TRABLUSGARP SAVAŞI

Sebepleri: Bu savaş, her şeyden önce İtalya'nın

sömürgecilik politikasının ve Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu bunalımların bir sonucuydu.

İtalya, 19. yüzyılın ikinci yarısında(1870-71) Almanya gibi siyasal birliğini kurarak güçlü bir devlet durumuna gelmişti. Gücünü devam ettirebilmek ve daha da artırabilmek için hammadde ve pazara ihtiyacı vardı. Bunu da ancak sömürge elde ederek sağlayabilirdi.

Dünya üzerindeki zengin sömürgeler güçlü emperyalist devletlerce paylaşıldığı için, İtalya henüz el değmemiş ve zayıf devletlerin elindeki topraklara yönelmek zorundaydı.

İtalya’nın hemen güneyindeki Trablusgarp, her açıdan uygun bir hedefti.

1877 – 1878 Osmanlı Rus Savaşı’ndan sonra Osmanlı İmparatorluğu, ölüm döşeğindeki bir adama benzetiliyordu. Ekonomik sistemi çökmüş, askeri açıdan yetersiz, kısacası güçsüz bir ülke görünümü çizmekteydi.

Trablusgarp, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuzey Afrika’daki son toprak parçasıydı. Üstelik Mısır’ın İngilizler tarafından işgal edilmesi sonucu, Trablusgarp ve Osmanlı’nın diğer toprakları arasında kara bağlantısı kesilmişti.

İtalya, Trablusgarp elde ettiği takdirde Afrika'nın ortalarına kadar inebileceğini hesaplamaktaydı.

İtalya, Trablusgarp konusunda bütün büyük ülkelerin desteğini de almayı başarmıştı.

Çünkü;

İtalya’nın kendi sömürgelerine göz dikmesini istemiyorlardı.

İngiltere ve Fransa Kuzey Afrika’daki sömürgeleri arasında İtalya gibi güçlü bir tampon devlet olmasını güvenlikleri açısından uygun buluyorlardı.

İngiltere ve Fransa, Almanya’nın bloğunda yer alan İtalya’yı kendi yanlarına çekmek istiyorlardı.

Almanya ve Avusturya – Macaristan İmparatorluğu, İtalya ile müttefikti. İtalya Trablusgarp’ı alınca güçlenecekti. Üstelik bu adımla, İngiltere’nin Uzakdoğu’daki sömürgelerinin anahtarı olan Mısır’a bir adım daha yaklaşılmış olacaktı.

Rusya, Balkanlar’daki emellerine biran evvel ulaşabilmek için, Osmanlı İmparatorluğu’nun dikkatini dağıtma niyetindeydi. Osmanlı İmparatorluğu dikkatini ve enerjisini Trablusgarp’ta harcarken, Rusya da Balkanlar’ı istediği gibi karıştırabilirdi.

Savaşın Başlaması:

İtalya; Trablusgarp ve Bingazi' nin uygarlık bakımından geri bırakıldığı, burada yaşayan İtalyanlara kötü davranıldığım bahane ederek 28 Eylül 1911'de bu bölgeyi işgale başladı.

İtalyanlar Trablusgarp, Tobruk, Derne ve Bingazi'ye asker çıkardılar.

Osmanlı Devleti, işgal karşısında büyük devletlerden arabuluculuk yapmalarını ve savaşı durdurmalarını istedi.

Devletler, savaş karşısında tarafsız kalacaklarını ilân edince, Osmanlı Devleti İtalya ile karşı karşıya kaldı.

Osmanlı İmparatorluğu’nunDurumu

Osmanlı Devleti'nin işgal karşısında Trablusgarp’ta çok az bir askeri vardı.

Makedonya, Arnavutluk ve diğer yerlerde meydana gelen isyanlar dolayısıyla Osmanlı hükümeti savaş için gerekli hazırlıkları tamamlayamamıştı.

İngiltere'nin de Mısır'da tarafsızlığı ilân etmesi ile karadan, bağlantı da kesilmiş oldu.

Osmanlı'da deniz gücü de yetersiz olunca denizden yardım ümidi de sona erdi.

Bütün bu olumsuzluklara rağmen İstanbul'da bulunan bazı kurmay subaylar zor şartlar altında Trablusgarp’a ulaştılar.

Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi komutanlar halkı İtalyanlara karşı örgütleyerek iyi bir savunma cephesi oluşturmuşlardır.

Kendine çok güvenen İtalya, Trablusgarp’ta hiç beklemediği bir direnişle karşılaştı.

Gizlice Trablusgarp’a ulaşan Osmanlı subayları zaten Halife’ye sıkı bir şekilde bağlı olan ve ilk günden beri İtalyan işgaline karşı direnen yerel halkı, çok kısa zamanda örgütlemeyi başardı.

İtalya, Trablusgarp’ta dar bir kıyı şeridinde saplanıp kaldı. İç kesimlere ilerleyemedi.

Güle oynaya, küçümseyerek geldikleri bu topraklar İtalyanlar için bir bataklıktan farksızdı.

Savaşın uzaması İtalyan hükümetini kamuoyu nezdinde kötü bir pozisyona soktu.

Savaş uzadıkça, masraflar da çığ gibi büyüdü.

Osmanlı Hükümeti'nin İtalya'ya uyguladığı ekonomik ambargo da İtalya'da önemli etkiler meydana getirdi.

Savaşın Seyrinin Değişmesi:

İtalya, kesin bir başarı sağlayamayınca, Akdeniz'e yönelerek 17 Mayıs 1912'de On iki Ada'yı işgal etmiştir.

İtalyan donanması, On iki Ada’dan sonra rotasını Boğazlar’a çevirdi ve Çanakkale Boğazı’nı ablukaya aldı.

Balkanlar’da isyanlar artmış, hükümet bunalımı meydana gelmiş, parti çekişmeleri başlamıştı.

Osmanlı'nın dış politikadaki yalnızlığı sürüyordu.

Durumdan yararlanan Balkan Devletleri, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş hazırlığına girişmişlerdi.

Savaşın Sonu:

Özellikle Balkan devletlerinin bir ittifak yaparak Osmanlı İmparatorluğu’na karşı birleşmeleri, Osmanlı’yı İtalya ile barışa zorladı.

Osmanlı Devleti, 18 Ekim 1912’de İtalya ile yaptığı UŞİ ANLAŞMASI ile savaşa son verdi.

UŞİ ANLAŞMASI

Osmanlı Devleti, Trablusgarp ve Bingazi' yi boşaltacak,

İtalya On iki Ada'yı Osmanlı Devleti'ne geri verecek, ancak Balkan Savaşı bitinceye kadar Yunan işgaline karşı İtalya'nın elinde geçici olarak bulunacak,

Trablusgarp’ta Naip adıyla bir temsilci Padişah adına bulunacak,

İtalya,  Kapitülasyonların  kaldırılmasında Osmanlı Devleti'ne yardım edecek,

SONUÇ: Ege Adalarının bir kısmına, dolayısıyla Ege

Denizi'ne ve Anadolu kıyılarına büyük bir devlet geçici olarak da olsa yerleşmiştir.

On iki Ada elimizden fiilen çıkmış, İtalyanlar Ege Denizi'ne yerleşmişlerdir.

Kuzey Afrika'daki İtalyan sömürgeciliği başlamıştır.

Doğu Akdeniz'de güçler dengesi bozulmuş, böylece İtalya, etkili bir devlet haline gelmiştir.

Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durum ortaya çıkmış; topraklarını koruyamayacağı bir kere daha anlaşılmıştır.

I. Balkan Savaşı'nın başlamasına cesaret vermiştir.