TÜBİTAK TEYDEB

Özel Sektöre Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

TÜBİTAK

Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB)

2012

1. TEYDEB Vizyon ve Misyon

TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB);

• ülkemiz özel sektör kuruluşlarının araştırma-teknoloji geliştirme ve yenilik

faaliyetlerini desteklemek ve

• bu yolla Türk sanayisinin araştırma-teknoloji geliştirme yeteneğinin, yenilikçilik

kültürünün ve rekabet gücünün artırılmasına katkıda bulunmak,

amacıyla kurulmuştur.

1.1. TEYDEB Vizyon

Ülkemiz özel sektör kuruluşlarının, araştırma-teknoloji geliştirme, teknoloji

yönetimi ve yenilikçilikte uluslararası düzeyde rekabetçi bir yapıya ulaşmalarına katkı

sağlamak ve bu alanda dünya çapında bilinen, uygulamaları örnek alınan bir kuruluş

olmak.

1.2. TEYDEB Misyon

Ülkemizin bilim, teknoloji ve yenilik politikaları doğrultusunda, özel sektör

kuruluşlarının araştırma - teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerini destekleyerek,

rekabet güçlerini artırmaya, Ar-Ge kültürünün yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktır.

TEYDEB, bu amaçla, ilgili kesimlerle işbirliği yaparak;

Özel sektör kuruluşlarının, proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirme

faaliyetlerine kaynak ayırmalarını özendirecek, risk paylaşımlı destek mekanizmaları

uygular ve geliştirir,

Sanayi kuruluşlarının kendi aralarında, üniversitelerle ve araştırma kurumlarıyla

ulusal/uluslararası işbirliği ve teknoloji transfer mekanizmaları oluşturmalarına katkıda

bulunur,

Ölçme, değerlendirme ve izleme sistemleri oluşturarak uygulama araçlarının

etkinliğini ölçer, destek programlarının sosyo-ekonomik etkilerini analiz eder.

Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, özel sektör kuruluşlarının

araştırma-teknoloji geliştirme ve yenilikçilik yeteneği ile rekabet gücünü yükseltmek,

ülkemizde girişimcilik kültürünün oluşmasına katkıda bulunmak, sanayi kuruluşlarının

kendi arasında ve üniversitelerle daha yakın işbirlikleri ve ortaklıklar sağlamasını teşvik

etmek amacıyla proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirmeye kaynak ayrılmasını

özendirecek, risk paylaşımlı destek programları TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek

Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülmektedir.

2. TÜBİTAK TEYDEB Ar-Ge ve Yenilik Destekleri

TEYDEB tarafından sağlanan destek programları kapsamında, sektör ve

büyüklüğüne bakılmaksızın özel sektör kuruluşlarının Araştırma, Teknoloji Geliştirme

ve Yenilik faaliyetlerine proje esaslı olarak hibe destekler sağlanmaktadır. Bu

programlar kapsamında, bilimsel ve teknolojik bilgiyi, ürüne, sürece, yönteme veya

sisteme dönüştürme aşamalarında yapılacak, teknoloji ve yenilik odaklı araştırma,

geliştirme, iyileştirme faaliyetlerine ilişkin proje önerileri değerlendirilmekte, izlenmekte

ve geri ödemesiz olarak desteklenmektedir.

Söz konusu destek programlarında yenilikçiliği hedefleyen Ar-Ge projelerinin

desteklenmesi, sanayinin uluslararası rekabet gücünü geliştirecek en önemli araç

olarak görülmektedir. Bu programlar ile özel sektörün Ar-Ge’ye kaynak ayırması,

firmaların kendi aralarında veya üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla yapacakları

işbirlikleri ile çağımızın en önemli ekonomik gelişme kaynağı olan bilimsel ve teknolojik

birikimin toplumsal faydaya (ürüne) dönüştürülmesi süreci desteklenerek Ar-Ge’ye

dayalı yenilikçiliğe daha fazla yatırım yapılması teşvik edilmektedir.

2.1. TEYDEB Teknoloji Grupları

TEYDEB bünyesinde, özel sektör tarafından önerilen Ar-Ge ve yenilik projelerini

değerlendirmek ve destek verilen projeleri izlemek üzere 5 ayrı Teknoloji Grubunu ve

destek programlarının mali faaliyetlerini yürütmek ve izlemek üzere kurulan Mali

Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğünü (MADES) bulundurmaktadır.

TEYDEB’in TÜBİTAK Örgütlenmesindeki Yeri Şekil 1 ’de verilmiştir.

Şekil 1. TEYDEB’in TÜBİTAK Örgütlenmesindeki Yeri

TÜBİTAK TEYDEB Teknoloji Grupları aşağıdadır:

Bilişim Teknolojileri Grubu (BİLTEG)

Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri Grubu (BİYOTEG)

Elektrik, Elektronik Teknolojileri Grubu (ELOTEG)

Makine İmalat Teknolojileri Grubu (MAKİTEG)

Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri Grubu (METATEG)

Teknoloji Gruplarında, üyelerini TÜBİTAK dışından kendi alanlarında uzman

bilim insanlarının oluşturduğu Grup Yürütme Komiteleri (GYK) bulunmaktadır. Proje

önerilerinin değerlendirmesini yapacak hakem heyetlerinin seçimi, hakemlerin

değerlendirmelerini esas alarak, projenin desteklenmeye değer bulunup bulunmadığı,

proje izleyicilerinin seçimi ve projelerin izlenmesine ilişkin kararlar, söz konusu Grup

Yürütme Komiteleri tarafından alınır.

2.1.1. Bilişim Teknolojileri Grubu (BİLTEG)

Bilişim teknolojileri alanındaki gelişmeler dünyada olduğu gibi ülkemizde de

yakından takip edilmekte, farklı birçok sektörün ihtiyaçlarına yönelik çözümler bu

teknolojiler sayesinde yenilikçi yaklaşımlar ile hayata geçirilmektedir. TÜBİTAK

Başkanlığı tarafından özel sektörün Ar-Ge odaklı ve yenilikçi projeleri desteklenirken

ülkemizde bilişim alanındaki gelişmeler de yakından takip edilmekte; hizmet, sağlık,

eğitim, savunma, iletişim, finans, eğlence vb birçok alanda rekabet düzeyi yüksek

yazılım ve sistemlerin geliştirildiği görülmektedir.

Bilişim Teknolojileri sektöründe desteklenen proje konu örnekleri aşağıda

verilmiştir:

E-imza ve veri şifreleme

uygulamaları

Finans ve yatırım piyasalarına

özel yazılımlar

Karar destek ve iş zekası

yazılımları

Üretimden veri toplama ve işleme

yazılımları

Gömülü cihaz yazılımları ve

gömülü işletim sistemleri

Hareket algılama ve görüntü

işleme yazılımları

Tıbbi görüntüleme ve teşhis

destek yazılımları

Mobil uygulama geliştirme

platformları

İnternet güvenliği yazılımları

Simülasyon geliştirme

platformları ve uygulamaları

Etkileşimli çok oyunculu oyun

yazılımları

Yazılım geliştirme platformları

Mobil bankacılık uygulamaları

Ses tanıma ve işleme yazılımları

3 Boyutlu Modelleme yazılımları

Doküman yönetimi ve arşivleme

Sistemleri

Kurumsal kaynak planlama

yazılımları

Hastane bilgi yönetim sistemleri

Savunma alanına özel yazılımlar

(taktik muharebe, hedef takibi,

uçuş eğitim simülatörleri vb)

Yerel yönetim bilgi sistemleri

Örüntü ve davranışsal analiz

temelli sistemler

Otomatik dil çevirici yazılımlar

Semantik web uygulamaları

Yapay zeka temelli müşteri

ilişkileri yazılımları

2.1.2. Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri Grubu (BİYOTEG)

TÜBİTAK TEYDEB tarafından biyoteknoloji, sağlık, ilaç, tarım, veteriner-

hayvancılık, çevre ve gıda teknolojilerinde özel sektörün yenilikçi Ar-Ge projelerine

sağlanan desteklerle bu alanlarda katma değeri yüksek ürünlerin ve süreçlerin

geliştirilerek firmaların ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet güçlerinin arttırılması

hedeflenmektedir. Özel sektörün bu alanda yapmış olduğu Ar-Ge faaliyetleri

teknolojinin toplumsal faydaya dönüşmesine temel teşkil etmektedir. Ülkemizde

özellikle jenerik ilaçların geliştirilerek pazara çıkmasıyla kamu sağlık harcamalarından

tasarruf elde edilmekte, toplumumuzun genetik yapısına uygun tanı kitlerinin

geliştirilmesi sonucunda hastalıkların tanı ve teşhisinde başarı oranları artmaktadır.

Ülkemiz koşullarına uygun yerli gen kaynaklarımızın korunduğu tohum çeşitlerinin

geliştirilmesi ülkemizin dışa bağımlılığını azaltmaktadır. Fonksiyonel, kalite ve besin

değeri yüksek, uzun ömürlü gıda ürünlerinin geliştirilmesi, üretim proseslerinde çevreci

teknolojilerin kullanılması, atıkların geri dönüşümü ve farklı ürünler olarak

kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi ulusal

düzeyde katma değer sağlamaktadır.

TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında Biyoteknoloji, Tarım, Çevre

ve Gıda sektörlerinde desteklenen proje konu örnekleri aşağıda verilmiştir:

Tohum ıslah çalışmaları

Klasik ıslah çalışmalarına alternatif

yöntemlerin araştırılması

Tarım zararlıları ile kimyasal ve

biyoteknolojik mücadele

Hayvanlarda ıslah çalışmaları,

biyoteknolojik yöntemlerin

kullanılması

Veteriner aşı ve ilaçların

geliştirilmesi

Gıda ve tarım sanayi atıklarının

değerlendirilmesi

Genetik karakterizasyon tespiti

Organik gıda geliştirilmesi

İçeriği zenginleştirilmiş gıdalar

üzerine çalışmalar

Yenilenebilir ve alternatif enerji

kaynaklarının tarımsal üretimde

etkin kullanılması

Biyoeşdeğer, biyobenzer ve

biyoteknolojik ilaçların geliştirilmesi

İlaç hammaddelerinin geliştirilmesi

Kozmetik ürünlerin geliştirilmesi

Deneysel analiz yöntemleri

geliştirilmesi üzerine çalışmalar

Çeşitli hastalıkların tedavisinde

kullanılan test ve tanı kitleri

geliştirilmesi

Protez ve prortez ürünlerinin

geliştirilmesi

Katı, sıvı ve gaz atıkların geri

dönüşümü ve farklı ürünler olarak

Kontrollü sistemlerle üretim

Teknolojik proses geliştirilmesi

Depolama şartlarının araştırılması,

raf ömrü üzerine çalışmalar

Geleneksel üretim yöntemlerinin

modernizasyonu ve yeni

uygulamalar

Mevcut ürünlerin teknolojik

özelliklerinin iyileştirilmesi,

süreçlerde yapılacak iyileştirmeler

Kalite arttırmaya yönelik teknolojik

gelişme içeren yaklaşımlar

kullanılabilirliğinin

değerlendirilmesi

Tıbbi bitkilerden etken madde

geliştirilmesi ve doğal ürünler

üretilmesi

Çeşitli su ürünlerinin entansif

yöntemlerle üretimi ve mevcut

üretim tekniklerinin geliştirilmesi,

iyileştirilmesi

Tıbbi alet ve cihazların üretilmesi

Biyomalzeme ve doku

mühendisliğine yönelik

uygulamalar

2.1.3. Elektrik Elektronik Teknolojileri Grubu (ELOTEG)

Baş döndürücü bir hızla gelişmekte olan Elektrik-Elektronik Teknolojileri çeşitli

uygulama alanları ile günlük hayatımızın hemen her yerinde karşımıza çıkmaktadır.

Bilgisayarların, haberleşme sistemlerinin, elektronik harp sistemlerinin, otomobillerin,

uyduların, mutfak eşyalarının ve akla gelebilecek pek çok cihazın geliştirilmesi ve

üretilmesi bu teknoloji alanında gerçekleştirilen faaliyetlerdendir.

Ülkemizde de güncel araştırma ve teknolojiler kullanılarak bu gelişmelerin

yakından izlendiği, pek çok alanda, gerekli bilgi birikimi oluşturularak teknolojik

bağımsızlık elde edilmeye çalışıldığı ve hatta teknoloji ihraç edebilecek seviyeye

ulaşmak yönünde çaba sarf edildiği gözlenmektedir.

Elektrik elektronik sektöründe desteklenen proje konu örnekleri aşağıda

verilmiştir:

Enerji sistemleri, üretim verimliliği,

Yenilenebilir kaynaklardan elektrik

enerjisi üretimi,

Platform kontrol sistemleri,

Otomotiv elektroniği,

Hibrit ve elektrikli araç sistemleri,

Tüketici elektroniği,

Haberleşme sistemleri,

Telefon santralleri,

Özel uygulamalara yönelik modem,

Veri iletişimi ve çoklu ortam

uygulamaları,

İletişim ağlarında yeni servisler,

Kablosuz ağ sistemleri ve ağ trafiği

kontrolü,

Televizyon ve uydu alıcı

tasarımları,

Uzaktan eğitim sistemleri,

Savunma sanayi elektroniği,

Radar sistemleri,

Mekatronik uygulamalar,

Biyomedikal cihazlar,

Ölçme ve otomasyon sistemleri,

Meteoroloji sistemleri,

Hastane otomasyon sistemleri,

Bina otomasyonları,

Tarım sektörü otomasyon

geliştirmeleri,

Güç elektroniği,

Enerji iletim ve dağıtım sistemleri

ve elemanları,

Asansör elektroniği,

Güvenlik ve alarm sistemleri,

Aydınlatma sistemleri

2.1.4. Makine İmalat Teknolojileri Grubu (MAKİTEG)

Ülkemizde üretilemeyen veya lisans altında üretilen değişik sektörlere yönelik

birçok ileri teknoloji ürünü makine ve ürünün tasarımlarının yapılarak üretilebilir hale

getirilmesi, ulusal teknolojik bilgi birikimine katkı sağlamaktadır. Örneğin otomotiv

konusunda önceleri sadece montaja yönelik olan yatırımlarımız, artık çeşitli modeller

için dünyadaki tek üretici olma konumuna ulaşmış ve ülkemiz kendi imkanları ile imalat

tesisini kurabilir ve kendi araç tasarımlarını yapabilir hale gelmiştir.

Ülkemiz makine imalat sektörü yıllara göre üretimini artırırken, aynı oranda

artan ithalatı azaltmanın yolu, ülkemiz makine sektörünün Ar-Ge’ye önem vererek

kendi özgün tasarımları ile farklılık yaratan yenilikçi ürünleri ortaya koymasından

geçmektedir.

Makine imalat teknolojileri sektöründe desteklenen proje konu örnekleri aşağıda

verilmiştir:

Otomobil, ticari araç, otobüs vb her Kazan, klima, güneş kolektörü,

türlü aracın tasarımı

Otomotiv sektöründe motor,

transmisyon klima, yakıt sistemi,

fren, far, jant vb her türlü alt

bileşenlerin geliştirilmesi

Elektrikli ve hibrit sistemlerin

kullanıldığı çevre dostu araçlar ya

da ilgili bileşenler

Buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın,

bulaşık makinesi vb her türlü beyaz

eşya grubu ürünlerin tasarımı

Üretim aşamalarında robotik ya da

mekatronik uygulama tasarımları

Özel ve genel amaçlı CNC tezgah

ve üretim makineleri tasarımları

Takım tezgahları, kalıp ve aparat

tasarımı

Transport makineleri ve yükleme

sistemleri tasarımları

Ambalaj ve paketleme makineleri

tasarımları

Deniz taşıtları tasarımları

Gemi makineleri ve ilgili alt

bileşenlerin tasarımları

İş makineleri tasarımları

Tarım araçları ve tarım makineleri

(traktör, biçerdöver vb) tasarımları

Gıda makineleri (Pastörizasyon, süt

ürünleri işleme, çikolata ve bisküvi

işleme, paketleme, zeytin sıkma

vb her türlü makine) tasarımları

Savunma sanayi’ne yönelik tasarım

faaliyetleri (Zırhlı araç, silah, tank,

radyatör gibi ısıtma, soğutma ve

havalandırma sistemlerinde

geliştirilmiş tasarımlar

Pompa, türbin, kompresör vb

akışkan makinelerinin geliştirilmesi

Dokuma, örme, iplik vb tekstil

makineleri tasarımları

Kumaş boyama, yıkama, kurutma

sistemleri gibi her türlü tekstil

sisteminin geliştirilmesi

Uçak, helikopter, insansız hava

aracı tasarımları; motor, pervane

gibi alt bileşenlerinin geliştirilmesi,

yeni malzemelerin ya da

teknolojilerin kullanıldığı yapısal

elemanlar

Güneş enerjisi üretim sistemlerinin

geliştirilmesi

Rüzgar enerjisi üretim sistemlerinin

geliştirilmesi

Tıbbi cihaz ve aletlerin tasarımı

Cam, seramik, mermer, baskı ve

matbaa, ağaç, mobilya vb

sektörler için özgün makinelerin

tasarımı

Kaynak ve lehim teknolojileriyle

ilgili makine ve ekipmanların

geliştirilmesi

El aletleri, metal gereçler, hırdavat

ve bunların üretimine yönelik

makine tasarımları

Geri dönüşüm ile ilgili makine ve

teçhizat tasarımları

insansız araç vb) Maden ve sondaj makine

tasarımları

2.1.5. Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri Grubu (METATEG)

Günümüzde birçok teknolojik ilerlemenin temelini malzeme, metalurji ve kimya

alanlarındaki gelişmeler oluşturmaktadır. Bu alanlardaki teknolojik ilerleme, tarihte hiç

olmadığı kadar hızlı bir gelişme göstermektedir. Bu sayede hayatımızın her alanını

kolaylaştıran yenilikçi ürün ve teknolojiler ortaya çıkmakta, mevcut ürünlerin

performansı artırılmaktadır.

Dünyada malzeme, metalurji ve kimya teknolojilerinde sağlanan gelişmelere

paralel olarak, Türkiye’de özel sektörün bu alanlardaki bilgi birikimi ve teknolojik

altyapısının geliştirilmesi ve gerçekleştirilen çalışmaların yeni ürün ve süreçlere

dönüşerek katma değer yaratması büyük önem arz etmektedir.

TEYDEB METATEG bünyesinde, metalik malzemeler, kimyasallar, elyaf ve

tekstil malzemeleri, ileri teknoloji seramikleri, polimer ve plastikler, cam, çimento,

beton, ısı yalıtım malzemeleri, yarı iletkenler, biyo-malzemeler ve yüksek performanslı

kompozitlerin geliştirilmesine yönelik ürün ve süreç yeniliği çalışmaları TÜBİTAK’ın

özel sektöre yönelik destek programları kapsamında değerlendirilmekte,

desteklenmekte ve izlenmektedir.

Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri sektöründe desteklenen proje konu

örnekleri aşağıda verilmiştir.

Nanoteknoloji yöntemleri ile malzeme

geliştirilmesi

Savunma sanayine yönelik kompozit

zırh üretilmesi

Karbon elyaf üretimi ve karbon elyaf

içeren kompozitlerin geliştirilmesi

Yüksek dayanımlı düşük alaşımlı çelik

geliştirilmesi

Döküm teknolojileri alanında

verimlilik ve kalite artırılması

çalışmaları

Atık gaz salınımını azaltmaya

yönelik çalışmalar

Üretim süreçlerinde enerji verimliliği

uygulamaları

Çevre dostu, kendini temizleyebilen

Biyo uyumlu implant alaşımların

geliştirilmesi

Endüstriyel atıkların yapı malzemesi

üretiminde kullanılması

Yüksek verimli geri dönüşüm

teknolojilerinin geliştirilmesi

Geleneksel seramiklerin üretim

süreçlerinin ve ürün özelliklerinin

iyileştirilmesi

İleri seramik malzemelerin

geliştirilmesi

Petrol ve türevleri için üretim

süreçlerinin iyileştirilmesi ve katalizör

geliştirme çalışmaları

boya geliştirilmesi

Yakıt pili geliştirilmesi

Fotovoltaik hücre geliştirilmesi

Optik ve elektronik malzemelerin

geliştirilmesi

Fonksiyonel tekstil ürünlerinin

geliştirilmesi

Üstün özellikli kaplama

malzemeleri

Nano malzemelerle takviye edilmiş

polimerlerin geliştirilmesi

Özel amaçlı kimyasalların

sentezlenmesi

Yüksek yalıtım özelliklerine ve

dayanıma sahip hafif yapı

malzemelerinin geliştirilmesi

Yüksek performanslı araç

lastiklerinin geliştirilmesi

2.2. TEYDEB Destek Programları

Özel sektör kuruluşlarının araştırma, teknoloji geliştirme faaliyetlerini proje

esaslı olarak desteklemek, özendirmek, izlemek ve üniversite-sanayi ilişkilerini

geliştirmek TÜBİTAK'ın temel işlevleri arasındadır. Bu işlevleri gerçekleştirmek

amacıyla oluşturulan ve TEYDEB tarafından yürütülen programlar aşağıda

listelenmektedir:

• 1501 - TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

• 1503 - TÜBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı

• 1505 - TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı

• 1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

• 1509 - TÜBİTAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

TEYDEB tarafından yürütülmekte olan programlara ait mevzuat, başvuru

dokümanları ve kılavuzlara http://www.teydeb.tubitak.gov.tr ve

http://eteydeb.tubitak.gov.tr adreslerin ulaşılabilmektedir.

1501, 1505, 1507 ve 1509 kodlu destek programları kapsamında proje öneri

başvurusu, kuruluş tarafından ön kayıt yapılması ve ön kayıt için TÜBİTAK’tan onay

alınması sonrasında, elektronik ortamda http://eteydeb.tubitak.gov.tr adresindeki

çevrimiçi (online) Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS) uygulaması

üzerinden yapılır.

2.2.1. 1501- TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı ile yeni bir ürün üretilmesi, ürün

kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin,

yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında yürütülen Ar-Ge nitelikli projeler

desteklenmektedir.

Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan,

ülkemizde yerleşik tüm sermaye şirketleri proje başvurusunda bulunabilmektedir.

Ancak kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan işletmelerin dar mükellefiyet

statüsündeki Türkiye’de yerleşik temsilcilik ve şubeleriyle vakıflar, dernekler ve

bunların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, birlikler, şahıs şirketleri ve adi ortaklıkların

proje başvuruları kabul edilmemektedir.

Ar-Ge nitelikli proje harcamaları için destek, %60’a varan oranlarda hibe

şeklinde sağlanmaktadır. Destekleme süresi proje bazında en çok 36 aydır (Tablo 1).

Tablo 1. 1501 - TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Temel Kriterler

Başvuru Yapabilecek

Kuruluşlar

Sektör ayrımı yapılmaksızın, firma düzeyinde katma

değer yaratan, Türkiye’de yerleşik KOBİ ve büyük

ölçekli sermaye şirketleri.

Destek Süresi Proje bazınd Proje bazında en fazla 36 ay

Destek Oranı %50 - en fazla %60

2.2.2. 1503- TÜBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı

2001 yılında başlatılan destek programında; somut Ar-Ge düşünce ya da proje

önerilerine sahip olup, bunları gerçekleştirmek için kendi yetenekleri dışında başka

uzmanlık alanlarında katkıya gereksinim duyan, proje öneri veya sonuçlarına ilişkin

talep varlığını araştıran, arz edilen proje işbirliği önerilerine teknolojik veya finansal

katkıda bulunmak isteyen, üniversite, araştırma ve özel sektör kuruluşlarından

temsilcilerin bir araya gelerek, projelerini birbirlerine tanıtmalarına, işbirliği olanaklarına

ortam oluşturulmasına yönelik düzenlenen ulusal /uluslararası “Proje Pazarı”

etkinliklerine hibe destek sağlanmaktadır.

Proje Pazarı etkinliğinde en az bir üniversite ile sanayi odası, ticaret odası,

ticaret ve sanayi odası, ihracatçı birliğinden herhangi biri veya daha fazlasının katılımcı

olması zorunlu olup, bu katılımcı kuruluşlardan (üniversite, sanayi odası, ticaret odası,

ticaret ve sanayi odası, ihracatçı birliği) herhangi biri TÜBİTAK’a etkinlik için destek

başvurusunda bulunabilir. Destek ödemeleri etkinlik öncesi tek kalemde yapılmaktadır

(Tablo 2).

Tablo 2. 1503 - TÜBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı

Temel Kriterler

Başvuru Yapabilecek

Kuruluşlar

En az bir üniversite ile Sanayi Odası/Ticaret

Odası/Ticaret ve Sanayi Odası/İhracatçı Birliğinden

herhangi biri veya daha fazla katılımcı olacak şekilde

bu Kuruluşlardan herhangi biri

Destek Miktarı Ulusal düzeyde 25.000 TL

Uluslararası katılımlı olması durumunda 30.000 TL

2.2.3. 1505 - TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı

Ulusal Yenilik Sistemi içerisindeki KOBİ'lerin rolünün güçlendirilmesine yönelik

olarak tasarlanan ve 2011 yılında başlatılan destek programı, üniversite/kamu

araştırma kurumlarındaki bilgi birikiminin, KOBİ’lerin ihtiyaçları doğrultusunda, ürüne

ya da sürece dönüştürülerek KOBİ’lere aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı

sağlamak amacıyla oluşturulmuştur (Şekil 2).

Şekil 2. KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı

Projelere sağlanacak olan destek miktarı projenin niteliğine göre belirlenecek ve

proje bütçesinin %75’i TÜBİTAK, geriye kalan %25’i ise KOBİ tarafından

karşılanacaktır. Proje bütçesi için üst sınır 300.000 TL ve destek süresi proje bazında

en fazla 18 ay olarak belirlenmiştir. Proje bütçesine ek olarak yürütücü kuruluşa, Proje

Teşvik İkramiyesi (PTİ) ve destek kapsamına alınan proje bütçesinin % 5’i Proje

Kurum Hissesi olarak TÜBİTAK tarafından ödenir (Tablo 3).

Tablo 3. 1505 - TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı

Temel Kriterler

Müşteri Kuruluş KOBİ

Yürütücü Kuruluş Üniversite / Kamu Araştırma Kurumları

Destek Süresi Proje bazında en fazla 18 ay

Destek Oranı %75

Proje Bütçesi Proje bütçesi üst sınırı 300.000 TL.

(Proje Teşvik İkramiyesi ve Proje Kurum Hissesi hariç)

2.2.4. 1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

Ülkemizdeki tüm işletmelerin %98’ini oluşturan KOBİ’lerin araştırma, teknoloji

geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile verimliliklerini artırmaları ve katma değeri daha

yüksek ürün ve hizmetlere yönelmelerini teşvik etmek amacıyla 2007 yılında

1507- TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı başlatılmıştır. Program

kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ’lerin, daha rekabetçi olma yönünde,

kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası

destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir.

Bu programa KOBİ ölçeğindeki firmalar başvurabilmektedir. KOBİ’lerin yeni bir

ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya

standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim

teknolojilerinin geliştirilmesi konularındaki 400.000 TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı en

fazla iki projesine %75 oranında hibe şeklinde mali destek sağlanmaktadır.

Programda, ayrıca, başvuru ve izleme süreçlerinde gerekli dokümanların

danışmanlarca hazırlanmasına yönelik hizmet alımları ile Yeminli Mali Müşavir gideri

de desteklenmektedir (Tablo 4)

Tablo 4. 1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

Temel Kriterler

Başvuru Yapabilecek

Kuruluşlar KOBİ’lerin en fazla iki projesi desteklenmektedir.*

Destek Süresi Proje bazında Proje bazında en fazla 18 ay

Destek Oranı %75

Proje Bütçesi Proje bütçesi üst sınırı 400.000 TL.

*TÜBİTAK-TEYDEB destek programlarından 2 projesi desteklenmiş KOBİ’lerin

bu programa proje başvurusu kabul edilmemektedir. 1501 veya 1509 kodlu

destek programlarına başvurmaları önerilmektedir.

2.2.5. 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Firmalarımızın ve özel sektör kuruluşlarımızın, uluslararası ortak araştırma,

teknoloji geliştirme ve yenilik projelerinde etkin biçimde yer alması, dünyadaki

teknolojik gelişmeleri takip etmeleri ve yeni dış pazarlara açılmaları için büyük önem

taşımaktadır.

Uluslararası ortak destek programlarında (EUREKA, EUROSTARS, Avrupa

Birliği Çerçeve Programları altında ortak proje çağrılarına çıkan programlar ve benzeri

uluslararası program ve projeler, çeşitli ülkelerle yapılan ikili işbirliği anlaşmaları) yer

alan, sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın Türkiye’de yerleşik katma değer yaratan

kuruluşların nitelikli araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik projelerine TÜBİTAK

tarafından %75’e varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlanması için 2007 yılında

Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı başlatılmıştır (Tablo 5).

Tablo 5. 1509 - TÜBİTAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme

Programı Temel Kriterler

Başvuru Yapabilecek

Kuruluşlar

Sektör ayrımı yapılmaksızın, Türkiye’de yerleşik, firma

düzeyinde katma değer yaratan KOBİ ve büyük ölçekli

sermaye şirketleri (Uluslararası katılımcı ülkelerden bir veya

daha fazla proje ortağıyla beraber).

Destek Süresi Proje bazında Süre sınırı yok.

Destek Oranı Büyük firmalar : %60

KOBİ :%75

Proje Bütçesi Bütçe sınırı yok.

3. TÜBİTAK TEYDEB Tarafından Desteklenen Projelere Sağlanan Diğer

Kamu Ar-Ge Destekleri

Özel sektör kuruluşlarının TÜBİTAK TEYDEB tarafından desteklenen Ar-Ge ve

yenilik projelerine sağlanan hibe destekleri yanında, firmalar, TÜBİTAK TEYDEB

tarafından desteklenen bu projelere ilişkin olarak ayrıca kamu desteklerinden de

yararlanabilmektedir.

TÜBİTAK TEYDEB tarafından desteklenen projelere ilişkin olarak firmalar, 193

Sayılı Gelirler Vergisi Kanunu (GVK), 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) ve

5746 Sayılı Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun (Ar-Ge Kanunu)

kapsamında ilgili kamu desteği için başvuru yapabilmektedir. Örneğin, 5746 Sayılı

Kanun kapsamında, Ar-Ge Merkezlerine sağlanan tüm teşvik, destek ve

istisnalardan TÜBİTAK TEYDEB tarafından projesi desteklenen iki çalışanı olan

firmalar dahi desteklenen proje çerçevesinde aşağıda belirtilen desteklerden ayrıca

yararlanmaktadır:

Desteklenen proje harcamalarının yüzde 100'ü o yıl vergiden

düşülmekte, ayrıca amortisman yoluyla daha sonraki yıllarda vergi

matrahından indirilmektedir.

Desteklenen proje Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan

gelir vergisinin yüzde 80'i, doktoralı olanlarda ise yüzde 90'ı istisna

kapsamında tutulmaktadır.

Desteklenen proje personeli sigorta primi işveren hissesinin yarısı, 5 yıl

süreyle bütçeden karşılanmaktadır.

Desteklenen proje çerçevesinde firmaya yapılan hibe destekler Kurumlar

Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate

alınmamaktadır.

4. TEYDEB Proje Başvuru Süreci

TÜBİTAK TEYDEB Destek programları kapsamında Proje Başvuru adımları

Şekilde 3’ de gösterilmiştir.

Şekil 3. TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları Proje Başvuru Adımları

4.1. Proje Ön Bilgileri Formu

Ön kayıt aşamasında online olarak doldurulması gereken Proje Ön Bilgileri

bölümünün içeriği aşağıdadır:

• Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri

• Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü

• Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı

• Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği

• Bölüm E Proje Bütçesi

• Bölüm F Ekler

TÜBİTAK TEYDEB Destek programları kapsamında Proje Başvuru ve

Değerlendirme Süreci Şekil 4’de görülmektedir.

Şekil 4. Proje Başvuru ve Değerlendirme Süreci

TÜBİTAK TEYDEB’in özel sektör firmalarına yönelik destek programlarına proje

öneri başvuruları “Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS)” uygulaması

üzerinden çevrimiçi (online) olarak yapılmaktadır. (Şekil 5).

Şekil 5. Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS)

2008 yılından itibaren, başvuru, değerlendirme ve izleme süreçlerinin elektronik

ortamda yürütülmesiyle, basılı evrak sayısı ve bürokrasi azaltılarak, süreçlerin işlem

süreleri hızlı sonuçlandırılmakta ve süreç paydaşlarının (süreç sahipleri, firmalar,

hakem ve izleyiciler gibi) daha kapsamlı ve güncel bilgiye daha hızlı erişimleri

sağlanmaktadır.

PRODİS üzerinden, başvuru anından itibaren projenin her aşaması ilgili

kişilerce (firma yetkilisi, proje yürütücüsü, hakem, GYK üyeleri) izlenebilmektedir.

Değerlendirme ve izleme süreçlerinde yapılan her bir işleme ilişkin bilgi ilgili kişiler

tarafından takip edilebilmekte, ayrıca, proje yürütücüsüyle yazışmalar PRODİS

üzerinden gerçekleştirilmektedir.

4.2. Ne Zaman Başvurulur?

TEYDEB programlarına başvuru zamanı için bir sınırlama yoktur. Başvurular

online 7/24 olarak, 365 gün içinde başvuru kabul edilmektedir.

4.3. Proje Başvurusunda Dikkat Edilecek Hususlar

Başvuru hazırlık aşamasında öncelikle;

www.teydeb.tubitak.gov.tr ve www.eteydeb.tubitak.gov.tr adreslerinin ve bu adreslerde

yer alan aşağıdaki dokümanların incelenmesi önerilir:

1. Başvurulan programa ait Uygulama Esasları

2. Boş Proje Başvuru Dokümanı

3. Proje Öneri Bilgileri Hazırlama Kılavuzu

4. Değerlendirme Ölçütleri

5. Mali Rapor Hazırlama Kılavuzu

Ayrıca, proje başvuru aşamasında firmaların aşağıdaki hususlara dikkat etmesi

önerilmektedir:

Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü vurgulanmalı.

Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans

verilerek açıklanmalı.

Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde başarı kriterleri

tanımlanmalıdır.

Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalı.

Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmeli.

Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalı.

Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalı.

Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalı.

Değerlendirme sürecinde hakemlere proje faaliyetlerine ilişkin proje personelinin

ve var ise teknik danışmanların sunum yapmaları.

4.4. Başvurular Nasıl Değerlendirilir?

Hakem Seçimi: Bilimsel değerlendirme yapan hakemler, izleyiciler ve kurullar,

kurumsal temsil esasına göre değil, bireysel uzmanlık ve liyakat esasına göre

seçilmekte ve bireysel değerlendirmelerini, ait oldukları kurumların görüşü olarak değil,

bireysel bağımsız görüşleri olarak ifade etmektedirler. Dolayısıyla, TÜBİTAK’ın

değerlendirme ve izleme süreçlerindeki katkısı, genel olarak sürecin yürütülmesi için

gereken ortamın sağlanmasıdır.

Değerlendirme: TEYDEB destek programlarına başvurusu yapılan projelerde

firmalardan aşağıda belirtilen üç boyut altında yer alan kriterlere uygun olacak içerikte

bilgiler alınmaktadır. Önerilen projenin içerdiği farklı teknoloji alanları ve bütçesi

dikkate alınarak belirlenen en az iki olmak üzere görevlendirilen hakemler, online

sunulan proje bilgilerini incelemeleri sonrasında ayrıca firmayı yerinde ziyaret

etmektedir. Hakemler projeye ilişkin değerlendirme raporlarını sunulan proje bilgileri,

proje ekibinden aldıkları bilgiler ve firma altyapısını dikkate alarak hazırlamakta ve

online olarak TÜBİTAK’a sunmaktadırlar. Hakem raporlarını dikkate alarak, proje

önerisinin destek kararı, Grup Yürütme Komitesi tarafından alınır.

Projelerin değerlendirilmesi aşağıdaki 3 boyut altında yer alan kriterlere göre

gerçekleştirilir:

Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü,

Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu,

Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği.

10 Mart 2005 tarihli Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunun (BTYK) 2005/7 sayılı

Kararı ve 2005/9 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca projelerin

değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış olan Oslo ve Frascati

kılavuzlarındaki Ar-Ge ve Yenilik kavram ve tanımları dikkate alınmaktadır. Ayrıca

Dünya Ticaret Örgütü (WTO), AB’nin devlet yardımlarına ilişkin düzenlemeleri de söz

konusu kılavuzlarda belirtilen kavramları esas almaktadır.

4.1. Projelerden Beklenen Hedef ve Aşamalar

TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde özel sektöre yönelik yürütülen Ar-Ge destek

programlarına yapılan proje başvurularında proje hedefleri olarak;

Yeni ürün geliştirilmesi,

Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi,

Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi,

Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi

beklenmekte ve bu kapsamdaki Ar-Ge projeleri desteklenmektedir.

TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında desteklenen Ar-Ge

aşamaları aşağıda belirtilmiştir:

Kavram geliştirme,

Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü,

Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve

benzeri çalışmalar,

Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları,

Prototip üretimi,

Pilot tesisin kurulması,

Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması.

TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında desteklenen gider kalemleri

ise genel olarak aşağıda belirtilmiştir:

Personel giderleri (1501, 1505, 1507, 1509)

Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alımları (1501, 1505, 1507, 1509)

Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları (1501, 1507, 1509)

Üniversitelere yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri (1501, 1507, 1509)

Malzeme ve sarf giderleri (1501, 1505, 1507, 1509)

Seyahat giderleri (1501, 1507, 1509)

Yeminli Mali Müşavir (YMM) Giderleri (1505, 1507, 1509)

Proje Hazırlatma Giderleri (1507)

Bursiyer ödemeleri, Proje Teşvik İkramiyesi, Proje Kurum Hissesi (1505)

Proje toplam bütçesinin %25’i kadar ve en fazla 500.000 TL ön ödeme

yapılabilir (1501, 1507, 1509)

4.2. Hangi Projeler Desteklenmez?

TÜBİTAK TEYDEB tarafından, genel olarak, aşağıda belirtilen özelliklere sahip

projelerin desteklenmesi uygun bulunmamaktadır.

Ar-Ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin

mühendislik uygulamalarını içeren projeler,

Sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler,

Araştırma geliştirme faaliyeti içermeyen ağırlıklı olarak üretim altyapısına

yönelik yatırım projeleri,

Proje Ar-Ge faaliyetlerinde firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da

hiç olmadığı projeler,

Kazanılmış Ar-Ge yeteneğinin tekrarını içeren projeler,

Güncel teknolojinin gerisinde kalmış çalışmaları içeren projeler,

Proje bilgilerinin değerlendirmeyi sonuçlandırıcı yeterlilikte ve belirginlikte

olmayan projeler,

Proje Ar-Ge sistematiğinin olmadığı veya yetersiz olduğu projeler,

Proje ekibinin nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek

yeterlilikte olmayan projeler,

Firma Ar-Ge altyapısının proje faaliyetlerini yürütmek için yetersiz olduğu,

Proje çıktısının ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte olmayan projeler.

Ayrıca, TÜBİTAK TEYDEB destek programlarında Ar-Ge faaliyetleri dışında

kalan, üretim, satış, pazarlama ve organizasyona yönelik faaliyetler

desteklenmemektedir.

4.3. Desteklenen Projelerin İzleme ve Hibe Destek Süreci

Desteklenmesine karar verilen projeler için TÜBİTAK ve firma arasında

sözleşme imzalanarak destek süreci başlamaktadır. Genellikle projeyi değerlendiren

hakemler arasından proje faaliyetlerini izlemek üzere bir izleyici belirlenir. Firma,

projede gerçekleşen teknik gelişmeleri ve değişiklikleri içeren “Dönem Raporu”’nu ve

proje harcamalarına ilişkin yeminli mali müşavir raporunu online olarak sunar.

Dönemsel faaliyet ve harcamalar, izleyici tarafından firma yerinde ziyaret ederek

değerlendirilerek rapor online olarak TÜBİTAK’a sunulur. İzleme sürecindeki tüm

gelişmeler ilgili kişiler tarafından web tabanlı uygulama üzerinden takip

edilebilmektedir. Dönemsel faaliyetlerin sunulması ve hibe destek süreci Şekil 6’da

verilmektedir.

Şekil 6. Desteklenen Projelerin Hibe Destek Süreci

5. Bilim İnsanı - Sanayi Etkileşimi

TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında yürütülen projeler ile,

• Her yıl değerlendirme süreçlerinde görev alan iki bine yakın bilim insanı,

üniversite dışına çıkarak özel sektör kuruluşları ile buluşmaktadır. Böylelikle bilgi

birikiminin üretime dönüştürülmesi amacıyla Üniversite – Sanayi işbirliği teşvik

edilmektedir.

• Türkiye’nin farklı yerlerindeki bilim insanları, kuruluşların projelerini yerinde

değerlendirmek üzere, firmaları ziyaret etmekte, bilginin yayılmasına ve uzun

vadede üniversite ve sanayi arasında kalıcı bağların oluşmasına katkıda

bulunmaktadır.

6. Gerekli Bağlantılar

TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları kapsamında Başvuru, Destek ve Hibe

İstatistikleri için tıklayınız.

TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programlarına Proje Başvurusunda Bulunan

Kuruluşların Listesi için tıklayınız.

1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programınca Desteklenen Kuruluş

Listesi için tıklayınız.

1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programınca Desteklenen Kuruluş

Listesi için tıklayınız.

1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programınca

Desteklenen Kuruluş Listesi için tıklayınız.