THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ...

25
1 Phlc II -TMĐT BIU THUYT MINH ĐỀ TÀI ((Kèm theo Quyết định s/2008/QĐ-UBND ngày / /2008 ca UBND tnh Đồng Nai) __________________________________________________________________________ THUYT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CU KHOA HC XÃ HI VÀ NHÂN VĂN CP TNH I. THÔNG TIN CHUNG VĐỀ TÀI 1 Tên đề tài: Mi liên quan gia độ thanh thi Lactate máu sm vi ri lon chc năng đa cơ quan và tvong trong hi chng nhim khun toàn thân trem ti bnh vin Nhi đồng Đồng Nai năm 2010. 2 Mã sca đề tài: (được cp khi hsơ trúng tuyn) 3 Loi đề tài: Đề tài thuc Chương trình Khoa hc xã hi và nhân văn 4 Thi gian thc hin: Ttháng 04 năm 2010 đến tháng 04 năm 2012 (24 tháng) 5 Kinh phí thc hin: Ghi slượng kinh phí: 289,600 triu đồng, trong đó: - Ngun ngân sách snghip khoa hc: 289,600 triu đồng - Ngun khác: 0 đồng 6 Chnhim đề tài: 1. Hvà tên: Nguyn Lê Đa Hà Ngày, tháng, năm sinh: 04/ 09/ 1966 NHc hàm, hc v: Thc sĩ Nhi khoa Chc danh khoa hc: Không. Chc v: Bác sĩ Giám đốc Bnh vin Nhi đồng Đồng Nai Đin thoi ca tchc: 0613891483. Nhà riêng: 0613866754. Mobile: 0919168485 Fax: 0613893556. E-mail: [email protected]. Tên tchc đang công tác: Bnh vin Nhi đồng Đồng Nai. Địa chtchc: Xa lHà Ni KP 5, P.Tân Hip, Tp Biên Hòa. Địa chnhà riêng: 34/ 1B Võ ThSáu P. Quyết Thng Tp Biên Hòa Đồng Nai.

Transcript of THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ...

Page 1: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

1

Phụ lục II -TMĐT BIỂU THUYẾT MINH ĐỀ TÀI

((Kèm theo Quyết định số /2008/QĐ-UBND ngày / /2008 của UBND tỉnh Đồng Nai)

__________________________________________________________________________

THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN CẤP TỈNH

I. THÔNG TIN CHUNG VỀ ĐỀ TÀI

1 Tên đề tài: Mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với rối loạn

chức năng đa cơ quan và tử vong trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở

trẻ em tại bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai năm 2010.

2 Mã số của đề tài: (được cấp khi hồ sơ trúng tuyển)

3 Loại đề tài:

Đề tài thuộc Chương trình Khoa học xã hội và nhân văn

4 Thời gian thực hiện: Từ tháng 04 năm 2010 đến tháng 04 năm 2012 (24 tháng)

5 Kinh phí thực hiện:

Ghi số lượng kinh phí: 289,600 triệu đồng, trong đó:

- Nguồn ngân sách sự nghiệp khoa học: 289,600 triệu đồng

- Nguồn khác: 0 đồng

6 Chủ nhiệm đề tài:

1. Họ và tên: Nguyễn Lê Đa Hà Ngày, tháng, năm sinh: 04/ 09/ 1966 Nữ Học hàm, học vị: Thạc sĩ Nhi khoa Chức danh khoa học: Không. Chức vụ: Bác sĩ Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai Điện thoại của tổ chức: 0613891483. Nhà riêng: 0613866754. Mobile: 0919168485 Fax: 0613893556. E-mail: [email protected]. Tên tổ chức đang công tác: Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai. Địa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng: 34/ 1B Võ Thị Sáu P. Quyết Thắng Tp Biên Hòa Đồng Nai.

Page 2: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

2

2. Họ và tên: Nguyễn Trọng Nghĩa Ngày, tháng, năm sinh: 16/ 04/ 1972 Nam Học hàm, học vị: Thạc sĩ bác sĩ Chức danh khoa học: Không Chức vụ: Bác sĩ điều trị, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai Điện thoại của tổ chức: 0613891483. Nhà riêng: 0613895811. Mobile: 093637375 Fax: . E-mail: [email protected] Tên tổ chức đang công tác: Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai. Địa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng: D4/5 Kp 4, P. Tân hiệp, TP Biên Hòa Tỉnh Đồng Nai.

7 Thư ký đề tài:

Họ và tên: Phan Văn Thanh Ngày, tháng, năm sinh: 20/ 03/ 1960 Nam Học hàm, học vị: Cử nhân sinh hóa Chức danh khoa học: không Chức vụ: Phó Trưởng khoa Xét nghiệm Điện thoại của tổ chức: 0613891510 Nhà riêng: 0613951074 Mobile: 0937886139 Fax: ...................................................................... E-mail: [email protected] Tên tổ chức đang công tác: Bệnh viện Nhi Đồng Đồng Nai Địa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa Địa chỉ nhà riêng:

8 Tổ chức chủ trì đề tài:

Tên tổ chức chủ trì đề tài: Bệnh viện Nhi Đồng Đồng Nai Điện thoại: 0613891483 Fax: 0613893556 E-mail: Website: Địa chỉ: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Họ và tên thủ trưởng tổ chức: Nguyễn Lê Đa Hà Số tài khoản: 10201000333382 Tại Ngân hàng Công thương Đồng Nai.

Cơ quan chủ quản đề tài: Bệnh viện Nhi Đồng Đồng Nai

Page 3: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

3

9 Các tổ chức phối hợp chính thực hiện đề tài: không

10 Các cán bộ thực hiện đề tài:

TT Họ và tên, học hàm học vị Tổ chức công tác

Nội dung công việc tham gia

Thời gian (tháng)

1 ThS.BS. Nguyễn Lê Đa Hà GĐ Bv Nhi đồng Đồng Nai, chủ nhiệm đề tài

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

2 ThS.BS. Nguyễn Trọng Nghĩa Khoa HSTC-CĐ, Bv Nhi đồng Đồng Nai, đồng chủ nhiệm đề tài

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

3 CN. Lưu Thị Tuyết Nhung Trưởng phòng tài chính, Bv Nhi đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành đề tài 24

4 CN. Phan Văn Thanh Khoa xét nghiệm, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

5 BSCKI. Lưu Thị Khanh Trưởng khoa cấp cứu, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

6 BSCKI. Đặng Công Chánh Phó khoa cấp cứu, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

7 ThS.BS. Chu Văn Thiện Trưởng khoa HSTC-CĐ, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

8 BSCKI. Phạm Thị Thu Thủy Phó khoa HSTC-CĐ, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

9 BSCKI. Trương Thị Sang Trưởng khoa Sơ sinh, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành chính đề tài 24

10 ĐD. Trần Thanh Huỳnh Khoa Cấp cứu, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành đề tài 24

11 ĐD. Đoàn Kim Liên Khoa HSTC-CĐ, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành đề tài 24

12 ĐD. Nguyễn Kim Liên Khoa Sơ sinh, Bv Nhi Đồng Đồng Nai

Tham gia hoàn thành đề tài 24

Page 4: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

4

II. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG ÁN TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

11 Mục tiêu của đề tài:

MỤC TIÊU TỔNG QUÁT

Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với sốc nhiễm

khuẩn, rối loạn chức năng đa cơ quan và tử vong trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn

thân nặng ở trẻ em.

MỤC TIÊU CỤ THỂ

1. Xác định tỷ lệ gia tăng Lactate máu tại các thời điểm 0 giờ, 6 giờ, 12 giờ, 24

giờ trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng.

2. Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm và sốc nhiễm

khuẩn.

3. Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm và rối loạn chức

năng đa cơ quan.

4. Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm và tử vong.

12 Tình trạng đề tài: Mới Kế tiếp hướng nghiên cứu của chính nhóm tác giả Kế tiếp nghiên cứu của người khác

13 Tổng quan tình hình nghiên cứu, luận giải về mục tiêu và những nội dung nghiên cứu của đề tài:

13.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực của đề tài 13.1.1. Chu trình chuyển hóa Lactate:

Năng lượng cho hoạt động của cơ thể được chuyển hóa chủ yếu từ Glucose tại

tế bào. Glucose cung cấp khoảng 60% tổng năng lượng của cơ thể và là nguồn năng

lượng không thể thay thế hoàn toàn được. Chuyển hóa Glucose theo con đường

HDP (hexose diphosphate). Con đường HDP này gồm 3 giai đoạn:

- Giai đoạn 1: Phosphoryl hóa Glucose và sự tạo thành HPD là 1,6-DP, tiêu thụ

ATP.

- Giai đoạn 2: Oxy hóa từ F1,6-DP đến pyruvate, tạo ATP và NADH, H+

X

Page 5: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

5

- Giai đoạn 3: Sự biến đổi tiếp theo của acid pyruvic trong điều kiện yếm khí

(tiêu thụ NADH, H+ tạo Lactate) hoặc hiếu khí (tạo H2O, CO2, ATP theo chu

trình Krebs)

Khi thiếu Oxy, Glucose được chuyển hóa theo con đường yếm khí (không có

Oxy tham gia): Pyruvate bị khử Oxy hóa thành Lactate nhờ men Lactate

dehydrogenase (LDH). Khi Oxy thiếu càng nhiều thì mô càng tăng chuyển hóa yếm

khí nên Lactate sinh ra càng nhiều. Vì vậy, Lactate máu là chỉ số phản ánh tình trạng

thiếu Oxy mô của cơ thể. Lactate được chuyển hoá ở gan và bài tiết qua thận. Như

vậy, Lactate máu tăng cao là do tăng sản xuất (thiếu Oxy mô, thiếu máu nặng, bệnh

chuyển hoá), do suy gan nặng hay suy thận nặng. Chúng ta có thể lấy máu động

mạch hay tĩnh mạch để định lượng Lactate. Trị số bình thường của Lactate trong

máu tĩnh mạch là 0.5 – 2.22 mmol/l hay 4.5 – 20mg/dl.

13.1.2. Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ em [3][4][6]

13.1.2.1. Dịch tễ học

Tỉ lệ mắc mới (incidence):

Khoảng 1.06 lần trên 1000 bệnh nhân ngày đến 16 đến 260 lần trên 1000 bệnh

nhân ngày. Mặc dù có sự khác nhau về con số cụ thể của nhiễm khuẩn huyết theo

các nghiên cứu khác nhau, một điều thống nhất là tỉ lệ mắc bệnh ngày càng tăng rõ.

Chỉ riêng ở Hoa kỳ thì mỗi năm có khoảng 750,000 mắc bệnh và 215,000 trường

hợp tử vong chiếm 9,3% tổng số tử vong tại đất nước này.

Tỉ lệ tử vong:

Một khảo sát tiền cứu dựa theo mức độ của SIRS và nhiễm khuẩn huyết đã cho

thấy rằng tỉ lệ tử vong tăng lên khi bệnh nhân có nhiều tiêu chuẩn của SIRS hoặc có

nhiều biểu hiện của nhiễm khuẩn huyết. Tỉ lệ tử vong cao 3% ở những bệnh nhân

không có tiêu chuẩn chẩn đoán SIRS, 7% khi có hai tiểu chuẩn SIRS, 10% khi có 3

tiêu chuẩn SIRS, 17% khi có 4 tiêu chuẩn SIRS, 16% khi có biểu hiện nhiễm khuẩn

huyết, 20% trong nhiễm khuẩn huyết nặng và 46% trong sốc nhiễm khuẩn huyết.

Các yếu tố nguy cơ:

Page 6: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

6

- Suy giảm miễn dịch do bẩm sinh, mắc phải hay do dùng thuốc ức chế miễn dịch

hay độc tế bào.

- Suy dinh dưỡng.

- Bệnh nhân mắc bệnh mạn tính, bệnh lý ác tính, tiểu đường.

- Cấy dụng cụ y khoa dài ngày vào cơ thể, ghép tạng.

- Các vi sinh vật đề kháng xuất hiện ngày càng nhiều.

13.1.2.3. Sinh lý bệnh

Cơ chế bệnh sinh:

- Thành tế bào vi khuẩn sẽ phóng tích các chất: lipopolysaccharide, Acid

Lipoteichoic, Peptidogycan.

- Nội độc tố (vi khuẩn gram âm) và các siêu kháng nguyên độc tế bào (vi khuẩn

gram dương) sẽ kết hợp trực tiếp với phức hợp tương đồng mô và thụ thể của tế

bào T gây nên sản xuất cytokin

- Tế bào nội mạc tổng hợp ra Nitric Oxide.

- Thuyết đáp ứng viêm quá mức, thuyết suy giảm miễn dịch, thuyết đông miên tế

bào.

Thiếu oxy mô: Thiếu oxy tổ chức xuất hiện trong nhiễm khuẩn huyết được phản ánh

bằng khái niệm nợ oxy - nghĩa là sự chênh lệch giữa lượng oxy cung cấp và lượng

oxy theo nhu cầu. Mức độ nợ oxy có liên quan đến tiên lượng của nhiễm khuẩn

huyết và các chiến lược điều trị được thiết kế nhằm tối ưu hóa khả năng cung cấp

oxy cho tổ chức có thể cải thiện khả năng sống sót. Ngoài hiện tượng thiếu oxy, tế

bào còn có thể mắc chứng loạn sử dụng oxy (dysoxygenation), nghĩa là tế bào không

có khả năng sử dụng oxy vốn đã ít ỏi trong nhiễm khuẩn huyết. Các dữ liệu gần đây

gợi ý rằng đây có thể là hậu quả của tình trạng NO tăng cao quá mức vì các mẫu

sinh thiết tế bào cơ vân ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết cho thấy bằng chứng của

suy giảm hô hấp ở ty lạp thể (mitochondrion). Chuỗi hô hấp này bị ức chế bởi NO.

Sự cung cấp oxy không đáp ứng đủ so với nhu cầu của cơ thể, mô thiếu oxy nên xảy

ra chuyển hoá yếm khí và lactate được sinh ra. Tăng nồng độ lactate trong máu gây

Page 7: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

7

nên tình trạng toan hoá máu và sự gia tăng này kéo dài có thể gây tử vong.

Cơ chế gây rối loạn chức năng đa cơ quan: Bệnh sinh của rối loạn chức năng đa cơ

quan do nhiều nguyên nhân và cũng chưa được biết tường tận. Giảm tưới máu tổ

chức và thiếu oxy tế bào là những yếu tố then chốt. Các cơ chế này liên quan đến sự

lắng đọng fibrin lan tỏa gây nên tắc nghẽn vi tuần hoàn. Tình trạng tăng tính thấm vi

mạch (microvascular hyperpermeability) cũng làm tồi tệ hơn nữa sự cung cấp oxy

cho tế bào và các rối loạn hằng định nội môi của vi tuần hoàn đưa đến sự sản xuất

các chất vận mạch như yếu tố hoạt hóa tiểu cầu (Platelet Activating Factor: PAF),

histamine và các prostanoid. Thâm nhiễm tế bào, đặc biệt là bạch cầu đa nhân trung

tính, đưa đến hiện tượng phá hủy tổ chức do phóng thích các enzyme tiêu thể

(lysosomic enzyme) và các gốc tự do oxy hóa (oxydative free radicals) có nguồn gốc

từ superoxide. TNF- và các cytokine khác làm tăng biểu hiện của men tổng hợp

Nitric Oxide (NO) cảm ứng (inducible nitric oxide synthase: iNOS) và sự tăng sản

xuất NO này làm cho mạch máu càng mất ổn định và cũng có thể góp phần vào ức

chế cơ tim trực tiếp trong nhiễm khuẩn huyết.

13.1.2.4. Triệu chứng lâm sàng

- Thân nhiệt: Sốt, lạnh run, đổ mồ hôi hay hạ thân nhiệt

- Triệu chứng hô hấp: Thở nhanh, thở rên, co lõm ngực, thở chậm hay có cơn

ngưng thở

- Triệu chứng tuần hoàn: Tim đập nhanh, mạch nhanh, tay chân lạnh, da nổi bông,

dấu phục hồi màu da > 3 giây, huyết áp tụt hay kẹp, tiểu ít (< 1ml/kg/giờ).

- Triệu chứng tiêu hoá: Ăn uống kém, ói, tiêu chảy, chướng bụng

- Triệu chứng thần kinh: Lừ đừ, bứt rứt, vật vã, kích thích, co giật hoặc hôn mê,

dấu hiệu tăng áp lực nội sọ.

- Hội chứng xuất huyết da niêm: Xuất huyết da, xuất huyết tiêu hoá, chổ chích lâu

cầm máu…

- Vàng da

- Gan, lách, hạch to

Page 8: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

8

- Triệu chứng của ổ nhiễm khuẩn: Cổ cứng, rối loạn tri giác, ran phổi, sưng nóng

đỏ da, nổi ban ở da, bụng chướng đau…

13.1.2.5. Cận lâm sàng

- Công thức máu, bạch cầu, VS, CRP

- Cấy máu, cấy bệnh phẩm

- Ion đồ máu, khí máu động mạch

- Đường huyết, chức năng gan thận, đông máu toàn bộ

- Procalcitonin, Cytokin

- Lactate máu: Lactate là một hóa chất được tạo ra trong quá trình chuyển hóa năng

lượng trong các tế bào, khi nồng độ lactate trong máu tăng cao tạo ra axit lactic.

Mitochondria là cấu tạo của các tế bào. Thông thường, mitochondria dùng oxygen

để chuyển hóa đường glucose thành năng lượng. Nếu không có đủ oxygen hoặc

nếu mitochondria không họat động hữu hiệu, các tế bào phải tạo năng lượng bằng

chuyển hoá yếm khí và khi đó sinh ra lactate. Lactate được chuyển hoá ở gan và

bài tiết qua thận. Như vậy, lactate máu tăng cao là do tăng sản xuất (thiếu oxy mô,

thiếu máu nặng, bệnh chuyển hoá), do suy gan nặng hay suy thận nặng. Chúng ta

có thể lấy máu động mạch hay tĩnh mạch để định lượng lactate.

- X quang, siêu âm

13.1.2.6. Chẩn đoán

- Chẩn đoán xác định: Theo định nghĩa sốc nhiễm khuẩn

- Chẩn đoán nguyên nhân: Ổ nhiễm trùng

- Chẩn đoán biến chứng: Rối loạn chức năng đa cơ quan (Goldstein B).

13.1.2.7. Điều trị

Nguyên tắc điều trị

- Đảm bảo thông khí và cung cấp oxy ở mô

- Điều trị sốc

- Điều trị kháng sinh

- Điều trị biến chứng

Page 9: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

9

- Điều trị khác

13.1.3. Vai trò của trị số Lactate máu trong việc tiên lượng bệnh lý nhiễm

khuẩn đã được một số tác giả trong và ngoài nước nghiên cứu:

Các đề tài trong nước:

- Các tác giả: Nguyễn Thị Kim Nhi, Trần Thị Hoa Phượng, Phạm Lê An BV

Nhi đồng II nghiên cứu 94 bệnh nhân sơ sinh nhiễm trùng huyết trong khoảng

thời gian 10/ 2006 – 7/ 2008 ghi nhận nồng độ Lactate máu ở nhóm bệnh

nhân tử vong có trị số cao hơn nhóm sống (p = 0,0088), trị số Lactate ở thời

điểm 24 giờ có giá trị tiên lượng tối ưu nhất.

- Tác giả Bùi Quốc Thắng nghiên cứu tại BV Nhi đồng I từ 3/ 2003 – 6/ 2005

có 107 trường hợp nhiễm khuẩn toàn thân trong đó 57 trường hợp sốc nhiễm

khuẩn ghi nhận nồng độ Lactate máu có vai trò quan trọng trong tiên lượng

sốc nhiễm khuẩn.

- Tác giả Nguyễn Thành Nam và Phạm Văn Thắng tại Bệnh viện Nhi Trung

ương nghiên cứu từ 9/ 2005 – 9/ 2006 có 46 bệnh nhân nhiễm khuẩn nặng và

sốc nhiễm khuẩn, ghi nhận trị số Lactate máu tăng cao hơn bình thường ở

những bệnh nhân này và nhóm tử vong có nồng độ Lactate máu cao hơn so

với nhóm sống.

Các đề tài nước ngoài:

- Tác giả Howell MD và cộng sự nghiên cứu 1287 bệnh nhân nghi ngờ nhiễm

khuẩn nhập phòng cấp cứu BV Đại học Harvard ghi nhận có 73 trường hợp tử

vong trong vòng 28 ngày. Tác giả ghi nhận có sự liên quan chặt chẽ giữa tỉ lệ

tử vong và nồng độ Lactate máu (p < 0,0001).

- Một số tác giả khác ở NJ - Mỹ (Trzeciak S, Dellinger RP, Chansky ME,

Arnold RC, Schorr C, Milcarek B, Hollenberg SM, Parrillo JE), Úc (Duke

TD, Butt W, South M) cũng ghi nhận nồng độ Lactate máu có thể giúp tiên

lượng tử vong trong nhóm bệnh lý nhiễm khuẩn/ sốc nhiễm khuẩn.

- Tác giả H.Bryant Nguyen, Emanuel P. Rivers, Bernhard P. Knoblich, Gordon

Page 10: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

10

Jacobsen, Alexandria Muzzin, Julie A. Ressler, Michael C. Tomlanovich: Độ

thanh thải Lactate máu sớm là chỉ điểm cho tình trạng thiếu oxy mô và có liên

quan đến giảm tỷ lệ tử vong, những bệnh nhân có độ thanh thải Lactate máu

cao có tiên lượng tốt hơn so với những bệnh nhân có độ thanh thải Lactate

máu thấp.

Những nghiên cứu này chỉ đánh giá trị số Lactate máu tại những thời điểm nhất

định, còn ít nghiên cứu nói lên được độ thanh thải của Lactate máu nhất là độ thanh

thải của Lactate máu trong Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ em.

13.2. Luận giải về sự cần thiết, tính cấp bách, ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài

Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân (sepsis) nếu không được phát hiện sớm và

điều trị kịp thời sẽ đưa đến bệnh cảnh nhiễm khuẩn huyết nặng, sốc nhiễm khuẩn,

rối loạn chức năng đa cơ quan và tử vong [4][5]. Giảm tưới máu mô và thiếu Oxy

mô là những yếu tố then chốt trong cơ chế bệnh sinh của rối loạn chức năng đa cơ

quan. Sốc nhiễm khuẩn là nguyên nhân gây tử vong của hàng triệu trẻ em trên thế

giới hàng năm. Mặc dù được điều trị tích cực và tốn kém nhưng tỉ lệ tử vong ở các

bệnh nhân sốc nhiễm khuẩn vẫn rất cao. Việc điều trị tích cực và đúng cách ngay

những giờ đầu của sốc nhiễm khuẩn có ảnh huởng rất lớn đến kết quả điều trị. Trong

nhiễm khuẩn huyết nặng hay sốc nhiễm khuẩn, sự cung cấp Oxy không đáp ứng đủ

so với nhu cầu của cơ thể, mô thiếu Oxy nên xảy ra chuyển hoá yếm khí và Lactate

được sinh ra. Nhiều nghiên cứu cho thấy nồng độ Lactate máu được dùng làm yếu tố

chẩn đoán, điều trị, tiên lượng tình trạng thiếu Oxy mô trong sốc nhiễm khuẩn

[7][8]. Sự gia tăng nồng độ Lactate máu gây nên tình trạng toan hoá máu và sự gia

tăng này kéo dài trên 24 giờ là yếu tố tiên lượng tử vong khá cao, khoảng 89% [5].

Việc định lượng nồng độ Lactate máu trong những giờ đầu của bệnh giúp đánh giá

sự thiếu Oxy mô sớm từ đó đưa ra những quyết định kịp thời để cải thiện tình trạng

sốc của bệnh nhân. Các nghiên cứu đã ghi nhận nồng độ Lactate máu tăng trong

những giờ đầu có liên quan đến tử vong trong sốc nhiễm khuẩn và nhóm bệnh nhân

Page 11: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

11

không tử vong cũng có những trường hợp có nồng độ Lactate máu tăng [3][7].

Chính vì vậy, vấn đề đặt ra là: Có phải độ thanh thải lactate máu theo thời gian sớm

có tương quan với sốc nhiễm khuẩn, rối loạn chức năng đa cơ quan và tử vong trong

Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ em? Độ thanh thải Lactate máu sớm được

tính như sau:

Trong nghiên cứu của chúng tôi, bệnh nhân được chẩn đoán là Hội chứng

nhiễm khuẩn toàn thân (sepsis) sẽ được lấy máu để định lượng Lactate vào các thời

điểm 0 giờ, 6 giờ, 12 giờ và 24 giờ để đánh giá tình trạng thiếu Oxy mô tồn tại trong

24 giờ qua. Vào thời điểm 6 giờ, chúng tôi tính độ thanh thải Lactate theo công thức

trên. Độ thanh thải Lactate máu sớm phản ánh sự điều trị tích cực hay không trong 6

giờ đầu, điều này có tính quyết định rất lớn đến kết quả điều trị. Chúng tôi theo dõi

bệnh nhân đến khi có xuất hiện sốc nhiễm khuẩn, rối loạn chức năng đa cơ quan

hoặc tử vong để tìm mối liên quan giữa nồng độ Lactate máu qua các thời điểm và

độ thanh thải Lactate máu sớm với các yếu tố trên.

Từ kết quả nghiên cứu trên, chúng tôi hy vọng có thể sử dụng chỉ số Lactate

máu và độ thanh thải Lactate máu sớm vào chẩn đoán, theo dõi, tiên lượng và sự đáp

ứng của điều trị trong Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân. Điều này giúp bác sĩ quyết

định phương pháp điều trị tiếp theo tích cực hơn. Từ đó, chúng ta sẽ giảm được tỷ lệ

tử vong và di chứng trong Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ em. Thêm vào đó,

Bệnh viện Nhi Đồng cũng triển khai thêm một kỹ thuật mới về cận lâm sàng giúp

nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị của Bệnh viện.

14 Liệt kê danh mục các công trình nghiên cứu, tài liệu trong nước và ngoài

nước có liên quan đến đề tài đã trích dẫn khi đánh giá tổng quan:

Page 12: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

12

1. Nguyễn Thành Nam, Phạm Văn Thắng (2007), “Giá trị tiên lượng của Lactate

máu ở bệnh nhi sốc nhiễm khuẩn và nhiễm khuẩn nặng” Nhi Khoa tập 15,

số 2, tr. 49-54.

2. Nguyễn Thị Kim Nhi, Trần Thị Hoa Phượng, Phạm Lê An (2008), “Khảo sát

giá trị Lactate máu trong nhiễm khuẩn huyết sơ sinh tại BV Nhi Đồng II

từ 01/ 10/ 2006 – 31/ 7/ 2008”, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, tập

12, phụ bản của số 4, tr. 54-61.

3. Bùi Quốc Thắng (2006), Nghiên cứu lâm sàng và giá trị tiên lượng của một

số biến đổi sinh học trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ em,

Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh.

4. Duke TD, Butt W, South M (1997), “Predictors of mortality and multiple

organ failure in children with sepsis”, Intensive Care Medicine, 23 (6), pp.

684-692.

5. H. Bryant Nguyen, Emanuel P. Rivers, Bernhard P. Knoblich (2004), “Early

lactate clearance is associated with improved outcome in severe sepsis and

septic shock”, Critical Care Medicine, Volume 32, Copyright © 2004

Lippincott Williams & Wilkins.

6. Howell MD, Donnino M, Clardy P, Talmor D, Shapiro NI (2007), “Occult

hypoperfusion and mortality in patients with suspected infection”, Critical

Care Medicine, 33 (11), pp. 1892-1899.

7. Shapiro NI, Howell MD, Talmor D, Nathanson LA, Lisbon A, Wolfe RE,

Weiss JW (2005), “Serum lactate as a predictor of mortality in emergency

department patients with infection”, Ann Emerg Med . 45(5), pp 524-528.

8. Tim C Jansen, Jasper van Bommel, Paul G Mulder (2008), “The prognostic

Page 13: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

13

value of blood lactate levels relative to that of vital signs in the pre-

hospital setting: a pilot study”, Critical Care Medicine, vol 12 No 6.

9. Trzeciak S, Dellinger RP, Chansky ME, Arnold RC, Schorr C, Milcarek B,

Hollenberg SM, Parrillo JE (2007), “Serum lactate as a predictor of

mortality in patients with infection”, Intensive Care Med. 33(6), pp. 970-

977.

10. Yong Y. Han, Joseph A. Carcillo (2003), “Early Reversal of Pediatric-

Neonatal Septic Shock by Community Physicians Is Associated With

Improved Outcome”, Pediatrics Vol. 112 No.4.

Page 14: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

14

Nội dung nghiên cứu của đề tài: Các chuyên đề cần nghiên cứu gồm có

15.1. Nội dung 1: Xác định tỷ lệ gia tăng Lactate máu tại các thời điểm 0 giờ, 6 giờ,

12 giờ, 24 giờ trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng, có 8 chuyên đề:

15.1.1. Cấu tạo của Lactate và chu trình chuyển hóa của Lactate.

15.1.2. Lactate máu và thiếu oxy mô

15.1.3. Kỹ thuật xét nghiệm Lactate máu: Cách lấy máu để làm xét nghiệm, định

lượng Lactate máu bằng máy sinh hóa tự động Hitachi 902.

15.1.4. Dịch tễ học và bệnh học của hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ em.

15.1.5. Triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng của hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân.

15.1.6. Tiêu chuẩn chẩn đoán Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ sơ sinh

15.1.7. Tiêu chuẩn chẩn đoán Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ lớn

15.1.8. Các nghiên cứu về sự gia tăng Lactate máu trong hội chứng nhiễm khuẩn

toàn thân ở trẻ em.

15.2. Nội dung 2: Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm và

sốc nhiễm khuẩn, có 3 chuyên đề:

15.2.1. Công thức tính độ thanh thải Lactate máu và ý nghĩa của độ thanh thải

Lactate máu sớm.

15.2.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn ở trẻ em: Sơ sinh và ngoài sơ sinh

15.2.3. Các nghiên cứu về độ thanh thải Lactate máu trong sốc nhiễm khuẩn.

15.3. Nội dung 3: Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với

rối loạn chức năng đa cơ quan, có 2 chuyên đề

15.3.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn chức năng đa cơ quan ở trẻ em.

15.3.2. Các nghiên cứu về độ thanh thải Lactate máu trong Hội chứng nhiễm khuẩn

toàn thân có rối loạn chức năng đa cơ quan.

15.4. Nội dung 4: Xác định mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với

tử vong, có 1 chuyên đề: Các nghiên cứu về độ thanh thải Lactate máu trong tử

vong do Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân.

15.5. Nội dung 5: Xây dựng phần kiến nghị

15

Page 15: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

15

16 Các hoạt động phục vụ nội dung nghiên cứu của đề tài:

Sưu tầm/ dịch tài liệu phục vụ nghiên cứu (các tài liệu chính):

+ Sưu tầm các tài liệu liên quan đến Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân, sốc

nhiễm khuẩn, rối loạn chức năng đa cơ quan, lactate máu.

+ Các công trình nghiên cứu có liên quan đến trị số Lactate máu, độ thanh thải

Lactate máu sớm và diễn tiến của Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân của các tác giả

trong và ngoài nước.

Hội thảo, tọa đàm khoa học

Hội thảo 5 buổi

- Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân

- Sốc nhiễm khuẩn

- Rối loạn chức năng đa cơ quan

- Lactate máu

- Cập nhật những thông tin mới về Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân và lactate

Khảo sát/ điều tra thực tế trong nước (quy mô, địa bàn, mục đích/ yêu cầu, nội

dung, phương pháp):

+ Khảo sát mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai, dự kiến đối

tượng, địa bàn nghiên cứu.

+ Chọn nhóm bệnh nhân có Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân tại Phòng Cấp

cứu, Khoa Hồi sức tích cực chống độc và Khoa Sơ sinh đưa vào nhóm nghiên cứu.

+ Nếu thỏa tiêu chí chọn lựa, tiến hành lấy mẫu máu tĩnh mạch định lượng vào

các thời điểm: Lúc nhập viện (0 giờ), 6 giờ, 12 giờ và 24 giờ.

+ Ghi nhận tình trạng bệnh lý (chẩn đoán, diễn tiến, kết quả điều trị, các biến

chứng...) ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu.

+ Thu thập dữ liệu từ các hồ sơ bệnh án mẫu

+ Phân tích và xử lý số liệu bằng các phần mềm thống kê y học

+ Viết báo cáo.

Page 16: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

16

17 Cách tiếp cận, phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật sử dụng: Với mục tiêu đề ra, đề tài được tiến hành cụ thể như sau:

17.1. Đối tượng nghiên cứu

- Tất cả bệnh nhi nhập khoa Cấp cứu, khoa Hồi sức tích cực – chống độc và

khoa Sơ sinh của Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai có đủ tiêu chuẩn chẩn đoán Hội

chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng (severe sepsis).

- Chúng tôi chia thành hai nhóm tuổi khác nhau là nhóm ≤ 30 ngày tuổi và

nhóm > 30 ngày tuổi đến đủ 15 tuổi.

- Thời gian: 04/2010 – 04/2012

17.2. Phương pháp nghiên cứu

17.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Đoàn hệ tiền cứu

Sơ đồ nghiên cứu cho mỗi nhóm tuổi như sau:

Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng (severe sepsis)

Nhóm phơi nhiễm: Độ thanh thải Lactate máu < 10%

Sốc nhiễm khuẩn Không sốc nhiễm khuẩn

Có RLCNĐCQ Không RLCNĐCQ Có RLCNĐCQ Không RLCNĐCQ

Sống Tử vong Sống Tử vong Sống Tử vong Sống Tử vong

RLCNĐCQ: rối loạn chức năng đa cơ quan (MODS)

Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng (severe sepsis)

Page 17: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

17

Nhóm không phơi nhiễm: Độ thanh thải Lactate máu ≥ 10%

Sốc nhiễm khuẩn Không sốc nhiễm khuẩn

Có RLCNĐCQ Không RLCNĐCQ Có RLCNĐCQ Không RLCNĐCQ

Sống Tử vong Sống Tử vong Sống Tử vong Sống Tử vong

RLCNĐCQ: rối loạn chức năng đa cơ quan (MODS)

17.2.2. Ước lượng cỡ mẫu

Hiện nay, chưa có nghiên cứu về độ thanh thải lactate máu ở trẻ em. Chỉ có

nghiên cứu về độ thanh thải lactate máu ở người lớn của các tác giả H. Bryant

Nguyen, Emanuel P. Rivers, Bernhard P. Knoblich, Gordon Jacobsen, Alexandria

Muzzin, Julie A. Ressler, Michael C. Tomlanovich (2004) [5]. Nghiên cứu trên đã

cho thấy trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng nhóm có độ thanh thải lactate

máu thấp (< 10%) có tỷ lệ tử vong là 55,6% và nhóm có độ thanh thải lactate máu

cao (≥ 10%) có tỷ lệ tử vong là 20,5%.

Trong các mục tiêu nghiên cứu của chúng tôi, mục tiêu thứ 4 là quan trọng nhất

(biến số sống – chết) vì vậy chúng tôi tính cỡ mẫu theo mục tiêu này.

Cỡ mẫu dựa trên thiết kế nghiên cứu đoàn hệ tiền cứu theo công thức sau:

{Z(1-α/2) √2P*(1-P*) + Z(1-ß)√[P1(1-P1) + P2(1-P2)]}2

n =

Page 18: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

18

(P1 - P2)2

P1: Tỉ lệ tử vong trong nhóm có độ thanh thải lactat máu thấp (< 10%) = 0,556

P2 : Tỉ lệ tử vong trong nhóm có độ thanh thải lactat máu cao (≥ 10%) = 0,205

P* = P1 + P2 / 2

α : Xác suất sai lầm loại 1, α = 0,05 => Z(1-α/2) = 1,96

β : Xác suất sai lầm loại 2, 1- β = 0,9 => Z(1-ß) = 1,28

Theo công thức trên, cỡ mẫu là 36 × 2 = 72.

Chúng tôi chọn cỡ mẫu là 80 bệnh nhi.

Như vậy, cỡ mẫu của nghiên cứu này là 80 bệnh nhi ≤ 30 ngày tuổi và 80

bệnh nhi từ trên 30 ngày tuổi đến đủ 15 tuổi.

17.2.3. Tiêu chuẩn chọn mẫu

17.2.3.1. Tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu:

Bệnh nhi đủ tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng.

17.2.3.2. Tiêu chuẩn loại trừ:

- Gia đình không đồng ý tham gia nghiên cứu.

- Có tiền căn bệnh tim bẩm sinh tím, bệnh phổi mạn tính hay suy gan nặng.

17.2.4. Các tiêu chuẩn chẩn đoán

17.2.4.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ trên 1 tháng

tuổi (sepsis):

Hai trong 4 tiêu chuẩn sau (SIRS):

- Thay đổ thân nhiệt: > 3805 C hay < 360 C

- Nhịp thở > 2SD so với giá trị bình thường theo tuổi

- Mạch > 2SD so với giá trị bình thường theo tuổi

- Bạch cầu > 12.000/mm3 hoặc < 4.000/mm3 hoặc bạch cầu non > 10%.

Và cấy máu dương tính, hoặc trong thời gian nằm hồi sức có bằng chứng nhiễm

khuẩn rõ trên lâm sàng.

17.2.4.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân ở trẻ sơ sinh

(sepsis):

Page 19: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

19

Hai trong các tiêu chuẩn sau (FIRS):

- Thở nhanh > 60 lần/ phút + thở rên hoặc co lõm

- Thân nhiệt không ổn định (< 360C hoặc trên 37,90C)

- Phục hồi màu da ≥ 3 giây

- bạch cầu máu < 4.000/mm3 hoặc > 34.000/mm3

- CRP > 10 mg/dl

- IL-6 hoặc IL-8 > 70 pg/ml

- 16S rRNA gene PCR (+)

Và cấy máu dương tính, hoặc trong thời gian nằm hồi sức có bằng chứng nhiễm

khuẩn rõ trên lâm sàng.

17.2.4.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng (severe

sepsis)

Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân kèm theo một trong các dấu hiệu sau: suy tuần

hoàn hoặc có hội chứng nguy ngập hô hấp cấp (ARDS) hoặc có ≥ 2 cơ quan bị rối

loạn chức năng.

17.2.4.4. Tiêu chuẩn chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn: Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân

với một trong các triệu chứng sau:

- Hạ huyết áp:

* Trẻ < 12 tháng: Huyết áp tâm thu < 70 mmHg

* Trẻ ≥ 12 tháng đến < 10 tuổi: Huyết áp tâm thu < 70 + 2n mmHg (n = tuổi)

* Trẻ > 10 tuổi: Huyết áp tâm thu < 90 mmHg

- Huyết áp kẹp (Hiệu áp ≤ 25 mmHg)

- Phải sử dụng thuốc vận mạch để duy trì huyết áp

17.2.4.5. Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn chức năng đa cơ quan

Theo GOLDSTEIN B: có ít nhất 2 cơ quan bị tổn thương

Page 20: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

20

Tim mạch:

Dù đã truyền tĩnh mạch dung dịch đẵng trương ≥ 40ml/kg/giờ:

- HA giảm < 5 percentil theo tuổi hoặc HA tâm thu < 2SD theo tuổi. Hoặc

- Cần dùng thuốc vận mạch để duy trì HA bình thường. Hoặc

- Hai trong các tiêu chuẩn sau:

* Toan chuyển hoá không giải thích được: BE < - 5 mEq/L

* Lactat tăng trên hai lần giới hạn bình thường

* Thiểu niệu: lượng nước tiểu < 0,5ml/kg/giờ

* Thời gian phục hồi màu da > 5 giây

* Chênh lệch giữa nhiệt độ cơ thể và nhiệt độ ngoại biên > 30C.

Hô hấp: Có một trong các tiêu chuẩn sau

- PaO2/FiO2 < 300 mmHg (không có tim bẩm sinh tím, bệnh lý phổi trước đó)

- PaCO2 > 65 Torr hoặc 20 mmHg trên PaCO2 của bệnh nhân

- Nhu cầu cần oxy thật sự hoặc FiO2 > 50% để SaO2 ≥ 92%

- Cần thông khí cơ học không xâm nhập hoặc xâm nhập không chọn lọc.

Thần kinh:

- Điểm số Glasgow ≤ 11, hoặc

- Tình trạng tri giác thay đổi cấp tính với điểm số Glasgow giảm ≥ 3 điểm tính từ

trị số bất thường sẵn có trên bệnh nhân.

Huyết học: - Tiểu cầu < 80.000/mm3, hoặc

- D-dimer (+) với thời gian Quick > 20 giây hoặc TCK > 60 giây.

Thận: - Creatinin ≥ 2 lần giới hạn trên của mức bình thường theo tuổi, hoặc

- Tăng 2 lần so với mức Creatinin thật sự của bệnh nhân.

Gan:

- Bilirubin toàn phần ≥ 4 mg%, hoặc

- SGPT ≥ 2 lần giới hạn trên của mức bình thường theo tuổi.

17.2.5. Các bước tiến hành

Bước 1: Khai thác kỹ bệnh sử, tiền sử, khám lâm sàng và xét nghiệm để xác định

Page 21: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

21

chẩn đoán hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng. Xác định bệnh nhân

có đủ tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu (T0).

Bước 2: Lấy máu xét nghiệm Lactate vào các thời điểm 0 giờ (T0), 6 giờ (T6), 12

giờ (T12), 24 giờ (T24) và tính độ thanh thải Lactate máu. Các bệnh nhân

có sốc nhiễm trùng, lấy thêm 1 mẫu máu để xét nghiệm Lactate vào thời

điểm sau sốc 6 giờ (Tn).

Bước 3: Theo dõi và ghi nhận khi bệnh nhân có sốc, rối loạn chức năng đa cơ quan

hay tử vong

Bước 4: Các số liệu cần thiết, liên quan đều được ghi vào phiếu thu thập số liệu

theo mẫu.

Bước 5: Nhập số liệu bằng phần mềm EpiData 3.1 và xử lý số liệu bằng phần mềm

Stata 10.0. Tìm mối liên quan giữa độ thanh thải lactate máu với sốc

nhiễm khuẩn, rối loạn chức năng đa cơ quan và tử vong.

Bước 6: Hoàn thành đề tài, báo cáo đề tài.

17.2.6. Kiểm soát sai lệch: Chọn mẫu đúng theo tiêu chí chọn mẫu, mẫu phiếu thu

thập số liệu thống nhất, mỗi bệnh nhân có 1 phiếu thu thập số liệu theo mẫu.

17.2.7. Quy trình xét nghiệm Lactate máu:

- Ngay sau khi lấy máu, mẫu máu được đưa đến phòng xét nghiệm của Bv Nhi

đồng Đồng Nai để thực hiện xét nghiệm.

- Định lượng Lactate máu tĩnh mạch bằng kỹ thuật so màu trên máy sinh hóa tự

động Hitachi 902 với hóa chất của hãng Randox của Anh quốc.

17.2.8. Vấn đề y đức:

Nghiên cứu được thực hiện khi có sự đồng ý của thân nhân bệnh nhi. Nghiên

cứu này được thực hiện thông qua việc đánh giá các dấu hiệu lâm sàng, cận lâm

sàng thực sự cần thiết cho việc chẩn đoán, điều trị, theo dõi và tiên lượng bệnh nhi

nên nghiên cứu này không vi phạm về y đức.

18 Phương án phối hợp với các tổ chức nghiên cứu trong nước: không

19 Phương án hợp tác quốc tế: không

Page 22: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

22

20 Kế hoạch thực hiện:

Các nội dung, công việc chủ yếu cần được thực hiện; các mốc đánh giá chủ yếu

Kết quả phải đạt

Thời gian

Cá nhân, tổ chức

thực hiện*

Dự kiến kinh phí

1 2 3 4 5 6

1 Xây dựng thuyết minh chi tiết đề tài

Bản thuyết minh chi tiết đề tài

Tháng 9-10.2009

- BS Nguyễn Lê Đa Hà - BS Nguyễn Trọng Nghĩa

2,000

2 Thu thập tài liệu, phân tích đánh giá và xây dựng vấn đề nghiên cứu

Báo cáo tổng quan hiện trạng vấn đề nghiên cứu

Nhóm nghiên cứu

10,000

3 Xây dựng chi tiết vấn đề nghiên cứu

Bản đề cương vấn đề nghiên cứu

Tháng 9-10.2009

- BS Nguyễn Lê Đa Hà - BS Nguyễn Trọng Nghĩa

10,000

4 Trình đề cương nghiên cứu tại Sở khoa học và công Nghệ Đồng Nai

Duyệt đề cương nghiên cứu

Tháng 10-11 .2009

- BS Nguyễn Lê Đa Hà - BS Nguyễn Trọng Nghĩa

3,000

5 - Tập huấn cộng tác viên tham gia đề tài - Thu thập dữ liệu toàn bộ

- Cộng tác viên thành thạo nghiên cứu - Thu thập dữ liệu theo mẫu

Tháng 04.2010– 04.2012

Nhóm nghiên cứu

0,500 × 24 × 12 = 144,000

6 Xử lý và phân tích số liệu Sử dụng phần mềm

Tháng 4.2011 – 6.2012

Nhóm nghiên cứu

10,000

7 Tổ chức hội thảo Trích biên bản hội thảo

6.2011-6.2012

Nhóm nghiên cứu

15,000

8 Hoàn chỉnh bản thảo Bản thảo chi tiết 6.2011-10.2012

Nhóm nghiên cứu

5,000

9 Hoàn chỉnh đề tài Đề tài hoàn chỉnh 4.2012-10.2012

- BS Nguyễn Lê Đa Hà - BS Nguyễn Trọng Nghĩa

10,000

10 Bảo vệ đề tài các cấp

Hoàn chỉnh và giao nộp sản phẩm

Kết quả nghiên cứu

Đề tài hoàn chỉnh

10.2012 - BS Nguyễn Lê Đa Hà - BS Nguyễn Trọng Nghĩa

16,000

III. SẢN PHẨM CỦA ĐỀ TÀI

Page 23: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

23

21 Sản phẩm chính của Đề tài và yêu cầu chất lượng cần đạt: 21.1 Dạng I: Báo cáo khoa học TT Tên sản phẩm Yêu cầu khoa học cần đạt Ghi chú

1 Tỷ lệ gia tăng Lactate máu tại các thời điểm 0 giờ, 6 giờ, 12 giờ, 24 giờ trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng.

Đánh giá khách quan khoa học, thu thập dữ liệu chính xác.

2 Mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với sốc nhiễm khuẩn.

Xử lý số liệu được thu thập chính xác, độ tin cậy cao

3 Mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với rối loạn chức năng đa cơ quan.

Xử lý số liệu được thu thập chính xác, độ tin cậy cao

4 Mối liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu sớm với tử vong.

Xử lý số liệu được thu thập chính xác, độ tin cậy cao

5 Toàn văn đề tài nghiên cứu Đảm bảo tính khoa học, thực tiễn và khả thi, văn phong mạch lạc, các số liệu đảm bảo độ tin cậy, trích dẫn so sánh xuất xứ rõ ràng.

21.2. Dạng II: Các bài báo đăng trên tạp chí khoa học của Sở Y tế, Sở Khoa học và Công Nghệ, Các tạp chí Y học... 22 Lợi ích của đề tài và phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu: 22.1. Lợi ích của đề tài:

a) Tác động đến xã hội

Triển khai thêm kỹ thuật mới trong chẩn đoán cận lâm sàng tại Bv Nhi đồng Đồng

Nai. Sử dụng chỉ số Lactate máu và độ thanh thải Lactate máu sớm để giúp chẩn

đoán, theo dõi sự đáp ứng của điều trị tiên lượng trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn

thân nặng. Từng bước làm giảm tỷ lệ tử vong trong nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em.

b) Nâng cao năng lực nghiên cứu của tổ chức, cá nhân thông qua tham gia thực

hiện đề tài, đào tạo trên đại học.

Nâng cao năng lực nghiên cứu của các thành viên tham gia, tạo tiền đề đào tạo sau

đại học chuyên ngành Nhi.

22.2. Phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu:

Ứng dụng chỉ số Lactate máu và độ thanh thải Lactate máu sớm vào chẩn đoán,

Page 24: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng:

24

theo dõi và tiên lượng trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng.

Tổ chức sinh hoạt khoa học tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai về ứng dụng

Lactate máu và độ thanh thải Lactate máu sớm vào chẩn đoán, theo dõi và tiên

lượng trong hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng.

IV. NHU CẦU KINH PHÍ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI VÀ NGUỒN KINH PHÍ Đơn vị tính: Triệu đồng

23 Kinh phí thực hiện đề tài phân theo các khoản chi: Trong đó

Nguồn kinh phí Tổng sốTrả công lao động

(khoa học, phổ thông)

Nguyên, vật liệu,

năng lượng

Thiết bị,

máy móc

Xây dựng, sửa

chữa nhỏ

Chi khác

Tổng kinh phí 289,600 148,100 20,000 121,500 Trong đó:

1 2

Ngân sách SNKH Nguồn khác

289,6000

148,100 20,000 0

121,5000

Biên Hòa, ngày 19 tháng 03 năm 2010 Biên Hòa, ngày 19 tháng 03 năm 2010 Chủ nhiệm đề tài

Nguyễn Trọng Nghĩa

Tổ chức chủ trì đề tài

Biên Hòa, ngày ..... tháng ..... năm 2010 Sở Khoa học và Công nghệ

Page 25: THUYẾT MINH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN … fileĐịa chỉ tổ chức: Xa lộ Hà Nội KP 5, P.Tân Hiệp, Tp Biên Hòa. Địa chỉ nhà riêng: