TEKNOLOJİ DESTEKLİ/YARDIMLI FİZİK DENEYİFİZİK DENEYİ--II ... · Hazırlanan öğrenci...

TEKNOLOJİ DESTEKLİ/YARDIMLI TEKNOLOJİ DESTEKLİ/YARDIMLI FİZİK DENEYİFİZİK DENEYİ--I:I:

ÇOKGEZER AİLESİNİN BALONLA ÇOKGEZER AİLESİNİN BALONLA GEZİNTİSİGEZİNTİSİ

Gürcan UZAL Gürcan UZAL (1)(1)

Yaşar ERSOY Yaşar ERSOY (2)(2)

(1) (1) Yrd.Yrd.Doç.DrDoç.Dr.; �amık Kemal .; �amık Kemal ÜnivÜniv. Teknik Bilimler M.Y.O., TEKĐRDAĞ. Teknik Bilimler M.Y.O., TEKĐRDAĞ(2)(2)Prof.DrProf.Dr. (Emekli); Orta Doğu Teknik . (Emekli); Orta Doğu Teknik ÜnivÜniv., A�KARA., A�KARA

Matematik ve Fen Bilgisi/Bilimleri EğitimiMatematik ve Fen Bilgisi/Bilimleri Eğitimi

Đleri düzeyde gelişmiş ülkelerde bile matematik ve Đleri düzeyde gelişmiş ülkelerde bile matematik ve fen bilimlerinin (fizik, kimya, biyoloji vd) fen bilimlerinin (fizik, kimya, biyoloji vd) öğretiminde çeşitli sorunlar olduğuöğretiminde çeşitli sorunlar olduğu, , başta öğretim başta öğretim programları olmak üzere eğitim dizgesinde köklü programları olmak üzere eğitim dizgesinde köklü

GUzalGUzal&&YErsoyYErsoy 22

programları olmak üzere eğitim dizgesinde köklü programları olmak üzere eğitim dizgesinde köklü yenilikler yapılmasının gerekleriyenilikler yapılmasının gerekleri, , ayrıca konuyla ayrıca konuyla ilgili çeşitli yaklaşımlar, öneriler ve öngörüler ilgili çeşitli yaklaşımlar, öneriler ve öngörüler açıklanmaktadır (AAAS, 1989; OECD, 2007; Ersoy ve açıklanmaktadır (AAAS, 1989; OECD, 2007; Ersoy ve ark, 2009).ark, 2009).

3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri 3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 7Sempozyumu, 7--9 Ekim 2009, Trabzon9 Ekim 2009, Trabzon


Bu bağlamda Türkiye’de son yıllarda geliştirilen Bu bağlamda Türkiye’de son yıllarda geliştirilen ilköğretim okulları ilköğretim okulları fen ve teknolojifen ve teknoloji, liseler için , liseler için geliştirilmekte olan geliştirilmekte olan fizikfizik öğretim programlarında bir öğretim programlarında bir dizi yeniliğin yansıtılmış olduğuna tanık olmaktayız dizi yeniliğin yansıtılmış olduğuna tanık olmaktayız


dizi yeniliğin yansıtılmış olduğuna tanık olmaktayız dizi yeniliğin yansıtılmış olduğuna tanık olmaktayız (TTKB, 2005, 2007).(TTKB, 2005, 2007).

Bununla birlikte okullarda bir süredir yaşanan temel sorunlardan çoğunun henüz giderilemediğinigözlemliyoruz.



Okullarda etkin ve daha verimli bir uygulama yapılabilmesi için öğretmen

GUzalGUzal&&YErsoyYErsoy 443.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri 3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri

Sempozyumu, 7Sempozyumu, 7--9 Ekim 2009, Trabzon9 Ekim 2009, Trabzon

uygulama yapılabilmesi için öğretmen eğitimine önem verilmesinin ve uygun öğretim materyallerinin geliştirilmesigerektiğinin altını çizmeliyiz.

Matematik ve Fen Bilgisi/Bilimleri EğitimiMatematik ve Fen Bilgisi/Bilimleri EğitimiBu çerçevede fen ve teknoloji/fizik derslerinde yeniliklerle ilgili olarak her yaşta öğrencilerin ilgisini çekecek ve onları güdüleyecek/ isteklendirecek öğrenci odaklı bir dizi yeni etkinlikler tasarlanabilinir,



bir dizi yeni etkinlikler tasarlanabilinir, öğretmen rehberliğinde bazı proje çalışmaları yaptırılabilinir; bu amaçla laboratuvar ve diğer öğrenme ortamlarından daha büyük ölçüde yararlanmak olanaklıdır (Uzal ve ark, 2006).


Bu çalışmada günümüz gezginlerinden Bu çalışmada günümüz gezginlerinden Çokgezer ailesinin balonla gerçekleştirdikleri Çokgezer ailesinin balonla gerçekleştirdikleri ilginç bir serüven, ilginç bir serüven, gerçek yaşamla ilgili fizik gerçek yaşamla ilgili fizik problemi ve deneysel çalışma içerecek biçimde problemi ve deneysel çalışma içerecek biçimde



problemi ve deneysel çalışma içerecek biçimde problemi ve deneysel çalışma içerecek biçimde ve yeni bir yaklaşımla etkileşimli öğretim ve yeni bir yaklaşımla etkileşimli öğretim materyali geliştirme etkinliği olarak materyali geliştirme etkinliği olarak kurgulanmakta;kurgulanmakta; böylece fizik derslerinde böylece fizik derslerinde öğretmen ve öğrencilerin yararlanabileceği öğretmen ve öğrencilerin yararlanabileceği yazılı kaynak oluşturulmaktadır.yazılı kaynak oluşturulmaktadır.


Hazırlanan öğrenci çalışma yaprağı ve Hazırlanan öğrenci çalışma yaprağı ve öğretmen kılavuzunda öğretmen kılavuzunda sıradan ve geleneksel sıradan ve geleneksel bir bakışla çözülebilecek bir fizik problemibir bakışla çözülebilecek bir fizik problemi



bir bakışla çözülebilecek bir fizik problemibir bakışla çözülebilecek bir fizik problemiyerine yerine daha farklı bir bakış gerektiren gerçek daha farklı bir bakış gerektiren gerçek yaşamla ilgili olarak bir ailenin karşılaştığı bir yaşamla ilgili olarak bir ailenin karşılaştığı bir sorun ele alınmaktasorun ele alınmakta ve ve sorunun bir kesitisorunun bir kesitiöğrenme konusu olarak incelenmektedir.öğrenme konusu olarak incelenmektedir.


Çalışmanın ayrıntısında iki ileri teknolojiÇalışmanın ayrıntısında iki ileri teknoloji

(a)(a) Bilgisayar (Bilgisayar (BiSaBiSa) yazılımlarından ) yazılımlarından MatLabMatLab ve ve



(b)(b) ileri hesap makinesi (ileri hesap makinesi (HeMaHeMa) () (TITI--200 200 voyagevoyage/grafik ve CAS yazılımlı/grafik ve CAS yazılımlı) kullanılarak ) kullanılarak grafikleringrafiklerin ve ve hesaplamahesaplama işlemininişleminin ne denli ne denli kolaykolay, , hızlı bir biçimdehızlı bir biçimde ve ve duyarlılıkla duyarlılıkla yapılabileceği açıklanmaktayapılabileceği açıklanmakta ve ve bazı bazı hesaplamalar örneklerle gösterilmektedir. hesaplamalar örneklerle gösterilmektedir.


Ayrıca geliştirilmiş olan teknoloji Ayrıca geliştirilmiş olan teknoloji destekli/yardımlı fizik deneyi öğretim destekli/yardımlı fizik deneyi öğretim materyalinin bir ön değerlendirmesi olarak materyalinin bir ön değerlendirmesi olarak



materyalinin bir ön değerlendirmesi olarak materyalinin bir ön değerlendirmesi olarak öğretmenler için düzenlenen hizmet içi eğitim öğretmenler için düzenlenen hizmet içi eğitim etkinliklerinde edinmiş olduğumuz etkinliklerinde edinmiş olduğumuz izlenimlerden küçük bir demet ve öğretmen izlenimlerden küçük bir demet ve öğretmen görüşlerinden bir kesit yansıtılmaktadır.görüşlerinden bir kesit yansıtılmaktadır.

2. ÖĞRETĐM MATERYALĐ 2. ÖĞRETĐM MATERYALĐ GELĐŞTĐRME(PTÖ)GELĐŞTĐRME(PTÖ)

Her ülkede olduğu gibi ülkemizde de Her ülkede olduğu gibi ülkemizde de öğrenci ders kitaplarına eşlik eden ve öğrenci ders kitaplarına eşlik eden ve öğretmene yardımcı öğretim materyali, öğretmene yardımcı öğretim materyali, örneğin örneğin öğrenci çalışma yaprağıöğrenci çalışma yaprağı, ,


örneğin örneğin öğrenci çalışma yaprağıöğrenci çalışma yaprağı, , öğretmene rehber olacak yardımcı bazı öğretmene rehber olacak yardımcı bazı kitaplar olsa bilekitaplar olsa bile bunların çoğu bunların çoğu geleneksel geleneksel anlayışla hazırlanmış olupanlayışla hazırlanmış olup genelde genelde yenilikçi yaklaşımlarıyenilikçi yaklaşımları ve ve BiTeBiTe’nin’nin eğitim eğitim etkinliklerindeetkinliklerinde etkin bir biçimde etkin bir biçimde kullanılmasını yansıtmamaktadır.kullanılmasını yansıtmamaktadır.


2. ÖĞRETĐM MATERYALĐ 2. ÖĞRETĐM MATERYALĐ GELĐŞTĐRME(PTÖ) GELĐŞTĐRME(PTÖ)

Genel Amaç:Genel Amaç: Çalışmada genel amaç, Çalışmada genel amaç, öğretim öğretim materyali kurgusu oluşturmamateryali kurgusu oluşturma ve ve geliştirmeye geliştirmeye yönelik bir dizi etkinlikler içeren yardımcı bir yönelik bir dizi etkinlikler içeren yardımcı bir

Çalışmanın Amacı, Hedef Kitle ve Đncelenen Problem


yönelik bir dizi etkinlikler içeren yardımcı bir yönelik bir dizi etkinlikler içeren yardımcı bir kaynak materyal tasarlamakkaynak materyal tasarlamak, bunları daha sonra , bunları daha sonra düzenlenecek hizmet içi eğitim semineridüzenlenecek hizmet içi eğitim semineri ve ve çalıştayçalıştay etkinliklerindeetkinliklerinde fizik öğretmenlerinin ve fizik öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının hizmetine sunmaköğretmen adaylarının hizmetine sunmak ve ve öğretim materyallerinin fizik derslerinde öğretim materyallerinin fizik derslerinde kullanılmasına yardımcı olmaktır.kullanılmasına yardımcı olmaktır.



Hedef Kitle:Hedef Kitle: Bu incelemede asıl Bu incelemede asıl hedef kitlehedef kitle, , eğitim fakültelerinde öğretimini sürdüren eğitim fakültelerinde öğretimini sürdüren fen fen bilgisi/fizik öğretmen adayıbilgisi/fizik öğretmen adayı veve okullarda görev okullarda görev



bilgisi/fizik öğretmen adayıbilgisi/fizik öğretmen adayı veve okullarda görev okullarda görev yapmakta olan fizik öğretmenleridiryapmakta olan fizik öğretmenleridir. . Dolaylı Dolaylı hedef kitlehedef kitle ise ise lise öğrencileridirlise öğrencileridir..



ĐncelenenĐncelenen ProblemProblem:: BuBu çalışma,çalışma, dahadaha önceönce dedebelirtildiğibelirtildiği gibi,gibi, ikiiki kısımdankısımdan oluşmaktadıroluşmaktadır::

(a) Kuramsal bilgiler (Açık uçlu problem, (a) Kuramsal bilgiler (Açık uçlu problem,



(a) Kuramsal bilgiler (Açık uçlu problem, (a) Kuramsal bilgiler (Açık uçlu problem, Matematiksel modelleme, BiTe’nin fen Matematiksel modelleme, BiTe’nin fen

bilgisi/fizik deneylerinde kullanılması),bilgisi/fizik deneylerinde kullanılması),

(b)(b) ÖğretimÖğretim materyalimateryali geliştirmegeliştirme (TeDe(TeDe fizikfizik deneyi,deneyi,ÖğrenciÖğrenci çalışmaçalışma yaprağıyaprağı veve öğretmenöğretmen kılavuzukılavuzu--ÇokgezerÇokgezer ailesininailesinin serüveni)serüveni)..



Öğrenciler için Öğrenciler için hazırlanan çalışma hazırlanan çalışma yaprağının örneği Ek yaprağının örneği Ek

Öğretim Materyali: Öğretim Materyali: ÇokgezerÇokgezer Ailesinin Serüveni Öğrenci Ailesinin Serüveni Öğrenci Çalışma YaprağıÇalışma Yaprağı

EK:BEK:B


yaprağının örneği Ek yaprağının örneği Ek B’deB’de görülmekte görülmekte olup her sorunun olup her sorunun yanıtlanması yanıtlanması beklenmektedir. beklenmektedir.



Öğretmenler için kaynak/kılavuz olacak öğretim Öğretmenler için kaynak/kılavuz olacak öğretim materyali ile ilgili bilgiler aşağıdadır. Hazırlanan materyali ile ilgili bilgiler aşağıdadır. Hazırlanan

Öğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin Serüveni Öğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin Serüveni Öğretmen KılavuzuÖğretmen Kılavuzu


materyali ile ilgili bilgiler aşağıdadır. Hazırlanan materyali ile ilgili bilgiler aşağıdadır. Hazırlanan bu kılavuza öğretmenler gerek gördükçe bazı bu kılavuza öğretmenler gerek gördükçe bazı eklemeler yapabilirler; ayrıca öğrencilerin bilgi ve eklemeler yapabilirler; ayrıca öğrencilerin bilgi ve beceri düzeylerini düşünerek bazı açıklamalar beceri düzeylerini düşünerek bazı açıklamalar yapmaları yararlı olabilir.yapmaları yararlı olabilir.


2. ÖĞRETĐM MATERYALĐ 2. ÖĞRETĐM MATERYALĐ GELĐŞTĐRME(PTÖ) GELĐŞTĐRME(PTÖ) Öğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin Serüveni Öğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin Serüveni Öğretmen KılavuzuÖğretmen Kılavuzu

Çokgezer Ailesinin Serüveni: Seksen Günde Dünya Turu



Öğretmen Kılavuzu

Etkinliğin Adı Balonla Yolculuk

Amaç Doğrusal Olmayan Bağıntıların Grafikleri

Araç-Gereçler Milimetrik kâğıt; Kâğıt-Kalem; Đleri Hesap Makinesi (HeMa) veya Bilgisayar (BiSa)

Sınıf (önerilen) Ortaöğretim 9. ve 10.sınıflar


Gezginlerden Bay Gezginlerden Bay ÇokgezerÇokgezer ve ailesi, bir toplantıda ve ailesi, bir toplantıda sihirli balonları ile dünyanın çevresini 80 günde sihirli balonları ile dünyanın çevresini 80 günde dolaşabileceklerini, ayrıca çevrede görmeye değer dolaşabileceklerini, ayrıca çevrede görmeye değer

Öğretim Materyali: Öğretim Materyali: ÇokgezerÇokgezer Ailesinin SerüveniAilesinin SerüveniÖğretmen KılavuzuÖğretmen Kılavuzu


dolaşabileceklerini, ayrıca çevrede görmeye değer dolaşabileceklerini, ayrıca çevrede görmeye değer çok sayıda güzellikler ve uygarlık kalıntıları olduğunu çok sayıda güzellikler ve uygarlık kalıntıları olduğunu iddia ediyorlar.iddia ediyorlar. GezginlerGezginler, , bu ilginç yolculukta bu ilginç yolculukta okyanuslarıokyanusları, , vahşi ormanlarıvahşi ormanları ve ve dağları aşarakdağları aşarak bir bir süre sonra ilk havalandıkları yere geri dönmeyi süre sonra ilk havalandıkları yere geri dönmeyi planlamış olup yolculuk için yanlarına gereksinimleri planlamış olup yolculuk için yanlarına gereksinimleri olacakolacak yiyecekyiyecek ve ve içecekleriiçecekleri, , giysilerigiysileri ve ve araçlarıaraçlarıalmışlar.almışlar.



Fakat bazı konularda ek bilgilere ve yardıma Fakat bazı konularda ek bilgilere ve yardıma gereksinimleri vardır. gereksinimleri vardır. Bu konuda sizden gezginlere Bu konuda sizden gezginlere yardımcı olmanız beklenmektedir.yardımcı olmanız beklenmektedir.

Öğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin SerüveniÖğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin SerüveniÖğretmen KılavuzuÖğretmen Kılavuzu


yardımcı olmanız beklenmektedir.yardımcı olmanız beklenmektedir.Gezginler balonla yolculuk sırasında en iyi görüş Gezginler balonla yolculuk sırasında en iyi görüş uzaklığını sağlamak için yerden kaç metre yüksekten uzaklığını sağlamak için yerden kaç metre yüksekten yolculuklarını sürdürmek gerektiğini önceden bilmek yolculuklarını sürdürmek gerektiğini önceden bilmek istedikleri için denemeler (test uçuşu) yapıyorlar.istedikleri için denemeler (test uçuşu) yapıyorlar. Bu Bu denemede balonun yerden yüksekliğini değiştirerek denemede balonun yerden yüksekliğini değiştirerek yer küresi üzerinde görebilecekleri en uzak noktayı yer küresi üzerinde görebilecekleri en uzak noktayı ölçerek Çizelge 2’deki değerleri elde ediyorlar.ölçerek Çizelge 2’deki değerleri elde ediyorlar.



Çizelge 2: Balonun Yüksekliği, h (m) ve Görüş Mesafesi, Çizelge 2: Balonun Yüksekliği, h (m) ve Görüş Mesafesi, G (km)G (km)

Öğretim Materyali: Öğretim Materyali: ÇokgezerÇokgezer Ailesinin SerüveniAilesinin SerüveniÖğretmen KılavuzuÖğretmen Kılavuzu

Balonun Yüksekliği(m) Görüş Mesafesi (km)



Balonun Yüksekliği(m) Görüş Mesafesi (km)

5 8

10 11

20 16

30 20

40 23

50 25

100 36

500 80

1000 112


Çizelgedeki verileri kullanarak aşağıdaki sorularaÇizelgedeki verileri kullanarak aşağıdaki sorularayanıt veriniz.yanıt veriniz. Görüş uzaklığının (mesafesinin) (G) Görüş uzaklığının (mesafesinin) (G)

Öğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin SerüveniÖğretim Materyali: Çokgezer Ailesinin SerüveniÖğretmen KılavuzuÖğretmen Kılavuzu


yanıt veriniz.yanıt veriniz. Görüş uzaklığının (mesafesinin) (G) Görüş uzaklığının (mesafesinin) (G) yüksekliğe (h) göre değişimini görebilmek için verilen yüksekliğe (h) göre değişimini görebilmek için verilen noktaları (veri çiftlerini) grafik kâğıda işaretleyiniz.noktaları (veri çiftlerini) grafik kâğıda işaretleyiniz.Eksenleri nasıl seçtiğiniziEksenleri nasıl seçtiğinizi, , noktaları nasıl noktaları nasıl işaretlediğinizi işaretlediğinizi kısaca açıklayınız.kısaca açıklayınız.


33. MATEMATĐKSEL MODEL: AMPĐRĐK . MATEMATĐKSEL MODEL: AMPĐRĐK DENKLEMLERDENKLEMLER

Yatay eksen balon Yatay eksen balon yüksekliğiniyüksekliğini, , dikey eksen dikey eksen görüş mesafesini gösterecekgörüş mesafesini gösterecek

Geleneksel Araçlarla Grafiğin Çizimi ve Geleneksel Araçlarla Grafiğin Çizimi ve Ampirik DenklemAmpirik Denklem



görüş mesafesini gösterecekgörüş mesafesini gösterecekşekilde, veri tablosundaki şekilde, veri tablosundaki tüm değerlerin grafikte tüm değerlerin grafikte görülmesi için görülmesi için yatay yatay eksen 20’şer 20’şereksen 20’şer 20’şer, , dikey dikey eksen 5’er 5’ereksen 5’er 5’er ölçeklenmiştir.ölçeklenmiştir.


Görüş uzaklığı ve balonun yerden yüksekliği Görüş uzaklığı ve balonun yerden yüksekliği arasında bir ilişki var mı? Var ise bu ilişki arasında bir ilişki var mı? Var ise bu ilişki




arasında bir ilişki var mı? Var ise bu ilişki arasında bir ilişki var mı? Var ise bu ilişki nasıl?nasıl?

Balonun yerden yüksekliği arttıkça görüş Balonun yerden yüksekliği arttıkça görüş uzaklığı da artmaktadır. Verilen verilere göre uzaklığı da artmaktadır. Verilen verilere göre çizilen grafikte bu ilişkinin parabolik olduğu çizilen grafikte bu ilişkinin parabolik olduğu söylenebilir.söylenebilir.


((55,, 88),), ((4040,, 2323)) veve ((100100,, 3636)) noktalarınınoktalarını kullanarakkullanarakbalonunbalonun yüksekliğiyüksekliği veve görüşgörüş uzaklığıuzaklığı arasındakiarasındaki




balonunbalonun yüksekliğiyüksekliği veve görüşgörüş uzaklığıuzaklığı arasındakiarasındakibağıntıyıbağıntıyı gösterebilecekgösterebilecek birbir fonksiyonunfonksiyonun neneolabileceğiniolabileceğini tahmintahmin edinizediniz veve bağıntıyıbağıntıyı yazınızyazınız..

BulduğunuzBulduğunuz fonksiyonunfonksiyonun nene denlidenli duyarlıduyarlı (accurate)(accurate)olduğunuolduğunu çizelgedekiçizelgedeki diğerdiğer değerlerideğerleri kullanarakkullanarakdeneyinizdeneyiniz..


BuBu üçüç noktadannoktadan geçengeçen eğrinineğrinin doğrusaldoğrusal olmadığıolmadığıçizilerekçizilerek görülebilirgörülebilir.. BalonunBalonun yüksekliğiyüksekliği veve görüşgörüş




çizilerekçizilerek görülebilirgörülebilir.. BalonunBalonun yüksekliğiyüksekliği veve görüşgörüşuzaklığıuzaklığı arasındakiarasındaki bağıntıbağıntı paraboliktirparaboliktir..

AncakAncak alışılagelmişalışılagelmiş y=axy=ax22+bx+c+bx+c parabolparaboldenkleminedenklemine uydurulabilmesiuydurulabilmesi içiniçin grafiğingrafiğin 9090°°°°°°°°saatsaat yönündeyönünde döndürülmesidöndürülmesi gerekmektedirgerekmektedir..


Bu durumda denklem Bu durumda denklem x=x=aayy22++bby+y+cc şeklini alır. şeklini alır. Daha sonra bu denklemde x ve y yerine verilen Daha sonra bu denklemde x ve y yerine verilen




Daha sonra bu denklemde x ve y yerine verilen Daha sonra bu denklemde x ve y yerine verilen üç noktanın değerleri yazılarak elde edilen üç üç noktanın değerleri yazılarak elde edilen üç bilinmeyenli üç denklem çözülebilir. bilinmeyenli üç denklem çözülebilir.

Bu çözüm sonunda : Bu çözüm sonunda : x=x=0,08170,0817yy22-- 0,20270,2027y+y+1,39281,3928olarak bulunmuştur.olarak bulunmuştur.


(50, (50, 2525) noktası için bir sağlama yaptığımızda:) noktası için bir sağlama yaptığımızda:




x=0,0817*x=0,0817*252522--0,2027*0,2027*2525+1,3928+1,3928; ; x=47,3878x=47,3878olarak hesaplanmaktadır. olarak hesaplanmaktadır.

Bu değer belirli bir doğruluk değeri (toleransı) içinde Bu değer belirli bir doğruluk değeri (toleransı) içinde 50’ye yakın olarak kabul edilebilir.50’ye yakın olarak kabul edilebilir.


Bay Çokgezer ve arkadaşları, yolculukları sırasında Bay Çokgezer ve arkadaşları, yolculukları sırasında bir aksilik çıkmazsa en iyi görüş uzaklığını elde bir aksilik çıkmazsa en iyi görüş uzaklığını elde




bir aksilik çıkmazsa en iyi görüş uzaklığını elde bir aksilik çıkmazsa en iyi görüş uzaklığını elde etmek için, yaklaşık olarak yerden kaç metre etmek için, yaklaşık olarak yerden kaç metre yüksekte seyahat etmeliler? yüksekte seyahat etmeliler?


Balonun hareket edebileceği atmosfer uzunluğu Balonun hareket edebileceği atmosfer uzunluğu yaklaşık 30 kilometredir. yaklaşık 30 kilometredir. En iyi görüş uzaklığı balonun En iyi görüş uzaklığı balonun




yaklaşık 30 kilometredir. yaklaşık 30 kilometredir. En iyi görüş uzaklığı balonun En iyi görüş uzaklığı balonun yerden yüksekliği ile doğru orantılı olduğu için balon ne yerden yüksekliği ile doğru orantılı olduğu için balon ne kadar yükselebilirse görüş mesafesi de artacaktır.kadar yükselebilirse görüş mesafesi de artacaktır.Ancak pratikte 30 km mesafeye hiç bir zaman Ancak pratikte 30 km mesafeye hiç bir zaman ulaşılamamıştır.ulaşılamamıştır. Bu değer kaynaklarda 16 km olarak Bu değer kaynaklarda 16 km olarak görülmektedir.görülmektedir.


(a) MatLab Programı Đle Fonksiyonun Grafiğinin Çizdirilmesi(a) MatLab Programı Đle Fonksiyonun Grafiğinin Çizdirilmesi

Teknoloji Destekli/Yardımlı ÇalışmalarTeknoloji Destekli/Yardımlı Çalışmalar

>> x=[5 10 20 30 40 50 100 500 1000]>> x=[5 10 20 30 40 50 100 500 1000]x =x =



x =x =5 10 20 30 40 50 100 500 10005 10 20 30 40 50 100 500 1000

>> y=[8 11 16 20 23 25 36 80 112]>> y=[8 11 16 20 23 25 36 80 112]y =y =

8 11 16 20 23 25 36 80 1128 11 16 20 23 25 36 80 112


(a) MatLab Programı Đle Fonksiyonun Grafiğinin Çizdirilmesi(a) MatLab Programı Đle Fonksiyonun Grafiğinin ÇizdirilmesiTeknoloji Destekli/Yardımlı ÇalışmalarTeknoloji Destekli/Yardımlı Çalışmalar

>> polyfit(log(x),log(y),1)>> polyfit(log(x),log(y),1)ans =ans =

0.50020.5002 1.27301.2730



0.50020.5002 1.27301.2730>> a=exp(1.273)>> a=exp(1.273)

a =a =3.57163.5716

Yukarıdaki verilere göre doğru denklemi : Yukarıdaki verilere göre doğru denklemi : y = y = aa x^x^bb olarak MatLab programı tarafından olarak MatLab programı tarafından modellenir.modellenir.


Bu denklem aşağıdaki komut kullanılarak çizdirildiğinde Bu denklem aşağıdaki komut kullanılarak çizdirildiğinde aşağıdaki grafik ekranda görülür.aşağıdaki grafik ekranda görülür.

>> fplot('[>> fplot('[3.57163.5716*x^*x^0.50020.5002]',[5 30000 8 700])]',[5 30000 8 700])

Modellenen fonksiyon Modellenen fonksiyon tipi;tipi;



tipi;tipi;y=y=3,57163,5716x x 0,50020,5002’dir. ’dir.

16 km’lik yüksekliğe 16 km’lik yüksekliğe karşılık gelen görüş karşılık gelen görüş mesafesi 452,65 km’ dirmesafesi 452,65 km’ dir


(b) GHeMa (TIb) GHeMa (TI--voyage 200) ile Fonksiyonun Grafiğinin voyage 200) ile Fonksiyonun Grafiğinin ÇizdirilmesiÇizdirilmesi

Teknoloji Destekli/Yardımlı ÇalışmalarTeknoloji Destekli/Yardımlı Çalışmalar



Çizelge değerlerine karşılık Çizelge değerlerine karşılık gelen fonksiyonun modeligelen fonksiyonun modeli

Çizelge değerlerine karşılık Çizelge değerlerine karşılık gelen fonksiyonun grafiğigelen fonksiyonun grafiği


Etkinlik Hakkında Yorum ve EleştiriEtkinlik Hakkında Yorum ve Eleştiri

Verilen verilere göre ölçekli grafik kâğıdına çizdirilen eğri doğrusal olmadığı için, grafiğe eğri uydurma işlemi sırasında eğrinin derecesi hakkında karar



işlemi sırasında eğrinin derecesi hakkında karar verilirken bazı varsayımlara dayanmak gerekmektedir.

Đleri HeMa veya BiSa kullanılarak bulunan sonuçlar karşılaştırılabilir.


Bulunan sonuçlar tamamen aynı olmasa da birbirine yakın kabul edilebilir. Öğrencinin HeMa veya BiSakullanmadan önce, grafiğin çizdirilmesi



kullanmadan önce, grafiğin çizdirilmesi hakkında tahminler yapması veri yorumlama yeteneğini geliştirecektir.

4. UYGULAMA SONUÇLARI: BAZI 4. UYGULAMA SONUÇLARI: BAZI BULGULAR VE TARTIŞMABULGULAR VE TARTIŞMA

Đleri endüstri ülkelerinde fen bilgisi/fizik Đleri endüstri ülkelerinde fen bilgisi/fizik öğretimi ve öğretmen eğitimi konusunda öğretimi ve öğretmen eğitimi konusunda



öğretimi ve öğretmen eğitimi konusunda öğretimi ve öğretmen eğitimi konusunda çok şey söylenmiş ve yazılmış olmasına çok şey söylenmiş ve yazılmış olmasına karşın karşın bazı sorunların anlaşılmasıbazı sorunların anlaşılması, , sorunları gidermede gereğinin yapılmasısorunları gidermede gereğinin yapılmasıve ve olumsuz etkilerinin giderilmesiolumsuz etkilerinin giderilmesi her her ülkede aynı hızda ve düzeyde ülkede aynı hızda ve düzeyde olmamıştır.olmamıştır.

4. UYGULAMA SONUÇLARI: BAZI 4. UYGULAMA SONUÇLARI: BAZI BULGULAR VE TARTIŞMABULGULAR VE TARTIŞMA

Örneğin, Örneğin, Türkiye gibi gelişmekte veya orta Türkiye gibi gelişmekte veya orta düzeyde gelişmiş ülkelerde fen bilimleri/fizik düzeyde gelişmiş ülkelerde fen bilimleri/fizik öğretimi ve eğitimi sorunları daha karmaşık ve öğretimi ve eğitimi sorunları daha karmaşık ve çok boyutludur.çok boyutludur. Gerçek yaşamla ilgili doğa Gerçek yaşamla ilgili doğa problemi çözmede problemi çözmede veve deneysel verilerden deneysel verilerden



problemi çözmede problemi çözmede veve deneysel verilerden deneysel verilerden yararlanarak matematiksel modelyararlanarak matematiksel model veyaveya uygun uygun ampirik denklem oluşturmaampirik denklem oluşturma Türk öğretmenleri Türk öğretmenleri ve öğrencileri için yeni bir yaklaşım ve ve öğrencileri için yeni bir yaklaşım ve uygulama olupuygulama olup bazı bilgi ve beceriler gerektirir.bazı bilgi ve beceriler gerektirir.

4. UYGULAMA SONUÇLARI: 4. UYGULAMA SONUÇLARI: BAZI BULGULAR VE TARTIŞMABAZI BULGULAR VE TARTIŞMA

BiTe ürünlerinden BiTe ürünlerinden BiSaBiSa ve ve ileri HeMa’ninileri HeMa’nin



BiTe ürünlerinden BiTe ürünlerinden BiSaBiSa ve ve ileri HeMa’ninileri HeMa’ningenelde genelde FEÖFEÖ özelde bir dizi laboratuvar özelde bir dizi laboratuvar etkinliklerinde verimli bir biçimde kullanılması etkinliklerinde verimli bir biçimde kullanılması da öğretmenlerin genel gereksinim duydukları da öğretmenlerin genel gereksinim duydukları ve istekli oldukları, ve istekli oldukları, fakat bazı zorluklarla fakat bazı zorluklarla karşılaştıkları konulardır.karşılaştıkları konulardır.


Bu çalışmada geliştirilen Bu çalışmada geliştirilen TeDeLabEtk örnek öğretim TeDeLabEtk örnek öğretim materyali, Türkiye’de öğrenci ve materyali, Türkiye’de öğrenci ve



materyali, Türkiye’de öğrenci ve materyali, Türkiye’de öğrenci ve öğretmen eğitiminde kullanılmıştır. öğretmen eğitiminde kullanılmıştır. Uygulamalarla ilgili bazı örnekler ve Uygulamalarla ilgili bazı örnekler ve edinilen deneyimler şunlardır:edinilen deneyimler şunlardır:


�� Ek A’da yer alan öğrenci çalışma yaprağına Ek A’da yer alan öğrenci çalışma yaprağına benzer Đngilizce bir metin benzer Đngilizce bir metin ileri HeMa’den TIileri HeMa’den TI--83 83 plusplus kullanılarak Đstanbul’da kullanılarak Đstanbul’da Üsküdar Üsküdar Amerikan Akademisi (Özel Lisesi)Amerikan Akademisi (Özel Lisesi) matematik matematik



Amerikan Akademisi (Özel Lisesi)Amerikan Akademisi (Özel Lisesi) matematik matematik derslerinde kullanılmıştır. derslerinde kullanılmıştır. Grafik HeMa’nin Grafik HeMa’nin matematik derslerinde kullanılması konusunda matematik derslerinde kullanılması konusunda öğrencilerden edinilen izlenimlerdeöğrencilerden edinilen izlenimlerde, , örneğin örneğin öğrencilerin tutumu oldukça olumluöğrencilerin tutumu oldukça olumlu, , matematikte başarı düzeyleri yüksektir.matematikte başarı düzeyleri yüksektir.




�� Sunulan çalışma yaprağı, 2005’de Tekirdağ ve Sunulan çalışma yaprağı, 2005’de Tekirdağ ve Edirne’de fen bilgisi/fizik öğretmenlerine yönelik olarak Edirne’de fen bilgisi/fizik öğretmenlerine yönelik olarak düzenlenen 2düzenlenen 2--3 günlük seminer ve çalıştay etkinliklerinde 3 günlük seminer ve çalıştay etkinliklerinde kullanılmıştır.kullanılmıştır. Etkinlikte öğretmenler geleneksel Etkinlikte öğretmenler geleneksel araçlardan kâğıtaraçlardan kâğıt--kalem ile birlikte kalem ile birlikte BiSa yazılımı Excel’i BiSa yazılımı Excel’i kullanmışkullanmış, ayrıca , ayrıca TITI--200 (voyage) ile gösteri yapılmıştır. 200 (voyage) ile gösteri yapılmıştır.


��Öğretmenlerin her iki aracı kullanarak matematiksel Öğretmenlerin her iki aracı kullanarak matematiksel modelmodel--ampirik denklem oluşturmada bazı güçlüklerle ampirik denklem oluşturmada bazı güçlüklerle



modelmodel--ampirik denklem oluşturmada bazı güçlüklerle ampirik denklem oluşturmada bazı güçlüklerle karşılaştıkları gözlemlenmiş olupkarşılaştıkları gözlemlenmiş olup TeDeLabEtk TeDeLabEtk konusunda daha uzun süreli ve ayrıntılı eğitime konusunda daha uzun süreli ve ayrıntılı eğitime gereksinimleri olduğu anlaşılmıştır.gereksinimleri olduğu anlaşılmıştır. Benzer sonuçların Benzer sonuçların diğer fen bilgisi/fizik öğretmenleri için de geçerli diğer fen bilgisi/fizik öğretmenleri için de geçerli olabileceği varsayılabilinir.olabileceği varsayılabilinir.


��Bu incelemede geliştirilen öğretim materyalinin BiSa Bu incelemede geliştirilen öğretim materyalinin BiSa yazılımlarından MatLab kullanılarak gerçekleştirilen yazılımlarından MatLab kullanılarak gerçekleştirilen uygulaması henüz bir yerde denenmemiştir.uygulaması henüz bir yerde denenmemiştir. Bunun Bunun



uygulaması henüz bir yerde denenmemiştir.uygulaması henüz bir yerde denenmemiştir. Bunun Bunun nedeni MatLab lisanslı yazılımının etkinliklerin nedeni MatLab lisanslı yazılımının etkinliklerin gerçekleştirildiği okullarda bulunan BiSa gerçekleştirildiği okullarda bulunan BiSa donanımlarında olmamasıdır.donanımlarında olmamasıdır. Bu nedenle konuyla ilgili Bu nedenle konuyla ilgili olarak elimizde öğretmen ve öğrenci görüşleri hakkında olarak elimizde öğretmen ve öğrenci görüşleri hakkında henüz bir bilgi yoktur.henüz bir bilgi yoktur.

5. SONUÇ5. SONUÇ



��Genelde yeni teknolojilerin özelde BiTe Genelde yeni teknolojilerin özelde BiTe ürünlerinden ürünlerinden BiSaBiSa ve ve ileri HeMa’nileri HeMa’niinn fizik fizik öğretiminde ve laboratuvar etkinliklerinde öğretiminde ve laboratuvar etkinliklerinde kullanılması konusunda incelenkullanılması konusunda incelenmesimesi ve ve araştırma yapılması gereken çeşitli araştırma yapılması gereken çeşitli konular vardır.konular vardır.

5. SONUÇ5. SONUÇ

��Belirlemeleri ve görüşleri Belirlemeleri ve görüşleri özetleyecek olursak;özetleyecek olursak; bu incelemede bu incelemede belirtilen genel çerçevede okulda fen belirtilen genel çerçevede okulda fen bilimleri/fizik öğretimini iyileştirmekbilimleri/fizik öğretimini iyileştirmek, , uygulamada verimi artırmakuygulamada verimi artırmak ve ve



uygulamada verimi artırmakuygulamada verimi artırmak ve ve öğrenci başarısını yükseltmek öğrenci başarısını yükseltmek yönündeyönünde geliştirilecek bir dizi öğretim geliştirilecek bir dizi öğretim materyalinemateryaline ve ve eğitim araçlarına eğitim araçlarına gereksinim son yıllarda daha fazla gereksinim son yıllarda daha fazla artmıştır.artmıştır.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZTEŞEKKÜR EDERİZ

GUzalGUzal&&YErsoyYErsoy3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri 3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri

Sempozyumu, 7Sempozyumu, 7--9 Ekim 2009, Trabzon9 Ekim 2009, Trabzon 4545

KAYNAKÇAKAYNAKÇA

�� AAAS (1989).AAAS (1989). Project 2061: Science for All Americans, American Association for Project 2061: Science for All Americans, American Association for the Advancement of Science (AAAS), Washington DC.the Advancement of Science (AAAS), Washington DC.

�� Ersoy, Y., Erdem, A., Uzal, G. (2009) (Düzenleme).Ersoy, Y., Erdem, A., Uzal, G. (2009) (Düzenleme). Fen/Fizik Öğretiminde Fen/Fizik Öğretiminde Gelişmeler ve Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yay. (basımda).Gelişmeler ve Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yay. (basımda).

�� OECD (2007). PISA 2006:OECD (2007). PISA 2006: Science Competence for Tomorrow’s World. Paris: Science Competence for Tomorrow’s World. Paris:

GUzal&YErsoy3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri 3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri


�� OECD (2007). PISA 2006:OECD (2007). PISA 2006: Science Competence for Tomorrow’s World. Paris: Science Competence for Tomorrow’s World. Paris: OECD Pub. OECD Pub.

�� TTKB (2005).TTKB (2005). Đlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEBĐlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB--TTKB Yay. TTKB Yay.

�� TTKB, (2007).TTKB, (2007). 9. Sınıf Fizik Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB9. Sınıf Fizik Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB--TTKB Yay. TTKB Yay.

�� Uzal, G., Erdem, A. ve Ersoy, Y. (2006).Uzal, G., Erdem, A. ve Ersoy, Y. (2006). Marmara bölgesindeki fen/fizik Marmara bölgesindeki fen/fizik öğretmenlerinin hizmeti içi eğitim gereksinimi. III. Uluslararası Öğretmen öğretmenlerinin hizmeti içi eğitim gereksinimi. III. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Yetiştirme Sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 44--5 Mayıs 2006, Program ve Bildiri Özetleri, 505 Mayıs 2006, Program ve Bildiri Özetleri, 50--51, Çanakkale.51, Çanakkale.

İLETİŞİM

[email protected]

http://www.tmyo.edu.tr

GUzal&YErsoy3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri 3.Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri


http://www.tmyo.edu.tr

Đş Tel: 0282 293 14 38/121

GSM: 0532 731 19 47

TEKNOLOJİ DESTEKLİ/YARDIMLI FİZİK DENEYİFİZİK DENEYİ--II ... · Hazırlanan öğrenci...

Documents

Transcript of TEKNOLOJİ DESTEKLİ/YARDIMLI FİZİK DENEYİFİZİK DENEYİ--II ... · Hazırlanan öğrenci...