UZMANLIK EĞİTİMİ:NELER DEĞİŞİYOR?Uzmanlık eğitiminde Türkiye’deki gelişmeler

Uzm. Dr. Sinan YOL Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürü

Toraks Derneği 8. Yıllık Kongresi28 Nisan 2005, Antalya

Uzmanlık eğitimi

‘Uzmanlık eğitimi alan doktorun mesleki gelişimini sağlaması’

‘Hastanın güvenli sağlık hizmeti almasının garanti altında olması’

Asistanlar uzmanlık eğitimi süresince hastalara sağlık hizmeti sunumunda sorumluluk alır, beraberinde de klinik bilgi, beceri ve deneyimlerini arttırırlar.

EĞİTİM HİZMET

dengesinin kurulması şarttır.

“Eğitim ve Hizmet dengesi”

• Asistanlar kliniklere eğitim alacak kişiler olarak değil, hastalara rutin hizmet verecek kişiler olarak alınmaktadır [(?!) / alınmamalıdır].

• Bilimsel olarak yapılmış insan gücü planlaması bulunmaması ve uzman hekim gereksiniminin belirlenmemiş olması temel eksikliktir.

Nisan 2005 Tıpta Uzmanlık Sınavında Sağlık Bakanlığı kadrolarına yönelik uygulamamız ...

Eğitim ve Hizmet dengesi

• Yalnız Sağlık Bakanlığı değil tüm üniversitelerimiz de asistan ihtiyacını belirlerken bu noktayı göz önünde bulundurmalıdır.

Temel ölçümüz:

• Kliniklerin asistan ihtiyacı belirlenirken

klinikte hizmetin aksamaması esas

alınarak planlama yapılmamalıdır.

“Eğitim ve Hizmet dengesi”

• Asistanlar kliniklere eğitim alacak kişiler olarak

değil, hastalara rutin hizmet verecek kişiler olarak alınmaktadır (?!) / alınmamalıdır.

• Bilimsel olarak yapılmış insan gücü

planlaması bulunmaması ve uzman

hekim gereksiniminin belirlenmemiş

olması temel eksikliktir.

Uzman hekim gereksinimi

‘The right number of peoplewith the right skillsin the right placeat the right timewith the right motivation & attitudes’

WHO-1998

VIII. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı sonuç bildirgesinde uzman hekim gereksinimini belirleme görevinin ‘uzmanlık dernekleri’ tarafından üstlenilmesi istenmiştir.

Uzmanlık derneklerinin görüşü

• Toraks Derneği (21.1.2004):– 922 göğüs hastalıkları uzmanı, 454 asistan mevcut– Hastalıkların sıklığı, hastalık yükleri, kronik ve akut hastalıklarda

hekime başvurma sıklığı ve işgücü gereksinimi bilinmemektedir– Ulaşılmakta olan 1500 uzman hekim sayısının yeterli olup olmadığı ve

yıllık yeni uzman sayısının ne olması gerektiği öngörüsü yapılamamaktadır.

• Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (17.12.203):– Göğüs hastalıkları uzman sayısı 750 civarında– Üniversitelerde yaklaşık 90 profesör, 70 doçent, 70 yardımcı doçent,

EAH’de 37 klinik şefi, 216 başasistan ve uzman ile toplam yaklaşık 450 asistan mevcut

– AB ülkeleri nüfus başına düşen ve UEMS tarafından hedeflenen rakamlara yakın

– Ülkemizdeki yatak sayısına oranlandığı düşük• ...

0

20

40

60

80

100

120

1997 1999 2001 2003 05-3ay

Göğüs H Uzmanı

1997 79

1998 90

1999 117

2000 59

2001 7

2002 75

2003 97

2004 91

2005/3ay 23

... Türkiye’de rasyonel bir sağlık insan gücü planlaması yoktur. İnsan gücü ihtiyacı bilimsel olarak belirlenmemiştir. ...

“Uzmanlık eğitimi!”

Tüm kurum ve kuruluşlarımız için dile getirebileceğimiz sorunlar:

• Eğitimin iyi planlanmamış olması• Kurum ve birimler arası farklılıklar ve

standardizasyonun sağlanamaması• Eğitim ortamında bilgi teknolojisi eksikliği• Asgari kriterlerin olmaması• Organizasyondaki yetersizlikler• ...

Tıpta Uzmanlık Tüzüğü (19.06.2002 – 24790 R.G.)

Uzmanlık dalları eğitim ve müfredat komisyonları.Eğitim kurumlarını değerlendirme komisyonu.

Fakat işlevini yitirmiş, fonksiyonsuz!

Tıpta uzmanlık tüzüklerinin kronolojisi

• Tababet ve ihtisas vesikaları hakkında nizamname 8 Mayıs 1929

• Tababet uzmanlık belgeleri hakkında tüzük 24 Temmuz 1947

• Tababet ihtisas nizamnamesi 28 Aralık 1955

• Tababet uzmanlık tüzüğü 17 Ağustos 1962

• Tababet uzmanlık tüzüğü 5 Nisan 1973

– Değişiklikler:• 15 Temmuz 1974 25 Kasım 1980 25 Mayıs 1981• 5 Temmuz 1983 11 Ağustos 1987 7 Haziran 1990• 12 Nisan 1993 30 Nisan 1995

• Tıpta uzmanlık tüzüğü19 Haziran 2002

1996’da başlıyan tüzük çalışmaları ancak 2002’de yasallaşabilmiştir.

Fakat 2 yıl içinde işlevsiz hale gelmiştir.

Yeni tüzük biran önce YASALLAŞMALI (ki sayılan olumsuzluklar çözümlenebilsin) !

Tüzük yasallaşıncaya kadar;

• Asistanlık eğitimindeki düzensizlikler:– Asistanların eğitim süreleri– Rotasyonların tamamlanmaması– Asgari uygulamaların yaptırılmaması– ...

Örnek 1: EPK KararıAnkara ..... Eğitim ve Araştırma Hastanesi ..... Kliniği

Hastanemiz asistanı .....’nın tez çalışmalarını tamamlayabilmesi için ihtisas süresinin 6 ay uzatılmasına oy birliği ile karar verilmiştir.

Asistanlığa başlama tarihi: .. /10/1997Bitmesi gereken tarih: .. /10/2002EPK karar tarihi: .. /03/2005

Örnek 2: Rektörlük Yazısı ..... Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi ..... Anabilim Dalı

Özlük hakları Sağlık Bakanlığı’nda kalmak kaydıyla Fakültemiz araştırma görevlisi ..... tez çalışmalarını tamamlayamadığı için ihtisas süresinin 6 ay uzatılması için gereğini arz ederim.

Asistanlığa başlama tarihi: .. /01/2000Bitmesi gereken tarih: .. /01/2003Yazı geliş tarihi: .. /01/2005

Asgari uygulamalar; (Türk Göğüs Hastalıkları Yeterlilik Kurulu - 2003)

• Eğitsel faaliyetler– Kurum içi

• Seminer (yılda en az 1)• Makale saatleri (yılda en az 4)• Olgu sunumları (yılda en az 1)• Konseyler

Asgari uygulamalar; (Türk Göğüs Hastalıkları Yeterlilik Kurulu - 2003)

• Pratik uygulamalar (en az)– Yılda yapılan / ayda yapılan ?! (5 yıl / 3 yıl?)

• Torasentez 40• Mekanik ventilasyonda hasta izlemi 10• Intraplevral fibrinolitik tedavi 3• Kardiyopulmoner ressusitasyon 5• Santral venöz kateter 5• ...

Uzmanlık eğitiminin programlı bir şekilde yeniden yapılandırılmasına ihtiyaç vardır.

Yan dal uzmanlık eğitimi

Branşlaşma nasıl olmalıdır? İki uç nokta ve arada olanlar ...

• “Uzmanlıkta branşlaşma hastanın ve hastalığın bütün olarak ele alınmasını engeller, beraberinde birçok zorluklar getirir.”?

• “Hastaların tanı ve tedavisinde standartların sağlanması, ciddi ve etkin girişimlerin yapılabilmesi bir uzmanlık alanının ihdas edilmesi ile mümkün olabilecektir.” ?– her hastalık için bir yandal

Sorunun çözümü:

?

“Objektif kriterlerle tartışılmaya” devam edilmeli!

Saygılarımla ...