Teoria Dhe Praktika e Zhvillimit Lokal1

MA-Shoqeria Civile dhe Zhvillimi Lokal

Prof.Ass.Dr.Bekim Baliqi Departamenti i Shkencave Politike

Universiteti i Prishtinës

1

Teoria dhe Praktika e Zhvillimit Lokal dhe Planifikimi i Projektit

2

Organizimi i ligjerates/SyllabusiQëllimet e kursit:Në këtë ligjërate do te synohet kuptimi me i drejte dhe

ballafaqimi kritik me çështjet kryesore dhe zhvillimet që karakterizojnë qeverisjen lokal dhe faktorët kryesorë që ndikojnë në zhvillimin lokal.

Do të shqyrtohen qasjet bazë të teorive te zhvillimit, me theks te veçante te zhvillimit lokal, qoftë në dimensionin urban apo rurale të saj. Në këtë ligjëratë do të synohet shqyrtimi sa më i gjerë i temave relevante në këtë fushë studimi.

Ky kurs tenton qe studentet te i pajis me aftësitë e nevojshme teorike dhe praktike në mënyrë që të angazhohen në zhvillimin lokal. Një theks i veçantë është vënë në studimin dhe planifikimin e projekteve të ndryshme për Zhvillim Lokal.

Objektivi i përgjithshëm i këtij kursi është njoftimi dhe kuptimi me konceptet kryesore dhe parimet e qeverisjen lokale, kontekstet historike e politike, hulumtimin e qeverisjes dhe zhvillimit lokal si ne nivelin vendor ashtu edhe ndërkombëtar, sikurse edhe nëpërmjet rasteve studimore aftësimin e studenteve me planifikim të projekteve.

2Prof.Ass.Dr.Bekim Baliqi

3

Organizimi i ligjeratesKerkesat e Kursit:Per marrjen e notes pozitiv nga studentet

kerkohen:Vijueshmëria e rregullt ne ligjërata dhe

pjesëmarrje aktive ne debate (10%)Lexim i rregullt i materialeve mësimore,

diskutimi i tyre (10%)Punim seminarik, ne grupe dhe prezantimi i tyre

(30% )Testi perfundimtar (50% e notes)


4

Rezultatet e pritura të mësimnxëniës:Pas përfundimit të suksesshme të këtij kursi,

studentet do të jenë në gjendje që të hulumtojnë dhe planifikojnë projekte rreth çështjeve lokale.

Gjithashtu do te kuptojnë trajektoret dhe sfidat e zhvillimit lokal.

Sikurse edhe te njihen me modelet dhe ndikimet e faktorëve ne zhvillim.

Studenten do te arrijnë përmes metodave te ndryshme qe te planifikojnë projekte të zhvillimit lokal.


5

Plani i detajizuar i mësimit (Syllabusi) Përcaktimi i Zhvillimit dhe Zhvillimit Lokal

Çka është zhvillimi? Koncepti dhe qasjet ndaj Zhvillimit Zhvillimi ne nivelin global Zhvillimi ne nivelin nacional e lokal

Qeverisja Lokale Elementet kryesore te qeverise lokale Studimet rreth qeverisjes lokale Konteksti i zhvillimit te qeverise Rast studimor

Zhvillimi Lokal ne Kosove Historiku i pushtetit lokal ne Kosove Veçoritë e qeverisjes ne Kosove Decentralizimi dhe komunat e reja Sfidat dhe mundësitë e zhvillimit lokal ne vend


6

Zhvillimi i Komuniteteve Roli i qytetareve dhe OJQ-veModelet e zhvillimit te komuniteteveRastet studimore

Partneriteti privato-publikReformat ne qeverisjen lokaleModelet e financimitPlanifikimi dhe implementimi i Projekteve

Zhvillimi Lokal: Ngritja e kapaciteteveNgritja e kapaciteteve njerëzoreZhvillimi i organizatave Ngritja e Infrastrukturës

7

Planifikimi i ProjekteveRëndësia e planifikimitPlanifikimi strategjikModelet e planifikimeve

Raste studimore dhe prezantimet e projekteveRaste studimore dhe prezantimet e projekteveRaste studimore dhe prezantimet e projekteveRaste studimore dhe prezantimet e projekteveRaste studimore dhe prezantimet e projektevePërmbledhje

8

Çka është zhvillimi?Zakonisht aspekti ekonomik merret si determinues kur flitet

për zhvillimin e vendeve. Si Bruto Prodhimi Vendor , te ardhurat për koke banori, fuqia

blerese, buxheti, ardhurat kombetare, konsumi, investimet direkt te jashtme *FDI etj.

Standardi jetësor reflektohet si mirëqenie edhe ne aspekt tjera si shëndetësia, arsimimi, jetëgjatësia etj.

Por me rendësi për zhvillim janë gjithashtu edhe aspekti politik, zhvillimi kulturor, shoqëror por edhe ambiental, arkitektonik etj.

Prej kohës se Industrializimit shtimi i prodhimtarisë, zhvillimi i infrastrukturës etj. ndikuan drejtpërdrejt ne zhvillimin e shtetit modern dhe aparatit te saj (administratës, ushtrisë, diplomacisë )


9

Trajtimi shkencor i ZhvillimitKoncepti i dhe per Zhvillimin trajtohet si nje veprimtari

konkrete dhe sikur nje disipline akademike e shkencore.Relativisht një disipline e re ne shkenca shoqërore dhe

ne ato ekonomike, neper Universitete vetem dy dekadat e fundit u be pjese e programeve studimore.

Fillet e para me studiues si Adam Smith “Pasuria e Kombeve” (1775) dhe David Ricardo( teoritë e tregtisë ndërkombëtare dhe distribuimit te mirave), Karl Marksi (teoritë e akumulimit te kapitalit dhe pabarazisë) por ne esence buron nga Humanizmi qe nga shek. 17

Por si teme studimi tek ne gjysmën e shekullit te kaluar.Shume dilema akademike për qasjen dhe metodat e

hulumtimit.Vete përcaktimi i nocionit Zhvillim ka implikime te

shumta politike, ideologjike dhe ende nuk ka pajtueshmëri te plote rreth kësaj.


10

Idea e ZhvillimitTeme debati si ne qarqe politike, ekonomike por

edhe akademikeDallimi mes shteteve te “varfra” dhe te “pasura”,

si edhe ne forma te qeverisjes: demokratike, autoritare.

Krijimi i mekanizmave ndërkombëtare për zhvillim si p.sh ne disa shtete kane Ministri te posaçme për Zhvillim ndërkombëtare kurse OKB(UNDP) por edhe disa shtete themeluan Agjencionet për zhvillim (USAID, DFID, EAR, etj

Banka Botërore dhe FMN (Institucionet e Breton Woods ) e shohin si sfide globale këtë ceshtje

Sensibilizimi i opinionit, sidomos për Afrikën, me temat si: Uria,SIDA, uji i pijshëm etj


11

Zhvillimi dhe IndustrializimiIndustrializimi qe nga fillet e saj, ne shek. XVIII shihej

si nje motor I zhvillimit ekonomik. P.sh.BritaniZhvillimi I shteteve ne Evrope u bazua ne industri te

rende dhe te lehte deri ne shek.XX.Veçanërisht pas L2B, zhvillimi ishte bazuar ne

Industrializim, P.sh Plani i Marshallit ne Evrope.prej 1947 deri kah fundi I 1951 rreth 12.Miliard $ ne industri

1/3 e shteteve te botes kane qene koloni ose pjese e Perandorive, vetem viteve 1960 rreth 40 shtete te reja. Zhvillimi i tyre bazohej ne modele perendimore, siq ishte industria qe do te zevendesonte produktet e importuara ( Import Subtitution Industrialization). Kjo ishte eksperimenti me i perhapur ekonomik per dekada me elemente proteksioniste por edhe me pasoja te ndryshme.

12

Zhvillimi dhe ModernizimiModernizimi si koncept hyri ne perdorim sidomos ne qarqe

akademike ne Sh.B.A qe vendet e pazhvilluara I shihnin nga pasoja e te qenurit shoqeri tradicionale.

Teorite moderniste qe linden viteve 1960-ta, pohojne se zhvillimi eshte proces i vazhdueshem qe do te pasoj ne te gjitha vendet e botes gradualisht.

Nevojitet kalimi nga strukturat shoqerore tradicionale ne ato moderne shteterore.

Krijimi I shtetit dhe shoqerise moderne “Nation-Building” sidomos gjate Luftes se Ftohte edhe si ideologji ku me M. nenkuptohej westernizim.

Kritika nga qarqe dhe qasje te ndryshme, por edhe perkrahes te shumte edhe sot.

13

Ndryshimet paradigmatikeZhbërja e bipolaritetit ndryshime ne

konceptin e Zhvillimit, sidomos viteve te fundit.

Ndërlidhja me:Paqen dhe sigurinëAmbientin dhe Burimet natyroreTransformimet shoqërorePërparimin ekonomik etj.Globalizimi *shihe edhe Qëllimet e

Mijëvjeçarit nga OKB-ja13Prof.Ass.Dr.Bekim Baliqi

14

Koncepti I Zhvillimi sot Jo vetëm ngritja e Bruto Prodhimit Vendor (GDP) apo

zhvillimi i pergjithshem ekonomikPor zhvillimi qëndrueshëm ku hyjnë edhe demokratizimi, liria

qytetare, barazia dhe sundimi i ligjit et.Parametrat janë te bazuara tek Individi ne rend te pare e me

pas tek ato vendore. Si p.sh Treguesi I zhvillimit te njerezimit ose Human

Development Index (UN) bazohet tek niveli arsimor apo sa ka analfabet, kushtet shëndetësore dhe te ardhurat mesatare te qytetareve janë disa indikator

Indikator tjerë si Media, Ambienti, Infrastruktura, Shëndetësia, Arsimi por edhe Korrupsioni, Liria e fjalës dhe shtypit.

Zhvillimi ekonomik si paralele e zhvillimit demokratik.14Prof.Ass.Dr.Bekim Baliqi

15

Aspektet e ZhvillimitZhvillimi ka te beje me gjetjen e metodave apo menyrave

permes se cilave grupet e ndryshme te njerezve apo organizata mund te levizin gjendjen ekzistuese ne nje gjendje te deshiruar brenda nje kohe apo per nje kohe te caktuar.

Citat: “Never doubt that a small group of thoughtful, committed citizens can change the world; indeed, it's the only thing that ever has.” Margaret Mead

Ne kete proces jane te kyqyr nje varg grupesh e organizatash, prej organizatave nderkombetare, grupeve fetare, shoqateve e deri te individet.


Qeverisja lokale nuk mund te kuptohet pa kuptimin e natyres dhe kontekstit te shtetit ne teresi.

Prandaj zhvillimi lokal duhet pare ne prizmin e zhvillimit te shtetit, sepse keto jane te kushtezuara.

Qeverisja lokale eshte niveli i pare ku si zhvillimi ashtu edhe krizat e mundeshme verehen dhe ndihen.

Gjithashtu niveli lokal eshte vendi ku luftohet varferia, papunesia dhe ceshtjet sociale.

Roli i autoriteteve lokale eshte te gjenden zgjidhje per problemet dhe ceshtjet qe preokupojne qytetaret.

Prof.Ass.Dr.Bekim Baliqi 16

17

Zhvillimi LokalZhvillimi kerkone nje baraspeshe mes kerkesave

dhe mundesive reale!Gjithashtu konteksti social e kulturor por edhe

hapesira kane ndikim.Prandaj zhvillimi i qendrueshem fillon ne nivelin

lokal.Ne kete nivel interesat dhe verejtjet e qytetareve

mund te merren me se miri parasysh.Pjesmarrja mund te jete me e larte dhe e

drejtperdrejte, gjithashtu edhe implikimet e politikave zhvillimore kane ndikim me te madhe ne aspektin lokal.

Aspekti ekonomik, politik, social, kulturor e ambientalist ne zhvillim lokal.


18

Aspektet e Zhvillimit LokalQasja prej Posht-Lartë (Bottom Up).Integrative, ne kete menyre arrihet perfshirja

me e larte e qytetareve dhe bashkesive.Strategjike dhe e qendrueshmeBashkepunueseInteraktiveShumedimensionaleDhe me lehte korrigjuese dhe kontrolluese.

19

Faktoret e Zhvillimit Lokal ne kornizen kohore

20

Pyetje dhe diskutimSi e kuptojme dhe definojme Zhvillimin?A mundemi shkencerisht te ndikojme ne

zhvillim?A mund te reduktohet varferia, arrihet

barazia permes modeleve te zhvillimit?Sa ka rol qytetari dhe komuniteti ne

zhvillimin lokal?Cfare hapash duhet ndermarre sipas jush?


21

Ju falemnderit


Teoria Dhe Praktika e Zhvillimit Lokal1

Documents

Transcript of Teoria Dhe Praktika e Zhvillimit Lokal1