T.C. TARIM VE KÖY ĠġLERĠ BAKANLIĞI TARIMSAL …mitos.tagem.gov.tr/browse/421/889.pdf · 4.4.1...

T.C. TARIM VE KÖY ĠġLERĠ BAKANLIĞI

TARIMSAL ARAġTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DAMLICA DERESĠ HAVZASI YAĞIġ VE AKIM KARAKTERĠSTĠKLERĠ

YAYIN NO: TAGEM-BB-TOPRAKSU–2008/64 PROJE NO: KHGM-80110L01

Dr. Fatih BAKANOĞULLARI ZĠRAAT YÜKSEK MÜHENDĠSĠ

ATATÜRK TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ARAġTIRMA ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ

KIRKLARELĠ-2008

ii

PROJEDE ÇALIġAN TEKNĠK PERSONEL

Oğuz SUNAY Ziraat Yüksek Mühendisi

Naci SEVĠNÇ Ziraat Yüksek Mühendisi

Atilla GĠRGĠN Ziraat Yüksek Mühendisi

Selami KAYA Ziraat Yüksek Mühendisi

ġenel AKBAY Ziraat Yüksek Mühendisi

Dr. Fatih BAKANOĞULLARI Ziraat Yüksek Mühendisi

M. Fırat BARAN Ziraat Yüksek Mühendisi

ISBN: 978-975-407-259-4

iii

ĠÇĠNDEKĠLER

1. GĠRĠġ................................................................................................................................. 1

2. KAYNAK ARAġTIRMASI ................................................................................................... 2

3. MATERYAL ....................................................................................................................... 9

3.1. AraĢtırma havzası hakkında genel bilgi ....................................................................... 9

3.2 Ġklim özellikleri .............................................................................................................. 9

3.3 Havzanın jeomorfolojik ve drenaj krakteristikleri ........................................................... 9

3.4 Havzanın toprak, jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri ..................................................... 13

3.5 Havzanın arazi kullanma ve bitki örtüsü durumu ......................................................... 14

3.6 YağıĢ ve akım gözlem istasyonları .............................................................................. 14

4 METOT ............................................................................................................................. 16

4.1 AraĢtırma konuları ...................................................................................................... 16

4.1.1 Havza yağıĢ karakteristikleri araĢtırma konuları ................................................... 16 4.1.2 Havza akım karakteristikleri araĢtırma konuları .................................................... 16

4.2 Gözlem ağı planlama metotları ................................................................................... 16

4.3 Analiz ve değerlendirme metotları............................................................................... 17

4.3.1 Havza ortalama yağıĢının bulunması.................................................................... 17 4.3.2 YağıĢ miktar ve Ģiddetlerinin yersel ve zamansal dağılımını inceleme metotları ... 18 4.3.3 YağıĢların kuraklık analiz metotları ....................................................................... 18 4.3.4 Akım gözlemlerinin değerlendirilmesi ................................................................... 19 4.3.5 YağıĢ-tutulma ve yüzey akıĢ iliĢkileri .................................................................... 21 4.3.6 YağıĢ ve akımların frekans analizleri .................................................................... 22

4.4 Sonuçların gözlem yapılmayan havzalara aktarılması ................................................ 22

4.4.1 Snyder metodu ile havza sentetik birim hidrograf elemanlarının tespiti ................. 23 4.4.2 Mockus metodu ile sentetik birim hidrografın elde edilmesi .................................. 23

5. BULGULAR VE TARTĠġMA ............................................................................................. 25

5.1 Bulgular ...................................................................................................................... 25

5.1.1 Aylık yağıĢ, akım dağılımı ve yıllık ortalamalar ..................................................... 25 5.1.2 YağıĢ miktarları ve Ģiddetlerinin yersel ve zamansal dağılımı ............................... 37 5.1.2.1 YağıĢların mevsimlere göre dağılımı ve yıllara göre kurak analizi ...................... 37 5.1.2.2. YağıĢların derinlik - alan- süre iliĢkileri .............................................................. 37 5.1.2.3 YağıĢların Ģiddet-süre-tekerrür iliĢkileri .............................................................. 39 5.1.2.4. Havzanın Plüviograf Katsayıları ........................................................................ 47 5.1.3. Havza ortalama birim hidrografı için seçilmiĢ yağıĢ ve akımların incelenmesi ...... 47 5.1.4. Havza ortalama birim hidrografı ve S eğrisi ......................................................... 71 5.1.5. Havzanın ortak çekilme eğrisi .............................................................................. 74 5.1.6. YağıĢ-Tutulma ve yüzey akıĢ iliĢkileri .................................................................. 75 5.1.6.1. Etkili yağıĢ süresi .............................................................................................. 75 5.1.6.2. Ön yağıĢlar indisi (API) ..................................................................................... 75 5.1.6.3. Havza yağıĢlarının yüzey akıĢ sınırı ................................................................. 76 5.1.6.4. Havza topraklarının infiltrasyon hızı .................................................................. 78 5.1.7. Havza yağıĢ ve akımlarının frekans analizi .......................................................... 78 5.1.8. Havza yıllık su verimi ........................................................................................... 79 5.1.9. Sentetik birim hidrograf elemanları ...................................................................... 80 5.1.9.1. Mockus metodu ................................................................................................ 80 5.1.9.2. DSĠ sentetik metodu ......................................................................................... 82 5.1.9.3. Snyder metodu ................................................................................................. 82

iv

5.2. Kuraklık Analizi .......................................................................................................... 84

5.3. TartıĢma .................................................................................................................... 86

6. SONUÇ VE ÖNERĠLER ................................................................................................... 86

6.1. Sonuçlar .................................................................................................................... 86

6.2. Öneriler...................................................................................................................... 88

7. ÖZET ............................................................................................................................... 88

8. SUMMARY ...................................................................................................................... 90

9. YARARLANILAN KAYNAKLAR ....................................................................................... 91

LĠFLET ................................................................................................................................ 96

YÜRÜTÜCÜLERĠN ÖZGEÇMĠġĠ: ........................................................................................ 99

EKLER:.............................................................................................................................. 100

v

ÇĠZELGE LĠSTESĠ

Çizelge-3.1 Florya Meteoroloji Ġstasyonu Ġklim Verileri (1936-1980) ..................................... 11 Çizelge-3.2 Mertebelerdeki Su Yolu Sayıları ........................................................................ 12 Çizelge-3.3. Damlıca deresi havzasındaki istasyonların Thiessen poligon alanları .............. 15 Çizelge-4.1 SYĠ ve SAĠ Değerleri için Kuraklık Sınıflardırması ............................................. 19 Çizelge-5.1 Havzada Aylık toplam, Ortalama ve Maksimum YağıĢlar (1980-2006) .............. 26 Çizelge-5.2 Damlıca Deresi Havzası Aylık YağıĢ ve Akımları .............................................. 31 Çizelge-5.3 1982-2006 Periyodunda Damlıca Havzasındaki Akım Miktarlarına Göre .......... 34 Gün Sayısı ........................................................................................................................... 34 Çizelge-5.4 1980-2006 Periyodunda YağıĢların Mevsimlere Dağılımı .................................. 37 Çizelge- 5.5 Damlıca Deresi Havzası SYĠ ne göre Kuraklık Dereceleri ................................ 39 Çizelge-5.6. 1980-2001 Yılları Standart Süreli YağıĢların Miktar ve ġiddetleri (R-1) ............ 40 Çizelge-5.7. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları Tekerrür Analizi (R-1) ................................. 43 Çizelge-5.8. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür Analizi(R-1) .............. 43 Çizelge-5.9. 1980-2001 Yılları Standart Süreli YağıĢların Miktar ve ġiddetleri (R-3) ............ 43 Çizelge-5.10. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları Tekerrür Analizi (R-3) ............................... 46 Çizelge-5.11. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür Analizi(R-3) ............ 46 Çizelge-5.12. Damlıca Deresi Havzası Plüviograf Katsayıları (R-1) ..................................... 47 Çizelge-5.13. Damlıca Deresi Havzası Plüviograf Katsayıları (R-3) ..................................... 47 Çizelge-5.14. 4.12.1981 tarihli yağıĢın pluviograf analizi ...................................................... 48 Çizelge-5.15. 4.12.1981 tarihli akıĢtan birim hidrografın (BH 60 ) bulunması ....................... 48 Çizelge-5.16. S eğrisinden birim hidrografın (BH 60 ) bulunması ......................................... 49 Çizelge-5.17. 1.1.1986 tarihli yağıĢın pluviograf analizi ........................................................ 50 Çizelge-5.18. 1.1.1986 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması ........................ 50 Çizelge-5.19. 24.11.1988 tarihli yağıĢın pluviograf analizi .................................................... 51 Çizelge-5.20. 24.11.1988 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması .................... 52 Çizelge-5.21. 08.12.1988 tarihli yağıĢın pluviograf analizi .................................................... 54 Çizelge-5.22. 8.12.1988 tarihli akıĢtan birim hidrografın (BH 60 ) bulunması ....................... 54 Çizelge-5.23. S eğrisinden birim hidrografın (BH 60 ) bulunması ......................................... 54 Çizelge-5.24. 01.03.1993 tarihli yağıĢın plüviograf analizi .................................................... 56 Çizelge-5.25. 01.03.1993 tarihli akıĢtan birim hidrografın (BH 60 ) bulunması ..................... 56 Çizelge-5.26. S eğrisinden birim hidrografın (BH 60 ) bulunması ......................................... 57 Çizelge-5.27. 25.02.1994 tarihli yağıĢın pluviograf analizi .................................................... 59 Çizelge-5.28. 25.02.1994 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması .................... 59 Çizelge-5.29. 22.03.1997 tarihli yağıĢın pluviograf analizi .................................................... 61 Çizelge-5.30. 22.03.1997 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması .................... 61 Çizelge-5.31. 24.11.1998 tarihli yağıĢın plüviograf analizi .................................................... 63 Çizelge-5.32. 24.11.1998 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması .................... 64 Çizelge-5.33. 24.03.2004 tarihli yağıĢın plüviograf analizi .................................................... 67 Çizelge-5.34. 24.03.2004 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması .................... 67 Çizelge-5.35. Damlıca Deresi Havzası Ortalama Birim Hidrograf ( BH 60 ) Değerleri ............ 71 Çizelge-5.36. Damlıca deresi havzası ortalama BH60 ve S60 hidrografı ordinat değerleri ...... 72 Çizelge-5.37. Bazı akımların çekilme eğrisi değerleri ........................................................... 74 Çizelge-5.38. Önemli yüzey akıĢ veren olayların hesaplanan değerleri................................ 77 Çizelge-5.39. Damlıca deresi havzası yıllık toplam ve günlük maksimum yağıĢları .............. 78 ve frekans analizleri ............................................................................................................. 78 Çizelge-5.40. Damlıca deresi havzası yıllık toplam ve günlük maksimum ortalama ............. 79 akımları ve frekans analizleri ............................................................................................... 79 Çizelge-5.41. Damlıca deresi havzası yağıĢ ve akımları uygun olasılık dağılım biçimleri ..... 79 ve tekrarlanma süresindeki değerleri ................................................................................... 79 Çizelge 5.42. Snyder metoduna göre Damlıca havzası Sentetik birim hidrograf elemanları . 84 Çizelge 5.43. Damlıca havzası yağıĢ ve akımların kuraklık dereceleri ................................. 85

vi

ġEKĠL LĠSTESĠ ġekil-3.1. Damlıca Deresi Havzası Topoğrafik Haritası ........................................................ 10 ġekil-3.2 Havza Hipsometrik Eğrisi ...................................................................................... 12 ġekil-3.3 Havza Dikdörtgen EĢdeğerine Göre Eğim Dilimleri ............................................... 12 ġekil-3.4 Ana Suyolu Profili.................................................................................................. 13 ġekil-3.5 Damlıca Havzası Detaylı Toprak Haritası .............................................................. 15 ġekil-4.1 Damlıca Havzası Akım Ġstasyonu Anahtar Eğrisi................................................... 17 ġekil-4.2 Doğal Bir Hidrografın BileĢenleri ........................................................................... 20 ġekil-4.3 Ø Ġndeksinin Bulunması ........................................................................................ 21 ġekil-5.1 Havzanın Yıllık YağıĢları (1980-2006) ................................................................... 29 ġekil-5.2 Havza Aylık Ortalama YağıĢları (1982-2006) ........................................................ 30 ġekil-5.3 1982-2006 Yılları Havza Ortalama Aylık YağıĢ ve Akımları .................................. 30 ġekil-5.4 1982-2001 Yılları Havza Ortalama Eklenik YağıĢ ve Akımları ............................... 30 ġekil 5.5 Havzanın Yıllık YağıĢ ve Akımları ......................................................................... 31 ġekil- 5.6 Damlıca Deresi Havzası DAS Eğrileri (1980-2006) .............................................. 38 ġekil- 5.7 Yıllık yağıĢların NYY metoduna göre kuraklık dağılımları ..................................... 38 ġekil- 5.8 Yıllık yağıĢların SYĠ metoduna göre kuraklık dağılımları ....................................... 38 ġekil-5.9. 4.12.1981 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ....... 49 ġekil-5.10. 01.01.1986 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 51 ġekil-5.11. 24.11.1988 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 53 ġekil-5.12. 08.12.1988 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 55 ġekil-5.13. 01.03.1993 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 58 ġekil-5.14. 25.02.1994 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 60 ġekil-5.15. 22.03.1997 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 63 ġekil-5.16. 24.11.1998 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 66 ġekil-5.17. 24.03.2004 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı ... 70 ġekil- 5.18.Damlıca havzası 60 dakika süreli birim hidrografları .......................................... 72 ġekil-5.19. Damlıca deresi havzası ortalama birim hidrografı (BH60) .................................... 73 ġekil-5.20. BH60`dan hesaplanan S60 hidrografı ................................................................... 73 ġekil-5.21 Havzanın ortak çekilme eğrisi ............................................................................. 75 ġekil-5.22. Damlıca deresi havzası ortak çekilme eğrisi (m) ve (q) değerleri ........................ 75 ġekil-5.23. Havza yüzey akıĢ sınır eğrisi ............................................................................. 76 ġekil. 5.24. Havza yağıĢ ve akımların Standart Ġndeks ile kuraklık dağılımı ......................... 85 ġekil. 5.25. Havza yağıĢ ve akımların Normalin Yüzdesi ile kuraklık dağılımı ...................... 85 ġekil-1. 1982 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 100 ġekil-2. 1983 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 100 ġekil-3. 1984 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 100 ġekil-4. 1985 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 101 ġekil-5. 1986 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 101 ġekil-6. 1987 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 101 ġekil-7. 1988 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 102 ġekil-8. 1989 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 102 ġekil-9. 1990 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ........................................................ 102 ġekil-10. 1991 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 103 ġekil-12. 1993 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 103 ġekil-13. 1994 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 104 ġekil-14. 1995 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 104 ġekil-15. 1996 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 104 ġekil-16. 1997 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 105 ġekil-17. 1998 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 105 ġekil-18. 1999 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 105 ġekil-19. 2000 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 106 ġekil-20. 2001 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 106 ġekil-21. 2002 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 106 ġekil-22. 2003 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 107 ġekil-23. 2004 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 107 ġekil-24. 2005 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 107

vii

ġekil-25. 2006 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı ...................................................... 108 ġekil-26. Damlıca Deresi Havzası Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-1

istasyonu) ..................................................................................................................... 108 ġekil-27. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür ĠliĢkisi (R-1) ................. 108 ġekil-28. Havzanın Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-1 istasyonu) ..... 109 ġekil-29. Damlıca Deresi Havzası Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-3

istasyonu) ..................................................................................................................... 109 ġekil-30. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür ĠliĢkisi(R-3) .................. 109 ġekil-31. Havzası Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-3 istasyonu) ....... 110

KISA ÖZET

Bu raporda, havza alanı 8,26 km2 olan Çatalca-Damlıca Deresi Havzasında 1980-

2006 su yıllarını içeren süre için hidrolojik araĢtırma sonuçları sunulmaktadır.

Proje süresince, YağıĢla ilgili çalıĢmalarda yağıĢın zamansal ve alansal dağılımı,

havza ortalama değerleri, frekans analizleri, dağlım, tekerrür süreleri ve kuraklık analizleri

verilmektedir. Akım çalıĢmalarında ise ortalama akım değerleri, bireysel sağanak

hidrografları ve bunlardan havza ortalama birim hidrografı verilmekte, ayrıca bu birim

hidrograf, değiĢik sentetik metotlarla bulunan birim hidrograflarla karĢılaĢtırılmaktadır.

25 yıllık dönemde ortalama yıllık yağıĢ miktarı 714,7 mm, ortalama yıllık akım miktarı

52,6mm, Ortalama Birim Hidrografın Qp:520,1 L/s, tp:15,56 saat, tb:4,26 saat olarak

hesaplanmıĢtır.

Anahtar kelimeler: Çatalca, Damlıca, Akım, YağıĢ, Hidrograf Kuraklık.

ABSTRACT

In this report, the results of hydrologic research obtained from Çatalca-Damlıca Creek

watershed of 8.26 km2 area are presented for the period of 1980-2006.

During this period, in rainfall studies the area and time distributions, the average

amounts, the results of frequency analysis, distribution parameters, and drought analysis are

given. In flow studies, the average values, the hydrograph of singe storms and the average

unit hydrograph for the basin are given, and then this unit hydrograph is compared with

synthetic unit hydrograph obtained from different methods

Average annual precipitation amount 714,7 mm, average annual runoff depth 52,6

mm and average Unit Hydrograph values which are Qp:520,1 L/s, tp:15,56 hours t, tb:4,26

hours are calculated for this watershed in 25 periods.

Key words: Çatalca, Damlıca, Runoff, Precipitation, Unit Hydrograph Drought.

1

1. GĠRĠġ

Nüfus artıĢı ve sanayi geliĢimine bağlı olarak toplumun suya gereksiniminde büyük

artıĢlar olmaktadır. Ayrıca insanların beslenmesiyle ilgili bir takım problemleri de beraberinde

getirmektedir. Tarımsal alanların daha fazla geniĢletilmesi mümkün olmayacağına göre,

çeĢitli önlemlerle birim alandan alınacak ürün miktarının arttırılması gerekmektedir. Bu

önlemlerin baĢında, sulama gelmektedir. Sulama denilince, su kaynağının bulunması,

kullanılacak alana kadar getirilmesi, bu alanda dağıtılması ve ekonomik olarak kullanılarak,

zararsız bir Ģekilde tahliye edilmesi gibi konular gündeme gelmektedir. Hidrolojik çevrimden

bir kesit olan bu aĢamaların tümü araĢtırmayı gerektirmektedir

Hidrolojik çevrim içinde dolaĢan suyun yağıĢ, akım gibi parametre değerleri

meteorolojik ve hidrolojik ölçü teknikleri ile tespit edilir. Ölçme iĢlemleri sürekli ve uzun yıllar

devam eder. Henüz ispatlanmamıĢ olmasına rağmen en az 30 yıllık ölçümler analiz edilerek

doğal su kaynaklarının meteorolojik ve hidrolojik rejim karakterleri belirlendikten sonra bu

kaynaklar üzerine inĢa edilecek hidrolojik yapılardan daha ekonomik bir Ģekilde

yararlanılabilir.

Hidrolojik çalıĢmaların en önemli ve zor bölümü yağıĢ, akım gibi çevrim

parametrelerinin ölçümüdür. Ölçümlerle elde edilen veriler analiz edilerek bir su kaynağının

su potansiyeli, kuraklık ve taĢkın zamanlarındaki su miktarları ile bunların frekansları

hesaplanabilir.

Yurdumuzda su kaynakları çok olmasına rağmen, yağıĢ ve akım rejimleri çok

düzensizdir. YağıĢ rejimi doğal bir olay olduğu için müdahale edilememektedir. Ancak akım

olaylarına teknik olarak müdahale edilerek, toprağa düĢen yağmur damlarının toprakta

tutulması veya akıĢa geçen yağıĢ sularının depolanması, çeĢitli toprak iĢleme teknikleri ve

çeĢitli depolama tesisleriyle mümkün olmaktadır. Bu durumda amaç suyun çok olduğu

dönemde depolanarak ihtiyaç duyulan ve az olduğu devrede kullanma yollarının araĢtırılması

söz konusudur. Doğa ile ilgili araĢtırmaları baĢka bir yere aktarmak oldukça zordur, çünkü

olayı etkileyen birçok faktör vardır. Bunların benzeĢimlerini bulmak oldukça zordur,

dolayısıyla en uygunu yerinde araĢtırma yaparak elde edilen verileri ölçüm yapılan bölge için

kullanmaktır.

Hidrolojik yapıların sağlamlığı ve güvenilirliği, geniĢ çapta hidrolojik araĢtırmalara

bağlıdır. Mülga TOPRAKSU ve yerine kurulan Mülga Köy Hizmetleri teĢkilatı bu yapıları

ülkemizin değiĢik yörelerinde küçük su kaynakları üzerinde yapmıĢtır. Bu yapıların

planlanması ve inĢası için mutlaka yağıĢ ve akım rasatları gerekmektedir. Bu rasatlar

sonucunda havzaya düĢen yağıĢ ve akıĢa geçen miktarı tespit edilerek havzadan gelecek su

miktarı ile depolama tesisindeki birikim Ģekli tespit edilmiĢ olacak, bu tespit sonucunda tesis

deki her türlü boyutlandırma sağlıklı olarak yapılmıĢ olacaktır.

Bu amaçla proje mühendislerinin ve ilgili araĢtırmacıların ihtiyaç duyacakları verilerin

belirlenmesi ve benzer havzalara uygulanabilmesi için Çatalça-Damlıca Deresi havzasında

2

25 süreli yağıĢ ve akım verileri ile ilgili bulguların 25 yıllık sonuçları bu çalıĢmada

değerlendirilmiĢtir.

2. KAYNAK ARAġTIRMASI

Soykan (1972), Ankara Beytepe temsilli havzasının birim hidrografını çıkarmıĢ ve

buna dayanarak komĢu havzaların sentetik birim hidrografını elde etmiĢtir.

ġorman (1975), Kızılırmak, YeĢilırmak ve Sakarya havzalarının 4. ve 5. mertebedeki

kollarına ait 47 adet havzanın parametreleri ile ilgili araĢtırması sonucunda yıllık ortalama

debi ile havza çevresi, eğimi ve dairesellik oranı arasında oldukça yakın iliĢki bulmuĢtur.

Özdemir (1978), 1971‟de H. Kubilay‟ın Gediz Havzası için elde etmiĢ olduğu birim

hidrografı bazı sentetik metotlarla karĢılaĢtırmıĢ, Snyder metodunun Türkiye Ģartları için

uygun olduğunu belirtmiĢtir.

Aykanlı ve Abalı (1985), Menemen Ulucak homojen havzasında yaptıkları 8 yıllık

çalıĢma sonucunda, yıllık ortalama yağıĢı 587.9 mm, akımı ise 99.5 mm olarak bulmuĢlardır.

Sevinç (1987), EskiĢehir Karapazar Çayır Deresi havzasında yaptığı ve 10 yıl süren

araĢtırması sonucunda 9.410 km2 olan havzanın, yıllık ortalama yağıĢını 426.8 mm, akımını

ise 2.79 mm olarak bulmuĢtur. ÖlçülmüĢ en yüksek taĢkın debisi 12 219 L/s dir. Havzanın 15

dakika süreli ortalama birim hidrografının elemanları qp= 2 502 m3/s, tp= 0.45 saat ve

tb= 3.99 saat olarak bulmuĢtur.

Yılmaz (1987), Konya-Çiftliközü Karabalçık Deresi Havzası`nın 10 yıllık ortalama

yağıĢını 491.0 mm, akımını ise 65.90 mm olarak bulmuĢtur. Havzanın 1 saat süreli birim

hidrograf elemanlarını Qp=1434.3 L/s, tp=1.75 saat, tb=8.8 saat; Snyder Metodu Katsayılarını

Ct=0.465 ve Cp=0.601 olarak tespit etmiĢtir.

Higgins ve Ark.(1989), Oregon‟un doğusunda alanı 1.19 – 18.12 km2 arasında

değiĢen 13 küçük havzada akıĢ karakteristiklerini tanımlamak için 1978-1984 yıllarına ait

akım verilerini değerlendirmiĢtir.

Çelebi (1988), Ankara – Beytepe yöresindeki bazı havzaların yağıĢ karakteristiklerini

20 yıl süresince araĢtırmıĢ ve havza ortalama yağıĢını 388 mm olarak bulmuĢtur. Havzada

yükseklikle yağıĢ miktarı arasındaki iliĢki % 1 seviyesinde önemli bulunmuĢ, yağıĢlara ait

frekans analizleri yapılmıĢ ve Ģiddet – süre – tekerrür eğrileri çıkarılmıĢtır.

Sevinç (1990), EskiĢehir Karapazar Çayır Deresi Havzasında yaptığı 10 yıllık çalıĢma

sonucunda, yıllık ortalama yağıĢı 426.8 mm, akımı ise 2.79 mm olarak bulmuĢtur.

Abalı (1991), Çanakkale-Ezine-Bahçeli Göleti-Bük Deresi Havzasında yürütülen

araĢtırmanın 10 yıllık raporunda havza ortalama yağıĢını 574.4 mm olarak bulmuĢtur. Alanı

37.22 km2 olan havzada en yüksek ortalama yağıĢa (798.3 mm) eĢ ve daha büyüğünün

düĢme olasılığını % 9, günlük maksimum yağıĢa (73.4) eĢ ve daha büyüğünün düĢme

olasılığını % 19, yinelenme süresini 5.3 yıl olarak bulmuĢtur.

3

Törün (1993), Samsun Öteköy Deresi Havzasında yürüttüğü araĢtırmanın 1977-1991

su yıllarını içeren 15 yıllık sonuçlarına göre; 1.20 km2 olan havzanın yıllık ortalama yağıĢını

615.5 mm, yıllık ortalama akımını ise 60.17 mm olarak hesaplamıĢtır. Havzanın 20 dakika

süreli ortalama birim hidrograf elemanlarını qp= 306.75 L/s, tp= 1.068 saat ve tb=5.40 saat

olarak belirlemiĢtir.

Akar (1993), Tokat-Zile-Akdoğan Deresi Havzasında yürüttüğü araĢtırmanın ilk 5

yıllık sonuçlarına göre 7.376 km2 olan havzanın yıllık ortalama yağıĢını 607.6 mm, yıllık

ortalama akımını ise 28.11 mm olarak bulmuĢtur. Havzanın 1 saat süreli ortalama birim

hidrograf elemanlarını Qp=1630 L/s, tp=1.00 saat, tb=4.75 saat olduğunu belirtmiĢtir. Snyder

Metodu Katsayılarını Ct=0.36, Cp=0.704 ve Mockus Metodu katsayılarını K=0.243, H=1.477

olarak tespit etmiĢtir.

Aykanlı(1994), Erzincan-Refahiye-Berbeyn Deresi Havzasında yağıĢ

karakteristiklerinin araĢtırılması amacıyla 1987-1993 su yıllarında yürüttüğü araĢtırmada elde

ettiği sonuçlara göre, alanı 0.288 km2 olan havzanın yıllık ortalama yağıĢını 341.7 mm, en

Ģiddetli yağıĢı 5 dakikada 111.6 mm/h olarak bulmuĢtur.

Helaloğlu ve Kaya (1994), Kızlar Deresi Havzası`nın 10 yıllık ortalama yağıĢını

430.6 mm, akımını 24.85 mm olarak bulmuĢlardır. Havzanın 1 saat süreli ortalama birim

hidrograf elemanlarını Qp=4203 L/s, tp=1.67 saat, tb=9.71 saat; Snyder Metodu Katsayılarını

Ct=0.475, Cp=0.673 ve Mockus Metodu katsayılarını K=0.265, H=1.153 olarak tespit etmiĢtir.

Kostadinov ve Mitrovic (1994), Sırbistanın batısında orman örtüsünün mak. debi ve

yıllık akım üzerindeki etkilerini araĢtırmıĢlardır. Orman olan havzalarda orman örtüsü

yoğunluğunun en fazla olduğu havzalar daha dengeli bir akıĢ rejimine sahip iken, örtü

yoğunluğundaki azalmanın daha dengesiz bir akıĢ rejimine yol açtığı ortaya koymuĢlardır.

Törün (1994), Samsun-Ayvalı Deresi Havzası`nın 10 yıllık ortalama yağıĢını 609.7

mm, akımını ise 38.48 mm olarak bulmuĢtur. Havzanın 30 dakika süreli birim hidrograf

elemanlarını Qp=1339.5 L/s, tp=0.69 saat, tb=2.37 saat olarak tespit etmiĢtir.

Onyando ve Sharma 1995), Kenya‟da küçük kırsal havzalarda doğrudan yüzey akıĢ

ve pik debiyi bulmak için 7.07 km2 „lik Sambret ve 5.44 km2‟lik Logan havzaları için 1958-

1980 yıllarını kapsayan 22 yıllık verileri kullanmıĢtır.

Denli (1995), Çankırı-ġabanözü-Mahmuthacılı Deresi Havzası`nın 5 yıllık ortalama

yağıĢını 365.5 mm, akımını 66.44 mm olarak bulmuĢtur. Havzanın ortalama birim hidrograf

elemanlarını Qp=4415.4 L/s, tp=1.50 saat, tb=5.75 saat; Snyder Metodu Katsayılarını


Canbolat (1996), Ġçel-Tarsus Topçu Deresi Havzasındaki 1985-1994 su yıllarını

içeren araĢtırmasında 1.69 km2 büyüklüğündeki havzada yıllık ortalama 654.3 mm` lik

yağıĢa karĢılık, 57.03 mm`lik akım derinliği oluĢtuğunu belirlemiĢtir. Havza 1 saatlik ortalama

birim hidrografın elemanları Qp = 437.5 l/s, tp = 1.0 saat, tb = 5.0 saat olarak tespit edilmiĢtir.

4

Mockus Metodundaki katsayıları K= 0.208, H= 1.67, Snyder katsayılarını Ct = 0.471 ve Cp =

0.852 olarak hesaplanmıĢtır(KHGM, 1996).

Helaloğlu ve Kaya (1996), Alanı 11.662 km2 olan Adıyaman-Kahta-Harabe Deresi

Havzasında 1984-1994 dönemi için yıllık yağıĢ ortalaması 588.5 mm, akım ortalaması ise

139.9 mm olarak tespit etmiĢlerdir. Havza ortalama birim hidrografının elemanlarını

Qp = 1599 l/s, tp = 1.88 saat, tb = 7.65 saat olarak hesaplamıĢlar ve Havza birim hidrografının

hesaplanmasında DSĠ sentetik metodunun isabetli sonuçlar verdiğini tespit

etmiĢlerdir(KHGM, 1996).

Akbay ve Bakanoğulları (1996), Alanı 4.64 km2 olan Kırklareli-Vize Deresi

Havzasında 1985-1994 yılları arasında yıllık ortalama yağıĢı 503.9 mm, buna karĢılık akım

ortalamasını 2.46 mm olarak tespit etmiĢlerdir. Havza ortalama birim hidrografının

elemanlarını Qp = 277 l/s, tp = 3.44 saat, tb = 16.3 saat olarak hesaplamıĢlar (KHGM, 1996).

KaraĢ (1996), Alanı 4.25 km2 olan Bilecik-Pazaryeri-Kurukavak Deresi Havzasında

1984-1993 yılları arasındaki araĢtırmada ortalama yıllık yağıĢı 660.6 mm, ortalama akımı

130.19 mm, akım katsayısını % 19.71, 15 dakikalık ortalama hidrografın pik debisini

1656.2 L/s, pike eriĢme süresini 0.82 saat, taban süresini ise 5.42 saat olarak tespit etmiĢtir.

Havza için Snyder Metodu katsayılarını Ct = 0.199, Cp = 0.972 ve Mockus metodu

katsayılarını K=0.275, H=1.018 olarak bulmuĢtur. Su verim hesaplamalarında kullanılan Turc

metodunun havza için uygun olmadığını belirtmiĢtir (KHGM, 1996).

Bakanoğulları ve Akbay (1997), Çatalca-Damlıca-Deresi Havzası`nın 17 yıllık

ortalama yağıĢını 699.5 mm, 15 yıllık ortalama akımını 43.2 mm olarak bulmuĢlardır.

Havzanın 1 saat süreli ortalama birim hidrograf elemanlarını Qp=517,3.0 L/s, tp=4.0 saat,

tb=15.06 saat; Snyder Metodu Katsayılarını Ct=2.659, Cp=0.834 ve Mockus Metodu

katsayılarını K=0.250, H=1.302 olarak tespit etmiĢlerdir.

Törün (1997), Samsun-Ayvalı Deresi Havzasında yürüttüğü araĢtırmanın 15 yıllık

sonuçlarına göre havzanın yıllık ortalama yağıĢını 593.1 mm, akımını 31.76 mm, havzanın

BH30 hidrografının Qp=1270.3 L/s, tp=0.71 saat, tb=2.67 saat; Snyder Metodu Katsayılarını


Balçın (1998), Tokat – Uğrak Havzasında yürütülen 20 yıllık araĢtırma sonucunda 7.0

km2 olan havzanın ortalama yağıĢını 490.1 mm, akımını 61.77 mm, havzanın BH15

hidrografının Qp=4211 K/s, tp=0.44 saat, tb=2.42 saat; Synder Metodu Katsayılarını Ct=0.285

Cp= 1.235 ve Mockus Metodu katsayılarını K=0.405, H=0.612 olarak tespit etmiĢtir.

Balçın ve Oğuz (1998), Alanı 7.376 km2, Arazinin %12‟ si orman,%20‟si mera,%68‟i

kuru tarım olan Tokat-Zile-Akdoğan havzasında yürüttükleri araĢtırmanın ilk 10 yıllık

sonucunda havza ortalama yağıĢı 581.5 mm, akımı 35.92 mm olarak bulmuĢlardır. Havzanın

60 dakika süreli birim hidrograf elamanlarını Qp =1551 L/s,tp=1.35 saat,tb=4.83 saat ; Synder

Metodu Katsayılarını Ct=0.320 Cp= 0.99 ve Mockus Metodu katsayılarını K=0.319, H=0.6854

olarak tespit etmiĢlerdir.

5

Bonta (1998), ABD‟nin Ohio eyaletindeki Coshocton tarımsal araĢtırma istasyonunda

aynı toprak serisi içerisinde haritalanan iki küçük havzada akım ve toprak özelliklerindeki

konumsal değiĢikliğin etkilerini iki havzada da araĢtırmıĢtır. Her iki havzada yağıĢa karĢı

verilen bir tepki olarak ortaya çıkan akıĢtaki farklılıklar havzanın yukarı kesimlerinde

depolanan nem farklılıklarından meydana geldiğini tespit etmiĢtir.

Ġstanbulluoğlu ve Ark. (1998), Kurukava Deresi Havzasında 1996 su yılında

gözlenen akımlar, SCS eğri numarası yönteminin sırasıyla Hawkins, Knisel ve pathak isimli

araĢtırıcılar tarafından değiĢtirilmiĢ biçimlerini kullanarak mevsimlik yüzey akıĢları tahmin

etmiĢlerdir. ÇalıĢmada her üç yöntemle tahmin edilen yıllık yüzey akıĢtan olan sapma ve r2

değerleri hesaplanmıĢlardır.

Mammilapalli (1998), ABD‟ndeki 7 eyalette alanı 1030-5161 km2 arasında değiĢen

yedi havzada iklim verilerini değerlendirmek için dağınık parametreli bir havza modeli olan

SWAT‟ı yöntemini kullanarak havzalardaki yağmur ölçekleri dikkate alarak konumsal

değiĢkenliğin etkilerini belirlemek için dört farklı yöntem kullanmıĢtır. Havza akımlarının

modellenmesinde yağmur ölçeğinin seçiminde tüm havza için Thiessen poligon yönteminin

yağmur verilerinin temininde daha uygun olacağını tespit etmiĢtir.

Demirkıran (1999), Alanı 23.5 km2 olan Çankırı-ġabanözü-Mahmuthacılı Deresi

Havzasında 1987-1998 su yıllarında yürüttüğü araĢtırmanın 12 yıllık değerlendirmesinde;

ortalama yağıĢ 400.5 mm, ortalama akım 90,0 mm olarak bulmuĢtur, Havzanın 60 dakika

süreli birim hidrograf elamanlarını Qp =3928.5 L/s, tp=1.33 saat, tb=7.0saat ; Synder Metodu

Katsayılarını Ct=0,166, Cp= 0.242 ve Mockus Metodu katsayılarını K=0.414, H=3.792 olarak

tespit etmiĢtir.

Demiryürek ve ark.(1999), Alanı 10.2 km2 olan Konya-Çiftlilözü-Karabalçık Deresi

Havzasında 1979-1998 su yıllarında yürüttüğü araĢtırmanın 20 yıllık değerlendirmesinde;

ortalama yağıĢ 466.4 mm, ortalama akım 62.86 mm olarak bulmuĢlar, Havzanın 60 dakika

süreli birim hidrograf elamanlarını Qp =1291.8 L/s, tp=2.03 saat, tb=8.89 saat ; Synder Metodu

Katsayılarını Ct=0,670, Cp= 0.590 ve Mockus Metodu katsayılarını K=0.246, H=1.524 olarak

tespit etmiĢlerdir.

Aykanlı (2000), Balıkesir – Bigadiç Kocadere havzasında 1987-1997 yıllarını

kapsayan dönemde yıllık ortalama yağıĢı 536.0 mm, akımı 47.98 mm, havza ortalama birim

hidrograf elemanlarını ise qp= 1829.7 L/s, tp= 2.44 saat, tb= 9.75 saat olarak tespit etmiĢ,

Snyder metodu katsayılarını Ct= 0.889, Cp= 0.802, Mockus metodu katsayılarını ise K=0.293,

H= 1.072 olarak tespit etmiĢtir.

Demirkıran ve Denli (2000), Çankırı – ġabanözü – Mahmuthacılı Deresi Havzasının

1987-1998 yıllarını kapsayan sonuç raporunda yıllık ortalama yağıĢı 400.5 mm, akımı 90.0

mm, havza ortalama birim hidrograf elemanlarını ise; qp= 3785.5 L/s, tp= 1.38 saat, tb= 6.38

saat olarak tespit etmiĢ, Snyder metodu katsayılarını Ct= 0.188, Cp= 0.290, Mockus metodu

katsayılarını ise K=0.141, H= 3.792 olarak bulmuĢlardır.

6

Demiryürek ve ark. (2000), SeydiĢehir – Tarasçı Glabbera Deresi Havzasında

1985-1999 döneminde ortalama yıllık yağıĢı 959.4 mm, akımı 350.89 mm, havza ortalama

birim hidrograf elemanlarını ise; qp= 293.0 L/s, tp= 1.29 saat, tb= 4.64 saat olarak tespit

etmiĢler, Mockus metodu katsayılarını K=0.259, H= 1.505 olarak bulmuĢlardır.

KaraĢ (2000b), Alanı 4.25 km2 olan Bilecik – Pazaryeri Kurukavak Havzasında 1984-

1998 yıllarını kapsayan 15 yıllık dönemde ortalama yıllık yağıĢı 705.7 mm, akımı 137.35 mm,

havza ortalama birim hidrograf elemanlarını (BH15) ise; qp= 1656.2 L/s, tp= 0.82 saat, tb= 5.42

saat olarak tespit etmiĢ, Snyder metodu katsayılarını Ct= 0.199, Cp= 0.972, Mockus metodu

katsayılarını ise K=0.275, H= 1.018 olarak bulmuĢtur.

Kaya (2000), Adıyaman – Kahta Harabe Deresi Havzasında 1985-1999 yıllarında

yürüttüğü araĢtırmada havza yıllık ortalama yağıĢı 612.9 mm, akımı 184.09 mm olarak tespit

etmiĢ, havza ortalama birim hidrograf elemanlarını ise qp= 1669.0 L/s, tp= 1.90 saat, tb= 7.69

saat , Snyder metodu katsayılarını Ct= 0.640, Cp= 0.720, Mockus metodu katsayılarını ise

K=0.259, H= 1.283 olarak hesaplamıĢtır.

KuĢvuran ve Canbolat (2000), Ġçel – Tarsus – Topçu Deresi Havzasında 1985-1999

döneminde ortalama yıllık yağıĢı 688.1 mm, akımı 59.16 mm, havza ortalama birim hidrograf

elemanlarını ise qp= 434.8 L/s, tp= 1.00 saat, tb= 5.09 saat olarak tespit etmiĢler, Snyder

metodu katsayılarını Ct= 0.458, Cp= 0.558, Mockus metodu katsayılarını ise K=0.216,

H= 1.210 olarak hesaplamıĢlardır.

Oğuz ve Balçın (2000), Yozgat – Sorgun Ġkikara Havzasında 1990-1999 yıllarını

kapsayan 10 yıllık dönemde yıllık ortalama yağıĢı 434.4 mm, akımı 34.58 mm, havza

ortalama birim hidrograf elemanlarını ise qp= 1524.8 L/s, tp= 1.75 saat, tb= 6.66 saat olarak

tespit etmiĢler, Snyder metodu katsayılarını Ct= 0.949, Cp= 0.770, Mockus metodu

katsayılarını ise K=0.170, H= 3.750 olarak bulmuĢlardır.

Tekeli ve Babayiğit (2000), Ankara – Haymana – Çatalkaya Deresi Havzasında

1994-1999 yılları arasında yürüttükleri araĢtırmada yıllık ortalama yağıĢı 430.3 mm, akımı

43.81 mm, havza ortalama birim hidrograf elemanlarını ise qp= 2579.0 L/s, tp= 2.00 saat, tb=

7.67 saat olarak tespit etmiĢler, Snyder metodu katsayılarını Ct= 1.011, Cp= 0.880, Mockus

metodu katsayılarını ise K=0.216, H= 1.516 olarak bulmuĢlardır.

Aykanlı ve ark. (2001), Çanakkale-Bayramiç-Eğridere Havzası YağıĢ ve Akım

Karakteristikleri isimli 10 yıllık araĢtırmalarının 1991-2000 su yıllarını içeren 10 yıllık

çalıĢmaları sonucunda; 10.363 km2 büyüklüğündeki havzanın yıllık ortalama yağıĢını

676.8 mm olarak bulmuĢlardır. 1993-2000 döneminde ortalama 719.5 mm yağıĢa karĢın

104.68 mm akım elde edilmiĢtir. Havzaya ait 1.0 saatlik ortalama birim hidrograf elemanları;

qp= 1745.0 L/s, tp= 1.61 saat ve tb= 10.33 saat olarak bulunmuĢtur.

Bakanoğulları ve Baran (2002), Çatalca – Damlıca Deresi Havzasında 1980 – 2001

yıllarında yürüttükleri araĢtırmadan elde ettikleri sonuçlara göre; 8.26 km2 olan havzada, yıllık

ortalama yağıĢı 687.6 mm, ortalama akımı ise 54.3 mm olarak bulmuĢlardır. Havzanın 60

7

dakikalık ortalama birim hidrograf elemanlarını qp= 531.6 L/s, tp= 3.92 saat, tb= 15.38 saat

olarak tespit etmiĢlerdir.

Kaya ve Helaloğlu (2002), ġanlıurfa – Kızlar Deresi Havzası YağıĢ ve Akım

Karakteristikleri isimli 20 yıllık (1982-2001) araĢtırmalarının sonucunda; 26.250km2

büyüklüğündeki havzanın yıllık yağıĢ ortalamasını 428.1 mm, akımı 18.85 mm, havza

ortalama birim hidrograf elemanlarını ise; qp= 4338.0 L/s, tp= 1.63 saat ve tb=9.47 saat olarak

tesbit etmiĢler, Snyder metodu katsayılarını Ct= 0.33 Cp= 0.75, Mockus metodu katsayılarını

ise K= 0.242, H= 1.338, olarak hesaplamıĢlardır.

Madenoğlu (2002), Samsun – Minöz Deresi Havzasında yürüttüğü araĢtırmanın 5

yıllık (1994-1998) sonuçlarına göre; 8.687 km2 olan havzanın yıllık ortalama yağıĢını 428.1

mm, ortalama akımını ise 18.85 mm olarak bulmuĢtur. Havza ortalama birim hidrograf

elemanlarını qp= 1038.32 L/s, tp= 3.85 saat ve tb=11.38 saat olarak belirlemiĢtir.

Oğuz ve Balçın (2002), Tokat – Zile – Akdoğan Deresi Havzasında yürüttükleri

araĢtırmanın 15 yıllık (1987-2002) sonuçlarına göre; 7.376 km2 olan havzanın yıllık ortalama

yağıĢını 552.9 mm, yıllık ortalama akımını ise 35.92 mm olarak bulmuĢlardır. Havzanın 60

dakika süreli ortalama birim hidrograf elemanlarını qp=1565 L/s, tb= 15.38 saat, tp= 3.92 saat

olduğunu belirtmiĢlerdir.

Tekeli ve Babayiğit (2002) Ankara – Yenimahalle – Güvenç Havzasında 1984-2001

dönemi için yıllık yağıĢ ortalamasını 497.9 mm olarak belirlemiĢler, 1987-2001döneminde ise

ortalama 496.4 mm‟lik yağıĢa karĢın 119.32 mm akımın oluĢtuğunu tespit etmiĢlerdir. Havza

ortalama birim hidrograf elemanları qp= 4362.1 L/s, tp= 0.855 saat ve tb=2.758 saat, Mockus

metodu katsayıları K= 0.225, H= 2.150, Snyder metodu katsayıları ise Ct= 0.432 Cp= 0.525

olarak tespit edilmiĢtir.

Bakır ve ark. (2003), Erzurum – Ilıca – SinirbaĢı Deresi Havzasında 1997-2002

dönemi için yıllık yağıĢ ortalamasını 322.4 mm, 1998-2002 dönemimde ise, ortalama 325.0

mm yağıĢa karĢılık 101.3 mm ortalama akım tespit etmiĢlerdir. DSĠ, Snyder ve Mockus

sentetik birim hidrograf yöntemlerine göre pik debiler ve pike erme sürelerini sırasıyla

0.384 m3/s-0.77 saat, 0.302 m3/s-1.18 saat, 0.396 m3/s-0.77 saat olarak saptamıĢlardır.

Oğuz ve Balçın (2003), Tokat – Uğrak Havzası YağıĢ ve Akım Karakteristikleri isimli

26 yıllık (1977-2002) araĢtırmalarının sonucunda; 7.0 km2 büyüklüğündeki havzanın yıllık

yağıĢ ortalaması 485.5 mm, akım değerlerinin alınmaya baĢlandığı 1978-2002 su yıllarını

kapsayan 25 yıllık dönemde yıllık ortalama yağıĢı 483.6 mm, ortalama akımı 55.64 mm

olarak belirlemiĢler, BH15 hidrografının pik debisinin qp=4022.0 L/s, taban süresinin

tb= 2.50 saat, pike erme süresinin tp= 0.43 saat olduğunu belirtmiĢlerdir.

Acar ve Aykanlı (2004), Balıkesir – Bigadiç Kocadere Havzasında 1987-2003

dönemi için 17 yıllık yağıĢ ortalamasını 586.0 mm olarak belirlemiĢler, 15 yıllık yağıĢ- akım

değerlendirilmesinde 567.1 mm yağıĢa karĢın 57.12 mm ortalama akım tespit etmiĢlerdir.

DSĠ, Snyder ve Mockus sentetik birim hidrograf yöntemlerine göre pik debiler ve pike erme

8

sürelerini sırasıyla 1478 m3/s- 1.58 saat, 1665.4 m3/s-2.44 saat, 2313.5 m3/s-1.60 saat

olarak saptamıĢlardır.

Acar ve Aykanlı (2004), Çanakkale-Çan Yalama Deresi Havzasında 1998-2003

dönemi için 5 yıllık yağıĢ ortalaması 787,2 mm, akım ise 244,5 mm olarak tespit etmiĢlerdir.

, DSĠ sentetik metot ile 2 saatlik BH elemanları qp= 0,920 m3/s/mm, tb= 6,79 saat, pike

erme süresinin tp= 1,36 saat olduğunu belirtmiĢlerdir.

KaraĢ (2004), Bilecik –Pazaryeri –Kurukavak Deresi Havzasında 20 yıllık yağıĢ

ortalamasını 721,5 mm akımı ise 122,17 mm olarak tespit etmiĢtir. DSĠ, Syner ve Mockus

sentetik birim hidrograf yöntemlerine göre pik debiler ve pike erme sürelerini sırasıyla qp=

1656,21 L/s, tb= 5,42 saat, pike erme süresinin tp= 0,82 saat , Ct= 0,199 ve Cp=0,972,

K=0,275, H=1,018 olduğunu saptamıĢtır.

Bakanoğulları ve Baran (2006), Kıklareli – Vize Deresi Havzasında 1985-2004

yıllarında yıllık ortalama yağıĢı 546.6 mm, akımı 6.77 mm, havza ortalama birim hidrograf

elemanlarını ise qp= 354.6 L/s, tp= 1.63 saat, tb= 14.43 saat olarak tesbit etmiĢler, Snyder

metodu katsayılarını Ct= 0.311, Cp= 0.293, Mockus metodu katsayılarını ise K=0.119, H=

3.95 olarak hesaplamıĢlardır.

Bakanoğulları ve Baran (2006), Edirne –Merkez Kumdere Havzasında 1985-2004

yıllarında yıllık ortalama yağıĢı 568.8 mm, akımı 16.9 mm, havza ortalama birim hidrograf

elemanlarını ise qp= 590.6 L/s, tp= 1.6 saat, tb= 9.1 saat olarak tesbit etmiĢler, Snyder

metodu katsayılarını Ct= 0.357, Cp= 0.471, Mockus metodu katsayılarını ise K=0.174, H=

2.64 olarak hesaplamıĢlardır.

9

3. MATERYAL

AraĢtırmanın uygulandığı Damlıca Deresi Havzası temsili bir su toplama havzasıdır.

3.1. AraĢtırma havzası hakkında genel bilgi

AraĢtırma havzası, Çatalca ile Kumburgaz yolu üzerinde, Kumburgaz`a 9 km,

Ġstanbul`a ise 51 km mesafededir. Havza alanı 8,26 km2 dir.

Havzanın 1/25000 lik topoğrafik haritası incelendiğinde, suyolları

mertebelendirilmesinde, iki tane 2. dereceden kolun Damlıca Deresine bağlandığı ve

Damlıca Deresinin 3 numara olarak Tepecik Deresine (4) katıldığı, bu derenin de

Büyükçekmece Gölüne dökülmekte olduğu görülür.

Havza çıkıĢı, 410 06' 04'' Kuzey enlem, 280 25' 00'' Doğu boylamlarında olup, denizden

yüksekliği 110 m`dir.

3.2 Ġklim özellikleri

Havzaya en yakın meteoroloji istasyonu olan Florya Meteoroloji Ġstasyonunun

değerleri, Çizelge–3.1`de verilmiĢtir. Havzanın genel iklim özelliği, kıĢlar soğuk ve yağıĢlı,

yazlar sıcak ve az yağıĢlıdır.

3.3 Havzanın jeomorfolojik ve drenaj krakteristikleri

-Havza Alanı (A) 8.26 km2 -Havza çevre uzunluğu (P) 13.10 km -Havza uzunluğu ( LH ) 4.10 km -Havza geniĢliği ( WH ) 2.01 km -Havza max. ve min. yükseklikleri ( hmax.) 258 m. ( hmin ) 110 m -Havza röliyefi ve nisbi röliyef ( r ) 148 m. ( rn ) 0.011 -Havza yöneyi Kuzeybatı-Güneydoğu -Havzanın ortalama yükseltisi ( hor ) 184 m. -Havza median yüksekliği ( hm ) 207 m -Havza ortalam eğimi ( SH ) % 5.9 -Havza Ģekil indisleri Ana su yoluna bağlı indis ( S1) 2.29 Havza uzunluğuna bağlı indis ( S2 ) 2.04 Dairesellik oranı ( S3 ) 0.60 SıkıĢıklık indisi Kc 1.28 -Havza dikdörtgen eĢdeğeri La

Lb 4.88 1.69

-Havza dikdörtgen eĢdeğerine göre eğim indisi

Havza dikdörtgen eĢdeğerine göre yükselti alanları Ģekil 3.3`te verilmiĢtir.

10

ġekil-3.1. Damlıca Deresi Havzası Topoğrafik Haritası

11

Çizelge-3.1 Florya Meteoroloji Ġstasyonu Ġklim Verileri (1936-1980)

Aylar

X

XI

XII

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX Yıllık

YağıĢ

,mm

Toplam 59,2 83,9 104 90,2 73,3 63,1 43,9 28,9 24,0 18,4 20,0 40,1 649,1

Günlük en max) 112 86,0 64,8 43,6 54,7 49,7 50,5 38,8 31,7 43,4 55,7 54,5 112,0

En yüksek kar kal. 4 15 35 45 21 . . . . . . 45

Kar örtülü gün sayısı , 0,1 0,9 3,4 2,6 0,8 , . . . . . 7,7

Sıc

aklık 0

C

Ha

va

Ortalama 15,5 11,9 8,0 5,12 5,5 6,7 10,9 15,8 20,5 23,2 23,3 19,7 13,8

En yük.sek 29,6 25,7 20,0 19,4 21,0 25,6 28,0 31,6 35,3 36,7 38,6 36,6 38,6

En düĢ.(Min) 2,1 -4,6 -11 -12,6 -9,5 -9,6 -0,4 2,6 8,4 13,0 11,4 6,7 -12,6

To

pra

k 5 cm Ort. 16,5 11,9 7,6 5,2 5,8 7,8 13,0 19,6 24,8 27,4 26,4 22,0 15,6

5 cm en düĢük

4,2

-3,6

-5,0

-,6,6

-5,2

-1,0

1,6

5,98

12,6

15,6

11,4

4,9

6,6

B

uharlaĢm

a

Toplam

16,0

31,2

27,6

23,1

22,9

29,0

37,5

44,9

62,5

91,6

93,2

67,0

575,4

Günlük en yük

7,5

5,2

5,8

5,0

5,0

8,0

5,6

7,7

8,0

10,6

10,8

7,8

10,8

N

ispi nem

Ortalama

78

79

80

80

79

77

76

76

72

68

69

73

76

En düĢük

31

34

33

35

34

24

24

21

22

13

12

24

12

R

üzgar

Ortalama hız 3,0 3,3 4,0 4,3 4,0 3,0 3,2 2,8 2,9 3,5 3,4 3,2 3,5

Ortalama yön NE NE NE NE NE NE NE NE NE NE NE NE NE

En hızlı 23,2 29,2 30,0 26,0 27,0 25,0 27,0 27,0 27,0 27,0 20,1 24,3 30,0

En hızlı yönü SW NS

W S ESW

NE,

SW ENS SE N SW NE NE NE S

GüneĢle

nm

e

Ortalama 6,3 4,2 2,8 2,8 3,7 4,6 6,5 8,9 10,8 11,8 11,1 8,4 6,8

Erken Don: Kasım Geç Don: Nisan

12

110

140

170

200

230

260

0 20 40 60 80 100

Eklenik alan % si

Yü

ks

eklik, m

ġekil-3.2 Havza Hipsometrik Eğrisi

ġekil-3.3 Havza Dikdörtgen EĢdeğerine Göre Eğim Dilimleri

-Hidrolojik toprak örtü no.`su 88 -Ana suyolu uzunluğu (Ls) 4.35 km -Toplam suyolları uzunluğu (Lu ) 15.90 km -Havza ağırlık merkezinin ana suyolu üzerindeki izdüĢümünün havza çıkıĢına olan mesafesi

(Lc )

1.78 km

-Ana suyolu profil ve eğimi Ss % 2.15 -Ana suyolu harmonik eğimi S % 1.89 Ana suyolu profili ġekil-4`te verilmiĢtir.

-Akarsu Mertebelendirilmesi

Havza su yolları mertebelendirilmesinde harita ölçeği 1/25000 olup,mertebelere göre

drenaj ağının durumu Çizelge-3.2`de verilmiĢtir.

Çizelge-3.2 Mertebelerdeki Su Yolu Sayıları

Mertebe Su yolu sayısı Uzunluk

(u) (Nu) (km)

1 20 10.7

2 5 3.1

3 1 2.1

Toplam 26 15.9

13

110

130

150

170

190

210

230

250

0 1 2 3 4Uzunluk (Length), km

Yü

ks

eklik (

Ela

va

tion

),m

% 85% 100 100

ġekil-3.4 Ana Suyolu Profili

-Dallanma oranı (Bifürkasyon oranı) (Rb) 4.5 -Drenaj yoğunluğu (1/25000`lik haritadan) (Dd) 1925 m/km -Su yolları frekansı(1/25000`lik haritadan) (Fr ) 3.03

3.4 Havzanın toprak, jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri

Mülga TOPRAKSU genel müdürlüğünce yayınlanmıĢ Marmara Havzası toprakları adlı

rapordan alınan havzaya ait detaylı toprak etüdü aĢağıda izah edilmiĢtir.

Havza topraklarının 8.14 km2`lik çok büyük kısmında büyük toprak grubu vertisol,

0.12 km2 `lik çok az kısmında ise büyük toprak grubu kireçsiz kahverengi topraklardır.

Havzanın çok büyük kısmındaki vertisol topraklarda ana materyal, miosen yaĢlı kalker

ve marnlardan oluĢmuĢtur.

Bünye, profil boyunca killidir. yapı, blok ve prizmatiktir. Toprak kuru iken çok sert,

nemli iken çok sıkı, yaĢ iken yapıĢkan, plastik ve çok plastiktir. toprakta üst topraktan itibaren

kil zarları, AI2`den itibarende kayma yüzeyleri görülmektedir. AI3 katmanı kireç

konkreasyonları içermektedir.

Toprakların su tutma kapasitesi yüksek, geçirgenlikleri düĢüktür. Reaksiyon kalevidir.

Katyon değiĢim kapasitesi yüksektir. DeğiĢebilir katyonlar içinde Ca ve Mg önde gelir.

Organik madde muhtevası ilk katmanda iyi ise de derine doğru azalmaktadır.

AI1 0-36cm kuru iken çok kuru grimsi kahverengi (10 YR 3/2), nemli iken çok koyu gri

(10 YR 3/1); kil; orta, orta yuvarlak köĢeli blok; çok sert, çok sıkı, yapıĢkan, plastik; orta

miktarda küçük ve çok seyrek büyük bioporlar; çok miktarda ince ve seyrek orta kökler; çok

zayıf köpürme; kil zarları (cuntas); çatlaklar 1-2 cm açıklıkta yüzeyde daha geniĢ; keskin

dalgalı sınır.

AI2 36-100 cm nemli iken çok koyu gri (10 YR 3/1); kil; kuvvetli, orta prizmatik; çok

sert, çok sıkı, çok yapıĢkan, çok plastik; çok zayıf köpürme; iyi geliĢmiĢ kil zarları; gayet belirli

kayma yüzeyleri (slickensides), blokların çapı 15-20 cm; bazı çatlaklar 100 cm`ye kadar

uzanıyor; keskin dalgalı sınır.

14

AI3 100-126 cm nemli iken kahverengi-koyu kahverengi (10 YR 4/3); kil; kuvvetli,kaba

köĢeli blok; çok sıkı, çok yapıĢkan ve çok plastik; seyrek, ufak bioporlar; seyrek ince kökler;

küçük, seyrek, sarımsı kahverengi lekeler; zayıf köpürme, köpürme derine doğru artıyor; iyi

geliĢmiĢ kil zarları (illuvial cutans); kayma yüzeyleri çok iyi geliĢmiĢ; gözler halinde parmaklar

arasında ezilebilen 1-3 cm çaplı kireç konkreasyonları, derine doğru çapları büyüyor; belirli

dalgalı sınır.

C 126-150 cm nemli iken koyu grimsi kahverengi (10 YR 4/2) büyük ceplerde renk

grimsi kahverengi (2.5 y 5/2); kil; orta, ince yuvarlak köĢeli blok; sıkı, yapıĢkan, plastik.

Havzaya ait detaylı toprak haritası ġekil-5`de verilmiĢtir.

Havzanın jeolojik yapısı, miosen devrine ait kalker ve marnlardır. Yer yer aynı

devirlere ait konglomera ve jipslerede rastlanmaktadır. Havzanın kuzeyindeki çok küçük bir

parçada üst kretaso, jeolojik zamanına ait granit, granodiorit ve kuarslı dioritlere

rastlanmıĢtır(Marmara Havzası Toprakları-1980)

Umut ve ark. (1994), Havzanın tamamında DaniĢment formasyonu (Tod) hakimdir.

Formasyon sarı, gri, kahverengi mikalı kumtaĢı ve onlarla ardalanmalı, gri marn kil nadiren

çakıltaĢı ve linyit damarlardan oluĢur. Kalınlığı 670 m olup yaĢı orta Oligosendir.

3.5 Havzanın arazi kullanma ve bitki örtüsü durumu

Havza topraklarının % 90`lık büyük kısmında nadassız kuru tarım uygulanmaktadır.

Bu bölümde buğday-ayçiçeği münavebe sistemi uygulanmaktadır. Geriye kalan % 10 `luk

bölümde ise sebzecilik yapılmaktadır.

3.6 YağıĢ ve akım gözlem istasyonları

Havza içinde ve havzaya çok yakın olmak üzere 3 adet yağıĢ istasyonu, havza

çıkıĢında da akımı ölçmek üzere 1 adet akım ölçme savağı tesis edilmiĢtir.

Havza çıkıĢında 110 m.` lik yükseklikte R.1 yağıĢ istasyonu ( 1 adet plüviometre ve

plüviograf belford tipi ), havza sınırına çok yakın olmak üzere 258 m.` lik rakıma R.2

istasyonu ( 1 adet elektronik plüviometre ) ve yine havza çıkıĢında yine sınıra çok yakın

olmak üzere 195 m.` lik rakıma ise R.3 yağıĢ istasyonu ( 1 adet plüviometre ve aylık

plüviograf ) yerleĢtirilerek yağıĢların yersel ve zamansal dağılımı takip edilmektedir.

Akım gözlemleri için havza çıkıĢında, 110 m; lik kotunda 1/5 Ģevli üçgen savak inĢa

edilmiĢtir. Savak inĢaatının hemen yanına savağa bir kanalla bağlantısı olan Limnigraf

yerleĢtirilerek, savak yardımıyla dere yatağından geçen akımın zamansal dağılımı

ölçülmektedir

15

Çizelge-3.3. Damlıca deresi havzasındaki istasyonların Thiessen poligon alanları

Ġstasyon R1 R2 R3 Toplam

Thiessen Poligon alanı, km2 3.55 1.88 2.89 8.26

Thiessen poligon alanının toplam alana oranı, % 43.0 22.0 35.0 100

ġekil-3.5 Damlıca Havzası Detaylı Toprak Haritası

16

4 METOT

4.1 AraĢtırma konuları

4.1.1 Havza yağıĢ karakteristikleri araĢtırma konuları

-Havza Ortalama YağıĢı,

-YağıĢ miktarları ve ġiddetlerinin Yersel ve Zamansal Dağılımı, Derinlik-Alan-Süre

(DAS) ĠliĢkileri,

-YağıĢ Frekansı (yıllık yağıĢlar, maksimum yağıĢlar),

-Havzanın kuraklık periyotlarının belirlenmesi.

4.1.2 Havza akım karakteristikleri araĢtırma konuları

-Hidrograf analizleri,

-Akımların Ayrılması (Hidrografların bileĢenlere ayrılması),

-Hidrografları Belirten Karakteristikler (Hidrograf elemanları),

-Akım Hacmi,

-Birim Hidrografların Çıkarılması,

-YağıĢ-Tutulma ve Yüzey AkıĢ ĠliĢkileri,

-Etkili YağıĢ Süresi,

-Ön YağıĢlar Ġndisi (API),

-DoymuĢluk Ġndisi ve YağıĢın Yüzey AkıĢ Sınırı,

-Ġnfiltrasyon,

-Havza Su Verimi ve TaĢkın Debilerinin Frekanslarının Tayini,

4.2 Gözlem ağı planlama metotları

Havza içersinde imkânlar ölçüsünde 3 adet yağıĢ istasyonu kurulmuĢtur. Havza çıkıĢı

olan savağın bulunduğu kısım ki burası havzanın minimum kotundadır. 1 adet plüviograf ve 1

adet te plüviometre yerleĢtirilmiĢtir. 1980, 1981 ve 1982 yıllarında R-2 istasyonu olan

Elbasan köyünde 1 adet plüviograf, 1 adet plüviometre bulundurulmuĢ, daha sonra bu

istasyondan plüviograf alınarak R-3 istasyonuna kurulmuĢtur.

R-3 istasyonu olan Ortaköy`de 1980, 1981 ve 1982 yıllarında sadece plüviometre

bulundurulmuĢ, 1983 yılından itibaren R-2 den alınan plüviograf buraya yerleĢtirilmiĢtir. R-1

110.0 m, R-2 258.0 m ve R-3 istasyonu da 195.0 m kotlarındadır.

Havzaya tesis edilen yağıĢ istasyonlarında ölçüm için plüviograf ve plüviometreler

kullanılmıĢtır. donlu periyotlarda ağırlıklı tip plüviograftan faydalanılmıĢtır. YağıĢların

baĢlangıçları ve bitiĢleri rasatçılar tarafından kaydedilmiĢtir. YağıĢın olmadığı günlerde alet

belli seviyede yükseltilerek aynı diyagram kullanılmıĢtır. YağıĢlı olan günlerde ise diyagram

çıkarılmıĢtır. Plüviograf değerleri plüviometre değerlerine göre düzeltilmiĢtir.

Havza çıkıĢında, 110 m kotunda 1/5 Ģevli üçgen savak inĢa edilmiĢtir. Savak inĢatının

hemen yanına savağa bir kanalla bağlantısı olan limnigraf yerleĢtirilerek, savaktan geçecek

17

akımın zamansal dağılımı takip edilmiĢtir. Limnigraf kapasitesi 12/5 oranındadır. Limnigraf 24

saatte bir değiĢtirilmektedir.

Savaktan geçen akım miktarı, savağın menba kısmından çıkarılmıĢ kesit alanına

bağlı anahtar eğrisi yardımıyla bulunmaktadır. ġekil-4.1`de havzaya ait anahtar eğrisi

görülmektedir.

1

10

100

0,1 1 10 100 1000 10000

Debi ,L/s

Su

Yü

ksek

liği,

cm

Log Y =0,63163+0,32891 log X

ġekil-4.1 Damlıca Havzası Akım Ġstasyonu Anahtar Eğrisi

4.3 Analiz ve değerlendirme metotları

YağıĢların saatlik, günlük, aylık, yıllık miktarları tabii ve standart zaman aralıklarına

göre zamansal dağılımları ve Ģiddetlilik durumları 222 No`lu YağıĢ Ana projesi`nde belirtilen

metotlara göre incelenmiĢtir (Soykan, Önal, 1986).

4.3.1 Havza ortalama yağıĢının bulunması

Ġstasyonlarda ölçülen yağıĢ değerleri nokta değerlerinden faydalanılarak alansal

ortalama yağıĢları aritmetik, Thiessen ve Ġzohyetal (eĢ yağıĢ eğrileri) metotlarıyla

hesaplanmıĢtır. her üç metodun birden uygulanmasındaki amaç metotlar arasında farkların

bulunup bulunmadığını anlamaktır (Soykan, Önal, 1986).

AraĢtırma süresince havzaya ait ortalama yağıĢ değerleri her üç metotla bulunmuĢ

ancak Thiessen havzaya uygun metot olarak tercih edilmiĢtir. bu metottan faydalanarak her

yağıĢın histogramı çıkarılmıĢtır.

Havzaya ait Thiessen poligonları Ģekil–1`de gösterilmiĢ olup, yağıĢ istasyonlarında

Thiessen ağırlık katsayıları R-1 için % 43, R-2 için % 22, R-3 için % 35`dir.

Ġstasyonlarda yağıĢ miktarları, istasyonun Thiessen ağırlık katsayısı ile çarpılıp,

bulunan değerlerin toplamları suretiyle havza ortalama yağıĢları hesaplanmıĢtır.

18

4.3.2 YağıĢ miktar ve Ģiddetlerinin yersel ve zamansal dağılımını inceleme metotları

Önemli yağıĢların plüviogram analizleri yapılarak zamansal dökümleri Çizelgelere

geçirilmiĢ, eklenik yağıĢ eğrileri çizilmiĢtir. YağıĢların miktarları yanında Ģiddetleri de

incelenerek histogramları çizilmiĢ ve yağıĢ paterni bulunmuĢtur.

DeğiĢik büyüklüklerdeki alanlar üzerinde, değiĢik sürelerde olan maksimum yağıĢları

bulmak için derinlik-alan-süre (DAS) çalıĢmaları yapılır. Bu çalıĢmalarda belli sürelerdeki

yağıĢ miktarları için isohyetal haritaları çıkarılarak Ģu yol takip edilir.

-Belli derinlikten fazla yağıĢ alan alanlar ölçülür,

-Gittikçe azalan ortalama yağıĢ derinlikleri ordinat ve onlara tekabül eden alanlar

apsis eksenine iĢlenir,

-Aynı süreye tekabül eden noktalardan zarf eğrisi çizilir.

Herhangi bir havzada saptanan DAS eğrileri, o havza için inĢa edilecek su depolama

yapılarına ait dolu savak projelendirmelerinde mutlak gereklidir.

Havzaya ait üç yağıĢ istasyonunda kaydedilen yağıĢ değerlerine göre 0.25, 0.50,

0.75, 1.00 saatlik DAS eğrileri çıkarılmıĢtır. Havza alanı fazla büyük olmadığı için, DAS

eğrilerinde süre kısa seçilmiĢtir.

Bu araĢtırma periyodunda Ģiddetlilik analizleri de yapılmıĢ ve süre, tekerrür

bağlantıları da incelenerek, ġiddet-Süre-Tekerrür eğrileri bulunmuĢtur.

4.3.3 YağıĢların kuraklık analiz metotları

Kuraklık indekslerinin hepsinin kullanılabileceği Ģartlar vardır. Bu nedenle, bütün

indeksler her Ģart altında iyi sonuçlar vermez. Bu amaçla özellikle kuraklığın belirlenmesinde

kullanılması kolay ve basit iki yöntem bu sonuç raporunda kullanılmıĢtır.

Standart yağıĢ indeksi

YağıĢ açığının, yer altı suyu, rezervler, toprak nemi, kar yığınları ve akımlar

üzerindeki etkisinin anlaĢılması standartlaĢtırılmıĢ yağıĢ indeksinin geliĢtirilmesine sebep

olmuĢtur. StandartlaĢtırılmıĢ YağıĢ Ġndeksi (SYĠ) çoklu zaman ölçekleri için yağıĢ açığının

nitelendirilmesi için tasarlanmıĢtır. Bu zaman ölçekleri farklı su kaynakları mevcudiyetindeki

kuraklığın etkisini yansıtabilir. Toprak nemi Ģartları göreceli olarak daha kısa ölçekte yağıĢ

aykırılıklarına cevap verirken, yeraltısuyu, akımlar ve su rezervleri uzun süreli yağıĢ

aykırılıklarını yansıtabilir. Bu sebeple Mckee ve ark. (1993), orijinal olarak SYĠ`ni 3,6,12,24 ve

48 aylık zaman ölçeklerinde hesaplamıĢtır. SYĠ, belirli bir zaman ölçeği için ortalamadan olan

yağıĢ farkları standart sapmaya bölünerek Ģöyle hesaplanabilir;

X =

M

i

Xi1

, 2 = 1

)( 2

1

M

XXM

i

i

, =2 , SYĠ =

iX

19

Burada X , ortalama, 2 , varyans, , standart sapma ve SYĠ, standartlaĢtırılmıĢ yağıĢ

indeksidir.

YağıĢ, 12 aydan daha kısa bir zaman ölçeğinde normal dağılıma uymaz. SYĠ`ni normal

dağılım haline getiren bir ayarlama yapılır. Bir zaman ölçeği ve yer için ortalama SYĠ`nin sıfır

ve standart sapmanın bir olması bir avantajdır, çünkü SYĠ normalize edilmiĢtir. Böylece daha

nemli ve daha kuru iklimler aynı yolla temsil edilebilirler. Ayrıca SYĠ kullanılarak nemli

periyotlar da kontrol edilebilir Kadıoğlu, 1997).

SYĠ ve SAĠ`nin sonucunda elde edilen kuraklık duyarlıklarını tanımlamak için Çizelge 4.1`de

verilen sistem sınıflaması kullanılmıĢtır.

Çizelge-4.1 SYĠ ve SAĠ Değerleri için Kuraklık Sınıflandırması

SYĠ ve SAĠ Değerleri Kuraklık Dereceleri

2.0 ve fazla AĢırı Islak

1.5 - 1.99 Çok Islak

1.0 - 1.49 Orta Islak

-0.99- 0.99 Normale Yakın

-1.00 -1.49 Orta Kurak

-1.50 -1.99 ġiddetli Kurak

-2.0 ve daha az AĢırı Kurak

Normal YağıĢın Yüzdesi

Normal YağıĢın Yüzdesi (NYY), bir yer için yağıĢın en basit ölçülerinden biridir. Tek

bir bölge ve mevsim için kullanıldığında normalin yüzdesi analizi oldukça etkindir. Ancak

kolaylıkla yanlıĢ anlaĢılabilir ve yer ile mevsime bağlı olan Ģartları farklı gösterebilir. Aktüel

yağıĢın, normal yağıĢa (ekseriyetle 30 yıllık ortalama önerilir) bölünmesiyle hesaplanır ve %

100 ile çarpılır. Hesaplama Ģöyledir.

X = 30

30

1

i

Xi

, NYY = X

Xi x 100

NYY indeksi çeĢitli zaman ölçekleri için hesaplanabilir. Genellikle bu zaman ölçekleri, belirli

bir mevsimi temsil eden belirli bir aydan bir grup aya, yıl veya su yılına göre sıralanabilir.

Belirli bir yer için normal yağıĢ % 100 kabul edilir.

4.3.4 Akım gözlemlerinin değerlendirilmesi

Akım değerlendirilmelerinde, akım ana projesi ve özellikle 6 nolu alım verilerinin

çıkarılması adlı ek talimattan yararlanılmıĢtır.

Limnigraftan zamana karĢı okunan seviyeler formlara iĢlenmiĢ ve bunların debi

değerleri anahtar eğrisinden okunarak karĢılarına yazılmıĢtır. Bu debi değerleri havza

faktörünün kullanılmasıyla daha ileriye götürülerek kıymetlendirilmiĢtir. Böylece günlük

ortalama debi, günlük akım derinliği, bireysel akım derinliği ve taĢkın piki gibi akım doneleri

hesaplanmıĢtır.

20

mm/h

tL

B x x D

Yüzey Akım

tp

tb

Taban Akım (Baz Akım)

ġekil-4.2 Doğal Bir Hidrografın BileĢenleri

-Hidrograf Analizleri

Limnigraf, akım olaylarının zamansal değiĢimini diyagram üzerinde göstermektedir.

Akarsu debisinin veya nehirdeki su seviyesinin zamana karĢı çizilen grafiğine "Hidrograf"

denir. Akım gözlemlerinin değerlendirilmesinde hidrograf analizleri önemli bir yer tutmaktadır.

Genel olarak simetrik olmayan bir çan eğrisi Ģeklinde doğal bir hidrografın çeĢitli bileĢenleri

ġekil-4.2`de gösterilmiĢtir.

Limnigraf diyagramlarından zamana karĢı inch olarak okunan su yükseklikleri anahtar

eğrisi yardımıyla q debilerine (L/s) çevrildikten sonra zamana karĢı debi değerleriyle akım

hidrografları çıkarılmıĢ ve analiz edilerek bileĢenlerine ayrılmıĢtır. Hidrografları kısımlarına

ayırırken de Barnes (yarı logaritmik) metodu kullanılmıĢtır (Usul, ġorman, 1981; Soykan,

Önal, 1986).

Hidrografın en önemli kısmı çekilme eğrisidir. Çekilme eğrisi büyük oranda yağıĢtan

bağımsız olduğu ve havzada depolanmıĢ olan suyun dere yatağındaki akıĢını

grafiklendiğinden, havza için ortak bir çekilme eğrisi bulunabilmektedir.

Havzayı temsil eden çekilme eğrisini elde etmek için kaydırma metodu kullanılmıĢtır.

Yirmi yıl içersinde seçilmiĢ akımlara ait çekilme eğrilerine ait uçlardan teğet çizilmiĢ ve havza

için karakteristik çekilme eğrisi çıkarılmıĢtır.

-Birim Hidrograf

Bir havzanın birim hidrografı (BH), o havzaya belli bir sürede zamanda ve yerde

dağılımı düzgün olarak yağan ve 1mm su derinliği meydana getiren sağnağın yüzey akım

hidrografıdır. Belirtilen derinlik, süzülmeden sonra geride kalan su derinliğidir ve etkili yağıĢ

derinliği adını alır. Sherman`ın tariflediği birim hidrograf teorisinde beĢ kabul vardır. Bunlar;

Zaman

Debi,L/s

A E

F

Ø

C

21

1- Etkili yağıĢ, belirtilen zaman içerisinde düzgün olarak yağmıĢtır. Bu kabul için

nispeten kısa süreli yağıĢlar ele alınmalıdır.

2- Etkili yağıĢ havzaya düzgün olarak dağılmıĢtır. Burada havzanın küçük olması

önemlidir.

3- Yüzey akım hidrografının taban süresi, belli süreli yağıĢlar için sabittir.

4- Aynı süreli sağnakların meydana getirdikleri akımlara ait hidrografların ordinatları,

sağnakların su derinlikleri ile doğru orantılıdır.

5- Bir havza için, belli süreli yağıĢın meydana getirdiği akımın birim hidrografı,

zamanda bağımsız olarak sabittir.

Bu peĢin kabuller dikkate alınarak birim hidrograf elde etmek için etkili yağıĢı havzada

ve zaman içinde mümkün olduğu kadar düzgün dağılımlı olan yağıĢlar seçilmiĢtir. Yüzey

akım diğer kısımlardan ayrılarak yüzey akım hacmi ve derinliği hesaplanmıĢtır. Yüzey akım

ordinatları akım derinliğine bölünüp, o etkili yağıĢ süresindeki birim hidrograf ordinatları

bulunmuĢtur.

4.3.5 YağıĢ-tutulma ve yüzey akıĢ iliĢkileri

-Etkili YağıĢ

Birim hidrograf süresinin bulunmasında gerekli olan yağıĢ süresi, yağıĢ histogramı

üzerinde yüzey akıĢ yüksekliği yerleĢtirilerek ve zaman eksenine paralel çizmek suretiyle

tayin edilmiĢtir. Zaman eksenine çizilen paralelin üstünde kalan yağıĢ etkili yağıĢ, bu yağıĢın

süresi de etkili yağıĢ süresi olarak alınmıĢ ve ġekil-4.3`de gösterilmiĢtir.

-Ġnfiltrasyon Hızı

Havza ortalama infiltrasyon hızını tayin etmek için Ø indeks metodu kullanılmıĢtır. Bu

metotta, yağıĢ histogramına yağıĢtan meydana gelen yüzey akım miktarı yerleĢtirilerek

zaman eksenine çizilen paralelin altında kalan kısım infiltrasyon indeksi olarak alınmıĢtır.

I (mm/h)

I1 I3

I2

I4

y

t1 t2 t3 t4 t

ġekil-4.3 Ø Ġndeksinin Bulunması

I5

Ø

22

ġekil-4.3`de gösterildiği üzere histograma ait Ø indeksi bulmak için, miktarı bilinen "d"

ye eĢit olarak yazacağımız denklem Ģöyledir.

(I1 - y) t1 +(I2 - y) t2 +(I3 - y) t3 +... (I5 - y) t5 = d

Bu denklemde "y" yi, "d" yi verecek Ģekilde "Ø" çizgisini yukarı aĢağı olarak oynatınız.

-Ön YağıĢlar Ġndisi (API)

Yüzey akım üzerinde toprak rutubetinin etkisi, toprak rutubetinin bir ölçüsü olarak bu

metotla incelenmiĢtir.API değerinin hesaplanmasında;

API=P0 + P1K + P2K2 + P3K

3 + ...............+ PNKN

Burada;

P0=Akımı meydana getiren yağıĢtan önceki 24 saatlik yağıĢ (mm)

P1,P2,P3,PN0 Akımı meydana getiren yağıĢtan önceki 24 saatten evvelki 1, 2, 3, n`inci

günlerde meydana gelen yağıĢlar (mm)

n=Hesaplama yapılan günler sayısı

K=Toprak tipine bağlı katsayı olup (0.85 - 0.98) arasında değer almaktadır.

-DoymuĢluk Ġndisi (Yüzey AkıĢ Sınır Eğrisi)

Yıl içindeki yağıĢları, yüzey akıĢ meydana getiren ve getirmeyen diye iki gruba

ayırarak zamana karĢı yağıĢ yükseklikleri iĢaretlendiğinde, akım oluĢturan yağıĢ ile

oluĢturmayan yağıĢlar arasında bir sınır eğrisi çizilebilir. Bu eğri yüzey akıĢ sınır eğrisidir.

4.3.6 YağıĢ ve akımların frekans analizleri

Havza yağıĢlarının frekans analizi için, havzaya ait 27 yıllık yağıĢ değerlerinden

faydalanılmıĢtır. Havza akımlarının frekans analizi için, havzaya ait 25 yıllık akım

değerlerinden faydalanılmıĢtır. Bu sürerlerdeki yağıĢ ve akımların frekans dağılımları için

Kolmogorov-Simirnov testi kullanılmıĢtır. Bu dağılımlarda hareketle, havza akımlarına ait

çeĢitli olasılıklar hesaplanmıĢtır.

4.4 Sonuçların gözlem yapılmayan havzalara aktarılması

Havzada uzun süreli çalıĢmalar sonucunda bulunan akım değerleri, hidrolojik yönden

benzer olan havzalara, boyusuz birim hidrograf kullanılarak aĢağıdaki metotlarla

uygulanabilir.

Havzaya ait boyutsuz birim hidrograf, havzanın diğer özellikleri gibi, ayrı ayrı

yağıĢlardan oluĢsa bile sabite yakın, değiĢmeyen bir özelliğe sahiptir.

AraĢtırma havzası için uzun süreli çalıĢmalar sonunda bulunan ortalama birim

hidrografın yükselme zamanına Tp, pikine Qp denilerek, zaman değerleri Tp ye, debi değerleri

Qp ye bölünürse boyutsuz birim hidrograf değerleri bulunmuĢ olur. Bu Ģekilde boyutsuz hale

getirilen değerlerle havza boyutsuz birim hidrografı çizilir. Havzaya ait herhangi bir süreli

yağıĢtan meydana gelecek birim hidrograf, bu süreyi Qp ve Tp değerlerinin bilinmesi halinde

boyutsuz birim hidrografın apsis ve ordinatlarının bu değerlerle çarpımıyla elde edilir(Soykan,

1972).

23

4.4.1 Snyder metodu ile havza sentetik birim hidrograf elemanlarının tespiti

Bu metotta havza topoğrafik karakteristikleriyle, birim hidrografın pik debisi, pike

eriĢme zamanı ve hidrograf taban süresi uzunluğu arasında matematiksel iliĢki kurulmuĢtur

(Butler, 1957).

Bu metotta kullanılan formüller aĢağıda verilmiĢtir (Chow, 1964; Soykan, 1972; Usul,

1981).

1) tp=0.75 Ct (L. Lc)0.3

2) tr=tp/5.5

3) qp=275Cp/ tp

4) tpR=tp+0.25(tR-tr)

5) qpR=275Cp/ tpR

6) qpR=qp(tp/tpR)

Burada;

tp=Pike eriĢme süresi (h) Metot`da etkili yağıĢ ile hidrografın baĢlama zamanı aynı

olduğu için bu parametre etkili yağıĢın baĢlangıcı ile hidrografın piki arasındaki süre olarak

tanımlanmıĢtır.

tr=Standart etkili yağıĢ süresi (h)

tR=Etkili YağıĢ süresi (h)

tpR=Etkili YağıĢ süresinin ortasından pike kadar olan süre (h)

QpR=Birim hidrografın birim alanına düĢen pik debisi

L=Ana su yolu uzunluğu (km)

Lc=Havza ağırlık merkezinin ana su yolundaki izdüĢümünden havza çıkıĢına olan

uzaklık (km)

Ct,Cp=Havza ve birim hidrograf karakteristiklerine bağlı katsayılar

AraĢtırma havzasının Ct, ve Cp.katsayılarının tespitinde havza birim hidrografları

kullanılır. hesaplamada önce 2 no`lu denklemden standart etkili yağıĢ süresi bulunur.

Bulunan standart etkili yağıĢ süresi (tr), etkili yağıĢ süresine (tR) eĢitse qpR=qp olacağından Cp

ve Ct katsayıları 1 ve 3 no`lu denklemlere, eĢit olmaması durumunda 4 no`lu denklemle

bulunacak düzeltilmiĢ t değerleri ile 1 ve 5 no`lu denklemlerin kullanılmasıyla hesaplanır

(Chow, 1964).

AraĢtırma havzası için bulunan bu katsayılar benzer havzaların birim hidrograflarının

çıkarılmasında kullanılır(Özer, 1990; Yılmaz, 1991).

4.4.2 Mockus metodu ile sentetik birim hidrografın elde edilmesi

Su toplanma zamanı (Tc) 30 saate kadar olan havzalarda uygulanabildiği belirtilen

Mockus`un üçgen birim hidrograf metoduyla birim hidrografının elde edilmesi için K ve H

katsayıları araĢtırma havzası birim hidrografları kullanılarak aĢağıdaki formüllerle

hesaplanmıĢtır (Soykan, 1972; Özer, 1990; Yılmaz, 1991).

24

1- Q=K.A.ha/Tp de ha= 1 mm alındığından K=(Qp.Tp)/A

2- H=(2x0.278-K)/ K

3- Tr=H.Tp

4- Tb=Tp+Tr

Burada;

Qp=Birim hidrograf pik debisi (m3/s/mm) veya (L/s/mm)

Tp=Birim hidrografın pike gelme süresi (h)

Tr=Birim hidrografın çekilme süresi (h)

Tb=Birim hidrografın taban süresi (h)

K ve H havza özelliklerine bağlı katsayılardır.

AraĢtırma havzası birim hidrograflarından bulunan K ve H sabit değerleri rasadı

olmayan hidrolojik bakımdan benzer havzaya uygulanırken Birim Sağnak Süresi (AD) nin ne

olması gerektiğinin belirlenmesinde suyun toplanma zamanı (Tc) dikkate alınmaktadır. Su

toplanma zamanı (Tc) 15-30 saat ise AD= 3 saat, su toplanma zamanı (Tc) 10-15 saat ise

AD=2 saat, su toplanma zamanı (Tc) 6 saat ise AD=1 saat ve su toplanma zamanı (Tc) 3

saatten az ise AD=0.5 saattir.

Ancak bazı hallerde Tc`nin gerçek değeri birim sağanak süre (AD) olarak

alınmaktadır. Havzanın birim sağanak süresine uygun pike erme süresi aĢağıdaki formülle

hesaplanmaktadır (Özer, 1990).

Tp=Tc+0.6Tc 4.3.1.3 DSĠ Sentetik Metodu ile birim hidrografının elde edilmesi

DSĠ sentetik metoduyla elemanları (Qp, Tp, Tb) hesaplanan birim hidrograf 2 saat süreli

birim hidrograf olmaktadır ve aĢağıdaki eĢitliklerle elemanları bulunmaktadır.

1) Qp = A.qp.10-3

2) qp = 414/ A 0.225 x( (L.Lc) / (S)0.5)0.16

3) V = A. ha.103

4)Tb = 3.65. V/Qp

5)Tp = Tb/5

Burada A : Havza alanı (km2)

L : Anasuyolu uzunluğu (km) Lc : Havza ağırlık merkezinin, anasuyolundaki izdüĢüm noktasından havza çıkıĢına kadar

olan uzaklık (km)

S : Anasuyolu harmonik eğimi

Qp : Birim hidrograf piki (m3/s/mm)

qp : Birim hidrografın birim alana düĢen pik debisi (L/s/km2) ha : 1.0 mm

V . AkıĢ hacmi (m3) Tb : Taban süresi (saniye)

Tp : Pik‟e eriĢme süresi (birimi Tb‟ye bağlı)

25

5. BULGULAR VE TARTĠġMA

5.1 Bulgular

5.1.1 Aylık yağıĢ, akım dağılımı ve yıllık ortalamalar

AraĢtırmanın bu döneminde, 27 yıllık yağıĢlar değerlendirilerek, aylık toplam,

ortalama ve maksimum miktarları bulunmuĢ ve Çizelge-5.1`de iĢlenmiĢtir.

Aylık ortalama yağıĢ değerleri, aritmetik ve thiessen metotlarıyla bulunmuĢtur. Ġki ayrı

metotla bulunan değerler arasında fazla bir fark görülmemiĢtir. Ancak tüm değerlendirmeler,

havzanın fiziksel özellikleri ile, istasyonların konumları dikkate alınarak thiessen metoduna

göre yapılmıĢtır.

Çizelge-5.1 incelendiğinde, havzaya ait 27 yıllık ortalama değer 709,2 mm, en yüksek

yıllık yağıĢ ortalaması 935,6 mm olarak 1987 yılında, en düĢük ortalama yağıĢ ise 1985

yılında 557,7 mm olarak tespit edilmiĢtir.

R-1, R-2 ve R-3 istasyonları arasında fazla kot farkı bulunmamaktadır. Ġstasyonlar

arasında aylık ve yıllık toplam yağıĢlar bakımından farklılıklar mevcuttur. Yıllık toplam yağıĢ

olarak en fazla yağıĢı R-1 istasyonu, en az yağıĢı ise R-3 istasyonu almıĢtır.

Havzaya ait 27 yıl içindeki aylık ortalama yağıĢlar, Ģekil-5.2`de verilmiĢtir. ġekil

incelendiğinde, yıl içinde yağıĢın aylara göre dağılımı, aralık ayında en yüksek, ağustos

ayında ise en düĢük değer olarak gözlenmiĢtir. Aylık yağıĢlar ekim ayında baĢlamak üzere

aralık ayında pike ulaĢmıĢ ve mart ayı hariç genelde düĢüĢ göstererek ağustos ayında en

düĢük değeri almıĢtır. AraĢtırmanın bu döneminde, her yıla ait ortalama yağıĢ değerleri Ģekil-

5.1`de gösterilmiĢtir. ġekil incelendiğinde, ortalama değere göre aĢağıda ve yukarıda

değerler görülecektir. AraĢtırma süresince en yağıĢlı yıl 935.6 mm ile 1987 su yılı, en az

yağıĢlı yıl ise 557.7 mm ile 1985 su yılı olmuĢtur.

AraĢtırmanın akımla ilgili değerlendirilmelerinde 25 yıllık bu dönemde tespit edilen,

akımların toplamları, yüzey akım, yüzeyaltı akım ve yüzey akıĢ katsayıları ile aylık yağıĢ

miktarları Çizelge-5.2`de verilmiĢtir.

Çizelge incelendiğinde, akım değerlerinin incelendiği 1982-2006 yılları arasındaki 25

yıllık dönemde, ortalama yıllık toplam yağıĢ 714,78 mm, ortalama yıllık toplam akımın ise

52,6 mm olduğu görülür. Bu toplam akımın 23,4 mm`si yüzey akıĢ, 4,8 mm`si yüzeyaltı akım

ve 24,4 mm `si de ana akımdır. Ortalama yüzey akıĢ katsayısı % 3,1 `tir. En yüksek akım

alan ay 83,0 mm ile Ekim ayı olmuĢtur. En yüksek yüzey akıĢ katsayısı % 60,8 ile Temmuz,

en düĢük yüzey akıĢ katsayısı ise % 0.0 ile Ağustos ayı olmuĢtur.

AraĢtırma periyodu olan 9131 günün 6189 gününde akım görülmüĢtür. Bu akımlı

günlerin % 76.6 sında 0,0 mm ile 0,25 mm arasında , % 12,6 sında 0,25 ile 0,50 mm

arasında akım ölçülmüĢtür.

26

Çizelge-5.1 Havzada Aylık toplam, Ortalama ve Maksimum YağıĢlar (1980-2006) A Y L A R

X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX Yıllık

Toplam R-1 91,4 70,3 80,2 103,5 55,5 76,7 52,5 39,0 36,6 7,2 10,0 20,6 643,5

YağıĢ R-2 106,6 54,3 72,2 106,2 36,8 57,0 42,4 44,6 39,6 18,6 10,2 588,5

mm R-3 88,5 69,0 92,0 141,0 63,0 111,0 68,0 46,0 48,0 2,5 2,0 24,0 755,0

Ort. Arit. 95,5 64,5 81,5 116,9 51,8 81,6 54,3 43,2 41,4 9,4 4,0 18,3 662,3

YağıĢ Thi. 93,7 66,3 82,6 117,2 54,0 84,4 55,7 42,7 41,3 8,1 5,0 19,5 670,4

Günlük R-1 24,3 25,0 36,6 19,0 18,9 28,6 27,9 15,0 13,8 7,2 10,0 9,5 36,6

Max. R-2 29,0 18,1 31,2 20,0 14,5 20,5 25,2 19,5 18,7 14,6 6,0 31,2

Yağ.mm. R-3 26,0 15,0 29,0 25,0 20,0 36,0 35,0 15,0 10,0 2,5 2,0 15,0 36,0

Toplam R-1 114,0 69,8 152,5 45,7 47,3 19,0 61,2 15,6 9,8 3,2 59,5 597,6

YağıĢ R-2 112,4 69,9 50,6 7,5 13,0 54,5 13,7 4,8 58,9 385,3

mm R-3 148,0 102,2 179,0 117,0 19,0 15,0 84,0 26,0 9,0 70,0 769,2

Ort. Arit. 0,0 124,8 80,6 127,4 56,7 26,4 11,3 66,6 5,2 16,5 5,7 62,8 584,0

YağıĢ Thi. 0,0 125,5 81,2 139,4 62,3 29,8 13,4 67,7 6,7 16,3 5,6 63,0 611,0

Günlük R-1 25,8 19,0 26,5 24,2 16,6 11,8 23,3 15,6 9,8 2,2 40,0 40,0

Max. R-2 47,2 16,2 12,5 6,5 9,5 22,0 8,0 4,8 47,9 47,9

Yağ.mm. R-3 32,0 32,0 30,0 30,0 19,0 15,0 26,0 15,0 6,0 45,0 45,0

Toplam R-1 45,7 182,0 162,4 86,3 21,4 51,7 83,0 39,1 10,1 37,1 19,5 4,5 742,8

YağıĢ R-2 46,5 165,6 141,6 48,0 10,1 40,0 61,8 21,5 8,5 54,0 13,5 2,0 613,1

mm R-3 60,0 205,0 203,0 106,0 37,0 82,0 104,0 43,0 15,0 60,0 29,0 10,0 954,0

Ort. Arit. 50,7 184,2 169,0 80,1 22,8 57,9 82,9 34,5 11,2 50,4 20,7 5,5 770,0

YağıĢ Thi. 50,9 186,4 172,0 84,8 24,4 59,7 85,7 36,6 11,5 48,8 21,5 5,9 788,2

Günlük R-1 28,5 56,0 23,0 16,0 6,0 23,0 16,8 19,5 5,0 16,5 13,3 4,5 56,0

Max. R-2 29,5 62,7 26,5 15,0 10,0 22,5 20,0 21,5 1,5 17,5 7,5 2,0 62,7

Yağ.mm. R-3 35,0 61,0 30,0 25,0 10,0 22,0 32,0 17,0 8,0 33,0 20,0 10,0 61,0

Toplam R-1 28,8 43,7 102,3 79,8 60,0 4,2 25,2 36,8 76,0 47,2 41,1 8,0 553,1

YağıĢ R-2 20,5 22,7 148,0 109,5 58,5 12,0 20,0 42,0 102,0 50,0 63,0 14,0 662,2

mm R-3 42,0 34,1 102,2 55,7 31,0 2,9 18,0 25,0 77,1 46,2 63,6 7,1 504,9

Ort. Arit. 30,4 33,5 117,5 81,7 49,8 6,4 21,1 34,6 85,0 47,8 55,9 9,7 573,4

YağıĢ Thi. 31,6 35,7 112,3 77,9 49,5 5,5 21,5 33,8 82,1 47,5 53,8 9,0 560,2

Günlük R-1 24,3 11,0 33,0 20,0 31,0 2,0 21,2 13,0 38,5 21,8 15,5 8.0 38,5

Max. R-2 19,0 13,0 36,0 28,0 40,0 5,0 16,0 11,0 35,0 23,0 34,0 12,0 40,0

Yağ.mm. R-3 31,0 9,0 27,5 17,5 27,5 1,0 14,5 7,6 35,6 22,8 27,3 7,1 35,6

Toplam R-1 33,7 57,4 38,6 92,7 61,5 96,2 83,7 23,0 48,0 25,0 79,0 638,8

YağıĢ R-2 56,0 89,0 57,0 142,0 86,0 129,0 104,0 24,0 55,0 69,0 67,0 6,0 884,0

mm R-3 34,1 47,0 29,6 80,3 47,7 74,9 61,2 19,3 42,3 26,9 74,9 2,1 550,3

Ort. Arit. 41,3 64,5 41,7 105,0 65,1 100,0 83,0 22,1 48,4 43,6 73,6 2,7 691,0

YağıĢ Thi. 38,7 60,7 39,5 99,2 62,1 96,0 80,3 21,9 47,5 38,8 74,9 2,1 661,8

Günlük R-1 9,0 19,5 7,0 24,7 16,0 16,5 20,0 10,0 25,0 25,0 55,0 55,0

Max. R-2 16,0 21,0 10,0 37,0 26,0 25,0 28,0 9,0 38,0 34,0 20,0 5,0 38,0

Yağ.mm. R-3 12,0 14,4 8,3 20,0 16,2 16,8 19,5 8,5 38,2 19,6 36,6 2,1 38,2

Toplam R-1 72,4 35,0 45,5 184,0 102,0 41,0 40,0 26,0 10,0 12,0 567,9

YağıĢ R-2 67,0 67,0 67,0 279,0 93,0 44,0 36,0 6,0 27,0 12,0 3,0 20,0 721,0

mm R-3 35,7 24,2 29,0 141,0 54,5 70,4 41,0 21,7 12,5 1,2 11,2 442,4

Ort. Arit. 58,4 42,1 47,2 201,3 83,2 51,8 39,0 2,0 24,9 11,5 1,4 14,4 577,1

YağıĢ Thi. 58,4 38,3 44,5 189,9 83,4 52,0 39,5 1,3 24,7 11,3 1,1 13,5 557,7

Günlük R-1 29,0 17,0 9,5 30,0 30,0 13,0 17,0 16,0 10,0 12,0 30,0

Max. R-2 30,0 16,0 8,0 49,0 23,0 9,0 8,0 4,0 15,0 12,0 3,0 20,0 49,0

Yağ.mm. R-3 15,0 10,2 11,2 21,2 10,0 12,0 12,0 8,8 12,5 1,2 11,2 21,2

Toplam R-1 125,0 163,0 68,0 167,5 68,0 20,0 52,0 40,0 3,0 27,0 733,5

YağıĢ R-2 124,0 154,0 75,0 196,0 101,0 31,0 54,0 71,0 10,0 37,0 853,0

mm R-3 81,0 95,0 52,5 125,0 52,5 16,5 49,5 1,0 36,4 8,8 15,8 534,0

Ort. Arit. 110,0 137,3 65,2 162,8 73,8 22,5 51,8 0,3 49,1 7,3 0,0 26,6 706,8

YağıĢ Thi. 109,4 137,2 64,1 158,9 69,8 21,2 51,6 0,4 45,6 6,6 0,0 25,3 690,0

Günlük R-1 29,0 35,0 30,0 29,0 16,0 12,0 36,0 11,0 3,0 15,0 36,0

Max. R-2 42,0 38,0 26,0 32,0 17,0 25,0 34,0 27,0 10,0 25,0 42,0

Yağ.mm. R-3 20,0 24,0 25,0 20,0 12,0 8,5 26,0 1,0 11,3 8,0 10,0 26,0

Toplam R-1 106,0 46,0 104,0 217,6 29,0 329,0 79,6 35,0 29,0 71,0 35,0 36,0 1117,2

YağıĢ R-2 166,0 46,0 109,0 148 40,0 163,0 67,0 37,0 25,0 51,0 42,0 14,0 908,0

mm R-3 98,0 39,0 80,0 96,0 38,0 182,5 71,5 30,2 21,0 35,0 30,6 8,0 729,8

Ort. Arit. 123,3 43,7 97,7 153,9 35,7 224,8 72,7 34,1 25,0 52,3 35,9 19,3 918,3

YağıĢ Thi. 116,4 43,6 96,7 159,7 34,6 241,2 74,0 33,8 25,3 54,0 35,0 21,4 935,6

Günlük R-1 46,0 15,0 31,0 40,0 10,0 90,0 40,0 10,0 20,0 67,0 23,0 30,0 90,0

Max. R-2 46,0 26,0 31,0 22,0 16,0 33,0 35,0 10,0 10,0 45,0 17,0 10,0 46,0

Yağ.mm. R-3 30,0 11,0 22,0 22,0 11,0 35,0 35,0 10,0 7,0 30,0 17,0 5,0 35,0

Ġstasyon No:

Yılla

r

1

9

8

1

1

9

8

0

1

9

8

2

1

9

8

3

1

9

8

5

1

9

8

4

1

9

8

7

1

9

8

6

27

Çizelge-5.1 devam

Toplam R-1 47,0 107,0 193,0 39,0 54,0 51,0 74,0 12,0 63,0 69,0 23,0 732,0

YağıĢ R-2 36,6 126,0 181,0 37,0 58,0 74,0 89,0 21,0 66,0 50,0 22,0 760,6

mm R-3 27,0 96,0 169,0 25,0 51,0 65,0 71,0 15,0 67,0 34,0 0,0 26,0 946,0

Ort. Arit. 36,9 109,7 181,0 33,7 54,3 63,3 78,0 16,0 65,3 51,0 23,7 712,9

YağıĢ Thi. 37,7 107,3 182,0 33,7 53,8 61,0 76,3 15,0 65,1 52,6 23,8 708,2

Günlük R-1 15,0 30,0 55,0 15,0 7,0 20,0 24,0 8,0 22,0 40,0 19,0 55,0

Max. R-2 14,0 39,0 60,0 10,0 10,0 13,0 20,0 7,0 30,0 26,0 15,0 60,0

Yağ.mm. R-3 12,0 28,0 50,0 10,0 10,0 18,0 20,0 9,0 25,0 25,0 15,0 50,0

Toplam R-1 69,0 185,0 193,0 29,0 5,0 72,0 14,0 69,0 23,0 11,0 7,0 677,0

YağıĢ R-2 88,0 208,0 191,0 25,0 7,0 79,0 4,0 93,0 47,0 15,0 10,0 767,0

mm R-3 76,0 198,0 171,0 22,0 5,0 68,0 10,0 78,0 29,0 20,0 10,0 687,0

Ort. Arit. 77,7 197,0 185,0 25,3 5,7 73,0 9,3 80,0 33,0 15,3 9,0 710,3

YağıĢ Thi. 75,6 194,6 184,9 25,7 5,4 72,1 10,4 77,4 30,4 15,0 8,7 700,3

Günlük R-1 20,0 35,0 60,0 10,0 5,0 30,0 14,0 21,0 15,0 11,0 7,0 60,0

Max. R-2 22,0 38,0 51,0 8,0 7,0 30,0 4,0 25,0 15,0 15,0 10,0 51,0

Yağ.mm. R-3 20,0 33,0 44,0 8,0 5,0 27,0 10,0 27,0 12,0 15,0 10,0 44,0

Toplam R-1 40,0 89,0 102,0 6,0 56,0 11,0 58,0 41,0 50,0 11,5 50,0 514,5

YağıĢ R-2 42,0 105,0 114,5 7,0 15,0 8,0 40,0 74,0 51,0 3,0 92,0 551,5

mm R-3 34,0 133,0 133,0 27,0 48,0 17,0 56,0 70,0 41,0 3,0 53,0 615,0

Ort. Arit. 38,7 109,0 116,5 13,3 39,7 12,0 51,3 61,7 47,3 0,0 5,8 65,0 560,3

YağıĢ Thi. 38,3 107,9 115,6 13,6 44,2 12,4 53,3 58,4 47,1 0,0 6,7 60,3 557,8

Günlük R-1 20,0 35,0 30,0 6,0 25,0 7,0 19,0 16,0 20,0 7,0 15,0 35,0

Max. R-2 20,0 35,0 35,0 7,0 10,0 8,0 15,0 21,0 20,0 3,0 27,0 35,0

Yağ.mm. R-3 15,0 29,0 36,0 8,0 20,0 8,0 15,0 19,0 19,0 3,0 17,0 36,0

Toplam R-1 63,0 123,0 190,0 12,0 29,0 45,0 96,0 104,0 16,0 20,0 . 125,0 823,0

YağıĢ R-2 69,0 175,0 234,0 27,0 72,0 64,0 130,0 130,0 22,0 41,0 65,0 85,0 1114,0

mm R-3 47,0 74,0 201,0 35,0 39,0 51,0 102,5 102,5 20,0 77,0 38,0 78,0 865,0

Ort. Arit. 59,7 124,0 208,3 24,7 46,7 53,3 109,5 112,2 19,3 46,0 34,3 96,0 934,0

YağıĢ Thi. 58,7 117,3 203,5 23,4 42,0 51,3 105,8 109,2 18,7 44,6 27,6 99,8 901,7

Günlük R-1 35,0 60,0 42,0 12,0 20,0 20,0 33,0 33,0 16,0 20,0 77,0 77,0

Max. R-2 20,0 55,0 47,0 17,0 20,0 19,0 28,0 28,0 25,0 15,0 65,0 36,0 65,0

Yağ.mm. R-3 28,0 45,0 49,0 12,0 20,0 18,0 30,0 30,0 15,0 32,0 38,0 55,0 55,0

Toplam R-1 194,9 38,1 47,8 9,0 . 51,0 66,7 16,2 50,7 56,5 5,1 12,1 548,1

YağıĢ R-2 248,1 65,7 20,2 14,1 16,2 113,1 53,5 20,3 51,0 87,4 10,0 699,6

mm R-3 195,1 47,0 62,1 21,9 24,9 95,6 35,9 20,0 37,9 74,0 4,3 11,9 630,8

Ort. Arit. 212,7 50,3 43,4 15,0 13,7 86,6 52,0 18,8 46,5 72,6 3,1 11,3 626,2

YağıĢ Thi. 206,7 47,3 46,7 14,6 12,3 80,3 53,0 18,4 46,3 69,4 3,7 11,6 610,4

Günlük R-1 110,1 15,3 34,8 5,2 . 24,5 18,7 10,0 14,8 30,9 4,0 6,1 110,1

Max. R-2 109,8 18,0 10,5 5,3 12,7 26,7 18,8 17,3 17,0 37,2 10,0 109,8

Yağ.mm. R-3 100,5 9,9 34,7 12,1 20,0 25,1 12,0 8,1 9,8 25,8 3,1 5,9 100,5

Toplam R-1 69,0 77,0 116,0 43,0 66,0 37,0 30,0 73,0 4,0 3,0 38,0 26,0 582,0

YağıĢ R-2 72,0 55,0 213,0 108,0 78,0 61,0 52,0 107,0 20,0 32,0 798,0

mm R-3 77,0 77,0 115,0 70,0 92,0 52,0 46,0 64,0 1,0 6,0 34,0 23,0 657,0

Ort. Arit. 72,7 69,7 148,0 73,7 78,7 50,0 42,7 81,3 1,7 3,0 30,0 27,0 679,2

YağıĢ Thi. 72,5 72,2 137,0 66,8 77,7 47,5 40,4 77,3 2,1 3,4 32,6 26,3 655,8

Günlük R-1 25,0 20,0 25,0 15,0 30,0 11,0 10,0 22,0 4,0 3,0 34,0 13,0 34,0

Max. R-2 26,0 18,0 38,0 23,0 45,0 20,0 16,0 23,0 20,0 18,0 45,0

Yağ.mm. R-3 23,0 18,0 27,0 15,0 30,0 21,0 13,0 21,0 1,0 4,0 30,0 12,0 30,0

Toplam R-1 3,0 127,0 91,0 43,0 28,0 26,0 21,0 42,0 67,0 72,0 6,0 0,0 526,0

YağıĢ R-2 6,0 162,0 122,0 76,0 50,0 72,0 57,0 75,0 67,0 128,0 4,0 0,0 819,0

mm R-3 3,0 142,5 92,0 35,0 41,0 31,0 28,0 40,0 65,0 77,0 2,0 0,0 556,5

Ort. Arit. 4,0 143,8 101,7 51,3 39,7 43,0 35,3 52,3 66,3 92,3 4,0 0,0 633,8

YağıĢ Thi. 3,7 140,1 98,2 47,5 37,4 37,9 31,4 48,6 66,3 86,1 4,2 0,0 601,4

Günlük R-1 3,0 49,0 32,0 20,0 15,0 26,0 16,0 16,0 42,0 48,0 6,0 0,0 49,0

Max. R-2 6,0 44,0 43,0 26,0 14,0 46,0 38,0 48,0 67,0 93,0 4,0 0,0 93,0

Yağ.mm. R-3 3,0 49,0 38,0 20,0 13,0 27,0 10,0 16,0 45,0 55,0 2,0 0,0 55,0

Toplam R-1 50,0 97,5 142,0 160,5 50,0 94,0 40,0 12,0 41,0 110,0 8,0 87,0 892,0

YağıĢ R-2 109,0 95,0 87,0 165,0 101,0 83,0 48,0 4,0 9,0 97,0 0,0 0,0 798,0

mm R-3 57,0 86,0 112,5 141,0 45,0 101,0 44,0 18,5 40,0 108,6 27,0 99,0 879,6

Ort. Arit. 72,0 92,8 113,8 155,5 65,3 92,7 44,0 11,5 30,0 105,2 11,7 62,0 856,5

YağıĢ Thi. 65,4 92,9 119,6 154,7 59,5 94,0 43,2 12,5 33,6 106,7 12,9 72,1 867,1

Günlük R-1 17,0 72,0 24,0 45,0 29,0 23,0 15,0 10,0 22,0 110,0 8,0 34,0 110,0

Max. R-2 54,0 64,0 22,0 58,0 34,0 28,0 24,0 4,0 9,0 97,0 0,0 0,0 97,0

Yağ.mm. R-3 16,0 55,0 27,0 43,0 26,0 28,0 15,0 13,0 17,0 106,6 27,0 45,0 106,6

1

9

9

5

1

9

9

2

1

9

9

3

1

9

9

4

1

9

9

1

1

9

9

0

1

9

8

8

1

9

8

9

28

Çizelge 5.1 devam

Toplam R-1 25,9 132,8 79,6 34,2 115,4 127,6 69,5 12,6 5,0 74,6 112,4 789,6

YağıĢ R-2 51,6 93,3 95,4 17,2 106,3 120,7 112,1 5,0 62,6 106,5 770,7

mm R-3 27,9 97,6 87,2 48,0 122,9 148,4 76,6 15,6 5,3 147,9 95,9 873,3

Ort. Arit. 35,1 107,9 87,4 33,1 114,9 132,2 86,1 11,1 3,4 94,9 104,9 811,0

YağıĢ Thi. 32,3 111,8 85,7 35,3 116,0 133,4 81,3 12,0 4,0 97,5 105,3 814,6

Günlük R-1 10,2 46,3 21,2 9,5 63,1 44,2 21,0 5,3 5,0 50,3 29,2 63,1

Max. R-2 33,0 46,0 43,7 11,0 42,3 68,7 43,8 5,0 33,0 33,2 68,7

Yağ.mm. R-3 10,1 40,0 23,6 8,0 55,1 48,3 23,4 5,7 5,3 85,3 28,1 85,3

Toplam R-1 28,0 56,0 126,5 44,0 74,0 66,5 91,5 13,0 53,0 67,5 31,5 4,0 655,5

YağıĢ R-2 44,0 46,5 166,0 27,0 66,0 68,0 96,0 20,0 38,0 92,0 39,0 12,0 714,5

mm R-3 48,0 37,0 163,0 27,0 82,0 68,0 96,0 19,0 58,0 70,0 27,0 4,0 699,0

Ort. Arit. 40,0 46,5 151,8 32,7 74,0 67,5 94,5 17,3 49,7 76,5 32,5 6,7 689,7

YağıĢ Thi. 38,5 47,5 148,0 34,3 75,0 67,4 94,1 16,6 51,5 73,8 31,6 5,8 683,7

Günlük R-1 24,0 33,0 26,0 26,0 40,0 38,0 26,0 5,0 30,0 31,0 9,0 3,0 40,0

Max. R-2 26,0 27,0 28,0 16,0 36,0 39,0 33,0 11,0 16,0 42,0 23,0 8,0 42,0

Yağ.mm. R-3 25,0 48,0 26,0 14,0 40,0 40,0 27,0 5,0 30,0 40,0 8,0 3,0 48,0

Toplam R-1 153,0 49,0 220,0 43,0 79,0 147,0 40,0 131,0 28,0 8,0 0,0 68,0 966,0

YağıĢ R-2 159,0 68,0 233,0 45,0 102,0 164,0 41,0 113,0 8,0 9,0 0,0 74,5 1016,5

mm R-3 125,0 34,0 119,5 50,5 74,5 162,0 37,0 110,0 41,5 12,0 0,0 69,0 835,0

Ort. Arit. 145,7 50,3 190,8 46,2 85,2 157,7 39,3 118,0 25,8 9,7 0,0 70,5 939,2

YağıĢ Thi. 144,5 47,9 187,7 46,1 82,3 156,0 39,2 119,7 28,3 9,6 0,0 69,8 931,3

Günlük R-1 51,0 13,0 88,0 10,0 35,0 48,0 24,0 39,0 18,0 6,0 0,0 18,0 88,0

Max. R-2 59,0 16,0 72,0 13,0 43,0 63,0 38,0 36,0 8,0 7,0 0,0 21,0 72,0

Yağ.mm. R-3 35,0 8,0 33,0 12,0 32,0 55,0 19,0 40,0 28,0 7,0 0,0 20,0 55,0

Toplam R-1 163,0 145,0 112,0 84,0 10,5 95,0 26,0 9,0 39,0 1,0 30,0 18,0 827,0

YağıĢ R-2 160,0 147,0 114,0 86,0 103,0 96,0 26,0 8,0 39,2 1,6 37,4 15,4 833,0

mm R-3 152,0 114,0 88,0 75,0 101,0 102,0 26,0 9,0 35,0 1,0 32,0 10,0 745,0

Ort. Arit. 158,3 135,3 104,7 81,7 103,0 97,7 26,0 8,7 37,7 1,2 33,1 14,5 801,9

YağıĢ Thi. 158,5 134,6 104,0 81,3 103,2 97,7 26,0 8,8 37,6 1,1 32,3 14,6 799,8

Günlük R-1 63,0 35,0 20,0 19,0 36,0 21,0 9,0 6,0 12,0 1,0 21,0 10,0 63,0

Max. R-2 62,0 36,0 20,0 19,0 36,0 23,0 9,0 6,0 14,6 1,6 32,0 11,2 62,0

Yağ.mm. R-3 51,0 26,0 18,0 19,0 36,0 28,0 9,0 6,0 10,0 1,0 23,0 8,0 51,0

Toplam R-1 26,0 110,0 134,0 74,0 104,0 82,0 86,0 57,0 15,0 13,0 7,0 25,0 733,0

YağıĢ R-2 24,8 107,6 97,4 75,5 104,0 72,5 68,6 66,4 21,9 8,2 5,6 23,2 675,7

mm R-3 20,0 99,0 118,0 63,0 89,0 80,5 71,0 54,0 21,0 11,0 7,0 19,0 652,5

Ort. Arit. 23,6 105,5 116,5 70,8 99,0 78,3 75,2 59,1 19,3 10,7 6,5 22,4 687,1

YağıĢ Thi. 23,6 105,6 120,3 70,5 98,8 79,4 76,9 58,0 18,6 11,2 6,7 22,5 692,2

Günlük R-1 7,0 39,0 40,0 20,0 50,0 30,0 16,0 18,0 12,0 13,0 3,0 8,0 50,0

Max. R-2 7,8 35,0 25,8 16,1 50,0 30,0 12,9 21,7 16,7 8,2 3,4 8,0 50,0

Yağ.mm. R-3 6,0 36,0 40,0 20,0 43,0 30,0 15,0 17,0 16,0 11,0 3,0 6,0 43,0

Toplam R-1 111,0 42,0 63,0 105,0 75,0 42,0 104,0 51,0 12,0 1,0 6,0 48,0 660,0

YağıĢ R-2 105,5 33,0 56,1 110,1 86,7 39,8 100,5 56,0 13,0 1,5 11,0 46,0 659,0

mm R-3 98,0 33,0 67,0 95,0 68,0 35,0 90,0 56,0 16,0 1,0 12,0 41,0 612,0

Ort. Arit. 104,8 36,0 62,0 103,4 76,6 38,9 98,2 54,3 13,7 1,2 9,7 45,0 643,7

YağıĢ Thi. 105,2 36,9 62,9 102,6 75,1 39,1 98,3 53,9 13,6 1,1 9,2 45,1 643,0

Günlük R-1 62,0 21,0 18,0 24,0 19,0 21,0 33,0 30,0 8,0 1,0 5,0 30,0 62,0

Max. R-2 70,5 20,2 15,3 31,0 26,4 12,0 30,0 35,0 10,0 1,5 5,0 27,0 70,5

Yağ.mm. R-3 59,0 17,0 22,0 22,0 14,0 16,0 25,0 37,0 12,0 1,0 6,0 23,0 59,0

Toplam R-1 7,0 182,2 140,6 29,2 44,0 55,0 46,7 46,0 39,0 0,0 146,0 114,8 850,5

YağıĢ R-2 9,0 183,8 141,0 29,2 44,6 53,3 47,4 48,2 42,2 0,0 136,4 103,9 839,0

mm R-3 8,0 177,5 141,8 29,2 43,0 55,0 46,7 49,0 35,8 0,0 141,0 123,2 850,2

Ort. Arit. 8,0 181,2 141,1 29,2 43,9 54,4 46,9 47,7 39,0 0,0 141,1 114,0 846,6

YağıĢ Thi. 7,8 180,9 141,1 29,2 43,8 54,6 46,9 47,5 38,6 0,0 142,1 115,3 847,9

Günlük R-1 3,0 40,0 30,0 9,6 22,0 19,0 30,0 33,0 14,0 0,0 85,0 57,0 85,0

Max. R-2 5,0 40,4 30,0 9,6 22,6 19,0 31,0 34,0 15,4 0,0 85,0 50,0 85,0

Yağ.mm. R-3 4,0 40,0 30,0 9,6 21,0 19,0 30,2 35,0 14,6 0,0 85,0 57,0 85,0

Toplam R-1 63,5 121,0 94,7 115,2 91,0 32,6 82,3 1,0 0,8 8,0 1,0 1,1 612,2

YağıĢ R-2 65,3 119,2 89,4 118,5 96,6 34,5 84,4 1,6 0,8 6,0 1,0 1,0 618,3

mm R-3 65,0 126,5 91,0 119,8 91,4 35,6 80,8 1,0 0,8 7,5 1,0 1,0 621,4

Ort. Arit. 64,6 125,2 91,7 114,9 104,7 34,2 82,5 1,2 0,8 7,2 1,0 1,0 629,1

YağıĢ Thi. 64,4 122,5 92,2 117,5 92,4 34,1 82,2 1,1 0,8 7,4 1,0 1,0 616,8

Günlük R-1 18,0 54,0 19,2 52,0 23,0 8,0 20,2 1,0 0,8 8,0 1,0 1,1 54,0

Max. R-2 20,0 51,6 18,8 55,6 22,0 8,0 21,0 1,6 0,8 6,0 1,0 1,0 55,6

Yağ.mm. R-3 20,0 52,5 18,0 57,0 23,0 8,0 20,8 1,0 0,8 7,5 1,0 1,0 57,0

2

0

0

0

2

0

0

1

1

9

9

6

1

9

9

7

1

9

9

8

1

9

9

9

2

0

0

2

2

0

0

3

29

Çizelge 5.1 devam

Toplam R-1 139,5 79,0 85,8 104,8 41,1 76,3 14,9 37,1 72,0 3,0 22,1 1,2 676,8

YağıĢ R-2 138,9 75,3 93,6 116,0 44,9 76,9 16,0 42,2 78,2 3,8 36,4 0,8 723,0

mm R-3 133,0 83,0 102,9 99,7 40,8 76,8 11,9 44,2 73,7 2,5 20,6 0,5 689,6

Ort. Arit. 137,1 79,1 94,1 110,6 40,3 76,7 14,3 41,2 74,6 2,8 26,4 0,8 698,0

YağıĢ Thi. 137,1 79,6 93,5 105,5 41,8 76,6 14,1 40,7 74,0 3,0 24,7 0,9 691,4

Günlük R-1 38,0 36,0 29,0 35,0 21,0 14,0 5,8 12,6 43,0 2,0 7,0 1,2 43,0

Max. R-2 35,0 38,0 30,0 36,6 20,4 16,2 5,0 14,0 50,6 3,0 11,8 0,8 50,6

Yağ.mm. R-3 31,0 37,0 27,9 38,0 17,0 15,0 3,8 12,0 44,6 1,5 6,8 0,5 44,6

Toplam R-1 71,0 52,8 67,4 89,6 71,6 33,6 18,6 135,5 30,5 24,9 9,5 49,5 654,5

YağıĢ R-2 66,3 58,8 67,2 98,0 85,5 44,0 22,4 128,8 28,2 21,6 6,4 36,8 664,0

mm R-3 74,0 50,4 74,2 94,7 82,7 45,0 25,5 127,0 27,0 25,4 14,0 46,2 686,1

Ort. Arit. 70,4 54,0 69,6 94,1 79,9 40,9 22,2 130,4 28,6 24,0 10,0 46,3 670,3

YağıĢ Thi. 71,0 53,3 69,7 93,2 78,5 39,9 21,9 131,1 28,8 24,3 10,4 45,6 667,6

Günlük R-1 28,0 18,0 18,0 21,3 21,0 9,5 7,5 118,0 16,5 24,5 3,5 14,9 118,0

Max. R-2 25,0 25,0 20,0 24,3 21,8 12,0 8,4 107,6 13,8 20,6 3,0 12,4 107,6

Yağ.mm. R-3 32,0 18,0 23,0 23,0 21,0 14,0 8,0 105,0 14,0 25,0 7,0 16,0 105,0

Toplam R-1 53,6 48,4 172,3 74,5 85,3 95,6 5,7 12,4 21,6 0,0 18,1 53,0 640,5

YağıĢ R-2 51,6 62,8 186,6 83,7 97,7 118,7 8,0 19,0 20,2 0,0 17,0 52,0 717,3

mm R-3 63,8 63,3 196,1 93,5 82,8 105,8 7,0 15,0 20,5 0,0 17,0 51,3 716,1

Ort. Arit. 56,3 60,6 185,0 83,9 88,6 106,7 6,9 15,5 20,8 0,0 17,4 50,3 692,0

YağıĢ Thi. 56,7 56,8 183,8 83,2 87,2 104,3 6,7 14,8 20,9 0,0 17,5 52,2 683,8

Günlük R-1 12,0 9,2 50,5 26,6 24,9 30,1 3,9 7,5 10,9 0,0 11,8 15,0 50,5

Max. R-2 12,6 13,8 63,5 25,0 26,0 40,0 4,0 12,0 12,0 0,0 9,0 18,0 63,5

Yağ.mm. R-3 17,0 11,0 72,0 30,0 23,4 32,0 4,0 11,0 9,5 0,0 11,0 18,3 72,0

Arit. 71,4 95,3 114,5 82,3 62,7 71,5 53,0 43,5 33,8 27,5 25,0 34,4 715,0

Thi. 70,3 94,5 113,7 81,7 61,7 71,4 52,7 42,9 33,7 26,9 24,9 34,8 709,2

Max 110,1 72,0 88,0 58,0 63,1 90,0 43,8 118,0 67,0 110,0 85,3 77,0 118,0

R-1 194,9 185,0 220,0 217,6 115,4 329,0 104,0 131,0 76,0 110,0 85,0 125,0 1117,2

R-2 248,1 208,0 234,0 279,0 106,3 164,0 130,0 130,0 102,0 128,0 85,0 106,5 1114,0

R-3 195,1 205,0 203,0 179,0 122,9 182,5 104,0 110,0 77,1 108,6 147,9 123,2 954,0

Arit. 73,3 95,3 117,2 79,1 63,4 72,9 54,6 42,6 34,7 28,7 26,6 33,9 722,3

Thi. 72,1 94,4 116,2 78,0 62,0 72,6 54,2 42,0 34,5 28,1 26,5 34,3 714,7

Max 110,1 72,0 88,0 58,0 63,1 90,0 43,8 118,0 67,0 110,0 85,3 77,0 118,0

R-1 194,9 185,0 220,0 217,6 115,4 329,0 104,0 135,5 76,0 110,0 146,0 125,0 1117,2

R-2 248,1 208,0 234,0 279,0 106,3 164,0 130,0 130,0 102,0 128,0 136,4 106,5 1114,0

R-3 195,1 205,0 203,0 141,0 122,9 182,5 104,0 127,0 77,1 108,6 147,9 123,2 954,0

25

yıllık

Ort

ala

ma

2

0

0

5

2

0

0

6

27

yıllık o

rta

lam

a2

0

0

4

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004

Yıllar

Yağ

ıĢ,

mm

ġekil-5.1 Havzanın Yıllık YağıĢları (1980-2006)

30

72,1

94,4

116,2

78,0

62,072,6

54,2

42,034,5

28,1 26,534,3

0

20

40

60

80

100

120

140

X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX

Ay lar

Yağı

Ģ,m

m

ġekil-5.2 Havza Aylık Ortalama YağıĢları (1982-2006)

0

50

100

150

Ay lar

Yağ

ıĢ &

Akı

m,

mm

YağıĢ

Akım

YağıĢ 72,1 94,4 116, 78,0 62,0 72,6 54,2 42,0 34,5 28,1 26,5 34,3

Akım 3,53 1,43 10,5 7,99 8,66 9,88 4,56 1,74 0,38 2,68 0,64 0,58


ġekil-5.3 1982-2006 Yılları Havza Ortalama Aylık YağıĢ ve Akımları

72,1

166,5

282,7

360,7422,7

495,3549,4

591,4625,9 654,0 680,4

714,7

3,5 5,0 15,5 23,5 32,2 42,0 46,6 48,3 48,7 51,4 52,03 52,6

0

100

200

300

400

500

600

700

800

X XI XII I II III IV V VI VII VIII IXAylar

Ekle

nik

Y &

A , m

m

ġekil-5.4 1982-2006 Yılları Havza Ortalama Eklenik YağıĢ ve Akımları

31

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

YağıĢ

, m

m

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Akım

, m

m

y ağıĢ 670, 611, 788, 560, 661, 557, 690, 935, 708, 700 557, 901, 610, 655, 601, 867 815 684 931 800 692 643 847, 616, 691, 667, 683,

akım 0,00 0,0057,4 6,5125,8 50,174,2 28,64,35 41,8 0,9919,5 155, 5,91 2,06103, 71,7107, 129, 136, 52,2 12,184,5 38,135,1 22,048,4

198

0

198

1

198

2

198

3

198

4

198

5

198

6

198

7

198

8

198

9

199

0

199

1

199

2

199

3

199

4

199

5

199

6

199

7

199

8

199

9

200

0

200

1

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

ġekil 5.5 Havzanın Yıllık YağıĢ ve Akımları Çizelge-5.2 Damlıca Deresi Havzası Aylık YağıĢ ve Akımları

AYLAR


YağıĢ (mm) 50,9 186,4 172,0 84,8 24,4 59,7 85,7 36,6 11,5 48,8 21,5 5,9 788,2

Toplam Akım (mm) 4,26 33,34 15,74 0,44 3,63 57,41

Yüzey Akım (mm) 4,26 23,02 14,07 0,44 3,45 45,24

Y.altı Akım (mm) 5,30 0,33 0,10 5,73

Ana Akım (mm) 5,02 1,34 0,08 6,44

Y. Akım Kts. (%) 2,28 13,38 16,60 0,74 4,03 5,74

YağıĢ (mm) 31,6 35,7 112,3 77,9 49,5 5,5 21,5 33,8 82,1 47,5 53,8 9,0 560,2

Toplam Akım (mm) 0,02 1,97 4,19 0,05 0,01 0,27 6,51

Yüzey Akım (mm) 0,02 0,57 3,76 0,05 0,01 0,16 4,57

Y.altı Akım (mm) 1,40 0,43 0,11 1,94

Ana Akım (mm)

Y. Akım Kts. (%) 0,02 0,73 7,59 0,92 0,05 0,19 0,82

YağıĢ (mm) 38,7 60,7 39,5 99,2 62,1 96,0 80,3 21,9 47,5 38,8 74,9 2,1 661,8

Toplam Akım (mm) 0,01 0,04 1,62 4,68 8,41 6,73 3,07 0,79 0,19 0,17 0,1 25,81

Yüzey Akım (mm) 0,68 1,27 5,34 0,64 0,04 0,2 8,17

Y.altı Akım (mm) 0,15 0,16 0,02 0,33

Ana Akım (mm) 0,01 0,79 3,41 2,91 6,07 3,03 0,59 0,19 0,17 0,10 17,27

Y. Akım Kts. (%) 0,69 2,05 5,56 0,80 0,18 0,42 1,23

YağıĢ (mm) 58,4 38,3 44,5 189,9 83,4 52,0 39,5 1,3 24,7 11,3 1,1 13,5 557,7

Toplam Akım (mm) 0,08 0,25 1,82 11,51 7,45 19,66 6,34 2,58 0,21 0,07 0,16 50,13

Yüzey Akım (mm) 1,55 1,68 0,03 3,26

Y.altı Akım (mm) 0,31 0,31

Ana Akım (mm) 0,08 0,25 1,82 9,65 7,45 17,98 6,31 2,58 0,21 0,07 0,16 46,56

Y. Akım Kts. (%) 0,82 3,23 0,08 0,58

YağıĢ (mm) 109,4 137,2 64,1 158,9 69,8 21,2 51,6 0,4 45,6 6,6 0,0 25,3 690,0

Toplam Akım (mm) 1,19 1,53 4,98 22,92 16,47 15,83 9,56 1,46 0,06 0,08 0,08 0,07 74,23

Yüzey Akım (mm) 0,066 0,55 8,64 0,96 0,06 10,87

Y.altı Akım (mm) 0,53 2,23 2,76

Ana Akım (mm) 1,19 0,34 2,20 14,48 15,51 15,77 9,56 1,46 0,06 0,08 0,08 0,07 60,60

Y. Akım Kts. (%) 0,48 0,86 5,44 1,37 0,28 1,58

YağıĢ (mm) 116,4 43,6 96,7 159,7 34,6 241,2 74,0 33,8 25,3 54,0 35,0 21,4 935,6

Toplam Akım (mm) 7,88 13,82 5,28 1,49 0,19 28,66

Yüzey Akım (mm) 4,19 3,31 0,53 8,03

Y.altı Akım (mm) 0

Ana Akım (mm) 3,69 10,51 4,75 1,49 0,19 20,63

Y. Akım Kts. (%) 12,12 1,37 0,72 0,86

1

9

8

4

1

9

8

5

1

9

8

3

1

9

8

6

1

9

8

7

Yıla

r

1

9

8

2

Yıllık

32

Çizelge 5.2`in devamı

AYLAR

X XI XII I II III IV V VI VII VIII IXYıla

rYıllık

YağıĢ (mm) 37,7 107,3 182,0 33,7 53,6 61,0 76,3 15,0 65,1 52,6 0,0 23,8 708,2

Toplam Akım (mm) 1,44 0,24 0,10 0,22 1,78 0,57 4,35

Yüzey Akım (mm) 0,27 0,24 0,51


Ana Akım (mm) 0,67 0,24 0,10 0,22 1,54 0,57 3,34

Y. Akım Kts. (%) 0,15 0,31 0,07

YağıĢ (mm) 75,6 194,6 184,9 25,7 5,4 72,1 10,4 77,4 30,4 0,0 15,0 8,7 700,3

Toplam Akım (mm) 3,78 36,42 1,11 0,45 0,02 0,02 41,80

Yüzey Akım (mm) 0,27 19,21 19,48


Ana Akım (mm) 3,51 14,94 1,11 0,45 0,02 0,02 20,05

Y. Akım Kts. (%) 0,14 10,39 2,78

YağıĢ (mm) 38,3 107,9 115,6 13,6 44,2 12,4 53,3 58,4 47,1 0,0 6,7 60,3 557,8

Toplam Akım (mm) 0,33 0,77 0,04 0,02 0,11 0,02 0,99

Yüzey Akım (mm) 0,03 0,01 0,04

Y.altı Akım (mm) 0,00

Ana Akım (mm) 0,03 0,74 0,04 0,01 0,11 0,02 0,95

Y. Akım Kts. (%) 0,03 0,02 0,01

YağıĢ (mm) 58,7 117,3 203,5 23,4 42,0 51,3 105,8 109,2 18,7 44,6 27,6 99,8 901,7

Toplam Akım (mm) 0,06 10,57 0,49 0,26 0,46 6,40 1,26 19,50

Yüzey Akım (mm) 0,05 8,56 0,42 0,22 0,36 4,85 0,93 15,39

Y.altı Akım (mm) 0,01 1,97 0,07 0,04 0,10 1,16 0,27 3,62

Ana Akım (mm) 0,04 0,39 0,06 0,49

Y. Akım Kts. (%) 0,04 4,21 1,80 0,52 0,70 4,59 0,85 1,71

YağıĢ (mm) 206,7 47,3 46,7 14,6 12,3 80,3 53,0 18,4 46,3 69,4 3,7 11,6 610,4

Toplam Akım (mm) 83,02 1,51 23,10 15,6 28,3 2,04 0,91 0,46 0,09 155,08

Yüzey Akım (mm) 53,82 1,74 6,96 9,91 0,20 72,63

Y.altı Akım (mm) 15,69 0,85 0,57 9,28 0,07 26,46

Ana Akım (mm) 13,51 1,51 20,51 8,080 9,150 1,77 0,91 0,46 0,09 55,99

Y. Akım Kts. (%) 26,04 0,00 3,72 56,68 12,33 0,38 11,90

YağıĢ (mm) 72,5 72,2 137,0 66,8 77,7 47,5 40,4 77,3 2,1 3,4 32,6 26,3 655,8

Toplam Akım (mm) 0,60 0,10 0,45 0,66 1,46 1,84 0,11 0,25 0,07 0,16 0,19 0,01 5,91

Yüzey Akım (mm) 0,12 0,05 0,10 0,86 1,13

Y.altı Akım (mm) 0,23 0,11 0,02 0,52 0,88

Ana Akım (mm) 0,60 0,11 0,10 0,50 1,34 0,46 0,11 0,25 0,07 0,16 0,19 0,01 3,90

Y. Akım Kts. (%) 0,09 0,08 0,13 1,81 0,17

YağıĢ (mm) 3,7 140,1 98,2 47,5 37,4 37,9 31,4 48,6 66,3 86,1 4,2 0,0 601,1

Toplam Akım (mm) 0,06 0,03 0,49 0,26 1,104 0,16 0,01 0,01 2,06

Yüzey Akım (mm) 0,31 0,12 0,15 0,58

Y.altı Akım (mm) 0,05 0,08 0,13

Ana Akım (mm) 0,06 0,03 0,13 0,14 0,81 0,16 0,01 0,01 1,35

Y. Akım Kts. (%) 0,32 0,25 0,40 0,10

YağıĢ (mm) 65,4 92,9 119,6 154,7 59,5 94,0 43,2 12,5 33,6 106,7 12,9 72,1 867,0

Toplam Akım (mm) 0,004 0,0 1,32 23,6 1,5 6,43 3,89 1,05 0,106 65,8 0,024 0,007 103,73

Yüzey Akım (mm) 0,0 0,12 5,86 0,35 2,65 0,18 64,8 73,96

Y.altı Akım (mm) 0,0 0,12 7,92 0,68 0,89 0,3 9,91

Ana Akım (mm) 0,0 0 1,08 9,82 0,47 2,89 3,41 1,05 0,11 1,00 0,02 0,01 19,86

Y. Akım Kts. (%) 0,0 0 0,10 3,79 0,59 2,82 0,42 0,00 0,00 60,76 0,00 0,00 8,53

YağıĢ (mm) 32,3 111,8 85,7 35,3 116 133,4 81,4 12 4 97,6 105,3 814,70

Toplam Akım (mm) 0,02 0,83 2,83 7,03 15,5 26,1 14,4 4,29 0,43 0,18 0,12 0,06 71,79

Yüzey Akım (mm) 0,18 9,98 5,17 2,12 17,75

Y.altı Akım (mm) 0,07 2,05 5,19 1,39 8,70

Ana Akım (mm) 0,02 0,83 2,58 7,03 3,47 15,74 10,89 4,29 0,43 0,18 0,12 0,06 45,64

Y. Akım Kts. (%) 0,2 8,6 3,9 2,6 2,18

YağıĢ (mm) 38,5 47,5 148 34,3 75 67,4 94,1 16,6 51,5 73,8 31,6 5,8 683,7

Toplam Akım (mm) 0,95 1,69 16,49 12,90 16,38 29,51 23,13 4,53 2,03 0,06 107,70

Yüzey Akım (mm) 3,58 1,36 4,61 6,29 5,00 20,84

Y.altı Akım (mm) 1,80 1,75 1,52 6,98 5,13 17,18

Ana Akım (mm) 11,11 9,79 10,25 16,24 13,00 69,65

Y. Akım Kts. (%) 0,00 0,00 2,42 3,96 6,14 9,94 5,32 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3,05

YağıĢ (mm) 144,5 47,9 187,7 46,1 82,5 156,0 39,2 119,7 28,3 9,6 0,0 69,8 931,3

Toplam Akım (mm) 1,109 1,72 29,70 21,47 10,87 45,87 4,84 10,85 2,60 0,32 0,20 0,02 129,60

Yüzey Akım (mm) 0,673 0,00 25,73 13,95 4,87 27,79 0,00 5,32 0,87 0,00 0,00 0,02 79,22

Y.altı Akım (mm) 0,186 0,00 1,15 2,75 1,27 4,14 0,00 0,83 0,00 0,00 0,00 0,00 10,32

Ana Akım (mm) 0,25 1,72 2,82 4,77 4,73 13,94 4,84 4,70 1,73 0,32 0,20 0,00 40,02

Y. Akım Kts. (%) 0,47 0,00 13,71 30,28 5,90 17,82 0,00 4,45 3,09 0,01 0,00 0,00 8,51

1

9

9

6

1

9

9

4

1

9

9

5

1

9

8

8

1

9

8

9

1

9

9

8

1

9

9

3

1

9

9

1

1

9

9

2

1

9

9

7

1

9

9

0

33

Çizelge 5.2‟in devamı AYLAR

X XI XII I II III IV V VI VII VIII IXYıla

r

Yıllık YağıĢ (mm) 158,5 134,6 104,0 81,3 103,2 97,7 26,0 8,8 37,6 1,1 32,3 14,6 799,8

Toplam Akım (mm) 0,413 12,28 29,83 14,11 44,14 11,62 5,15 0,55 1,15 0,02 14,87 2,54 136,673

Yüzey Akım (mm) 0,121 6,78 16,56 9,7 31,43 7,43 72,021

Y.altı Akım (mm) 0,168 2,23 4,4 0,4 4,24 2,66 14,098

Ana Akım (mm) 0,124 3,28 8,87 4,01 8,47 1,53 50,56

Y. Akım Kts. (%) 0,08 5,04 15,92 11,93 30,47 7,61 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 9,00

YağıĢ (mm) 23,6 105,6 120,3 70,5 98,8 79,4 76,9 58,0 18,6 11,2 6,7 22,5 692,2

Toplam Akım (mm) 0,455 0,29 6,44 7,08 27,15 9,84 1,13 0,1 0,011 0,00 0,00 0,00 52,20

Yüzey Akım (mm) 3,11 1,3 16,8 2,74 0,08 24,03


Ana Akım (mm) 0,46 0,29 3,329 5,776 9,82 7,10 1,054 0,103 0,011 0,00 0,00 0,00 27,94

Y. Akım Kts. (%) 0,00 0,00 2,58 1,84 17,01 3,45 0,10 0,00 0,00 0,0 0,00 0,00 3,47

YağıĢ (mm) 105,2 3,69 62,9 102,6 75,1 39,1 98,3 53,9 13,6 1,1 9,2 45,1 643,0

Toplam Akım (mm) 0,041 0,084 1,05 2,52 5,27 1,74 1,08 0,32 0,007 0,01 0,00 0,00 12,13

Yüzey Akım (mm) 0,02 0,58 0,87 3,12 0,27 0,22 5,06

Y.altı Akım (mm) 0,00

Ana Akım (mm) 0,04 0,08 0,47 1,65 2,16 1,48 0,87 0,32 0,01 0,01 0,00 0,00 7,07

Y. Akım Kts. (%) 0,00 0,00 0,92 0,85 4,15 0,69 0,22 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,79

YağıĢ (mm) 7,8 180,9 141,1 29,2 43,8 54,6 46,9 47,5 38,6 0,0 142,1 115,3 847,9

Toplam Akım (mm) 0,01 1,58 27,26 16,91 8,832 7,24 9,34 1,36 0,19 0,06 0,07 11,68 84,53

Yüzey Akım (mm) 0,75 12,56 7,29 1,795 0,79 2,44 1,01 26,64

Y.altı Akım (mm) 0,65 0,35 0,283 1,29

Ana Akım (mm) 0,01 0,83 14,04 9,27 6,754 6,45 6,90 1,36 0,19 0,06 0,07 10,67 56,60

Y. Akım Kts. (%) 0,00 0,42 8,90 24,95 4,099 1,45 5,21 0,00 0,00 0,00 0,00 0,88 3,14

YağıĢ (mm) 63,5 122,5 92,2 117,5 92,4 34,1 82,2 1,1 0,8 7,4 1,0 1,0 615,8

Toplam Akım (mm) 0,18 4,90 1,33 10,05 10,50 2,73 8,25 0,17 0,003 0,00 0,00 0,00 38,11

Yüzey Akım (mm) 1,77 0,43 7,72 5,96 0,82 1,96 18,66

Y.altı Akım (mm)

Ana Akım (mm) 0,18 3,13 0,90 2,33 4,543 1,91 6,29 0,17 0,003 0,00 0,00 0,00 19,45

Y. Akım Kts. (%) 0,00 1,44 0,47 6,57 6,452 2,41 2,38 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3,03

YağıĢ (mm) 137,09 79,59 93,50 104,22 42,05 76,61 14,09 40,71 73,96 3,00 24,72 0,87 690,41

Toplam Akım (mm) 0,01 0,37 6,22 16,69 4,914 6,24 0,05 0,68 0,002 35,17

Yüzey Akım (mm) 0,09 3,88 8,84 2,726 2,61 0,22 18,37

Y.altı Akım (mm) 2,89 0,552 1,05 0,18 4,67

Ana Akım (mm) 0,01 0,28 2,34 4,95 1,636 2,58 0,05 0,28 0,002 12,13

Y. Akım Kts. (%) 0,11 4,15 8,38 6,516 3,41 0,29 2,66

YağıĢ (mm) 71,0 53,3 69,7 93,2 78,5 39,9 21,9 131,1 28,8 24,3 10,4 45,6 667,6

Toplam Akım (mm) 0,01 0,05 0,15 3,16 7,18 2,79 0,13 8,55 0,05 0,03 22,09

Yüzey Akım (mm) 0,10 1,26 2,18 1,00 5,65 10,09

Y.altı Akım (mm) 0,53 1,31 0,29 0,89 2,87

Ana Akım (mm) 0,01 0,05 0,05 1,37 3,69 1,50 0,13 2,01 0,05 0,03 9,13

Y. Akım Kts. (%) 0,16 1,35 2,77 2,51 4,31 1,53

YağıĢ (mm) 56,73 56,78 183,75 83,17 87,15 104,25 6,66 14,76 20,91 0,00 17,47 52,19 683,83

Toplam Akım (mm) 0,00 0,13 27,54 7,70 5,163 7,68 0,21 0,03 0,02 0,00 0,00 0,00 48,48

Yüzey Akım (mm) 19,46 3,87 2,203 2,48 28,01

Y.altı Akım (mm) 2,78 1,32 0,88 0,99 5,97

Ana Akım (mm) 0,00 0,13 5,30 2,52 2,08 4,21 0,21 0,03 0,02 0,00 0,00 0,00 14,50

Y. Akım Kts. (%) 0,00 0,00 10,59 4,65 2,528 2,38 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4,10

YağıĢ (mm) 72,1 93,0 116,2 77,9 62,0 72,6 54,2 42,0 34,5 28,1 26,5 34,3 714,6

Toplam Akım (mm) 3,5 1,4 10,5 8,0 8,7 9,9 4,6 1,7 0,4 2,7 0,6 0,6 52,6

Yüzey Akım (mm) 2,2 0,6 5,6 3,5 4,1 3,3 0,9 0,5 0,1 2,6 0,0 0,0 23,4

Y.altı Akım (mm) 0,6 0,1 1,0 0,8 0,6 1,3 0,3 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 4,8

Ana Akım (mm) 0,7 0,7 4,0 3,7 3,9 5,3 3,1 1,0 0,2 0,1 0,0 0,4 24,4

Y. Akım Kts. (%) 1,1 0,4 3,7 5,0 7,0 3,4 1,1 0,4 0,2 2,4 0,0 0,0 3,1

2

0

0

6

2

0

0

2

2

0

0

3

2

0

0

4

2

0

0

5

1

9

9

9

2

0

0

0

2

0

0

1

25 y

ıllık O

rtala

ma

aylık max yağıĢ 206,7 194,6 203,5 189,9 116,0 241,2 105,8 131,1 82,1 106,7 142,1 115,3 935,6

aylık max akım 83,0 12,3 36,4 23,6 44,1 45,9 23,1 10,9 2,6 65,8 14,9 11,7 155,1

Yüzey Akım max(mm) 53,8 6,8 25,7 14,1 31,4 27,8 5,0 5,7 0,9 64,8 0,0 1,0 79,2

Y altı akım 15,7 2,2 5,3 7,9 4,2 9,3 5,1 0,9 0,2 0,0 0,0 0,0 26,5

Ana Akım (mm) 13,5 3,5 20,5 14,5 15,5 18,0 13,0 4,7 1,7 1,0 0,2 10,7 69,7

Yüzey.akım katsayısı 26,0 5,0 15,9 30,3 56,7 17,8 5,3 4,5 3,1 60,8 0,0 0,9 11,9

maksim

um

34

Çizelge-5.3 1982-2006 Periyodunda Damlıca Havzasındaki Akım Miktarlarına Göre Gün Sayısı

Akım Derinliği AYLAR

mm X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX

0.00 - 0.25 0 0 3 5 0 4 2 0 0 0 0 0 14

0.25 - 0.50 0 1 3 1 0 0 0 0 0 0 0 0 5

0.50 - 1.00 0 0 3 2 0 0 0 0 0 0 0 0 5

1.00 - 1.50 0 0 4 1 0 0 1 0 0 0 0 0 6

> - 1.50 0 1 7 6 0 0 1 0 0 0 0 0 15

Akımlı gün sayısı 0 2 20 15 0 4 4 0 0 0 0 0 45

0.00 - 0.25 0 0 1 1 25 2 1 0 0 0 0 0 30

0.25 - 0.50 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 2

0.50 - 1.00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1.00 - 1.50 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1

> - 1.50 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1


0.00 - 0.25 0 3 31 31 20 21 19 28 30 31 26 22 262

0.25 - 0.50 0 0 0 0 8 5 11 3 0 0 0 0 27

0.50 - 1.00 0 0 0 0 1 2 0 0 0 0 0 0 3

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1

> - 1.50 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1


0.00 - 0.25 19 30 31 8 0 0 24 30 30 15 22 0 209

0.25 - 0.50 0 0 0 17 28 18 6 1 0 0 0 0 70

0.50 - 1.00 0 0 0 6 0 8 0 0 0 0 0 0 14

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1

> - 1.50 0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 3


0.00 - 0.25 31 30 30 3 0 0 9 31 30 31 31 30 256

0.25 - 0.50 0 0 0 6 0 16 20 0 0 0 0 0 42

0.50 - 1.00 0 0 1 19 27 15 1 0 0 0 0 0 63

1.00 - 1.50 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 2

> - 1.50 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 2


0.00 - 0.25 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1

0.25 - 0.50 0 0 0 0 0 0 0 0 7 0 0 0 7

0.50 - 1.00 0 0 0 0 16 1 14 31 6 0 0 0 68

1.00 - 1.50 0 0 0 0 8 19 15 0 0 0 0 0 42

> - 1.50 0 0 0 0 3 10 1 0 0 0 0 0 14


0.00 - 0.25 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2

0.25 - 0.50 0 0 5 30 29 31 0 0 0 0 0 0 95

0.50 - 1.00 0 0 23 1 0 0 27 17 0 0 0 0 68

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 3

> - 1.50 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1


0.00 - 0.25 0 1 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 3

0.25 - 0.50 0 21 0 0 0 0 0 3 3 0 0 0 27

0.50 - 1.00 0 1 2 0 0 0 2 2 0 0 0 0 7

1.00 - 1.50 0 3 21 6 0 0 0 0 0 0 0 0 30

> - 1.50 0 4 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12


0.00 - 0.25 0 6 0 0 2 2 2 9 0 0 0 0 21

0.25 - 0.50 0 10 1 1 0 0 15 1 2 0 0 0 30

0.50 - 1.00 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2

1.00 - 1.50 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2

> - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


1

9

8

2

Yılar

1

9

9

0

Toplam

1

9

8

6

1

9

8

7

1

9

8

8

1

9

8

9

1

9

8

3

1

9

8

4

1

9

8

5

35

Çizelge 5.3‟ün devamı Akım Derinliği AYLAR

mm X XI XII I II III IV V VI VII VIII IXYılar

Toplam 0.00 - 0.25 0 0 1 13 5 7 0 0 0 0 0 0 26

0.25 - 0.50 0 0 2 5 2 0 23 0 0 0 0 0 32

0.50 - 1.00 0 1 5 0 1 1 3 27 0 0 0 0 38

1.00 - 1.50 0 0 3 2 1 1 0 1 0 0 0 0 8

> - 1.50 0 0 3 0 0 0 1 0 0 0 0 0 4


0.00 - 0.25 10 9 31 0 28 28 29 31 30 30 0 0 226

0.25 - 0.50 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1

0.50 - 1.00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 1 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 4


0.00 - 0.25 31 30 31 31 11 29 30 31 30 11 31 30 326

0.25 - 0.50 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 4

0.50 - 1.00 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 2

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


0.00 - 0.25 31 30 30 31 27 31 30 31 30 0 0 0 271

0.25 - 0.50 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2

0.50 - 1.00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


0.00 - 0.25 31 30 30 17 24 24 30 31 30 30 31 30 338

0.25 - 0.50 0 0 1 3 4 4 0 0 0 0 0 0 12

0.50 - 1.00 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 0 0 0 11 0 2 0 0 0 1 0 0 14


0.00 - 0.25 31 30 30 31 27 24 30 31 30 30 31 30 355

0.25 - 0.50 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 2

0.50 - 1.00 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 2

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 3


0.00 - 0.25 31 30 22 12 16 0 0 31 30 31 31 30 264

0.25 - 0.50 0 0 3 13 9 28 23 0 0 0 0 0 76

0.50 - 1.00 0 0 4 3 2 0 3 0 0 0 0 0 12

1.00 - 1.50 0 0 0 2 0 1 1 0 0 0 0 0 4

> - 1.50 0 0 2 1 1 2 3 0 0 0 0 0 9


0.00 - 0.25 30 30 19 20 24 0 30 27 29 31 31 30 301

0.25 - 0.50 1 0 2 2 2 20 0 1 0 0 0 0 28

0.50 - 1.00 0 0 5 0 0 3 0 0 0 0 0 0 8

1.00 - 1.50 0 0 2 0 1 1 0 1 1 0 0 0 6

> - 1.50 0 0 3 9 1 7 0 2 0 0 0 0 22


0.00 - 0.25 27 22 15 24 6 0 27 31 30 30 0 29 241

0.25 - 0.50 1 1 7 4 8 26 1 0 0 0 1 0 49

0.50 - 1.00 0 1 2 1 5 3 1 0 0 0 0 0 13

1.00 - 1.50 0 4 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 8

> - 1.50 0 1 5 1 8 2 1 0 0 0 6 1 25


1

9

9

6

1

9

9

1

1

9

9

2

1

9

9

3

1

9

9

4

1

9

9

5

1

9

9

7

1

9

9

8

1

9

9

9

36

Çizelge 5.3‟ün devamı Akım Derinliği AYLAR

mm X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX ToplamYılar

0.00 - 0.25 30 30 23 21 17 0 30 31 7 0 0 0 189

0.25 - 0.50 1 0 6 9 7 26 0 0 0 0 0 0 49

0.50 - 1.00 0 0 1 1 3 3 0 0 0 0 0 0 8

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 0 0 1 0 2 2 0 0 0 0 0 0 5


0.00 - 0.25 29 30 31 28 25 0 30 31 31 31 0 0 266

0.25 - 0.50 0 0 0 1 0 31 0 0 0 0 0 0 32

0.50 - 1.00 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 4

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

> - 1.50 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1


0.00 - 0.25 31 28 8 14 22 0 24 31 30 31 31 14 264

0.25 - 0.50 0 1 5 5 2 28 3 0 0 0 0 9 53

0.50 - 1.00 0 1 8 6 3 3 1 0 0 0 0 1 23

1.00 - 1.50 0 0 4 5 0 0 1 0 0 0 0 6 16

> - 1.50 0 0 6 1 1 0 1 0 0 0 0 0 9


0.00 - 0.25 31 26 30 28 19 0 24 31 21 0 0 0 210

0.25 - 0.50 0 1 1 0 4 30 2 0 0 0 0 0 38

0.50 - 1.00 0 1 0 2 2 1 2 0 0 0 0 0 8

1.00 - 1.50 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 2

> - 1.50 0 2 0 1 2 0 1 0 0 0 0 0 6


0.00 - 0.25 30 30 28 24 27 0 30 0 7 19 0 0 195

0.25 - 0.50 0 0 0 3 0 28 0 0 0 0 0 0 31

0.50 - 1.00 0 0 1 2 1 1 0 0 1 0 0 0 6

1.00 - 1.50 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1

> - 1.50 0 0 2 2 1 1 0 0 0 0 0 0 6


0.00 - 0.25 31 30 31 28 23 0 30 30 30 14 0 0 247

0.25 - 0.50 0 0 0 1 2 30 0 0 0 0 0 0 33

0.50 - 1.00 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 2

1.00 - 1.50 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1

> - 1.50 0 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 4


0.00 - 0.25 31 30 24 26 23 0 30 31 30 0 0 0 225

0.25 - 0.50 0 0 1 2 3 27 0 0 0 0 0 0 33

0.50 - 1.00 0 0 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 3

1.00 - 1.50 0 0 0 2 1 3 0 0 0 0 0 0 6

> - 1.50 0 0 4 1 1 0 0 0 0 0 0 0 6


0.00 - 0.25 485 485 482 396 371 172 461 527 488 365 265 245 4742

0.25 - 0.50 3 35 38 104 113 349 106 9 13 0 1 9 780

0.50 - 1.00 0 5 59 46 65 46 54 77 7 0 0 1 360

1.00 - 1.50 0 7 38 21 15 28 22 2 1 0 0 6 140

> - 1.50 1 8 42 36 24 35 9 3 0 2 6 1 167


2

0

0

3

2

0

0

4

2

0

0

1

2

0

0

0

25 y

ıllık to

pla

m

2

0

0

5

2

0

0

6

2

0

0

2

37

5.1.2 YağıĢ miktarları ve Ģiddetlerinin yersel ve zamansal dağılımı

5.1.2.1 YağıĢların mevsimlere göre dağılımı ve yıllara göre kurak analizi

1980-2006 yılları arasındaki 27 yıllık periyotta havzaya mevsimler itibarı ile düĢen

yağıĢ miktarları ve oransal olarak dağılımları Çizelge-5.4`de verilmiĢtir. Çizelge

incelendiğinde, araĢtırmanın bu döneminde yıllık yağıĢların %36,7`sinin kıĢ mevsiminde, %

23,1`inin ilkbaharda, % 12,2`sinin yaz mevsiminde ve % 28,0`inin ise sonbaharda düĢtüğü

görülür. Bu durumda en yağıĢlı mevsim kıĢ, en az yağıĢlı mevsim ise yaz olmuĢtur.

AraĢtırma dönemine ait yıllık yağıĢ değerleri ile yılların baĢlangıçları ekim ayı olarak

alınmıĢ ve buna göre kuraklık analizi Normalin yüzdesi ve standart yağıĢ indeksi yöntemleri

kullanılarak değerlendirilmiĢtir. ġekil 5.7 ve 5.8 de kurak yıllar ve kuraklık Ģiddetleri grafik

olarak gösterilmiĢtir. Ölçüm yapılan sürede 18 yıl yumuĢak kurak yıl olarak gözlenirken 9 yıl

normal yağıĢ olmuĢtur.1983, 85 ve 1990 yılları diğer yılara göre ġiddetli kurak yıllar olarak

tespit edilmiĢtir. Yıllara göre kuraklık dereceleri çizelge- 5.5`de verilmiĢtir.

Çizelge-5.4 1980-2006 Periyodunda YağıĢların Mevsimlere Dağılımı KıĢ Ġlkbahar Yaz Sonbahar

mm % mm % mm % mm %

1980 253,8 37,9 182,8 27,3 54,4 8,1 179,5 26,8 670,5

1981 282,9 46,3 110,9 18,2 28,6 4,7 188,5 30,9 610,9

1982 281,2 35,7 182,0 23,1 81,8 10,4 243,2 30,9 788,2

1983 239,7 42,8 60,8 10,9 183,4 32,7 76,3 13,6 560,2

1984 200,8 30,3 198,2 30,0 161,2 24,4 101,5 15,3 661,7

1985 317,8 57,0 92,8 16,6 37,1 6,6 110,2 19,8 557,9

1986 292,8 42,4 73,2 10,6 52,2 7,6 271,9 39,4 690,1

1987 291,0 31,1 349,0 37,3 114,3 12,2 181,4 19,4 935,7

1988 269,5 38,0 152,3 21,5 117,7 16,6 168,8 23,8 708,3

1989 216,0 30,8 159,9 22,8 45,4 6,5 278,9 39,8 700,2

1990 173,4 31,1 124,1 22,2 53,8 9,6 206,5 37,0 557,8

1991 268,9 29,8 266,3 29,5 90,9 10,1 275,8 30,6 901,9

1992 73,6 12,1 151,7 24,9 119,4 19,6 265,6 43,5 610,3

1993 281,5 42,9 165,2 25,2 38,1 5,8 171,0 26,1 655,8

1994 183,1 30,4 117,9 19,6 156,6 26,0 143,8 23,9 601,4

1995 333,8 38,5 149,7 17,3 153,2 17,7 230,4 26,6 867,1

1996 237,0 29,1 226,7 27,8 101,5 12,5 249,4 30,6 814,6

1997 257,3 37,6 178,1 26,0 156,9 22,9 91,8 13,4 684,1

1998 316,1 33,9 314,9 33,8 37,9 4,1 262,2 28,2 931,1

1999 288,5 36,1 132,5 16,6 71,0 8,9 307,7 38,5 799,7

2000 289,6 41,8 214,3 31,0 36,5 5,3 151,7 21,9 692,1

2001 240,6 37,4 191,3 29,8 23,9 3,7 187,2 29,1 643,0

2002 214,1 25,3 149,0 17,6 180,7 21,3 304,0 35,9 847,9

2003 302,1 49,0 117,4 19,0 9,2 1,5 188,0 30,5 616,8

2004 240,8 34,8 131,4 19,0 101,7 14,7 217,5 31,5 691,4

2005 241,5 36,2 192,8 28,9 63,5 9,5 169,8 25,4 667,6

2006 354,1 51,8 125,7 18,4 38,4 5,6 165,7 24,2 683,8

Ort. 257,1 36,7 167,1 23,1 85,5 12,2 199,6 28,0 709,3

Yıllar Yıllık

5.1.2.2. YağıĢların derinlik - alan- süre iliĢkileri

Havzada akım oluĢturan ve oluĢturmayan bütün yağıĢlar incelenerek Ģiddetli

yağıĢların zamansal dağılımlarına bağlı olarak, havzanın küçük oluĢu da dikkate alınarak, 15,

38

30, 45 ve 60 dakikalık DAS eğrileri çıkarılmıĢtır. 1980-2006 yılları arasında maksimum

değerlere bağlı olarak çıkarılan DAS eğrileri Ģekil 5.6`de gösterilmiĢtir.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Alan -km2

Yağ

ıĢ y

üks

ekl

iği-

mm

15 min 30min 45min 60min

ġekil- 5.6 Damlıca Deresi Havzası DAS Eğrileri (1980-2006)

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Yıllar

NY

Y, %

ġekil- 5.7 Yıllık yağıĢların NYY metoduna göre kuraklık dağılımları

SYĠ

-2,0

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Yıllar

SY

Ġ

ġekil- 5.8 Yıllık yağıĢların SYĠ metoduna göre kuraklık dağılımları

39

Çizelge- 5.5 Damlıca Deresi Havzası SYĠ ne göre Kuraklık Dereceleri YILLAR SYĠ(Ekim) Kuraklık kategorisi YILLAR SYĠ(Ekim) Kuraklık kategorisi

1980 -0,35 NY

1981 -0,96 NY 1994 -1,06 OK

1982 0,70 NY 1995 1,32 OI

1983 -1,52 ġK 1996 0,91 NY

1984 -0,44 NY 1997 -0,23 NY

1985 -1,55 ġK 1998 1,78 ÇI

1986 -0,17 NY 1999 0,79 NY

1987 1,81 ÇI 2000 -0,15 NY

1988 0,00 NY 2001 -0,62 NY

1989 -0,07 NY 2002 1,17 OI

1990 -1,55 ġK 2003 -0,90 NY

1991 1,57 ÇI 2004 -0,15 NY

1992 -0,96 NY 2005 -0,38 NY

1993 -0,50 NY 2006 -0,22 NY

5.1.2.3 YağıĢların Ģiddet-süre-tekerrür iliĢkileri

Havzadaki tüm yağıĢlar incelenerek, R-1, R-3 istasyonlarında standart zaman

aralıklarındaki miktar ve Ģiddetleri bulunmuĢ, en yüksek değerdeki yağıĢ miktar ve Ģiddetleri

R-1 istasyonu için Çizelge-5.6`da, R-3 istasyonu için Çizelge-5.9`da gösterilmiĢtir. Bu

değerlerden yararlanılarak belirli sürelere ait çeĢitli tekerrürlerde meydana gelebilecek yağıĢ

derinlikleri R-1 için Çizelge-5.7`de, R-3 için Çizelge 5.10`da, R-1 için Ģiddet değerleri Çizelge-

5.8`de, R-3 için Çizelge 5.11`da verilmiĢtir. R-1 istasyonu için Çizelge-5.7`de ki değerler

kullanılarak Ek‟ler bölümünde ġekil-26, Çizelge-5.8`de ki değerlerden gidilerek Ģiddet-süre-

tekerrür eğrileri çizilmiĢtir (Ek‟ler ġekil-27). R-3 istasyonu için Çizelge-5.10`da ki değerler

kullanılarak Ek‟ler bölümünde ġekil-29, Çizelge-5.11`de ki değerlerden gidilerek Ģiddet-süre-

tekerrür eğrileri çizilmiĢtir (Ek‟ler ġekil-30).

40

Çizelge-5.6. 1980-2001 Yılları Standart Süreli YağıĢların Miktar ve ġiddetleri (R-1) Yıllar YağıĢ Standart Zaman Aralıkları (dakika)

5 10 15 20 30 45 60 90 120 360 1440

Ġstasyon R-1 R-1 R-1 R-1 R-1 R-1 R-1 R-1 R-1 R-1 R-1

Derinliği 3,1 6,2 9,3 9,3 9,3 9,3 9,6 10,2 11,2 13,7 36,6

(mm)

ġiddeti 37,2 37,2 37,2 27,9 18,6 12,4 9,6 6,8 5,6 2,3 1,5

(mm/h)


Derinliği 3,2 6,2 8,9 11,8 15,1 22,6 24,3 24,5 24,8 30,5 47,9

(mm)

ġiddeti 38,4 37,2 35,6 35,4 30,2 30,1 24,3 16,3 12,4 5,1 2,0

(mm/h)


Derinliği 8,0 11,0 5,0 4,0 6,0 5,5 6,0 7,5 10,0 17,1 62,7

(mm)

ġiddeti 96,0 66,0 20,0 12,0 12,0 7,3 6,0 5,0 5,0 2,9 2,6

(mm/h)


Derinliği 10,1 10,9 13,2 17,1 25,9 26,8 26,8 26,8 26,8 37,0 38,5

(mm)

ġiddeti 121,2 65,4 52,8 51,3 51,8 35,7 26,8 17,9 13,4 6,2 1,6

(mm/h)


Derinliği 8,0 12,0 13,5 15,5 20,5 24,0 28,5 28,5 28,5 33,3 55,0

(mm)

ġiddeti 96,0 72,0 54,0 46,5 41,0 32,0 28,5 19,0 14,3 5,6 2,3

(mm/h)


Derinliği 23,4 24,0 24,3 24,5 24,6 24,7 24,8 26,3 28,3 37,0 49,0

(mm)

ġiddeti 280,8 144,0 97,2 73,5 49,2 32,9 24,8 17,5 14,2 6,2 2,0

(mm/h)


Derinliği 4,2 4,4 5,1 6,8 10,2 15,3 16,1 18,0 21,3 30,8 42,0

(mm)

ġiddeti 50,4 26,4 20,4 20,4 20,4 20,4 16,1 12,0 10,7 5,1 1,8

(mm/h)


Derinliği 6,0 10,5 11,5 12,0 12,0 12,5 13,0 14,0 15,5 27,5 90,0

(mm)

ġiddeti 72,0 63,0 46,0 36,0 24,0 16,7 13,0 9,3 7,8 4,6 3,8

(mm/h)

1

9

8

7

1

9

8

0

1

9

8

1

1

9

8

2

1

9

8

3

1

9

8

4

1

9

8

5

1

9

8

6

41

Çizelge 5.6‟nın devamı


Derinliği 13,0 17,0 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 28,0 30,0 60,0

(mm)

ġiddeti 156,0 102,0 100,0 75,0 50,0 33,3 25,0 16,7 14,0 5,0 2,5

(mm/h)


Derinliği 4,0 6,4 7,0 10,0 12,8 14,0 17,0 18,0 20,0 35,8 60,0

(mm)

ġiddeti 48,0 38,4 28,0 30,0 25,6 18,7 17,0 12,0 10,0 6,0 2,5

(mm/h)


Derinliği 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 12,0 14,0 16,0 22,0 26,9 36,0

(mm)

ġiddeti 72,0 42,0 32,0 27,0 20,0 16,0 14,0 10,7 11,0 4,5 1,5

(mm/h)


Derinliği 8,1 8,1 8,1 8,4 12,0 14,8 15,1 15,4 16,0 22,4 77,0

(mm)

ġiddeti 97,2 48,6 32,4 25,2 24,0 19,7 15,1 10,3 8,0 3,7 3,2

(mm/h)


Derinliği 14,4 15,5 20,8 27,7 39,5 42,3 44,0 58,6 62,1 100,5 110,1

(mm)

ġiddeti 172,8 93,0 83,2 83,1 79,0 56,4 44,0 39,1 31,1 16,8 4,6

(mm/h)


Derinliği 14,3 12,0 16,9 20,4 22,2 22,4 22,5 22,5 22,5 22,5 45,0

(mm)

ġiddeti 171,6 72,2 67,6 61,2 44,4 29,9 22,5 15,0 11,3 3,8 1,9

(mm/h)


Derinliği 5,5 7,0 10,0 12,5 18,5 20,5 20,5 20,5 20,5 49,0 49,0

(mm)

ġiddeti 66,0 42,0 40,0 37,5 30,0 27,3 20,5 13,7 10,3 8,2 2,0

(mm/h)


Derinliği 11,5 14,0 17,0 21,0 28,0 33,5 42,0 57,0 68,0 108,5 110,0

(mm)

ġiddeti 138,0 84,0 68,0 63,0 56,0 44,7 42,0 38,0 34,0 18,1 4,6

(mm/h)

1

9

9

5

1

9

8

8

1

9

8

9

1

9

9

0

1

9

9

1

1

9

9

4

1

9

9

2

1

9

9

3

42

Çizelge 5.6‟nın devamı


Derinliği 5,5 7,3 9,4 9,6 13,4 19,5 24,5 36,3 46,8 50,3 63,1

(mm)

ġiddeti 66,0 43,8 37,6 28,6 26,8 25,9 24,5 24,2 23,4 8,4 2,6

(mm/h)


Derinliği 6,5 10,0 12,5 15,5 17,5 21,5 21,5 21,5 21,5 23,0 40,0

(mm)

ġiddeti 78,0 60,0 50,0 46,5 35,0 28,7 21,5 14,3 10,8 3,8 1,7

(mm/h)


Derinliği 16,0 16,2 17,0 20,5 20,5 21,0 23,0 25,0 29,0 39,0 88,0

(mm)

ġiddeti 192,0 97,2 68,0 61,5 41,0 28,0 23,0 16,7 14,5 6,5 3,7

(mm/h)


Derinliği 4,0 5,0 5,0 5,5 8,0 11,0 12,0 15,5 19,0 28,0 63,0

(mm)

ġiddeti 48,0 30,0 20,0 16,5 16,0 14,7 12,0 10,3 9,5 4,7 2,6

(mm/h)


Derinliği 5,9 7,4 8,2 8,9 9,6 10,4 12,6 15,5 16,3 29,1 50,0

(mm)

ġiddeti 70,8 44,4 32,8 26,7 19,2 13,9 12,6 10,3 8,2 4,9 2,1

(mm/h)


Derinliği 6,5 11,7 15,8 18,9 24,2 28,1 34,0 38,5 39,6 56,5 60,0

(mm)

ġiddeti 77,6 70,5 63,3 56,7 48,3 37,4 34,0 25,6 19,7 9,4 2,5

(mm/h)


m

a

x Derinliği 23,4 24,0 25,0 27,7 39,5 42,3 44,0 58,6 68,0 108,5 110,1

(mm)

ġiddeti 280,8 144,0 100,0 83,1 79,0 56,4 44,0 39,1 34,0 18,1 4,6

(mm/h)

1

9

9

9

2

0

0

0

2

0

0

1

1

9

9

6

1

9

9

7

1

9

9

8

43

Çizelge-5.7. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları Tekerrür Analizi (R-1)

5 dk 10 dk 15 dk 30 dk 60 dk 120 dk 360 dk 1440 dk

2 7,2 9,2 10,9 15,3 19,4 24,7 36,8 57,1

5 12,2 14,0 16,8 23,9 29,5 40,6 63,5 81,7

10 15,5 17,1 20,7 29,5 36,3 51,1 81,2 98,1

25 19,8 21,1 25,6 36,7 44,7 64,4 103,6 118,7

50 22,9 24,1 29,3 42,0 51,0 74,2 120,2 134,0

100 26,0 27,0 32,9 47,3 57,3 84,0 136,6 149,2

Standart Zamanlar (Dakika)

YağıĢ Miktarları (mm)

Tekerrür

Çizelge-5.8. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür Analizi(R-1)

5 dk 10 dk 15 dk 20 dk 30 dk 45 dk 60 dk 90 dk 120 dk 360 dk 1440 dk

2 85,80 55,33 43,55 37,98 30,69 23,43 19,41 14,79 12,36 6,14 2,38

5 146,37 83,90 67,16 58,97 47,78 35,48 29,55 24,02 20,29 10,59 3,41

10 186,46 102,81 82,78 72,87 59,09 43,45 36,25 30,13 25,54 13,54 4,09

25 237,13 126,71 102,54 90,43 73,39 53,54 44,73 37,86 32,18 17,26 4,95

50 274,70 144,43 117,18 103,45 84,00 61,01 51,01 43,59 37,10 20,03 5,58

100 312,03 162,04 131,73 116,39 94,53 68,44 57,26 49,28 41,99 22,77 6,22


YağıĢ ġidetleri (mm/h)Tekerrür

Çizelge-5.9. 1980-2001 Yılları Standart Süreli YağıĢların Miktar ve ġiddetleri (R-3) Yıllar YağıĢ Standart Zaman Aralıkları (dakika)

5 10 15 20 30 45 60 90 120 360 1440


Derinliği 3,1 6,2 9,3 9,3 9,3 9,3 9,6 10,2 11,2 13,7 36,6

(mm)

ġiddeti 37,2 37,2 37,2 27,9 18,6 12,4 9,6 6,8 5,6 2,3 1,5

(mm/h)


Derinliği 3,2 6,2 8,9 11,8 15,1 22,6 24,3 24,5 24,8 30,5 47,9

(mm)

ġiddeti 38,4 37,2 35,6 35,4 30,2 30,1 24,3 16,3 12,4 5,1 2,0

(mm/h)


Derinliği 8,0 11,0 5,0 4,0 6,0 5,5 6,0 7,5 10,0 17,1 62,7

(mm)

ġiddeti 96,0 66,0 20,0 12,0 12,0 7,3 6,0 5,0 5,0 2,9 2,6

(mm/h)


Derinliği 10,1 10,9 13,2 17,1 25,9 26,8 26,8 26,8 26,8 37,0 38,5

(mm)

ġiddeti 121,2 65,4 52,8 51,3 51,8 35,7 26,8 17,9 13,4 6,2 1,6

(mm/h)


Derinliği 8,0 12,0 13,5 15,5 20,5 24,0 28,5 28,5 28,5 33,3 55,0

(mm)

ġiddeti 96,0 72,0 54,0 46,5 41,0 32,0 28,5 19,0 14,3 5,6 2,3

(mm/h)

1

9

8

0

1

9

8

1

1

9

8

2

1

9

8

3

1

9

8

4

44

Çizelge 5.9‟un devamı

Yıllar YağıĢ Standart Zaman Aralıkları (dakika)

5 10 15 20 30 45 60 90 120 360 1440 Ġstasyon R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3

Derinliği 23,4 24,0 24,3 24,5 24,6 24,7 24,8 26,3 28,3 37,0 49,0

(mm)

ġiddeti 280,8 144,0 97,2 73,5 49,2 32,9 24,8 17,5 14,2 6,2 2,0

(mm/h)


Derinliği 4,2 4,4 5,1 6,8 10,2 15,3 16,1 18,0 21,3 30,8 42,0

(mm)

ġiddeti 50,4 26,4 20,4 20,4 20,4 20,4 16,1 12,0 10,7 5,1 1,8

(mm/h)


Derinliği 6,0 10,5 11,5 12,0 12,0 12,5 13,0 14,0 15,5 27,5 90,0

(mm)

ġiddeti 72,0 63,0 46,0 36,0 24,0 16,7 13,0 9,3 7,8 4,6 3,8

(mm/h)


Derinliği 13,0 17,0 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 28,0 30,0 60,0

(mm)

ġiddeti 156,0 102,0 100,0 75,0 50,0 33,3 25,0 16,7 14,0 5,0 2,5

(mm/h)


Derinliği 4,0 6,4 7,0 10,0 12,8 14,0 17,0 18,0 20,0 35,8 60,0

(mm)

ġiddeti 48,0 38,4 28,0 30,0 25,6 18,7 17,0 12,0 10,0 6,0 2,5

(mm/h)


Derinliği 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 12,0 14,0 16,0 22,0 26,9 36,0

(mm)

ġiddeti 72,0 42,0 32,0 27,0 20,0 16,0 14,0 10,7 11,0 4,5 1,5

(mm/h)


Derinliği 8,1 8,1 8,1 8,4 12,0 14,8 15,1 15,4 16,0 22,4 77,0

(mm)

ġiddeti 97,2 48,6 32,4 25,2 24,0 19,7 15,1 10,3 8,0 3,7 3,2

(mm/h)

1

9

8

8

1

9

8

9

1

9

9

0

1

9

8

5

1

9

8

6

1

9

9

1

1

9

8

7


Derinliği 14,4 15,5 20,8 27,7 39,5 42,3 44,0 58,6 62,1 100,5 110,1

(mm)

ġiddeti 172,8 93,0 83,2 83,1 79,0 56,4 44,0 39,1 31,1 16,8 4,6

(mm/h)

1

9

9

2 Ġstasyon R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3 R-3

Derinliği 14,3 12,0 16,9 20,4 22,2 22,4 22,5 22,5 22,5 22,5 45,0

(mm)

ġiddeti 171,6 72,2 67,6 61,2 44,4 29,9 22,5 15,0 11,3 3,8 1,9

(mm/h)

1

9

9

3

45

Çizelge 5.9 ‟un devamı



Derinliği 8,3 9,3 9,3 9,3 9,3 9,3 9,3 9,3 9,3 14,0 55,0

(mm)

ġiddeti 99,6 55,8 37,2 27,9 18,6 12,4 9,3 6,2 4,7 2,3 2,3

(mm/h)


Derinliği 6,0 10,0 14,0 18,0 25,0 28,5 34,0 44,0 58,5 101,4 106,6

(mm)

ġiddeti 72,0 60,0 56,0 54,0 50,0 38,0 34,0 29,4 29,3 16,9 4,4

(mm/h)


Derinliği 9,3 12,4 15,9 16,3 27,8 34,8 46,0 66,4 79,4 85,3 85,3

(mm)

ġiddeti 111,6 74,4 63,6 48,9 47,6 46,4 46,0 44,3 39,7 14,2 3,6

(mm/h)


Derinliği 7,5 10,0 12,5 15,5 19,7 25,9 26,7 27,7 27,7 27,7 48,0

(mm)

ġiddeti 90,0 60,0 50,0 46,5 39,4 34,5 26,7 18,5 13,9 4,6 2,0

(mm/h)


Derinliği 11,9 11,9 16,5 21,0 22,0 24,0 24,0 27,7 31,0 32,0 40,0

(mm)

ġiddeti 142,8 71,4 66,0 63,0 44,0 32,0 24,0 18,5 15,5 5,3 1,7

(mm/h)


Derinliği 4,0 5,0 6,3 6,8 12,3 16,8 22,0 24,7 25,0 35,0 51,0

(mm)

ġiddeti 48,0 30,0 25,2 20,4 24,6 22,4 22,0 16,5 12,5 5,8 2,1

(mm/h)


Derinliği 4,8 5,6 6,1 6,4 7,4 9,6 10,7 14,4 17,6 29,4 43,0

(mm)

ġiddeti 57,6 33,6 24,4 19,2 14,8 12,8 10,7 9,6 8,8 4,9 1,8

(mm/h)


Derinliği 7,6 13,8 18,6 22,2 28,4 33,0 40,0 45,2 46,2 66,4 70,5

(mm)

ġiddeti 91,2 82,8 74,4 66,6 56,8 44,0 40,0 30,1 23,1 11,1 2,9

(mm/h)


Derinliği 7,2 11,0 11,8 12,4 13,6 14,0 16,8 18,0 21,0 36,6 39,4

(mm)

ġiddeti 86,4 66,0 47,2 37,2 27,2 18,7 16,8 12,0 10,5 6,1 1,6

(mm/h)

1

9

9

9

2

0

0

0

2

0

0

1

2

0

0

2

1

9

9

5

1

9

9

6

1

9

9

7

1

9

9

8

1

9

9

4

46

Çizelge 5.9 ‟un devamı



Derinliği 2,9 4,9 6,6 7,0 8,6 11,4 12,8 15,9 18,4 42,4 57,0

(mm)

ġiddeti 34,8 29,4 26,4 21,0 17,2 15,2 12,8 10,6 9,2 7,1 2,4

(mm/h)


Derinliği 4,5 6,8 8,8 11,6 13,4 14,8 15,2 16,6 16,8 31,7 44,6

(mm)

ġiddeti 54,0 40,8 35,2 34,8 26,8 19,7 15,2 11,1 8,4 5,3 1,9

(mm/h)


Derinliği 5,7 8,7 11,6 19,7 22,0 25,8 30,4 45,0 54,2 99,8 105,0

(mm)

ġiddeti 68,4 52,2 46,4 59,1 44,0 34,4 30,4 30,0 27,1 16,6 4,4

(mm/h)


Derinliği 7,0 7,9 8,6 9,3 10,2 12,2 16,3 19,4 23,7 43,8 72,0

(mm)

ġiddeti 84,0 47,4 34,4 27,9 20,4 16,3 16,3 12,9 11,9 7,3 3,0

(mm/h)


m

a

x Derinliği 23,4 24,0 25,0 27,7 39,5 42,3 46,0 66,4 79,4 101,4 110,1

(mm)

ġiddeti 280,8 144,0 100,0 83,1 79,0 56,4 46,0 44,3 39,7 16,9 4,6

(mm/h)

2

0

0

4

2

0

0

5

2

0

0

3

2

0

0

6

Çizelge-5.10. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları Tekerrür Analizi (R-3)

5 dk 10 dk 15 dk 30 dk 60 dk 120 dk 360 dk 1440 dk

2 7,2 9,3 11,1 15,9 20,3 25,7 37,1 56,8

5 11,9 13,8 17,0 24,6 31,3 43,7 64,4 80,2

10 15,0 16,8 20,9 30,4 38,6 55,7 82,4 95,7

25 19,0 20,6 25,8 37,7 47,8 70,7 105,2 115,3

50 21,9 23,4 29,4 43,1 54,7 81,9 122,1 129,8

100 24,9 26,2 33,0 48,5 61,5 93,0 138,9 144,3


YağıĢ Miktarları (mm)

Tekerrür

Çizelge-5.11. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür Analizi(R-3)

5 dk 10 dk 15 dk 20 dk 30 dk 45 dk 60 dk 90 dk 120 dk 360 dk 1440 dk

2 86,08 55,66 44,43 38,85 31,87 24,37 20,26 15,42 12,86 6,19 2,37

5 142,92 82,91 67,88 59,51 49,28 37,06 31,30 25,69 21,87 10,73 3,34

10 180,55 100,96 83,40 73,19 60,81 45,47 38,61 32,49 27,83 13,73 3,99

25 228,10 123,76 103,02 90,48 75,38 56,09 47,85 41,08 35,37 17,53 4,81

50 263,35 140,67 117,57 103,29 86,19 63,96 54,70 47,45 40,96 20,35 5,41

100 298,39 157,47 132,02 116,03 96,92 71,79 61,50 53,79 46,52 23,14 6,01


YağıĢ ġidetleri (mm/h)Tekerrür

47

5.1.2.4. Havzanın Plüviograf Katsayıları

Plüviograf katsayısı, aynı tekerrür süresinde istenilen saatteki yağıĢ miktarının 24

saatlik yağıĢ miktarına bölünmesiyle elde edilir. Yeterli yağıĢ rasadı bulunmayan havzalarda,

proje sağanak süresinde kullanılacak belirli tekerrürdeki yağıĢ miktarının tayini, uygulamacı

açısından oldukça gereklidir. Bu açıdan 4.1.2.3 bölümünde havza için yapılan Ģiddet-süre-

tekerrür çalıĢmalarından plüviograf katsayıları elde edilmiĢtir. Bunun için, Çizelge-5.7`de R-1

için verilen değerler amaç doğrultusunda kullanılarak Ek‟ler ġekil-28, Çizelge-5.10`da R-3

için verilen değerler amaç doğrultusunda kullanılarak Ek‟ler ġekil-31 çizilmiĢ, buradan çeĢitli

tekerrür sürelerine ait R-1, R-3 istasyonları için plüviograf katsayıları hesaplanmıĢtır.

Havzanın belirli tekerrürlerde, çeĢitli sürelere ait plüviograf katsayıları R-1 için

Çizelge-5.12`de, R-3 için Çizelge-5.13`de verilmiĢtir.

Çizelge-5.12. Damlıca Deresi Havzası Plüviograf Katsayıları (R-1)

0.50 1.00 2.00 3.00 4.00 6.00 8.00 12.00 18.00

2 Yıl 0,27 0,34 0,43 0,50 0,57 0,64 0,68 0,76 0,88

5 Yıl 0,29 0,36 0,50 0,59 0,68 0,78 0,80 0,85 0,93

10 Yıl 0,30 0,37 0,52 0,62 0,73 0,83 0,85 0,89 0,94

25 Yıl 0,31 0,38 0,54 0,65 0,76 0,87 0,89 0,92 0,96

50 Yıl 0,31 0,38 0,55 0,67 0,78 0,90 0,91 0,93 0,97

100 Yıl 0,32 0,38 0,56 0,68 0,80 0,92 0,93 0,94 0,97

YağıĢ Süresi (Saat)

Plüviograf Katsayısı

Tekerrür

Çizelge-5.13. Damlıca Deresi Havzası Plüviograf Katsayıları (R-3)

0.50 1.00 2.00 3.00 4.00 6.00 8.00 12.00 18.00

2 Yıl 0,28 0,36 0,45 0,52 0,59 0,65 0,69 0,77 0,88

5 Yıl 0,31 0,39 0,55 0,63 0,72 0,80 0,82 0,87 0,93

10 Yıl 0,32 0,40 0,58 0,67 0,77 0,86 0,88 0,91 0,95

25 Yıl 0,33 0,41 0,61 0,71 0,81 0,91 0,92 0,94 0,97

50 Yıl 0,33 0,42 0,63 0,73 0,84 0,94 0,95 0,96 0,98

100 Yıl 0,34 0,43 0,64 0,75 0,86 0,96 0,97 0,97 0,99

YağıĢ Süresi (Saat)

Plüviograf Katsayısı

Tekerrür

5.1.3. Havza ortalama birim hidrografı için seçilmiĢ yağıĢ ve akımların incelenmesi

Havza ortalama birim hidrografının çıkarılabilmesi için, havzada 25 yıl süresince

meydana gelen yağıĢ ve akım olayları incelenmiĢ, bunlardan 3.2.3.3 bölümünde belirtilen

özellikleri taĢıyan yağıĢ ve akımlar seçilmiĢtir.

YağıĢların havza ortalamalarında thiessen metodu, bu yağıĢların meydana getirdiği

akımların ayrılmasında ise logaritmik (Barnes) metodu kullanılmıĢtır.

Havza ortalama birim hidrografını çıkarabilmek için, birim hidrograf çıkarmaya uygun

8 adet olay saptanmıĢ ve bu olaylar tarih sırasıyla verilmiĢtir.

48

04 . 12 . 1981 Akımı birim hidrografı

Bu akıma ait yağıĢ dökümü Çizelge-5.14`de, akım değerleri ise Çizelge-5.15`de

verilmiĢtir. Etkili yağıĢ süresi 65 dakika ve yüzey akıĢ miktarı 0.15 mm olan bu akımın

değerlendirilmesinde, önce BH65 bulunarak S65 `e geçilmiĢtir. Bu eğri 60 dakika kaydırılarak

BH60 çıkarılmıĢtır. 'S' eğrisi ve BH60 değerleri Çizelge-5.16`da verilmiĢtir. ġekil-5.9`da ise bu

olaya ait yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havzanın 60 dakika süreli birim hidrografı

görülmektedir.

Çizelge-5.14. 4.12.1981 tarihli yağıĢın pluviograf analizi

Çizelge-5.15. 4.12.1981 tarihli akıĢtan birim hidrografın (BH 60 ) bulunması

Zaman Top. Akım Taban Akım Yüzey AkıĢ BH 65 Eklenik zaman

Saat- L/s L/s L/s L/s Saat-

15:25 5 5 0 0 0,00

16:30 13 7 6 28 1,08

17:35 43 9 34 157 2,16

18:40 93 11 82 380 3,24

19:45 121 13 108 500 4,32

20:50 82 12 70 324 5,40

21:55 52 12 40 185 6,48

23:00 42 11 31 134 7,56

0:05 36 11 25 116 8,64

1:10 30 11 19 88 9,72

2:15 26 10 16 74 10,80

3:20 22 10 12 56 11,88

4:25 18 10 8 37 12,96

5:30 15 9 6 28 14,04

6:35 12 9 3 14 15,12

7:40 10 9 1 5 16,20

8:45 8 8 0 0 17,28

Zaman Süre YağıĢ Ġstasyonları Havza YağıĢ

Time Duration (Rainfall stations) Ort.YağıĢı ġiddeti

Saat- hour Dak.-min. (Average (Intensity)

R-1 R-2 R-3 rainfall) mm/h

10:55 .

12:08 73 0,5 0,5 0,4 0,5 0,4

14:00 112 0,5 0,9 0,2 0,5 0,3

14:15 15 0,5 0,3 0,6 0,5 2,0

15:00 45 0,5 0,6 0,3 0,5 0,7

15:25 25 1 1,1 0,8 1,0 2,4

16:30 65 3 3,1 2,8 3,0 2,8

17:00 30 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0

18:25 75 1 1 1,2 1,0 0,8

8:00 825 1,5 1,5 1,2 1,4 0,1

Top.(total) 1265 9 9,5 8 9,0

49

Çizelge-5.16. S eğrisinden birim hidrografın (BH 60 ) bulunması Zaman S 65 Eğrisi 60 dk. Kay. S 65 eğrisi Fark BH 60 (UH 60)

Saat- hour L/s L/s L/s L/s

0,00 0 0 0 0

1,08 28 0 28 30

2,16 185 40 145 157

3,24 565 200 365 395

4,32 1065 620 445 482

5,40 1389 1100 289 313

6,48 1574 1380 194 210

7,56 1708 1570 138 150

8,64 1824 1760 64 69

9,72 1912 1860 52 56

10,80 1986 1937 49 53

11,88 2035 2000 35 38

12,96 2065 2040 25 27

14,04 2102 2080 22 24

15,12 2121 2110 11 12

16,20 2126 2126 0 0

17,28 2126 2126 0 0

ġekil-5.9. 4.12.1981 tarihli yağıĢ histogramı, akım hidrografı ve havza birim hidrografı

0

1

2

3

13:00 17:00 21:00 1:00 5:00 9:00

I (m

m/h

)

0=2,6mm/h

0

20

40

60

80

100

120

13:00 17:00 21:00 1:00 5:00 9:00 13:00 17:00

Zaman-saat (Time-hour)

De

bi (Q

) -

L/s

0

100

200

300

400

500

600

0 5 10 15 20

50

1.1.1986 tarihli akımın birim hidrografı

Bu akıma ait yağıĢ dökümü Çizelge-5.17`de akım değerleri ise Çizelge-5.18`de

verilmiĢtir. Etkili yağıĢ süresi 60 dakika, yüzey akıĢ miktarı 0.74 mm olan bu akımın

değerlendirilmesinde BH 60 bulunmuĢtur. ġekil-5.10`da ise 1.1.1986 tarihli yağıĢ histogramı,

akım hidrografı ve havzanın 60 dakika süreli birim hidrografı verilmiĢtir.

Çizelge-5.17. 1.1.1986 tarihli yağıĢın pluviograf analizi Zaman Süre YağıĢ Ġstasyonları Havza YağıĢ

Saat- Dak. Ort. Yağ. Ģiddeti

R-1 R-3 mm mm/h

15:30 . . . .

16:10 40 . 0,3 0,1 0,2

16:40 30 1,1 1,6 1,3 2,6

18:10 90 5,8 4,6 5,3 3,5

20:00 110 5,0 5,4 5,2 2,8

21:00 60 6,3 4,5 5,5 5,5

21:45 45 0,6 0,5 0,6 0,8

22:20 35 1,2 0,6 0,9 1,5

Top.(total) 410 20,0 17,5 18,9

Çizelge-5.18. 1.1.1986 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması Zaman Top. Akım Taban Akım Yüzey AkıĢ BH 60 Eklenik zaman


20:00 1 1 0 0 0

21:02 50 10 40 54 1

22:02 238 15 223 303 2

23:02 337 22 315 428 3

0:02 371 30 341 464 4

1:02 255 27 228 310 5

2:02 167 25 142 193 6

3:02 130 24 106 144 7

4:02 100 23 77 104 8

5:02 80 21 59 80 9

6:02 65 20 45 61 10

7:02 51 17 34 46 11

8:02 41 15 26 35 12

9:02 32 14 18 24 13

10:02 25 13 12 16 14

11:02 20 9 11 14 15

12:02 15 9 6 8 16

13:02 10 7 3 4 17

14:02 7 7 0 0 18

51



Bu akıma ait yağıĢ dökümü Çizelge-5.19`da akım değerleri ise Çizelge-5.20`de

verilmiĢtir. Etkili yağıĢ süresi 30 dakika, yüzey akıĢ miktarı 0.53 mm olan akımın

değerlendirilmesinde, önce BH30 bulunmuĢ daha sonra BH30 değerleri kaydırılarak BH60

değerleri bulunmuĢtur. ġekil-5.11`de ise 24.11.1988 tarihli yağıĢın histogramı, akım

hidrografı ve havzanın 60 dakika süreli birim hidrografı görülmektedir.



Saat- Dak. Ort. YağıĢ ġiddeti

R-1 R-2 R-3 mm mm/h

2:00 . . . .

2:30 30 6,0 6,0 6,0 6,0 12,0

2:50 20 2,0 2,0 2,0 2,0 6,0

4:10 80 8,0 6,4 6,0 6,7 5,0

4:40 30 2,0 2,0 2,0 2,0 4,0

5:10 30 2,0 1,3 1,0 1,4 2,8

5:40 30 2,0 2,0 2,0 2,0 4,0

Toplam 220 22,0 19,7 19,0 20,1

0

1

2

3

4

5

6

14:00 18:00 22:00 2:00

0 = 4.76 mm/h

0

50

100

150

200

250

300

350

400

14:00 18:00 22:00 2:00 6:00 10:00 14:00 18:00

Zaman -saat (Time-hour)

De

bi (Q

)-L

/s

BH 60 (UH 60)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

0 5 10 15 20

52

Çizelge-5.20. 24.11.1988 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması Zaman Top. Akım Taban Akım Yüzey AkıĢ BH30 BH60 Eklenik zaman

Saat- L/s L/s L/s L/s L/s Saat-

2:00 103 103 0 0 0 0,0

2:30 115 105 10 19 10 1,0

3:00 135 110 25 47 33 1,5

3:30 154 113 41 77 62 2,0

4:00 200 115 85 159 118 2,5

4:30 255 118 137 256 208 3,0

5:00 308 120 188 352 304 3,5

5:30 354 123 231 432 394 4,0

6:00 365 128 237 444 438 4,5

6:30 355 126 229 429 437 5,0

7:00 323 125 198 371 400 5,5

7:30 288 123 165 309 340 6,0

8:00 250 122 128 240 275 6,5

8:30 220 121 99 185 213 7,0

9:00 208 119 89 167 176 7,5

9:30 198 118 80 150 159 8,0

10:00 184 116 68 127 139 8,5

10:30 173 115 58 106 117 9,0

11:00 166 114 52 97 102 9,5

11:30 158 112 46 86 92 10,0

12:00 152 111 41 77 82 10,5

12:30 147 110 37 69 73 11,0

13:00 140 108 32 60 65 11,5

13:30 135 107 28 52 56 12,0

14:00 130 106 24 45 49 12,5

14:30 125 105 20 37 41 13,0

15:00 122 103 19 36 37 13,5

15:30 118 102 16 30 33 14,0

16:00 115 100 15 28 29 14,5

16:30 111 99 12 23 26 15,0

17:00 107 97 10 19 21 15,5

17:30 103 95 8 15 17 16,0

18:00 102 95 7 13 14 16,5

18:30 100 94 6 11 12 17,0

19:00 97 92 5 9 10 17,5

19:30 95 91 4 7 8 18,0

20:00 93 91 2 4 6 18,5

20:30 91 91 0 0 2 19,0

21:00 91 0 19,5

21:00 91 0 19,5

53






BH60 çıkarılmıĢtır. 'S' eğrisi ve BH60 değerleri Çizelge-5.23`de verilmiĢtir. ġekil-5.12`de ise bu


görülmektedir.

0

2

4

6

8

10

12

14

1:30 2:30 3:30 4:30 5:30 6:30

I (m

m/h

)

0= 10,94

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2:00 5:00 8:00 11:00 14:00 17:00 20:00 23:00 2:00 5:00 8:00

0

100

200

300

400

500

0 5 10 15 20 25

Zaman-saat (time -hour)

Debi (Q

)-L/s

54


Saat- Dak. Ort. YağıĢ ġiddeti

R-1 R-2 R-3 mm mm/h

2:36 . . . .

3:18 42 2,5 2,1 1,8 2,2 3,1

4:15 57 1,0 1,0 0,8 0,9 0,9

6:30 135 0,5 0,5 0,3 0,4 0,2

9:15 203 6,0 5,0 4,4 5,2 1,5

Top.(total) 437 10,0 8,6 7,3 8,7

Çizelge-5.22. 8.12.1988 tarihli akıĢtan birim hidrografın (BH 60 ) bulunması Zaman Top. Akım Taban Akım Yüzey AkıĢ BH 42 Eklenik zaman


2:36 199 199 0 0 0,00

3:18 293 199 94 96 0,70

4:00 516 198 318 324 1,40

4:42 705 197 508 518 2,10

5:24 692 195 497 507 2,80

6:06 628 191 437 446 3,50

6:48 507 188 319 325 4,20

7:30 434 185 249 254 4,90

8:12 376 179 197 201 5,60

8:54 332 173 159 162 6,30

9:36 298 169 129 132 7,00

10:18 264 163 101 103 7,70

11:00 234 160 74 76 8,40

11:42 215 155 60 61 9,10

12:24 191 155 36 37 9,80

13:06 176 151 25 26 10,50

13:48 158 147 11 11 11,20

14:30 147 147 0 11 11,90

Çizelge-5.23. S eğrisinden birim hidrografın (BH 60 ) bulunması

Zaman Saat- hour

S 42 Eğrisi L/s

60 dk. Kay. S 42 eğrisi L/s

Fark L/s

BH 60 (UH 60) Fark x 42/60

L/s

0,00 0 0 0 0

0,70 96 0 96 67

1,40 420 45 375 263

2,10 938 288 650 455

2,80 1445 695 750 525

3,50 1891 1216 675 473

4,20 2216 1691 525 368

4,90 2470 2028 442 309

5,60 2671 2331 340 238

6,30 2833 2588 245 172

7,00 2965 2810 155 109

7,70 3068 2948 120 84

8,40 3144 3049 95 67

9,10 3205 3122 83 58

9,80 3242 3187 55 39

10,50 3268 3225 43 30

11,20 3279 3259 20 14

11,90 3279 3279 0 0

55






BH60 çıkarılmıĢtır. 'S' eğrisi ve BH60 değerleri Çizelge-5.26`da verilmiĢtir. ġekil-5.13`de ise bu


görülmektedir.

0

1

2

3

4

2:00 5:00 8:00 11:00

I (m

m/h

)

0= 1,70mm/h

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2:00 5:00 8:00 11:00 14:00 17:00


De

bi (Q

)-L

/s

0

200

400

600

0 3 6 9 12 15

56

Çizelge-5.24. 01.03.1993 tarihli yağıĢın plüviograf analizi Zaman Süre YağıĢ Ġstasyonları Havza YağıĢ

Saat- Dak. Ort. yağıĢ ġiddeti

R-1 R-2 R-3 mm mm/h

12:05 . . . .

12:10 5 0,8 0,9 1,2 1,0 12,0

12:35 25 0,8 0,9 1,2 1,0 2,4

13:02 27 1,2 1,3 1,8 1,4 3,1

13:15 13 4,4 4,6 6,6 5,2 24,0

13:28 13 2,8 3,0 4,2 3,3 15,2

13:48 20 3,2 3,4 4,8 3,8 11,4

14:30 42 0,8 0,9 1,2 1,0 1,4

Top.(total) 145 14,0 15,0 21,0 16,7

Çizelge-5.25. 01.03.1993 tarihli akıĢtan birim hidrografın (BH 60 ) bulunması Zaman Top. Akım Taban Akım Yüzey AkıĢ BH 13 Eklenik zaman

Saat L/s L/s L/s L/s Saat-

13:02 44 0,0 0 0 0,00

13:15 45 44,9 0,1 0,6 0,22

13:28 47 46,8 0,2 1,1 0,43

13:41 50 49,6 0,4 2,3 0,65

13:54 52 51,4 0,6 3,4 0,87

14:07 55 47,0 8 45,1 1,08

14:20 65 52,0 13 73,3 1,30

14:33 72 54,0 18 101,5 1,52

14:46 80 57,0 23 129,7 1,73

14:59 88 57,0 31 174,8 1,95

15:12 95 59,0 36 203,0 2,17

15:25 103 60,0 43 242,5 2,38

15:38 125 65,0 60 338,4 2,60

15:51 145 67,0 78 439,9 2,82

16:04 175 68,0 107 603,5 3,03

16:17 190 69,0 121 682,4 3,25

16:30 198,1 69,0 129,1 728,1 3,47

16:43 195 69,0 126 710,6 3,68

16:56 180 63,0 117 659,9 3,90

17:09 162 65,0 97 547,1 4,12

17:22 152 59,0 93 524,5 4,33

17:35 145 59,0 86 485,0 4,55

17:48 140 62,0 78 439,9 4,77

18:01 130 61,0 69 389,2 4,98

18:14 122 59,0 63 355,3 5,20

18:27 115 57,0 58 327,1 5,42

18:40 112 58,0 54 304,6 5,63

18:53 108 58,0 50 282,0 5,85

19:06 103 57,0 46 259,4 6,07

19:19 98 56,5 41,5 234,1 6,28

19:32 95 58,0 37 208,7 6,50

19:45 90 55,0 35 197,4 6,72

19:58 85 52,0 33 186,1 6,93

20:11 81 52,0 29 163,6 7,15

20:24 75 53,0 22 124,1 7,37

20:37 70 50,0 20 112,8 7,58

20:50 67 50,0 17 95,9 7,80

21:03 65 50,0 15 84,6 8,02

21:16 60 50,0 10 56,4 8,23

57


21:29 57 48,0 9 50,8 8,45

21:42 53 48,0 5 28,2 8,67

21:55 48 48,0 0 0,0 8,88

Çizelge-5.26. S eğrisinden birim hidrografın (BH 60 ) bulunması Zaman S 13 Eğrisi 60 dk. Kay. S 13 eğrisi Fark BH 60 (UH 60)

Saat- L/s L/s L/s L/s

0,00 0,0 0 0 0

0,22 0,6 0 0,6 0,1

0,43 1,7 0 1,7 0,4

0,65 3,9 0 3,9 0,9

0,87 7,3 0 7,3 1,6

1,08 52,5 0,35 52,1 11,3

1,30 125,8 1,26 124,5 27,0

1,52 227,3 3,08 224,2 48,6

1,73 357,0 6,03 351,0 76,0

1,95 531,9 35,10 496,8 107,6

2,17 734,9 97,57 637,3 138,1

2,38 977,4 188,25 789,2 171,0

2,60 1315,8 307,12 1008,7 218,6

2,82 1755,7 464,61 1291,1 279,7

3,03 2359,2 656,80 1702,4 368,9

3,25 3041,7 884,14 2157,5 467,5

3,47 3769,8 1185,66 2584,1 559,9

3,68 4480,4 1586,53 2893,9 627,0

3,90 5140,3 2127,10 3013,2 652,9

4,12 5687,4 2779,18 2908,2 630,1

4,33 6211,9 3489,73 2722,2 589,8

4,55 6696,9 4207,09 2489,8 539,5

4,77 7136,9 4886,50 2250,4 487,6

4,98 7526,0 5476,96 2049,1 444,0

5,20 7881,3 6010,16 1871,2 405,4

5,42 8208,5 6510,38 1698,1 367,9

5,63 8513,0 6967,66 1545,4 334,8

5,85 8795,0 7376,34 1418,7 307,4

6,07 9054,5 7744,67 1309,8 283,8

6,28 9288,5 8082,64 1205,9 261,3

6,50 9497,2 8395,88 1101,3 238,6

6,72 9694,6 8686,55 1008,0 218,4

6,93 9880,7 8954,67 926,0 200,6

7,15 10044,3 9198,49 845,8 183,3

7,37 10168,4 9416,93 751,4 162,8

7,58 10281,2 9618,67 662,5 143,5

7,80 10377,0 9809,13 567,9 123,0

8,02 10461,6 9981,37 480,3 104,1

8,23 10518,0 10120,63 397,4 86,1

8,45 10568,8 10237,77 331,0 71,7

8,67 10597,0 10340,16 256,8 55,6

8,88 10597,0 10429,10 167,9 36,4

9,10 10597,0 10496,34 100,7 21,8

9,32 10597,0 10549,27 47,7 10,3

9,53 10597,0 10586,15 10,8 2,4

9,75 10597,0 10597,00 0,0 0,0

58








0

5

10

15

20

25

30

13:00 13:14 13:28 13:43 13:57 14:12 14:26 14:40

I (m

m/h

)0= 22,48

0

50

100

150

200

250

13:00 16:00 19:00 22:00 1:00

zaman-saat(Time-hour)

De

bi(

Q)-

L/s

)

0

100

200

300

400

500

600

700

0 2 4 6 8 10 12

59


Saat- Dak.- Ort. yağıĢ ġiddeti

R-1 R-2 R-3 mm mm/h

7:05 . . . .

7:15 10 0,3 0,2 0,3 0,3 1,7

7:35 20 1,3 0,8 1,1 1,1 3,4

7:45 10 0,9 0,5 0,8 0,8 4,7

8:15 30 2,6 1,6 2,2 2,2 4,5

9:15 60 5,0 3,0 4,4 4,4 4,4

9:45 30 1,5 0,9 1,3 1,3 2,6

10:00 15 0,9 0,5 0,8 0,8 3,1

10:30 30 2,5 1,5 2,2 2,2 4,4

Top.(total) 205 15,0 9,0 13,1 13,0

Çizelge-5.28. 25.02.1994 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması Zaman Top. Akım Taban Akım Yüzey AkıĢ BH 60 Eklenik zaman


10:00 3,4 3,4 0 0,0 0,0

10:30 5,5 4,5 1 3,0 0,5

11:00 7,3 5 2,3 10,0 1,0

11:30 11,5 8,5 3 16,1 1,5

12:00 24 12 12 45,7 2,0

12:30 44 12 32 134,0 2,5

13:00 74,5 14,5 60 280,1 3,0

13:30 101 18 83 435,4 3,5

14:00 110,4 20 90,4 528,0 4,0

14:30 104 16,5 87,5 541,7 4,5

15:00 96 19,2 76,8 500,3 5,0

15:30 77 17,5 59,5 415,0 5,5

16:00 64 18 46 321,2 6,0

16:30 56 17 39 258,8 6,5

17:00 51 18,5 32,5 217,7 7,0

17:30 44 16,5 27,5 182,7 7,5

18:00 40 16 24 156,8 8,0

18:30 34 16 18 127,9 8,5

19:00 30 15,5 14,5 99,0 9,0

19:30 27 14 13 80,0 9,5

20:00 24 14 10 65,0 10,0

20:30 21 14 7 48,0 10,5

21:00 19 14 5 36,5 11,0

21:30 17 13 4 25,0 11,5

22:00 16 14 2 18,3 12,0

22:30 15,5 14 1,5 10,7 12,5

23:00 15 14 1 7,6 13,0

23:30 14,5 14 0,5 4,6 13,5

0:00 14 13,7 0,3 2,4 14,0

0:30 13 13 0 0,9 14,5

1:00 0,0 15,0

60


0

1

2

3

4

5

9:15 9:30 9:45 10:00 10:15 10:30 10:45

I (mm/h)

0=4.0 mm/h

0

20

40

60

80

100

120

9:15 11:15 13:15 15:15 17:15 19:15 21:15 23:15 1:15 3:15


Debi (Q

)-L/s

0

100

200

300

400

500

600

0 5 10 15 20

61


Bu akıma ait yağıĢ dökümü Çizelge-5.29`de akım değerleri ise Çizelge-5.30`da






Çizelge-5.30. 22.03.1997 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması

Zaman sa:dk

Toplam Akım L/s

Yüzey Akım L/s

BH10 L/s

60dkk BH10 L/s

Bh 60 L/s

12:00 255,66 0 0 0

12:10 3 4 2

12:20 8 11 5

12:30 307 17 23 12

12:40 30 41 21

12:50 48 66 0 33

13:00 400 73 100 4 50

13:10 113 155 11 79

13:20 165 226 23 118

13:30 570 210 288 41 155

13:40 247 338 66 190

13:50 278 381 100 223

14:00 700 305 418 155 259

14:10 325 445 226 300

14:20 340 466 288 346

14:30 780 350 479 338 384

14:40 357 489 381 414

14:50 362 496 418 438

15:00 830 365 500 445 459

15:10 366 501 466 473

15:20 366,5 502 479 484

15:30 867 367 503 489 491

15:40 366 501 496 495

15:50 362 496 500 496

16:00 820 355 486 501 493

16:10 343 470 502 486

16:20 327 448 503 475

16:30 750 310 425 501 464

16:40 295 404 496 453


Time Duration (Rainfall stations) Ort.YağıĢı ġiddeti

Saat- hour Dak.-min. (Average (Intensity)

R-1 R-2 R-3 rainfall) mm/h

12:00 .

12:10 10 1,5 2,6 2,8 2,2 13,2

12:27 17 1,0 1,8 1,9 1,5 5,3

13:05 38 0,5 0,8 0,9 0,7 1,1

13:55 50 3,4 5,9 6,4 5,0 6,0

14:15 20 0,5 0,9 1,0 0,8 2,3

Top.(total) 130 6,9 12,0 13,0 10,2

62

Çizelge 5.30`un devamı

16:50 278 381 486 438

17:00 680 262 359 470 423

17:10 247 338 448 404

17:20 233 319 425 384

17:30 615 218 299 404 362

17:40 203 278 381 341

17:50 185 253 359 317

18:00 538 170 233 338 296

18:10 155 212 319 275

18:20 140 192 299 255

18:30 470 126 173 278 236

18:40 112 153 253 216

18:50 98 134 233 194

19:00 408 84 115 212 174

19:10 73 100 192 156

19:20 65 89 173 140

19:30 362 55 75 153 124

19:40 46 63 134 108

19:50 38 52 115 93

20:00 322 32 44 100 79

20:10 27 37 89 68

20:20 22 30 75 60

20:30 300 18 25 63 50

20:40 15 21 52 42

20:50 13 18 44 35

21:00 278 11 15 37 29

21:10 9 12 30 25

21:20 7 10 25 20

21:30 258 5 7 21 16

21:40 4 5 18 13

21:50 3 4 15 11

22:00 240 2 3 12 9

22:10 1,5 2 10 7

22:20 1 1 7 5

22:30 230 0 0 5 3

22:40 4 3

22:50 3 2

23:00 2 1

23:10 1 1

23:20 0 1

23:30 0

63






değerleri bulunmuĢtur. ġekil-5.16`da ise 24.11.1998 tarihli yağıĢın histogramı, akım


Çizelge-5.31. 24.11.1998 tarihli yağıĢın plüviograf analizi

Tarih ve

Zaman

Devam Süresi dak.

YağıĢ Miktarı mm. Hav. Ort. Yağ. Mik. Thiessen

YağıĢ ġiddeti mm/h R1 R2 R3

24-Kas-98

11:10 .

11:20 10 4,5 7,2 8,1 6,4 38,1

11:30 10 0,5 0,8 0,9 0,7 4,2

11:45 15 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Toplam 35,0 5,0 8,0 9,0 7,1

0

5

10

15

11:30 12:30 13:30 14:30

Zaman -saat

I (m

m/h

)0= 9,24 mm/h

64

Çizelge-5.32. 24.11.1998 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması

Zaman sa:dk

Toplam Akım l/s

Yüzey Akım L/s

BH10 L/s

10dk BH10 L/s

20dk BH10 L/s

30dk BH10 L/s

40dk BH10 L/s

50dk BH10 L/s

BH60 L/s

Eklenik zaman

11:00 13,42 0,00 0,00 0,00 0,00

11:10 0,67 1,50 0,00 0,25 0,17

11:20 1,34 3,00 1,50 0,00 0,75 0,33

11:30 2,01 4,50 3,00 1,50 0,00 1,50 0,50

11:40 2,68 6,00 4,50 3,00 1,50 0,00 2,50 0,67

11:50 3,35 7,50 6,00 4,50 3,00 1,50 0,00 3,75 0,83

12:00 4,03 9,00 7,50 6,00 4,50 3,00 1,50 5,25 1,00

12:10 4,70 10,51 9,00 7,50 6,00 4,50 3,00 6,75 1,17

12:20 5,37 12,01 10,51 9,00 7,50 6,00 4,50 8,25 1,33

12:30 6,04 13,51 12,01 10,51 9,00 7,50 6,00 9,76 1,50

12:40 29,58 7,38 16,51 13,51 12,01 10,51 9,00 7,50 11,51 1,67

12:50 23,00 51,45 16,51 13,51 12,01 10,51 9,00 18,83 1,83

13:00 120,87 92,87 207,75 51,45 16,51 13,51 12,01 10,51 51,95 2,00

13:10 144,87 324,07 207,75 51,45 16,51 13,51 12,01 104,21 2,17

13:20 200,00 447,40 324,07 207,75 51,45 16,51 13,51 176,78 2,33

13:30 260,00 581,62 447,40 324,07 207,75 51,45 16,51 271,47 2,50

13:40 344,86 300,86 673,02 581,62 447,40 324,07 207,75 51,45 380,88 2,67

13:50 298,00 666,62 673,02 581,62 447,40 324,07 207,75 483,41 2,83

14:00 367,17 296,17 662,53 666,62 673,02 581,62 447,40 324,07 559,21 3,00

14:10 291,50 652,08 662,53 666,62 673,02 581,62 447,40 613,88 3,17

14:20 355,9 285,50 638,66 652,08 662,53 666,62 673,02 581,62 645,75 3,33

14:30 281,00 628,59 638,66 652,08 662,53 666,62 673,02 653,58 3,50

14:40 344,86 276,50 618,53 628,59 638,66 652,08 662,53 666,62 644,50 3,67

14:50 260,00 581,62 618,53 628,59 638,66 652,08 662,53 630,33 3,83

15:00 240,00 536,88 581,62 618,53 628,59 638,66 652,08 609,39 4,00

15:10 220,00 492,14 536,88 581,62 618,53 628,59 638,66 582,73 4,17

15:20 200,00 447,40 492,14 536,88 581,62 618,53 628,59 550,86 4,33

15:30 180,00 402,66 447,40 492,14 536,88 581,62 618,53 513,20 4,50

15:40 226,48 163,48 365,70 402,66 447,40 492,14 536,88 581,62 471,06 4,66

15:50 155,00 346,73 365,70 402,66 447,40 492,14 536,88 431,92 4,83

16:00 143,00 319,89 346,73 365,70 402,66 447,40 492,14 395,75 5,00

16:10 130,00 290,81 319,89 346,73 365,70 402,66 447,40 362,20 5,16

16:20 120,00 268,44 290,81 319,89 346,73 365,70 402,66 332,37 5,33

16:30 112,00 250,54 268,44 290,81 319,89 346,73 365,70 307,02 5,50

16:40 102,00 228,17 250,54 268,44 290,81 319,89 346,73 284,10 5,66

16:50 94,00 210,28 228,17 250,54 268,44 290,81 319,89 261,35 5,83

17:00 143,81 88,01 196,87 210,28 228,17 250,54 268,44 290,81 240,85 6,00

17:10 82,00 183,43 196,87 210,28 228,17 250,54 268,44 222,96 6,16

17:20 78,00 174,48 183,43 196,87 210,28 228,17 250,54 207,30 6,33

17:30 72,00 161,06 174,48 183,43 196,87 210,28 228,17 192,38 6,50

17:40 66,00 147,64 161,06 174,48 183,43 196,87 210,28 178,96 6,66

17:50 62,00 138,69 147,64 161,06 174,48 183,43 196,87 167,03 6,83

18:00 59,00 131,98 138,69 147,64 161,06 174,48 183,43 156,22 7,00

18:10 56,00 125,27 131,98 138,69 147,64 161,06 174,48 146,52 7,16

18:20 50,00 111,85 125,27 131,98 138,69 147,64 161,06 136,08 7,33

18:30 47,00 105,14 111,85 125,27 131,98 138,69 147,64 126,76 7,50

18:40 43,00 96,19 105,14 111,85 125,27 131,98 138,69 118,19 7,66

18:50 40,00 89,48 96,19 105,14 111,85 125,27 131,98 109,99 7,83

19:00 38,00 85,01 89,48 96,19 105,14 111,85 125,27 102,16 8,00

19:10 34,00 76,06 85,01 89,48 96,19 105,14 111,85 93,95 8,16

19:20 30,00 67,11 76,06 85,01 89,48 96,19 105,14 86,50 8,33

65

19:30 27,00 60,40 67,11 76,06 85,01 89,48 96,19 79,04 8,50

19:40 25,00 55,92 60,40 67,11 76,06 85,01 89,48 72,33 8,66

19:50 23,00 51,45 55,92 60,40 67,11 76,06 85,01 65,99 8,83

20:00 69,93 20,93 46,82 51,45 55,92 60,40 67,11 76,06 59,63 9,00

20:10 19,00 42,50 46,82 51,45 55,92 60,40 67,11 54,03 9,16

20:20 18,00 40,27 42,50 46,82 51,45 55,92 60,40 49,56 9,33

20:30 17,00 38,03 40,27 42,50 46,82 51,45 55,92 45,83 9,50

20:40 16,00 35,79 38,03 40,27 42,50 46,82 51,45 42,48 9,66

20:50 15,00 33,55 35,79 38,03 40,27 42,50 46,82 39,49 9,83

21:00 14,00 31,32 33,55 35,79 38,03 40,27 42,50 36,91 10,00

21:10 13,00 29,08 31,32 33,55 35,79 38,03 40,27 34,67 10,16

21:20 12,00 26,84 29,08 31,32 33,55 35,79 38,03 32,44 10,33

21:30 11,00 24,61 26,84 29,08 31,32 33,55 35,79 30,20 10,50

21:40 10,00 22,37 24,61 26,84 29,08 31,32 33,55 27,96 10,66

21:50 9,50 21,25 22,37 24,61 26,84 29,08 31,32 25,91 10,83

22:00 8,80 19,69 21,25 22,37 24,61 26,84 29,08 23,97 11,00

22:10 8,00 17,90 19,69 21,25 22,37 24,61 26,84 22,11 11,16

22:20 7,50 16,78 17,90 19,69 21,25 22,37 24,61 20,43 11,33

22:30 7,00 15,66 16,78 17,90 19,69 21,25 22,37 18,94 11,50

22:40 6,40 14,32 15,66 16,78 17,90 19,69 21,25 17,60 11,66

22:50 6,00 13,42 14,32 15,66 16,78 17,90 19,69 16,29 11,83

23:00 5,70 12,75 13,42 14,32 15,66 16,78 17,90 15,14 12,00

23:10 5,10 11,41 12,75 13,42 14,32 15,66 16,78 14,06 12,16

23:20 4,90 10,96 11,41 12,75 13,42 14,32 15,66 13,09 12,33

23:30 4,60 10,29 10,96 11,41 12,75 13,42 14,32 12,19 12,50

23:40 4,10 9,17 10,29 10,96 11,41 12,75 13,42 11,33 12,66

23:50 3,90 8,72 9,17 10,29 10,96 11,41 12,75 10,55 12,83

0:00 43,53 3,53 7,90 8,72 9,17 10,29 10,96 11,41 9,74 12,99

0:10 3,45 7,71 7,90 8,72 9,17 10,29 10,96 9,13 13,16

0:20 3,37 7,54 7,71 7,90 8,72 9,17 10,29 8,56 13,33

0:30 3,29 7,36 7,54 7,71 7,90 8,72 9,17 8,07 13,49

0:40 3,21 7,18 7,36 7,54 7,71 7,90 8,72 7,73 13,66

0:50 3,13 7,00 7,18 7,36 7,54 7,71 7,90 7,45 13,83

1:00 3,05 6,82 7,00 7,18 7,36 7,54 7,71 7,27 13,99

1:10 2,97 6,64 6,82 7,00 7,18 7,36 7,54 7,09 14,16

1:20 2,89 6,46 6,64 6,82 7,00 7,18 7,36 6,91 14,33

1:30 2,81 6,28 6,46 6,64 6,82 7,00 7,18 6,73 14,49

1:40 2,73 6,10 6,28 6,46 6,64 6,82 7,00 6,55 14,66

1:50 2,65 5,92 6,10 6,28 6,46 6,64 6,82 6,37 14,83

2:00 2,57 5,74 5,92 6,10 6,28 6,46 6,64 6,19 14,99

2:10 2,49 5,56 5,74 5,92 6,10 6,28 6,46 6,01 15,16

2:20 2,41 5,38 5,56 5,74 5,92 6,10 6,28 5,83 15,33

2:30 2,33 5,20 5,38 5,56 5,74 5,92 6,10 5,65 15,49

2:40 2,25 5,02 5,20 5,38 5,56 5,74 5,92 5,47 15,66

2:50 2,17 4,84 5,02 5,20 5,38 5,56 5,74 5,29 15,83

3:00 2,09 4,66 4,84 5,02 5,20 5,38 5,56 5,11 15,99

3:10 2,01 4,49 4,66 4,84 5,02 5,20 5,38 4,93 16,16

3:20 1,92 4,31 4,49 4,66 4,84 5,02 5,20 4,75 16,33

3:30 1,84 4,13 4,31 4,49 4,66 4,84 5,02 4,57 16,49

3:40 1,76 3,95 4,13 4,31 4,49 4,66 4,84 4,40 16,66

3:50 1,68 3,77 3,95 4,13 4,31 4,49 4,66 4,22 16,83

4:00 1,60 3,59 3,77 3,95 4,13 4,31 4,49 4,04 16,99

4:10 1,52 3,41 3,59 3,77 3,95 4,13 4,31 3,86 17,16

4:20 1,44 3,23 3,41 3,59 3,77 3,95 4,13 3,68 17,33

66


4:30 1,36 3,05 3,23 3,41 3,59 3,77 3,95 3,50 17,49

4:40 1,28 2,87 3,05 3,23 3,41 3,59 3,77 3,32 17,66

4:50 1,20 2,69 2,87 3,05 3,23 3,41 3,59 3,14 17,83

5:00 1,12 2,51 2,69 2,87 3,05 3,23 3,41 2,96 17,99

5:10 1,04 2,33 2,51 2,69 2,87 3,05 3,23 2,78 18,16

5:20 0,96 2,15 2,33 2,51 2,69 2,87 3,05 2,60 18,33

5:30 0,88 1,97 2,15 2,33 2,51 2,69 2,87 2,42 18,49

5:40 0,80 1,79 1,97 2,15 2,33 2,51 2,69 2,24 18,66

5:50 0,72 1,61 1,79 1,97 2,15 2,33 2,51 2,06 18,83

6:00 0,64 1,44 1,61 1,79 1,97 2,15 2,33 1,88 18,99

6:10 0,56 1,26 1,44 1,61 1,79 1,97 2,15 1,70 19,16

6:20 0,48 1,08 1,26 1,44 1,61 1,79 1,97 1,52 19,33

6:30 0,40 0,90 1,08 1,26 1,44 1,61 1,79 1,35 19,49

6:40 0,32 0,72 0,90 1,08 1,26 1,44 1,61 1,17 19,66

6:50 0,24 0,54 0,72 0,90 1,08 1,26 1,44 0,99 19,83

7:00 0,16 0,36 0,54 0,72 0,90 1,08 1,26 0,81 19,99

7:10 0,08 0,18 0,36 0,54 0,72 0,90 1,08 0,63 20,16

7:20 25,96 0,00 0,00 0,18 0,36 0,54 0,72 0,90 0,45 20,33

7:30 0,00 0,18 0,36 0,54 0,72 0,30 20,49

7:40 0,00 0,18 0,36 0,54 0,18 20,66

7:50 0,00 0,18 0,36 0,09 20,83

8:00 0,00 0,18 0,03 20,99

8:10 0,00 0,00 21,16


67







Çizelge-5.33. 24.03.2004 tarihli yağıĢın plüviograf analizi

Tarih Devam Hav. Ort. Eklenik YağıĢ

ve Süresi Yağ. Mik. YağıĢ ġiddeti

Zaman dak. R1 R2 R3 Thiessen Mik.(mm) (mm/h)

28 Mart 04

17:30 .

17:45 15 0,4 0,5 0,5 0,4 0,4 1,8

18:05 20 0,3 0,3 0,3 0,3 0,7 0,9

18:23 18 1,1 1,3 1,2 1,2 1,9 4,0

18:40 17 0,6 0,6 0,6 0,6 2,5 2,1

18:48 8 1,0 1,1 1,1 1,0 3,6 7,8

18:55 7 0,8 1,0 0,9 0,9 4,5 7,6

19:12 17 0,6 0,6 0,6 0,6 5,0 2,1

19:25 13 1,1 1,3 1,2 1,2 6,2 5,5

19:30 5 0,6 0,6 0,6 0,6 6,8 7,1

19:40 10 0,4 0,5 0,5 0,4 7,3 2,7

19:52 12 0,3 0,3 0,3 0,3 7,6 1,5

20:30 38 0,1 0,2 0,2 0,1 7,7 0,2

20:40 10 0,1 0,2 0,2 0,1 7,9 0,9

21:05 25 1,1 1,3 1,2 1,2 9,0 2,8

21:30 25 1,1 1,3 1,2 1,2 10,2 2,8

21:50 20 0,7 0,8 0,8 0,7 11,0 2,2

22:00 10 0,8 1,0 0,9 0,9 11,9 5,3

22:30 30 0,6 0,6 0,6 0,6 12,5 1,2

22:47 17 0,8 1,0 0,9 0,9 13,4 3,1

23:00 13 0,7 0,8 0,8 0,7 14,1 3,4

23:15 15 0,7 0,8 0,8 0,7 14,8 3,0

345,0 14,0 16,2 15,0

YağıĢ Miktarı mm.

Çizelge-5.34. 24.03.2004 tarihli yağıĢtan birim hidrografın ( BH 60 ) bulunması zaman Top Akım Taban A YA BH10 Bh60

Sa:dk L/s L/s L/s L/s L/s

22:30 2,12 2,12 0,00 0,00 0,00

22:40 2,37 2,21 0,16 0,79 0,13

22:50 2,64 2,31 0,33 1,63 0,40

23:00 2,93 2,44 0,49 2,42 0,81

23:10 3,16 2,53 0,63 3,11 1,33

23:20 3,40 2,63 0,77 3,80 1,96

23:30 3,65 2,75 0,90 4,44 2,70

23:40 3,91 2,90 1,01 4,99 3,40

23:50 4,19 3,07 1,12 5,53 4,05

0:00 4,48 3,24 1,24 6,12 4,67

0:10 5,53 3,86 1,67 8,25 5,52

0:20 6,75 4,65 2,10 10,37 6,62

0:30 8,12 5,58 2,54 12,54 7,97

0:40 9,68 5,98 3,70 18,27 10,18

0:50 11,42 6,56 4,86 24,00 13,26

68

Çizelge 5.34`ün devamı zaman Top Akım Taban A YA BH10 Bh60

Sa:dk L/s L/s L/s L/s L/s 1:00 13,42 7,40 6,02 29,73 17,19

1:10 15,82 8,74 7,08 34,96 21,65

1:20 18,50 10,36 8,14 40,20 26,62

1:30 21,47 12,27 9,20 45,43 32,10

1:40 24,75 11,76 12,99 64,15 39,75

1:50 28,34 11,56 16,78 82,87 49,56

2:00 32,17 11,61 20,56 101,53 61,52

2:10 39,17 10,81 28,36 140,05 79,04

2:20 47,11 10,95 36,16 178,57 102,10

2:30 56,07 12,10 43,97 217,14 130,72

2:40 66,11 17,37 48,74 240,70 160,14

2:50 77,29 23,78 53,51 264,25 190,38

3:00 89,49 31,22 58,27 287,76 221,41

3:10 94,26 32,62 61,64 304,40 248,81

3:20 99,19 34,18 65,01 321,05 272,55

3:30 104,29 35,92 68,37 337,64 292,63

3:40 109,57 37,87 71,70 354,08 311,53

3:50 115,02 39,99 75,03 370,53 329,24

4:00 120,87 42,50 78,37 387,02 345,79

4:10 124,47 43,73 80,74 398,73 361,51

4:20 128,26 45,15 83,11 410,43 376,41

4:30 132,00 46,53 85,47 422,09 390,48

4:40 135,83 49,92 85,91 424,26 402,18

4:50 139,84 53,48 86,36 426,48 411,50

5:00 143,81 57,00 86,81 428,70 418,45

5:10 145,03 58,22 86,81 428,70 423,44

5:20 146,25 59,44 86,81 428,70 426,49

5:30 147,48 60,67 86,81 428,70 427,59

5:40 147,48 61,90 85,58 422,63 427,32

5:50 145,03 60,68 84,35 416,56 425,67

6:00 143,81 60,70 83,11 410,43 422,62

6:10 136,88 57,81 79,07 390,48 416,25

6:20 130,18 55,14 75,04 370,58 406,56

6:30 123,70 52,70 71,00 350,63 393,55

6:40 117,44 51,95 65,49 323,42 377,02

6:50 111,40 51,42 59,98 296,21 356,96

7:00 105,37 50,90 54,47 269,00 333,38

7:10 97,50 46,42 51,08 252,25 310,35

7:20 90,03 42,34 47,69 235,51 287,84

7:30 82,95 38,65 44,30 218,77 265,86

7:40 76,25 35,34 40,91 202,03 245,63

7:50 69,93 32,41 37,52 185,29 227,14

8:00 64,11 30,00 34,11 168,45 210,39

8:10 60,17 28,93 31,24 154,28 194,06

8:20 56,40 28,03 28,37 140,10 178,15

8:30 52,78 27,27 25,51 125,98 162,69

8:40 49,33 25,85 23,48 115,95 148,34

8:50 46,03 24,58 21,45 105,93 135,12

9:00 42,99 23,57 19,42 95,90 123,02

9:10 39,98 21,76 18,22 89,98 112,31

9:20 37,12 20,09 17,03 84,10 102,97

9:30 34,40 18,57 15,83 78,18 95,01

9:40 31,82 17,62 14,20 70,13 87,37

9:50 29,37 16,80 12,57 62,08 80,06

10:00 27,13 16,20 10,93 53,98 73,07

69

Çizelge 5.34`ün devamı zaman Top Akım Taban A YA BH10 Bh60

Sa:dk L/s L/s L/s L/s L/s 10:10 25,65 16,33 9,32 46,03 65,75

10:20 24,23 16,52 7,71 38,08 58,08

10:30 22,86 16,76 6,10 30,12 50,07

10:40 21,54 16,18 5,36 26,47 42,79

10:50 20,28 15,66 4,62 22,82 36,25

11:00 19,00 15,12 3,88 19,16 30,45

11:10 18,23 14,65 3,58 17,68 25,72

11:20 17,48 14,21 3,27 16,15 22,07

11:30 16,75 13,78 2,97 14,67 19,49

11:40 16,05 13,17 2,88 14,22 17,45

11:50 15,36 12,58 2,78 13,73 15,93

12:00 14,69 12,00 2,69 13,28 14,96

12:10 14,28 11,80 2,48 12,25 14,05

12:20 13,87 11,59 2,28 11,26 13,23

12:30 13,47 11,40 2,07 10,22 12,49

12:40 13,07 11,17 1,90 9,38 11,69

12:50 12,69 10,96 1,73 8,54 10,82

13:00 12,22 10,66 1,56 7,70 9,89

13:10 11,85 10,46 1,39 6,86 9,00

13:20 11,49 10,27 1,22 6,02 8,12

13:30 11,14 10,09 1,05 5,19 7,28

13:40 10,79 9,81 0,98 4,84 6,53

13:50 10,45 9,54 0,91 4,49 5,85

14:00 10,04 9,20 0,84 4,15 5,26

14:10 9,44 8,77 0,67 3,31 4,67

14:20 8,87 8,36 0,51 2,52 4,08

14:30 8,32 7,98 0,34 1,68 3,50

14:40 7,79 7,79 0,00 0,00 2,69

14:50 1,94

15:00 1,25

15:10 0,70

15:20 0,28

15:30 0,00

70

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

20:30 22:30 00:30

Zaman (h)

Yağ

ış Ş

idd

eti

(m

m/h

)

O=4.09mm/h

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

22:30 0:30 2:30 4:30 6:30 8:30 10:30 12:30 14:30 16:30

Zaman

De

bi L

/s

Yüzey akım

Toplam akım

BH 60


71

5.1.4. Havza ortalama birim hidrografı ve S eğrisi

Damlıca deresi havzasında 1982-2006 su yıllarında kaydedilen önemli yağıĢ-akım

olaylarından, birim hidrografı çıkarılanların özellikleri ve dökümleri 5.1.3. bölümünde

verilmiĢtir. DeğiĢik etkili yağıĢ sürelerine sahip 9 adet akım olaylarının her biri için bir saatlik

birim hidrograf (BH60) çıkarılmıĢ ve bu birim hidrograflar aynı koordinat sisteminde Ģekil-

5.18`de çizilmiĢtir. Yine aynı birim hidrografların pike eriĢme süreleri (tp), pik debileri (qp) ve

taban süreleri (tb) Çizelge-5.35`de gösterilmiĢtir.

Çizelge-5.35. Damlıca Deresi Havzası Ortalama Birim Hidrograf ( BH 60 ) Değerleri

Tarih

Birim hidrograf elemanları (BH60)

Pik debi (qp) L/s

Pike eriĢme süresi (tp) saat

Taban süresi (tb) saat

04.12.1981 482 4.32 16.20

01.01.1986 464 4.00 18.00

24.11.1988 438 4.50 19.50

08.12.1988 525 2.80 11.90

01.03.1993 652.9 3.90 9.75

25.02.1994 541.7 4.50 15.00

22.03.1997 496.00 3.83 11.50

24.11.1998 653.6 3.5 21.17

24.03.2004 427.6 7.0 17.0

Ortalama 520.1 4.26 15.56

Çizelge 5.35`e bakıldığında, havza ortalama birim hidrografının taban süresinin tb =

15.56 saat, pike eriĢme süresinin tp= 4.26 saat ve pik debisinin qp= 520.1 L/s olduğu görülür.

Ortalama birim hidrografın bu elemanlarından yararlanılarak çizilen ve altta kalan derinliği

1.00 mm olan havzaya ait ortalama BH60 eğrisi Ģekil 5.19`da çizilmiĢtir.

Havzanın S60 eğrisi, havza ortalama birim hidrograf (BH60) değerlerinden

yararlanılarak çizilmiĢtir. Çizelge 5.36`de ortalama birim hidrograf değerleri ve bunların 60

dakika kaydırılması ile elde edilen S60 hidrograf değerleri görülmektedir. Bu değerlere göre

çizilen S60 eğrisi ise Ģekil 5.20`de verilmiĢtir. S60 eğrisinden, uygulamada çeĢitli etkili yağıĢ

sürelerinde oluĢacak taĢkınların, birim hidrograflarını çıkarmak mümkün olacaktır.

72

0

100

200

300

400

500

600

700

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23Zaman-saat

Q (

L/s

)4.12.81 BH60

1.1.86 Bh60

24.11.88 BH 60

8.12.88 BH 60

1.03.93 BH60

25.02.94 BH 60

22.03.1997 BH 60

24.11.1998 BH60

24.031.2004 BH60

ġekil- 5.18.Damlıca havzası 60 dakika süreli birim hidrografları

Çizelge-5.36. Damlıca deresi havzası ortalama BH60 ve S60 hidrografı ordinat değerleri

BH 60 S60

Debi Debi

Saat L/s L/s

0 0 0,0

1 37,8 37,8

2 160,0 197,8

3 340,0 537,8

4 460,0 997,8

4,26 520,1

5 379,4 1377,1

6 269,9 1647,1

7 197,2 1844,2

8 143,0 1987,2

9 85,7 2072,9

10 63,2 2136,1

11 42,0 2178,1

12 33,9 2212,0

13 20,6 2232,6

14 15,4 2248,0

15 10,6 2258,6

15,56 0,0 2258,6

Zaman

73

25 yıllık hav ort.BH60

0

100

200

300

400

500

600

0 5 10 15

Zaman-saat

De

bi-

L/s

ġekil-5.19. Damlıca deresi havzası ortalama birim hidrografı (BH60)

0

500

1000

1500

2000

2500

0 5 10 15 20Zaman-saat

De

bi-

l/s

ġekil-5.20. BH60`dan hesaplanan S60 hidrografı

74

5.1.5. Havzanın ortak çekilme eğrisi

Hidrografın çekilme eğrisi, yağıĢlardan bağımsız olarak, havza özelliklerine göre

Ģekillenmekte ve havzanın bazı hidrolojik karakteristiklerini yansıtmaktadır. Bu nedenle,

havzada meydana gelecek taĢkınların çekilmelerini karakterize edebilecek ortak bir çekilme

eğrisi çıkarılabilmektedir. Bunun için Çizelge-5.37`de verilen akım olayları kullanılarak, 4.3.3.

bölümünde belirtilen esaslara göre Ģekil-5.21`de verilen havzanın ortak çekilme eğrisi

çizilmiĢtir. Bu ortak çekilme eğrisi değerleri yarı logaritmik kağıda iĢaretlenerek kırılma

noktaları ve buna bağlı olan (m) ve (q) değerleri bulunmuĢtur (ġekil-5.22).

Çizelge-5.37. Bazı akımların çekilme eğrisi değerleri

04.12.1981 01.01.1986 24.11.1988 08.12.1988 12.04.1987 25.02.1994 22.03.1997 24.11.1998

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

Zaman Saat

Debi L/s

19:25 121 0:02 371 6:00 365 4:42 705 0:00 780 14:00 110,4 15:30 866,1 14:00 367,2

20:30 82 1:02 255 7:00 323 5:24 692 1:00 770 15:00 95,8 17:00 679,6 14:20 355,9

21:35 52 2:02 167 8:00 250 6:06 628 2:00 690 16:00 63,4 19:25 367,2 14:40 344,9

22:40 42 3:02 130 9:00 208 6:48 507 3:00 560 17:00 50,0 22:20 229,8 15:40 226,5

23:45 36 4:02 100 10:00 184 7:30 434 4:00 380 18:00 40,0 1:00 176,4 17:00 143,8

0:50 30 5:02 80 11:00 166 8:12 376 5:00 310 19:00 31,0 4:20 132,0 20:00 69,9

1:55 26 6:02 65 12:00 152 8:54 332 6:00 262 20:00 26,0 7:20 100,5 0:00 43,5

3:00 22 7:02 51 13:00 140 9:36 298 7:00 227 21:00 19,0 10:00 86,9 7:20 25,9

4:05 18 8:02 41 14:00 130 10:18 264 8:00 202 22:00 16,1 16:00 91,3 15:00 19,6

5:10 15 9:02 32 15:00 122 11:00 234 9:00 182 23:00 15,0 0:00 74,5 0:00 15,0

6:15 12 10:02 25 16:00 115 11:42 215 10:00 165 0:00 13,0 8:00 53,5

7:20 10 11:02 20 17:00 107 12:24 191 11:00 148 0:30 12,0

8:25 8 12:02 15 18:00 102 13:06 176 12:00 132

13:02 10 19:00 97 13:48 158 13:00 120

14:02 7 20:00 93 14:30 147 14:00 111

20:30 91 15:00 90

16:00 81

17:00 77

18:00 70

19:00 68

20:00 62

21:00 60

Buradaki (m) ve (q) değerlerinim hesaplanmasında;

m= t / 2.3 (Logqo – Logqt) = t / Ln (qo/qt) eĢitliğinden yararlanılmıĢtır.

Formüldeki t, çekilme eğrisindeki kırılmaların saat olarak süresi qo ve qt ise bu

sürelerin baĢlangıç ve bitimindeki debilerdir. ġekil-5.22`deki çekilme eğrisinde m1 yüzey akıĢ,

m2 yüzeyaltı akıĢ ve m3 de taban akım sürelerini göstermektedir. Bu sürelerden depolama

katsayılarının () elde edilmesi için = 1/m eĢitliği kullanılır. Buna göre yüzey akıĢ depolama

katsayısı 1 = 0.09, yüzeyaltı akıĢın 2 =0.025 ve taban akımında 3 = 0.11 bulunur.

75

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

0 10 20 30 40 50 60 70 80Zaman, saat

Deb

i, L

/s

ġekil-5.21 Havzanın ortak çekilme eğrisi

1

10

100

1000

0 10 20 30 40 50 60 70 80Zaman, saat

Deb

i, L

/s

qp=866 L/s

mc=5,3 saat

m1=11,2 saat

q2=47 L/s

q3=20 L/s

q1=280 L/sm2=39,8 saat

m3=9,3 saat

q4=6,8 L/s

ġekil-5.22. Damlıca deresi havzası ortak çekilme eğrisi (m) ve (q) değerleri

5.1.6. YağıĢ-Tutulma ve yüzey akıĢ iliĢkileri

5.1.6.1. Etkili yağıĢ süresi

AraĢtırmanın periyodunca havzaya düĢen yağıĢlar genellikle orta ve gecikmiĢ

paterndedir. Havzada görülen ve yüzey akıĢ veren yağıĢların etkili yağıĢ süreleri Çizelge-

5.38`de verilmiĢtir. Çizelgede görüldüğü gibi etkili yağıĢ süreleri 0.17 ile 2.55 saat olmuĢtur.

5.1.6.2. Ön yağıĢlar indisi (API)

Havzada akımı etkileyen faktörlerden birisi de, havzanın bir yağıĢ fırtınasından önce

içerdiği rutubet durumudur. Havza yağıĢ karakteristikleri, iyi planlanmıĢ bir yağıĢ ölçme ağı

ile saptanabilmesine karĢılık, havza rutubet rejiminin günlük takibi oldukça güçtür. Bu açıdan

hidrolojik araĢtırmalarda ön yağıĢlar indisi API

76

( Anteceedent Precipitation Index) yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu indeksin esası yağıĢ

olmayan dönemde toprak rutubetinin, zamanla logaritmik olarak azalacağı kabulüne

dayanmaktadır.

Havza topraklarının geçirgenliğine ve bünyesine bağlı olarak API hesaplamaları

yapılırken, havza toprakları hafif bünyeli olduğu için 5 gün geriye gidilmiĢ ve toprak faktörü

K= 0.90 alınmıĢtır. Buna göre seçilmiĢ bazı olayların API değerleri ve buna bağlı özellikleri

Çizelge-5.38`de verilmiĢtir.

Çizelgede görüldüğü gibi yüzey akıĢ olaylarına ait toprağın API değerleri 0.00- 57.94

dir. Genellikle API değerleri yağıĢlı ve kurak yıllara göre yani toprağın rutubet açığına göre

değiĢmektedir.

5.1.6.3. Havza yağıĢlarının yüzey akıĢ sınırı

Havza yağıĢlarının yüzey akıĢ sınırını çıkarabilmek için, 25 yıl boyunca rasat edilen

2.0 mm nin üzerindeki yağıĢlar tespit edilerek bunlar yüzey akıĢ verenler ve vermeyenler

Ģeklinde gruplandırılmıĢtır. Bu değerler, iki yağıĢ arasında geçen zaman sürelerine göre, yarı

logaritmik kâğıt üzerinde iĢaretlenmiĢtir. Yüzey akıĢ veren yağıĢların zarf eğrileri çizilerek,

havzanın yüzey akıĢ eğrisi belirlenmiĢtir. ġekil 5.23`de görüldüğü gibi genellikle günlük havza

ortalaması 4.0 mm nin altındaki yağıĢlarla, iki yağıĢ arasındaki süre 250 saati geçen yağıĢlar,

yüzey akıĢ meydana getirmemektedir. Ġki yağıĢ arasındaki süre ve Ģiddetleri ne olursa olsun

37.0 mm üzerindeki yağıĢlar yüzey akıĢ oluĢturmakta, 4.0-37.0 mm arasındaki yağıĢların

yüzey akıĢ oluĢturması ise Ģiddetlerine ve önceki yağıĢ ile arasındaki zamana bağlı olarak

değiĢmektedir.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 10 100 1000 10000

Zaman-saat

YağıĢ

-mm

Akım yok

Akım var

ġekil-5.23. Havza yüzey akıĢ sınır eğrisi

77

Çizelge-5.38. Önemli yüzey akıĢ veren olayların hesaplanan değerleri

Tarih Toplam YağıĢ mm

Toplam Akım mm

Yüzey Akım mm

Taban Akım mm

Pik Debi ( L/s ) T. YağıĢ Süresi Saat

Etkili yağıĢ Süresi Saat

API Ġnfiltrasyon

hızı mm/h

Yüzey AkıĢ Hidrografı

Toplam Akım

Yüzey AkıĢ

tb saat

TL saat

tp saat

04.12.1981 9,0 0,29 0,22 0,07 121 108 21,08 1,08 57,94 2,60 16,20 3,40 4,32

15.01.1983 19,5 1,37 0,57 0,08 336 296 8,60 0,30 6,10 10,03 15,10 5,20 5,61

16.02.1984 10,3 0,63 0,42 0,21 111 100 13,66 1,25 2,91 1,27 17,13 2,60 3,00

06.03.1984 19,4 1,35 1,19 0,16 285 271 9,25 1,03 27,65 2,43 19,13 5,00 6,95

01.01.1986 18,9 0,87 0,73 0,14 371 341 6,83 1,00 14,66 4,77 18,00 3,00 4,00

02.02.1986 12,1 0,48 0,35 0,13 176 148 5,60 0,50 7,00 6,45 13,50 4,20 4,00

24.11.1988 20,1 1,44 0,53 0,91 365 237 3,67 0,50 13,45 10,94 19,50 4,20 4,50

08.12.1988 12,3 1,94 0,98 0,96 705 508 9,00 0,70 0,00 1,74 11,90 2,20 2,80

09.04.1991 18,0 4,57 3,13 0,36 1921 1585 12,08 2,55 16,01 5,83 9,40 2,40 3,33

01.05.1991 11,3 1,04 0,84 0,20 826 696 2,05 0,17 19,68 8,00 8,30 2,60 2,67

17.03.1992 19,3 2,12 0,96 0,00 915,6 485,2 19,17 1,28 17,43 1,95 9,20 4,90 5,60

19.04.1992 16,5 0,42 0,14 0,00 201,4 123 3,90 0,50 8,30 14,52 7,90 3,20 3,60

25.02.1993 7,4 0,30 0,10 0,18 105,4 64,8 8,12 0,28 9,69 3,84 8,16 2,45 3,50

01.03.1993 16,7 0,64 0,33 0,21 198,1 16,3 2,42 0,22 32,54 22,48 18,00 4,62 5,33

29.01.1994 20,7 0,14 0,05 0,03 41,9 22,1 10,00 0,50 14,68 5,20 8,28 5,84 2,59

25.02.1994 13,1 0,30 0,15 0,07 110,4 75,2 3,42 0,50 12,21 4,00 13,10 2,00 2,60

27.01.1995 18,9 0,78 0,45 0,12 551 426 3,67 0,75 10,00 6,30 6,00 1,63 2,00

30.03.1995 22,0 3,48 1,94 0,04 1183 930 8,00 0,47 24,90 9,70 15,00 5,93 6,17

05.02.1996 55,5 11,50 9,36 0,09 4292,1 3933,3 17,50 0,58 1,42 5,30 20,50 5,21 5,51

25.02.1996 22,4 0,68 0,55 0,09 198,2 187,5 10,47 2,00 6,78 5,10 17,33 2,33 3,33

17.03.1996 15,9 1,30 0,87 0,39 323,9 300 15,67 0,75 2,36 2,69 17,67 5,13 5,51

28.03.1996 21,4 8,56 3,02 0,39 7441,4 3342,2 2,00 1,50 0,70 10,40 4,83 1,08 3,83

17.04.1996 12,0 0,56 0,23 0,18 323,7 309,4 3,17 1,33 18,64 5,90 10,00 3,08 3,75

22,.03.1997 10,70 4,03 0,73 0,56 866,91 367,00 2,25 0,17 42,16 9,24 10,50 3,42 3,50

20.05.1998 20,60 2,57 1,29 0,83 1823,19 1253,00 1,33 0,08 8,89 127,68 6,0 1,91 2,00

24.11.1998 7,10 1,02 0,45 0,21 367,17 300,86 0,33 0,17 22,20 35,40 19,33 2,58 2,67

18.02.2001 23,00 1,76 0,82 0,53 345,60 199,50 2,50 0,75 18,90 5,90 28,00 5,63 6,00

28.03.2004 14,80 0,37 0,20 0,08 143,81 86,81 5,75 0,17 10,80 4,09 16,17 6,92 7,00

29.01.2005 13,50 1,74 1,26 0,00 427,14 347,14 22,36 0,67 24,66 1,84 23,00 10,67 11,00

78

5.1.6.4. Havza topraklarının infiltrasyon hızı

Havza topraklarının geçirgenlik sınırları için infiltrometre ile infiltrasyon testleri

yapılmamıĢtır. Ancak havza topraklarına ait infiltrasyon hızının bir göstergesi olan -

indeksle, her bir yağıĢ-akım olayında toprakların infiltrasyon hızı hesaplanmıĢ ve bu değerler

Çizelge-5.38`de verilmiĢtir. Çizelgedeki değerlere göre havza topraklarının infiltrasyon hızı

değerleri 1.27-127.68 mm/h arasında yer almıĢtır.

5.1.7. Havza yağıĢ ve akımlarının frekans analizi

Damlıca deresi havzası 1980-2006 su yılları yağıĢlarının frekans analizi için yağıĢların

dağılımlarına uygunluk testleri yapılmıĢ, havza yıllık toplam yağıĢlarının ve günlük maksimum

yağıĢların Gumbel dağılımı fonksiyonlarına uydukları görülmüĢtür.

Havza akımlarının 1982-2006 su yılları arasındaki akımları frekans analizi için

akımların dağılımlara uygunluk testi yapılmıĢ, havza yıllık toplam akımlarının Gamma 2

parametreli dağılım, günlük maksimum akımların da Log. Pearson.3 dağılım fonksiyonlarına

uydukları görülmüĢtür.

27 yıllık toplam ve günlük maksimum yağıĢları Çizelge-5.39`da, 25 yıllık toplam akım

ve yıllık günlük maksimum ortalama debi değerlerinin frekans analizleri de Çizelge-5.40

verilmiĢtir. Bu değerler doğrultusunda Çizelge-5.41`de Damlıca deresi havzası yağıĢ ve

akımların uygun olasılık dağılım biçimleri ve tekrarlanma süresindeki değerleri verilmiĢtir.

Çizelge-5.39. Damlıca deresi havzası yıllık toplam ve günlük maksimum yağıĢları ve frekans analizleri

Yıllar Toplam Büyüklük Günlük Mak. Büyüklük

YağıĢ(mm) sırası YağıĢ (mm) sırası m Tr= n+1/m P = 1 - (1/Tr)

1980 670,4 935,6 36,6 118,0 1 28,00 0,964

1981 611,0 931,3 47,9 110,1 2 14,00 0,929

1982 788,2 901,7 62,7 110,0 3 9,33 0,893

1983 560,2 867,0 40,0 93,0 4 7,00 0,857

1984 661,8 847,9 55,0 90,0 5 5,60 0,821

1985 557,7 814,7 49,0 88,0 6 4,67 0,786

1986 690,0 799,8 42,0 85,3 7 4,00 0,750

1987 935,6 788,2 90,0 85,0 8 3,50 0,714

1988 708,2 708,2 60,0 77,0 9 3,11 0,679

1989 700,3 700,3 60,0 72,0 10 2,80 0,643

1990 557,8 692,2 36,0 70,5 11 2,55 0,607

1991 901,7 691,4 77,0 63,0 12 2,33 0,571

1992 610,4 690,0 110,1 62,7 13 2,15 0,536

1993 655,8 683,8 45,0 60,0 14 2,00 0,500

1994 601,1 683,7 93,0 60,0 15 1,87 0,464

1995 867,0 670,4 110,0 57,0 16 1,75 0,429

1996 814,7 667,6 85,3 55,0 17 1,65 0,393

1997 683,7 661,8 48,0 50,6 18 1,56 0,357

1998 931,3 655,8 88,0 50,0 19 1,47 0,321

1999 799,8 643,0 63,0 49,0 20 1,40 0,286

2000 692,2 616,8 50,0 48,0 21 1,33 0,250

2001 643,0 611,0 70,5 47,9 22 1,27 0,214

2002 847,9 610,4 85,0 45,0 23 1,22 0,179

2003 616,8 601,1 57,0 42,0 24 1,17 0,143

2004 691,4 560,2 50,6 40,0 25 1,12 0,107

2005 667,6 557,8 118,0 36,6 26 1,08 0,071

2006 683,8 557,7 72,0 36,0 27 1,04 0,036

79

Çizelge-5.40. Damlıca deresi havzası yıllık toplam ve günlük maksimum ortalama akımları ve frekans analizleri

Yıllar Toplam Büyüklük Mak. Gün Büyüklük

akım (mm) sırası Ort.debi(L/s)) sırası m Tr= n+1/m P = 1 - (1/Tr)

1982 57,40 155,10 561,20 7391,70 1 26,00 0,962

1983 6,50 136,67 393,00 6290,50 2 13,00 0,923

1984 25,80 129,60 175,30 1747,65 3 8,67 0,885

1985 50,10 107,70 187,40 1436,39 4 6,50 0,846

1986 74,20 103,70 574,90 1343,06 5 5,20 0,808

1987 28,70 84,53 232,90 1283,30 6 4,33 0,769

1988 4,40 74,20 56,50 1250,90 7 3,71 0,731

1989 41,80 71,76 1250,90 1235,15 8 3,25 0,692

1990 1,00 57,40 47,60 1058,58 9 2,89 0,654

1991 19,50 52,50 630,00 793,67 10 2,60 0,615

1992 155,10 50,10 7391,70 689,20 11 2,36 0,577

1993 5,90 48,48 274,00 675,40 12 2,17 0,538

1994 2,10 41,80 28,80 630,00 13 2,00 0,500

1995 103,70 38,11 6290,50 574,90 14 1,86 0,462

1996 71,76 35,17 1283,30 561,20 15 1,73 0,423

1997 107,70 28,70 1436,39 393,00 16 1,63 0,385

1998 129,60 25,80 1343,06 295,13 17 1,53 0,346

1999 136,67 22,09 1058,58 274,00 18 1,44 0,308

2000 52,50 19,50 1235,15 232,90 19 1,37 0,269

2001 12,20 12,20 218,64 218,64 20 1,30 0,231

2002 84,53 6,50 295,13 187,40 21 1,24 0,192

2003 38,11 5,90 689,20 175,30 22 1,18 0,154

2004 35,17 4,40 675,40 56,50 23 1,13 0,115

2005 22,09 2,10 793,67 47,60 24 1,08 0,077

2006 48,48 1,00 1747,65 28,80 25 1,04 0,038

Çizelge-5.41. Damlıca deresi havzası yağıĢ ve akımları uygun olasılık dağılım biçimleri ve tekrarlanma süresindeki değerleri

Olasılık Örnek

Dağılımı Sayısı Ort. St. Sapması 2 5 10 25 50 100 200 500

Yıllık Toplam

YağıĢ, mm

Günlük Mak.

YağıĢ, mm

Yıllık Toplam

akım, mm

Günlük Mak.

debi L/s

204.47

12116.06

188.43

229.80164.15

6878.36

153.86

184.67

9274.36

112.56

2819.39

123.83

142.81

4882.53

46.28

555.96

87.44

87.22

1649.11

52.6

1154.83

23.58

44.94

1788.15

Gama 2 Par

Log-Pearson3

27

25

25

DeğiĢkenler

Tekrarlanma süresi Yıl

gumbell 66.73 63.16 103.52 138.9 168.77

Normal Dağılımın

1054.16 1125.65 1196.87 1290.84692.17 808.22 885.06 982.14gumbell 27 709.2 112.7

5.1.8. Havza yıllık su verimi

Havzanın 1982-2006 su yıllarında 25 yıllık ortalama yağıĢı 714.7 mm, akımı ise 52.6

mm dir. Buna bağlı olarak havza ortalama yıllık su verimi 434 476.00 m3 olarak bulunmuĢtur.

Damlıca deresi havzası için M. Turc metodu uygulandığında havzada gelecek yıllık

akım miktarı;

D= P / √0.9 + P2/L2 D= Evapotranspirasyon (mm)

P= Yıllık yağıĢ ortalaması (mm)

L = 300 + 25T + 0.05T3

L = 285.9 + 25T +0.05T3 (Trakya için düzeltilmiĢ A değeri)

T = Havzanın yıllık sıcaklık ortalaması (o C)

80

Burada P = 714.7 mm, T= 13.0 oC (Florya meteoroloji istasyonunun 13.7 oC olan yıllık

sıcaklık ortalamasının, havza ortalama yükseltisine göre düzeltilmiĢ sıcaklık gradyan değeri)

ve A =285.9 alındığında D= 520.79 mm elde edilir.

Burada da;

Q = P-D = 714.7 – 520.79 = 193.9mm veya,

V = q x A x 103 = 193.9 x 8.26 x 103 = 1 601 613 m3 / yıl bulunur.

M. Turc formülündeki A= 300 katsayısı kullanıldığında ise

Q =188.7 mm veya V =1 558 335 m3/yıl su hacmi elde edilir.

Görüldüğü gibi Turc metoduna göre bulunan su miktarı (1 558 335 m3/yıl) ve metotta

kullanılan A katsayısı Trakya için düzeltilen haliyle elde edilen (1 601 613 m3 / yıl)

miktarlarının, havzada araĢtırma ile bulunan (434 476.00 m3/yıl) akım hacimlerinden oldukça

farklı olduğu gerçeğini ortaya çıkarmaktadır.

“A” Katsayısının elde edilmesi:

Formüldeki 0.9 katsayısı aynen kullanılarak P= 714.7 mm, T= 13 oC ve q= 52.6 mm

alındığında D= P – q eĢitliğinden D= 662.1 mm bulunur. Bu değeri yukarıdaki

evapotranspirasyon formülünde yerine koyduğumuzda bulunan L = 1387.83 ve sıcaklık

değerlerini L = A + 25 xT + 0.05T3 eĢitliğinde kullandığımızda da A = 952.9 değeri elde edilir.

“0.9” Katsayısının düzeltilmesi:

L = 300 +25T + 0.05T3 eĢitliğinden L = 734.85 değeri elde edilir. Bu değeri de

evapotranspirasyon formülünde yerine koyduğumuzda formülde bilinmeyen olarak yer alan

(0.9) katsayısı, havzamız için 0.22 olarak hesaplanır.

Damlıca deresi havzası veya buna benzer özellikteki havzalarda Turc metoduyla

havza su verimi tahmininde metotta yer alan 0.9 katsayısının sabit tutularak A= 952.9

katsayısının kullanılması veya 300 katsayısı aynen alınarak 0.9 sabitesi yerine 0.22

değerinin kullanılması aynı Turc metodu ile havza su verimi hesaplamada daha sağlıklı

sonuçları ortaya çıkaracak ve proje mühendisleri daha sağlıklı projeler üretebilecektir.

5.1.9. Sentetik birim hidrograf elemanları

Damlıca deresi havzası için bulunan birim hidrografın, bazı sentetik metotlarla aynı

havza için elde edilen birim hidrograflarla karĢılaĢtırılması ve bu metotlardaki bazı

katsayıların elde edilmesi aĢağıda ele alınmıĢtır.

5.1.9.1. Mockus metodu

Hesabın pratikliği ve üçgen hidrografın çizim kolaylığı açısından tercih edilen Mockus

metodu Damlıca deresi havzası` na uygulanması ve metotta yer alan “K” ve “H”

parametrelerinin havza için hesaplanması;

Qp = K x A x ha / Tp (1) Burada; Op = Birim hidrograf piki (m3 /sn/mm)

Tp = Pike eriĢme süresi (saat)

A = Havza alanı (km2)

81

Ha = Birim hidrograf derinliği (mm)

H = (2 x 0.278 – K) / K (2) K= 0.208

Tr = H x Tp (3) H= 1.67

Tb = Tp + Tr (4)

Metot`da yer alan K ve H değerleri havzamız için hesaplanırken; Çizelge-5.41`de

verilen ve havzaya ait 9 adet bir saat süreli birim hidrografların (BH60), her biri için Qp ve Tp

değerlerini (1) nolu formülde yerine koyduğumuzda, her birim hidrografa ait K değerlerini elde

ederiz. Bu değerlerin ortalaması alınarak K= 0.263 sonucu elde edilir. Sonra her birim

hidrograf için elde edilen K değerleri (2) nolu formülde kullanılarak her hidrografa ait H değeri

ve bunların ortalamasından da H= 1.198 katsayısı havza için bulunur.

Damlıca deresi havzasının Mockus metoduna göre üçgen birim hidrografının elde

edilmesi;

Havza alanı (A) = 8.26 km2

Ana su yolu uzunluğu (L) = 4 350 m K= 0.263

Ana su yolu kot farkı (HL) = 148 m H= 1.198

Ana su yolu harmonil meyili (S)= 0.0189 ha= 1 mm

Suların toplanma zamanı Tc = 0.00032 (L0.77 / S0.385 ) Formülünden

Tc = 0.93 saat veya Tc = L1.15 / (3100 x HL0.385) den Tc= 0.72 saat bulunur.

Bunlardan küçük değerli Tc tercih edilir.

TaĢkını meydana getiren yağıĢ süresi (proje sağanak süresi) D ise D= 2√Tc = 2√0.72=

1.70 saat bulunur. Toplanma zamanı (Tc) nin 3 saatten az olması ve ayrıca birim sağanak

süresi (AD) = Tc / 5 = 0.14 saat hesaplandığında, birim sağanak süresi (AD) 0.5 saat olarak

alınmıĢtır. Buna göre hidrografın pike erme zamanı

Tp=√Tc + 0.6 Tc = √0.72 + 0.6 x0.72 = 1.28 saattir.

Hidrografın çekilme eğrisinin süresi

Tr =H x Tp = 1.198 x 1.28 = 1.53 saat

Hidrografın taban süresi

Tb= Tp +Tr = 1.28 + 1.53 = 2.81 saattir. Buradan hidrograf piki (Qp)

Qp = K x A x ha / Tp = 0.263 x 8.26 x 1 / 1.28 = 1.695,7 m3 /sn /mm bulunur.

Yukarıda elde edilen Qp, Tb ve Tp değerleri 0.5 saatlik hidrografın (BH30) değerleridir.

Bu BH30 ùn elemanlarıyla üçgen birim hidrograf düzgün bir Ģekilde çizilip, sonra bu

hidrografın 30 dakika kaydırılmasıyla, Mockusà göre havzaya ait BH60 elde edilir. Mockusà

göre elde edilen BH60 `ta Qp= 1412.9 L/s, Tp= 1.8 saat ve Tb= 3.33 saattir. Havzanın

araĢtırmayla elde dilen BH60 `ın ise Qp= 520.1 L/s, Tp= 4.26 saat ve Tb= 15.56 saattir.

Mocus metodundaki H ve K katsayıları deneme havzası için ayrıca hesaplansa dahi,

havza için bulunan Birim hidrogram elemanları ile mockus yöntemi ile bulunan Birim

82

hidrograf değerleri arasında büyük farklar vardır bu sebeple bu yöntemi damlıca ve benzer

havzalarda kullanmak pek sağlıklı sonuçlar vermeyecektir.

5.1.9.2. DSĠ sentetik metodu

Damlıca deresi havzasına ait çeĢitli topoğrafik değerler aĢağıda verilmiĢtir.

A= 8.26 km2 Op= A x qp x 10-3 (1)

L= 4.35 km

Lc= 1.78 km qp= 414 / ( A0.225 x ( LxLc / √S)0.16) (2)

S= 0.0189

V= A x ha x 10-3 (3)

Tb = 3.65 x (V/Qp) (4)

Tp = Tb / 5 (5)

Yukarıdaki değerler (2) nolu formülde yerine konduğunda 1mm`lik akıĢ için verim olan

qp = 135.1 L/s/km2/mm dir. Bunu (1) nolu formülde kullandığımızda birim hidrograf piki Qp=

1.116 m3/s/mm bulunur.

1 mm`lik akıĢ için birim hacim (3) nolu formülden;

V= 8.26 x 1 x 10-3 = 8260 m3 dür. Buna göre hidrografın taban süresi (4) nolu

formülden Tb= 3.65 x (8260 /1.116) = 27015.2 saniye = 7.5 saat bulunur.

Hidrografın pike erme zamanı (5) nolu formülden Tp= 7.5 / 5 =1.5 saat bulunur.

Yukarıda hesaplanan Qp, Tb ve Tp değerleri 2 saat süreli birim hidrograf değerleri olmaktadır.

Havzanın yapılan ölçümlere dayalı olarak bulunan 1 saatlik birim hidrografı, 1 saat

kaydırılması ile elde edilen 2 saatlik birim hidrografta Qp= 0.490 m3/s, Tb= 17.00 saat ve Tp=

4.26 saat bulunmuĢtur.

5.1.9.3. Snyder metodu

Akım rasatları bulunmayan havzalar için, sentetik metotlarla birim hidrograf elde

edilmesinde yaygın olarak kullanılan metotların biriside Snyder metodu`dur.

Bu metodun esası, benzer havzaların çeĢitli karakteristiklerindeki farklılıkları göz

önünde tutan bir sentetik birim hidrograf vermesidir. Snyder birim hidrograf Ģekli üzerinde,

havzanın birçok özelliğinin etkili olduğu bildirilmekte, bunlardan sadece havza alanı ve Ģeklini

hesaplamalara dâhil etmekte ve diğer faktörleri de bir Ct katsayısı vererek hepsini hesaplama

dıĢında bırakmaktadır.

Bu metot da kullanılan Ct ve Cp katsayılarının Damlıca deresi havzası için elde

edilmesi gerekir. Metotta kullanılan denklemler, metrik sisteme çevrilmiĢ Ģekilleriyle aĢağıda

verilmiĢtir.

tp = 0.75 Ct (L.Lc)0.3 (1) tp= tr etkili yağıĢ süresinin ortasından hidrograf pikine

kadar olan gecikme zamanı (saat)

tr= tp / 5.5 (2) L= Ana suyolu uzunluğu (km)

83

Lc= Ana suyolu üzerinde proje kesit noktasından,

havzanın Ģekilsel ağırlık merkezine en yakın noktaya

kadar uzaklık (km)

qp= 275 Cp / tp (3) tr= etkili yağıĢ süresi (saat)

qp= tr etkili yağıĢ süresinde birim hidrografın birim

alanına düĢen pik debi (L/s/km2)

Ct ve Cp = havza karakteristiklerine bağlı katsayılar

tpR= tp + 0.25 (tR – tr) (4) tR= tr etkili yağıĢ süresinden baĢka belirli bir incelemede

kabul edilen artık yağıĢ süresi (saat)

qpR= 275 Cp / tpR (5) tpR= tR süresinin ortasından birim hidrografın pikine

kadar olan süre (saat)

qpR= (qp x tp )/ tpR (6) qpR= tR süresi için birim hidrografın birim alanına düĢen

pik debisi (L/s/km2)

QPR = A x qpR x 10-3 (7)

Bu denklemlerden hareketle, Damlıca deresi havzasında değiĢik tarihler için elde

edilen ve daha önceki bölümlerde verilen 9 adet birim hidrograf için ayrı ayrı Ct ve Cp

katsayıları hesaplanır. Örnek olarak 04.12.1981 tarihli birim hidrograf ele alınmıĢtır.

A = 8.26 km2

L= 4.35 km

Lc= 1.78 km

tp= 4.32 saat

tR= 1.08 saat

tpR= 3.78 saat

QPR= 482 L/s

qPR= QPR / A = 482/8.26= 58.35 L/s

tr= tp / 5.5 = 4.32 / 5.5 = 0.79

tr ≠ tR olduğundan 4 no`lu denklemden düzeltilmiĢ tp değeri bulunur.

tpR = tp + 0.25 (tR – tr)

3.78 = tp + 0.25 ( 1.08 – 0.79)

tp = 3.70 düzeltilmiĢ bu tp değeri ile (1) no`lu denklem çözülerek Ct hesaplanır.

tp = 0.75 Ct (L.Lc)0.3

3.70 = 0.75 Ct (4.35 x 1.78)0.3

Ct = 1.503

Cp ise (5) no`lu denklem kullanılarak hesaplanır.

qpR= 275 Cp / tpR 58.35 = 275 x Cp / 3.78 Cp = 0.802 bulunur.

Bu Ģekilde 9 adet birim hidrografa ait Ct ve Cp katsayıları hesaplanmıĢ ve ortalamaları

ile birlikte Çizelge-5.42`de verilmiĢtir.

84

Çizelge 5.42. Snyder metoduna göre Damlıca havzası Sentetik birim hidrograf elemanları

QPR tp Düzel. tp tb tPR tr tR et.yag.sü qPR Ct Cp

m3/s/mm saat saat saat saat saat saat L/s/km2/mm

04-Ara-81 0,4820 4,32 3,704 16,2 3,78 0,79 1,083 58,35 1,503 0,802

01-Oca-86 0,4640 4 3,432 18 3,50 0,73 1 56,17 1,393 0,715

24-Kas-88 0,4380 4,5 4,330 19,5 4,25 0,82 0,5 53,03 1,757 0,820

08-Ara-88 0,5250 2,8 2,402 11,9 2,45 0,51 0,7 63,56 0,975 0,566

01-Mar-93 0,6529 3,9 3,912 9,75 3,79 0,71 0,22 79,04 1,588 1,089

25-ġub-94 0,5417 4,5 4,330 15 4,25 0,82 0,5 65,58 1,757 1,014

22-Mar-97 0,4960 3,83 3,877 11,5 3,75 0,70 0,17 60,05 1,573 0,818

24-Kas-98 0,6536 3,5 3,532 21,17 3,42 0,64 0,17 79,13 1,433 0,983

28-Mar-04 0,4276 7 7,191 17 6,92 1,27 0,17 98,30 1,498 0,851

ORT 0,5201 4,2611 4,0787 15,5578 4,0104 0,7747 0,5014 68,1341 1,4976 0,8507

Tarih

Çizelge-5.42`deki ortalama Ct ve Cp değerleri kullanılarak havzamıza ait tp değeri (1)

no`lu denklemden 2.08 saat, (2) nu`lu denklem yardımıyla tr = 0.38 saat, (4) no`lu denklemle

tpR = 2.11 saat, (5) no`lu denklemde ortalama Cp `de hesaba katılarak qpR = 111.05 L/s/mm

ve tüm havza alanını hesaba katarak QpR = 903.84 L/s bulunur. Sentetik birim hidrografın

pike eriĢme süresi tp= tPR + tR / 2 denklemi ile tp = 2.08 + tpR / 2 = 2.61 saat bulunur. Havza

ortalama birim hidrografın pik debisi 520.1 L/s , pike eriĢme süresi ise 4.26 saattir.

5.2. Kuraklık Analizi

Çatalca yarımadasının Büyük Çekmece su toplama havzası içerisinde kalan Damlıca

havzasındaki araĢtırma süresince elde edilen yıllık yağıĢ ve akım verileri iki değiĢik kuraklık

indeksi kullanılarak değerlendirilmiĢ ve yıllara göre kuraklık dağılımları ġekil.5.24 ve 25

gösterilmiĢtir. Normalin yüzdesi indeksi ile yıllık akım verilerine göre 1983, 84, 85, 87, 88, 89,

90, 92, 93, 94, 2000, 01, 03, 04, 05 ve 06 yılları normal değerlerin altında akım düĢmüĢ ve

bu yıllar kurak yıl olarak değerlendirilmiĢtir. Yıllık yağıĢ verilerine göre 1980, 81, 83, 84, 85,

86, 89, 90, 91, 93, 94, 2000, 01, 03, 04, 05 ve 06 yılları normal değerlerin altında yağıĢ

düĢmüĢ ve bu yıllar kurak olarak değerlendirilmiĢtir. Standart Ġndeks ile yapılan

değerlendirmede yıllık akım verilerine göre 1983, 88, 93, Yılları Orta kurak, 1994 yılı ġiddetli

kurak, 1990 yılı da Ekstrem kurak yıllar olarak belirlenmiĢtir. Yıllık yağıĢ verilerine göre 1983,

85 ve 1990 yılları ġiddetli kurak yıl 1994 yılı ise Orta kurak yıl olarak belirlenmiĢtir. Kalan

yıllarda normal ya da normale yakın değerlerin üzerinde ve altında yağıĢ ve akım

kaydedilmiĢ ve bu yıllar Normale yakın yıl olarak değerlendirilmiĢtir. Bu iki indeksten Normal

yağıĢın Yüzdesi metodu daha kaba sonuçlar verirken, Yıllar bazında kuraklığı

derecelendirme yönünden SYĠ gayet güzel sonuçlar vermiĢtir. Akım ve yağıĢların Standart

indekse göre kuraklık dereceleri çizelge 5.43 de verilmiĢtir.

85

Damlıca SYĠ-SAĠ

-3,0

-2,5

-2,0

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Yıllar

Kura

klık D

ere

cesi

YAĞIġ

AKIM

ġekil. 5.24. Havza yağıĢ ve akımların Standart Ġndeks ile kuraklık dağılımı

Damlıca NYY-NAY

0

50

100

150

200

250

300

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Yıllar

Kura

klık Y

üzdesi

YAĞIġ

AKIM

ġekil. 5.25. Havza yağıĢ ve akımların Normalin Yüzdesi ile kuraklık dağılımı

Çizelge 5.43. Damlıca havzası yağıĢ ve akımların kuraklık dereceleri YILLAR YILLAR

1980 -0,35 NY

1981 -0,96 NY 1994 -1,06 OK -1,99 ġK

1982 0,70 NY 0,49 NY 1995 1,32 ÇI 0,94 NY

1983 -1,52 ġK -1,13 OK 1996 0,91 NY 0,66 NY

1984 -0,44 NY -0,10 NY 1997 -0,23 NY 0,97 NY

1985 -1,55 ġK 0,40 NY 1998 1,78 ÇI 1,11 OI

1986 -0,17 NY 0,69 NY 1999 0,79 NY 1,14 OI

1987 1,81 ÇI -0,02 NY 2000 -0,15 NY 0,43 NY

1988 0,00 NY -1,43 OK 2001 -0,62 NY -0,66 NY

1989 -0,07 NY 0,26 NY 2002 1,17 OI 0,79 NY

1990 -1,55 ġK -2,54 EK 2003 -0,90 NY 0,19 NY

1991 1,57 ÇI -0,31 NY 2004 -0,15 NY 0,13 NY

1992 -0,96 NY 1,24 OI 2005 -0,38 NY -0,22 NY

1993 -0,50 NY -1,20 OK 2006 -0,22 NY 0,37 NY

NY:Normale Yakın ġK: ġiddetli Kurak OI: Orta Islak

OK: Orta Kurak EK: Ekstrem Kurak ÇI: Çok Islak

SYĠ SAĠ SYĠ SAĠ

86

5.3. TartıĢma

AraĢtırmanın 1982-2006 su yıllarını içeren 25 yıllık süre için elde edilen yıllık havza

ortalama yağıĢı 714.7 mm, yıllık ortalama akımı ise 52.6 mm dir. Bu akımın havza ortalama

su verimi olarak değeri 434476.00 m3 / yıl dır. Uygulayıcı birimlerin havza yıllık su verimleri

için kullandığı amprik metotlardan Turc metoduyla, katsayı 300 olarak alındığında 1 575 846

m3/yıl ve metotta kullanılan A katsayısı Trakya için 285,9 kullanıldığında 1 619 463 m3 / yıl

elde edilmiĢtir. Bu her iki değerde havzada araĢtırma ile bulunan (448 518,00 m3/yıl)

değerden farklı miktarlar vermektedir. Bu metotta Trakya için bulunan katsayının gözlem

sonuçları ile bulunan 952,9 değerini kullanmak havza su verimini hesaplamada daha

gerçekçi sonuçlar verecektir.

Havzanın akım hidrografları incelendiğinde, akım rejiminin düzenli olmadığı ve

derenin düĢük debilerde de olsa genellikle yıl boyunca aktığı görülmektedir.

Havzanın 60 dakika süreli ortalama birim hidrografının pik debisi (qp) 520,1 L/s, taban

süresi (tb) 15.56 saat ve pike eriĢme süresi (tp) 4.26 saat olarak hesaplanmıĢtır. Havza birim

hidrografı için tb = 2.67 tp eĢitliği aranmıĢ ve tb = 3.65 tp bulunmuĢtur.

AraĢtırmada Damlıca deresi havzası için elde edilen birim hidrograf, aynı havza için

bazı sentetik metotlarla elde edilen birim hidrograflarla karĢılaĢtırılmıĢ ve bu metotlardaki

bazı katsayılar, araĢtırma havzası için elde edilmiĢtir.

Mockus metodundaki K= 0.208 ve H= 1.67 katsayıları havza için K= 0.263 ve H=

1.198 olarak hesaplanmıĢtır. Bu katsayılar kullanılarak elde edilen havzaya ait 60 dakika

süreli birim hidrografta qp= 1412.9 L/s, tp= 1.8 saat ve tb= 3.33 saattir. Burada qp ve tp

değerleri arasındaki fark yaklaĢık olarak 2.5 kat iken tb değeri arasında ki fark 4 kattan

fazladır. Buda Mockus metodundaki üçgen hidrografın çekilme eğrilerinin projelendirme

aĢamasında eğrisel hale getirilerek uzatılmaları gerekmektedir.

DSĠ sentetik metoduyla elde edilen havzaya ait 120 dakika süreli birim hidrografta qp=

1116 L/s, tp= 1.5 saat ve tb= 7.5 saattir. Havza için araĢtırmayla elde edilen aynı süreli birim

hidrografta ise qp= 490 L/s, tp= 4.26 saat ve tb= 17.0 saattir.

Snyder metodunda kullanılan katsayılar araĢtırma havzası için Ct = 1.498 ve Cp =

0.851 olarak hesaplanmıĢtır.

6. SONUÇ VE ÖNERĠLER

6.1. Sonuçlar

Havza yıllık ortalama yağıĢı 27 yıllık sürede aritmetik metotla 715.0 mm, Thiessen

metodu ile ise 709.2 mm bulunmuĢtur. Bu sonuca göre her iki metotla bulunan sonuç

birbirine yakındır. Sonuç raporunun değerlendirilmesinde, havzanın diğer bir takım özellikleri

de dikkate alınarak Thiessen metodu ile bulunan ortalama değerler kullanılmıĢtır.

87

Havzanın 25 yıllık ortalaması olan 714.7 mm lik yıllık yağıĢa karĢılık elde edilen

ortalama yıllık akım derinliği 52.6 mm dir. Bu akımın 23.4mm si yüzey akıĢ, 4.8 mm si

yüzeyaltı akım ve 24.4 mm`de taban akımdır.

En fazla yıllık toplam yağıĢ 1987 yılında 935.6 mm, en azı ise 1985 yılında 557.7 mm

dir. En fazla akım 1992 yılında 155.1 mm, en azı ise 1990 yılında 0.99 mm olarak

kaydedilmiĢtir. Havzanın 25 yıllık ortalamasına göre en yüksek yağıĢ ve akım miktarı olan ay

206.7 mm yağıĢ, 83.0 mm akım ile 1992 yılı ekim ayı olmuĢtur. Havza yıllık ortalama yüzey

akıĢ katsayısı % 3.1 olup, en yüksek yıllık yüzey akıĢ katsayısını % 11.90 ile 1992 su yılı

vermiĢtir.

YağıĢların mevsimlere göre dağılımı; sonbahar % 28.0 kıĢ % 36.7, ilkbahar % 23.1,

ve yaz % 12.2 Ģeklindedir.

Havzadaki yağıĢ istasyonları arasında toplam yağıĢ miktarları bakımından farklılıklar

vardır. YağıĢlar R-1 708.3 mm, R-2 767.2 mm, R-3 701.3 mm Ģeklindedir. En yüksek günlük

nokta yağıĢı 118.0 mm olarak 22.05.2005 tarihinde R-1 istasyonunda kaydedilmiĢtir.

AraĢtırmanın bu 25 yıllık dönemdeki standart zaman sürelerindeki maksimum yağıĢlar

R-1 ve R-3 istasyonları için bulunmuĢtur.. Çizelge de görüldüğü gibi araĢtırma süresince en

Ģiddetli yağıĢ 09.01.1985 tarihinde R-1ve R-3 istasyonunda görülmüĢ ve 5 dakikada 23.4 mm

düĢerek 280.8 mm/h lık yağıĢ Ģiddetine ulaĢmıĢtır.

Havzaya düĢen yağıĢlar incelenerek, havza alanının küçük olması sebebi ile seçilen

15, 30, 45 ve 60 dakikalık süreler içinde düĢen ve miktar olarak en fazla olan yağıĢların DAS

eğrileri çıkarılmıĢtır. Belli derinlikteki yağıĢın havza alanı içindeki dağılımı 27 yıl için

bulunmuĢ ve Ģekil-5.6`da gösterilmiĢtir. ġekildeki DAS eğrileri her bir süre için 27 yılda

ölçülen en yüksek değerlerden geçen zarf eğrileridir.

Havzaya düĢen Ģiddetli yağıĢlar standart zaman aralıklarında incelenmiĢ ve bu

yağıĢlardan belli süre ve Ģiddetteki yağıĢ değerleri 2, 5, 10, 25, 50 ve 100 yıllık tekerrür

süreleri için Ģiddet-süre-tekerrür eğrileri bulunmuĢtur Bu çalıĢmalardan da havza için belirli

tekerrürlerde çeĢitli sürelere ait plüviograf katsayıları hesaplanmıĢtır.

Havzaya düĢen yağıĢ ve akımların ortalama ve aylık maksimum verileri frekans

analizlerine göre dağılımları belirlenmiĢtir.

Havzanın ortalama birim hidrografı Çizelge-5.35`de verilen yağıĢların oluĢturduğu

akım hidrograflarından çıkarılmıĢtır. Bunlardan elde edilen 60 dakika süreli havza ortalama

birim hidrografın pik debisi (qp) 520.1 L/s, taban süresi (tb) 15.56 saat, pike eriĢme süresi (tp)

4.26 saattir. Havzanın 60 dakika süreli ortalama birim hidrografından elde edilen S60

hidrografının sabit değeri 2258.6 L/s dir.

Çizelge-5.38`de 25 yıllık araĢtırma döneminde kaydedilen önemli akım

hidrograflarının bir kısım özellikleri görülmektedir. Bu hidrografların etkili yağıĢ süreleri 0.17

ile 2.55 saat arasında, taban süreleri 4.83 ile 28.00 saat arasında oluĢmuĢtur. Yine API (Ön

88

yağıĢlar Ġndisi) değerleri 0.00 ile 57.94 saat arasında, havza topraklarının infiltrasyon hızı Φ-

indeks yöntemine göre 1.27 ile 127.68 mm/saat arasında hesaplanmıĢtır.

Havzanın yağıĢ ve akım değerleri ile iki yöntemle kuraklık analizleri yapılmıĢtır.

Standart indeks ile yapılan değerlendirmede akımlara göre 1983, 88, 93, Yılları Orta kurak,

1994 yılı ġiddetli kurak, 1990 yılı da Ekstrem kurak yıllar olarak belirlenmiĢtir. Yıllık yağıĢ

verilerine göre 1983, 85 ve 1990 yılları ġiddetli kurak yıl 1994 yılı ise Orta kurak yıl olarak

belirlenmiĢtir.

6.2. Öneriler

Hidrolojik araĢtırmalarda yağıĢ-akıĢ yönünden sağlıklı sonuçlara varabilmek için,

öngörülen araĢtırma süresi 25 yıldır. Damlıca Deresi havzasının yağıĢ karakteristikleri için 27

yıllık ve akım verileri için 25 yıllık bulgulara göre aĢağıdaki değerlendirmeler yapılmıĢtır.

Havza için elde edilen çeĢitli yağıĢ değerleri, derinlik-alan-süre ve Ģiddet-süre-tekerrür

eğrileri, plüviograf katsayıları ve yağıĢ frekanslarına ait değerler, araĢtırma havzasına benzer

ve yeterli yağıĢ rasatları bulunmayan bazı havzalar için birçok verilerini sağlamada kullanılır.

Damlıca havzasına benzer (iklim, toprak yapısı ve jeolojik özellikleri, arazi kullanma

ve bitki örtüsü, topoğrafik karakteristikleri vb.) havzalar için Turc metodu sağlıklı sonuçlar

vermemektedir bu metodu benzer havzalarda kullanılması için hesaplanan A katsayısının

kullanılması proje mühendislerinin sağlıklı sonuç almalarını kolaylaĢtıracaktır.

Havzanın hesaplanan 60 dakika süreli birim hidrografı veya aynı süreli S-

hidrografından benzer havzaların çeĢitli süreli yağıĢlarından yağıĢın etkili yağıĢ süresi kadar

S60 eğrisi kaydırılarak, debi değerleri arasındaki farklar t1/t2 ile çarpılarak istenilen etkili yağıĢ

süresi için birim hidrograf çıkarılabilir. Bu hidrograftan Qmax ve hidrograf alanında ise

hidrograf hacmi bulunur. Havzanın boyutsuz birim hidrografı ile benzer havzaların birim

hidrograf elemanları bulunabilir.

Benzer havzalara ait hidrografların elde edilmesinde uygulanabilecek Mockus ve

Snyder yöntemlerindeki bazı katsayılar, araĢtırma havzası için elde edilmiĢtir. Bu katsayıların

kullanılmaları uygulamada önemli yararlar sağlayabilir.

Havzanın uzun yıllar yağıĢ ve akım verileri kullanılarak yapılan kuraklık analizi

sonuçları o bölge için kuraklık izleme çalıĢmalarına katkı sağlayacaktır.

7. ÖZET

Havza yağıĢ ve akım karakteristiklerinin araĢtırılması ve elde edilen bulguların benzer

havzalara aktarılması amacıyla, Damlıca deresi havzasında araĢtırmalara 1980 su yılında

baĢlanmıĢ ve 2006 yılında bitirilmiĢtir. proje süresi 25 yıldır.

AraĢtırma havzası 8.26 km2 alana sahip olup havzada 3 adet yağıĢ istasyonu

kurulmuĢ ve havza çıkıĢında 1/5 Ģevli beton savak ile bir limnigraf yerleĢtirilmiĢtir. Akımların

89

ölçüldüğü havza çıkıĢı 110 m kotunda, 41o 06I 04ıı kuzey enlemi ve 28o 25I 00ıı doğu

boylamındadır. Damlıca deresi, 1/ 25 000 ölçekli topoğrafik haritada 3 numarayı almaktadır.

Havza topraklarının % 98.5` luk kısmımda büyük toprak grubu vertisol, % 1.5 `luk

kısmında ise büyük toprak grubu kireçsiz kahverengi topraklardır. Bu arazilerin tamamı

nadassız kuru tarım alanıdır.

AraĢtırmanın 1980-2006 su yıllarını kapsayan döneminde 27 yıllık yağıĢ değerleri 25

yıllık akım değerleri mevcuttur. Havzanın 27 yıllık yağıĢ ortalaması 709,2 mm, 25 yıllık yağıĢ

ortalaması 714,7 mm, akım ortalaması 52,6mm dir. Bu akımın 23,4 mm si yüzey akıĢ, 4,8

mm si yüzeyaltı akım ve 24,4 mm side ana akımdır. Havza yıllık ortalama yüzey akıĢ

katsayısı % 3,1 dir.

YağıĢların mevsimlere göre dağılımı; sonbahar % 28,0, kıĢ % 36,7, ilkbahar % 23,1

ve yaz % 12,2 Ģeklindedir. YağıĢ miktarları istasyon yüksekliklerine göre değiĢiklik

göstermektedir.

Havzanın 15, 30, 45 ve 60 dakikalık yağıĢlarına ait derinlik-alan-süre çalıĢmaları

yapılmıĢ, yağıĢların Ģiddet-süre-tekerrür eğrileri ve plüviograf katsayıları çıkarılmıĢtır.

Havzaya düĢen yağıĢ ve akımların yıllık ortalama ve aylık maksimum verileri ile

frekans analizleri yapılmıĢ, dağılım ve tekerrür olasılıkları belirlenmiĢtir.

Havzanın 60 dakika süreli ortalama birim hidrografında pik debisi (qp) 520,1 L/s, taban

süresi (tb) 15,56 saat, pike eriĢme süresi (tp) 4,26 saattir. S60 hidrografının sabit değeri 2258.6

L/s olarak elde edilmiĢtir.

Bu araĢtırma döneminde kaydedilen önemli akım hidrograflarının etkili yağıĢ süreleri

0.17 ile 2.55 saat arasında, taban süreleri 4.83 ile 28.00 saat arasında, pike eriĢme süreleri

2.00 – 11.00 saat olarak oluĢmuĢtur. Yine API (Ön yağıĢlar Ġndisi) değerleri 0.00 ile 57.94

saat arasında, havza topraklarının infiltrasyon hızı Φ- indeks yöntemine göre 1.27 ile 127.68

mm/saat arasında hesaplanmıĢtır.

Havza yıllık su verimi hesabında kullanılan M. Turc yöntemindeki A katsayısı havza

için 952,9, benzer havzaların birim hidrograflarının sentetik olarak çıkarılmasında kullanılan

Snyder metodu katsayıları olan Ct = 1,498 ve Cp = 0,851 olarak, Mockus metodu katsayıları

K= 0,263 ve H= 1,198 olarak hesaplanmıĢtır.


Standart indeks ile yapılan değerlendirmede akımlara göre 1983, 88, 93, Yılları Orta kurak,

1994 yılı ġiddetli kurak, 1990 yılı da Ekstrem kurak yıllar olarak belirlenmiĢtir. Yıllık yağıĢ

verilerine göre 1983, 85 ve 1990 yılları ġiddetli kurak yıl 1994 yılı ise Orta kurak yıl olarak

belirlenmiĢtir.

90

8. SUMMARY

THE PRECIPITATION AND RUNOFF CHARACTERISTICS OF DAMLICA CREEK

WATERSHED IN ÇATALCA

The purpose of this study is to determine the precipitation and runoff characteristics of

Damlıca creek watershed in Çatalca. It was began in 1980 and finished in 2006. Its duration

is 25 years.

The area of the watershed is 8.26 square kilometers and has 2 recording precipitation

gages and 3 non recording precipitation gages. The runoff of watershed is measured by one

stage recording gage installed on a triangular weir over the main waterway in outlet of the

watershed. This basin locates at the 41o 06I 04ıı North latitude and the 20o 25I 00ıı East

longitude. Its average altitude is 184 m. 98.5 per cent of the watershed is covered with

Vertisol Great Soil group, 1.5 per cent of the watershed is covered with Non-Calcic Brown

Great Soil group. All of the catchments area is used as a dry farming area.

According to precipitation and runoff data obtained between 1980 and 2006 years;

The average annual precipitation and runoff depth at the watershed have been found as

709,2 mm and 52,6 mm, respectively. Surface flow, subsurface flow and base flow values of

this flow were found to be 23,4 mm, 4,8 mm and 24,4 mm, respectively. The average annual

coefficient of surface flow was found as 3,1 %.

The seasonal precipitation distributions for autumn, winter, spring and summer are

28,0 %, 36,7 %, 23,1 % and 12,2 %, respectively.

Analyzing rainfalls on the watershed from maximum rainfalls at 15, 30, 45 and 60

minutes intervals were drawn Depth-Area-Duration (DAD) Curves-Intensity-Duration-

Frequency (IDF) relationships` curves of some selected rainfalls in the known duration and

intensity were investigated for 2, 5, 10, 25 and 100 yearly periods. Pluviometer coefficients

were calculated for these periods.

Using selected Unit Hydrograph data for 25 years durations, the watershed average

unit hydrograph was examined. Elements of average Unit Hydrograph (UH60) for Damlıca

creek watershed were calculated as qp= 520,1 L/sec, tb= 15,56 hours and tp= 4,26 hours. The

equilibrium point of S60 hydrograph was determined to be 2258,6 L/sec.

In this study period, the effective rainfall durations, the times of rise to peak, the times

base and API values of measured runoff hydrographs are between 0,17-2,55, 2,00-11,00,

4,83-28,00 and 0.00-57.94 hours, respectively. According to Φ- index method, Infiltration

capacity of the watershed soils were calculated between 1,27-127,68 mm/hour.

The coefficient of Snyder`s Ct and Cp, Mockus`s H and K and M.Turc method‟s A

were established as Ct= 1,498, Cp= 0,851, K= 0,263, H= 1,198 and A= 952,9 respectively.

Drought analyses have been done using two methods for the watershed

precipitations and runoff values. According to Standard Index, for runoff values to be extreme

drought in 1990 year, severe drought in 1994 year, moderate drought in 1983, 1988 and

91

1993 years have been found. For precipitation values, to be severe drought in 1983, 1985

and 1990 years, to be moderate drought in 1994 year have been found.

9. YARARLANILAN KAYNAKLAR

ABALI, Ġ. 1991. Çanakkale – Ezine – Bahçeli Göleti Bük Deresi Havzası yağıĢ

karakteristikleri. Köy Hizmetleri AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü yayınları, Genel Yayın

No. 173 Menemen.

ACAR, C.O ve AYKANLI, N. 2004. Balıkesir Bigadiç Kocadere Havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri (Ara Rapor 1987–2003). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç

Raporları 2000 sf. 107. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları

AraĢtırma ġube Müdürlüğü Yayın No:117, 2001 Ankara.

AKAR, F. 1994. Tokat- Uğrak havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri. KHGM Tokat AraĢtırma

Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 128, Rapor Seri No: 80, TOKAT.

AKBAY, ġ. ve Bakanoğulları, F. 1996. Kırklareli-Vize deresi havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma

ġube Müdürlüğü, Yayın No: 98, ANKARA

AYKANLI, N. ve ABALI, Ġ. 1985. Menemen Ulucak havzası akımları. Menemen Bölge

Topraksu AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü, Genel Yayın No:112, Rapor Seri No: 75,

MENEMEN

AYKANLI, N. 1994. Erzincan – Refahiye – Berbeyn Deresi Havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri. Köy Hizmetleri AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü yayınları, Erzurum.

AYKANLI, N. 2000. Balıkesir Bigadiç Kocadere Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri (Ara

Rapor 1987–1997). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2000 sf. 107.

KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü

Yayın No:117, 2001 Ankara.

AYKANLI, N ve ACAR, C.O 2004. Çanakkale- Çan Yalama Deresi Havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri (Ara Rapor 1987–2003). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç



BALÇIN, M. 1998 Tokat –Uğrak havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri. KHGM, APK Dairesi

BaĢkanlığı Toprak ve Su Kaynakları ġube Müdürlüğü, No: 108,ANKARA

BALÇIN, M.,OĞUZ,Ġ. 1998 Tokat-Zile Akdoğan havzası yağıĢ ve akım karekteristikleri.

KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü,

Yayın No: 108, ANKARA

BAKANOĞULLARI, F., AKBAY, ġ. ve BARAN, M.F. 2002. Çatalca - Damlıca Deresi Havzası

yağıĢ ve akım karakteristikleri (1982-2001). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç

92



BAKANOĞULLARI, F., Baran, M..F, 2006. Edirne-Merkez Kumdere havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı Tarımsal AraĢtırmalar Genel Müdürlüğü,

TAGEM-BB-TOPRAKSU-2006/25, KIRKLARELĠ

BAKANOĞULLARI, F., Baran, M..F, 2006. Kırklareli-Vize deresi havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı Tarımsal AraĢtırmalar Genel Müdürlüğü,

TAGEM-BB-TOPRAKSU-2006/26, KIRKLARELĠ

BAKIR, H., COġKUN, T., BĠRHAN, H., DAġCI, E., ÖZLÜ, A., ÇAKAL, M.A., SEVĠM, Z. ve

ÖZTAġ, T. 2003. Erzurum – Ilıca – SinirbaĢı Deresi Havzası YağıĢ ve Akım

Karakteristikleri (Ara Rapor 1997-2002) ). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç



BONTA, J.V., 1998 Spatial variability of runoff and soil properties on small watersheds in

similar soil map units. Transactions of the ASAE, v.41, No: 3, p. 575-585

CANBOLAT, M. 1994. Ġçel – Tarsus – ÇavuĢlu Kaleönü Göleti su toplama havzası yağıĢ ve

akımları (1986-1992). Köy Hizmetleri Tarsus AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları,

Genel Yayın No. 192 Rapor Serisi No. 126, Tarsus.

CHOW, V.T. 1964. Handbook of applied hydrology, Mc Graw-Hill Book Company,

NEWYORK

DENLĠ, Ö. 1995. Çankırı-ġabanözü-Mahmuthacılı deresi havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri. KHGM Ankara AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın

No: 193, Rapor Seri No: 100, ANKARA.

DEMĠRKIRAN, O. 1999 Çankırı-ġabanözü-Mahmuthacılı deresi havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri (Ara Rapor 1987-1998) KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı Toprak ve Su

Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü BasılmamıĢ, ANKARA.

DEMĠRKIRAN, O. ve DENLĠ, Ö. 2000. Çankırı – ġabanözü Mahmuthacılı Deresi Havzası

yağıĢ ve akım karakteristikleri (1987-1998). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç



DEMĠRYÜREK, M., TONGARLAK, Ġ. E. ve OKUR, M., 1999 Konya –Çiftliközü-Karabalçık

Deresi havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri ( Ara Rapor 1979-1998) KHGM, APK

Dairesi BaĢkanlığı Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü BasılmamıĢ,

ANKARA

DEMĠRYÜREK, M., TONGARLAK, E. ve OKUR, M. ı. 2000. SeydiĢehir – Tarascı Glabbera

Deresi Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri (Ara Rapor 1985-1999). Toprak ve Su

Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2000 sf. 166. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı,

Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü Yayın No:117, 2001 Ankara.

93

DMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1974. Ortalama ekstrem Kıymetler meteoroloji bülteni, Türk

BaĢbakanlık Basım evi, ANKARA.

DMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1984. Ortalama ekstrem sıcaklık ve yağıĢ değerleri bülteni, Türk

Tarih Kurumu matbası, ANKARA.

HELALOĞLU, C. ve KAYA, S. 1994. ġanlıurfa-Kızlar deresi havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri. KHGM ġanlıurfa AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel

Yayın No: 83, Rapor Seri No: 56, ġANLIURFA.

HĠGGĠNS, D, A., TĠEDEMAN, A. R., QUIGLEY, T. M. AND MARX, D. B., 1989. Streamflow

charateristics of small watersheds in the blue mountains or oregon , Water Resources

Bulletin, v.25, No:6, p. 1131-1149

ĠSTANBULLUOĞLU, A., KARAġ, E. ve KORUKÇU, A., 1998. Küçükelmalı gölet havzasındaki

alt havzada yüzeysel akıĢın SCS yöntemiyle belirlenmesi. II.Ulusal Hidroloji kongresi,

ĠTÜ ĠnĢaat Fakültesi, 22-24 Haziran 1998, ĠSTANBUL.

KADIOĞLU, M., TOPÇU, N. 1997. Marmara Bölgesinde Kuraklık Takibi. Su Kaynaklarının

Korunması ve ĠĢletilmesi Sempozyumu. 2-3 haziran 1997 ĠSTANBUL.

KHGM. 1996. Toprak ve Su kaynakları AraĢtırma Yıllığı (1995), KHGM, APK Dairesi

BaĢkanlığı Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü Yayını No: 98,

ANKARA

KAYA, S. 2000. Adıyaman – Kahta Harabe Deresi Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri (Ara

Rapor 1985-1999). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2000 sf. 197.

KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü

Yayın No:117, 2001 Ankara.

KAYA, S. ve HELALOĞLU, C. 2002. ġanlıurfa Kızlar Deresi Havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri (1982-1991). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2002

sf. 110. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube

Müdürlüğü Yayın No:121, 2003 Ankara.

KARAġ, E. 2000a. Kütahya Merkez KocaçeĢme Deresi Havzasının yağıĢ ve akım

karakteristikleri (Ara Rapor 1990-1999). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç



KARAġ, E. 2000b. Bilecik Pazaryeri Kurukavak Deresi Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri

(Ara Rapor 1984-1998). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2000 sf.

150. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube


KARAġ, E. 2004. Bilecik Pazaryeri Kurukavak Deresi Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri

(Ara Rapor 1984-2003). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2000 sf.

150. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube


94

KOSTADĠNOV, S.C. AND MĠTROVĠC, S.S., 1994. Effect of forest cover on the stream flow

from small watersheds. Journal of water and Soil Conservation, Vol. 49, P. 382-386

KUġVURAN, K. ve CANBOLAT, M. 2000. Ġçel-Tarsus Topçu Deresi Havzası yağıĢ ve akım




MADENOĞLU, S. 2002. Samsun – Minöz Deresi Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri.

Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2002 sf. 94. KHGM, APK Dairesi

BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü Yayın No:121, 2003

Ankara.

MAMMĠLAPALLĠ, S., 1998. Effects of spatial variability on river basin stream flov modeling.

Phd. Thesis, Agricultural Engineering Department , Purdue University. West Lafayette,

IN.

MCKEE, T. B. ve ark. 1993. The Relationship of Drought Frequency and Duration to Time

Scales. 8. Conf. Of Appl. Climate. 17-22 Jan.,. sf 179-184, Anaheim, CA

OĞUZ, Ġ. ve BALÇIN, M. 2000. Yozgat – Sorgun Ġkikara Havzası yağıĢ ve akım




OĞUZ,Ġ. ve BALÇIN, M. 2002. Tokat Zile Akdoğan Deresi Havzası yağıĢ ve akım

karakteristikleri (Ara Rapor 1987–2001) ). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç



OĞUZ, Ġ. ve BALÇIN, M. 2003. Tokat Uğrak Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri (1977-

2002). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Sonuç Raporları 2003 sf. 30. KHGM, APK

Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü Yayın No:124,

2004 Ankara.

ONYANDO, J. O. And SHARMA , T.C., 1995Simılation of direct runoff volumes and peak rates

for rural catchments in Kenya, East Africa. Hydrological Sciences Journal. V. 40, No:3,

P. 367-380

ÖZDEMĠR, H. 1978. Uygulamalı TaĢkın Hidrolojisi DSĠ, Ankara.

ÖZER, Z. 1990. Su yapılarının projelendirilmesinde hidrolojik ve hidrolik esaslar, KHGM,

Havza ıslahı ve Göletler Dairesi BaĢkanlığı, ANKARA.

SEVĠNÇ, N. 1990. EskiĢehir-Karapazar Çayırderesi havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri.

KHGM EskiĢehir AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 216,

Rapor Seri No: 164, ESKĠġEHĠR.

95

SOYKAN, Ġ. 1972. Ankara-Beytepe su toplama havzası birim hidrografının çıkarılması ve

bunun benzer havzalarda uygulama imkanları üzerine bir araĢtırma, Merkez Topraksu

AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü, Genel Yayın No: 17, Teknik yayın No14, ANKARA.

SOYKAN, Ġ. ve ÖNAL, M.R. 1986. Akımlara etki eden yağıĢ karakteristiklerinin araĢtırılması

ana projesi ve ek talimatları, KHGM Ankara AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları,

Genel Yayın No: 132, Rapor Seri No: 59, ANKARA.

SOYKAN, Ġ. ve ÖNAL, M.R. 1986. Havzalarda akımların araĢtırılması ana projesi ve ek

talimatları, KHGM Ankara AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No:

131, Rapor Seri No: 58, ANKARA.

ġORMAN, Ü. 1975. Türkiye`de seçilen bazı havzaların kantitatif analizi, ODTÜ, ANKARA

(BasılmamıĢ).

TEKELĠ, Y. Ġ. ve BABAYĠĞĠT, H. G. 2000. Ankara – Haymana – Çatalkaya Deresi Havzası

yağıĢ ve akım karakteristikleri (Ara Rapor 1994-1999). Toprak ve Su Kaynakları

AraĢtırma Sonuç Raporları 2000 sf. 76. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su

Kaynakları AraĢtırma ġube Müdürlüğü Yayın No:117, 2001 Ankara.

TEKELĠ, Y. Ġ. ve BABAYĠĞĠT, H. G. 2002. Ankara – Yenimahalle – Güvenç Havzası yağıĢ ve

akım karakteristikleri (Ara Rapor 1984-2001). Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma

Sonuç Raporları 2002 sf. 33. KHGM, APK Dairesi BaĢkanlığı, Toprak ve Su Kaynakları


TOPRAKSU, 1980. Marmara havzası toprakları, T.C. KöyiĢleri ve Kooperatifler Bakanlığı,

TOPRAKSU Genel Müdürlüğü Yayınları No: 309, Raporlar serisi No: 91, ANKARA.

TÖRÜN, M.A. 1994. Samsun-Ayvalı deresi havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri. KHGM

Samsun AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No: 106, ANKARA.

TÖRÜN, M. A. 1998. Samsun Ayvalı Deresi Havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri. KHGM,

Genel Yayın No:106, Toprak ve Su Kaynakları AraĢtırma Yayın Özetleri, Sf.92, Ankara.

UMUT, M. ve ark. 1994. Edirne ili-Kırklareli ili- Lüleburgaz, Uzunköprü civarının jeolojisi, MTA

derleme No: 7064, ANKARA.

USUL, N. ve ġORMAN, Ü. 1981. Analiz teknikleri ve araĢtırma sonuçlarının yorumu 224 nolu

ana proje ek talimatı, Merkez TOPRAKSU AraĢtırma, Ek talimatlar serisi no: 8,

ANKARA.

WILSON, E. M. 1975.Engineering hydrology, The Macmillan Press LTD. 2. Basım,

LONDON.

YILMAZ, A. 1987. Konya-Çiçek deresi havzası yağıĢ ve akım karakteristikleri, Köy Hizmetleri

Genel Müdürlüğü Konya AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No:

119, Rapor Seri No: 92, KONYA.

YILMAZ, A. 1991. Uygulamalı havza hidrolojisi, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Konya

AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 143, Teknik Yayın No: 26,

KONYA.

96

LĠFLET

AraĢtırma havzası 8.26 km2 alana sahip olup havzada 3 adet yağıĢ istasyonu kurulmuĢ

ve havza çıkıĢında 1/5 Ģevli beton savak ile bir limnigraf yerleĢtirilmiĢtir. Akımların ölçüldüğü

havza çıkıĢı 110 m kotunda, 41o 06I 04ıı kuzey enlemi ve 28o 25I 00ıı doğu boylamındadır.

AraĢtırmanın 1980-2006 su yıllarını kapsayan döneminde 27 yıllık yağıĢ değerleri 25

yıllık akım değerleri mevcuttur. Havzanın 27 yıllık yağıĢ ortalaması 709,2 mm, 25 yıllık yağıĢ

ortalaması 714,7 mm, akım ortalaması 52,6mm dir. Bu akımın 23,4 mm si yüzey akıĢ, 4,8

mm si yüzeyaltı akım ve 24,4 mm side ana akımdır. Havza yıllık ortalama yüzey akıĢ

katsayısı % 3,1 dir.

YağıĢların mevsimlere göre dağılımı; sonbahar % 28,0, kıĢ % 36,7, ilkbahar % 23,1 ve yaz

% 12,2 Ģeklindedir. YağıĢ miktarları istasyon yüksekliklerine göre değiĢiklik göstermektedir.

97

DAMLICA DERESĠ HAVZASI YILLIKYAĞIġ VE AKIMLARI

PRECIPITATION AND RUNOFF ANNUAL VALUES OF DAMLICA CREEK WATERSHED

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

YILLAR-YEARS

YA

ĞIġ

-PR

EC

IPIT

AT

ION

mm

-10

20

50

80

110

140

170

200

AK

IM-R

UN

OF

F

mm

YAĞIġTOP.AKIM

Y.AKIMY.A.AKIM

Dr. Fatih BAKANOĞULLARI

HAVZA YÖNETĠMĠ

Havzanın 15, 30, 45 ve 60 dakikalık yağıĢlarına ait derinlik-alan-süre

çalıĢmaları yapılmıĢ, yağıĢların Ģiddet-süre-tekerrür eğrileri ve plüviograf katsayıları

çıkarılmıĢtır.

Havzaya düĢen yağıĢ ve akımların yıllık ortalama ve aylık maksimum verileri ile

frekans analizleri yapılmıĢ, dağılım ve tekerrür olasılıkları belirlenmiĢtir.

Olasılık Örnek

Dağılımı Sayısı Ort. St. Sapması 2 5 10 25 50 100 200 500

Yıllık Toplam

YağıĢ, mm

Günlük Mak.

YağıĢ, mm

Yıllık Toplam

akım, mm

Günlük Mak.

debi L/s

204.47

12116.06

188.43

229.80164.15

6878.36

153.86

184.67

9274.36

112.56

2819.39

123.83

142.81

4882.53

46.28

555.96

87.44

87.22

1649.11

52.6

1154.83

23.58

44.94

1788.15

Gama 2 Par

Log-Pearson3

27

25

25

DeğiĢkenler

Tekrarlanma süresi Yıl

gumbell 66.73 63.16 103.52 138.9 168.77

Normal Dağılımın

1054.16 1125.65 1196.87 1290.84692.17 808.22 885.06 982.14gumbell 27 709.2 112.7

Havzanın 60 dakika süreli ortalama birim hidrografında pik debisi (qp) 520,1 L/s, taban

süresi (tb) 15,56 saat, pike eriĢme süresi (tp) 4,26 saattir. S60 hidrografının sabit değeri 2258.6

L/s olarak elde edilmiĢtir.

AraĢtırma döneminde kaydedilen önemli akım hidrograflarının etkili yağıĢ süreleri

0.17 ile 2.55 saat arasında, taban süreleri 4.83 ile 28.00 saat arasında, pike eriĢme süreleri

2.00 – 11.00 saat olarak oluĢmuĢtur. Yine API (Ön yağıĢlar Ġndisi) değerleri 0.00 ile 57.94

saat arasında, havza topraklarının infiltrasyon hızı Φ- indeks yöntemine göre 1.27 ile 127.68

mm/saat arasında hesaplanmıĢtır.

98

25 yıllık hav ort.BH60

0

100

200

300

400

500

600

0 5 10 15

Zaman-saat

De

bi-

L/s

Havza yıllık su verimi hesabında kullanılan M. Turc yöntemindeki A katsayısı havza

için 952,9, benzer havzaların birim hidrograflarının sentetik olarak çıkarılmasında kullanılan

Snyder metodu katsayıları olan Ct = 1,498 ve Cp = 0,851 olarak, Mockus metodu katsayıları

K= 0,263 ve H= 1,198 olarak hesaplanmıĢtır.


Standart indeks ile yapılan değerlendirmede akımlara göre 1990 ve 1994 yılları aĢırı ve

Ģiddetli kurak yıllar olarak belirlenmiĢtir. Aynı yöntemde yıllık yağıĢ değerleri yönünden 1983,

85, 90 yılları Ģiddetli kurak yıl olarak belirlenmiĢtir.

Damlıca SYĠ-SAĠ

-3,0

-2,5

-2,0

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006

Yıllar

Kura

klık D

ere

cesi

YAĞIġ

AKIM

Havza için elde edilen çeĢitli yağıĢ değerleri, derinlik-alan-süre ve Ģiddet-süre-tekerrür

eğrileri, plüviograf katsayıları ve yağıĢ frekanslarına ait değerler, araĢtırma havzasına benzer

ve yeterli yağıĢ rasatları bulunmayan bazı havzalar için birçok verilerini sağlamada kullanılır.

Damlıca havzasına benzer (iklim, toprak yapısı ve jeolojik özellikleri, arazi kullanma

ve bitki örtüsü, topoğrafik karakteristikleri vb.) havzalar için Turc metodu sağlıklı sonuçlar

vermemektedir bu metodu benzer havzalarda kullanılması için hesaplanan A katsayısının

kullanılması proje mühendislerinin sağlıklı sonuç almalarını kolaylaĢtıracaktır.

99

Havzanın hesaplanan 60 dakika süreli birim hidrografı veya aynı süreli S-

hidrografından benzer havzaların çeĢitli süreli yağıĢlarından yağıĢın etkili yağıĢ süresi kadar

S60 eğrisi kaydırılarak, debi değerleri arasındaki farklar t1/t2 ile çarpılarak istenilen etkili yağıĢ

süresi için birim hidrograf çıkarılabilir. Bu hidrograftan Qmax ve hidrograf alanında ise

hidrograf hacmi bulunur. Havzanın boyutsuz birim hidrografı ile benzer havzaların birim

hidrograf elemanları bulunabilir.

Benzer havzalara ait hidrografların elde edilmesinde uygulanabilecek Mockus ve

Snyder yöntemlerindeki bazı katsayılar, araĢtırma havzası için elde edilmiĢtir. Bu katsayıların

kullanılmaları uygulamada önemli yararlar sağlayabilir.

Havzanın uzun yıllar yağıĢ ve akım verileri kullanılarak yapılan kuraklık analizi

sonuçları o bölge için kuraklık izleme çalıĢmalarına katkı sağlayacaktır.

YÜRÜTÜCÜLERĠN ÖZGEÇMĠġĠ:

Dr. Fatih BAKANOĞULLARI

Ziraat Yüksek Mühendisi

Enstitü Müdür Yardımcısı

1965 yılında Tekirdağ-Malkara ilçesinde doğdu. Ġlk ve

ortaokulu Çerkezköy'de tamamladıktan sonra 1982 yılında Edirne

Lisesinde, 1986 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Kültürteknik bölümünden mezun oldu. 1987 yılında Tarım Orman ve

KöyiĢleri Bakanlığı Mardin-Derik Ġlçe Müdürlüğünde göreve baĢladı.

1989 yılında Askerlik görevini tamamladı. 1989–1991 yılları

arasında Mardin Ġl Müdürlüğü Bitki Koruma ġube Müdürlüğünde

teknik eleman, Ġdari ve Mali ĠĢler ġube Müdürü olarak çalıĢtı.

1991 yılında Trakya Tarımsal AraĢtırma Enstitüsünde AraĢtırma Mühendisi olarak

çalıĢmaya baĢladı. 1992 yılında Kırklareli Atatürk Köy Hizmetleri AraĢtırma Enstitüsüne

naklen atandı. 1995 yılında Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama

Ana Bilim dalında Yüksek Lisans, 2001 yılında da aynı bölümde doktora eğitimini tamamladı.

1996 yılında Yeni Zelanda‟nın Lincoln Üniversitesinde “Catchment Management” adlı eğitime

katıldı. 1998 yılında Havza Hidrolojisi ve modellemesi ile ilgili olarak Amerika BirleĢik

Devletleri`nin Oklahoma State Üniversitesinde çalıĢmalarda bulundu. Tarımsal Hidroloji-

Meteoroloji ve Sulama konularında yayınlanmıĢ toplam 31 adet araĢtırma raporu, makale,

ulusal ve uluslararası bildirisi vardır. 10.09.2001 tarihinde Enstitü Müdür Yardımcısı görevine

atanmıĢ, 17.11.2003–05.07.2004 tarihleri arasında Enstitü Müdürlüğü görevini vekâleten

yürütmüĢtür. Ağustos. 2007 tarihinden bu yana Enstitü Müdürlüğü görevini vekâleten

yürütmektedir.

100

EKLER:

-10

90

190

290

390

490

590

690

790

Eki Kas Ara Oca ġub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl

1982 Su Yılı Aylar

Deb

i, L

/s

ġekil-1. 1982 su yılı Damlıca havzası akım hidrografı

-10

40

90

140

190

240

290

340

390

440


1983 Su yılı Aylar

Deb

i, L

/s


-10

10

30

50

70

90

110

130

150

170

190


1984 su yılı Aylar

Deb

i, L

/s


101

-10

40

90

140

190

240



Deb

i, L

/s


-10

90

190

290

390

490

590

690



Deb

i, L/

s


-10

40

90

140

190

240

290



Deb

i, L

/s


102

-5

5

15

25

35

45

55

65



Deb

i, L

/s


-10

190

390

590

790

990

1190

1390



Deb

i, L

/s


-4

6

16

26

36

46

56

66

76

86

96



Deb

i, L

/s


103

-10

90

190

290

390

490

590

690



Deb

i, L

/s


-10

90

190

290

390

490

590

690

790

01.Eki 01.Kas 02.Ara 02.Oca 02.ġub 04.Mar 04.Nis 05.May 05.Haz 06.Tem 06.Ağu 06.Eyl


Deb

i, L

/s

7391,7


-5

5

15

25

35

45

55

65

75

85

95



Deb

i, L

/s


104

-5

5

15

25

35

45

55

65

75

85

95



Deb

i, L

/s


-50

1950

3950

5950

7950

9950

11950

13950

15950

17950

19950



Deb

i, L

/s


-10

190

390

590

790

990

1190

1390

01.Eki 01.Kas 02.Ara 02.Oca 02.ġub 04.Mar 04.Nis 05.May 05.Haz 06.Tem06.Ağu 06.Eyl


Deb

i, L

/s


105

-10

190

390

590

790

990

1190

1390

1590



Deb

i, L

/s


-10

190

390

590

790

990

1190

1390

1590



Deb

i, L

/s


-10

190

390

590

790

990

1190



Deb

i, L

/s


106

-10

190

390

590

790

990

1190

1390

01.Eki 01.Kas 02.Ara02.Oca02.ġub04.Mar 04.Nis 05.May05.Haz 06.Tem06.Ağu 06.Eyl


Deb

i, L

/s


-5

45

95

145

195

245



Deb

i, L

/s


-10

40

90

140

190

240

290

340



Deb

i, L

/s


107

-10

90

190

290

390

490

590

690

790

Eki Eki Kas Ara Oca ġub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl


Deb

i, L

/s


-10

90

190

290

390

490

590

690

790

Eki Eki Kas Ara Oca ġub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl


Deb

i, L

/s


-10

90

190

290

390

490

590

690

790

890

Eki Kas Ara Oca ġub Mar Nis May Haz Tem Ağu Ağu Eyl


Deb

i, L

/s


108

-20

180

380

580

780

980

1180

1380

1580

1780

1980

Eki Kas Oca Mar Nis Haz Ağu Eyl


Deb

i, L

/s


1

10

100

1000

1 10 100Tekerrür y ılları

Yağ

ıĢ-m

m

5 dk 10 dk 15 dk 30 dk

60 dk 120 dk 360 dk 1440 dk

ġekil-26. Damlıca Deresi Havzası Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-1 istasyonu)

1

10

100

1000

1 10 100 1000 10000

Süre-dakika

yağı

Ģ Ģi

ddet

i-m

m/h

2 y ıl 5 y ıl 10 y ıl

25 y ıl 50 y ıl 100 y ıl

ġekil-27. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür ĠliĢkisi (R-1)

109

1

10

100

1000

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600

Süre, dakika

Yıl

2 y ıl 5 y ıl 10 y ıl 25 y ıl

50 y ıl 100 y ıl

ġekil-28. Havzanın Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-1 istasyonu)

1

10

100

1000

1 10 100Tekerrür y ılları

Yağ

ıĢ-m

m

5 dk 10 dk 15 dk 30 dk

60 dk 120 dk 360 dk 1440 dk

ġekil-29. Damlıca Deresi Havzası Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-3 istasyonu)

1

10

100

1000

1 10 100 1000 10000

Süre-dakika

ya

ğıĢ

Ģid

deti

-mm

/h

2 y ıl 5 y ıl 10 y ıl

25 y ıl 50 y ıl 100 y ıl

ġekil-30. Damlıca Deresi Havzası YağıĢları ġiddet-Süre-Tekerrür ĠliĢkisi(R-3)

110

1

10

100

1000

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600

Süre, dakika

Yıl

2 y ıl 5 y ıl 10 y ıl 25 y ıl

50 y ıl 100 y ıl

ġekil-31. Havzası Maksimum YağıĢ Yüksekliği-Tekerrür-Süre ĠliĢkisi (R-3 istasyonu)

T.C. TARIM VE KÖY ĠġLERĠ BAKANLIĞI TARIMSAL …mitos.tagem.gov.tr/browse/421/889.pdf · 4.4.1...

Documents

Transcript of T.C. TARIM VE KÖY ĠġLERĠ BAKANLIĞI TARIMSAL …mitos.tagem.gov.tr/browse/421/889.pdf · 4.4.1...