Tieát 58+59+60 : Tieát 58+59+60 : Gæang vaênGæang vaên

Röøng xaø Röøng xaø nunu

( ( Nguyeãn Trung Nguyeãn Trung ThaønhThaønh ) )

Keát caáu cuûa baøi hoïc

I

Tìm hieåu chung

II

Phaân tích

III

Toång keát

1/ Veà nhaø vaên Nguyeãn Trung Thaønh1/ Veà nhaø vaên Nguyeãn Trung Thaønh ( 1932 ):( 1932 ):

- Laø nhaø vaên quaân ñoäi.- Laø nhaø vaên quaân ñoäi. - Trong hai cuoäc khaùng chieán - Trong hai cuoäc khaùng chieán

choáng Phaùp vaø choáng Myõ oâng choáng Phaùp vaø choáng Myõ oâng hoïat ñoäng chuû yeáu ôû chieán hoïat ñoäng chuû yeáu ôû chieán tröôøng Taây Nguyeân vaø Lieân khu tröôøng Taây Nguyeân vaø Lieân khu V.V.

oâng am hieåu vaø gaén boù nhö oâng am hieåu vaø gaén boù nhö maùu thòt vôùi maûnh ñaát - con maùu thòt vôùi maûnh ñaát - con ngöôøi vaø cuoäc soáng cuûa mieàn ngöôøi vaø cuoäc soáng cuûa mieàn ñaát naøy.ñaát naøy.

- - Saùng taùcSaùng taùc cuûa Nguyeãn Trung cuûa Nguyeãn Trung Thaønh Thaønh mang ñaäm khuynh höôùng mang ñaäm khuynh höôùng söû thi söû thi : : phaûn aùnh nhöõng vaán phaûn aùnh nhöõng vaán ñeà troïng ñaïi cuûa vaän meänh ñeà troïng ñaïi cuûa vaän meänh daân toäc vaø ñaát nöôùc; xaây daân toäc vaø ñaát nöôùc; xaây döïng nhöõng nhaân vaät anh huøng döïng nhöõng nhaân vaät anh huøng tieâu bieåu cho CNAHCM Vieät Nam.tieâu bieåu cho CNAHCM Vieät Nam.

-Taùc phaåm tieâu bieåu ( sgk ).-Taùc phaåm tieâu bieåu ( sgk ).

I/ Tìm hieåu chung :

2/ 2/ Xuaát Xuaát xöù xöù vaø vaø

hoøan hoøan caûnh caûnh

ra ra

ñôøi ñôøi cuûa cuûa

“ “ RöønRöøng xaø g xaø

nu”.nu”.

-Truyeän ngaén “Röøng xaø nu” ñöôïc -Truyeän ngaén “Röøng xaø nu” ñöôïc in trong taäp truyeän ngaén “ Treân in trong taäp truyeän ngaén “ Treân queâ höông nhöõng anh huøng Ñieän queâ höông nhöõng anh huøng Ñieän Ngoïc” .Ngoïc” .

-Taùc phaåm ñöôïc vieát trong nhöõng -Taùc phaåm ñöôïc vieát trong nhöõng naêm 1955-1959. Ñaây laø thôøi naêm 1955-1959. Ñaây laø thôøi ñieåm Myõ ñoå quaân tham chieán ôû ñieåm Myõ ñoå quaân tham chieán ôû mieàn Nam. Cuoäc khaùng chieán mieàn Nam. Cuoäc khaùng chieán choáng Myõ ôû Mieàn Nam ôû vaøo choáng Myõ ôû Mieàn Nam ôû vaøo hoài quyeát lieät : giaêc Myõ ñieân hoài quyeát lieät : giaêc Myõ ñieân cuoàng ñaùnh phaù Caùch maïng cuoàng ñaùnh phaù Caùch maïng mieàn Nam .mieàn Nam .

-Tröôùc söï huûy dieät taøn baïo cuûa -Tröôùc söï huûy dieät taøn baïo cuûa keû thuø, tinh thaàn ñaáu tranh caùch keû thuø, tinh thaàn ñaáu tranh caùch maïng cuûa nhaân daân (töø mieàn maïng cuûa nhaân daân (töø mieàn ngöôïc ñeán mieàn xuoâi) caøng ngöôïc ñeán mieàn xuoâi) caøng kieân cöôøng vaø baát khuaát .kieân cöôøng vaø baát khuaát .

3/ Coát truyeän cuûa taùc phaåm: Truyeän keå veà Tnuù-ngöôøi laøng Xoâman, thuoäc daân toäc Straù ôû Taây

Nguyeân: Tnuù moà coâi cha meï, lôùn leân trongtình yeâu thöông cuûa buoân laøng. Töø nhoû, Tnuù ñaõ cuøng Mai( con gaùi cuï Meát) tham gia laøm lieân laïc cho Caùch maïng. Bò giaëc baét, tra taán daõ man, Tnuù khoâng khai,anh

vöôït nguïc trôû veà cuøng cuï Meát vaø thanh nieân trong laøng chuaån bò vuõ khí ñaùnh giaëc.

Giaëc caøn queùt, khuûng boá baét vôï con anh ñaùnh ñaäp ñeåhoøng baét anh.Taän maét chöùng kieán caûnh vôï con ñau ñôùn tröôùc nhöõng laøn möa roi

cuûa keû thuø, anh ñaõ xoâng ra giöõa voøng vaây cuûa giaëc ñeå cöùu meï con Mai. Nhöng khoâng cöùu ñöôïc: vôï con anh cheát; anh bò giaët baét vaø ñoát 10 ñaàu ngoùn tay.Anh ñöôïc daân laøng cöùu, sau ñoù anh tham gia

löïc löôïng quaân giaûi phoùng. Ba naêm sau, anh ñöôïc ñôn vò cho nghæ pheùp 1 ñeâm veà thaêm laøng. Trong ñeâm ñoù, cuï Meát trieäu taäp caû baûn ñeå keå chuyeän veà Tnuù-

chuyeän veà buoân laøng cho caû laøng cuøng nghe. Saùng hoâm sau, cuï Meát, Dít vaø beù Heng laïi tieãn Tnuù leân ñöôøng.

Thoâng qua caâu chuyeän veà cuoäc ñôøi Tnuù, truyeän ngaén ca ngôïi söùc soángvaø tinh thaàn ñaáu tranh quaät cöôøng

cuûa daân laøng Xoâ-man ( noùi rieâng) vaøcaùc daân toäc Taây Nguyeân trong cuoäc

khaùng chieán choáng Myõ.

4/ Chuû ñeà

1/ Hình töôïng caây xaø nu – röøng xaø nu trong 1/ Hình töôïng caây xaø nu – röøng xaø nu trong taùc phaåm: taùc phaåm: *. Ñaëc ñieåm sinh thaùi*. Ñaëc ñieåm sinh thaùi : : -Laø loaïi caây thaân goã, hoï thoâng, moïc -Laø loaïi caây thaân goã, hoï thoâng, moïc thaønh röøng ôû Taây Nguyeân.thaønh röøng ôû Taây Nguyeân.- Caây xaø nu moïc thaúng, taùn laù vöôn cao, - Caây xaø nu moïc thaúng, taùn laù vöôn cao, thaân caây vaïm vôõ, coù söùc soáng maõnh thaân caây vaïm vôõ, coù söùc soáng maõnh lieät.lieät.“…“…loïai caây huøng vó vaø cao thöôïng, man loïai caây huøng vó vaø cao thöôïng, man daïi vaø trong saïch, moãi caây cao vuùt, vaïm daïi vaø trong saïch, moãi caây cao vuùt, vaïm vôõ, öùa nhöïa, taùn laù vöøa thanh nhaõ vöøa vôõ, öùa nhöïa, taùn laù vöøa thanh nhaõ vöøa raén roûiraén roûi” ” ((Nguyeân NgoïcNguyeân Ngoïc –veà moät truyeän ngaén – –veà moät truyeän ngaén – Röøng xaø nuRöøng xaø nu))

II/ Phaân tích

Rừng xà nu ở Tây NguyênRừng xà nu ở Tây Nguyên

* Theo em , có mấy cách phân tích ý nghĩa biểu tượng * Theo em , có mấy cách phân tích ý nghĩa biểu tượng của cây xà nu, rừng xà nu trong tác phẩm?của cây xà nu, rừng xà nu trong tác phẩm?

* Có thể tìm hiểu ý nghĩa biểu tượng của * Có thể tìm hiểu ý nghĩa biểu tượng của cây xà nu , rừng xà nu theo hai cách :cây xà nu , rừng xà nu theo hai cách :

- Phân tích theo sự xuất hiện của cây xà - Phân tích theo sự xuất hiện của cây xà nu theo bố cục của tác phẩm.nu theo bố cục của tác phẩm.

- Phân tích theo mối quan hệ chiếu ứng - Phân tích theo mối quan hệ chiếu ứng giữa cây và người.giữa cây và người.

=> Thấy được dụng ý của nhà văn khi đặt => Thấy được dụng ý của nhà văn khi đặt tên cho tác phẩm là “Rừng xà nu”.tên cho tác phẩm là “Rừng xà nu”.

b.YÙ nghóa cuï theå vaø giaù trò töôïng b.YÙ nghóa cuï theå vaø giaù trò töôïng tröng cuûa hình aûnh caây xaø nu-röøng xaø tröng cuûa hình aûnh caây xaø nu-röøng xaø nu :nu :

* Cách 1:* Cách 1:- - ÔÛ phaàn ñaàu taùc phaåmÔÛ phaàn ñaàu taùc phaåm : : + Caû röøng xaø nu bò taøn phaù bôûi ñaïn + Caû röøng xaø nu bò taøn phaù bôûi ñaïn ñaïi baùc cuûa keû thuø.ñaïi baùc cuûa keû thuø.

+ “Ñaïn ñaïi baùc khoâng gieát noåi + “Ñaïn ñaïi baùc khoâng gieát noåi chuùng”, chuùng vöôït leân raát nhanh…chuùng”, chuùng vöôït leân raát nhanh…

+ “röøng xaø nu öôõn taám ngöïc lôùn …ra + “röøng xaø nu öôõn taám ngöïc lôùn …ra che chôû cho laøng”.che chôû cho laøng”.

=> => Caây xaø nu ñöôïc mieâu taû vöøa chieáu Caây xaø nu ñöôïc mieâu taû vöøa chieáu öùng vôùi noãi ñau thöông daân laøng Xoâ-öùng vôùi noãi ñau thöông daân laøng Xoâ-man, laïi vöøa hieän leân veû ñeïp huøng vó man, laïi vöøa hieän leân veû ñeïp huøng vó –che chôû, baûo veä cho cuoäc soáng cuûa –che chôû, baûo veä cho cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân Taây Nguyeân tröôùc söï taøn ngöôøi daân Taây Nguyeân tröôùc söï taøn baïo cuûa Myõ Dieäm .baïo cuûa Myõ Dieäm .

- - ÔÛ phaàn thaân truyeän :ÔÛ phaàn thaân truyeän :Röøng xaø nu töø bieåu töôïng caây- ngöôøi, môû Röøng xaø nu töø bieåu töôïng caây- ngöôøi, môû roäng thaønh bieåu töôïng ñôøi soáng : roäng thaønh bieåu töôïng ñôøi soáng : Xaø nu Xaø nu coù maët trong ñôøi soáng haøng ngaøy, trong coù maët trong ñôøi soáng haøng ngaøy, trong lòch söû ngaøn ñôøi cuûa daân laøng Xoâ-man :lòch söû ngaøn ñôøi cuûa daân laøng Xoâ-man :+ + Löûa xaø nuLöûa xaø nu chaùy trong moãi beáp, chaùy chaùy trong moãi beáp, chaùy trong ñoáng löûa ôû nhaø öng.trong ñoáng löûa ôû nhaø öng.++Khoùi xaø nuKhoùi xaø nu queùt ñen taám baûng cho anh queùt ñen taám baûng cho anh quyeát daïy Tnuù vaø Mai hoïc chöõ.quyeát daïy Tnuù vaø Mai hoïc chöõ.++Goác caây xaø nuGoác caây xaø nu caïnh con nuôùc lôùn laø nôi caïnh con nuôùc lôùn laø nôi baét ñaàu cho tình yeâu saâu ñaäm tha thieát baét ñaàu cho tình yeâu saâu ñaäm tha thieát cuûa Mai vaø Tnuù.cuûa Mai vaø Tnuù.++Aùnh ñuoác xaø nuAùnh ñuoác xaø nu ñeâm ñeâm soi saùng cho ñeâm ñeâm soi saùng cho daân laøng maøi giaùo maùc chuaån bò ñoàng daân laøng maøi giaùo maùc chuaån bò ñoàng khôûikhôûi..+ + Daàu xaø nuDaàu xaø nu, giaëc duøng ñoát 10 ñaàu ngoùn , giaëc duøng ñoát 10 ñaàu ngoùn tay Tnuù…tay Tnuù…=> Hình aûnh caây xaø nu luoân gaén boù vôùi => Hình aûnh caây xaø nu luoân gaén boù vôùi nieàm vui, noãi ñau –giao hoøa chieáu öùng vôùi nieàm vui, noãi ñau –giao hoøa chieáu öùng vôùi cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân Taây Nguyeân.cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân Taây Nguyeân.

- ÔÛ ñoïan keát :- ÔÛ ñoïan keát : + … “voâ soá nhöõng caây + … “voâ soá nhöõng caây con moïc leân”.con moïc leân”.+… “nhöõng caây môùi nhuù +… “nhöõng caây môùi nhuù khoûi maët ñaát, nhoïn khoûi maët ñaát, nhoïn hoaét nhö nhöõng muõi leâ”.hoaét nhö nhöõng muõi leâ”.+… “Ñeán huùt taàm maét…+… “Ñeán huùt taàm maét…nhöõng röøng xaø nu noái nhöõng röøng xaø nu noái tieáp ñeán chaân trôøi”.tieáp ñeán chaân trôøi”. hình aûnh ñöôïc laùy hình aûnh ñöôïc laùy laïi nhöng laïi coù söï laïi nhöng laïi coù söï phaùt trieån veà yù phaùt trieån veà yù nghóa bieåu töôïng troïn nghóa bieåu töôïng troïn veïn cho noãi ñau, veïn cho noãi ñau, phaåm chaát söùc maïnh phaåm chaát söùc maïnh cuûa daân laøng Xoâ-cuûa daân laøng Xoâ-man, gôïi yù nghóa nhan man, gôïi yù nghóa nhan ñeà taùc phaåmñeà taùc phaåm : Röøng : Röøng xaø nu.xaø nu.

Cây Xà Nu có ý nghĩa như thế nào đối

với cuộc sống con người Tây

Nguyên ?

* Cách 2:a/ Cây Xà Nu gắn bó với cuộc sống con người Tây Nguyên :

Là loại cây đặc thù tiêu biểu cho miền đất Tây Nguyên , tạo bối cảnh hùng vĩ và hoang dã

Người TN gắn bó mật thiết với cây Xà Nu :sinh ra dưới tán Xà Nu , lớn lên , lam làm , sinh hoạt bên cây Xà Nu , yêu đương hẹn hò ở dưới gốc Xà Nu và chết thì yên nghĩ dưới những cánh rừng Xà Nu bạt ngàn …..

Cây Xà Nu gần gũi với đời sống của người dân Xô Man , là chứng nhân của những sự kiện quan trọng xảy ra với họ trong cuộc kháng chiến …

* To lớn vững chãi thẳng thắn , sinh sôi nảy nở khoẻ ,cành lá xum xuê bất chấp giá rét giông bão …..

Tả thực + nhân hoá , tượng trưng cho những phẩm chất cao đẹp của dân làng Xô Man : kiên cưòng bất khuất…

* Cạnh cây Xà Nu mới ngã gục đã có 4 , 5 cây con khác mọc lên , ngọn xanh rờn , hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời…

Tượng trưng cho sức chịu đựng và sức sống mãnh liệt của nhân dân Tây nguyên

* Có những cây bị thưong…nhựa ứa ra thơm ngào ngạt …vết thương chóng lành..vượt lên rất nhanh..

Tượng trưng cho các thế hệ người dân Tây Nguyên nối tiếp nhau đánh giặc giữ làng.. ( Mai chết có Dít ..Anh Quyết hi sinh có Tnú thay thế )

b/ Cây Xà Nu tượng trưng cho phẩm chất và số phận con người TN :

“ Rừng Xà Nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho dân làng”

Cây Xà Nu + rừng Xà Nu gắn bó với con người từ bao đời nay , cùng với con người đánh giặc giữ làng

Rừng Xà Nu tiêu biểu cho sức sống bất diệt và

tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất

của người dân Tây Nguyên

Hình ảnh cây Xà Nu nổi bật xuyên suốt tác phẩm là một biểu tượng nghệ thuật đẹp , giàu giá trị thẩm mỹ , góp phần làm nổi bật chủ đề và tạo không khí Tây Nguyên , chất TN độc đáo…

Miêu tả cây Xà Nu trong sự : so sánh đối chiếu , nhân hoá , ẩn dụ , tượng trưng..

Hay coù theå noùi :Hay coù theå noùi :

Hình aûnh Hình aûnh röøng xaø nu röøng xaø nu nhö moät daøn nhaïc nhö moät daøn nhaïc ñeäm cuøng taáu leân ñeäm cuøng taáu leân baûn tröôøng ca ñau baûn tröôøng ca ñau thöông maø anh duõng thöông maø anh duõng cuûa moät Taây Nguyeân cuûa moät Taây Nguyeân baát khuaát – kieân baát khuaát – kieân cöôøng. cöôøng.

2/ Cuoäc soáng ñau thöông vaø 2/ Cuoäc soáng ñau thöông vaø tinh thaàn quaät khôûi cuûa daân tinh thaàn quaät khôûi cuûa daân laøng Xoâman trong cuoäc khaùng laøng Xoâman trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ:chieán choáng Myõ:

a. Cuoäc soáng ñau thöông vaø tinh thaàn a. Cuoäc soáng ñau thöông vaø tinh thaàn quaät khôûi cuûa caû buoân laøng Xoâ quaät khôûi cuûa caû buoân laøng Xoâ manman : :+ Caû buoân laøng bò giaëc taøn saùt, + Caû buoân laøng bò giaëc taøn saùt, gieát haïi daõ man.gieát haïi daõ man.+ Keû thuø caøng taøn saùt, nhaân daân + Keû thuø caøng taøn saùt, nhaân daân caøng soâi suïc caêm thuø ñöùng leân caøng soâi suïc caêm thuø ñöùng leân ñaùnh giaëc.ñaùnh giaëc.

b. Caùc nhaân vaät tieâu bieåu :b. Caùc nhaân vaät tieâu bieåu : - Cuï Meát. -Tnuù – Mai .- Cuï Meát. -Tnuù – Mai . - Dít. - Beù Heng.- Dít. - Beù Heng.

a/ Nhân vật cụ Mết :

- Cụ già 60 tuổi : mắt sáng , râu dài tới ngực , bàn tay nặng trịch như kềm sắt, ngực căng , tiếng nói ồ ồ dội vang ..

=> Ở cụ toát ra nét đẹp quắc thước , cứng cõi , lẫm liệt , mạnh mẽ..

- Già làng có uy tín và được kính trọng

- Trầm tỉnh , sáng suốt , dày dạn kinh nghiệm : hiểu rằng đánh Mỹ là phải đánh lâu dài

- Là người cổ động tổ chức , điều hành phong trào đấu tranh

Nhân vật gạch nối giữa quá khứ và hiện tại , là điểm tựa vững chắc cho thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ

Sơ kết : Nhân vật được xây dựng bằng bút pháp sử thi và cảm hứng lãng mạn , cụ Mết tượng trưng cho lịch sử , cho truyền thống hiên ngang bất khuất , cho sức sống bền bỉ của dân làng Xô Man

b/ Nhân vật Tnú :

- Tnú mồ côi cha mẹ từ nhỏ , được chăm sóc nuôi dưỡng bởi bàn tay dân làng Xô Man “ Đời nó khổ , nhưng bụng dạ nó sạch như nước suối làng ta ”

- Tính cách : gan góc , táo bạo , dũng cảm ( từ nhỏ đã tiếp tế liên lạc , bảo vệ cán bộ )

- Dũng cảm trung thành với cách mạng

- Giàu tình thương đối với mọi người : với vợ con , với dân làng , với quê hương…( chi tiết nghe tiếng chày rộn rã , ngụm nước suối ngọt lành)

- Có tính kỉ luật cao ( về phép và trả phép đúng hạn )

Nhân vật Tnú được xây dựng qua hình ảnh đôi bàn tay

khi còn lành lặn học chữ vụng về , đập đá vào đầu tự trừng phạt vì học chậm …

Khi bị bắt bị tra hỏi đặt tay lên bụng mình “ cộng sản ở đây này …”

Khi bị tra tấn giặc tẩm dầu Xànu và đốt 10 đầu ngón tay nghiến răng chịu đựng..

Chứng tích tội ác của kẻ thù mà Tnú mang theo suốt đời..ngọn lửa của lòng căm hận , châm bùng ngọn lửa đồng khởi.

Anh là cây Xà Nu đã trưởng thành , là thế hệ nối tiếp cha anh , là lực lượng nòng cốt của cuộc chiến đấu hôm nay . Con người có cuộc đời và số phận bi tráng , là hình ảnh con người TN bất khuất .

c/ Nhân vật Dít :

- Cô gái trẻ giàu nghị lực , là hiện thân và sự tiếp nối của Mai

- Gan lì từ nhỏ : từ bé đã tiếp tế liên lạc bị bắt bị đạn bắn quanh người vẫn không sợ

- Có bản lĩnh vững vàng và trưởng thành mau lẹ : thay đổi từ hình dạng , lời nói , đến việc làm

Nhân vật Dít đặc biệt được xây dựng qua hình

ảnh đôi mắt

Khi bị khủng khoảng tâm lý đôi mắt mở to trừng trừng nhìn bọn lính

Đôi mắt ráo hoảnh - lầm lì không nói gì (trước cái chết bi thảm của chị gái )

Đôi mắt mở to bình thản nghiêm nghị

Cô hiện thân cho cây Xà Nu đã trưởng thành và trở thành người lãnh đạo nguyên tắc , bản lĩnh nhưng rất tình cảm với mọi người

d/ Nhân vật bé Heng :

- Lớp măng non nối tiếp cha ông đánh giặc

- Chú bé hồn nhiên tươi sáng , sống động

- Hình ảnh chú bé “ súng đeo chéo ngang lưng ra vẻ người lính thực sự” rất có ý nghĩa

Tượng trưng cho cây Xà Nu con đầy sinh lực và nhựa sống , hứa hẹn trở thành lực lượng kế tục trong cuộc chiến đấu dài lâu với kẻ thù

Sơ kết : Hình ảnh con người TN với đầy đủ các thế hệ, tiêu biểu cho các phẩm chất, khí phách của một tập thể anh hùng , mỗi nhân vật để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc…

3/ Thành công về nghệ thuật :

- Cảm hứng sử thi hoành tráng : cách kể trang trọng truyền cho con cháu những trang lịch sử của cộng đồng ..

- Xây dựng được một số hình ảnh biểu tượng : cây Xà Nu , 10 ngón tay thành mười ngọn đuốc…

- Chất Tây Nguyên rất đậm nét : rừng Xà Nu vừa hùng vĩ vừa hoang dã cảnh sinh hoạt buôn làng ..

III/ Chủ đề :

Tinh thần đấu tranh , kiên cường bất khuất của tập thể dân làng Xô Man và con đường tất yếu cầm vũ khí đứng lên , đồng khởi giải phóng quê hương