რეგიონის პრობლემატიკის კვლევასამოქალაქო საზოგადოების რეგიონული ქსელის (R-CSN) მიერ ჩატარებული კვლევაკვლევას კონსულტირებას უწევდა გამოყენებითი კვლევების კომპანია ARC. ქსელის ფასილიტაციას ახორციელებს სამოქალაქო განვითარების სააგენტო „სიდა“. ქსელის საქმიანობა მხარდაჭერილია აღმოსავლეთ დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის G-PAC პროექტის ფარგლებში, რომელიც დაფინანსებულია აშშ საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს მიერ.

2013

ARC

3/15/2013

რეგიონის პრობლემატიკის კვლევა

სამოქალაქო საზოგადოების რეგიონული ქსელის (R-CSN) მიერ ჩატარებული კვლევა

კვლევას კონსულტირებას უწევდა გამოყენებითი კვლევების კომპანია ARC.

ქსელის ფასილიტაციას ახორციელებს სამოქალაქო განვითარების სააგენტო „სიდა“.

ქსელის საქმიანობა მხარდაჭერილია აღმოსავლეთ დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის G-PAC პროექტის ფარგლებში, რომელიც დაფინანსებულია აშშ საერთაშორისო

განვითარების სააგენტოს მიერ.

კვლევის პროცესი რეგიონებში განხორციელებული იყო ქსელის წევრი სამოქალაქო ორგანიზაციების მიერ:

კახეთი მცხეთა-მთიანეთი

შიდა ქართლი

ქვემო ქართლი სამცხე-ჯავახეთი

საქართველოს სამოქალაქო განვითარების ასოციაცია

ძალადობისგან დაცვის ეროვნული ქსელი - მცხეთა–მთიანეთის რეგიონული კომიტეტი

მეგობრობის ხიდი “ქართლოსი”

სიქა - საგანმანათლებლო ინიციატივების ქართული ასოციაცია

დემოკრატ მესხთა კავშირი

სამოქალაქო საზოგადოების კვლევისა და განვითარების ცენტრი

უკეთესი მომავლისთვის

გორის ინვალიდთა კლუბი

მარნეულის ახალგაზრდული ცენტრი

ასოციაცია „ტოლერანტი“

კახეთის რეგიონული განვითარების სააგენტო

დუშეთის განვითარების ფონდი

ასოციაცია “ბილიკი”

ქვემო ქართლის საზოგადოებრივ-საინფორმაციო ცენტრი

ახალციხის ახალგაზრდული ცენტრი

სამოქალაქო აქტივობების ცენტრი

სტეფანწმინდა ძალადობისგან დაცვის ეროვნული პლატფორმის ხაშურის კომიტეტი

სამცხე-ჯავახეთის მომხმარებელთა კავშირი

სასწავლო საინფორმაციო ცენტრი „ქართლი XXI“

2

იმერეთი გურია სამეგრელო - ზემო

სვანეთი

რაჭა-ლეჩხუმი - ქვემო სვანეთი

აჭარა

საზოგადოებრივი მონიტორინგისა და კვლევის ცენტრი

საქართველოს დემოკრატიული განვითარების კავშირი

ასოციაცია „ათინათი“

ფონდი „აფხაზინტერკონტი“

დემოკრატიის ინსტიტუტი

ქუთაისის განათლების განვითარებისა და დასაქმების ცენტრი

ახალგაზრდა მეცნიერთა კლუბი

ინვალიდ ქალთა და ინვალიდ ბავშვთა დედათა ასოციაცია – დეა

ასოციაცია „ზეკარი“

ბორჯღალი

იმერეთის რეგიონის მეცნიერთა კავშირი „სპექტრი“

ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირი

ასოციაცია “გაენათი”

საქართველოს ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაციის ქუთაისის ფილიალი

გურიის ახალგაზრდული რესურსცენტრი

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის ქუთაისის ფილიალი

ლანჩხუთის საინფორმაციო ცენტრი

ქუთაისის საინფორმაციო ცენტრიასოციაცია „ჭიათურელთა კავშირი“

3

შინაარსი

კვლევის მიზანი, ჩატარების პერიოდი და არეალი...........................................................3

შედეგები – ხარისხობრივი კვლევა.......................................................................................6

შედეგები – რაოდენობრივი კვლევა...................................................................................13

1. ჯანდაცვა...........................................................................................................................16

2. სოფლის მეურნეობა.....................................................................................................18

3. განათლება......................................................................................................................22

4. პოლიტიკა........................................................................................................................23

5. ახალგაზრდობა..............................................................................................................25

6. კომუნალური სფერო და კომუნიკაციები................................................................27

7. უფლებები........................................................................................................................29

8. ფინანსური ინსტიტუტების ხელმისაწვდომობა......................................................30

9. გარემოს დაცვა..............................................................................................................30

10. უსაფრთხოება................................................................................................................31

11. თვითმმართველობის შეფასება................................................................................32

12. ნდობა...............................................................................................................................36

13. საკომუნიკაციო არხები...........................................................................41

14. ბოლო სამი წლის მოვლენების შეფასება ...............................................45

15. ეკონომიკური ოპტიმიზმი .............................................................................................47

16. ხელისუფლების პრიორიტეტები .................................................................................48

4

კვლევის მიზანი, ჩატარების პერიოდი და არეალი

სამოქალაქო საზოგადოების რეგიონული ქსელის მიერ განხორციელებული კვლევის მიზანია, საქართველოს რეგიონებში ადგილობრივი პრობლემების იდენტიფიცირება და ადგილობრივი ორგანიზაციების შესაძლებლობების კონსოლიდაცია ამ პრობლემათა გადაწყვეტის მიზნით.

კვლევის ამოცანებია:1. რეგიონში არსებული პრობლემების რანჟირება პრიორიტეტების მიხედვით2. თვითმმართველობის საქმიანობის შეფასება3. მოსახლეობის ნდობა სხვადასხვა საზოგადოებრივი და სახელმწიფო

ინსტიტუტების მიმართ4. საკომუნიკაციო არხების იდენტიფიცირება

კვლევა ჩატარდა საქართველოს 10 რეგიონში, 28 იანვრიდან 20 თებერვლის ჩათვლით. თოთოეულ რეგიონში გამოიკითხა 100-დან 196-მდე რესპონდენტი. სულ, გამოიკითხა – 1405 რესპონდენტი.

მეთოდოლოგია

კვლევის მიზნებისა და ამოცანების გადასაჭრელად გამოყენებული იქნა კვლევის როგორც რაოდენობრივი, ასევე თვისობრივი მეთოდი.

5

ფოკუსჯგუფებს ესწრებოდნენ: ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების, მედიისა და სახელმწიფო სტრუქტურების წარმომადგენლები. ფოკუსჯგუფისთვის მონაწილეთა რეკრუტირება მოახდინეს ადგილობრივმა საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა, რომლებიც სამოქალაქო საზოგადოების რეგიონული ქსელის წევრები არიან.

ფოკუსჯგუფის დისკუსია წინასწარ შემუშავებული საკითხების მიხედვით მიმდინარეობდა.

თითოეულ ფოკუსჯუფში1 მონაწილეობა მიიღო 6-15 მონაწილემ. მონაწილეთა უმეტესობა აქტიურად იყო ჩართული დისკუსიაში (გამონაკლისს წარმოადგენდა ქვემო ქართლში, კერძოდ, მარნეულში ჩატარებული შეხვედრა, რომელსაც მხოლოდ ორი ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაცია დაესწრო) .

რაოდენობრივი კვლევის ინსტრუმენტად გამოყენებული იყო სტრუქტურირებული ანკეტა დახურული და ღია კითხვებით. ქალაქებსა და რაიონულ ცენტრებში გამოიკითხა 825 (58%) რესპონდენტი, სოფლებში კი – 580 (42%)2. რესპონდენტების შერჩევა ხდებოდა შემთხვევითობის პრინციპით.

გამოკითხვაში მონაწილეობა მიიღო 57.7%-მა (810) ქალმა და 42.3%(594) მამაკაცმა. რესპონდენტთა განაწილება ასაკისა და დასაქმების მიხედვით მოცემულია ცხრილში #1 და #2. ცხრილი 1. რესპონდენტთა განაწილება ასაკის მიხედვით

ასაკი %18-25 18.626-35 23.436-45 22.746-55 19.756 და ზევით 15.5

ცხრილი 2. რესპონდენტთა განაწილება დასაქმების მიხედვით

დასაქმების სფერო %

სახელმწიფო სექტორი16.6

კერძო სექტორი12.1

საზოგადოებრივი სექტორი (NGO, საერთაშორისო ორგანიზაცია)

6.1

თვითდასაქმებული10.5

1 რაჭაში უამინდობის გამო, ვერ მოხერხდა ფოკუსჯგუფის ჩატარება 2 ქალაქისა და სოფლის მოსახლეობის პასუხების სტატისტიკური მონაცემების შედარებისას ხდებოდა მონაცემთა შეწონვა. ოფიციალური სტატისტიკური მონაცემების შესაბამისი პროპორციით http://geostat.ge/?action=page&p_id=151&lang=geo

6

უმუშევარი35.1

პენსიონერი 9.9სტუდენტი 7.8უარი პასუხზე 1.9

რაოდენობრივი მონაცემების დათვლა მოხდა სტატისტიკურ პროგრამაში SPSS 20. გამოყენებლი იქნა აღწერითი და ახსნითი სტატისტიკის მეთოდები.

შედეგები - ხარისხობრივი კვლევა

საზოგადოებრივი ორგანიზაციები, საკმაოდ კარგად არიან ინფორმირებულნი ადგილობრივი პრობლემების შესახებ, რაც განპირობებულია იმ გარემოებით, რომ საქმიანობის ფარგლებში ეძლევათ საშუალება, უშუალო შეხება ჰქონდეთ ადგილობრივ მოსახლეობასთან და მათ საჭიროებებთან. რეგიონული საზოგადოებრივი ორგანიზაციების უმეტესობა, საკუთარი საქმიანობით, პასუხობს ადგილობრივ პრობლემებს, თუმცა იმ რეგიონებში, სადაც დონორი ორგანიზაციებია თავმოყრილი (სამეგრელო, შიდა ქართლი, სამცხე-ჯავახეთი), საზოგადოებრივი ორგანიზაციები უფრო მეტად არიან მორგებულნი დონორების მიერ გამოცხადებულ კონკურსებს. თუმცა, ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ

7

ადგილობრივი პრობლემატიკა, ხშირ შემთხვევაში, ემთხვევა დონორის მიერ გამოცხადებულ კონკურსის პრიორიტეტებს.

თუ შევაჯამებთ ფოკუსჯგუფებზე გამოთქმულ მოსაზრებებს:

1. დასაქმება

ყველაზე მწვავედ რეგიონებში დასაქმების პრობლემა დგას. უშუალოდ დასაქმების პრობლემის მოგვარების მიმართულებით, არც ერთ ფოკუსჯგუფზე არსებული საზოგადოებრივი ორგანიზაცია არ მუშაობს. თუმცა მათი საქმიანობა, მაგალითად, ფერმერული მეურნეობის, დევნილთა ეკონომიკური გაძლიერების, რეპატრიანტების ინტეგრაციის, ქალების ეკონომიკური გაძლიერებისა და სხვა მიმართულებით განხორციელებული პროექტები ხელს უწყობს დასაქმებას. ეს საქმიანობები, ძირითადად, გამოხატულია ინტერესთა ჯგუფების განათლების, პროფესიული შესაძლებლობების ზრდის, მცირე ბიზნესის წახალისების და სხვ. მიუხედავად მათი ძალისხმევისა, პრობლემა იმდენად მასშტაბურია, რომ ამ ტიპის პროექტების საშუალებით დასაქმებულთა რიცხვი, ვერ ახდენს გავლენას უმუშევრობის დონეზე რეგიონში.

2. სოციალური და ჯანმრთელობის დაცვა

მნიშვნელოვნებით მეორე პრობლემა სოციალური საკითხებია, რომელთა შორის ყველაზე აქტუალურია ჯანდაცვის საკითხები. ჯანდაცვის მიმართულებით ყველაზე მწვავე დისკუსია გაიმართა ბათუმსა და სამეგრელოში. საკმაო დრო დაეთმო ჯანდაცვის საკითხებზე მსჯელობას კახეთსა და სამცხე-ჯავახეთში.

სოფლის ექიმის პროგრამა

2012 წლის ჯანმრთელობის დაცვის სახელმწიფო პროგრამების შესაბამისად, სოფლის ექიმების პროგრამა ხორციელდება საქართველოს სოფლებში, რათა გაიზარდოს ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა მოსახლეობისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ პროგრამა მუშაობს და სოფლებში გაჩნდა საშუალება, ჯანდაცვის მომსახურებით ისარგებლოს ადგილობრივმა მოსახლეობამ, ფოკუსჯგუფის მონაწილეთა აზრით, ამ პროგრამას სერიოზული ხარვეზები აქვს, რადგან: დაფინანსება, რომელიც გამოყოფილია ექიმების ასანაზღაურებლად, არის მცირე; მოსახლეობა არ არის სათანადოდ ინფორმირებული, ვის შეუძლია ისარგებლოს სახელმწიფო დაფინანსებით და რა კონკრეტულ შემთხვევაში. ზოგ რეგიონში აღნიშნავენ, რომ არ ჰყავთ საკმარისი რაოდენობისა და სათანადო კვალიფიკაციის მომსახურე პერსონალი, შესაბამისად, მომსახურების ხარისხი არის დაბალი. პრობლემებია ასევე, სასწრაფო დახმარების მომსახურებაში, განსაკუთრებით მაღალმთიან რეგიონებში. სასწრაფო დახმარების გამოძახების ცენტრალიზებული სისტემის გაუმართაობის გამო, იქმნება მისამართებთან დაკავშირებული პრობლემა, რაც მნიშვნელოვნად აფერხებს სასწრაფოს ოპერატიულობას.

8

საავადმყოფოების სადაზღვევო კომპანიებისთვის გადაცემა

ყურადღება გამახვილდა ადგილობრივი საავადმყოფოების სადაზღვევო კომპანიებისთვის გადაცემის საკითხზე. მას მერე, რაც ადგილობრივი საავადმყოფოები მართვაში გადაეცა სადაზღვევო კომპანიებს, მომსახურების ხარისხი გაუარესდა3 და ფასები გაძვირდა. ყველა რეგიონში აღნიშნავენ, რომ საავადმყოფოები თანამედროვე ტექნიკითაა აღჭურვილი, რაც აძვირებს მომსახურებაზე ფასებს, შესაბამისად, საავადმყოფის პერსონალიც უკმაყოფილოა და პაციენტიც.

მოსახლეობის ინფორმირება და საზოგადოებრივი კონტროლი

სოციალური საკითხების პრობლემაზე საუბრისას გამოიყო მოსახლეობის არაინფორმირებულობის და საკუთარი უფლებების არცოდნის პრობლემა, რაც, თავის მხრივ, ამძიმებს მათ მდგომარეობას. იმის გამო, რომ მოქალაქეთა ნაწილმა, უმთავრესად, შორ სოფლებში, არ იცის, რა სერვისი ეკუთვნის სახელმწიფო დაფინანსებით, ხშირად რჩება ჯანდაცვის მომსახურების გარეშე. მათ არაინფორმირებულობას ხელს უწყობს, ერთი მხრივ, მუნიციპალური ცენტრიდან სოფლების დაშორება, ხოლო მეორე მხრივ, ჯანდაცვის მუშაკების ზერელე დამოკიდებულება, რაც გამოიხატება იმაში, რომ ეს უკანასკნელნი, მოქალაქეს ხშირ შემთხვევაში არ უხსნიან, რა სერვისი შეუძლიათ მიიღონ უფასოდ.

გამოითქვა მოსაზრება, რომ ჯანდაცვის საკითხებში არსებული პრობლემები, შესაძლოა, სწორედ იმით იყოს გამოწვეული, რომ საზოგადოებრივი სექტორი ნაკლებად არის ჩართული ამ ტიპის პრობლემების გადაჭრაში და, შესაბამისად, ნაკლებია საზოგადოებრივი კონტროლი, მიუხედავად იმისა, რომ ადგილობრივი გაზეთები და ტელევიზიები ყველაზე ხშირად სწორედ ამ საკითხებს აშუქებენ.4

საზოგადოებრივი ჯანდაცვა

ჯანდაცვის სფეროში გამოიკვეთა პრობლემები საზოგადოებრივი ჯანდაცვის კუთხითაც. ყურადღება გამახვილდა მოსახლეობის დაბალ ინფორმირებულობაზე სხვადასხვა გადამდები დაავადებების შესახებ, კერძოდ, ჰეპატიტისა და შიდსის შესახებ. მიუხედავად იმისა, რომ ტარდება საინფორმაციო კამპანიები რეგიონებში და ვრცელდება სხვადასხვა სახის საინფორმაციო ბროშურები თუ სარეკლამო მასალები, მოსახლეობა მაინც საფრთხეში იგდებს თავს და იღებს სამედიცინო მომსახურებას იაფ სტომატოლოგიურ კლინიკებში. აღინიშნა, რომ საგანგაშო მდგომარეობაა ჰიგიენის დაწესებულებებში (სალონებში), სადაც არ არის დაცული სტერილიზაციის ნორმები და დიდია მოსახლეობის დაინფიცირების რისკი.

3 კლიენტთა მომსახურების და არა სამედიცინო მომსახურების.4 http://sknews.ge/index.php?newsid=705http://www.icmm.ge/ka/site/

9

ასეთი ვითარება, მონაწილეთა აზრით, ამ სფეროში რეგულაციების, ლიცენზირებისა და ნებართვების გაცემის გამარტივებამ და კონტროლის არარსებობამ გამოიწვია.

სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფის სტატუსის მინიჭება

პრობლემად დასახელდა სოციალურად დაუცველი მოსახლეობისთვის ქულების მინიჭების საკითხი. ფოკუსჯგუფის მონაწილეთა აზრით, ქულების მინიჭების სისტემა მოუქნელია, ამიტომ ბევრი ადამიანი, რომელიც, შესაძლოა, სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ იმყოფებოდეს, ვერ ხვდება სიაში. ამ პროცესს ქულების მინიჭებისას თავად სოციალური აგენტების ზედმეტი სიფრთხილე ემატება, რაც, თავის მხრივ, მონიტორინგის გადამეტებულად ხისტი სისტემით არის გამოწვეული.

3. სოფლის მეურნეობა

პრობლემების ჩამონათვალში მესამე ადგილზე სოფლის მეურნეობაში არსებული პრობლემები დასახელდა. ყურადღება გამახვილდა საძოვრების, დასამუშავებელი ტექნიკის ნაკლებობაზე, საწვავის სიძვირესა და გასაღების ბაზრების ნაკლებობაზე. ასევე, გაკეთდა აქცენტი ფერმერების არაინფორმირებულობაზე მოსავლის მოვლის თანამედროვე საშუალებების შესახებ. დაბალია ფერმერების მზაობა კოოპერირების მიმართულებით (რომლის წარმატებით წახალისება საერთაშორისო ორგანიზაციების პროექტების ფარგლებშიც ვერ განხორციელდა), რაც ხელს უშლის მეურნეობის გამსხვილებით ეკონომიკური ეფექტიანობის გაზრდის შესაძლებლობას.

ცალკე საკითხად გამოიყო საკვების უვნებლობის პრობლემა, განსაკუთრებით რეგიონებში, სადაც გავრცელებულია მეცხოველეობა. კუსტარული წესით დამზადებული რძის პროდუქტები საფრთხეს უქმნიან მოსახლეობას. ადგილობრივი მეწარმეები ნაკლებად აქცევენ ყურადღებას საკვები პროდუქტების დამზადებისა და შენახვის სტანდარტებს და ამიტომ, საბოლოო ჯამში, ზარალდება მომხმარებელი. მონაწილეთა აზრით, მნიშვნელოვანია, სამუშაოები ჩატარდეს სურსათის უვნებლობის მიმართულებითაც.

4. განათლება

განათლების კუთხით, უმთავრესად, ორ პრობლემაზე გაკეთდა აქცენტი: უმაღლესი განათლების სიძვირე და სახელობო განათლების ხელმისაწვდომობა. ხშირ შემთხვევაში, სოფლის ხელმოკლე ოჯახებიდან მოსწავლეები სწავლას თავს ანებებენ მე-9 მე-10 კლასიდან და აქვთ ხელობის შესწავლის სურვილი, თუმცა სახელობო სასწავლებლების რაოდენობა არ არის საკმარისი მათი მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად.

სკოლამდელი განათლება

10

სამეგრელოს რეგიონში განსაკუთრებით მწვავე დისკუსია გაიმართა სკოლამდელი დაწესებულებების მდგომარეობაზე. მიუხედავად იმისა, რომ მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტში სოლიდური თანხაა გამოყოფილი სკოლამდელ აღზრდის დაწესებულებებისთვის, პრობლემა ამით ვერ გვარდება. რადგან ყველა საბავშვო ბაღის შენობაში დევნილები არიან შესახლებულები და ფართობი, რომელიც ბავშვებისთვის გამოიყო, არ არის საკარისი, მუდმივად არსებობს ეპიდემიის საშიშროება.

პოლიტიზირება და თვითმმართველობაგანათლების პრობლემებში ერთ-ერთ საკითხად გამოიყო საჯარო სკოლების პოლიტიზაციისა და სკოლების თვითმმართველობის დამკვიდრების საკითხი. აღინიშნა, რომ სკოლები არ არიან გახსნილები მედიასთან და საზოგადოებრივ სექტორთან ურთიერთობაში, პრობლემებია ინფორმაციის საჯაროობის კუთხითაც.

განათლების ხელმისაწვდომობა ეროვნული უმცირესობებისთვისიმ რეგიონებში, სადაც ეთნიკურად არაქართველი მოსახლეობა ცხოვრობს, დგას ენობრივი ბარიერის პრობლემა, თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ თავად მონაწილეთა აზრით, წინა წლებთან შედარებით, მდგომარეობა გაუმჯობესებულია, განსაკუთრებით, მუნიციპალურ ცენტრებში. ერთნიკურად არაქართველი მოსახლეობით მჭიდროდ დასახლებულ რეგიონებში მწვავედ დაისვა საკითხი 4+1 პროგრამის შესახებ (უმაღლესი განათლების შესახებ კანონი). ადგილობრივი საზოგადოებრივი ორგანიზაციები გამოთქვამენ შეშფოთებას, რომ, შესაძლოა, 2013 წელს აღნიშნული პროგრამა გაუქმდეს, რაც უარყოფითად აისახება, ეთნიკურად არაქართველი მოსახლეობის უმაღლესი განათლების ხელმისაწვდომობაზე.

5. ახალგაზრდობა

განათლებასთან ერთად, გამოიკვეთა ახალგაზრდული პრობლემები, კერძოდ: რეგიონებში თავისუფალი დროის ორგანიზების, დასვენების, სპორტული ცხოვრების ხელმისაწვდომობის, კინოთეატრების, თანამედროვე გასართობი პროგრამებისა და კლუბების ნაკლებობაა.

6. თვითმმართველობა

ბოლოდროინდელი პოლიტიკური პროცესების ფონზე, მწვავედ დგას თვითმმართველობის ეფექტური ფუნქციონირების პრობლემებიც. საზოგადოებრივი ორგანიზაციების აზრით, რეგიონებში საკრებულოებისა და გამგეობების საქმიანობის შეფერხება თავად თვითმმართველობის ინსტიტუტის სისუსტეზე მეტყველებს. მათი აზრით, რეალური რომ ყოფილიყო თვითმმართველობის დამოუკიდებლობა, პოლიტიკური ძალის ცვლილება ასეთი დოზით ვერ იქონიებდა თვითმმართველობაზე გავლენას. ამჯერად, თითქმის პარალიზებულია ადგილობრივი ხელისუფლება, ზედა დონეზე, თითქმის ყველა

11

მუნიციპალიტეტში, შეცვლილია ხელმძღვანელი კადრები. მიმდინარეობს საშუალო და ქვედა რგოლის ჩანაცვლებაც. თუმცა, იმის გამო, რომ კვალიფიციური კადრების ნაკლებობაა, ადგილებს დროებით ინარჩუნებენ საშუალო რგოლის თანამშრომლები (სპეციალისტები, მთავარი სპეციალისტები და ა.შ.).

სახელმწიფო სტრუქტურებში დასაქმების მსურველთა რიგები დგას. არსებობს პოლიტიკური ვალდებულებები იმ ადამიანების მიმართ, რომლებიც წინასაარჩევნოდ აქტიურად უჭერდნენ მხარს ამჟამინდელ პოლიტიკურ უმრავლესობას, თუმცა შესაბამისი კვალიფიკაციის კადრები მათ შორის ძალიან ცოტაა. ახალი კადრები მოვალეობის შემსრულებლებად ინიშნებიან კონკურსის ჩატარებამდე. როგორც საზოგადოებრივი ორგანიზაციისა და ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები ამბობენ, ისინი ნაკლები პასუხისმგებლობით ეკიდებიან საქმეს, რადგან ფიქრობენ, რომ კონკურსის შემდეგ ყველას გაუშვებენ. კოალიციაში შემავალ პოლიტიკურ ძალებს შორის არსებობს გარკვეული დაპირისპირება სახელმწიფო სტრუქტურებში ადგილების გადანაწილების გამო, რაც ძაბავს სიტუაციას და აფერხებს სამუშაო პროცესს.

7. გარემოს დაცვა

გარემოს დაცვის მიმართულებით საზოგადოებრივი ორგანიზაციების, მედიისა და სახელმწიფო სექტორის წარმომადგენლების მიერ, სამი ძირითადი პრობლემა გამოიკვეთა:

პირველ რიგში, ხაზი გაესვა ნაგავსაყრელების მდგომარეობასა და ნაგვის გატანის პრობლემას. გამწმენდი ნაგებობების არარსებობას და საკანალიზაციო წყლების მდინარეში ჩადინების პრობლემას.

ცალკე თემად გამოიყო მოსახლეობის დაბალი სამოქალაქო შეგნება. კერძოდ, მოსახლეობა ძირითადად ხევში და მდინარის პირებზე ყრის ნაგავს. გარდა ამისა, წვრილი მესაქონლეები საქონელს უშვებენ ნაგავსაყრელზე და პირუტყვს იქ კვებავენ. ეს, ერთი მხრივ, საქონლისთვის არის ძალიან მავნე და სიცოცხლისთვის საშიში, ხოლო მეორე მხრივ - იმ მოსახლეობისთვის, რომელიც მათგან რძის პროდუქტებს ყიდულობს. აღინიშნა, რომ საზოგადოებრივი ორგანიზაციები მცირემასშტაბიან პროექტებს ახორციელებენ მოსახლეობის თვითშეგნების ამაღლების მიმართულებით, თუმცა ეს კომპლექსური პრობლემაა და მცირემასშტაბიანი პროგრამები არ არის საკმარისი.

გარემოს დაცვის მიმართულებით დიდი აქცენტი გაკეთდა ჰესების მშენებლობაზე. გარდა გარემოს დაცვისა და ეკოლოგიური საფრთხის არსებობისა, მოსახლეობას აინტერესებს, რა სარგებელს იღებს საქართველო ამ ჰესების მშენებლობიდან.

8. ინფრასტრუქტურა

12

ინფრასტრუქტურის მიმართულებით რეგიონებში სიტუაცია არაერთგვაროვანია, თუმცა ყველგან დგას სოფლამდე მისასვლელი გზისა და ტანსპორტის პრობლემა. ასევე - სარწყავი არხების მოუწესრიგებლობისა და სასმელი წყლის პრობლემა. მიუხედავად იმისა, რომ სოფლის პროგრამის ფარგლებში გამოიყო თანხა ზემოთ ჩამოთვლილი პრობლემების მოგვარებისთვის, ის თანხები არ იყო საკმარისი და მხოლოდ მცირებიუჯეტიანი პროექტისთვის გამოიყენებოდა. ხშირ შემთხვევაში, მოსახლეობა თავად არც იღებდა გადაწყვეტილებას ამ პროექტების შერჩევის პროცესში.

9. კერძო საკუთრება

ცალკე საკითხად გამოიყო რეგიონებში კერძო საკუთრებაზე არსებული პრობლემები. აქ არის ორი თემა: ერთი, კერძო საკუთრებაში არსებული მიწების საზღვრების დაზუსტების პრობლემა, რაც გამოიწვია, ერთი მხრივ, საკადასტრო სამუშაოების შემსრულებელთა არააკურატულობამ, ხოლო მეორე მხრივ, თავად მიწის მესაკუთრის არაკეთილსინდისიერებამ ან სამართლებრივმა უცოდინრობამ. ხდებოდა სადავო მიწების აზომვა და დაკანონება. მიუხედავად იმისა, რომ პრობლემა მასშტაბური არ არის, დავებმა ამ მიმართულებით იმატა არჩევნების შემდეგ. ასევე, ამ პრობლემას უკავშირდება ისიც, რომ მიწის საკუთრების პროექტი არჩევნების შემდეგ შეჩერებულია და ვინც ვერ მოასწრო აღნიშნული პროცედურის გავლა, უკმაყოფილოა.

13

შედეგები – რაოდენობრივი კვლევა

პრობლემების რანჟირებასაქართველოში ბოლო დროს ჩატარებული კვლევების შედეგების მიხედვით, ნომერ პირველი პრობლემა მოსახლეობისთვის დასაქმებაა. კვლევის ინტერესს წარმოადგენდა, დასაქმების გარდა, რა კონკრეტული პრობლემები აწუხებს მოსახლეობას. როგორც შედეგებმა აჩვენა, ყველაზე მნიშვნელოვანი მოსახლეობისთვის ჯანდაცვა და მასთან დაკავშირებული საკითხებია - დაზღვევა, ჯანდაცვის ობიექტების მდგომარეობა და ა.შ. პრობლემების შემდეგი სამეული, დაახლოებით, ერთნაირი მაჩვენებლებით: სოფლის მეურნეობა, განათლება და პოლიტიკის სფეროებია.

დიაგრამა 1. პრობლემური სფეროების ჩამონათვალი

ქალაქისა და სოფლის მოსახლეობის მიერ პრობლემების აღქმაში სტატისტიკურად სანდო განსხვავებები დაფიქსირდა. კერძოდ, ქალაქის მოსახლეობისთვის პრობლემების ჩამონათვალში მეორე ადგილზე განათლებაა, ხოლო სოფლის მოსახლეობისთვის – სოფლის მეურნეობა. პოლიტიკა ქალაქის მოსახლეობისთვის უფრო ნაკლები პრობლემაა, ვიდრე სოფლის მოსახლეობისთვის.

14

შედარება იხ. ცხრილში #3 .

ცხრილი 3. პრობლემური სფეროების ჩამონათვალი – ქალაქისა და სოფლის ჭრილი

 ქალაქი

სოფელი

ჯანდაცვა (დაზღვევა, ჯანდაცვის ობიექტები,) 56.4% 43.9%

განათლება (ბაღები, სკოლები, სახელმძღვანელოები უმაღლესი სასწავლებლები)

37.3% 26.1%

სოფლის მეურნეობა (მელიორაცია, მექანიაცია, გასაღების ბაზარი, პესტიციდებზე ხელმისაწვდომობა და ა.შ.)

30.7% 37.7%

პოლიტიკა 29.7% 34.6%

კომუნალური სფერო და კომუნიკაციები (სასმელი წყალი, ბუნებრივი გაზის ხელმისაწვდომობა – ელექტოენერგია, საკანალიზაციო სისტემა)

24.0% 19.7%

ახალგაზრდობა (ახალგაზრდული პრობლემები) 23.6% 33.7%

ადამიანის უფლებები 22.3% 18.3%

ფინანსური ინსტიტუტების ხელმისაწვდომობა (ბანკები, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციები)

16.2% 17.5%

გარემოს დაცვა (დაბინძურება) 16.0% 11.9%

უსაფრთხოება (კრიმინალური მდგომარეობა) 14.6% 13.5%

კულტურა (კულტურის სახლი, ბიბლიოთეკა, ღონისძიებები, თეატრი და ა.შ)

8.6% 8.7%

საგზაო ინფრასტრუქტურა (გზა, ხიდი, გვირაბი და ა.შ.) 5.5% 9.9%

ტრანსპორტი (მუნიციპალური ტრანსპორტისა და რეგიონის ტრანსპორტი) 5.0% 6.9%

როგორც დიაგრამაზე #1 ჩანს, საგზაო ინფრასტრუქტურის გამართულობა და ტრანსპორტის პრობლემა ყველაზე ნაკლებმა რესპონდენტმა დაასახელა, თუმცა მცირე განსხვავება ქალაქისა და სოფლის მოსახლეობის პასუხებს შორის საგზაო ინფრასტრუქტურის პრობლემურობის შეფასებისას მაინც დაფიქსირდა და ეს განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია, ანუ სოფლის მოსახლეობისთვის უფრო პრობლემურია საგზაო ინფრასტრუქტურა, ვიდრე ქალაქის მოსახლეობისთვის.

15

რეგიონებს შორის პრობლემების ჩამონათვალში სტატისტიკურად სანდო განსხვავებები დაფიქსირდა. ცხრილი #4ცხრილი 4. პრობლემების ჩამონათვალი რეგიონის ჭრილი

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი        

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-ზ

ემო

სვ

ანეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-

ქვემ

ო ს

ვანე

თი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  -მ

თია

ნეთ

ი

პოლიტიკა 27% 33% 20% 23% 35% 66% 42% 36% 24% 25%

სოფლის მეურნეობა (მელიორაცია, მექანიაცია, გასაღების ბაზარი, პესტიციდებზე ხელმისაწვდომობა და ა.შ.)

23% 28% 41% 19% 20% 42% 39% 50% 47% 29%

განათლება (ბაღები, სკოლები, სახელმძღვანელოები, უმაღლესი სასწავლებლები)

26% 44% 38% 32% 27% 12% 29% 30% 48% 33%

ჯანდაცვა (დაზღვევა, ჯანდაცვის ობიექტები,)

39% 36% 64% 67% 40% 36% 48% 68% 62% 47%

კომუნალური სფერო და კომუნიკაციები (სასმელი წყალი, ბუნებრივი გაზის ხელმისაწვდომობა ელექტოენერგია, საკანალიზაციო სისტემა)

24% 28% 27% 20% 8% 5% 24% 19% 21% 35%

საგზაო ინფრასტრუქტურა (გზა, ხიდი, გვირაბი და ა.შ.)

9% 4% 6% 11% 6% 1% 1% 12% 9% 12%

ტრანსპორტი (მუნიციპალური ტრანსპორტის და რეგიონის ტრანსპორტი)

12% 10% 4% 5% 2% 2% 5% 5% 4% 9%

კულტურა (კულტურის სახლი, ბიბლიოთეკა, ღონისძიებები, თეატრი და ა.შ)

10% 23% 15% 3% 10% 5% 11% 3% 7% 9%

გარემოს დაცვა (დაბინძურება) 15% 10% 24% 29% 12% 13% 14% 7% 8% 17%

ახალგაზრდობა (ახალგაზრდული პრობლემები)

25% 25% 23% 16% 45% 66% 21% 19% 24% 32%

ადამიანის უფლებები 23% 18% 20% 36% 33% 14% 21% 9% 17% 14%

უსაფრთხოება (კრიმინალური მდგომარეობა)

12% 11% 9% 13% 36% 2% 22% 13% 6% 12%

ფინანსური (ბანკები, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციები) 15% 22% 21% 15% 22% 14% 25% 17% 9%

ყურადღება უნდა გამახვილდეს ადამიანის უფლებების სფეროზე. მთლიანობაში, გამოკითხულთა 20% აღნიშნავს, რომ მათთვის ადამიანის უფლებები პრობლემური სფეროა, თუმცა იმერეთსა და სამეგრელოში ყველაზე მეტმა, შესაბამისად - 36%-მა და 33%-მა აღნიშნა, რომ ადამიანის უფლებების დაცვა პრობლემაა. ასევე აღნიშვნის ღირსია, უსაფრთხოების (კრიმინოგენული

16

სიტუაციის) პრობლემის აღქმა მოსახლეობის მხრიდან. ყველაზე მეტად, ამ პრობლემაზე ყურადღებას ამახვილებს სამეგრელოსა (36%) და შიდა ქართლის (22%) მოსახლეობა. ეს მონაცემები, ერთი მხრივ, შესაძლოა, აიხსნას კონფლიქტის ზონასთან სიახლოვით, ხოლო მეორე მხრივ, არ არის გამორიცხული, რომ ბოლო დროს კრიმინოგენული მდგომარეობა ადგილებზე გაუარესდა. ამ ბოლო მოსაზრებას ადასტურებს სამეგრელოს რეგიონში ფოკუსჯგუფზე გამოთქმული აზრი იმის შესახებ, რომ ხელისუფლების შეცვლის შემდგომ იმატა ოჯახების დაყაჩაღების ფაქტებმა, ასევე, ნარკოტიკის მომხმარებელთა რაოდენობამ და, ზოგადად, იმის ილუზიამ, რომ კრიმინალის მიმართ სახელმწიფო ლოიალური გახდა.

სოფლებში უფრო მნიშვნელოვანია ახალგაზრდების პრობლემატიკა, ვიდრე ქალაქებში. სოფლებში ნაკლებია ახალგაზრდების დასაქმების შესაძლებლობები. ახალგაზრდების უმეტესობა ოჯახურ მეურნეობაში არ მუშაობს. ნაკლებია, მათთვის თავისუფალი დროის გატარების შესაძლებლობები, ახალგაზრდა მამაკაცების უმეტესობა ალკოჰოლის მოხმარებითა და „ბირჟაზე“ დგომით არიან დაკავებულები.

1. ჯანდაცვაჯანდაცვის სფეროში ყველაზე პრობლემურად ჯანდაცვის გადასახადი და ექიმთა კვალიფიკაცია დასახელდა. დიაგრამა 2. ჯანდაცვის სფეროში არსებული პრობლემები

ფოკუსჯგუფების დროსაც, ჯანდაცვის სფეროში ეს ორი პრობლემა გამოიყო, როგორც მოსახლეობისთვის ყველაზე მტკივნეული სფერო. ერთმანეთს რომ შევადაროთ რეგიონები, (ცხრილი #5) მათ შორის მცირე განსხვავებებია ჯანდაცვის პრობლემური სფეროების შეფასებისას. მაგ. სამეგრელოს რეგიონში

17

ჯანდაცვის საფასურზე მეტად, ექიმების კვალიფიკაციის პრობლემა დგას. ექიმთა კვალიფიკაციის საკითხი ფოკუსჯგუფებზეც გამოიყო სხვადასხვა რეგიონში.

„ჩვენი საავადმყოფო ერთი წლის წინ, ალდაგს გადაეცა 1 ლარად. საავადმყოფო იყო მომგებიანი და პრობლემა არც პერსონალს ჰქონდა და არც პაციენტებს. რაც ალდაგი შემოვიდა, შარშან,

ნოემბერში დაითხოვეს ექთნები, ექიმები. ისეთი პირობები შეუქმნეს, რომ არც ერთ კვალიფიციურ ექიმს არ უღირს ამ პირობებში მუშაობა, მალე ახალციხის საავადმყოფო კვალიფიციური ექიმების

გარეშე დარჩება“. მოსაზრება ახალციხის ფოკუსჯგუფიდან

„ ექიმების კვალიფიკაცია მარნეულში ძალიან დაბალია, სოფლიდან ჩამოსული ადამიანი მიდის მარნეულის საავადმყოფოში, რადგან სხვა გზა არაა აქვს და ვინც ქალაქში ცხოვრობს, ის მაინც

თბილისში მიდის“. მოსაზრება მარნეულის ფოკუსჯგუფიდან

18

ცხრილი 5. ჯანდაცვაში არსებული პრობლემები – რეგიონების ჭრილი

ქვემ

ო

ქარ

თლ

ი        

სამც

ხე-

ჯავა

ხეთ

ი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-

ზემო

 სვა

ნეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  

-მთ

იანე

თი

პირველადი ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა (ამბულატორია, პოლიკლინიკა)

8.7 16.6 13.3 11.3 16.9 10.0 12.3 3.9 11.0 11.5

ექიმების კვალიფიკაცია 14.3 25.5 21.7 18.7 37.1 7.0 24.0 19.4 27.6 18.7

ჯანდაცვის დაწესებულებების მდგომარეობა (პირობები, ჰიგიენა, მომსახურება)

7.1 16.6 5.6 14.0 10.1 1.0 6.8 3.9 9.2 4.3

ჯანდაცვის საფასური 33.2 24.8 40.6 39.3 29.2 52 37 41.1 36.2 53.2

დაზღვევის ხელმისაწვდომობა

12.2 3.4 18.2 14.7 5.6 30.0 19.2 20.2 15.3 10.1

მ.პ.გ. 24.5 13.1 .7 2.0 1.1 .7 11.6 .6 2.2

აღსანიშნავია ის გარემოებაც, რომ მოსახლეობის ნაწილისთვის მნიშვნელოვანია, დაზღვევის ხელმისაწვდომობა. სამწუხაროდ, კვლევა არ იძლევა საშუალებას, გავიგოთ რა ტიპის დაზღვევაზეა საუბარი, სახელმწიფოზე თუ კერძო დაზღვევაზე. თუმცა, მოსახლეობის 14,6% თუ დაზღვევის აუცილებლობაზე საუბრობს, ეს სადაზღვევო პროდუქტებზე მოთხოვნას გულისხმობს.

2. სოფლის მეურნეობა

სოფლის მეურნეობა, რანგით მეორე პრობლემაა გამოკითხული მოსახლეობისთვის. ხოლო პრობლემის შიგნით ყველაზე დიდ სირთულეს გასაღების ბაზრის არარსებობასა და მის განუვითარებლობაში ხედავენ. აღსანიშნავია, რომ თავად სასოფლო–სამეურნეო პროდუქტის წარმოების ხელშეწყობის ღონისძიებების მიმართ მოთხოვნა არ არის დიდი, გამოკითხულთა მხოლოდ 13.5% აღნიშნავს, რომ სასოფლო-სამეურნეო წარმოებისთვის აუცილებელი მასალის მიწოდება პრობლემას წარმოადგენს. მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილმა დაასახელა სამელიორაციო ღონისძიებები პრობლემად, მიუხედავად იმისა, რომ ფოკუსჯგუფებზე მონაწილეები შეეხნენ აღნიშნულ პრობლემას. კერძოდ, სარწყავი წყლის პრობლემა მწვავედ დგას ზაფხულში, მორწყვის სეზონზე. ფოკუსჯგუფებზე აღინიშნა, რომ პრობლემა ძირითადად კი მოგვარდა, თუმცა არის სოფლები, სადაც ამ დრომდე მოუგვარებელია სარწყავი წყლის საკითხი.

19

დიაგრამა 3. სოფლის მეურნეობის სფეროში არსებული პრობლემები

სოფლის მეურნეობის პრობლემების დასახელებისას, ქალაქისა და სოფლის მოსახლეობის პასუხებში მცირე განსხვავებები დაფიქსირდა. უნდა აღინიშნოს, რომ სოფლის მეურნეობის პროდუქტების გადამუშავების პრობლემას ქალაქის მოსახლეობა უფრო ხედავს, ვიდრე სოფლის მოსახლეობა.

გადამამუშავებელი მრეწველობის განვითარების პრობლემას ფოკუსჯგუფებზე გამოეხმაურნენ და აღინიშნა, რომ რენტაბელური არ არის ადგილობრივი პროდუქციის გადამამუშავებელი მცირე საწარმოს გაკეთება.

ჩვენ გვინდოდა, საკონსერვო ქარხნის ამუშავება მცხეთაში, თუმცა როდესაც გავაკეთეთ ბიზნეს-გეგმა და დავითვალეთ, რა და როგორ იქნებოდა, აღმოჩნდა, რომ თვითღირებულება, ადგილობრივი ნედლეულის

გამოყენებით, იმდენად ძვირი გვიჯდებოდა, კონკურენციას ვერ ვუწევდით იმპორტირებულ კონსერვირებულ პროდუქტს“.

მოსაზრება მცხეთის ფოკუსჯუფიდან

დიაგრამა 4. სოფლის მეურნეობის სფეროში არსებული პრობლემები – ქალაქებისა და სოფლის ჭრილი

20

მიუხედავად იმისა, რომ სოფლის მეურნეობის განუვითარებლობის ერთ-ერთ მიზეზად სახელდება სასოფლო–სამეურნეო ტექნიკის ხელმისაწვდომობა, კვლევის მიხედვით, ეს დეფიციტი სოფლის მოსახლეობის მხოლოდ 2.9%-მა ახსენა.

„მოსახლეობის გარკვეულმა ნაწილმა გასულ წელს, კომბოსტოს მოსავალი მოიყვანა. ჩამოსული იყო დისტრიბუტორი, რომელსაც უნდოდა, 50 თეთრად შეესყიდა კომბოსტო, თუმცა გლეხებმა არ გაყიდეს.

კომბოსტო დაულპათ და ბოლოს, 20 და 10 თეთრად იხვეწებოდნენ“. მოსაზრება ახალციხის ფოკუსჯუფიდან

რეგიონების მიხედვით სოფლის მეურნეობის საკითხებში პრობლემების დასახელებისას, მცირე განსხვავებები დაფიქსირდა. მაგ. სარწყავის წყლის პრობლემა ყველაზე მეტად ქვემო ქართლის მოსახლეობას აწუხებს. პროდუქციის გასაღების - რაჭა-ლეჩხუმ-ქვემო სვანეთში.

ცხრილი 6. სოფლის მეურნეობის პრობლემატიკა – რეგიონების ჭრილი

21

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი        

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-ზ

ემო

სვ

ანეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-ქ

ვემო

სვ

ანეთ

ი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  -მ

თია

ნეთ

ი

სამელიორაციო ღონისძიებები - მორწყვა

14.3 .7 4.9 1.3 1.0 17.1 6.1 10.8

სამელიორაციო ღონისძიებები - დრენაჟი

2.0 3.4 .7 1.3 .7 1.8 11.5

სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის გასაღების ბაზრის გაუმჯობესება

13.3 20.0 40.6 28.7 29.2 19.0 32.9 29.5 29.4 16.5

სასოფლო-სამეურნეო წარმოებისათვის აუცილებელი მასალების (სასუქები, შხამქიმიკატები, თესლები და ა.შ.) მიწოდება

6.1 7.6 11.2 25.3 12.4 3.0 19.9 20.2 12.3 6.5

სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის გაქირავება და შეკეთება

7.1 11.0 .7 4.0 2.2 4.1 4.7 1.8 7.2

ვეტერინარული და მეცხოველეობასთან დაკავშირებული სხვა მომსახურება

4.6 6.2 2.1 4.0 2.2 2.0 1.4 .8 1.2

სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის გადამუშავება

4.6 11.7 7.7 8.0 3.4 2.0 2.7 4.7 6.7 8.6

სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის გასაღება

10.2 16.6 26.6 12.7 33.7 73.0 16.4 25.6 33.7 6.5

სასაწყობო და სამაცივრო მეურნეობა

2.0 2.1 .7 1.3 3.4 2.1 .8 1.8

საძოვრებით უზრუნველყოფა 1.5 2.1 .7 8.0 2.2 1.4 1.6 2.5 7.9

მიწის საკუთრება და მასთან დაკავშირებული საკითხები

5.1 2.1 2.0 6.7 2.3 22.3

მ.პ.გ. 29.1 16.6 4.2 3.3 4.5 1.4 10.1 2.5 2.2

3. განათლება

განათლების ხელმისაწვდომობის პრობლებაში მოსახლეობის უმრავლესობა უმაღლესი განათლების ხელმისაწვდომობას, საშუალო განათლების დაწესებულებებში სწავლების ხარისხსა და სახელმძღვანელოების ხელმისაწვდომობას გულისხმობს. მიუხედავად იმისა, რომ ფოკუსჯგუფებზე

22

საკმაოდ მწვავედ დადგა სკოლამდელი განათლების პრობლემა და ეს არ იყო მხოლოდ ამ კვლევის ფარგლებში ჩატარებული ხარისხობრივი კვლევის შედეგი, მოსახლეობის მხოლოდ 6.3% ასახელებს სკოლამდელი დაწესებულებების ხელმისაწვდომობის პრობლემას. აღსანიშნავია, რომ ქალაქისა და სოფლის მოსახლეობის პასუხები ამ კითხვის მიხედვით არ განსხვავდება.

დიაგრამა 5. პრობლემები განათლების სისტემაში

სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავება დაფიქსირდა რეგიონების ჭრილში. როგორც ცხრილიდან #7 ჩანს, ფოკუსჯგუფზე წამოწეული საკითხი სკოლამდელი აღზრდის შესახებ, ქვემო ქართლში, სამცხე-ჯავახეთში, კახეთსა და სამეგრელოში დაფიქსირდა. მოსახლეობა, ძირითადად, სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში არსებული გადასახადისა და იქ არსებული პირობების მიმართ გამოთქვამენ უკმაყოფილებას. ცხრილი 7. პრობლემები განათლების სისტემაში – რეგიონის ჭრილი

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი        

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-ზ

ემო

სვ

ანეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-

ქვემ

ო ს

ვანე

თი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  -მ

თია

ნეთ

ი

23

სკოლამდელი განათლების ხელმისაწვდომობა - ბაღების არსებობა

6.6 6.9 .7 3.3 9.0 4.0 4.8 .8 6.1 3.6

სკოლამდელი განათლების ხელმისაწვდომობა - გადასახადი

14.3 11.0 4.9 3.3 6.7 2.0 3.4 3.1 7.4 1.4

სკოლამდელ დაწესებულებებში არსებული პირობები (შენობა, კვება)

3.1 11.0 15.4 2.0 3.4 8.0 5.5 3.1 2.5 3.6

სკოლამდელ დაწესებულებებში არსებული სწავლებისა და აღზრდის ხარისხი

6.1 3.4 2.1 4.0 12.4 6.0 2.1 5.4 3.1 5.8

საშუალო განათლების დაწესებულებების პირობები

5.6 5.5 2.8 2.0 4.5 1.4 4.7 4.3

საშუალო განათლების დაწესებულებების სწავლების ხარისხი

10.7 12.4 22.4 32.0 11.2 17.8 20.2 20.2 25.9

სახელმძღვანელოებზე ხელმისაწვდომობა

8.7 9.0 16.8 16.0 10.1 54.0 21.2 17.8 15.3 16.5

უმაღლესი განათლების ხელმისაწვდომობა

14.3 27.6 32.9 35.3 40.4 25.0 42.5 24.0 37.4 41.0

მ.პ.გ. 30.6 13.1 2.1 2.0 2.2 1.0 1.4 20.9 3.7 2.2

4. პოლიტიკური არასტაბილურობა

პირველი ოქტომბრის არჩევნების შემდგომ შექმნილი პოლიტიკური არასტაბილურობა, მოსახლეობისთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემაა. ყველაზე მეტად, პოლიტიკური სიტუაციის შეფასებისას მოსახლეობას საზოგადოების დაპირისპირების საფრთხე აღელვებთ, შემდეგ პოლიტიკურ ძალთა მშვიდობიანი თანაარსებობის პრობლემა და საზოგადოების პოლიტიზაციის მაღალი ხარისხი. მიუხედავად იმისა, რომ თვითმმართველობების საქმიანობის შეფერხების საკითხი მწვავედ დაისვა ფოკუსჯგუფებზე, მოსახლეობის მხოლოდ 12.4% თვლის, რომ პოლიტიკური პროცესების ფონზე, ადგილობრივი ხელისუფლების საქმიანობა შეფერხდა.

დიაგრამა 6. პოლიტიკაში არსებული პრობლემები

24

ცხრილი 8. პოლიტიკაში არსებული პრობლემები – რეგიონის ჭრილი

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-ზ

ემო

სვ

ანეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-ქ

ვემო

სვ

ანეთ

ი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  -მ

თია

ნეთ

ი

პოლიტიკურ ძალთა მშვიდობიანი თანაარსებობის პრობლემა

12.8 17.2 27.3 26.7 15.7 39.0 20.5 31.8 25.2 25.2

საზოგადოების პოლიტიზაციის მაღალი ხარისხი

16.3 23.4 7.0 16.0 20.2 9.0 15.8 11.6 18.4 14.4

საზოგადოების დაპირისპირების საფრთხე პოლიტიკურ ნიადაგზე

19.4 25.5 21.0 32.0 27.0 42.0 31.5 17.1 25.2 33.1

პოლიტიკური ოპონენტების შეუწყნარებლობა ერთმანეთის მიმართ

10.7 9.0 33.6 9.3 11.2 7.0 19.9 15.5 12.3 15.8

პოლიტიკური პროცესების ფონზე, ადგილობრივი ხელისუფლების საქმიანობის შეფერხება

11.2 13.1 9.1 14.0 21.3 3.0 10.3 17.8 16.0 8.6

მ.პ.გ. 29.6 11.7 2.1 2.0 4.5 2.1 6.2 3.1 2.9

25

როგორც ცხრილიდან #8 ჩანს, ადგილობრივი ხელისუფლების საქმიანობის შეფერხება ყველაზე მეტად სამეგრელოში, გურიასა და აჭარაში გამოკითხულ რესპონდენტებს აწუხებთ. უნდა აღინიშნოს, რომ სწორედ ამ რეგიონებში დაეთმო ყველაზე მეტი დრო პოლიტიკური სიტუაციით გამოწვეულ სირთულეებზე საუბარს.

„გურიაში პრობლემა პოლიტიკური პარტიების განუვითარებლობაა. ეს აისახება თვითმმართველობაზეც და, ზოგადად, სიტუაციაზეც. ამ ადამიანებმა არ იციან, როგორ უნდა წაიყვანონ პოლიტიკური დებატები,

რა არის თანამშრომლობა. ადგილობრივი არასამთავრობოები ადვოკატირების პროცესში არიან ჩართულები, მათ უნდა დაიცვან სამიზნე ჯგუფების ინტერესები ადგილობრივ თვითმმართველობაში და უწევთ პოლიტიკურ პარტიებთან ურთიერთობა. რა ხვდებათ იქ - პოლიტიკური პარტიები საერთოდ ვერ

ერკვევიან ამ პროცესში და რამდენიც უნდა ელაპარაკო, მათ სხვა პრობლემები აწუხებთ. ჩვენ, არასამთავრობო ორგანიზაციებს გვასწავლიან, ტრენინგებს გვიტარებენ ადვოკატირებაში, ამ

მიმართულებით გამოცდილებაც გვაქვს და ცოდნაც, პოლიტიკური პარტიები კი, რომლებიც, საბოლოოდ, მართავენ ქვეყანას, ჩამოგვრჩებიან ორგანიზაციული განვითარების მიმართულებით. ეს პრობლემაა“.

მოსაზრება ოზურგეთის ფოკუსჯუფიდან

5. ახალგაზრდობის სფეროს პრობლემატიკა

ახალგაზრდობის პრობლემებიდან მოსახლეობა დასაქმებასა და მიგრაციას გამოყოფს. მიუხედავად იმისა, რომ ფოკუსჯგუფებზე აქცენტი გაკეთდა ახალგაზრდებისთვის თავისუფალი დროის ორგანიზების შესაძლებლობების სიმცირეზე, მოსახლეობის უმეტესობა მაინც მათ დაუსაქმებლობაში ხედავს პრობლემას. ფოკუსჯგუფებზე ხაზი გაესვა იმასაც, რომ რეგიონებში მენტალობის პრობლემაც დგას და სტერეოტიპები ძლიერია. თუ თბილისში წასული ახალგაზრდა ძალიან მარტივად ივლის საცურაო აუზზე და კლუბში, რეგიონში ჯერ კიდევ სირცხვილად ითვლება საცურაო აუზზე ქალებისა და ვაჟების ერთად სიარული.

„ადგილზე არც კინო გვაქვს და არც კლუბი, სად უნდა წავიდეს ახალგაზრდა? იყო კინო, მაგრამ ვერ იმუშავა. როგორ უნდა იყიდოს ახალგაზრდამ ბილეთი, თუ არ ექნა ფული. ყველაზე მეტად ის ჭირს, რომ დაუსაქმებლები არიან და ამიტომ დგას მათი თავისუფალი დროის გატარების პრობლემა “.

„ახალციხეში იყო საცურაო აუზი, მაგრამ დახურა მეპარონემ. ჯერ ძალიან ძვირი ფასი ედო და არავინ დადიოდა, მაგრამ მხოლოდ ამაში არ იყო საქმე. ახალგაზრდა გოგოები და ბიჭები ერთად

არ დადიოდნენ და დღეები თუ საათები ჰქონდათ გაყოფილი. არ გაამართლა და დაიხურა ეს ბიზნესი“.

„იმის გამო, რომ ახალგაზრდები ვერ საქმდებიან, იძულებულნი არიან, წავიდნენ რეგიონებიდან დედაქალაქში ან სხვა ქვეყანაში დასაქმდნენ“.

მოსაზრებები ახალციხის ფოკუსჯუფიდან

დიაგრამა 7. ახალგაზრდების პრობლემები რეგიონებში

26

რეგიონებისა და დასახლების ტიპის მიხედვით, სტატისტიკურად სანდო განსხვავებები არ დაფიქსირებულა, ამიტომ ამ ქვეთავში არ მოგვყავს ჭრილები რეგიონების მიხედვით. აღსანიშნავია მცირე განსხვავებები ასაკობრივი ჯგუფების მიხედვით, რაც მოსალოდნელი იყო. ყველაზე ახალგაზრდა რესპონდენტების ჯგუფში 18-დან 25 წლამდე, 5 %-ით მეტია (12.3%) რესპონდენტთა რაოდენობა, რომლებიც ახალგაზრდების თავისუფალი დროის ორგანიზებას აღიქვამენ პრობლემად, ხოლო ასაკობრივ ჯგუფში 56 წელზე ზევით (15.2%) – მიგრაციას.

27

6. კომუნალური სფერო და კომუნიკაციები

კომუნალურ სფეროში არსებული პრობლემების შეფასებისას პასუხები სკმაოდ გაბნეულია და არც ერთი მათგანის პრობლემურობას გამოკითხულთა 15%-ზე მეტი არ აღნიშნავს.

დიაგრამა 8. კომუნალურ სფეროში არსებული პრობლემები

აღნიშვნის ღირსია ის გარემოება, რომ ქალაქისა და სოფლის მოსახლეობის პასუხებში მნიშვნელოვანი განსხვავებაა სასმელი წყლის ხარისხისა და ინტერნეტთან წვდომის საკითხში. როგორც დიაგრამიდან ჩანს, ქალაქის ტიპის დასახლებაში გაცილებით ცუდია წყლის ხარისხი, ვიდრე სოფლის ტიპის დასახლებაში.

28

დიაგრამა 9. კომუნალური სფეროს შეფასება – ქალაქისა და სოფლის ჭრილი

კომუნალური პრობლემების მოგვარება ადგილობრივი ხელისუფლების პრეროგატივაა, ამიტომ მნიშვნელოვანია, შევადგინოთ ამ პრობლემების ჩამონათვალი რეგიონების მიხედვით - ცხრილი#9.

ცხრილი 9. კომუნალური სფერო – რეგიონების ჭრილი

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-ზ

ემო

სვ

ანეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-ქ

ვემო

სვ

ანეთ

ი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  -მ

თია

ნეთ

ი

სასმელი წყლით მომარაგება 13.8 6.2 7.7 21.3 2.2 1.0 15.8 5.4 6.7 9.4

სასმელი წყლის ხარისხი 7.7 9.0 33.6 24.7 5.6 11.0 7.5 13.2 9.8 9.4

სასმელი წყლის ტარიფი 7.1 1.4 .7 1.0 1.4 4.9 2.2

ბუნებრივი გაზის 4.6 8.3 23.1 2.0 3.4 13.0 17.8 10.9 23.9 9.4

29

ხელმისაწვდომობაბუნებრივი გაზის ტარიფი 10.2 14.5 7.0 8.0 3.4 10.0 26.7 20.9 8.6 38.1

ელექტროენერგიის ხელმისაწვდომობა

.5 1.4 .7 10.7 13.5 4.0 .7 2.3 2.5 8.6

ელექტროენერგიის ტარიფი 9.2 10.3 7.7 6.7 33.7 44.0 6.8 15.5 23.9 4.3

საკანალიზაციო და სადრენაჟო სისტემის ხელმისაწვდომობა

3.1 11.7 4.9 4.7 4.5 4.0 7.5 1.6 1.8 12.9

ნაგავსაყრელები 6.6 5.5 6.3 6.7 10.1 6.0 8.2 3.1 3.1 4.3

სატელეფონო კავშირი 1.5 1.4 .7 7.3 12.4 1.4 5.4 .6

ინტერნეტი 5.6 15.9 4.9 6.0 10.1 6.0 4.8 21.7 14.1 1.4

მ.პ.გ. 30.1 14.5 2.8 2.0 1.1 1.4

7. ფუნდამენტური უფლებები

უფლებები პრობლემების ჩამონათვალში გამოკითხულთა 20.7%-მა დაასახელა პრობლემად. როდესაც კითხვა დავუსვით კონკრეტულად, უფლებების შესახებ, რას თვლიდნენ რესპონდენტები უფლებების სფეროში ყველაზე მნიშვნელოვან პრობლემად, გამოკითხულთა 61.6%-ის პასუხი იყო, რომ ეს არის, ზოგადად, ადამიანის უფლებების დაცვა.

დიაგრამა 10.

თუ გავაკეთებთ ჭრილს მათ შორიც, ვინც უფლებები პრობლემების ჩამონათვალში პრობლემურ სფეროდ აირჩია, მათგან 77.2%-მა ამ პრობლემაში ზოგადად ადამიანის უფლებები იგულისხმა, 7,4%-მა ეთნიკური უმცირესობების, 2.8% რელიგიური უმცირესობების, 1.8% სექსუალური უმცირესობების უფლებები ხოლო 10.9%-მა კერძო საკუთრების დაცვა.

30

8. ფინანსური ინსტიტუტების ხელმისაწვდომობა

ფინანსური ინსტიტუტების ხელმისაწვდომობის შეფასებისას, როგორც მოსალოდნელი იყო, ყველაზე მეტად საბანკო კრედიტის მაღალი საპროცენტო განაკვეთი აღელვებს მოსახლეობას.

დიაგრამა 11. პრობლემები ფინანსური ინსტიტუტების ხელმისაწვდომობის მიმართულებით.

9. გარემოს დაცვა

გარემოს დაცვის პრობლემებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანი მოსახლეობისთვის ხე-ტყის გაჩეხვაა. მიუხედავად იმისა, რომ ფოკუსჯგუფებზე მწვავე დისკუსიები გაიმართა ნაგავსაყრელებთან დაკავშირებით, არც კომუნალურ და არც გარემოს დაცვის პრობლემებს, მოსახლეობის დიდი ნაწილი არ ასახელებს მთავარ პრობლემად. იხ დიაგრამა # 12

31

დიაგრამა 12. გარემოს დაცვის პრობლემები

არასამთავრობოთა ნაწილი მუშაობს გარემოს დაცვის პრობლემებზე, ამიტომ მიზანშეწონილად მივიჩნიეთ, რეგიონული ჭრილი წარმოგვედგინა შემდეგ ცხრილში #10

ცხრილი 10. გარემოს დაცვის პრობლემები – რეგიონის ჭრილი

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი

სამც

ხე-

ჯავა

ხეთ

ი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-

ზემო

 სვა

ნეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-

ქვემ

ო ს

ვანე

თი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  

-მთ

იანე

თი

ჰაერის დაბინძურება 17.3 16.6 11.9 30.0 42.7 7.0 16.4 19.4 16.6 13.7

ტყეების მდგომარეობა/გაჩეხვა

25.0 31.0 52.4 38.0 24.7 82.0 51.4 42.6 56.4 49.6

მდინარეების მდგომარეობა

10.2 22.8 12.6 12.7 16.9 1.0 19.2 8.5 9.2 15.1

საწარმო ნარჩენების პრობლემა

15.8 12.4 21.0 17.3 7.9 9.0 12.3 4.7 16.0 18.0

მ.პ.გ. 31.6 17.2 2.1 2.0 7.9 1.0 .7 24.8 1.8 3.6

10. უსაფრთხოება

უსაფრთხოების პრობლემა შეფასებისას მხოლოდ მე-10 ადგილზე მოხვდა. უსაფრთხოების სფეროში გამოკითხულთა 47.3% ყველაზე მნშვნელოვან პრობლემას ქვეყნის უსაფრთხოებას ხედავს. იმ რესპონდენტებს შორის (14.1%), რომლებმაც უსაფრთხოების პრობლემა მნიშვნელოვნებით პირველ სამ

32

პრობლემაში დაასახელეს (იხ დიაგრამა #1), უფრო მეტი ნაწილი (32.8%) ფიქრობს, რომ საფრთხე კრიმინალია, ვიდრე მთლიანად გამოკითხულებს შორის 17.2%.

ცხრილი 11. უსაფრთხოების პრობლემის შეფასება

11. თვითმმართველობის შეფასება

თვითმმართველობაში ბოლო დროს განვითარებულ მოვლენებს რესპონდენტები, საერთო ჯამში, 5–ბალიან შკალაზე საშუალო 3,07 ქულით აფასებენ. აღსანიშნავია, რომ შეფასება არ არის ცალსახა და ბოლოდროინდელ მოვლენებს მხოლოდ პოზიტიურად არ აფასებს მოსახლეობა. მოვლენებს დადებითად აფასებს გამოკითხულთა 41.5%, ხოლო უარყოფითად – 35.2.

დიაგრამა 13. თვითმმართველობაში არსებული სიტუაციის შეფასება

აღნიშნული შედეგი შორს არ არის იმ დისკუსიისგან, რომელიც ფოკუსჯგუფებზე გაიმართა. რეგიონების მიხედვით სიტუაცია განსხვავებულია, განსხვავებები მოცემულია ცხრილში #12

33

ცხრილი 12. თვითმმართველობებში მიმდინარე მოვლენების შეფასება

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-

ზემო

 სვა

ნეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-

ქვემ

ო ს

ვანე

თი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  

-მთ

იანე

თი

სრულიად უარყოფითად 14.1 1.4 9.9 18.0 21.6 1.0 6.2 11.6 8.7 13.8

უფრო უარყოფითად 37.5 15.4 28.9 35.3 31.8 7.0 15.8 24.8 25.5 16.7

არ მაინტერესებს ეს პროცესი

24.0 36.4 16.9 10.0 19.3 33.0 21.9 30.2 22.4 21.0

უფრო დადებითად 19.3 36.4 38.0 24.0 26.1 28.0 37.7 18.6 29.2 35.5

ძალიან დადებითად 5.2 10.5 6.3 12.7 1.1 31.0 18.5 14.7 14.3 13.0

თვითმმართველობის საქმიანობას რესპონდენტები აფასებდნენ იმის მიხედვით, თუ რამდენად ეთანხმებიან 5–ბალიან შკალაზე თვითმმარველობის შესახებ გამოთქმულ მოსაზრებებს. დიაგრამაზე წარმოდგენილია საშუალო ქულები იმ შეფასებებისა, რომელიც მიიღო თითოეულმა ფრაზამ, რომელიც გამოხატავს მოსახლეობის დამოკიდებულებას თვითმმართველობისადმი. საერთო ჯამში, 2.8 ქულით შეაფასეს რესპონდენტებმა ადგილობრივი ხელისუფლება, რაც საშუალოზე ოდნავ დაბალი შეფასებაა.

დიაგრამა 14. საზოგადოების დამოკიდებულების საშუალო ქულები თვითმმართველობის მიმათ5

5 აღსანიშნავია, რომ სხვადასხვა რეგიონში ფასდებოდა ის თვითმმართველობა, რომელიც კვლევის ეტაპზე არსებობდა.

34

ცხრილში მოცემულია შედეგები, თუ როგორ განაწილდა პასუხები თითოეული რეგიონის მიხედვით.ცხრილი 13, თვითმმართველობის შეფასება რეგიონების მიხედვით

ჩემი ადგილობრივი ხელისუფლება . . .

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი

სამც

ხე-

ჯავა

ხეთ

იკა

ხეთ

ი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-

ზემო

 სვა

ნეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-

ქვემ

ო ს

ვანე

თი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  

-მთ

იანე

თი

ეფექტურია და კარგად მუშაობს 3.1 3.2 2.9 2.9 2.7 2.8 2.8 2.3 2.8 2.9

ფულს ხარჯავს ჭკვიანურად 3.0 3.2 2.6 2.6 2.4 2.6 2.5 2.2 2.6 2.7

კარგად ართმევს თავს იმ პრობლემების მოგვარებას, რომელიც ჩემს სოფელს აქვს

3.0 3.1 2.8 2.7 2.5 2.6 2.6 2.2 2.7 2.8

პატიოსანი და სანდოა 3.1 3.2 2.9 2.8 2.7 3.0 2.9 2.6 2.8 3.0

შესაძლებლობას აძლევს მაცხოვრებლებს, მონაწილეობა მიიღონ გადაწყვეტილების მიღებაში

3.1 3.0 3.1 2.8 2.5 2.6 2.7 2.2 2.6 2.7

მაცხოვრებლებს აცნობს რა კეთდება

3.4 3.2 3.3 3.1 2.4 2.5 2.8 2.4 2.8 2.8

უსმენს მოსახლეობის პრობლემებს 3.4 3.2 3.6 3.1 2.4 2.6 3.0 2.6 2.8 3.1

მოქმედებს ადგილობრივი 3.2 2.8 3.0 2.8 2.5 2.5 2.7 2.4 2.7 3.1

35

მოსახლეობის საჭიროებების დაკმაყოფილებისთვის სამართლიანად ეპყრობა ყველა ადამიანს და უპირატესობას არ ანიჭებს ერთ რომელიმე ჯგუფს სხვებთან შედარებით

3.0 2.7 2.9 2.6 2.6 2.6 3.0 2.5 2.8 2.6

ადგილობრივი თემის საჭიროებებს აყენებს პერსონალურ ინტერესებზე მაღლა

3.0 3.0 2.8 2.5 2.2 2.6 2.8 2.4 2.5 2.8

ადგილობრივი თემის საჭიროებებს აყენებს საკუთარი პოლიტიკური პარტიის ინტერესებზე მაღლა

2.8 2.9 2.6 2.4 2.2 2.6 2.7 2.2 2.3 2.7

საერთო საშუალო ქულა 3.1 3.0 2.9 2.8 2.5 2.6 2.8 2.4 2.7 2.8

რესპონდენტებს დაესმოდათ კითხვა, ვინ წყვეტს მათ რეგიონში, რა ტიპის ინფრასტრუქტურული პროექტები უნდა განხორციელდეს. რესპონდენტებს შესაძლებლობა ეძლეოდათ, აერჩიათ რამოდენიმე პასუხი ერთად, ამიტომ პასუხების განაწილება აღემატება 100%-ს.

ყველაზე მეტი პასუხები ამ კითხვაზე დაფიქსირდა ადგილობრივი მთავრობის სასარგებლოდ, ხოლო ყველაზე ნაკლები, ადგილობრივი თემის სასარგებლოდ. ეს შედეგები ემთხვევა ფოკუსჯგუფებზე გამოთქმულ მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ადგილებზე მუშაობისას, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებს ყველაზე მეტად, სათემო მობილიზაციის პრობლემები აქვთ და მეორე გამოთქმულ მოსაზრებას, სოფლის პროექტების შესახებ.

„სოფლის დაფინანსების პროექტები ისე იყო გაკეთებული, რომ სოფლიდან 5 კაცს ჰკითხეს, რა სურდათ და მერე როგორც ჩათვალეს სწორად, ისე გადაწყვიტეს. მაგალითად, ჩემს სოფელში

გაკეთდა წყალგაყვანილობა, მაგრამ ერთი დღე არ ყოფილა წყალი. როგორც კი ჩართეს, მაშინვე ყველა მილი დასკდა და ახლა ისევ ჭები გვაქვს. სულ 8000 ლარი დაჯდა, რაც ძალიან ცოტაა

ხარისხიანი მილსადენის გასაკეთებლად (მცხეთა-მთიანეთი)“.

„სტეფანწმინდაში, მაგალითად, არ არსებობს სახანძრო მომსახურება. ტაძარი იმის გამო დაიწვა, რომ სახანძრო მანქანას არ ჰქონდა წყალი. ვის რად უნდა ტუალეტი, რომელიც დაბის ცენტრში

28000-ად ააშენე, როცა არ არის სახანძრო მომსახურება“.

ცხრილი 14. პასუხების განაწილება კითხვაზე, თუ ვინ იღებს გადაწყვეტილებას ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებაზე.

ვინ წყვეტს კონკრეტულად, რომელი ინფრასტრუქტურული პროექტი უნდა განხორციელდეს თქვენს თემში/რეგიონში

% პასუხებიდან

ადგილობრივი მთავრობა 55.2%

ცენტრალური მთავრობა 34.9%

ადგილობრივი მაცხოვრებლები 11.0%

დონორი ორგანიზაცია 7.8%

ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები 5.7%

36

ადგილობრივი თემი 5.4%

გამოკითხულთა 91% ფიქრობს, რომ ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებისთვის უნდა გაიმართოს საჯარო განხილვები.

დიაგრამა 15. უნდა გაიმართოს თუ არა საჯარო განხილვები იმის თაობაზე, თუ რომელი ინფრასტრუქტურული პროექტები უნდა განხორციელდეს თემში

12. ნდობა

ნდობის თავში მოცემულია საზოგადოების დამოკიდებულება სხვადასხვა ინსტიტუტებისა და ქვეყნების მიმართ. უნდა აღინიშნოს, რომ საზოგადოებრივი ორგანიზაციებისადმი ნდობა მომატებულია სხვა კვლევებთან შედარებით და საერთო საშუალო ქულით, 5–ბალიან შკალაზე 3,5-ის ტოლია. საზოგადოების 33,2% ანუ მესამედი, არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობას აღიქვამს, როგორც „ძალიან სასარგებლოს“. გამოკიხულთა 6,2% თვლის, რომ მათი საქმიანობა უსარგებლო ან ძალიან უსარგებლოა, 24%-ს კი გაუჭირდა არასამთავრობო ორანიზაციების შეფასება.

37

დიაგრამა 16. არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობის შეფასება

არასამთავრობო ორგანიზაციებიდან დასახელდა 150-ზე მეტი არასამთავრობო და საერთაშორისო ორგანიზაცია. გამოკითხულთა 40.5%-მა ორგანიზაციების დასახელება ვერ შეძლო. ხოლო გამოკითხულთა 60%-მა დაასახელა ერთი ან მეტი საზოგადოებრივი ან საერთაშორისო ორგანიზაცია.

ყველაზე მეტად მოსახლეობა ჯარს, რელიგიურ ინსტიტუტებსა და პოლიციას ენდობა. ყველაზე ნაკლებად კი – პრეზიდენტის ინსტიტუტს, პოლიტიკურ პარტიებსა და რეგიონის ხელისუფლებას.

38

ცხრილი 15. ნდობა სხვადასხვა ინსტიტუტების მიმართ

მოსახლეობის უმეტესობა თავს დაცულად გრძნობს. დიაგრამა 17. რამდენად დაცულად გრძნობენ თავს რესპონდენტები

39

რესპონდენტებს შევთავაზეთ, დაესახელებინათ სამი ქვეყანა, რომელსაც ყველაზე მეტად ენდობიან, საქართველოს გარდა. როგორც პასუხებიდან გახდა ცნობილი, რეგიონების მოსახლეობის ყველაზე მეტ ნდობას აშშ, რუსეთი და უკრაინა იმსახურებს. კითხვაზე პასუხი გასცა 875-მა რესპონდენტმა.

დიაგრამა 18. ქვეყნების მიმართ ნდობა

ცხრილში #16 მოცემულია პასუხების განაწილება კითხვაზე, თუ რომელ ქვეყანას ენდობა მოსახლეობა ყველაზე მეტად საქართველოს გარდა, რეგიონების მიხედვით.

ცხრილი 16. ქვეყნების მიმართ ნდობა – რეგიონების ჭრილი

ქვემ

ო ქ

ართ

ლი

სამც

ხე-ჯ

ავახ

ეთი

კახე

თი

იმერ

ეთი

სამე

გრ

ელო-ზ

ემო

სვ

ანეთ

ი

რაჭ

ა -ლ

ეჩხუ

მი-ქ

ვემო

სვ

ანეთ

ი

შიდ

ა  ქა

რთ

ლი

გურ

ია

აჭარ

ა

მცხე

თა  -მ

თია

ნეთ

ი

40

აშშ 44.9% 52.4% 51.8% 50.8% 49.1% 20.6% 44.7% 45.6% 29.5% 48.1%

რუსეთი 30.5% 41.9% 18.8% 34.7% 13.2% 76.5% 23.4% 18.9% 43.6% 20.3%

უკრაინა 29.7% 22.6% 34.1% 25.4% 35.8% 5.9% 33.0% 43.3% 24.4% 22.8%

ბალტიისპირეთის ქვეყნები

28.0% 7.3% 15.3% 21.2% 39.6% 33.0% 25.6% 23.1% 1.3%

გერმანია 22.9% 13.7% 44.7% 28.8% 17.0% 2.9% 33.0% 17.8% 26.9% 36.7%

აზერბაიჯანი 21.2% 8.9% 10.6% 5.9% 22.6% 16.0% 25.6% 17.9% 13.9%

საფრანგეთი 14.4% 10.5% 40.0% 22.9% 5.7% 8.8% 36.2% 15.6% 19.2% 31.6%

თურქეთი 13.6% 4.8% 10.6% 5.9% 3.8% 4.3% 13.3% 11.5%

სომხეთი 5.1% 25.8% 9.4% 2.5% 13.2% 2.1% 3.3% 5.1% 1.3%

ბელორუსი 5.1% 7.3% 7.1% 5.1% 5.7% 2.9% 5.3% 3.3% 2.6% 32.9%

შუა აზიის ქვეყნები 2.5% 3.2% 4.7% 2.1% 3.8%

41

13. საკომუნიკაციო არხები

რეგიონის მოსახლეობის უმეტესობა ცენტრალური სატელევიზიო არხებიდან, ძირითადად, რუსთავი2-ს, ტელეიმედსა და საზოგადოებრივ მაუწყებელს უყურებს. დიაგრამა 19. ძირითადად, რომელ ცელნტრალურ სატელევიზიო არხებს უყურებთ?

რეგიონული ადგილობრივი არხებიდან დასახელებული ტელეკომპანიები მოცემულია ცხრილში #17ცხრილი 17. რომელ რეგიონულ ტელევიზიას უყურებენ რესპონდენტები

ტელევიზია რესპონდენტთა რაოდენობა

აჭარა 90

TV 25 82

ფარვანა 35

თრიალეთი 34

რიონი 30

იმერვიზია 30

ოდიში 27

გურჯაანი ტვ 25

42

გურია 25

ლაგოდეხი ტვ 22

XII არხი (ბოლნელი) 20

IX არხი (ახალციხე) 17

დია 15

ქვემო ქართლი 7

დუშეთის ტელევიზია 4

გორდა 4

მარნეული TV 3

TV4 2

ჯიხა 2

მეგა TV 2

ბორჯომი 1

თანამგზავრი 1

დიაგრამა 20. რომელ რადიოს უსმენს რეგიონის მოსახლეობა. პირველი 25 რადიოსადგური, რომელიც დაასახელეს რესპონდენტებმა

დიაგრამა 21. ყველაზე კითხვადი გაზეთები და ჟურნალები

43

44

დიაგრამა 22. საიტები, რომელსაც ყველაზე ხშირად იყენებენ

45

14. ბოლო სამი წლის მოვლენების შეფასება

რესპონდენტებს ვთხოვდით, დაესახელებინათ ბოლო სამი წლის მანძილზე მომხდარი ყველაზე დადებითი და უარყოფითი მოვლენა. აღსანიშნავია, რომ მოსახლეობა ბოლო სამი წლის განმავლობაში ყველაზე დადებით მოვლენად საქართველოში 1 ოქტომბრის არჩევნებს, ხოლო მეორე ადგილზე ქართული ოცნების ხელისუფლებაში მოსვლას ასახელებს. აღსანიშნავია, რომ დადებით მოვლენებს შორის, რომელიც მესამე ადგილზე დასახელდა, არის უკვე განხორციელებული ინფრასტრუქტურული პროექტები.

დიაგრამა 23. ბოლო სამი წლის მანძილზე მომხდარი სამი ყველაზე დადებითი მოვლენა6

ბოლო სამი წლის მანძილზე მომხდარი სამი ყველაზე უარყოფითი მოვლენა, მოსახლეობის აზრით, არის ციხის კადრები, ზეწოლა პატიმრებზე და ფასების ზრდა. როგორც დიაგრამიდან #19 ჩანს, მასზე გამოსახული პირველი და მეორე უარყოფითი მოვლენა, ერთი შეხედვით, იდენტურია, თუმცა მიზანშეწონილად ჩავთვალეთ, გამოგვეყო ერთმანეთისგან იმ რესპონდენტთა პასუხები, რომლებიც ციხის კადრებს აღიქვამდნენ უშუალო მოვლენად და ის რესპონდენტები, რომლებიც, სავარაუდოდ, ამ კადრებზე ან სხვა ინფორმაციაზე დაყრდნობით, ციხეში არსებულ ძალადობასა და პატიმრებზე ზეწოლას ასახელებდნენ უარყოფით მოვლენად. აღნიშნული კითხვა ღია ტიპის იყო და რესპონდენტი თავად უკეთებდა ფორმულირებას მოვლენას.

6 სხვა : იხ დანართი #1

46

დიაგრამა 24. ბოლო სამი წლის მანძილზე მომხდარი სამი ყველაზე უარყოფითი მოვლენა7

7 სხვა : იხ დანართი #1

47

15. ეკონომიკური ოპტიმიზმი

გამოკითხულთა უმეტესობის აზრით, მომავალ 2013-2014 წლებში, მისი ოჯახის ეკონომიკური მდგომარეობა გაუმჯობესდება. 33%-ის აზრით, არ შეიცვლება, ხოლო 4% თვლის, რომ გაუარესდება.

დიაგრამა 25. ეკონომიკური ოპტიმიზმი

48

16. ხელისუფლების პრიორიტეტები

საზოგადოების უმეტესობის აზრით, ხელისუფლების პრიორიტეტი, პირველ რიგში, უნდა იყოს ჯანდაცვა, ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა და განათლება. მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობის 20.7% თვლის პრობლემად ადამიანის უფლებებს, პირველი რიგის პრიორიტეტებში ამ პრობლემის მოგვარება გამოკითხულთა მხოლოდ 3.5%-მა დაასახელა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ევროატლანტიკურ სივრცეში საქართველოს ინტეგრაცია პირველი რიგის პრიორიტეტად გამოკითხულთა მხოლოდ 2.3%-ს მიაჩნია.

დიაგრამა 26. თქვენი აზრით, რა უნდა იყოს ხელისუფლების პრიორიტეტი.

49