ThailandThailandThailandThailand

ดร.ประเสรฐ ตปนยางกรป อปนายกสภาวศวกร คนท 2

นายกสมาคมวศวกรรมสงแวดลอมแหงประเทศไทย

กรรมการผทรงคณวฒ คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต

1การเสวนา เรอง “การปรบตวของวศวกรในยค Thailand 4.0”

ประเทศไทย 4.0 : อะไร อยางไร ทาไม

• ประเทศไทย 4 0 คอ ประเทศไทยในยคทขบเคลอนดวยเทคโนโลยดจตล ประเทศไทย 4.0 คอ ประเทศไทยในยคทขบเคลอนดวยเทคโนโลยดจตล

เนนเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (Innovation-driven economy)

เนนการสรางความแตกตางและความโดดเดนในธรกจททา

มงหวงทจะใหประเทศชาตหลดพนไปจากกลมประเทศมรายได

ปานกลางเปนประเทศทมงคงขน ปานกลางเปนประเทศทมงคงขน

ประเทศไทยกอนยค 4.0 คออะไร

ประเทศไทย 4.0 เกยวของกบพวกเราอยางไร

• ความรและทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ ดานดจตลทวความสาคญ

ใ • การทาธรกจจะเนนทความสาคญในการสรางยหอ (Branding)

• ธรกจไมไดขายเพยงตวสนคาแตขายยหอ ความนาเชอถอ

• บคลากรในองคการตองมทกษะพรอมและไหวทนตอการเปลยนแปลงท

โ ถาโถมเขามา

เปาหมายหรอวสยทศนของประเทศไทย

มนคง มงคง และยงยนมนคง มงคง และยงยน

1. มความภาคภมใจใน ไ ป

ความเปนชาตและวฒนธรรมของตน

2.พฒนาคนไทยเปนมนษยทสมบรณ

3. มสงคมทมคณภาพ

4. มสภาพแวดลอมทนาอย

5. มโครงสรางเศรษฐกจทเขมแขง

6. การมบทบาทสาคญในเวทระดบภมภาคและ

โอยเขมแขง

ระดบโลก

การเปนประเทศในโลกทหนงในบรบทของประเทศไทยมคณลกษณะ 6 ประการ

โมเดลประเทศไทย 4.0

1. กลม

อตสาหกรรม

2. กลมอตสาหกรรมพลงงาน

3. กลมอตสาหกรรมดานวศวกรรม

4. กลมอตสาหกรรมเกยวเนองกบ

5. กลมอตสาหกรรมเศรษฐกจ

ทางชวภาพ

พลงงานทดแทน

และการออกแบบ

เกยวเนองกบคณภาพชวต

เศรษฐกจสรางสรรค

โมเดลประเทศไทย 4.0 VS “พฒนาทสมดล”

มความสมดลในความมงคงทาง

การเสรมสรางภมปญญา

เศรษฐกจ

ญญมนษย

การรกษสงแวดลอม

การมสงคมทอยดมสข

โดยการพฒนาทสมดลตงอยบนฐานคดของ “ปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง” หลกการสาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมอยวา “เมอพรอง พอเพยง หลกการสาคญของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมอยวา เมอพรอง

ตองรจกเตม เมอพอ ตองรจกหยด เมอเกนตองรจกปน”

Always start with Vision…Green …Green and Happy Society and Happy Society Always start with Vision…Green …Green and Happy Society and Happy Society

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564)

ภาพรวมของแผนฯ และ นโยบาย‐‐‐แผน 20 ป แผนฯ 12, Thailand 4.0

แผนฯ 20 ป

แผนฯ 12

10

Thailand 4.0 ฝาทางตนประเทศไทย

11

Thailand 4.0 (Infographic Latest Version)

12

ทรพยากรธรรมชาต

ทรพยากรธรรมชาตกบการพฒนาทรพยากรธรรมชาต

- นา

- พลงงาน อตสาหกรรม เกษตรกรรมป ย/ยาฆาแมลงป ย/ยาฆาแมลง

พลงงาน

- วตถดบ

ผลผลต

ของเสย

นเวศนมนษย อาหารของเสย

ส

ของเสยของเสย

มลพษสงแวดลอม

- มลพษนา (นาเสย)

- มลพษอากาศ (อากาศเสย) ( )

- มลพษดน (ขยะและของเสยอนตราย)

"มลพษ" หมายความวา ของเสย วตถอนตราย และมลสารอนๆ รวมทงกาก มลพษ หมายความวา ของเสย วตถอนตราย และมลสารอนๆ รวมทงกาก

ตะกอน หรอสงตกคางจากสงเหลานน ทถกปลอยทงจากแหลงกาเนดมลพษ

หรอทมอยในสงแวดลอมตามธรรมชาต ซงกอใหเกดหรออาจกอใหเกดหรอทมอยในสงแวดลอมตามธรรมชาต ซงกอใหเกดหรออาจกอใหเกด

ผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม หรอภาวะทเปนพษภยอนตรายตอสขภาพ

อนามยของประชาชนได และใหหมายความรวมถง รงส ความรอน แสง เสยง น ม น ล ม ม ม ม น

กลน ความสนสะเทอน หรอเหตราคาญอนๆ ทเกดหรอถกปลอยออกจาก

แหลงกาเนดมลพษดวย

ทมา : มาตรา 4 ในพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

14

การผลตและมลพษอตสาหกรรม

ไ สไ ส ไอเสยไอเสยกลนกลน

เสยงเสยงนานา

ผลผลตผลผลตวตถดบวตถดบ

พลงงานพลงงานพลงงานพลงงาน

((ไฟฟาไฟฟา, , นามนนามน))

นาทงนาทง กากกากของแขงของแขง

อนตราย อนตราย ความเสยงความเสยง

การจดการมลพษ

การดาเนนงานแบบทวไปการดาเนนงานแบบทวไป การดาเนนงานแบบทวไปการดาเนนงานแบบทวไป การบาบดปลายทอการบาบดปลายทอ//การระบายลงทอระบายการระบายลงทอระบาย //การระบายออกทางปลองการระบายออกทางปลอง

เสยคาใชจายในการบาบดเสยคาใชจายในการบาบด//กาจด ทาใหตนทนสงขนกาจด ทาใหตนทนสงขน

การปองกนมลพษการปองกนมลพษ การปองกนมลพษการปองกนมลพษ การลดทแหลงกาเนดการลดทแหลงกาเนด

ป ใ ป ป ใ ป ประหยดคาใชจาย เปนการลดตนทนประหยดคาใชจาย เปนการลดตนทน

แนวทางการจดการมลพษ

ลดทแหลงกาเนด แหลงกาเนด

ใชซ า (Reuse)

ไ

ลดทแหลงกาเนด

รไซเคล (Recycle)

บาบด (Treatment)

ใชซ า (Reuse)

รไซเคล (Recycle)( )

กาจด/ทง (Disposal)บาบด (Treatment)

กาจด/ทง (Disposal)กาจด/ทง (Disposal)

นยามทใชสาหรบการปองกนมลพษ

ป การปองกนมลพษ (Pollution Prevention, PP)

ผลตภณฑเขยว (Green Productivity GP) ผลตภณฑเขยว (Green Productivity, GP)

เทคโนโลยสะอาด (Cleaner Technology, CT)

ผลตภณฑสะอาด (Cleaner Productivity, CP)

การลดของเสย (Waste Minimization WM) การลดของเสย (Waste Minimization, WM)

การลด ณ แหลงกาเนด (Source Reduction, SR)

อตสาหกรรมเชงนเวศอตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco(Eco--Industry) Industry)

“อตสาหกรรมเชงนเวศ”

แนวคดของ อตสาหกรรมเชงนเวศอตสาหกรรมเชงนเวศ

ของเสย (waste) หรอมลพษ (Pollution) หากทาใหลดลง

• เพมเปนผลตภณฑทมคา

ใ • ลดการใชวตถดบ/สารเคม

• ลดการใชพลงงาน

• ลดคาใชจายในการกาจดของเสย

การลดอนตรายหรอความเสยง• การลดอนตรายหรอความเสยง

สรป การลดมลพษทแหลงกาเนด จงเปนการรกษาสงแวดลอม

และการลดคาใชจายในการผลตไปพรอมๆกน

นยาม ความหมาย

“เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ” หมายถง การพฒนาเศรษฐกจ

ใ โ ไป อตสาหกรรมของพนทใหเจรญเตบโตไปพรอมกบการดแล

สภาพแวดลอมทด ไมกอใหเกดผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม

ระดบปจเจกชน เชน ครอบครวและโรงงาน (G F il / G F t )

ประการสาคญ มการดแลคณภาพชวตของคนในพนทใหดยงขน โดย

อาศยความรวมมอของคนในพนทและทกคนตองมความจรงจงในการ• ระดบปจเจกชน เชน ครอบครวและโรงงาน (Green Family / Green Factory)

• ระดบกลมอตสาหกรรมหรอชมชน เชน นคมอตสาหกรรมเขตประกอบก

อาศยความรวมมอของคนในพนทและทกคนตองมความจรงจงในการ

ดาเนนการรวมกนโดยสามารถดาเนนการไดทกระดบ

• อตสาหกรรม หรอหมบาน หรอตาบล (Eco Industrial Zone/Estate / Eco

Community)

• ระดบเมอง (Eco Town / Eco City) หรอเครอขายของเมองหรอจงหวด

ขอบเขตของการเปนเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ

ทมา : การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

ระดบโรงงาน จะเขาสการเปนอตสาหกรรมสเขยว ( )ระดบโรงงาน จะเขาสการเปนอตสาหกรรมสเขยว (Green Industry: GI)

ระดบ GI1 – GI5 ตามเกณฑของกระทรวงอตสาหกรรม

ระดบนคมอตสาหกรรม จะพฒนาเชงพนทดวยความรวมมอกบเครอขายทงโรงงาน

ชมชน และ หนวยงานสวนทองถนเปน “นคมอตสาหกรรมเชงนเวศและเครอขาย” หรอชมชน และ หนวยงานสวนทองถนเปน นคมอตสาหกรรมเชงนเวศและเครอขาย หรอ

“เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ” (Eco Industrial Estate & Networks)

ระดบทองถน เทศบาล อบต. อบจ. ทมนคมอตสาหกรรมตงอย จะพฒนาในดานตางๆ

ของทองถน ควบคกนไปกบภาคอตสาหกรรม ซงเปนหลกในการสรางความเจรญทาง ญ

เศรษฐกจของทองถนนนๆ สการเปน “เมองนาอย คอตสาหกรรม” (Eco Industrial Town)

ใ ใ ไ ป ระดบจงหวด จะตองพฒนาในทกๆ ภาคสวนใหเขาสความยงยน ไดแก เกษตรยงยน ประมงยงยนทองเทยว

ยงยน และอตสาหกรรมยงยน เปนตน เพอเปน “เมองนาอย เมองยงยน” (Eco City)

Thailand’s Vision toward Green GrowthThailand’s Vision toward Green Growth

• Low carbon society• Stability of economic growth without

environmental damageHi h i & d i di i

Sustainability-Driven Economy • Produce innovative products and

services at the global technology

• High income & reducing disparity

Innovation-Driven Economy

services at the global technology frontier

• Becomes the dominant source of competitive advantage

Efficiency-Driven Economy • More advanced products and

services• Heavy investment in efficient

inf ast ct e

Factor-Driven Economy

• low-cost labour • Unprocessed natural resources

infrastructure

2

ระดบขนของการพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศ

ขนท 1 การลดและปองกนผลกระทบสภายนอก โดยเรมตนทโรงงานแตละแหงลด

การปลดปลอยของเสยออกสภายนอก

ขนท 2 การรวมมอหรอสนบสนนภายในกลมอตสาหกรรม

ขนท 3 การรวมมอในกลมอตสาหกรรมทครอบคลมครบถวนขนท 3 การรวมมอในกลมอตสาหกรรมทครอบคลมครบถวน

ขนท 4 การรวมมอระหวางพนทอตสาหกรรม ชมชน และหนวยงานทเกยวของ

การพฒนาอตสาหกรรมเชงนเวศใน 5 มต 20 ดาน

กายภาพ เศรษฐกจ สงแวดลอม สงคม บรหารจดการ

1. การวางผงทต งและการ

จดพนท

1. การวางผงทต งและการ

จดพนท

2 2

16. คณภาพชวตและสงคม

ของพนกงาน

16. คณภาพชวตและสงคม

ของพนกงาน11. การจดการเสยง11. การจดการเสยง

17 คณภาพชวตและสงคม17 คณภาพชวตและสงคม

5. การตลาด5. การตลาด

2. การออกแบบอาคาร และ

บรเวณโดยรอบ

2. การออกแบบอาคาร และ

บรเวณโดยรอบ6. การขนสง6. การขนสง

7 การจดการคณภาพนา7 การจดการคณภาพนา

12. กระบวนการผลต12. กระบวนการผลต

13. ประสทธภาพ13. ประสทธภาพ 18. การบรหารจดการพนท18. การบรหารจดการพนท

17. คณภาพชวตและสงคม

ของชมชนโดยรอบ

17. คณภาพชวตและสงคม

ของชมชนโดยรอบ

3 เศรษฐกจอตสาหกรรม

4. เศรษฐกจทองถน 4. เศรษฐกจทองถน

7. การจดการคณภาพนา7. การจดการคณภาพนา

8. การจดการคณภาพ

อากาศ

8. การจดการคณภาพ

อากาศ

เชงนเวศเชงนเวศ

14. การจดการดานความ

ป

14. การจดการดานความ

ป

อยางมสวนรวมอยางมสวนรวม

19. การพฒนาและรกษา

ร บบบรหารร ดบสากล

19. การพฒนาและรกษา

ร บบบรหารร ดบสากล

3. เศรษฐกจอตสาหกรรม

อากาศ อากาศ

9. การจดการกากของเสย

และวสดเหลอใช

9. การจดการกากของเสย

และวสดเหลอใช

ปลอดภยและสขภาพปลอดภยและสขภาพ

15. การเฝาระวงคณภาพ

สงแวดลอม

15. การเฝาระวงคณภาพ

สงแวดลอม

ระบบบรหารระดบสากลระบบบรหารระดบสากล

20. ขอมลขาวสารและการ

รายงาน

20. ขอมลขาวสารและการ

รายงาน

10. การจดการพลงงาน10. การจดการพลงงาน

Ex : การพฒนาเมองนเวศในตางประเทศ

สหรฐอเมรกา แคนาดา สวเดน

ฐ

- การลดปรมาณของ

เสยโดยใชหลกการ

- ใชแนวคดหลกการของประสทธภาพเชงนเวศ

- ตามหลกการทเรยกวา“The Hammarby Model” คอ การ ใ ป โ 3Rs การใชเทคโนโลยท

สามารถผลตพลงงาน

(Eco-Efficiency) เพอเพมศกยภาพการแขงขน

เชงธรกจ และผลกาไรใน

นาของเสยกลบมาใชประโยชน

ใหม - แนวคด Symbio City มาใชชวภาพจากของเสยและ

วสดเหลอใช (Waste into Energy)

เชงธรกจ และผลกาไรใน

มตเชงเศรษฐกจบน

พนฐานของการใช

- แนวคด Symbio City มาใชในการจดการแบบองครวม (บรณาการ) ครอบคลมตงแตinto Energy) นฐ น รใ

ทรพยากรอยางม

ประสทธภาพและเกดผล

( )

การบรหารจดการสงแวดลอม การวางผงเมอง สถาปตยกรรม

กระทบตอสงแวดลอม

นอยทสด

และการใชทรพยากรตางๆ และดานอนๆ ทเกยวของให ป โ เกดประโยชนสงสด

Ex : การพฒนาเมองนเวศในตางประเทศ Ex : การพฒนาเมองนเวศในตางประเทศ

เดนมารก ป ใ ไฟฟ

ญปน- การประหยดการใชทรพยากรไฟฟาและนา รวมถงการนาของเสยกลบมาใชใหเกด

ประโยชน

- อตสาหกรรมเชงนเวศ (Eco-town) ในประเทศญปนถอวาไดรบการยอมรบจาก

ป ป โ ประโยชน

- นคมอตสาหกรรมเชงนเวศ Kalunborg ของประเทศเดนมารก ถอเปนนคมอตสาหกรรมเชง

นานาชาตเปนอยางสง ปจจบนมโครงการ

อตสาหกรรมเชงนเวศทงสน 26 โครงการทวประเทศ โดยมวตถประสงคหลก ประเทศเดนมารก ถอเปนนคมอตสาหกรรมเชง

นเวศตนแบบทไดรบการยอมรบจากนานาชาต โดยมจดเรมตนจากความรวมมอภายในระหวาง

ทวประเทศ โดยมวตถประสงคหลก 2 ประการ ไดแกการกระตนการพฒนา

อตสาหกรรมใหมและการจดการของเสยบรษททตงอยในพนทใกลเคยงกนในการ

แลกเปลยนวตถดบและพลงงาน จนกระทง

ส รรมใ มแล ร ร เส

ทมงเนนการมของเสยเปนศนย (Towards Zero Waste) โดยการ

สามารถดาเนนงานเปนเครอขายอตสาหกรรม

แบบพงพา (Industrial Symbiosis) ทงนคมตส กรร ย ร ปน รกข โ ก

แลกเปลยนของเสยอตสาหกรรมหรอ waste Exchange ตามหลก 3Rs

อตสาหกรรมอยางแทจรงเปนแหงแรกของโลก

Kalundborg Eco-industrial Park, Denmark

A P St ti 1500 MWAsnæs Power Station, 1500 MW

29

industrial symbiosis network

30

31

Kalundborg Eco-industrial Park, Denmark

Partners

A flow chart to show the material sharing between entities in the Kalundborg Eco-Industrial Park

32

Kalundborg Eco-industrial Park, Denmark

Material Exchanges

33This matrix shows which actors in the Kalundborg Eco-Industrial Park interact with each other.

Kalundborg Eco-industrial Park, DenmarkSavings and Environmental ImpactsSavings and Environmental Impacts

Annual wastes avoided in Kalundborg as of 1997

34

Annual resource savings in Kalundborg as of 199

ประโยชนทจะไดรบจากการพฒนา

“เมองอตสาหกรรมเชงนเวศ”

สงแวดลอม (Environment)

ลดความตองการ การใชทรพยากรธรรมชาต/ เพมประสทธภาพในการ

ใ ใชทรพยากรและพลงงาน ลดการกอเกดของเสย และมลภาวะตาง ๆ ลด

ปรมาณกากของเสยทนาไป ฝงกลบ ประหยด/อนรกษพลงงาน ลดการ

ปลดปลอยกาซเรอนกระจก ลดการใชสารเคมทมความเปนพษลงตามลาดบ

ชมชนและสงคมรอบขาง

(Communities, Society)

ขยายโอกาสทางธรกจในทองถน โอกาสมงานทาทมากขนและดขน, สรางโอกาส

การทางานจากธรกจใหม ๆ ทเกดขน โอกาสทางอาชพและการลดผลกระทบสงแวดลอมท

มตอชมชน ทาใหมคณภาพชวตทดขน มสขภาพอนามยทดขนทงรางกายและจตใจ ได

บรษท/โรงงานทมความรบผดชอบสง และมจตสานกทดตอสวนรวมเขามาอยในพนท ม

ความมนใจวาโรงงานทเขามานจะทาใหดน น า อากาศ สะอาดขน และลดปรมาณของเสย

ไปพรอม ๆ กนเปนความภาคภมใจของชมชน

โรงงาน

)

นโยบายการ “นากลบมาใชใหม” ชวยลดรายจายในการทาธรกจ และเพมผลกาไร โดยการลด

(Industry, Companies, Business, Economy)

นโยบายการ นากลบมาใชใหม ชวยลดรายจายในการทาธรกจ และเพมผลกาไร โดยการลด

ตนทนการผลต และการเพมประสทธภาพการใชวตถดบและพลงงาน โอกาสในการขยายตลาด

สาหรบผลตภณฑพลอยได/ของเสยตาง ๆ ปรบปรงประสทธภาพของการควบคมรกษาคณภาพ

สงแวดลอม พนกงานมสขภาพอนามยทด ขน มความสขในการทางานมากขน สงผลตอ

ประสทธภาพและผลผลตในการทางาน รวมมอกบโรงงานอน ๆ ในการจดการของเสย การตอบโต

ภาว ฉกเฉน ขอมลสงแวดลอม การฝกอบรม ร บบการจดซอ ลดความ ไมนาเชอถอทางดานภาวะฉกเฉน ขอมลสงแวดลอม การฝกอบรม ระบบการจดซอ ลดความ ไมนาเชอถอทางดาน

สงแวดลอม และปฏบตตามกฎหมายไดดขน สงเสรมภาพพจนของบรษทมสวนรวมกบบรษทและ

องคกรอน ๆ ในการเปนสวนหนงของการพฒนาทย งยนๆ

การอยรวมกนดวยความสมดลของการพฒนา

บนฐานของความยงยน

Sustainable Development of Industry Sustainable Development of Industry

together with Community

ขอคดเหน

ป ป ประเสรฐ ตปนยางกร

prasert@coe.or.th

40