Thái ViŒt NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?

NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu? Thái ViŒt


THÁI THÁI THÁI THÁI THÁI VIÊTVIÊTVIÊTVIÊTVIÊT

2021 2021 2021 2021 2021

NÜ§c NÜ§c NÜ§c NÜ§c NÜ§c TÀuTÀuTÀuTÀuTÀu ñi vŠ ñâu? ñi vŠ ñâu? ñi vŠ ñâu? ñi vŠ ñâu? ñi vŠ ñâu?


Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân Toäc

ña õ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ña õ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ña õ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ña õ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ña õ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.

ŒThái ViŒt ŒThái ViŒt ŒThái ViŒt ŒThái ViŒt ŒThái ViŒt


Møc løcMøc løcMøc løcMøc løcMøc løcThay l©i t¿a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .I

CHÐ÷NG ICHÐ÷NG ICHÐ÷NG ICHÐ÷NG ICHÐ÷NG I Bách ViŒt :*Ü®c-khäo Bách ViŒt. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .3* Bách Bách Bách Bách Bách VVVVViŒt bÎ linh-låc kh¡p vùng ñông Nam ÁiŒt bÎ linh-låc kh¡p vùng ñông Nam ÁiŒt bÎ linh-låc kh¡p vùng ñông Nam ÁiŒt bÎ linh-låc kh¡p vùng ñông Nam ÁiŒt bÎ linh-låc kh¡p vùng ñông Nam Á. . . 1 \* Chính-sách cai-trÎ cûa ngÜ©i TÀu. . . . . . . . . . . . .13* ñiŠu-kiŒn t¿ nhiên và tài-nguyên thiên-nhiên. . . . .17*XÙ Campuchia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .20* XÙ Lào . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24* MÓi ng¶-nhÆn lÎch-sº gi»a VirŒt- Miên - Lào. . . .. .28* Thái Lan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34* Mi‰n ñiŒn , , , , , , , , , , , ,, , , , , , , , , , , , , ,, , , , , , ,36* Phi LuÆt Tân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39* Mã Lai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..41* Nam DÜÖng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 44*Nhu-cÀu k‰t-h®p các quÓc-gia ñông Nam Á. . . . . . 51*MÓi tÜÖng-quan chûng-t¶c và ngôn-ng». . . . . . . . . 52*Th‰ liên hoành Bách ViŒt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58

CHÐ÷NG II CHÐ÷NG II CHÐ÷NG II CHÐ÷NG II CHÐ÷NG II : Xâm-læng và cÜ§p-Çoåt . . . Xâm-læng và cÜ§p-Çoåt . . . Xâm-læng và cÜ§p-Çoåt . . . Xâm-læng và cÜ§p-Çoåt . . . Xâm-læng và cÜ§p-Çoåt . . . . . . . . 64* Th©i-kÿ thÀn-thoåi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65*Th©i Tam ñåi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..66*Tây Chu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67* Ý nghïa cûa Çåi h¶i chÜ-hÀu và phong-ki‰n truyŠn hiŠn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70*Th©i Xuân Thu Chi‰n quÓc . . . .. . . .. . . . . . . .. . . . .74*TØ Du-møc trª thành ÇÎnh cÜ . . . . . . . . . . . . . . . . .86* Phong Ki‰n truyŠn hiŠn sang Ç‰ ch‰ tÆp quyŠn . . . .85* Ch» vi‰t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .89*NhÆp-nh¢ng nguÒn gÓc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93

*Xuyên-tåc Nho h†c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94*Måo-hóa trung tín . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. .96*Xâm-læng và xÃc-xÜ®c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101*Ng¶ nhÆn ngÜ©i Hán Çã sän sinh ra nŠn væn-minh cao nhÃt và lâu Ç©i nhÃt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106* Nhà ChuNhà ChuNhà ChuNhà ChuNhà Chu: Tây Chu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 111* Niên bi‹u Huy‹n thoåi Trung AuÓc . . . . . . . . . . ..113*ñông Chu . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . 114* Nhà Nhà Nhà Nhà Nhà TÀn TÀn TÀn TÀn TÀn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .115*ChÙng liŒu lÎch-sº xác-minh ngÜ©i TÀu h†c væn hóa cûa ngÜ©i ViŒt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .117*HuyŠn-thoåi Tiên Dung và Chº ñÒng Tº gÀn gÛi v§i tÜ tÜªng trong Kinh Thi . . . . . . . . . . . . . . .121* Nhà YiŠn Hán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123* Nhà T§ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130*Nhà Nguyên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141* Nhà Minh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 157* Nhà Thanh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161* Ch‰-Ç¶ C¶ng Hòa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171* Trung Hoa Dân QuÓc . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .173* Tham v†ng bá quyŠn cûa Trung C¶ng. . . . . . . . .. .184* HÎch Çu°i TÀu C¶ng , diŒt C¶ng Nô . . . . . . . . . . . 189

CHÐ÷NG IIICHÐ÷NG IIICHÐ÷NG IIICHÐ÷NG IIICHÐ÷NG III: Gieo gió g¥t bão -Nhân nào qûa Çó. . . . . . . . . . . 193

*- Trung Hoa bÎ các nÜ§c mà TÀu g†i là Man Di cai-trÎ h† . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 * TriŠu nhà Minh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..197* Ti‰p nhà Thanh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 200*Th‰ gi§i ngày nay vÅn không quên 5 t¶i ác. cûa TÀu C¶ng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .207* Chính nghïa ngày nay không th‹ sáng tÕ n‰u không Çi Çôi v§i trØng phåt. . . . ... . . . . . .. . . . . . .209

I II


*Trung quÓc Çã l†t theo l¶-trình cuä Hoa-Kÿ hoåch ÇÎnh.... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211* Chi‰n tranh gi§i-hån vùng . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212* Pháp lŒnh cûa tòa án tÓi cao Thiên ñình . . . . . . . .214* Bän vÎ h†c thuy‰t và BiŒn chÙng . . . . . . . . . . . . . .216

Thay k‰t luÆnThay k‰t luÆnThay k‰t luÆnThay k‰t luÆnThay k‰t luÆn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

*Sách trích dÅn và tham khäo . . . . . . .. . . . . 226

* Annotated Bibloography . . . . . . . . . .. . . . .228

* Tham-khäo sách ngoåi quÓc . . . . . . . . . . . 230

.

III IV


Thay l©i t¿aThay l©i t¿aThay l©i t¿aThay l©i t¿aThay l©i t¿a

Huy‰t HoaHuy‰t HoaHuy‰t HoaHuy‰t HoaHuy‰t Hoa

HÒn Båch Trï bâng-khuâng tìm nÜ§c cÛTìm c‡i dài, måm v¡n chÓn Viêm phÜÖngTìm n¡ng mÜa bÀu Çàn loài m¶t t°ñÆu cành Nam Çèo-Ç¤ng rÛ Çau thÜÖng.

HÒn tài-tº vÖi ÇÀy ngø oan kh°,Khúc Çoån-rÜ©ng nên tuyŒt c° væn-chÜÖngM¶t tÃm son, chút trinh này g¶t rºaTrót Çèo bòng tình cÓ quÓc tha hÜÖng.

HÒn cô nghiŒt ngoài khÖi trong b‰n Ng¿DÀu tái sinh h»u hånh då còn vÜÖngCán Long TuyŠn mài sÜÖng hÒn ñ‡ VÛGiøc lòng ngÜ©i vong quÓc ch‰t Çau hÜÖng!

Mà :QuÓc chi sïHuy‰t chi hoa

Tr©i bó mãi, ÇÃt bó mãi không thaNæm næm mây båc ÇÀu båc ch£ng già

Quä tim Çúc låi nhû cho ngàn bi‹nVô tình vÀn mãi, h»u tình không thaHÆn lòng nhÜ gió th°i, th°i Ç©i thuªS¿ nÜ§c non dài, dài cä m¶t ta.

XY Lš ñông A.

1

2

3

4

1-Huy‰t Hoa: tâm huy‰t, nhiŒt huy‰t. Huy‰t hoa cÛng còng†i là Ái hoa, , tÜ®ng-trÜng nh»ng nghïa cº cao ÇËp, lòngnhân ái.Nh»ng Çóa hoa muôn mÀu muôn s¡c có nhøy ngáthÜÖng thÖm.2- Båch Trï: Chim Trï lông tr¡bg, vào th©i Thanh vÜÖngnhà Chu , nÜ§c ViŒt ThÜ©ng (QuÓc hiŒu ViŒt Nam xÜa) Çi sÙt¥ng 1 con chim Båch Trï. Chim vì nh§ quê hÜÖng, ÇÒngloåi , ch†n cành cây hÜ§ng vŠ phÜÖng Nam mà ÇÆu. Chimkhông æn uÓng gì cho Ç‰n khi ch‰t rÛ trên cành Nam.3- C‡i dài mÆm v¡n : š nói nh§ thÜÖng tràn ngÆp.4- Chút ttinh: Chút lòng trong tr¡ng, bŠn bÌ.

1 2

3 4

1-Ngoài khÖi chÌ Häi ngoåi,2- Trong B‰n Ng¿: ChÌ nÖi th¿c-dân Pháp giam lÕng cø Phan cho Ç‰n khi ch‰t.3- Long TuyŠn tên lÜ«i gÜÖm qúy.4- ñ« VÛ: ñ‡ Quyên, chim quÓc, hÆu thân cûa vua Thøc.

VIV


ChÜÖng I ChÜÖng I ChÜÖng I ChÜÖng I ChÜÖng IBách ViŒt .Bách ViŒt .Bách ViŒt .Bách ViŒt .Bách ViŒt .

1 2


I- Löôïc khäokhäokhäokhäokhäo Baùch Vieät:Bách ViŒt bÎ linh-låc kh¡p vùng ñông Nam Á.

Trong cuo án “Traêm Vie ä t Trong Vuøng ÑònhMeänh”, xuaát baûn taïi Hoa Kyø 1997, taùc giaû Phaïm VieätChaâu ñaõ vieát:

“Theo Töø Haûi, danh xöng Baùch Vieät laø tieáng ñeåchæ “choã hoãn-taïp goàm baûy taùm ngaøn daäm cuûa traêmgioáng Vieät töø Giao Chæ ñeán Coái Kheâ, moãi xöù ñeàu coùdoøng hoï rieâng”.

“Theo Ngoâ Thôøi Syõ: “Xeùt theo thieân Vó Coâng,nöôùc Vieät ôû veà phía nam ñaát Döông Chaâu. Theo saùchThieân-quan, töø sao Ñaåu möôøi moät ñoä qua sao Khieân-ngöu ñeán sao Chöùc-nöõ baûy ñoä laø tinh kyø. Keå veà sao thìôû veà ngoâi söûu, cuøng moät phaän vôùi nöôùc Ngoâ. Coõi Namlaø Vieät moân, coù raát nhieàu nöôùc nhö AÂu Vieät, Maân Vieät,Laïc Vieät, cho neân goïi laø Baùch Vieät. Bôûi vì mieàn naøy ôûveà phía nam Döông Chaâu neân goïi laø Nam Vieät. Vuøngñaát töø nuùi Nguõ Lónh xuoáng phía nam thuoäc veà NamVieät.

“Giáo-sÜ Ñaøo Duy Anh keå roõ theâm moät soá ñiaïñieåm “U Vieät ôû Chieát Giang, Maân Vieät ôû Phöôùc Kieán,Ñoâng Vieät ôû Giang Taây, Nam Vieät ôû Quaûng Ñoâng,Laïc Vieät ôû An Nam.

Gaàn ñaây, Laêng Thuaàn Thaønh (Ling Shun Sheng),giaùo sö ñaïi hoïc Ñaøi Loan coøn ghi theâm moät vuøng nöõacho daân Baùch Vieät, ñoù laø tænh Hoà Nam, nôi tröôùc kiavaøo theá kyû 3 tröôùc Coâng-nguyeân, Tam Lö Ñaïi Phu nöôùcSôû laø Khuaát Nguyeân ñaõ bò ñaøy tôùi. Trong khi bò ñaøy,Khuaát Nguyeân ñaõ phoùng taùc ra Cöûu Ca (trong boä Sôûtöø), vaø theo hoï Laêng, neáu xeùt kyõ Cöûu Ca, ngöôøi ta seõnhaän ra nhöõng hình-aûnh moâ-taû caùc cuoäc teá leã taïi ñiaïphöông naøy gioáng heät hình-aûnh ñaõ ñöôïc veõ treân troángñoàng Ñoâng Sôn cuûa daân Laïc Vieät.

Laêng Thuaàn Thaønh cuõng chuû-tröông raèng “tröôùc

kia trung taâm ñoàng-baèng Döông Töû laø nôi cö-nguï cuûagioáng ngöôøi Indonesian, maø söû saùch Trung Hoa goïi laøBaùch Vieät hay Laïc Vieät”.

Trong söû saùch Taøu töø ñôøi Haï Vuõ trôû veà tröôùc ñaõthaønh moät nghi-vaán veà vaên-minh quaù khöù cuûa daân Vieät.“Soá töï Nam Vieâm höõu dieän töù chi quoác”, Vieâm ñaây laøVieâm ñeá, hoaëc nhö “Vieät Thöôøng hieán chim tró, vuaHuøng hieán vua Nghieâu con thaàn quy, roài do ñoù ngöôøiTaøu cheá ra quy lòch. Ngöôøi Laøo, Xieâm, Mieán Ñieän nhaängioáng Thaùi (Taøy, Nuøng, Dao) laø do goác ôû Thaùi Sôntraøn xuoáng. Saùch Chuùc Phöông Thi cuõng coâng nhaän töøDöông Töû Giang xuoáng Nam, caùc daân-toäc khoâng phaûilaø Haùn, caùc daân aáy laø Cöûu Maân (9 gioáng daân Vieät),Baùt Laïc (8 gioáng Laïc), Laïc Vieät, Tam AÂn (3 gioáng AÂn),vaø Baùch Vieät (nhieàu gioáng Vieät khoâng ñuû teân goïi).

Toùm laïi, Baùch Vieät trong saùch söû Trung Hoaduøng ñeå chæ saéc daân cö nguï taïi mieàn Nam soâng DöôngTöû maø ngöôøi Hoa Haùn phaûi chieán ñaáu khi hoï baønhtröôùng töø Hoa Baéc xuoáng Hoa Nam. Laõnh-thoå cuûa caùcboä-toäc Baùch Vieät theo huyeàn söû laø nöôùc Xích Quûy baécgiaùp Hoà Nam, nam giaùp Chieâm Thaønh, taây giaùp TöùXuyeân, ñoâng giaùp bieån Ñoâng. Vaøo thôøi Xuaân Thu ChieánQuoác khoaûng theá kyû III tröôùc T.L. söû saùch ghi nhaäncaùc nöôùc Hoà Vieät (ôû Hoà Nam), U Vieät ôû Trieát Giang,Maân Vieät ôû Phuùc Kieán, Ñoâng Vieät ôû Quaûng Taây, ÑieànVieät ôû Vaân Nam, Laïc Vieät (Baéc Vieät Nam), Chieâm Vieät(ñaûo Haûi Nam), v.v..Caùc nöôùc naøy naèm keà tieáp nhau töønam soâng Döông Töû, qua löu vöïc soâng Hoàng, xuoángtaän bình nguyeân soâng Maõ. Noùi chung, caùc xöù Vieät naèmkeá tieáp töø höõu ngaïn Döông Töû giang qua löu vöïc VieätGiang, Hoàng Haø tôùi taän bình nguyeân soâng Maõ. Khuvöïc naøy ñöôïc ghi nhaän vaøo cuoái ñôøi Chieán quoác ôûTrung Hoa (theá kyû 3 tröôùc Coâng nguyeân).

“Vaøo thôøi naøy, Thuïc Phaùn, thuû-laõnh AÂu Vieät ñaõthaâu goàm ñöôïc caû Laïc Vieät, vaø hôïp teân hai nhoùm Vieät

3 4


naøy thaønh AÂu Laïc. Sau khi Taàn Thuûy Hoaøng thoángnhaát Trung Hoa, Taàn beøn sai Ñoà Thö mang quaân ñichinh-phuïc Baùch Vieät (214 tröôùc Coâng nguyeân).Ngöôøi Baùch Vieät bò baïi traän, beøn thieân di ñi nôi khaùc,hoaëc lui aån trong mieàn röøng nuùi. Chæ coù AÂu Laïc ôûmieàn cöïc nam neân traùnh ñöôïc loaïn binh ñao. Nam Vieättöùc Vieät Nam Haûi bò tröïc-tieáp cai-trò vaø caûi laø quaänNam Haûi. Sau quan uùy quaän Nam Haûi laø Trieäu Ñaø thoântính ñöôïc AÂu Laïc vaø nhaäp chung caû ba xöù Vieät cuõ thaønhñeá quoác Nam Vieät. Luùc ñeá quoác Nam Vieät thaønh hìnhthì phaàn lôùn caùc xöù Vieät nhoû mieàn Baéc ñaõ suy-suïp,tuy nhieân chaéc-chaén coøn laïi hai nöôùc Maân Vieät vaøÑoâng Vieät. Chaúng bao laâu sau, Maân Vieät, Nam Vieätvaø Ñoâng Vieät ñeàu bò thoân-tính.

Nhö vaäy, sang ñaàu theá-kyû thöù nhaát tröôùc Coângnguyeân, khoâng coøn quoác-gia Vieät naøo toàn taïi, nhöngcaùc toå-hôïp Vieät nhoû vaãn soáng raûi-raùc ôû Hoa Nam vaøvuøng Ñoâng Nam AÙ. Nhieàu toå-hôïp vaãn tieáp-tuïc ñaáutranh vaø khoâng bò Haùn thoân-tính.

Taøu goïi Vieät Vaên Lang laø Man. ñoàng-baøo Nuøng,moät chi doøng-doõi Thaàn Noâng, cuøng goác nguoàn vôùi ta,goïi Taøu laø Hoa Di. Ngöôøi Nuøng ñònh-cö ôû ñaâu, baogiôø cuõng döïng quoác mieáu, hoaëc goïi laø “Phuù Quoácmieáu”, hoaëc goïi laø “Chuùc Quoác Mieáu”. Trong mieáu,hoaëc thôø Phaät Baø Quaùn Theá AÂm, vò Phaät baø ñaõ coù coângñöùc chæ ñöôøng cho ngöôøi Nuøng ñaùnh ñuoåi quaân Taøuxaâm-laêng laõnh-thoå. Hoaëc thôø caâu “Y traán Hoa Di”nghóa laø “ÔÛ ñaây ñeå ngaên-chaën rôï man di Trung Hoa”.

Tru§c s¿ xâm-læng cûa nòi Hán, m¶t sÓ các b¶-t¶c có m¥t ª Trung Nguyên bÎ linh-låc, m¶t phÀn theodãy núi Tây Tång chåy sang Mi‰n ñiŒn, ƒn ñ¶ tÙc nòi

1- (Nuøng nghóa laø Noâng cuøng moät boïc traêm tröùng vôùi ta). (Baùch Vieät Tieân Hieàn Chí” Lónh Nam Di Thö, Ngöôøi dòch Traàøn Lam Giang, Thö Vieân Vieät Nam aán haønh 2006., tr.201).

Môn, tÙc Pégouan, m¶t phÀn xuÓng miŠn Nam tÙc làdân-t¶c Nam DÜÖng, Mã Lai, Khmer, m¶t phÀn tÕa raVân Nam rÒi xuÓng Xiêm và Ai Lao, tÙc ngÜ©i TháingÜ©i Miên. ñó là k‰t-quä thÙ nhÃt khi nòi Hán ti‰n tØTây B¡c sang ñông.

LÀn hai tØ B¡c xuÓng Nam, dân tØ B¡c HoàngHà xuÓng Ç‰n nam lÜu v¿c DÜÖng Tº giang, (Næm HÒ,NgÛ Lïnh). LÀn này, dân ViŒt bi‰t không th‹ phøc-hÜngngay ÇÜ®c nên dùng bi‹u-hiŒn Ç‹ di-truyŠn con cháunhÜ nhu¶m ræng, æn trÀu, chia træm ngä Ç‹ duy-trì sÓngcòn. ñÜ©ng ViŒt, Âu ViŒt, Låc ViŒt, Mân ViŒt tØ Çâymà phát-xuÃt. CÛng tØ Çây mà sinh truyŒn træm trÙng.Nòi ViŒt bÎ tan-tác, nhÜng ª Çâu cÛng cÓ tái lÆp BáchViŒt.

NgÜ©i Môn Çã lÆp Ç‰-quÓc Phù Nam(Founam).NgÜ©i Thái Çã lÆp Ç‰ quÓc Thái.NgÜ©i Khmer Çã lÆp Ç‰ quÓc Khmer....

* Di daân chieám ñaár:Töø khi Hoaøng Ñeá (Vua thuûy-toå cuûa noøi Hoa)

chieán Suy Vöu, chieám laáy vuøng Hoaøng Haø vaø DöôngTöû Giang. Tieáp sau ñoù daân Baùch Vieät phaûi linh-laïc(Nam thieân) khaép nôi, keû ôû laïi thì bò ñoàng-hoùa, ngoaïitröø chi Laïc Vieät (VieätNam) kieân-cöôøng ñaáu-tranh ñeåbaûo-veä bôø=coõi vaø khoâng chòu Haùn (Hoa) hoùa.

Sau khi nhaø Taàn thoáng-nhaát ñöôïc mieàn baécTrung Quoác vaø moät soá laõnh-thoå mieàn Nam soâng DöôngTöû, caùc nöôùc Vieät nhoû daàn-daàn bò suy-suïp, chæ coù MaânVieät, Ñoâng Vieät vaø Nam Vieät (nhaø Trieäu, bao goàm AÂuVieät + Laïc Vieät) laø coøn töï trò. Sang ñeán theá-kyû thöù Itröôùc T.L., caùc nöôùc naøy cuõng bò nhaø Haùn thoân-tínhnoát. Traûi qua thaêng traàm cuûa lòch-söû, phaàn lôùn laõnhthoå Baùch Vieät ñaõ bò saùt nhaäp vaøo baûn ñoà Trung Quoácvaø raát nhieàu vaên minh Baùch Vieät daàn-daàn hoøa nhaäpvaøo Trung Quoác taïo nhöõng neùt vaên-minh ñoà-soä cho

5 6

1


Trung Hoa ngaøy nay.

“Nhà cÀm-quyeàn Trung Hoa ñaõ mang danhnghóa choáng ñeá-quoác ñeå truø-tính haønh-ñoäng ñeá quoáchôn baèng caùch gheùp luoân nhöõng nöôùc beù nhoû chungquanh vaøo laõnh-thoå Taøu vaø ñöa vaøo döï-keá thoáng-tròqua myõ töø “giaûi-phoùng”.

“Khu-vöïc Ñoâng Nam AÙ ñöôïc “haân haïnh” coi laølaõnh thoå Trung quoác keå töø 1840, goàm coù: Mieán Ñieän,Thaùi Lan, Vieät Nam, Laøo, Kam-Pu-chia, baùn ñaûo MaõLai, Sin-ga-pua vaø chuoãi ñaûo Sulu (Phi-lip-pin). Nhöõngvuøng ñaát naøy vöøa ñöôïc veõ vaøo baûn ñoà ñính keøm trongcuoán Taân Trung-quoác söû löôïc, moät taøi-lieäu aán haønhlaàn ñaàu tieân vaøo naêm 1952 daønh ñeå huaán luyeän thanhthieáu nieân Coäng saûn Trung-hoa nhaèm nung-naáu yù-ñoàxaâm-löôïc.

Tröôøng-hôïp Vieät Nam, ai naáy ñeàu bieát, sau traänBaïch Ñaèng 938, Vieät Nam ñaõ khoâng khi naøo coøn chaápnhaän neàn ñoâ-hoä cuûa Taøu. Vieäc trieàu-coáng sau naøychaúng qua chæ laø moät hình-thöùc ngoaïi-giao ñeå traùnhnaïn binh ñao....”

Vaïch moät bieân-giôùi bao roäng nhö treân, Taøu seõlaøm gì ñeå thöïc-hieän yù-ñoà aáy?

Hoûi töùc laø ñaõ traû lôøi.Ñeå cuøng ñoái ñaàu tröôùc yù-ñoà xaâm-löôïc cuûa

Trung quoác, caùc tieåu-nhöôïc trong vuøng Ñoâng Nam AÙcaàn thieát laäp moät theá lieân hoøanh ñeå soáng, coøn, tieánhoùa chung. Dieän-tích Laïc Vieät tuy nhoû beù, nhöng laïicöïc kyø quan-troïng taïi Vieãn Ñoâng.

Ñoái vôùi Trung quoác, nöôùc Vieät Nam coù theå vínhö moät cuoáng pheãu, neáu Trung quoác thoâng ñöôïccuoáng pheãu naøy thì deã-daøng noái hai ñaàu caàu Taiwanvaø Singapore khaû dó laøm baù-chuû Thaùi Bình Döông.

Ñoái vôùi caùc cöôøng quoác AÂu, Myõ muoán deã xaâm

nhaäp aûnh-höôûng Trung quoác ñeàu caàn ñeán vò-trí chieánlöôïc ôû Vieät Nam.

Noùi caùch khaùc, ngaøy naøo maø Vieät Nam vaãn coønñôn ñoäc trong khoái Baùch Vieät (Laøo, Mieân, Thaùi, NamDöông, Maõ Lai, Phi Luaät Taân, Mieán Ñieän) thì ngaøyñoù Vieät Nam vaãn coøn laø tuyeán ñaàu tranh-chaáp cuûacaùc sieâu-cöôøng taïi Thaùi Bình Döông.

Moïi hoaït-ñoäng ñaáu tranh cuõng nhö kieán quoácneáu khoâng nhìn xa tôùi khoái Baùch Vieät thì duø coù thaønhcoâng, nhöng söï thanh-bình cho ñaát nöôùc cuõng khoângñöôïc laâu daøi.

“Keå töø theá-kyû 1 sau Coâng nguyeân, ngoaøi nhöõngnhoùm ñaõ thieân di xuoáng Ñoâng Nam AÙ, caùc phaàn töûVieät coøn laïi ôû vuøng Döông Töû laàn-laàn bò ñoàng hoùa,coøn caùc boä toäc ôû Ñoâng nam Trung Hoa thì bò ngöôøiHaùn di cö xuoáng chieám maát caùc bình nguyeân maøu môõvaø ñaåy vaøo nhöõng mieàn ñaát caèn-coãi

“ÔÛ Taây-nam Trung Hoa, toäc Lyù töùc Thaùi ñaõ quytuï thaønh vöông quoác Ñaïi Lyù. Coøn ôû Ñoâng Nam AÙ, sauLaïc Vieät (luùc aáy ñaõ bò Taøu ñoâ hoä), hai vöông quoác khaùccuõng laàn-löôït thaønh hình trong theá-kyû ñaàu Coâng nguyeânlaø Phuø Nam ôû mieàn Nam luïc ñiaï vaø Laâm AÁp (sau ñoåilaø Chieâm Thaønh) ôû Trung Vieät ngaøy nay. . .

Vaán-ñeà nguy hieåm veà Hoa Kieàu taïi Ñoâng NamAÙ vì hoï seõ trôû thaønh moät ñaàu caàu vöõng-chaéc cho caâycaàu xaâm-löôïc ñöôïc baùc töø Trung quoác trong töông-lai.

“Ñoái vôùi Hoa Kieàu caû hai chính-phuû Trung Hoañeàu cuøng can-thieäp maïnh meõ vôùi caùc chính-phuû lieânheä ñeå giaûm bôùt caùc bieän-phaùp coù theå nguy haïi ñeánquyeàn lôïi (baát chính) cuûa taäp-theå naøy taïi caùc nöôùc.

“Moät nöôùc Taøu nhoû ñaõ ñöôïc thaønh hình trongloøng Ñoâng Nam AÙ ñeå saün-saøng trôû thaønh quaân tieànphong ghi chieán-tích ñaàu-tieân trong cuoäc baønh-tröôùng

7 8


cuûa ngöôøi Taøu ôû nôi naøy. Thaät vaäy, ngaøy nay khoâng aicoøn ngôø vieäc Sin-ga-pua ñaõ trôû thaønh moät nöôùc Taøunhoû, nhöng ngay töø 1960, döï-keá Trung-hoa-hoùa.

* Cöôùp Ñoaït Vaên Hoùa cuûa saéc daân baûn ñiïa(Hoäi Chöùng Ñaïi Haùn):

Phaàn ñoâng, ngaøy nay khi noùi ñeán vaên-minh hayvaên hoùa Trung Hoa, ngöôøi ta thöôøng cho laø neân vaênminh hay vaên-hoùa naøy do noøi Hoa laø chu- nhaân oângmaø queân nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc saéc daân daõ cö truù ôûluïc ñiaï Trung Quoác tröôùc khi noøi Hoa xaâm chieám. Khingöôøi Hoa (Taøu) ñaàu tieân xuaát-hieän taïi bình-nguyeânTrung Quoác thì vuøng ñaát mieàn Nam ñaõ coù nhöõng saécdaân cö nguï taïi ño,ù vaø hoï ñaõ coù moät trình ñoä phaùt-trieån vaên-hoùa khoâng keùm ngöôøi Hoa. Nhö vaäy cuoäcbaønh-tröôùng veà phöông Nam cuûa ngöôøi Trung Hoañaõ laøm phong-phuù cuoäc soáng cho ngöôøi Hoa nguyeân-thuûy vaø vaên-hoùa cuûa hoï.

Theo Will Durant thì daân-toäc Trung Hoa keáthôïp vôùi caùc daân-toäc bò trò maø taïo neàn vaên-minh ñaàutieân coå söû Ñoâng AÙ. Löông Khaûi-Sieâu (1873-1929) laømoät trong soá hoïc-giaû hieám-hoi cuûa Trung Hoa ñaõ thöøanhaän raèng Trung Hoa coù nguoàn-goác du-muïc khôûi leântöø mieàn Taây Baéc roài traøn xuoáng xaâm-chieám caùc boätoäc ôû löu-vöïc Hoaøng Haø, tieán veà phöông Nam, vöôïtDöông Töû, baønh-tröôùng laõnh-thoå töø Nam Moâng Coåñeán taän Quaûng Ñoâng,

Theo Edward H. Schafer: “Chaúng coøn nghi-ngôøgì nöõa, ngheä-thuaät troàng luùa nöôùc vaø thuaàn hoùa suùcvaät ñaõ ñöôïc ngöôøi Taàu thaâu hoùa töø nhöõng chuûng-toäcmaø hoï khinh-bæ taïi phöông Nam xa-xoâi.”

1- Cung Ñình Thanh, “Tìm Veà Nguoàn Goác Vaên Minh Vieät NamDöôùi AÙnh Saùng Môùi cuûa Khoa Hoïc”, tr. 218, Nhaø xuaát baûn TöTöôûng, Australia,2003.

Theo Wolfram Eberhard, giaùo-sö ñaïi-hoïc ôûCalifornia ñaõ töøng giaûng daïy taïi ñaïi-hoïc Baéc Kinhñaõ ñeå ra nhieàu naêm nghieân-cöùu veà phong-tuïc, tínngöôõng cuûa caùc saéc daân taïi Nam Trung Quoác ñaõ nhaänxeùt nhö sau:

“YÙ kieán cho raèng chuûng-toäc Haùn ñaõ saûn-sinhra neàn vaên-minh cao ñaïi hoaøn-toaøn töï-löïc do chínhnhöõng taøi naêng ñaëc-bieät cuûa hoï thì nay ñaõ khoâng theåñöùng vöõng. Hieän nay ngöôøi ta ñaõ hieåu raèng xöa kiakhoâng coù moät chuûng toäc Haùn vaø ngay caû ngöôøi Haùncuõng khoâng coù nöõa. Vì theá chuùng ta thaáy raèng khoângheà coù moät nöôùc Trung Quoác vaên-minh vôùi chung quanhtoaøn laø nhöõng daân-toäc man di moïi-rôï, maø chæ coù moätnöôùc Trung quoác vaø caùc quoác gia chung quanh cuõngvaên-minh nhö ho,ï tuy theo moät ñöôøng loái khaùc.”

“Theo hoïc-giaû Andreas Lommel trong taùc-phaåm“Prehistoric” ñaõ neâu leân taùm neàn vaên-hoùa caên-baûntaïo-döïng ra neàn vaên-hoùa Trung Hoa:

-Neàn vaên-hoùa thöù nhaát töø Ñoâng Baéc ñeán taäptrung taïi Haø Baéc (Hopei), Sôn Ñoâng (Shangtung). Toåtieân cuûa hoï laø ngöôøi Tung Xích chuyeân veà saên baén,sau chuyeån sang chaên nuoâi maø caên-baûn laø nuoâi heo.

-Neàn vaên-hoùa thöù nhì töø phía chính Baéc tôùi, maøtrung-taâm laø tænh Sôn Taây vaø Noäi Moâng, Toå tieân cuûahoï laø ngöôøi Moâng Coå, ngheà nghieäp chính laø saên baén.

-Neàn vaên-hoùa thöù ba töø Taây Baéc tieán laiï, taäptrung taïi caùc tænh Cam Tuùc, Thieåm Taây. Toå tieân hoï laøngöôøi Thoå (Turkish). Hoï cuõng chuyeân veà ngheà saên baén,troàng luùa taéc (millet) vaø bieát thuaàn hoùa ngöïa.

-Neàn vaên hoùa thöù tö töø mieàn Taây laïi, taäp trung

1- Hoaøi Nguyeân, “Ba Vaán Ñeà Khôûi Ñaàu Vaên Hoùa Vieät Treân TheáGiôùi” tr. 372, xuaát baûn taïi Canada naêm 2000.

1

1

9 10

1


ôû caùc tænh Töù Xuyeân vaø mieàn nuùi cuûa caùc tænh CamTuùc vaø Thieåm Taây. Toå tieân cuûa hoï laø ngöôøi Taây Taïng).Hoï laø daân toäc chuyeân ngheà chaên nuoâi deâ cöøu.

Caùc neàn vaên hoùa thöù naêm, saùu, baûy vaø taùm töøphöông Nam ñöa leân, chuyeân veà canh-noâng.

Caùc nhaø baùc-hoïc ngöôøi Nga ñaõ khai-thaùc ñöôïckeát-quaû trong caùc cuoäc khai-quaät nhöõng di-chæ khaûocoå cuûa Vieät Nam töø thaäp nieân 60 ñaõ chöùng-minh nguoàngoác vaên-hoùa Trung Hoa caàn phaûi ñöôïc tìm kieám töøvaên hoùa Hoøa Bình.

Töông töï, Charles O. Hucker: “Cuoäc Nam chinhcuûa ngöôøi Hoa khoâng phaûi tieán vaøo vuøng hoang daõkhoâng coù daân cö maø cuõng khoâng phaûi cuoäc baønh tröôùngkieåu Hoa Kyø ñoaït ñaát ñai cuûa ñaùm daân moïi rôï. Khineàn vaên minh Trung Quoác coù baûn saéc roõ reät cuûa TrungQuoác laàn ñaàu tieân xuaát-hieän taïi bình nguyeân TrungQuoác thì vuøng ñaát mieàn Nam ñaõ coù nhöõng saéc daân cönguï taïi ñoù vaø hoï ñaõ coù moät trình-ñoä phaùt-trieån vaênhoùa khoâng keùm ngöôøi Hoa. Nhö vaäy cuoäc baønh-tröôùngveà phöông Nam cuûa ngöôøi Trung Hoa ñaõ laøm phong-phuù cuoäc soáng cho ngöôøi Hoa nguyeân-thuûy vaø vaên-hoùa cuûa ho ï .”

Qua nhöõng ñieàu nhaän xeùt treân, chuùng ta môùiroõ taïi sao noäi-dung cuûa “töù thö, nguõ kinh” cuûa Nhogiaùo gaàn-guïi vôùi vaên-minh noâng nghieäp nhieàu hôn laødu-muïc, vaø cuõng vì vaäy chính Khoång Töû ñaõ thuù nhaänlaø “thuaät nhi baát taùc” (chæ thuaät laïi cuûa ngöôøi, chöùkhoâng phaûi do mình saùng-taùc).

Sau Taàn, trieàu Haùn coù söu-taàm vaø goïi laø phuïchöng Nho hoïc, nhöng thöïc ra chæ laø moät maïo hoùa:

- Thí duï nhö myõ töø “töù haûi giai huynh ñe ä”, thöïcsöï chæ laø chieâu-baøi ñeå thoân-tính caùc daân-toäc phía NamHoaøng Haø cho ñeán Löôõng Quaûng. Ngaøy nay, hoï ñang

11 12

”haøi-hoøa” vôùi Taây Taïng, Taân Cöông,... Hai haûi ñaûoHoaøng Sa vaø Tröôøng Sa, nhaát laø hôn 720 caây soá vuoângdoïc bieân giôùi Vieät - Trung; Hoï ñang chuaån-bò “haøihoøa” ôû vuøng Trung AÙ ñeå chöùng-toû vôùi theá-giôùi hoï laødaân toäc coi troïng “hoøa”?

- Kinh saùch cuûa Nho giaùo ñeà cao vai-troø “ngöôøi”nhö “nhaân giaû kyø thieân ñiaï chi ñöùc” (ngöôøi laø caùi ñöùc cuûa trôøiñaát) nhöng thöïc teá, theo tieán só Traàn vaên Ñoaøn, giaùo sö thínhgiaûng taïi nhieàu ñaïi hoïc AÂu Chaâu vaø AÙ Chaâu:

“Tuy Nho giaùo chaáp-nhaän con ngöôøi laøm chuû, vai “ngöôøi”nhö laø moät neàn ñaïo ñöùc. Song tieác thay xaõ-hoäi do Nho gia thoángtrò laïi ñeà cao ngoâi “vua, chuùa” vaø coi ngöôøi daân nhö coû raùc, coângcuï. Trong lòch-söû Nho giaùo chöa bao-giôø ghi laïi söï kieän ngöôøidaân laøm chuû. Söï thaàn thaùnh hoùa vua chuùa chöùng-minh moät caùchchua-chaùt cho quan-nieäm “daân vi quùy”. Ñieøu naøy chæ xuaát hieäntrong ñaàu oùc moät soá trieát-gia hay treân mieäng löôõi cuûa caùc nhaønho maø thoâi.”

Suoát thôøi kyø Xuaân Thu (1135-770 tr. T.L.) vaø Chieán Quoác(770-256 tr. T. L.), thieân haï ñaïi loaïn. Theo WillDurant xaõ hoäi do Chu Coâng kieán laäp, vì laáy vaên hoùadu muïc laøm chuû ñaïo neân beà toâi gieát vua, con boû cha,vôï lìa choàng...cöûa nhaø tan naùt, daân chuùng khoå cöïc,naïn ñoùi xaûy ra haøng ngaøy ôû khaép nôi!

- Töø ngaøy xöa, “ñaïi ñoàng” trong Leã kyù cuõngchæ neân hieåu moät caùch thöïc teá laø “ñaïi ñoàng trong söïcoi soùc cuûa noøi Hoa (Haùn)”. Quoác saùch Taøu xöa ghiroõ “Tam nieân döôõng chi, giai chi taát giai ngoâ daân” (3naêm nuoâi daïy taát thaønh daân Hoa)...


treân röøng, saên teâ-giaùc treân nuùi...), haïn-cheá kinh- teá, naêng-löïc vaø vaên-hoùa thuûy-chuaån cuûa ngöôøi Vieät.

Th©i Minh, nh»ng sách vª nöôùc Nam ñaõ bò boïnTröông Phuï cöôùp veà Taøu:

-Hình Thö cuûa vua Lyù-Thaùi-Toâng...... . . . . 3 quyeån-Quoác Trieàu Thoâng Leã cuûa vua Traàn-Thaùi-

Toâng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . .10 quyeån-Hình Luaät cuûa vua Traàn-Thaùi-Toâng... . . . .

1 quyeån-Thöôøng Leã Nieân Hieäu Kieán-Trung... . . . .10 quyeån-Khoùa Hö Taäp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 quyeån-Ngöï thi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 quyeån

-Di Haäu Luïc cuûa vua Traàn Thaùi Toâng. . . . . . . . . . 2 quyeån-Cô Cöøu Luïc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 quyeån-Thi Taäp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 quyeån-Trung Höng Thöïc Luïc cuûa vua Traàn Nhaân Toâng . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 2.quyeån-Thi Taäp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..1 quyeån-Thuûy Vaân Tuøy-Buùt cuûa vua Traàn Anh Toâng . . . . . . . . . . ... . . .. . . . 2 quyeån-Thi Taäp cuûa vua Traàn Minh-Toâng. . . . . . . . . . . ..1 quyeån- Traàn Trieàu Ñaïi Ñieån cuûa vua Traàn Duï-Toâng. . . 2 quyeån-Baûo-Hoøa Ñieän Dö Buùt cuûa vua Traàn-Ngheä- Toâng . .8 quyeån-Thi Taäp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 quyeån-Binh Gia yeáu Löôïc cuûa ñöùc Traàn Höng-Dåo . . . . . . . 1 boä-Vaïn-Kieáp Bí Truyeàn cuûa Ñöùc Traàn Höng- Ñaïo . . . . . 1 boä-Tieåu AÅn Thi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 taäp

-Töù Thö Thuyeát Öôùc cuûa Chu-vaên-Trinh.1 taäp Saàm-Laâu taäpcuûa Uy vaên-Vöông Traàn-QuoácToaïi . . . . . . . . . . . . . 1 quyeån- Laïc Ñaïo taäp cuûa Chieâu Minh-Vöông Traàn- Quang-Khaûi .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . .1 quyeån- Baêng-Hoà Ngoïc Haéc taäp cuûa Traàn Nguyen ñán . . .1 quyeån-Giôùi Hieân Thi Taäp cuûa Nguyeãn-Trung- Ngåån . . . .. 1 quyeån Giaùp-Thaïch Taäp cuûa Phaïm-Sö-Maïnh . . . . . . . . . 1 quyeån- Cuùc Ñöôøng Di Thaûo cuûa Traàn-Nguyeân-Ñào . . . . . 2 quyeån- Thaûo Nhaøn Hieäu Taàn cuûa Hoà-Toân-Vuï . . . . .. . . . . 1 quyeån

* Chính Saùch Ñoâ Hoä cuûa Ngöôøi Taøu:

Vì “Hoäi Chöùng Ñaïi Haùn” (coi mình laø nhaát) neân coicaùc saéc daân chung quanh laø “Töù Di”, chuû tröông Haùn Hoùa neân

chính saùch ñoâ-hoä raát haø-khaéc baïo-ngöôïc. Nguyeãn Traõi trong Bình Ngoâ Ñaïi Caùo ñaõ vieát:

“Nöôùng daân ñen vaøo löûa hung-taøn, vuøi con ñoû xuoáng haàmtai-vaï... baïi nhaân nghóa, naùt caû caøn khoân... Ñoäc aùc thay!Truùc röøng khoâng ghi heát toäi. Dô baån thay! Nöôùc beå khoângröûa saïch muøi” Nhöng boïn hoï luoân-luoân giaû nhaân giaû nghóa.lôùn tieáng khoe-khoang moät caùch doái- traù, naøo laø khai hoùaman di, naøo laø truyeàn-baù ñaïo lyù thaùnh hieàn. Thaâm hieåmnhaát laø chính-saùch thöïc daân vaên-hoùa, ra coâng söùc xoùa boûgoác nguoàn lòch-söû, huûy-hoaïi coâng trình vaên hoùa cuûa dânbän ÇÎa. Di‹n hình th©i nhà Minh: Chính-quyeàn trung-öông ñöôïc toå-chöùc baèng ba ñaàu cai-quaûn (triumvirat): Ñoâ-chæ-huy-söù (caàm ñaàu quaân-söï), aùn-saùt-söù vaø boá-chính-söù(chæ-huy quyeàn tö-phaùp vaø daân-söï). Cheá-ñoä quaân-söï taäpquyeàn naøy troùi taát caû nhaân löïc, vaät löïc, taøi löïc Vieï ât vaøomoät theå-cheá cöïc-kyø nghieâm-maät. Coâng-nhaân bò khoáng cheádöôùi “höông laãm” (nôi thu heát thoùc gaïo Vieät), nhaø buoânbò khoáng cheá bôûi thöông-vuï cuïc (nôi thu thueá maù vaø chieámheát caùc lôøi laõi), thaøy tu bò khoáng-cheá döôùi taêng-khu, taêng-kyû vaø taêng-cöông, thaøy boùi cuõng bò cai-quaûn bôûi moät tycuïc sôû taïi, muoái bò khoáng-cheá döôùi “dieâm-thueá cuïc”.Ngoaøi caùc quaân khu, tö-phaùp khu, coøn caùc haønh-chaùnhkhu, taát caû nhöõng cô-caáu aáy kheùp laïi thaønh nhöõng goïngkìm xieát chaët ngöôøi Vieät. Chuùng ñaõ duøng löôõi leâ baét eùpngöôøi Vieät maëc aùo Taà øu, noùi tieáng Taàu, caét oùc, ñeå raêngtraéng, maëc aùo khaùch, baét caùc nhaân taøi Vieät (nhö Leâ-Taéclaøm quyeån An-Nam Chí Löôïc, Nguyeãn Vaên-An xaây thaønhBaéc Kinh), giaû vôø duï caùc nhaân-taøi ra roài gieát ñi, hieáp troùcñaøn baø con gaùi, di daân tuø toäi sang tranh cöôùp, ñoaït-chieámtaøi-saûn ngöôøi Vieät,... dieät chuûng ngöôøi Vieät baèng caùchlao-ñoäng, ñaøy aûi cho kieät söùc (moø trai ñaùy beå, keùo goã

13 14


-

1- Traàn-Troïng-Kim, “Vieät-Nam Söû Löôïc”, Quyeån 1, trang 212, 213, SoángMôùi xuaát baûn 1978.

Vieät-Nam Theá Chí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 1 boä Vieät-Söû Cöông Muïc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 boä- Ñaïi-Vieät Söû-Kyù cuûa Leâ-Vaên-Höu . . . . . . . . . . .30 quyeån- Nhò-Kheâ Thi Taäp cuûa Nguyeãn-Phi-Khanh . . . . . . .1 quyeån Phi-Sa Thi Taäp cuûa Haøn-Thuyeân . . . . . . . . . . . . 1 quyeån- Vieät-Ñieän U-Linh Taäp cuûa Lyù-Teá-Xuyeân . . . . . . 1 quyeån.

Boïn Hoaøng-Phuùc ôû laïi taän löïc thi-haønh chính saùchñoàng-hoùa vaø tieâu-dieät. Laäp ñeàn mieáu baét ngöôøi Vieät cuùngteá theo tuïc beân Taøu. Caùch aên maëc, vieäc hoïc haønh, haàu heátmoïi vieäc baét theo tuïc leä Taøu.

*

Ng¿a HÒ Çem l¡p ÇÀu rÒng. Ng¿a không ra ng¿a, rÒng không giÓng rÒng! Th® sæn khoác áo nhà nông, Khác gì vë cú, tô lông phÜ®ng-hoàng!

Duy Khang.

15 16

1


ieät Nam naèm treân truïc giao-thoâng cuûa nhieàuquoác gia, neân chieám moät vò-trí ñaëc-bieät veà kinh-teávaø chính-trò trong vuøng Ñoâng Nam AÙ.

Khu-vöïc Ñoâng Nam AÙ goàm caùc nöôùc treân baùnñaûo Trung AÁn (Mianna, Thaùi Lan, Laøo, Campuchia,Vie ä t Nam) , ca ù c nöô ùc t re ân qua àn ña ûo Ma õ Lai(Indoneùsia, Philippine, Singapore, Brunei vaø ÑoângTimor).

Trong lòch-söû Ñoâng Nam AÙ chòu aûnh-höôûng caùcneàn vaên-minh Trung Quoác vaø AÁn Ñoä. ø Töø theá-kyû XVIñeán nay chòu aûnh-höôûng cuûa nhieàu nöôùc nhö Boà ÑaøoNha, Taây Ban Nha, Anh, Phaùp, Hoøa Lan, Hoa Kyø,...

Vò-trí giao-ñieåm ñöôøng bieån quan-troïng giöõaThaùi Bình Döông vaø AÁn Ñoä Döông, eo bieån Malaccacoù theå so-saùnh vôùi eo bieån Gibranta hay keânh ñaøoSuez.

* Ñieàu-kieän töï-nhieân vaø taøi-nguyeân thieân-nhieân:

Ñoâng Nam AÙ laø khu-vöïc giaøu taøi-nguyeân. Loøngñaát ôû ñaây giaøu vonphram, thieác, saét, than... Vuøng theàmluïc-ñiaï roäng lôùn. Nam bieån Ñoâng coù nhieàu daàu moû.

Taøi-nguyeân noâng-nghieäp cuûa khu-vöïc khaùphong-phuù. Caùc ñoàng-baèng chaâu thoå cuûa caùc consoâng Meùkong, Menam, Iraoadi vaø caùc ñoàng-baèngduyeân haûi töø laâu ñaõ laø nhöõng vuøng taäp-trung daân cöhoaït-ñoäng noâng nghieäp. ÔÛ mieàn nuùi vaø trung-du coøncoù caùc khu-vöïc ñaát ñoû raát thích-hôïp vôùi caây coângnghieäp. Khí-haäu cuûa vuøng laø khí-haäu nhieät ñôùi aåm,gioù muøa vaø caän xích-ñaïo. Ñieàu-kieän nhieät aåm chopheùp troàng ñöôïc nhieàu vuï trong naêm, vôùi nhieàu loaïicaây öa nhieät ôû vuøng nhieät ñôùi.

Taøi-nguyeân laâm nghieäp cuûa vuøng noùi chung la

øgiaøu. Nhöõng nöôùc coøn nhieàu röøng laø Thaùi Lan, Laøo,Maõ Lai, Nam Döông, Mianma. Trong röøng coù nhieàuloaïi goã quùy nhö t‰ch, lim, nghieàn,...vaø nhieàu loaøi thuùcuõng nhö chim quùy. Taøi nguyeân thuûy saûn cuõng raátphong-phuù, ñaëc bieät ôû vuøng Nam bieån Ñoâng vaø vònhThaùi Lan.

Ñieàu-kieän töï-nhieân vaø taøi-nguyeân thieân-nhieânkhaù thuaän lôïi, cho pheùp nhieàu nöôùc trong khu-vöïcÑoâng Nam AÙ phaùt-trieån moät neàn kinh-teá phong-phuù,trong ñoù coù nhöõng maët haøng xuaát-caûng coù soá löôïngcao nhö khoaùng saûn, laâm saûn, noâng saûn nhieät ñôùi,...

Dieän-tích Vieät Nam so vôùi Trung Quoác tuy nhoûbeù, nhöng laïi cöïc-kyø quan-troïng taïi Vieãn Ñoâng.

Ñoái vôùi caùc cöôøng quoác AÂu, Myõ muoán deã xaâmnhaäp aûnh-höôûng Trung quoác ñeàu caàn ñeán vò trí chieánlöôïc ViŒt Nam.

Khu-vöïc Ñoâng Nam AÙ ñöôïc “haân haïnh” coi laølaõnh thoå Trung quoác keå töø 1840, goàm coù: Mieán Ñieän,Thaùi Lan, Vieät Nam, Laøo, Kam-Pu-chia, baùn ñaûo MaõLai, Sin-ga-pua, vaø chuoãi ñaûo Sulu (Phi-lip-pin)!Nhöõng vuøng ñaát naøy vöøa ñöôïc veõ vaøo baûn-ñoà ñínhkeøm trong cuoán “Taân Trung-Quoác Söû Löôïc”, moät taøi-lieäu aán haønh laàn ñaàu tieân vaøo naêm 1952 daønh ñeåhuaán-luyeän thanh thieáu nieân Coäng saûn TÀu, nhaèmnung-naáu yù ñoà xaâm-löôïc.

Tröôøng-hôïp Vieät Nam, ai naáy ñeàu bieát, sau traänBaïch Ñaèng vaøo naêm 938, Vieät Nam ñaõ khoâng khi naøocoøn chaáp-nhaän neàn ñoâ-hoä cuûa Taøu. Vieäc trieàu coángsau naøy, chaúng qua chæ laø moät hình-thöùc ngoaïi-giaoñeå traùnh khoå naïn chieán tranh cho daân toäc....

Nhà cÀm quyeàn TÀu ñaõ mang danh-nghóa choáng ñeá-quoác ñeå truø-tính haønh-ñoäng ñeá quoác hôn, baèng

17 18

VVVVV

caùch gheùp luoân nhöõng nöôùc beù nhoû chung-quanh vaøolaõnh-thoå Taøu, vaø ñöa vaøo döï-keá thoáng-trò qua myõ töø“giaûi phoùng”.

Vaïch moät bieân giôùi bao roäng nhö treân, Taøu seõlaøm gì ñeå thöïc-hieän yù ñoà aáy?

- Hoûi töùc laø ñaõ traû lôøi.Cuoái theá kyû 20, sau khi thaát-baïi daïy cho Vieät

Nam moät baøi hoïc hoài ñaàu naêm 1979, Trung quoácchuyeån sang thuû-ñoaïn “taèm aên daâu”, laán chieám ñaátvaø bieån qua nhöõng hieäp-öôùc baát-bình-ñaúng:

- Hieäp-öôùc nhöôïng ñaát ngaøy 30 thaùng 12 naêm1999: Ñeå thöïc-thi hieäp-öôùc treân ñaát lieàn, vaøo 27thaùng 12 naêm 2001, hai beân ñaõ laøm leã caém moác ñeåthieát-laäp ñöôøng ranh-giôùi môùi.

Qua hieäp-öôùc bieân-giôùi, Trung Coäng ñaõ laánchieám ñaát cuûa Vieät Nam ôû bieân-giôùi nhö sau:

- Khu-vöïc Nam Quan khoaûng 0.62 km2.- Khu Baûn Gioác (coät moác 53) bò maát 0.8km2.- Khu huyeän Cao Loäc (coät moác 25,26, 27) ôû

Laïng Sôn.- Khu-vöïc Khaåm Khaâu (coät moác 17,19) ôû Cao

Baèng.- Khu Minh Taân (coät moác 14) ôû Haø Tuyeân.

Chieàu saâu laán voâ hôn 1 caây soá, vaø chieàu daøi hôn 4caây soá!

- Khu-vöïc caàu ngaàm Hoaøng Moâ tænh QuaûngNinh bò maát khoaûng caây soá vuoâng.

- Caùc thò-traán AÙi Ñieåm (coät moác 43) thò traánBình Maêng bò chieám moãi nôi khoaûng 0.5 caây soá vuoâng.

Khu-vöïc Phia Un (coät moác 94, 95) huyeän TraøLónh, Cao Baèng bò maát khu-vöïc nuùi Phia Un coù moûmaêng-gan. Toång dieän-tích laø 2.2 caây soá vuoâng.

Khu-vöïc Kim Mu, Kim Ngaân, Maõn Sôn bò laánsaâu vaøo Vieät Nam 2.5 caây soá. Toång dieän-tích laø 22.5caây soá vuoâng.

- Khu-vöïc Naø-Paøn, Leùo Trình (coät moác 29, 30,31) ôû Cao Baèng bò laán saâu vaøo Vieät Nam 1.3 caây soá ,toång dieän tích laø 8.45 caây soá vuoâng.

- Khu-vöïc coät moác 63-65 (Traø Lónh, Cao Baèng)daøi 8 caây soá, bò laán saâu vaøo Vieät Nam, toång dieän tích16 caây soá vuoâng.

- Khu Cao Pa Môø (coät moác 1 vaø 2) tænh HaøTuyeân daøi 4 caây soá, laán saâu vaøo Vieät Nam 2 caây soá,toång dieän-tích laø 8 caây soá vuoâng.

- Khu-vöïc Traø Maàn, Suoái Luõng (coät moác 136,137) huyeän Baûo Laïc, Cao Baèng coù dieän-tích laø 3.2caây soá vuoâng. Vuøng naøy coù moû than, chì.

- Khu-vöïc xaõ Naâm Chaûy (coät moác 2,3).

* Veà haûi-phaän, nhöõng quaàn-ñaûo Hoaøng Sa vaøTröôøng Sa maø TÀu goïi laø Taây Sa vaø Nam Sa - Theochöùng-tích lòch-söû hieän coøn taøng-tröõ taïi caùc vaên khoáVieät Nam cuõng nhö quoác-teá laø moät phaàn laõnh-thoåcuûa ñaát nöôùc Vieät Nam.

-* Xöù Cam-pu-chia:

Vaán-Ñeà Chuûng-Toäc: Trong cuoán “Vieät-NamVaên-Hoùa Söû Cöông” cuûa oâng Ñaøo-Duy-Anh: “Theonhieàu nhaø nhaân-chuûng hoïc hieän-thôøi cho raèng vaøothôøi thöôïng-coå, gioáng ngöôøi Anh-ñoâ-neâ-dieâng bò gioángdaân A-ri-AÊng ñuoåi töø AÁn-Ñoä maø traøn sang baùn-ñaûoAÁn-Ñoä Chi-na, laøm tieâu-dieät gioáng ngöôøi baûn thoåñaàu-tieân ôû ñaây laø gioáng Meâ-La-neâ-dieâng, roài moät phaàntrong ñaùm di-daân ôû ñaây ñi thaúng sang Nam-Döôngquaàn ñaûo, coøn moät phaàn löu laïi taïi AÁn-Ñoä China. “

Thaäp nieân 80 môùi ñaây, moät nhoùm nhaân-chuûng

19 20Thái ViŒtNÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?

hoïc thuoäc vieän ñaïi-hoïc California (Hoa-kyø) ñaõñeå hôn chuïc naêm khaûo-cöùu veà nôi phaùt-tích vaø nhöõngñöôøng di-truù cuûa loaøi ngöôøi qua nhöõng chuûng-toá(geønes) cuûa treân chuïc gioáng ngöôøi. Keát-quûa phuø-hôïpvôùi nhöõng khaùm-phaù cuûa nhieàu coâng-vieäc khaûo cöùutreân vaät hoùa thaïch. Hoï ñaõ xaùc-ñònh loaøi ngöôøi phaùt-tích trong vuøng thöôïng nguoàn soâng Nil, roài töø ñoùtheo soâng naøy maø qua tôùi vuøng Ethiopie, Ai-caäp, vaøtruyeàn leân vuøng Löôõng-Haø (Meùsopotamie). Töø ñaây,loaøi ngöôøi phaân laøm hai ngaønh Baéc-AÙ vaø Nam-AÙ.

Ngaønh Nam-AÙ theo trieàn soâng Indus vaø Gangetieán veà phía Ñoâng bò nhoùm Indo-Europeùan trôû laïi tranhñaát, moät phaàn tieán xa hôn roài theo ngöôïc caùc doøngIrraouadi, Salouen, Meùnan, Meùkong maø leân tôùi vuøngVaân-Nam, Töù-Xuyeân ñeå phaùt-trieån theo trieàn caùc soângTröôøng-Giang Vaân-Nam, Töù-Xuyeân ñeå phaùt-trieåntheo trieàn caùc soâng Tröôøng-Giang Vaân-Nam, Töù-Xuyeân ñeå phaùt-trieån theo trieàn caùc soâng Tröôøng-Giang (Döông-Töû), Hoàng-Haø, Taây Giang, töùc laø caûvuøng Ñoâng-Nam Luïc-Ñòa AÙ-Chaâu...

Khoa khaûo-coå ñaõ ñaøo ñöôïc raûi-raéc khaép vuøngÑoâng Nam-AÙ (keå caû Hoa-Nam) nhöõng troáng ñoàng cuøngmoät hình daïng, chöùng-toû nhaân-daân caû vuøng ñaõ coùnhöõng thôø kính, leã hoäi gioáng nhau. Nhö vaäy phaûi noùikhoái gaàn tyû ngöôøi ngaøy nay taïi Ñoâng Nam AÙ laø ñoàngchuûng ? Hoï ñaõ quaàn cö “xeù leû” trong nhöõng vuøngñaát-ñai vöøa thoâng nhau, vöøa caùch-bieät nhau do nhöõngkhoaûng roäng thieân-nhieân (bieån caû, soâng hoà, nuùi röøng...)vaø giao-tieáp vôùi nhöõng traøo-löu vaên-hoùa khaùc nhautrong quùa-trình tieán-hoùa cuûa nhaân-loaïi, neân laâu ngaøyxa nhau thaønh nhöõng xaõ-hoäi mang nhöõng danh xöngkhaùc nhau. Tuy-nhieân, söï khaùc nhau naøy chæ laø nhöõngbieán-thieân ñòa-phöông töø moät goác chung.

* Caên cöù vaøo söû Taøu cuõng nhö söû Vieät, vaøo theá-

21 22

kyû I (sau Taây Lòch), ngoaøi nhöõng nhoùm ñaõ thieânxuoáng Ñoâng Nam AÙ, caùc boä toäc Vieät coøn laïi ôû vuøngDöông-Töû laàn-laàn bò ñoàng hoùa. Soá boä-toäc ôû Ñoâng NamTrung-Hoa bò ngöôøi Taøu (Hoa) di-cö xuoáng chieám caùcbình-nguyeân maøu môõ. ÔÛ Taây Nam Trung-Hoa, boä-toäc Lyù töùc Thaùi ñaõ quy-tuï thaønh tieåu quoác Ñaïi-Lyù.Coøn ôû Ñoâng Nam-AÙ, hai vöông quoác khaùc cuõng laàn-löôït hình-thaønh laø Phuø-Nam vaø Laâm-AÁp (sau ñoåi laøChieâm-Thaønh).

Theo Söû Vieät, khi quaân cuûa hai baø Tröng bò tanvôõ ôû Caåm-Kheâ (Vónh-Yeân), vaøo theá ngaët-ngheøo haiBaø phaûi töï taän (naêm 43 T.L.), boïn tuøy töôùng daãn taønquaân veà Cöûu-Chaân (Thanh-Hoùa). Maõ-Vieän ñem quaântruy ñaùnh, Ñoâ-Döông bò thua phaûi ñaàu haøng, coønmoät soá khaùc lui veà phía Nam, phoái-hôïp cuøng thoå daân(boä toäc Chaøm trong nhoùm Laïc-Vieät) giöõ Töôïng-Laâmvaø tieáp-tuïc khaùng-cöï.

Naêm 192, ngöôøi anh-huøng Khu-Lie ân (K’iuLien) laõnh-ñaïo Töôïng-Laâm (Hsiang Lin) chieám huyeänñöôøng vaø gieát teân huyeän leänh ngöôøi Haùn. Khu-Lieânnhöõng mong ñoaït laïi ñaát Laïc-Vieät cuõ, nhöng löïc-löôïngquùa nhoû so vôùi löïc-löông cuûa nhaø Haùn, neân ñaønh döønglaïi phaàn ñaát, meänh danh vöông quoác Laâm-AÁp (LinYi) goàm Töôïng-Laâm vaø Nhaät-Nam (Quaûng-Bình,Quaûng-trò, Thöøa-Thieân ngaøy nay)

Naêm 446, Toáng quaân tieán ñaùnh vaøo noäi ñòaLaâm-AÁp, taøn saùt, ñoát phaù vaø cöôùp ñi treân 100 ngaøncaân vaøng. Töø ñoù Laâm-AÁp yeáu daàn, lui veà phöông Nam,vaø töø naêm 808 ñoåi laø Chieâm-Thaønh (Champa).

- Keà caän Laâm-AÁp laø xöù Phuø-Nam (Funan) .Khôûi ñaàu laäp quoác ôû vuøng Ñoàng-Nai vaø chaâu-thoå soângCöûu-Long, xong lan qua Bieån Hoà roài voøng sang chaâuthoå Chao Phraya xuoáng baùn-ñaûo Maõ-Lai.

Caên-cöù vaøo soá löôïng vaøng baïc, chaâu-baùu maø

Thái ViŒtNÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?


û coá ñoâ, maø coøn caû treân tinh-thaàn, ñaùnh maát haúnkhaû-naêng taïo-taùc cuûa thôøi-ñaïi huy-hoaøng xöa.”

* Vöông quoác Cam-pu-Chia röïc-rôõ vaøo ñaàu theá-kyû XII, thôøi vua Suryavarman II vôùi ngoâi ñeàn vó-ñaïiAngkor Wat (Ñeá Thích), nhöng raát tieác töø theá-kyû XV,bò söï baønh-tröôùng cuûa Xieâm vaø Laøo. Naêm 1431 bòAyuthia (Xieâm) taán coâng, Ñeá Thieân (Angkor Thom)thaát-thuû.

Tieáp ñeán cuoái theá-kyû XVII, vöông quoác Cam-Pu-Chia bò keït giöõa hai goïng kìm Xieâm (Thaùi) Vieät,caùc trieàu-ñaïi Mieân luoân-luoân bò leä-thuoäc moät tronghai nöôùc Vieät - Thaùi. Moãi laàn noäi boä vöông trieàu Cam-Pu-Chia tranh-chaáp laø moät laàn caàu-vieän Vieät hay Thaùi.Sau khi thaønh-coâng, quoác vöông Cam-Pu-Chia daângñaát taï ôn, cho neân ñeán naêm 1759, Vieät-Nam coù theâm6 tænh mieàn Nam ngaøy nay laø ñaát tröôùc kia thuoäc vöôngquoác Cam-Pu-Chia.

* Xöù Laøo:

Noùi ñeán xöù Laøo phaûi noùi ñeán ñieàu maâu-thuaãnnghòch “Thieân Ly ù”, moät daân-toäc hieáu hoøa theá maø suoáttrong thôøi chieán-tranh Vieät Nam (1945-1975) bò ñaõyvaøo voøng khoùi löûa tang-thöông!

Theo “Baùch Khoa Toaøn Thö”, ngöôøi Laøo laø moätnhaùnh cuûa caùc daân toäc söû-duïng heä ngoân ngöõ Thaùi,nhöõng ngöôøi cho theá-kyû 8 ñaõ thieát-laäp vöông quoácNam Chieáu. Trong caùc theá-kyû 12, 13 ngöôøi Thaùi thieát-laäp laõnh ñòa Muong Swa (sau laø Luang Prabang).

Thaùi laø nhoùm ngoân ngöõ goàm ngöôøi Laøo, Xieâm,Saùm Chay ôû Ñoâng Baéc Mieán Ñieän, ngöôøi Choang ôûQuaûng Taây Trung Quoác, vaø ngöôøi Thoå, ngöôøi Nuøng ôûphía Baéc Vieät Nam.

Böôùc tieán veà phía Nam cuûa ngöoøi Thaùi bò ngöôøi

ngöôøi TÀu thöôøng nhaéc ñeán trong söû saùch vaø soá di-vaät ñaøo thaáy, neân coù gæa-thuyeát cho raèng thôøi-kyødöïng nöôùc Phuø-Nam öùng vaøo thôøi-kyø khôûi-nghóa cuûaHai Baø Tröng. Khi Hai Baø thaát-baïi, nhieàu nhoùm quùy-toäc di taûn veà Nam, saùng laäp ra taân quoác-gia Phuø-Namnaøy.

Trong suoát naêm traêm naêm, töø theá-kyû I ñeán theá-kyû V, Phuø-Nam cöôøng-thònh, nhöng sang ñeán theá-kyûVI, Phuø-Nam yeáu daàn vaø bò Chaân-Laïp (Chen-La)thoân-tính.

- Veà phaàn “Daân-Toäc Khmer vaø Vöông QuoácKam-pu-Chia” trong cuoán “Traêm Vieät Treân Vuøng ÑònhMeänh”, taùc-gæa ñaõ vieát: “Trong khi Phuø-Nam suy daànthì Chaân-Laïp, moät vöông quoác nhoû ôû vuøng nam Laøovaø baéc Kam-pu-Chia ngaøy nay baét ñaàu baønh tröôùngxuoáng vuøng trung-taâm Phuø-Nam. Chaân-Laïp laø quoác-gia ñaàu tieân cuûa nhoùm Khmer mieàn ñoâng ñaõ toàn taïi töønaêm 550 ñeán 802 vôùi gaàn nhö khoâng coù bieán-coá quan-troïng naøo ñöôïc ghi laïi. Tôùi naêm 802, moät vöông trieàumôùi xuaát-hieän do Jayavarman II laäp neân, vöøa thöøa-höôûng vaên-hoùa Phuø-Nam vöøa tieáp-nhaän vaø trieån-khaivaên-minh AÁn, ñaõ baønh-tröôùng ñeán ñoä cöïc thònh vaøotheá-kyû XII. Ñoù laø ñeá quoác Angkor hay Khmer....

Ñeá quoác Khmer ñaõ coù thôøi choaùn khaép vuøngtrung-taâm Ñoâng Nam-AÙ luïc-ñòa. Vaên-hoùa Khmer ñöôïctheá-giôùi bieát ñeán nhieàu nhaát qua kieán-truùc AngkorThom - Angkor Wat (Ñeá-Thieân, Ñeá-Thích)...

Sau thôøi-kyø cöïc thònh, ñeá quoác Angkor baét ñaàusuy. Naêm 1431, trong cuoäc taán coâng cuûa Ayuthia,Angkor Thom thaát-thuû, trieàu-ñình KampuChia phaûithieân veà vuøng Phnom-Penh (1434). Lui veà Phnom Penh,ngöôøi Khmer ñaõ boû queân Angkor Thom vaø Angkor Watkhoâng nhöõng treân thöïc-teá, maëc cho röøng caây che phu

23 24


Khmer chaän laïi ôû Champaõsak. Döïa treân nhöõng ñiaï-ñieåmsinh soáng, ngöôøi Laøo chia thaønh nhieàu nhoùm: Lao Thoeng(Laøo ôû nhöõng söôøn nuùi doác) , Laøo Suõng (Laøo ôû treân ñænhnuùi), nhoùm coù ñaát canh-taùc toát nhaát vaø coù soâng laømñöôøng vaän chuyeån trôû thaønh nhoùm giaøu coù laø nhoùmLaøo Lum. Bôûi vì soâng Cöûu Long bò chia thaønh ba vuøngthuûy vaän rieâng-bieät theo ñoä doác: Giöõa Luang Prabangvaø Vieng Chaên, giöõa Vieâng Chaên vaø Savannakheùt, bathaønh-phoá ñoù trôû thaønh nhöõng trung-taâm rieâng bieät töôïng-tröng cuûa Laøo Lum.

Vöông quoác cuûa ngöôøi Laøo hieän nay laø VaïnTöôïng (ñaát nöôùc trieäu voi).

Naêm 1694, Vaïn Töôïng rôi vaøo caûnh tranh giaønhngai vaøng. Keát quaû laõnh thoå Lan Xang (Vaïn Töôïng) chiathaønh 3 quoác-gia phuï thuoäc vaøo quoác gia lôùn nhaát LuangPrabang ô û phía Ba éc, Vientianne ô û trung-ta âm, va øChampasak ôû phía Nam vaøo naêm 1707.

Naêm 1778, töôùng Chakri daãn moät ñoäi quaân Xieâmtieán veà phía Baéc, caùc vöông quoác Laøo laàn-löôït trôû thaønhcaùc chö-haàu cuûa vöông quoác Xieâm.

Khi AÂnuvong ôû Vieâng Chaên leân ngoâi vua (1804)baét tay xaây-döïng laïi söùc maïnh ñaát nöôùc, AÂnuvong xaâydöïng ngoâi chuøa Wat Sisakeõt traùng-leä ñeå laøm bieåu-töôïngcho söï hoài sinh cuûa Laøo. AÂnuvong laø vò vua ñaàu tieân keâugoïi söï ñoaøn-keát. thoáng-nhaát vaø daãn daét caùc boä toäc Laøo.

Sau khi ngöôøi Phaùp chieám Vieät Nam, ñaët ÑoângDöông döôùi söï ñoâ-hoä cuûa Phaùp, ngöôøi Phaùp thöøa-höôûnglaõnh-thoå Laøo, xöù ít daân trong tình-traïng suy-ñoài.

Trong soá nhöõng ngöôøi Laøo treû ñaàu tieân ñöôïc haápthuï neàn giaùo duïc Taây phöông: con trai khaùc meï cuûa ChauBunkhong ôû Luang Phrabang goàm hoaøng töû Phexaraõt(1890-1959), hoaøng töû Suvannaphuõmaõ (1901-1984) vaøhoaøng töû Suphaõnuvong (1909-1995),

25 26

nhöõng ngöôøi naøy sau ñoù ñaõ laõnh-ñaïo chính trò Laøotrong nhieàu naêm.

Thaùng 8 naêm 1945, ñaát nöôùc Laøo bò tan raõvì noäi chieán. Moät söï tranh giaønh quyeàn löïc ñang bòboû troáng. Nhöõng ñòch thuû chính laø ngöôøi Phaùp theoDe Gaulle, nhoùm Laøo theo chuû nghóa quoác gia môùido Phetxarat laõnh-ñaïo, nhoùm Laøo Issara (Laøo TöïDo). Hoa Kyø phaûn ñoái ngöôøi Phaùp taùi laäp quyeàncai trò ôû Ñoâng Döông, nhöng ngöôøi Phaùp khoâng chòutöø boû Ñoâng Döông maø khoâng chieán ñaáu, neân Laøobò keït trong chieán-tranh Ñoâng Döông suoát töø 1945-1975!

Töø 1975 ñeán nay, ngaøy 2 thaùng 12 naêm 1975,nhaø vua buoäc phaûi thoaùi vò, nöôùc Coäng Hoøa NhaânDaân Laøo ñöôïc thaønh laäp.

* Moái Ngoä-Nhaän Lòch-Söû Giöõa Ba Daân-

Toäc: Vieät - Mieân - LàoLàoLàoLàoLào ?

Vaán-Ñeà Chuûng-Toäc: Trong cuoán “Vieät-Nam Vaên-Hoùa Söû Cöông cuûa oâng Ñaøo-Duy-Anh:“Theo nhieàu nhaø nhaân-chuûng hoïc hieän-thôøi choraèng vaøo thôøi thöôïng-coå, gioáng ngöôøi Anh-ñoâ-neâ-dieâng bò gioáng daân A-ri-AÊng ñuoåi töø AÁn-Ñoä maø traønsang baùn-ñaûo AÁn-Ñoä Chi-na, laøm tieâu-dieät gioángngöôøi baûn thoå ñaàu-tieân ôû ñaây laø gioáng Meâ-La-neâ-dieâng, roài moät phaàn trong ñaùm di-daân ôû ñaây ñi thaúngmaõi sang Nam-Döông quaàn ñaûo, coøn moät phaàn löulaïi taïi AÁn-Ñoä China ; ôû phía Nam thaønh ngöôøiChieâm-Thaønh vaø Cao-Man, sau ñoàng-hoùa vaên-hoùaAÁn-Ñoä; ôû phía Baéc pha-troän vôùi gioáng Moâng-coåmaø thaønh ngöôøi Vieät-Nam.”

Thaäp nieân 80 môùi ñaây, moät nhoùm nhaân-chuûng hoïc thuoäc vieän ñaïi-hoïc California (Hoa-kyø) ñaõ ñeå hôn chuïc naêm khaûo-cöùu veà nôi phaùt-


danh xöng khaùc nhau. Tuy-nhieân, söï khaùc nhau naøychæ laø nhöõng bieán-thieân ñòa-phöông töø moät goác chung.

* Caên cöù vaøo söû Taøu cuõng nhö söû Vieät, vaøotheá-kyû I (sau Taây Lòch), ngoaøi nhöõng nhoùm ñaõ thieânxuoáng Ñoâng Nam AÙ, caùc boä toäc Vieät coøn laïi ôû vuøngDöông-Töû laàn-laàn bò ñoàng hoùa. Soá boä-toäc ôû Ñoâng NamTrung-Hoa bò ngöôøi Taøu (Hoa) di-cö xuoáng chieám caùcbình-nguyeân maøu môõ. ÔÛ Taây Nam Trung-Hoa boä-toäcLyù töùc Thaùi ñaõ quy-tuï thaønh tieåu quoác Ñaïi-Lyù. Coønôû Ñoâng Nam-AÙ, hai vöông quoác khaùc cuõng laàn-löôïthình-thaønh la ø Phuø-Nam vaø Laâm-AÁp (sau ñoåi la øChieâm-Thaønh).

Theo Söû Vieät, khi quaân cuûa hai baø Tröng bòtan vôõ ôû Caåm-Kheâ (Vónh-Yeân), vaøo theá ngaët-ngheøohai Baø phaûi töï taän (naêm 43 T.L.), boïn tuøy töôùng daãntaøn quaân veà Cöûu-Chaân (Thanh-Hoùa). Maõ-Vieän ñemquaân truy ñaùnh, Ñoã-Döông bò thua phaûi ñaàu haøng, coønmoät soá khaùc lui veà phía Nam, phoái-hôïp cuøng thoå daân(boä toäc Chaøm trong nhoùm Laïc-Vieät) giöõ Töôïng-Laâmvaø tieáp-tuïc khaùng-cöï.

Naêm 192, ngöôøi anh-huøng Khu-Lieân (K’iuLien) laõnh-ñaïo Töôïng-Laâm (Hsiang Lin) chieám huyeänñöôøng vaø gieát teân huyeän leänh ngöôøi Haùn. Khu-Lieânnhöõng mong ñoaït laïi ñaát Laïc-Vieät cuõ, nhöng löïc-löôïngquùa nhoû so vôùi löïc-löông cuûa nhaø Haùn neân ñaønh döønglaïi phaàn ñaát, meänh danh vöông quoác Laâm-AÁp (LinYi) goàm Töôïng-Laâm vaø Nhaät-Nam (Quaûng-Bình,Quaûng-trò, Thöøa-Thieân ngaøy nay).

Naêm 446, Toáng quaân tieán ñaùnh vaøo noäi ñòaLaâm-AÁp, taøn saùt, ñoát phaù vaø cöôùp ñi treân 100 ngaøncaân vaøng. Töø ñoù Laâm-AÁp yeáu daàn, lui veà phöông Nam,vaø töø naêm 808 ñoåi laø Chieâm-Thaønh (Champa).

* Keà caän Laâm-AÁp laø xöù Phuø-Nam (Funan) . Khªi

tích vaø nhöõng ñöôøng di-truù cuûa loaøi ngöôøi quanhöõng chuûng-toá (geønes) cuûa treân chuïc gioáng ngöôøi.Keát-quûa phuø-hôïp vôùi nhöõng khaùm-phaù cuûa nhieàucoâng-vieäc khaûo cöùu treân vaät hoùa thaïch. Hoï ñaõ xaùc-ñònh loaøingöôøi phaùt-tích trong vuøng thöôïng nguoànsoâng Nil, roài töø ñoù theo soâng naøy maø qua tôùi vuøngEthiopie, Ai-caäp, vaø truyeàn leân vuøng Löôõng-Haø(Meùsopotamie). Töø ñaây loaøi ngöôøi phaân laøm haingaønh Baéc-AÙ vaø Nam-AÙ...

Ngaønh Nam-AÙ theo trie àn so âng Indus va øGange tieán veà phía Ñoâng bò nhoùm Indo-Europeùantrôû laïi tranh ñaát, moät phaàn tieán xa hôn roài theongöô ïc ca ùc do øng Irraouadi, Salouen, Me ùnan,Meùkong maø leân tôùi vuøng Vaân-Nam, Töù-Xuyeân ñeåpha ù t-trie ån theo trie àn ca ùc so âng Tröô øng-Giang(Döông-Töû), Hoàng-Haø, Taây Giang, töùc laø caû vuøngÑoâng-Nam Luïc-Ñòa AÙ-Chaâu...

Khoa khaûo-coå ñaõ ñaøo ñöôïc raûi-raéc khaépvuøng Ñoâng Nam-AÙ (keå caû Hoa-Nam) nhöõng troángñoàng cuøng moät hình daïng, chöùng-toû nhaân-daân caûvuøng ñaõ coù nhöõng thôø kính, leã hoäi .gioáng nhau.Nhö vaäy phaûi noùi khoái gaàn tyû ngöôøi ngaøy nay taïi ÑoângNam AÙ laø ñoàng chuûng ? Hoï ñaõ quaàn cö “xeù leû” trongnhöõng vuøng ñaát-ñai vöøa thoâng nhau, vöøa caùch-bieätnhau do nhöõng khoaûng roäng thieân-nhieân (bieån caû, soânghoà, nuùi röøng...) vaø giao-tieáp vôùi nhöõng traøo-löu vaên-hoùa khaùc nhau trong quùa-trình tieán-hoùa cuûa nhaân-loaïineân laâu ngaøy xa nhau thaønh nhöõng xaõ-hoäi mang nhöõng

27 28

1-Hoïc-gia W.G.Sothiem, thuoäc ñaïi-hoïc Hawai ñaõ vaïch roõ vieäc ñaët teân AÁnHoa cho vuøng Ñoâng Nam AÙ phaûn aûnh kieán-thöùc aáu-tró cuûa Taây Phöông veàtraøo-löu du-nhaäp vaên-hoùa. OÂng ñaõ chöùng-minh ngöôïc laïi, aùnh saùng vaên-minh ñaàu tieân khoâng phaûi töø AÁn vaø Hoa maø chính laø töø Ñoâng Nam toûa leânHoa vaø sang AÁn, do keát-quûa khai quaät töø 1963-1968.

1


ñaàu laäp quoác ôû vuøng Ñoàng-Nai vaø chaâu-thoå soâng Cöûu-Long, xong lan qua Bieån Hoà roài voøng sang chaâu thoåChao Phraya xuoáng baùn-ñaûo Maõ-Lai. Caên-cöù vaøo soálöôïng vaøng baïc, chaâu-baùu maø ngöôøi Trung-Hoathöôøng nhaéc ñeán trong söû saùch vaø soá di-vaät ñaøo thaáy,neân coù gæa-thuyeát cho raèng thôøi-kyø döïng nöôùc Phuø-Nam öùng vaøo thôøi-kyø khôûi-nghóa cuûa Hai Baø Tröng.Khi Hai Baø thaát-baïi, nhieàu nhoùm quùy-toäc di taûn veàNam, saùng laäp ra taân quoác-gia Phuø-Nam naøy.

Trong suoát naêm traêm naêm, töø theá-kyû I ñeán theá-kyû V, Phuø-Nam cöôøng-thònh, nhöng sang ñeán theá-kyûVI, Phuø-Nam yeáu daàn vaø bò Chaân-Laïp (Chen-La)thoân-tính.

* Trong phaàn “Daân-Toäc Khmer vaø Vöông QuoácKam-pu-Chia” thuoäc “Traêm Vieät Treân Vuøng ÑònhMeänh”, taùc-gæa ñaõ vieát: “Trong khi Phuø-Nam suy daànthì Chaân-Laïp, moät vöông quoác nhoû ôû vuøng nam Laøovaø baéc Kam-pu-Chia ngaøy nay baét ñaàu baønh tröôùngxuoáng vuøng trung-taâm Phuø-Nam. Chaân-Laïp laø quoác-gia ñaàu tieân cuûa nhoùm Khmer mieàn ñoâng ñaõ toàn-taïi töønaêm 550 ñeán 802 vôùi gaàn nhö khoâng coù bieán-coá quan-troïng naøo ñöôïc ghi laïi. Tôùi naêm 802, moät vöông trieàumôùi xuaát-hieän do Jayavarman II laäp neân, vöøa thöøa-höôûng vaên-hoùa Phuø-Nam vöøa tieáp-nhaän vaø trieån-khaivaên-minh AÁn, ñaõ baønh-tröôùng ñeán ñoä cöïc thònh vaøotheá-kyû XII. Ñoù laø ñeá quoác Angkor hay Khmer...

Ñeá quoác Khmer ñaõ coù thôøi choaùn khaép vuøngtrung-taâm Ñoâng Nam-AÙ luïc-ñòa. Vaên-hoùa Khmer ñöôïctheá-giôùi bieát ñeán nhieàu nhaát qua kieán-truùc AngkorAngkor Thom - Angkor Wat (Ñeá-Thieân, Ñeá-Thích)...

Sau thôøi-kyø cöïc thònh, ñeá quoác Angkor baét ñaàusuy. Naêm 1431, trong cuoäc taán coâng cuûa Ayuthia,Angkor Thom thaát-thuû, trieàu-ñình Kam-pu-Chia phaûi

29 30

thieân veà vuøng Phnom-Penh (1434). Lui veà Phnom Penh,ngöôøi Khmer ñaõ boû queân Angkor Thom vaø Angkor Watkhoâng nhöõng treân thöïc-teá, maëc cho röøng caây che phuûcoá ñoâ, maø coøn caû treân tinh-thaàn, ñaùnh maát haún khaû-naêng taïo-taùc cuûa thôøi-ñaïi huy-hoaøng xöa.”

- Döïa caùc söû kieän treân, ta thaáy: * Boä-toäc Chaøm cuõng chæ laø moät boä toäc trong

nhoùm Laïc-Vieät, cuøng chung moät chuûng-toäc, cuøngchung moät chieán tuyeán choáng laïi nhaø Ñoâng Haùn.

Hai Baø Tröng thaát-baïi vaøo naêm 43, nhöng tinh-thaàn quaät khôûi vaãn aâm-æ. 59 naêm sau, caùc vò anh-huøngcuûa ñaát Töôïng-Laâm nhö Khu-Lieân (K’iu Lien), Phaïm-Huøng (Fan Hsiung), Phaïm-Vaên (Fan Wen), Phaïm-Hoà-Ñaït (Fan Hu Ta),... ñaõ laøm cho thöù-söû Giao-Chaâu phaûidaâng sôù veà Taàu caàu vieän binh. Moái huøng taâm haèngaáp-uû laáy laïi ñaát Giao-Chaâu trong tay noøi Haùn ñaõ baolaàn baäp-boàng trong khoùi löûa.

Caùc trieàu-ñaïi keá-tieáp, töø naêm 808 veà sau neáucoù söï tranh chaáp giöõa Chieâm vaø Vieät chæ laø söï tranhchaáp quyeàn-löïc giöõa caùc trieàu-ñaïi. Veà maët lòch-söû,daân Chaøm cuõng nhö daân Vieät khi ñaõ cuøng soáng treânmoät maûnh ñaát ñeàu cuøng moät quyeàn lôïi, vaø bình ñaúngtreân moïi maët. Tuyeät khoâng coù moät kyø-thò hay thaâm yùdieät chuûng nhö caùc trieàu-ñaïi TÀu aùp-ñaët neàn ñoâ-hoäleân caùc tieåu quoác laân bang.

Ñeán cuoái theá-kyû XVII, Chieâm-Thaønh ñaõ hoaøn-toaøn saùp-nhaäp vaøo nöôùc Vieät, treân khía-caïnh chuûng-toäc hoïc, ta coù theå noùi ñoù laø söï keát-hôïp caàn thieát cuûaboä-toäc Chieâm vôùi khoái gia-ñình Laïc-Vieät töùc Vieät-Nam ngaøy nay, moät phoøng-tuyeán quan-troïng ñeå giöõcho gioáng doøng Baùch Vieät baát dieät.

* Vöông quoác Cam-pu-Chia röïc-rôõ vaøo ñaàu theá-kyû XII, thôøi vua Suryavarman II vôùi ngoâi ñeàn vó ñaïiAngkor Wat (Ñeá Thích), nhöng raát tieác töø theá-kyû XV,


Vieân thò cho ñeán Mao-Traïch-Ñoâng. Neáu xöa kia, tinh-thaàn “ñaïi ñoàng” ñöôïc phoå-bieán toát ñeïp trong Leã kyùphaûi ñöôïc hieåu moät caùch thöïc teá laø nhaân-loaïi ñaïi-ñoàng trong söï coi soùc cuûa noøi Haùn (Hoa). Gaàn ñaây,trong döï-keá baønh-tröôùng Mao Traïch-Ñoâng ñaõ muoángheùp caùc nöôùc nhoû chung quanh vaøo laõnh-thoå Taøu nuùpdöôùi myõ-töø “giaûi-phoùng”.

Döï-keá thoáng-trò toaøn coõi Ñoâng-Nam-AÙ cuûa taøuCoäng ñaõ khoâng coøn daáu-dieám khi nhöõng laõnh-thoå nhöMieán-Ñieän, Thaùi-Lan, Vieät-Nam, Cam-pu-Chia, Laøo,Maõ-Lai, Singapore, Phi-Luaät-Taân ñöôïc veõ vaøo moätbaûn ñoà, vaø coi laø laõnh-thoå cuûa Trung-quoác töø naêm1840 ñính keøm trong cuoán Taân trung-Quoác Söû Löôïc,aán-haønh vaøo naêm 1952 ñeå huaán-luyeän thanh, thieáunieân Coäng-saûn Trung-Hoa.

Trong lòch-söû baønh-tröôùng cuûa Haùn toäc, ñieån-hình ñaõ tieâu-dieät daân toäc Mieâu, ngaøy nay chæ coøn laïihôn 2 trieäu ngöôøi, soáng raûi raùc treân caùc vuøng cao-nguyeân caèn-coãi. Daân Mieâu, gioáng daân troàng luùa nöôùcmaø ngaøy xöa ñoâng-ñaûo ngang haøng vôùi noøi Haùn (Hoa)vaø ñaõ laø chuû-nhaân cuûa bình nguyeân roäng-raõi taïi löuvöïc soâng Döông-Töû, nhöng thaûm thay ngaøy nay chæcoøn laø saéc daân thieåu soá taïi TaÀu!

Vuï taøn saùt nhaân-daân Y-khaéc-Chieáu naêm 1943,cuoäc traán-aùp baèng löïc-löôïng vuõ-trang ôû Taân Cöôngnaêm 1944; vuï taøn-saùt daân Hoài ôû tænh Cam Tuúc; vuïtaøn-saùt taäp theå treân 5000 ngöôøi daân Ñaøi-Loan (daânbaûn xöù) ñoøi ñoäc-laäp naêm 1947,ñeàu laø thöøa keá chínhsaùch ñoàng-hoùa vaø dieät chuûng caùc toäc khaùc.

Daân soá hôn tyû ngöôøi hieän nay, söï thieáu aêntruyeàn kieáp ñeo-ñaúng ngöôøi Trung-Hoa nhö moät ñònhmeänh, vôùi cheá-ñoä Coäng-hoøa Nhaân-Daân Trung Quoác,moät hình-thöùc taân ñeá-quoác neân ñaõ coù saün moät döï-ke

bò söï baønh-tröôùng cuûa Xieâm vaø Laøo. Naêm 1431 bòAyuthia (Xieâm) taán coâng, Ñeá Thieân (Angkor Thom)thaát-thuû.

Tieáp ñeán cuoái theá-kyû XVII, vöông quoác CamPu-Chia bò keït giöõa hai goïng kìm Xieâm (Thaùi) Vieät,caùc trieàu-ñaïi Mieân luoân-luoân bò leä-thuoäc moät tronghai nöôùc Vieät - Thaùi. Moãi laàn noäi boä vöông trieàu Cam-Pu-Chia tranh-chaáp laø moät laàn caàu-vieän Vieät hayThaùi.

Ba saéc daân: Vieät, Minh-Höông cuøng Mieân ñaõchung soáng yeân vui döôùi maùi nhaø Vieät-Nam. Cho ñeánnay khoâng coøn söï caùch-bieät, maø hoøa-ñoàng trong tieánggoïi thaân thöông “Ñoàng Baøo Vieät Mieàn Nam”.

Ngaøy nay, ñoïc nhöõng trang lòch-söû ñaõ qua,ngöôøi daân Cam-Pu-Chia yeâu nöôùc khoâng khoûi thoángtraùch nhöõng trieàu vua tröôùc cuûa hoï ñaõ daâng ñaátnhöôøngdaân vaø caêm thuø Thaùi, Vieät. Noãi caêm thuø lòch-söû moät caùch quùa khích ñaõ gaây ra caûnh “caùp duoàn ”(chaët ñaàu) voâ nhaân ñaïo,... !

Neáu chæ nhìn quùa khöù moät caùch giôùi-haïn ñeå roàihieän taïi thuø haän maø queân maát söï soáng coøn vaø phaùt-trieån cho töông lai-thì khoâng khaùc gì caûnh “chim kiaham moài tröôùc maët maø queân ñi moät thôï saên ñang nhaémmình trong buïi raäm, vaø chính baûn thaân ngöôøi thôï saênlaïi khoâng ñeå yù chuù maõnh hoå nhaáp-nhoûm voà mình! ”

Nhö chuùng ta ñaõ bieát, moái lieân-heä giöõa TÀu vaøcaùc lieân-bang laø moái lieân-heä thieân trieàu ñoái vôùi tieåuquoác. Noøi TÀ Àu voán töï coi mình laø nhöõng chuù “trôøicon”, maø chòch-thöôïng coi caùc toäc chung quanh laø moïirôï (Nam Man, Ñoâng Di, Taây Nhung, Baéc Ñòch).

Truyeàn-thoáng ñeá-quoác cuûa TÀ À Àu ñöôïc ñôøi-ñôøikeá-tieáp, thôøi naøo cuõng theá, duø Taøu quoác-gia hay TaøuCoäng, Taøu Baéc-Kinh hay Taøu Ñaøi-Loan,, töø Hieân-

31 32


thoáng-trò, taát vieäc thoân-tính Ñoâng-Nam AÙ, duø döôùihình-thöùc naøy hay hình-thöùc khaùc ñeàu laø dieän quan-troïng trong quoác-saùch cuûa Taøu.

Nguyeân-taéc chuû-yeáu cuûa lòch-söû Taøu laø “HöngHoa Dieät Di”. Nguyeân-taéc naøy ñaõ ñöôïc thöïc-thi quanhieàu maët. Veà vaên-hoùa, chuûng-toäc ñöôïc suy tieán theoñöôøng-loái “ tam nieân döôõng chi, giaùo chi taát giai ngoâdaân” (ba naêm nuoâi daïy taát trôû thaønh daân Haùn) ; veàchính-trò laø chieám lónh, taát caû ñeàu phuïc-tuøng döôùi löôõileâ cuûa noøi Haùn,“Nhöôõng Di Ñòch, phaït Man Khöông”hay “phoå thieân chi haï, maïc phi vöông hoå” (gaàm trôøitreân ñaát khoâng choã naøo laø khoâng thuoäc veà vua Taàu);

Trieàu-ñaïi Töôûng-Giôùi-Thaïch, naêm 1940, boäChính-Trò Ñòa-Lyù ñaõ ra boä “Ñoâng-AÙ Ñòa-Lyù”, trongñoù quy-ñònh taùm con ñöôøng phaùt-trieån cuûa noøi Haùn:

1- Taây-Baù Lôïi AÙ.2- Taây-Taïng Ba-Tö.3- Taân-Cöông.4- AÁn-Ñoä.5- Vieät, Thaùi, Mieán, Taân-Gia-Ba.6- Nam-Döông lieät ñaûo.7- UÙc Chaâu.8- Thaùi-Bình Döông Ñoâng lie ä t ña ûo,

Haøn...- Veà Kieàu Vuï chính-saùch, ngaøy 1 thaùng 5 naêm

1933, tôø Ñaïi-Loä Nguyeät-San ôû Thöôïng-Haûi ñaêng muïc“Nam Döông Hoa-Kieàu Coäng-Hoøa Quoác Vaän-Ñoäng”,chuû-tröông duøng Hoa- kieàu laøm chuû-löïc, xaâm-löôïc laáytoaøn ñaát Nam Döông.

Chuû-tröông naøy ñaõ bò ñaäp tan vaøo naêm 1965khi coù cuoäc chính bieán 30 thaùng 9, nhôø vaøo tinh-thaànquoác-gia vaø nieàm tin nôi Thöôïng-ñeá cuûa nhaân-daânIndoneùsia.

Moät ñieån-hình nöõa, ngaøy 9-8-1965, Singapore

33 34

moät nöôùc Taøu thöù ba sau Hoa-Luïc vaø Ñaøi-Loan (Tai-wan) ñaõ ra ñôøi sau khi taùch khoûi Lieân-Bang Maõ-lai...

Ngaàn aáy nhöõng daãn-chöùng ñuû ñeå caùc quoác-giathuoäc Ñoâng-Nam AÙ coøn laïi phaûi laøm gì ñeå chaän ñöùngñöôïc yù-ñoà khuynh-ñaûo, luõng-ñoaïn, chia reõ ñeå deã beàthoáng-trò cuûa ñeá-quoác TÀu.

“Caùc boä-toäc trong Baùch-Vieät ñaõ khoán-khoå ñieâu-linh töø ngaøn naêm tröôùc, ñaõ töø Hoa-Luïc taûn xuoáng vuøngÑoâng-Nam AÙ tröôùc möu-ñoà tieâu-dieät cuûa noøi Haùn, ñaõbò boùc-loät ñeán taän cuøng xöông tuûy haøng traêm naêm döôùithôøi-kyø thoáng trò cuûa thöïc-daân Phaùp, ñaõ ñaâm thueâ ñaùnhmöôùn cho caùc ñeá quoác hieän-ñaïi haøng chuïc naêm ñuûgaây neân nhöõng thöông ñau tang-toùc.

Tröôùc hoïa dieät vong chung, phaûi cuøng ñi tìmleõ soáng. Treân ñöôøng ñi tìm leõ soáng - coøn ñaày gian-khoå, boãng nhaän ra hoï haøng thaân toäc, duø noäi ngoaïixa gaàn haù laïi chaúng neân ñuøm boïc laáy nhau maø cuøngtieán tôùi ?

* Thaùi Lan:Lòch söû Thaùi Lan khôûi töø nhöõng ngöôøi daân Thaùi

di-cö vaøo khu vöïc Thaùi Lan hieän nay töø thieân nieânkyû thöù nhaát. Ngöôøi Thaùi thaønh laäp quoác gia rieâng cuûahoï, quoác gia naøy bò ñe-doïa bôûi Mieán Ñieän vaø ÑaïiVieät, cuõng nhö söï ñoái ñaàu giöõa ngöôøi Thaùi vaø ngöôøiLaøo.

Trong theá kyû 19 vaø ñaàu theá kyû 20, Thaùi Lan laøquoác gia duy nhaát ôû Ñoâng Nam AÙ khoâng trôû thaønhthuoäc-ñiaï cuûa caùc ñeá quoác chaâu AÂu.

Naêm 1932, chaám döùt cheá ñoä quaân chuû chuyeâncheá maø chuyeån sang cheá ñoä quaân söï trong 60 naêm roàichuyeån sang cheá ñoä quaân chuû laäp hieán nhö hieän nay

(Phoûng theo Baùch Khoa Toaøn Thö Wikipedia)


vua. Rama ñeä nhaát laïi dôøi ñoâ veà Bangkok.Töø naêm 1818, Xieâm La môû cöûa tieáp xuùc vôùi

Taây phöông, baèng nhöõng hieäp ñònh vôùi Boà Ñaøo Nha,vôùi Anh vaøo naêm 1826, vaø vôùi Myõ naêm 1833.

Neàn daân chuû cuûa Thaùi Lan ñöôïc thaønh laäp sausöï keát-thuùc cuûa cheá-ñoä ñoäc taøi quaân phieät naêm 199

* Mieán Ñieän.Myanma (teân cuõ laø Mieán Ñieän hay teân ñaày ñuû

laø Lieân Bang Myanma) laø moät quoác gia ôû Ñoâng NamAÙ, taây baéc baùn ñaûo Trung - AÁn, coù 2185 caây soá ñöôøngbieân giôùi vôùi Trung quoác; 1800 caây soá vôùi Thaùi Lan,1463 caây soá vôùi AÁn Ñoä, 235 cs vôùi Laøo, vaø 193 csvôùi Bangladesh. Ñöôøng bôø bieån daøi 1930 cs. Dieän tíchtoaøn quoác laø 576,577 km vuoâng.

Mieán Ñieän giaønh ñöôïc ñoäc laäp töø Anh naêm 1948Mieán Ñieän giaønh ñöôïc ñoäc laäp töø Anh naêm 1948

vaø trôû thaønh Lieân Bang Coäng Hoøa Xa Hoäi chuû nghóaMyanma vaøo 1974, sau ñoù ñoåi thaønh Lieân BangMyanma Vaøo cuoái theá-kyû XIII, Moâng Coå (Hoát TaátLieät) ñaõ xaâm-laêng vöông quoác Pagan (Ñeá cheá MieánÑieän thöù nhaát), nhöng tôùi naêm 1364 ngöôøi Mieán Ñieänñaõ taùi laäp vöông quoác cuûa hoï taïi Ava.

Vaøo naêm 1527, ngöôøi Shan cöôùp phaù Ava,ngöôøi Mieán ñaõ phaûi chaïy khoûi Ava, thaønh laäp vöôngquoác Toungoo naêm 1531 döôùi quyeàn Tabinshwehti,ngöôøi ñaõ taùi thoáng nhaát Mieán Ñieän vaø laäp ra Ñeá cheáMieán Ñieän thöù hai.

Naêm 1752, do cuoäc noåi daïy trong nöôùc cuûangöôøi Moân, vôùi söï trôï giuùp cuûa Phaùp, vöông quoácToungoo suïp ñoå. Trong caùc cuoäc chieán Anh - Mieán(1823-26, 1852-53 vaø 1885-87), Mieán Ñieän maát moät

Caùc neàn vaên minh Malay, Mon vaø Khmer töøngphaùt trieån thònh vöôïng treân laõnh thoå Thaùi Lan. Khoakhaûo coå hoïc ñaõ tìm thaáy taïi Ban Chiang (Thaùi Lan)nhöõng coâng cuï ñoà ñoàng vaø neàn vaên minh troàng luùanöôùc vaøo khoaûng 3600 naêm TCN

Ngöôøi Khmer ñaõ duøng ngöôøi Thaùi laøm lính töøtheá-kyû XII. Vaøo naêm 1218, ngöôøi Thaùi ôû Sukhothaiñöùng leân choáng ñoái thueá söû duïng nöôùc cho nhöõng laõnhchuùa ngöôøi Khmer, vaø ñaùnh ñuoåi luoân nhöõng laõnh chuùañoù ra khoûi vuøng, thieát laäp neân moät nhaø nöôùc môùi. Vòthuû laõnh môùi laø Sri Indradit chieám laáy ngai vaøng. Ñoáivôùi ngöôøi Thaùi coi vò thuû laõnh naøy nhö moät ngöôøi chahôn laø moät vò vua. Döôùi trieàu vua Ramkhamhaeng,ngöôøi Sukhothai ñaõ xaâm chieám laõnh thoå cuûa ngöôøiKhmer ñeán taän mieàn Nam Nakhon Si Thammarat.Chính vò vua naøy ñaõ taïo ra baûng chöõ caùi ñaàu tieân cuûachöõ Thaùi. Nhöng sau khi vò vua naøy qua ñôøi (1300) ñeáquoác Sukhothai suy ñoài. Ngöôøi Moân cuûa Pegu taáncoâng vaø chieám moät phaàn baùn ñaûo Malay. Cuoái cuøngvöông quoác Ayuthaya (Siam = Xieâm La) ñöôïc thaønhlaäp vaøo naêm 1350, moät nhaø nöôùc huøng maïnh nhaát trongsoá caùc vöông quoác Thaùi töøng toàn taïi ñeàn ngaøy nay.

Naêm 1431, vua Boromaraja ñeä nhò cöôùp thaønhphoá Khmer Angkor, buoäc nhöõng ngöôøi Khmer phaûidôøi veà Phnom Penh.

Ñeán naêm 1569, Xieâm trôû thaønh laõnh thoå cuûaMieán Ñieän cho ñeán naêm 1584. Naresuan leân ngoâi vaøonaêm 1590, trong voøng ba naêm, oâng ñaõ ñaùnh ñuoåi ngöôøiMieán Ñieän ra khoûi ñaát nöôùc.

Khi vöông quoác Ayuthaya suïp ñoå, moät vò töôùngXieâm teân la Taksin toå-chöùc moät ñoäi quaân chieám laïiñöôïc thaønh phoá, nhöng phaûi dôøi thuû ñoâ ra xa hôn, xuoâitheo doøng soâng ñeán Thonburi. Naêm 1782, Taksin bòChao Fraya Chakri (Rama ñeä nhaát) truaát ngoâi leân laøm

35 36


37 38

soá laõnh-thoå vaøo tay ngöôøi Anh, vaø trôû thaønh moät tænhcuûa AÁn Ñoä thuoäc Anh.

Ngaøy 1 thaùng 4 naêm 1937, Mieán Ñieän trôû thaønhthuoäc ñòa haønh chaùnh rieâng bieät.

Trong theá chieán 2, Mieán Ñieän trôû thaønh maëttraän chính taïi maët traän Ñoâng Nam AÙ. Sau nhöõng thaénglôïi ban ñaàu cuûa Nhaät trong chieán-dòch Mieán Ñieän,ngöôøi Anh bò ñaûy lui khoûi ñÎa phaàn Mieán Ñieän. Sauñoù Ñoàng Minh ñaõ phaûn coâng. Tôùi thaùng 7 naêm 1945Ñoàng Minh ñaõ taùi chieám toaøn boä nöôùc naøy.

Naêm 1948, quoác gia naøy trôû thaønh moät coänghoøa ñoäc laäp vôùi danh xöng Lieân Bang Mieán Ñieän. SaoShwe Thaik laøm toång thoáng ñaàu tieân, vaø U Nu laø thuû-töôùng.

Naêm 1961, U Thant khi aáy laø ñaïi-bieåu thöôøng-tröïc cuûa Mieán taïi Lieân Hieäp quoác ñöôïc baàu laøm toångthö kyù Lieân Hieäp quoác.

Giai ñoaïn daân chuû keát thuùc naêm 1962 bôûi moätcuoäc ñaûo chính quaân söï do töôùng Ne Win laõnh ñaïo.

Naêm 1974, ñaùm tang cuûa U Thant daãn tôùi moätcuoäc bieåu tình ñaãm maùu choáng chính phuû. Naêm 1997,uûy ban Luaät Phaùp Quoác Gia vaø Vaõn Hoài Traät Töï ñöôïcñoåi teân laø UÛy Ban Hoøa Bình vaø Phaùt Trieån Quoác Gia(SPDC)

Ngaøy 23 thaùng 6 naêm 1997, Myanma ñöôïc chaápnhaän gia nhaäp Hieäp Hoäi caùc Quoác Gia Ñoâng Nam AÙ.

Ngaøy 27 thaùng 3 naêm 2006, hoäi ñoàng quaân söïñaõ di chuyeån thuû ñoâ töø Yangon tôùi gaàn Pyinmana.

Hoäi ñoàng quaân söï phaûi ñoái maët vôùi söï coâ laäpquoác teá. Söï thay ñoåi chính trò lôùn ôû nöôùc naøy hieänkhoù thöïc hieän vì hoäi ñoàng quaân söï naøy ñöôïc TrungCoäng hoã trôï toái ña!


vaø 126 34’ ñoâng; 4 40’ vaø 21 10’ baéc, bieån Ñoâng ôûphía taây, vaø bieån Celebes ôû phía baéc. Ñaûo Borneonaèm caùch vaøi traêm caây soá veà phía taây nam vaø ÑaøiLoan thaúng phía baéc, Palau ôû phía ñoâng phaàn treânbieån Philippines.

Thoâng-thöôøng quoác ñaûo naøy chia laøm 3 nhoùm:Luzon, Visayas, vaø Mindanao. Caûng bieån ñoâng-ñuùcManila, ôû Luzon, nôi ñaây laø thuû ñoâ, vaø laø thaønh phoálôùn thöù hai sau vuøng ngoaïi oâ cuûa noù laø thaønh phoáQuezon

Qua khaûo-coå hoïc vaø sinh-vaät hoïc cho bieát ngöôøihieän ñaïi (Homo sapiens) ñaõ hieän dieän ôû Palawankhoaûng 50,000 naêm tröôùc, vaøo thôøi ñaïi ñoà saét, nhöõngngöôøi daân thuoäc heä ngoân ngöõ Nam Ñaûo ñaõ ñi qua luïcñiaï tôùi ñònh cö ôû Philippines.

Naêm 1521, Ferdinand Magellan, ngöôøi Boà ÑaøoNha, ñi thaùm-hieåm cho caùc vò vua Taây Ban Nha laànñaàu ñaët chaân leân quaàn ñaûo naøy.

Naêm 1565, Miguel Lopez de Legazpi vôùi 500binh só tôùi Cebu laäp ra khu ñònh cö cho ngöôøi TaâyBan Nha treân quaàn ñaûo.

Caùc nhaø truyeàn ñaïo “Thieân Chuùa giaùo ” theochaân binh lính töø hoøn ñaûo naøy sang hoøn ñaûo khaùcñeå tìm kieám con chieân thoå daân. Caùc thuû-thuû Taây BanNha nhanh choùng laäp ra caùc nhaø thôø vaø phaùo-ñaøi trongkhi tìm kieám vaøng vaø caùc gia-vò.

Taân Taây Ban Nha (thoâng qua Mexico) cai tròPhilippines cho tôùi khi Mexico ñoäc-laäp.

Con ñöôøng thöông-maïi caùc thöông thuyeàn theoñöôøng Manila - Acapulco baét ñaàu phaùt-trieån töø cuoáitheá kyû 16. Thôøi-kyø Taây Ban Nha cai trò Philippinesbò giaùn ñoaïn vaøo naêm 1862, khi quaân-ñoäi Anh taán

- Phi Luaät Taân:

Coäng Hoøa Phi Luaät Taân ôû Ñoâng Nam AÙ, thuû ñoâlaø Manila. Phi Luaät Taân traûi daøi 1210 caäy soá, goàm7107 hoøn ñaûo (700 ñaûo coù ngöôøi ôû). Toång dieän tíchñaát lieàn gaàn 300,000 caây soá vuoâng, naèm giöõa 115 40’

39 40

o

o o o


coâng vaø chieám quaàn ñaûo. Hieäp-öôùc Paris (1763) khoâi-phuïc söï cai-trò cuûa Taây Ban Nha.

Naêm 1898, xaûy ra cuoäc chieán-tranh giöõa TaâyBan Nha vaø Hoa Kyø. Trong nhöõng cuoäc thöông-löôïng,Taây Ban Nha buoäc phaûi trao laïi Guam, Philippines,vaø Puerto Rico cho Hoa Kyø ñeå ñoåi laáy 20 trieäu US,khoaûn tieàn maø sau naøy ngöôøi Myõ goïi laø “quaø taëng”cho Taây Ban Nha.

Naêm 1946, ngày 4 thaùng 7 Philippines ñöôïctrao-traû ñoäc-laäp.

Chính-phuû Philippines ñöôïc toå-chöùc kieåu coänghoøa nhaát theå do toång-thoáng laõnh-ñaïo. Toång-thoángcuõng laø toång tö-leänh caùc löïc-löôïng quaân-ñoäi. Toångthoáng ñöôïc baàu-cöû theo phoå-thoâng ñaàu phieáu, coùnhieäm-kyø laø 6 naêm, trong thôøi-gian ñoù, toång-thoángseõ chæ-ñònh vaø chuû-trì boä maùy chính quyeàn.

Nghò viên löôõng vieän goàm thöôïng nghò vieän vaøhaï vieän. Caùc thaønh vieân cuûa thöôïng nghò vieän ñöôïcbaàu töï do vaø Haï nghò vieän theo vuøng ñòa lyù. 24 thöôïngnghò só coù nhieäm kyø 6 naêm, moät nöûa seõ nghæ sau moãinöûa nhieäm kyø ba naêm, trong khi ñoù Haï nghò vieân goàm250 thaønh vieân vôùi nhieäm kyø 3 naêm

Veà tö phaùp, ñöùng ñaàu laø toøa-aùn toái cao, vôùi 1chaùnh aùn toái cao vaø 14 thaåm phaùn. Taát caû ñeàu ñöôïctoång thoáng chæ-ñònh töø danh saùch do Hoäi ñoàng tö phaùpvaø luaät sö ñeä trình. Caùc toaø khaùc goàm toøa phuùc thaåm,toøa aùn ñiaï phöông vaø toøa aùn thuû ñoâ.

- Maõ Lai (Malaysia)

Vaøo ngaøn naêm trtöôùc coâng nguyeân, caû baùn ñaûoMaõ Lai vaø bôø bieån baéc Borneo ñeàu laø nôi caäp beánquan-troïng cho caùc taàu buoân ôû trong hŒ- thoáng thöôngmaïi ñöôøng bieån noái Ñoâng Nam AÙ vôùi Trung Ñoâng, AÁn

41 42

Ñoä vaø Trung Hoa. Baùn ñaûo Maõ Lai AÙ (Malysia) khoângnhöõng laø nôi truù-aån an-toaøn, laø cô sôû chuyeån haøng,vaø thu gom haøng-hoùa coù giaù-trò trong vuøng nhö vaøng,thieác, khoaùng saûn, goã quùy, nhöïa, laâm saûn, ñoài-moài,vaø nhaát laø gia-vò.

Trong thieân nieân kyû ñaàu, ngöôøi daân treân baùnñaûo Malay ñaõ chaáp-nhaän Hindu giaùo vaø Phaät giaùo,hoï söû-duïng tieáng Phaïn cho tôùi khi caûi theo Hoài giaùo.

Hình theå Maõ-Lai-AÙ.


nhau. Ñieàu naøy ñaõ gaây ra noäi chieán keùo daøi, ñaëc-bieättöø khi hoaøng thaân Mahmud cuûa vöông quoác Johor bògieát vaøo naêm 1699, baùo hieäu cho hôn moät theá-kyûquyeàn löïc baát oån trong vöông quoác vaø caùc vöông quoáckhaùc treân baùn ñaûo.

Naêm 1819, coâng ty Ñoâng AÁn - Anh ñaõ chieámñaûo Singapore töø vöông quoác Johor, naêm 1824, saucuoäc chieán Anh - Haø Lan ñaõ giao Melaka cho ngöôøiAnh nhö laø moät phaàn ñònh giôùi cuûa hai cöôøng quoácChaâu AÂu. Thoûa thuaän cuûa Anh - Haø Lan ñaõ ñöa ngöôøiAnh naém troïn baùn ñaûo nhö moät khu-vöïc cuûa rieânghoï. Coøn Haø Lan chieám giöõ Sumatra vaø taát caû caùc ñaûoñeán taän phía nam cuûa Singapore.

Sau khi ngöôøi Nhaät chieám Malaya trong chieántranh theá giôùi 2, söï uûng hoä cuûa daân chuùng veà moätneàn ñoäc laäp ngaøy caøng taêng, vaø daãn tôùi moät chieán-dòch choáng noåi daäy cuûa quaân ñoäi khoái Thònh Vöôïngchung Anh ôû Malaya, neàn ñoäc-laäp cho lieân-minh trongkhoái thònh vöôïng chung ñöôïc trao ngaøy 31 thaùng 8naêm 1957.

Khoaûng thaäp nieân 1960 vaø giöõa thaäp nieân 1990,Malaysia traûi qua thôøi-kyø taêng-tröôûng kinh-teá ñaùngkinh nga ïc vô ù i thu û töô ùng Tun Dr. Mahathir BinMohamad, giai ñoaïn naøy cuõng laø chuyeån ñoåi töø neànkinh-teá noâng nghieäp sang cheá-taïo vaø coâng nghieäptrong nhöõng khu-vöïc nhö maùy tính vaø haøng ñieän töûtieâu duøng.

- Nam Döông (Indonesia)

Coäng Hoøa Indonesia laø moät quoác gia naèm giöõahai luïc ñòa Ñoâng Nam AÙ vaø Chaâu Ñaïi Döông. Indone-sia goàm 17508 hoøn ñaûo vaø vôùi daân soá khoaûng 237trieäu ngöôøi, ñöùng thöù tö theá-giôùi veà daân soá.

Tuy Indonesia goàm 17508 hoøn ñaûo, nhöng

Lòch-söû Malaysia ñöôïc cho laø môû ñaàu ôû BaécSumatra. Caùc hoïc-giaû tin raèng töø theá-kyû thöù 7 ñeán14, vuøng Palembang, phía nam cuûa Sumatra laø tieâuñieåm cuûa ñeá-quoác haøng-haûi quan-troïng. Hoï goïi ñaâylaø ñeá cheá Sri Vijaya. Gaàn Vijaya coøn coù moät vuønggoïi laø Melayu, coù leõ laø thuû-ñoâ vaø laø chieác noâi cuûaneàn vaên-hoùa Maõ Lai.

Vaøo theá-kyû 14, ñeá cheá SriVijaya bò vöông quoácMajapahit cuûa ngöôøi Java taán coâng ñeå tranh quyeànkieåm soaùt thöông maïi treân quaàn ñaûo.

Ñaàu theá kyû 15, vöông quoác Hoài giaùo Malaccañöôïc thaønh-laäp döôùi moät trieàu-ñaïi do Parameswara,vaø ñaët teân cho vöông quoác laø Melaka. Vöông quoácHoài giaùo naøy ñaõ kieåm-soaùt nhieàu vuøng hieän laø baùnñaûo Malaysia, nam Thaùi Lan (Patani), vaø bôø bieån phíañoâng Sumatra. ÔÛ thôøi ñieåm huøng maïnh, Melaka ñaõthoáng- trò caû baùn ñaûo xa taän veà phía baéc cuûa Perak,quaàn ñaûo Riau Lingga vaø phaàn lôùn bôø bieån ñoângSumatra.

Thôøi-kyø vaøng son cuûa Melaka ñoät-ngoät chaámdöùt vaøo naêm 1511 sau moät thaùng bò vaây haõm bôûi ngöôøiBoà Ñaøo Nha. Sau khi Malacca bò Boà Ñaøo Nha chinh-phuïc, laäp ra thuoäc-ñiaï, ba phe laø ngöôøi Boà Ñaøo Nha(taïi Malacca), vöông quoác Hoài giaùo Johor, vaø vöôngquoác Hoài giaùo Aeeh. Cuoäc tranh-giaønh naøy keùo daøiñeán taän naêm 1641, khi ngöôøi Haø Lan lieân-minh vôùivöông quoác Hoài giaùo Johor giaønh quyeàn kieåm-soaùtMalacca.

Cuoái theá-kyû 16, ñaàu theá-kyû 17, vöông quoácJohor trôû neân thònh-vöôïng nhaát khi ngöôøi Haø Lanñeán khu-vöïc naøy, vaø ñaët baûn doanh ôû Java.

Haäu quaû cuûa söï thoáng-trò thöông-maõi cuûa HaøLan laø tieâu-dieät söï caïnh-tranh giöõa caùc nhaø nöôùc vôùi

43 44


khoaûng 6000 ñaûo khoâng coù ngöôøi ôû. Caùc ñaûo naèmraûi-raùc ôû caû hai phía ñöôøng xích-ñaïo. Naêm hoøn ñaûolôùn nhaát laø Java, Sumatra, Kalimantan (phaàn Borneothuoäc Indonesia), New Guinea, vaø Sulawesi. Indone-sia coù bieân-giôùi treân boä vôùi Malaysia, vaø Ñoâng Timor.Innodesia cuõng coù chung bieân giôùi vôùi Singapore,Malaysia vaø Philippines ôû phía baéc vaø Australia ôûphía nam baèng giaûi nöôùc heïp. Thuû ñoâ Jakarta naèmtre ân ña ûo Java la ø tha ønh phoá lô ùn nha át, sau ño ù la øSurabaya, Bandung, Medan vaø Semarang.

Vôùi dieän-tích 1,919,440 caây soá vuoâng, Indone-sia laø nöôùc ñöùng thöù 16 treân theá-giôùi veà dieän-tích ñaátlieàn. Maät ñoä trung-bình 134 ngöôøi/caây soá vuoâng. Caùcsoâng lôùn nhaát nöôùc naèm ôû Kalimantan, vaø goàm caùcsoâng Mahakam vaø Barto, nhöõng con soâng naøy laø caùcñöôøng giao-thoâng quan-troïng noái giöõa caùc khu ñònhcö treân ñaûo.

Naèm doïc theo xích ñaïo, Indonesia coù khí-haäunhieät-ñôùi gioù muøa, vôùi hai muøa möa vaø khoâ rieâng bieät.

Lòch-söû Indonesia bò aûnh-höôûng bôûi caùc cöôøngquoác muoán nhoøm ngoù caùc taøi-nguyeân thieân nhieân.

Sau ba theá-kyû röôõi, döôùi aùch thöïc-daân Haø Lan,Indonesia daõ daønh ñöôïc ñoäc-laäp sau Theá chieán Hai.Vôùi tö-caùch laø moät nhaø nöôùc duy nhaát, vaø moät quoácgia, Indonesia ñaõ phaùt-trieån moät tính ñoàng nhaát ñöôïcñònh-nghóa bôûi moät ngoân-ngöõ quoác-gia, söï ña daïngchuûng-toäc, söï ña daïng toân giaùo beân trong. Khaåu-hieäuquoác gia cuûa Indonesia, “Bhinneka tunggal ika” (Thoángnhaát trong ña daïng). Indonesia laø moät keát-hôïp cuûakhoaûng 250 chuûng-toäc, phaàn ñoâng coù hoï haøng gaàn-guõi vôùi nhau treân phöông-dieän ngöõ hoïc vaø nhaân-chuûnghoïc thuoäc nhoùm toäc Maõ Lai. Treân ñaûo Java ñaõ ñaøoñöôïc nhieàu troáng ñoàng cuøng kieåu vôùi troáng ñoàng Ñoâng

45 46

Sôn. Nhieàu saùch giaùo-khoa lòch-söû Indonesia, baøi môûñaàu vôùi neàn vaên-minh troáng ñoàng.

Caùc di-tích hoùa thaïch cuûa ngöôøi Homo Erectus,thöôøng ñöôïc goïi laø “Ngöôøi Java”, cho thaáy quaàn ñaûoIndonesia ñaõ coù ngöôøi ôû töø hai trieäu naêm tôùi 500,000naêm tröôùc. Ngöôøi Austronesian laø coäng ñoàng daân cöña soá hieän taïi. Hoï tôùi Indonesia khoaûng 2000 naêmtröôùc Coâng Nguyeân, vaø ñaåy ngöôøi Meùlanesian baûnxöù veà caùc vuøng xa-xoâi phía ñoâng.

Caùc ñieàu-kieän noâng nghieäp ly-töôûng, vaø neànvaên minh luùa nöôùc xuaát-hieän sôùm, töø theá-kyû thöù 8tröôùc Coâng nguyeân.

Hình theå Ñoâng Nam AÙ Chaâu


CÛng theo cuoán “Traêm Vieät Treân Vuøng ÑònhMeänh”, xuaùt-baûn naêm 1997 taïi Hoa Kyø:

“Veà nhöõng cuoäc Nam tieán cuûa caùc boä-toäc BaùchVieät, qua nhöõng döõ-kieän ñaõ coù, coù theå chia 4 thôøi-kyø:

“Thôøi-kyø 1, vaøo giöõa thieân nieân kyû III ñeán cuoáithieân nieân kyû II tröôùc Coâng Nguyeân bao goàm caùc saécdaân Cöïu Malay, Taân Malay vaø Laïc Vieät.

“Nhöõng boä-toäc Baùch Vieät di taûn xuoáng ÑoângNam AÙ ñöôïc nhieàu nhaø söû-hoïc cho laø ñang ôû thôøi-ñaïi ñoà ñaù, cuõng coù ngöôøi cho laø hoï ñaõ tieán sang thôøi-ñaïi ñoà ñoàng. Nhöng duø hoï ôû thôøi-ñaïi naøo, moät ñaëc-ñieåm maø cuøng coâng nhaän nôi hoï laø phöông-phaùp caáyluùa ruoäng nöôùc (thuûy canh hay noâng heä sawah) maø hoïñem theo...

Malay ñôït sau thieân ñi aøo-aït hôn, taïo thaønhnhöõng taäp-theå lôùn vaø choaùn caùc vuõng maàu môõ. Hoïthöôøng chieám nguï caùc vuøng bình-nguyeân nhoû ôû duyeânhaûi neân cuõng coøn ñöôïc goïi laø Malay duyeân haûi. Xeùt veànhaân-chuûng, hoï coøn giöõ ñöôïc khaù nhieàu baûn saéc “davaøng mieàn Nam” cuûa caùc saéc daân Baùch Vieät. Ngaøy nay,hoï laø thaønh phaàn daân cö chính cuûa Maõ Lai AÙ, Indone-sia, vaø Phi Luaät Taân.

Khi choaùn caùc ñaûo, hoï tieán töø Maõ Lai sangSumatra, Java roài Borneo, Ceùleøbes, sau cuøng môùi tôùiquaàn ñaûo Phi Luaät Taân...

Thôøi-kyø 2: Thôøi-kyø naøy goàm ngöôøi Moân vaøKhmer. Ngöôøi Moân töø Nam nÜ©cTÀu xuoáng Ñoâng NamAÙ qua vuøng Cöûu Long thöôïng. Hoï tieán vaøo Haï Mieánqua caùc haønh-lang soâng Salween vaø Sittang... NgöôøiMoân laø nhöõng nhaø noâng gioûi, Hoï cuõng laø nhöõng ngöôøithöông gia, thôï ñoùng thuyeàn vaø nhaø haøng haûi thaïo ngheà.

Nôi hoï tieán xa laø vuøng baéc baùn ñaûo Maõ Lai

Töø theá-kyû thöù 7, vöông quoác haøng haûi Srivijayahuøng maïnh nhôø phaùt-trieån thöông-maïi vaø caùc aûnh-höôûng cuûa Hindu giaùo cuøng Phaät giaùo ñöôïc du-nhaäp.

Nhöõng ngöôøi AÂu chaâu ñaàu tieân tôùi Indonesianaêm 1512, khi caùc thöông gia Boà Ñaøo Nha do Fran-cisco Serrao daãn ñaàu tìm caùch thaâu toùm caùc nguoàntaøi-nguyeân nhuïc ñaäu-khaáu, ñinh-höông vaø haït-tieâu taïiMaluku. Caùc thöông gia Haø Lan vaø Anh nhanh choùngtheo chaân.

Trong haàu heát thôøi-kyø thuoäc ñiaï, Haø Lan chækieåm soaùt vuøng ñaát naøy moät caùch loûng-leûo, cho tôùitheá-kyû 20 Haø Lan môùi thöïc söï kieåm-soaùt toaøn boä vuøngñaát naøy. Cuoäc xaâm-luôïc vaø chieám ñoùng cuûa Nhaät Baûntrong theá chieán hai ñaõ chaám-döùt thôøi-kyø cai-trò cuûaHaø Lan, vaø khuyeán-khích phong-traøo ñoäc-laäp töøng bòñaøn aùp tröôùc ñoù. Hai ngaøy sau khi Nhaät Baûn ñaàu haøngÑoàng Minh thaùng 8 naêm 1945, Sukarno, moät laõnh tuïtheo chuû-nghóa quoác-gia tuyeân-boá ñoäc-laäp vaø ñöôïc chæñònh laøm toång-thoáng.

Quaân ñoäi aâm-möu ñaûo chaùnh ngaøy 30 thaùng 9naêm 1965 daãn tôùi moät phong-traøo thanh tröøng choángCoäng, trong ñoù ñaûng Coäng saûn Indonesia bò tieâu-dieät.Töôùng Suharto laõnh-ñaïo quaân ñoäi ñöôïc chính-thöùc chæñònh laøm toång thoáng vaøo thaùng 3, 1968. Chính saùch“Traät Tö Môùi ”ñöôïc Myõ uûng-hoä vaø khuyeán-khích ñaàutö nöôùc ngoaøi vaøo. Ñaây laø yeáu-toá chính daãn tôùi bathaäp kyû taêng-tröôûng kinh-teá oån-ñònh sau ñoù.

Naêm 1997 vaø 1998 Indonesia laø nöôùc bò aûnhhöôûng naëng-neà nhaát cuûa cuoäc khuûng-hoaûng taøi chínhChaâu AÙ. Suharto bò töø chöùc ngaøy 21 thaùng 5 naêm 1998.Naêm 1999, Ñoâng Timor boû phieáu ly-khai khoûi Indo-nesia sau moät cuoäc xaâm chieám quaân söï daøi 25 naêm.

- Daáu Chaân Baùch Vieät:

47 48


do ñöôøng xuoâi theo Chao Phraya. Toå hôïp Moân ñaàutieân quy tuï nhö moät quoác gia toïa laïc gaàn Lavo, cöïcbaéc vònh Thaùi Lan. Qua caùc cuoäc tieáp xuùc, buoân baùnbaèng ñöôøng bieån, ngöôøi Moân ñaõ sôùm tieáp nhaän vaênminh AÁn Ñoä môùi. Sau naøy truyeàn thuï laïi cho ngöôøiKhmer, Mieán vaø Thaùi.

Thôøi kyø 3: Thôøi-kyø naøy laø nhöõng ñôït nam thieâncuûa daân Pyu vaø Mieán. Daân Pyu tröôùc kia coù leõ laø nhoùmngöôøi quan troïng nhaát veø maët chính trò ôû trung taâmchaâu thoå Irrawaddy taïi Mieán Ñieän... Ngöôøi Pyu laäpquoác vaøo khoaûng cuoái theá-kyû 6 sang ñaàu theá-kyû 7, kinhñoâ laø Srikshetra ôû haï löu soâng Irrawaddy. AÛnh höôûngchính trò cuûa Pyu suy taøn daàn vaø maát haún ôû Haï Mieánvaøo theá kyû 8 sau khi coù cuoäc Taây tieán cuûa ngöôøi Palaungvaø Karen vaøo vuøng Minbu-Magwe.

“Ngöôøi Pyu raát gioûi veà aâm nhaïc. Vaøo naêm 800-802 vöông quoác Ñaïi Lyù ñaõ coáng vua Ñöùc Toân nhaøÑöôøng nhieàu nhaïc coâng ngöôøi Pyu. Ngöôøi Pyu cuõngraát thieän chieán, Trong ñaïo quaân Ñaïi Lyù taán coâng quaânñoâ-hoä Taàu ôû Giao Chaâu naêm 863 cuõng coù raát nhieàuchieán syõ Pyu.

“Khi quoác gia Pyu ñaõ suy thì laïi coù moät nhoùmdaân khaùc coù lieân-heä huyeát toäc vôùi Pyu, ñöôïc goïi laø boätoäc Mieán töø phía Baéc traøn xuoáng. Boä toäc naøy hoï cuõngñaõ hoïc ñöôïc ôû ngöôøi Shan (Thaùi) thuaät kî maõ, thuaätchieán ñaáu ôû mieàn nuùi vaø caû caùch laøm ruoäng baäc. Hoïkeát tuï thaønh moät taäp theå, tröôùc ôû Trung Mieán, sau xuoángphía nam vuøng Minbu- Magwe. Sau cuøng hoï tieán veàphía taây tôùi thung-luõng Chindwin vaø phía baéc tôùi vuøngShwebo, roài keát hôïp vôùi nhöõng nhoùm nam thieân tröôùcmaø toå chöùc daàn-daàn thaønh quoác gia Mieán Ñieän.

“Thôøi-kyø 4: Thôøi-kyø nam thieân naøy laø cuûa ngöôøiThaùi töø Vaân Nam xuoáng.

49 50

“Vaøo ñaàu theá kyû 2 baét ñaàu doøm ngoù vuøng VaânNam, moät vuøng goàm caùc gioáng daân Baùch Vieät, ña soálaø ngöôøi Thaùi. Ñeán ñôøi Ñöôøng ñem quaân chieám khuvöïc Thaùi Hoøa (thung luõng vuøng hoà Ñaïi Lyù, vuøng CöûuLong thöôïng, Salween, vaø Irrawaddy).

“Vaøo ñaàu theá-kyû 8, tieåu quoác Moâng Xaù thoángnhaát ñöôïc caû saùu tieåu quoác laäp ra vöông quoác ÑaïiMoâng. Ñaïi Moâng sau ñoåi ra Ñaïi Leä, roài Ñaïi Lyù (Tali).

Veà nguoàn-goác taäp theå Thaùi cuûa vöông quoác ÑaïiLyù coù ngöôøi cho laø “Töø nhoùm Baùch Vieät chuû yeáu ôûmieàn Nam soâng Döông Töû thieân di theo höôùng taâynam vaøo mieàn Nam Vaân Nam...” Thaät ra vuøng Vaân Namtöø tröôùc ñaõ coù nhöõng boä toäc Baùch Vieät soáng raûi-raùc,nhöng chæ sau khi ñeá quoác Nam Vieät bò Haùn thoân tínhthì vuøng naøy môùi ñöôïc quy tuï ñoâng ñaûo. Ngöôøi Thaùichaúng phaûi ñaâu xa laï, chính laø boä toäc Lyù thuoäc nhoùmAÂu Vieät ôû Quaûng Taây. Vì khoâng chòu soáng döôùi söïñoâ hoä cuûa ngöôøi Haùn neân môùi töï xöng laø Thaùi coùnghóa laø töï do, laø thoaùt khoûi. Truyeän Nam Chieáu trong“Lónh Nam Chích Quaùi” cuõng coù keå laïi sau khi NamVieät bò nhaø Haùn thoân tính, moät phaàn daân Nam Vieätñaõ boû nöôùc ra ñi laäp ra nöôùc Nam Chieáu (Ñaïi Lyù).

Sau Ñaïi Lyù suy daàn. Naêm 1253, Ñaïi Lyù bò töôùngMoâng Coå laø Ngoät Löông Hôïp Thai (Wouleangotai) phaùvôõ hoaøn toaøn. Chính trong dòp naøy, daân Thaùi cuûa vöôngquoác Ñaïi Lyù, laïi moät laàn nöûa boû queâ höông, thieân dixuo áng Ño âng Nam AÙ theo ha ønh lang Irrawaddy,Salween, Chao Phraaya, Cöûu Long ñeå thaâm nhaäp vaøoñaát Mieán, vaø ñaát Khmer.

Caùc vuøng naøy, töø tröôùc ñaõ coù ngöôøi Thaùi ôû,nhöng chæ sau cuoäc nam thieân lôùn lao naøy, caùc boä toäcThaùi môùi thöïc söï laøm chuû khu trung taâm Ñoâng NamAÙ luïc ñòa, vaø daàn-daàn laäp ra caùc vöông quoác huøng


MÓiTÜÖng-quan Chûng-t¶c & MÓiTÜÖng-quan Chûng-t¶c & MÓiTÜÖng-quan Chûng-t¶c & MÓiTÜÖng-quan Chûng-t¶c & MÓiTÜÖng-quan Chûng-t¶c &Ngôn-ng».Ngôn-ng».Ngôn-ng».Ngôn-ng».Ngôn-ng».

* ñÎa Bàn * ñÎa Bàn * ñÎa Bàn * ñÎa Bàn * ñÎa Bàn TTTTTi‰ng i‰ng i‰ng i‰ng i‰ng VVVVViŒt (Cái Nôi cûa iŒt (Cái Nôi cûa iŒt (Cái Nôi cûa iŒt (Cái Nôi cûa iŒt (Cái Nôi cûa TTTTTi‰ng i‰ng i‰ng i‰ng i‰ng VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt).

Neáu döïa vaøo ngoân-ngöõ-hoïc cuûa moät daân-toäc,ta coù theå tìm ra chuûng-toäc. Ngöôïc laïi, töø lòch-söû vaøchuûng-toäc-hoïc, ta coù theå tìm ra ngoân-ngöõ cuûa daân-toäc aáy.

Trong cuoán “Vieät Nam Vaên Hoùa Söû Cöông”(trang 21 vaø 22), oâng Ñaøo Duy Anh ñaõ neâu: “ Xeùttính-chaát ngöôøi Vieät Nam ngaøy nay, thì thaáy ngöôøi VieätNam laø gioáng ngaén ñaàu (chæ suaát 82.8), mình thaáp,chaân tay nhoû, maët xöông, löôõng-quyeàn cao, maét ñenvaø hôi xeách, muõi hôi teït, moâi hôi daøy, toùc ñen vaø hôicöùng, raâu cöùng vaø thöa, daùng ñi nhË-nhaøng vaø chaéc-chaén...”

Veà khía-canh söû hoïc, theo hai oâng Cöûu LongGiang vaø Toan AÙnh trong cuoán “Ngöôøi Vieät Ñaát Vieät”cho raèng: “ Töø thöôïng-coå ôû löu-vöïc soâng Hoàng Haøvoán ñaõ coù gioáng daân cö-nguï. Ñeán khoaûng tröôùc Taâylòch boán ngaøn naêm, ngöôøi Anh-ñoâ-neâ-gieâng ôû AÁn Ñoäbò ngöôøi A-ri-aêng ñaùnh ñuoåi chaïy sang baùn ñaûo TrungAÁn, leân Taây Taïng, vaø sang löu-vöïc soâng Döông Töû.Nhoùm ngöôøi sang baùn ñaûo Trung AÁn veà sau lai gioángvôùi ngöôøi Meâ-la-neâ-Gieâng töø caùc haûi ñaûo Nam ThaùiBình Döông thaønh h®p-chuûng Meâ-la-neâ Anh-ñoâ-neâ-Gieâng. Nhoùm leân Taây Taïng thì lai gioáng vôùi daân baûnñiaï thaønh Ñoâng-nam-aù. Nhoùm sang löu-vöïc soângDöông Töû laø toå tieân doøng Baùch Vieät. Veà sau Ñoâng-nam-AÙ vaø Baùch Vieät bò Hoa toäc thoân-tính vaø ñoàng-hoùa daàn. Moät soá nhoû lui xuoáng phía Nam ñeå traùnhnaïn Hoa hoùa, theá laø caû hai doøng Nam AÙ vaø Baùch Vieät

maïnh nhö Ayuthia (1351), Lan Xang (1353) tieàn thaâncuûa Xieâm (Thaùi Lan) vaø Laøo.

Nhu-cÀu k‰t-h®pcÀu k‰t-h®pcÀu k‰t-h®pcÀu k‰t-h®pcÀu k‰t-h®p caùc Quoác Gia Ñoâng NamA:

YÙ-chí keát-hôïp ñaõ naûy sinh töø theá-kyû 19, trongkhi toaøn vuøng coøn chìm ñaém trong voøng ñoâ-hoä cuûaTaây phöông! Joseù Rizal vaø Apolinario Malini ngöôøiPhi Luaät Taân ñaõ töøng nhaém tôùi vieäc hình-thaønh moättoå-hôïp daân-toäc Malay goàm Borneùo, Nam Döông,Maõ Lai vaø Phi Luaät Taân.Taïi Nam Döông, laõnh tuïTan Malaka cuõng ñaõ nghó ñeán moät lieân bang roäng lôùngôøm caû Ñoâng Nam AÙ laãn UÙc Chaâu maø oâng goïi laø“Asia”.

Vaøo naêm 1939, Phibum Songkhram cuøng nhoùmcaàm quyeàn ñaõ boû quoác hieäu cuõ “Xieâm” ñoåi thaønh“Thaùi” vaø tung ra chuû-tröông giaûi-phoùng caùc quoác giagoác Thaùi taïi Ñoâng Nam AÙ luïc ñòa. (Moät hoäi nghò ÑaïiÑoâng AÙ ñöôïc toå chöùc ôû Ñoâng Kinh vaøo thaùng 11 naêm1943 goàm coù toång thoáng Joseù P. Laurel cuûa Phi, thuûtöôùng Ba Maw cuûa Mieán, hoaøng thaân Waithayakoncuûa Thaùi).

ÔÛ Vieät Nam, nhaø tö töôûng Thaùi Dòch Lyù ÑoângA vaøo cuoái theá chieán 2 ñaõ ñöa ra thuyeát “Lieân BangÑaïi Nam Haûi” ñeå coù neàn hoøa-bình laâu daøi trongvuøng, nhaát laø cho Vieät Nam ôû theá beân caïnh nöôùckhoång-loà TÀu xâm-læng.

51 52


cuøng nhau gaëp-gôõ vôùi gioáng daân Baûn ñiaï (toå tieânnguyeân-thuûy cuûa daân toäc Vieät Nam ôû treân löu-vöïc soângHoàng Hà) ø. Maët khaùc, cuøng vôùi daân Meâ-la-neâ Anh-doâ-neâ-zieâng ñeán töø caùc haûi ñaûo, ngöôøi Taïng Mieán vôùingöôøi Laïc Vieät ñaõ ñoàng-hoùa vôùi daân baûn-ñiaï voán cö-nguï ôû Trung Chaâu Baéc Vieät töø thôøi thöôïng-coå ñaõ taïora doøng gioáng Vieät Nam ngaøy nay.”

Sang theá-kyû XX, soá hoïc-giaû Au Taây ñaõ phaùthieän moái lieân-heä giöõa ngoân-ngöõ Vieät vôùi tieáng Taïng-Mieán vaø tieáng Moân-Mieân (Henri Maspeùro), giöõa tieángVieät vôùi tieáng Maõ Lai (A. Souvigner).

Moät cách chuyeân-moân vaø ñoái-chieáu saâu roängtheo phöông-phaùp ngöõ-hoïc lòch-ñaïi vaø t› ù giaûo (His-torical & Compariative Linguistic), taùc-giaû baøi “ TiømVeà Nguoàn Tieáng Vieät “ ñaõ ñöa ra söï dò ñoàng giöõa caùcngoân-ngöõ trong ba chi lôùn: Chi ôû mieàn Nam vaø Ñoângcao-nguyeân Taây Taïng (Tibet Burman); chi hai taïi luïc-ñiaï Nam AÙ (Austro Asia), vaø chi ba taïi Nam Vieät Nam,Maõ Lai traûi roäng ra ñaïi-döông trên caùc haûi ñaûo mieànNam (Austroneasian) cuûa daïi toäc Baùch Vieät.

Tieáp theo, chi Maõ Lai vaø Taïng Mieán (TibetBurma) ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc chuyeån-hoùa tieáng Vieätthuoäc ngaønh Moân - Mieân.

Theo L. Cavalli Storga Paolo Menozzi, AlbertoPlazza: ‘’Trong hai hay nhiŠu hÖn s¡c dân Çã phân tán,bao gi© cÛng phân chia cä gene lÅn ngôn-ng».’’(In twoor more population that have separated, there begins aprocess of differentations of both gene and language.).

Nhà ng»-h†c Hoa Kÿ Leonard Bloonfield n°iti‰ng kh¡p th‰-gi§i trong ‘Language’, næm 1930 Çãkhen: ‘’Vietnamese is a great cultural language ofSoutheat Asia’’ (Ti‰ng Vi‰t là m¶t ti‰ng nói væn hóal§n ª ñông Nam Á).

53 54

John Logan, nhà ng»-h†c Çi tìm gia-phä choti‰ng ViŒt tØ næm 1859 Çã vi‰t trong The Mon-AnnamFormation, page nos. 152-183, Journal of the Indian Ar-chipelago N.S/Vol. III , 1859 ” : ’The vernacularAnnamese language, though full of Chinese idioms, be-longed to the same family as the MON in Burma’ ‘(Ti‰ng ViŒt bän xÙ m¥c dÀu nhiŠu ng» Hán nhÜng vÅnthu¶c vŠ ng» t¶c Môn cûa Mi‰n ñiŒn.).

Trong Encyclopedia Britanica, 1999 và EncataMicrosoft 2000:

‘’The official language of Vietnam is the Viet-namese, a member of the Austro-Asiatic language fam-ily, a distinct language, although it has some similari-ties to other languages of Southeast Asia and to theChinese. Its syntax is closer to Khmer.’’ (Ti‰ng ViŒt làti‰ng nói chính-thÙc cûa ngÜ©i ViŒt , m¶t nhóm ngôn-ng» cûa dòng h† Astro-Asiatic (Nam Á, miŠn Nam ÁChâu), m¶t thÙ ti‰ng nói riêng biŒt, m¥c dÀu nó có nhiŠus¿ giÓng nhau v§i các ti‰ng nói khác ª ñông Nam Á vàcä v§i ti‰ng TÀu n»a).

ñ‹ chÙng-minh ÇiŠu này, ta cÛng có th‹ tìm thÃyqua ‘Bän ñÓi Chi‰u SÓ TØ Cæn Bän ’ cûa ông Mai ng†cLiŒu trong Ñaëc San Quoác Toå, Portland, OR. 1981. Caùctöø-ngöõ trong baûn ñoái-chieáu cho thaáy söï “ñaïi ñoàng,tieåu dò”. Ñaïi ñoàng vì cuøng moät goác chung, tieåu dò vìmoãi saéc daân chuyeån-bieán töø goác theo höôùng rieângnhöng vaãn khoâng xa goác.


* BAÛN ÑOÁI-CHIEÁU SOÁ TÖØ CAÊN-BAÛN

Vieät Maï Moân Maõ Ña Thaùi, BaNa Meân Lai Ñaûo Laøo Nam

Maët Maét Maêt Muka - Naï Maét Maét Maêt Mata Mata - Muõi - Mu - - - Moàm - - Mutu - - Coå nkoâ koâ - - koá Tay ti/toâ ti/toâ tanga - - Chôn zông - - - - Caúng - - kaki Kaki - Ruoät proát roát - - - Öc/Ngöïc - - - - ÖÙc Löng - - - - Laêng Non/nuùi bnon phnom gonong - PaNon/ Rúù/röøng bri - hutan/rimba - Noøi Soâng - oâng-le songai - koâng Ngoøi/laïch Cuølao - - pulao - - Raûy.ruoäng sReâ sReï daiRah - Ñoàng - - - - thoàng Ñaát tìa - tanah - dìn Maây Mhoan - - - - Caây coái ki/chi ki kayu - maày Coãi goác - - kok - coác Boâng - - bong - - Maët trôøi maët - mata han` - - Boá (Baùc) bap bap bapa - Po Con Kon kon - - -

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55 56

BI”U ñ— BI”U ñ— BI”U ñ— BI”U ñ— BI”U ñ— TÐ÷NGTÐ÷NGTÐ÷NGTÐ÷NGTÐ÷NG ------QUAN CHÑNG-QUAN CHÑNG-QUAN CHÑNG-QUAN CHÑNG-QUAN CHÑNG -TÔC-TÔC-TÔC-TÔC-TÔC VVVVVAAAAA NG NG NG NG NGOOOOON NGN NGN NGN NGN NGUUUUU VIÊTVIÊTVIÊTVIÊTVIÊT V÷I BÁCH V÷I BÁCH V÷I BÁCH V÷I BÁCH V÷I BÁCH VIETVIETVIETVIETVIET

Miên

Nam

ñäo

Co

Môn

ViŒt

MÜ©ng

NamDÜÖng

MãLai

ñaDäo

ÚcÁ

Thái Mä Lai

Bän

ñÎa

Nammongoloid

Nam


*- Theá Lieân Hoaønh Baùch Vieät.

A/ Vaán ñeà chuûng-toäc vaø vaên hoùa Vieâm Vieät:* Döùt khoaùt tö töôûng: Taøu laø Taøu, Vieät laø Vieät,

Vieät khaùc Taøu”.* Duøng khaûo coå hoïc, chuûng toäc hoïc, di truyeàn hoïc

vaø lòch söû di daân ñeå chöùng minh ngöôøi Vieät Nam cuøngchuûng toäc trong khoái Baùch Vieät.

* Söû hoïc: “Nöôùc Vieät ta thuôû tröôùc, voán xöng vaênhieán ñaõ laâu, sôn haø cöông vöïc ñaõ chia, phong tuïc BaécNam cuõng khaùc...”

* Khaûo coå hoïc: Tieán só Wilhem G. Solheim II ñaõ ñöa ra nhieàu

gæa thuyeát môùi: + Vaên minh Yangshao (Ngöôõng Thieàu) thuoäc thôøi

kyø ñoà ñaù môùi laø do nhaùnh vaên hoùa Hoøa Bình truyeàn leânvaøo khoaûng 8, 7 ngaøn naêm tröôùc C.N.

+ Caû hai neàn vaên hoùa Lungshan (Long Sôn) vaøVangshao (Ngöôõng Thieàu) phaùt-xuaát töø neàn vaên-hoùa HòaBình.

+ Vaøo thôøi kyø 3000 naêm tröôùc C.N. ñaõ coù moät soáthuyeàn cuûa ngöôøi Ñoâng Nam AÙ caäp vaøo Nam Döông, vaøPhi Luaät Taân. Caùc thuyeàn naøy ñaõ chôû theo ngheä thuaätlaøm ñoà goám, khaéc goã, veõ mình vaø nhuoäm aùo.

* Vaên Hoùa: Vieâm toäc chính laø chuû nhaân oâng cuûaneàn “vaên hoùa Dòch Lyù noâng nghieäp”.

Khi noùi ñeán vaên minh Dòch Lyù (Kinh Dòch laø cuoánsaùch coù töø laâu ñôøi nhaát ôû Vieãn Ñoâng), ñieåm quan troïnglaø neân xeùt veà maët thöïc teá, neáp soáng cuûa daân toäc naøo ñaõtheå hieän vaø naém vöõng tö töôûng chuû ñaïo sinh hoaït haynhaän thöùc vuõ truï quan laøm moâi sinh cho taäp theå, töø ñoùquy ñònh höôùng soáng vaø taùc phong chung cho daân toäc.

Nhaän-ñònh naøy phuø-hôïp vôùi quan-ñieåm cuûa KeithWeller Taylor trong taùc-phaåm “The Birth of VietNam”, taùc-giaû ñaõ daãn-chöùng chöõ “soâng” cuûa tieáng Vieät ngaøy nay laø dochuyeån hoùa töø ngoân-ngöõ “Ñaïi Döông” (Austroneasian) vaøchöõ Vaên Lang trong thôøi Huøng, coù lieân-heä thanh aâm vôùingoân-ngöõ thuoäc nhoùm saéc-toäc cö-truù giöõa vuøng Döông Töûgiang vaø Meùkong.

TÜÖng t¿, Ô. Terrien de Lacoupérie trong ‘LesLangues du Monde ’, 1887 Çã vi‰t: ‘T° tiên ngÜ©i Annam vàngÜ©i MÜ©ng là k‰t-quä pha giÓng và pha ti‰ng nói cûa dòngTai ª Hoa Nam v§i dòng Mon-Khmer cûa miŠn ñông NamÁ.’

Nói cách khác, các ti‰ng nói ñông Nam Á gÒmcác ti‰ng nói ñông Nam Á gÒmcác ti‰ng nói ñông Nam Á gÒmcác ti‰ng nói ñông Nam Á gÒmcác ti‰ng nói ñông Nam Á gÒmKhmerKhmerKhmerKhmerKhmer, Lào, , Lào, , Lào, , Lào, , Lào, Thái, Chàm, MalayThái, Chàm, MalayThái, Chàm, MalayThái, Chàm, MalayThái, Chàm, Malay, Indonesia, Nùng,, Indonesia, Nùng,, Indonesia, Nùng,, Indonesia, Nùng,, Indonesia, Nùng,Hmong, BahnarHmong, BahnarHmong, BahnarHmong, BahnarHmong, Bahnar, Radhe, cä thäy 57 ngôn ng») bao-b†c, Radhe, cä thäy 57 ngôn ng») bao-b†c, Radhe, cä thäy 57 ngôn ng») bao-b†c, Radhe, cä thäy 57 ngôn ng») bao-b†c, Radhe, cä thäy 57 ngôn ng») bao-b†cti‰ng ti‰ng ti‰ng ti‰ng ti‰ng VVVVViŒt trong vòng dây thân-áiŒt trong vòng dây thân-áiŒt trong vòng dây thân-áiŒt trong vòng dây thân-áiŒt trong vòng dây thân-ái.i.i.i.i. .

57 58


Noùi caùch khaùc, moái töông quan giöõa “Dòch Lyù”vaø neáp sinh hoaït cuûa daân Vieät thaät chaët cheõ. Chæ caàn neâuleân moät soá daãn chöùng cuï theå, ta seõ thaáy söï öùng duïng roátraùo veà kinh Dòch trong vaên hoùa Vieät, nhö:

- Caùc nhòp 2, 3, 4 trong tieáng Viet : tæ-mó, taàm taõ,phaát-phô, lô-tô-mô, cuoáng-caø-keâ, luoáng-ca-luoáng-cuoáng,hôùt-ha-hôùt-haûi, v.v....Neáu chæ duøng caùc moân ngöõ phaùp,ngöõ hoïc thì khoâng theå naøo giaûi thích moät caùch thoûa ñaùng.

* Veà kieán truùc: Caùch lôïp ngoùi aâm - döông.* Veà trieát hoïc: Tö töôûng “aâm döông ñoái nghòch hoã

töông luaät taéc” laø do töø kinh nghieäm ngheà canh noâng maøcoù. Nhaø noâng raát caàn coù “möa thuaän gioù hoøa”

* Veà phong tuïc, taäp quaùn: Theo kinh nghieäm cuûa nhaø noâng “nhaát nöôùc, nhì

phaân, tam caàn töù gioáng”. Bôûi vaäy môùi naûy sinh moät soátuïc ngöõ, ca dao: “nhaân naøo quaû naáy”, “Con nhaø toângchaúng gioáng loâng cuõng gioáng caùnh”; Uoáng moät nguïm nöôùcphaûi nhôù ñeán nguoàn cuûa doøng nöôùc; aên moät cheùn cômcuõng phaûi nhôù keû ñaâm, xay, daàn, saøng. Ñi xa hôn, ñaïothôø cuùng toå tieân vaø caùc vò anh huøng daân toäc ñöôïc thònhhaønh vaø mang moät yù nghóa saâu xa cuûa ngöôøi Vieät...

- * Tia Saùng Hình Thaønh Theá Lieân Hôïp:

Tieáng goïi lieân keát caùc nöôùc tieåu nhöôïc trongkhu vöïc Ñoâng Nam AÙ ñaõ ñöôïc caát leân, tröôùc heát taïi ThaùiLan naêm 1939, vaø sau ñoù taïi Vieät Nam vaøo naêm 1943.

Ñaàu thaùng 8/1963, ba nhaø laõnh ñaïo Nam Döông,Phi Luaät Taân vaø Maõ Lai (Toång thoáng Sukarno, ToångThoáng Phi Luaät Taân Macapagal vaø thuû töôùng Lieân BangMaõ Lai Rahman) ñaõ ñöa ra hai vaên kieän: Baûn TuyeânCaùo Manila vaø Thoâng Caùo Chung khaúng ñònh ba nöôùcMalay ñeàu saùt caùnh trong coâng cuoäc “chieán ñaáu choánglaïi chuû nghóa thöïc daân vaø ñeá quoác”. Ñieàu quan troïng hôn

59 60

heát, tuyeân caùo nhaán maïnh hoäi-nghò caáp cao ba nöôùc laønhöõng böôùc ñaàu tieán tôùi thaønh-laäp Lieân Bang Maphilindo.Tuy hình thöùc lieân keát Malphilindo ñaõ khoâng thaønh, moätphaàn lôùn vì aûnh-höôûng cuûa caùc cöôøng löïc beân ngoaøi.

YÙ thöùc Malphilindo ñaõ vaø ñang laøm boù ñuoác lyùtöôûng soi ñöôøng cho noã löïc keát hôïp cuûa haäu dueä BaùchVieät - Hieäp Hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ (ASEAN)ñöôïc thaønh laäp qua tuyeân ngoân Bangkok naêm 1967 goàm5 nöôùc: Indonesia, Phillipines, MaõLai, Thaùi vaø Singapore.

-* Phöông Thöùc Tieán Tôùi Theá Lieân HoaønhBaùch Vieät Trong Töông Lai.

Con coïp TÀu qua hôn theá-kyû nguû queân, nay chôïttænh giaác vaø ñang coá vöôn leân moïi maët, nhaát laø veà kinhteá, chính-trò vaø quaân-söï. Caùc nhaø laõnh-ñaïo Trung quoáctrong thaâm taâm vaãn giöõ chuû-tröông baønh-tröôùng laõnh thoå,laõnh haûi. Rieâng Vieät Nam, TÀu ñaõ chieám ñoùng toaøn boäquaàn ñaûo Hoaøng Sa vaø moät phaàn quaàn ñaûo Tröôøng Sa...

Ñoái vôùi bieån Ñoâng, TÀu ñaõ chính-thöùc töï xaùc-nhaän chuû quyeàn cuûa hoï xuoáng taän quaàn ñaûo Nam Döôngtöø naêm 1992. Trong naêm 1993, TÀu ñaû chi 9% toång saûnlöông quoác-gia vaøo chi-phí quaân-söï.

Ñieàu naøy huøng-hoàn chöùng toû VieätNam laïi moät laànnöõa ñoùng vai troø laù chaén cho toaøn vuøng Ñoâng Nam AÙ ñoáikhaùng söï baønh-tröôùng cuûa TÀu.

Ñeå hôïp-taùc hay ñoái-phoù höõu hieäu vôùi TÀu, caùcquoác gia thaønh-vieân khoái ASEAN phaûi thaät söï ñoaøn-keátnoäi boä döïa vaøo nhöõng neùt chung veà chuûng toäc, veà lòch söûñaõ cuøng moái ñau thöông bò linh laïc do daõ taâm Thieân trieàuchuû-nghóa (TÀu), veà töông-lai cho söï soáng, coøn, tieán noáihoùa.

* Nguyeân taéc vaän ñoäng: - Daãn-chöùng lòch-söû cûa moãi quoác-gia trong


1- Xin Ç†c thêm ”Giäi Pháp Liên Bang ñông Nam Á Châu” ( Proposal The United States of SEA a Blueprint cûa Iris VinhHayes,Ph.D. næm 2005.

61 62

khoái baùch Vieät ñaõ eâ-cheà bò ngoaïi nhaân thoáng trò hay töôùcñoaït quyeàn lôïi.

- Ñoái vôùi Vieät - Mieân - Laøo caàn giaûi toûa söï sailaàm veà moái thuø truyeàn kieáp caän ñaïi.

- Vieät bò Haùn vaø Phaùp cai trò.- Laøo vaø Mieân thôøi Phaùp thuoäc. - Phi, Nam Döông bò Ñöùc xaâm chieám.

1

Di tÜ®ng Traïng Trình Nguyeãn Bænh Khieâm


ChÜÖng II ChÜÖng II ChÜÖng II ChÜÖng II ChÜÖng II Xâm-læng & CÜ§p-Çoåt Xâm-læng & CÜ§p-Çoåt Xâm-læng & CÜ§p-Çoåt Xâm-læng & CÜ§p-Çoåt Xâm-læng & CÜ§p-Çoåt

*****

63 64


B/ Th©i TB/ Th©i TB/ Th©i TB/ Th©i TB/ Th©i Tam ñåi am ñåi am ñåi am ñåi am ñåi (tØ Nghiêu - ThuÃn t§i cuÓi

Hå): (LÜ®c sº(LÜ®c sº(LÜ®c sº(LÜ®c sº(LÜ®c sº th©i Tam ñåith©i Tam ñåith©i Tam ñåith©i Tam ñåith©i Tam ñåi:)Nhìn vaøo hình-theå toång-quaùt nÜ§c TÀu , ta thaáy:

Baéc laø sa-maïc Gobi, cao-nguyeân Ordos, Taây Baéc laøthung-luõng Tarim, phía Taây laø cao-nguyeân Taây Taïngvaø daõy Hy Maõ Laïp Sôn, phía Taây Nam laø vònh Ben-gal, phía Ñoâng nhìn ra bieån Thaùi Bình Döông, neânTÀu thôøi thöôïng coå töïa nhö coâ-laäp khoâng tieáp xuùcvôùi caùc neân vaên-minh khaùc nhö Ai Caäp, Luôõng Haø,Ba Tö, ...ngoaïi tröø caùc neàn vaên-minh khaùc ôû Chaâu AÙ.

Vôùi caùc con soâng lôùn Hoaøng Haø, Döông Töû,Taây Giang ñeàu chaûy töø Taây qua ñoâng hôïp vôùi caùcdaõy nuùi maø chia TÀu thaønh caùc mieàn quan-troïng:

- Phía baéc löu-vöïc soâng Hoaøng Haø goàm caùc tænhHaø Baéc, Sôn Taây (nöôùc Taán thôøi Chieán quoác), TuyVieãn, Ninh Haï, Cam Tuùc,...

- Phía nam Hoaøng Haø vaø phía baéc löu-vöïc soângDöông Töû goàm caùc tænh: Sôn Ñoâng (nöôùc Teà thôøi ChieánQuoác), Giang Toâ, Haø Nam, An Huy, Hoà Baéc, ThieåmTaây (trung-taâm cuûa thôøi Taây Chu), Töù Xuyeân, ...

- Phía nam löu-vöïc soâng Döông Töû (goàm nöôùcSôû, Ngoâ, Vieät thôøi Chieán Quoác) goàm caùc tænh: ChieátGiang, Giang Taây, Phuùc Kieán, Hoà Nam, Quùy Chaâu,Coân Minh, Vaân Nam, Quaûng Ñoâng, Quaûng Taây (chöakeå ñeán nhöõng mieàn nhö Maõn Chaâu, Moâng Coå, TaânCöông, vaø Taây Taïng maø noøi Hoa môùi chieám maáy theákyû nay).

Chính vì TÀu roäng lôùn, vaø chia thaønh 3 mieànroõ-reät, ngay noäi caùnh ñoàng Töù Xuyeân cuõng ñaõ lôùnhôn nuôùc Vieät, maø ta thaáy coù mÃy neùt chính:

- Roäng meânh-moâng.- Ña daïng vaø phöùc-taïp.

Khªi thûy NÜ§c TÀu.Khªi thûy NÜ§c TÀu.Khªi thûy NÜ§c TÀu.Khªi thûy NÜ§c TÀu.Khªi thûy NÜ§c TÀu.

A/ Th©i kÿ huyŠn thoåi:A/ Th©i kÿ huyŠn thoåi:A/ Th©i kÿ huyŠn thoåi:A/ Th©i kÿ huyŠn thoåi:A/ Th©i kÿ huyŠn thoåi:

TÜong t¿ nhÜ các quÓc gia khác, dân-t¶c nàocÛng có huyŠn thoåi nói vŠ nguÒn-gÓc mình : ngÜ©iPháp t¿ nhÆn gà làm vÆt t° (gà gáy sáng Ç‹ thÙctÌnh mhân loåi, NhÆt t¿ nhÆn là con cháu cûa TháiDÜÖng thÀn n», MÏ ch†n chim Üng bi‹u-tÜ®ng cho sÙcmånh kiêu hùng,..

Theo truyŠn thuy‰t cûa TÀu, tØ thuª khai thiênlÆp ÇÎa, tr©i và Çát nhÜ lòng tr¡ng v§i lòng ÇÕ h¶t gà.ÔngBàn C° tØ Çó sinh ra, Hai m¡t ông thành hai dòng sôngHoàng Hà và DÜÖng Tº. hÖi thª ông thành gió, ti‰ngnói thành sÃm, li‰c m¡t thành ch§p,...Khi ông mÃt, xácông thanh NgÛ ñåi sÖn, tóc ông thành rØng,.. . .

Ti‰p sau ông là Tam Hoàng, và NgÛ ñ‰.

* Tam Hoàng có 3 thuy‰t:- Thiên Hoàng, ñÎa hoàng và nhân hoàng (Thuy‰t

thÙ I)- Thuy‰t hai : Phøc Hy, ThÀn Nông, Hoàng ñ‰.- Thuy‰t ba: Phøc Hi, N» Pa, ThÀn Nông.

* NgÛ ñ‰ có 4 thuy‰t:- Phøc Hi, ThÀn Nông, Hoàng ñ‰, Thi‰u Håo,

Chuyên Húc.- Thái Håo, Hoàng ñ‰, ThÀn Nông, Thi‰u Hão,

Chuyên Húc.- Hoàng ñ‰, Chuyên Húc, ñ‰ KhÓc, ñ‰ Nghiêu,

và ñ‰ ThuÃn.- Hoàng ñ‰, Thi‰u håo, Chuyên Húc, ñ‰ KhÓc,

ñ‰ Chí.

65 66


- Nhu-caàu truyeàn kieáp baønh-trÜ§ng-trÜ§ng-trÜ§ng-trÜ§ng-trÜ§ng veà phöôngNam...

Khoaûng naêm 1134 tröôùc Taây lòch, nhaø Taây Chucaáu keát vôùi toäc Khöông (coå Taây Taïng) ñeå dieät nhaøThöông. Ba ñôøi Haï - Thöông - Chu, söû TÀu goïi laø“Tam Ñaïi”.

Caùc söû gia TÀu chia thôøi Chu laøm hai:-Thôøi Taây Chu töø 1121 - 770 tr. C.N. Thôøi kyø

naøy nhaø Chu ñoùng ñoâ ôû ñaát Phong (thuoäc Thieåm Taâyngaøy nay)

Nhaø Chu voán laø moät boä-laïc hieáu chieán ñaõ dieätñöôïc moät boä-laïc khaùc ôû phía Ñoâng. Söû kieän naøy, tieáp-tuïc xaûy ra nhieàu laàn trong lòch-söû Trung Hoa, thôøi naøocuõng bò caùc boä-laïc du-muïc phía Taây laán aùp. Ñoù laøñieåm ñaùng chuù yù trong lòch-söû TÀu .

Theo Quaùch Maït- Nhöôïc maø giaùo-sö NguyeãnÑaêng-Thuïc ñaõ trích-daãn trong “Lòch Söû Trieát HoïcÑoâng Phöông”, taäp 1, trang 114:

“Cöông vöïc coå ñaïi cuûa TÀu chæ laø Trung boä soângHoaøng Haø, töùc laø ñiaï phöông Haø Nam, Tröïc Leä, SônTaây, Hieäp Taây ngaøy nay vaäy. Phía Baéc Tröïc leä, SônTaây thì goïi laø Baéc Ñòch, phaàn lôùn ñiaï haït Hieäp Taâythuoäc Taây Nhung, haï löu soâng Hoaøng Haø thuoäc ÑoângDi.”

Hå du Hoàng Hà gÒm nh»ng tÌnh Hà Nam, HàB¡c, phía Tây tình SÖn ñông, phíc B¡c tÌnh An Huy t§ithung-lÛng sông Hoài là cái nôi væn minh TÀu mà trungta7m ª ytên b© sông Hoàng Hà, tÌnh Hà Nam.

TÜÖng truyŠn hai ông vua Nghiêu, ThuÃn mà h†coi là ba76Æc thánh ( Nghiêu 2356-2255-- ThuÃn 2255-2205) rÃt yêu dân và giÕi trÎ nÜ§c, không coi ngôi vualà cûa mình mà truyŠn ngôi cho ngÜ©i hiŠn. (NghiêutruyŠn ngôi cho ThuÃn ThuÃn truyŠn ngôi cho VÛ ).

* ñÓi chi‰u v§i tÜ-tÜªng qua các th©i-Çåi ti‰n-hóa rØ thÜ®ng c°, dân TÀu cÛng nhÜ nhân loåi sÓng tØngbÀy thÜa th§t, lang thang du møc, trÜ§c nh»ng th‰ l¿cthiên-nhiên hùng-dÛng nào gió mÜa, sÃm sét thú d»...ñÃy là cänh sinh-hoåt æn lông ª l‡.

B¢ng c§ trong HŒ TØ hå : “ThÜÖng c° huyŒt cÜnhi dã xÙ. HÆu th‰ thánh nhân dÎch chi dï cung thÃt =NgÜ©i xÜa ª l‡, ª rØng - vŠ sau Ç°i b¢ng cung ÇiŒn.”

“S¿ sinh hoåt chìm trong th‰ l¿c t¿ nhiên, lš tríchÜa phát tri‹n, š thÙc hoåt Ç¶ng trong s¿ ÇÒng nhÃth‡n-Ç¶n gi»a ngoåi gi§i v§i n¶i gi§i”ñ©i sÓng tâm lš,sinh lš và vÆt lš cä ba thông suÓt m¶t dòng sinh khíÇÒng ÇÒng vãng laiÇÒng ÇÒng vãng laiÇÒng ÇÒng vãng laiÇÒng ÇÒng vãng laiÇÒng ÇÒng vãng lai , ngÜ©i v§i vÆt hÒn-nhiên giao cämvà trong s¿ giao cäm Ãy ngÜ©i ta thÃy nguyên lš cûa s¿sÓng kÿ-bí kÿ-diŒu. DÎch nói: “Thiên ÇÎa cäm nhi vånvÆt hóa sinh = Tt©i ÇÃt cäm nhau mà vån vÆt sinh hóa.”

Th©i vua Nghiêu, ÇÃt Çai quá hoang vu, vuaNghiêu cº ông ThuÃn trÎ thiên hå, ông ThuÃn cº ông´ch gi» viŒc lºa., Ông ´ch ÇÓt núi làm chim muông chÓnchåy. Ông VÛ Çào chín con sông, khÖi sông T‰, sôngLoa chäy ra bi‹n, sÈ sông Nh» sông Hán, khÖi sông Hoài, sông TÙ chäy vŠ sông Giang, nh© Çón vŠ sau m§i cóth‹ cày cáy (Månh Tº - ñ¢ng Væn Công, ThÜ®ng).

Ti‰p Ç‰n nhà Chu, vÓn phát tích tØ Thi‹m Tây,Ç¶t nhÆp vào Trung B¶ Hoàng Hà chinh phøc nhàThÜÖng (nhà Ân).

“Qua lÎch sº TÀu,, thÜ©ng cu¶c di dân tØ trongløc ÇÎa Á Châu , tØ phía Tây B¡c Çi xuÓng ñông Nam.Dân phía Tây B¡c thu¶c s¡c dân du-møc, hi‰u chi‰n ,dÀn dÀn xâm chi‰m lÜu v¿c Hoàng Hà, DÜÖng Tº.” 1

1-NguyÍn ñæng Thøc, LÎchb sºb Tri‰t H†c ñông PhÜÖng, tÆp I,trang126, nhà xb. T/P HCM, in lÀn 3, næm 1898.

67 68


Cuoái thôøi Chu (thôøi Xuaân Thu), chö-haàu nhieàutranh chaáp, coù boán vò “coâng” ñöôïc trao quyeàn “baùchu û”: Teà Hoaøn Coâng, Taán vaên Coâng, Sôû Trang Coângvaø Taàn Muïc Coâng.

Ngöôøi ñöôïc thieân töû trao cho traùch-nhieäm thaymình giöõ traät-töï trong thieân haï, khoâng ñeå chö-haàu gaâyloaïn thì goïi laø “töôùng quoác, sau goïi laø “baù chu û”.

Ngöôøi ñaàu tieân thieát -laäp cheá-ñoä coù moät lyù-thuyeát laø ChuÑaûn (Chu Coâng), em Chu Vuõ Vöông. OÂng naøy ñaët roõ quyeàn haïnvaø traùch-nhieäm cuûa moãi vai trong “tam vò cheá” (Thieân Töû, töôùngquoác vaø söû gia):

* Thieân töû tieâu-bieåu cho quyeàn löïc toái cao, thaàn quyeàn“thieân”, cho neân goïi laø “thuï thieân meänh” vaø ñöôïc hieäu danh laøthieân töû, moät taám göông saùng truyeàn caùi ñöùc “hieáu sinh” cuûa TrôøiÑaát.

* Töôùng quoác laø ngöôøi ñöôïc thieân töû chæ ñònh (chòu meänhcuûa thieân töû) cho neân goïi laø “quaân töû” , nghóa goác laø ngöôøi chòumeänh vua ñeå caàm quyeàn lo quaûn-lyù nhöõng vieäc trong thieân haï ñeåduy trì traät-töï vaø hoøa bình. Töôùng quoác toaøn quyeàn saùng kieántrong vieäc laøm cuûa mình, nhöng döôùi quyeàn troïng taøi cuûa thieân töû.

* Söû gia laø ngöôøi ñöùng ngoaøi heä-thoáng quyeàn löïc, ghicheùp moïi ñieàu ñaõ xaûy ra trong thieân haï caû ôû ñöông thôøi vaø quaùkhöù, giuùp thieân töû coù döõ kieän ñeå hieåu bieát vaø phaùn xeùt.

Tieáp ñeán danh töø “Trung Hoa” coù nghóa la ø thieân haïtrong söù meänh cuûa thieân töû goàm hai phaàn: moät phaàn goàmcaùc quoác gia ñaõ töï ñaët döôùi quyeàn chæ ñaïo vaø xaây-döïng anhoøa cuûa thieân töû. Vaøo thôøi thöôïng coå, phaàn naøy naèm trongvuøng Taây Baéc Hoa Trung, laø phaàn loõi trong söù meänh thieântöû, laïi laø phaàn ñaát giaøu thònh treân nhöõng ñaát phì-nhieâu dohai trieàn Hoaøng Haø vaø Döông Töû neân ñöôïc söû gia xöng tuïnglaø ñaát “trung hoa”, ñiaï lyù goïi laø “trung nguyeân”; phaàn kialaø vuøng chung quanh tieán chaäm hôn, ñaùm söû quan ñeá cheácöïc quyeàn goïi laø “Töø Di” (Baéc Ñòch, Taây Nhung, Ñoâng Di,vaø Nam Man).

*

Ý Ý Ý Ý Ý Nghóa cuûa Ñaïi Hoäi Chö Haàu vaø PhongKieán Truyeàn Hieàn:

Sau cuoäc chieán-tranh ñaàu tieân trong lòch-söûTrung nguyeân laø traän Hoaøng ñeá, laõnh-tuï cuûa lieân quaânHoa Moâng chieán thaéng Suy-vöu, laõnh-tuï lieân quaânBaùch Vieät (Thaàn Noâng Baéc). Sau traän naøy, ôû Trungnguyeân ra ñôøi moät coäng-ñoàng oån-ñònh trong traät-töïphong kieán vôùi moät quyeàn löïc chuùa teå dung-hoøa vôùinhöõng quyeàn löïc ñiaï phöông. Toå-chöùc vaø hoïc thuyeátchính trò danh-hieäu hoùa nhöõng quyeàn löïc naøy laø moätthieân töû laõnh-ñaïo thieân haï vaø caùc vua chö haàu. “Chö”laø moät phieám-ñònh soá löôïng tónh-töø, coù nghóa laø ñoângñaûo; “Haàu” laø danh hieäu goïi nhöõng thuû-laõnh ñòaphöông, sau “chö haàu” mang luoân nghóa laø moät nöôùc,moät quoác gia. (Nhö vaäy “Haàu” vaø “Chö haàu” tuy trongmoät caâu vaên maø coù nghóa hoaëc laø moät nöôùc, moät oângvua hay ñoâng ñaûo vua caùc nöôùc.)

Trong thôøi gian ñaàu, chính quyeàn trung-öôngleõ taát nhieân thuoäc veà nhöõng thuû-laõnh Hoa Moâng vìhoï laø nhöõng keû chieán thaéng. Hoï coù uy quyeàn ñeå trieäutaäp nhöõng “ñaïi hoäi chö haàu”, nôi ñoù khôûi ñaàu quyeànlöïc cuûa ngoâi minh-chuû.

Nhöng phe naøo ñaët ra nghi leã, ñaët ra danh hieäu?Nghi thöùc, phaåm phuïc, danh hieäu, moät phaàn saün coùtrong phe maïnh vaø trong phe yeáu; moät phaàn phaûi saùngtaïo. Saün coù, nhö traät-töï trong ñaïi hoäi thì ñöông nhieântheo traät-töï tuøy keû chieán thaéng. Nhöng coøn chuyeännghi leã, trang-trí taïo neân khoâng-khí long-troïng, trang nghieâmin vaøo taâm trí ngöôøi tham-döï - Nhöõng vaán-ñeà naøy khoâng phaûi

1- Baùch Vieät, theo Töø Haûi ñoù laø danh xöng chæ traêm gioáng Vieättöø Giao Chæ ñeán Coái Kheâ, moãi xöù coù doøng hoï rieâng. Noùi chungcaùc xöù Vieät naèm keá tieáp töø höõu ngaïn Döông Töû giang qua löuvöïc Vieät Giang, Hoàng Haø tôùi taän bình nguyeân soâng Maõ.

1

69 70


laø sôû-tröôøng cuûa nhöõng keû quen soáng trong leàu, trong hangvôùi moät neáp soáng giaûn-dò. ÔÛ ñaây coù hai lyù do hôïp laïi khieán tathaáy vieäc saùng taïo nhöõng nghi-thöùc naøy, ngöôøi Hoa Moângcaàn ñeán nhöõng ñoùng goùp cuûa ngöôøi Vieät: moät laø nhöõng thuûlaõnh Hoa Moâng ñaët mình giöõ vai chính yeáu trong moät nghi leãlôùn vôùi nhöõng neùt maø ngöôøi Vieät ñaõ quen vaø caûm roõ nhöõngnghieâm trang, cung kính laø caùch hay nhaát ñeå gaây uy-tín; hailaø, nhö ñaõ trình baøy, soáng trong hoang-sô giöõa nhöõng hoangnhieân baùt-ngaùt, quen laáy thieân-nhieân laøm boái caûnh cho nhöõngtaäp hoïp, ngöôøi Hoa Moâng khoâng quen saùng-taïo ra nhöõng nghi-thöùc, trang-trí phieàn-toaùi. Ñaây phaûi laø sôû-tröôøng cuûa ngöôøiVieät (taát caû moät soá ngöôøi Vieät hoaëc laø thaân-thuoäc hoaëc pha laitöø tröôùc vôùi ngöôøi Hoa Moâng, hoaëc do ñaàu haøng vaø ñöôïc hoïduøng laøm coá-vaán khi caàn thieát) ñaõ töøng toå-chöùc nhöõng leã hoäiñeå bieåu-loä loøng thôø kính nhöõng söùc maïnh thieân-nhieân. Nhöõngneùt vaên-hoùa phong-kieán khôûi leân töø ñaây vaø ngaøy caøng ñaphöùc, tinh teá hôn. Nhöõng ñaïi hoäi chö haàu ngaøy caøng thaønhnhöõng ngaøy ñaïi leã vôùi tieán trình lôùp lang uy nghi. Naøo soálöôïng traät töï, naøo ñaøi cao, côø quaït, trang trí, phaåm phuïc, naøoñeøn ñuoác, troáng chieâng, ca vuõ vôùi leã phaåm, vaên chöông, yeántieäc,... Ñaïi hoäi chö haàu laø nhöõng ngaøy maø caùc taäp theå cuûa haidoøng soáng ñem nhöõng phaåm vaät quùy baùu nhaát, nhöõng taøi-naêng, kyõ-thuaät cao nhaát cuûa mình maø ñaët döôùi chaân cuûa vòminh-chuû trong chöùng-kieán cuûa trôøi ñaát.

Ta ñöøng hieåu cheá-ñoä phong-kieán naøy theo nghóa cuûatöø-ngöõ “phong haàu, kieán aáp ”, maø theo noäi-dung laø moät chínhquyeàn trung öông coäng vôùi nhöõng chính quyeàn ñòa phöông töïtrò (noùi caùch khaùc laø moät cheá ñoä lieân bang cuûa nhöõng nöôùcquaân chuû chòu quyeàn troïng taøi cuûa moät vò thieân töû). Cuõng ñöønglaàm cheá ñoä naøy vôùi cheá ñoä “ñeá cheá cöïc quyeàn”.

Cheá ñoä phong kieán ra ñôøi tröôùc heát laø moät giaûi phaùpgiaûi-quyeát söï xung-ñoät giöõa Hoa Moâng vaø Vieät treân ñöôøngphaùt-trieån gaëp nhau ôû Trung nguyeân. Söï ñaùp öùng nhu caàuhoøa bình giöõa caùc taäp theå quoác gia, nhaát laø giöõa nhöõng taäp theådò toäc Hoa - Vieät. Noù laø con ñeû cuûa moät thoûa-hieäp thaønh coânggiöõa nhöõng keû töông ñoái maïnh vaø nhöõng keû töông ñoái yeáu,ñoâi beân ñeàu thöøa nhaän nhau. Nhöõng trao ñoåi saûn phaåm vaø vaên

hoùa, kyõ thuaät, nhöõng giao thoa veà doøng maùu ñaõ taïo ra ôû Trung-nguyeân.

Quyeàn löïc ôû ñaây khoâng coøn laø quyeàn löïc aùp ñaët baèngvoõ löïc maø laø quyeàn löïc ñöôïc troâng caäy, phaùt sinh trong nhöõngñaïi hoäi chö haàu. Vò minh chuû khoâng phaûi laø oâng vua quyeànnaêng tuyeät ñoái maø chính yeáu laø keû chòu söï uûy-thaùc long-troïngvaø trang-nghieâm cuûa chö haàu ñeå laøm troïng-taøi giöõa chö haàu...

Trung-nguyeân trong thôøi naøy ñöôïc phaùt-trieån tronghoøa bình, thònh vöông (Ñaàu trieàu Haï, ñaïi hoäi hoïp leân tôùi haøngvaïn Haàu, neân hieåu ñaây môùi chæ laø nhöõng phoâi thai cuûa moätquoác gia, thöïc chaát chæ laø nhöõng lieân boä laïc) do söï gia nhaäpcuûa nhieàu taäp theå. Tình theá naøy tieáp-tuïc phaùt-trieån cho tôùithôøi Xuaân Thu khi uy quyeàn thieân töû ñaõ lung-lay.

Suo á t trong thô ø i ky ø “Phong kie án truye àn hie àn”naøy, treân döôùi 2000 naêm, tröø hai cuoäc chö haàu lieân keát daáyleân dieät Kieät, Truï (hai baïo chuùa) vaø nhöõng xaâm phaïm cuûa“Nhung - Ñòch” ôû bieân khu Taây Baéc thì ôû Trung Nguyeân khoângbò hoïa chieán tranh. Söû saùch Taøu ñaõ lyù töôûng hoùa qua hình aûnhÑeá Thuaán ngoài gaûy ñaøn maø yeân thieân haï, vaø coøn ghi truyeänsöù Vieät Thöôøng, moät chö haàu ôû xa Trung nguyeân ñaõ tôùi coángruøa thaàn maø vua Nghieâu ñaõ sai cheùp laïi vaø laøm ra quy lòch.

Hoïc giaû Taây phöông khoâng tin giai ñoaïn “phong kieántruyeàn hieàn” laø coù thöïc. Thöïc ra cheá-ñoä truyeàn hieàn vaø chínhtrò thôøi Nghieâu Thuaán chaúng coù gì laø lyù töôûng caû. Ñoù laø söï theåtaát-yeáu khi ñaõ coù ñuû döõ-kieän ñeå xaûy ra:

- Ngöôøi thöôïng coå chaát-phaùc, thaùi-ñoä minh baïch, nhu-caàu ñôn giaûn, chieán-tranh khoâng ngaõ nguõ, khoâng döùt khoaùt

1-Phong Kieán ñuùng nghóa laø “phong haàu vaø kieán aáp”. Ñaây laø moätchính saùch chöù khoâng phaûi cheá ñoä. Chính saùch naøy khoâng coøn hieäulöïc vaøo cuoái thôøi Chu khi thieân töû trung öông khoâng coøn ñuû uy ñeågiöõ an hoøa trong thieân haï. Thieân töû naëng veà uy ñöùc tinh thaàn, chöhaàu laø quyeàn löïc quaân chính trong quaûn haït cuûa mình. Thieân töû laøchuùa tinh thaàn treân maët ñaát, thieân töû lo laøm göông, giaùo hoùa caûthieân haï. Moät chö haàu coù bieân giôùi, coøn thieân haï khoâng bieân giôùi,nhö vaäy treân nguyeân taéc thì thieân töû khoâng coù laõnh thoå rieâng.

1

71 72


thieân töû ñaõ lung-lay.Suo á t trong thô ø i ky ø “Phong kie án truye àn hie àn”

naøy, treân döôùi 2000 naêm, tröø hai cuoäc chö haàu lieân keát daáyleân dieät Kieät, Truï (hai baïo chuùa) vaø nhöõng xaâm phaïm cuûa“Nhung - Ñòch” ôû bieân khu Taây Baéc thì ôû Trung Nguyeân khoângbò hoïa chieán tranh. Söû saùch Taøu ñaõ lyù töôûng hoùa qua hình aûnhÑeá Thuaán ngoài gaûy ñaøn maø yeân thieân haï, vaø coøn ghi truyeänsöù Vieät Thöôøng, moät chö haàu ôû thaät xa Trung nguyeân ñaõ tôùicoáng ruøa thaàn maø vua Nghieâu ñaõ sai cheùp laïi vaø laøm ra quylòch.

Hoïc giaû Taây phöông khoâng tin giai ñoaïn “phong kieántruyeàn hieàn” laø coù thöïc. Thöïc ra cheá-ñoä truyeàn hieàn vaø chínhtrò thôøi Nghieâu Thuaán chaúng coù gì laø lyù töôûng caû. Ñoù laø söï theåtaát-yeáu khi ñaõ coù ñuû döõ-kieän ñeå xaûy ra:

- Ngöôøi thöôïng coå chaát-phaùc, thaùi-ñoä minh baïch, nhu-caàu ñôn giaûn, chieán-tranh khoâng ngaõ nguõ, khoâng döùt khoaùtñöôïc thua, nhu-caàu caû ñoâi beân laø caàu ñöôïc soáng an hoøa. Caûñoâi beân ñeàu nhaèm vaøo ñoù maø tìm ra thoûa-hieäp.

- Xaõ hoäi chuyeån bieán chaäm, theá oån ñònh trong töônggiao giöõa nhöõng taäp theå trong coäng ñoàng ñaõ deã thöïc hieän maølaïi laâu beàn.

- Khu vöïc coäng ñoàng chöa roäng lôùn, thaønh vieân chöaphaûi laø nhöõng quoác gia beà theá, maø môùi chæ laø nhöõng toå chöùclieân boä-laïc. Noùi goïn laïi, baûn chaát con ngöôøi coøn moäc maïc,trung thöïc, nhu-caàu giaûn-dò, thieân nhieân coøn raát phong phuù,ñôøi soáng deã-daøng. Moät khi ñaõ oån thoûa ñöôïc moät traät töï trongtöông giao thì moïi tranh chaáp khoâng coøn lyù do ñeå xaûy ra(chuyeän ñeá Thuaán ngoài gaûy ñaøn maø yeân thieân haï, tuy chæ laøcaùch noùi ñeå gaây caûm nghó, nhöng thöïc ra vieäc thieân haï thôøi aáycuõng chaúng coù gì phöùc taïp).

*

Thôøi-Kyø Xuaân-Thu - Chieán-Quoác (Thôøi-Kyø Baùch-Vieät linh-laïc!)

Cöù theo lòch-söû Trung-Quoác, vaøo thôøi Taây-Chu, chö-haàu (boä-laïc) luùc ñoù coù hôn 1,000. Nhöng döôùi caùc trieàu-ñaïiChu Vöông keùm taøi ñöùc, chö-haàu thoân-tính laãn nhau, daàn-daànruùt goïn chæ coøn:

1- Nöôùc Teà, thuoäc huyeän Giang-Laêng (nay thuoäc Hoà-Baéc);

2- Nöôùc Taán thuoäc huyeän Giaùng (thuoäc Sôn-Taây, nöôùcTaøu hieän nay);

3- Nöôùc Taàn thuoäc huyeän Kyø-Sôn (nay thuoäc Thieåm-Taây);

4- Nöôùc Loã thuoäc huyeän Khuùc-Phuï (Sôn-Ñoâng ngaøynay);

5- Nöôùc Veä thuoäc huyeän Kyø (Haø-Nam ngaøy nay);6- Nöôùc Trònh thuoäc huyeän Taân-Trònh (Haø Nam ngaøy

nay);7- Nöôùc Traàn thuoäc Hoaøi-Döông (Haø-Nam ngaøy nay);8- Nöôùc Thaùi thuoäc huyeän Taân-Thaùi (Haø Nam ngaøy

nay);9- Nöôùc Toáng thuoäc huyeän Thöông Khaâu (Haø-Nam

ngaøy nay).10- Nöôùc Yeân thuoäc huyeän Ñaïi Höng (Kinh Trieäu ngaøy

nay);11- Nöôùc Taøo thuoäc huyeän Ñònh-Ñaøo (Sôn Ñoâng ngaøy

nay);12- Nöôùc Sôû thuoäc huyeän Giang-Laêng (Hoà Baéc ngaøy

nay);* Ñôøi Xuaân-Thu vaø Chieán Quoác (770-256 tr.T.L.)

coù 5 chö-haàu laàn-löôït laøm minh-chuû, goïi laø nguõ “Baù”: Teà,Taán, Toáng, Sôû vaø Taà â øn. Cuoái ñôøi Xuaân-Thu coù theâm hainöôùc (chö-haàu) laø Ngoâ (Ngoâ Phuø-Sai) vaø Vieät (Vieät Caâu-Tieãn) laø hai baù chuû xuaát-saéc.

Tieáp Xuaân-Thu laø thôøi Chieán Quoác, coøn laïi 7 chö-haàu tranh huøng (Taàn, Sôû, Yeân, Teà, Trieäu, Nguïy, vaø Haøn).

73 74

Trong thôøi Chieán Quoác, moãi chö haàu (boä laïc) ñeàucoù quaân ñoäi thöôøng tröïc, ña soá binh só ñeàu ñöôïc löïa choïn,vaø ñöôïc huaán luyeän nhö nhueä só cuûa Taàn, kyø kích cuûa Teà,vuõ toát cuûa Nguïy (vuõ toát cuûa Nguïy ñoøi hoûi maëc aùo giaùp 3taàng, caàm cung söùc keùo maáy traêm thaïch vaø 50 caây teân,vaùc ñao kieám, ñoäi muõ khoâi, mang löông 3 ngaøy aên, trongnöûa ngaøy ñi boä traêm daäm, nhö vaäy ñoøi hoûi moãi chieán sóphaûi coù cô theå cöôøng traùng (Sau cuøng Taàn Thuûy-Hoaøngdieät saùu nöôùc, thoáng nhaát, aùp duïng cheá ñoä tröng binh).

Nhaø Chu (Chaâu), tö ø ñô øi Voõ-Vöông ñeán Noaõn-Vöông, toång-coäng 866 naêm (1122-256 tr. T.L.).

Nhaø Chu chaám döùt, chö-haàu khoâng coøn, TrungNguyeân chæ coøn moät nöôùc duy-nhaát do Taàn-Thuûy-Hoaøng-ñeá laõnh-ñaïo. Chöùc-danh “thieân-töû” cuûa cheá ñoä “truyeànhieàn” chæ coøn laø moät tieám danh cuûa moät vua. Vua naøo cuõngcoù quyeàn teá caùo trôøi ñaát leân ngoâi thieân-töû. Töø ñaây chínhquyeàn Trung Nguyeân thaønh moät ñeá-quoác duøng vuõ-löïc ñeåthoân-tính boán phöông. Ñeá-quoác tuy ban töôùc-hieäu cho moätnöôùc nhoû ngoaïi-vi ñaõ thaàn-phuïc vaø trieàu coáng, nhöng luoân-luoân rình-raäp thoân-tính.

Ñaây chính laø thôøi-gian caùc boä-toäc Baùch Vieät taïiTrung Nguyeân hoaëc phaân-taùn, linh-laïc, hoaëc ôû laïi ñeå bòñoàng-hoùa.

Cuoái thôøi Ñoâng Chu, thieân-töû thieáu taøi ñöùc, cheá-ñoä suy-thoaùi. Taàn Thuûy-Hoaøng ñaùnh chieám toaøn boä Trung-Nguyeân, thoáng-nhaát taát-caû laøm moät nöôùc lôùn, ñeá-cheá cöïcquyeàn ra ñôøi. Nöôùc coù cöông-giôùi roõ-reät, tuy cuõng coøngoïi laø “thieân-haï”, nhöng khoâng phaûi “thieân-haï” trong thôøi“Phong kieán truyeàn hieàn”, voán chæ laø moät yù-nieäm “gaàmtrôøi” khoâng bieân-giôùi. Ñaëc-tính naøy cuûa Taàn-Thuûy-Hoaøngboäc-loä roõ-reät. Phía Baéc, xaây “Vaïn-Lyù Tröôøng Thaønh” ñeångaên chaën nhöõng taäp-theå Moâng-Coå (Hung Noâ); phía Namvaø Ñoâng Nam môû caùc cuoäc xaâm-laêng caùc boä-toäc Vieät coønlaïi ñeå môû roäng theâm bôø ø coõi. gieo haïi cho xaõ-hoäi Trung-Nguyeân noùi rieâng vaø AÙ-Ñoâng noùi chung.

Taàn Thuûy-Hoaøng boû danh-hieäu “vöông” maø xöng

laø “hoaøng-ñeá ”. OÂng cho “vöông” laø töï hieäu taàm-thöôøng.OÂng laáy caû hai hieäu “Hoaøng” vaø “Ñeá” laø nhöõng töï-hieäuthôøi “Tam Hoaøng, Nguõ Ñeá”. OÂng queân raèng nhöõng töï hieäu“hoaøng” vaø “ñeá” ñaõ ñöôïc duøng khi vuøng phaùt-trieån coønquaù nhoû, quanh-quaån ôû phía Taây vaø Taây-Baéc Trung-Nguyeânvaø khi sinh-hoaït xaõ-hoäi cuõng nhö guoàng maùy chính quyeàncoøn raát sô-khai. OÂng muoán bieåu-döông “söï-nghieäp vó-ñaïi”cuûa oâng maø laïi duøng moät töï hieäu thôøi “thaùi coå”, voâ-tình töïtoá-caùo thaùi-ñoä thoaùi-hoùa bieåu-loä taâm ñòa ngang-ngöôïc quahaønh-ñoäng “ñoát saùch vaø choân soáng nho-sy õ” (Phaàn thö,khanh Nho)...

Tröôùc tình-traïng hoãn-loaïn vaø tan-raõ cuûa xaõ-hoäiTrung-Nguyeân thôøi Chieán Quoác, Taàn-Thuûy-Hoaøng ñaõ saùng-taïo baèng voõ-löïc ra moät ñeá quoác aùp-cheá vaø xaâm-laêng. Söïthoáng-trò, kieàm-cheá quan-heä nhaát maø oâng ñaõ khôûi-xöôùngtöø maët chính-trò traøn ngaäp sang vaên-hoùa. Sau Taàn-Thuûy-Hoaøng cho tôùi hieän-ñaïi, xaõ-hoäi Trung-Nguyeân maø ngaøynay laø Trung-quoác giaõy-giuïa maõi trong tuø-nguïc cuûa thaàn-trí con ngöôøi veà maët chính-trò, vaø vaên hoùa. Neáu theo-doõichính-tình Trung-quoác trong lòch-söû caän-ñaïi vaø hieän-ñaïiñeàu thaáy roõ ñieàu naøy: Caùch-maïng noâng daân Chu-Nguyeân-Chöông, caùch-maïng noâng-daân Hoàng-Tuù-Toaøn, caùch-maïngtrí-thöùc tö-saûn Toân-Daät-Tieân, caùch-maïng noâng-daân Mao-Traïch-Ñoâng - taát caû nhöõng vuøng-vaãy ñaãm maùu naøy, khibuøng leân thì töôi saùng nhö buoåi bình-minh, nhöng chaúngbao-laâu trôû laïi oi-nöïc, toái-taêm ñeán ngheït thôû! Nguyeân nhaânvì thaàn trí con ngöôøi ñi vaøo ñaáu-tranh chính-trò ñaõ mangsaün chuûng-toá tö-töôûng Taàn-Thuûy-Hoaøng (geâne mentaleengendreù par Taàn-Thuûy-Hoaøng) khi gaëp ñieàu-kieän thuaän-tieän thì taùc-ñoäng.

Cho tôùi nay, duø ôû cheá-ñoä naøo, moái lieân-heä giöõaTrung-quoác vôùi caùc nöôùc laân-bang, chính quyeàn Trung-quoác vaãn coi laø moái lieân-heä giöõa thieân trieàu vôùi thuoäcquoác ! Ngay danh-töø “Trung-Hoa” ñaõ maëc-nhieân bao-haømyù-nghóa “moät trung-taâm vaên-minh cuûa theá-giôùi” (Trung =giöõa, Hoa = vaên-minh, ñeïp toát). Nhöõng neùt “Ñaïi ñoàng”ghi trong Leã Kyù, hay ñöôïc hoâ-haøo bôûi caùc laõnh-tuï Trung-

75 76NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu? Thái ViŒ

quoác, neáu hieåu theo moät caùch ñích-thöïc: thieân-haï ñaïi ñoàngtrong söï “coi soùc” cuûa noøi Hoa, vaø ñöôïc bieåu-hieän quachuû-nghóa chuûng-toäc ñeá quoác, meänh-danh laø “thieân- haïchuû-nghóa”. Ñôøi ñôøi, chính-quyeàn Trung-Hoa tie áp noáichính-saùch “Xaâm-laêng vaø ñoàng-hoùa”.

Chieáu theo tieán-trình baønh-tröôùng cuûa noøi Hoa,chuùng ta thaáy:

- Thôøi laäp quoác, khôûi töø Hieân-Vieân hoaøng-ñe á choñeán Ñoâng Chu, laõnh-thoå Trung-quoác bao goàm vuøng cao-nguyeân hoaøng thoå cuûa Hoaøng-Haø vaø ñaát cuûa daân Suy-Vöuthuoäc doøng Baùch-Vieät ôû phía Baéc vuøng Döông-Töû giang.

- Thôøi Xuaân-Thu Chieán -Quoác, Baùch-Vieät linh-laïc, phaân taùn vaø sau Taàn-Thuûy-Hoaøng tieáp ñeán nhaø Haùn,laõnh-thoå Trung-quoác môû roäng goàm Hoa-Baéc, Hoa Trungvaø gaàn heát Hoa-Nam.

Song song vôùi chính-saùch chieám ñaát laø di-daân ñoàng-hoùa. Xaâm-laêng baèng caùch naøy, ñaát ñaõ bò chieám khoâng bao-giôø hy-voïng thaâu-hoài. Vì chính saùch di-daân vaø ñoàng hoùamaø daân-soá Trung-Hoa gia-taêng moät caùch vöôït böïc !

Ñeå thaáy roõ ñieàu naøy, trong cuoán “A History ofChina”, Wolfram Eberhard, giaùo-sö ñaïi-hoïc California ñaõlaäp baûn daân-soá cuûa Trung-quoác töø naêm 1662 ñeán 1953:

Naêm Daân soá (ngöôøi)

1662 100,000,000.1710 116,000,000.1729 127,000,000.1741 143,411,559.1754 184,504,493.1728 243,965,618.1796 275,662,414.1814 374,601,132.1850 414,493,899.1953 601,938,035.

* Sau Taàn, trieàu Haùn tuy coù söu-taàm vaø phuïc-höngNho hoïc, nhöng thöïc ra “nhaõn-hieäu” naøy cuõng chæ laø moät

thöù maïo hoùa. Ñeå goïi ñöôïc chính-xaùc phaàn naøo, vaên-hoïcsöû goïi caùi hoïc naøy laø Haùn Nho roài Toáng Nho vaø nhieàuNho khaùc nöõa, tuøy theo trieàu-ñaïi. Nhöõng Nho naøy, thöïc-söï chæ ñeå bieän-minh cho ñeá-cheá cöïc quyeàn.

Tieác thay, doøng tieán-hoùa caùch-maïng töø thôøi laäpquoác ñeán Taàn-Thuûy-Hoaøng thì bò gaõy khuùc!

* Cöùu-caùnh trong thôøi “Phong kieán truyeàn hieàn” laømoät coäng-ñoàng sinh-hoaït an hoøa. Quyeàn löïc ôû ñaây khoângphaûi laø quyeàn löïc aùp-ñaët baèng voõ-löïc maø laø quyeàn löïcñöôïc troâng-caäy phaùt-sinh trong nhöõng ñaïi-hoäi chö-haàu.Vò thieân-töû do ñaïi-hoäi chö haàu tín-nhieäm, coù söù-maïng ñemlaïi an-hoøa thònh-vöôïng trong thieân-haï. Coâng vieäc naøy, söûsaùch sau goïi laø “vöông hoùa”.

* Tö-töôûng ñaõ bò thuït luøi (töø thaùi-hoøa trôû laïi hoangtính, caùi “Ta” bao truøm caùi “chung”, Taàn Thuûy-Hoaøng roàiHaùn ñeá,...Minh ñeá; töông-töï taïi AÂu-Chaâu, Alexandre LeGrand, hoaøng-ñeá La-Maõ, boïn Pierre le Grand, Ivan LeTerible,... keû tröôùc ngöôøi sau, khaép nôi treân theá-giôùi ñeàuñaõ chinh-phuïc baèng voõ-löïc, tieâu-dieät baèng baïo-taøn, ñoàng-hoùa baèng caùm-doã vaø cöôõng-böùc - Raát nhieàu doøng soáng ñaõbò tòch-dieät nhö vaên-hoùa Maya, Aztec, da Ñoû ôû toaøn boäMyõ Chaâu,..!

Nhö treân ñaõ trình-baøy, vai-troø “thieân-töû” trongNho hoïc chæ laø moät ngöôøi, tröôùc ñaïi-hoäi chö-haàu,tuyeân-theä laõnh nhieäm-vuï chaáp-haønh thieân-lyù (Caùi ñöùchieáu sinh cuûa Trôøi Ñaát (töùc laø laõnh thieân meänh). SangTaàn Thuûy-Hoaøng, thieân-töû thaønh moät nhaân-vaät tuyeät-ñoái uy-quyeàn; Chöõ “trung” laø trung tín, laø moät loønggiöõ chaéc nhöõng ñieàu giao-öôùc giöõa thieân-töû vaø chöhaàu - Sang thôøi “Ñeá cheá Cöïc Quyeàn”, chöõ “trung”trôû-thaønh caùi ñaïo muø quaùng, “Quaân xöû thaàn töû - thaànbaát töû baát trung”. Caû moät neàn vaên-hoïc cuûa Haùn vaøToáng Nho ñaõ ñuùc-naën ra boïn baøy-toâi noâ-leä, tranh nhauxu-nònh keû caàm quyeàn.... Chính thaùi-ñoä xu-phuï cöôøngquyeàn naøy ñaõ saûn-sinh ra nhöõng töø: Haùn daân, HaùnToäc, Haùn hoïc, Haùn töï, Haùn vaên, Ñöôøng

77 78ñinh Khang-HoåtNÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?


1- TØ du-møc nay Çây mai Çó trª thành ÇÎnhTØ du-møc nay Çây mai Çó trª thành ÇÎnhTØ du-møc nay Çây mai Çó trª thành ÇÎnhTØ du-møc nay Çây mai Çó trª thành ÇÎnhTØ du-møc nay Çây mai Çó trª thành ÇÎnhcÜ - ñ¥t ra triŠu-chính, lÍ nghi.cÜ - ñ¥t ra triŠu-chính, lÍ nghi.cÜ - ñ¥t ra triŠu-chính, lÍ nghi.cÜ - ñ¥t ra triŠu-chính, lÍ nghi.cÜ - ñ¥t ra triŠu-chính, lÍ nghi.

Trong cuoán “Ba Vaán Ñeà Khôûi Ñaàu Vaên HoùaVieät” taùc-giaû Hoaøi Nguyeân ñaõ neâu roõ:

“Taïi vuøng hoaøng thoå, thay vì bieán cheá taøi nguyeânlaøm nguoàn trôï löïc cho mình thì hoï “goàng mình” thích-öùng vôùi moâi sinh. Soáng theo thieân-nhieân neân thoâ phaùc,sô laäu vaø “röøng tính” hôn. Cuõng vì reøn mình sinh-hoaït tröïc tieáp vôùi hoaøn caûnh khaéc nghieät neân con ngöôøiHoa Baéc, noøi Moâng Coå löïc-löôõng vaø huøng maïnh hônngöôøi Hoa Nam. Trong sinh-hoaït phaùt-trieån ñuïng ñoävôùi taäp theå khaùc, thaønh phaàn du muïc coù nhieàu öu ñieåmnhö:

- Khoeû söùc vaø to lôùn hôn.- Sinh hoat giaûn-dò hôn.- Trang bò nheï-nhaøng hôn.- Keát taäp deã, mau, vaø chaët-cheõ hôn.- Tieán, lui nhanh-nheïn nhôø söû duïng ngöïa

vaø chieán xa ngöïa keùo thaønh thuïc hôn...

Nhöõng taäp theå sinh-ñoäng nheï-nhaøng naøy luùc naøocuõng saün-saøng trôû thaønh nhöõng ñoaøn quaân sôû tröôøngveà vaän-ñoäng toác chieán, toác quyeát.

Döïa treân nhöõng thaéng ñieåm aáy, thaønh phaàn dumuïc ñaõ sôùm khuaát-phuïc ñöôïc thaønh phaàn ñònh cö,laäp neân nhöõng taäp theå roäng lôùn hôn döôùi moät quyeànlöïc thoáng lónh. Thaønh quaû cuûa söï thoáng nhaát naøy theåhieän qua söû kieän Hoaøng ñeá ñaõ Nam tieán, chieán thaéngñöôïc Suy Vöu (Baéc Thaàn Noâng) môû ñaàu cho lòch-söûñeá cheá Trung Hoa.

Charles O. Hucker, giaùo sö Trung Hoa hoïc vaøsöû hoïc taïi ñaïi hoïc Michigan khi nghieân-cöùu söû lieäu

nhaân, Toáng nhaân, v.v...

Toùm laïi, döôùi thôøi-ñaïi Taàn Thuûy-Hoaøng, xaõ-ho äi Trung Nguyeân bò ñe á che á cö ïc-quyeàn a ùp-bö ùc.Khoâng-khí sinh-hoaït an-hoøa vaø töï-do phaùt-trieån trongsöï baûo-veä cuûa caû hai caáp chính-quyeàn “thieân-töû” vaøñòa-phöông trô û tha ønh tho áng-trò va ø bò-trò. Ñaây la ønguyeân-nhaân duy-nhaát vaø tröôøng-kyø ñaõ gaây neân moáihaän-thuø truyeàn-kieáp giöõa hai saéc daân Hoa - Vieät.

“Baéc phöông Hoà maõ bon-bon, Caønh Nam, chim Vieät heùo-hon ngaäm-nguøi!”

(Duy-Khang)

Baûn ñoà Vaïn Lyù Tröôøng Thaønh

79 80


ñ©i nhà ThÜÖng ÇÃt Çai còn hËp, phía Nam tÌnhHà B¡c, phía ñông tÌnh SÖn Tây, phía Tây tÌnh SÖnñông). Sº chép th©i Ço có t§i ngàn chÜ hÀu Khoänggi»a Ç©i ThÜÖng b¡t ÇÀu nuôi ng¿a . Có ng¿a thì cóchi‰n xa

“ñ©i ThÜÖng ngÜ©i dân sÓng b¢ng sæn b¡t, phäiÇ®i khi cón khí cø b¢ng s¡t, cuÓi Ç©i Xuân Thu, nôngnghiŒp m§i thÆt phát tri‹n ”

H† trÒng ngÛ cÓc, nuôi trâu cØu, chó, heo, ng¿a,bi‰t nÃu rÜ®u,...ñã có s¿ phân công, Çàn ông làm ru¶ng,sæn b¡n, Çàn bà nuôi con, chæn t¢m dŒt tÖ.

Theo giáo sÜ NguyÍn ñæng Thøc trong “LÎchSº Tri‰t H†c ñông PhÜÖng, tÆp I, trang 1338: Nhânloåi ª vào th©i-kÿ Ãu-trï Çã phäi có š niŒm vŠ giÓng Ç¿cgiÓng cái. HuÓng chi s¿ nhÆn xét hay phân biŒt giÓngÇ¿c giÓng cái thì ª ngay trong bän næng cûa cÀm thú Çãcó rÒi, vì nó là bÜ§c ÇÀu cûa Ç©i sÓng sinh lš và tìnhcäm.

Quan niŒm âm dÜÖng ÇÓi lÆp thÓng nhÃt.Quan niŒm âm dÜÖng ÇÓi lÆp thÓng nhÃt.Quan niŒm âm dÜÖng ÇÓi lÆp thÓng nhÃt.Quan niŒm âm dÜÖng ÇÓi lÆp thÓng nhÃt.Quan niŒm âm dÜÖng ÇÓi lÆp thÓng nhÃt.

B¢ng c§, mª ÇÀu Kinh Thi:

“Quan quan thÜ cÜuTåi hà chi châu

1-Mercel Granet, La civilisation Chinoise, Albin Michel, 1948:Xe có hai bánh, m¶t cái thùng hËp ngæn, bÎt ª phía trÜ§c , mªphía sau. Phía trÜ§c có m¶t cái g†ng. M‡i xe có 4 con ng¿a,ngÜ©i Çánh xe ngÒi ª gi»a xe, cÀm cÜÖng, bên trái là m¶tchi‰tr.49.n-sï cÀm cung, bên phäi là m¶t chi‰n sï cÀm thÜÖng.Ng¿a và ba ngÜ©i trên chi‰n xa ÇŠ m¥c áo giáp b¢ng da thú. Cóba cái m¶c b¢ng g‡ nhË Ç¥t ª phía trÜ§c xe che chª cho bangÜ©i trên xe.2- NguyÍn Hi‰n Lê, Sº Trung QuÓc, cuôn I, Nhà xb T°ng H«p,t/p HCM, 2006

2

81 82

1

Trung quoác ñaõ phaùt-giaùc ra raèng: “...Coù moät söï boûsoùt ñaùng löu yù...khoâng coù moät gôïi yù naøo trong caùctruyeàn thuyeát coå sô ñeà caäp tôùi moät ñaáng anh huøng naøoñaõ ñöa daân toäc Trung Hoa töø ñaâu ñoù ñeán nöôùc Taøungaøy nay...” (Charles O. Hucker, “China’s ImperialPast, Standford University Press, 1975, trang 22.)

Ñeå giaûi-thích ñieàu naøy, lyù-do chuû-quan duynhöùt veà ø haønh-vi coá tình xoùa boû nguoàn goác du muïccuûa toå tieân mình cuõng nhö phuû-nhaän söï thaâu hoùa caùctinh-hoa vaên hoùa cuûa caùc daân toäc baûn ñiaï trong quaùtrình hình thaønh moät quoác gia ñoäc toân laø Trung Hoa.Söï töï toân, töï ñaïi töï nhaän mình laø daân “con Trôøi”,coù nhieäm-vuï vöông hoùa caùc daân toäc chung quanh maøngöôøi Taøu coi laø Baéc Ñòch, Nam Man, Doâng Di, TaâyNhung.

Thôøi khôûi söû, vua caû thieân haï ñöôïc hieäu laø“hoaøng”, laø “ñe á”, vua chö haàu goïi laø “quaân”, tieáp ñoùtuøy nöôùc lôùn nhoû, tuøy coâng nghieäp maø “thieân töû” bancho töôùc “coâng” hay “haàu”. Caên-baûn, ñeàu laø haàu,rieâng “coâng” cao hôn “haàu”.

Cuoái thôøi Chu (thôøi Xuaân Thu), chö-haàu nhieàutranh chaáp, coù boán vò “coâng” ñöôïc trao quyeàn “baùchu û”: Teà Hoaøn Coâng, Taán vaên Coâng, Sôû Trang Coângvaø Taàn Muïc Coâng.

Ngöôøi ñöôïc thieân töû trao cho traùch-nhieäm thaymình giöõ traät-töï trong thieân haï, khoâng ñeå chö-haàu gaâyloaïn thì goïi laø “töôùng quoác” , sau goïi laø “baù chu û”.

Ngöôøi ñaàu tieân thieát -laäp cheá-ñoä coù moät lyù-thuyeát laø Chu Ñaûn (Chu Coâng), em Chu Vuõ Vöông.OÂng naøy ñaët roõ quyeàn haïn vaø traùch-nhieäm cuûa moãivai trong “tam vò cheá” (Thieân Töû, töôùng quoác vaø söûgia):


Y‹u ÇiŒu thøc b»Quân tº häo cÀu...”

DÎch Quan quan cái con thÜ cÜuCon sÓng con mái cùng nhau bãi

ngoàiDÎu dàng thøc n» nhÜ aiSanh cùng quân tº tÓt Çôi v® chÒng...

(Tän ñà dÎch)

Ý tÜªng giÓng ÇÜc giÓng cái Çã là š tÜªngdÅn Çåo chons¿b t° chÙc sinh hoåt th¿c t‰ ( Quântº tåo Çoan hÒ phu phø):

Khi có ch» nghïa, thì ch» âm chÌ cho y‰u tÓtÓi , ch» dÜÖng chÌ cho ánh sáng m¥t tr©i Mùaxuân Ãm áp có m¥t tr©i , Çàn i6ng s¡p tØ giã làngmåcxuÓng dÜ§i chân ÇÒi, nÖi ru¶ng thÃp Ç‹ làmviŒc ÇÒng áng suÓt Ç‰n thu. ñàn bà ª nhà canhcºi, nÖi tÓi tæm kín Çáo, nhÃt là mùa rét.

NgÜ©i ta dùng ch» sinh Çôi Âm - DÜÖngnhÜ là cÜÖng lïnh cÖ bänÇ‹ t° chÙc cä m¶t vÛ-trøquan lÅn nhân sinh quan, nhÜ là nh»ng š tÜªngl¿c vÆy....

Âm dÜÖng luôn luôn Çi Çôi là hai phÜÖngdiŒn cûa m¶t cái gì bi‰n hóa, chÙ không phäi làm¶t khái niŒm h®p lš và tïnh. ñÃy là manh nhatin có ÇÎnh luÆt t¿ nhiên. ñÎnh luÆt Ãy liên hŒ cácth‰ l¿c lÜu hành,

M. Granet, nhà nghiên-cÙu Trung Hoa h†cnói: L©i vÃn Çáp mª ÇÀu thiên HÒng Phåm

NgÛ Hành

“NhÃt vi‰t thûy,

NhÎ vi‰t hÕaTam vi‰t m¶cTÙ vi‰t kimNgÛb vi‰t th°Thûy vi‰t thuÆn håHÕa vi‰t viêm thÜ®ngM¶c vi‰t kh¡c tr¿cKim vi‰t tòng cáchTh° viên giá s¡cNhuÆn hå t¡c hàmViên thÜ®ng t¡c kh°Khúc tr¿cbt¡c toanTòng cách t¡c tânGiá s¡c t¡c cam...

TÃt cä vÛ trø t¿ nhiên, vøn v¤t ÇŠu do næm hànhbi‰n hóa ra cä

(Khuynh hÜ§ng cûa nÜ§c là thÃm xuÓng, khuynhhÜ§nGiá s¡c t¡c cam = g cûa lºa trái ngÜ®c v§i nÜ§c,khuynh hÜ§ng cûa m¶c có tính góc cånh (khúc tr¿c),khuynh hÜ§ng cûa kim có tính theo và Ç°i; khuynhhÜ§ng cûa th° thì công døng. Ngoài næm hành còn cónh»ng tác døng vào giác quan:

NhuÆn hà t¡c hàm vÎ m¥n là quanniŒm do nÜ§cbi‹n. Viên thÜ®ng t¡c kh°, vÎ Ç¡ng do vÆt khô cháy.Giá s¡c t¡c cam = thóc lúa làm ru¶ng mà có vÎ ng†t.Tòng cách t¡c tân =là vÎ cay (Phäi chæng là nóio s¿thÓng kh° cûa s¿ tho và Ç°i Çi chæng?

Âm dÜÖng giao dÎch tÜÖng sinh tÜÖng kh¡c là vình»ng l¿c hoåt Ç¶ng tri‹n khai diÍn hóa.

*

83 84NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?


2 - Phong ki‰n truyŠn hiŠn (chÜ hÀu) sangPhong ki‰n truyŠn hiŠn (chÜ hÀu) sangPhong ki‰n truyŠn hiŠn (chÜ hÀu) sangPhong ki‰n truyŠn hiŠn (chÜ hÀu) sangPhong ki‰n truyŠn hiŠn (chÜ hÀu) sang Ç‰ ch‰ tÆp quyŠn. Ç‰ ch‰ tÆp quyŠn. Ç‰ ch‰ tÆp quyŠn. Ç‰ ch‰ tÆp quyŠn. Ç‰ ch‰ tÆp quyŠn.

Sau cuoäc chieán-tranh ñaàu tieân trong lòch-söûTrung nguyeân laø traän Hoaøng ñeá, laõnh-tuï cuûa lieân quaânHoa Moâng chieán thaéng Suy-vöu, laõnh-tuï lieân quaânBaùch Vieät (Thaàn Noâng Baéc). Sau traän naøy, ôû Trungnguyeân ra ñôøi moät coäng-ñoàng oån-ñònh trong traät-töïphong kieán vôùi moät quyeàn löïc chuùa teå dung-hoøa vôùinhöõng quyeàn löïc ñiaï phöông. Toå-chöùc vaø hoïc thuyeátchính trò danh-hieäu hoùa nhöõng quyeàn löïc naøy laø moätthieân töû laõnh-ñaïo thieân haï vaø caùc vua chö haàu. “Chö”laø moät phieám-ñònh soá löôïng tónh-töø, coù nghóa laø ñoângñaûo; “Haàu” laø danh hieäu goïi nhöõng thuû-laõnh ñòaphöông, sau “chö haàu” mang luoân nghóa laø moät nöôùc,moät quoác gia. (Nhö vaäy “Haàu” vaø “Chö haàu” tuy trongmoät caâu vaên maø coù nghóa hoaëc laø moät nöôùc, moät oângvua hay ñoâng ñaûo vua caùc nöôùc.)

Trong thôøi gian ñaàu, chính quyeàn trung-öôngleõ taát nhieân thuoäc veà nhöõng thuû-laõnh Hoa Moâng vìhoï laø nhöõng keû chieán thaéng. Hoï coù uy quyeàn ñeå trieäutaäp nhöõng “ñaïi hoäi chö haàu”, nôi ñoù khôûi ñaàu quyeànlöïc cuûa ngoâi minh-chuû.

Nhöng phe naøo ñaët ra nghi leã, ñaët ra danh hieäu?Nghi thöùc, phaåm phuïc, danh hieäu, moät phaàn saün coùtrong phe maïnh vaø trong phe yeáu; moät phaàn phaûi saùngtaïo. Saün coù, nhö traät-töï trong ñaïi hoäi thì ñöông nhieântheo traät-töï tuøy keû chieán thaéng. Nhöng coøn chuyeännghi leã, trang-trí taïo neân khoâng-khí long-troïng, trang nghieâmin vaøo taâm trí ngöôøi tham-döï - Nhöõng vaán-ñeà naøy khoâng phaûi

1- Baùch Vieät, theo Töø Haûi ñoù laø danh xöng chæ traêm gioáng Vieättöø Giao Chæ ñeán Coái Kheâ, moãi xöù coù doøng hoï rieâng. Noùi chungcaùc xöù Vieät naèm keá tieáp töø höõu ngaïn Döông Töû giang qua löuvöïc Vieät Giang, Hoàng Haø tôùi taän bình nguyeân soâng Maõ.

1

laø sôû-tröôøng cuûa nhöõng keû quen soáng trong leàu, tronghang vôùi moät neáp soáng giaûn-dò. ÔÛ ñaây coù hai lyù dohôïp laïi khieán ta thaáy vieäc saùng taïo nhöõng nghi-thöùcnaøy, ngöôøi Hoa Moâng caàn ñeán nhöõng ñoùng goùp cuûangöôøi Vieät: moät laø nhöõng thuû laõnh Hoa Moâng ñaët mìnhgiöõ vai chính yeáu trong moät nghi leã lôùn vôùi nhöõng neùtmaø ngöôøi Vieät ñaõ quen vaø caûm roõ nhöõng nghieâm trang,cung kính laø caùch hay nhaát ñeå gaây uy-tín; hai laø, nhöñaõ trình baøy, soáng trong hoang-sô giöõa nhöõng hoangnhieân baùt-ngaùt, quen laáy thieân-nhieân laøm boái caûnhcho nhöõng taäp hoïp, ngöôøi Hoa Moâng khoâng quen saùng-taïo ra nhöõng nghi-thöùc, trang-trí phieàn-toaùi. Ñaây phaûilaø sôû-tröôøng cuûa ngöôøi Vieät (taát caû moät soá ngöôøi Vieäthoaëc laø thaân-thuoäc hoaëc pha lai töø tröôùc vôùi ngöôøi HoaMoâng, hoaëc do ñaàu haøng vaø ñöôïc hoï duøng laøm coá-vaánkhi caàn thieát) ñaõ töøng toå-chöùc nhöõng leã hoäi ñeå bieåu-loä loøng thôø kính nhöõng söùc maïnh thieân-nhieân. Nhöõngneùt vaên-hoùa phong-kieán khôûi leân töø ñaây vaø ngaøy caøngña phöùc, tinh teá hôn. Nhöõng ñaïi hoäi chö haàu ngaøy caøngthaønh nhöõng ngaøy ñaïi leã vôùi tieán trình lôùp lang uynghi. Naøo soá löôïng traät töï, naøo ñaøi cao, côø quaït, trangtrí, phaåm phuïc, naøo ñeøn ñuoác, troáng chieâng, ca vuõvôùi leã phaåm, vaên chöông, yeán tieäc,... Ñaïi hoäi chö haàulaø nhöõng ngaøy maø caùc taäp theå cuûa hai doøng soáng ñemnhöõng phaåm vaät quùy baùu nhaát, nhöõng taøi-naêng, kyõ-thuaät cao nhaát cuûa mình maø ñaët döôùi chaân cuûa vòminh-chuû trong chöùng-kieán cuûa trôøi ñaát.

Ta ñöøng hieåu cheá-ñoä phong-kieán naøy theo nghóacuûa töø-ngöõ “phong haàu, kieán aáp ”, maø theo noäi-dunglaø moät chính quyeàn trung öông coäng vôùi nhöõng chínhquyeàn ñòa phöông töï trò (noùi caùch khaùc laø moät cheá ñoälieân bang cuûa nhöõng nöôùc quaân chuû chòu quyeàn troïngtaøi cuûa moät vò thieân töû). Cuõng ñöøng laàm cheá ñoä naøy vôùicheá ñoä “ñeá cheá cöïc quyeàn”.

85 86


Cheá ñoä phong kieán ra ñôøi tröôùc heát laø moät giaûiphaùp giaûi-quyeát söï xung-ñoät giöõa Hoa Moâng vaø Vieättreân ñöôøng phaùt-trieån gaëp nhau ôû Trung nguyeân. Söïñaùp öùng nhu caàu hoøa bình giöõa caùc taäp theå quoác gia,nhaát laø giöõa nhöõng taäp theå dò toäc Hoa - Vieät. Noù laøcon ñeû cuûa moät thoûa-hieäp thaønh coâng giöõa nhöõng keûtöông ñoái maïnh vaø nhöõng keû töông ñoái yeáu, ñoâi beânñeàu thöøa nhaän nhau. Nhöõng trao ñoåi saûn phaåm vaøvaên hoùa, kyõ thuaät, nhöõng giao thoa veà doøng maùu ñaõtaïo ra ôû Trung-nguyeân.

Quyeàn löïc ôû ñaây khoâng coøn laø quyeàn löïc aùpñaët baèng voõ löïc maø laø quyeàn löïc ñöôïc troâng caäy, phaùtsinh trong nhöõng ñaïi hoäi chö haàu. Vò minh chuû khoângphaûi laø oâng vua quyeàn naêng tuyeät ñoái maø chính yeáulaø keû chòu söï uûy-thaùc long-troïng vaø trang-nghieâm cuûachö haàu ñeå laøm troïng-taøi giöõa chö haàu...

Trung-nguyeân trong thôøi naøy ñöôïc phaùt-trieåntrong hoøa bình, thònh vöông (Ñaàu trieàu Haï, ñaïi hoäihoïp leân tôùi haøng vaïn Haàu, neân hieåu ñaây môùi chæ laønhöõng phoâi thai cuûa moät quoác gia, thöïc chaát chæ laønhöõng lieân boä laïc) do söï gia nhaäp cuûa nhieàu taäp theå.Tình theá naøy tieáp-tuïc phaùt-trieån cho tôùi thôøi XuaânThu.

1-Phong Kieán ñuùng nghóa laø “phong haàu vaø kieán aáp”. Ñaây laømoät chính saùch chöù khoâng phaûi cheá ñoä. Chính saùch naøy khoângcoøn hieäu löïc vaøo cuoái thôøi Chu khi thieân töû trung öông khoângcoøn ñuû uy ñeå giöõ an hoøa trong thieân haï. Thieân töû naëng veà uy ñöùctinh thaàn, chö haàu laø quyeàn löïc quaân chính trong quaûn haït cuûamình. Thieân töû laø chuùa tinh thaàn treân maët ñaát, thieân töû lo laømgöông, giaùo hoùa caû thieân haï. Moät chö haàu coù bieân giôùi, coøn thieânhaï khoâng bieân giôùi, nhö vaäy treân nguyeân taéc thì thieân töû khoângcoù laõnh thoå rieâng.

1

87 88

1


3- Ch» vi‰tCh» vi‰tCh» vi‰tCh» vi‰tCh» vi‰t (Ch» Nho).

A/ Nguoàn goác:Chöõ Nho thöôøng ñöôïc goïi laø chöõ Haùn, tuy khoâng coøn

thöïc-duïng ñoái vôùi ngöôøi Vieät ngaøy nay, nhöng chöõ Nho ñaõñoùng goùp quan-troïng vaøo di-saûn vaên-hoùa Vieät. Ngoân-ngöõVieät ngaøy nay xöû-duïng, chöõ Nho chieám moät tyû-leä cao, maëc-daàu nhieàu tieáng ñaõ ñöôïc Vieät hoùa.

Cöù theo truyeàn-thuyeát, sau khi chieán thaéng Mieâutoäc (daân troàng luùa nöôùc), hoaøng-ñeá Trung Hoa sai ThöôngHieät phoái-hôïp ba heä-thoáng vaên-töï thôøi ñoù: baùt quaùi cuûaBaøo Hy töùc thò toäc cuûa vua Phuïc Hy ôû veà phía Ñoâng, heä-thoáng “keát thaèng” (thaét nuùt) cuûa con chaùu Vieâm toäc ôûmieàn Nam, vaø heä-thoáng veõ theo hình söï vaät goïi laø “töôïnghình” ôû phía Taây Baéc maø cheá ra chöõ Nho.

Ñaõ coù vaên-töï, caàn vieát thaønh saùch, luùc ñaàu ngöôøi taduøng caùc maûnh xöông thuù vaät, sau duøng theû tre goïi laø “haõnthanh”, vieát treân xöông thuù goïi laø “trinh boác”. Treân “trinhboác” coù coát chöõ goïi laø “giaùp coát ” vaên töùc loái “ñaïi trieän”.

Nhieàu nhaø khaûo-cöùu Taây phöông cho raèng chöõ Nho(Haùn töï) ñaõ töø Ai Caäp vaø Babylone maø ñeán; moät soá söû-gialaïi quaû-quyeát goác-tích tieáng noùi cuõng nhö caùch vieát cuûangöôøi Taøu laø töø daân Sumeùriens.

B/ Caùch caáu-taïo:Coù saùu (6) caùch hình-thaønh chöõ Nho:* Töông hình: Chöõ vieát dieãn-taû theo hình-daùng söï

vaät (Theo Thuyeát Vaên, toång-coäng coù 364 chöõ vieát theo loáitöôïng hình).

Thí duï: Chöõ nhaät ( ) = maët trôøi, ngaøy. Chöõ maõ( ) laø ngöïa.

Cöù theo truyeàn-thuyeát neâu treân, chöõ Nho hình thaønhdo söï phoái-hôïp ba heä-thoáng: “Baùt Quaùi” cuûa Baøo Hy

(phöông Baéc), “Khoa ñaåu” (vieát nhö hình con noøng noïc)cuûa Vieâm toäc (phöông Nam) vaø “veõ theo hình, söï” cuûaphöông Taây Baéc. Ñoái-chieáu treân thöïc-teá, chöõ Nho khoângchæ rieâng cho ngöôøi TÀu, maø ñöôïc duøng chung cho caùc xöù ôøAÙ Ñoâng xöa, nhö Nhaät Baûn, Ñaïi Haøn, Vieät Nam, Moâng Coåvaø Maõn Chaâu, moãi nôi phaùt aâm theo caùch rieâng, nhöngñeán khi vieát ra (buùt ñaøm) ñeàu coù theå hieåu nhau.

Theo oâng Dieäu Taàn qua baøi “Heä Thoáng HaùnTöï” trong VietNet, möùc-ñoä aûnh-höôûng, vay möôïn chöõNho taïi caùc nöôùc AÙ Ñoâng nhö sau:

“Nöôùc Nhaät laø moät quaàn ñaûo, naèm rieâng reõvôùi Trung quoác. Nhaät ñaõ xaâm-laêng Trung quoác, chöùchöa bao giôø bò Trung quoác xaâm-laêng. Nhaät tieáp-nhaänHaùn töï qua ngöôøi Haøn quoác, vaø cho ñeán nay chòu aûnh-höôûng chöõ Nho naëng nhaát, vaãn phaûi chuû-ñoäng duøngchöõ Nhoï trong giaùo-duïc vaø vaên-töï. Hoïc-sinh, sinh-vieân Nhaät phaûi hoïc ba loaïi chöõ vieát laø Kanji, Katakana,Hiragana chöa keå phaûi hoïc theâm Romanji (La Maõ töï) ñeåvieát vaø ñoïc ñöôïc vaàn Latinh. Thí duï nhö UNESCO, EURO,noùi caùm-ôn baèng tieáng Nhaät = arigato vieát baèng vaàn Latinh. Ngöôøi ta cho raèng hoïc-sinh, sinh-vieân Nhaät hoïc-haønh vaát-vaû nhaát, nhì theá giôùi... Ngöôøi ta thöôøng thaáy moät baøi vieát,moät baûn vaên vieát baèng chöõ Nhaät goàm caû ba loaïi chöõ keå treân.Nhöõng taám baûng chæ daãn ngoaøi ñöôøng lôùn beân Nhaät ñeàuphaûi vieát baèng ba thöù chöõ, coù caû La Maõ töï nöõa...

Haøn quoác cuõng gioáng nhö Vieät Nam, phaûi duøngchöõ Nho haøng ngaøn naêm. Nhôø vua Sejong saùng taïo raHaøn ngöõ (Han’ gui), chöõ vieát ñôn-giaûn hôn chöõ Nhaät,khoâng caàn keøm theâm chöõ Nho, coù chaêng chæ duøng ñeåchuù-thích. Ngoân-ngöõ Haøn quoác khoâng raéc-roái nhö Nhaätngöõ, khoâng duøng tieàn-toá vaø haäu toá. Moät thí-du,ï hoï noùikamsa laø döïa theo caûm taï cuûa chöõ Nho. Vieät Nam cuõngnoùi caûm-taï.

89 90


“Maõn Chaâu laø nöôùc coù moät thôøi oanh-lieät laøñaõ cai-trò Trung nguyeân (trieàu Maõn Thanh) nhöng bòsuy-yeáu roài bò ñoàng-hoùa ngöôïc vôùi Haùn toäc. TieángMaõn Chaâu thuoäc nhaùnh Manchu-Tunggusic, nhoùmngoân-ngöõ goàm ba phöông-ngöõ ôû giöõa vuøng Nga vaøTrung quoác.

Töø naêm 920, ngöôøi nöôùc Lieâu (baây giôø laø tænhLieâu Ninh) töùc Maõn Chaâu cuûa daân-toäc Khieát Ñan(Khitdan) ñaõ cheá ra chöõ rieâng cuûa hoï, goïi laø KhieátÑan ñaïi töï, sau ñoù chöõ Maõn Chaâu coù töø theá kyû XVIImöôïn cuûa Moâng Coå, sau ñaët theâm daáu ñeå taïo aâm.Thöùù tieáng naøy ñeán naêm 1911 chính-thöùc bò loaïi boû...”

Noùi ñeán Moâng Coå laø coù Noäi Moâng vaø NgoaïiMoâng. Ngaøy nay chæ coù quoác-gia Moâng Coå ñaõ töø boûcheá-ñoä coäng-saûn töø naêm 1990, coøn Noäi Moâng khoângñöôïc nhaéc tôùi, vì ñaõ laø laõnh-thoå cuûa Trung quoác, laømoät trong boán ngoâi sao nhoû [(Moâng, Hoài, Taïng, Maõn)treân laù côø cuøng vôùi ngoâi sao lôùn laø Haùn toäc (Cuõng laø“Boán beå chaàu Trung quoác = Töù Haûi trieàu Nguyeân, hayHaùn toäc vôùi töù Di)]...

Ngoân-ngöõ hoïc xeáp tieáng nöôùc naøy vaøo gia toäcAltaic nhö tieáng Haøn quoác. Chöõ vieát coù nguoàn g o á cSyriac, daïng Aramaic, töïa nhö chöõ Cyrillic cuûa Nga.Töø xöa ñeán nay ngoân-ngöõ nöôùc Moâng Coå khoâng thuoächeä Haùn töï.

“Vieät Nam bò xeáp vaøo heä Haùn töï vôùi nhieàu khaùc-bieät cuøng maáy nöôùc treân. Daân Vieät khoâng bò Taàu ñoàng-hoùa vaø thoân-tính nhö Ngoaïi Moâng vaø Maõn Chaâu...Chuùng ta töï-haøo nhö ngöôøi Haøn quoác laø ñaõ coù thöùchöõ rieâng khoâng caàn duøng ñeán chöõ Nho trong vaên-töï.

Ngoân-ngöõ hoïc xeáp loaïi tieáng Vieät vaøo chi Moân-Khmer, coù nhöõng nhaø ngoân-ngöõ hoïc khaùc muoán xeápvaøo chi Maõ Lai (Malayo), hay gia-toäc Nam A

Ù(Austroasiatic) nöõa.

Do ñoù, neáu noùi raèng 70% tieáng Vieät töø tieángHaùn laø sai-laàm veà lòch-söû. Vieäc döïa vaøo töï ñieån maøphaân-ñònh chöõ naøy thuoäc goác Haùn hay goác Vieät laødöïa theo “phöông-phaùp-luaän”, neân keát-quaû cuõng chætöông-ñoái.

Ñeå keát-luaän veà chöõ “Nho”, ta coù theå noùi raèng, phaànchính do Vieâm toäc, ñaõ ñoùng-goùp raát nhieàu trong söï hìnhthaønh chöõ Nho, vaø khoâng theå noùi chöõ “Nho” laø vaên töïcuûa ngöôøi Taøu, maø phaûi noùi vaên-töï chung cuûa ngöôøi AÙÑoâng xöa.

Goïi chöõ Nho laø Haùn töï laø caùch goïi “nhaäp nhaèng”(ñaùnh laän con ñen) cuûa daân Hoa, gioáng nhö nhaän mình laøHaùn nhaân, Ñöôøng nhaân laø nhaän laáy moät trieàu-ñaïi maø ngöôøiTaøu cho laø “trieàu ñaïi vaøng son”!

Goïi laø Haùn töï, Haùn vaên laø muoán daønh laáy ñoäc quyeàncho noøi Hoa!

Nhaän xaèng, töï-toân, ñeàu laø nhöõng haønh-ñoäng thieáuvaên-hoùa, khoâng hieåu gì veà ngoân-ngöõ-hoïc, chuûng toäc hoïc,nhaân-vaên, v.v...cuûa nhöõng saéc daân laáy söùc maïnh, hieáu-chieán...

91 92


4- NhÆp nh¢ng vŠ nguÒn gÓc..NhÆp nh¢ng vŠ nguÒn gÓc..NhÆp nh¢ng vŠ nguÒn gÓc..NhÆp nh¢ng vŠ nguÒn gÓc..NhÆp nh¢ng vŠ nguÒn gÓc..

Trong ti‹u møc “Nh»ng nét chính vŠ s¡c dân TÀu” ª trên cho ta thÃy thu› t° dân TÀu rÃt là l¶n-x¶n, khôngthÓng-nhÃ!. Khi thì x‰p Hoàng d‰ ÇÙng ÇÀu, khi thìHoàng Ç‰ ÇÙng sau ThÀn Nông. Và ngay danh hiŒu ThÀnNông là vÎ vua dåy dân cày cÃy và trÒng lúa, v§i nguÒngÓc du møc không th‹ có ÇÜ®c m¶t ông t° chÌ dÅn vŠnông nghiŒp, ngoài ra danh hiŒu låi nói ngÜ®c v§i ngôntØ TÀu: Theo ng» Pháp TÀu phäi g†i là Nông Nông Nông Nông Nông ThÀnThÀnThÀnThÀnThÀn,nhÜ nói vŠ hoa mai, ti‰ng ViŒt nói ‘hoa mai tr¡ng hayhoa mai vàng’ còn ti‰ng TÀu g†i ‘båch mai hay hoàngmai’...

NhÜ vÆy, chÌ có th‹ giäi-thích là dân TÀu Çã mÜ®nThÀn Nông làm thùy-t°, chÌ la do bän-chÃt gian lÆn vàmÜ®n cûa ngÜ©i làm cûa mình Ç‹ che ÇÆy nguÒn-gÓcdu-møc.

Theo h†c-giä Wolfram Eberhard trong cuÓn‘History de la Chine, Payot 1952, trang 38:‘’Vàokhoäng 459 TDL, m¶t h†c-giä Çã mang Hoàng ñ‰, m¶tvÎ thÀn nhÕ trong ÇÎa phÆn SÖn ñông lên làm vua ÇÀu-tiên cûa dân TÀu. Hành Ç¶ng suy-cº này nh¢m giúp m¶tvài lãnh-chúa th©i Çó nhÆn quàng cÛng là hÆu-duŒHoàng ñ‰ Ç‹ chính-thÙc-hóa viŒc tranh ngôi thiên-tºv§i nhà Chu. DÀn theo Çó, Hoàng ñ‰ Çã ÇÜ®c hÀu-h‰tgiai-cÃp qúy-t¶c TÀu, và k‹ cä nhà Chu tôn làm thûy-t°. ñã có thûy-t° tÃt phäi ki‰m thêm, ho¥c tåo thêmvài ba vÎ vua khác nhÜ Toåi Nhân, ThÀn Nông, Phøc Hycho Çû Tam hoàng, ngÛ Ç‰. Giä-thuy‰t này giúp cho s¿giäi-thích vì sao Kh°ng Tº không hŠ nh¡c Ç‰n Hoàngñ‰. Phäi chæng vì thuª sinh th©i cûa Kh°ng Tº, ôngthûy-t° cûa TÀu còn Çang ngÒi ª ngôi mi‰u nhÕ ª ‘khÌho cò gáy’ trong tÌnh SÖn ñông.’’

Töông tö, ï theo söû-gia Will Durant: “Ngöôøi

maø chuùng ta goïi laø daân Haùn hieän nay khoâng goàm moätchuûng-toäc thuaàn nhaát maø laø söï keát-hôïp cuûa nhieàu saéc-toäc khaùc nhau töø nguoàn-goác cho ñeán ngoân-ngöõ vaø ñaëc-tính.”

LÜÖng Khäi Siêu (1873-1929), m¶t nhà hoåtÇ¶ng væn hóa TÀu n°i ti‰ng cÛng phäi thØa nhÆn: ‘NgÜ©iTrung Hoa vÓn là m¶t s¡c dân du møc khªi tØ phía TâyB¡c rÒi tràn xuÓng chi‰n th¡ng nh»ng giÓng dân sÓngtrong khu v¿c sông Hoàng Hà, và càng ngày càng trànra kh¡p cä Çåi løc Á Châu.’

Khi ngöôøi Taøu nhaän mình laø ngöôøi Haùn hayngöôøi Ñöôøng chæ coù nghóa laø nhaän laáy söï haõnh-dieänmoät trieà- ñaïi cöôøng-maïnh.

Xuyên-tåc chính Nhouyên-tåc chính Nhouyên-tåc chính Nhouyên-tåc chính Nhouyên-tåc chính Nho:

* Yeáu-toá chính-trò vaø thôøi-ñaïi:Tieáp truyeàn chính-saùch di daân, chieám ñaát, cöôùp

ñoaït vaên-hoùa vaø chuû-tröông Haùn hoùa daân baûn xöù khinhoùm du-muïc Baéc phöông tie án vaøo löu-vöïc soângHoaøng Ha,ø maø Hoa söû goïi laø “Hoaøng ñeá chieán SuyVöu...” ñaõ böùc-haïi boä-toäc Baùch Vieät phaûi linh-laïc!Goác-tích vaø vaên-hoùa Baùch Vieät cuõng vì vaäy maø naybò lu-môø. Hai chi Laïc Vieät vaø AÂu Vieät ñònh-cö taïi ñòabaøn mieàn Nam Haûi, sau tuy bò Trieäu Ñaø saùp nhaäp vaøoNam Vieät, vaø traûi hôn ngaøn naêm Baéc thuoäc (Taây Haùn,Ñoâng Haùn, Taàn, Tuøy, Ñöôøng, Toáng, Minh, Thanh...)nhöng ñaõ khoâng bò Haùn hoùa, maø vaãn giöõ ñöôïc chuû-quyeàn. “Vieät vaãn laø Vieät - Hoa vaãn laø Hoa”, ñieàu maønhaø bænh buùt Joseph Buttinger ñaõ vieát trong cuoán TheSmaller Dragon:“ Söï tröôøng-toàn cuûa Vieät Nam laø moätpheùp laï khoù maø giaûi-thích noåi.” (The very existence ofVietnam as a separate country, and the survival of theVietnamese as a distinct people, must be regarded as amiracle for which scores of historians have so far tried

93 94

5


vainly to find a satisfactory explanation.)Vôùi Thieân Trieàu chuû-nghóa (Ñeá cheá cöïc quyeàn),

moái tham-voïng vaø truyeàn-kieáp thoáng-trò AÙ Chaâu, vaøtöï cho mình laø caùi roán vaên-minh cuûa nhaân-loaïi, voántöï coi caùc daân-toäc laùng gieàng laø man rôï (Nam Man,Ñoâng Di, Taây Nhung, Baéc Ñòch) ñaõ theå-hieän moät caùchtaøn-baïo, voâ nhaân ñaïo döôùi caùc thôøi-kyø ñoâ-hoä. Chæ caànnhaéc la ïi giai-ñoaïn nhaø Minh ño-hoä nöôùc Vieät ñuûchöùng-toû moái daõ taâm chöa töøng coù trong lòch-söû loaøingöôøi.

- Trong khi tö-töôûng “du-muïc” laø “xaâm-laêng”,laáy “maïnh hieáp yeáu” (“thieân trieàu chuû nghóa”, “HöngHoa dieät Di” = Höng noøi Hoa, dieät caùc daân khaùc chungquanh), thi noâng-nghieäp chuû ø “thaùi-hoøa”, “ñaïi-ñoàng”.

Chuùng ta thöôøng nghe noùi ñeán naøo laø “Hieáuhoøa”, “Theá-giôùi ñaïi-ñoàng”, hay caùc khaåu-hieäu “tö haûigiai huynh ñe ä” (Boán beå moät nhaø), ... cuûa TÀu, nhöngthöïc-chaát thì traùi ngöôïc trong lòch-söû.

- Töï ngaøy xöa, “Ñaïi-ñoàng” trong Leã Kyù, chöõ“Ñaïi ñoàng” ôû ñaây neân hieåu laø “ñaïi ñoàng trong söï coisoùc cuûa noøi Hoa.”

*

6- Måo hóa tung tín.Måo hóa tung tín.Måo hóa tung tín.Måo hóa tung tín.Måo hóa tung tín.

Trung Tín trong chính Nho laø trung nghóa vàøthaønh-tín. Töø thôøi Taàn veà sau, “trung tín” trôû thaønh“Tuyeät ñoái thôø vua” (Trung thaàn baát söï nhò quaân” hay“Quaân xöû thaàn töû, thaàn baát töû baát trung”).

Sang thôøi “Ñeá cheá cöïc quyeàn”, caû moät neàn vaên-hoïc Haùn vaø Toáng Nho ñaõ ñuùc naën ra moät boïn baøy-toâinoâ-leä, tranh nhau xu-phuï cöôøng quyeàn, ngöôïc laïi vôùitinh-thaàn nho-syõ thôøi “Phong kieán truyeàn hieàn” chænhaém vaøo caùi lyù ñöông-nhieân, hay thieân-lyù baøng-baïctrong trôøi ñaát.

Tinh-thaàn xu-phuï cöôøng quyeàn naøy aûnh höôûngsang Vieät Nam, maø nhaø Nho Cao Baù Quaùt ñaõ dieãn taû:

“Ngaùn nheõ keû tham beà khoa lôïi, muõ caùnh chuoànñoäi treân maùi toùc, nghieâng mình ñöùng chöïc cöûa haàu moân.

Quaûn bao keû mang caùi daøm danh, aùo giôùi laântruøm döôùi cô phu, moûi goái quøy moøn saân töôùng phuû...”hay “Caùnh buoàm beå hoaïn meânh-mang,

Caùi phong ba kheùo côït phöôøng lôïi danh...”Chính thaùi-ñoä xu-phuï naøy ñaõ saûn-sinh ra caùc

töø ngöõ Haùn daân, Haùn toäc, Haùn hoïc, Haùn töï, Haùnvaên,...khoâng coù trong thôøi phong kieán!

Nhö chuùng ta ñaõ bieát thôøi nhaø Taàn, Nho hoïcvaø Nho syõ bò dieät. Nho syõ traûi moät thôøi thaät khoán khoå,khoâng coù choã dung thaân. Theá roài, Haïng Voõ vaø LöuBang tranh thieân-haï cuûa nhaø Taàn. Löu Bang troïngduïng nho syõ, Löu Bang laøm vua ñaát Haùn Trung, neângoïi laø Haùn vöông. Nho syõ phoø Haùn vöông, baøy möuthieát-keá, phoâ-tröông aân ñöùc cuûa Haùn vöông. Sau khithaéng ñöôïc Haïng Vuõ, muoán traán-aùp loøng ngöôøi, vaøhöôùng taát-caû vaøo quyeàn-löïc nhaát thoáng cuûa Haùn trieàu,ngöôøi ta tuyeân-truyeàn döïng leân nhöõng yù-nieäm môùi

95 96


baèng nhöõng töø-ngöõ: Haùn vaên, Haùn toäc, Thieân töû thuïmeänh ö thieân,...Tôùi hieän-ñaïi, trong caùc cuoäc vaän -ñoäng caùch-maïng khoâi-phuïc danh phaåm cuûa taäp theånhaân-vaên Hoa Luïc, yù-nieäm Haùn toäc laïi caøng ñöôïckhoâi-phuïc moät caùch hoà-hôûi!

Khi tö-töôûng ñaõ bò ngöng ñoïng ôû maët cuï-theåcuûa söï vaät, thaáy laõnh-thoå döôùi quyeàn coù giôùi-haïn,laïi thaáy caùi theá coù theå duøng voõ-löïc ñeå môû roänglaõnh thoå thì tham-voïng hoang tính, muoán truøm-baùkhaép nôi laø ñieàu khoâng traùnh ñöôïc, neân ñaõ trôûthaønh truyeàn-thoáng xaâm-laêng cuûa Trung Quoác.

Vai troø “thieân-tö û” trong Nho hoïc vaø trong thôøi“Phong Kieán truyeàn Hieàn” chæ laø moät ngöôøi, tröôùc ñaïi-hoäi chö-haàu, tuyeân theä laõnh nhieäm-vuï chaáp-haønh“thieân lyù”, laáy ñöùc hieáu sinh cuûa Trôøi Ñaát, cho neângoïi laø “thieân töû”. “Thieân ñaïo maãn thuï”, ôû ngöôøi, ñöùcnaøy goïi laø “loøng nhaân”. Chaáp-haønh loøng nhaân vaøovieäc quaûn-lyù xaõ-hoäi laø laøm chính-trò, cho neân noùi“Nhaân ñaïo maãm chính”. Cuõng trong caùc ñaïi-hoäi, caùcthuû-laõnh chö-haàu phaûi tuyeân theä vaâng theo thieân töûvaø giuùp thieân-töû thöïc-hieän söù-meänh aáy. Nhö vaäy goïilaø “trung thaønh” (trung nghóa vaø thaønh tín). Hoï trung-thaønh vôùi thieân-töû cuõng laø trung-thaønh vôùi thieân meänhmaø thieân-töû ñaõ nhaän laõnh.

Thieân-töû vôùi meänh Trôøi sang thôøi Ñeá cheá cöïcquyeàn thaønh moät nhaân-vaät huyeàn-bí, sinh ra ñaõ coù“chaân maïng ñeá vöông”, chaúng nhöõng ai-ai cuõng phaûithaàn phuïc, maø caû ñeán thaàn thaùnh cuõng ôû döôùi quyeàn.Thieân-töû thaønh moät nhaân-vaät tuyeät-ñoái, ra ñôøi ngaykhi môùi thaønh thai trong buïng meï! khoâng coøn laø moätchöùc-vuï nhaän-laõnh tröôùc moät ñaïi-hoäi chö-haàu!

Chöõ “trung” trong Nho hoïc, noäi-dung laø trungnghóa töùc laø moät loøng giöõ chaéc nhöõng ñieàu ñaõ giaoöôùc. Caû thieân-töû vaø caùc thuû-laõnh chö-haàu phaûi giöõ

loøng trung tín. Cho neân vua phaûi ra vua. baøy toâi rabaøy toâi, coù nghóa laø ôû chöùc-vuï naøo phaûi haønh-söû theoñuùng nhöõng ñoøi-hoûi cuûa chöùc-vuï aáy. Chính ôû ñieåmnaøy, Maïnh Töû môùi noùi: “Ta chöa töøng nghe noùi vuaTruï, maø chæ nghe noùi teân thaát phu Truï...” (OÂng khoângnhaän Truï vöông ôû ñiaï-vò vua, maø nhìn ôû haønh-vi thaáykhoâng phaûi laø haønh-vi cuûa oâng vua).

Vôùi Haùn, Toáng, Minh vaø Thanh Nho,... söï tuøng-phuïc cuûa baøy toâi ñoái vôùi vua laø tuyeät-ñoái. Vua laø chuûnhaân tuyeät-ñoái khoâng nhöõng cuûa laõnh-thoå döôùi quyeàn,maø taát-caû daân cö treân laõnh-thoå aáy ñeàu thuoäc quyeànvua. Chöõ trung baây-giôø thaønh nghóa trung quaân , ñemcaû sinh-meänh maø thôø vua. Vua xeùt baøy-toâi phaûi cheát,baøy-toâi khoâng cheát laø baøy-toâi baát trung. Vua thöôøngthò uy baèng cheùm gieát vaø taøn-nhaãn ñeán gieát caû toäcthuoäc, gia nhaân vaø tôùi luoân queâ höông laøng-maïc.Trung quaân trôû thaønh caùi ñaïo muø quaùng, gaây neân moätaùp-löïc khuûng-khieáp vaøo taâm khaûm con ngöôøi. Thaämchí, cuõng caùi ñaïo thôø vua naøy chi-phoái ñeán caû cuoäcñôøi ñaøn baø, con gaùi. Ngöôøi con gaùi giöõ mình khoângphaûi ñeå giöõ-gìn söùc khoeû cô theå vaø tinh-thaàn, maø vìmình chæ laø moät moùn haøng giöõa chôï, neáu ñaõ “cu õ” thìheát giaù-trò. Ñaõ laáy choàng laø thuoäc veà moät oâng chuû(choàng chuùa vôï toâi), daàu ñoù laø moät oâng chuû ngu heøn,hay cheát yeåu thì cuõng laø xong moät cuoäc ñôøi. Caùi ñaïothôø choàng laø chính chuyeân, cuõng nhö caùi ñaïo thôøvua laø trung lieät, trung thaàn khoâng thôø hai vua (haihoaøng toäc), gaùi chính chuyeân khoâng laáy hai choàng.

Giöõa chính trò “phong kieán truyeàn hieàn” vaø Nho hoïccoù lieân heä hoã-töông, qua qua laïi-laïi khaùc naøo nhö xe chaïycung-caáp cho ñeøn pha, vaø ñeøn pha soi ñöôøng cho xe chaïy.

Nhöng chua-chaùt ñaõ dieãn ra, khi Khoång Töû “toåthuaät” xong Nho hoïc thì cuõng laø luùc cheá-ñoä “phong kieántruyeàn hieàn” caùo chung! Sau ñoù Nho hoïc bò chuyeån hoùa ñeå

1 9897


bieän-minh cho moät cheá-ñoä maïo hoùa, treân danh hieäu thì gioángnhau, nhöng thöïc chaát khaùc haún! Ñoù laø cheá-ñoä “Phong kieánûtruyeàn hieàn” vôùi “ñeá cheá taäp quyeàn vaø chuyeân cheá “.

Ta thaáy ø Thuûy Hoaøng bieåu loä ngang-ngöôïc, taâm ñiaïthoaùi hoùa cuûa oâng trong haønh-ñoäng ñoát saùch vaø choân soángnho syõ. Tröôùc tình-traïng hoãn-loaïn, tan-taùc cuûa xaõ hoäi TrungNguyeân thôøi Chieán Quoác thì quaû Taàn Thuûy Hoaøng ñaõ coùsaùng-taïo, oâng saùng-taïo baèng voõ löïc ra moät ñeá quoác aùp-cheávaø xaâm-laêng. Xaõ-hoäi Trung Nguyeân, ngaøy nay laø Trungquoác, giaõy-giuïa maõi maø khoâng thoaùt ra ñöôïc caùi tuø nguïccuûa thaàn trí con ngöôøi veà maët chính-trò, vaø töø ñoù tuø nguïcaûnh-höôûng sang nhöõng ñiaï-haït vaên-hoïc vaø vaên-hoùa. Neáutheo-doõi chính tình Trung Quoác trong lòch-söû caän ñaïi vaø hieänñaïi ñeàu thaáy roõ ñieàu naøy: Caùch-maïng noâng daân ChuNguyeân Chöông, caùch-maïng noâng daân Hoàng Tuù Toaøn,caùch-maïng trí-thöùc tö saûn Toân Daät Tieân, caùch-maïngnoâng daân Mao Traïch Ñoâng, taát-caû nhöõng vuøng-vaãy ñaãmmaùu naøy khi buøng leân thì töôi saùng röïc-rôõ, nhöng chaúngbao laâu thì oi-nöïc, toái-taêm ñeán ngheït thôû! Nguyeân-nhaânvì thaàn trí con ngöôøi ñi vaøo ñaáu-tranh chính-trò (caû laõnh-ñaïo vaø thöøa toøng) ñaõ mang saün “chuûng-toá tö-töôûng TaànThuøy Hoaøng” (geâne mentale engendreù par Taàn ThuûyHoaøng) khi gaëp ñieàu-kieän thuaän-tieän thì taùc-ñoäng.

Tóm låi, nhöõng “nhaõn hieäu” mà dân TÀu ÇÜa racuõng chæ laø nh»ng thöù maïo hoùa. Nhöõng maïo hoùa quaHaùn Nho, roài Toáng Nho, vaø nhieàu Nho khaùc nöõa tuøytrieàu-ñaïi, nhöõng Nho naøy vöøa laø nhöõng phaân hoùa cuûachính Nho, vöøa laø nhöõng xuyeân-taïc, maïo-hoùa ñeå bieän-minh cho “ñeá cheá cöïc quyŠnquyŠnquyŠnquyŠnquyŠn “.

Theo tieán-só Stephen Oppenheimer: Töø khoaûng9,000 ñeán 10,000 naêm veà tröôùc, toå tieân ngöôøi Vieät ñaõ kieán-taïo moät neàn vaên-minh Hoøa Bình troàng luùa nöôùc. (Aspresiously mentioned, the only remaining clue to the iden-tity and language of the first-rice growers in this part of

the world (Sakai cave dwellers of Southern Thailand 9260-7620 years ago. Surin Pookajotn) come from the presentday Austro-Asiatic speaking. The so-called Hoabinhiansthe Pre-Neolithic inhabitants of Indo-China from at least10,000 years ago, are usually thought to have been ances-tors of Austro Asiatic speakers and are presumed to havelearn their agricultural skills thousands years later bydiffusion from Early Neolithic culture, further North inChina” (S. Oppenheimer, “Eden in the East, The DrownedContinent of Southeast Asia”, Phoenix London, 1998.)

99 100


7- Xâm læng và zzÃc xÜ®c.Xâm læng và zzÃc xÜ®c.Xâm læng và zzÃc xÜ®c.Xâm læng và zzÃc xÜ®c.Xâm læng và zzÃc xÜ®c.

Cöù theo lòch-söû Trung-Quoác, vaøo thôøi Taây-Chu, chö-haàu (boä-laïc) luùc ñoù coù hôn 1,000. Nhöng döôùi caùc trieàu-ñaïiChu Vöông keùm taøi ñöùc, chö-haàu thoân-tính laãn nhau, daàn-daànruùt goïn chæ coøn:

1- Nöôùc Teà, thuoäc huyeän Giang-Laêng (nay thuoäc Hoà-Baéc);

2- Nöôùc Taán thuoäc huyeän Giaùng (thuoäc Sôn-Taây, nöôùcTaøu hieän nay);

3- Nöôùc Taàn thuoäc huyeän Kyø-Sôn (nay thuoäc Thieåm-Taây);

4- Nöôùc Loã thuoäc huyeän Khuùc-Phuï (Sôn-Ñoâng ngaøynay);

5- Nöôùc Veä thuoäc huyeän Kyø (Haø-Nam ngaøy nay);6- Nöôùc Trònh thuoäc huyeän Taân-Trònh (Haø Nam ngaøy

nay);7- Nöôùc Traàn thuoäc Hoaøi-Döông (Haø-Nam ngaøy nay);8- Nöôùc Thaùi thuoäc huyeän Taân-Thaùi (Haø Nam ngaøy

nay);9- Nöôùc Toáng thuoäc huyeän Thöông Khaâu (Haø-Nam

ngaøy nay).10- Nöôùc Yeân thuoäc huyeän Ñaïi Höng (Kinh Trieäu ngaøy

nay);11- Nöôùc Taøo thuoäc huyeän Ñònh-Ñaøo (Sôn Ñoâng ngaøy

nay);12- Nöôùc Sôû thuoäc huyeän Giang-Laêng (Hoà Baéc ngaøy

nay);* Ñôøi Xuaân-Thu vaø Chieán Quoác (770-256 tr. T.L.)

coù 5 chö-haàu laàn-löôït laøm minh-chuû, goïi laø nguõ “Baù”: Teà,Taán, Toáng, Sôû vaø Taà â øn. Cuoái ñôøi Xuaân-Thu coù theâm hainöôùc (chö-haàu) laø Ngoâ (Ngoâ Phuø-Sai) vaø Vieät (Vieät Caâu-Tieãn) laø hai baù chuû xuaát-saéc.

Tieáp Xuaân-Thu laø thôøi Chieán Quoác, coøn laïi 7 chö-haàu tranh huøng (Taàn, Sôû, Yeân, Teà, Trieäu, Nguïy, vaø Haøn).

Trong thôøi Chieán Quoác, moãi chö haàu (boä laïc) ñeàu

coù quaân ñoäi thöôøng tröïc, ña soá binh só ñeàu ñöôïc löïa choïn,vaø ñöôïc huaán luyeän nhö nhueä só cuûa Taàn, kyø kích cuûa Teà,vuõ toát cuûa Nguïy (vuõ toát cuûa Nguïy ñoøi hoûi maëc aùo giaùp 3taàng, caàm cung söùc keùo maáy traêm thaïch vaø 50 caây teân,vaùc ñao kieám, ñoäi muõ khoâi, mang löông 3 ngaøy aên, trongnöûa ngaøy ñi boä traêm daäm, nhö vaäy ñoøi hoûi moãi chieán sóphaûi coù cô theå cöôøng traùng (Sau cuøng Taàn Thuûy-Hoaøngdieät saùu nöôùc, thoáng nhaát, aùp duïng cheá ñoä tröng binh).)

Nhaø Chu (Chaâu), tö ø ñô øi Voõ-Vöông ñeán Noaõn-Vöông, toång-coäng 866 naêm (1122-256 tr. T.L.).

Nhaø Chu chaám döùt, chö-haàu khoâng coøn, TrungNguyeân chæ coøn moät nöôùc duy-nhaát do Taàn-Thuûy-Hoaøng-ñeá laõnh-ñaïo. Chöùc-danh “thieân-töû” cuûa cheá ñoä “truyeànhieàn” chæ coøn laø moät tieám danh cuûa moät vua. Vua naøo cuõngcoù quyeàn teá caùo trôøi ñaát leân ngoâi thieân-töû. Töø ñaây chínhquyeàn Trung Nguyeân thaønh moät ñeá-quoác duøng vuõ-löïc ñeåthoân-tính boán phöông. Ñeá-quoác tuy ban töôùc-hieäu cho moätnöôùc nhoû ngoaïi-vi ñaõ thaàn-phuïc vaø trieàu coáng, nhöng luoân-luoân rình-raäp thoân-tính.

Ñaây chính laø thôøi-gian caùc boä-toäc Baùch Vieät taïiTrung Nguyeân hoaëc phaân-taùn, linh-laïc, hoaëc ôû laïi ñeå bòñoàng-hoùa.

Cuoái thôøi Ñoâng Chu, thieân-töû thieáu taøi ñöùc, cheá-ñoä suy-thoaùi. Taàn Thuûy-Hoaøng ñaùnh chieám toaøn boä Trung-Nguyeân, thoáng-nhaát taát-caû laøm moät nöôùc lôùn, ñeá-cheá cöïcquyeàn ra ñôøi. Nöôùc coù cöông-giôùi roõ-reät, tuy cuõng coøngoïi laø “thieân-haï”, nhöng khoâng phaûi “thieân-haï” trong thôøi“Phong kieán truyeàn hieàn”, voán chæ laø moät yù-nieäm “gaàmtrôøi” khoâng bieân-giôùi. Ñaëc-tính naøy cuûa Taàn-Thuûy-Hoaøngboäc-loä roõ-reät. Phía Baéc, xaây “Vaïn-Lyù Tröôøng Thaønh” ñeångaên chaën nhöõng taäp-theå Moâng-Coå (Hung Noâ); phía Namvaø Ñoâng Nam môû caùc cuoäc xaâm-laêng caùc boä-toäc Vieät coønlaïi ñeå môû roäng theâm bôø ø coõi. gieo haïi cho xaõ-hoäi Trung-Nguyeân noùi rieâng vaø AÙ-Ñoâng noùi chung.

Taàn Thuûy-Hoaøng boû danh-hieäu “vöông” maø xöng

101 102


laø “hoaøng-ñeá ”. OÂng cho “vöông” laø töï hieäu taàm-thöôøng.OÂng laáy caû hai hieäu “Hoaøng” vaø “Ñeá” laø nhöõng töï-hieäuthôøi “Tam Hoaøng, Nguõ Ñeá”. OÂng queân raèng nhöõng töï hieäu“hoaøng” vaø “ñeá” ñaõ ñöôïc duøng khi vuøng phaùt-trieån coønquaù nhoû, quanh-quaån ôû phía Taây vaø Taây-Baéc Trung-Nguyeânvaø khi sinh-hoaït xaõ-hoäi cuõng nhö guoàng maùy chính quyeàncoøn raát sô-khai. OÂng muoán bieåu-döông “söï-nghieäp vó-ñaïi”cuûa oâng maø laïi duøng moät töï hieäu thôøi “thaùi coå”, voâ-tình töïtoá-caùo thaùi-ñoä thoaùi-hoùa bieåu-loä taâm ñòa ngang-ngöôïc quahaønh-ñoäng “ñoát saùch vaø choân soáng nho-sy õ” (Phaàn thö,khanh Nho)...

Tröôùc tình-traïng hoãn-loaïn vaø tan-raõ cuûa xaõ-hoäiTrung-Nguyeân thôøi Chieán Quoác, Taàn-Thuûy-Hoaøng ñaõ saùng-taïo baèng voõ-löïc ra moät ñeá quoác aùp-cheá vaø xaâm-laêng. Söïthoáng-trò, kieàm-cheá quan-heä nhaát maø oâng ñaõ khôûi-xöôùngtöø maët chính-trò traøn ngaäp sang vaên-hoùa. Sau Taàn-Thuûy-Hoaøng cho tôùi hieän-ñaïi, xaõ-hoäi Trung-Nguyeân maø ngaøynay laø Trung-quoác giaõy-giuïa maõi trong tuø-nguïc cuûa thaàn-trí con ngöôøi veà maët chính-trò, vaø vaên hoùa. Neáu theo-doõichính-tình Trung-quoác trong lòch-söû caän-ñaïi vaø hieän-ñaïiñeàu thaáy roõ ñieàu naøy: Caùch-maïng noâng daân Chu-Nguyeân-Chöông, caùch-maïng noâng-daân Hoàng-Tuù-Toaøn, caùch-maïngtrí-thöùc tö-saûn Toân-Daät-Tieân, caùch-maïng noâng-daân Mao-Traïch-Ñoâng - taát caû nhöõng vuøng-vaãy ñaãm maùu naøy, khibuøng leân thì töôi saùng nhö buoåi bình-minh, nhöng chaúngbao-laâu trôû laïi oi-nöïc, toái-taêm ñeán ngheït thôû! Nguyeân nhaânvì thaàn trí con ngöôøi ñi vaøo ñaáu-tranh chính-trò ñaõ mangsaün chuûng-toá tö-töôûng Taàn-Thuûy-Hoaøng (geâne mentaleengendreù par Taàn-Thuûy-Hoaøng) khi gaëp ñieàu-kieän thuaän-tieän thì taùc-ñoäng.

Cho tôùi nay, duø ôû cheá-ñoä naøo, moái lieân-heä giöõaTrung-quoác vôùi caùc nöôùc laân-bang, chính quyeàn Trung-quoác vaãn coi laø moái lieân-heä giöõa thieân trieàu vôùi thuoäcquoác ! Ngay danh-töø “Trung-Hoa” ñaõ maëc-nhieân bao-haømyù-nghóa “moät trung-taâm vaên-minh cuûa theá-giôùi” (Trung =giöõa, Hoa = vaên-minh, ñeïp toát). Nhöõng neùt “Ñaïi ñoàng”ghi trong Leã Kyù, hay ñöôïc hoâ-haøo bôûi caùc laõnh-tuï Trung-

quoác, neáu hieåu theo moät caùch ñích-thöïc: thieân-haï ñaïi ñoàngtrong söï “coi soùc” cuûa noøi Hoa, vaø ñöôïc bieåu-hieän quachuû-nghóa chuûng-toäc ñeá quoác, meänh-danh laø “thieân- haïchuû-nghóa”. Ñôøi ñôøi, chính-quyeàn Trung-Hoa tie áp noáichính-saùch “Xaâm-laêng vaø ñoàng-hoùa”.

Chieáu theo tieán-trình baønh-tröôùng cuûa noøi Hoa,chuùng ta thaáy:

- Thôøi laäp quoác, khôûi töø Hieân-Vieân hoaøng-ñe á choñeán Ñoâng Chu, laõnh-thoå Trung-quoác bao goàm vuøng cao-nguyeân hoaøng thoå cuûa Hoaøng-Haø vaø ñaát cuûa daân Suy-Vöuthuoäc doøng Baùch-Vieät ôû phía Baéc vuøng Döông-Töû giang.

- Thôøi Xuaân-Thu Chieán -Quoác, Baùch-Vieät linh-laïc,phaân taùn vaø sau Taàn-Thuûy-Hoaøng tieáp ñeán nhaø Haùn, laõnh-thoå Trung-quoác môû roäng goàm Hoa-Baéc, Hoa Trung vaø gaànheát Hoa-Nam.

Song song vôùi chính-saùch chieám ñaát laø di-daân ñoàng-hoùa. Xaâm-laêng baèng caùch naøy, ñaát ñaõ bò chieám khoâng bao-giôø hy-voïng thaâu-hoài. Vì chính saùch di-daân vaø ñoàng hoùamaø daân-soá Trung-Hoa gia-taêng moät caùch vöôït böïc !

Ñeå thaáy roõ ñieàu naøy, trong cuoán “A History ofChina”, Wolfram Eberhard, giaùo-sö ñaïi-hoïc California ñaõlaäp baûn daân-soá cuûa Trung-quoác töø naêm 1662 ñeán 1953:

Naêm Daân soá (ngöôøi)

1662 100,000,000.1710 116,000,000.1729 127,000,000.1741 143,411,559.1754 184,504,493.1728 243,965,618.1796 275,662,414.1814 374,601,132.1850 414,493,899.1953 601,938,035.

* Sau Taàn, trieàu Haùn tuy coù söu-taàm vaø phuïc-höngNho hoïc, nhöng thöïc ra “nhaõn-hieäu” naøy cuõng chæ laø moät

103 104


thöù maïo hoùa. Ñeå goïi ñöôïc chính-xaùc phaàn naøo, vaên-hoïcsöû goïi caùi hoïc naøy laø Haùn Nho roài Toáng Nho vaø nhieàu Nhokhaùc nöõa, tuøy theo trieàu-ñaïi. Nhöõng Nho naøy, thöïc-söï chæñeå bieän-minh cho ñeá-cheá cöïc quyeàn.

Tieác thay, doøng tieán-hoùa caùch-maïng töø thôøi laäpquoác ñeán Taàn-Thuûy-Hoaøng thì bò gaõy khuùc!

* Cöùu-caùnh trong thôøi “Phong kieán truyeàn hieàn” laømoät coäng-ñoàng sinh-hoaït an hoøa. Quyeàn löïc ôû ñaây khoângphaûi laø quyeàn löïc aùp-ñaët baèng voõ-löïc maø laø quyeàn löïcñöôïc troâng-caäy phaùt-sinh trong nhöõng ñaïi-hoäi chö-haàu.Vò thieân-töû do ñaïi-hoäi chö haàu tín-nhieäm, coù söù-maïng ñemlaïi an-hoøa thònh-vöôïng trong thieân-haï. Coâng vieäc naøy, söûsaùch sau goïi laø “vöông hoùa”.

* Tö-töôûng ñaõ bò thuït luøi (töø thaùi-hoøa trôû laïi hoangtính, caùi “Ta” bao truøm caùi “chung”, Taàn Thuûy-Hoaøng roàiHaùn ñeá,...Minh ñeá; töông-töï taïi AÂu-Chaâu, Alexandre LeGrand, hoaøng-ñeá La-Maõ, boïn Pierre le Grand, Ivan LeTerible,... keû tröôùc ngöôøi sau, khaép nôi treân theá-giôùi ñeàuñaõ chinh-phuïc baèng voõ-löïc, tieâu-dieät baèng baïo-taøn, ñoàng-hoùa baèng caùm-doã vaø cöôõng-böùc - Raát nhieàu doøng soáng ñaõbò tòch-dieät nhö vaên-hoùa Maya, Aztec, da Ñoû ôû toaøn boäMyõ Chaâu,..!

Nhö treân ñaõ trình-baøy, vai-troø “thieân-töû” trong Nhohoïc chæ laø moät ngöôøi, tröôùc ñaïi-hoäi chö-haàu, tuyeân-theälaõnh nhieäm-vuï chaáp-haønh thieân-lyù (Caùi ñöùc hieáu sinh cuûaTrôøi Ñaát (töùc laø laõnh thieân meänh). Sang Taàn Thuûy-Hoaøng,thieân-töû thaønh moät nhaân-vaät tuyeät-ñoái uy-quyeàn; Chöõ“trung” laø trung tín, laø moät loøng giöõ chaéc nhöõng ñieàu giao-öôùc giöõa thieân-töû vaø chö haàu - Sang thôøi “Ñeá cheá CöïcQuyeàn”, chöõ “trung” trôû-thaønh caùi ñaïo muø quaùng, “Quaânxöû thaàn töû - thaàn baát töû baát trung”. Caû moät neàn vaên-hoïccuûa Haùn vaø Toáng Nho ñaõ ñuùc-naën ra boïn baøy-toâi noâ-leä,tranh nhau xu-nònh keû caàm quyeàn.... Chính thaùi-ñoä xu-phuïcöôøng quyeàn naøy ñaõ saûn-sinh ra nhöõng töø: Haùn daân, HaùnToäc, Haùn hoïc, Haùn töï, Haùn vaên, Ñöôøng haân, Toáng nhaân,v.v...

Toùm laïi, döôùi thôøi-ñaïi Taàn Thuûy-Hoaøng, xaõ-hoäi

Trung Nguyeân bò ñeá cheá cöïc-quyeàn aùp-böùc. Khoâng-khísinh-hoaït an-hoøa vaø töï-do phaùt-trieån trong söï baûo-veä cuûacaû hai caáp chính-quyeàn “thieân-töû” vaø ñòa-phöông trôû thaønhthoáng-trò vaø bò-trò. Ñaây laø nguyeân-nhaân duy-nhaát vaø tröôøng-kyø ñaõ gaây neân moái haän-thuø truyeàn-kieáp giöõa hai saéc daânHoa - Vieät.

“Baéc phöông Hoà maõ bon-bon, Caønh Nam, chim Vieät heùo-hon ngaäm-nguøi!”

(Duy-Khang)

8- Ng¶ nhÆn ngÜ©i Hán Çã sän sinh ra nŠnNg¶ nhÆn ngÜ©i Hán Çã sän sinh ra nŠnNg¶ nhÆn ngÜ©i Hán Çã sän sinh ra nŠnNg¶ nhÆn ngÜ©i Hán Çã sän sinh ra nŠnNg¶ nhÆn ngÜ©i Hán Çã sän sinh ra nŠnvæn-minh cao nhÃt và lâu dài nhÃt..væn-minh cao nhÃt và lâu dài nhÃt..væn-minh cao nhÃt và lâu dài nhÃt..væn-minh cao nhÃt và lâu dài nhÃt..væn-minh cao nhÃt và lâu dài nhÃt..

Nhieàu ngöôøi Taây phöông vaø giôùi trí thöùc khoa baûngVieät Nam laïi doác loøng tin vaøo nhöõng taøi lieäu, söû saùch maøngöôøi Taàu ñaõ nguïy taïo !

Lyù do chuû quan chính yeáu raát coù theå laø moät haønhvi coá tình xoùa boû nguoàn goác du muïc cuõng nhö phuû nhaänsöï thaâu hoùa caùc tinh hoa vaên hoùa cuûa caùc saéc daân baûnñiaï trong quaù trình hình thaønh moät quoác gia Trung Hoa.

Trong baøi töïa cuûa cuoán “Chine” do Caroline Blundenvaø giaùo sö Mark Elvin thuoäc ñaïi hoïc Oxford laøm chuû bieân,moät caâu hoûi ñöôïc neâu leân: Lieäu ngay caû chính ngöôøi TrungHoa coù ñöôïc bao nhieâu yù nieäm veà Trung Quoác xöa kia thöïcsöï ra sao? Ñaây laø moät neàn vaên minh coå xöa nhaát cuûa theá giôùicoøn toàn taïi. Xeùt theo söï lieân tuïc veà vaên hoùa, aáy vaäy maø quaùkhöù cuûa noù ñaõ bò taùi hieäu ñính lieân mieân thay vì thöïc söïñöôïc baûo toàn... Chaúng nhöõng vaäy, ngaøy nay ñaõ chaúng coønñöôïc bao nhieâu taøi lieäu nguyeân baûn. Haàu heát chæ laø nhöõngbaûn sao cuûa nhöõng baûn sao... Ñoâi luùc keå caû nhöõng hoïa phaåm.”

Ngaøy nay döôùi aùnh saùng cuûa khoa hoïc, ngöôøi TrungQuoác khoù theå thöïc hieän yù ñoà phuû nhaän söï thaâu hoùa caùc tinhhoa vaên hoùa cuûa caùc daân toäc baûn ñòa trong quaù trình hìnhthaønh vaên minh Trung Quoác.

Theo oâng Charles O. Hucker: Cuoäc Nam chinh cuûa

105 106


ngöôøi Hoa khoâng phaûi tieán vaøo vuøng hoang daõ khoâng coùdaân cö maø cuõng khoâng phaûi cuoäc baønh tröôùng kieåu Hoa Kyøñoaït ñaát ñai cuûa ñaùm daân moïi rôï. Khi neàn vaên minh TrungQuoác coù baûn saéc roõ reät cuûa Trung Quoác laàn ñaàu tieân xuaáthieän taïi bình nguyeân Trung Quoác thì vuøng ñaát mieàn Nam ñaõcoù nhöõng saéc daân cö nguï taïi ñoù vaø hoï ñaõ coù moät trình ñoäphaùt trieån vaên hoùa khoâng keùm ngöôøi Hoa. Nhö vaäy cuoäcbaønh tröôùng veà phöông Nam cuûa ngöôøi Trung Hoa ñaõ laømphong phuù cuoäc soáng cho ngöôøi Hoa nguyeân thuûy vaø vaênhoùa cuûa hoï.

Theo hoïc gæa Joseph Needham, taùc gæa boä saùch vóñaïi Science and Civilization in China daøi hôn möôøi ngaøntrang, ñaõ lieät keâ 26 truyeàn thoáng mang ñaëc tröng cuûaneàn vaên hoùa Hoøa Bình ñaõ ñöôïc ngöôøi Vieät coå du nhaäpvaøo luïc ñòa Trung Quoác theo veát chaân di cö cuûa mình nhökyõ thuaät troàng luùa nöôùc, thôø cuùng toå tieân, laøm duïng cuïbaèng tre, kyõ thuaät thuaàn hoùa suùc vaät, tuïc môû hoäi muøaXuaân, muøa Thu, tuïc keùn vôï gaû choàng theo quan nieäm töïdo luyeán aùi, vaên hoùa veà soâng bieån, v.v...

Moät coáng hieán voâ cuøng quan troïng cuûa caùc daântoäc ôû phöông Nam (Baùch Vieät) vaøo neàn trieát hoïc TrungQuoác laø lyù bieán dòch cuûa aâm döông, baét nguoàn töø kinhnghieäm soáng cuûa ngheà troàng luùa nöôùc. Nhôø soáng trongneàn vaên hoùa noâng ùnghieäp oån ñònh laâu ñôøi, daân Baùch Vieätthöôøng xuyeân quan saùt moâi tröôøng soáng ñeå caûi tieán noângnghieäp vaø thuaàn hoùa suùc vaät. Hoï quan saùt thôøi tieát vaänhaønh cuûa traêng, sao, gioù ñeå khaùm phaù lyù vaän haønh cuûaaâm döông trong vuõ truï vaø nhöõng heä luaän cuûa noù. Sau khichieám ñaát ñai cuûa caùc saéc daân ôû phöông Nam (Baùch Vieät),daân du muïc Hoa Haï chieám ñoaït luoân nhöõng tinh hoa cuûaneàn vaên hoùa noâng nghieäp. Thöïc teá cho thaáy daân du muïcHoa Haï tröôùc khi tieán chieám mieàn Nam, hoï chöa coù yùnieäm roõ raøng veà lyù vaän haønh aâm döông neân hoï khoâng coùtöø aâm vaø döông. Theo caùc nhaø ngoân ngöõ hoïc hai töø Yin

vaø Yang baét nguoàn töø hai tieáng Ina vaø Yang trong ngoânngöõ Ñoâng Nam AÙ coå ñaïi (Baùch Vieät) vôùi nghóa goác laømeï vaø cha.

Coù moät söï thaät chuùng ta phaûi chaáp nhaän laø daânHoa Haï ñaõ coù coâng raát lôùn trong vieäc chi tieát hoùa, roài heäthoáng hoùa nhöõng kinh nghieäm soáng cuøng söï hieåu nghieämveà lyù bieán dòch töï nhieân cuûa vaïn vaät, vuõ truï, töùc lyù vaänhaønh aâm döông thaâu hoùa ñöôïc cuûa daân troàng luùa nöôùc töøthôøi nhaø Thöông. Hoï xaây döïng thaønh boä Kinh Dòch laømneàn taûng cho moïi heä thoáng trieát hoïc , neàn ñaïo hoïc vaø caùchoïc thuaät cuûa Trung Quoác nhö y, lyù, soá, ñòa lyù, phongthuûy, döôõng sinh v.v.... Heä thoáng trieát hoïc va ñaïo hoïc naøylan traøn khaép vuøng Ñoâng Nam AÙ neân sau naøy moãi khi ngöôøita noùi ñeán vaên hoùa Ñoâng phöông, ngöôøi ta thöôøng ngoä nhaänraèng caùi coát loõi cuûa heä thoáng trieát hoïc vaø ñaïo hoïc ñoù baétnguoàn töø noøi Hoa Haï.

Qua nhöõng caên cöù treân, caùc di chæ vaên hoùa khai quaätñöôïc cuõng nhö caùc taøi lieäu , giai ñoaïn hình thaønh neàn vaênminh Trung Quoác ñaõ ñöôïc xaây döïng bôûi caùc neàn vaên hoùa dumuïc töø phöông Baéc vaø Taây Baéc (Thöông Chu) vôùi aûnh höôûngcuûa vaên hoùa troàng luùa nöôùc cuûa Baùch Vieät töø phöông Nam.Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi thuyeát cuûa Joseph Needham coù boánneàn vaên hoùa coå ñaïi hoäi tuï thaønh vaên hoùa Trung Quoác:Vaên hoùa du muïc coåø Tun Gusic (Maõn) töï phöông Baéc; vaênhoùa du muïc coå Turkie (Thoå Nhó Kyø) töø Taây Baéc; Vaên hoùacoå Tibetan (Khöông) töø phöông Taây; vaø vaên hoùa Vieät töøphöông Nam vaø Ñoâng Nam.

Nhö vaäy khoâng coøn gì roõ hôn veà söï ñoùng goùp cuûadaân toäc Vieät vaø vaên hoùa Vieät vaøo söï hình thaønh ñaát nöôùccuõng nhö con ngöôøi Trung Hoa ngaøy nay.

107 108

NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu? Thái ViŒt109 110

Bá, sai ông Çi dŒp loån.Ông th¡ng rÒi d©i qua ª ÇÃt PhongOÂng maát, con oâng

laø Phaùt noái ngoâi Taây Baù, hoäi chö haàu ñaùnh Truï, döùt nhaø AÂn(Thöông) töï xöng laø Chu Vuõ Vöông, truy phong cha laø VaênVöông.

Nhö vaäy, nhaø Chu voán laø moät boä-laïc hieáu chieán ñaõdieät ñöôïc moät boä-laïc khaùc vaên minh hôn (nhaø Thöông) ôû phíaÑoâng. Söû kieän naøy, tieáp tuïc xaûy ra nhieàu laàn trong lòch söûTrung Hoa, thôøi naøo cuõng bò caùc boä-laïc du-muïc phía Taây laánaùp. Ñoù laø ñieåm ñaùng chuù yù trong lòch söû Trung Hoa.

Theo Quaùch Maït Nhöôïc maø giaùo sö Nguyeãn ÑaêngThuïc ñaõ trích daãn trong “Lòch Söû Trieát Hoïc Ñoâng Phöông”,taäp 1, trang 114: “Cöông vöïc coå ñaïi cuûa Trung Hoa chæ laøTrung boä soâng Hoaøng Haø, töùc laø ñiaï phöông Haø Nam, Tröïc Leä,Sôn Taây, Hieäp Taây ngaøy nay vaäy. Phía Baéc Tröïc leä, Sôn Taây thìgoïi laø Baéc Ñòch, phaàn lôùn ñiaï haït Hieäp Taây thuoäc Taây Nhung,haï löu soâng Hoaøng Haø thuoäc Ñoâng Di.”

Vuõ vöông ôû ngoâi ñöôïc 7 naêm, ñoùng ñoâ ôû ñaát Cao (tænhThieåm Taây) thì maát, con laø Thaønh Vöông coøn nhoû noái ngoâi.May nhôø em Vuõ vöông laø Chu Coâng Ñaùn coù taøi cai trò, cheá ñoäphong kieán nhaø Chu ñöôïc thi haønh nghieâm-chænh laøm raïng-rôõtraêm naêm ñaàu cho lòch söû vaên minh cuûa Trung Hoa.

Theo cheá ñoä naøy, vua Chu chæ naém quyeàn trung öôngôû Thieåm Taây (Gaàn Taân An ngaøy nay), coøn thì chia ñaát cho hoïhaøng, ngöôøi hieàn hay coâng thaàn vaø caùc tuø tröôûng.

Treân nguyeân taéc thì ñaát cuûa thieân töû ñöôïc ngaøn daämvuoâng vaø coù 10 ngaøn coã chieán xa (vaïn thaëng) döôùi thieân töû coù5 töôùc: Coâng, haàu, baù, töû, nam. Moãi chö haàu coù ngaøn coã chieánxa vaø ñaát ñöôïc traêm daäm vuoâng. Rieâng hai baäc töû vaø nam, ñaátphong chæ ñöôïc 50 daäm vuoâng vaø chieán xa laø 50 coã. Chungquanh ñoàn laø nhaø daân chuùng goïi laø “leâ daân”, quùy toäc soángtrong thaønh goïi laø “baùch tính”.

Boån phaän cuûa moãi chö haàu phaûi trieàu coáng haøng naêm

Nhà ChuNhà ChuNhà ChuNhà ChuNhà Chu

Trãng huÓng xã h¶i Trung Hoa vào Ç©i Ân - Chu (ThÜÖng - Chu) m§i b¡t Çàu ÇÎnh cÜ nông nghiŒp khu-vöïc ñònhcö giôùi-haïn trong löu-vöïc Hoàng Haø trung boä, nhö Quaùch MaïtNhöôïc ñaõ vieát:

“Cöông vöïc coå ñaïi Trung Hoa laø Trung boä soâng HoaøngHaø töùc laø ñòa phöông Haø Nam, Tröïc Leä, Sôn Taây, Hieäp Taâyngaøy nay. Phía baéc Tröïc leä, Sôn Taây thì goïi laø Baéc Ñòch, phaànlôùn ñòa haït Hieäp Taây thuoäc Taây Nhung, haï löu soâng Hoaøng Haøthuoäc Ñoâng Di.”

Maïnh Töûvi‰t ñoaïn vaên taû böôùc ñaàu cuûa daân toäc TrungHoa ôû trung boä soâng Hoaøng Haø ñeå ca ngôïi caùc vua thaàn thoaïi:

“Ñöông thôøi vua Nghieâu, thieân haï coøn chöa bình ñònh,nöôùc lôùn chaûy ngang, ñaày raãy caû thieân haï, coû caây raäm toát, chimmuoâng thònh nhieàu, naêm thöù thoùc chöa thaønh thuïc ñöôïc, chimmuoâng ôû laãn vôùi ngöôøi... Vua Nghieâu cöû oâng Thuaán ra trò vieäcthieân haï; oâng Thuaán sai oâng Ích giöõ vieäc löûa, ñoát nuùi cho chimmuoâng troán naùu. OÂng Vuõ ñaøo chín caùi soâng, khôi soâng Teá,soâng Loa cho chaûy veà beå, xeû soâng Nhöû soâng Haùn, khôi soângHoaøi, soâng Töù chaûy veà soâng Giang, roài sau Trung quoác môùi coùtheå caøy caáy ñöôïc maø aên. ...”

Khoaûng naêm 1134 tröôùc Taây lòch, nhaø Taây Chu caáu keáv§i t¶c KhÜÖng (c° Tây TånD»u Ly g) Ç‹ diŒt nhà ThÜÖng

Ba Ç©i Hå - ThÜÖng - Chu sº Trung Hoa g†i là “Tamñåi ”. Các sº gia Trung Hoa chia th©i Chu làm hai:

Th©i Th©i Th©i Th©i Th©i Tây ChuTây ChuTây ChuTây ChuTây Chu (1121-770 tr. C.N.,) th©i kÿ này nhàChu Çóng Çô ª ÇÃt Phong (Thi‹m Tây ngày nay).

TÜÖng truyŠn Væn VÜÖng, xÜa tên là XÜÖngbÎ vuaTrø giam ª ngøc D»u Ly. Sau ÇÜ®c thä và phong làm Tây

1

1-PhÀn ÇÃt gi»a trung lÜu hai sông Hoàng Hà và DÜÖng Tº làphÀn lõi trong sÙ mŒnh cûa thiên tº cÛng là phÀn ÇÃt phì nhiêunên ÇÜ®c g†i là Trung Hoa. Danh tØ ÇÎa lš g†i phÀn này làTrung Nguyên

1

NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu? Thái ViŒt111 112

vôùi phaùp luaät .Tuy nhieân caên cöù vaøo Leã kyù, ta thaáy thôøi Chu xaõ hoäi

Trung Hoa phaân chia giai caáp roõ-reä ät: “ñaïi phu” vaø “daânthöôøng” hay “thöôïng löu” vôùi “bình daân”!

Caâu “Hình baát thöôùng ñaïi phu - Leã baát haù thöù daân”(Hình phaït khoâng aùp duïng cho giôùi ñaïi phu - Leã khoâng duøngxuoáng thöù daân) neâu roõ söï khaùc-bieät cuûa hai giai-caáp: quùy toäcvaø bình daân! Ñieàu naøy khaùc vôùi vaên minh noâng nghieäp,

“Nhaát só nhì noâng Heát gaïo chaïy roâng, nhaát noâng nhì só.”

- Veà binh cheá, quaân ñoäi chia laøm nguõ (5 ngöôøi), löôïng(5 nguõ), toát (5 löôïng), löõ (5 toát), sö (5 löõ), quaân (5 sö), Thieântöû coù 6 quaân, chö haàu coù 3 quaân. - Veà sinh hoaït xaõ hoäi: Traïnghuoáng sinh hoaït xaõ hoäi ôû thôøi kyø phoâi thai noâng nghieäp ñaõphaûn chieáu vaøo caùc caâu ca-dao trong Kinh Thi:

“Caùt chi ñaøm heà !Duy dieäp mòch-mòch.Vi næ vi khích.Thi vu trung coác.”

(Quoác Phong)Caây saén daøi thay !Laù raäm xìn-xòtVaûi nhoû, vaûi toBoø lan hang nuùi.

(Taûn Ñaø dòch)Vaø tình trai gaùi trong ñôøi soáng noâng nghieäp ñöôïc bieåu thò ôûnhöõng caâu:

Saâm si haïnh thaùi taû höõu löu chi,Yeåu ñieäu thuïc nöõ nguï my caàu chi.Caàu chi baát ñaéc nguï y tö phuïcDu tai, du tai trieån chuyeån phaûn traéc”

(Trung Tö - Chu Nam)

Muoán aên rau haïnh theo doøngMuoán coâ thuïc nöõ, mô moøng ñöôïc ñaâuNhôù coâ giaèng daëc côn saàuCho ta traèn troïc deã haàu nguû yeân.

(Taûn Ñaø dòch)

cho thieân töû. ngöôïc laïi thieân töû coù boån phaän che chôû, giuùp ñôõcaùc chö haàu.

Thôøi Taây Chu ñaët ra cheá-ñoä quaân dòch, ñaøn oâng töø 20ñeán 60 tuoåi ñeàu coù nghóa vuï ñi lính taùc chieán. Nöûa naêm haymoät naêm luaân phieân thay theá. Khi taùc chieán phaàn nhieàu duøngchieán xa. Treân moãi coã xe coù 3 chieán só khí giôùi vaø caép cungteân, goïi laø “tam giaùp só”, hai beân vaø sau xe coù 72 boä binh, 25ngöôøi phu, coäng laïi thaønh 100 ngöôøi hoïp thaønh moät thaëng.Thieân töû coù vaïn thaëng binh xa, neân goïi laø “vaïn thaëng chi quaân”.

Neùt ñeïp cuûa cheá ñoä “phong kieán truyeàn hieàn” ôû choãmoãi chö haàu ñoäc laäp trong moät lieân hieäp, nhôø vaäy thôøi Taây Chuñöôïc coi laø vaên minh nhaát trong lòch söû Trung Hoa.

Ngoaøi cheá ñoä “phong kieán” coøn coù ñieàn cheá laø pheùp“tænh ñieàn” (chia ñeàu ruoäng coâng).

Thöïc ra cheá ñoä “tænh ñieàn” ñaõ coù töø ñôùi Thöông, sauñôøi Chu khoâng thay ñoåi maø chæ taêng theâm dieän tích caáp chodaân.

Ñôøi Thöông, töøng oâ vuoâng laø 700 maãu, ñeán ñôøi Chutaêng thaønh 900 maãu. Moãi oâ chia thaønh 9 phaàn baèng nhau.

Taùm phaàn chung quanh chia cho 8 nhaø ñeå caøy caáy. OÂ ôûgiöõa, 8 nhaø cuøng chung söùc lao taùc, ñeán muøa thu hoaïch ñoùnglôïi töùc cho trieàu ñình. Hình mieáng ñaát khi chia gioáng nhö chöõ“tænh” neân goûi laø pheùp “Tænh ñieàn”.

- Veà phaùp luaät ñôøi Chu, theo Taû Truyeän ghi “Chu höõuloaïn chính, nhi taùc cöûu hình” (Ñôøi Chu chính söï roái loaïn neânñaët ra chín loaïi hình phaït). Ñeán ñôøi Muïc vöông cöûu hình naøyñöôïc boå sung neân goïi laø “löõ hình”. Toång quaùt ñôøi Taây Chu ñaõmôû roäng phaïm vi aùp duïng cuûa nguõ hình ñôøi Haï vaø Thöông vaøtaêng theâm “thuïc hình” (toäi chuoäc), toäi löu (ñi daøy), tieân (toäiñaùnh baèng roi), phoác (ñaùnh giöõa chôï), v.v...

Moät ñaëc-ñieåm phaùp cheá ñôøi Taây Chu laø leã trò ñi ñoâi

700 maãu ñôùi Thöông

900 maãu ñôøi Chu.


10 NIEÂN BIEÅU HUYEÀN THOAÏI TRUNG QUOÁC

Baøn Coå Soáng 18,000 naêm tr. T.L. HUYEÀN SÖÛ

VIE T Loäc Tuïc

Phøc Hi 2852 Trc. C.N. Kinh Döôngvöông

2879 Trc. C.N.

Thaàn Noâng 2737 Trc. C.N.?

Hoaøng Ñeá 2697-2600 Trc. C.N?

Ñeá Nghieâu 2357-2256 Trc. C.N 18 Ñôøi Huøng Vöông

Ñeá ThuÃÃn 2255-22056 Trc. C.N

Hå Vû 2205-1783 Tr. C.N.

ThÜÖng 1766- 1122 Tr. C.N.

Nhà Chu 1121 -221 Tr. C.N.

113 114

ñông Chuñông Chuñông Chuñông Chuñông Chu 770 - 256 tr. C.N.

Ñôøi Chu Bình Vöong, nhaø Chu thöôøng bò caùc daân HieåmDoaõn vaø Khuyeån Nhung ôû phía Taây uy-hieáp neân dôøi ñoâ veà LaïcDöông ôû phía Ñoâng (Haø Nam ngaøy nay), neân goïi laø Ñoâng Chu.

ÔÛ Laïc Döông, moãi ngaøy moät nhoû laïi, nhaø Chu chæ coøndanh hieäu thieân töû maø khoâng coù thöïc quyeàn.Tôùi thôøi Chieán quoác (482-221 tr. C.N.) , chö haàu Taàn coù laàn ñoøi chíncaùi ñænh bieåu-töôïng quyeàn thieân töû cuûa nhaø Chu, nhaø Trieäu chieámruoäng teá ñieàn, ruoäng gaây hoa lôïi duøng vaøo vieäc teá leã cuûa nhaøChu, vaø khi caùc chö haàu töï xöng vöông maø khoâng caàn thieân töûnhaø Chu cho pheùp töùc töï coi mình ngang haøng vôùi vua Chu.

Nhaø Chu suy, chö haàu naøo maïnh nhaát ñöùng ra thay quyeànthieân töû laøm baù chuû caùc chö haàu. Thôøi Xuaân Thu coù “nguõ Baù”,naêm chö haàu lôùn: Hoaøn Coâng nöôùc Teà, Vaên Coâng nöôùc Taán,Muïc coâng nöôùc Taàn, Töông coâng nöôùc Toáng vaø Trang vöôngnöôùc Sôû. Ñeán cuoái thôøi Xuaân Thu theâm hai vò baù laø Haïp Lö nöôùcNgoâ vaø Caâu Tieãn nöôùc Vieät.

Trong soá “nguõ baù”, Teàø Hoaøn Coâng moät thôøi thònh nhaát.Teà Hoaøn Coâng ñöôïc chö haàu tín duïng laø nhôø ôû taøi chính trò cuûatöôùng quoác Quaûn Troïng.

Trong saùch “Luaän Ngöõ”, Khoång Töû ñaõ ca ngôïi:

Quaûn Troïng giuùp Hoaøn Coâng, khieán Hoaøn coâng laøm baùchuû chö haàu, thieân haï quy veà moät moái, nhaân daân ñeán ngaøy naycoøn mang ôn oâng. Neáu khoâng coù oâng thì ngaøy nay chuùng ta (ngöôøiTaøu) phaûi gioùc toùc, maëc aùo coù vaït beân traùi (taû nhaäm) nhö ngöôøiDi Ñòch roài!” [Thaät laø gioïng ñieäu kyø thò Hoa Di! Khoâng hieåu khiKhoång Töû thuù nhaän laø “Thuaät nhi baát taùc” (chæ thuaät laïi chöùkhoâng saùng taùc) nhöõng ñieàu nhìn thaáy, ñoïc thaáy ôû caùc chö haàuphöông Nam maø nay quy veà noøi Hoa Haùn thì roõ thaät laø maïo hoùahay maïo nhaän!!!]

Nhaø Chu truyeàn ñöôïc 37 ñôøi vua, coäng 866 naêm (1122-256 tr. T.L.). Suoát thôøi Xuaân Thu Chieán Quoác, thieân haï ñaïi loaïntreân 500 naêm.


Vôùi chính tình haø khaéc, daân chuùng nhieàu nôi noåi loaïn:Vuõ Thaàn töï laäp laøm Trieäu vöông, Nguïy Cöûu laøm Nguïy vöông,Ñieàm Ñam laøm Teà vöông, Baùi Coâng noåi daäy ôû ñaát Baùi, HaïngVoõ daáy binh ôû Coái Keâ.

Nhò Theá bò Trieäu Cao gieát roài laäp con ngöôøi anh NhòTheá laø coâng töû Anh laøm Taàn vöông.

Töû Anh gieát Trieäu Cao ñeå neâu göông cho daân HaømDöông, vaø laøm vua Taàn ñöôïc boán möôi saùu ngaøy thì töôùng Sôûlaø Baùi Coâng ñaõ phaù quaân Taàn vaøo Quan Trung, sau ñoù ñeánBaùi Thöôïng sai ngöôøi khuyeân Töû Anh ñaàu haøng.

Töû Anh buoäc aán phuø cuûa thieân töû ñaàu haøng ôû gaàn ChæÑaïo. Baùi Coâng vaøo Haøm Döông nieâm phong cung thaát, caùckho roài veà ñoùng quaân ôû Baùi Thöôïng. Hôn moät thaùng, quaânchö haàu keùo ñeán, Haïng Tòch caàm ñaàu chö haàu gieát Töû Anh vaøcaùc coâng töû cuûa Taàøn. Dieät xong nhaø Taàn laøm coû thaønh HaømDöông, ñoát cung thaát.á

Bái Công th¡ng, lên ngôi thiên tº, tÙc Hán CaoT°, lÆp ra nhà TiŠn Hán.

*

1- Theo saùch Hoaøi Nam Töû, Quaûng Chaâu Kyù vaø Giao Chaâu Ngoaïivöïc kyù: Khoaûng naêm 221 trc. C.N. sau khi dieät ñöôïc nhoùm ÑoângAÂu vaø Maân Vieät, Taàn Thuûy Hoaøng sai hieäu UÙy laø Ñoà Thö ñem quaânxaâm chieám ñaát Lónh Nam, Laïc Döông, Queá Laâm (nay thuoäc tænhQuaûng Taây), Nam Haûi (Quaûng Ñoâng). Ñeán löôït Taây AÂu (Giao Chæ)cuõng bò xaâm laêng cuûa ñaïo quaân Ñoà Thö. Sau khi tuø tröôûng Taây AÂubò haïi, nhaân daân Taây AÂu beøn cöû Thuïc Phaùn laõnh ñaïo cuoäc khaùngchieán choáng quaân Taàn. Cuoäc khaùng chieán keùo daøi 10 naêm, sauquaân Taàn bò haïi raát nhieàu, Ñoà Thö bò gieát, trieàu Taàn phaûi ngönglaïi, thieát laäp boä maùy cai trò ôû nhöõng nôi ñaõ chieám ñöôïc, laäp ra baquaän: Nam Haûi (Quaûng Ñoâng), Quaát Laâm (Quaûng Taây) vaø TöôïngQuaän.

Taàn Thuûy Hoaøng cuõng cöû Nhaâm Ngao vaø Trieäu Ñaø ñemquaân xaâm löôïc AÂu laïc. An Döông vöông nhôø coù noû thaàn, Trieäu Ñaøñaïi baïi, sau duøng keá traù hoân cho Troïng Thuûy laáy Mî Chaâu ñeå aêncaép thuaät noû thaàn, chieám AÂu laïc sau nhaäp chung thaønh Nam Vieät.

* NHAØ TAÀN (221-206 tr. C.N.)

Theo söû kyù cuûa Tö Maõ Thieân: Taàøn Thuûy Hoaøng Ñeá laøcon cuûa Trang Töông vöông nöôùc Taàn. Trang Töông vöônglaøm con tin cuûa Taàøn ôû nöôùc Trieäu, khi gaëp ngöôøi thieáp cuûa LaõBaát Vi laáy laøm öa thích; sau ñöôïc Laõ Baát Vi hieán taëng. Ngöôøivôï naøy sinh Thuûy Hoaøng vaøo thaùng gieâng naêm thöù 48 ñôøi TaànChieâu vöông ôû Haøn Ñam ñaët teân laø Chính. Khi leân 13 tuoåi,Trang Töông vöông cheát, Chính ñöôïc laäp laøm Taàn vöông (247tröôùc C.N.).

Laõ Baát Vi ñöôïc phong laøm thöøa töôùng, hieäu Vaên TínHaàu.

Naêm 221 tr. C.N., Taàn thoân tính taát caû chö haàu, xöngHoaøng ñeá, ñeá cheá cöïc quyeàn khôûi töø ñaây.

1- Ñoù laø veà danh nghóa, thöïc teá thì Thuûy Hoaøng laø con cuûa Laõ BaátVi tröôùc khi gaû ngöôøi thieáp cho Trang Töông vöông luùc laøm contin ôû Trieäu.2- Sau khi nghe thöøa töôùng vaø ngöï söû taâu: “Nguõ ñeá ngaøy xöa ñaátchæ vuoâng ngaøn daäm,ngoaøi xa laø ñaát cuûa chö haàu... Nay beä haï daáynghóa binh, gieát boïn taøn aùc vaø nghòch taëc, bình ñònh ñöôïc thieânhaï, boán bieån thaønh quaän huyeän, phaùp luaät vaø meänh leänh ñeàu thoángnhaát, töø thöôïng coå ñeán nay chöa heà coù, nguõ ñeá ñeàu khoâng baèng...Ngaøy xöa coù thieân hoaøng, ñiaï hoaøng, thaùi hoaøng, nhöng thaùi hoaønglaø cao quùy nhaát, boïn thaàn lieàu cheát xin daâng toân hieäu cuûa nhaø vualaù Thaùi hoaøng, meänh ban ra goïi laø “cheá”, leänh ban ra goïi laø “chieáu”,thieân töû töï xöng goïi laø “traãm”.

Nhaø vua phaùn: - Ta boû chöõ “thaùi” laáy chöõ “hoaøng”, theâmchöõ “ñeá” cuûa nhöõng vò ñeá thôøi thöôïng coå hieäu goïi laø “hoaøng ñeá”,coøn nhöõng ñieàu khaùc thì nhö lôøi caùc khanh taâu.

(Tö Maõ Thieân, “Söû Kyù”, Nhöû Thanh dòch, Nhaø xuaát baûnVaên Hoïc, Haønoäi, 1988 tr. 43)

Nhà TÀn Nhà TÀn Nhà TÀn Nhà TÀn Nhà TÀn .

115 116


- ñam mê tºu s¡c, sûng ái ñát K›.- SÜu cao thu‰ n¥ng, vÖ vét cûa dân.- ChÖi b©i, táng chí, không chæn lo chính s¿.- Hình luÆt n¥ng nŠ, khÓc liŒt, tàn ác.- Ngåo mån qu› thÀn, không cúng t‰ t° tiên.-- Nghe l©i dèm pha, bÕ l©i hiŠn thøc,tr†ng døng

b†n gian.Trø bÎ diŒt, nhà Chu ÇÜ®c ki‰n lÆp. GiÓng ngÜ©i

Chu vÓn là b¶ la b¶ låc du møc sinh sÓng trên vùng caonguyên thu¶c vùng tây b¡c nÜ§c TÀu. NgÜ©i TÀu g†i h†là Tây Di và bÎ cho là không væn minh b¢ng ngÜ©iThÜÖng, và khªi thûy ngÜ©i Chu là chÜ hÀu- nÜ§c, Vàonh»ng næm ÇÀu thi lŒ thu¶c cûa triŠu Çình nhàThÜÖng...

Thûy ti63 là HÆu T¡c. Bên mË là ti¶c KhÜÖng.Vào nh»ng næm ÇÀu th©i Tây Chu, KhÜÖng Thái Công(KhÜÖng tº Nha) d8Ü®c phong ÇÃt TŠ , ngÜ©i Chu queng†i ông này b¢ng cÆu là do tích liên hŒ v§i t¶c KhÜÖngmà ra.

Các nhà nghiên cÙu Tây phÜÖng thì cho r¢ngngÜ©i Chu là m¶t b¶ låc Th° (Turc) sÓng chung v§im¶t sÓ ngÜ©i Yây Tång (Tibet) và sau Çó tr¶n giÓngv§i ngÜ©i ThÜÖng,

NhÜ Çä nói nhà Chu là chÜ hÀh r¿c r«u nhàThÜÖng m§i vØ chuy‹n tØ du-møcsang th©i kÿ ÇÀu cûaÇÎnh cÜ. Các vua nhà Chu Çã khôn khéo hay ÇÜ®c cáihay, cái Çëp cûa các b¶ låc thÓng thu¶c, cûa các dân t¶ctrong liên minh và còn Çi xa hÖn là còn gºi hai hoàngtº sang tÆn ÇÃtLåcViŒt Ç‹ h†c hÕi. Låc ViŒt vào th©i ÃyÇã ÇÎnh cÜ, có m¶t nŠn væn minh r¿c r« và là quÓc giabiŒt lÆp, không thÓng thu¶c triŠu Chu. Låc ViŒt có banggiao, có thông sÙ ngang hàng v§i nhà Chu và do chínhChu Công ñän công nhÆn, có ghi trong Sº kš TÜ MãThiên,..

TØ khi b¡t ÇÀu d©i Çô sang ñông, sº g†i là ñôngChu, triŠu Chu b¡t dÀu suy thoái, chìm Ç¡m trong

1

1- ChÙng liŒu lÎch sº xác minh ngÜ©i ChÙng liŒu lÎch sº xác minh ngÜ©i ChÙng liŒu lÎch sº xác minh ngÜ©i ChÙng liŒu lÎch sº xác minh ngÜ©i ChÙng liŒu lÎch sº xác minh ngÜ©i TÀuTÀuTÀuTÀuTÀuh†c væn hóa cûa ngÜ©i h†c væn hóa cûa ngÜ©i h†c væn hóa cûa ngÜ©i h†c væn hóa cûa ngÜ©i h†c væn hóa cûa ngÜ©i VVVVViŒt.iŒt.iŒt.iŒt.iŒt.

VÜÖng triŠu ÇÀu tiên trong lÎch sº TÀu là Hå(2205-1767 B,C.) do vua ñåi VÛ khai sáng - ThànhThang Çánh th¡ng Hå KiŒt , lÆp nËn nhà ThÜÖng(Ân).Nhà ThÜÖng (1767-1120 B.C.)là b¶ låcdu møcsÓng luân chuy‹n ª vùng hå lÜu sông Hoàng Hàti‰nxuÓng tóm thâu tØng b¶ låc vÓn ÇÎnh cÜ ª vùng D¿B¡c, vân Nam ngày nay Nhà ThÜÖng d©i Çô cä thäy 8lÀn, cuÓi cùng ª ÇÃt Båc, (nay thu¶c phía B¡c huyŒnThÜÖng Khâu, tÌnh Hà Nam).

Trø vÜÖng là con ñ‰ ƒt, l§n con và sÙc khoÈhÖn ngÜ©i. Khi Trø lên ngôi, thû Çô nhà Hå mª r¶ng t§iMåt ƒp (nay thu¶c huyŒn Kÿ, Hà Nam), cho xây cungÇiŒn, lúc nào nhà vua cÛng say sÜa bên gái ÇËp. Dåt KÏlà mœ nhân ÇÜ®c Trø vÜÖng sûng ái. ñ‹ làm vØa lòngngÜ©i ÇËp, vua Trø cho nhåc sÜ tìm âm ÇiŒu ûy mÎ cahát suÓt ngà, sai ngÜ©i Çi kh¡p nÖi lùng tìm nh»ng châubáu Çem vŠ dâng nàng, lÆp sª bách thú ª Sa Khâu (naylà vùng C¿ L¶c, Hà B¡x) lÆp ÇÀm rÜ®u, m° thÎt muônthú treo thành rØng thÎt rÒi cho trai gái trÀn truÒng nôÇùa trong ÇÀm rÜ®u rØng thÎt khi Çó nhà vua và ñát K›vØaæn nhÆu vØa mua vui.

Trø vÜÖng hoang dâm vô Çå, khi‰n muôn dânlÀm than, oán giÆn, chÜ hÀu ly tán. Trø Ç¥t ra nhiŠuhình phåt g†i là ‘pháo lÆc, ngÜ©i bÎ phåt phäi leo lênc¶t ÇÒng thoa ÇÀy m«, dÜ§i chân c¶t ÇÒng Ç‹ m¶t lòthan cháy bùng . ñ¢ng nào phåm nhân cÛng r§t xuÓnglò thanvà ch‰t thäm thÜÖng....

Chú ru¶t cûa Trø vÜÖng là T› Can,nhiŠu lÀn canngæn vua. Vua Trø n°i giÆn, ra lŒnh gi‰t và moi tim T›Can Ç‹ xem tim ông này nhÜ tin ÇÒn có 9 l‡ cuä bÆcthánh nhân không?

Sº TÀu ghi Trø phåm vào 6 ÇiŠu ác:

117 118


dåi loån mà sº g†i là th©i Xuân Thu. . .Phäi nói r¢ng nh© vào s¿n h†c hÕi væn minh cûa

các dân t¶c, Ç¥c biŒt cûa Låc ViŒt ª phÜÖng Nam mànhà Chu ÇÜ®c vÜ®t lên trên các b¶ t¶c có gÓc du-møcvành© Çó mà dÜ®c Kh°ng Tº và các h†c giä Tàu ca ng®i.

Væn hoa Låc ViŒt Çã là kim chÌ nam cho toàn b¶væn hóa triŠu Chu mà Kinh DÎch và kinh Thi là b¢ngchÙng rÕ nét nhÃt.

Theo chính sº cÛng nhÜ truyŠn thuy‰t, ÇÎa bàngÓc cûa ngÜ©i TÀulà châu th° sông Hoàng Hà, ÇÎa bàngÓc cûa ngÜ©i ViŒt là châu thª sông DÜÖngTº.

Kh°ng Tº Çã giäng vŠ s¿b khác biŒt gi»a hai nŠnvæn hóa TÀu và ViŒ nhÜ sau:

“Tº L¶ hÕi Kh°ng Tº vŠ cÜ©ng (sÙc månh),Kh°ng Tº Çáp: ñem lòng r¶ng rãi, hiŠn hòa dåyñem lòng r¶ng rãi, hiŠn hòa dåyñem lòng r¶ng rãi, hiŠn hòa dåyñem lòng r¶ng rãi, hiŠn hòa dåyñem lòng r¶ng rãi, hiŠn hòa dåyngÜ©i, dÀu kÈ vô Çåo cÛng không báo thù. ñó là sÙcngÜ©i, dÀu kÈ vô Çåo cÛng không báo thù. ñó là sÙcngÜ©i, dÀu kÈ vô Çåo cÛng không báo thù. ñó là sÙcngÜ©i, dÀu kÈ vô Çåo cÛng không báo thù. ñó là sÙcngÜ©i, dÀu kÈ vô Çåo cÛng không báo thù. ñó là sÙcmånh cûa ngÜ©i phÜÖng Nam. NgÜ©i quân tº cÜ xºmånh cûa ngÜ©i phÜÖng Nam. NgÜ©i quân tº cÜ xºmånh cûa ngÜ©i phÜÖng Nam. NgÜ©i quân tº cÜ xºmånh cûa ngÜ©i phÜÖng Nam. NgÜ©i quân tº cÜ xºmånh cûa ngÜ©i phÜÖng Nam. NgÜ©i quân tº cÜ xºnhÜ vÆynhÜ vÆynhÜ vÆynhÜ vÆynhÜ vÆy. Xông pha gÜÖm giáo,ôm yên m¥c giápÇ‰n. Xông pha gÜÖm giáo,ôm yên m¥c giápÇ‰n. Xông pha gÜÖm giáo,ôm yên m¥c giápÇ‰n. Xông pha gÜÖm giáo,ôm yên m¥c giápÇ‰n. Xông pha gÜÖm giáo,ôm yên m¥c giápÇ‰nch‰t không chán, Çó là su61c månh cûa ngÜ©i phÜÖngch‰t không chán, Çó là su61c månh cûa ngÜ©i phÜÖngch‰t không chán, Çó là su61c månh cûa ngÜ©i phÜÖngch‰t không chán, Çó là su61c månh cûa ngÜ©i phÜÖngch‰t không chán, Çó là su61c månh cûa ngÜ©i phÜÖngB¡c. kë cÜ©ng båo cÜ xº nhÜ vÆyB¡c. kë cÜ©ng båo cÜ xº nhÜ vÆyB¡c. kë cÜ©ng båo cÜ xº nhÜ vÆyB¡c. kë cÜ©ng båo cÜ xº nhÜ vÆyB¡c. kë cÜ©ng båo cÜ xº nhÜ vÆy.....”

(Du Miên Lê Thanh Hoa/ViŒtNam suÓi nguÒnvæn minh phÜÖng ñông, ThÜ ViŒn ViŒt Nam tái bän lÀnI, 2009, tr 15-19),

119 120

NiŠm vui thái hòa


3 HuyŠn-thoåi HuyŠn-thoåi HuyŠn-thoåi HuyŠn-thoåi HuyŠn-thoåi TTTTTiên Dung va Chº ñÒng iên Dung va Chº ñÒng iên Dung va Chº ñÒng iên Dung va Chº ñÒng iên Dung va Chº ñÒng TºTºTºTºTº

cûa cûa cûa cûa cûa VVVVViŒt Nam rÃt gÀn gÛ v§i Kinh iŒt Nam rÃt gÀn gÛ v§i Kinh iŒt Nam rÃt gÀn gÛ v§i Kinh iŒt Nam rÃt gÀn gÛ v§i Kinh iŒt Nam rÃt gÀn gÛ v§i Kinh Thi.Thi.Thi.Thi.Thi.

VÎnh VÎnh VÎnh VÎnh VÎnhTiên Dung & Chº ñÒng TºTiên Dung & Chº ñÒng TºTiên Dung & Chº ñÒng TºTiên Dung & Chº ñÒng TºTiên Dung & Chº ñÒng Tº

Lïnh Nam nhiŠu núi liŠn sông,Tiên Dung rong-ru°i thuyŠn rÒng vui chÖi.HÒ ÇÀm tôm, cá ngon tÜÖi,Giúp chàng ñÒng Tº, cu¶c Ç©i b§t lo.CÖ tr©i run-rûi Ç¡n Ço,Duyên may ÇËp tÓt cÛng do nÖi mình.T¿-do luy‰n-ái tr»-tình,Quây màn t¡m mát, l¶ hình nên duyên.Vua cha n°i giÆn phán truyŠn:Tiên Dung làm th‰, khá phiŠn lòng cha!SÓng Ç©i t¿ lÆp bôn-ba,Phép tiên xây d¿ng nguy-nga lâu Çài.Nghe tin, vua tÜªng tranh tài.ñem quân trØ håi, m¶t hai dÙt tình.Ai hay lòng hi‰u, quang minhM¶t Çêm bi‰n cä quách thành lên mây.Gi© “ñÀm Då Tråch ” còn Çây,DÃu xÜa, truyŒn cÛ chÙa ÇÀy yêu thÜÖng.

Månh XuânTân DÆu, 2017.

Duy Khang

Söï hoøa-haøi giöõa con ngöôøi vôùi thieân-nhieân ñöôïc theå-hieän trong nhöõng hoäi xuaân ngaøy “Teát”.

Caùc troø vui xuaân nhö “ñaùnh goøn”, “baét chaïch trongchum”,... ñuû chöùng-toû vaên hoùa Vieät khaùc vôùi vaên hoùaHánánánánán. ÔÛÛ TÀu cho ñeán ngaøy nay, vì coát-loõi tinh-thaàn du-muïc, neân “troïng nam khinh nö õ ”.

Khi chöa coù taäp-quaùn Haùn Nho do boïn quan laïiTaøu du-nhaäp, aùp-ñaët thì treân döôùi xaõ-hoäi Vieät ñeàutroïng töï-do luyeán aùi (truyeän Tieân Dung vaø Chöõ ÑoàngTö û). . .

Nhö vaäy, Vieät hoïc laø moät söï-kieän coù thöïc, noäidung khaùc-bieät vôùi moïi hoïc-thuaät ñaõ du-nhaäp vaø thoángtrò xaõ-hoäi Vieät. Töø nhöõng hocï- thuaät cuõ nhö Hán Nho,Phaät hoïc,... ñeán nhöõng hoïc thuaät môùi nhö Christo-grec-Latin, vaø Maùc-Xít - Leâ-Nin.

BÎ änh-hÜªng væn-hóa du-møc, tr†ng nam khinhn» hay nh»ng giáo-ÇiŠu khe-kh¡t nhÜ “tam cÜÖng, ngÛthÜ©ng” cûa Kh°ng Nho Çã gây ra nhiŠu c¥p tình nhânchia ly thäm khÓc! Nh»ng cänh cha con không chút tìnhphø tº, chÌ vì ngÜ©i con không thu¶c dòng v® chính(v® cä nhÜ trong nhiŠu phim TÀu hay phim Dåi Hàn Çãtrình chi‰u).

NhiŠu ngÜ©i Çã quên r¢ng Væn hóa ViŒt khác v§ivæn hóa TÀu, và nhiŠu ngÜ©i còn tÜªng r¢ng Væn hóaViŒt là bän sao cûa væn-hóa TÀu!

Theo tieán-só Wilhelm G. Solheim II, giaùo-sö nhaân-chuûng-hoïc taïi Ñaïi-hoïc ñöôøng Hawaii, trong baøi “AÙnhSaùng Môùi Doïi vaøo Moät Quaù Khöù Bò Queân Laõng” ñaêngtreân taäp-san National Geographic thaùng 3 naêm 1971:

Quan-nieäm coå-ñieån veà thôøi tieàn-söû vuøng Ñoâng NamAÙ laø söï di daân töø mieàn Baéc mang theo caùc kyõ-thuaätquan-troïng xuoáng vuøng Ñoâng Nam AÙ. Toâi ñeà-nghò ngöôïclaïi laø vaøo thôøi-ñaïi Taân Thaïch Khí, neàn vaên-hoùa Bình.

121 122


Nhà TNhà TNhà TNhà TNhà TiŠn HániŠn HániŠn HániŠn HániŠn Hán (202 tr. C.N.- 9 C.N.).

Khôûi döïng nhaø Haùn laø Löu Bang (Cao Toå), ngöôøi laøngTroïng Döông, quaän Baùi, cha laø Thaùi Coâng. Khi lôùn leân ñöôïc laømñình tröôûng ôû soâng Töø.

Khi Cao Toå laøm ñình tröôûng, moät hoâm daãn giaûi nhöõngngöôøi bò ñaøy ñeán Lòch Sôn, giöõa ñöôøng nhieàu ngöôøi boû troán, khiñeán ngoâi ñeàn ôû phía taây aáp Phong beøn döøng laïi uoáng ruôïu, ñeâmñeán thaû heát nhöõng ngöôøi bò ñaøy, roài cuõng troán theo. Hôn 20 traùngsó trong soá nhöõng ngöôøi bò ñaøy tình nguyeän theo Cao Toå.

Naêm thöù nhaát ñôøi Taàn Nhò theá töùc 209 trc. C.N., nhieàuquaän, huyeän noåi leân choáng Taàn. Trong khi ñoù, huyeän leänh ñaátBaùi muoán phaûn laïi nhaø Taàn, nöûa muoán höôûng öùng theo TraànThieäp xöng vöông hieäu laø Tröông Sôû.

Löu Bang (Cao Toå) beøn duøng teân baén thö vaøo thaønh, hoâ-haøo phuï laõo quaän Baùi gieát huyeän leänh. Sau khi gieát huyeän leänh,daân chuùng môû cöûa thaønh ñoùn boïn Löu Bang vaø toân Löu Banglaøm Baùi Coâng.

Baùi coâng ñem quaân ñaùnh ñaát Phong, nhöng khoâng ñöôïc.Sau Baùi Coâng theo Haïng Löông. Haïng Löông daõ hai laàn ñaùnhbaïi quaân Taàn, nhöng vì kieâu caêng neân bò quaân Chöông Haøm phaùtan.

Naêm 207 trc. C.N. Sôû Hoaøi Vöông sai Baùi Coâng ñemquaân vaøo Quan Trung, Haïng Vuõ laøm thöù töôùng quaân ñem quaânveà höôùng Baéc cöùu Trieäu; ñoàng thôøi coù giao öôùc “Ai vaøo bìnhñònh Quan Trung tröôùc thì seõ cho ngöôøi aáy laøm vua”.

Luùc baáy giôø quaân Haïng Vuõ hôn boán möôi vaïn, Baùi Coângcoù hai möôi vaïn, binh luïc khoâng ñuû choáng laïi, neân ñeán HoàngMoân yeát kieán vaø xin loãi Haïng Vuõ.

1

1- Thôøi ñoù, 10 laøng thaønh moät ñình, möôøi ñình thaøng moät höông.

Haïng Vuõ beøn ñem quaân ñi veà phía Taây laøm coû vaø ñoát caùccung thaát nhaø Taàn ôû Haøm Döông. Haïng Vuõ oaùn giaän Sôû HoaøiVöông veà lôøi giao öôùc beøn töï laäp laøm Taây Sôû Baù vöông, laøm vuañaát Löông, ñaát Sôû, trò chín quaän, ñoùng ñoâ ôû Baønh Thaønh. Vuõ boûlôøi giao-öôùc, laäp Baùi Coâng laøm Haùn vöông, cai trò ñaát Ba, ñaátThuïc vaø ñaát Haùn Trung.

Sôû vaø Haùn nhieàu laàn giaèng-co, chöa ai thaéng ai, daân tìnhkhoán khoù, trai traùng khoå vì ñi lính, ngöôøi giaø yeáu meät vì vieäc vaänchuyeån löông thöïc... Haùn vöông (Baùi Coâng) vaø Haïng Vuõ gaëpnhau ôû Quaûng Vuõ, Haùn vöông keå toäi Haïng Vuõ:

- Luùc ñaàu ta cuøng ngöôi ñeàu theo leänh cuûa Hoaøi vöông:“Ai vaøo Quan Trung tröôùc thì ngöôøi aáy ñöôïc laøm vöông”. Nhaøngöôi boäi öôùc, phong ta laøm vöông ôû ñaát Thuïc vaø ñaát Haùn, ñoù laømoät toäi.

- Nhaø ngöôi giaû meänh leänh cuûa vua gieát Khanh Töû Quaânvaø töï toân mình leân, ñoù laø hai toäi.

- Sau khi ñaõ cöùu Trieäu, ñaùng lyù nhaø ngöôi phaûi quay veàbaùo vôùi nhaø vua, nhöng laïi chuyeân quyeàn eùp quaân chö haàu vaøoQuan Trung, ñoù laø ba toäi.

- Hoaøi vöông coù giao öôùc: Vaøo ñaát Taàn khoâng ñöôïc laømvieäc hung baïo, cöôùp boùc nhöng nhaø ngöôi ñoát chaùy cung thaát nhaøTaàn, ñaøo maû Taàn Thuûy Hoaøng , thu cuûa caûi cuûa Taàn, ñoù laø boántoäi.

- Nhaø ngöôi ñaõ gieát vua Taàn ñaõ ñaàu haøng laø Töû Anh, ñoùlaø naêm toäi.

- Löøa ñoái choân soáng hai möôi vaïn con em Taàn ôû Taân An,ñoù laø saùu toäi.

- Phong caùc töôùng cuûa ngöôi laøm vöông ôû nhöõng nôi ñaáttoát, coøn ñaày ñuoåi chuû cuõ cuûa mình, khieán boïn baøy toâi ôû döôùitranh nhau laøm phaûn, ñoù laø baûy toäi.

- Nhaø ngöôi ñuoåi Nghóa ñeá ra khoûi Baønh Thaønh ñeå ñaëtñoâ cuûa mình ôû ñaáy, chieám ñoaït ñaát cuûa Haøn vöông, thoân tính ñaátLöông, ñaát Sôû, daønh cho mình nhieàu ñaát, ñoù laø taùm toäi.

- Nhaø ngöôi sai ngöôøi ngaàm gieát Nghóa ñeá ôû Giang Nam,ñoù laø chín troäi.

123 124


Phaøm laøm toâi maø gieát vua, gieát nhöõng ngöôøi ñaàu haøngcai trò khoâng coâng bình, khoâng giöõ lôøi giao-öôùc cuûa vua thì thieânhaï khoâng theå naøo tha toäi phaûn nghòch voâ ñaïo, ñoù laø möôøi toäi.

Haïng Vuõ caû giaän, giöông cung baén truùng Haùn vöông,Haùn vöông bò thöông beøn ruoåi ngöïa vaøo thaønh Cao.

Khi khoûi beänh, Haùn vöông ñem quaân veà phía Taây, nhöngtheo keá cuûa Traàn Bình vaø Tröông Löông, tieán quaân ñuoåi HaïngVuõ veà phía Nam thaønh Döông Haï thì döøng laïi.

Naêm 202 trc. C.N. Löu Bang cuøng quaân chö haàu ñaùnhquaân Sôû moät traän quyeát lieät ôû Cai Ha. Haïng Vuõ thua chaïy, Haùnvöông sai kî töôùng quaân ñuoåi theo gieát Haïng Vuõ ôû Ñoâng Thaønh,bình-ñònh ñöôïc ñaát Sôû.

Haùn vöông ñöôïc suy toân leân ngoâi Hoaøng ñeá, ñoùng ñoâ ôûLaïc Döông, sau dôøi veà Quan Trung.

Cao Toå (Löu Bang) maát ôû cung Tröôøng Loäc, Hieáu Hueä(con cuûa Löõ Haäu vôï cuûa Cao Toå töø luùc coøn haøn vi) noái ngoâi.

Hueä Ñeá maát, thaùi töû leân ngoâi. Taát caû caùc hieäu leänh ñeàudo thaùi haäu chuyeân cheá. Caùc meänh leänh cuûa thaùi haäu goïi laø “cheá”. Chuû yeáu cuûa Löõ Haäu chæ chuù vaøo vieäc giaønh chính quyeàn chohoï Löõ, toaøn laø nhöõng vieäc gieát nhau trong cung ñình!

Töø Cao Toå ñeán Caûnh ñeá (206 - 139 trc. C.N.) gaàn 65naêm; luùc ñaàu vaãn giöõ theo cheá-ñoä cuûa Taàn, sau ñoù - Dieät cheá ñoänoâng noâ, trôû laïi chính saùch “tænh ñieàn” (chia ñeàu ñaát cho daâncaøy).

- Ñaùnh thueá 1 phaàn möôøi lôïi töùc treân caùc ngheà nghieäpcoâng, thöông.

- Ñuùc laïi tieàn môùi.- Ñaët chöùc “nguõ quaân” ñeå bình giaù haøng hoùa.- Ñaët chöùc “tuyeàn phuû” ñeå cho nhaân daân vay tieàn.Vöông Maõn bò Löu Tuù ñaùnh baïi taùi döïng nhaø Haùn goïi laø

“Haäu Haùn” hay Ñoâng Haùn. töø naêm 23 - 220 sau C.N.).Löu Tuù leân ngoâi hieäu laø Quang Voõ, dôøi ñoâ veà Laïc Döông.Ñôøi Haäu Haùn ñaõ ñaùnh ñuoåi Hung Noâ töø ñoâng qua taây,

chieám Trieàu Tieân (Ñaïi Haøn) vaø tieán quaân veà phía Nam laøm ñeá

quoác Trung Hoa ñaõ lan tôùi Quaûng Ñoâng vaø moät phaàn ñaát nöôùcVieät ñaët ra ba quaän Nam Haûi, Queá Laâm vaø Töôïng quaän.

Do nhaø Haùn chuû tröông khoâng baùn saét cho Nam Vieät,daân Nam Vieät khoâng ñuùc ñöôïc khí giôùi vaø noâng cuï noåi leân phaûnkhaùng. Ngöôøi caàm ñaàu laø thöøa töôùng Löõ Gia, gieát nhöõng ngöôøithaân Haùn nhö Cuø Thò thaùi haäu, Voõ ñeá sai Loä Baùc Ñöùc, DöôngBoäc ñem quaân bình ñònh Nam Vieät, thu vaøo baûn ñoà Trung quoác,ñaët laøm chín quaän, chieám luoân ñaát Haûi Nam.

Veà phaùp luaät, Tieâu Haø ñaõ thu thaäp phaùp luaät nhaø Taàn,choïn laáy nhöõng gì thích-hôïp vôùi thôøi-theá môùi, ñaët ra luaät chínchöông laø phaùp ñieån cô-baûn cuûa nhaø Haùn. Cöûu chöông luaät treâncô sôû saùu thieân: ñaïo, taëc, tuø, boá, taïp, cuï taêng theâm 3 thieân: höng,cöùu, ho. Ñôøi Haùn cuõng ñaõ cheá ñònh moät loaït caùc luaät leänh rieângleû nhö: Vieät cung luaät, Trieàu luaät, Ñieàn luaät, Kim Boá luaät, Tieànluaät, Dao luaät, Trí laïi luaät, Hieäu luaät, Truyeàn thöïc luaät, Haønh thöluaät, Taïp luaät, Quaân Du luaät, Söû luaät, Caùo luaät, Töû luaät, Noâ tyøluaät, vaø Man Di luaät.

Thôøi Haùn vuõ Ñeáø baõi truaát Baùch gia, ñoäc toân Nhothuaät.

Trong gaâøn boán theá kyû, nhaø Haùn ñaõ laøm cho ñeá quoácTrung Hoa roäng lôùn, phía baéc tôùi Maõn Chaâu, Trieàu Tieân; phíanam tôùi Ñoâng Döông, baéc Mieán Ñieän, phía taây tôùi Taây Taïng,phía taây baéc tôùi Trung AÙ.

Thöïc söï nhaø Haäu Haùn ñaõ khoâng coøn quyeàn haønh khi TaøoThaùo laøm thöøa töôùng döôùi trieàu Hieáu ñeá, töï laäp laøm Nguïy vöông.Ñeán naêm 220, Taøo Thaùo cheát, con laø Taøo Phi tieám ngoâi töùc NguïyVaên ñeá.

Quaàn huøng caùt cöùõ phaùt sinh töø khi giaëc Hoaøng Caùi bòdeïp. Taøo Thaùo loäng quyeàn ôû phöông Baéc, Toân Quyeàn ôû phía

1

1- Thôøi Haùn Quang Vuõ cöû Toâ Ñònh laøm thaùi thuù Giao Chæ. ToâÑònh raát taøn baïo, gieát quan Thi Saùch, Baø Tröng Chaéc (vôï oâng ThiSaùch) beøn cuøng vôùi em laø Tröng Nhì ñöùng leân ñaùnh ñuoåi Toâ Ñònh,giaønh quyeàn töï chuû ñöôïc 3 naêm. Maõ Vieän moät maõnh töôùng cuûa nhaøHaùn ñem binh ñaøn aùp. Quaân hai baø bò tan vôõ ôû Caåm Kheâ (VónhYeân), tuøy töôùng coøn laïi daãn taøn quaân chaïy veà quaän Cöûu Chaân(vuøng Thanh Ngheä). Maõi ñeán naêm 59 ñôøi Ñoâng Haùn môùi ñaët xongneàn ñoâ hoä.

125 126


ñoâng, Löu Bò ôû Taây, chia Trung quoác laøm ba khu vöïc, söû goïi laøthôøi “Tam Quoác” (213-280).

Thôøi Tam Quoác keùo daøi töø naêm 213-280, nhaø Nguïy tuy maïnh nhaát, nhöng cuõng khoâng chieám ñöôïc troïn Trung Quoác vìThuïc vaø Ngoâ lieân keát vôùi nhau taïo thaønh theá chaân vaïc. Sau khiKhoång Minh (Gia Caùt Löôïng) cheát, Thuïc khoâng coøn ngöôøi naøogioûi, töôùng Nguïy laø Tö Maõ Chieâu dieät Thuïc (naêm 263). Thuïc bòdieät tieáp ñeán Ngoâ cuõng gaàn taøn, cho ñeán naêm 280 nhaø Ngoâ xinhaøng nhaø Taán.

* Nhaø Taây Taán (265-317 sau C.N.)Tö Maõ Vieâm kieán laäp nhaø Taán vaøo naêm 265, maõi möôøi

naêm sau môùi dieät ñöôïc nhaø Ngoâ maø thoáng nhaát Trung Quoác.Tuy thoáng nhaát ñöôïc Trung quoác, nhöng nhaø Taán baát

taøi. noäi boä tranh giaønh nhau, hoaøng ñeá chæ duøng phe naøy ñeåchoáng phe kia neân thôøi Taán raát loaïn-laïc. Taây Baéc coù naêm saécdaân goïi laø “Nguõ Hoà”: Hung Noâ, Yeát (thuoäc Kieát) chuûng loaïiMoâng Coå, Tieân Ti (chuûng loaïi Maõn Chaâu), Chi vaø Khöông (chuûngloaïi Taây Taïng), chieám laán laàn-laàn löu-vöïc Hoaøng Haø vaø ñaát TrungNguyeân.

Naêm 316, Hung Noâ taán coâng Traøng An, Maân ñeá nhaø Taánphaûi ñaàu haøng, nhaø Taây Taán dieät vong

Trong soá caùc vöông, töôùng, quùy toäc Taán troán chaïy veàphöông Nam coù ngöôøi chaét laø Tö Maõ YÙ laäp nghieäp ôû Kieán Nghieäp,môû ñaàu nhaø Ñoâng Taán. Trung quoác chia thaønh hai, söû goïi laø Nam- Baéc trieàu: Phía Baéc caùc vua Hung Noâ ñoåi laø Tieàn Trieäu, phíaNam thuoäc Ñoâng Taán, keùo daøi gaàn ba theá-kyû.

* Nam - Baéc Trieàu (317 - 589 C.N.).Trong söû coøn goïi laø “Luïc trieàu”. Thöïc-teá phía Baéc Trung

Hoa do caùc saéc daân Hung Noâ, Taây Taïng, Maõn Chaâu, Moâng Coåchieám cöù, mieàn Nam goàm caùc trieàu Ñoâng Taán (317-419), TieànToáng (420-478), Nam Teà (479-501), Löông (520-556) vaø Traàn(557-589).

Trong thôøi-kyø Nam - Baéc trieàu veà chính-trò cuõngnhö kinh-teá khoâng coù gì ñaùng keå, ngoaïi tröø Ñaïo Phaät phaùttrieån thònh haønh hôn ôû AÁn Ñoä.

* Nhaø Tuøy (581-618)Thôøi Baéc Chu, noäi boä luûng-cuûng vì tranh giaønh

quyeàn lôïi. Cuoái cuøng bò Döông Kieân töï phong mình laømTuøy vöông, deïp caùc ñaûng phaùi khaùc, roài eùp vua Chunhöôøng ngoâi, hieäu laø Tuøy Vaên ñeá (581), baûy naêm sau thoángnhaát ñöôïc Trung quoác.

Raát tieác nhaø Tuøy chæ coù hai ñôøi vua, toàn taïi ñöôïc37 naêm sau khi thoáng-nhaát ñöôïc ñaát ñai.

Trong soá caùc haøo-kieät noåi loaïn, ngöôøi coù taøi nhaátlaø Lyù Theá Daân, cha laø Lyù Uyeân ñöôïc phong laø Ñöôøngquoác coâng, laøm thaùi-thuù phuû Thaùi Nguyeân (Sôn Taây ngaøynay). Lyù Uyeân nghe lôøi con ñem quaân chieám Traøng An,toân ngöôøi chaùu noäi cuûa Daïng ñeá leân laøm hoaøng ñeá coønDaïng ñeá phong laøm thaùi thöôïng hoaøng.

Naêm 617, Lyù Uyeân cöôùp ngoâi nhaø Tuøy, hieäu laøÑöôøng Cao Toå, phong cho Theá Daân laøm Taàn vöông.

* Nhaø Ñöôøng (618-907)Khoång Töû ñaõ toân thôø nhaø Chu, caùc söû gia Trung Hoa

khaùc ñeàu coi ñôøi Haùn vaø ñôøi Ñöôøng ñaõ ñöa vaên minh TrungHoa leân cao ñieåm röïc-rôõ. Röïc-rôõ ñeán noãi ngöôøi daân TrungHoa ñaõ ñoàng hoùa trieàu ñaïi vôùi chuûng toäc “Haùn jaân” (Haùnnhaân) vaø “Thooøng daàn” (Ñöôøng nhaân).

Lyù Uyeân xöng ñeá, trong trieàu Theá Daân naém heát quyeànbính, thu phuïc ñöôïc nhieàu töôùng taøi, heát söùc taän taâm nhö LyùTónh, Uaát Trì Kinh Ñöùc, Taàn Thuùc Baûo, Löu vaên Tónh...

Hai naêm 620-621, Lyù Theá Daân, chæ qua moät traän thaéngñöôïc hai nöôùc Trònh vaø Haï, laøm chuû troïn Hoa Baéc. Ñeán naêm625 bình trò luoân Hoa Nam, Trung quoác aïi taùi döïng thoáng nhaátdaøi khoaûng 130 naêm.

Suoát töø thôøi Chu ñeán Ñöôøng, Trung Hoa luoân luoânphaûi ñoái phoù vôùi caùc saéc daân du-muïc ôû phía Baéc vaø phía Taây.

Thôøi Ñöôøng coù Ñoâng Ñoät Quyeát töø sa maïc Go-bi tôùibieân-giôùi phía Ñoâng cuûa Trung Hoa, Taây Ñoät Quyeát ôû TrungAÙ, phía Baéc Thieân San; rôï Thoå Coác Hoàn ôû mieàn Thanh haûi,ñoâng baéc Taây Taïng.

127 128


Naêm 629 nhaø Ñöôøng deïp ñöôïc hoïa Ñoâng Ñoät Quyeát,laøm chuû ñöôïc Noäi Moâng.

Naêm 634, Taây Ñoät Quyeát xin noäp coáng laøm danh tieángnhaø Ñöôøng vang doäi khaép Trung AÙ, nhöõng boä laïc xa xaêm ôûTaây Baù Lôïi AÙ cuõng toû tình hoøa haûo.

Sau khi thaùi töû Kieán Thaønh cheát naêm 627), Cao Toåtruyeàn ngoâi cho Theá Daân maø leân ngoâi Thaùi thöôïng hoaøng,ñöôïc moät naêm roài qua ñôøi, hieäu Ñöôøng Thaùi Toân.

Thaùi Toân coù taøi trò vì, vaø khi maát truyeàn ngoâi cho thaùitöû Cao Toân (650-684). Trong thôøi Cao Toân, thöïc quyeàn trongtay Voõ Haäu. Sau cuøng naêm 690, Voõ haäu (Voõ Taéc Thieân) pheáùvua Trung Toân ø laäp ra nhaø Chu, xöng laø Taéc Thieân hoaøng ñeá.

Naêm 705, nhaø Chu chaám döùt sau 15 naêm thay nhaøÑöôøng

Noùi ñeán nhaø Ñöôøng, ngöôøi ta thöôøng nghó ngay ñeánÑöôøng Minh Hoaøng (Ñöôøng Huyeàn Toân) 713-

756, thôøi röïc-rôõ nhaát veà thi ca. Nhöõng nhaø thô noåitieáng trong thôøi naøy nhö Lyù Baïch, Ñoã Phuû, Baïch Cö Dò,v.v...ñöôïc dòch ra nhieàu ngoân ngöõ.

Sau vuï loaïn Hoaøng Saøo tôùi vuï noäi loaïn Taàn Toân Quyeàn.Ñöôøng Hi Toân nhôø quaân Sa Ñaø do Lyù Khaéc Duïng caàm ñaàudieät tan loaïn Hoaøng Saøo, vaø Chu OÂn töùc Toaøn Trung dieät TaànToân Quyeàn.

Naêm 907, Toaøn Trung döùt nhaø Ñöôøng trôû thaønh vuaThaùi Toå nhaø Haäu Löông. Nhaø Haäu Löông cuõng chæ ñöôïc haiñôøi vua (907-923).

Tieáp theo laø caùc trieàu Haäu Ñöôøng (923-936), Haäu Taán(936-947), Haäu Haùn (947-951). Ba trieàu-ñaïi naøy do ngoaïinhaân Sa Ñaø trò vì, ngoaïi tröø Haäu Löông (907-923) vaø Haäu Chu(951-960) do ngöôøi Haùn caàm ñaàu.

1- Thaùi töû Kieán Thaønh vaø Teà vöông Nguyeân Caùt thaáy Cao toå quùyTheù Daân vaø caùc töôùng ñeàu tuaân leänh Theá Daân neân ñaõ hai laàn möusaùt nhöng ñeàu thaát baïi. Theá Daân bieát ñöôïc beøn laäp keá ra tay, cuøngvôùi Uaát Trì Kinh Ñöùc nuùp trong vöôøn chôø Kieán Thaønh vaø NguyeânCaùt vaøo chaàu maø baén cheát.

1

Nhà TÓng Nhà TÓng Nhà TÓng Nhà TÓng Nhà TÓng (960-1219)

A/ B¡c TÓng (960-1127)

Trieäu Khuoâng Daãn, moät tieát-ñoä-söù (vieân söù coù quyeànhaønh, cai quan moät traán) thôøi Haäu Chu ñöôïc quaân lính toân leânlaøm vua, nhaø Haäu Chu chaám döùt. Trieäu Khuoâng Daãn leânngoâi, ñoåi teân nöôùc laø Toáng, ñoùng ñoâ ôû Bieän Kinh (Khai Phongngaøy nay) hieäu Thaùi Toå (960-975). Ñôøi Toáng Thaùi Toå NamHaûi xin trieàu coáng, Ngoâ Vieät xin thaàn phuïc. Nhö vaäy caû mieànNam ñaõ thu phuïc, ngoaïi tröø Baéc Haùn (ñaát Vaân, ñaát Yeân), vaøTaây Haùn (Vaân Nam, Taây Khang).

Ñôøi Thaùi Toå deïp boû phieân traán, giaûi-nhieäm caùc tieátñoä söù, giaûi-tröø binh giaùp. Ñöôøng Thaùi Toå ñaët ra chöùc “phaùnquan” vaø “chuyeån vaän söù” thay theá chöùc tieát ñoä söù: Phaùnquan (quan vaên) coi caû vieäc quaân vaø daân chính, moïi vieäcphaûi taâu veà trieàu ñình, chuyeån vaän söù troâng nom vieäc taøi chính,soá thu ñöôïc sau khitröø soá chi tieâu trong chaâu quaän phaûi noäp veà trieàu ñình.

Veà quaân ñoäi, aùp duïng theo pheùp “canh nhung”. Quaânlính thay ñoåi (moãi naêm cho caám quaân vaø lính ôû bieân traán thayñoåi nhau moät laàn ñeå caùc quan cai-trò ñiaï phöông khoù muachuoäc loøng binh lính maø gaây theá löïc).

129 130


* Chöông-trình caûi-toå cuûa Vöông An Thaïch:

Vöông An Thaïch töï laø Giôùi Phuø queâ ôû Giang Taây laømoät trong “baùt gia” (taùm nhaø vieát coå vaên hay nhaát ñôøi Ñöôøngvaø Toáng) coù nhieät taâm muoán laøm cho nöôùc Taøu giaøu maïnh.Maõi ñeán naêm 968 oâng môùi ñöôïc Toáng Thaàn Toân duøng laøm teåtöôùng ñeå thi-haønh keá hoïach maø Vöông an Thaïch ñaõ ñeà ra.Chöông trình laøm cho nöôùc giaøu, binh maïnh goàm:

- Pheùp thanh mieâu: moãi naêm khi luùa coøn xanh (thanhmieâu), neáu noâng daân muoán vay tieàn ñeå chi duøng thì quan ñiaï-phöông laáy thoùc trong kho cho vay. Tôùi muøa gaët noâng daân traûlaïi cho nhaø nöôùc coäng phaân lôøi nheï theo nhaø nöôùc ñaõ quyñònh.

- Pheùp moä dòch: Ñeå laøm cho coâng khoá theâm doài-daøovaø coù tính caùch coâng baèng ñoàng thôøi theâm coâng aên vieäc laømcho moät soá daân thaát nghieäp, nhaø nöôùc ñaët ra tieàn mieãn dòch,ngöôøi naøo khoâng muoán laøm noâ dòch (ñaøo kinh, ñaép ñöôøng,v.v...) thì noäp moät soá tieàn ñeå nhaø nöôùc möôùn ngöôøi laøm thay.

- Pheùp thò dòch: Ñaët ra moät cô sôû buoân baùn ôû kinh söñeå thu nhaäp nhöõng haøng hoùa naøo vì ñöôøng giao thoâng traéctrôû, tôùi nôi ñaõ traùi muøa baùn khoâng ñöôïc thì cô quan thò dòch seõmua heát, traû cho ngöôøi baùn giaù phaûi chaêng. Nhaø nöôùc tích-tröõhaøng coù lôïi ñôïi luùc naøo coù giaù seõ baùn ra. Tröôøng-hôïp thöôngnhaân khoâng muoán baùn ñöùt cho nhaø nöôùc thì coù theå göûi haøng ôûcô quan thò dòch maø vay tieàn. Nhö vaäy laø moät caùch giuùp thöôngnhaân khoûi phaûi baùn giaù reû maït, hoaëc phaûi vay laõi naëng.

- Pheùp quaân thaâu: Ñeán muøa thueá ñeå traùnh cho daânkhoûi naïn baùn reû ñeå laáy tieàn ñoùng thueá. Thay vì naïp tieàn thìdaân coù theå naïp baèng saûn vaät, nhaø nöôùc cöù tính theo giaù trungbình ôû moãi nôi.

Veà binh bò thì coù:

-Pheùp baûo giaùp: Laáy daân laøm lính. Cöù 10 nhaø laøm moätbaûo, 500 nhaø laøm moät ñoâ baûo. Moãi baûo ñaët hai ngöôøi chaùnh,phoù ñeå daäy taäp voõ ngheä. Laøm nhö vaäy traùnh ñôõ cho trieàu ñìnhgiaûm ñöôïc soá tieàn phaûi traû löông cho lính.

- Pheùp baûo maõ: Nhaø nöôùc giao ngöïa cho caùc baûo nuoâi,

moãi hoä 1 con ñeå khi chieán tranh coù ngöïa duøng, nuoâi 2 con thìñöôïc mieãn thueá, nhöng ngöïa cheát thì phaûi boài thöôøng.

Vöông An Thaïch laïi coù yù doøm ngoù phöông Nam. Baáygiôø coù quan tri chaâu ôû Ung Chaâu bieát yù cuûa Vöông An Thaïchneân daâng sôù maø taâu raèng: “Neáu khoâng laáy ñaát Giao Chaâu thìveà sau thaønh moái lo cho Trung Hoa.” Vua nhaø Toáng nghe lôøitaâu, sai Löu Di thu xeáp moïi vieäc theo yù Vöông An Thaïch.

Beân Lyù trieàu Vieät Nam thaáy tình söï nhö vaäy, vieát thösang hoûi Toáng trieàu, Löu Di laïi khoâng chuyeån thö veà kinh. Lyùtrieàu beøn sai Lyù Thöôøng Kieät vaø Toân Ñaûn ñem 10 vaïn quaânchia laøm hai ñaïo thuûy boä cuøng tieán ñaùnh hai chaâu Lieâm (1076),Ung, laáy coâng laøm thuû.

Naêm 1085, Thaàn Toân baêng haø, Trieát Toân noái ngoâimôùi coù 11 tuoåi. Trieát Toân cheát naêm 1099, em laø Huy Toân noáingoâi, tieáp Khaâm Toân ñeán Cao Toân leân ngoâi naêm 1127 thì dôøiñoâ xuoáng Nam neân töø ñoù goïi laø Nam Toáng.

1- Nhaø Toáng khoâng nhöõng bò raéc roái vôùi Lieâu vaø Taây Haï coøn bòhoïa lôùn hôn laø nhaø Kim. Naêm 1125 cuoái ñôøi Huy Toân, nhaø Toángnhôø nhaø Kim dieät ñöôïc Lieâu, nhöng phaûi noäp 1 trieäu quan tieànthueá ñaát Yeân Kinh. Toáng chöa kòp noäp trieäu quan thì nhaø Kim ñemquaân ñaùnh, haêm Yeân Kinh. Khaâm Toân phaûi caàu hoøa -

1

Nam Toáng (1127-1279)

Nhö treân ñaõ vieát khi Cao Toân noái ngoâi muoán khoâiphuïc caùc ñaát ñaõ maát vaøo tay nhaø Kim nhöng nghe lôøi nhoùmchuû hoøa (Taàn Coái), beøn dôøi ñoâ ôû Laâm An (Haøng Chaâu ngaøynay).

Naêm 1141, Cao Toân chòu Kim phong chöùc laø Khangvöông, phaûi caét ñaát ôû phía baéc Hoaøi Thuûy vaø Ñaïi Taân Quan,moãi naêm phaûi noäp 25 vaïn taám luïa cho Kim. Naêm 1163 HieánToân leân thay, soá tueá coáng noäp cho Kim ñöôïc giaûm bôùt moãithöù chæ coøn 20 vaïn.

Tröôùc sau Toáng vaãn bò aùp cheá, maát theâm ñaát, theâmtieàn vaø chæ coøn giöõ ñöôïc löu vöïc soâng Döông Töû vôùi vaøi tænh

131 132


giaùp bieån ôû mieàn Nam.

Ñeán cuoái theá kyû XII Toáng - Kim ñeàu suy, nhoùm MoângCoå (Thaùt Ñaùt) thònh leân raát mau, môùi ñaàu dieät Kim, sau dieätToáng.

Ñôøi Thieát Moäc Chaân, thaùi toå nhaø Nguyeân (Moâng Coå)caøng maïnh, dieät ñöôïc nhieàu boä laïc ôû Taây vöïc, naêm 1206 leânngoâi Ñaïi Haõn (hoaøng ñeá), hieäu laø Thaønh Caùt Tö haõn (GengesKhan).

Naêm 1210, Thaønh Caùt Tö Haõn dieät Kim, thaúng tieántôùi bôø phía baéc Haéc haûi, chieám heát caùc nöôùc lôùn nhoû treânñöôøng tieán quaân, sau cuøng laø Kiev cuûa Nga. Tôùi Nga roài,Thaønh Caùt Tö Haõn trôû veà Trung Hoa, ñaùnh Taây haï. Taây Haïhaøng (1227), Thaønh Caùt Tö Haõn chia nhöõng ñaát ñaõ chieám cho4 con, laäp thaønh 4 Haõn quoác. Boán con noái ngoâi sau ñoù coønTaây tieán chieám Hoài quoác, Ñoâng AÂu, Nhaät Nhó Nam vaø Taây boäA-Teá-A. Sau chieám troïn Trung quoác laø coâng cuûa Hoát TaátLieät.

Naêm 1260, Hoát Taát Lieät leân ngoâi töùc Theá Toå NhaøNguyeân. Naêm 1264 dôøi ñoâ töø Karakorum veà Yeân h (Baéc kinh).

Naêm 1279 nhaø Toáng döùt, chaám döùt trang söû theïn thuøngcuûa Trung Hoa.

-

Baûn ñoà thôøi Baéc Toáng vaø Nam Toáng

Nh»ng væn kiŒn Nh»ng væn kiŒn Nh»ng væn kiŒn Nh»ng væn kiŒn Nh»ng væn kiŒn giao dÎch gi»a dÎch gi»a dÎch gi»a dÎch gi»a dÎch gi»a Tàu v§i lân bangTàu v§i lân bangTàu v§i lân bangTàu v§i lân bangTàu v§i lân bang.

1/ Toáng Thaùi Toâng truyeàn hòch nhaèm khích-leä quaân lính sang xaâm-laêng nöôùc Vieät.

Phieân aâm:Thaùi Toân Thaùi Bình Höng Quoác, Nguõ nieân Baùt nguyeät,

Chinh Giao Chæ chieáu:

“Quoác gia thanh giaùo sôû ñaøm, uy linh haøm kî, coá naõiGiao Chæ chi caûnh, vò quy dö ñiaï chi ñoà. Thaàn tö nhaát phöông,caän tieáp Nguõ Lónh; Ñöôøng maït ly loaïn, khu noäi phaãu phaân,toaïi vi tieám nguïy chi bang, tö thaønh lung coå chi tuïc. CaäpPhieân ngung ñeå ñònh, chính soùc thuûy ban. Tuy kheá thuû dóxöng phieân, phaù thieän binh nhi töï coá. Söï ñaïi chi leã ñöông nhöthò hoà? Ñieáu daân chi haønh caùi baát ñaéc dó. Nghi cung haønh öthieân thaûo, duïng phi bieán ö man thuø, nghi dó Toân Toaøn Höngñaúng xuaát sö tieán thaûo.” (An Nam Chí Löôïc, Quyeån Nhò)

Toáng Thaùi Toân Thaùi Bình Höng Quoác, Thaùng Taùm naêmthöù Naêm (979)

“Giaùo hoùa vaø uy linh cuûa möôùt ta ñeán khaép nôi, rieângñaát Giao Chæ nôi bieân caûnh chöa ñöôïc saùt nhaäp vaøo baûn ñoà.Vuøng ñaát naøy giaùp vôùi Nguõ Lónh, nhaân caûnh ly loaïn cuoái nhaøÑöôøng, ñaát nöôùc ta laâm vaøo caûnh chia caét, boïn chuùng lôïi

133 134


duïng tieám quyeàn töï ñoäng laäp quoác, ñui muø theo thoùi tuïc xaáu.Nay ñaát Phieân Ngung ñaõ bình ñònh, lòch chính soùc ñöôïc banhaønh, ñaùng leõ phaûi cuùi raïp ñaàu ñeå xöng phieân thaàn, thì GiaoChæ laïi tuï taäp binh ñeå töï thuû. Leã nöôùc nhoû phaûi thôø nöôùc lôùnchuùng daùm nhö vaäy ö! Ta duøng quaân ñieáu phaït cuõng laø ñieàubaát ñaéc dó. Nay thi haønh meänh trôøi chinh thaûo luõ man di; saiboïn Toân Toaøn Höng caát quaân ñi chinh phaït.”

(Trích theo “Nhöõng Neùt Ñaëc Tröng veà Lòch Söû Vieät Nam”cuûa Hoà Baïch Thaûo, Mister Print, Ca, 2002.)

Vôùi noäi dung ngaïo-maïn treân, ta thaáy cuoäc chieán tranhLyù-Toáng laø söï xung-ñoät giöõa theå-cheá daân baûn vôùi theå cheá ñeáquoác maø daân chuû quyeát ñònh “thaéng”.

Xaõ hoäi Toángù ñi theo con ñöôøng “tö baûn chuû nghóa” (kinhñoâ ôû Haøng Chaâu vôùi caùc thaønh thò lôùn, coâng thöông nghieäpphaùt ñaït) trong khi neàn taûng noâng nghieäp vì söï luõng-ñoaïn cuûañòa-chuû trong giôùi quan lieâu maø sinh ra phaân-hoùa nhieãu loaïn.Vöông An Thaïch thuoäc “phaùp gia”, ñeà xöôùng “bieán phaùp”.Tu chænh laïi quan-heä kinh-teá cuûa noâng nghieäp noäi boä vôùi coâng,thöông nghieäp. Moät maët ñem kinh-teá quoác daân leä thuoäc söïchæ-ñaïo cuûa chính-phuû, moät maët chính-pÇ‰n phong TriŒu ñàhuû laáy chính trò xaâm-löôïc phaùt-trieån laøm phöông höôùng. Söïthí nghieäm phaùt-trieån ñoå ñaàu vaøo nöôùc laùng gieàng tieåu nhöôïcVieät baèng söï caám chôï, ngaên soâng bieân giôùi Quaûng Taây vaø aêncöôùp moû vaøng ôû Quaûng Nguyeân.

Tôø tuyeân ngoân khai chieán phaùt ra töø chính phuû Vieätphaûi ñöôïc ñöa vaøo chieán söû vaø phaùt huy gía trò. Caùi kinhnghieäm treân quaân söï laø “laáy coâng laøm thuû” ôû cuoäc chieán tranhVieät - Toáng.

1- Lòch chính soùc: Ngaøy xöa, thieân töû Trung Hoa phaùt lòch cho caùcchö haàu ñeå toû uy quyeàn thoáng trò cuûa mình. Hoa = Nuùi Hoa Sôn vaøHaï vì quaàn tuï ôû tænh Haï (Hoa Haï).

12 Thu Hán Thu Hán Thu Hán Thu Hán Thu Hán Væn ñ‰ gºi Væn ñ‰ gºi Væn ñ‰ gºi Væn ñ‰ gºi Væn ñ‰ gºi VVVVViŒt vÜÖngiŒt vÜÖngiŒt vÜÖngiŒt vÜÖngiŒt vÜÖng

TTTTTriŒu ñà.riŒu ñà.riŒu ñà.riŒu ñà.riŒu ñà.

TriŒu ñà ngÜ©i ÇÃt Chân ñÎnh, Trung quÓc,nguyên là quan låi dÜ§i th©i nhà Yàn. TÀn Thûy Hoàngsai hiŒu úy ñÒ ThÜ Çem 5o vån binh xâm lÜ®c phÜÖngxâm lÜ®c phÜÖngxâm lÜ®c phÜÖngxâm lÜ®c phÜÖngxâm lÜ®c phÜÖngNam, lÆp nên các quÆn Qu‰ Lâm tÙc Quäng Tâ, NamHäi tÙc Quäng ñông và TÜ®ng QuÆn tÙc An Nam, Ç¥tNhâm Hi‰u làm Nam Häi lŒnh, TriŒu ñà làm LongXuyên lŒnh.

Sau khi TÀn Thûy Hoàng mÃt, NhÎ Th‰ nÓi ngôi,quÀn hùng Çua nhau n°i lên chÓnh nhà TÀn. Lúc nàyNhâm Hi‰u bÎ bŒnh, cho m©i YtirŒ ñà Ç‰n bàn r¢ng:

- “Nay bôn TriÀn Thæng n°i loån, trong nÜ§cdâÇ‹ t¿ phòng bÎn chúng hoang mang không bi‰t theoai, riêng ÇÃt này xa xôi hÈo lánh s® gi¥c giã Ç‰n quÃynhiÍu nên ta muÓn triŒt ÇÜ©ng vŠ Trung quÓc, trongquÆn cac trÜªng låi không ai Çû khä næng gánh va, nênmuÓn m©i ông Ç‰n Çây Ç‹ Çäm nhiŒm tr†ng trách”

Ch£ng bao lâu Hi‰u mÃt, TruŒu ñà lên thay th‰,TriŒu ñà cho truyŠn hÎch kh¡p nÖi, dân chúng nhiŒt liŒthÜªng Ùng n°i lên gi‰t các trÜªng låi cûa nhà TÀn vàÇ¥t quan Ç‹ t¿ cai trÎ. TriŒu ñà t¿ xÜng là Nam ViŒtvÜÖng, Çóng Çô ª Phiên Ngung.

Sau khi Hán Cao t° diŒt nhà TÀn, cº Løc GiäÇ‰n phong TriŒu ñà làm Nam ViŒt vÜÖng, trao Ãn tínhai bên thông sÙ. Lúc Løc Giä Ç‰n, vÜÖng ngåo månngÒi x°mdÜ§i ÇÃt không chÎu ÇÙng dÆy làm lÍ ti‰p ki‰n.Løc Giä nói r¢ng:

VÜÖng vÓn ngÜ©i Trung quÓc, bà con mÒ mä cònª tåi Çó, nay không theo quÓc tøc låi còn ngÒi x°m dÜ§iÇÃt, muÓn ngang ngºa Ç§i ÇÎch v§i nhà Hán - NhÜ vÆyth¿c sai l¡m! Va låi g¥p lúc nhà TÀn s°ng mÃt hÜÖu,

135 136


anh hùng trong thiên hå tranh nhau Çu°i b¡t, chÌ có vuaHán là ngÜ©i nhân ÇÙc nên ÇÜ®c dân chúng ûng h¶, khªinghÎa ÇÃt Phong Bái, vào Quan Trung trÜ§c, chi‰m HàmDÜÖng , trong vòng na78m næm bình ÇÎnh bÓn bi‹n ...Vua nhà Hán nghe tin vÜÖng chÜa chÎu thÀn phøc ÇÎnhcÃt quân phaân th¡ng båi låi nghï Ç‰n dân chúng vØam§i kh° sª vŠ chi‰n tranh nên bãi binh và sai sÙ mangÃn tín Ç‰n phong vÜÖng, nên làm lÍ bái y‰t Ç‹ tÕ lòngkính cÄn. Nay không làm ÇÜ®cb nhÜ vÆy thì cÛng có th‹châm chÜ§c m¶t phÀn nào. Tuy nhiên t» thÎ dân BáchViŒt Çông , khinh mång sÙ gÌa cûa thiên tº, thiên tº bi‰tÇÜ®c cÀt quân hÕi t¶i, bÃy gi© vÜÖng ÇÓi phó ra saoÇây?

Nam viŒt vÜÖng TriŒu ñà v¶i ÇÙng dãy mà nói:- SÓng tåi nÖi này ;a7u nhày, quên cä lÍ nghïa -

RÒi nói Løc Giä:- Ta so v§i b†n Tiêu Hà, Tào Tham thì ai giÕi

hÖn?Tiêu Hà trä l©i: - VÜÖng giÕi hÖn.Låi nói : So

v§i vua Hán,m, ai giÕi hÖn? Giä trä l©i:- Vua nhà Hán k‰ nghiŒp NgÛ ñ‰ tam vÜÖng,

th§ng trÎ Trung quÓc cä muôn vÆn ngÜ©i, ÇÃt r¶ng våndÆm, dân giÀu nÜ§c månh, chính sách chung coi nhÜm¶t nhà, tØ xÜa Ç‰nnay chÜa có th©i nào ÇÜ®c nhÜ vÆy.Riêng vŠ vÜÖng dân bÃt qúa vài chøc vån... làm sao cóth‹ sánh nªi vua Hán ÇÜ®c!

VÜÖng nghe xong cä cÜ©i và nói :- Ta hÆn không khªi binh tåi Çó, n‰u ª Çó hálåi

thua vua Hán sao!Løc Giä im l¥ng không Çáp.Th©i L» HÆu låi ra lŒnh cÃm bán ÇÒ s¡t cho Nam

ViŒt, vÜÖng giÆn dº nòi:0 Hán cao T° phong ta tÜ§c vÜÖng, cho thông sÙ

cùng khí vÆt, nay L» HÆu nghe lòi dèm pha, ch¡c Çây làmÜu kr61 cûa TrÜÖng Sa vÜÖng muÓn d¿a vào nhà Hán

Ç‹ thôn tính NamViŒt..Nh¢m ÇÓi phó, vÜÖng t¿ tôn lên làm Nam ViŒtVÛ

ñ‰, cÃt quân xâm lÃn TrÜ©ng Sa, Çánh bãi mÃy quÆnfrÒi rút lui,. L» HÆu bèn sai Long-LÜ-H8åo lš tiêu viÍnÀu Chu Táo mang quân sang Çánh, g¥0 lúa tr©i nóng,khí Äm thÃp, quân lính ch‰t rÃt nhiŠu. VÛ ñ‰ thØa dÎpdùngbinh uy hi‰p và chiêu dø các nÜ§c Mân ViŒt, cùngTây Âu Låcmª mang b© cõi r¶ng vån dÆm uy nghi ch£ngkém gì vua Hán..

Khi Hán vÛ Ç‰ lên ngôi muÓn chiêu dø TriŒu VÛñ‰ , bèn nghe l©i ti‰n cº cûa t‹ tÜ§ng TrÀn Bình cºLu6c Giä làm sÙ giäÇ‰n Nam ViŒt m¶t lÀn n»a.

ThÜ Hán Væn ñÃ:

Phiên âmPhiên âmPhiên âmPhiên âmPhiên âm: CÄn vÃn:Nam ViŒt vÜÖng thÆm kh°tâm lao š, TrÅm, Cao Ç‰ tr¡c thÃt chi tº dã, lhí ngoåiphøng phiân VÛ D8åi. ñåo kš tiêu viÍn , ûng t‰ phácngu , vÎ thÜ©ng tri thÜ. Cao Hoàng Ç‰ khi quân thÀnHi‰u HuŒ hoàng Ç‰ tÙc th‰, Cao hÆu t¿ lâm s¿, bÃt hånhh»u tÆt. ChÜ L¿ thiŒn quyŠn vi bi‰n, bÃt næng Ç¶c ch‰nãi thû tha tinh tº, vi Hi‰u HuŒ Hoàng Ç‰ t¿. Låi Tôngmi‰u chi linh, công thÀn chi l¿c, tru chi dï tÃt. Tra74mdï vÜÖng hÀu lai nÃt thích chi cÓ bÃt Ç¡c ÇÓi lÆp, kimtÙc vÎ. Nãi giä Væn vÜÖng dÎ tÜ§ng quân Long LÖ HÀuthÜ cÀu thân côn ÇŒ, thÌnh bãi TrÜ©ng Sa nhÎ tÜ§ngquân. TrÄm dï vÜÖng thÜ bãi tÜ§ng quân B¡c-DÜÖnghÀu, kÿ thân côn ÇŒ tåi Chân ñÎnh giä, dï khi‹n nhântôn vÃn, tu trÎ tiên nhân trùng.

TiŠn nhÆt Væn vÜÖng phát binh Ü biên, vi khâutai bÃt chÌ. TrÜÖng Sa kh° chi, Nam quÆn vÜu thÆm.Tuy vÜÖng chi quÓc dung Ç¶c l®i hÒ? TÃt Ça sát sïi tÓtthÜÖng lÜÖng tÜÖng låi, quä nhân chi thê, c° nhân chitº, Ç¶c nhân phø mÅu , Ç¡c nhÃt vong thÆp. TtÅm bÃtnhÅn vi chi då.

Ü

137 138


TtÄm døc ÇÎnh Çiå khuy‹n nha chi tÜÖng ch‰ giädïvÃn låi. Låi vi‰t:

Cao Hoàng Ç‰ sª dï gi§i TrÜ©ng Sa giä. VÜÖngchi ÇÎa dã, bÃt Ç¡c thiŒn biên yên.\ Kim dã Ç¡c vÜÖng chi ÇÎa, bÃt túc dï vi Çåi, Ç¡cvÜÖng chi tàibÃt tuc dï vi phú, phøc lïnh dï Nam vÜÖngtÜ tri chi . Tuy nhiên vÜÖng chi hiŒu vi Ç‰, lÜ«ng Ç‰tÎnh lÆp, vong nhÃt th¥ng chi sª dï thông kÿ Çåo , thÎtranh dã. Tranh nhi bÃt nhÜ®ng, nhân giä bÃt vi dã.NguyŒn d» vÜÖng phân khi tiên Ó chung kim dï lai thôngsº nhÜ c°, CÓ sº Løc Giä vãng tri dø cáo VÜÖng dï TrÅmbän š, VÜÖng diŒc thø chi vô vi khÄu tai hÏ. Nhân dïthÜÖng trÜ§c ngÛ thÆp y, trung trÜ§c tam thÆp y, , håtrÜ§c nhÎ thÆp y di vÜÖng, nguyŒn vÜÖng thính låc tiêuÜ, tôn væn lân quÓc. (ñåi ViŒ Sº Kš Toàn ThÜ, ngoåi KÏ quy‹n nhì.)DÎch nghïa:DÎch nghïa:DÎch nghïa:DÎch nghïa:DÎch nghïa:

Ân cÀn thæm hÕi Nam ViŒt vÜÖng mà lòng nh»ngbuÒn lo khôn xi‰t . TrÅm là con dòng thÙ cÛa Cao HoàngÇ‰, bÎ ÇÜa ra ngoài làm phiên trÃn tåi ÇÃt ñåi. TrÃn nhÆnnÖi xa xôi hÈo lánh , cu¶c sÓng chÃt phác, quê mùa,chÜa tØng hân hånh vi‰t thÜ thæm hÕi vÜÖng .

Ch£ng may Cao Hoàng Ç‰ lìa tràn . Hi‰u HuŒñ‰ mÃt s§m, Cao hÆu t»b lâm triŠu nhÜng bÎ tÆt, ngÜ©ih† L» l¶ng quyŠn gây bi‰n. Sau khi Hi‰u HuŒ Ç‰ mÃt,chúng t¿b tiŒn Ç°ib Ç‰ hiŒu sang h† khác. Nh© uy linhcûa t° tông cùng công sÙc cûa các công thÀn , b†n chúngbÎ gi‰t sach . TrÅm là vÜÖng hÀu, các quan cÓ ép, nênkhông th‹ không lÆp, nay tôn lên làm vua.

M§i d8ây, nghe r¢ng vÜÖng gºi thÜ qua tÜ§ngLong LÜ HÀu muÓn ÇÜ®c thæm hÕi bà con anh em vàgiäi hai tÜ§ng tåi TrÜ©ng Sa. Qua thÜ cûa vÜÖng TrÅnÇã bäi viËn B¡c DÜÖng hÀu , cho ngÜ©i thæm hÕi anhem vÜÖng tåi Chân ñÎnh, cùng tu sºa phÀn m¶ tiên nhân.

TrÜ§c Çây nghe r¢ng vÜÖng phát binh nÖi biêngi§i, gây cÜ§p bóc tai h†a không ngØng, dân Çát TrÜ©ngSa Çã kh°, vùng Nam quÆn låi càng quá l¡m. Riêng dânnÜ§c VÜÖng có l®i gì hÖn? Ch¡c sï, tÓt, tÜ§ng låi cÛngbÎ t°n thÃt nhiŠu, cho Ç‰n n«i v® mÃt chÒng, con mÒ côicha, bÓ mË già không ngÜ©i nÜÖng t¿a, ÇÜ®c m¶t mÃtmÜ©i. TrÅm khôbng n« làm nhÜ vÆy. TrÅm ÇÎnh chia ÇÃttheo ch‰ Ç¶ Phiên vÜÖng Ç‹ làm nanh vuÓt, èn Çem viŒcnày hÕi quan låi. Låi tâu r¢ng:

Cao Hoàng Ç‰ xÜa Çã Ç¥t gi§i hån Çát cûa vÜÖngtãi TrÜ©ng Sa rÒi, không th‹ t¿ tiŒn sºa Ç°i ÇÜ®c.

Nay lÃy ÇÃt cûa vÜÖng cÛng không Çû l§n thêmÇÜ®c, thÖi thì tØ NgÛ Lïnh trª vŠ Nam do vÜÖng t» trÎ.Tuy nhiên vÖqi danh hiŒu ñ‰ mà vÜÖng t¿ xÜng , nhÜvÆy hai ñ‰ cùng tÒn tåi , låi không còn sÙ giä Çi låi ,tÙc là tranh chÃp vÆy. N‰u tranh giành mà không bi‰tnhÜ©ng nhÎn, bÅc quân tº không ai làm nhÜ vÆy. Mongr¢ng së cùng vÜÖng bÕ qua nh»ng sai lÀm cÛ Ç‹ hai nÜ§cgiao häo thông sÙ v§i nhau nhÜ xÜa. Bªi vÆy trÅm saisÙ thÀn Lu6c Giä mang dø này Ç‰n cáo VÜÖng, VÜÖnghay nhÆn lÃy , ÇØng Çánh phá thêm n»a. Nhân gºi kèm50 áo thÜ®ng trÜ§c, ba mÜÖi áo trung trÜ§c, , hai mÜÖiáo ha trÜ§c, mong vÜÖng thuÆn theo ÇiŠu vui, tiêu sÀu,gºi l©i thæm hÕi lân quÓc.

1

1- Tr1ch theo HÒ Båch Thäo, Nh»ng Nét ñ¥c TrÜng vŠ LÎch SºViŒt Nam , in tåi Hoa Kÿ,tháng 9/2002

139 140


Nhà NguyênNhà NguyênNhà NguyênNhà NguyênNhà Nguyên

Hoát Taát Lieät leân laøm vua Trung Hoa, ñoåi quoáchieäu laø Nguyeân, töùc Nguyeân Theá Toå.

Döôùi thôøi Theá Toå taùch Trung Hoa laøm hai cheáñoä: Phaàn phía Baéc Vaïn Lyù Tröôøng Thaønh theo cheá-ñoäcuûa Moâng Coå, phong-tuïc taäp quaùn Moâng Coå; Phaànphía Nam Tröôøng Thaønh theo cheá-ñoä cuõ Trung Hoa.

Trong xaõ-hoäi chia laøm 10 giai-caáp:1- Quan lôùn trong trieàu ñình (ñeàu laø ngöôøi

Moâng Coå).2- Quan nhoû ôû ñiaï phöông.3- Laït Ma (thaøy tu).4- Ñaïo só.5- Y só.6- Thôï vaø ngöôøi laøm tieåu coâng ngheä.7- Thôï saên.8- Con haùt vaø nhöõng ngheà ñaùng khinh.

9- Nhaø nho. 10- Thaønh phaàn aên maøy.

Ñeá quoác Moâng Coå lan roäng töø Ñoâng AÙ qua Trung AÙtôùi Nga vaø moät phaàn Taây AÂu neân söï giao-thoâng töø Trung Hoaqua AÂu chaâu raát yeân oån.

Veà haønh chaùnh, nhaø Nguyeân theo cheá ñoä Trung Hoatröôùc. Nhaø nöôùc goàm 3 cô quan phaân nhieäm: Trung thö tænhcoi veà chính vuï, khu maät vuï coi veà binh bò, ngöï söû ñaøi coi veàgiaùm saùt.

ÔÛ ñiaï phöông chia Trung Hoa thaønh 12 mieàn raát roängtuy tröïc thuoäc trung öông nhöng quyeàn raát lôùn neân goïi thaäpnhò haønh trung thö tænh. Döôùi moãi haønh trung thö tænh coù loä,phuû chaâu, huyeän.

Veà binh cheá chia laøm hai boä: Tuùc veä vaø traán thuû.

Quaân phuïc-vuï ôû trieàu-ñình laø quaân tuùc veä, quaân ôû ñiaïphöông goïi laø quaân traán thuû. Quaân tuùc-veä thuoäc quyeàn nhaøvua hay moät ñaïi thaàn do vua uûy-nhieäm. Quaân traán thuû thuoäckhu maät vuï phaân phoái.

Ñôøi Nguyeân thi haønh cheá-ñoä 4 caáp: Saûnh (Tænh), loä,phuû, huyeän.

11 saûnh: Lónh Baéc, Lieâu Döông, Haø Nam, Thieåm Taây,Töù Xuyeân, Cam Tuùc, Vaân Nam, Giang Trieát, Giang Taây, HaøQuaûng, Chính Ñoâng [Sôn Ñoâng, Sôn Taây, Haø Baéc tröïc thuoäctrung thö tænh (trung öông)].

Caáp loä, caû nöôùc goàm 183 loä. Caáp 3 laø phuû, vaø caáp 4goàm 1127 huyeän.

Chính saùch “sieâu quoác giôùi” laø chính saùch chung cuûacaùc ñaïi haõn töø Ñoâng qua Taây. Noù coù lôïi cho söï cai trò caùcthuoäc ñiaï.

Nhaø Nguyeân ñaõ khoâng duøng Nho só Trung Hoa maø chætin duøng ngöôøi Moâng Coå vaø saéc muïc khaùc. Ñeá quoác Nguyeânlaø moät ñeá quoác roäng lôùn, soá quan laïi ôû kinh ñoâ laø moät gaùnhnaëng cho trieàu ñình. Naøo xaây caát dinh thöï, naøo tröng duïngcoâng nhaân ôû khaép nôi. Daân ôû kinh ñoâ taêng nhanh, taát phaûi baétdaân ñaøi thoï chôû luùa töø mieàn Nam nuoâi hoï. Naêm 1289 nhaø

141 142

Dân Mông C° cai trÎ nhà TÀu

(1277 -1376 )


Nguyeân sai laùt ñaù moät con ñöôøng daøi 1000 caây soá töø HaøngChaâu leân Ñaïi ñoâ. Daân ngheøo taát nhaø nöôùc khoâng giaøu ñöôïc,neân giaëc giaõ nhieàu nôi noåi leân.

Chu Nguyeân Chöông, con moät noâng daân naêm 1353 ñaõñöùng leân khôûi-nghóa ôû Haøo Chaâu (An Huy ngaøy nay) thu phuïcñöôïc nhieàu ngöôøi trong giôùi só, ñieàn chuû. Môùi ñaàu tieán chieámNam Kinh moät caùch deã-daøng, roài tieán chieám heát caùc tænh truøphuù ôû Ñoâng Nam. Töø naêm 1355-1368 Chu Nguyeân Chöôngñaõ laáy laïi ñöôïc troïn mieàn Nam. Naêm 1368 ñöa quaân leân Baéc,chieám ñöôïc Baéc Kinh. Thuaän ñeá vua cuoái cuøng cuûa nhaøNguyeân chaïy troán veà Moâng Coå. Nhaø Nguyeân chaám döùt.

Thö cuûa thöôïng-thö Tröông Laäp Ñaïo töï Hieån Khanh göûi theá töû (vua Traàn Nhaân Toâng)

Naêm Chí Nguyeân thöù 28 (1291), thöôïng thö TröôngHieån Khanh göûi thö ñeán Theá töû nhö sau: Vôùi loøng thaønh khaån,khoâng ngaïi söï hieàm nghi, ñaây chính laø luùc phaûi noùi ñeán söï lôïihaïi giöõa hai nöôùc. Chuùng toâi thöøa meänh thieân töû, phuïng-söïñeán choán xa-xoâi naøy. Ngaøy khôûi haønh leân xe, caùc quan ñaïithaàn trong trieàu daën-doø raèng: Chieáu-chæ cuûa Thieân töû bao-dung nhö trôøi ñaát ñoái vôùi vaïn vaät; nhöng nöôùc nhoû (chæ AnNam) ña nghi; caùc ngöôøi caàn phaûi noùi vôùi Theá töû kyõ hôn.

Vó ñaïi thay trieàu Nguyeân, töø ñôøi Tam ñaïi ñeán nay,chöa luùc naøo thònh trò nhö vaäy. Phía baéc vöôït AÂm Sôn, ñoù laønôi thaùnh trieàu gaây döïng cô nghieäp, phía nam qua vuøng bieånvieâm nhieät, nhöõng quoác gia xöù ñoù ñeàu xöng thaàn. Caùc tuø tröôûngHoài Hoät (chuûng toäc thuoäc doøng doõi Hung Noâ ôû vuøng TaânCöông). Taây Vöïc laën-loäi qua sa-maïc ñeán trieàu coáng. Quoácchuùa Di ñòch phöông ñoâng laø Cao Ly (Trieàu Tieân), baêng quabieån tôùi cung ñình. Vua Khieát Ñan Nöõ Chaân, Taây Haï vì choánglaïi neân ñeàu bò tieâu-dieät. Caùc quoác tröôûng Baïch Thaùt, Uy Ngoâ,Thoå Phoàn (Taây Taïng) tuaân leänh ñöa con ñeán keát nghóa hoânnhaân. Quoác vöông Vaân Nam, Kim Xæ, Boà Cam göûi con trai tôùilaøm con tin. Nöôùc Ñaïi Haï ôû Trung Nguyeân vaø nhaø Toáng môùimaát, thì ngöôøi ngöôøi trong laõnh-thoå ñeàu bieán thaønh con daân.

Chæ coù An Nam laø nöôùc nhoû beù, mieäng thì noùi phuïc-tuøng nhöng taâm thì chöa phuïc. Tuy ñöôïc cai trò moät phöông,haøng naêm trieàu coáng khoâng khuyeát, nhöng chöa toû heát loøngthaønh Vieäc mang quaân ñi hoûi toäi laø lyù ñuùng cuûa ñaïi quoác, neáutroán traùnh ñi, cuõng laø leõ thöôøng tình cuûa keû heøn keùm. Côù saolaïi tranh hoaønh vôùi quaân cuûa Traán Nam vöông (Thoaùt Hoan),daùm queân caû ñaïo vua toâi; haù laïi duøng möu löôïc cuûa baäclöông töôùng (vaên voõ voâ song) ñeå ñaùnh uùp, tranh thaéng vôùi boïnOÂ Maõ Nhi. Naêm vieäc khoâng phaûi neâu ñaàu trong kinh XuaânThu ñaõ theå-hieän ra trong nhöõng ngaøy ñoù.

143 144


Ba ñieàu coù theå laøm cuõng ghi trong lôøi nöôùc Loã, ngöôøiquaân töû caàn bieát roõ raøng. Tröôùc kia baûo raèng neáu bò ñaùnh ñoønít thì khöùng chòu, ñaùnh nhieàu thì chaïy troán, lôøi noùi ñoù ñaâu roài?

Caùi toäi cuûa ngöôi coù theå thaáy ñöôïc hai, ba; neáu coønkhoâng thì coù caùch naøo ñeå bieát ñöôïc ñaây?

Neáu quaân cuûa nöôùc lôùn ñeán, nöôùc nhoû coá giöõ bôø coõi,thua roài nhöng khoâng chòu theo haøng thì daân chuùng phaûi chaïytaûn cö ñeán vuøng goùc bieån, soáng khoå sôû laàm than, tuy soángcuõng nhö ñaõ cheát, tuy coøn nhöng chaúng khaùc gì maát; vaäy goùcbieån tuy hieåm, nhöng khoâng nöông döïa ñöôïc, ñoù laø thöù nhaát.

Giang Nam cuûa nhaø Toáng coù 400 chaâu, nhöng khoângñöông noåi muõi nhoïn cuûa Trung Nguyeân (nhaø Nguyeân). AnNam so vôùi Giang Nam daân ñoâng ít bao nhieâu ñaõ bieát roõ, vaäylaøm sao coù theå choáng cöï ñöôïc vôùi thöôïng quoác? Roài naêm nayñaùnh nhau, naêm sau ñaùnh nhau, ngaøy nay cheát traän, ngaøy maicheát traän. Daân nöôùc nhoû coøn ñöôïc bao nhieâu; vaán ñeà nhaân löïckhoâng ñuû ñeå nöông töïa, ñoù laø lyù thöù hai.

Nhaø Toáng coù nöôùc ñeán 300 naêm, bò queùt saïch trongmoät sôùm. Nöôùc naøy ñoái vôùi An Nam laø nöôùc cha con, nhö moâivôùi raêng, nay moâi maát raêng laïnh, cha cheát con coâ ñôn, ñoù laø lyùñöông nhieân. Ñeå khoâng ñeán noãi coâ ñôn laïnh leõo, haõy quyphuïc trieàu Nguyeân, ñaïo trôøi töông öùng, khí vaän löu thoâng.Nay boû ñaïo trôøi, chæ chuoäng vaøo söùc ngöôøi, nhö vaäy khoâng ñingöôïc laïi yù trôøi ö! Vaäy laø xa vôùi lòch soá, khoâng theå nöông töïañöôïc. ñoù laø lyù thöù ba.

Ngu naøy nghe raèng thuaän vôùi trôøi thì thònh vöôïng,nghòch vôùi trôøi thì tieâu vong. Xöa caùc nöôùc chö haàu, hoaëctrieàu caän choán kinh sö, hoaëc hoïp hoäi ñoàng nôi nuùi lôùn, nhaânvieäc quaân löõ thöôøng vöôït bieân caûnh khoâng cho laø khoù khaên.Côù sao ngöôi cöù sôï caùi khoù nhoïc haønh trình qua nuùi cao soângroäng? Chính laø choã sai trong haøo ly, maát caû ngaøn daäm, Vieäcphaûi laøm ngay laø phaûi hoûi chuyeän cuõ, töï ñoåi môùi, ñeán chaàu taïtoäi. Thieân töû laø vua cuûa vaïn nöôùc, ñöùc nhö Nghieâu, Thuaán,laøm sao coù theå nuoát lôøi. Taát xaù toäi nhoû, laïi ban theâm aân; AnNam vónh-vieãn höôûng haïnh phuùc ngaøn naêm, nhö cha meï vôùicon caùi cuøng sung söôùng, khoâng coù keá naøo hay hôn nhö vaäy!

Nöôùc ngöôi nhoû, khoâng keå caùi lôïi ngaøy hoâm nay; neáusau naøy nôi haûi taàn coù ñòch ñeán xaâm phaïm, bieát ñöôïc nhaøNguyeân che chôû, hoï cuõng khoâng daùm gaây haán nöôùc An Nam.Coù theå nhôø, coù theå döïa; ñoù laø uy ñöùc lôùn cuûa trieàu Nguyeân;nhö boä phaän hoâ haáp, khoâng theå ngöng trong giaây phuùt. Keûngu naøy khoâng phaûi laø thuyeát khaùch, ngöôi chôù nghi ngôø. Noùiñeán vaäy maø chöa coù theå tin ñöôïc, thì cöù töï yù maø laøm, nhöngcaùi haäu hoïa thì ta khoâng löôøng ñöôïc!

Nguyeân vaên chöõ Haùn:

Tröông Thöôïng Thö Laäp Ñaïo Hieån Khanh döõ Theá Töû thö.

Chí Nguyeân nhò thaäp baùt nieân, Leã boä Thöông ThöTröông Hieån Khanh trí thö vu Theá Töû; Chí thaønh nhaát nieäm,baát tò hieàm nghi, löôõng quoác chi gian, chính ngoân toån ích. Ngaõboái khaâm phuïng ñeá meänh, söù thöû haø phöông. Phaùt thöøa chinhaätm trieàu ñình ñaïi thaàn höõu ngoân vieát: chieáu chi do thieân ñiaïchi ö vaïn vaät, voâ baát bao haøm. Tuy nhieân tieåu quoác ña nghi, nhóñaúng caùnh ñöông tuyeân ngoân ö Theá Töû.

Ñaïi tai Nguyeân trieàu, töï tam ñaïi dó giaùng, vò chi höõudaõ. Baéc Vieät AÏm Sôn, baûn Thaùnh trieàu chi cô nghieäp; nam duVieâm haûi, khaùnh chö quoác chi xöng thaàn. Hoài Hoät Taây vöïc chituø vöông, ñoä löu sa nhi nhaäp coáng. Cao Ly Ñoâng di chi quoácchuû, khoùa doanh haûi dó lai ñình. Khieát Ñan, Nöõ Chaân, Taây Haïchi quaân, caûi nghòch meänh nhi ñieån dieät. Baïch Thaùt, UÙy Ngoâ,Thoå Phoàn chi tröôûng, do duïng meänh dó hoân nhaân. Vaân Nam,Kim Xæ, Boà Cam, khieån nam phuïng chi; Ñaïi Haï, trung nguyeânvong Toáng, suaát thoå vi daân.

Duy Nhaät Nam toaùt nhó chi bang, hình phuïc nhi taâm dovò hoùa. Tuy nhieân thoå tu phöông, coáng chi baát khuyeát, nhi vò taänkyø thaønh. Vaán toäi höng sö coá ñaïi bang chi chính lyù; taøng phongtî nhueä, dieäc tieåu quoác chi ty tình. Naïi haø döõ Traán Nam vöôngcöï ñòch tranh hoaønh, caûm vong quaân thaàn chi phaän. Khôûi khaûdöõ OÂ Maõ boái duïng kyø thuû thaéng, thaâm thao töôùng töôùng chicô.Nguõ baát vó chi traùch, thuû kieán Xuaân Thu, thoát ö thöù nhaät.Tam khaû vò chi ñaïo, thöôøng vaên Loã ngöõ, quaân töû ñöông tri.Naêng chi sôû vò tieåu tröôïng taéc thuï, ñaïi tröôïng taéc taåu, tö ngoân

145 146


an taïi tai! Töû chi toäi kieán thöû nhò tam giaû hoaëc voâ yeân; haø dó trichi?

Thaûng ñaïi quoác quaân laâm, tieåu quoác coá thuû cöôngtröôøng, thaát nhi baát phaûn, quoác nhaân taát khí thoå ñiaï nhi cö haûingung; tuy sinh haø dò ö töû, tuy toàn haø dò ö vong tai! Haûi ngungchi hieåm, baát khaû y giaû, nhaát daõ.

Giang Nam töù baùch dö chaâu, baát naêng ñöông TrungNguyeân chi nhaát phong; An Nam döõ Giang Nam, chuùng quaû haønhöôïc! Yeân naêng dó cöï thöôïng quoác hoà? Kim nieân döõ chieán,minh nieân döõ chieán, kim nhaät chieán töû, minh nhaät chieán tö; tieåuquoác chi daân naêng höõu kyû haø? Thöû nhaân löïc chi chuùng baát khaûthò giaû nhò daõ.

Toáng chi höõu quoác, tam baùch dö nieân, nhaát nhaät taûoñiaï caâu khoâng; döõ An Nam tích vi phuï töû chi quoác, thaàn xæ chibang. Thaàn vong xæ haøn, phuï vong töû ñan , lyù chi nhieân daõ. Thöûsôû dó baát trí ö ñan haøn giaû, dó kyø ty phuï Nguyeân trieàu, thieân ñaïotöông öùng, khí vaän töông thoâng daõ. Kim xaû thieân ñaïo nhi thöôïngnhaân löïc, khôûi baát vi thieân chi ñaïo dö! Thöû lòch soá chi vieãn baátkhaû lai giaû tam daõ.

Ngu vaên thuaän thieân giaû xöông, nghòch thieân giaû vong.Coå chi chö haàu, hoaëc trieàu caän ö kinh sö, hoaëc hoäi ñoàng öbang nhaïc, nhaân quaân löõ chi söï du thôøi Vieät caûnh, baát dó vinan. Töû haø ñaïn sôn cao thuûy khoaùt chi lao, nhi thaønh hoïa keátbinh lieân chi haán? Chính sôû vò sai nhaát haøo ly, thaát chi thieân lyùgiaû daõ. Kim chi caáp vuï laïi ö hoái quaù töï taân, xu trieàu taï toäi.Thaùnh thieân töû vi vaïn bang chi quaân , tònh Nghieâu, Thuaán chiñöùc, yeân khaúng thöïc ngoân! Taát xaù tieåu quaù, nhi gia ñaïi aân. AnNam vónh höôûng thieân nieân chi quoác, do töû döõ phuï maãu chitöông thaân laïc. Keá voâ dó gia ö thöû tai! Töû chi tieåu quoác, baát ñoàkim nhaät chi lôïi, haäu nhaät taân haûi, tuy höõu bieân cöông xaâmphaïm chi ñòch, yeân caûm phaûn muïc ö An Nam giaû hoà? Thöûchaân khaû y, khaû thò, khaû laïi giaû, ngaõ Nguyeân trieàu chi ñaïi uyñöùc daõ. Hoâ haáp chi cô, giaùn baát dung phaùt, ngu phi thuyeátkhaùch, töû vaät thieäp nghi. Ö tö chi vò naêng tín, nhieäm töï vi chi.Nhieân taéc ahaäu hoïa ngoâ baát tri hyû!

(Trích theo “Nhöõng Neùt Ñaëc Tröng veà Lòch Söû Vieät Nam”cuûa Hoà Baïch Thaûo, xuaát baûn naêm 2002, in taïi Mister-print, Cali-

fornia.)

Quaân Nguyeân thÃt båi thÃt båi thÃt båi thÃt båi thÃt båi

Laàn Thöù Nhaát ª ª ª ª ª VVVVViŒt NamiŒt NamiŒt NamiŒt NamiŒt Nam

Naêm 1278, Traàn-Thaùnh-Toâng nhöôøng ngoâi chothaùi-töû Khaâm leân laøm vua töùc laø vua Nhaân-Toâng.Nhaø Nguyeân nghe tin naøy, sai leã boä thöôïng-thö laø Saøi-Thung sang söù ñem thö traùch: “Sao khoâng xin pheùp trieàu-ñình nhaø Nguyeân, maø daùm töï laäp, vaäy phaûi sang chaàuthie ân-trie àu hoaøng-ñeá”. Vua Nhaân-Toâng tö ø-choái vie äcsang chaàu.

Ñeán naêm 1282, vua nhaø Nguyeân laïi cho söùsang duï raèng: “ Neáu vua nöôùc Nam khoâng sang chaàuñöôïc thì phaûi ñöa vaøng ngoïc sang thay, vaø phaûi noäp hieàn só,thaøy aâm döông boùi toaùn, thôï kheùo moãi haïng hai ngöôøi.”

Vua Nhaân-Toâng sai ngöôøi chuù hoï laø Traàn Di-A Ù i va ø Le â -Tua ân, Le â -Muïc sang thay mình. Vua nhaøNguyeân khoâng baèng loøng, quyeát y ù chieám giöõ quyeàncai-trò nöôùc Nam, beøn xuoáng chæ la äp tuyeân-phuû ty,ñaët quan laïi sang giaùm-trò caùc chaâu huyeän. Quan laïinhaø Nguyeân sang ñeán nôi, Nhaân-Toâng khoâng nhaän,ñuoåi caû veà Taøu.

Naêm 1283, Nguyeân chuû sai con laø Thoaùt-Hoanlaøm Traán Nam vöông cuøng vôùi boïn Toa-Ñoâ, O Â-Maõ-Nhi daãn 50 vaïn quaân, giaû tieáng möôïn ñöôøng ñi quanöôùc Nam sang ñaùnh Chieâm-Thaønh.

Quaân nhaø Nguyeân chia laøm hai ñaïo: moät ñaïodo Toa-Ñoâ ñem 10 vaïn töø Quaûng-Chaâu theo haûi-ñaïosang ñaùnh Chie âm-Thaønh; co øn Thoaùt-Hoan keùo ñaïibinh ñeán aûi Nam-Quan, sai ngöôøi ñöa thö sang noùicho möôïn ñöôøng ñi ñaùnh Chieâm-Thaønh.

Ñeå choáng cöï vôùi quaân nhaø Nguyeân, vua Nhaân-Toân phong Höng-Ñaïo Vöông Traàn Quoác-Tuaán laøm tieát-

147 148


cheá thoáng-lónh thuûy boä.

Höng-Ñaïo vöông truye àn hòch cho ca ùc vöônghaàu hoäi heát quaân só taïi beán Ñoâng-Boä-Ñaàu ñeå ñieåmduyeät. Thuûy quaân vaø luïc quaân caû thaåy 20 vaïn. HöngÑaïo vöông phaân-phoái: Traàn-Bình-Tro ïng ñem quaânñoùng ñoàn treân soâng Bình-Than, Traàn-Khaùnh-Dö giöõmaët Vaân-Ñoàn (Quaûng-Yeân), coøn caùc töôùng chia rañoùng caùc nôi hieåm-yeáu. Höng-Ñaïo vöông töï daãn ñaïiquaân ñoùng ôû Vaïn-Kieáp ñeå tieáp-öùng cho caùc nôi. Ñöôïcít laâu, Nhaân-Toâng nghe tin veà baùo quaân nhaø Nguyeânhoäi ta ïi Hoà-Quaûng saép-söûa keùo sang maët Laïng-Sôn.Vua coù yù lo quaân ta ñòch khoâng noåi, beøn sai söù mangñoà le ã sang Taøu, xin vua nhaø Nguyeân hoaõn binh ñeåthöông-nghò laïi.

Vua nhaø Nguyeân khoâng nghe, sai Thoaùt-Hoancöù vieäc tieán binh.

Nhaân-Toâng thaáy vaäy, laäp-töùc cho trieäu caùc boâ-laõo daân gian hoäi taïi ñieän Dieân-Hoàng ñeå baøn xem neânhoøa hay neân chieán. Caùc boâ-laõo ñeàu ñoàng thanh xinñaùnh. Vua thaáy daân chuùng moät loøng nhö vaäy, cuõngquyeát yù khaùng-cöï.

Quaân Thoùat-Hoan tieán ñaùnh Chi-Laêng, Höng-Ñaïo Vöông keùm theá, thua chaïy veà Vaïn-Kieáp. Nhaân-Toâng nghe tin, lieàn ngöï moät chieác thuyeàn nhoû xuoángHaûi-Döông roài cho vôøi Höng-Ñaïo Vöông ñeán baøn vieäc,nhaân thaáy quaân mình thua, trong buïng lo sôï, môùi baûoHöng-Ñaïo Vöông raèng: “Theá giaëc to nhö vaäy, maø choángvôùi chuùng thì daân-söï taøn-haïi, hay laø traãm haõy chòu haøngñi ñeå cöùu muoân daân”.

Höng-Ñaïo vöông taâu raèng: “Beä-haï noùi caâu aáythì thaät laø lôøi nhaân ñöùc, nhöng maø toân mieáu xaõ-taéc thì sao? Neáu beä-haï muoán haøng, xin tröôùc cheùm ñaàu toâi ñi ñaõ,roài sau seõ haøng!” Vua nghe lôøi noùi trung-lieät nhö vaäy,trong buïng môùi yeân.

Höng-Ñaïo vöông chieâu-taäp quaân caùc ñaïo, hoäitaïi Vaïn-Kieáp ñöôïc hôn 20 vaïn quaân.

Baáy giôø quaân Nguyeân theá lôùn, ñoùng khaép caùcnôi, töø vuøng Baéc-Ninh, Thaêng-Long, Thieân-Tröôøng,..

ÔÛ vuøng Ngheä-An laïi coù Toa-Ñoâ, Ñöôøng Ngoät-Ngaûi, OÂ-Maõ-Nhi ñaùnh ra.

Nhô ø ta ø i ca àm qua ân va ø lo øng trung du õng cu ûaHöng-Ñaïo Vöông, quan quaân moät lo øng choáng giaëc;Quaân ta lieân-tieáp thaéng caùc traän: Phaù giaëc beán Haøm-Töû, cheùm töôùng Toa-Ñoâ taïi Taây-Keát, khoâi-phuïc ñöôïcThaêng-Long. Khi vaøo thaønh Thaêng-Long, thöôïng-töôùngTraàn-Quang-Khaûi ñaõ saûng-khoaùi cao ngaâm baøi thô :

“Ñoaït saùo Chöông-Döông ñoä

Caàm Hoà Haøm-töû quan Thaùi-bình nghi noã löïc Vaïn coå thöû giang-san.”

B/* Quaân Nguyeân thÃt båithÃt båithÃt båithÃt båithÃt båiLaàn Thöù Hai: Muøa xuaân naêm 1287, vua Nhaø Nguyeân sai

Thoaùt-Hoan la øm ñaïi-nguyeân-soaùi ñem hôn 30 vaïnquaân sang ñaùnh baùo thuø.

Quaân ta kòch-lieät ñoái ñaàu vôùi quaân Nguyeân.Tra àn-Kha ùnh-Dö cöô ùp ñöô ïc ca ùc thuye àn löông cu ûaquaân ñòch taïi traän Vaân-Ñoàn; quaân ta ñaïi thaéng treânsoâng Baïch-Ñaèng. Caùc töôùng Nguyeân nhö OÂ-Maõ-Nhi,Phaøn-Tieáp, Tích-Leâ, Cô-Ngoïc ñeàu bò baét, taøn quaân coønlaïi AÙo-Loã-Xích vaø Thoaùt-Hoan kinh-hoaûng leûn ñöôøngtaét chaïy veà Yeân-Kinh.

Nöôùc ta ñaõ traûi hai laàn nguy kòch ñoái ñaàu vôùiquaân Nguyeân. Ñuùng nhö hai caâu thô cuûa Thöôïng-hoaøng Thaùi-Toâng:

“ Xaõ taéc löôõng hoài lao thaïch maõ Sôn-haø thieân coå ñieän kim aâu.”

( Xaõ taéc hai phen bon ngöïa ñaù, Non soâng thieân coå vöõng aâu vaøng.)

149 150


Nhö chuùng ta ñaõ bieát “ Hoát-Taát-Lieät, hung thaàn

treân con ngöïa Moâng-Coå, tuyeân-boá phaûi ñem daân-toäc ôûmaøn vaûi leân treân ñaàu heát gioáng noøi khaùc môùi phæ chí. Hoát-

Taát-Lieät ñaõ giong ruoåi quaân Nguyeân chieám lónh vaø chinh-phuïc noøi Haùn (döùt nhaø Toáng) , toác quaân sang ñeán Arabie,

Perse, qua Sibeùrie sang taän Danube, tôùi ngoõ thaønh Vienne.Trong ñôøi ñaïo quaân 10 trieäu aáy chæ bieát coù ngoïn gioù Itseù

laøm ñaém thuyeàn vôùi baøn tay Vieät laøm chuùng maûnh giaùpkhoâng coøn.

Chieán-löôïc quaân Nguyeân y theo neàn-taûng quan-heägiöõa xaõ-hoäi vaø kinh-teá cuûa du-muïc hieáu chieán. Ñaïi-theå,thöù kî-binh thieåm-dieän chieán (Blitzkrieg) cuûa lính ngöïa.Sö ï pho á i-bò cu ûa qua ân-ño ä i a áy hoa øn-toa øn theo the å-che áphong-kieán boä-laïc. Ñeå thích-hôïp vôùi muïc-ñích chieán-löôïc,taát-caû ñoà trang-bò ñeàu nheï-nhaøng, goïn-gaøng, kín-ñaùo. Boätoång-tham-möu thi-haønh chieán-löôïc, tröôùc heát trieån-khailöôùi giaùn-ñieäp suoát nöôùc vaø tình-baùo chieán-ñòa roài qui-ñònh keá-hoaïch taùc-chieán. Uy-hieáp vaø tieâu-dieät moïi maëtqua saùch-löôïc raát quyû-quyeät, haønh-vi raát taøn-aùc, phaù-hoaïi thaät trieät-ñeå vaø nhöõng caát-nhaéc tay sai raát nhanhchoùng. Ñaáy laø toaøn-boä cuûa toaøn dieän chieán vaø quoác-löïcchieán ngaøy nay.

Söï thaéng traän cuûa Höng-Ñaïo Vöông ñaët treân caûmoät neàn-taûng xaõ-hoäi ñôøi Lyù ñeán Traàn, vaø caû moät theå-heävaät-chaát vôùi tinh-thaàn troïn veïn. Xaõ-hoäi ta luùc baáy giôøñöôïc toå-chöùc chaët-cheõ töø gia-ñình, gia-toäc toâng-toäc ñeánquoác-gia. Veà kinh-teá, quoác-daân töø ñôøi Ly,ù cheá-ñoä quaânñieàn ñaõ gaây cho quoác-daân bình-ñaúng treân taøi-saûn vaø töï-do treân höôûng-duïng. Treân neàn-taûng xaõ-hoäi aáy maø sinh ranguoàn-coãi cuûa ñoäc-laäp treân maët tinh-thaàn. Tam giaùo (Phaät- Khoång - Laõo) ñoàng löu loïc qua truyeàn-thoáng daân-toäcñaõ theå-hieän tö-töôûng ñoäc-laäp qua söï dieãn ñaït chöõ “noâm”, caùc vaên-ngheä, ngheä-thuaät vaø thaàn-ñaïo luùc baáy giôø coønun-ñuùc sinh- hoat quÓc dân trong bÀu không khí cao-

.

thÜ®ng. . . .

Theå-cheá daân-baûn chính-trò cuõng laø ñoäc saùng cuûata vôùi cheá-ñoä cuûa coâng ñình, nôi maø toaøn theå daân chuùnghoäi-hoïp vôùi nhaø vua baøn luaän vieäc nöôùc. Caùc chính-saùchkhoa-cöû, ñeâ-ñieàu, doanh ñieàn, troïng coâng vaø troïng thöônglaøm cho xaõ-hoäi ngaøy moät phoàn hoa, ñoàng-thôøi khuyeán-khích caùc tieán-hoùa khaùc. Ñeán nhaø Traàn, tuy taäp quyeànnhöng vaãn khoâng maát haún ta ùc-duïng daân-chuû cuûa daânchuùng. Giaùo-duïc phoå-caäp ñi ñoâi vôùi giaûng-cöùu voõ thuaät.

Noâng thoân vaø ngö-nghieäp ñeàu song-song phaùt-trieån laømcho naêng-löïc daân-chuùng raát cao.

Ngoaøi yeáu-toá treân, söï phaùt-ñoäng hoäi-nghò Dieân-Hoàng neâu roõ yù-nghóa xaõ-hoäi ta ôû thôøi Traàn laáy tröôûng

laõo laøm trung-taâm, ñoàng-thôøi noùi leân tinh-thaàn daân-chuûraát caàn khi keâu goïi toaøn daân khaùng-chieán. Moät yù-nghóa

khaùc, söï xaùch-ñoäng khaùng-chieán coá-nhieân ôû chính-quyeàn,nhöng yù-chí cuûa daân-chuùng qua quyeát-nghò cuûa caùc ñaïi-

bieåu (boâ-laõo) môùi coù coâng-hieäu cho vieäc hieäu-trieäu, vaøquoác-gia khoâng bò naêm beø baûy moái.

Cuoäc toång-ñoäng-vieân veà tinh-thaàn laøm baèng veø vaøhòch; cuoäc toång-ñoäng-vieân nhaân-löïc laøm baèng söï khoaùng

sung quaân-ñoäi, chieâu-duïng töôùng taøi, toå-chöùc daân chuùng,huaán-luyeän chieán bò; cuoäc toång-ñoäng-vieân veà vaät-löïc laøm

qua caùch thu-thaäp kinh-teá veà caùc khu-vöïc an-toaøn, di-ñoängcaùc lao-ñoäng ñeå saûn-xuaát, keá-hoaïch “vöôøn khoâng nhaø

troáng”, coå-voõ daân duõng caàn vöông, aân-xaù caùc toäi phaïm,thu duïng caùc phaàn-töû baát-ñaéc-chí coøn laø moät ñaû-kích lôùn

cho aâm-möu cuûa giaëc Nguyeân ñònh duøng Traàn Ích-Taéclaøm chính-phuû buø-nhìn.

Loøng trung duõng cuûa toaøn-theå töôùng só phoái hôïpvôùi söï ñoaøn-keát cuûa toaøn daân. Quyeát cheát nghóa laø quyeát

soáng, ngöôøi ngöôøi ñeàu khaéc hai chöõ “Saùt Thaùt” (gieát giaëcNguyeân) vaøo baû vai, toû yù khoâng thoûa-hieäp; toaøn theå quoác-

151 152


gia suoát bao naêm kham-khoå chieán-ñaáu, chæ coù hai laøngBaøng-Haø vaø Ba-Ñieåm theo giaëc laøm höôùng-ñaïo.

Ngoaïi-giao cu õng thö ïc-ha ønh theo muïc-ñích cu ûachieán-löôïc. Laáy laäp-tröôøng nghieâm-chænh vaø haønh-ñoängquaû-ñoaùn ñeå ñoái-phoù vôùi quaân ñòch môùi la ø ñaïo quyeátthaéng. Söï vaän-ñoäng trung-laäp-hoùa nöôùc Chieâm-Thaønh

thaønh-coâng ôû loøng kieân-quyeát toû roõ söï tín-nghóa cuûa nöôùcta khoâng cho giaëc möôïn ñöôøng. Caùc boä-toäc thieåu soá ñeàu

ñöôïc an-phuû moät caùch xöùng-ñaùng, laøm cho khoâng coøn lo-ngaïi veà maët sau maø coøn ñöôïc loøng tin, söï giuùp ñôõ quaân-

söï vaø kinh-teá cuûa hoï (nhö Ñaëng-Nghóa). Khu an-toaøn ñaõdöï-keá tröôùc, ôû ñaáy thaønh-laäp moät caên-cöù ñeå toång phaûn-

coâng vaø hoài sinh cuûa noøi gioáng.

Taát caû caùc gaéng söùc lôùn-lao baèng maùu vaø moà-hoâi

voâ keå. Daân ta ñaøo caû nhöõng con soâng daøi ñeå vaän-taûi, giöõchaët caùc nôi yeåm yeáu, len-loûi, ñoùi nhoïc haøng maáy naêm ôû

khu du-kích.

Quaân Nguyeân chia 5 ñöôøng: Vaân-Nam, Chi Laêng

(boä quaân), Vaïn-Kieáp (thuûy quaân), Taây-Keát vaø Thuaän-Hoùa(quaân ñoå boä) . Ñaïi baûn-doanh ôû Baéc-Leä, höõu ôû Thaêng-

Long, taû ôû Vaïn-kieáp. Quaân ta, Traàn-Höng-Ñaïo töùc tamquaân toång-tö leänh, Traàn Quang-Khaûi ví nhö luïc-quaân tö-

leänh, Traàn-Nhaät-Duaät vôùi Traàn Quoác-Toaûn ví nhö du-kíchtö-leänh. Giôø phaûn-coâng ñeán sau 4 naêm khaùng-chieán - Sau

traän Chöông-Döông, Haøm-Töû vaø Taây-Keát, phaù vôõ höõu döïcvaø quaân bieät-ñoäng cuûa beân ñòch, tieán leân thu noát hieäu-

quaû tieâu-hao chieán qua traän Vaïn-Kieáp, ñeå roài kheùp chính-quy vaø du-kích quaân leân bao-vaây Thoaùt-Hoan ôû Baéc-Leä, y

phaûi chui vaøo oáng ñoàng heát vía maø veà Taàu.

Toùm laïi cuoäc thaéng Nguyeân laø nhôø ôû daân-toäc ta

coù caên-baûn noäi taïi phoái-hôïp vôùi luùc laâm-thôøi coù moät quoácsaùch coá-ñònh thöïc laâu daøi. Söï kieán-thieát moät hoài sinh caên-

cöù ñòa chính laø tieâu-ñieåm cuûa cuoäc thaéng Nguyeân. Söï phaùt-huy ñöôïc söùc löïc toaøn daân ví nhö daây cung caêng leân, baén

ra heát söùc, teân theo moät phöông-höôùng soáng coøn cho noøigioáng. Söï ñoäc-laäp vaø thaéng-lôïi laø do nhöõng hieäu-quaû cuûa

caùc tieàn-ñeà kia phaùt-huy ra thöïc-tieãn.

È

153 154


TrÀn triŠu g¥p gian kh°!TÜ Hãn, soái tài ngông.MuÓn Çem dân Mông C°ñÙng trên ÇÀu m†i tông.!

Mông chinh-phøc Çåi Hán,Làm cÙ-ÇÎa xuÃt quân.Ti‰n: Arabi - Vienne., và Danube...Chi‰n-lÜ®c thÆt bÃt nhân.

Dùng gián-ÇiŒp -khai tri‹n, Mau-chóng Ç¥t chó sænTiêu-diŒt toàn diŒn chi‰n,Gây vån ÇiŠu khó-khæn.

TriŒt m†i mÀm quÆt khªi!CÀn phá bÕ gông cùm.TrÜ§c vÆn nÜ§c: “Hòa” hayhayhayhayhay “Chi‰n Chi‰n Chi‰n Chi‰n Chi‰n ”?- Chi‰n!

QuÓc n¶i l¿c: lÃy gì lo chi‰n-chinh?- Hy-sinh!Muôn cánh tay, vung lên,Cùng hô to: “Sát Sát Sát Sát Sát ThátThátThátThátThát”. .Cùng m¶t lòng hy sinh,Hy sinh là quy‰t sÓng.SÓng cho xÙng anh hùng.

ñoåt giáo ChÜÖng DÜÖng Ç¶,CÀm HÒ Hàm Tº Quan.

Chi‰n ca chÓng NguyênChi‰n ca chÓng NguyênChi‰n ca chÓng NguyênChi‰n ca chÓng NguyênChi‰n ca chÓng Nguyên.

1- Thành Cát TÜ Hãn, m¶t thû lãnh Mông C° Çã có m¶ng Çem dân Mông C° làm chû kh¡p nÖi.2- Quy‰t ch‰t là quy‰t sÓng.

1

2

Thoát-Hoan trÆn B¡c LŒQúa tŒ tÜ§ng quân Mông,Chui Óng ÇÒng trÓn lûiThÆt nhøc nhã vô cùng!

Diên HÒng cuÒn cu¶n lÓc,NhÜ vÜ®t sóng trùng-dÜÖng.SÙc dân làm sÙc gÓc.Dân chû th¿c toàn dân.Dân chû th¿c toàn dân.Dân chû th¿c toàn dân.Dân chû th¿c toàn dân.Dân chû th¿c toàn dân.

Trì - tiêu - toàn kháng-chi‰n,Nhà trÓng v§i vÜ©n không.Chuy‹n ÇÎch vào thø Ç¶ng,Trª thành kÈ hå phong.

Tam th©i lao thåch mãTam th©i lao thåch mãTam th©i lao thåch mãTam th©i lao thåch mãTam th©i lao thåch mãVån c° thº giang aonVån c° thº giang aonVån c° thº giang aonVån c° thº giang aonVån c° thº giang aon.....

Oai ngÜ©i xÜa cao ngÃt !º Trên Ç¶c lÆp siêu nhiên,

M¶t tinh hoa thÓng-nhÃt,Trên “Tam Giáo ÇÒng nguyên.Tam Giáo ÇÒng nguyên.Tam Giáo ÇÒng nguyên.Tam Giáo ÇÒng nguyên.Tam Giáo ÇÒng nguyên.”. M†i m¥t ÇŠu sung túc.ThÎnh vÜ®ng sï, nông, côngñÓi ÇÎch thÆt ÇÛng cäm.Cº th‰ tuyŒt vô song.

Ngày 22 tháng 2. 2020

Duy Khang

1- TrÆn B¡c LŒ, Thoát Hoan phäi chui vào Óng ÇÒng Ç‹ thoát ch‰t vì tên tab¡n.2- H¶i nghÎ Diên HÒng, nÖi bô läo toàn dân vŠ h†p, Çó Çúng là tinh thÀn dânchû toàn dân, dân chû th¿c sÜ, dân chû nhân bänÇ‹ ÇÒnh š ÇÜ°i gi¥c. Quy‰tÇÎnh cuä vô läo có tác døng ng Ç‰n gia Çình, cÖ næng cûa quÓc gia.3- Trì - tiêu - tòan : Chi‰n lÜ®c cûa HÜng ñåo vÜÖng là trì cºu chi‰n, h®p v§idu kích chi‰n và toàn dân kháng chi‰n làm quân Çi6ch dù có chi‰m ÇÜ®c cácthôn xã, cÛng chÌ là vÜ©n không nhà trÓng.4- ThÖ cûa ÇÙc Tràn quang Khäi: Ba lÀn Çánh ÇÜ«i quân Mông C° thât giannan. Sau cùng b© cõi nÜ§c Nam cÛng v»ng bŠn.

1

2

4

3

155 156


* NHAØ MINH (1368-1644)

Nhö treân ñaõ neâu qua veà cuoái ñôøi Nguyeân, ChuNguyeân Chöông, con moät noâng daân naêm 1353 ñaõ ñöùngleân khôûi nghóa ôû Haøo Chaâu (An Huy ngaøy nay) ñöôïc nhieàungöôøi trong giôùi só, ñieàn chuû höôûng-öùng

Naêm 1355-1368 Chu Nguyeân Chöông ñaõ chieámtroïn mieàn Nam, tieáp ñöa quaân leân Baéc, chieám ñöôïc BaécKinh, leân ngoâi, ñoåi quoác hieäu laø Minh trieàu, ñoùng ñoâ ôûKim Laêng (Nam Kinh ngaøy nay).

Khi Chu Nguyeân Chöông leân ngoâi laïi baét chöôùcchính saùch cuûa nhaø Haùn, phong cho con chaùu traán cöù caùcyeáu ñiaï thaønh caùc nöôùc chö haàu. Chính vì chính saùch naøy,ngay sau khi Minh Thaùi Toå (Chu Nguyeân Chöông) quañôøi, chæ 4 naêm sau Yeân vöông (con thöù cuûa Minh Thaùi Toå)ñem quaân ñaùnh kinh ñoâ, leân ngoâi hoaøng ñeá töùc MinhThaønh Toå. Minh Thaønh Toå nieân hieäu laø Vónh Laïc, boû NamKinh dôøi ñoâ leân Baéc Kinh (Yeân Kinh).

Thôøi Minh Thaùi Toå vaø Minh Thaønh Toå cho xaây caátmoät tröôøng thaønh môùi vì tröôøng thaønh cuõ xaây caát töø ñôøiTaàn Thuûy Hoaøng nhieàu choã ñaõ suïp ñoå. Tröôøng thaønh môùicaùch xa tröôøng thaønh cuõ veà phía Nam, daøi 12,700 caây soá,trao cho 9 chö haàu, moãi chö haàu moät khuùc ñeå traán giöõ.

Ñôùi Thaùi Toå cuõng nhö Thaønh Toå vöøa duøng vuõ löïc,vöøa vaän duïng ngoaïi giao ñeå chia reõ caùc boä laïc du muïc.Qua nhöõng thaéng traän vaøo nhöõng naêm 1410, 1422, 1423,vaù 1424, quaân Moâng Coå khoâng coøn xaâm laán Trung Hoa.

Veà phía Nam, Thaønh Toå cuõng muoán môû mang bôøcoõi. Nhaân dòp Hoà Quùi Ly chieám ngoâi nhaø Traàn, Thaønh Toåsai Tröông Phuï xaâm chieám Vieät Nam, ñaët “boá chínhti” ñeå cai trò, nuôùc Chieâm Thaønh cuõng phuï thuoäc tinaøy.

Truôùc khi ñoaøn vieãn-chinh leân ñöôøng, Thaønh

Toå ñaõ chæ-thò cho töôùng Chu Naêng nhö sau: “Moät khibinh lính vaøo nöôùc Nam, tröø caùc saùch vôû vaø baûn in cuûañaïo Phaät vaø ñaïo Laõo, coøn thì moïi saùch vôû, vaên töï, caûnhöõng daân ca, saùch daïy treû ñeàu phaûi ñoát heát. Nhöõngbia naøo cuûa Trung quoác xaây döïng töø tröôùc thì ñeàu giöõ-gìn caån thaän, coøn caùc bia do An Nam döïng thì phaù-huûycho heát...”

Veà chính trò, Minh Thaùi Toå boû cô quan “Trungthö tænh” vaø khoâng duøng chöùc teå töôùng, gom thaâu luïcboä (boä laïi, boä leã, boä hình, boä binh, boä hoä, boä coâng)tröïc tieáp döôùi quyeàn ñieàu khieån cuûa hoaøng ñeá.

Ñeå cuûng coá cheá-ñoä, nhaø Minh laäp theâm moät“ñoâ saùt vieän”, cô quan naøy khoâng khaùc gì moät cô quantình baùo hay thanh tra ngaøy nay.

Veà binh bò, quyeàn thoáng-xuaát quaân ñoäi thuoäcñoâ ñoác phuû. Söï ñieàu-khieån quaân ñoäi ñi chinh phaïtthuoäc boä binh...

Naêm 1635, mieàn Taây Baéc Trung Hoa ñoùi keùm.Loaïn noåi leân khaép nôi, trong khi ñoù, daân Maõn (voán laøsaéc daân Kim, laøm chuû moät phaàn Hoa Baéc ñôøi Toáng),daân soá chæ treân 1 trieäu ngöôøi, taán coâng Trung Hoa,thaéng 10 vaïn quaân Minh, chieám ñöôïc heát mieàn LieâuÑoâng.

Naêm 1642, moät noâng daân Lyù Töï Thaønh ñöôïcnoâng daân uøn-uøn theo bao vaây Khai Phong, ñaùnh tanquaân trieàu ñình tôùi giaûi vaây, danh tieáng vang daäy. Saukhi chieám ñöôïc Khai Phong ñem quaân chieám ThieåmTaây. Thaùng 2 naêm 1644 leân ngoâi vua, laäp moät trieàuñình coù ñuû luïc boä.

Lyù Töï Thaønh ñaõ thaønh coâng moät caùch deã-daøng, nhöngsau ñoù bò quaân cuûa Ngoâ Tam Queá hôïp vôùi quaân Thanh ñaùnhbaïi.

157 158


Quaân nhaø Thanh chieám ñöôïc Baéc Kinh vaø thaáy mieànNam suy nhöôïc, lieàn ñem quaân ñaùnh Döông Chaâu. Thaùng 6naêm 1645 tôùi Nam Kinh, nhaø Minh tôùi ñaây chaám döùt.

Baûn ñoà Trung Quoác thôøi Nhaø Minh

159 160


* NHAØ THANH (1644 - 1911)

Thuaän Trò töùc Thanh theá toå, vò vua Thanh ñaàu tieân, leânngoâi töø luùc leân 7 tuoåi, vaø chæ thoï ñeán 23 tuoåi.

Chính saùch nhaø Thanh coù nhöõng ñieåm gioáng nhö nhaøNguyeân, caám hai daân toäc Maõn - Haùn keát hoân vôùi nhau, baétngöôøi Hoa (Haùn) phaûi duøng y phuïc vaø caïo ñaàu, gioùc toùc nhödaân Maõn. Ñôøi Thanh baõi boû leä laäp thaùi töû maø choïn con naøo taøigioûi ñeå keá vò.

Veà chính theå gioáng nhö nhaø Minh.

Sau khi Theá toå maát, Khang Hi leân ngoâi töùc Thaùnh Toå(1662 - 1722).

Naêm 1715, Khang Hi deïp loaïn ôû Taây Moâng Coå, ñuoåigiaëc tôùi Taây Taïng chieám Lhassa, bieán Taây Taïng thaønh moätnöôùc baûo hoä cuûa Thanh trieàu.

Trong ñöôøng höôùng môû roäng bieân cöông, Maõn Thanhñuïng ñoä vôùi Nga muoán tìm ñöôøng qua phöông Ñoâng ñeå thoângra bieån. Naêm 1650, Nga ñaõ tieán tôùi Haéc Long giang, Nga phaûithöông thuyeát. Naêm 1669 hieäp öôùc Hi Boá Sôû (Nertohinsk)ñöôïc kyù keát giöõa Nga vaø Maõn Thanh.

Tieáp Khang Hi laø Thanh Theá Toân (Ung Chính 1723-1735) caàm quyeán, aùp duïng “phaùp gia”. Ung Chính caàm quyeànñöôïc 12 naêm, tieáp ñeán Caøn Long töùc Thanh Cao Toân (1736-1795).

Ñôøi Khang Hi töï-haøo veà “thaäp toaøn voõ coâng” (möôøi voõcoâng hoaøn haûo), Khang Hi cuõng nhö Ung Chính tích-luõy nhieàutieàn baïc duøng ñeå môû roäng bieân cöông Trung Hoa.

Caøn Long ñaõ thaéng boä laïc Chuaån Caùt Nhó, moät boä laïcmaïnh nhaát cuûa Moâng Coå vaø moät boä laïc Hoài ôû Taây Vöïc, CaønLong gom ñaát cuûa hai boä laïc naøy nhaäp laøm moät thaønh TaânCöông, cöû quan cai trò.

Naêm 1772 vaø 1776, Caøn Long cöû binh ñeán Töù Xuyeân(Taây bieân cöông) ñeå deïp hai boä laïc Ñaïi Kim Xuyeân vaø TieåuKim Xuyeân.

161 162

Ñôøi Caøn Long môùi deïp yeân Ñaøi Loan. Ñôøi Ung Chínhmôû roäng bieân giôùi tôùi Quùy Chaâu, nhöng daân nôi ñoù laø ngöôøiMieán neân thöôøng noåi loaïn, maõi ñeán ñôøi Caøn Long môùi deïpyeân.

Töø naêm 1766-1770, 4 laàn quaân Trung Hoa traøn sangMieán Ñieän.

Rieâng naêêm 1766, Caøn Long phaùi hôn hai vaïn quaânxaâm chieám Mieán Ñieän bò hao binh toån töôùng nhöng keát quaûcuõng ñöôïc Mieán caàu hoøa vaø cöù 10 naêm Mieán phaûi coáng TrungHoa moät laàn.

Vua Caøn Long cuõng can thieäp vaøo Vieät Nam. Caøn Longñaõ sai Toân Só Nghò ñem quaân boán tænh Quaûng Ñoâng, QuaûngTaây, Quí Chaâu vaø Vaân Nam xaâm laêng Vieät Nam. vôùi danhnghóa “Phoø Leâ”. Vua Quang Trung Nguyeãn Hueä hay tin, ñemquaân ra Baéc, Toân Só Nghò ñaõ boû caû aán tín thoaùt thaân. Muoáncho daân chuùng ñöôïc nghæ ngôi, tuy chieán thaéng nhöng vuaQuang Trung vaãn caàu hoøa vaø xin thuï phong (1789)...

Ñôøi Caøn Long (Thanh Cao Toâng) naïn tham quan ñaõlan traøn khaép nöôùc, tieáp ñôøi Gia Khaùnh (Thanh Nhaân Toâng)loaïn laïc noåi leân ôû nhieàu nôi: naêm 1795 Baïch Lieân giaùo ôû TöùXuyeân, Haø Baéc, Thieåm Taây; loaïn “Baùt Quaùi giaùo” , NghóaHoøa Ñoaøn ñeàu noåi leân vôùi khaåu hieäu “phaûn Thanh phuïc Minh”. Caùc ñôøi keá tieáp töø 1821-1911 Trung Hoa chòu söï uy hieáp cuûacaùc cöôøng quoác phöông Taây.

-Naêm 1840 chieán tranh nha phieán giöõa Anh vôùi TrungHoa buøng noå laàn thöù nhaát. Naêm 1842 ñieàu öôùc Nam Kinh,moät ñieàu öôùc ñaàu tieân ñaët ñiaï vò bình ñaèng giöõa hai nöôùc kyùkeát vôùi nhau (Trung Hoa khoâng coøn danh nghóa Thieân Trieàu)goàm nhöõng ñieåm chính:

* Trung Hoa caét nhöôøng Höông caûng cho Anh.* Khai phoùng naêm haûi khaåu: Quaûng Chaâu, Haï Moân,

Phuùc Chaâu, Ninh Ba, Thöôïng Haûi.* Boài thöôøng cho Anh 21 trieäu ñoàng baïc Meã Taây

Cô...Naêm 1856 xaûy chieán tranh nha phieán thöù nhì giöõa lieânquaân Anh Phaùp vôùi Trung Hoa. Naêm 1860, nhaø Thanh phaûikyù ñieàu öôùc goàm caùc khoaûn:


Naêm 1911 töø cuoäc noåi loaïn hoûa xa ôû Töù Xuyeân, ñeáncaùc cuoäc khôûi nghóa ôû Vuõ Xöông, Trung Hoa Daân Quoác ñöôïcthaønh laäp, nhaø Thanh chaám döùt sau 260 naêm cai trò, vaø cuõnglaø thôøi kyø chaám döùt cheá ñoä “quaân chuû” treân 2000 naêm.

Tham Luaän Môû RoängÂÂm mÜu chia rë cÛa nhà Thanh

‘Vào na7m K› DÆu 1789, sau khi quân ThanhÇåi båi, t°ng ÇÓc lÜ«ng quäng Tôn Sï NghÎ phäi bÕ cäÃn tín tháo chåy, áo bào vua Quang Trung nhu¶m thuócsúng vào thành Tha7ng Long. Nhà vua duyŒt qua cácgiÃy t© quan tr†ng mà trong lúc v¶i vàng hÓt hoäng,Tôn Sï NghÎ không kÎp mang theo , trong Çó có m¶tmÆt døcûa vua Càn Long nhÜ sau:

‘ViŒc quân nên lo tØ tØ, không nên hÃp tÃ. Hãynên ÇÜa hÎch truyŠn thanh-th‰ trÜ§c, rÒi cho các quânnhà Lê vŠ nÜ§c tÆp hõp nghÎa binh, tìm t¿ quân nhà LêÇem ra ÇÓi ÇÎch v§i NguyÍn HuŒ. Thº xem s¿ th‹ nhÜth‰ nào. N‰u lòng ngÜ©i nÜ§c Nam còn nh§ Ç‰n nhà Lê,có quân ta kéo Ç‰n ai mà ch£ng g¡ng sÙc. NguyÍn HuŒtÃt phäi tháo lui , ta nhân dÎp này sai t¿ quân Çu°i theo,nhÜ th‰ không khó nh†c mà nên công to, d0ó là mËohay hÖn cä.

Ví r¢ng ngÜ©i trong nÜ§cvØa theo Çàng n†, vØatheo Çàng kia, thì NguyÍn HuŒ tÃt không chÎu lui,vÆy ta[häi ÇÜa thÜ sang bäo ÇÜ©ng h†a phúc, xem nó ÇÓi Çápra làm sao . ñ®i khi nào thÃy quân ª Mân Quäng (PhúcKi‰n, Quäng ñông) Çi ÇÜ©ng bi‹n sang Çánh m¥t ThuÆnHóa Quäng Nam, rÒi b¶ binh ti‰n lên sau Bây gi© tanhân mà làm Ön cho cä hai bên, tØb Thanh Hóa vàoNam thì cho NguyÍn HuŒ, tØ châu Hoan, châu Ái trª raB¡c thì phong cho t¿ quân nhà Lê. Ta Çóng ÇÆi binh Ç‹kiŠm ch‰ hai bên, rÒi së có xº trí vŠ sau.’’

Phân tích Çåo dø vua Càn Long Ç¥t ra hai tình

* Coâng söù cuûa Anh, Phaùp ñeàu ñöôïc töï do cö truù ôû BaécKinh.

* Môû theâm nhieàu thöông khaåu: Ngöu Trang, ÑaêngChaâu, ÑaøiLoan, Vieân Thuøy, Trieàu Chaâu, Quøynh Chaâu.

* Ngöôøi daân Anh, Phaùp maø phaïm toäi ôû treân ñaát TrungHoa thì do laõnh söï cuûa hoï xöû, neáu coù tranh tuïng giöõa ngöôøiTrung Hoa vôùi ngöôøi Anh hoaëc ngöôøi Phaùp thì quan laïi TrungHoa cuøng xöû vôùi laõnh söï Anh hoaëc Phaùp.

* Söûa laïi cheá ñoä quan thueá.* Môû theâm thöông khaåu Thieân Taân.Boài thöôøng cho Anh vaø Phaùp moãi nöôùc 8 trieäu laïng

baïc.Nhaân cô hoäi Trung Hoa trong thì noäi loaïn, ngoaøi thi bò

Anh, Phaùp uy hieáp beøn nhaûy vaøo xaâu xeù Trung Hoa.Nga ñaõ lôïi duïng vaán ñeà bieân caûnh maø chieám ñöôïc gaàn

700 ngaøn daäm vuoâng ôû bieân cöông Taây Baéc Trung Hoa. Theogoùt Anh, Phaùp, Nga, Nhaät chieám quaàn ñaûo Löu Caàu (sau ñaëtteân laø Okinawa).

Naêm 1894, Trieàu Tieân caàu cöùu Trung quoác ñeå deïploaïn Ñoâng Hoïc. Nhaät ñaõ chuaån bò chieán tranh töø maáy naêmtröôùc, nay nhaân dòp ñuoåi quaân Trung Hoa ra khoûi Trieàu Tieânroài tieán caû vaøo ñaát Trung Hoa. Thaùng 3 naêm 1899 ñieàu öôùcMaõ Quan (Shimoneseki) ñöôïc kyù keát, ñaïi khaùi Trung Hoaphaûi thöøa nhaän:

- Trieàu Tieân (Cao Ly) thoaùt ly khoûi Trung quoác.- Caét nhöôïng cho Nhaät nam boä Phuïng Thieân vaø baùn

ñaûo Lieâu Ñoâng, nhöôïng theâm Nhaät ñaûo Ñaøi Loan, ñaûo BaønhHoå vaø caùc ñaûo phuï thuoäc.

- Boài thöôøng 200 trieäu laïng cho Nhaät- Boû heát caùc ñieàu öôùc baát bình ñaúng töø tröôùc giöõa

Trung Hoa vaø Nhaät.- Ngöôøi Nhaät ñöôïc laäp coâng xöôûng ôû caùc thöông khaåu,

caùc hoùa phaåm cuûa Nhaät cheá taïo ñöôïc höôûng toái hueä quoác veàthueá khoùa...

Sau hoøa öôùc Taân Söûu (1901) Töø Hi thaùi haäu bò daânchuùng vaïch toäi, muoán dòu loøng daân neân ñaõ phaùi naêm ñaïi thaànñi Nhaät, Anh, Ñöùc khaûo-saùt cheá ñoä laäp hieán, nhöng khoângthöïc taâm.

163 164


huÓng trÜ§c hay sau thì ÇŠu dùng chính sách chia rë, vàmøc Çích cuÓi cùng cÛng là chi‰m nÜ§c ViŒt,

Tình huÓng thÙ nhÃt, n‰u dân ta theo Lê ChiêuThÓng, thì Ç‹ cho l¿c lÜ®ng h† Lê giao tranh v§i TâySÖn, cho Ç‰n lúc hai phekiŒt quŒ,nhÜ chuyŒn ‘Cò traitranh nhau ‘ Ç‹ cuÓi cùng nhà Thanh Çóng vai ‘ngÜông Ç¡c l®i’. L®i døng lúc cä hai bên ÇŠu suy y‰u , ratay chi‰m toàn cõi ViŒt Nam.

Yình huÓng thÙ hai , tåm th©i duy trì hai th‰l¿cTây SÖn và bLê Chiêu ThÓng nh¢m chia rë nÜ§c ViŒt.M¶t khi chia rë, hai bên suy y‰u, phäi nh© vä lŒ thu¶cvào nhà Thanh, TØ ch‡b lŒ thu¶c Ç‰n mÃt chû quyŠnkhông xa. Câu k‰t cûa Çåo dø Càn Long nhÃn månh ;TaÇóng Çåi binh d8‹ kiŠm ch‰ cä hai bên, rÒi së có sº trívŠ sau, mang Än š së chi‰m lÃy nÜ§c ta. . . .

May thay,chi‰n công hi‹n hách cûa vua QuangTrung Çã ÇÆp tan âm mÜu cûa giÆc tan tØ trong trÙngnÜ§c.

(Trích trong HÒ Båch Thäo/Nh»ng Nétñ¥c TrÜng vŠ LÎch Sº ViŒt Nam,, in lÀn 1,2012 tåi HoaKÿ, tr. 269-289)

165 166

Vua Quang Trung ñaïi phaù quaân Thanh

Naêm 1788, vua Caøn-Long sai Toân-Só-Nghò khôûi quaânboán tænh Quaûng Ñoâng, Quaûng Taây, Quí Chaâu, Vaân Namsang ñaùnh nöôùc Vieät.

Toân-Só-Nghò keùo quaân ñeán Kinh-baéc (Baéc-Ninh),vua Chieâu-Thoáng ra chaøo möøng roài theo quaân Taàu ve àThaêng-Long.

Vua Chieâu-Thoáng tuy thuï phong, nhöng caùc vaên thöñeàu phaûi ñeà nieân-hieäu Caøn-Long, ngaøy ngaøy ñeán dinh Só-Nghò chaàu-chöïc vieäc quaân quoác. Ngöôøi baáy giôø cho raèng:“ Nöôùc Nam ta töø khi coù ñeá vöông ñeán giôø, khoâng thaáy vuanaøo heøn-luïy ñeán theá. Tieáng laøm vua maø phaûi theo nieân-hieäu vua Taøu, vieäc gì cuõng phaûi baåm ñeán quan toång-ñoác,theá thì coù khaùc gì ñaõ bò noäi thuoäc Taøu ? ”

Baéc-Bình-vöông Nguyeãn-Hueä ñöôïc tin quaân nhaøThanh ñaõ sang ñoùng ôû Thaêng-Long, laäp-töùc hoäi caùc töôùng-só baøn vieäc ñem binh ra ñaùnh. Caùc töôùng só ñeàu xin haõychính ngoâi toân, ñeå yeân loøng ngöôøi roài seõ khôûi binh.

Baéc-bình-vöông beøn sai ñaép ñaøn ôû nuùi Baøn sôn,ngaøy 25 thaùng 1 naêm Maäu-thaân (1788), vöông laøm leã leânngoâi hoaøng-ñeá, roài töï mình thoáng-lónh thuûy-boä ñaïi binh rañaùnh giaëc Thanh. Tôùi Ngheä-an nghæ 10 ngaøy ñeå moä theâmbinh, caû thaûy ñöôïc 10 vaïn quaân vaø hôn 100 con voi...

Vua Quang Trung truye àn cho töô ùng-só a ên te á tNguyeân- ñaùn tröôùc, ñeå ñeán hoâm tröø-tòch seõ caát quaân. Vuañònh ngaøy muøng 7 thaùng Gieâng seõ vaøo thaønh Thaêng-Longmôû tieäc aên möøng...Ba quaân (tieàn quaân, taû quaân vaø höõuquaân) ñöôïc leänh, ñeán hoâm 30 tieán binh ra Baéc. Khi quaânsang soâng Giaûn-Thuûy, caùnh nghóa quaân cuûa vua Leâ tan vôõ.Vua Quang-Trung thaân ñoác caùc quaân ñuoåi theo ñeán huyeänPhuù-Xuyeân baét soáng troïn toaùn quaân Taøu ñoùng ôû ñaáy, vìtheá khoâng coù tin baùo veà; nhöõng quaân Taøu ñoùng ôû laøng Haø-Hoài, Ngoïc Hoài ñeàu khoâng bieát gì caû. Nöûa ñeâm ngaøy 3 thaùng


khi naøo thuûy quaân ñi ñöôøng bieån sang ñaùnh maët Thuaän-Hoùa vaøQuaûng-Nam roài, boä binh seõ tieán leân sau. Nguyeãn-Hueä tröôùcsau bò ñòch, taát phaûi chòu thua. Baáy giôø ta seõ nhaân maø laøm ôncho caû hai beân; töø ñaát Thuaän-Hoùa Quaûng-Nam trôû vaøo Namthì cho Nguyeãn-Hueä; töï chaâu Hoan, chaâu AÙi trôû ra thì phongcho töï quaân nhaø Leâ. Ta ñoùng ñaïi binh laïi ñeå kieàm-cheá caû haibeân, roài sau seõ coù xöû trí.”

Söû Luaän :

Nhaéc tôùi coâng-nghieäp cuûa vua Quang-Trung, phaànñoâng söû saùch chæ nhaéc ñeán chieán-coâng maø queân phaân-taùch voõcoâng traùc-tuyeät vaø tö-töôûng caùch-maïng daân-toäc tieán-boä cuûangaøi.

Qua lòch-söû nöôùc nhaø:

- Trieàu nhaø Lyù, danh töôùng Lyù-Thöôøng-Kieät tuy ñemquaân sang tung-hoaønh ôû maáy chaâu Ung, Khaâm, vaø Lieâm, nhöngchæ laø ñaùnh (laáy coâng laøm thuû) ñeå phaù theá coâng cuûa nhaø Toángñònh xaâm-laêng nöôùc Vieät.

- Thôøi nhaø Traàn, ba laàn ñaùnh baïi quaân Nguyeân laø nhôøôû “toaøn daân chieán-löôïc”, toaøn daân moät loøng cöï ñòch.

- Vaøo haäu baùn heá-kyû XVIII, thôøi kyø Nam - Baéc phaântranh. Hai hoï Trònh, Nguyeãn ñaõ gaây cho ñaát nöôùc phaân ly, xaõ-hoäi ñoài-baïi, chính trò baát-löông, may nhôø vò ñaïi anh-huøng daân-toäc Nguyeãn-Hueä baïi Thanh, cöùu nöôùc nhaø thoaùt khoûi aâm-möuñoâ-hoä.

Thieân-taøi quaân-söï cuûa vua Quang-Trung bieåu-hieäu quacaùc traän: Ñoáng Ña, Quy-Nhôn, vaø traän Gia-Ñònh. Traän ÑoángÑa ñaùnh sau 7 ngaøy caáp-toác haønh-quaân, thöïc-haønh chieán-thuaät choïc thuûng trung-öông (trung-öông ñoät phaù) phoái-hôïpvôùi saùch-löôïc tuyeân-truyeàn thaåm-thaáu.

Traän Gia-Ñònh cuõng ñaùnh sau nöûa thaùng cöôõng-baùchhaønh-quaân, chieán-löôïc ñaïi bao-vaây phoái hôïp tieåu bao-vaây. QuaânXieâm (Thaùi-lan) ñaõ bò tieâu-dieät hôn 10 vaïn, veûn-veïn chaïy veàcoøn vaøi chuïc thôùt voi.

Traän Qui-Nhôn ñaùnh baïi quaân Phaùp baèng trí-oùc khoa-hoïc. Duøng nghi binh ñeå ñaùnh laïc chuù-yù quaân ñòch, roài duøng

Gieâng naêm Kyû-daäu (1789), quaân vua Quang-Trung vaây kínñoàn Haø-hoài, baéc loa leân goïi, quaân só daï ran. Quaân canhñoàn baáy giôø môùi bieát, ruùng ñoäng tinh-thaàn, ñeàu xin haøng,bôûi theá, laáy ñöôïc heát caû quaân löông vaø ñoà khí-giôùi. Saùngmôø-môø ngaøy muøng 5, quaân Taây-Sôn tieán ñeán laøng NgoïcHoài, quaân Taøu baén ra nhö möa. Vua Quang-Trung sai ngöôøilaáy nhöõng maûnh vaùn, gheùp ba maûnh laïi laøm moät, laáy rômcoû thaám nöôùc quaán ôû ngoaøi, roài sai quaân kieâu duõng cöù 20ngöôøi khieâng moät maûnh, moãi ngöôøi daét moät con dao nhoïn,laïi coù 20 ngöôøi caàm khí-giôùi theo sau. Vua Quang-Trungcôõi voi ñi sau ñoác chieán, quaân ta vaøo gaàn ñeán cöûa ñoàn, boûvaùn xuoáng, ruùt dao xoâng vaøo cheùm. Quaân Taøu ñòch khoângnoåi, xoân-xao taùn-loaïn, xeùo laãn nhau maø chaïy. Quaân caùcñaïo khaùc cuõng toaøn thaéng. Toân-Só-Nghò nöûa ñeâm ñöôïc tinbaùo, hoaûng-hoát khoâng kòp thaéng yeân ngöïa vaø maëc aùo giaùp,ñem maáy teân lính kî chaïy qua soâng. Quaân caùc traïi nghe tinnhö theá, xoân-xao tan raõ chaïy troán, tranh nhau qua caàu,caàu ñoå sa caû xuoáng soâng cheát chìm voâ keå.

Vua Quang-Trung ñoác quaân ñaùnh giaëc, aùo ngöï baøobò thuoác suùng baén vaøo ñen nhö möïc. Ñeán tröa vaøo thaønhThaêng-Long, sai töôùng ñem binh ñuoåi quaân nhaø Thanh ñeáncöûa Nam-Quan, nhöõng daân Taøu ôû gaàn Laïng-Sôn sôï khieáp,daét-díu nhau maø chaïy, töø cöûa aûi veà phía Baéc hôn maáy traêmdaëm, tònh khoâng nghe thaáy tieáng moät ngöôøi naøo.

Vaøo thaønh Thaêng-Long, vua Quang-Trung ra leänhchieâu an, baét ñöôïc caû aán tín cuûa Toân Só-nghò boû laïi, trongnhöõng giaáy tôø baét ñöôïc coù tôø maät duï cuûa vua Caøn-Long: “Vieäcquaân khoâng neân haáp-taáp. Haõy ñöa hòch truyeàn thanh-theá ñitröôùc, vaø cho caùc quan nhaø Leâ hoïp nghóa binh, tìm töï quaân nhaøLeâ ñem ra ñöùng ñaàu ñeå ñoái-ñòch vôùi Nguyeãn-Hueä, thöû xem söïtheå theá naøo. Neáu loøng ngöôøi nöôùc Nam coøn nhôù nhaø Leâ, coùquaân ta keùo ñeán, ai laø chaúng gaéng söùc. Nguyeãn Hueä taát phaûithaùo lui; ta nhaân laáy dòp aáy maø sai töï quaân ñuoåi theo, ñaïi binhta theo sau, nhö theá khoâng khoù nhoïc maø neân coâng to, ñoù laø meïohay hôn caû. Ví baèng, ngöôøi trong nöôùc, nöûa theo ñaèng noï, nöûatheo ñaèng kia, thì Nguyeãn-Hueä taát khoâng chòu lui. Vaäy ta haõyñöa thö sang chæ ñöôøng hoïa phuùc, xem noù ñoái ñaùp laøm sao. Ñôïi

167 168


nhöïa thoâng phoùng ra ñaùnh hoûa coâng. Keát quaû tieâu-dieät quaânñòch cuõng nhö hai traän lôùn treân boä..

Ñieåm ñaëc-bieät veà quaân-söï nôi vua Quang-Trung laø chieántöôùng ngay treân maët traän, vaøo luùc coù chieán môùi caàm quaân vaømoä quaân. Ngöôøi khoâng coù thì-giôø ñeå taäp-luyeän binh-só, ngöôøihaønh binh vôùi nhaân-löïc vaø vaät löïc coù ñöôïc moät caùch khaån-caáp.Khoâng saün coù moät quaân-ñoäi, khoâng saün coù moät chính quyeàn,moät laõnh-thoå, nhöng ñaõ ñaùnh laø phaûi thaéng. Ngöôøi chöa heà bònhuïc vaø caùi lo cuûa keû baïi traän.

Lòch-söû caän-ñaïi AÂu-chaâu môùi coù danh-töø “chieán-tranhchôùp-nhoaùng” do caùch haønh-binh toác chieán, toác thaéng cuûaHitler, nhöng Hitler cuõng chæ ñaùnh ñöôïc ít traän - Vua Quang-Trung ñaõ thöïc-hieän chieán thuaät aáy hôn 200 naêm tröôùc vaø traännaøo cuõng ñaùnh nhö vaäy caû.

Ñieåm ñaëc-bieät nöõa laø quaân-ñoäi cuûa vua Quang-Trungtôùi ñaâu cuõng laø haønh quaân treân ñaát ñòch. Töø Thuaän-Hoùa vaøoNam laø ñaát chuùa Nguyeãn, töø Quaûng-Bình trôû ra laø ñaát chuùaTrònh.

Voõ-coâng cuûa vua Quang-Trung laø voõ coâng thuaàn-tuùy.Vua Quang-Trung töï taïo laáy phöông-tieän chieán thaéng baèngñaûm-löôïc, trí xeùt ñoaùn raát nhanh vaø chính-xaùc.

Caùch baøi-binh boá-traän laø khai-thaùc toái-ña khaû-naêngquaân-söï cuûa mình baèng nhöõng saùng-kieán baát-ngôø. Caøng chieán-thaéng, quaân-ñoäi cuûa ngaøi caøng tin-töôûng vaø keát vôùi ngaøi laømmoät, ñuùng nghóa “thuû tuùc chi binh”.

Khoâng nhöõng thieân-taøi veà quaân-söï, vua Quang-Trungcoøn coù nhöõng vieãn kieán veà chính-trò. Thieân-taøi chính-trò cuûangöôøi bieåu-hieäu baèng phöông-thöùc ñi tröôùc thôøi-ñaïi nhö döï-keá chính-trò. Thôøi ñoù, tröø chính-saùch döï-toaùn haøng naêm (bud-get annuel), haù ñaõ coù nöôùc naøo coù keá-hoaïch chính-trò 10 naêm? Vôùi chính-saùch döï-truø 10 naêm cuûa vua Quang-Trung: quaân-söï ñang ñöôïc phaùt-trieån, döï truø laáy laïi ñaát Löôõng Quaûng, kinh-teá heát söùc ñöôïc chænh-lyù vaø bieân-cheá; ngoaïi-giao thi-haønhcöông-quyeát ñeå yeåm-trôï cho ñoái-ngoaïi maäu dòch, nhaát laø veàmaët vaên-hoùa. Ngaøi chuù-troïng ñeán vieäc xaây-döïng vaø phaùt-huymoät quoác ñaïo laøm noàng-coát; Ngaøi ñaõ maïnh-daïn duøng chöõ noâm

169 170

trong tröôøng thi. Ñeà thi khoâng caàn laáy ôû “töù thö” maø laáy ôû “ca-dao” hay nhöõng vieäc ñaõ xaûy ra trong lòch-söû Vieät. Ñaây laø haønh-ñoäng then choát xaây-döïng laïi hoïc-thuaät vaø taïo ra moät lôùp syõ-phu môùi coù tinh-thaàn ñoäc-laäp vaên-hoùa...

Nhöng tieác thay vaø cuõng laø ñieàu chua soùt, ñau loøng cuûadaân-toäc Vieät, ñang treân böôùc ñöôøng xaây-döïng ñaát nöôùc, vuaQuang-Trung baêng-haø!

Söï-nghieäp cuûa vua Quang-Trung tuy ngaén-nguûi, nhöngraát saùng choùi. Söï-nghieäp cuûa ngaøi laø caû moät khoa-hoïc kieâmngheä-thuaät veà quaân-söï cuûa thôøi ñaïi XX, hôïp vôùi chieán-löôïctoaøn-dieän chieán cuûa chieán-tranh chôùp-nhoaùng, cuõng nhö veàchính-trò phaûi noùi raèng: Vua Quang-Trung laø ngöôøi cuûa thôøi-ñaïi XX treân keá-hoaïch xaõ-hoäi vaø chính-trò.

Tieác thay, trong söï-nghieäp xaây döïng daân-toäc cuûa vuaQuang-Trung, tröø maët quaân-söï, treân hai phöông-dieän noäi-tròvaø vaên-hoùa laïi thaát-baïi !

Vua Quang-Trung deã-daøng ñaùnh baïi 20 vaïn quaânThanh, nhöng khoâng theå duøng vuõ-löïc ñeå thanh-toaùn haøng traäntaâm-lyù huû-laäu ñaõ keát-ñuùc töø nhieàu ñôøi trong quaàn chuùng.

Nhaø vua muoán thay caùi hoïc cuõ baèng caùi hoïc “noâm-na”maø nguyeân caû lôùp maët taàng xaõ-hoäi coi “noâm na laø cha maùchqueù”. Thaønh-kieán naøy ñaõ in saâu vaøo ñaàu oùc moïi ngöôøi, khieánlaøm teâ-lieät söï caûi-caùch vaên-hoïc.

Ngoaøi lôùp nho-só huû-laäu, coøn coù lôùp “thaøy cuùng”, ñoäiloát taêng-löõ sinh-nhai baèng buøa pheùp dò-ñoan. Hai lôùp “huû nho”vaø “thaøy cuùng” khoâng theå nhaát thôøi maø caûi-hoùa.

Vua Quang-Trung ñaõ khaån-khoaûn môøi Nguyeãn-Thieáp(La-Sôn Phu-töû), moät nhaø nho cao-khieát ñeå khuaát-phuïc thaønh-phaàn nho-só Baéc-haø maø trao cho nhieäm-vuï xaây-döïng moät neànvaên-hoïc môùi. Tieác thay, La-Sôn Phu-Töû coù tieáng veà khí-tieát,nhöng coi nheï tinh-thaàn phuïc-vuï quoác-daân.

Thieáu caùn-boä laõnh-ñaïo caùch-maïng vaên-hoùa, laïi ñoätngoät qua ñôøi, Buøi Ñaéc-Tuyeân chuyeân quyeàn, baát taøi laøm choguoàng maùy quaân chính Baéc Haø tan-raõ!

Lòch-söû Vieät tröôùc ñaõ buøi-nguøi cho Hoà-Quyù-Ly, nay laïiphaûi thoån-thöùc veà vua Quang-Trung.”

(Trích theo Lyù Ñoâng A, Chu Tri Luïc IV, Soùùng Ñaùy xb.1965.)


Caùc cheá ñoä Coäng Hoøa vaø Xaõ Hoäi töø 1911 ñeán hieän nay

Cheá Ñoä Coäng Hoøa:Nhaân vaät bieåu-töôïng cho cheá-ñoä Coäng Hoøa laø

Toân Vaên (Toân Daät Tieân, Toân Trung Sôn), sinh naêm1866 Quaûng Ñoâng.

Naêm 14 tuoåi ñöôïc göûi sang ôû vôùi ngöôøi anh taïiHawai. Sau 3 naêm laïi ñöôïc göûi sang Höông Caûng hoïcy-khoa.

Naêm 1894 laäp Höng Trung hoäi, naêm sau khôûinghóa ñònh chieám Quaûng Chaâu nhöng vieäc khoâng thaønhphaûi troán qua Honolulu vaø sang Anh.

Naêm 1900, khôûi söï laàn hai laïi thaát baïi, ToânVaên ñi vaän ñoäng tuyeân-truyeàn khaép Ñoâng Nam AÙ,nhöõng nôi coù nhieàu Hoa kieàu.

Næm 1905, ñoåi Höng Trung hoäi thaønh ÑoàngMinh hoäi vaø xuaát-baûn Daân Baùo vaïch roõ ñöôøng loáicuûa ñaûng.

Naêm 1911, löïc-löoïng ñaõ khaù maïnh, 14 treân 18tænh cuûa Trung Hoa höôûng-öùng phong-traøo caùch maïng,ñuoåi caùc toång ñoác cuûa Thanh trieàu, laäp chính quyeàncaùch maïng ñiaï phöông.

Toân Vaên sau khi tieáp xuùc vôùi Hoa Kyø vaø Phaùpveà nöôùc ñöôïc ñaïi bieåu 14 tænh baàu laøm Ñaïi ToångThoáng laâm thôøi ôû Nam Kinh.

Do Vieân Theá Khaûi laøm trung gian, thuyeát phuïcñöôïc vua nhaø Thanh Phoå Nghi baèng loøng thoaùi vò, vaøtrao chöùc toång thoáng cho Vieân.

Naêm Taân Hôïi 1911 ñöôïc coi laø naêm ñaàu cuûacheá ñoä Coäng Hoøa Daân quoác.

Tieác thay, sau ñoù Vieân Theá Khaûi ñaõ giaûi taùn

löôõng vieän quoác hoäi maø thay theá baèng moät uûy ban chínhtrò, ban boá hieán phaùp môùi maø toång thoáng coù quyeànchuyeân cheá, quyeát ñònh moïi vieäc thaønh ra Trung HoaDaân Quoác chæ coù danh, coøn yù nghóa caùch maïng TaânHôïi hoaøn toaøn maát heát.

Tuy laøm toång thoáng trong ba naêm vaãn chöa thoûayù, Vieân Theá Khaûi döï ñònh leân ngoâi hoaøng ñeá. Nhieàunôi phaûn ñoái, Vieân boû yù ñònh xöng ñeá, tuy nhieân thaùng5/1916 nhoùm caùch maïng ôû Quaûng Chaâu thaønh laäp chínhphuû Coäng Hoøa vaø baàu Leâ Nguyeân Hoàng laøm ToångThoáng. Vieân öu phieàn vaø töø traàn vaøo thaùng 6 naêm 1916.Leâ Nguyeân Hoàng leân laøm toång thoáng, goïi laø chính phuûBaéc Kinh.

Thöøa dòp Trung Hoa gaëp nhieàu khoù khaên, lieätcöôøng Nga, Anh vaø Nhaät tính xaâu xeù Trung Hoa theâm.Nhaät tham lam hôn caû. Sau khi ñaõ eùp Vieân Theá Khaûicho Nhaät xaây caát naêm con ñöôøng xe löûa ôû Maõn Chaâu,Nhaät coøn ñöa ra nhöõng yeâu caàu khaùc neáu chính phuûBaéc Kinh chaáp nhaän thì khoâng khaùc gì Trung Hoa chaápnhaän thaønh moät thuoäc ñiaï cuûa Nhaät.

Keát quaû toaøn daân Trung Hoa ñaõ ñöùng leân choángNhaät:

Ñeä nhaát theá chieán (1914-1918) keát lieãu, hoøa hoäiVersailles (Paris) naêm 1919, chính phuû Baéc Kinh vaøchính phuû Quaûng Chaâu (cuûa Toân Vaên) ñeàu cöû ñaïi dieänvôùi hy voïng ñoàng minh cuøng traû laïi cho Trung Hoanhöõng quyeàn lôïi cuûa Ñöùc ôû Sôn Ñoâng, nhöng ñoaønTrung Hoa ñaõ thaát baïi. Töùc thì phong traøo hoïc sinh ôûBaéc Kinh bieåu tình vaø lan roäng.

AÛnh höôûng cuûa phong traøo naøy, lieät cöôøng vaøhoäi nghò 9 nöôùc hoïp taïi Hoa Thònh Ñoán naêm 1921-1922ñeå xeùt laïi vaán ñeà Sôn Ñoâng. Lieät cöôøng ñaõ eùp Nhaättraû ñaát toâ taù Giao Chaâu cho Trung Hoa vaø Nhaät

171 172


Æ

173 174

phaûi ruùt quaân theo töøng thôøi kyø.Hoäi nghò cuõng ñöa ra moät soá qui-taéc nhö:“Lieät cöôøng toân troïng söï ñoäc laäp vaø chuû quyeàn

cuûa Trung Hoa.Toân troïng sö bình ñaúng giöõa caùc nöôùc veà thöông

maïi vaø kyõ ngheä treân ñaát Trung Hoa.Lieät cöôøng khoâng ñöôïc lôïi duïng luùc Trung Hoa

loaïn laïc ñeå möu chieám nhöõng quyeàn lôïi ñaëc bieät.”Naêm 1917, cuoäc caùch maïng voâ saûn ôû Nga thaønh

coâng. Naêm 1921 ñaûng coäng saûn Trung Hoa ñöôïc thaønhlaäp, ñöùng vaøo haøng nguõ ñeä tam quoác teá.

Naêm 1925, chính phuû Baéc Kinh bò caùc töôùnglaõnh quaân phieät laät ñoå, Toân Vaên ñöôïc môøi leân BaécKinh ñeå baøn vieäc thoáng nhaát, hai beân chöa kòp thaûoluaän Toân Vaên töø traàn.

Trung Hoa Daân Quoác

* Giai Ñoaïn thoáng nhaát 1926-1928: Giai ñoaïnnaøy, nhaân vaät caàn ñöôïc ñeà caäp laø Töôûng Giôùi Thaïch.Töôûng Giôùi Thaïch sinh naêm 1887 ôû Chieát Giang, thuoäcthaønh phaàn tieåu tö saûn. Khi coøn nhoû thnaêm.

Naêm 1911 cuoäc caùch maïng Taân Hôïi khôûi phaùt,Töôûng trôû veà Trung Hoa gia-nhaäp ñoaøn quaân caùchmaïng. Sau bò quaân Vieân Theá Khaûi deïp, oâng boû ngheàvoõ bò, chuyeån sang giôùi “trung gian” ôû Thöôïng Haûi.

Naêm 1923 Töôûng ñöôïc Toân Vaên khuyeán-khíchsang Nga hoïc theâm veà voõ bò, khi veà môû tröôøng voõ bòHoaøng Phoá.

Naêm 1926, Töôûng Giôùi Thaïch ñöôïc ñeà cöû laømToång Tö leänh quaân daân caùch maïng quaân. Sau khi töïuchöùc, Töôûng ban leänh ñoäng-vieân vaø ñem quaân Baéctieán deïp quaân phieät, trieät coäng saûn.

Quaân cuûa Töôûng tôùi ñaâu thaéng ñaáy, chæ trong

vaøi thaùng chieám ñöôïc Giang Taây, Haø Nam, roài HoàBaéc, Haùn Khaåu vaø ñeán thaùng 4/1927 chieám heát caùctænh quan troïng ôû phía Nam soâng Döông Töû.

Ngay sau khi chieám ñöôïc Thöôïng Haûi, roàichieám ñöôïc luoân Nam Kinh, Töôûng laäp kinh ñoâ ôû NamKinh, thaønh ra Trung Hoa luùc ñoù coù hai kinh ñoâ: moätôû Vuõ Haân cuûa Uoâng Tinh Veä vaø moät ôû Nam Kinh cuûaTöôûng Giôùi Thaïch.

Thaùng 10 naêm 1928, Trung Hoa ñöôïc thoángnhaát, Töôûng Giôùi Thaïch ñöôïc ñeà cöû laøm Toång Thoáng.

* Mao Traïch Ñoâng sinh naêm 1893 ôû Hoà Nam,gia nhaäp ñaûng coäng saûn naêm 1921.

Naêm 1931, taäp hoïp löïc löôïng ôû caùc tænh ôû Ñoângvaø Nam Trung Hoa, thaønh laäp Chính phuû Coäng hoøaXoâ Vieát Trung Hoa. Mao Traïch Ñoâng laøm chuû tòch.Trung Hoa laïi coù hai chính phuû: Quoác Gia vaø Coängsaûn.

Vaïn lyù tröôøng chinh (Cuoäc vöøa chaïy vöøa chieántreân vaïn daäm cuûa ñoaøn quaân coäng saûn Trung Hoa töø1934-1935):

Vaøo cuoái naêm 1933, Töôûng Giôùi Thaïch duøng 1trieäu quaân vaø nhieàu phi cô ñeå bao vaây moät caên cöùcoäng saûn taïi Giang Taây. Voøng vaây daàn-daàn xieát chaët,tröôùc nguy cô bò tieâu dieät, coäng quaân quyeát môû voøngvaây ñeå thoaùt leân mieàn Taây Baéc Trung Hoa (ThieåmTaây). Cuoäc chaïy thoaùt thaân naøy, vöøa chaïy vöøa choángcöï vaø chaïy daøi treân 10,000 caây soá neân goïi laø “vaïn lyùtröôøng chinh”. Theo taøi lieäu ghi laïi, khi thoaùt voøngvaây quaân soá coäng saûn vaøo khoaûng 100 ngaøn binh só,khi ñeán Thieåm Taây chæ coøn gaàn 1/5 quaân soá, vaø ñaõvöôït 18 ngoïn nuùi vaø 24 con soâng lôùn.

Sau cuoäc “vaïn lyù tröôøng chinh” naøy, Töôûng


Giôùi Thaïch ñaõ quaù laïc quan vaø tin töôûng laø coäng saûnMao Traïch Ñoâng khoù theå khueách-tröông vaø phaùt-trieåntrong mai haäu.

Vaøo thaùng 12 naêm 1936, Töôûng trong dòp thaêmxeùt tình hình ôû Taân An bò quaân cuûa Tröông Hoïc Löôngbaét giam, sau ñoù ñöôïc Chu AÂn Lai, nhaân vaät quantroïng cuûa Coäng Saûn baøn tính vôùi nhoùm Tröông HoïcLöông tha oâng vôùi ñieàu-kieän thaû heát caùc tuø nhaân chínhtrò ñaëc bieät laø tuø coäng saûn ñeå hôïp taùc cuøng nhau choángNhaät.

Hai beân ñeàu giöõ ñuùng lôøi höùa, do ñoù Quoác vaøCoäng ñaõ cuøng nhau choáng Nhaät.

Sau khi thaønh laäp maët traän thoáng nhaát, Mao töïdo hoaït ñoäng ôû Taây Baéc, töôùng Laâm Böu thaéng Nhaätmoät traän lôùn, nhôø theá aûnh höôûng coäng saûn ngaøy moätlôùn maïnh vaø lan roäng nhieàu nôi. Thaáy theá, Töôûng GiôùiThaïch ra leänh cho phía Coäng boû khu vöïc hoï ñanghoaït ñoäng ôû mieàn An Huy (phiaù Nam soâng Döông Töû).Cuoái naêm 1940 coäng baét ñaàu lui quaân thì bò moät traänphuïc kích, hai vieân chæ huy tröôûng vaø phoù maát tích,8000 bò gieát, töø ñaây maët traän thoáng nhaát khoâng coøn yùnghóa, Quoác - Coäng choáng nhau.

Nhôø Theá chieán II (1941-1945) Trung Hoa ñöôïclong troïng môøi vaøo phe ñoàng minh choáng Nhaät. Thaätlaø quaù veû vang cho Trung Hoa!

Hai traùi bom nguyeân töû noå ôû Nhaät, Nhaät ñaàuhaøng voâ ñieàu kieän, phe Töôûng cuõng höôûng ñöôïc caùidanh thaéng Nhaät.

Theo thoûa hieäp giöõa caùc ñoàng minh, Nga seõgiaûi giôùi Nhaät ôû Maõn Chaâu. Trung Hoa traùch nhieämgiaûi giôùi töø Vaïn lyù tröôøng thaønh trôû xuoáng - laäp töùctöôùng Coäng saûn Chu Ñöùc chieám taát caû caùc tænh töø soângDöông Töû leân tôùi Tröôøng Thaønh coù quaân Nhaät chieám

ñoùng roài tieán leân Maõn Chaâu, Moâng Coå. Töôûng ra leänhcho Nhaät chæ ñöôïc giao khí giôùi cho quaân Quoác daânñaûng.

Giöõa Töôûng vaø Mao khoâng ñoàng yù vôùi nhau veàcaùch saép xeáp nhaân söï haønh chaùnh caáp tænh, vaø khaùcnhau, Töôûng thì muoán quoác gia thoáng nhaát, caùc tænhtröôûng phaûi tuøy thuoäc trung öông, Mao thì muoán duøngchính saùch lieân bang, moãi ñiaï phöông coù quyeàn töï trò.

Töø naêm 1948 Coäng oà-aït taán coâng, chieám ñöôïcMaõn Chaâu, Thieân Taân roài Baéc Kinh, tieáp tieán veà HoaNam. Naêm 1949, Töôûng ñem heát löïc löôïng ñaùnh traänHoaøi Haûi (Huai Hai), nhöng keát quaû Quoác Daân ñaûngthieät gaàn trieäu quaân. Sau ñoù coäng saûn vaøo Nam Kinh.Ñeán ngaøy 1.10.1949 Mao tuyeân boá thaønh laäp CoängHoøa Nhaân Daân Trung Hoa. Töôûng bay qua Ñaøi Loan,

* Ñaøi Loan:Noùi tôùi Ñaøi Loan laø phaûi noùi ñeán “long naõo”.

3/4 soá long naõo duøng treân theá giôùi laø do nôi Ñaøi Loan.Ñaøi Loan, dieän tích chæ baèng 1/3 Baéc Vieät. Theo baûnthoáng keâ naêm 1970 daân soá ñöôïc 13 trieäu.

Khi Nhaät ñaàu haøng Ñoàng minh, Ñaøi Loan trôûveà Trung Hoa. Naêm 1950, Töôûng Giôùi Thaïch ñem300,000 quaân qua, quyeát laäp laïi traät töï vaø chaán-höngkinh teá.

Ñaàu naêm 1959, Hoa Kyø coøn do döï veà söï thöøanhaän. May maén cho Töôûng, ngay sau khi chieán tranhTrieàu Tieân buøng noå, chính phuû Truman (Hoa Kyø) laïiv ie än- t rô ï cho Töô ûng, va ø nha á t la ø chính quye ànEishenhower, chính saùch Hoa Kyø coâng khai che-chôûcho Ñaøi Loan.

Haäu quaû Trung Hoa coù hai chính theå: Trung Hoa Daân Quoác (Chính quyeàn do Töôûng Giôùi Thaïch caàm

175 176


ñaàu taïi Ñaøi Loan) vaø Coäng Hoøa Nhaân Daân Trung Hoa(01-10-1949) do Mao Traïch Ñoâng laøm chuû tòch taïi luïcñiaï Trung Hoa..

Tuy Trung Hoa chia laøm hai chính theå, nhöngveà ñoái ngoaïi, caû hai chính theå ñeàu cuøng moät chuûtröông “Vì Trung Hoa, cho Haùn daân vaø beânh vöïc Hoakieàu ôû haûi ngoaïi.”

Sau chieán tranh Trieàu Tieân (1953), luïc quaânñaõ ñöôïc toå chöùc laïi, coù khoaûng 2 trieäu röôõi quaân nhaânvaø caùc ngaønh haûi khoâng cuõng ñöôïc taân hoùa. Tuynhieân, ñeå tinh thaàn chieán ñaáu trong quaân ñoäi ñöôïcnuoâi döôõng, chính phuû Coäng saûn Trung Hoa luùc naøocuõng gaây trong daân chuùng soáng trong tình hình theágiôùi baát oån.

Thaùng 5/1951 Trung Hoa xua quaân chieám TaâyTaïng.

Naêm 1959, daân Taây Taïng noåi leân ôû Lhasa, Maoñöa quaân ñaøn aùp döõ doäi, ñöùc Ñaït Lai Laït Ma TaâyTaïng phaûi chaïy qua AÁn Ñoä.

Tieáp truyeàn “hoäi chöùng Ñaïi Haùn”, caùc nhaø laõnhñaïo Trung Hoa duø ôû döôùi chính theå naøo cuõng khoângbao giôø chaáp nhaän vai troø thöù yeáu cuûa Trung quoáctrong vuøng AÙ chaâu, vaø cuõng khoâng bao giôø thoûa-maõnvôùi ñaát ñai roäng lôùn hieän coù cuûa mình.

“Thôøi Trung Hoa Daân Quoác cuûa Töôûng GiôùiThaïch, naêm 1940 ñaõ quy ñònh taùm con ñöôøng phaùttrieån cuûa noøi Hoa trong boä “ Ñoâng AÙ Ñiaï Lyù “:

1- Taây Baù Lôïi AÙ,2- Taây Taïng Ba Tö,

1- Ñieån hình ñeå beânh vöïc quyeàn lôïi Hoa Kieàu vaø tranh chaáp chuûquyeàn Hoaøng Sa vaø Tröôøng Sa thì caû hai chính theå Ñaøi Loan cuõngnhö Trung Coäng ñeàu nhaän laø coù chuû quyeàn...

1

3- Taân Cöông,4- AÁn Ñoä,5- Vieät, Thaùi, Mieán, Taân Gia Ba,6- Nam Döông lieät ñaûo,7- UÙc chaâu,8- Thaùi Bình Döông ñoâng lieät ñaûo, Haøn.”

Vuï taøn saùt nhaân daân Y-Khaéc Chieáu naêm 1943,cuoäc traán aùp baèng vuõ trang ôû Taân Cöông naêm 1944,vuï taøn saùt taäp theå treân 5 ngaøn ngöôøi daân Ñaøi Loanñoøi ñoäc laäp 1947... nhö ñaõ neâu leân trong phaàn “ThayLôøi Töïa”.

Trung Coäng ñaõ tranh chaáp, gaây haán vôùi LieânXoâ, vôùi AÁn Ñoä veà ñaát ñai, laán ñaát Moâng Coå, ngang-nhieân chieám Taây Taïng, ñe doïa ñaûo Ñaøi Loan, tranhchaáp chuû quyeàn ñaûo Ñieàu Ngöï Ñaøi vôùi Nhaät Baûn, ñoaïtHoaøng Sa vaø Tröôøng Sa, dôøi aæ Nam Quan vaøo saâuñaát Vieät...

Ñuùng laø moäâng “Töù Haûi Trieàu Nguyeân” (Boánbieån chaàu Trung Nguyeân) neân Trì Ñaïo Ñieàn, cöïu boätröôûng quoác phoøng vaø cuõng laø phoù chuû tòch ñaûng coängsaûn Taøu ñaõ daùm töï nhaän “Chaâu Myõ laø do toå tieân ngöôøiTaøu khaùm phaù ra, oâng cho raèng Kha Luaân Boá chæ laøngöôøi tìm thaáy sau vaø cöôùp chaâu Myõ cho ngöôøi datraéng” trong dòp noùi chuyeän vôùi caùc caùn boä cao caápñaûng CS Taøu. Khoâng nhöõng nhaän chaâu Myõ laø do ngöôøiTaøu khaùm phaù, maø coøn trô-treõn nhaän Thaønh Caùt TöHaõn laø vò ñaïi anh huøng cuûa daân Taàu ?!

Voán töï haøo laø “Ñaïi Haùn” neân Trung Coäng ñaõkeát beø keát ñaûng phaù roái Hoa Kyø trong yù töôûng tranhngoâi laõnh ñaïo theá giôùi.

177 178


Trung Coäng ñaõ tìm caùch lieân keát vôùi caùc chínhphuû ñoäc taøi, thieân taû trong vuøng Chaâu Myõ La Tinhnhö CuBa, Venezula, Brazil, Bolivia, v.v...Xa hôn nöõanôùi voøng tay tôùi taän Chaâu Phi nhö buoân baùn, yeåm trôïcaùc nöôùc Sudan, Zimbabwe,... vôùi muïc-ñích:

* Hueânh-hoang veà söï phaùt-trieån kinh teá ñeå taïosöï uûng hoä cuûa daân Taøu, vaø tin töôûng vaøo söï laõnh ñaïocuûa ñaûng cuøng saün saøng ñoái ñaàu vôùi Hoa Kyø ñeå naângcao ñiaï vò Trung Hoa treân chính tröôøng quoác teá.

* Laøm suy yeáu cao traøo töï do daân chuû treân theá-giôùi do Hoa Kyø vaø Taây Phöông phaùt ñoäng.

* Duøng moät soá nöôùc caän keà Hoa Kyø laøm caên cöùgiaùn ñieäp, tình baùo, keå caû khuûng boá khi caàn thieát ñeåñe doïa an ninh Hoa Kyø.

* Yeåm trôï taän tình caùc nöôùc nhö Syria, Iran,nhoùm Hamas ñeå gaây söï sa laày cuûa Hoa Kyø, khieán HoaKyø khoâng deã daøng ngaên chaën ñaø baønh tröôùng cuûaTrung Coäng taïi vuøng Chaâu AÙ, Thaùi Bình Döông.

* Coâ laäp vaø gaây trôû ngaïi cho Ñaøi Loan khoù trôûthaønh moät quoác gia ñoäc laäp ñeå taùch rôøi Trung quoác.

Taïi vuøng Ñoâng Nam AÙ nôi coù daân soá ñoâng, taøinguyeân nhieàu, Trung coäng coù saün ñaïo quaân thöù 5 laønhöõng Hoa Kieàu naém quyeàn kieåm soaùt kinh teá neânTrung coäng maëc nhieân coi vuøng naøy laø saân nhaø cuûaTrung Coäng. Caùc toaø ñaïi söù Trung coäng tröïc tieáp chæñaïo coâng khai hay ngaám ngaàm caùc sinh hoaït coäng ñoàngngöôøi Hoa Kieàu tuøy theo giai ñoaïn vaø nhu caàu töøngnôi. Laáy thí duï tieâu bieåu taïi Campuchia, moät nöôùcnhoû, naêm 1996 môùi coù 13 tröôøng daïy iieáng Taøu, ñeánthaùng 6 naêm 1999 coù 60 tröôøng vaø ñeán thaùng 12, 1999thaønh 70 tröôøng, vaø tôùi naêm 2006 taêng gaáp nhieàu

Con ñöôøng “Vaïn Lyù Tröôøng Chinh” töø Giang Taây tôùi Thieåm Taây

179 180


laàn, ñeán ñoä 1 tröôøng tieåu hoïc taïi thuû ñoâ Nam Vang coùhôn 10,000 hoïc sinh hoïc tieáng Taøu, ñöôïc xeáp laø tröôøngdaïy tieáng Taøu lôùn nhaát taïi nöôùc ngoaøi.... Caùc tröôøngdaïy tieáng Taøu naøy ñöôïc Trung Coäng taøi-trôï, hieäutröôûng vaø hôn nöûa thaøy coâ laø töø Trung Coäng sang.Hoïc sinh ñöôïc daïy Haùn toäc laø gioáng daân thoâng-minhnhaát, vaên-hoùa Taøu cao ñeïp nhaát. Hoïc sinh ñöôïctuyeân-truyeàn ñeå thuø gheùt Hoa Kyø vaø Taây Phöông.

Ngay sau khi chieán thaéng ôû Hoa Luïc, MaoTraïch Ñoâng ñaõ tieán haønh tieáp noái “Hoäi chöùng HaùnHoùa” moät caùch coù keá hoaïch - Vieäc thaønh laäp caùc khutöï trò cuûa Mao thaät laø tinh vi. Maët laõnh thoå, khu töï tròseõ bò thu heïp ñeå saùp nhaäp caùc tænh laân-caän, maët daânsoá caùc cö daân ñöông nhieân bieán thaønh thieåu soá vì ngöôøiHaùn traøn ngaäp ngay treân ñaát ñai (baûn ñiaï) cuûa mình!

Ngaøy nay vôùi daân soá treân moät tyû, söï thieáu aêntruyeàn kieáp, vì vaäy ngöôøi Taøu nhìn xuoáng vöïa luùaÑoâng Nam AÙ vôùi con maét theøm-thuoàng. Ñaây chính laølyù do khieán duø ôû cheá ñoä naøo, boïn caàm quyeàn BaécKinh ñeàu nhaém thoân tính Ñoâng Nam AÙ leân haøngquoác saùch.

Nhö treân ñaõ daãn chöùng, khu vöïc Ñoâng Nam AÙñöôïc coi laø laõnh thoå Trung quoác goàm coù: Mieán Ñieän,Thaùi Lan, Vie ät Nam, Laøo, Campuchia, Maõ Lai,Singapore vaø chuoãi ñaûo Sulu (Phi Luaät Taân) trong baûnñoà ñính keøm cuûa cuoán Taân Trung Quoác Söû Löôïc doTrung Hoa aán haønh vaøo naêm 1952 ñeå huaán luyeänthanh, thieáu nieân Coäng saûn Trung Hoa.

Baøi hoïc ñieån hình nhaát cho taát caû caùc quoác giathuoäc Ñoâng Nam AÙ laø “Singapore” moät nöôùc TrungHoa nhoû thöù hai ñaõ ñöôïc hình thaønh bôûi cac Hoa Kieàudi daân sang Maõ Lai (Di daân, cöôùp ñaát Maõ Lai, roàitaùch rôøi Maõ Lai ñeå hình thaønh moät tieåu quoác Trung

Hoa!!!).

Caùc quoác gia thuoäc vuøng Ñoâng Nam AÙ neáukhoâng muoán chuoác laáy baøi hoïc ñaéng cay nhö Maõ Laiñaõ traûi. Khoái Baùch Vieät trong vuøng caàn cuøng nhaukeát-hôïp chaët-cheõ ñeå ñoái ñaàu vôùi keû thuø xaâm laêng laøTrung Hoa.

Khoái Baùch Vieät khoâng theå queân ñöôïc ngay töøthôøi Taàn Thuûy Hoaøng sau khi thoáng-nhaát Trung Hoa,Taàn chuùa beøn sai Ñoà Thö mang quaân ñi chinh phuïcBaùch Vieät (214 tröôùc Coâng nguyeân). Ngöôøi Baùch Vieätbò baïi traän beøn thieân di ñi nôi khaùc, hoaëc lui aån trongmieàn röøng nuùi. Chæ coù AÂu Laïc ôû mieàn cöïc nam neântraùnh ñöôïc loaïn binh ñao. Nam Vieät töùc Vieät Nam Haûibò tröïc-tieáp cai trò vaø caûi laø quaän Nam Haûi. Sau quanuùy quaän Nam Haûi laø Trieäu Ñaø thoân tính ñöôïc AÂu Laïcvaø nhaäp chung caû ba xöù Vieät cuõ thaønh ñeá quoác NamVieät. Luùc ñeá quoác Nam Vieät thaønh hình thì phaàn lôùncaùc xöù Vieät nhoû mieàn Baéc ñaõ suy suïp, tuy nhieân chaécchaén coøn laïi hai nöôùc Maân Vieät vaø Ñoâng Vieät. Nhöngchaúng bao laâu sau, Maân Vieät, Nam Vieät vaø Ñoâng Vieätñeàu bò thoân tính.

Nhö vaäy sang ñaàu theá kyû thöù nhaát tröôùc Coângnguyeân, khoâng coøn quoác gia Vieät naøo toàn taïi, nhöngcaùc toå hôïp Vieät nhoû vaãn soáng raûi-raùc ôû Hoa Nam vaøvuøng Ñoâng Nam AÙ. Nhieàu toå hôïp vaãn tieáp tuïc ñaáutranh vaø khoâng bò Haùn thoân tính. Boä toäc Vieät ôû quaänChu Nhai thuoäc Haûi Nam ñaõ beàn vöõng choáng Haùn suoátnöûa theá kyû ñeå giöõ neàn töï trò, cho ñeán naêm 46 tröôùcCoâng nguyeân thì nhaø Haùn phaûi boû haún yù ñònh xaâmchieám vuøng naøy.

“Keå töø theá kyû 1 sau Coâng nguyeân, ngoaøi nhöõngnhoùm ñaõ thieân di xuoáng Ñoâng Nam AÙ, caùc phaàn töûVieät coøn laïi ôû vuøng Döông Töû laàn laàn bò ñoàng hoùa,coøn caùc boä toäc ôû Ñoâng nam Trung Hoa thì bò ngöôøi

181 182


Haùn di cö xuoáng chieám maát caùc bình nguyeân maøu môõvaø ñaåy vaøo nhöõng mieàn ñaát caèn-coãi.

ÔÛ Taây-nam Trung Hoa, toäc Lyù töùc Thaùi ñaõ quytuï thaønh vöông quoác Ñaïi Lyù. Coøn ôû Ñoâng Nam AÙ, sauLaïc Vieät (luùc aáy ñaõ bò Taøu ñoâ hoä), hai vöông quoáckhaùc cuõng laàn löôït thaønh hình trong theá kyû ñaàu Coângnguyeân laø Phuø Nam ôû mieàn Nam luïc ñiaï vaø Laâm AÁp(sau ñoåi laø Chieâm Thaønh) ôû Trung Vieät ngaøy nay. . .

Moïi hoaït ñoäng ñaáu tranh cuõng nhö kieán quoácneáu khoâng nhìn xa tôùi khoái Baùch Vieät thì duø coù thaønhcoâng, nhöng söï thanh bình trong vuøng cuõng khoâng ñöôïclaâu daøi.

Tham v†ng bá quyŠn cûa Tham v†ng bá quyŠn cûa Tham v†ng bá quyŠn cûa Tham v†ng bá quyŠn cûa Tham v†ng bá quyŠn cûa TTTTTrung QuÓc:rung QuÓc:rung QuÓc:rung QuÓc:rung QuÓc:

Trong Giäi Pháp LiênBang ñåi Nam Á Châu cûatác giä Iris Vinh Hayes,næm 2005, trang 14 Çã nêu:

Chi trong vòng 55 næm trª låi, Trung C¶ng ÇãchÙng minh dã tâm cûa mình b¢ng hành-Ç¶ng quân-s¿rÃt nhiŠu lÀn:

- Trung C¶ng xua quân Çánh chi‰m Tây Tångnæm 1950 và Çàn áp m¶t lÀn n»a næm 1959. TØ Çó Ç‰nnay Çã thäm sát hÖn m¶t triŒu ngÜ©i dân hiŠn hòa cûaxÙ này, và Ç¥t h† du§i móng vuÓt cûa B¡c Kinh.

- Trung C¶ng Çã xúi B¡c Hàn xua quân Çánh NamHàn và rÒi sau Çó nhäy vào vòng chi‰n ngày 2 tháng 10næm 1950 , tr¿c ti‰p Çøng Ç¶ v§i Hoa Kÿ và ÇÒng minhsuÓt 3 næm dài.

- Trung C¶ng Çã xua quân Çánh chi‰m ƒn ñ¶vào bu°i sáng s§m ngày 20 tháng 10 næm 1962. V§i 9sÜ-Çoàn, vÆn-døng con ÇÜ©ng m§i làm tØ Tây Tång t§ibiên gi§i ƒn ñ¶ Ç‹ chuy‹n vÛ-khí nÆng lên sát m¥t trÆn.Trung C¶ng Çã mª ra hai mÛi tÃn công vào ch¥ng phíañông và phía Tây cûa biên-gi§i ƒn Hoa. ñ‰n 8 gi© sángcùng ngày , quân Trung C¶ng hoàn-toàn làm chû tìnhhình. Sau Çó Trung C¶ng tuyên bÓ Çìnb chiÃn vào ngày21 tháng 11 næm 1962. Cho t§i nay, Trung C¶ng vÅnlàm chû phÀn ÇÃt Çánh chi‰m gÀn nhÜ toàn b¶ ArunachalPradesh ti‹u bang ñB ƒn , còn ƒn ñ¶ thì ti‰p tøc gÆmnhÃm bài h†c vŠ cái g†i là tình lân-bang h»u-nghÎ cûaTrung QuÓc.

- - Trung C¶ng Çã bí mÆt cung-cÃp 100,000 khÄusúng cho quân C¶ng-sän Nam DÜÖng Ç‹ cÜ§p chínhquyŠn. Ngày 20 tháng 9 næm 1965 m¶t cu¶c Çäo chánhÇÅm máu Çã bùng-n°. TÜ§ng Suharto và b¶ truªng quÓcphòng cûa ông trÓn thoát. Sau Çó, quân Ç¶i và nhân dânÇÎa=phÜÖng Çã Çánh låi, chû=Ç¶ng và gi‰t hÖn nûa triŒu

183 184


thành viên C¶ng-sän Nam DÜÖng và Hoa kiŠu .

- Trung C¶ng Çã xua quân qua Mi‰n ñiŒn trongngày lÍ Giáng s inh cûa næm 1968. Hàng ngànquânTrung C¶ng tràn qua biên gi§i và nhanh chóng Çánhbåi quân Mi‰n, rÒi g¶p chung v§i quân cûa C¶ng sänMi‰n. Trung C¶ng Çã cung-cÃp rÃt nhiŠu vÛ khí cho l¿clÜ®ng phÓi h®p này. Sau 6 næm chi‰n ÇÃu, h† Çã làmchû m¶t ÇÎa bàn khoäng 20,000 km vuông n¢m sát biêngi§i Mi‰n - Hoa. RÒi C¶ng Sän Mi‰n bÎ tan rã næm 1989.NhÜng TRung C¶ng vÅn không bÕ d© tham v†ng. CuÓicùng Trung C¶ng cÛng n¡m ÇÜ®c quân Ç¶i Ç¶c tài Mi‰nd‹ ti‰p tøc khuynh=Çäo ÇÃt nu§c Mi‰n . Ngày hôm naytrên 2 triŒu dân TÀu C¶ng có m¥t trên lãnh th° Mi‰n.

- Trung C¶ng Çã xua quân Çánh Liên Xô ngày 2tháng 3 næm 1969. ñánh l§n Çã n° ra d†c biên gi§i TrungXô trong ngày hôm Çó, và thêm m¶t trÆn l§n vào ngày15 tháng 3 næm 1969. Trong vòng 5 ngày ÇÀu tiên cûacu¶c chi‰n, B¡c Kinh Çã Çåo diÍn hÖn Ç‹ ÇÜa hÖn 260triŒu dân xuÓng ÇÜ©ng bi‹u tình chÓng Liên Xô tåinhiŠu nÖi, m¶t n‡ l¿c có tính toán tØ trÜ§c. ñiŒn CÄmLinh bÎ l†t vào th‰ trÆn v§i cäm=gíac chåm phäi ÇiŒncao th‰ vì không th‹ ng© nh»ng ÇÒng chí có nghïa vøquÓc t‰ Çã âm mÜu và gian-xäo Ç‰n mÙc-Ç¶ nhÜ vÆy .TØ Çó Ç‰n nay Trung C¶ng vÅn chi‰m gi» ÇäoDamansky n¢m trên sông Ussouri d†c biên-gi§i. CònLiên Xô thì canh-cánh v§i n‡i lo là có m¶t ngày nào ÇoTrung C¶ng së xua hàng triŒu dân TÀu tràn qua chi‰mcÙ lãnh th°.

- Trung C¶ng lÃn chi‰m Crescent Group quÀnÇäo Hoàng Sa (Paracel/Xisha) cûa ViŒt Nam vào næm1974. Häi quân Trung C¶ng v§i 11 tÀu chi‰n l§n nhÕtrong Çó có loåi Komar trang bÎ hÕa tiÍn Çã Ç° quân lênÇäo Cam TuyŠn , Quang Hòa và Duy M¶ng. Ràu h¶ tÓngKronstadt cûa Trung C¶ng Çã khai hÕa trÜ§c lúc 10gi©

20 sáng ngày 19 tháng 1 næm 1974 nh¡m vào tàu HQ4TrÀn Khánh DÜ. Häi quân cûa C®ng Hoà MiŠn NamViŒt Nam Çã phän kích. Cu¶c häi chi‰n gây thÜÖng tªnnâng cho cä hai phía. Cho t§i nay TRung C¶ng vÅnchi‰m-cÙ Hoàng Sa.

- Trung C¶ng Çã giúp cho Khmer Rouge n¡mchính quyŠn tåi Cao Miên næm 1975. Hai triŒu dân CaoMiên bÎ thäm sát dã man, m¶t âm mÜu diŒt chûng cûaTrung quÓc. Tên ÇÒ t‹ cuÒng tín Polpot Çã bÎ quan thàyTÀu l®i døng Ç‹ th¿c-hiŒn t¶i ác chÓbg nhân loåi vàchÓng chính dÆn t¶c cûa h¡n, m¶t thäm trång làm bànghoàng cä th‰-gi§i. N‰u Quân ñ¶i Nhân Dân ViŒt Namkhông can-thiŒp, chÜa bi‰t Cao Miên bây gi© có ÇÜ®cnhÜ ngày nay.

- Trung C¶ng Çã xua quân Çánh ViŒt Nam ngày17 tháng 2 næm 1979 . V§i 360,000 b¶ Ç¶i c¶ng 1,000xe tæng và 1,500 tr†ng pháo , quân Trung C¶ng Çã mª26 mÛi tÃn công d†c biên-gi§i ViŒt - Hoa. Quân TrungC¶ng Çä san thành bình-ÇÎa khoäng 30 km chiŠu sâud†c biên-gi§i rÒi rút quân .

- Trung C¶ng Çã lÃn chi‰m Johson Reef trongquÀn Çäo Hoàng Sa cûa ViŒt Nam næm 1988.

- Trung C¶ng Çã lÃn chi‰m Mischief Reef cûaPhi LuÆt Tân 1955.

Nh»ng bi‰n-cÓ vØa nói trên chÌ là m¶t sÓ thí døÇi‹n hình lÃn chi‰m b¢ng vÛ l¿c, chÙ chÜa nói Ç‰n nh»nghoåt=Ç¶ng lÛng=Çoån chính=trÎ, Çánh phá kinh-t‰, thôntính væn-hóa cûa TÀu C¶ng.

Nh»ng cu¶c tàn-sát ghê-r®n t rong l Îch-sºNh»ng cu¶c tàn-sát ghê-r®n t rong l Îch-sºNh»ng cu¶c tàn-sát ghê-r®n t rong l Îch-sºNh»ng cu¶c tàn-sát ghê-r®n t rong l Îch-sºNh»ng cu¶c tàn-sát ghê-r®n t rong l Îch-sºnhân-loåi do nhân-loåi do nhân-loåi do nhân-loåi do nhân-loåi do TÀu C¶ng gây ra:TÀu C¶ng gây ra:TÀu C¶ng gây ra:TÀu C¶ng gây ra:TÀu C¶ng gây ra:

* Sº kiŒn Sº kiŒn Sº kiŒn Sº kiŒn Sº kiŒn Thiên Thiên Thiên Thiên Thiên An MônAn MônAn MônAn MônAn Môn: Cu¶c bi‹u tình dosinh viên lãnh-Çåo ÇÜ®c t°-chÙc vào ngày 15 tháng 4

185 186


và bÎ Çàn-áp vào ngày 4 tháng 6 næm a989 khi chínhphû tuyên bÓ thi‰t quân luÆt và cº giäi phóng quân nhânchi‰m Çóng các khu v¿c cûa trung tâm thû Çô B¡cKinh.Quân Ç¶i ÇÜ®c trang bÎ súng trÜ©ng tÃn công vàxe tæng Çã tÃn công ngÜ©i bi‹u tình Çang cÓ g¡ng ngænch¥n cu¶c tÃn công cûa quân Ç¶i vào quãng trÜ©ng ThiênAn Môn. Ð§c tính sÓ ngÜ©i ch‰t Ç‰n vài nghìn và hàngngàn ngÜ©i bÎ thÜÖng!

Trong sÓ nh»ng lãnh Ção cao nhÃt cûa C¶ng sänTÀu : Thû tÜ§ng Lš B¢ng, Çåi nguyên lão Lš tiŠn NiŒmvà VÜÖng ChÃn Çã kêu g†i hành Ç¶ng dÙt-khoát b¢ngviŒc Çàn=áp båo l¿c nh»ng ngÜ©i bi‹u tình và cuÓi cùnglôi kéo ÇÜ®c lãnh-Ção tÓi cao ñ¥ng Ti‹u Bình và chûtÎch DÜÖng ThÜ®ng Côn. Vào ngày 20 tháng 5 QuÓc vøviŒn tuyên bÓ thi‰t quân luÆt. H† Çã huy Ç¶ng 300,000quân Ç‰n B¡c Kinh ...

C¶ng ÇÒng quÓc-t‰, các t° chÙc nhân quyŠn vàcác nhà phân tách chính trÎ Çã lên án chính phû TrungquÓc vŠ vø thäm sát này.

* ñàn áp Pháp Luân Công:ñàn áp Pháp Luân Công:ñàn áp Pháp Luân Công:ñàn áp Pháp Luân Công:ñàn áp Pháp Luân Công:

Pháp Luân công là m¶tb nhóm khí công do LšHÒng Chí sáng-lÆp tåi Trung QuÓc Çåi løc næm 1992.....T§i næm 1996 , mÓi quan hŒ gi»a Pháp Luân Công v§ichính quyŠn trª nên cæng th£ng khi Lš HÒng Chí phänÇÓi nh»ng chính sách trøc l®i tØ Pháp Luân Công cûah¶i Nghiên cÙu Khoa H†c Khí Công TRung QuÓc, cÛngnhÜ phän ÇÓi yêu cÀu lÆp ñäng b¶ Çäng C¶ng sän PhápLuân Công . Sau Çó chính quyŠn b¡t ÇÀu hån ch‰ viŒcth¿c hành Pháp Luân Công , cÃm xuÃt bän nh»ng cuÓnsách dåy môn khí công này. CuÓi cùng vào tháng 4 næm1999, chû tÎch Çäng C¶ng sän Trung quÓc bÃy gi© làGiang Tråch Dân chính-thÙc khªi xÜ§ng cu¶c Çàn-ápPháp Luân Công. H†c viên Pháp Luân Công bÎ tra tÃndã man , nhiŠu ngÜ©i bÎ b¡t gi» vô c§, bÎ bÕ tù, bÎ

ÇÜa vào Phòng 610 (nÖi Chính quyŠn Trung quÓc lÆpnên Ç‹ tra-tÃn và gi‰t håi nh»ng h†c viên Pháp LuânCông) nh»ng phÜÖng thÙc tra tÃn bao gÒm: giÆt ÇiŒn,trói tay chân, bÎ cùm xích, không cho ngû, ép æn ho¥cbÕ Çói, låm døng tình døc, hãm hi‰p, khûng bÓ tinhthÀn, nhúng xuÓng hÀm nÜ§c, và nhiŠu phÜÖng thÙc khá.NhiŠu h†c viên và trÈ em cÛng không phäi là ngoåi lŒ,chúng cÛng bÎ tra tÃn nhÜ ngÜ©i l§n. NhiŠu h†c viên làphø n» Çang mang thai bÎ ép phá thai h‰t sÙc tàn båo.

Ngoài tra tÃn, nhiŠu h†c viên Pháp Luân CôngbÎ m° n¶i tång khi còn sÓng Ç‹ cung cÃp cho ngành cÃyghép sinh h†c cûa Trung quÓc. Theo Ü§c tính hÖn 41,500ca cÃy ghép n¶i tång cûa Trung quÓc tØ næm 2000-2005không có ÇÜ®c giäi thích kÏ lÜ«ng, và cho r¢ng rÃt cóth‹ nh»ng b¶ phÆn Çó ÇÜ®c lÃy tØ nh»ng h†c viên PhápLuân công ...

187 188


HÎchñu°iTÀu C¶ng, DiŒt C¶ng nôñu°iTÀu C¶ng, DiŒt C¶ng nôñu°iTÀu C¶ng, DiŒt C¶ng nôñu°iTÀu C¶ng, DiŒt C¶ng nôñu°iTÀu C¶ng, DiŒt C¶ng nô

*****TrÜ§c th‰ vÆn, hùng tâm bØng bÓc,GiÓng Tiên RÒng xÙng tøng tr©i Nam.Tr†ng nhân nghïa, an dân làm gÓc,ñu°i ngoåi thù, gi» vËn non sông.

Xét lÎch sº tØ th©i lÆp quÓc,“ÜNam quÓc sÖn hà Nam Ç‰ cÜTiŒt nhiên ÇÎnh phÆn tåi thiên thÜ\NhÜ hà nghÎch l‡ lai xâm phåmNh» Ç£ng hành khan thû båi hÜ.”

Nào : Phù ñ°ng roi thÀn, ng¿a s¡t ,Thánh Tän Viên, sách Ü§c ba t©.Thøc liên nÕ, TriŒu ñà khi‰p víaLÆp k‰ gian, Tr†ng Thûy cÀu hôn.

Th©i ñông Hán, vÓn dòng liŒt n»Hai bà TrÜng diŒt lÛ TÀu ô.Ti‰p ñinh, Lê, Lš, TrÀn Lê, NguyÍn...PhÃt c© lau, cách mång bình dân.

1

2

3

4

5

1- ViŒc nhân nghïa cÓt ª yên dân/ Bình Ngô ñåi cáo.2- ThÖ Lš ThÜ©ng KiŒt.3- TruyŒn Phù ñ°ng ThiênVÜÖng dËp gi¥c Ân v§i roi thÀn, ng¿a s¡t.4- TruyŒn Thánh Tän Viên ÇÜ®c tiên trao Sách Ð§c 3 t© tr¡ng tinh v§i gÆy thÀn chín ÇÓt.5- TriŠu nhà Thøc xÆy Loa Thành hình trôn Óc, tÜ§ng Cao L‡ ch‰ liên nÕ . TriŒu ñà nhiŠu lÀn Çánh không låi, sau dùng gian k‰ cho con là TroTg Thûy cÀu hôn làm n¶i gián, æn c¡p nÕ thÀn nên Loa thành thÃt thû!

DËp sÙ quân, tinh thÀn thÓnh nhÃt,D¿ng triŠu cÜÖng , Ç¶c lÆp siêu nhiênÇ¶c lÆp siêu nhiênÇ¶c lÆp siêu nhiênÇ¶c lÆp siêu nhiênÇ¶c lÆp siêu nhiên.

Lê ñåi Hành, š vua trác tuyŒt,NgÒi buông câu, “Th† t› Nam sÖnTh† t› Nam sÖnTh† t› Nam sÖnTh† t› Nam sÖnTh† t› Nam sÖn ”TriŠu nhà Lš, Çem quân phá TÓngThÆt tuyŒt v©i “Châu chÃu Çá xe.Châu chÃu Çá xe.Châu chÃu Çá xe.Châu chÃu Çá xe.Châu chÃu Çá xe.”TÜªng chÃu ngã, ai dè xe Ç°,

ChÓng gi¥c Nguyyên, r¿c ÇuÓc Diên HÒngMuôn cánh tay dÖ lên quy‰t chi‰nCºa Hàm Tº tóm ÇÜ®c Toa ñôSông Båch ñ¢ng nhÆn chìm Ô Mã.

Ti‰p HÆu Lê, Ç¢ng Ç¤ng mÜ©i næmChí Çã quy‰t, dÓc lòng cÙu nÜ§c.ñem Çåi nghïa th¡ng ÇÜ®c hung tànLÃy chí nhân thay cho cÜ©ng bâo

MiŠn Tuy ñ¶ng, thây gi¥c nÖi nÖi,Tåi Phúc Lâm, TrÀn HiŒp bêu ÇÀu,TrÆn BÒ ñ¢ng sÃm vang ch§p giÆtNÖi Trà Lân, trúc chÈ tro bay.TriŠu Tây SÖn, lØng danh NguyÍn HuŒ“ñån vèo næm cºa Thæng LongTan vía cuÒng bangCho bóng kÈ ngÒi trên lÜng båch tÜ®ngCho chót vót mây næm mÀu chiêm ngÜ«ngDài mênh mông, m¶t giäi ÇÃt Nam Quan...”

1- Hoàn toàn Ç¶c lÆp, không bÎ änh hÜªng tÜ tÜªng ngoåi lai2- Th† tÏ NamsÖn. Th©i tiŠn Lê, vua Lê ñåi Hành ngÒi câu cá,chân Çåp xuÓng nÜ§c(nÜ§c chÌ hành thûy, chÌ phÜÖng B¡c -TÀu), ngÄng cao ÇÀu nói : NÜ§c Nam th† lâu dài.3-Châu chÃu Çá xe Ý nói nu§c Nam ÇÓi ÇÀu v§i TÀu khác nàochâu chÃu Çá xe.4- Ô-Mã Nhi = tÜ§ng cûa quân Nguyên5-znh»ng chiÃn th¡ng qua các trÆn: Túy ñ¶ng, Phúc Lâm, TràLân.

1

2

1

3

4

1

5

189 190


Thäm h†a thay, nô vong vÆn nÜ§cTÆp-Çoàn HÒ, m¶t lÛ phi nhânñ‹ Hán t¥c li‰m dÀn biên-gi§iHèn v§i gi¥cC¶ng b‹n ñông, l§n gi†ng ao nhà-NguyÍn Phú Tr†ng tay sai thái-thú,Hèn v§i gi¥c, låi ác v§i dân

Nên nh§ r¢ng:GÓc dân ChŒt, tØ Çâu mà Ç‰n?Tây V¿c hoang, ru°i ng¿a sang ñôngTi‰p xuôi Nam, cÜ§p ÇÃt Låc HÒngGây kh° nån con HÒng cháu Låc!CÜ§p cûa ngÜ©i, gây phiŠn sº sáchHãy nh¡c l©i “bÃt tácbÃt tácbÃt tácbÃt tácbÃt tác” Kh°ng Khâu.ThÜÖng ôi cái lÛ ThiŠu ChâuVênh vang, møb c¡p chÜ hÀu làm vinh!Nay chúng tràn, di dân lÆp phÓChúng ch£ng cÀn chi‰u khán nghênh ngang!

Tây Nguyên bô-xítÔ nhiÍm môi trÜ©ngFormosa Ç¶c k‰Thäm h†a ngÜ sinhDân tình b‰ t¡cKinh t‰ thøt lùiDùi cui là giÕiMòng mÕi mi‰ng ænTinh anh sao ÇÜ®c?

Sách lÜ®c h¶ dânNgu ÇÀn m¶t lÛƒp û Mác - MaoCàng lao xuÓng dÓc

Hãy hô vang ñåi ViŒt oai phongGiÓng Tiên RÒng oai lØng bÓn bi‹nLàm rång danh kim c° anh-hùng.ñÓt lau sÆy cháy bùngkh¡p chÓnXua cho tan TÀu khÓn xâm længCùng tôi Çòi ViŒt C¶ng gian manh!Cho lang sói vuÓt nah rÖi røngQuÓc mi‰u tøng Diên HÒng chính ÇåoPhÃt quân ca Sát t¥c trØ gianñem thái hòa cho dân an låcñ‹ danh thÖm ghi tåc Ç©i Ç©i.

Portland, Månh Thu, 2018. Duy Khang phøng soån

1- Theo chûng t¶c h†c nòi Hán thu¶c chûng t¶c HÒi Th°, l§p ngÜ©i ÇÀu tiên xâm nh65ap lãnh th° TÀu.2- Chính Kh°ng Tº Çã thú nhÆn trong sách LuÆn Ng» là ThuÆtThuÆtThuÆtThuÆtThuÆt nhi bÃt tác nhi bÃt tác nhi bÃt tác nhi bÃt tác nhi bÃt tác = ThuÆt låi mà không sáng tác. ñiŠu này có nghïa Kh°ng Tº chÌ thuÆt låi các tinh hoa væn hóa cûa các s¡c dân khác.

1

2

3

191 192

Ngày nayNgày nayNgày nayNgày nayNgày nay, T, T, T, T, Trung C¶ng t¿ vë rarung C¶ng t¿ vë rarung C¶ng t¿ vë rarung C¶ng t¿ vë rarung C¶ng t¿ vë rahình lÜ«i bò 9hình lÜ«i bò 9hình lÜ«i bò 9hình lÜ«i bò 9hình lÜ«i bò 9 Çoån, và t¿ nhÆnÇoån, và t¿ nhÆnÇoån, và t¿ nhÆnÇoån, và t¿ nhÆnÇoån, và t¿ nhÆnnhiŠu nÖi, nhiŠu Çäo là nhiŠu nÖi, nhiŠu Çäo là nhiŠu nÖi, nhiŠu Çäo là nhiŠu nÖi, nhiŠu Çäo là nhiŠu nÖi, nhiŠu Çäo là “ao nhà .ao nhà .ao nhà .ao nhà .ao nhà .”

VÆyVÆyVÆyVÆyVÆy, V, V, V, V, ViŒt Nam, Tây Tång, cùngiŒt Nam, Tây Tång, cùngiŒt Nam, Tây Tång, cùngiŒt Nam, Tây Tång, cùngiŒt Nam, Tây Tång, cùngnh»ng nÜ§c vÓn thu¶c Bách Vnh»ng nÜ§c vÓn thu¶c Bách Vnh»ng nÜ§c vÓn thu¶c Bách Vnh»ng nÜ§c vÓn thu¶c Bách Vnh»ng nÜ§c vÓn thu¶c Bách ViŒt xÜaiŒt xÜaiŒt xÜaiŒt xÜaiŒt xÜacó th‹ ÇÜa ra b¢ng chÙng lÎch sº Ç‹có th‹ ÇÜa ra b¢ng chÙng lÎch sº Ç‹có th‹ ÇÜa ra b¢ng chÙng lÎch sº Ç‹có th‹ ÇÜa ra b¢ng chÙng lÎch sº Ç‹có th‹ ÇÜa ra b¢ng chÙng lÎch sº Ç‹Çòi låi Çòi låi Çòi låi Çòi låi Çòi låi “ao nhàao nhàao nhàao nhàao nhà” cû mình không ? cû mình không ? cû mình không ? cû mình không ? cû mình không ?


ChÜÖng IIIChÜÖng IIIChÜÖng IIIChÜÖng IIIChÜÖng III Gieo gió g¥t bão

hay Nhân nào Quä Çó.

193 194


1/ Trung Hoa g†i các nÜ§c1/ Trung Hoa g†i các nÜ§c1/ Trung Hoa g†i các nÜ§c1/ Trung Hoa g†i các nÜ§c1/ Trung Hoa g†i các nÜ§cquanh mình là Man Di , nhÜngquanh mình là Man Di , nhÜngquanh mình là Man Di , nhÜngquanh mình là Man Di , nhÜngquanh mình là Man Di , nhÜnglåi bÎ các nÜ§c này cai -trÎ h†.låi bÎ các nÜ§c này cai -trÎ h†.låi bÎ các nÜ§c này cai -trÎ h†.låi bÎ các nÜ§c này cai -trÎ h†.låi bÎ các nÜ§c này cai -trÎ h†.

NgÜ®c dòng lÎch sº Trung Hoa, xÜa nay nòi HánthÜ©ng t¿ phø coi mình là m¶t s¡c dân thông-minh vàtài-trí hÖn ngÜ©i, nhÜng th¿c t‰, nÜ§c Trung Hoa ÇãnhiŠu lÀn bÎ dân Man Di :Mông, Mãn, Man Di cai trÎh†:

- Giai ñoa ïn “Nguõ Ñaïi Thaäp Quoác” (906-960CN) boä toäc Sa Ñaø vôùi daân soá 100 ngaøn ngöôøi ñaõchieám mieàn Baéc Trung Hoa treân nöûa theá kyû.

- Trieàu Toáng (960-1279T.L) vôùi daân soá 120trieäu ñaõ phaûi trieàu coáng caùc boä toäc Lieâu chæ coù 4 trieäudaân, vaø boä toäc Kim (2 trieäu daân).

- Moâng Coå vôùi 2 trieäu daân ñaõ chieám troïn laõnhthoå Trung Hoa trong voøng 90 naêm vaø ñaët ra nhaøNguyeân (1280-1367T.L).

- Daân Maõn chæ coù 1 trieäu daân ñaõ dieät nhaø Minh,ñoâ-hoä Trung Hoa gaàn 3 theá kyû (töø 1644-1911T.L) vaølaäp ra nhaø Thanh. Trieàu Maõn Thanh ñaõ baét 150 trieäuchuù “ChŒtChŒtChŒtChŒtChŒt” (Taøu) phaûi ngoan-ngoaõn gioùc toùc, thaét bím,maëc y-phuïc Maõn...

ñi‹n hình nhÃt,m†i triŠu Çåi m‡i khi TÀu Çenquân xâm lÃn ViŒt Nam ÇŠu bÎ quÓc dân ViŒt Çánh choxi‹ng-li‹ng không còn mänh giáp!

* Th©i Tam ñåi (Hå, ThÜÖngThÜÖngThÜÖngThÜÖngThÜÖng, Chu gi¥c Ân xâmchi‰m nÜ§c ViŒt, nh© ÇØc Phù ñ°ng:

“. . . Ng¿a thÀn thét lºa, Roi s¡t quÆt thù. Tre D£ng tiŠpphø ñÌnh Sóc gi¥c tan...”

(DuyKhang)

-* Th©i ñông Hánñông Hánñông Hánñông Hánñông Hán,hai bà TrÜng Çã n°i lên ÇánhÇu°i Tô ñÎnh vŠ TÀu,xaâyd¿ng nŠn Ç¶c lÆp:

“Bà TrÜng, quê ª Châu Phong,Thù nhà, nÖ nÜ§c m¶t công Çôi ÇŠnHÒng quÀn nhË bu§c chinh yênñu°i ngay Tô ñÎnh , xây nŠn Væn Lang...”

-*TriŠu nhà TÓng,TÓng,TÓng,TÓng,TÓng, Ç‹ ch¥ng ÇÙng m¶ng xâmlængcûa nhà TÓng, triŠu Çình nhà Lš ta Çä cº tÜ§nvg LšThÜ©ng KiŒt Çem quân Çánh phá hai châu Ung và LiêmnÜ§c Tâu, Chi‰n lÜ®c này LÃy công làm thû Ç‹ dÙt môngxâm læng cûa Tàu khi còn trong d¿ trù.

* Th©i nhà NguyênNguyênNguyênNguyênNguyên [Thành Cát TÜ Hãn (MôngC°) ] Çã chi‰m tr†n Trung Hoa,thành lÆp nhà NguyênThû lãnh Mông C° Çã có m¶ng Çem dân Mông C° làmchû kh¡p nÖi, nhÜng ti‰c thay 3 lÀn xâm chi‰m ViŒtNam ba lÀn thÃt bãi:

“ñåt giáo ChÜÖng DÜÖng Ç¶, CÀm HÒ Hàm Tº quanThái bình nghi n‡ l¿cVån c° thº giang san

(TrÀn Quang Khäi)

.

195 196

1- Sa ñà: Theo Wikipedia còn ÇÜ®c g†i là Xº NguyŒt, Chu Da, m¶t b¶v låc Tâ ñ¶t Quy‰t (th©i nhà ñÜ©ng ), khu v¿c ñông Nam bänÇÎa Chân Cát Nhï ª Tân CÜÖng


* TTTTTriŠu nhà MinhriŠu nhà MinhriŠu nhà MinhriŠu nhà MinhriŠu nhà Minh: TriŠu Çåi Minh Çúng là m¶ttriŠu Çåi xâmlæng tàn ác nhÃt!

Sau khi ñaùnh baïi nhaø Hoà (Hoà-Quyù-Ly), quaânnhaø Minh thi-haønh moät chính-saùch thoáng-trò raát saâuñoäc. raát phong-kieán, raát thöïc-daân, khoâng coøn lôøi naøotaû xieát! Muïc-ñích thaâm ñoäc cuûa nhaø Minh laø baét ngöôøiVieät ñoàng-hoùa vôùi ngöôøi Taøu. Töø aên maëc, cuùng teá,ho ïc-ha ønh,..vie äc gì cu õng ba é t theo nhö ngöô ø i Ta øu.Nhöõng di-tích, ñeàn-ñaøi cuûa ngöôøi Vieät thì chuùng phaù-huûy, saùch vôû, chaâu baùu cuøng ñaøn baø con gaùi bò baétñem veà Taøu raát nhieàu!

Chính-quyeàn trung-öông ñöôïc toå-chöùc baèng bañaàu cai-quaûn (triumvirat): Ñoâ-chæ-huy-söù (caàm ñaàuquaân-söï), a ùn-saùt-söù vaø boá-chính-söù (chæ-huy quyeàntö-phaùp vaø daân-söï). Cheá-ñoä quaân-söï taäp quyeàn naøytroùi taát caû nhaân löïc, vaät löïc, taøi löïc Vieï â t vaøo moättheå-cheá cöïc-kyø nghieâm-maät. Coâng-nhaân bò khoáng cheádöôùi “höông laãm” (nôi thu heát thoùc gaïo Vieät), nhaøbuoân bò khoáng cheá bôûi thöông-vuï cuïc (nôi thu thueámaù vaø chieám heát caùc lôøi laõi), thaøy tu bò khoáng-cheádöôùi taêng-khu, taêng-kyû vaø taêng-cöông, thaøy boùi cuõngbò cai-quaûn bôûi moät ty cuïc sôû taïi, muoái bò khoáng-cheádöôùi “dieâm-thueá cuïc”. Ngoaøi caùc quaân khu, tö-phaùpkhu, coøn caùc haønh-chaùnh khu, taát caû nhöõng cô-caáuaáy kheùp laïi thaønh nhöõng goïng kìm xieát chaët ngöôøiVieät. Chuùng ñaõ duøng löôõi leâ baét eùp ngöôøi Vieät maëcaùo Taà øu, noùi tieáng Taàu, caét oùc, ñeå raêng traéng, maëc aùokhaùch, baét caùc nhaân taøi Vieät (nhö Leâ-Taéc laøm quyeånAn-Nam Chí Löôïc, Nguyeãn Vaên-An xaây thaønh BaécKinh), giaû vôø duï caùc nhaân-taøi ra roài gieát ñi, hieáp troùcñaøn baø con gaùi, di daân tuø toäi sang tranh cöôùp, ñoaït-chie ám ta øi-sa ûn ngöôøi Vie ät,... die ät chuûng ngöôøi Vie ätbaèng caùch lao-ñoäng, ñaøy aûi cho kieät söùc (moø trai ñaùybeå, keùo goã treân röøng, saên teâ-giaùc treân nuùi...), haïn-

cheá kinh-te á, naêng-lö ïc vaø vaên-hoùa thuûy-chuaån cuûangöôøi Vieät.

Trong tình-huoáng ngaët-ngheøo nhö vaäy, Bình-Ñònh vöông Leâ-Lô ïi la øm theá naøo ñeå vaän-ñoäng ñöôïcquaàn chuùng ?

- Duøng saám truyeàn gaây dö-luaän qua khaåu vaän(baèng mieäng daân loan-truyeàn). Hieäu-naêng khoâng

nhöõng ñeå caùc anh-huøng thaûo-daõ bieát ñeán con ngöôøilaõnh-tuï cuûa mình maø coøn gaây ñöôïc loøng tin maõnh-lieät nôi daân-chuùng.

- Veà quaân-söï, “chieán-löôïc ñòa-lyù ñaõ vaïch ra theotheá tam-giaùc: Luïc-Hoa, Hoøa-Bình vaø Taûn-Vieân sôn. ÔÛñaây, nguyeân-taéc haønh binh, “taøng ö cöûu ñòa chi haï, ñoängö cöûu thieân chi thöôïng” (luùc caàn ñeå döôõng quaân thì thaätkín-ñaùo an-toaøn, khi tham traän thì vuõ loäng chín taàng trôøi).Söï laáy thôøi-gian ñoåi laáy khoâng-gian laø chieán-löôïc chínhcuûa hoaøn-caûnh aáy”.

- Ve à ngoaïi-giao, moät maët ly-gia ùn Chaøm vô ùiTaøu, moät maët mua chuoäc söï trung-laäp cuûa hoï vaø vaïchroõ cho hoï bieát caùl lôïi haïi söï trung-laäp cho töông-laicuûa hoï. Caùc boä-laïc thieåu soá cuõng ñöôïc vaän-ñoäng vìmeänh-vaän chung cuûa giaûi ñaát maø hoã-trôï tích-cöïc tinh-thaàn cuøng vaät-chaát.

- Veà caùch-maïng, ngöôøi laõnh-ñaïo coù moät tinh-thaàn “töï thaéng”. Maïnh-Töû xöa coù noùi: “Trôøi saép giaùngñaïi meänh cho ai taát baét ngöôøi ñoù oùc moûi, gaân nhöø, timheùo, phoåi moøn, ñuû chieàu khoán-khoå, baùch chieát thieân ma,laøm cho ngöôøi ñoù ñoäng loøng ñöùng daäy maø lôùn lao leân”.Ngöôøi naøo muoán ñi tìm leõ soáng cho daân-toäc ñeàu phaûinan haønh khoå haïnh, ngöôøi ñoù phaûi laø thaéng nhaân,phaûi töï thaéng taát-caû nhöõng yeáu heøn, duïc voïng doát-naùt, chia-reõ,...laøm vaån ñuïc tình ngöôøi. Thaéng nhaânlaø cuoäc ñaáu-tranh töï thaéng treân theå-xaùc, tri-thöùc; töïthaéng treân theå soáng chính mình vaø vôùi ngöôøi.

197 198


Bình-Ñònh Vöông Leâ-Lôïi ñaõ töøng-traûi bieát baogian-nan, ñaõ soáng thöïc-tieãn trong ñôøi soáng cuûa quoác-daân vô ùi daân-to äc ñe å quyeát ta âm vaïch ra con ñöôøngchính-xaùc soáng coøn cuûa daân-toäc; ñaõ naém vöõng laáycöông-vò chu û-ña ïo cu ûa mình maø ga ùnh-va ùc la áy sö ù-meänh cöùu daân cöùu nöôùc.

Daán thaân con ñöôøng caùch-maïng coù khaéc-cheámình coù thaéng chính mình môùi giuùp ngöôøi ñeå thaéng.Coù laøm chuû chính mình thì môùi giuùp ngöôøi laøm chuû,giuùp toaøn daân laøm chuû ñaát nöôùc. Caùch-maïng xaõ-hoäichæ coù theå thöïc-hieän ñöôïc khi song haønh vôùi caùch-maïng baûn thaân.

Cöùu laáy nöôùc nhaø nghóa laø tranh-ñaáu laïi chuû-quyeàn veà mình, chuû quyeàn ñoù phaûi la ø caên-baûn vaøchaân-chính ôû mình, töï quyeát, töï trò, töï laäp, khoâng theåduøng hình-thöùc giaû-taïo hay vay möôïn.

Con ñöô øng va ø phöông-höô ùng chính-trò cu ûadaân-toäc phaûi do aùnh-saùng töï ñaùy hoàn lòch-söû toûa rachæ ñöôøng, laøm neàn-taûng cuûa moïi chính-trò vaø caùch-maïng.

Ñem ña ï i-nghóa ñe å tha éng hung ta øn, la áy chínhaân maø thay cho cuoàng baïo. Sau khi chieán thaénglaïi vaãn saün-saøng ñem baùu vaät trieàu-coáng, Bình-Ñònhvöông Le â -Lô ï i t ie áp-no á i t inh-tha àn tra ùch-nhie äm cu ûangöôøi la õnh-ñaïo ñoái vôùi toaøn daân. Khoâng vì nhöõngcao-ngaïo, töï-aùi nhaát thôøi maø queân quyeàn-lôïi laâu daøicuûa daân-toäc.

Toùm laïi, nhà cách-mång Lš ñông A Çã vi‰t: Cuoäccaùch-maïng phaùt-ñoäng bôûi Bình-Ñònh Vöông Leâ-Lôïi laømoät khuoân-khoå troïn veïn treân moïi maët vaø moïi nguyeân-taéc cuûa daân-toäc caùch-maïng.

[]

* Ti‰p triŠu triŠu triŠu triŠu triŠu ThanhThanhThanhThanhThanhNaêm 1788, vua Caøn-Long sai Toân-Só-Nghò khôûi

quaân boán tænh Quaûng Ñoâng, Quaûng Taây, Quí Chaâu,Vaân Nam sang ñaùnh nöôùc Vieät.

To ân-Só-Nghò ke ùo qua ân ñe án Kinh-ba éc (Ba éc-Ninh), vua Chieâu-Thoáng ra chaøo möøng roài theo quaânTaàu veà Thaêng-Long.

Vua Chieâu-Thoáng tuy thuï phong, nhöng caùc vaênthö ñeàu phaûi ñeà nieân-hieäu Caøn-Long, ngaøy ngaøy ñeándinh Só-Nghò chaàu-chöïc vieäc quaân quoác. Ngöôøi baáygiôø cho raèng: “ Nöôùc Nam ta töø khi coù ñeá vöông ñeán giôø,khoâng thaáy vua naøo heøn-luïy ñeán theá. Tieáng laøm vua maøphaûi theo nieân-hieäu vua Taøu, vieäc gì cuõng phaûi baåm ñeánquan toång-ñoác, theá thì coù khaùc gì ñaõ bò noäi thuoäc Taøu ? ”

Ba éc-Bình-vöông Nguye ãn-Hueä ñöô ïc tin quaânnhaø Thanh ñaõ sang ñoùng ôû Thaêng-Long, laäp-töùc hoäicaùc töôùng-só baøn vieäc ñem binh ra ñaùnh. Caùc töôùngsó ñeàu xin haõy chính ngoâi toân, ñeå yeân loøng ngöôøi roàiseõ khôûi binh.

Baéc-bình-vöông beøn sai ñaép ñaøn ôû nuùi Baøn sôn,ngaøy 25 thaùng 1 naêm Maäu-thaân (1788), vöông laøm leãle ân ngoâi hoaøng-ñeá, ro ài töï mình thoáng-lónh thuûy-boäñaïi binh ra ñaùnh giaëc Thanh. Tôùi Ngheä-an nghæ 10ngaøy ñeå moä theâm binh, caû thaûy ñöôïc 10 vaïn quaân vaøhôn 100 con voi...

Vua Quang Trung truyeàn cho töôùng-só aên te átNguyeân- ñaùn tröôùc, ñeå ñeán hoâm tröø-tòch seõ caát quaân.Vua ñònh ngaøy muøng 7 thaùng Gie âng se õ va øo thaønhThaêng-Long môû tieäc aên möøng...

Ba quaân (tieàn quaân, taû quaân vaø höõu quaân) ñöôïc leänh,ñeán hoâm 30 tie án binh ra Baéc. Khi quaân sang soângGiaûn-Thuûy, caùnh nghóa quaân cuûa vua Leâ tan vôõ. Vua

199 200


Quang-Trung thaân ñoác caùc quaân ñuoåi theo ñeán huyeänPhuù-Xuyeân baét soáng troïn toaùn quaân Taøu ñoùng ôû ñaáy,vì theá khoâng coù tin baùo veà; nhöõng quaân Taøu ñoùng ôûlaøng Haø-Hoài, Ngoïc-hoài ñeàu khoâng bieát gì caû. Nöûa ñeâmngaøy 3 thaùng Gieâng naêm Kyû-daäu (1789), quaân vuaQuang-Trung vaây kín ñoàn Haø-hoài, baéc loa le ân goïi,quaân só daï ran. Quaân canh ñoàn baáy giô ø môùi bie át,ruùng ñoäng tinh-thaàn, ñeàu xin haøng, bôûi theá, laáy ñöôïcheát caû quaân löông vaø ñoà khí-giôùi. Saùng môø môø ngaøymuøng 5, quaân Taây-Sôn tieán ñeán laøng Ngoïc Hoài, quaânTaøu baén ra nhö möa. Vua Quang-Trung sai ngöôøi laáynhöõng maûnh vaùn, gheùp ba maûnh laïi laøm moät, laáy rômcoû thaám nöôùc quaán ôû ngoaøi, roài sai quaân kieâu duõngcöù 20 ngöôøi khieâng moät maûnh, moãi ngöôøi daét moätcon dao nhoïn, laïi coù 20 ngöôøi caàm khí-giôùi theo sau.Vua Quang-Trung côõi voi ñi sau ñoác chieán, quaân tavaøo gaàn ñeán cöûa ñoàn, boû vaùn xuoáng, ruùt dao xoângvaøo cheùm. Quaân Taøu ñòch khoâng noåi, xoân-xao taùn-loaïn, xe ùo la ãn nhau maø chaïy. Quaân caùc ñaïo khaùccuõng toaøn thaéng. Toân-Só-Nghò nöûa ñeâm ñöôïc tin baùo,hoaûng-hoát khoâng kòp thaéng yeân ngöïa vaø maëc aùo giaùp,ñem maáy teân lính kî chaïy qua soâng. Quaân caùc traïinghe tin nhö theá, xoân-xao tan raõ chaïy tro án, tranhnhau qua caàu, caâu ñoå sa caû xuoáng soâng cheát chìm voâke å .

Vua Quang-Trung ñoác quaân ñaùnh giaëc, aùo ngöïbaøo bò thuoác suùng baén vaøo ñen nhö möïc. Ñeán tröavaøo thaønh Thaêng-Long, sai töôùng ñem binh ñuoåi quaânnhaø Thanh ñeán cöûa Nam-Quan, nhöõng daân Taøu ô ûgaàn Laïng-Sôn sôï khieáp, daét-díu nhay maø chaïy, töø cöûaaûi veà phía Baéc hôn maáy traêm daëm, tònh khoâng nghethaáy tieáng moät ngöôøi naøo.

Vaøo thaønh Thaêng-Long, vua Quang-Trung raleänh chieâu an, baét ñöôïc caû aán tín cuûa Toân Só-nghò boûlaïi, trong nhöõng giaáy tôø baét ñöôïc coù tôø maät duï cuûa

vua Caøn-Long: “ Vieäc quaân khoâng neân haáp-taáp. Haõy ñöahòch truyeàn thanh-theá ñi tröôùc, vaø cho caùc quan nhaø Leâ

hoïp nghóa binh, tìm töï quaân nhaø Leâ ñem ra ñöùng ñaàu ñeåñoái-ñòch vôùi Nguyeãn-Hueä, thöû xem söï theå theá naøo. Neáu

loøng ngöôøi nöôùc Nam coøn nhôù nhaø Leâ, coù quaân ta keùoñeán, ai laø chaúng gaéng söùc. Nguyeãn Hueä taát phaûi thaùo lui;

ta nhaân laáy dòp aáy maø sai töï quaân ñuoåi theo, ñaïi binh tatheo sau, nhö theá khoâng khoù nhoïc maø neân coâng to, ñoù laø

meïo hay hôn caû. Ví baèng, ngöôøi trong nöôùc, nöûa theo ñaèngnoï, nöûa theo ñaèng kia, thì Nguyeãn-Hueä taát khoâng chòu lui.

Vaäy ta haõy ñöa thö sang chæ ñöôøng hoïa phuùc, xem noù ñoáiñaùp laøm sao. Ñôïi khi naøo thuûy quaân ñi ñöôøng bieån sang

ñaùnh maët Thuaän-Hoùa vaø Quaûng-Nam roài, boä binh seõ tieánleân sau. Nguyeãn-Hueä tröôùc sau bò ñòch, taát phaûi chòu thua.

Baáy giôø ta seõ nhaân maø laøm ôn cho caû hai beân; töø ñaátThuaän-Hoùa Quaûng-Nam trôû vaøo Nam thì cho Nguyeãn-

Hueä; töï chaâu Hoan, chaâu AÙi trôû ra thì phong cho töï quaânnhaø Leâ. Ta ñoùng ñaïi binh laïi ñeå kieàm-cheá caû hai beân,roài sau seõ coù xöû trí.”ñúng là Çi6u-ngoa và gian xäo!

Næm K› DÆu (1789) l©i ca tuyŒt kÏ

ñåi anh hùng NguyÍn HuŒ, Quang Trung,Quân Thanh Hai mÜÖi vånBÎ tÖi-tä, khÓn cùng !

V¡t c° chày, Sï-NghÎCä mÆt-dø Càn Long.Cùng Ãn tín quí kœKíp TÄu-thoát tìm ÇÜ©ng.... à

201 202


.....

hÖn 30,000 ngÜ©i dân Sudan vô t¶i.

* Con buôn phû quy‰t Con buôn phû quy‰t Con buôn phû quy‰t Con buôn phû quy‰t Con buôn phû quy‰t TTTTTrung QuÓcrung QuÓcrung QuÓcrung QuÓcrung QuÓc ngæn-cänLiên HiŒp quÓc Çã mª toang cánh cºa håt nhân Ö Trungñông.

* Kh¡p Châu Phi, Châu Á, và MÏ Latinh - Nh»ngkhoän cho vay hÆu-hïnh, lãi-suÃt thÃp Ç‹ xây d¿ng hå-tÀng Ç°i lÃy nguyên-liŒu và s¿ xâm-nhÆp thÎ trÜ©ng n¶i-ÇÎa - Thay vì dùng lao-Ç¶ng n¶i-ÇÎa, Trung quÓc së mangÇ‰n Ç¶i quân kÏ-sÜ và công-nhân kh°ng lÒ. Hå tÀngnày cä vŠ nghïa Çen và nghïa bóng mª ÇÜ©ng khai-thácvà vÆn-chuy‹n nguyên liŒu. Sau Çó xóa bÕ các ngànhtåi ch‡, ÇÄy cao t›-lŒ thÃt nghiŒp, và ÇÄy các thu¶c-ÇÎa

m§i lún sâu hÖn m»a vào Çói nghèo.

Th‰-gi§i ngày nay vÅn không quênTh‰-gi§i ngày nay vÅn không quênTh‰-gi§i ngày nay vÅn không quênTh‰-gi§i ngày nay vÅn không quênTh‰-gi§i ngày nay vÅn không quên 5 5 5 5 5 T¶i ác cûa T¶i ác cûa T¶i ác cûa T¶i ác cûa T¶i ác cûa TÀu C¶ng:TÀu C¶ng:TÀu C¶ng:TÀu C¶ng:TÀu C¶ng:

1- ñàn áp PhÆt-giáo Tây Tång.2- ñàn áp CÖ ñÓc giáo.3- Thäm sát Thiên An Môn ngày 4 tháng 6 næm

1989.4- ñàn áp Pháp Luân Công.5- T¿ vë ñÜ©ng LÜ«i Bò . (næm 1947 chính-phû

Trung Hoa Dân quÓc ÇÜa ra yêu sách chû quyŠn bi‹nñông v§i ÇÜ©ng lÜ«i bò 11 Çoån - Ç‰n C¶ng Hòa NhânDân Trung quÓc còn 8 Çoån)

Ngoài ra trên 2 triŒu ngÜ©i Çã bÎ b†n cÀm quyŠnTrung quÓc m° lÃy n¶i tång sÓng.

David Kilgour -

Evidence & Common Sense

“310 triŒu dân MÏ nên b¡t ÇÀu nghe nh»ng gìPeter Navarro va Greg Autry vi‰t trong cuÓn Death byChina (Ch‰t dÜ§i tay Trung QuÓc) vŠ viŒc 1.3 t› ngÜ©i dânTrung QuÓc dÜ§i s¿ chÌ-Çåo cûa m¶t ch‰-Ç¶ Ç¶c-tài toàn-trÎÇang hûy-hoåi k‰ sinh-nhai cûa h† nhÜ th‰ nào. Ti‰ng chuôngt¿-do cûa cuÓn sách này nên Çánh thÙc các nhà lãnh-Çåo MÏ rakhÕi giÃc ngû cûa h† Ç‹ h† cuÓi cùng nhìn ra r¢ng các chính-sách kinh-t‰ cûa Trung quÓc Çang làm phá sän H®p Chûng QuÓcHoa Kÿ. Navarro và Autry mô-tä viŒc này ÇÖn giän nhÃt có thÈvà quan-tr†ng là chÌ ra cách Ç‹ MÏ ÇÓi phó v§i mÓi Çe-d†a này.” (Richard McCormack, nhà xuÃt bän và biên tÆpManufacturing & Technology News:)

Trong cuÓn “Death by China ”, tác giä PeterNavarro & Greg Autry Çã lÜu š:

* ñ‹ Ç°i lÃy dÀu Sudan con buôn phû quy‰tcon buôn phû quy‰tcon buôn phû quy‰tcon buôn phû quy‰tcon buôn phû quy‰tTTTTTrung-quÓcrung-quÓcrung-quÓcrung-quÓcrung-quÓc Çã can-thiŒp nån diŒt chûng Darfur, l¿clÜ®ng quân s¿ Jan Jaweed dùng vÛ-khí Trung quÓc gi‰t

207 208


CHŃH-NGH¸ACHŃH-NGH¸ACHŃH-NGH¸ACHŃH-NGH¸ACHŃH-NGH¸A KHÔNG KHÔNG KHÔNG KHÔNG KHÔNG TH” SÁNG TH” SÁNG TH” SÁNG TH” SÁNG TH” SÁNG T½T½T½T½T½N”U KHÔNG ñI ñÔI N”U KHÔNG ñI ñÔI N”U KHÔNG ñI ñÔI N”U KHÔNG ñI ñÔI N”U KHÔNG ñI ñÔI V÷I V÷I V÷I V÷I V÷I TR¯NG-PHˆTTR¯NG-PHˆTTR¯NG-PHˆTTR¯NG-PHˆTTR¯NG-PHˆT

*****

Toàn th‰-gi§i ÇŠu Çã rõ Trung C¶ng do TÆp CÄm

Bình lãnh-Çåo Çang gây chi‰n tåi bi‹n ñông:Chúng hung-hæng xâm chi‰m Hoàng Sa vàxâm chi‰m Hoàng Sa vàxâm chi‰m Hoàng Sa vàxâm chi‰m Hoàng Sa vàxâm chi‰m Hoàng Sa và

TTTTTrÜÖng SarÜÖng SarÜÖng SarÜÖng SarÜÖng Sa là nh»ng Çäo vÓn thu¶c ViŒt Nam.Ep bu¶c tay sai Công Sän ViŒt cho dân TÀu qua

låi ÇÃt ViŒt mà không cÀn thông hành chi‰u khán, dândândândândânTÀu t¿ do ra vào ÇÃt TÀu t¿ do ra vào ÇÃt TÀu t¿ do ra vào ÇÃt TÀu t¿ do ra vào ÇÃt TÀu t¿ do ra vào ÇÃt VVVVViŒt, gián ÇiŒp chúng tha hÒiŒt, gián ÇiŒp chúng tha hÒiŒt, gián ÇiŒp chúng tha hÒiŒt, gián ÇiŒp chúng tha hÒiŒt, gián ÇiŒp chúng tha hÒthâu tóm tình hình thâu tóm tình hình thâu tóm tình hình thâu tóm tình hình thâu tóm tình hình VVVVViŒt NamiŒt NamiŒt NamiŒt NamiŒt Nam Ç‹ cÀn cho nh»ng th©i-Çi‹m xâm chi‰m ÇÃt ViŒt.

Ti‰p-tøc diŒt chûng các nÜÖc chung-quanh nhÜchúng Çã th¿c-hiŒn ª Campuchia th©i Pol Pot. Naychúng áp-døng ª ViŒt Nam qua các công-ty khai-tri‹nBauxite , lò Çuc gang thép Formosa gây nhiÍm Ç¶cgây nhiÍm Ç¶cgây nhiÍm Ç¶cgây nhiÍm Ç¶cgây nhiÍm Ç¶cnguy-nan cho quÓc-dân nguy-nan cho quÓc-dân nguy-nan cho quÓc-dân nguy-nan cho quÓc-dân nguy-nan cho quÓc-dân VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt!

Chúng ngang-nhiên vë ra “LÜ«i BòLÜ«i BòLÜ«i BòLÜ«i BòLÜ«i Bò” Ç‹ n§i r¶nglãnh häi, và coi Çó là chû quyŠn ÇÜÖng-nhiên cûa chúngtØ nh»ng triŠu-Çåi ñåi Hán xa xÜa?!

Không nh»ng chúng còn khinh-miŒt quÓc giaViŒt, dân-t¶c ViŒt, mà chúng cÛng coi-thÜ©ng các quÓcgia khác nhÜ: Lào, Miên, NhÆt, Úc, ƒn, Lào, Miên, NhÆt, Úc, ƒn, Lào, Miên, NhÆt, Úc, ƒn, Lào, Miên, NhÆt, Úc, ƒn, Lào, Miên, NhÆt, Úc, ƒn, Tân Gia Ba,Tân Gia Ba,Tân Gia Ba,Tân Gia Ba,Tân Gia Ba,Phi LuÆt Phi LuÆt Phi LuÆt Phi LuÆt Phi LuÆt Tân, Nam DÜÖng, Mã Lai, vTân, Nam DÜÖng, Mã Lai, vTân, Nam DÜÖng, Mã Lai, vTân, Nam DÜÖng, Mã Lai, vTân, Nam DÜÖng, Mã Lai, v.v.v.v.v.v.......

Chúng Çã ôm m¶ng “ñåi Hánñåi Hánñåi Hánñåi Hánñåi Hán” tØ nhiŠu næmtrÜ§c - Chúng Çã tåo d¿ng ra lÎch-sº oai hùng cûa chúngtØ Ç©i TÀn Thûy Hoàng Ç‰n nay; chúng Çã dåy d‡ chonh»ng th‰-hŒ trÈ cûa chúng tÃt-cä các quÓc gia chung-quanh ÇŠu lŒ-thu¶c Trung Hoa, vá nu§c TÀu có hìnhth‹ l§n r¶ng, bao gÒm løc ÇÎa Trung Hoa và h‰t cä bi‹nñông. Chúng Çã xây m¶ng TÀu là TÀu là TÀu là TÀu là TÀu là bá chû Ö Á ñôngbá chû Ö Á ñôngbá chû Ö Á ñôngbá chû Ö Á ñôngbá chû Ö Á ñông,v.v...

Chúng Çã coi thÜ©ng và quy‰t không công nhÆn không công nhÆn không công nhÆn không công nhÆn không công nhÆn

phán quy‰t ngày 12 tháng 7 næm 2016 cûa cÖ quanphán quy‰t ngày 12 tháng 7 næm 2016 cûa cÖ quanphán quy‰t ngày 12 tháng 7 næm 2016 cûa cÖ quanphán quy‰t ngày 12 tháng 7 næm 2016 cûa cÖ quanphán quy‰t ngày 12 tháng 7 næm 2016 cûa cÖ quantr†ng tài quÓc tr†ng tài quÓc tr†ng tài quÓc tr†ng tài quÓc tr†ng tài quÓc T‰ tåi Hoà LanT‰ tåi Hoà LanT‰ tåi Hoà LanT‰ tåi Hoà LanT‰ tåi Hoà Lan.

Chúng coi thÜ©ng luÆt pháp quÓc t‰coi thÜ©ng luÆt pháp quÓc t‰coi thÜ©ng luÆt pháp quÓc t‰coi thÜ©ng luÆt pháp quÓc t‰coi thÜ©ng luÆt pháp quÓc t‰ m¥c-dÀuchúng Çã kš nh»ng hiŒp-Ü§c mà chúng phäi tuân theo?

NhÜ vÆy chÙng-tÕ chúng là thành-phÀn ngangngangngangngangngangngÜ®c, gây rÓi, phá-hoåi nŠn an-ninh trÆt-t¿ngÜ®c, gây rÓi, phá-hoåi nŠn an-ninh trÆt-t¿ngÜ®c, gây rÓi, phá-hoåi nŠn an-ninh trÆt-t¿ngÜ®c, gây rÓi, phá-hoåi nŠn an-ninh trÆt-t¿ngÜ®c, gây rÓi, phá-hoåi nŠn an-ninh trÆt-t¿ cûa cûa cûa cûa cûa Th‰-Th‰-Th‰-Th‰-Th‰-gi§i.gi§i.gi§i.gi§i.gi§i.

Chúng thách ÇÓ quyŠn l¿c v§i Hoa Kÿ v§i Hoa Kÿ v§i Hoa Kÿ v§i Hoa Kÿ v§i Hoa Kÿ.Chúng ngang-nhiên Çòi chû quyŠn trên Ção ñiŠuñiŠuñiŠuñiŠuñiŠu

Ng¿Ng¿Ng¿Ng¿Ng¿ cûa NhÆt Bän.....Chúng ng‡-ngÜ®c xâm-chiŠm và nh¢m cäi ti‰n

Çäo Scarborough cûa Phi LuÆt Tân làm cæn-cÙ quâncæn-cÙ quâncæn-cÙ quâncæn-cÙ quâncæn-cÙ quâns¿ cûa chùng trên Bi‹n ñông.s¿ cûa chùng trên Bi‹n ñông.s¿ cûa chùng trên Bi‹n ñông.s¿ cûa chùng trên Bi‹n ñông.s¿ cûa chùng trên Bi‹n ñông.

Chung d¿ tính hình thành “Vùng nhÆn dångVùng nhÆn dångVùng nhÆn dångVùng nhÆn dångVùng nhÆn dånghàng khônghàng khônghàng khônghàng khônghàng không”, Ç‹ nh¢m làm chû viŒc ki‹m-soát tÀu bèqua låi trên biên ñông.- . . . . . . . .

Nh»ng sº-kiŒn trên hùng-hÒn chÙng-tÕ TrungC¶ng là m¶t hung-ÇÒ cûa th‰-gi§i hiŒn nay. TØ ngànxÜa, ông cha ta Çã nói: ThÜÖng cho roi cho v†tThÜÖng cho roi cho v†tThÜÖng cho roi cho v†tThÜÖng cho roi cho v†tThÜÖng cho roi cho v†t, ...

ñ‹ dåy-d‡ m¶t h†c-trò ng‡-nghÎch trong l§p,thÜ©ng h‡n-xÜ®c v§i thày cô, và b¡t-nåt bån-bè trongl§p, thì không th‹ nào không trØng-phåt Ç‹ ræn Çe.

M¶t ÇÜa con bÜ§ng-bÌnh không biŠt tr†ng hi‰uthäo, hay gây s¿ v§i bà con láng-giŠng, v§i nh»ng tíìhtinh nghÎch båo d¶ng - N‰u không kÎp th©i trØng trÎ thìsë có ngày nó lÃy l»a ÇÓt nhà hay gây ra án mång.

209 210


*T*T*T*T*Trung quÓc trÜ®t theo l¶ tuy‰n cûarung quÓc trÜ®t theo l¶ tuy‰n cûarung quÓc trÜ®t theo l¶ tuy‰n cûarung quÓc trÜ®t theo l¶ tuy‰n cûarung quÓc trÜ®t theo l¶ tuy‰n cûa Hoa Kÿ Çã våch ra.. . . . . . . . . . . . . . . Hoa Kÿ Çã våch ra.. . . . . . . . . . . . . . . Hoa Kÿ Çã våch ra.. . . . . . . . . . . . . . . Hoa Kÿ Çã våch ra.. . . . . . . . . . . . . . . Hoa Kÿ Çã våch ra.. . . . . . . . . . . . . . .

Hoa-Kÿ Çã thÃt-båi trong quÓc sách “StrategicStrategicStrategicStrategicStrategic

emgagementemgagementemgagementemgagementemgagement” không th‹ “dân chû hóa dân chû hóa dân chû hóa dân chû hóa dân chû hóa TTTTTrung QuÓcrung QuÓcrung QuÓcrung QuÓcrung QuÓc ”mà ngÜ®c låi bÎ Trung C¶ng d¿a vào Çó 9‹ vÆn døngcác ti‹u nhÜ®c chÆm ti‰n chÓng låi Hoa Kÿ.

ñÍ gi» v»ng vÎ-th‰ lãnh-Çåo th‰-gi§i , bäo-vŒquyŠn l®i và an ninh, Hoa Kÿ Çã thay Ç°i chi‰n-lÜ®c làbao vây và làm b‹ bao vây và làm b‹ bao vây và làm b‹ bao vây và làm b‹ bao vây và làm b‹ TTTTTrung quÓc thành nhiŠu mänhrung quÓc thành nhiŠu mänhrung quÓc thành nhiŠu mänhrung quÓc thành nhiŠu mänhrung quÓc thành nhiŠu mänh” tØkhi Hoa Kÿ tuyên bÓ “chuy‹n trøc vŠ ñông Nam Áchuy‹n trøc vŠ ñông Nam Áchuy‹n trøc vŠ ñông Nam Áchuy‹n trøc vŠ ñông Nam Áchuy‹n trøc vŠ ñông Nam Á,”

Chi‰n lÜ®c ÇÜ®ctuÀn-t¿ th¿c hiŒn :

1- Không phê-phán s¿b tÆp trung quyŠn l¿c vàotm¶t tay TÆp CÆn Bình *toàn quyŠn nhÃt thÓng t¿a nhÜvÎ hoàng Ç‰ th©i TÀn Thûy Hoàng).

2- Im l¥ng trÜ§c s¿ ÇŠ cao sÙc månh ñåi Hán (t¿gây chia rë n¶i ÇÎa, gÒm nhiŠu s¡c dân).

3 Giä dång e ngåi aÙc ÇÓi Ùng quân s¿ månh mëcûa Trung C¶ng tåi bi‹n ñông cÛng nhÜ ÇÓi v§i cácnÜ§c láng giŠng cûa TÀu ( VØa dÍ bán vÛ khí cho cácti‹u nhÜ®c và gây liên minh v§i các ti‹u nhÜ®c.)

4- Không lên ti‰ng vŠ sÙc månh b¡t nåt các nÜ§clân banvg cûa TÀu C¶ng.

5- Không lo l¡ng s¿ huênh hoang vŠ “NhÃt ÇáiNhÃt ÇáiNhÃt ÇáiNhÃt ÇáiNhÃt ÇáinhÃt l¶nhÃt l¶nhÃt l¶nhÃt l¶nhÃt l¶” cûa Trung C¶ng (vì TÀu së thÃt båi vŠ t ài chánh).

6- Ph§t l© các công trình xây d¿ng vŠ quân s» ªcác häi däo mà Trung C¶ng g†i là ao nhà cûa chúng.(DÍhån ÇÎnh gi§i hån quân s¿.)

7- Täng l© nh»ng hành Ç¶ng ngang ngÜ®c bÃtchÃp chû quyŠn cûa nÜ§c khác và coi thÜ©ng luÆt phápquÓc té ( Làm công luÆn th‰ gi§i càng coi nhË vÎ th‰Trung C¶ng).

8- TÜªng nhÜ ÇŠ cao Trung C¶ng phát tri‹nnhanh các ngành kjhoa h†c không gian, và häi phÆn.

9- ñ‹ Trung C¶ng hur6nh hoang Ç¥t giànkhoanvà cho tÀu thæm di=ò khoáng chÃt dÜ§i bi‹n ñông

10-TÜyŒt chiêu cûa MÏ là mÜ†n tay ngÜ©i gi‰tÇÎch.. (Hoa Ky t¥ng ViŒt Nam11 siêu tÀu ngÀm và 8thûy håm).

TÃt cä nh»ng chiêu trên ÇŠu dÀn ÇÜa Trung C¶ngÇ‰n s¿ tiêu vong, không còn ÇÙng vào hàng thÙ hai nh¢mdành vÎ th‰ thÙ nhÃt cûa Hoa Kÿ, nhÜ Hoa Kÿ Çã lôiNga Sô xuÓng hàng thÙ hai, không còn mãnh nhÜ th©iLiên Sô.

*Chi‰n tranh gi§i hån vùng:*Chi‰n tranh gi§i hån vùng:*Chi‰n tranh gi§i hån vùng:*Chi‰n tranh gi§i hån vùng:*Chi‰n tranh gi§i hån vùng:

“K‹ tØ khi C¶ng sän Trung Hoa ki‹m-soát hoàntoàn løc ÇÎa, phong-trào vô sän tràn-lan nhÜ nÜ§c v« b©ChÆm tay, Hoa Kÿ së bÎ cái lÜ«i bò Bi‹n ñông bao vây. Cu¶cv chi‰n ª TriŠu Tiên tåo cÖ-h¶i cho quân Ç¶i HoaKÿ Çóng quân bên nách cûa Trung quÓc.

“Sau khi MÏ rút khÕi miŠnNamViŒt Nam, Nga -TÀu phóng nhanh vào kho nguyên liŒu mà M› bÕ tiŠnkhai thác nºa v©i. Th‰ là m§i ngày nào Nga - TÄu ômnhau xÜng tøng ÇÒng chí, gi© ÇâyNga - TÀu càngh thêmhøc-h¥c.Ba TÀu hí hºng xua quân chi‰m Hoàng Sa,ÇÜ®ctr§n hÆu duŒ Mao x‰nh sáng tuyên bÓ chû quyŠnbi‹n ñông, MÏ vÅn l£ng l¥ng ngÀm khuy‰n khích TÀulàm t§i, ngày càng Çi vào l¶ trình (Road map) cûa MÏmà không hay. ñ‰n khi cái lÜ«i bò bi‹n ñông ló ra cácquÓc gia ñông Nanm Á xúm nhau thÌnh MÏ ,và cÛng làlúc tÜ bän kÏ nghŒ chi‰n tranh tha hÒ nhÆn ÇÖn Ç¥t hàng.

1- Trích theo Chi‰n tranh th‰ gi§i thÙ III, cûa NguyÍnTuân October 20, 2016 [email protected]

211 212


Sau th©i hån tiêu thø vÛ khí tÓi tân m§i sän-xuÃtÇã thÕa mãn, Çó là lúc sºa soån cho cu¶c chi‰n trongvùng Hoa ñông, Biên ñông.

- Hoa-kÿ Çã bán hÕa tiÍn SM3 cho các nÜ§c cóbiên gi§i giáp Trungh quÓc

- Phía Tây Trung quÓc , Hoa kÿ có cæn cÙ Manasª Kyrgyzstan va cæn cÙ trên Çäo cûa Tây Ban Nha gÀnVenezuela. Hoa Kÿ cÛng tri‹n khai máy bay 747 trangbÎ laser b¡n hå các hÕa tiÍn nguyên tº cûa Trung quÓcb¡n lên. ƒn ñ¶ Çánh Trung quÓc ª biên gi§i ƒn - Hoa

- Phía ñông có ñài Loan.- Phía ñông Nam có Phi-luÆt-Tân, Thái Lanvà

ViŒtNam cÀn chi‰m låi Hoàng Sa, TrÜ©ng Sa.- Phía Tây có quân Ç¶i MÏ và NATO. TÀu b¡n

vào quân MÏ ª Afghanistan së trúng quân NATO tÙc thìcácnÜ§c NATO cùng nhau tÃn công Trung quÓc.

TÓi hÆu, C¶ng sän Trung QuÓc bÎ tiêu diŒt. NÜ§cTÀu tan hoang! ViŒt lÃy låi các däo bÎ Trung C¶ng cÜ«ngchi‰m,và có th‹ ÇÜ®c nhÜ®ng låi LÜ«ng Quäng,...NhÆt - ƒn m‡i nÜ§c chi‰m m¶t mänh - Tây Tãng Ç¶clÆp, HongKong, Macao, Tân CÜÖng tách ra t¿ trÎ. . . .

*Pháp lŒnh cûa tòa án tÓi cao *Pháp lŒnh cûa tòa án tÓi cao *Pháp lŒnh cûa tòa án tÓi cao *Pháp lŒnh cûa tòa án tÓi cao *Pháp lŒnh cûa tòa án tÓi cao Thiên ñìnhThiên ñìnhThiên ñìnhThiên ñìnhThiên ñình

Chánh thÄm: Chánh thÄm: Chánh thÄm: Chánh thÄm: Chánh thÄm: Ng†c Hoàng

- 5 BÒi thÄm5 BÒi thÄm5 BÒi thÄm5 BÒi thÄm5 BÒi thÄm: BÒi thÄm 1 : ñ¥c sÙ MÏ châu. BÒi thÄm 2 : ñ¥c sÙ Âu châu.: BÒi thÄm 3 : ñ¥c sÙ Úc châu BÒi thÄm 4 : ñ¥c sÙ Phi châu. BÒi thÄm 5 : ñ¥c sÙ Á châu.

- TTTTTrång-sÜ biŒn h¶rång-sÜ biŒn h¶rång-sÜ biŒn h¶rång-sÜ biŒn h¶rång-sÜ biŒn h¶ : Lê hùng-BiŒn.

- Nguyên cáoNguyên cáoNguyên cáoNguyên cáoNguyên cáo :

Caác nån nhân Phi châu, Úc châu,Á châu, Âu châu và MÏ châu.

- BÎ cáoBÎ cáoBÎ cáoBÎ cáoBÎ cáo : TÆp CÆn Bình, chû tÎchnhà nÜ§c Trung Hoa và bè lÛ Çäng C¶ng sänTrung Hoa.

- Væn kiŒn pháp lšVæn kiŒn pháp lšVæn kiŒn pháp lšVæn kiŒn pháp lšVæn kiŒn pháp lš :

* Hi‰n-chÜÖng Liên HiŒp: quÓc.

* Thiên Çåo: ñåi ÇÙc vi‰t sinh* Nhân Çåo: Thái hòa,

H†c-thuy‰t:CÖ næng bän vÎ.- Phán quy‰t:Phán quy‰t:Phán quy‰t:Phán quy‰t:Phán quy‰t:

* * * * * H° ÇÀu Çao TÆp cÆn Bình* CÄu ÇÀu Çao Bè lÛ C¶ng sän

Çäng Trung quÓc.

213 214


* BÒi thÜ©ng chi‰n tranh cho các nguyên ÇÖn qua s¿ thÜÖng-lÜ®ng thích Çáng cûa th©i giá.

*ñ‹ xÙng Çáng làm ki‰p ngÜ©i,truyŠn cho dân chúng Hoa løc , tØ nay phäi h†ctÆp và n¢m lòng h†c-thuy‰t “CÖ Næng & BänCÖ Næng & BänCÖ Næng & BänCÖ Næng & BänCÖ Næng & BänVÎ.VÎ.VÎ.VÎ.VÎ.”

* Bän án này ÇÜ®c công bÓ côngkhai và ph°-bi‰n kh¡p nÖi trên trÀn th‰ .

Làm tåi Thiên ñình ngày,tháng

mª h¶i Long Hoa.

Baûn Vò Hoïc Thuyeát & Bieän Chöùng (Vaän ñoäng vaø keát hôïp)

I/ ÑÒNH NGHÓA

A/ Baûn Vò: Baûn coù nghóa laø goác, “vò” laø ngoâi(thöù vò, ñòa vò). “Baûn vò” laø moät ñôn vò caên baûn. Baûn vòhoïc thuyeát laø moät hoïc thuyeát giaûi thích moät uyeân nguyeân,hình thaønh, keát caáu, vaän ñoäng cuûa caùc ñôn vò caên baûn trongvuõ truï. Vaïn vaät, nhaân loaïi y cöù treân luaät hoã töông cuûa vuõ-truï vaø con ngöôøi.

Trong chuû nghóa “Duy Daân, noùi ñeán “baûn vò” laø noùiñeán moät ñôn vò cô baûn, töï noù toàn taïi, töï noù coù khaû naêngvaän ñoäng vaø keát hôïp vôùi baûn-vò khaùc ñeå hình thaønh moätbaûn-vò lôùn hôn. Caùc baûn vò hydro, oxy, nam, nöõ khi vaänñoäng thì hoã-töông suy ñoäng ñeå keát-hôïp thaønh baûn-vò môùi(nöôùc H2O, gia ñình - trong baûn vò môùi naøy, caùc baûn vò côbaûn trôû thaønh cô naêng), ñoàng hoùa mình trong baûn-vò môùivaø coi baûn-vò môùi nhö chính mình. Moãi vaän ñoäng cuûa cô-naêng trôû thaønh moái töông quan cuûa baûn-vò môùi, Ngöôïclaïi, baûn-vò môùi khi vaän ñoäng phaûi hoã-trôï caùc cô-naêng vaändoäng coù hieäu-quûa hôn vaø khoâng sai khôùp vôùi baûn-vò (thí duïmoãi haønh-ñoäng cuûa vôï, choàng, con caùi phaûi phuø-hôïp vôùihöôùng taâm xu theá cuûa gia ñình, nghóa laø phaûi ñem laïi haïnhphuùc cho caû gia ñình). Baûn-vò vaø cô-naêng hoã-töông ñeåtoàn taïi vaø phaùt trieån. Ñoù laø chaân yù nghóa cuûa söï hình thaønhvaø phaùt trieån trong vuõ truï.

215 216


B/ Bieän chöùng:

“ Bieän chöùng phaùp laø moät danh töø duøng trong luaänlyù hoïc Taây phöông, laø phöông phaùp bieän luaän coù chöùngminh (dialectic) .

Theo “The American Heritage Dictionary of theEnglish Language” , New College Edition, 1980, Publishedby Houghton Mifflin Company, “Bieän chöùng phaùp laø moätphöông phaùp dieãn taû baèng caùch cho thaáy nhöõng maâu thuaãntrong moät cuoäc ñoái luaän ñeå ñi ñeán moät söï thaät (Dialecticis the art of arriving at the truth by disclosing the contra-dictions in an opponent’s argument and overcoming them.)

Theo “bieän chöùng phaùp” thöôøng coù ba meänh ñeà ñöôïcñaët ra: hieän ñeà (thesis), phaûn ñeà (anti-thesis), vaø hôïp ñeà (syn-thesis)

“Hieän ñeà laø moät hieän traïng cuûa moät thöïc taïi.... Trongmoãi hieän ñeà ñaõ chöùa chaát maàm moáng maâu thuaãn, ñoái choïivôùi chính noù. Nhôø söï ñoái khaùng naøy môùi phaùt sinh tieán boä.Söùc ñoái khaùng naøy ñöôïc goïi laø “phaûn ñeà”. Coù theå noùi baátcöù moät “hieän ñeà” naøo, töï noù ñeàu coù thieáu soùt, baát toaøn. Doñoù, caàn coù moät “phaûn ñeà” ñeå boå tuùc cho noù. Chính “phaûnñeà”, töï noù cuõng khoâng hoaøn toaøn ñuùng. Bôûi vaäy, caàn lieân keát“hieän ñeà vaø “phaûn ñeà” laïi vôùi nhau, laøm thaønh moät “hôïpñeà”. Hôïp ñeà chính laø keát quaû cuûa söï thanh loïc nhöõng caùi dôû,vaø chæ giöõ laïi nhöõng ñieàu ñuùng trong “hieän ñeà” vaø “phaûnñeà”.

“Trong quaù trình tieán trieån cuûa tö töôûng ñeå tìm rachaân lyù, trí khoân con ngöôøi luoân aùp duïng phöông phaùp bieänchöùng. Do ñoù, “hôïp ñeà” töï noù trôû thaønh moät “hieän ñeà” môùi,roài maâu thuaãn vôùi chính noù ñeå phaùt hieän ra phaûn ñeà” môùi.Hai beân dung hoøa vôùi nhau ñeå taïo thaønh “hôïp ñeà”. Cöù nhötheá, bieän chöùng phaùp laäp ñi laäp laïi.

“AÙp duïng trong ñôøi soáng tinh thaàn, vaên hoïc, kinh teá,

chính trò, bieän chöùng phaùp chính laø oùc tieán boä, daân chuû cuûaAÂu Myõ, luoân caàu tieán, ñoåi môùi, pheâ bình, ñoái laäp, tranh luaän,ñeå tìm caùch dung hoøa caùc laäp tröôøng khaùc bieät, vaø tieán daànñeán söï hoaøn thieän, hoaøn haûo.”

II/ BIEÄN CHÖÙNG DUY DAÂN

Theo Bieän chöùng cuûa Chuû Nghóa Duy Daân coù naêm(5) qui luaät ñeå dieãn giaûi veà “Baûn Vò Hoïc Thuyeát”:

Qui luaät 1: Ñaïo kyû laø töï kyû nguyeân nhaân.

Ñaïo laø caùi uyeân nguyeân, baûn theå cuûa söï, vaät vaø söïvaän ñoäng cuûa baûn theå aáy.

Kyû laø caùc quy luaät, gieàng moái, caùch thöùc ñöôøng loáiphaùt trieån cuûa baûn theå ñöôïc phaùt sinh treân ñöôøng ñieàu hoøacuûa chính baûn thaân aáy.

Töï kyû nguyeân nhaân laø do bôûi töï mình, do mình maø coù.Ta haõy laáy moät thí-duï traùi ñaát quay chung quanh maët trôøitheo moät quõy ñaïo nhaát ñònh, maët traêng cuõng quay chungquanh traùi ñaát theo moät quõy ñaïo rieâng cuûa maët traêng. Baûntheå cuûa traùi ñaát hay maët traêng do ñaâu maø hình thaønh? Söïvaän ñoäng vaø ñieàu hoøa cuûa baûn theå ñoù töø ñaâu maø ra, töø ñaâumaø coù?

- Ta coù theå noùi: Baûn theå cuûa traùi ñaát hay cuûa maëttraêng töï noù maø coù, töï noù maø ra ; söï vaän ñoäng vaø ñieàu hoøacuûa baûn theå do töï thaân noù maø hình thaønh. Nguyeân nhaân töïvaät, nhôø ñoù maø vuõ truï vaïn vaät toàn taïi, khoâng tan raõ.

Quy luaät hoã töông nguyeân khôûi aáy chính laø baûn chaátcuûa ñaïo, laø “ñaïo kyû”, gieàng moái cuûa “ñaïo” khi ñaïo phaùt tieátvaän ñoäng. Quy luaät hoã töông coù nguoàn goác ôû töï noù, töï kyûnguyeân nhaân, töï noù noù coù, töï noù chöùa saün trong moãi baûn vò,

1- Ñöôøng Thi Tröông Kyû, “Thieân Chuùa Giaùo vaø Tam Giaùo” xb. 2000.

1

217 218


ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, cuõng chính nhôø ñoù maø vuõ truï, vaïnvaät toàn taïi vaø phaùt trieån.

Taïi moãi baûn vò khi vaän ñoäng, söùc höôùng taâm, söùc lytaâm cuõng töï vaän ñoäng hoã töông, ñieàu hôïp ñeå ñaït traïng thaùiquaân bình treân truïc loõi, ñeå toàn taïi, phaùt trieån vaø ñeå keát hôïp.

Neáu maâu thuaãn phaùt sinh, traïng thaùi quaân haønh khoângñaït ñöôïc thì baûn vò hoaëc seõ tan raõ, hoaëc toàn taïi trong tìnhtraïng beänh hoaïn, eøo uoät, heùo moøn, tröôùc khi tan raõ.

Cho ñeán nay vuõ truï, vaïn vaät vaø nhaân loaïi coøn toàn taïiaáy chính laø nhôø quy luaät hoã töông nôi caùc baûn vò. Hoã töônglaø quy luaät thöôøng thaùi. Maâu thuaãn, huûy dieät chæ laø quy luaät“baát thöôøng thaùi” trong thieân nhieân, hoaëc laø traïng thaùi beänhhoaïn nôi con ngöôøi chöa nhaân chuû.

Qui luaät 5: Töï kyû, yû tha hoã-töông vaän ñoäng vaøkeát hôïp.

Töï kyû, yû tha, ñoäng tha hoã töông vaän ñoäng vaøkeát hôïp maø thaønh vaïn vaät. Ñoù laø chaân yù nghóa cuûa“ñaïo kyû”. Ñoù cuõng laø uyeân nguyeân cuûa söï hình thaønh,keát caáu, vaän ñoäng cuûa caùc baûn vò trong vuõ truï, vaïn vaätvaø nhaân loaïi.

Caùc cöïc chaát khi vaän ñoäng, gom goùp caùc thaønhphaàn chaát, löôïng thaønh moät hoã töông coù chuû theå, coùtöï ngaõ, coù töï kyû, ñoù laø baûn vò cô baûn. Caùc baûn vò côbaûn ñoù laïi vaän ñoäng vaø phoái hôïp vaän ñoäng vôùi caùcbaûn vò khaùc maø hình thaønh vuõ truï, vaïn vaät, loaøi ngöôøi.

Trình-thöùc bieän-chöùng töï-kyû, yû-tha, hoã-töôngvaän-ñoäng vaø keát-hôïp aáy cöù noái tieáp khoâng ngöøngtheo moãi caáp ñoä vaø tieán leân maõi theo caùc chu kyøtieán hoùa cuûa vaïn höõu. Döôùi trình thöùc bieän chöùng vaøcaùc quy luaät treân maø caùc nguyeân töû, phaân töû, tinh caàu,thaùi döông heä vaø vaïn höõu trong ñoù coù nhaân loaïi ñöôïchình thaønh. Trong nhaân loaïi, moãi caù nhaân laø moät baûnvò cô baûn. Caùc baûn vò cô baûn (nam, nöõ) coù thích tính

töông ñoàng, töï kyû - yû tha hoã töông vaän ñoäng vaø keáthôïp maø thaønh gia ñình baûn vò. Caùc gia ñình baûn vòtöï kyû - yû tha hoã töông vaän ñoäng vaø keát hôïp maø thaønhdaân toäc. Caùc daân toäc töï kyû - yû tha hoã töông vaänñoäng vaø keát hôïp maø thaønh nhaân loaïi. Phoái hôïp baûnvò hoïc thuyeát vaø ba taàng trieát lyù laø caên baûn tö töôûngthuoäc vuõ truï quan neàn moùng cuûa Nhaân Chuû DuyDaân.

Quan nieäm “Baûn Vò” theo trieát hoïc Ñoâng Phöôngvaø Thieân Chuùa Giaùo - vaên minh AÂu Taây.

* Theo Thieân Chuùa Giaùo:Bieän chöùng:- Thieân Chuùa giaùo tin vaøo vò chuùa teå vuõ truï

caøn khoân xeáp Çaët vaø ñieàu khieån moïi vaät, moïi loaøi theo moättraät töï vaø moät höôùng ñi ñeå tieán ñeán cuøng ñích cuûa chuùng....Vò chuùa teå vuõ truï vöøa laø nguyeân nhaân (Alpha) vaø cöùu caùnh(Omega) cuûa moïi loaøi.

- YÙ nieäm veà lòch söû lieân quan vôùi yù nieäm veàBaûn vò, Ngoâi vò, Nhaân vò. (TCG & TG, tr. 161)

- YÙ nghóa cuûa danh töø “nhaân vò” hay ngoâi vò theoThieân Chuùa Giaùo (TCG & TG, tr. 324-325 cuûa Cao PhöôngKyû)

“Nguyeân töï Latinh “Persona” (Person, Per-sonality, Personal) dòch ra Vieät ngöõ laø “nhaân vò” hay “ngoâivò”. Chöõ “nhaân vò”, xeùt veà nghóa ñen, coù theå gaây ngoä nhaänkhi duøng danh xöng ñoù aùp duïng vaøo Thieân Chuùa...

- YÙ nieäm veà nhaân vò, ngoâi vò:Nhaân vò laø moät caù nhaân bieát suy tö vaø bieát

truyeàn ñaït tö töôûng baèng lôøi noùi.Nhaân vò laø moät caù nhaân chòu traùch nhieäm ñoái

vôùi caùc haønh vi luaân lyù, tham gia chính trò, caûi caùch xaõ hoäi vaølaø “anh huøng taïo thôøi theá”. Bôûi vaäy yù töôûng “nhaân vò”, “ngoâivò” thöôøng ñi ñoâi vôùi quan nieäm veà lòch söû vaø veà yù chí töï do.(TCG & TG. tr. 325)

ø219 220


Trong trang 329, ñoaïn “Nguoàn Goác Quan Nieäm Ngoâivò trong Kinh Thaùnh: “Nhaát laø Cöïu Öôùc ñaõ möôïn nhöõngdanh töø thuoäc loaïi thaàn nhaân ñoàng hình (anthropomorphism)nghæa laø duøng nhöõng yù nghó, tình caûm, haønh vi cuûa loaøi ngöôøiñeå aùm chæ theo nghóa “töông töï” nhöõng hoaït ñoäng cuûa ThieânChuùa, chaúng haïn nhö: Thieân Chuùa noåi giaän vaø tröøng phaït.Ngaøi tha thöù vaø aân thöôûng. Ngaøi laø cha, laø vua, laø muïc töû....Thieân Chuùa cuõng maëc khaûi “teân” ngaøi ra töï xöng laø“YaHWeh”, “Ta laø Ñaáng Tö Höõu”....

(”Ta laø Ñaùng Tö Höõu “ = Moãi baûn-vò khi töï thaønhhình ñaõ coù rieâng cho noù moät tính ñaëc-bieät vaø coù rieângmoät truïc loõi moät trung taâm baûn-vò.)

* Theo Trieát hoïc Ñoâng Phöông:

- Kinh Dòch Heä töø: “Cöông nhu töông thoâinhi sinh bieán hoùa” = Ñoái laäp thoáng nhaát.

Toùm låi, “Baû Vò H†c Thuy‰t” va “BiŒn ChÙngpháp” laø moät söï taäp-ñaïi-thaønh nhöõng tinh-hoa tö-töôûng Ñoâng Taây, Kim C° do nhà tÜ-tÜªng Lš ñông AÇŠ xuÃt:

* Thieân Chuùa Töï höõu chính laø “Ñaïo Kyû, töï kyû nguyeânnhaân”

* Cöông nhu töông thoâi nhi sinh bieán hoùa” hay“Nhaát aâm nhaát döông chi vò ñaïo” trong Dòch kinh chính laøquy luaät “Ñoái laäp thoáng nhaát” nhÜ kim nam châm hai ÇÀuÇÓi nghÎch, nhÜng luôn trên m¶t trøc.

Suy r¶ng ra Çi tØ phåm-vi gia-Çình - V®, chÒnglà cÖ-næng, gia Çình là bän vÎ. Khi thành lÆp m¶t giaÇình thì v® chÒng lÃy hãnh-phúc gia Çình làm tr†ng,m‡i cÖ næng có b°n-phÆn sæn-sóc cho chính mình vàÇÓi tÜ®ng, Ç‹ chính m‡i bän vÎ Çû khä næng phát tri‹nxây d¿ng cho gia Çình. Cha71m dÙt tÜ tÜªng hû lÆuchÒng chúa v® tôi, nam tr†ng n» khinh. N‰u cÙ mê mu¶i

221 222

và duy trì nh»ng hû tøc này thì khác nào

Ví mà v® thÃp chÒng cao,NhÜ Çôi ÇÛa lŒch so sao cho vØa?

(Ca dao)sao b¢ng ThuÆn v®, thuÆn chÒng ,

tát bi‹n ñôngcÛng cån.(Tøc ng»)

Ngoài ra, nam hay n» ÇŠu là m¶t bän vÎ t¿ lÆp,m‡i bän vÎ có m¶t giá trÎ Ç¶c lÆp, m¶t sinh mŒnh riêng,không cái nào hÖn cái nào. nên quan-niŒm “nhÃt namnhÃt namnhÃt namnhÃt namnhÃt namvi‰t h»u, thÆp n» vi‰t vôvi‰t h»u, thÆp n» vi‰t vôvi‰t h»u, thÆp n» vi‰t vôvi‰t h»u, thÆp n» vi‰t vôvi‰t h»u, thÆp n» vi‰t vô ” là quá sai lÀm, cÀn vÙt bÕ

Nghïa v® chÒng phäi lÃy yêu thÜÖng, bình Ç£ng,tÜÖng kính làm tr†ng (Phu phø tÜÖng kính nhÜ tân),,ÇÓi v§i con cái không phân biŒtvÙt ra ngoài ÇÜ©ng trai,gái. ChÃnm dÙt nån sinh con gái Çem bÕ vào s†t rác!

VŠ phÜÖng diŒn quÓc gia, n‰u hi‹u rõ mÓi tÜÖngquan gi»a CÖ næng và bän vÎ thì nÜ§c nhà m§i hÜngthÎnh. Nhà và NÜ§c, NÜ§c v§i Nhà hai y‰u tÓ luôn g¡nch¥t v§i nhau. Nhà yên nÜ§c vj»ng - NÜ§c månh thìdân giàu.

- Coi quÓc gia là cÖ næng Th‰ gti§i làm bän vÎ,m‡i quÓc giacó m¶t sinh-mŒnh riêng, væn hóa Ç¥c thù,n‰p sÓng sinh hoåt khác nhau nên không th‹ áp døngluÆt t¡c cûa rØng rú månh ÇÜ®c y‰u thua mà hòa hài,cùng sÓng, cùng ti‰n b¶, . . .

Mong vÆy thay! Mong vÆy thay! Mong vÆy thay! Mong vÆy thay! Mong vÆy thay!


Thay k‰t -luÆnThay k‰t -luÆnThay k‰t -luÆnThay k‰t -luÆnThay k‰t -luÆnHÙng ngâmHÙng ngâmHÙng ngâmHÙng ngâmHÙng ngâm

Sao ÇÜ®c chi‰n sï vài ngàn muônCùng ta doanh du°i kh¡p doanh hoànLÆp låi non sông xÜa Bách ViŒtD¿ng nên th‰ gi§i m§i Duy Dân.Chèo sang m¶t b‰n c¿c-låcV§t lÃy næm b‰ trÀm luânLàm trai giÃc m¶ng tiŠn sinh ÃyTrª låi non sông nhÆp ni‰t-bàn.

4822 Tu°i ViŒt.

X.Y. Lš ñông A

1-HÙng ngâm: HÙng là lúc tâm hÒn khÖi Ç¶ng,nó nhË nhàng bay b°ng lên cao, vÜ®t ra khÕinh»ng hŒ løy cu¶c Ç©i- Lúc Çó l©i thÖ lÃp loángnh»ng Ü§c mÖ cao ÇËp Ç‹ th¿c hiŒn š tÜªng baola cûa mình ÇÓi v§i vån vÆt, th‰ gi§i toàn cÀu ,thoát ra nh»ng š nhåc ph° bi‰n thành âm ÇiŒug†i là ngâmngâmngâmngâmngâm

1

223 224


Saùch Trích Daãn & Tham Khaûo1- Phan Boäi Chaâu, “Vieät Nam Vong Quoác Söû”, nhaø xuaát baûn Vaên Söû Ñiaï, 1957.

2- X. Y. Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A: “Ñaïo Tröôøng Ngaâm” Duy Daân Hoïc Xaõ in xong1967. - ”Vieät Duy Daân Ñaûng Tuyeân Ngoân Ngaøy Thaønh laäpToång Ñaûng Bo ä”. - ”Chu Tri Luïc”, Nhaø Xuaát Baûn Gioù Ñaùy”, 1967 taïiSaøigon.

3- Phaïm Vieät Chaâu, “Traêm Vieät Treân Vuøng Ñònh Meänh”, xb. taïi Hoa Kyø naêm 1997.

4- Tö Maõ Thieân, “Söû Ky ù” Nhuõ Thanh dòch, Nhaø xuaát baûn Vaên Hoïc, Haønoäi, 1988.

5- Hoà Baïch Thaûo, “Nhöõng Neùt Ñaëc Tröng Veà Lòch Söû Vieät Nam”, Mister Print, California, 2002.

6- Thuaän Ñöùc, AÂu Ñaïi Nhaäm, Trònh Baù, “Baùch VieätTieân Hieàn Chí”, ngöôøi dòch Traàn Lam Giang, Thövieän Vieät Nam aán haønh, 2006.

7- Ngoâ Gia Vaên Phaùi, “Hoaøng Leâ Nhaát Thoáng Chí”, nhaøxuaát baûn vaên hoïc Haønoäi, 2002

Sách Tham KhäoSách Tham KhäoSách Tham KhäoSách Tham KhäoSách Tham Khäo

225 226


8- Thaùi Phöôïng, “Tìm Hieåu Chuû Nghóa Duy Daân:, Baûnthaûo naêm 1990.

9- Nhoùm Nghieân Cöùu Vaên Hoùa Vieät, “Vaán Ñeà Vaên HoïcDaân Gian”, xuaát baûn 2011.

10- Nguyeãn Huy Haân, “ Nguoàn Goác Loaøi Ngöôøi” Baûnthaûo naêm 2008.

11-Nguyeãn Ñaêng Thuïc, “Lòch Söû Trieát Hoïc ÑoângPhöông”, nhaø xb. TPHCM 2001.

12-IrÜis Vinh Hayes, Ph.D. Giäi Pháp LBñNAC næm 2005

13- M©©ng Giang, M©©ng Giang, M©©ng Giang, M©©ng Giang, M©©ng Giang, TÜÖng quan l¿c-lÜ®ng quân s¿ gi»aHoa Kÿ và Trung C¶ng trong cu¶c chi‰n s¡p t§i, ?

Annotated Bibliography

1- C.P. Fitzgerald, “China, A Short Cultural History”,Frederick A. Pracger, Publisher, N.Y. 1964.

Used Chinese sources wherever possible to indicatesomething of the economic background which in part atleast determines the pattern of a culture.

2- Harold J. Wiens, “Han Chinese Expansion on SouthChina”, The Shoe String Press Inc., 1967.

Whether the historical data are reliable and fur-ther, whether the descr ip t ions are suff ic ient lyinformatrive for classification purposes? Most research-ers of Chinese history concede the astonishing degree ofreliability of Chinese historical facts. Where fauylt isfound with Chinese history, it is with the distortion re-sulting from omission of facts, particularly in the ac-counts dealing with the so-called barbariana” or non-Han Chinese tribes people.

3- Herrlee Glessner Creel, “The Birth of China”,Frederick Ungar Publishing Co., New York, 1970.

In writing to present as casual flat statementspropositions which the specialists in this field may con-sider starling, or even untrue and incapable of demon-stration.

4- Kenneth Scott Larouette, The Chinese Their Historyand Culture”, New York, The Macmillan Co., 1964.

Chinese culture influenced profoundly all its im-mediate neighbours - Notably the Japanese, the Korean,the Semi-normandie people to the North and West andthe Asiatic people to the South?

227 228


Tham Khaûo Saùch Ngoaïi Quoác:

1-Arthur Cotterell, “China, A Cultural History”, First Mentor Printing, October, 1990.

2-Fitzgerald , “China, A Short Cultural History”, Frederick A Pracger Publisher, N.Y. 1961.

3-Wolfram Eberhard, “A History of China”,University of California Press, Berkeley and Los An-geles, 1971.

4-Herold J. Wiens, “Han Chinese Expansionon South China”, The Shoe String Press Inc. 1967.

5-Herlee Glessner Creel , “The Birth ofChina”, Frederick Ungar Publishing Co., New York,1970.

6-Henneth Scott Latourette, “The ChineseTheir History and Culture”, New York, he MacmillanCo.. 1954

7-Wilhelm G. Solheim H. Ph. D., “New Light On A Forgotten Past”, National Geographic, vol. 139,No. 3 March, 1971.

8-Charles O. Hucker , “China’s ImperialPast”, Stanford University Press, Stanford California,1975

*

5- Shryock J.K., “The Origin and Development of theCult of Confucinism”, New York, 1912, reprint 1966.

The Cult of Ancestor, an old religion in Far East?Not a re ligion, but a humanism - In the point of view ofViet-namese culture.

6- Wilhelm G. Solheim H. Ph. D., “New Light On AForgotten Past”, National Geographic, Vol. 139, March1971.

In view of the new excavations to speculate onhow the pre-history of Southeast Asia may someday bereconstructed.

7- Wolfram Eberhard, “A History of China”, Universityof California Press, Berkeley and Los Angeles, 1971.

The account of China history here given is basedon a study of the original documents and excavations,and on study of recent research done by Chinese, Japa-nese, and Western scholars, including author’s research.No longer see China as a great civilization surroundedby barbarians, but we study the Chinese coming toterms with their neighbours, who had civizations ofquite different types.

229 230


Thö-töø giao dÎch xin göûi veà:

Ong. Thái ViŒt 900 S. Pueblo St. Gilbert, AZ. 85233

Copyright c 2018 by Thái Thái Thái Thái Thái VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt All rights reserved

Ghi nhÆn tình thuh thÜÖng gia-Çình: v® chÒng, anh chÎ em, cáccon, các cháu.

T.V.

231 232

Trä ta sông núiTrä ta sông núiTrä ta sông núiTrä ta sông núiTrä ta sông núi l©i l©i l©i l©i l©itâm huy‰t,tâm huy‰t,tâm huy‰t,tâm huy‰t,tâm huy‰t,

Theo quÓc kÿ và ti‰ng g†iTheo quÓc kÿ và ti‰ng g†iTheo quÓc kÿ và ti‰ng g†iTheo quÓc kÿ và ti‰ng g†iTheo quÓc kÿ và ti‰ng g†iquân ca...quân ca...quân ca...quân ca...quân ca...

Thái ViŒt NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?

Documents

Transcript of Thái ViŒt NÜ§c TÀu Çi vŠ Çâu?