T~J~A'.t~~~~:...kend~eshlrimi ckonOlmk perdorimi i kCtij lenni nis n~ shek. e XX me revolucionin...
Transcript of T~J~A'.t~~~~:...kend~eshlrimi ckonOlmk perdorimi i kCtij lenni nis n~ shek. e XX me revolucionin...
UNIVERSITETI ALEKSANDER MOISlU DURRES FAKULTETI I SHKENCAVE POLITIKE DHE JURJDlKE
LEJE PER MBROJT J EN E IUNlMlT Trt DIPLOMES
BaZllJr ne pcnnbushjcn e krilereve Ie percaktu il rltl lie Manualio e Punimille DirlolOCs Ie UAMD jap lejeo pCI mbrojtjen par Komisionite Vleresi rTiit Ie punitnil me tem e
Menaxhimi i Burimevc njcrclorc Ite administraten publike
Pecgalitur ga lndi~ene e Meri l Shkencor middotAdminiSlri Publ ik
UDHEHEQESI Dr LElDA MAT~J~At~~~~
DURRES20J6
2 Hoxha I (20 6) Menaxhimi i Burime ve njer~zore ne sektorin publik
UNIVERSITETI ALEKSANOER MOJSIU OURRES FAKULTETII SHKENCAVE POLITIKE JURJDIKE
Tema Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(Topic Human Resources Management in Public Sector)
Pcrgali~ur nga Indira Hoxha
VDHEHEQESI Dc LEIDA MATJAJ~~~~~
3 Hoxha (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
De14arale Sratuore
N en pergjegjesioe lime deklaroj se ky punim eshle shkruar prej meJe nuk eshte prezanruar
asnjehere para nje instilucioni tjeter per vleresim dhe nuk eslne botuar i teri osc pjcse Ie ve~a nta te tij Punimi nuk pennban material Ie shkruar nga ndonje person Ijeter pervey rasteve Ie cituara
dhe referuara
Ind i ra I-I ox hn
bull Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Abstakti
EkQnlmia dhe shoqena po perjelojne ndryshjme Ie medha dhe shume Ie shpej ta ne dekadol e
fundi Per kele arsye ndennalTjel dhe bizneset ne pergjithesi ndadhen para sfidave Ie medha per
Ie rour ekzistencen e tyre rritj en zhvillimin dhe oivein e lyre konkurues
Terrri menaxhim nga kendvesh trimi gjuhesor gjendet i trajtuar oe periudha Ie hershme Nga
kend~eshlrimi ckonOlmk perdorimi i kCtij lenni nis n~ shek e XX me revolucionin industrial dhe
krijinin e fabrikave ku u be domosdoshmcri angazhimi i nje numn relativisht Ie madh
ind ivdesh ne pune
Ne ktte ministudim trajtohct menaxllimi i bunmeve njerezore ne raslin e universileleve qofte
publjlc ne analogji menaxhimin e burimeve njerezore Ie uni vers ilete t jashtc vend i Shkenca c
me n m himit [e burimevc njerezore perben nje shkence ekonomike It nderlikuar cdhe ngu ana
sociobgjike per faklin se ne theme Ie saj qendrojne njerezil me punen e tyre
Ky pUlim eshte nj e swdim sasior dhe i fokusuar tc vanab lat e menaxhimit bUlimeve tljerezore
adll1iristrates publike dhc si shembuU esbte marre adminislruta pubtike e universitctevc
Fjale Kne Menaxhim adminis(rim burime lIjerzore universifel pubiflt
5 Hoxha J (2016) Menaxhimi i Burimevc njerezore ne sektorin publik
Abstract
The economy and the society are undergoing major and rapid changes in the last decades For
th is reason the businesses and the corporations encounter great challenges to prOlect their
ex istence growth development and toeir competili ve level
Tbe ICOTI management o n the Jinguistic point of view can be found in antic tiJ1) ~s From the
economic point of view its usage is encountered in the XXth century with the industri a l
revolution and the c reat ion of plants where the engagement of a great number of people working
was seen as ltI necess ity
This study will be focused on human resou rces management in public universities and an
analogy between human resources in foreign uni vers ities is made possible The sc ience of humall
resources management is D compl icated sociologic sc ience as its base is composed of people and
their work
This stud y is a quan tit ative study rocused on the variilblcs of management hum resources
pub lic admin istration a)lu as an example is takes th e public administration orpubl ic univers ities
Key Words management administration human resources public university
6 Hoxha I (2016) Menaxnimi i Burimeve njerezorc ne sektorin publik
Faltnderimc
Gjjt~e keto vile studimija ne Ie pennbledhura ne kete punim dip lome [rut i studimeve 2 vjecare
ne lJniversi le tin Aleksander Moisiu Durres Se pari nje falenderim i v~ante shkon per
fam ijcn time dhe per mbeshtetjen dhe suport in e tyre Ie pakufijrc ne keto vil e slUd imi
Nje fa lendcrim ljetCr esille per stafin e UAMD dhe pUlleo e tyre Ie perkus htuar ne pergaliljen e
s tudenlcve Ie do Ie jenc e ardh mja e k6tij vendi ne mesimd henie puna e ty re per perhapjen e
dijes ka qene e admirueslune
Indira Hoxh ll
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
2 Hoxha I (20 6) Menaxhimi i Burime ve njer~zore ne sektorin publik
UNIVERSITETI ALEKSANOER MOJSIU OURRES FAKULTETII SHKENCAVE POLITIKE JURJDIKE
Tema Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(Topic Human Resources Management in Public Sector)
Pcrgali~ur nga Indira Hoxha
VDHEHEQESI Dc LEIDA MATJAJ~~~~~
3 Hoxha (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
De14arale Sratuore
N en pergjegjesioe lime deklaroj se ky punim eshle shkruar prej meJe nuk eshte prezanruar
asnjehere para nje instilucioni tjeter per vleresim dhe nuk eslne botuar i teri osc pjcse Ie ve~a nta te tij Punimi nuk pennban material Ie shkruar nga ndonje person Ijeter pervey rasteve Ie cituara
dhe referuara
Ind i ra I-I ox hn
bull Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Abstakti
EkQnlmia dhe shoqena po perjelojne ndryshjme Ie medha dhe shume Ie shpej ta ne dekadol e
fundi Per kele arsye ndennalTjel dhe bizneset ne pergjithesi ndadhen para sfidave Ie medha per
Ie rour ekzistencen e tyre rritj en zhvillimin dhe oivein e lyre konkurues
Terrri menaxhim nga kendvesh trimi gjuhesor gjendet i trajtuar oe periudha Ie hershme Nga
kend~eshlrimi ckonOlmk perdorimi i kCtij lenni nis n~ shek e XX me revolucionin industrial dhe
krijinin e fabrikave ku u be domosdoshmcri angazhimi i nje numn relativisht Ie madh
ind ivdesh ne pune
Ne ktte ministudim trajtohct menaxllimi i bunmeve njerezore ne raslin e universileleve qofte
publjlc ne analogji menaxhimin e burimeve njerezore Ie uni vers ilete t jashtc vend i Shkenca c
me n m himit [e burimevc njerezore perben nje shkence ekonomike It nderlikuar cdhe ngu ana
sociobgjike per faklin se ne theme Ie saj qendrojne njerezil me punen e tyre
Ky pUlim eshte nj e swdim sasior dhe i fokusuar tc vanab lat e menaxhimit bUlimeve tljerezore
adll1iristrates publike dhc si shembuU esbte marre adminislruta pubtike e universitctevc
Fjale Kne Menaxhim adminis(rim burime lIjerzore universifel pubiflt
5 Hoxha J (2016) Menaxhimi i Burimevc njerezore ne sektorin publik
Abstract
The economy and the society are undergoing major and rapid changes in the last decades For
th is reason the businesses and the corporations encounter great challenges to prOlect their
ex istence growth development and toeir competili ve level
Tbe ICOTI management o n the Jinguistic point of view can be found in antic tiJ1) ~s From the
economic point of view its usage is encountered in the XXth century with the industri a l
revolution and the c reat ion of plants where the engagement of a great number of people working
was seen as ltI necess ity
This study will be focused on human resou rces management in public universities and an
analogy between human resources in foreign uni vers ities is made possible The sc ience of humall
resources management is D compl icated sociologic sc ience as its base is composed of people and
their work
This stud y is a quan tit ative study rocused on the variilblcs of management hum resources
pub lic admin istration a)lu as an example is takes th e public administration orpubl ic univers ities
Key Words management administration human resources public university
6 Hoxha I (2016) Menaxnimi i Burimeve njerezorc ne sektorin publik
Faltnderimc
Gjjt~e keto vile studimija ne Ie pennbledhura ne kete punim dip lome [rut i studimeve 2 vjecare
ne lJniversi le tin Aleksander Moisiu Durres Se pari nje falenderim i v~ante shkon per
fam ijcn time dhe per mbeshtetjen dhe suport in e tyre Ie pakufijrc ne keto vil e slUd imi
Nje fa lendcrim ljetCr esille per stafin e UAMD dhe pUlleo e tyre Ie perkus htuar ne pergaliljen e
s tudenlcve Ie do Ie jenc e ardh mja e k6tij vendi ne mesimd henie puna e ty re per perhapjen e
dijes ka qene e admirueslune
Indira Hoxh ll
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
3 Hoxha (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
De14arale Sratuore
N en pergjegjesioe lime deklaroj se ky punim eshle shkruar prej meJe nuk eshte prezanruar
asnjehere para nje instilucioni tjeter per vleresim dhe nuk eslne botuar i teri osc pjcse Ie ve~a nta te tij Punimi nuk pennban material Ie shkruar nga ndonje person Ijeter pervey rasteve Ie cituara
dhe referuara
Ind i ra I-I ox hn
bull Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Abstakti
EkQnlmia dhe shoqena po perjelojne ndryshjme Ie medha dhe shume Ie shpej ta ne dekadol e
fundi Per kele arsye ndennalTjel dhe bizneset ne pergjithesi ndadhen para sfidave Ie medha per
Ie rour ekzistencen e tyre rritj en zhvillimin dhe oivein e lyre konkurues
Terrri menaxhim nga kendvesh trimi gjuhesor gjendet i trajtuar oe periudha Ie hershme Nga
kend~eshlrimi ckonOlmk perdorimi i kCtij lenni nis n~ shek e XX me revolucionin industrial dhe
krijinin e fabrikave ku u be domosdoshmcri angazhimi i nje numn relativisht Ie madh
ind ivdesh ne pune
Ne ktte ministudim trajtohct menaxllimi i bunmeve njerezore ne raslin e universileleve qofte
publjlc ne analogji menaxhimin e burimeve njerezore Ie uni vers ilete t jashtc vend i Shkenca c
me n m himit [e burimevc njerezore perben nje shkence ekonomike It nderlikuar cdhe ngu ana
sociobgjike per faklin se ne theme Ie saj qendrojne njerezil me punen e tyre
Ky pUlim eshte nj e swdim sasior dhe i fokusuar tc vanab lat e menaxhimit bUlimeve tljerezore
adll1iristrates publike dhc si shembuU esbte marre adminislruta pubtike e universitctevc
Fjale Kne Menaxhim adminis(rim burime lIjerzore universifel pubiflt
5 Hoxha J (2016) Menaxhimi i Burimevc njerezore ne sektorin publik
Abstract
The economy and the society are undergoing major and rapid changes in the last decades For
th is reason the businesses and the corporations encounter great challenges to prOlect their
ex istence growth development and toeir competili ve level
Tbe ICOTI management o n the Jinguistic point of view can be found in antic tiJ1) ~s From the
economic point of view its usage is encountered in the XXth century with the industri a l
revolution and the c reat ion of plants where the engagement of a great number of people working
was seen as ltI necess ity
This study will be focused on human resou rces management in public universities and an
analogy between human resources in foreign uni vers ities is made possible The sc ience of humall
resources management is D compl icated sociologic sc ience as its base is composed of people and
their work
This stud y is a quan tit ative study rocused on the variilblcs of management hum resources
pub lic admin istration a)lu as an example is takes th e public administration orpubl ic univers ities
Key Words management administration human resources public university
6 Hoxha I (2016) Menaxnimi i Burimeve njerezorc ne sektorin publik
Faltnderimc
Gjjt~e keto vile studimija ne Ie pennbledhura ne kete punim dip lome [rut i studimeve 2 vjecare
ne lJniversi le tin Aleksander Moisiu Durres Se pari nje falenderim i v~ante shkon per
fam ijcn time dhe per mbeshtetjen dhe suport in e tyre Ie pakufijrc ne keto vil e slUd imi
Nje fa lendcrim ljetCr esille per stafin e UAMD dhe pUlleo e tyre Ie perkus htuar ne pergaliljen e
s tudenlcve Ie do Ie jenc e ardh mja e k6tij vendi ne mesimd henie puna e ty re per perhapjen e
dijes ka qene e admirueslune
Indira Hoxh ll
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
bull Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Abstakti
EkQnlmia dhe shoqena po perjelojne ndryshjme Ie medha dhe shume Ie shpej ta ne dekadol e
fundi Per kele arsye ndennalTjel dhe bizneset ne pergjithesi ndadhen para sfidave Ie medha per
Ie rour ekzistencen e tyre rritj en zhvillimin dhe oivein e lyre konkurues
Terrri menaxhim nga kendvesh trimi gjuhesor gjendet i trajtuar oe periudha Ie hershme Nga
kend~eshlrimi ckonOlmk perdorimi i kCtij lenni nis n~ shek e XX me revolucionin industrial dhe
krijinin e fabrikave ku u be domosdoshmcri angazhimi i nje numn relativisht Ie madh
ind ivdesh ne pune
Ne ktte ministudim trajtohct menaxllimi i bunmeve njerezore ne raslin e universileleve qofte
publjlc ne analogji menaxhimin e burimeve njerezore Ie uni vers ilete t jashtc vend i Shkenca c
me n m himit [e burimevc njerezore perben nje shkence ekonomike It nderlikuar cdhe ngu ana
sociobgjike per faklin se ne theme Ie saj qendrojne njerezil me punen e tyre
Ky pUlim eshte nj e swdim sasior dhe i fokusuar tc vanab lat e menaxhimit bUlimeve tljerezore
adll1iristrates publike dhc si shembuU esbte marre adminislruta pubtike e universitctevc
Fjale Kne Menaxhim adminis(rim burime lIjerzore universifel pubiflt
5 Hoxha J (2016) Menaxhimi i Burimevc njerezore ne sektorin publik
Abstract
The economy and the society are undergoing major and rapid changes in the last decades For
th is reason the businesses and the corporations encounter great challenges to prOlect their
ex istence growth development and toeir competili ve level
Tbe ICOTI management o n the Jinguistic point of view can be found in antic tiJ1) ~s From the
economic point of view its usage is encountered in the XXth century with the industri a l
revolution and the c reat ion of plants where the engagement of a great number of people working
was seen as ltI necess ity
This study will be focused on human resou rces management in public universities and an
analogy between human resources in foreign uni vers ities is made possible The sc ience of humall
resources management is D compl icated sociologic sc ience as its base is composed of people and
their work
This stud y is a quan tit ative study rocused on the variilblcs of management hum resources
pub lic admin istration a)lu as an example is takes th e public administration orpubl ic univers ities
Key Words management administration human resources public university
6 Hoxha I (2016) Menaxnimi i Burimeve njerezorc ne sektorin publik
Faltnderimc
Gjjt~e keto vile studimija ne Ie pennbledhura ne kete punim dip lome [rut i studimeve 2 vjecare
ne lJniversi le tin Aleksander Moisiu Durres Se pari nje falenderim i v~ante shkon per
fam ijcn time dhe per mbeshtetjen dhe suport in e tyre Ie pakufijrc ne keto vil e slUd imi
Nje fa lendcrim ljetCr esille per stafin e UAMD dhe pUlleo e tyre Ie perkus htuar ne pergaliljen e
s tudenlcve Ie do Ie jenc e ardh mja e k6tij vendi ne mesimd henie puna e ty re per perhapjen e
dijes ka qene e admirueslune
Indira Hoxh ll
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
5 Hoxha J (2016) Menaxhimi i Burimevc njerezore ne sektorin publik
Abstract
The economy and the society are undergoing major and rapid changes in the last decades For
th is reason the businesses and the corporations encounter great challenges to prOlect their
ex istence growth development and toeir competili ve level
Tbe ICOTI management o n the Jinguistic point of view can be found in antic tiJ1) ~s From the
economic point of view its usage is encountered in the XXth century with the industri a l
revolution and the c reat ion of plants where the engagement of a great number of people working
was seen as ltI necess ity
This study will be focused on human resou rces management in public universities and an
analogy between human resources in foreign uni vers ities is made possible The sc ience of humall
resources management is D compl icated sociologic sc ience as its base is composed of people and
their work
This stud y is a quan tit ative study rocused on the variilblcs of management hum resources
pub lic admin istration a)lu as an example is takes th e public administration orpubl ic univers ities
Key Words management administration human resources public university
6 Hoxha I (2016) Menaxnimi i Burimeve njerezorc ne sektorin publik
Faltnderimc
Gjjt~e keto vile studimija ne Ie pennbledhura ne kete punim dip lome [rut i studimeve 2 vjecare
ne lJniversi le tin Aleksander Moisiu Durres Se pari nje falenderim i v~ante shkon per
fam ijcn time dhe per mbeshtetjen dhe suport in e tyre Ie pakufijrc ne keto vil e slUd imi
Nje fa lendcrim ljetCr esille per stafin e UAMD dhe pUlleo e tyre Ie perkus htuar ne pergaliljen e
s tudenlcve Ie do Ie jenc e ardh mja e k6tij vendi ne mesimd henie puna e ty re per perhapjen e
dijes ka qene e admirueslune
Indira Hoxh ll
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
6 Hoxha I (2016) Menaxnimi i Burimeve njerezorc ne sektorin publik
Faltnderimc
Gjjt~e keto vile studimija ne Ie pennbledhura ne kete punim dip lome [rut i studimeve 2 vjecare
ne lJniversi le tin Aleksander Moisiu Durres Se pari nje falenderim i v~ante shkon per
fam ijcn time dhe per mbeshtetjen dhe suport in e tyre Ie pakufijrc ne keto vil e slUd imi
Nje fa lendcrim ljetCr esille per stafin e UAMD dhe pUlleo e tyre Ie perkus htuar ne pergaliljen e
s tudenlcve Ie do Ie jenc e ardh mja e k6tij vendi ne mesimd henie puna e ty re per perhapjen e
dijes ka qene e admirueslune
Indira Hoxh ll
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
7
Hoxha 1(20 16) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektoon publik
Pemlbalja
Nr Faqes
i Leje per Mbrojljen e Ternes se Diplomes
1 Deklarate Statuore 3
J Abstrakti S hq ip 4
4 Abstrakti Angli sht 5
l Falenderimc 6
G Pennbajlje 7
Kapitulli J PjCSl krycsore
1 I Byrje 9
J 2 Qellimel e punimi t 10
13 Rendesia e punimit 10
14 Pyeljcl kerkimore I
1 5 Kufizimet e punimit II
16 Perkufizimct 12
Kapitulli 11 Menaxhimi j Burimeve Njerezore Teori modele praktika
2 1 crare kuptojme me Burime Njerezore 13
22 Punonjesit e Burimeve njerezore 14
23 Prirjet e fundi ne menaxhimin e burimeve njerezore 14
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
8 Hoxha I (20t 6) Menax himi i Burimeve njerezore ne sekto rin publik
24 Nenaxhimi modem i bunmevc njerezore 16
25 ~rategji a dhe bu rimet nj erezore 19
Kap~ulli III Arsimi i Larte dhe M enaxhimi i Burimcvc Njerezorc Teari
rnodde praktika
31 Arsitni i Larte si element thelbeso r 21
32 ltfare kuplojme me Burime NjerezoreN 21
3 3 Pse jane te re ndesislune po lili kal planet dhe programet e Burim eve Nje rezo re 23
Kal)itulli [V Menax himi j nurimeve Njerezore J ashte Vendi
41 Nenaxhiml i Bu ri meve Nj erezo re ne BE 26
1) Staft Akademik- i motivuar por jo i paguar 26
2 ) Siafi Ad mi nislrmiv dhe Tekn ik - i kenaqur por i ncnvleresua r 27
Kapilulli V Menaxhimi i Burimcve Njcrezorc ne IIllivcrsit clet Shqiptare
5 1 Slrategj ia c uni versiteteve shqiptarc per rriljen e kerkimeve shkencore 28
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperj 30
53 Rregullo lja per mena xhim in e burirneve njerezore ne universilelin e Tiralles 32
Kapitulli VI Rezultatet dhe Rekomandime
61 Rcwhatel dhe Rekomandime 36
Bibliogrsfi 39
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
9
I
Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Katitulli I
I_I lIyrje
Ma redheniet njerezore jane nje element i rendesishem per mbarcvajtjen e orgaOlzalcs pasl
oj o~a e marrdhenieve njerczore ben Ie mundur Ie kuptuarit e koncepteve Ie sjelljes njerezo re dhe
kj 0 Ie dy drejtime kryesore I
~ Se pari sjcllja e indi videve ne raport me nc dhe ne rapon me flje ri tjetin
gt- Se dyti sjelljajone ne raport me Ie tjerel
N e kete punim masteri do Ie hidbet nje veshlrim per rnenyren e menaxhi mit Ie bunmeve
nj e izo re ne ad ministraten publike Ie univc rsi l~ levc m RepublikeJl t Shqiperise dhe al yre Ie
huaja 5i rastc studimi jane man e menaxhimet e burimeve njerezore ne universitetct shqipt1re
doe Inenaxhimel c burimcve njcrezore ne uni versi lclcl e Bashkimil Eu ropian Arsyeja e
perzgjedhjes se univers iteteve te Bashkimit Eu ropian u be per faklin se Shqiperia du ke pallJf
slal llS in e nje vendi kandidat per ne BE duhet Ie jCle sa me arcr s iandat1eve Ie vendeve
Eur(lpiane
Shq~eria po eecn ngadallt por me siguri nc nugcn e saj drcjl ancla res illlil nc Bashkimin
Evrop ian Marrja e status it kandidat solli me pram vemendjes Ie polilike-beresve rendcsine dh e
s fid en e ndemlanjes se re forma ve per nj e zhvillim Ie qendrueshem Nxi lja e zhvillimil ekonomik
Ie q endrueshem lTitja e punesimit perfshilja socia1e mbrojtja e mjcdLsit elj jane disa nga
Yesh1j el e nxehta ne di skursin politik kombelar Nc konlekstin e ndervares ise globalc dhe ne
nje m arredH~nie Ie ngushte me Bashkimin Evropian Shqiperia dlJhet te lllcndoje dhe veprojc
s lrategj ikishl per Ie kOLltekslUalizuar vepnmel e saj
Arsyeja e perzgjedhjes se kesaj lernc kons islon ne (alo in se rea ldi zimi i objekli vave Ie ~do
organizate behet i lllundur ne saje Ie angazhimit Ie bUlimeve njerezo re te nevojshem Ky eshte
nje f I10r i rendesise se burimeve njerezore Faktori i dyte ka Ie beje me faklin se shpellzimel e
Prof As Galnn tina Canco (2008) Menaxh imi i Bunmeve Njerezore Tirane 2008 Fq 12
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
10 Hoxha r(2016) Menax himi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
punes perbejne zerin kryesor Ie kostos se produkteve Kjo per faktin se menaxhimi pennbledh
keto elemente kryesore2
raquo Inpute
o Marredheniet e ndersjeHta
raquo Prodhimet
Pra nga kjo mund Ie themi SI shkenca e menaxhimit te butimeve nj en~zore mend me kerkimin
studimin analizimin organizlmin dhe vlereslmin e fakteve mbi Illarrcdheniel njerezore ne
kontekstin e punes
12 Qellimct c punimit
Duke pasur ne kons ideratc direrencal qe ekzislojne midis sektorit publik oe Shqiperi dhe jashte
saj ~ ky studim do Ie lentojc il)t analize Ie perceptimit qe punonjes it e adllinistr~lles pubike Ie
uni versiteteved he 13 krahasoje ale me situaten e uni versiteteve ne Brilanine e Madhe
Ky sludim do Ie fo kusohet te fushat mcposhtrnc
Polilikat planet dh e programet e Burimeve Njerezore
f Venia ne p raktikc e kClyrc po litikave planeve dhe programeve Ie BUlimeve Njerezore
13 Rendesia e punimit
Rendesia c ketij puniOli qendron ne pikat vijuese
Se pari ne kete [eme jepct nje pasqyre e menaxhimit Ie Burimeve Njerezore duke
perdo rur metoden dedukrive pra duke vijua r me Ie pergjithshmen dhe duke kaluar Ie
konkrelja Kjo melOde lejon veshtrimin e menaxhimit te Burimeve Njerczore ne aspekte
Ie pergjishme dhe me pas duke kaluar ne specifika tiE universitctevt shqiptare publike dhe
atyre ne Britanine e Madhe
lprof As Galantjna Caneo (2008) Menaxllmi i Burimeve Njerewre Tirane 2008 Fq 22
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
11 Hoxhal (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Se dyli ky punim jep nJe krahasim dne konlrasl midis Menaxhimit Ie Burimeve
Njerezore ne universitctet publike ne Republiken e Shqiperise dhe detaje rreth
Menaxhimille Burimeve Njerezore ne universilct e Bashkimit Europian
J~ Iyetjet kerkimore
Gj it c pu nimi dhe cyesnljel e kerkimit Ie evidcntuara dhe Ie shljellua ra Ie paraql lja e rczuhateve
dh e li skutimi i lyre orientohen Ie pyetjet vijuese kcrkimore
Menaxhimi i Bu ril11cve Njerezore dhe v ie resillli i performances fie uni vcrsi te tevea behet
permes nJi sistemi ne perputhje me standatet e vendosura
I Si nd iko n n-ilja e pcrfonnances per permi simin e menaxhimit Ie Burimeve Nje rezore
15 (ufizimet c punimil
Ky Siud lJn karakterizohel edhe fl ga kufizimet e veta gjate procesit Ie perpUniml1 Ie cilatjane
Vesht ires i literature per sa i perket disa koncepteve kryesore Ie burimeve njerezore ne Ie cila t puniml eshtc fokusuar dhe modelcve kryesore qe perdoren Ie universitelet dhe
INSTAT pcr vleresimin c perfonnaces ne menaxh imin e bu rimeve njerezore Literatura
ka qene shume e kufizuar ndaj ky puoi m perb~n oje element sado Ie rendesishem per
kontribu tin e stud imcve vij ucse
Nje veshti resi tjeter ka qelle edhe gjetj a e malelaleve oe gj uhen angleLe persa i perkcI
pjeses se studimit te menaxhimit te burimeve njerezore ne Mbreterine c Bashkuar dhe ne
Europe persa i perket fonncs se administrimit Ie administrates publike Perkthimi i
materia leve ka gene i domosdoshem gie qe ka kth kuar nj e kohezgjatje Ie caktuar kohore
Kryerja e nje analize Ie dhenash bazuar oe infonuac ionin cilesor Ie mbedhur
Paraqi tja e nj e sere perfundimesh Ie pun imit du ke dhene disa shpjegime profesiOnale per
ycshtjet e bera objekl srudimi ne kcle punim
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
12 Hoxha [ (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin puhlik
1lti Perkufizimct
16 1 Mcnaxhimi i Blirirueve njerc7o re
Sh boca e menaxhimil Ie burimeve njerezore perfaqeson s islemin e dijeve dbe Ie njohurive
s hllt01corc Ie (ollnuara hisl0 rikisht duke vezhguar marrro he nie l nj e rczore ne kOllIeksti n e punes
dhe duke bere pergjithesimel e nevojsunc teorike~
M a ncdhcniet njerezore ne kontekstin e punes oe I1Je sipennarrje dbe sida mos ne rast in c
universileleve jane Ie domosdoshme dhe te pashmangshme Ato jane Ie shumta dhe Ie
shuncllojta gje qe shkaklon edhe noryshueshrneJine e lyre
162 M otivimi
Motivimi perrflqeson nji Jcv izje te nevojes se paplotesuar drejt asaj te plotesuar Me shume se
oje force ekonomike mOli vim perben nje Ilx itje per te punuar me shume me pfitje d rejt njc
arritjeje pozilive Motivimi bazohet lie teori Ie trajrua ra nga teoriC lcne Ie ndryshe Keshtu Vroom
e bawnle (eari ne e lij mbi motivimin ne besimin se perpjekjeL C pUJlonjesve do Ie cojne ne
rea li 7 imin Cdetyravc dhe keto Ie fu ndit ne shpe rbli me (Vroom 1964)
~Pror As Galanlina Canco (2008) Mcnaxhiroi i Burimevc Njerezore Tirane 2008 Fq 22
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
13 HQxna 1(2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
KapHulli II Mcnaxhimi i Burimevc Njerezorc Teori modele praktika
21 ltfare kuptojme me Burime Njcrczorc
Tenni burime njcrezore eshte percaktuar si fuqi punetore dhe eshte radhirur midis kate r
faklonve kryesore te prodhimit toka fuqia punctore kapitali dhe kostol Ky Irajtim j
punoojesve s i nj e burim ashfu s i burimel financiare apo alo fizike e ka zanafillen Ie politikat e
puno njesvc gjal c revolucionit industrial Mcnaxhimi i burimeve njerezore erdhi s i pasoje e faktit
qe organizatat i k erkonin punonjesve Ie punonill dhe Ie prodhonin me shume se~ shperbleheshin 4
Kuptimi i burime ve njerezore ndryshoi me kalimin e viteve per shkak se koncepti i organizatave
u zgjerua dhe punonje$11 filluan te trajtoheshln me teper s i qenie nj erezore dhe jo si materiale te
gjalla apo s is lem e organizacionale 5 Burimel njerezore filluan lC shiheshin s i btumiddotime neks ible
dhe dinamike kes htu qe orga nizatat filluan le kerkonin menym te ndryshme me qellm qe (I i
mo tivonin ato dhe tnl rrisnin performancen kjo beri qe Ie rriteshin kerkimet ne fus hen e burimevc
ojerezore dhe ko hel e rundi t merren inronnacione dhe nga shkencal e ps ikologjise ckonomise
dheekonomise pOlitike
Me oaxhimi i burimevc nje rczore eslue ajo pjese e procesil Ie menaxhimil e pe rqendruar oe rel ac ionet njerezore dhe sigu rimin e mireqenies se ryre me qetlim qc ata Ie jap in kontributin
maksimal ne pune lnstituti j Menaxhimit Ie Personelit oe Brilanine e Madhe jep nje perkufiz im
Ie (ille per kel t Funksion lttMenaxhimi i pcrsoneiil eshle ajo pjese e mcoaxhimil c preoupuar per
njerezil ne pune dhe per marredheniet e lyre ne kuadrin e nje organizae
Qellimi i lij eshle qe (e bashkojc dhe Ie zh villoje pUlJoojesil qe e perbcjne ale dhe eshle e
preokupuar ne mireqenien e 9do individi dhe Ie ekipe ve Ie punes per Ie nxitur ala qc Ie japin
bull Appelbaum E Ba iley TBerg P and Kallcberg A (2000) Manufacturingadvantage why high perfonnance work sys tems payo ff Cornell Universi ty press hllaca NY SFisher D 1989 C urrent and Recurrent Challenges in HRM Journal of Managemenc Vol 15 pg J57-178
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
Hoxba J (2016) Menaxhim i i Burimeve njerezore ne sektonn publik
kOl1tibutin maksimal per suksesin e organizates Nje perkufizim i thjeshte por raeional
paratitet si vijon Menaxhimi i burimeve njenzore eshte procesi i terheqjes zhvillimit d~e
m baijes se nji force pune Ie lalentuar dhe energj ike per Ie mbeshte tur misionin objekti vat dhe
stra tgjite organizative
22 Junonjesil c nurimcvc njcrclore
runltnjes il kons iderohen burime sepse ata i plotesojne Ie gjithe kritcret per Ie qelle Ie tille Ala
krulevere dhe dobishmeri duke qene 5e ndihmojnc nc procesin e prodhimit apo ndihmojne nc
zi nxlirin c vleres per Ie shnderruar materia let apo inpulet e tj era ne output Ie shUshem
Traj~mi i punonjesve oe Ie njej len menyre s i burinlet e tjera shkakton pakenaqesi te madhe midis
punltlljcsvc KOlcepti i hershcm i shillle punonJcsit Sl Ie poundiithe bunmet e tjcra duke i trajtuar 1Ia
si rnakineri qe cJuhej Ie beflin Ie nj ejlcn pune gjilhmolle dbe duke imituar ne kele menyre
gelinin C lyre per rritje dhc manje Ie iniciatives
23 Prirjet e fundit ne mcnaxhimin c burimcvc njcrczorc
Me fillimin e mjjevj~arit pati nji rritje ne lransferimin e proceseve dhe aftesise prodhucsc te nje
biznesi ne nje biznes Ijeter
T ransferimi u pa si nje levizje qe reduktonte kostot dhe i jepte me shume mundesi organizates qe
1C fohsohej ne aspekte strategjike Ie biznesit Si rezuhat i transferimit Ie procescve dhe
prodhimit U )Til rekrutimi ne nivel vendas ka kerkante menaxhim Ie pjesshem Ie burimcve
Menaxhereve Ie persaneli ne organizaten meme nuk u kerkohet qe te merren me zbatimin e
poJitikave dhe prakljkumin e procedurave Ie marredhenieve njerezore ne vendel ku organizala
ka transferuar funksionet e saj 6
ti Fisher D 1989 CUlTCnt and Recurrent Chall enges in HRM Journal of Mtnagement Vol 15 pg 157-178
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
----
15 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Ala duhet Ie merren me rekrutimin oe nivel vendas menamimin e marredhenieve njerezore Ie
or gani zates dhe Ie kontrollojne mcnaxhimin e borderove dhe Ie kompensimeve SI dhe Ie
shpjegojne e Ie zbalojne pol itikat Gjale kohes qe zbatim i praktik i politikave Ie burimeve
njerezore u lihe t menaxhereve vend as osc agjencive Ie jashtme krijim i dhe zhvi llimi i politikave
behe akoma nga organizala baze
Menaxhcret e burimeve ojerezore duhe Ie pergati s in po lil ika qe Iu pershtaten rregullave
nderkombetare dhe nj ekohesisht Ie permbushin kerkesa t dh e ncvojat e organizales Aspekti
ndcrkombetar i mcnaxhimit Ie burimeve njerezorc i ka vcndosu r menaxheret e burimeve
nj e rczore ne po~il i one slralegjike dhe gjithashtu ka bere qe ala le mbaj ne bashke me menaxherel
linca rc dhe aLa operaciona le barren e suksesi t ne njes ite e hllaja Ie orga ni~ates
Nj e zbal im tjeter i transferimil Ie fUlJksioneve ose i rnenaxhimil internaeional Ie burimeve
njerezore eshte q e Iraj nimi dhe zhviUimi duhet te kryhen ne zyral e kompanise se huaj ku
organiz8tl1 ka transferuar funksionet e saj Kjo shkak ton di sa prob leme per depaltament in e
personeljt Ie o rg ani UltCs baze sepsc shumica e burimeve dh e rnaterialevc lrajnuese duhet Ie
sigurohen dhe Ie shpemdahen ne menyre standarde nga ky departamenl kurse Imjnim i duhel tC
kryhct nga mcna x herel e vendi Ie organizalcs mikplileSC
Gjithashlu punonjesve vendas nga njera ane duhel Ii komunikohet kultura e orga ni za lcs baze
nderSlt nga ana tjeter duhen respcktuar ndryshimet e lyre si bano re Ie nje shleli Ij eter Ky as pekt i
menaxhimil nderkombelar i jep goxha pergjcgjesi menaxherive Ie burimeve njere~are sepse ala
duhet Ie jene Ie kujdesshem ne lidhje me ~eshlje Ie kulrures ampjale Irajnimil ve~anerishl Jur
trajnimi lidhet me kuhuren dhe ideale l e biznest
Gj ilhashtu duhet qe ciles ia e praktikave Ie vendit mikprites me kerkesal strategj ike Ie orga nizales
Ie eein paraleli sht Menaxhercve te marredhenieve njerezore u kerkohel qe Ie kuptojne sjdljet e
punonjesve vendas kundrejt ci lesise si ndergjcgjshmerine dhe angazhimin e lyre rreth mode lit te
ciesise Kj o i ndihmon ala qe Ie krijojne programe me qellim qe Ie ndihmojne forcen e punes
Jokale ne lidhj e m e vizianin dile strategjine e organ iza tes lTelh c il esise
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
16 Hoxha t (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubik
Ne perputhje me programel e (rajnimil dhe Ie zhvillimit nevoji lel nje balancim i tere aspekteve
Ie tiera Ie menax himit Ie burimeve njerezore Funksiaoi i marrwhenieve njerezore eshle rrifUr
nga pikepamja e qellimit dhe aplikueshmeri sc se lij sepse menaxhere t e marredhenieve njerezore
duhet Ie marrin ne konsiderate Iigjel e punes vendase dbc du he Ie pershtatin rrogClt dhe
kompensimct e punonjesve vend as me strmegjine e pergjithshme Ie kompanise Transferimi i
funksioneve nga njera ane i ben Ie mundur orga nilal3Ve baze krij iffi in e Ciialeve apo joinlshy
ventures me organizatat vendase por ga ana (jeter i shkakton alyre qendrime anlagonisle nga
sindikatat dhc agjencite e punes vendase
Ne disa shtete veltanerishL 11( aLo veriore dhe perendimore sindikatat jane shume te organizuara
dhe ushlrojne presion Ie madh mbi qeverinc qe Ie nxjerre negulla Ie rrepta ne lidhje me
organizatal e huaja qe lransrerojoe funksionel e lyre ne keto shte lc Menaxhimi nderkombeta r i
bunmeve njerezore i ngarkon men(lxhe rel e marredhenieve njerezore me dctyren e majljes se
marredhenieve paqesore dhe mlqeSOre lIdelmjcl pUllolljesve veltanerisht ne shletel e huaja
24 Mcn axhimi m odem i burimevc nj er ezore
Ne vitet 80 lenni manaxhim i burimeve njerezore filloi te zevendesonle tennin manaxhim Ie
personelie Ky ndryshim pikpamjeje erdhi si pasoje e ITilj es se konkurrences se orgaoiz3tave ne
ekonomine g lobale8 Suksesi i shume koropanive Ie medha japoneze ne eksport in e ma llravc
perendimore si makinal apo paisjel elektronike IlC viLet 70middot80 zuri ne berasi shume kompani
perend imore
Organizatal japoneze Iheksonin rendesine qe kishle mena xhimi efektiv j puoonjesve per
strategjine konkuruese te bizncsit9 Studimet tregonin qe punonjes il japoneze kishin perfotlnance
me te larte ne produktivitct dhe ne inovacion in e proceseve se sa punonjesit perendimore Celesi
i ketij suksesi qendronte tek praktikat per menaxhimin e burimeve njerezore te hua zuara nga
1 Swrey 1 1992 Human fcsourc~ Milnagement A Critical Text 2nd ed Thomson Learning London bull Best M (1990) The new competilion institutions of induslrial restructuring Polit y Press London 9 Ouchi WG ( 1982) Theory Z Avon Books New Yltlrk
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
17 Hoxha f (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
kOOjlani le tilla 5i Toyota dhe Matsushita
Kctl praktika ClUuan te shfaqeshin dhe ne shtetet perendimore duke qene se japonezet kishin
fillur tregit ine e lyre me Europen dhe Ameriken e Veritl t Praktikat per menaxhimin e burimeve
nj erizorc qe nc Japoni kishin pasur aq shume sukses fiJluan Ie zbatoheshin dhe ne vende Ie tjera
te bles o
ICe praktika pennbanin elemente t e meposhtem
I Rekrutim dhc seleksionim strikt dhe ri goroz
I Trajnime Ie ni veleve Ie lalta
Grupet e punes
I Afttsi Ie gj ithanshme
Ko mun ikim me (e mire manaxher-punonjes
I Pcrdorimi i rrarheve (e ci 1esise dhe Jlje rcndesi e (nadhe i jepej cilesise st laI1e~
lnkurajimi j punonjesve qe Ie jepllin sugjerirne ltlh e ide Ie reja
S imbole Ie veca nla s i mensat e perbashkela dhe uniformat e puno njesve
FUlja e ketyre prak tikave Ie reja u be me qellim qe punonjesi l Ie identifikon in suksesin e tyn ne
ate Ie organiza les Pra kultura e organiza tes u be nje elem1nt i rendesis hem ne konkurencen e
suksesshme Ie finn es dhe ishte lema Icryesore e teorive ne vilet e para te viteve SO-te Keto
praktika Ie menaxhimit Ie burimeve njerezore dhe rendesia qe ala i dhane kriji mit Ie kultures se
organ lUltes qene ne kontrast Ie madh me pikpamjet e menax himit Ie persone lit qe dolcn ne pah
ne lnes Ie shekullit Ie 20-le
Ne fakl shume nga keto praktika Ie reja nuk u pane vetem s i delyre e manDIhereve Ie hurimeve
njer~ore por dhe Sl pergjegjesi e manaxhereve lineare Ie orga mzates Departamenti i burimeve
njer~ore mund te krijonle lehtes i per keto praklika por menaxheret e burimeve njerezore nuk e
10 Wi ckens P (987) TIle road to Nissa n MacMillan London II Peters T1 and Watcffil3fl RH Jr( 19R2) III search o r excellence Lessons from Amencas best nm companies Harper and Row New York
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
18 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
klshin per detyre per Ie realizuar kele proces 12
ICeshru pra t3shme kishte Imdur koncepli modem j menax hlmlt Ie burimeve njerezore
Megjithese origj ina e menaxhimit Ie burimeve nj erezore ishte qartesuar pergjate kohes koncepti
dlle domethenia e tij qene objck debati ndennjel praktikuesve akademikeve dhe komentuesve
d~ri ne fillim Ie vi leve 90 tJ
Disa thjesht kane zevendesuar lennin manaxh im pcrsoneli me manaxhim Ie bunmeve njerezorc
dhe jane ankuar se ~do gje (jcler ka mbetur e njejte Oisa Ie tjere e kane pare ndryshimin tek
zevcndesimi j titullit Ie manaxherit Ie persaudi me manaxher Ie burimeve oJerezore Instituti
profesional per mcn3 xhimin e per~one l i t nt Austra li e ndrysho i emrill ne Insti tuti i Menaxhimit
te Burimeve Njerezore duke here keshtu oje kthese te madhe ne tennino logj i Te Ijere persona
kane argumentuar qe menax hlmi i burimeve nj erezore perfaqeson njc menyre krejl Ie re Ie Ie
rnanaxhuant e nje rezve ftC pune menyre kjo qe shkon pel1ej funksioncve Ie manxhimit Ie
personelit dhe qe ve theksin ne krijimin e nj c kultu re ne mjedis in e plLnes e eila kontrollon
angazhimin e punonjesve ne pune 14
Te tjere akoma Ie lodhur nga perkufizimel e shumta nmiddote th menaxhimit Ie burimeve njerezorc
thone qe ai nuk eshte gje ~eter veyse nje iluzion nje figure tridimensionale mbrapa se e iles mund
Ie shihen nje sere telmikash ltlhe praklikasn par qe ne thelb ka thjeshl vrojtimin
Megjithate koncepti i anga~himit te njerezve oe pune shfaqel ne pjesen me te madhe Ie teorive te mena xhimil Ky koneept u fonnulua ne fillim nga Wallon(l985) i e ili trego i se si organiza lal
modeme ki shin kaluar nga kontrolli Ie perkushtimiWalton e demostroi kete fakt ne nje labele e
e ila ve peroalle njeratjetres kontrollin dhe angazhiminlS
11 Guest D (1987) Human resource management and indusLrial relations Journal of Management Studies 245 503-52 1I legge K 1978 Powcr Inoov8tion and Problem-Sol ving in Personnel Managemcnt McGraw-Hili London 14 Guest 0 (1 987) Human resou rce managemcnl and industrial relations Journal of Management Studies 245 503-521 I ~ Walton RE (1985) From cOOirol to commitment in lhe wOrlltplace Harva rd Business Review 632 77-84
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
19 Hoxha I (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
25 Strategjia dhe burimct njerclore
Akruemiket dhe proresionistel jane duke treguar njc interes ne rritje kundrejt strategjise se
bLlrioeve njerezore dhc marredhenies se saj me pc-ronnancen ne kolektiv por nuk ckzislon
ndonie definicion specifik per kele lidhje E thene thjeshte strategjia e burimeve njerezore eshte
shpjguar si qellimel C nje organ izate kundrejt puncloreve Ie saj Ie shprehura nepermjet
fi lozofise po litikave dhe praklikavc 16
NdcIS3 Hendry dhe Petti grew (1 986) kane bere Ie mundur njc definicion me Ie amplere duke
ars yetuar se aspckti stnllegjik j menaxhimit Ie blllimeve njerezore brenda organizatave konsiston
ne 4e1emeOle krycsore Keto Jane-pcrdorimi i planifikinut nje melOde koherenl c ndaj drejl imil Ie
njenzvc Ie mbeshterur ne nje Ii(ozo fi Ie pcrgiilhshme lidhja aktivitele dhe po lili ka Ie
menaxhimit Ie bunmeve njerezore me disa slrategji Ie hapuradhe konsiderimi i njerezve s i nJe
burim simlegjik per Ie aniluf pcrparcsi konkurruese SisteOli j Hendry dhe Pettingrew sugjcron
se ata Ie cj Jetjane pcrgjegjes per zhvillimin e fektiv te strategj ive te burimeve nj erezore dhe per Ie
bashkuar kelo me strategj ile e bi zncsitduh ct Ie adoptojme nje melo de sa me Ie kuptueshrne dhc
re fleksi ve per kele synim
Te vendosesh nje s tralegj i Ie burimeve njelezore sa me Ie pershlats hme ne orga nizala nuk do Ie thote velem Ii vcndosesh disa leknika Ie caknlara ose rregulla Ie tbj eshtesuara ketij procesi sepse
nuk ka menyra Ie caktuara ose rregu lla magjike pcr Ie vepruar ne kele aspekl Ie menaxhimil Ie
st rategji ve Ie burimeve njerezore Ne rakt s i kerkuesit ashfU edhe vepruesit drejlohen drejl disa
drejtimcve te ndryshme dhe shpeshhere konflikLuale
Emri strategj i dhe mbiemri strategjik perdoren gjeresisht so t He fjalorin e biznesil ne
edukimin e biznesit dhe ne Ie folunn e menaxhimit Keshtu kemi strategjine e korporates
planifikimin slralegjik stralegj i biznesj menaxhim siralegjik mcndim stralcgjik analize
16 Tyson S 1987 The management orthe persofUlcl functionJollrna l ofManagemeIII St1ldies 24(5) 523-532
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
20 Hoxha l (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin puhlik
strategjikc obje kliva strategjike ltlmenaxhimi slrategjik i burimeve njerezore sirategji Ie
burjmeve njerezore dlle shume shprchje If tjera pef emrin strategjidhe mbiemrin
s trategjikGjithsesi ndersa ne nje menyre intuitive e kuptojme se s trategji do Ie thote Ie
ve ndosesh qetlime dhe Ie gjesh menyra per Ii rea li zuar atolluk ekziston nj e deficion ase koncept
i pranuar boterisht i ketij termi perveyse disa pretcndime Ie veteshpallura nga guru Ie
me na xhimil _
Ne fak t ashtu s iku rsc ka deklaruar Whittington (2001 1f) nuk ka shume marreveshje robi
strategjme dhe stfalcgj ia nuk eshte e [eJue ndersa Markides (2000 vll) ka anitur ne
pe rfundimin se ne thjeshte nuk e dime se ltfare eshl c strategjia as se si Ie zhvillojme nje stratcgj i
Ie mire Pra straregjia e biznesit ka ehismar gj ilhrnone por Iradicionalishr CShic konsideruar Ie
jete nje proces fJlc ionallogj ik me qellim perfitues dhe qe duket qarte
Ash1u sic edhe p residenti i General mOlars r araqel ne aUlobiogra fine e tij 40 vjel me pare
(S loam 196349) Qcllimi siralcgjik j nj e bizll cs i eshte Ie nxjerre fitime nga kapitali dhe
neqoftese ne ndo nj e rast te ve9antc fitil11et per nj e Ie ardhme Ie larget nuk jane te kenaqsbme
difiyili duhet Ie ndreqel ose aktiv iteli duhel Ie Ilderpritel Por di sa sruclime re koheve Ie fundi
kane dale ne perfund imin se strategjia nuk esille kaq e Ihjeslue sa kjo
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
21 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Kapitulli III Arsimi i Lute dhc Menaxhimi i Burimeve Njcrczore Teod modele praktika
31 Arsimi i Larte si element (hclbesor
Arsimi i larte kh kimi shkcncor dhe ino vacioni jane elementi Ihelbesore Ie zJwillimil social dhe
ekonomik Ie nje vendi ne kushtct e nje ekouomie Ie bazuar kah dijcs Slralegjia Kombelare per
Zhvillim dhe Integrim ne Shqiperi (2008-20 13)11 njeh kelt rol paresor Ie arsimit Ie larte dhe
syno n rcronn imin e metejshmem Ie sistemil Ie arsimil Ie larte per Ie qene ne perpulhje me
standardet europiane
Drafti i Slralegjise se re Kombelare pcr Zlw ill im dhc Integrim (2014-2020) rikonfinnon kele rol
Ie arsimit Ie [arlC dhe pcrca kton si priorilcte cilesine e arsimit Ie larte profillzimin c
universileteve sipas nevojave Ie lhvillimit Ie vend it dhe tregut Ie punes rivleresim i ndarjcs se
kostos se arsimit Ie larte me studentct si dhe penniresim i qevcrisjes se brendshme Ie
universitcleve duke kombinu ar aUlonominc pe rgjegjshmerine me qeverisjen e olire
Hapa perpara jane shcnuar lIl e miratimin e Ligjit per Arsimin e Larte ne Shqiperi ne vi tin 2007
dhe hartimin e Sirategj ise Ko mbetare Ie Arsimit tc Larte (2008-2013) ne pajtueshmcri me
Procesin e Bolonjes dhe me prioritctct e zhvilimit Ie arsimit Ie larte ne Bashkimln Europian 5e fundtni procesi me i rendesishe rn ne kele kuader eshte propozimi i refOimes se re ne arsimin e
Jartei si dhe verifikirni i li gjs hmerise se veprimlaose se inslitucioneve Ie arsimil Ie lal1e qe
rezultoi me mbylJj en ciS un iversileteve private dhe pezuHimin e 13 te ~erave (VKM Nr 539)
32 ltfare kuptojrnc me Burime Njcrczore
Ne vll in L937 Ro nald Coase filUes i ~mimit Nobel ne ekollomi shpjegoi scsi di sa aktivilete
ekonomike jane me efiyentc nese koordinohen s ic duhet brenda finn avc apo sipenllarrjevc
ndersa Ie Ij~ra kooordinohen me mire nga tregjet laquoMeoaxhimi ndaj muod Ie perkufizohe t s i ani
dhe shkenca e koordinimit Ie akti vitcleve brenda nje finne me aoe Ie nje procesi menaxherial
vendimmarrjesh duke perfshire hapesira SI financa operimet shit jet markelingu dhe burime t
njerezore
n Konrad Adenauer St iftung (20 14) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad AdenlUer Tirane 20 14 faqc8
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
22 Hoxha l (20 16) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Ndaj menaxhimin muod ta perkuCi zojme Sf
Procesi i anali z imit dhe menaxhimit Ie nejovave Ie burimeve njerezore Ie nj e organi zate ne
me nyre qc Ie s iguroje 31Titje Ie objektivave Ie saja strategj ike t8
P olitikat dhe praklikat qe perfshijne mcnazhimin e aspekteve Ie burimcve njcrezore qe j ane
pozicionet c menaxhimi t rekrutimi transparcnca trajoimi vleresimitJ
Pikat krycsore pe r t u Iheksua r ne keto perkufizimi Ie cllat do Ie an-alizohen edhe nc vijucshmcri
Ie temes jane
gt Roti j anali zimit dbe i mcnaxhimit
)gt Lidhja midi s mena xhimille Burimeve Njerezore (HRM)20 dhe arritjcs se synimeve Ie nj e
organizate (ae ketc aspekt e (rajlunr nga pikepamja e universitcteve publike sbqiptare)
gt- Rendcia e politikave dhe praktikavc te burimcve njerezore dhe aktivitctcvc speclflke 5i
rekrulimi perzampied bja mesimi dbe edukimi per[onnanca dhe mcnaxhilni
Historia e mcna xhimit te BUlimeve Njcrezore mund te datohet nc shekullm e 9 kur di sa
kompani industruiale ne ShBA dhe Europe punesuan oficer te ane per Iu perkujdc5ur per mireqenien e punetoreve veyanerisht grave Jhe fcmijeve Ne vilet 920 dhe 1930 kompanite
PUneSU3J menaxher pune Ii ci let merreshin me pagesat mungesat rekrutimin dhe heqjeL nga
puna Nga fundi i viteve J940 menaxhimi i punes dhc i mireqenies se punes u intcgrua
nenetiketimin e adminislrimil le personelil Me pas nga vitet 1970 dhe 1980 administrimi i
personelil fi llai te nj ihej si menaxh imi i personelit dhe 5i perfund im Menaxhimi i Burimeve
Njerezore Sot ne shumc kompa ni dhe un iversi tcle njihen s i Burime Njerelare apo
Administri mi i Persandit
IIJ Coyle-Shapiro K Hoque 1 Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) Human Resoursces Management Universi ty or London London page 12 1 Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Wa lker (2013) Human Rcsoursccs Management Universil) of London London page 12 2ltltIRM Human Resourtes Mlnagemen~ Nga Angishya Menaxhimi i Burimcve Njerezore
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
23 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
33 ~se jane tii rendesishme politikat planet dhe programet e Burimevc Njerczore
Memxhimi i bunmeve njerezore eshte oje funks ion baze organizativ qe Jep nje kontribut Ie rencesishem ne anitjen e objektivave jo vetem ne fushen e biznesit par edhe ne sferat e tjera Ie akti ritetit njerezoc CiIesia e kapitalit njerezor dhe intelektual qe zoterojne orgaOizatat
pergithesisht trajtohet si nje faktor kY9 per diferencimin e lyre nga rivalet dhe pcr arritjen e
rezu tateve cilesisht Ie lana
Nje politike e Burimeve Njerezorc duhet Ie permbushe shu me funksione Aja duhet Ie Jete nje
dohment I shkruar 1 rregulave e rrcgullorevc lidhur me funksionet e administrimit Ie personelil
por ne te njejtcn kohe ajo duhet shkruar ne fiJe mcnyre qc u lejon menaxhercve dhe
mbi leqyresve mundesine per ta perdorur ate edhe si udhezues
Ka shume karakteristika per Ie siguruar se politika do Ie jete e perdorshmc dhe dobiprurese
( Politika duhel tejete e kuptucshme Burokracite synojne 11 shprehin gjcrat ne menyre te
tille qc Ii pershtaten zhargollll te tyre Ie brcndshem Kjo nuk i pershtatet nje manuali
politike Ie projektuar per menaxheret dhe mbikeqyrcsit luaj Nesc deshironi qe keto Ie
fundit Ie jene ne gjendje la zbatojne politiken dhe lTeguliat e rregulloret e miratuara
atehere ato duhen shkluar ne nje menyre Ie lille qe ata gjate leximit la kuptojne qClimin
dhe menyra e te shprehurit
Manuali ose dokumenti duhet botuar ne sas te mjaftueshme qe Ie gjithe menaxhcret e
mbikeqyresit te kene nje kopje Gjithasbtu cshte e rendesishme per Ihjeshtesine dhe uljen
e kostas qe te botohet ne nje formal qe te jete f1eksibel per u ndryshuar dhe
penniresuar Nese ka ndonje gje te sigurt per administrimin e persanelit dhe sidamos te
universitetevc eshte se ai do Ie pesoje ndryshime Perdorimi i nje manuali faqet e Ie edit
jane lidhur ne menyre Ie perhershme do te jete nje pengese
Dokumenti i poitikes duhet qe gjithashtu ti perfshije mundesine e paraqitjes Ie te gjitha
mospranimeve gje e cila do te siguroje se politika nuk do te perdoret ne menyre jo Ie
~lShoqala e Bashkive te Shqiperise (200 I) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me teper vizilo httpwwwtlagalorgIFlagAL_ORG_filesmanualsiModcm20Human20Resource20Managementp df
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
24 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik -
pershtatshme ose per qellime qe nuk kane gene synim saj Per shembul ne zonal ku
kontraktimi me punemarresit eshte oje detyrim ligjor round Ie jete e pershtats]une ge Ie
shenohet se dokumenti nuk eshte nji kontrate
PERKUFIZIM I PERGJITHSHEM I POLITlKES
Syn imi j Politikes
Politikat administra tive
RdtTutimi dh e Perzgjcdhja
Kompensimi
K1asifikimi 0 Z hvillimi i
Punemarresve
Tt drejlal e Punemarrcsve
Masat Disipjinore 0 Nepotizmi
Klijimi dhe Supri mimi i
Pozicioneve
Transferimi i Punemarresvc
P lotesimi i Vend eve Ie Lira
Odt e Punes dhc ato Jashtc DrarH
P lI sh imet dhe Festa l
Rrcgtl il al e push imcve
Kaha leur merren dhe kohbgjatja e
lyre
Kompensimi me lToge s htcse
Festal zyrtare
Kompensimi pec punen ne ditct e
fcstavc
Tipe Ie jera Ie mUJJgesave Ie autOJ zuara
Rrogat e Pagat
Nivelet e kompensimit
Rregullat e negulloret e
kompensimit
Punemarres il e perhcrshcm e II
perkohshem
Vleres imi i Kryerjes se Punes
MUligese pa te drcjte pagesc
Mungese per shkak semundjeje
Pcrfitimct c pun emarrcsvc
Pensionet
Te Ijera
Perraqes imi i pUHcmarrcsvc
Ker lltes3 Ie tj cra te punemarresvc -Tab 1 Perkufizlml I perg)Lthshem I pohtJkave Ie Bunmeve NJcrezore u
ZI Shoqa ta e Bashkive Ie Shqiperisc (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper vizito httpwwwflagalorgIFlagAL_ORG _ filesmanualslModem20Human20Resource20Management p df
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
25 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne selctonn publik
Menaxhimi ne menyre efektive j punonjesve Ie nje universiteti publik (ne kele fast i Burimevc
Njerezore) ne fakt konsiderohet 5i i veshtire kompleks dhe i ndare oe clapa perkateseEshte nj e
fushe polilikeberese e eila karakterizohet nga standarte profesionale por edhe sa pika vijueseZ3
Politikat e Burimeve Njerezore i referohen sjelljes se njerezve e eila eshte ne vetvete
komplekse dhe e varur nga ana kulturore
Ka shurne praktika Ie ndryshme per politikat e Burimeve Njerezo re
Sukses i i politikave Ie ndryshme programeve ahe planeve Ie Burimeve Njerezore eshte j
veshli re per I u vleresuar
131 Coyle-Shapi ro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013) middotHuman Resoursces Management University of London London page 8
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
26 Hoxha r(2016) Menaxhimi i Burimeve njerelorc ne sektorin publik
Kapitulli IV Menaxhimi i Burimeve Njerezore Jashte Vendit
41 Menaxhimi i Burimeve Njerezorc Ile BE
Reformat oe uni versitetet ne shume vende jane Ie perqendruara nc struklura dbe lle procedura
nga ana tjeter sjcllja dhe qendrimet e slafit Ie cilet pun ojne se bashku shpesh duken Ie jene vett
pengesat per keta TerOrroa Nga pervoja mUDd Ie themi se ngurimi dhe konservatorizmi per Ie
ndryshuar jane lema kryesore qe duhe Ie diskutohen persa i pcrkct impiemenlimit Ie reformave
dhc programeve apo politikave Ie lyre
Keto faktore bejne qe menaxhimi i burjmeve njerezore Ie konsiderohet si nje sftde kyse persa j
perkel hartimit zbatimil dhe monilorimi l Ie polilikave dhe ve~aneri sht ne sektorin publik ku
kuadrot ligjore dhe rrcgull at administrati ve ka ra kterizohcn nga mungesa e feksibiJilelil dhe
pers hta tshmeri sc 2o1
S ipas Komisionit Europian menaxhirni i burimeve njcrczore ne univers itete karaklerizohet nga
di sa 9cshlje
3) Stafi Akademik - i motivuar por jo i paguar
Procedurat transparente Ie rekrutimeve kushlet e mira Ie kontratave dh e mundesile konkrelc per
zhv illimin e karrieres se stafit te uni versile levc jane faktore Ie rendesishe m per Ie lerhequr dhe
per Ie mbajtur staf akadcmik Ie kualjfjkuar ne uni vers ilele ne vcndel e Bas himil Europian Keto
mas gjithashtu sigurojne jo velem trajnimin e slafil por edhe azhomimin c vazhdueshem Ie aftesive Ie lyre
Me poshte vljojne disa nga llojet e probkmeve qe kane Ie bejne me rekrutimiJl e stafil akademik
gt- Procesi j rckrutimit frekuenca e shpeshte e rekIUtimeve Ie brendshme dhe mungesa e
transparences se procedurave kon-upsioni dhe nepoli zmi perdorimi i rnelodave seleklive
dhe kritereve Ie cilat lluk mbeshlesin rekrulimin e kandilJleVe me Ie mire dispozitat e
kufizuara Ijgjore
2C European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Educatio n in the Tempus Partner Countries Belgium
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
27 Hoxha1 (2016) HMenaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt Trajoimi dhe Mundesia per Karrie re mungesa e perspeklivave progresivc koha e
zgjatur e shpenzuar Ie nje institucion procedural e papershtatslune Ie vleresimeve Ie performances mundesi Ie limiluara per trajnim motivimi i pamjaftueshem
raquo Kushtet c Punes mundesi e li miruar per kerkime shkencore presione polilike dhc
mungese autonomie ore Ie zgjarura pune kobezgjatje Ie variushme kontratash paga Ie lilla nevoja per Ie ndennarrc pozicione Ie shumefi sht3
Keto jane disa nga problemet qe mund Ie haseo gjalc rekrutimille stafit Ie universiteteve Persa i
perkel proccdurave Ie rekrutimit ItO perrshijne kompeticione Ie hapura Gjithsesi tfadita e
rekrutimit Ie brendshem eshlc goxha e hapur ne nje numer Ie vogel vendesh rekrulimi eshte
pergjegjesi e aUtoriteteve kombelare Konlralat e stafit zakonisht kane tc pefcaktuar kuhen e
pefcakruar ku zakonisht eshle 5 vi le
4) Stafi Administraliv dhe Tcknik - i kenaqur POI- i ncnvleresuar
Stafi administrativ dhe nogazhimi dhe aftesite c tyre mund te jene thelbesorc per suksesin e
modemizimit Ie institucionit dhe ndaj eshte c rendeslshme i kushtohct vememdje rekrulimit te lyre meoaxhimit te karnen~~s dhe kushteve te punes Megjithate ne shume vende ku eshte beruar
roli i lyre jo gjithmone konsiderohel i rendesise primare per zhvillimin e seklorit Ie
universiteteve
Nt pergjilhesi ka me pak konlroll nga autritetet kombetare persa i perkcl rekmtimit Ie 51afit
ndministraliv dbe akademik Vendimnnjet per rekmtime shpesh merren nga instirucionel Persa i
perket komratave Ie punes ka nje tendencc Ie kontratat e slafit administrntiv dhe teknik te kent
kohezgjatj e me Ie gjate ne krahasim me stafin akademik Ie universitecve Nda ne shume veDde
te Bashkimit Europian pozicionet teknike dhe admi nistrati ve jane me Ie kerkuara
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
28 Hoxha1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sek10rin publik
Kapitulli V Menaxhimi i Burimeve Njerezore Deuoivers iletct Shqiptare
Shqipcria ka pesuar ndryshime Ie thella Ie mjed isi t ekonomik social dhe politik gjate h~tyre 25
viteve Ie tranzicionit dhe aktualisht perbaHet me sfida Ie veyanta peT tregun e punes dhe
zhvillimin e aftesive Vendi aktualisht karakterizohet nga nje ekono mi me nonne pozitive
rriljeje por ne renie
51 S (rategjia e uni versiteteve shqipta re per rritjen e kerltiOleve shkenCOIC
Strategjia c BE-se ka percaktuar oje sci masash SI udherrHyese per vendct ancta re apo ala I~
asoc iuara Ie cil at synojne rritjen e performances sl kerkim it si dhe uniGlOmin dhe ro rcimin e
Zones Evropiane Ie Kerkimit (zone ku Ie gjitbe ak toret pub like apo private round h~
bashkepunojne lirshem duke krijuar keshtu nje mase kritike konktllTuese ne nlve global)
Te gjithn mltlsal e propozuara nga kjo Strategj i dh e Ie Ibatuara nga vendel e 13E-se dhe Ie rajonil
Ie Ba kanit jane relevante edhe per Shqiperine l3azuar ne orientimet qe vijne nga BE 2020 si
dhe nga pervojel c vendeve te tjera te cilat kane rezu lt uar Ie sukscsshmc ne zhvillimlll e seklorit
Ie Kerkjmil dhe JnovaCloolt eshte e rendesishme qe Shqiperia Ie ndennalTC nje sere masash Ie delajuara Sl me posh te2S
~ Se pari eshlejelike Ie nden ohel uje gjendje p unonjcsis h tc mirc-kualifikua r (cng
Siock of knowledge worktrs) vevane rishl ke rkues Per kele Shqipcria duhet te hartoje
nje numer programcsh te eila kane per qe lliln lerhcctjcn e Ie rinj vc per Ie vazhduar
srudimet e doktoraturesMasal e parashikuara ne Plan Vepri min e STI 2009-2015 ne
kuader Ie Program it Ie Granteve Ie Shqipeve per Kerkim mbeten siperfaqesore dhe
njeanshmerish t te fokusuara drejt mbeshteljes financiare per terheqjen e kerkuesve te rinj
Ne mungese te fondeve I parashikuar ge prej 2009 ky program mbetel akoma ne leter
U Konrad Adenauer Stlftung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane 2014 fage 49
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
29 Hoxha I (206) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
~ Sf dyti eshte shurne e fendesishme rritja e pcrfshirjes se grave si kerkucse ne
institucionet kerkirnore shqiptare Edhe pse pjesemarrja e vajzave dhe grave ne ni velet e
avancuara studimore (Master ltthe Doklorature) ne Shqiperi i tejka)on alo Ie bunove
trendi nuk eshle renektuar oe hierarkine vend immarrese dhc politike-berese ne fushen e
Kerkimil dhe Inovac ionit Si edhe vendet e BE-sf dhe Ie rajanit edhe Shqi pena duhet Ie
hanoje masa per Ie adresuar mungescn e ekui libril gjinor ne kerkimin shkencor oe
vendimmarrje dhe oe vCyanti per Ie mbeshterur grate oe aspiralal e lyre ne kameren s i
kcrkuesc
Keto lHasa duhet Ie synojoe 1) pennireslu in c akscsi l Ie femrave kerkuese Ie reja ne
programet dhe [ondet e hrkimit 2) ndennarrj en e aklivileleve dhe vendosjen e
inslrumcnteve per Ie lehlesuar akscsin e grave nf pozilal Ie nivelil Ie lane (ne borde
drejnJese ne sektorin e arsimil Ie larte dhe Ie institucioneve kerkimore shkencore) 3)
nxiljen e diskulimevc rrcth temes se balances gjinore dhe sigurimi i mbeshtctjes se
vendimmanesve per pmimil1 e balances gjinore ne [usheo e kerkimevc
raquo Se Ireti vendosja e proccduravc tii rekrutimit te hapura tnmsparentc dhc tc bazualmiddota
ne meritokraci jane parakusht per pennbushjen e objektivilve Ie Zones Evrop iane te
Kerkimit Ky hap eshte i domosdoshem per Ie arrirur nj e performance Ie Ime akademikc
dhe per Ie pem1iresuar rezultatet e kerkimit shkencor
gt Se katcni ofrimi i kushtcve te mira per pune dhc pcrspcktiva per zhvillimin e nje
karriere si kerkues (si nje profesion me vete) j ane nxites it kryesore per Ie le rheqm Ie
rinj ne kete profesion si dhe per Ie Ic rhequr kerkues Ie nji ci lesie Ie Jane prane
inslitucioneve kerkimore publike Kjo kerkon adres imin e s fidave ak lUale per ala te e ilcit
fulen ne kelt s islem s i kontralat afat-shkurtra mos- perfilimi nga s igurlmel sboqerofel
shendelesore apo perftlime Ie (jera si lejel e lindjes elj Punedhenesil (universiletel
Institucionet kerkimore agjencile e fmancimi( s i dhe Ie sektorit prlvat) duhelte s igurojoe
qe kerkuesil nc Ie gjilha fazat e kamcres se lyre Ie gezojne lrus ille Ie drejla adekuate n e
perpulhje me legjislaeionin ekzistues kombelar mbi punes imin
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
30 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
gt se pesli duhel Ie investohct ampieresisht ne nxiljen e levizshmerise se kerkuesvc dbe
aktivizimin e lyre oe nive nderkombetar Levizsluneria eshte nje koncept thelbesor i
Zones Evropiane Ie Kerkimit Kjo nga ana tjeter esille themelore per nitjen e Bese dhe ne
Slrategjine dhe Vizionin per 2020 i eili synon Ie penniresoje dinamizmin dhe
konkurrenccn e ckonomise Ie BE-st
gt Se gjashti hartimi dhe zbatimi j Kartes dhe Kodit nga Ie gjilha institucionel qe
rekrutojne kerkues si nje stratcgji ptr zhvillimin e burimeve njerezore dhe ekselences se
ioslitucioneve ne kcrkim Rekomnndimet e parashjkuar ne Kancn Evroplane per
Studiuesit Jhe Kodi Ie Sjelljes per Rekrut imin e Kerkuesve parashikon rolet
pergjegjesite ahe Ie drejlat e kerkuesve SI dhe Ie punedhenesve dhe donaloreve Ie lyre
Qellimi I Kartes eshte te siguroje qi natyra e marred-henies midis kCrkuesve dhe
punedheoesve apo donaloreve cshle e favorshme per krycrjen e suksesshme ne
gjenerimin transferirnin ndarjen dhe shpemdarjen c njoimrive dhe zhvi llirnin leknol oampi ik
sl dhe per zhvillimin e karrieres se kerkuesve
Nt dokumentin perfundimtar per reformimin e arsimit h~ lane dhe kerkimil shkcncor ne Shq iperi
hartuar gjate vitit 2014 adresohen nje pjese e rcndesi shmc e eementeve qe ndikojne ne sa u
listua me sirer Megjilhale mbelet ende pef Iu pare perkthimi i tyre ne masa konkrete dhe
zbarueshmeria e lyre Gj ilhashlU lit [onnen aktuale Ie dokumeOlil ka pak (ose aspak)
speci fikime per sa i takon niljes se incenljvave per Ie lerhequr dhe mbajlur prane uni vcrs ileleve
dhe kerkimit shkencor kapaciletet me Ie mira per ie nxilur dhe promovuar pjesemarrje me te
madhe Ie vajzave dhe grave ne kerkimin shkencor dhe ne te gjitha nivelet e akadernike
penniresjmio e kushleve Ie punes per kerk uesil dhe akademiket s i dhe mundesimih e
levizshmerise se kerkuesve dhe akademikeve oe nivel rajonal e nderkombelar
52 Sfidat e Universiteteve ne Shqiperi
Siralegjilc e percakruara oga Bashkimi Europian per Shqiperine parashikojne pese priolitelc tc model11izimit Ie arsimit Ie lane
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
31 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
(i) llvel i i arsimit Ie Ime si zgjerimi i mundesive Ie hyrjes i rru geve Ie ndjekjes se arsimit
Ie l ~e zvogel imi i numrit Ie braktisjeve Ie studjmeve
(ii)ciles ia dhe rendesia e arsimit Ie la rt e duke u ndalur lek programet e studimit metoda e
mcsimdhenies kerkim il dhe pergatitja e siafi t akademik
( ijj)nderko mbelari zimi i arsimi( Ie larte bashhpuoimi dhe levizshmeria e stafil dhe srudenleve
(iv) pe rfo rc imi j trckendeshit Ie dijes permes lidhjes se ars imit Ie Jan e me kcrkim in dhe
ino3cionin
(v) qeverisja e institucioneve tC arsimit Ie hmt financlmi dhe ronde pcr kerki m dhe zhvjJJim
K elG priolite do Ie realizohen pennes instmmCnltl ve Ie I1lcposhtem
Rritja e nivelit te arsimit te larte
Lehlcsimi j rrugeve Ie progresit akademik SI cdhc njohja c kulttl iflkim eve dhe
eksperiencave Ie In eparshme
RIilja e mundesive Ie hyrjes ne ars imin e lane te grupcvc Ie skaj uara ~ i dhc mbesnletja
Jinanciare e largetuar
Ulj n e nivelit Ie braktisjes se srudimeve
Zgjerimi i pjesemarrjes
Perfundimi i studimeve - diplomimi ne kohc
Permiresimi j cilesise dhe rendesise se arsimit Ie larte
PershlalJa e melociologjise se mesi mdhenies dhe mcsilTuncnies sipas divcrsitetillc
studentcve
Shfrytezirnj i potencial it tc teJOIo logjivc te iofo nJlacion il dhe komunikimit
Skema Ie moli vimil dhe shperblimil Ie stafil akademik ne baze Ie perfonnances se
shkelqyer
Programe studimi qe bazohen De dhe i pershtaten kerkesave Ie tregul Ie punes
Sigu rimi i cilesise
Financimi bazuar ne performance
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
32 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sekcorin publik
Lidhjet me biznesin
Punesimi i te diplomuarve
Bashkepunimi nderkombeHar dhe levizshmeria
Krij imi j hapesirave te levizshmerise per studente dhe staf dhe mundcsit e e transferimit
mid is programeve Ie s lud imil
Njohja e srudimeve jashle
Pelmiresimi i muodesive Ie hyrjes DC universite t dhe punesimille sruden(cve dhe
kerkuesve nga vendet jo anelare Ie BE-sC
Perforcimi i trekendeshit te dijes arsimi kerkimi dhe inovacioni
Zhvillimi i aftesive krijuese inovatore dhe sipenn Cl rrcse d he per mi resimi j mjediseve te
11pound nxenl
Zhvil1im i partneriteteve midis uOlversiteteve dhc biznes it
Perfshilj a e instilucioneve Ie arsimit te Jarte ne plane t e zhv illimit rajonal
Krijimi i modelit te duhur te qeverisjes dhe financimit te institucioneve te arsimit te larte
Financ im efec ient i mjaftueshem dhe me objekt iva Ie mirepercak tu ara
Fuqizimi j inslitucioneve Ie arSlmil Ie larte
53 RreguUorja per menaxhimin c burimcve njerezore nc universitclin c Tirancs
Njesite kryeso re ne fillim Ie ~do semestrj ptlcjellin per miralim ne SenMin Akademik I~ten
emerore Ie persanelit akademik me kontrate Ie perko hshme brenda numril Ie miratuar per bte
kalegori pUlionj es ish nga organet perkatese Departamenti ne fi llim Ie ydo semestri propozon per
miralim ne keshillin e fakultetitl inslilutit lislen emcrore Ie perso nelit akademik tc poundbar
Konkurrimi PCf personelin akademik pcr Ie dyja kategorite behel nepermjet vleresimit Ie dosjes
Lajmerimet pcr rekrutimin e stafit administrativ dhc akademik behen ne adresat perkates te
faqeve te interneti ku shpalen edhe mleret e kualifikirneve
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
33 Hoxha (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezo re ne sektorin publik
Kandidati duhet te plotesoje keto kerkesa te pergjithshme
1 te kete zotesi Ie plote per Ie vepruar
2 Ie zOlcroje aflesite e nevojshmc profesionale per vendin e punes per Ie ci lin konkuron
3 Ie mos jete denuar me vendim Ie fOnTIes se prere Ie gjyka1 es per kryerjen e nje vepre
pe nale me dashje
4 Ie mos jete marre lldaj lyre masa disiplino re e largimit nga puna nga Univers ilcli i
Tiranes
5 Ie kele note mesalare Ie lane Ie srudimevc
Kritere me specifike percaktohen ne rrcgulloret e brendshme t ~ njesive kryesore26
Perso neli akademik ka pcr detyre
J Te hflrtoje ne kohen e duhur programm mesimor Ie lendes ne perputhJc me ph-nin
kalenclar nje kopje e Ie eilit dorezohet ne departamcnt
2 Te s ltfrytczoje me efektlvitct oren e mesirnit
3 Te ndjeke sistemalikisht zhvillimin dhe arritje t e shkences perkatese Jle plan kombelaf e
bOleror dhe ta renektoje ate ne prO(esin mesimor
4 Te hall0jc ne kohen e duhur lezal e provimil Ie eilal jfdo vi i duhel Ie jcnt te
riformuluara e Ie azhomuara dhe gjitheperfshi((se dhe Ii nenshkruaje alO lek pergjegjisi
depanamentit
S Te zbatoje udhezimet qe dalin si domosdoshmeri gjate realizimit Ie programit mesil1()r
16 Universiteti 1 Tiranes Neni 26 Pare me dale 251082015 Per me leper shiko hupllwwwfshnedualrregulloemiddoteshyuni versi tetit-Hirans
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
34 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publ ik
6 Te respektoje gjalc ampillhe veprirnlarise se lij parimel e e tikes qytelare Kodin e Elikes te
ur duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimlarine qe zhvillohet ne uni versilel
7 Te respektoje me pergjegjesi orari o dhe di siplinen ne pune
8 Te ruaje sekretin profesional Ie mas jape Ie dhena lidhur me dctyren qe kryen pa qene i
ltIutori zuar oga autorjleti drejtues
9 Te pJotesojc me pergjcgjesi regj islrin e pedagogut
Te drejlal dhc dctyral e per-sonelit adminjstrativ
Pervc~ sa pcrcaktohen oe Kodin e Punes dh e lie konlratat kolektive ose ind iv iduale Ie punes
r ersoneli administrativ ka edhc keto Ie drcj la dile de tyrime
Te drejl3
1 Te shfrytezoje Ie gjitha mundesite Ie o f ron institucioni duke respektuar Ie gj itha n egu1at
e vendosura
2 Te kerkoje Ie respeklohen dhe Ie zbalohen Ie gji lha detyrimet qe shtrohen gja te rea lizi nJLI
Ie dctyres se ngarkuar
3 Te kerkoj e nga autoritete t dbe organet drejtuese Ie departament il falcult cli tlinslilutit dhc
universiletit respektimin prej lyre Ie Ie gj ilha te drejtave qe burojne nga Kod i i Punes dhe
ligji per arsimin e larte
4 Tc kerkoje nga koleget dhe student t nje fiyme etiko morale te tille qe te jete ne pajtim
me JegjisJacionin ne fuqi
Detyral
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
35 Hoxha1 (2016) Menaxhimi j Burimeve njerezore ne sektorin publik
I Te respektoje gjate gjithe veprimtarise se lij pari met e etikes qytetare Kodin c Etikes Ie
UT duke shfaqur nje figure Ie pajtueshme me veprimtarine qe zhvillohet ne uoiversitet
2 Te kryeje me pergjegjesi delyren e ngarkuar duke vene ne sherbim aftesitc profesionale
dhe intelekruale
3 Te respektoje me pcrgjegjesi disipiinen ne pun i
4 Te ruajc bazen mmeriale qe ka oe ngarkim
5 Te ruaje sekrelin profesiona l Ie mas jape Ie dhena lidhur me det yren qc kryen pa qene i
autOrt zUltlf nga autoriteti drejnl cs perkates
6 Te zbaloje udhezimel qe dal in si domosdoshmeri ampjate rea lizimil Ie delyres sc ngarkuar
7 Pervey detyrdve krycsorc (e percakruara ne rregu lloret perkatese Ie rea lizoje edhc ddyra
Ie tjcra rastesore ne zbatim te akteve ligJore c nenli gjore ne fuqi apo urclhrave te titularit
drejtues perkates
8 Te z batoje IYdo urdhcr Ie posalYem Ie aUlOr ite lil drejrucs perkales pe r silu81a Ie vccyanl1
emergjellle apo ngjarje Ie rendesishmc ne mSlitucion
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
36 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektonn publik
Kapitulli VI Rezultatet dhc Rckomandime
61 Rczultatet dhe Rekomandime
L Menaxhirni i burimeve njerezore perben nJc faktor jetesor per permiresimin e cilesise dhe
perbaJlimin e sfidave Transparenca merita dhe viera rekomandohet qe Ie jene baza c ketij
menaxhimi ne le gj ilhe aktivitetet e tij sidomos ne reiltrulimin trajnimin kualifikimin
promovimin dhe veprim tarine e lij Ie eilat i bashkohen thellimit Ie Jirise akademike Adoplimi i
standardeve nderkombelare per ekselenctll ne burimet njerezorc duhel inkuraj uar
2 Permiresime Ie melejshmc Ie egjislacionit sidomos ne drejtim Ie menaxhimit Ie burimeve
njerezore jane Ie nevojshme Zgjerimi dhc diversifikimi [hellimi i aplikimit Ie parimeve te Bolonjes si dhe 11tja e numrit te sludenteve kme krijuar marredhenie Ie rejfl brenda sistcmit Ie
A rsimil Le Larte rregullimi i Ie cilave kerkon pemliresim Ie melej shem Ie bazes ligjore
Zhvi llimci e reja duhet Ie pasqyrohen dhe hannoni zohen edhe me legj islacionin e punes
3 Diversifikimi dhe konkUlueshmeria C ofcrtave didaktike te tyre se bashku me slgurimin t
ci]esisc kerkQjne pergalitjen per rritjen e cfcktivilclil Ie veprimlalise mesi morc dhe sidolDOS Ie
ngarkeses se personelit akademik Nje projek t per pergatitjen lgttr konceptimin programirnin
optimizimin dhe monitorimin e ngarkeses se personeli t akademik mbi bazen c indikatorevcdhe
gjendjes reale Ie lyre ne perpllthje me slll ndardet kombelare dhc nderkombetare Ie s igurinll t Ie
c ilcsise do Ie ish Ie Rje kOlltribul i vefshecn per Ie realizuar nje proces real e krijues dhc jo nj e
proces mckanik e formal Reformimi i proces it te mesimdhenies eshte paresor Pjee e
rcndesishme e ket ij procesi rckomandohet qe te jete vendosja e standardeve minimaJe per
pranimci oe universitete Konsiderohet e domosdoshme vendosja e klt ereve spccifike p er
pranimet ne fakultete me speclfika
4 Rikonceptimi i ngarkeses se personelit akadeill ik qe bazohet ne Ire ko mponcltet
mesimdhenia kerkimi zhvi llim dhe Iransferimj i lcknologjise mbeshl elja inSlilucionale duht1 t e
kete si objektiv rritjen e efektivitetit nepermjec njc fleksibiliteti me Ie Jarte E lemente te veltartete
aktivitetit krijues nc rushen e mesimdhenies duhet Ie cvidentoben me tregues sasioriciles04 te
dokumentuar edhe ne procesin e proOlovimil Ie personelil akademik N e gjeodjco ekzistlcse
ngarkesa e persaneli akademik eshte asimetrike dhe jo eficiente Slruktural e menaxhimt t e
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
37 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
ngarkcses mcslmore Jane )0 Ie plata dhe e konsiderojne ate nje proces ruline Ne shtojcen 1
gjendet edhe oje model ngarkesc universitare
5 Penniresime Ie ndjeshme rekomandohet ge Ie behen ne drejtim Ie shpemdaljes se ngarkeses
per kategori Ie veyanta sic jane kategoria leklor Ne kele drejtim keto ndryshime kerkojne oje
rishikim edhe Ie aspekteve Ie shkolles se Dokloratures per oje perrmresim substancialtc saj qe Ie
garantoje mlje Ie ciJesise dhe c1iminim Ie praktikavc Ie demshme si psh Ie plagji3tures Ie cila
demtojne ardhmerine e universiteteve
Penniresime kerkohen cdhe ne procesm e percaktimit Ie tcmatikave Ie Doktoratures duke
foreuar bashkepunimin Keshill profesoreshdep311amente duke gene keta te fundlt strukturat qe
garantojne cilesine dhe vel1etesine e rezultateve te perftuara Pa keto permircsime sidomos ne
drejLim te kesaj kategorie Ie personelit akAdemik veshtiresitc e universiteteve per perballlTIln e
sfidave te se ardhmes do te jene te medln Ne kete kuader rekomandohet qe te ule ngarlesa
mesimore vjetore e nomlUar per kete kategori nc 5 vitet e para
Kerkimi shkencor konsiderohet esencial per Universitetet si pjese e rcndesishme e Sistemit te
Arsimit te Larte Eleminimi i burokracise dhe thjeshtimi i proceduarve admmistralive duke
garantuar lirine akademike te stafit akademik shihen si mjete Ie domosdoshem per krijimin c nji
kljme stimuluese ne drejtim Ie rritjes sasiore dhe cilesore te ketij aktiviteti
Duhen adoptuar inslrumente financiaro-ligjor te pcrshtatshem pcr mbeshtetje direkte te
veprimtarise se personelit akademik duke garantuar pari met e transparences dhe konkurrenes
lntegrimi i Instituteveqendravc kcrkirnore ne Universitete kerkon pcnniresimesaktesime ne
Ligjin c Arsimit te Larte per statusin e punonjesve kerkimore Duke u nisur edhe nga dokumente
te rendesishme (psh Menaxhirni i burimeve njerezore ne IAL ne vende partnere te Tempusttj)
qe pasqyrojne veprimtarine e burimeve njerezore ne IAL27 Punonjesit Shkcncor rekomandlhet
271AL - Institucion i Arsimit te Larte
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
38 Hoxha I (2016) Menaxhimi i Burimeve nj erezore ne sektorin publik
te perfshihen ne stafm akademik duke pasur 51 vecyanli nje ngarkese me Ie lane ne drejtim Ie
kerkimit krahasuar me mes imdhenien
S trategjite e zhvillimit Ie IAL duhet Ie perfshijne domosdoshmerisht pjesel qc lidhen me
menaxhimin e burimeve njerezorc duke I pare alo j o vetem brenda per brenda j n sl i tuciollj~ por
edte me gjere Ko mponent i rajonal dhe ajo evropiane do Ie jene kerkesa Ie vazhdueshme pcr nje
perqasje Illodeme ne rea lizimin e misioneve Ie IA L
Duhet Ie synohet penni resimi i mClcjshem i raportil persand akademik me kohe I e plaId I [tuar
ku ne di sa raste prania e kelyre Ie fundi eshte fiktive dhe velcm per efekt dokumentacioni pcr
proll1oyim Ndarja ne niveie brenda kalegorive Ie pe rsone lit akademik rekomand ohet qe tc jele
kompeleoce e IAL dhe jo e qeveri se
Reforma ne Menax himi n e burimeve njerezare duhet te arrije oe pennires ime Ie metejshn~ ne
personelin akademik ne perso nelin admmislrati v dhe ne qeverisjen e lAL s ido lTIos ne pje~n e
ke tij programi qe Jidhel me lrajni mln e lyre Pnlfld1lj rekomandohet qe fAL Ie nderlOjne
programe trajnimi
Nga ana tje te r nd ryshimel e s hpeshtltl ltgjore per krite re t nc nivelet e qeverisjes ne IAL puHike
ko nsideroheo jo vetem praktikisht problema tik e pOl pe rfaqesojne nje mesazh dekuf2j ue s
sido mos per persanelin akadem ik
E dhe ne menaxhimin e burimeve njerezore JA L duhet Ie konsiderojne rolin ciJesishl percaltues
Ie studenteve nc te Ire eiklel e shkollimit V1eresimi me tregues analilik i aspekleve qe lidhel me
qe ni en ne kontakt me srudente t ampja te udhehcqjes se de tyra ve projekleve cJip lo mavc kan-ere s
akademike Ie lyre si dhe orienti m in ne tregun e punes cshte nje praklike qe duhelle stabil izohe l
Zgj erimi i nUlruit te pranimeve Ie sludenteve nuk duh et Ie kompromeloj e cilesine e pergaltjes
se lyre Rritja e cilesise se pjesema njes se stafit akademik te ftuar sidomos e personalitetevenga
komonilefi vendor i biznesit cJhe nga ai nderkombetar duhet te konsiderohet si nje mundisi e
tAl Pjese e kelij poteneiali ngelen studenlel shqiptar te diplomuar ne TAL presligoze
nderkombeta re Te synohel ka limi nga brain drain ne brain ga in
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
39 Hoxha 1 (2016) Menaxhimi i Burimeve njerezore ne sektorin publik
Bibliografi
Appelbaum E Bailey T Berg P and KaJlebcrg A (2000) Manufacturing advantage why
high perfonnance work systems payoff Cornell University Press Ithaca NY
Best M (1990) The new competition institutions of industrial restructuring Polity Press
London
European Comission (2012) Human Resource Management in Public Higher Education in
the Tempus Pal1ner Countries Belgium
Fisher D 989 CUlTCnl and Recurrent Challenges in HRM 1oum31 of Management Vol 15 pg
157-178
Guest 0 (1987) Human resource management and industrial relations loumal of Management
Studies 245 503-521
1 Coyle-Shapiro K Hoque L Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (2013)
Human Resowmiddotsees Management University of London London page 12
J Coyle-Shapiro K Hoque I Kessler A Pepper R Richardson and L Walker (203)
l-luman Resoursces Management University of London London page 8
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 49
Konrad Adenauer Stifrung (2014) Shqiperia drejt 2020 Fondacioni Konrad Adenauer Tirane
2014 fage 8
Legge K 1978 Power Innovation and Problem-Solving in Personnel Management MeGrawshy
Hill London
Peters TJ and Waterman RH Jr (1982) In search ofexcellenee Lessons from Americas ~esl
run companies Harper and Row New York
Prof As Oalantina Canco (2008) Menaxhimi i Burimeve Njerezore Tirane 2008 Fq 22
Shoqata e Bashkive Ie Shqipelise (2001) Menaxhimi i Burimeve Njerezore fq 8 per me leper
vizito
httpwwwf1agalorgiFlagAL ORO fileslmanualsModem20Human20Resource20Malag
emenLpdf
Ouchi WO (1982) Theory Z Avon Books New York
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London
40 Hoxhal (20 16) Menaxbimi i Burimeve njerezore ne sektorin pubJik
Storey J 1992 Human Resource Ma nagem ent A Critical Text 2nd ed T homson Leaming
London
Tyson S 1987 The management of the personnel function Journal of Management Studies
24(5) 523-532
Universiteti I Tiranes Neni 26 Pflre me dale 25082015 Per me leper shiko
hup11 www rshnedual lTeguHore-eoun ive rsi te t iI-I -I irans
Wahon RE ( 1985) From control to commitment ill the workplace Harvard Business Review
63277-84
W ickens P (1987) T he road to Nissan MacMillan London