Biblioteki w internecie - audyt użyteczności serwisów bibliotecznych
Temat formalny JHP BN w opracowaniu rzeczowym materiałów bibliotecznych
description
Transcript of Temat formalny JHP BN w opracowaniu rzeczowym materiałów bibliotecznych
Temat formalny JHP BN w opracowaniu rzeczowym materiałów bibliotecznych
Małgorzata Penar
Język Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej - zmiany
JHP BN - dlaczego zmiany? JHP BN - uproszczenie gramatyki Hasła przedmiotowe „formalne” Temat formalny JHP BN – zmiany metodyki
opracowania Tematy formalne z dziedziny edukacji – metodyka
stosowania Tematy formalne w opisie rzeczowym JHP BN w
formacie MARC 21 Co dają nam zmiany?
JHP BN – dlaczego zmiany?
długie, wieloelementowe hasła powodują rozproszenie materiału w indeksie przedmiotowym
są mało zrozumiałe dla użytkowników (zarówno bibliotekarzy jak i czytelników)
skomplikowana gramatyka indeksowanie czasochłonne i kosztowne ograniczenia wynikające z możliwości systemów
bibliotecznych
JHP BN – uproszczenie gramatyki
Istotna zmiana to: zaprzestanie z dniem 1 stycznia 2010 r.
stosowania określników formalnych
Kluczowym punktem dostępu jest przedmiot dokumentu
Forma, rodzaj, typ dokumentu jest elementem drugorzędnym
Temat formalny lub Hasło formalne
wyraża gatunek / formę / typ dokumentu zastępuje dotychczas używane określniki
formalne
określnik formalny podręcznik dla szkół podstawowych
Temat formalny Podręczniki dla szkół podstawowych
Tematy formalne – wybrane przykłady
Rodzaje i typy wydawnictw, obiektów, zasobów
– hasła w zasadzie w liczbie mnogiej
Podręczniki dla szkół ponadgimnazjalnych Ćwiczenia i zadania dla gimnazjów Programy nauczania Poradniki dla młodzieży Dokumenty elektroniczne
Tematy formalne – wybrane przykłady
Rodzaje, gatunki, formy (literackie, muzyczne,
filmowe) – w zasadzie w liczbie pojedynczej
Powieść polska Muzyka na skrzypce i fortepian Film edukacyjny Film fabularny
Tematy formalne – wybrane przykłady
Wyjątki (liczba pojedyncza)
Bibliografia Kalendarium Hasła dla druków muzycznych np.
Melodia z tekstem podłożonym
Tematy formalne z dziedziny edukacji
Dla uczniów, studentów:
Podręczniki Ćwiczenia i zadania Materiały pomocnicze Poradniki dla młodzieży Wydawnictwa dla dzieci
Dla nauczycieli:
Programy nauczania Programy szkoleń Scenariusze zajęć Poradniki dla nauczycieli Sprawdziany i testy Scenariusze imprez
szkolnych Utwory sceniczne dla dzieci
Tematy formalne JHP BN – zmiany metodyki opracowania
Mają różnorodny charakter np.
zmiana z liczby pojedynczej na mnogą haseł, które już istniały w JHP BN np. Encyklopedie, Słowniki
usunięcie określników formalnych i dodanie haseł formalnych do opisu np. określnik antologia zostanie zastąpiony hasłem formalnym Antologie
w wielu przypadkach usunięcie określników formalnych, dodanie haseł formalnych oraz poprawa opisu wg nowej metodyki opracowania np. dokumenty dla uczniów
Opracowanie dokumentów dla uczniów – nowy schemat
Schemat : [przedmiot] – [poziom szkoły] Temat formalny
Przykład: Matematyka – szkoły podstawowe Podręczniki dla szkół podstawowych
Opracowanie dokumentów dla uczniów – nowy schemat
Uwaga!
Jeśli przedmiot lub dziedzina wiedzy jest nauczana wyłącznie na poziomie szkół wyższych lub w szkołach zawodowych nie dodajemy określnika określającego poziom nauczania
Opracowanie dokumentów dla uczniów – nowa metodyka
Podręczniki, ćwiczenia i zadania, materiałypomocnicze
Po nazwach przedmiotu nauczania – poziomkształcenia np.
Język polski – szkoły ponadgimnazjalne Edukacja ekologiczna – gimnazja
Pod takimi hasłami zbiorą się wszystkie rodzaje materiałów przeznaczonych dla ucznia
Opracowanie dokumentów dla uczniów - przykład
Matematyka 1 : podręcznik dla klasy
pierwszej gimnazjum
Poprzednio: Matematyka – podręczniki dla gimnazjów (hasło rzeczowe)
Obecnie: Matematyka – gimnazja (hasło rzeczowe)
Podręczniki dla gimnazjów (temat formalny)
Opracowanie dokumentów dla uczniów - przykład
Historia : repetytoriumPoprzednio Historia – materiały pomocnicze dla szkół
ponadgimnazjalnych (hasło rzeczowe)
Matura (2005- ) (hasło rzeczowe)
Obecnie Historia – szkoły ponadgimnazjalne (hasło rzeczowe)
Matura (2005- ) (hasło rzeczowe)
Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych (temat formalny)
Opracowanie dokumentów dla uczniów - przykład
Biologia : zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. Cz. 1
Poprzednio: Biologia – ćwiczenia i zadania dla gimnazjów (hasło rzeczowe)
Obecnie: Biologia – gimnazja (hasło rzeczowe)
Ćwiczenia i zadania dla gimnazjów (temat formalny)
Opracowanie dokumentów dla uczniów - przykład
Chirurgia dla pielęgniarek(podręcznik dla szkół zawodowych)
Poprzednio: Chirurgia – podręcznik dla szkół zawodowych (hasło rzeczowe) Pielęgniarstwo – podręcznik dla szkół zawodowych
(hasło rzeczowe)
Obecnie Chirurgia (hasło rzeczowe) Pielęgniarstwo (hasło rzeczowe) Podręczniki dla szkół zawodowych (temat formalny)
Opracowanie dokumentów dla nauczycieli – nowy schemat
Schemat: [przedmiot] – nauczanie – [poziom szkoły] Temat formalnylub [Edukacja, Kształcenie, Nauczanie,
Przysposobienie, Wychowanie] – metody – [poziom szkoły]
Temat formalny
Opracowanie dokumentów dla nauczycieli – nowy schemat
Przykład:
Biologia – nauczanie – gimnazja Scenariusze zajęć dla gimnazjów
lub Edukacja regionalna – metody – przedszkola Scenariusze zajęć dla przedszkoli
Opracowanie dokumentów dla nauczycieli - przykład
Program nauczania informatyki w gimnazjum
Poprzednio: Informatyka – nauczanie – gimnazja – program (hasło rzeczowe)
Obecnie: Informatyka – nauczanie – gimnazja (hasło rzeczowe)
Programy nauczania dla gimnazjów (temat formalny)
Opracowanie dokumentów dla nauczycieli - przykład
Szukałem Was… : inscenizacje na Dzień Papieski
Poprzednio: Jan Paweł II (papież ; 1920-2005) – beletrystyka (hasło
osobowe) Scenariusze imprez okolicznościowych (hasło rzeczowe)
Obecnie: Jan Paweł II (papież ; 1920-2005) (hasło osobowe)
Scenariusze imprez szkolnych (temat formalny)
Temat formalny w opisie rzeczowym JHP BN w formacie MARC 21
w zasobie słownictwa JHP BN hasło formalne jest nowym polem charakterystyki przedmiotowej
określa gatunek / formę / typ dokumentu w kartotece haseł wzorcowych jest
wprowadzane z etykietą 155 w rekordzie bibliograficznym jest wprowadzane z
etykietą 655
Temat formalny w opisie rzeczowym JHP BN w formacie MARC 21
w formacie MARC 21 są sukcesywnie zmieniane etykiety istniejących dotychczas tematów formalnych np. Powieść polska
- w kartotece haseł wzorcowych ze 150 na 155
- w rekordach bibliograficznych z 650 na 655
Temat formalny w opisie rzeczowym JHP BN w formacie MARC 21
rozszerzono listę kategorii haseł formalnych JHP BN np. Mapy, Poradniki, Słowniki
Temat formalny – Poradniki Poradniki dla młodzieży Poradniki dla nauczycieli Poradniki dla rodziców Poradniki językowe
Temat formalny w opisie rzeczowym JHP BN w formacie MARC 21
155/655 – Termin indeksowy wyrażający
gatunek / formę / typ dokumentu –
Temat formalny lub Hasło formalne
zastępuje dotychczas używane określniki
formalne (w formacie MARC 21 znika podpole „v”)
Zmiany w metodyce opracowania Biblioteka Narodowa
sukcesywnie opracowuje nową metodologię analizuje kolejne grupy określników
formalnych (wykonana melioracja 29 grup) dokonuje poprawek zgodnie z nową
metodyka opracowania – JEST TO BARDZO PRACOCHŁONNE!
Co dają nam zmiany?
dodatkowe punkty dostępu do baz danych (Tematy formalne lub Hasła formalne)
krótsze, bardziej zrozumiałe hasła, które sprzyjają łatwości posługiwania się przez czytelnika językiem wyszukiwawczym
opracowanie szybsze i tańsze krótsze i bardziej efektywne szkolenie
bibliotekarzy
Metodyka opracowania - zmiany
Informacje o zmianach haseł i metodyki
opracowania oraz przykłady są sukcesywnie
zamieszczane w witrynie JHP BN http://www.bn.org.pl/index.php/dla-bibliotekarzy/jhp-bn/o-jhp-bn/
Metodyka opracowania - zmiany
Zakładka:Dla bibliotekarzy / JHP BN / Materiały
metodyczne / Nowości / Aktualności – zmiany w JHP BN
Nowości (10.11.2010) zawierają informację
O zamianie określników formy na tematy
formalne (stan na 1 listopada 2010 r.)
Bibliografia
Kyzioł Agata, Zmiany metodyki Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej – informacje wstępne // „Biblioteka – Szkolne Centrum Informacji”. – 2010, nr 5, s. 34-42.
Witryna JHP BN [online]. [dostęp kwiecień 2011]. Dostępny w World Wide Web : http://WWW.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/jhp-bn/o-jhp-bn/
Dziękuję za uwagę!