วารสารของสำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปท ๓๐ ฉบบท ๑ (มกราคม-มถนายน ๒๕๕๒) ISSN 0125-555X

■ หอสมดแหงชาตประเทศออสเตรเลย (National Library of Australia)

■ หองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย

(The Australian National University Library)

■ หองสมดมหาวทยาลยซดนย (University of Sydney Library)

■ หองสมดมหาวทยาลย Macquarie (Macquarie University Library)

■ เรองเลาจากตางแดน : ดงานหองสมดทเขตปกครองพเศษฮองกง

■ ดวอ เหมยวสมด

â´Á·Ñȹ �

วตถประสงค

1. เพอสงเสรมและเผยแพรงานของสำนกหอสมด

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2. เพอสงเสรมและเผยแพรการใชหองสมด

3. เพอสงเสรมการคนควาและวจยทางบรรณารกษศาสตร

สารนเทศศาสตร และความรดานอนๆ

กำหนดออก ราย 6 เดอน (ปละ 2 ฉบบ)

ทปรกษา

นางศรจนทร จนทรชวะ

ผทรงคณวฒ

ดร.เพญศร กวยสวรรณ

ดร.นงเยาว เปรมกมลเนตร

บรรณาธการ

นางสาวสกญญา มกฏอรฤด

บรรณาธการประจำฉบบ

นางสาวสกญญา มกฏอรฤด

นางชมาน ถระกจ

กองบรรณาธการ

นายคมสนต ยวพรพงศกล

นางชมาน ถระกจ

นางมนา เปรมมณ

นางสาววนดา วารเศวตสวรรณ

นางสาววภา บญแดง

ศลปกรรม

นายคมสนต ยวพรพงศกล

เจาของ

สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สำนกงาน

ฝายสงเสรมและพฒนาหองสมด

สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

กรงเทพฯ 10200

โทรศพท 0-2613-3518, 0-2613-3519

พมพท

คณะบคคลอเมจเนยรง

โทรศพท 08-1833-1166

• บทความทตพมพในวารสารน มชอปรากฏในฐานขอมลการอางองวารสารไทย ของศนยดชนการอางองวารสารไทย

(Thai Journal Citation Index Center)

• การนำบทความในวารสารนไปตพมพซำจะตองไดรบอนญาตจากเจาของทถกตองกอน

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552)

2 บทบรรณาธการ

3 หอสมดแหงชาตประเทศออสเตรเลย

(National Library of Australia)

พลสข ปรวตรวรวฒ

22 หองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย

The Australian National University

Library

สมนา วสสระ

จนทนา มากมตร

37 หองสมดมหาวทยาลยซดนย

(University of Sydney Library)

ฐตมา หรญเวชยางกร

43 หองสมดมหาวทยาลย Macquarie

(Macquarie University Library)

รงทพย หอวโนทยาน

51 เรองเลาจากตางแดน: ดงานหองสมดท

เขตปกครองพเศษฮองกง

ทพวรรณ อนทมหนต

ปณฑารย วระพนธ

64 ดวอ เหมยวสมด ชมาน ถระกจ

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 2

บทบรรณาธการ

โดมทศนฉบบนเปนฉบบ Grand Tour Libraries in Australia and Hong Kong

ผอานจะไดสมผสกบหองสมดท โดดเดนในประเทศออสเตรเลยและฮองกง ลอง

เปรยบเทยบความเหมอนและความตางกบหองสมดในประเทศไทย มมากนอยเพยงใด

สาระสำคญของเนอหาของโดมทศนฉบบน จะเนนเรองการบรหารจดการ

หองสมดตางๆ ของประเทศออสเตรเลย โดยเฉพาะอยางยงหอสมดแหงชาต ทสราง

ความชนชมกบคณะทไปดงานเปนอยางยง ความโดดเดนกบวธบรหารจดการในเรอง

ของการอนรกษ และการรกษาทรพยากรสารสนเทศทเกาแก และวธการดแลรกษา

การจดเกบทเปนระบบอยางนาสนใจ ควรนำเอามาเปนแบบอยาง เปนการรกษา

สมบตชาตทนาสนใจมาก และในขณะเดยวกนหองสมดทกแหงทไปเยยมชม ตางก

ใหความสำคญตอการใหบรการกบผใชมากทสด และมมมองของหองสมดตางประเทศ

ในสายตาของผใช ทใหความสำคญกบหองสมดเปนอยางมากในฐานะเปนแหลงศกษา

คนควา และการทำวจย

และกาวขามไปยงเกาะฮองกง ซงมหองสมดทมรปลกษณอกลกษณะหนงท

นาสนใจเชนกน ผอานจะไดเหนการใหความสำคญอยางมากตอผใชบรการ เปนสงท

หองสมดสถาบนอดมศกษาควรนำมาพจารณาเปนอยางยง

ปดทายดวยผลงานแปล “ดวอ เหมยวสมด” เปนผลงานทอานสนกและมสาระ

นาคด โดมทศนฉบบนเสนอความนารกของ “ดวอ” กบหองสมดอยกนไดอยางไร

หาคำตอบไดจากโดมทศนฉบบน

กองบรรณาธการขอขอบคณนกเขยนของสำนกหอสมดทกทาน ทพยายาม

อธบายรายละเอยดจากการไปเยยมชมหองสมดมาใหผอานใหไดประโยชนมากทสด

เหนบรรยากาศของหองสมดตางประเทศอยางนาสนใจเปนอยางยง และพบกนใหม

ฉบบหนากบสาระทางวชาการทนาสนใจมากมาย

กองบรรณาธการ

â´Á·Ñȹ �

â´Á·Ñȹ � 3

พลสข ปรวตรวรวฒ*

หอสมดแหงชาตประเทศออสเตรเลยกอตงขนในป ค.ศ. 1960

โดยอยภายใตการดแลของหอสมดรฐสภา เปนหองสมดเพอการ

วจยและการอางองทใหบรการแกประชาชนโดยทวไป มทรพยากร

ประเภทตางๆ ใหบรการกวา 9 ลานรายการ ไดแก หนงสอ วารสาร

หนงสอพมพ แผนท ดนตร ตนฉบบตวเขยน รปภาพ ประวต-

ศาสตรจากคำบอกเลา เอกสารทมอายการใชงานสน ทรพยากร

อเลกทรอนกส รวมทงเวบไซตตางๆ ทรพยากรสารสนเทศสวนใหญ

ตพมพในประเทศออสเตรเลยหรอเปนเรองทเกยวกบออสเตรเลย

นอกจากนนหอสมดฯ ยงมทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบเอเชย

และแปซฟก สงพมพทเกยวกบประเทศตางๆ และหนงสอหายาก

หอสมดฯ จดหาทรพยากรสารสนเทศหลายประเภทเพอสนอง

ความตองการของชาวออสเตรเลยและผใชทงชาวออสเตรเลยและ

ชาวตางประเทศ ซงตองการคนควาเรองราว รปภาพ แผนท ดนตร

ทเกยวกบประเทศออสเตรเลย ตนฉบบตวเขยนบางรายการ และวสด

หอสมดแหงชาตประเทศออสเตรเลย

(National Library of Australia)

* บรรณารกษชำนาญการ ระดบ 8 สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 4

ตพมพ อยในระหวางการจดทำใหอยในรปดจทล

เพอใหงายตอการเขาถงสงพมพออสเตรเลยท

หายากและมเพยงหนงเดยว หนงสอพมพหลกๆ

ของประเทศออสเตรเลยไดรบการทยอยทำใหอยใน

รปดจทลดวยเชนกน นอกจากทรพยากรดงกลาว

แลว หอสมดฯ ยงมทรพยากรสารสนเทศสำหรบ

ผพการทางสายตาดวยคอ National Reserve

Braille Collection

หอสมดแหงชาตมหนาทเกบรกษาและพฒนา

ทรพยากรสารสนเทศของประเทศ จดหาทรพยากร

เขาหอสมดฯ ดวยวธการจดซอและรบบรจาค

สำนกพมพของออสเตรเลยจะตองมอบสงพมพท

จดพมพจำนวน 1 ฉบบตอ 1 เรองใหหอสมดฯ

ภายใตบทบญญตของกฎหมายลขสทธประเทศ

ออสเตรเลย หอสมดฯ ยนดรบบรจาคทรพยากร

สารสนเทศจากสมาชกและประชาชนท ว ไป

นอกจากนหอสมดฯ ยงมโครงการ Australian

Government’s Cultural Gifts Program ซงจะม

เงนมอบเปนแรงจงใจใหผเปนเจาของวสดทาง

วฒนธรรมมอบวสดดงกลาวใหแกสถาบนตางๆ

ของรฐ

ขอมลพนฐาน ผอำนวยการ Ms.Jan Fullerton

(ตำแหนงมวาระ 5 ป ตงแตวนท 9 สงหาคม 2550 ถงวนท 8 สงหาคม 2555)

ทรพยากรสารสนเทศ 9 ลานกวารายการ

หนงสอใหมในแตละป 45,000 รายการ

ทรพยากรสารสนเทศทางดานกฎหมายของออสเตรเลย 20,000 รายการ

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบประเทศตางๆ 15,000 รายการ

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบเอเชย 100,000 รายการ

บคลากรประจำของหอสมดฯ 445 คน

อาคารหอสมด 3 หลง (เปนอาคารหอสมด 1 หลง และอาคารจดเกบทรพยากรสารสนเทศ 2 หลง)

ทรพยากรสารสนเทศเฉพาะตางๆ ● ทรพยากรสารสนเทศเอเชย

● เอกสารทมอายการใชงานสน

● ตนฉบบตวเขยน

● แผนท

● ดนตร

● ประวตศาสตรจากคำบอกเลา

● รปภาพ

● หนงสอหายาก

● วสดอนๆ ทระบใหไปรบทหองอาน

Petherick

หองอานทรพยากรสารสนเทศ ประเภทตางๆ ของหอสมดแหงชาต

● หองอานกลาง (Main)

● หองอานหนงสอพมพและวสดยอสวน

(Newspapers and Microforms)

● หองอาน Petherick

● หองอานทรพยากรสารสนเทศเอเชย

(Asian Collection)

● หองอานตนฉบบตวเขยน (Manuscripts)

● หองแผนท (Maps)

● หองภาพ (Pictures)

â´Á·Ñȹ � 55

การใชหอสมดแหงชาต ผ ใชสามารถเขาถงทรพยากรสารสนเทศ

ประเภทตางๆ ของหอสมดฯ โดยผานหองอาน

ซงมอยทงหมด 7 หอง หองอานกลางเปนจดแรก

ทผใชควรจะมาเนองจากสามารถเขาถงหนงสอ

และวสดสารสนเทศทวไปของหอสมดฯ ไดแก

หนงสอ วารสาร และทรพยากรอเลกทรอนกส

หองอานแตละหองไดจดบรการและวสดอปกรณ

ตางๆ เพอใหบรการผใชดงตอไปน

● ทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ

● อนเทอรเนต

● ทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกส เชน

วารสาร ดรรชน ฐานขอมล เปนตน

● รายการทรพยากรสารสนเทศออนไลนและ

เวบไซตของหอสมดฯ

● เครองถายเอกสาร เครองพมพ และ

อปกรณวสดยอสวน

● เครอขายไรสาย

● เครองอำนวยความสะดวกในการพมพงาน

● โปรแกรมการใชเครองหมายดนตร แปน

พมพอเลกทรอนกส และเครองฟงเสยง

● ความชวยเหลอจากบคลากรหอสมดฯ ใน

การใชบรการและทรพยากรสารสนเทศ

ประเภทตางๆ

ผใชสามารถนำกระเปาใบเลก คอมพวเตอร

และหนงสอสวนตวเขาหองอาน ถาเปนกระเปา

ใบใหญตองไวในหองรบฝากทชน 1 โทรศพท

เคลอนทตองปรบไม ใหม เสยง

อาหารหรอเครองดมหามนำเขาไป

ในหองอาน

ผใชสามารถเขาถงรายการ

ทรพยากรสารสนเทศของหอสมดฯ

ไดทกแหงและทกเวลาโดยทาง

เวบไซต www.nla.gov.au

วธการขอใชทรพยากรสารสนเทศ ผ ใชจะตองลงทะเบยนเพอมบตรสำหรบ

ผอาน โดยสามารถลงทะเบยนทหองอานใดๆ ใน

หอสมดฯ จากนนใหสบคนจากฐานขอมลทรพยากร

สารสนเทศ ซงมทงหนงสอ วารสาร นตยสาร

หนงสอพมพ แผนท ตนฉบบตวเขยน รปภาพ

และทรพยากรอเลกทรอนกสจำนวนมาก เมอพบ

รายการทตองการใหขอใชรายการดงกลาวโดยใช

eCallslip จากฐานขอมลทรพยากรสารสนเทศทาง

หนาจอคอมพวเตอรไดทนท กรณเปนทรพยากร

สารสนเทศเฉพาะ ใหกรอกแบบยมแยกตางหาก

ทรพยากรสารสนเทศทงหมดของหอสมดฯ

จดเกบแบบชนปด ยกเวนหนงสออางองประเภท

พจนานกรม และสารานกรม บคลากรหอสมดฯ

จะจดสงทรพยากรสารสนเทศทมผขอใชไปใหยง

หองอานโดยใชเวลาประมาณ 45 นาทกรณรายการ

นนอยในอาคารหอสมด หรอประมาณ 2 ชวโมง

สำหรบทรพยากรสารสนเทศทจดเกบนอกอาคาร

หอสมด เพอทจะไมตองคอยนาน ผใชสามารถ

ทำการขอใชรายการสารสนเทศลวงหนาผาน

eCallslip และระบวนเวลาทจะมาใชไดดวย

หอสมดฯ ไดจดทำคมอ ดรรชน และเครอง

ชวยคนทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ ซงผใช

สามารถดไดจากเวบไซต www.nla.gov.au

นอกจากนยงมบคลากรหองสมดใหคำแนะนำใน

เรองการคนหาและการขอใชบรการในหองตางๆ

อกดวย

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 6

การใชทรพยากรสารสนเทศ ทรพยากรสารสนเทศบางรายการอาจเกาและ

บอบบาง เชน ตนฉบบตวเขยน ซงไมอาจหามา

ทดแทนได และตองไดรบการดแลอยางระมดระวง

มาก ฉะนนผ ใชจะตองสวมถงมอเมอจะใช

ทรพยากรสารสนเทศดงกลาว และใชดนสอถาตอง

มการจดบนทก ในบางกรณผใชอาจตองใชฉบบ

ดจทล วสดยอสวน หรอขอมลฉบบถายเอกสาร

แทนฉบบจรง

ทรพยากรสารสนเทศของหอสมดฯ ไม

อนญาตใหผใชยมออกไดดวยตวเอง ผใชสามารถ

ทำสำเนาดวยตนเองโดยใชเครองถายเอกสารใน

หองอานกลาง และชำระเงนโดยใชบตรผอาน แต

ขอใหคำนงถงกฎหมายลขสทธดวย ในบางกรณท

ไดรบการอนญาตลวงหนา ผใชอาจใชอปกรณทำ

สำเนาสวนตว กรณเปนทรพยากรสารสนเทศ

เฉพาะ บคลากรหอสมดฯ จะเปนผทำสำเนาให

ผใชสามารถสงทำสำเนาโดยใชบรการ Copies

Direct ทางเวบไซต www.nla.gov.au/copiesdirect

และในบางกรณสามารถยมระหวางหองสมดได

ทรพยากรสารสนเทศบางรายการตองไดรบ

การอนญาตในการทำสำเนาจากเจาของหรอผถอ

ลขสทธ เปนลายลกษณอกษร พรอมลงนาม

โดยผเปนเจาของ ผ ใชสามารถคนหาเรองราว

เกยวกบลขสทธเพมขนจากเอกสารเรอง Thinking

of Copyright Material from the National

Library’s Collections? ทางเวบไซต www.nla.

gov.au/pict/copyjan03.html

ถาผ ใชตองการผลตวสดสารสนเทศจาก

ทรพยากรสารสนเทศของหอสมดฯ เชน หนงสอ

เวบไซต สนคา ฯลฯ ใหอยในรปอนๆ จะตองได

รบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากหอสมดฯ และ

ผถอลขสทธกอน

แนะนำหองอานทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ ของหอสมดฯ โดยสงเขป

1. หองอานกลาง (ชน 1) จดเกบหนงสอ

อางองแบบชนเปด ไดแก พจนานกรม สารานกรม

และนามานกรม ตลอดจนทรพยากรสารสนเทศ

อางองทอยในรปอเลกทรอนกส นอกจากนยงม

การจดแสดงหนงสอและวารสารใหม หนงสอและ

วารสารตพมพทงหมดทถกจดใหเปนทรพยากรสาร

สนเทศทวไปกสามารถขอใชไดในหองน

2. หองอานหนงสอพมพและวสดยอสวน

(ตอนลางของชน 1) ผใชสามารถเขาถงหนงสอ

พมพและวสดยอสวน ตลอดจนทรพยากรเพอ

การคนควาวจยประวตศาสตรครอบครว ในหองน

มหนงสอพมพประมาณ 8,000 ชอเรอง ซงรวมถง

หนงสอพมพรายวนของแคนเบอรรา หนงสอพมพ

จากเมองตางๆ และหนงสอพมพทออกโดยกลม

ชาตพนธตางๆ องคกรทางการเมอง หรอหนงสอ-

พมพทสะทอนความสนใจเฉพาะเรอง นอกจากน

ยงมหนงสอพมพจากประเทศอนๆ จำนวนมาก

ทงทเปนภาษาองกฤษและภาษาอน หนงสอพมพ

ทจดเกบมทงทอย ในรปของสงตพมพและวสด

ยอสวน เมอเรวๆ นหอสมดฯ ไดบอกรบฐานขอมล

ออนไลน 2 ฐานคอ Factiva ครอบคลมรายชอ

หนงสอพมพ 9,000 ชอ ซงสวนใหญสามารถเขาถง

เนอหาเตมได และ The Times Digital Archive

ครอบคลมขอมลออนไลนทสมบรณของ Times ท

ออกในลอนดอน ตงแตป ค.ศ. 1785-1985

â´Á·Ñȹ � 7

3. หองอาน Petherick (ถดจากหองอาน

กลาง) จดบรการสำหรบนกวจยระดบสง จดเกบ

เรองราวทางประวตศาสตรทไดจากการสมภาษณ

และสงพมพเฉพาะและหายากจากทรพยากร

ประเภทตางๆ ของหอสมดฯ เชน ดนตร เอกสาร

ทมอายการใชงานสน วสดและหนงสอหายากของ

ออสเตรเลย

4. หองอานทรพยากรสารสนเทศเอเชย (ชน

3) ผใชสามารถเขาถงหนงสอ วารสาร ทรพยากร

อเลกทรอนกส และฐานขอมลภาษาตางๆ จาก

ทวปเอเชย รวมทงหนงสอพมพภาษาจน ญปน

เกาหล และไทย

ภาษาตางๆ ในทวปเอเชย รวมถงภาษา

จน ญปน เกาหล ไทย เขมร ลาว พมา แมนจ

มองโกเลย ทเบต ฟารซ มภาษาเอเชยบางสวนท

มใหบรการทหองอานรวม คอ ภาษาเวยดนามและ

อนโดนเซย บคลากรหอสมดฯ มความเชยวชาญ

ในบางภาษา และสามารถชวยเหลอผใชได ผใช

สามารถสบคนรายการทตองการ ซงอาจมใน

หอสมดฯ และหองสมดอนในออสเตรเลย เปน

ภาษาจน ญปน หรอเกาหล หรอถอดคำอานเปน

ภาษาโรมนโดยผานทางเวบไซตของ Libraries

Australia ท librariesaustralia.nla.gov.au

ถาผ ใชตองการงานทเกยวกบเอเชยเปนภาษา

ตะวนตก ซงไมใชภาษาของประเทศในเอเชย ตอง

ไปทหองอานกลาง

5. หองอานตนฉบบตวเ ขยน (ชน 2)

ทรพยากรสารสนเทศประเภทตนฉบบตวเขยน

จะรวมถงเอกสารสวนตวของชาวออสเตรเลยทม

ชอเสยง และจดหมายเหตขององคการระดบชาตท

ไม ใชหนวยงานของรฐ ทรพยากรสารสนเทศ

ประเภทตนฉบบตวเขยนมลกษณะหลากหลาย

ประกอบดวยจดหมาย บนทกประจำวน สมด

บนทก คำปราศรย หนงสอ วารสาร และงาน

สรางสรรคทเปนฉบบราง แฟมงานวจย ภาพถาย

หนงสอรายงานการประชมคณะกรรมการ เอกสาร

วาระการประชม ตารางคำนวณคาจางและบนทก

การเงน จดเดนของทรพยากรสารสนเทศประเภท

นคอ เอกสารของ Edward Koiki Mabo, Sir Hans

Heysen, Meryl Tankard, Peter Sculthorpe,

Henry Handel Richardson, Alfred Deakin และ

วารสารทจดเกบใน Endeavour โดย Captain

Cook บนทกขององคกรจะรวมถงบนทกจาก

Returned Services League และ Australian

Conservation Foundation

ทรพยากรสารสนเทศประเภทตนฉบบตว

เขยนนยงครอบคลมถงวสดสำคญทเกยวกบทวป

แอนตารกตกา ประเทศนวซแลนด หม เกาะ

แปซฟก และภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

มตนฉบบตวเขยนของยโรปยคกลางดวยแตไมมาก

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 8

6. หองแผนท (ตอนลางของชน 1) หอสมด

แหงชาตเปนหองสมดทมทรพยากรแผนทใหญ

ทสดในโลก ผ ใชสามารถเขาถงแผนทกวา

600,000 แผน ซงรวมถงตวอยางของภาพถาย

สมดแผนท และลกโลกสมยยโรปตอนตน แผนท

ซงใหรองรอยของการสำรวจและจดตงประเทศ

ออสเตรเลย และแผนทสมยใหมของหลายๆ

ประเทศ โดยเนนทประเทศออสเตรเลย ภมภาค

เอเชยตะวนออกเฉยงใต และแปซฟก

แผนทหายากมากมายไดรบการจดทำใหอย

ในรปดจทล และเขาถงไดทางออนไลน ขอมลท

เปนดจทลมการเกบบนทกไวในซด-รอม และมใน

อนเทอรเนต อกขรานกรมภมศาสตรของชาต

ตางๆ ทงหมดในโลก มทงทอยในรปของสงตพมพ

และอเลกทรอนกส

แผนทจดเปนทรพยากรสารสนเทศเฉพาะของ

หอสมดแหงชาต หอสมดฯ มแผนททกรปแบบทง

ทเปนสงตพมพและไมใช ทรพยากรแผนทไมม

การนำมาจดทำรายการและใหหวเรอง ยกเวนท

เปนหนงสอ แผนทไดรบการจดเกบในหองทมการ

ควบคมอณหภมและความชน โดยมกลองจดเกบ

แผนททเปนมวน หอสมดฯ จดเรยงแผนทตาม

ภมศาสตร โดยเรยงตามประเทศกอน แลวจงเรยง

ตามเมอง และหมายเลขแผนท แผนททเกาตงแต

ป ค.ศ. 1943 ขนไปถอเปนสงพมพหายาก มการ

จดทำแผนท เกาใหอย ในรปดจทล ซงผสนใจ

สามารถสบคนแผนททงทเปนแผนและรปเลมได

จากเวบไซต catalogue.nla.gov.au หอสมดฯ ม

บรการทำสำเนาแผนทใหผสนใจโดยใชเครองพมพ

ถาอยในรปของดจทล หรอโดยการถายภาพลกษณ

(scanning) ถาเปนแผน

7. หองภาพ (ชน 2) ผ ใชสามารถเขาถง

รปภาพไดกวา 8 แสนภาพ ซงรวมภาพสนำมน

หองแผนท

การทำสำเนาแผนทโดยเครองพมพ

หมวดหมแผนทตามภมศาสตร หมวดหมของ Atlas

ผใชจะตองสวมถงมอกอนแตะตองลกโลก

â´Á·Ñȹ � 9

สนำ ภาพถาย ภาพวาด โปสเตอร ภาพพมพ และ

วสดทแสดงถงความสนใจทางประวตศาสตร

และสารคด ทรพยากรประเภทรปภาพนไดรวมถง

วสดท เก ยวของกบประเทศนวซแลนด ทวป

แอนตารกตกา และทวปแปซฟกดวย

การเขาถงสารสนเทศประเภทตางๆ ทางออนไลน

ผใชไมจำเปนตองเขาไปยงหองอานแตละ

หองเพอเขาถงทรพยากรสารสนเทศประเภทตางๆ

ทรพยากรทกประเภทของหอสมดฯ สามารถ

สบคนไดจากเวบไซต www.nla.gov.au และ

l ibrar iesaustra l ia .n la.gov.au ขอแนะนำ

ทรพยากรสารสนเทศทนาสนใจโดยสงเขปดงน

1. L ibrar ies Austra l ia เปนบรการใช

ทรพยากรรวมกนของหองสมดตางๆ ในออสเตรเลย

ประสานงานโดยหอสม ดแห งชาตประ เทศ

ออสเตรเลย บรการดงกลาว ไดแก การตอบ

คำถามและชวยคนควา การพฒนาทรพยากร

สารสนเทศ การวเคราะหเลขหมและใหหวเรอง

บรการยมระหวางหองสมด หวใจของ Libraries

Australia คอ ฐานขอมลบรรณานกรมแหงชาต

ออสเตรเลย (Australian National Bibliographic

Database-AND) ซงมขอมลถง 42 ลานรายการ

จากหองสมดสถาบนอดมศกษา หองสมดเพอการ

วจย หอสมดแหงชาต หองสมดของรฐ หองสมด

ประชาชน และหองสมดเฉพาะ เวบไซตของ

Libraries Austral ia คอ www.nla.gov.au/

librariesaustralia

2. Austra l ian Newspapers หอสมด

แหงชาตประเทศออสเตรเลยไดรวมมอกบหองสมด

ของรฐและดนแดนในกำกบรเรมโครงการจดทำ

ดจทลหนงสอพมพท ไมมลขสทธแลว ซงผ ใช

สามารถเขาถงเนอหาเตมของบทความวารสารได

โดยไมมคาใชจาย หนงสอพมพทนำมาทำดจทล

มาจากทกรฐและทกดนแดนในกำกบ ครอบคลม

ระยะเวลาตงแตศตวรรษ 1800 ถงกลางทศวรรษ

1950 หนงสอพมพฉบบแรกทจดพมพในซดนย

ป ค.ศ. 1803 รวมอยในโครงการนดวย โครงการน

ไดนำออกใหบรการสสาธารณชนในวนท 25

กรกฎาคม พ.ศ. 2551 เรยกวาบรการ Australian

Newspapers Beta โดยมบทความทสามารถเขาถง

เนอหาเตมได 3.5 ลานบทความ เวบไซตของ

บรการนคอ ndpbeta.nla.gov.au

3. Pictures Catalogue ใหรายละเอยดของ

ภาพเขยน ภาพวาด ภาพพมพ ภาพถาย และวสด

ทอยใน Pictures Collection รปภาพกวา 1 แสน

ภาพไดรบการจดทำใหเปนดจทลและเขาถงไดทาง

ออนไลน เวบไซตของ Pictures Catalogue ไดแก

www.nla.gov.au/catalogue/pictures

4. Picture Austra l ia เปนบรการของ

หอสมดฯ และสถาบนทางวฒนธรรมทวออสเตรเลย

จาก Picture Australia เพยง 1 จด ผใชสามารถ

เขาถงภาพถายทอย ในรปของดจทลกวา 1

ลานภาพจากหองสมดตางๆ หอจดหมายเหต

พพธภณฑ และหองแสดงภาพของออสเตรเลย

เวบไซตของ Picture Australia ไดแก www.

pictureaustralia.org

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 10

5. Music Australia หอสมดฯ มทรพยากร

สารสนเทศเพอการวจยขนาดใหญทางดานดนตร

ของออสเตรเลย ซงรวมถงโนตเพลงทตพมพและ

ไมตพมพ แผนเสยงเพลงพนเมอง และทรพยากร

เกยวกบดนตรและชวตของดนตร บรการ Music

Australia ชวยใหผใชเขาถงดนตรของออสเตรเลย

ทกประเภทและทกแบบทงทเปนประวตศาสตรและ

รวมสมยโดยทางออนไลน ผใชสามารถดและพมพ

โนตเพลง ฟงและดาวนโหลดดนตรทบนทกไว

สบคนวสดทเกยวของ และสามารถไดขอมลเกยว

กบศลปนและองคการตางๆ เวบไซตของ Music

Australia ไดแก www.musicaustralia.org

6. Australia Dancing หอสมดฯ ไดรวบรวม

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวของกบการเตนรำแบบ

ตางๆ ของออสเตรเลย ซงผใชสามารถพบไดใน

ทรพยากรหลายๆ ประเภทของหอสมดฯ นอกจาก

นนหอสมดฯ ยงมบรการ Australia Dancing ท

ชวยจดหาขอมลเกยวกบทรพยากรการเตนรำของ

ประชาชน บรษท และผแสดง รวมทงขาวและ

เหตการณตางๆ ผสนใจสามารถดรายละเอยดไดท

เวบไซต www.australiadancing.org

7. Register of Australian Archives and

Manuscripts (RAAM) เปนเครองมอทชวยในการ

เขาถงเอกสารสวนบคคล และบนทกขององคการท

ไมใชหนวยงานของรฐ ดำเนนการโดยหองสมด

และหอจดหมายเหตตางๆ ของออสเตรเลย เวบไซต

ของ RAAM ไดแก www.nla.gov.au/raam

8. PANDORA ยอมาจาก Preserving

and Accessing Networked Documen-

tary Resources of Australia เปนเวบไซต

จดหมายเหตของประเทศออสเตรเลย เปน

บ รการ สงพมพออนไลนของประเทศ

ออสเตรเลยทมในหอสมดฯ เรมดำเนนการ

ป ค.ศ. 1996 ปจจบนมหองสมดอนๆ และ

องคกรวฒนธรรมในประเทศออสเตรเลยใหความ

รวมมอดวย วตถประสงคของ PANDORA คอ

การรวบรวมและเขาถงขอมลสงพมพออนไลน

และเวบไซตตางๆ ทเกยวกบประเทศออสเตรเลย

ทางดานสงคม การเมอง วฒนธรรม ศาสนา

วทยาศาสตร และเศรษฐศาสตร เวบไซตของ

PANDORA ไดแก http://pandora.nla.gov.

au/

9. Maps Directory หอสมดฯ มบรการ Map

Collections in Australia: A Directory ซงชวยให

เขาถงทรพยากรสารสนเทศแผนทในออสเตรเลย

เวบไซตของ Maps Directory ไดแก www.nla.

gov.au/mapdir

10. Oral History Directory ทรพยากร

สารสนเทศประเภท Oral History และ Folklore

ครอบคลมขอมลทไดจากการสมภาษณและการ

บนทกเสยง ซงมมากกวา 35,000 ชวโมง ทเดนๆ

ไดแก การทองบทกวของ Dame Mary Gilmore

การเลาเรองการเขารวมการนดหยดงานของผตด

ขนแกะในป ค.ศ. 1891 โดย Jack Luscombe

และการบนทกเสยงของ Kostas และ George

Tsourdalakis ซงเปนนกดนตร และขณะนยง

อาศยอยในประเทศออสเตรเลย นอกจากนยงม

การสมภาษณชาวออสเตรเลยในแวดวงตางๆ นบ

ตงแตผไดรบรางวลโนเบลไปจนถงชาวออสเตรเลย

เชอสายจน และจากประชาชนผซงเปนเอดสไป

จนถงผใชวว ควาย หรอแกะเปนยานพาหนะ

a

ta

จ

บ

อ

ป

â´Á·Ñȹ � 11

Oral History Collection: A National

Directory ของประเทศออสเตรเลยเปนบรการ

ออนไลน ซ งชวยในการเขาถงทรพยากร

สารสนเทศประเภทประวตศาสตรจากคำบอกเลาท

มการรวบรวมในสถาบนตางๆ เวบไซตทสามารถ

สบคนทรพยากรประเภทนไดแก www.nla.gov.au/

ohdir

บรการสำหรบผ ใชนอกสถานท บรการทเปนประโยชนและนาสนใจสำหรบผท

ไมไดเขามาใชหอสมดฯ โดยตรงไดแก

1. เวบไซตตางๆ (Website) ผใชสามารถเขา

ถงสารสนเทศตางๆ ของหอสมดฯ ทางเวบไซต

www.nla.gov.au อาท สบคนรายการหนงสอและ

ทรพยากรสารสนเทศ อานบทความจากวารสาร

อเลกทรอนกส ดนทรรศการทางออนไลนหรอวสด

หายากทเปนมรดกของชาตออสเตรเลย เขาถง

บรการตางๆ และทราบวามอะไรในหอสมดฯ บาง

2. บรการตอบคำถามและชวยการคนควา

(Reference enquiries) ถาผใชตองการขอมล

เกยวกบบรการของหอสมดฯ หรอมคำถาม

เกยวกบเรองตางๆ ทกำลงสบคน สามารถสอบถาม

ขอความชวยเหลอได โดยไมตองเดนทางมาท

หอสมดฯ เพยงใชบรการใดบรการหนงดงตอไปน

● ไปท โฮมเพจของหอสมดฯ ไดแก

www.nla.gov.au แลวเลอก Ask a

librarian และสอบถามโดยใชแบบ

ฟอรมออนไลน

● โทร ศพท ใ ช บ ร กา รตอบคำถาม ท

หมายเลข (02) 6262 1266

● โทรสารคำถามไปยงหมายเลข (02)

6273 5081

● เขยนจดหมายสงคำถามไปท Information

Serv ices, Nat ional L ibrary of

Australia, CANBERRA, ACT 2600

3. AskNow ผ ใชสามารถสอบถามพดคย

โดยตรงทางออนไลนกบบรรณารกษบรการตอบ

คำถาม โดยใชบรการ AskNow ท www.asknow.

gov.au

4. Copies Direct ถาผใชตองการบทความ

บทตางๆ ในหนงสอ ภาพถาย รปภาพ แผนท

ตนฉบบตวเขยน ดนตร วสดบนทกเสยง และ

ไมโครฟลม ใหใชเวบไซต www.nla.gov.au/

copiesdirect หรอตดตอ Document Supply

Service ทหมายเลข 1800 235 627 หรออเมลไป

ท docss@nla.gov.au

เวลาเปดบรการของหอสมดแหงชาต หอสมดฯ เปดบรการทกวน ยกเวนวน Good

Friday และวนครสตมาส หองอานทกหองปดวน

Boxing Day เวลาเปด-ปดบรการในหองอานอาจ

จะแตกตางกนในชวงวนหยดภาคฤดรอน ผใชตอง

ดประกาศในหองอาน หรอเวบไซตหอสมดฯ ท

www.nla.gov.au/hours.html

ทรพยากรสารสนเทศสวนใหญจดเกบแบบชน

ปด ซงผใชสามารถสบคนจากฐานขอมลทรพยากร

สารสนเทศ และขอใชรายการทตองการผานหนา

จอคอมพวเตอรโดยใช eCallslip ซงเปนบรการ

collection delivery service สำหรบวนอาทตย

ซงปดบรการ Collection Delivery Service ผใช

สามารถทำการขอใชลวงหนา และไปรบหนงสอ

ยงหองทระบใหไปรบตามวนทระบไวในการขอใช

หองอานตางๆ มวนและเวลาเปดใหบรการ

ไมเหมอนกน ผใชตองศกษาและตดตามประกาศ

ของหองสมดเพอไมเสยเวลาในการมาใชบรการ

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 12

รานหนงสอ หอสมดฯ มรานหนงสอใหบรการ ซงอยชน

1 บรเวณดานหนาทางเขาภายในหอสมดฯ เปด

บรการทกวน เวลา 9.00-17.00 น. ผสนใจ

สามารถสงซอหนงสอผานทางอนเทอรเนตไดท

www.nla.gov.au/apps/onlineshop

หองแสดงภาพและศนยผเขาเยยมชม หองแสดงภาพตงอยชน 1 เปดทกวน เวลา

9.00-17.00 น.

ศนยผ เขาเ ยยมชม ตงอยชน 1 เปดวน

จนทร-พฤหสบด เวลา 9.00-21.00 น. และวน

ศกร-อาทตย เวลา 9.00-17.00 น.

ผใชสามารถตรวจสอบรายละเอยดการจด

นทรรศการไดท www.nla.gov.au/apps/events

รานอาหาร หอสมดฯ มรานอาหารและเครองดมให

บรการ อยชน 1 บรเวณดานหนาทางเขาภายใน

หอสมดฯ เปดบรการวนจนทร-พฤหสบด เวลา

8.30-18.00 น. วนศกร เวลา 8.30-16.00 น.

วนเสาร-อาทตย และวนหยดราชการ เวลา 11.00-

15.00 น. นอกจากนแลวหอสมดฯ ยงมเครอง

จำหนายของวางและเครองดมอตโนมตทหอง

Brindabella Room ซงอยชน 4 ดวย

สงทนาสนใจเปนพเศษในหอสมดแหงชาตประเทศออสเตรเลย ทรพยากรสารสนเทศเอเชย (Asian Collections)

หอสมดฯ มทรพยากรเพอการวจยทเกยวกบ

ประเทศตางๆ ในทวปเอเชยททนสมยและใหญ

ทสดในประเทศออสเตรเลย โดยมจำนวนกวา

500,000 รายการ ประวตของทรพยากรสารสนเทศ

ประเภทนยอนหลงไปถงตนศตวรรษท 1950 เมอ

หอสมดฯ เรมงานจดหาทเกยวกบภมภาคนอยาง

เปนระบบ โดยเนนขอมลทเปนเอเชยยคใหมและ

ขอมลทางสงคมศาสตร

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบประเทศใน

ทวปเอเชย เรมเกบรวบรวมจากภมภาคเอเชย

ตะวนออก ไดแก จน (รวมไตหวน และฮองกง)

ญปน และคาบสมทรเกาหล, เอเชยตะวนออก

เฉยงใต ไดแก พมา บรไน กมพชา อนโดนเซย

ลาว มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไทย และ

เวยดนาม นอกจากนยงมทรพยากรสารสนเทศ

ภาษาองกฤษทเกยวของกบเอเชยใต ไดแก อนเดย

ปากสถาน บงคลาเทศ เนปาล และศรลงกา

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบประเทศใน

ทวปเอเชยมทงทเปนภาษาตะวนตก ภาษาองกฤษ

และภาษาของประเทศนนๆ มทงทเปนหนงสอ

วารสาร นตยสาร หนงสอพมพ ขอมลออนไลน

และอเลกทรอนกส

ทรพยากรสารสนเทศทเปนภาษาของประเทศนนๆ

● Burmese Collection

● Cambodian Collection

● Chinese Collection

● Indonesian Collection

● Japanese Collection

● Korean Collection

â´Á·Ñȹ � 13

● Thai Collection

● Vietnamese Collection

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบภมภาคตางๆ ของเอเชย

● East Asian

● Malaysia, Philippines, Singapore

● South Asian (รวมประเทศอนเดย

ปากสถาน บงคลาเทศ เนปาล และ

ศรลงกา)

● West Asian (รวมประเทศอฟกานสถาน

อหราน อรก อสราเอล เลบานอน

ปาเลสไตน ซเรย และประเทศในคาบ

สมทรอาหรบ)

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบเอเชยในแบบตางๆ

หอสมดฯ ไดจดหาทรพยากรสารสนเทศแบบ

ตางๆ ทสำคญทเปนภาษาของประเทศในทวป

เอเชย และภาษาตะวนตกจากนกวชาการและคน

รกหนงสอ ทรพยากรสารสนเทศเหลาน ไดแก

● Australian Buddhist Library Collection

● Braga Collection (Portuguese in Asia)

● Claasz Collection (Sri Lanka)

● Coedes Collection (Indo-China)

● London Missionary Society Collection

(China)

● Luce Collection (Burma)

● McLaren-Human Collection (Korea)

● Otley Beyer Collection (Philippines)

● Sakakibara Collection (Japan)

● Sang Ye Collection (China)

● Simon Collection (East Asia)

● Harold S. Williams Collection (Japan)

การจดเรยงทรพยากรสารสนเทศเอเชย หอสมดฯ จดเรยงทรพยากรสารสนเทศเอเชย

ตามประเทศ โดยมรหสประเทศและประเภทของ

สงพมพ ดงน

TH = Thailand

JP = Japan

OK = Overseas Korea

OC = Overseas China

THRS = Thai Reference Serials

THS = Thai Serials

ตวอยางเลขเรยกหนงสอ

TH CRE C4448 t

THS 347.593 KHA

TH CRE 02/1028

THS 354.5906851 RAI

TH หมายถง Thai

CRE หมายถง Cremation (งานศพ)

C4448 หมายถง รหสเลขผเสยชวต

t หมายถง อกษรตวแรกของชอหนงสอ

หนงสองานศพทมการใหเลขเรยกหนงสออกแบบหนง

TH หมายถง Thai

CRE หมายถง Cremation (งานศพ)

02/1029 เปนรหสหนงสอ

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 14

ทรพยากรสารสนเทศจดหมายเหตเอเชยทางเวบ หอสมดแหงชาตจดบรการทรพยากรสาร-

สนเทศจดหมายเหตเอเชยทางเวบ (Asian web

archive collections) ประกอบดวยเวบไซตเรอง

ตางๆ ทหอสมดฯ คดเลอกมาจาก Internet

Archive หรอหองสมดอนเทอรเนตทไมหวงผล

กำไรของอเมรกา (American non-profit ‘internet

library’) ตวอยางเชน เวบไซตเกยวกบเรอง 2007

Thailand election หรอ Islamic organizations in

Indonesia เปนตน

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบไทย ลาว และกมพชา

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบไทย ลาว

และกมพชา ประกอบดวยหนงสอ 40,000 รายการ

หนงสอชด 1,500 รายการ หนงสอพมพและ

ไมโครฟลม 80 ชอ อาจกลาวไดวาเปนทรพยากร

สารสนเทศทใหญทสดของออสเตรเลยและซกโลก

ใต

ทรพยากรสารสนเทศทเกยวกบประเทศไทย

ครอบคลมเรองราวตางๆ ทงหมด โดยเฉพาะ

อยางยงในสาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ม

หนงสออนสรณงานศพของไทยอยมากเปนอนดบ

2 รองจากประเทศญปน นอกจากนยงมหนงสอ

พระไตรปฎกฉบบแปลเปนภาษาตางๆ 3 ชด ซง

เปนงานเขยนทางพทธศาสนาทสำคญ และ 1 ใน

จำนวน 3 ชดนนไดมาจากพระบาทสมเดจพระเจา

อยหวภมพลอดลยเดชของประเทศไทย

หอสมดฯ มวสดเกยวกบลาว และกมพชา

บางสวนทจดพมพกอนป ค.ศ. 1975 สวนใหญ

เกยวกบวรรณคดและศาสนา ซงรวมถงพระ-

ไตรปฎกทจดพมพเปนภาษาเขมร ทรพยากร

สารสนเทศทเกยวกบลาว และกมพชาจะมเพม

มากขนเรอยๆ โดยเฉพาะอยางยงในสาขาตางๆ

ทางสงคมศาสตร พฒนาการศกษา สถต และ

กฎหมาย วสดทจดพมพโดยหนวยงานรฐบาลและ

หนวยงานทไมใชของรฐกไดรบการจดหาเขามา

เชนกน

วสดท เก ยวกบไทยได รบการจดหาเข า

หอสมดฯ โดยการซอ และผานโครงการแลก

เปลยนหลายๆ แหงในประเทศไทย ทสำคญคอ

หอสมดแหงชาตประเทศไทย รวมทงหนวยงาน

และสถาบนอนๆ ของรฐ ตลอดจนผบรจาคหลายๆ

ทานในประเทศไทย นอกจากนนหอสมดฯ

ยงมการจดหาหนงสอแบบ TAP (Thai land

Acquisition Program) โดยขอใหผปฏบตงานท

สถานทตไทยตดตามจดหาหนงสองานศพ ได

ประมาณ 1,000 ชอเรองตอป

บรการ ทรพยากรสารสนเทศไทย ลาว และกมพชา

ใหบรการในหองอานทรพยากรสารสนเทศเอเชย

ซงอยบนชน 3 ของหอสมดฯ หองอานนเปด

บรการผ ใชตงแตเวลา 9.00-17.00 น. ในวน

จนทร-ศกร บคลากรหอสมดฯ ทเชยวชาญภาษา

ไทยและลาวจะอยประจำในหองเพอใหความ

ชวยเหลอผใช

ผใชสามารถสบคนรายการตางๆ ทตองการได

จากฐานขอมลทรพยากรสารสนเทศของหอสมดฯ

และทำเรองขอใชไดท catalogue.nla.gov.au

จากนนหนงสอทตองการจะถกสงไปใหทหองอาน

ทรพยากรสารสนเทศเอเชย ในกรณหองอานนปด

ผใชสามารถใชวสดภาษาไทย ลาว และกมพชาใน

หองอาน Petherick ซงอยชน 1 ได แตตองแจง

ลวงหนา หากผใชตองการเขาไปดหนงสอทชน

ดวยตนเอง หอสมดจะออกบตรผานให

â´Á·Ñȹ � 15

การเขาถงทรพยากรสารสนเทศไทย ลาว และกมพชา

วสดไทย ลาว และกมพชาทงหมดทไดรบ

การลงรายการและใหหวเร องเรยบรอยแลว

สามารถสบคนไดโดยการถอดคำอานเปนภาษา

โรมนจากฐานขอมลของหอสมดฯ ซงสามารถเขา

ถงไดทางเวบไซต catalogue.nla.gov.au ผใช

สามารถขอใชรายการทสนใจและรอรบไดทหอง

อานทรพยากรสารสนเทศเอเชย ผใชทอยนอก

เมองแคนเบอรราสามารถยมระหวางหองสมด

หรอสงทำสำเนา โดยผานบรการ Online Copies

Direct ของหอสมดฯ ทางเวบไซต www.nla.

gov.au/copiesdirect

ผ ใชทมขอคำถามเกยวกบทรพยากรสาร

สนเทศไทย ลาว และกมพชา รวมทงตองการใช

บรการยมระหวางหองสมด สามารถตดตอไดท

Ms. Saowapha (Sophie) Viravong

Librarian, Thai Lao and Cambodian

Collection

Asian Collections

National Library of Australia

CANBERRA ACT 2600

Tel: (02) 6262 1288

Fax: (02) 6273 4327

Email: sviravong@nla.gov.au

ผ ใ ช ส ามารถแวะชมหน า โฮม เพจของ

ทรพยากรสารสนเทศไทยทเวบไซต www.nla.gov.

au/asian/lang/thai.html

เครองชวยคนคลงปญญางานวจย ของประเทศออสเตรเลย (ARROW Discovery Service)

ARROW ยอมาจาก Australian Research

Repositories Online to the World หมายถง

คลงปญญางานวจยของประเทศออสเตรเลยซง

ไดรบการสนบสนนงบประมาณจาก Australian

Federal Government และเปดใหผสนใจไมวา

จะอยท ใดในโลกเขาถงไดทางออนไลน Arrow

Discovery Service เปนเครองมอชวยคนคลง

ปญญางานวจยดงกลาว ไดรบทนในการพฒนา

จากโครงการ Arrow เรมใชในป ค.ศ. 2004 และ

ดำเนนการโดยหอสมดแหงชาต มวตถประสงคเพอ

รวมคลงปญญางานวจยในประเทศออสเตรเลย

และทรพยากรสารสนเทศเพอการวจยอนๆ เชน

วารสารอเลกทรอนกส เปนตน เมอเรวๆ น

มหาวทยาลยในออสเตรเลยกวารอยละ 50 ม

คลงปญญางานวจยสาธารณะ ขอมลของทกแหง

สามารถสบคนไดพรอมกนโดยผานหนาจอสบคน

บนเวบไซตทไมมคาใชจาย ผสนใจจากทกหนแหง

ในโลกสามารถเขาถงไดตลอด 24 ชวโมงทาง

เวบไซต http://search.arrow.edu.au/

คลงปญญาตางๆ ทสามารถเขาถงไดโดยผาน

ARROW Discovery Service

● คลงปญญาของมหาวทยาลย 26 แหงใน

ออสเตรเลย ไดแก Austra l ian Nat ional

Univers i ty , Bond Univers i ty , Centra l

Queensland University, Curtin University of

Technology, Deakin University, Flinders

University, Griffith University, James Cook

University, Macquarie University, Monash

Univers i ty , Queensland Univers i ty of

Technology, Southern Cross University,

Swinburne University of Technology, The

University of Adelaide, The University of

Melbourne, The University of New South

Wales, The University of New Castle, The

University of Queensland, The University of

Sydney, The University of South Australia,

The University of Southern Queensland, The

University of Tasmania, The University of

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 16

Technology Sydney, The Universi ty of

Western Sydney, The Univers i ty of

Wollongong, The University of the Sunshine

Coast, Victoria University

ในอนาคตจะมมหาวทยาลยเขามารวมเพม

ขนอก เชน Murdoch University เปนตน

● ฐานขอมลตางๆ ไดแก

1. Australasian Digital Theses ฐาน

ขอมลวทยานพนธปรญญาโททผลตโดยนกศกษาท

ทำวจยในระดบปรญญาโทจากมหาวทยาลยตางๆ

ในประเทศออสเตรเลย

2. Australian Policy Online ฐานขอมล

งานวจยทดๆ ทางดานสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม

และการเมองของออสเตรเลย

3. Austra l ian Computer Society

ฐานขอมลงานวจยท เก ยวของกบการศกษา

วทยาศาสตร และเทคโนโลยสารสนเทศ

4. E-journals วารสารอเลกทรอนกส

ตวอยางเชน Public History Review, Reviews in

Australian Studies, Sydney Journal เปนตน

บรการ ARROW Discovery Service ผกอย

กบเวบไซต ฉะนนผเขาใชมเพยงชองทางเดยวทจะ

เขาถงบรการดงกลาวได หอสมดฯ จงไดหาชองทาง

ทจะใหงานวจยของออสเตรเลยไดปรากฏสสายตา

ของผสนใจกวางขวางขน โดยทำใหวธการเขาถง

ขอมลดงกลาวสอดคลองกบวธทผใชสวนใหญนยม

ใชในการเสาะแสวงหาขอมล ดวยเหตผลดงกลาว

ARROW Discovery Service จงไดรบการจดทำ

ดรรชน โดย Google ซ ง เปนส งสำคญมาก

เนองจากปจจบนผ ใชสวนใหญมกใช Google

คนหางานวจย

นอกจากนน ARROW Discovery Service

ยงไดรบการเสนอใหเปนเปาหมายการสบคน

(search target) โดยผาน Z39.50 protocol ไปยง

เครอขาย Australian Academic and Research

Library Network และผบอกรบ Librar ies

Australia ซงชวยใหทรพยากรสารสนเทศกวา 42

ลานรายการของหองสมดตางๆ เปนทรจกทว

ออสเตรเลย

ในอนาคตหอสมดฯ คาดหวงทจะไดรบการ

ทำดรรชนโดย Google Scholar รวมทงมองหา

ชองทางสาธารณะอน เพอใหผสนใจไดรจกบรการ

นมากขน

ARROW Discovery Service ไดรบการ

พฒนาเพอใหสอดรบกบการเปลยนแปลงการ

แสวงหาสารสนเทศและสภาพแวดลอมในการจด

เกบขอมล การทสารสนเทศสามารถหาไดงายขน

อยางรวดเรวทำใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม

ในการคนหา ในการใช และความตองการ

สารสนเทศ นอกจากนนยงเปนการเปลยนแปลง

ชมชนอดมศกษาดวย ความรวดเรวของสงพมพ

เปนสงทมความสำคญมากขน ประชาชนมาถงจด

สรปไดเรวขน และจำนวนสาขาวชา จำนวนบลอก

กมความสำคญมากขนเชนกน การแบงปนสาร

สนเทศเปนสงทงายขน และความรวมมอกนแมจะ

อยหางไกลกนมากกเปนเรองททำไดไมยาก ฉะนน

จะเหนไดวาสงคมอดมศกษากำลงเปลยนแปลง

สงสำคญทสดทตองกระทำกอนคอ การทำให

งานวจยของออสเตรเลยเขาถงผใชไดเรวขน การ

วจยซงจะมอทธพลมหาศาลในอนาคตจะตอง

สามารถแบงปนกนได และเขาถงไดงาย แนวคด

หรอพฤตกรรมการแสวงหาสารสนเทศทเปลยนไป

ของผใชยงทำให ARROW Discovery Service ม

ความสำคญ

เปาประสงคพนฐานของ ARROW Discovery

Service ไดแก

1. เสนอสถานทซงนกศกษา อาจารย และ

บคคลอนๆ สามารถสบคนงานวจยของออสเตรเลย

â´Á·Ñȹ � 17

ไดอยางทวถง งานวจยของออสเตรเลยจะเปนท

รจกมากขน และจะมประชาชนทตองการเขาถง

งานวจยมากขน

2. สนบสนนใหมการสรางงานวจยใหมๆ ขน

ในเดอนกนยายน 2551 หอสมดฯ ไดทำการสำรวจ

ผใช ARROW Discovery Service และพบวาใคร

เปนผใชบรการน และใชเพอวตถประสงคอะไร

คำตอบไดแก

● ผ ใชบรการนเปนผทกำลงหาหวขอ

เฉพาะเพอทำวจย

● ผใชสวนใหญ ไดแก นกศกษา อาจารย

และนกวจย

การทำงานของระบบ ARROW Discovery Service

มหาวทยาลยไดจดต งคลงปญญาโดยใช

โปรแกรมทหลากหลายในการจดเกบงานวจยทอย

ในรปดจทล ตวอยางเชน VITAL, DSpace, Fez

และ E-Pr ints ระบบคลงปญญาของแตละ

มหาวทยาลยประกอบดวยเมตาดาตา ขอมลเกยว

กบงานวจย และเนอหาเตม ในสวนของงานวจยท

จดเกบ อาจมเฉพาะขอมลทเกยวกบงานวจย แต

ไมมเนอหาเตมกได

ARROW Discovery Service ไดเกบเกยว

เมตาดาตาจากคลงปญญาสถาบนเหลาน โดยการ

ใช Open Archives Initiative-Protocol for

Metadata Harvesting (OAI-PMH) แตไมไดเอา

เนอหาเตมมาดวย เอามาแตเพยงเมตาดาตาซงจะ

เชอมโยงไปยงงานวจยพรอมเนอหาเตมในแตละ

คลงปญญาสถาบน จดมงหมายของ ARROW

Discovery Service กเพอชวยเหลอผใชใหคนพบ

รายการงานวจยในคลงปญญาสถาบนท ARROW

Discovery Service ไดเกบเกยวมา เมอผใชพบ

รายการทตองการ ARROW Discovery Service ก

จะเชอมโยงไปยงคลงปญญาสถาบนทมรายการ

นนๆ ซงผใชสามารถไดเนอหาเตมของรายการท

ตองการ

Open Archives Initiative (OAI) เปน

มาตรฐานทใชในการแลกเปลยนขอมล OAI ของ

สถาบนจะสงขอมลทเปนมาตรฐาน Dublin Core

แบบงายๆ ออกมาเปนไฟล XML และ ARROW

Discovery Service กจะแปลงออกมาเปนขอมล

XML ซงจะถกตองใชไดถาตวอกษรทงหมดเปน

UTF-8 encode

ความตองการผสนบสนน ARROW Discovery Service

สถาบนทจะเขารวมใน ARROW Discovery

Service จะตองเขากนไดกบ Open Archives

Initiative-Protocol for Metadata Harvesting

(OAI-PMH) ซงหมายความวา

● สามารถใชมาตรฐาน Dublin Core

● OAI Harvesting ใช XML หมายความวา

ขอมลจะตองเขาไดกบ UTF-9 character

encoding

● ขอมลแตละรายการตองม เขตขอมล

Dublin Core และเขตขอมลชอเรองของ Dublin

Core มฉะนนรายการดงกลาวจะไมรวมอย ใน

ARROW Discovery Service

เครองแมขายทใชกบงานคลงปญญาของ

แตละสถาบนจะตองจดหา URL ทถาวร ซง

ARROW Discovery Service สามารถเชอมโยง

ไปยงแตละรายการในคลงปญญาของสถาบนนนได

วธการทำงานของ Harvester ● หอสมดฯ ไดนำโปรแกรม Harvester

มาใช โดยมการปรบใหเหมาะสม เพอใหสามารถ

แลกเปลยนขอมลไดโดยใช OAI และรวบรวม

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 18

เมตาดาตาจากคลงปญญาของสถาบนท เปน

สมาชกแตละแหง

● หอสมดฯ สามารถกำหนดเวลาให

Harvester ดงขอมลจากคลงปญญาของแตละ

สถาบนทเปนสมาชก ซงชวยใหไดขอมลใหมๆ

เขามาอยางสมำเสมอ

● Harvester ยอมใหหอสมดฯ มองเหน

สมาชกใหมๆ โดย Harvester จะมขอความแจงให

ทราบถงรายการทลมเหลวในการนำเขามาใน

ARROW Discovery Service และจะยกเลก

รายการนนให รวมทงจะมการดำเนนการเกบ

รายการนนใหมโดยอตโนมต

● Harvester ยอมใหหอสมดฯ โยกยาย

ขอมลทเขามาบางสวน เพอใหหอสมดฯ สามารถ

ปรบปรงการเขาถงขอมลนนได ใน ARROW

Discovery Service

● Harvester มระบบปองกนขอมลซำซอน

● หอสมดฯ ม Harvester ทเปนตวทดสอบ

ซงจะสงขอมลเขาไปใน ARROW Discovery

Service ท เปนตวทดสอบเชนกน วธนทำให

หอสมดฯ สามารถทดสอบสมาชกใหมๆ ไดอยาง

ปลอดภยกอนตดตงจรงใน ARROW Discovery

Service

สงทาทาย หอสมดฯ ประสบปญหาในการทำใหขอมล

เขากนไดดงน

1. UTF-8 character encoding สวนสำคญ

ของ OAI หรอการทำใหสามารถแลกเปลยนขอมล

กนได คอการใช UTF-8 character encoding

เพราะ OAI-PMH ใช XML และ XML ตองการ

UTF-8 character encoding ความตองการ

ดงกลาว หมายถง คลงปญญาสถาบนตองการ

กลไกทจะแยกแยะและแทนท non-UTF-8

character มฉะนนรายการตางๆ จะไมสามารถ

เขามายง ARROW Discovery Service ได

หรอในบางกรณทกรายการจะถกปฏเสธหมด ใน

ทางทฤษฎคลงปญญาสถาบนทงหมดควรจะเปน

UTF-8 characters เทานน แตในทางปฏบต

ไมเปนเชนนน

2. ความแตกตางในแบบแผนของขอมล บาง

สถาบนมแบบแผนสำหรบประเภททรพยากร

หวเรอง และอนๆ เปนของตนเอง ตวอยางเชน

สถาบนหนงอาจจะใชขอความวา sound recording

ในขณะทอกสถาบนหนงใชวา oral recording

ความแตกตางนหมายถงการมความสมำเสมอใน

ขอมลของเราเกยวกบเรองดงกลาวนอย ซงปน

เรองยากทจะใหผใชพบสงทตองการ

มงานทไดรวมมอกนทำสำเรจเกยวกบ

ปญหาดงกลาว โดยไดมการจดตงกลมระดบชาต

ขน มจดมงหมายเพอจดทำชอทเปนมาตรฐานให

ทรพยากรประเภทตางๆ ซงหอสมดฯ ได ใช

มาตรฐานเหลานใน ARROW Discovery Service

ตวอยางเชน การกำหนดใหระบบแสดงคำวา

sound แทนขอความ oral recording และ sound

recording สงนคอประเภทของทรพยากรทกลม

มาตรฐานเลอกใช

â´Á·Ñȹ � 19

3. เครองแมขายทใชกบงานคลงปญญาของ

แตละสถาบน เนองจากรายการตางๆ ใน ARROW

Discovery Service มการเชอมโยงกลบไปยง

รายการตางๆ ในคลงปญญาของแตละสถาบน

ฉะนนจำเปนตองม URL เพอใชในการเชอมโยง

มฉะนนระบบจะไมสามารถเชอมโยงกลบไปได

4. การเจรญเตบโตของคลงปญญาสถาบน

ไดรบการประมาณวามงานวจยเพยงเลกนอยทผลต

ในแตละปไดรบการบนทกเขาคลงปญญา มความ

คดของหลายๆ คนและในระดบนานาชาตเกยวกบ

วธการเปลยนแปลงพฤตกรรมดงกลาว เชน การ

เปลยนแปลงขนตอนการทำงานเพอใหอาจารยได

เกบบนทกงานวจยในคลงปญญาสถาบนเปนลำดบ

แรก นอกจากนมหาวทยาลยควรใหการสนบสนน

และจดสรรเงนทนใหดวย

อนาคตของ ARROW Discovery Service ● เพมจำนวนสถาบนทเขารวม ARROW

Discovery Service

● ทำให Harvester มประสทธภาพสงขน

การปฏบตงานไดรบการปรบปรง และการทำ

รายงานดขน

● ปรบปรงหนาจอผ ใช ใหมการสบคนท

ทนสมยและมลกษณะการคนคนหลายแบบ

หนาจอสบคน

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 20

หนาจอแสดงผลลพธทไดจากการสบคน

â´Á·Ñȹ � 21

รายการอางอง National Library of Australia. (2008). Guide to

the reading rooms and col lect ion

[Brochure]. Canberra: Author.

National Library of Australia. (n.d.). Libraries

Australia. Retrieved April 4, 2009, from

http://www.nla.gov.au/librariesaustralia/

about.html

National Library of Australia. (n.d.). The Thai,

Lao and Cambodian Col lect ions

[Pamphlet]. Canberra: Author.

National Library of Australia. (n.d.). What we

collect-Asian Collections. Retrieved

November 27, 2008, from http://www

.nla.gov.au/asian/asiacoll.html

Simons, N. (2008, November). ARROW

Discovery Service. Unpublished data.

รายละเอยดทางบรรณานกรมพรอมบทคดยอ

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 22

สมนา วสสระ*

จนทนา มากมตร**

ขอมลเกยวกบมหาวทยาลย มหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลยเปนมหาวทยาลยเพยงแหง

เดยวของออสเตรเลยทมโครงสรางกำหนดขนตามพระราชบญญต

แหงสภาเครอจกรภพ ตงขนเมอป ค.ศ. 1946 ณ กรงแคนเบอรรา

เมองหลวงของประเทศออสเตรเลย มหาวทยาลยแหงนมความ

โดดเดนดานการวจย ประกอบดวยวทยาลย (Colleges) 7 แหง

ไดแก

● College of Arts and Social Sciences

● College of Asia and the Pacific

● College of Business and Economics

● College of Engineering and Computer Science

● College of Law

● College of Medicine and Health Sciences

● College of Science

หองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย

The Australian National University Library

* บรรณารกษฝายพฒนาวสดสารนเทศ

** บรรณารกษฝายวเคราะหวสดสารนเทศ

â´Á·Ñȹ � 23

THE AUSTRALIAN NATIONAL UNIVERSITYORGANISATIONAL STRUCTUREAS OF APRIL 2009

Vice-Chancellor & President

Deputy Vice-Chancellor& Vice President

Pro Vice-ChancellorPro Vice-Chancellor

(Education)Pro Vice-Chancellor

(Research)

Registrar &Student Services

Dean ofStudents

Research Office

Division ofInformation

MarketingOffice

EndowmentOffice

ANU College of Arts &Social Sciences

ANU College of Business &Economics

ANU College of Law

ANU College ofPhysical Science

ANU College of Asia &the Pacific

ANU College of Engineering &Computer Science

ANU College of Medicine andHealth Sciences

Office of the Vice-Chancellor

External Division Office

Secretariat

Human Resources

Facilities & Services

มหาวทยาลยมนกศกษาจำนวน 14,365 คน

ในจำนวนนเปนนกศกษาตางชาตจำนวน 3,379

คนจาก 106 ประเทศ ในป ค .ศ . 2003

มหาวทยาลยไดรบรางวล Silver Greenhouse

Challenge Award

โครงสรางการบรหารหองสมดมหาวทยาลย

หองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย

เปนสวนหน งของหนวยงานทเรยกวา The

Division of Information วสยทศนของหองสมด

คอ การสรางความเปนเลศดานการจดหาและการ

สนบสนนในดานบรการสารสนเทศเพอตอบสนอง

การวจย การสอน และการเรยนของมหาวทยาลย

เพอใหบรรลวสยทศน หองสมดไดจดใหมการเขา

ถงขอมลหลากหลายรปแบบทงในรปอเลกทรอนกส

และรปตพมพ

The Division of Information (DOI) มหนาท

ดแลบรการสารสนเทศและโครงสรางพนฐานท

จำเปนตอการเรยน การสอนและการวจยของ

มหาวทยาลย นอกจากนยงสนบสนนใหมการ

พฒนาความรและทกษะทจำเปนเพอใหประชาคม

ของมหาวทยาลยไดประโยชนสงสดจากเทคโนโลย

ดานการศกษาและการวจย DOI มแผนดำเนนงาน

โครงการเพอใหเกดผลงานและบรการตางๆ เชน

ฐานขอมลเ พอการจดการดานจดหมายเหต

บรการสะสมขอมลหรอฝากขอมลดวยตนเอง

(self-deposition) เพอสรางคลงเกบสารสนเทศ

ของสถาบน โครงการยายทจดเกบทรพยากรของ

หองสมด โครงการขยายพนทในหองสมด เปนตน

หองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลย

บรหารโดย Director, Scholarly Information

Services & University Librarian ประกอบดวย

หองสมดหลก (Main Library Buildings) จำนวน

4 แหง ผบรหารแตละหองสมดเรยกวา Manager

ภาพแสดงโครงสรางการบรหารหองสมดมหาวทยาลย

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 24

ภาพดานในอาคาร R.G.Menzies ภาพดานในอาคาร R G Menzies

R.G.Menzies Building จดเกบทรพยากรสารสนเทศทางดานเอเชย

และแปซฟกศกษา โดยเฉพาะทเกยวของกบสาขา

ประวตศาสตร มนษยศาสตร รฐศาสตร และ

วรรณกรรม สวนทรพยากรสารสนเทศทางดาน

สงคมศาสตรทมในหองสมด Menzies นนไดแก

ทรพยากรฯ ในสาขามนษยศาสตร ความสมพนธ

ระหวางประเทศ การทหารและนาวกศาสตร และ

บรรณารกษศาสตร นอกจากนนยงมทรพยากร

สารสนเทศบางประเภททมเฉพาะในหองสมด

Menzies เทานน ไดแก

● ทรพยากรสารสนเทศ ทเปนภาษาทาง

เอเชยตะวนออก

● สงพมพรฐบาลทเกยวของกบเอเชยและ

แปซฟก

● หนงสอหายาก ตนฉบบตวเขยน และ

special collections

● วทยานพนธของ ANU

● สงพมพของ UN

W.K.Hancock Building จ ด เก บทรพยากรสารสนเทศทางด าน

วทยาศาสตร โดยมสงพมพตอเนองมากกวา 900

ชอเรองและหนงสอมากกวา 200,000 เลม เนอหา

หล กของท รพยากรจะครอบค ลมทางด าน

วทยาศาสตรท วไป ประวตและปรชญาของ

วทยาศาสตร นโยบายทางวทยาศาสตร คณต-

ศาสตรและคอมพวเตอรศาสตร จตวทยา

วทยาศาสตรชวภาพ สงแวดลอม การปาไม

ภมศาสตร ธรณวทยา วศวกรรมศาสตรและ

เทคโนโลย

ภาพดานนอกอาคาร R.G.Menzies ภาพดานนอกอาคาร R.G.Menzies

ภาพอาคาร W.K.Hancock

â´Á·Ñȹ � 25

J.B.Chifley Building จ ด เก บท รพยากรสารสนเทศทางด าน

สงคมศาสตรและมนษยศาสตรท เกยวของกบ

ประเทศออสเตรเลย ยโรป และอเมรกา เนอหา

หลกของทรพยากรฯ ทมในหองสมดจะครอบคลม

ทางดานเศรษฐศาสตร การศกษา วจตรศลป

ประวตศาสตร ภาษาและภาษาศาสตร วรรณกรรม

ปรชญา รฐศาสตร ศาสนา สงคมวทยา สตรศกษา

และสงพมพรฐบาล

Law Library ตงอยใน Law School Building ประกอบดวย

ทรพยากรสารสนเทศทางดานกฎหมาย ทเปน

พระราชบญญตและหลกกฎหมายทถอเอาคำ

พพากษาเปนบรรทดฐาน (case law) จากทกเขต

อำนาจศาลของประเทศออสเตรเลยและประเทศ

อนๆ ในเครอจกรภพ

นอกจากนยงมหองสมดสาขาอก 6 แหง

ไดแก หองสมดทางดานศลปะ หองสมดทางดาน

ดนตร หองสมดทางดานดาราศาสตร หองสมด

ทางดานเคม หองสมดทางดานปฐพวทยา และ

หองสมดทางดานแพทย รวมถงหอจดหมายเหต

ของมหาวทยาลยซงเปนแหลงเกบบนทกขอมล

ประวตของมหาวทยาลย ANU และสถาบนตางๆ

ในชวงแรกเรมของการกอตง และ Noel Butlin

Archives Centre ซ ง เปนหนวยงานทเกบ

ทรพยากรสารสนเทศทสำคญของชาตเชนเอกสาร

ปฐมภมทางดานธรกจและแรงงาน เปนตน

คณะกรรมการทปรกษาของหองสมด (Library Advisory Committees)

ผอำนวยการหองสมดไดรบการใหคำแนะนำ

ปรกษาจากคณะกรรมการทปรกษาหรอเรยกวา

Subject Advisory Committees ซงประกอบดวย

คณาจารยทเปนผแทนจากหนวยการเรยนการสอน

และหนวยวจยตางๆ ของทกวทยาเขต เชน

APLAC-Asia-Paci f ic L ibrary Advisory

Committee; LAWLAC-Law Library Advisory

Committee เปนตน

งบประมาณของหองสมด หองสมดไดรบงบประมาณดานบคลากร

จำนวน 8.3 ลานดอลลารออสเตรเลย ซงรวมงบ

ประมาณดานการพฒนาบคลากรและวสดอปกรณ

สำหรบบคลากร

ภาพดานนอกอาคาร J.B.Chifley

ภาพดานในอาคาร J.B.Chifley

ภาพดานนอกอาคาร J B Chifley

ภาพดานในอาคาร J.B.Chifley

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 26

สวนงบประมาณคาทรพยากรสารสนเทศ

ไดรบการจดสรร จำนวน 8.2 ลานดอลลาร

ออสเตรเลย โดยงบประมาณรอยละ 50 จดสรรให

กบทรพยากรสารสนเทศสาขาวทยาศาสตร รอยละ

20 สำหรบสาขาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร

รอยละ 7 สำหรบสาขาดานเอเชยแปซฟก รอยละ

7 ดานกฎหมาย และรอยละ 12 สำหรบเนอหา

ทวไป และใชงบประมาณกวา 5 ลานดอลลาร

ออสเตรเลยสำหรบคาทรพยากรสารสนเทศ

อเลกทรอนกส

ทรพยากรสารสนเทศ ทรพยากรสารสนเทศทจบตองได (PHYSICAL

COLLECTION)

มจำนวนประมาณ 2.4 ลานรายการ ไดแก

หนงสอ วารสาร ไมโครฟอรม โสตทศนวสด

โนตเพลง วทยานพนธ และหนงสอหายาก

สวนวารสารมจำนวน 65,640 ชอ ในจำนวนนรวม

วารสารอเลกทรอนกสดวย

ทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกส (ELEC-

TRONIC COLLECTION OR ONLINE

RESOURCES)

มมากมายหลายประเภท ไดแก

● ฐานขอมลและวารสารในรปออนไลน ซงม

แนวโนมของการเตบโตสงมาก จากเดมในป 1998

ไมมเลย จนป 2005 มวารสารออนไลนกวา

53,596 ชอ และหนงสออเลกทรอนกสประมาณ

2,800 ชอ

● E-reserve เปนบทความวารสารและบท

ของหนงสอ (Book Chapter) ในรปอเลกทรอนกส

ทอาจารยกำหนดใหอานในรายวชาทสอน โดย

แทนทจะใหบรการเปนฉบบสำเนากระดาษซง

นกศกษาตองมาใชทหองสมด ปจจบนสามารถ

ใชไดทางอเลกทรอนกส ไมวาจะใชกบคอมพวเตอร

ในหองสมดหรอจากเครอขายคอมพวเตอรอนๆ

และทบาน การใช E-reserve จำกดเฉพาะ

นกศกษาและบคลากรของ ANU การสบคน

E-reserve collection สามารถสบคนจากคำหรอ

วลไดถาเปนบทความวารสารทหองสมดเปน

สมาชก แตถาเปนเอกสารทสแกนไมสามารถ

สบคนได

● E-Bricks เปนบรการทำดจทลเอกสารท

อาจารยกำหนดใหอาน (reading materials) โดย

เอกสารทอาจารยสงมาสแกนตองเปนเอกสาร

ขนาด A4 ชดเจนไมมขอบดำ ระบรหสวชาและ

ขอมลการตดตอกบผประสานงานรายวชา ควรม

สารบญของรายการบรรณานกรมเอกสารแตละ

รายการดวย (บทความ หรอบทหนงสอ) นกศกษา

เขาถงไดจากหนาสบคนบรรณานกรมของหองสมด

โดยคนจากรหสวชาหรอชออาจารยผสอน หรอคน

ผานเวบรายวชา

● E-Prints เปนงานวจยของมหาวทยาลยท

อยในรปอเลกทรอนกส โดยผวจยสามารถสงหรอ

ฝากผลงานไดดวยตนเอง E-Prints รวมถงเอกสาร

การวจยทสงไปพมพในวารสาร หรอเผยแพรทาง

อเลกทรอนกสเพอการพจารณาหรอวจารณกอน

ตพมพ

● Digital Theses ซงเปนสวนหนงของ

Australian Digital Theses (ADT) Program

โดย ANU ไดเขารวมโครงการระดบชาตนเพอ

ให ว ทยา นพนธปรญญาเอก เข าถ ง ได ใน รป

อเลกทรอนกสและเผยแพรทวโลก วทยานพนธท

ผานการสอบแลวสามารถสงทางออนไลนไปท

ADT Program

● Asia-Pacific Digital Collections เรมขน

ในป 1995 เพอเพมการเขาถงขอมลดานเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตในรปสงตพมพทมมากมายใน

หองสมด โครงการแบงเปน 2 สวน สวนแรกคอ

â´Á·Ñȹ � 27

การสรางดชนวารสารวชาการซงสวนใหญเปน

วารสารจากอนโดนเซยและมาเลเซย สวนท 2

เปนการสรางฐานขอมลในรปดจทลสำหรบผลงาน

เกยวกบเอเชยแปซฟกทอยในคอลเลคชนหนงสอ

หายากของหองสมดทงทเปนรปภาพและเนอหา

● Demetrius เปนชอทใชเรยกคลงเกบสาร

สนเทศของมหาวทยาลย (ANU’s Institutional

Repository) คลงเกบสารสนเทศของมหาวทยาลย

เปนทเกบสารสนเทศหรอขอมลหรอเอกสารในรป

ดจทลทพฒนาหรอเปนผลงานของประชาคม

ANU ขอมลเหลานนถกเกบไวเพอการใชและ

เผยแพรได ในระยะยาวหรออาจจะกลาวไดวา

Demetrius เปนบรการแหลงจดเกบขอมลวชาการ

ในรปอเลกทรอนกส พรอมใหคำแนะนำเกยวกบ

แนวปฏบตทดสำหรบการใชบรการน ขอมลเหลาน

อาจจะรวมถงภาพ บทสมภาษณ ภาพยนตร งาน

วจย ขอมลสถต เอกสารการสอน ทเปนผลงาน

ของนกวจยและอาจารยของมหาวทยาลยทอยใน

รปอเลกทรอนกสและทสำคญคอควรเปนฉบบ

สดทาย ไมใชฉบบรางไมใชขอมลทยงมววฒนาการ

อย และถาเจาของผลงานเหนวาไมควรเปดเผย

ตอสาธารณชน บรการนจะปดการเขาถงแตใหดได

เฉพาะเมตาดาตาของขอมลเทานน ขอมลจะถก

เกบไวหลายสถานทและหลายระบบเพอปองกน

การสญหายหรอถกทำลายจากความลาสมยของ

อปกรณหรอสอทใชจดเกบ โดยเกบในรป archival

file และจะถายโอนไฟลสรปแบบใหมหากรปแบบ

เดมลาสมย ปจจบนบรการนฟร แตถาขอมลเปน

แบบอนาลอกตองแปลงเปนดจทลกอนโดยจะ

แนะนำวธการแตปจจบนยงไมมบรการแปลงขอมล

ให โปรแกรมทใชสราง Demetrius คอ DSpace

ผประสานงานสาขาวชา (Academic Liaison)

เนองจากหองสมดมเปาหมายในการตอบ

สนองความตองการดานการวจยและการสอน

ด งน นบทบาทของบรรณาร กษ ด านพฒนา

ทรพยากรสารสนเทศจงตองมหนาทดงน

● ประสานงานดานความตองการของสาขา

วชาตางๆ

● เขาถงแหลงทรพยากรใหมๆ

● จดการเกยวกบการทดลองใชฐานขอมล

● จดการดานการจดหาทรพยากรใหม

ภาพหนาจอ Asia-Pacific Digital Collections บนเวบของหองสมด

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 28

บรการของหองสมด บรการยม-คน

หองสมดแตละแหงมระเบยบการยม-คนทรพยากรสารสนเทศแตละประเภทแตกตางกนตามตวอยาง

ดานลางน

Category A:

บคลากรและนกศกษา

ระดบบณฑตศกษา

Category B:

นกศกษาระดบปรญญาตร

Category C:

บคคลภายนอก

Category F:

การยมท The Art and

Music Libraries

จำนวนหนงสอยมมากทสด

40 เลม 15 เลม 15 เลม 8 เลม

หนงสอทไมใชดานศลปะ และดนตร

26 สปดาห 4 สปดาห 4 สปดาห หามยม

หนงสอดานศลปะ และดนตร

8 สปดาห 4 สปดาห 4 สปดาห 4 สปดาห

วารสารฉบบปจจบน

ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด

วารสารเยบเลมของ Chifley, Menzies, Hancock, and Law Libraries

1 สปดาห ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด

วารสารเยบเลมของ Art and Music Libraries

1 สปดาห ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด

Reserve items ทไมใชของ Art and Music Libraries

4 วน 4 วน ไมใหยม ไมใหยม

Reserve items ของ Art and Music Libraries

1 คน (4 เลม) 1 คน (4 เลม) ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด

Audio Visual material ทไมใชของ Art and Music Libraries

1 สปดาห 1 สปดาห (4 items) DVDs/videos not for loan

Audio tapes 1 week

ใชภายในหองสมด

Audio Visual material ของ Art and Music Libraries

1 สปดาห (4 items) 1 สปดาห (4 items) ไมใหยม 1 สปดาห (4 items)

Primary Material Law Library

ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด ใชภายในหองสมด

Lecture tapes, Private copies, Lecture notes

2 ชงโมง 2 ชงโมง ไมใหยม ไมใหยม

Teaching Resource Books (Art and Music Libraries)

1 สปดาห 1 สปดาห ใชภายในหองสมด 1 สปดาห

Sound recordings (Music Library)

ใชภายในหองสมด

(4 items)

ใชภายในหองสมด

(4 items)

ใชภายในหองสมด

(4 items)

ใชภายในหองสมด

(4 items)

Music and scores (Music Library)

8 สปดาห 8 สปดาห ใชภายในหองสมด 8 สปดาห

â´Á·Ñȹ � 29

แผนในแตละภาคการศกษา หากใชโควตาหมด

สามารถเตมเงนได ระบบCard Operated

Photocopying and Printing เรยกยอวา Copy

Card มแถบแมเหลกสามารถเตมเงนไดใชสำหรบ

การถายเอกสาร การพมพงาน

บรการ Document Supply (Inter-library Loans)

กรณหองสมดไมมทรพยากรสารสนเทศท

ตองการสามารถใชบรการนไดโดยมคาใชจาย แต

หากเปนบทความวารสารอาจจะไมมคาใชจาย

บรการ ANU Print Repository

ทรพยากรสารสนเทศของหองสมดบาง

สวนถกนำไปจดเกบไวทคลงสำหรบจดเกบนอก

มหาวทยาลย ทรพยากรสารสนเทศเหลานมทง

วารสารฉบบเกากอนป ค.ศ. 1990 และหลงป

ค.ศ. 1989 ทมในรปออนไลน รวมถงหนงสอทม

ผ ใชนอย ผ ใชสามารถเขาถงไดหลายวธไดแก

การสงกลบมาทหองสมด บทความวารสารหรอ

บางบทของหนงสออาจใชวธสแกนและสงทาง

อเลกทรอนกสหรอผ ใชสามารถไปยงคลงโดย

นดหมายลวงหนา

ภาพแสดงบรการ Information Commons

บรการเครองพมพและเครองถายเอกสารท Chifley Library

บรการหนงสอสำรอง (Short Loan/Reserve

Collection)

เปนบรการทหองสมดจดทำขนตามความ

ตองการของผสอนในแตละรายวชา โดยสำรอง

ทรพยากรสารสนเทศทผสอนกำหนดใหนกศกษา

อาน ทรพยากรสารสนเทศททำสำรองประกอบ

ดวย หนงสอ วดทศน ดวด เทปการบรรยาย ฯลฯ

ซงผใชสามารถยมไดเปนรายชวโมง หรอรายวน

ทงนขนอยกบหองสมดแตละแหงผใชในกลม A

และ B สามารถใชไดแตกลม C ไมมสทธใช

บรการศนยเรยนร (Information Commons)

Information Commons ใชเรยกชดอปกรณ

คอมพวเตอร รวมทงซอฟตแวร และเครอขายการ

สอสาร ทวทงมหาวทยาลยมคอมพวเตอร ให

บรการตามหองคอมพวเตอร อาคารหองสมด และ

หอพกกวา 1,200 เครอง Information Commons

รวมถงระบบการพมพและชดสอดจทล (printing

system and a digital media suite) ประชาคม

ANU สามารถลอกอนดวยรหสผาน นกศกษา

ทกคนจะไดรบโควตาการพมพ ปจจบนคอ 400

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 30

แนะนำการใชฐานขอมลอเลกทรอนกสและ

สอนวธใช คนหาและประเมนสารสนเทศทอยบน

อนเทอรเนต ผใชสามารถถามคำถามทางอเมล

บรการ ANU Library Off-Campus

นกศกษาและบคลากรสามารถขอใหหองสมด

สงหนงสอใหทางไปรษณยในกรณทพกอยหางจาก

มหาวทยาลยเกน 60 กโลเมตร หรอเปนผทพการ

บรการใหคำปรกษาดานสารสนเทศ (Information Advisors)

บรการใหคำปรกษาดานสารสนเทศในทกหองสมดสามารถชวยแนะนำการใชฐานขอมลบรรณานกรม

หองสมด

บรการ ANU Theses Retrieval

วทยานพนธถก จดเ กบในระบบชนปดท

R.G.Menzies Building สามารถขอใชภายในหอง

สมดโดยกรอกแบบฟอรมทางออนไลน

หรอถาตองการเลอกถามผชำนาญเฉพาะสาขากม

อเมลและหมายเลขโทรศพทใหพรอม

â´Á·Ñȹ � 31

บรการขอใชหนงสอหายาก

หนงสอหายากจดเกบระบบชนปดไวท R.G.

Menzies Building เชนกนสามารถขอใชภายใน

หองสมดโดยกรอกแบบฟอรมทางออนไลน

บรการแนะนำทรพยากรสารสนเทศเพอการจดหา

การแนะนำทรพยากรสารสนเทศเขาหองสมด

สงวนสทธ เฉพาะบคลากรและนกศกษาของ

มหาวทยาลยเทานน

การอบรมและการชวยเหลอของหองสมด หองสมดจดใหมการอบรมและชวยเหลอแก

ผใชบรการหลายวธไดแก

FAQs

เปนการรวบรวมคำถามทถกถามบอยๆ เกยว

กบหองสมดโดยกำหนดหวขอใหเลอก

Ask a Librarian

เปนการสงขอคดเหน คำถาม และขอ

เสนอแนะทางออนไลน

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 32

ภาพแสดงบทเรยนออนไลนสอนการใชบรรณานกรมหองสมดมใหเลอกฟงหลายภาษา ภาพบรเวณทตงของ AskANU ใน Chifley Library

Learn information skills-through the

Information Literacy Program

หองสมดจดการฝกอบรมและเตรยมอปกรณ

อำนวยความสะดวกเพอสรางความเชยวชาญดาน

สารสนเทศและคอมพวเตอรแกประชาคม ANU

ไมวาจะเปนการอบรมฟร การสรางบทเรยนทาง

ออนไลน และการใหความชวยเหลอเปนรายบคคล

AskANU

AskANU มอย ใน Chifley Library และ

Hancock Library เปนบรการรวมระหวางบรการ

หองสมดและบรการชวยเหลอดานไอท โดยม

เจาหนาทใหคำแนะนำดานหองสมดและขอมล

เบองตนดานไอทตลอดเวลาทหองสมดเปด สวน

เจาหนาทใหคำปรกษาดานไอทจะมกำหนดเวลาให

บรการซงจะใหความชวยเหลอเปนรายบคคลเชน

เรอง เครอขายไรสาย เรองชดสอดจทล (Digital

media suite) เรองอเมล การพมพ และการขอ

รหสผาน กรณหองสมดอนมปญหาสามารถ

โทรศพทตดตอใหไปชวยแกปญหาได

Digital Media Suite

ตงอยชน 2 ของ Chifley Library เปด

ใหบรการตามเวลาหองสมด ซงประกอบดวย

โปรแกรมและอปกรณมลตมเดยททนสมยตางๆ

เชน เครองสแกน เครอง CD-DVD burning

เครอง video editing เปนตน

ภาพตวอยางหลกสตรการอบรม

â´Á·Ñȹ � 33

ดานการพฒนาทรพยากรสารสนเทศ หองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลยม

เปาหมายในการตอบสนองความตองการดานการ

วจยและการสอนดงนนนอกจากบรรณารกษดาน

พฒนาทรพยากรสารสนเทศจะประสานโดยตรง

กบอาจารยสาขาวชาตางๆ เพอจดหาทรพยากร

สารสนเทศใหมแลว ประเดนทนาสนใจคอการท

ผอำนวยการ (Director, Scholarly Information

Services & University Librarian) ทำหนาทเปน

ประธาน Library Subject Advisory Committees

ซงประกอบดวยกรรมการทเปนตวแทนของสาขา

วชาและหนวยวจยตางๆและมผบรหารหองสมด

แตละแหง (Library Precinct Manager) เปน

เลขานการคณะกรรมการ รายชอคณะกรรมการ

พรอมอเมล และรายงานการประชมแสดงไวบน

หนาเวบ ลกษณะของการประสานงานอยางใกลชด

กบอาจารยสาขาวชาและหนวยวจยลกษณะนเปน

สวนสำคญยงในการพฒนาทรพยากรสารสนเทศ

ของหองสมดใหมความสมบรณและเพยงพอตอ

ความตองการ

การประเมนคณคาทรพยากรสารสนเทศ

เปนกระบวนการหนงในการพฒนาทรพยากร

สารสนเทศของหองสมด หองสมดมหาวทยาลย

แหงชาตออสเตรเลยจดใหมการประเมนคณคา

ทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกสอยางตอเนอง

และจดเกบผลการประเมนไวใชประโยชนในระยะ

ยาวอยางเปนระบบสมควรทสำนกหอสมดจะไดนำ

มาเปนตวอยางของการดำเนนงาน

ขอสงเกตจากการศกษาดงานหองสมดมหาวทยาลยแหงชาตออสเตรเลยทสามารถนำมาใช เปนแนวทางพฒนาการดำเนนงานของสำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ภาพแสดงแบบประเมนทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกสบนหนาเวบหองสมด ภาพแสดงแบบปร เมนทรพยากรสารสนเทศออเลกทรอนกสบนหนาเวบหองสมดอเล

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 34

ดานการจดการทรพยากรสารสนเทศ กอนออกใหบรการ

ทนาสนใจม 2 ประเดนคอการระบชอหองสมด

ไวเหนอเลขเรยกหนงสอ ทำใหสะดวกในการแยก

หนงสอสงคนหองสมดไดถกตอง และการอนญาต

ใหผใชยมหนงสอทยงไมไดวเคราะหหมวดหมออก

ไปใชนอกหองสมดไดชวยเพมความสะดวกรวดเรว

ในการเขาถงทรพยากรสารสนเทศทผใชตองการ

ดานทรพยากรสารสนเทศทใหบรการ ทรพยากรสารสนเทศโดยเฉพาะทใหบรการ

ในรปอเลกทรอนกสหลายประเภทมลกษณะเดยว

กบของสำนกหอสมดจงสามารถนำมาเปนแนวทาง

การพฒนาการดำเนนงานใหมประสทธภาพยงขน

ไมวาจะเปน Digital Theses ซงเปนวทยานพนธท

เขาถงไดในรปอเลกทรอนกสโดยวทยานพนธท

ผานการสอบแลวเจาของสามารถสงทางออนไลน

ไปท ADT Program เพอเผยแพรไดเอง และ

Demetrius Repository ซงเปนคลงเกบสาร

ภาพแสดงผลประเมนทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกสบนหนาเวบหองสมด

ภาพแสดงหมวดหมหนงสอและหองสมดทจดเกบ

â´Á·Ñȹ � 35

สนเทศของมหาวทยาลยในรปดจทลทเปนผลงาน

ของประชาคมANU ขอมลเหลานนถกเกบไวเพอ

การใชในระยะยาว

สำหรบ E-RESERVE ซงเปนบทความ

วารสารและบทหนงสอทอาจารยกำหนดใหอานใน

รายวชาทสอนโดยสามารถใชไดทางอเลกทรอนกส

จากคอมพวเตอรในหองสมดหรอจากเครอขาย

คอมพวเตอรอนๆ และทบานนนนบวาเปนรปแบบ

ใหมของการใหบรการเอกสารสำรองทนาสนใจ

สำหรบสำนกหอสมด นอกจากนถาเปนบทความ

วารสารทหองสมดเปนสมาชกนกศกษาสามารถ

สบคนจากคำหรอวลไดดวย

ทรพยากรสารสนเทศทนาสนใจอกประเภท

หนงคอ E-BRICKS ซงเปนบรการทำดจทล

เอกสารทอาจารยกำหนดใหอาน ( reading

materials) ทง E-RESERVE และ E-BRICKS

จะชวยแกปญหาความไมเพยงพอและขอจำกดดาน

การเขาถงเอกสารทนกศกษาจะใชประกอบการ

เรยนไดเปนอยางด

ดานการจดบรการ หองสมดสถาบนอดมศกษาของไทยรวมทง

สำนกหอสมดมแนวโนมของการปรบปรงเนอท

หองสมดเพอใหบรการในลกษณะ Information

Commons โดยมบรการเครองพมพและเครอง

ถายเอกสารไวอำนวยความสะดวกใหกบผใชดวย

ซงบรการดงกลาวของ ANU สามารถเปนตวอยาง

ทดสำหรบการดำเนนงาน

บรการ ANU Print Repository ซงเปนผล

จากโครงการยายทจดเกบหนงสอวารสารไปไวนอก

มหาวทยาลย ซงเรมประมาณกลางป ค.ศ. 2007

แลวเสรจประมาณปลายป ค.ศ. 2008 ทมาและการ

จดการคลายกบแผนการดำเนนงานคลงหนงสอ

ของสำนกหอสมดและหองสมดสถาบนอดมศกษา

ของไทยอกหลายแหง โดยประเดนทนาสนใจคอ

ประเภททรพยากรสารสนเทศทนำไปเกบในคลงซง

ไดแกวารสารทพมพกอนป ค.ศ. 1990 วารสาร

ฉบบพมพทซำกบฉบบออนไลน และหนงสอทใช

นอย และปจจยตางๆ ทนำมาเปนเกณฑในการ

พจารณา เชนจำนวนหนงสอวารสารทจำเปนตอง

จำหนายออกในแตละหองสมด สถตการใชทนำมา

จากระบบจดการของหองสมด ความตองการดาน

การเรยนการสอนและรายวชา ความซำของ

ทรพยากรสารสนเทศ การหาไดในรปออนไลน

เปนตน

ดานการสงเสรมการเรยนร กจกรรมสงเสรมการเรยนรเพอใหประชาคม

ANU มความชำนาญในการใชคอมพวเตอร และ

การใชหรอเขาถงสารสนเทศมมากมายทสามารถ

นำมาประยกตใชในแผนสงเสรมการรสารสนเทศ

ของสำนกหอสมดไมวาจะเปน AskANU IT

Consultants ทใหความชวยเหลอทงเรองหองสมด

และดานไอท สามารถชวยผ ใชเปนรายบคคล

และทนาสนใจมากคอ Information Literacy

Program (ILP) ซงเปนการจดฝกอบรมและ

สนบสนนใหนกศกษาไดเรยนรเกยวกบสารสนเทศ

ของมหาวทยาลยและบรการดานคอมพวเตอร

นอกจากจดหลกสตรการฝกอบรมแลวยงมการ

สรางบทเรยนออนไลน (Online Course) การจด

กจกรรมแทรกในรายวชา และการใหความชวย

เหลอเปนรายบคคล ไมวาผใชบรการจะมความ

ชำนาญระดบใดมากอน โปรแกรมนจะชวยพฒนา

ความเชยวชาญเพอสงเสรมการศกษาและการวจย

การพฒนาใหเกดการเรยนรตลอดชวตและการคด

วเคราะห หลกสตรการฝกอบรมซงเปนสวนหนง

ของโปรแกรมไดรบการพฒนาโดยนกวชาการ

ศกษาทมประสบการณเพอทำใหเหมาะกบความ

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 36

ตองการสารสนเทศของบคลากรและนกศกษา

นอกจากนทมงานของ ILP ยงทำงานรวมกบ

อาจารยเพอพฒนาหลกสตรฝกอบรมทเฉพาะ

สำหรบรายวชานน

รายการอางอง หนงสอ

Australian National University. Division of

Information. (2008). Learn how: Your student

guide to free online and hands-on training

at ANU. Canberra: Author.

Australian National University. Division of

Information. (2008). Student guide: Your

guide to information technology and library

resources at ANU. Canberra: Author.

สออเลกทรอนกส

Australian National University. University structure.

Retrieved April 27, 2009, from http://info.anu.

edu.au/ovc/executive/040PP_University_

Structure

Australian National University. Division of

Information. Information services@ANU.

Retrieved March 18, 2009, from http://

information.anu.edu.au/ daisy/infoservices/7.

html

Australian National University Library. For users.

Retrieved March 27, 2009, from http://

anulib.anu.edu.au/about/site_map/index.

html?sect=for

Austra l ian Nat ional Univers i ty L ibrary.

Help and training. Retrieved March 18,

2009, from http://anulib.anu.edu.au/about/

site_map/index.html?sect=hel

Austra l ian Nat ional Univers i ty L ibrary.

Library services. Retrieved March 18,

2009, from http://anulib.anu.edu.au/about/

site_map/index.html?sect=svs

Austra l ian Nat ional Univers i ty L ibrary.

Online resources. Retrieved March 27,

2009, from http://anulib.anu.edu.au/about/

site_map/index.html?sect=onl

Austra l ian Nat ional Univers i ty L ibrary.

Subject areas. Retrieved March 27, 2009,

from http://anulib.anu.edu.au/about/site_

map/index.html?sect=sub

Australian National University Library. Visit us.

Retrieved March 24, 2009, from http://

anulib.anu.edu.au/about/site_map/about/

site_map/

â´Á·Ñȹ � 37

ฐตมา หรญเวชยางกร*

มหาวทยาลยซดนย (University of Sydney) กอตงขนเมอป

ค.ศ. 1850 เปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศออสเตรเลย และ

เปนสถาบนวจยระดบแนวหนาของประเทศ มหาวทยาลยซดนยเปนท

รจกกนวาเปนมหาวทยาลยระดบโลกทเนนดานการวจย ปจจบนม

นกศกษา 45,182 คน ซงในจำนวนนเปนนกศกษาตางชาตกวา

9,010 คน เปนนกศกษาจากประเทศไทย 179 คน

วสยทศนของหองสมด 1. มงเปนหองสมดทมชวต และเปนศนยรวมนวตกรรมทชวย

สนบสนนการเรยนการสอน และการวจยของมหาวทยาลย โดยมง

เนนการบรการและการเขาถงทรพยากรประเภทสงพมพและสอ

อเลกทรอนกส

2. ใหการสนบสนนหองสมดและสถาบนทเปนพนธมตรทง

ภายในและภายนอกประเทศ

หองสมดมหาวทยาลยซดนย

(University of Sydney Library)

* บรรณารกษ 6 ฝายเทคโนโลยหองสมด

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 38

University Librarian

Mr. John Shipp

Director Sciences, Technology & Humanities Libraries

Ms. Su Hanfling

Director Health, Medical & Social

Sciences Libraries

Ms. Libby O’Reilly

Director Sydney eScholarship

Mr. Ross Coleman

Director Digital & Technical

Services

Ms. Karen Johnson

3. สงเสรมการเรยนรทยงยน

4. เปนผนำดานนวตกรรมดจทลและเปนแนว

ปฏบตทดดานการบรหารจดการเพอความเปนเลศ

คานยม 1. สมาชกหองสมดคอกลม เป าหมายท

หองสมดใหความสำคญ

2. พฒนาบรการทมคณภาพและมงมนส

ความเปนเลศ

3. สงเสรมการสอสารอยางเปนอสระ

4. เปนองคกรทมความเปนระบบ และแบง

ปนองคความร

5. แขงขนเพอนวตกรรม

6. เคารพและรกษาสทธสวนบคคล อสระใน

การแสดงออก และการเขาถงขอมลขาวสาร

7. ใหความสำคญตอความหลากหลาย

ผบรหารหองสมดมหาวทยาลยซดนย

M J h Shi

M S H fli M Libb O’R ill M R C l M K J h

â´Á·Ñȹ � 39

หลกสตรการเรยนการสอนของมหาวทยาลย

ซดนยครอบคลมสาขาวชา: เกษตรกรรม อาหาร

และทรพยากรธรรมชาต สถาปตยกรรม การ

ออกแบบ และการวางแผน ศลปกรรม ทนตกรรม

เศรษฐศาสตรและธรกจ ศกษาศาสตรและสงคม-

สงเคราะห วศวกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศ

วทยาศาสตรสขภาพ นตศาสตร แพทยศาสตร

ดนตร การพยาบาลและผดงครรภ เภสชกรรม

วทยาศาสตร สตวแพทยศาสตร และทศนศลป

จากหลกสตรทมความหลากหลายทำให

หองสมดของมหาวทยาลยซดนยมลกษณะเปน

หองสมดเฉพาะสาขาวชา เพอสนบสนนการเรยน

การสอนใหตรงตามความตองการของผใชบรการ

ในเชงลกใหมากทสด โดยหองสมดมหาวทยาลย

ซดนย ประกอบดวยหองสมดสาขา 14 แหง

ภายใต 9 วทยาเขตดงน

รายชอหองสมดสาขา

1. หองสมด Badham (สาขา เกษตร

สตวแพทย ชววทยา อาหารและทรพยากร)

2. หองสมด Burkitt-Ford (สาขากลมแพทยและ

สาธารณสข)

3. หองสมด Camden

4. หองสมด Conservatorium (ดนตร)

5. หองสมด Dentistry

6. หองสมด Fisher (สาขาสงคมศาสตร)

7. หองสมด Health Sciences

8. หองสมด Law

9. หองสมด Medical

10. หองสมด Music

11. หองสมด Nursing

12. หองสมด Schaeffer Fine Arts

13. หองสมด SciTech

14. หองสมด Sydney College of the Arts

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 40

บทบาทของบรรณารกษประจำหองสมดสาขา (Faculty Liaison Librarian)

บรรณารกษประจำหองสมดสาขาเปน

ผ เชยวชาญดานสารสนเทศ มบทบาทในการ

ประสานระหวางหองสมดกบผใชบรการซงเปน

อาจารย นกศกษา และบคลากรสงกดคณะดงกลาว

โดยบรรณารกษจะมหนาทดงน

1. สนบสนนใหมการใชหองสมดอยางเตม

ประสทธภาพ

2. พฒนาแผนงานวจย

3. คดเลอกสอสงพมพและสออเลกทรอนกส

เพอการวจย

4. พฒนาหนาเวบและการสบคนฐานขอมล

เพอการวจย

5. สรางและจดการรายการอางองโดยการใช

โปรแกรม EndNote

6. พฒนาคอลเลคชนของหองสมด

นอกจากนยงมหนาทชวยเหลอคณาจารย

สงกดคณะ โดยการจดฝกอบรมทกษะการทำวจย

การพฒนาหลกสตรทเกยวของกบหองสมด รวม

ทงการออกแบบและประยกตใชสารสนเทศและ

ขอมลการบรหารโครงการ

หองสมดมหาวทยาลยซดนยใชระบบหอง

สมดอตโนมต INNOPAC และใชระบบการ

วเคราะหหมวดหมหนงสอแบบ Dewey ปจจบนม

ทรพยากรสารสนเทศดงน (ขอมล ค.ศ. 2007)

1. จำนวนทรพยากรสารสนเทศ 5.17 ลาน

รายการ

2. วารสาร 7,676 ชอเรอง

3. สงพมพทไมตอเนอง 77,000 รายการ

4. วารสารอเลกทรอนกส 67,362 รายการ

5. สงพมพอเลกทรอนกส 325,000 รายการ

6. ฐานขอมลออนไลน 250 ฐาน

จำนวนและประเภทของบคลากร (ค.ศ. 2008)

ตำแหนง จำนวน (คน)

ผชำนาญการหองสมด 90

เจาหนาทหองสมด 89

เจาหนาทฝายสนบสนน 82

ผชำนาญการดานอนๆ 8

รวม 269

บรการของหองสมด 1. บรการพมพและสำเนาเอกสาร ใหบรการ

ในรป E-card โดยผใชบรการตองตดตอของทำ

บตร E-card จากนนสามารถเตมเงนในบตรได

ตามตองการ

2. บรการคอมพวเตอรเพอการสบคนขอมล

และสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง หองสมดม

เครองคอมพวเตอรสำหรบใหบรการกวา 500

เครอง โดยซอฟตแวรทตดตงในเครองคอม-

พวเตอรของหองสมดจะประกอบดวย Microsoft

Office (Word, Excel, Powerpoint) โปรแกรม

Scifinder Scholar และโปรแกรม EndNote

3. บร การ สญญาณอนเทอร เน ต ไร ส าย

(Wireless) ครอบคลมหองสมดสาขาทกแหง

4. บรการ Ask a Librarian

5. บรการรบขอเสนอแนะตางๆ ทมตอ

หองสมด (Suggestions and Feedback)

6. บรการรบคำแนะนำทรพยากรเขาหองสมด

(Suggestions for the Collection)

â´Á·Ñȹ � 41

การเขาถงทรพยากรสารสนเทศตามกลมหวเรอง

บนหนาเวบไซตของหองสมดมการจดทำ

Subject Guides โดยจดแบงเปนหมวดหมกวางๆ

ครอบคลมสาขาวชาทเปดสอนในมหาวทยาลย

โดยหวเรองดงกลาวจะชวยใหผใชบรการสามารถ

เขาถงทรพยากรไดหลายประเภทตามตองการ เชน

กรณคลกเลอกหวเรอง Accounting จะปราฏ TAB

ใหผ ใชบรการสามารถเลอกเขาถงทรพยากร

ประเภทตางๆ เชน ฐานขอมลออนไลน Web

Links ทเกยวของ มาตรฐานการบญชพจนานกรม

สาขาวชาการบญชออนไลน เปนตน หากเรองท

ตองการเปนหวเรองทไมไดจดเตรยมไวให ผใช

บรการตองสบคนขอมลเองผานระบบสบคนของ

หองสมด

บรการสงเสรมการรสารสนเทศและการวจย

เพอการสงเสรมการเรยนรสารสนเทศ

ดวยตนเอง หองสมดมหาวทยาลยซดนยได

จดทำสอการสอนสารสนเทศรปแบบตางๆ

เพอใหผใชบรการสามารถเรยนรไดดวย

ตนเอง โดยรปแบบทนำเสนอจะใชภาพ

ประกอบลกษณะ Animat ion และ

ขอความหรอคำบรรยายสนๆ สอเรองราว

ตางๆ โดยเ นอหาของสอการสอนน

ประกอบดวย

บรกการ

ดวย

จด

เพ

ตน

ป

ข

ต

ป

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 42 è è

1. การสรางความรความ

เขาใจตอบรการตางๆ ของ

หองสมด

2. การเขยนรายงาน การ

เขยนรายการบรรณานกรม

และการอางถง

3. การสบคนฐานขอมล

ออนไลน

4. หลกสตรการอบรม

ตางๆ ทชวยสงเสรมการทำ

รายงาน การวจย เชน

โปรแกรม EndNote

สอการสอนตางๆ ทจดทำขนนเปดโอกาส

ใหผ สนใจท วไปสามารถเขาถงได แตหาก

เปนหลกสตรการอบรม จะมการจดทำหนาเวบ

“L ibrary Classes” ซ ง เปนแบบฟอรม

อเลกทรอนกส เพอใหผใชบรการซงเปนนกศกษา

อาจารย และบคลากรของมหาวทยาลย สามารถ

สมครเขารบการอบรมโดยเลอกหลกสตรและชวง

เวลาทตองการไดตามความเหมาะสม

จากการ ทหองสมดมการบอกรบ

ทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกสเปน

จำนวนมาก ทำใหมการจดทำหนาเวบ

ซ งประกอบดวยแนะนำ วธการใช

E-resources ทถกตอง และวธการแกไข

ปญหาตางๆ ทอาจพบเมอใชงาน

กจกรรมภายในหองสมด หองสมดมหาวทยาซดนย จ ด

กจกรรมสงเสรมการเรยนรในรปแบบ

ของการจดนทรรศการ ซงหองสมด

สาขาแตละแหงมการจดนทรรศการ

ภายใตหวขอตางๆ อยางตอเนอง เพอ

เปดโอกาสใหนกศกษาไดนำเสนอ

ผลงานของตนเอง หรอแมแตบคลากรของหอง

สมดเองกสามารถเขารวมกจกรรมดงกลาวไดอยาง

ตอเนอง โดยจะมการเผยแพรตารางการจด

นทรรศการบนหนาเวบ เพอเชญชวนใหผสนใจ

สามารถเขารวมกจกรรมไดตามความตองการและ

อยางตอเนอง

â´Á·Ñȹ � 43

รงทพย หอวโนทยาน*

บทนำ สบเนองจากการศกษาดงานหองสมดในประเทศออสเตรเลย

ของทมงานผบรหาร สำนกหอสมดมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ระหวางวนท 14-21 พฤศจกายน พ.ศ. 2552 ซงกำหนดหองสมด

มหาวทยาลย Macquarie เปนหนงในหองสมดในการศกษาดงานนน

ผเขยนไดรบมอบหมายใหอยในทมวชาการเตรยมขอมลและบนทก

การศกษาดงาน ตลอดจนนำเสนอขอมลองคความรทไดในกจกรรม

แลกเปลยนเรยนรของสำนกหอสมด เมอไดรบมอบหมายระยะแรก

รสกวาตนเองจะทำไดไมด เมอทำแลวกรสกยนดทไดรบมอบหมาย

ทำใหไดมโอกาสทบทวนใหเกดความชดเจนจากสงทไดเรยนรมา

หวงวาบทความนจะเปนประโยชนบางไมมากกนอย

ผเขยน ขอแบงเนอหาของบทความเปน 2 สวน สวนท 1

คอ ขอมลทรวบรวมเพอเตรยมการศกษาดงาน สวนท 2 คอ ขอมล

ทไดจากการศกษาดงาน และนำมาตดตามขยายผลเมอกลบมาแลว

หองสมดมหาวทยาลย Macquarie

(Macquarie University Library)

* บรรณารกษ 8 หวหนาหองสมดกลมแพทยธรรมศาสตร สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 44

ขอมลเบองตนของหองสมดมหาวทยาลย Macquarie

มหาวทยาลย Macquarie ตงอยท North

Ryde รฐ New South Wales หางจากยาน

Downtown เมอง Sydney ประมาณ 18 กโลเมตร

ใชเวลาเดนทางประมาณ 30 นาท เปนมหา-

วทยาลยขนาดใหญของรฐ กอตงเมอป ค.ศ. 1964

เพอเนนการศกษาและวจยรปแบบสหวทยาการ

ในสาขาวทยาศาสตร สงคมศาสตร และ

มนษยศาสตร นกศกษาประมาณ 3,000 คน

จำนวน 1 ใน 3 เปนนกศกษาระดบบณฑตศกษา

และรอยละ 30 มาจากประเทศอน สถาบนการ

ศกษาแหงนกำหนดเปาหมายวา ในป ค.ศ. 2014

(ณ ปนน มหาวทยาลยจะมอายครบ 50 ป) จะ

พฒนาขนเปนมหาวทยาลยชนนำ อนดบ 1 ใน 8

ของมหาวทยาลยทมชอเสยงดานการวจย และให

ตดอนดบมหาวทยาลยชนนำ 200 แหงของโลก

เปาหมายนเปนสงทหองสมดนำมากำหนดวสยทศน

พนธกจ และแผนกลยทธของหองสมด (ค.ศ.

2007-2009)

หองสมดมหาวทยาลย Macquarie อาคารหองสมดมหาวทยาลย Macquarie

เปนอาคารเดยว ตงอยในพนทใจกลางมหาวทยาลย

มบคลากรจำนวน 124 คน และงบประมาณปละ

16 ลานเหรยญออสเตรเลย ผลจากการดำเนนงาน

ตามแผนกลยทธ 10 ป ทำใหหองสมดพฒนา

ทรพยากรสารสนเทศ และการบรการระบบ

อเลกทรอนกสแกผ ใชหองสมดทกสถานทและ

ทกเวลาทตองการขอมล นบวาเปนหองสมดทม

รปแบบการจดการประสมประสาน “Hybrid”

ปจจบน หองสมดมโครงการกอตงอาคาร

หองสมดแหงใหมจะแลวเสรจในป ค.ศ. 2010

เพอสนบสนนนโยบายของมหาวทยาลยทจะกาว

ขนสมหาวทยาลยชนนำ 1 ใน 200 แหงของโลก

อาคารแหงใหมตงอยพนทใจกลางของมหาวทยาลย

ใกลกบอาคารเดม วตถประสงคเพอทงสงเสรมชวต

การศกษาเรยนรและวจย ตลอดจนมพนทบรการ

ชมชน/สงคมดวย

â´Á·Ñȹ � 45

ป ค.ศ. 2004 หองสมดใชงบประมาณรอยละ

50 จดหาทรพยากรสารสนเทศอเลกทรอนกส

และปลายป ค.ศ. 2006 เพมขนเปนรอยละ 64

ในชวงป ค.ศ. 2004-2006 หองสมดไดรบงบ

ประมาณเพมแตละปคดเปนรอยละ 7 ป ค.ศ.

1999 หองสมดมวารสารอเลกทรอนกส จำนวน

2,500 ชอ ปลายป ค.ศ. 2006 เพมขนเปนจำนวน

32,000 ชอ และมหนงสออเลกทรอนกส จำนวน

22,500 ชอ ระหวางป ค.ศ. 2006 มผเขาเยยมชม

หองสมด 5,564 คน และเยยมชม web site

จำนวน 5,460 ราย

อาคารสถานท หองสมดตงทอาคาร C7A

เปนอาคารสง 5 ชน แบงพนท ดงตอไปน

ทางเขา-ออกหองสมด อยทชน 2 จดพนท

เปนบรการตอบคำถาม บรการยม-คน ชนหนงสอ

อางอง ชนวารสารฉบบใหม-ฉบบปจจบน ชน

หนงสอสำรอง หองศกษาคนควาสำหรบนกศกษา

ระดบบณฑต หองศกษากลมยอย และหองทำงาน

ชน 1 ไดแก ชนหนงสอทวไป และหนงสอท

ใหบรการเฉพาะภายในหองสมด ไดแก หนงสอ

หายาก หนงสอหวขอเอเชยตะวนออก หองฝก

อบรมจำนวน 3 หอง

ชน 3 ไดแก ชนหนงสอทวไป หมวด A-J

บรการสอการศกษา (Multimedia/Audiovisual/

ของบคลากรและนกศกษาและศษยเกามหา-

วทยาลย สงเสรมการสบคนไดทวโลก ฐานขอมล

ออนไลนเพอการวจยนถกพฒนา/จดการและดแล

โดยทมงานโครงการคลงความรรปแบบดจทลของ

หองสมด (Macquarie University Library’s

Digital Repository Project) ประเภทของ

ทรพยากรสารสนเทศในฐานขอมล น ไดแก

บทความวารสาร บทความเสนอการประชม

สมมนา หนงสอและบท/สวนหนงของหนงสอ

วทยานพนธและสารนพนธ (กรณสารนพนธระดบ

ปรญญาตรตองไดรบการเหนชอบจากคณบด) สอ

การศกษา (เชน สอบนทกเสยง สอบนทกภาพ)

ทรพยากรสารสนเทศในรปแบบดจตลของหองสมด

เอกสารการปฏบตงาน รวมทงรปภาพ

ประโยชนทไดรบจากฐานขอมลเพอการวจยน

ไดแก งานวจยของมหาวทยาลย Macquarie

ถกเผยแพรไปทวโลกผานเครอขาย Internet เชน

ผาน Google Scholar และโปรแกรมวทยานพนธ

รปแบบดจตลของออสเตรเลยและเอเชย (Austra-

lasian Digital Theses program) ทำใหจำนวน

รปอาคารหองสมดแหงใหม

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 46

บทความทถกนำไปอางองเพมมากขน การสบคน

จากฐานขอมลนสามารถเขาถงเอกสารฉบบเตมได

เกบสถตการเขาใชทรพยากรสารสนเทศแตละ

รายการ สามารถสบคนจากชอผแตงและแสดง

สถตการเขาใชผลงานแตละรายการได

การสนบสนนการวจยดวยบทบาท ของบรรณารกษผชวย

หองสมดกำหนดทมบรรณารกษผ ช วย

(Liaison Librarian) แบงเปน 2 ทม ไดแก ทม

สงคมศาสตรและมนษยศาสตร (Social Sciences

& Humanities) และทมวทยาศาสตร (Sciences)

(ขอมลลาสดจาก web หองสมดมหาวทยาลย

Macquarie ระบเปน 2 ทม ไดแก Sciences

Team, Arts & Business Team)

บทบาทของบรรณารกษผชวย ไดแก

1. ดแลและประเมนทรพยากรสารสนเทศ

สาขาวชาตางๆ ไดแก เตรยมขอมลสำคญของ

หองสมดเพอการเปดหลกสตร/หนวยงานใหม

และประชาสมพนธ/แนะนำทรพยากรสารสนเทศ

ใหม

2. สนบสนนการวจยของคณาจารยและ

นกศกษาระดบบณฑตศกษา ไดแก แนะนำบรการ

และทรพยากรสารสนเทศของหองสมด ดแลให

ปรกษาเปนรายบคคล และใหความชวยเหลอ/ให

ขอมลเกยวกบการจดทำบรรณานกรม, คาดรรชน

ผลกระทบการอางอง (Impact Factor) และการ

ตดตามผลงานการอางอง (Citation tracking)

3. จดการแนะนำ/อบรมทกษะการใชสารสนเทศ

แกบคลากรและนกศกษาระดบบณฑตศกษา

ไดแก ใหขอมลทรพยากรสารสนเทศของหองสมด

ทงทเปนฐานขอมลและสงพมพเพอสนบสนนการ

วจยของแตละสาขาวชา แนะนำขนตอนการสบคน

ฐานขอมลอยางมประสทธภาพ กำหนดและ

วางแผนการสงขอมลเพอสนบสนนการวจย และ

แนะนำการใชโปรแกรมการจดการบรรณานกรม

“EndNote”

การจดใหความรสารสนเทศ หองสมดไดเตรยมการแนะนำ/อบรมใหความ

รสารสนเทศ (Information Literacy) อยางเปน

ระบบ เปนขนตอน เรยกวาชดคมอการศกษาและ

วจย “Study & Research Tools” นอกจากใชใน

การจดแนะนำ/อบรมแกผใชหองสมดแลว ไดนำ

ขนเผยแพรท web ของหองสมดเพอผใชสามารถ

ใชเปนแนวทางการศกษาและคนควาเพอการทำ

วจย โดยจดเปนขนตอน และแบงตามความ

ตองการของผใชหองสมด ไดแก

● การคนหารวบรวมหนงสอและบทความ

“Find books and articles on my reading list” :

การคนหาหนงสอ การคนหาบท/สวนหนงของ

หนงสอ และการคนหาบทความวารสาร

● การสบคนขอมลเพอทำรายงาน “Find

more information for my assignment” : วธการ

สบคนขอมล การสบคนขอมลตามหวขอทตองการ

การสบคนทรพยากรสารสนเทศเพมเตม การ

สบคนขอมลจากอนเตอรเนต และชองทางการ

สอบถามขอความชวยเหลอจากบรรณารกษ

● การประเมนสารสนเทศทมอย “Evaluate

my information” : การวเคราะหและสงเคราะห

สารสนเทศ และประเมนสารสนเทศทไดรบจาก

อนเทอรเนต

● บรรณานกรมและการอางอง “Referen-

cing my assignment & Manage my research” :

แนวทางการอางองและการจดทำบรรณานกรม

โดยใชโปรแกรมการจดการอางองบรรณานกรม

ไดแก โปรแกรม RefWorks® & EndNote®

â´Á·Ñȹ � 47

● ทกษะการคนควาวจย “Research Skills” :

การพฒนาทกษะการรสารสนเทศ ไดแก การ

ใหความหมายและการวเคราะหความตองการ

สารสนเทศ การคดเลอกแหลงสารสนเทศ ทกษะ

การคนสารสนเทศ การประเมนคณคาของ

สารสนเทศ การวเคราะหและสงเคราะหสารสนเทศ

● ทกษะการศกษา “Study Skills” : ทกษะ

การเขยนงานวชาการ ทกษะการเขยนโครงการ

และการเรยบเรยง/การนำเสนอสารสนเทศใน

รปแบบตางๆ ตลอดจนทกษะการสบคนขอมล

ออนไลน

สำหรบบรการสารสนเทศแกนกศกษาระดบ

บณฑตศกษา แหลงแรกในการตดตอกบหองสมด

คอ การตดตอกบบรรณารกษผชวย “Liaison

Librarian” บรการยมและบรการสำเนาเอกสาร

ระหวางหองสมด “Document supply for

interlibrary loans and documents” แนะนำ/

อบรมการสบคนฐานขอมลวทยานพนธ การอางอง

และจดทำบรรณานกรมโดยใช โปรแกรมการ

จดการอางองบรรณานกรม ไดแก โปรแกรม

RefWorks® & EndNote® การสบคนแหลง

ทรพยากรสารสนเทศอนๆ ตลอดจนหองสมดได

จดอปกรณและสถานทอำนวยความสะดวกในการ

ศกษาคนควาวจยของนกศกษาระดบบณฑตศกษา

การพฒนาทรพยากรสารสนเทศของหองสมด ตามแผนกลยทธของหองสมด ป ค .ศ .

2007-2009 กำหนดวตถประสงค ในการจดสรรงบ

ประมาณเพอจดซอทรพยากรสารสนเทศไว 2

ประการ ประการท 1 เพอจดหาทรพยากรสาร

สนเทศตามความตองการของนกวจยโดยกำหนด

สาขาวชาเฉพาะและการวจยทเปนเลศ ประการท

2 เพอจดหาทรพยากรสารสนเทศสนบสนนการ

สอนและการเรยนร ทงนไดจดลำดบการดำเนน

การแตละป กรณ ป ค.ศ. 2008 กำหนดวา เพอ

เสรมสราง/เตมทรพยากรสารสนเทศของสาขาวชา

ใหมใหมการวจยทเขมแขง และเพมเตมทรพยากร

สารสนเทศเพอสนบสนนการสอนของสาขาวชา

และเตรยมทรพยากรสารสนเทศเพอหลกสตรทเปด

ใหมในป ค.ศ. 2009

หองสมดใหความสำคญตดตามแนวทางการ

วจยและการสอนใหมๆ และจดซอทรพยากรสาร

สนเทศทเกยวของ การพฒนาทรพยากรสาร

สนเทศโดยประสานงานใหคณาจารยเสนอแนะ

รายการใหหองสมดจดซอโดยหองสมดจดสรรงบ

ประมาณ กรณนกศกษาระดบบณฑตวทยาลย

สามารถเสนอแนะรายการหนงสอเสนอผาน

อาจารยทปรกษา หองสมดจะจดทำรายงานการใช

งบประมาณจดซอทรพยากรสารสนเทศของแตละ

สาขาวชาเปนรายเดอน และสงไปยงสาขาวชาและ

บรรณารกษผชวยทดแลแตละสาขาวชา เพอการ

ประสานงานในการจดหาทรพยากรสารสนเทศรวม

กนอยางใกลชด

บรรณารกษผชวยจะตดตอกบคณาจารยใหม

และนกวจยใหม (นกศกษาระดบบณฑตวทยาลย)

เชญใหเขารวมกจกรรมของหองสมดเปนกลมหรอ

เปนรายบคคล เปดโอกาสให ไดแลกเปลยน

ประสบการณ และเขารวมกจกรรม ไดแก

รบทราบขอมลความคาดหวงของคณาจารยและ

นกวจยใหมในดานทรพยากรสารสนเทศและการ

บรการ ใหขอมลเกยวกบทรพยากรสารสนเทศ

และบรการของหองสมด และขอมลเ กยวกบ

กร ะบ วนกา ร ม ส ว น ร ว มด า น ว ช า กา ร ขอ ง

มหาวทยาลย Macquarie ไดแก การมสวนรวม

พฒนาทรพยากรสารสนเทศ และการสนบสนนการ

สอน/การวจย (แผนการจดการความรสารสนเทศ)

การจดพบปะสงสรรคนจดทงในระดบมหาวทยาลย

และจดใหแตละสาขาวชา บรรณารกษผชวยจะนำ

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 48

เสนอบรการเพอสนบสนนการวจย ไดแก การ

แนะนำอบรมการสบคนฐานขอมล การใช

โปรแกรมจดการบรรณานกรม และทกษะการใช

สารสนเทศอนๆ

การใชพนท ในหองสมด เนองจากหองสมดเปนแหลงทมผใชบรการ

มาก และมวตถประสงคการเขาใชทหลากหลาย

แตกตางกน หองสมดจงประกาศระเบยบการใช

พนทภายในหองสมดใหเหมาะสมกบความตองการ

ของผ ใชแตละกลม โดยไมรบกวนกนและ

สอดคลองกบวตถประสงคหลกของหองสมด

ดงน พนทชนท 1 และ 2 อนญาตใหมการประชม

กลมยอยได ชนท 3 และ 4 เปนพนทเงยบ สำหรบ

การศกษารายบคคล นอกจากนหองสมดไม

อนญาตใหจองโตะ/ทนงอาน หองกลมยอย และ

คอมพวเตอร สงของททงไว โดยไมมเจาของ

ประมาณ 15 นาทจะถกเกบออก และอนญาตให

นำภาชนะใสนำดม ทมฝาปดเขาหองสมดได

ลฟทภายในหองสมดใชสำหรบบคลากรหองสมด

และผพการเทานน

สงพมพ “LIBRARY ESSENTITALS: Getting Started whic Your Library” [pdf 349kb] TITALS: Getting Started whic Your Library” [pdf 349kb]

â´Á·Ñȹ � 49

สอแนะนำการใชหองสมด หองสมดมหาวทยาลย Macquarie ไดจด

ทำสอแนะนำการใชหองสมดออกมาหลากหลาย

รปแบบ อกทงปรบเปลยนสอใหมอยางสมำเสมอ

สอเหลานรวมไวท “Know Your Library” (ด

www.library.mq.edu.au) ไดแก

สอ DVD “ONLINE LIBRARY ORIENTA-

TION: The Amazing Place!” จดทำโดย กลม

นกศกษาเพอนกศกษา มหาวทยาลย Macquarie

(Macquarie students for students) โดยรวมมอ

กบหองสมด

บทสรป ดงทหองสมดมหาวทยาลย Macquarie ได

ประกาศไววา “หองสมดเปนหวใจของมหาวทยาลย”

หองสมดบรหาร /บรการเชงรก ดำเนนการ

สอดคลองกบนโยบายและเปาหมายของมหา-

วทยาลย กำหนดแผนงาน/กจกรรมตางๆ อาทเชน

โครงการฐานขอมลออนไลนเพอการวจยของ

มหาวทยาลย Macquarie “Macquarie University

ResearchOnline” นอกจากจะสนบสนนการศกษา

คนควาวจยของคณาจารยบคลากรและนกศกษา

แลว ยงเปนแหลงเผยแพรผลงานวจยภมปญญา

ของมหาวทยาลยและยกระดบความนาเชอถอของ

ผลงานเหลานนอกดวย การกำหนดบทบาท

บรรณารกษผชวย “Liaison Librarian” มหนาท

ดแลและประเมนทรพยากรสารสนเทศสาขาวชา

สนบสนนการวจยและจดการแนะนำ/อบรมทกษะ

การใชสารสนเทศแกบคลากรและนกศกษาระดบ

บณฑตศกษาดวยแผนงานการจดการความร

สารสนเทศ ตลอดจนแผนการสรางหองสมดแหง

ใหม ทมงการพฒนาสมหาวทยาลยเพอการวจย

โดยทำงานเชงรกใกลชดกบผใชหองสมดทงกลม

คณาจารย บคลากรและนกศกษา ตงแตการศกษา

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 50

วจยเพอแผนการสรางหองสมดแหงใหม จน

ปจจบนกยงเปดโอกาสใหประชาคมมหาวทยาลยม

สวนรวมในการดำเนนงานหองสมด และเนนอย

เสมอใหเปน “หองสมดของทาน (Your Library)”

เนนการดำเนนการหองสมดทพรอมเสมอทจะปรบ

เปลยนตามความตองการของผ ใช และนำ

ประชาคมมหาวทยาลย Macquarie เปาหมายส

สงคมความรและการเปนมหาวทยาลยเพอการวจย

การศกษาด งานหองสมดมหาวทยาลย

Macquarie ครงน นบเปนประสบการณทดมาก

แมขณะน ผเขยนกยงตดตามและพบวามนวต-

กรรมจาก www.library.mq.edu.au เสมอ ผเขยน

เองถามโอกาสหวงวาจะไปเยยมไปเกบเกยว

ประสบการณทหองสมดมหาวทยาลย Macquarie

ณ ป ค.ศ. 2010 หรอหลงจากนนสก 2-3 ป

เชอมนวาจะมโอกาสไดเรยนรนวตกรรมในวงการ

วชาชพบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร

บรรณารกษบรการตอบคำถาม 24 ช.ม. บรรณารกษบรการตอบคำถาม 24 ช.ม.

Reference Academic Exchange Partners. http://interaffairs.

tu.ac.th/partner.htm. (Mar 29, 2009).

Brodie, Maxine & Martinelli, Meredith. Creating

a new library for Macquarie University:

are we there yet?. Library management. Vol.

28 No.89, 2007 pp.557-568.

Library essentials.: Getting started with your

Library. Macqurie University Library. 2009.

Library guide. http://www.lib.mq.edu.au/

about/libpubs/libraryguide.pdf (Oct. 5,

2008)

Macquarie University Library 2007-09 strategic

plan. Macquarie University Library [2007]

â´Á·Ñȹ � 51

ทพวรรณ อนทมหนต*

ปณฑารย วระพนธ**

เรองเลาจากตางแดน: ดงานหองสมดท

เขตปกครองพเศษฮองกง

* บรรณารกษ ระดบ 6 ฝายวเคราะหวสดสารนเทศ สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

** บรรณารกษชำนาญการ ระดบ 8 ฝายพฒนาวสดสารนเทศ สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การเดนทางไปดงานหองสมด ณ เขต

ปกครองพเศษฮองกง แหงสาธารณรฐประชาชน

จน เปนโครงการศกษาดงานหองสมดตางประเทศ

ของสำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ตามแผนพฒนา ทนส นท รพย จ บต อ ง ไม ไ ด

ปงบประมาณ 2551 โดยมวตถประสงค เพอ

สงเสรมและพฒนาบคลากรใหมความร ความ

สามารถ ทกษะ และเพมศกยภาพในการ

ปฏบตงานใหมประสทธภาพมากยงขน บคลากร

ท ร วมเ ดนทางไปศกษาดงานครงนมจำนวน

46 คน เปนบคลากรของสำนกหอสมด 38 คน

สถาบนวจยและใหคำปรกษาแหงมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร 7 คน และนกศกษาฝกงานชาว

เยอรมน 1 คน เดนทางระหวางวนท 22-25

ตลาคม พ.ศ. 2551 โดยศกษาดงานหองสมด

มหาวทยาลย 2 แหง คอ

● หองสมดมหาวทยาลยฮองกง (The

University of Hong Kong Libraries: HKUL)

● หองสมดมหาวทยาล ย วทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงฮองกง (The Hong Kong

University of Science and Technology Library:

HKUSTL)

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 52

หองสมดมหาวทยาลยฮองกง (The University of Hong Kong Libraries: HKUL)

มหาวทยาลยฮองกงตงอยบนเนนเขาเหนอ

เขตตะวนตก เปนมหาวทยาลยแหงแรกในฮองกง

ตงขนเมอป พ.ศ. 2454 มหาวทยาลยนเดมเปน

วทยาลยแพทยกบสถาบนเทคโนโลย นกศกษา

ดเดนของมหาวทยาลยแหงน คอ ดร.ซนยตเซน

ผกอตงสาธารณรฐประชาชนจน ซงไดลมระบอบ

กษตรยในจนลง เมอแรกกอตงมหาวทยาลยม

เพยง 3 คณะเทานน คอ คณะวศวกรรมศาสตร

แพทยศาสตร และศลปศาสตร ปจจบนมทงหมด

10 คณะ ไดแก คณะวศวกรรมศาสตร

แพทยศาสตร ทนตแพทยศาสตร วทยาศาสตร

ศลปศาสตร สถาปตยกรรมศาสตร นตศาสตร

เศรษฐศาสตรและธรกจ ศกษาศาสตร และ

สงคมศาสตร การบรหารมหาวทยาลย และ

โครงสรางหลกสตรปรญญาใชตามระบบการ

ศกษาของประเทศองกฤษ มหาวทยาลยแหงนม

นกศกษาในระดบปรญญาตรประมาณ 12,150 คน

ระดบปรญญาโทและปรญญาเอกประมาณ 11,250

คน และบคลากรประมาณ 2,520 คน ในป พ.ศ.

2550 มหาวทยาลยแหงนไดรบการจดอนดบใหอย

ในอนดบท 18 ของมหาวทยาลยโลก จาก Times

Higher Education Supplement

ผบรหารหองสมดคนปจจบนคอ Dr.

Anthony Ferguson

ห อ ง ส ม ดม บ ค ล า กร

ท งหมด 240 คน

ม ห น ง ส อ ป ร ะ ม า ณ

2,480,000 เลม วารสาร

อเลกทรอนกสประมาณ

40,566 รายการ และ

ฐานขอมลประมาณ 563

หองสมดมหาวทยาลยฮองกง (The University of Hong Kong Libraries: HKUL)

Dr. Anthony Ferguson

â´Á·Ñȹ � 53

ฐาน หองสมดมหาวทยาลยฮองกงมหองสมดสาขา

ทงหมด 7 แหง คอ

● หองสมดกลาง (Main Library)

■ โสตทศนวสด และหนงสอสำรอง

(AV & Reserve Collection)

■ สงพมพลกษณะพเศษ

(Special Collections)

● หองสมดทนตแพทยศาสตร

(Dental Library)

● หองสมดศกษาศาสตร

(Education Library)

● หองสมดสงพมพจนและเอเชยตะวนออก

(Fung Ping Shan Library)

● หองสมดแพทยศาสตร

(Yu Chun Keung Medical Library)

● หองสมดกฎหมาย

(Lui Che Woo Law Library)

● หองสมดดนตร (Music Library)

ในการดงานครงนไดดงานทหองสมดกลาง

(Main Library) ซงกอตงขนเมอป พ.ศ. 2504

และไดมการปรบปรงอาคารเมอป พ.ศ. 2535-

2536 หองสมดม 6 ชน แตละชนใหบรการดงน

● ชน Ground บรการยม-คน จดแสดง

หนงสอใหม บรการตอบคำถาม หนงสออางอง

บรการสงพมพ edition เกา จดเกบเปน compact

storage ไวดานหลงงานบรการยม-คน และบรการ

ยมระหวางหองสมด

● ชน 1 หนงสอและวารสารสาขาปรชญา

ศลปกรรมและการบนเทง บรการสอการศกษา

หนงสอหายาก วสดยอสวน หนงสอสำรอง และ

บรการสงพมพพเศษ

● ชน 2 หนงสอและวารสารสาขาภาษา

ศาสตรและวรรณคด บรการเครอขายไรสาย

(Wireless) หองอานเฉพาะบคคล (Single Study

Room)

● ชน 3 หนงสอและวารสารสาขาวทยาศาสตร

และเทคโนโลย บรการเครอขายไรสาย (Wireless)

หองอานเฉพาะบคคล (Single Study Room)

● ชน 4 หนงสอและวารสารสาขาสงคม-

ศาสตร บรการเครอขายไรสาย (Wireless)

หองอานเฉพาะบคคล (Single Study Room)

หองบรการสำหรบคนพการ

● ชน 5-6 เปนหองสมด Fung Ping Shan

ใหบรการสงพมพจน เอเชยตะวนออกเฉยงใต และ

เอเชยตะวนออก เชน เกาหล ญปน ฯลฯ

บรการตางๆ ของหองสมด ไดแก

● บรการยม-คน

● บรการยมระหวางหองสมด

● บรการตอบคำถาม นอกจากใหบรการท

เคานเตอรตอบคำถาม หรอตอบคำถามทาง

บรเวณดานหนาหองสมดกลาง (Main Library) บรรยากาศภายในหองสมดกลาง (Main Library) ชน Ground ใ (M L ) G

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 54

วสดและอปกรณภายในหองประชม บรรยากาศในหองประชม บรรยากาศในหองประชม วสดและอปกรณภายในหองประชม

โทรศพทแลว ยงใหบรการผานชองทางอนๆ เชน

e-mail หรอ SMS และใหคำปรกษาในการทำวจย

และสบคนขอมล อกดวย

● บรการหองอานเฉพาะบคคล เฉพาะกลม

และหองสำหรบคนพการ

● บรการสอการศกษา

● บรการหนงสอสำรอง

● บรการวสดยอสวน

● บรการสงพมพลกษณะพเศษ และหนงสอ

หายาก

● บรการเครอขายไรสาย (Wire less

networking)

● E-learning Lab

● Book Talks

● บรการหองประชมกลมยอย ตลอด 24

ชวโมง อยชน Ground ใหบรการดวยระบบ Smart

card และควบคมการเปด-ปดเครองปรบอากาศ

ดวยระบบเซนเซอร มโทรทศนวงจรปด และ

อปกรณตางๆ ทใชในการประชมกลมยอย เชน

ไวทบอรด ฯลฯ

นอกจากบรการตางๆ ทไดกลาวมาแลว ยงม

บรการทนาสนใจอกบรการหนงคอ บรการ Hing

Wai Document Delivery เปนบรการสงพมพเกาท

มผใชบรการนอย สงพมพเกาประเภทนไดนำไปจด

เกบไวท Hing Wai Storage ซงเหมอนกบ คลง

หนงสอ ของสำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรม-

ศาสตร โดยผใชบรการตองกรอกแบบฟอรมการ

ขอใชบรการใน e-form และระบบจะแจงกำหนด

วน เวลา ใหผใชมารบหนงสอทาง e-mail

จากการเขารบฟงบรรยายในเรองการดำเนน

งานตางๆ ของหองสมด พอสรปได 3 เรอง ดงน

1. การพฒนาบคลากรของหองสมดมหา-

วทยาลยฮองกง บรรยายโดย Ms. Esther Woo

ตำแหนง Administrative Services Team Leader

2. งานเทคนคของหองสมดมหาวทยาลย

ฮองกง บรรยายโดย Mr. David Palmer ตำแหนง

â´Á·Ñȹ � 55

Systems Librarian, Technical Support Services

Team Leader

3. งานบรการของหองสมดมหาวทยาลย

ฮองกง บรรยายโดย Dr. Wan Yiu Chuen

ตำแหนง Main Library Services Team Leader

การพฒนาบคลากรของหองสมดมหาวทยาลย

ฮองกง มแผนการดำเนนงานทชดเจน โดยกำหนด

เปนหลกสตรไวลวงหนา และประชาสมพนธ

ใหบคลากรทราบในเรองหลกสตรตางๆ เชน

หลกสตรการพฒนาความรดาน IT (Information

Technology) ภาษาองกฤษ ภาษาจนกลาง

(Putonghua) การบรหาร และการตลาด เปนตน

นอกจากเรองหลกสตรการพฒนาบคลากรแลวยง

มรายละเอยดเกยวกบการดำเนนงานตางๆ ดง

ตอไปน

● จดทำแผนกลยทธของหองสมดมหาวทยาลย

ฮองกง (HKUL Strategic Plan) จดทำขนในป

พ.ศ. 2549

● จดทำรายงานการดำเนนงานในรอบป

● มการประเมนผลการปฏบตงานและการ

พฒนาบคลากร

● จดตงคณะกรรมการพฒนาบคลากรและได

กำหนดหนาทไวอยางชดเจนดงน

■ ดำเนนการใหคำแนะนำ/ปรกษาถงวธ

การเตรยมความพรอมเพอรองรบกบสงทจะเกดขน

เมอมการเปลยนแปลง

■ จดทำโปรแกรมการหมนเวยนการทำงาน

(Job Rotation Program) สำหรบบคลากรท

ตองการทำงานทมลกษณะงานเหมอนกนเพมขน

เพอเปดโอกาสใหบคลากรไดเพมประสบการณตรง

จากการทำงานทอนๆ ดวย

■ เปดโอกาสใหบคลากรทกคนเขาไปม

สวนรวมในการพฒนาบคลากร

■ เปดโอกาสใหบคลากรทกคนไปศกษา

ฝกอบรม ประชม พบปะ/เยยมชม/ศกษาดงาน

หองสมดอนๆ เปนประจำทกป เพอเพมทกษะ

ความเขาใจ และนำมาใชประโยชนในการพฒนา

งานและอนๆ ทเกยวของ

■ บคลากรทกคนไดรบรเรองสวสดการ

และแหลงเงนทนอยางถกตอง

■ มการรายงานผลและกจกรรมตางๆ ท

ไดรบงบประมาณในการพฒนาบคลากร

● บคลากรใหม

■ มการแนะนำบคลากรและปฐมนเทศ

■ ให ความสำ คญใน เ ร อ งของความ

ปลอดภยในการทำงานและการดแลสขภาพ

✿ การปองกนอคคภย

✿ การใชอปกรณคอมพวเตอร

✿ คมอในการปฏบตงาน

● ทกษะตางๆ ของบคลากรงานเทคนคซง

ทกคนตองม

■ ทกษะในดาน IT (Information Techno-

logy)

■ มคณภาพในการบรการ

■ มหลกสตรฝกภาษาองกฤษ และภาษา

จนกลาง

● ทกษะตางๆ ของบคลากรงานเทคนคระดบ

ชำนาญการและผอำนวยการ

■ ตองจดทำโครงการบรหารงาน

■ วธการพฒนา Collection

■ การเขยนและการนำเสนอผลงานอยาง

มประสทธภาพ

Ms. Esther Woo

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 56

■ การวดคณภาพการใหบรการ

■ ความรในเรองการบรหารการเงน และ

งบประมาณ

● ทกษะตางๆ ของบคลากรตามลกษณะงาน

เฉพาะ

■ มความรเรองการบรหารงานหองสมด

อตโนมต และหองสมดดจทล

■ มความรเรองการวเคราะหหมวดหม

การใหบรการชวยคนควา และการพฒนาทรพยากร

สารสนเทศ (Collection Development)

■ มความรเรองการจดการความร (KM)

■ มความรเรองการตลาด

■ มความรเรองภาษาตางๆ

● พฤตกรรมและสมรรถนะของบคลากร

■ การบรหารการเปลยนแปลง และการ

ทำงานเปนทม

■ การจดการความเครยด การกลาคด

กลาทำ และการแสดงออกอยางเหมาะสม

■ มทกษะในการตดตอสอสาร และ

มนษยสมพนธ

■ การควบคมอารมณ และการแก ไข

ปญหาตางๆ

■ ความสามารถในการบรหารเวลา

งานเทคนคของหองสมดมหาวทยาลยฮองกง

ใชงบประมาณในการจดหาหนงสอ 12 ลานเหรยญ

สหรฐ

● มการปรบงานเทคนคของทรพยากร

สารสนเทศทเปนกลมภาษาจน ญปน และเกาหล

(CJK) และเปลยนระบบการวเคราะหหมวดหม

จากระบบดวอ (DC) มาใชระบบหองสมดรฐสภา

อเมรกน (LC) กบทรพยากรสารสนเทศทกภาษา

● มบรรณารกษงานจดหาทำงานเตมเวลา

และกำลงดำเนนการจดทำหนงสอหายากใหเปน

ดจทลทงหมด

● มการจดทำสหบรรณานกรม เปนความ

รวมมอระหวางหองสมดมหาวทยาลย 8 แหงใน

ฮองกง เรยกวา Hong Kong Academic Library

Link (HKALL) ซงสามารถใหบรการสบคนขอมล

และใหบรการยมระหวางหองสมดรวมกนได โดย

ผใชสามารถแจงความประสงคโดยตรงจากหนา

เวบไซด และจะไดรบหนงสออยางชาภายใน 2 วน

● หองสมดมหาวทยาลยฮองกง เปนสมาชก

ACRL, OCLC โดย Dr. Ferguson เปนกรรมการ

ของ OCLC ปจจบนหองสมดมหาวทยาลยฮองกง

สงขอมลให OCLC มากเปนอนดบสองของโลก

ซงในปทผานมานน เคยไดเปนอนดบหนง

งานบรการของหองสมดมหาวทยาลยฮองกง

มรายละเอยดดงน

● ปรบเปลยนระบบการยม-คนจาก Barcode

เปน RFID ใชเวลา 6 เดอนในการเปลยนระบบ

สำหรบหนงสอจำนวน 1 ลานเลม

Mr. David Palmer Dr. Wan Yiu Chuen

â´Á·Ñȹ � 57

● มการจดแบงพนทเรองอาหารและเครอง

ดมออกเปน 3 โซน (Zone) ไดแก

■ โซนส เขยว (Green Zone) ผ ใช

สามารถพดคย นำอาหาร/ขนม เครองดม และ

นำดมเขาไปได

■ โซนสเหลอง (Yellow Zone) หามสง

เสยงดง หามรบประทานอาหารและขนม แตใหนำ

เครองดมเขาไปได

■ โซนสแดง (Red Zone) หามสงเสยงดง

หามนำอาหาร/ขนม และเครองดมเขาไป อนญาต

เฉพาะนำดมเทานน

● มสถานทสำหรบจดเกบหนงสอเกาได

ประมาณ 5 แสนเลม ขณะนเตมแลวและไดรวม

มอกบ HKALL เพอของบประมาณจากรฐบาลจด

ตงคลงหนงสอรวม ซงสามารถเกบหนงสอได

ประมาณ 7 แสนเลม มระบบการจดการแบงคา

ใชจายตามจำนวนหนงสอทแตละมหาวทยาลยนำ

ไปจดเกบ

ปายแสดงนโยบายการจดพนทใหบรการภายในหองสมด

● มแผนการจดตง Information Commons

(พนทใหบรการขอมลทปราศจากตวเลม) ทตกใหม

ของมหาวทยาลย

สงทไดจากการดงานทหองสมดมหาวทยาลย

ฮองกง (The University of Hong Kong Libraries:

HKUL)

1. มการวางแผนกลยทธทด โดยจดทำแผน

พฒนาบคลากรทเปนรปธรรม มความชดเจนและ

ละเอยดมาก

2. มแนวคดทดในการจดแบงพนทใหบรการ

แกผใชหองสมดในเรองอาหารและเครองดมออก

เปน 3 โซน ไดแก โซนสเขยว สเหลอง และสแดง

หองสมดมหาวทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงฮองกง (The Hong Kong University of Science and Technology Library: HKUSTL)

มหาวทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ฮองกงกอตงขนเมอป พ .ศ . 2534 ปจจบนม

ทงหมด 4 คณะ คอ คณะวทยาศาสตร คณะ

วศวกรรมศาสตร คณะบรหารธรกจและการจดการ

และคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ม

นกศกษาประมาณ 9,000 คน แยกเปนระดบ

ปรญญาตรประมาณ 5,760 คน ระดบปรญญาโท

และปรญญาเอกประมาณ 3,240 คน และม

บคลากรมากกวา 430 คน ในป พ .ศ . 2550

มหาวทยาลยแห งน ได ร บการจดอนดบจาก

มหาวทยาลยโลก โดย Times Higher Education

Supplement ใหมหาวทยาลยแหงนอยในอนดบท

23 ในกลมเทคโนโลยของมหาวทยาลยโลก

หองสมดมลกษณะเปนอาคาร 5 ชน มเนอท

มากกวา 10,550 ตารางเมตร และมจำนวน 1,950

ทนง เปนหองสมดทออกแบบไดทนสมย โปรงโลง

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 58

และมพนทกวางขวาง ทศนยภาพและทวทศน

บรเวณรอบๆ หองสมดสวยงามมาก นาประทบใจ

ชนเกบหนงสอสามารถเคลอนทไดอยางอตโนมต

เกบหนงสอไดมากและประหยดเนอทของหองสมด

ม Web Server ของหองสมดเปนศนยกลาง

การดำเ นนงานและใหบรการของหองสมด

ทกดาน ภายในหองสมดยงมหองประชมใหญ

หองประชมยอย มมศกษาเปนกลมหรอเฉพาะ

บคคล หองเรยน ศนยคอมพวเตอร และการ

ฝกอบรมตางๆ นบวาเปนหองสมดใหมและ

ทนสมยทสดแหงหนงในเอเชยตะวนออก โดยม

บรการตางๆ ดงน

● บรการยม-คน

● บรการหนงสอและวารสาร

● บรการตอบคำถามและชวยการคนควา

● บรการฐานขอมลอเลกทรอนกส

● หองสมดดจทล

● บรการสอการศกษา

● บรการวสดยอสวน

● บรการนตยสารและหนงสอพมพ

● บรการหนงสออางอง

● บรการสงพมพลกษณะพเศษ

● บรการ เอกสารหอจดหมายเหตของ

มหาวทยาลย

อาคาร 5 ชน ของหองสมดประกอบดวย

● ชน Ground (G/F) มบรการยม-คน

บรการยมระหวางหองสมด บรการตอบคำถาม

บรการ Information Commons หนงสออางอง

หนงสอพมพฉบบปจจบน-ยอนหลงไป 3 วน และ

บรการคอมพวเตอรสบคนขอมล

หองสมดมหาวทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงฮองกง (The Hong Kong University of Science and Technology Library: HKUSTL)

เคานเตอรบรการยม-คน

â´Á·Ñȹ � 59

● ชน 1 (1/F) หนงสออางอง ฐานขอมล

วทยานพนธ (Electronic Thesis Database)

สงพมพลกษณะพเศษ หนงสอหายาก และเอกสาร

หอจดหมายเหตของมหาวทยาลย

■ ชนหนงสออางองมความสงประมาณ

120 ซ.ม. (ซงตางจากหองสมดของไทยทคอนขาง

สง) เพอใหผใชวางและเปดอานหนงสออางองได

สะดวก โดยไมตองนำหนงสอกลบไปอานทโตะ ● ชนใตดน 1 (LG1) มบรการวารสารฉบบ

ยอนหลง และวารสารฉบบเยบเลม หองบรการ

คอมพวเตอร (Library Computer Lab.) หอง

บรการสอการศกษา หองวสดยอสวน หองประชม

กลมยอยและหองประชมใหญ

■ วารสารมการกำหนดหมวดหมใหแก

วารสารทกชอเชนเดยวกบหนงสอแตมคำวา

“PER” (ยอมาจาก Periodicals) เหนอเลขเรยก

หนงสอ

บรการ Information Commons

ชนใสหนงสอพมพฉบบปจจบน

ชนหนงสออางอง

ชนวางวารสารฉบบปจจบน วารสารยอนหลงฉบบเยบเลม

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 60

■ วสดยอสวน มการกำหนดหมวดหมให

แกวสดยอสวนทกประเภทเชนเดยวกบหนงสอ

และวารสาร

ชนวางวารสารยอนหลงเลมปลก

■ ชนเกบไมโครฟลมเปนชนรางเลอนท

ควบคมการเ ลอน ชนเข า-ออกไดด วยระบบ

อเลกทรอนกส เพยงกดปมเพอเลอนชนเขา-ออก

และมระบบเซนเซอรตรวจจบอยระหวางชน ถาม

บคคลยนอยระหวางชน ระบบจะลอคอตโนมต ชน

จะเลอนเขา-ออกไมได

ชนเกบวดทศน

ชนเกบซด-รอม

เครองอานและพมพวสดยอสวน (Microform)

â´Á·Ñȹ � 61

● ชนใตดน 3 (LG3) หนงสอสาขาวทยา-

ศาสตร เทคโนโลยและสาขาทเกยวของ หมวด

Q-Z และหองประชมกลมยอย

เครองสแกนวสดยอสวน (Microform) เครองพมพ

หองบรการ Media Resources

หองประชมกลมยอย

● ชนหนงสออตโนมตทเคลอนท

ไดโดยใชระบบไฟฟาควบคม เปนการ

ประหยดเนอทของหองสมดและเกบ

หนงสอไดมาก สะดวกตอการใชงานและ

จดเกบ

หมายเหต : หองสมดแหงนไมมชนใตดน 2 (LG2)

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 62

● ชนใตดน 4 (LG4) หนงสอสาขาบรหาร

และธรกจ หมวด A-P

■ หองฝกอบรมมคอมพวเตอรประมาณ

30 เครอง มนกศกษาเขารบการอบรมเตมหอง ท

บรเวณหนาหองมตารางการอบรม และจำนวนคน

เขารบการอบรมในแตละวน บรรณารกษผนำชม

อธบายใหฟงวา มการจดอบรมใหผใชเปนประจำ

โดยมการประชาสมพนธหลายชองทาง ทงทหนา

โฮมเพจ และบรเวณปายประชาสมพนธของ

หองสมดเอง

หองสมดแหงนใชระบบ SmartCAT ในการ

ทำรายการบรรณานกรม และสบคนขอมลเปน

ระบบทพฒนาขนเองดวย Open Source Software

ชอ “Scriblio” โดยเรมดาวนโหลดซอฟตแวร

ประมาณเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2550 จากนน

ไดพฒนาระบบเรอยมา โดยมการเปดรบ User

Feedback และเสรจสมบรณในเดอนมนาคม

พ .ศ . 2551 ขอดของระบบนคอ ผ ใชบรการ

สามารถสบคนขอมลเพยงครงเดยว จะไดรบ

ผลการคนจากทกๆ แหลงทหองสมดมทรพยากรฯ

ไมวาจะเปนทรพยากรทเปนหนงสอ วารสาร

สอโสตทศนวสด หรอฐานขอมลออนไลนท

หองสมดบอกรบ โดยผลการสบคนทไดจะจำแนก

ตาม Format, Language, Location, Publication

Year, Author, Title, Subject เปนตน การลง

รายการบรรณานกรมไมไดใช MARC 21 แตใช

รปแบบของ Metadata ซงระบบ SmartCAT น

เปน concept ของ Catalog Web/Library 2.0

ในอนาคต

Institutional Repository เรยกงายๆ วา

“คลงปญญาของสถาบน” เปนแหลงรวบรวมผลงาน

วจยของอาจารย และนกศกษาระดบปรญญาเอก

โดยพฒนาขนจากโปรแกรม DSpace ผรบผดชอบ

ในการนำขอมลเขาระบบ คอเจาของผลงานวจย

และบคลากรของหองสมด ในแตละเดอนจะมการ

แจงใหทราบวางานวจยทไดรบความนยมในการ

เขาถงสงสด 20 เรองแรก มงานวจยชออะไรบาง

สงทไดจากการดงานทหองสมดมหาวทยาลย

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงฮองกง

(The Hong Kong University of Science and

Technology Library: HKUSTL)

1. ใชระบบ SmartCAT ในการทำรายการ

บรรณานกรม แทนการใช MARC 21

2. ใชระบบ Library of Congress (LC) ใน

การกำหนดหมวดหมใหแกทรพยากรสารสนเทศ

ทกประเภท ไมวาจะเปน วารสาร สอโสตทศนวสด

และวสดยอสวนตางๆ

3. มการเผยแพรผลงานของอาจารย และ

นกศกษาในลกษณะ Open source โดยใช

โปรแกรม DSpace ซงเจาของผลงานสามารถนำ

งานวจยเขาระบบไดดวยตวเอง จดเปนบรการท

เพมขนอกรปแบบหนง นอกเหนอจากการให

บรการทรพยากรสารสนเทศทวๆ ไป

4. ประสบปญหาเรองพนทจดเกบทรพยากร

สารสนเทศทเกาและมการใชนอย เมอหองสมด

มอายยาวนาน พนทจดเกบหนงสอ วารสาร ฯลฯ

จะเปนปญหาเพมขนเรอยๆ และตองการการ

วางแผนจดการลวงหนาเพอบรการทด

â´Á·Ñȹ � 63

5. มการนำเทคโนโลยททนสมยมาประยกต

ใชกบวสดและครภณฑตางๆ ในหองสมดไดอยาง

กลมกลนและสวยงาม เชน ชนรางเลอนระบบ

ไฟฟา เครองถายเอกสารดวยตนเอง ฯลฯ

สรปสงทไดจากการดงานทหองสมดมหาวทยาลยทง 2 แหง

มความเหนในประเดนตางๆ ดงน

1. หองสมดทไปเยยมชมใหการตอนรบเปน

อยางด และยนดถายทอดความรอยางชดเจน

2. เปดโลกทศนใหกบบคลากร ไดไปศกษาด

งานหองสมดในตางประเทศ ทำใหไดเหนรปแบบ

การใหบรการทมความหลากหลายเพมมากขน ซง

สามารถนำมาประยกต และเปนแนวทางในการ

พฒนางานบรการของสำนกหอสมด มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร ไดในอนาคต เชนการเผยแพรผลงาน

ของอาจารยในลกษณะ Open source

3. ไดรบประสบการณตรงจากการไดเหนวธ

การดำเนนงานตางๆ ของหองสมดในตางประเทศ

ทแตกตางไปจากสำนกหอสมด มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร เชน การจดแบงพนทใหบรการแก

ผใชในเรองอาหารและเครองดมออกเปน 3 เขต

คอ เขตพนทสเขยว สเหลอง และสแดง

4. หองสมดทง 2 แหง ประสบปญหาเรอง

พนทการจดเกบทรพยากรสารสนเทศทเกาและม

การใชนอยโดยแยกเกบไวทคลงหนงสอ เชนเดยว

กบสำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

5. วสดและครภณฑตางๆ ภายในหองสมดม

ความทนสมยและสวยงาม เชน ชนสำหรบเกบ

ทรพยากรสารสนเทศทกประเภทจะใชเปนแบบ

ชนรางเลอนระบบไฟฟา

6. ผใชหองสมดทง 2 แหงสามารถใช Pin

Card ในการชำระคาปรบ ถายเอกสาร ฯลฯ

7. ไดรบความรเกยวกบประวตศาสตร ชวต

ความเปนอยและวฒนธรรมของชาวจน นอกเหนอ

จากความรทไดรบจากการดงานหองสมด

8. สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ควรจดโครงการศกษาดงานหองสมดในตาง

ประเทศตอไปเพอให โอกาสแกบคลากรไดรบ

ประสบการณตรงดวยตนเอง

รายการอางอง ศรจนทร จนทรชวะ, และ ฐตมา หรญเวชยางกร.

(2551) ขาวคราวความเคลอนไหวเกยวกบ

กจกรรม KM ของสำนกหอสมด. สบคนเมอ

วนท 22 พฤศจกายน 2551, จาก http://

gotoknow.org/blog/tulibs/219276

ศรจนทร จนทรชวะ, และ ฐตมา หรญเวชยางกร.

(2551) ขาวคราวความเคลอนไหวเกยวกบ

กจกรรม KM ของสำนกหอสมด. สบคนเมอ

วนท 22 พฤศจกายน 2551, จาก http://

gotoknow.org/blog/tulibs/224684

The University of Hong Kong Libraries. Retrieved

December 15, 2008, from http://lib.hku.hk/

mainlib/index.html/

The Hong Kong University of Science and

Technology Library. Retrieved December

15, 2008, from http://library.ust.hk/

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 64

ชมาน ถระกจ*

หองสมดกบสตวเลยง? ฟงแลวนาสยองพอๆ กบหองสมดม

ไอตมโคนใหกนไปอานไป แตในหองสมดตางประเทศ โดยเฉพาะใน

ยโรปและอเมรกามกมแมวประจำหองสมดเพอไวกำจดหน นนคง

เปนสมยโบราณกอนการคนพบสารหน ปจจบนมแมวหองสมด

อยทวโลก พวกมนไมตองทำงานหนกอะไรไปกวาทำตวนารก และ

ไมลบเลบกบสนหนงสอหรอเบาะเกาอ นอกจากนยงหามขวนกดพวก

เดกๆ ทเลนกบมนแรงๆ เปนอนขาด หาเรองราวของเหมยวหอง

สมดเหลานไดท http://www.ironfrog.com/catsmap.html

ดวอ กเปนอกหนงเหมยวหองสมด แตเปนเหมยวทมชอเสยง

ไปทงโลก ออกรายการโทรทศน วทยมาแลวมากมาย และมรปขน

ปกนตยสารสตวเลยงมาแลว ขณะนดวออยตามชนหนงสอของราน

ขายหนงสอและในหนาเวบของ Amazon.com เปนแมวสสมขนฟ

ดวอ เหมยวสมด

* บรรณารกษ 8 ประจำฝายสงเสรมและพฒนาหองสมด สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

â´Á·Ñȹ � 65

หนาตาแปวแหวนารกสมกบตำแหนงหวหนาฝาย

ประชาสมพนธหองสมดมาก สามารถทำความรจก

และหลงรกดวอไดจากการหาหนงสอ Dewey: the

small town library cat that touched the world.

by Vicki Myron. (ISBN 9780340920022) มา

อาน

รงเชาทหนาวสน เรองของดวอเรมขนเมอวนท 18 มกราคม

ค.ศ. 1988 ในเมอง Spencer รฐ Iowa สหรฐ-

อเมรกา วกก ไมรอน หวหนาหองสมดประชาชน

เมองสเปนเซอร มาทำงานตามปกตตอน 7

นาฬกากวาๆ พระอาทตยยงสลวอยในกลางฤด

หนาว และมนเปนวนทหนาวกวาปกต วกกและ

เจาหนาทหองสมดกำลงจะเอาหนงสอออกจาก

ลงคนหนงสอนอกเวลา เมอมเสยงแปลกๆ ดงออก

มาจากใตกองหนงสอ ลกแมวตวนอยซกอยทมม

ในสดของลง ใครบางคนเอามนยดใสชองคน

หนงสอในตอนกลางคน อาจจะเปนการแกลงหรอ

พยายามชวยมนจากการแขงตายกไมทราบได

มนหนาวสน องเทาทงสถกหมะกดจนเดนแทบไม

ได หลงจากเอามนแชนำอน ลางขนสเทาจน

สะอาดแลว จงไดเหนวาทจรงมนเปนแมวสสม

เมอไดรบความอบอนเจาแมวนอยกหยดสนแลว

เรมสงเสยงเครอในคออยางมความสข มนเดน

ปดเปไปเคลยมอของทกคนทชวยชวตมนจากความ

หนาวเยน และ ณ บดนน หองสมดประชาชนแหง

เมองสเปนเซอร กมแมวเปนบคลากรเพมขน มชอ

สมตำแหนงวา ดวอ

Melvil Dewey

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 66

อยางไรกตามกวาดวอจะไดมาเปน library cat

เตมอตรากไมงายนก แมว (ตวผ) ในหองสมด!!!!

ความสะอาดและกลนมาเปนเรองใหญ ความ

ปลอดภยของทรพยากรหองสมดและผใช แลวยง

เรองของคนทเปนภมแพอกดวย ดวอตองไดรบ

การเหนชอบจากกรรมการหองสมดกอนและจาก

ผใชสวนใหญดวย

แตแลวความนารก ความเรยบรอย รอย และ

เหนออนใดความชอบรบแขกของดวอ กชนะใจทง

กรรมการและผใชหองสมดเปนสวนมาก หญงคน

หนงตอตานการมสตวในหองสมดถงขนาดขวาถา

อนญาตใหดวออยในหองสมดไดเธอจะเอาววทบาน

มาอานหนงสอดวย นอกจากนยงมคนทเปนโรค

ภมแพรนแรงทแพขนแมว กตองใหคณหมอมา

ยนยนวาอากาศในหองสมดถายเทด มการทำความ

สะอาดชนหนงสอสมำเสมอ ไมนามอนตรายขนาด

มาใชหองสมดทมแมวไมได แลวกปรากฏวาดวอ

กลายเปนของขวญชนสำคญใหเดกๆ ภมแพทไม

อาจมสตวเลยงในบานได พวกเขาไดกอดไดรกและ

ไดรบความรกกลบคนชวขณะทเขามาหองสมด

เดกบางคนกลวแมวแบบไมมเหตผล แตความนม

นวลนารกของดวอกสามารถชวยใหเดกคนนนเขา

มาใชหองสมดขณะทดวอประจำการอยบนโตะยม

คนไดดวยรอยยม ดวอเปนแมวของหองสมดและ

กำลงจะเปนราษฎรเตมขนของเมองสเปนเซอร

ดวย

Dewey Readmore Books ค.ศ. 1988 เปนเวลายากแคนของเกษตรกร

ชาวอเมรกน ราคาตนทนทสงขน ราคาสนคา

เกษตรทตกตำ ประกอบกบสภาพเศรษฐกจทวโลก

ททรดลง ทำใหคนตกงานกนมาก ชาวไรชาวนา

ต อ งขายท แล วย า ย ไปหางาน ใน เม อ ง ใหญ

สเปนเซอรซงเปนเมองไรขาวโพดทมโรงงาน

อตสาหกรรมเปนรายไดเสรม เมอโรงงานตองปด

ลง ขาวโพดราคาตก หลายครอบครวตองจากไป

ความซมเซาจงครอบคลมบรรยายกาศไปทว คน

เขามาใชหองสมดกนมากขน เพราะไมมอะไรจะ

ทำ หรอไมกมาเปดแฟมรวมประกาศรบสมครงาน

ทหองสมดตงขนเปนพเศษในชวงเวลาน วกก

สงเกตวาชายวยทำงานหลายคน มาเปดแฟม

รบสมครงาน แลวกเดนไปนงเปดหนงสอพมพบาง

วารสารบางอยางเหมอลอย ตอนนดวอ ไดรบ

อนญาตใหเปนแมวประจำหองสมดแลว มนหาย

จากอาการผอมโซและเทาเจบดแลว ทกเชามนจะ

â´Á·Ñȹ � 67

ออกไปรอตอนรบผเขาใชหองสมดทประตหนากอน

เวลาเปด 2 นาท จากนนมนจะยนหวใหแตละคน

ทกทาย แลวเดนสำรวจวายงมใครบางทมนยง

ไมไดสวสดดวย ดวอทกทายทกคนทเขามาใน

หองสมดไมวาเขาจะอยากถกทกหรอไม ชายคน

หนงเขามาดประกาศงานทกวนแลวไปนงอาน

วารสาร ดวอกโดดขนตกไปทกทายทกวนและกถก

ปดตกลงมาทกวน แตมนไมเคยแสดงวาเดอดรอน

ทความปรารถนาดของมนโดนปดทงอยางไรเยอไย

มนโดดขนโตะอานไปนอนทบกระดาษของผใชคน

อนตอไป ทกวนดวอโดนปดลงจากตกของชายคน

นนเหมอนเศษขยะ แตแลววนหนงวกกกตองหน

ไปมองซำอยางไมเชอสายตา ดวอนอนเลอยอยาง

แสนสบายอยบนตกของชายคนนน มอหยาบงาน

ของเขาลบหวมนอย ใบหนาเฉยเมยไรความรสก

ตลอดเวลาของเขาเกลอนไปดวยรอยยม ชายชรา

ทเพงเสยภรรยาของเขามานงอานหนงสอพมพ

คนเดยวอยางหงอยๆ แลวดวอกโดดขนไปนงขางๆ

เขายมใหดวอแลวเรมคยกน “ไงดวอ ชอบอยทน

ใชไหม” เขาไมตองอานหนงสอคนเดยวอกตอไป

แลว

สำหรบเมองทกำลงจะลมละลาย การทมแมว

อยในหองสมดไมไดชวยใหอะไรดขน แตสำหรบ

คนทสนหวงในวนขางหนา การไดมรอยยมประดบ

หวใจและใบหนาทกเชามนมความหมายไมนอย

จากผใชประจำทมาหองสมดแทบทกวนอยแลว

คนเรมเขามาหองสมดเพมขนเพราะอยากเหนดวอ

หลายคนทเคยเขามาแลวผานเลยไปทชนหนงสอ

หยดทกทายกบเจาหนาทหองสมดเพอถามไถถง

ดวอ การเขาหองสมดไมใชการฆาเวลาทนาเบอ

ใหหมดไปแลว มนคอการมาเยยมเยยนเพอนฝง

คนชอบพอ

วกกตดสนใจยกดวอ ให เมองสเปนเซอร

วกกตดปายโฆษณาไวขางกลองบตรวางๆ ใบหนง

“คณรจกเจาแมวเหมยวทชอบนงบนตกแลวชวย

คณเขยนใบสมครงานใช ไหม? มนชอบอาน

หนงสอกบคณ แลวกชอบขโมยลปสตกจากกระเปา

ของคณ มนชวยพาคณไปทชนหนงสอนวนยาย

ดวย มนคอแมวของคณ ชวยตงชอใหมนหนอย”

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 68

วกกทำงานทหองสมด 6 เดอนกอนดวอจะ

มารวมทมดวย เดอนละ 2-3 ครงวกกจะจดทาย

ปญหา หรอจดประกวดเลกๆ นอยๆ เพอเรยกให

คนสนใจทำกจกรรมกบหองสมด หากรางวลเปน

อะไรทลอใจ เชน โทรทศน การตอบรบกอาจมาก

ถง 50-70 ราย ปกตแลวจะมคนรวมกจกรรมดวย

20-25 เทานน รายการตงชอเจาเหมยวทไมม

รางวลจะใหไดรบการตอบรบอยางทวมทนถง 397

ราย ชอทไดรบความนยมมากคอ Garfield เจา

แมวการตนตวแสบ และเนองจากดวอเปนแมวลาย

สสม Tiger และ Tigger จงเปนชอทไดรบการ

เสนอมากเหมอนกน Morris แมวชางเลอกตว

โฆษณาอาหารแมวกมไมนอย แตทไดรบความ

นยมสงสดคอ Dewey ชอเดมของมน ชาวหองสมด

คดวานาจะมทงชอกลางและนามสกลดวยจงจะสม

ศกดศร จงชวยกนหาชอเสรมให Readmore เปน

ชอของแมวในการตนโทรทศนภาคเชาวนเสาร

มนบอกเดกๆ ใหไปหาหนงสอมาอาน and take a

look at the TV in your head สวนนามสกลนน

ไมตองคดมากเลยสำหรบเหมยวหองสมด-Books

งายๆ ตรงๆ Dewey Readmore Books อานออก

เสยงไดเหมอน Do we read more books? เปน

ชอทเหมาะสมลงตวเสยนกระไร

หนงวนในหองสมด ดวอรบหนาทแมวหองสมดอยางจรงจง มน

วางตารางงานของมนอยางมระเบยบ

7.30 ไปรอวกกทประตหนาทกเชา หลงจาก

ไดอาหารเชาแลวกเดนตรวจพนทกบวกกเพอด

ความเรยบรอยกอนเปด จากนนกไปทกทายผรวม

งานคนอนๆ เปนรายคน ดวอมสมผสพเศษทรวา

วนไหนใครอารมณไมคอยด มนจะเคลาเคลยกบ

คนนนนานเปนพเศษ

8.58 ตรงรไปทประตหนาทมผใชหองสมดมา

รอเวลาเปด 9 โมงเชาอยแลว พอประตเปดกจะม

เสยงทกทาย “ไงดวอ เปนไงบาง” บางคนกผาน

เลยไปไมสนใจ ไมเปนไร ดวอหาตกทยนดตอนรบ

มนไดเสมอ มนจะเดนทกทายไปทว โดดขนตก

บาง นงทบหนาหนงสอบาง ไมมใครทดวอไมไป

สวสดตอนเชาดวย แมวาบางครงมนจะไมไดรบ

การสวสดกลบมากตาม

10.00 ไดเวลาพกผอนแลว ดวอชอบงบบน

ตกคนแตถาไมมใครยอมเปนเตยงให กลองบตร

รายการเปนทโปรดของมน เมอดวอยงเลกมนขด

ตวลงไปไดทงหวและหาง แตเมอมนโตขนการนอน

ในกลองตองใชเทคนคกนหนอย มนจะกาวขาทงส

ลงไปยนในกลองวางกอน จากนนกหยอนตวลงไป

อะไรลงไดกอยในกลอง สวนทเหลอกจะลนขนมา

ดแลวเหมอนขนมถวยฟสสม หากหากลองวาง

â´Á·Ñȹ � 69

ไมไดกไมเปนไร ดวอเอาเทาแหยลงไปในกลองท

ยงมบตรอยเตมขางเดยวแลวลงนอนขางๆ กหลบ

ไดสบาย ดวอเหนวากลองเปนสถานททาทาย มน

เคยมดเขาไปในกลองทชช โดยเอาขาหนาสอด

เขาไปในชองกอน ตามดวยขาหลง จากนนกนงลง

คอยขยบบนทายลงไปในกลอง เรยบรอยแลวก

สอดขาหนาลกเขาไปอก ขยบไปขยบมาจนมแต

หวกบหางเทานนทโผลออกจากลองทชช

11.00 ไดเวลาทำงานตอ ไปนงบนชนเกบ

หนงสอทวไป ทำตวใหเหมอนตกตาสงโต ยนหวให

ผใชเกาเปนการทกทาย พอเมอยกเปลยนทาเปน

นอนหงาย ทานเรยกรองความสนใจและเปนทนยม

ของผใชมาก บางครงผใชเออมไปหยบหนงสอจาก

จากชนสงๆ กควาเอาขนนมฟเขา “โอยดวอ ตกใจ

หมดเลย ขนไปทำอะไรอยบนนนนะ” แลวกมเสยง

หวเราะตามมา ผใชบางคนบอกวาดวอหวเราะตอบ

ไดซงบคลากรหองสมดทกคนเหนดวย

12.00 เวลาอาหารกลางวน ใครเอาโยเกรต

ไขมน 100% มาบาง อาหารแมวนะเอาไวดม

เทานน

12.30 ชวยเรยงหนงสอ โดด

ขน cart หนงสอ สำรวจวาเดยวจะ

ไปแอบจะเอกบผ ใชทชนหนงสอ

นวนยายหรอทองเทยวด

13.00 เดนทกทายผใชรอบ

บายอกครง และเลอกตกทจะกลบ

มานอนดวย จากนนโดดขนไปเดน

ตรวจรางไฟเรยกรองใหเปนหวงวา

จะตกลงมา ลงมาหากลองเพอ

พกผอนตอนบายเสยหนอย กลอง

ใสซองคนภาษทโตะยมคนกทาจะด

คนทตองการใชซองมกจะไมรจะทำ

ยงไงกบเจาแมวทนอนกองอยบน

ซอง เจาหนาทตองบอกวาลวงเขาไปใตพงมนนน

แหละ มนไมตนหรอก คนทคนกบดวอดแลวมก

เอามนไปกองทอนพอหยบซองแลวกเอามนกลบ

มากองทเดม ตอนบายจดๆ หลงโรงเรยนเลก ดวอ

กมผ ใชอกกลมใหทกทายเปนเดกมธยมตนทม

โรงเรยนอยหลงหองสมด พวกน ไมไดมาอาน

ห น งส อ เ ท า ม าส มห ว ค ยห ร อม า เ ล น เ กมส

คอมพวเตอร แตวยรนกไมรอดพนจากเสนห

เหมยวไปได เดกผชายทหนวดเพงขนเปนไรกลง

ดนสอลงจากโตะเพอใหดวอตามตะปบไดครงแลว

ครงเลา สาวนอยอกคนสอดมอแพลมออกจาก

แขนเสอโคทเพอใหดวอตามลวงเขาไป บางทมน

มดเขาไปเกอบทงตวแลวกเลยนอนหลบในแขน

เสอกม

16.55 วกกจะกลบบาน ตองไปชวนเลนให

วกกอยดวยนานทสด เลนซอนหากน เลนตบ

บอลล เลนวงไลเชอก (ตองสแดงเทานน) จากนน

ไปตอนรบผ ใชรอบคำ ดดวยวาม ใครตองการ

บรการดเดกหรอไม เดกบางคนเลกเรยนแลวยง

กลบบานไมไดเพราะพอแมทำงานรอบคำ กมารอ

ในหองสมด ดวอกไปนงเปนเพอนเลนดวย

»‚·Õè 30 ©ºÑº·Õè 1 (Á¡ÃÒ¤Á-ÁԶعÒ¹ 2552) 70

20.55 หองสมดปดแลว คนหองสมดเตรยม

กลบบาน ชวนเลนอกรอบใหเขาอยดวยนานขนอก

หนอยแลวคอยราตรสวสด

ดวอทำงานแมวหองสมดเตมเวลาตลอดวน

ทำการของหองสมดเปนเวลาเกอบ 19 ปจนถง

วนสดทายแหงชวตเมอ วนท 19 พฤศจกายน

ค.ศ. 2006 ตดตามเรองราวของดวอตอไปไดใน

โดมทศนฉบบหนา หรอเขาไปเยยมดวอและคย

กบวกก ไมรอนไดทหองสมดประชาชนเมอง

สเปนเซอร ht tp: / /spencer l ibrary.com/

deweybio.htm

ใบตอบรบการเปนสมาชกวารสารโดมทศน

ชอหนวยงาน ....................................................................................................................................................................................................

ทอย ..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................

โทรศพท .................................................................................................................................................................................................................

❏ ตองการรบวารสารโดมทศน ฉบบท 1-2 พ.ศ. 2552

และพรอมสงคาสมาชก 100 บาท/ป*

❏ ไมตองการรบวารสารโดมทศนตอไป

* ธนาณต สงจาย ปณ.หนาพระลาน

ในนาม วารสารโดมทศน สำนกหอสมดมหาวทยาลยธรรมศาสตร

สอบถามรายละเอยดเพมเตม

ฝายสงเสรมและพฒนาหองสมด

สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2 ถนนพระจนทร เขตพระนคร

กรงเทพฯ 10200

โทรศพท 0-2613-3518, 0-2613-3519

✂

กองบรรณาธการวารสารโดมทศน

ฝายสงเสรมและพฒนาหองสมด

สำนกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2 ถนนพระจนทร เขตพระนคร

กรงเทพฯ 10200