8/9/2019 Tipologija 1.pdf

1/20

UVODUVOD U JEZI KUU JEZI KUTIPOLOGIJUTIPOLOGIJU

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

2/20

IME SE BAVI JEZIKA TIPOLOGIJA?

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

3/20

PREDMET I CILJEVI JEZIKE TIPOLOGIJE

K

Genetska (genealoka) jezike porodice

Tipolokajeziki tipovi

A

S

I

F

I

K

Funkcionalna jeziki varijeteti

AC

I

JA

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

4/20

DEFINICIJA JEZIKE TIPOLOGIJE?

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

5/20

U irem smislu:

klasifikacijom jezika uopte

U uem smislu:

Jezika tipologija kao klasifikacija jezika ilikomponenti jezika zasnovana na zajednikim

formalnim karakteristikama.

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

6/20

Jezika tipologija kao klasifikacija jezika ilikomponenti jezika zasnovana na zajednikimformalnim karakteristikama.

1) Poreenje (komparacija) jezika

2) Klasifikacija

3) Formalne karakteristike

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

7/20

POREENJE

Bilo kakvo tipoloko istraivanje jezasnovano na poreenju jezika.

J1 : J2 J3 : J5

J1 : J3 J4 : J5J2 : J3 J3 : J4

JX : JY

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

8/20

KLASIFIKACIJA

a) Komponenti jezika

Panja je usmerena na odreenu jezikukarakteristiku, odreenu konstrukciju,

koja se pojavljuje u jezicima; na slinosti

i razlike meu jezicima na osnovu datekarakteristike.

b) Jezika

Jezici se klasifikuju u grupe (tipove), naosnovu odreenih (formalnih) karakteristika.

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

9/20

Studija sluaja - tipoloko istraivanje ploziva u

jezicima sveta:

a) Komponenta jezika:

Svi jezici imaju makar jedan ploziv.

Postoji preko 50 razliitih ploziva u jezicima sveta, alipojedinani jezici imaju znatno manji broj takvih glasova

Neravnomerna zastupljenost: najzastupljeniji su plozivi [p], [t] i[k], a npr. uvularni ploziv [G] je redak (u somalijskom).

[t] kao dominantan ploziv: ako odreeni jezik ima dvabezvuna ploziva, jedan od njih mora biti [t].

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

10/20

b) Jezici:

Jezici se mogu klasifikovati prema

.

3 Taoripi 1

4 Burera, Nama 2

5 Bembe, Dani 2

6 Evenki, Grki, Hopi, Mandarinski, Tagalog 5

7 Karipski, Hebrejski, Kanuri, Masai 4.

.

.

16 Bengalski 1

.

.

.

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

11/20

FORMALNE KARAKTERISTIKE

Jezika struktura:

Graenje reiMorfeme

Red rei PadeiFraze

e en ce

Formiranje pitanja

Glasovi

(...)

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

12/20

ISTORIJA DISCIPLINE

XIX vek - Friedrich von Schlegel i Wilhelmvon Humboldt:

Zainteresovanost iskljuivo za morfologiju

Klasifikacija jezika na osnovu morfolokihrazlika:

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

13/20

Afiksalni jezici = aglutinativni jezici

Kirundi:

Y-a-bi-gur-i-ye abana.

V1-perf.-V8.njih-kupiti-apl.-asp. V2.deca

Kupio ih je za decu.

Flektivni jezici

Srpski:

ita-m.1. l. jedn. prez. akt. potvr. oblik

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

14/20

Jezici bez strukture = korenski jezici

Kineski:

W mi jzi ch.Ja kupiti pomoranda jesti.

.

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

15/20

-------------------------------------------------------------------------------

Polisintetiki (inkorporativni) jezici

Tivi:

Ngirruunthingapukani.

ngi -rru -unthing -apu -kanija pr. vr. neko vreme jesti ponavljajuiNastavio sam da edem.

-------------------------------------------------------------------

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

16/20

Revolucija tokom (sredinom) XX veka:

Strukturalizam Leonard Bloomfield i drugi:prelaz sa dijahronijske (istorijske) na

sinhronijsku perspektivu

Uzimanje u obzir i drugih jezikih aspekata,pored morfologije (poput sintakse): prelaz safokusa na jezike (holistika tipologija) na fokus na

jezike karakteristike (parcijalna tipologija)

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

17/20

Praka kola:

-

odnos vokala i konsonanata u jezicima

sveta

- Skalika zakljuak da mnoge jezikeuniverzalije su pre probabalistikog, nego

apsolutnog karaktera

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

18/20

Joseph Greenberg (1954 ...)

- sta ao zna a spravnog meto o o og pr stupau tipolokim istraivanjima: kvantifikativna

metoda i dobro odabran korpus jezik, nasuprotintuicijama lingvista.

-

morfoloke tipove, veda su uglavnom meavine.

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

19/20

Joseph Greenberg (1954 ...):

- Dalje isticanje parcijalne u odnosu na holistikutipologiju: poreenje konstrukcija u jezicimasveta kao primarni predmet tipologije.

- Predstavio znaajan broj implikacionihuniverzalija.

- Interesovanje za dijahroniju jezika promenakao objanjenje za jezike univerzalije.

8/9/2019 Tipologija 1.pdf

20/20

JEZIKA TIPOLOGIJA I DRUGELINGVISTIKE DISCIPLINE

Savremena gramatika teorija: jezike univerzalije kaododirna taka sa tipologijom.

Istorijska lingvistika: ispomotipologije u, .

Terenska lingvistika: lingvista na terenu mora biti

opremljen tipolokim znanjem.