Tolishon Sedo

AZƏRBAYCAN DÖVLƏTÇİLİYİ NAMİNƏDEMOKRATİK TALIŞ BİRLİYİ TƏSİS EDİLDİ!

¹ 35 (47) 08 dekabr 2012-íÿ ñîð ÌÖÑÒßÃÈËß ÐÓÆÍÎÌÀ ÜÛÉÌßÒÈØ 40 êîï.

Ð ó æ í î ì à p u l á å ÿ ä ÿ á å ø å ä ÿ

ТОЛЫШОНÑßÄÎ

Quliyev Eldəniz Cümşüd oğlu

Quliyev Eldəniz Cümşüd oğlu 20aprel 1952-ci ildə Azərbaycan Res -publikası Lənkəran şəhərində anadanolub.

1968-ci ildə Bakı şəhərində 51saylı orta məktəbi bitirib.

1974-cü ildə Azərbaycan Dövlətİncəsənət İnstitutunu, 1981-ci ildə

isə Moskva şəhərində Ali Ssenari vəRejissorluq kurslarını bitirmişdir.

“Mosfilm”, M. Qorki adına kinos -tudiyalarda, Ostankino TeleviziyaMərkəzində təcrübə keçib.

1981 – 1987-ci illərdə “Azərbay -canfilm” kinostudiyasında redaktor,Redaksiya kollegiyasının, bədii şu -rasının, Dövlət film qəbulu komis -siyasının üzvü kimi fəaliyyət göstərib.

1987 – 1992-ci illərdə “Debüt” eks -perimental kinostudiyasının baş redak-toru, 1993 – 1996-cı illərdə isə“Azərkinovideo” İstehsalat birliyininbaş redaktoru işləyib.

1999-cu ildə ABA televiziya şir -kətinin baş redaktoru vəzifəsindəçalışıb.

2006-cı ildə Beynəlxalq SülhFederasiyası tərəfindən “Sülh Səfiri”fəxri adına layiq görülüb.

Hal-hazırda Azərbaycan ZiyalıHərəkatının sədri, Rus və Azərbaycandillərində nəşr edilən “Ziyalı-İntelli -gensiya” qəzetinin təsisçisidir.

Ailəlidir. İki övladı var.

Səfərov Mehdibəy Mahmudəlioğlu 17 noyabr 1960-cı ildə Azər -baycan Respublikası Lerik rayonunCənginəvud kəndində anadan olub.

1978-ci ildə Lerik rayonu Vizə -zəmin kənd orta məktəbi bitirmişdir

1979-cu ildə Lerik rayonu F. Engelsadına sovxozda fəhlə işləmiş, 1979 –1981-ci illərdə Sovet Ordusu sıra -larında hərbi xidmət keçmişdir.

1982 – 1986-cı illərdə M. Əliyevadına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İn-stitutunun kütləvi tamaşalar rejis -sorluğu şöbəsini bitirib, ali təhsil al -mışdır.

1986-cı ildə Bakı şəhərində BiləcəriMədəniyyət evində Xalq teatrınınquruluş hissə müdiri, 1986 – 1987-ciil lərdə “Neft Daşları” Mədəniyyətsarayında Bədii rəhbər, 1987 – 2002-ci illərdə C. Cabbarlı adına “Azərbay -canfilm” kinostudiyasında bədiifilmlərdə baş inzibatçı, direktormüavini vəzifələrində çalışmışdır.

2002-ci ildən 20011-ci ilin sonunakimi azad sahibkarlıq fəaliyyəti iləməşğul olmuşdur.

Hal-hazırda işsizdir.Azərbaycan, talış və rus dillərini

bilir.Bitərəfdir.Ailəlidir. Bir qızı, iki oğlu və altı

nəvəsi var.

Doğm vətənimiz Azərbaycan Respubli -kasında milli dövlətçiliyin sivil dəyərlər -demokratiya, tolerantlıq, vətəndaş cəmiyyətikimi ənənələr üzərində qurulması məqsədi iləAZƏRBAYCAN DÖVLƏTÇİLİYİ NAMİ -NƏ DEMOKRATİK TALIŞ BİRLİYİNİN(ADN DTB ) yaranmasını bəyan edirik.

Konstitusiyamızın əsas müddəalarınasöykənərək, ölkə vətəndaşlarının ümüdmənbəyi, istinadgahı bildikləri dövlətçiliyingüclü, ədalətli və effektli olması üçün mil -lətindən, dinindən, dilindən və siyasi mən -subiyyətindən asılı olmayaraq, hər birvətəndaşımız onu göz-bəbəyi kimi qoruma -lıdır. Azərbaycanda min illər boyu müxtəlifxalqlar, etnoslar və etnik qruplar dostluq,qardaşlıq şəraitində yaşayıb-yaratmış, şadgünlərində şərik, çətin günlərdə isə bir-birlərinə arxa və dayaq olmuşlar. Bunlarinkarolunmaz tarixi faktlardır.

Qürur hissi ilə qeyd etməliyik ki, Talışxalqı da ölkəmizin aborigen etnoslarından birikimi, tarixin müxtəlif məqamlarında milliAzərbaycan dövlətçiliyinin qurulması uğrundamübarizə aparmış, bir çox mərhumiyyətlərədözmüş - nəticədə müasir Azərbaycan Res -publikasının müstəqilliyində inkarolunmazpay qazanmışdır. Bu gün də talışlar dövlət -çiliyimizə zərbə vura bilən hər hansı separat -çılıq meyillərinə qarşı çıxırlar.

ADN DTB yaranmasının məqsədi də

Azərbaycan Respublikasında yaşayaninsanların həmrəyliyi, o cümlədən ölkəninbərabərhüquqlu vətəndaşlarından olan Talışxalqının həyatında son zamanlar ciddi vüsətalmış süni assimlasiya prossesinin və milliözünüdərk harmoniyasının pozulmasınınqarşısını almaq, layiqli vətəndaş - şəxsiyyətxarakterinin formalaşması naminə onun dilini,ədəbiyyatını, tarixini, etnoqrafiyasını,folklorunu, adət-ənənələrini və digər maddi-mədəni dəyərlərini öyrənib tədqiq etmək, eləcədə bu xalqın etnokulturologiya yaddaşınıyenidən özünə qaytarmağa nail olmaqdır.

Azərbaycan Respublikası qanunlarıçərçivəsində fəaliyyət göstərərək, dilimizi,ədəbiyyatımızı, dinimizi, mədəniyyət vəincəsənət nümunələrimizi, eləcə də milliözünüdərkimizi qorumaq üçün məramımızıaşağıdakı meyarlar əsasında həyata keçirməkfikrindəyik :

- Talış xalqının folklorunu, adət-ənə nə lə -rini, mahnılarını, nəğmələrini, musiqisini vədigər özünəməxsus mədəniyyət nümunələriniqoruyub hifs etmək və onun inkişafına nailolmaq;

- məktəblərdə Talış dilinin professionalsəviyyədə tədris olunması üçün əməli səylərgöstərmək;

- Talış tarixinin, etnoqrafiyasının,

toponimlərinin, oykonimlərinin, yerüstü,yeraltı abidələri və klassik xalq sənətkarlıqnümunələrinin dərindən araşdırılıb öyrə -nilməsi üçün AR MEA- na müraciətlər etmək,onların bərpasına, təbliğinə nail olmaq;

- Talış milli-mədəni irsinin öyrənilməsi iləbağlı (xeyriyyəçilərin və mesenatların dəstəyiilə) elmi-kütləvi, sənədli-xronikal və bədiifilmlərin çəkilişlərini təşkil etmək. Döv -lətimizin, habelə xalqını sevən iş adamlarınınköməyi ilə yerlərdə Talış və Azərbaycandillərində yayımlanan regional radio vəteleviziya studiyalarının açılışına nail olmaq;

- yaxın keçmişdə qalmış Talış uzunömür-lülüyün sirrini arayıb ortaya çıxartmaq, ciddivə elmi şəkildə bu həyat tərzinin təbliği-təşviqiilə məşğul olmaq;

- Talış dili, mədəniyyəti, folkloru, tarixi,ədəbiyyatı və dini inancları ilə məşğul olanalimlərə, azad fikirli ziyalılara dəstək olmaq,onlara qarşı yönələn hər hansı ədalətsizliyə vəqeyri-qanuni hərəkətlərə qarşı AR Konsti -tusiyasında təsbit edilmiş hüquq və qanunlarçərçivəsində təpki göstərmək;

- Talış xalqının milli mənliyini diskrimi-nasiya edib, öz milli kimliyindən imtinaetməsi istiqamətində hesablanmış riyakaraddımlara kəskin etiraz bildirərək, bununiçtimai rəydə qınanmasına nail olmaq;

- AR Konstitusiyasını, ərazi bütövlüyünü,dövlətçiliyini, vətəndaş cəmiyyəti qurucu -

luğunu uca tutub dəstəkləyən ictimai-siyasitəşkilatların və mütərəqqi mövqeyli diniqürumların tədbirlərində fəal iştirak etmək;

- özünün həftəlik mətbu orqanını Talış vəAzərbaycan dillərində təsis və nəşr etmək.

Bəyan edirik ki, Talış mənəvi-əxlaqi vədini dəyərləri heç vəchlə deklorativ anlayışçərçivəsinə salınmamalıdır, əksinə, bu dəyərlərsözün əsil mənasında öz taleyini, milli kim-liyini, mental xüsusiyyətlərini qoruyubsaxlamaq istəyən insanların alın yazısına,yaşam tərzinə çevrilməlidir. Düşünürük ki,məhz belə olan halda vətənimizə layiq yüksəkmənəvi-əxlaqi dəyərlərə malik, onun döv -lətçiliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda canındankeçməyə hazır hərtərəfli şəxsiyyətlərin,ləyaqətli vətəndaşların formalaşmasına nailolmaq mümkündür.

ADN DTB üzvləri Azərbaycan Respub -likasında, əsasən talışların kompakt yaşadığıbölgələrdə mütərəqqi fikirli ziyalılardan,ağsaqqallardan, alimlərdən, din xadimlərindənvə digər nüfuz sahiblərindən ibarət olacaqdır.

ADN DTB sturukturunu, tərkibini, eləcədə İctimai Birliyin fəaliyyətini tənzimləyəcəkNizamnaməsinin hazırlanması TəşkilatKomitəsinə həvalə edilsin.

Təsisçilər:Səfərov Mehdibəy Mahmudəli oğlu

Quliyev Eldəniz Cümşüd oğlu 20 noyabr 2012-ci il

Səfərov Mehdibəy Mahmudəli oğlu

XÜSUSİ BURAXILIŞ

AZƏRBAYCAN DÖVLƏTÇİLİYİ NAMİNƏ DEMOKRATİK TALIŞ BİRLİYİB Ə Y A N A T - M Ə R A M N A M Ə

T Ə S İ S Ç İ L Ə R İ

Allahım, yaradılışımı gözəl etdiyin kimi əxlaqımı da gözəlləşdir. Məhəmməd (s) peyğəmbər

2 ¹ 35 (47) 08 äåêàáð 2012-íÿ ñîð

Adamlar, insan olun, bu sizin

birinci vəzifənizdir

BayronÒîëûøîí Ñÿäî

- Eldəniz bəy, bildiyimiz kimi,Siz Lənkəranda doğulsanız da,əslən qarabağlısınız. Başqa sözlətalış deyilsiniz. Belə olan təqdirdənecə oldu ki, Siz talışlarla bağlı yenitəşkilatın həmtəsisçisi oldunuz?

- Bəyəm, külək əsəndə, yaxudgünəş çıxanda qarabağlıdı, yalənkəranlıdı deyə insanlar arasındafərq qoyur? Hamıya eyni münasibətbəsləyir, düzdür? Mənə elə gəlirki, özünü ziyalı, eyni zamanda nəcibinsan sayan bir adam mütləq surətdəobyektiv olmalıdır. Yəni, insanlarınharadan olmasına, dininə, dilinə,siyasi baxışlarına fərq qoymamalıdır.

Mən cənub bölgəsində bir neçəfilm çəkmişəm. İndi də orada“Ruhun şəkli” adlı film çəkirəm.Axşam Lerikdən çıxmışıq, gecəyarıBakıya çatmışıq. Mən o insanlarınsadəlövhlüyünün, ürəyitəmizliyinin,qonaqpərvərliyinin dəfələrlə şahidiolmuşam. Eyni zamanda bunlar bəziproblemlərini, məsələn mədəniyyət -ləri, mədəni irsləri, milli-mənəvidəyərləri, poeziyaları, folklorları iləbağlı problemləri ancaq dilə gətirəbilirlər. Onları separatçılıq meylləri,Əlikram Hümbətov və başqaları iləo qədər qorxudublar ki, bəzi hallardahətta problemlərini dilə gətirməyə dəehtiyat edirlər. Mən dedim ki, əgərbelə problemlər varsa, niyəmütərəqqi fikirli ziyalılarınız, dinxadimləri və alimləriniz yığışıb birtalış birliyi yaratmır? Heç olmasa,bəzi problemlərinizi həll edərsiniz.Bəzi şəxslər bu təşkilatın yaradılma -sının separatçılığa rəvac verəcəyinibildirirlər. Halbuki, biz məramna -məmizdə çox aydın şəkildə yazmışıqki, bu təşkilatın ali məqsədlərindənbiri separatçılıq meyllərinə qarşıçıxmaqdır. Eyni zamanda qeydetmişik ki, Azərbaycan dövlətçiliyi

bizim üçün müqəddəsdir.Bu gün mətbuatda bizi Rusiya

ilə, bu ölkədə yaradılmış “Milyar -derlər klubu” ilə, İranla kifayət qə -dər bağlayanlar oldu. Hətta Amerikailə bağlayanlar da tapıldı. Amma butəşkilatın yaranmasını vicdanlabağlamaq hamının yadın dan çıxdı.Bunu heç kim fikirləşmədi. Mənhəm bir Eldəniz Quliyev kimi, həmZiyalılar Birliyinin sədri kimi, həmdə Ziyalılar Forumunun təsisçilə -rindən biri kimi vicdanımın səsi iləbu işə dəstək vermişəm. Mən kimisəyarıyolda qoymağa öyrənməmişəmvə axıradək bu işin dalınca gedəcəm.Kim bunu nə cür yozur, yozsun.

- Belə fikirlər var ki, talış bir-liyinin yaradılması digər azsaylıxalqları qıcıqlandıra, onlar da öztəşkilatlarını yarada bilərlər. Sizcə,buna ehtiyac varmı? Ölkə konstitu -siyası milliyyətindən asılı olma-yaraq bütün vətəndaşların hüquq vəazadlıqlarının müdafiə sinə təminatvermirmi?

- Mən belə düşünmürəm. Azsaylıxalqların problemlərinin artmasıdaha qorxulu işlərə rəvac verər,nəinki onların təşkilat yaratması.Bizdə bir streotip yaranıb. Hamıfikirləşir ki, əgər bir təşkilatyaranırsa, o, Azərbaycanda sabitliyipozur. Azərbaycanda sabitlik otəşkilatlar yaranmadığı vaxt pozulur.Əgər biz həqiqətən də demokratikrespublikayıqsa, vətəndaş cəmiyyə -tinin formalaşması, müxtəlif təşki -latların yaranıb öz hüquqları, ictimai,sosial problemlərinin həlli uğrundamübarizə aparması təəccüb doğur -mamalıdır. Bu cür təşkilatlarınyaranması Azərbaycanın həqiqətəndemokratik respublika olduğununtəzahürü ola bilər. Ona görə də mənburada qorxulu bir şey görmürəm.

Əgər avarlar, ləzgilər, udunlər, yaxuddigər azsaylı xalqlar öz təşkilatınıyaradırsa, dövlət o təşkilata dəstəkverməlidir. İkiqat dəstəyi isədövlətçilik, dövlətin inkişafı naminəyaranan birliklərə göstərməlidir. Ocümlədən yeni yaranmış və sədriAzərbaycan vətəndaşı olduğu iləfəxr duyan, bununla həqiqətən də,sevinən hörmətli ziyalımız Mehdi -bəy Səfərov olan Azərbaycan Döv -lətçiliyi Naminə Demokratik TalışBirliyinə də dövlət dəstək verməlidir.

- Talış Birliyinin təsis yığın -cağının keçirilməsi ilə eyni vaxtdarəsmən Ləzgi Milli Hərəkatı, əslindəisə ləzgi xalqının azadlığı adı altında1990-cı illərdə terrorçu fəaliyyətləməşğul olan “Sadval” separatçıhərəkatının yenidən təsis konfran -sının keçirildiyi barədə xəbərlərüst-üstə düşdü. Bunu nə ilə izahetmək mümkündür? Xatırlat maqistərdik ki, 1990-cı illərdə də həm“Sadval”, həm də qondarma “Talış-Muğan Respublikası” para lelfəaliyyət göstərirdi...

- Tam səmimi deyirəm ki, bu,tamamilə təsadüfdür. İkincisi də,yeni yaradılan talış birliyi Azər -baycanın hər qarışını özünün ürəyisanır. Qarabağ müharibəsi zamanıdöyüşdə yaralanan bir talış gəncindediyi axırıncı söz, “kaş Azərbaycanovcuma yerləşəydi, mən sinəmiyarıb onu ürəyimin yerinə qoyar -dım”, olub. Gənc bunu deyib vəgözlərini əbədi yumub. Bu sözü

deyən talış separatçılığa gedə bilər?Bax bizim təşkilat bu cür adamlardanibarətdir. Bu təşkilatı “Sadval”laeyniləşdirmək olar? Əksinə, azacıquzaqgörənlik olsaydı, bizimki kimitəşkilatları göz üstündə qoruyubsaxlayardılar.

- Talışlarla bağlı məsələni hərzaman İran diqqətdə saxlayıb. Yeniyaranan təşkilatın İranla bağlıolduğunu söyləyənlərin varlığını Sizdə əvvəldə xatırlatdınız. Bəs, bufikirlərdə həqiqət payı heç yoxdur?

- Hər bir təşkilatın yaradıcısıolduğu kimi, təbii ki, bizim təşkilatıda yaradan var. Bu yaradıcı daPapua-Yeni Qvineyada yaşayanpapuas tayfasının nümayəndəsidir.Təbii ki, bu, bir zarafatdır. Amma Sizsəmimi sual verdiniz. Xahiş edirəmmənim səmimi cavabımı da olduğukimi yazın. Mənim fəaliyyətimdənaz-çox xəbərdarsınızsa, bilərsinizki, mən heç vaxt heç kimin diqtəsiilə hərəkət etməmişəm. Hətta, məniyaradan atamın diqtəsinə ilə də işgörməmişəm. Ancaq vicdanımınsəsinə qulaq asmışam. Biz nə İrana,nə Turana bağlıyıq, nə də şimalqonşularımızın bu işdə əli ola bilər.Onların əli bu təşkilatda olan günyəqin ki, biz bu təşkilatdaolmayacağıq. Əvvəldə ona görəzarafatyana cavab verdim ki, bizimmüxtəlif yerlərə bağlı olduğumuzuiddia edənlər bəlkə buna inandılar.

- Təşkilatın təsis yığıncağından10 gündən artıq vaxt keçir. Bu

müddət ərzində hansı işləri gör-müsünüz?

- Qeyd etdiyim kimi, birliyinsədri Mehdibəy Səfərovla birgəbugünlərdə cənub bölgəsindəydik.Artıq Lənkəran, Masallı, Lerik vəAstara rayonlarında nümayən -dəliklərimiz yaradılıb. Yaradılmışnümayəndəliklərin üzvləriylə birliyinyaxın gələcək üçün fəaliyyətprinsiplərini müzakirə etdik. İnanınki, o insanların hər biri Azərbaycandövlətçiliyini müqəddəs sayan,Azərbaycan vətəndaşı olmağı iləqürur duyan insanlardır. Çox gümanki, yaxın günlərdə bəzi siyasipartiyalarla və ictimai təşkilatlarlanecə deyərlər, qeyri-separat görüşlərkeçirəcəyik. Eyni zamanda böyük birmətbuat konfransı keçirməyi nəzərdətutmuşuq. Onu da deyim ki, birliyinİdarə Heyətində təmsil olunmaqüçün kifayət qədər Azərbaycan türküdə müraciət edib.

- Adları çəkə bilərsinizmi?- İndidən adları açıqlamaq

istəməzdim. Çünki biz hələ bunumüzakirə edirik ki, kimi qəbul edək,kimi etməyək. Amma kifayət qədərnüfuzlu və Azərbaycanı sevəninsanlardır.

- Yerli nümayəndəlikləri təsisetmək üçün rayonlara gedirsiniz,bunun üçün pul xərcləyirsiniz. Buxərcləri nə cür qarşılayırsınız? Sirrdeyilsə, təşkilat hansı mənbələrhesabına maliyyələşir?

- Dedim axı, papuaslar YeniQvineyadan pul göndərirlər (gülür).Bizim ofisimizə gəlsəniz görərsinizki, Mehdibəy də, mən də ağlamaqüçün hərəmiz evdən iki dəsmalgətirmişik. Üç-dörd gündən sonraofisin kirayəsini verməliyik, bilmirikonu necə ödəyəcəyik. İşıq pulu çekigəlib, hələ onu ödəməmişik. Çoxçətinliklə, çəkilən filmin maliyyəhesabından belə deyək, montaj edə-edə benzinpulu düzəldib getmişdik.Mən bunu tam səmimiyyətlədeyirəm. Amma biz bu cür maddisıxıntılara öyrəşmiş adamlarıq.

Gündəlik Teleqraf

Biz, Azərbaycan Dövlət -çiliyi Naminə Demo -kratik Talış Birliyinin

Astara Nümayəndəliyinin üzvləriyaranmasından qısa vaxt keç -məsinə və yenicə fəaliyyətə başla -mağımıza baxmayaraq, Məramna -məmizdən xəbəri olmayan birqrup insanın kütləvi informasiyavasitələrində barəmizdə yazdıqlarıədalətsiz və qərəzli məlumatlaragörə təəssüf hissi keçirdirik.Düşünürük ki, işi-peşəsi daimtalışların ünvanına hədyanlardeməklə və bununla da siyasidividentlər qazanmaq istəyən psev-dotarixçi Hacıbaba Əzimov, psev-

dojurnalist Azər Həsrət kimi birneçə fərdin dərc etdikləri yazı -larında elə məqamlar vardır ki,birbaşa xalqımızın təhqir olun -masına yönəlmişdir. Çox təəssüfolsun ki, ADN DTB-nin məram vəniyyətindən xəbəri olmadanyaranmasına “köhnə nostalji”hisslərinə rəğmən mənfi münasi -bətlərini bildirən MM-in HadıRəcəbli, Siyavuş Novruzov vəAydın Mirzəzadə kimi deputatlarıhəll olunmamasında özlərinin dəpayı olan bu problemlərə səthiyanaşaraq, talışların, nəinki hərhansı etnoloji problemlərin möv -cudluğunu tanıyırlar, iş o yerə

çatıb ki, bu insanlar respub -likamızda belə bir etnosun artıqçoxdan əriyib yoxa çıxdığınaehyam vururlar. Onların düşünül -müş bu məkrli hərəkətlərirespublikamızın talış əsilli vətən -daşları kimi bizi bərk qəzzəblən -dirmişdir.

Məramı və niyyəti tarixənqardaşlıq şəraitində birgə yaşayanAzərbaycanın aboregen xalqların -dan biri olan talış xalqının maddi-mədəni, mənəvi irsinin qorunma -sına və inkişafına yönəlmiş ADNDTB –nin üzvləri kimi bizi doğmavətənimizi sidq ürəkdən sevərək,qəlbimizin dərinliklərində kök

salmış vətənpərvərlik hissləribirləşdirir. Biz, ölkəmizin döv -lətçiliyini, onun ərazı bütövlüyünüvə rəmzlərini müqəddəs vətoxunulmaz sayırıq.

Ona görə də, ADN DTB-ninAstara Nümayəndəliyi olaraq,bəyan edirik ki, respublikamızınaboregen etnoslarını təhqir edərək,onların arasında qəsdən destruk-tivlik yaratmaq istəyən bütün bədniyyətli qüvvələri pisləyirik. Yetərki, etnoslarımızı təhqir edərək,onların milli-mənəvi hüquqlarınıpozmaqla siyasi kapital qazan -dınız! Qoy, azad və demokratikvətənimizdə hər bir xalq öz dili,

ədəbiyyatı, tarixi, mədəniyyəti vədigər mədəni dəyərləri ilə məşğulolmaq imkanına malik olsun! Buən böyük arzumuz və Kon -stitusiyada təsbit edilmiş hüququ -muzdur.

Azərbaycan Dövlətçilyi Nami -nə Demokratik Talış BirliyininAstara Nümayəndəliyinin üzvləri:

Məmmədova Rəisə

Məmmədov Məhərrəməli

Cəfərov Faiq

Həsənov Fərhad

Cəfərov Cəfər və başqaları

Talûø Birliyini papuaslar maliyyÿlÿødirir

Azÿrbaycan Dþvlÿt÷ilyi Naminÿ Demokratik Talûø Birliyinin Astara NömayÿndÿliyininB Ə Y A N A T I

Eldəniz Quliyev: “Ağlamaq üçün hərəmiz evdən iki dəsmalgətirmişik”

Yeni yaradılmış Azərbaycan Dövlətçiliyi Naminə DemokratikTalış Birliyinin həmtəsisçisi, Azərbaycan Ziyalılar Birliyinin sədri,tanınmış ssenarist və kinorejissor Eldəniz Quliyev “Gündəlik Tele-qraf”a müsahibə verib. Müsahibəni təqdim edirik.

Birlik üzvləri Lerikdə

3¹ 35 (47) 08 äåêàáð 2012-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

Yadıma mərhum USTADNovruzəli Məmmədovun məh -kəməsindəki son sözü düşdü,USTAD məhkəmədə demişdi:

- Bilirəm, məni talış oldu -ğuma görə həbs etmisiz, məni ta-lış olduğuma görə də müha -kimə edirsiz, talış olmaq cinayət -dirsə mənə ən ağır cəzanı ve-rin.....

Demokratik Talış Birliyi....

Demokratik Talış Birliyi ya-rananda bu birliyin elə də uğur qa-zanmayacağını düşünürdüm, heçbu birliyin yaranmasını təqdir dəetmirdim, çünki Respublika TalışMədəniyyət Mərkəzi ola-ola han-sısa yeni birliyin yaranmasınıməqbul saymırdım. Fikirləşirdimki, bu birliyin yaradılmasına sərfedilən gücü və vaxtı elə Mədə -niyyət Mərkəzinin inkişafına sərfetmək daha yaxşı olardı. Amma bufikirlərimi özümdə saxladım,çünki məndən “ayın neçəsidir”isoruşan da olmamışdı. Nə isə,birliyin elan edilməsini mənə “Tu-ran”-dan Tofiq bəy bildirdi,təsisçilərin nömrəsini istədi, məndə təbii ki, nömrələri verdim və .....başladı, nə başladı! İlk olaraqatəşi “şanlı deputatxanada daimiqeydiyyata düşmüş” Hadı məllimaçdı. Sanki bu birliyin elan olun-masını gözləyirmiş. Artıq kon -spekti də hazır imiş. Talışlarınheç bir probleminin olmadığını özüzərində göstərməklə yeni yarananbirliyi nəyi var tənqid etdi (görəsənbir tikə çörək pulu üçün Rusiya-nın buzlaqlarında can verən, illərləevlərinə gələ bilməyən talışların daHadı məllim kimi hektarlarlahəyəti olan villaları var?). Sonraestafeti Əli Əhmədov qəbul etdi.Talışların heç bir probleminin ol-mamasından “dissertasiya işi”yazan Əli məllim “bu birlik qey-diyyata alınmayacaq” mesajınıda verdi. Şəxsən Əli məllimigörsəydim niyəsini soruşardım.Hələm ona, adı Əliyə and verdiribəlavə bir-iki sual da verərdim:Qardaş, sərbəst toplaşmağı qa-dağan edirsiz, indi də bir təşkilatətrafında birləşməyə qadağa qoy-

maq fikrindəsiz? Sizə kim busəlahiyəti verib? Ədliyyə Nazirliyisizə tabedirmi? Sonra fikirləşirəmki, suallarımı onsuz da cavablan-dırmayacaq, özümü niyə yorum?Sonra estafeti “deputat Jalə” aldı,bir-iki anlaqsız cümlə işlədən“deputat Jalə”yə fikir verən ol-madığı üçün onun üstündə çoxdayanmaq istəmirəm, beqəfilkimin səsi çıxsa yaxşıdır?Hörmətli Paşazadənin! Yox, söh -bət şeyxdən getmir, söhbət şeyxinqardaşı Cavanşir Paşazadədən ge-dir. (sonra deyirlər ki, “öndəgedən” talışları tənqid etməyin,necə tənqid etməyək ki, bu “öndəgedənlər” “öndə qalmaq üçün”millətləri ilə dava açırlar) MilliMəclisdə bir dəfə də səsi çıx -mayan, hətta seçki öncəsi İTV-dəki pulsuz danışıq vaxtındanimtina edən Paşazadə nədənsə“danışmaq” qərarına gəldi. Xub,danışsın da, nə ziyanı? Ancaq o datalışların heç bir probleminin ol-mamasından danışdı. Sonrameydana Canəli Əkbərov “atıldı”.Ömründə bir dəfə də talış dilindəoxumaq nədir, züm-zümə etmək -dən çəkinən (oxu: qorxan!) “xalqartistimiz” də talışların heç birprobleminin olmamasından da-nışdı. İndi mən durub bu ziyalılarabir-bir sual versəm ki, “problemyoxdursa nədən narahatsız? Niyəgöynəyirsiz?” necə olar? Bunlarhələm harasıdır? Bir “dövlətçiliyinkeşiyində duran” alimimiz də var-mış, 1993-cü ildə Lənkəranhadisələrinə birbaşa “rəhbərlik”edirmiş, bunu o özü yazıb, onunyazısından (oxu: əfsanəsindən)sitat: “Mən həmin vaxt hərbihissənin əsgər, zabit heyətinə ya-zılı müraciət ünvanladım. Müra -ciətdə onları hasarı aşmağa vəƏlikramı həbs etməyə çağırdım.Hərbi hissənin şəxsi heyəti mənimçağırışıma müsbət cavab vermişdivə Əlikramı həbs etmək üçün ha-zırlıqlara başlamışdı”. İndi buadama deyən yoxdurmu ki, sənkim idin ki, hələm sənin müra -ciətivin də qiyməti olsun? Bəlkəsən hərbi hissənin komandanıidin? Ya prezident idin? BəlkəMüdafiə naziri olmusan, xəbəri -miz yox. Nə isə, yəqin ki, diqqətlioxucu söhbətin Hacıbaba Əzi -movdan getdiyini tutdu. HacıbabaƏzimov talış birliyi haqqında,onun təsisçiləri haqqında geninə-boluna “donos” verəndən sonraLənkəranın talışlara aidiyyatınınınolmamasını yazır. Sən deməLənkəran “əsrlər boyu türk qala-sı” olubmuş. Bunu deməknənHacıbaba Əzimov tarixi bilmə -diyini sübut etdi, çünki Lənkəranınelə də çox yaşı yoxdur, bu şəhəri

Talış Xanı saldırıb və sovet talış-şünas-alimi Millerin yazdığınainansaq (niyə də inanmayaq?)1928-ci ildə Lənkəran (söhbətşəhərdən gedir) əhalisinin hamısıtalış dilində danışırmış, türk diliniisə barmaqla sayıla biləcək ziya-lılar bilirdilər. Görəsən LDU-ninrektoru, nə bilim nəyi olmuşHacıbaba Əzimovun bunlardanxəbəri yoxmudur? Təbii ki, var,sadəcə bu gün o kimlərə isə xoşgəlmək üçün gözünü yumub, ağ-zını açıb, nə gəldi danışıb, buqədər. Onun “Yeni Müsavat”qəzetindəki həmin “kəşfinin” in-ternet versiyasına çoxlu rəyləryazılıb, hamısı ilə işim yox, həttabir rəydə “dövlətin cənub (?) zo-nası üçün inkişaf konsepsiyası” daöz əksini tapıb, ancaq bir rəy çoxqısa və konkret idi, rəyi olduğukimi verirəm: “Ambur 2012-12-0204:15:59

Hacıbaba Əzimovun diserta -siyasının movzusu Şaumyanınşanlı tarixi və ermənilərin Azər -baycanda şanlı azadlıq mübari -zəsindən bəhs edir. ......... (burdatəhqirli söz olduğu üçün vermirik.red.) bu insan əslən İrandan gəlməerməni kökənli birisidir. Bu haq-da çox az sayda adamlar məlu -matlıdır. Onun bu səviyyədəharay-həşirliyinin sətiraltı mənasıda erməni şüvənliyi ilə bağlıdır.Heydər Əliyev onu yaxşı tanıdı-ğından (KQB aqenti olduğunu, nəmənsəbin yiyəsi olduğunu bilirdi)“Hacıbaba bir yerdə oturmusan, üçvəzifə kreslosu tutmusan, ada-mın siması, vahid bir mövqeyiolar, mənim düşmənim olsa da(Əlikrama eyham vurur) bir möv-qeyi olan insana həmişə hörmətləyanaşmışam” deyə Hacıbabanıelə yerində otuzdurdu ki, onunsağlığında qorxusundan bir dahasəsini çıxarmadı ki, dosyesini aç-dırıb qoyar ortalığa, qoca vaxtın-da qaçmağa yeri də olmaz!”

Amburun kim olduğunu bil -məsəm də, şərhi məndə maraq do-ğurdu, doğurdanmı bu “türk oğlutürk” (sitat özünündür) ermənilərinmilli azadlıq həra katının təəsüb -keşliyini çəkib? Bir-iki qısaaraşdırma və məlum oldu ki, buhəqiqətdir! Demək “türk oğlutürk” ermənilərin milli azadlıqla-rı yolunda “canından da keçməyəhazırmiş”, ancaq hansısa təşkilatda“talış” sözünün olmasını həzmetmirmiş! Sonra görün bu psevdo -qəhraman nə yazır: “...Çox hörmətetdiyim bir adama - özü də həminadam müxalifət partiyasındatəmsil olunur - İran biznes şəraitiyaradıb, indi o da talış birliyini vəseparatçıları dəstəkləməyə baş -layıb. Nədi-nədi dolanışığı həmin

biznesdən çıxır. Biabırçılıqdır...- Həmin adamın kim olduğu-

nu açıqlamaq mümkün deyil?- Demək istəmirəm. Çünki

məni müdafiə etmirsiniz”.... Burdan nə anlamaq olar? Bir

şey, hörmətli “patriot” həmyalançı, həm də iftiraçı imiş! Buqədər bəsit! Əgər belə bir adam ol-saydı onun da “donos”unu verərdi,yoxdur, sadəcə xal qazanmaqistəyir, nə isə, keçid alım o biri“petriotlar”a...

Bir “deputat”ımız var, zə -manəmizin Siyavuşu! Sən deməbu zəmanəmizin Siyavuşu Eldənizmüəllimi heç ziyalı saymırmış. Birbalaca araşdırma apardım, görünEldəniz müəllimin əsl ziyalıolduğunu kimlər qiymətləndirib:Eldar Namazov, Ayaz Mütəllibov,Əli Məsimov, Rahim Hüseynov,Lalə Şövkət, Yaqub Məmmədov,Vahid Əhmədov, Araz Əlizadə,Etibar Məmmədov, İsa Qəmbər,Əli Kərimli, Rəsul Quliyev, İlyasİsmayılov, Tacəddin Mehdiyev,İsgəndər Həmidov, ZərdüştƏlizadə, Akif Nağı, Mürşüd Məm -mədli, Midət Abbasov, EldarSalayev, Xoşqədəm Cabrayıloğlu,Bəxtiyar Vahabzadə, Fazilİskəndər, Ramiz Rövşən, MövludSüleymanlı, Hacı Əlikram, AqilAbbas, Lütfiyar İmanov, YaşarNuri, Rasim Ocaqov, Rasim Ba-layev, Flora Kərimova, AyazSalayev, Əlibala Hacızadə, Hacı -ağa Nuriyev, Rüstəm İbrahim -bəyov, Rüstəm Hacıyev, CavanşirMəmmədov, Valentin Yejov, Ra-fiq Hüseynli, Fəxrəddin Manafov,Vaqif Səmədoğlu, Musa Yaqub(bax: “Yeni Siyasət” qəzetinin2005-ci il xüsusi buraxılışı)

Ancaq zəmanəmizin Siyavu-şu haqqında bu cür bir kəlmə dəxoş söz tapa bilmədim, gör indihansı zamanadır ki, kim kimə“ziyalı deyil” deyir. Əgər bu güniqtidar üçün “ziyalı” sözü profilinidəyişibsə, yəni yaltaqlara, üzə -duranlara, işverənlərə “ziyalı”deyilirsə, onda heç mən də Eldənizmüəllimi ziyalı saymıram...

Bir Azər var, özünə qəşəngayama da götürüb, nəyəsəhəsrət!Bu nəyəsəhəsrət, onu tanıyanadamların dediyinə inansaq heçtürk də deyilmiş, tat imiş, hətta dağyəhudiləri ilə bağlılığının da ol-duğu vurğulanır, bunu mənə yox,“Xural” qəzetinə nəyə sə həsrət özüdemişdi, sən demə yaxınları onaşər atırmış, nə isə, onun millikimliyi (əgər varsa) mənimçünönəmli olmadığı üçün keçid alımşərhinə. Bu axmax adam hələm dəbilmir ki, Azərbaycanın indi“cənub” adlandırılan (haşiyə: əgərTalış zonası “cənub”dursa, Qusar

da şimaldırsa, bu məmləkətinşərqi haradır? Türkmənistan?) Ta-lış zonası varmış, bu adam bilmirki, orda Talışlar yaşayır. Niyə dəbilsin axı? Ona lazım olan şeyləri,məsələn bu deşikdən çıxıb, odeşiyə girməyi yaxşı bilir,kifayətdir. Hörmətli Ulduz Həşi -mov bu nəyəsəhəsrətin cavabını,məni qane etməsə də, verdiyiüçün nəyəsəhəsrətin də üstündəçox durmaq istəmirəm, bircə onubilirəm ki, şərlatanlar ordusu azal-mır ki, azalmır...

Çıxış yolları...

Hər bir problemin çıxış yollarıolur, əminəm ki, hər iki təsisçi buyolları bilirlər və bizim məs -ləhətimizə ehtiyacları da yoxdur,ancaq bir tövsiyyəm var: ən birinciçıxış yolu dirəniş göstərməkdir,ümüdvaram ki, yeni birlik, onuntəsisçiləri bu boyda sıxıntıya, buboyda basqıya sinə gələcəklər,çünki onların işi haqq işidir, haqqişini isə Xıdo diqqətindən kənardasaxlamır, çünki haqq Xıdonunadlarından biridir... İnanıram ki,hər iki təsisçi bu işdə sonunacangedəcəklər və bir “ilk”ə imza atabiləcəklər

Məhkəmələr....

D-r Hilal Məmmədovun istin-taqı yekunlaşıb, “üzəduranlar” datapılıb, d-r Hilal Məmmədovun işiyəqin ki, bu yaxınlarda məhkə -məyə çıxarılacaq, şəxsən onunnə suç yiyəsi olduğunu bilmirəm,ancaq onu bilirəm ki, bu cürhəbslər bu iqtidarın “şanlı gedi şi -ni” tezləşdirir, şər maşını dayan-mır ki, dayanmır. Əvəz Zeynal -lıdan şikayətçi olan “xanım depu -tat”ın pərdəarxası oyunları üzəçıxır, danışan yox, o iqtidarsözçüsünü-Əli Əhmədovu açıq-aşkar hədələyirsə ki, “mənim al-dıqlarım (söhbət rüşvətdən gedir.red.) hara gedib, bilinir, sən al-dıqlarını neyləmisən, bir mənbilirəm, ağzımı açma” və ƏliƏhmədov “mat” vəziyyətinədüşürsə, demək işlər o söz, yəni ki,tezliklə bu məhkəmələr eləbunların özlərinə qismət olacaq.Ancaq hələlik ki, məhkəmələrdəhərc-mərclikdir, bir nəfər maşınıilə bilərəkdən bir ailəni basıb öl-dürür, “gözün üstə qaşın var”deyən yox, nə var-nə var “onun”adamıdır, ancaq Nigar Yaqublu eh-tiyatsızlıqdan qəza edir, dərhalhəbs olunur, bu nə yanaşmadır?Qanunlar ancaq müxalif fikirliinsanlar üçün işlək olan məm -ləkətin sonucu yaxşı bir şey vədeləmir, nə qədər gec deyil busəhfləri aradan qaldırmaq lazım-dır, günahsız həbs etdiyiniz in-sanları buraxın, buraxın ki, “orda”,yəni müttəhim kürsüsündə sizolanda bunlar nəzərə alınsın....

Ра фиг Жя ли ловже ли лов ра фиг@ маил. ру

Orda siz olanda...

Dünyanın mənəviyyat qanunuƏDALƏTDİR

V. Hüqo

4 ¹ 35 (47) 08 äåêàáð 2012-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

Aləm dəyib biri-birinə, nə var-nə varAzərbaycan Dövlətçiyi Naminə DemokratikTalış Birliyi adlı qurum özünün fəaliyyətəbaşlamasını bəyan edib, iqtidara xoşgörsənmək istəyən “vətənşüvənlər” olaydandərhal, deyərdim ki, dəqiqələr sonradoluşdular mediaya ki, “ay haray, qoy -mayın, üstümüzə talış separatçıları gəlir”.Mövzunun aktuallığını nəzərə alıb “talışbirliyinin” təsisçilərindən biri olanMehdibəy Səfərovla əlaqə saxladıq, ona bizidüşündürən bəzi suallarımızı verdik. Bugünkü müsahibimiz yeni yaradılmışAzərbaycan Dövlətçiyi Naminə DemokratikTalış Birliyinin sədri Mehdibəy Səfərovdur.

Mehdibəy müəllim, xoş gördük.Çox sağ olun. Mən də öz növbəmdə qə -

ze tin oxucularını salamlayıramMehdibəy müəllim, Azərbaycan Döv -

lətçiyi Naminə Demokratik Talış Birliyininyaradılması zərurətini nədə gördünüz?

Bu zərurət çoxdan yaranmışdı. RəhmətlikNovruzəlidən (“Tolışi Sədo” qəzetininmərhum baş redaktoru ustad NovruzəliMəmmədov nəzərdə tutulur. red) sonrarespublikamızın talış mənşəli ziyalılarınıpsixoloji bir xof aurası əhatə etdi. Xalq öz mil-li identifikasiyası haqqında düşünməyə risqetmirdi. Niyə? Ona görə ki, 93-cü ilin siyasibataliyaları xalqımızı çaşdırmışdı. Uzun illərtalışlar aldıqları psixoloji travmalardan ayılabilmədilər. Təzə-təzə xalq özünə gəlməyəbaşlamışdı ki, Talış Mədəniyyət Mərkəzininsədri, professor Novruzəli Məmmədovmüəmmalı iddialarla həbs olundu. Onunhəbsinin həqiqi motivləri xalqdan gizlədildi.O, həbsxanada müəmmalı şəkildə tələf oldu.Gözləmək olardı ki, onun ölümündə günahkarolmuş məsul şəxslər cəzalanacaqlar. Ammabu baş vermədi. Sonra isə Novruzəlimüəllimin hüquqlarını müdafiə edən başqa birvətənpərvər alimimiz, talış folklorşünası,hüquq müdafiəçisi Hilal Məmmədovinanılmaz ittihamlarla həbs olunur. Belə birdərin psixoloji böhranla üzləşən talışlar özmilli varlıqlarının itirilməsi ilə üz-üzəqalmışlar. Tale məni, uzun illərin ayrılığındansonra Hilal Məmmədovun MüdafiəKomitəsində yenidən sözün həqiqi mənasındamüqtədir ziyalı, prinsipial şəxsiyyət, istedadlıkinodramaturq və ən əsası isə xətrini çoxistədiyim böyük bir azərbaycanlı iləgörüşdürür.

Niyə siz və Eldəniz Quliyev? Axı talışlararasında da kifayət qədər tanınmış ziyalılarvar, niyə onlarla yox, məhz Eldəniz müəllimləbu birliyi yaratmaq qərarına gəldiniz?

Hilal müəllimin həbsindən sonra 6 aymütəmadi olaraq Eldəniz müəllimlə görüşüb,Azərbaycan xalqının tərkib hissəsi olan,mənsub olduğum talış etnosunun millivarlığının sual altına düşməsi haqqındamuzakirələr və söhbətlər edirdik. O mənə“nəyə görə sən öz xalqının milli-mədəni və

mənəvi irsi ilə məşğul olmursan” sualınıverəndən sonra dərhal bildirdi ki, əgər mənimdə köməyimə ehtiyac olsa, mən hazır! Mənbir daha Eldəniz kimi bir Azəri Türkü ilədostluq etdiyim üçün qürur duydum. Sözündüzü Eldəniz müəllimin bu təklifindən sonrabiz, qəti qərara gəldik ki, AzərbaycanDövlətçiliyi Naminə Demokratik TalışBirliyini təsis edək.

Sizi müxtəlif şəxslərlə əlaqələndirirlər,bəziləri sizi İran ilə, bəziləri Rusiya ilə,bəziləri Əlikram Hümmətovla, bəziləri isəhətta sizi “milyarderlər ittifaqı” ilə dəəlaqələndirir, bəs həqiqətdə necədir? Bir-liyinizin arxasında kim və ya kimlər dayanır?

Adam özünü tərifləməz, çünki bu ayıbdır,amma məni və Eldəniz müəllimi yaxındantanıyan insanlar yaxşı bilirlər ki, hər ikimiznecə azərbaycanlılarıq! Ona görə də biziİrana, Turana və ya Rusiyaya bağlayanadamları dərindən öyrənmək lazımdır ki,görək onlar hansı əqidə sahibləridirlər?Əlikram Hümmətovla heç bir əlaqəmiz yox-dur. O ki, qaldı “Milyarderlər ittifaqı”nınüzvləri.... Şifahi hamısını tanıyıram, ammarəsmi heş bir tanışlığımız yoxdur vədüşünürəm ki, onlar çox zəhmətkeşazərbaycanlılardır!

Məramnamənizdə “separatçılığınəleyhinə” bənd də var, buna hansı zərurətdəngetdiniz?

Çox yaxşı ki, o bəndi ora salmışıq. Onagörə ki, bu gün Azərbaycanda suyu bulandırıb,orda balıq tutmaq istəyənlər çoxdur. Belə ki,ölkəmizın aboregen etnosların milli mənliyinitəhqir edərək, bu yolla özlərinə siyasidividentlər qazanmaq istəyən insanlar hələ dəmövcuddur. Mən bu adamları ölkə daxilindəəsl separatçılar sayıram. Onlar əsasən özlərinisiyasi partiya rəhbərləri və jurnalist adlandıranbəzi maskalanmış ünsürlərdir, çox təəsüf ki,

belələri iqtidarda da var. Mən ad çəkib onlarıyenidən gündəmə gətirmək istəmirəm. Onsuzda onlar son zamanlar barəmizdə kifayət qədərsəviyyələrinə uyğun fikirlər səsləndirmişlər.Hesab edirəm ki, Azərbaycanın demokratiyaistiqamətində bu gün ən məkrli əngəllikləriməhz o adamlar yaradırlar.

Aldığımız məlumatlara görə hər ikinizə,həm sizə, həm də Eldəniz müəllimə bu və ya

digər formada təzyiqlər edilir, bu barədəaçıqlama verə bilərsinizmi?

Mənə hələlik elə bir təzyiq olunmayıb,sadəcə Lerik RPİ və MTN Lerik şöbəsitərəfindən bütün nəslimin siyahısı tutulub.Kənd İcra Nümayəndəsi bu barədə dəfələrləvalideynlərimi və başqa qohumlarımı narahatetmişdir. Eldəniz müəllimin isə maşınınıarxadan vurmuşdular. Bunu sıradan bir olaysayan Eldəniz müəllimə ertəsi gün gizlinömrə ilə zəng edib, “bu sizə balaca birxəbərdarlıqdır” deyiblər. Ən əsası isəbarəmizdə birtərəfli qaydada özlərini neytralsayan mətbuatda olmazın nalayiq fikirləryazırlar. Bizim mövqeyimizi isə dərcetməkdən imtina edirlər. Bu dirijor çubuğuharadan idarə olunur, hələ ki, bilinmir.

Bu cür təzyiqlər ən ağır formalı təzyiq -lərdən biri sayılır, siz sonunacan getməkdəisrarlısınız?

ADN DTB-ni yaratmaqda məramımızınvə niyyətimizin saf olduğuna inandığımızüçün edilə biləcək hər hansı təzyiq bizi yolu-muzdan döndərə bilməz. Düz dayandığımızüçün kölgəmizin əyriliyindən qorxmuruq.

Dörd rayonda özəyiniz var, bu rayonlarınsiyahısını artırmaq fikriniz varmı?

Artıq dörd yox, altı rayonda nümayəndə -liyimiz fəaliyyət göstərir. Fikrimiz var ki,gələcəkdə bu nümayəndəliklərin sayını artıraq.Düzdür, bu işləri görmək üçün çoxlu mane -ələrlə üzləşirik, ancaq Azərbaycanın sabahını

düşünən dəyərli insanların köməkliyi iləbütün bu maneələri aşmaq əzmindəyik vəbuna nail də olacağıq. Bütün bunlara rəğmənbildirmək istəyirəm ki, məramnaməmizdəqeyd etdiyimiz, görülməli olan bütün buişləri əslində Azərbaycan dövləti görməli, bunaşərait yaratmalıdir, çünki bu talışların, eləcədə hər bir vətəndaşın Konstitusiyada təsbitedilmiş hüquqlarıdır. Əgər hər hansı vicdanlıvətəndaş cavabdeh məmurlarımızın, yumşaqdesək. səhlənkarlıqları ucbatından etnos -larımızın milli-mədəni və mənəvi irslərinininkişafında maneələri aradan götürməyə səygöstərirsə, bunun nəyi pisdir? Əksinə, beləqeyrətli ziyalıları alqışlamaq lazımdır. Bugünkü reallıqlarımızda biz çox neqativ birmənzərənin şahidi oluruq. Təəssüf!

Ünvanımıza istər bir qrup iqtidaryönüm-lü deputatların, istərsə də başqa neqativ fikir-li insanların söylədikləri ədalətsiz, qeyri-obyektiv fikirlərdən qətiyyən ruhdandüşmürük. Çalışırıq ki, bu cür düşüncələrəfəlsəfi və demokratik dəyərlərlə yanaşaq.Düşünürük ki, qarşı tərəfin fikirləri onlarınşəxsı fikirləridir. Bizi təhqir edərək, xariciölkələrlə bağlayanlara isə “öz vicdanınızarəğmən bizi ölçməyin” deyirik. Biz qətisurətdə əminik ki, gec-tez doğma vətənimizAzərbaycan insan azadlığı ilə bağlı bütündəyərlərə sahib olacaqdır. Bütün enerjimizi vətəcrübəmizi demokratik Azərbaycanıninkişafına həsr edəcəyik.

Ədliyyə Nazirliyindən qeydiyyatla bağlısorğunuza hansı cavabı almısız?

Qeydiyyat üçün ayrılan 30 iş gününühələ başa çatmayıb.

Müdafiənizə bir sıra tanınmış, xalqarasında sevilən simalar qalxıb, sizi tənqidedənlər isə xalq arasında elə də sevilməyənşəxslərdir, bu sizin təşkilatın tanınmasıüçün piar rolunu oynamır ki?

Çox sevinirəm ki, ADN DTB-nin Məram -naməsi ilə tanış olan siyasi mənsubiyyətindənasılı olmayaraq, Azərbaycanın bütünmütərəqqi fikirli qüvvələri bizi dəstəklədi. Bubir daha göstərdi ki, cəmiyyətimizindemokratikləşməsi istiqamətində düzyoldayıq.

Bizi dəstəkləməyənlər isə ölkəmizdə heçbir siyasi-içtimai nüfuzu olmayan, demo kra -tiya yönümündə vətənimizə başlıca əngəlləryaradan bir neçə köhnə stereotiplərdir. Onlarda öz səhvlərini gec-tez başa düşərlər. Qaldıki, onların Birliyimizi tənqid atəşinətutmalarına? Vallah, onların bizi tənqid etməsibir daha göstərir ki, düz yoldayıq.

ELDƏNİZ BƏYLƏ DOSTLUQDANQÜRUR DUYURAM

Birlik üzvləriLənkaranda

Biz, bir qrup Azərbaycan Dövlətçiliyi NaminəDemokratik Talış Birliyinin Masallı Nümayəndəliyininüzvləri amallarını ölkəmizin sayca ikinci böyük etnosuolan Talış xalqının maddi-mənəvi və mədəni irsininöyrənilməsinə həsr etməyi qarşısına məqsəd qoyan Bir-liyimizin yaranmasını Respublikamızın içtimai həyatındamütərəqqi bir hadisə hesab edirik. Bir daha bəyan edirikki, Birliyimizin Məramnaməsinə qeyd olunduğu kimiAzərbaycan dövlətçiliyini müqəddəs sayır və onun ərazibütövlüyünə qarşı yönələ bilən istənilən təcavüzə qarşısinəmizlə sipər çəkməyə hazırıq.

Niyyətimizin saflığına və yaranmasından qısa vaxtkeçməsinə baxmayaraq, respublikamızın paytaxtında

özlərinə rahat həyat qurmuş, mövcud problemlərimizdənqətiyyən xəbərləri olmayan bir neçə nəfər bəd niyyətliinsan Birliyimizə və onun təşkilatçılarına qarşı olmazanböhtanlarla hücum etmişlər. Çıxışlarında Talış zonasınaöz amansız nifrətləri çoxdan bəlli olan HacıbabaƏzimov və Azər Həsrət adında iki məkrli adam safniyyətli, fədakar ziyalılarımıza qarşı hər cür böhtanlaryağdırmaqdan belə çəkinmirlər. Təəssüflər olsun ki,özləri ciddi bölücülüklə məşğul olan bu iki nəfərə üçnəfər MM deputatı da qoşulmuşdur. Təəcüblüsü odurki, həmin üç deputatdan ikisi biləvasitə, uzun illər ərzindəyaranan problemlərimizin qalaqlanmasına səbəbkarolanlardır. Onlar yerlərdə biz seçicilərlə mütəmadi

görüşlər keçirdib, problemlərimizi öyrənib həlletməkdənsə, gedib qoşulublar sözün həqiqi mənasındaseparatçılıqla məşğul olan hacıbabakimi azərhəsrətlərə!

Biz, Masallı Nümayəndələri yenicə yaranmış ADNDTB-nə qarşı yönələn ədalətsiz və böhtan xarakterlihücumlardan hiddətlənərək, bunu qətiyyətlə pisləyirik.Birliyimizin rəhbərləri Azərbaycanı ürəkdən sevən,respublikamızın nüfuzlu ziyalısı Eldəniz Quliyevə vəMehdibəy Səfərova qarşı yönəlmiş qara piarkompaniyasına son qoyulmasını tələb edirik.

ADN DTB-nin Masallı Nümayəndəliyininüzvləri adından Əlipaşa Qənbərov

Azÿrbaycan Dþvlÿt÷ilyi Naminÿ Demokratik Talûø Birliyinin Masallû NömayÿndÿliyininB Ə Y A N A T I

Dil millətin ruhudur.L. Tolstoy


Hüseynqulu Məmmədli

Lənkəran şəhəri

Hörmətli Hadı müəllim, “Mən dətalışam, parlamentdə talışlarıtəmsil edirəm” adlı müsahibəndə

“Azərbaycan Dövlətçiliyi Naminə DemokratikTalış Birliyi” adlı təşkilatın yaradılmasınakəskin əks reaksiya verməyinlə qətiyyənrazı deyiləm. Müsahibəndən anlaşılır ki, sənya talış deyilsən, ya da milli mövqeyini şəxsimaraqların qarşısına sərib tapdalamaqlaməşğulsan. O dəqiqə “Sapı özümüzdən olanbaltalar” atalar məsəli yadıma düşdü.

Bilməmiş deyilsən ki, Azərbaycançoxmillətli ölkədir və bu ölkənin qüdrəti, şanı-şöhrəti burada yaşayan millətlərin birgəyaşayışqaydalarında tarazlığın təmin edilməsindənkeçir. Tarazlığın təmin edilməsi isə hər birmillətin milli birliyinin, dilinin, dininin,mədəniyyətinin, adət-ənənələrinin sərbəstşəkildə ifadə edilməsindən keçir. Milli azlıqlar,mədəniyyətinin, dilinin, adət-ənənələrinindövlət tərəfindən ədalətlə, çoxluqda olanmillətlə bərabər əsaslarla qorunduğunu hissedib görmürsə, millət olaraq vətəni özününküsaymayacaq, nə onun sərhədlərini qoruyacaq,nə düşmənini düşməni sayacaq, nə də ənyumşaq formada rəmzlərinə hörmət edəcəklər.Bəlkə də bilməmiş deyilsən, talışlar buölkənin türklərdən sonra ikinci böyükmillətidir. Qeyri rəsmi də olsa (rəsmi məlumathələ də bəlli deyil) sayları 500 minlə 1milyon arasındadır. Lakin, öz dillərində nəməktəbləri, nə radio-televiziyaları, nə ictimaibirlikləri, nə etnik-mədəni təşkilatları var.Bunlara hətta, Lənkərandan efirə yayımlanan"Cənub TV” televiziya kanalında dillərindədanışmaq imkanı belə verilmir. Təkcə, həftədəbir dəfə çap olunan “Tolışon sədo” adlı qəzetburaxırlar ki, onun işıq üzü görməsiniəngəlləyən kifayət qədər məmurlar ordusuçalışır və qəzet dövlət dəstəyindənməhrumdur. Respublika “Talış MədəniyyətMərkəzi” Sovetlərin hakimiyyəti dövründəfəaliyyət göstərsə də, indiki “müstəqillik”

zamanımızda fəaliyyəti iflic edilib. Əvəzindəbunları tələb edənlər Rusiya, İran, Avropaölkələrində yaşamağa məcbur edilərəkseparatçılıq meyllərinə yuvarlandırılır.

Bəlkə də bilməmiş deyilsən: Rusiyadafəaliyyət göstərən Talış diaspora mərkəziAsərbaycan hökumətinin əlaqədarqurumlarından tutmuş Prezidentinə qədər,hamıya müraciət etdi ki, Bakıda Talışmədəniyyəti ilə bağlı konfrans keçirsinlər.Lakin, onlara heç bir halda icazə verilmədi vənəticədə ümumi düşmənimiz Ermənistanbundan yararlanmağa çalışaraq, konfransınYerevanda keçirilməsinə qucaq açıb, hətta,yol-maliyyə xərclərini ödəyəcəyini də özüzərinə götürdü. Lakin, təşkilatçılar haqlıolaraq Ermənistanın bu təklifindən imtinaetdilər. İndi Hadi müəllim, özün de, buradasənin də təmsil olunduğun Azərbaycanhökuməti əcaib avtoritar münasibəti ilə əslSEPARATÇİ kimi çıxış etmədimi? Ölkəninbu köklü aborogen xalqı olan, Qarabağdöyüşlərində başqa regionlarımıza nisbətəndaha çox şəhidlər vermiş talışlara qarşı beləəcaib mövqe nədən qaynaqlanır, buayrıseçkiliyin arxasında kimlər dayanır və beləmünasibət nədən səni qane edir?

“Azərbaycan Dövlətçiliyi NaminəDemokratik Talış Birliyi” təşkilatı yaradanlaröz məram və məqsədlərini də aydın ifadəediblər. Xatırladıram: “…məqsəd AzərbaycanRespublikasında yaşayan insanlarınhəmrəyliyi, o cümlədən ölkənin bərabərhüquqlu vətəndaşlarından olan talış xalqınınhəyatında son zamanlar ciddi vüsət almış süniassimilyasiya prosesinin və milli özünüdərkharmoniyasının pozulmasının qarşısını almaq,layiqli vətəndaş - şəxsiyyət xarakterininformalaşması naminə onun dilini,ədəbiyyatını, tarixini, etnoqrafiyasını,folklorunu, adət-ənənələrini və digər maddi-mədəni dəyərlərini öyrənib tədqiq etmək, eləcədə bu xalqın etnokulturologiya yaddaşınıyenidən özünə qaytarmaq”dır.

Hadı müəllim, özünü talış adlandıransəni, bu məramın hansı hissəsi qane etmir ki,onun yaranmasını “… səhv, yanlış addım,bunu edənlərin isə düz mövqedə olmadığını”iddia edirsən?

“1990-cı ilin əvvəllərində cənubbölgəsində baş qaldıran, ƏləkrəmHümbətovun rəhbərlik etdiyi separatçılığıntalış camaatına heç bir aidiyyəti olmayıb:Guya bunu talış camaatı yaratmışdı. Ammabunu edənlər separatçı qruplar, onlara dəstəkverənlər idi. Bunların hamısı dövlətçiliyəziyan vuran, Azərbaycançılıq əleyhinə olanaddımlardır və məqsədli formada qızışdırılır.

Hazırda dünyada konflikt yaratmaq üçün birqayda olaraq milli azlıqlardan, dini və təriqətayrılıqlarından istifadə edilir. Lənkəran və As-tara bir bölgədədir. Biri deyir sünniyəm,digəri deyir şiəyəm. Bunlar hamısı gülünc vəqarışıqlıq salmaq üçün istifadə edilənvasitələrdir”.

Bu sətirlər də sənin müsahibəndəngötürülüb. 1993-cü il Lənkəran hadisələrinəseparatismin hakim olduğunu mən inkaretmirəm. Lakin, bu hadisələr daha böyük vətəhlükəli separatism olan Naxçıvan AliMəclisinin sədrinin Ermənistan rəhbərliyiilə ATƏŞKƏS müqaviləsi imzalamasındanqaynaqlanırdı. Naxçıvan rəhbərliyininmüstəqil xarici siyasət aparmaq hüququ yoxidi, elə indi də yoxdur. Ölkənin Ermənistanlaqanlı müharibə apardığı dövrdə isə bu millixəyanət və qatı separatism idi ki, bədəlinigünahkarları yox, xalq qanını tökməklə, ölkəisə Kəlbəcəri itirməklə ödədi.

Təəssüf edirəm ki, siyasətçi kimi separa-tizmin yaranma səbəblərindən xəbərsizsən.Yəqin ki, başın saxta məclisdə “Sərbəsttoplaşma azadlığı haqqında” qanunueybəcərləşdirməyə və “Palıdlı sahildə” mi-lyonlar qazanmağa o qədər qarışıb ki,beynəlxalq normaları öyrənməyə vaxtınqalmır. Bu normalar təsdiq və sübut edir ki,milli zəmində münaqişələrin kökünü kəsməküçün ən güclü vasitə millətlərə özünü sərbəstifadə imkanının verilməsidir. Milli azlıqlar nəqədər çox təzyiqlərə məruz qalırlarsa, onlarınmilli mənlikləri nə qədər çox aşağılanırsa vəbunun olmadığına nə qədər artıq iddialaredilirsə münaqişələr də o qədər tez yaranır vəamansız olur. İslam Peyğəmbərinin də, hazırdaAvropa ölkələri və ABŞ-ın da milli məsələyəmünasidətləri bu istiqamətlərə söykənib.Məhz bu xüsusdandır ki, Avropa və ABŞ-damilli zəmində münaqişələr minimum həddəenib. Sənsə milli məsələnin Stalin metodlarıilə həllini o qədər dərindən mənimsəmisən ki,heç Yuqoslaviyada baş verənlər də,Özbəkistanda tökülən qanlar da, Qarabağhadisələri də vecinə deyil. Sənin münasibətinbelədir ki, talışlar da nə qədər çox təzyiqaltında saxlanılsalar, nə qədər çox deyilsə ki,onların mənafeləri ideal qorunur, bir o qədəruğur qazanılar. Heç vecinə də deyil ki, butəzyiq bir balaca azalan kimi millətlər bir-birlərinin qanlarını su yerinə axıdacaqlar.Ancaq unutma, belə münaqişə yaransa “Palıdlısahil”in də darmadağın edilə bilər. Açıqdeyirəm verdiyin bu müsahibələrə cənubbölgəsində o dərəcədə aqressiv münasibət varki, onun altından çıxmaqda ağır bədəlödəmələrin olacaq. Bu gün Lənkəranda açıq

və geniş şəkildə soruşmaqdadırlar: “Bu necətalışdır ki, Lənkəran televiziyasında heçolmasa gündə bir dəfə talış dilində 2-3 saatlıqveriliş yayımlanmasının əleyhinədir, bu necətalışdır ki, talış folklorunun toplanmasınıistəmir, bu necə talışdır ki, talış mədəniyyətideyəndə qan təzyiqı kəllə çarxa qalxır, bu necətalışdır ki, talış dilində qəzet, jurnal, kitab çapedilməsini, talış mədəmiyyətinin, tarixininöyrənilməsini SEPARATİZM adlandırır”, vəc. və i.a.

“Talışlara heç bir təzyiq yoxdur. Mən bunabariz nümunəyəm”, - deyə utanc gətirəcəkifadə işlətməkdən də çəkinməmisən.Dediyindən belə çıxır ki, sənə təzyiq yoxdursa,elə bu bəsimizdir. Sən ki, hakimiyyətə xidmətedən, onun saxta mandatını gəzdirən,sözçüsünə çevrilən, avtoritarizmə sədaqətgöstərən, əvəzində ondan yararlanan birisisən.Beləsinə təzyiqmi edərlər? Azərbaycandayüz minlərlə talış var ki, onların heç onmində biri sənin kimi yaşamır. Bazarlar alitəhsilli alverçilərlə, küçələrimiz işsizlikdənnarkomana çevrilmiş gənclərlə, ailəocaqlarımız pulsuzluqdan ailəsi yanındaxəcalət tərində boğulan valideynlərlə doludur.Bütün bunları görmək üçün gərəkdir ki, xalqarasına çıxasan, vətəndaşlarla, vətənin daşlarıilə təmasda olasan. Sən ki, bütün bunlardanməhrumsan. Ayaqların üç məkandan başqa heçyeri tanımır: Milli deyilən Məclis, "Palıdlısahil” və yaşayış mənzilin.

Müsahibəni oxuyan hər hansı ağlı başındaolan adam yalnız bu nəticəni çıxara bilər: Hadımüəllim ya talış adı ilə manipulyasiya edir,ya da ölkəmizdə milli zəmində yeni qanlımünaqişələrin yaranması arzusundadır. Mənbir siyasətçi olaraq hesab edirəm ki,“Azərbaycan Dövlətçiliyi Naminə DemokratikTalış Birliyi” kimi təşkilatların yaranmasıtəqdirəlayiq hadisədir, onu yaradanlar şərəfəlayiqdirlər və belə təşkilatlar dövlət tərəfindəndəstəklənməlidir. Yaddan çıxartmayaq ki,“Azəri türk qadınlar birliyi” deyilən birtəşkilat var və bu təşkilat Qarabağmünaqişəsinin həllinə müəyyən töhfələr dəverir. Belə töhfələri daha da artırmaq üçünnədən kimlərsə qabağa düşüb, kimlərsəcəsarət göstərib “Azəri talış qadınlar birliyi”yaratmasın? Bəlkə də belə bir təşkilat çoxdanyaradılardı, özümüzdən olan baltalarınzərbəsindən qorxmasaydılar.

Son olaraq Eldəniz Quliyevə və MehdibəySəfərova öz adımdan və tanıdığım bütüntalışlar adından təşəkkürümüzü bildirir və av-toritar rejim sözçülərinin saxta münasibətindəninciyib ruhdan düşməməyi arzulayıram. Allahköməyiniz olsun!

Separatçının separatçıdüşüncələrinə cavab

Biz, Azərbaycan Dövlətçiliyi Naminə DemokratikTalış Birliyinin Lənkəran Nümayəndəliyinin üzvləri birneçə Milli Məclis deputatının, eləcə də mətbuattərəfindən birtərəfli qaydada tribuna yaradılan və daimantitalış çıxışları ilə gündəmdə qalmaq istəyən 2-3 nəfərməddahın Birliyimizin fəaliyyətinə qarşı yönəlmişqərəzli və əsassız ittihamlarına qəti etirazımızı bildiririk.

ADN DTB-nin Lənkəran Nümayəndəliyi olaraqbəyan edirik ki, Birliyimizin məramı talışların maddi-

mədəni, mənəvi irsinin öyrənilməsi və inkişafını, eləcədə onların süni surətdə assimliyasiya edən səbəblərinaraşdırılmasını, onların qarşısının alınmasını prioritethesab edirik. Bildirmək istəyirik ki, milli varlığımızı vəmənliyimizi təhqir etməklə, Azərbaycanın dövlətçiliyinəxələl gətirən bütün separatçı qüvvələrə qarşı qəti etirazsəsimizi qaldırırıq. Eləcə də, talışların içindəndövlətçiliyimizi təhdid edə bilən separatçı meyilliqüvvələrə qarşı mübariz olacağıq.

Biz, Azərbaycan dövlətçiliyini və ərazi bütövlüyünü

müqəddəs sayırıq, dövlətimizdən də Talış etnosunun mil-li maraqlarına, problemlərinə adekvat münasibətgözləyirik.

ADN DTB-nin Lənkəran Nümayəndəliyinin üzvləri:Rzayev ƏliMəmmədli HüseynquluQasımov BaratAbbasova Rəqsanə

Əliyev Ənvər

Nəsirov Mirtağı və başqaları

Azÿrbaycan Dþvlÿt÷ilyi Naminÿ Demokratik Talûø Birliyinin Lÿnkaran NömayÿndÿliyininB Ə Y A N A T I

Azad ölüm qul kimi

yaşamaqdan yaxşıdır

Ezop

6 Òîëûøîí Ñÿäî¹ 35 (47) 08 äåêàáð 2012-íÿ ñîð

- Təsisçisi olduğunuz təşkilat hansızərurətdən yaranıb?- Azərbaycanda kifayət qədər problemlərvar. Desək ki, Azərbaycan problemlərölkəsidir, yanılmarıq. Üstəlik, milli-mənəvidəyərlər aşınmaya uğrayır. Bu mənada mənbir çox insanların hüquqlarının müdafiəsinəqoşulmuşam. Son zamanlar film çəkilişlərindəbir neçə dəfə cənub bölgəsində oldum. Ordahəm dostlarımın vasitəsilə, həm də özümçoxlu problemlərin olduğunu gördüm. Talışlarbir etnos kimi xırda-xırda təşkilatlara bölünüb.Onlara təklif etdim ki, gəlin bir təşkilatyaradın, Azərbaycan Dövlətçiliyi NaminəDemokratik Talış Birliyi. O bölgədən olanziyalılar, alimlər, din xadimləri ilə görüşlərkeçirdik və belə bir təşkilatın yaranmasınınzərurətini ortaya qoyduq. Çünki onların özhüquqları müdafiə etmək üçün təşkilatlanmaolsa, daha yaxşıdır. Söylədiyi sözə görə,bəlkə də talış olduğuna görə Hilal Məmmədovhəbs olunub. Ondan əvvəl Talış MədəniyyətMərkəzinin sədri Novruzəli Məmmədovəsassız ittihamlarla tutuldu və həbsxanadaöldürüldü desəm, yanılmaram. O bölgənin birçox problemləri var. Lənkəranda regionalteleviziya fəaliyyət göstərir və 10-15 dəqiqədə olsun talış dilində veriliş vermir. Eləcə dəonların milli irsinin öyrənilməsi, mədənidəyərlərinin qorunması zərurətindən təşkilatınyaradılmasına dəstək verməyə çalışdım.

- Tələblərinizdə israrlı olsanız, Sizəseparatçı damğası vurula bilər və artıqbunun konturları da görünür. Üstəlik,nəzərə almaq lazımdır ki, bu təşkilat “Sad-val”la eyni vaxtda yaranıb. Bu mənadatəzyiqlərlə üzləşəcəyinizdən ehtiyat et-mirsiniz?

- Bu təşkilatın yaranmasında bəlkə də aliməqsədim separatçılıq meyillərinin qarşısınıalmaqdır. Tələblər bütün Azərbaycana aiddir.Biz istəyirik ki, demokratik məmləkətqurulsun, hər bir insana millətindən, dinindənasılı olmayaraq bərabərhüquqlu yanaşsınlar.Sözünə görə insanlar həbs olunmasıdır. Butələblər separatçılığa meyillərdən xəbər ver-mir. Kim bunu o cür yozursa, özünün qüsu-ru var. Pifaqor öz teoremini kəşf edəndən al-lahlara yüzlərlə öküz kəsib. O vaxtdan bəri həryeni kəşfdə öküzləri qorxudan titrəmə tutur.

Indi o titrəyən öküzlər çox olacaq. Gərək bunaəhəmiyyət verməyək. Azərbaycan avtoritaridarəçilikdən demokratik idarəçiliyəkeçməlidir. Ancaq indi avtoritar idarəçilikdəndiktaturaya keçid mərhələsini yaşayır. “Sərbəsttoplaşmaq haqqında” qanuna edilən dəyişiklikbirbaşa ondan xəbər verir. Bu da təkcətalışların yox, bütün Azərbaycanın mütərəqqifikirli insanlarının probleminə çevrilə bilər.Çünki demokratiyanın təməl sütunlarından birisöz azadlığıdır. Bunu da boğmaq istəyirlər.Azərbaycanda çoxlu problemlər var və onuköklü həll etmək üçün insanlartəşkilatlanmalıdır. Azərbaycan DövlətçiliyiNaminə Demokratik Talış Birliyində təmsilolunanlar bəlkə də Azərbaycanı, dövlətçiliyihər şeydən uca tutan, sevən adamlardır. Bizo fikri əsas götürürük ki, düz dayanmısansa,kölgənin əyri düşməsindən qorxma. Qoykim nə deyir, desin.

- Bir aydan artıqdır Gülər Əhmədovaolayı ölkədə gündəmi zəbt edib. Daşdankeçən arqumentlər olsa da, fakta görəcəzalanan yoxdur. YAP isə məsələnin onunüçün bitdiyini deyir. Şikayət olmadığıhalda avtoqəzaya görə gənc qızı həbs edənhakimiyyət niyə günahkarlarıncəzalandırılmasında maraqlı deyil?- Bu məsələyə mövqeyim birmənalıdır.Həmişə deyirdik ki, Azərbaycanda ədalətli,şəffaf, demokratik seçki keçirilmir. Gülərməsələsi faktı ortaya qoydu ki, biz düzdeyirdik. Bununla sübut olundu ki,hakimiyyətin əsas qollarından biri olan qa-nunverici orqan saxtakarlıqla, rüşvətlə,korrupsiya ilə formalaşıb. Daha sonra buvideolar göstərdi ki, hakimiyyətin əsasqollarından biri olan məhkəmə sistemi dətamamilə sifarişlidir və korrupsiya üzərindəqurulub. Məhkəmələr nəinki rüşvətlə, eyni za-manda sifarişlə işləyir. Icraedici orqan “dədəmmənə kor deyib, gəlib-gedəni vur deyib”prinsipi ilə fəaliyyət göstərir. Heç birdemokratik dəyərlərə fikir vermir. Hətta ara-sıra bizə çatan Yaxın Şərqin güləyini də hissetmir. Bu da bizi narahat edir. Demokratikqüvvələr başda olmaqla heç kim istəmir ki,Azərbaycanda qanla müşayiət olunan vətəndaşqarşıdurması baş versin. Bunları anlatmağaçalışırıq ki, getdiyiniz bu yolun sonu yoxdur.

Əvvəli olmayan yolun sonu da olmur. Heç ol-masa indi ayılın. Konstitusiyada təsbitolunmuş hüquqlarını tələb etdiyinə görəinsanları həbs edirlər. Eyni zamanda əllərindəgül Şəhidlər Xiyabanına gedən insanlarıtutub həbs edirlər. Bu hakimiyyət faciəyəgedir. Bu heç də yaxşı işlərdən xəbər vermir.

- Gülər Əhmədova olayı baş verəndəYAP-dan ona qarşı hücumlar başladı.Lakin “mənim ağzımı açdırmayın”mesajından sonra onu söymək üçünnövbəyə dayananların səsi çıxmadı. Buşəxslərin narahatçılığı nədən idi?- Rüşvətin, korrupsiyanın həssas harmoniyasıvar. Rüşvətin harmoniyası pozula bilərdi.Gülər ağzını açsaydı, bir çox ağızlarbağlanacaqdı. Aydın məsələdir ki, o aldığı puluözü xərcləməyib, harasa verib. Bu da gəlibçatacaqdı piramidanın üst mərtəbəsinə. Bununüçün xəbər yolladı ki, ağzınızı bağlayın.

- Milli Məclis kütləvi aksiyalara çıxanşəxslərə qarşı cərimələri xeyli artırdı. Buyolla hakimiyyət istədiyinə nail olacaqmı?- Qətiyyən. Biz müstəqil olsaq da, azaddeyilik. Mənim azadlığıma heç kim təcavüzedə bilməz. Bu cür cərimələrin artmasıgöstərir ki, hakimiyyət zəifləyib. Özünügüclü göstərməyə çalışır, amma anlamır ki,bizə güclü deyil, effektli hakimiyyət lazımdır.Effektli hakimiyyət də özündə demokratikdəyərləri ehtiva etməlidir. Konstitusiyamızdademokratik ölkə yazılmaqla deyil. Bu işlərinaxırı yaxşı olmayacaq. Gülər məsələsi ortayaçıxan kimi gərək Milli Məclis “optovoy”şəkildə istefa verəydi. Hakimin rüşvəti iləbağlı video ortaya çıxanda ölkənin rəhbərşəxsləri xalqdan üzr istəməli idi ki, bizimsistemimiz nə gündədir. Çox təəssüf ki,bizim başqa ölkəmiz yoxdur. Biz bu ölkəni se-virik. Çox istərdik ki, ölkəni idarə edənlər bu

ölkəyə nifrət etməsin.

- Elşad Abdullayevin açıqladığı video-larda parlamentin rüşvətlə formalaşdığı,məhkəmə sisteminin bərbad olduğu və işadamlarının onlardan pul alınması məqsədiilə həbs edildiyi ortaya çıxdı. Ancaqhakimiyyət bu faktların üstündən sükut-la keçir. Bunu necə dəyərləndirirsiniz?- Mütəşəkkil Cinayətkarlığa qarşı MübarizəIdarəsi bu gün özü mütəşəkkil cinayətkarlıqlaməşğul olur. Azərbaycanda legitim olanmütəşəkkil cinayətlə məşğul olan qurumlar,idarələr var. Məsələn, cərimələr artdıqcayollarda qəzaların sayı artır. Əgər texnikibaxışı pulla, rüşvətlə edirsənsə, demək,mütəşəkkil cinayətkarlıqla məşğulsan. Bir çoxidarələrdə legitim mütəşəkkil cinayətkarlıq başverir. Bu da təəssüf ki, avtoritar rejimintəzahürlərindəndir.

- Moskvada “Milyarderlər ittifaqı”kimi tanınan təşkilatın yaradılmasıhakimiyyətdə narahatçılıq yaradıb.Təşkitlat üzvlərinə qarşı kampaniyabaşlayıb və əsas hədəf də RüstəmIbrahimbəyovdu. Belə kampaniyanı necəqiymətləndirirsiniz?

- Itlərin çoxu qorxudan hürür. Moskvadabu ittifaq yarananda çoxları qorxdular. Biridedi Kreml yaradıb, biri dedi Amerika yaradıb.Amma bunun yaranma səbəbi çox sadə idi.Moskvada yaşayan yüz minlərləazərbaycanlıya köməklik göstərmək lazımdır.Bu adamlar Azərbaycan hakimiyyətinin on-lara münasibətini görüb bu hakimiyyətə qarşıçevriləcəklər. Onlar Azərbaycanı doğrudan daxoşbəxt görmək istəyirlərsə, onda ölkədəbaş verən haqsızlıqları da görürlər.

“Azadlıq” qəzeti 23 noyabr 2012-ci il

“Cənub” Ziyalılar Birliyinin sədri: İltifat Rauf Rəhimzadə

“Azərbaycan DövlətçiliyiNaminə Demokratik Talış birliyi”-nin yaradılması ölkənin ictimai-siyasi həyatında son zamanların ənçox müzakirə olunan mövzularındanbirinə çevrilmişdir. Birliyinyaradılmasının cəmiyyətdə müxtəlifreaksiyalara səbəb olmasını təbii

qarşılamaqla yanaşı, narahatçılıqdöğuran müəyyən məqamlaramünasibət bildirməyi lazım bildim.Sanki belə bir təşkilatın yaranmasınıgözləyirmişlər kimi, müəyyənşəxslər talışlar haqqında, onların tar-ixi, dili və mədəniyyəti haqqında,Azərbaycan dövlətinə az qaladüşmən mövqeyində durmaları iləbağlı fikirlər səsləndirməyəbaşladılar. Bu fikirlər içərisindətalış separatizmi, “Birliyin”dövlətimizin əsaslarına xələl gətirəbiləcəyi, onun qonşu ölkələrtərəfindən, məkrli niyyətlərləyaradıldığı kimi isterikalar qırmızıxətlə keçir. Hardan qaynaqlanır bu

mərəkkə? Talışlar bütün tarix boyuAzərbaycanda yaşamış,Azərbaycanın dostunu dostları,düşmənini düşmənləri biliblər.Başqa cür ola da bilməzdi. Çünkütarixi vətənimiz olan Azərbaycanadlı dövlətin yaradılmasında,müstəqillik qazanmasında talışlardigər etnoslarla çiyin-çiyinə durmuş,ölkəmizin ağır günlərində sinəsiniqabağa vermişdir. Tez-tez 1993-cüil xatırlanır. Bir daha mən dəxatırladım ki, TMR əslində Millihakimiyyəti devirmək, hakimiyyətiələ keçirmək planının tərkib hissəsiidi və bu planın konturları son-radan hakimiyyəti ələ keçirmiş

şəxslər tərəfindən bir yerdəcızılmışdı. Bu da Milli hakimiyyətinguya milli münasibətlər sahəsindəkisiyasətinin düzgün olmadığımənzərəsini ictimaiyyətə sırımaqməqsədinə xidmət edirdi. Tarixdəheç nə gizli qalmır. Bir gün olacaqki, bütün məkrli sirrlərin üstüaçılacaq, o zaman həqiqətin insan -ların salamına gələcəyi mütləqdir.Ona görə də gəlin tələsməyək.

“Talış birliyi dövlətimiz üçüntəhlükəli və çox qorxuludur!” Busözlərin müəllifi olan Aydın Mir -zəzadəyə dəyərli dostum vətanınmış ziyalımız E.Quliyevmükəmməl cavab vermişdir. Mən də

əlavə olaraq deputatdan soruşmaqistəyirəm: - Aydın müəllim,hardandır bu təhlükə? Xalqdan dahaçox məlumatlısınızsa konkretfaktlarla açın sandığı, tökünpambığı. Bu, Sizin borcunuzdur. AxıSiz Millət vəkilisiniz. Milləti ayıldınvə millət də həqiqəti dərk etsin. Ozaman bu birliyi mən və mənimkimi çoxları ittiham edib, ifşaedəcəkdir. Yoxdursa, onda oxu atıb,yayı gizlətmək statusunuzla biraraya sığmır. Qaranlıqdan qorxur-sunuzsa, onda şam yandırın. Talışbirliyindən uydurma xortdan obrazıyaradıb insanları qorxutmaq, əfkari-ümumiyyənin fikrini çaşdırmaqlayanaşı, eyni zamanda sizə sərfetməyən digər söhbətləri ikinciplana çəkmək də bir niyyətdir.

(ardı səh. 8-də)

Hakimiyyət bizə çatan inqilab küləyini hiss etmirBu günlərdə yeni təşkilat, Azərbaycan Dövlətçiliyi Naminə Demokratik Talış

Birliyi təsis edilib. Artıq hakimiyyətə yaxınlığı ilə seçilən mətbu orqanlarda buqurumun separatçı meyilli olması ilə bağlı iddialar irəli sürülür. Təşkilatınyaranması səbəbləri və gündəmin başqa aktual mövzuları ilə bağlı qurumuntəsisçisi, Ziyalılar Hərəkatının sədri, yazıçı, ssenarist və kinorejissor EldənizQuliyevlə söhbət etdik.

Birlik üzvləri Masallıda

EVİMİZİ YAXŞI QORUSAQ,QONŞUNU OĞRU TUTMARIQ

Susmaqla çox şey qazanmaq olar, Lal olmaqla isə hər şeyi itirmək olar.

Eldəniz Quliyev


ßËÈ ÍÀÑÈÐ

Allahu Əkbər! Lailahəilləllah!

Ana dili hər şəxsə Allah əmanətidir, öz ana dilininyaşaması uğrunda mübarizə aparan hər bir şəxs bu yoldaöldürülərsə o şəhiddir!Alimi haqq işi üstündə öldürən qurum ya güruh Allahındüşmənidir!Alim cəmiyyətin çırağıdır, çırağını şər qüvvələrin atdığıdaşlardan qoruya bilməyən cəmiyyət əlbəttə zülmətdəyaşamağa layiqdir..Aliminini müdafiə edə bilməyən cəmiyyət (millət) məhvəməhkumdur!Alim öldürmə aləmi öldürərsən. Alim öldü aləm öldüdeyirlər.Məsum bir alimi zalımcasına qətlə yetirənlər bunu yəqinbilməlidirlər ki, onlar günahsız bir alimi öldürməkləkainatın Xaliqinə zülm etdilər. Ey dad, nə yazıqlar belələrinin aqibətinə.La hövlə və la qüvvətən illah və billahil əliyyül əzim!Əla lənətullah qövm əz zalimin!

Mən özümü yaratmadım....!

(Millətimin böyük oğlu mərhum şəhid NovruzəliMəmmədovun əziz xatirəsinə.)

Ey xalqımın taleyini nərdə qoyub zər atanlar,Alimimə, şairimə casus deyib qara yaxan, şəratanlar,

Ey günəşi söndürməkçün ovuc-ovuc qar atanlar,Ey iblisə biət edən, imansızlar, şarlatanlar.

Çox görmüşük necə olub tiranların aqibəti,Həqiqətin güzgüsünü qıranların aqibəti,Qan üstündə sarayların quranların aqibəti,Bayquş olur sizdən sonra viranların aqibəti.

Mən Talışam, qoca Talış, tarixlərin yorğunuyam,Mən Zərdüştün yadigarı, Avestamın sorğunuyam,Öz yurdumun, öz xalqımın, öz dilimin vurğunuyam.Bu haqsızlıq dünyasının mən hələlik durğunuyam.

Ey özünü diri sanan zavallılar, ölü canlar,Kürsüləri zəbt eləyən iqtidarlar, hökmüranlar,Qəlbi qara, gözləri kor, beyni qanlar,Külliyatın, kainatın Tanrısını unudanlar.

Məni Talış O yaratmış, mən özümü yaratmadım, Əzəl gündən heç kimsənin çırağını qaraltmadım,Soxularaq heç kimsənin vətənini daraltmadım,Yurdunu iki bölərək bağçasını saraltmadım.

Dəhşətli bir cəhənnəmlik gor qazırsız özünüzə,Əməliniz köz-köz olub batacaqdır gözünüzə, Bu gününüz kabus kimi düşəcəkdir izinizə,Çırpacaqsız başınıza, döyəcəksiz dizinizə.

Demək cinayətkaram?!

Söy-kökünü dananlara yadamsa,Alçaqlara enənlərə yadamsa,Əzəl gündən yanan alov, odamsa,Səngiməklə yox aram,Demək cinayətkaram?!

Lap Adəmdən, Nuhdan belə qalmışamsa,Öz dərsimi Avestadan almışamsa,Daş dövründən Talış oğlu Talışamsa,Xoşa gəlməyir haram?Demək cinayətkaram?!

Ey xisləti canavarlar,Qulağı kar, gözü darlar,Mən pələngəm, nəriltim var.Ulamaqla yox aram,Demək cinayətkaram?!

Kainat yaxılsa da,Göy tağı yıxılsa da,Bu dünya dağılsa da,Talış kimi mən varam!

Öz kökümü danmaram!Talış olmaq cinayətsə,Demək cinayətkaram!

Ha Tolışa, çiç hıste, çiç ni?

Səlom, ha Tolışa, çiç hıste, çiç ni?Çiç bə, Əleyk vote halətı hiç ni.Im Tolışə kolo səkəm, sənıkəm?Azan ıştə sədo bekəm, benıkəm?

Bekəm - kali cohil bebəka ğəmə,Benıkəm – ov bedəş tı bənə dumə.

Əsas səloməte astəye, puste,İqlə - həzo bıkə Xıdomon hıste.Vey vaxte ruşin bə cı hamsuyon kə,Azən cəmə lampə pekəm, penıkəm. Pekəm – tarsedəm ki vey kəs bıbu ku,Penıkəm – bedəmon rısvo, mələnqu.

Mandəmon mınnəti siyo soğnədə,Dastımon hamsuyon təylə dovnədə.Ə minnəti soğnə xo kəm, xo nıkəm?Dasti çə dovnonku co kəm, co nıkəm?

Co kəm – holyət bəka bo şoy-şoy həmə,Co nıkəm – ğır-ğəzo kardedən dəmə.

Madəm ki, Tolış bə çı kandulə şon,Madəm kitob hıste, nomış – "Tolışon” –Okəm ə kitobi, çəy qardi pukəm,Çı cur məsləhəte, okəm, onıkəm?

Okəm – nu əbıni kanə hənqomə?Onıkəm – milləton bəsıren bəmə.

İyən dınyo dardon eməyn çımısə,Hamsuyon bə daven çəmə qəmisə,Beşdəni sa sore Tolışon sədoÇiç bıkəm, çiç nıkəm, çiç bıkəm Xıdo?Votdən dəparçınım, çı yodo bekəm,Az ıştə kitobi çı cur to bıkəm?

To kəm - rınə bedə milləti kumə,To nıkəm – votedən əy maqiş umə!...

Isət az votdənim, bıvotən şıməJin ovi çiç şedə, zındəni sımə.Ğəribon ğəribim azən bıvrədə,Boən bıbəməmon ısət ivrədə.

Birliyin elektron poçtumuza göndərdiyiməktubu qarşı tərəfin cavab haqqınıtanıyaraq tam şəkildə çap edirik:

- Hörmətli Azər Həsrət, "Bakı-Xəbər"qəzetinin 30 noyabr 2012-ci il tarixli sayındayazdığınız "Azərbaycan birdir, bərabərdir"məqaləsi başdan-başa qərəzli ittihamlardanibarət olduğu üçün sizə cavab vermək məcbu -riy yətində qaldım.

Siz əgər hər hansı bir məsələyə münasibətbildirirsinizsə, yaxşı olardı ki, əvvəl sahəniöyrənib, məqsəd və məramları ilə tanış olub,sonra fikir söyləyəsiniz. Əgər özünüzü ziyalısayırsınızsa, əsl ziyalı kimi. Siz ya özünüzügörməməzliyə vurursunuz, ya da bilmədənsavadsızlığınızı nümayiş etdirirsiniz. Birin-ci bilin ki, çox böyük xofla qarşıladığınız,məqsədləri haqqında heç bir məlumatınızınolmadığı Azərbaycan Dövlətçiliyi NaminəDemokratik Talış Birliyini təhqir edir, onunsiyasi təşkilat deyil, sırf elmi məqsədlərdaşıyan ictimai təşkilat olduğunugörməməzliyə vurursunuz. Hörmətli Azər bəy,bu təşkilat “Azərbaycan Dövlətçiliyi Naminə”yaradılıb, Azərbaycan Milli ElmlərAkademiyası ilə birgə işləməyi əsasprinsiplərindən hesab edir. Bəli, bu təşkilatınməqsədlərindən biri də sizin kimi separatçımeyliləri gündəmdən düşməyə qoymayanlarısusdurmaqdır. Eyni zamanda öz millikökənliyini unudan Hadı Rəcəbli kimi

şəxslərə xatırlatmaqdır ki, siz Azərbaycanvətəndaşısınız, heç kim bunu danmır, ammaağzınızda gəzdirdiyiniz dildə danışan ananızbu dildə sizə lay-lay çalıb, həm də siztalışsınız. Xalqın süni assimilyasiya prosesininvə milli özünüdərk harmoniyasının qarşısınıalmaq, layiqli vətəndaş yetişdirmək, tarixini,folklorunu, adət-ənənələrini öyrənməkdirməqsədimiz. Həm də bu, milli azlıqlarınkonstitusion hüququdur. Bəli, talış xalqınınbir çox problemləri var. 9 milyonluq xalqın1 milyonunu talışlar təşkil edir. Ən böyük et-nos olan bu xalqın öz dilində bir mətbu orqanıyoxdur. İctimai televiziyada heç 15 dəqiqəliköz dilində bir verilişi də yoxdur. Bölgəninmərkəzində özəl və yerli kanallar yaradılır,amma talış dilində 5 dəqiqəlik veriliş belə yox-dur. Baxmayaraq ki, dövlətin qərarı ilə cənubbölgəsində talış dili tədris olunmalıdır, ammatədrisin vəziyyəti heç gözə çarpmır, deməkolar ki, tədris heç yoxdur.

Azər bəy, iddia edirsiniz ki, bu günəqədər milli kökünü və fəaliyyətinibilmədiyiniz Eldəniz Quliyev TalışDemokratik Birliyində bölücülüklə məşğuldur.Bilin ki, Eldəniz Quliyev sizin kimi“ziyalı”lardan fərqli olaraq əsl ziyalıdır. O,Azərbaycan Ziyalılar Birliyinin sədridir,

Ziyalılar Forumunun təsisçilərindən biridir,həm də Böyük Türkün oğludur, əsldemokratdır. Azərbaycanda və onunsərhədlərindən kənarda da çox yaxşı tanınankinodramaturq, ictimai xadimdir. Çəkdiyibir filmi xalq üçün bəlkə də sizin kimiyüzünün həyatında gördüyü işlərdən çoxdəyərlidir. Onun sədrlik etdiyi ZiyalılarBirliyində Azərbaycanın ən ünlü ziyalılarıtəmsil olunur, sizin kimi "ziyalıcıqlar" yox.

Nədən belə təəccüblənirsinizAzərbaycanda talış xalqı var, ya yox? Axı sizhələ bilmirsiniz və ya bilmək istəmirsiniz ki,ölkəmizin cənub bölgəsində kompakt şəkildəaborigen talış xalqı yaşayır və onların sayı yüzminlərlədir. Dünyada Amerika xalqı, Fransaxalqı, Polşa xalqı olduğu kimi, amerikalı,fransalı, polşalı milliyyəti yoxdur, amma"azərbaycanlı" milliyyəti var. Sizin kimilər birdə mətbuatda, sosial şəbəkələrdə beləseparatçı, bölücülük ittihamları ilə çıxışetsəniz, rəsmi şəkildə məhkəməyə müraciətedəcəyəm. Yəqin bilməmiş deyilsiniz,Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik orqanlarıdünyanın ən güclü təşkilatlarından biridir,kimin kim olduğunu öyrənmək onların işidir,siz narahat olmayın. İranın, Rusiyanın,Ermənistanın məqsədləri hətta bələkdə olan

uşağa da bəllidir, elə fikirlər yalnız sizinkimilərin ürəyindən keçə bilər, amma biz talışxalqı özümüzü Azərbaycanın bir parçasısayırıq. Talış adı ilə yaranan (yaradıcıları türkolan) bir təşkilatın olması nədən sizi buqədər qorxudur? Axı konstitusiyamızda milliazlıqların hüquqları haqqında maddə var.Siz niyə narahatsınız? Əgər AzərbaycanMilli Elmlər Akademiyasının milli azlıqlarındili, mədəniyyəti, tarixi və etnoqrafiyasınıöyrənən şöbəsi varsa, yaranmış bir təşkilatınziyalıları onunla əməkdaşlıq etmək istəyirsə,bunun nəyi pisdir? İctimai televiziya varsa,ölkənin ən çoxsaylı etnosu burada yarımsaatlıq veriliş istəyirsə bunun nəyitəhlükəlidir? Sizin kimi çoxları yatmır, yatan-da da yuxusuna xortdanlar girir və daimsəksəkədədirlər. Əmin olun, biz talış olmaqlayanaşı, bir o qədər də türkük, çünkimədəniyyətlərimiz, adətlərimiz, folkloru-muz, mental şüurumuz və s. bir-birinə qarışıb,min illərdir ki, bir süfrədə çörək yeyirik.Türkün Eldəniz kimi böyük oğulları varsa,sizin kimilərin vızıltısına türkün ehtiyacıyoxdur!

Ulduz Həşimov Tarixçi-müəllim

"Bakı-Xəbər" qəzeti

DEMOKRATİK TALIŞ BİRLİYİ AZƏR HƏSRƏTƏ CAVAB YAZDI

Millət öz başını itirən günü,Qazanır Yurdunun ölüm hökmünü

Əli Nasir

(əvvəli səh.6-da)Doğpudanmı Talış birliyi dövlə timizin əsaslarını

təhdid edən rüşvət və korrupsiyadan, məmur özba -şınalığından, insan hüquqlarının məhdudlaşdırıl -masından, həqiqətin ağzına daş basmasından, insanlarımüstəqilliyimizdən iyrəndiril məsin dən də qorxuludur?“Talış Birliyini Rusiya yaratmışdır.” Bu fikrinmüəlliflərinin əksəriyyəti dövlət rəsmiləridir. (Təəssüfki, bu fikrin müəllifləri içərisində böyük ziyalı mızH.Əzimov da vardır.)

Onda yenə də sual olunur. Bir hakimiyyət olaraq buiqtidar talışların milli-mədəni hüquqlarının təminatı üçünnə işlər görülmüşdür? Talışların milli-mədənihüquqlarının , hüquq və azadlıqlarının qorunması,onların dil, din, mədəniyyəti, folklorunun inkişafıhaqqında Azərbaycan prezidenti Elçibəyin 23 sentyabr1993-cü il sərəncamı hələlik ki, dövlət səviyyəsindəverilmiş ilk və sonuncu sənəddir. Öz vətəndaşlarınınbaşqa bir dövlətin təsiri və himayəsi altında olmasını

iddia etmək zəiflik əlaməti və idarəetmədəki qüsurlarınetirafı deyilmi? İnternet, sosial şəbəkələr və mətbuatıizləyin. Ölkədə millətlərarası münaqişə yaratmaq,onlar arasında ədavət yaratmaq məqsədilə ayrı-ayrışəxslər talışın və digər etnosların hisslərinə toxunmaqlaaçıq təhqirlərə yol verir. Yəqin ki, söz və ifadəazadlığını yadımıza salarzınız. Axı Konstitutsiyamızda,CM-də bu kimi hərəkətlər cinayət hesab olunur.Həmin adamlar haqqında niyə tədbir görülmür?Ümumiyyətlə KİV-lərdən, TV-lərdən istifadə etməkləölkədə etnoslar arasında birgəyaşayış etikası haqqındahər hansı bir maarifləndirici tədbirin adını çəkəbilərsinizmi? Millətlərarası münasibətlərlə məşğulolmalı qurumlar ləğv olunmayıb ki? Ölkə daxilindəmillətlərarası münasibətlər normal, demokratik ölkələrindövlət təhlükəsizliyi konsepsiyaların əsasını təşkiledir. Cənablar, evimizi yaxşı qoruyaq ki, qonşunuoğruluqda ittiham etməyək.

“Cənub” Ziyalılar Birliyinin sədri: İltifat Rauf Rəhimzadə

Vahid Azərbaycan MilliBirlik Partiyasının sədri,professor Hacıbaba Əzimovcənablarına xatırlatmalar

Hörmətli professor! Bir- birimiziyaxşı tanıyırıq və siyasi proseslərdədə müəyyən məqamları birlikdəkeçmişik. Şəxsiyyətinə də hörmətimvar. Sizi XX əsr Lənkəran ziyalı la -rının öncüllərindən sayıram.“Azərbaycan Dövlətçiliyi NaminəDemokratik Talış Birliyi” (DTB)təşkilatının yaranmasına münasibəti -nin bu dərəcədə aqressiv olmasınıanlaya bilmədim və doğrusu Sizdənbu aqressivliyi gözləmirdim. Mənəəsas verirsiniz ki, soruşum: “Hacıba -ba müəllim, milli məsələləri, millimünaqişələrin yaranma səbəbləriniyaxşı bildiyiniz halda milli birliyəçalışanları belə ağır ittihamlardasuçlamağınızın səbəbi nədir?”

Sovet rejimi dağılan kimi təkcəbizlərdə yox, sosializm məkanınınbütün ölkələrində milli zəmindəqanlı-qansız münaqişələr baş verdivə günahsız insanlar məhrumiy -yət lərə düçar oldu. Özbəkistanda,Çeçenistanda, Moldovada, Yuqosla -vi yada, Bolqarıstanda və nəhayətAzərbaycan və Ermənistanda millizəmində yaranan müharibələrdəmilyonlarla insan qətlə yetirildi,kəndlər, şəhərlər xarabaliqlaraçevrildi, milyonlarla qaçqınlar yurd-yuvalarından ayrı düşdülər.

Dünyada 8 mindən artıq millətyaşasa da, 200-ə qədər dövlət var.Hər dövlətin də bir aparıcı xalqı, birdövlət dili, bir hakim milləti var.Azlıqda qalan, dövləti olmayanmillətlərsə həmişə dövlətlərini yarat-maq mücadiləsi aparıblar. Əksərhallarda belə mənasız mücadilələrmüsbət sonluqlarla nəticələnməyib,əvəzində günahsız insanların qanı suyerinə axıdılıb. Bu, min illərin gü -nümüzə gəlib çıxan acı nəticələridir.Lakin, dünya sivilizasiya mərhə -ləsini yüksəltdikcə milli zəmində

yaranan müharibələrə də çarə tap -maqdadır. Hazırkı dünymızda ikiüsuldan istifadə edilir: 1.Milli az -lıqlar təzyiq altında saxlanılır, millizəmində hər hansı bir cəhd aman -zızliqla yatırılır. 2. Milli azlıqlaraozünü ifadə imkanları verilir, siyasi-milli muxtariyyət istisna olmaqlabütün istəkləri dövlət dəstəyinəgötürülür. Rus-Sovet imperiyasıbirinci üsuldan amansızlıqla istifadəetdiyindən SSRİ-nin 70 illik dönə -mində milli zəmində münaqişələrbaş vermirdi və hətta yox kimigörünürdü. SSRİ dağılan kimi milliməsələlər gec partlayan bombakimi partladı və sosializm məkanı -nın bütün ölkələrini bürüdü.

ABŞ və Avropanın inkişaf etmişölkələri ikinci yolu tutmaqla millizəmində münaqişələri həll etmişoldular. Bu ölkələrdə millətlərəözünü ifadə imkanları verildi, hərbirinə dilini, dinini, mədəniyyətlərinisərbəst ifadə və inkişaf etdirməkmühiti yaradıldı, hətta dövlət yar -dımları da edildi. Hələlik bu ənməqbul yol sayılır. Çoxmillətliölkəmizdə bu imkanlardan talışlar,kürdlər, tatlar, ruslar, avarlar nədənyararlanmasın? Bu prinsiplərəEldəniz Quliyev, Mehdibəy Səfərovvə digərləri tərəfindən təşəbbüsləredilərək “Demokratik Talış Birliyi”adlı bir təşkilatın bünövrəsi qoyulub.Onun əleyhinə çıxmağın, yaradıcı larınıxarici kəşfiyyat orqanlarının agentləriadlandırmağın, şəxsən mənim üçünanlaşılmazdır. Bilmə diyini demək,və dediklərini mət bu ata çıxarmaq,nə yaşına, nə də başına yaraşır.

Mənə elə gəlirdi ki, 1993-cü ilLənkəran separatizminin iç üzünügörmüş, ağrısını çəkmiş bir adambelə məsələlərə həm yardımçı ol -malı, həm də ideyanı ilk dəstəklə -yən lərdən biri kimi mövqe sərgilə -məlidir. Sən də, mən də yaxşı bilirikki, Lənkəran separatizminin kö -kündə milli məsələlərin Stalinmetodları ilə “həlli” edilmiş görün-

tüsü dururdu. Milli azlıqların hüquqvə azadlıqları o qədər təzyiq altındasaxlanılmışdı ki, ölkə dağılan kimi“Milli oyanış” başladı və bu oyanışseparatçı ünsürlərin nəzarətinəkeçdiyindən bölgədə “TMR” adındadövlət yaradılmasına təşəbbüsləredildi. Nəticədə sənin və mənimkimi minlərlə həmyerlilərimizinqurduqları azad, müstəqil dövlətimizsoyğunçu ünsürlərin (separatçılarınyox) əlinə keçdi və yaşamını itirdi.Yaşının 70-i küçməsinə baxma-yaraq bu ünsürlərə qarşı mübarizədəöndə gedənlərdən birisən. Hakimiy -yətin tayfa-klan metodları ilə idarəedilməsi, yeraltı və yerüstü sərvətlə -rinin hərraca qoyulduğu, əhalisininaz qala yarısı xaici ölkələrdə çörək -pulu qazanmağa məhkum edildiyibir şəraitdə, milli azlıqların hüquq -larından danışmaq, insan haqlarınıönə çəkmək çox çətin və bir az dagülmıli görünür. Lakin, ona da se -vin mək gərəkdir ki, elələri də var ki,onlar hakimiyyətin dəmir dabanınanizə batırmağa təşəbbüslər edirlər.Mən səni də mövcud hakimiyyətinindabanı altında əzilənlərdən birisayıram. Min bir əziyyətlə yaradıcısıolduğun Lənkəran Dövlət Univer -sitetindən əsassız ittihamlarlauzaqlaşdırıldın, Parlament seçkilə -rində topladığın səslər başqasınınadına hesablandı, yaşadığın evbaşına uçuruldu, hətta sənin təqa -üdünü belə əlindən almadılar mı?İndi sənin kimi, bəlkə səndən dəartıq bu hakimiyyətin ağrılarından,repressiyalarından, təzyiqlərindənəziyyət çəkənləri Moskvanın, Teh -ranın agentləri adlandırırsan?

Başa düşə bilmirəm, talışlarındaha artıq “kalpak” altında sıxıldığıindiki şəraitdə kimlərsə təşəbbüsgöstərib “Demokratik Talış Birliyi”adlı bir təşkilat yaradaraq məram vəməqsədini də elan edirlər və sən dəağına-bozuna baxmadan onlarıxarici kəşfiyyata işləyən agentləradlandırmaqla nə demək istəyirsən?

Sən talışların millət kimi indikiacı nacaqlı durumu ilə razılaşır -sanmı? Səni qane edirmi ki, bumil lətin mədəniyyəti tapdaqlar altındaqalsın, dilində televiziya ve rilişləriyayımlanmasın, qəzet, jurnal, kitabçapına icazə verilməsin, onların siyasiproseslərdə iştirakı yasaqlansın,işsizlikdən gəncləri küçələrdə avara-sərgərdar gəzsinlər? Rusiyabazarlarında alverçiliklə çörək qazanıbseparatçı ünsürlərə qoşulsunlar?

Müsahibəndə “Qeyd edirlər ki,Azərbaycanın cənubunda 1,5milyon talış yaşayır. Yalan deyirlər”ifadəsini işlətmisən. Qeyd edim ki,bu ölkədə nə talışların, nə türklərin,nə ləzgilərin, nə də digər millətlərinsayları dəqiq bəlli deyil. Çünki buişi görməli olan dövlət qurumlarıbütün siyahıyaalmalarda millətlərinsaylarını məqsədli şəkildə dəqiqləş -dirmir və ya olduqlarından yüzdəfələrlə az göstərir. Əgər 1,5 mil -yon rəqəmi yalandırsa, düzünübilirsənmi, bəlkə sənin xüsusi siya -hıyaalma sistemin var, bizim xə -bərimiz yoxmuş. Onda açıqla qoyhamı, ən əsası da talışlar bilsinlər ki,onların nə qədəri bu ölkədə yaşayır.Yox, bilmirsən, bilə də bilməzsən.Hakimiyyətdəki lərimiz baş tut-mayan “Vahid sovet xalqı” ideyasını“müstəqillik” dövründə “Vahidazərbaycan xalqı” adı ilə reallaşdır -mağa girişiblər. Yəqin ki, “deputatı -mız” Hadı Rəcəblinin müsahibə sindədə bu istiqaməti sezməmiş deyilsən.Ölkəmizdə millətlərin sayı haqqındabütün məlumatlar nisbi xarakterdaşıyır. Bu nisbilikdə sanki hər şeyasan başa gəlir, hakimiyyətdəkilərüçün “təhlükələr” minimuma enir,despotizn çiçək lənir. Məmur ordusudərk edə bilmir ki, gələcək nəsillərəağır bir miras qoyurlar, gec part-layan bombalar istehsal edirlər.

Bu vətən bizimdir, min illərəvvəl də bizim olub, qiyamətə qədərdə bizim olacaq. Hakimiyyətsə gəl -di-gedərdi, onu bizlər millətlərimizin

istəyinə uyğun formalaşdıra bilmə -diyimizdən ağrılarını çəkirik, haq -larımızı tapdamasına, hüquqlarımızıpozmasına qarşı mübarizələr apar -maqda çətinliklər çəkirik. Bu min -valla da gələcək nəsillərimizə ağırvə bağışlanmayacaq bir miras qoyu-ruq. Bu gün Azərbaycan müstəqildövlətdir. Elə bir müstəqil dövlət ki,vətəndaşlarının 80-90%-i bu müstə -qillikdən beziblər. Sovet dönəminənostalji hissləri ilə yaşayanlarınsayı il-bə-il yox, ay-ba-ay, gün-bə-gün artır. Neçə illər idi ki, hamı “X”gününü gözləməkdəydi, indi də“Ərəb baharı” küləklərinin həsrətin -dədirlər. Sən də yəqin ki, bu insanlarsırasındasan. Təəssüf ki, millətlə -rimizə layiq müstəqillik qazanabilmədik. İndi də mücadilədəyik. Buyolda atılan hər bir addım təqdirə vəalqışa layiqdir. Talışı olsun, türküolsun, ləzgisi, yaxud, avarı olsun,fərq etməz. Təki demokratik dövlətuğrunda, insani və milli haqlaruğrunda mübarizə olsun. Təki layiqolduğumuz hakimiyyəti formalaş -dıra bilək. Təki ağzımızdan güllə -ləyən, qapımız ağzında öldürən,cibimizə, həyətimizə, evimizənarkotik atmaqla bizləri türmələrdəçürüdən irticaçıların zülm vəəsarətindən qurtulaq. Hər bir millət,milli azlıq bu ölkənin milli sərvə -tidir. Gəlin bu sərvəti qoruyaq və on-dan yararlanaq.

Mən şəxsən tərəfdarıyam ki,saylarının nə qədər olmasından asılıolmayaraq talışlar, eyni zamandadigər azlıqlar da özünüifadəimkanlarına sahib olsunlar, ölkəningələcəyi üçün partlamamışbombalar hazırlanmasın. Elə hesabedirəm ki, bu yolda “DemokratikTalış Birliyi” adlı təşkilatınyaranması da təqdirəlayiq hadisədirvə belə təşkilatların sayı nə qədərçox olsa, milli zəmində baş verəbiləcək münaqişələrin qarşısıbirdəfəlik alına bilər.

Hörmətlə: Hüseynqulu Məmmədli

Lənkəran şəhəri

Òÿ ñèñ ÷è :Ðàôèã Úÿëèëîâ

Òåë.:+99470 909-85-90Å-ìàèë: [email protected]

Ãÿçåòèí åëåêòðîí âàðèàíòûíûtàlèsh.îðý

ñàéòûíäà îõóéà áèëÿðñèíèç

Ðåäàêñèéàíûí öíâàíûíà ýþíäÿðèëÿíÿëéàçìàëàð ìöÿëëèôëÿðÿ ãàéòàðûëìûð âÿ

ìÿòíëÿðÿ ðÿé âåðèëìèð.Ôàêòëàðà ýþðÿ éàëíûç ìöÿëëèôëÿð

ìÿñóëèééÿò äàøûéûðëàð. Ìöÿëëèôëÿðëÿ ðåäàêñèéàíûí ìþâýåéè

óéüóí ýÿëìÿéÿ áèëÿð.

Ãÿ çåò ßä ëèé éÿ Íà çèð ëè éèí äÿãåé äÿ àëûí ìûø äûð.

Ãåéäèééàò íþìðÿñè:3462

Òèðàæ: 1000

УС Долларс:Ъалылов Рафиэ Сщащрза оэщлу АЖЖ Н

3811001000159315ИНТЕРМЕДИАРЙ БАНК

Стандард Жщартеред Банк, Неw ЙоркЖОРР. АЖЖ. 3582023389001

СWЫФТ: СЖБЛУС33БЕНЕФЫЖЫАРЙ БАНК:

"Банк оф Баку" ОЪС С.W.Ы.Ф.Т. ЪББКАЗ22 Баку, Азербаиъан

Щесаб нюмрряси: АЗН цчцн: "Банк оф Баку"

АСЖ Йасамал филиалы Жялилов Рафиг Шащрза оьлу

щесаб нюмряси 3801000000159315ВЮЕН 1700038881

код 506322 мцхбир щесаб 0137010007944

С.W.Ы.Ф.Т ЪББКАЗ22

¹ 35 (47) 08 dekàáð 2012-íÿ ñîðЦфцг-С ММЖ

(ВЮ ЕН 1800107871)

Азяр бай жан да бир чох дил ля ря йа зы лы, ши фа щибиз нес, Но та риал тяр жц мя ляр вя мятн ля рин йы -ьыл ма сы хид мя ти ни тяг дим едир. Биз Азяр бай -жан, Рус, Ин эи лис, Та лыш, Фарс вя с. дил ля ря йа -зы лы тяр жц мя ляр еди рик. Ят раф лы мя лу мат ал магвя йа хид мят ля ри миз дян бящ ря лян мяк цчцн

(012) 564-68-91 нюм ря си ня зянэ едя вя йа

жом мер жиал_ ма на эер @у фуг .аз е лект рон цн ва ны мы за йа за раг

яла гя сах ла йа би ляр си низ.

EVİMİZİ YAXŞI QORUSAQ, QONŞUNU OĞRU TUTMARIQ

ÖLKƏNİN GƏLƏCƏYİ ÜÇÜN PARTLAMAMIŞ BOMBALAR

Tolishon Sedo

Documents

Transcript of Tolishon Sedo