TO JU¯ · Przedwczesna dotyka menopauza na tys. 100 10 kobiet do od 29. ¿ycia 15. roku 4-18 i...
Transcript of TO JU¯ · Przedwczesna dotyka menopauza na tys. 100 10 kobiet do od 29. ¿ycia 15. roku 4-18 i...
a ZDROWIE
TO JUŻ
2 9 3
4 8 5 7 6
Masz trzydzieści kilka lat i bezskutecznie próbujesz zajść w ciążę. Lekarz mówi, że przechodzisz menopauzę. Żart? Ależ nie.
ogłoby się wydawać, że wszystko powinno działać według logiki natury. W określonym czasie następuje dojrzewanie, okres prokreacji i stopniowe wygasanie płodności. Ten ostatni etap obliczono na podstawie szeroko zakrojonych badań
przesiewowych: 52 lata to wiek, w którym statystyczna Polka odczuwa objawy okresu meno-pauzalnego. To wtedy brak hormonów, głównie estrogenu i progesteronu, jest na tyle znaczny, że cykle stają się nieregularne, często obfite
i ze skrzepami. Albo przeciwnie - bardzo skąpe, a między krwawieniami pojawią się plamienia. Estrogen wpływa na stan błony śluzowej pochwy, szyjki macicy, pęcherza i cewki moczowej. Kiedy w organizmie jest go coraz mniej, dochodzi do zmian zanikowych tej błony. Stąd bolesne stosunki, częste infekcje intymne i nasilający się problem nietrzymania moczu. A do tego z czasem dochodzi całe spektrum innych objawów menopauzalnych: uderzenia gorąca, nocne poty, drażliwość, ataki płaczu, bóle głowy i kołatanie serca. O przedwczesnym przekwitaniu mówimy
wtedy, kiedy wszystko to dzieje się o wiele za wcześnie, czyli przed 40.
Przedwczesna menopauza dotyka 10 na 100 tys. kobiet od 15. do 29. roku życia i 4-18 proc. przed 40. rokiem życia. Oczywiście, brak jednej miesiączki to jeszcze nie tragedia - może być wynikiem zmiany klimatu, restrykcyjnej diety albo morderczych treningów. Zanim ginekolog lub endokrynolog postawi diagnozę, trzeba wykonać kilka badań: USG, cytologię i badania krwi. Te ostatnie, by sprawdzić poziom estrogenu, progesteronu, LH, FSH. Uważa się, że wzrost stężenia
SKARB2015-03-01
D b a j o s i e b i e
FSH poprzedza wystąpienie menopauzy o ok. 6 lat, a wzrost stężenia LH o ok. 4 lata. Istotne jest też określenie poziomu AMH, umożliwiającego ocenę rezerwy jajnikowej. Kiedy jest bardzo niska, to znak, że płodność wygasa.
Dlaczego się pospieszyła? Najczęściej jako przyczynę przedwczesnego wygasania funkcji jajników wymienia się czynniki genetyczne. W momencie narodzin kobieta otrzymuje określoną pulę pęcherzyków jajnikowych. Jest to tzw. rezerwa jajnikowa. Jej wartość determinuje liczbę komórek jajowych, jakie kobieta wytworzy w ciągu swojego życia, i wiek, w którym wejdzie w okres menopauzy. Istotnym prognostykiem jest to, czy w rodzinie występowały już przypadki przedwczesnej menopauzy np. u matki czy babci pacjentki. Istotne informacje przynieść może też badanie poziomu hormonu AMH we krwi, pozwalającego ocenić potencjał rozrodczy kobiety. Zdaniem wielu ginekologów to wina błędu w systemie autoimmunologicznym, czyli chorób z au-toagresji. Kiedy do organizmu próbuje wtargnąć czynnik obcy (wirus, bakteria), organizm się mobilizuje i staje do walki. Niestety, w czasie jej trwania zdarza mu się z całą siłą atakować przeciwciałami własne tkanki, w tym jajniki. Tak się dzieje w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), tocznia rumieniowatego lub choroby Ha-shimoto (tarczyca reguluje pracę jajników). Dlaczego organizm tak się myli? Być może dlatego, że rozregulowuje się, mając często do czynienia z zanieczyszczeniami środowiska oraz chemią w produktach spożywczych, które nie pozostają bez wpływu na system hormonalny. Zdarza się też, że pracę układu immunologicznego zaburzają niektóre infekcje wirusowe, np. różyczka czy ospa,
52lata to wiek, w którym statystyczna Polka odczuwa objawy menopauzy.
przechodzone w wieku dojrzałym. Z powodu tych chorób może dojść do przedwczesnej menopauzy zarówno u kobiety, która na nie chorowała, jak i u córki - jeśli matka przechodziła infekcję w czasie ciąży.
Do przyspieszenia menopauzy przyczynić się mogą również zabiegi operacyjne na przydatkach, w wyniku których jajniki zostają usunięte lub uszkodzone. I jeszcze jeden aspekt: terapia anty-nowotworowa. Wiele przedwcześnie przekwita-jących kobiet to pacjentki, które walczyły z ra-
NIEZBĘDNE BADANIA Wśród testów z krwi powinna się też znaleźć kontrola poziomu innych hormonów: prolaktyny (PRL), hormonów tarczycy (T3 - trójjodotyroniny i T4 - tyroksynyl oraz wydzielanej przez przysadkę tyreotropiny (TSHI. Gdy T3, TA, TSH i prolaktyna są w normie, FSH znacznie podwyższone, a estrogeny poniżej normy lub w normie, czeka cię jeszcze jedna seria badań. Wyniki mogą bowiem być fałszywie dodatnie, krew trzeba więc przebadać dwukrotnie. Jeśli i za drugim razem FSH wyniesie powyżej 40 lU/ml, to nie ma wątpliwości, że okres płodności dobiega końca.
kiem. Chemio- czy radioterapia niszczą zarówno komórki nowotworowe, jak i zdrowe tkanki - niemal u połowy pacjentek w trakcie takiej terapii dochodzi do trwałego uszkodzenia jajników.
Wśród czynników wpływających na przyspieszenie przekwitania wymienia się także złe warunki życiowe, niedożywienie i niedowagę, długotrwały i silny stres, stosowanie niektórych leków, które obniżają poziom estrogenów, a także palenie papierosów (mechanizm nie jest do końca zbadany). Jeśli palisz, jest niemal pewne,
że będziesz przekwitać średnio rok wcześniej niż twoja niepaląca koleżanka.
Kiedy wygasa czynność jajników, trudniej zajść w ciążę. Ale nie jest to niemożliwe. Bo może się zdarzyć, że jajnik wciąż będzie uwalniał pojedyncze jajeczka i wtedy (jeśli nie ma innych czynników upośledzających płodność, a ty i twój partner macie prawidłową strukturę chromosomów), zapłodnienie i donoszenie ciąży są realne. Jeśli pojawiają się trudności z poczęciem dziecka, na pomoc przyjść może także medycyna wspomaganego rozrodu. Natomiast wraz z ustaniem aktywności hormonalnej wzrasta ryzyko niewydolności serca i miażdżycy (efekt uszkodzeń w śródbłonku naczyń) i osteoporozy (pod wpływem niedoboru estrogenów organizm gorzej przyswaja wapń do kośćca). Może pojawić się też problem nietrzymania moczu, bo słabnie napięcie ścianek pęcherza. Wówczas wielu lekarzy zaleca hormonalną terapię zastępczą. Można mówić o mocnych i słabych jej stronach, ale w przypadku wspomnianych chorób brak zastępczych hormonów niesie większe zagrożenie niż ich zastosowanie we wcześniejszym okresie. •
Inga Kazana
12" 100 m1 = 6,50 zl
1 szt. = 0,19 zl
I szt. = 0,50 zl
ProComfort
oto ~K=£sS#'
16 Ultra-Binden
• seidig weich V
Normal mk Flugeln
Frischeduft
LACTACJ
Płyn ginekologii"? do higieny Intymnej <(m. NA PODRAŻNIENIA "5?' | IUPŁAWY -
1. LACTACYD, Femina Plus, Płyn do higieny intymnej, ginekologiczny, 200 m1 2.0.B., ProComfort, Tampony, normal, 16 szt 3. FACELLE, Ultra, Podpaski higieniczne, zapachowe, 16 szt. Tylko w drogeriach Rossmann!
Odpowiednia kuracja może złagodzić objawy, a nawet przywrócić płodność
LEK. MED. MAŁGORZATA SZPETNAR ginekolog z Kliniki Leczenia Niepłodności INVICTA
Pierwszym etapem jest odpowiednia diagnostyka. Ocena rezerwy jajnikowej na podstawie poziomu hormonu AMH oraz badań USG pozwala uniknąć konsekwencji przedwczesnej menopauzy. Jeśli u młodej kobiety wcześnie zdiagnozuje się predyspozycje do szybkiego wygasania funkcji jajników, może ona przyspieszyć decyzję o założeniu rodziny i uniknąć problemów z płodnością w przyszłości.
Przy przedwczesnej menopauzie podaje się niskie dawki estrogenów i progesteronu, starając się zatrzymać wygasanie czynności hormonalnej jajników. Miesiączki powracają pod wpływem terapii. Czasami po wdrożeniu leczenia lub bez niego cykle powracają samoistnie i pacjentki nie wymagają już stosowania hormonów. Kobiety, u których wystąpiła przedwczesna menopauza, należy zawsze leczyć, aby obniżyć ryzyko chorób układu krążenia, osteoporozy, depresji, zmian zanikowych narządów płciowych i innych chorób.
SKARB2015-03-01