The Components of Knowledge Management in Community...

องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

The Components of Knowledge Management in Community Hospital Administration under the Office of Permanent Secretary of

the Ministry of Public Health

สธาสน สพชญางกร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารโรงพยาบาล

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน พ.ศ. 2557

ลขสทธของมหาวทยาลยครสเตยน

วทยานพนธ เรอง


ไดรบการพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารโรงพยาบาล

วนท 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ........................................................................ นางสาวสธาสน สพชญางกร ผวจย ........................................................................

ผชวยศาสตราจารย ดร.จนทรจรา วงษขมทอง วท.บ. (พยาบาล) M.Sc. (Nursing) Ph.D. (Community Health)

ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ........................................................................ ........................................................................ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.นพ.สมอาจ วงษขมทอง รองศาสตราจารย ดร. บญยง เกยวการคาM.D. (Medicine) วท.บ. (สขศกษาและพฤตกรรมศาสตร) D.T.M. & H (Tropical Medicine) ค.ม. (โสตทศนศกษา) M.P.H. (Public Health) M.P.H. (Population Planning and Health Education) D.H.Sc. (Public Health) Dr.P.H. (Community Health) กรรมการสอบวทยานพนธ กรรมการสอบวทยานพนธ ........................................................................ ........................................................................ ศาสตราจารย นพ. อดศร ภทราดลย รองศาสตราจารย ดร.วนย รงสนนท M.D. (Medicine) กศ.บ. (ฟสกสและคณตศาสตร) M.A. (Statistics and Computer) Ph.D. (Statistics and Computer) กรรมการสอบวทยานพนธ กรรมการสอบวทยานพนธ

วทยานพนธ เรอง


........................................................................ นางสาวสธาสน สพชญางกร ผวจย ........................................................................

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.นพ.สมอาจ วงษขมทอง M.D. (Medicine)

D.T.M. & H (Tropical Medicine) M.P.H. (Public Health) D.H.Sc. (Public Health)

ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ ...............................................................................

รองศาสตราจารย ดร. บญยง เกยวการคา วท.บ. (สขศกษาและพฤตกรรมศาสตร) ค.ม. (โสตทศนศกษา) M.P.H. (Population Planning and Health Education) Dr.P.H. (Community Health) กรรมการทปรกษาวทยานพนธ ................................................................ .......................................................................... อาจารย ดร.เสาวนย กานตเดชารกษ อาจารย ดร.เสาวนย กานตเดชารกษ ค.บ.(การศกษาการพยาบาล) ค.บ.(การศกษาการพยาบาล) ค.ม. (การบรหารการพยาบาล) ค.ม. (การบรหารการพยาบาล) ค.ด. (การอดมศกษา) ค.ด. (การอดมศกษา) คณบดบณฑตวทยาลย ประธานกรรมการบรหารหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอขอบพระคณมหาวทยาลยครสเตยน ซงประกอบดวย ผชวยศาสตราจารย ดร. จนทรจรา วงษขมทอง อธการบดมหาวทยาลยครสเตยน ศาสตราจารย เกยรตคณ ดร.นพ.สมอาจ วงษขมทอง รองศาสตราจารย ดร.บญยง เกยวการคา และศาสตราจารย นพ. อดศร ภทราดลย อาจารยทปรกษางานวจย ทกรณา เมตตา ใหคาแนะนาปรกษา ตลอดจนแนวทางปรบปรงแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสในงานวจยฉบบน ผวจยตระหนกถงความตงใจจรง และทมเทของอาจารย ขอขอบพระคณนาวาอากาศเอก วระพงศ คงสวสด ทเมตตาใหคาแนะนาทางดานสถตและการวเคราะหขอมล ขอขอบคณ ผชวยศาสตราจารย พนเอกหญง ดร. นงพมล นมตรอานนท ทดแลนกศกษาในการทาวจยมาโดยตลอด และขอขอบคณอาจารยบณฑตวทยาลยทกทาน ผวจยตระหนกถงความเมตตาของอาจารยทกทาน ขอกราบพระคณเปนอยางสง ซงอาจารยทกทานเปนผ ประสทธประสาทวชาความร ขอขอบพระคณผบรหารและเจาหนาทโรงพยาบาลชมชนทกทาน ทใหความอนเคราะหใน การใหขอมลและตอบแบบสอบถาม ขอขอบพระคณยงกบวทยาลยพยาบาลชยนาท ทอนญาตใหลาศกษาตอ และขอขอบคณเจาหนาททกทานในมหาวทยาลยครสเตยน และเพอนคนสาคญ นางสาวเพญพกตร ผลพนธน และเพอนๆ ทรกทกคน ทคอยชวยเหลอ และใหกาลงใจ ในการทางานวจย เหนอสงอนใด ผวจยกราบขอบพระคณมารดา ผอปการะและใหกาลงใจในการศกษา รวมทงบคคลในครอบครว ทคอยใหกาลงใจตลอดระยะเวลาทผานมา คณประโยชนทเกดขนจากงานวจยขอมอบแด ครบาอาจารย มารดาบดา ของผวจย

515002: สาขาวชา: การบรหารโรงพยาบาล; ปร.ด.(การบรหารโรงพยาบาล)

คาสาคญ : การจดการความร/ โรงพยาบาลชมชน

สธาสน สพชญางกร : องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกด

สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข (The Components of Knowledge Management of Community Hospitals

Administration under Office of Permanent Secretary of Ministry of Public Health) คณะกรรมการทปรกษา

วทยานพนธ: ศาสตราจารย (เกยรตคณ) ดร.สมอาจ วงษขมทอง, D.H.Sc, รองศาสตราจารย ดร.บญยง เกยวการคา,

Dr.P.H., 191 หนา

การวจยครงนมวตถประสงคเพอเพอศกษาองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาล

ชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข และเพอตรวจสอบความสอดคลองของโครงสรางองคประกอบเชง

สารวจและตรวจสอบความสอดคลองของโครงสรางองคประกอบเชงยนยนขององคประกอบการจดการความรใน

การบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข กบขอมลเชงประจกษเกยวกบการจดการ

ความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน กลมตวอยางเปนผบรหารโรงพยาบาลและผรบผดชอบของงานดานการ

จดการความร โดยแบงกลมตวอยางออกเปน 2 กลม คอ กลมแรก จานวน 300 คน ใชตรวจสอบความสอดคลอง

ของโครงสรางองคประกอบเชงสารวจ และ กลมทสอง จานวน 327 คน ใชตรวจสอบความสอดคลองของ

โครงสรางองคประกอบเชงยนยน โดยทงสองกลมใชวธสมตวอยางแบบสดสวน เครองมอทใชในการวจย คอ

แบบ แบบสอบถามเกยวกบองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โดยคาความ

เชอมนของแบบสอบถามองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน เทากบ 0.977 สถตท

ใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวย คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะห

องคประกอบเชงสารวจ การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน และการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา ผลการตรวจสอบความสอดคลองของโครงสรางองคประกอบเชงสารวจ ของ

องคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน พบวา ประกอบดวย 7 องคประกอบ ไดแก 1) ดานกระบวนการจดการความร 2) ดานเทคโนโลยการจดการความร 3) ดานผนาตามโครงสราง 4) ดานผนาเชงเปาหมาย 5) ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม 6) ดานวฒนธรรมองคกร 7) ดานการวดผลการจดการความร นอกจากนผลการตรวจสอบความสอดคลองของโครงสรางองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน กบขอมลเชงประจกษ พบวา ทง 7 องคประกอบดงกลาวขางตน มคาระดบความกลมกลน คอ Chi-square (X2) = 760.006, df = 705, X2/df (CMIN/DF) = 1.078, RMR = .021, RMSEA = .015, GFI = .904, AGFI = .877, TLI=.993 และ CFI = .994 แสดงวารปแบบโมเดลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน กบขอมลเชงประจกษ มความสอดคลอง ถกตองมความเปนไปไดในการนาไปใช และสอดคลองกบแนวคดทฤษฏของการวจย ดงน นผบรหารโรงพยาบาลชมชน ควรนาองคประกอบของการจดการความร ทง 7 องคประกอบ ใชเปนแนวทางในการพฒนาระบบบรการสขภาพใหมคณภาพ โดยตองมการวางแผนกลยทธดานการบรหารความรโรงพยาบาลชมชนใหเปนไปตามเปาหมาย รวมกบใชเทคโนโลยการสอสารเพอการจดการความรอยางเปนระบบ ซงประกอบดวย การพฒนาองคความร การจดเกบ การสอสาร และการประเมนผล ปลกฝงบคลากรเกยวกบการจดการความร การทางานเปนทม จนเกดเปนวฒนธรรมองคกรในดานการจดการการความรอยางตอเนองและย งยน

515002 : MAJOR: Hospital Management; Ph.D.(Hospital Management) KEYWORDS : KNOWLEDGE MANAGEMENT/ COMMUNITY HOSPITAL Sutasinee Supitchayangkool: The Components of Knowledge Management of Community Hospital Administration under Office of Permanent Secretary of Ministry of Public Health. Dissertation Advisors: Prof.Emeritus Dr. Som-Arch Wongkhomthong, D.H.Sc., Assoc.Prof. Dr. Boonyong Keiwkarmka, Dr.P.H. 191 pages. The objectives of this research were to determine the component of knowledge management in community hospital administration under office of permanent secretary of ministry of public health, and to test the validity of the structure equation model of knowledge management in community hospitals administration under office of permanent secretary of ministry of public health with the empirical data. The sample consisted of 2 groups, the first one was 300 samples to conduct exploratory factor analysis, and second one was 327 samples to conduct confirmatory factor analysis. The proportional sampling methods was applied for both groups of samples. The instrument employed in this research was the questionnaires concerning the components of knowledge management. The reliability of questionnaire in the form of an alpha coefficient was 0.977. The statistical data analysis were frequency, percentage, mean, standard deviation, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis and content analysis. The research finding of this research were as follows: The result of exploratory factor analysis showed that the component of knowledge management in community hospitals administration under office of permanent secretary of ministry of public health were : 1) Knowledge management, 2) Technology, 3) Initiating structure leadership, 4) Visionary leadership, 5) Team, 6) Culture 7) Evaluation knowledge management. Moreover, The results of confirmatory factor analysis for the structural validity test of the component in community hospital administration of community hospitals were showed before that model showed Chi-square (X2) = 760.006, df = 705, X2/df (CMIN/DF) = 1.078, RMR = .021, RMSEA = .015, GFI = .904, AGFI = .877, TLI=.993 และ CFI = .994 indicated that the knowledge management in community hospital administration model was consistent with empirical data significantly which was found accuracy, utility, feasibility and propriety with the research theory. Consequently, community hospital administrator will bring the 7 components of knowledge management for developed quality of health care system and strategic planning in knowledge management to achieve the hospital goals using informatics technology communication to manage systematic knowledge. The systematic knowledge management consists of knowledge development, data storage, communications, and evaluation. To become the sustainable knowledge management culture, hospital administrators should encourage knowledge management and teamwork.

สารบญ

หนา กตตกรรมประกาศ...................................................................................................................... ค บทคดยอภาษาไทย..................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ................................................................................................................. จ สารบญ....................................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง.............................................................................................................................. ซ สารบญภาพ............................................................................................................................... ฏ ภาคผนวก บทท 1 บทนา ปญหาการวจย............................................................................................................. 1 คาถามของการวจย...................................................................................................... 6 วตถประสงคของการวจย............................................................................................ 6 กรอบแนวคดการวจย.................................................................................................. 6 ขอบเขตงานวจย.......................................................................................................... 8 นยามตวแปร............................................................................................................... 9 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ......................................................................................... 11 บทท 2 วรรณกรรมและผลงานวจยหรอขอคนพบทเกยวของ โรงพยาบาลชมชนและระบบทเกยวของ..................................................................... 12 แนวคดการจดการความรและงานวจยทเกยวของ........................................................ 20 การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน.................................................... 58 บทท 3 วทยาการวธวจย ระเบยบวธวจย............................................................................................................. 61 ประชากรและกลมตวอยาง.......................................................................................... 61 เครองมอทใชในการวจย............................................................................................. 65 ขนตอนการดาเนนการวจย.......................................................................................... 69 การพทกษสทธผเขารวมการวจย................................................................................. 70 การเกบรวบรวมขอมล................................................................................................. 71 การวเคราะหขอมล...................................................................................................... 71

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 4 ผลการวจย....................................................................................................................... 76 บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ............................................................... สรปผลการวจย........................................................................................................... 133 อภปรายผลการวจย..................................................................................................... 139 ขอเสนอแนะ............................................................................................................... 147 บรรณานกรม............................................................................................................................... 148 ภาคผนวก ก โครงสรางหนวยงานในการบรหารโรงพยาบาลชมชน........................................... 159 ข นยามปฏบตการและขอความในแตละองคประกอบ ของการจดการความรใน

โรงพยาบาลชมชน.......................................................................................................

161 ค เอกสารรบรองจรยธรรมการวจยในมนษย.............................................................. 167 ง หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบขอมลทาการวจย......................................... 169 จ แบบสมภาษณเพอการวจย เรอง องคประกอบของการจดการความรในการ

บรหารโรงพยาบาลชมชน สานกปลดกระทรวงสาธารณสข.......................................

171 ฉ ผลการวเคราะหความเชอมนเครองมอ.................................................................... 175 ช แบบสอบถามการวจย เพอใชในการวเคราะหการสารวจองคประกอบ.................. 180 ซ แบบสอบถามการวจย เพอใชในการวเคราะหการยนยนองคประกอบ................... 186 ประวตผวจย................................................................................................................................ 191

สารบญตาราง (ตอ)

หนา ตารางท

1 การสงเคราะหแนวคด และงานวจย ดานกระบวนการจดการความร..................... 54 2 การสงเคราะหแนวคด และงานวจย การจดการความร.......................................... 57 3 จานวนประชากรและจานวนกลมตวอยางท 1 ทาการศกษาจาแนกตามเขต

บรการสขภาพ.......................................................................................................

63 4 จานวนประชากรและจานวนกลมตวอยางท 2 ทาการศกษาจาแนกตามเขต

บรการสขภาพ.......................................................................................................

64 5 คาความเชอมนขององคประกอบ.......................................................................... 68 6 สรปคาสถตทใชทดสอบความเหมาะสมของโมเดลการวจยกบขอมลเชง

ประจกษ................................................................................................................ 74

7 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามขอมลทวไป.................... 78 8 สรปองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน.................. 84

9 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนในภาพรวม............................

86

10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานกระบวนการจดการความร....................................................................................................................

87 11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบ

ของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานเทคโนโลยการจดการความร.........................................................................................................


ของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานผนาตามโครงสราง..


ของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานผนาเชงเปาหมาย......


ของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานวฒนธรรมการทางานเปนทม........................................................................................................

92



15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานวฒนธรรมองคกร.....

93

16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานการวดผลการจดการความร....................................................................................................................

94 17 ผลการตรวจสอบเงอนไขขอตกลงเบองตน........................................................... 96

18 คาไอเกน คารอยละของความแปรปรวน และรอยละสะสมของความแปรปรวน ของแตละตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน....................................................................................................................

97 19 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 1: ดานกระบวนการ

จดการความร......................................................................................................... 98

20 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 2: ดานเทคโนโลยการจดการความร...................................................................................................

100

21 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 3: ดานการวดผลการจดการความร.........................................................................................................

101

22 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 4: ดานผนาเชงเปาหมาย................................................................................................................

102

23 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 5: ดานวฒนธรรมองคกร...................................................................................................................

103

24 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 6: ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม........................................................................................................

103

25 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 7: ดานผนาตามโครงสราง..............................................................................................................

104

26 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานกระบวนการจดการความร.........................................................................................................

105



27 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานกระบวนการจดการความร....................................................................................................................

107

28 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานเทคโนโลยการจดการความร.........................................................................................................

108

29 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร....................................................................................................................

109

30 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานผนาตามโครงสราง..............................................................................................................

111

31 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยของดานผนาตามโครงสราง.......................... 112

32 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานผนาเชงเปาหมาย................................................................................................................

113

33 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย......... 114

34 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมการทางานเปนทม........................................................................................................

115

35 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบ ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม...................................................................................................................

116

36 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมองคกร...................................................................................................................

117

37 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานวฒนธรรมองคกร....... 118

38 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานการวดผลการจดการความร.........................................................................................................

119

39 สญลกษณ ชอปจจยยอย นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานการวดผลการจดการความร............................................................................

120

40 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน.....................................................

121



41 สญลกษณ ชอปจจยยอย นาหนกระหวางองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน...............................................................................

123

42 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน...................

125

43 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน...............................................................

127

สารบญภาพประกอบ หนา

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน... 8 2 เครอขายบรการระบบสขภาพระดบจงหวด.......................................................... 13 3 วงจร SECI............................................................................................................ 26 4 องคประกอบของจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน........................ 60 5 ขนตอนการดาเนนการวจย................................................................................... 70 6 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานกระบวนการจดการความร.................... 106 7 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานเทคโนโลยการจดการความร................ 109 8 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานผนาตามโครงสราง............................... 112 9 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานผนาเชงเปาหมาย................................... 114

10 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมการทางานเปนทม................ 116 11 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมองคกร................................. 118 12 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานการวดผลการจดการความร.................. 120 13 ภาพจรงผลการวเคราะหปจจยเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบของ

การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน..............................................

124 14 ภาพจาลองผลการวเคราะหปจจยเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบ

ของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน

124 15 ภาพจรงการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการ

จดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน....................................................

126 16 ภาพจาลองการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการ

จดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน....................................................

127

บทท 1

บทนา

การพฒนาสงคมของโลกทเขาสสงคมแหงการเรยนรและภมปญญา (Knowledge society) และระบบเศรษฐกจทอาศยฐานแหงความร (Knowledge-base economy) จะตองมความรเปนทรพยากรหลกในการพฒนา และสรางสรรคใหเกดนวตกรรม (Innovation) ซงความกาวหนาของเทคโนโลยใหมนาไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนขององคกร เนองจากความรเปนทรพยากรทสรางขนไดไมมทสนสด สามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลา (Drucker, 1993) ทรพยากรความร (Knowledge resources) มอยในบคคลและเอกสารเปนจานวนมาก จงมการจดระบบขอมลและความร (Data and knowledge management)โดยองคกรมการจดการความร (Knowledge management) เพอใหบคลากรเกดการเรยนร ซงเปนหลกการสาคญของการบรหารทรพยากรมนษย เพอสรางศกยภาพการแขงขนใหกบองคกร และรกษาความแขงแกรงทางเศรษฐกจ และสงคม ใหเตบโตไดอยางมคณภาพและย งยน (ชชวาล วงษประเสรฐ, 2548) ดงนน การจดการความรจงมบทบาทสาคญยงกบทกองคกรในปจจบนทงภาครฐ และภาคเอกชน ภาครฐเหนความสาคญในเรองการเรยนร และการจดการความรจงไดตราพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ในหมวด 3 มาตรา 11 กลาวไววา “สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการเพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตางๆ เพอนามาประยกต ในการปฏบตราชการไดอยางถกตองรวดเรวและเหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพ และการเรยนรรวมกนท งนเพอประโยชนการปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกาน” นอกจากนน พระราชบญญต

2

สขภาพแหงชาต พ.ศ.2550 มาตรา 3 กลาววา “สมชชาสขภาพ หมายความวา กระบวนการทใหประชาชนและหนวยงานของรฐทเกยวของไดรวมแลกเปลยนองคความรและเรยนรอยางสมานฉนท เพอนาไปสการเสนอแนะนโยบายสาธารณะ เพอสขภาพหรอความมสขภาพของประชาชน โดยจดใหมการประชมอยางเปนระบบอยางมสวนรวม” จากกฎหมายของประเทศไทยจะเหนไดวามการใหความสาคญในเรองการจดการความรในองคกรของภาครฐ เพอใหองคกรเกดประสทธภาพ และเกดประโยชนแกประชาชน ประเทศมการปฏรประบบสขภาพระดบอาเภอ (District health system : DHS) (กระทรวงสาธารณสข, 2556) ระบบการทางานรวมกนของภาคเครอขาย ไดแก โรงพยาบาลชมชน สานกงานสาธารณสขอาเภอ และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจาตาบลรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน และประชาชนในชมชน และโรงพยาบาลชมชนมบทบาทหนาทในการใหบรการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค การฟนฟสขภาพของผปวยและประชาชน และใหคาแนะนาในการดแลสขภาพของตนเองเบองตนทเหมาะสมตามบรบทอยางมคณภาพ และโรงพยาบาลชมชนมสวนสงเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอาเภอ (District Health System Management Learning: DHML) (ยงยทธ พงษสภาพ, 2557) โดยใชการเรยนรทมบรบทเปนฐาน (Context Based Learning) เพอเชอมโยงกบการพฒนาบรบทของแตละพนท เพอใหประชาชนไดรบการบรการดานสขภาพทมคณภาพไดมาตรฐาน ปจจบนโรงพยาบาลชมชนไดพฒนาระบบบรการสขภาพ ใหมคณภาพโดยไดรบการรบรองจากสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคกรมหาชน) (สรพ.) ในการตรวจสอบการพฒนามาตรฐานการใหบรการและคณภาพของสถานบรการทางดานสขภาพ เพอใหโรงพยาบาลมคณภาพไดมาตรฐานทางดานการบรการ และยงตองการใหพฒนาบคลากรภายในโรงพยาบาลใหมการเรยนรอยางตอเนอง ทงการเรยนรภายในแผนกและการเรยนรระหวางแผนกของโรงพยาบาล เพอใหบคลากรเกดความรความสามารถ ทกษะ เชยวชาญ อยางตอเนอง เกณฑการประเมนกระบวนการมาตรฐานของโรงพยาบาล ม 3 ตวบงช 89 ขอ ซงตวบงชท 1 หมวดท 4 ขอท 20 เปนเรองการวด วเคราะหและการจดการความร ซงทกขอคาถามจะตองมการผานการประเมนโดยไดคะแนนผาน จงจะไดการรบรองคณภาพสถานบรการพยาบาล (Hospital Accreditation: HA) จากสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคกรมหาชน) ซงผลการประเมนการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน , 2556) โรงพยาบาลชมชนทย งไมผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล ในเดอน มกราคม พ.ศ. 2556 มจานวน 442 แหง จากจานวน ทงหมด 717 แหง คดเปนรอยละ 61.65 โรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล จานวน 275 แหง คดเปนรอยละ

3

38.35 ซงคดเปนสดสวนทนอย และมขอมลจากศกษาพบวาปญหาและอปสรรค ไดแก นโยบายและวสยทศนดานการเรยนร การใหความสาคญของการเรยนรและพฒนา การจดหาทรพยากรใหเออตอการเรยนร การใชเทคโนโลยเพอใชในการเรยนร ซงเปนปญหาและอปสรรคตอการเรยนรในโรงพยาบาลทยงไมไดการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล มากกวาโรงพยาบาลชมชนผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล (สกานดา สาเภาทอง, 2554)

ผวจยไดทาการสมภาษณผบรหารระดบกลางของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล จานวน 7 แหง ใน 3 จงหวด ไดแก พระนครศรอยธยา จงหวดพจตร และจงหวดชยนาท พบวา โรงพยาบาลชมชนเหลานมระบบ กระบวนการ การจดการการความรทแตกตางกนออกไป โดยพบวาบางแหงผบรหารไมไดใหความสาคญอยางจรงจงและไมไดตงเปนนโยบายของโรงพยาบาล ในเรองของแรงจงใจ บางแหงไมไดใหความสาคญ ซงในโรงพยาบาลทใหความสาคญกบแรงจงใจ ทาใหบคลากรมสวนรวมในการเขารวมกจกรรมเปนจานวนมาก และมความสขทไดเขารวมกจกรรมในการจดการความรและแลกเปลยนเรยนร การแลกเปลยนเรยนรของบคลากรไมสามารถเขาแลกเปลยนเรยนร และพฒนาความรไดครบทกคน เนองจากมภาระงานทมาก และบคลากรไมใหความสาคญในการเขารวมกจกรรมหรอโครงการในการจดการความร เนองจากเปนวนหยดงาน และพบวาการคดรเรมสรางสรรคการเรยนรใหม มกเรมจากหวหนางานเปนผชวยใหเกดความคดเรมคดสรางสรรคขนมากอน ในขณะทบคลากรทมอายงานมากมกไมใหความสาคญกบการจดการความร และ จากผลการศกษาของนงพมล นมตรอานนทและคณะ (2556) พบวา องคกรทมการเรยนรผบรหารตองมกลยทธและการเสรมแรงในการพฒนาศกยภาพของบคลากร มการจดการความรอยางเปนขนตอน มระบบในการสอบทานความรเปนระยะ มเครองมอในกระบวนการจดการความร และบคลากรมการแลกเปลยนเรยนรเปนระยะ เพอทาใหเกดผลลพธทดในองคกร โนนากะ และทาคช (Nonaka & Takeuchi, 1995) ไดเสนอแนวคดเกยวกบกระบวนการจดการความรอยางมประสทธภาพ ในเรองการจดการความรทอยภายในตน (Tacit knowledge) ใหเปนความรชดแจง (Explicit knowledge) ซงในองคกรจะทาใหความรคงอยภายในองคกรไดนน จะตองมความสามารถศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capabilities) และศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capabilities) ซงการจดการความรจะตองอาศยเทคโนโลยสารสนเทศในการรวบรวมความรและประสานงานกน (Gold, Malhotra & Segars, 2001: 188) และมผนาตองสนบสนนการจดการเรยนร (Davenport & Prusak, 1998: 112)

4

ความสามารถในการจดการความรขององคกรและกระบวนการจดการความรในองคกรสงผลทางบวกตอประสทธภาพขององคกร และผลการดาเนนงานขององคกร (Chi, Lan & Dorjgotov, 2011; Lin & Kuo, 2007, Aderson, 2009; Li, 2007) ชางและคณะ (Chang, Hsu, Li & Chang, 2011) เสนอวา การจดการความรของโรงพยาบาลทาใหโรงพยาบาลประสทธผลดขน และยงสงผลทางบวกตอผลการดาเนนงานของโรงพยาบาลดขน (Wu & Hu, 2012) การจดการความรสงผลทางบวกตอคณภาพในการรกษาดขน ทาใหเกดการตดเชอโรคในโรงพยาบาลลดลง จากวธการแลกเปลยนเรยนร (Lemmergaard, 2009) นอกจากนนการจดการความรยงสงใหผปวยมความปลอดภยมากขนอกดวย (Patient safety) (Stock, McFadden & Gowen, 2010) การจดการความรมบทบาทสาคญมากในโรงพยาบาลชมชน ในการทาใหบคลากรในโรงพยาบาลมความร และทาใหการพฒนาคณภาพและมาตรฐานของโรงพยาบาลดขน จากแนวคดการจดการความรทอยภายในตน (Tacit knowledge) เปนความรทอยในตวบคคลทยงไมถกถายทอดออกมา สวนความรชดแจง (Explicit knowledge) นนเปนความรทเปนขอมลเชงประจกษ หรอสารสนเทศ และความรสามารถถายโอนโยกยาย แลกเปลยนและนากลบมาใชไดใหม โดยวธการทแตกตางกนออกไป ซงการจดการความรทอยภายในตนใหเปนความรทชดแจง เปนการคงไวซงความรของบคลากรในองคกรไมใหสญหาย เนองจากมการเกษยณอาย โยกยาย ลาออก หรอเสยชวต และยงเปนการนาความรทไดรบมาพฒนาทกษะและประสบการณของตนในการแกไขปญหาในการดแลผปวย (วทยา สวสดวฒพงศ, 2549) และบคลากรนาความรมาปรบประยกตใชกบงานททาใหเกดประสทธผลมากยงขน ชวยเพมขดความสามารถในการตดสนใจและวางแผนการดาเนนงานใหเรวและดขน (อไร ทองหวไผ, 2551) และเมอพบขอผดพลาดจากการปฏบตงานจะสามารถหาวธแกไขไดทนทวงทจากฐานขอมลความรทมอยในองคกร (Dontan, 2003) ซงกอใหเกดประโยชนแกโรงพยาบาล บคลากรของโรงพยาบาล รวมถงผรบบรการ ไกรวธ ใจคาปน (2549) พบวา ปญหาและอปสรรคในการจดการเรยนรในโรงพยาบาลชมชนทศกษาแหงหนง ไดแก การมภาระงานมากเกนไป บคลากรยงขาดความรความเขาใจในแนวคดการจดการความร และไมทราบถงวตถประสงคหรอประโยชนในการจดการความร ซงจะสงผลระยะยาวทาใหบคลากรเกดความเบอหนาย บคลากรบางคนยงไมมความสนใจในการคนควาหาความรจากแหลงขอมลหรออนเตอรเนต ขาดทกษะในการใชเครองคอมพวเตอร อกทงมปญหา เรองของการพฒนาบคลากร ดานการเรยนร และแหลงเรยนร (จราย แสนวงษ, 2542) และมการเสนอแนะในงานวจยการจดการองคการแหงการเรยนรของโรงพยาบาลชมชนเพอพฒนาคณภาพบรการ โดยนงพมล

5

นมตรอานนท และคณะ (2556) มขอเสนอวา โรงพยาบาลชมชนควรมการประยกตรปแบบการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาลตามบรบทของตน เพอเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพบรการ และสรางเครอขายทมเอกภาพในระดบอาเภอและระดบจงหวด ดงนน การจดการความรเพอใชในการบรหารโรงพยาบาลชมชนมความสาคญมาก จงตองมการจดการความรในโรงพยาบาล และการจดการความรของโรงพยาบาลรวมกบภาคเครอขาย เพอสงผลใหเกดการพฒนาระบบบรการสขภาพระดบอาเภอ และการพฒนาคณภาพการบรการสขภาพของโรงพยาบาลชมชน ซงการจดการความรทดนนตองมองคประกอบทดและเหมาะสมกบโรงพยาบาลชมชน จากการทบทวนวรรณกรรมงานวจยในตางประเทศ ทเกยวของกบการจดการความรในองคกร พบวา สวนใหญเปนการศกษาในองคกรดานธรกจ (Jennex & Olfman, 2002) และยงมการพฒนาทฤษฎการจดการความรทางธรกจและการตลาดอกดวย (Gold, 2001) สาหรบในประเทศไทยนน พบวางานวจยจานวนไมมากนก เกยวกบการจดการความรในโรงพยาบาล และสถานบรการทางดานสขภาพ สวนมากเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) เพอวเคราะหความสมพนธระหวางกลมปจจยตางๆ (Correlation study) และการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) สวนในโรงพยาบาลระดบตตยภมหรอโรงพยาบาลชมชนนน พบวา มรายงานการวจยเชงกรณศกษา (Case study) (ณาตยา สหานาม, 2551) การจดการความรในกลมวชาชพการพยาบาล (พรนภา อนตางาม, 2549; พชานนท สรยรตน, 2553; คงขวญ บญรกษ,2552) และมการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative research) (พเชษฐ บญญต และคณะ, 2550, นงพมล นมตอานนทและคณะ, 2556) แตในกรอบแนวคดของการจดการความรทงในประเทศและตางประเทศยงมกรอบแนวคดทมความหลากหลายรปแบบ สวนในบรบทของประเทศไทยและระบบบรการสขภาพในโรงพยาบาลชมชน ยงอยในระหวางการพฒนา ทงในการบรการสขภาพและการจดการความร เพอเปนการพฒนาระบบสขภาพใหมประสทธภาพสงสด ทาใหผวจยเหนความสาคญของการศกษาคณลกษณะและองคประกอบของการจดการความร เพอหาองคประกอบการจดการความรใหมสาหรบการบรหารโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย

6

คาถามของการวจย 1. องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน มอะไรบาง 2. โครงสรางองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาล มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษเกยวกบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน หรอไม อยางไร 3. ผลการศกษาตรวจสอบและยนยน ในสภาพจรงขององคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน เปนอยางไร วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข 2. เพอตรวจสอบความสอดคลองของโครงสรางเชงองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข กบขอมลเชงประจกษเกยวกบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน 3. เพอตรวจสอบและยนยน ในสภาพจรง ขององคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน กรอบแนวคดการวจย การวจยครงนผวจยไดศกษากรอบแนวคดการจดการความร ของโอเดลและคณะ (O’Dell, Grayson & Essaides, 1998) ประกอบดวย วฒนธรรมองคกร (Culture) เทคโนโลย (Technology) โครงสรางองคกรทเออตอการเรยนร (Infrastructure) และการวดผลการจดการความร (Measures) และกระบวนการเปลยนแปลง ประกอบดวย การวางแผน (Plan) การออกแบบ (Design) การปฏบต (Implement) และการขยายผล (Scale-up) ดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) เสนอวา องคประกอบการจดการความร ไดแก การสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร

7

(Knowledge codification and coordination) การถายทอดความร (Knowledge transfer) บทบาทและทกษะเกยวกบความร (Knowledge roles and skills) เทคโนโลยสาหรบการจดการความร (Technologies for knowledge management) และโครงการการจดการความรทมอยในปจจบน (Knowledge management projects in practice) จากกรอบแนวคด ทฤษฎการจดการความรขางตนพบวา แนวคดของโอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) และ แนวคดของดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) มแนวความคดทเหมอนกนตรงในเรองของเทคโนโลย (Technology) และในความคดทแตกตางกน ไดแก วฒนธรรมองคกร (Culture) โครงสรางองคกรทเออตอการเรยนร (Infrastructure) การวดผลการจดการความร (Measures) กระบวนการเปลยนแปลง การสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) ถายทอดความร (Knowledge transfer) บทบาทและทกษะเกยวกบความร (Knowledge roles and skills) ของผนาจดการความร และโครงการจดการความรทมอยในปจจบน (Knowledge management projects in practice) แตมารคอวรด (Marquardt, 2002) ไดมมมมองอยในเรองของการจดการความรทเปนระบบ ไดแก การสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) ถายทอดความร (Knowledge transfer) ในประเทศไทยยงมการศกษาการจดการความรในโรงพยาบาลชมชนยงมไมมากนก ดงนนผวจยจงสงเคราะหองคประกอบ ตามแนวคดของ โอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) ดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) และ มารคอวรด (Marquardt, 2002) ซงมแนวคดทมความใกลเคยงกบบรบทการบรหารงานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทยใชเปนกรอบแนวคดในการศกษาครงน กลาวคอ องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวย วฒนธรรมองคกร (Culture) เทคโนโลย (Technology) การวดผลการจดการความร (Measures) และภาวะผนาจะมการสอดแทรกอยในแตละบรบทของแตละเรองของโอเดลและคณะ และกระบวนการจดการความรของดาเวนพอรท และพรซาค ทมกระบวนการทสอดคลองกบการจดการในโรงพยาบาลชมชน กรอบแนวคดของผวจยมองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนสงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข ดงน กระบวนการจดการความร การนาเทคโนโลยไปใช ภาวะผนา วฒนธรรมการเรยนร การวดผลการจดการความร

8

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ทมา : ประยกตจาก O’Dell, et al., (1998), Davenport และ Prusak (1998) และ Marquardt (2002) ขอบเขตงานวจย การวจยนการวจยเชงพรรณนา เพอวเคราะหองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข โดยมองคประกอบ 5 องคประกอบ ไดแก กระบวนการจดการความร การนาเทคโนโลยไปใช ภาวะผนา วฒนธรรมการเรยนร และการวดผลการจดการความร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ บคลากรในโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข ทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล จานวน 825 คน จากโรงพยาบาลชมชน 275 แหง ตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ ตวอยางกลมท 1 ใชสารวจองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาล และตวอยางกลมท 2 ใชยนยนองคประกอบ การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาล ไดแก บคลากรในโรงพยาบาลชมชนสงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข ทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล ตวอยางกลมท 1 จานวน 360 คน จากโรงพยาบาลชมชน จานวน 120 แหง ตวอยางกลมท 2 จานวน 369 คน จากโรงพยาบาลชมชน จานวน 124 แหง ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมล ตงแตเดอน กมภาพนธ 2556 ถงเดอน กมภาพนธ 2557

การจดการความรใน

การบรหารโรงพยาบาล

ชมชน

กระบวนการจดการความร

การวดผลการจดการความร

วฒนธรรมองคกร

เทคโนโลยการจดการความร

ภาวะผนา

9

นยามตวแปร ผวจยกาหนดนยามตวแปรจากการการสงเคราะห วรรณกรรมทเกยวของ รวมกบขอคนพบจากงานวจย ทาใหผวจยไดใหความหมายของตวแปรตางๆ ดงน การจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ความหมายตามทฤษฎ การจดการความรของโรงพยาบาลชมชน หมายถง การทโรงพยาบาลชมชนทาใหบคลากรไดรบความร โดยมกระบวนการในการจดการความร ทชวยใหมการสราง รวบรวม เผยแพร ถายโอนความร และปรบประยกตใช ในสถานการณตางๆไดทนเวลา โดยมภาวะผนา เทคโนโลย วฒนธรรมการเรยนร และการประเมนผลการจดการความร ทาใหเกดความสาเรจขององคกร ความหมายเชงปฏบตการ การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน หมายถง การทโรงพยาบาลชมชนทาใหบคลากรไดรบความร โดยมกระบวนการในการจดการความร ทชวยใหมการสราง รวบรวม เผยแพร ถายโอนความร และปรบประยกตใช ในสถานการณตางๆไดทนเวลา โดยมภาวะผนา เทคโนโลยการจดการความร วฒนธรรมการเรยนร และการประเมนผลการจดการความร ทาใหเกดการบรหารจดการความรในโรงพยาบาล กระบวนการจดการความร ความหมายตามทฤษฎ กระบวนการจดการความร หมายถง กระบวนการในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ซงประกอบดวย การคนหาความร การแสวงหาและสรางความร การประมวลความร การจดการคลงความร การเขาถงความร การแลกเปลยนเรยนร การปรบเปลยนความรภายในตน การนาความรไปใชและประยกตใช ความหมายเชงปฏบตการ กระบวนการจดการความร หมายถง การจดการความรทมรปแบบในการทางาน โดยมการสนบสนนบคลากรของโรงพยาบาลชมชนใหมการหาความร การรวบรวมความร และการวเคราะหความร การจดเกบความรอยางเปนหมวดหม โดยใชเทคโนโลย เพอใหทกคนสามารถเขาถงความร ไดโดยงายและนาความรทไดไปใชประโยชนโดยการพฒนาตนและพฒนางานของตน

10

การวดผลการจดการความร ความหมายตามทฤษฎ การวดผลการจดการความร หมายถง การวดผลลพธของการจดการความรตอการทางานขององคกร โดยมการวดผลการดาเนนการอยางสมดล ซงมการเชอมโยงกลยทธและจดประสงคขององคกร และมการนาผลประเมนทไดนาไปประเมนประสทธภาพการจดการความรในองคกร ความหมายเชงปฏบตการ การวดผลการจดการความร หมายถง การวดผลลพธของการจดการความรตอการทางานของโรงพยาบาล โดยมการวดผลการดาเนนการอยางสมดล ซงมการเชอมโยงกลยทธและจดประสงคขององคกร และมการนาผลประเมนทไดนาไปประเมนประสทธภาพการจดการความรในโรงพยาบาล วฒนธรรมองคกร ความหมายตามทฤษฎ วฒนธรรมการเรยนร หมายถง แบบแผนวธปฏบตในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ทมการรวมมอกนในการทางาน มความเชอ และแรงจงใจทจะทาใหการเรยนรไดตามเปาหมายทไดตงไว ซงเปนสงชวยสนบสนนการเรยนร และความคดสรางสรรค โดยมการตงคาถาม การตอบกลบ และการอธบาย ความหมายเชงปฏบตการ วฒนธรรมองคกร หมายถง แบบแผนวธปฏบตหนาท และความรบผดชอบในการจดการความร รวมกนของบคลากรในโรงพยาบาลชมชน ซงบคลากรทกคนตระหนกถงประโยชนในการจดการความร และมการแลกเปลยนความร รวมทงแสดงความคดเหน และยอมรบเหตผลซงกนและกน วฒนธรรมการทางานเปนทม หมายถง แบบแผนวธปฏบตดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ททกคนในโรงพยาบาลตองตระหนกถงการทางานรวมกน โดยมโครงสรางและแบบแผนการปฏบตงานการทางานทชดเจน เทคโนโลยการจดการความร ความหมายตามทฤษฎ เทคโนโลยการจดการความร หมายถง การทองคกรมการจดและพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบ โดยมการเขาถง แลกเปลยนขอมล และนาไปประยกตใช ความรโดยใชสารสนเทศ โดยมการอานวยความสะดวกทางดานเทคโนโลยใหแกทกคนในองคกรเพอใชในการปฏบต

11

ความหมายเชงปฏบตการ เทคโนโลยการจดการความร หมายถง การสนบสนนใหบคลากรในโรงพยาบาลชมชนทกคนไดมโอกาสเรยนร โดยใชเทคโนโลยและระบบของเทคโนโลยทมประสทธภาพ เพอใหบคลากรทกคนสะดวกในการรบขอมลไดอยางรวดเรวและทวถง ภาวะผนา ความหมายตามทฤษฎ ภาวะผนา หมายถง ผบรหารทอานาจเหนอผอนตามโครงสรางและเปนผแนะนาในการปฏบต และมความสมพนธกนในองคกร ซงสามารถเตมเตมในสงทผดพลาด และมความมงมนนาไปสวฒนธรรมการเรยนร ความหมายเชงปฏบตการ ผนาเชงเปาหมาย หมายถง ผบรหารโรงพยาบาลชมชน เปนผนาทมความสามารถในการกระตน และสรางแรงจงใจ และแรงบนดาลใจ ใหบคลากรเกดการจดการความร พรอมทงสนบสนนงบประมาณและวสดอปกรณ ในการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ผนาตามโครงสราง หมายถง ผบรหารโรงพยาบาลชมชนทมอานาจเหนอผอนตามโครงสราง ตระหนกถงความสาคญและกาหนดกลยทธอยางชดเจนดานการจดการความร ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ไดองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข เปนอยางไร 2. โรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข นาโครงสรางเชงองคประกอบการจดการความรไปพฒนาระบบบรการสขภาพของโรงพยาบาลชมชนใหมคณภาพดยงขน

บทท 2

วรรณกรรมและผลงานวจยหรอขอคนพบทเกยวของ

การวจยครงนเปนการศกษาองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนสงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข ผวจยไดศกษาคนควาจากทฤษฎ ตารา เอกสาร ตลอดงานวจยทเกยวของ ดงน 1. โรงพยาบาลชมชนและระบบทเกยวของ 2. แนวคดการจดการความรและงานวจยทเกยวของ 3. การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน 1. โรงพยาบาลชมชนและระบบทเกยวของ ตงแตป พ.ศ. 2456 ในประเทศไทยมววฒนาการทางดานสาธารณสข โดยมการจดต ง โอสถสภา (โอสถศาลา หรอโอสถสถาน) ขนในบางจงหวดใหเปนทงสถานทบาบดโรคและสานกงานของแพทยสาธารณสข ตอมาใน พ.ศ. 2475 ไดเปลยนชอเปน สขศาลา สวนในทองททเปนชมชนหนาแนน ไดสงแพทยไปประจาเพอใหบรการแกประชาชน เรยกวาเปน สขศาลาชนหนง สขศาลาชนสอง เปนสขศาลาทไมมแพทยประจา ในป พ.ศ. 2485 มการสถาปนากระทรวงสาธารณสข กรมการแพทยรบโอน สขศาลาช นหนง ทต งอยในจงหวด และอาเภอใหญๆ บางแหงไปปรบปรงเปนโรงพยาบาลประจาจงหวด และโรงพยาบาลอาเภอ บางสวนเทศบาลรบไปดาเนนการ สขศาลาชนหนง ทมไดโอนไปอยกบเทศบาลและมไดรบการยกฐานะเปนโรงพยาบาลอยภายใตการดแลของกรมอนามยซงตอมา สขศาลาชนหนง ในป พ.ศ. 2497 สขศาลาชนหนงทขนอยกบเทศบาล พฒนามาเปน สถานอนามยชนหนง ในป พ.ศ. 2515 พฒนามาเปนศนยการแพทยอนามยชนบท ในป พ.ศ. 2517

13

พฒนาเปน ศนยการแพทยและอนามย ในป พ.ศ. 2518 โรงพยาบาลอาเภอ และในเวลาตอมาไดเปลยนเปนโรงพยาบาลชมชน จนถงปจจบน (สมาคมหมออนามย, 2554) สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขไดมการจดโครงสรางเครอขายโรงพยาบาลระดบจงหวด ไดแก ระดบตตยภม ทตยภม และปฐมภม ซงในระดบทตยภม ประกอบดวย โรงพยาบาลชมชนขนาด แมขาย (จานวน 120 เตยง) โรงพยาบาลชมชนขนาดใหญ (จานวน 90 เตยง) โรงพยาบาลชมชนขนาดกลาง (จานวน 60 เตยง) โรงพยาบาลชมชนขนาดเลก (จานวน 30 เตยง) และโรงพยาบาลชมชนสรางใหม (จานวน 10 เตยง) แผนภาพท 2 เครอขายบรการระบบสขภาพระดบจงหวด ทมา: กระทรวงสาธารณสข (2555) ตงแตป 2555 กระทรวงสาธารณสขไดมการแบงเขตตรวจราชการสาธารณสข ตามเขตพนทเครอขายบรการสขภาพ (ไพจตร คราชต, 2555) มการแบงออกเปน 12 เขตบรการสขภาพทกระดบทวประเทศ แบงออกเปน ภาคเหนอ 3 เครอขาย (เขตท 1, 2 และ 3) ภาคกลาง 3 เครอขาย (เขตท 4, 5 และ 6) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4 เครอขาย (เขตท 7, 8, 9 และ 10) ภาคใต 2 เครอขาย (เขตท 11 และ 12) โดยมการจดการพฒนาสถานบรการโดยเชอมตอ สถานบรการระดบตตยภม ตยภม และ ปฐมภม เพอใหมการบรหารจดการระบบสขภาพไดอยางมประสทธภาพมากขน ทงในเรองการสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การควบคมโรค การรกษาพยาบาลและการฟนฟสภาพ ในบคคลทก

-รพศ.และศนยความเชยวชาญระดบสง -รพท.ขนาดใหญ -รพท.ขนาดเลก

-รพช.แมขาย -รพช.ขนาดใหญ -รพช.ขนาดกลาง -รพช.ขนาดเลก -รพช.สรางใหม

-ศนยสขภาพชมชนเมอง -รพ.สต.ขนาดใหญ -รพ.สต.ทวไป

ตตยภม

ทตยภม

ปฐมภม

เครอขายโรงพยาบาลระดบจงหวด

14

ชวงวย และการพฒนาระบบบรการสขภาพ โดยมการบรหารเรองการเงนการคลงและทรพยากรบคคลใหมประสทธภาพมากขน โรงพยาบาลชมชนมโครงสรางหนวยงานในการบรหาร (ภาคผนวก ก) ประกอบดวยหนวยงานตางๆ ทปฏบตงานรวมกนเปนกลมงานบรการดานการรกษาพยาบาล การปองกนโรค การสงเสรมและฟนฟสขภาพ ทไดมการจดต งเปนกลมยอยของแตละหนวยงานอยางชดเจน มการมอบหมายงานทชดเจน และเปนการบรหารงานในแนวราบ ซงจะทาใหมความสะดวกรวดเรวในการบรหารงาน และมความยดหยนสามารถแกไขปญหาไดอยางรวดเรว มคณภาพมาตรฐาน ซงประชาชน องคกรบรหารสวนทองถน และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจาตาบล มสวนรวมในการดแลสขภาพของประชาชนในอาเภอนนๆ ซงเปนการพฒนาระบบบรการสขภาพระดบอาเภอ ดงนนจะเหนไดวาโรงพยาบาลชมชนจงควรมการพฒนาระบบมาตรฐานและคณภาพของโรงพยาบาลและการบรการ การสนบสนนใหหนวยงานมการพฒนาความร โดยมการนาความรมาประยกตใหเขากบงาน และตองใหบคลากรในโรงพยาบาลชมชนเกดการเรยนร โดยมการเรยนรอยางเตมท ทกคนและทกระดบ จงจะเกดองคกรแหงการเรยนร (Senge, 2006) ภาณวฒน ปานเกต (2550: 41) กลาววา การบรหารโรงพยาบาลชมชนในปจจบนเปนการบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Result based management: RBM) โดยใชแนวคดของแคบแลนและนอรทล (Kaplan & Norton, 2000) ในการประเมนองคกรดวย Balanced Scorecard ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ ไดแก มมมองดานการเงน (Financial perspective) มมมองดานลกคา (Customer perspective) ดานกระบวนการภายใน (Internal process perspective) และ มมมองดานการเรยนรและการพฒนา (Learning and growth perspective) Balanced Scorecard เปนเครองมอทชวยในการบรหารจดการในการประเมนผลองคกร ซงเปนกลยทธหนงในการบรหารองคกร และชวยใหองคกรนาเอา กลยทธไปปฏบตจรง (Strategic implementation)โดยมการเรมตนจากการกาหนดวสยทศน พนธกจ และกลยทธขององคกร ซงเปนขนตอนในการกาหนดสงทมความสาคญตอความสาเรจขององคกร และจากนนจงมการสรางดชนวดผลสาเรจ (Key performance indicators: KPI) ขนเพอเปนตวบงชถงเปาหมายและใชวดผลการดาเนนงานในสวนทสาคญตอกลยทธ แตในการพฒนาองคกรทมการมงเนนกลยทธ จะยดหลก 5 ประการ ดงน คอ 1) การแปลงกลยทธสการดาเนนการ 2) การปรบเปลยนองคกรใหสอดคลองกบกลยทธ 3) การทากลยทธใหเปนเรองทเกยวของกบงานประจาของทกคน 4) การทากลยทธใหเปนกระบวนการทมความตอเนอง และ 5) การกระตนใหมการเปลยนแปลงของผบรหารระดบสง (Kaplan & Norton, 2000) ซงจะเหนไดวาการวางกลยทธในการบรหารองคกร (Strategy focused organization) โดยใช Balanced Scorecard เพอใหเกดผลสมฤทธทดในองคกร

15

บทบาทหนาทของโรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลชมชนเปนสถานบรการทางการแพทยและสาธารณสขประจาชมชนระดบอาเภอเปนศนยบรการและวชาการดานสงเสรมสขภาพ การควบคมโรค การปรบปรงสขาภบาล และอนามยสงแวดลอมชมชน และการฟนฟสมรรถภาพ โดยมความรบผดชอบดงน (กองสาธารณสขภมภาค, 2539) 1. ทาการตรวจวนจฉยและใหการบาบดรกษาโรคผปวย ในขดความสามารถระดบทตยภมเปนหลกทงภายในและภายนอกโรงพยาบาล 2. ศกษานโยบาย วเคราะหสถานการณ จดทาแผนงานโครงการ บรหารงานโครงการ และดาเนนการใหบรการสาธารณสขแกประชาชนอยางผสมผสาน ไดแก การสงเสรมสขภาพ การควบคม ปองกนโรค และการฟนฟสภาพ 3. การจดบรการรกษาพยาบาลแบบหนวยเคลอนท การบรหารจดการสงตอผปวยใหมประสทธภาพและประสทธผล ตลอดจนการรกษาพยาบาลทางโทรศพทและอนเตอรเนตในฐานะทเปนแมขายและเครอขายยอย 4. เปนศนยองคความรบรการและเปนทปรกษาวชาการทางการแพทย และสาธารณสขของประชาชน และหนวยงานในชมชน ไดแก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจาตาบล เทศบาล ศสมช. อบต. สภาตาบล อสม. และโรงพยาบาลชมชนในกลมเครอขายเดยวกน 5. นเทศ ฝกอบรมและพฒนาเจาหนาทสาธารณสขระดบตาบลและอาเภอ ใหมความร ความสามารถในดานการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสข ตามนโยบายแผนงานและโครงการตางๆ เชน การจดบรการสาธารณสขผสมผสาน เปนตน การพฒนาขดความสามารถทางวทยาศาสตร เชน ตรวจหาพยาธ การตรวจเลอดเบองตน เปนตน การสาธารณสขมลฐาน โครงการบตรสขภาพ โครงการรณรงคเพอปรบปรงคณภาพชวตของประชาชน เปนตน 6. ศกษา วเคราะหและจดทาสารสนเทศสาธารณสขของชมชนและอาเภอ จดทารายงานปฏบตงาน ปญหาและแนวทางแกไขปญหา เสนอหนวยงานเหนอตามลาดบ 7. ประสานงานกบเจาหนาทและหนวยงานสาธารณสข เจาหนาทและหนวยงานอนๆ ทเกยวของ เพอใหการดาเนนงานสาธารณสขและการแพทยของโรงพยาบาลชมชนไดผลด ตามวตถประสงคและเปาหมายทกาหนดไว 8. สนบสนนองคกรชมชน สรางเครอขายและการบรการใหตอเนอง โดยเชอมโยงถงชมชนในการดาเนนงานพฒนาคณภาพชวต ดวยกระบวนการสาธารณสขมลฐาน และเพมศกยภาพในการดแลตนเองของประชาชน

16

9. บรการดแลทางดานสงคมวทยา ไดแก การบรการใหคาปรกษาทางการแพทยและสงคม การใหกาลงใจ และสนบสนนใหเกดกลมเพอนชวยเหลอกนและกนในกลมทมปญหาทางการแพทยและสาธารณสขเดยวกน 10. บรการชวยเหลอทางดานกฎหมายและจรยธรรม ซงไดแก การคมครองปกปองสทธมนษยชนของผทตดเชอกลม เชน เอดส หรอโรคตดตอรายแรงอน มใหถกละเมด เปนตน 11. ดาเนนการโครงการพเศษอนๆ ทไดรบมอบหมาย ตลอดจนการเขารวมบรรเทาสาธารณสขตาม พรบ. ปองกนภยฝายพลเรอน จากบทบาทหนาทของโรงพยาบาลชมชน จะมการใหบรการทสาคญในการดแล รกษา ปองกนโรค ฟนฟสขภาพ อยางมคณภาพใหแกประชาชนทอยในพนท ดงนนโรงพยาบาลจงตองมคณภาพในการใหบรการสขภาพใหแกประชาชน โดยทโรงพยาบาลมรบการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ (Hospital Accreditation: HA) โดยสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคกรมหาชน) และโรงพยาบาลชมชนยงเปนฐานของการดแลสขภาพระดบอาเภอ รวมกบภาคเครอขาย และยงมบทบาทหนาทดแลสขภาพประชาชนในทองถน ใหเกดสขภาพดและสามารถดแลสขภาพตนเองไดอยางมคณภาพ โดยใชระบบเครอขายสขภาพอาเภอในการพลกดนใหเกดขน ดงกลาวในลาดบตอไป ระบบบรการสขภาพทเกยวของ ระบบเครอขายสขภาพอาเภอ (District health system: DHS) กระทรวงสาธารณสขไดกาหนดระบบเครอขายสขภาพอาเภอ (District health system : DHS) เปนยทธศาสตรและตวชวดของกระทรวง โดยเนนใหมการทางานรวมกนทางานเปนภาคเครอขายโดยมโรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจาตาบล สาธารณสขอาเภอ องคการปกครองสวนทองถน และชมชน โดยมจดประสงค เพอใหประชาชนและชมชนสามารถพงตนเองได และไมทอดทงกน โดยมเครอขายบรการปฐมภมทมคณภาพ และไดรบความไววางใจจากประชาชน ซงจะมตวชวดระบบเครอขายสขภาพอาเภอ อย 2 ขอ คอ (โสภณ เมฆธน, 2555) ขอท 1 ขนการพฒนา โดยมการประเมนตนเองในการพฒนา ซงจะมการพฒนาระบบ 5 ประเดน ซงในแตละประเดนจะประกอบไปดวย 5 ขน ไดแก 1. การบรหารจดการสขภาพเปนเอกภาพระดบอาเภอ (Unity district health team) 1.1 มคาสงแตงตงคณะกรรมการบรหารจดการเครอขายสขภาพระดบอาเภอ พรอมกาหนดบทบาทหนาทชดเจน (Unity District Health Team)

17

1.2 คณะกรรมการมการประชมอยางสมาเสมอพรอมหลกฐานการบนทก 1.3 คณะกรรมการมการใชขอมลในการวางแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการ 1.4 คณะกรรมการสามารถดาเนนงานอยางไดอยางเปนรปธรรม 1.5 คณะกรรมการเครอขายสขภาพมการประเมนเพอวางแผนพฒนาอยางตอเนอง 2. การบรหารทรพยากรรวมกน (Resource sharing) 2.1 มการพฒนาบคลากรตามความตองการของบคคลหรอหนวยงานสงเขารบการอบรมตามแผนจงหวด/กระทรวง 2.2 มแผนพฒนาบคลากรทเนนการพฒนาองคความร (Knowledge) และทกษะ (Skill) 2.3 มแผนพฒนาบคลากรเชอมโยงกระบวนการเรยนรสการปฏบตงานประจา 2.4 มแผนพฒนาบคลากรเชอมโยงกระบวนการเรยนรสการปฏบตงานประจา นาไปสการสรางสรรคนวตกรรม 2.5 การพฒนาบคลากรเชอมโยงการดแลมตทางจตใจและจตวญญาณ 3. การบรการปฐมภมทจาเปน (Essential care) 3.1 มการรวบรวมขอมลและปญหาสขภาพของพนท 3.2 มการวเคราะหขอมลและ ปญหาตามบรบทพนท หรอการดแลสขภาพทจาเปนของประชาชน (Essential care) 3.3 มการพฒนาและแกปญหาตามบรบท หรอ การดแลสขภาพทจาเปนของประชาชน(Essential care) 3.4 มการตดตามประเมนผลการพฒนาและการแกปญหา 3.5 มการขยายผลประเดนสขภาพอน หรอมสามารถเปนแบบอยางทด 4. การสรางคณคาและคณภาพกบเครอขายปฐมภม (Appreciation and quality) 4.1 เจาหนาทหรอทมงาน ทางานตามทไดรบมอบหมาย 4.2 เจาหนาทหรอทมงานนาขอมลของพนทมาวเคราะหและแกไขปญหา 4.3 เจาหนาทหรอทมงานมความพงพอใจในงานและผลลพธของงานทเกดขน 4.4 มการวเคราะหขอมล และปญหาตามบรบทพนท หรอการดแลสขภาพทจาเปนของประชาชน (Essential care) 4.5 เจาหนาทและทมงานรสกมคณคาในตวเองและงานททา 5. ประชาชนและภาคมสวนรวมในการจดการปญหาสขภาพ (Community partnerships) 5.1 ชมชนและเครอขายมสวนรวมในการทากจกรรมดานสขภาพ

18

5.2 ชมชนและเครอขายมสวนรวมในการทากจกรรมดานสขภาพ และองคการปกครองสวนทองถนเปนผสนบสนนงบประมาณ (Resource sharing) 5.3 ชมชนและเครอขายมสวนรวมในการคดวางแผน จดการระบบสขภาพชมชน รวมกน และมผลลพธเกดขนเปนรปธรรม 5.4 ชมชนและเครอขายมแผนการบรหารจดการสขภาพชมชน พรอมมสวนรวมรบผดชอบ รวมตรวจสอบผลลพธทเกดขน 5.5 ชมชนและเครอขายมการกาหนดนโยบายสาธารณะดานการจดการสขภาพ ขอท 2 การวดผล โดยวดความกาวหนา โดยเมอสนปงบประมาณมความกาวหนาเพมขนอยางนอย 1 ขน ของเนอหา หรออยางนอยระดบ 3 ในแตละหวขอยอยขนไป โดยหนงอาเภอตองหาสงทตองมการพฒนาตามปญหาของพนทในรปแบบของเครอขายสขภาพระดบอาเภอโดยมทมสขภาพระดบอาเภอคดเลอกปญหาสขภาพตามกลมวยหรอเชงประเดนอยางนอย 1 เรอง รวมกบทม สานกงานสาธารณสขจงหวด และกาหนดตวชว ดรวมกนตามความเหมาะสม เพอตดตามความกาวหนาและความสาเรจของโครงการ ซงหลกสาคญในการพฒนาระบบสขภาพระดบอาเภอ คอ ทาใหไปสเปาหมาย (Common gold) การปฏบต (Common action) และการเรยนรเปนกจวตร (Common learning) ซงทงสามสงเปนกระบวนการเรยนรทเกดขนโดยผานกระบวนการเรยนรทใชบรบทเปนฐาน (Context Based Learning: CBL) และมการทางานประจาสงานวจย (R2R) โดยมความเปนภาครวมกน (Unity team) และมเปาหมายรวมกนในเรองของการดแลสขภาพทจาเปน (Essential care) และการดแลตนเอง ซงภาครวมจะมการเรยนรในหลกสตรโครงการหลกสตรการเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอาเภอ (District Health System Management Learning: DHML) (ยงยทธ พงษสภาพ, 2557) เปนการเรยนรอยบนฐาน CBL เพอเชอมโยงกบการพฒนาบรบทของแตพนท โดยมการจดการความรโดยใหพเลยงทมประสบการณและอาจารยจากสถาบนการศกษา สนบสนนการเรยนร ของกลมภาคอยางตอเนอง เพอพฒนาพนทของตน โดยมศนยประสานงานและจดการดานการเรยน (Learning and Coordinating Center: LCC) จะเปนผทาหนาทประสานงานใหเกดเวทการแลกเปลยนเรยนรระหวางอาจารย พเลยงและกลมภาค เพอเปนการพฒนาคนในระดบอาเภอ และพฒนาคณภาพดานสขภาพในระดบอาเภอ เปนการผลกดนใหระบบเครอขายสขภาพอาเภอเกดการพฒนาสเปาหมาย สามารถวดผลใน มตดานประสทธผล (Effectiveness) มตดานคณภาพ (Quality) มตดานประสทธภาพ (Efficiency) มตดานการพฒนา ประชาชนสามารถตรวจสอบได (Social Accountability) โดยผลลพธ ทไดจะทาใหประชาชนมอตราการตาย ความพการ ลดตาลง และมคณภาพชวตทดขน และเกดคณคาในตนเอง และความสข

19

การรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ (Hospital Accreditation: HA) ในปจจบนประเทศไทยไดมการเนนการใหการรกษาอยางมคณภาพแกประชาชนจงไดมการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ (Hospital Accreditation: HA) โดยสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคกรมหาชน) เพอใหประชาชนไดรบบรการทางดานสขภาพอยางมคณภาพ ซงไดใชมาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ ฉบบเฉลมพระเกยรตฉลองสรราชสมบตครบ 60 ป กระบวนการของ HA ไดมการจดระดบการรบรองมาตรฐานคณภาพและบรการของโรงพยาบาลออกเปน 3 ระดบ ดงน (สรพ., 2549) การรบรองขนท 1 คอ โรงพยาบาลควรมการเรยนรจากปญหาในการทางานและมการพดคยกนอยางเสมอ โดยมการเนนเรองกจกรรมทบทวนคณภาพ ซงมอายการรบรอง 1 ป การรบรองขนท 2 คอ โรงพยาบาลควรมการพฒนาการทางานในแตละองคกร อยางเปนระบบโดยใชหลก Plan-Do-Study-Action และใหเปาหมายในการทา ใหคณคากบงาน และทาอยางตอเนอง โดยมการเนนเรองกจกรรมทบทวนคณภาพ กระบวนการจดการ การทางานเปนทม การบรหารความเสยง คณภาพทางคลนก ซงมอายการรบรอง 1-2 ป ขนอยกบเกณฑทกาหนดและคะแนนรวมทไดรบ การรบรองขนท 3 หรอมาตรฐานสถานพยาบาล คอ โรงพยาบาลควรมการสรางวฒนธรรมคณภาพ วฒนธรรมองคกร และวฒนธรรมการเรยนร นามาปฏบตใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทกาหนดและสามารถวดและยอมรบได เพอใหไดแนวโนมทดขน เกณฑมาตรฐานทกาหนดในการวดกระบวนการทจะไดมาของการรบรองมาตรฐานคณภาพและบรการของโรงพยาบาลประกอบดวย 3 ตวบงชใหญ และ 89 ขอยอย ทเปนเกณฑประเมนในการวด ซงตองผานทกขอ ถงจะไดรบการรบรองมาตรฐาน และหนงใน 89 ขอ มเรองของการจดการความร ซงเปนสวนสาคญในการทจะทาใหองคกรเกดการขบเคลอนในการเรยนรสงตางในองคกรเพอไปสวฒนธรรมการเรยนรของโรงพยาบาล ซงจานวนปทจะไดรบการรบรองนนยงขนอยกบคะแนนรวมทไดรบการประเมน โดยจะมอายการรบรอง 2-3 ป ขนอยกบเกณฑทกาหนดและคะแนนรวมทไดรบในครงแรก และจะมการประเมนซ าทก 3 ป หลงจากผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล โรงพยาบาลทกระดบในประเทศไทยควรมการผานการรบรองคณภาพและการบรการเพอใหประชาชนไดมสขภาพดถวนหนา โรงพยาบาลชมชนเปนโรงพยาบาลเปนระบบบรการทางดานสขภาพทเลกทสดทมแพทยประจาหนวยบรการทางการพยาบาล โดยมหนาทใหการบรการสขภาพแกประชาชนในดาน สงเสรมสขภาพ ปองกนโรค รกษาโรค ฟนฟสขภาพ ซงโรงพยาบาลทกแหงทวประเทศไดรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาลสถานพยาบาล ในเดอนมกราคม พ.ศ. 2557

20

จานวน 1,323 แหง ซงเปนโรงพยาบาลชมชนม จานวน 717 แหง โรงพยาบาลชมชนยงไมไดการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล HA จานวน 442 แหง คดเปนรอยละ 61.65 และโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล HA จานวน 275 แหง คดเปนรอยละ 38.35 จากแนวความคดขางตนผวจยมความเหนวา โรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล HA มความสาคญ เพราะมการผานการรบรองคณภาพและบรการ ทาใหผรบบรการไดรบการบรการทมคณภาพและไดมาตรฐานเดยวกนทกแหงของสถานพยาบาลในประเทศไทย ทาใหลดความเสยงทจะเกดขนแกชวต ลดภาระการทางาน ตอบสนองความตองการของลกคาทงทางดานบรการและคณภาพ ลดตนทนในการใหการรกษาและบรการ การใหการบรการพยาบาลอยางมคณภาพเปนไปตามระบบ มการเรยนรของบคคลและเรยนรองคกร (Dean & Bowen, 1994) และโรงพยาบาลรฐบาลและเอกชนทผานการรบรองมาตรฐานสถานพยาบาล HA ยงมความกลมกลนกบการเปนองคกรแหงการเรยนร (Chamnanarongsak, 2004) 2. แนวคดการจดการความรและงานวจยทเกยวของ ความเปนมาของการจดการความร การจดการความร เปนแนวคดดานการบรหารจดการทเกดขน และเพมความสาคญอยางรวดเรว เมอโลกไดกาวเขาสยคเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-Based Economy) ซงเปนยคทอาศยการสรางการกระจาย และการใชความรเปนตวขบเคลอนหลกของระบบเศรษฐกจ และการแขงขน ทาใหเกดการเตบโต การสรางความมงคง และการสรางงานในอตสาหกรรมทกรปแบบ (OECD, 1996; Dalkir, 2005) เนองจากการแขงขนทเปลยนจากการแขงขนในเชงขนาด (Scale-based competition) เปนการแขงขนทตองใชความเรว (Speed-based competition) และการสรางความไดเปรยบจากสนทรพยทจบตองไมได (Intangible assets) อนไดแก ความร ทกษะ ประสบการณ เทคโนโลย (สถาบนเพมผลผลตแหงชาต, 2548) โดยเฉพาะอยางยงในสวนของความรทไดกลายเปนสงทมคา มความสาคญตอการอยรอดเปนรากฐานทสาคญสาหรบการแขงขนขององคกร (Nonaka & Toyama, 2006) และเปนพลงขบเคลอนทสาคญขององคกร ดงน นองคกรตางๆ จงควรมความสนใจ และตองการจดการกบความรทมความเชยวชาญทตนเองเพอใหเกดประโยชนตอองคกร และสรางความไดเปรยบในการแขงขน เปาหมายทสาคญทสดของการจดการความร คอ การนาความรเพอประสทธภาพและประสทธผลขององคกร เพอใหองคกรเกดความไดเปรยบในการแขงขน ประเทศสหรฐอเมรกาไดม

21

การเพม เรอง การจดการความร เขาเปนเกณฑในหมวดท 4 ชอวา การวดและวเคราะหและการจดการความร โดยอยในสวนของเรอง การจดการสารสนเทศและความร ของรางวลคณภาพแหงชาตของประเทศอเมรกา ในป 2003 (Malcolm Baldrige National Quality Award: MBNQA) (บญด บญญกจ และคณะ, 2548) ในประเทศไทยแนวคดการจดความรเรมตนตงแต ป พ.ศ. 2545 โดยสถาบนเพมผลผลตแหงชาต ไดเขารวมประชมประจาปขององคการเพมผลผลตแหงชาตเอเชย (Asian productivity organization) และหลงจากนนจงไดมการนามาจดการศกษา เรองการจดการความรในการพฒนาองคกรและนามาพฒนาเปนหลกสตรเพอนาไปเผยแพรใหแกองคกรทวไป ตอมาในป พ.ศ. 2546 ไดมการจดทาโครงการนารอง “การจดการความรในองคกร” จานวน 4 องคกร ไดแก โรงพยาบาลศรราช บรษท สแปนชน (ไทยแลนด) จากด บรษท ทร คอรปอเรชน จากด (มหาชน) และสถาบนเพมผลผลตแหงชาต (บญด บญญากจ,นงลกษณ ประสพสขโชคชย และ ดสพงศ พรชนกนาถ, 2547: 116) ซงในปเดยวกน ไดมการปฏรประบบราชการและมการประกาศใชพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 โดยเฉพาะหมวด 3 มาตรา 11 ไดมการกาหนดหลกการวา “สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการเพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตางๆ เพอนามาประยกต ในการปฏบตราชการไดอยางถกตองรวดเรว และเหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพ และการเรยนรรวมกนทงน เพอประโยชนการปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกาน” และในป พ.ศ. 2549 สถาบนเพมผลผลตแหงชาตไดเรมนาการจดการความรไปทดลองใชในองคกรนารอง 11 แหง ทงในองคกรขนาดใหญของภาครฐและเอกชน ซงเปนโรงพยาบาล มหาวทยาลยและองคกรมหาชน (บญด บญญากจ และนภสวรรณ ไทยานนท, 2555: 21) และในปจจบนมการขยายนาแนวคดในการจดการความรไปใชในองคกรอนๆ อกมากทงภาครฐและเอกชน จากการศกษาวรรณกรรมตางๆ ทเกยวของกบววฒนาการขอแนวคดการจดการความร พบวา การพฒนาองคความรในเรองน แบงออกเปน 3 ยค ไดแก (Snowden, 2000; McElroy, 2003) ยคท 1 ยคกอน Sociallzation Externalization Combination Internalization (SECI) (Pre-SECI) ในยคเรมตนนนการจดการความร หรอประมาณป ค.ศ. 1978-1979 การจดการความรถกระบใหมโครงสรางแบบตายตว ขบเคลอนดวยเทคโนโลยสารสนเทศ โดยมงหวงเพอจดเกบขอมล และสารสนเทศใหมากทสดเทาจะสามารถทาได โดยมความเชอวาสกวนหนงขอมล และสารสนเทศทเกบไวเหลานนจะมประโยชน (Dalkir, 2005) เหนไดจากการลงทนกบการจดซอซอฟตแวรในการจดเกบ

22

ขอมล การสรางและพฒนาระบบฐานขอมล โดยเฉพาะอยางยงเมอความกาวหนาของเทคโนโลยอนเตอรเนตเพมมากขน การจดการความรจงไปในแนวทางของการแบงปน แลกเปลยน และเรยนรรวมกนผานเครอขายอนเตอรเนต ลกษณะเดนของยคเรมตน คอ การสรางความรวมมอ และแบงปนแนวทางปฏบตทด (Best practice) และการเรยนรจากบทเรยนทผานมา (Lessons learned) ยคท 2 ยค SECI เรมในป ค.ศ. 1995 ในยคนการจดการความร ใหความสาคญกบมนษย และมตดานวฒนธรรม โดยเชอวามนษย และมตดานวฒนธรรมสงผลโดยตรงตอการจดการความร ซงไดมวรรณกรรมทเกยวของ ของสองนกวชาการทางดานธรกจ คอ เซนจ (Senge, 1990) ทไดนาเสนอเรองขององคกรแหงการเรยนร (Learning organization: LO) วาองคการแหงการเรยนร คอ องคการซงคนในองคกรสามารถขยายขอบเขตความสามารถของเขาเพอกอใหเกดผลลพธทตองการไดอยางแทจรง เปนท มการสงเสรมใหเกดการขยายแนวความคดใหมๆ ออกไป สามารถแสดงออกทางความคดไดอยางอสระ และเปนทซงคนเรยนรทจะเรยนรดวยกนอยางตอเนอง และอกทาน คอ โนนากะ (Nonaka ,1995) ทนาเสนอเรอง ความรทอยภายในตน หรอความรโดยนย หรอความรแฝงเรน (Tacit knowledge) วธในการคนพบ และการพฒนาความรนน ผานหนงสอ The Knowledge-Creating Company : How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation ซงทงสองทานมไดนาเสนอเฉพาะปจจยดานมนษยทมผลตอการนาการจดการความรไปใช และดาเนนการจนประสบผลสาเรจเทานน แตยงนาเสนอในเรองของการสรางความร รวมถงการแบงปนความร และการสอสาร ซงลกษณะเดนของยคนไดแก ชมชนนกปฏบต (Communities of practice) ยคท 3 ยคหลง SECI (Post-SECI) เรมตนในป ค.ศ. 2001โดยมการแบงแยก ความรทอยภายในตน (Tacit knowledge) และ ความรชดแจง (Explicit knowledge) ออกจากกนอยางชดเจน เปนยคทการจดการความรใหความสาคญกบเนอหา (Content) โดยใหความสาคญของความสามารถในการคนคน (Retrieval ability), การจดเรยง (Arrangement), การอธบาย (Description) และการจดโครงสราง (Structure) ของเนอหา ทงนเพราะเนอหาทจดเกบไวจะไมมประโยชนถาไมสามารถหาพบเมอตองการใชงาน ซงลกษณะเดนของยคน ไดแก การจดเนอหา (Content management) หรอการจดเนอหาในองคกรธรกจ) และการจดหมวดหม (Taxonomies) ซงเปนการผสมผสานระหวางการจดการความร และการจดการสารสนเทศทมงเนนใหคนสามารถเขาองคความรใหมากทสด ความหมายของการจดการความร นกวชาการทงตางประเทศและในประเทศไทย ไดใหความหมายของการจดการความร ในหลายความหมาย ดงน

23

ดรกเคอร (Drucker, 1993) กลาววา การจดการความร หมายถง การจดการกจกรรมมความแตกตางกน แตใหความสาคญในเรองการเรยนร มการปรบใชความรอยางเปนระบบ และองคกรมการสรางสรรคความรใหม โอเดล และ เกรสน (O’Dell & Grayson, 1998) กลาววา การจดการความร หมายถง การทาใหคนไดรบความรทตองการ ในเวลาทเหมาะสม ชวยใหเกดการปฏบตทถกตอง เพอปรบปรงการดาเนนงานขององคกรใหเปนระบบ กรทน (Gurteen, 1998) กลาววา การจดการความร หมายถง รปแบบขององคกร หลกการในการปฏบต กระบวนการ โครงสรางองคกร การประยกตใชและเทคโนโลย ทมสวนชวยยกระดบความรของคนทางานใหมความคดสรางสรรคและความสามารถในการถายทอด เพอใหเกดคณคากบธรกจ มลฮอทรา (Malhotra, 2001) กลาววา การจดการความร หมายถง การปรบองคกรใหสามารถอยรอดและแขงขนไดภายใตสงแวดลอมทเปลยนแปลง โดยใชกระบวนการผสมผสานความสามารถของเทคโนโลยสารสนเทศ ในการประมวลผลขอมลสารสนเทศ และความสามารถของคนเขาไวดวยกน คลาค และ รอลลอ (Clarke & Rollo, 2001) กลาววา การจดการความร หมายถง การพฒนากระบวนการผลต และขนตอนของการหมนเวยนของความร การถายทอดความร การใชความรเพอสรางคณคาทางเศรษฐศาสตร The American Productivity & Quality Center (APQC, 2002) กลาววา การจดการความร หมายถง กระบวนการอยางเปนระบบทสารสนเทศชวยใหความรเกดขน และนาไปสบคคล ในเวลาทเหมาะสม เพอการนาไปสรางใหเกดคณคา ดาลคลร (Dalkir, 2005) กลาววา การจดการความร หมายถง แนวทางจดการความรอยางเปนระบบ โดยมกระบวนการทจดโครงสราง (Structure) การจดการ (Management) และการแพรกระจาย (Dissemination) ของความรผานองคกร เพอการทางานไดเรวขน (Work faster) การใชประโยชนอกครง (Reuse) การปฏบตทด (Best practices) และลดตนทนการแกไขงานใหม (Reduce costly rework) ฮวง และคณะ (Hung, et al., 2005) กลาววา การจดการความร หมายถง การจดการระบบและกลยทธในการจดการ โดยมการรวบรวมขอมลโดยเทคโนโลย และระบบงานขององคกร และมการจดกจกรรม เพอทจะพฒนา แลกเปลยน สงผาน จดเกบ ประยกตใชความร เพอทจะพฒนาใหแกสมาชกในองคกรใหไดรบขอมลทเปนจรง เพอนาไปปฏบตและตดสนใจ เพอใหบรรลเปาหมายขององคกร

24

ชลน (Shin, 2006) กลาววา การจดการความร หมายถง กลยทธทองคกรไดระบไว เพอนาความรไปปรบปรงประสทธภาพขององคกร น าทพย วภาวน (2547) กลาววา การจดการความร หมายถง การจดการสารสนทศ (Information) และการบรหารคน (People) ซงทกองคกรมการใชสารสนเทศ ในการจดเกบในรปของดจทลและการจดเกบความรใหมทบคคลในองคกรมการเผยแพร และแบงปนการใชสารสนเทศในองคกร การจดเกบความรทงในองคกรและนอกองคกร ทเปนประโยชนในการทางานขององคกร วจารณ พานช (2547) กลาววา การจดการความร หมายถง กจกรรมทมความซบซอน โดยมการรวบรวม การจดระบบ การจดเกบและการเขาถงขอมล เพอสรางความร เทคโนโลยดานขอมลและคอมพวเตอร และเกยวของกบการแบงปนความร การพฒนาคน การดงดดคนมความรความสามารถไวในองคกร ทาใหเกดความสาเรจในองคกร พรธดา วเชยรปญญา (2549) กลาววา การจดการความร หมายถง กระบวนการอยางเปนระบบเกยวของกบการประมวลขอมล สารสนเทศ ความคด การกระทา รวมถงประสบการณของบคคล เพอสรางเปนความร การจดเกบในลกษณะแหลงขอมลทบคคลสามารถเขาถง อาศยชองทางตางๆ ทองคกรจดเตรยมไว เพอนาความรไปปฏบต เกดการแบงปนและถายโอนความร แพรกระจายและไหวเวยนทวองคกรอยางสมดล เพอเพมความสามารถในการพฒนาผลผลตและองคกร ภราดร จนดาวงศ (2549) กลาววา การจดการความร หมายถง กระบวนการทมความซบซอน ในการทจะนาความรทมอยมาสราง ขยายผล แบงปน จดเกบและใชใหเกดประโยชน ปยสกล สกลสตยาทร (2549) กลาววา การจดการความร หมายถง กระบวนการทชวยใหมการสราง รวบรวม จดระบบ เผยแพร ถายโอนความร ซงเปนประโยชน เพอใหนาไปประยกตใชในสถานการณตางๆ ไดทนเวลาและเหตการณ ดงนน การจดการความร หมายถง การททาใหบคลากรในองคกรไดรบความร โดยมกระบวนการในการจดการความร ทชวยใหมการสราง รวบรวม เผยแพร ถายโอนความร และปรบประยกตใช ในสถานการณตางๆไดทนเวลา โดยมเทคโนโลย ระบบงานขององคกร ทาใหเกดความสาเรจขององคกร รปแบบแนวคดในการจดการความร นกวชาการ ผเชยวชาญ และองคกรดานการจดการความรไดนาเสนอกรอบแนวคดในการจดการความรหลากหลายรปแบบ ทนาสนใจคอ มการมองรปแบบแนวคดเปนเชงระบบ (System thinking) รเบนสทรนและคณะ (Rubenstein, et al., 2001: 8) ไดทาการศกษาและวเคราะห

25

แนวความคดการจดการความร 26 แบบ ซงมการแบงชนดแนวความคดการจดการเรยนรเปน 3 กลม ดงน แนวความคดแบบลาดบขนตอน (Prescriptive) เพอใหเกดการพฒนาความรในองคกร และแนวความคดแบบอธบาย (Descriptive) เพอใหทราบถงปจจยทสงผลถงความสาเรจและความลมเหลวของการจดการความร และแบบผสมผสมผสาน (Combination) เปนการผสมผสานระหวาง แนวความคดแบบอธบายขนตอน (Prescriptive) และแนวความคดแบบอธบาย (Descriptive) 1. รปแบบแนวคดแบบลาดบขนตอน (Prescriptive) รปแบบความคดแบบอธบายการพฒนาความรในองคกร(Prescriptive) เปนกรอบความคดทพบมากทสด ซงอธบายถงพฒนาการของความรในองคกร หรอเรยกวา "วงจรความร (Knowledge cycle)" ซงแตละกรอบมความแตกตางกนในองคประกอบของความร และมลาดบขนขององคประกอบทเปนวงจร และขนตอนตางๆ ทเปนองคประกอบยอย 2. รปแบบความคดแบบอธบาย (Descriptive) รปแบบความคดแบบอธบาย (Descriptive) เปนกรอบความคดแบบอธบายถงปจจยทสงผลถงความสาเรจและความลมเหลวของการจดการความร เชน วฒนธรรมองคกร การเชอมโยงความร การจดการความร กบทศทางขององคกร การตองการมขอมลปอนกลบเพอปรบการจดการความร ใหทนตอการเปลยนแปลง 3. รปแบบแนวคดแบบผสมผสาน (Combination) รปแบบแนวคดแบบผสมผสาน เปนกรอบแนวคดทมการผสมผสานระหวาง รปแบบแนวคดแบบลาดบขนตอน (Prescriptive) และรปแบบความคดแบบอธบาย (Descriptive) เขาดวยกน นนดกวาการใชกรอบแนวคดเพยงแบบใดแบบหนงเพยงแบบเดยว ซงกรอบแนวคดแบบนเปนกรอบแนวคดทมสามารถอธบายการจดการความรขององคกร กรอบแนวคดทฤษฎกระบวนการจดการความร โนนากะ และทาคช (Nonaka & Takeuchi, 1995) ไดนาเสนอวงจร Sociallzation Eternalization Combination และ Internalization (SECI) ซงกลาวถงการแปลงความร ระหวางความรทอยภายในตน (Tacit knowledge) และความรชดแจง (Explicit knowledge) ความรทอยภายในตน (Tacit knowledge) คอ ความรทฝงอยในตนซงเกดจากประสบการณในการเรยนรหรอพรสวรรค ซงไมไดมการถอดออกมาเปนลายลกษณอกษร หรอบางครงกไมสามารถถอดเปนลายลกษณอกษรได จดเปนความรอยางไมเปนทางการ แตบคคลนนสามารถถายทอดและแบงปนความรได

26

ความรชดแจง (Explicit knowledge) คอ ความรทเปนเหตเปนผล มการเขยนอธบายออกมาเปนลายลกษณอกษร เชน หนงสอ ตารา เอกสาร คมอปฏบตงาน ซงสามารถจดระบบและจดหมวดหมได

แผนภาพท 3 วงจร SECI ทมา: โนนากะ และทาคช (1995)

ซงวงจร SECI จะมการแบงเปนลาดบขนตอน ดงน 1. การพบปะทางสงคม (Socialization) เปนขนตอนทมการแบงปน และการแลกเปลยนประสบการณตรง จากการสรางความรโดยนย เปน ความรโดยนย ของผสอสารระหวางกน โดยมการแลกเปลยนประสบการณทตนมอย 2. การถายทอดความร (Externalization) เปนขนตอนในการสราง และแบงปนความรจากสงทม และเผยแพรออกมาเปนลายลกษณอกษร จากความรโดยนย เปน ความรชดแจง 3. การผสมผสาน (Combination) เปนขนตอนการรวบรวมความรจากความรชดแจง มาเปนความรชดแจงใหม ๆ 4. การนาความรทไดไปปฏบต (Internalization) เปนขนตอนการนาการเรยนรมาไปปฏบต จากความรชดแจง เปนความรโดยนย กรอบแนวคดของโนนากะ และทาคช (Nonaka & Takeuchi) เปนกรอบแนวคดการจดการความรทรจกกนอยางแพรหลายจงไดมนกวชาการนาแนวคดไปใชในการศกษา ดงน ชงลน ฮวาง (Ching-Lin Huang, 2011) ไดทาการศกษาเรอง ผลกระทบของการจดการความรของประสทธผลของบรษทแผงวงจรไฟฟา ในประเทศไตหวน ซงอธบายการจดการความรซงมความสมพนธตอประสทธผลขององคกรเทากบ 0.72 การจดการความร ประกอบดวย การซมซบ

27

ความร (Knowledge absorption), การทาคลงความร (Knowledge storage), การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge sharing) และ การปรบเปลยนความร (Knowledge conversion) กาญจนา จตพนธ (2553) ไดทาการศกษาการจดการความรเรองการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ในเชงคณภาพซงทาการศกษาในโรงพยาบาลทไดผานการรบรองมาตฐานสถานพยาบาล ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ การจดการความรเรองการพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล ประกอบดวย การสรางความร การถายทอดความร การนาไปใช การสรปบทเรยน เคอว (Kao, 2005) ไดทาการศกษาเรอง ความสมพนธระหวางรปแบบผบรหารระดบสงและการจดการความรในทางปฏบตของบรษทไตหวนทอยในประเทศจน ผลการศกษาพบวา ภาวะผนามความสมพนตอการจดการความร (r = 0.446, p < 0.01) และการจดการความร ประกอบดวย การนาความรทไดไปปฏบต (r = 0.74), การถายทอดความร (r = 0.85), การผสมผสาน (r = 0.80), การพบปะทางสงคม (r = 0.66) โกลด (Gold, 2001)ไดศกษา ทฤษฎททาใหองคกรมความสามารถจดการความร ในภาคธรกจ ไดนาแนวคดของโนนากะ และทาคช (Nonaka & Takeuchi) มาอธบายโมเดลการจดการความร ใชแนวคดความสามารถของการจดการความร (Knowledge management capabilities) ในสวนศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capabilities) ประกอบดวย การไดมาของความร (Acquisition) การแปลงความร (Conversion) การประยกตใชความร (Application) และ การปองกนความร (Protection) การจดการความรจะตองเทคโนโลยสารสนเทศในการรวบรวมความรและประสานงานกน การททาใหความรคงอยภายในองคกรไดจะตองใชกระบวนการจดการความรอยางมประสทธภาพ โดยมการศกษากระบวนการจดการความรทสงผลตอประสทธผลของความร เทากบ 0.51 มารคอวรด (Marquardt, 1996, 2002) ไดกลาววา ระบบยอยในการจดการความร (Knowledge subsystem) ประกอบไปดวย 6 องคประกอบยอย ดงน 1. การแสวงหาความร (Acquisition) คอ การสะสมขอมลและสารสนเทศทมอยท งจากภายในและภายนอกองคการ 2. การสรางความร (Creation) เปนความรใหมทถกสรางขนโดยอาศยกระบวนการมากมายทแตกตางกนออกไป เรมตงแตนวตกรรมไปจนถงการวจยทสลบซบซอนทตองอาศยความวรยะอตสาหะ นอกจากน ยงอาจเกดจากความสามารถในการมองเหน การเชอมโยงใหมๆ และการผนวกองคประกอบของความรทเคยรมาแลวเขากบการใหเหตผลเชงอปนยอนซบซอน

28

3. การจดเกบความร (Storage) หมายถง การเขารหส (Coding) และการเกบรกษาความรทมคาขององคการ เพอใหพนกงานทกคนสามารถเขาถงความรนนไดโดยงาย ในทกเวลาและทกสถานท 4. การถายโอนและเผยแพรความร (Transfer and dissemination) คอ การเคลอนยายขอมลและความรทงองคการ (ทงโดยเจตนาและไมเจตนา) ซงอาจเปนไปไดทงการใชเครองมอ หรออปกรณอเลกทรอนกส หรอแมกระทงใชคนยงมการถายโอนความร 5. การวเคราะห และการทาคลงความร (Analysis and data mining) จะเกยวของกบเทคนคในการวเคราะหขอมล การปรบโครงสราง การทาความรคงคลงและการทาใหขอมลถกตอง สวนการทาเหมองความร (Data mining) จะทาใหองคการสามารถคนหาความหมายของขอมลทมอยไดอยางสมบรณขน 6. การประยกตใชความร และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง (Application and validation) เปนการใชและการประเมนความรโดยคนในองคการ เปนการนาเอาความรและประสบการณอนมคาขององคการมาใชประโยชนอยางสรางสรรค ตามกรอบแนวคดของมารคอวรด (Marquardt, 2002) การจดการความรนนเปนสวนหนงขององคกรแหงการเรยนร ซงในการเปนองคกรแหงการเรยนร มขอคาถาม จานวน 50 ขอ โดยแบงออกเปน 5 ดาน ไดแก พลวตรการเรยนร (Learning dynamic) จานวน 10 ขอ การปรบเปลยนองคกร (Organizationn transformation) จานวน 10 ขอ การเสรมสรางพลงอานาจบคคล (People empowerment) จานวน 10 ขอ การจดการความร (Knowledge management) จานวน 10 ขอ การนาเทคโนโลยไปใช (Technology application) จานวน 10 ขอ ไดมนกวชาการนากรอบแนวคดของมารคอวรด (Marquardt, 1996) ในเรองการจดการความรมาทาการศกษา ดงน วลรตน ตณฑลเศรษฐ (2552) ศกษาความสมพนธของการจดการความรและผลการดาเนนงานองคกร กรณศกษาโรงพยาบาลพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา โดยใชแนวคดการจดการความรของ มารคอวรด (Marquardt) พบวา การจดการความรและผลการดาเนนงานขององคกรของโรงพยาบาล มความสมพนธเชงบวกในระดบคอนขางสง (r = 0.695) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยการใชประโยชนการจดการความรมคาความสมพนธเชงบวกมากทสด เทากบ 0.673 การสรางความรมคาความสมพนธเชงบวกรองลงมา เทากบ 0.628 การแสวงหาความรมความสมพนธเชง

29

บวกเทากบ 0.608 และการจดเกบความรและการคนคนความร มคาความสมพนธเชงบวกทตาทสดเทากบ 0.54 โอเดล และคณะ(O’Dell, Grayson, & Essaides, 1998: 34) โอเดล (O’Dell) เปนผบรหารของศนยการพฒนาเพมผลผลตและคณภาพของประเทศอเมรกา (The American Productivity and Quality Center; APQC) ซงไดมการศกษาในการปฏบตงานจรงขององคกรธรกจ และอตสาหกรรม ไดนาเสนอ กรอบความคดทใชการจดการความรในองคกร มองคประกอบหลก 3 อยาง คอ 1. การกาหนดสงสาคญทองคกรตองทาใหสาเรจ เปนขนตอนในการกาหนดวตถประสงคของการจดการความร และเปนขนตอนทสาคญทสด ประกอบดวย การทาใหลกคาประทบใจ การลดระยะเวลาในการพฒนาสนคาและบรการ และมความเปนเลศในการปฏบตงาน 2. ปจจยทสามารถจดการความรไดอยางมประสทธผล ประกอบดวย 4 ปจจย ไดแก 2.1. วฒนธรรมองคกร (Culture) ไดแก การสนบสนนจากผบรการระดบสงในการเปนแบบอยางทด มการสรางบรรยากาศททาใหบคคลมความกลาคดกลาทา มการทางานเปนทม และมการแลกเปลยนเรยนรซงเปนสวนหนงของการประเมนคณภาพ 2.2. เทคโนโลย (Technology) เปนเทคโนโลยทชวยจดการความรไดอยางรวดเรว เชน อนเตอรเนต และอนทราเนต 2.3 โครงสรางองคกรทเออตอการเรยนร (Infrastructure) เชน การกาหนดบคคล หรอทมรบผดชอบในการจดการความรในองคกร และการกาหนดเครอขายการแลกเปลยนความรทชดเจน 2.4 การวดผลการจดการความร (Measures) เปนหลกฐานทบอกถงประโยชนจากการจดการความรในองคกร 3. กระบวนการเปลยนแปลง เมอมการกาหนดวตถประสงคและปจจยทง 4 ขางตนแลว องคกรจะมกระบวนการเปลยนแปลงเพอขบเคลอนการเปลยนแปลงทตองการ ซงกระบวนการ ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 3.1 การวางแผน (Plan) เปนการทาการประเมนตนเองวาอยทไหนเมอมการเปรยบเทยบกบสงทตองการใหเกดขน 3.2 การออกแบบ ( Design) เปนการกาหนดหนาท บทบาทของผมสวนรวม เทคโนโลยทใชตองมการกาหนดการวดผล 3.3 ปฏบต (Implement) เปนจดทาโครงการนารอง และดาเนนการตามแผน 3.4 ขยายผล (Scale-up) เปนการนาความสาเรจของโครงการนารองไปใชประโยชน

30

ซงโอเดล และคณะ ไดมการดดแปลงกระบวนการแลกเปลยนเรยนรมาจากบรษท Xerox Coperation ประเทศสหรฐอเมรกา ไดมการจดการรปแบบการจดการความร ประกอบดวยองคประกอบหลก 6 ประการ ไดแก การจดการเปลยนแปลงและพฤตกรรม (Transition and behavior management) การสอสาร (Communication) กระบวนการและเครองมอ (Process and learning) การวดผล (Measurements) และการยกยองชมเชยและรางวล (Recognition and reward) ตามแนวคดของโอเดล และคณะ(O’Dell, et al., 1998) ไดมการออกแบบสอบถามการจดการความรขององคกร ทชอวา เครองมอการจดการความรและประเมนความร (Knowledge mamagement assessment tool; KMAT) ใหกบศนยเพมคณภาพและผลผลตของประเทศสหรฐอเมรกา(The American Productivity and Quality Center: APQC) มขอคาถามจานวน 24 ขอ โดยแบงเปน 5 ดาน ไดแก กระบวนการจดการความร จานวน 5 ขอ ภาวะผนาในการจดการความร จานวน 4 ขอ วฒนธรรมการจดการความร จานวน 5 ขอ เทคโนโลยการจดการความร จานวน 6 ขอ การวดผลการจดการความร จานวน 4 ขอ นกวชาการนาแนวคดของศนยเพมคณภาพและผลผลตของประเทศสหรฐอเมรกา (APQC) มาใช ดงน เชน (Chen, 2012) ศกษาเรอง รปแบบและการจดการความรในการใชงานอยางมคณภาพ กรณศกษาในสถาบนทางดานสขภาพ มการศกษาในพยาบาล ผลการศกษาพบวา องคประกอบความสามารถในการจดการความร ซงประกอบดวย ภาวะผนา เทคโนโลย และวฒนธรรม มความจาเปนในการจดกระบวนการจดการความรขององคกร ในประเดนของการจดการความร และการสรางความร การแลกเปลยนและการใชความร โฮ (Ho, 2009) ศกษาเรองความสมพนธระหวางความสามารถในการจดการความร และผลการดาเนนงาน ไดทาการศกษาในบรษทและอตสาหกรรม ซงความสามารถในการจดการความรประกอบดวย กลยทธผนา วฒนธรรมองคกร ระบบแรงจงใจขององคกร และเทคโนโลยสารสนเทศ สวนตวชวดผลการดาเนนงานของกระบวนการจดการความร ประกอบดวย การไดมาของความร การแลกเปลยนเรยนร การนาความรไปใชประโยชน และการปรบเปลยนความรภายในตน ผลการศกษาพบวา การดาเนนงานของกระบวนการจดการความร สามารถใชไดในองคกรทมขนาดเลกและขนาดใหญ การไดมาของความรและการใชประโยชนของความรของขอมลอเลคทรอนกในบรษทอตสาหกรรมมความสาคญนอยกวาขอมลทไมไดมาจากอเลคทรอนกในบรษทอตสาหกรรม และยง

31

พบอกวา กลยทธและภาวะผนามความสมพนธทางบวกกบผลการดาเนนงานของกระบวนการจดการความร และระบบในการจดการความรจะดรไมโดยดจากประสทธผลของการจดการความร วอง (Wong, 2005) ศกษาเรองปจจยแหงความสาเรจในผประกอบการขนาดเลกและขนาดกลาง จากการศกษาพบวา ปจจย 11 ประการ ไดแก การจดการและการสนบสนนของผนา วฒนธรรมองคกร เทคโนโลยสารสนเทศ กลยทธและเปาหมาย การวด โครงสรางภายในองคกร กระบวนการและกจกรรม สงชวยแรงจงใจ แหลงทางการเงน การฝกอบรมและเรยนร และการจดการทรพยากรบคคลสงผลตอผลประกอบการขนาดเลกทชวยในเรองการจดตงและผสานในเรองการจดการความร ดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) 1. การสรางความร (Knowledge generation) เปนความรทองคกรไดมาหรอเปนความรทเกดขนภายในองคกร ความรทไดมาไมจาเปนตองเปนความรใหม แตเปนของใหมทเกดขนในองคกร จากโครงการ หรอจากทปรกษา โดยมการตงเปาหมายจากความรใหม ผบรหารยอมรบความรใหมทเกดขน 2. การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) เปนการประมวลความรทอยในตนใหออกมาเปนความรทสามารถแสดงออกในรปของเนอหาหรอมความชดเจน โดยใชยทธวธตางๆ ในการประมวลความรเหลานนออกมา 3. การถายทอดความร (Knowledge transfer) ตองมการคดหากลยทธในการใหคนในองคกรมการแลกเปลยนความรกนอยางเปนธรรมชาตในองคกร 4. บทบาทและทกษะเกยวกบความร (Knowledge roles and skills) ซงองคกรทจะสาเรจไดตองมการมองวาการจดการความรเปนบทบาทหนาทและเปนงานของทกคนในองคกร มหนาทรบผดชอบในการบรหารจดการความร โดยควรมผรบผดชอบงานในดานนโดยตรง เปนผจดการความร ผจดการโครงการ กรรมการผจดการใหญฝายจดการโครงการหรอผบรหารอาวโส เพอจดการความรและจดหาเครงอานวยความสะดวกสาหรบการเรยนรของหนวยงาน โดยจะตองมการสงเสรมการสรางสรรคความร ออกแบบเครองมอในการจดการความร หากระบวนการสรางและใหความรทวทงองคกร เปนผนาในการพฒนากลยทธใหมๆ 5. เทคโนโลยสาหรบจดการความร (Technologies for knowledge management) ตองมการเกบความรทเปนระบบ สามารถคนหาได มการจดการความรใหเปนปจจบนเสมอ และม แอพลเคชนทเหมาะสมกบการใชงานขององคกร 6. โครงการสาหรบจดการความรทมอยในปจจบน (Knowledge management projects in practice) ตองมการกาหนดหวขอในการจดการความร เพอใหบรรลวตถประสงคขององคกรทกาหนด

32

ไว มผทรบผดชอบดแลโครงการ มเงนทนและมการสนบสนนทรพยากร และมการทางานในเรองความรมากกวาสารสนเทศ ในปเดยวกน ดาเวนพอรท และคณะ (Davenport, et al., 1998) ยงไดทาการศกษาการจดการความร โดยกลาววา การจดการความร ทชวยใหองคกรคดคนความร แลกเปลยนเรยนร และใชความรอยางมประสทธผล คอ 1. การเชอมโยงปจจยทางเศรษฐกจ (Linking to economic performance or industry value) เปนการเหนผลประโยชนทงายทสดจากการจดการความร ซงจะทาใหประหยดเงนและไดกาไรเพมมากขนและยงทาใหลกคาเกดความพงพอใจมากขน ซงการจดการความรตองมการลงทน แตเปนสงทจาเปนทจะทาใหเกดประโยชนทางธรกจ หรอมการไดเปรยบทางการแขงขน ดงนน การเขาถงความรน นจะทาใหเราทราบถงปญหาของลกคาและแกไขปญหาไดถกตอง เพอทจะทาใหบรษทเกดความสาเรจในระยะยาว 2. เทคโนโลย และโครงสรางองคกร (Technical and organizational infrastructure) เทคโนโลยและโครงสรางองคกรเปนการทาใหการจดการความรสาเรจ ไดโดยถามการจดหาเครองมอและมทกษะทางเทคโนโลยทงายตอการเขาฐานขอมล ประมวลผลความร และเปนการสอสารโดยมการใชคอมพวเตอรเปนปจจยสาคญในการชวยจดการแลกเปลยนความร สวนการสรางโครงสรางขององคกรนนจะตองมการกาหนดหนาท และจดตงกลมในองคกร โดยทบคคลในกลมควรมทกษะทหลากหลาย และเปนกลมทตงขนมาเพอทางานดานนโดยเฉพาะ 3. มาตรฐานและโครงสรางความรพนฐานยดหยน (A standard, flexible knowledge structure) โครงสรางของความรเปนสงสาคญ เพราะความรเปนสงทไมแนนอนและมเกดการเปลยนแปลงเสมอ ดงนน องคกรควรมการสรางพนฐานความรและทมผเชยวชาญ เพอทจะตดสนใจถงโครงสรางความร การประเมนความรอยางตอเนอง และการมโครงสรางความรทยดหยน 4. วฒนธรรมการเรยนร (Knowledge-friendly culture) วฒนธรรมการเรยนรในเชงบวกจะเพมคณคาใหกบการเรยนรในงานของตนอยางตอเนอง จนเปนประสบการณ และกลายเปนความชานาญ และเปนนวตกรรม ตามลาดบ องคกรควรหาคนทมทศนคตไปในทางบวก และเขาใจถงวตถประสงคในการทางานและควรมวฒนธรรมในการเรยนรในเชงบวกทกระดบขององคกร ซงวฒนธรรมการเรยนรนจะไมไดสงผลถงการใชเทคโนโลยหรอบรบทของความร หรอการจดการใหเกดผลของความสาเรจ แตวฒนธรรมการเรยนรทาใหงานเกดการเปลยนแปลงทดขน กอใหเกดความสขในการทางานและความสาเรจในการทางาน ปจจยของวฒนธรรมการเรยนรทสงผลตอความสาเรจขององคกร มองคประกอบยอย ดงน

33

4.1 บคลากรตองมความเชอทถก และเปนบคคลทอยากเรยนร มความตงใจและมอสระในความคด และผบรหารตองมการสงเสรมใหเกดความรใหมและการใชสงใหมๆ 4.2 บคลากรจะไมมการยบย งการแลกเปลยนความร และควรมความเขาใจและพงพอใจในองคกร และไมกลวทจะแลกเปลยนเรยนรในงานของตน 5. ความชดเจนของวตถประสงคและภาษา (Clear purposes and language) ควรมการทาความเขาใจถงวตถประสงคของการจดการความร ในเรองความร ขอมลขาวสาร และองคกรแหงการเรยนร จะทาใหสามารถเปลยนแปลงความคดของบคลากรเกยวกบเรองการเรยนร สวนมากเกดขนจากการเปลยนแปลงของภาษาทใช ภาษาทใชควรเปนภาษาทมการใชอยในองคกร และเปนภาษาทงายตอการเขาใจ 6. การจงใจใหเปลยนแปลงการปฏบต (Change in motivational practices) ความรทบคลากรไดรบอาจไมไดเปลยนแปลงพฤตกรรมในการทางาน จงตองใชสงจงใจในการทาใหเกดการคดคน แลกเปลยน และใชความรทอยในบคลากร เพอใหการจดการความรทประสบผลสาเรจ ซงจะพบวาการสงกระตนใหมๆ โดยมการใชสงจงใจทาใหเกดการแลกเปลยนเรยนร แตไมใชสงสาคญททาใหเกดการเรยนร ถาองคกรเลอกใชสงจงใจในการกระตนในระยะสนๆ จะทาใหเกดการเปลยนแปลงไดสง ดงนนควรมการบอกถงรางวลทจะไดรบ เพอเปนการกระตนในเปลยนแปลงพฤตกรรมในการทางาน เชน เมอมการเผยแพรความรของตนและไดคดเลอกอยในลาดบ 1-150 จะไดรบรางวลเปน คอมพวเตอรใหมหนงตวเพอนามาใชงาน หรอคอมพวเตอรสาหรบพกพา เพอใหเกดแรงกระตนทจะคดสงใหมทจะมาเผยแพรแลกเปลยนกน 7. การถายโอนความรมชองทางหลากหลาย (Multiple channels for knowledge transfer) ชองทางในการถายโอนความรมอยหลากหลายชองทาง แตชองทางทงายและทาใหเกดประโยชนมากทสดคอ มการพบปะพดคย มปฏสมพนธกน (Face-to-face interaction) 8. การสนบสนนจากผบรหารระดบบน (Senior management support) ผบรหารระดบสงควรมการจดการความร และหาผเชยวชาญในเรองตางๆ ในการจดการความร เพอทจะทาใหเกดวฒนธรรมการเรยนรในองคกร ผบรหารระดบสงยงไดรบประโบชนจากการจดการความร จงควรจะมการใหการสนบสนน ดงตอไปน 8.1 ควรมการบอกถงเรองการจดการความร หรอการเรยนรในองคกรทาจนประสบผลความสาเรจ 8.2 ควรมการจดหาเงนทนและสงสนบสนนของโครงสรางในการเรยนร 8.3 ควรมการแบงแยกชนดความรทสาคญทไวใชในองคกร

34

ดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) และ ดาเวนพอรท และคณะ (Davenport et al) มการจดการความรโดยมองถงความสามารถขององคกรในการจดการความร โดยมมมมองทางดานการตลาด ซงเปนทรจกกนอยางแพรหลาย เนองจาก ดาเวนพอรท (Davenport) เปนทมผบรหารของ ศนยการพฒนาเพมผลผลตและคณภาพของประเทศอเมรกา (The American productivity and quality center; APQC) และไดมนกวชาการนาแนวคดของ ดาเวนพอรท (Davenport) มาใช ดงตอไปน อล บไสด (Al-Busaidi, 2005) ทาการศกษาเรอง การตรวจสอบของการจดการความรในระบบทประสบความสาเรจในองคกรของโอมาเนย ซงศกษาในภาครฐและเอกชน พบวาองคประกอบทจะทาใหระบบการจดการความรทมความสาเรจ ประกอบดวย วฒนธรรมความร (r = 0.41) โครงสรางองคกร เทคโนโลย (r = 0.56) การสนบสนนของผบรหาร (r = 0.45) มความชดเจนในวสยทศน (r = 0.50) มการกาหนดนโยบาย (r = 0.47) มการคนกลบทางดานเศรษฐศาสตร (r = 0.28) ซงมความสมพนธทางบวกกบกระบวนการจดการความรทมความสารจ (r = 0.37) โกลด (Gold, 2001) ไดทาการศกษาเรอง ทฤษฎททาใหองคกรมความสามารถจดการความร ซงศกษาในกลมผบรหารดานธรกจ โดยนาแนวคดมาจาก ดาเวนพอรท (Davenport) มาอธบายถง ศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capabilities) ทเปนสวนหนงของความสามารถในการจดการความร ซงประกอบดวย โครงสรางองคการ (Structure) วฒนธรรม (Culture) และเทคโนโลย (Information technology พบวา ศกยภาพพนฐานของการจดการความร มความสมพนธทางบวกกบประสทธผลขององคกร (r = 0.47) จากการศกษา ของโกลด (Gold, 2001)การจดการความรจะประกอบดวย 2 ดานใหญ 1.ดานศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capabilities) ประกอบดวย 1) โครงสรางองคกร (Structure) สามารถชวยในเรองการตดตอสอสารระหวางบคคล ซงเปนสวนหนงในการคดคนและจดการความร โดยโครงสรางองคกร ควรมความยดหยน เพอใหบคลากรสามารถเขาถงความรทมอยในองคกร ซงเปนโครงสรางองคกรทจาเปนตอความร 2) วฒนธรรม (Culture) จะตองมเทคโนโลยทสามารถดงความร มาเผยแพร และใชความร ในการพฒนา กระบวนการขององคกร โดยวฒนธรรมองคกร เปนตวสนบสนนพฤตกรรมของคนในองคกร ผลลพธทเกดขนรวมกนของวฒนธรรมและกระบวนการในการจดการความร จะสามารถนาไปพฒนาใหเกดประสทธผลการเรยน และเกดเปนนวตกรรมและการตอบสนองของตลาด

35

3) เทคโนโลย (Information technology) เปนองคประกอบทสาคญในความสามารถในการจดการความรขององคกร โดยควรมความสามารถในการดกจบความร ทาความรในทนสมย และมการเขาถงความรได เทคโนโลยนนไมสามารถมองแยกสวนกบวฒนธรรมองคกรได 2. ดานศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capabilities) ประกอบดวย 1) การไดมาของความร (Acquisition) การไดรบความรจากความรทไดจากการพฒนาหรอความรทมการพฒนาขนมาใหม 2) การแปลงความร (Conversion) การนาความรทมประโยชนกลายเปนความรทชดแจง 3) การประยกตใชความร (Application) การนาความรไปใชจรง 4) การปองกนความร (Protection) เปนการปองกนความรในองคกรจาก การมการใชทผดกฎหมายหรอไมเหมาะสม หรอปองกนมใหถกขโมยความร นกวชาการไดมการนาทฤษฎของ โกลด (Gold) มาทาการศกษา ไดแก ลนซ (Lindsey, 2002) ไดอธบายโมเดลประสทธภาพการจดการความร โดยมแนวคดของ แคปแลน และ นอรทน (Kaplen & Norton, 1992) คอ แนวทางแบบดลยภาพ (Balance scorecard) และภายใตทฤษฎของ โกลด และคณะ(Gold, et al., 2001) เสนอขอคดเหนการจดการความรทมประสทธภาพ (Knowledge management effectiveness) ประกอบไปดวย ศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capability) และศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capability) ซงศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capability) ประกอบดวย วฒนธรรม (Culture) โครงสราง (Structure) และ เทคโนโลย (Technology) สวนศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capability) ประกอบดวย การไดมาของความร (Acquisition) การแปลงความร (Conversion) การประยกตใชความร (Application) และ การปองกนความร (Protection) เอเดอรสน (Aderson, 2009) ศกษาเรองความสามารถขององคกรในการทานายประสทธผลการจดการความร ของบรษทในประเทศอนเดย ประสทธภาพของการจดการความร (Knowledge management effectiveness) ประกอบไปดวย ศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capability) และศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capability) ซงศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capability) ประกอบดวย วฒนธรรม (Culture) โครงสราง (Structure) และ เทคโนโลย (Technology) สวนศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capability) ประกอบดวย ดาน

36

กระบวนการจดการความรขององคกร (Organizationa process capability) และ กระบวนการจดการความรของทม (Team process capability) ซงแตละองคประกอบในกระบวนการจดการความร ประกอบดวย การไดมาของความร (Acquisition) การแปลงความร (Conversion) การประยกตใชความร (Application) และ การปองกนความร (Protection) ผลการศกษาพบวา วฒนธรรมมอทธพลทางตรงตอกระบวนการจดการความร โครงสรางองคกรมอทธพลทางตรงตอความสามารถขององคกรในการจดการความร และเทคโนโลย มอทธพลตอกระบวนการจดการความร ซงการไดมาของความรเปนกระบวนการทสาคญททาใหเกดการจดการความร ซงยงสงผลตอประสทธผลขององคกร และพบวากระบวนการจดการความรไมสามารถขบเคลอนการจดการความรระดบทมและองคกรได และเทคโนโลยเปนองคประกอบทสาคญทสดขององคกร ฮเชช (Hsieh, 2007) ไดศกษาเรองคณลกษณะองคกร กลยทธ ความสามารถ และกระบวนการของการจดการความร กรณศกษาผลประกอบการในบรษทซอฟแวรในสหรฐอเมรกา ผลการศกษาพบวา ความสามารถในการจดการความร ในดานเทคโนโลย และวฒนธรรมองคกร สามารถอธบายความสมพนธของกระบวนการจดการความรได แตโครงสรางขององคกรไมสามารถอธบายถงความสมพนธของกระบวนการในการจดการความรได โอเรนดอรฟ (Orendorff, 2006) ไดศกษาการแลกเปลยนเรยนรและการจดการความรทางดานบรการดานสขภาพไดอธบายกระบวนการจดการความร และไดทาการสงเคราะหกระบวนการจดการความร ประกอบดวย 6 ประการ ดงน 1. การสรางความร (Knowledge creation) ประกอบดวย การคดคน (Create) การคนหา (Find) การสราง (Generate) การไดรบ (Acquire) การคนพบ (Discover) การปรบเปลยนสภายนอก (Externalize) ซงจากขอมลหรอสถานการณตองมการคดคนสาเหตของปญหา และหาวธการแกไขปญหา 2. การถายโอนความร (Knowledge transformation) ประกอบดวย ตรวจสอบความจรง (Verify) ยนยนผล (Validate) การสงเคราะห (Synthesize) ซงการถายโอนความรเปนผลจากการวเคราะหความรจานวนวนมากทมการศกษาเหมอนกนเปนกลมเพอทาการพฒนาการปฏบตดานคลนก ซงจะมหลกการและเหตผลทนาเชอถอ ซงจากการสรางความรและถายโอนความร จะสงผลของความรไปยงการจดการคลงความร 3. การจดการคลงความร (Knowledge holding management) ประกอบดวย สะสม (Store) ดชน (Index) จดการ (Organize) สวนประกอบทงหมด (Package) การรวมกน (Combine) การจดเปนระบบ (Codify) การทาคลงความรนนสามารถขอมลไปเขยนเปนผลงานทางวชาการ นโยบายองคกร และกระบวนการในการทางานได

37

4. การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge sharing) ประกอบดวย กระจาย (Distribute) แบงปน (Share) ไดกลบคน (Retrieve) เขาถง (Access) เรมแลกเปลยน (Initiate transfer) ซงการจดทาคลงความรและการแลกเปลยนเรยนร สามารถทาใหเกดเปนงานวจยนาไปเผยแพร และทาใหเปนทยอมรบของนกวชาการได 5. การปรบเปลยนความรภายในตน (Knowledge internalization) ประกอบดวย เขาใจ (Understand) ซมซบ (Absorb) วเคราะห (Analyze) การดดแปลง (Adapt) การแลกเปลยนโดยสมบรณ (Complete transfer) ซงการปรบเปลยนความรภายในตนนน จะตองมสวนประกอบความรทฝงอยในตน (Tacit) เปนสวนหนงในการแลกเปลยนเรยนร 6. การนาความรไปใช (Knowledge use) ประกอบดวย ใช (Use) ปรบ (Apply) นาไปใชอกครง (Reuse) ซงการนาความรไปใชนน ตองมการนาความรไปประยกตและปรบใชใหเหมาะสม ในประเทศไทยไดมนกวชาการหลายทานไดมกระบวนการจดการความร ดงน บดนทร วจารณ (2547) ไดอธบายกระบวนการจดการความร ประกอบดวย 5 ประการดงน 1. การกาหนดชนดองคความรทตองการ (Define) เพอตอบสนองกลยทธขององคกร หรอสงทเปนสมรถนะหลกขององคกร (Core competency) หรอการปฏบตงาน และเปนองคความรทจะสามารถใชในการสรางความรตางๆ เมอเปรยบเทยบกบคแขง 2. การสรางทนทางปญญา (Create) รวมถงการใชประโยชนจากสงทมอยดวยการไปศกษาเพม เ ตม การสอนภายในองคกรจากทปรกษาหรอการเ รยนรความสา เ รจของผ อน (Benchmarking) 3. การเสาะหาและการจดเกบความรใหเปนระบบ (Capture) ประสบการณในการทางานมการแปลงเปนความร และมการจดเกบอยางมรปแบบ เพอยกระดบและขยายความรทวทงองคกร 4. การแบงปน แลกเปลยน เผยแพร กระจายและถายโอนความร (Share) เชน การจดสมมนา การสอนงาน ระบบ e-learning เปนตน 5. การใชประโยชน (Use) การนาไปประยกตใชงานและยกระดบความสามารถในการแขงขนขององคกรใหสงขน บญด บญญากจ และคณะ (2549) ไดอธบายกระบวนการจดการความร ประกอบดวย 7 ประการ ดงน

38

1. การคนหาความร (Knowledge identification) มวตถประสงคในการคนหาความรวา องคกรมความรอะไรบาง รปแบบใด อยทใครและความรอะไรทจาเปนมการจดลาดบความสาคญของความรและทาใหจดสรรทรพยากรไดมประสทธภาพ 2. การสรางและแสวงหาความร (Knowledge creation and acquisition) เปนการนาความรทกระจดกระจายมารวมไว จดทาหาเนอหาใหเหมาะและตรงกบผใช ความรอาจมในองคกรหรอภายนอกองคกร สรางบรรยากาศแลกเปลยนความรและสรางความรใหมตลอดเวลา 3. การจดความรใหเปนระบบ (Knowledge organization) การทาความรใหเปนระบบ เพอทาใหสะดวกและรวดเรวตอผใชงาน โดยอาจทาเปนสารบญ เปนตน 4. การประมวลและกลนกรองความร (Knowledge codification and refinement) เปนการทาเอกสารใหมมาตรฐานเดยวกน ทงมการภาษาเดยวกนทงองคกร รวมทงจดทาคาจากดความ เพอใหความเขาใจทตรงกน 5. การเขาถงความร (Knowledge access) ประกอบดวย การปอนความร (Push) คอ ผรบไดความรโดยไมไดรองขอ และ การดงความร (Pull) คอ ผรบสามารถเลอกรบความรไดตามทตองการ 6. การแบงปนแลกเปลยนความร (Knowledge sharing) เปนการทาเอกสาร หรอนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพอเขาถงงายและรวดเรว 7. การเรยนร (Learning) เปนสงสาคญทสดของความร ทาใหบคลากรนาความรนนไปใชประโยชน แกไขปญหาและปรบปรงองคกร สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2547) ไดอธบายกระบวนการจดการความร ประกอบดวย 4 ประการ 1. การสรางและการจดหาเพอใหไดมาซงความร (Creation and acquisition) เพอใหไดซงความร ความสามารถ ทกษะและสมรรถนะทจาเปนสาหรบการบรรลพนธกจและเปาหมายขององคกร การสรางและการจดหา เพอใหไดมาซงความรมาจาก 3 แหลง 1.1 ดวยการซอ เชน ซอคนทมจาเปนตอองคกรมาเปนบคลากร 1.2 ดวยการจดหาและจดจาง เชน การจางทปรกษา 1.3 ดวยการกระตนใหพนกงานหาแนวทางใหมๆ เพอพฒนาสนคาหรอวธการทางาน 2. การจดระบบความร (Codification) เพอทาใหความรทกระจดกระจายอยในองคกรหรอผปฏบต มความชดเจน ซงองคกรตองสรางสภาพแวดลอมใหผปฏบตไดนาความรออกมา เพอใชในการทางานใหมากทสด คนในองคกรมโอกาสในการเรยนรและแลกเปลยนความรซงกนและกน การจดระบบความร เชน การบนทกเปนเอกสาร การใชระบบคอมพวเตอรและระบบอนเตอรเนต เปนตน

39

3. การกระจายจายแจกความรในองคกร (Distribution) ระบบการกระจายขอมลขาวสารและความรองคกร เพอใหทกคนเขาไดงายและเกดประโยชน อาจใชเทคโนโลยเขาชวย 4. การใชความรใหเกดประโยชนในการบรหาร (Use) องคกรจะตองสรางระบบทกระตนใหคนนาความรไปใชเชนเดยวกบสนทรพยอนๆ ความรทไมมคนนาไปใช ไมกอใหเกดมรรคผลในองคกร งานวจยในโรงพยาบาลและงานวจยอนๆ ดานการจดการความร งานวจยในโรงพยาบาลและงานวจยอนๆ ทเกยวของกบงานบรการและงานทางดานสขภาพ ในเรองการจดการความรทไมไดอางถงในแนวคดทฤษฎดานบนมดงน ว และ ฮ (Wu & HU, 2012) ศกษาเรอง พลวตรในการจดการความรสงผานกระบวนการจดการองคกรเพอตรวจสอบความสามารถในการดาเนนการของโรงพยาบาล โดยมการศกษาจากกลมตวอยางโรงพยาบาลทผานการรบรอง จานวน 437 แหง ในประเทศไตหวน ผลการศกษาพบวา กระบวนการจดการความร ไดแก การไดมาความร (r = 0.71) การถายโอนความร (r = 0.75) การปรบเปลยนความร (r = 0.90) และการประยกตใชความร (r = 0.88) สงผลตอความสามารถจดการความรของโรงพยาบาล ไปยงผลการดาเนนงานทางดานการเงน และการดาเนนงานดานความ พงพอใจผปวย โดยสงผลผานกระบวนการจดการองคกร โกวท วชรนทรกร (2554) ศกษาการพฒนาตวบงชการจดการความรของมหาวทยาลยราชภฎ โดยมการศกษาในคณาจารยมหาวทยาลยราชภฎ จานวน 364 คน ผลการศกษาพบวา ตวบงชกระบวนการจดการความร จานวน 27 ตวบงช ตวบงชการจดการกบเทคโนโลยสารสนเทศ จานวน 11 ตวบงช ตวบงชการจดการกบวฒนธรรม จานวน 15 ตวบงช และตวบงชการจดการกบคน จานวน 11 ตวบงช และผลการสอดคลองของโมเดลความสมพนธเชงโครงสรางมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ อยางมนยสาคญทางสถต สถตพงษ เอออารมตร (2553) ศกษาเรอง รปแบบการจดการความรทเออตอการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ โดยศกษากบผบรหาร ผดาเนนการในการจดการความร และผ ปฏบตการทเกยวของกบกจกรรมการจดการความร จานวน 240 คน ผลการศกษาพบวา รปแบบในการจดการความร ทสามารถผลกดนยทธศาสตร สรางกระบวนการทางานรวมกนและสรางความร ประกอบดวย การจดการความรในระดบบคคล การจดการความรในระดบหนวยงาน และการจดการความรในระดบจงหวด

40

เยาวลกษณ สงวนพานช (2552) ศกษาเรอง การพฒนารปแบบการจดการความรเพอการพฒนาดานบรการพยาบาลในโรงพยาบาลนครปฐม โดยมการศกษากบพยาบาลวชาชพทผานการอบรมเชงปฏบตการการจดการความรในโรงพยาบาลนครปฐม จานวน 52 คน ซงระดบความคดเหนโดยรวมอยในระดบมาก (Χ = 3.60, SD = 0.88) ผลการศกษาพบวา รปแบบการจดการความรเพอการพฒนาดานบรการพยาบาล ประกอบดวย องคประกอบของการจดการความร คอ ผนาและกลยทธ วฒนธรรมองคกร โครงสรางพนฐานและทม เทคโนโลยและการสอสาร การวดและประเมนผล และกระบวนการจดการความร ม 7 ขนตอน คอ การเตรยมความพรอม การระบความร การแสวงหาความร การสรางความร การจดเกบความร การแบงปนแลกเปลยนความรและการนาความรไปใช ซงการนารปแบบการจดการความรนไปปฏบต อาจตองปรบขนตอนกจกรรมยอยใหเหมาะสมตามบรบทของแตละหนวยงานและองคกร กตมา อรณรตตโนภาส (2551) ศกษาเรอง ความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคกรกบการจดการความร: กรณศกษาโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต กรมแพทยทหารเรอ ศกษากบกลมตวอยางขาราชการในโรงพยาบาลทมระยะเวลาการปฏบตการตงแต 3 ป ขนไป จานวน 286 คน ผลการวจยพบวา การจดการความรตามระดบทเกดขนจรงในภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเมอพจารณารายดานพบวา วฒนธรรมองคกรในการจดการความร กระบวนการจดการความร เทคโนโลยในการจดการความร ในดานภาวะผนาในการจดการความร และการวดผลในการจดการความร มความสมพนธกนปานกลางในทางบวกในระดบมากทสดโดยอยในระดบแรก อยางมนยสาคญทางสถตท 0.01 พชชานนท สรยรตน (2551) ศกษาเรอง บรรยากาศการเรยนรขององคกรกบการจดการความรตามการรบรของพยาบาลในโรงพยาบาลทเขารวมโครงการพฒนาการจดการความร ศกษาในกลมพยาบาลปฏบตงานของโรงพยาบาลทเขารวมโครงการพฒนาการจดการความรในโรงพยาบาล ภาคเหนอตอนลาง จานวน 17 โรงพยาบาล จานวน 362 คน ผลการศกษาพบวา ระดบการจดการความรขององคกรตามการรบรของพยาบาลอยในระดบด ( X = 83.25, SD = 14.33) ดานการจดกระบวนการความร( X = 17.35, SD = 3.48) ดานภาวะผนาในการจดการความร( X = 13.99, SD = 3.25) ดานวฒนธรรมในการจดการความร ( X = 18.05, SD = 3.03) ดานเทคโนโลยในการจดการความร ( X = 20.75, SD = 4.49) พเชฐ บญญต, สภาภรณ บญญต, วรวรรณ พทธวงศ, และ รชดา โพธทอง (2550) ไดศกษาเรอง LKASA Egg Model: องคการแหงการเรยนรทโรงพยาบาลบานตาก ศกษาโดยการสงเกตอยางมสวนรวมจากเจาหนาท จานวน 171 คน ผลการศกษาพบวา ปจจยแหงความสาเรจของการสรางองคกรแหงการเรยนร คอ การจดการความรแบบบรณาการ หรอ LKASA Egg Model โดยมกจกรรม

41

5 ขนตอน ทเชอมโยงสงผลตอกนโดยไมจากดเปนตองทาทละขนตอนดงน การจดการใหเกดการเรยนร การจดการใหเกดองคความร การจดการใหเกดการใชความร การจดการใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และการจดการใหเกดคลงความร ซงตองมความเขาใจในแนวคดของการจดการความรทชดเจนและเชอมโยงกจกรรมทง 5 ขนตอน ไดอยางดโดยมความเขาใจกระบวนการจดการความร การไมยดตดรปแบบกจกรรม ราตร หาญวโรจนกล (2550) ศกษาเรอง ปจจยทมอทธพลตอระดบการรบรการเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพของหวหนาผปวยโรงพยาบาลศนย โดยศกษากบหวหนาหอผปวย จานวน 152 คน ในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ผลการศกษาพบวา การจดการความรโดยรวมของหวหนาหอผปวยมคาเฉลยอยในระดบมาก และเมอพจารณารายดานพบวา คาเฉลยแตละดานอยในระดบมาก โดยรายดานทมคาเฉลยสงทสด คอ การรวมกนพฒนางาน ( X = 4.20, SD = 0.77) รองลงมา คอ การนาเขาความรจากภายนอกอยางเหมาะสม ( X = 4.15, SD = 0.77) ความคดทกษะหลากหลาย ( X = 4.11, SD = 0.74) และการทดลองเรยนร ( X = 4.10, SD = 0.76) และการจดการความรโดยรวมของหวหนาหอผปวยมความสมพนธทางบวกระดบปานกลางกบระดบการรบรการเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพของหวหนาหอผปวย โรงพยาบาลศนย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r = 0.64) และเมอพจารณารายดานพบวา การรวมกนพฒนางาน การทอดลองการเรยนร ความคดทกษะหลากหลาย และการนาเขาความรจากภายนอกอยางเหมาะสมมความสมพนธทางบวกระดบปานกลางกบระดบการรบรการเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพของหวหนาหอผปวย โรงพยาบาลศนย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (r = 0.62, 0.59, 0.58, และ 0.57) ธดา จลนทร (2549) ศกษาเรอง กระบวนการและปจจยความสาเรจของการจดการความรในองคกร: ศกษากรณ ศนยสขภาพจตเขต กรมสขภาพจต มวตถประสงค เพอศกษากระบวนการจดการความร ปจจยความสาเรจ ปญหาและขอจากดในการจดการความรในศนยสขภาพจตเขต และเสนอรปแบบ แนวทางการจดการความรทเหมาะสม ผลการศกษาพบวา ปจจยความสาเรจของการจดการความรในเขตสขภาพจตเขต ไดแก 1) ภาวะผนา ซงภาวะผทเหมาะสม จะสนบสนนความสาเรจในการจดการความร คอ ผนาแหงการเปลยนแปลง 2) ยทธศาสตรองคกร มการวางนโยบาย กาหนดเปาหมาย วตถประสงค และแนวทางปฏบตอยางชดเจน รวมถงมการจดสรรทรพยากรทจาเปนมาใชเพอใหบรรลเปาประสงค 3) บคลากรหรอผปฏบตงาน มความร ความเขาใจเกยวกบความหมายวตถประสงค และขนตอนการดาเนนการ ใหความสาคญและใหความรวมมอกบการจดการความร 4) มความพรอมทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จะชวยอานวยความสะดวกในการคนหาขอมล ชวยในการถายทอดแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความร รวมถงการจดเกบใหเปนระบบ และ 5) การมวฒนธรรมองคกรทเออตอการเรยนร แลกเปลยนเรยนร

42

ฉววรรณ ลมสกล (2548) ศกษาเรองการพฒนาการจดการความรของกลมงานวสญญวทยา โรงพยาบาลตะกวปา ผลการศกษาพบวา การพฒนาการจดการความรของกลมวสญญวทยา โรงพยาบาลตะกวปา มกระบวนการจดการความร 5 กระบวนการ คอ 1) การจดการใหเกดการเรยนร 2) การจดการใหเกดองคความร 3) การจดการใหเกดการใชความร 4) การจดการใหเกดการแลกเปลยนการเรยนร และ 5) การจดการใหเกดขมทรพยความร ไดดชนชวดหลกๆ 5 ขอ คอ 1) มนโยบายการจดการความรหรอไม 2) จานวนองคความรทสรางขนตอป 3) จานวนองคความรทนาไปใชตอป 4) จานวนชมชนนกปฏบตตอป และ 5) จานวนองคความรทจดเกบตอป โดยตองคานงถงปจจยแหงความสาเรจ 6 ประการ คอ 1) ภาวะผนาทเขมแขง 2) ทนเดมทโรงพยาบาลมอย 3) ความพรอมของทมงาน 4) มเวททชดเจน 5) สามารถบรณาการเครองมอตางๆ ใหเปนแนวทางเดยวกน และ 6) พยายามแทรกซมไปกบงานประจา และผลการวเคราะหหาความเหมาะสมของกระบวนการจดการความรทพฒนาขนจากการประชมเพอหาความเหนรวม พบวามตเอกฉนท จากการศกษาแนวคดของโอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) ปจจยทสามารถจดการความรไดอยางมประสทธผล ซงประกอบดวย วฒนธรรมองคกร (Culture) เทคโนโลย (Technology) โครงสรางองคกรทเออตอการเรยนร (Infrastructure) และการวดผลการจดการความร (Measures) และกระบวนการเปลยนแปลง ประกอบดวย การวางแผน (Plan) การออกแบบ (Design) ปฏบต (Implement) และขยายผล (Scale-up) แนวคดของดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) ประกอบดวย การสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) การถายทอดความร (Knowledge transfer) บทบาทและทกษะเกยวกบความร (Knowledge roles and skills) ของผนาจดการความร เทคโนโลยสาหรบจดการความร (Technolodies for knowledge management) และโครงการจดการความรทมอยในปจจบน (Knowledge management projects in practice) แนวคดของมารคอวรด (Marquardt, 1996, 2002) การจดการความรเปนระบบยอย (Knowledge subsystem) ซงประกอบไปดวย 6 องคประกอบยอย คอ การแสวงหาความร (Acquisition) การสรางความร (Creation) การจดเกบความร (Storage) การถายโอนและเผยแพรความร (Transfer and dissemination) การวเคราะห และการทาคลงความร (Analysis and data mining) และการประยกตใชความร และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง (Application and validation) ทฤษฎของโกลด (Gold, 2001) ไดทาการศกษาการจดการความร ในดานธรกจ โดยการจดการความรจะประกอบดวย 2 ดานใหญ 1) ดานศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capabilities) ประกอบดวยโครงสรางองคกร (Structure) วฒนธรรม (Culture)

43

เทคโนโลย (Information technology) 2) ดานศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process capabilities) ประกอบดวย การไดมาของความร (Acquisition) การแปลงความร (Conversion) การประยกตใชความร (Application) และการปองกนความร (Protection) จากการศกษาพบวา แนวคดของโอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) และ แนวคดของดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) จะมความเหมอนกนตรงทม เทคโนโลย (Technology) และสงทแตกตางกนไดแก วฒนธรรมองคกร (Culture) โครงสรางองคกรทเออตอการเรยนร (Infrastructure) การวดผลการจดการความร (Measures) กระบวนการเปลยนแปลง การสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) ถายทอดความร (Knowledge transfer) บทบาทและทกษะเกยวกบความร (Knowledge roles and skills) ของผนาจดการความร และโครงการจดการความรทมอยในปจจบน (Knowledge management projects in practice) ซงในการสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) ถายทอดความร (Knowledge transfer) มารคอวรด (Marquardt, 2002) ไดมมมมองอยในเรองของการจดการความรทเปนระบบ ซงประกอบดวย การแสวงหาความร (Acquisition) การสรางความร (Creation) การจดเกบความร (Storage) การถายโอนและเผยแพรความร (Transfer and dissemination) การวเคราะห และการทาคลงความร (Analysis and data mining) และการประยกตใชความร และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง (Application and validation) แตไดมการนาแนวคดการจดการความรมาศกษาเปนทฤษฎ โดยโกลด (Gold, 2001) และมนกวชาการทานอนการนามาปรบประยกตใชตอทางดานของธรกจ ซงประกอบดวยการจดการความรจะประกอบดวย 2 ดานใหญ 1) ดานศกยภาพพนฐานของการจดการความร (Knowledge infrastructure capabilities) ประกอบดวยโครงสรางองคกร (Structure) วฒนธรรม (Culture) เทคโนโลย (Information technology) 2) ดานศกยภาพของกระบวนการจดการความร (Knowledge process Capabilities) ประกอบดวย การไดมาของความร (Acquisition) การแปลงความร (Conversion) การประยกตใชความร (Application) และการปองกนความร (Protection) ซงในแนวคดของโกลดทไมไดนามาเปนกรอบแนวคดในครงน เนองจากโกลดไดมการศกษาในธรกจ และโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทยยงมการศกษาการจดการความรในโรงพยาบาลชมชนยงมไมมากนก ดงนนจงยดหลกการของ โอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) แนวคดของดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) และมารคอวรด (Marquardt, 2002) ในการเปนกรอบแนวคดในการศกษาในครงน ดงน น กรอบแนวคดของผวจยมองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข ดงน

44

1. กระบวนการจดการความร ประกอบดวย 1.1 การคนหาความร (Knowledge identification) 1.2 การแสวงหาและสรางความร (Knowledge acquisition and creation) 1.3 การประมวลความร การจดการคลงความร (Knowledge transformation and holding management) 1.4 การเขาถงความร (Knowledge access) 1.5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge sharing) 1.6 การปรบเปลยนความรภายในตน (Knowledge internalization) 1.7 การนาความรไปใชและประยกตใช (Knowledge use and application) 2. ภาวะผนา 3. วฒนธรรมการเรยนร 3.1 การรวมมอกน 3.2 ความเชอ 3.3 แรงจงใจ 4. การนาเทคโนโลยไปใช 5. การวดผลการจดการความร กระบวนการจดการความร การ เ รยน รขององคการ น จะประกอบไปดวย การคนหาความ ร ( Knowledge identification) การแสวงหาความร และการสรางความร การประมวลความร และจดทาคลงความร การถายโอนความร การถายโอนและการแผนแพรความร การปรบเปลยนความรภายในตน การนาไปประยกตใชความร ซงจะมการดาเนนไปอยางไมหยดย ง และมปฏสมพนธกนเปนเครอขายโดยชองทางตาง ๆ ในเวลาทแตกตางกนไป (Marquardt, 1996 ; Orendorff, 2006) การคนหาความร (Knowledge identification) มวตถประสงคในการคนหาความรวา องคกรมความรอะไรบาง รปแบบใด อยทใคร ซงเปนการกาหนดชนดของทนปญญาหรอองคความรทตองการ (Define) และความรอะไรทจาเปนมการจดลาดบความสาคญของความร เพอตอบสนองกลยทธขององคกร หรอสงทเปนสมรรถนะหลกขององคกร (Core competency) หรอการปฏบตงาน และทาใหจดสรรทรพยากรไดมประสทธภาพ (และเปนองคความรทจะสามารถในการสรางความตางเมอเปรยบเทยบกบคแขง (บดนทร วจารณ, 2547; บญด บญญากจ และคณะ, 2549)

45

การแสวงหาความร (Acquisition) และการสรางความร (Create) การแสวงหาความร เปนการนาความร และขอมลทกระจดกระจายมารวมไว จดทาเนอหาใหเหมาะและตรงกบผใช ความรอาจมในองคกรหรอภายนอกองคกร สรางบรรยากาศแลกเปลยนความรและสรางความรใหมตลอดเวลา (Marquardt, 1996; บญด บญญากจ และคณะ, 2549) เพอใหไดซงความร ความสามารถ ทกษะ และสมรรถนะทจาเปนสาหรบการบรรลพนธะกจและเปาหมายขององคกร (กพร., 2547) ซงการสรางความร (Knowledge creation) ประกอบดวย คดคน (Create) คนหา (Find) สราง (Generate) ไดรบ (Acquire) คนพบ (Discover) ปรบเปลยนสภายนอก (Externalize) ซงจากขอมลหรอสถานการณตองมการคดคนสาเหตของปญหา และหาวธการแกไขปญหา (Orendorff, 2006) การสรางความร (Creation) ความรใหมทถกสรางขนโดยอาศยกระบวนการมากมายทแตกตางกนออกไป เรมต งแตนวตกรรมไปจนถงการวจยทสลบซบซอนทตองอาศยความวรยะอตสาหะ นอกจากน มนยงอาจเกดจากความสามารถในการมองเหน การเชอมโยงใหม ๆ และการผนวกองคประกอบของความรทเคยรมาแลวเขากบการใหเหตผลเชงอปนยอนซบซอน (Marquardt, 1996; พรเจรญ บวพม, 2553) และ ล,ล และ คาง (Lee, Lee & Kang, 2004) กลาววา การสรางความร (Knowledge creation) จะเกดขนไดจากความรทเปนนยหรอชดเจนและผสานกบความรทมอยเดม และรวมถงการใชประโยชนจากสงทมอยดวยการไปศกษาเพมเตม โดยจากสอนภายในองคกรหรอจากทปรกษาหรอการเรยนรความสาเรจของผอน (Benchmarking) (บดนทร วจารณ, 2547) ดงนนจงกลาวไดวา การแสวงหาความร เปน การสะสมขอมลและสารสนเทศทมอย โดยมการมองจากสถานการณ ทงจากภายในและภายนอกองคกร เพอใหไดซงความร เพมขดความสามารถและทกษะ ซงความรทถกสรางขนใหมจะมกระบวนการทแตกตางกนออกไป โดยมการผสมผสานระหวางความรทมอยเดมและความรใหม การประมวลความร และจดทาคลงความร (Transformation and mining) เปนการนาความรทไดมาตรวจสอบความจรง (Verify) ยนยนผล (Validate) การสงเคราะห (Synthesize) ซงการถายโอนความรเปนผลจากการวเคราะหความรจานวนวนมากทมการศกษาเหมอนกนเปนกลมเพอทาการพฒนาการปฏบตดานคลนก ซงจะมหลกการและเหตผลทนาเชอถอ ซงจากการสรางความรและถายโอนความร จะสงผลของความรไปยงการจดการคลงความร(Marquardt, 1996; Orendorff, 2006) โดยตองมการจดระบบความร (Codification) เพอทาใหความรทกระจดกระจายอยในองคกรหรอผปฏบต นามาจดเกบความรใหเปนระบบ (Capture) ความรทเปนสอและในรปแบบและประสบการณ ตองมการยกระดบและขยายความรทวทงองคกร(กพร., 2547; บดนทร วจารณ, 2547) การจดความรใหเปนระบบ (Knowledge organization) ตองมการเขารหส

46

(Coding) เพอเกบรกษาความรทมคาขององคการ ใหบคลากรทกคนสามารถเขาถงความรนนไดโดยงาย ในทกเวลา และทกสถานท (Marquardt, 1996; Amitay, et al., 2005) และการเกบสะสมความร (Knowledge accumulation) เปนสวนชวยทใหเขาถงความรได เพอนามาตดสนใจ (Lee, et al., 2004) และสะดวกและรวดเรวตอผใชงาน โดยอาจทาเปนสารบญ เปนตน (บญด บญญากจ และคณะ, 2549) ซงการทาคลงความรนนสามารถขอมลไปเขยนเปนผลงานทางวชาการ นโยบายองคกร และกระบวนการในการทางานได (Orendorff, 2006) ดงนนจงกลาวไดวา การประมวลความรและจดทาความร เปนการวเคราะหความร และตรวจสอบความร กอนนาไปจดเกบความรในคลงความร โดยใชระบบและการทารหสความร และทาการสะสมความร เพอใหทกคนเขาถงความรไดสะดวกและรวดเรวในการใชงาน การเขาถงความร (Knowledge access) ประกอบดวย การปอนความร (Push) คอ ผรบไดความรโดยไมไดรองขอ และ การดงความร (Pull) คอ ผรบสามารถเลอกรบความรไดตามทตองการ (บญด บญญากจ และคณะ, 2549) ดงนน จงกลาวไดวา การเขาถงความร เปนการปอนความร (Push) คอ ผรบไดความรโดยไมไดรองขอ และ การดงความร (Pull) คอ ผรบสามารถเลอกรบความรไดตามทตองการ การถายโอนและเผยแพรความร (Transfer and dissemination) หรอการแลกเปลยนเรยนร (Sharing) เปนการเคลอนยายขอมลและความรทงองคการ (ทงโดยเจตนาและไมเจตนา) ซงอาจเปนไปไดท งการใชเครองมอ หรออปกรณอเลกทรอนกส หรอแมกระทงใชคนทากตาม (Marquardt, 1996; Amitay, et al., 2005) ซงการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge sharing) ประกอบดวย กระจาย (Distribute) แบงปน(Share) ไดกลบคน (Retrieve) เขาถง(Access) เรมแลกเปลยน(Initiate transfer) ในการจดทาคลงความรและการแลกเปลยนเรยนรนน สามารถทาใหเกดเปนงานวจยนาไปเผยแพร และทาใหเปนทยอมรบของนกวชาการได (Orendorff, 2006) และยงมการกลาวถงวธการถายทอดความรอยางรวดเรวและมประสทธภาพโดยทวถงทงองคกร โดยมกระบวนการถายทอด (Gephart & Marsick, 1996 : 38) ไดแก การเขยน การพด และรายงาน การเยยมชมศกษาเปลยนตาแหนงงาน และการอบรม เปนตน และมการตดตามการเรยนรในองคกรเพอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม เพอใหเกดประโยชนตอตนเองและองคกร ซงเรยกวา การแลกเปลยนเรยนร (Garvin, 1994 ; Gavin and Richard, 1997) และฐตณฏฐ อคคะเดชอนนต และคณะ (2553) ไดกลาวถงการแลกเปลยนเรยนรนน ยงประกอบไปดวยกระบวนการจดการความร และบญอนนต พนยทรพย และพลาพรรณ คาพรรณ (2550) กลาววาตองมภาวะผนาในการจดการความร วฒนธรรมองคกรในเรองการจดการความร เทคโนโลยในการจดการความร การวดการจดการความร และลและคณะ(Lee, et al., 2004) กลาววา การแลกเปลยนความรเปนการเผยแพรความรและกระจายความรไปส

47

กระบวนการทางาน และมการใชเทคโนโลยในการสรางและถายโอนความร (กพร., 2547; บญด บญญากจ และคณะ, 2549; กศล ทองวน, 2553) ฐตณฏฐ อคคะเดชอนนต และคณะ (2553) กลาววา วธการแลกเปลยนเรยนร ม2 วธ ไดแก 1) การแลกเปลยนเรยนรในความรทเหนไดชดโดยมการแลกเปลยนเรยนรจากเอกสารหรอหนงสอ จากฐานขอมลคอมพวเตอร จากสมดหนาเหลอง 2) การแลกเปลยนเรยนรในความรทซอนเรนในตวบคคล โดยการแลกเปลยนเรยนรจากทมขามสายงาน จากกจกรรมกลมคณภาพ และนวตกรรม จากชมชนนกปฏบต จากระบบพเลยง จากการสบเปลยนงานและยมตว จากพนทแลกเปลยนเรยนร จากเพอนชวยเพอน จากการเสวนา จากแหลงผรในองคกร จากการเลาเรอง จากวธการทางานแบบการปฏบตทดทสด ดงนน จงกลาวไดวา การถายโอนและเผยแพรความร หรอการแลกเปลยนเรยนร เปนการเคลอนยายความร การถายทอดความร โดยมการแลกเปลยนเรยนรทชดเจน และการแลกเปลยนเรยนรทซอนเรนในตวบคคล อยางมประสทธภาพใหเกดขนทงองคกร โดยวธการถายทอดความรหลากหลายวธ เชน จากเอกสาร รายงาน การแลกเปลยนเรยนรจากทมขามสายงาน จากกจกรรมกลมคณภาพ และนวตกรรม จากชมชนนกปฏบต จากระบบพเลยง จากการสบเปลยนงานและยมตว จากพนทแลกเปลยนเรยนร จากเพอนชวยเพอน จากการเสวนา จากแหลงผรในองคกร จากการเลาเรอง จากวธการทางานแบบการปฏบตทดทสด และเทคโนโลยเปนสงทชวยในการถายทอดความร การปรบเปลยนความรภายในตน (Knowledge internalization) ประกอบดวย เขาใจ(Understand) ซมซบ (Absorb) วเคราะห(Analyze) การดดแปลง(Adapt) การแลกเปลยนโดยสมบรณ (Complete transfer) ซงการปรบเปลยนความรภายในตนนน จะตองมสวนประกอบความรทฝงอยในตน (Tacit) เปนสวนหนงในการแลกเปลยนเรยนร (Orendorff, 2006) ซง โนนากะและทาคช (Nonaka & Takeuchi, 1995)ไดกลาวเพมวา เปนการรวบรวมความรจากความรทเหนไดชด (Explicit knowledge) มาเปน ความรทฝงอยในตน (Tacit knowledge) ใหม เรยกวา การผสมผสาน (Combination) ดงนน จงกลาวไดวา การปรบเปลยนความรภายในตน เปนการนาความรทไดรบมาปรบเปลยนใหเปนความรภายในตนเอง การประยกตใชความร และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง (Application and validation) เปนการใชและการประเมนความรโดยคนในองคการ เปนการนาเอาความรและประสบการณอนมคาขององคการมาใชประโยชนอยางสรางสรรค และตอเนอง (Marquardt, 1996; วรรณวมล คงสวรรณ, 2553; พรเจรญ บวพม, 2553 ) และการวนและรชาด (Gavin & Richard, 1997) ไดกลาวถงผลทเกดจากการแลกเปลยนเรยนร และลและคณะ (Lee, et al., 2004; Orendorff, 2006)

48

กลาววาเปนการสรางความรใหมโดยการนาความรทมอยมประยกตใชอยางเหมาะสม เพอใชแกไขปญหาและปรบปรงองคกร (บญด บญญากจ และคณะ, 2549) ซงควรมการสรางระบบทกระตนใหคนนาความรไปใช (กพร., 2547) เพอเปนการยกระดบความสามารถในการแขงขนขององคกรใหสงขน (บดนทร วจารณ, 2547) ดงนน จงกลาวไดวา การประยกตใช และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง เปนการสรางความรใหม และมการกระตนใหนาความรไปใช และประยกตใชใหอยางเหมาะสม การนาเทคโนโลยไปใช (Technology application) การนาเทคโนโลยใชจดการความร เพอชวยใหบคลากรในองคกรเขาถงความร แลกเปลยนความรและเรยนรรวมกน ตลอดจนมการ และนามาประยกตใชในการพฒนางานอยางมประสทธภาพ โดยมความรวมมอทจะทาใหเกดการประสานงาน การสอนทกษะเกยวกบความรดานอนๆระบบยอยดานเทคโนโลย (Technology Subsystem) ซงเครอขายเทคโนโลยและเครองมอทางขอมลตาง ๆ ทชวยใหเขาถงความรและแลกเปลยนสารสนเทศและการเรยนรซงกนและกน โดยจะรวมไปถงตวระบบและกระบวนการทางเทคโนโลย ตลอดจนโครงสรางของความรวมมอทจะทาใหเกดทกษะในการประสานงาน การสอนงาน และทกษะเกยวกบความรดานอนๆ (Marquardt,1996; ฐตณฏฐ อคคะเดชอนนต และคณะ,2553; บญอนนต พนยทรพย และพลาพรรณ คาพรรณ, 2550; ศนสนย จะสวรรณ, 2550; เอกอนงค คงประสม, 2553) และดรณ โกเมนเอก (2553) ยงกลาวเพมเตมในเรองการพฒนาฐานขอมล และสามารถตดตอกบสมาชกไดงายขน (Bennett & O'Brien, 1994: 41-49) และดเมอร (Demers, 2009) ยงกลาวอกวา ระบบของเทคโนโลยนนใชในการแลกเปลยนความรโดยการประยกตใหเขากบงาน โดยตองมการเขาถงระบบและรกษาระบบ และกศล ทองวน (2553) ยงกลาวเพมเพมอกดวยวา องคกรตองอานวยความสะดวกการใชเทคโนโลยใหแกทกคนในองคกร และ วรรณวมล คงสวรรณ (2553) กลาววา องคกรทมการนาเทคโนโลยทมในหนวยงานไปใชสบคนความรและใชในการปฏบตงาน ตลอดจนการพฒนางานอยางมประสทธภาพ พรเจรญ บวพม (2553) กลาววา องคการสนบสนนใหผปฏบตงานในวทยาลยไดใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศในการเรยนรดวยตนเอง มการนาเทคโนโลยสมยใหมมาใชในการฝกอบรมผปฏบตงานและนาระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกสมาใชประโยชนเพอสรางการเรยนรจากการปฏบตงาน ดงนน จงกลาวไดวา การนาเทคโนโลยไปใชสาหรบการเรยนรนน องคกรควรมการจดและพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบ โดยมการเขาถง แลกเปลยนขอมล และนาไปประยกตใช ความรโดยใชสารสนเทศ โดยมการอานวยความสะดวกทางดานเทคโนโลยใหแกทกคนในองคกรเพอใชในการปฏบต

49

ภาวะผนา ยค (Yukl, 2002: 2) กลาววา ภาวะผนา หมายถง คณลกษณะ พฤตกรรม อทธพล การปฏบต บทบาททมความสมพนธ และอาชพทเปนผบรหาร และ สวนมากจะใหความหมายวา การทบคคลหนงมอานาจเหนอบคคลอนตามโครงสรางองคกร และเปนผแนะนาการปฏบต และมความสมพนธในกลมหรอองคกร ซงภาวะผนามอทธตอการจดการความร (Holsapple & Joshi, 2002: 59) ซงผนาสามารถพฒนาตามเหตการณทเกดขน และสามารถเตมเตมในสงผดพลาด และตองมการประเมนและเปลยนแปลงวฒนธรรม ซงประเมนและการเปลยนแปลงวฒนธรรมนนเปนเรองอยากทจะทาใหประสบผลสาเรจ ซงผนาตองมความมงมนเปนตวสงเสรมการเกดวฒนธรรมการแลกเปลยนเรยนรขององคกร (Davenport & Prusak, 1998) เนองจากผนาตองมความเขาใจในองคกรและสามารถทานายถงความจาเปนทตองมการเปลยนแปลงและประสทธผลทจะเกดขนกบองคกร (Edgar Schein, 1999) ซงกลยทธและผรบบรการทเหมอนกนอาจจะไมไดผลทเหมอนกนในบรบททมความแตกตางกน (Okunoye & Karsent, 2002) ผนาตองเปนผเผยแพรความรในองคกร ซงจะทาใหองคกรเกดคณคามากขน แตผจดการอาจไมใชบคคลททาใหการจดการความรสาเรจได แตอาจเปนหวหนาแผนกความรหรอหวหนาฝายวชาการ (DeTienne, Dyer, Hoopes & Harris, 2004) ดงนน จงกลาวไดวา ภาวะผนา เปนบคคลทอานาจเหนอผอนตามโครงสรางและเปนผ แนะนาในการปฏบต และมความสมพนธกนในองคกร ซงสามารถเตมเตมในสงทผดพลาด และมความมงมนนาไปสวฒนธรรมการเรยนร วฒนธรรม วฒนธรรมการเรยนร มสวนชวยสนบสนนในเรองการเรยนรของบคลากรในองคกรซงจะมการครอบคลมเกยวกบเรองความเสยงทจะเกดขนในงาน วธการแกไข และเปลยนขอมลททาใหเกดปญหา (Marquardt, 1996) และการสรางความสมพนธกนจะเกดคณคาแกวฒนธรรม (Gephart & Marsick, 1996 : 38; Demers ,2009) และวฒนธรรมยงเปนจะมการเปลยนแปลงไดจากการตงคาถาม การตอบกลบและการอธบาย (Demers, 2009) วฒนธรรมองคกรจะประกอบดดวย 3 อยาง คอ การรวมมอกน (Cooperative involvement) และ ความเชอ (Trust) และ แรงจงใจ (Incentives) (DeTienne, Dyer, Hoopes & Harris, 2004)

50

การรวมมอกน (Cooperative involvement) การมการรวมมอกนในการทางานและแลกเปลยนความรการปฏบตงานทดทสดเพอสรางเปนนวตกรรม โดยมการสอสารกน โดยคยกนตอหนา (face-to-face) จดหมายอเลคทรอนคส (email) หรอ ทางโทรศพท ในแผนกเดยวกนและตางแผนก (DeTienne, et al., 2004) ความเชอ (Trust) ดารเวนพอรท และ พรซาค (Davenport & Prusak, 1998) หมายถงเหตการณหลายเหตการณททาใหเกดความเชอในองคกรกลาววา เปนขอสรปของขอมลทพนกงานจะเชอในผจางงานตามพนฐานความรและขอมลของพนกงาน ซงความเชอทมระดบตาเกดจากการขาดความรและขอมลเกยวกบกระบวนการจดการความร ซงทผานมา ซงขอมลดบและขอมลจะเปนตววดบคลากรวามความเขาใจในการจดการความรแคไหน แรงจงใจ (Incentives) เปนแรงผลกดนจากความตองการและความคาดหวงตางๆ ของมนษย เพอใหแสดงพฤตกรรมตามทตองการ ผบรหารจะใชการจงใจกบผใตบงคบบญชาทาในสงตางๆ ดวยความพงพอใจ (Weihrich & Koontz, 1993: 462) และเตมใจ โดยกระทากจกรรมนนตองไปในทศทางทไปสความสาเรจตามเปาหมาย (Mitchell & Larson, 1987: 154; Hoy & Miskel, 1991: 137) และในทางกลบกนผใตบงคบบญชากอาจจะใชวธเดยวกนกบผบรหาร (Weihrich & Koontz, 1993: 462) ซงแรงจงใจ ยงเปนสงเราททาใหบคคลเกดความคดรเรม ควบคม รกษาพฤตกรรมและการกระทา (Bovee, et al., 1993: 462) ดงนน แรงจงใจจะเกยวของกบขนาดของความรทมการแลกเปลยน ซงหลกของของรางวลขนอยกบประสทธผลของงานทมมาตรฐาน (DeTienne, et al., 2004) ดงนน แรงจงใจ เปนแรงผลกดน ในการเกดความคดรเรม ควบคมการกระทา เพอใหเกดพฤตกรรมทตองการไปสเปาหมายทไดตงไว ดงนนจงกลาวไดวา วฒนธรรมการเรยนรเปนแบบแผนวธปฏบต โดยมการรวมมอกนในการทางาน มความเชอ และแรงจงใจทจะทาใหไดตามเปาหมาย ซงเปนสงชวยสนบสนนการเรยนร และความคดสรางสรรค โดยมการตงคาถาม การตอบกลบ และการอธบาย การประเมนผล (Measurement) การประเมนตองประเมนจากแหลงความรและขนตอนกระบวนการซงจะบอกถงกระบวนการจดการความรจะเชอมโยงกบผลขององคกร ซงการจดการความรนนจะไมไดวดโดยตรงถงผลลพธขององคกร แตสามารถวดหรอประเมนถงการพฒนาขององคกร (APQC, 1996; Holsapple & Joshi, 2000) และยทธนา แซเตยว (2548) กลาววา ความเปนเลศขององคกร คอ ความเปนเลศของการบรหารงานคณภาพ (Total Quality Management : TQM) ซงเปนการจดระบบและวนยในการ

51

ทางานเพอปองกนความผดพลาด และเปนการมงคณคา (Value) ในการทางาน ทก ๆ ขนตอนโดยทกคนมสวนรวมกน พรธดา วเชยรปญญา (2547) ไดใหแนวคดเกยวกบการวดคณคาของความรและความกาวหนาของความรและการจดการความรในองคการทเพมมากขน โดยกลาวถงการวดอย 2 แบบ คอ 1. การวดผลกระทบของการจดการความรตอการทางานขององคกร (Measuring impact of knowledge management on the organization’s performance) มวตถประสงคของการจดการความร เพอเพมการปฏบตงานขององคกรใหดขนและชวยใหการปฏบตงานบรรลวตถประสงคขององคกร ในแนวคดทมความเปนเหตเปนผลทดทสด เปนการวดการจดการความรไปพรอมกบระบบการวดการปฏบตงานทงหมดขององคกรซงแนวคดนนสามารถทาไดทงในระดบองคกร โครงการสวนบคคลและกระบวนการตางๆ ซงมขอจากดประการหนง คอ ถาการปฏบตการจดการความรเปนสวนของงานทงหมด 2. การวดผลลพธกจกรรม (Measuring outcome and activities) การวดผลทเนนถงโครงการหรอกระบวนการบรรลวตถประสงคทต งไว ซงเปนตวแทนการวดความสาเรจของการปฏบตการจดการความรทฝงอยในโครงการหรอกระบวนการ ตวอยางการวดผลลพธ เชน คาใชจายทลดลงของกระบวนการและการเพมประสทธภาพ การลดเวลาในการทางาน หรอการเพมคณคาในการสงมอบสนคาหรอบรการ เปนตน สวนในการวดกจกรรม เนนทการปฏบตการจดการความรทมความเฉพาะเจาะจง ซงถกประยกตใชในโครงการหรอกระบวนการ ตวอยางการวดกจกรรม เชน ความบอยของผใชในการเขาถง การสนบสนนหรอการใชทรพยากรความร บางครงเปนการวดในเชงปรมาณ เชน จานวนความถของการใช หรอการไมลงทะเบยนใชงานของอนทราเนตของพนกงาน ซงเปนเพยงบางสวน ซงบอกไมไดวาพนกงานทาอะไรบาง ดงน นจงมการวดเชงคณภาพโดยการสอบถามพนกงานเกยวกบทศนคต หรอพฤตกรรมของหลงกจกรรมตางๆ แคปแลน และ นอรตน (Kaplan & Norton, 2000: 791-798) ไดกลาวถง การวดผลการจดการความรไว ดงน การดาเนนงานอยางสมดล (The Balance Scorecard: BSC) แนวคดทใชการปฏบตงานขององคกรและดดแปลงมาใชสาหรบการจดการความร คอ การดาเนนงานอยางสมดล (BSC) ซงมมตของการจดการความรคอ มการเชอมโยงระหวางการเรยนรกบกระบวนการปฏบตงาน ซงจะเชอมโยงการปฏบตงานขององคกรทงหมด การดาเนนงานอยางสมดล (BSC) ซงเนนทการเชอมโยงกลยทธและจดประสงคขององคกรเขาไวดวยกน เพอวดมมมองหลกทสาคญ ดงน

52

1. มมมองดานการเงน จะตองมการตงคาถามถามตนเองวา “พวกเรามการเพมมลคาใหกบหนสวนของเราไดอยางไร” เชน มผลกาไรเพมมากขนและสภาพคลองทางการเงน 2. มมมองดานลกคา จะตองมการต งคาถามถามตนเองวา “อะไรทลกคาเหนความสาคญจากเรา พวกเราตองหาความตองการนนใหพบ” เชน ความพงพอใจของลกคา เพอจะไดสวนแบงทางการตลาด 3. มมมองดานกระบวนการภายใน จะตองมการตงคาถามถามตนเองวา “อะไรทพวกเราตองการทาใหสาเรจ และอะไรทเปนกระบวนการทสาคญใหสงผลถงลกคาและตอบสนองตอวตถประสงคทางดานการเงนของเราดวย” เชน ตวบงชทางดานความปลอดภย 4. มมมองดานการเรยนรและการเจรญเตบโต เปนความสาเรจในอนาคต โดยจะตองมการตงคาถามถามตนเองวา “พวกเรามการเพมคณคาอยางตอเนองอยางไร” เชน เรองราคาตนทน และ ผลตภณฑใหมๆ การวจยของ ฮสเฮส (Hughes, 2001: 122) ไดทาการศกษาเรองการวดการจดการความร เปนตวบงชนวตกรรมขององคการในบรตชโคลมเปย ซงพบวา 1. ตวบงชประสทธภาพการจดการความรในองคกร มทงหมด 7 องคประกอบ คอ ภาวะผนากลยทธการปฏบตงาน การพฒนาบคลากร การดาเนนงานตามกลยทธ ความรวมมอในการทางานและการพยากรณแนวโนม การวดผล ซงสามารถนาไปใชประโยชนในการประเมนประสทธภาพการจดการความรในองคกร 2. การตอบกลบ (Return on investment: ROI) เปนการรเรมทตองการเกยวของกบทรพยากรไว ซงการคาดหวงใหแสดงถงการตอบกลบของประโยชนทไดจากการลงทน ซงการจดการความรกไมไดถกยกเวน ปญหาทเกยวของกบการลงทนและประโยชนของการจดการความรเปนสงทยากซงยอมรบโดยทวไป ในขณะทการลงทนเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ ซงสามารถกาหนดลวงหนาได แตการลงทนอนๆ ทาไดนอยมาก เชน โครงการทรวมทรพยากรตางๆ จากหนวยงานหลายๆ หนวยงาน หรอทมมากอนแลวในวฒนธรรมองคกร ประโยชนอกมมหนงคอ องคกรจะมวธแบงปนความรทเพมขนไดอยางไร การเรยนรทเรวขนหรอแมกระทงการตดสนใจทดขนไดอยางไร 3. วฏจกรของการจดการเรยนร (The knowledge management life cycle) เปนการวดความกาวหนาของกจกรรมในการจดการความรในดานความเจรญเตบโต (Maturity) สงขนมากทเคยเปนหลงจากทองคกรไดนากระบวนการการจดการความรไปใชในวธการทางาน ซง The American Productivity and Quality Center ไดพฒนากรอบงานทชอวา (Road map to knowledge management results : stages of implementation) ขนเพอใชในองคกร ทงนโดยมจดหมายเพอเตรยมแผนทองคการสาหรบใชเปนแนวทางทจะเรมตนอยางถกตองเพอความเปนระบบของการจดการ

53

ความรทฝงอยในองคกรและทาใหการจดการความรเปนสวนหนงของงานภายในองคกร แผนทดงกลาวประกอบดวย 5 ขนตอน คอ เรมตน พฒนากลยทธ ออกแบบและเรมตนใชการจดการความร การขยายขอบเขตและการสนบสนน การทาใหการจดการความรเปนระบบ 4. การใชแบบสารวจพนกงาน (Employee surveys) เปนการวดวฒนธรรมขององคกรและความคดเหน ทศนคตและพฤตกรรมของคน โดยจะวดการรบรสวนบคคล (Subjective perceptions) ซงอาจไมไดสะทอนความจรง แตกมประโยชนเนองจากการรบรของคนเปนตวกาหนดพฤตกรรมการยอมรบการจดการความร ดงนน จงกลาวไดวา การประเมนผลการจดการเรยนรขององคกร เปนวดผลกระทบของการจดการความรตอการทางานขององคกร การวดผลลพธกจกรรม โดยมการวดการดาเนนการอยางสมดล ซงมการเชอมโยงกลยทธและจดประสงคขององคกร และมการนาผลประเมนทไดไปใชประโยชนในการประเมนประสทธภาพการจดการความรในองคกร จากการสงเคราะหทบทวนวรรณกรรม แนวความคด และงานวจย การจดการความร แบบลาดบขน (Prescriptive) แบบอธบายขนตอน (Descriptive) และแบบผสมผสมผสาน (Combination) ผวจย สามารถสรปเปนการจดการความร และดานกระบวนการของการจดการความร ซงมความหลากหลายของการศกษา แตในดานเทคโนโลยการจดการความร ดานการวดและประเมนผลการจดการความร ภาวะผนา วฒนธรรมการเรยนร มความใกลเคยงกนของแตละแนวคด ดงนน จง สรปเปนตารางสงเคราะหแนวคดและงานวจย ดานกระบวนการจดการความร และการจดการความร ดงน

54

ตารางท 1 การสงเคราะหแนวคด และงานวจย ดานกระบวนการจดการความร

กระบวนการท 1









Nonaka (1995) Externalize combine socializ internalize Marquardt (1996, 2002)

Create acquire

Analysis data mining Transfer, dissemination

Application, validation

O’Dell, et al. (1998)

identify create organize share adapt use

Allee (1997) Create, renew sustain share apply Ruggles (1998) Generate,

represent Synthesize,

fuse, adapt code access Transfer Absorb

,embed Use,

measure impact

Jennex & Olfman (2000) Transfer Gold, et al., (2001) acquisition conversion protection application Prat (2001) acquisition storage transfer utilization Lindsey (2002) acquisition conversion protection application Yu, et al., (2004) Transfer

55

ตารางท 1 การสงเคราะหแนวคด และงานวจย ดานกระบวนการจดการความร (ตอ)










Bhatt, et al., (2005) create Maintenance Review, revision

distribution

ก.พ.(2547) creation ,acquisition

codification distribution use

บดนทร วจารณ (2547) define create capture share use Akhavan, et al., (2006) Transfer Orendorff (2006) creation Transformation holding sharing internalization use บญด บญญากจ และคณะ (2549)

identification creation and acquisition

organization codification, refinement

access sharing learning

ปยสกล สกลสตยาทร (2549)

จดเกบรวบรวม

เผยแพร

อญญาณ คลายสบรรณ (2550)

identification creation, acquisition

organization codification refinement

disseminationaccess

sharing learning, utilization

Boateng (2007) creation, acquisition

Storage, retrieval

Transfer Utilization/ application

56

ตารางท 1 การสงเคราะหแนวคด และงานวจย ดานกระบวนการจดการความร (ตอ)










Yang (2011) Acquire Creation

Circulation Proliferation

Storage Internalize

Application Sharing

ผวจย การไดมาของความร และแสวงหาความร

ประมวล เกบความร การทาดชน

การเขาถงขอมล

เผยแพรความร

ปรบเปลยนเปนของตน

นาไปใชประโยชน

57

ตารางท 2 การสงเคราะหแนวคด และงานวจย การจดการความร เทคโนโลย

ในการจดการความร

การวดประเมนผลการจดการความร

ภาวะผนา วฒนธรรม การเรยนร


Davenport, et al., (1998)

O’Dell, et al., (1998)

Alavi & Leidener (1999)

APQC (1999) Jennex & Olfman (2000)

Yu, et al., (2004)

Akhavan, et al., (2006)

Wong & Aspinwall (2005)

Ghosh & Scott (2007)

ปยสกล สกลสตยาทร (2549)

พเชฐ บญญต และคณะ (2007)

ผวจย

จากการศกษาการจดการความร พบวา แนวคดของโอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) และ แนวคดของดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) จะมความเหมอนกนตรงทม เทคโนโลย (Technology) และสงทแตกตางกน ไดแก วฒนธรรมองคกร (Culture) โครงสรางองคกรท

58

เออตอการเรยนร (Infrastructure) การวดผลการจดการความร (Measures) กระบวนการเปลยนแปลง การสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) ถายทอดความร (Knowledge transfer) บทบาทและทกษะเกยวกบความร (Knowledge roles and skills) ของผนาจดการความร และโครงการจดการความรทมอยในปจจบน (Knowledge management projects in practice) ซงในการสรางความร (Knowledge generation) การประมวลความรและการประสานความร (Knowledge codification and coordination) ถายทอดความร (Knowledge transfer) มารคอวรด (Marquardt, 2002) ไดมมมมองอยในเรองของการจดการความรทเปนระบบ ซงประกอบดวยการแสวงหาความร (Acquisition) การสรางความร (Creation) การจดเกบความร (Storage) การถายโอนและเผยแพรความร (Transfer and dissemination) การวเคราะห และการทาคลงความร (Analysis and data mining) และการประยกตใชความร และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง (Application and validation) ดงนน ผวจยจงยดหลกการของ โอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) แนวคดของ ดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) และมารคอวรด (Marquardt, 2002) ในการเปนกรอบแนวคดในการศกษาการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน จงตองประกอบดวย กระบวนการในการจดการความร เทคโนโลย ผนา วฒนธรรมองคกร และการวดผลการจดการความร เพอใหโรงพยาบาลชมชนเกดการจดการความรภายในองคกรและไดใชความรทไดใหเกดประโยชนแกประชาชน และพฒนาโรงพยาบาลของตนใหเกดคณภาพมาตรฐานการบรการ 3. การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทยโรงพยาบาลชมชนเปนเครอขายระบบสขภาพระดบทตยภม ทมการบรหารงานแบบแนวราบและยดหลกการบรหารแบบมงผลสมฤทธ (ภาณวฒน ปานเกต, 2550) โดยการบรหารงานขนตรงกบผอานวยการโรงพยาบาล ทมอานาจในการบรหารสงสด และการบรหารงานภายในโรงพยาบาลชมชน ดานการจดการความร เพอใหโรงพยาบาลชมชนมมาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพทดขน และประชาชนไดรบบรการทางดานสขภาพอยางมคณภาพ สวนโรงพยาบาลชมชนมการจดการความรภายนอกโดยการจดการความรและทางานรวมกบภาคเครอขายระบบบรการสขภาพระดบอาเภอ เพอใหประชาชนมสขภาพดขน ดงนน บคลากรในโรงพยาบาลชมชน จงตองมความร ทกษะและความสามารถในการใหบรการทางดานสขภาพ แตบคลากรในโรงพยาบาลชมชนมภาระงานทมาก จงควรไดรบการเสรมแรงจงใจในกระตนใหเกดการเรยนรรวมกน เพอจะไดพฒนาความรความสามารถของตนในการบรการอยางมมาตรฐานและคณภาพ การ

59

จดการความรนนยงทาใหความรคงอยกบโรงพยาบาลชมชน และไมสญหายไปพรอมกบบคลากรทมการโยกยาย ลาออก เกษยณอาย หรอเสยชวต (วทยา สวสดวฒพงศ, 2549) ดงนน จะเหนไดวาการจดความรมความสาคญกบโรงพยาบาลชมชน เพอใหโรงพยาบาลมมาตรฐานคณภาพและบรการ การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนมลกษณะแนวคดสอดคลองกบหลกแนวคดการจดการความรของโอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) ดาเวนพอรทและพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) และมารคอวรด (Marquardt, 2002) เนองจากตองมผนาในการบรหารทาใหเกดการจดการความร และตองแบบแผนในการเรยนรและทางาน มการกระบวนการจดการความร โดยมการใชเทคโนโลย และการวดผลและสอบทานความรเปนระยะ (นงพมล นมตอานนทและคณะ, 2556) ซงการจดการความรในบรหารโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวยองคประกอบ 5 ดาน ไดแก ดานกระบวนการการจดการความร ดานเทคโนโลยการจดการความร ดานการวดผลการจดการความร ดานวฒนธรรมองคกร และดานภาวะผนา 1. ดานกระบวนการการจดการความร เปนกระบวนการทมการไดมาของความร โดยการแสวงหาความรจากผร ผเชยวชาญ ผมประสบการณในการทางาน เมอไดความรจงนาความรทไดมาประมวลความร และวเคราะหความร และจงนาความรทไดไปทาการเกบขอมลในคลงขอมลหรอ แหลงรวบรวมขอมล เพอใหบคลากรและผทสนใจสามารถเขาถงถงขอมลไดโดยงาย และมนาขอมลความรเหลานนมาเผยแพร และมการนาความรทไดรบทาความเขาใจและปรบเปลยนความรมาเปนของตนเอง เพอนาไปใชประโยชน 2. ดานเทคโนโลยการจดการความร การทโรงพยาบาลชมชนมการจดและพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบ โดยมการเขาถง แลกเปลยนขอมล และนาไปประยกตใช ความรโดยใชสารสนเทศ โดยมการอานวยความสะดวกทางดานเทคโนโลยใหแกทกคนในองคกรเพอใชในการปฏบต 3. ดานการวดผลการจดการความร มการวดผลการดาเนนการอยางสมดล โดยมการเชอมโยงกลยทธและจดประสงคของโรงพยาบาลชมชน และมการนาผลประเมนทไดนาไปประเมนประสทธภาพการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน 4. ดานวฒนธรรมองคกร แบบแผนวธปฏบตในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ทมการรวมมอกนในการทางาน มความเชอ และแรงจงใจทจะทาใหการเรยนรไดตามเปาหมายทไดตงไว ซงเปนสงชวยสนบสนนการเรยนร และความคดสรางสรรค โดยมการตงคาถาม การตอบกลบ และการอธบาย

60

5. ดานภาวะผนา ผบรหารทอานาจตามโครงสรางและเปนผแนะนาในการปฏบต และมความสมพนธกนดในองคกร ซงผบรหารสามารถแนะนาในสงทผดพลาด และมความมงมนในการนาบคลากรในโรงพยาบาลชมชนไปสวฒนธรรมการเรยนร ซงทง 5 องคประกอบ มความสอดคลองทดในการอธบายการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

แผนภาพท 4 องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาล

ชมชน


การวดผลการจดการความร

วฒนธรรมองคกร

เทคโนโลยการจดการความร

ภาวะผนา

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การศกษานเปนการศกษาวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) โดยมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สานกสงกดกระทรวงสาธารณสข โดยผวจยกาหนดขนตอนการดาเนนการวจยและระเบยบวจย ดงน ระเบยบวธวจย การศกษาวจยเชงพรรณนา ซงมระเบยบวธวจย ประกอบดวย ประชากร และกลมตวอยาง ตวแปรทศกษา เครองมอในการทาวจย การสรางเครองมอในการทาวจย การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และสถตทใชในการวเคราะหขอมล ดงน ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาคนควา คอ บคลากรทปฏบตหนาทอยในโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ทวทงประเทศ จานวน 275 แหง โดยในแตละโรงพยาบาล ผวจยไดเกบขอมลจากผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความร กลมตวอยาง ขนาดของกลมตวอยาง กาหนดโดยใชตารางคานวนขนาดกลมตวอยางของเคอรซและมอรแกน (Kerjcie & Morgan, 1970 : 607-610) ทระดบความคลาดเคลอน 0.05 โดยมโรงพยาบาล

62

ชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ทง 12 เขตบรการสขภาพ ทวทงประเทศ จานวน 275 แหง มการแบงออกเปน 2 กลม คอ กลมตวอยางท 1 เขตบรการสขภาพเขตค ไดแก เขต 1,3,5,7,9 และ11 เพอนาขอมลไปวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) และ กลมตวอยางท 2 เขตบรการสขภาพเขตค ไดแก เขต 2,4,6,8,10 และ 12 เพอนาขอมลไปวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) โดยทง 2 กลมตวอยาง จะมวธการสม และวธการเลอกกลมตวอยาง วธเดยวกน คอ 1. เลอกกลมตวอยางแบบเปนระบบ (Systematic random sampling) โดยการสมและสมตวอยางเชงชวงชนอยางมสดสวน (Proportional systematic sampling) จากบคคลากรในโรงพยาบาลชมชน 2. การกาหนดผใหขอมลทเปนกลมตวอยาง ใชวธการกาหนดแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive selection) ตามตาแหนงของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ไดแก 1) ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ จานวน 1 คน ตอ โรงพยาบาล 2) หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ จานวน 1 คน ตอ โรงพยาบาล 3) หวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความร จานวน 1 คน ตอ โรงพยาบาล กลมตวอยางท 1 เปนบคคลากรในโรงพยาบาลชมชนเฉพาะเขตทกาหนดเปนเลขค มจานวน 135 แหง และทาการสมโรงพยาบาลดวยวธแบบสดสวนไดจานวน 120 แหง ใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบเปนระบบ โดย 1.1 การแบงโรงพยาบาลชมชนทไดรบรองการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ทงประเทศแบงออกเปน 12 เขต ออกเปน 2 กลม โดยเลอกเขตเฉพาะทเปนเลขค 1.2 การสมและสมตวอยางเชงชวงชนอยางมสดสวน โดยการแบงสดสวนของโรงพยาบาลชมชนในแตละเขตบรการสขภาพทเปนเลขค จานวน 6 เขต โดยแตละเขตแบงตามสดสวน ดวยวธการจบฉลากรายชอโรงพยาบาลชมชนแบบไมใสกลบ จากโรงพยาบาลจานวน 135 แหง ใชตารางขนาดกลมตวอยางเคอรซและมอรแกน ไดโรงพยาบาลจานวน 100 แหง แตผวจยไดมการเกบเพมเตมรอยละ 20 เนองจากขอมลมโอกาสไมครบ (Hair, Black, Babin, Anderson &

63

Tatham, 2006: 56) จงมการเพมจานวนของโรงพยาบาลชมชน จานวน 20 แหง ดงนนจานวนทใชในการศกษาจงมโรงพยาบาลชมชน เทากบ 120 แหง 1.3 การกาหนดผใหขอมลจากโรงพยาบาลจานวน 120 แหง ใชวธการกาหนดแบบเฉพาะเจาะจง ตามตาแหนงของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ดงนน จานวนกลมตวอยางท 1 ททาการสงแบบสอบถามไป เทากบ 360 คน ไดรบการตอบรบกลบ เปนจานวน 320 คน และผวจยไดคดเลอกแบบสอบถามทสมบรณทสดไดจานวน 300 ชดตามทตองการ ตารางท 3 จานวนประชากรและจานวนกลมตวอยางท 1 ทาการศกษาจาแนกตามเขตบรการสขภาพ

เขตบรการสขภาพ

จานวนโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานคณภาพ (แหง)

จานวนโรงพยาบาลท

สมแบบสดสวน (แหง)

จานวนตวอยาง (คน)

จานวนชดตวอยางทเกบมา

ได (ชด)

จานวนชดตวอยางทใชไดจรง

(ชด) เขต 1 24 22 65 58 54 เขต 3 12 11 32 28 27 เขต 5 15 13 40 36 33 เขต 7 40 36 108 96 90 เขต 9 29 25 76 68 63 เขต 9 29 25 76 68 63 เขต 11 15 13 40 36 33 รวม 135 120 360 320 300

กลมตวอยางท 2 เปนบคลากรในโรงพยาบาลชมชนเฉพาะเขตทกาหนดเปนเลขค มจานวน 140 แหงและทาการสมโรงพยาบาลดวยวธแบบสดสวนไดจานวน 123 แหง ใชวธการเลอกกลมตวอยางอยางเปนระบบ โดย 2.1 แบงโรงพยาบาลชมชนทไดรบรองการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ทงประเทศแบงออกเปน 12 เขต ออกเปน 2 กลม โดยเลอกเขตเฉพาะทเปนเลขค 2.2 การสมและสมตวอยางเชงชวงชนอยางมสดสวน โดยการแบงสดสวนของโรงพยาบาลชมชน ในแตละเขตบรการสขภาพทเปนเลขคจานวน 6 เขต โดยแตละเขตแบงตาม

64

สดสวน ดวยวธการจบฉลากรายชอโรงพยาบาลชมชนโดยไมใสกลบ โดยแตละเขตแบงตามสดสวน ดวยวธการจบฉลากรายชอโรงพยาบาลชมชนโดยไมใสกลบ จากโรงพยาบาลจานวน 140 แหง ใชตารางขนาดกลมตวอยางเคอรซและมอรแกน ไดกลมตวอยาง 103 แหง แตผวจยไดมการเกบเพมเตมรอยละ 20 เนองจากขอมลมโอกาสไมครบ (Hair, Black, Babin, Anderson & Tatham, 2006: 56) จงมการเพมจานวนของโรงพยาบาลชมชน จานวน 20 แหง ดงนนจานวนของโรงพยาบาลชมชน เทากบ 123 แหง 2.4 การกาหนดผใหขอมลตามขนาดตวอยาง 123 แหง ใชวธการกาหนดแบบเฉพาะเจาะจง ตามตาแหนงของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ดงนน จานวนกลมตวอยางท 2 ททาการสงแบบสอบถามไป เทากบ 372 คน ไดรบการตอบรบกลบ เปนจานวน 334 คน และผวจยไดคดเลอกแบบสอบถามทสมบรณทสดไดจานวน 327 ชดตามทตองการ ตารางท 4 จานวนประชากรและจานวนกลมตวอยางท 2 ทาการศกษาจาแนกตามเขตบรการสขภาพ

เขตบรการสขภาพ

จานวนโรงพยาบาล

ชมชนทผานการรบรองมาตรฐานคณภาพ (แหง)

จานวนโรงพยาบาลทสมแบบสดสวน

(แหง)

จานวนตวอยาง

(คน)

จานวนชดตวอยางทเกบมา

ได (ชด)

จานวนชดตวอยางทใชได

จรง (ชด)

เขต 2 21 18 54 49 48 เขต 4 26 23 68 62 61 เขต 6 11 10 29 26 25 เขต 8 28 25 75 68 67 เขต 10 20 18 54 49 48 เขต 12 34 30 90 80 78 รวม 140 123 369 334 327

65

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย แบบสอบถาม (Questionnaire) เพอศกษาความคดเหนเกยวกบองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โดยแบบสอบถามแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได สถานภาพสมรส อายงาน และระดบการรบรองมาตรฐานคณภาพพยาบาลของโรงพยาบาล โดยแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) และเตมขอความ สวนท 2 เปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนและตวแปร ซงผวจยพฒนาขนเอง โดยมขนตอนในการพฒนาแบบสอบถาม 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การกาหนดนยามองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนโดยการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน เพอพฒนากรอบคาถามทใชในการสมภาษณ และดาเนนการสมภาษณเชงลกกบผใหขอมล คอ คณะทางานเกยวกบการจดการความร จานวน 7 คน โดยผวจยเรมดวยการชแจงวตถประสงคและขอความยนยอมจากผใหขอมล สรางสมพนธภาพและสมภาษณผใหขอมลโดยใชแนวคาถามทสรางขนและอาจตงคาถามเพมเตมตามความสอดคลองกบผใหขอมลขณะสมภาษณ ระยะเวลาการสมภาษณแตละครง ประมาณ 45 นาท ผวจยขออนญาตผใหขอมลจดบนทกภาคสนาม (Field note) และบนทกเทป ผวจยนาขอมลทไดจากการสมภาษณมาทาการวเคราะห โดยการวเคราะหเนอหา (Content analysis) ขนตอนท 2 การพฒนาขอคาถาม โดยการวเคราะหเนอหาจากสมภาษณ (Content analysis) จากโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล พรอมทงคนควาทบทวนวรรณกรรม ทฤษฎ แนวความคด จงไดแตละหวขอยอยเปนตวแทนของคาถามในการสรางแบบสอบถามองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ดงนน จากขนตอนท 1 และขนตอนท 2 จงไดนยามปฏบตการและขอความในแตละองคประกอบ ของการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน และนาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพของเครองมอตอไป

66

ขนตอนท 3 การกาหนดตวเลอกของแบบสอบถาม ลกษณะตวเลอกของแบบสอบถามเปนแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating scale) ตามหลกของ ลเคอรท (Likert) โดยผตอบแบบสอบถามเลอกตอบได 5 ระดบสอดคลอง โดยใชเกณฑการเลอกตอบและใหคะแนน ดงน ปฏบตมากทสด หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงมากทสด ปฏบตมาก หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงมาก ปฏบตปานกลาง หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงปานกลาง ปฏบตนอย หมายถง ผตอบเหนวาขอความนามานนปฏบตตรงตามสภาพจรงนอย ไมปฏบตเลย หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนไมนามาปฏบตตรงตามสภาพจรง

เกณฑการใหคะแนน เหนดวยมากทสด ได 5 คะแนน เหนดวยมาก ได 4 คะแนน ไมแนใจ ได 3 คะแนน เหนดวยนอย ได 2 คะแนน เหนดวยนอยทสด ได 1 คะแนน การแปลผล ผวจยกาหนดเกณฑการแปลผล โดยใชคาเฉลยระดบความคดเหนโดยกาหนดชวงชน ดงน (Best, 2003) คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มการปฏบตมากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มการปฏบตมาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มการปฏบตปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มการปฏบตนอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มการปฏบตนอยทสด

67

N

การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย มขนตอน ดงน 1. การตรวจสอบความตรงเชงเนอหาของแบบสอบถาม (Content validity) แบบสอบถามการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ทไดทาการปรบประยกตแลว จงมการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา โดยผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ไดแก 1.1 นกวชาการดานการจดการความร จานวน 3 ทาน ดงน คอ 1.1.1 นกวชาการดานการจดการความรทมความเชยวชาญทางดานการจดการความร จานวน 1 ทาน ระดบการศกษาปรญญาเอก หรอมตาแหนงงานวชาการ 1.1.2 ผเชยวชาญทางดานการจดการความรและโรงพยาบาลชมชน จานวน 2 ทาน เปนผททางานอยในโรงพยาบาลชมชน หรอมความเขาใจในโรงพยาบาลชมชน และมความร ความเขาใจ ในเรองการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน 1.2 นกสถต จานวน 1 ทาน ระดบการศกษาปรญญาเอก หรอมตาแหนงทางวชาการ 1.3 นกภาษาศาสตร จานวน 1 ทาน ระดบการศกษาปรญญาเอก หรอมตาแหนงทางวชาการ 2. พจารณาความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปร โดยนาเนอหาของขอคาถามและนยามตวแปรของการวจยใหผเชยวชาญ 5 ทานใหคะแนน และลงความเหน เพอคานวณคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปรของการวจย (Index of Item-Objective Congruency: IOC) โดยคะแนนรายขอทไดจากการพจารณาของผเชยวชาญทง 5 ทาน ดงน คะแนน +1 หมายถง ขอคาถามตรงหรอสอดคลองกบนยามตวแปร คะแนน 0 หมายถง ขอคาถามมลกษณะคลมเครอไมชดเจน คะแนน -1 หมายถง ขอคาถามไมตรงหรอไมสอดคลองกบนยามตวแปร 3. หาคาดรรชนความสอดคลองระหวางขอคาถามเปนรายขอ (Index of Item-Objective Congruence : IOC) โดยรวบรวมความคดเหนของผเชยวชาญ โดยใชสตร IOC = Sum (R) IOC หมายถง ดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปร ∑R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N หมายถง จานวนผเชยวชาญ

68

4. คดเลอกขอคาถามทมคา IOC ตงแต .50 ขนไป มาใชเปนขอคาถามในแบบสอบถามและปรบปรงในขอทไดรบคาแนะนาจากผทรงคณวฒ (Hair, et al., 2006: 137) ขอคาถามจากแบบสอบถามมคา IOC เทากบ .60-1.00 5. หาคาดชนความตรงเชงเนอหา (Content Validity Index : CVI) ของขอคาถามองคประกอบของการจดการความรในแตละองคประกอบ มคาเทากบ 0.84 6. วเคราะหคาความเชอมน (Reliability) โดยการนาแบบสอบถามการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ทผานการตรวจสอบความตรงตามและความสอดคลองเชงเนอหาและไดแกไขปรบปรงแลว จงนาไปตรวจสอบคาความเชอมนกอนนาไปใชจรง โดยผวจยนาไปทดลองใชกบผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ทไมซ ากบกลมตวอยาง

จานวน 30 ชด แลวคานวณหาคาสมประสทธแอลฟา (α) ของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) (Hair, et al., 2006:137) ผลการวเคราะหคาความเชอมนของแบบสอบถามการจดการความรของโรงพยาบาล

ชมชน ทงฉบบไดคาสมประสทธแอลฟา (α) ของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient)เทากบ 0.977 ดงรายละเอยด ตามตารางท 5 ตารางท 5 คาความเชอมนขององคประกอบ ทง 5 ดาน

องคประกอบ จานวนขอคาถาม คาความเชอมน ดานกระบวนการจดการความร 15 0.951 ดานการวดผลการจดการความร 7 0.881 ดานวฒนธรรมองคกร 12 0.918 ดานเทคโนโลยการจดการความร 9 0.874 ดานภาวะผนา 14 0.961 รวมทงฉบบ 57 0.977

69

ขนตอนการดาเนนการวจย ผวจยทาการศกษาคนควาจากทฤษฎงานวจยเกยวกบงานการจดการความรและทาการวเคราะหเนอหาเพอกาหนดกรอบแนวคดในการวจย และกาหนดขนตอนการดาเนนการวจยไว 7 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 ผวจยวเคราะหเนอหาจากผทรบผดชอบงานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ทไดจากการศกษาคนควาเอกสารและการสมภาษณเชงลกเพอตรวจสอบองคประกอบของการเปนการจดการความร เพอมาพฒนาเปนกรอบโครงสรางเครองมอในการเกบขอมล ขนตอนท 2 นาเครองมอทพฒนาไปตรวจสอบคณภาพเครองมอ โดยการประเมนความตรงเชงเนอหา (Content validity) และประเมนความเชอมน (Reliability) และปรบปรงเครองมอแบบสอบถาม (Questionnairs) ในการนาไปใชเกบขอมลจากกลมตวอยางกลมท 1 ขนตอนท 3 เกบขอมลจากกลมตวอยางกลมท 1 ซงประกอบดวย ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผ ทท างานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ในเขตบรการสขภาพ เขตค จานวน 300 ราย ดวยแบบสอบถาม และนาไปวเคราะหขอมลดวยสถตเบองตนและสถตขนสงในการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ ( Exploratory Factor Analysis) เพอสารวจองคประกอบของการเปนการจดการความร ขนตอนท 4 เกบขอมลจากกลมตวอยางกลมท 2 ซงประกอบดวย ผ อ านวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผ ทท างานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ในเขตบรการสขภาพ เขตค จานวน 327 ราย โดยมการปรบแกไขแบบสอบถามจากขนตอนท 3 แลวจงทาการเกบขอมลและนาไปวเคราะหขอมลดวยสถตเบองตนและสถตชนสงในการวเคราะหองคประกอบ เชงยนยน (Comfirmatory Factor Analysis) เพอยนยนองคประกอบของการจดการความร และเรยงลาดบตามคานาหนกหรอความสาคญ

70

ขนตอนท 5 อภปรายผล สรปผลการวเคราะหขององคประกอบ แผนภาพท 5 ขนตอนการดาเนนการวจย การพทกษสทธผเขารวมวจย ผวจยทาการพทกษสทธของกลมตวอยางตงแตเรมตนกระบวนการเกบขอมลจนกระทงนาเสนอผลงานวจย กลาวคอ ในการขอความรวมมอกลมตวอยาง ผ วจยแจงใหทราบถง วตถประสงคและขนตอนของการเกบขอมลโดยไมปดบง พรอมทงแจงใหทราบถงลกษณะวธการของการเกบขอมลโดยการสมภาษณ การตอบแบบสอบถามรวมถง การเผยแพรผลการวจย ไดกระทาในภาพรวมเฉพาะในการเสนอเชงวชาการโดยไมเปดเผยชอ สาหรบระหวางการใหสมภาษณหากมคาถามใดทไมประสงคใจทจะใหขอมล กมอสระทจะยตการใหขอมลได รวมทงสามารถยตการใหความรวมมอในขนตอนใด ของการวจย และหรอขอขอมลกลบคนไดตลอดเวลา โดยไมจาเปนตองบอกเหตผล ผวจยใหโอกาสกลมตวอยางไดซกถามขอของใจเพมเตมไดจนมความ

ขนตอนท 1 การจดเตรยมและรวบรวมขอมล

โครงการวจย

ขนตอนท 3 การเกบรวบรวมขอมล

ศกษาเอกสาร วรรณกรรม งานวจยทเกยวของกบองคประกอบการจดการความรจากเอกสาร

กรอบแนวคดการวจย

ขอมลพนฐานเพอพฒนาเครองมอเพอการวจย

2.1 พฒนาเครองมอเพอการวจย

2.2 ตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

2.3 นาเครองมอไปทดลองใช (Try Out)

แบบสอบถามเพอรวบรวมขอมล ในการวจย

3.1 รบคนแบบสอบถามเพอรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางท 1 จานวน 300 คน

ขนตอนท 2 การสรางและพฒนาเครองมอเพอ

การวจย

4.1 วเคราะหแบบสอบถาม โดยใช การวเคราะหองคประกอบ องคประกอบการจดการความรโรงพยาบาลชมชน

6.2 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะในการวจย

ขนตอนท 4 การวเคราะหขอมล

รายงานการวจย ฉบบสมบรณ

ขนตอนท 5 การเกบรวบรวมขอมล เพอยนยน

5.1 รบคนแบบสอบถามเพอรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางท 2 จานวน 327 คน

ขนตอนท 6 การวเคราะหขอมลการสรปผลขอมลและรายงานผลการวจย

6.1 วเคราะหแบบสอบถาม โดยใช การวเคราะหองคประกอบ

ยนยนองคประกอบการจดการความรโรงพยาบาลชมชน

71

กระจางและมเวลาในการคดทบทวนกอนการตดสนใจในการใหขอมลดวยความสมครใจ เมอกลมตวอยางยนดทจะใหขอมล ผวจยจงดาเนนการเกบขอมล การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลตามแผนทไดกาหนดไว ดงน 1. ผวจยขอหนงสอความรวมมอในการทาวจยในองคกรจากบณฑตวทยาลย ครสเตยน เสนอตออานวยการโรงพยาบาลชมชน เพอขอความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามและขออนญาตเกบรวบรวมขอมลงานวจยจาก ประชากรทใชในการศกษาคนควา ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐาน ทงหมด 275 แหง ทเปนกลมตวอยางในการวจยไดตอบแบบสอบถามการวจย 2. ประสานฝายพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลชมชนทง 275 แหง ใหชวยดาเนนการเกบรวบรวมแบบสอบถาม ตรวจสอบความครบถวนและจดสงใหผวจยตามกาหนด 3. ผ วจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยจดสงแบบวดการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนโดยสงทางไปรษณย ไปยงกลมตวอยางท 1 จานวน 360 ชดและกลมตวอยางท 2 จานวน 369 ชด พรอมทงชแจงวตถประสงคของโครงการวจย ขนตอนและวธตอบแบบวดเพอการวจย ระหวางวนท 10 พฤศจกายน 2556 ถงวนท 30 ธนวาคม 2556 โดยเกบแบบสอบถามกลบคนมาไดจากกลมตวอยางท 1 จานวน 320 ชด เปนแบบสอบถามทสมบรณสามารถนามาทาการวเคราะหขอมลได 300 ชด และ เกบแบบสอบถามกลบคนมาได จากกลมตวอยางท 2 จานวน 334 ชด เปนแบบสอบถามทสมบรณสามารถนามาทาการวเคราะหขอมลได 327 ชด แลวจงนามาลงรหสขอมลเพอวเคราะหขอมลตอไป การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล แบงเปน 2 สวน ไดแก สวนท 1 การวเคราะหขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางททาการวจย ดวยการแจกแจงความถ (Frequency distribution) และคารอยละ (Percentage) รวมทงวเคราะหคาสถตเชงบรรยาย ไดแก คาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) คาสมประสทธสหสมพนธ

72

แบบเพยรสน (Pearson correlation) เพอพจารณาความเหมาะสมของขอมลทจะนาไปใชในการวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) ตอไป สวนท 2 การวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) เพอวเคราะหและยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ซงเปนเทคนคการวเคราะหทใชจดตวแปร โดยการรวมตวแปรจานวนมากเขาดวยกน เพอใหไดชดตวแปรทมขนาดเลกลง โดยใช 2 วธ คอการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory factor analysis) และ การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory factor analasis) 1. การวเคราะหองคประกอบขององคกรแหงการเรยนรของโรงพยาบาลชมชนทไดในเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ในกลมตวอยางท 1 เพอลดจานวนตวแปรใหนอยลง โดยอาศยความสมพนธระหวางตวแปรหรอความรวมกน (Communality) ระหวางตวแปรเปนฐานในการเปลยนสภาพตวแปรหลายตวใหมารวมกน โดยมหลกในการวเคราะองคประกอบเชงสารวจ ดงน 1.1 ขนาดของกลมตวอยางตามกฎหวแมมอ (Rule of thumb) ในการวเคราะหองคประกอบ ควรมขนาดตวอยางอยางนอย เทากบ 300 ราย (Tabachnick & Fidell, 2007) 1.2 เกณฑการเลอกตวแปรทเขาอยในองคประกอบดวยคาไคเซอร เมเยอร ออลกน (The Kaiser-Mayer-Olkin: KMO) เปนคาทใหทดสอบความเหมาะสมกลมตวอยางกบโมเดลทสรางขน โดยมคาเขาใกล 1 และนอยกวา 0.5 คาบารทเลท (Bartlett’s test of sphericity) โดยพจารณาทคาระดบนยสาคญทางสถตทนอยกวาหรอเทากบ 0.05 (p ≤ 0.5) (Williams, Brown & Onsman, 2010) 1.3 ใชวธการสกดองคประกอบหลก (Priciple components analysis : PCA) ซงเปนวธททาใหตวแปรทเหมาะสมเหลอจานวนนอยทสด และชวยหาจานวนองคประกอบทมความสามารถในการอธบายความสมพนธระหวางตวแปรทสงเกตได และวธแวรแมกซ (Varimax Rotation)ในการสกดองคประกอบ เพอททาใหตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบทมคามากสด และทาใหแตละองคประกอบแยกออกจากกนชดเจน โดยคาไอเกน (Eigenvalue) ทมากกวา 1 (Hair, et al., 2006 : 146 , Waltz, Strickland & Lenz, 2005: 162) คาน าหนกองคประกอบ (Factor loading) ของแตละตวแปรในองคประกอบมคาตงแต 0.35 ขนไป เนองจากขนาดของกลมตวอยางมขนาดคงแต 250 แตไมถง 350 (Hair, et al., 2006: 128) เพอประเมนคาความกลมกลนของโมเดลกบขอมลเชงประจกษ 1.4 เมอไดองคประกอบเชงสารวจ จงมการกาหนดชอ และใหคานยามองคประกอบ 2. การวเคราะหองคประกอบขององคกรแหงการเรยนรของโรงพยาบาลชมชนทไดในเชงยนยน (Confirmatory factor analysis) ในกลมตวอยางท 2 เพอเปนการศกษาตวแปรในโมเดลมความเหมาะสมหรอไม พรอมมการจดกลมตวแปรทมลกษณะเหมอนกนเขาเปนปจจยเดยวกน (กรช

73

แรงสงเนน, 2554) และเพอเปนการตรวจสอบโมเดลเชงโครงสราง (Structure equation model) (Hair, et al., 2006: 800) โดยมวธการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมทางสถตระดบสง ตามขนตอน ดงน 2.1 กาหนดโมเดลแบบจาลองสมการโครงสรางตาม โมเดลขององคประกอบเชงสารวจ ซงเปนการหาความสมพนธระหวางตวแปรแฝงกบตวแปรทสงเกตได 2.2 วเคราะหขอมลของแตละตวแปร โดยการเชอมโยงขอมลกบโปรแกรมทางสถตระดบสงทสามารถในการยนยนองคประกอบ โดยเลอกการวเคราะหขอมลโดยการประเมนคามาตรฐาน (Standardized estimates) โดยมคาสถตทใชทดสอบความเหมาะสมของโมเดลการวจยกบขอมลเชงประจกษ ประกอบดวย 2.2.1 คาสถตไค-สแควร (Chi-square statistic) เปนคาสถตทใชทดสอบความกลมกลนมคาทดสอบตองไมมนยสาคญทางสถต (p> .05) (Byrne,1989:55) แสดงวาขอมลทเกบไดสามารถใชกบโมเดลสมมตฐานไดอยางด แตถาคา p-value ≤ 0.05 กยงถอวายงมความเหมาะสมของโมเดล ถาคาสถตตวอนผานเกณฑ (Hair, et al., 2006: 753) 2.2.2 คาน าหนกของตวแปร (Factor loading) ควรมคาระหวาง 0.3-1.0 2.2.3 ดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร (Root Mean Square Error of Approximation: RMSEA) เปนคาทแสดงความไมเหมาะสมของโมเดล ถาคาทมคาใกลศนยแสดงวามความเหมาะสมกบโมเดลมาก ซงควรมคานอยกวา 0.06 (Hu & Betler, 1999) 2.2.4 ดชนรากกาลงสองคาเฉลยของสวนเหลอมาตรฐาน (Standardized Root Mean Square Residual: Standardized : RMR) เปนดชนวดคาเฉลยสวนทเหลอจากการเปรยบเทยบขนาดของความแปรปรวนและความแปรปรวนรวมระหวางตวแปรของประชากรกบการประเมนคา ซงดชนจะใชไดดเมอตวแปรสงเกตทงหมด เปนตวมาตรฐาน (Standard variables) โดยมคาอยระหวาง 0 ถง 1 ซงควรมคาอยระหวาง 0.05 ถง 0.08 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 2.2.5 ดชนวดระดบความกลมกลน (Goodness of Fit Index : GFI) ควรมคามากกวา หรอเทากบ 0.90 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยคาทเขาใกล 1 สงจะบงบอกวาโมเดลมความเหมาะสม (Garson, 2012: 43) 2.2.6 คาซเอมไอเอน/ดเอฟ (Chi-square statistic comparing the tested model and the independent model with the saturated model : CMIN/DF) คาทใชในการเปรยบเทยบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลกบขอมลเชงประจกษ โดยคาซเอมไอเอน/ดเอฟ (CMIN/DF) ไมเกน

74

5 และมคาเขาใกล 1 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ (Schumacker & Lomax, 2004: 82) 2.2.7 คาทเอลไอ (The tucker lewis index : TLI) ดชนปรมาณการเปลยนแปลงจากการเปรยบเทยบจากการเปรยบเทยบระหวางโมเดลสมมตฐานกบโมเดล null model ตอจานวน degree of freedom หารดวยโมเดลอสระ คาทเอลไอ มากกวา .90 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ (Hair, et al., 2006: 753) 2.2.8 ดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ (Comparative Fit Index = CFI) มคามากกวา 0.92 (Hair, et al., 2006: 753) แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 2.2.9 คาสหสมพนธ (Correlation) คาทไดควรไมเกน 0.8 2.2.10 คาตรวจสอบความคลาดเคลอนระหวางค (Standardised residual covariance) ตองมคาอยระหวาง +2 และ -2

ตารางท 6 สรปคาสถตทใชทดสอบความเหมาะสมของโมเดลการวจยกบขอมลเชงประจกษ

คาสถตทใชทดสอบความเหมาะสมของโมเดล การแปลผล คาสถตไค-สแควร (Chi-square statistic) ไมมนยสาคญทางสถต (p > .05)

แต ถาคา p ≤ 0.05 ตองมคาสถตอนผานเกณฑ

คาน าหนกของตวแปร (Factor loading) คาระหวาง 0.3 ถง 1.0 ดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร (Root Mean Square Error of Approximation: RMSEA)

คาอยระหวาง 0.05 ถง 0.08

ดชนรากกาลงสองคาเฉลยของสวนเหลอมาตรฐาน (Standardized Root Mean Square Residual: Standardized : RMR)

คาอยระหวาง 0 ถง 1 ซงควรมคาอยระหวาง 0.05 ถง 0.08

ดชนวดระดบความกลมกลน (Goodness of Fit Index : GFI)

คาอยระหวาง 0 ถง 1 โดยคาทเขาใกล 1

คาซเอมไอเอน/ดเอฟ (Chi-square statistic comparing the tested model and the independent model with the saturated model : CMIN/DF)

ไมเกน 3 และมคาเขาใกล 1

คาทเอลไอ (The tucker lewis index : TLI) มากกวา 0.90

75

ตารางท 6 สรปคาสถตทใชทดสอบความเหมาะสมของโมเดลการวจยกบขอมลเชงประจกษ (ตอ)

คาสถตทใชทดสอบความเหมาะสมของโมเดล การแปลผล ดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ (Comparative Fit Index = CFI)

ระหวาง 0 ถง 1 ดชน CFI มคามากกวา 0.90

คาสหสมพนธ (Correlation) คาทไดควรไมเกน 0.80 คาตรวจสอบความคลาดเคลอนระหวางค (Standardised residual covariance)

คาอยระหวาง +2 และ -2

บทท 4

ผลการวจย

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โดยมบคคลากรในโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสขเปนหนวยในการวเคราะห (Unit of analysis) ใชเทคนคการวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) โดยมการสมภาษณเชงลก (Indepth interview) ในบรบทจรงเพอสรางเครองมอแบบสอบถาม ทใชในการเกบรวบรวมขอมล โดยเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทเปนผอานวยการโรงพยาบาล หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ทไดรบการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ผวจยไดจาแนกการนาเสนอขอมลเปน 4 สวน ดงรายละเอยดตอไปน สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง สวนท 2 การวเคราะหเพอหาความสาคญของตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สวนท 3 การวเคราะหองคประกอบเชงสารวจองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สวนท 4 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

77

ทงน ผวจยใชสญลกษณตางๆ แทนชอตวแปรตางๆดงน

X หมายถง มชฌมเลขคณต SD หมายถง สวนเบยงเบนมาตรฐาน CR หมายถง สมประสทธความแปรผน GFI หมายถง ดชนวดระดบความสอดคลองหรอความกลมกลน AGFI หมายถง ดชนวดระดบความสอดคลองหรอความกลมกลนทปรบแกแลว RMSEA หมายถง คาดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร RMR หมายถง คาดชนรากกาลงสองเฉลยของสวนเหลอมาตรฐาน TLI หมายถง คาดชนวดความสอดคลองของทกเกอรและเลวส CFI หมายถง คาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ N หมายถง จานวนผตอบแบบสอบถามทใชในการวเคราะห KMP หมายถง การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนลาดบทสอง

สญลกษณ องคประกอบและตวแปรยอย (ขอมลเชงประจกษ) ประกอบดวย KMP2 (TK) หมายถง องคประกอบดานกระบวนการจดการความร KMP3 (TT) หมายถง องคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร KMP4 (TLS) หมายถง องคประกอบดานผนาตามโครงสราง KMP5 (TLV) หมายถง องคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย KMP6 (TCT) หมายถง องคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทม KMP7 (TC) หมายถง องคประกอบดานวฒนธรรมองคกร KMP8 (TM) หมายถง องคประกอบดานการวดผลการจดการความร K หมายถง ตวแปรยอยดานกระบวนการจดการความร T หมายถง ตวแปรยอยดานเทคโนโลยการจดการความร LS หมายถง ตวแปรยอยดานผนาตามโครงสราง LV หมายถง ตวแปรยอยดานผนาเชงเปาหมาย CT หมายถง ตวแปรยอยดานวฒนธรรมการทางานเปนทม C หมายถง ตวแปรยอยดานวฒนธรรมองคกร M หมายถง ตวแปรยอยดานดานการวดผลการจดการความร

78

สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

การศกษาครงน ผวจยไดแบงกลมตวอยางผตอบแบบสอบถาม ออกเปน 2 กลม คอ 1.1 กลมตวอยางท 1 ประกอบดวย ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย จานวน 300 ราย เพอวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ของการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน 1.2 กลมตวอยางท 2 ประกอบดวย ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย จานวน 327 ราย เพอวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Comfirmatory Factor Analysis: CFA) ของการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ผลการเกบรวบรวมขอมล พบวา ไดรบแบบสอบถามทมความครบถวนสมบรณจากกลมตวอยางท 1 และกลมตวอยางท 2 จานวน 300 และ 327 ชด คดเปนรอยละ 83.8 และ 87.9 ตามลาดบ สามารถสรปผลการวเคราะหขอมลได ดงแสดงในตารางท 7 ดงน

ตารางท 7 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามขอมลทวไป

ขอมลทวไป กลมตวอยางท 1 กลมตวอยางท 2

จานวน รอยละ จานวน รอยละ เพศ ชาย 87 29.00 103 31.50 หญง 213 71.00 224 68.50

รวม 300 100.00 327 100.00 อาย ≤ 30 ป 17 5.67 19 5.81 31 - 40 ป 52 17.33 69 21.10 41 - 50 ป 150 50.00 161 49.24 51- 60 ป 81 27.00 78 23.85

รวม 300 100.00 327 100.00

79

ตารางท 7 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามขอมลทวไป (ตอ)


จานวน รอยละ จานวน รอยละ วฒการศกษาสงสด ปรญญาตร 177 59.00 186 56.88 ปรญญาโท 113 37.67 130 39.76 ปรญญาเอก 10 3.33 11 3.36

รวม 300 100.00 327 327.00 ตาแหนงในปจจบน ผอานวยการโรงพยาบาลชมชน 89 29.67 108 33.03 หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ 120 40.00 124 37.92 หวหนางานดานการจดการความร 91 30.33 95 29.05

รวม 300 100.00 327 100.00 ระยะเวลาดารงตาแหนง ตากวา 5 ป 106 35.33 121 37.00 5-9 ป 62 20.67 78 23.90 10-14 ป 59 19.67 58 17.70 15 ป ขนไป 73 24.33 70 21.40

รวม 300 100.00 327 100.00 ระดบการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ

HA 101 33.67 109 33.33 HA(r1) 130 43.33 151 46.18 HA(r2) 54 18.00 50 15.29 HA(r3) 15 5.00 17 5.20

รวม 300 100.00 327 100.00

80

ตารางท 7 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามขอมลทวไป (ตอ)


จานวน รอยละ จานวน รอยละ ขนาดของโรงพยาบาลชมชน 30 เตยง 168 56.00 170 51.99 60 เตยง 66 22.00 93 28.44 90 เตยง 43 14.33 41 12.54 120 เตยงขนไป 23 7.67 23 7.03

รวม 300 100.00 327 100.00

อาย X = 45.46 ป, S.D. = 7.868, Max = 59, Min = 26 ระยะเวลาการดารงตาแหนง X = 10.21 ป, S.D. = 9.330, Max =45, Min = 5 จากตารางท 7 พบวา กลมตวอยางท 1 สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 71.00 เพศชาย รอยละ 29.00 มอายระหวาง 41-50 ป รอยละ 50.00 รองลงมา ไดแก อายระหวาง 51-60 ป และ อายระหวาง 31-40 ป คดเปนรอยละ 27.00 และ 17.33 อายมากทสด 59 ป และอายนอยทสด 26 ป ตามลาดบ มอายเฉลย 45.46 ป สวนเบยงเบนมาตรฐาน 7.868 จบการศกษาสงสด ระดบปรญญาตร รอยละ 59.00 รองลงมา ไดแก ระดบปรญญาโท และระดบปรญญาเอก คดเปนรอยละ 37.67 และ 3.33 ตามลาดบ ปจจบนดารงตาแหนงหวหนางานฝายพฒนาคณภาพ รอยละ 40.00 รองลงมา ไดแก หวหนางานดานการจดการความร และผอานวยการโรงพยาบาลชมชน คดเปน รอยละ 30.33 และ 29.67 ตามลาดบ ระยะเวลาดารงตาแหนง ตากวา 5 ป รอยละ 35.33 ตงแต 15 ปขนไป รอยละ 24.33 และระหวาง 5-9 ป รอยละ 20.67 โรงพยาบาลชมชนทปฏบตงานผานการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ อยในระดบ HA(r1) รอยละ 43.33 ระดบ HA รอยละ 33.67 และระดบ HA(r2) รอยละ 18.00 ปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง รอยละ 56.0 ขนาด 60 เตยง รอยละ 22.0 และขนาด 90 เตยง รอยละ 14.33 กลมตวอยางท 2 สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 68.50 เพศชาย รอยละ 31.50 มอายระหวาง 41-50 ป รอยละ 49.24 รองลงมาไดแก อายระหวาง 51-60 ป และ อายระหวาง 31-40 ป คดเปนรอยละ 23.85 และ 21.10 ตามลาดบ มอายเฉลย 44.78 ป สวนเบยงเบนมาตรฐาน 8.042 จบการศกษาสงสด ระดบปรญญาตร รอยละ 56.88 รองลงมาไดแก ระดบปรญญาโท และระดบปรญญาเอก คดเปนรอยละ 37.76 และ 3.36 ตามลาดบ ปจจบนดารงตาแหนงหวหนางานฝายพฒนาคณภาพ

81

รอยละ 37.92 รองลงมาไดแก ผอานวยการโรงพยาบาลชมชน และหวหนางานดานการจดการความร คดเปน รอยละ 33.03 และ 29.05 ตามลาดบ ระยะเวลาดารงตาแหนง ตากวา 5 ป รอยละ 37.00 รองลงมาคอ ระหวาง 5-9 ป และ 15 ปขนไป คดเปนรอยละ 23.85 และ 21.41 ตามลาดบ โรงพยาบาลชมชนทปฏบตงานผานการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ อยในระดบ HA(r1) รอยละ 46.18 ระดบ HA รอยละ 33.33 และระดบ HA(r2) รอยละ 15.29 ปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง รอยละ 51.99 ขนาด 60 เตยง รอยละ 28.44 และขนาด 90 เตยง รอยละ 12.54 สวนท 2 การวเคราะหเพอหาความสาคญของปจจยองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน 2.1 ผลการว เคราะหองคประกอบเชงสารวจ ดวยว ธการสกดปจจย (Principal Component Analysis: PCA) เพอใหไดองคประกอบทสาคญโดยใชเกณฑการแปลความหมายขององคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนของกลมตวอยางท 1 ไดองคประกอบทงสน จานวน 7 ดาน 42 ตวแปรหรอขอคาถาม ดงน องคประกอบท 1 ดานกระบวนการจดการความร ประกอบดวยตวแปร จานวน 13 ตวแปร ดงน 1.1 มการเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและแบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน 1.2 มการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหแกบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร 1.3 มการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม 1.4 มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ 1.5 มการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย 1.6 มการจดการใหบคลากรมความเขาใจในสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง 1.7 มการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตางๆ

82

1.8 จดหาความรใหแกบคลากร สาหรบวเคราะหขอมลทงภายในและภายนอก เพอนาไปใชไดอยางสะดวก 1.9 มวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวทงโรงพยาบาลอยางตอเนอง 1.10 มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ 1.11 บคคลากรสามารถเขาสระบบการจดเกบขอมลทงภายใน และภายนอกไดงาย 1.12 มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร 1.13 มการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได องคประกอบท 2 ดานเทคโนโลยการจดการความร ประกอบดวยตวแปร จานวน 8 ตวแปร ดงน 2.1 บคลากรคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต ไดทกคนอยางทวถง 2.2 องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน 2.3 บคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหพนกงานสอสารเชอมโยงกนและประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร 2.4 องคกรมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ทมประสทธภาพ 2.5 บคลากรสามารถสอสารและเชอมโยงกนไดโดยผานเทคโนโลยอยางทวถงทงองคกรและกบองคกรภายนอก 2.6 องคกรนาระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลมาอานวยความสะดวกในการเรยนร 2.7 บคลากรสามารถเขาถงเทคโนโลยทกอใหเกดคลงความรขององคกรไดทกคน 2.8 ระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรงซงมการ บรณาการ องคประกอบท 3 ดานผนาตามโครงสราง ประกอบดวยตวแปร จานวน 3 ตวแปร ดงน 3.1 ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน

83

3.2 ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบโรงพยาบาลได โดยการจดทากลยทธทชดเจน 3.3 ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในโรงพยาบาล องคประกอบท 4 ดานผนาเชงเปาหมาย ประกอบดวยตวแปร จานวน 5 ตวแปร ดงน 4.1 ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน 4.2 ผบรหารสนบสนนการจดการความรของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหทงงบประมาณและวสดอปกรณ 4.3 ผบรหารสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร 4.4 ผบรหารกระตนบคลากรในโรงพยาบาลใหแลกเปลยนความคดเหน เพอแสดงความรความสามารถในการปฏบตงานอยางเตมท 4.5 ผบรหารสรางแรงจงใจ ตลอดจนสรางบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศโรงพยาบาล องคประกอบท 5 ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม ประกอบดวยตวแปร จานวน 3 ตวแปร ดงน 5.1 โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน 5.2 โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะทชดเจน ในการปฏบตงาน หรอโครงการตางๆ 5.3 โรงพยาบาลมการแตงตงคณะกรรมการ เพอรบผดชอบในการจดการความรในหมคณะททางาน องคประกอบท 6 ดานวฒนธรรมองคกร ประกอบดวยตวแปร จานวน 4 ตวแปร ดงน 6.1 บคลากรในโรงพยาบาลสามารถรวมกนทางานเปนหมคณะ 6.2 บคลากรมโอกาสไดสนทนาแลกเปลยนความร แสดงความคดเหน และยอมรบเหตผลซงกนและกน 6.3 บคลากรทกคนตระหนกและเหนประโยชนของการจดการความร

84

6.4 บคลากรทกคนใหความสาคญวาการจดการความรเปนหนาทและความรบผดชอบ องคประกอบ 7 ดานการวดผลการจดการความร ประกอบดวยตวแปร จานวน 6 ตวแปร ดงน 7.1 องคกรมการจดสรรทรพยากรในการทากจกรรมตางๆ ทมสวนสาคญทาใหฐานความรขององคกรเพมพนขน 7.2 องคกรมการระบวตถประสงคและหวขอในการแบงปนความรใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกขององคกร 7.3 องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม 7.4 องคกรมการกาหนดตวชวดของการจดการความรโดยเฉพาะ 7.5 องคกรมการนาผลทไดรบการประเมนไปปรบปรงการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน 7.6 องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม เพอวดความสาเรจตามวตถประสงค และมสอดคลองกบกลยทธและสมรรถนะหลกขององคกร ตารางท 8 สรปองคประกอบและตวแปรของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

องคประกอบ ตวแปร 1. ดานกระบวนการจดการความร กระบวนการจดการความรทมการสนบสนนบคลากรของ

โรงพยาบาลชมชนใหมการหาความร การรวบรวมความร และการวเคราะหความร การจดเกบความรอยางเปนหมวดหม โดยใชเทคโนโลย เพอใหทกคนสามารถเขาถงความร ไดโดยงายและนาความรทไดไปใชประโยชนโดยการพฒนาตนและพฒนางานของตน

2. ดานเทคโนโลยการจดการความร การสนบสนนใหบคลากรในโรงพยาบาลชมชนทกคนไดมโอกาสเ รยน ร โดยใช เทคโนโลยและระบบของเทคโนโลยทมประสทธภาพ เพอใหบคลากรทกคนสะดวกในการรบขอมลไดอยางรวดเรวและทวถง

85

ตารางท 8 สรปองคประกอบและตวแปรของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน (ตอ)

องคประกอบ ตวแปร 3. ดานผนาตามโครงสราง ผบรหารโรงพยาบาลชมชนทมอานาจเหนอผอนตาม

โครงสราง ตระหนกถงความสาคญ และมการกาหนดกลยทธอยางชดเจนดานการจดการความร

4. ดานผนาเชงเปาหมาย ผ บ รหารของโรงพยาบาลชมชน ท มวสยทศนและความสามารถในการกระตน และสรางแรงจงใจ และแรงบนดาลใจ ใหบคลากรเกดการจดการความร พรอมท งสนบสนนงบประมาณและวสดอปกรณ ในการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน

5. ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม แบบแผนวธปฏบตดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ททกคนในโรงพยาบาลตองตระหนกถงการทางานรวมกน โดยมโครงสรางและแบบแผนการปฏบตงานการทางานทชดเจน

6. ดานวฒนธรรมองคกร แบบแผนวธปฏบตหนาท และความรบผดชอบในการจดการความร รวมกนของบคลากรในโรงพยาบาลชมชน ซงบคลากรทกคนตระหนกถงประโยชนในการจดการความร และมการแลกเปลยนความร รวมทงแสดงความคดเหน และยอมรบเหตผลซงกนและกน

7. ดานการวดผลการจดการความร การประเมนความรตามวตถประสงคหรอเปาหมายทไดตงไว และนาผลการประเมนทได ไปพฒนาเรองการจดการความร ของโรงพยาบาลชมชน พรอมท งมการจดสรรทรพยากรในการพฒนา เพอใหเกดประสทธภาพการจดการความรทดขน

86

ตารางท 9 คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และระดบความคดเหนตอองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนในภาพรวม

องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน X S.D.

ระดบความคดเหนการปฏบต

1. ดานกระบวนการจดการความร 4.12 0.462 มาก 2. ดานเทคโนโลยการจดการความร 3.87 0.505 มาก 3. ดานผนาตามโครงสราง 3.88 0.553 มาก 4. ดานผนาเชงเปาหมาย 3.66 0.635 มาก 5. ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม 3.59 0.594 มาก 6. ดานวฒนธรรมองคกร 3.53 0.626 มาก 7. ดานการวดผลการจดการความร 3.68 0.584 มาก

รวม 3.83 0.448 มาก

จากตารางท 9 พบวา องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนในภาพรวม 7 องคประกอบ มคาเฉลยอยในระดบมาก ( X = 3.83, S.D. = .448) โดยในแตละองคประกอบมคาเฉลย ดงน ดงน ดานกระบวนการจดการความร มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 4.12, S.D. = .462) รองลงมาไดแก ดานผนาตามโครงสราง มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 3.88, S.D. = .553) ดานเทคโนโลยการจดการความร มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 3.87, S.D. = .505) ดานการวดผลการจดการความร มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 3.68, S.D. = .584) ดานผนาเชงเปาหมาย มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 3.66, S.D. = .635) ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 3.59, S.D. = .594) และดานวฒนธรรมองคกร มคาเฉลยอยในระดบมากทสด ( X = 3.53, S.D. = .626)

87

ตารางท 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปร องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานกระบวนการจดการความร

ตวแปรตามองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

X S.D. ระดบความคดเหนการปฏบต

ดานกระบวนการจดการความร 8 มการเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและ

แบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน 4.09 0.730 มาก

11 มการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหแกบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร

3.82 0.699 มาก

15 มการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม

3.81 0.623 มาก

5 มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ

3.79 0.667 มาก

13 มการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย

3.67 0.720 มาก

14 มการจดการใหบคลากรมความเขาใจในสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง

3.67 0.664 มาก

9 มการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตางๆ

3.64 0.743 มาก

12 จดหาความรใหแกบคลากร สาหรบวเคราะหขอมลทงภายในและภายนอก เพอนาไปใชไดอยางสะดวก

3.59 0.724 มาก

10 มวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวท งโรงพยาบาลอยางตอเนอง

3.58 0.734 มาก

7 มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ

3.58 0.716 มาก

4 บคคลากรสามารถเขาสระบบการจดเกบขอมลท งภายใน และภายนอกไดงาย

3.48 0.706 มาก

3 มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร

3.49 0.747 มาก

88

ตารางท 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปร องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานกระบวนการจดการความร (ตอ)

ตวแปรตามองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

X S.D. ระดบความคดเหนการปฏบต

6 มการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได

3.43 0.783 มาก

รวม 3.66 0.712 มาก

จากตารางท 10 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานกระบวนการจดการความร โดยรวมมระดบมาก ( X = 3.66, S.D. = .712) โดยทกขออยในระดบมาก ปจจยทมคาเฉลยมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก มการเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและแบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน ( X = 4.09, S.D. = .730) รองลงมาไดแก มการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหแกบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร ( X = 3.82, S.D. = .699) และมการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม ( X = 3.81, S.D. = .623) สวนปจจยทมคาเฉลยนอยทสด 3 อนดบแรกไดแก มการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได ( X = 3.43, S.D. = .783) รองลงมาไดแก มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณ ( X = 3.49, S.D. = .747) และมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ ( X = 3.58, S.D. = .716) ซงจากคาเฉลยจะพบวา กระบวนการจดการความรในลาดบแรกมการใหความสาคญมาก เนองจากมความแตกตางจากอนดบอนๆ

89

ตารางท 11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานเทคโนโลยการจดการความร

ตวแปรตามองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน X S.D.


ดานเทคโนโลยการจดการความร 6 บคลากรคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลได

อยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต ไดทกคนอยางทวถง

4.09 0.742 มาก

7 องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน

4.02 0.612 มาก

3 บคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหพนกงาน สอสาร เ ชอมโยงกนและประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร

3.94 0.708 มาก

8 องคก ร ม ระบบสนบส นนการป ฏบ ต ง านอเลกทรอนกส ทมประสทธภาพ

3.90 0.680 มาก

1 บคลากรสามารถสอสารและเชอมโยงกนไดโดยผานเทคโนโลยอยางทวถงทงองคกรและกบองคกรภายนอก

3.88 0.715 มาก

5 องคกรนาระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลมาอานวยความสะดวกในการเรยนร

3.88 0.728 มาก

2 บคลากรสามารถเขาถงเทคโนโลยทกอใหเกดคลงความรขององคกรไดทกคน

3.75 0.738 มาก

4 ระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรงซงมการบรณาการ

3.72 0.713 มาก

รวม 3.90 0.705 มาก

90

จากตารางท 11 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความรโดยรวมมระดบมาก ( X = 3.90, S.D. = .705) โดยทกขออยในระดบมาก ปจจยทมคาเฉลยมากทสด 3 อนดบแรกไดแก บคลากรคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต ไดทกคนอยางทวถง ( X = 4.09, S.D. = .742) รองลงมาไดแก องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน ( X = 4.02, S.D. = .612) และบคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหพนกงานสอสารเชอมโยงกนและประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร ( X = 3.94, S.D. = .708) สวนปจจยทมคาเฉลยนอยทสด 3 อนดบแรกไดแก ระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรงซงมการบรณาการ ( X = 3.72, S.D. = .713) รองลงมาไดแก บคลากรสามารถเขาถงเทคโนโลยทกอใหเกดคลงความรขององคกรไดทกคน ( X = 3.75, S.D. = .738) และระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรงซงมการบรณาการ ( X = 3.72, S.D. = .713) ซงจากคาเฉลยจะพบวา ดานเทคโนโลยการจดการความรในลาดบแรกมการใหความสาคญมาก เนองจากมความแตกตางจากอนดบอนๆ ตารางท 12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานผนาตามโครงสราง



ดานผนาตามโครงสราง 3 ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอ

สงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน

4.36 0.621 มาก

2 ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบโรงพยาบาลได โดยการจดทากลยทธทชดเจน

4.24 0.663 มาก

1 ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในโรงพยาบาล

4.13 0.716 มาก

รวม 4.24 0.666 มาก

91

จากตารางท 12 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานผนาตามโครงสรางโดยรวมมระดบมาก ( X = 4.24, S.D. = .666) โดยทกขออยในระดบมาก ปจจยทมคาเฉลยมากทสด ไดแก ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน ( X = 4.36, S.D. = .621) รองลงมาไดแก ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบโรงพยาบาลได โดยการจดทากลยทธทชดเจน ( X = 4.24, S.D. = .663) และผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในโรงพยาบาล ( X = 4.13, S.D. = .716) ตารางท 13 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของ การจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานผนาเชงเปาหมาย



ดานผนาเชงเปาหมาย 1 ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการ

จดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน

4.32 0.621 มาก

2 ผ บ รหารสนบสนนการจดการความ รของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหท งงบประมาณและวสดอปกรณ

4.26 0.697 มาก

3 ผบรหารสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร

4.09 0.730 มาก

4 ผ บรหารกระตนบคลากรในโรงพยาบาลใหแลกเปลยนความคดเหน เ พอแสดงความรความสามารถในการปฏบตงานอยางเตมท

4.13 0.715 มาก

5 ผบรหารสรางแรงจงใจ ตลอดจนสรางบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศโรงพยาบาล

4.07 0.702 มาก

รวม 4.17 0.693 มาก

92

จากตารางท 13 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานผนาเชงเปาหมายโดยรวมมระดบมาก ( X = 4.17, S.D. = .693) โดยทกขออยในระดบมาก ปจจยทมคาเฉลยมากทสด ไดแก ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน ( X = 4.32, S.D. = .621) รองลงมาไดแก ผบรหารสนบสนนการจดการความรของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหทงงบประมาณและวสดอปกรณ ( X = 4.26, S.D. = .697) และผบรหารกระตนบคลากรในโรงพยาบาลใหแลกเปลยนความคดเหน เพอแสดงความรความสามารถในการปฏบตงานอยางเตมท ( X = 4.13, S.D. = .715) ตารางท 14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการ จดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานวฒนธรรมการทางานเปนทม



ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม 3 โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตางๆ

โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน

4.22 0.648 มาก

2 โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะท

ชดเจน ในการปฏบตงาน หรอโครงการตางๆ

4.21 0.672 มาก

1 โรงพยาบาลมการแตงตงคณะกรรมการ เพอ

รบผดชอบในการจดการความรในหมคณะททางาน

4.01 0.756 มาก

รวม 4.15 0.692 มาก

จากตารางท 14 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทมโดยรวมมระดบมาก ( X = 4.15, S.D. = .692) ปจจยทมคาเฉลยมากทสดไดแก โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน ( X = 4.22, S.D. = .648) รองลงมาไดแก โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะทชดเจน ในการปฏบตงาน หรอโครงการตางๆ ( X = 4.21, S.D. = .672) และโรงพยาบาลมการแตงตงคณะกรรมการ เพอรบผดชอบในการจดการความรในหมคณะททางาน ( X = 4.01, S.D. = .756) อยในระดบมาก

93

ตารางท 15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการ จดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานวฒนธรรมองคกร

ตวแปรตามองคประกอบของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน X S.D.


ดานวฒนธรรมองคกร 4 บคลากรในโรงพยาบาลสามารถรวมกนทางานเปนหม

คณะ 4.03 0.611 มาก

1 บคลากรมโอกาสไดสนทนาแลกเปลยนความร แสดงความคดเหน และยอมรบเหตผลซงกนและกน

3.88 0.674 มาก

3 บคลากรทกคนตระหนกและเหนประโยชนของการจดการความร

3.64 0.716 มาก

2 บคลากรทกคนใหความสาคญวาการจดการความรเปนหนาทและความรบผดชอบ

3.63 0.749 มาก

รวม 3.80 0.687 มาก

จากตารางท 15 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานวฒนธรรมองคกรโดยรวมมระดบมาก ( X = 3.80 S.D. = .687) ปจจยทมคาเฉลยมากทสด ไดแก บคลากรในโรงพยาบาลสามารถรวมกนทางานเปนหมคณะ ( X = 4.03, S.D. = .611) รองลงมาไดแก บคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน ( X = 3.88, S.D. = .743) องคกรมการชมเชยและใหรางวล เพอเปนสงกระตนใหเกดการแบงปนความร ( X = 3.64, S.D. = .716) และ บคลากรทกคนใหความสาคญวาการจดการความรเปนหนาทและความรบผดชอบ ( X = 3.63, S.D. = .749) ซงจากคาเฉลยจะพบวา ดานวฒนธรรมองคกรในลาดบแรกมการใหความสาคญมาก เนองจากมความแตกตางจากอนดบอนๆ

94

ตารางท 16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการ จดการความรของโรงพยาบาลชมชนดานการวดผลการจดการความร



ดานการวดผลการจดการความร 2 องคกรมการจดสรรทรพยากรในการทากจกรรม

ตางๆ ทมสวนสาคญทาใหฐานความรขององคกรเพมพนขน

3.79 0.659 มาก

3 องคกรมการระบวตถประสงคและหวขอในการแบงปนความรใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกขององคกร

3.78 0.726 มาก

4 องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการหรอกจกรรม

3.77 0.672 มาก

1 องคกรมการกาหนดตวชว ดของการจดการความรโดยเฉพาะ

3.73 0.786 มาก

6 องคกรมการนาผลทไดรบการประเ มนไปปรบปรงการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน

3.61 0.717 มาก

5 องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการหรอกจกรรม เพอวดความสาเรจตามวตถประสงค และมสอดคลองกบกลยทธและสมรรถนะหลกขององคกร

3.48 0.742 มาก

รวม 3.69 0.717 มาก

จากตารางท 16 พบวา ในภาพรวมขององคประกอบดานการวดผลการจดการความรโดยรวมมระดบมาก ( X = 3.69, S.D. = .717) ปจจยทมคาเฉลยมากทสด ไดแก องคกรมการจดสรรทรพยากรในการทากจกรรมตางๆ ทมสวนสาคญทาใหฐานความรขององคกรเพมพนขน ( X = 3.79, S.D. = .659) รองลงมาไดแก องคกรมการระบวตถประสงคและหวขอในการแบงปนความรใหม

95

ความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกขององคกร ( X = 3.78, S.D. = .726) และองคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการหรอกจกรรม ( X = 3.77, S.D. = .672) จากตารางท 1 - 9 ระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ทมคาเฉลยสงสด 10 ลาดบแรก เรยงลาดบจากมากทสด ไดแก 1. ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน 2. ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน 3. ผบรหารสรางและสงเสรมโอกาสในการเรยนร ดวยการกระตนใหเกดความรใหม ๆ เพอใหสามารถนาความรนนมาใชประโยชนได 4. ผ บรหารสนบสนนการจดการความรของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหท งงบประมาณและวสดอปกรณ 5. ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบโรงพยาบาลได โดยการจดทากลยทธทชดเจน 6. โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตางๆ โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน 7. โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะทชดเจนในการปฏบตงานหรอโครงการตางๆ 8. ผบรหารกระจายอานาจ และมอบอานาจในสดสวนของหนาทรบผดชอบตามความสามารถในการเรยนร 9. โรงพยาบาลสงเสรมใหบคลากรทกคนมอสระในการคด การทางานและกระตนใหสรางสรรคสงใหมๆ 10. ผบรหารทางานรวมกบบคลากร เพอเรยนรและแกปญหารวมกน สาหรบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนเรยงลาดบจากนอยทสด จานวน 10 ลาดบแรก ไดแก 1. โรงพยาบาลมการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได 2. บคลากรทกคนในโรงพยาบาลเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและแบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน 3. ผบรหารเปนผกระตนบคลากรในองคกรแลกเปลยนความคดเหน เพอทจะแสดงความรความสามารถอยางเตมท

96

4.โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรทกกจกรรมและโครงการ 7. มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร 8. โรงพยาบาลมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ 9. โรงพยาบาลมการนาผลทไดรบจากการประเมนไปปรบปรงใชในการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน 10.โรงพยาบาลมการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย จากระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนทมคาเฉลยสงสด จะพบวาผบรหารตองใหความสาคญในการสงเสรมบคลากรในการเรยนรใหเกดสมรรถนะใหมๆ ระดบความคดเหนตอตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนทมคาเฉลยตาสด จะพบวาโรงพยาบาลไมใหความสาคญในเรองการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได สวนท 3 การวเคราะหองคประกอบเชงสารวจของตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามดวยการวเคราะหองคประกอบ ขอตกลงทสาคญ คอ ตวแปรมความสมพนธกน และพจารณาจาก Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) and Bartlett’s Test โดยคาอยระหวาง 0 ถง 1 สถตททดสอบตวท 2 คอ Bartlett's Test of Sphericity ใชทดสอบตวแปรปจจยตาง ๆ วามความสมพนธกนหรอไม จากการวเคราะหองคประกอบไดผลการวเคราะหดงตารางท 17 ตารางท 17 ผลการตรวจสอบเงอนไขขอตกลงเบองตน

ขอความ คาสถต Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy .951 Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 8707.995 Sphericity df 861 Sig. .000

97

จากตารางท 17 แสดงผลการตรวจสอบเงอนไขขอตกลงเบองตนพบวา KMO เทากบ .951แสดงถงความเหมาะสมของขอมลทงหมดและตวแปรปจจยตางๆ ทสามารถใชวเคราะหองคประกอบไดในระดบดมากเพราะ KMO มคาสง และจากการทดสอบ Bartlett's Test of Sphericity พบวา ตวแปรปจจยตางๆ มความสมพนธกนอยางมนยสาคญ (Chi-Square เทากบ 8707.995, df เทากบ 861 และคา P –Value < .001) แสดงวามเมทรกซ (Matrix) สหสมพนธ ของตวแปรปจจยตาง ๆ มความสมพนธกนและมความเหมาะสมทาใหขอมลทไดรบมาสามารถนาไปวเคราะหองคประกอบไดในการวเคราะหตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน จานวน 42 ตวแปร โดยขอตกลงเบองตน คอ คาไอเกน (Eigenvalues) มคามากกวา 1.00 คาน าหนกองคประกอบ (Factor Loading) มคามากกวา 0.40 และเมอวเคราะหองคประกอบโดยการสกดองคประกอบ (Factor Extraction) ดวยว ธว เคราะหภาวะความนาจะเปนสงสด (Maximum Likelihood) และการหมนแกนองคประกอบดวยวธแวรแมกซ (Varimax with Kaiser Normalization) พบวา ตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนสามารถจดกลมองคประกอบ ได 7 องคประกอบ ตารางท 18 คาไอเกน คารอยละของความแปรปรวน และรอยละสะสมของความแปรปรวนของ แตละตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

องคประกอบ คาไอเกน

รอยละของความ

แปรปรวน

รอยละสะสมของความแปรปรวน

1. ดานกระบวนการจดการความร 17.416 41.466 41.466 2. ดานเทคโนโลยการจดการความร 2.920 6.953 48.419 3. ดานผนาตามโครงสราง 2.315 5.511 53.930 4. ดานผนาเชงเปาหมาย 1.617 3.850 57.780 5. ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม 1.337 3.183 60.963 6. ดานวฒนธรรมองคกร 1.220 2.904 63.867 7. ดานการวดผลการจดการความร 1.102 2.625 66.491

จากตารางท 18 แสดงคาไอเกน คารอยละและคารอยละสะสมของความแปรปรวนของ ตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน จากการวเคราะห

98

องคประกอบโดยการสกดองคประกอบหลก และหมนแกนองคประกอบแบบออโธกอนอล ดวยวธวารแมกซ เมอนาคาน าหนกองคประกอบของแตละตวแปรไปพจารณากบเกณฑทกาหนดไว องคประกอบทสามารถเขาเกณฑโดยเรยงลาดบตามคาไอเกนและคารอยละของความแปรปรวนจากมากไปหานอย ซงแตละองคประกอบมคาไอเกน ระหวาง 1.102 – 17.416 สามารถอธบายความแปรปรวนได รอยละ 2.625 – 41.466 ทงหมดสามารถอธบายความแปรปรวนไดรวมกนรอยละ 66.491 ซงสามารถจดแบงกลมองคประกอบตามคาไอเกนได 7 กลมองคประกอบทสาคญทสดไดแก องคประกอบดานกระบวนการจดการความร เนองจากสามารถอธบายหรอถงองคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร ดานองคกรแหงการเรยนร ดานภาวะผนาการเปลยนแปลงของผบรหาร ดานการทางานเปนทม ดานวฒนธรรมการจดการความร และดานการวดและประเมนผลการจดการความร จะสาคญรองลงมาตามลาดบ ตารางท 19 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 1: ดานกระบวนการจดการ ความร

ลาดบท องคประกอบ นาหนก

องคประกอบ

8 โรงพยาบาลมวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวท งโรงพยาบาลอยางตอเนอง

.761

10 จดหาความรใหแกบคลากรโรงพยาบาล สาหรบวเคราะหขอมลท งภายในและภายนอก เพอนาไปใชไดอยางสะดวก

.744

11 โรงพยาบาลมการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย

.739

7 โรงพยาบาลมการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตาง ๆ

.705

4 โรงพยาบาลมการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได

.700

9 โรงพยาบาลมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหแกบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร

.693

99

ตารางท 19 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 1: ดานกระบวนการจดการ ความร (ตอ)


องคประกอบ

6 บคลากรทกคนในโรงพยาบาลเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและแบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน

.652

2 บคลากรในโรงพยาบาลสามารถเขาสระบบการจดเกบขอมลทงภายใน และภายนอกไดงาย

.634

5 โรงพยาบาลมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ .626

13 โรงพยาบาลจดใหบคลากรมการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม

.601

12 โรงพยาบาลมการจดการใหบคลากรมความเขาใจในสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง

.598

3 โรงพยาบาลมการจดทาโครงการ เพอใชในการพฒนาการบรการแบบใหม ๆ

.583

1 มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร .536

จากตารางท 19 ผลการวเคราะหองคประกอบท 1 พบวา ดานกระบวนการจดการความร มคาน าหนกองคประกอบตงแต .536 - .761 มทงหมด 13 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ มการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย สวนตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร องคประกอบท 1 ตวแปรสวนใหญบงบอกถง ความสาคญของกระบวนการจดการความร จงไดตงชอองคประกอบนใหเหมาะสมโดยพจารณาจากคาของน าหนกองคประกอบและใหชอวา ดานกระบวนการจดการความร

100

ตารางท 20 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 2: ดานเทคโนโลยการจดการ ความร


องคประกอบ 3 เทคโนโลยชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดดขน 0.745 5 ระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลจะ

อานวยความสะดวกในการเรยนรใหกบบคลากรของโรงพยาบาล 0.690

6 บคลากรทกคนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต

0.682

4 การบรณาการของระบบสารสนเทศของโรงพยาบาลจะใหขอมลกบบคลากรไดทนททเกดขนจรง

0.668

1 เทคโนโลยทโรงพยาบาลชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดอยางทวถงทงภายในและภายนอก

0.664

2 การพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบเปนเทคโนโลยทโรงพยาบาลจดให เพอบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงได

0.659

8 โรงพยาบาลมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ของบคลากรทมประสทธภาพ

0.603

7 โรงพยาบาลมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร

0.564

จากตารางท 20 ผลการวเคราะหองคประกอบท 2 พบวา ดานเทคโนโลยการจดการ ความรมคาน าหนกองคประกอบตงแต .564 - .745 มทงหมด 8 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ บคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหบคลากรสอสารเชอมโยงกนและประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน องคประกอบท 2 ตวแปรสวนใหญบงบอกถงความสาคญของเทคโนโลยการจดการความร จงไดตงชอองคประกอบนใหเหมาะสมโดยพจารณาจากคาของน าหนกองคประกอบและใหชอวา เทคโนโลยการจดการความร

101

ตารางท 21 ผลการวเคราะหตวแปรและคาน าหนกขององคประกอบท 3: ดานการวดผลการจดการ ความร


องคประกอบ 1 โรงพยาบาลมการระบวตถประสงคในการแบงปนความร ใหมความ

สอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล 0.748

2 โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรดานวตถประสงค หรอเปาหมายทสอดคลองกบกลยทธ หรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล

0.703

3 โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรทกกจกรรมและโครงการ 0.621 4 โรงพยาบาลมการกาหนดตวชวดของการจดการความร อยางชดเจน

เปนรปธรรม 0.603

5 โรงพยาบาลมการนาผลทไดรบจากการประเมนไปปรบปรงใชในการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน

0.546

6 โรงพยาบาลมการจดสรรทรพยากรเพอกจกรรมตางๆ ซงทาใหฐานความรของโรงพยาบาลเขมแขงขน

0.501

จากตารางท 21 ผลการวเคราะหองคประกอบท 3 พบวา ดานการวดผลการจดการความรมคาน าหนกองคประกอบตงแต .501 - .748 มทงหมด 6 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ โรงพยาบาลมการระบวตถประสงคในการแบงปนความร ใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ โรงพยาบาลมการจดสรรทรพยากรเพอกจกรรมตางๆ ซงทาใหฐานความรของโรงพยาบาลเขมแขงขนองคประกอบท 3 ตวแปรสวนใหญบงบอกถงความสาคญของการวดผลการจดการความร จงไดตงชอองคประกอบนใหเหมาะสมโดยพจารณาจากคาของน าหนกองคประกอบและใหชอวา การวดผลการจดการความร

102

ตารางท 22 ผลการวเคราะหตวแปรและคานาหนกขององคประกอบท 4: ดานผนาเชงเปาหมาย


องคประกอบ 5 ผบรหารสรางแรงจงใจ ตลอดจนสรางบรรยากาศ เพอใหบคลากรม

ความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศโรงพยาบาล

0.763

4 ผบรหารกระตนบคลากรในโรงพยาบาลใหแลกเปลยนความคดเหน เพอแสดงความรความสามารถในการปฏบตงานอยางเตมท

0.745

3 ผบรหารสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร

0.701

1 ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน

0.625

2 ผบรหารสนบสนนการจดการความรของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหทงงบประมาณและวสดอปกรณ

0.615

จากตารางท 22 ผลการวเคราะหองคประกอบท 4 พบวา ดานผนาเชงเปาหมาย มคาน าหนกองคประกอบตงแต .615 - .763 มทงหมด 5 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ ผบรหารสรางแรงจงใจ คลอดจนบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศองคกร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ ผบรหารสงสดมการจดสรรงบประมาณ และสนบสนนวสดอปกรณในการจดการความรของโรงพยาบาล องคประกอบท 4 ตวแปรสวนใหญบงบอกถงความสาคญของผนาเชงเปาหมาย จงไดตงชอองคประกอบนใหเหมาะสมโดยพจารณาจากคาของน าหนกองคประกอบและใหชอวา ผนาเชงเปาหมาย

103

ตารางท 23 ผลการวเคราะหตวแปรและคานาหนกขององคประกอบท 5: ดานวฒนธรรมองคกร


องคประกอบ 1 บคลากรทกคนตระหนกและเหนประโยชนของการจดการความร 0.669

2 บคลากรในโรงพยาบาลสามารถรวมกนทางานเปนหมคณะ 0.647 3 บคลากรทกคนใหความสาคญวาการจดการความรเปนหนาทและ

ความรบผดชอบ 0.604

4 บคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน

0.576

จากตารางท 23 ผลการวเคราะหองคประกอบท 5 พบวา ดานวฒนธรรมองคกรมคานาหนกองคประกอบตงแต .576 - .669 มทงหมด 4 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ บคลากรทกคนตระหนกและเหนประโยชนของการจดการความร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ บคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน องคประกอบท 6 ตวแปรสวนใหญอธบายถงวฒนธรรมองคกร จงตงชอองคประกอบท 6 ใหเหมาะสมตามนาหนกองคประกอบวา องคประกอบดานวฒนธรรมองคกร ตารางท 24 ผลการวเคราะหตวแปรและคานาหนกขององคประกอบท 6: ดานวฒนธรรมการทางาน เปนทม


องคประกอบ 1 โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะทชดเจน ในการ

ปฏบตงาน หรอโครงการตางๆ 0.821

2 โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน

0.765

3 โรงพยาบาลมการแตงตงคณะกรรมการ เพอรบผดชอบในการจดการความรในหมคณะททางาน

0.565

104

จากตารางท 24 ผลการวเคราะหองคประกอบท 6 พบวา ดานวฒนธรรมการทางานเปนทมมคาน าหนกองคประกอบตงแต .565 - .821 มทงหมด 3 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ บคลากรสามารถทางานรวมกนเปนทมได ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ บคลากรใหความสาคญ มความตระหนกและเหนประโยชนในการจดการความร องคประกอบท 5 ตวแปรสวนใหญบงบอกถงความสาคญของวฒนธรรมการทางานเปนทม จงไดตงชอองคประกอบนใหเหมาะสมโดยพจารณาจากคาของน าหนกองคประกอบและใหชอวา วฒนธรรมการทางานเปนทม ตารางท 25 ผลการวเคราะหตวแปรและคานาหนกขององคประกอบท 7: ดานผนาตามโครงสราง


องคประกอบ 1 ผ บ รหารกาหนดใหการจดการความร เ ปนกลยทธ ทสาคญใน

โรงพยาบาล 0.707


0.626

3 ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน

0.543

จากตารางท 25 ผลการวเคราะหองคประกอบท 7 พบวา ดานผนาตามโครงสรางมคานาหนกองคประกอบตงแต .543 - .707 มทงหมด 3 ตวแปร ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบสงสด คอ ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบองคกรได และมการจดทากลยทธทชดเจน เพอความรทมอยไปใชประโยชน ตวแปรทมคาน าหนกองคประกอบตาสด คอ องคกรเนนเรองการเรยนรของบคลากร เพอสงเสรมสมรรถนะหลกเดมทมอยใหแขงแกรงขน และสมรรถนะทชวยในการพฒนา องคประกอบท 3 ตวแปรสวนใหญบงบอกถงความสาคญของผนาตามโครงสราง จงไดตงชอองคประกอบนใหเหมาะสมโดยพจารณาจากคาของน าหนกองคประกอบและใหชอวา ผนาตามโครงสราง

105

สวนท 4 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน 4.1 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนในแตละดาน 4.1.1 ดานกระบวนการจดการความร ตารางท 26 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานกระบวนการจดการความร

ดชนความสอดคลอง คาสถต Chi-square (X2) 60.060 Degrees of freedom (df) 46 Probability level .080 X2/df (CMIN/DF) 1.306 Goodness of Fit Index (GFI) .972 Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) .946 Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) .031 Tucker Lewis Index (TLI) .992 Comparative Fit Index (CFI) .995

จากตารางท 26 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ดานกระบวนการจดการความร โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 60.060 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .080) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 46 คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.306 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ .972 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคาเทากบ .946 คาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .031 ซงมคาเขาใกลศนย คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .992 และคาดชนวดระดบความ

106

สอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ .995 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน จากแผนภาพท 6 และตารางท 27 ผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานระบบการจดการความรโดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ องคกรมการพฒนาระบบและโครงสรางตางๆ เพอใหแนใจวาความรทสาคญจะถกเขารหสและจดเกบ เพอใหบคคลทตองการสามารถนาไปใชประโยชนได องคกรมการวเคราะหขอมลความรจากภายในและภายนอกองคกร เพอใหบคลากรสามารถนาไปใชไดสะดวก องคกรมการเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย องคกรมการนาความรทมอยเขยนออกมาใหบคลากรอนไดศกษา บคลากรทกคนตระหนกถงความจาเปนในการเกบรกษาความรขององคกร และการแบงปนความรเหลานนกบผอน องคกรมการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตางๆ องคกรมวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวทงองคกรอยางตอเนอง องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน องคกรมความเขาใจสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง องคกรมการนาความรทไดรบมา/ หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม องคกรมการเกบขอมลอยางเปนระบบ โดยใชเทคโนโลยเขาชวย องคกรมระบบการจดเกบขอมลจากภายใน และภายนอกองคกรทบคลากรสามารถเขาสระบบไดโดยงาย และองคกรมการจดทาโครงการ เพอใชในการพฒนาการบรการแบบใหมๆ ซงมคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .66 - .83 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 13 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานระบบการจดการความรได

แผนภาพท 6 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานกระบวนการจดการความร

107

ตารางท 27 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานกระบวนการจดการความร

สญลกษณ ชอปจจยยอย นาหนกองคประกอบ

K11 องคกรมการเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย .83 K10 องคกรมการวเคราะหขอมลความรจากภายในและภายนอกองคกร

เพอใหบคลากรสามารถนาไปใชไดสะดวก .81

K4 องคกรมการพฒนาระบบและโครงสรางตาง ๆ เพอใหแนใจวาความรทสาคญจะถกเขารหสและจดเกบ เพอใหบคคลทตองการสามารถนาไปใชประโยชนได

.77

K13 องคกรมการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม

.77

K9 องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน

.76

K6 บคลากรทกคนตระหนกถงความจาเปนในการเกบรกษาความรขององคกร และการแบงปนความรเหลานนกบผอน

.75

K12 องคกรมความเขาใจสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง

.73

K1 องคกรมการนาความรทมอยเขยนออกมาใหบคลากรอนไดศกษา .73 K8 องคกรมวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวทงองคกร

อยางตอเนอง .73

K7 องคกรมการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตาง ๆ

.71

K3 องคกรมการจดทาโครงการ เพอใชในการพฒนาการบรการแบบใหม ๆ

.69

K5 องคกรมการเกบขอมลอยางเปนระบบ โดยใชเทคโนโลยเขาชวย .68 K2 องคกรมระบบการจดเกบขอมลจากภายใน และภายนอกองคกรท

บคลากรสามารถเขาสระบบไดโดยงาย .66

108

4.1.2 ดานเทคโนโลยการจดการความร ตารางท 28 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานเทคโนโลยการจดการความร

ดชนความสอดคลอง คาสถต Chi-square (X2) 19.515 Degrees of freedom (df) 13 Probability level .108 X2/df (CMIN/DF) 1.501 Goodness of Fit Index (GFI) .985 Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) .959 Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) .039 Tucker Lewis Index(TLI) .988 Comparative Fit Index(CFI) .994

จากตารางท 28 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ดานเทคโนโลยการจดการความร โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 19.515 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .108) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 13 คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.501 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ .985 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคาเทากบ .959 รวมทงคาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .039 ซงมคาเขาใกลศนย คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ . 980 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ .994 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

109

แผนภาพท 7 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานเทคโนโลยการจดการความร ตารางท 29 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร

สญลกษณ ชอปจจยยอย นาหนก

องคประกอบ T2 บคลากรสามารถเขาถงเทคโนโลยทกอใหเกดคลงความรของ

องคกรไดทกคน .77

T3 บคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหพนกงานสอสารเชอมโยงกนและประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร

.77

T1 บคลากรสามารถสอสารและเชอมโยงกนไดโดยผานเทคโนโลยอยางทวถงทงองคกรและกบองคกรภายนอก

.74

T4 ระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรง ซงมการบรณาการ

.73

T7 องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน

.67

T8 องคกรมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ทมประสทธภาพ

.66

110

ตารางท 29 น าหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร (ตอ)


องคประกอบ T6 บคลากรคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดย

ผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต ไดทกคนอยางทวถง

.61

T5 องคกรนาระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลมาอานวยความสะดวกในการเรยนร

.56

จากแผนภาพท 7 และตารางท 29 เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนย นขององคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานเทคโนโลยการจดการความร โดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ บคลากรสามารถเขาถงเทคโนโลยทกอใหเกดคลงความรขององคกร (An institutional memory) ไดทกคน บคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหพนกงานสอสารเชอมโยงกนและประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร ระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรง (Real-time) ซงมการบรณาการ บคลากรสามารถสอสารและเชอมโยงกนไดโดยผานเทคโนโลยอยางทวถงทงองคกรและกบองคกรภายนอก องคกรมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ทมประสทธภาพ องคกรนาระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลมาอานวยความสะดวกในการเรยนร องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน และบคลากรคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต ไดทกคนอยางทวถง ซงมคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .56 - .77 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 8 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร ได

111

4.1.3 ดานผนาตามโครงสราง ตารางท 30 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานผนาตามโครงสราง


จากตารางท 30 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานผนาตามโครงสราง โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 3.207 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .073) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 1 คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 3.207 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ .994 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคาเทากบ .961 รวมทงคาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .082 ซงมคาเขาใกลศนย คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .977 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ .992 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

112

แผนภาพท 8 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานผนาตามโครงสราง ตารางท 31 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยของดานผนาตามโครงสราง


องคประกอบ LS2 ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชน

กบองคกรได และมการจดทากลยทธทชดเจน เพอความรทมอยไปใชประโยชน

.84

LS1 ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในองคกร

.77

LS3 องคกรเนนเรองการเรยนรของบคลากร เพอสงเสรมสรรมถนะหลกเดมทมอยใหแขงแกรงขน และสมรรถนะทชวยในการพฒนา

.58

จากแผนภาพท 8 และตารางท 31 เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานผนาตามโครงสราง โดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบองคกรได และมการจดทากลยทธทชดเจน เพอความรทมอยไปใชประโยชน ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในองคกร และองคกรเนนเรองการเรยนรของบคลากร เพอสงเสรมสรรมถนะหลกเดมทมอยใหแขงแกรงขน และสมรรถนะทชวยในการพฒนา ซงมคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .58 - .84 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 3 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานผนาตามโครงสรางได

113

4.1.4 ดานผนาเชงเปาหมาย ตารางท 32 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานผนาเชงเปาหมาย


จากตารางท 32 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ดานผนาเชงเปาหมาย โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 5.708 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .127) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 3 คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.903 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ .993 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคาเทากบ .966 รวมทงคาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .052 ซงมคาเขาใกลศนย คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .990 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ .997 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

114

แผนภาพท 9 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานผนาเชงเปาหมาย ตารางท 33 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย


องคประกอบ LV4 ผบรหารเปนผกระตนบคลากรในองคกรแลกเปลยนความ

คดเหน เพอทจะแสดงความรความสามารถอยางเตมท .86

LV5 ผบรหารสรางแรงจงใจ ตลอดจนบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศองคกร

.85

LV3 ผบรหารเปนผสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร

.83

LV2 ผบรหารสงสดมการจดสรรงบประมาณ และสนบสนนวสดอปกรณในการจดการความรของโรงพยาบาล

.68

LV1 ผบรหารทมวสยทศนจะสามารถสงเสรมใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต จนเกดความสาเรจในหนาทการงาน

.66

จากแผนภาพท 9 และตารางท 33 เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานผนา

115

เชงเปาหมาย โดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ ผบรหารเปนผกระตนบคลากรในองคกรแลกเปลยนความคดเหน เพอทจะแสดงความรความสามารถอยางเตมท ผบรหารสรางแรงจงใจ คลอดจนบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศองคกร ผบรหารเปนผสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร ผบรหารสงสดมการจดสรรงบประมาณ และสนบสนนวสดอปกรณในการจดการความรของโรงพยาบาล และผบรหารทมวสยทศนจะสามารถสงเสรมใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต จนเกดความสาเรจในหนาทการงาน ซงมคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .66 - .86 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 5 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย ได 4.1.5 ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม ตารางท 34 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมการทางาน เปนทม

ดชนความสอดคลอง คาสถต Chi-square (X2) .010 Degrees of freedom (df) 1 Probability level .919 X2/df (CMIN/DF) .010 Goodness of Fit Index (GFI) 1.000 Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) 1.000 Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) .000 Tucker Lewis Index (TLI) 1.009 Comparative Fit Index(CFI) 1.000

จากตารางท 34 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนดานวฒนธรรมการทางานเปนทม โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 0.010 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .919) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 1 คา X2/df (CMIN/DF)

116

เทากบ 0.010 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ 1.000 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคาเทากบ 1.000 รวมทงคาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .000 ซงมคาเขาใกลศนย คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ 1.009 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ 1.000 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

แผนภาพท 10 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมการทางานเปนทม

ตารางท 35 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทม


องคประกอบ CT2 บคลากรสามารถทางานรวมกนเปนทมได .90 CT3 บคลากรในองคกร ไดรบการกระตนใหเรยนรซงกนและกน และ

แบงปนความรทไดรบแกกนและกน ดวยวธทหลากหลาย .76

CT1 บคลากรใหความสาคญ มความตระหนกและเหนประโยชนในการจดการความร

.63

117

จากแผนภาพท 10 และตารางท 35 เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานวฒนธรรมการทางานเปนทม โดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ บคลากรสามารถทางานรวมกนเปนทมไดบคลากรในองคกร ไดรบการกระตนใหเรยนรซงกนและกน และแบงปนความรทไดรบแกกนและกน ดวยวธทหลากหลาย และบคลากรใหความสาคญ มความตระหนกและเหนประโยชนในการจดการความร ซงมคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .63 - .90 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 3 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทมได 4.1.6 ดานวฒนธรรมองคกร ตารางท 36 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมองคกร


จากตารางท 36 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ดานวฒนธรรมองคกรโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 2.041 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .153) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 1 คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 2.041 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ .997 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคาเทากบ .969 รวมทงคาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .057 ซงมคาเขาใกลศนย คา

118

ดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .987 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ .998 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

แผนภาพท 11 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานวฒนธรรมองคกร ตารางท 37 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานวฒนธรรมองคกร


องคประกอบ C3 องคกรมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ ดวยรปแบบการ

ทางานเปนทม .87

C2 องคกรมการจดต งผรบผดชอบในการจดการความรในทมททางาน

.84

C1 องคกรมการชมเชยและใหรางวล เพอเปนสงกระตนใหเกดการแบงปนความร

.69

C4 บคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน

.54

จากแผนภาพท 11 และตารางท 37 เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลวดดานวฒนธรรมการจดการความร ผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานการจดการระบบและกระบวนการ

119

โดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ องคกรมการจดตงผรบผดชอบในการจดการความรในทมททางาน องคกรมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ ดวยรปแบบการทางานเปนทม องคกรมการชมเชยและใหรางวล เพอเปนสงกระตนใหเกดการแบงปนความร และบคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน ซงมคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .54 - .87 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 4 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานวฒนธรรมองคกรได 4.1.7 ดานการวดผลการจดการความร ตารางท 38 คาดชนความสอดคลองกลมกลนขององคประกอบเชงยนยนดานการวดผลการจดการความร

ดชนความสอดคลอง คาสถต Chi-square (X2) 9.097 Degrees of freedom (df) 7 Probability level .246 X2/df (CMIN/DF) 1.300 Goodness of Fit Index (GFI) .991 Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) .972 Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) .030 Tucker Lewis Index (TLI) .996 Comparative Fit Index(CFI) .998

จากตารางท 38 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ดานการวดผลการจดการความร โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา Chi-square เทากบ 9.097 ซงมคาความนาจะเปนมากกวา 0.05 (p = .246) ทองศาอสระ Degrees of freedom (df) เทากบ 7 คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.300 คาดชนวดความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) มคาเทากบ .991 คาดชนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) มคา .972 รวมทงคาดชนรากของกาลงสองเฉลยของเศษ Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .030 ซงมคาเขาใกลศนยคา

120

ดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .996 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit index (CFI) เทากบ .998 แสดงวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ แผนภาพท 12 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนดานการวดผลการจดการความร ตารางท 39 นาหนกองคประกอบของปจจยยอยขององคประกอบดานการวดผลการจดการความร


องคประกอบ M3 องคกรมการระบวตถประสงคและหวขอในการแบงปนความร

ใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกขององคกร .88

M4 องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม

.88

M1 องคกรมการกาหนดตวชวดของการจดการความรโดยเฉพาะ .73 M5 องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอ

กจกรรม เพอวดความสาเรจตามวตถประสงค และมสอดคลองกบกลยทธและสมรรถนะหลกขององคกร

.73

M6 องคกรมการนาผลทไดรบการประเมนไปปรบปรงการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน

.77

M2 องคกรมการจดสรรทรพยากรในการทากจกรรมตางๆ ทมสวนสาคญทาใหฐานความรขององคกรเพมพนขน

.75

121

จากแผนภาพท 12 และตารางท 39 เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลวดดานการวดและประเมนผลการจดการความร ผลปรากฎวา ปจจยแฝงดานการประเมนผลการดาเนนงาน โดยการวดดวยปจจยสงเกตได คอ องคกรมการระบวตถประสงคและหวขอในการแบงปนความร ใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกขององคกร องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม องคกรมการกาหนดตวชวดของการจดการความรโดยเฉพาะองคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม เพอวดความสาเรจคามวตถประสงค และมสอดคลองกบกลยทธและสมรรถนะหลกขององคกร องคกรมการนาผลทไดรบการประเมนไปปรบปรงการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน และองคกรมการจดสรรทรพยากรในการทากจกรรมตางๆ ทมสวนสาคญทาใหฐานความรขององคกรเพมพนขน ซงมคานาหนกองคประกอบอยระหวาง .73 - .88 แสดงวา ปจจยสงเกตไดทง 6 ตว สามารถเปนตวแทนขององคประกอบดานการวดผลการจดการความรได 4.2 การว เคราะหองคประกอบเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบ (Correlation Analysis) การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบ (Correlation Analysis) เปนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน เพอวเคราะหโมเดลความสมพนธระหวางองคประกอบแตละค ซงประกอบดวย 7 องคประกอบวามความสมพนธกนมากนอยเพยงใด ไดแก องคประกอบ ดานกระบวนการจดการความร เทคโนโลยการจดการความร ผนาตามโครงสราง ผนาเชงเปาหมาย วฒนธรรมการทางานเปนทม วฒนธรรมองคกร และการวดผลการจดการความร โดยแสดงการวเคราะห ดงน ตารางท 40 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนความสมพนธระหวาง องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

ดชนความสอดคลอง คาสถต

หลงการปรบปรง Chi-square (X2) 840.988 Degrees of freedom (df) 682 Probability level .055

122

ตารางท 40 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนความสมพนธระหวาง องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน (ตอ)


หลงการปรบปรง X2/df (CMIN/DF) 1.233 Root Mean Squared Residual (RMR) .022 Goodness of Fit Index (GFI) .932 Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) .910 Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) .027 Tucker Lewis Index (TLI) .977 Comparative Fit Index (CFI) .982

จากตารางท 40 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนแลวไดคาดงน คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.233 คาดชนรากกาลงสองเฉลยของสวนเหลอมาตรฐาน Root Mean Squared Residual (RMR) เทากบ .022 ซงเขาใกล 0 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน คาดชนวดระดบความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) เทากบ .932 คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) เทากบ .910 ซงเปนคาทสงกวา 0.8 และเขาใกล 1.00 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน คาดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .027 คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .977 มคาสงกวา 0.9 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit Index (CFI) เทากบ .982 ซงเปนคาทสงกวา 0.9 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ดงนน จากผลการวเคราะหความสมพนธ (Correlation Analysis) เพอหาความสมพนธระหวางองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ไดแก กระบวนการจดการความรเทคโนโลยการจดการความร ผนาตามโครงสราง ผนาเชงเปาหมาย วฒนธรรมการทางานเปนทมวฒนธรรมองคกร การวดผลการจดการความร ดงแสดงในแผนภาพจรงท 13 และแผนภาพจาลองท 34 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางองคประกอบ พบวาองคประกอบ

123

ทกค มความสมพนธกนอยางนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 โดยมคาสมประสทธสหสมพนธอยระหวาง .358 - .833 ตารางท 41 ความสมพนธระหวางองคประกอบแตละคของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน

องคประกอบดาน(สญลกษณ) ความสมพนธ องคประกอบดาน(สญลกษณ) คาสมประสทธสหสมพนธ

กระบวนการจดการความร(TK) <--> เทคโนโลยการจดการความร (TT) .723

กระบวนการจดการความร(TK) <--> วดผลการจดการความร(TM) .833

กระบวนการจดการความร(TK) <--> วฒนธรรมองคกร (TC) .758

กระบวนการจดการความร(TK) <--> วฒนธรรมการทางานเปนทม(TCT) .529

ผนาเชงเปาหมาย (TLV) <--> กระบวนการจดการความร(TK) .621

กระบวนการจดการความร(TK) <--> ผนาตามโครงสราง (TLS) .509

การวดผลการจดการความร(TM) <--> เทคโนโลยการจดการความร (TT) .639

เทคโนโลยการจดการความร (TT) <--> วฒนธรรมองคกร (TC) .635

เทคโนโลยการจดการความร (TT) <--> วฒนธรรมการทางานเปนทม(TCT) .486

ผนาเชงเปาหมาย (TLV) <--> เทคโนโลยการจดการความร (TT) .485

เทคโนโลยการจดการความร (TT) <--> ผนาตามโครงสราง (TLS) .358

วดผลการจดการความร(TM) <--> วฒนธรรมองคกร (TC) .718

วดผลการจดการความร(TM) <--> วฒนธรรมการทางานเปนทม(TCT) .597

ผนาเชงเปาหมาย (TLV) <--> วดผลการจดการความร(TM) .562

วดผลการจดการความร(TM) <--> ผนาตามโครงสราง (TLS) .462

วฒนธรรมองคกร (TC) <--> วฒนธรรมการทางานเปนทม(TCT) .567

ผนาเชงเปาหมาย (TLV) <--> วฒนธรรมองคกร (TC) .583

วฒนธรรมองคกร (TC) <--> ผนาตามโครงสราง (TLS) .429

ผนาเชงเปาหมาย (TLV) <--> วฒนธรรมการทางานเปนทม(TCT) .461

ผนาตามโครงสราง (TLS) <--> วฒนธรรมการทางานเปนทม(TCT) .499

ผนาเชงเปาหมาย (TLV) <--> ผนาตามโครงสราง (TLS) .649

124

TK

K1 K2 K3 K4 K5 K6 K7 K8 K9 K10 K11 K12 K13

T1

T2

T3T4T5

T6

T7

T8

TT

M1

M2

M3

M4

M5

M6

TM

TC

C4C3C2C1

TCT

CT1 CT2 CT3

TLV

LV5

LV4

LV3

LS3

LS2

LS1TLS

..74 .66.66 .75 .65 .74 .70 .72 .77 .80 .82 .78 .80

..55 ..44 ..44 ..57 ..42 ..54 ..49 ..52 ..59 ..64 ..67 ..61 ..64

..74

..58

..65

..44

..68

..74

..73

..49 ..64 ..73 ..53 ..75 ..64 ..43 ..63

..60..74

..75

..57

..54

..49

..49

..34

..43

..61

..59

..64

..57.75.80.77.78.65

.70

.70

.74.76.87.86.78.60.66.80.87.73.86.80.70

.85

.86

.82

.74

.67

.86

.76

.59.58

LV2

LV1

..55

.72

.83.76

.53

.51

.62

.64

.63

.47

.49

.39

.72.60

.56.62

.57.58

.72

.46

.50.69

แผนภาพท 13 ภาพจรงผลการวเคราะหปจจยเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบ ของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน แผนภาพท 14 ภาพจาลองผลการวเคราะหปจจยเชงยนยนความสมพนธระหวางองคประกอบ ของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน

125

4.3 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmaratory factor analysis) การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmaratory factor analysis) เปนการวเคราะห เพอเปนการวเคราะหโมเดลความสมพนธเชงโครงสรางขององคประกอบ ซงประกอบดวยองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวย 7 องคประกอบ ไดแก ดานกระบวนการจดการความร เทคโนโลยการจดการความร ผนาตามโครงสราง ผนาเชงเปาหมาย วฒนธรรมการทางานเปนทม วฒนธรรมองคกร และการวดผลการจดการความร โดยแสดงการวเคราะห ดงน ตารางท 42 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน องคประกอบเชงยนยนของโมเดล องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน


หลงการปรบปรง Chi-square (X2) 760.006 Degrees of freedom (df) 705 Probability level .074 X2/df (CMIN/DF) 1.078 Root Mean Squared Residual (RMR) .021 Goodness of Fit Index (GFI) .904 Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) .877 Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) .015 Tucker Lewis Index (TLI) .993 Comparative Fit Index (CFI) .994

จากตารางท 42 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนแลวไดคาดงน คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.078 คาดชนรากกาลงสองเฉลยของสวนเหลอมาตรฐาน Root Mean Squared Residual (RMR) เทากบ .021 ซงเขาใกล 0 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน คาดชนวดระดบความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI) เทากบ .904 คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) เทากบ .877 ซงเปนคาทสงกวา 0.8 และเขาใกล 1.00 แสดงวารปแบบโมเดลมความ

126

สอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน คาดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .015 คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .993 มคาสงกวา 0.9 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit Index (CFI) เทากบ .994 ซงเปนคาทสงกวา 0.9 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ดงนน จากผลการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจขางตน พบวา องคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวย กระบวนการจดการความร เทคโนโลยการจดการความร ผนาตามโครงสราง ผนาเชงเปาหมาย วฒนธรรมการทางานเปนทม วฒนธรรมองคกร และการวดผลการจดการความร ดงแผนภาพท 14

แผนภาพท 15 ภาพจรงการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

127

แผนภาพท 16 ภาพจาลองการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ตารางท 43 การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของโมเดลองคประกอบของการจดการความรของ โรงพยาบาลชมชน

สญลกษณ ชอปจจยยอย นาหนกองคประกอบ TK กระบวนการจดการความร .94 TM การวดผลการจดการความร .84 TC วฒนธรรมองคกร .80 TT เทคโนโลยการจดการความร .74

TLV ผนาเชงเปาหมาย .65 TCT วฒนธรรมการทางานเปนทม .65 TLS ผนาตามโครงสราง .56

จากแผนภาพท 16 และตารางท 43 ผลการวเคราะหขอมลสามารถเรยงตามน าหนก องคประกอบ ไดดงน

MKP .65

.65

.74

.87

.60

.73

.56 .56

.51

.80

.44

.84

.94 .79

T1,T2,T3,T4,T5,T6,T7.T8

LS1,LS2,LS3

LV1, LV2, LV3, LV4, LV5

CT1,CT2,CT3

C1,C2,C3,C4

M1,M2,M3,M4,M5,M6

K1,K2,K3,K4,K5,K6,K7,K8,K9,K10,K11,K12,K13

TT

TCT

TLS

TLV

TM

TC

TK

128

1. องคประกอบดานกระบวนการจดการความร มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .94ประกอบดวย มการนาความรทมอยเขยนออกมาใหบคลากรอนไดศกษา มระบบการจดเกบขอมลจากภายในและภายนอกองคกรทบคลากรสามารถเขาสระบบไดโดยงาย มการจดทาโครงการเพอใชในการพฒนาการบรการแบบใหม ๆ มการพฒนาระบบและโครงสรางตางๆ เพอใหแนใจวาความรทสาคญจะถกเขารหสและจดเกบ เพอใหบคคลทตองการสามารถนาไปใชประโยชนได มการเกบขอมลอยางเปนระบบ โดยใชเทคโนโลยเขาชวย บคลากรทกคนตระหนกถงความจาเปนในการเกบรกษาความรขององคกร และการแบงปนความรเหลานนกบผอน มการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตางๆ มวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวทงองคกรอยางตอเนอง มการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความรดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน มการวเคราะหขอมลความรจากภายในและภายนอกองคกร เพอใหบคลากรสามารถนาไปใชไดสะดวก มการเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย มความเขาใจสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเองมการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม 2. องคประกอบดานการวดผลการจดการความร มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .84 ประกอบดวย องคกรมการกาหนดตวชวดของการจดการความรโดยเฉพาะองคกรมการจดสรรทรพยากรในการทากจกรรมตางๆ ทมสวนสาคญทาใหฐานความรขององคกรเพมพนขน องคกรมการระบวตถประสงคและหวขอในการแบงปนความรใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกขององคกร องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม องคกรมการประเมนการจดการความรทกโครงการ หรอกจกรรม เพอวดความสาเรจคามวตถประสงค และมสอดคลองกบกลยทธและสมรรถนะหลกขององคกร องคกรมการนาผลทไดรบการประเมนไปปรบปรงการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน 3. องคประกอบดานวฒนธรรมองคกร มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .80 ประกอบดวย องคกรมการชมเชยและใหรางวล เพอเปนสงกระตนใหเกดการแบงปนความร องคกรมการจดตงผรบผดชอบในการจดการความรในทมททางาน องคกรมการปฏบตงานหรอโครงการตางๆ ดวยรปแบบการทางานเปนทม และบคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน 4. องคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .74 ประกอบดวย บคลากรสามารถสอสารและเชอมโยงกนไดโดยผานเทคโนโลยอยางทวถงทงองคกรและกบองคกรภายนอก บคลากรสามารถเขาถงเทคโนโลยทกอใหเกดคลงความรขององคกรไดทกคน บคลากรมความกระตอรอรนทจะนาเทคโนโลยทชวยใหพนกงานสอสารเชอมโยงกนและ

129

ประสานงานกนไดดขน มาใชในองคกร ระบบสารสนเทศขององคกรสามารถใหขอมลไดทนททเกดขนจรงซงมการบรณาการ องคกรนาระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลมาอานวยความสะดวกในการเรยนร บคลากรคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต ไดทกคนอยางทวถง องคกรมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ดวยการเปดโอกาสในการเรยนรใหกบทกคน และองคกรมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ทมประสทธภาพ 5. องคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .65 ประกอบดวย ผบรหารทมวสยทศนจะสามารถสงเสรมใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต จนเกดความสาเรจในหนาทการงาน ผบรหารสงสดมการจดสรรงบประมาณ และสนบสนนวสดอปกรณในการจดการความรของโรงพยาบาล ผบรหารเปนผสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร ผบรหารเปนผกระตนบคลากรในองคกรแลกเปลยนความคดเหน เพอทจะแสดงความรความสามารถอยางเตมท ผบรหารสรางแรงจงใจ คลอดจนบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศองคกร ผบรหารทมวสยทศนจะสามารถสงเสรมใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต จนเกดความสาเรจในหนาทการงาน 6. องคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทม มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .65 ประกอบดวย บคลากรใหความสาคญ มความตระหนกและเหนประโยชนในการจดการความร บคลากรสามารถทางานรวมกนเปนทมได บคลากรในองคกร ไดรบการกระตนใหเรยนรซงกนและกน และแบงปนความรทไดรบแกกนและกนดวยวธทหลากหลาย 7. องคประกอบดานผนาตามโครงสราง มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .56 ประกอบดวย ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในองคกร ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบองคกรได และมการจดทากลยทธทชดเจน เพอความรทมอยไปใชประโยชน องคกรเนนเรองการเรยนรของบคลากร เพอสงเสรมสมรรถนะหลกเดมทมอยใหแขงแกรงขน และสมรรถนะทชวยในการพฒนา

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยในครงน มวตถประสงคเพอศกษา 1) องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข 2) ตรวจสอบความสอดคลองของโครงสรางเชงองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สงกดสานกปลดกระทรวงสาธารณสข กบขอมลเชงประจกษเ กยวกบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน 3) ตรวจสอบและยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนในสภาพจรง ประชากรทใชในการวจยครงนไดแก บคลากรในโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาล ทวทงประเทศ จานวน 275 แหง โดยในแตละโรงพยาบาล ผวจยไดเกบขอมลจาก ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความร โดยไดแบงกลมตวอยาง ออกเปน 2 กลม คอ กลมตวอยางท 1 เพอสารวจองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โดยแบงโรงพยาบาลชมชนทไดรบรองการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาลทงประเทศ เปน 12 เขต แบงออกเปนกลมเลขคและกลมเลขค โดยเลอกเฉพาะเขตทเปนเลขค ไดจานวนโรงพยาบาล 135 แหง และทาการสมไดจานวนโรงพยาบาลททาการสมแบบสดสวน 120 แหง โดยใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบเปนระบบ (Systematic random sampling) และใชการสมตวอยางเชงชวงชนอยางมสดสวน (Proportional systematic Sampling) โดยการแบงกลมตวอยางตามสดสวนของโรงพยาบาลชมชนในแตละเขตบรการสขภาพทเปนเลขค จานวน 6 เขต ดวยวธการจบฉลากรายชอโรงพยาบาลชมชนโดยไมใสกลบ ไดจานวนตวอยาง 360 ตวอยาง โดยเกบแบบสอบถามกลบมาได 320 ชด และเปนแบบสอบถามทสมบรณสามารถนามาทาการวเคราะหขอมลได 300 ชด

131

กลมตวอยางท 2 เพอยนยนองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โดยแบงโรงพยาบาลชมชนทไดรบรองการรบรองมาตรฐานระบบคณภาพสถานพยาบาลทงประเทศ เปน 12 เขต แบงออกเปนกลมเลขคและกลมเลขค โดยเลอกเฉพาะเขตทเปนเลขค ไดจานวนโรงพยาบาล 140 แหงและทาการสมไดจานวนโรงพยาบาลททาการสมแบบสดสวน 123 แหง โดยใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบเปนระบบ (Systematic random sampling) และใชการสมตวอยางเชงชวงชนอยางมสดสวน (Proportional systematic sampling) โดยการแบงกลมตวอยางตามสดสวนของโรงพยาบาลชมชนในแตละเขตบรการสขภาพทเปนเลขค จานวน 6 เขต ดวยวธการจบฉลากรายชอโรงพยาบาลชมชนโดยไมใสกลบ ไดจานวนตวอยาง 369 ตวอยาง โดยเกบแบบสอบถามกลบมาได 334 ชด และเปนแบบสอบถามทสมบรณสามารถนามาทาการวเคราะหขอมลได 327 ชด เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากตวแบบเชงทฤษฎและจากการสมภาษณผเชยวชาญ เพอสอบถามความเหมาะสมของขอคาถามและตรวจสอบความตรงเชงเนอหา โดยมคาถาม 57 ขอมลกษณะเปนมาตราสวนแบบประมาณคา 5 ระดบแบบลเคอรท ใชในการสอบถามกลมตวอยางท 1 เพอนาขอมลไปวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ผลการวเคราะหขอมลปรากฏวา มขอคาถามจานวน 15 ขอ ทมคาน าหนกปจจย (Factor loadings) ตากวา 0.4 ผวจยจงไดตดขอคาถามเหลานนทงไป เหลอขอคาถามทใชไดสาหรบสอบถาม กลมตวอยางท 2 จานวน 42 ขอ เพอนาขอมลไปวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) การเกบรวบรวมขอมล ผวจยขอหนงสอความรวมมอเพอขอความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถาม พรอมทงชแจงวตถประสงคของโครงการวจย ขนตอนและวธตอบแบบสอบถามและขออนญาตเกบรวบรวมขอมลงานวจยจากผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผททางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนทผานการรบรองมาตรฐาน ทไดคดเลอกเปนกลมตวอยางจานวน 243 แหงจากทงหมด 275 แหง และได ประสานฝายพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลชมชนทง 243 แหง ใหชวยดาเนนการเกบรวบรวมแบบสอบถาม ตรวจสอบความครบถวนและจดสงคนใหผวจยตามกาหนด โดยผวจยไดจดสงแบบสอบถามทางไปรษณย ไปยงกลมตวอยางท 1 จานวน 360 ชดและกลมตวอยางท 2 จานวน 369 ชด ในระหวางวนท 10 พฤศจกายน 2556 ถงวนท 30 ธนวาคม 2556 และเกบแบบสอบถามกลบคนมาไดจากกลมตวอยางท 1 จานวน 320 ชด เปนแบบสอบถามทสมบรณสามารถนามาทาการวเคราะหขอมลได 300 ชด และ เกบแบบสอบถามกลบคนมาได จากกลมตวอยางท 2 จานวน 334 ชด เปนแบบสอบถามทสมบรณ

132

สามารถนามาทาการวเคราะหขอมลได 327 ชด จากนนจงนามาลงรหสขอมลและตรวจสอบความถกตองสมบรณของขอมลเพอใชในการวเคราะหขอมลตอไป การวเคราะหขอมล ใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถต เพอวเคราะหขอมลสวนบคคลดวยการแจกแจงความถ (Frequency distribution) และคารอยละ (Percentage) รวมทงวเคราะหคาสถตเชงบรรยาย ไดแก คาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson correlation) เพอพจารณาความเหมาะสมของขอมลทจะนาไปใชในการวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) โดยมการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ เพอจดกลมตวแปรโดยใชวธหมนแกนแบบแวรแมกซ (Varimax rotation) ในการสกดองคประกอบ และวเคราะหองคประกอบเชงยนยน เพอยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนและเปนการตรวจสอบโมเดลเชงโครงสราง (Structure Equation Model) (Hair, et al.,2006: 800) ขนตอนการดาเนนการวจย ขนตอนท 1 ศกษาเพอพฒนากรอบโครงสรางเครองมอในการเกบขอมล มขนตอนคอ สมภาษณผเชยวชาญดานจดการความร แบบเจาะลก (In-depth Interview) จานวน 7 คน และการศกษาผลการสมภาษณในการศกษาเรองการจดการองคการแหงการเรยนรของโรงพยาบาลชมชนเพอพฒนาคณภาพบรการของนงพมล นมตอานนทและคณะ (2556) จากนนไดนาขอมลทไดมาสรางองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โดยมการสงเคราะหแนวคด ทฤษฎ งานวจย และการสมภาษณ ไดเปน 5 องคประกอบ ไดแก กระบวนการจดการความร การวดผลการจดการความร วฒนธรรมการเรยนร เทคโนโลยการจดการความร และภาวะผนา เพอสรางเครองมอในการเกบขอมล โดยการนาตวองคประกอบทง 5 องคประกอบดง กลาวมาสรางเปนกระทงคาถาม เปนแบบสอบถามแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating scale) ตามหลกของ ลเคอรท (Likert) 5 ระดบ จานวน 57 ขอ ขนตอนท 2 ตรวจสอบคณภาพเครองมอ เปนการนาเครองมอทได จานวน 57 ขอ มาพจารณาความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปร (Index of Item-Objective Congruency: IOC) โดยผเชยวชาญจานวน 5 ทาน โดยคดเลอกขอคาถามทมคา IOC เทากบ .60-1.00 และไดคาดชนความตรงเชงเนอหา (Content Validity Index : CVI) เทากบ 0.84 จากนนนาแบบสอบถามไปทดลองใชกบกลมทดลอง (Try Out) ทมลกษณะเดยวกบกลมตวอยาง จานวน 30 คน แลวนาขอมลทไดมาวเคราะหหาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยหาคาสมประสทธ

แอลฟา (α) ของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficiency) ไดคาความเชอมนของแบบสอบถาม

133

องคประกอบการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ทงฉบบเทากบ 0.977 ขนตอนท 3 เกบขอมลจากกลมตวอยางกลมท 1 ซงประกอบดวย ผอานวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผ ทท างานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ในเขตบรการสขภาพ เขตค โดยใชแบบสอบถามจานวน 57 ขอ ไดขอมลทสมบรณกลบคนมาจานวน 300 ราย และนาไปวเคราะหขอมลดวยสถตเบองตนและสถตชนสงในการวเคราะหองคประกอบเชงสารวจ ขนตอนท 4 เกบขอมลจากกลมตวอยางกลมท 2 ซงประกอบดวย ผ อ านวยการโรงพยาบาลหรอผรกษาการแทนผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพหรอรองฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรหรอผ ทท างานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ในเขตบรการสขภาพ เขตค โดยใชแบบสอบถามจานวน 42 ขอ ททาการปรบแกไขจากแบบสอบถามในขนตอนท 3 โดยไดขอมลทสมบรณกลบคนมาจานวน 327 ราย แลวจงทาการเกบขอมลและนาไปวเคราะหขอมลดวยสถตเบองตนและสถตช นสงในการว เคราะหองคประกอบเชงยนยน เพอยนยนองคประกอบของการจดการความร สรปผลการวจย ผวจยศกษาและวเคราะหแนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข และกาหนดกรอบแนวคดในการวจยโดยประยกตกรอบแนวคดมาจาก โอเดลและคณะ (O’Dell, et al., 1998) ดาเวนพอรท และพรซาค (Davenport & Prusak, 1998) และมารคอรช (Marquardt, 2002) รวมกบการวเคราะหผลการสมภาษณผเชยวชาญดานจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ไดองคประกอบการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน 5 องคประกอบ ดงน กระบวนการจดการความร การวดผลการจดการความร วฒนธรรมการเรยนร เทคโนโลยการจดการความร และภาวะผนา จากน นผ วจยสรางเครองมอในการเกบขอมล โดยการนาตวองคประกอบท ง 5 องคประกอบมาสรางเปนแบบสอบถามแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating scale) ตามหลกของ ลเคอรท (Likert) 5 ระดบ จานวน 57 ขอ ตรวจสอบคณภาพเครองมอ โดยนาเครองมอทได จานวน 57 ขอ พจารณาความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปร (Index of Item-Objective Congruency: IOC) โดยผเชยวชาญจานวน 5 ทาน โดยคดเลอกขอคาถามทมคา IOC มคาเทากบ .60-

134

1.00 คาดชนความตรงเชงเนอหา (Content Validity Index: CVI) มคาเทากบ 0.84 และวเคราะหหาคา

ความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยหาคาสมประสทธแอลฟา (α) ของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามองคประกอบการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ทงฉบบเทากบ 0.977 และผวจยไดนาแบบสอบถามทตรวจสอบคณภาพเครองมอแลวไปใชเกบขอมลความคดเหนของผอานวยการ หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ และหวหนางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข เพอสารวจองคประกอบ และผวจยไดยนยนองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขโดยใชคนกลมตวอยาง แตในกลมประชากรเดยวกน กลมตวอยางท 1 สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 71.00 สวนใหญมอายมากกวา 30 ปขนไป รอยละ 94.33 มอายเฉลย 45.46 ป สวนใหญจบการศกษา ระดบปรญญาตร และปรญญาโท รอยละ 96.67 ปจจบนดารงตาแหนงหวหนางานฝายพฒนาคณภาพ หวหนางานดานการจดการความร และผอานวยการโรงพยาบาลชมชน ระยะเวลาดารงตาแหนง สวนใหญ ตากวา 10 ป รอยละ 56.0 โรงพยาบาลชมชนทปฏบตงานผานการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ อยในระดบ HA(r1) และ HA รอยละ 77 ปฏบตงานสวนใหญอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง และ 60 เตยง รอยละ 78 กลมตวอยางท 2 สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 68.50 มสวนใหญมอายมากกวา 30 ปขนไป รอยละ 94.19 มอายเฉลย 44.78 ป สวนใหญจบการศกษา ระดบปรญญาตร และปรญญาโท รอยละ 96.64 ปจจบนดารงตาแหนงหวหนางานฝายพฒนาคณภาพ ผอานวยการโรงพยาบาลชมชน และหวหนางานดานการจดการความร ระยะเวลาดารงตาแหนง สวนใหญ ตากวา 10 ป รอยละ 60.9โรงพยาบาลชมชนทปฏบตงานผานการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ อยในระดบ HA(r1) และ HA รอยละ 79.51 ปฏบตงานสวนใหญอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง และ 60 เตยง รอยละ 80.43 ผลการศกษาองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ดวยวธการสกดปจจย (Principal Component Analysis: PCA) เพอใหไดองคประกอบทสาคญโดยใชเกณฑการแปลความหมายขององคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนของ กลมตวอยางท 1 ไดองคประกอบ จานวน 7 ดาน ดงน 1. ดานกระบวนการจดการความร 2. ดานเทคโนโลยการจดการความร 3. ดานผนาตามโครงสราง

135

4. ดานผนาเชงเปาหมาย 5. ดานวฒนธรรมการทางานเปนทม 6. ดานวฒนธรรมองคกร 7. ดานการวดผลการจดการความร องคประกอบดานกระบวนการจดการความร ไดคาไอเกนเทากบ 22.558 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 39.576 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. มการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย มคาน าหนกปจจย 0.738 2. จดหาความรใหแกบคลากร สาหรบวเคราะหขอมลท งภายในและภายนอก เพอนาไปใชไดอยางสะดวก มคาน าหนกปจจย 0.732 3. มวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวทงโรงพยาบาลอยางตอเนอง มคาน าหนกปจจย 0.729 4. มการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได มคาน าหนกปจจย 0.700 5. มการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตางๆ มคาน าหนกปจจย 0.671 6. มการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหแกบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร มคาน าหนกปจจย 0.667 7. บคคลากรสามารถเขาสระบบการจดเกบขอมลทงภายใน และภายนอกไดงาย มคาน าหนกปจจย 0.665 8. มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ มคาน าหนกปจจย 0.641 9. บคคลากรเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและแบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน มคาน าหนกปจจย 0.629 10. มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ มคาน าหนกปจจย 0.580 11. มการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม มคาน าหนกปจจย 0.577 12. มการจดการใหบคลากรมความเขาใจในสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง มคาน าหนกปจจย 0.568 13. มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร มคาน าหนกปจจย 0.555

136

องคประกอบดานกระบวนการจดการความร มน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 เพยง 4 ตวแปร จาก 13 ตวแปร องคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร ไดคาไอเกนเทากบ 3.570 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 6.264 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. เทคโนโลยชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดดขน มคาน าหนกปจจย 0.745 2. ระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลจะอานวยความสะดวกในการเรยนรใหกบบคลากรของโรงพยาบาล มคาน าหนกปจจย 0.690 3. บคลากรทกคนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต มคาน าหนกปจจย 0.682 4. การบรณาการของระบบสารสนเทศของโรงพยาบาลจะใหขอมลกบบคลากรไดทนททเกดขนจรง มคาน าหนกปจจย 0.668 5. เทคโนโลยทโรงพยาบาลชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดอยางทวถงทงภายในและภายนอก มคาน าหนกปจจย 0.664 6. การพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบเปนเทคโนโลยทโรงพยาบาลจดให เพอบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงได มคาน าหนกปจจย 0.659 7.โรงพยาบาลมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ของบคลากรทมประสทธภาพ มคาน าหนกปจจย 0.603 8. โรงพยาบาลมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร มคาน าหนกปจจย 0.564 องคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร มน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 เพยง 1 ตวแปร จาก 8 ตวแปร องคประกอบดานการวดผลการจดการความร ไดคาไอเกนเทากบ 2.496 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 4.379 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. โรงพยาบาลมการระบวตถประสงคในการแบงปนความร ใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล มคาน าหนกปจจย 0.748 2. โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรดานวตถประสงค หรอเปาหมายทสอดคลองกบกลยทธ หรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล มคาน าหนกปจจย 0.703 3. โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรทกกจกรรมและโครงการ มคาน าหนกปจจย 0.621

137

4. โรงพยาบาลมการกาหนดตวชวดของการจดการความร อยางชดเจนเปนรปธรรม มคาน าหนกปจจย 0.603 5. โรงพยาบาลมการนาผลทไดรบจากการประเมนไปปรบปรงใชในการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน มคาน าหนกปจจย 0.546 6. โรงพยาบาลมการจดสรรทรพยากรเพอกจกรรมตางๆ ซงทาใหฐานความรของโรงพยาบาลเขมแขงขน มคาน าหนกปจจย 0.501 องคประกอบดานดานการวดผลการจดการจดการความร มน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 เพยง 2 ตวแปร จาก 6 ตวแปร องคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย ไดคาไอเกนเทากบ 1.769 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 3.104 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. ผบรหารสรางแรงจงใจ ตลอดจนสรางบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศโรงพยาบาล คาน าหนกปจจย 0.763

2. ผบรหารกระตนบคลากรในโรงพยาบาลใหแลกเปลยนความคดเหน เพอแสดงความรความสามารถในการปฏบตงานอยางเตมท คาน าหนกปจจย 0.745 3. ผบรหารสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร คาน าหนกปจจย 0.701 4. ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน คาน าหนกปจจย 0.625 5. ผ บรหารสนบสนนการจดการความรของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหท งงบประมาณและวสดอปกรณ คาน าหนกปจจย 0.615

องคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย มน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 จานวน 3 ตวแปร จาก 5 ตวแปร องคประกอบดานวฒนธรรมองคกร ไดคาไอเกนเทากบ 1.633 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 2.866 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. บคลากรทกคนตระหนกและเหนประโยชนของการจดการความร มคาน าหนกปจจย 0.669 2. บคลากรในโรงพยาบาลสามารถรวมกนทางานเปนหมคณะ มคาน าหนกปจจย 0.647 3. บคลากรทกคนใหความสาคญวาการจดการความรเปนหนาทและความรบผดชอบ มคาน าหนกปจจย 0.604

138

4. บคลากรมการสนทนาแลกเปลยนความร ความคดเหน และยอมรบเหตผลของกนและกน มคาน าหนกปจจย 0.576 องคประกอบดานวฒนธรรมองคกร ไมมน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 จาก 4 ตวแปร องคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทม ไดคาไอเกนเทากบ 1.337 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 3.18 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะทชดเจน ในการปฏบตงาน หรอโครงการตางๆ มคาน าหนกปจจย 0.821 2. โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน มคาน าหนกปจจย 0.765 3. โรงพยาบาลมการแตงตงคณะกรรมการ เพอรบผดชอบในการจดการความรในหมคณะททางาน มคาน าหนกปจจย 0.565 องคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทม มน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 จานวน 2 ตวแปร จาก 3 ตวแปร องคประกอบดานผนาตามโครงสราง ไดคาไอเกนเทากบ 1.138 คารอยละของความแปรปรวนเทากบ 1.997 โดยมองคประกอบยอย ไดแก 1. ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในโรงพยาบาล มคาน าหนกปจจย 0.707 2. ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบโรงพยาบาลได โดยการจดทากลยทธทชดเจน มคาน าหนกปจจย 0.626 3. ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน มคาน าหนกปจจย 0.543 องคประกอบองคประกอบดานผนาตามโครงสราง มน าหนกองคประกอบมากกวา 0.70 จานวน 1 ตวแปร จาก 3 ตวแปร ผลการศกษาการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน ของตวแปรองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน พบวา ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนไดคาดงน คา X2/df (CMIN/DF) เทากบ 1.078 คาดชนรากกาลงสองเฉลยของสวนเหลอมาตรฐาน Root Mean Squared Residual (RMR) เทากบ .021 ซงเขาใกล 0 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน คาดชนวดระดบความกลมกลน Goodness of Fit Index (GFI)

139

เทากบ .904 คาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว Adjust Goodness of Fit Index (AGFI) เทากบ .877 ซงเปนคาทสงกวา 0.8 และเขาใกล 1.00 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน คาดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร Root Mean Square Effort of Approximation (RMSEA) เทากบ .015 คาดชนวดความสอดคลอง Tucker Lewis Index (TLI) เทากบ .993 มคาสงกวา 0.9 และคาดชนวดระดบความสอดคลองเปรยบเทยบ Comparative Fit Index (CFI) เทากบ .994 ซงเปนคาทสงกวา 0.9 แสดงวารปแบบโมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ดงนน จากผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน ขางตน พบวา รปแบบโครงสรางขององคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวย 7 องคประกอบ โดยเรยงตามคาน าหนกองคประกอบ ไดแก องคประกอบดานกระบวนการจดการความรมคาน าหนกองคประกอบ เทากบ .94 องคประกอบดานการวดผลการจดการความร มคาสมประสทธเสนทางเทากบ .84 องคประกอบดานวฒนธรรมองคกร มคาน าหนกองคประกอบ เทากบ .80 องคประกอบดานเทคโนโลยการจดการความร มคาน าหนกองคประกอบ เทากบ .74 องคประกอบดานผนาเชงเปาหมาย มคาน าหนกองคประกอบ เทากบ .65 องคประกอบดานวฒนธรรมการทางานเปนทม มคาน าหนกองคประกอบ เทากบ .65 และองคประกอบดานผนาตามโครงสราง มคาน าหนกองคประกอบ เทากบ .56 ดงนน อภปรายผลการวจย จากขอคนพบของการวจยครงน มประเดนสาคญทคนพบ จากองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน สามารถนามาอภปรายผลตามวตถประสงคการวจย ไดดงน 1. องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน จากขอคนพบเกยวกบองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน จากการทบทวนวรรณกรรม การสงเคราะหตามหลกการ แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเ กยวของ และวเคราะหบทสมภาษณนกวชาการและผ บรหารโรงพยาบาลชมชน พบวา มองคประกอบทสาคญ 5 องคประกอบ และตวแปร 57 ตวแปร ดงน 1) ภาวะผนา (14 ตวแปร) 2) วฒนธรรมการจดการความร (12 ตวแปร) 3) เทคโนโลยการจดการความร (9 ตวแปร) 4) การวดผลการจดการความร (7 ตวแปร) และ 5) กระบวนการจดการความร (15 ตวแปร) และจากการ

140

วเคราะหองคประกอบเชงสารวจ (Exploratory Factor Analysis) ดวยวธการสกดปจจย (Principal Component Analysis: PCA) และวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis: CFA) พบวา องคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ยงคงมองคประกอบทสาคญ จานวน 7 องคประกอบ คอ 1) กระบวนการจดการความร 2) เทคโนโลยการจดการความร 3) ผนาตามโครงสราง 4) ผนาเชงเปาหมาย 5) วฒนธรรมการทางานเปนทม 6) วฒนธรรมองคกร และ 7) การวดผลการจดการความร และมตวแปร จานวน 42 ตวแปร จะเหนวา ทมาขององคประกอบไดถกสงเคราะหจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ประกอบกบผลการสมภาษณผเชยวชาญดานการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน และวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) ตามกระบวนการทางสถต ผลการวเคราะหได 7 องคประกอบ มความสอดคลองกบแนวคดของโอเดล และคณะ (O’Dell, et al., 1998) ทไดมการออกแบบ เครองมอการจดการความรและประเมนความร (Knowledge Management Assessment Tool: KMAT) ใหกบศนยเพมคณภาพและผลผลตของประเทศสหรฐอเมรกา (The American Productivity and Quality Center: APQC) ประกอบดวย 5 ดาน ไดแก กระบวนการจดการความร ภาวะผนาในการจดการความร วฒนธรรมการจดการความร เทคโนโลยการจดการความร และการวดผลการจดการความร และกรอบแนวคดของมารคอวรด (Marquardt, 2002) ประกอบดวยระบบของการจดการความร ไดแก การแสวงหาความร การสรางความร การจดเกบความร การถายโอนและเผยแพรความร การวเคราะห และการทาคลงความร และการประยกตใชความร และการทาใหขอมลถกตองเทยงตรง ซงสอดคลองกบผลการศกษาของเชน (Chen, 2012) ททาการศกษาเรอง รปแบบและการจดการความรในการใชงานอยางมคณภาพ กรณศกษาในสถาบนทางดานสขภาพ มการศกษาในพยาบาล ผลการศกษาพบวา องคประกอบความสามารถในการจดการความร ประกอบไปดวย ภาวะผนา เทคโนโลย และวฒนธรรม มความจาเปนตอขององคกระบวนการจดการความร ซงประกอบดวยการจดการความร และการสรางความร การแลกเปลยนความรและการใชความร สอดคลองกบผลการศกษาของโฮ (Ho, 2009) ททาการศกษาเรองความสมพนธระหวางความสามารถในการจดการความร และผลการดาเนนงาน ไดทาการศกษาในบรษทและอตสาหกรรม ซงความสามารถในการจดการความรประกอบดวย กลยทธผนา, วฒนธรรมองคกร, ระบบแรงจงใจขององคกร, เทคโนโลยสารสนเทศ, และตวชวดผลการดาเนนงานของกระบวนการจดการความร อนประกอบดวย การไดมาของความร การแลกเปลยนเรยนร การนาความรไปใชประโยชน การปรบเปลยนความรภายในตน และสอดคลองกบผลการศกษาของเยาวลกษณ สงวนพานช (2552) ททาการศกษาเรองการพฒนารปแบบการจดการความรเพอการพฒนาดานบรการพยาบาลในโรงพยาบาลนครปฐม กลมตวอยาง ไดแก พยาบาลวชาชพทผานการอบรมเชงปฏบตการการจดการความรในโรงพยาบาล

141

นครปฐม จานวน 52 คน ซงระดบความคดเหนโดยรวมอยในระดบมาก ( X = 3.60, S.D. = 0.88) ผลการศกษาพบวา รปแบบการจดการความรเพอการพฒนาดานบรการพยาบาล ประกอบดวย องคประกอบของการจดการความร คอ ผนาและกลยทธ วฒนธรรมองคกร โครงสรางพนฐานและทม เทคโนโลยและการสอสาร การวดและประเมนผล การศกษาของพชชานนท สรยรตน (2551) ศกษาเรอง บรรยากาศการเรยนรขององคกรกบการจดการความรตามการรบรของพยาบาลในโรงพยาบาลทเขารวมโครงการพฒนาการจดการความร ศกษากบพยาบาลปฏบตงานในโรงพยาบาลทเขารวมโครงการพฒนาการจดการความรในโรงพยาบาล ภาคเหนอตอนลาง จานวน 17 โรงพยาบาล การศกษาพบวา ระดบการจดการความรขององคกรตามการรบรของพยาบาลอยในระดบด ( X = 83.25, S.D. = 14.33) และการจดการความรประกอบดวย ดานการจดกระบวนการความร ดานภาวะผนาในการจดการความร ดานวฒนธรรมในการจดการความร ดานเทคโนโลยในการจดการความร หากพจารณาลาดบความสาคญขององคประกอบทโดยการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน พบ 7 องคประกอบ โดยสามารถเรยงลาดบความสาคญขององคประกอบไดดงน ลาดบท 1 กระบวนการจดการความร (.94) ลาดบท 2 การวดผลการจดการความร (.84) ลาดบท 3 วฒนธรรมองคกร (.80) ลาดบท 4 เทคโนโลยการจดการความร (.74) ลาดบท 5 ผนาเชงเปาหมาย (.65) ลาดบท 6 วฒนธรรมการทางานเปนทม (.65) และลาดบท 7 ผนาตามโครงสราง (.56) ผวจยอภปรายผลตามลาดบความสาคญขององคประกอบ ดงน ลาดบท 1 กระบวนการจดการความรจากผลการศกษาพบวา กระบวนการจดการความร เปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน เนองจากในกระบวนการจดการความรของโรงพยาบาลชมชนมการกาหนดโครงสรางความรตามความเหมาะสมกบวธการททาใหบคลากรในโรงพยาบาลชมชนเกดความเขาใจและสามารถนาไปใชไดอยางรวดเรว สอดคลองกบแนวคดของนาทาราจารและเชคเคอร (Natarajan & Shekhar, 2002: 24) ทกลาววา การเกบความร มการจดเกบความรไวในทใดทหนง แตอยางไรกตาม ความรเหลาน นตองมการปรบปรงอยางสมาเสมอ และจดเกบอยางมความสมพนธกน มฉะนนกจะสนสดการเปนความร เพราะความรทลาสมยจะเปนอนตรายมาก สอดคลองกบการศกษาของ พรพมล หรรษาภรมยโชค (2550) เรอง การพฒนารปแบบการจดการความรสาหรบหนวยงานภาครฐ พบวา การจดเกบความรใหเปนระบบ ไดแก การกาหนดโครงสรางความร รวบรวม และจดเกบความรใหเปนระบบ สอดคลองกบการศกษาของณาตยา สหานาม (2551) เรองการพฒนารปแบบการจดการความรสาหรบหนวยงานภาครฐ พบวา การจดเกบความรใหเปนระบบ ไดแก การกาหนดโครงสรางความร รวบรวม และจดเกบความรใหเปนระบบ

142

นอกจากนนยงสอดคลองกบแนวคดของโนนากะและทาเคช (Nonaka & Takeuchi, 2000) กลาววา กระบวนการจดการความรนนมวงจรในการสรางความรใหม โดยมการแบงปนความรจากคน การเปลยนแปลงความรจากความรฝงลกเปนความรทชดแจง การปรบความรทชดแจงเปนความรเชงประจกษ และการนาความรไปใชใหเกดเปนความรในตวบคคล และการศกษาของนงพมล นมตอานนท และคณะ (2556) พบวา โรงพยาบาลชมชนมการพฒนารปแบบการจดการความร โดยมการเชอมโยงและผสมผสานไปดวยกน เปนการถายทอดความร และประสบการณของแตละบคคลมาเปนความรเชงประจกษทชดแจง และยงเปนหลกฐานอางองทจดเกบความรใหคนอนตรวจสอบได สแคชมเมอร (Schammer, 2007: 69) กลาววา การจดการความรเปนกระบวนการอยางเปนระบบเกยวกบการประมวลขอมลสารสนเทศ ความคด การกระทา ตลอดจนประสบการณของบคคลเพอสรางเปนความรหรอนวตกรรม และจดเกบในลกษณะของแหลงขอมลทบคคลสามารถเขาถงโดยอาศยชองทางตางๆ ทองคกรจดเตรยมไวเพอนาความรทมอยไปประยกตใชในการปฏบตงาน ซงกอใหเกดการแบงปนและถายโอนความร และในทสด ความรทมอยจะแพรหลายและไหลเวยนทวทงองคกรอยางสมดล และสอดคลองกบการพฒนาระบบสขภาพระดบอาเภอ ทมการเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอาเภอ (District Health System Management Learning: DHML)โดยกระบวนการเรยนรทใชบรบทเปนฐาน (Context Based Learning: CBL) รวมกบภาครวมกน (Unity team) เพอใหนาไปใชประโยชนตามบรบทและพนทของประชากร (ยงยทธ พงษสภาพ, 2557) ลาดบท 2 การวดผลการจดการความร จากผลการศกษาพบวา การวดผลการจดการความรเปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน เนองจากในกระบวนการจดการความร โรงพยาบาลชมชนควรมการทบทวนและประเมนผลตงแตกอนการปฏบต ระหวางดาเนนการ และหลงดาเนนการเรยบรอยแลว เพอใหผลการดาเนนการจดการความรมประสทธภาพ สอดคลองกบแนวคดของ สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการและ สถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2549) ทอธบายวา การวดผลเพอใหทราบวาการดาเนนการไดบรรลเปาหมายทตงไวหรอไม มการนาผลของการวดมาใชในการปรบปรงแผนและการดาเนนการใหดขน มการนาผลการวดมาใชในการสอสารกบบคลากรในทกระดบใหเหนประโยชนของการจดการความรและการวดผลตองพจารณาดวยวาจะวดผลทขนตอนไหน ไดแก วดระบบ (system) วดทผลลพธ (output) หรอวดทประโยชนทจะไดรบ (outcome) และสอดคลองกบผลการศกษาของ เสนาะ กลนงาม (2551) ทศกษาเรอง การพฒนารปแบบการจดการความรในมหาวทยาลยราชภฏ พบวา ปจจยแหงความสาเรจในการจดการความรของมหาวทยาลยราชภฏ ประกอบดวย การวดและประเมนผลการจดการความร

143

สอดคลองกบบญด บญญากจและคณะ (2548: 47-54) ไดนาเสนอวา การวดผล (Measurement) ถอเปนสงสาคญทจะชวยบอกถงสถานะของกระบวนการหรอกจกรรมตาง ๆ ภายในองคกร ผลจากการวดจะสะทอนถงประสทธภาพซงจะชวยใหองคกรสามารถทบทวนแกไขขอบกพรอง และปรบปรงกระบวนการตางๆ ใหประสบผลสาเรจมากขน การวดผลจงไมใชเปนการควบคมแตเปนการบรหารจดการและการเรยนรพฒนา การวดผลยงเปนสงทชวยใหองคกรทราบถงสถานะในขณะนนวา ไดบรรลเปาหมายทตงไวหรอไม การวดผลลพธของการจดการความรเปนเรองใหมและยงไมคอยชดเจนนก สอดคลองกบฮกเฮส (Hughes, 2001: 122) ไดทาการศกษาเรองการวดการจดการความร เปนตวบงชนวตกรรมขององคการในบรตชโคลมเปย ซงพบวา มการวดความกาวหนาของกจกรรมในการจดการความรในดานวฒภาวะทสงขน หลงจากทองคกรไดนากระบวนการการจดการความรไปใชในวธการทางาน และยงวดวฒนธรรมขององคกรและความคดเหน ทศนคตและพฤตกรรมของคน เนองจากการรบรของคนเปนตวกาหนดพฤตกรรมการยอมรบการจดการความร ลาดบท 3 วฒนธรรมองคกร จากผลการศกษาพบวา วฒนธรรมองคกร เปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน เนองจาก ในวฒนธรรมองคกร ตองมการทางานเปนทม และมผรบผดชอบการทางาน และยงตองมการชมเชยใหรางวล เพอเปนการกระตนใหเกดการแบงปนความร ซงสอดคลองกบสอดคลองกบงานวจยของกอช (Goh, 2000) ซงไดกาหนดดชนบงชความพรอมในการบรหารจดการความรในดานวฒนธรรม โดยจาแนกความพรอมอยในระดบสง องคกรทมวฒนธรรมการรวมมอทด มโครงสรางทด คอ สถาบนใหการสนบสนนทกๆ ดาน มโครงสรางทางเทคโนโลยทด คอ มประสบการณเกยวกบการใชเครองมอและเครอขาย องคกรนนจะมความพรอมในระดบสง และสวนในการพฒนาระบบสขภาพระดบอาเภอ ซงมโรงพยาบาลชมชนเปนหลกในการผลกดนระบบ ซงมวฒนธรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรทใชบรบทเปนฐาน (Context Based Learning: CBL) และมการทางานประจาสงานวจย (Routine to research) โดยตองมภาคเครอขายรวมกน (Unity team) ในการเรยนรรวมกน และวฒนธรรมองคกรควรทจะมแรงจงใจทเปนรางวล และคาชมเชย เปนแรงผลกดนความตองการ ความคดรเรม และคาดหวงของบคลากร เพอใหเกดพฤตกรรม และคงไวซงพฤตกรรม ในการเรยนร ซงแรงจงใจ ยงเกยวของกบขนาดของความรทมการแลกเปลยน ซงหลกของการใหรางวลนนขนอยกบประสทธผลของงานทมมาตรฐาน (Weihrich & Koontz, 1993: 462, Mitchell & Larson, 1987: 154, Hoy & Miskel, 1991: 137, Bovee, et al., 1993: 462, DeTienne, et al., 2004) ลาดบท 4 เทคโนโลยการจดการความร จากผลการศกษาพบวา การใชเทคโนโลยดานการจดการความร เปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน เนองจากการ

144

ทบคลากรภายในองคการ สามารถประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในดานตางๆ ไดเปนอยางด จะกอใหเกดการตดตอสอสาร การประสานงานภายในองคการมากยงขน เกดการสรางเครอขายความสมพนธภายในองคการตางๆ ทมประสทธภาพ รวมทงการเตรยมระบบเทคโนโลยสารสนเทศสาหรบโรงพยาบาลชมชน จะมการเตรยมการดาเนนงานควบคไปกบการเตรยมความพรอมของบคลากรดวย สาหรบระบบเทคโนโลยสารสนเทศทนามาใชในการจดการความร ไดแก อนเตอรเนต อนทราเนต ฐานขอมล ชองทางการใหบรการ และชองทางการแลกเปลยนเรยนรของบคลากร สอดคลองกบแนวคดของบอรคและคม (Bock & Kim, 2002: 14-15) ทกลาววา การมระบบเทคโนโลยสารสนเทศทมคณภาพ ตองมการจดและพฒนาระบบฐานขอมล การสนบสนนและสงเสรมการใชเทคโนโลยเพอการเรยนร ตลอดจนมการปรบปรงเทคโนโลยใหทนสมยพรอมสาหรบการปฏบตงานและการเรยนร เพราะวาเมอองคกรมบคลากรทมทกษะและความสามารถในการสอและรบขอมลแลว องคกรจะตองมเครองมอทจะชวยสอสารขอมลใหไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบงานวจยของ อลฮาวาราและอลนาจจาร (Alhawary & Alnajjar, 2008) ทศกษาเกยวกบการประเมนผลกระทบจากการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศในการสรางความรและการปรบเปลยนความร พบวา การใชประโยชนจากระบบเทคโนโลยสารสนเทศมความสมพนธกบกระบวนการจดการความร สอดคลองกบแนวคดของ บญด บญญากจ และคนอนๆ (2548) กลาวไววาเทคโนโลยสารสนเทศทางดานการจดการความร (Technology) ความกาวหนาทางดานเทคโนโลยสารสนเทศโดยเฉพาะอนเทอรเนตและอนทราเนตเปนแรงผลกดนสาคญทชวยใหการแลกเปลยนความรสามารถทาใหงายขน นอกจากนแลวระบบฐานขอมลและศนยกลางความรทเชอมตอขอมล (Knowledge portal) ทงองคกร ททนสมยกมสวนชวยใหการจดการความรมประสทธภาพมากยงขน ในภาพรวมแลวเทคโนโลยสารสนเทศมสวนสาคญในการชวยใหคนในองคการสามารถคนหาความร ดงความรไปใช ชวยในการวเคราะหขอมลตางๆ รวมถงชวยใหขอมลความรตางๆ ถกจดเกบอยางเปนระเบยบ อยางไรกตามในการนาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใชนนองคการ ตองมนใจวาระบบเทคโนโลยนนๆ สามารถเชอมตอหรอบรณาการเขากบระบบเดมทองคการมอยไดอยางแนบสนท รวมถงจะตองตอบสนองตอความตองการของผใชและใชไดงายนอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ บญสง หาญพานช (2546) ศกษาเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการความรในสถาบนอดมศกษาไทย สรปวา เทคโนโลยเปนเครองมอสาคญของการแบงปนแลกเปลยนความรและบรการความร หลกการทสาคญของเทคโนโลย คอ ใชงาย ไมซบซอนสอดคลองกบความสามารถของผใชและลกษณะงานทใช เทคโนโลยสอสารความรม 2 ประเภทคอ ประเภททเปนอปกรณ เชน เครองอานและบนทกความร เครองพมพ หนยนต และอนๆ ประเภททเปนซอฟตแวร ไดแก ซอฟแวรความร แผนทความร เวบพอรทอล ฐานความรและอนๆ สวน อลลาฮาวอะ อลโมไบ

145

ดล และ นาไวชร (Allahawiah, Al-Mobaideen & Nawaiseh, 2013) กลาววา การใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอเพอพฒนาโครงสรางพนฐานของความรในองคการใหเปนความรทเกดประโยชนตอบคคลในเวลาและรปแบบทเหมาะสมทบคคลนนตองการ การจดการความรจะประสบความสาเรจและมประสทธภาพตองอาศยคนและเทคโนโลย ซงสอดคลอง โคลคและคณะ (Coakes, et al., 2010) ไดกลาวถงเทคโนโลยกบการจดการความรวา องคการตองมอนทราเนต (Intranet) ใชในการแลกเปลยนความคด ขอมลขาวสาร และความร ซงสะทอนใหเหนถงความสาคญของเทคโนโลยทนามาใชในกระบวนการจดการความร อาทการจดเกบความรขององคการ สอดคลองกบแนวคดของ สมชาย นาประเสรฐชย (2555) ทไดกลาวถงเทคโนโลยสารสนเทศวาเกยวของและมบทบาทสาคญในการจดการความร ซงประกอบดวย เทคโนโลยการสอสาร (Communication technology) เทคโนโลยการทางานรวมกน (Collaboration technology) และเทคโนโลยการจดเกบ(Storage technology) ทจะชวยในการจดเกบและจดการความรตางๆ สอดคลองกบผลการศกษาของ อนนต บญสนอง (2555) เรอง อทธพลของปจจยดานองคการแหงการเรยนรและปจจยดานการพฒนาทรพยากรมนษยทสงผลตอประสทธผลขององคการ พบวา ความพรอมขององคกรในการเรยนร ทาใหเกดการนาเอาเทคโนโลยมาประยกตใชในการทางานโดยมการจดเกบขอมลสารสนเทศลงบนฐานขอมลคอมพวเตอร เพออานวยความสะดวกในการกอใหเกดการเรยนรแกบคลากร และปรบเปลยนการทางานทดขน ซงนาไปสประสทธผลขององคกรทดขน ลาดบท 5 ผนาเชงเปาหมาย จากผลการศกษาพบวา ผนาเชงเปาหมาย เปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน เนองจากผบรหารตองมการกาหนดวสยทศนในดานการจดการความร การสนบสนนดานงบประมาน และเปนผนาในการปฏบตและใหกาลงใจกบบบคลากรในการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน สอดคลองกบ จรประภา อครบวร และคณะ(2552: 61-65) ไดกลาววา ภาวะผนา (Leadership) เปนองคประกอบสาคญประการหนงทจะชวยใหองคการสามารถดาเนนกจกรรมการจดการความรไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยการจดการความรจะประสบความสาเรจอยางดนนจะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหาร โดยผบรหารจะตองเขาใจแนวคดและตระหนกถงประโยชนทจะไดรบจากการจดการความร เพอใหผบรหารสามารถสอสารและผลกดนใหมการจดการความรในองคการ อกทงเปนตวอยางทดในการแบงปนความร และเรยนรสงใหมๆ ตลอดเวลา นอกจากนภาวะผนาในการเปลยนแปลง (Change agent) และภาวะผนาในการสรางทม (Team leadership) เปนอกเรองหนงทจะทาใหการจดการความรประสบความสาเรจและปรบเปลยนเปนวฒนธรรมขององคการแหงการเรยนรไดในทสด และสอดคลองกบยน ภวรวรรณ (2546: 111-113) ไดกลาวถงองคประกอบของการจดการความรทสาคญประการหนงคอ ภาวะผนา ผบรหารในองคการจะตองเปนผนาในเรองการจดการความรเพอ

146

เปนตวอยางใหพนกงานองคการปฏบตตามตอไป สอดคลองกบผลงานวจยของ บญสง หาญพานช (2546) ศกษาเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการความรในสถาบนอดมศกษาไทย พบวา ปจจยสาคญทมอทธพลตอการแลกเปลยนความร และบรการความร ประกอบดวย ผบรหาร การไววางใจ พลงรวม การสอสาร และเทคโนโลย กลาวคอ ผบรหารเปนผสราง สนบสนน และผลกดนเปนผออกแบบและใหการชวยเหลอ เปนผประสานความคดบคคล ตลอดจนเปนผนาการเปลยนแปลง การไววางใจ การไววางใจ ระหวางบคคลกบบคคล การไววางใจระหวางบคคลทมตอสถาบนและจรประภา อครบวร และคนอนๆ (2552) ทไดกลาวถงองคประกอบสาคญทจะชวยใหองคการสามารถดาเนนกจกรรมการจดการความรไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลโดยองคการควรบรหารจดการปจจยเออทง 4 ประการนอยางเปนระบบไดแก โครงสราง วฒนธรรม ภาวะผนา และระบบสารสนเทศ โดยทการจดการความรจะประสบความสาเรจอยางดนนจะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหาร โดยผบรหารจะตองเขาใจแนวคดและตระหนกถงประโยชนทจะไดรบจากการจดการความร เพอใหผบรหารสามารถสอสารและผลกดนใหมการจดการความรในองคการ ลาดบท 6 วฒนธรรมการทางานเปนทม จากผลการศกษาพบวา วฒนธรรมการทางานเปนทม เปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ซงมการกลาวในการเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอาเภอ (District Health System Management Learning: DHML) (ยงยทธ พงษสภาพ, 2557) เปนการเรยนรของกลมภาคหรอทมทเรยนรรวมกน เพอพฒนาพนทของตน และสอดคลองกบการศกษาในการจดการความรทางดานธรกจโดยมการรวมมอกนในการทางานและแลกเปลยนความรการปฏบตงานทดทสดเพอสรางเปนนวตกรรม โดยมการสอสารหลากหลายวธทงในแผนกเดยวกนและตางแผนก (DeTienne, et al., 2004) สอดคลองกบแนวคดของชอย และ สก (Choy & Suk, 2005) ทใหความเหนไววา สมรรถนะทสาคญของบคลากรทจะชวยใหกลยทธการจดการความรประสบความสาเรจและใชไดทวทงองคกร ควรประกอบดวยการทางานเปนทมหรอความรวมมอรวมใจกบผอนในการทางาน และ สอดคลองกบการดาเนนการจดการความรในองคกรของ โนนากะและทาเคช (Nonaka & Takeuchi, 1995) ทกลาวไววา การจดการความรเรมทตวบคคลเปนคนๆ แตในทสดแลวตองมการดาเนนงานเปนทมและเปนระบบทวทงองคกร จงจะเกดพลงของการจดการความรอยางเตมท และการเรยนรรวมกนเปนทม สอดคลองกบการศกษาของ กรรณการ พมเจรญ (2549) และ ปวณนช คาเทศ (2545) ทพบวา บคคลทรอบรหรอมความเปนเลศ ไดนนตองมาจาการมวสยทศนรวมกน ลาดบท 7 ผนาตามโครงสราง จากผลการศกษาพบวา ผนาตามโครงสราง โครงสราง เปนองคประกอบหนงของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ซงระบบการบรหารของ

147

โรงพยาบาลชมชนเปนการบรหารงาน โดยมโครงสรางในแนวราบ ซงผบรหารสงสดมหนาทในการตดสนใจในเรองตางๆ รวมทงการกาหนดกลยทธทชดเจน และมการสงเสรมสมรรถนะหลกในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สอดคลองกบแนวคดของเซนจ (Senge, 1990: 340) ภาวะผนาคอ สวนสาคญในองคกรแหงการเรยนร และองคกรแหงการเรยนรจาเปนตองมผสนบสนน สอดคลองกบแนวคดของโนนากะและทาเคช (Nonaka & Takeuchi, 1995) ทกลาวไววา ผนาตามโครงสรางหรอผบรหาร ทาหนาท 3 ประการ คอ 1) กาหนดเปาหมายขององคกร 2) สรางบรรยากาศและกฎเกณฑกตกาขององคกรใหเออตอการแลกเปลยนเรยนร และ 3) คอยจบ “ความรททรงคณคา” ทพฒนาขนในกระบวนการเกลยวความร (Knowledge spiral) ขององคกรในลกษณะของการเกดขน และนามาสอสารเพอกระตนใหเกดการตความตอเนอง เกดบรรยากาศทนาตนเตน เราใจ และภาคภมใจ สอดคลองกบ บอรคและคม (Bock & Kim, 2002: 14-16) ทกลาวไววา หนาทของผบรหารขององคกรตองพฒนาใหบคลากรมทศนคตในการจดการความร ขอเสนอแนะ ผลจากการวจยองคประกอบของการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชน ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน 1. ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย ขอคนพบจากการวจย พบวา การจดการความรขอ ง โ ร งพย าบ าลชมชน ม 7 อ ง ค ป ร ะ ก อ บ ด ง น น ผ บ รห ารระดบ เ ขต สขภาพควรนา ไปกาหนด เ ปนนโยบาย เพอใหการพฒนาระบบบรการสขภาพของโรงพยาบาล ชมชนมคณภาพดขนและเปนไปในทศทางเดยวกน 2. ขอเสนอแนะในเชงการบรหาร ขอคนพบจากการวจยพบวาองคประกอบดานกระบวนการจดการความรและการวดผลการจดการความรน าหนกองคประกอบสงสด และรองสงสด ดงนนผบรหารโรงพยาบาลชมชน ควรใหความสาคญและนากระบวนการจดการความรไปใชพฒนาระบบบรการสขภาพ ใหมคณภาพดยงขน 3. ขอเสนอแนะเชงวชาการ ควรมการศกษาวจยปจจยทมอทธพลตอการนาองคประกอบการจดการความรในการบรหารโรงพยาบาลชมชนไปดาเนนการ ทงนอาจศกษาในเชงเปรยบเทยบกบโรงพยาบาลชมชนทไมผานการรบรองมาตรฐาน

บรรณานกรม กองสาธารณสขภมภาค สานกงานปลดกระทรวงสาธารสข. (2539). แผนพฒนาการดานสาธารสข ฉบบท

8 แผนงานรองบรการสาธารณสข งานบรการสาธารสขระดบอาเภอ (2540-2544). กรงเทพมหานคร: องคการสงเคราะหทหารผานศก

กระทรวงสาธารณสข.(2555). เกณฑพฒนาระบบเครอขายบรการสขภาพ แนวทางการพฒนางานบรการชนสตรสาธารณสข. กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข

. (2555). DHS –กระทรวงสาธารณสข. [ออนไลน]. สบคนเมอ 20 เมษายน 2556, จาก www.tro.moph.go.th/acm/DHS_Book.pdf

กรช แรงสงเนน. (2554). การวเคราะหปจจยดวย SPSS และ AMOS เพอการวจย. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. กตตมา อรณรตตโนภาส. (2551). ความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคกรกบการจดการความร:

กรณศกษาโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต กรมแพทยทหารเรอ.วทยานพนธหลกสตรการจดการมหาบณฑต, สาขาการจดการทรพยากรมนษย, คณะการจดการและการทองเทยว มหาวทยาลยบรพา.

โกวท วชรนทรกร. (2554). พฒนาตวบงชการจดการความรของมหาวทยาลยราชภฎ โดยมการศกษาในคณาจารยมหาวทยาลยราชภฎ . วทยานพนธหลก สตร ศกษาศาสตรดษฎบณฑต ,มหาวทยาลยขอนแกน.

ไกรวธ ใจคาปน. (2549). กลยทธและความสาเรจในการจดการความรเพอพฒนาองคการ: กรณศกษาโรงพยาบาลบานตาก จงหวดตาก. วทยานพนธหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต,มหาวทยาลยเชยงใหม.

จรประภา อครบวร และคณะ. (2552). การจดการความร. กรงเทพฯ:ก.พลพมพ(1996)จากด. จราย แสนวงษ. (2542). ปญหาและแนวทางแกไขปญปหาการพฒนาบคลากรทางการพยาบาลโรงพยาบาล

ชมชน สานกงานสาธารณสขจงหวดยโสธร. ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษานอกระบบ, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ฐตณฏฐ อคคะเดชอนนต,พชานนท สรยรตน และ รวงผง ทาชาง. (2553). ศกยภาพการพฒนาไปสองคกรแหงการเรยนรของสถานบรการดานสขภาพในประเทศไทย. สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

149

ดรณ โกเมนเอก. (2553). รปแบบความสมพนธของปจจยเชงสาเหตตอการเปนองคกรแหงการเรยนรของมหาวทยาลยราชภฏ. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาการจดการ, มหาวทยาลย ครสเตยน.

ธดา จลนทร. (2549). กระบวนการและปจจยความสาเรจของการจดการความรในองคกร: ศกษากรณ ศนยสขภาพจตเขต กรมสขภาพจต. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (พฒนาสงคม) คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นงพมล นมตรอานนท, บญยง เกยวการคา, สมอาจ วงษขมทอง และ สธาสน สพชญางกร. (2556). การจดการองคการแหงการเรยนรของโรงพยาบาลชมชนเพอพฒนาคณภาพบรการ. วารสารมหาวทยาลยครสเตยน, 19(1), 226-240.

นาทพย วภาวน. (2547). การจดการความรกบคลงความร. กรงเทพ ฯ: เอสอาร พรนตง แมสโปรดกส. บดนทร วจารณ. (2550). การจดการความรสปญญาปฏบต. กรงเทพมหานคร: เอกซเปอรเนท จากด บญด บญญากจ, นงลกษณ ประสพสขโชคชย และ ดสพงศ พรชนกนาถ. (2547). การจดการความร.

กรงเทพมหานคร: จรวฒน เอกเพรส. บญสง หาญพานช. (2546). การพฒนารปแบบการบรหารจดการความรในอดมศกษาไทย. ปรญญานพนธ

ครศาสตรดษฎนพนธ, จฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพฯ. บญอนนต พนยทรพย และ พลาพรรณ คาพรรณ. (2550). รายางานวจย เรอง องคการกบการจดการความร

: ศกษาองคการทประสบความสาเรจในภาคธรกจ . กรงเทพ. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

บรชย ศรมหาสาคร และ พดชา กวางทอง. (2552). สรรพวธจดการความรสองคกรอจฉรยะ. กรงเทพฯ: พ. วาทน พรนตง. ปรชญา ชมนาเสยว. (2553). วารสาร อบจ.เชยงใหม. 2(39).

. (2553). วารสาร อบจ.เชยงใหม. 2(40). ปยสกล สกลสตยาทร. (2549). “เมอศรราชม KM และ R2R”. ศรราชประชาสมพนธ, 16 (261),11. พรธดา วเชยรปญญา. การจดการความร พนฐานและการประยกตใช. (2547).กรงเทพมหานคร: เอกซ

เปอรเนท จากด. พรเจรญ บวพม. (2553). รปแบบการพฒนาปจจยทมอทธพลตอการเปนองคการแหงการเรยนรของ

วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกกระทรวงสาธารณสข. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต สาขาการจดการการศกษาและการเรยนร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค.

150

พรพมล หรรษาภรมยโชค. (2550). การพฒนารปแบบการจดการความร สาหรบหนวยงานภาครฐ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พชชานนท สรยรตน. (2551). บรรยากาศการเรยนรขององคกรกบการจดการความรตามการรบรของพยาบาลในโรงพยาบาลทเขารวมโครงการพฒนาการจดการความร. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล มหาวทยาลยเชยงใหม.

พเชฐ บญญต, สภาภรณ บญญต, วรวรรณ พทธวงศ, และ รชดา โพธทอง. (2550). LKASA Egg Model:องคการแหงการเรยนรทโรงพยาบาลบานตาก. วารสารวชาการสาธารณสข,16(6), 875-886.

ไพจตร วราชต. (2555). คาสงกระทรวงสาธารณสข ท 209/2555 เรอง การบรหารจดการเครอขายบรการสขภาพ.กระทรวงสาธารณสข.

ภานวฒน ปานเกต. (2550). การบรหารโรงพยาบาลชมชนภายใตนโยบายการสรางหลกประกน สขภาพถวนหนา. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต รฐประศาสนศาสตร, มหาวทยาลยรามคาแหง.

ภราดร จนดาวงศ. (2549). การจดการความร. กรงเทพ ฯ: ซดบบลวซ พรนตง. ยงยทธ พงษสภาพ. (2557). การเสรมสมรรถนะการบรหารจดการระบบสขภาพอาเภอ (District Health

System Management Learning: DHML) ระยะเวลาทใชในการเสรมสมรรถนะ ~ 1 ป. ยน ภวรวรรณ. (2546). ไอซทเพอการศกษา ไทย. กรงเทพฯ : เมดทรายพรนตง. เยาวลกษณ สงวนพานช. (2552). ศกษาเรองการพฒนารปแบบการจดการความรเพอการพฒนาดาน

บรการพยาบาลในโรงพยาบาลนครปฐม. วทยานพนธพยาบาลมหาบณฑต สาขาการจดการพยาบาล, มหาวทยาลยครสเตยน.

ราตร หาญวโรจนกล. (2550). ปจจยทมอทธผลตอระดบการรบรการเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพของหวหนาหอผปวยโรงพยาบาลศนย. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารการพยาบาล, มหาวทยาลยบรพา.

วรรณวมล คงสวรรณ. (2553).รปแบบความสมพนธเชงสาเหตองคกรแหงการเรยนรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐ. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาการจดการทางการพยาบาล, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยครสเตยน.

วจารณ พานช. (2547). การจดการความร. กรงเทพ ฯ: ดวงกมล. วทยา สวสดวฒพงศ. (2549). ตวอยางการใชกระบวนการจดการความรในการแกไขปญหาสาธารณสขใน

โรงพยาบาล : ตอน 1 การควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล. วารสารวชาการสาธารณสข, 15(5), 678-684.

151

ยทธนา แซเตยว.(2548). Measurement Analysis Knowledge Management The Key to build organization intelligent. กรงเทพมหานคร: อนโนกราฟฟกส.

สถตพงษ เอออารมตร. (2553). รปแบบการจดการความรทเออตอการบรหารงานจงหวดแบบบรณาการ.วทยานพนธหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาสารสนเทศศกษา, มหาวทยาลยขอนแกน.

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ราชกจจานเบกษา เลม 121/ตอนท 16 ก/หนา 1/19 มนาคม 2550 สานกงานคณะกรรมการพฒนาขาราชการ (กพร.). (2549). คารบรองการปฏบตราชการประจาป

งบประมาณ พ.ศ. 2549 ดานการพฒนาความรในองคกรตามยทธศาสตรเศรษฐกจพอเพยง. ขอนแกน.

สานกบรหารการสาธารณสข สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2555). เอกสารประกอบการประชมสมมนาเพอพฒนาระบบบรการสขภาพสวนภมภาค. กรงเทพฯ: ม.ป.ป. [ออนไลน]. สบคนเมอ 18 กมภาพนธ 2556, จาก

http://plan.hss.moph.go.th/uploadFiles/document/D00000000637_24336.pdf สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล. (2549). มาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ ฉบบ

เฉลมพระเกยรตฉลองสรราชสมบตครบ 60 ป. ม.ป.ป. สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน).(2556). สรปสถานการณรบรองคณภาพ

สถานพยาบาล เดอน มกราคม 2556. [ออนไลน]. สบคนเมอ 22 กมภาพนธ 2556, จากhttp://www.ha.or.th/ha2010/th/hospital/StatusHospital_January%20130131.pdf

สมาคมหมออนามย. (2554). ประวตสถานอนามย. [ออนไลน]. สบคนเมอ 18 มนาคม 2556, จากhttp://www.mohanamai.com/homepage/index.php

เสนาะ กลนงาม. (2551). การพฒนารปแบบการจดการความร ในมหาวทยาลยราชภฏ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามคาแหง.

โสภณ เมฆธน. (2555). เสนทางการพฒนาเครอขายสขภาพ. [ออนไลน]. สบคนเมอ 20 เมษายน 2556, จาก http://www.phdb.moph.go.th/ewtadmin/ewt/hss_webserv/ewt_dl_link.php

อไร ทองหวไผ. (2551). ทาไมตองจดการความร.วารสารรามคาแหง, 25(1), 32-44. อาพล จนดาวฒนะ,ทพาพร สโฆสต, สวทย วบลผลประเสรฐ, วชร ศรอษฎาพร, นาพชญ ธรรมหเวศน

และ สทธสทธ ไมตรจตร. (2541). เรยนรอะไรดๆ จากสโรงพยาบาลชมชน (ผลการศกษาการทางานของแพทยและทมงาม: กรณศกษาโรงพยาบาลชมชน 4 แหง พ.ศ. 2540). บรษท ยทธรนทร การพมพ จากด.

152

เอกอนงค คงประสม. (2553). กรอบสมรรถนะของบคลากรสายสนบสนนเพอสงเสรมยทธศาสตรมหาวทยาลยศลปากรสการเปนองคกรแหงการเรยนร.วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาสารสนเทศศกษา, มหาวทยาลยขอนแกน.

ภาษาองกฤษ Amitay, M., Popper, M., & Lipshitz, R. (2005). Leadership styles and organizational learning

community clinics. The Learning Organization, 12(1), 57-70. Anderson, K.K. (2009). Organiaztional capabilities as predictors of effective knowledge management:

An empirical examination. A dissertation of Doctor of Business Administration, Nova Southeastern University.

Andersen, A. & APQC. (1996). The apparent reality: on knowledge production in the social sciences, in Danish), Copenhagen: Samfundslitteratur.

Al-Busaidi, K.A. & Olfman, L. (2005). An investigation of the determinants of knowledge management systems success in omani organizations. Journal of Global Information Technology Management, 8(3), 6-27.

Alhawary, F. & Alnajjar, F. (2008). Impact Assessment of I/S Technology Utilization on Knowledge Creation and Conversion: An Empirical Study in Jordanian Universities. Journal of Knowledge Management Practice, 9(1), March.

Allahawiah, S., Al-Mobaideen, H. & Nawaish,K. (2013). The Impact of Information Technology on Knowledge Management Processes An Empirical Study in the Arab Potash Company. International Business Research, 6(1), 235-252.

Allee, V. (1997). Principles of knowledge management. Training & Develpoment. 51-71. Bennett, J.K. & O’Brien, M.J. (1994). The building blocks of the learning organization. Training, 31(6),

41-49. Best, J.W. & Kahn, J.V. (2003). Research in Education (9th ed). Boston : Allyn and Bacon.

153

Bhatt, G., Gupta, J.N.D. & Kitchens, F. (2005). An exploratory study of groupware use in the knowledge management process. Journal of Enterprise Information Management, 18(1), 28-46.

Bock, G.W. & Kim, Y.G. (2002). Determinants of the individual’s knowledge sharing behavior: the theory of reasoned action perspective. Information Resources management Journal. 1008-1023.

Bovee, C., Thill, J., Wood, M. & Dovel, G. (1993). Management. New York: McGraw-Hill. Chang, Y.Y., Hsu, P.F., Li, M.H. & Chang, C.C. (2011) Performance evaluation of knowledge

management among hospital employees. International Journal of Health Care Quality Assurance, 24(5), 348-365.

Chen, C. (2012). Modeling and initiating knowledge management program using FQFD: a case study involving a healthcare institute. Springer, 46, 889-915.

Chi, L.D. (2011). The influences of organizational culture and human resource development on R&D organizational effectiveness -the mediating effect of knowledge management.

Clarke, T., & Rollo, C. (2001). Capitalising knowledge: Corporate knowledge management. Creativity and Innovation Management, 10(3),177.

Coakes E., & Clarke S., (2010) An Introduction to Communities of Practice in Schwartz D.G. Encyclopaedia of Knowledge Management Hershey: IRM Press

Choy, C V and Suk, CY. (2005). Critical Factors in The Successful Implementation of Knowledge Management, June 2005.

Dalkir, K. (2005). Knowledge management theory and practice. Elsevier Butterworth-Heinemann.MA. Davenport, T.H., Harris, J.G. & Kohli, A.K. (2001). How do they know their customers so well? MIT

Sloan Management Review, 4, 63-73. Davenport, T. & Prusak, L. (1998). Working knowledge: How organizations mange what they know.

Chambridge MA: Harvard Business School Press. Demers, D.L. (2009). The Relationship Between Perceptions of Learning Organization Characteristics

and Firm Performance. A Dissertation in Workforce Education and Development, The Graduate School. College of Education, The Pennsylvania State University.

154

DeTienne, K.B., Dyer, G., Hoopes, C., & Harris, S. (2004). Toward a model of effective knowledge management and directions for future research: culture, leadership, and CKOs. Journal of Leadership & Organizational Studies, 10(4), 26-43.

Drucker, P.F. (1993). Post-capitalist Society. New York: Harper Business, Garvin, D.A. (1994). Building a Learning Organization. Harvard Business Review, July-August, 78-91. God, S.C. (2003). Improving Organization Learning Capability: Lessons from Two Case Studies. The

Learning Organization,10(4), 216-227. Gold, A.H. (2001). Towards a theory of organizational knowledge management capabilities. Doctor of

Philosophy, Business Administration. University of North Carolina. Gold, A.H., Malhotra, A., & Segars, A.H. (2001). Knowledge management: An organizational

capabilities perspective. Journal of Management Information Systems, 18(1), 185-214. Grover, V & Davenport, T.H. (2013.). General perspectives on knowledge management: Fostering a

research agenda. Retrieved March 5, 2013, from http://www.cs.nott.ac.uk/~dap/network/previous%20workshops%20etc/understanding%20concept%20of%20knowledge%20leakage/general.pdf Gurteen, D. (1998). Knoeledge, creativity and innovation. Journal of Knowledge Management, 2(1), 5-

13. Hair, J. F. Jr. Black, W. C., Babin, B. J. Anderson, R. E. & Tatham, R. L. 2006. Multivariate data

analysis. (6th ed). New Jersey: Prentice Hall. Haney, D.S. (2003). Knowledge management in a professional service firm. Doctor of Philosophy in

Department of Instructional Systems Technology Indiana University. Ho,Chin-Tsang. (2009). The relationship between knowledge management enablers and performance.

Industrial Management & Data Systems, 109(1), 98 – 117. Holsapple, C. & Joshi, K. (1999). Description and Analysis of existing knowledge management

frameworks, Proceedings of the 32th Hawaii International Conference on system Science, Maui, Hawaii.

Hoy, W.K. & Miskel, C.G. (1991). Educational administration: Theory, research, and practice 4th ed. Singapore: McGraw-Hill.

155

Huhes, T. (2001). Measuring Knowledge Management. (p.122). McGrew-Hill, Boston, MA. Huang, C. (n.d.). The influence of knowledge management implementation on organizational

performance at taiwan listed integeated circuit companies: Using intellectual capital as the mediator. Retrieved August 3, 2013, from http://www.jgbm.org/page/7%20Ching-Lin%20Huang.pdf

Jennex, M,E. & Olfman, L. (2002). Organizational memory/knowledge effects on productivity, a longitudinal study. In Proceedings of the 35th Hawaii International Conference on System Science, HICSS35.IEEE Computer Society.

Kaplan, R.S. & Norton,D,P. (2000). Strategic Focus Organization. (pp.791-798). Havard Business School Press, Boston, MA.

Kao, H. (2005). The exploration of the relationship between taiwanese executive leadership style and knowledge management practice in mainland china. Doctor of philosophy, University of the Incarnate Word.

Lee, K.C., Lee,S. & Kang, I.W. (2004). KMPI: measuring knowledge management performance. Information and Management, 42, 469-482.

Li, Y. (2007). A research model for collaborative knowledge management practice, supply chain integration and performance. A dissertation of the Doctor of Philosophy degree in Manufacturing Management and Engineering. The University of Toledo.

Lin, C.Y. & Kuo, T.H. (2007). The mediate effect of learning and knowledge on organizational performance. Industrial Management and Data systems, 107(7), 1066-1083.

Lindsey, K. (2002). Measuring knowledge management effectiveness: A task-contingent organizational capabilities perspective. In Processdings of the Eighth Americas Conference on Information Systems, 2085-2090.

Marquardt, M. J. (2002). Building the Learning Organization: A System Approach to Quantum Improvement and Global Success. (2nd ed.). CA: Davies-Black.

Mitchell, T. R. & Larson, J. R. (1987). People in organization: An introduction to organization Behavior. Singapore: McGraw-Hill.

156

Nonaka, I. & Takeuchi, H. (1995). The knowledge creating company: how Japanese companies create the dynamics of innovation. Oxford University Press. New York.

Norton, N. & Kaplan, D. (1996). The balance scorecard: translating strategy into action. Boston: Havard Business School Press.

O’Dell, C. & Grayson, C.J. (1998). If Only We Knew What We Know: Identification and Transfer of Internal Best Practice. California Management Review, 40(3), 155-173.

O’Dell, C., Grayson, C.J. & Essaides, N. (1998). If Only We Knew What We Know: the Transfer of Internal Best Practice. NY: The Free Press

Orendorff, D.A. (2006). An assessment of the Knowledge transfer in health services a framework and a health service case study. A Dissertation of Doctor of Philosophy, The faculty of the Sprott School of Business, Carleton University.

Okunoye, A. & Karsent, H. (2002). Where the global needs the local: Variation in enablers in the knowledge management process. Journal of Global Information Technology Management, 5(3), 12-31.

Prat, N. (2001). Automating knowledge indexing and retrieval in domains. Proceeding of 2 nd European Conference on Knowledge Management (ECKM 2001), Bled, Slovenia.

Ramhorst, D. (2001). A guided tour through the siemens business services knowledge management framework. Journal of Universal Computer Science, 7(7), 610 - 622.

Rubenstein – Montano, B. I., Liebowitz, J. B. & McCaw,D. (2001). A Systems Thinking Framework for Knowledge Management. Decision Support System, 31(1), 5 - 16.

Ruggles, R. (1998). The state of the notion: knowledge management in Practice. California Management Review, 40, 80 - 89.

Senge, P.M. (2006). The Fifth Discipline: The art and Practice of the Learning Organization. New York: Doubleday.

Shin, J. K. (2006). Dictionary of business terms. New York: International Thomson Publishing.Siemens Business Service,(2007). Knowledge management.

Snowden, D. (2002). Comples acts of knowing, paradox and descriptive self-awareness. Journal of Knowledge Management, 6(2), 100-111.

157

Stock, G., McFadden, K. & Gowen, C. (2010). Organizational culture, knowledge management, and patient safety in U.S. Hoapitals. Quality Management Journal, 17(2), 7-12.

Tabachnick, B.C. & Fidell, L.S.(2007). Using multivariate statistics. Boston: Pearson Education Inc. Tiwana, A. (2002). The knowledge management toolkit: Orchetrsting IT, strategy and knowledge

platforms (2nd ed.). Upper Saddle River,NJ: Prentice Hall PTR. Waltz, C. F., Strickland, O., Lenz, E. R., & Waltz, C. F. (2005). Measurement in nursing and health

research. New York: Springer Pub.

Weihrich, H. & Harold, K. (1993). Management: A global perspective (10th ed). New York: McGraw- Hill.

Williams, B., Brown, T., & Onsman, A. (2010). Exploratory factor analysis: A five-step guide for novices. Australasian Journal of Paramedicine, 8(3). Retrieved from http://ro.ecu.edu.au/jephc/vol8/iss3/1

Wong, K.Y. & Aspinwall, E. (2005). An empirical study of the important factors for knowledge-management adoption in the SME sector. Journal of Knowledge Management, 9(3), 64-82

Wu, I. & Hu, Y. (2012). Examining knowledge management enable performance for hospital professional: A dynamic capability view and the mediating role of process capability. Journal of the Association for Information Systems., 13(12), 976-999.

Yu, S-H, Kim, Y-G, & Kim, M-Y.(2004). Linking organizational knowledge management drivers to knowledge management performance: An exploratory study. In Proceeding of the 37th Hawaii International Conference on System Science,HICSS36. IEEE Computer Society.

Yukl, G. (2002). Leadership in organizations (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก โครงสรางหนวยงานในการบรหารโรงพยาบาลชมชน

โครงสรางหนวยงานในการบรหารโรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลชมชน

ผอานวยการโรงพยาบาล (นายแพทย) (ดานเวชกรรม/ดานสาธารณสข/ดานเวชกรรมปองกน

ทมา: สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, 2555

กลมงานรงสวทยา

กลมงานรงสวทยา

- นกรงสการแพทย - จพ.รงสการแพทย

กลมงานเวชกรรมฟนฟ

นกกายภาพบาบด/ นกกจกรรมบาบด

- นกกายภาพบาบด - นกกจกรรมบาบด - นกกายภาพอปกรณ - จพ.เวชกรรมฟนฟ

กลมงานประกนสขภาพ ยทธศาสตรและสารสนเทศ

ทางการแพทย

นวก. สาธารณสข

- นวก.สาธารณสข - นวก.คอมพวเตอร - จพ.เวชสถต

กลมงานเวชศาสตรครอบครว และบรการ ดานปฐมภม

พยาบาลวชาชพ/นวก.สาธารณสข

- พยาบาลวชาชพ/ พยาบาลเทคนค - นวก. สาธารณสข - จพ. สาธารณสข - จพ. สาธารณสข (วฒ ป.การแพทย แผนไทย (อายรเวท)/ นกการแพทย แผนไทย

กลมงานพยาบาล

หวหนาพยาบาล

กลมงานการพยาบาล

พยาบาลวชาชพ

- พยาบาลวชาชพ/พยาบาลเทคนค

กลมงานพยาบาลหนวยควบคม การตดเชอและงานจายกลาง (6)



กลมการพยาบาลผปวยนอก (1)



กลมงานการพยาบาล ผปวยใน(3)




กลมงานการพยาบาล ผปวยอบตเหตและฉกเฉน (2)

- พยาบาลวชาชพ/พยาบาลเทคนค - จพ.สาธารณสข (เวชกจฉกเฉน

กลมงานการพยาบาลผปวยผาตดและ

วสญญพยาบาล (5)


- พยาบาลวชาชพ/พยาบาล

กลมงานเภสชกรรมและ คมครองผบรโภค

เภสชกร

- เภสชกร - จพ.เภสชกรรม

นายแพทย

- นายแพทย

นกโภชนาการ

- นกโภชนาการ - โภชนากร

- ทนตกรรม - จพ.ทนตสาธารณสข/ นวก. สาธารณสข

ทนตกรรม นกจดการงานทวไป

- จพ.การเงนและบญช - จพ.ธรการ - จพ.พสด - นายชางเทคนค

นกเทคนคการแพทย

- นกเทคนคการแพทย - จพ. วทยาศาสตรการแพทย

กลมการพยาบาล ผคลอด (7)


- พยาบาลวชาชพ/ พยาบาลเทคนค

160

ภาคผนวก ข นยามปฏบตการและขอความในแตละองคประกอบ ของการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน

นยามปฏบตการขององคประกอบของการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน

องคประกอบของการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน

นยามปฏบตการ ขอความ

กระบวนการจดการความร กระบวนการในการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน ซงประกอบดวย การคนหาความร การแสวงหาและสรางความร การประมวลความร การจดการคลงความร การเขาถงความร การแลกเปลยนเรยนร การปรบเปลยนความรภายในตน การนาความรไปใชและประยกตใช

มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร บคลากรในโรงพยาบาลสามารถเขาสระบบการจดเกบขอมลทงภายใน และภายนอกไดงาย โรงพยาบาลมการจดทาโครงการ เพอใชในการพฒนาการบรการแบบใหม ๆ โรงพยาบาลมการพฒนาระบบและโครงสรางการนาความรทสาคญเขารหสและจดเกบ เพอใหสามารถนาไปใชประโยชนได โรงพยาบาลมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเกบขอมลอยางเปนระบบ บคลากรทกคนในโรงพยาบาลเหนความสาคญในการจดเกบรกษาความรและแบงปนความรของโรงพยาบาลใหแกผอน โรงพยาบาลมการจดตงทมปฏบตงานขามสายงาน เพอถายโอนการเรยนรระหวางกลม แผนก และฝายตาง ๆ โรงพยาบาลมวธการทหลากหลาย ในการแบงปนความรทวทงโรงพยาบาลอยางตอเนอง โรงพยาบาลมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหแกบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร

162



จดหาความรใหแกบคลากรโรงพยาบาล สาหรบวเคราะหขอมลทงภายในและภายนอก เพอนาไปใชไดอยางสะดวก โรงพยาบาลมการจดการใหบคลากรเขาใชและเขาถงแหลงเกบรวบรวมขอมลไดโดยงาย โรงพยาบาลมการจดการใหบคลากรมความเขาใจในสงทเรยนรและนามาปรบเปลยนเปนความรใหมของตนเอง โรงพยาบาลจดใหบคลากรมการนาความรทไดรบมา/หรอความรใหม ปรบประยกตใชใหเขากบงานของตนอยางเหมาะสม

การวดผลการจดการความร การวดผลลพธของการจดการความรตอการทางานขององคกร โดยมการวดผลการดาเนนการอยางสมดล ซงมการเชอมโยงกลยทธและจดประสงคขององคกร และมการนาผลประเมนทไดนาไปประเมนประสทธภาพการจดการความรในองคกร

โรงพยาบาลมการกาหนดตวชวดของการจดการความร อยางชดเจนเปนรปธรรม

โรงพยาบาลมการจดสรรทรพยากรเพอกจกรรมตางๆ ซงทาใหฐานความรของโรงพยาบาลเขมแขงขน โรงพยาบาลมการระบวตถประสงคในการแบงปนความร ใหมความสอดคลองกบกลยทธหรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรดานวตถประสงค หรอเปาหมายทสอดคลองกบกลยทธ หรอสมรรถนะหลกของโรงพยาบาล โรงพยาบาลมการประเมนการจดการความรทกกจกรรมและโครงการ

163



โรงพยาบาลมการนาผลทไดรบจากการประเมนไปปรบปรงใชในการจดการความรใหเกดประสทธภาพมากขน

วฒนธรรมการเรยนร แบบแผนวธปฏบตในการจดกาความรของโรงพยาบาลชมชน ทมการรวมมอกนในการทางาน มความเชอ และแรงจงใจทจะทาใหการเรยนรไดตามเปาหมายทไดตงไว ซงเปนสงชวยสนบสนนการเรยนร และความคดสรางสรรค โดยมการตงคาถาม การตอบกลบ และการอธบาย

โรงพยาบาลมการแตงตงคณะกรรมการ เพอรบผดชอบในการจดการความรในหมคณะททางาน โรงพยาบาลมโครงสรางการทางานเปนหมคณะทชดเจน ในการปฏบตงาน หรอโครงการตางๆ โรงพยาบาลมการปฏบตงานหรอโครงการตาง ๆ โดยมโครงสรางทมงานทชดเจน

บคลากรมโอกาสไดสนทนาแลกเปลยนความร แสดงความคดเหน และยอมรบเหตผลซงกนและกน บคลากรทกคนใหความสาคญวาการจดการความรเปนหนาทและความรบผดชอบ

บคลากรทกคนตระหนกและเหนประโยชนของการจดการความร

บคลากรในโรงพยาบาลสามารถรวมกนทางานเปนหมคณะ

เทคโนโลยการจดการความร การทองคกรมการจดและพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบ โดยมการเขาถง แลกเปลยนขอมล และนาไป

เทคโนโลยทโรงพยาบาลชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดอยางทวถงทงภายในและภายนอก การพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบเปนเทคโนโลยทโรงพยาบาลจดให เพอบคลากรทก

164



ประยกตใช ความรโดยใชสารสนเทศ โดยมการอานวยความสะดวกทางดานเทคโนโลยใหแกทกคนในองคกรเพอใชในการปฏบต

คนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงได เทคโนโลยชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดดขน การบรณาการของระบบสารสนเทศของโรงพยาบาลจะใหขอมลกบบคลากรไดทนททเกดขนจรง ระบบขอมลบนฐานคอมพวเตอรทมประสทธภาพและประสทธผลจะอานวยความสะดวกในการเรยนรใหกบบคลากรของโรงพยาบาล บคลากรทกคนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวโดยผานทาง LAN WIFI อนเทอรเนต และอนทราเนต โรงพยาบาลมการสนบสนนหนวยงานและโครงการทสรางสรรคความร ใหบคลากรทกคนไดมโอกาสเรยนร โรงพยาบาลมระบบสนบสนนการปฏบตงานอเลกทรอนกส ของบคลากรทมประสทธภาพ

ภาวะผนา ผบรหารทอานาจเหนอผอนตามโครงสรางและเปนผแนะนาในการปฏบต และมความสมพนธกนในองคกร ซงสามารถเตมเตมในสงทผดพลาด และมความมงมนนาไปส

ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญในโรงพยาบาล ผบรหารตระหนกวา ความรทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนกบโรงพยาบาลได โดยการจดทากลยทธทชดเจน ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน

165



วฒนธรรมการเรยนร

ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรในงานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน ผบรหารสนบสนนการจดการความรของโรงพยาบาลดวยการจดสรรใหทงงบประมาณและวสดอปกรณ ผบรหารสรางแรงบนดาลใจ และเปนแบบอยางทดในการดาเนนกจกรรมการจดการความร ผบรหารกระตนบคลากรในโรงพยาบาลใหแลกเปลยนความคดเหน เพอแสดงความรความสามารถในการปฏบตงานอยางเตมท ผบรหารสรางแรงจงใจ ตลอดจนสรางบรรยากาศ เพอใหบคลากรมความเตมใจเขารวมในกจกรรมการจดการความรตลอดจนสรางบรรยากาศโรงพยาบาล

166

ภาคผนวก ค

เอกสารรบรองจรยธรรมการวจยในมนษย

169

ภาคผนวก ง

หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบขอมลทาการวจย

171

ภาคผนวก จ แบบสมภาษณเพอการวจย

172

แบบสมภาษณเพอการวจย เรอง องคประกอบของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกปลดกระทรวงสาธารณสข คาชแจง 1. การวจยนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชา การบรหารโรงพยาบาล มหาวทยาลยครสเตยน มวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกปลดกระทรวงสาธารณสขและเพอทดสอบความสอดคลองขององคประกอบของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกปลดกระทรวงสาธารณสข จากการพฒนาขนกบขอมลเชงประจกษ 2. แบบสมภาษณฉบบนใชเกบรวบรวมองคประกอบของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกปลดกระทรวงสาธารณสข จากการพฒนาขนกบขอมลเชงประจกษในการบรหารวชาการ เพอนาไปเปนขอมลในการทาแบบสอบถามเพอใชในการวเคราะหและสงเคราะหเปนองคประกอบของการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน สานกปลดกระทรวงสาธารณสข วนทสมภาษณ ........................... เดอน ............................................ พ.ศ. .............................. เรมสมภาษณเวลา ........................................ เสรจสนการสมภาษณเวลา ....................................สถานทสมภาษณ ...................................................................................................................

ประเดนศกษา องคประกอบการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน

คาถามหลก คาถามรอง คาถามยอย/คาถามเจาะลก ความหมายของการจดการความร ทานคดวา “การจดการ

ความร” หมายถงอะไร/เมอพดถง “...”ทานคดถงอะไร

ความสาคญของการจดการความรของ รพช.

ทาไมถงตองมการจดการความรใน รพช.

การพฒนา รพช. ใหม “การจดการความร” มองคประกอบอะไรบาง

องคประกอบเหลานจะชวยสนบสนนให รพช. มการพฒนาองคกร ใหเปนองคกรแหงการเรยนรไดหรอไม

การจดการความรตองประกอบไปดวยอะไรบาง/ ตองมสวนประกอบอะไรบางทจะทาใหเกดการ

173


คาถามหลก คาถามรอง คาถามยอย/คาถามเจาะลก อยางไร 1. กระบวนการจดการความร 2. การนาเทคโนโลยไปใชในการจดการความร 3. ผนาในการเรยนร -ผนาระดบสง -ผนาระดบฝาย 4. วฒนธรรมการเรยนร -ความเชอ -แรงจงใจ -รวมมอกนทางาน 5. การประเมนผลการจดการความร

จดการความรในโรงพยาบาล

วธการจดการความรของ รพช. มวธการอยางไร

วธการจดการความร/แลกเปลยนเรยนรของ รพช.เชน การประชม การชมนมกลม (CoP) การจดเวทแลกเปลยนเรยนร

บคคลใดเขามาเกยวของในการจดการความร

ใครเขามาเกยวของกบการจดการความรบาง - ถาเปนคณะกรรมการประกอบดวยใครบาง - ผอ. เขามาเกยวของมากนอยแคไหน

ปญหา/อปสรรคในการจดการความร สงทไมพงพอใจ/ไมประสบความสาเรจในการการจดการความร ใน รพช.

174


คาถามหลก คาถามรอง คาถามยอย/คาถามเจาะลก ความเปนไปไดในการศกษามากนนอยแคไหน รพช.ทผาน HA มการจดการความรมากนอยแคไหน

175

ภาคผนวก ฉ การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย

176

การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย มขนตอน 2 ดงน 1. การตรวจสอบความตรงเชงเนอหาของแบบสอบถาม (Content Validity) โดยผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ไดแก นกวชาการ จานวน 3 ทาน นกสถต จานวน 1 ทาน และนกภาษาศาสตร จานวน 1 ทาน เพอหาความสอดคลองและการครอบคลมของเนอหาของเรองทจะทาการศกษา 2.การตรวจสอบคณภาพแบบสอบถาม 2.1 ความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ผวจยไดกาหนดนยามเชงปฏบตการขององคประกอบของการจดการความร จากนนผวจยไดใหผทรงคณวฒจานวน 5 ทานประเมนรายขอกระทงถงความสอดคลองกบคณลกษณะทระบไวในนยามตวแปรทตองการวด ทงในดานเนอหา ดานภาษา และดานการวดและประเมนผล ชวยพจารณาตรวจสอบความถกตอง ความครอบคลมเนอหา และตรงตามวตถประสงคการวจย ตลอดจนแบบสอบถามมความเหมาะสมและความชดเจนในการใชภาษาวาขอกระทงคาถามแตละขอ จากนนนาผลการประเมนรายขอของผทรงคณวฒมาคานวณหาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามและนยามตวแปรในแตละขอ (Index of Item-Objective Congruence : IOC) และนาเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอใหความคดเหนเสนอแนะเพอการปรบปรงแกไขใหเหมาะสมตอไป โดยมรายชอผทรงคณวฒผตรวจสอบเครองมอแบบสอบถามในการวจย (ศรชย พงษวชย, 2550, 141 – 142) ดงน ดร. นายแพทยพศษฐ ศรประเสรฐ (ผทรงคณวฒดานการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน) ตาแหนง สาธารณสขนเทศ สานกตรวจและประเมนผล สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ประวตการศกษา พ.ศ. 2526 พ.บ. (คณะแพทยศาสตร รพ.รามาธบด) มหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2540 พบ.ม. (รฐศาสนศาสตร) สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร(นดา) พ.ศ. 2555 ดษฎบณฑต คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร (เรอง การจดการภาวะฉกเฉนทางดานสาธารณสข กรณศกษา: การเกดโรคโบทลซม จากหนอไมอดปบ จงหวดนาน) ประวตการทางาน พ.ศ. 2531-2534 ผอานวยการโรงพยาบาลเชยงกลาง สานกงานสาธารณสขจงหวดนาน

177

พ.ศ. 2534-2540 ผอานวยการโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชปว สานกงานสาธารณสขจงหวดนาน พ.ศ. 2540-2545 นายแพทย 9 (วช.) ดานเวชกรรมปองกน สานกงานสาธารณสขจงหวดนาน พ.ศ. 2545-2546 นายแพทยสาธารณสขจงหวดปราจนบร พ.ศ. 2546-2556 นายแพทยสาธารณสขจงหวดนาน ประสบการณอน พ.ศ. 2542-ปจจบน วทยากรประจาหลกสตร นกบรหารสาธารณสข วทยาลยบรหารสาธารณสข สถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข นายแพทยจกราวธ เผอกคง (ผทรงคณวฒดานการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน) ตาแหนง (ปจจบน) พ.ศ. 2539- ปจจบน ผอานวยการโรงพยาบาล (นายแพทย) ระดบเชยวชาญ (ดาน เวชกรรมปองกน) โรงพยาบาลหนคา สานกงานสาธารณสขจงหวดชยนาท ประวตการฝกอบรมและดงาน พ.ศ. 2538 ผบรหารระดบตน สานกงานปลดกระทรวง พ.ศ. 2539 วทยากรยาเสพตด “โลกใบใหม”สถาบนธญญารกษ พ.ศ. 2540 เทคนคการเปนวทยากรกลมสมพนธ สถาบนพฒนาทรพยากรมนษย พ.ศ. 2541 เทคนคการเปนวทยากรทมประสทธภาพ สถาบนพฒนาทรพยากรมนษย พ.ศ. 2550 ผบรหารระดบกลาง สถาบนพระบรมราชชนก พ.ศ. 2553 เวชศาสตรปองกน แขนงสขภาพจตชมชน โรงพยาบาลศรธญญา ประสบการณในการปฏบตงาน วทยากรกระบวนการยาเสพตดและจตเวช วทยากรการพฒนาบคลกภาพ อาจารยพเศษคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล อาจารยพเศษวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชยนาท

178

ณฏฐนช สรสจจานรกษ (ผทรงคณวฒดานวชาการการจดการความร) ตาแหนง หวหนาฝายประชาสมพนธ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต การศกษา ปรญญาเอก หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาภาวะผนาเชงยทธศาสตรความเปนเลศ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต (เรอง ภาวะผนาองคกรแหงการเรยนรและยทธศาสตรการสารวจความคดเหนเพอเสรมสรางความเขมแขงทางสงคมประชาธปไตยไทย) ดร. ชนะศก นชานนท (ผทรงคณวฒดานการประเมนและวดผล) ประวตการศกษา ปรญญาเอก Ph.D. (การวดผลและประเมนผลการศกษา) จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปทสาเรจการศกษา พ.ศ. 2554 สาขาวชาการทมความชานาญพเศษ การวดผลและประเมนผล,ระเบยบวธการวจย, สถตสาหรบการวจย ผชวยศาสตราจารย ญาณศา โชตชน (ผทรงคณวฒดานภาษาไทย) ประวตการศกษา ศศ.ม. (ภาษาศาสตร (ภาษาไทย)) มหาวทยาลยมหดล ค.บ. เกยรตนยม (ภาษาไทย – ภาษาองกฤษ) จฬาลงกรณมหาวทยาลย วธการประเมน พจารณาความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปร โดยนาเนอหาของขอคาถามและนยามตวแปรของการวจยใหผเชยวชาญ 5 ทานใหคะแนน และลงความเหน เพอคานวณคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบนยามตวแปรของการวจย (Index of Item-Objective Congruency: IOC) โดยเกณฑเฉลยความสอดคลองและความคดเหนของผทรงคณวฒทตรงกนมากกวารอยละ 50 ของผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญ หรอมคาเฉลยดชน IOC มคามากกวา 0.5 ขนไป โดยใชสตร

IOC = ΣR n IOC = คาดชนความสอดคลองของขอคาถามวดไดตรงตามวตถประสงค

ΣR = ผลรวมคะแนนของความเหนผทรงคณวฒ ทง 5ทาน

179

n = จานวนผทรงคณวฒ/ ผเชยวชาญ ทง 5 ทาน เกณฑการใหคะแนนของผทรงคณวฒ มดงน คะแนน +1 หมายถง ขอคาถามตรงหรอสอดคลองกบนยามตวแปร คะแนน 0 หมายถง ขอคาถามมลกษณะคลมเครอไมชดเจน คะแนน -1 หมายถง ขอคาถามไมตรงหรอไมสอดคลองกบนยามตวแปร

การตรวจสอบคณภาพคาดชนความสอดคลอง (IOC) และดชนความตรงเชงเนอหา (CVI) โดยผทรงคณวฒทง 5 ทาน

180

ภาคผนวก ช แบบสอบถามการวจย เพอใชในการวเคราะหการสารวจองคประกอบ

181

แบบสอบถามความคดเหนเพอการวจย เรอง องคประกอบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ในสงกดกระทรวงสาธารณสข

คาชแจง 1. การวจยนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารโรงพยาบาล มหาวทยาลยครสเตยน โดยมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ในสงกดกระทรวงสาธารณสข 2. การตอบแบบสอบถามความคดเหน โปรดตอบทกขอและขอใหทานตอบตาม ความเปนจรงเพราะขอมลทถกตองตามความเปนจรงจะชวยใหการวจยมความนาเชอถอและสามารถนาผลการวจยไปใชประโยชนได 3. ขอมลทไดผวจยจะเกบไวเปนความลบและนาเสนอผลการวจยเปนภาพรวม ดงนนผลการวจยจะไมมผลกระทบตอโรงพยาบาล ผบรหาร และตวทานแตประการใด ขอใหทานตอบอยางอสระโดยไมตองลงชอในแบบสอบถาม 4. แบบสอบถามนจะใชในการเกบขอมลวจย ของโรงพยาบาลชมชน และผตอบแบบสอบถามน คอ 4.1 ผอานวยการ หรอ ผรกษาการแทนผอานวยการ 4.2 หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ 4.3 หวหนางานดานการจดการความร 5. แบบสอบถามความคดเหนฉบบนแบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวยขอคาถาม 57 ขอ 6. เมอทานตอบเสรจแลว กรณาสงกลบทฝายประกนคณภาพของโรงพยาบาลทาน เพอรวบรวมสงกลบ ภายในวนท 10 มกราคม 2557 ขอบคณยงทใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามความคดเหนในครงน

นางสาวสธาสน สพชญางกร นกศกษาปรญญาเอก สาขาวชาการบรหารโรงพยาบาล มหาวทยาลยครสเตยน

182

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงในชอง ( ) ทสอดคลองกบสถานภาพของทานในปจจบน 1. เพศ ( ) 1) ชาย ( ) 2)หญง 2. อาย (เกน 6 เดอนปดเปน 1 ป).................................ป 3. วฒการศกษาสงสด ( ) 1) ตากวาปรญญาตรหรออนปรญญา ( ) 2) ปรญญาตร ( ) 3) ปรญญาโท ( ) 4) ปรญญาเอก 4. ตาแหนง ( ) 1) ผอานวยการ/ผรกษาการแทน ( ) 2) หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ ( ) 3) หวหนางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน 5. ระยะเวลาดารงตาแหนง.................................ป 6. ระดบการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ ( ) 1) HA ( ) 2) HA(r1) ( ) 3) HA(r2) ( )4) HA(r3) 7. ขนาดของโรงพยาบาล ( ) 1) 30 เตยง ( ) 2) 60 เตยง ( ) 3) 90 เตยง ( ) 4) 120 เตยงขนไป

183

ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบของภาวะผนาทางวชาการ คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงในชองระดบความคดเหน เพอแสดงความคดเหนเกยวกบองคประกอบภาวะผนาทางวชาการแตละขอ วามความเหมาะสมในการเปนองคประกอบในแตละประเดนอยางไร โดย 5 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงมากทสด 4 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนมาปฏบตตรงตามสภาพจรงมาก 3 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนมาปฏบตตรงตามสภาพจรงปานกลาง 2 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนมาปฏบตตรงตามสภาพจรงนอย 1 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนไมนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงเลย

ขอ ขอคาถาม 5 4 3 2 1

ภาวะผนาตามโครงสราง 1 ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญใน

โรงพยาบาล


3 ผบรหารใหความสาคญเกยวกบการเรยนรเพอสงเสรมสมรรถนะใหมๆ ใหแกบคลากรและสนบสนนสมรรถนะหลกทมอยใหเขมแขงยงขน

4 ......................................................................................................... 5 ......................................................................................................... 6 .......................................................................................................... 7 .......................................................................................................... 8 .......................................................................................................... 10 .......................................................................................................... 11 .......................................................................................................... 12 .......................................................................................................... 13 ......................................................................................................... 14 .........................................................................................................

184


วฒนธรรมการจดการความร 15 โรงพยาบาลสงเสรมใหบคลากรทกคนไดรบการสงเสรมและ

สนบสนนใหมการแลกเปลยนเรยนรกนอยางทวถง

16 โรงพยาบาลสงเสรมใหบคลากรทกคนมสวนรวมในการรบรขอมลและเสนอความคดเหนรวมกน

17 โรงพยาบาลสงเสรมใหบคลากรทกคนมอสระในการคด การทางานและกระตนใหสรางสรรคสงใหมๆ

18 ......................................................................................................... 19 ......................................................................................................... 20 ......................................................................................................... 21 ......................................................................................................... 22 ......................................................................................................... 23 ......................................................................................................... 24 ......................................................................................................... 25 ......................................................................................................... 26 ......................................................................................................... เทคโนโลยการจดการความร 27 เทคโนโลยทโรงพยาบาลชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาล

สอสารกนไดอยางทวถงทงภายในและภายนอก

28 การพฒนาฐานขอมลอยางเปนระบบเปนเทคโนโลยทโรงพยาบาลจดให เพอบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสามารถเขาถงได

29 เทคโนโลยชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาลสอสารกนไดดขน 30 ......................................................................................................... 31 ......................................................................................................... 32 ......................................................................................................... 33 ......................................................................................................... 34 ......................................................................................................... 35 .........................................................................................................

185


เทคโนโลยการจดการความร 36 โรงพยาบาลมวธการเชอมโยง การจดการความรกบผลการ

ดาเนนการทสาคญ

37 โรงพยาบาลมการกาหนดตวชวดของการจดการความร อยางชดเจนเปนรปธรรม

38 โรงพยาบาลมการจดสรรทรพยากรเพอกจกรรมตางๆ ซงทาใหฐานความรของโรงพยาบาลเขมแขงขน

39 ......................................................................................................... 40 ......................................................................................................... 41 ......................................................................................................... 42 ......................................................................................................... เทคโนโลยการจดการความร 43 โรงพยาบาลมการระบวตถประสงคในการแบงปนความร ทชดเจน 44 โรงพยาบาลมการแสวงหาขอมลใหมจากแหลงภายนอกและ

ภายในโรงพยาบาล มาใชรวมกบความรเดม เพอทาใหการทางานของบคลากรโรงพยาบาลดขน

45 ......................................................................................................... 46 ......................................................................................................... 47 ......................................................................................................... 48 ......................................................................................................... 49 ......................................................................................................... 50 ......................................................................................................... 51 ......................................................................................................... 53 .........................................................................................................

186

ภาคผนวก ซ แบบสอบถามการวจย เพอใชในการวเคราะหการยนยนองคประกอบ

187

แบบสอบถามความคดเหนเพอการวจย เรอง องคประกอบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ในสงกดกระทรวงสาธารณสข คาชแจง 1. การวจยนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารโรงพยาบาล มหาวทยาลยครสเตยน โดยมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ในสงกดกระทรวงสาธารณสข 2. การตอบแบบสอบถามความคดเหน โปรดตอบทกขอและขอใหทานตอบตาม ความเปนจรงเพราะขอมลทถกตองตามความเปนจรงจะชวยใหการวจยมความนาเชอถอและสามารถนาผลการวจยไปใชประโยชนได 3. ขอมลทไดผวจยจะเกบไวเปนความลบและนาเสนอผลการวจยเปนภาพรวม ดงนนผลการวจยจะไมมผลกระทบตอโรงพยาบาล ผบรหาร และตวทานแตประการใด ขอใหทานตอบอยางอสระโดยไมตองลงชอในแบบสอบถาม 4. แบบสอบถามนจะใชในการเกบขอมลวจย ของโรงพยาบาลชมชน และผตอบแบบสอบถามน คอ 4.1 ผอานวยการ หรอ ผรกษาการแทนผอานวยการ 4.2 หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ 4.3 หวหนางานดานการจดการความร 5. แบบสอบถามความคดเหนฉบบนแบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบการจดการความรในโรงพยาบาลชมชน ประกอบดวยขอคาถาม 42 ขอ 6. เมอทานตอบเสรจแลว กรณาสงกลบทฝายประกนคณภาพของโรงพยาบาลทาน เพอรวบรวมสงกลบ ภายในวนท 10 กมภาพนธ 2557 ขอบคณยงทใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามความคดเหนในครงน นางสาวสธาสน สพชญางกร นกศกษาปรญญาเอก สาขาวชาการบรหารโรงพยาบาล มหาวทยาลยครสเตยน

188

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงในชอง ( ) ทสอดคลองกบสถานภาพของทานในปจจบน 1. เพศ ( ) 1) ชาย ( ) 2)หญง 2. อาย (เกน 6 เดอนปดเปน 1 ป).................................ป 3. วฒการศกษาสงสด ( ) 1) ตากวาปรญญาตรหรออนปรญญา ( ) 2) ปรญญาตร ( ) 3) ปรญญาโท ( ) 4) ปรญญาเอก 4. ตาแหนง ( ) 1) ผอานวยการ/ผรกษาการแทน ( ) 2) หวหนางานฝายพฒนาคณภาพ ( ) 3) หวหนางานดานการจดการความรของโรงพยาบาลชมชน 5. ระยะเวลาดารงตาแหนง.................................ป 6. ระดบการรบรองมาตรฐานโรงพยาบาลและการบรการ ( ) 1) HA ( ) 2) HA(r1) ( ) 3) HA(r2) ( )4) HA(r3) 7. ขนาดของโรงพยาบาล ( ) 1) 30 เตยง ( ) 2) 60 เตยง ( ) 3) 90 เตยง ( ) 4) 120 เตยงขนไป

189

ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบของภาวะผนาทางวชาการ คาชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงในชองระดบความคดเหน เพอแสดงความคดเหนเกยวกบองคประกอบภาวะผนาทางวชาการแตละขอ วามความเหมาะสมในการเปนองคประกอบในแตละประเดนอยางไร โดย 5 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงมากทสด 4 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนมาปฏบตตรงตามสภาพจรงมาก 3 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนมาปฏบตตรงตามสภาพจรงปานกลาง 2 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนมาปฏบตตรงตามสภาพจรงนอย 1 หมายถง ผตอบเหนวาขอความนนไมนามาปฏบตตรงตามสภาพจรงเลย


ภาวะผนาตามโครงสราง 1 ผบรหารกาหนดใหการจดการความรเปนกลยทธทสาคญใน

โรงพยาบาล

2 ......................................................................................................... 3 .......................................................................................................... ผนาเชงเปาหมาย 4 ผบรหารทมวสยทศนดวยการใหบคลากรเกดการจดการความรใน

งานทปฏบต เพอความสาเรจในหนาทการงาน

5 ......................................................................................................... 6 .......................................................................................................... 7 .......................................................................................................... 8 .......................................................................................................... วฒนธรรมทางานเปนทม 9 .......................................................................................................... 10 .......................................................................................................... 11 ..........................................................................................................

190


วฒนธรรมการจดการความร 12 บคลากรมโอกาสไดสนทนาแลกเปลยนความร แสดงความคดเหน

และยอมรบเหตผลซงกนและกน

13 .......................................................................................................... 14 .......................................................................................................... 15 ......................................................................................................... เทคโนโลยการจดการความร 16 เทคโนโลยทโรงพยาบาลชวยใหบคลากรทกคนในโรงพยาบาล

สอสารกนไดอยางทวถงทงภายในและภายนอก

17 .......................................................................................................... 18 .......................................................................................................... 19 ......................................................................................................... 20 .......................................................................................................... 21 .......................................................................................................... 22 .......................................................................................................... 23 .......................................................................................................... การวดผลการจดการความร 24 โรงพยาบาลมการกาหนดตวชวดของการจดการความรอยางชดเจน

เปนรปธรรม

25 ......................................................................................................... 26 .......................................................................................................... 27 ......................................................................................................... 28 ......................................................................................................... 29 .......................................................................................................... ระบบการจดการความร 30 มเผยแพรการจดการความรของโรงพยาบาลเปนลายลกษณอกษร 31 ......................................................................................................... 32 ..........................................................................................................

191

ประวตผวจย ชอ สกล นางสาวสธาสน สพชญางกร สถานทเกด อาเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค ทอยปจจบน อาเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค ประวตการศกษา พ.ศ. 2542 ปรญญาตรสาขาพยาบาลศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรงสต พ.ศ. 2547 Master of Business Administration-International Business Florida Metropolitan University, USA. ประวตการทางาน พ.ศ. 2542 - 2544 พยาบาลประจาการ โรงพยาบาลบารงราษฎร อนเตอรเนชนเนล พ.ศ. 2547 ผจดการทวไป สถานทจาหนายสนคาโครงการหลวง โครงการ สวนพระองคสวนจตรลดา รานนภา

พ.ศ. 2550 พยาบาลวชาชพปฏบตการ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชยนาท

The Components of Knowledge Management in Community...

Documents

Transcript of The Components of Knowledge Management in Community...