Tedris mbm-2014
Transcript of Tedris mbm-2014
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və
prespektivlər
Mirnamik Bəşirov Mirəhmədağa oğlu
Fizika riyaziyyat elmləri namizədi, dosent
Lənkəran
Dövlət
Universiteti
Fizika-riyaziyyat və informatika kafedrası
May -2014
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
Istinad onunan mənbələr: Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2013-cü il 24 dekabr tarixli 348 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat və magistratura səviyyələrində kredit sistemi ilə tədrisin təşkili qaydaları” Azərbaycan Respublikası Ümumtəhsil sistemində qiymətləndirmə konsepsiyası
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
1.3.9. Təhsilalma müddətinin tələbənin nailiyyətindən asılı olması
2.1.7. Tələbənin sərbəst işi - tələbənin tapşırıqları sərbəst və müəllimin rəhbərliyi ilə auditoriyadankənar həyata keçirdiyi müstəqil işidir;
Kreditlər tələbənin aşağıdakı fəaliyyəti üzrə müəyyənləşdirilir: 3.2.7.1. auditoriya (mühazirə, seminar, praktik məşğələlər, laboratoriya) dərslərində iştirak etməsi; 3.2.7.2. auditoriyadankənar (tələbənin müstəqil və müəllimin rəhbərliyi ilə sərbəst işi) işi; 3.2.7.3. təcrübələrdə iştirak etməsi; 3.2.7.4. laboratoriya işlərini yerinə yetirməsi; 3.2.7.5. kurs işini və layihələrini hazırlaması və müdafiə etməsi; 3.2.7.6. imtahanlara hazırlığı və imtahanları verməsi; 3.2.7.7. buraxılış işini, magistrlik dissertasiyasını hazırlaması və müdafiəsi, eləcə də buraxılış dövlət imtahanına hazırlığı və həmin imtahanı verməsi.
1.3.5. biliyin qiymətləndirilməsində çoxballı sistemin tətbiq edilməsi;
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
Kredir sistemi ilə təhsil alan tələbələr imtahana qədər olan balları aşağıdakı tədris fəaliyyətlərinə görə toplaya bilir:
Mühazirə
Seminar
Laboratoriya
Sərbəst iş
Kollokvium
Davamiyyət
-----
10
10
20
------
10
Ayrılan saatlar
30-45
15-30
30
---auditoriyadan kənar 60 - 90 saat
---
0 dan 10% dək qaib - 1 bal aparır
Bal
Sillabus tələbələrə ilk dərs günü təqdim olunur (kafedradan istənilən tələbə ixtiyari vaxt götürə bilər) və sillabusda geniş şəkildə fənnin tədrisi forması və tələbələrin tədris fəaliyyəti izah edilir.
Mühazirə
Seminar
Laboratoriya
Sərbəst iş
Kollokvium
Davamiyyət
Tədris fəaliyyətinə hazırlıq mərhələsi
Elektron və yazı formada materialların təqdimi-internetdə yerlşdirilmişdir.
Materialların (məsələlərin əvvəlcədən verilməsi) –internetdə yerləşdirilir
Elektron və yazı formada materialların təqdimi
-hər birində 3 tələbə olmaqla qruplara bölünür
10 işə qarşı 20-60 mövzunun verilməsi- seçim azadlığı
Semestr üzrə 3 dəfə aparılması
Dərsdə iştirak etmək zəruridir!
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
Mühazirə
Seminar
Laboratoriya
Sərbəst iş
Kollokvium
Davamiyyət
Tələbə müfaviq dərslərə necə hazırlaşmalı
Materialla tanış olmalı, verilən (götürdüyü) materialı dəftərə yazmalı, oxuyub başa düşməyə çalışmalı
Ev tapşırıqlarını həll etməli, suallarını hazırlamalı, mövzu üzrə nəzəri məlumatı öyrənməli,dərsdə fəal olmağa çalışmalı
Verilən laboratoriya işini xüsusi ayrılmış dəftərə yazmalı, işin nəzəri hissəsini, gedişini, işin ardıcıllığını öyrənməli, işlədiyi işin hesabatını hazırlamalı
Materialı tapıb yazmalı, məsləhətləşməli, təhvil vermək üçün öyrənməli
Verilən mövzuları təkrarlamalı, yaxşı nəticə almaq üçün hazırlaşmalı
Dərsə gecikməməli, universitetdaxili intizam qaydalarını gözləməli,
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
Mühazirə
Tədris prosesinin ilkin gedişi
Tələbələrin faktiki materialın hansı səviyyədə və keyfiyyətdə qeydlər aparması yoxlanır,
ilkin bilikləri ilə tanış olunur -
materialın müəyyən hissəsi soruşulur – müzakirə olunur
Problemlər araşdırılır - izah olunur,
mövzunun hərtərəfli başa düşülməsi üçün məsələlər təklif olunur,
Əlavə hazırlanmış materiallar olarsa dinlənilir
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
Seminar dəftərləri olmalıdır!
Ev tapşırıqlarının yerinı yetirilmə vəziyyəti yoxlanılır,
Tələbənin dərsə qədərki fəaliyyətləri (mühazirədə necə iştirak etməsi) nəzərə alınır
Dərsdə həll ediləcək məsələlər təklif olunur – həll nümunələri aparılır
Məsələ həllinə istiqamət verilir
Tədris prosesinin ilkin gedişi
Seminar
Tədris prosesinin ilkin gedişi
Laboratoriya Akademik qrup hər birində 3 tələbə olmaqla işçi qruplara bölünür, hər bir qrupa fərdi laboratoriya işi verilir, bütün işlər üçün xarakterik olan kəmiyyətlərin ölçülməsi, hesablama qaydaları, orta qiymətlərin, mütləq və nisbi xətaların tapılması mexanizmi verilir.
İlkin dərsdə laboratoriya dəftərləri, verilən işə uyğun qeydlər yoxlanılır
Ilk 45 dəqiqə müddətində işçi qruplardan növbə ilə onlara verilmiş laboratoriya işinin nəzəri hissəsi, işin ləvazimatı, gediş ardıcıllığı soruşulur
Ilk 45 dəqiqə müddətində aparılan mərhələni keçən işçi qruplar 2 ci 45 dəqiqədə laboratoriya işinə buraxılır və işin yerinə yetirilməsinı nəzarət edilir
P.S.- 25-30 tələbə olan qrupda bu formada laboratoriyani təşkil etmek təsəvvür edirsiz hansı fiziki əziyyətə başa gəlir?
Sərbəst iş 10 sərbəst işə qarşı tələbələrin seçim azadlığını təmin etmək üçün 20-60 mövzu təqdim edilir.
50-60% -i tədris materialının möhkəmləndirilməsinə xidmət edir.
Mövzuları tapa biləcəkləri ədəbiyyat və istiqamətlər verilir
2 vərəqdən artıq olmaması tövsiyə olunur.
Semestrin ilk iki həftəsindən sonra sərbəst işlər qəbul olunmağa başlanır.
Hər bir iş fərdi qəbul olunur, tələbənin razılığı ilə soruşulur, soruşulduğu anda qiymətləndirilir.
Kollokvium 4 variant olmaqla yalnız keçirilmiş material əhatə edilməklə 3 sual və ya əlavə bir məsələdə təqdim edilir
Davamiyyət Dərsin başlanması və davamiyyət jurnalının yoxlanmasına qədər tələbə yubana bilər – amma gecikə bilməz
Tələbə fəaliyyətininn qiymətləndirilməsi və motivasiyası
Mühazirə dərsləri zamanı
Tələbə verilən mövzu ilə yaxından tanış olmasını nümayiş etdirərək onun müəyyən hissəsini yerindən və ya lövhədə izah edən zaman
Tələbə yoldaşının dərs izah edən zaman diqqətli olaraq onun buraxdığı səhvləri qeyd edən və ya demediklərini söyləmək istəyən zaman
Dərsin izahı zamanı məsələlərin həllinə cəhd göstərən və onu həll edənlər
Mövzuya uyğun əlavə material hazırlayanlar
Seminar üçün 3 qiymət alır (0 dan başlamır)
Daha 1 bal alır
Daha 1 bal alır
Tələbə fəaliyyətininn qiymətləndirilməsi və motivasiyası
Seminar dərsləri zamanı Mühazirədə artıq 3 və ya 4 bal toplamaq mümkündür
Ev tapşırıqlarının həlli zamanı +3 bal
Dərs zamanı təkllif olunan məsələlərin həllinə (hər məsələyə ayrlca diferensial şəkildə qiymətlənmə təklif olunur) cəhd göstərilməsi +1 bal
Məsələnin həll olunması +3, +4,+5, +6, ... bal
Xüsusi yaradıcılıqla (original olaraq) məsələnin həlli +3 bal
Maksimum 10 bal olmaq şərti ilə
Jurnala qiymətlər 2 ci 45 dəqiqənin ortalarında yazılır – sonra yeni məsələlər təklif olunurki, alınan qiymətlər növbəti seminarı üçün qeydə alınır.
Bir seminar məşğələsindıə ardıcıl olaraq bir neçə məsələ həll edirsə, hər biri üçün 1 bal əlavə olunur
Tələbə fəaliyyətininn qiymətləndirilməsi və motivasiyası
Laboratoriya dərsləri zamanı Işçi qrup işin nəzəri hissəsini, işin ardıcıllığını
bilmədikdə təkrar hazırlaşmaq üçün geri göndərilir- qiyməti 3 olur.
Nəzəri hissəni təhvil verən işçi qrup praktik işə buraxılır və işin gedişinə diqqət edilir- nöqsansız işləyərsə, hesabatın hazırlanması təklif edilir – 5
Hesabat düzgün, səliqəli və hesablama qüsurları olmazsa, iş təhvil alınır, yeni iş soruşulur +1 bal
Növbəti iş qüsurlu ( iş öyrənilməzsə, yerinə yetirmədə səhvlər olarsa, hesablama düzgün aparılmazsa) olarsa. -1 bal, qüsursuq olarsa + 1 bal verilir
Sərbəst işin qəbuluTələbə hazırladığı materialı təqdim edir- İşin adı, məzmunun nəyi əhatə etdiyi soruşulur (nə haqqındadır)
Tələbə sadəcə təqdim edib, qayıdırsa, heç bir suala cavab vermək istəmirsə -4 bal alır- (yazdığına və sərf etdiyi vaxta görə)
Cavab vermək istəyirsə, soruşulur, daha ətraflı danışmaq istəyirsə, bu onun qiymətinə də müsbət təsir edir
Sərbəst işlər semestrin başlanmasından 2-4 həftə sonra toplanmağa başlayır: davamlkı olaraq hər həftə tələbə 1-2 iş təhvil verməlidir
Kollokvium
Semestr üzrə 3 dəfə aparılır: kollokvium 3-5 sual olmaqla həmin günə qədər olan mövzuları əhatə edir: vaxtı haqqında tələbələr ən azı 1 həftə qalmış məlumat verilir.
Köçürmə, başqasından soruşmaq, hər hansı digər vasitədən istifadə qəti qadagan edilir.
Tələbələrin tədris fəaliyyətlərində yol verdikləri............
Ballarını aşağı salan səbəblər
Mühazirə materialını yazmadan və hazırlaşmadan dərsə gəlməsi
• Materialı bilib, amma fikrini ifadı edə bilmək bacarığının olmaması və bunu aradan qaldırmaq istəməməsi;
• Dərs zamanı diqqətli olmaması, heç bir əlavə materialın hazırlanmaması;
• Seminar dəftərinin guya yaddan çixması, universal dəftərlərin götürülməsi;
• Seminarda məsələ həllinə cəhd göstərməməsi, dərsə laqeyd olması;
• Laboratoriya işini yazmaması, hazırlaşmaması, işin gediş ardıcıllığını bilməməsi;
• Ölçülərin düzgün götürülməməsi, hesablamada riyazı səhvlərə yol verməsi, hesablama ardıcıllığının korrekt apara bilməməsi,
• Kollokviuma tapşırılan mövzuya hazırlaşmaması, fikrini yazmaq qabiliyyətinin zəif, mövzunu əhatə etmək, konkterləşdirmək
bacarının aşağı səviyyədə olması
Tələbələrin tədris fəaliyyətlərində yol verdikləri............ Ballarını aşağı salan səbəblər
Bir neçə dərsdən sonra bu faklar üzə çıxır - bir qisim oxumağa maraqlıdır, çalışqanlıq göstərir, digər qismi qətiyyən oxumaq istəmir, amma qiymət almaq üçün bütün yollara əl atır ......? Niyə
Dəfələrlə tələbələrə izah olunur- dərslərdə hansı formada iştirak etmək Sizlərə bal qazandırır- faktiki hal və bunu yaxşılaşdırmaq üçün Sizin edə biləcəkləriniz
Tələbələrin bir qismi 2-3 dərsdən sonra tam diqqətlə yanaşır və aldığı qiymətlər onlara daha da səylə çalışmağa istiqamətləndirir
Bəziləri isə imtahana öyrənmədiyi sual düşdükdə - keçməmişik deyir((((
Tələbələrin telefona aludə olması problemi - ........
PROBLEM
Bizə indiyə qədər belə dərs keçməyiblər- niyə bizimlə ciddisiniz
Biz az balla daxil olmuşuq bizi nəzərə alın
Öyrənməyə gücümüz, səviyyəmiz çatmır, bizi nəzərə alın
(tələbələrin dediklərindən....)
Tələbələrin tədris fəaliyyətlərində yol verdikləri............ Ballarını aşağı salan səbəblər
Amma telefon əlindən düşmür, onu dərsi pozmaq üçün bir fakt kimi istifadə edir.
Tələbə fəaliyyətininn qiymətləndirilməsi və motivasiyası
Qiymətləndirmə meyarları – motivasiya bütün qruplarda, bütün tələbələr üçün eynidir!
Qoyulan şərtlər hamı üçün tətbiq edilir!
Qiymət tələbənin faktiki fəaliyyətinə verilir - onun təsəvvür edlən səviyyəsinə, qrupun səviyyəsinə və ya təhsil aldığı təhsil müəssisəsinin məkanına görə YOX!
Kriterial qiymətləndirmə aşağıdakı imkanlara malikdir:• Qiymətlə tələbənin şəxsiyyəti yox, onun işi qiymətləndirillir; • Tələbənin işi heçdə digər tələbələrin işi ilə müqyisədə yox, etalonla
(əla yerinə yetirilmiş işlə) müqayisə olunur;• Qiymətləndirmənin dəqiq alqoritmi mövcuddurki, tələbə özü öz
səviyyəsini və nailiyyətini və qiymətini təyin edə bilir;Tədqiq effektləri:• Tələbələr verilmiş fənn üzrə tədris fəaliyəti dövründə qarşıya
qoyulan məqsədlər və fərz olunan nəticələr haqqında təsəvvürlər alır;
• Tələbələr əvvəlcədən öz zəif və güclü tərəflərini qiymətləndirə bilir, məxsusi resurslarını düşünərək məqsədyönlü yerləşdirə bilərlər;
• Bu halda müəllim ciddi hakim rolundan məsləhətçiyə və köməkçiyə çevrilmiş olur;
• Qiymətləndirmə prosesi açıq və şəffaf olur;• Tələbələrin verilən kriteriyaların müzakirəsi zamanı öz fikirlərini
söyləmək imkanı vardırki, (ictimai müqavilə) bu da həyacanı azaltmış olur.
Beləliklə kriteriyaları tətbiq edərək biz tələbənin zəruri olan bilik və bacarıqların qazanılmasına necə yanaşdığını müşahidə edə bilirik. Tələbədə öz növbəsində prosesin gedişində nəyi daha yaxşı öyrəndiyini görür. Kriterial qiymətləndirməni tətbiq etdikdə qiymətləndirmə şəffaf və tədris prosesinin bütün subyektləri üçün anlaşılan olur. Kriteriyaların tətbiqi tələbələrin bir-biri ilə müqayisəsini yox, onların işinin etalonla müqayisəsini təklif edir .
Bütün bunlarla yanaşı tələbəni daha yüksək qiymətlə oxumağa maraqlandıran ciddi perspektivlər olmalıdır:
• Daha yüksək qiymətlərlə oxuyan, fərqlənmə diplomu ilə Universiteti bitirən tələbə imtahansız magistratura pilləsinə daxil olsun;
• Daha yüksək qiymətlərlə oxuyan, fərqlənmə diplomu ilə universiteti bitirən tələbə istədiyi yerə (pedaqoji profilli olduqda məsələn məktəbə) işə düzələ bilsin;
• Yüksək qiymətlərlə oxuyan tələbələrə istirahət yerlərinə pulsuz (həmkarlar ittifaqinin hesabina) məzuniyyət verilsin;
• Universitetdə hər ilin sonunda yüksək qiymətlərlə təhsil alan tələbələrin səkli və onlar haqqında material olan bukletlər buraxılsın və s.
• Tələbənin təhsil standartlarına uyğun olaraq, gələcəkdə dəyərli və gərəkli mütəxəssis olmaq istiqamətində aparılan kriterial qiymətləndirmə prosesində yüksək qiymət almaq həvəsi ona gələcəkdə iş yerində də fərqlənmək, daha səmərəli çalışmaq, faydalı olmaq kimi bacarıqlar aşılayirki, bu da sonda hər bir
səxsiyyət üçün önəmlidir və hər bir ailəyə və cəmiyyətimizə lazımdır
Gələcəkdə öz peşəsi bilməyən, işləyərəm – öyrənərəm metodunu seçən, cəmiyyətin inkişafını ləngidən
HANSI LAZIMDIR
Gələcəkdə yüksək peşə bacarıqlarına malik, müasir dövrün inkişaf ahənginə uyğunlaşan, cəmiyyətə gərəkli mütəxəssis
HANSI LAZİMDIR
Təbii.........
Tələbələrin tədris fəaliyyətinin kriterial qiymətləndirilməsi
Diqqətinizə və müzakirədə iştirakınıza görə təşəkkür edirəm
Mirnamik Bəşirov [email protected] www.phys-for-you.ucoz.ru
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər
TƏLƏBƏni – Tələbləri ədalətli Lisensiyalanmış Əqldən Borclu Əlaməti kimi –və ya nəzəri ağıllı təbitən əziyyət çəkmək istəməyən uşaqlar kimi görmək istəməzdik.
Kredit sistemi ilə təhsil alanların qiymətləndirilməsi
Kredit sistemi ilə təhsil alanların qiymətləndirilməsi