1

Thú vui điện ảnh một thời xa xưa Dạo quanh các rạp chiếu phim ở

SaiGon trước 1975 Bài viết của LeNgocKhaNhi trên forum HDVIETNAM

Bài này sẽ kể lại câu chuyện về những rạp cinéma của thành phố Sài Gòn cách đây 60 năm về trước. Thú vui xem phim gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của những rạp cinéma này. Nhi dành post đầu tiên để trình bày tất cả thông tin hình ảnh Nhi đã sưu tầm được, giúp các bạn có một ấn tượng ban đầu về câu chuyện chúng ta sắp nghe. Nhi sẽ kể câu chuyện này bên dưới với nhiều chi tiết và đi sâu vào phân tích hơn.

Sau đây là danh sách của tất cả những rạp chiếu phim xưa tại Sài Gòn, xếp theo thứ tự ABC, chép từ blog của bác Trần Đăng Chí. Nhi xin chân thành cảm ơn tác giả đã bỏ công hệ thống hóa lại những rạp ciné này.

Alliance Française – Đồn Đất. Rạp của Trung Tâm Văn Hóa Pháp chiếu toàn phim Pháp không có phụ đề Việt ngữ, hiếm khi thấy người Việt đi xem.

Aristo – Lê Lai. Sau 1954 đây là nơi trình diễn thường trực của đoàn cải lương Kim Chung di cư từ miền bắc vào nam. Asam – Đinh Tiên Hoàng, khu Đa Kao. Rạp này đã dẹp quá lâu rồi, ít ra là vào khoảng từ giữa đến cuối thập niên 50. Rạp nằm trong một hẻm nhỏ trên đường Đinh Tiên Hoàng gần góc đường Phan Thanh Giản. Gần đó có tiệm mì Cây Nhản nổi tiếng một thời. Cẩm Vân – Võ Di Nguy, Phú Nhuận. Cao Đồng Hưng – Bạch Đằng, chợ Bà Chiểu, Gia Định. Casino Đa Kao – Đinh Tiên Hoàng. Rạp tương đối khang trang, phim khá chọn lọc, giá cả nhẹ nhàng, địa điểm rất thuận tiện nằm gần Cầu Bông. Casino Sài Gòn – Pasteur. Tên mới là Vinh Quang. Cathay - Công Lý, Chợ Cũ. Catinat - Tự Do : xi-nê tí hon này nằm trong một hành lang từ đường Tự Do xuyên qua đường Nguyễn Huệ Cầu Muối - Bến Chương Dương, Khánh Hội. Cây Gỏ – Minh Phụng, Chợ Lớn. Diên Hồng - Yersin. Đại Đồng – Nguyễn Văn Học, Gia Định. Đại Đồng – Cao Thắng. Một rạp nhỏ chuyên chiếu phim cũ nhưng khá chọn lọc, giá cả thật nhẹ nhàng, địa điểm rất thuận tiện. Đại Lợi - Thoại Ngọc Hầu, Chợ Ông Tạ.

2

Đại Nam – Trần Hưng Đạo. Rạp Đại Nam là rạp sang trọng nhất Sài Gòn, những phim mới được chiếu trước tiên ớ đây và một vài rạp khác rồi một thời gian sau mới được đưa đi tỉnh hoặc các rạp nhỏ chuyên chiếu lại. Đại Quang - Tổng Đốc Phương, Chợ Lớn. Rạp này hoàn toàn Trung Hoa chẳng có gì là Việt Nam hết vì họ chiếu toàn phim Tàu Đông Nhì – Lê Quang Định, Gia Định. Eden - Tự Do. Rạp này quá nổi tiếng

Trước nhất, rạp này không nằm ngoài mặt đường mà lại nằm sâu trong một thương xá cũng được gọi là Eden. Đến rạp, khán giả có thể đi vào từ phía đường Tự Do, Lê Lợi hay Nguyễn Huệ đều được cả. Cái tên rạp tiếng Pháp tự nó cho biết rạp này đã có từ thời Pháp thuộc và kiến trúc bên trong thì đúng y như những rạp bên Pháp. Ở Sài Gòn, chỉ duy nhất rạp này mới có hai balcons (tầng lầu). Thông thường, khi xem xi-nê, ngồi balcon 1 là hay nhất vì nhìn xuống vừa tầm mắt không mỏi cổ và không bị cái đầu của người ngồi hàng ghế trước che khuất tầm nhìn. Balcon 2 của rạp Eden thì nhỏ hơn và quá cao nên nhìn sâu xuống muốn cụp cái cổ luôn nên phần đông khán giả chẳng màng để ý đến sự hiện hửu của nó, ngoại trừ dân đào kép Sài Gòn thì chiếu cố rất nhiệt liệt và gọi đó là ‘pigeonnier’ (chuồng bồ câu). Hào Huê – Nguyễn Hoàng, Chợ Lớn. Hoàng Cung - Triệu Quang Phục, Chợ Lớn. Hồng Liên - Hậu Giang, Chợ Lớn. Huỳnh Long – Châu Văn Tiếp, Gia Định, phía góc chợ Bà Chiểu. Hùng Vương – Pétrus Ký, Sài Gòn. Hưng Đạo - Nguyễn Cư Trinh. Imperial Lê Ngọc – Nguyễn Cư Trinh. Tên cũ là Alhambra. Khá Lạc - Nguyễn Tri Phương. Rạp nằm cạnh tiệm phở Tương Lai. Rạp này đã hoạt động trước thời Đệ Nhất Cộng Hòa. Khải Hoàn – Võ Tánh và Cống Quỳnh. địa điểm tọa lạc nơi thị tứ, giá tiền lại tương đối phải chăng Kim Châu – Nguyễn Văn Sâm, Chợ Cũ. Khi rạp bắt đầu khai trương thì họ đã quảng cáo sẽ chiếu phim “Sapho” (1960). Qua đến những phim kế tiếp, rạp Kim Châu đã tuyển chọn những phim cùng loại nên rất được khán giả hài lòng. Kinh Đô – Lê Văn Duyệt. Đây là một rạp xi-nê hạng sang, chỉ kém hơn rạp Đại Nam một tí. Rạp khai trương sau rạp Đại Nam nhưng lại chỉ hoạt động một thời gian tương đối ngắn ngủi rồi biến thành một chi nhánh của cơ quan USAID. Kinh Thành – Hai Bà Trưng, Tân Định. Lạc Xuân - Gia Long, Gò Vấp. Lam Sơn – Bùi Chu. Mũi tàu Lê Lai, Bùi Chu, Võ Tánh chéo góc với nhà thờ Huyện Sĩ, vòng qua bên hông rạp phía đường Lê Lai thì có nhà của nữ kịch sĩ Kim Cương. Rạp xi-nê này chỉ tồn tại một thời gian rất ngắn ngủi rồi bị đóng cửa vì vị trí của rạp quá gần một nhà thờ, vào thời kỳ đó là Đệ Nhất Cộng Hòa, nên Công Giáo đang có ưu thể. Lê Lợi – Lê Thánh Tôn. Rạp chiếu phim cũ nhưng tuyển chọn toàn phim hay và chỉ chiếu trong 1, 2, hoặc 3 ngày rồi đổi sang chiếu phim khác. Những phim classic như

3

“High Noon”, “Crimson Pirates”, “Vera Cruz”, “Waterloo Bridge”, …được chiếu đi chiếu lại luôn, nếu hụt xem phim nào thì khán giả cứ kiên nhẩn chờ đợi, một thời gian sau thế nào phim đó cũng sẽ được chiếu lại. Lịch trình chiếu phim được niêm yết trước gần một tháng để khán giả chuẩn bị ngày đi xem phim. Rạp Lê Lợi có thể nói là rạp duy nhất ở Sài Gòn chiếu phim theo phương thức này, một ít rạp khác có bắt chước phần nào nhưng rồi cũng không theo hoàn toàn hoặc sau đó phải thay đổi phương hướng. Lệ Thanh – Phan Phú Tiên, Chợ Lớn. Lido – Đồng Khánh, Chợ Lớn. Rạp này có một lịch sử khá ly kỳ. Rạp nằm trong vùng Chợ Lớn cạnh Đại Thế Giới cũ chuyên chiếu phim Âu Mỹ trong khi các rạp chung quanh đều chiếu phim Tàu. Đến cuối thập niên 60, rạp ngưng hoạt động để cho Mỹ mướn làm khu cư trú và câu lạc bộ. Long Duyên – Hồ Văn Ngà. Long Phụng - Gia Long. Chuyên chiếu phim Ấn Độ. Long Thuận – Trương Công Định và Nguyễn An Ninh. Một trong những rạp nhỏ nhất và rẻ tiền nhất của Sài Gòn, Tuy vậy, địa điểm của rạp rất tốt nằm ngay trước nhà ga xe lửa vào thời Pháp thuộc và rạp tiếp tục hoạt động cho đến những năm đầu của thời Đệ Nhất Cộng Hòa. Đây phải được kể là nơi rất thuận tiện để giết thì giờ trong khi chờ đợi các chuyến xe lửa khởi hành đi về các tỉnh vì phim được chiếu thường trực, vào xem lúc nào cũng được, xem giáp vòng thì về, muốn ngồi xem hoài cũng chẳng sao. Long Vân – Phan Thanh Giản. Rạp tương đối mới so với những rạp khác đã có từ đời Pháp thuộc. Khai trương vào khoảng năm 1962. Majestic - Tự Do. Rạp đã ngưng hoạt động từ trước 1975. Nơi đây được xây thành vũ trường Maxim tầng trên và sân khấu trình diễn ca vũ nhạc kịch tầng dưới do nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ phụ trách. Minh Châu - Trương Minh Giảng. Minh Phụng – Hồng Bàng, Chợ Lớn. Thật ra, nơi đây là đình Minh Phụng, khi xưa có lúc khai thác chiếu phim ban ngày. Mini Rex A & B – Lê Lơị. Rạp tương đối sinh sau đẻ muộn vào những năm đầu của thập niên 70. Thuộc vào hạng sang nhất Sài Gòn, rạp rất nhỏ nhưng ghế ngồi rất lớn. Moderne - Trần Văn Thạch, Tân Định. Rạp này có vài ba đặc điểm: lối vào rạp đâm ngang hông phía giữa những hàng ghế, ghế bằng cây nên khi dứt phim khán giả cùng đứng dậy làm cho ghế cây khua lên rầm rầm, và cũng vì ghế cây nên đoàn quân rệp tha hồ cắn phá đám khán giả trong bóng tối của buổi chiếu phim. Mỹ Đô - Trần Nhân Tôn và Vĩnh Viễn. Tên xưa là Thành Chung, tên mới là Vườn Lài. Nam Quang - Lê Văn Duyệt và Trần Quí Cáp. Rạp rất kỳ cựu hoạt động từ thời Pháp thuộc Nam Tiến - Bến Vân Đồn. Nam Việt - Tôn Thất Đạm, Chợ Củ. Nguyễn Huệ - Nguyễn Huệ. Rạp đã ngưng hoạt động từ trước 1975. Về sau là cơ sở U.S.O. Nguyễn Văn Hảo – Trần Hưng Đạo.

4

Olympic - Hồng Thập Tự. Oscar – Trần Hưng Đạo, Chợ Lớn. Phi Long - Xóm Củi. Palace – Trần Hưng Đạo, Chợ Lớn. Quốc Thái – Trần Quốc Toản, Chợ Lớn. Quốc Thanh – Nguyễn Trải. Rạng Đông – Pasteur. Tên cũ là Hồng Bàng. Rex - Nguyễn Huệ. Thanh Bình - Phạm Ngũ Lão. Thanh Vân – Lê Văn Duyệt, Hòa Hưng. Thủ Đô - Tổng Đốc Phương, Chợ Lớn. Tên cũ là Eden Chợ Lớn. Trung Hoa - Đồng Khánh, trước nhà thờ Cha Tam, Chợ Lớn. Văn Cầm – Trần Hưng Đạo. Rạp đã ngưng hoạt động từ trước 1975. Về sau là đại lý Honda đầu tiên tại Việt Nam. Văn Cầm – Võ Di Nguy, Phú Nhuận. Văn Hoa - Trần Quang Khải, Đa Kao. Văn Lang - Cách Mạng, Phú Nhuận. Victory Lê Ngọc – Tổng Đốc Phương, Chợ Lớn. Tên cũ là Majestic Chợ Lớn. Việt Long - Cao Thắng. Vĩnh Lợi - Lê Lợi.

Hình: Đây là hình ảnh về rạp cinéma cổ xưa nhất tại Việt Nam: rạp Pathé do người Pháp xây dựng tại Hà

Nội vào năm 1920. Như vậy điện ảnh đã được du nhập vào Việt Nam từ rất sớm. Tuy nhiên trong hoàn

cảnh bị thực dân Pháp đô hộ vào lúc đó, điện ảnh không phải là thú vui dành cho người dân mà chỉ độc

quyền của giai cấp thống trị ngoại quốc.

5

Hình: Đây là rạp Cathay ở Sài Gòn, hình chụp có lẽ vào thời Pháp thuộc. Không rõ lý do vì sao poster

phim ghi toàn bằng tiếng hoa, có lẽ cho tới lúc này thú vui xem phim vẫn chưa được phổ biến trong dân

chúng người Việt chăng ?

6

Hình: Hình rạp Nguyễn Văn Hảo, có lẽ cũng chụp vào thời Pháp thuộc, vì nó sử dụng chữ Théâtre và tên

phim cũng ghi bằng tiếng pháp. Đây là một trong những rạp chiếu phim sớm nhất do người bản xứ gây

dựng nên.

7

Hình: Góc bên phải hình chụp này chính là rạp EDEN, chắc là cổng sau, vì rạp Eden nằm trong một

hành lang (Passage) trong khu thương xá trên đường Tự do (Đồng Khởi ngày nay), đây cũng là một

trong những rạp cinéma có thâm niên lâu nhất, ban đầu do người Pháp xây dựng nhưng sau đó trở về

với người Việt, rạp EDEN hoạt động từ thời pháp thuộc cho đến tận năm 1975.

Hình: Tấm hình này chụp rạp Văn Cầm, cũng cùng thời với những tấm ảnh bên trên, đây cũng là một

rạp cinéma của người Việt xây dựng và quản lý sau thập niên 50.

8

hình: Không ảnh chụp thành phố Sài Gòn vào thập niên 70, đây là thành phố được mệnh danh là Hòn

Ngọc Viễn Đông, một khu đô thị phát triển vào hàng bậc nhất ở Đông Nam Á.

Hình: Đường phố Sài Gòn xưa, cách trang trí rất đẹp, trang nhã. Đường phố thưa người và gọn gàng

sạch đẹp.

9

Hình: Khu trung tâm Sài Gòn vào một ngày cuối năm, thập niên 70, sinh hoạt của người dân Sài Gòn

lúc này đã rất hiện đại và văn minh.

10

Hình: rạp Casino Đa Kao, sau năm 75 đổi tên thành rạp Cầu Bông. Hình có lẽ chụp vào thập niên 60

Hình: Mặt tiền của rạp Casino Đa Kao và những paneau affiche quảng cáo phim đang chiếu: Một phim

Western điển hình. Tấm Paneau dài phía trên vẽ hình một bộ phim võ hiệp của Hong Kong.

11

Hình: rạp Đại Nam, đây là rạp hiện đại nhất trước khi rạp REX được xây dựng. Chúng ta có thể thấy rạp

đang chiếu phim Le Cid với Charton Heston, có lẽ hình chụp vào đầu thập niên 60, có nhiều xe bán

hàng rong trước cửa rạp.

Hình: rạp Cao Đồng Hưng

12

Hình: Nụ cười hồn nhiên của em bé răng sún bán kẹo cao su trước cửa một rạp chiếu bóng. Tấm bảng

phía sau em có ghi: phụ đề chữ việt – Technicolor.

Hình: rạp Casino Sài Gòn và afiche của một bộ phim kiếm hiệp

13

Hình: Vẫn là rạp Casino Sài Gòn với 1 phim Western

Hình: rạp Casino Sài Gòn và affiche của một phim thần thoại võ hiệp, rất có thể đây là phim Nhật Bản vì

Hong Kong không sản xuất phim theo trường phái này.

14

Hình: rạp Casino Sài Gòn và affiche một phim rùng rợn, hình vẽ bằng tay không mấy sắc sảo, tên phm

bằng tiếng Pháp như mot phong cách cố hữu của tất cả rạp chiếu bóng thời đó.

Hình: rạp Casino Sài Gòn và bộ phim thần thoại Nhật Bản như trên đã nói

15

Hình: Một bãi chiếu phim lưu động tại vườn hoa khu trung tâm Sài Gòn.

16

Hình: Chợ bến Thành, cửa ngõ nối kiền khu trung tâm hành chánh và khu Chợ Lớn của người Hoa. Đây

cũng giống như một lằn ranh giữa thế giới Âu Mỹ và thế giới Hoa kiều, với hai nền văn hóa điện ảnh

khác nhau.

17

Hình: Bạn có thể thấy khách sạn REX và rạp REX nhìn từ trên cao. vị trí và kiến trúc của rạp REX rất

gần với rạp REX tại thủ đô Paris của Pháp (Hình bên dưới).

Hình: Rạp REX ở Paris, Pháp, có lẽ tỉ phú Ưng Thi khi xây dựng rạp chiếu bóng hiện đại nhất vùng vào năm 1962 đã có cảm hứng từ rạp REX của Pháp. Cái tên REX cũng đã nói lên điều này.

18

Hình: Sài Gòn về đêm, hình chụp vào giữa thập niên 60. Thời đó trên truyền hình không có chiếu phim,

và cũng chưa có Home Vidéo như bây giờ, nên khi màn đêm buông xuống là thời điểm các rạp cinéma

đặc kín khán giả

Hình: Đây là mặt tiền của rạp REX, khánh thành năm 1962 và là rạp chiếu phim hiện đại nhất Đông

Nam Á vào thời điểm đó. Rạp có phòng chiếu và màn hình lớn nhất, gắn máy lạnh và thậm chí có cả một

thang cuốn để đưa khách lên tầng 1. Đây cũng là thang cuốn đầu tiên xuất hiện tại Sài Gòn.

19

Hình: rạp REX, như ta thấy tất cả tên phim chiếu rạp tại Sài Gòn ngày xưa đều ghi bằng tiếng Pháp, cho

thấy phim nhập về từ Pháp, kể cả phim Mỹ.

20

Rạp REX chụp vào ban ngày, thời điểm đang công chiếu phim: James Bond chống lại Dr. NO

21

Hình: Trước cửa rạp Nguyễn Văn Hảo vào thập niên 60.

22

Hình: Rạp Lê Ngọc trong khu Chợ Lớn, đang chiếu bộ phim kiếm hiệp: Lưỡi kiếm Ân Tình.

23

Hình: rạp Long Vân

Hình: Những tờ bướm thông tin về phim phát cho khán giả (tờ programme). Ta có thể thấy là tất cả

phim chiếu tại rạp hạng sang ở Sài Gòn đều có phụ đề 3 thứ tiếng: việt, Hoa, Anh. Có lẽ hoa kiều ngày

xưa được phục vụ riêng và ngang với người Việt.

24

Hình: Một tờ Programme khác của rạp EDEN, chiếu phim Sisi: Nữ hoàng Áo Quốc

Hình: Trên một tờ báo có thông tin về phim chiếu rạp trong tuần, thời điểm của tờ báo này vào tháng 3

năm 1975

Một số thông tin ta có thể thấy: Khán giả Sài Gòn trước 1975 được xem rất nhiều thể

25

loại phim: Phim drama, action Mỹ, Pháp, phim kiếm hiệp Hong Kong, phim tình cảm Đài Loan, phim hài Việt Nam.

Scope: màn hình đại vĩ tuyến (tỉ lệ 2,35:1), tỉ lệ màn hình này rất hiện đại vào thời đó, có thể ví như màn ảnh IMAX hiện nay.

PDVHA: Phụ đề Việt Hoa Anh, ngày trước tất cả phim chiếu rạp đều có phụ đề (làm bằng phương pháp đốt nhiệt, in thẳng vào phim), không có chuyện thuyết minh phim. Cuối cùng là một số hình ảnh về chuyện quảng cáo phim ảnh trên đường phố Sài Gòn trong thập niên 60

26

27

——————————————————————————————————————————— Có thể nói, đặc điểm nổi bật của xi-nê Sài Gòn thời xưa là có nhiều rạp chiếu ‘thường trực’ (permanente), thường từ 9g sáng đến 11g đêm và khán giả có thể mua vé vào xem bất cứ lúc nào cũng được. Xem chán thì ra. Cũng có người lợi dụng những rạp máy lạnh để đánh một giấc ngủ trưa. Thật là một công được cả đôi việc. Ngủ chán, thức dậy xem tiếp! . Tuy vậy, chiếu thường trực cũng có điều bất tiện nếu bạn vào rạp giữa lúc phim đang chiếu. Vai chính lúc bạn vào xem có thể bị cụt chân ở phần cuối trong khi không biết rõ ‘lại l ịch’ tại sao chân lại bị cụt. Chẳng khác nào chỉ thấy ngày 30/4/75 thiên hạ chạy giặc, di tản chiến thuật một cách rầm rộ mà không biết xưa kia người Sài Gòn sống, làm việc và ăn chơi ra sao! Chỉ tại không vào đúng lúc đầu phim.

28

Tờ program của rạp Rex, phim Deux Hommes Dans La Ville với Alain Delon, Jean Gabin và Michel Bouquet

Cũng có khi người ta vào rạp xem phim mà thật tình chẳng biết đang chiếu phim gì. Có những cặp tình nhân vào đấy để tâm sự nhỏ to, có những cặp bạo hơn, tuy làm khán giả nhưng… cũng đóng phim. Có điều trên màn ảnh là phim trinh thám hay phim chiến tranh nhưng ở hàng ghế khán giả lại đóng phim tình cảm ướt át.

Vào thời Đệ nhất Cộng hòa, mỗi khi bắt đầu một xuất chiếu phim khán giả phải đứng dậy chào cờ và ‘suy tôn Ngô Tổng thống’ với những lời ca tụng lãnh tụ Ngô Đình Diệm: “Ai bao năm từng lê gót nơi quê người, cứu đất nước thề tranh đấu cho tự do? Người cương quyết chống Cộng, bài phong kiến bóc lột, diệt thực dân đang rắc reo tàn phá… Toàn dân Việt Nam biết ơn Ngô Tổng thống, Ngô Tổng thống, Ngô Tổng thống muôn năm…”. Câu sau cùng được trẻ con chế thành… “Toàn dân Việt Nam muốn ăn tô hủ tiếu, tô hủ tiếu, tô hủ tiếu ngon ghê…”

Trước khi vào phim chính, các rạp còn ‘chiếu dạo’ những phim sắp tới theo chương trình của riêng từng rạp. Dĩ nhiên là chọn cảnh nào hấp dẫn nhất để giới thiệu cùng khán giả, đó cũng là một cách quảng cáo của các hãng nhập cảng phim từ nước ngoài. Trong trường hợp phim chính quá ngắn, các rạp câu khách bằng cách chiếu thêm phim phụ như phim của Charlot, phim thời sự hoặc đôi khi còn có phụ diễn tân nhạc cho… xôm tu.

Xi-nê Sài Gòn có một truyền thống phải nói là độc đáo với các tờ program (chương trình) phát cho khán giả khi đến mua vé xem phim. Trên tờ program của phim, khán giả có thể đọc để biết đại khái nội dung phim và tên các tài tử trong phim. Đối với dân ghiền xi-nê, có một cái thú tương tự như sưu tầm tem thư, họ sưu tầm program.

Ở phía dưới cùng, góc phải của tờ program phim Deux Hommes Dans La Ville có dòng chữ “Visa 214/74 ngày 26-10-74” khiến tôi thắc mắc không biết có phải phim này có visa nhập

29

khẩu Sài Gòn được cấp ngày 26/10/74 (?). Nếu đúng vậy, không hiểu bộ phim này có kịp theo dòng người di tản ra khỏi Vi ệt Nam trước 30/4/75 hay còn kẹt lại trong kho tư liệu phim trên đường Phan Kế Bính để tham dự khóa… cải tạo chung với ‘ngụy quân, ngụy quyền’?

Sài Gòn xưa có rạp Cinéma Catinat chiếu thường trực, rạp nằm trong hành lang (passage) nối liền đường Tự Do (Catinat) sang đường Nguyễn Huệ (Charner). Đây là rạp chiếu phim thường trực đầu tiên ở Việt Nam, và tất nhiên cũng là rạp chiếu phim thường trực đầu tiên ở Đông Dương.

Ciné Catinat có giá vé đồng hạng 10 đồng, rạp còn bán 1 tập 10 vé giá 80 đồng, mua nguyên tập khán giả lợi được 20 đồng. Rạp xi-nê thuộc loại ‘tí hon’ này về sau chuyển đổi thành phòng trà ca nhạc với nhiều tên như Au Chalet rồi Đêm Màu Hồng, nơi ra mắt của ban nhạc Phượng Hoàng thời kỳ trước khi nhập với ca sĩ Elvis Phương.

Vào thập niên 1960, miền Nam an bình, thịnh vượng. Sài Gòn đẹp hơn, sang hơn cho nên nhiều rạp xi-nê hiện đại ra đời. Những rạp mới này có màn ảnh lớn, gọi là Cinemascope, (màn ảnh đại vĩ tuyến), màu Eastmancolor, máy lạnh tối tân khiến những rạp nhỏ, xưa, với máy chiếu kêu lạch xạch, quạt trần thổi vù vù, dần dần ế khách.

Chủ Cinéma Catinat phá rạp, xây thành chung cư. Trường hợp rạp xưa, cổ lỗ, không có khách cũng xẩy ra với rạp xi-nê Asam ở Dakao nằm trên đường Ðinh Tiên Hoàng gần Mì cây Nhãn. Nếu từ Casino Dakao đi lại thì rạp Asam nằm bên lề phải, còn Mì Cây Nhãn nằm xéo bên lề trái. Vào khoảng năm 1965 rạp Asam cũng bị phá đi và cũng lại xây appartment.

Rạp Long Phụng nằm trên đường Gia Long (bây giờ là Lý Tự Trọng) chuyên trị dòng phim thần thoại ca-vũ-nhạc Ấn Độ. Có thể Long Phụng chuyên về phim Ấn vì địa điểm của rạp rất gần với Chùa Chà Và trên đường Trương Công Định chăng? Nam tài tử Ấn Độ ăn khách nhất thời đó là Rama Rao, ông này sau thời 80-90 làm Thống đốc bang Pradesh thuộc miền Nam nước Ấn.

Xin nói thêm, một số chính khách khác cũng xuất thân từ điện ảnh như Rama Rao. Nổi bật nhất trong những trường hợp này là Ronald Regan, Tổng thống Hoa Kỳ; diễn viên phim hành động người Mỹ gốc Áo, Arnold Schwarzenegger, trở thành Thống đốc tiểu bang California và Joseph Estrada, Tổng thống Philipin, cũng xuất thân từ một tài tử điện ảnh.

Năm 1960 rạp xi-nê Kinh Đô được xây mới trên đường Lê Văn Duyệt, chỗ nhìn sang Trụ sở Tổng liên đoàn Lao công Việt Nam. Rạp Kinh Đô mới khá hiện đại và đẹp. Máy chiếu phim và máy lạnh đều thuộc loại mới nhất. Khoảng năm 1961, Tòa Đại sứ Hoa Kỳ mướn rạp Kinh Đô làm nơi chiếu phim cho nhân viên và gia đình làm việc ở Sài Gòn đến xem.

Vào năm 1962, Biệt động Saigon cho nổ bom plastic trong rạp này. Có thể gọi đây là vụ đánh bom đầu tiên ở Sài Gòn. Sau vụ nổ, Tòa Đại sứ Hoa Kỳ không mướn rạp Kinh Đô nữa và rồi rạp này được phá đi, khu đất đó xây một tòa nhà là trụ sở USAID với nhiều tầng lầu.

Những phim chiếu ở rạp Rex đường Nguyễn Công Trứ (không phải là rạp Rex đường Nguyễn Huệ sau này) là những phim cao bồi, Tarzan, Zoro… Phim cũ, chiếu đi chiếu lại nhiều lần nhưng vẫn có người đến xem.

Có khi chiếu được một lúc, đang hồi gay cấn thì bị… đứt phim, phải ngưng để nhân viên phòng máy nối phim. Đèn trong rạp bật sáng. Người lớn, con nít phản đối, húyt gió, la hét rần

30

rần, không thua lúc Tarzan đu giây đến cứu người đẹp Jane, hay Zoro phóng ngựa đến giải cứu người đẹp Juanito!

Rạp Rex ‘cũ’ ở con đường sau rạp Đại Nam mà Đại Nam là rạp sang trọng nhất Sài Gòn thời đó do ông Ưng Thi làm chủ khi Rex trên đường Nguyễn Huệ chưa có mặt. Phim mới được chiếu trước tiên ở đây và một vài rạp khác rồi một thời gian sau mới được đưa đi tỉnh hoặc các rạp nhỏ chuyên chiếu lại. Mỗi phim gồm nhiều cuộn nên thời đó mấy rạp cùng chiếu chung một phim bằng cách lên lịch chia lệch giờ khởi chiếu. Mỗi khi chiếu xong một cuộn sẽ có người đi xe gắn máy giao cho rạp kế tiếp.

Có lần rạp Đại Nam đang chiếu phim Pillow Talk (năm 1959 (?) do Rock Hudson, Doris Day đóng vai chính) thì anh chàng đi giao cuộn phim, hình như mải mê uống nước mía (?) hay sao đó mà để mất cuộn phim phải giao. Tất cả các rạp cùng chiếu phim đó đành phải ngưng lại và đem phim khác ra chiếu tạm. Mãi một thời gian sau, không rõ cuộn phim được chuộc lại hay phải nhập phim mới, Pillow Talk mới được tiếp tục chiếu trở lại.

Phim chiếu tại Đại Nam có cả phim Tàu (Đài Loan, Hồng Kông), nổi bật nhất là Mùa Thu Lá Bay với đôi trai tài gái sắc Đặng Quang Vinh và Chân Trân. Đó là thời tiểu thuyết của nữ văn sĩ Quỳnh Giao, ăn khách không kém truyện võ hiệp hấp dẫn của Kinh Dung như Cô gái Đồ Long, Anh hùng xạ điêu, Lục đỉnh ký…

Xin nhắc lại, Sài Gòn xưa có tới 2 rạp xinê mang tên Rex. Nhiều người chỉ biết có rạp Rex ‘x ịn’ ở đường Nguyễn Huệ, xế cửa Tòa Đô Chánh, bắt đầu khai trương năm 1962. Rạp Rex “cũ’ ở đường Nguyễn Công Trứ là một rạp phụ của rạp xi-nê Majestic.

Phim chiếu ở rạp Majestic, năm hay bẩy tháng sau, thậm chí cả năm sau, được mang ra chiếu lại ở rạp Rex cũ. Không khí trong rạp hôi mùi… nước tiểu vì ngay cửa vào rạp người ta thiết kế toilet. Cũng may, khoảng năm 1955 rạp Rex nhỏ này bị phá. Nơi đây được xây thành vũ trường Maxim tầng trên và sân khấu trình diễn ca vũ nhạc kịch tầng dưới do nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ phụ trách.

Năm 1962, trên đường Nguyễn Huệ xuất hiện rạp Rex ‘hoành tráng’. Đây là rạp hát đầu tiên có thang cuốn (escalator) cũng của ông Ưng Thi, chủ nhân rạp Ðại Nam ở đường Trần Hưng Đạo. Rex là rạp ‘xịn’ nhất thủ đô Sài Gòn, sau này lại còn có thêm ‘người anh em’ Mini Rex. Khán giả vào xem phim thuộc loại thanh lịch, giá vé luôn cao hơn các rạp khác. Mini Rex được quảng cáo là “Rạp chiếu bóng tối tân nhất Việt Nam” thời đó.

31

Sissi Imperatrice chiếu tại rạp Eden với Romy Schneider từ ngày 10/4/75, chỉ 20 ngày trước khi Sài Gòn đổi chủ!

Rạp Rex hình như được khai trương với phim Ben Hur (Charlton Heston). Có tin đồn trong ngày khai trương một người đẹp đi lên thang cuốn không hiểu quýnh quáng thế nào mà bị thang cuốn luôn cái quần… (may mà còn panty)! Không biết chuyện có thật hay không nhưng cũng xin ghi lại làm tư liệu về xi-nê và… chiếc quần phụ nữ.

Gần rạp Rex là rạp Eden nằm trong Passage Eden có lầu và được phân chia thành từng lô, riêng biệt, rất kín đáo cho khán giả là những người đang yêu, vừa xem phim, vừa tâm tình mùi mẫm. Ở Sài Gòn, chỉ duy nhất rạp này mới có hai balcon. Thông thường, khi xem xi-nê tại đây, ngồi balcon 1 là hay nhất vì nhìn xuống vừa tầm mắt không mỏi cổ và không bị cái đầu của người ngồi hàng ghế trước che khuất tầm nhìn. Balcon 2 của rạp Eden thì nhỏ hơn và vì quá cao nên nhìn sâu xuống màn ảnh muốn cụp cái cổ nên phần đông khán giả chẳng màng để ý đến sự hiện hữu của nó, ngoại trừ dân đào kép Sài Gòn ‘yêu nhau đi trời hôm tối rồi’ thì chiếu cố rất nhiệt liệt và gọi đó là ‘pigeonnier’ (chuồng bồ câu).

Đi xem xi-nê solo một mình mà phải lên balcon ngồi vì rạp hết chỗ thì… ‘tủi thân’ lắm. Trên ấy đào kép mùi mẫm, mê ly, nhất là những cặp ngồi ở hàng ghế chót, sau lưng là nguyên bức tường, tha hồ tâm sự lòng thòng! Ca sĩ Pháp Dalida đã có lần xuất hiện tại rạp Eden ‘bằng xương bằng thịt’ khi cô đến Sài Gòn. Cũng tại rạp này, đã chiếu phim Parlez-Moi d’Amour (1961) cũng do Dalida đóng.

Rạp Lê Lợi đường Lê Thánh Tôn, gần chợ Bến Thành, chuyên chiếu phim cũ nhưng tuyển chọn toàn phim hay và chỉ chiếu trong 1, 2, hoặc 3 ngày rồi đổi sang chiếu phim khác. Tuy nhiên, nếu hụt xem phim nào thì khán giả cứ kiên nhẫn chờ đợi, một thời gian sau thế nào phim đó cũng sẽ được chiếu lại. Cái hay là lịch chiếu phim được niêm yết trước để khán giả có thể chọn ngày đi xem.

Rạp Lê Lợi có thể nói là rạp duy nhất ở Sài Gòn chiếu phim theo phương thức này, một ít rạp khác có bắt chước phần nào nhưng rồi cũng không theo được hoặc sau đó phải thay đổi cách làm khác. Khách hàng thường xuyên của rạp Lê Lợi là những sinh viên, học sinh vì rạp chiếu phim cũ nhưng lại hay và giá vé rất nhẹ. Thời đó, đi học ngày hai buổi nên buổi chiều nào chán hoặc lười học bọn trẻ, trai cũng như gái, rủ nhau ‘cúp cua’ đi xem xi- nê ở rạp này.

32

Cũng rất gần với rạp Lê Lợi trên đường Lê Thánh Tôn là rạp Vĩnh Lợi trên đường Lê Lợi, bên cạnh Bệnh viện Sài Gòn, ngay khu vực Chợ Bến Thành. Rạp Vĩnh Lợi nổi tiếng trong giới ‘bê-đê’ vì đây là nơi bạn có thể bị bất ngờ vì một bàn tay xờ xoạng của một chàng ‘gay’ ngồi ngay bên cạnh. Khoảng đầu thập niên 60, có xảy ra một vụ nổ lựu đạn trong rạp, may mắn gần Bệnh viện Sài Gòn nên các nạn nhân chỉ cần bước vài bước được cấp cứu ngay!

Khu vực chợ Thái Bình, có rất nhiều rạp chiếu phim. Rạp Quốc Thanh nằm trên đường Nguyễn Trãi, bên hông Tổng Nha Cảnh sát Quốc gia. Rạp khá khang trang, sau trở thành sân khấu cải lương mà đoàn Dạ Lý Hương đóng đô thường trực.

Rạp Khải Hoàn ngay góc Cống Quỳnh và Phạm Ngũ Lão, thường chiếu phim Tây. Coi được nhưng kẹt cái thiếu máy lạnh, ai vào xem cũng cứ muốn… ‘yêu nhau cởi áo cho nhau’.

Trên đường Phạm Ngũ Lão, gần chợ Thái Bình, còn có rạp Thanh Bình, sau này sửa sang lại thật lịch sự nhưng chẳng bao lâu sau Sài Gòn đổi chủ nên phải dẹp tiệm vì… ‘đứt phim’. Từ rạp Khải Hoàn ở Cống Quỳnh đi đường tắt, băng ngang qua chợ Thái Bình, chỉ mất vài phút là có thể chui vào rạp Thanh Bình xem phim.

Sau này còn có rạp Thăng Long ngay trên đường Cống Quỳnh. Rạp Thăng Long khi đó còn quá tệ, không như nhà hát của trường Sân khấu Điện ảnh bây giờ (tiền thân của trường sân khấu chính là trường Hưng Đạo của Giáo sư toán Nguyễn Văn Phú ngày nào!).

Rạp Casino Saigon (ngày nay là Rạp Quang Vinh).

Chỉ cách nhau chưa đầy ba phút đi bộ, mà khu Tân Định có đến hai rạp ciné. Bên hông chợ là Tân Định là rạp Modern và mặt trước của chợ là rạp Kinh Thành.

Hai rạp bình dân này thay phiên nhau chiếu phim Ấn Độ và phim cao bồi. Để thay đổi không khí, thỉnh thoảng lại mời các gánh cải lương hay Hồ Quảng về trình diễn, làm nghẽn cứng cả xe cộ lưu thông vào những giờ sắp mở màn hay vãn hát.

Nếu Sài Gòn có Casino Saigon thì Tân Định cũng có Casino Dakao. Tuy không nổi tiếng bằng người anh em bà con ở đường Pasteur nhưng rạp Casino Đa Kao trên đường Đinh Tiên Hoàng tương đối khang trang, phim khá chọn lọc, giá cả lại nhẹ nhẹ nhàng và địa điểm lại rất thuận tiện vì nằm gần Cầu Bông. Cũng vì lý do đó, Casino Dakao sau này đổi tên là rạp Cầu Bông.

33

Lại nói thêm, ngay bên cạnh Casino (Saigon) có hẻm Casino nổi tiếng không kém gì rạp xi-nê Casino. Phim chiếu ở Casino có thể dở hoặc hay tùy theo sở thích của người xem nhưng có điều ghé vào hẻm Casino người ta sẽ hài lòng với các món ‘khoái khẩu’ mang hương vị đất Bắc.

Chủ nhân của các quán trong hẻm Casino đa số là dân ‘Bắc kỳ di cư’ nên có những món ‘tuyệt cú mèo’ như bún chả, bún thang, bún riêu, bánh tôm và dĩ nhiên là phở… Các quán tại đây không thuộc loại sang nhưng giá tiền lại hơi đắt, có lẽ vì nằm ngay trung tâm Sài Gòn. Tài tử, giai nhân thường ‘chui’ vào đây để thưởng thức những món ‘đặc sản’ phương Bắc!

Đường Cao Thắng có rạp nhỏ mang tên Đại Đồng, chuyên chiếu phim cũ nhưng khá chọn lọc, giá cả thật nhẹ nhàng, địa điểm rất thuận tiện. Hơn nữa, gần rạp này còn có nhiều quán ăn bình dân như bò viên, bò bía nên khi tan xuất hát có thể ghé vào đây kiếm món gì đó cho ấm bụng.

Xin nhắc các đấng mày râu, hẻm Đại Đồng còn có khu ‘chị em ta’ nên có thể… một công đôi việc! Gần đó còn có rạp Việt Long cũng nằm trên đường Cao Thắng, sau này sửa sang lại khá khang trang, lịch sự.

Các rạp thuộc loại ‘xi-l ố-cố’ nhiều như nấm mọc sau mưa trên đất Sài Gòn. Một danh sách xếp theo thứ tự alphabet có lẽ thể hiện được phần nào sự phong phú của của các rạp xi-nê không nằm trong trung tâm Sài Gòn: Cao Đồng Hưng (Bà Chiểu), Cầu Muối (Khánh Hội), Đại Lợi (Chợ Ông Tạ, Tân Bình), Đại Quang (Tổng Đốc Phương), Hào Huê, Hoàng Cung, Hồng Liên, Lệ Thanh, Lido (những rạp này đều nằm trong Chợ Lớn), Oscar, Palace (Trần Hưng Đạo)…

Ôi, rạp xi-nê Sài Gòn xưa còn nhiều lắm. Chỉ nội việc kể tên cũng đã thấy mệt chứ nói gì đến tận nơi để xem phim. Có lẽ không người Sài Gòn nào dám tự hào đã đến hết các rạp xi-nê trên đất phồn hoa đô hội này!

Thời ấy, phim Mỹ nhập vào Pháp, chiếu ở Pháp rồi mới sang Việt Nam, nên có phim chuyển âm sang tiếng Pháp, có phim nói tiếng Mỹ và có phụ đề (sous-titre) tiếng Pháp. Tên phim thì đa số bằng tiếng Pháp, dù là phim Mỹ. Phần đông các phim, dù của Pháp hay của Mỹ, đều có phụ đề Việt ngữ để khán giả có thể theo dõi. Ngoài ra, một số phim nói tiếng Pháp lại có phụ đề cả ba thứ tiếng Việt-Hoa-Anh…

34

Quảng cáo xi-nê trên báo trước ngày Sài Gòn sụp đổ khoảng hơn một tháng

Nói đến chuyện phụ đề Việt ngữ, tôi xin ghi lại một chuyện khá tức cười nhưng quên không nhớ đó là phim gì. Trong phim có cảnh người nữ diễn viên bồng đứa con còn ẵm ngửa, bên dưới có phụ đề: “Để em bỏ con vô nồi”. Khán giả cười ồ, dù cảnh trên màn ảnh không có gì để cười. Hóa ra những người làm phụ đề sơ xuất trong việc bỏ dấu: chữ ‘nôi’ bị biến thành ‘nồi’ thay vì “Để em bỏ con vô nôi”!

Theo tôi, phụ đề Việt ngữ là cách hay nhất giúp khán giả tiếp cận với tình tiết trong phim. Tuy nhiên, có nhiều phim vì diễn viên nói vừa nhanh vừa dài nên phụ đề cũng phải chạy chữ cho kịp khiến khán giả đọc ‘hụt hơi’, chưa hết câu này đã xuất hiện câu khác. Khổ nhất là những người đọc chậm theo kiểu… ‘bình dân học vụ’.

Sau 1975, dòng phim ‘cách mạng’ miền Bắc không thấy xuất hiện ‘phụ đề Việt ngữ’, thay vào đó là lối ‘thuyết minh’. Cứ mỗi buổi chiếu, có một nhân viên ngồi trong rạp đọc bản script bằng tiếng Việt nên mới gọi là ‘thuyết minh’. Nhiều khi ‘thuyết minh viên’ vì ‘tay nghề’ kém nên cứ đọc trước hoặc đọc sau cảnh trong phim khiến khán giả nhiều lúc chẳng hiểu phim nói gì.

Phim nói tiếng Anh được Fafilm sao lại qua băng Video và giao cho người dịch. Nhận dịch phim có nghĩa là phải nghe hết những đối thoại trong phim rồi viết lại bằng tiếng Việt để người thuyết minh đọc khi phim được trình chiếu.

Gặp những phim thuộc loại ‘ít nói’ như phim chiến tranh, phim hành động đấm đá thì công việc dịch phim tương đối dễ dàng. Ngược lại, những phim thuộc loại tình cảm ướt át, triết lý lòng thòng, người dịch phim cứ phải nghe đi nghe lại mới nắm hết ý nên tốn rất nhiều thì giờ.

Nếu may mắn, phim gốc có kèm original script, người dịch chỉ nhìn phần đối thoại trong bản tiếng Anh và cứ thế dịch ra tiếng Việt, khỏi cần xem phim cũng xong. Tuy nhiên, những trường hợp ‘ngon ăn’ ít khi nào đến tay mình. Fafilm để dành cho ‘bồ tèo’ và những người thân thiết, còn lâu mới đến lượt ‘con bà phước’!

35

Ngoài phụ đề Việt ngữ, xi-nê Sài Gòn xưa còn dùng hình thức chuyển âm, ngôn ngữ ngày nay gọi là ‘lồng tiếng’. Chuyển âm thường áp dụng cho những phim bình dân như loại phim ca-vũ-nhạc của Ấn Độ, sản xuất từ Bollywood.

Sang đến thời của video với các bộ phim của TVB Hồng Kông được cả một ê-kíp chuyển âm người ta mới thấy công việc khó nhọc của diễn viên lồng tiếng như thế nào nhưng khi trình chiếu trên màn ảnh tên tuổi của các diễn viên chỉ xuất hiện khoảng… 10 giây! Nổi tiếng trong loại phim được chuyển âm phải kể đến Tú Trinh với tài diễn xuất điệu nghệ từ tiếng cười, tiếng khóc cho đến những đoạn đối thoại đòi hỏi những đối thoại xuất phát từ nội tâm.

Một trong những phim tôi ‘mê’ nhất là Vertigo với các tài tử Kim Novak, James Stewart. Đạo diễn Alfred Hitchcock làm phim Vertigo theo tiểu thuyết D’Entre les Morts của tiểu thuyết gia Pháp Boileau-Narcezac, hai ông viết chung, một ông tên là Boileau, ông kia tên là Narcezac. Nhà văn Hoàng Hải Thủy đã dựa theo tiểu thuyết D’Entre les Morts để phóng tác thành truyện “Giữa những người đã chết.”

Ngôi nhà trong phim Psycho vẫn còn được giữ lại tại phim trường Universal

Hồi đó, Sài Gòn chiếu rất nhiều phim Hitchcock cho nên giới ghiền xi nê gọi chung những phim kinh dị là ‘phim Hitchcock’ dù phim không thực sự do Hitchcock đạo diễn. Trong ngôn ngữ Sài Gòn, người ta còn dùng từ ‘hít-cốc’ để diễn tả sự căng thẳng, quái đản hay nhuộm màu sắc trinh thám.

Sir Alfred Joseph Hitchcock là đạo diễn tiên phong trong nghệ thuật làm phim tâm lý – tình cảm – kinh dị. Ông khởi nghiệp từ thời làm phim câm tại Anh nhưng giai đoạn thành công nhất là kể từ khi ông chuyển đến Hollywood năm 1956.

Hitchcock đạo diễn hơn 50 bộ phim trong suốt sự nghiệp kéo dài đến 6 thập kỷ. Ông thường được coi là nhà làm phim số 1 của mọi thời đại với thể loại phim đen trắng kinh dị. Những phim nổi bật của ông phải kể đến The Man Who Knew Too Much (1956) với James Stewart và Doris Day (trong phin này Doris Day hát bài What Will Be, Will Be – Que Sera, Sera và đoạt giải Oscar âm nhạc hay nhất).

Các bộ phim North by Northwest (1959) với Cary Grant và Eve Marie Saint, Psycho (1960) với Anthony Perkins và Janet Leigh, và The Birds (1963) với Tippi Hedren và Rod Taylor cũng được coi là những thành công của Hitchcock. Sau khi làm phim Psycho với Universal,

36

Hitchcock trụ lại với hãng phim này cho đến khi về hưu. Thật may mắn, năm 1991, tôi đã chụp được hình ảnh ngôi nhà trong phim Psycho vẫn còn được lưu giữ tại phim trường Universal ở tiểu bang California.

Có một loại phim cũng rất ăn khách với những màn nổ súng, ‘bắn chậm thì chết’. Người Sài Gòn gọi nôm na là ‘phim cao-bồi’ (cowboy), ‘phim miền Tây’ (Western Movies) với những cảnh cưỡi ngựa, bắn súng lồng trong cốt truyện ‘thiện thắng ác’, ‘anh hùng thắng gian ác’ hoặc ‘da trắng thắng da đỏ’.

Người hùng trong những phim này phải kể đến Gary Cooper, John Wayne, Clint Eastwood… trong những bộ phim miền Tây nổi tiếng như Gunfire at OK Coral và The magnificient seven (Les sept mercenaires).

Sài Gòn đã chiếu quá nhiều phim hay có tính cách kinh điển. Theo tôi, những phim dưới đây được xếp vào hạng ‘kiệt tác’ đối với dân ghiền xi-nê thời đó: Casablanca: phim tình cảm với một mối tình đẹp giữ Rick (Humphrey Bogart) và Isla (Ingrid Bergman) trong những thời khắc của định mệnh và chiến tranh. Gone with the wind (Cuốn theo chiều gió) với nàng Scarlet trong bối cảnh nội chiến Nam-Bắc Mỹ đã làm thổn thức bao trái tim vì cuộc tình lãng mạn qua diễn xuất của các tài tử nổi danh Vivian Leigh, Clark Gable.

Roman Holyday (Vacance Romaine – Nghỉ Hè La Mã), nàng công nương Audrey Hepburn và một phóng viên do số phận run rủi đã có những thời khắc đẹp bên nhau. Cảnh thơ mộng nhất phải kể đến cặp tình nhân chở nhau trên chiếc Vespa đi khắp Florence . Sau này, có dịp đi Ý, tôi đã đến những nơi đã quay ngoại cảnh của cuốn phim. Thật tuyệt vời!

Bác sĩ Zhivago mang chủ đề tình yêu mạnh mẽ và thơ mộng trong những tháng ngày tuyệt vọng của cuộc sống tại Nga . Đây là tác phẩm văn học của Boris Pasternak, Giải Nobel Văn Chương với các diễn viên Omar Sharif và Julie Christie. Chính quyền Nga gần đây đã cho phép xuất bản toàn bộ các tác phẩm của ông sau khi đã bị cấm đoán suốt thời kỳ Liên Bang Xô Viết.

City Lights (Ánh đèn đô thị) là một phim câm mang tính kinh điển của thời Charlie Chaplin với vai diễn độc đáo Charlot, một gã lang thang yêu một cô gái bán hoa bị mù hai mắt. Tình yêu khiến anh mạnh mẽ trong cuộc chiến vượt lên sự bần cùng. Phim câm, cười mà rơi lệ!

Love Story (Chuyện tình), phim đã đưa Ali McGraw và Ryan O’ Neal lên hàng các ngôi sao, đồng thời đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của chủ nghĩa hiện sinh.

37

Brigitte Bardot

Sài Gòn trước 1975 chiếu nhiều loại phim và mỗi tài tử nổi tiếng đều có những fans hâm mộ riêng. Theo tôi, nổi nhất và có nhiều người hâm mộ nhất là cô đào sexy BB. Nữ minh tinh người Pháp, Brigitte Bardot, sinh ngày 28/9/1934, nổi tiếng từ năm 1956 qua phin Et Dieu Créa La Femme (And God Created Woman) do Roger Vadim đứng ra đạo diễn và chính ông là chồng của BB. Đạo diễn này chắc tử vi có số đào hoa, về sau ông còn kết hôn với người đẹp Jane Fonda, con gái rượu của Henry Fonda.

Trong suốt cuộc hôn nhân với BB (1953-1957) ông đã biến người phụ nữ trẻ con (child-woman) thành một hình tượng quyến rũ của phái đẹp. Những phim tiếp theo như Babette s’en va-t-en guerre (1959), La Verité (1960) đã được trình chiếu tại các rạp xi-nê Sài Gòn và lúc nào cũng đông nghẹt người đến để xem cô đào sexy, tóc vàng, ‘môi cong tớn’.

Không biết tôi có dùng đúng chữ để diễn tả cặp môi BB?

Cặp môi đó lúc nào cũng chờ đợi, mời gọi những cái hôn và chính cặp môi đó sau này trên Đà Lạt có một loại hoa hồng mang tên Brigitte Bardot.

Đã có không ít cô gái Việt vào các thập niên 50-60 lấy BB làm khuôn mẫu. Theo tôi, không thể nào có một cặp môi thứ hai, không ai có thể bắt chước được BB với cặp môi… thiên phú!

BB cũng là thần tượng của giới học sinh và sinh viên với mái tóc dài buông lơi đến quá lưng rất quyến rũ. Tóc BB lại đánh rối phiá trước nên nhiều nữ sinh hồi đó cũng bắt chước kiểu tóc này. Trường nữ trung học Trưng Vương phải tung ra chiến dịch chấn chỉnh: nữ sinh nào tóc đánh rối quá cao đều được các bà giám thị đưa vào văn phòng, bắt gỡ tóc và chải lại!

38

‘Quả Bom Sex’ thứ hai là Sophia Loren, cũng sinh năm 1934 như BB, nhưng lại là cô gái Ý, sống cuộc đời nghèo khổ tại Naples. Và cũng như BB, cô lấy ông chồng làm đạo diễn, Carlo Ponti, năm 1957.

Qua hai trường hợp của BB và Sophia Loren, người ta thấy ngay các kiều nữ đều có tính toán đâu ra đó. Lấy chồng đạo diễn – dù già, dù xấu trai – nhưng sẽ bảo đảm một con đường vinh quang nghệ thuật?

Sophia Loren

Những phim hay nhất của Sophia Loren phải kể đến The Pride and the Passion (1957, đóng chung với Frank Sinatra), It Started in Naples (1960, với Clark Gable) và El Cid (1961, với Charlton Heston). Năm 1961, Sophia Loren đoạt giải Oscar qua phim La Ciociara (Two Women) đến khi về già vẫn còn nhận một giải Oscar vào năm 1991.

Kiều nữ thứ ba được dân ghiền xi-nê ái mộ là Gina Lollobrigida. Phim hay nhất làm khán giả mê mẩn là Anh gù Nhà thờ Đức Bà (Notre Dame de Paris) năm 1956 với Gina trong vai người đẹp Esmeralda và Anthony Quinn trong vai anh gù Quasimodo theo truyện của Victor Hugo. Đoạn kết thật cảm động với cảnh chiếu bộ xương của anh gù và người đẹp trong tư thế ôm nhau khi màn ảnh mờ dần…

Đây cũng là phim màu đầu tiên dựa theo tiểu thuyết và sau này tôi mới biết nguyên bản của phim chỉ có 2 nhân vật chính nói tiếng Anh còn những diễn viên người Pháp đều được lồng tiếng Anh. Trong khi đó tại Sài Gòn dù xem phim Mỹ vẫn nghe tiếng Pháp. Thật tréo cẳng ngỗng giữa 3 ngôn ngữ Anh-Pháp-Việt trong thị trường điện ảnh tại Sài Gòn.

Cũng như Sophia, Gina là người Ý nhưng cô lớn hơn BB và Sophia đến 7 tuổi và xuất hiện trong hoàn cảnh thế giới còn đang ngổn ngang những đổ nát từ cuộc đại chiến lần thứ nhì.

39

Năm 1947, Gina tham dự cuộc thi hoa hậu Ý và với nhan sắc mặn mà của một cô gái 20 tuổi, Gina đoạt giải ba.

Gina có biệt hiệu Người đàn bà đẹp nhất thế giới qua bộ phim do Ý sản xuất, La Donna Piu Bella del Mondo, năm 1955. Cô đã từng diễn xuất bên cạnh những tài tử nổi danh một thời như Humphrey Bogart (trong phim Beat the Devil), Yul Brynner (Solomon and Sheba), Burt Lancaster (Trapeze), Frank Sinatra (Never So Few)… Năm 1961, Gina xuất hiện trong Come September với Rock Hudson và đoạt Giải Cầu Vàng (Golden Globe) qua bộ phim này.

Cuộc đời tình ái của Gina cũng sôi nổi không kém cuộc đời nghệ thuật. Vào năm 2006, khi đó Gina đã 79 tuổi, bà tuyên bố sẽ kết hôn với một doanh nhân người Tây Ban Nha, Javier Rigau. Chàng Javier khi đó mới tròn 45! Họ tiết lộ đã hẹn hò với nhau từ năm… 1984 khi gặp nhau tại Monte Carlo . Cuối cùng, cuộc hôn nhân bất thành vì sức ép của dư luận và báo chí!

Vài tờ chương trình chiếu film tại miền Nam trước đây và 1 quảng cáo ca nhạc tại phòng trà….Xem cho dzui!

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

Tuần báo MÀN ẢNH, tờ báo chuyên viết về điện ảnh của miền Nam trước đây……

51

52

53

54

55

56

57

58

59

Lọt đâu vào một tờ Phụ Nữ Ngày Mai…chơi luôn

60

nguồn http://www.hdvietnam.com/diendan/107-binh-luan-tu-do/374651-bai-1-khoi-nguon-dam-me-thu-vui-dien-anh-mot-thoi-xa-xua.html http://www.hdvietnam.com/diendan/107-binh-luan-tu-do/376530-chuyen-cinema-cua-mot-thoi-bo-tuc-cho-bai-cua-ban-lengockhanhi.html

nguồn

61

http://www.hdvietnam.com/diendan/107-binh-luan-tu-do/374651-bai-1-khoi-nguon-dam-me-thu-vui-dien-anh-mot-thoi-xa-xua.html http://www.hdvietnam.com/diendan/107-binh-luan-tu-do/376530-chuyen-cinema-cua-mot-thoi-bo-tuc-cho-bai-cua-ban-lengockhanhi.html http://anhpoly.wordpress.com/2012/05/14/thu-vui-dien-anh-mot-thoi-xa-xua-dao-quanh-cac-rap-chieu-phim-o-saigon-truoc-1975/ http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=488700&page=233