sinyalleri olarak sunar. Özelgörevler için bunlara uygun GOOSE alma fonksiyon blokları vardır.

SMT farklı veri nesne özniteliklerini (örneğin stVal veya büyüklük) çıkış sinyalinebağlayarak bunları uygulama yapılandırma içindeki fonksiyonların kullanımınasunar. Bir matris hücre dizisi kırmızı ile işaretli ise GOOSE alıcı fonksiyon bloğuyardımcı olsa bile IEC 61850–8–1 veri öznitelik tipi birbirine uymaz. SMT alınanveri kümelerinde bu denetimi yapar. Şekle 112 bakınız



IEC08000174.vsdIEC08000174 V1 TR

Şekil 112: SMT: SMT üzerinden GOOSE Yön gösterme

GOOSE alma fonksiyon blokları, veri kümesi tarafından alınan süzülmüş prosesbilgilerini, uygulamanın yapılandırılmasında kullanılabilecek tek bir öznitelikbilgisi haline getirir. SMT matrisindeki çarpı işaretleri, alınan değerleri SMTiçindeki ilgili fonksiyon blok sinyali ile bağlar, bakınız Şekil 113

Buna ait kalite özniteliği SMT’ye otomatik olarak bağlanır. Bukalite özniteliği, GOOSE fonksiyon bloğunun çıkışları üzerindenACT’de bulunur.




IEC11000056 V1 TR

Şekil 113: SMT: Dönüştürülmüş sinyallerle GOOSE alma fonksiyon bloğu

GOOSEVCTRCONF fonksiyonu, TR8ATCC'dan gelen gerilim kontrol bilgisininGOOSE iletişim üzerinden diğer IED'lere/IED'lerden verildiği/alındığı yerlerdekihızı (saniye olarak) kontrol etmek için kullanılır. GOOSEVCTRCONF fonksiyonuPST'de görülebilir.

Aşağıdaki gerilim kontrol bilgisi, TR8ATCC'dan GOOSE iletişim aracılığıylagönderilebilir:

• BaraV• YükAIm• YükARe• PozRel• AyrV• VCTRDurum• X2

GOOSEVCTRRCV bileşeni, kullanıcı tarafından tanımlanmış orandaki GOOSEşebekesinden gerilim denetim verisini alır.

Bu bileşen ayrıca alınan veri geçerliliğini, iletişim geçerliliğini ve test modunukontrol eder. İletişim geçerliliği ve veri alım oranı üzerinden kontrol edilecektir.Veri geçerliliği ayrıca iletişime bağlıdır. İletişim geçerli değil ise veri geçerliliği degeçerli olmayacaktır. IEC 61850, VERİGEÇERLİ çıkışına de geçecek olan içparametreleri kullanan veri geçerliliğini de kontrol eder.



15.1.3 Ayarlama kurallarıIEC 61850–8–1 protokolüyle ilgili iki ayar bulunur:

Operation Kullanıcı IEC 61850 iletişimini şöyle ayarlayabilir: Açık veya Kapalı.

GOOSE, GOOSE trafiğinin gönderilip alınacağı Ethernet bağlantısınaayarlanmalıdır.

Bir IED içerisinde yer alan her fonksiyon için IEC 61850–8–1spesifik verileri (mantıksal düğümler vb.) şunun için iletişimprotokolü kılavuzunda bulunabilir: IEC 61850–8–1.

GOOSEVCTRCONF için ayar parametreleri aşağıda tanımlanmıştır:

Göndİşlemi: Bu ayarlar gönderme işlevselliğini AÇIK veya KAPALI olarak ayarlar.

Alımİşlemi: Bu ayarlar alma işlevselliğini AÇIK veya KAPALI olarak ayarlar.

GöndAralığı: Bu parametre, GOOSE mesajını şebeke üzerinden taşıması gerekenVCTR Göderme bileşenindeki hızı ayarlar. Gönderme aralığının varsayılan değeri0,3sn'dir. Gönderme aralığının minimum değeri 0,1sn ve maksimum değeri 5,0snolarak ayarlanabilir.

AlımAralığı: Bu parametre, GOOSE mesajını şebeke üzerinden alması gerekenVCTR alma bileşenindeki hızı ayarlar. Alma aralığının varsayılan değeri 0,8sn'dir.Alma aralığının minimum değeri 0,1sn ve maksimum değeri 10,0sn olarakayarlanabilir

Alma aralığı gönderme aralığından daha büyük olmalıdır. Buyapılandırma ile alma bileşeni her zaman güncellenmiş değeresahip olmalıdır. Örneğin AlmaAralığı > 2•GöndermeAralığı.

15.2 DNP3 protokolü

DNP3 (Dağıtılmış Ağ Protokolü), proses otomasyon sistemlerinin bileşenleriarasında veri iletişiminde kullanılan bir dizi iletişim protokolüdür. DNP3 protokolühakkında detaylı bilgi için DNP3 İletişim protokolü kılavuzuna başvurun.

15.3 IEC 60870-5-103 iletişim protokolü

IEC 60870-5-103, kontrol sistemi ile bilgi değiştiren ve 19200 bit/s'ye kadar veritransfer hızına sahip olan kodlanmış bit seri iletişim için dengesiz (ana birim-yardımcı) protokolüdür. IEC terminolojisinde birincil istasyon ana birim, ikincil



istasyon ise yardımcı birimdir. İletişim noktadan noktaya prensibine dayalıdır. Anabirimin, IEC 60870-5-103 iletişim mesajlarını çözebilecek bir yazılıma sahipolması gerekir.

IEC 60870-5-103 için İletişim protokol kılavuzu 650 serisi satıcıya özel IEC60870-5-103 uygulamasını içerir.

IEC 60870-5-103 protokolü COM05 iletişim modülünde optik seri veya RS485 seriiletişim arayüzünü kullanmak için yapılandırılabilir. Optik seri (OPTICALPROT)için Çalışma seçim fonksiyonu ve RS485 (RS485PROT) için Çalışma seçimiletişim arayüzünü seçmek için kullanılır.

PCM600'de IEC103 60870-5-103 mühendislik prosedürü içinMühendislik kılavuzuna bakın.

RS485 (RS485103) için IEC60870-5-103 Optik seri iletişim (OPTICAL103) veIEC60870-5-103 seri iletişim fonksiyonları optik seri veya RS485 seri iletişimarayüzleri için iletişim parametrelerini yapılandırmak için kullanılır.



Bölüm 16 Temel IED fonksiyonları

16.1 İç olay listeli kendi kendine denetim




İç hata sinyali INTERRSIG - -

İç olay listesi SELFSUPEVLST - -

16.1.2 UygulamaKoruma ve kontrol IED’lerinin çok sayıda fonksiyonu vardır. Dahili olay listelikendi kendini denetleme (SELFSUPEVLST) ve dahili hata mesajları(INTERRSIG) fonksiyonları, IED’nin denetimi için kullanılır. Arıza sinyalleriarızayı analiz etmeyi ve bulmayı kolaylaştırır.

Bu fonksiyonlar donanım ve yazılım denetiminin her ikisini de yapar. Ayrıca, güçbesleme modülünde bir donanım kontağıyla ve/veya yazılım üzerinden olasıarızaları da belirlemek mümkündür.

Dahili olaylar cihazın içindeki tümleşik denetleyici fonksiyonlarıyla üretilir.Denetleyici fonksiyonlar, IED içindeki farklı modüllerin denetimini yapar ve arızagerçekleştirdiğinde bununla ilgili bir olay yaratılır. Benzer şekilde, arızadüzeltildiğinde, bununla ilgili de bir olay oluşturulur.

Olay listesi her 10s'de bir güncellenir, bununla birlikte olay listesioluşturulduğunda bir olay görünür olmaz.

Farklı modüllerin tümleşik denetiminden başka, olaylar aşağıdaki durumdeğişiklikleri için de oluşturulur:

• tümleşik gerçek zamanlı saat (çalışıyor/arızalı).• harici zaman senkronizasyonu (çalışıyor/arızalı).• Kilit değiştir (açık/kapalı)

Olaylar ayrıca aşağıdaki durumlarda da oluşturulur:

• IED ayarlarında herhangi bir değişiklik yapıldığında.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 16Temel IED fonksiyonları


Dahili olaylara 1 ms aralıklı olarak zaman etiketi koyulur ve bir listede saklanır. Bulistede en fazla 40 olay bulunabilir. Liste dolduğunda ilk giren ilk çıkar prensibidoğrultusunda (FIFO) en eski olayın üzerine yazılır. Liste yerel HMI ilesıfırlanabilir.

Dahili olaylar listesi, devreye alma ve arıza takibi sırasında kullanılabilecek değerlibilgileri sağlar.

16.2 Zaman senkronizasyonu




Zaman senkronizasyonu TIMESYNCHGEN

- -


IEC 60617tanımlama


Zaman sistemi, yaz saati başlama DSTBEGIN - -


IEC 60617tanımlama


Zaman sistemi, yaz saati bitiş DSTEND - -


IEC 60617tanımlama


IRIG-B üzerinden zamansenkronizasyonu

IRIG-B - -


IEC 60617tanımlama


SNTP üzerinden zamansenkronizasyonu

SNTP - -


IEC 60617tanımlama


UTC’ye göre saat dilimi TIMEZONE - -

Bölüm 16 1MRK 504 128-UTR -Temel IED fonksiyonları


16.2.2 UygulamaIED’nin koruma ve kontrol sisteminin temel alacağı ortak zamanı elde etmek içinhizmet sorumluluğu alanı içinde olduğu gibi her bir trafo merkezinin içinde de GPSzaman senkronizasyonu gibi ortak genel bir kaynak kullanın. Bu şekilde güçsistemindeki tüm IED’ler üzerinde kaydedilen arızaların ve olaylarınkarşılaştırması ve analizi yapılabilir.

Dahili olayların ve arızaların zaman etiketiyle işaretlenmesi, arıza değerlendirmedeçok yardımcı olur. Zaman senkronizasyonu olmadan yalnız IED’nin kendiiçerisindeki olaylar birbiriyle karşılaştırılır. Zaman senkronizasyonu sayesinde tümistasyondaki, hatta hat uçları arasındaki olaylar ve arızalar değerlendirme sırasındakarşılaştırılabilir.

IED’de, dahili zaman farklı kaynaklardan senkronize edilebilir:

• SNTP• IRIG-B• DNP• IEC60870-5-103

Micro SCADA OPC sunucusu zaman senkronizasyon kaynağıolarak kullanılmamalıdır.


Sistem zamanıZaman sadece IED içerisinden yerel HMI ile Yapılandırma/Zaman/SİSTEMSAATİ yoluna giderek yıl, ay, gün, saat, dakika ve saniye ile ayarlanır.

SenkronizasyonHarici zaman senkronizasyonu ile, gerçek zamanlı saat (ZAMAN)'ın nasılsenkronize edileceği yerel HMI veya PCM600 ile ayarlanır.

ZamanSenkZMNSENKGEN ayarı zaman senkronizasyonu kaynağını ayarlamak için kullanılır.Ayar alternatifleri:

KabaSenkKynğ seçeneği, aşağıdaki değerleri alabilir:

• Kapalı• SNTP• DNP• IEC60870-5-103

HassasSenkKynğ seçeneği, aşağıdaki değerleri alabilir:



• Kapalı• SNTP• IRIG-B

SenkAna parametresi, iletişim şebekesinde (IEC61850-8-1) bağlı IED sistemindezaman senkronizasyonu için IED'nin ana birim olup olmadığını tanımlar. SenkAnaseçeneği, aşağıdaki değerleri alabilir:

• Kapalı• SNTP -Sunucu

Zaman senkronizasyonu saate ince ayar yapar.

IEC 60870-5-103 zaman senkronizasyonuIEC 60870-5-103 protokollü bir IED zaman senkronizasyonu için kullanılabilirfakat doğrulama nedenlerinden dolayı önerilmemektedir. Ancak bazı durumlardabu tarz senkronizasyon gereklidir, örnek olarak başka hiçbir tip senkronizasyonaerişilemediğinde.

İlk önce IED'yi, PST'de bulunan IED Yapılandırma/Zaman/Senkronizasyon/TIMESYNCHGEN:1 üzerinden IEC 60870-5-103 ile veya yerel HMI'dansenkronlanacak şekilde ayarlayın.

GUID-68284E7B-A24D-4E78-B5BA-736B29F50E9A V1 TR

Şekil 114: PST'de bulunan TIMESYNCHGEN:1 altındaki ayarlar

Sadece KabaSenkSrc IEC 60870-5-103'e ayarlanabilir, HassasSenkKaynağıayarlanamaz.

Zaman senkronizasyonu kaynağını ayarladıktan sonra kullanıcı IEC 60870-5-103zaman senkronizasyon özel ayarlarını kontrol etmeli ve düzenlemelidir, bu işlemaşağıdaki menüden yapılır: IED Yapılandırma/İletişim/İstasyon iletişimi/IEC60870-5-103:1.

• AnabirimZamanAlanı ana birimden gönderilen zamanın formatını belirler.Format şu şekilde olabilir:• Koordine Edilmiş Evrensel Zaman (UTC)• Ana birimdeki yerel zaman ayarı (Yerel)• Ana birimde yaz saatine göre ayarlı yerel zaman ayarı (DST ile yerel)

• ZamanSenkModu, IED tarafından gönderilen zamanı belirler. Zamansenkronizasyonu aşağıdaki yollar kullanılarak yapılır:



• IEDZamanı: IED kendi zamanına göre mesajları gönderir.• LinMasZamanı: IED, kendi zamanı ile ana birim zamanı arasındaki

ofseti ölçer ve gönderilen mesajlar için aynı ofseti şuna göre uygular:IEDZamanEğriliği. Fakat LinMasZamanı'nda iki senkronlanmış mesajarasında oluşan zaman değişimlerini uygular.

• IEDZamanEğriliği: IED, kendi zamanı ile ana birim zamanı arasındakiofseti ölçer ve gönderilen mesajlar için aynı ofseti uygular.

• DeğZamanDoğruluğu, geçersiz zaman için zaman doğruluğunu değerlendirir.Senkronizasyonun (5, 10, 20 veya 40 msn) doğruluğunu belirtir. Doğrulukbelirtilen değerden daha küçük ise "Kötü Zaman" bayrağı yükselir. Zamansenkronizasyonunda gerçekten kötü olan bu ana birimleri uyumlu halegetirmek için DeğZamanDoğruluğu şöyle ayarlanabilir Kapalı.

Standarda göre "Kötü Zaman" bayrağı, korumadaki senkronizasyon 23 saattenfazla atlandığında raporlanır.

16.3 Parametre ayar grubu kullanma




Ayar grubu düzenleme SETGRPS - -

Parametre ayar grupları ACTVGRP - -

16.3.2 UygulamaIED’nin farklı sistem koşullarında çalışmasını en iyi duruma getirmek için dörtfarklı grup ayar vardır. Yerel HMI’den veya yapılandırılabilir ikili girişlerden inceayarlanmış ayar grupları oluşturarak ve bunları kullanarak, farklı güç sistemsenaryoları ile başa çıkabilecek yüksek derecede uyarlanabilir bir IED elde edilebilir.

Farklı gerilim düzeylerine sahip şebekelerdeki farklı koşullar, güvenilirlik, emniyetve seçicilik gereksinimlerini karşılamak için, yüksek derecede uyarlanabilirkoruma ve kontrol IED'lerine ihtiyaç duyar. Koruma IED parametrelerinindeğerleri, güç sistemindeki koşullara göre sürekli olarak optimum halegetiriliyorsa, bunların kullanıma hazır olma durumları daha yüksek derecede olur.

Operasyon bölümleri, primer güç sistemi ekipmanındaki farklı çalıştırmakoşullarına göre planlama yapabilir. Koruma mühendisi farklı korumafonksiyonları için gerekli optimize edilmiş ve sınanmış ayarları öncedenhazırlayabilir.



Dört farklı ayar parametresi grubu IED'de vardır. Bunlar, harici programlanabilirikili ve dahili kontrol sinyalleri vasıtasıyla farklı girişler üzerinden aktif halegetirilebilir.

16.3.3 Ayarlama kurallarıAktifAyrGrb ayarı, aktifleştirilecek parametre grubunu seçer. Aktif grup ayrıcafonksiyon bloğu ACTVGRP için yapılandırılmış bir girişle de seçilebilir.

MaksNoAyarGrp parametresi aralarında geçiş yapılabilecek kullanımdakimaksimum grup sayısını belirtir. Sadece ayarlama grupları belli sayılarınınetkinleştirme için Parametre Ayarlama aracında (PST) ACTVGRP fonksiyon bloğuile aktifleştirilebilecek durumdadır.

16.4 Test modu işlevselliği TESTMODE




Test modu işlevselliği TESTMODE - -

16.4.2 UygulamaKoruma ve kontrol IED’leri çok sayıda dahili fonksiyona sahip karmaşık biryapıdadır. Test prosedürünü kolaylaştırmak için IED’lerde test edilecekfonksiyonlar hariç olmak üzere tüm fonksiyonları ayrı ayrı kilitleyen bir özellikvardır.

Bu da bir fonksiyonun ne zaman aktifleştiğini veya açıldığını görmeye olanak tanır.Ayrıca, kullanıcının, birbiriyle ilişkili birkaç fonksiyonun çalışmasını takip ederekfonksiyonun doğru şekilde işleyişini, ve yapılandırmanın bölümlerini vs. kontroletmesine olanak tanır.

16.4.3 Ayarlama kurallarıIED’yi şu hale getirmek için iki yol vardır TestModu= Açık” durumu. Eğer IEDnormal çalışma olarak ayarlanmış (TestModu = Kapalı), ancak fonksiyonlar halatest modunda olduğunu gösteriyorsa, yapılandırmada TESTMODE fonksiyonbloğundaki giriş sinyali INPUT aktifleştirilmelidir.

İkili giriş sinyallerinin zorlanması ancak IED test modundayken mümkündür.



16.5 Kilit değiştir CHNGLCK




Kilit fonksiyonunu değiştir CHNGLCK - -

16.5.2 UygulamaCHNGLCK kilit değiştir fonksiyonu, devreye alma işlemi tamamlandıktan sonraIED yapılandırmasında başka değişiklikler yapılmasını önlemek için kullanılır.Buradaki amaç, istenmeyen IED yapılandırması ve ayar değişiklikleriningerçekleşmesini önlemektir.

Ancak, CHNGLCK aktif olduğunda, IED’nin yeniden yapılandırılmasınıiçermeyen aşağıdaki değişikliklerin yapılabilmesine izin vermeye devam eder:

• İzleme• Olayları okuma• Olayları resetleme• Bozulma verilerini okuma• Arızaları giderme• LED’leri resetleme• Sayaçları ve diğer çalışma bileşen durumlarını resetleme• Kontrol işlemleri• Sistem zamanını ayarlama• Test moduna giriş ve çıkış• Aktif ayar grubunu değiştirme

İkili giriş kontrol fonksiyonu ACT veya SMT’de tanımlanır. CHNGLCKfonksiyonu ACT kullanılarak yapılandırılır.

LOCK ACT veya SMT’de tanımlanan, fonksiyonu aktif hale getirecek ikili giriş sinyali.

ACTIVE Çıkış durum sinyali

OVERRIDE Ayarlı fonksiyon bastırılır

CHNGLCK'in giriş olarak mantıksal bir öğesi varsa, IED yapılandırmasınımodifiye etmeye çalışan tüm girişimler ve ayarlar reddedilir ve yerel HMI'da"Hata: Değişiklikler engellendi" mesajı gösterilir; PCM600'de mesaj "İşlem aktifDeğiştirKilitleme tarafından reddedildi" olarak verilir. CHNGLCK fonksiyonu ikiligiriş kartından alınan bir sinyal ile kontrol edilecek şekilde yapılandırılmalıdır. Businyalin mantıksal bir sıfıra ayarlanmasıyla CHNGLCK fonksiyonunun devre dışı



bırakılması kesinleşir. Eğer CHNGLCK girişine gelen sinyal yolunda bir mantıkvar ise, bu mantık CHNGLCK girişinde kalıcı olarak mantıksal "bir” veremeyecekşekilde tasarlanmış olmalıdır. Tüm bu önlemlere rağmen yine de böyle bir durumgerçekleşirse, bunun düzeltilmesi için lütfen yerel ABB temsilciniz ile temasa geçin .

16.5.3 Ayarlama kurallarıCHNGLCK değiştirme kilit fonksiyonunun yerel HMI'da veya PCM600'de mevcutherhangi bir parametresi yoktur.

16.6 IED tanımlayıcılar TERMINALID




IED tanımlayıcılar TERMINALID - -

16.6.2 Uygulama

16.6.2.1 Müşteriye özel ayarlar

IED’ye özel bir ad ve adres verebilmek için müşteriye özel ayarlar kullanılır. Buayarlar merkezi kontrol sistemi tarafından IED ile iletişim kurmak için kullanılır.Müşteriye özel tanımlayıcılara yerel HMI’da 'da şu yoldan erişilebilir:Yapılandırma/Güç sistemi/Tanımlayıcılar/TERMINALID

Ayarlar PCM600'den de yapılabilir. Kullanılabilecek tanımlayıcılar hakkında dahafazla bilgi edinmek için lütfen teknik kılavuza bakın.

Trafo merkezi, ünite ve nesne adlarında sadece A - Z, a - zkarakterlerini ve 0 - 9 sayılarını kullanın.

16.7 Ürün bilgisi PRODINF




Ürün bilgisi PRODINF - -



16.7.2 Uygulama

16.7.2.1 Fabrika tanımlı ayarlar

Fabrika tanımlı ayarlar belirli versiyonların tanımlanmasında çok kullanışlıdır vefarklı Trafo Merkezi bakım, onarım, Otomasyon Sistemleri arasında IED alışverişive sistem iyileştirme çalışmalarında çok yararlıdır. Fabrika çıkışı ayarlar müşteritarafından değiştirilemez. Sadece görüntülenebilir. Ayarlar yerel HMI 'da şudizinde yer alır: Ana menü/Tanılama/IED durumu/Ürün tanımlayıcılar

Aşağıdaki tanımlayıcılar kullanılabilir:

• IEDProdTürü• IED türünü tarif eder (REL, REC veya RET gibi). Örnek: REL650

• ÜrünSür• Ürün sürümünü tanımlar. Örnek: 1.2.3

1 Üretilen ürünün Büyük bir sürümüdür; yani ürünün yeni bir platformudur

2 Üretilen ürünün Küçük bir sürümüdür; yani ürüne eklenen yeni fonksiyon veyadonanım anlamına gelir

3 Üretilen ürünün Büyük bir revizyonudur, yani fonksiyon veya donanım değiştirildiveya üründe geliştirildi.

• ÜrünTan• Üretimden gelen sürüm numarasını tanımlar. Örnek: 1.2.3.4 burada;

1 Üretilen ürünün Büyük bir sürümüdür; yani ürünün yeni bir platformudur

2 Üretilen ürünün Küçük bir sürümüdür; yani ürüne eklenen yeni fonksiyon veyadonanım anlamına gelir

3 Üretilen ürünün Büyük bir revizyonudur, yani fonksiyon veya donanım değiştirildiveya üründe geliştirildi.

4 Üretilen ürünün Küçük bir revizyonudur; yani kod üründe düzeltildi

• SeriNo: SeriNo yapısı aşağıdaki şekildedir, örneğin T0123456 burada

01 IED'nin üretildiği yıla ait son iki basamaktır; yani 2001

23 IED'nin üretildiği hafta sayısıdır

456 üretim haftası boyunca üretilen IED'lerin sıra numarasıdır

• SiparişNo: SiparişNo yapısı aşağıdaki şekildedir, örneğin 1MRK008526-BA.Alfanumetik dizinin herhangi bir özel anlamı yoktur; sadece ABB'de dahilitanımlama amacıyla kullanılır.

• ÜretimTarihi: “YYYY-AA_GG” formatında üretim tarihini belirtir.



16.8 Primer sistem değerleri PRIMVAL




Primer sistem değerleri PRIMVAL - -

16.8.2 UygulamaAnma sistem frekansı ve fazör dönüşü yerel HMI'da ve PCM600 parametre ayarağacında aşağıdan ayarlanır: Ana menü/Yapılandırma/ Güç sistemi/ Primerdeğerler/PRIMVAL.

16.9 Analog girişler için sinyal matrisi SMAI

16.9.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Analog girişler için sinyal matrisi SMAI_20_x - -

16.9.2 UygulamaÖn işlemci fonksiyonları olarak da bilinen analog giriş fonksiyonu için sinyalmatrisi (SMAI) kendisine bağlanan analog sinyalleri işler ve RMS değeri, faz açısıfrekansı, harmonik içerik, dizi bileşenleri ve benzeri bağlı analog sinyallerinin tümyönleri hakkında bilgi verir. Bu bilgi, daha sonra ACT'de ilgili fonksiyonlartarafından kullanılır (örneğin koruma, ölçüm veya izleme).

SMAI fonksiyonu PCM600'de Sinyal Matris aracı veya Uygulama Yapılandırmaaracı ile doğrudan ilişkili olarak kullanılır.

650 serisi ürünler için SMAI fonksiyon blokları 5 veya 20msşeklinde iki çevrim zamanı için ayarlanabilir. SMAI fonksiyonbloğuna bağlı fonksiyon blokları her zaman SMAI bloğu ile aynıçevrim zamanına sahip olur.



16.9.3 Ayarlama kurallarıAnalog giriş (SMAI) fonksiyonlarının sinyal matrislerine ait parametreleri, yerelHMI veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

Her SMAI fonksiyon bloğu gerilim veya akım olarak dört analog sinyal alabilir (üçfaz ve bir nötr değerde). SMAI çıkışları, alınan 3ph analog sinyaller hakkında hertürlü bilgiyi sağlar (faz açısı, RMS değeri, frekans ve frekans türevleri, vb. olmaküzere toplam 244 değer). “grup adı” bloğunun yanı sıra analog giriş türleri (gerilimveya akım) ve analog giriş adları, ACT içinden doğrudan ayarlanabilir.


DFTRefExtOut: Parametre doğrulama yalnız SMAI_20_1:1, SMAI_20_1:2 veSMAI_80_1 fonksiyon blokları için geçerlidir.

SPFCOUT çıkış sinyalleri, dış çıkışlar için (SPFCOUT fonksiyon çıkışı) diğerSMAI bloklarını genel bir faz referans bloğu ile ilişkilendirmek içinkullanıldığında, diğer SMAI blokları için referans bloğu olarak 3 SMAI bloğukullanılabilir.

DFTReferans: Bloğun DFT referansı.

Bu DFT referans blok ayarları, DFT hesaplamaları için DFT referansına kararverir. Bu InternalDFTRef ayarları, ayar sistem frekansını temel alarak sabit DFTreferansını kullanır. Kendi grubu tarafından seçili uyumlu DFT referansı,kendigurubundan gelen hesaplanmış sinyal frekansını temel alarak kullanılacağı zamanayar DFTRefGrpn (burada n 1'den 12'ye kadar sayılardır), n numaralı seçili grupbloğundan gelen DFT referansını kullanacaktır. DışDFTRef ayarı, DFTSPFCgirişine bağlanmış temelli referansı kullanacaktır.

BağlantıTipi:: SMAI'ın bu özel durumu (n) için bağlantı türü (Ph-N veya Ph-Phise). Bağlantı türü ayarına göre, bağlı olmayan Ph-N veya Ph-Ph çıkışlarıhesaplanacaktır.

Olumsuzluk: Olumsuzluk, vektörlerin 1800 dönmesidir. Eğer kullanıcı 3ph sinyalinietkisiz hale getirmek ister ise etkisizleştirmek için sadece Olumsuz3Ph fazsinyalini, sadece OlumsuzN nötr sinyalini veya her iki Olumsuz3Ph+N'iseçebilmesi mümkündür.

MinDeğFrekÖlç:Frekansın hesaplanması için kullanılan gerilimin minimumdeğeri, seçilmiş Genel Temel gerilim grubundaki (n) gerilimin yüzdesi olarak ifadeedilir (her durum için 1<n<6).

DFTRefExtOut ve DFTReferans ayarları, eğer hiçbir gerilim trafosugirişi yoksa InternalDFTRef varsayılan değerlerine ayarlanır.



Eğer kullanıcı bir SMAI bloğunun AnalogGirişTipi'ni aşağıdakigibi ayarlasa daAkım, MinValFreqMeas hala görülür. Ancak,frekans ölçümü için akım kanal değerlerini temel olarak kullanmakbirçok sebepten dolayı önerilmemektedir, normal çalışmakoşullarında akımların düşük düzeyinde olması çok uzunsürmeyecektir.

Uyumlu frekans izleme Örneği


SMAI instance 3 phase groupSMAI_20_1:1 1SMAI_20_2:1 2SMAI_20_3:1 3SMAI_20_4:1 4SMAI_20_5:1 5SMAI_20_6:1 6SMAI_20_7:1 7SMAI_20_8:1 8SMAI_20_9:1 9SMAI_20_10:1 10SMAI_20_11:1 11SMAI_20_12:1 12

Task time group 1

SMAI instance 3 phase groupSMAI_20_1:2 1SMAI_20_2:2 2SMAI_20_3:2 3SMAI_20_4:2 4SMAI_20_5:2 5SMAI_20_6:2 6SMAI_20_7:2 7SMAI_20_8:2 8SMAI_20_9:2 9SMAI_20_10:2 10SMAI_20_11:2 11SMAI_20_12:2 12

Task time group 2

DFTRefGrp7

IEC09000029 V1 EN

Şekil 115: SMAI durumları ve uygun gelen parametre numaraları farklı görevzamanı gruplarında düzenlendi

Örnekler, tüm durumlar için tek bir referansın seçildiği uyumlu frekans izlemedurumunu gösterir. Uygulamada her durum gerçek uygulamanın ihtiyaçlarına göreayarlanabilir.

Örnek 1



SMAI_20_7:1BLOCKDFTSPFCREVROTAI1NAMEAI2NAMEAI3NAMEAI4NAME

SPFCOUTAI3P

AI1AI2AI3AI4AIN

SMAI_20_1-12:2BLOCKDFTSPFCREVROTAI1NAMEAI2NAMEAI3NAMEAI4NAME

SPFCOUTAI3P

AI1AI2AI3AI4AIN


Görev zaman grubu 1 Görev zaman grubu 2

IEC09000028 V1 TR

Şekil 116: Bir durumun görev zaman grubu 1’de DFT referansı olarakkullanılmak üzere yapılandırılması

Durumu kabul edin Görev zaman grubu 1’deki SMAI_20_7:1, yapılandırmada,frekans izlemeyi kontrol etmek üzere seçildi (SMAI_20_x görev zaman gruplarıiçin). Seçili referans durumunun gerilim türü olması durumuna dikkat edin (yanifrekans izleme ana birimi). Pozitif dizi geriliminin frekans izleme özellikleri içinkullanılması durumuna dikkat edin.

Görev zaman grubu 1 için bu aşağıdaki ayarları verir (bkz. Şekil 115 çizimi,numaralandırma için):

SMAI_20_7:1: SMAI_20_7:1 referansını SPFCOUT çıkışına yönlendirmek için,DFTRefExtOut = DFTRefGrp7; SMAI_20_7:1 için SMAI_20_7:1’i referans olarakkullanmak için, DFTReference = DFTRefGrp7 (Bakınız Şekil 116). .

SMAI_20_2:1 - SMAI_20_12:1'in SMAI_20_7:1’i referans olarak kullanması içinSMAI_20_2:1 - SMAI_20_12:1 DFTReference = DFTRefGrp7.

Görev zaman grubu 2 için bu, aşağıdaki ayarları verir:

DFTSPFC girişini referans olarak kullanmak için SMAI_20_1:2 - SMAI_20_12:2DFTReference = ExternalDFTRef (SMAI_20_7:1)

16.10 Toplama bloğu 3 faz 3PHSUM




Toplama bloğu 3 faz 3PHSUM - -

16.10.2 UygulamaToplama bloğu 3 faz fonksiyonu 3PHSUM, ihtiyaç duyabilecek IED fonksiyonlarıiçin (aynı tipte) üç faz analog sinyallerinin iki seti toplamını elde etmek için kullanılır.



16.10.3 Ayarlama kurallarıToplama bloğu SMAI bloklarından üç-faz sinyallerini alır. Toplama bloğununbirkaç ayarı vardır.


SummationType: Toplama türü (Grup 1 + Grup 2, Grup 1 - Grup 2, Grup 2 - Grup1 veya –(Grup 1 + Grup 2)).

DFTReference: Referans DFT bloğu (InternalDFT Ref,DFTRefGrp1 veya HariciDFT ref) .

FreqMeasMinVal: Frekansın hesaplandığı gerilim minimum değeridir UBaseyüzdesi olarak ifade edilir (her x durumu için).

16.11 Genel temel değerler GBASVAL




Genel baz değerleri GBASVAL - -

16.11.2 UygulamaGenel temel değerler fonksiyonu (GBASVAL), IED içerisindeki tüm fonksiyonlartarafından kullanılabilecek ortak değerleri vermek için kullanılır. Bir genel değerlerseti içerisinde akım, gerilim ve görünür güçten oluşur ve altı farklı değerler setielde edilebilir.

IED’deki tüm fonksiyonların temel değerleri tek bir kaynaktan aldıklarıdüşünüldüğünde bu bir avantajdır. IED’de tutarlılığı sağlamanın yanı sıradeğerlerin güncellenmesi gerektiğinde bunun tek bir noktadan yapılabilmesini sağlar.

IED’deki her uygulanabilir fonksiyonun GlobalBaseSel parametresi vardır ve buparametre altı GBASVAL fonksiyonlarından birini tanımlar.

16.11.3 Ayarlama kurallarıUTemel: IED boyunca uygulanabilir fonksiyonlarda temel değer olarakkullanılabilecek faz-faza gerilim değeri.



ITemel: IED boyunca uygulanabilir fonksiyonlarda temel değer olarakkullanılabilecek faz akım değeri.

STemel: IED boyunca uygulanabilir fonksiyonlarda standart görünür güç değeriolarak kullanılacak değer, genellikle STemel=√3·UTemel·ITemel.

16.12 Yetki denetimi ATHCHCK




Yetki denetimi ATHCHCK - -

16.12.2 UygulamaMüşterilerimizin çıkarını korumak amacıyla, hem IED hem de IED’ye erişenaraçlar yetkilendirme yönetimi ile korunur. IED ve PCM600 yetkilendirmeyönetimi IED'ye giden her iki erişim noktasında uygulanır:

• yerel HMI üzerinden yerel• iletişim portlarından uzak

16.12.2.1 IED’de yetkilendirme işlemleri

Ürün teslim edildiğinde varsayılan kullanıcı SuperUser’dır. IED KullanıcıYönetiminde bir kullanıcı oluşturulana kadar IED’yi çalıştırmak için oturumaçılması gerekmez..

Bir kullanıcı oluşturulduktan ve IED'ye yazıldıktan sonra, bu kullanıcı araçtaatanan şifreyi kullanarak oturum açabilir. Ardından varsayılan kullanıcı Guest(misafir) olur.

Hiçbir kullanıcı oluşturulmadıysa, oturum açma sırasında mesaj kutusu aşağıdakimesajı verir: "Tanımlı hiçbir kullanıcı yok!"

Eğer bir kullanıcı IED’den oturum kapatmadan ayrılırsa, zaman aşımı (ayarlar içinMain menu/Configuration/HMI/Screen/1:SCREEN) bittikten sonra IED tekrarbir Guest durumuna geri döner, bu durumda yalnız okuma yapmak mümkündür.Fabrika ekran zaman aşımı 60 dakika olarak ayarlanmıştır.

IED Kullanıcı Yönetiminde bir veya daha fazla kullanıcı oluşturulmuş ve IED'yeyazılmış ise, bir kullanıcı düğmesine basarak oturum açmaya çalıştığında veyakullanıcı şifre korumalı bir işlem yapmaya çalıştığında, oturum açma penceresi açılır.



İmleç kullanıcı kimliği alanına gelir, tuşuna basıldığında "yukarı" ve "aşağı"oklarıyla kullanıcılar listesinde gezinerek bir kullanıcı adı seçilebilir. İstenilenkullanıcı seçildiğinde kullanıcı tekrar tuşuna basmalıdır. tuşunabasıldıktan sonra şifre girmek için aşağıdaki karakterler çıkar: “✳✳✳✳✳✳✳✳”.Kullanıcı şifredeki her harfi aşağı yukarı arayarak girmelidir. Tüm harflergirildikten sonra (şifre büyük/küçük harf duyarlıdır) Tamam'ı seçin ve tekrar tuşuna basın.

Yerel HMI’da oturum açma başarılı olduğunda yeni kullanıcı adı LCD ekranınaltındaki durum çubuğunda gösterilir. Oturum açma başarılı olduysa, örneğin şifrekorumalı bir ayar değiştirilmek istendiğinde yerel HMI asıl ayar dosyasına geridöner. Oturum açma başarısız olursa, "Hata, Erişim Engellendi" mesajı açılır.Kullanıcı üç kez hatalı şifre girerse, bu kullanıcı on dakika süreyle bloke edilir vebu süre içinde yeni giriş denemelerine izin verilmez. Kullanıcının hem yerel HMI’aPCM600’e girişi engellenir.. Bununla birlikte diğer kullanıcılar bu süre boyuncagirer .

16.13 Yetki durumu ATHSTAT




Yetki durumu ATHSTAT - -

16.13.2 UygulamaYetki durumu (ATHSTAT) fonksiyonu bir gösterge fonksiyon bloğudur ve IED vekullanıcı yetkileriyle ilgili iki olay hakkında bilgi verir:

• en az bir kullanıcının IED’ye oturum açma girişiminde bulunduğu veengellendiği (USRBLKED çıkışı)

• en az bir kullanıcının oturum açmış durumda olduğunu (LOGGEDON çıkışı)

İki çıkışlı ATHSTAT fonksiyonu, yapılandırma içerisinde farklı gösterge ve alarmnedenleri olarak kullanılabilir veya aynı amaçla trafo kontrol merkezinegönderilebilir.



16.14 Hizmeti engelleme




Hizmeti engelleme, ön port için çerçeveoran kontrolü

DOSFRNT - -


IEC 60617tanımlama


Hizmet engelleme, LAN1 port içinçerçeve oran kontrolü

DOSLAN1 - -

16.14.2 UygulamaHizmet engelleme fonksiyonları (DOSFRNT,DOSLAN1 ve DOSSCKT), IEDüzerindeki Ethernet şebeke trafiği nedeniyle meydana gelebilecek CPU yükünüazaltmak için tasarlanmıştır. İletişim altyapısının cihazın primer fonksiyonlarınıengellemesine izin verilmemelidir. Tüm gelen trafik, ağ üzerindeki aşırı yükünkontrol altında tutulabilmesi için kota ile kontrol edilmelidir. Ağ trafiğindekiyoğunluk, örneğin ağa bağlı donanımdaki arızadan kaynaklanıyor olabilir.

DOSFRNT, DOSLAN1 ve DOSSCKT, iletişim üzerinden IED yükünü kontroleder, eğer gerekiyorsa yüksek CPU yüküne bağlı olarak IED’lerin kontrol vekoruma fonksiyonlarının zafiyete uğramaması için sınırlar. Fonksiyonun çıktılarıaşağıda verilmiştir:

• BAĞLANTIKURMA, Ethernet bağlantı durumunu gösterir• UYARI, iletişim trafiğinin (çerçeve hızının) normal üzerinde olduğunu belirtir• ALARM, IED’nin iletişimi kısıtladığını belirtir

16.14.3 Ayarlama kurallarıFonksiyonun yerel HMI'da veya PCM600'de mevcut herhangi bir parametresi yoktur.



Bölüm 17 Gereksinimler

17.1 Akım trafosu gereksinimleri

Bir koruma fonksiyonunun performansı ölçülen akım sinyalinin kalitesine bağlıdır.Akım trafosu (CT) satürasyonu akım sinyalinin bozulmasına neden olur ve cihazınçalışmamasıyla veya bazı fonksiyonlarının istenmeyen şekilde çalışmasıylasonuçlanır. Dolayısıyla, akım trafosu satürasyonu, korumanın hem güvenilirliğihem de emniyeti üzerinde etkili olabilir. Bu koruma IED’si yoğun akım trafosusatürasyonuna izin vermekle birlikte doğru çalışmayı da sürdürecek şekildetasarlanmıştır.

17.1.1 Akım trafosu sınıflandırmaDoğru şekilde çalışmalarını sağlamak için, akım trafoları (CT), akım trafosusatürasyona başlamadan önce akımı minimum bir süre doğru şekilde tekrarüretebilmelidirler. Bu gerekliliği satürasyon için belirli bir sürede yerinegetirebilmeleri için, akım trafoları minimum bir sekonder e.m.f.’nin aşağıdabelirtilen niteliklerini sağlayabilmelidir.

Akım trafolarının nitelendirilmesi için birkaç farklı yol vardır. Gelenekselmanyetik çekirdekli akım trafoları genellikle bazı uluslararası ve ulusal standartlardoğrultusunda nitelendirilir ve üretilir. Bu standartlar belirli koruma sınıflarını dabelirtir. Çok sayıda farklı standart ve pek çok sınıflandırma olmasına karşın üç tipakım trafosu vardır:

• Yüksek artık mıknatıslanma tip akım trafosu• Düşük artık mıknatıslanma tip akım trafosu• Artık mıknatıslanma içermeyen akım trafosu

Yüksek artık mıknatıslanmalı tipin artık akısı için bir limiti yoktur. Bu akımtrafosu hava boşluğu olmayan bir manyetik çekirdeğe sahiptir ve artık akıneredeyse sonsuza kadar kalabilir. Bu tip trafolarda artık mıknatıslanma,satürasyon akısının %80’ine kadar çıkabilir. Yüksek artık mıknatıslanma tip akımtrafolarının tipik örnekleri IEC'ye göre P, PX, TPS, TPX; BS (eski İngilizStandardı)'na göre P, X ve ANSI/IEEE'ye göre boşluksuz sınıfı C ve K'dır.

Düşük artık mıknatıslanma tipin artık akıiçin bir limit belirtilir. Bu akım trafosuartık mıknatıslanma, satürasyon akısının %10’unu geçmeyecek düzeye indirecekşekilde küçük bir boşlukla üretilmiştir. Bu küçük boşluğun akım trafosunun diğerözellikleri üzerinde son derece küçük bir etkisi vardır. IEC sınıfı PR ve TPY düşükremenans tip akım trafolarıdır.

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 17Gereksinimler


Artık mıknatıslanma içermeyen tip akım trafolarında göz ardı edilecek seviyedeartık akı bulunur. Bu tip akım trafolarında artık mıknatıslanma yaklaşık sıfırdüzeyine indirgeyecek büyük hava boşlukları vardır. Bu hava boşlukları aynızamanda primer arıza akımından DC bileşeninin etkisini azaltır. Hava boşluklarıayrıca işletimin satüre olmamış bölgelerindeki ölçüm hassasiyetini de azaltır. IECsınıfına göre TPZ sınıfı artık mıknatıslanmasız tip akım trafosudur.

Farklı standartlar ve sınıflar satürasyon e.m.f.’sini farklı şekillerde nitelendirir.Ancak bu farklı sınıflardan değerler yaklaşık olarak karşılaştırılabilir. IEC 60044 –6 standardına göre anma eşdeğer sınırlandırıcı sekonder e.m.f. Eal IED için akımtrafosu gereksinimlerini belirlemek için kullanılır. Gereksinimler başka standartlaragöre de nitelendirilir.

17.1.2 KoşullarGereksinimler şebeke simülatörümüzde yaptığımız araştırmaların sonuçlarına görebelirlenmiştir. Akım trafosu modelleri yüksek artık mıknatıslanma ve düşük artıkmıknatıslanma tip akım trafoları için örnektir. Sonuçlar artık mıknatıslanmasız tipakım trafoları (TPZ) için her zaman geçerli olmayabilir.

Koruma fonksiyonlarının performansı simetrikten tam asimetrik arıza akımlarınakadar geniş bir aralıkta kontrol edilmiştir. Bu testlerde primer zaman sabitleriolarak en az 120 ms alınmıştır. Böylece aşağıdaki akım gereklilikleri hem simetrikhem de asimetrik arıza akımları için geçerlidir.

Koruma fonksiyonuna bağlı olarak fazdan toprağa, fazdan faza ve üç faz arızalar,farklı alakalı arıza pozisyonları için sınanmıştır; örn. ileri ve geri arızalar, bölge 1menzil arızaları, dahili ve harici arızalar. Korumanın güvenilirliği ve emniyetigecikme süreleri, istenmeyen çalışmaları, yönlülüğü, menzil aşımı, stabiliteyi vb.kontrol ederek doğrulanmıştır.

Akım trafosu çekirdeğindeki artık mıknatıslanma, bazı koruma fonksiyonlarındaistenmeyen çalışmalara veya küçük ek gecikme sürelerine neden olabilir.İstenmeyen çalışmalar kesinlikle kabul edilemeyeceğinden, emniyet için kritik olanarıza durumları için maksimum artık mıknatıslanma dikkate alınmıştır; örn. geriyönde ve harici arızalar. Ek gecikme süreleri riskinin ihmal edilebilir seviyedeolması ve işletimin çalışmama riskinin olmaması nedeniyle, artık mıknatıslanmagüvenilirlik çalışmalarında dikkate alınmamıştır. Aşağıdaki gereksinimler bunedenle tüm normal uygulamalar için geçerlidir.

Çok küçük olan ek gecikme süresi riskinden sakınmak için, artık mıknatıslanmayaek tolerans bırakılması genel geçer bir tavsiye olarak kolaylıkla verilemez. Bu türbir tavsiyenin verilip verilmemesi performans ve ekonomiklik koşullarına göredeğişebilir. Düşük artık mıknatıslanmaya sahip akım trafoları kullanıldığında (örn.TPY, PR), normal olarak ek tolerans gerekmez. Yüksek artık mıknatıslanmalı akımtrafoları için (örn. P, PX, TPS, TPX) ek tolerans kararı verilirken, tam asimetrikarızaların ve bununla birlikte arızanın ürettiği akı ile aynı yöndeki yüksek artıkmıknatıslanma, her ne kadar küçük olasılıklı olsa da, dikkate alınması gereklidir.Tam asimetrik arıza akımı, arıza yaklaşık sıfır gerilimde (0°) meydana geldiğinde

Bölüm 17 1MRK 504 128-UTR -Gereksinimler


elde edilir. Araştırmalar şebekedeki arızaların %95’inin, gerilimin 40° ile 90°arasında olduğunda meydana geldiğini göstermektedir. Ayrıca, tam simetrik arızaakımı tüm fazlarda aynı anda bulunmaz.

17.1.3 Arıza akımıAkım trafosu gereksinimleri, farklı pozisyonlardaki arızalar için maksimum arızaakımını temel alır. Maksimum arıza akımı üç faz arızalarda veya tek fazdantoprağa arızalarda meydana gelir. Tek fazdan toprağa arızada akım, toplam arızadöngüsündeki sıfır dizi empedansı, pozitif dizi empedansından daha az olduğunda,üç faz arızadaki akımdan daha fazla olacaktır.

Akım trafosu gereksinimlerini hesaplarken, ilgili arıza pozisyonu için maksimumarıza akımı kullanılmalıdır. Bu nedenle her iki arıza tipinin de dikkate alınmasıgerekir.

17.1.4 Sekonder tel direnci ve ek yükAkım trafosu sekonder bağlantı ucundaki gerilim, akım trafosu satürasyonunudoğrudan etkiler. Bu gerilim, devredeki sekonder telleri ve tüm rölelerin yükünüiçeren bir döngü içerisinde oluşur. Toprak arızalarında döngü, fazı ve normalde teksekonder telin direncinin iki katına sahip olan nötr teli içerir. Üç faz arızalarda nötrakım sıfırdır ve sadece faz tellerinin ortak nötr tele bağlandığı noktaya kadarkidirencin dikkate alınması gerekir. En sık kullanılan uygulama dört telli sekonderkablo kullanmaktır. Bu şekilde üç fazlı durum için sadece tek bir sekonder telindikkate alınması yeterlidir.

Sonuç olarak, tek sekonder telin direncinin iki katı olan döngü direnci, fazdantoprağa arızaların hesaplanması için kullanılmalıdır. Faz direncinin ve tek birsekonder telin direncinin hesaplanması, normal koşullarda üç faz arızalarınhesaplanmasında kullanılabilir.

Yük üç faz arızalar ve fazdan toprağa arızalar arasında önemli farklılıklargösterebileceğinden, her iki durumun da dikkate alınması önemlidir. Fazdantoprağa arıza akımının üç faz arıza akımından daha düşük olduğu durumda dahi,daha yüksek yüke bağlı olarak fazdan toprağa arıza akım trafosunu boyutlandırıyorolabilir.

Yalıtımlı veya yüksek empedans topraklı sistemlerde, fazdan toprağa arıza birboyutlandırma durumu değildir ve bu nedenle tek sekonder telin direnci budurumda tüm hesaplamalarda kullanılabilir.

17.1.5 Genel akım trafosu gereksinimleriAkım trafo oranı normal olarak güç sistem verileri, örneğin maksimum yük temelalınarak seçilir. Ancak, korumaya giden akımın, seçili akım trafosu oranı ilebirlikte tespit edilecek olan tüm arızaların minimum çalışma değerinden dahayüksek olduğu doğrulanmalıdır. Minimum işletim akımı farklı fonksiyonlar için



farklıdır ve normal olarak ayarlanabilir ve bu yüzden her fonksiyon kontroledilmelidir.

Akım trafosunun akım hatası, hassas rezidüel aşırı akım korumadaki çok hassas birayarın kullanılması olasılığını sınırlayabilir. Eğer bu fonksiyonun çok hassas birayarı kullanılacaksa, akım trafosunun doğruluk sınıfının, primer anma akımındakiakım arızasının ±%1 altında (örn. 5P) olması tavsiye edilir. Daha düşük doğrulukoranına sahip akım trafoları kullanılırsa, devreye alma sırasında istenmeyenrezidüel akımın gerçek değerinin kontrol edilmesi tavsiye edilir.

17.1.6 Anma eşdeğer sekonder e.m.f. gereksinimleriAkım trafolarının satürasyonu açısından, aşağıdaki anma eşdeğer sekonder e.m.f.Eal gereksinimlerini yerine getiren yüksek remenans ve alçak remenans tip akımtrafoları kullanılabilir. Faz açısı hatası söz konusu olduğunda, remenanssız tip akımtrafosu (TPZ) karakteristikleri iyi tanımlanmamıştır. Spesifik bir fonksiyon içinaçıkça tavsiyede bulunulmuyorsa, remenanssız tipin kullanılıp kullanılmayacağınısormak üzere ABB ile iletişim kurmanızı öneririz.

Aşağıdaki farklı fonksiyonlar için akım trafosu gereksinimleri IEC 60044-6standardına göre anma eşdeğer sınırlandırıcı sekonder e.m.f. Eal olaraknitelenmiştir. Farklı şekillerde nitelendirilmiş akım trafolarının gereksinimleri bubölümün sonunda verilmiştir.

17.1.6.1 Trafo diferansiyel koruma

Akım trafolarının anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değeri, aşağıdaki maksimumgerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha yüksek olmalıdır:

sn Ral alreq nt CT L 2

pn r

I SE E 30 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


sn Ral alreq tf CT L 2

pn r

I SE E 2 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


burada:

Int Güç trafosunun anma primer akımı (A)

Itf İki ana akım trafosunu ve güç trafosunu geçen maksimum primer temel frekansakımı (A)

Ipn Primer akım trafosu anma akımı (A)

Isn Sekonder akım trafosu anma akımı (A)

Ir Koruma IED anma akımı (A)




RCT Akım trafosu sekonder direnci (W)

RL Sekonder tel ve ek yükün direnci (W). Doğrudan topraklı sistemlerdekiarızalarda, faz ve nötr tellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksekempedans topraklı sistemlerde tek sekonder telin direnci arızalar içinkullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A içinSr=0,250 VA/kanal

Kesici ve yarım veya çift bara çift kesici düzenlemesinin olduğu trafoistasyonlarında, arıza akımı, güç trafosuna geçmeksizin trafo diferansiyel korumasıiçin iki ana akım trafosunu geçebilir. Böyle durumlarda ve ana akım trafosunun eşitoranları ve mıknatıslama karakteristiği olması durumunda, akım trafolarınındenklem 99 ve denklem 101 örneklerini karşılaması gerekmektedir.

sn Ral alreq f CT L 2

pn r

I SE E I R RI I

æ ö³ = × × + +ç ÷


burada:

If Güç trafosunu geçmeksizin iki ana akım trafosundan geçen maksimum primer temel frekansakımı (A)

17.1.6.2 1 Ph yüksek empedans diferansiyel koruma

IED'ye bağlı akım trafoları, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerindendaha büyük veya buna eşit bir anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerine sahipolmalıdır:

snal alreq s tmax CT L

pn

IE E 2 U 2 I (R R )

I³ = × = × × × +

burada:

Us Çalışma değerini gerilim rölesine (V) ayarlayın

Ikmax Dış arızalarda baştan uca arıza akımı için maksimum primer temel frekans arıza akımı (A)



RCT Akım trafosu sekonder direnci (Ω)

RL Akım trafosundan ortak bir bağlantı noktasına (Ω) giden sekonder kablonun direnci. Faz venötr teller içeren çevrim direnci, doğrudan topraklanmış sistemlerdeki arızalar içinkullanılmalıdır ve bir tek faz telin direnci, yüksek empedans topraklanmış sistemler içinkullanılmalıdır.



Aynı korumaya tüm akım trafoları, aynı dönme oranına sahip olmalıdır. Sonuçolarak yardımcı akım trafoları normalde kullanılamaz. IED, ayrı çekirdekler ilesağlanmalıdır.

17.1.6.3 Kesici arıza koruması

Akım trafoları, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha büyükveya buna eşit bir anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerine sahip olmalıdır:

sn Ral alreq op CT L 2

pn r

I SE E 5 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


burada:

Iop Primer işletim değeri (A)





RL Sekonder kablo ve ek yük direnci W). Doğrudan topraklı sistemlerdeki arızalarda, faz ve nötrtellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksek empedans topraklı sistemlerde teksekonder telin direnci arızalar için kullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A için SR=0,250 VA/kanal

17.1.6.4 Yönsüz ani ve sabit zaman, faz ve rezidüel aşırı akım koruması

Akım trafoları, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha büyükveya buna eşit bir anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerine sahip olmalıdır:




pn r

I SE E 1,5 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


burada:

Iop Primer işletim değeri (A)





RL Sekonder kablo ve ek yük direnci W). Doğrudan topraklı sistemlerdeki arızalarda, faz ve nötrtellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksek empedans topraklı sistemlerde teksekonder telin direnci arızalar için kullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A için SR=0,250 VA/kanal

17.1.6.5 Yönsüz ters zaman gecikmeli faz ve rezidüel aşırı akım koruması

Eğer yüksek ayarlanmış ani veya sabit zaman aşaması kullanılıyorsa Denklem 105ve Denklem 106 örneğinde belirtilen gerekliliklerin karşılanması gerekmez. Budurumda tek gereklilik Denklem 104 örneğinde verilmiştir.

Kullanılan tek aşırı akım koruma fonksiyonu invers zaman gecikme fonksiyonuise, akım trafolarının anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerinin, aşağıdaki gereklisekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha yüksek olması gereklidir:


pn r

I SE E 20 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


burada

Iop Ters zaman fonksiyonunun ayarlanmış primer akım değeri (A)





RL Sekonder kablo ve ek yük direnci (W). Doğrudan topraklı sistemlerdekiarızalarda, faz ve nötr tellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksekempedans topraklı sistemlerde tek sekonder telin direnci arızalar içinkullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A içinSR=0,250 VA/kanal



Iop değerinden bağımsız olarak, gereken maksimum Eal aşağıdaki şekilde belirlenir:

sn Ral alreq max k max CT L 2

pn r

I SE E I R RI I

æ ö³ = × × + +ç ÷


burada

Ikmax Yakındaki yalıtılmış arızalar için maksimum primer temel frekans akımı (A)

17.1.6.6 Yönlü faz ve rezidüel aşırı akım koruma

Yönlü aşırı akım fonksiyonu kullanılıyorsa, akım trafolarının anma sekonder e.m.f.Eal değeri, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerine eşit veya bundan dahayüksek olmalıdır:

sn Ral alreq k max CT L 2

pn r

I SE E I R RI I

æ ö³ = × × + +ç ÷


burada:

Ikmax Yakındaki ileri ve geri yalıtılmış arızalar için maksimum primer temel frekans akımı (A)



Ir Koruma IED’sinin anma akımı (A)


RL Sekonder kablo ve ek yük direnci (W). Doğrudan topraklı sistemlerdeki arızalarda, faz venötr tellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksek empedans topraklı sistemlerdetek sekonder telin direnci arızalar için kullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için Sr=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A için Sr=0,250 VA/kanal

17.1.7 Diğer standartlara göre akım trafoları için akım trafosugereksinimleriYukarıda IEC 60044-6 standardına göre anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal olarakifade edilen gereksinimleri karşılayan her tip geleneksel manyetik çekirdek akımtrafosu IED’lerle kullanılmak üzere uygundur. Farklı standartlardan ve röleuygulamaları için mevcut verilerden, akım trafosunun Eal ile karşılaştırılabiliryaklaşık bir sekonder e.m.f. değerini hesaplamak mümkündür. Bunu gereklisekonder e.m.f. Ealreq ile mukayese ederek, akım trafosu gereksinimlerini karşılayıp



karşılamadığı değerlendirilebilir. Bazı farklı standartlara göre gereksinimleraşağıda verilmiştir.

17.1.7.1 IEC 60044-1, sınıf P, PR ile uyumlu akım trafoları

IEC 60044-1’e uygun bir akım trafosu sekonder sınırlayıcı e.m.f. E2max ilebelirtilir. IEC 60044-6 standardına göre E2max değeri yaklaşık olarak buna karşılıkgelen Eal ile eşittir. Bu nedenle sınıf P ve PR’ye uygun akım trafolarının aşağıdakidenklemi karşılayan sekonder sınırlayıcı e.m.f. E2max değerine sahip olmaları gerekir:

2 max max alreqE E>


17.1.7.2 IEC 60044-1, sınıf PX, IEC 60044-6, sınıf TPS (ve eski İngilizStandardı, sınıf X) ile uyumlu akım transformatörleri

Bu sınıf sisteminde akım trafolarının nitelendirilmesi yaklaşık aynı anma diznoktası e.m.f. Eknee ile yapılır (sınıf PX için Ek, sınıf X için EkneeBS ve TPS içinsınırlayıcı sekonder gerilim Ual). IEC 60044-6 standardına göre Eknee değeri, bunakarşılık gelen Eal değerinden daha düşüktür. Eknee ile Eal arasında genel bir ilişkikurabilmek mümkün değildir, ancak normalde Eknee yaklaşık olarak Eal'in%80’idir. Böylece sınıf PX, X ve TPS akım trafoları, aşağıdaki durumu karşılayananma diz noktası e.m.f. Eknee değerine sahip olmalıdır:

Eknee » Ek » EkneeBS » Ual > 0.8 · (maximum of Ealreq)EQUATION2100 V1 EN (Denklem 109)

17.1.7.3 ANSI/IEEE'ye göre akım trafoları

ANSI/IEEE ile uyumlu akım trafoları kısmen farklı şekillerde nitelendirilir. Sınıf Cbir akım trafosu için anma sekonder terminal gerilimi UANSI nitelendirilir. UANSI ,akım trafosunun standart yük için, %10 oran düzeltmesini geçmeden anmasekonder akımın 20 katında üreteceği, sekonder terminal güç gerilimidir. Çoksayıda standartlaştırılmış UANSI değeri vardır, örneğin bir C400 CT için UANSIdeğeri 400 V’dir. Buna karşılık gelen anma eşdeğer sınırlayıcı sekonder e.m.f.EalANSI aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:



Ea lANSI 20 Isn RCT UA NSI+× × 20 Isn RC T× × 20 Isn ZbANSI× ×+= =


burada:

ZbANSI Spesifik C sınıfı (W) için standart ANSI yük empedansı (yani karmaşık miktarı)

UANSI Spesifik C sınıfı (V) için sekonder bağlantı ucu gerilimi

Sınıf C’ye uygun akım trafoları aşağıdakileri karşılayacak bir hesaplanmış anmaeşdeğer sınırlayıcı sekonder e.m.f. EalANSI değerine sahip olmalıdırlar:

alANSI alreqE max imum of E>


ANSI/IEEE standardına uygun bir akım trafosu ayrıca, bir uyarma eğrisindentanımlanan diz noktası gerilimi UkneeANSI ile de nitelendirilir. Diz noktası gerilimiUkneeANSI normal olarak IEC ve BS standartlarına göre diz noktası e.m.f.’den dahadüşük bir değere sahiptir. IEC 60044 6 standardına göre, UkneeANSI yaklaşık olarakbuna karşılık gelen Eal değerinin %75’i olarak tahmin edilebilir. Bu nedenle ANSI/IEEE standardına uygun akım trafolarının, aşağıdakileri karşılayacak UkneeANSI diznoktası gerilimi olmalıdır:

EkneeANSI > 0.75 · (maximum of Ealreq)EQUATION2101 V1 EN (Denklem 112)

17.2 Gerilim trafo gereklilikleri

Koruma işlevinin performansı ölçülen giriş sinyalinin kalitesine bağlıdır. Kapasitifgerilim trafolarının (CVTs) neden olduğu geçici durumlar bazı korumafonksiyonlarını etkileyebilir.

Manyetik veya kapasitif gerilim trafoları kullanılabilir.

Kapasitif gerilim trafoları ((CVTs), ferro rezonans ve geçici durumlar ile ilgiliolarak IEC 60044–5 standardının gereklerini karşılamalıdır. CVT'ler ferro rezonansgereksinimleri standardın bölüm 7.4’de belirtilmiştir.

Üç farklı geçici durum tepki sınıfı T1, T2 ve T3 için verilecek geçici tepkiler,standart içinde bölüm 15.5'te belirtilmiştir. Her sınıftan CVT'ler kullanılabilir.

Koruma IED’sinde bu geçici durumlar için filtreler vardır ve bunlar CVT’lerinemniyetli ve doğru çalışmasını sağlar.



17.3 SNTP sunucu gereksinimleri

17.3.1 SNTP sunucu gereksinimleriKullanılacak olan SNTP sunucusu, IED’den en fazla 4-5 şalter veya yönlendiriciuzakta olan yerel şebekeye bağlanır. SNTP sunucusu sadece bu görev için ayrılmışolmalıdır veya en azından üzerinde gerçek zamanlı bir işletim sistemi bulunmalıdır.Üzerinde SNTP yazılımı bulunan herhangi bir PC olmamalıdır. SNTP sunucusukararlı olmalıdır; yani GPS gibi kararlı bir kaynaktan senkronize edilmeli veyasenkronizasyonsuz yerel olmalıdır. Yedeklemeli bir yapı içerisinde yerel SNTPsunucusunun senkronizasyon olmadan primer veya sekonder sunucu olarakkullanılması önerilmez.



Bölüm 18 Sözlükçe

AC Alternatif akım

ACT PCM600 içindeki uygulama yapılandırma aracı

A/D dönüştürücü Analog-sayısal dönüştürücü

ADBS Genlik ölü bant denetleme

AI Analog giriş

ANSI Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü

AR Otomatik tekrar kapama

ASCT Yardımcı özet akım trafosu

ASD Uyarlanır sinyal tespiti

AWG Amerikan Tel Ölçeği standardı

BI İkili giriş

BOS İkili çıkış durumu

BR Dış iki durumlu röle

BS İngiliz Standartları

CAN Kontrol Birimi Alan Ağı. Seri iletişim için ISO standardı(ISO 11898)

CB Devre kesici

CCITT Uluslararası Telgraf ve Telefon Danışma Kurulu.Uluslararası Telekomünikasyon Birliği dahilinde BirleşmişMilletler'in sponsor olduğu bir organdır.

CCVT Kapasitif Kuplajlı Gerilim Trafosu

C Sınıfı IEEE/ ANSI'ye göre Koruma Akım Trafosu

CMPPS Saniye başına birleşik mega darbe

CMT PCM600'de İletişim Yönetim aracı

CO çevrimi Kapalı-açık çevrimi

Eşyönlü G.703'ün dengelenmiş bir hat üzerinde iletim biçimi. İkibükümlü tel çiftini içerir ve her iki yönde bilgi iletiminimümkün kılar

COMTRADE IEC 60255-24'e göre standart format

Karşıt yönlü G.703'ün dengelenmiş bir hat üzerinde iletim biçimi. Dörtadet bükümlü tel çiftini içerir, bunlardan ikisi verinin her iki

1MRK 504 128-UTR - Bölüm 18Sözlükçe


yönde de iletilmesi için ve iki eş de saat işaretinin iletilmesiiçindir

CPU Merkezi işlemci ünitesi

CR Taşıyıcı alımı

CRC Çevrimli yedeklilik denetimi

CROB Kontrol rölesi çıkış bloğu

CS Taşıyıcı gönderimi

CT Akım trafosu

CVT Kapasitif gerilim trafosu

DAR Gecikmiş otomatik tekrar kapama

DARPA Gelişmiş Savunma Araştırma Projeleri Ajansı (TCP/IPprotokolünün vb.'nin ABD'li geliştiricisi)

DBDL Ölü veri yolu ölü hattı

DBLL Ölü veri yolu elektrikli hattı

DC Doğru akım

DFC Veri akış kontrolü

DFT Ayrık Fourier dönüşümü

DHCP Dinamik Sunucu Yapılandırma Protokolü

DIP anahtarı Basılı bir devre kartına monte edilmiş küçük anahtar

DI Dijital giriş

DLLB Ölü hat elektrikli bara

DNP IEEE/ANSI Standardı 1379-2000'e göre Dağıtılmış Şebeke

DR Bozulum kaydedici

DRAM Dinamik rastgele erişim belleği

DRH Bozulma raporu işleyici

DSP Dijital sinyal işlemcisi

DTT Doğrudan aktarım açma planı

EHV şebekesi Ekstra yüksek gerilim şebekesi

EIA Elektronik Endüstrileri Birliği

EMC Elektromanyetik uyumluluk

EMF (Elektrik Motiv Kuvvet)

EMI Elektromanyetik girişim

EnFP Uç arıza koruması

EPA Gelişmiş performans mimarisi

ESD Elektrostatik boşalma

Bölüm 18 1MRK 504 128-UTR -Sözlükçe


FCB Akış kontrol biti; Çerçeve sayım biti

FOX 20 Konuşma, veri ve koruma sinyalleri için modüler 20 kanallıtelekomünikasyon sistemi

FOX 512/515 Erişim çoğaltıcı

FOX 6Plus Optik fiber kabloları üzerinden dijital verinin yedi adet ikilikanala kadar iletim için kompak, zaman bölümlü çoğaltıcı

G.703 Yerel telefon şirketleri tarafından kullanılan dijital hatlariçin elektrik ve işlevsel açıklama. Dengelenmiş vedengelenmemiş hatlar üzerinden taşınabilir

GCM GPS alıcı modülü taşıyıcısı ile birlikte iletişim arayüz modülü

GDE PCM600'de grafik ekran editörü

GI Genel sorgulama komutu

GIS Gaz yalıtımlı şalt tesisi

GOOSE Genel nesneye yönelik trafo merkezi olayı

GPS Global konumlandırma sistemi

HDLC protokolü Yüksek düzeyli veri bağlantı kontrolü, protokol HDLCstandardına dayanır

HFBR konnektörtürü

Plastik fiber konnektörü

HMI İnsan-makine arayüzü

HSAR Yüksek hızlı otomatik tekrar kapama

HV Yüksek gerilim

HVDC Yüksek gerilim doğru akım

IDBS Entegre edici ölü bant denetleme

IEC Uluslararası Elektrik Komisyonu

IEC 60044-6 IEC Standardı, Aygıt trafosu – Bölüm 6: Geçici performansiçin koruyucu akım trafoları gereksinimleri

IEC 61850 Trafo istasyonu otomasyon iletişim standardı

IEC 61850-8-1 İletişim protokol standardı

IEEE Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü

IEEE 802.12 Bükümlü tel çifti veya fiber optik kablo üzerinde 100 Mbit/sn sağlayan bir şebeke teknoloji standardı

IEEE P1386.1 Yerel bara modülleri için PCI Mezzanine Kartı (PMC)standardı. Elektrikli EMF (Elektromotiv kuvvet) için PCISIG (Özel İlgi Grubu)'ndan mekanik ve PCI tekniközellikleri için CMC'ye (IEEE P1386, ayrıca OrtakMezzanine Kartı olarak bilinir) referans.



IEEE 1686 Trafo Merkezi Akıllı Elektronik Cihazlar (IED'ler) SiberGüvenlik Yetenekleri için Standart

IED Akıllı elektronik cihaz

I-GIS Akıllı gaz yalıtımlı şalt tesisi

Durum Aynı fonksiyonun IED'de birden fazla ortaya çıkma durumuvarsa, bunlar bu fonksiyonun durumları olarak ifade edilir.Bir fonksiyonun bir durumu aynı türün diğeri ile benzerolup, bununla birlikte IED kullanıcı arayüzlerinde farklı birnumaraya sahiptir. "Durum" kelimesi bazen bir türüntemsilcisi olan bilgi öğesi olarak tanımlanır. Aynı şekilde,IED'de bir fonksiyon durumu bir fonksiyon türü temsilcisidir.

IP 1. İnternet protokolü. Ethernet şebekeleri üzerindeçoğunlukla kullanılan TCP/IP protokol takımı için ağkatmanı. IP bağlantısız, en iyi girişim anahtarlamaprotokolüdür. Veri bağlantı katmanı yoluyla paketyönlendirme, bölümlendirme ve yeniden montaj sağlar.2. IEC standardına göre giriş koruması

IP 20 IEC standardı, düzey 20'ye göre giriş koruması

IP 40 IEC standardı, düzey 40'a göre giriş koruması

IP 54 IEC standardı, düzey 54'ye göre giriş koruması

IRF Dahili arıza sinyali

IRIG-B: Menzil Arası Enstrümantasyon Grup Zaman kodu format B,standart 200

ITU Uluslararası Telekomünikasyon Birliği

LAN Yerel alan ağı

LIB 520 Yüksek gerilim yazılım modülü

LCD Likit kristal ekran

LDD Yerel tespit cihazı

LED Işık yayıcı diyot

MCB Minyatür devre kesici

MCM Mezzanine taşıyıcı modülü

MVB Çok fonksiyonlu araç barası. İlk olarak trenlerde kullanımiçin geliştirilmiş standart haline getirilmiş seri bara.

NCC Ulusal Kontrol Merkezi

OCO çevrimi Açık-kapalı-açık çevrim

OCP Aşırı akım koruması

OLTC Yükte kademe değiştirici

OV Aşırı gerilim



Aşırı menzil Rölenin bir arıza durumunda nasıl davrandığını tarif edenbir terim. Örneğin, bir mesafe rölesine görünen empedans,denge noktasına (yani ayarlanmış menzile) uygulananarızaya görünür empedanstan daha küçük ise, bu mesaferölesi aşırı menzile uğramış demektir. Röle arızayı "görür",fakat belki de görmemesi gerekiyordu.

PCI Çevre birimi bileşen ara bağlantısı, yerel veri barası

PCM Darbe kod kiplenimi

PCM600 Koruma ve kontrol IED yöneticisi

PC-MIP Mezzanine kart standardı

PMC PCI Mezzanine kartı

POR Müsaadeli aşırı menzil

POTT Müsaadeli aşırı menzil aktarım açma

Proses barası Proses düzeyinde (yani ölçülen ve/veya kontrol edilenbileşenlerin yakınında) kullanılan bara veya LAN

PSM Güç kaynağı modülü

PST PCM600'de parametre ayar aracı

PT oranı Potansiyel trafo veya gerilim trafo oranı

PUTT Müsaadeli düşük menzil aktarım açma

RASC Senkron kontrol rölesi, COMBIFLEX

RCA Röle karakteristik açısı

RFPP Fazdan faza arıza için direnç

RFPE Faz toprak arızalar için direnç

RISC Azalmış talimat set bilgisayarı

RMS değeri Ortalama kare kök değeri

RS422 Dijital verinin noktadan noktaya bağlantılarda iletimi içindengeli seri arayüz

RS485 EIA standardı RS485'e göre seri bağlantı

RTC Gerçek zamanlı saat

RTU Uzak uçbirim

SA Trafo İstasyonu Otomasyonu

SBO Çalıştırmadan önce seç

SC Kapatmak için anahtar veya basma düğmesi

SCS İstasyon kontrol sistemi

SCADA Denetim, kontrol ve veri toplama

SCT IEC 61850 standardına göre sistem yapılandırma aracı



SDU Servis veri ünitesi

SMA konnektörü Alt minyatür sürüm A, sabit empedans ile birlikte A dişlikonnektör.

SMT PCM600'de sinyal matris aracı

SMS İstasyon izleme sistemi

SNTP Basit ağ zaman protokolü. Yerel alan ağlarında bilgisayarsaatlerini senkronize etmek için kullanılır. Böylece birşebekede her bir gömülü sistemde doğru donanım saatlerigereksinimini azaltır. Bunun yerine, her bir gömülü düğümuzaktan bir saat ile senkronize olur ve gerekli doğruluğusağlar.

SRY Devre kesici hazır durumu için anahtar

ST Açmak için anahtar veya basma düğmesi

Yıldız noktası Trafo veya jeneratörün Nötr noktası

SVC Statik VAr kompanzasyonu

TC Açma bobini

TCS Açma devre denetimi

TCP İletim denetim protokolü. Ethernet ve İnternet üzerinde ensık kullanılan iletim katman protokolü.

TCP/IP İnternet Protokolü üzerinde iletim denetim protokolü.4.2BSD Unix'de yer alan fiili standart Ethernet protokolleri.TCP/IP, DARPA tarafından ağlararası iletişim içingeliştirilmiş ve hem ağ katmanını hem de iletim katmanprotokollerini kapsamaktadır. TCP ve IP belirli protokolkatmanlarında iki protokolü belirlerken, TCP/IP ise Telnet,FTP, UDP ve RDP gibi tüm ABD Savunma Bakanlığıprotokol takımı ile ilintilidir.

TNC konnektörü Dişli Neill Concelman, BNC konnektörünün vida dişli sabitempedans sürümü

TPZ, TPY, TPX,TPS

IEC'ye göre akım trafosu sınıfı

UMT Kullanıcı yönetim aracı

Düşük menzil Rölenin bir arıza durumunda nasıl davrandığını tarif edenbir terim. Örneğin, bir mesafe rölesine görünen empedans,denge noktasına (yani ayarlanmış menzile) uygulananarızaya görünür empedanstan daha küçük ise, bu mesaferölesi aşırı menzile uğramış demektir. Röle arızayı"görmez", fakat belki de görmesi gerekiyordu. Ayrıca AşırıMenzil bakın.

UTC Koordineli Evrensel Zaman. Bureau International des Poidset Mesures (BIPM) tarafından sağlanan koordine edilmişzaman ölçeği; standart frekans ve zaman sinyallerinin



koordine edilmiş yayımına temel teşkil eder. UTC, EvrenselZaman 1 (UT1) ile senkronize etmek için tam "atlayışsaniye" sayısının eklenmesi ile Uluslararası Atom Saatinden(TAI) elde edilmiştir. Böylece, Dünya yörüngesinindışmerkezliliğine, dönüş ekseni eğimine (23,5 derece) izinverir, fakat UT1'in dayandığı Dünyanın düzensiz dönüşünügösterir. Koordineli Evrensel Zaman 24 saatlik dilimkullanılarak ifade edilir ve Gregoriyen takvimini kullanır.Bu havacılık ve deniz seyri için kullanılır. Bu ayrıca askeriolarak "Zulu saati" olarak da bilinir. "Zulu" fonetikalfabesinde "Z"yi gösterir, bu da sıfır boylam anlamına gelir.

UV Düşük gerilim

WEI Zayıf uç besleme mantığı

VT Gerilim trafosu

X.21 Çoğunlukla telekomünikasyon ekipmanları için kullanılandijital sinyalleme arayüzü

3IO Üç kez sıfır dizi akımı. Genellikle rezidüel veya topraklamaarızalı akım olarak bilinir

3UO Üç kez sıfır dizi gerilimi. Genellikle rezidüel gerilim veyanötr nokta gerilimi olarak bilinir



Bize ulaşın

ABB ABTrafo Otomasyon ÜrünleriSE-721 59 Västerås, İsveçTelefon +46 (0) 21 32 50 00Faks +46 (0) 21 14 69 18

ABB Elektrik Sanayi A.Ş.Substation Automation ProductsEsentepe Mah. Milangaz Cad. No:5834870 Kartal - İstanbul, TürkiyeTelefon +90 216 528 20 97Faks +90 216 387 77 07

www.abb.com/substationautomation

1MR

K 5

04 1

28-U

TR -

© C

opyr

ight

201

4 A

BB

. Tüm

hak

ları

sakl

ıdır.

Trafo koruması RET650 Uygulama Kılavuzu · Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl...

Documents

Transcript of Trafo koruması RET650 Uygulama Kılavuzu · Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl...