Üyelerimizden .j

\ i

TRAFiKişARETLERiAydın NOGAYinşaat Mühendisi

: .e-ı

r'i

Yolve çevresinin genel durumu hakkında gerekligörülen uyarı ve önerileri, yazı ve semboller halindemesajlarla yolu kullananlara iletilmesini, trafik işaretlevhaları sağlarlar.

Kaplamalı yollar, otopark alanları vehavalimanları ancak; üzerlerindeki yatay ve düşeytrafik işaretleriyle tanımlıdırlar.

Kentsel yaşama geçişle önemi daha da artan, yayave araçların yollarda güvenli seyredebilmesi, yatay vedüşey işaretlerlerle verilen mesajlara uyulması ilemümkün olabilmektedir.

Otomotiv sanayindeki gelişmeler, araç trafiğininhızının, konforunun ve sayısının artırmasınıdoğurmuş. Yolların da bu gelişmelere ayakuydurabilmesi ve yol güvenliğinin artırılmasımönemli kılmıştır,

Bu nedenle, yatay ve düşey trafik işaretlerininvarlığı ve sürekliliğinin sağlanmasının önemi bir katdaha artmıştır,

YATAYiŞARETLEMELERYatay işaretlerı (yol kaplaması üzerine yapılan

işaretlemeler) trafiğin düzenlenmesi, bazı yasaklamave kısıtlamaların belirtilmesi ve yolu kullananlararehberlik etmesi amacıyla yol yüzeyine çizilençizgiler, oklar, yazı ve sembollerden oluşmaktadır.Taşımaları gereken özellikler de aşağıda belirtilmiştir.

Yatay işaretler, gündüz yol kaplaması ile iyi bir

kontrast oluşturmalı, gece far ışığında özel katkımaddelerinin etkisiyle kolayca görünür olmalıdır.

Yatay işaretlerin de diğer trafik işaret levhalarındaolduğu gibi aym etkiyi yaratması bakımındanmutlaka gece görünürlüğünün sağlanması gereklidir -.

Yolkaplaması üzerine çizilen çizgiler ve yazılarla,yapılan ok ve sembollerle sürücülere önceden yolhakkında bilgiler verilir, yasaklama ve kısıtlamalarbildirilir.

Yatay Işaretleriri algılanması, düşey trafikişaretlerine nazaran daha fazla olduğu için, yatayişaretlerle sürücülere verilen mesajları düşeyişaretlerle verilen mesajlara oranladaha etkiliolmaktadır.

Yatayişaretlerne ile verilecek mesaj lar;1- Yol kaplaması yüzeyine çizilen çizgilerle,

yolu kullananlara geçme yasaklan bildirilir.

2- Şerit çizgileri ve yönlendirici oklar ilekavşaklarda ve.yollarda trafiğin seyir yönüne uygunşeridi kullanması ve sonucunda yol kapasitesininartbrılması sağlanır.

-_._-~--- .-- -- ----- - -------------------------------c-

İMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134 RI 21··

Uyelerimizd~

3- Kenar çizgileri ile yolun kaplama sınırlarısürücülere bildirilir.

4- Yoldaki bakım-onarım çalışma sahaları. veolağandışı daralma ya da kaplamadaki farklılıklargösterilir.

5- Yaya geçidi gibi işaretlerle yolun aynıdüzeyde yayalar tarafından da kullanılma olasılığıbelirtilmiş olur.

Yatay işaretlernelerin şu özellikleri taşımasıt gereklidir:

-İyi tanımlanmış geometrik boyutlandırmaolmalıdır. Yani çizginin eni, boyu, sembol, yazı ve

rakamların ebatları verilen toleransıarı aşmamalıdır.-Gündüz görü~ürlüğünün sağlanabilmesi için

işaretleme yeterince beyaz, ışığı geri yansıtma(retrorefleksiyon) ve kirlenme direnci (kir ve pastutmama özelliği) yüksek olmalıdır.

-Her türlü ışık altında yeterince görünür(görünebilme özelliği) olmalıdır.

-Yeterince kayma önleyici (kaymaya dirençli-.kaydırmaz) olmalıdır.

-Tabana iyi yapışan, her türlü hava şartına ve karmücadelesi amacıyla yola atıları tuza dayanıklıolmalıdır.

-Yoldan geçmesi muhtemel trafik miktarının (Projeömrü içinde oluşacak dingü tekerrürü) yaratacağıaşınma nedeniyle yeterince aşınmaya dayanıklı (uzunömürlü) olmalıdır.

122 fII . İMa İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

-Sürüş güvenliği ve drenaj teknikleri nedeniyle yolsathında çok fazla kabarıklık yapmaması (kesmederinliği) gereklidir.

-Yol yüzeyinde kaplamayı bozucu etkisiolmamalıdır. (çatlaklık)

-İş ve çevre güvenliğinin sağlanması için işçikorııma ve çevre yasalarında öngörülen yasaklıkimyasallar içermemelidir .

. -İşaretlerne malzemeleri depolanmaya yeterinceelverişli olmalı ve kolay işlenebilmelidir.

Mümkün ise, işaret, kullanım altında ikensürücüleri yönlendirme ve UYarma açısından hiçbirzaman optimum şartların altına düşmemelidir. Bunedenle uygunluk testlerine bağlı sertifikalı olmalıdır.

Üyelerim~zden

YATAY İŞARETLEMELERDE KULLANILANBOYALAR ve YATAYİŞARET CİNSLERİ

a-Tek kompenantlı, solvent bazlı klor kauçuk veakrilik esaslı olan soğuk yol çizgi boyaları,

b-Tek kompenantlı, subazlı soğuk yol çizgiboyaları,

c-Çift kompenantlı püskürtmeli ve serme yöntemiile tatbik edilen soğuk yol çizgi boyaları ve

d-Termoplastik yol çizgi boyalarilee-Termoplastikhazır yapıştırma bantlarelır.

Yollar, otopark ve havalimanlarının kaplamacinsleri, trafik yoğunlukları ve işaretlerne cinsleri gözönünde tutularak en uygun boya çeşidi yatayişaretlernede tercih edilmeli ve uygulamasıyapılmalıdır.

Avnıpa'da YatayişaretlemeyleOluşturulmuş birkavşak.

(Yatayişaretlemeyegüzel bir örnek.)

Rl2§~...... ::AİMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

Üyelerimizden

DÜŞEY İŞARETLEMELERDüşey Trafik İşaretleri genelolarak TT, T, Bilgi

Levhaları ve Çalışma Grubu Levhaları olaraksınıflandırılabilirler,

Levhalar, alümınyum, galvaniz, eTP ve ahşapgövdeli olabildiği gibi,

Üzerindeki kaplamalar açısından da; normal,yüksek, süper yüksek yansıtma özelliklerine sahipmalzeme kaplamalı, boyalı veya ışıklı olarak dasıruflandırılabilirler,

.,

ITT)GRUBULEVHALARTrafikTanzim L'evhaları aşağıda da görüldüğü gibi

yolver ve dur levhalanrun dışında tüm işaret levhalarıdaire şeklindedir. Bu işaretler, zorunluluk belirtenişaretler hariç genellikle beyaz zemin üzerinde kırmızıçerçeve ve siyah sembollerden oluşur. Zorunlulukbelirten levhalar da mavi zernin üzerinde ok vesembollerden oluşur.

TRAFiK TANZiM LEVHALARı TRAFiK TANZiM LEVHALARı TRAFiK TANZiM LEVHALARf

vG® e O ® @) .~ .. @) ee... ~~~ ·.·'ıl ~ı-r~:) WA~+?J~NIO ,1i. ~~~l~rl i 11\~~V~"~":l ,~b"t. i; ~~==tt11 HbIK~"~~eııu j ~ ii~~~:~~~': No.NJıi~~ i; ol~·~J.EI i

~ i rr -11 i~ TRE'I'Lai:oı~t~n

@0*g,€be=oe9~1-~~~?1 [.~~~~~~_~1~ liIı~~~~J~~1 ~ ~E~~~l:~~DNU ~ ! r,~LEi/~o~.i! ~oU~~rJ~~ AOL.Hl~~u~VOtf ILEHniE~~Y~! 1 ~~B~~r~k~H~~~~k~lf~{i1

0t9(D~ •• O ••••SA~~~G1ArJıu·1; ~JJ'~j}~~~z ,I! ~~~~JıN -! I· .u~~WA 1 1d~~;lMEf i ~ WeEe~~~~Yt'lUj ; MECHL~A~VTOU' f MUI~~;:~~ııJIIl"' Y~~~:~.~ 1~!~~L(: ~E~~=~~~ :

DİZAYNINDA DEGİşİKLİK YAPILAN (TT) GRUBU LEVHALAR

el7T.I""I•••••••.' ••~l~r_ .••""n~='..,

_1 ••~ıı:ı.....".,Tı.o;ıır••••.•uşrli=

,1'<~i~~

~-.:...'~'.:.l:_L~__:_ .._-_.~-_._._ ..

2418 İMa İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

.j

ÜyeIqimizden

(T) GRUBU LEVHALAR.Tehlike Uyarı İşaretleri, aşağıda da görüldüğü gibi genelolarak beyaz zemin rengi üzerinde kırmızı bir çerçeve vesiyah sembollerden oluşan üçgen levhalardır.

TEHLiKE UYARı LEVHALARı TEHLiKE UYARı LEVHALARı TEHLİKE UYARı LEVHALARı

DİZAYNINDA DEGİşİKLİK YAPILAN(T) GRUBU LEVHALAR

<~~; ,---~._--_._--_ ... __ ._-----------_ ....

(T-"l6~ KONHmıı;C1ZoEMIRvOLU llP:C!ol

'\]Jf....ı:::..!.!j L..~'0 lsc

L.~. ~ J

İMa İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

Üyelerimizden

STANDART BİLGİ LEVHALARıAşağıda görüldüğü gibi, genelolarak mavi zeminli dörtgen levhalar üzerinde oluşturulan beyaz zeminli ikincibölümlerden ve siyah sembollerden oluşurlar.

BILGI GRUBU lEVHALARı BilGI GRUBU LEVHALARı BiLGi GRUBU LEVHALARı

Şehiriçi yollarda kullanılan yapım, bakım veonarım yatay işaretlemeleri; sarı renkli malzemelerkullanılarak yapılmalıdır. Ve bu malzemeler, çalışmasona erdikten sonra silinebilecek şekilde imaledilmelidir.

Şehiriçi yollarda yapım bakım onarımçalışmalarında kullanılacak (Düşey Işaretler) standarttrafik işaret levhaları ise standart boyut, şekil ve-renkleri değiştirilmeksizin örneklerde verilenebatlarda, aşağıda da görüldüğü gibi sarı zemin renklive siyah bordürlü levhalar şeklinde olmalıdır. Bukesimlerde uygulanmak üzere dizayn edilecek diğerbilgi işaretleri de sarı zemin rengi üzerinde siyahrenkli yazı, rakam, şekil, sembol, resim ve bordürşeklinde düzenlenmelidir.

Yapım, bakım ve onarım sahalarında kullanılantrafik işaret levhaları, mutlaka geri yansıtmaözelliğine sahip reflektif malzemelerden imaledilmelidir. Bu .kesimlerde kullanılacak reflektifmalzemelerin yüksek yansıtma özelliğine sahipolması tercih edilmelidir. Şehir içerisindeki yapımonarım işaretlerneleri yapılırken eğer çalışma gecedenönce bitirilmeyecekse, ışıklı ikaz lambalarının daolması, sürücülerin can güvenliği için gereklidir.

Düşey Trafik Işaret Levhalarırun, otoyolları devletve il yolları ile köy ve belediye yollarında, havalimanıve otoparklarda kullanılmalarına göre ebatlarıdeğişmektedir.

c

t26.· .fBv-. İMa İzmir Şubesi Bültenı - Mayıs 2007 - Sayı: 134

-,Üyelerimizden

YOL YAPIM, BAKıM VE ONARıM LEVHALARı;Yol Yapım, Bakım ve Onarım Levhaları sarı zemin üzerine yerleştirilen ve standartları değiştirilmeyen T ve TTgrubu levhalardan oluşurlar.

~ ~ J:h ib.Yol Yapımı YolOnarJml KöprüYapımı KöprüOn arım ı

ı s,Hı. VOL YAPIMI i i 8.1·D YOL ONARıMı i i S.H' KOPRO YAPI"., i i S.1~ KÖPRÜ ONAREM[ i

~ ~~~~

A •• ~'m. [~] ~i ~ ~ ~i S.1-C ASFALT YAPIMI i

STANDART TRAFİK İŞARET LEVHALARıNIN BOYUTLARIKarayollarındaki standart trafik işaret levhalarının boyutları aşağıdaki gibi belirleruniştir.

Servis Ya i u

i S.3 SERVIs YDLU i

TRAFİK İŞARET1 2 3 4LEVHASı

Daire (mm) 450 600 900 1200Üçgen(mm) 600 900 1350 1600Kare (mm) 450 600 600-900 1200Dikdörtgen (mm) 450x600 600x900 750xl000 600x900 -

Sekizgen (mm) 600-750 900 900 1200

Yıllık ortalama günlük trafiği 2500'ün üzerindeolan yollarda, büyük ebatlı işaret levhalarıkullanılmalıdır. (3)

Normal ebattaki trafik işaret levhalarınınkonulmasının uygun olmadığı ya da hız sınırınındüşük olduğu özel yollarda, şehir içindeki dar cadde-sokaklarda ise küçük eb atlı işaret levhaları_kullanılmalıdır. (1)

Aydınlatılmamış karayollarında ve trafiğin yoğun-olmadığı yollarda orta derecede yansıtma gücünesahip normal performanslı geri yansıtıcımalzemelerin kullanımı, otoyolların düşeyişaretlemesinde ve yüksek miktarda trafik akımı olankarayollarında, bakım onarım sahalarınınişaretlenmesinde ve yarı aydınlatılmış kesimlerde ve

kaplama üstü yön levhalarında ise yüksek yansıtmagücüne sahip reflektif malzemelerin kullanımı tercihedilmelidir.

Karayollarında boyutları değişken olan standartişaret levhalarında kullanılan harflerin, yüksekliği vegenişliği yani yazı serileri ise:

İşaretin konulacağı yoldaki toplam şeritgenişliğine,. Yolun proje hızı veya işletme hızı ile işaret

levhasındaki mesaj sayısına göre belirlenmelidir.Bu belirlemede amaç, sürücülerin mesajı rahatlıkla

ve yeterli mesafe ve zaman öncesi okuyabilmeleri veokuduktan sonra güvenli manevrayıyapabilmeleridir.

İMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

Üyelerimizden

Sürücülerin dikkatlerinin yoldan uzaklaşmamasıiçin sürücülerin levhaya bakış açılannın 10derecedenbüyük olmaması gereklidir. Aksine durumlarsürücünün başını çevirmesine neden olur ki bu datrafik güvenliğini tehlikeye atmasına nedenolmaktadır.

Yolların proje veya işletme hızı aracın birim.zamanda kat edeceği mesafeyi etkilediği içinsürücünün levhadaki mesajı okuması ile doğrudanilişkilidir. Bu bakımdan proje veya işletme hızlarındanhangisi daha yüksekse levha projelendirilmesinde ohız dikkate alınmalıdır.

L2=S/tg10

v =proje veya işletme hızı (km/h)t =Okuma zamanı (Saniye)Ll =Okuma-an1amada katedilen yol. (m)L2 = Sürücünün okuyup anladığında levhaya olan

mesafesi(m)L = Sürücünün levhayı okuyabilmeye başladığı

uzaklık (m)S= Şerit genişliği (m)n = Işaret levhasındaki mesaj sayısı (Ad)

Okuma - anlamada kat edilen yol:ı.ı-v-ı

Sürücünün okuma anlamayı bitirdiğinde levhayaolan mesafesi:L2=S/tg10=5,7xS

Sürücünün levhayı okuyabilmeye başladığıuzaklık:L=Ll+L2 dir.

Levhadaki mesaj sayısı (isim), sürücününlevhadaki mesajı okuyabileceği zamanı etkilemekteolup busüre:

t=n/3 +2 formülüyle hesaplanır.

Levhalardaki harf yüksekliklerinin bulunması ise,aşağıda gösterilenformülle sağlanabilmektedir.

H=S+2(n+)V100

\ ~JL

H= Büyükharfyüksekliği (cm)S=Platform geı:pşliğinin yansı (m)n= Mesaj (isim) sayısıV=Proje veya işletme hızı (km/h)

Bu hesaplamalar, levhalarm seyir halindekisürücüler tarafından yeterli mesafe ve süre önceokunabileceği yazı serileriyle ve harf yüksekliklerindemesajların ( isimlerin) yazılmasını ve levhaboyutlarının da belirlenmesini sağlamaktadır.

Otoyollarda (O) Serisi, diğer yollarda ise (E)Serisiharfler kullanılır.

Yollarda gördüğümüz BİLGİ LEVHALARININzeminlerinde kullanılan renklerin anlamı ise;Mavi zemin: Karayolları Genel MüdürlüğüSorumluluğundaki Devlet ve IIYollarını,Yeşil zemin: Otoyolları.Kahverengi zemin: Turistik yollan,Turuncu zemin: Karayolları Teşkilatı BilgiLevhalarını,Zemini beyaz kaplı bilgi levhalan: Karayollan GenelMüdürlüğü sorumluluğu dışındaki Belediye ve KöyYollarını ifade etmektedir.

BAZI DÜŞEY İŞARETLERİNMONTAJLARINDA GÖZETİLMESİ GEREKENÖZELLİKLER

Yerleşim Alanları Dışında ki Düşey İşaretMontajında Yükseklikler. işaretiri konulduğu tarafınbanketiç kenan üst kotundan alınmalıdır.

B=1.50m. (genelolarak)B=1.00m. (zorunlu durumlarda)

İMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

• ••• ..:._.:..:. .:.. -~ _..:_. -- --- __ o

Yerleşim Alanları İçinde ise, kullanılacak trafikişaret levhalarının mümkün ise yaya kaldırımı dışınayerleştirilmeleri gerekmektedir. Ancak, işaretlevhasının yola uzaklığı 4.00 metreyi de aşmamalıdır.

Eğer Yaya kaldırımı üzerine yerleştirilmesizorunlu ise yayaların levhaya çarpmaması için zeminile levha alt kenarı arasındaki mesafenin 2.00m den azolınamasına da dikkat edilınelidir.

ECJCL("'-I

'LJ 4m.1

NOT: Yatay ve düşey trafik işaretleri, dayanağını;Avrupa Ekonomik Konseyine üye ülkelerin 8 Kasım1968yılında Viyana'da imzalamış oldukları Karayoluışıklı İşareti ve İşaret Levhaları Anlaşmasındanalmaktadır.

-Trafik işaretlerinin standart, anlam, nicelik venitelikleri ile diğer esaslarını hazırlama sorumluluğu;Karayolları Trafik Kanunu'nun 15. Maddesi ileBayındırlık ve İskan Bakanlığı'na verilmiştir.

Üyelerimizden

Trafik işaretlerinin tasarım ve kullanım esasları ilediğer bazı trafik kontrol elemanlarında söz konusuolan temel esaslara, taşıt trafiğine açık olan tümkarayollarında uyulması zorunludur.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 7.Maddesi:

(a)Bendiile;"Yapım ve bakımından sorumlu olduğu

karayollarında can ve mal güvenliği yönünden gereklidüzenleme ve işaretlerneleri yaparak önlemleri almakve aldırmak",

aynı Maddenin(b) Bendi ile de;"Tüm karayollarındaki işaretlerne standartlarını

tespit etmek, yayınlamak ve kontrol etmek" görev veyetkisi, KARAYOLLARı GENEL MÜDÜRLÜGÜNEverilmiştir.

Onun için, taşıt ve yayaların kullandığıkarayollarında, hava limanlarında ve otoparklardakullanılan bütün trafik işaretleri, uluslar arasınormlarla belirlenmiş standartlara göre} imal vemonte edilme zorunluluğu vardır.

Kaynakça:1- KGM Trafik El Kitabı ve KGM Yayınlan.2- Projelerıdmlmesi veya uygulamasında bulunduğum

yatay ve düşey işaret uygulama resimleri ile Avrupa'da sadeceyatay işaretlemeyle oluşturulmuş bir kavşak resmi.

İMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

Üyelerimizden

ÖZBEKIsTAN'DA iÇ~ESUYU TEMiNi PROBLEMLERiDoç. llkhomlon MAHMUDOVAsya Kalkınma Bankası Proje Yönetim Müdürü

Özbekistan'da doğal su kaynallarıkirlenmesinin değişik nedenleri mevcut: Sanayi,enerji sektörü, yakıtlı araçlar ve diğer kuruluşlar,madenler ve hidrokarbonlar üretimi, ziraat vehayvancılık ve türlü atıkların geri dönüşümü ileilgili olan kirletmeler.

Görüldüğü gibi Özbekistan sınırları içindedoğal su kaynakları kirlenmesinin her türü mevcutolup, bunlar biolojik, kimyasal, radioaktif termikve bunlarınkompleks birleşimleriniiçeriyorlar ..

Kirlenmelerin biyolojik türü birçok durumlardamikrop ve virüsler ile bağlı oluyor ve bunlarınmalum kısmı içmesuyunun üretimi sırasındahesaba katılıyor.

Kirlenmenin bu türü şimdi kiritik durumarzetmektedir ve dikkat edilmesi gerekli olan diğerhusus da yüzey suların tamamınınzararsızlandırılmasıdır. Yeraltı suları da aynışekilde kritik duruma yaklaşmaktadır.

Özbekistan'da su kaynaklarının kimyasalkirlenme si sanayi, ziraat ve diğer kuruluşlardankaynaklanmaktadır. Su siyanür, kimyasal böcekilaçları, herbisitler ve diğer maddeler ile kirlenmişdurumdadır.

Aral gölü çevrelerinde suyun radyoktif açıdankirlenmesi ise Uranıum mıktarının 10-4 - 10-5 g/lteşkil ediyor. Sunun termik kirlenmesine daha çokelektrikli soğutma sistemli termik elektrik üretimsantralları ve metal üretimi yakınlarında çokrastlanmaktadır.

Suyun miktarındaki ve kalitesindeki değişmelersonucunda Aral gölünün kuruması ve faunasırunyokolması Amuderya, Sırderya, Zarafshan, Çırçıknehirlerindeki bitkiler ve mikroorganizmalariçeriğinin değişmesine sebep oluyor. Göllerdeki sukalitesinin gittikçe düşmesi balık eti verimliliği vekalitesinin düşmesine neden oluyor.

Genelolarak kirlenmenin giderek artmasıkümülatif tesire sahip oluyor ve canlı varlıklarınyaşamını yitirmesine neden oluyor.

Hidrokimyasal planda da Özbekistan ahalisininiçmesuyu temini zor durumda kalıyor.

Özbekistan' da şehir ve kırsal bölgelerin % kısmı

içmesuyu hattına ulaşabiliyor. Şehirlerde merkezyöntemli içmesuyu temini % 85, kırsal bölgelerdeise%60dır.

Hesaplar gösteriyor ki)990 yılında kişi başınaiçmesuyu tüketimi Taşkent'te kişi başına bir gecegündüzde 470 litreyi, diğer yerlerde ise 388 litreyiteşkil etmektedir.

Özbekistanda 1,9-2,0 km' içmesuyu kullanılıyor.Ama kaliteli içmesuyunun tüm vilayetlerde teminedilmesinde ilk sırada Aral gölü çevresi, Zarafshan(Buhara ve Nevai vilayetleri) ve Kaşkadaryavilayetleri geliyor. Buralarda içmesuyu olarak vediğer amaçlar için yeraltı ve yüzey sularıkullanılıyor.

Kalitesiz içmesuyu Özbekistan'ın ve bölgenindiğer ülkeleri için çözüm bekleyen büyük sorunolmaya devam ediyor.

SERTiFil<ALAR

01 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe giren SerbestInşaat Mühendisliği (SiM) yönetmeliği doğrultusundaŞubemizce düzenlenen Meslek ıçi Eğitimçalışmalarına aitsertiFlkalar hazırlanmaktadır.

Üyelerimiz katıldıkları kurs ve semineretkinliklerineait sertifikalarını şubemizden alabilirler.

MESLEKiÇi EGiTiM SEMiNERI

Güçlendirmede TemelllkelerAraştırma ve Uygulama

Prof. Dr. Uğur ERSOY

Yığma ve Betonarme YapılarınGüçlendirilmesinde Deneysel

YaklaşımlarProf. Dr. Sinan ALTIN

17 Mayıs 2007Saat: 17.00-19.30iMO izmir Şubesi

İMO İzmir Şubesİ Bulseni - Mayıs 2007 ~Sayı: 13430 HI

Üyelerimizden\ ,

BÖLGEDEKi NEMLiLiKVEÖZBEKislANIN STABiLGELişMESiDoç. llkhornjcn MAHMUDOVAsya Kalkmma Bankası Proje Yönetim Müdürü

Özbekistan kuru iklime sahiptir ve Özbekistandasuyun kısıtlı olması devletin sosyal-iktisadi ve ekolojikaçıdan gelişmesine engel teşkil ediyor. Diğer taraftanda suyun bölgede kısıtlı olması suyun stratejik önemtaşıdığını da gösteriyor.

Özbekistan Aral Gölü çevresindeki devletler içindeahalisi en yoğun olan devlettir. Bölgedeki nüfusyoğunluğu ortalama 1 km2 ye 14 kişi olduğu haldeÖzbekistanda ortalama 1 km2 ye 55 kişi oluyor.Özbekistan tarım ekonomisi ağırlıklı devlettir.

Ziraat ürünlerinin % 93'ü sulanan topraklardayetiştiriliyor. Genek olarak nemlilik oranı yılda 250mm yi geçmiyor.

Bundan dolayı da Özbekistan çok kuru (yıllık 100mm'ye kadar yağışlı), kuru (100- 200mm ye kadar) veorta derecede kuru (300 - 400 mm ye kadar yağışlı)iklime sahip olduğundan bölgelerde yüzey suyataklarının oluşması zordur.

Nehir su yataklan az kuru olan ve dağlı bölgelerdeoluşuyor ve onun Aral Gölü çevresindeki yıllık payı 115kın' teşkil etmektedir. Bu rakamın 9,5-11,1 km'üÖzbekistana aittir.

Aral Gölü çevresindeki sulu bölgeler 20. yüzyılınbaşında 67 000 kın' yi teşkil etmiştir ve şimdikizamanda bu rakam 18 000 km' yi teşkil etmektedir (11000 km2 Aral Gölü, 3500 km' Sarıkamış, 3 000 km'AydarAmasay).

Sulu bölgelerin azalma nedeni ise sulanan ziraatalanları rruktarırun artmasıdır (49000kın').

Ama 20. yüzyıl ve 21. yüzyılın başında sulananalanlarmıktan aynıkalmıştır -107 000km'.

(20. yüzyılın başına 67 000 km2 Aral Gölü sulu'bölgeleri, 30 000 km' sulanan alanları ve 21. yüzyılınbaşına 18000km' sulu bölgeler ve 49000 km2 sulanantarım alanları teşkil ediyor.

Yüzyıllar boyunca bölgenen % 3 ü olduğu gibi suluveya sulanan alanlar olarak aynı kalınıştır. Vebölgenin% 90'ı önceki gibi kuru kalmıştır. 2025- 2030 yıllarınagöre bakılacak olursa Özbekistan'ın öylesine deproblemli olan su temini global ısınma nedeniyle dahaderin problemlere yol açabiliyor.

Su ömeğinde görüleceği üzere Aral Gölü veçevresinde suyun azalkması iktisat için büyükkayıplara yol açıyor ve su kalitesinin de gittikçedüşmesi birkaç sosyal-iktisadi harcamalara nedenolmasını, ekolojik gelişmeleri de negatif etkilemeyedevamediyor.

Şimdiki durumda suyun azalması ve bölgenehirlerinin durumunun da kötü olmasıÖzbekistandan su kullanımına değişik açıdanbakmaya ve Aral çevresindeki ekolojik durumundüzelmesini gerektiriyor.

Sonuç olarak Özbekistan yukarıdaki problemlerihalletmesi için memlekette kullanılan suyun tasarrufedilerek kullanmasını gerektiriyor.

DUVURUYAPI DENETiM ŞiRKETLERINDE ÇALIŞAN

PROJE DENETÇiSı, YAPI DENETÇlsl VEYARDıMCı KONTROL ELEMANLARıNıN

MESLEK içi EGiTiMLERI

4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna görekurulmuş olan Yapı Denetim Şirketlerinde çalışan projedenetçisi, yapı denetçisi ve yardımcı kontrolelemanlarının meslek içi eğitimlerinin yapılması göreviBayındırlık ve iskan Bakanlığı tarafından ilgili meslekodalarına verilmiştir.

Bu doğrultuda ilk olarak proje denetçisi inşaatmühendislerine 8-9-10 Haziran 2007 tarihlerinde 20saatlik eğiti mverilecekti r.

ızmir. Aydın ve Denizli illerinde çalışan denetçimühendislerin meslek içi eğitimi Şubemizdeyapılacaktır.

Yapı denetçisi veyardımcı kontrol milhendislerinineğitim programı için hazırlıklar yapılmakta olup 75'erkişilik gruplar halinde eğitim yapılmasıplanlanmaktadır.

ŞANTivE SÖYLEŞilERi-2

Yeni Mezun OyeLerimize YönelikSEMiNER

ŞANTiYEiş ORGANiZASYONU

İnş. Müh. Uğur AKYURT12 Haziran 2007 SaLı- Saat: 18.30

iMO izmir Şubesi

fO 31İMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134

Üyelerimizden

KIVRIMLIYAPILAR'Fatoş ÖZDALinşaat Mühendisi

Deformasyon sırasında kayalar arasında oluşandalga şeklindeki yapılara kıvnm adı verilir.Enbasitkıvrım oluşturma yolu kompresyondur. Kayalarıniçinde en belirgin olarak kıvrımlar tortuI istiflerdemeydana gelir. Çünkü tortul kayalardatabakalanmalar gözlenmektedir.

Bir kıvrımırı iki tane kanadı vardır. Bunlarakıvrımın kanatları denir. Kıvrım kanatları da birerdüzlemsel yapıdır ve bu iki düzlemin kesişmesiylebir çizgi oluşacaktır. Kıvrım kanatlarının kesiştiğiyerekıvrım ekseni adı verilir.

Kıvrımı oluşturan tabakanın kıvrılarakoluşturduğu kıvrım ekseni isebir çizgiselyapıdır.

Eksen dOZlemi

Sync!ine~inge line

Mlialeırrıace

Yaşlı tabakaların çekirdeğinde yeraldığı vekanatları birbirinden uzaklaşan kıvrımlara

a n t i k l i n a l , gençtabakaların çekirdeğindeyeraldığı, kanatlarıbirbirine doğru eğimlikıvrımlara ise senklinaldenir.

Kıvrımlar kanatlarınınsimetrisine göre simetrik,asimetrik, devrik ve yatıkolarak da sınıflanırlar. BU-kıvrımın kanat eğimleribirbirine eşitse simetrikkıvrım,eşit değilseasimetrik kıvrım denir.Eğer kıvrım ekseni yatayise yatay kıvrım veyadalımsız kıvnm denir.

Antiklinal kıvrımlarda,kanatlarda eksen

çizgısıne gidildikçe daha yaşlı birimlere varılır.Senklinalde ise durum tersidir.

Eksen

Kıvrımlar özellikle çökel kayalardatanımlanabilen önemliyapılardır.

Basit bir kıvrım iki kanat ve bu iki kanadıbirbirinden ayıran bir reze çizgisinden oluşur.

Reze çizgisi kıvrımda en fazla kıvrımlanannoktaları birleştiren çizgidir

Bir kıvrımm etkilediği tabakaların rezeçizgilerinden geçen düzleme eksendüzlemi denir.

Kıvrım sınıflamasıKıvrımlar kanatlarının yönelimine bağlı

olarak çeşitlikategorilerde sınıflamrlar.

İMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134.32 HI

Üyelerimizden.j

Kıvrım 90° nin üzerinde rotasyon geçirirse yanikanat istifi alt üst olmuşsa devrik kıvrım adı verilir.Eksen düzlemi eğiktir.

Kanatların biri alt üst olmuşsa ve diğeri yataykonuma gelmişse yatık kıvrım denir.

Özellikle metamorfik istiflerde o kadar şiddetli birkıvrımlanma olabilir ki istifin yaşı konusunda şüpheedilebilir. Buna ise antiform denir. Böyle yapılardan"çok karmaşık bir deformasyon geçirdiği" sonucuçıkartılabilir.

KIVRIM-BİNDİRME KUŞAKLARıKıvrımlar genellikle antiklinal ve senklinallarden

oluşan kıvrım serileri halinde bulunurlar.- Kıvrımlı kuşaklar dar ve uzun bir geometriye

sahiptirler- Kıvrımlar kompresyonal stress ve kabuğun

kısalması ile ilişkili yapılardır. Kabuk kısalmasının üçana nedeni ise

~Levha yakınsaması-Kabuk bloklarının dönmesi

- Doğrultu alımlı faylanma (restraining bend vestepover)

Kıvrım kuşaklarının önemli bir yapısı kıvrımlaraeşlik eden bindirme (thrust) ve ters (reverse) faylardır.

- Bindirme ve yüksek açılı ters fayların bir kısmıyüzeye ulaşırken bir kısmı da yeraltında kalır. Bu türfaylara gömülü ters fay ya da kör fay adı verilir.

- Gömülü faylar depremlere ve dolayısı ilebüyük hasarlara yolaçarlar.

• Bu tür faylar kilometrelerce derinde gömülmüşolabilirler. Bunlar depremler esnasında kırıldığızaman yüzeyde yükselme ve kıvrımlanmalara nedenolabilirler

- Gömülü faylar son yıllarda büyük depremlereyol açmış, böylece daha iyi tanınmaları sağlanmıştır.

Kalifomiya da yaşanan depremler:- 1983M =6.5 Coalinga depremi, 31 milyon $- 1987M=5.9Whittierdepremi,358milyon$- 1994M =6.7N orthridge depremi, 20 milyar $

1980,m =7.3El Asnam depremi, Cezayir- 3500 ölü, gömülü fayda kilometrelerce kırık, 3-

6metre alım- Yüzeyde 2 metreye varan alıma sahip yüzey

kırığı- Yüzeyde bir antiklinalde 5 metre yükselim

KAYNAKLAR:Prof. Dr. Burhan Erdoğan Yapısal Teoloji ders notlanwww.geneljeo.hacettepe.edu.trwww.eies.itu.edu.tr/dersnotlari/notla#Yiiksek_lisans/Aktif_Tektonik Okan Tüysüz

• 'ÜyeferimizP,ce jlIçefik".

ifeP,rçin ::Mutru

21 Nisan 2007 tarihinde eolendiier:

• 'ÜyelerimizNihan. ;Indarman

ife'Emin rJ3aysar

22 Nisan 2007 tarihinde eoiendiier:

Üyeierimize yeni yaşamt:annaaÖmür 60yu mut(u(u/tt:ar diieris:

f8 3EfiİMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 134