Tema : KUJDESI INFERMIEROR NË PERIUDHËN PRE-INTRA DHE … · PERIUDHËN PRE-INTRA DHE POST...
Transcript of Tema : KUJDESI INFERMIEROR NË PERIUDHËN PRE-INTRA DHE … · PERIUDHËN PRE-INTRA DHE POST...
Tema : KUJDESI INFERMIEROR NË
PERIUDHËN PRE-INTRA DHE POST
OPERATORE NË PACIENTET ME CA
COLUM UTERI.
PUNOI:
Permbajtia e temes:
1. Canceri
Kanceri gjinekollogjik, eshte ajo lloj forme kanceri qe prek nje pjese te organeve riprodhuese ( vezet, qafen e mitres, uterin, vaginen ose valvulen).Dhe me shpesh celesi I sherimit nuk eshte dhe aq I sigurte.
Por duhet qe disa femra te njohni disa sipmtoma, si perfundim qe ato te mos hezitojne te marrin takim me gjinekologun – shpjegon Dr Cynthia Gelb , e Qendres amerikane dhe parandalimin e semundjes. “ Studimi qe ne kemi bere tek rreth 132 femra te moshes 40 deri ne 60 vjec, tregojne qe keto simptoma ose keto “shenja” qe tregojne qe dicka dyfunksionare, nuk jane te mire njohura nga femrat.
Pjesemarreset ne kete studim, duhet te benin nje liste me 8 simptoma dhe studiuesit I kane pyetur se cila nga keto simptoma do I shtynin te shkonin tek mjeku dhe cilat nga keto jane shenja te vogla tipke femerore.
Shenjat midis ciklit menstrual ose modifikimet e aspektit te valvules jane dy shenja qe pjesemarresit ne kete studim e kane gjykuar mjaft shqetesuese per te keshilluese per tu keshilluar tek nje mjek.
Por te rralla jane ato qe kane vleresuar qe deshira e shpeshte per te bere urinen, nje lodhje e madhe, dhimbjet e kurrrizit ose te barkut mund te jene shenja paralajmerimi.
“ Perse ato duhet te shqetesohen kur shumica e femrave perballen me disa periudha lodhjeje, kane dhimbje barku kur I vijne menstruacionet ose mendojne qe deshira per te urinuar eshte e lidhur me pre-menopauzen” shpjegon Dr Gleb.
Keto jane shenja qe te gjitha femrat duhet te njohin. Keto shenja duhet ti shtyjne te keshillohen, edhe nese jane simptoma te te kancerit gjinekologjik. Sic kujton Dr Gelb, qe vitin e fundit, 90 000 “kancera femerore” jane diagnostikuar ne Amerike dhe 30 000 femra kane vdekur
2. Procesi infermierore
Qe realizohet ne baze te diagnozave infermierore
3. Diagnozat infermierore
Qe vendosen ne baze te te dhenave subjektive dhe objektive
4. Pergatitja pre-operatore
5. Ekzaminimet diagnostikuese
6. Periudha intra-operatore
Abstrakti
Kanceri i colum uteri është një nga format më të shpeshta të kancerit në popullatën
femërore. Ajo përbën rreth 12% të gjithë patologjisë malinje femërore.
Realizohen mjaft teste diagnostikuese si:
• Office endometrial biopsy-biopsi endometrale.
• Dilatacion dhe kryetazh.
• Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).
Vaksina anti- HPV dhe kontrolli periodik nëpërmjet PAP-testit do të kishin një vlerë të
madhe në parandalim dhe diagnostikimin e Ca cervix uterit.
Fjalet kyce:
• Office endometrial biopsy - biopsi endometrale.
• Dilatacion dhe kryetazh – heqje e mases
• Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).
• Pielografi i/v – eko me kontraste
HYRJA
Në mbarë botën, kanceri i qafës së mitrës është lloji i tretë më i zakonshëm i
kancerit tek gratë.
Ajo është shumë më pak e zakonshme në shtetet e Bashkuara për shkak të
përdorimit rutinë të PAP-TEST.
Mosha e zhvillimit të kancerit është 47-vjec.
Në qershor 2006-të Food and Drug Administration e SHBA-së miratoi vaksinën të
quajtur GARDASIL e cila parandalon infeksionin e shkaktuar nga dy lloje të HPV
përgjegjës për shumicën e rasteve të kancerit të qafës së mitrës.
Kanceri i colum uteri është një nga format më të shpeshta të kancerit në popullatën
femërore. Ajo përbën rreth 12% të gjithë patologjisë malinje femërore.
• Faktorët që cojnë në rrezikun e shfaqes së kancerit të colum uteri është.
– Jeta e crregullt seksuale e gruas dhe bashkëshortit.
– Mosha e hershme e barrës së parë.
– Niveli i ulët social-ekonomik.
– Multipariteti.
– Pirja e duhanit.
– Partnerët seksual që kanë partner të shumfishtë, apo që marin pjesë në
veprimtari me rrezik të lartë seksual.
PAP -TESTI-i jep rezultate korrekte në 75-80% të rasteve.
Kombinimi i tij me ekzaminimin koloskopik e rrit korrektësinë e rezultatit në 90-97%.
Ekzaminimi koloskopik ka për detyrë vizualizimin e lezionit në tërësi dhe përcaktimin e
saktë të vendit ku duhet marrë biopsia.
PROCESI INFERMIEROR
– Shenjat klinike , të pacientet me kancer të qafës së mitrës.
• Dhimbje pelvike.
• Dhimbje lumbare ose ishiatike e shoqëruar me hydra nekrozë.
• Hemoragji ose sekrecione vaginale anormale.
• Hemoragjitë janë intermestruale ose hemoragji e shprehur
mestruale (menoragji), pas menopauzës, pas kontaktit.
• Sekrecione vaginale serohemoragjike me ngjyrë të verdhë dhe
ndonjëherë me erë të rëndë.
• Humbje oreksi dhe rënie në peshë.
VLERESIMI INFERMIEROR
• Duhet të parandalohet dëmtimi i mëtejshëm, dhe integritetin e lëkurës.
• C’rregullimet sensore nuk duhet të dëmtohen.
• Të mundësohet bashkpunim me pacienten, parandalimi i infeksioneve
nozokomiale
• Të qetësojmë dhimbjet.
• Eleminimi urinar të mbahet i përpiktë .
• Mbajtja e një respiracioni efektiv, higjena e pacientit
• Të ndihmohet e sëmura në ruajtjen e temperaturës trupore në nivel normal.
• Të ndihmohet të ushqehet dhe të pijë, e te arrihet vetë kujdesi.
• Të ndihmohet në maksimum në lëvizjet motore.
• Të ndihmoj të sëmurën të bisedoj me të tjerët, të shprehë nevojat e saj, të shfaqë
ndjenjat e saj shpirtërore.
• Të ndalohen komplikacionet e lidhura me ndërhyrjen kirurgjikale.
• Të informohet e të edukojë pacienten pas daljes nga spitali.
DIAGNOZA INFERMIERORE
• Dy dIagnozat më të zakonshme:
• Ulja e rendimentit kardiak lidhur me hemoragjinë.
• Rrezik për infeksion lidhur me trajtimin kirurgjikal.
• Diagnoza të tjera infermierore.
– DhimBje e lidhuRe me incizionin kirurgjikal.
» Trauma.
» Stresi.
» Imobiliteti.
– Ankthi i pacientes e lidhuRe me.
• Frika nga operacioni.
• Frikë për ecurinë e prognozës së sëmundjes.
• Prishja e imazhit trupor.
Kujdesi infermieror.
PErgatitja pre-eratore.
• Mënyra e komunikimit, Infermieria, degjon, dhe mbledh informacione të
nevojshme për të vlersuar gjëndjen.
• Infermieria duhet të njohë cfarë sjellje mund të shfaqë pacientja dhe të qetësojë
shqetësimet e saj që kanë lidhje të drejtpërdrejta me mdërhyrjen kirurgjikale si
fikë nga vdekja, nga e pa njohura, nga ecuria patHologjIke ,nga metodat
anestetik.
• I shpjegohet gjendja që do Kete pas operacionit si prania e drenave, katetereve,
tubave thithës si dhe kohën e përafërt për heqjen e tyre. Infermieria informon
pacienten mbi ndërhyrjen dhe manovrat që do të kryhen në fazën pre-operatore
dhe në rikuperimin pas operacionit.
• Infermierja përpara fillimit të trajtimit ndihmon pacienten në KRYERJEN e një
sërë ekzaminimesh
Ndihma për ekzaminimet diagnostikuese.
• Infermierja ndihmon dhe sqaron pacienten për kryerjen e të gjithave
ekzaminimeve. Realizohen mjaft teste diagnostikuese si:
• Office endometrial biopsy-biopsi endometrale.
• Dilatacion dhe kryetazh.
• Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).
• Echo pelvike-abdominale.
• Rografi pulmoni.
• Skaner (CT).
• Pielografi i/v.
Periudha Intra-operatore.
• Infermierja ka përgatitur instrumentet operatore duke njohur të gjitha teknikat e
sterilizimit.
• Infermieria mat pulsin periferik, tensionin arterial dhe për cdo dyshim informon
mjekun reanimator që është gjithmonë pranë.
• Shihen perfuzionet nëse meren në mënyrë të rregullt.
• Infermierja kujdeset për ndricimin e fushës operatore, strishot numërohen me
korrektësi.
Kujdesi infermierorë. Përgatitja pre-operatore.
• Objektivat.
• - Reduktimi i ankthit operator, komunikimi.
• - Marja në konsidertatë e aspektit psikologjik dhe social.
• Kujdesi infermieror.
• - Mënyra e komunikimit ndikon drejtpërsëdrejti në kujdesin për të sëmurën.
• - Infermieria me anë të pritjes, degjimit, dhe motivimit, mbledh informacione të
nevojshme për të vlersuar gjëndjen dhe situatën në të cilën ndodhet pacientja.
• - Nëpërmjet aftësive komunikuese infermierja përfshin jo vetëm pacjenten por
dhe familjarët.
• Cdo procedurë kirurgjikale paraprihet nga lloje të ndryshme reaksionesh
emocionale, evidente ose të fshehura.
• Infermieria duhet të njohë cfarë sjellje mund të shfaqë pacientja dhe të qetësojë
shqetësimet e sajë që kanë lidhje të drejtpërdrejta me ndërhyrjen kirurgjikale.
KUJDESI INFERMIEROR NË PERIUDHËN Post-Operatore.
• Infermieria pozicionon të sëmurën me kurriz dhe koka anash në mënyrë që të
evitohen sekrecionet e gojës dhe të hundës.
• Infermierja vlerëson parametrat vitale si:
• Mat dhe regjistron rrahjet, ritmin dhe cilësinë e pulsit (i plot, i dobët, i fortë, aritmik
dhe shënohet vendi i matjes).
• Vlersohet koshienca c’do 30 min deri në 4 orët e para.
• Infermierja nuk duhet të largohet për asnjë moment nga dhoma dhe sytë i mban
ke fytyra e pacientes dhe te toraksi.
• Matet dhe rregjistrohet në fletën e ndjekjes presioni i gjakut.
• Matet temperatura e pacientes dhe shënohet në fletën e ndjekjes.
• Lehtësimi nga nauzet dhe të vjellat, që shkaktohen nga grumbullimi i lëngjeve në
stomak, aspirohen të vjellat dhe koka mbahet anash.
• Shihen drenat dhe verifikohet gjëndja e tyre, gjithashtu shënohet sasia dhe
natyra e sekrecioneve. Mbikqyret sonda urinare, diureza dhe lloi i saj, ndërron
qeset urinare, qeset e drenazhit shihet sasia dhe ngjyra. Infermierja mbikqyr
hemoragjinë vaginale, kujdeset për kateterin, n.q.s bllokohen i ndërron ato duke
ndjekur rregullat strikte të asepsisë.
TERAPIA PAS NDËRHYRJES KIRURGJIKALE PËRMBAN:
Ceporin 3*1 I/V
Ranital 4*1 I/V
Reglan 4*1 I/V
Heparinë 4*1 I/V
Solucion fiziologjik 0.9% - 500cc 2*1 I/V
KCL 20cc 2*1 I/V
CACL flakon 10cc (ampul) 2*1
Morfin 2*1 ampul e plotë.
Solucion glukoz 500cc 4*1 I/V
KCL flakon 10cc (ampul 20cc 4*1
CACL 2*1 amputë.
Tramadol 3*1(ampulë)
MATERJALE DHE METODA
U studiuan kartelat e Ca colum uteri të kryera në shërbimin Onkologjik, në periudhat pre
operat-intra dhe pos operat.
U morën në përpunim statistikor 121 paciente me Ca colum uteri dhe u paraqitën me
tabela dhe grafiqe.
Shpërndarja e pacienteve sipas grupmoshave
Stadifikimi i ca cervix uteri
• St 0: Carcinoma in situ.
• St la: Carcinoma që është e kufizuar në cervix diagnostikohet vetëm nëpërmjet
egzaminimit mikroskopik.
• St la 1: Lezione < 3mm invazion në stromë.
• St la 2: Lezione me invazion >3-5mm dhe përhapja horizontale të mos i kaloje
7mm.
• St lb: Përfshihen lezionet me invazion >5mm.
• St lb 1: Lezione deri në 4cm.
• St lb 2: Lezione >4cm.
• St II: Carcinoma shtrihet përtej cervix uterit, por nuk arrin në paretin pelvic.
Carcinoma infiltron vaginën por jo 1/3 inferiore.
• St III: Carcinoma shtrihet deri në paretin pelvic.
• St IV: Carcinoma shtrihet përtej pelvisit ose klinikisht ka infiltruar mukozën
vezikale apo rektale.
Perqindjet e pacienteve sipas stadeve të ca cervix uterit
St---- I a1 1%
St----I a 2 3%
St----I b 1 18%
St----I b 2 4%
St----II a 17%
St----II b 32%
St----III a 3%
St---III b 22%
HISPATHOLOGJIA
TRAJ
Përgjigja ndaj trajtimit.
Rekurenca e Ca cervix uterit
Rekurenca sipas stadeve
Mbijetesa deri në 5-së vjet.
Stadet %
0 Ca in situ 100
I i kufizuar në mitër 75
II shtrirje përtej mitrës, por jo tej mureve pelvike. 60
III shtrirje ne paretet pelvike dhe/ose 1/3 e poshtme të
vaginës ose të veshkave.
33
IV prishje e mukozës së vezikës ose reduktimit ose
shtrirje përtej pelvisit.
7
PERFUNDIMET
• Ca cervix uteri është një nga tumoret më të shpeshta për femrat shqiptare.
• Tipi kryesor histologjik është Ca squamoze.
• Diagnostikimi i Ca cervix uteri në shqipëri në përgjithsi bëhet me një stad
relativisht të avancuar.
• Frika e grave nga zbulimi Ca cervix uteri dhe mungesa e informacionit
shëndetsore.
• Përqindja e rekurencave rritet me rritjen e stadit të Ca cervix uterit.
• Nga sa më sipër, vaksina anti- HPV dhe kontrolli periodik nëpërmjet PAP-testit
do të kishin një vlerë të madhe në parandalim dhe diagnostikimin e Ca cervix
uterit.
REFERENCAT
http://www.keshilla.net/mjekesi/kanceri-tek-femrat-a-i-njihni-simptomat
http://www.drkozeta.com
http://assets.krebsliga.ch/downloads/fs_gebaermutterkoerperkrebs_albanisch.pdf
Medical surgical nursing A. Nursing proces approech volume 1 and volume 2
http://www.medicinenet.com/colon_cancer/article.htm
Clinical Nursing Skills , Fourth edition , Smith & Duell 1996