T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Meslekî ve Teknik Eğ ştı ... · T.C. MİLLÎ EĞİTİM...

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Meslekî ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi Başkanlığı

(METARGEM)

Yayın No: 26

TURİZM SEKTÖRÜNÜN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACI VE TURİZM EĞİTİMİ

ARAŞTIRMASI

rb

Haziran 2000 ANKARA

ISBN : 975-11-2073-X

Bu araştırma;METARGEM ve 6. AKŞAM SANAT OKULU Döner Sermaye İşletmesi

işbirliği ile yapılmıştır.

TURİZM SEKTÖRÜNÜN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACI VE

TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI

DANIŞMANLAR

Yrd. Doç. Dr. Mehmet YEŞİLTAŞ Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Atilla HAZAR Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi KOORDİNATÖR

Muammer ÖZKAN 6.Akşam Sanat Okulu Müdürü ARAŞTIRMA GURUBU

Şaban YILDIRIM (Bşk. Yrd.- Uzman) Salim KIRDI (Uzman) Fikret YALIM (Uzman) Fazıl PARLAK (Uzman) Mehmet BAL (Uzman) İSTATİSTİK SORUMLUSU Ali PANAL (Uzman)

TEKNİK DESTEK VERENLER H. İbrahim BOYACI (6.A.S.O. Teknik Md. Yrd.) Dursun UÇAN (Bilgisayar Uzmanı) Osman YALÇIN (Bilgisayar Uzmanı) Hatun KUZUCU (Memur) Zekiye YILMAZ (Memur)

iii

SUNUŞ

Ülkemizde hızlı bir değişim gösteren ve uluslararası rekabet gücünün en yüksek

olduğu sektörlerden birisi de turizm sektörüdür. Ülkemize gelen turist sayısı 1987 yılında 2,8

milyon, belgeli yatak kapasitesi 106 bin iken, bu yıl itibari ile turist sayısı 9,7 milyon kişiye;

belgeli yatak kapasitesi ise 314 bin yatağa ulaşmış ve turizm gelirlerimiz 7,8 milyon dolar

olarak gerçekleşmiştir. Avrupa’da en çok turist ağırlayan ülkeler sıralamasında Türkiye

14’üncü sırada, turizm gelirleri açısında ise 8’inci sıra ile en çok turizm gelirleri elde eden ilk

on Avrupa ülkesi arasında yer almıştır.

Her alanda olduğu gibi, turizm alanında da rekabet gücümüzün sürekli bir şekilde

artırılması, hızlı ve sürekli bilgi ve teknoloji üretilmesi ve sektörde yüksek kalitenin

gerçekleştirilebilmesi için yeter sayı ve nitelikte ara kademe insan gücü

yetiştirilmesi,Ülkemizin bugünü ve geleceği açısından hayati önem taşımaktadır.

Ülke ekonomisinde böylesine önemli bir yeri olan turizm sektörünün kalifiye eleman

ihtiyacı, ağırlıklı olarak Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarının

değişik tür ve kademelerinde verilen eğitim ile sağlanmaktadır.

Merkezimizce, Bakanlığımıza bağlı okullarda uygulanmakta olan turizm eğitimi ve

öğretiminin, bu sektörün ihtiyacını karşılayıp karşılamadığı, yönetici ve öğretmenlerinin

niteliği, mezunların istihdamı, ihtiyaç duyulan bina araç ve gereç ile eğitim ortamının

yeterliğine yönelik bir bilimsel araştırma yapmak, araştırma sonuçlarına göre varsa sektörün

eksiklerinin giderilmesi yönünde, çözüm yolları ve öneriler geliştirmek hedeflenmiştir.

Bu nedenle; “Turizm Sektörünün Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacı ve Turizm

Eğitimi Araştırması” adlı bir araştırmanın yapılmasına karar veren Bakanlığımız

yetkililerine, araştırmanın gerçekleştirilmesinde belirttikleri görüş ve yaptıkları

değerlendirmeler ile katkıda bulunan örneklem kapsamındaki okulların yönetici, öğretmen ve

öğrencilerine, yine araştırma kapsamındaki konaklama işletmeleri ve seyahat acenteleri

iv

yönetici ve çalışanlarına; araştırmanın tasarlanması, verilerin toplanması, işlenmesi ve

yorumlanmasında emeği geçen danışman ve tüm uzmanlara, araştırmanın koordinesini ve

basımını gerçekleştiren 6.Akşam Sanat Okulu Müdürü ve DÖSE İşletmesi Personeline

teşekkür ederim. Haziran 2000.

Dr. M. Necmettin YEŞİLMEN METARGEM Başkanı

v

ÖNSÖZ

Gelişen teknoloji ve ulaşım kolaylığı; insanların daha fazla seyahat etmelerine ve

dinlenmek istemelerine yol açmaktadır. İnsanlardaki bu hareketlilik ise turizm sektörünün

gelişmesine hız kazandırmıştır.

Turizm sektörünü, yapısal ve hizmet olarak iki ana bölümde ele almak mümkün

olabilir. Yapısal gelişme ile tesisleri; dünya standartlarına uygun, insanların rahatı ve beğenisi

için en gelişmişi ve gösterişlisi yapmak, hizmette ise; bu alanda görev alacak personelin çok

iyi bir şekilde yetiştirilmesi amaçlanmıştır. Bunların sonucu olarak da sektörden yararlanacak

insanların, içinde bulundukları stresten, daha hızlı bir şekilde kurtulmalarının mümkün

olacağı düşünülmektedir.

Araştırmada; turizm sektöründe çalışan ara kademe elemanların yetiştirilmesinde en

önemli merkez olan, Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi (AOTML) ve Anadolu

Aşçılık Meslek Lisesi (AAML) gibi okullarının yeniden bir yapıya kavuşturulması için

aksayan veya eksik yönlerinin tespit edilip ortaya çıkartılması, olumsuzlukların telafisine

gidilmesi yönünde, ilgililere ışık tutacak bilgilerin sunulması amaçlanmıştır.

Bu araştırma beş bölümden oluşmaktadır;

Birinci bölümde: Araştırmanın amacı, önemi ve kapsam ele alınmaktadır.

İkinci bölümde: Araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri kaynakları ve

işlenmesi ile kullanılan istatistik teknikleri yer almaktadır.

Üçüncü bölümde: Okul yöneticileri, meslek dersleri öğretmenleri ve öğrencilere ait

bulgular yer almaktadır.

Dördüncü bölümde: Konaklama ve seyahat işletmeleri yöneticileri ile işletme

çalışanlarına ait bulgular bulunmaktadır.

Beşinci bölümde ise bu bulgular ışığında sonuç ve önerilere yer verilmiştir.

vi

Araştırmanın her kademesinde bizlerle beraber olan, yardımlarını esirgemeyen ve

görüşlerinden faydalandığımız, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Öğretim

Üyeleri Sayın Yrd.Doç.Dr. Mehmet YEŞİLTAŞ ve Yrd.Doç.Dr. Atilla HAZAR’a,

METARGEM Başkanı Sayın Dr. M. Necmettin YEŞİLMEN’e, araştırmayı koordine eden ve

Döner Sermaye aracılığı ile parasal hizmetlerde destek veren 6.Akşam Sanat Okulu Müdürü

Sayın Muammer ÖZKAN’a, DÖSE İşletmesi çalışanlarına ve bilgisayar hizmetlerinde

yardımlarını esirgemeyen METARGEM ve 6.Akşam Sanat Okulu personeline teşekkür

ederiz.

Araştırmanın, meslekî eğitim sistemimize ve turizm sektörü çalışanlarının eğitimine

katkı sağlamasını dileriz.

ARAŞTIRMA GURUBU

vii

İÇİNDEKİLER

Sayfa

SUNUŞ.......................................................................................................................... ............ iii

ÖNSÖZ .......................................................................................................... ............................ v

İÇİNDEKİLER.............................................................................................. ........................... vii

TABLOLAR LİSTESİ.................................................................................. ........................... xv

BÖLÜM – 1 GİRİŞ

1.1. Problem ................................................................................................... ...................... 1

1.2. Araştırmanın Amacı .............................................................................. ...................... 4

1.3. Araştırmanın Önemi ............................................................................. ...................... 5

1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları .................................................................... ...................... 6

1.5. Sayıltılar ................................................................................................. ....................... 6

1.6. Terimlerin Tanımı ................................................................................. ...................... 7

1.7. Kısaltmalar ............................................................................................. ...................... 8

BÖLÜM – 2 ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

2.1. Araştırmanın Modeli ............................................................................. ...................... 9

2.2. Evren ve Örneklem ................................................................................ ...................... 9 2.2.1. Evren .............................................................................................. ................................ 9

2.2.2. Örneklem ....................................................................................... .............................. 11

2.3. Veri Kaynakları ve Verilerin İşlenmesi ............................................... .................... 14

2.4. Kullanılan İstatistik Teknikleri ............................................................ .................... 17

BÖLÜM – 3 OKUL YÖNETİCİLERİ, MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENLERİ VE

ÖĞRENCİLERDEN ELDE EDİLEN BULGULAR

3.1. Okul Yöneticileri, Meslek Dersleri Öğretmenleri ve Öğrencilere Ait Kişisel Bilgiler .......................................................................................................... 19

3.1.1. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerine Ait Kişisel Bilgiler ............... 19

3.1.1.1. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Cinsiyetlerine Göre Dağılımları ......................................................................................................... 19

3.1.1.2. Okul Yöneticileri ve Meslek dersleri Öğretmenlerinin Yaşlarına Göre Dağılımları .. 20

3.1.1.3. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Görev Yaptıkları Okul Türlerine Göre Dağılımları ......................................................................................... 21

viii

Sayfa

3.1.1.4. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Meslekî Kıdemlerine Göre Dağılımları ......................................................................................................... 21

3.1.1.5. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Ortaöğrenim Mezuniyetlerine Göre Dağılımları .............................................................................. 22

3.1.1.6. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yüksek Öğrenim Alanlarına Göre Dağılımları ....................................................................................... 23

3.1.1.7. Okul Yöneticilerinin Statülerine Göre Dağılımları ..................................................... 23

3.1.1.8. Okul Yöneticilerinin Yöneticilikteki Hizmet Sürelerine Göre Dağılımları ................ 24

3.1.2. Öğrencilere Ait Kişisel Bilgiler ................................................................................... 25

3.1.2.1. Öğrencilerin Cinsiyet Durumlarına Göre Dağılımları ................................................. 25

3.1.2.2. Öğrencilerin Okul Türlerine Göre Dağılımları ............................................................ 25

3.1.2.3. Öğrencilerin Okudukları Bölümlere Göre Dağılımları ............................................... 26

3.1.2.4. Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımları ...................................................................... 27

3.2. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’nin Fiziksel İmkanlarına İlişkin Bulgular .................... 27 3.2.1. Okulların Fiziki Yapısının Eğitim ve Öğretimin Gerçekleşmesine Katkı Durumu .... 27

3.2.2. Eğitim ve Öğretim Faaliyetlerinin Gerçekleştirilmesinde Araç ve Gereçlerin Yeterlik Durumu .......................................................................................................... 29

3.2.3. Meslekî Uygulamalar İçin Okul Tesislerinin Yeterlik Durumu .................................. 31

3.3. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’nin Personeline İlişkin Bulgular .................................... 34 3.3.1. Yönetici ve Öğretmenlere İlişkin Bulgular .................................................................. 34

3.3.1.1. Meslek ve Kültür Dersleri Öğretmenleri Sayısının Yeterlik Durumu ......................... 34

3.3.1.2. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitim Alma Durumları ... 35

3.3.1.3. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitime İhtiyaç Duyup Duymama Durumları .................................................................................................. 37

3.3.1.4. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitim İhtiyacı Duydukları Konular .................................................................................................... 38

3.3.1.5. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Sektör Deneyimlerine Sahip Olma Durumlarına Göre Dağılımları .................................................................................... 39

3.3.1.6. Sektör Deneyimine Sahip Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Sektör Deneyim Sürelerine Göre Dağılımları ........................................................................ 39

3.3.1.7. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Sektör Deneyimlerine Sahip Olmalarının Önemi ..................................................................................................... 40

3.3.1.8. Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Branşları Dışında Ders Okutma Durumları ........... 42

3.3.1.9. Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Branşları Dışında Ders Okutma Nedenleri ............ 42

3.3.2. Usta Öğretici Sayısının Yeterliği ................................................................................. 43

3.3.3. Yardımcı Hizmetler Sınıfı Personeli Sayısının Yeterliği ............................................ 43

ix

Sayfa

3.4. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’deki Eğitim ve Öğretim Faaliyetlerine İlişkin Bulgular ........................................................................................................... 44

3.4.1. Okuldaki Eğitim Araçlarının, Öğrencilerin Kullanımına Sunulma Durumu ................ 44

3.4.2. Meslek Dersleri Ders Kitaplarının Günün Koşullarına Uygunluğu ............................. 46

3.4.3. Meslek Dersleri Ders Kitaplarının Anlaşılabilirliği ..................................................... 47

3.4.4. Meslek Dersleri Ders Programlarının, Turizm Sektörünün İhtiyaçlarına Cevap Verme Durumu .................................................................................................. 48

3.4.5. Sektörde Kullanılan Bilgisayar Paket Programlarının Müfredatlarda Bulunmasının Gerekliliği .............................................................................................. 50

3.4.6. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda Ders Seçme İmkanının Verilmesi ....................................................................................................................... 51

3.4.7. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda Bölümlere Yönlendirilme Durumu ................................................................................................. 53

3.4.8. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda İş Hayatına Hazırlanması Durumu ................................................................................................... 55

3.4.9. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda Yüksek Öğretime Hazırlanması Durumu ................................................................................................... 57

3.4.10. Öğrencilere Bilgi, Beceri ve Tutumlarını Geliştirme İmkanının Verilmesi Durumu ... 59

3.4.11. Okulda Uygulanan Öğretme-Öğrenme Yöntemlerinin Öğrenciyi Öğrenmeye Teşvik Etme Durumu .................................................................................................... 61

3.4.12. Öğrencilerin Sınıf İçi Öğrenme Etkinliklerine Katılmalarına Fırsat Verilme Durumu ......................................................................................................................... 63

3.4.13. Öğrencilerin Karşılaştığı Öğrenme Güçlüğün Çözümlenmesi Durumu ....................... 65

3.4.14. Okuldaki Rehberlik Hizmetlerinin Öğrencilere Düzenli Verilme Durumu ................. 66

3.4.15. Öğrencilerin Sosyal, Kültürel ve Sportif Faaliyetlere Katılmalarına Fırsat Verilme Durumu ........................................................................................................... 68

3.4.16. Yönetici ve Öğretmenlerin, Öğrencilerin Ailevi, Kişisel vb. Sorunlarıyla İlgilenme Durumu ......................................................................................................... 70

3.4.17. Yabancı Dille Eğitim Yerine Yoğunlaştırılmış Yabancı Dil Öğretiminin Verilmesi ... 72

3.4.18. Hazırlık Sınıfında Okutulmakta Olan Yabancı Dil Derslerinin Yabancı Dille Verilen Diğer Derslerin Öğrenilmesine Katkı Durumu ................................................ 73

3.4.19. Meslek Derslerinin Yabancı Dille Öğretilmesinin Gerekliği ....................................... 75

3.4.20. Matematik ve Fen Grubu Derslerinin Yabancı Dille Öğretilmesinin Gerekliği ........... 77

3.4.21. Okulda Verilen Yabancı Dil Eğitiminin Pratik Uygulamadaki Yeterliği ..................... 78

x

Sayfa

3.5. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’deki Beceri Eğitimi .......................................................... 79 3.5.1. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Aldığı Yer..................................... .................................. 79

3.5.2. Beceri Eğitimi İçin İşletme İmkanlarının Yeterliği..................... ................................. 80

3.5.3. İşletmede Kazanılan Becerilerin Okulda Alınan Bilgilerle Uyumluluğu ..................... 82

3.5.4. Meslekî Beceri Verilen İşletmelerde Uygulanan Yöntemlerin Uygunluk Derecesi .... 84

3.5.5. İşletmelerde Beceri Eğitiminden Sorumlu Personelin Öğrencilerin Meslekî Beceriler Kazanmasına Yardımcı Olma Durumu ......................................................... 85

3.5.6. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Yaptığı İşletmelerde Branşlarında Çalışma İmkanı Verilmesi ....................................................................................................................... 87

3.5.7. Beceri Eğitimine İlişkin Raporların Okula Düzenli Olarak Verilme Durumu ............. 89

3.5.8. Öğrencilerin İşletmede Gördüğü Beceri Eğitimi Sırasında Sorunlarla Karşılaşma Durumu ...................................................................................................... 90

3.5.9. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Aldığı İşletmelerde Karşılaştığı Sorunlar ....................... 91

3.5.10. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Sırasında İşyeri Çalışma Disiplinine İlişkin Yaşadığı Sorunlar ......................................................................................................... 92

3.6. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ne İlişkin Diğer Bulgular............................ .................... 93 3.6.1. Öğrencilerin Okulu Tercih Sebepleri.............................................. .............................. 93

3.6.2. Öğrencilere Okul Tercihinde Etkili Olan Faktörler........................ .............................. 94

3.6.3. Öğrencilerin Okula Kayıt Olmadan Önce Okul Hakkındaki Bilgi Düzeyi .................. 95

3.6.4. Öğrencilerin Okulu Başkalarına Tavsiye Etme Durumu .............................................. 95

3.6.5. Öğrencilerin Bölümünü Başkalarına Tavsiye Etme Durumu ....................................... 96

3.6.6. Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Hedefleri ................................................................... 96

3.6.7. Diğer Okul Mezunlarına Göre A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Mezunlarının İş Bulabilmelerindeki Kolaylılık Derecesi ....................................................................... 97

3.6.8. Mezunların İzlenmesinin Gerekliliği ............................................................................ 99

3.6.9. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ne Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Yöntemi ..................... 101

3.6.10. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ne Öğretmen Atama Şekli ................................................. 101

3.6.11. Okulların Yörenin Turizm İhtiyacına Uygun Açılma Durumu .................................. 102

3.6.12. Döner Sermaye Uygulamasının A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’nin Çalışma Şartlarına Uygunluğu .................................................................................................. 104

3.6.13. Okullara Tahsis Edilen Ödeneğin Yeterliği ................................................................ 105

3.6.14. Yüksek Öğretimde Alınan Meslekî Bilgilerin Programları Uygulamadaki Yeterliği ...................................................................................................................... 106

3.6.15. Yüksek Öğretimde Alınan Meslekî Becerilerin Programları Uygulamadaki Yeterliği ...................................................................................................................... 107

3.6.16. Yüksek Öğrenimdeki Öğretmenlik Uygulamasının Meslekî Bilgilere Katkısı .......... 108

xi

Sayfa

3.6.17. Yüksek Öğretimde Yapılan Öğretmenlik Uygulamasının Meslekî Becerilere Katkı Durumu ........................................................................................................... 109

3.6.18. Yüksek Öğretimde Yapılan Öğretmenlik Uygulamasının Öğretmenlik Formasyonuna Katkısı .............................................................................................. 110

BÖLÜM – 4 KONAKLAMA, RESTORAN VE SEYAHAT ACENTESİ İŞLETMELERİ YÖNETİCİLERİ İLE BU İŞLETMELERDE ÇALIŞAN ARA KADEME

PERSONELDEN ELDE EDİLEN BULGULAR

4.1. İşletme Yöneticilerine Ait Kişisel Bilgiler .............................................................. 113 4.1.1. İşletme Yöneticilerinin Statüleri ................................................................................ 113

4.1.2. Mezuniyet Durumları ................................................................................................. 114

4.1.3. Meslekleri ile İlgili Eğitim Alma Durumları ............................................................. 114

4.1.4. Meslekî Deneyim ....................................................................................................... 115

4.1.5. İşletmede Görev Yapma Süreleri ............................................................................... 116

4.2. İşletmelere İlişkin Genel Bilgiler ............................................................................ 117 4.2.1. İşletmelerin Statüleri .................................................................................................. 117

4.2.2. İşletmelerin Türü ve Yıldız Durumu ......................................................................... 118

4.2.2.1. Otel İşletmelerinin Yıldızlarına Göre Dağılımı ......................................................... 118

4.2.2.2. Motel ve Tatil Köyü İşletmelerinin Sınıflarına Göre Dağılımı ................................. 118

4.2.2.3. Restoran İşletmelerinin Sınıflarına Göre Dağılımı .................................................... 119

4.2.2.4. Seyahat Acentelerinin Gruplarına Göre Dağılımı ..................................................... 119

4.2.3. Konaklama İşletmelerinin Hizmete Kapalı Olduğu Aylar ........................................ 120

4.2.4. İşletmelerde Hizmet İçi Eğitime İlişkin Bulgular ...................................................... 120

4.2.4.1. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Ara Kademe Personele Hizmet İçi Eğitim Verme Durumu ........................................................... 120

4.2.4.2. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Hizmetiçi Eğitim Verilen Bölümler ...................................................................................................... 121

4.2.4.3. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Hizmetiçi Eğitim İhtiyacı Duyulan Bölümler ....................................................................................... 123

4.2.5. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin Ara Kademe Personel Alımına İlişkin Bulgular ........................................................................................... 124

4.2.5.1. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin Personel Alımında Karşılaşılan Güçlük Durumu .................................................................................... 124

4.2.5.2. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Ara Kademe Personel Alımında Güçlükle Karşılaşılan Bölümler ............................................................... 125

xii

Sayfa

4.2.5.3. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Eleman Alımında Tercih Edilen Yöntemler .......................................................................................... 126

4.2.5.4. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Mezunlarını Tercih Durumları .................................................................................. 129

4.2.5.5. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Mezunlarını Tercih Etme Sebepleri .......................................................................... 130

4.2.5.6. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmeler Tarafından Mezunların İstihdamında Tercih Edilen Bölümler ....................................................................... 131

4.2.5.7. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Mezunlarını Tercih Etmeme Sebepleri ..................................................................... 133

4.2.5.8. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Mezunları Dışında Ara Kademe Personel Olarak Tercih Ettikleri Diğer Çalışanların Bölümlere ve Eğitim Düzeylerine Göre Dağılımı .................................................... 134

4.3. Mezun ve Diğer Çalışanlara İlişkin Bulgular ........................................................ 137 4.3.1. Mezun ve Diğer Çalışanların Cinsiyetlerine Göre Dağılımı ...................................... 137

4.3.2. Mezun ve Diğer Çalışanların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı .................................... 138

4.3.3. Mezun ve Diğer Çalışanların Mezun Oldukları Okullara Göre Dağılımı .................. 139

4.3.4. Mezun ve Diğer Çalışanların İşletme Türlerine Göre Dağılımı ................................. 140

4.3.5. Mezun ve Diğer Çalışanların Bölümlere Göre Dağılımı ............................................ 141

4.3.6. Mezun ve Diğer Çalışanların Sektörü Tercih Nedenleri ............................................ 142

4.3.7. Mezun ve Diğer Çalışanların Sektördeki İşyeri Değişikliği ....................................... 143

4.3.8. Mezun ve Diğer Çalışanların İşyeri Değiştirme Sayıları ............................................ 143

4.3.9. Mezun ve Diğer Çalışanların İşyeri Değiştirme Sebepleri ......................................... 144

4.3.10. Mezun ve Diğer Çalışanların Sektördeki Çalışma Süreleri ........................................ 145

4.3.11. Mezun ve Diğer Çalışanların Halen Çalıştıkları İşletmedeki Çalışma Süreleri ......... 146

4.3.12. Mezun ve Diğer Çalışanların İşyerinde Çalışma Şekli ............................................... 147

4.3.13. Mezun ve Diğer Çalışanların Yaptığı İşten Memnuniyet Durumu ............................ 147

4.3.14. Mezun ve Diğer Çalışanların İşinden Memnun Olmama Nedenleri .......................... 148

4.3.15. Mezun ve Diğer Çalışanlardan İş Değiştirmeyi Düşünenlerin Tercihi ...................... 149

4.3.16. Mezun ve Diğer Çalışanların Ortalama Çalışma Saatleri ........................................... 150

4.3.17. Mezun ve Diğer Çalışanların Hizmet İçi Eğitim Alma Durumu ................................ 151

4.3.18. Mezun ve Diğer Çalışanların Aldıkları Hizmet İçi Eğitim Şekli ............................... 152

4.3.19. Mezun ve Diğer Çalışanların Hizmet İçi Eğitim Sonucu Elde Ettikleri Kazançlar ... 153

4.3.20. Mezun ve Diğer Çalışanların Aylık Kazançları .......................................................... 153

4.3.21. Mezun ve Diğer Çalışanların Ek Geliri ...................................................................... 154

xiii

Sayfa

4.3.22. Mezun ve Diğer Çalışanların Ek Gelir Miktarı .......................................................... 155

4.3.23. Mezun ve Diğer Çalışanların İlk İşlerini Bulma Şekli ............................................... 156

4.3.24. Diğer Çalışanların İşi Öğrenme Şekli ......................................................................... 157

4.3.25. Diğer Çalışanların İş Bulmadaki Kolaylık Durumu ................................................... 158

4.3.26. Diğer Çalışanların Kendi Alanlarında Çalışmama Nedenleri .................................... 159

4.3.27. Diğer Çalışanların Yaptıkları İş İçin Almak İstedikleri Eğitim Seviyesi ................... 160

4.3.28. Mezun Çalışanların Mezun Olduğu Bölümler ............................................................ 160

4.3.29. Mezun Çalışanların Mezun Olduğu Yıllar ................................................................. 161

4.3.30. Mezun Çalışanların Okulunu Tercih Sebepleri .......................................................... 162

4.3.31. Mezun Çalışanların Okulunu Tercihlerinde Etkili Olanlar ........................................ 162

4.3.32. Mezun Çalışanların Okul Hakkında Kayıt Olmadan Önceki Bilgi Düzeyi ................ 163

4.4. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan Mezun ve Diğer Çalışanlar İle Bu İşletmelerin Yöneticilerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Okullarındaki Turizm Eğitimine İlişkin Görüşleri ............................................... 164

4.4.1. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Aldıkları Meslekî Bilgilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği ............................................................ 164

4.4.2. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda Aldıkları Meslekî Bilgilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği ............................................ 166

4.4.3. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Kazandıkları Meslekî Becerilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği ......................................................... 167

4.4.4. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda Kazandıkları Meslekî Becerilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği.................................... 168

4.4.5. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Öğrendikleri İnsan İlişkilerine Ait Bilgilerin Uygulamadaki Yeterliği ........................................... 169

4.4.6. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda Öğrendikleri İnsan İlişkilerine Ait Bilgilerin Uygulamadaki Yeterliği ...................... 170

4.4.7. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Aldıkları Yabancı Dil Eğitiminin Mesleğin Gereksinimini Karşılamadaki Yeterliği .............................. 171

4.4.8. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda Aldıkları Yabancı Dil Eğitiminin Mesleğin Gereksinimini Karşılamadaki Yeterliği ............... 172

4.4.9. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Aldığı Eğitimin Mesleği İle İlgili Makine ve Malzemeleri Verimli Kullanmadaki Yeterliği173

4.4.10. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda Aldığı Eğitimin Mesleği İle İlgili Makine ve Malzemeleri Verimli Kullanmadaki Yeterliği174

4.4.11. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Aldıkları Eğitimin İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Konusundaki Yeterliği ................................... 176

xiv

Sayfa

4.4.12. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunların Okulda Aldıkları Eğitimin İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Konusundaki Yeterliği ................................... 177

4.4.13. Mezunların Turizm Sektöründe Tercih Edilmeleri ..................................................... 178

4.4.14. Mezunların Gördüğü Beceri Eğitiminin Yeterliği ...................................................... 179

4.4.15. Mezunlarının İlk İşlerine Uyum Sağlamaları ............................................................. 180

4.4.16. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Program ve Sürelerinin Yeniden Düzenlenmesi ............... 181

4.4.17. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.. Yöneticilerinin Beceri Eğitimi Alan Öğrencilerin İşletmedeki Sorunları İle İlgilenmesi .......................................................................... 182

4.4.18. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Yöneticilerinin Beceri Eğitimi Yapan İşletmelerle İşbirliği Yapması ........................................................................................................ 183

4.4.19. Mezun Çalışanların Meslekleriyle İlgili Kurs, Seminer vb. İhtiyaçları ...................... 185

4.4.20. Mezun Çalışanların Turizm Sektöründe Kolay İş Bulabilmesi .................................. 186

4.4.21. İşletmelerde Çalışan Personelin Sosyal Güvenlik ve Özlük Hakları .......................... 188

4.4.22. Kaynak Grupların Turizm Eğitimine İlişik Ortak Görüşleri ...................................... 190

BÖLÜM – 5 DENEKLERİN ANKET SORULARINDA YER ALMAYAN HUSUSLARDAKİ

GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLERİ

5.1. İşletme Yöneticilerinin Genel Görüş ve Önerileri ................................................. 191

5.2. İşletme Çalışanlarının Genel Görüş ve Önerileri .................................................. 194

5.3. Okul Yöneticilerinin Genel Görüş ve Önerileri ..................................................... 196

5.4. Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Genel Görüş ve Önerileri ............................... 198

5.5. Öğrencilerin Genel Görüş ve Önerileri .................................................................. 201

BÖLÜM 6 SONUÇ ve ÖNERİLER

6.1. Sonuç .......................................................................................................................... 203

6.2. Öneriler ...................................................................................................................... 206

6.2.1. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ve Anadolu Aşçılık Meslek Liselerine Yönelik Öneriler ........................................................................................ 206

6.2.2. Beceri Eğitimi Yapılan İşletmelere Yönelik Öneriler ................................................ 215

6.2.3. Diğer Eğitim Kurumlarına ve Turizm Sektörüne Yönelik Öneriler ........................... 216

KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 219

EKLER .................................................................................................................................. 221

xv

TABLOLAR LİSTESİ

T. No Tablo Adı Sayfa

1 ARAŞTIRMANIN EVREN VE ÖRNEKLEM DAĞILIMI .................................................. 11

2 ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN OKULLARIN ÖĞRENCİ GÖNDERDİĞİ İŞLETMELERE AİT İŞLETME YÖNETİCİSİ VE ÇALIŞAN SAYILARI......................... 13

3 ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN OKULLARA AİT ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN VE YÖNETİCİ SAYILARI .................................................................................................... 14

4 ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN OKULLARA VE BU OKULLARIN ÖĞRENCİ GÖNDERDİĞİ İŞLETMELERE UYGULANAN VE DÖNEN ANKET SAYILARI .......... 16

5 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI .................... 19

6 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YAŞLARINA GÖRE DAĞILIMI ............................ 20

7 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLAR ......................... 21

8 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN MESLEKÎ KIDEMLERİ ........................................... 21

9 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN MEZUN OLDUKLARI ORTAÖĞRETİM KURUMLARI ........................................................................................................................ 22

10 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN MEZUN OLDUKLARI YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI VE BÖLÜMLERİ .......................................................................................... 23

11 YÖNETİCİLERİN GÖREV DURUMU ................................................................................ 24

12 YÖNETİCİLERİN MESLEKTEKİ HİZMET SÜRESİ ......................................................... 24

13 ÖĞRENCİLERİN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI .................................................. 25

14 ÖĞRENCİLERİN OKUL TÜRÜNE GÖRE DAĞILIMI ...................................................... 26

15 ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜ ALANLAR ...................................................... 26

16 ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜ SINIFLAR ....................................................... 27

17 OKULLARIN FİZİKİ YAPISININ EĞİTİM VE ÖĞRETİM FAALİYETLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNE İMKAN TANIMASI ............................................................. 28

18 OKULDAKİ BRANŞLARLA İLGİLİ ARAÇ VE GEREÇLERİN EĞİTİM VE ÖĞRETİM FAALİYETLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDE YETERLİK DURUMU .......................................................................................................... 30

19 OKULUN BÜNYESİNDE BULUNAN TESİSLERİN ALANLA İLGİLİ MESLEKÎ UYGULAMALAR İÇİN YETERLİLİK DÜZEYİ ................................................................ 32

xvi


20 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDEKİ MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENİ SAYISININ YETERLİK DURUMU .......................................................................................................... 34

21 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDEKİ KÜLTÜR DERSLERİ ÖĞRETMENİ SAYISININ YETERLİK DURUMU .......................................................................................................... 35

22 YÖNETİCİLERİN HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMA DURUMU ............................................. 36

23 MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENLERİNİN HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMA DURUMU ............................................................................................................................... 36

24 YÖNETİCİLERİN MESLEKTEKİ BİLGİ, BECERİ VE TECRÜBELERİNİ ARTIRMAK İÇİN SEMİNER, KURS VB. UYGULAMALARA KATILMA GEREKSİNİMİ ................ 37

25 ÖĞRETMENLERİN MESLEKTEKİ BİLGİ, BECERİ VE TECRÜBELERİNİ ARTIRMAK İÇİN SEMİNER, KURS VB. UYGULAMALARA KATILMA GEREKSİNİMİ ...................................................................................................................... 38

26 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYACI DUYDUKLARI KONULAR ................................................................................................. 38

27 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN TURİZM SEKTÖRÜNDEKİ DENEYİMLERİ ........ 39

28 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN TURİZM SEKTÖRÜ DENEYİM SÜRELERİ ......... 40

29 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. YÖNETİCİLERİNİN SEKTÖR TECRÜBESİNE SAHİP OLMASININ ÖNEMİ ............................................................................................................ 40

30 ÖĞRETMENLERİN SEKTÖR TECRÜBESİNE SAHİP OLMASININ ÖNEMİ ................ 41

31 ÖĞRETMENLERİN YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDAN MEZUN OLDUKLARI BÖLÜMLERİN DIŞINDAKİ DERSLERİ OKUTMA DURUMLARI ......... 42

32 ÖĞRETMENLERİN YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDAN MEZUN OLDUKLARI BÖLÜMLERİN DIŞINDAKİ DERSLERİ OKUTMA NEDENLERİ .......... 42

33 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’DEKİ USTA ÖĞRETİCİ SAYISININ YETERLİK DURUMU 43

34 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDEKİ MEMUR., HİZMETLİ VE TEKNİSYEN SAYISININ YETERLİK DURUMU .......................................................................................................... 44

35 OKULDAKİ EĞİTİM ARAÇLARININ, ÖĞRENCİLERİN KULLANIMINA SUNULMASI ......................................................................................................................... 45

36 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDE OKUTULAN MESLEK DERSLERİ DERS KİTAPLARININ GÜNÜN KOŞULLARINA UYGUNLUK DURUMU ............................. 47

37 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDE OKUTULAN MESLEK DERSLERİ DERS KİTAPLARININ ANLAŞILABİLİRLİK DÜZEYİ .............................................................. 48

xvii


38 OKULDA OKUTULAN MESLEK DERSLERİ DERS PROGRAMLARININ, TURİZM SEKTÖRÜNÜN NİTELİKLİ ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACINI KARŞILAMA DÜZEYİ .................................................................................. 49

39 TURİZM SEKTÖRÜNDE KULLANILAN BİLGİSAYAR PAKET PROGRAMLARININ MÜFREDATTA YER ALMASININ GEREKLİLİĞİ ...................... 51

40 ÖĞRENCİLERE İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİ DOĞRULTUSUNDA DERS SEÇME İMKANININ VERİLMESİ ........................................................................... 52

41 ÖĞRENCİLERİN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİ DOĞRULTUSUNDA BÖLÜMLERE YÖNLENDİRİLMESİ .................................................................................. 54

42 ÖĞRENCİLERİN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİNE UYGUN OLARAK İŞ HAYATINA HAZIRLANMASI ............................................................................................ 56

43 ÖĞRENCİLERİN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİNE UYGUN OLARAK YÜKSEKÖĞRETİME HAZIRLANMASI ............................................................................ 58

44 ÖĞRENCİLERE BİLGİ, BECERİ VE TUTUMLARINI ÇOK YÖNLÜ GELİŞTİRME İMKANININ VERİLME DÜZEYİ ............................................................... 60

45 OKULDA UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME YÖNTEMLERİNİN ÖĞRENCİYİ ÖĞRENMEYE TEŞVİK ETME DURUMU ................................................... 62

46 ÖĞRENCİLERİN SINIF İÇİ ÖĞRENME ETKİNLİKLERİNE KATILMALARINA FIRSAT VERİLME DURUMU ............................................................................................. 64

47 ÖĞRENCİLERİN OKULDA KARŞILAŞTIĞI ÖĞRENME GÜÇLÜKLERİNİN ÇÖZÜMLENMESİNDE YARDIMCI OLUNMA DÜZEYİ ................................................. 65

48. OKULDAKİ REHBERLİK HİZMETİNİN ÖĞRENCİLERE DÜZENLİ VERİLME DURUMU ............................................................................................................ 66

49 ÖĞRENCİLERİN SOSYAL, KÜLTÜREL VE SPORTİF FAALİYETLERE KATILIMI .............................................................................................................................. 68

50 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN, ÖĞRENCİLERİN AİLEVİ, KİŞİSEL VB. SORUNLARIYLA İLGİLENME DURUMU ........................................................................ 70

51 OKULDA YABANCI DİLLE EĞİTİM YERİNE YOĞUNLAŞTIRILMIŞ YABANCI DİL ÖĞRETİMİ VERİLMESİNİN GEREKLİLİĞİ .............................................................. 72

52 HAZIRLIK SINIFINDA VERİLEN YABANCI DİL DERSLERİNİN OKUTULMAKTA OLAN PROGRAMLARIN ÖĞRENİLMESİNE KATKI DURUMU ................................... 74

53 MESLEK DERSLERİNİN YABANCI DİLLE VERİLMESİNİN GEREKLİLİĞİ .............. 76

54 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDE MATEMATİK VE FEN GRUBU DERSLERİN YABANCI DİLLE VERİLMESİNİN UYGUNLUK DURUMU .......................................... 77

xviii


55 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NDE VERİLEN YABANCI DİL EĞİTİMİNİN PRATİK UYGULAMALAR AÇISINDAN YETERLİK DURUMU ................................................... 78

56 ÖĞRENCİNİN BECERİ EĞİTİMİNİ ALDIĞI YER ............................................................ 79

57 İŞLETMELERDEKİ EĞİTİM İMKANLARININ ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANABİLMESİNDEKİ YETERLİK DERECESİ ........................................... 80

58 ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE KAZANDIĞI BECERİLERİN, OKULDA ALDIĞI BİLGİLERLE İLİŞKİ DERECESİ .......................................................................... 82

59 ÖĞRENCİLERİN, İŞLETMELERDE MESLEKÎ BECERİ KAZANABİLMELERİ İÇİN UYGULANAN YÖNTEMLERİN UYGUNLUK DERECESİ .................................... 84

60 BECERİ EĞİTİMİ YAPILAN İŞLETMELERDE EĞİTİMDEN SORUMLU PERSONELİN, ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİLERİ KAZANMASINA YARDIMCI OLMA DURUMU ............................................................................................. 86

61 BECERİ EĞİTİMİ YAPILAN İŞLETMELERDE ÖĞRENCİLERİN, MESLEĞİNİN GEREKTİRDİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMALARINA İMKAN VERİLMESİ ............................ 88

62 ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE ALDIĞI BECERİ EĞİTİMİNE İLİŞKİN RAPORLARIN OKULA DÜZENLİ OLARAK İLETİLME DURUMU .............................. 90

63 ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE GÖRDÜĞÜ BECERİ EĞİTİMİ SIRASINDA SORUNLARLA KARŞILAŞMA DURUMU ........................................................................ 91

64 İŞLETMELERDEKİ BECERİ EĞİTİMİ SIRASINDA ÖĞRENCİLERİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ...................................................................................... 91

65 ÖĞRENCİLERİN BECERİ EĞİTİMİ SIRASINDA İŞYERİ ÇALIŞMA DİSİPLİNİNE İLİŞKİN YAŞADIĞI SORUNLAR HAKKINDA YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİ ................................................................................. 92

66 ÖĞRENCİLERİN OKULU TERCİH ETMESİNİN EN ÖNEMLİ SEBEPLERİ ................. 93

67 ÖĞRENCİLERİN OKULUNU TERCİH ETMESİNDE EN FAZLA ETKİLİ OLANLAR ............................................................................................................................. 94

68 ÖĞRENCİLERİN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NE KAYIT OLMADAN ÖNCE BU OKULLAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYİ ................................................................. 95

69 ÖĞRENCİNİN OKULUNU BAŞKALARINA TAVSİYE ETME DURUMU. .................... 96

70 ÖĞRENCİNİN BÖLÜMÜ BAŞKALARINA TAVSİYE ETME DURUMU ....................... 96

71 ÖĞRENCİLERİN MEZUNİYET SONRASI HEDEFLERİ .................................................. 97

xix


72 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARININ TURİZM SEKTÖRÜNDE İŞ BULABİLMELERİNİN DİĞER OKUL MEZUNLARINA GÖRE KOLAYLIK DURUMU ......................................................................................................... 98

73 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARININ İZLENMESİNİN GEREKLİLİĞİ. ............ 100

74 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NE ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME SİSTEMİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ .......................................... 101

75 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NE ÖĞRETMEN ATAMA ŞEKLİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ ................................................................. 102

76 OKULLARIN, YÖRENİN TURİZM İHTİYACINA UYGUN AÇILMA DURUMU ........ 103

77 DÖNER SERMAYE UYGULAMASININ A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NİN ÇALIŞMA ŞARTLARINA UYGUNLUK DURUMU ........................................................................... 105

78 GENEL MÜDÜRLÜK TARAFINDAN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L.’NE TAHSİS EDİLEN ÖDENEĞİN YETERLİK DURUMU .................................................................................. 106

79 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE ALDIĞI MESLEKÎ BİLGİLERİN DERS PROGRAMLARINI UYGULAMADAKİ YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 107

80 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE KAZANDIĞI MESLEKÎ BECERİLERİN DERS PROGRAMLARINI UYGULAMADAKİ YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 108

81 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE YAPTIĞI ÖĞRETMENLİK UYGULAMASININ MESLEKÎ BİLGİLERİNE KATKI DURUMU ............................................................................................................... 109

82 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE YAPTIĞI ÖĞRETMENLİK UYGULAMASININ MESLEKÎ BECERİLERİNE KATKI DURUMU ............................................................................................................... 110

83 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE YAPTIĞI ÖĞRETMENLİK UYGULAMASININ FORMASYON AÇISINDAN ETKİLİLİK DURUMU ........................................................................................................ 111

84 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN İŞLETMEDEKİ GÖREVLERİ ....................................... 113

85 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN MEZUNİYET DURUMLARI ........................................ 114

86 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN TURİZM-OTELCİLİK/AŞÇILIKLA İLGİLİ MESLEKÎ EĞİTİM ALMA DURUMLARI ........................................................................ 115

87 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN MESLEKÎ DENEYİMİ ................................................... 116

88 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN İŞLETMEDE ÇALIŞMA SÜRELERİ ............................ 116

xx


89 İŞLETMELERİN STATÜLERİ ........................................................................................... 117

90 OTEL İŞLETMELERİNİN YILDIZLARINA GÖRE DAĞILIMI ...................................... 118

91 MOTEL VE TATİL KÖYÜ İŞLETMELERİNİN SINIF DURUMU .................................. 118

92 RESTORAN İŞLETMELERİNİN SINIF DURUMU .......................................................... 119

93 SEYAHAT ACENTELERİNİN GRUPLARA GÖRE DAĞILIMI ..................................... 119

94 KONAKLAMA İŞLETMELERİNİN HİZMETE KAPALI OLDUĞU AYLAR ................ 120

95 İŞLETMELERDE ARA KADEME PERSONELE HİZMET İÇİ EĞİTİM VERME DURUMU .............................................................................................................. 121

96 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM VERİLEN BÖLÜMLER ...................................................................................................... 122

97 SEYAHAT ACENTELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM VERİLEN BÖLÜMLER ............ 122

98 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYACI BULUNAN BÖLÜMLER ................................................................................. 123

99 SEYAHAT ACENTELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYACI BULUNAN BÖLÜMLER ........................................................................................................................ 124

100 İŞLETMELERE ARA KADEME PERSONEL ALIMINDA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜK DURUMU ........................................................................................................... 125

101 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNE ARA KADEME PERSONEL ALIMINDA GÜÇLÜK ÇEKİLEN BÖLÜMLER ................................................................ 125

102 SEYAHAT ACENTELERİNE ARA KADEME PERSONEL ALIMINDA GÜÇLÜK ÇEKİLEN BÖLÜMLER ..................................................................................... 126

103 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNİN ARA KADEME ELEMAN ALIRKEN TERCİH ETTİKLERİ YÖNTEMLERİN BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI ................................................................................................................ 127

104 SEYAHAT ACENTELERİNİN ARA KADEME ELEMAN ALIRKEN TERCİH ETTİKLERİ YÖNTEMLERİN BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI ................................... 128

105 ARA KADEME ELEMAN ALIMINDA A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARININ İŞLETMELER TARAFINDAN TERCİH DURUMU ......................................................... 130

106 İŞLETMELERE ARA KADEME ELEMAN ALIMINDA A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARINI TERCİH ETME SEBEPLERİ .................................................................. 131

107 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNİN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARININ İSTİHDAMINDA TERCİH ETTİKLERİ BÖLÜMLER. ..................... 132

xxi


108 SEYAHAT ACENTELERİNİN A.O.T.M.L. MEZUNLARININ İSTİHDAMINDA TERCİH ETTİKLERİ BÖLÜMLER .................................................................................... 133

109 İŞLETMELERİN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARINI TERCİH ETMEME SEBEPLERİ ......................................................................................................................... 133

110 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNİN A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARI DIŞINDA İSTİHDAM İÇİN TERCİH ETTİKLERİ DİĞER OKUL MEZUNLARININ BÖLÜMLERE VE EĞİTİM DÜZEYLERİNE GÖRE DAĞILIMI ..... 135

111 SEYAHAT ACENTELERİNİN A.O.T.M.L. MEZUNLARI DIŞINDA İSTİHDAM İÇİN TERCİH ETTİKLERİ DİĞER OKUL MEZUNLARININ BÖLÜMLERE VE EĞİTİM DÜZEYLERİNE GÖRE DAĞILIMI .............................................................. 136

112 ÇALIŞANLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI ................................................ 137

113 ÇALIŞANLARIN YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI .............................................. 138

114 ÇALIŞANLARIN MEZUN OLDUKLARI OKULLARA GÖRE DAĞILIMI ................... 139

115 İŞLETME TÜRÜNE GÖRE ÇALIŞANLARIN DAĞILIMI .............................................. 140

116 ÇALIŞANLARIN ÇALIŞTIKLARI BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI ............................ 141

117 ÇALIŞANLARIN TURİZM SEKTÖRÜNÜ TERCİH ETME NEDENLERİ ..................... 142

118 ÇALIŞANLARIN SEKTÖRDE İŞYERİ DEĞİŞTİRME DURUMU.........… .................... 143

119 ÇALIŞANLARIN İŞYERİ DEĞİŞTİRME SAYISINA GÖRE DAĞILIMI ....................... 143

120 ÇALIŞANLARIN SEKTÖRDE İŞYERİ DEĞİŞTİRME SEBEPLERİ .............................. 144

121 ÇALIŞANLARIN SEKTÖRDE ÇALIŞMA SÜRELERİNE GÖRE DAĞILIMI ............... 145

122 ÇALIŞANLARIN HALEN ÇALIŞTIKLARI İŞLETMEDEKİ ÇALIŞMA SÜRELERİNE GÖRE DAĞILIMI ...................................................................................... 146

123 ÇALIŞANLARIN İŞYERİNDE ÇALIŞMA ŞEKLİNE GÖRE DAĞILIMI ....................... 147

124 ÇALIŞANLARIN İŞİNDEN MEMNUN OLMA DURUMU ............................................. 148

125 ÇALIŞANLARIN İŞİNDEN MEMNUN OLMAMA NEDENLERİ .................................. 148

126 ÇALIŞANLARIN İŞ DEĞİŞTİRME TERCİHLERİ ........................................................... 149

127 ÇALIŞANLARIN GÜNDE ORTALAMA ÇALIŞMA SAATLERİ ................................... 150

128 ÇALIŞANLARIN HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMA DURUMLARI ...................................... 151

xxii


129 ÇALIŞANLARIN ALDIKLARI HİZMET İÇİ EĞİTİMİN ŞEKLİ .................................... 152

130 ÇALIŞANLARIN HİZMET İÇİ EĞİTİMDEN ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLAR ......... 153

131 ÇALIŞANLARIN AYLIK NET ÜCRETLERİ .................................................................... 154

132 ÇALIŞANLARIN EK GELİR DURUMLARI ..................................................................... 155

133 ÇALIŞANLARIN GELİR DÜZEYLERİ ............................................................................. 156

134 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNU VE DİĞER ÇALIŞANLARIN İLK İŞLERİNİ BULMA YÖNTEMLERİ ..................................................................................................... 157

135 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN İŞ ÖĞRENME ŞEKLİ ................................................................................................................................... 158

136 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMADAKİ KOLAYLIK DERECESİ ...................................................................................................... 158

137 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN KENDİ ALANLARINDA ÇALIŞMAMA NEDENLERİ ................................................................. 159

138 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN YAPMAKTA OLDUKLARI İŞ İÇİN GÖRMEK İSTEDİKLERİ EĞİTİM DÜZEYİ ............................... 160

139 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUNLARININ BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI ............ 161

140 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUN ÇALIŞANLARIN MEZUN OLDUĞU YILLARA GÖRE DAĞILIMI ................................................................................................................ 161

141 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUN ÇALIŞANLARIN BU OKULU TERCİH ETME NEDENLERİ ........................................................................................................................ 162

142 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUN ÇALIŞANLARIN MESLEK LİSESİNİ TERCİH ETMESİNDE EN FAZA ETKİLİ OLANLARIN DURUMU ............................................. 163

143 A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. MEZUN ÇALIŞANLARIN OKULU HAKKINDA KAYIT OLMADAN ÖNCEKİ BİLGİ DÜZEYİ .............................................................................. 164

144 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ MESLEKÎ BİLGİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU ............................................................................................... 165

145 SEYAHAT ACENTELERİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ MESLEKÎ BİLGİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 166

146 KONAKLAMA İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA KAZANDIKLARI MESLEKÎ BECERİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 167

xxiii


147 SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIKLARI MESLEKÎ BECERİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU ............. 168

148 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ İNSAN İLİŞKİLERİNE AİT BİLGİLERİN UYGULAMADAKİ YETERLİLİK DURUMU .................................................................. 169

149 SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ İNSAN İLİŞKİLERİNE AİT BİLGİLERİN UYGULAMADAKİ YETERLİLİK DURUMU ............................................................................................................................. 170

150 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIKLARI YABANCI DİL EĞİTİMİNİN MESLEĞİN GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMADA YETERLİK DURUMU ........................................... 171

151 SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIKLARI YABANCI DİL EĞİTİMİNİN MESLEĞİN GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMADA YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 172

152 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI EĞİTİMİN MESLEĞİ İLE İLGİLİ MAKİNE VE MALZEMELERİ VERİMLİ KULLANMADAKİ YETERLİK DURUMU ....................... 173

153 SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI EĞİTİMİN MESLEĞİ İLE İLGİLİ MAKİNE VE MALZEMELERİ VERİMLİ KULLANMADAKİ YETERLİK DURUMU ...................................................................... 175

154 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI EĞİTİMİN İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ YETERLİK DURUMU .......................................................................... 176

155 SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI EĞİTİMİN İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 177

156 OKUL MEZUNLARININ TURİZM SEKTÖRÜNDE ARA KADEME ELEMAN OLARAK TERCİH EDİLME DURUMLARI ..................................................................... 178

157 3308 SAYILI KANUN GEREĞİ OKUL MEZUNLARININ İŞLETMELERDE GÖRDÜKLERİ BECERİ EĞİTİMİNİN MESLEĞİN GEREKSİNİMİ İÇİN YETERLİK DURUMU ........................................................................................................ 179

158 OKUL MEZUNLARININ İLK İŞLERİNDE İŞ ORTAMINA UYUM SAĞLAMA DURUMLARI ................................................................................................. 180

159 İŞ HAYATININ GEREKSİNİMLERİ DOĞRULTUSUNDA A.O.T.M.L. VE A.A.M.L. PROGRAM VE SÜRELERİNİN YENİDEN DÜZENLENME DURUMU ....................... 181

160 BECERİ EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE NEDEN OLDUKLARI SORUNLARLA OKULLARIN İLGİLENME DURUMU. ................................................. 182

xxiv


161 İŞLETMELERDE VERİLEN BECERİ EĞİTİMİ İÇİN ÖĞRENCİ GÖNDEREN OKULLARIN İŞLETMELERLE İŞBİRLİĞİ YAPMA DURUMU .................................... 184

162 ÇALIŞANLARIN MESLEKLERİYLE İLGİLİ KURS, SEMİNER VB. DESTEK EĞİTİM VERİLME GEREKLİLİĞİ ................................................................................... 185

163 ÇALIŞANLARIN TURİZM SEKTÖRÜNDE KOLAY İŞ BULABİLME DÜZEYİ ......... 187

164 İŞLETMELERDE ÇALIŞAN PERSONELİN SOSYAL GÜVENLİK VE ÖZLÜK HAKLARINA YÖNETİCİLERCE ÖZEN GÖSTERİLME DERECESİ .............. 188

165 TURİZM SEKTÖRÜNE ARA KADEME ELEMAN YERLEŞTİRİLMESİNDE ALTERNATİF ÖNERİLER ................................................................................................. 190

1

BÖLÜM-1

GİRİŞ

1.1. Problem

Turizm, özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra hızla gelişmiş ve günümüzde en

önemli endüstrilerden birisi haline gelmiştir. Bu endüstri; yarattığı katma değer, istihdam ve

yatırımlar bakımından Dünya hizmet endüstrisi içerisinde en büyük paya sahiptir (Theobald,

1994). Dünya Turizm Örgütü’nün tahminlerine göre 2000’li yıllarda da hızlı gelişmesini

devam ettirecektir.

Bir çok ülke, hızla gelişen turizm endüstrisinin Dünya ekonomisindeki yarattığı

pastadan payını alabilmek için bu endüstriyi desteklemiştir. Turizm endüstrisi, özellikle

sanayileşmekte güçlük çeken gelişmekte olan ülkeler için alternatif bir endüstri olarak

gösterilmiştir (Dieke, 1988). Bunun bir nedeni; turizm endüstrisinin ihracat gelirleri kısıtlı

olan, dış ödemeler dengesi açık veren ve gelişmelerine yardımcı olacak sanayi mallarını ithal

edebilmek için dövize ihtiyacı olan bu ülkelere döviz getirici yeni bir imkân sağlamasıdır.

Diğer bir önemli nedeni de; turizmin emek-yoğun bir endüstri olması ve dolaysı ile işsizlik

oranı yüksek olan bu ülkelerin, turizm endüstrisi sayesinde daha fazla kişiye iş imkânı

sağlayacaklarını düşünmeleridir.

Turizm endüstrisi bizim ülkemizde, 1980 yılından sonra ağırlıklı olarak

desteklenmiştir. Turizm, Türk ekonomisinin öncelikli olarak geliştirilmesi gereken

sektörlerinden birisi olarak kabul edilmiş ve bu sektörün geliştirilmesi için çok büyük

teşvikler verilmiştir. Bunun sonucu olarak; turistik belgeli yatak sayısında, Türkiye’ye gelen

turistlerin sayısında, turizmden elde edilen gelirlerde, turizm gelirlerinin Millî gelir ve ihracat

gelirleri içerisindeki payında özellikle 1984 yılından itibaren önemli bir artış olmuştur. Bu

gelişmeler rakamlarla aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

2

• 1970 yılında 28.354 olan turistik belgeli yatak sayısı; 1984 yılında 68.266’ya,

1998 yılında 321.903’e ulaşmıştır (Turizm Bakanlığı, 1990;1999a).

• Türkiye’ye gelen turist sayısı, 1963 yılında 198.841 iken bu sayı 1984 yılında

2.117.094’e, 1998 yılında da 9.752.697’ye ulaşmıştır (Turizm Bakanlığı, 1999b).

• 1963 yılında turizmden 7.7 milyon Amerikan doları gelir elde edilmiş iken bu

rakam, 1984 yılında 840 milyon Amerikan dolarına ve 1998 yılında da 7.8

milyar Amerikan dolarına ulaşmıştır (Turizm Bakanlığı, 1999b).

• Turizm gelirlerinin millî gelir içindeki payı; 1963 yılında yüzde 0.1 iken bu pay

1984 yılında yüzde1.7’ye, 1998 yılında yüzde 3.8’e yükselmiştir. (Turizm

Bakanlığı, 1999b).

• Turizm gelirlerinin ihracat gelirleri içindeki payı 1963 yılında yüzde 2.1 iken bu

pay 1984 yılında 11.8’e, 1998 yılında da yüzde 29.0’a yükselmiştir. (Turizm

Bakanlığı, 1999b).

1980’li yılların başından günümüze kadar; Türkiye’ye gelen turist sayısında, turizm

gelirlerinde ve yatak sayısında meydana gelen bu olumlu gelişmeler turizm endüstrisinin

sorunsuz olduğu anlamına gelmez. Turizmin Türkiye’de hızlı bir şekilde ve iyi bir plânlama

yapılmadan büyümesi, beraberinde bir çok sorunu da getirmiştir. Bu sorunlardan birisi, turizm

sektöründeki nitelikli eleman yetersizliğidir. Yatak sayısını artırmak amacıyla konaklama

işletmesi yatırımları için verilen teşvikler, yatak sayısının hızla artmasına neden olmuştur.

Konaklama işletmelerinin sayısını artırmak için teşvikler verilirken, bu işletmelerde çalışacak

nitelikli elemanların nereden bulunacağı veya nasıl yetiştirileceği dikkate alınmamıştır. Bunun

sonucunda turizm endüstrisi nitelikli eleman yetersizliği sorunu ile karşı karşıya kalmıştır.

Turizm Bakanlığı ile Uluslararası Çalışma Örgütü (Turizm Bakanlığı ve Uluslararası

Çalışma Örgütü, 1989), Türk turizm endüstrisindeki insan gücü durumunu tespit etmek

amacıyla bir araştırma yapmışlardır. Bu araştırmanın sonuçlarına göre Türk turizm

endüstrisinde çalışan elemanların çok büyük bir bölümünün turizm eğitimi almadığı

anlaşılmaktadır. Turizm Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü aynı araştırmayı 1993

yılında da yapmıştır. Bu araştırmanın sonuçları, bir önceki araştırmanın sonuçlarıyla

benzeşmektedir. Yani geçen 5 yıllık süre içerisinde nitelikli eleman yetersizliği sorununda bir

iyileşme gözlenmemiştir. Bu araştırmanın (Turizm Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü,

3

1994) sonuçlarına göre konaklama işletmelerinde çalışan personelin yüzde 89’u, restoran

işletmelerinde çalışan personelin yüzde 95’i ve seyahat acentelerinde çalışan personelin yüzde

75’i turizm eğitimi almamıştır.

Türk turizm endüstrisindeki nitelikli eleman yetersizliği sorunu; sadece turizm eğitimi

kurumlarının, turizm endüstrisinin hızla artan personel ihtiyacını karşılayacak sayıda kişiyi

yetiştirecek kapasitede olmamasından değil, bu kurumların turizm endüstrisinin istediği

nitelikte personel yetiştirememesinden de kaynaklanmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre,

(Hacıoğlu, 1985) üniversite düzeyinde turizm eğitimi almış kişilerin sadece yüzde 6’sının

turizm sektöründe çalıştığı tespit edilmiştir. Yine bu araştırmacının (Hacıoğlu, 1991) 1990 yılı

için tahmini yüzde 20’dir.

Turizm endüstrisindeki nitelikli personel yetersizliğine, turizm eğitimindeki diğer

sorunlar da neden olmuş olabilir. Bu sorunlar genel olarak;

• Turizm eğitimi politikası ve planlamasındaki yetersizlik,

• Turizm endüstrisi ile turizm eğitimi veren kurumlar arasında işbirliği

yetersizliği,

• Turizm sektörüne yönelik insan gücü planlamasına önem verilmemesi,

• Turizm eğitimiyle ilgili kurumlar arasındaki entegrasyon ve koordinasyon

eksikliği,

• Eğitilmiş personelin yasal himaye altına alınamaması,

• Turizm eğitimi kurumlarındaki tesis, eğitim araç ve gereçleri yetersizliği,

• Eğitimcilerin nitelik ve nicelik açısından yetersizliğidir (Timur, 1992, Ağaoğlu

1992).

Ülkemizde turizm eğitimi örgün ve yaygın eğitim olarak değişik düzeylerde ve değişik

kurumlar tarafından verilmektedir. Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı Anadolu Otelcilik ve

Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liseleri, turizm endüstrisine ara kademe

insan gücü yetiştiren turizm eğitim kurumlarıdır. Turizm eğitimi veren kurumların kendine

özgü sorunları da bulunmaktadır. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ve Anadolu

4

Aşçılık Meslek Liseleri ile ilgili olarak yapılan bazı araştırmaların sonuçlarına göre bu

okullarda verilen eğitim hususunda sorun olduğu tespit edilen alanlardan bazıları şunlardır:

• Yabancı dil eğitimi (Şimşek, 1997; Sert, 1997),

• İşletmelerdeki beceri eğitimi (Şimşek, 1997; İlkiz ve Hitay, 1992; Fırat, 1997),

• Okullardaki pratik eğitim (Şimşek, 1997; Gündelen, 1996; Yurdakabakan, 1996),

• Okullardaki atölye ve uygulama alanları (Şimşek, 1997), eğitim araç ve gereçleri

(İlkiz ve Hitay, 1992),

• Ders kitapları ve müfredatları (Şimşek, 1997; İlkiz ve Hitay, 1992; Demircioğlu,

1997),

• Meslek dersleri öğretmenlerinin nicelik ve niteliği (Şefkatli, 1998; İlkiz ve Hitay,

1992)

Bu araştırmalar Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık

Meslek Liselerinde uygulanan eğitimle ilgili sorunları ortaya koymaktadır. Bu nedenle

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerini bir sistem

anlayışı içinde ele alan ve bu okulların bina, uygulama birimleri, ders araç ve gereçleri,

yönetici, öğretmen ve diğer personel imkânları bakımından durumunu ortaya koyacak ve bu

okullarda verilen eğitimin niteliksel açıdan bir değerlendirmesini yapacak bir araştırmaya

ihtiyaç vardır.

Bu bağlamda turizm endüstrisine ara kademe insan gücü yetiştiren Anadolu Otelcilik

ve Turizm Meslek Liseleri ve Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinde verilen turizm eğitiminin

durum tespiti bu araştırmanın problemi olarak belirlenmiştir.

1.2. Araştırmanın Amacı

Turizm sektöründe (konaklama, yeme-içme, seyahat acenteleri) çalışacak ara kademe

insan gücünün niteliklerinin belirlenmesi ve bu işletmelere insan gücü yetiştiren Millî Eğitim

Bakanlığı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak eğitim veren

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerindeki

eğitimin değerlendirilmesidir.

5

Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki konular araştırılacaktır:

1. Turizm sektöründe çalışmakta olan Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile

Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinden mezun olmuş ve halen okumakta olan

öğrencilerin meslekî yeterlilik durumları nasıldır?

2. Turizm sektöründeki işletmelerde çalışanlar arasında aynı işi yapan Anadolu Otelcilik

ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinden mezun olanlar ile

bu liselerin dışında eleman yetiştiren kurumların mezunları arasında bilgi ve beceri

yönünden farklılıklar var mıdır?

3. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinde

eğitim veren meslek dersleri öğretmenlerinin branşlarındaki yeterlikleri nasıldır?

4. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinin

ilgili bölümleri; araç-gereç, donanım ve programlar yönünden turizm sektörünün

beklentilerini karşılayacak eğitimi vermek için yeterli midir?

5. Turizm sektörünün (konaklama, yeme-içme, seyahat acenteleri) Anadolu Otelcilik ve

Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu aşçılık meslek liselerinde öğrenim görmüş ara

kademe insan gücünden beklentileri nelerdir?

1.3. Araştırmanın Önemi

Türkiye’nin turizm gelirleri, 1997 yılı itibariyle Gayri Safi Millî Hasılanın yüzde

4,1’ini, toplam ihracat gelirlerinin ise yüzde 30,8’ini oluşturmaktadır. Bu rakamların ileriki

yıllarda daha da artacağı tahmin edilmektedir. Ancak turizm olayı; ekonomik fonksiyonun

yanında sosyal, politik, kültürel, finansal ve sağlıkla ilgili fonksiyonları da bulunan bir özellik

taşımaktadır. Bu anlamda bütün sektörler içerisinde turizm sektörü ayrı bir öneme sahiptir.

Türkiye’de turizmin geliştirilmesi için sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli insan gücünün

yetiştirilmesi gerekmektedir.

Turizm sektörünün ihtiyaç duyduğu yabancı dil bilir, vasıflı insan gücünün

yetiştirilmesinde; Millî Eğitim Bakanlığı, Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne

bağlı Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liseleri

sayısal ve niteliksel açıdan çok önemli bir konuma sahiptir. Bu nedenle Anadolu Otelcilik ve

Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerindeki eğitimin niteliksel açıdan

6

değerlendirilerek, önerilerin geliştirilmesi, eğitimde verimliliğin artırılması açısından fayda

sağlayacaktır.

1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları

Araştırmanın amaçlarına ulaşabilmek için bazı sınırlamalar yapılmıştır. Araştırmada

yapılan sınırlamalar şunlardır:

1. Araştırma, Millî Eğitim Bakanlığı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne

bağlı Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinde

turizm eğitimi ve öğretimi verilen bölümlerle (Programlarla) sınırlıdır.

2. Araştırma; Millî Eğitim Bakanlığı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne

bağlı Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ile Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi

yöneticileri, meslek dersleri öğretmenleri, öğrencileri ve turizm sektöründe ara kademe

eleman olarak çalışan mezunlarıyla sınırlıdır.

3. Araştırma, 3308 Sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu gereği Anadolu

Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinden 1998-1999

eğitim ve öğretim yılı itibariyle beceri eğitimi için öğrenci gönderilen işletmelerle sınırlıdır.

1.5. Sayıltılar

Verilerin çözümlenmesi ve yorumlanmasına yönelik olarak aşağıdaki sayıltılar

yapılmıştır:

1. Araştırma kapsamına alınan Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile

Anadolu Aşçılık Meslek Liselerindeki okul yöneticileri, turizm eğitimi veren meslek dersleri

öğretmenleri, halen eğitim gören öğrenciler, bu okullarda eğitimini tamamlayan ve turizm

sektöründe ara kademe eleman olarak çalışan mezunlar, turizm sektöründe Anadolu Otelcilik

ve Turizm Meslek Lisesi ile Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi mezunu olmayan diğer ara

7

kademe eleman olarak çalışanlar, işletme yöneticileri ile ilgili örneklemler evreni temsil

etmektedir.

2. Bilgi toplama aracı olarak kullanılan anketlerin kapsamı, turizm sektöründe çalışan

yönetici ve işgücü ile alan öğretmenlerinden ve üniversite öğretim elemanlarından oluşan

uzman bir ekip tarafından kontrol edilerek geliştirildiği için geçerlidir.

3. Anket, örneklem grubuna uygulanmadan önce, örneklem kapsamına giren küçük bir

gruba pilot uygulama ile test edilerek düzeltildiği için geçerlidir.

4. Araştırmanın örneklem grubunu oluşturan denekler, alındıkları evren grubunu

temsil ettiği için anketin güvenirliği yüksektir.

5. Anketi cevaplandıran deneklerin tümü, anketleri cevaplandırmada samimi ve

gönüllüdürler.

6. Anketlerde, bazı soruların cevaplandırılmasında ve değerlendirilmesinde kullanılan

beşli ölçek eşit aralık ölçeği olarak kabul edilmiştir.

1.6. Terimlerin Tanımı

Bu araştırmada kullanılan terimler aşağıda belirtilen anlamlarda kullanılmıştır:

• Ara kademe çalışan : Turizm sektöründeki işletmelerde çalışan, hiyerarşik

sınıflandırmada vasıfsız elemanlar ile yönetici elemanlar arasında yer alan nitelikli

elemanlar.

• Diğer çalışanlar : Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu

Aşçılık Meslek Lisesi mezunu olmayan, ancak bu okulların mezunları ile aynı işi

yapan diğer ara kademe çalışanlar.

• Usta Öğretici : İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilere, mesleği öğreten

sertifikalı öğretici.

• Sektör : Turizm sektörü

8

1.7. Kısaltmalar

• Bakanlık : Millî Eğitim Bakanlığı

• T.T.Ö.G.M.: Millî Eğitim Bakanlığı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğü

• A.O.T.M.L. : Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi

• A.A.M.L. : Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi

• YÖTEM : MEB. Yetişkinler Otelcilik ve Turizm Eğitim Merkezi

• TUREM : Turizm Eğitim Merkezi

• AHMA : American Hotel & Motel Association

• MEZUN ÇALIŞANLAR: A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. mezunu çalışanlar

• MEZUN OLMAYAN ÇALIŞANLAR: A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Okullarından

mezun olmayan çalışanlar

9

BÖLÜM - 2

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Araştırmanın amacına yönelik olarak bu bölümde; araştırmanın modeli, evren ve

örneklemi, veri toplama teknikleri ile veri çözümleme yöntemleri açıklanmaktadır.

2.1. Araştırmanın Modeli

Araştırma için, Türkiye'de turizm sektörü ve Millî Eğitim Bakanlığı Ticaret ve Turizm

Öğretimi Genel Müdürlüğü'ne bağlı olan Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile

Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinde verilen eğitim konusu ile ilgili yazılı kaynaklar

taranmıştır. Bu yönüyle araştırma, belgesel tarama türünden bir çalışmadır. Diğer taraftan,

turizm eğitiminin etkinliği konusunda görüş ve düşünceleri ortaya koymak amacıyla altı ayrı

anket formu hazırlanmıştır. Araştırma ile adı geçen okullardan mezun olan öğrencilerin

sektördeki yeri, eğitim ve öğretim ortamlarının etkililiği ve sektörün bu insan gücünden

beklentileri konusundaki görüş ve önerilerini belirlemek amacıyla kaynak grup olarak; 1999-

2000 öğretim yılında bu okullarda görev yapan yöneticiler, meslek dersleri öğretmenleri, bu

okul mezunu çalışanlar, sektörde 3308 Sayılı Kanun gereği öğrencilere beceri öğretimi

sağlayan işletme yetkilileri ile okulların 10. ve 11. sınıflarında öğrenim gören öğrencilere ait

görüşler alınmıştır. Söz konusu grupların görüş ve önerileri doğrultusunda araştırma

düzenlenmiştir. Bu yönüyle araştırma betimsel bir nitelik taşımaktadır.

2.2. Evren ve Örneklem

Araştırma altı ayrı bağımsız evrenden oluşmakta ve bu evrenlerden alınmış altı

bağımsız örneklem içermektedir.

2.2.1. Evren

Turizm eğitiminin değerlendirilebilmesi amacıyla araştırma kapsamına;

10

• Turizm açısından önemli olan merkezlerdeki Anadolu Otelcilik ve Turizm

Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liseleri,

• Bu okullarda yöneticilik görevinde bulunanlar,

• Bu okulların meslek dersleri öğretmenleri ,

• Anılan okulların 1999-2000 eğitim öğretim yılında öğrenim gören 10. ve 11.

sınıf öğrencileri,

• 3308 Sayılı Kanun çerçevesinde beceri öğretimi için anılan okullardan öğrenci

kabul eden turizm işletmeleri,

• Bu işletmelerin yetkilileri,

• Anılan işletmelerde ara kademe eleman olarak Anadolu Otelcilik ve Turizm

Meslek ve Anadolu Aşçılık Meslek Liseleri mezunu çalışanlar ile diğer

çalışanlar alınmıştır.

Araştırmanın birinci evrenini, 1998-1999 eğitim-öğretim yılında Ticaret ve Turizm

Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak eğitim ve öğretim veren 56 adet Anadolu Otelcilik

ve Turizm Meslek Lisesi ile 4 adet Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi oluşturmaktadır. Bu iki tür

okulda, yönetici olarak görev yapan toplam 230 müdür ve müdür yardımcısı bulunmaktadır.

Araştırmanın ikinci evrenini yine bu okullarda görev yapan toplam 600 Meslek dersi

öğretmeni, araştırmanın üçüncü evrenini ise bu okulların 10. ve 11. sınıflarında öğrenim gören

toplam 5367 öğrenci oluşturmaktadır.

Turizm sektörünün okullarda verilen turizm eğitiminin sektör açısından

değerlendirilmesi amacıyla araştırmanın dördüncü evreni; bir çalışma evreni olup, Türkiye

geneli okul evrenini teşkil eden 60 okuldan araştırma kapsamına alınan okulların beceri

öğretimi için öğrenci gönderdiği 850 civarında konaklama-restoran işletmesi yöneticisinden

meydana gelmektedir. Araştırmanın beşinci evrenine bakıldığında 150 civarında seyahat

acentesi yetkilisinden oluştuğu görülmektedir. Son olarak; araştırmanın altıncı evreni, bu

işletmelerde ara kademe personel olarak görev yapan AOTML ve AAML mezunu ve mezunu

olmayan diğer ara kademe çalışanlardan oluşmaktadır.

• Bu araştırmanın evren ve örneklemi Tablo 1’de verilmiştir.

11

TABLO 1 ARAŞTIRMANIN EVREN VE ÖRNEKLEM DAĞILIMI

Okul Araştırması Sektör Araştırması

Evren Örneklem Evren Örneklem

Okul Sayısı 60 18 60 13

Okul Yöneticisi 230 59 - -

Meslek Dersleri Öğretmeni 600 191 - -

Öğrenci Sayısı (10.ve 11. Sınıf öğrencisi) 5367 1955 - -

İşletme Sayısı - - 195* 195

İşletme Yetkilisi Sayısı - - 195* 195

Çalışan Sayısı - - 13458* 2566 Not : Araştırma kapsamına alınan okulların beceri öğretimi için öğrenci gönderdiği işletmelerin

kayıtlarına göre hazırlanmıştır.

2.2.2. Örneklem

Bu araştırmanın örneklemi; AOTML ve A.A.M.L.’sinden tesadüfi seçilen okullar ile

bu okullarla 3308 Sayılı Kanun gereği ilişki içerisinde bulunan işletmelerden yine tesadüfi

olarak seçilen 195 işletmeden oluşmaktadır. İşletme örneklemi alınırken okullardan, ilişki

içerisinde bulundukları işletmeler ile ilgili sayısal bilgiler, İşletme Bilgi Formları (FORM-6)

ile istenmiştir. İşletmeler ve bu işletmelerde çalışanlara ait örneklem sayısı, bu formlardaki

bilgiler dikkate alınarak belirlenmiştir. Bu forma ait bir örnek ( Ek.7.)’de verilmiştir.

Örneklem kapsamına alınacak işletme çalışanı sayılarının tespitinde, çalışanların

işletme bilgi formunda belirtilen çalışan sayıları (çalışma evreni) dağılımındaki toplama oran;

örnekleme alınan işletmelerin çalışan sayılarına da aynı şekilde yansıması ve evrenin

temsilinde daha tutarlı sonuçlar vermesi açısından Tabakalı Örnekleme – Orantılı Paylaştırma

(Stratified Sampling – Proprtional Allocation) metodu kullanılmıştır. Bu örnekleme

metodunda esas olan, her tabakadan seçilecek eleman sayısı o tabakadaki eleman sayısına

oranı şeklinde gösterebilmesidir ( Kish, 1965).

n : Tahmini örneklem çapı 2500 olarak seçilmiştir.

N : Çalışanlara ait çalışma evreni

Nh : Seçilen okula ait işletme toplam çalışan sayısı

12

Wh : Seçilen okula ait işletme toplam çalışan sayısının çalışanlara ait çalışma evrenine

oranı (Nh / N)

nh : Seçilen okula ait işletme çalışanı örneklem sayısı ((Nh / N) x n = Wh x n)

Ankara Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi tarafından öğrenci gönderilen

işletmelerin çalışanlarına ait örneklem dağılımı için:

N1 = 1134

Nh / N= 1134/13458 = 0.089

n1 : n x W1 = 2500 x 0.089 ≈ 227 (Ankara And. Ot. ve Tur. Mes. Lisesine ait

örneklem grubu işletme çalışan sayısı)

Diğer okullara ait işletmelerden örneklem kapsamına alınan çalışan sayıları da aynı

metotla hesaplanarak dağılım Tablo 2’de verilmiştir.

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ve Anadolu Aşçılık Meslek Lisesinde

verilen turizm eğitiminin değerlendirmesini yapmak için araştırma kapsamına alınan okullara

ait öğrenci, öğretmen ve yönetici örnekleminin alınmasında yine tabakalı örnekleme–orantılı

paylaşım metodu kullanılmıştır.

Öğrenci örneklemi için,

n : Tahmini örneklem çapı 2000 olarak seçilmiştir.

N : Öğrenci evreni

Nh : Seçilen okula ait öğrenci sayısı

Wh : Seçilen okula ait öğrenci sayısının öğrenci evrenine oranı (Nh / N)

nh : Seçilen okula ait öğrenci örneklem sayısı ((Nh / N) x n = Wh x n

Ankara Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesine ait öğrenci örneklem dağılımı

için:

N1= 219 + 195 = 414 ( 10. ve 11. Sınıf toplam öğrenci sayısı)

N1 / N= 414 / 5367 = 0.077

n1 : n x W1 = 2000 x 0.08 ≈ 160* (Ankara And. Ot. ve Tur. Mes. Lisesine ait örneklem grubu öğrenci sayısı) * 10. ve 11. sınıf Öğrencilerinin okullara göre dağılımı tabakalı örneklem metodu yardımı ile gerçekleştirilmiş

tahmini- yaklaşık rakamlardır.

13

TABLO 2 ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN OKULLARIN ÖĞRENCİ GÖNDERDİĞİ İŞLETMELERE AİT

İŞLETME YÖNETİCİSİ VE ÇALIŞAN SAYILARI

Beceri Öğretimine Öğrenci Gönderen

Okullar

Beceri Öğretimi Sağlayan İşletmeler Toplam Seyahat Acentesi Konak.-Restoran. İşl.

İşl.Say.

Yönetici Çalışan İşl.Say.

Yönetici Çalışan İşl.Say.

Yönetici Çalışan

Y.S. A.S Ç.S A.S. Y.S. A.S Ç.S A.S. Y.S. A.S Ç.S A.S.ANKARA And. Ot. ve Tur. Mes. Lis. * * * * * 12 12 12 1134 227 12 12 12 1134 227ANTALYA And. Ot. ve Tur. Mes. Lis. 4 4 4 98 27 12 12 12 649 194 16 16 16 747 221ANTALYA-ALANYA Ümit Altay And. Ot. ve Tur. Mes. Lis

* * * * * 12 12 12 1024 200 12 12 12 1024 200

AYDIN-KUŞADASI And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

5 5 5 117 33 13 13 13 430 102 18 18 18 547 135

BURSA And. Ot. ve Tur. Mes. Lis. 6 6 6 68 14 12 12 12 800 161 18 18 18 868 175DENİZLİ Akköy And. Ot. ve Tur. Mes. Lis. * * * * * 13 13 13 589 118 13 13 13 589 118İÇEL And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

* * * * * 10 10 10 412 209 10 10 10 412 209

İSTANBUL Beşiktaş And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

6 6 6 495 50 15 15 15 3507 305 21 21 21 4002 355

İSTANBUL Zeytinburnu M. İ. Mermerci And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

7 7 7 164 33 14 14 14 1177 240 21 21 21 1341 273

İZMİR -ÇEŞME And. Ot. ve Tur. Mes. L. / And. Aşçılık Mes. Lis.

* * * * * 12 12 12 914 186 12 12 12 914 186

MUĞLA-FETHİYE And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

5 5 5 39 8 13 13 13 708 142 18 18 18 747 150

NEVŞEHİR And. Ot. ve Tur. Mes. Lis. * * * * * 12 12 12 313 156 12 12 12 313 156MUĞLA- MARMARİS İçmeler H. Narin And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

* * * * * 12 12 12 820 161 12 12 12 820 161

TOPLAM 33 33 33 981 165 162 162 162 12477 2401 195 195 195 13458 2566

Not 1 : İşl. Say: İşletme Sayısı,Y.S : Yönetici Sayısı , Ç.S.: Çalışan Sayısı, A.S.: Uygulanması Gereken Anket Sayı

Not 2 : Yönetici anket sayılarının belirlenmesinde, yönetici çalışma evreni esas alınmıştır Not 3 : Formül aracılığı ile hesaplanan anket sayıları tahmini-yaklaşık sayılardır. *: Bu gruplara anket uygulanmamıştır.

Diğer okullara ait örneklem kapsamına alınan öğrenci, öğretmen ve yönetici sayıları

da aynı metotla hesaplanarak dağılım Tablo 3’de verilmiştir.

14

TABLO 3 ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN OKULLARA AİT ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN VE YÖNETİCİ

SAYILARI

Araştırma Kapsamına Alınan

Okullar

Öğrenci Öğretmen

Yönetici

Toplam 10.Sınıf 11.Sınıf

Sayı Örn Sayı Örn Sayı Örn. Sayı Örn Sayı Örn.ANKARA And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 219 90 195 80 41 20 6 4 461 194ANTALYA And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 268 100 329 140 34 15 5 4 636 259ANTALYA-ALANYA Ümit Altay And. Ot.ve Tur. Mes. Lis

49 30 51 30 13 10 4 3 117 73

AYDIN-KUŞADASI And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

72 35 51 30 12 10 4 3 139 78

KAYSERİ And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 34 25 26 20 10 10 4 3 74 58BURSA And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 97 50 109 50 25 10 5 4 236 114DENİZLİ Akköy And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

83 45 85 45 18 10 4 3 190 103

DİYARBAKIR And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

91 50 48 30 13 10 4 3 156 93

İÇEL And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 119 60 133 60 25 12 5 4 282 136İSTANBUL Beşiktaş And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

186 75 226 100 10 10 4 3 426 188

İSTANBUL Zeytinburnu M. İ. Mermerci And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

154 60 194 80 20 10 5 4 373 154

GAZİANTEP Ş. Kamil And. Ot. Mes. Lis.

29 20 30 20 8 8 4 3 71 51

İZMİR N.Salih işgören And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

128 60 156 60 10 10 4 3 298 133

İZMİR -ÇEŞME And.Ot.ve Tur.Mes. L. / And.Aşçılık Mes. Lis.

75 50 80 50 6 6 3 2 164 108

MUĞLA-FETHİYE And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

131 65 168 75 18 10 4 3 321 153

NEVŞEHİR And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 73 35 46 30 13 10 4 3 136 78ORDU-PERŞEMBE And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

74 35 80 45 12 10 5 4 171 94

TEKİRDAĞ And. Ot.ve Tur. Mes. Lis. 163 75 108 50 15 10 4 3 290 138TOPLAM 2045 960 2115 995 303 191 78 59 4541 2205

Not 1 : 10. ve 11. Sınıflara ait 1998-1999 yılı öğrenci sayıları, T.T.Ö.G.M. kayıtlarından alınmıştır. Not 2 : Örneklem sayıları formül yardımı ile hesaplanan tahmini-yaklaşık sayılardır.

2.3. Veri Kaynakları ve Verilerin İşlenmesi

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinde

verilen eğitimin niteliğini, turizm sektörünün bu okul mezunlarından beklentilerini ortaya

koymak amacıyla; söz konusu okulların yöneticileri ile meslek dersi öğretmenlerinden, adı

geçen okulların mezunu olup turizm sektöründe çalışanlardan, işletme yöneticilerinden ve

sektöre değişik kaynaklardan girerek çalışanlardan turizm eğitimine ilişkin beklentilerine

ilişkin görüşleri alınmıştır. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ve Anadolu Aşçılık

15

Meslek Lisesinde verilen turizm eğitimi programına ilişkin veriler, Ticaret ve Turizm

Öğretimi Genel Müdürlüğü kayıtlarından alınmıştır. Bu çerçevede meslekî ve teknik eğitimin

içindeki turizm eğitiminin geçmişten günümüze kadar geçirdiği aşamalar, eğitim şuralarında

yapılan görüşmeler ve alınan kararlar, kalkınma planları, hükümet programları, ilgili

araştırmalar, kanunlar, yönetmelikler ve diğer dokümanlar araştırma amaçları çerçevesinde

gözden geçirilmiştir. Ayrıca araştırmanın diğer boyutunu oluşturan turizm sektörünün, Türk

ekonomisi içerisindeki önemine bağlı olarak gösterdiği gelişmeyi sürdürebilmesi için

özellikle ihtiyaç duyduğu yetişmiş insan gücünün mevcut durumu ve bu insan gücünün

niteliklerini belirlemeye yardımcı olacak derlenmiş bilgi ve değerlendirmelere ulaşmaya

çalışılmıştır.

Araştırmanın ikinci veri kaynağını anketlerle toplanan veriler oluşturmaktadır.

Araştırmanın amacı çerçevesinde hazırlanan altı anket formu (FORM-1A, 1B, 2, 3, 4, 5)

araştırmacı ve uygulayıcılardan oluşan bir uzmanlar grubunun incelemesine sunulmuştur.

Uzmanlarca yapılan değerlendirmeler ve öneriler dikkate alınarak anketler, üzerinde

düzeltmeler yapılmıştır. Geliştirilen anketler, pilot bir çalışmayla denenerek test edilmiş ve

gerekli düzeltmeler yapılarak son şekli verilmiştir.

Örneklem kapsamına alınan Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu

Aşçılık Meslek Liselerinin beceri öğretimi için öğrenci gönderdiği işletmelerdeki

AOTML/AAML mezunu ve diğer çalışanlar ile bu işletmelerin yöneticisi konumunda

olanlara sektör grubu anketler, turizm sektörünün ara kademe insan gücü ihtiyacının

karşılanmasında faktör durumunda olan okulların yöneticileri, meslek dersleri öğretmenleri ile

10. ve 11. Sınıflarında öğrenim gören öğrencilere ise okul grubu anketler uygulanmıştır.

Anketlerin birer örneği araştırmanın “Ekler” bölümünde sunulmuştur.

Anketlerin uygulanmasında METARGEM uzmanları görevlendirilmiştir. Anket

uygulama esasları, geliştirilen Anket Uygulama Kılavuzunda belirtilmiştir Anketlerin

uygulanmasında uzmanlar okul yöneticileriyle işbirliği yapmışlardır. Bu şekilde anketörler

tarafından elden uygulanan anketlerin yanında, anketlerin bir bölümü de posta aracılığı ile

okullara ulaştırılmış ve okul müdürlerinin sorumluluğunda ve Anket Uygulama Kılavuzunda

belirtilen esaslar doğrultusunda uygulanarak istenilen süre içerisinde METARGEM’e

ulaştırılmıştır. Uygulanan ve dönen anketlere ilişkin sayılar Tablo 4’de verilmiştir.

16

TABLO 4 ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN OKULLARA VE BU OKULLARIN ÖĞRENCİ GÖNDERDİĞİ

İŞLETMELERE UYGULANAN VE DÖNEN ANKET SAYILARI

Araştırma Kapsamına

Alınan Okullar

İşletme Yöneticisi

(Form-1A-B)

Çalışan (Form–2)

Okul Yöneticisi(Form–3)

Mes Ders. Öğretmen (Form–4)

Öğrenci (Form–5)

Toplam

Uyg. Geç. Uyg. Geç. Uyg. Geç. Uyg Geç. Uyg. Geç. Uyg. Geç.ANKARA And. Ot. ve Tur. M. L. 14 14 227 170 6 6 20 15 176 176 443 381ANTALYA And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

16 15 221 198 5 4 15 12 240 229 497 458

ANTALYA-ALANYA Ümit Altay And. Ot. ve Tur. Mes. Lis

12 11 200 148 4 3 10 7 60 59 286 228

AYDIN-KUŞADASI And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

18 16 165 117 4 3 10 8 65 64 262 208

KAYSERİ And. Ot. ve Tur. M L. * * * * 4 2 10 6 45 43 59 51BURSA And. Ot. ve Tur. Mes. L. 18 15 175 132 5 3 12 12 112 111 322 273DENİZLİ Akköy And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

13 13 118 95 4 2 11 11 94 94 240 215

DİYARBAKIR And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

* * * * 4 2 10 10 80 62 94 74

İÇEL And. Ot. ve Tur. Mes. Lis. 11 11 209 157 5 2 13 13 121 121 359 304İSTANBUL Beşiktaş And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

21 21 355 266 4 4 10 8 175 167 565 466

İSTANBUL Zeytinburnu M. İ. Mermerci And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

22 21 273 200 5 5 10 9 180 176 490 411

GAZİANTEP Ş. Kamil And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

* * * * 4 2 9 9 46 45 59 56

İZMİR N.Salih işgören And. Ot.ve Tur. Mes. Lis.

* * * * 4 4 10 8 124 122 138 134

İZMİR –ÇEŞME And. Ot. ve Tur. Mes. L. / And. Aşçılık Mes. Lis.

15 14 186 111 3 3 6 3 155 101 365 232

MUĞLA-FETHİYE And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

18 12 150 127 4 3 10 10 153 148 335 300

MUĞLA-MARMARİS- İçmeler H. Narin And. Ot. ve Tur. M. Lis.

12 11 161 106 * * * * * * 173 117

NEVŞEHİR And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

12 12 156 107 4 3 10 10 65 65 247 197

ORDU-PERŞEMBE And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

* * * * 5 5 10 8 84 82 99 95

TEKİRDAĞ And. Ot. ve Tur. Mes. Lis.

* * * * 4 3 10 10 136 133 150 146

TOPLAM 202 186 2596 1934 78 59 196 169 2111 1998 5183 4346

Not : Tabloda verilen uygulanan anket sayıları tahmini-yaklaşık olarak hesaplanmış sayılardır. * Bu gruplara anket uygulanmamıştır.

Geri dönen anketler geçerlilik ve doğruluk yönünden incelenmiş ve yönergeye uygun

cevaplandırılmayan anketler değerlendirme kapsamı dışında bırakılmıştır. Anketlerde açık

17

uçlu sorulara verilen cevaplar kaydedilerek tekrarlanan görüş ve değerlendirmelerin

frekansları hesaplanmıştır. Geçerli kabul edilen anketlere verilen cevaplar bilgisayar

ortamında SPSS programı ile çözümlenmiştir. Formlara ait bilgisayar çıktıları ayrı ayrı

hazırlanmış ve araştırmanın amaçları doğrultusunda tablolaştırılıp sonraki bölümlerde

yorumlanarak araştırma raporu hazırlanmıştır.

2.4. Kullanılan İstatistik Teknikleri

Araştırma kapsamına alınan gruplara uygulanan anketler sonucu elde edilen veriler,

frekans ve yüzdeler şeklinde hesaplanarak tablolarda gösterilmiştir. Anketlerde, gruplara ortak

sorulan sorulara verilen cevaplar arasındaki ilişkileri gösterebilmek için çapraz tablolar

hazırlanmıştır. FORM-1A, 1B, 2, 3, 4, 5 anketlerinde; bazı soruların cevaplandırılmasında ve

değerlendirilmesinde beş ile bir arasında değişen beşli likert ölçeği kullanılmıştır. Ölçek eşit

aralık ölçeği olarak kabul edilmiştir. Anketlerde boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate

alınmamıştır. Beşli ölçeğin kullanıldığı anket sorularına verilen cevapların aritmetik

ortalaması ve standart sapması hesaplanmış ve çoklu gruplar arasında ilişkinin

belirlenmesinde ise Kay-kare metodu, gruplara ortak sorulan sorularda grupların aritmetik

ortalamaları arasındaki farkın test edilmesi için ikili gruplarda T-testi, üçlü veya daha fazla

katılımlı gruplarda ise Tek yönlü Varyans Analizi ( F-testi) kullanılmıştır. Ortalamalar

arasında 0.05 düzeyinde anlamlı fark bulunan grupların belirlenmesinde ise scheffié testinden

yararlanılmıştır.

19

BÖLÜM - 3

OKUL YÖNETİCİLERİ, MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENLERİ VE

ÖĞRENCİLERDEN ELDE EDİLEN BULGULAR

Bu bölümde, Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ve Anadolu Aşçılık Meslek

Liselerinde görev yapan yöneticiler, meslek dersleri öğretmenleri ile bu okullarda okuyan 10.

ve 11. sınıf öğrencilerine ilişkin bulgular yer almaktadır.

3.1. Okul Yöneticileri, Meslek Dersleri Öğretmenleri ve Öğrencilere Ait Kişisel Bilgiler

3.1.1. . Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerine Ait Kişisel Bilgiler

3.1.1.1. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Cinsiyetlerine

Göre Dağılımları

Anketi cevaplandıran yönetici ve öğretmenlerin cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo

5’de verilmiştir.

TABLO 5

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet Yönetici Öğretmen

f % f %

Bay 46 78.0 80 47.3

Bayan 13 22.0 89 52.7

Toplam 59 100.0 169 100.0

Tablo 5 incelendiğinde; kaynak gruplardan yöneticilerin yüzde 78’inin bay, yüzde

22’sinin ise bayan olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin cinsiyete göre dağılımına

bakıldığında; yüzde 52.7’sinin bayan, yüzde 47.3’ünün ise bay olduğu anlaşılmaktadır.

20

Bu tür okullar; yatılı veya konaklama üniteleriyle beraber faaliyet gösterdiklerinden,

bayanların çalışma koşulları yönünden zorluklar oluşturması erkek yöneticilerin çoğunlukta

olmasının nedeni olabilir.

3.1.1.2. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yaşlarına Göre

Dağılımları

Yönetici ve öğretmenlerin yaşlarına göre dağılımı Tablo 6’da sunulmuştur.

TABLO 6

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YAŞLARINA GÖRE DAĞILIMI

Yaş Grupları

Yönetici Öğretmen

f % f %

24 ve daha küçük - - 12 7.1

25 – 29 4 6.8 39 23.1

30 – 34 10 16.9 46 27.2

35 – 39 8 13.6 26 15.4

40 – 44 22 37.3 38 22.5

45 ve daha büyük 13 22.0 8 4.7

Boş / Geçersiz 2 3.4 - -

Toplam 59 100.0 169 100.0

Tablo 6’da, kaynak gruplardan yöneticilerin yaş gruplarına göre dağılımları

incelendiğinde; yüzde 37.3’ünün 40-44 yaşında oldukları, 25-29 yaşları arasında olanların

oranının ise sadece yüzde 6.8 olduğu görülmektedir. Yöneticilerin belirli bir meslek

deneyimine sahip olmaları gerektiğinden yığılma 40-44 yaş grubunda olmuş olabilir.

Öğretmenlerin yaş gruplarına bakıldığında; en yüksek oranın yüzde 27.2 ile 30-34 yaş

grubunda toplandığı, en düşük oranın ise yüzde 4.7 ile 45 yaş ve daha büyük seçeneğinde

olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar öğretmenlerin büyük çoğunluğunun genç yaşta olduklarını

göstermektedir. Öğretmenlerin emeklilik haklarını elde ettikten sonra emekli olmaları veya

meslekteki belirli bir deneyim sonunda özel sektöre geçmeleri; çalışan öğretmenlerin yaş

ortalamalarının düşük olmasının nedeni olarak açıklanabilir. Ayrıca öğretmen yaşlarının

25-44 yaş arasında düzenli bir dağılım göstermekte olduğu görülmektedir.

21

3.1.1.3. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Görev Yaptıkları

Okul Türlerine göre dağılımları

Tablo 7’de, okul yöneticisi ve öğretmenlerin görev yaptıkları okullara göre dağılımına

yer verilmiştir.

TABLO 7

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLAR

Okullar


f % f %

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi

57 96.6 168 99.4

Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi 2 3.4 1 0.6 Toplam 59 100.0 169 100.0

Tablo 7’ye göre; araştırmaya kaynaklık eden yöneticilerin yüzde 96.6’sı Anadolu

Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinde, yüzde 3.4’ü ise Anadolu aşçılık meslek lisesinde

görev yapmaktadır. Öğretmenlerin yüzde 99.4’ü Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek

Lisesinde, yüzde 0.6’sı ise Anadolu aşçılık meslek lisesinde görev yapmaktadır.

3.1.1.4. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Meslekî

Kıdemlerine Göre Dağılımları

Okul yöneticisi ve öğretmenlerin meslekteki kıdemlerine ilişkin veriler, Tablo 8’de

verilmiştir.

TABLO 8

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN MESLEKÎ KIDEMLERİ

Meslekî Kıdem Yönetici Öğretmen f % F %

5 Yıl ve daha az 3 5.2 50 29.6 6 – 10 Yıl 10 16.9 41 24.3 11 – 15 Yıl 12 20.3 27 16.0 16 Yıl ve daha fazla 34 57.6 51 30.1 Toplam 59 100.0 169 100.0

22

Tablo 8’de, yönetici ve öğretmenlerin meslekî kıdemlerine ilişkin veriler yer almakta

olup, yöneticilerin büyük çoğunluğu (% 57.6) 16 yıl ve daha fazla meslekî kıdemleri

olduğunu belirtirken, yüzde 5.2’si 5 yıl ve daha az kıdemleri olduğunu belirtmişlerdir.

Aynı konuda; öğretmenlerin yüzde 30.1’i 16 yıl ve daha fazla meslekî kıdemleri

olduğunu belirtirken, diğer seçenekleri işaretleyenlerin oranları arasında çok fark olmamakla

birlikte 11-15 yıl arasında meslekî kıdemleri olduğunu belirtenler, bütünün yüzde 16’sını

oluşturmaktadır. Öğretmenlerin meslekî kıdemlerinde birbirine çok yakın oranlarda

seçenekler olduğu görülmektedir.

3.1.1.5. Okul yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Orta Öğrenim

Mezuniyetlerine Göre Dağılımları

Tablo 9’da, yönetici ve öğretmenlerin mezun oldukları orta öğretim kurumlarına

ilişkin dağılım verilmektedir.

TABLO 9

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN MEZUN OLDUKLARI ORTA ÖĞRETİM KURUMLARI

Okullar Yönetici Öğretmen

f % f %

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 7 11.9 36 21.3

Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi - - 1 0.6 Genel Lise / Diğer Meslek Lisesi 48 81.3 130 76.9 Diğer 2 3.4 - - Boş / Geçersiz 2 3.4 2 1.2 Toplam 59 100.0 169 100.0

Tablo 9’da, yönetici ve öğretmenlerin orta öğretim kurumlarından mezun olma

durumları yer almaktadır. Yöneticilerin yüzde 81.3’ü genel lise ve diğer meslek lisesinden

mezun olduklarını belirtirken, yüzde 11.9’u Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinden

mezun olduklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin mezuniyet durumuna bakıldığında, yüzde

76.9’unun genel lise ve diğer meslek liselerinden mezun oldukları, yüzde 21.3’ünün ise

AOTML mezunu oldukları görülmektedir.

23

3.1.1.6. Okul Yöneticileri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yüksek Öğrenim

Alanlarına Göre Dağılımları

Yönetici ve öğretmenlerin mezun oldukları yükseköğretim kurumları ve bölümlerinin

turizm ile ilgi durumlarına ilişkin veriler Tablo 10’da sunulmuştur.

TABLO 10

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN MEZUN OLDUKLARI YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI VE BÖLÜMLERİ

Okul Yönetici Öğretmen Toplam

f % f % f %

Turizmle ilgili bölüm/program 27 45.8 142 84.0 169 74.1

Turizmle ilgisiz bölüm/program 32 54.2 27 16.0 59 25.9

Toplam 59 100.0 169 100.0 228 100.0

Tablo 10’da araştırma kapsamına alınan yöneticilerin yüzde 45.8’i, öğretmenlerin ise

yüzde 84.0’ı turizmle ilgili; yöneticilerin yüzde 54.2’si, öğretmenlerin ise yüzde 16.0’ı

turizmle ilgisiz bölüm veya programdan mezun oldukları görülmektedir. Toplam cevapların dağılımına bakıldığında; yöneticilerin ve öğretmenlerin yüzde

74.1’i turizmle ilgili, yüzde 25.9’u turizmle ilgisiz bölümlerden mezun olmuştur.

Yöneticilerin ve öğretmenlerin çoğunluğu turizmle ilgili bölüm veya programdan mezundur.

Bu sonuçlar okullar lehine avantaj sayılabilir.

3.1.1.7. Okul Yöneticilerinin Statülerine Göre Dağılımları

Tablo 11’de okul yöneticilerinin görevlerine göre dağılımı yer almaktadır.

24

TABLO 11 YÖNETİCİLERİN GÖREV DURUMU

Görev Yönetici

f %

Müdür 16 27.1

Müdür Başyardımcısı 8 13.6

Müdür Yardımcısı 35 59.3

Toplam 59 100.0

Araştırmaya katılan okul yöneticilerinin yüzde 59.3’ünün müdür yardımcısı, yüzde

27.1’inin okul müdürü, yüzde 13.6’sının ise müdür başyardımcısı olduğu görülmektedir.

Okullarda bulunan müdür yardımcısı sayısının diğer yönetici sayılarına göre birden fazla

olması, bu sonucun çıkmasında normal olarak etkili olmuştur.

3.1.1.8. Okul Yöneticilerinin Yöneticilikteki Hizmet Sürelerine Göre Dağılımları

Tablo 12’de okul yöneticilerinin yöneticilikteki hizmet sürelerine ait veriler yer

almaktadır.

TABLO 12

YÖNETİCİLERİN MESLEKTEKİ HİZMET SÜRESİ

Yöneticilik Hizmet Süresi Yönetici

f % 5 Yıl ve daha az 26 44.0

6 – 10 Yıl 16 27.1

11 – 15 Yıl 8 13.6

16 Yıl ve daha fazla 9 15.3

Toplam 59 100.0

Tablo 12 incelendiğinde, yöneticilerin yönetim görevinde bulunma sürelerinin yer

aldığı görülmektedir. Yöneticilerin yarıya yakınının (% 44.0) 5 yıl ve daha az sürede yönetim

görevinde oldukları görülmektedir. 6-10 yıl yöneticilik hizmeti bulunanların oranı ise yüzde

27.1 iken, 16 yıl ve daha fazla yöneticilik tecrübesi olanların oranı yüzde 15.3 olarak

belirtilmektedir.

25

Burada erken emeklilik, yönetim görevine alınacak öğretmenlerde aranan tecrübe ve

ülkemizde okul yöneticilerinin çeşitli nedenlerle sık değiştirilmesi yönetim görevinde tecrübe

sürelerinin düşük çıkmasının nedeni olarak açıklanabilir. Ayrıca yönetim görevi için ödenen

yan ödemelerin düşük olması bu sonucu desteklemiş olabilir.

3.1.2. Öğrencilere Ait Kişisel Bilgiler

3.1.2.1. Öğrencilerin Cinsiyet Durumlarına Göre Dağılımları

Öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo 13’de verilmektedir.

TABLO 13

ÖĞRENCİLERİN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet Öğrenci

f % Erkek 1349 67.5

Kız 649 32.5

Toplam 1998 100.0

Tablo 13’de, öğrencilerin cinsiyetlerine ilişkin bilgiler yer almakta olup, öğrencilerin

yüzde 67.5’inin erkek, yüzde 32.5’inin ise kız olduğu görülmektedir.

3.1.2.2. Öğrencilerin Okul Türlerine Göre Dağılımları

Tablo 14’de, araştırma kapsamına alınan öğrencilerin okul türüne göre dağılımı

verilmiştir.

26

TABLO 14 ÖĞRENCİLERİN OKUL TÜRÜNE GÖRE DAĞILIMI

Okul Türü Öğrenci

f % Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 1954 97.8

Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi. 44 2.2

Toplam 1998 100.0

Tablo 14’de, araştırma kapsamına alınan öğrencilerin yüzde 97.8’inin AOTML’nde,

yüzde 2.2’sinin ise AAML’nde eğitim gördükleri anlaşılmaktadır.

3.1.2.3. Öğrencilerin Okudukları Bölümlere Göre Dağılımları

Öğrencilerin öğrenim gördüğü alanlara ait bulgular Tablo 15’de verilmiştir.

TABLO 15

ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜ ALANLAR

Alanlar Öğrenci

f % Ön büro 468 23.4

Mutfak 422 21.1

Servis 700 35.0

Kat hizmetleri 65 3.3

Seyahat Acenteciliği 299 15.0

Aşçılık 44 2.2

Toplam 1998 100.0

Tablo 15’de, araştırma kapsamına alınan okulların öğrencilerinin alanlara göre

dağılımları yer almakta olup; öğrencilerin yüzde 35’inin servis, yüzde 23.4’ünün ön büro,

yüzde 21.1’inin mutfak, yüzde 15’inin de seyahat acenteciliği alanında eğitim gördükleri

anlaşılmaktadır.

27

3.1.2.4. Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımı

Tablo 16’da, araştırma kapsamına alınan öğrencilerin öğrenim gördükleri sınıflara

göre dağılımları verilmektedir.

TABLO 16

ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜ SINIFLAR

Sınıflar Öğrenci

f % 10. Sınıf 1004 50.3

11.Sınıf 994 49.7

Toplam 1998 100.0

Tablo 16’da, öğrencilerin öğrenim gördükleri sınıflara göre dağılımları yer almaktadır.

Öğrenciler; sınıflara göre yaklaşık eşit bir dağılım sergilemekte, yüzde 50.3’ü 10. sınıfta,

geriye kalan yüzde 49.7’si ise 11. sınıfta okumaktadır.

3.2. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’nin Fiziksel İmkanlarına İlişkin Bulgular

3.2.1. Okulların Fiziki Yapısının Eğitim ve Öğretimin Gerçekleşmesine Katkı Durumu

Okulun fiziki yapısının, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine ne

derece imkân tanıdığına dair kaynak gruplardan elde edilen veriler Tablo 17’de

açıklanmaktadır.

28

TABLO 17 OKULLARIN FİZİKÎ YAPISININ, EĞİTİM VE ÖĞRETİM FAALİYETLERİNİN

GERÇEKLEŞTİRİLMESİNE İMKÂN TANIMASI

Sayı Satır Yüzdesi Sütun Yüzdesi Toplam Yüzde

Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

18 5.3

30.5 0.8

29 8.6

17.2 1.3

292 86.1 14.8 13.3

339 15.4

4 Oldukça

23 3.2

39.0 1.0

65 9.1

38.5 3.0

623 87.6 31.6 28.3

711 32.3

3 Kısmen

9 1.6

15.3 0.4

37 6.5

21.9 1.7

527 92.0 26.7 23.9

573 26.0

2 Çok az

7 1.8

11.9 0.3

31 7.9

18.3 1.4

356 90.4 18.0 16.2

394 17.9

1 Hiç

2 1.1 3.4 0.1

7 3.8 4.1 0.3

175 95.1

8.9 8.0

184 8.4

Sütun Toplamı 59 2.7

169 7.7

1973 89.6

2201 100.0

Aritmetik Ortalama 3.81 3.46 3.25 3.28

Standart Sapma 1.11 1.10 1.17 1.17

X2= 23.96 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik

Derecesi Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 23.66 11.83 8.68 0.00* Grup içi 2198 2994.73 1.36

Toplam 2200 3018.39

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi – Öğrenci -3.61 2030 0.00* *: p<0.05 düzeyinde manidar

29

Bu soruya, araştırmaya katılan grupların yüzde 32.3’ü “oldukça”, yüzde 26.0’ı

“kısmen”, yüzde 17.9’u “çok az”, yüzde 15.4’ü “çok” ve yüzde 8.4’ü “hiç” düzeyinde yeterli

cevabını vermişlerdir.

Okul yöneticilerinin yüzde 39’u, meslek dersleri öğretmenlerinin 38.5’i, ve

öğrencilerin yüzde 31.6’sı “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin verdiği

toplam cevaplara bakıldığında, aritmetik ortalamanın 3.28 ile kısmen seçeneğinin biraz

üstünde olduğu görülmektedir.

Okulun bünyesinde bulunan tesislerin alanla ilgili meslekî uygulamalar için yeterlik

düzeyinin belirlenmesine ilişkin sorulan soruya verilen cevaplar arasında deneklerin

konumları itibariyle bir uyumsuzluğun olduğu gözlenmektedir (X2= 23.96 ve p= 0.00).

Ankette bu soruya verilen cevapların aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde

manidar bir fark vardır (F=8.68 ve p= 0.00).

Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci arasında gerçekleşmiştir (t= -3.61, p= 0.00).

Aritmetik ortalamaların; “kısmen” seçeneğinin üst sınırlarında yer alması, okulların

fiziki yapısının geliştirilmesinin gerekli olduğunu ortaya koymaktadır.

3.2.2. Eğitim ve Öğretim Faaliyetlerinin Gerçekleştirilmesinde Araç ve

Gereçlerin Yeterlik Durumu

Tablo 18’de, okul yöneticisi, meslek dersleri öğretmenleri ve öğrencilerin, okuldaki

branşlarla ilgili araç ve gereçlerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde

yeterlik durumuna ilişkin sorulan soruya verdikleri cevaplara ait veriler açıklanmaktadır.

30

TABLO 18

OKULDAKİ BRANŞLARLA İLGİLİ ARAÇ VE GEREÇLERİN EĞİTİM VE ÖĞRETİM FAALİYETLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDE YETERLİK DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

10 3.5

16.9 0.5

17 6.0

10.2 0.8

258 90.5 13.0 11.7

285 12.9

4 Oldukça

26 4.6

44.1 1.2

45 8.0

26.9 2.0

491 87.4 24.8 22.2

562 25.4

3 Kısmen

14 2.5

23.7 0.6

66 12.0 39.5

3.0

471 85.5 23.8 21.3

551 24.9

2 Çok az

8 1.5

13.6 0.4

28 5.4

16.8 1.3

483 93.1 24.4 21.9

519 23.5

1 Hiç

1 0.3 1.7 0.0

11 3.8 6.6 0.5

280 95.9 14.1 12.7

292 13.2


167 7.6

1983 89.8

2209 100.0


Standart Sapma 0.98 1.04 1.27 1.23

X2= 44.70 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p


Toplam 2208 3388.62

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi – Öğrenci -3.81 2040 0.00*

*: p<0.05 düzeyinde manidar

31

Bu soruya, araştırmaya katılan grupların yüzde 25.4’ü “oldukça”, yüzde 24.9’u

“kısmen”, yüzde 23.5’i “çok az”, yüzde 12.9’u “çok” ve yüzde 13.2’si “hiç” cevabını

vermiştir.

Okul yöneticilerinin yüzde 44.1’i, öğrencilerin yüzde 24.8’i “oldukça” ve meslek

dersleri öğretmenlerinin yüzde 39.5’i “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.01 ile “kısmen” seçeneğinde

yoğunlaştığı görülmektedir.

Okuldaki branşlarla ilgili araç ve gereçlerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinin

gerçekleştirilmesinde yeterlik durumuna ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin

konumları itibariyle bir uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir (X2= 44.70 ve p= 0.00).



Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci arasında gerçekleşmiştir (t= 3.81, p= 0.00).

Aritmetik ortalamaların, “kısmen” seçeneğinin üst ve alt sınırlarında yer alması;

okullardaki branşlarla ilgili araç ve gereçlerin yeterli düzeye getirilmesi gerektiğini ortaya

koymaktadır.

3.2.3. Meslekî Uygulamalar İçin Okul Tesislerinin Yeterlik Durumu

Tablo 19’da, okulların bünyesinde bulunan tesislerin, alanla ilgili meslekî uygulamalar

için yeterlik düzeyini belirlemek amacıyla sorulan sorula deneklerin verdikleri cevaplara

ilişkin veriler yer almaktadır.

32

TABLO 19 OKULUN BÜNYESİNDE BULUNAN TESİSLERİN ALANLA İLGİLİ MESLEKÎ UYGULAMALAR

İÇİN YETERLİK DÜZEYİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

17 5.3

29.3 0.8

25 7.9

15.1 1.1

276 86.8 14.0 12.6

318 14.5

4 Oldukça

22 3.6

37.9 1.0

44 7.3

26.5 2.0

538 89.1 27.3 24.5

604 27.5

3 Kısmen

13 2.6

22.4 0.6

49 9.9

29.5 2.2

433 87.5 21.9 19.7

495 22.5

2 Çok az

5 1.1 8.6 0.2

34 7.7

20.5 1.5

404 91.2 20.5 18.4

443 20.2

1 Hiç

1 0.3 1.7 0.0

14 4.1 8.4 0.6

323 95.6 16.4 14.7

338 15.4


166 7.6

1974 89.8

2198 100.0


Standart Sapma 1.01 1.18 1.30 1.29

X2= 32.92 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 41.71 20.86 12.64 0.00* Grup içi 2195 3622.62 1.65 Toplam

2197 3664.33

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi – Öğrenci -4.79 2030 0.00* Okul Yöneticisi - Mes. Ders. Öğretmeni -3.77 222 0.00*


33

Araştırmaya katılan grupların yüzde 27.5’i “oldukça”, yüzde 22.5’i “kısmen”, yüzde

20.2’si “çok az”, yüzde 15.4’ü “hiç” ve yüzde 14.5’i de “çok” derecesinde, okul tesislerini

yeterli bulmuşlardır.

Okul yöneticilerinin yüzde 37.9’u ve öğrencilerin yüzde 27.3’ü “oldukça”, meslek

dersleri öğretmenlerin ise 29.5’i “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam

verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.05 ile “kısmen” seçeneğinin biraz


Okulun bünyesinde bulunan tesislerin, alanla ilgili meslekî uygulamalar için yeterlik

düzeyinin belirlenmesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir

uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir (X2= 32.92 ve p= 0.00).



Bu fark, okul yöneticisi - öğrenci ve okul yöneticisi - meslek dersleri öğretmenleri

arasında gerçekleşmiştir (t=- 4.79, p= 0.00), (t= - 3.77, p=0.00)

Bu farklılığın nedeni; meslek dersleri öğretmenlerinin ve öğrencilerin, gerek

sektördeki ve gerekse okuldaki meslekî uygulamaların içinde bulunmaları nedeniyle,

eksiklikleri daha iyi kavramış olmalarından kaynaklanabilir.

Tüm gruplara ait aritmetik ortalamalar ve deneklerin verdikleri toplam cevapların

aritmetik ortalaması dikkate alındığında, okul bünyesinde bulunan tesislerin alanla ilgili

meslekî uygulamalar için geliştirilmesi gerekmektedir.

34

3.3. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’nin Personeline İlişkin Bulgular

3.3.1. Yönetici ve Öğretmenlere İlişkin Bulgular

3.3.1.1. Meslek ve Kültür Dersleri Öğretmenleri Sayısının Yeterlik Durumu

Tablo 20’de, araştırma kapsamına alınan okullarda görev yapan meslek dersleri

öğretmenlerinin sayıca yeterlik durumuna ilişkin yöneticilerden elde edilen veriler yer

almaktadır.

TABLO 20

AOTML VE AAML’NDEKİ MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENİ SAYISININ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi Okul Yöneticisi

f % 5 Çok 13 22.0 4 Oldukça 30 50.8 3 Kısmen 9 15.3 2 Çok az 6 10.2 1 Hiç - - Boş / Geçersiz 1 1.7 Toplam 59 100.0 Aritmetik Ortalama 3.86 Standart Sapma 0.89

Bu soruyu, yöneticilerin yarısından çok az fazlasının yüzde 50.8’inin “oldukça”

yeterli buldukları, yüzde 22’sinin “çok” yeterli buldukları, yüzde 15.3’ünün ise “kısmen”

yeterli buldukları görülmektedir.

Meslek dersleri öğretmenlerinin araştırma kapsamında bulunan bazı okullarda sayıca

eksiklikleri görülmektedir. Bu sonucun ülke genelinde de aynı sonuçları taşıdığı

varsayıldığında, meslek dersleri öğretmenlerinin açığının genel kültür derslerinde bulunan

geçici günlük çözümlerle kapatılması mümkün olmadığından, bu konunun önemle ele

alınması gerektiği düşünülmektedir. Bu eksiklerin illere göre değişim göstermiş olabileceği

varsayılabilir. Norm kadro uygulamasının bu soruna çözüm olabileceği beklenebilir.

Uygulamaya henüz yeni başlanmış olması nedeniyle sonuçları alınmış değildir.

Tablo 21’de, okul yöneticilerinin kültür dersi öğretmenlerinin sayıca yeterlik

durumuna ilişkin görüşleri yer almaktadır.

35

TABLO 21 A.O.T.M.L. VE AAML’NDEKİ KÜLTÜR DERSLERİ ÖĞRETMENİ SAYISININ YETERLİK

DURUMU


f % 5 Çok 15 25.4

4 Oldukça 25 42.4

3 Kısmen 19 32.2

2 Çok az - -

1 Hiç - -

Boş / Geçersiz - -

Toplam 59 100.0

Aritmetik Ortalama 3.93

Standart Sapma 0.76

Okul yöneticilerinin yüzde 42.4’ü yöneltilen bu soruya “oldukça”, yüzde 32.2’lik bir

grubu “kısmen”, yüzde 25.4’ü ise “çok” yeterli derecesinde cevap vermişlerdir.

Bu sonuçlar, kültür dersi öğretmen ihtiyacı açısından, önemli bir sorun olmadığını

göstermekle birlikte, tüm derslerin öğretmenlerinin tamam olduğu da söylenemez. Ülkemizde

öğretmen alımında ve istihdamında yaşanan sorunlar bulunduğundan, böyle bir sonuç çıkmış

olmakla birlikte hayata geçirilme aşamasında olan norm kadro uygulamasının bu soruna

önemli ölçüde çözüm olması beklenmektedir. Bu uygulama ile okullardaki öğretmen

yığılmaları önlenebilecektir.

3.3.1.2. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitim Alma

Durumları

Tablo 22’de, okul yöneticilerinin hizmet içi eğitim alma durumlarına ilişkin veriler yer

almaktadır.

36

TABLO 22 YÖNETİCİLERİN HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMA DURUMU

Hizmet içi Eğitim Alma Yönetici f %

Yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitim alma 35 59.3

Branş ile ilgili hizmet içi eğitim alma 37 62.7

Branş ile ilgisiz hizmet içi eğitim alma 11 18.6

Hiçbir hizmet içi eğitim almama 7 11.8

Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. n: 59

Tablo 22’ye bakıldığında yöneticilerin yarıdan fazlasının yöneticilikle ve kendi

branşlarında hizmet içi eğitim aldıklarını görürüz.

Öğretmenlerin hizmet içi eğitim alma durumlarına ilişkin veriler Tablo 23’de

verilmektedir.

TABLO 23

MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENLERİNİN HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMA DURUMU

Hizmet içi Eğitim Alma Öğretmen f %

Branş ile hem ilgili hem de ilgisiz hizmet içi eğitim alma 35 20.7

Branş ile ilgili hizmet içi eğitim alma 82 48.5

Branş ile ilgisiz hizmet içi eğitim alma 11 6.5

Hiçbir hizmet içi eğitim almama 36 21.3

Boş / Geçersiz 5 3.0

Toplam 169 100.0 Tablo 23’de, öğretmenlerin yüzde 48.5’i branşları ile ilgili hizmet içi eğitim

aldıklarını belirtirken, yüzde 21.3’ü ise hiç hizmet içi eğitim almadıklarını belirtmişlerdir.

Öğretmenlerin yüzde 20.7’si branşları ile hem ilgili hem de ilgisiz alanlarda hizmet içi eğitim

almışlardır. Öğretmenlerin yüzde 70’e yakınının branşla ilgili hizmet içi eğitim almış olması

olumlu bir durum olarak değerlendirilebilir, ancak; hizmet yılları açısından düşünüldüğünde

büyük çoğunluğun tecrübeli öğretmenler olması hizmet içi eğitime katılanların sayısının

yetersizliğini ortaya çıkarmaktadır.

37

3.3.1.3. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitime İhtiyaç

Duyup Duymama Durumları

Tablo 24’e bakıldığında, araştırma kapsamına alınan okul yöneticilerinin meslekî

bilgi, beceri ve tecrübelerini artırmak için seminer, kurs vb. uygulamalara katılma

gereksinimlerine ilişkin soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamalarının 4.14 olduğu

anlaşılmaktadır. Yöneticilerin yüzde 45.8’i kurs, seminer vb. ihtiyaçlarını “çok”, yüzde 28.8’i

ise “oldukça” düzeyinde belirtmişlerdir. Yöneticilerin yaptıkları değerlendirmelerin standart

sapması 1.02’dir.

Aritmetik ortalamanın “oldukça” seçeneğinin üstünde çıkması; yöneticilerin sürekli

gelişen sektöre uyum sağlama isteklerinden kaynaklanmış olabilir.

TABLO 24

YÖNETİCİLERİN MESLEKTEKİ BİLGİ, BECERİ VE TECRÜBELERİNİ ARTIRMAK İÇİN SEMİNER, KURS VB. UYGULAMALARA KATILMA GEREKSİNİMİ


f % 5 Çok 27 45.8 4 Oldukça 17 28.8 3 Kısmen 11 18.6 2 Çok az 1 1.7 1 Hiç 2 3.4 Boş / Geçersiz 1 1.7 Toplam 59 100.0 Aritmetik Ortalama 4.14 Standart Sapma 1.02

Tablo 25’de, araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin meslekî bilgi, beceri ve

tecrübelerini artırmak için seminer, kurs vb. uygulamalara katılma gereksinimlerine ilişkin

soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamalarının 4.50 olduğu görülmektedir.

Öğretmenlerin yüzde 59.1’i kurs ihtiyaçlarını “çok”, yüzde 32.0’ı ise “oldukça” düzeyinde

belirtmişlerdir. Öğretmenlerin yaptıkları değerlendirmelerin standart sapması 0.71’dir.

38

TABLO 25 ÖĞRETMENLERİN MESLEKTEKİ BİLGİ, BECERİ VE TECRÜBELERİNİ ARTIRMAK İÇİN

SEMİNER, KURS VB. UYGULAMALARA KATILMA GEREKSİNİMİ

Katılma Düzeyi Meslek Dersleri Öğretmeni

f % 5 Çok 100 59.1 4 Oldukça 54 32.0 3 Kısmen 9 5.3 2 Çok az 4 2.4 1 Hiç - - Boş / Geçersiz 2 1.2 Toplam 169 100.0 Aritmetik Ortalama 4.50 Standart Sapma 0.71

Aritmetik ortalamanın “oldukça” ile “çok” seçeneği arasında çıkması; öğretmenlerin

sürekli gelişen sektöre uyum sağlama isteklerinden kaynaklanmış olabilir.

3.3.1.4. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitim İhtiyacı

Duydukları Konular

Tablo 26’da, yönetici ve öğretmenlerin hizmet içi eğitim ihtiyacı duydukları konulara

ilişkin veriler yer almaktadır.

TABLO 26

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYACI DUYDUKLARI KONULAR

Konular

Yönetici Öğretmen f % f %

Yöneticilik 7 11.8 3 1.7 Yabancı Dil 3 5.0 12 7.1 Bilgisayar 3 5.0 47 27.8 Döner sermaye 7 11.8 3 1.7 Turizm (Branş) 12 20.3 131 77.5

Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir n: 59 (Yöneticiler için) n: 169 (Öğretmenler için)

39

Tablo 26’ya baktığımızda hem yöneticilerin, hem de öğretmenlerin öncelikli olarak

turizm alanında hizmet içi eğitime ihtiyacı olduklarını görürüz. Öğretmenlerde bu ihtiyaç

yöneticilere göre daha fazla ortaya çıkmıştır. Bilgisayar alanında hizmet içi eğitim ihtiyacı

duyan öğretmenlerin oranı yüzde 27.8 iken, yöneticilerin oranı yüzde 5.0 dır.

3.3.1.5. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Sektör Deneyimlerine Sahip

Olma Durumlarına Göre Dağılımları

Tablo 27’de, yönetici ve öğretmenlerin sektör deneyimlerine ilişkin bulgular

verilmektedir.

TABLO 27

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN TURİZM SEKTÖRÜNDEKİ DENEYİMLERİ

Sektör Deneyimi Yönetici Öğretmen

f % f % Evet 28 47.5 106 62.7

Hayır 31 52.5 60 35.5

Boş / Geçersiz - - 3 1.8

Toplam 59 100.0 169 100.0

Tablo 27 incelendiğinde; yöneticilerin yüzde 47.5’inin, öğretmenlerin ise yüzde

62.7’sinin sektör deneyimine sahip oldukları görülmektedir. Geriye kalan kısmın sektör

deneyiminin olmaması, önemli bir eksiklik olarak görülmektedir. Okulların yarısından

fazlasında konaklama işletmesinin bulunmaması ve uygulama ortamının tam olmaması bu

eksikliği ortaya koymaktadır.

3.3.1.6. Sektör Deneyimine Sahip Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin

Sektör Deneyim Sürelerine Göre Dağılımları

Yönetici ve öğretmenlerin turizm sektöründeki deneyim sürelerine ait veriler

Tablo 28’de açıklanmaktadır.

40

TABLO 28 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN TURİZM SEKTÖRÜ DENEYİM SÜRELERİ

Sektör Deneyim Süresi


f % f %

1 Yıldan az 6 21.4 30 28.3

1-3 Yıl 7 25.0 39 36.8

4-6 Yıl 5 17.9 17 16.0

7 Yıl ve daha fazla 10 35.7 20 18.9

Toplam 28 100.0 106 100.0

Tablo 28’de, yönetici ve öğretmenlerin turizm sektöründe sahip oldukları deneyimleri

yer almakta olup, yöneticilerin yüzde 35.7’sinin 7 yıl ve daha fazla, yüzde 25’inin 1-3 yıl,

yüzde 21.4’ünün ise 1 yıldan az sektör deneyimi bulunduğu görülmektedir.

Aynı konuda öğretmenlerin yüzde 36.8’inin 1-3 yıl, yüzde 28.3’ünün 1 yıldan az,

yüzde 18.9’unun da 7 yıl ve daha fazla süre sektör tecrübeleri bulunduğu belirtilmektedir.

3.3.1.7. Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Sektör Deneyimlerine Sahip

Olmalarının Önemi

Tablo 29’da, okul yöneticilerinin sektör tecrübesine sahip olmalarının önemine ilişkin

olarak yöneticilerden elde edilen görüşler yer almaktadır.

TABLO 29

AOTML VE AAML YÖNETİCİLERİNİN SEKTÖR TECRÜBESİNE SAHİP OLMASININ ÖNEMİ



41

Okul yöneticilerinin sektör tecrübesine sahip olmasının önemine ilişkin olarak

kendilerine sorulan soruya yüzde 66.1’i “çok” önemli, yüzde 25.4’ü ise “oldukça” önemli

cevabını vermişlerdir.

Okulların, işletmelerde yapılan eğitimi yakından izleyebilmeleri ve oradaki atmosferin

yöneticiler tarafından doğru algılanabilmesi için yöneticilerin sektör tecrübesinin gerekliliği

ortaya çıkmış olabilir. Ayrıca okuldaki eğitimin işletmelerin ve sektörün beklentileri

doğrultusunda yapılması gerekliliğinden dolayı yöneticilerin tamamına yakını sektör

deneyiminin ihtiyacını vurgulamış olabilirler.

Tablo 30‘da, meslek dersleri öğretmenlerinin sektör tecrübesine sahip olmalarının

önemine ilişkin olarak öğretmenlerden elde edilen verilen yer almaktadır. Öğretmenlerin üçte

ikisine yakını (% 64.5) sektör tecrübesinin “çok” gerekli olduğu yönünde, yüzde 27.8’lik

kesimi ise “ oldukça” gerekli yönünde görüş bildirdikleri görülmektedir.

TABLO 30

ÖĞRETMENLERİN SEKTÖR TECRÜBESİNE SAHİP OLMASININ ÖNEMİ

Katılma Düzeyi Meslek Dersleri

Öğretmeni f %

5 Çok 109 64.5 4 Oldukça 47 27.8 3 Kısmen 12 7.1 2 Çok az - - 1 Hiç - - Boş / Geçersiz 1 0.6 Toplam 169 100.0 Aritmetik Ortalama 4.58 Standart Sapma 0.62

“ Çok az “ ve “ Hiç “ seçeneklerini işaretleyen öğretmenin bulunmayışı; okullarda

görev yapan öğretmenlerin, sektör tecrübesine sahip olmaları gerektiğinin zorunluluğunu

açıkça göstermektedir.

42

3.3.1.8. Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Branşları Dışında Ders Okutma

Durumları

Öğretmenlerin Yüksek öğretim kurumlarından mezun oldukları bölümlerin dışındaki

dersleri okutma durumlarına ait veriler Tablo 31’de verilmiştir.

TABLO 31

ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDAN MEZUN OLDUKLARI BÖLÜMLERİN DIŞINDAKİ DERSLERİ OKUTMA DURUMLARI

Bölüm Dışında Ders Okutma Öğretmen

f %

Evet 55 32.9 Hayır 114 67.1 Toplam 169 100.0

Tablo 31’de, öğretmenlere sorulan, yükseköğretim kurumundan mezun oldukları

bölüm dışında ders okutup okutmama durumuna ilişkin soruya verilen cevaplarda, yüzde

67.1’i “hayır” derken, yüzde 32.9’u “evet” diyerek branşları dışındaki derslere girdiklerini

belirtmişlerdir.

3.3.1.9. Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Branşları Dışında Ders Okutma

Nedenleri

Tablo 32’de, öğretmenlerin yükseköğretim kurumlarından mezun oldukları bölümlerin

dışındaki dersleri okutma nedenleri yer almaktadır.

TABLO 32

ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINDAN MEZUN OLDUKLARI BÖLÜMLERİN DIŞINDAKİ DERSLERİ OKUTMA NEDENLERİ

Öğretmenlerin Bölümleri Dışındaki Dersleri Okutma Nedenleri

Öğretmen f %

Mezun olunan bölümün okulda bulunmaması 5 9.0 Mezun olunan bölümle ilgili yeterli ders saatinin olmaması 10 18.1 Mezun olunan bölümden başka bir bölüme atanmış olmak 5 9.0 Okutulan derslerin ek branş olması 22 40.0 Okutulan derslerin yeterli branş öğretmeninin olmaması 20 36.3 Diğer 3 5.4


43

Mezun oldukları bölümlerin dışında ders okutan öğretmenlerin bunun nedenlerine

ilişkin soruya verdikleri cevaba baktığımızda, öğretmenlerin yüzde 40’ı okutulan dersin ek

branş olmasını, yüzde 36.3’ü ise okutulan derslerin yeterli branş öğretmeninin olmamasını,

sebep olarak göstermişlerdir.

3.3.2. Usta Öğretici Sayısının Yeterliği

Tablo 33’de, AOTML ve AAML’ndeki usta öğretici sayısının yeterlik durumuna

ilişkin, yöneticilerin görüşleri yer almaktadır.

TABLO 33

AOTML VE AAML’NDEKİ USTA ÖĞRETİCİ SAYISININ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi Okul Yöneticisi f %

5 Çok 3 5.1 4 Oldukça 5 8.5 3 Kısmen 6 10.2 2 Çok az 12 20.3 1 Hiç 33 55.9 Boş / Geçersiz - - Toplam 59 100.0 Aritmetik Ortalama 1.86 Standart Sapma 1.21

Okullardaki usta öğretici sayısının yeterliğine ilişkin, okul yöneticilerinin görüşlerine

bakıldığında, yüzde 55.9’u “hiç”, yüzde 20.3’ü “çok az” derken, sadece yüzde 5.1’i ise “çok”

seçeneğini işaretledikleri görülmektedir. Verilen cevapların aritmetik ortalaması 1.86’dır. Elde edilen verilere göre okullarda usta öğretici sayısı yeterli değildir. Acilen

okullardaki usta öğretici ihtiyacının karşılanması gerekmektedir.

3.3.3. Yardımcı Hizmetler Sınıfı Personeli Sayısının Yeterliği

Okullarda bulunan memur, hizmetli ve teknisyen sayısının yeterlik durumu;

yöneticiler tarafından Tablo 34’de değerlendirilmektedir.

44

TABLO 34 AOTML VE AAML’NDEKİ MEMUR, HİZMETLİ VE TEKNİSYEN SAYISININ

YETERLİK DURUMU



Bu soruyla ilgili olarak, yöneticilerin yüzde 32.2’si “çok az”, yüzde 23.7’si “hiç”,

yüzde 18.6’sı ise “kısmen” seçeneğini işaretlemişlerdir. Cevapların aritmetik ortalaması

2.47’dir.

Elde edilen verilere göre; yöneticiler; eğitimin sağlıklı yürütülebilmesi için gerekli

destek personelin yetersiz olduğunu belirmektedir. Bu sonucu; uzun zamandan beri destek

personelin yeterli sayıda kurumlara alınmamış olması ve işlerin her geçen gün çeşitlenerek

artması, kurumlardaki öğrenci sayılarının artmasıyla bu düzeydeki personel ihtiyacının

gündeme gelmesi ortaya çıkarmış olabilir.

Okullarda bulunan memur, hizmetli ve teknisyen sayısının yeterlik durumu yöneticiler

tarafından yeterli bulunmamaktadır.

3.4. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ndeki Eğitim ve Öğretim Faaliyetlerine İlişkin

Bulgular

3.4.1. Okullardaki Eğitim Araçlarının Öğrencilerin Kullanımına Sunulma

Durumu

Okuldaki eğitim araçlarının, öğrencilerin kullanımına ne ölçüde sunulduğuna dair

kaynak gruplara sorulan soruya ait bulgular Tablo 35’de sunulmuştur.

45

TABLO 35 OKULDAKİ EĞİTİM ARAÇLARININ, ÖĞRENCİLERİN KULLANIMINA SUNULMASI


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

27 7.9

45.8 1.2

29 8.5

17.5 1.3

285 83.6 14.4 12.9

341 15.5

4 Oldukça

22 3.4

37.3 1.0

73 11.2 44.0

3.3

556 85.4 28.1 25.2

651 29.5

3 Kısmen

6 1.2

10.2 0.3

45 8.7

27.1 2.0

467 90.2 23.6 21.2

518 23.5

2 Çok az

4 0.9 6.8 0.2

17 3.8

10.2 0.8

430 95.3 21.7 19.5

451 20.5

1 Hiç

- - - -

2 0.8 1.2 0.1

241 99.2 12.2 10.9

243 11.0


166 7.5

1979 89.8

2204 100.0


Standart Sapma 0.89 0.93 1.25 1.23

X2= 95.42 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p


Toplam 2203 3366.85

t- testi

t S.D.. p Okul Yöneticisi – Öğrenci

-6.81

2036

0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni – Öğrenci -5.61 2143 0.00* Okul Yöneticisi - MeS.D.ers. Öğretmeni 4.02 223 0.00*


46

Kaynak gruplar bu soruya, yüzde 29.5’i “oldukça”, yüzde 23.5’i “kısmen”, yüzde

20.5’i “çok az”, yüzde 15.5’i “çok”, yüzde 11’i ise “hiç” cevabını vermiştir.

Okul yöneticilerinin yüzde 45.8’i “çok”, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 44’ü

ve öğrencilerin yüzde 28.1’i “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam


üstünde yoğunlaştığı görülmektedir.

Okuldaki eğitim araçlarının öğrencilerin kullanımına sunulması durumuna ilişkin

verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluğun olduğu

gözlenmektedir (X2= 95.42 ve p= 0.00).



Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci, meslek dersleri öğretmenleri ile öğrenci ve okul

yöneticisi ile meslek dersleri öğretmenleri arasında gerçekleşmiştir (t= 6.81, p= 0.00). (t= -

5.61, p= 0.00). (t= 4.02, p=0.00).

Farklılığın nedeni; öğretmen ve öğrencilerin okulun araç-gereç envanteri ile temin

imkanları konusunda detaylı bilgi sahibi olmamaları, araç-gereç yetersizliği, yöneticilerin

kendilerini eleştirmede çekimser kalmaları vb. faktörlerden kaynaklanmış olabilir. Bu durum;

okuldaki eğitim araçlarının öğrencilerin kullanımına sunulması uygulamasının geliştirilmesi

gerektiğini ortaya koymaktadır.

3.4.2. Meslek Dersleri Ders Kitaplarının Günün Koşullarına Uygunluğu

Tablo 36’da, okullarda okutulan meslek dersleri ders kitaplarının çağın ve sektörün

koşullarına uygunluk durumuna ilişkin olarak kaynak gruplardan elde edilen veriler

görülmektedir.

47

TABLO 36

AOTML VE AAML’NDE OKUTULAN MESLEK DERSLERİ DERS KİTAPLARININ GÜNÜN KOŞULLARINA UYGUNLUK DURUMU

Katılma Düzeyi

Meslek Dersleri Öğretmeni Öğrenci

f % f % 5 Çok 4 2.4 235 11.8 4 Oldukça 33 19.5 628 31.4 3 Kısmen 62 36.7 491 24.5 2 Çok az 47 27.8 328 16.4 1 Hiç 21 12.4 299 15.0 Boş / Geçersiz 2 1.2 17 0.9 Toplam 169 100.0 1998 100.0 Aritmetik Ortalama 2.71 3.09 Standart Sapma 1.00 1.25

Xöğt. -Xöğc. = -0.38 t= -3.78 p= 0.00*


Ders kitaplarının günün şartlarına uygunluk durumuna ilişkin olarak sorulan soruya

meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 36.7’si “kısmen”, yüzde 27.8’i “çok az”, öğrencilerin

de yüzde 31.4’ü “oldukça”, yüzde 24.5’i ise “kısmen”, şeklinde görüşlerini belirtmişlerdir.

Grupların aritmetik ortalaması sırasıyla 2.71 ve 3.09 olarak açıklanmaktadır. Standart

sapma meslek dersleri öğretmenleri için 1.00, öğrenciler için ise 1.25’dir.

Gruplar arasında 0.05 düzeyinde bir manidarlık bulunmaktadır.

Grupların aritmetik ortalamalarının “kısmen” seçeneğinin alt ve üst sınırlarında yer

alması; ders kitaplarının genelde günün koşullarına uygun olmadığını ortaya koymaktadır. Bu

durum; bazı ders müfredatlarının günün koşullarına uygun olmaması, baskının kalitesizliği,

görsel unsurların yetersizliği vb. sorunlardan kaynaklanmış olabilir.

3.4.3. Meslek Dersleri Ders Kitaplarının Anlaşılabilirliği

Araştırma kapsamındaki okullarda okutulan meslek dersleri ders kitaplarının,

öğrenciler tarafından anlaşılabilirlik düzeyine ilişkin olarak sorulan soruya ait veriler

Tablo 37’de görülmektedir.

48

TABLO 37 AOTML VE AAML’NDE OKUTULAN MESLEK DERSLERİ DERS KİTAPLARININ

ANLAŞILABİLİRLİK DÜZEYİ

Katılma Düzeyi

Meslek Dersleri Öğretmeni Öğrenci

f % f % 5 Çok 11 6.5 256 12. 8 4 Oldukça 58 34.4 673 33. 7 3 Kısmen 59 34. 9 520 26. 0 2 Çok az 31 18. 3 322 16. 1 1 Hiç 9 5. 3 204 10. 2 Boş / Geçersiz 1 0. 6 23 1. 2

Toplam 169 100.0 1998 100.0

Aritmetik Ortalama 3.19 3.23

Standart Sapma 0.99 1.18

Xöğt. -Xöğc. = -0.04 t= -0.49 p= 0.62

Meslek dersleri ders kitaplarının anlaşılabilirliğine ilişkin olarak, meslek dersleri

öğretmenlerinin yüzde 34.9’u “kısmen”, yüzde 34.4’ü “oldukça”, yüzde 18.3’ü ise “çok az”

seçeneğini işaretlemişlerdir. Aynı konuyu öğrencilerin yüzde 33.7’si “oldukça”, yüzde 26’sı

“kısmen”, yüzde 16.1’i ise “çok az” derecesinde değerlendirmişlerdir.


sapma meslek dersleri öğretmenleri için 0.99, öğrenciler için ise 1.18’dir. Grupların görüşleri

birbirine paralel olup, 0.05 düzeyinde bir manidarlık bulunmamaktadır.

Elde edilen verilere göre aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneğinin biraz üstünde

olması, ders kitaplarının anlaşılabilirlik düzeyinin düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Bu

durum, kitapların Türkçe, teknik bilgi ve görsel açıdan yetersizliğinden kaynaklanmış olabilir.

3.4.4. Meslek Dersleri Ders Programlarının Turizm Sektörünün İhtiyaçlarına

Cevap Verme Durumu

Tablo 38’de, okulda okutulan meslek dersleri müfredat programlarının, turizm

sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını karşılama düzeyine ilişkin görüşler yer

almaktadır.

49

TABLO 38 OKULDA OKUTULAN MESLEK DERSLERİ DERS PROGRAMLARININ, TURİZM

SEKTÖRÜNÜN NİTELİKLİ ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACINI KARŞILAMA DÜZEYİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

11 2.9

19.3 0.5

26 6.8

15.6 1.2

345 90.3 17.4 15.6

382 17.3

4 Oldukça

31 3.7

54.4 1.4

80 9.7

47.9 3.6

717 86.6 36.2 32.5

828 37.6

3 Kısmen

11 1.9

19.3 0.5

54 9.2

32.3 2.4

525 89.0 26.5 23.8

590 26.8

2 Çok az

4 1.4 7.0 0.2

7 2.4 4.2 0.3

283 96.3 14.3 12.8

294 13.3

1 Hiç

- - - -

- - - -

111 100.0

5.6 5.0

111 5.0


167 7.6

1981 89.8

2205 100.0

Aritmetik Ortalama 3.86 3.75 3.46 3.48 Standart Sapma 0.81 0.77 1.10 1.08

X2= 39.72 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p


Toplam 2204 2568.93

t- testi


-2.74

2036

0.01*

Mes. Ders. Öğretmeni – Öğrenci -3.36 2146 0.00* *: p<0.05 düzeyinde manidar

50

Bu soruya, araştırmaya katılan grupların yüzde 37.6’sı “oldukça”, yüzde 26.8’i

“kısmen”, yüzde 17.3’ü “çok”, yüzde 13.3’ü “çok az”, yüzde 5’i “hiç” düzeyinde cevap

vermişlerdir.

Okul yöneticilerinin yüzde 54.4’ü, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 47.9’u ve

öğrencilerin yüzde 36.2’si “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam

verdiği cevaplara bakıldığında, aritmetik ortalamanın 3.48 ile “kısmen” ve “oldukça”

seçeneğinin ortasında olduğu görülmektedir.

Okulda okutulan meslek dersleri ders programlarının turizm sektörünün nitelikli ara

kademe insan gücü ihtiyacını karşılama düzeyine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin

konumları itibariyle bir uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir (X2= 39.72 ve p= 0.00).



Bu fark, okul yöneticisi - öğrenci ve meslek dersleri öğretmeni - öğrenci arasında

gerçekleşmiştir (p= 0.00 ve p=0.00).

Bu farklılığın nedeni; sektörle karşı karşıya gelen öğrencinin, kendisinde hissettiği

eksiklikleri kavramasından kaynaklanmış olabilir.

Aritmetik ortalamaların “oldukça” seçeneğinin altında yer almasından dolayı, meslek

dersleri ders programlarının yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir.

3.4.5. Sektörde Kullanılan Bilgisayar Paket Programlarının Müfredatlarda

Bulunmasının Gerekliliği

Tablo 39’da turizm sektöründe kullanılan bilgisayar paket programlarının okulun ders

müfredatında da yer almasının gerekliliğine ilişkin olarak meslek dersleri öğretmenlerinin

görüşleri yer almaktadır.

51

TABLO 39 TURİZM SEKTÖRÜNDE KULLANILAN BİLGİSAYAR PAKET PROGRAMLARININ

MÜFREDATTA YER ALMASININ GEREKLİLİĞİ


Öğretmeni f %

5 Çok 103 60.9

4 Oldukça 44 26.0

3 Kısmen 10 5. 9

2 Çok az 3 1. 8

1 Hiç 4 2. 4

Boş / Geçersiz 5 3. 0

Toplam 169 100.0


Standart Sapma 0.88

Bu konuda, öğretmenlerin yüzde 60.9’u “çok”, yüzde 26’sı ise “oldukça” gerekli

olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir. “Hiç” gerekli olmadığını bildirenlerin oranı ise sadece

yüzde 2.4’tür.

Sonuç olarak, paket programların gerekli olduğu öğretmenler tarafından açıkça ortaya

konulmaktadır. Bu nedenle turizm sektöründe yaygın olarak kullanılan paket programların

müfredatta yer almalarının sağlanması gerekmektedir.

3.4.6. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda Ders Seçme

İmkanının Verilmesi Durumu

Tablo 40’da, öğrencilere ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda ders seçme imkânının

verilmesine ilişkin olarak sorulan soruya, denek grupların verdiği cevaplara ilişkin veriler

görülmektedir.

52

TABLO 40 ÖĞRENCİLERE İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİ DOĞRULTUSUNDA DERS SEÇME

İMKÂNININ VERİLMESİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

4 1.8 6.8 0.2

9 4.0 5.4 0.4

212 94.2 10.8

9.7

225 10.2

4 Oldukça

21 5.7

35.6 1.0

33 8.9

19.9 1.5

316 85.4 16.0 14.4

370 16.8

3 Kısmen

17 4.5

28.8 0.8

59 15.6 35.5

2.7

301 79.8 15.3 13.7

377 17.2

2 Çok az

11 2.6

18.6 0.5

38 8.9

22.9 1.7

377 88.5 19.1 17.2

426 19.4

1 Hiç

6 0.8

10.2 0.3

27 3.4

16.3 1.2

765 95.9 38.8 34.8

798 36.3


166 7.6

1971 89.8

2196 100.0


Standart Sapma 1.11 1.11 1.41 1.38

X2= 94.37 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p


Toplam 2195 4230.07

t- testi

t S.D.. P Okul Yöneticisi – Öğrenci -3.75 2028 0.00* Mes. Ders. Öğretmeni – Öğrenci -3.08 2135 0.00*


53

Araştırmaya katılan grupların yüzde 36.3’ü “hiç”, yüzde 19.4.’ü “çok az”, yüzde

17.2’si “kısmen”, yüzde 16.8’i “oldukça” ve yüzde 10.2’sinin ise “çok” veriliyor şeklinde

cevapladıkları görülmektedir.

Öğrencilerin yüzde 38.8’i “hiç”, okul yöneticilerinin yüzde 35.6’sı “oldukça”, meslek

dersleri öğretmenlerinin ise 35.5’i “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 2.45 ile “çok az” ve “kısmen”

seçeneğinin arasında kaldığı görülmektedir.

Öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda ders seçme imkânının verilmesine

ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluk olduğu




Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci ve meslek dersleri öğretmenleri ile öğrenci

arasında gerçekleşmiştir (t= 3.75, p=0.00), (t= -3.08, p= 0.00)

Aritmetik ortalamaların tamamı dikkate alındığında, öğrencilere ilgi, istek ve

yetenekleri doğrultusunda ders seçme imkanının yeterli düzeyde verilmediği görülmektedir.

3.4.7. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda Bölümlere

Yönlendirilme Durumu

Öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bölümlere yönlendirilmesi

konusunda deneklerin belirtmiş oldukları görüşlere ait veriler Tablo 41’de verilmiştir.

54

TABLO 41 ÖĞRENCİLERİN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİ DOĞRULTUSUNDA BÖLÜMLERE

YÖNLENDİRİLMESİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

SATIR

TOPLAMI

5 Çok

8 1.9

13.6 0.4

10 2.3 6.0 0.5

414 95.8 21.0 18.8

432 19.7

4 Oldukça

29 4.4

49.2 1.3

57 8.6

34.1 2.6

579 87.1 29.4 26.3

665 30.3

3 Kısmen

19 4.3

32.2 0.9

67 15.2 40.1

3.0

356 80.5 18.1 16.2

442 20.1

2 Çok az

3 1.0 5.1 0.1

23 7.7

13.8 1.0

272 91.3 13.8 12.4

298 13.6

1 Hiç

- - - -

10 2.8 6.0 0.5

351 97.2 17.8 16.0

361 16.4


167 7.6

1972 89.7

2198 100.0


Standart Sapma 0.77 0.96 1.39 1.35

X2= 95.04 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 14.02 7.01 3.85 0.02* Grup içi 2195 4003.10 1.82 Toplam

2197 4017.12

t- testi


-2.70

2029

0.01*

Okul Yöneticisi - MeS.D.ers. Öğretmeni -3.67 224 0.00*


55

Araştırmaya katılan grupların yüzde 30.3’ü “oldukça”, yüzde 20.1’i “kısmen”, yüzde

19.7’i “çok”, yüzde 16.4’ü “hiç” ve yüzde 13.6’sı “çok az” cevabını vermişlerdir.

Okul yöneticilerinin yüzde 49.2’si, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 34.1’i ve

öğrencilerin yüzde 29.4’ü “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam



Öğrencilerin ilgi ve istekleri doğrultusunda bölümlere yönlendirilmesine ilişkin

verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluğun olduğu

gözlenmektedir. (X2= 95,04 ve p= 0.00).


manidar bir fark vardır. (F=3.85 ve p= 0.02)

Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci ve meslek dersleri öğretmenleri ile okul

yöneticileri arasında gerçekleşmiştir. (t= 2.70, p=0.01), (t= -3.67, p= 0.00)

Aritmetik ortalamaların tamamı dikkate alındığında; öğrencilerin ilgi, istek ve

yetenekleri doğrultusunda bölümlere yönlendirilmesinin yeterli düzeyde olmadığı

görülmektedir.

3.4.8. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda İş Hayatına

Hazırlanması Durumu

Tablo 42’de, okul yöneticisi, meslek dersleri öğretmenleri ve öğrencilerin ilgi, istek ve

yeteneklerine uygun olarak iş hayatına hazırlanması ile ilgili olarak sorulan soruya, adı geçen

gruplardan anket yoluyla elde edilen veriler görülmektedir.

56

TABLO 42 ÖĞRENCİLERİN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİNE UYGUN OLARAK İŞ HAYATINA

HAZIRLANMASI


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

7 2.2

12.1 0.3

16 5.0 9.6 0.7

298 92.8 15.1 13.5

321 14.6

4 Oldukça

27 3.4

46.6 1.2

60 7.6

36.1 2.7

707 89.0 35.7 32.1

794 36.1

3 Kısmen

21 3.4

46.6 1.2

67 12.0 40.4

3.0

470 84.2 23.8 21.3

558 25.3

2 Çok az

3 0.9 5.2 0.1

22 6.4

13.3 1.0

317 92.7 16.0 14.4

342 15.5

1 Hiç

- - - -

1 0.5 0.6 0.0

186 99.5

9.4 8.4

187 8.5


166 7.5

1978 89.8

2202 100.0


X2= 48.50 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 7.92 3.96 2.98 0.05

Grup içi 2199 2924.65 1.33

Toplam 2201 2932.57 *: p<0.05 düzeyinde manidar

Araştırmaya katılan grupların yüzde 36.1’i “oldukça”, yüzde 25.3’ü “kısmen”, yüzde

15.5’ i “çok az”, yüzde 14.6’sı “çok” ve yüzde 8.5’i ise “hiç” şeklinde görüşlerini

belirtmişlerdir.

57

Okul yöneticilerinin yüzde 46.6’sı, ve öğrencilerin yüzde 35.7’si “oldukça”, meslek

dersleri öğretmenlerinin ise 40.4’ü “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.32 ile “kısmen” seçeneğinin

biraz üstünde olduğu görülmektedir.

Öğrencilerin ilgi istek ve yeteneklerine uygun olarak iş hayatına hazırlanmasına

ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluğun olduğu



manidar bir fark görülmemektedir (F=2.98 ve p= 0.05).

Aritmetik ortalamaların tamamı dikkate alındığında; öğrencilerin ilgi, istek ve

yeteneklerine uygun olarak iş hayatına hazırlanmasının yeterli düzeyde olmadığı

anlaşılmaktadır.

3.4.9. Öğrencilerin İlgi İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda Yüksek Öğretime

Hazırlanması Durumu

Öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak yüksek öğretime hazırlanmaları

ile ilgili olarak denek grupların görüşleri Tablo 43’de gösterilmiştir.

58

TABLO 43 ÖĞRENCİLERİN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİNE UYGUN OLARAK

YÜKSEK ÖĞRETİME HAZIRLANMASI


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

1 1.4 1.7 0.0

6 8.3 3.6 0.3

65 90.3

3.3 2.6

72 3.3

4 Oldukça

12 6.3

20.3 0.5

22 11.5 13.2

1.0

157 82.2

7.9 7.1

191 8.7

3 Kısmen

26 7.5

44.1 1.2

64 18.4 38.3

2.9

258 74.1 13.0 11.7

348 15.8

2 Çok az

15 2.2

25.4 0.7

57 8.5

34.1 2.6

601 89.3 30.4 27.3

673 30.5

1 Hiç

5 0.5 8.5 0.2

18 2.0

10.8 0.8

898 97.5 45.4 40.7

921 41.8


167 7.6

1979 89.8

2205 100.0


Standart Sapma 0.92 0.96 1.09 1.10

X2= 169.51 S.D.= 8 p= 0.00*

Öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak yüksek öğretime hazırlanmaları

konusunda okulları, araştırmaya katılan grupların yüzde 41.8’i “hiç”, yüzde 30.5’i “çok az”,

yüzde 15.8’i “kısmen”, yüzde 8.7’si “oldukça” ve yüzde 3.3’ü “çok” yeterli bulmuşlardır.

Öğrencilerin yüzde 45.4’ü “hiç”, okul yöneticilerinin yüzde 44.1’i “kısmen”, meslek

dersleri öğretmenlerinin ise yüzde 38.1’i “kısmen”, seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 2.01 ile “çok az” seçeneğinin

biraz üstünde olduğu görülmektedir.

59

Öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak yüksek öğretime

hazırlanmalarına ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir

uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir. (X2= 169.51 ve p= 0.00).


manidar bir fark vardır. (F= 50.37 ve p= 0.00).


arasında gerçekleşmiştir. (t= 6.12, p= 0.00), (t= 8.17, p= 0.00).

Aritmetik ortalamaların tamamı dikkate alındığında, öğrencilerin ilgi, istek ve

yeteneklerine uygun olarak yüksek öğretime hazırlanmasının yeterli düzeyde olmadığı

görülmektedir. Bu durum; programların, öğrenciyi mesleğe hazırlamaya yönelik olmasından

kaynaklanmış olabilir.

3.4.10. Öğrencilere Bilgi, Beceri ve Tutumlarını Geliştirme İmkânının Verilmesi

Durumu

Tablo 44’de, öğrencilerin bilgi, beceri ve meslekî tutumlarının gelişmesine okullarda

ne derece imkân verildiğine ilişkin veriler yer almaktadır.

60

TABLO 44 ÖĞRENCİLERE BİLGİ, BECERİ VE TUTUMLARINI ÇOK YÖNLÜ GELİŞTİRME İMKÂNININ

VERİLME DÜZEYİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

10 5.0

17.5 0.5

18 9.0

10.7 0.8

171 85.9

8.6 7.8

199 9.0

4 Oldukça

28 5.1

49.1 1.3

79 14.4 47.0

3.6

442 80.5 22.3 20.0

549 24.9

3 Kısmen

17 3.0

29.8 0.8

49 8.7

29.2 2.2

500 88.3 25.2 22.7

566 25.7

2 Çok az

2 0.4 3.5 0.1

19 3.8

11.3 0.9

483 95.8 24.4 21.9

504 22.8

1 Hiç

- - - -

3 0.8 1.8 0.1

385 99.2 19.4 17.5

388 17.6


168 7.6

1981 89.8

2206 100.0


Standart Sapma 0.77 0.90 1.24 1.23

X2= 117.47 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 146.11 73.05 50.22 0.00*

Grup içi 2203 3204.63 1.45

Toplam 2205 3350.74

t- testi

T S.D.. p


Mes. Ders. Öğretmeni- Öğrenci -7.91 2147 0.00*


61

Tablo 44’de, AAML ve AOTML’de öğrencilere bilgi, beceri ve tutumlarını çok

yönlü geliştirme imkânının verilme düzeyini, araştırmaya katılan grupların yüzde 25.7’si

“kısmen”, yüzde 24.9’u “oldukça”, yüzde 22.8’i “çok az”, yüzde 17.6’sı “hiç” ve yüzde 9’u

da “çok” yeterli bulmuşlardır.

Okul yöneticilerinin yüzde 49.1’i ve meslek dersleri öğretmenlerin yüzde 47’si

“oldukça”, öğrencilerin ise yüzde 25.2’si “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir.

Deneklerin toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 2.85 ile “kısmen”

seçeneğinin biraz altında kaldığı görülmektedir.

Öğrencilere bilgi, beceri ve tutumlarını çok yönlü geliştirme imkânının verilme

düzeyinin belirlenmesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir

uyumsuzluğun olduğu gözlenmektedir (X2= 117.47, ve p= 0.00).



Bu fark, öğrenci - okul yöneticisi ve öğrenci - meslek dersleri öğretmenleri arasında

gerçekleşmiştir (p= 0.00 ve p=0.00).

Bu farklılığın nedeni; öğrencilerin sektörü tanıma ve sektörde çalışma neticesinde

bilgi, beceri ve tutum yönünden eksikliklerini kavramış olmalarından kaynaklanabilir.

Aritmetik ortalamaların tamamı dikkate alındığında; okuldaki öğrencilere bilgi, beceri

ve tutumlarını çok yönlü geliştirme imkânının verilme düzeyinin geliştirilmesi gerekmektedir.

3.4.11. Okulda Uygulanan Öğretme–Öğrenme Yöntemlerinin Öğrenciyi

Öğrenmeye Teşvîk Etme Durumu

Okulda uygulanan öğretme-öğrenme yöntemlerinin öğrenciyi öğrenmeye teşvik etme

durumuna ait elde edilen veriler Tablo 45’de verilmiştir.

62

TABLO 45 OKULDA UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME YÖNTEMLERİNİN ÖĞRENCİYİ

ÖĞRENMEYE TEŞVİK ETME DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

8 3.6

13.6 0.4

17 7.6

10.2 0.8

200 88.9 10.1

9.1

225 10.2

4 Oldukça

34 6.0

57.6 1.5

74 13.0 44.6

3.4

463 81.1 23.4 21.0

571 25.9

3 Kısmen

15 2.5

25.4 0.7

54 9.0

32.5 2.5

529 88.5 26.7 24.0

598 27.1

2 Çok az

2 0.4 3.4 0.1

20 4.2

12.0 0.9

454 95.4 22.9 20.6

476 21.6

1 Hiç

- - - -

1 0.3 0.6 0.0

333 99.7 16.8 15.1

334 15.2


166 7.5

1979 89.8

2204 100.0


X2= 106.21 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik


Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 110.12 55.06 38.28 0.00*

Grup içi 2201 3166.02 1.44

Toplam 2203 3276.14

t- testi

t S.D.. P

Okul Yöneticisi - Öğrenci -5.84 2036 0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni - Öğrenci -6.63 2143 0.00*


63

Yukarıdaki soru ile ilgili olarak araştırmaya katılan grupların görüşleri, yüzde 27.1’i

“kısmen”, yüzde 22.9’u “oldukça”, yüzde 21.6’sı “çok az”, yüzde 15.2’si “hiç” ve yüzde

10.2’si “çok” yeterli şeklindedir.

Okul yöneticilerinin yüzde 57.6’sı ve meslek dersleri öğretmenlerin 44.6’sı

“oldukça”, öğrencilerin yüzde 26.7’si ise “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir.

Deneklerin toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 2.94 ile kısmen


Okulda uygulanan öğretme-öğrenme yöntemlerinin öğrenciyi öğrenmeye teşvik etme

durumunun belirlenmesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle

bir uyumsuzluğun olduğu görülmektedir (X2= 106.21 ve p= 0.00).




arasında gerçekleşmiştir (t= -5.84, p=0.00), (t= -6.63, p=0.00)

Aritmetik ortalamaların tamamı dikkate alındığında; okulda uygulanan öğretme-

öğrenme yöntemlerinin öğrenciyi öğrenmeye teşvik etme doğrultusunda geliştirilmesi

gerektiği anlaşılmaktadır.

3.4.12. Öğrencilerin Sınıf İçi Öğrenme Etkinliklerine Katılmalarına Fırsat

Verilme Durumu

Tablo 46’da, okullar tarafından öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine

katılmalarına fırsat verilme durumuna ilişkin olarak, anket uygulanan gruplara sorulan

sorulara ait elde edilen veriler görülmektedir.

64

TABLO 46 ÖĞRENCİLERİN SINIF İÇİ ÖĞRENME ETKİNLİKLERİNE KATILMALARINA FIRSAT

VERİLME DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

15 2.6

25.4 0.7

33 5.6

19.8 1.5

539 91.8 27.3 24.5

587 26.7

4 Oldukça

33 3.8

55.9 1.5

95 10.9 56.9

4.3

744 85.3 37.7

33.

872 39.6

3 Kısmen

8 1.9

13.6 0.4

28 6.7

16.8 1.3

385 91.4 19.5 17.5

421 19.1

2 Çok az

3 1.4 5.1 0.1

10 4.7 6.0 0.5

198 93.8 10.0

9.0

211 9.6

1 Hiç

- - - -

1 0.9 0.6 0.0

109 99.1

5.5 5.0

110 5.0


167 7.6

1975 89.7

2201 100.0


Standart Sapma 0.78 0.81 1.13 1.10

X2= 37.70 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 9.87 4.93 4.05 0.20

Grup içi 2198 2676.11 1.22

Toplam 2200 2685.98


Okullar tarafından öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine katılmalarına fırsat

verilme durumuna ilişkin olarak, araştırmaya katılan grupların yüzde 39.6’sı “oldukça”, yüzde

26.7’si “çok”, yüzde 19.1’i “kısmen”, yüzde 9.6’sı “çok az” yeterli ve yüzde 5’i ise “hiç”

cevabı ile yetersiz bulmuşlardır.

65

Okul yöneticilerinin yüzde 55.9’u, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 56.9’u ve

öğrencilerin yüzde 37.7’si “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam

verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.73 ile “oldukça” seçeneğinin biraz

altında kaldığı görülmektedir.

Okullar tarafından öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine katılmalarına fırsat

verilme durumuna ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir

uyumsuzluğun olduğu gözlenmektedir (X2= 37.70 ve p= 0.00). Ankette bu soruya verilen cevapların aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde

manidar bir fark görülmemektedir (F=4.05 ve p= 0.20).

Aritmetik ortalamalar dikkate alındığında; öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine

katılmalarına fırsat verilme durumunun “oldukça” seçeneğinin alt ve üst sınırları çevresinde

gerçekleştiği, daha iyiye doğru geliştirilmesinin gerektiği anlaşılmaktadır.

3.4.13. Öğrencilerin Karşılaştığı Öğrenme Güçlüğünün Çözümlenme Durumu

Tablo 47’de, öğrencilerin okulda karşılaştığı öğrenme güçlüklerine yardımcı olunma

düzeyi yer almakta olup; öğrencilerin yüzde 27’sinin “kısmen”, yüzde 23.1’inin ise “çok az”

seçeneğini işaretledikleri görülmektedir. Öğrencilerin beşte birinden biraz fazlası (% 21.9)

“oldukça”, beşte birinden biraz azı (% 18.2) ise “hiç” seçeneğini işaretlemişlerdir.

TABLO 47

ÖĞRENCİLERİN OKULDA KARŞILAŞTIĞI ÖĞRENME GÜÇLÜKLERİNİN ÇÖZÜMLENMESİNDE YARDIMCI OLUNMA DÜZEYİ

Katılma Düzeyi Öğrenci f %

5 Çok 169 8.5 4 Oldukça 438 21.9 3 Kısmen 540 27.0 2 Çok az 462 23.1 1 Hiç 364 18.2 Boş / Geçersiz 25 1.3 Toplam 1998 100.0 Aritmetik Ortalama 2.80 Standart Sapma 1.22

66

Okullarda rehberlik ve yönlendirme servislerinin istenilen düzeyde kurulamamış ve

kurulanların da yeterli hizmeti yapamıyor olmaları ayrıca, bu servisler dışında yönetici ve

öğretmenlerin bu konuya zaman ayıramamaları nedeniyle sonuç “kısmen” düzeyinde çıkmış

olabilir. Okulların rehberlik servislerini gerektiği şekilde faaliyete geçirerek öğrencilere

yardımcı olunmalıdır.

3.4.14. Okuldaki Rehberlik Hizmetinin Öğrencilere Düzenli Verilme Durumu

Okuldaki rehberlik hizmetinin öğrencilere düzenli olarak verilme durumuna ilişkin

sorulan soruya alınan cevaplar Tablo 48’de verilmiştir

TABLO 48

OKULDAKİ REHBERLİK HİZMETİNİN ÖĞRENCİLERE DÜZENLİ VERİLME DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

6 2.2

10.3 0.3

21 7.9

12.5 1.0

240 89.9 12.2 10.9

267 12.1

4 Oldukça

18 4.3

31.0 0.8

50 11.8 29.8

2.3

355 83.9 18.0 16.1

423 19.2

3 Kısmen

17 4.3

29.3 0.8

48 12.3 28.6

2.2

326 83.4 16.5 14.8

391 17.8

2 Çok az

14 2.8

24.1 0.6

43 8.7

25.6 2.0

435 88.4 22.0 19.8

492 22.4

1 Hiç

3 0.5 5.2 0.1

6 1.0 3.6 0.3

617 98.6 31.3 28.1

626 28.5


168 7.6

1973 89.7

2199 100.0


Standart Sapma 1.08 1.08 1.40 1.38

X2= 86.76 S.D.= 8 p= 0.00*

67

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 80.75 40.38 21.50 0.00*

Grup içi 2196 4124.59 1.88

Toplam 2198 4205.34

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi - Öğrenci -3.21 20.29 0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni - Öğrenci -5.81 21.39 0.00*


Araştırmaya katılan grupların yukarıdaki soruya verdiği cevaplar, yüzde 28.5’i “hiç”,

yüzde 22.4’ü “çok az”, yüzde 19.2’si “oldukça”, yüzde 17.8’i “kısmen” ve yüzde 12.1’i ise

“çok” yeterli şeklinde sıralanmaktadır.

Bu soruya, okul yöneticilerinin yüzde 31’i ve meslek dersleri öğretmenlerinin 29.8’i

“oldukça” ve öğrencilerin yüzde 31.3’ü “hiç” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 2.64 ile “çok az” ve “kısmen”

seçeneklerinin ortasında yoğunlaştığı görülmektedir.

Okuldaki rehberlik hizmetinin öğrencilere düzenli verilme durumuna ilişkin verilen

cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir

(X2= 86.76 ve p= 0.00).




arasında gerçekleşmiştir (t= 3.21, p=0.00), (t= -5.81, p= 0.00)

Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneğinin üst ve alt sınırları çevresinde yer

alması; okullarda rehberlik hizmetlerinin öğrencilere düzenli olarak verilme durumunun

yeterli olmadığını ortaya koymaktadır. Bu sorun, okullarda rehberlikle ilgili yüksek öğretim

kurumlarından mezun öğretmenlerin bulunamamasından, rehberlik hizmetinin “kol faaliyeti”

68

olarak diğer öğretmenlerce de verilebilmesinden, rehberlik hizmetlerinin gerektirdiği fiziki

ortamın yetersizliğinden (Birkaç rehber öğretmenin aynı odada görev yapması vb.),

öğrencilerin rehberlik hizmetinden faydalanma konusundaki çekimserliklerinden


3.4.15. Öğrencilerin Sosyal, Kültürel ve Sportif Faaliyetlere Katılmalarına Fırsat

Verilme Durumu

Tablo 49’da, öğrencilerin sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılımına ilişkin

olarak sorulan soruya ilgililerden elde edilen bulgular aşağıdadır.

TABLO 49

ÖĞRENCİLERİN SOSYAL, KÜLTÜREL VE SPORTİF FAALİYETLERE KATILIMI


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

2 1.0 3.4 0.1

9 4.4 5.3 0.4

192 94.6

9.7 8.7

203 9.2

4 Oldukça

15 4.2

25.4 0.7

33 9.2

19.5 1.5

309 86.6 15.6 14.0

357 16.2

3 Kısmen

21 4.9

35.6 1.0

59 13.8 34.9

2.7

347 81.3 17.5 15.7

427 19.3

2 Çok az

20 3.0

33.9 0.9

59 8.8

34.9 2.7

590 88.2 29.8 26.7

669 30.3

1 Hiç

1 0.2 1.7 0.0

9 1.6 5.3 0.4

543 98.2 27.4 24.6

553 25.0


169 7.7

1981 89.7

2209 100.0


Standart Sapma 0.90 0.98 1.30 1.27

X2= 87.97 S.D.= 8 p= 0.00*

69

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 28.31 14.15 8.78 0.00*

Grup içi 2206 3558.07 1.61

Toplam 2208 3586.38

t- testi

T S.D.. p



Kaynak grupların yüzde 30.3’ü “çok az”, yüzde 25.0’ı “hiç”, yüzde 19.3’ü “kısmen”,

yüzde 16.2’si “oldukça ve yüzde 9.2’si “çok” yeterli şeklinde görüş bildirmişlerdir.

Bu soruya, okul yöneticilerinin yüzde 35.6’sı ve meslek dersleri öğretmenlerinin

34.9’u “kısmen”, öğrencilerin yüzde 29.8’i ise “çok az”, seçeneklerini işaretlemişlerdir.

Deneklerin toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 2.54 ile “çok az” ve

“kısmen” seçeneğinin arasında yoğunlaştığı görülmektedir.

Öğrencilerin sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılımına ilişkin sorulan soruya

verilen cevaplar arasında, deneklerin konumları itibariyle bir uyumun olmadığı görülmektedir.

(X2= 87.97 ve p= 0.00).




arasında gerçekleşmiştir (t= -2.61, p=0.01), (t= -3.34, p= 0.00)

Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneğinin alt sınırlarında yer alması öğrencilerin

sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılımının yeterli düzeyde olmadığını göstermektedir.

Bu durum; bazı okulların ikili öğretimde bulunmasından ders ve uygulama saatlerinin

yoğunluğundan, öğrencilerin ders dışında sektörde çalışmalarından kaynaklanmış olabilir.

70

3.4.16. Yönetici ve Öğretmenlerin, Öğrencilerin Ailevi, Kişisel vb. Sorunlarıyla

İlgilenme Durumu

Yönetici ve öğretmenlerin, öğrencilerin ailevi, kişisel vb. sorunlarıyla ilgilenip

ilgilenmediklerine ilişkin olarak sorulan soruya alınan cevaplar Tablo 50’de verilmiştir.

TABLO 50 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN, ÖĞRENCİLERİN AİLEVİ, KİŞİSEL VB.

SORUNLARIYLA İLGİLENME DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

22 7.6

37.9 1.0

25 8.6

14.9 1.1

243 83.8 12.3 11.0

290 13.1

4 Oldukça

18 3.7

31.0 0.8

71 14.7 42.3

3.2

393 81.5 19.8 17.8

482 21.8

3 Kısmen

12 2.3

20.7 0.5

53 10.3 31.5

2.4

451 87.4 22.8 20.4

516 23.4

2 Çok az

6 1.3

10.3 0.3

18 3.8

10.7 0.8

445 94.9 22.5 20.2

469 21.3

1 Hiç

- - - -

1 0.2 0.6 0.0

448 99.8 22.6 20.3

449 20.4


168 7.6

1980 89.8

2206 100.0


Standart Sapma 1.01 0.89 1.33 1.32

X2= 134.29 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

71

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 180.42 90.21 53.94 0.00*

Grup içi 2203 3684.41 1.67

Toplam 2205 3864.83

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi – Öğrenci

-6.81 2036 0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni – Öğrenci -7.99 2146 0.00*


Soruya, araştırmaya katılan grupların yüzde 23.4’ü “kısmen”, yüzde 21.8’i “oldukça”,

yüzde 21.3’ü “kısmen”, yüzde 20.4’ü “hiç” ve yüzde 13.1’i de “çok” derecesinde yeterli

cevabı vermişlerdir.

Meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 42.3’ü “oldukça”, okul yöneticilerinin yüzde

37.9’u “çok”, öğrencilerin ise yüzde 22.8’i “kısmen” seçeneklerini işaretlemişlerdir.



Yönetici ve öğretmenlerin, öğrencilerin ailevi, kişisel vb. sorunlarıyla ilgilenme

durumlarına ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyum

olmadığı görülmektedir (X2= 134.29 ve p= 0.00).




arasında gerçekleşmiştir (t= -6.81, p=0.00), (t= -7.99, p= 0.00) Farklılığın nedeni; öğrenci

sorunlarının çözümlenmesinde yönetici ve öğretmenlerin yetersiz görülmesinden, psikolog

öğretmenlerin tüm okullarda yeterince bulunmamasından kaynaklanmış olabilir. Bu durum,

öğrenci sorunlarıyla ilgilenilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

72

3.4.17. Yabancı Dille Eğitim Yerine Yoğunlaştırılmış Yabancı Dil Öğretiminin

Verilmesi

Okulda yabancı dille eğitim yerine yoğunlaştırılmış yabancı dil öğretimi verilmesinin

gerekliliğine ilişkin olarak deneklerden elde edilen veriler Tablo 51’de sunulmuştur.

TABLO 51

OKULDA YABANCI DİLLE EĞİTİM YERİNE YOĞUNLAŞTIRILMIŞ YABANCI DİL ÖĞRETİMİ VERİLMESİNİN GEREKLİLİĞİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

11 1.0

19.3 0.5

38 3.4

23.9 1.7

1078 95.7 54.7 49.3

1127 51.6

4 Oldukça

20 3.6

35.1 0.9

44 8.0

27.7 2.0

485 88.3 24.6 22.2

549 25.1

3 Kısmen

16 5.5

28.1 0.7

47 16.0 29.6

2.2

230 78.5 11.7 10.5

293 13.4

2 Çok az

4 3.9 7.0 0.2

16 15.5 10.1

0.7

83 80.6

4.2 3.8

103 4.7

1 Hiç

6 5.3

10.5 0.3

14 12.4

8.8 0.6

93 82.3

4.7 4.3

113 5.2


159 7.3

1969 90.1

2185 100.0


Standart Sapma 5.24 1.21 1.10 1.13

X2= 105.59 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 104.45 52.22 42.10 0.00*

Grup içi 2182 2706.33 1.24

Toplam 2184 2810.78

73

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi – Öğrenci 5.04 2024 0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni – Öğrenci 7.93 2126 0.00*


Araştırmaya katılan gruplar, okulda yabancı dil ile eğitim yerine, yoğunlaştırılmış

eğitim verilmesine ilişkin öneriyi, yüzde 51.6’sı “çok”, yüzde 25.1’i “oldukça”, yüzde 13.4’ü

“kısmen”, yüzde 5.2’si “hiç”, yüzde 4.7’ si “çok az” gerekli bulmuşlardır.

Okul yöneticilerinin yüzde 35.1’i “oldukça”, öğrencilerin yüzde 54.7’si “çok”, meslek

dersleri öğretmenlerinin ise 29.6’sı “kısmen” seçeneğini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam

verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 4.13 ile “oldukça” seçeneğinin biraz


Okulda yabancı dil ile eğitim yerine yoğunlaştırılmış eğitim verilmesine ilişkin

verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumun olduğu gözlenmektedir.

(X2= 105.59 ve p= 0.00).


manidar bir fark vardır (F=42.10 ve p= 0.00). Bu fark, okul yöneticisi - öğrenci ve meslek

dersleri öğretmenleri - öğrenciler arasında gerçekleşmiştir (t= 5.04, p=0.00). (t=7.93, p=0.00)

Aritmetik ortalamalar dikkate alındığında; grupların yabancı dille eğitim yerine

yoğunlaştırılmış yabancı dil öğretimi verilmesini benimsediği görülmektedir.

3.4.18. Hazırlık Sınıfında Okutulmakta Olan Yabancı Dil Derslerinin Yabancı

Dille Verilen Diğer Derslerin Öğrenilmesine Katkı Durumu

Tablo 52’de, hazırlık sınıfında verilen yabancı dil derslerinin okutulmakta olan

derslerin öğrenilmesine katkı durumuna ilişkin veriler yer almaktadır.

74

TABLO 52 HAZIRLIK SINIFINDA VERİLEN YABANCI DİL DERSLERİNİN OKUTULMAKTA OLAN

PROGRAMLARIN ÖĞRENİLMESİNE KATKI DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

10 1.9

17.5 0.5

23 4.3

14.0 1.0

502 93.8 25.4 22.8

535 24.3

4 Oldukça

21 2.7

36.8 1.0

63 8.2

38.4 2.9

688 89.1 34.8 31.3

772 35.1

3 Kısmen

15 3.0

26.3 0.7

43 8.5

26.2 2.0

446 88.5 22.5 20.3

504 22.9

2 Çok az

3 1.2 5.3 0.1

27 10.5 16.5

1.2

227 88.3 11.5 10.3

257 11.7

1 Hiç

8 6.1

14.0 0.4

8 6.1 4.9 0.4

115 87.8

5.8 5.2

131 6.0

Sütun Toplamı 5.7 2.6

164 7.5

1978 89.9

2199 100.0


Standart Sapma 6.95 1.07 1.15 1.14

X2= 22.86 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik


Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 10.18 5.09 3.87 0.20

Grup içi 2196 2886.85 1.31

Toplam 2198 2897.03


Araştırmaya katılan grupların yüzde 35.1’i “oldukça”, yüzde 24.3’ü “çok”, yüzde

22.9’u “kısmen”, yüzde 11.7’si “çok az”, yüzde 6 sı ise “hiç” düzeyinde yeterli bulmuşlardır.

75

Öğretmenlerin yüzde 38.4’ü, okul yöneticilerinin yüzde 36.8’i ve öğrencilerin yüzde

34.8’i “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam verdiği cevaplara

bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.60 ile “kısmen” seçeneğinin biraz üstünde olduğu

görülmektedir.

Okutulmakta olan derslere, yabancı dil derslerinin katkı durumunun belirlenmesiyle

ilgili olarak verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluğun

olduğu gözlenmektedir (X2= 22.86, ve p= 0.00). Bu uyumsuzluğun nedeni; meslek dersleri

öğretmenleri ile öğrencilerin, programların uygulanması süreci içinde iken öğrencideki

eksiklikleri kavramış olmalarından kaynaklanmış olabilir.


manidar bir fark bulunmamaktadır (F=3.87 ve p= 0.20).

Aritmetik ortalamalar dikkate alındığında; hazırlık sınıfında verilen yabancı dil

derslerinin, okutulmakta olan programlar açısından geliştirilmesi gerekmektedir.

3.4.19. Meslek Derslerinin Yabancı Dille Öğretilmesinin Gerekliliği

Tablo 53’de, meslek derslerinin yabancı dille verilmesinin gerekli olup olmadığına

ilişkin olarak yöneltilen soruya ait deneklerin değerlendirmeleri yer almaktadır.

76

TABLO 53 MESLEK DERSLERİNİN YABANCI DİLLE VERİLMESİNİN GEREKLİLİĞİ


Okul Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

6 1.1

10.3 0.3

23 4.3

13.9 1.1

508 94.6 25.9 23.2

537 24.5

4 Oldukça

13 3.1

22.4 0.6

35 8.5

21.2 1.6

365 88.4 18.6 16.7

413 18.9

3 Kısmen

17 4.5

29.3 0.8

40 10.6 24.2

1.8

319 84.8 16.2 14.6

376 17.2

2 Çok az

6 1.9

10.3 0.3

29 9.4

17.6 1.3

273 88.6 13.9 12.5

308 14.1

1 Hiç

16 2.9

27.6 0.7

38 6.9

23.0 1.7

500 90.3 25.4 22.9

554 25.3


165 7.5

1965 89.8

2188 100.0


Standart Sapma 1.35 1.36 1.54 1.52

X2= 27.96 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 10.04 5.02 2.16 0.12

Grup içi 2185 5072.66 2.32

Toplam 2187 5082.70


Araştırmaya katılan grupların yüzde 25.3’ ü “hiç”, yüzde 24.5’i “çok”, yüzde 18.9’u

“oldukça”, yüzde 17.2’si “kısmen” ve yüzde 14.1’i “çok az” cevabını vermişlerdir.

77

Okul yöneticilerinin yüzde 29.3’ü “kısmen”, öğrencilerin yüzde 25.9’u “çok”, meslek

dersleri öğretmenlerinin ise 24.2’si “kısmen”, seçeneğini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam

verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.03 ile kısmen düzeyinde olduğu

görülmektedir.

Meslek derslerinin yabancı dille verilmesine ilişkin verilen cevaplar arasında

deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir (X2= 27.96 ve p=

0.00). Ankette bu soruya verilen cevapların aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde

manidar bir fark olmadığı görülmektedir (F=2.16 ve p= 0.12).

3.4.20. Matematik ve Fen Gurubu Derslerinin Yabancı Dille Öğretilmesinin

Gerekliliği

Okullarda matematik ve fen grubu derslerinin yabancı dille verilmesinin uygunluk

durumuna ilişkin olarak sorulan soruya kaynak gruplardan elde edilen veriler Tablo 54’de

görülmektedir.

TABLO 54

AOTML VE AAML’NDE MATEMATİK VE FEN GRUBU DERSLERİN YABANCI DİLLE VERİLMESİNİN UYGUNLUK DURUMU

Katılma Düzeyi Okul Yöneticisi Öğrenci

f % f % 5 Çok 3 5.1 224 11.2 4 Oldukça 3 5.1 141 7.1 3 Kısmen 6 10.2 216 10.8 2 Çok az 16 27.1 288 14.4 1 Hiç 29 49.1 1099 55.0 Boş / Geçersiz 2 3.4 30 1.5 Toplam 59 100.0 1998 100.0 Aritmetik Ortalama 1.86 2.03 Standart Sapma 1.14 1.40

Xy-Xöğc.= -0.17 t= -0.94 p= 0.35 *: p<0.05 düzeyinde manidar

78

Bu konu ile ilgili olarak, okul yöneticilerinin yüzde 49.1’i, öğrencilerin de yüzde 55’i

“hiç” uygun olmadığını belirtmişlerdir. Aynı konuda yöneticilerin yüzde 27.1’i, öğrencilerin

ise yüzde 14.4’ü “çok az” uygun bulduklarını ifade etmişlerdir.


sapma, okul yöneticileri için 1.14, öğrenciler için ise 1.40’dır. Grupların görüşleri birbirine paralel olup, 0.05 düzeyinde bir manidarlık

bulunmamaktadır. Grupların aritmetik ortalamalarının düşük olması, matematik ve fen grubu

derslerinin yabancı dille verilmesinin uygun görülmediğini ortaya koymaktadır.

3.4.21. Okulda Verilen Yabancı Dil Eğitiminin Pratik Uygulamadaki Yeterliliği

Tablo 55’de, okullarda verilen yabancı dil eğitiminin pratik uygulamalar açısından

yeterlik durumuna ilişkin olarak kaynak gruplardan elde edilen veriler sunulmuştur.

TABLO 55

AOTML VE AAML’NDE VERİLEN YABANCI DİL EĞİTİMİNİN PRATİK UYGULAMALAR AÇISINDAN YETERLİK DURUMU


Öğretmeni

Öğrenci

f % f % 5 Çok 11 6.5 211 10.6

4 Oldukça 57 33.7 479 24.0

3 Kısmen 67 39.6 553 27.6

2 Çok az 22 13.1 513 25.6

1 Hiç 4 2.4 217 10.9

Boş / Geçersiz 8 4.7 25 1.3

Toplam 169 100.0 1998 100.0



Xöğt. -Xöğc.= 0.33 t= 3.47 p= 0.00* *: p<0.05 düzeyinde manidar

79

Yabancı dil derslerinin pratik uygulamadaki yeterlik durumuna ilişkin olarak meslek

dersleri öğretmenlerinin yüzde 39.6’sı, öğrencilerin de yüzde 27.6’sı yabancı dil eğitiminin

“kısmen” yeterli olduğunu belirtmişlerdir. Aynı konuda öğretmenlerin yüzde 33.7 si,

öğrencilerin ise yüzde 24’ü yabancı dil eğitimini “oldukça” yeterli bulmuşlardır.


sapma meslek dersleri öğretmenleri için 0.88, öğrenciler için ise 1.17’dir. Gruplar arasında

0.05 düzeyinde manidar bir farkın olduğu görülmektedir. Elde edilen veriler; yabancı dil

eğitiminin pratik uygulamalar açısından geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

3.5. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’deki Beceri Eğitimi

3.5.1. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Aldığı Yer

3308 Sayılı Yasa gereği öğrencilerin yapmak zorunda oldukları beceri eğitimini,

nerede yaptıklarına ilişkin sorulan soruya verilen cevaplar Tablo 56’da verilmiştir.

TABLO 56

ÖĞRENCİNİN BECERİ EĞİTİMİNİ ALDIĞI YER

Beceri Eğitiminin Alındığı Yer Öğrenci

f %

Okulun bünyesinde bulunan tesislerde (uygulama oteli, mutfak vb.)

537 26.9

Okulun bulunduğu yerleşim merkezindeki (il/ilçe) bir işletmede

957 48.0

Okulun bulunduğu yerleşim merkezi (il/ilçe) dışındaki bir işletmede

504 25.1

Toplam 1998 100.0

Tablo 56’da; öğrencilerin beceri eğitimi aldıkları yerlere ilişkin verdikleri cevaplar yer

almakta olup, öğrencilerin yüzde 48’inin, okulun bulunduğu merkezdeki bir işletmede eğitim

aldığı, yüzde 26.9’unun ise okulun bünyesinde bulunan tesislerde beceri eğitimi aldıkları

görülmektedir. Geriye kalan yüzde 25.1’lik bir öğrenci grubu da okullarının bulunduğu

yerleşim merkezleri dışındaki işletmelerde uygulama yaptıklarını belirtmişlerdir.

80

Öğrencilerin yarıya yakınının, okulun bulunduğu yerleşim merkezinde uygulama

yapıyor olmaları, öğrencilerin denetimi ve diğer işlemler açısından yararlı bir durum olarak

değerlendirilebilir. Ayrıca, öğrencilerin dörtte birinin okul tesislerini kullanma imkânına sahip

olmaları iyi bir gösterge olarak açıklanabilir.

3.5.2. Beceri Eğitimi İçin İşletme İmkanlarının Yeterliliği

3308 Sayılı Yasa gereği, işletmelerde yapılması gereken beceri eğitiminin yapıldığı

işyerlerinin öğrencilerin meslekî beceri kazanabilmesi için yeterlik durumuna ilişkin veriler

Tablo 57’de verilmektedir.

TABLO 57

İŞLETMELERDEKİ EĞİTİM İMKÂNLARININ, ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANABİLMESİNDEKİ YETERLİK DERECESİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

8 2.5

13.6 0.4

7 2.2 4.1 0.3

305 95.3 15.4 13.8

320 14.5

4 Oldukça

22 3.5

37.3 1.0

66 10.6 39.1

3.0

535 85.9 27.1 24.3

623 28.3

3 Kısmen

25 4.0

42.4 1.1

77 12.3 45.6

3.5

522 83.7 26.4 23.7

624 28.3

2 Çok az

4 0.9 6.8 0.2

15 3.5 8.9 0.7

415 95.6 21.0 18.8

434 19.7

1 Hiç

- - - -

4 2.0 2.4 0.2

198 98.0 10.0

9.0

202 9.2


169 7.7

1975 89.7

2203 100.0


Standart Sapma 0.81 0.79 1.21 1.18

X2= 79.98 S.D.= 8 p= 0.00*

81

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 13.31 6.66 4.80 0.01*

Grup içi 2200 3049.70 1.39

Toplam 2202 3063.01

t- testi

t S.D.. p



Tablo 57’de, “işletmelerdeki eğitim imkânlarının, öğrencilerin meslekî beceri

kazanabilmesindeki yeterlik derecesine” ilişkin sorulan soruya; araştırmaya katılan grupların

yüzde 28.3’ü “oldukça”, yüzde 28.3’ü “kısmen”, yüzde 19.7’si “çok az”, yüzde 14.5’i “çok”

ve yüzde 9.2’si “hiç” cevabını vermiştir.

Meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 45.6’sı, okul yöneticilerinin yüzde 42.4’ü

“kısmen”, öğrencilerin ise yüzde 27.1’i “oldukça” seçeneğini işaretlemişlerdir. Grupların

toplam verdiği cevaplara bakıldığında aritmetik ortalamanın 3.19 ile “kısmen” seçeneğinin

biraz üzerinde olduğu görülmektedir.

İşletmelerdeki eğitim imkânlarının, öğrencilerin meslekî beceri kazanabilmesindeki

yeterlik derecesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle

uyumsuzluk gözlenmektedir (X2= 79.98 ve p= 0.00).



Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci arasında gerçekleşmiştir (t= -2.56, p=0.01).

Elde edilen veriler; işletmelerdeki eğitim imkanlarının, öğrencilerin meslekî beceri

kazanabilmesi yönünde geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu durum;

işletmelerdeki eğitim imkanlarının yetersiz olmasından veya öğrencilerin çeşitli

sorunlarından (ailevi sorunları, işletme personeli-öğrenci ilişkilerinden kaynaklanan sorunlar,

psikolojik sorunlar vb.) kaynaklanmış olabilir.

82

3.5.3. İşletmede Kazanılan Becerilerin Okulda Alınan Bilgilerle Uyumluluğu

Okulda alınan bilgilerle işletmelerde kazanılan becerilerin uyumluluğu ile ilgili olarak

denek gruplardan elde edilen veriler Tablo 58’de verilmektedir.

TABLO 58

ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE KAZANDIĞI BECERİLERİN, OKULDA ALDIĞI BİLGİLERLE İLİŞKİ DERECESİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

7 3.3

11.9 0.3

7 3.3 4.2 0.3

199 93.4 10.1

9.0

213 9.7

4 Oldukça

24 4.7

40.7 1.1

68 13.3 41.2

3.1

419 82.0 21.2 19.1

511 23.2

3 Kısmen

20 3.3

33.9 0.9

69 11.4 41.8

3.1

517 85.3 26.2 23.5

606 27.6

2 Çok az

8 1.4

13.6 0.4

21 3.7

12.7 1.0

534 94.8 27.0 24.3

563 25.6

1 Hiç

- - - -

- - - -

306 100.0 15.5 13.9

306 13.9


165 7.5

1975 89.8

2199 100.0


Standart Sapma 0.88 0.76 1.22 1.19

X2= 104.51 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 66.85 33.43 24.01 0.00*

Grup içi 2196 3057.39 1.39

Toplam 2198 3124.24

83

t- testi

t S.D.. p



Tablo 58’de, öğrencilerin işletmede kazandıkları becerilerin okulda aldıkları bilgilerle

ilişki derecesine bakıldığında araştırmaya katılan grupların yüzde 27.6’sının “kısmen”, yüzde

25.6’sının “çok az” , yüzde 23.2’sinin “oldukça”, yüzde 13.9’unun “hiç”, yüzde 9.7’sinin de

“çok” seçeneğini tercih ettikleri görülmektedir.

Okul yöneticilerinin yüzde 40.7’si “oldukça”, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde

41.8’i “kısmen” ve öğrencilerin yüzde 27’si “çok az” seçeneğini işaretlemişlerdir. Katılan

grupların toplam verdiği cevaplara bakıldığında, aritmetik ortalamanın 2.89 ile kısmen


Öğrencilerin işletmede kazandıkları becerilerin okulda aldıkları bilgilerle ilişki

derecesine bakıldığında, cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluğun

olduğu görülmektedir (X2= 104.51 ve p= 0.00).



Bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci ve meslek dersleri öğretmeni ile öğrenci arasında

gerçekleşmiştir (t= -4.23, p=0.00), (t= -5.57, p=0.00).

Elde edilen veriler; işletmelerde yapılan uygulamalarla, okulda verilen eğitimin uyum

sağlama düzeyinin düşük oranda olduğunu ortaya çıkarmaktadır. İşletmelerde yapılan

uygulamaya yönelik bir eğitim programının okullarda uygulanması, öğrencilerin istihdamı ve

mezuniyet sonrası başarı açısından önem taşımaktadır. Okullarda uygulanan eğitim

programları; sektörün beklentileri doğrultusunda hazırlanarak, yaşanan hızlı değişim ve

gelişmelere göre düzenlenmelidir. Eğitim programlarının ve ders kitaplarının

güncelleştirilememiş olması, uygulamalarla verilen eğitim arasındaki ilişkinin düşük

çıkmasının nedeni olabilir.

84

3.5.4. Meslekî Beceri Verilen İşletmelerde Uygulanan Yöntemlerin Uygunluk

Derecesi

Tablo 59’da, öğrencilerin işletmelerde meslekî beceri kazanabilmeleri için uygulanan

yöntemlerin uygunluk derecesine ilişkin sorulan soruya verilen cevaplarla ilgili toplanan

veriler görülmektedir.

TABLO 59

ÖĞRENCİLERİN, İŞLETMELERDE MESLEKÎ BECERİ KAZANABİLMELERİ İÇİN UYGULANAN YÖNTEMLERİN UYGUNLUK DERECESİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

2 1.0 3.4 0.1

2 1.0 1.2 0.1

201 98.0 10.2

9.2

205 9.3

4 Oldukça

16 2.8

27.1 0.7

44 7.7

26.2 2.0

513 89.5 26.1 23.4

573 26.1

3 Kısmen

30 4.6

50.8 1.4

89 13.8 53.0

4.1

528 81.6 26.8 24.1

647 29.5

2 Çok az

6 1.2

10.2 0.3

26 5.2

15.5 1.2

471 93.6 23.9 21.5

503 22.9

1 Hiç

5 1.9 8.5 0.2

7 2.6 4.2 0.3

254 95.5 12.9 11.6

266 12.1


168 7.7

1967 89.7

2194 100.0


Standart Sapma 0.93 0.80 1.19 1.16

X2= 80.63 S.D.= 8 p= 0.00*

85

Varyans Analizi

Serbestlik


Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 1.50 0.75 0.56 0.57

Grup içi 2191 2957.27 1.35

Toplam 2193 2958.77


Araştırmaya katılan grupların yüzde 29.5’i “kısmen”, yüzde 26.1’i “oldukça”, yüzde

22.9’u “çok az”, yüzde 12.1’i “hiç”, yüzde 9.3’ü ise “çok” cevabını vermişlerdir.

Okul yöneticilerinin yüzde 50.8’i, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 53’ü,

öğrencilerin yüzde 26.8’i “kısmen” seçeneğini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam verdiği

cevapların aritmetik ortalaması 2.97 ile “kısmen” seçeneğinde yoğunlaşmıştır.

Öğrencilerin, işletmelerde meslekî beceri kazanabilmeleri için yapılan uygulamanın

uygunluk derecesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir

uyumsuzluğun olduğu gözlenmektedir (X2= 80.63 ve p= 0.00).


manidar bir fark bulunmamaktadır (F=0.56 ve p= 0.57). Elde edilen veriler; öğrencilerin işletmelerde meslekî beceri kazanabilmeleri için

uygulanan yöntemlerin uygunluk derecesinin düşük olduğunu ortaya koymaktadır.

3.5.5. İşletmelerde Beceri Eğitiminden Sorumlu Personelin Öğrencilerin Meslekî

Beceriler Kazanmasına Yardımcı Olma Durumu

Tablo 60’da, beceri eğitimi yapılan işletmelerde, öğrencilerin eğitiminden sorumlu

personelin, öğrencilerin meslekî beceriler kazanmasına yardımcı olma durumuna ilişkin

sorulan soruya kaynak gruplardan alınan veriler görülmektedir.

86

TABLO 60 BECERİ EĞİTİMİ YAPILAN İŞLETMELERDE EĞİTİMDEN SORUMLU PERSONELİN,

ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİLERİ KAZANMASINA YARDIMCI OLMA DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

7 2.3

11.9 0.3

9 3.0 5.4 0.4

284 94.7 14.4 12.9

300 13.7

4 Oldukça

15 2.7

25.4 0.7

40 7.3

24.1 1.8

491 89.9 24.9 22.4

546 24.9

3 Kısmen

23 4.0

39.0 1.0

65 11.3 39.2

3.0

486 84.7 24.7 22.2

574 26.2

2 Çok az

11 2.3

18.6 0.5

44 9.3

26.5 2.0

418 88.4 21.2 19.1

473 21.6

1 Hiç

3 1.0 5.1 0.1

8 2.7 4.8 0.4

290 96.3 14.7 13.2

301 13.7


166 7.6

1969 89.7

2194 100.0


Standart Sapma 1.05 0.96 1.28 1.25

X2= 41.81 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 2.06 1.03 0.66 0.52

Grup içi 2191 3418.64 1.56


87

Araştırmaya katılan grupların bu soruya yüzde 26.2’si “kısmen”, yüzde 24.9’u

“oldukça”, yüzde 21.6’sı “çok az”, yüzde 13.7’si “çok” ve yüzde 13.7’si ise “hiç” cevabını

vermişlerdir.

Meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 39.2’si, okul yöneticilerinin yüzde 39’u

“kısmen” ve öğrencilerin yüzde 24.9’u “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevapların aritmetik ortalaması 3.03 ile “kısmen” seçeneğinde

yoğunlaşmıştır.

Beceri eğitimi yapılan işletmelerde, “eğitimden sorumlu personelin, öğrencilerin

meslekî becerileri kazanmasına yardımcı olma durumuna” ilişkin verilen cevaplar arasında

deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluk olduğu gözlenmektedir (X2= 41.81 ve

p= 0.00).


manidar bir fark yoktur (F=0.66 ve p= 0.52).

Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneğinin yakın alt ve üst sınırlarında yer alması;

işletmelerde yeterli sayıda usta öğretici bulunmamasından, usta öğreticilerin

deneyimsizliğinden, formasyon eksikliğinden veya beceri eğitimini önemsememelerinden,

usta öğretici –öğrenci sorunlarından kaynaklanmış olabilir. Bu sorun, beceri eğitimi yapılacak

işletmelerin seçiminde “usta öğretici” unsuruna dikkat edilmesi gerektiğini ortaya koymaktır.

3.5.6. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Yaptığı İşletmelerde Branşında Çalışma

İmkanı Verilmesi

Beceri eğitimi yapılan işletmelerde, öğrencilerin mesleklerinin gerektirdiği işlerde

çalışmalarına ne derece imkân verildiğine ilişkin sorulan soruyla ilgili olarak elde edilen

veriler Tablo 61’de verilmektedir.

88

TABLO 61 BECERİ EĞİTİMİ YAPILAN İŞLETMELERDE ÖĞRENCİLERİN, MESLEĞİNİN

GEREKTİRDİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMALARINA İMKÂN VERİLMESİ


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

4 1.2 6.8 0.2

3 0.9 1.8 0.1

335 98.0 17.0 15.3

342 15.6

4 Oldukça

18 3.4

30.5 0.8

46 8.7

27.4 2.1

464 87.9 23.6 21.1

528 24.1

3 Kısmen

20 4.1

33.9 0.9

72 14.7 42.9

3.3

398 81.2 20.2 18.1

490 22.3

2 Çok az

17 3.6

28.8 0.8

40 8.4

23.8 1.8

419 88.0 21.3 19.1

476 21.7

1 Hiç

- - - -

7 1.9 4.2 0.3

352 98.1 17.9 16.0

359 16.4


168 7.7

1968 89.7

2195 100.0


Standart Sapma 0.93 0.87 1.36 1.31

X2= 96.82 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 1.31 0.66 0.38 0.69

Grup içi 2192 3806.54 1.74


89

Bu soruyla ilgili olarak araştırmaya katılan grupların yüzde 24.1’i “oldukça”, yüzde

22.3’ü “kısmen”, yüzde 21.7’si “çok az”, yüzde 16.4’ü “hiç”, yüzde 15.6’sı ise “çok” şeklinde

cevap vermişlerdir.

Meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 42.9’u ile okul yöneticilerinin yüzde 33.9’u

“kısmen”, öğrencilerin ise yüzde 23.6’sı “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir.


seçeneğinde yoğunlaştığı görülmektedir.

Beceri eğitimi yapılan işletmelerde öğrencilerin, mesleğin gerektirdiği işlerde

çalışmalarına imkân verilmesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları

itibariyle bir uyumsuzluk vardır (X2= 96.82 ve p= 0.00).


manidar bir fark bulunmamaktadır (F=0.38 ve p= 0.69).

Öğrencilerin yasa gereği, meslekleriyle ilgili işlerde programlarına bağlı olarak

rotasyon uygulanması gerekmektedir. Bu tabloda görülen aritmetik ortalamalar “kısmen”

düzeyinde kalmakta, yetersiz ve olumsuz bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. İşverenlerin,

öğrencilerin eğitiminden çok kendi işyerlerindeki işlerin yapılmasını ön planda tutmaları bu

sonucu ortaya çıkarmış olabilir.

3.5.7. Beceri Eğitimine İlişkin Raporların Okula Düzenli Olarak Verilme

Durumu

İşletmelerde kazanılan beceri eğitimine ait konulara ait raporların okula verilmesi ile

ilgili olarak denek gruplardan elde edilen veriler Tablo 62’de görülmektedir.

90

TABLO 62 ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE ALDIĞI BECERİ EĞİTİMİNE İLİŞKİN RAPORLARIN

OKULA DÜZENLİ OLARAK İLETİLME DURUMU

Katılma Düzeyi Okul Yöneticisi Meslek Dersleri

Öğretmeni f % f %

5 Çok 10 16.9 27 16.0 4 Oldukça 25 42.4 83 49.0 3 Kısmen 13 22.0 33 19.5 2 Çok az 8 13.6 16 9.5 1 Hiç 3 5.1 6 3.6 Boş / Geçersiz - - 4 2.4 Toplam 59 100.0 169 100.0 Aritmetik Ortalama 3.53 3.66 Standart Sapma 1.09 0.99

XY-XÖ = -0.13 t= 0.84 p= 0.40

Öğrencilerin işletmede aldığı beceri eğitimine ilişkin raporların okula düzenli olarak

iletilme durumuna ilişkin yöneticilerin yüzde 42.4’ü “oldukça” düzenli iletildiğini belirtirken,

bu görüşe paralel olarak öğretmenlerinde yüzde 49’u “oldukça” düzenli olarak söz konusu

belgelerin işletmeler tarafından okula iletildiğini ifade etmişlerdir. Gerek öğretmenler gerekse

yöneticiler yüzde 16 düzeyinde “çok” düzenli olarak belgelerin okullara iletildiğini

belirtmişlerdir.

Yöneticilerin ve öğretmenlerin görüşleri arasında 0.05 düzeyinde manidarlık

bulunmamaktadır. Her iki kaynak grubun görüşleri birbirini desteklemekte ve işyerleriyle

yazışmaların düzenli olarak yapıldığı vurgulanmaktadır. Bu sonuç, uygulamanın başarısını

olumlu yönde etkileyecek bir sonucu işaret etmektedir. Koordinatör öğretmenlerin,

öğrencilerin işletmelerdeki eğitimlerini düzenli olarak izlemelerinin yasal zorunluluk olması,

işyerleri ile okulların düzenli iletişimlerini sağlama durumunu ortaya çıkarmış olabilir.

3.5.8. Öğrencilerin İşletmede Gördüğü Beceri Eğitimi Sırasında Sorunlarla

Karşılaşma Durumu

İşletmelerde yapılan beceri eğitimi sırasında sorunlarla karşılaşma durumuna ilişkin

yönetici, öğretmen ve öğrenci bulguları Tablo 63’de görülmektedir.

91

TABLO 63 ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE GÖRDÜĞÜ BECERİ EĞİTİMİ SIRASINDA SORUNLARLA

KARŞILAŞMA DURUMU

Sorunlarla Karşılaşma Yönetici Öğretmen Öğrenci

f % f % f % Evet 56 94.9 165 97.6 1459 73.0 Hayır 3 5.1 4 2.4 539 27.0 Toplam 59 100.0 169 100.0 1998 100.0

Tablo 63’de görüldüğü gibi; kaynak gruplardan yöneticilerin yüzde 94.9’u,

öğretmenlerin yüzde 97.6’sı ve öğrencilerin yüzde 73’ü öğrencilerin işletmelerde gördükleri

beceri eğitimi sırasında sorunlarla karşılaştığını belirtmektedir. Sonuç olarak, öğrencilerin

işletmelerde yaptıkları eğitimde sorunlar yaşandığı ortaya çıkmaktadır. Kaynak grupların

üçünün de birbirlerini destekler durumda olduğu görülmektedir.

3.5.9. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Aldığı İşletmelerde Karşılaştığı Sorunlar Beceri eğitimi sırasında öğrencilerin karşılaştıkları sorunların çeşitleri ve elde edilen

veriler Tablo 64’de görülmektedir.

TABLO 64 İŞLETMELERDEKİ BECERİ EĞİTİMİ SIRASINDA ÖĞRENCİLERİN KARŞILAŞTIKLARI

SORUNLAR

Beceri Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar Yönetici Öğretmen Öğrenci f % f % f %

İşyeri yetkilisinin beceri eğitimine olumsuz yaklaşımı 35 62.5 83 50.0 403 27.6

Uygulama yapılan işletmelerin çalışma koşullarının uygun olmayışı 30 53.5 92 55.7 633 43.3

Usta öğreticilerin sayıca yetersiz olması 35 62.5 106 64.2 345 23.6 Ulaşım güçlüğü 19 33.9 39 23.6 201 13.7 Koordinatör öğretmenler tarafından yeterli düzeyde işyeri denetiminin yapılamayışı 28 50.0 40 24.2 709 48.5

Okulda öğretilen teorik bilgilerle, işletmelerdeki pratik uygulamaların benzeşmemesi

19

33.9

86

52.1

749

51.3

İşletmelerce öğrencilerin özlük haklarının (ücret, izin vb.) korunmasına özen gösterilmemesi

43

76.7

114

69.0

1022

70.0

Öğrencilerin işyeri disiplinine uyum sağlamakta güçlük çekmeleri 9 16.0 37 22.4 * *

Diğer 11 19.6 19 11.5 251 17.2

Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. • Bu seçenek öğrenci anketinde yer almamaktadır.

92

n: 56 (yöneticiler için) n: 165 (öğretmenler için) n: 1459 (öğrenciler için)

İşletmelerde öğrencilerin özlük haklarının korunmasına özen gösterilmemesini, her üç

grupta öncelikli sorun olarak görmektedir.

Usta öğreticilerin sayısının yetersiz olması, işyeri yetkililerinin beceri eğitimine

olumsuz yaklaşımı her ne kadar öğrenciler tarafından düşük oranda sorun olarak belirtilse de,

hem yöneticilerin, hem de öğretmenlerin yarıdan fazlası bu konuları sorun olarak

görmektedir.

Uygulama yapılan işletmelerin çalışma koşullarının uygun olmayışı her üç grubun

yaklaşık yüzde 50’si tarafından sorun olarak belirtilmiştir.

3.5.10. Öğrencilerin Beceri Eğitimi Sırasında İşyeri Çalışma Disiplinine İlişkin

Yaşadığı Sorunlar

Öğrencilerin, beceri eğitimi sırasında işyeri çalışma disiplinine ilişkin yaşadığı

sorunlar hakkında yönetici ve öğretmenlerin görüşleri Tablo 65’de verilmiştir.

TABLO 65 ÖĞRENCİLERİN BECERİ EĞİTİMİ SIRASINDA İŞYERİ ÇALIŞMA DİSİPLİNİNE İLİŞKİN

YAŞADIĞI SORUNLAR HAKKINDA YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİ

İşyeri Disiplinine İlişkin Görüşler Yönetici Öğretmen

f % f % Hiçbir sorun yaşanmamaktadır 3 5.0 7 4.1 İşletme yetkilileri ile ilgili sorunlar 30 50.8 90 53.2 İşyerindeki çalışanlarla ilgili sorunlar 50 84.7 121 71.5 Öğrencilerin kılık, kıyafet, sigara içme vb. kötü alışkanlıklarından dolayı yaşanan sorunlar

20

33.8

65

38.4

İşyerindeki araç-gereçlerin itinalı kullanılmaması sebebiyle yaşanan sorunlar 14 23.7 23 13.6

Öğrencilerin devamsızlıklarından kaynaklanan sorunlar 15 25.4 43 25.4

Diğer 7 11.8 5 2.9 Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. n: 59 (yöneticiler için)

n: 169 (öğretmenler için)

93

İşyerinde yapılan beceri eğitiminde, öğrencilerin işyeri çalışma disiplinine ilişkin

yaşanan sorunlarla ilgili Tablo 65’deki yönetici ve öğretmen görüşlerine bakıldığında;

yöneticilerin yüzde 84.7’sinin, öğretmenlerin yüzde 71.5’inin işyerinde çalışanlarla ilgili

sorunlar olduğunu belirttikleri. Yöneticilerin yüzde 50.8’i, öğretmenlerin de yüzde 53.2’si

işletme yetkilileri ile ilgili sorunlar olduğunu belirtmektedirler. Yöneticilerin yüzde 11.8’i,

öğretmenlerin ise yüzde 2.9’u diğer sorunlar yaşandığı görüşündedirler.

Bu durum yönetici ve öğretmenlerin görüşlerinin paralel olduğunu ve öğrencilerin

işletmelerde yapılan beceri eğitimi sırasında işletme yetkilileri ve çalışanlarla sorunlar

yaşadığını göstermektedir.

3.6. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ne İlişkin Diğer Bulgular

3.6.1. Öğrencilerin Okulu Tercih Sebepleri

Öğrencilerin okulu tercih etmelerinin en önemli sebeplerine ait veriler Tablo 66’da

açıklanmaktadır.

TABLO 66

ÖĞRENCİLERİN OKULU TERCİH ETMESİNİN EN ÖNEMLİ SEBEPLERİ

Okulu Tercih Sebebi Öğrenci f %

Yabancı dil ağırlıklı eğitim yapılması 691 34.6

Mezunlarının turizm sektöründe kolay iş bulabilmesi 416 20.8

Mezunlarının turizm sektöründe tatminkar ücret almaları 76 3.8

Öğrencinin yapmak istediği mesleğin eğitiminin bu okullarda veriliyor olması 494 24.7

Öğrencinin ailesinin turizm sektöründe çalışıyor olması 66 3.3

Öğrencinin başka bir Anadolu lisesini kazanamamış olması 88 4.4

Diğer 151 7.6


Toplam 1998 100.0

94

Tablo 66’da; öğrencilerin okullarını tercih etme nedenlerine bakıldığında, yüzde

34.6’sı yabancı dil ağırlıklı eğitim yapılmasını ön plana çıkarmaktadır. Yüzde 24.7’si,

yapmak istedikleri mesleğin eğitiminin bu okulda veriliyor olmasını belirtmişlerdir. Turizm

sektöründe kolay iş bulunuyor olmasının bu okulu seçmelerinde etkili olduğunu belirtenlerin

yüzdesi ise 20.8’dir.

Öğrenciler, dünyada ve ülkemizde meydana gelen gelişmelerin en az bir yabancı dil

bilmeyi gerektirmesi nedeniyle yabacı dil fonksiyonunu ön plana çıkarmış olabilirler.

Öğrencilerin yapmak istedikleri mesleğin eğitiminin bu okullarda veriliyor olması, turizm

sektörünün ülkemizdeki yerinin önemli olması nedeniyle öğrencilerin ikinci derece tercih

nedeni olarak ön plana çıkmış olabilir.

3.6.2. Öğrencilere Okul Tercihinde Etkili Olan Faktörler

Tablo 67’de, okul tercihi yaparken en fazla etkili olan faktörlerin dağılımına ilişkin bilgiler verilmektedir.

TABLO 67 ÖĞRENCİLERİN OKULUNU TERCİH ETMESİNDE EN FAZLA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER

Okul Tercihinde Etkili Olan Faktörler Öğrenci f %

Kendisi 1027 51.4

Ailesi /Akrabaları 757 37.8

Öğretmenleri 65 3.3

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi / Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi mezunları

44 2.2

Öğrencinin arkadaşları 80 4.0

Diğer 25 1.3

Toplam 1998 100.0

Tablo 67’de; öğrencilerin okulunu tercihlerinde, kendilerinin etkili olduğunu

belirtenlerin oranı yüzde 51.4 iken, ailesi ve akrabasının etkili olduğunu belirtenlerin oranının

da yüzde 37.8 olduğu görülmektedir. Öğrencilerin okullarını tercihlerinde öğretmenlerin

fonksiyonun yüzde 3.3 olması, ilköğretim aşamasında öğretmenler tarafından meslekler

hakkında yeterince rehberlik hizmetinin yapılmadığını göstermektedir.

95

3.6.3. Öğrencilerin Okula Kayıt Olmadan Önce Okul Hakkındaki Bilgi Düzeyleri

İlköğretimi bitirdikten sonra, kayıt yaptırdıkları okullar hakkındaki bilgi düzeyine

ilişkin olarak verdikleri cevaplar Tablo 68’de verilmiştir.

TABLO 68

ÖĞRENCİLERİN AOTML VE AAML’ NE KAYIT OLMADAN ÖNCE BU OKULLAR HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYİ

Bilgi Düzeyi Öğrenci f %

Oldukça 156 7.8

Yeteri kadar 627 31.4

Çok az 881 44.1

Hiç 334 16.7

Toplam 1998 100.0

Tablo 68’de, öğrencilerin okullarına kayıt olmadan önce okulları hakkında ne derece

bilgilerinin olduğuna ilişkin sonuçlar yer almakta olup; öğrencilerin yüzde 44.1’i “çok az”

bilgilerinin olduğunu, yüzde 31.4’ü de “yeteri kadar” bilgileri olduğunu bildirmişlerdir.

Yüzde 16.7’lik bir öğrenci kesimi ise “hiç” bilgileri olmadan okullarına kayıt yaptırdıklarını

belirtmişlerdir. “Oldukça” bilgileri olduğunu belirtenlerin oranının yüzde 7.8 düzeyinde

olduğu görülmektedir.

Öğrencilere ilköğretimde meslek seçimi ve hayata yönlenmeleri konusunda gerekli

rehberlik hizmetlerinin yeterince verilemediğini söylemek mümkündür. Sekiz yıllık kesintisiz

eğitim çerçevesinde, sekizinci yılın ikinci yarısında “meslekî rehberlik ve yöneltme eğitimi”

yer almaktadır. Bu uygulama sonucu rehberlik sorununun çözülebileceği söylenebilir.

3.6.4. Öğrencilerin Okulu Başkalarına Tavsiye Etme Durumu

Tablo 69’da, öğrencilerin okullarını başkalarına tavsiye edip etmediklerine ilişkin

veriler yer almaktadır.

96

TABLO 69 ÖĞRENCİNİN OKULUNU BAŞKALARINA TAVSİYE ETME DURUMU

Okulunu Tavsiye Etme Öğrenci

f % Evet 1014 50.8

Hayır 978 48.9


Toplam 1998 100.0

Tablo 69’da, öğrencilerin yarıdan çok az fazlasının (% 50.8’i) okullarını başkalarına

tavsiye ettikleri, geriye kalan yarıya yakınının (% 48.9’u) ise okullarını başkalarına

önermedikleri görülmektedir.

3.6.5. Öğrencilerin Bölümünü Başkalarına Tavsiye Etme Durumu

Tablo 70 incelendiğinde; öğrencilerin yüzde 73.5’inin bölümlerini başkalarına tavsiye

ettiği, yüzde 26.0’ının ise tavsiye etmediği görülmektedir. Öğrencilerin okullarından çok,

bölümlerini benimsedikleri ve başkalarına önemli oranda önerdikleri anlaşılmaktadır.

TABLO 70 ÖĞRENCİNİN BÖLÜMÜNÜ BAŞKALARINA TAVSİYE ETME DURUMU

Bölümünü Tavsiye Etme Durumu Öğrenci f %

Evet 1469 73.5

Hayır 520 26.0


Toplam 1998 100.0

3.6.6. Öğrencilerin Mezuniyet Sonrası Hedefleri

Öğrencilerin, mezun olduktan sonra izleyecekleri stratejiye ilişkin elde edilen bulgular

aşağıdaki tablo 71’de sunulmuştur.

97

TABLO 71 ÖĞRENCİLERİN MEZUNİYET SONRASI HEDEFLERİ

Mezuniyet Sonrası Hedefler Öğrenci

f % Alanıyla ilgili bir yüksek öğretim kurumuna devam etmek 1355 67.8

Alanı dışında bir yüksek öğretim kurumuna devam etmek 315 15.7

Alanıyla ilgili bir işyerinde çalışmak 150 7.5

Alanı dışında bir işyerinde çalışmak 45 2.3

Henüz bir planı yok 133 6.7

Toplam 1998 100.0

Tablo 71’de; öğrencilerin yüzde 67.8’inin alanlarıyla ilgili, yüzde 15.7’lik bir grubun

ise alanı dışında bir yükseköğretim kurumuna devam etmek istedikleri görülmektedir.

Okulların kuruluş amaçlarından en önemlisi olan, “alanıyla ilgili bir işte çalışmak” seçeneğini

öğrencilerin sadece yüzde 7.5’lik bir kesimi istemektedir.

Bu sonuç, ülke genelinde her lise öğrencisinin yüksek öğrenim görme eğilimini, bu

öğrenci grubunun da taşıdığını göstermektedir. İstihdamın yüksek öğrenimliler için daha

kolay olması, öğrencilerde bu şekilde bir eğilimin oluşmasının nedeni olarak açıklanabilir.

3.6.7. Diğer Okul Mezunlarına Göre A.O.T.M.L. ve A.A.M.L Mezunlarının İş

Bulabilmelerindeki Kolaylık Derecesi

Tablo 72’de, AOTML ve AAML mezunlarının turizm sektöründe iş bulabilmelerinin

diğer okul mezunlarına göre kolaylık durumuna ilişkin sorulan soruya ait elde edilen bulgular

verilmektedir.

98

TABLO 72 AOTML VE AAML MEZUNLARININ TURİZM SEKTÖRÜNDE İŞ BULABİLMELERİNİN

DİĞER OKUL MEZUNLARINA GÖRE KOLAYLIK DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Mezun Çalışan

Satır

Toplamı

5 Çok

24 17.6 40.7

4.8

48 35.3 28.9

9.6

64 47.1 23.4 12.8

136 27.3

4 Oldukça

28 13.1 47.5

5.6

81 37.9 48.8 16.2

105 49.1 38.3 21.0

214 42.9

3 Kısmen

6 5.2

10.2 1.2

31 27.0 18.7

6.2

78 67.8 28.5 15.6

115 23.0

2 Çok az

1 3.4 1.7 0.2

6 20.7

3.6 1.2

22 75.9

8.0 4.4

29 5.8

1 Hiç

- - - -

- - - -

5 100.0

1.8 1.0

5 1.0


166 33.3

274 54.9

499 100.0


Standart Sapma 0.71 0.79 0.98 0.90

X2= 27.20 S.D.=8 p=0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F p

Gruplar arası 2 18.52 9.26 11.84 0.00*

Grup içi 496 388.06 0.78

Toplam 498 406.58

t- testi

t S.D.. p

Okul Yöneticisi - Mezun Çalışan -4.04 331 0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni - Mezun Çalışan -3.33 438 0.00* *: p<0.05 düzeyinde manidar

99

Araştırmaya katılan grupların yüzde 42.9’u “oldukça”, yüzde 27.3’ü “çok”, yüzde

23’ü “kısmen”, yüzde 5.8’i “çok az”, sadece yüzde 1’i ise “hiç” cevabını vermişlerdir.

Okul yöneticilerinin yüzde 47.5’i, meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 48.8’i mezun

çalışanların ise yüzde 38.3’ü “oldukça” seçeneğini işaretlemişlerdir. Deneklerin verdiği

cevapların toplamına bakıldığında, aritmetik ortalamanın 3.89 ile “oldukça” seçeneğinin biraz

altında yoğunlaştığı görülmektedir.

Söz konusu okul mezunlarının turizm sektöründe iş bulabilmelerinin diğer okul

mezunlarına göre kolaylık durumuna ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları

itibariyle bir uyumsuzluğun olduğu gözlenmektedir (X2= 27.20 ve p= 0.00).



Yukarıda belirtilen bu fark, okul yöneticisi ile mezun çalışan, meslek dersleri

öğretmeni ile mezun çalışan arasında gerçekleşmiştir (t= -4.04, p=0.00), (t= -3.33, p=0.00).

Farklılığın nedeni; yönetici ve öğretmenlerin gözlemlerine, mezun çalışanların ise

deneyimlere dayanarak görüşlerini bildirmelerinden kaynaklanmış olabilir. Elde edilen

veriler; AOTML ve AAML, mezunlarının turizm sektöründe iş bulabilmelerinin diğer okul

mezunlarına göre kolaylık derecesinin “oldukça” seçeneğinin alt ve üst sınırlarında

bulunduğunu ortaya koymaktadır.

3.6.8. Mezunların İzlenmesinin Gerekliliği

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ve Anadolu Aşçılık Meslek Liselerinin

amacı; öğrencileri ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda hayata, yüksek öğretime ve

istihdama hazırlamaktır. Bu amaçlar doğrultusunda mezun veren okulların, sektörün eklediği

ara kademe insan gücünü yetiştirebilmesi için mezunlarının izlenmesi gerekmektedir. Tablo

73’de, mezunların izlenmesinin gerekliliğine ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri yer

almaktadır.

100

TABLO 73 AOTML VE AAML MEZUNLARININ İZLENMESİNİN GEREKLİLİĞİ

Katılma Düzeyi Okul Yöneticisi Meslek Dersleri

Öğretmeni f % f %

5 Çok 34 57.6 77 45.6

4 Oldukça 15 25.4 71 42.0

3 Kısmen 7 11.9 14 8.3

2 Çok az 3 5.1 5 3.0

1 Hiç - - 2 1.1

Boş / Geçersiz - - - -

Toplam 59 100.0 169 100.0



XY-Xöğt. = 0.08 t= 0.59 p= 0.56

Bu konuda, yöneticilerin yarıdan fazlası (% 57.6), öğretmenlerin ise yarıya yakını (%

45.6) mezunların izlenmesini “çok” gerekli gördüklerini belirtmişlerdir. Tabloda dikkat çeken

diğer bir durum da, öğretmenlerin yüzde 42’lik bir kesiminin, mezunların izlenmesini

“oldukça” gerekli gördüklerini belirtmeleridir.


sapma yöneticilerde 0.89, öğretmenlerde ise 0.83’dür.

Grupların görüşleri birbirine paralel olup, 0.05 düzeyinde bir manidarlık

bulunmamaktadır.

Mezunların izlenmesi, verilen eğitimin hedeflere ulaşma düzeyinin belirlemesi

açısından son derece önem taşımaktadır. Eğitim hedeflerinin gerçekleşme düzeyinin

araştırılarak bu hedeflerden uzaklaşmanın tespit edilmesi, programların tekrar incelenerek

yeniden düzenlenmesi ihtiyacını ortaya çıkaracaktır. Kaynak grupların büyük çoğunluğunun

“mezunların izlenmesinin gerekliliğini belirtmeleri” önemli bir işaret olarak algılanmalı ve

okullar mezunlarını izleme sistemlerini kurarak, eğitimde daha olumlu sonuçlar alınmasını

sağlamalıdırlar.

101

3.6.9. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ne Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Yöntemi

Öğrencilerin, AOTML ve AAML’ne seçilme ve yerleştirilmelerine ilişkin yönetici ve

öğretmen görüşleri Tablo 74’de yer almaktadır.

TABLO 74

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN AOTML VE AAML’NE ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME SİSTEMİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Şekli Yönetici Öğretmen

f % f % Mevcut sistem devam etmelidir 21 35.6 47 27.8

İlköğretim diploma notuna göre seçilmelidir 5 8.5 12 7.1

Sadece mülakatla seçilmelidir 11 18.6 23 13.6

Bağımsız bir merkezi yerleştirme sınavı sonucunda yapılacak mülakatla alınmalıdır

22 37.3 82 48.5

Diğer - - 4 2.4


Toplam 59 100.0 169 100.0

Tablo 74 incelendiğinde, yöneticilerin yüzde 37.3’ü, öğretmenlerin yüzde 48.5’i

öğrenci seçimlerinin “Bağımsız bir merkezî yerleştirme sınavı sonucunda gerçekleştirilecek

mülakatla” yapılması seçeneğini işaretlerken, “Mevcut sistem devam etmelidir” seçeneğini

işaretleyenlerin oranı yöneticilerde yüzde 35.6, öğretmenler de ise yüzde 27.8’dir.

Yöneticilerle öğretmenlerin öğrenci seçimine ilişkin görüşlerinde bir paralellik olduğu

görülmektedir. “Bağımsız bir merkezî yerleştirme sınavı sonucunda yapılacak mülakatla

alınmalıdır” seçeneğinin hem yöneticiler hem de öğretmenler tarafından diğer seçeneklere

göre ağırlıklı olarak tercih edilmesi, Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü’nün,

mevcut öğrenci seçme ve yerleştirme sistemini gözden geçirmesi gerektiğinin işaretidir.

3.6.10. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’ne Öğretmen Atama Şekli

AOTML ve AAML’ne atanacak öğretmenlerin atama şekline ilişkin veriler Tablo

75’de verilmektedir.

102

TABLO 75 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN AOTML VE AAML’NE ÖĞRETMEN ATAMA ŞEKLİ

HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Öğretmen Atama Şekli Yönetici Öğretmen Toplam

f % f % f % Mevcut sistem devam etmelidir 2 3.4 16 9.5 18 7.9

Personel Genel Müdürlüğü’nce branşlarına nokta tayini ile atanmalıdır

24 40.7 105 62.1 129 56.6

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından mülakatla seçilerek atanmalıdır 30 50.8 28 16.6 58 25.4

Diğer 2 3.4 8 4.7 10 4.4

Boş / Geçersiz 1 1.7 12 7.1 13 5.7

Toplam 59 100.0 169 100.0 228 100.0

Tablo 75’e bakıldığında; öğretmenlerin atama şekline ilişkin olarak, yöneticilerin

yüzde 50.8’i, öğretmenlerin yüzde 16.6’sı “Bakanlık tarafından yapılacak mülakatla” seçim

yapılmasını önerirken; yine yöneticilerin yüzde 40.7’si, öğretmenlerin de yüzde 62.1’i

“Personel Genel Müdürlüğü tarafından branşlara göre nokta tayini ile atanmalıdır” seçeneğini

tercih etmişlerdir.

Araştırma kapsamına alınan yönetici ve öğretmenlerin seçeneklere ilişkin cevaplarının

toplamına bakıldığında; Personel Genel Müdürlüğü tarafından branşlara göre nokta tayini

yapılsın diyenler yüzde 56.6, adayların Millî Eğitim Bakanlığı tarafından mülakat sonucu

seçilerek atamalarının yapılmasını isteyenler yüzde 25.4, “mevcut sistem devam etmelidir”

diyenler ise yüzde 7.9 oranındadır.

Bu verilere göre mevcut öğretmen atama şekli, gerek yöneticiler gerekse meslek

dersleri öğretmenlerince benimsenmemektedir.

3.6.11. Okulların Yörenin Turizm İhtiyacına Uygun Açılma Durumu

Tablo 76’da, okulların yörenin turizm ihtiyacına uygun olarak açılıp açılmadığına

ilişkin sorulan soruya ait veriler yer almaktadır.

103

TABLO 76 OKULLARIN, YÖRENİN TURİZM İHTİYACINA UYGUN AÇILMA DURUMU


Okul

Yöneticisi

Meslek Dersleri

Öğretmeni

Öğrenci

Satır

Toplamı

5 Çok

27 5.6

46.6 1.2

57 11.8 34.5

2.6

401 82.7 20.3 18.3

485 22.1

4 Oldukça

22 3.5

37.9 1.0

56 8.9

33.9 2.5

554 87.7 28.1 25.2

632 28.8

3 Kısmen

4 0.8 6.9 0.2

28 5.8

17.0 1.3

450 93.4 22.8 20.5

482 21.9

2 Çok az

2 0.5 3.4 0.1

20 5.4

12.1 0.9

351 94.1 17.8 16.0

373 17.0

1 Hiç

3 1.3 5.2 0.1

4 1.8 2.4 0.2

218 96.9 11.0

9.9

225 10.2


165 7.5

1974 89.8

2197 100.0


Standart Sapma 1.06 1.10 1.28 1.27

X2= 64.04 S.D.= 8 p= 0.00*

Varyans Analizi

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

p

Gruplar arası 2 89.73 44.86 28.29 0.00*

Grup içi 2194 3479.06 1.59

Toplam 2196 3568.79

t- testi

T S.D.. p

Okul Yöneticisi - Öğrenci -5.22 2030 0.00*

Mes. Ders. Öğretmeni - Öğrenci -5.59 2137 0.00* *: p<0.05 düzeyinde manidar

104

Araştırmaya katılan grupların yüzde 28.8’i “oldukça”, yüzde 22.1’i “çok”, yüzde

21.9’u “kısmen”, yüzde 17’si “çok az” ve yüzde 10.2’si “hiç” cevabını vermiştir. Okul yöneticilerinin yüzde 46.6’sı ile meslek dersleri öğretmenlerinin yüzde 34.5’i

“çok”, öğrencilerin ise yüzde 28.1’i “oldukça” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında, aritmetik ortalamanın 3.55 ile “kısmen” ve “oldukça”

seçeneğinin ortasında yer aldığı görülmektedir.

Okulların, yörenin turizm ihtiyacına uygun açılma durumuna ilişkin verilen cevaplar

arasında deneklerin konumları itibariyle bir uyumsuzluk gözlenmektedir (X2= 64.04 ve

p=0.00). Ankette bu soruya verilen cevapların aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde

manidar bir fark vardır (F= 28.29 ve p= 0.00).

Belirtilen bu fark, okul yöneticisi ile öğrenci, meslek dersleri öğretmeni ile öğrenci

arasında gerçekleşmiştir (t= -5.22, p= 0.00). (t= -5.59, p= 0.00).

Elde edilen veriler; okulların yörenin turizm ihtiyacına uygun açılması konusunda

daha hassas davranılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

3.6.12. Döner Sermaye Uygulamasının A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.’nin Çalışma

Şartlarına Uygunluğu

Tablo 77’de, döner sermaye uygulamasının, araştırma kapsamında bulunan okulların

çalışma şartlarına uygunluk durumuna ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri yer almaktadır.

105

TABLO 77 DÖNER SERMAYE UYGULAMASININ AOTML VE AAML’NİN ÇALIŞMA ŞARTLARINA

UYGUNLUK DURUMU

Katılma Düzeyi

Okul Yöneticisi Meslek Dersleri Öğretmeni

f % f % 5 Çok 12 20.3 26 15.4

4 Oldukça 19 32.2 47 27.8

3 Kısmen 12 20.3 41 24.3

2 Çok az 4 6.8 19 11.2

1 Hiç 7 11.9 19 11.2

Boş / Geçersiz 5 8.5 17 10.1

Toplam 59 100.0 169 100.0



XY-Xöğt. = 0.19 t= 0.92 p= 0.36

Bu soruya, yöneticilerin yüzde 32.2’si, öğretmenlerin de yüzde 27.8’i döner sermaye

çalışmalarının “oldukça” uygun olduğunu belirttikleri görülmektedir.


sapma yöneticilerde 1.28, öğretmenlerde ise 1.24’dür.

Grupların görüşleri birbirine paralel olup, 0.05 düzeyinde bir manidarlık

bulunmamaktadır.

Elde edilen veriler; döner sermaye uygulamasının AOTML ve AAML’nin çalışma

şartları açısından oldukça düzeyinde olduğunu ortaya koymaktadır.

3.6.13. Okullara Tahsis Edilen Ödeneğin Yeterliği

Tablo 78’de, Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü tarafından, araştırma

kapsamına alınan okullara tahsis edilen ödeneğin yeterlik durumuna ilişkin okul yöneticilerine

ait görüşler yer almaktadır. Okul yöneticilerinin yüzde 35.6’sı “kısmen”, yüzde 32.2 si “çok

az”, yüzde 20.3’ü ise “oldukça” şeklinde görüş belirtmişlerdir.

106

TABLO 78 GENEL MÜDÜRLÜK TARAFINDAN AOTML VE AAML’NE TAHSİS EDİLEN

ÖDENEĞİN YETERLİK DURUMU


f %

5 Çok 2 3.4

4 Oldukça 12 20.3

3 Kısmen 21 35.6

2 Çok az 19 32.2

1 Hiç 4 6.8


Toplam 59 100.0


Standart Sapma 0.96

Genel Müdürlük, kendisi için ayrılan ödeneği genel olarak yeni açılan veya açılması

planlanan okullara tahsis etmek durumunda olduğundan, bu okullara zorunlu olmadıkça kayda

değer bir ödenek gönderememektedir. Ayrıca genel bütçeden eğitime ayrılan payın düşük

olması okullara tahsis edilecek ödeneğin yeterli olmayışını ortaya çıkarmış olabilir. Diğer bir

etken de, Bakanlığın bu okulları kendi döner sermaye sistemi ile işletmeleri beklentisi olabilir.

3.6.14. Yüksek Öğretimde Alınan Meslekî Bilgilerin Programları Uygulamadaki

Yeterliği

Tablo 79 incelendiğinde, araştırma kapsamına alınan okul yöneticisi ve öğretmenlerin

yüksek öğrenimde aldıkları meslekî bilgilerin ders programlarını uygulamadaki yeterlik

durumu üzerine değerlendirmelerine ilişkin aritmetik ortalamaların sırasıyla 2.82 ve 3.04

olduğu görülmektedir. Yöneticilerin yüzde 33.9’u ve öğretmenlerin 36.7’si yüksek

öğrenimde aldıkları meslekî bilgileri ders programlarını uygulamada “kısmen” yeterli

bulmaktadırlar. Grupların yaptıkları değerlendirmelerin standart sapmaları ise yöneticilerde

1.06, öğretmenlerde ise 1.01’dir.

107

TABLO 79 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRENİMDE ALDIĞI MESLEKÎ BİLGİLERİN

DERS PROGRAMLARINI UYGULAMADAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi Okul Yöneticisi Meslek Dersleri Öğretmeni

f % f % 5 Çok 2 3.4 15 8.9

4 Oldukça 13 22.0 37 21.9

3 Kısmen 20 33.9 62 36.7

2 Çok az 13 22.0 48 28.4

1 Hiç 7 11.9 6 3.5


Toplam 59 100.0 169 100.0



XY-XÖ= -0.22 t= -1.38 p= 0.17

Yönetici ve öğretmen değerlendirmeleri arasındaki fark -0.22 olup (t= -1.38, p= 0.17),

bu sonuç, 0.05 düzeyinde manidar bulunmamaktadır. Yöneticiler ve öğretmenler, yüksek

öğretim kurumlarında okudukları ders programlarını, okuldaki uygulamada “kısmen” yeterli

bulmaktadırlar.

Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneği civarında bulunması; AOTML ve

AAML’ne öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarında verilen eğitimin yetersizliğinden


3.6.15. Yüksek Öğretimde Alınan Meslekî Becerilerin Programları

Uygulamadaki Yeterliği

Tablo 80 incelendiğinde, araştırma kapsamına alınan okul yöneticisi ve öğretmenlerin,

yüksek öğrenimde aldıkları meslekî becerileri, ders programlarına uygulamadaki yeterlik

durumuna ilişkin değerlendirmelerin aritmetik ortalamalarının sırasıyla 2.80 ve 2.78 olduğu

görülmektedir. Bu konu ile ilgili sorulan soruya, yöneticilerin yüzde 28.8’i “oldukça”,

öğretmenlerin ise yüzde 34.9’u “kısmen” yeterli cevabını vermişlerdir. Grupların yaptıkları

değerlendirmelerin standart sapmaları ise yöneticilerde 1.16, öğretmenlerde ise 1.17’dir.

108

TABLO 80 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE ALINAN MESLEKÎ BECERİLERİN

DERS PROGRAMLARINI UYGULAMADAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi

Okul Yöneticisi Meslek Dersleri

Öğretmeni

f % f % 5 Çok 2 3.4 14 8.3

4 Oldukça 17 28.8 31 18.3

3 Kısmen 13 22.0 59 34.9 2 Çok az 14 23.7 37 21.9 1 Hiç 9 15.3 28 16.6 Boş / Geçersiz 4 6.8 - - Toplam 59 100.0 169 100.0 Aritmetik Ortalama 2.80 2.78 Standart Sapma 1.16 1.17

XY-XÖ = 0.02 t= -0.01 p= 0.99

Yönetici ve öğretmen değerlendirmeleri arasındaki fark 0.02 olup (t= -0.01, p= 0.99),

bu sonuç, 0.05 düzeyinde manidar bulunmamaktadır.

Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneğinin altında çıkması; AOTML ve AAML’ne

öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarındaki uygulama ünitelerinin yetersizliğinden


3.6.16. Yüksek Öğretimdeki Öğretmenlik Uygulamasının Meslekî Bilgilere

Katkısı

Araştırma kapsamına alınan okul yöneticisi ve öğretmenlerin, yüksek öğrenimde

yaptıkları öğretmenlik uygulamasının meslekî bilgilerine katkı durumu üzerine sorulan

soruya verdikleri cevaplara ilişkin aritmetik ortalamaların sırasıyla 3.16 ve 3.12 olduğu Tablo

81’in incelenmesinden anlaşılmaktadır. Yüksek öğrenimde yaptıkları öğretmenlik

uygulamasının meslekî bilgilerine katkısını, yöneticilerin yüzde 22.1’i “oldukça”,

öğretmenlerin ise yüzde 28.4’ü “kısmen” yeterli bulmaktadırlar. Grupların yaptıkları

değerlendirmelerin standart sapmaları ise yöneticilerde 1.33, öğretmenlerde ise 1.19’dur.

109

TABLO 81 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE YAPTIĞI ÖĞRETMENLİK

UYGULAMASININ MESLEKÎ BİLGİLERİNE KATKI DURUMU


f % f %

5 Çok 11 18.6 24 14.2

4 Oldukça 13 22.1 42 24.8 3 Kısmen 12 20.3 48 28.4 2 Çok az 12 20.3 38 22.5 1 Hiç 7 11.9 16 9.5 Boş / Geçersiz 4 6.8 1 0.6

Toplam 59 100.0 169 100.0 Aritmetik Ortalama 3.16 3.12 Standart Sapma 1.33 1.19

XY-XÖ =0.04 t= 0.22 p= 0.83

Yönetici ve öğretmen değerlendirmeleri arasındaki fark 0.04 olup (t= 0.22, p= 0.83),

bu sonuç 0.05 düzeyinde manidar değildir.

Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneği civarında çıkması; AOTML ve AAML’ne

öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarındaki “öğretmenlik uygulaması” dersinin

çoğunlukla AOTML ve AAML dışındaki okullarda yapılmasından kaynaklanmış olabilir.

3.6.17. Yüksek Öğretimde Yapılan Öğretmenlik Uygulamasının Meslekî

Becerilere Katkı Durumu

Tablo 82’ye bakıldığında, araştırma kapsamına alınan okul yöneticisi ve öğretmenlerin

yüksek öğrenimde yaptıkları öğretmenlik uygulamasının meslekî becerilerine katkı durumu

üzerine sorulan soruya verdikleri cevaplara ilişkin aritmetik ortalamaların sırasıyla 2.96 ve

2.75 olduğu görülmektedir. Yüksek öğrenimde yaptıkları öğretmenlik uygulamasının meslekî

bilgilerine katkısını, yöneticilerin yüzde 27.2’si “oldukça”, öğretmenlerin ise yüzde 26.6’sı

“çok az” yeterli bulmaktadırlar. Grupların yaptıkları değerlendirmelerin standart sapmaları ise

yöneticilerde 1.29, öğretmenlerde ise 1.20’dir.

110

TABLO 82 YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE YAPTIĞI ÖĞRETMENLİK

UYGULAMASININ MESLEKÎ BECERİLERİNE KATKI DURUMU


f % f %

5 Çok 6 10.2 14 8.3 4 Oldukça 16 27.2 34 20.1 3 Kısmen 13 22.0 44 26.0 2 Çok az 10 16.9 45 26.6 1 Hiç 10 16.9 29 17.2 Boş / Geçersiz 4 6.8 3 1.8 Toplam 59 100.0 169 100.0 Aritmetik Ortalama 2.96 2.75 Standart Sapma 1.29 1.20

XY-XÖ = 0.21 t= 1.07 p= 0.29



Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneğinin biraz altında çıkması; AOTML ve

AAML’ne öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki “öğretmenlik uygulaması”

dersinin çoğunlukla AOTML ve AAML dışındaki okullarda yapılmasından kaynaklanmış

olabilir.

3.6.18. Yüksek Öğretimde Yapılan Öğretmenlik Uygulamasının Öğretmenlik

Formasyonuna Katkısı

Tablo 83 incelendiğinde, araştırma kapsamına alınan okul yöneticisi ve öğretmenlerin

yüksek öğrenimde yaptıkları öğretmenlik uygulamasının formasyonlarına katkı durumuna

ilişkin sorulan soruya verdikleri cevaplara ait aritmetik ortalamaların sırasıyla 3.41 ve 3.31

olduğu görülmektedir. Yüksek öğrenimde yaptıkları öğretmenlik uygulamasının

formasyonlarına katkısını, yöneticilerin yüzde 28.8’i “oldukça”, öğretmenlerin ise yüzde

33.1’i “kısmen” yeterli bulmaktadırlar. Grupların yaptıkları değerlendirmelerin standart

sapmaları ise yöneticilerde 1.14, öğretmenlerde ise 1.16’dır.

111



Aritmetik ortalamaların “kısmen” seçeneği civarında çıkması; AOTML ve AAML’ne

öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki “öğretmenlik uygulaması” dersinin

çoğunlukla AOTML ve AAML dışındaki okullarda yapılmasından kaynaklanmış olabilir.

TABLO 83

YÖNETİCİ VE ÖĞRETMENLERİN YÜKSEK ÖĞRETİMDE YAPTIĞI ÖĞRETMENLİK UYGULAMASININ FORMASYON AÇISINDAN ETKİLİLİK DURUMU

Katılma Düzeyi

Okul Yöneticisi Meslek Dersleri

Öğretmeni

f % f %

5 Çok 11 18.6 28 16.6

4 Oldukça 17 28.8 47 27.8

3 Kısmen 14 23.7 56 33.1

2 Çok az 12 20.3 21 12.4

1 Hiç 2 3.4 15 8.9


Toplam 59 100.0 169 100.0



XY-XÖ = 0.10 t= 0.56 p= 0.57

113

BÖLÜM – 4

KONAKLAMA, RESTORAN VE SEYAHAT ACENTESİ İŞLETMELERİ

YÖNETİCİLERİ İLE BU İŞLETMELERDE ÇALIŞAN ARA KADEME

PERSONELDEN ELDE EDİLEN BULGULAR

Bu bölümde, konaklama, restoran işletmesi ve seyahat acentesi yöneticileri ile işletme

çalışanlarına ilişkin bulgular yer almaktadır. Ankete cevap veren restoran işletmelerinin

sayısının azlığı, evreni temsil etmeye yeterli olmadığından ve restoranlarla konaklama

işletmeleri arasında benzer bölümlerin bulunmasından dolayı, restoran ve konaklama

işletmesi yöneticilerin ve çalışanların verdikleri cevaplar birlikte değerlendirilmiştir.

4.1. İşletme Yöneticilerine Ait Kişisel Bilgiler

4.1.1. İşletme Yöneticilerinin Statüleri

Tablo 84’de konaklama, restoran ve seyahat acentesi işletmelerinde görev yapan

yöneticilerin bu işletmelerdeki görevlerine ait veriler yer almaktadır.

TABLO 84

İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN İŞLETMEDEKİ GÖREVLERİ

Görevler Konaklama ve

Restoran İşletmesi Seyahat Acentesi

f % f % İşletme sahibi ve yöneticisi 23 14.7 8 26.7Üst düzey yönetici (Genel müdür, departman müdürü) 104 66.7 17 56.6

Departman şefi 29 18.6 5 16.7

Toplam 156 100.0 30 100.0

Konaklama ve restoran işletmesi yöneticilerinin yüzde 66.7’si üst düzey yönetici,

yüzde 18.6’sı ise departman şefidir. Seyahat acenteleri yöneticilerinin görevlerine

bakıldığında, yüzde 56.6’sı üst düzey yönetici, yüzde 26.7’si ise işletme sahibi ve

yöneticisidirler.

114

4.1.2. Mezuniyet Durumları

Tablo 85’de, işletme yöneticilerinin mezuniyet durumları yer almakta olup, konaklama

ve restoran işletmelerinde görev yapan yöneticilerin yüzde 48.7’sinin lisans düzeyinde

yüksekokul, yüzde 30.8’inin ise lise ve dengi okul mezunu oldukları görülmektedir.

TABLO 85

İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN MEZUNİYET DURUMLARI

Mezuniyet Durumu Konaklama ve


f % f % İlkokul 8 5.1 - -Ortaokul 2 1.3 - -Lise ve dengi okul 48 30.8 8 26.7Yüksek okul ön lisans 15 9.6 3 10.0Yüksek okul lisans 76 48.7 18 60.0Diğer 7 4.5 1 3.3

Toplam 156 100.0 30 100.0

Bu alandaki yöneticilerin yarıya yakınının yüksek okul mezunu olmaları sektör

açısından olumlu bir durum olarak değerlendirilebilir. Ancak bu oranın daha yüksek değerlere

çekilmesi sektörün sağlıklı gelişmesi açısından önem taşımaktadır.

Aynı tabloda işletme yöneticilerinden seyahat acentesinde görev yapanların yüzde

60.0’ı (yarıdan fazlasının) yüksek okul düzeyinde lisans, yüzde 26.7’sinin ise lise ve dengi

okul mezunu oldukları görülmektedir. Seyahat acentelerinin çalışma şartları, yabancı dil

bilmeyi ve belirli bir birikimi gerektirdiğinden bu yöneticilerin üçte ikisine yakınının yüksek

okul mezunu olmaları sonucunu ortaya çıkarmış olabilir.

4.1.3. Meslekleri ile İlgili Eğitim Alma Durumları

İşletme yöneticilerinin turizm–otelcilik / aşçılık ile ilgili eğitim alma durumlarına

ilişkin elde edilen veriler Tablo 86’da yer almaktadır.

115

TABLO 86 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN TURİZM - OTELCİLİK / AŞÇILIKLA İLGİLİ MESLEKÎ EĞİTİM

ALMA DURUMLARI

Meslekî Eğitim Alma Durumu

Konaklama ve Restoran İşletmesi

Seyahat Acentesi

f % f %

Turizm- Otelcilik/ Aşçılıkla ilgili meslekî eğitim 90 57.6 20 66.6 Turizm-Otelcilikle ilgili ön lisans eğitimi 9 5.7 2 6.6 Turizm-Otelcilikle ilgili lisans eğitimi 35 22.4 5 16.6 Anadolu aşçılık meslek lisesi 2 1.2 - - Anadolu aşçılık ve turizm meslek lisesi 7 4.4 - - Turizm-Otelcilik / Aşçılıkla ilgili yurt dışı meslekî eğitim

3 1.9 3 10.0

Turizm-Otelcilik / Aşçılıkla ilgili bir meslek kursu (TUREM, AHMA vb.)

5 3.2 1 3.3

Turizm-Otelcilik / Aşçılıkla ilgili işbaşı eğitim (Çıraklık eğitimi)

5 3.2 - -

Diğer 6 3.8 - - Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir.

n : 156 (Konaklama ve restoran yöneticileri için)

n : 30 (Seyahat acentesi yöneticileri için)

Konaklama ve restoran işletmesi yöneticilerinin yüzde 57.6’sı alanla ilgili meslekî

eğitim aldığını belirtirken, yüzde 22.4’ü ise otelcilik ile ilgili lisans eğitimi aldığını

belirtmektedir. Diğer seçeneklerdeki dağılımların çok düşük düzeyde olduğu görülmektedir.

Seyahat acenteleri yöneticilerinin turizm-otelcilik / aşçılıkla ilgili aldıkları eğitim

konumuna bakıldığında yöneticilerin yüzde 66.6’sının bu konuda meslekî eğitim aldığını,

yüzde 16.6’sının ise turizm-otelcilik ile ilgili lisans eğitimi aldığını görürüz.

4.1.4. Meslekî Deneyim

İşletme yöneticilerinin mesleklerindeki deneyimlerinin belirlenmesi ile ilgili olarak

anket yardımı ile elde edilen veriler Tablo 87’de sunulmuştur.

116

TABLO 87 İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN MESLEKÎ DENEYİMİ

Meslekî Deneyim Konaklama ve


f % f % Bir yıldan az 2 1.3 - -1 – 3 Yıl 13 8.3 3 10.04 – 6 Yıl 21 13.5 5 16.77 – 9 Yıl 19 12.2 6 20.010 Yıl ve daha fazla 101 64.7 16 53.3Toplam 156 100.0 30 100.0

İşletme yöneticilerinin meslekî deneyimlerine bakıldığında, konaklama ve restoran

işletmesi yöneticilerinin yüzde 64.7’sinin “10 yıl ve daha fazla”, yüzde 13.5’inin ise “4-6 yıl”,

yüzde 12.2’sinin ise “7-9 yıl” deneyime sahip oldukları görülmektedir. Yöneticilerin meslekî

deneyimlerinin fazla olması işletmelerin başarılarının olumlu yönde etkilenmesi açısından

önem taşımaktadır.

Aynı konu seyahat acenteleri açısından incelendiğinde paralel bir durum arz etmekte

ve yöneticilerin yüzde 53.3’ünün “10 yıl ve daha fazla”, yüzde 20’sinin “7-9 yıl”, yüzde

16.7’sinin ise “4-6 yıllık” bir deneyime sahip oldukları görülmektedir.

4.1.5. İşletmede Görev Yapma Süreleri

İşletme yöneticilerinin, halen çalışmakta oldukları işletmedeki çalışma sürelerinin

tespiti amacıyla sorulan sorudan elde edilen bilgiler Tablo 88’de gösterilmiştir.

TABLO 88

İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN İŞLETMEDE ÇALIŞMA SÜRELERİ

Çalışma Süresi Konaklama ve


f % f % Bir yıldan az 20 12.8 1 3.31 – 3 Yıl 43 27.6 8 26.74 – 6 Yıl 35 22.4 8 26.77 – 9 Yıl 22 14.1 6 20.010 Yıl ve daha fazla 36 23.1 7 23.3Toplam 156 100.0 30 100.0

117

Tablo 88’de, işletme yöneticilerinin işletmede çalışma süreleri yer almakta ve

konaklama ve restoran işletmelerinde çalışan yöneticilerin yüzde 27.6’sının “1-3 yıl”, yüzde

23.1’inin “10 yıl ve daha fazla”, yüzde 22.4’ünün “4-6 yıl” arasında görev yapmakta

oldukları anlaşılmaktadır. Bu değerlendirmeyi yapmaktaki amaç işletme yöneticilerinin

çalıştıkları işyerlerindeki istikrar ve devamlılığı ortaya koymaktır. Seçeneklerde birbirine

yakın bir sıralanma olduğu görülmektedir.

Seyahat acentesi yöneticilerinin bulundukları işletmede görev yapma süreleri

incelendiğinde, yüzde 26.7’sinin “1-3 yıl”, yine yüzde 26.7’sinin “4-6 yıl” yüzde 23.3’nün ise

“10 yıl ve daha fazla” olduğu anlaşılmaktadır. İşletme yöneticilerinin büyük çoğunluğunun

(% 70.0) 6 yıldan fazla aynı işletmede çalışmış olmaları tam olmasa da istikrarlı bir durum

olarak değerlendirilebilir.

4.2.İşletmelere İlişkin Genel Bilgiler

4.2.1. İşletmelerin Statüleri

Tablo 89’da, işletmelerin statülerine ilişkin veriler yer almaktadır.

TABLO 89 İŞLETMELERİN STATÜLERİ

İşletmenin Statüsü Konaklama ve


f % f % Kamu 8 5.1 - - Özel 146 93.6 30 100.0 Karma 2 1.3 - -

Toplam 156 100.0 30 100.0

Araştırma kapsamına alınan konaklama ve restoran işletmelerinin yüzde 93.6’sının

özel sektöre, yüzde 5.1’inin ise kamu sektörüne ait olduğu görülmektedir. Durum, seyahat

acenteleri açısından ele alındığında tamamının özel sektör işletmeleri olduğu görülmektedir.

118

4.2.2. İşletmelerin Türü ve Yıldız Durumu

4.2.2.1. Otel İşletmelerinin Yıldızlarına Göre Dağılımı

Örneklem kapsamına alınan otel işletmelerinin, yıldızlarına göre dağılımı Tablo 90’da

verilmektedir.

TABLO 90

OTEL İŞLETMELERİNİN YILDIZLARINA GÖRE DAĞILIMI

İşletme Türü

O t e l İ ş l e t m e l e r i n Y ı l d ı z D u r u m l a r ı Toplam 1 2 3 4 5

f % f % f % f % f % f %

Otel - - 5 3.9 43 33.3 51 39.5 30 23.3 129 100

Tablo 90’da örneklem grubuna ilişkin veriler yer almakta olup, otel işletmelerinin

yüzde 39.5’inin dört yıldızlı, yüzde 33.3’ünün üç yıldızlı, yüzde 23.3’ünün beş yıldızlı olduğu

görülmektedir.

4.2.2.2. Motel ve Tatil Köyü İşletmelerinin Sınıflarına Göre Dağılımı

Motel ve Tatil Köyü işletmelerinin sınıflarına göre dağılımı Tablo 91’de

verilmektedir.

TABLO 91

MOTEL VE TATİL KÖYÜ İŞLETMELERİNİN SINIF DURUMU

İşletme Türü

İşletmelerin Sınıf Durumu 1 Sınıf 2 Sınıf

f % f %

Motel 1 50.0 1 50.0

Tatil Köyü 7 77.8 2 22.2

Tablo 91’e baktığımızda motel işletmelerinin yüzde 50.0’ının birinci sınıf, yüzde

50.0’ının ikinci sınıf olduğunu görürüz. Tatil köylerinin sınıflarına göre dağılımına

baktığımızda yüzde 77.8’inin 1.sınıf tatil köylerinin çoğunlukta olduğu, 2.sınıf tatil köylerinin

ise yüzde 22.2’lik bir oran teşkil ettiği görülür.

119

4.2.2.3. Restoran İşletmelerinin Sınıflara Göre Dağılımı

Örneklem kapsamına alınan restoran işletmelerinin sınıf durumuna göre dağılımı

Tablo 92’de verilmektedir.

TABLO 92

RESTORAN İŞLETMELERİNİN SINIF DURUMU

Restoranların Sınıfı f %

1. sınıf 6 37.5

2. sınıf 1 6.3

3. sınıf 6 37.5


Toplam 16 100.0

Tablo 92 incelendiğinde; araştırma kapsamına alınan restoranların; yüzde 37.5’inin 1.

sınıf, yine yüzde 37.5’inin 3. sınıf, yüzde 6.3’ünün ise 2. sınıf oldukları görülmektedir. Bu

soruya işletme yöneticilerinin yüzde 18.7’si ise Boş veya Geçersiz cevabını vermişlerdir.

4.2.2.4. Seyahat Acentesi İşletmelerinin Gruplarına Göre Dağılımı

Örneklem kapsamına alınan seyahat acentelerinin gruplarına ait elde edilen veriler

Tablo 93’de verilmiştir.

TABLO 93

SEYAHAT ACENTELERİNİN GRUPLARA GÖRE DAĞILIMI

Seyahat Acentelerinin Grupları f %

A 24 80.0 A (geçici) 3 10.0 B - - C 3 10.0

Toplam 30 100.0

Yukarıdaki tablo incelendiğinde, seyahat acentelerinin yüzde 80.0’inin A grubu, yüzde

10’unun geçici A grubu, yine yüzde 10’unun ise C grubu olduğu görülmektedir.

120

4.2.3. Konaklama İşletmelerinin Hizmete Kapalı Olduğu Aylar

Tablo 94’de konaklama işletmelerinin hizmete kapalı olduğu aylar verilmiştir.

Konaklama işletmelerinin genelde Mayıs-Eylül ayları arasındaki süreler dışında kapalı

olduğu, ocak ayının kapalılık açısından yüzde 37.8 oranla birinci sırada, yüzde 2.8 oranla

ekim ayının en alt sırada yer aldığı Tablo 94’de görülmektedir.

TABLO 94

KONAKLAMA İŞLETMELERİNİN HİZMETE KAPALI OLDUĞU AYLAR

Aylar f % Ocak 53 37.8 Şubat 51 36.4 Mart 39 27.8 Nisan 15 10.7 Mayıs - - Haziran - - Temmuz - - Ağustos - - Eylül - - Ekim 4 2.8 Kasım 42 30.0 Aralık 50 35.7


İşletmelerin deniz turizmine yönelik faaliyetlerde bulunmaları nedeniyle, sonbaharın

ilk aylarından ilkbahar aylarına kadar olan sürelerde kapalılık oranları yüksek çıkmış olabilir.

Ancak, değişik alternatiflerle işletmelerden azami derecede yararlanma durumuna

gidilmelidir. 4.2.4. İşletmelerde Hizmet İçi Eğitime İlişkin Bulgular

4.2.4.1. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Ara Kademe

Personele Hizmet içi Eğitim Verme Durumu

Konaklama işletmelerinde ve seyahat acentelerinde çalışan ara kademe personele

hizmet içi eğitim verme durumu ile ilgili olarak elde edilen veriler Tablo 95’de gösterilmiştir.

121

TABLO 95 İŞLETMELERDE ARA KADEME PERSONELE HİZMET İÇİ EĞİTİM VERME DURUMU

Hizmet içi Eğitim Verme Durumu


Seyahat Acentesi

f % f %

Evet 119 76.3 26 86.7

Hayır 34 21.8 3 10.0


Toplam 156 100.0 30 100.0

Araştırma kapsamına alınan konaklama ve restoran işletmelerinde çalışan personelin

yüzde 76.3’üne hizmet içi eğitim verildiği, yüzde 21.8’ine ise verilmediği görülmektedir.

Seyahat acentelerindeki personelin yüzde 86.7’sine hizmet içi eğitim verildiği, yüzde 10’una

ise verilmediği tablonun incelenmesinden anlaşılmaktadır.

Bu sonuçlara göre; personelin meslekî ilerlemelerini sağlamak ve sektördeki

gelişmeleri personele aktarmak için, işletmelerin büyük çoğunluğuna hizmet içi eğitim

verdiği görülmektedir. Sektörün sağlıklı gelişmesi açısından bu durum olumlu bir gelişme

olarak değerlendirilebilir.

4.2.4.2. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Hizmet İçi

Eğitim Verilen Bölümler

Tablo 96’da, konaklama ve restoran işletmelerinde hizmet içi eğitim verilen bölümlere

ilişkin veriler yer almaktadır. Cevapların dağılımına bakıldığında en çok yiyecek-içecek

servisi bölümünde hizmet içi eğitim verilmekte olduğu, en az hizmet içi eğitim verilen

bölümün ise Satın alma / Ambar bölümü olduğu görülür.

122

TABLO 96 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM VERİLEN BÖLÜMLER

Bölümler f % İdare – Muhasebe 38 24.3Ön büro 74 47.4Kat hizmetleri 64 41.0Yiyecek – İçecek servisi 91 58.3Yiyecek üretimi 52 33.3Satın alma / Ambar 17 10.8Diğer 3 1.9

Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir.

n: 156

Bu veriler tablo 98’deki verilerle ilişkilendirildiğinde, konaklama ve restoran

işletmelerinin ihtiyaçlar doğrultusunda eğitim vermede genelde bilinçli oldukları

görülmektedir.

Tablo 97’ye göre, seyahat acentelerinde hizmet içi eğitim verilen bölümlere ilişkin

veriler yer almaktadır. Seyahat acentelerinde en fazla hizmet içi eğitim verilen bölüm

operasyon bölümüdür. En az hizmet içi eğitim verilen bölüm ise satın alma bölümüdür.

TABLO 97

SEYAHAT ACENTELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM VERİLEN BÖLÜMLER

Bölümler f %

İdare- Muhasebe 10 33.3 Pazarlama 8 26.6 Operasyon (Tur İşlemleri) 20 66.6 Satış 10 33.3 Satın alma 3 10.0 Diğer 3 10.0


Bu sonuçlar Tablo 99 ile ilişkilendirildiğinde; seyahat acentelerinin, ihtiyaçları

doğrultusunda hizmet içi eğitim verdikleri görülmektedir.

123

4.2.4.3. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Hizmet içi

Eğitim İhtiyacı Duyulan Bölümler

Tablo 98’de konaklama ve restoran işletmelerinin hizmet içi eğitim ihtiyacı duyulan

bölümlerine ilişkin elde edilen veriler yer almaktadır.

TABLO 98

KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYACI BULUNAN BÖLÜMLER

Bölümler f %

İdare – Muhasebe 26 16.6 Ön büro 61 39.1 Kat hizmetleri 64 41.0 Yiyecek – İçecek servisi 91 58.3 Yiyecek üretimi 44 28.2 Satın alma / Ambar 14 8.9 Diğer 3 1.9


Konaklama ve restoran işletmelerinde hizmet içi eğitim ihtiyacı bulunanların

bölümlere göre dağılım oranına baktığımızda işletmelerin yüzde 58.3’ünün yiyecek-içecek

servisi bölümünde, yüzde 41.8’inin kat hizmetlerinde, yüzde 39.1’inin ön büro bölümünde,

yüzde 28.2’sinin yiyecek üretimi bölümünde, yüzde 16.6’sının idare-muhasebe bölümünde,

yüzde 8.9’unun ise satın alma / ambar bölümünde hizmet içi eğitim ihtiyacı duyulduğu

görülür.

Seyahat acentelerinde hizmet içi eğitim ihtiyacı duyulan bölümlere ait deneklerden

elde edilen bilgiler Tablo 99’da gösterilmiştir.

124

TABLO 99 SEYAHAT ACENTELERİNDE HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYACI BULUNAN BÖLÜMLER

Bölümler f %

İdare- Muhasebe 6 20.0Pazarlama 9 30.0Operasyon (Tur İşlemleri) 19 63.3Satış 10 33.3Satın alma 1 3.3Diğer - -


n: 30

Hizmet içi eğitim ihtiyacı açısından operasyon bölümü yüzde 63.3 oranla en ön sırada

yer alırken, daha sonra yüzde 33.3 oranla satış bölümü bulunmaktadır. Satın alma bölümü ise

yüzde 3.3 oranla en alt sırada yer almaktadır.

4.2.5. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin Ara Kademe

Personel Alımına İlişkin Bulgular

4.2.5.1. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin Ara Kademe

Personel Alımında Karşılaşılan Güçlük Durumu

Tablo 100’de, işletmelerin ara kademe personel bulmada güçlüklerle karşılaşma

durumlarına ait olarak işletme yöneticilerinden elde edilen görüşler yer almaktadır.

Konaklama ve restoran işletmelerinin personel bulmakta güçlükle karşılaşıp

karşılaşmadıklarına ilişkin sorulan soruya işletme yöneticilerinin yüzde 50’si “hayır”, yüzde

46.2’si ise “evet” cevabını vermişlerdir. Bu soruya cevap vermeyenlerin oranı ise yüzde

3.8’dir.

Seyahat acentesi yöneticilerinin yüzde 60’ı personel bulmakta her hangi bir güçlükleri

bulunmadığını işaret ederken, yüzde 23.3’ü personel bulmakta güçlükleri olduğunu

belirtmektedirler. Bu soruya cevap vermeyen yöneticilerin oranı ise yüzde 16.7’dir.

125

TABLO 100 İŞLETMELERE ARA KADEME PERSONEL ALIMINDA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜK

DURUMU

Karşılaşılan Güçlük Durumu Konaklama ve


f % f % Evet 72 46.2 7 23.3Hayır 78 50.0 18 60.0Boş / Geçersiz 6 3.8 5 16.7

Toplam 156 100.0 30 100.0

İşletmelerin ara kademe eleman bulmakta büyük oranda güçlükleri olmadığını

belirtmelerine karşın, bu konuda sorunları olan işletmelerin de bulunduğu görülmektedir.

Ülkemizde bu konuda hiçbir sorunun olmaması gerekir, çünkü işsizlik oranı bu kadar yüksek

iken, ara kademe eleman temininde güçlükle karşılaşan işletmelerin olması eğitim sisteminde

sorunların bulunması olarak açıklanabilir. 4.2.5.2. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Ara Kademe

Personel Alımında Güçlükle Karşılaşılan Bölümler

Tablo 101’de, konaklama ve restoran işletmelerine ara kademe personel alımında

güçlükle karşılaşan işletmelerin hangi bölümlerde güçlük çektiklerine ilişkin veriler yer

almaktadır.

TABLO 101

KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNE ARA KADEME PERSONEL ALIMINDA GÜÇLÜK ÇEKİLEN BÖLÜMLER

Bölümler f %

İdare – Muhasebe 18 25.0Ön büro 38 52.7Kat hizmetleri 20 27.7Yiyecek – İçecek servisi 48 66.6Yiyecek üretimi 32 44.4Satın alma / Ambar 8 11.1Diğer - -


n: 72

126

Tablo 101’deki cevapların dağılımı incelendiğinde; yiyecek–içecek servisi bölümünde

çalıştıracak eleman bulmakta güçlükle karşılaşan işletmelerin oranı yiyecek – içecek servisi

bölümü yüzde 66.6, ön büroda yüzde 52.7, yiyecek üretiminde ise yüzde 44.4’tür. Satın alma

ve ambar konusunda eleman bulmakta güçlükle karşılaşma oranının ise düşük (% 11.1)


Tablo 102’de, ara kademe personel bulmakta güçlük çekilen seyahat acentesi

işletmelerinin ara kademe personel alımında güçlük çektiği bölümlere ilişkin veriler yer

almaktadır.

TABLO 102

SEYAHAT ACENTELERİNE ARA KADEME PERSONEL ALIMINDA GÜÇLÜK ÇEKİLEN BÖLÜMLER

Bölümler f %

İdare- Muhasebe 3 42.8 Pazarlama 3 42.8 Operasyon (Tur İşlemleri) 6 85.7 Satış 3 42.8 Satın alma - - Diğer - -


n: 7

Tablodaki cevapların dağılımı incelendiğinde; seyahat acentelerinin ara kademe

eleman alımında en çok güçlük çektiği bölüm operasyon bölümüdür. Diğer bölümlerde

işletmelerin yarıya yakınının güçlükle karşı karşıya olduğu görülmektedir.

Tablo 101 ve 102’deki veriler nitelikli ara kademe işgücü plânlamasında ve eğitiminde

dikkate alınmalıdır.

4.2.5.3. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Eleman

Alımında Tercih Edilen Yöntemler

Tablo 103’de, konaklama ve restoran işletmelerinin ara kademe eleman alırken hangi

yöntemle personel aldıklarına ilişkin veriler yer almaktadır.

127

TABLO 103 KONAKLAMA VE İŞLETMELERİNİN ARA KADEME ELEMAN ALIRKEN TERCİH ETTİKLERİ

YÖNTEMLERİN BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI

Eleman Sağlama

Yöntemleri

B ö l ü m l e r İdare

Muhasebe Ön büro Kat

HizmetleriYiyecek-İçecek Servisi

Yiyecek Üretimi

Satın alma- Ambar

f % f % f % f % f % f % 3308 Sayılı Kanun gereği işletmelere beceri öğretimi için öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile işbirliği yaparak

20

13.0

72

27.6

50

23.2

100

31.3

46

23.6

7

8.6 İşletmede beceri öğretimi gören öğrencileri, mezun olduktan sonra işe alarak

25

16.2

68

26.1

33

15.4

90

28.1

45

23.1

6

7.4

İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile 9 5.8 5 1.9 17 7.9 12 3.7 10 5.1 5 6.2

Eleman aranıyor ilanları ile 29 18.8 39 14.9 32 14.9 33 10.3 24 12.3 11 13.6Tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri ile 60 39.0 66 25.2 75 34.9 76 23.8 61 31.3 42 51.9Diğer 11 7.2 11 4.2 8 3.7 9 2.8 9 4.6 10 12.3

T O P L A M 154 100 261 100 215 100 320 100 195 100 81 100


İdare – Muhasebe bölümüne eleman bulmada öncelikli tercih edilen yöntem tanıdık ve

arkadaş tavsiyesidir. Bu bölüm için en az tavsiye edilen yöntem ise İş ve İşçi Bulma Kurumu

aracılığı ile eleman temin etme yöntemidir.

Ön büro bölümüne eleman bulmada üç yöntemin aşağı yukarı eşit düzeyde tercih

edildiği görülmektedir. Bunlar 3308 Sayılı Kanun gereği işletmelere beceri öğretimi için

öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile işbirliği yaparak,

işletmede beceri öğretimi gören öğrencileri mezun olduktan sonra işe alarak ve tanıdık ve

arkadaş tavsiyeleridir.

Kat hizmetleri için en çok tercih edilen yöntem tanıdık ve arkadaş tavsiyeleridir. Yine

bu bölüm için en az tercih edilen yöntem İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile eleman bulma

yöntemidir.

Yiyecek – İçecek servisi bölümü için en çok tercih edilen yöntem 3308 Sayılı Kanun

gereği işletmelere beceri öğretimi için öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve

öğretmenleri ile işbirliği yaparak eleman temin etme yöntemidir. Yine bölüm için İş ve İşçi

Bulma Kurumu aracılığı ile eleman temin etme en az tercih edilen yöntemdir.

128

Yiyecek üretimi bölümü için en çok tercih edilen yöntem tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri

ile eleman bulma yöntemi iken, en az tercih edilen yöntem İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı

ile eleman temin etme yöntemidir.

Satın alma ve ambar bölümü için en çok kullanılan yöntem tanıdık ve arkadaş

tavsiyeleri ile eleman temin yöntemidir. Bu bölüm için eleman bulmada en az tercih edilen

yöntem İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile eleman temin etme yöntemidir.

Bütün veriler dikkate alındığında işletmelerin genellikle tanıdık ve arkadaş tavsiyesi

yöntemi ile eleman bulmayı tercih ettikleri, İş ve İşçi Bulma Kurumunun pek tercih

edilmediği söylenebilir.

Tablo 104’de, seyahat acenteleri yöneticilerinin işyerlerine ara kademe eleman alırken

tercih ettikleri yöntemlere ilişkin görüşleri yer almaktadır.

TABLO 104

SEYAHAT ACENTELERİNİN ARA KADEME ELEMAN ALIRKEN TERCİH ETTİKLERİ YÖNTEMLERİN BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI

Eleman Sağlama Yöntemleri B ö l ü m l e r

İdare- Muhasebe

Pazarlama Satın

alma

Operasyon (Tur

İşlemleri)

Satış bölümü

f % f % f % f % f % 3308 Sayılı Kanun gereği işletmelere beceri öğretimi için öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile işbirliği yaparak

4 11.4 5 13.2 2 11.8

13

23.6 6 21.4

İşletmede beceri öğretimi gören öğrencileri mezun olduktan sonra işe alarak

6 17.1 7 18.4 4 23.5

12

21.8 7 25.0

İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile 1 2.9 1 2.6 - - - - 1 3.6

Eleman aranıyor ilanları ile 9 25.7 14 36.8 6 35.3 13 23.6 7 25.0

Tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri ile 13 37.2 8 21.1 5 29.4 15 27.3 6 21.4

Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği

aracılığı ile 2 5.7 3 7.9 - - 2 3.7 1 3.6

Diğer - - - - - - - - -

T O P L A M 35 100 38 100 17 100 55 100 28 100


129

İdare – Muhasebe bölümüne eleman bulmada öncelikli tercih edilen yöntem tanıdık ve

arkadaş tavsiyesidir. Bu bölüm için en az tercih edilen yöntem ise İş ve İşçi Bulma Kurumu

aracılığı ile eleman temin etme yöntemidir.

Pazarlama bölümüne eleman bulmada en çok tercih edilen yöntemin eleman aranıyor

ilanları ile 1.nci sırada, tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri ile 2.nci sırada, işletmede beceri

öğretimi gören öğrencileri mezun olduktan sonra işe alarak 3.ncü sırada, 3308 Sayılı Kanun

gereği işletmelere beceri öğretimi için öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve

öğretmenleri ile işbirliği yaparak yöntemi 4.ncü sırada, İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı

yöntemi ise en alt sırada yer almaktadır.

Satın alma bölümünde ise en çok tercih edilen yöntem eleman aranıyor ilanları ile

1.nci sırada, tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri yöntemi 2.nci sırada, hiç tercih edilmeyen yöntem

ise İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile eleman bulma yöntemidir.

Operasyon işlemleri bölümü için eleman bulmada tercih edilen 4 yöntemin birbirine

yakın oranda tercih edildiği, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği aracılığı ile eleman temini en

alt sırada olmasına karşın İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile eleman temin etme yöntemi

hiç tercih edilmemektedir.

Satış bölümü için eleman bulmada tercih edilen 4 yöntemin birbirine yakın oranda

tercih edildiği, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği aracılığı ile eleman temini en alt sırada

olmasına karşın İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile eleman temin etme yöntemi hiç tercih

edilmemektedir.

4.2.5.4.Konaklama, Restoran ve seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve

A.A.M.L. Mezunlarını Tercih Durumları

Araştırma kapsamına alınan konaklama işletmelerinin eleman alımlarında AOTML ve

AAML mezunlarını tercih durumlarına ilişkin olarak denek gruplardan elde edilen veriler

Tablo 105’de görülmektedir.

130

TABLO 105 ARA KADEME ELEMAN ALIMINDA AOTML VE AAML MEZUNLARININ İŞLETMELER

TARAFINDAN TERCİH DURUMU

Tercih Durumu Konaklama ve


f % f %

Evet 132 84.6 24 80.0

Hayır 24 15.4 4 13.3


Toplam 156 100.0 30 100.0

Araştırma kapsamına alınan konaklama ve restoran işletme yöneticilerinin, yüzde

84.6’sının bu okul mezunlarını tercih ettikleri, yüzde 15.4’ünün ise olumsuz görüş

bildirdikleri görülmektedir. Seyahat acentelerine bakıldığında ise AOTML mezunlarını yüzde

80 oranında tercih ettikleri, yüzde 13.3 oranında ise tercih etmedikleri görülmektedir.

Bu verilere göre konaklama, restoran ve seyahat acentesi işletmeleri, çoğunlukla

AOTML ve AAML mezunlarını tercih etmektedirler. Bu sonuçlar; mezun çalışanların

sektörden kaçmamasını veya mezunların oranının, çalışanlar toplamında daha yüksek

olmasını gerektirmektedir.

4.2.5.5 Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve

A.A.M.L. Mezunlarını Tercih Etme Sebepleri

İşletme yöneticilerinin, ara kademe eleman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla AOTML

ve AAML mezunlarını tercih etme nedenlerine ait veriler Tablo 106’da belirtilmiştir. Bu

okullardan mezunları tercih eden konaklama ve restoran işletmeleri yöneticilerinin

cevaplarına baktığımızda; Bu mezunların iş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlamaları

birinci önemli sebep olarak gözükmektedir, işletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip

olmaları mezunların işletmeler tarafından ikinci derecede önemde tercih etme sebebi olarak

ortaya çıkmıştır.

131

Seyahat acentesi işletmesi yöneticilerinin cevaplarına baktığımızda, konaklama ve

restoran işletmeleri yöneticilerinin düşünceleriyle benzerlik gösterdiği görülür.

TABLO 106

İŞLETMELERE ARA KADEME ELEMAN ALIMINDA AOTML VE AAML MEZUNLARINI TERCİH ETME SEBEPLERİ

Tercih Sebepleri Konaklama ve


f % f % İşletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmaları

111 84.1 18 75.0

İşletme standartlarındaki meslekî becerilere sahip olmaları

83 62.8 13 54.1

İşletme standartlarında insan ilişkilerine sahip olmaları

75 56.8 17 70.8

İş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlamaları

112 84.8 22 91.6

Diğer 3 2.2 1 4.1 Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir.

n: 132 (Konaklama ve restoran için)

n: 24 (Seyahat acentesi için)

4.2.5.6. Konaklama, Restoran ve seyahat Acentesi İşletmeleri Tarafından

Mezunların İstihdamında Tercih Edilen Bölümler

Tablo 107’de, konaklama ve restoran işletmelerinin, AOTML ve AAML mezunlarının

istihdamında tercih ettikleri bölümler verilmiştir.

132

TABLO 107 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNİN AOTML VE AAML MEZUNLARININ

İSTİHDAMINDA TERCİH ETTİKLERİ BÖLÜMLER

Tercih Edilen Bölümler

AOTML Mezunları

AAML Mezunları

f % f % İdare – Muhasebe 22 14.1 - -

Ön büro 92 58.9 1 0.06

Kat hizmetleri 68 43.5 - -

Yiyecek – İçecek servisi 115 73.7 22 14.1

Yiyecek üretimi 34 21.7 61 39.1

Satın alma / Ambar 8 5.1 3 0.2

Diğer - - - -


n: 156

Tercihle ilgili cevaplara baktığımızda; AOTML mezunlarının öncelikli olarak

yiyecek-içecek servisi bölümü için tercih edildiği görülür. Mezunların ikinci derecede tercih

edildiği bölüm ise ön bürodur. Mezunların en az tercih edildiği bölüm ise satın alma / ambar

bölümüdür. AAML mezunlarının istihdamında tercih edilen yöntemlere baktığımızda bu

mezunların en çok yiyecek üretimi bölümü için tercih edildiği görülür.

AAML mezunlarının idare-muhasebe, kat hizmetleri bölümleri için tercih

edilmemesinin, ön büro bölümü için en alt sırada tercih edilmesinin nedeni, bu okulların esas

fonksiyonlarının yiyecek üretimi eğitimi vermelerindendir. Bu verilere göre AOTML’nin

yiyecek üretimi eğitimini geliştirmeleri gerekmektedir.

Tablo 108’de, seyahat acentelerinin AOTML mezunlarının istihdamında tercih

ettikleri bölümlere ait veriler sunulmuştur.

133

TABLO 108 SEYAHAT ACENTELERİNİN AOTML MEZUNLARININ İSTİHDAMINDA TERCİH ETTİKLERİ

BÖLÜMLER

Tercih Edilen Bölümler İşletme Yöneticisi

f % İdare- Muhasebe 5 16.6 Pazarlama 11 36.6 Operasyon (Tur İşlemleri) 20 66.6 Satış 13 43.3 Satın alma 2 6.6 Diğer - -


Tablo 108’de, araştırma kapsamına alınan seyahat acentesi işletmeleri yöneticilerinin,

AOTML mezunlarını istihdam etmede tercih ettikleri bölümlerin öncelik sırasıyla; operasyon

bölümü, satış bölümü, pazarlama bölümü, idare-muhasebe bölümü ve satın alma bölümü

olduğu görülmektedir. 4.2.5.7. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve

A.A.M.L. Mezunlarını Tercih Etmeme Sebepleri

Tablo 109’da, işletmelerin AOTML ve AAML mezunlarını tercih etmeyen

yöneticilerin tercih etmeme sebeplerine ilişkin veriler yer almaktadır.

TABLO 109

İŞLETMELERİN AOTML VE AAML MEZUNLARINI TERCİH ETMEME SEBEPLERİ

Tercih Etmeme Sebepleri Konaklama ve


f % f % İşletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmamaları 9 37.5 4 100.0

İşletme standartlarındaki meslekî becerilere sahip olmamaları 9 37.5 2 50.0

İşletme standartlarında insan ilişkilerine sahip olmamaları 7 29.1 1 25.0

İş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlayamamaları 8 33.3 1 25.0

Yüksek ücret talep etmeleri 5 20.8 - -Diğer 5 20.8 - -

No t : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. n: 254 (Konaklama ve restoran işletmeleri için) n: 4 (Seyahat acentesi işletmeleri için)

134

Mezunları tercih etmeyen işletmelerin, AOTML ve AAML mezunlarını tercih etmeme

sebeplerine bakıldığında;

- Konaklama ve restoran işletmelerinde; birinci sırada mezunların işletme

standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmamaları ile işletme standartlarındaki meslekî

becerilere sahip olmamaları, en alt sırada ise mezunların yüksek ücret talep etmeleri yer

almaktadır.

- Seyahat acentelerinde; birinci sırada mezunların işletme standartlarındaki meslekî

bilgilere sahip olmamaları, en alt sırada mezunların işletme standartlarındaki insan ilişkilerine

sahip olmamaları ve iş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlayamamaları yer almaktadır.

Mezunların yüksek ücret talep etmeleri, seyahat acentelerince mezunları tercih etmeme nedeni

olarak görülmemektedir.

4.2.5.8. Konaklama ve Restoran İşletmelerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.

Mezunları Dışında Ara Kademe Personel Olarak Tercih Ettikleri Diğer

Çalışanların Bölümlere ve Eğitim Düzeylerine Göre Dağılımı

Tablo 110’da, konaklama ve restoran işletmelerinin AOTML ve AAML mezunları

dışında tercih ettikleri diğer çalışanların bölümlere ve eğitim düzeylerine göre dağılımı

verilmiştir.

135

TABLO 110 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMELERİNİN AOTML VE AAML MEZUNLARI DIŞINDA

İSTİHDAM İÇİN TERCİH ETTİKLERİ DİĞER OKUL MEZUNLARININ BÖLÜMLERE VE EĞİTİM DÜZEYLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Eğitim Seviyesi

B ö l ü m l e r

İdare Muhasebe

Ön Büro Kat

Hizmetleri

Yiyecek-İçecek Servisi

Yiyecek Üretimi

Satın Alma/ Ambar

f % f % f % f % f % f %Turizm ile ilgisiz ön lisans

14 13.2 10 7.2 3 2.8 6 4.2 3 2.8 13 15.1

Turizm ile ilgisiz lisans

33 31.1 20 14.4 3 2.8 5 3.5 5 4.6 13 15.1

Turizm ile ilgili ön lisans

13 12.3 30 21.6 9 8.5 22 15.5 14 12.8 14 16.3

Turizm ile ilgili lisans

19 18.0 38 27.3 8 7.6 22 15.5 13 11.9 14 16.3

Meslek kursları 9 8.5 13 9.3 38 35.9 46 32.4 31 28.4 12 14.0Yurtdışı meslekî eğitim

3 2.8 14 10.1 3 2.8 11 7.8 8 7.3 2 2.3

İşbaşı eğitim 14 13.2 14 10.1 37 34.9 27 19.0 32 29.4 15 17.4Diğer 1 0.9 - - 5 4.7 3 2.1 3 2.8 3 3.5Verilen Cevaplar Toplamı 106 100 139 100 106 100 142 100 109 100 86 100


Tablo 110’daki cevapların dağılımına bakıldığında;

İdare – Muhasebe bölümü için en çok turizm ile ilgisiz lisans düzeyinde eğitimi

olanların, en az yurt dışı meslekî eğitimi olanların tercih edildiği görülür.

Ön büro bölümü için en çok turizm ile ilgili lisans düzeyinde eğitimi olanların, en az

turizm ile ilgisiz ön lisans düzeyinde eğitimi olanların tercih edildiği görülür.

Kat hizmetleri bölümü için meslek kursları düzeyinde eğitim almış kişiler en çok

tercih edilirken, turizm ile ilgisiz lisans, ön lisans ve meslek eğitimi düzeyinde eğitim

alanların en az tercih edildiği görülür.

Yiyecek – içecek servisi bölümü için en çok meslek kursları düzeyinde eğitim almış

kişiler tercih edilirken, en az tercih edilenler turizm ile ilgisiz lisans düzeyinde eğitim almış

olanların tercih edildiği görülür.

136

Yiyecek üretimi bölümü için en çok işbaşı eğitimi almış kişiler tercih edilirken, en az

tercih edilenler turizm ile ilgisiz ön lisans düzeyinde eğitim alanlardır.

Satın Alma / Ambar bölümü için işbaşı eğitimi almış kişiler en çok tercih edilirken, en

az tercih edilenler yurt dışı meslekî eğitimi almış olanlardır.

TABLO 111

SEYAHAT ACENTELERİNİN AOTML MEZUNLARI DIŞINDA İSTİHDAM İÇİN TERCİH ETTİKLERİ DİĞER OKUL MEZUNLARININ BÖLÜMLERE VE EĞİTİM DÜZEYLERİNE GÖRE

DAĞILIMI

Eğitim Şekli

B ö l ü m l e r

İdare Muhasebe

Pazarlama

Operasyon (Tur

İşlemleri)

Satış Satın

Alma

Diğer

f % f % f % f % f % f % Turizm ile ilgisiz ön lisans

3 11.5 2 10.0 1 7.7 1 3.6 - - 1 100

Turizm ile ilgisiz lisans

5 19.2 3 15.0 1 7.7 5 17.8 2 13.3 - -

Turizm ile ilgili ön lisans

3 11.5 4 20.0 3 23.0 3 10.7 4 26.8 - -

Turizm ile ilgili lisans 5 19.2 6 30.0 4 30.8 8 28.6 3 20.0 - -

Meslek kursları 3 11.5 1 5.0 - - 3 10.7 2 13.3 - -

Yurtdışı meslekî eğitim 1 3.9 3 15.0 - - 4 14.3 2 13.3 - -

İşbaşı eğitim 6 23.2 1 5.0 4 30.8 4 14.3 2 13.3 - -

Diğer - - - - - - - - - - - -

Verilen Cevaplar Toplamı

26 100 20 100 13 100 28 100 15 100 1 100

Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. Tablo 111’deki cevapların dağılımına bakıldığında;

İdare – Muhasebe bölümü için iş başı eğitimi almış kişiler en çok tercih edilirken, en

az yurt dışı meslekî eğitimi olanların tercih edildiği görülür.

Pazarlama bölümü için en çok turizm ile ilgili lisans düzeyinde eğitimi olanların, en az

meslek kursları ve işbaşı eğitimi almış olanların tercih edildiği görülür.

Operasyon işlemleri bölümü için turizm ile ilgili lisans düzeyinde eğitim almış

kişilerle, iş başı eğitimi almış kişiler en çok tercih edilirken, turizm ile ilgisiz lisans ve ön

137

lisans düzeyinde eğitim alanların en az tercih edildiği görülür. Meslek kursları ve yurt dışı

meslek eğitimi almış olanların hiç tercih edilmediği görülür.

Satış bölümü için en çok turizm ile ilgili lisans eğitimi almış olanlar tercih edilirken,

en az tercih edilenler turizm ile ilgisiz ön lisans düzeyinde eğitim alanlardır.

Satın Alma bölümü için turizm ile ilgili ön lisans eğitimi almış olanlar en çok tercih

edilirken, işbaşı eğitimi almış kişiler, turizm ile ilgisiz lisans eğitimi almış kişiler, meslek

kursları ve yurt dışı meslek eğitimi almış kişiler en az tercih edilenlerdir. Turizm ile ilgisiz ön

lisans eğitimi almış kişiler hiç tercih edilmemektedir.

4.3. Mezun ve Diğer Çalışanlara İlişkin Bulgular

4.3.1. Mezun ve Diğer Çalışanların Cinsiyetlerine Göre Dağılımı

Araştırma kapsamına alınan ve anketleri geçerli kabul edilen AOTML ve AAML

mezunu çalışanların toplamı 280, diğer çalışanların toplamı da 1654’tür. Bu iki gruba

uygulanan anket toplamı ise 1934’tür. Örneklem kapsamına alınan AOTML ve AAML

mezunlarının ve diğer çalışanların cinsiyet dağılımı Tablo 112’de görülmektedir.

TABLO 112

ÇALIŞANLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Çalışanların Cinsiyeti

AOTML ve AAML Mezunu Çalışanlar

Diğer Çalışanlar Toplam

f % f % f %

Bay 179 63.9 1158 70.0 1137 69.1

Bayan 101 36.1 496 30.0 597 30.9

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Çalışanların AOTML ve AAML mezunlarının yüzde 63.9’unun bay, yüzde 36.1’inin

bayan olduğu, diğer çalışanların ise yüzde 70’inin bay, yüzde 30’unun bayan olduğu Tablo

112’de görülmektedir.

138

Bu verilere göre, tüm çalışanların cinsiyet yönünden büyük çoğunluğu baylardan

oluşmaktadır. Bu durum, işletmelerdeki çalışma şartlarının bayanlar açısından zorluğundan


4.3.2. Mezun ve Diğer Çalışanların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

Tablo 113’de örneklem kapsamına alınan AOTML ve AAML mezunu ve diğer

çalışanların yaş gruplarına göre dağılımı verilmektedir.

TABLO 113

ÇALIŞANLARIN YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI

Yaş Grupları

AOTML ve AAML Mezunu Çalışanlar


f % f % f %

16 – 22 123 43.9 318 19.2 441 22.823 – 29 108 38.6 626 37.8 734 38.030 – 36 31 11.1 351 21.2 382 19.837 – 43 9 3.2 187 11.3 196 10.144 – 50 1 0.4 37 2.2 38 2.051 ve daha büyük

1 0.4 14 0.8 15 0.8

Boş / Geçersiz 7 2.5 121 7.3 128 6.6

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Tablo 113’de AOTML ve AAML mezunu çalışanlardan 16-22 yaş grubunda olanlar

yüzde 43.9’dur. Yüzde 38.6’sının ise 23-29 yaş grubunda olduğu, ileri yaşlara doğru

gidildiğinde ise sektörden bir kaçış olduğu, bunun sonucu olarak ta 44-50 yaş grubu ile 51 ve

daha büyük olanların sadece yüzde 0.4 düzeyinde oldukları görülmektedir.

Diğer çalışanların yüzde 37.8’inin 23-29 yaş grubunda, yüzde 21.2’sinin 30-36 yaş

grubunda oldukları, 51 ve daha fazla yaşta olanların ise sadece yüzde 0.8 olduğu

görülmektedir. Aynı tabloya göre tüm çalışanlardan 23-29 yaş grubunda olanların yüzde

38.0, 16-22 yaş grubunda olanların ise 22.8 olduğu, 51 ve daha fazla yaşta olanların ise yüzde

0.8 olduğu görülmektedir.

Çalışanların genellikle 29’ncu yaştan sonra sektörden ayrıldıkları görülmektedir.

139

4.3.3. Mezun ve Diğer Çalışanların Mezun Oldukları Okullara Göre Dağılımı

Tablo 114’de, çalışanların mezun oldukları okullara göre dağılımları yer almaktadır.

Konaklama alanında çalışanların yüzde 30’u genel lise ve diğer meslek lisesi, yüzde 20’si

ilkokul, yüzde 16.7’si ortaokul, sadece yüzde 11.2’si ise AOTML mezunudur. Tablo

incelendiğinde görüleceği gibi diğer mezunlarının oranı çok düşük değerler almıştır.

TABLO 114

ÇALIŞANLARIN MEZUN OLDUKLARI OKULLARA GÖRE DAĞILIMI

Okul Türü

İşletme Türü Toplam

Konaklama Restoran Seyahat Acentesi

f % f % f % f %

İlkokul 334 20.0 29 23.8 3 2.2 366 18.9Ortaokul 280 16.7 23 18.9 4 2.9 307 15.9And. Otel. ve Tur. M. L. 188 11.2 16 13.1 17 12.3 221 11.4And. Aşçılık. M. L. 15 0.9 2 1.6 - - 17 0.9Genel L. / Diğer Mes. L. 502 30.0 37 30.5 63 45.8 602 31.1And.Otel.ve Tur. M. L. Çıkışlı Turizmle ilgili Y.O. Önlisans

13 0.8 2 1.6 1 0.7 16 0.8

And. Otel. ve Tur. M. L. Çıkışlı Turizmle ilgili Y.O. Lisans

11 0.7 2 1.6 2 1.4 15 0.8

And. Otel. ve Tur. M. L. Çıkışlı Turizmle İlgisiz Y.O. Önlisans

5 0.3 - - 1 0.7 6 0.3

And. Otel. ve Tur. M. L. Çıkışlı Turizmle İlgisiz Y.O. Lisans

5 0.3 - - - - 5 0.3

Genel L. / Diğer Mes. L. Çıkışlı Turizmle ilgili Y.O. Önlisans

126 7.5 2 1.6 4 2.9 132 6.8

Genel L. / Diğer Mes. L. Çıkışlı Turizmle ilgili Y.O. Lisans

81 4.8 1 0.8 8 5.8 90 4.7

Genel L. / Diğer Mes. L. Çıkışlı Turizmle ilgisiz Y.O. Önlisans

34 2.0 1 0.8 10 7.2 45 2.3

Genel L. / Diğer Mes. L. Çıkışlı Turizmle ilgisiz Y.O. Lisans

80 4.8 7 5.7 25 18.1 112 5.8

Toplam 1674 100 122 100 138 100 1934 100

Restoranlarda çalışanların mezuniyet durumuna bakıldığında; yüzde 30.5’inin genel

lise ve diğer meslek lisesi, yüzde 23.8’inin ilkokul, yüzde 18.9’unun ortaokul ve yüzde

13.1’inin ise AOTML mezunu oldukları görülmektedir.

140

Seyahat acentesi çalışanlarının durumuna bakıldığında ise yüzde 45.8’inin genel lise /

diğer meslek lisesi, yüzde 18.1’inin turizm ile ilgisiz Y.O Lisans, yüzde 12.3’ünün AOTML

mezunu oldukları anlaşılmaktadır.

Çalışanların geneline bakıldığında genel lise/diğer meslek lisesi çıkışlıların çoğunlukta

(% 31.1) oldukları görülmektedir. Bu tablodaki verilere göre sektörde çalışan AOTML

mezunlarının oranının çok düşük (% 11.4) olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlar genel lise

ve AOTML/AAML dışındaki diğer meslek lisesi mezunlarının çoğunlukta olduğunu,

araştırma konusu okulların mezunlarının sadece yüzde 12.3 düzeyinde istihdam edildiklerini

ortaya koymaktadır. Bu nedenle eğitim yöntemleri, programlar, sosyal güvenlik ve öğrenci

sayısı gibi faktörler açısından sistemin yeniden ele alınarak gerekli düzeltmelerin yapılması

gereklidir.

4.3.4. Mezun ve Diğer Çalışanların İşletme Türlerine Göre Dağılımı

İşletme türüne göre çalışanların dağılımına ilişkin veriler Tablo 115’de yer almaktadır.

TABLO 115

İŞLETME TÜRLERİNE GÖRE ÇALIŞANLARIN DAĞILIMI

İşletme Türü

AOTML ve AAML Mez. Çalışanlar Diğer Çalışanlar Toplam

f % f % f %

Konaklama (Otel-Tatil köyü)

237 84.6 1437 86.9 1674 86.6

Restoran 22 7.9 100 6.0 122 6.3

Seyahat Acentesi 21 7.5 117 7.1 138 7.1

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

AOTML ve AAML mezunlarının konaklama işletmelerinde yüzde 84.6, restoranlarda

yüzde 7.9, seyahat acentelerinde ise yüzde 7.5 oranında çalıştıkları görülmektedir.

AOTML ve AAML çıkışlı olmayan diğer çalışanların konaklama işletmelerinde yüzde

86.9, restoranlarda yüzde 6.0, seyahat acentelerinde ise yüzde 7.1 oranında dağıldıkları

tabloda verilmektedir.

141

Bu verilere göre tüm çalışanların yüzde 86.6’sının konaklama işletmelerinde, yüzde

7.1’inin seyahat acentelerinde, yüzde 6.3’ünün ise restoranlarda görev yaptıkları

anlaşılmaktadır. Turizmle ilgili işgücü planlamasında ve eğitimde bu veriler dikkate

alınmalıdır.

4.3.5. Mezun ve Diğer Çalışanların Bölümlere Göre Dağılımı

Çalışanların bölümlere göre dağılımları Tablo 116’de yer almakta olup, AOTML ve

AAML mezunu çalışanların yüzde 43.2’sinin yiyecek-içecek servisi bölümünde, yüzde

23.2’sinin ön büro bölümünde, yüzde 0.7’sinin ise en az satın alma-ambar bölümünde

çalıştıkları görülmektedir.

TABLO 116 ÇALIŞANLARIN ÇALIŞTIKLARI BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI

Bölümler


f % f % f %

İdare-Muhasebe 12 4.3 214 12.9 226 11.7

Ön Büro 65 23.2 191 11.5 256 13.2

Kat Hizmetleri 23 8.2 316 19.1 339 17.5

Yiyecek – İçecek Servisi 121 43.2 460 27.8 581 30.0

Yiyecek Üretimi 35 12.5 324 19.6 359 18.6

Satın Alma – Ambar 2 0.7 26 1.6 28 1.4

Pazarlama 4 1.4 7 0.4 11 0.6

Operasyon (Tur İşlemleri) 7 2.5 53 3.2 60 3.1

Satış Bölümü 6 2.1 24 1.5 30 1.6

Diğer 5 1.8 39 2.4 44 2.3

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

AOTML ve AAML çıkışlı olmayan diğer çalışanların yüzde 27.8’sinin yiyecek-

içecek servisi bölümünde, yüzde 19.6’sının yiyecek üretimi bölümünde, yüzde 0.4’ünün de en

az pazarlama bölümünde çalıştıkları belirtilmektedir.

142

Tüm çalışanlar açısından tablo incelendiğinde, yüzde 30’unun yiyecek-içecek

servisinde, yüzde 18.6’sının yiyecek üretimi bölümünde, yüzde 0.6’sının ise en az pazarlama

bölümünde oldukları görülmektedir. Turizmle ilgili işgücü ve eğitim planlamasında bu veriler


4.3.6. Mezun ve Diğer Çalışanların Sektörü Tercih Nedenleri

Çalışanların turizm sektörünü tercih etme nedenlerine ilişkin olarak elde edilen veriler

Tablo 117’de yer almaktadır.

AOTML/AAML. mezunu çalışanların yüzde 78.9’u “alınan eğitimin turizmle ilgili

olması” nedeniyle turizm sektöründe çalışmayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Mezun

çalışanların diğer seçenekleri çok düşük oranlarda tercih ettikleri görülmektedir.

TABLO 117

ÇALIŞANLARIN TURİZM SEKTÖRÜNÜ TERCİH ETME NEDENLERİ

Tercih Nedenleri

AOTML ve AAML Mez. Çalışanlar


f % f % f %

Alınan eğitimin turizmle ilgili olması

221 78.9 403 24.4 624 32.3

Yüksek ücret beklentisi 13 4.7 360 21.7 373 19.3Sosyal imkânların (lojman, kreş, yemek vb.) iyi olması

4 1.4 95 5.7 99 5.1

Ailenin turizm sektöründe çalışıyor olması

4 1.4 182 11.0 186 9.6

Yabancı dil öğrenme / geliştirme imkânı olması

25 8.9 215 13.0 240 12.4

Diğer 12 4.3 279 16.9 291 15.0Boş / Geçersiz 1 0.4 120 7.3 121 6.3

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Diğer çalışanların bu konudaki tercihlerine bakıldığında yüzde 24.4’ü alınan eğitimin

turizm ile ilgili olması, yüzde 21.7”si yüksek ücret beklentisi nedeniyle turizm sektöründe

çalışmayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir.

143

4.3.7. Mezun ve Diğer Çalışanların Sektördeki İşyeri Değişikliği

Tablo 118’de çalışanların sektörde işyeri değiştirme durumuna ilişkin görüşleri yer

almakta olup, AOTML/AAML mezunu çalışanların yüzde 60.7’si işyeri değiştirdiklerini

belirtmektedirler. Diğer çalışanların ise 59.8’i işyeri değiştirdiklerini belirtmişlerdir.

TABLO 118

ÇALIŞANLARIN SEKTÖRDE İŞYERİ DEĞİŞTİRME DURUMU

İş Değiştirme Durumu



f % f % f % Evet 170 60.7 989 59.8 1159 59.9

Hayır 107 38.2 653 39.5 760 39.3

Boş / Geçersiz 3 1.1 12 0.7 15 0.8

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Çalışanların her iki grupta da yarıdan fazlasının ilk işlerini değiştirdikleri

görüldüğünden , bu sonuçlar çalışma şartlarında yaşanan istikrarsızlığı göstermektedir.

4.3.8. Mezun ve Diğer Çalışanların İşyeri Değiştirme Sayıları

Çalışanların işyeri değiştirme sayılarına göre dağılımına ilişkin görüşleri Tablo 119’da

yer almaktadır.

TABLO 119

ÇALIŞANLARIN İŞYERİ DEĞİŞTİRME SAYISINA GÖRE DAĞILIMI

Değiştirilen İşyeri Sayısı



f % f % f %

1 42 24.7 235 23.8 277 23.9

2 40 23.5 240 24.3 280 24.2

3 36 21.2 203 20.5 239 20.6

4 ve daha fazla 48 28.2 289 29.2 337 29.1

Boş / Geçersiz 4 2.4 22 2.2 26 2.2

Toplam 170 100.0 989 100.0 1159 100.0

144

AOTML ve AAML mezunu çalışanların yüzde 28.2’sinin, diğer çalışanların ise yüzde

29.2’sinin “dört ve daha fazla” işyeri değiştirdikleri görülmektedir.

Mezun çalışanların yüzde 24.7’sinin, diğer çalışanların ise yüzde 23.8’inin “bir” işyeri

değiştirdikleri aynı tabloda belirtilmektedir.

Tablo 118 ve 119 dikkate alındığında, turizm sektöründe işgücü değişimi hızını

azaltıcı önlemlerin alınması gerekmektedir. İşyeri değişim hızı, istikrarsız bir çalışma

ortamının olduğunu göstermektedir. Bu durum, gerek işveren gerekse çalışanlar açısından

olumlu bir durum olarak değerlendirilemez.

4.3.9. Mezun ve Diğer Çalışanların İşyeri Değiştirme Sebepleri

Tablo 120’de, çalışanların sektörde işyeri değiştirme sebeplerine ilişkin görüşleri yer

almaktadır.

TABLO 120

ÇALIŞANLARIN SEKTÖRDE İŞYERİ DEĞİŞTİRME SEBEPLERİ

İşyeri Değiştirme Sebepleri



f % f % f %

Ücretin yetersizliği 32 18.8 255 25.8 287 24.8

Meslekte ilerleme imkânının olmaması

38 22.4 218 22.0 256 22.1

Sosyal imkânların yetersizliği 2 1.2 25 2.5 27 2.3

İş ortamının (çalışma koşulları ve işçi sağlığı) iyi olmaması 15 8.8 120 12.1 135 11.6

İşin sezonluk olması 33 19.4 168 17.0 201 17.4

Sigorta yapılmaması 6 3.5 45 4.6 51 4.4

Diğer 42 24.7 137 13.9 179 15.4

Boş / Geçersiz 2 1.2 21 2.1 23 2.0

Toplam 170 100.0 989 100.0 1159 100.0

145

AOTML/AAML mezunu çalışanların yüzde 22.4’ü “meslekte ilerleme imkânları

olmaması”, yüzde 19.4’ü “işin sezonluk oluşu”, yüzde 18.8’i “ücret yetersizliği”

nedenlerinden dolayı işyeri değiştirdiklerini belirtmişlerdir.

Aynı tablodaki veriler diğer çalışanlar açısından incelendiğinde, yüzde 25.8’inin

“ücret yetersizliği”, yüzde 22’sinin ise “meslekte ilerleme imkânının olmaması”, yüzde

17’sinin ise “işin sezonluk olması nedeniyle” işyeri değiştirdikleri görülmektedir.

Tüm çalışanlar açısından ücret yetersizliği yüzde 24.8 oranla birinci sırada, sosyal

imkanlârın yetersizliği yüzde 2.3 oranla en alt sırada yer almaktadır.

Bu veriler doğrultusunda; tüm çalışanlara yönelik olarak turizm sektöründe önem

sıralarına göre; ücretlerin iyileştirilmesi, meslekte ilerleme imkânının sağlanması, işin

sezonluk olmasının asgari düzeye indirilerek tüm sezona yayılması, iş ortamının

iyileştirilmesi, sigorta yapılması ve sosyal imkânların geliştirilmesi gerekmektedir.

4.3.10. Mezun ve Diğer Çalışanların Sektördeki Çalışma Süreleri

Tablo 121’de, turizm sektöründeki AOTML ve AAML mezunu ve diğer çalışanların,

çalışma sürelerine göre dağılımı yer almaktadır.

TABLO 121

ÇALIŞANLARIN SEKTÖRDE ÇALIŞMA SÜRELERİNE GÖRE DAĞILIMI

Çalışma Süresi


f % f % f %

1 yıldan az 87 31.1 417 25.2 504 26.1

1-5 yıl arası 145 51.8 789 47.7 934 48.2

6-10 yıl arası 29 10.4 281 17.0 310 16.0

11-15 yıl arası 12 4.3 86 5.2 98 5.1

16 yıl ve daha fazla 7 2.4 74 4.5 81 4.2

Boş / Geçersiz - - 7 0.4 7 0.4

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

146

Mezun çalışanların sektörde çalışma sürelerinin dağılımına bakıldığında, mezun

çalışanların yüzde 51.8’inin “1-5 yıl”, yüzde 31.1’inin “1 yıldan az”, yüzde 2.4’ünün ise “16

yıl ve daha fazla” süreden beri sektörde bulundukları görülür.

Diğer çalışanların sektörde çalışma sürelerine bakıldığında, diğer çalışanların yüzde

47.7’sinin “1-5 yıl”, yüzde 25.2’sinin “1 yıldan az”, yüzde 17’sinin “6-10 yıl” dan beri

sektörde çalıştıkları görülür 4.3.11. Mezun ve Diğer Çalışanların Halen Çalıştıkları İşletmedeki Çalışma

Süreleri

Çalışanların halen çalıştıkları işletmedeki çalışma sürelerine ilişkin veriler Tablo

122’de yer almaktadır.

TABLO 122 ÇALIŞANLARIN HALEN ÇALIŞTIKLARI İŞLETMEDEKİ ÇALIŞMA SÜRELERİNE GÖRE

DAĞILIMI

Sektörde Çalışma Süresi



f % f % f %

1 yıldan az 18 6.4 130 7.8 148 7.8

1-5 yıl arası 133 47.5 645 39.0 778 40.2

6-10 yıl arası 69 24.7 419 25.3 488 25.2

11-15 yıl arası 35 12.5 244 14.8 279 14.4

16 yıl ve daha fazla 21 7.5 206 12.5 227 11.7

Boş / Geçersiz 4 1.4 10 0.6 14 0.7

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Tablo 122’de; AOTML ve AAML mezunlarının yüzde 47.5’inin 1-5 yıl, yüzde

24.7’sinin 6-10 yıl ve yüzde 12.5’inin ise 11-15 yıl halen çalışmakta olan işlerinde çalışmakta

oldukları görülmektedir. Diğer çalışanların halen çalıştıkları işletmedeki çalışma sürelerine bakıldığında; yüzde

39’unun 1-5 yıl, yüzde 25.3’ünün 6-10 yıl, yüzde 14.8’inin ise 11-15 yıldır halen yaptıkları

işte çalışmakta oldukları görülmektedir.

147

4.3.12. Mezun ve Diğer Çalışanların İşyerinde Çalışma Şekli

Çalışanların işyerinde çalışma şekline göre dağılımları Tablo 123’de yer almaktadır.

TABLO 123 ÇALIŞANLARIN İŞYERİNDE ÇALIŞMA ŞEKLİNE GÖRE DAĞILIMI

Çalışma Şekli



f % f % f %

Sürekli 180 64.3 1277 77.2 1457 75.3

Mevsimlik 84 30.0 316 19.1 400 20.7

Diğer 12 4.3 40 2.4 52 2.7

Boş / Geçersiz 4 1.4 21 1.3 25 1.3

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Mezun çalışanların yüzde 64.3’ü sürekli çalıştıklarını, yüzde 30’u ise mevsimlik

çalıştıklarını belirtmişlerdir.

Diğer çalışanların işyerinde çalışma şekline bakıldığında, yüzde 77.2’sinin “sürekli”,

yüzde 19.1’inin ise “mevsimlik” çalıştıkları anlaşılmaktadır.

Çalışanların büyük bir oranının sürekli çalışmakta olmaları, çalışma hayatı açısından

olumlu bir durum olarak değerlendirilebilir.

4.3.13. Mezun ve Diğer Çalışanların Yaptığı İşten Memnuniyet Durumu

Tablo 124’de, çalışanların işinden memnun olma durumuna ilişkin veriler yer

almaktadır.

148

TABLO 124 ÇALIŞANLARIN İŞİNDEN MEMNUN OLMA DURUMU

İşinden Memnun Olma Durumu



f % f % f %

Evet 232 82.9 1302 78.7 1534 79.3

Hayır 48 17.1 339 20.5 387 20.0

Boş / Geçersiz - - 13 0.8 13 0.7

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Toplam çalışanların yüzde 79.3’ünün işinden memnun olduğu, yüzde 20’sinin ise

memnun olmadığı görülmektedir. Çalışanların işlerinden büyük oranda memnun olması,

işlerinde başarılı olmaları açısından önem taşımaktadır. 4.3.14. Mezun ve Diğer Çalışanların İşinden Memnun Olmama Nedenleri

Tablo 125’de mezun ve diğer çalışanların işinden memnun olmama durumları yer

almaktadır. AOTML ve AAML mezunları açısından “çalışma saatlerinin düzensizliği” birinci

sırada, “ücretlerin yetersizliği” ikinci sırada, “meslekî yükselme imkânının olmaması” ise

üçüncü sırada, işten memnun olmama nedeni olarak ortaya çıkmıştır.

TABLO 125

ÇALIŞANLARIN İŞİNDEN MEMNUN OLMAMA NEDENLERİ

İşten Memnun Olmama Sebepleri


Diğer Çalışanlar

Toplam

f % f % f % Çalışma saatlerinin düzensizliği 31 64.5 153 45.1 184 47.5Sağlık koşullarının düzensizliği 2 4.1 61 17.9 63 16.2Ücretin yetersizliği 25 52.1 221 65.1 246 63.5Sosyal güvenlik koşullarının yetersizliği 8 16.6 100 29.4 108 27.9

Turizm ile ilgili alınan eğitimin yaptığı işle ilgili olmaması 6 12.5 29 8.5 35 9.0

Meslekî yükselme imkânı olmaması 13 27.1 86 25.3 99 25.5

Diğer - - 22 6.4 22 5.6

Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. n: 48 (AOTML ve AAML mezunu çalışanlar için n: 339 (Diğer çalışanlar için) n: 387 (Toplam çalışanlar için)

149

Aynı konuda diğer çalışanlar açısından verilere baktığımızda ”ücretlerin yetersizliği”

birinci sırada, “çalışma saatlerinin düzensizliği” ikinci sırada, “sosyal güvenlik koşullarının

yetersizliği” üçüncü sırada, “meslekî yükselme imkânının olmaması” dördüncü sırada işinden

memnun olmama nedeni olarak belirtildiğini görürüz.

Çalışanları olumsuz etkileyen en önemli nedenin ücret yetersizliği ve çalışma

saatlerinin düzensizliği olduğu açıkça görülmektedir. Açık uçlu sorularda da bu konular

önemli ölçüde dile getirilmiştir. Sektörden kaçışın ilerleyen yaşlarda kendini göstermesine

gerekçe olarak çalışma saatlerinin düzensizliği, çalışanların evlilik sonrası aile yaşamını

olumsuz etkilemesi gösterilebilir.

4.3.15. Mezun ve Diğer Çalışanlardan İş Değiştirmeyi Düşünenlerin Tercihi

İşinden memnun olmayan mezun ve diğer çalışanlardan, iş değiştirmeyi düşünenlerin;

yeni işleri için tercih ettikleri kıstaslar Tablo 126’da yer almaktadır.

TABLO 126

ÇALIŞANLARIN İŞ DEĞİŞTİRME TERCİHLERİ

İş Değiştirme Tercihi


f % f % f %

Aynı işte, bir başka işyerinde çalışmak

14 29.2 83 24.5 97 25.0

Turizm sektöründe, başka bir işte çalışmak

5 10.4 75 22.1 80 20.6

Turizm sektörü dışında, başka bir işte çalışmak

15 31.2 101 29.8 116 30.0

Diğer 5 10.4 15 4.4 20 5.2

Boş / Geçersiz 9 18.8 65 19.2 74 19.2

Toplam 48 100.0 339 100.0 387 100.0

AOTML ve AAML mezunu çalışanların yüzde 31.2’si “turizm sektörü dışında başka

bir işte çalışmak” için, yüzde 29.2’si ise “aynı işte ama farklı bir işyerinde çalışmak” için iş

değiştirmek istediklerini belirtmişlerdir.

150

Diğer çalışanların yüzde 29.8’i “turizm sektörü dışında farklı bir işte”, yüzde 24.5’i

“aynı işte ama farklı bir işyerinde”, yüzde 22.1’i ise “turizm sektöründe başka bir işte”

çalışmak için iş değişikliği istediklerini belirtmektedirler.

Toplam çalışanlar açısından bakıldığında yüzde 30’unun “turizm sektörü dışında

başka bir işte”, yüzde 25’inin “aynı işte bir başka işyerinde”, yüzde 20.6’sının “turizm

sektöründe başka bir işte çalışmak” için iş değişikliği düşündüklerini açıkladıkları

görülmektedir.

4.3.16. Mezun ve Diğer Çalışanların Ortalama Çalışma Saatleri

Tablo 127’de mezun ve çalışanların, günde ortalama çalışma saatlerine ilişkin görüşler

yer almaktadır.

TABLO 127

ÇALIŞANLARIN GÜNDE ORTALAMA ÇALIŞMA SAATLERİ

Çalışma Süresi (Ortalama)


f % f % f %

8 Saat 126 45.0 819 49.5 945 48.9

8 Saatten az 5 1.8 42 2.5 47 2.4

8 Saatten fazla 148 52.8 778 47.1 926 47.9

Boş / Geçersiz 1 0.4 15 0.9 16 0.8

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

AOTML ve AAML mezunlarının yüzde 52.8’i “8 saatten fazla” çalıştırıldıklarını

belirtirken, yüzde 45’i “8 saat” çalıştırıldıklarını belirtmektedirler. Diğer çalışanların aynı

konudaki görüşlerine bakıldığında; yüzde 49.5’inin “8 saat”, yüzde 47.1’inin ise “8 saatten

fazla” çalıştıkları görülmektedir.

Çalışanların toplamının ise yüzde 48.9’unun “8 saat”, yüzde 47.9’unun “8 saatten

fazla” çalıştıkları görülmektedir.

151

4.3.17. Mezun ve Diğer Çalışanların Hizmet İçi Eğitim Alma Durumu

Hizmet içi eğitim alma durumlarına ilişkin olarak araştırma kapsamına alınan

çalışanlardan elde edilen görüşler Tablo 128’da yer almaktadır.

TABLO 128

ÇALIŞANLARIN HİZMET İÇİ EĞİTİM ALMA DURUMLARI

Hizmet İçi Eğitim Alma Durumu


f % f % f %

Evet 169 60.3 970 58.6 1139 58.9

Hayır 108 38.6 668 40.4 776 40.1

Boş / Geçersiz 3 1.1 16 1.0 19 1.0

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

AOTML ve AAML mezunlarının yüzde 60.3’ünün hizmet içi eğitim aldıkları, yüzde

38.6’sının hizmet içi eğitim almadıkları görülmektedir.

Diğer çalışanlara bakıldığında yüzde 58.6’sının hizmet içi eğitim aldıkları, yüzde

40.4’ünün ise hizmet içi eğitim almadıkları anlaşılmaktadır.

Çalışanların toplamında ise yüzde 58.9’unun hizmet içi eğitim alma olanağı bulduğu,

geriye kalan yüzde 40.1’inin ise böyle bir eğitime alınmadıkları görülmektedir.

Hizmet içi eğitim çalışmaları bireyin mesleğindeki eksikleri tamamlaması ve bu

alanda meydana gelen yenilikleri izlemesi açısından son derece faydalı bir eğitim faaliyetidir.

Çalışma hayatında her zaman baş vurulan bir yöntem olarak ortaya çıkmakta ve işletmeler bu

faaliyetler için bütçelerinden önemli paylar ayırmaktadırlar. Araştırma kapsamında bulunan

işletmelerin bu konuya gereken önemi verdikleri söylenemez.

152

4.3.18. Mezun ve Diğer Çalışanların Aldıkları Hizmet İçi Eğitimin Şekli

Tablo 129’da, hizmet içi eğitim alan çalışanların aldıkları hizmet içi eğitim şekline

ilişkin görüşleri yer almaktadır.

TABLO 129

ÇALIŞANLARIN ALDIKLARI HİZMET İÇİ EĞİTİMİN ŞEKLİ

Hizmet içi Eğitimin Şekli AOTML ve AAML Mez. Çalışanlar


f % f % f %

İşyerinde kurs ve seminer 71 42.0 473 48.8 544 47.8

İşyeri dışında kurs ve seminer 28 16.6 166 17.1 194 17.0

Her iki şekilde 62 36.7 286 29.5 348 30.6

Boş / Geçersiz 8 4.7 45 4.6 53 4.6

Toplam 169 100.0 970 100.0 1139 100.0

AOTML ve AAML mezunlarının yüzde 42’sine “işyerinde kurs ve seminer” şeklinde

eğitim verildiği, yüzde 16.6’sının ise “işyeri dışında kurs ve seminer” eğitimi aldıkları

görülmektedir. Yüzde 36.7’si ise her iki şekilde de hizmet içi eğitim aldıklarını

belirtmektedirler.

Diğer çalışanların ise yüzde 48.8’i “işyerinde kurs ve seminer” şeklinde eğitim

verildiğini, yüzde 17.1’i “işyeri dışında kurs ve seminer” eğitimi aldıklarını belirtmişlerdir.

Yüzde 29.5 oranındaki bir kesimin ise “her iki şekilde” de hizmet içi eğitimi aldığını

belirttikleri görülmektedir.

Çalışanların toplamında ise, “işyerinde kurs ve seminer” şeklinde eğitim alanlar yüzde

47.8, “işyeri dışında kurs ve seminer eğitimine katılanlar” yüzde 17 oranındadır. Yüzde 30.6

oranında bir grubun ise, her iki şekildeki eğitimi de aldığını belirttikleri görülmektedir.

153

4.3.19. Mezun ve Diğer Çalışanların Aldıkları Hizmet İçi Eğitim Sonucu Elde

Edilen Kazançlar

Tablo 130’da, hizmet içi eğitim alan çalışanların aldıkları hizmet içi eğitimden elde

ettikleri kazançlar verilmektedir. AOTML ve AAML mezunlarının verdiği cevapların yüzde

54.6’sı “bilgi ve beceri artışı”, yüzde 22.1’i “meslekî unvan yükselmesi”, yüzde 12.9’u

“ücret artışı” ile ilgilidir.

TABLO 130

ÇALIŞANLARIN HİZMET İÇİ EĞİTİMDEN ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLAR

Hizmet içi Eğitimin Kazancı



Verilen Cevap Toplamı

f % f % f %

Meslekî unvanın yükselmesi 55 22.1 307 22.5 362 22.4

Ücret artışı 32 12.9 180 13.2 212 13.2

Bilgi ve beceri artışı 136 54.6 790 58.0 926 57.5

Hiçbir değişiklik olmaması 20 8.0 75 5.5 95 5.9

Diğer 6 2.4 11 0.8 17 1.0

Verilen Cevap Toplamı 249 100.0 1363 100.0 1612 100.0 Not : Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir.

Diğer çalışanların verdiği cevapların yüzde 58’i “bilgi ve beceri artışı”, yüzde 22.5’i

“meslekî unvanın yükselmesi” yüzde 13.2’si “ücret artışı” ile ilgilidir.

Toplam çalışanlara bakıldığında , cevapların yüzde 57.5’inin “bilgi ve beceri artışı”,

yüzde 22.4’ünün “meslekî unvanın yükselmesi” yüzde 13.2’sinin ise “ücret artışı” ile ilgili


4.3.20. Mezun ve Diğer Çalışanların Aylık Kazançları

Tablo 131’de, çalışanların aylık net ücretlerine ilişkin veriler yer almaktadır.

154

TABLO 131 ÇALIŞANLARIN AYLIK NET ÜCRETLERİ

Ücret


f % f % f %

60 – 100 Milyon TL. 130 46.4 760 45.9 890 46.0

101 – 140 Milyon TL. 70 25.0 361 21.8 431 22.3

141 – 180 Milyon TL. 35 12.5 186 11.2 221 11.4

181 Milyon TL. ve daha fazla 35 12.5 292 17.8 327 16.9

Boş / Geçersiz 10 3.6 55 3.3 65 3.4

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Örneklem kapsamına alınan mezunların, yüzde 46.4’ünün aylık “60-100 milyon TL.”,

yüzde 25’inin “101-140 milyon TL.” aldıkları görülmektedir.

Diğer çalışanların aldıkları maaşlara bakıldığında, yüzde 45.9’unun aylık “60-100

milyon TL.”, yüzde 21.8’inin “101-140 milyon TL.”, yüzde 17.8’inin ise “181 milyon TL ve

daha fazla” aldıkları görülmektedir.

Mezun çalışanlarla diğer çalışanların aldıkları maaşlara bakıldığında, her iki grubun

aldığı maaşın yoğunlaştığı oranların aynı dilimlerde olduğu, yani gruplar arasında eğitimden

kaynaklanan bir maaş farkı olmadığı gözlenmektedir. Mezunların daha fazla maaş alması

beklenirken turizm sektöründe bu beklentinin gerçekleşmediği görülmektedir. Bu durum,

mezun öğrencilerde hayal kırıklığına neden olmaktadır. Tüm çalışanların aldıkları maaşlara

bakıldığında, 60-140 milyon TL. arasında yoğunlaştığı görülmektedir.

4.3.21. Mezun ve Diğer Çalışanların Ek Geliri

Tablo 132’de, AOTML ve AAML mezunu ve diğer çalışanların ek gelir elde edip

etmediklerine ilişkin görüşleri yer almaktadır. Söz konusu okul mezunu çalışanlardan yüzde

53.2’si bu soruya “evet”, yüzde 44.3’ü ise “hayır” derken, diğer çalışanların, yüzde 40.4’ü

“evet”, yüzde 57.4’ü de “hayır” cevabı vermişlerdir.

155

TABLO 132 ÇALIŞANLARIN EK GELİR DURUMLARI

Ek Gelir Durumu


f % f % f %

Evet 149 53.2 668 40.4 817 42.2

Hayır 124 44.3 949 57.4 1073 55.5

Boş / Geçersiz 7 2.5 37 2.2 44 2.3

Toplam 280 100.0 1654 100.0 1934 100.0

Çalışanların toplamına bakıldığında ise, yüzde 55.5’i ek gelir elde etmediklerini,

yüzde 42.2’si ise ek gelir elde ettiklerini belirtmişlerdir.

Burada açıklanmak istenen ek gelir, çalışanların bahşiş ve prim gibi maaş dışında elde

ettikleri kazançlardır. Bu sonuçlara göre çalışanların yarısından çok azı (% 42.2) ek gelir elde

etmektedirler.

4.3.22. Mezun ve Diğer Çalışanların Ek Gelir Miktarı

Ek gelir elde eden çalışanların elde ettikleri ek gelir düzeyleri Tablo 133’de

açıklanmaktadır. AOTML ve AAML mezunlarına ait cevapların; yüzde 44.3’ü “60 milyon

TL. den az”, yüzde 22.2’si “60-100 milyon TL.”, yüzde 13.4’ü “101-140 milyon TL.”, yüzde

9.4’ü “181 milyon TL ve daha fazla”, yüzde 6.7’si ise “141-180 milyon TL.” ek gelir temini

ile ilgilidir.

156

TABLO 133 ÇALIŞANLARIN EK GELİR DÜZEYLERİ

Ek Gelir Düzeyi

AAML Mez. Çalışanlar


Toplam

f % f % f %

60 Milyon TL.’den az 66 44.3 326 48.8 392 48.0

60 – 100 Milyon TL. 33 22.2 147 22.0 180 22.0

101 – 140 Milyon TL. 20 13.4 67 10.0 87 10.7

141 – 180 Milyon TL. 10 6.7 41 6.2 51 6.2

181 Milyon TL. ve daha fazla 14 9.4 69 10.3 83 10.2

Boş / Geçersiz 6 4.0 18 2.7 24 2.9

Toplam 149 100.0 668 100.0 817 100.0

Diğer çalışanların yüzde 48.8’i “60 milyon TL. den az”, yüzde 22’si de “60-100

milyon TL.” ek gelir sağlarken, sadece yüzde 6.2’si ise “141-180 milyon TL.” ek gelir temin

ettiklerini belirtmişlerdir.

Tüm çalışanların aldıkları ek gelirlere bakıldığında, 60-140 milyon TL. arasında


4.3.23.Mezun ve Diğer Çalışanların İlk İşlerini Bulma Şekli

Tablo 134’de, AOTML ve AAML mezunu ve diğer çalışanların ilk işlerini bulma

yöntemlerine ilişkin veriler yer almaktadır.

157

TABLO 134 AOTML VE AAML MEZUNU VE DİĞER ÇALIŞANLARIN İLK İŞLERİNİ BULMA

YÖNTEMLERİ

İlk İşi Bulma Yöntemleri

AOTML ve AAML Mez. Çalışanlar Diğer Çalışanlar

f % f %

Mezun olunan okuldaki yönetici ve öğretmenler yardımı ile

103 36.8 162 9.8

İş ve İşçi bulma kurumu aracılığı ile 2 0.7 48 3.0

Eleman aranıyor ilanları ile 13 4.7 136 8.2

Tanıdık ve arkadaş yardımı ile 73 26.1 1198 72.4

Beceri öğretimi alınan işletmenin yöneticileri aracılığı ile 66 23.6 - -

Diğer 20 7.1 85 5.1


Toplam 280 100.0 1654 100.0

Tablo 134’de görüldüğü gibi, AOTML ve AAML mezunu çalışanların yüzde 36,8’i

mezun oldukları okuldaki yönetici ve öğretmenler yardımıyla, diğer çalışanların yüzde 72,4’ü

ise tanıdık ve arkadaş yardımı ile ilk işlerini bulmuşlardır.

Bu veriler, AOTML ve AAML mezunu çalışanların ve diğer çalışanların ilk işlerini

bulmada İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun etkinliğinin çok düşük düzeyde olduğunu, okul

yöneticilerinin ve öğretmenlerinin ise etkin olduğunu göstermektedir.

4.3.24. Diğer Çalışanların İşi Öğrenme Şekli

Tablo 135’de, AOTML ve AAML mezunu olmayan çalışanların yapmakta oldukları

işi öğrenme biçimine ilişkin olarak elde edilen veriler sunulmuştur.

158

TABLO 135 AOTML VE AAML MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN İŞİ ÖĞRENME ŞEKLİ

İşi Öğrenme Şekli f %

Usta – Çırak ilişkisi 1104 66.7

Çıraklık eğitim merkezi 24 1.4

Özel kurslar (TUREM – AHMA vb.) 182 11.1

Turizmle ilgili bir yüksekokul 216 13.1

Diğer 93 5.6


Toplam 1654 100.0

Tablo 135 incelendiğinde, AOTML ve AAML mezunu olmayanların yüzde 66.7’sinin

usta-çırak ilişkisi ile, yüzde 13.1’inin turizmle ilgili bir yüksekokulu bitirmek suretiyle, yüzde

11.1’inin ise özel kurslar yoluyla mesleğini öğrendikleri görülmektedir.

4.3.25. Diğer Çalışanların İş Bulmadaki Kolaylık Durumu

Tablo 136’da, AOTML ve AAML mezunu olmayan çalışanların AOTML ve AAML

mezunlarına göre daha kolay iş bulma durumuna ilişkin veriler görülmektedir.

TABLO 136

AOTML VE AAML MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMADAKİ KOLAYLIK DERECESİ

İş Bulmada Kolaylık Derecesi f %

Çok 389 23.5Oldukça 559 33.8Kısmen 532 32.2Çok az 127 7.7Hiç 18 1.1Boş / Geçersiz 29 1.7

Toplam 1654 100.0

159

Tablo 136 incelendiğinde, AOTML ve AAML mezunu olmayan çalışanların yüzde

33.8’inin “oldukça”, yüzde 32.2’sinin “kısmen”, yüzde 23.5’inin ise “çok” kolay iş

bulabildikleri görülmektedir.

Bu konuda sektör eğilimleri dikkate alındığında, daha çok eğitimsiz kişileri tercih

ettikleri sonucu çıkmaktadır. Mezunların her şarttaki işi kabul etmemeleri, maaş konusunda

diğer çalışanlara göre daha fazla beklenti içerisinde olmaları, diğer çalışanların istihdam

oranını yükselterek iş bulma kolaylığını ortaya çıkarmış olabilir.

4.3.26. Diğer Çalışanların Kendi Alanlarında Çalışmama Nedenleri

Tablo 137’de, AOTML ve AAML mezunu olmayanların kendi alanları dışında

çalışma nedenleri yer almaktadır. Diğer çalışanların yüzde 33.1’inin turizme ilgi duymaları,

yüzde 21.2’sinin daha önce bir meslek sahibi olmamaları nedeniyle bu sektörde çalıştıklarını

belirttikleri görülmektedir.

TABLO 137

AOTML VE AAML MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN KENDİ ALANLARINDA ÇALIŞMAMA NEDENLERİ

Alanı Dışında Çalışma Nedenleri f %

Daha önce meslek sahibi olmamak 351 21.2

Alanında iş bulamamak 110 6.6

Mezun olduğu alana ilgi duymamak 90 5.4

Turizm sektöründe daha fazla para kazanmak 84 5.1

Turizm sektörüne ilgi duymak 547 33.1

Diğer 54 3.3


Toplam 1654 100.0

Mezun olmayan çalışanların üçte birinin sektöre olan ilgileri nedeniyle bu alanda

çalıştıklarını belirttikleri, beşte birinin ise işsizlik nedeniyle turizm sektörünü tercih ettikleri

görülmektedir.

160

4.3.27. Diğer Çalışanların Yaptıkları İş İçin Almak İstedikleri Eğitim Seviyesi

Tablo 138’de, AOTML ve AAML mezunu olmayan çalışanların, yaptıkları işi hangi

eğitim düzeyinde yapmak istediklerine ilişkin olarak elde edilen görüş verilmiştir. Bu verilere

göre çalışanların yüzde 55.3’ü yüksekokul, yüzde 18.1’i meslek kursları şeklinde eğitim

almak istediklerini belirtmişlerdir.

TABLO 138

AOTML VE AAML MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARIN YAPMAKTA OLDUKLARI İŞ İÇİN GÖRMEK İSTEDİKLERİ EĞİTİM DÜZEYİ

Çalışanların Görmek İstedikleri Eğitim Düzeyleri f %

Meslek kursları 299 18.1

Çıraklık eğitim merkezi 64 3.9

Meslek lisesi 155 9.4

Yükseköğretim 915 55.3

Diğer 80 4.8


Toplam 1654 100.0

Çalışanların yüksek öğrenim görme eğiliminde oldukları, bunun en önemli nedeninin

ise yönetici olabilmek için yüksek öğrenimli olma gerekliliği olarak açıklanabilir.

4.3.28. Mezun Çalışanların Mezun Olduğu Bölümler

Tablo 139’da, AOTML ve AAML mezunu çalışanların; mezun oldukları bölümlere

göre dağılımına ilişkin veriler yer almaktadır. Yüzde 42.1’inin servis, yüzde 23.6’sının ön

büro, yüzde 20.7’sinin mutfak, yüzde 6.8’inin ise seyahat acenteciliği bölümünde oldukları

görülmektedir.

161

TABLO 139 AOTML VE AAML MEZUNLARININ BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI

Bölümlere Göre Dağılım f %

Ön büro 66 23.6

Mutfak 58 20.7

Servis 118 42.1

Kat hizmetleri 9 3.2

Seyahat acenteciliği 19 6.8

Aşçılık 10 3.6

Toplam 280 100.0

Mezunların yarıya yakınının (% 42.1) servis bölümünde olduğu görülmektedir. Servis

bölümünde görev yapan personele ihtiyacın fazla olması nedeniyle böyle bir sonuç çıkmış

olabilir.

4.3.29. Mezun Çalışanların Mezun Olduğu Yıllar

Tablo 140’da, AOTML ve AAML mezunlarının mezuniyet yıllarına göre dağılımları

yer almakta olup, mezunların yüzde 77.8’inin 1990-1999 yılları arasında, yüzde 18.6’sının

ise 1980-1989 yılları arasında mezun oldukları görülmektedir.

TABLO 140

AOTML VE AAML MEZUNU ÇALIŞANLARIN MEZUN OLDUĞU YILLARA GÖRE DAĞILIMI

Mezun Olduğu Yıl f %

1960 – 1969 2 0.7

1970 – 1979 8 2.9

1980 – 1989 52 18.6

1990 – 1999 218 77.8

Toplam 280 100.0

Mezun sayısına bakıldığında, büyük çoğunluğun 1990 yılından sonraki yıllarda


162

4.3.30. Mezun Çalışanların Okulunu Tercih Sebepleri

Tablo 141’de, AOTML ve AAML mezunu çalışanların okullarını tercih etme

sebeplerine ilişkin veriler yer almaktadır. Araştırma kapsamına alınan AOTML ve AAML

mezunu çalışanların yüzde 31.4’ü sektörde kolay iş bulabildikleri için, yüzde 29.7’si yapmak

istediği mesleğin eğitiminin bu okulda veriliyor olması nedeniyle, yüzde 27.5’i ise yabancı

dil ağırlıklı eğitim verildiği için bu okulu tercih ettiklerini belirtmişlerdir.

TABLO 141

AOTML VE AAML MEZUNU ÇALIŞANLARIN BU OKULU TERCİH NEDENLERİ

Tercih Nedenleri f %

Yabancı dil ağırlıklı eğitim yapılması 77 27.5

Mezunlarının turizm sektöründe kolay iş bulabilmesi 88 31.4

Mezunlarının turizm sektöründe tatminkar ücret almaları 8 2.9

Yapmak istediğim mesleğin eğitiminin bu okulda veriliyor olması 83 29.7

Ailemin turizm sektöründe çalışıyor olması 5 1.8

Başka bir Anadolu lisesini kazanamamış olması 9 3.2

Diğer 9 3.2


Toplam 280 100.0

Bu sonuçlara göre, ülkemizde yaşanan istihdam sıkışıklığı, gençlerin bu okulu

bitirerek iş sahibi olma eğitimlerini ön plana çıkarmakta ve okulun programlarından çok iş

bulma gibi bir gerekçe ile bu okullar tercih edilmektedir.

4.3.31. Mezun Çalışanların Okulunu Tercihlerinde Etkili Olanlar

Tablo 142’de, AOTML ve AAML mezunlarının bu okulları tercih etmelerinde etkili

olan nedenlere ilişkin görüşleri yer almakta olup, öğrencilerin yüzde 52.8’inin kendi kararları

ile, yüzde 33.6’sının aile ve akrabalarının tavsiyesi ile, yüzde 6.1’i de öğretmenlerinin

tavsiyesi ile bu okullara kayıt yaptırdıklarını belirttikleri görülmektedir.

163

TABLO 142 AOTML VE AAML MEZUNU ÇALIŞANLARIN MESLEK LİSESİNİ TERCİH ETMESİNDE

EN FAZLA ETKİLİ OLANLARIN DURUMU

Çalışanların Meslek Lisesini Tercihte Etkili Olanlar f %

Kendisi 148 52.8

Ailesi / Akrabaları 94 33.6

Öğretmenleri 17 6.1

AOTML ve AAML mezunları 6 2.1

Arkadaşları 12 4.3

Diğer 3 1.1

Toplam 280 100.0

Söz konusu okul öğrencilerinin yarıdan fazlası (% 52.8) kendi kararları ile AOTML ve

AAML’ni tercih etmişlerdir. Öğrencilerin bu okullara gelmeden önce yeterli bilgiye sahip

olmamalarına, yeterli düzeyde meslekî rehberlik ve tanıtımın yapılmamasına rağmen böyle bir

sonucun çıkması, öğretmenlerin de yönlendirme düzeyinin çok düşük (% 6.1) olarak

gerçekleşmesi; sistemin sağlıklı gelişmesini yeteri kadar destekler bir durum olarak

açıklanamaz.

4.3.32. Mezun Çalışanların Okul Hakkında Kayıt Olmadan Önceki Bilgi Düzeyi

Tablo 143’de, AOTML ve AAML mezunu çalışanların kayıt olmadan okul hakkında

ne kadar bilgi sahibi olduklarına ilişkin sorulan soruya, yüzde 46.8 oranında “çok az bilgim

vardı”, yüzde 28.2 oranında “yeteri kadar bilgim vardı”, yüzde 12.1 oranında “oldukça bilgim

vardı”, yüzde 12.5 oranında ise “bilgi sahibi değildim” cevabını vermişlerdir.

164

TABLO 143 AOTML VE AAML MEZUNU ÇALIŞANLARIN OKUL HAKKINDA KAYIT OLMADAN

ÖNCEKİ BİLGİ DÜZEYİ

Okul Hakkındaki Bilgi Düzeyi f %

Oldukça bilgim vardı 34 12.1

Yeteri kadar bilgim vardı 79 28.2

Çok az bilgim vardı 131 46.8

Bilgi sahibi değildim 35 12.5


Toplam 280 100.0

Öğrencilerin okullara kayıt olurken “çok az” (% 46.8) bilgi sahibi oldukları ve bunun

en önemli nedeninin Tablo 142’de görüldüğü gibi öğretmenlerin yeterli rehberlik hizmeti

yapmamış olmaları gösterilebilir. Ancak aynı tabloda öğrencilerin yarıdan fazlası bu okullara

kendi kararları ile geldiklerini belirtirken bu kararı nasıl aldıkları konusu çelişmektedir.

4.4. Konaklama, Restoran ve Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan Mezun ve

Diğer Çalışanlar İle Bu İşletmelerin Yöneticilerinin A.O.T.M.L. ve A.A.M.L.

Okullarındaki Turizm Eğitimine İlişkin Görüşleri

4.4.1. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda

Aldıkları Meslekî Bilgilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği

Tablo 144’de, konaklama ve restoran işletmesinde çalışan mezunların okulda

öğrendikleri meslekî bilgilerin yaptıkları işler için yeterlik durumuna ilişkin veriler yer

almaktadır.

165

TABLO 144 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA

ÖĞRENDİKLERİ MESLEKÎ BİLGİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları


Yöneticileri f % f %

5 Çok 49 19.0 12 7.7

4 Oldukça 102 39.4 40 25.6

3 Kısmen 79 30.5 76 48.8

2 Çok az 23 8.9 17 10.9

1 Hiç 4 1.5 1 0.6


Toplam 259 100.0 156 100.0



Xi-Xç= 0.35 t= 3.77 p= 0.00*


Tablo 144’de görüldüğü gibi, konaklama ve restoran işletmelerinde çalışan AOTML

ve AAML mezunlarının yarıdan fazlası (% 58.4), okulda öğrendikleri meslekî bilgileri

yaptıkları işler için ”çok’’ ve “oldukça’’ düzeyinde yeterli görmektedir. Yeterli görmeyenlerin

oranı ise oldukça düşüktür. Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine baktığımızda,

yöneticilerin cevaplarının “kısmen” yeterli de yoğunlaştığı (% 48.8) görülmektedir.

Her iki grubun bu konudaki değerlendirmelerinin aritmetik ortalamaları arasındaki

farka bakıldığında, 0.05 düzeyinde manidarlık bulunduğu görülmektedir. (t=-3.77, p=0.00).

166

4.4.2. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda

Aldıkları Meslekî Bilgilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği

Tablo 145’de, seyahat acentesinde çalışan mezunların okulda aldıkları bilgilerin

yaptıkları işler için yeterlik durumuna ilişkin görüşleri yer almakta olup, mezunların yüzde

42.9’u bu bilgilerin yeterlik düzeyini “çok”, yüzde 23.8’i “oldukça” olarak işaretlemişlerdir.

Okulda edindikleri meslekî bilgileri yaptıkları işler için “çok’’ ve “oldukça’’ düzeyinde yeterli

gördükleri anlaşılmaktadır. Yeterli görmeyenlerin oranı ise oldukça düşüktür. Yöneticilerin bu

konudaki değerlendirmelerine baktığımızda, işverenlerin cevaplarının “kısmen’’ seçeneğinde

yoğunlaştığı (% 60.0) anlaşılmaktadır.

TABLO 145

SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ MESLEKÎ BİLGİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi

Seyahat Acentesi Çalışanları

Seyahat Acentesi Yöneticileri

f % f %

5 Çok 9 42.9 1 3.3

4 Oldukça 5 23.8 6 20.0

3 Kısmen 3 14.3 18 60.0

2 Çok az 3 14.3 4 13.4

1 Hiç 1 4.8 - -


Toplam 21 100.0 30 100.0



Xi-Xç = 0.72 t= 2.56 p= 0.01*



farka bakıldığında, 0.05 düzeyinde manidarlık bulunduğu görülmektedir (t=2.56, p=0.01).

“Çok” ve “oldukça” yeterli diye düşünen yöneticilerin oranının yüksek olmaması bu

okulların seyahat acenteciliği ile ilgili meslekî bilgilerin öğretilmesine daha dikkat etmeleri

gerektiğine işaret etmektedir.

167


Aldıkları Meslekî Becerilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği

Tablo 146’da görüldüğü gibi, konaklama ve restoran işletmelerinde çalışan AOTML

ve AAML mezunlarının yüzde 37.6’sı okulda edindikleri meslekî becerileri yaptıkları işler

için “oldukça’’, yüzde 32.4’ü “kısmen” düzeyinde yeterli görmektedir. Yeterli görmeyenlerin

oranı ise düşüktür. Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine baktığımızda, yöneticilerin

cevaplarının “kısmen’’ seçeneğinde yoğunlaştığı (% 50.6) görülmektedir.

TABLO 146

KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIKLARI MESLEKÎ BECERİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları



5 Çok 33 12.7 9 5.8 4 Oldukça 97 37.6 29 18.6 3 Kısmen 84 32.4 79 50.6 2 Çok az 36 13.9 27 17.3 1 Hiç 5 1.9 - - Boş / Geçersiz 4 1.5 12 7.7 Toplam 259 100.0 156 100.0



Xi-Xç = -0.32 t= -3.42 p= 0.00*



farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidarlık bulunmaktadır. (t=-3.42, p=0.00).

“Çok” ve “oldukça” yeterli diye düşünen yöneticilerin oranının yüksek olmaması bu

okulların beceri eğitimine daha dikkat etmeleri gerektiğine işaret etmektedir. Okulların

uygulamaya ağırlık vererek işletmelerin beklentileri doğrultusunda beceri eğitimi vermeleri

ihtiyacı bulunmaktadır. Bakanlığın değişen şartlara göre eğitim programlarını

güncelleştirmesi önerilebilir.

168

4.4.4.Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının Okulda

Aldıkları Meslekî Becerilerin Yaptıkları İş İçin Yeterliği

Tablo 147’de, seyahat işletmesinde çalışan mezunların okulda kazandıkları meslekî

becerilerin yaptıkları işler için yeterlik durumuna ilişkin veriler sunulmaktadır.

TABLO 147

SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ MESLEKÎ BECERİLERİN YAPTIKLARI İŞLER İÇİN YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi



f % f % 5 Çok 4 19.0 1 3.3 4 Oldukça 5 23.8 8 26.7 3 Kısmen 6 28.6 13 43.4 2 Çok az 6 28.6 7 23.3 1 Hiç - - - - Boş / Geçersiz - - 1 3.3 Toplam 21 100.0 30 100.0



Xi-Xç = -0.23 t= -0.84 p= 0.40

Tablo 147 incelendiğinde, seyahat acentelerinde çalışan AOTML mezunlarının yüzde

28.6’sının okulda edindikleri meslekî becerileri yaptıkları işler için ‘’kısmen’’, yine yüzde

28.6’sının ‘’çok az’’, yüzde 23.8’inin ise “oldukça” yeterli buldukları anlaşılacaktır.

Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine baktığımızda, yüzde 43.4’ünün “kısmen”

yüzde 26.7’sinin “oldukça”, yüzde 23.3’ünün ise “çok az” düzeyinde yeterli buldukları

görülmektedir.

“Çok” ve “oldukça” yeterli seçeneğini işaretleyen yöneticilerin oranının yüksek

olmaması bu okulların beceri eğitimine daha fazla dikkat etmeleri gerektiğine işaret

etmektedir. İş verenleri seyahat acenteciliği bölümü mezunlarının da meslekî becerilerini

yetersiz bulmaktadırlar. Meslekî yeterlilik konusunun, Bakanlığımız tarafından dikkate

alınması gereken bir konu olarak önemini koruduğu bir gerçektir.

Her iki grubun bu konudaki değerlendirmelerin aritmetik ortalamaları arasındaki farka

baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar bir fark olmadığı görülmektedir (t=-84, p=0.40).

169


Öğrendikleri İnsan İlişkilerine Ait Bilgilerin Uygulamadaki Yeterliği

Tablo 148’de, konaklama ve restoran işletmesinde çalışan mezunların okulda

öğrendikleri insan ilişkilerine ait bilgilerin uygulamadaki yeterliğine ilişkin veriler yer

almaktadır.

TABLO 148

KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ İNSAN İLİŞKİLERİNE AİT BİLGİLERİN UYGULAMADAKİ YETERLİLİK

DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları



5 Çok 73 28.2 10 6.6 4 Oldukça 109 42.1 52 33.3 3 Kısmen 50 19.3 55 35.3 2 Çok az 18 7.0 23 14.7 1 Hiç 5 1.9 4 2.6 Boş / Geçersiz 4 1.5 12 7.7

Toplam 259 100.0 156 100.0 Aritmetik Ortalama 3.89 3.28


Xi-Xç = -0.61 t= -6.23 p=0.00*



ve AAML mezunlarının yüzde 42.1’i okulda öğrendikleri insan ilişkilerine ait bilgileri

uygulamada “oldukça’’, yüzde 28.2’sinin ise “çok” düzeyinde yeterli buldukları

görülmektedir. Yeterli görmeyenlerin oranı ise oldukça düşüktür. Yöneticilerin bu konudaki

değerlendirmelerine bakıldığında, yöneticilerin yüzde 35.3’ünün “kısmen”, yüzde 33.3’ünün

ise “oldukça’’ yeterli şeklinde görüş bildirdikleri görülmektedir.


farka bakıldığında, 0.05 düzeyinde manidar olduğu görülmektedir. (t=-6.23, p=0.00).

170


Öğrendikleri İnsan İlişkilerine Ait Bilgilerin Uygulamadaki Yeterliği

Tablo 149’da, seyahat acentelerinde çalışan AOTML mezunlarının yüzde 42.9’unun

okulda öğrendikleri insan ilişkilerine ait bilgileri “oldukça’’, yüzde 33.3’ünün “çok”

düzeyinde yeterli gördüğü anlaşılmaktadır. Yeterli görmeyenlerin oranı ise oldukça düşüktür.

Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine bakıldığında, yöneticilerin cevaplarının

“oldukça’’ seçeneğinde yoğunlaştığı (% 43.3) görülmektedir.

TABLO 149

SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ÖĞRENDİKLERİ İNSAN İLİŞKİLERİNE AİT BİLGİLERİN UYGULAMADAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi



f % f %

5 Çok 7 33.3 1 3.3

4 Oldukça 9 42.9 13 43.3

3 Kısmen 4 19.0 8 26.7

2 Çok az 1 4.8 6 20.0

1 Hiç - - - -


Toplam 21 100.0 30 100.0



Xi-Xç = -0.73 t= -2.91 p= 0.00*


Bu okul mezunlarının, yaptıkları işler gereği insanlarla devamlı iletişim içerisinde

olmaları gerektiğinden, bu konuda alınan meslekî bilgi ve becerilerin önemi büyüktür.


farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar olduğu görülmektedir. (t=-2.91, p=0.00).

171


Aldıkları Yabancı Dil Eğitiminin Mesleğin Gereksinimini Karşılamadaki

Yeterliği

Tablo 150’de, konaklama ve restoran işletmelerinde çalışan AOTML ve AAML

mezunlarının okulda aldıkları yabancı dil eğitiminin mesleğin gereksinimini karşılamadaki

yeterlik durumu yer almaktadır. Mezunların yüzde 37.4’ü aldıkları dil eğitimini mesleklerini

yapmada “oldukça”, yüzde 22.4’ü “kısmen” yeterli bulmaktadırlar.

TABLO 150

KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIKLARI YABANCI DİL EĞİTİMİNİN MESLEĞİN GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMADA YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları



5 Çok 54 20.8 11 7.1 4 Oldukça 97 37.4 25 16.0 3 Kısmen 58 22.4 52 33.3 2 Çok az 36 13.9 47 30.1 1 Hiç 9 3.5 10 6.4 Boş / Geçersiz 5 2.0 11 7.1 Toplam 259 100.0 156 100.0 Aritmetik Ortalama 3.59 2.86


Xi-Xç = -0.73 t= -6.70 p=0.00*


Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine baktığımızda, yöneticilerin

cevaplarının “kısmen’’ (% 33.3) ve “çok az’’ (% 30.1) yeterlide yoğunlaştığı görülmektedir.

Yöneticilerin yüzde 30.1’inin işyerlerinde çalışan AOTML ve AAML mezunlarının yabancı

dil bilgisi düzeyini “çok az” yeterli görmeleri bu okulların yabancı dil öğretimlerini gözden

geçirmeleri gereken bir nokta olarak görülebilir.


farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar olduğu görülmektedir. (t=-6.70, p=0.00).

172


Aldıkları Yabancı Dil Eğitiminin Mesleğin Gereksinimini Karşılamadaki

Yeterliği

Tablo 151’de, seyahat işletmelerinde çalışan AOTML mezunlarının okulda aldıkları

yabancı dil eğitiminin mesleğin gereksinimini karşılamadaki yeterlik durumuna ilişkin veriler

yer almaktadır.

TABLO 151

SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIKLARI YABANCI DİL EĞİTİMİNİN MESLEĞİN GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMADAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi



f % f %

5 Çok 7 33.3 - - 4 Oldukça 8 38.1 4 13.3 3 Kısmen 3 14.3 13 43.3 2 Çok az 3 14.3 11 36.7 1 Hiç - - - - Boş / Geçersiz - - 2 6.7

Toplam 21 100.0 30 100.0



Xi-Xç =-1.15 t=-4.63 p=0.00*


Tablo 151 incelendiğinde, seyahat acentelerinde çalışan AOTML mezunlarının çok

büyük bir oranının (% 71.4) okulda öğrendikleri yabancı dil bilgilerinin mesleklerinin

gereklerini yerine getirmede “çok’’ ve “oldukça’’ düzeyinde yeterli gördükleri

anlaşılmaktadır.

Seyahat acentesinde çalışan mezunların okulda aldıkları yabancı dil eğitimini seyahat

acentesi yöneticilerinin yüzde 43.3’ü ”kısmen” yeterli bulurken, yüzde 36.7’si ise “çok az”

yeterli olarak değerlendirmektedirler.

173

Yöneticilerin yüzde 36.7’sinin işyerlerinde çalışan AOTML mezunlarının yabancı dil

bilgisi düzeylerini “çok az” yeterli görmeleri, bu okulların yabancı dil öğretimlerini yeterli

konuma getirmek için eğitim programları ve yöntemleri açısından önemli çalışmalar

yapılması ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır.

Öğrencilerin yabancı dil bilgilerinin eksikliğinin farkında olmadan yeterli görmeleri

nedeniyle, işverenlerle aralarında bir görüş farkı bulunmaktadır.


fark, 0.05 düzeyinde manidar bulunmaktadır (t=-4.63, p=0.00).

4.4.9. Konaklama ve Restoran İşletmelerinde Çalışan Mezunların Okulda Aldığı

Eğitimin Mesleği İle İlgili Makine ve Malzemeleri Verimli Kullanmadaki

Yeterliği


ve AAML mezunlarının yaklaşık yarısı (% 49.8) okulda aldıkları eğitimin meslekleri ile ilgili

makine ve malzemeleri kullanmada kendilerini “çok’’ ve oldukça’’ düzeyinde yeterli

görmektedir. Yeterli görmeyenlerin oranı ise oldukça düşüktür.

TABLO 152

KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI EĞİTİMİN MESLEĞİ İLE İLGİLİ MAKİNE VE MALZEMELERİ VERİMLİ KULLANMADAKİ

YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları



5 Çok 53 20.5 10 6.4 4 Oldukça 76 29.3 25 16.0 3 Kısmen 82 31.6 60 38.5 2 Çok az 36 13.9 41 26.3 1 Hiç 10 3.9 7 4.5 Boş / Geçersiz 2 0.8 13 8.3 Toplam 259 100.0 156 100.0 Aritmetik ortalama 3.48 2.93 Standart Sapma 1.08 0.96

Xi-Xç = -0.55 t= -5.13 p=0.00*


174

Yöneticilerin cevaplarının “kısmen’’ (% 38.5) ve “çok az’’ (% 26.3) yeterli de

yoğunlaştığı görülmektedir. Yöneticilerin bu konudaki cevaplarının “çok’’ ve “oldukça’’

seçeneklerinde yoğunlaşmaması, okulların meslekle ilgili makine ve teçhizatın kullanımına

ilişkin eğitime daha dikkat etmeleri gerektiğine işaret etmektedir.

Ayrıca donanımların maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle okulların gelişen

teknolojiyi izlemeleri güçleşmektedir. 3308 Sayılı Yasa’nın dayanaklarından birisi de,

okulların donanımlarında karşılaşılan bu güçlüklerin aşılması için işyeri uygulamalarına

ağırlık verilerek gerçek çalışma ortamında bireyin mesleğini öğrenmesine olanak sağlamaktır.

Bu sonuçlara göre işverenlerin öğrencilerin makine ve teçhizatı kullanmaları konusunda

memnun olduklarını söylemek doğru olmayabilir. Öğrencilerin makine ve teçhizatı kullanmada kendilerini yeterli görmelerine karşın

yöneticilerin öğrencileri bu konuda yeterli bulmadıkları ortaya çıktığından, iki kaynak

grupların görüşleri arasında bir paralellik bulunmamaktadır. Her iki grubun bu konudaki

değerlendirmelerinin aritmetik ortalamaları arasındaki farka bakıldığında, 0.05 düzeyinde

manidar olduğu görülmektedir (t=-5.13, p=0.00).

4.4.10. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunlarının

Okulda Aldığı Eğitimin Mesleği İle İlgili Makine ve Malzemeleri Verimli

Kullanmadaki Yeterliği

Tablo 153 incelendiğinde, seyahat acentelerinde çalışan AOTML mezunlarının yüzde

33.4’ü okulda aldıkları eğitimin meslekleri ile ilgili makine ve malzemeleri kullanmada

kendilerini “kısmen”, yüzde 23.8’i “oldukça’’ yüzde 19’u ise “çok az” düzeyinde yeterli

gördükleri anlaşılmaktadır.

175

TABLO 153 SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI EĞİTİMİN MESLEĞİ İLE

İLGİLİ MAKİNE VE MALZEMELERİ VERİMLİ KULLANMADAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi



f % f %

5 Çok 3 14.3 2 6.7

4 Oldukça 5 23.8 6 20.0

3 Kısmen 7 33.4 13 43.3

2 Çok az 4 19.0 6 20.0

1 Hiç 2 9.5 2 6.7

Boş / Geçersiz - - 1 3.3 Toplam 21 100.0 30 100.0



Xi-Xç = -0.14 t= -0.45 p=0.65

Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine bakıldığında, yöneticilerin yüzde

43.3’ünün ‘’kısmen’’, yüzde 20’sinin “oldukça”, yine yüzde 20’si “çok az” yeterli bulurken,

sadece yüzde 6.7’sinin “hiç” seçeneğini işaretledikleri görülmektedir.

Yöneticilerin ancak yüzde 26.7’sinin işyerlerinde çalışan AOTML mezunlarının

makine ve malzemeleri kullanmadaki yeterliklerini “çok’’ ve “oldukça’’ olarak

değerlendirmeleri, okulların meslekle ilgili makine ve teçhizatın kullanımına ilişkin eğitime

daha fazla dikkat etmeleri gerektiğine işaret etmektedir.

Konaklama ve restoran işletmelerinde çalışan mezunlarda olduğu gibi seyahat acentesi

çalışanlarının da okulda makine ve teçhizat kullanımı konusunda aldıkları bilgilerin yetersiz

olduğunun yöneticiler tarafından açıklandığı görülmektedir.


farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.(t=-0.45, p=0.65)

Grupların görüşleri arasında paralellik olduğu görülmektedir.

176


Aldıkları Eğitimin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Konusundaki Yeterliği


ve AA.ML mezunlarının ancak yüzde 39.7’si okulda işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda

aldıkları eğitimi “çok’’ ve “oldukça’’ düzeyinde yeterli görmektedir. Yöneticilerin bu

konudaki değerlendirmelerine baktığımızda, yöneticilerin cevaplarının ‘’kısmen’’ (% 41.8)

yeterli de yoğunlaştığı ve “çok” ve “oldukça” düzeyinde yeterli görenlerin oranının ise düşük


TABLO 154 KONAKLAMA VE RESTORAN İŞLETMESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALDIĞI

EĞİTİMİN İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları



5 Çok 41 15.8 9 5.8 4 Oldukça 62 23.9 23 14.7 3 Kısmen 86 33.2 65 41.8 2 Çok az 42 16.3 40 25.6 1 Hiç 22 8.5 6 3.8 Boş / Geçersiz 6 2.3 13 8.3 Toplam 259 100.0 156 100.0



Xi-Xç = -0.30 t= -2.69 p= 0.00*


Tablo 154’deki verilerden yola çıkarak söz konusu okulların bu konu ile ilgili

eğitiminde bir aksaklık olduğu söylenebilir. Okullar eğitim programlarında işçi sağlığı ve iş güvenliği konusuna ağırlıklı olarak yer vererek yeterli konuma gelmelidirler.

Konaklama ve restoran işletmesi çalışanları işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda kendilerini yeterli bulduklarından, yöneticilerin bu konudaki görüşleri arasında farklılıklar bulunmaktadır. Her iki grubun bu konudaki değerlendirmelerinin aritmetik ortalamaları arasındaki farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar olduğu görülmektedir (t=-2.69, p=0.00).

177

4.4.12. Seyahat Acentesi İşletmelerinde Çalışan A.O.T.M.L. Mezunların Okulda

Aldıkları Eğitimin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Konusundaki Yeterliği

Tablo 155’de, seyahat acentelerinde çalışan AOTML ve AAML mezunlarından, işçi

sağlığı ve iş güvenliği konusunda okulda aldıkları eğitimi “oldukça’’ yeterli görenlerin

oranının yüzde 52.4, “kısmen” yeterli görenlerin oranının yüzde 19, “çok” yeterli bulanların

oranının ise 14.3 olduğu görülmektedir.

TABLO 155

SEYAHAT ACENTESİNDE ÇALIŞAN MEZUNLARIN OKULDA ALMIŞ OLDUKLARI EĞİTİMİN İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi



f % f %

5 Çok 3 14.3 3 10.0

4 Oldukça 11 52.4 5 16.7

3 Kısmen 4 19.0 12 40.0

2 Çok az 1 4.8 5 16.7

1 Hiç 2 9.5 1 3.3


Toplam 21 100.0 30 100.0



Xi-Xç = -0.42 t=-1.33 p= 0.19

Yöneticilerin bu konudaki değerlendirmelerine baktığımızda, yöneticilerin

cevaplarının “kısmen’’ (% 40.0) yeterli de yoğunlaştığı görülmektedir. Yöneticilerin ancak

yüzde 26.7’sinin işyerlerinde çalışan AOTML mezunlarının işçi sağlığı ve iş güvenliği

konusundaki yeterliliklerini “çok’’ ve “oldukça’’ olarak değerlendirmeleri dikkate alınması

gereken bir nokta olarak görülebilir.


fark, 0.05 düzeyinde manidar bulunmamaktadır (t=-1.33, p=0.19).

178

4.4.13. Mezunların Turizm Sektöründe Tercih Edilmeleri

Tablo 156’da, AOTML ve AAML mezunlarının turizm sektöründe ara kademe eleman

olarak tercih edilme durumlarına ilişkin, konaklama, restoran ve seyahat acentesi işletmesi

çalışanlarının görüşleri yer almaktadır.

TABLO 156

OKUL MEZUNLARININ TURİZM SEKTÖRÜNDE ARA KADEME ELEMAN OLARAK TERCİH EDİLME DURUMLARI

Katılma Düzeyi


Çalışanları


Toplam

f % f % f %

5 Çok 57 22.0 6 28.6 63 22.5 4 Oldukça 124 47.9 9 42.8 133 47.5 3 Kısmen 54 20.8 3 14.3 57 20.4 2 Çok az 13 5.0 3 14.3 16 5.7 1 Hiç 2 0.8 - - 2 0.7 Boş / Geçersiz 9 3.5 - - 9 3.2 Toplam 259 100.0 21 100.0 280 100.0

Aritmetik Ortalama 3.88 3.85 3.45

Standart Sapma 0.84 1.01 0.97

Xk-Xs = 0.03 t=0.14 p= 0.89

Tablo 156 incelendiğinde, konaklama ve restoran işletmelerinde ve seyahat

acentelerinde çalışan AOTML ve AAML mezunlarının büyük bir oranının (% 70.0), bu

okullardan mezun olanların turizm sektöründe ara kademe eleman olarak tercih edilmelerini

‘’çok’’ ve ‘’oldukça’’ olarak cevaplandırdıkları görülmektedir. Çalışanların toplamına

baktığımızda yüzde 47.5’inin “oldukça”, yüzde 22.5’inin ise “çok” seçeneğini işaretledikleri

görülmektedir.

AOTML ve AAML mezunlarının yaklaşık dörtte üçünün, kendilerinin ara kademe

eleman olarak tercih edildiklerini belirttikleri görülmektedir. Bu sistem ve eğitimin kalitesi

açısından son derece olumlu bir gelişmedir. Her iki grubun bu konudaki değerlendirmelerinin aritmetik ortalamaları arasındaki

farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde bir manidarlık bulunmadığı görülmektedir (t=-0.14,

p=0.89).

179

4.4.14. Mezunların Gördüğü Beceri Eğitiminin Yeterliği

Tablo 157’de, konaklama ve restoran işletmelerinde ve seyahat acentelerinde çalışan

AOTML ve AAML mezunlarının işletmelerde gördükleri beceri eğitiminin mesleğin

gereksinimi için yeterlik durumuna ilişkin görüşleri yer almaktadır. Konaklama ve restoran

işletmesi çalışanlarının yüzde 36.7’si işletmede aldıkları beceri eğitiminin mesleğin gereğini

yerine getirmekte “oldukça”, yüzde 30.1’i “kısmen”, yüzde 20’ si ise “çok” yeterli olduğunu

belirtmişlerdir.

TABLO 157

3308 SAYILI KANUN GEREĞİ OKUL MEZUNLARININ İŞLETMELERDE GÖRDÜKLERİ BECERİ EĞİTİMİNİN MESLEĞİN GEREKSİNİMİ İÇİN YETERLİK DURUMU

Katılma Düzeyi


Çalışanları


Toplam

f % f % f %

5 Çok 52 20.0 7 33.3 59 21.1 4 Oldukça 95 36.7 8 38.1 103 36.8 3 Kısmen 78 30.1 5 23.8 83 29.6 2 Çok az 20 7.8 1 4.8 21 7.5 1 Hiç 1 0.4 - - 1 0.4 Boş / Geçersiz 13 5.0 - - 13 4.6 Toplam 259 100.0 21 100.0 280 100.0



Xk-Xs = -0.28 t=-1.37 p= 0.17

Seyahat acentesi çalışanlarının aynı konudaki görüşlerine bakıldığında, yüzde 38.1’i

beceri eğitimini mesleğin gereklerine “oldukça”, yüzde 33.3’ü “çok”, yüzde 23.8’i ise

“kısmen” yeterli bulmuşlardır.

Kaynak grupların görüşlerine göre, işletmelerde yapılan beceri eğitimi mesleğin

gereklerine bir paralellik arz etmekte ve beceri eğitimi amacına ulaşmaktadır denilebilir.

İşletmelerin ayakta kalabilmek için alanlarında yaşanan gelişmeleri yakından izlemek ve

işletmelerini bu yönde donatarak yönetmek zorunlulukları bulunduğundan, bu şartlarda beceri

eğitimi gören öğrencilerin de gelişmelere paralel olarak eğitim görmüş olmaları doğal bir

sonuç olarak kabul edilebilir.

180


farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar bir fark bulunmadığı görülmektedir (t=-1.37,

p=0.17).

4.4.15. Mezunların İlk İşlerine Uyum Sağlamaları

Tablo 158’de, konaklama ve restoran işletmelerinde ve seyahat acentelerinde çalışan

AOTML ve AAML mezunlarının, ilk iş ortamına uyum sağlamalarına ilişkin görüşleri yer

almaktadır. Bu tabloya göre, AOTML ve AAML mezunu konaklama ve restoran işletmeleri

çalışanlarının yüzde 37’si “çok”, yine yüzde 37’si “oldukça”, yüzde 15.5’i ise “kısmen”

düzeyinde ilk işlerine uyum sağladıklarını belirtmişlerdir. Seyahat acentesi çalışanlarının

yüzde 47.6’sının “oldukça”, yüzde 28.6’sının “çok”, yüzde 14.3’ünün ise “kısmen” düzeyinde

ilk işlerine uyum sağladıkları, toplam çalışanlarda ise yüzde 37.9’unun “oldukça”, yüzde

36.4’ünün “çok”, yüzde 15.3’ünün ise “kısmen” düzeyinde ilk işlerine uyum sağladıkları

görülmektedir.

TABLO 158

OKUL MEZUNLARININ İLK İŞLERİNDE İŞ ORTAMINA UYUM SAĞLAMA DURUMLARI

Katılma Düzeyi


Çalışanları


Toplam

f % f % f %

5 Çok 96 37.0 6 28.6 102 36.4

4 Oldukça 96 37.0 10 47.6 106 37.9

3 Kısmen 40 15.5 3 14.3 43 15.3

2 Çok az 15 5.9 2 9.5 17 6.1

1 Hiç 5 1.9 - - 5 1.8

Boş / Geçersiz 7 2.7 - - 7 2.5

Toplam 259 100.0 21 100.0 280 100.0



Xk-Xs = 0.09 t=0.41 p= 0.68

Her iki grupta yer alan mezunların ilk işlerine uyum sağlama konusunda kendilerini

yeterli görmeleri okulda alınan beceri eğitimine duyulan güveni ortaya çıkarmaktadır.

181


farka bakıldığında, 0.05 düzeyinde manidar bir durum bulunmamakta olup, grupların

görüşleri arasında bir uyum olduğu görülmektedir (t=-0.41, p=0.68).

4.4.16. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Program ve Sürelerinin Yeniden Düzenlenmesi

Tablo 159’da, İş hayatının gereksinimleri doğrultusunda AOTML ve AAML program

ve sürelerinin yeniden düzenlenme durumuna ilişkin, konaklama ve seyahat işletmeleri

yöneticilerinin görüşleri yer almaktadır.

TABLO 159

İŞ HAYATININ GEREKSİNİMLERİ DOĞRULTUSUNDA AOTML VE AAML PROGRAM VE SÜRELERİNİN YENİDEN DÜZENLENME DURUMU

Katılma Düzeyi


Yöneticisi

Seyahat Acentesi Yöneticisi

Toplam

f % f % f %

5 Çok 54 34.6 8 26.7 62 33.3

4 Oldukça 49 31.4 9 30.0 58 31.2

3 Kısmen 32 20.5 9 30.0 41 22.0

2 Çok az 4 2.6 1 3.3 5 2.7

1 Hiç - - - - - -

Boş / Geçersiz 17 10.9 3 10.0 20 10.8

Toplam 156 100.0 30 100.0 186 100.0



Xk-Xs = 0.22 t=1.17 p= 0.24

Tablo 159’da görüldüğü gibi, konaklama ve restoran işletmesi ve seyahat acentesi

yöneticilerinin toplamının büyük bir oranı (% 64.5) iş hayatının gereksinimleri doğrultusunda

AOTML ve AAML program ve sürelerinin yeniden düzenlenmesini “çok’’ ve “oldukça’’

gerekli görmektedirler. Yöneticilerin bu konudaki görüşleri dikkate alınırsa, bu okulların

program ve sürelerinin iş hayatının gereksinimleri doğrultusunda yeniden gözden geçirilmesi

gerekmektedir.

182

Ülkemizde ve dünyada yaşanan teknolojik gelişmeler hizmet sektörünü de doğrudan

etkilemektedir. Bu nedenle yaşanan bu gelişmeler dikkate alınarak gerek eğitim programları

gerekse eğitim - öğretim yöntemleri açısından gerekli düzenlemelerin yapılması ihtiyacı

ortaya çıkmaktadır.

Konaklama ve restoran işletmelerinin yöneticileri ile seyahat acentesi yöneticilerinin

bu konuda görüş birliği içerisinde oldukları tablodaki verilerin incelenmesi sonucu ortaya

çıkmaktadır. Her iki grubun bu konudaki değerlendirmelerinin aritmetik ortalamaları

arasındaki farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidarlık bulunmadığı görülmektedir (t=-

1.17, p=0.24).

4.4.17. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Yöneticilerinin Beceri Eğitimi Alan Öğrencilerin

İşletmedeki Sorunları İle İlgilenmesi

Tablo 160’da, beceri eğitimi alan öğrencilerin işletmede neden oldukları sorunlarla

okulların ilgilenme durumuna ilişkin olarak, konaklama, restoran ve seyahat işletmeleri

yöneticilerinin görüşleri sunulmuştur.

TABLO 160

BECERİ EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN İŞLETMEDE NEDEN OLDUKLARI SORUNLARLA OKULLARIN İLGİLENME DURUMU

Katılma Düzeyi


Yöneticisi


Toplam

f % f % f %

5 Çok 37 23.7 2 6.7 39 26.3 4 Oldukça 63 40.4 14 46.7 77 44.1 3 Kısmen 33 21.2 5 16.7 38 15.6 2 Çok az 6 3.8 3 10.0 9 4.3 1 Hiç 1 0.6 2 6.7 3 1.1 Boş / Geçersiz 16 10.3 4 13.3 20 8.6 Toplam 156 100.0 30 100.0 186 100.0



Xk-Xs = 0.50 t=2.62 p= 0.01*


183

Tablo 160’da görüldüğü gibi, konaklama ve restoran işletmesi ve seyahat acentesi

yöneticilerinin büyük bir oranı (% 70.4), beceri eğitimi gören AOTML ve AAML

öğrencilerinin işletmede neden oldukları sorunlarla, bu öğrencileri gönderen okulların “çok’’

ve “oldukça’’ düzeyinde ilgili olduklarını düşünmektedirler. Bu sonuçlar okul yönetimlerinin

bu konuda öğrencileri ile yakından ilgilendiklerini göstermektedir.

Okulları işletmeye giden öğrencilerin işyeri çalışmalarını izlemek durumunda

olduklarından ve her öğrenciyi izleyen bir koordinatör öğretmenin görevlendirilmiş olması,

işletmede meydana gelebilecek muhtemel sorunların çözümünde olumlu gelişmeler

sağlamaktadır. Bu nedenle, işletme yetkilileri okulların sorunlara karşı duyarlı olduklarını

belirtmiş olabilirler.


farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar olduğu görülmektedir (t=2.62, p=0.01).

4.4.18. A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Yöneticilerinin Beceri Eğitimi Yapan

İşletmelerle İşbirliği Yapması

Tablo 161’de, işletmelerde verilen beceri eğitimi için öğrenci gönderen okulların

işletmelerle işbirliği yapma durumuna ilişkin olarak, konaklama, restoran ve seyahat acentesi

işletmeleri yöneticilerinin görüşleri verilmiştir.

184

TABLO 161 İŞLETMELERDE VERİLEN BECERİ EĞİTİMİ İÇİN ÖĞRENCİ GÖNDEREN OKULLARIN

İŞLETMELERLE İŞBİRLİĞİ YAPMA DURUMU

Katılma Düzeyi


Yöneticisi


Toplam

f % f % f % 5 Çok 47 30.1 2 6.7 49 26.3

4 Oldukça 66 42.3 16 53.3 82 44.1

3 Kısmen 22 14.1 7 23.3 29 15.6

2 Çok az 5 3.2 3 10.0 8 4.3

1 Hiç 2 1.3 - - 2 1.1

Boş / Geçersiz 14 9.0 2 6.7 16 8.6

Toplam 156 100.0 30 100.0 186 100.0



Xk-Xs = 0.44 t=2.58 p= 0.01*


Tablo 161’de, işletmelere öğrenci gönderen okulların işletmeler ile işbirliği yapma

konusunda isteklilik durumunu, konaklama işletmesi yöneticilerinin yüzde 42.3’ü “oldukça”,

yüzde 30.1’i “çok”, yüzde 14.1’i ise “kısmen” düzeyinde belirtikleri görülmektedir.

Okulların işletmelerle ilişki kurma konusundaki isteklilik durumunu, seyahat acentesi

yöneticilerinin yüzde 53.3’ünün “oldukça”, yüzde 23.3’ünün “kısmen” şeklinde görüş

bildirmekte oldukları görülmektedir.

Bu sonuçlar, okul yönetimlerinin bu konuda isteklilik göstererek sistemin başarılı

olması için gerekli çabayı harcadıklarını göstermektedir. İşletme yetkililerinin okul

yöneticilerini değerlendirirken kendileri ile işbirliği konusundaki duyarlılıklarını görmüş

olmaları, işbirliği ve dayanışmayı güçlendirerek öğrencilerin işletmelerin olanaklarından

yararlanmalarını sağlama açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Ayrıca

işletmeler öğrencileri çalıştırmak suretiyle normal çalışana göre daha az ücret ödediklerinden

ekonomik bir avantaj elde etmektedirler.

185


farka baktığımızda, 0.05 düzeyinde manidar olduğu görülmektedir (t=2.58, p=0.01).

4.4.19. Mezun Çalışanların Meslekleriyle İlgili Kurs, Seminer vb. İhtiyaçları

Tablo 162’de, çalışanların meslekleriyle ilgili kurs, seminer vb. destek eğitimi alma

gerekliliğine ilişkin, konaklama işletmesi ve seyahat işletmesi yöneticisi ile çalışanların

görüşleri yer almaktadır. Araştırmaya katılan grupların yüzde 44.7’si “hiç”, yüzde 23.7’si

“çok az”, yüzde 12.2’si “kısmen”, yüzde 9.8’i “çok”, yüzde 9.7’si ise “oldukça” düzeyinde

yeterli bulmuşlardır.

TABLO 162 ÇALIŞANLARIN MESLEKLERİYLE İLGİLİ KURS, SEMİNER VB. DESTEK EĞİTİM VERİLME

GEREKLİĞİ



Mezun Çalışan

Diğer Çalışan

Satır Toplamı

Çok

64 32.2 37.9

3.1

117 58.8 43.3

5.7

18 9.0 1.1 0.9

199 9.8

Oldukça

67 34.0 39.6

3.3

88 44.7 32.6

4.3

42 21.3

2.6 2.1

197 9.7

Kısmen

29 11.6 17.2

1.4

51 20.5 18.9

2.5

169 67.9 10.6

2.5

249 12.2

Çok az

9 1.9 5.3 0.4

9 1.9 3.3 0.4

464 96.3 29.0 22.8

482 23.7

Hiç

- - - -

5 0.5 1.9 0.2

906 99.5 56.7 44.5

911 44.7


270 13.2

1599 78.5

2038 100.0


Standart Sapma 0.78 0.95 0.86 1.34

X2 = 1301.41 S.D.= 8 p= 0.00*

186

Varyans Analizi

Kaynak Gruplar

Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

P

Gruplar arası 2 2133.02 1066.51 1307.64 0.00*

Grup içi 2035 1552.86 0.76 - -

Toplam 2037 3685.88 - - -

t- testi

t S.D.. p

İşletme Yöneticisi- Diğer Çalışanlar 35.56 1766 0.00*

Mezun Çalışan- Diğer Çalışanlar 43.43 1867 0.00*


İşletme yöneticilerinin yüzde 39.6’sı “oldukça”, mezun çalışanların yüzde 43.3’ü

“çok”, diğer çalışanların ise yüzde 56.7’si “hiç” seçeneklerini işaretlemişlerdir. Deneklerin

toplam verdiği cevaplara bakıldığında, aritmetik ortalamanın 2.16 ile “çok az” seçeneğinin

biraz üzerinde olduğu görülmektedir.

Çalışmakta olan okul mezunlarının meslekleriyle ilgili kurs, seminer vb. destek

eğitimi alma gerekliliğine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir




Bu fark, işletme yöneticisi ile diğer çalışan ve mezun çalışan ile diğer çalışanlar

arasında gerçekleşmiştir (p= 0.00 ve p=0.00).

4.4.20. Mezun Çalışanların Turizm Sektöründe Kolay İş Bulabilmesi

Tablo 163’de, diğer çalışanlara göre AOTML ve AAML mezunlarının turizm

sektöründe iş bulabilmedeki kolaylık derecesine ilişkin görüşleri yer almaktadır.

187

TABLO 163 ÇALIŞANLARIN TURİZM SEKTÖRÜNDE KOLAY İŞ BULABİLME DÜZEYİ

Katılma Düzeyi

Mezun Çalışan Diğer Çalışan

f % f %

5 Çok 106 37.9 18 1.1

4 Oldukça 117 41.8 127 7.7

3 Kısmen 39 13.9 532 32.1

2 Çok az 13 4.6 559 33.8

1 Hiç 1 0.4 389 23.5


Toplam 280 100.0 1654 100.0



XM-XD= 1.86 t= 30.50 p= 0.00 *


Araştırma kapsamına alınan AOTML ve AAML mezunu çalışanların yüzde 41.8’i

“oldukça’’, yüzde 37.9’u “çok’’, yüzde 13.9’u ise “kısmen’’ kolay iş bulabildiklerini

belirtmişlerdir. Aynı soruya diğer çalışanların yüzde 33.8’i “çok az’’, yüzde 32.1’i “kısmen’’,

yüzde 23.5’i “hiç’’, yüzde 7.7’si ise “oldukça’’ kolay iş bulduklarını belirtmişlerdir.

Bu sonuçlar, mezun çalışanların diğer çalışanlara göre daha kolay iş bulabildiklerini

açıkça göstermektedir. Yani okulların yaptıkları eğitimin amacına ulaştığı söylenebilir.

Mezunların okulda aldıkları eğitim sonucu kazanmış oldukları bilgi ve becerilerin çalışma

hayatı tarafından değerlendirilerek kendilerini işe yerleştirilmekte ön plana çıkarılmaları

olumlu bir gelişme olarak açıklanabilir.

Mezun çalışanların ve diğer çalışanların değerlendirmelerinin aritmetik ortalamaları

arasında 0.05 seviyesinde manidarlık bulunmaktadır (t=30.50, p=0.00).

188

4.4.21. İşletmelerde Çalışan Personelin Sosyal Güvenlik ve Özlük Hakları

Tablo 164’de, işletmelerde çalışan personelin sosyal güvenlik ve özlük haklarına

yöneticilerce özen gösterilmesine ilişkin, konaklama, restoran işletmesi ve seyahat acentesi

işletmesi yöneticisi ile çalışanların görüşleri yer almaktadır. Araştırmaya katılan grupların

yüzde 38.8’i “hiç”, yüzde 32.8’i “çok az”, yüzde 19.1’i “kısmen”, yüzde 6.7’si “oldukça”,

yüzde 2.7’si ise “çok” düzeyinde yeterli bulmuşlardır.

TABLO 164

İŞLETMELERDE ÇALIŞAN PERSONELİN SOSYAL GÜVENLİK VE ÖZLÜK HAKLARINA YÖNETİCİLERCE ÖZEN GÖSTERİLME DERECESİ



Mezun Çalışan

Diğer Çalışan

Satır Toplamı

Çok

- - - -

8 14.5

3.0 0.4

47 85.5

2.9 2.3

55 2.7

Oldukça

2 1.5 1.1 0.1

21 15.4

7.9 1.0

113 83.1

7.1 5.5

136 6.7

Kısmen

20 5.1

11.0 1.0

46 11.8 17.3

2.3

324 83.1 20.3 15.9

390 19.1

Çok az

61 9.1

33.5 3.0

103 15.4 38.7

5.0

506 75.5 31.7 24.8

670 32.8

Hiç

99 12.5 54.4

4.8

88 11.1 33.1

4.3

606 76.4 38.0 29.6

793 38.8


262 13.0

1596 78.1

2044 100.0


Standart Sapma 0.73 1.04 1.06 1.04

X2 = 40.20 S.D.= 8 p= 0.00*

189

Varyans Analizi

Kaynak Gruplar Serbestlik Derecesi

Kareler Toplamı

Ortalama Kare

F

P

Gruplar arası 2 37.03 18.51 17.30 0.00*

Grup içi 2041 2184.40 1.07 - -

Toplam 2043 2221.43 - - -

t- testi

t S.D.. p

İşletme Yöneticisi - Mezun Çalışan -5.63 446 0.00*

İşletme Yöneticisi - Diğer Çalışanlar -5.76 1776 0.00*


İşletme yöneticilerinin yüzde 54.4’ü ile diğer çalışanların yüzde 38’i “hiç”, mezun

çalışanların ise yüzde 38.7’si “çok az” seçeneğini işaretlemişlerdir. Deneklerin toplam verdiği

cevaplara bakıldığında, aritmetik ortalamanın 2.02 ile “çok az” seçeneğinde yoğunlaştığı

görülmektedir.

İşletmelerde çalışan personelin sosyal güvenlik ve özlük haklarına işverenlerce özen

gösterilmesine ilişkin verilen cevaplar arasında deneklerin konumları itibariyle bir




Bu fark, işletme yetkilisi ile mezun çalışan ve işletme yetkilisi ile diğer çalışanlar

arasında gerçekleşmiştir (t= -5.63, p= 0.00). (t= 5.75, p=0.00).

Aritmetik ortalamalar dikkate alındığında, çalışanların sosyal güvenlik, özlük

haklarına yeterli düzeyde özen gösterilmediği görülmektedir.

190

4.4.22. Kaynak Grupların Turizm Eğitimine İlişkin Ortak Görüşleri

Tablo 165’de, turizm sektörüne ara kademe eleman yetiştirilmesinde kullanılabilecek

alternatif önerilerin tercihiyle ilgili veriler yer almaktadır.

TABLO 165

TURİZM SEKTÖRÜNE ARA KADEME ELEMAN YETİŞTİRİLMESİNDE ALTERNATİF ÖNERİLER

Öneriler

Okul Yöneticisi

Mes. Dersi Öğretmeni Öğrenci Yönetici Mezun

Çalışan Diğer

Çalışan f % f % f % f % f % f %

Tüm meslekî teorik, bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli

19 32.2 49 29.0 688 34.4 51 27.4 74 26.2 348 21.0

Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli

36 61.0 103 61.0 928 46.4 110 59.1 170 60.1 888 53.7

Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli

4 6.8 8 4.7 309 15.5 13 7.0 25 8.8 331 20.0

Diğer - - 8 4.7 40 2.0 2 1.1 3 1.0 15 0.9

Boş / Geçersiz - - 1 0.6 33 1.7 10 5.4 8 2.9 62 3.7

Toplam 59 100 169 100 1998 100 186 100 280 100 1654 100

Tablo 165’de, tüm kaynak gruplarca birinci sırada “meslekî teorik bilgiler okulda,

meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli” alternatifinin tercih edildiği görülmektedir. “Tüm

meslekî teorik bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmesi” alternatifi tüm kaynak

gruplarca ikinci sırada tercih edilmektedir. “Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler

işletmelerde öğretilmeli” alternatifi en alt sırada tercih edilmektedir. Kaynak grupların

görüşlerinde farklılık bulunmamaktadır.

Bu veriler tüm kaynak gruplarca örgün turizm eğitimine önem verildiğini, kalifiye ara

kademe eleman temininde zorluk çekilen branşlar için diğer eğitim türlerinin tercih edildiği

kanısını ortaya koymaktadır.

191

BÖLÜM - 5

DENEKLERİN ANKET SORULARINDA YER ALMAYAN HUSUSLARDAKİ

GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLERİ

Araştırma kapsamına alınan konaklama işletmesi ile seyahat acentesi yöneticileri,

işletme çalışanları, AOTML ve AAML yöneticileri, meslek dersleri öğretmenleri ve

öğrencilerinden; kendilerine uygulanan anketlerde (Form-1A, Form-1B, Form-2, Form-3,

Form-4, Form-5) yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü

ihtiyacının karşılanmasında ve Millî Eğitim Bakanlığı’nın sağladığı turizm eğitimine ilişkin

görüş ve önerileri var ise açıklamaları istenilmiştir. Grupların önemli bir kısmı bu konuda

görüş bildirmiş ve önerilerde bulunmuşlardır. Görüş ve önerilerin önemli bir kısmı değişen

oranlarda tekrarlanmıştır.

Deneklerce bildirilen görüş ve öneriler, tekrarlanma sayıları (frekansları) dikkate

alınarak bu kısımda sıralanmıştır.

5.1. İşletme Yöneticilerinin Genel Görüş ve Önerileri

Sıra No Görüş ve Öneriler Frekans

1 Okullarda, öğrencilere yabancı dil konusunda daha geniş kapsamlı bir eğitim verilmelidir………………………………………………………

27

2 Okullara öğrenci alınırken merkezi seçme sınavı harici sözlü sınav yapılarak öğrenci seçiminde daha hassas davranılmalıdır....…………...

8

3 Okullarda eğitim daha çok uygulamalı olarak verilmelidir…………….. 6

4 Okullarda sektör deneyimli eleman sayısı artırılmalıdır……………….. 4

5

Okullarda uygulanan eğitim programlarının yeniden düzenlenmesi gerekir…………………………………………………………………...

4

6

Okullarda kullanılan makine ve teçhizatın, günün şartlarına uygun hâle getirilmesi gerekir……………………………………………………….

3

7 Okulların uygulama otelleri; döner sermaye yolu ile kâr elde etme yerine, öğrenciye beceri kazandırmaya yönelik faaliyetler yapmalı ve işletmelerle rekabet edecek düzeye getirilmelidir. …………..................

3

192

Sıra No Görüş ve Öneriler Frekans 8

Okullarda müşteri psikolojisi, halkla ilişkiler vb. derslerin programa alınması gerekir…………………………………………………………

3

9

Ortaöğretimde turizm eğitimi almış mezunlara, turizmle ilgili bir yükseköğretim kurumuna yerleştirilmelerinde öncelik sağlanması gerekir…………………………………………………………………...

3

10 Başarılı öğrencilere yurt dışı burs ve staj imkânı sağlanmalıdır……….. 3

11

Otel işletmecilerinin turizm sektörüne yönelik eğitim almaları sağlanmalıdır……………………………………………………………

2

12 Yabancı dil eğitiminin teorikten pratiğe kaydırılması gerekir…………. 2

13

Turizm sektörünün geliştirilmesi için Turizm Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve özel sektör işbirliği gereklidir…………………………….

2

14

Okullarda bilgi teknolojisi ve bilgisayar eğitimi derslerine daha fazla önem verilmelidir……………………………………………………….

2

15 Yamaç sporu ile ilgili eğitimin ders kapsamına alınması gerekir……… 1

16

Seyahat acenteciliği bölümü öğrencileri için bir dönem staj uygulaması yeterlidir………………………………………………………………...

1

17

İşletmelerin, güncel çalışmalar için uygun programlara göre öğrenci yetiştirmesi gerekir……………………………………………………...

1

18

Beceri öğretimi ile ilgili dersler, işletme eğitimi almış çalışan kişiler tarafından verilmelidir…………………………………………………..

1

19

Okullardaki eğitim personeline, yabancı dil eğitimi alabilme imkânı verilmelidir……………………………………………………………...

1

20

Turizm mesleğinin saygın ve hak ettiği konuma getirilmesi için gerekli kamuoyunun oluşturulması gerekir……………………………………..

1

21 Seyahat acenteciliği bölümünde bilet satış bölümü açılmalıdır………... 1

22

İşyerlerinde kullanılan araç gerecin tanınması için geniş bir çalışma yapılmalıdır……………………………………………………………..

1

24

Okullarda çalışan meslek dersleri öğretmenlerinin mesleklerinde gelişmeleri için hizmet içi eğitim verilmelidir………………….............

1

25 Okullarda ikili öğretim uygulaması kaldırılmalıdır…………………….. 1 26

İşletmeler bünyesinde, elemanların becerilerinin artırılması için hizmet içi eğitim ve periyodik seminerler düzenlenmelidir…………………….

1

27

Turizm sektöründe çalışan personelin sektörden kaçışına neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması gereklidir……………………………

1

193

Sıra No Görüş ve Öneriler Frekans 28 Turizm bölgelerinde turizm hastanelerinin açılması gereklidir………... 1 29

Turizmle ilgili ortaöğretim kurumları, ilgili yükseköğretim kurumları ile birleştirilmelidir……………………………………………………...

1

30

Kat hizmetleri bölümü okullarda sayıca az olduğundan yaygınlaştırılmalıdır…………………………………………………….

1

31 İşletmelerde çalışan personele sendikalara üye olma izni verilmelidir… 1 32 Genel liselerde turizmle ilgili eğitim verilmelidir……………………… 1

33 Yerel yönetimler, beceri kursları ile turizm eğitimini desteklemelidir… 1 34

Eğitimini tamamlamış kişilerin meslek hayatlarında daha ciddi boyutta denetlenmesi ve takip edilmesi gerekir…………………………………

1

35 Turizm meslek liselerinde servis eğitimine daha çok önem verilmelidir. 1 36

Turizm sektöründe çalışan ara kademe elemanlar için pratiğe dayalı öğretim verilmelidir……………………………………………………..

1

37

Sektörde yeterlik belgesi veya diploması olmayan kişilere iş yeri açma yetkisi verilmemelidir…………………………………………………...

1

38

Okullarda yabancı dil İngilizce ile sınırlandırılmamalı diğer dillere de önem verilmeli, öğrencilere ek dil öğretilmelidir……………………….

1

39 İşletmelerin kaliteleri artırılarak, faaliyetleri denetim altına alınmalıdır. 1

40

Okullarda ara kademe eleman yetiştirilmesinde piyasa araştırması yapılarak talebe göre eğitimin düzenlenmesi gerekir…………………..

1

41

Öğrencilerin genel kültür ve konuşma yeteneklerinin geliştirilmesi gerekir…………………………………………………………………...

1

42 Aşçılık alanında eğitim veren okul sayısı artırılmalıdır………………... 1 43

3308 Sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu’nun turizm kökenli öğrenciler için yeniden düzenlenmesi gerekir……………………….....

1

44 Turizm alanıyla ilgili meslek okullarının sayılarının artırılması gerekir 1

45

Öğrencilerin staj süreleri, eğitimin devam ettiği aylara da yayılarak belirli günlerde pratik çalışma yapabilmeleri sağlanmalıdır……………

1

46 Hükümetin turizm politikasına bağlı olarak, turizm eğitim politikası da geliştirilmelidir…………………………………………………………. 1

47

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Dış İşleri Bakanlığı’nın da desteği alınıp, turizm sektörü için ülkemize dış ülkelerden yabancı personel davet edilerek sektöre katkıları sağlanmalıdır………………...

1

48 Sektör çalışanlarının maddî durumlarının mesleklerine göre iyileştirilmesi gerekir……………………………………………………

1

194

5.2. İşletme Çalışanlarının Genel Görüş ve Önerileri


1

Eğitimsiz kişiler bu sektörde istihdam edilmemeli, eğitimliler tercih

edilmelidir………………………………………………………………

137

2 Okullarda yabancı dil eğitimi daha iyi verilmelidir………………......... 117

3 İşbaşı eğitimine ağırlık verilmelidir…………………...……………….. 92

4 Sektörde çalışan personel için hizmet içi eğitim kursları

düzenlenmelidir…………………………………………………………

87

5

Okulda verilen eğitimin kalitesi turizm sektörünün beklentileri

doğrultusunda artırılmalıdır…………………………………………….

77

6

Okula alınan öğrencilerin, bu sektörde çalışmalarını sağlayacak

özendirici tedbirler alınmalıdır………………………………………….

47

7 Okullar sektörle koordineli eğitim vermelidir………………………….. 40

8 Meslek kursları kaliteli eğitime yönelmelidir………………………….. 33

9 Türkiye’nin turizm açısından yurt dışı tanıtımının daha iyi yapılması

gerekir…………………………………………………………………...

32

10 Okulda görevli eğitimcilerin sektör tecrübesi bulunmalıdır …………… 28

11 Turizm sektörünü, ilgili bakanlıkların yeterince denetlemesi gerekir….. 28

12 Okullardaki müfredat programları günün koşullarına uygun olarak

yeniden düzenlenmelidir………………………………………………..

21

13 Okullarda birden fazla yabancı dil eğitimi verilmelidir………………... 20

14 Okuldaki bilgisayar eğitimi mesleğe yönelik olmalıdır………………... 16

15 Turizm eğitiminde uluslararası standarda ulaşılmalıdır……………...… 15

16 Turizm eğitiminde halkla ilişkilere önem verilmelidir…………….…… 15

17 Turizm ile ilgili eğitici yayınlar yapılmalıdır…………………………... 11

18 Turizm ile ilgili okul sayısı azaltılmalıdır……………………………… 11

19 Bu sektöre gerektiği şekilde önem verilememektedir………………….. 11

20 Okullarda, uzmanlık alanına daha fazla önem verilmelidir……………. 10

21

Beceri eğitimi alan öğrenciler, işyerinde yeteri kadar kontrol

edilmemektedir………………………………………………………….

10

22 Turizm ile ilgili araç-gereç kullanımı yetersizdir……………………… 8

23 Turizm eğitimi veren okul sayısı artırılmalıdır………………………… 8

195


24 Turizm eğitimi,genel eğitim içerisinde daha ciddi olarak ele alınmalıdır 7

25 Turizm eğitimi ilköğretimden itibaren başlamalıdır…………………… 5

26 Meslek kursları lise mezunlarına verilmelidir………………………….. 3

27 3308 Sayılı Yasa sektöre göre yeniden düzenlenmelidir………………. 2

28 Aşçılık meslek yüksekokulu kurulmalıdır……………………………… 2

29 Turizm ile ilgili bazı derslerin basılı kitapları bulunmamaktadır………. 2

30

Tüm Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde verilen eğitimin

kalitesi aynı olmalıdır…………………………………………………...

2

196

5.3. Okul Yöneticilerinin Genel Görüş ve Önerileri


1 3308 sayılı yasaya yaptırım getirerek yeniden düzenlenmelidir……...... 12

2

Döner sermaye çalışması özendirilmeli ve kanun yeniden

düzenlenmelidir........................................................................................

8

3 Eğitim-Öğretim için okullarımızın fiziki ve alt yapıları uygun değildir . 6

4

İşletmelerle ilgili her türlü uygulamayı Millî Eğitim Bakanlığı ve

Turizm Bakanlığı koordineli yürütmelidir………………………….......

5

5 Turizm eğitimi alan öğrencilerin üniversiteye girişleri

kolaylaştırılmalıdır...................................................................................

4

6 Meslek derslerinde branşlaşma olmalıdır…………………………........ 3

7 İşletme çalışanlarında sertifikasyona gidilmelidir……………................ 2

8 Genel kültür dersleri daha az olmalıdır……………………………........ 2

9 Okullar turizm sektörünün yoğunlaştığı merkezlerde açılmalıdır…........ 2

10 Açılan okulların, muhakkak uygulama otelleri olmalıdır.......…...…….. 2

11 Okul sayısı azaltılmalıdır……………………………………………….. 2

12 Meslek dersi öğretmen sayısı yeterli hale getirilmelidir. .…………....... 2

13 Yeterli donanıma sahip olmadan okullar açılmamalıdır……………….. 2

14 Okullar Turizm Bakanlığına devredilmelidir…………………………... 2

15 Ders kitapları sektörle uyumlu hale getirilmelidir……………………... 2

16 İşletmelerdeki usta öğreticiler eğitimden geçirilmelidir……………...... 2

17 Öğrenci sayıları sınıf standardını geçmemelidir……………….............. 1

18 Branşlaşma 9. sınıfta başlamalıdır…………………………………….... 1

19 Uygulamaya daha fazla ağırlık verilmelidir……………………………. 1

20 Lise birinci sınıflardan beceri eğitimi kaldırılmalıdır………………….. 1

21 Gereksiz dersler kaldırılmalıdır………………………………………… 1

22 Çalışma saatleri ve şartları denetlenmelidir…………………………..... 1

23 Bazı okullar birleştirilmelidir…………………………………………... 1

24 Ön büro ve kat hizmetleri bölümleri birleştirilmelidir………………..... 1

25 Aynı tür okullar farklı genel müdürlükler tarafından açılmamalıdır….... 1

26

Genel müdürlükler, okulların problemleriyle daha yakından

ilgilenmelidir ..........................................................................................

1

197


27 İnşaatına başlanan uygulama otelleri bir an evvel bitirilerek faaliyete

geçirilmelidir…………………………………………………………....

1

28 Bilgisayar paket programları piyasada kullanılabilir olmalıdır………… 1

29 Sektördeki uzman kişilere, derslerde faydalanmak için izin verilmelidir 1

30 Turizm bölgeleri hakkında öğrencilere tanıtıcı bilgiler verilmelidir….... 1

31 Okulların birbirleriyle koordinasyonu sağlanmalıdır………………....... 1

32 Yabancı dil derslerine daha çok ağırlık verilmelidir………………….... 1

33 Başarı için, yıl sonu baraj sınavı getirilmelidir...……………………..... 1

34 Ders geçme sistemi yeniden düzenlenmelidir ......................................... 1

35 İşletmelerden alınan çıraklık fonu katkı payları, doğrudan okullara

yansıtılmalıdır……………………………………………………...........

1

36 Turizm eğitimi veren okullar özelleştirilmelidir……………………...... 1

37 İşletmeler hukuki sorumluluklarını yerine getirmelidir………………... 1

198

5.4. Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Genel Görüş ve Önerileri


1 Okulların fiziki şartları,teknik donanımları eğitim öğretim için yetersiz 19

2 Meslek dersleri günümüze uyarlanmalıdır............................................... 9

3 Dersler sektöre göre uyarlanmalıdır......................................................... 7

4 Otelcilik okullarında muhakkak uygulama otelleri bulunmalıdır............ 7

5 Okul sayısının çoğaltılması yerine mevcutların durumu iyileştirilmeli... 7

6

Meslek dersleri öğretmenleri yüksek okullarda bilgi ve beceri olarak

eksik yetişmektedirler...............................................................................

7

7 Okul ve bölüm açılırken sektördeki talep dikkate alınmalıdır................. 6

8 Çalışanlar turizm eğitiminden geçirilmelidir........................................... 6

9

Öğretmenler gelişen teknolojiyi takip için işletmelerde belirli sürelerle

staja alınmalıdır........................................................................................

5

10 Müfredatlar sınıflara göre yeniden hazırlanmalıdır.................................. 4

11 Öğrenciler ucuz iş gücü olmaktan çıkarılmalıdır..................................... 4

12 Çalışan personele sertifikasyon mecburiyeti getirilmelidir...................... 3

13 Laboratuar dersleri en fazla 10 öğrenci ile yapılmalıdır.......................... 4

14

Turizm bölümü çıkışlıların otelcilik okullarında görev yapmaları

sağlanmalıdır............................................................................................

4

15 Turizm ile ilgili yüksek okullara otelcilik mezunları alınmalıdır............. 4

16 Öğrenciler bu okullara gelmeden önce bilgilendirilmelidir..................... 3

17 3308’le ilgili işletmelere bağlayıcı hükümler getirilmelidir ................... 3

18 Kendi kendisini besleyen okul tipleri oluşturulmalıdır........................... 3

19 Bu okullarda görev yapan öğretmenler aynı tip okullara atanmalıdır...... 3

20

Okul yöneticileri öğrencilerin işletme problemlerinin giderilmesinde

yetersiz kalıyor ........................................................................................

3

21

Otelcilik okulu mezunlarının yüksek okula girişlerinde kendi içinde

ayrım yapılmamalıdır...............................................................................

3

22 Uygulama otelleri örnek teşkil edecek şekilde dizayn edilmelidir........... 3

23 Koordinatörlük hizmetleri ücret yetersizliğinden aksamakta olup; daha

ciddi verilmelidir......................................................................................

3

199


24 M.E.B. ve Turizm Bakanlığı ortaklaşa çalışmalıdır................................. 2

25 Bu okullar Turizm Bakanlığına bağlanmalıdır......................................... 2

26 Okul ve işletmelerin iletişimi daha iyi yapılmalıdır................................. 2

27 İlgili bakanlıklar uzun vadeli ciddi takip gerektiren kararlar almalıdır ... 2

28

İşletmelerden kaynaklanan ve beceri eğitimini etkileyen problemlerin

üzerinde durulmalıdır ..............................................................................

2

29 Okulların statüsü öbür okullardan ayrılmalıdır........................................ 2

30

Muhasebe-Bilgisayar ve bilgisayarlı muhasebe sektöre göre

uyarlanmalıdır..........................................................................................

2

31 Öğrencilerin branşlarında yüksek okula geçişleri kolaylaştırılmalıdır..... 2

32

Turizm sezonu içerisinde öğretmenler de kendi branşlarında teorik

dersleri işletmeler de uygulamalı olarak vermelidir................................

2

33 Meslek dersi öğretmenlerinin sektörde sezon itibariyle çalışmasına izin

verilmelidir...............................................................................................

2

34 Temrinlik malzemeler yeterli ölçüde temin edilmelidir........................... 2

35 Sınıf geçme yönetmeliği öğrenciyi çalışmaya yönlendirmelidir.............. 2

36 İstanbul’da yeni okullar açılarak ulaşım problemi çözülmelidir.............. 2

37 Mutfak bölümünün 10. ve 11. Sınıf yemek pişirme dersi müfredatı

değiştirilmeli.............................................................................................

1

38 Meslekî İngilizce’ye yönelinmesi............................................................ 1

39 Yabancı kaynak kitapların çevirisine ağırlık verilmelidir........................ 1

40 Beceri eğitiminde okullara daha fazla imkan sağlanmalıdır.................... 1

41 Usta öğreticilerin ilgilenmemeleri............................................................ 1

42 DÖSE Yasası piyasa ile mücadele eder duruma getirilmelidir................ 1

43 YÖK ile MEB meslekî kararları ortak almalıdır...................................... 1

44 Kültür derslerini daha aza indirerek temel meslek derslerine ağırlık

verilmelidir...............................................................................................

1

45 Turizm işletmeciliği kendi içinde branşlaşmalıdır................................... 1

46 Yemek pişirme dersi öğretmeni sıkıntısı vardır....................................... 1

47 Beslenme bölümünden mezun öğretmenler yeterli değildir..................... 1

48 Mezunların % 80’i sektörden kaçmaktadır.............................................. 1

49 Bu okullara öğretmen yetiştiren yüksek okul açılmalıdır........................ 1

200


50 Staj 9.sınıf öğrencilerine ağır gelmektedir. ............................................. 1

51 Okulların işletmelerde yaptırım gücü bulunmalıdır................................. 1

52 Öğretmenlerden sektör tecrübesi istenmelidir.......................................... 1

53 Tatil döneminde öğretmenler de staja tabi tutulmalıdır........................... 1

54 Dersten kalma sistemi getirilmelidir........................................................ 1

55 1.sınıf öğrencilerine otellerin tanıtımı yapılmalıdır................................. 1

56 Staj için işletmeler seçilirken çevre okullar koordineli organize

edilmelidir................................................................................................

1

57 Yeni atanan öğretmenler oturmuş okullarda yetiştirilip dağıtımları

yapılmalıdır..............................................................................................

1

58 Bu okulların yönetici atamaları ayrı bir statüye sokulmalıdır.................. 1

59 Gönderilecek malzemeler okul idaresiyle koordineli olarak ihtiyaca

göre gönderilmelidir.................................................................................

1

60 Turizm coğrafyası dersi haftada en az iki saat olmalıdır.......................... 1

61 Okulca en az bir kere gezi düzenlenmelidir............................................. 1

62 Kız Meslek Liseleri bünyesinde otelcilik bölümleri açılması yanlıştır ... 1

63 Konaklama maliyet muhasebesi ve resepsiyon muhasebesi olarak

dersler ayrılmalıdır .................................................................................

1

64 İşyerlerinde usta öğreticiler daha eğitimci olmalıdır ............................... 1

65 Staj için işletmeler daha iyi seçilmelidir.................................................. 1

66 Bazı ders kitapları yoktur ........................................................................ 1

67 Öğrencilerin daha çok uygulamalı eğitim alması için şartlar

hazırlanmalıdır.........................................................................................

1

68 Yurtdışı stajı sağlanmalıdır...................................................................... 1

201

5.5. Öğrencilerinin Genel Görüş ve Önerileri


1 Gördüğümüz dersler üniversiteye girmemize bir engeldir....................... 123

2 Branşımızda yüksek okula giriş kolaylaştırılmalıdır................................ 59

3 Yabancı dil eğitimi yetersizdir................................................................. 32

4 Bölümümüzle ilgili gereksiz dersler vardır.............................................. 28

5 Staj için işletmeler daha iyi seçilmelidir.................................................. 16

6 Bölümümüzün kitapları olmadığı için yazarak öğreniyoruz ................... 13

7 Teorikten daha çok pratiğe önem verilmelidir......................................... 12

8 Okullarımızda eğitim düzeyi düşüktür..................................................... 11

9 Eğitim-öğretimle ilgili araç-gereç ve materyal yetersizdir...................... 9

10 Öğretmenlerin bilgi düzeyleri düşüktür................................................... 8

11 İşletmeler notla tehdit ederek alanımız dışında da çalışmaya zorluyor.... 7

12 Müfredat yetersiz değişmelidir................................................................. 6

13 Okullar teşvik edici değildir..................................................................... 4

14 Mezunların sektörde kalması sağlanmalıdır............................................. 4

15 Okul ve işletmeler birbirini tamamlamalıdır ........................................... 4

16 Bilgisayar dersleri sektöre uyarlanmalıdır............................................... 4

17 Okullarımıza kıyafet serbestliği getirilmelidir......................................... 3

18 Öğretmenler öğrencilerle daha çok ilgilenmelidir.................................... 3

19 İşletmeler stajyerlerle yeterli derecede ilgilenmiyorlar ........................... 3

20 Koordinatörlük hizmetleri yetersizdir...................................................... 3

21 Öğrenci alımlarında daha seçici davranılmalıdır .................................... 2

22 Staj diğer okullar gibi sene içerisinde olmalıdır....................................... 2

23 Sosyal faaliyetlerin daha fazla olmasını istiyorum .................................. 2

24 Stajyerleri otel personelleri çok küçük görüyorlar .................................. 2

25 Okullarımızın imkanları attırılmalıdır...................................................... 2

26 Yüksek öğrenim yapmadan işletmelerde yükselme şansı yoktur............. 2

27 Fen ve matematik dersleri de verilmelidir................................................ 2

28 Staj süresi uzundur................................................................................... 2

29 Yurtdışı stajına önem verilmelidir. .......................................................... 2

30 Okula gidiş-gelişlerde zorlanıyoruz ........................................................ 2

202


31 Rehberlik hizmetleri verilmelidir............................................................. 2

32 Okullarımız donanım ve laboratuar olarak yetersizdir............................. 2

33 Eğitime önem verilmiyor ......................................................................... 1

34 Eğitimli kişilere sahip çıkılmalıdır........................................................... 1

35 Staj süresinde dershaneye gitmemiz için imkan tanınmalıdır.................. 1

36 Okulu beğenmiyorum .............................................................................. 1

37 Meslek liseleri kendi alanlarındaki bakanlıklar tarafından

denetlenmelidir ........................................................................................

1

38 Turizm bakanlığı, işletmelerden, öğrencilerle daha fazla ilgilenmesini

istemelidir.................................................................................................

1

39 Okullar sektör tarafından desteklenmelidir.............................................. 1

40 Okullardaki meslekî ve teorik bilgiler daha çok açıklanmalıdır.............. 1

41 İşletmelerdeki staj anında bölüm sevdirilmelidir.................................... 1

42 Okullar öğrenci ve mezunlarıyla ilgilenmelidir....................................... 1

203

BÖLÜM 6

SONUÇ VE ÖNERİLER

6.1. SONUÇ

Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü

bünyesinde faaliyet gösteren 60 adet Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ile Anadolu

Aşçılık Meslek Lisesinden yönetici; öğretmen ve öğrencilerin toplam sayıları, temin edilmiş,

idareci ve öğretmenlerin mezun oldukları yüksek öğretim kurumlarına göre branşları

istenmiştir. Gelen bu bilgiler ışığında, bölgeler dengesi de göz önünde bulundurularak 19 adet

okul, araştırma kapsamına alınmıştır.

Araştırma kapsamına alınan 19 okuldan; beceri eğitimi için öğrenci gönderdikleri

işletmelerin adresleri ile çalıştırdıkları personel sayısı, sınıf, yıldız ve grup durumları,

gönderilen öğrenci sayısı istenerek anket uygulaması yapılacak işletmelere ait bilgiler temin

edilmiştir. Bu bilgiler ışığında 13 yerleşim merkezinde 195 adet işletme, anket uygulaması

için uygun görülerek örneklem için seçilmiştir.

İşletme yöneticileri, mezun çalışanlar ve diğer çalışanlara anket uygulaması

yapıldıktan sonra, seçimi yapılan 19 okulda da yönetici, meslek dersleri öğretmenleri ve

dengeli olarak 10. ve 11. Sınıf öğrencilerine de anket uygulaması yapılarak anket çalışması

tamamlanmıştır.

İşletmelerdeki ve okullardaki anket uygulamaları birebir görüşmeyle yapıldığından

kişilerin yazılı bilgilerinin yanında şifai olarak da görüşlerine baş vurulmuştur.

Yapılan bu çalışmada; sektör ve okul olarak iki bölümden bilgi alınarak, bu iki

bölümün istek, ihtiyaç ve beklentileri sorgulanarak çıkan sorunlara çözüm üretilmeye

çalışılmıştır.

Araştırma bulgularına dayanılarak ortaya çıkan sonuçlar aşağıdaki şekilde

özetlenebilir.

204

AOTML ve AAML’nin fiziki yapıları eğitim ve öğretimin gerçekleştirilmesi için

yeterince iyi değildir. Bunun yanında okullar araç ve gereç yönünden de tam yeterli değildir.

Okullar meslek ve kültür dersleri öğretmenleri sayısı bakımından tam olmamakla beraber,

yeterli öğretmene sahip bulunmaktadır.

Yöneticiler ve meslek dersleri öğretmenleri çeşitli konularda hizmet içi eğitim almış

olmakla beraber, bunların yeterli olmadığı ve özellikle turizm alanında hizmet içi eğitime

ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir.

Bu okullarda görev yapan yöneticilerin ve meslek dersleri öğretmenlerinin sektör

deneyimine sahip olmaları hem okul yönetimi hem de verilecek turizm eğitiminin niteliği

açısından önemlidir.

Bu okullarda özellikle usta öğretici eksikliği bulunmaktadır. Bunun yanında, bu

okullarda memur, teknisyen ve hizmetli personel açığı bulunmaktadır.

Bu okullarda okutulan meslek dersleri ders kitaplarının günün koşullarına tam uygun

olmadığı, bunun yanında bu kitapların dil açısından anlaşılır olduğu tespit edilmiştir.

Okul yöneticisi ve öğretmenler meslek dersleri ders programlarını turizm sektörünün

ihtiyaçlarına cevap verme açısından yeterli bulurken işletme yöneticileri programların yeniden

düzenlenmesi gerektiğini düşünmektedir. Bunun yanında, sektörde kullanılan bilgisayar paket

programlarının müfredatta bulunması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Öğrencilerin ilgi istek ve yetenekleri doğrultusunda ders seçebilmeleri, bölümlere

yönlendirilebilmeleri, iş hayatına hazırlanabilmeleri açısından okullar yeterli bulunmuştur.

Buna karşın öğrencileri yüksek öğrenime hazırlama açısından yeterli bulunmamıştır.

Okullarda öğrencilere yeterince sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler sunulmadığı ve

yeterince rehberlik hizmetlerinin verilmediği tespit edilmiştir.

Bu okullarda yabancı dille eğitim yerine, yoğunlaştırılmış yabancı dil eğitiminin

verilmesi ve hem meslek derslerinin hem de matematik ve fen gurubu derslerinin türkçe

yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır.

205

Öğrenciler beceri eğitimi aldıkları işletmelerde çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadırlar.

Bu nedenle okul yöneticilerinin beceri eğitimi için öğrencileri gönderdiği işletmeleri seçerken

işletmelerin beceri eğitimi açısından uygunluğuna azami dikkati göstermesi gerektiği tespit

edilmiştir.

Okul yöneticilerinin ve meslek dersleri öğretmenlerinin bu okullara öğrenci seçme

yöntemi olarak “bağımsız merkezi yerleştirme sınavı sonucunda yapılacak mülakatla öğrenci

alma” yı daha uygun buldukları tespit edilmiştir.

Bu okullara öğretmen ve yönetici atama yöntemi olarak, yöneticiler öğretmenlerin

M.E.B. tarafından yapılacak mülakat sonucunda atanmaları yöntemini savunurken,

öğretmenler ise Personel Genel Müdürlüğünce öğretmenlerin branşına göre nokta tayini ile

atama yönteminin uygun olduğunu düşünmektedir.

Okul yöneticileri okullara tahsis edilen ödeneğin yeterli olmadığı görüşündedirler.

Bu okullara öğretmen yetiştiren fakülte ve yüksek okulların öğretmen adaylarına

yeterli düzeyde meslekî bilgi, beceri ve formasyonu veremedikleri hem öğretmenler hem de

yöneticiler tarafından savunulmaktadır.

Mezun çalışanlar okulda öğrendikleri meslekî bilgi ve becerileri yaptıkları iş için

oldukça yeterli görürken, işletme yöneticileri kısmen yeterli görmektedir.

İşletme yöneticilerinin ve okul yöneticilerinin birbirleriyle daha fazla işbirliği içinde

olmaları gerekmektedir.

İşletmelerin, çalışanların sosyal güvenlik ve özlük haklarına gerekli önemi

vermedikleri tespit edilmiştir.

Bu okullarda verilmesi gereken turizm eğitimi sistemi olarak ortaya çıkan sonuç;

meslekî teorik bilgilerin okulda öğretilmesi, meslekî becerilerin ise işletmelerde öğretilmesi

yönündedir.

206

6.2. ÖNERİLER

Araştırma bulgularına dayalı olarak geliştirilen öneriler, aşağıda okullar ve sektör

bazında açıklanmıştır:

6.2.1. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri İle Anadolu Aşçılık Meslek

Liselerine Yönelik Öneriler

Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Liseleri ve Anadolu Aşçılık Meslek Liseleri ile ilgili

öneriler şunlardır:

* Öğretmen İhtiyacının Karşılanması

Okullarda ihtiyaç duyulan öğretmen sayısı branşlar doğrultusunda belirlenerek

öğretmen temini gerçekleştirilmelidir. Meslek dersleri öğretmenlerinin zorunlu nedenlerle

branşları dışındaki derslere girmelerini önleyici tedbirler alınabilir.

* Yönetici ve Öğretmenlere Yurtdışı Deneyimi Kazandırılması

Yönetici ve öğretmenler mesleklerindeki yenilikleri, gelişen teknolojiye uyum

sağlamaları bakımından; uygun görülecek ülkelere gönderilmek suretiyle, tecrübe

kazanmaları sağlanabilir.

*Yöneticilere ve Meslek Dersleri Öğretmenlerine Sektör Deneyimi

Kazandırılması

Araştırma sonuçlarına göre; deneklerin çok büyük çoğunluğu yöneticilerin ve ders

öğretmenlerinin sektör tecrübesine sahip olmalarını benimsemektedir. Bakanlıkça, okul

yöneticilerine ve meslek dersleri öğretmenlerine sektör deneyimi kazandırıcı uygulamalar

geliştirilmelidir. Örneğin; yöneticilerin ve öğretmenlerin, yaz tatillerinde turistik tesislerde ve

okullara ait uygulama otellerinde periyodik sürelerle görevlendirilmesi gibi.

207

* Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Atamasında Uygulanan Mevcut

Sistemin Geliştirilmesi

AOTML ile AAML yönetici ve meslek dersleri öğretmenlerinin atamasında

uygulanan mevcut sistem analiz edilerek geliştirilmelidir. Örneğin; seçim kriterleri

geliştirilerek (sektör deneyimi, yüksek lisans, doktora, yabancı dil bilgisi vb.) mülakat yoluyla

ataması yapılacak adaylar belirlenmeli ve Personel Genel Müdürlüğünce branşlara göre nokta

tayini ile atama yapılmalıdır. Bu uygulamayla; sektör deneyimi bulunan, yabancı dil bilen,

turizmle ilgili lisans ve yüksek lisans mezunu olan , ancak AOTM/AAML dışındaki diğer

okullarda (Ticaret Liseleri, İlköğretim Okulları vb.) görev yapan öğretmenlerin atıl kalan bilgi

ve becerilerinin değerlendirilmesi de mümkün olabilir.

AOTML ve AAML. yöneticilerinin ataması için Yönetici Atama Yönetmeliğine

özel şart getirilerek atamaların branş dışı yönetici atamasına imkan verilmemesine dikkat

edilebilir.

* Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Eğitim İhtiyaçlarının

Karşılanması

Yönetici ve meslek dersleri öğretmenlerinin büyük çoğunluğu meslekî bilgi, beceri ve

tecrübelerini arttırmak için seminer, kurs vb. uygulamalara katılma ihtiyacı duymaktadırlar. İhtiyaç şiddetine göre; okul yöneticilerinin turizm branşı, yöneticilik, döner sermaye

mevzuatı konularında; meslek dersleri öğretmenlerinin turizm branşı ve bilgisayar

konularındaki hizmet içi eğitim ihtiyaçları öncelikli olarak karşılanmalıdır. Örneğin; "turizm

işletmelerinde uygulamalı animasyon hizmetleri", "Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek

Liselerinin uygulama otellerindeki animasyon kaynaklarının değerlendirilmesi" konulu

hizmet içi eğitim programlarının okul yöneticilerine, meslek dersleri ve beden eğitimi

öğretmenlerine yönelik olarak düzenlenmesiyle;

- Kaynak kitap sıkıntısı çekilen, animasyon dersi ile ilgili olarak meslek dersleri

öğretmenlerinin bilgi ve becerileri geliştirilmelidir. - Yöneticilerin animasyon hizmetleri konusundaki eğitim ihtiyaçları

karşılanmalıdır.

208

- Okulların uygulama otellerinde animasyon hizmetlerinin sunulmasında beden

eğitimi öğretmenlerinin atıl bilgi, beceri ve deneyimlerinden yararlanma imkanı

sağlanılmalıdır. - Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin uygulama otellerinde animasyon

hizmetlerinin uygulanması imkanı sağlanabilir. Bu uygulama ile konukların

konaklama süresi, yiyecek, içecek ve oda satışları artacak, iyi işletme imajı

yaratılacak, işletmenin tanıtımı yapılacaktır.

* Okulların Fiziki Yapısının, Tesislerin Yeterlik Düzeyinin Geliştirilmesi,

Ödeneklerin ve Personel Sayısının Artırılması

- Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi açısından fiziki yapısı yetersiz

okullar belirlenerek gerekli önlemler alınmalıdır.

- Alanla ilgili meslekî uygulamalar için yeterlilik düzeyi düşük okul tesislerinin;

turizm sektörünün ve günün koşullarına, öğrenci yoğunluğuna uygun olarak

yeterlilik düzeyini geliştirici önlemler alınmalıdır.

- AOTML ve AAML’lerine tahsis edilen ödenekler yeterli düzeyde artırılmalıdır.

- Memur, hizmetli, teknisyen, usta öğretici sayısı ihtiyaçlar doğrultusunda

artırılmalıdır.

* Döner Sermaye Uygulamasının Geliştirilmesi

Okul tesislerini turizm sektörünün gereklerine ve günün şartlarına göre geliştirmek,

gelirlerini artırmak, tesis yönetimini kolaylaştırmak, personeli güdülemek gibi amaçlarla;

döner sermaye uygulamasının AOTML ve AAML’nin çalışma şartlarına uygunluğu

sağlanmalıdır.

Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul ve kurumların bünyesindeki döner sermaye

işletmeleri; büyük bir kısmı 1930'lu yıllarda yürürlüğe giren 6 değişik kanuna göre kurulmuş

209

ve faaliyette bulunmaktadır. 1930'lu yılların koşullarına göre çıkarılan kanunlar, günümüzün

ihtiyaçlarına uygun olmadığı için uygulamada büyük sıkıntıları da beraberinde getirmektedir.

Bu nedenle Millî Eğitim Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Yasa Tasarısının yasalaşması

gerekmektedir (2000 Yılında Millî Eğitim, 1999).

* Okulların, Yörenin Turizm İhtiyacına Uygun Olarak Açılması

Okulların, yörenin turizm ihtiyacına uygun olarak açılmasını sağlamak için kuruluş

yeri seçimlerinde iktisadilik, karlılık ve verimlilik kriterleri göz önünde bulundurulmalıdır.

* Ders Programlarının Geliştirilmesi

Eğitimde verimliliği artırmak, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü

ihtiyacını karşılayabilmek için ders programları, günün koşullarına ve sektör ihtiyaçlarına

yönelik olarak sürekli geliştirilmelidir. Örneğin;

- İhtiyaç duyulan konuların ( Turizm sektöründe kullanılan ve güncelliğini

muhafaza eden bilgisayar paket programları vb.) müfredata konulması, bilgisayar

derslerinin sektöre yönelik olarak işlenmesi,

- Derslerin seçimlik ve zorunlu olma durumunun yeniden belirlenmesi,

- Derslerin ön şart veya öncelik sırasına göre hangi sömestrde verilmesi

gerektiğinin araştırılması,

- Ders konularının bilimsel kriterlere, öğrenci seviyesine, turizm sektörünün

ihtiyaçlarına ve günün şartlarına uygun olarak geliştirilmesi,

- Müfredat konularının hazırlanmasında veya geliştirilmesinde, konuyla ilgili

alanlardaki akademik kariyerli eğitimcilerden yararlanılması şeklindeki etkinlikler

değerlendirilmelidir.

210

* Ders Kitaplarının Geliştirilmesi

AOTML ve AAML'nde okutulan meslek dersleri ders kitaplarının günün koşullarına

uygunluğu (bilgi, baskı kalitesi vb.) ve anlaşılabilirlik düzeyi artırılmalıdır. M.E.B.’nca; ders

kitaplarını inceleme sürecinin daha objektif hale getirilmesi, kişisel görüş ve yorumları

ortadan kaldırmak amacıyla ders kitaplarının bilgisayar yazılımlarını değerlendirme ve

inceleme formlarının geliştirilerek uygulamaya konulmasına hız ve işlerlik kazandırılmalıdır

(2000 Yılında Millî Eğitim, 1999).

* Yabancı Dil Eğitiminin Geliştirilmesi

Araştırma sonuçlarına göre; hazırlık sınıfında verilen yabancı dil derslerinin,

okutulmakta olan programların öğrenilmesine katkısı, yabancı dil eğitiminin pratik

uygulamalar açısından yeterlik durumu gerekli düzeyde değildir.

Meslek derslerinin, matematik ve fen grubu derslerinin yabancı dille verilmesiyle ilgili

tercihler düşük düzeydedir. Yoğunlaştırılmış yabancı dil eğitimi verilmesi tercih edilmektedir.

Bu durum, yabancı dil eğitiminin yeniden gözden geçirilerek ve sorunların

belirlenerek kaynaklar doğrultusunda geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

* Öğretme, Öğrenme Yöntemlerine Gereken Önemin Verilmesi, Öğrencilerin

Sınıf İçi Öğrenme Etkinliklerine Katılmalarının Özendirilmesi

Öğrenciyi öğrenmeye teşvik etme açısından öğretme ve öğrenme yöntemlerine

gereken önem verilmelidir. Bu konuda öğretmenlerin eğitim ihtiyaçları karşılanmalıdır.

Örneğin, öğretmenlerin özel öğretim yöntemleri (resepsiyon, kat hizmetleri öğretim

yöntemleri vb.) konusunda hizmet içi eğitime tabi tutulması gibi uygulamalara gidilmelidir.

Öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine katılmaları özendirilmelidir.

211

* Araç ve Gereçlerin Yeterlik Durumunun Artırılması ve Optimal Düzeyde

Kullanılması

Okullarda, branşlarla ilgili araç ve gereçlerin yeterlik durumu (miktar, teknik özellik

vb.) belirlenerek gereken önlemler alınmalıdır.

Araç ve gereçlerin, optimal düzeyde öğrencinin kullanımına sunulmasına önem

verilmelidir. Atıl düzeyde kullanımı önlenmelidir.

* Okullarda Rehberlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi

Okullarda rehberlik hizmetlerinin düzenli verilmeme nedenleri araştırılarak gerekli

önlemler alınmalıdır. Örneğin;

- Okullara rehber öğretmen atamalarında psikolog öğretmenlere öncelik tanınmalı,

her okulda en az bir psikolog rehber öğretmen bulundurulmalıdır.

- Her rehber öğretmene ayrı bir oda verilerek öğrenci-rehber öğretmen

ilişkilerindeki sırlılığın korunmasına önem verilmelidir.

- Psikolog dışındaki diğer rehber öğretmenlerin bilgi, beceri ve deneyimlerinin

artırılmasına yönelik hizmet içi eğitim faaliyetlerinde gereken hassasiyet

gösterilmelidir. Yöneticilerin ve diğer öğretmenlerin öğrenci sorunlarıyla

ilgilenmeleri sağlanmalıdır.

- Rehberlik hizmetlerinden yararlanmanın sosyal bir ihtiyaç olduğu öğrencilere

kavratılmalıdır.

* Öğrencilerin, Okulda Karşılaştığı Öğrenme Güçlüklerinin Çözümlenmesine

Yardımcı Olunması

Okulların rehberlik servisleri gerektiği şekilde faaliyete geçirilerek öğrencilere yeterli

hizmet vermeleri sağlanmalıdır. Öğretmenlerin öğrenme güçlüklerinin çözümlenmesiyle ilgili

bilgi ve beceriler konusunda varsa eğitim ihtiyaçları karşılanmalıdır.

212

* Okulların Tanıtımı

Okullara olan öğrenci kayıt taleplerini artırmak için, okulların tanıtımı çok iyi

yapılmalıdır. Örneğin;

- İlköğretim okullarındaki mezuniyet durumunda bulunan öğrencilere, öğretmenler

ve rehberler tarafından Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu

Aşçılık Meslek Liseleri tanıtılmalıdır.

- Meslek seçimi ve hayata yönelmeleri konusunda gerekli rehberlik hizmetleri

verilmelidir.

- İlköğretim okullarında okutulan seçmeli turizm derslerine gereken önem

verilmelidir.

* Öğrencilere Bilgi, Beceri ve Tutumlarını Çok Yönlü Geliştirme İmkanının

Verilmesi

Araştırma sonuçlarına göre; öğrencilere bilgi, beceri ve tutumlarını çok yönlü

geliştirme imkanının verilme düzeyi düşüktür. Bu nedenle okullarda; öğrencilere bilgi, beceri

ve tutumlarını çok yönlü geliştirme imkanlarının verilme düzeyi iyileştirilmelidir. Örneğin;

kütüphane hizmetleri günün koşullarına göre geliştirilmeli, eğitime yönelik olarak ders dışı

etkinlikler (seminer, kurs, öğrencilere laboratuarlardan faydalanma imkanı verilmesi vb.)

artırılmalıdır.

* Öğrencilerin; İlgi, İstek ve Yetenekleri Doğrultusunda, Bölümlere

Yönlendirilmesi, Ders Seçme İmkanının Geliştirilmesi, İş Hayatına

Hazırlanması

- Öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bölümlere yönlendirilmesiyle

ilgili uygulamalar gözden geçirilerek geliştirilmelidir.

213

- Öğrencilerin; ders seçme konusundaki imkanları, yönetim kolaylığı sağlama gibi

amaçlarla sınırlandırılmamalıdır. Öğrencilere rehberlik yapılarak ilgi, istek ve

yetenekleri doğrultusunda ders seçmelerini sağlayıcı yöntemler geliştirilmelidir.

- Öğrencilerin; ilgi, istek ve yeteneklerini belirleyerek, okul içi ve okul dışı iş

etkinlikleri açısından rehberlik yapılarak iş hayatına hazırlanmalarına özen

gösterilmelidir. Bu konudaki mevcut uygulamalar, geliştirilmelidir. * Turizm Eğitiminin Açık Sistem Anlayışı Çerçevesinde Geliştirilmesi

Okullardaki eğitim sistemi; makro düzeyde ve açık sistem anlayışı çerçevesinde

sektörün ara kademe eleman ihtiyacının niteliksel ve sayısal açıdan karşılanmasına yönelik

olarak yeniden ele alınmalı ve daha iyiye doğru geliştirilmelidir. Geliştirme sürecinde; toplam

kalite yönetimi anlayışı (2000 Yılında Millî Eğitim, 1999), eğitim yöntemleri, programlar,

sosyal güvenlik ve özlük hakları, öğrencilerin bilgi ve becerilerinin arttırılması, makine ve

malzemelerin yeterli düzeyde kullanılabilmesi, iş sağlığı ve iş güvenliği, ihtiyaç duyulan ara

kademe eleman sayısı, teknoloji destekli eğitim faktörleri dikkate alınmalıdır.

*Öğrencilerin Yüksek Öğretime Yerleştirilmesinde Kolaylık ve Öncelik

Sağlanması

Araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin yüksek öğretime hazırlanma düzeyi düşüktür.

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile Anadolu Aşçılık Meslek Liseleri; turizm

sektörüne nitelikli ara kademe eleman yetiştirmektedir. Meslek derslerinin genellikle

uygulamaya yönelik olması ve zaman açısından yoğunluk arz etmesi; öğrencileri yüksek

öğretime hazırlayıcı eğitim çabalarını olumsuz şekilde etkilemekte, sınırlandırmaktadır.

Bu durum; ilköğretim okulları mezunlarının AOTML ile AAML'ni tercih etmelerini,

AOTML ile AAML öğrencilerinin motivasyonunu olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu

nedenle AOTML ile AAML mezunlarının alanıyla ilgili olarak yüksek öğretime

yerleştirilmesinde; kontenjan ayrılması veya mevcut kontenjanların artırılması, mezunların

Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesinin ve meslek yüksek okullarının turizmle ilgili

bölümlerine sınavsız girmelerine imkan verilmesi gibi uygulamalar gözden geçirilerek

değerlendirilmelidir.

214

* Öğrencilerin Sosyal, Kültürel ve Sportif Faaliyetlere Katılımının Teşvik

Edilmesi

Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin; sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere

katılımı yeterli düzeyde değildir (Bk. Tablo 49). Bu nedenle öğrencilerin söz konusu

faaliyetlere katılımını teşvik edici önlemler alınmalıdır. Örneğin; okullardaki kol

faaliyetlerinin geliştirilmesi ve bu faaliyetlere katılımın özendirilmesi, hobi kulüplerinin

(müzik kulübü, spor kulübü, turizm kulübü vb.) kurulması, meslekî yarışmaların

düzenlenmesi gibi uygulamalar gözden geçirilerek değerlendirilmelidir.

* Okullarda Mezunları İzleme Sistemlerinin Kurulması

Okullarda verilen eğitimin amaca ulaşma düzeyinin belirlenmesi açısından mezunların

izlenmesi son derece önem taşımaktadır. Bu nedenle her okul, mezunlarını izleme sistemi

kurmalıdır.

* A.O.T.M.L. ve A.A.M.L. Mezunları Derneği Kurulması Konusunda

Mezunların Teşvik Edilmesi

İşletmelerin iş gücü teminini kolaylaştırmak, mezunların kolaylıkla ve kısa zamanda iş

bulmalarını sağlamak; mezunlar arasında dayanışma sağlamak, mesleğin itibarını artırmak

gibi amaçlarla merkez ve taşra teşkilatları bulunan “mezunlar derneği” kurma konusundaki

gerekli teşvikler sağlanmalıdır.

* Okullarla İlgili Diğer Öneriler

- Mezunların sektördeki tercih edilmeme oranı düşük de olsa, eğitim ve öğretimde

kalite ve verimliliği % 100 oranına doğru yaklaştırabilmek için; okullarda ki

eğitim bilgi, beceri ve insan davranışları açısından daha iyiye doğru

geliştirilmelidir.

- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerindeki yiyecek üretimi eğitimi

geliştirilmelidir.

215

- Okullar uluslararası standartlara kavuşturulmalıdır. Bu nedenle Ticaret ve Turizm

Öğretiminin Modernizasyonu Projesinin gerçekleştirilmesine hız

kazandırılmalıdır (2000 Yılında Millî Eğitim, 1999). 6.2.2. Beceri Eğitimi Yapılan İşletmelere Yönelik Öneriler

* İşletmelerde uygulanan beceri eğitimini geliştirici önlemler alınmalıdır. Bu

önlemlerin başlıcaları şunlardır:

- Beceri eğitimi için işletme seçiminde; usta öğreticilerin sayı ve nitelik açısından

yeterliliği, işyeri yetkilisinin beceri eğitimine olumlu yaklaşımı vb. faktörler


- Öğrencilerin işyeri çalışma disiplini açısından işletme yetkilileriyle ve diğer

çalışanlarla ilgili sorunları giderilmelidir. - İşletmelerde öğrencilerin özlük haklarının (ücret, izin vb.) korunması

sağlanmalıdır. - Koordinatör öğretmenler tarafından yeterli düzeyde işyeri denetiminin

yapılmasını sağlayıcı önlemler alınmalıdır.

- Beceri eğitimi yapılan işletmelerde eğitimden sorumlu personelin, öğrencilerin

meslekî becerileri kazanmasına yardımcı olma düzeyini arttırıcı önlemler

alınmalıdır.

- Beceri eğitimi yapılan işletmelerde öğrencilerin, mesleğin gerektirdiği işlerde

çalışmalarını sağlayıcı önlemler alınmalıdır.

- Öğrencilerin işletmelerde kazandığı becerilerle, okulda aldığı bilgi düzeyi

arasında ilişki derecesi olumlu düzeyde artırılmalıdır. - İşletmelerdeki eğitim imkanlarının, öğrencilerin meslekî beceri

kazanabilmesindeki yeterlik düzeyi artırılmalıdır. - Öğrencilerin, işletmelerde meslekî beceri kazanabilmeleri için uygulanan

yöntemler eğitim amaçları ve günün şartları doğrultusunda geliştirilmelidir.

216

- Öğrencilerin işletmede aldığı beceri eğitimine ilişkin raporların okula daha

düzenli olarak iletilmesi sağlanmalıdır. 6.2.3. Diğer Eğitim Kurumlarına ve Turizm Sektörüne Yönelik Öneriler

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ile Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi

dışındaki diğer eğitim kurumlarına ve turizm sektörüne yönelik öneriler şunlardır:

* A.O.T.M.L. ile A.A.M.L.'ne öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarında;

bilgi, beceri ve formasyon açısından daha yeterli düzeyde öğretmen

yetiştirilmesi için şu önlemler alınmalıdır:

- Yüksek öğretim programlarının hazırlanmasında Yüksek Öğretim Kurumları,

Bakanlık ve sektörün ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Bu kurumlar arasında

işbirliği ve koordinasyon sağlanmalıdır.

- Yüksek Öğretim Kurumlarının uygulama alanları geliştirilmeli, öğretim

elemanlarının eğitim ihtiyaçları karşılanmalıdır.

- Öğretmenlik uygulamasının mümkün olduğunca AOTML ile AAML'nde

yapılması sağlanmalıdır.

- Öğretmenlik uygulaması; meslekî bilgi, beceri, formasyon açısından

geliştirilmelidir.

* Turizmle ilgili ön lisans ve lisans düzeyindeki yüksek Öğretim Kurumlarında

işletmelerin idare-muhasebe bölümlerine yönelik olarak eleman

yetiştirilmesine önem verilmelidir.

* Ara kademe personelin sektörden kaçışını önleyici tedbirler alınmalıdır.

* Turizmle ilgili işgücü ve eğitim planlamasında ara kademe çalışanların işletme

türlerine ve bölümlere göre dağılımı dikkate alınmalıdır.

217

* Ara kademe personelin sektörden kaçışını asgari düzeye indirmek ve işgücü

değişim hızını azaltmak için şu önlemler alınmalıdır:

- Ücretlerin iyileştirilmesi,

- Meslekte ilerleme imkanlarının geliştirilmesi,

- İşin sezonluk olmasının asgari düzeye indirilerek tüm sezona yayılması veya bu

konuyla ilgili diğer önlemlerin alınması,

- Çalışma koşullarının ve işçi sağlığı ile ilgili konuların iyileştirilmesi,

- Ara kademe personelin sigortalı çalıştırılması,

- Sosyal imkanların geliştirilmesi.

* Ara kademe personelin işten memnun olmama nedenlerini ortadan kaldırıcı

önlemler geliştirilmelidir. Bu önlemlerin başlıcaları önem sırasına göre şu

konularla ilgilidir:

- Ücret yetersizliği,

- Çalışma saatlerinin düzensizliği,

- Sosyal güvenlik koşullarının yetersizliği,

- Meslekte yükselme imkanının olmaması,

- Sağlık koşullarının düzensizliği.

* Seyahat acentelerinin idare muhasebe, pazarlama, satış ve özellikle operasyon

(tur işlemleri) bölümü için nitelikli ara kademe eleman eğitimine önem

verilmelidir. Acentelerin bu bölümlerle ilgili hizmet içi eğitim ihtiyacı


218

* Konaklama işletmelerinin ihtiyaç duyulan konularda özellikle yiyecek-içecek

servisi, kat hizmetleri ve ön büro ile ilgili hizmet içi eğitim ihtiyacı


* Turizm eğitimi veren kurumlardaki öğrenci, öğretmen ve öğretim elemanları

için yurt dışı burs, staj imkanları geliştirilmelidir. * Sektörün ara kademe eleman bulma konusunda karşılaştığı sorunları giderici

önlemler alınmalıdır. Örneğin;

- Bu konuda İş ve İşçi Bulma Kurumları daha işlevsel hale getirilmelidir.

- Okullar işletmelerle işbirliğini artırarak mezunları işe yerleştirme projelerini

uygulamaya veya geliştirmeye önem vermelidir.

* Turizm eğitimiyle ilgili olarak Turizm Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı,

Sektör ve turizmle ilgili diğer organizasyonlarla koordinasyon kurulmalıdır.

* Ara kademe personele yönelik olarak kalite, müşteri psikolojisi, halkla ilişkiler

eğitimine önem verilmelidir.

* Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde yer alan ve turizm eğitimiyle ilgili olan

okullar farklı genel müdürlüklere bağlanmamalıdır.

* Çalışanların hizmet içi eğitim ihtiyacı karşılanmalıdır.

219

KAYNAKÇA Ağaoğlu, O. K. “Turizm Eğitiminin Batı Avrupa Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Kanunu ve

Türkiye Uygulamasında Yaşanılan Tıkanıklıklar”, Turizm Eğitimi Konferans-Workshop 9-11 Aralık 1992 Ankara, ss.181-190, Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını

Arsoy, G. (1992), “Örgün/Yaygın Eğitimde Durum Tesbiti ve Turizm Eğitim Sistemimizin

Geliştirilmesi İçin Öneriler”, Turizm Eğitimi Konferans-Workshop 9-11 Aralık 1992 Ankara, ss.181-190, Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını.

Demircioğlu, F.F. (1997), “Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri İçin Ders Programı

ve Materyal Geliştirme”, yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Dieke, P. U. C. (1988), “The Development of Tourism in Kenya and The Gambia: A

Comparative Analysis”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Strathclyde University, The Scottish Hotel School, Glasgow.

Fırat, Z. (1997), “Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Öğrencilerinin Staj

Faaliyetlerinin Organizasyonu, Sektör Beklentileri ve Öğrencilerin tatmin Düzeyinin Ölçülmesi”, yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Gülderen, D. (1996), “Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde Önbüro Eğitimi”,

yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Hacıoğlu, N. (1985), “Turizm Eğitimi Yeterlimi”, Milliyet Gazetesi, 6 Mayıs, s.8 Hacıoğlu, N. (1991), “Turizm Eğitimi Sorunları ve Çözüm Önerileri”, II. Ulusal Turizm

Kongresi Kuşadası, ss.195-214, Kuşadası: Kuşadası Belediyesi. İlkiz, O. ve Hitay, O. (1992), “Türkiye’de Turizm Eğitimindeki Sorunlar”, Turizm Eğitimi

Konferans-Workshop 9-11 Aralık 1992 Ankara, ss.159-166, Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını.

Millî Eğitim Bakanlığı. (1999), “2000 Yılında Millî Eğitim”, Millî Eğitim Bakanlığı yayını,

A.Ç.E.M. ve 4. Akşam Sanat Okulu Matbaası, Ankara.

220

Sevgi, A. (1992), “Türkiye’de Turizm Eğitimi Sorunları”, Turizm Eğitimi Konferans-Workshop 9-11 Aralık 1992 Ankara, ss.19-45, Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını.

Sert, N. (1997), “Ankara Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Hazırlık Sınıfı

Öğrencilerinin İngilizce Gereksinimlerinin Çözümlenmesi”, yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Şefkatli, M. (1988), “Ticaret ve Turizm Eğitimi Fakültesi Turizm Eğitimi Bölümü Meslek

Dersleri Öğretmenlerinin Nitelik Yönünden İncelenmesi”, yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Şimşek, Ö. (1997), “Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde Servis Eğitiminin

Sorunları ve Çözüm Önerileri”, yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Theobald, W. (1994), “Global Tourism The Next Decade”, Oxford: Butterwort-Heinemann

Ltd. Timur, A. (1992), “Türkiye’de Turizm Eğitiminin Yapısı, Uygulanan Politikalar ve

Sonuçları”, Turizm Eğitimi Konferans-Workshop 9-11 Aralık 1992 Ankara, ss.47-53, Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını.

Turizm Bakanlığı. (1990), “Report on Turism Establishments Licensed by the Ministry

1989”, Ankara: Turizm Bakanlığı. Turizm Bakanlığı. (1999a), “Konaklama İstatistikleri bülteni 1998”, Ankara: Turizm

Bakanlığı. Turizm Bakanlığı. (1999b), “Turizm İstatistikleri bülteni 1998”, Ankara: Turizm Bakanlığı. Turizm Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü. (1989), “Otelcilik ve Turizm

Endüstrisinde İş Gücü Araştırması 1989”, Ankara: Turizm Bakanlığı. Turizm Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü. (1994), “Otelcilik ve Turizm

Endüstrisinde İş Gücü Araştırması 1993”, Ankara: Turizm Bakanlığı. Yurdabakan, A. (1996), “Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Servis Bölümü

Mezunlarının Turizm Sektöründe Başarılı Olması İçin Bir Model Önerisi”, yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

221

EKLER

EK 1 ‘’TURİZM SEKTÖRÜNÜN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACI VE

TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI’’ Form – 1 A (İŞLETME YÖNETİCİSİ)

Konaklama – Restoran İşletmeleri


TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI’’ Form – 1 B (İŞLETME YÖNETİCİSİ)

Seyahat Acenteleri


TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI’’ Form – 2 (ÇALIŞANLAR)


TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI’’ Form – 3 (YÖNETİCİ)


TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI’’ Form – 4 (MESLEK DERSLERİ

ÖĞRETMENİ)


TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI’’ Form – 5 (ÖĞRENCİ)

EK 7 “ANKET UYGULAMASI İŞLETME RANDEVU ÇİZELGESİ” Form - 7

223

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Meslekî ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi Başkanlığı

(METARGEM)


ARAŞTIRMASI

Form – 1A

(İŞLETME YÖNETİCİSİ)

Konaklama-Restoran İşletmeleri

ANKARA-1999

224

Sayın İşletme Yöneticisi,

Bakanlığımızca, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını tespit

etmek, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi ile Anadolu aşçılık meslek lisesinde verilen

turizm eğitimi konusunda genel bir değerlendirme yapmak ve bu eğitimin geliştirilmesi için

alınacak önlemleri belirlemek amacıyla bir araştırma yapılmaktadır. Bu konu hakkında okul

yöneticisi, öğretmen, öğrenci, işletme yöneticisi, turizm eğitimi veren okullardan mezun olup

halen çalışanlar ile bu okullardan mezun olmayıp sektörde çalışanların görüş ve

değerlendirmelerinin alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırma sonuçlarının

yayımlanmasında hiçbir suretle kişi ve işletme adı açıklanmayacaktır.

Turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında ve

okullarda verilen turizm eğitiminin etkinliğinin artırılmasında gerçek görüş ve düşüncelerinizi

yansıtan cevaplarınız büyük katkı sağlayacaktır. Bu anketle sizden toplanan bilgiler, hiçbir

şekilde araştırma dışında kullanılmayacaktır.

Açıklama: Bu ankette yer alan, ara kademe insan gücü kavramı, vasıfsız elemanlarla

yöneticiler arasındaki çalışanları ifade etmektedir.

Temmuz, 1999

METARGEM

ARAŞTIRMA GRUBU

225

BÖLÜM – 1 KİŞİSEL ve İŞLETMEYE İLİŞKİN BİLGİLER

Açıklama: Bu bölümde kendinize ve işletmenize ait bilgileri belirtmeniz

istenmektedir. Durumunuza uyan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine ( X ) işareti koyunuz. 1.1. İşletmenizin adı (Lütfen belirtiniz).............................................................................

1.2. İşletmenizin statüsü

1 ( ) Kamu 2 ( ) Özel 3 ( ) Karma

1.3. İşletmenizin bulunduğu yer

1 ( ) Antalya 5 ( ) Bursa 9 ( ) Çeşme 2 ( ) Alanya 6 ( ) Denizli 10 ( ) Fethiye 3 ( ) Ankara 7 ( ) İçel 11 ( ) Marmaris 4 ( ) Kuşadası 8 ( ) İstanbul 12 ( ) Nevşehir

1.4. İşletmedeki göreviniz

1 ( ) İşletme sahibi ve yöneticisi . 2 ( ) Üst düzey yönetici (Genel Md, Genel Md. Yrd , Departman Md.) 3 ( ) Departman şefi

1.5. En son mezun olduğunuz okul

1 ( ) İlkokul 2 ( ) Ortaokul 3 ( ) Lise ve dengi okul 4 ( ) Ön lisans 5 ( ) Lisans 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).....................................................................................

1.6. Turizm – Otelcilik veya Aşçılıkla ilgili meslekî eğitim alma durumunuzu belirtiniz

(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)? 1 ( ) Turizm – Otelcilik / Aşçılıkla ilgili meslekî eğitim almadım 2 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili ön lisans mezunuyum 3 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili lisans mezunuyum 4 ( ) Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunuyum 5 ( ) Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi mezunuyum 6 ( ) Turizm – Otelcilik / Aşçılıkla ilgili yurtdışı meslekî eğitim aldım 7 ( ) Turizm – Otelcilik / Aşçılıkla ilgili bir meslek kursu (TUREM, AHMA vb.)

mezunuyum 8 ( ) Turizm – Otelcilik / Aşçılıkla ilgili işbaşı eğitim (Çıraklık eğitimi) aldım 9 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)...........................................................................

226

1.7. Meslekî deneyiminiz

1 ( ) Bir yıldan az 3 ( ) 4-6 Yıl 5 ( ) 10 Yıl ve daha fazla 2 ( ) 1-3 Yıl 4 ( ) 7-9 Yıl

1.8. Bu işletmedeki çalışma süreniz


1.9. İşletmenizin türünü ve sınıf / yıldız durumunu belirtiniz.

İşletme Türü Sınıf / Yıldız

1 ( ) Otel (...................) 2 ( ) Motel (...................) 3 ( ) Tatil köyü (...................) 4 ( ) Restoran (...................) 5 ( ) Diğer (............................) (...................)

1.10. İşletmenize ara kademe personel alımında herhangi bir güçlükle karşılaşıyor musunuz?

1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır

Eğer soru 1.10’a cevabınız EVET ise 1.11’i, HAYIR ise 1.12’yi cevaplandırınız.

1.11. Ara kademe personel bulmada güçlük çektiğiniz bölümler aşağıdakilerden

hangileridir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz).

1 ( ) İdare - Muhasebe 5 ( ) Yiyecek üretimi 2 ( ) Önbüro 6 ( ) Satın alma / Ambar 3 ( ) Kat hizmetleri 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)............................... 4 ( ) Yiyecek-İçecek servisi

1.12. İşletmenizde aşağıda belirtilen bölümlerin hangilerinde ara kademe personel için

hizmet içi eğitim ihtiyacı duyulmaktadır (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz).


1.13. Ara kademe personelinize hizmet içi eğitim veriyor musunuz?


Eğer, soru 1.13’e cevabınız HAYIR ise 1.14’i cevaplamayınız

227

1.14. Hangi bölümlerde hizmet içi eğitim veriyorsunuz (Birden fazlasını işaretleyebilirsiniz)?


1.15. İşletmenizin hizmete kapalı olduğu aylar varsa, belirtiniz (Birden fazlasını

işaretleyebilirsiniz).

1 ( ) Ocak 4 ( ) Nisan 7 ( ) Temmuz 10 ( ) Ekim 2 ( ) Şubat 5 ( ) Mayıs 8 ( ) Ağustos 11 ( ) Kasım 3 ( ) Mart 6 ( ) Haziran 9 ( ) Eylül 12 ( ) Aralık

1.16. İşyerinizde çalışan nitelikli ara kademe personelin sosyal güvenlikleri ve özlük

haklarına, ilgili yasalar çerçevesinde ne derece özen gösterilmektedir?

1 ( ) Çok 2 ( ) Oldukça 3 ( ) Kısmen 4 ( ) Çok az 5 ( ) Hiç

1.17. İşletmenizdeki bölümlere ara kademe eleman alırken aşağıdaki eleman sağlama yöntemlerinin hangisinden yararlanıyorsunuz (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

ELEMAN SAĞLAMA YÖNTEMLERİ

B Ö L Ü M L E R

İdar

e- M

uhas

ebe

Ön

büro

Kat

hiz

met

leri

Yiy

ecek

-İçe

cek

Serv

isi

Yiy

ecek

üre

timi

Satın

alm

a-

Am

bar

1 3308 Sayılı Kanun gereği işletmemize beceri öğretimi için öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile işbirliği yaparak..........

( )

( )

( )

( )

( )

( )

2 İşletmemizde beceri öğretimi gören öğrencileri mezun olduktan sonra işe alarak....................................................

( )

( )

( )

( )

( )

( )

3 İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile…………………………………….

( )

( )

( )

( )

( )

( )

4 Eleman aranıyor ilanları ile................... ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

5 Tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri ile.......... ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

6 Diğer (Lütfen belirtiniz)........................

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

228

1.18. İşletmenize ara kademe eleman alırken, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi /

Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunlarını tercih ediyor musunuz?


Eğer, soru 1.18’e cevabınız EVET ise soru 1.19 ve 1.20’yi, HAYIR ise soru 1.21 ve 1.22’yi cevaplayınız.

1.19. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunlarını

işletmenizde tercih etmenizin sebebi nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmaları 2 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî becerilere sahip olmaları 3 ( ) İşletme standartlarında insan ilişkilerine sahip olmaları 4 ( ) İş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlamaları 5 ( ) Yukarıdakilerin tamamı 6 ( ) Diğer(Lütfen belirtiniz)..............................................................

1.20. İşletmenizde Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi

mezunlarını ara kademe elemanı olarak hangi bölümlerde istihdam etmeyi tercih ediyorsunuz?

B Ö L Ü M L E R O K U L T Ü R Ü And. Ot. ve Tur. M.L. And Aş. M.L.

İdare – Muhasebe............................... ( ) ( ) Ön büro.............................................. ( ) ( ) Kat hizmetleri.................................... ( ) ( ) Yiyecek-İçecek servis........................ ( ) ( ) Yiyecek üretimi................................. ( ) ( ) Satın alma/Ambar............................... ( ) ( ) Diğer(Lütfen belirtiniz)......................

( ) ( )

1.21. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunlarını

tercih etmemenizin sebebi nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmamaları 2 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî becerilere sahip olmamaları 3 ( ) İşletme standartlarında insan ilişkilerine sahip olmamaları 4 ( ) İş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlayamamaları 5 ( ) Yüksek ücret istemeleri 6 ( ) Yukarıdakilerin tamamı 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)...............................................................................

229

1.22. İşletmenizde aşağıdaki bölümlere ara kademe eleman alırken Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunları dışında ne tür eğitim almış olanları tercih edersiniz?

B ö l ü m l e r

Yüksek

öğrenim

Turizmle ilgili

Yüksek öğrenim

Meslek

kursları

Yurt dışı

mes. eğt

İşbaşı eğitim

Diğer

(...........)Ön

lisans Lisans Ön

lisans Lisans

İdare-Muhasebe ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Ön büro ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Kat hizmetleri ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Yiyecek-İçecek servisi

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Yiyecek üretimi ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Satın alma/Ambar ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Diğer (Lütfen belirtiniz..............)

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

1.23. Turizm sektörü için ara kademe eleman yetiştirilmesinde sizce aşağıdaki önerilerden

hangisi en uygundur?

1 ( ) Tüm meslekî teorik, bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)......................................................................................

230

BÖLÜM – 2 EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLER

Açıklama: Turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını belirlemek

ve bu alandaki eğitimin etkinliğini ölçmek amacı ile hazırlanan aşağıdaki ifadeleri / görüşleri dikkatle okuyunuz. Bu ifadeler / görüşlerden sizce uygun olanın hizasındaki parantezlerden birisine (X) işareti koyarak belirtiniz.

İFADELER/GÖRÜŞLER

ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

5 4 3 2 1 2.1. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu

aşçılık meslek lisesi mezunlarının; 2.1.1. Okulda öğrendikleri meslekî bilgiler, yaptıkları iş için ne derece yeterli olmaktadır?............................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.2. Okulda edindikleri meslekî beceriler, yaptıkları iş için ne derece yeterli olmaktadır?..............................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.3. Okulda kazandıkları insan ilişkilerine ait bilgiler, müşteri ve personelle olan münasebetlerinde ne derece yeterli olmaktadır?........................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.4. Okulda almış olduğu yabancı dil eğitimi, mesleğin gereksinimlerini karşılamada ne derece yeterli olmaktadır?.........................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.5. Okulda almış olduğu eğitim, mesleği ile ilgili makine ve malzemeleri verimli kullanmalarında ne derece yeterli olmaktadır?.........................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.6. Okulda almış olduğu eğitim, işyerindeki işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda ne derecede yeterli olmaktadır?..................................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.2. Çalışmakta olan Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunlarına, mesleklerinde gelişmeleri için kurs, seminer vb. destek eğitimi verilmesi ne derece gereklidir?..............

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

231


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

5 4 3 2 1 2.3. Anadolu otelcilik ve turizm meslek / Anadolu aşçılık

meslek liselerindeki meslek derslerinin, iş hayatının gereksinimleri doğrultusunda program ve süre yönünden yeniden düzenlenmesi ne derece gereklidir?

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.4. İşletmenize ara kademe eleman alırken, 3308 sayılı kanun gereğince işletmelerde beceri öğretimi görenlere ne derece öncelik tanımaktasınız?.................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.5. Okullar, işletmenizde beceri öğretimi gören öğrencilerin işletmede neden oldukları sorunlarla ne derece ilgilenmektedir?................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.6. İşletmenizde verilen beceri öğretimi için öğrenci gönderen okullar, işletmenizle iş birliğine ne derece özen göstermektedir?...................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

232

BÖLÜM - 3

GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLER Açıklama: Bu anket formunda yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli ara

kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında Millî Eğitim Bakanlığı’nın sağladığı turizm

eğitimine ilişkin görüş ve önerilerinizi lütfen belirtiniz.

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Teşekkür Ederiz

METARGEM - 6. ASO DÖSE İşletmesi Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 109 Kat:1-2-3 06570 Maltepe-ANKARA

Tel : 231 02 89-90 Faks : 230 27 50 E-mail: [email protected]

233

T.C.


(METARGEM)


ARAŞTIRMASI

Form-1B (İŞLETME YÖNETİCİSİ)

Seyahat Acenteleri

ANKARA-1999

234

Sayın İşletme Yöneticisi,









Turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında ve

okullarda verilen turizm eğitiminin etkinliğinin artırılmasında Gerçek görüş ve

düşüncelerinizi yansıtan cevaplarınız büyük katkı sağlayacaktır. Bu anketle sizden toplanan

bilgiler, hiçbir şekilde araştırma dışında kullanılmayacaktır.



Temmuz, 1999

METARGEM

ARAŞTIRMA GRUBU

235

BÖLÜM – 1 KİŞİSEL ve İŞLETMEYE İLİŞKİN BİLGİLER

Açıklama: Bu bölümde kendinize ve işletmenize ait bilgileri belirtmeniz istenmektedir. Durumunuza uyan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine ( X ) işareti koyunuz. 1.1. İşletmenizin adı (Lütfen belirtiniz).............................................................................

1.2. İşletmenizin statüsü 1 ( ) Kamu 2 ( ) Özel 3 ( ) Karma

1.3. İşletmenizin bulunduğu yer


1.4. İşletmedeki göreviniz

1 ( ) İşletme sahibi ve yöneticisi . 2 ( ) Üst düzey yönetici (Genel Md, Genel Md. Yrd , Departman Md.) 3 ( ) Departman şefi

1.5. En son mezun olduğunuz okul

1 ( ) İlkokul 2 ( ) Ortaokul 3 ( ) Lise ve dengi okul 4 ( ) Ön lisans 5 ( ) Lisans 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).....................................................................................

1.6. Turizm – Otelcilikle ilgili meslekî eğitim alma durumunuzu belirtiniz (Birden fazla

seçenek işaretleyebilirsiniz).

1 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili işbaşı eğitim (Çıraklık eğitimi) aldım 2 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili bir meslek kursu (TUREM, AHMA vb.) mezunuyum3 ( ) Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi mezunuyum 4 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili ön lisans mezunuyum 5 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili lisans mezunuyum 6 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili yurtdışı meslekî eğitim aldım 7 ( ) Turizm – Otelcilikle ilgili meslekî eğitim almadım 8 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)...........................................................................

236

1.7. Meslekî deneyiminiz


1.8. Bu işletmedeki çalışma süreniz


1.9. İşletmenizin grubu

1 ( ) A Grubu 2 ( ) A Grubu geçici 3 ( ) B Grubu 4 ( ) C Grubu

1.10. İşletmenizde yapılan faaliyetlerin türü (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz).

1 ( ) Enformasyon 2 ( ) Yurtiçi tur düzenleme 3 ( ) Yurtdışı tur düzenleme 4 ( ) Günübirlik geziler 5 ( ) Rezervasyon 6 ( ) Transfer 7 ( ) Ulaştırma araçları biletleri satışı 8 ( ) Toplantı – Kongre – Seminer organizasyonu 9 ( ) Turistik amaçlı münferit taşıt aracı kiralama 10 ( ) Diğer seyahat acentelerinin ürünlerini satma 11 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz) ...................................................................................

1.11. İşletmenize ara kademe personel alımında herhangi bir güçlükle karşılaşıyor musunuz?


Eğer, soru 1.11’e cevabınız EVET ise 1.12’yi, HAYIR ise 1.13’ü cevaplayınız. 1.12. Ara kademe personel istihdamında güçlük çektiğiniz bölümleri belirtiniz (Birden fazla

seçenek işaretleyebilirsiniz).

1 ( ) İdare - Muhasebe 4 ( ) Satış bölümü

2 ( ) Pazarlama 5 ( ) Satın alma

3 ( ) Operasyon ( Tur işlemleri ) 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)......................

1.13. İşletmenizde aşağıda belirtilen bölümlerin hangilerinde ara kademe personel için hizmet içi eğitim ihtiyacı duyulmaktadır (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz).



3 ( ) Operasyon ( Tur işlemleri ) 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................

237

1.14. Ara kademe personelinize hizmet içi eğitimi veriyor musunuz ?


Eğer, soru 1.14’e cevabınız HAYIR ise soru 1.15’i cevaplamayınız.

1.15. Hangi bölümlerde hizmet içi eğitim veriyorsunuz ( Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?



3 ( ) Operasyon ( Tur işlemleri ) 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................ 1.16. İşyerinizde çalışan nitelikli ara kademe personelin sosyal güvenlikleri ve özlük

haklarına, ilgili yasalar çerçevesinde ne derece özen gösterilmektedir?


1.17. İşletmenizdeki bölümlere ara kademe eleman alırken aşağıdaki eleman sağlama yöntemlerinden hangisinden yararlanıyorsunuz (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

ELEMAN SAĞLAMA YÖNTEMLERİ

İdar

e-

Muh

aseb

e

Paza

rlam

a

Satın

alm

a

Ope

rasy

on

( Tur

İşle

mle

ri )

Satış

böl

ümü

1 3308 Sayılı Kanun gereği, işletmemize beceri öğretimi için öğrenci gönderen ortaöğretim kurumlarının yönetici ve öğretmenleri ile işbirliği yaparak..............

( )

( )

( )

( )

( )

2 İşletmemizde beceri öğretimi gören öğrencileri, mezun olduktan sonra işe alarak........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

3 İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile......

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4 Eleman aranıyor ilanları ile........................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

5 Tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri ile...............

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

6 Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği aracılığı ile..................................................

( )

( )

( )

( )

( )

7 Diğer (Lütfen belirtiniz).............................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

238

1.18. İşletmenize ara kademe eleman alırken, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat acenteciliği bölümü mezunlarını tercih ediyor musunuz?


Eğer, soru 1.18’e cevabınız EVET ise, soru 1.19 ve 1.20’yi, HAYIR ise, soru 1.21 ve 1.22’yi cevaplayınız.

1.19. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat acenteciliği bölümü mezunlarını

işletmenizde tercih etmenizin sebebi nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmaları

2 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî becerilere sahip olmaları

3 ( ) İşletme standartlarında insan ilişkilerine sahip olmaları

4 ( ) İş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlamaları

5 ( ) Yukarıdakilerin hepsi

6 ( ) Diğer(Lütfen belirtiniz)..................................................................... 1.20. İşletmenizde Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat acenteciliği bölümü

mezunlarını ara kademe elemanı olarak hangi bölümlerde istihdam etmeyi tercih edersiniz (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?



3 ( ) Operasyon (Tur işlemleri) 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)................. 1.21. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat acenteciliği bölümü mezunlarını

işletmenizde tercih etmemenizin sebebi nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî bilgilere sahip olmamaları

2 ( ) İşletme standartlarındaki meslekî becerilere sahip olmamaları

3 ( ) İşletme standartlarında insan ilişkilerine sahip olmamaları

4 ( ) İş ortamına daha çabuk ve kolay uyum sağlayamamaları

5 ( ) Yüksek ücret istemeleri

6 ( ) Yukarıdakilerin hepsi

7 ( ) Diğer(Lütfen belirtiniz)....................................................................................

239

1.22. İşletmenizde aşağıdaki bölümlere ara kademe eleman alırken Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat acenteciliği bölümü mezunları dışında ne tür eğitim almış olanları tercih ediyorsunuz (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

B Ö L Ü M L E R

Yüksek

öğrenim

Turizmle ilgili

Yüksek öğrenim

Meslek

kursları

Yurt dışı

mes. eğit

İşbaşı eğitim

Diğer

(...........)

Ön lisans Lisans Ön

lisans Lisans

İdare-Muhasebe ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Pazarlama ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Satın alma ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Operasyon (Tur işlem.)

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Satış bölümü ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Diğer(Lütfen belirtiniz) ...................................

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

( )

1.23. Turizm sektörü için ara kademe eleman yetiştirilmesinde aşağıdaki önerilerden sizce

hangisi en uygundur? 1 ( ) Tüm meslekî teorik, bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli. 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli. 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)..........................................................................

240


Açıklama: Turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını belirlemek ve

bu alandaki eğitimin etkinliğini ölçmek amacı ile hazırlanan aşağıdaki ifadeleri / görüşleri dikkatle okuyunuz. Bu ifadeler / görüşlerden sizce uygun olanın hizasındaki parantezlerden birisine ( X ) işareti koyarak belirtiniz.

İFADELER / GÖRÜŞLER

ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

5 4 3 2 1 2.1. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat

acenteciliği bölümü mezunlarının; 2.1.1. Okulda öğrendikleri meslekî bilgiler, yaptıkları iş için ne derece yeterli olmaktadır?............................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )


( ) ( ) ( ) ( ) ( )


( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.4. Okulda almış olduğu yabancı dil eğitimi, mesleğin gereksinimlerini karşılamada ne derece yeterli olmaktadır?.........................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.5. Okulda almış olduğu eğitim, mesleği ile ilgili makine ve malzemeleri verimli kullanmalarında ne derece yeterli olmaktadır?.........................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.1.6. Okulda almış olduğu eğitim, işyerindeki işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda ne derecede yeterli olmaktadır?..................................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.2. Çalışmakta olan Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat acenteciliği bölümü mezunlarına, mesleklerinde gelişmeleri için kurs, seminer vb. destek eğitimi verilmesi ne derece gereklidir?..............

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

241

İFADELER / GÖRÜŞLER

ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

5 4 3 2 1 2.3. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi seyahat

acenteciliği meslek derslerinin, program ve süre yönünden iş hayatının gereksinimleri doğrultusunda yeniden düzenlenmesi ne derece gereklidir?.................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.4. İşletmenize ara kademe eleman alırken, 3308 sayılı kanun gereğince işletmelerde beceri öğretimi görenlere ne derece öncelik tanımaktasınız?.................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.5. Okullar, işletmenizde beceri öğretimi gören öğrencilerin işletmede neden oldukları sorunlarla ne derece ilgilenmektedir?................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.6. İşletmenizde verilen beceri öğretimi için öğrenci gönderen okullar, işletmenizle iş birliğine ne derece özen göstermektedir?...................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

242

BÖLÜM - 3 GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLER

Açıklama: Bu anket formunda yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli ara

kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında Millî Eğitim Bakanlığı’nın sağladığı turizm

eğitimine ilişkin görüş ve önerilerinizi lütfen belirtiniz.

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Teşekkür Ederiz

METARGEM 6. ASO DÖSE İşletmesi Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 109 Kat:1-2-3 06570 Maltepe-ANKARA


243

T.C.


(METARGEM)

TURİZM SEKTÖRÜNÜN ARA KADEME

İNSAN GÜCÜ İHTİYACI VE TURİZM EĞİTİMİ

ARAŞTIRMASI

Form-2 ÇALIŞANLAR

ANKARA-1999

244

Sayın Çalışan;









Gerçek görüş ve düşüncelerinizi yansıtan cevaplarınız turizm sektörünün nitelikli ara

kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında ve okullarda verilen turizm eğitiminin

etkinliğinin artırılmasında büyük katkı sağlayacaktır. Anketle sizden toplanan bilgiler, hiçbir

araştırma dışında kullanılmayacaktır.



Temmuz, 1999

METARGEM

ARAŞTIRMA GRUBU

245

BÖLÜM – I KİŞİSEL BİLGİLER

Açıklama: Bu bölümde, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık

meslek lisesi ile bu okulların mezunu olmayan diğer ara kademe çalışanlara ait ortak kişisel

bilgiler yer almaktadır. Durumunuza en uygun olan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine

(X) işareti koyunuz.

1.1. Cinsiyetiniz

1 ( ) Bay 2 ( ) Bayan 1.2. Yaşınız (Lütfen belirtiniz).................................................................................................. 1.3. İşletmenizin bulunduğu yer


1.4. Bitirdiğiniz öğretim kurumlarını sırası ile belirtiniz.

İlkokul Ortaokul L i s e Yüksekokul 1 ( ) ( ) ( ) And. Otel. ve Tur. Mes. Lis ( ) Turizmle ilgili önlisans 2 ( ) ( ) ( ) And. Aşçılık Mes. Lis. ( ) Turizmle ilgili lisans 3 ( ) ( ) ( ) Genel lise/Diğer meslek lise ( ) Turizmle ilgisiz önlisans 4 ( ) ( ) ( ) Turizmle ilgisiz lisans

1.5. İşyerinizin türünü belirtiniz

1 ( ) Konaklama (Otel – Tatil köyü) 2 ( ) Restoran 3 ( ) Seyahat Acentesi

1.6. İşyerinde çalıştığınız bölümü belirtiniz?

1 ( ) İdare- muhasebe 6 ( ) Satın alma - Ambar 2.( ) Ön büro 7 ( ) Pazarlama 3 ( ) Kat hizmetleri 8 ( ) Operasyon (Tur İşlemleri) 4 ( ) Yiyecek – İçecek servisi 9 ( ) Satış bölümü 5 ( ) Yiyecek üretimi 10 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)......................

246

1.7.Turizm sektöründe çalışmayı tercih etmenizin en önemli nedeni nedir? 1 ( ) Aldığım eğitimin turizm ile yakından ilgili olması 2 ( ) Yüksek ücret beklentisi 3 ( ) Sosyal imkanların (lojman, kreş, yemek vb.) iyi olması 4 ( ) Ailemin turizm sektöründe çalışıyor olması 5 ( ) Yabancı dil öğrenme / geliştirme imkânı olması 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).........................................................................................

1.8. Halen çalışmakta olduğunuz işe girmeden önce turizm sektöründe işyeri değiştirdiniz

mi? 1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır

Eğer, soru 1.8’e cevabınız HAYIR ise soru 1.9 ve 1.10’u cevaplamayınız. 1.9. Halen çalışmakta olduğunuz işe girmeden önce kaç işyeri değiştirdiniz?

1 ( ) 1 2 ( ) 2 3 ( ) 3 4 ( ) 4 ve daha fazla 1.10. Daha önce çalışmış olduğunuz işinizden ayrılmanızın en önemli nedeni nedir?

1 ( ) Ücretin yetersiz oluşu 2 ( ) Mesleğimde ilerleme imkanının olmayışı 3 ( ) Sosyal imkanların (lojman, kreş, yemek vb.) yetersiz oluşu 4 ( ) İş ortamının (çalışma koşulları ve işçi sağlığı) iyi olmaması 5 ( ) İşin sezonluk olması 6 ( ) Sigortamın yapılmayışı 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).................................................................................... 1.11. Turizm sektöründe kaç yıldır çalışmaktasınız? 1 ( ) Bir yıldan az

2 ( ) 1-5 yıl arası 3 ( ) 6-10 yıl arası

4 ( ) 11-15 yıl arası 5 ( ) 16 yıl ve daha fazla

1.12. Şimdiki işinizde kaç yıldır çalışmaktasınız?

1 ( ) Bir yıldan az 2 ( ) 1-5 yıl arası 3 ( ) 6-10 yıl arası 4 ( ) 11-15 yıl arası 5 ( ) 16 yıl ve daha fazla

1.13. Şimdiki işinizde çalışma şekliniz nasıldır? 1 ( ) Sürekli 2 ( ) Mevsimlik 3 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)....................................

247

1.14. Şimdiki işinizden memnun musunuz? 1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır Eğer, soru 1.14’e cevabınız EVET ise soru 1.15’i ve 1.16’yı cevaplamayınız. 1.15. İşinizden memnun olmamanızın nedeni nedir (Birden fazla seçenek

işaretleyebilirsiniz)? 1 ( ) Çalışma saatlerinin düzensizliği 2 ( ) Sağlık koşullarının düzensizliği 3 ( ) Ücretin yetersizliği 4 ( ) Sosyal güvenlik koşullarının yetersizliği 5 ( ) Turizm ile ilgili almış olduğum eğitimin yaptığım işle ilgili olmaması 6 ( ) Mesleğimde yükselme imkânı olmaması 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................................................................................ 1.16. İşinizi değiştirmeyi düşünüyorsanız, aşağıdaki seçeneklerden hangisini tercih

edersiniz? 1 ( ) Aynı işte bir başka işyerinde çalışmak isterim 2 ( ) Turizm sektöründe başka bir işte çalışmak isterim 3 ( ) Turizm sektörü dışında başka bir işte çalışmak isterim 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................................................................................ 1.17. Günde ortalama kaç saat çalışıyorsunuz? 1 ( ) 8 saat 2 ( ) 8 saatten az 3 ( ) 8 saatten fazla 1.18. Mesleğinizde hizmet içi eğitim aldınız mı? 1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır Eğer, soru 1.18’e cevabınız HAYIR ise soru 1.19’u ve 1.20’yi cevaplamayınız. 1.19. Aldığınız hizmet içi eğitimin türü nasıldır? 1 ( ) İşyerinde kurs ve seminer aldım 2 ( ) İşyeri dışında kurs ve seminer aldım 3 ( ) Her iki şekilde

1.20. Almış olduğunuz hizmet içi eğitimin sonucunda aşağıdakilerden hangilerini elde ettiniz

(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)? 1 ( ) Meslekî unvanım yükseldi 2 ( ) Ücretim yükseldi 3 ( ) Bilgi ve becerim arttı 4 ( ) Hiçbir değişiklik olmadı 5 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz) ......................................................................................

248

1.21. Halen çalışmakta olduğunuz iş yerindeki aylık net maaşınız (fazla mesai, ikramiye, bahşiş v.s. hariç) nedir?

1 ( ) 60 - 100 Milyon TL. 2 ( ) 101- 140 Milyon TL. 3 ( ) 141- 180 Milyon TL. 4 ( ) 181 Milyon TL. ve daha fazla 1.22. Halen çalışmakta olduğunuz işinizden elde ettiğiniz maaşın dışında, işyerinde ek

geliriniz (fazla mesai, bahşiş, ikramiye v.s.) var mı? 1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır 1.23. Soru 1.22’ye cevabınız EVET ise aylık ortalama ek geliriniz ne kadar? 1 ( ) 60 Milyondan az 2 ( ) 60 - 100 Milyon TL. 3 ( ) 101- 140 Milyon TL. 4 ( ) 141- 180 Milyon TL. 5 ( ) 181 Milyon TL. ve daha fazla 1.24. Çalıştığınız işyerinde sosyal güvenlik ve özlük haklarınızın (izin, sigorta, vb.)

verilmesine ne derece özen gösterilmektedir?

1 ( ) Çok 2 ( ) Oldukça 3 ( ) Kısmen 4 ( ) Çok az

5 ( ) Hiç ÖNEMLİ NOT :

♦ ANADOLU OTELCİLİK VE TURİZM MESLEK LİSESİ VEYA ANADOLU AŞÇILIK MESLEK LİSESİ MEZUNU DEĞİLSENİZ BÖLÜM – 2 VE BÖLÜM - 5’İ CEVAPLANDIRINIZ.

♦ LİSE ÇIKIŞINIZ, ANADOLU OTELCİLİK VE TURİZM MESLEK LİSESİ VEYA ANADOLU AŞÇILIK MESLEK LİSESİ İSE BÖLÜM – 3, BÖLÜM - 4 VE BÖLÜM -5’İ CEVAPLANDIRINIZ.

249

BÖLÜM – 2 ANADOLU OTELCİLİK VE TURİZM MESLEK LİSESİ / ANADOLU AŞÇILIK

MESLEK LİSESİ MEZUNU OLMAYAN ÇALIŞANLARA AİT

KİŞİSEL BİLGİLER

Açıklama: Bu bölümde kendinize ait olan kişisel bilgileri belirtmeniz istenmektedir. Durumunuza en uygun olan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine ( X ) işareti koyunuz. 2.1.Turizm sektöründe yaptığınız işi nasıl öğrendiniz? 1 ( ) Usta – çırak ilişkisi ile öğrendim 2 ( ) Çıraklık eğitim merkezinde öğrendim 3 ( ) Özel kurslarda (TUREM-AHMA, vb.) öğrendim 4 ( ) Turizm ile ilgili bir yüksekokulda öğrendim 5 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................................................................................ 2.2. Turizm sektöründe çalıştığınız ilk işi bulmada aşağıdaki yöntemlerden hangisi yardımcı

oldu? 1 ( ) Mezun olduğum okuldaki yönetici ve öğretmenlerin yardımı 2 ( ) İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı 3 ( ) Eleman aranıyor ilanları 4 ( ) Tanıdık ve arkadaş tavsiyeleri ile 5 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)............................................................................... 2.3. Turizm sektöründe iş bulmanız ne derece kolay olmuştur?


2.4. Eğer turizm ile ilgili olmayan bir alandan mezun iseniz, kendi alanınızda çalışmamanızın

en önemli nedeni nedir? 1 ( ) Daha önce bir meslek sahibi değildim 2 ( ) Alanımda iş bulamadım 3 ( ) Mezun olduğum alana ilgi duymuyorum 4 ( ) Turizm sektöründe daha fazla para kazanıyorum 5 ( ) Turizm sektörüne ilgi duyuyorum 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)................................................................................ 2.5. Halen yapmakta olduğunuz işinizi hangi eğitim düzeyinde öğrenmek isterdiniz? 1 ( ) Meslek kursları 2 ( ) Çıraklık eğitim merkezi 3 ( ) Meslek lisesi 4 ( ) Yükseköğretim 5 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)................................................................................

250

2.6. Turizm sektörü için ara kademe eleman yetiştirilmesinde aşağıdaki önerilerden sizce

hangisi uygundur?

1 ( ) Tüm meslekî teorik, bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)................................................................................

2.7. Gelişen teknolojiye uyum sağlamanız için seminer, kurs vb. faaliyetlere katılmanız ne

derece gereklidir? 1 ( ) Çok 2 ( ) Oldukça 3 ( ) Kısmen 4 ( ) Çok az 5 ( ) Hiç

NOT: BÖLÜM 5’E GEÇİNİZ

251


MESLEK LİSESİ MEZUNLARINA AİT KİŞİSEL BİLGİLER

Açıklama: Bu bölümde kendinize ait olan kişisel bilgileri belirtmeniz istenmektedir.

Durumunuza en uygun olan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine ( X ) işareti koyunuz.

3.1. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesinden mezun olduğunuz bölümü ve mezuniyet yılını belirtiniz.

Mezun Olduğunuz Bölüm

Mezun Olduğunuz Yıl

1 ( ) Ön büro (...................) 2 ( ) Mutfak (...................) 3 ( ) Servis (...................) 4 ( ) Kat hizmetleri (...................) 5 ( ) Seyahat acenteciliği (...................) 6 ( ) Aşçılık (...................)

3.2. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesini tercih

etmenizin en önemli sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

1 ( ) Yabancı dil ağırlıklı eğitim yapılması 2 ( ) Mezunlarının turizm sektöründe kolay iş bulabilmesi 3 ( ) Mezunlarının turizm sektöründe tatminkar ücret almaları 4 ( ) Yapmak istediğim mesleğin eğitiminin bu okulda veriliyor olması 5 ( ) Ailemin turizm sektöründe çalışıyor olması 6 ( ) Başka bir anadolu lisesini kazanamamam 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................................................................................

3.3. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesini tercih

etmenizde en fazla kim etkili oldu?

1 ( ) Kendim 2 ( ) Ailem / Akrabalarım 3 ( ) Öğretmenlerim 4 ( ) Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi/Anadolu aşçılık meslek lisesi mezunları 5 ( ) Arkadaşlarım 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).......................................................................................

3.4. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi hakkında, kayıt

olmadan önce bilgi düzeyiniz nasıldı?

1 ( ) Oldukça bilgim vardı 2 ( ) Yeteri kadar bilgim vardı 3 ( ) Çok az bilgim vardı 4 ( ) Bilgi sahibi değildim

252

3.5. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesinden mezun olduktan sonra turizmle ilgili çalıştığınız ilk işinizi nasıl buldunuz?

1 ( ) Okuldaki yönetici ve öğretmenlerimin yardımı ile 2 ( ) Beceri öğretimi aldığım işletmenin yöneticileri aracılığı ile 3 ( ) İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile 4 ( ) Eleman aranıyor ilanları ile 5 ( ) Yakınlarımın / arkadaşlarımın yardımı ile 6 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................................................................................ 3.6. Turizm sektörü için ara kademe eleman yetiştirilmesinde aşağıdaki önerilerden sizce

hangisi uygundur?

1 ( ) Tüm meslekî teorik, bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)........................................................................................

253


MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TURİZM EĞİTİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Açıklama: Turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını belirlemek ve

bu alandaki eğitimin etkinliğini ölçmek amacı ile hazırlanan aşağıdaki ifadeleri / görüşleri

dikkatle okuyarak, sizce uygun olanın hizasındaki parantezlerden birisinin içerisine (X )

işareti koyunuz.


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

5 4 3 2 1 4.1. Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu

aşçılık meslek lisesi mezunlarının; 4.1.1. Okulda öğrendikleri meslekî bilgiler, yaptıkları iş için ne derece yeterli olmaktadır?............................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )


( ) ( ) ( ) ( ) ( )


( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 4.1.4. Okulda almış olduğu yabancı dil eğitimi,

mesleğin gereksinimlerini karşılamada ne derece yeterli olmaktadır?....................................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.1.5. Okulda almış olduğu eğitim, mesleği ile ilgili makine ve malzemeleri verimli kullanmalarında ne derece yeterli olmaktadır?........................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.1.6. Okulda almış olduğu eğitim, işyerindeki işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda ne derecede yeterli olmaktadır?....................................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.1.7. İş bulmaları ne derecede kolay olmaktadır?........

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.2. Okulunuz mezunları, turizm sektöründe ara kademe eleman olarak ne derece tercih edilmektedirler?...........

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.3. Mezun olduktan sonra turizm sektöründe iş bulmanız ne derece kolay olmuştur?............................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

254


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

5 4 3 2 1 4.4. Turizm işletmeleri işe ara kademe eleman alırken,

3308 Sayılı Kanun gereğince işletmelerinde beceri öğretimi görenlere ne derece öncelik tanıyorlar?......................................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.5. Çalışmakta olan okulunuz mezunlarına mesleklerinde gelişmeleri için kurs, seminer vb. destek eğitimi verilmesi ne derece gereklidir?.....................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

4.6. 3308 Sayılı Kanun gereği işletmelerde verilen beceri eğitimi, mesleğin gereksinimleri için ne derece yeterlidir?.......................................................................

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 4.7. Mezun olduktan sonra ilk işinizde, iş ortamına uyum

sağlamanız ne derece kolay olmuştur?..........................

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

BÖLÜM – 5 GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLER

Açıklama: Bu anket formunda yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli ara

kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında ve Millî Eğitim Bakanlığı’nın sağladığı turizm eğitimine ilişkin görüş ve önerileriniz varsa lütfen belirtiniz. …………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………….......

Teşekkür Ederiz



255

T.C.


(METARGEM)

TURİZM SEKTÖRÜNÜN ARA KADEME

İNSAN GÜCÜ İHTİYACI VE TURİZM EĞİTİMİ

ARAŞTIRMASI

Form-3 (YÖNETİCİ)

ANKARA-1999

256

Sayın Yönetici;

Bakanlığımızca, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü

ihtiyacını tespit etmek, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi ile Anadolu

aşçılık meslek lisesinde verilen turizm eğitimi konusunda genel bir değerlendirme

yapmak ve bu eğitimin geliştirilmesi için alınacak önlemleri belirlemek amacıyla

bir araştırma yapılmaktadır. Bu konu hakkında okul yöneticisi, öğretmen,

öğrenci, işletme yöneticisi, turizm eğitimi veren okullardan mezun olup halen

çalışanlar ile bu okullardan mezun olmayıp sektörde çalışanların görüş ve

değerlendirmelerinin alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Gerçek görüş ve düşüncelerinizi yansıtan cevaplarınız turizm sektörünün

nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasına ve okullarda verilen turizm

eğitiminin etkinliğinin artırılmasına büyük katkı sağlayacaktır Bu anketle sizden

toplanan bilgiler, araştırma dışında kullanılmayacak ve araştırma sonuçlarının

yayımlanmasında hiçbir suretle kişi ve kurum adı açıklanmayacaktır.

Açıklama: Bu ankette yer alan, ara kademe insan gücü kavramı, vasıfsız

elemanlarla yöneticiler arasındaki çalışanları ifade etmektedir.

Kasım, 1999

METARGEM

ARAŞTIRMA GRUBU

257


Açıklama: Bu bölümde kendinize ait olan kişisel bilgileri belirtmeniz istenmektedir. Görüşlerinize uyan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine ( X ) işareti koyunuz.

1.1. Cinsiyetiniz

1 ( ) Bay 2 ( ) Bayan 1.2. Yaşınız (Lütfen belirtiniz)…………………………. 1.3. Göreviniz 1 ( ) Müdür 2 ( ) Müdür Başyardımcısı 3 ( ) Müdür Yardımcısı 1.4. Görev yaptığınız okulun bulunduğu yer

1 ( ) Antalya 2 ( ) Alanya (Antalya) 3 ( ) Ankara 4 ( ) Kuşadası(Aydın)

5 ( ) Bursa 6 ( ) Denizli 7 ( ) İçel 8 ( ) İstanbul

9 ( ) Çeşme (İzmir) 10 ( ) Fethiye (Muğla) 11 ( ) İzmir 12 ( ) Nevşehir

13 ( ) Kayseri 14 ( ) Gaziantep 15 ( ) Tekirdağ 16 ( ) Perşembe (Ordu) 17 ( ) Diyarbakır

1.5. Meslek kıdeminiz

1 ( ) 5 Yıl ve daha az 3 ( ) 11-15 Yıl 2 ( ) 6-10 Yıl 4 ( ) 16 Yıl ve daha fazla

1.6. Yöneticilikteki hizmet süreniz


1.7. Görev yaptığınız okul

1 ( ) Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 2 ( ) Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi

1.8. Mezun olduğunuz ortaöğretim kurumu

1 ( ) Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 2 ( ) Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi 3 ( ) Genel Lise / Diğer Meslek Lisesi 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)..............................................…………………...

258

1.9. Mezun olduğunuz yüksek öğrenim kurumu ve bölümünüzü aşağıdaki tabloda belirtiniz

Üniversite Fakülte/Yüksekokul Bölüm

1.10. Hizmet içi eğitim alma durumunuz (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)? 1 ( ) Yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitim aldım 2 ( ) Branşımla ilgili hizmet içi eğitim aldım 3 ( ) Branşımla ilgisiz hizmet içi eğitim aldım 4 ( ) Hizmet içi eğitim almadım 1.11. Yöneticilik göreviniz ile ilgili hizmet içi eğitim ihtiyacı duyduğunuz (kurs,

seminer vb.) konuları belirtiniz. 1…………......…………………………………………………………………… 2…………………………......…………………………………………………… 3…………………………..........…………………………………………………

1.12. Turizm sektöründe meslekî deneyiminiz var mı? 1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır 1.13. Eğer, soru 1.12’ye cevabınız EVET ise deneyiminizin süresi ne kadardır?

1 ( ) 1 Yıldan az 3 ( ) 4-6 Yıl 2 ( ) 1-3 Yıl 4 ( ) 7 Yıl ve daha fazla

1.14. Meslek dersleri öğretmenlerinin okulunuza atanmasında, aşağıdaki yöntemlerden

hangisi uygulanmalıdır?

1 ( ) Mevcut sistem devam etmelidir 2 ( ) Personel Genel Müdürlüğü tarafından, meslek dersleri öğretmenleri

branşlarına nokta tayini ile atanmalıdır 3 ( ) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından mülakatla seçilerek atanmalıdır 4 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)...............................................................................

1.15. Okulunuza, öğrenci seçme ve yerleştirmede aşağıdaki yöntemlerden hangisi

uygundur? 1 ( ) Mevcut sistem devam etmelidir 2 ( ) İlköğretim diploma notuna göre seçilmelidir 3 ( ) Öğrenciler sadece mülakatla seçilmelidir

4 ( ) Bağımsız bir merkezi yerleştirme sınavı sonucunda mülakat ile alınmalıdır 5 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).........................................................................................

259

1.16. İşletmelerde yapılan beceri eğitiminde karşılaşılan sorunlar var mı?


1.17. Eğer soru 1.16’ya cevabınız EVET ise sizce bu sorunlar nelerdir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) İşyeri yetkilisinin beceri eğitimine olumsuz yaklaşımı 2 ( ) Uygulama yapılan işletmelerin çalışma koşullarının uygun olmayışı 3 ( ) Usta öğreticilerin sayıca yetersiz olması 4 ( ) Ulaşım güçlüğü 5 ( ) Koordinatör öğretmenler tarafından yeterli düzeyde işyeri denetiminin

yapılamayışı 6 ( ) Okulda öğretilen teorik bilgilerle, işletmelerdeki pratik uygulamaların

benzeşmemesi 7 ( ) İşletmelerce, öğrencilerin özlük haklarının korunmasına özen

gösterilmemesi 8 ( ) Öğrencilerin işyeri disiplinine uyum sağlamakta güçlük çekmeleri 9 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)..............................................................

1.18. Öğrencilerin, işletmelerde yaptığı beceri eğitiminde, işyeri çalışma disiplinine

ilişkin sorunlar hakkındaki görüşünüz nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) Hiçbir sorun yaşanmamaktadır 2 ( ) İşletme yetkilileri ile ilgili sorunlar vardır 3 ( ) İşyerindeki çalışanlarla ilgili sorunlar vardır 4 ( ) Öğrencilerin kılık kıyafet, sigara içme vb. kötü alışkanlıklarından dolayı

yaşanan sorunlar vardır 5 ( ) İşyerindeki araç-gereçlerin itinalı kullanılmaması sebebiyle yaşanan

sorunlar vardır 6 ( ) Öğrencilerin devamsızlıklarından kaynaklanan sorunlar vardır 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)................................................................................

1.19. Anadolu Otelcilik ve Turizm / Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi ile ilgili meslekî

bilgi ve becerilerin öğrencilere öğretilmesinde, sizce aşağıdaki seçeneklerden hangisi uygundur?

1 ( ) Tüm meslekî teorik bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)................................................................................

260


Açıklama : Bu bölümde sizden gözlem ve tecrübelerinize dayalı olarak, turizm

eğitimini değerlendirmeniz beklenmektedir. Değerlendirmenizi her ölçütün hizasındaki parantezlerin birisinin içerisine çarpı (X) işareti koyarak belirtiniz.

EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLER

Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.1. Yüksek öğrenimde aldığınız meslekî bilgiler ders programlarını uygulamada ne ölçüde yeterli olmaktadır?..........................................…

( )

( )

( )

( )

( )2.2. Yüksek öğrenimde kazandığınız meslekî

beceriler ders programlarını uygulamada ne ölçüde yeterli olmaktadır?…..............................

( )

( )

( )

( )

( )2.3. Yüksek öğrenimde yaptığınız öğretmenlik

uygulaması, meslekî bilginize ne derece katkı sağladı?..............................................……….....

( )

( )

( )

( )


uygulaması, meslekî becerinize ne derece katkı sağladı?....................………......................

( )

( )

( )

( )


uygulaması, formasyon açısından ne derece faydalı oldu?.......................................………....

( )

( )

( )

( )

( )2.6. Okulunuzda öğrencilere, bilgi, beceri ve

tutumlarını çok yönlü geliştirme imkânı ne ölçüde verilmektedir?........................................

( )

( )

( )

( )

( )2.8. Yöneticilikteki bilgi, beceri ve tecrübenizi

artırmak için seminer, kurs vb. uygulamalara katılmanız ne derece gereklidir?....................…

( )

( )

( )

( )

( )2.9. Okulunuzda okutulan meslek dersleri ders

programları, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını karşılamaya ne ölçüde uygundur?..........................................….

( )

( )

( )

( )

( )2.10. Okulunuzda, yabancı dille eğitim yerine,

yoğunlaştırılmış yabancı dil öğretimi verilmesi ne derece gereklidir?..........................................

( )

( )

( )

( )

( )2.11. Okulunuzda, meslek derslerinin yabancı dille

verilmesi ne derece gereklidir?.........................

( )

( )

( )

( )

( )

261


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.12. Okulunuzda, matematik ve fen grubu derslerin yabancı dille verilmesi ne derece uygundur?..........................................................

( )

( )

( )

( )

( )2.13.

Okulunuzda öğrenciler ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bölümlere ne ölçüde yönlendirilmektedir?................................…….

( )

( )

( )

( )

( )

2.14.

Hazırlık sınıfında verilen yabancı dil derslerinin, okutulmakta olan programların öğrenilmesine ne derece katkısı olmaktadır?……………….....................………

( )

( )

( )

( )

( )2.15. Öğrencilere ilgi, istek ve yetenekleri

doğrultusunda ders seçme imkânı ne ölçüde verilmektedir?.................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.16. Okulda öğrenciler, ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak iş hayatına ne ölçüde hazırlanmaktadır?.....................

( )

( )

( )

( )

( )

2.17. Okulda öğrenciler, ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak yükseköğretime ne ölçüde hazırlanmaktadır?...……………………............

( )

( )

( )

( )

( )

2.18. Okulunuzda uygulanan öğretme-öğrenme yöntemleri (ders anlatımı, ödev, laboratuar uygulamaları vb.), öğrenciyi öğrenmeye ne ölçüde teşvik etmektedir? .…………………..

( )

( )

( )

( )

( )2.19. Öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine

katılmasına ne ölçüde fırsat verilmektedir …....

( )

( )

( )

( )

( )2.20. Okulunuzda, öğrencilere rehberlik hizmeti

düzenli olarak ne ölçüde verilmektedir?............

( )

( )

( )

( )

( )2.21. Okulunuzda öğrencilerin sosyal, kültürel ve

sportif faaliyetlere katılımı ne ölçüde sağlanmaktadır?…………………………….….

( )

( )

( )

( )

( )

2.22. Yönetici ve öğretmenler, öğrencilerin sorunlarıyla (ailevi, kişisel vb.) ne derece ilgilenmektedir?.........…………………………

( )

( )

( )

( )

( )

262


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.23. Okulunuzun fizikî yapısı, okulun amaçlarına uygun olarak, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine ne ölçüde imkân vermektedir?....................................…………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.24. Okulunuzda, branşlarla ilgili araç ve gereçler, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için ne ölçüde yeterli olmaktadır?......................……………………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.25. Okulunuzda bulunan eğitim araçları, öğrencilerin kullanımına ne ölçüde sunulmaktadır?………………………………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.26. Beceri eğitimi yapılan işletmede eğitimden sorumlu personel, öğrencilerin meslekî becerileri kazanmasına ne derece yardımcı olmaktadır?……………………………………

( )

( )

( )

( )

( )

2.27. Beceri eğitimi yapılan işletmelerde öğrencilerin, mesleğinin gerektirdiği işlerde çalışmasına ne derece imkân verilmektedir?…………………………………

( )

( )

( )

( )

( )

2.28. Öğrencilerin, işletmede kazandığı beceriler, okulda aldığı bilgilerle ne derece ilişkilidir?.…:...................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.29. Öğrencilerin beceri eğitimi aldığı işletmelerdeki eğitim imkânları, meslekî becerileri kazanabilmeleri için ne derece yeterlidir?............……………………………...

( )

( )

( )

( )

( )2.30. Öğrencilerin beceri eğitimi aldığı işletmede,

meslekî becerileri kazanabilmesi için uygulanan yöntemler ne derece uygundur?...…

( )

( )

( )

( )

( )2.31. Öğrencilerin işletmede aldığı beceri eğitimine

ilişkin raporlar okula ne ölçüde düzenli olarak iletilmektedir?..................…………………….

( )

( )

( )

( )

( )2.32. Okulunuz mezunlarının turizm sektöründe iş

bulabilmeleri, diğer okul mezunlarına göre ne derece kolay olmaktadır?...........................……

( )

( )

( )

( )

( )

263


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.33. Sizce, mezunlarınızın izlenmesi ne derece gereklidir?................................................……..

( )

( )

( )

( )

( )

2.34. Döner sermaye uygulaması okulunuzun çalışma şartlarına ne derece uymaktadır?......…

( )

( )

( )

( )

( )

2.35. Okulunuzdaki meslek dersleri öğretmen sayısı, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yürütülmesi için ne derece yeterlidir?...............................…

( )

( )

( )

( )

( )2.36. Okulunuzdaki kültür dersleri öğretmen sayısı,

eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yürütülmesi için ne derece yeterlidir?.....…………………..

( )

( )

( )

( )

( )2.37. Okulunuzdaki memur, hizmetli, teknisyen,

sayısı eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yürütülmesi için ne derece yeterlidir?........……

( )

( )

( )

( )

( )2.38. Okulunuzdaki usta öğretici sayısı eğitim ve

öğretim faaliyetlerinin yürütülmesi için ne derece yeterlidir?........…………………………

( )

( )

( )

( )

( )2.39. Okulunuz, yörenin turizm ihtiyacına ne ölçüde

uygun açılmıştır?...............................………….

( )

( )

( )

( )

( )2.40. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi /

Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi yöneticilerinin sektör tecrübesine sahip olması ne derece önemlidir?……………………………………...

( )

( )

( )

( )

( )2.41. Okulunuzun eğitim-öğretim faaliyetlerinin

yürütülmesi için Genel Müdürlüğünüz tarafından tahsis edilen ödenek ne derece yeterlidir?………………………...……………

( )

( )

( )

( )

( )

264

BÖLÜM – 3

GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLER

Açıklama: Bu anket formunda yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli

ara kademe insan gücü ihtiyacının karşılanmasında ve Millî Eğitim Bakanlığı’nın

sağladığı turizm eğitimine ilişkin görüş ve önerileriniz varsa lütfen belirtiniz.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Teşekkür Ederiz



265

T.C.


(METARGEM)


ARAŞTIRMASI

Form-4 (MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENİ)

ANKARA-1999

266

Sayın Öğretmenim;

Bakanlığımızca, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü

ihtiyacını tespit etmek, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi ile Anadolu

aşçılık meslek lisesinde verilen turizm eğitimi konusunda genel bir değerlendirme

yapmak ve bu eğitimin geliştirilmesi için alınacak önlemleri belirlemek amacıyla

bir araştırma yapılmaktadır. Bu konu hakkında okul yöneticisi, öğretmen,

öğrenci, işletme yöneticisi, turizm eğitimi veren okullardan mezun olup halen

çalışanlar ile bu okullardan mezun olmayıp sektörde çalışanların görüş ve

değerlendirmelerinin alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.








Kasım, 1999

METARGEM

ARAŞTIRMA GRUBU

267

BÖLÜM – I

KİŞİSEL BİLGİLER Açıklama: Bu bölümde kendinize ait olan kişisel bilgileri belirtmeniz istenmektedir. Görüşlerinize uyan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine çarpı (X) işareti koyunuz. 1.1. Cinsiyetiniz

1 ( ) Bay 2 ( ) Bayan 1.2. Yaşınız (Lütfen belirtiniz)…………………………. 1.3. Görev yaptığınız okulun bulunduğu yer

1 ( ) Antalya 2 ( ) Alanya (Antalya) 3 ( ) Ankara 4 ( ) Kuşadası(Aydın)




1.4. Meslekî kıdeminiz


1.5. Görev yaptığınız okul

1 ( ) Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 2 ( ) Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi

1.6. Mezun olduğunuz ortaöğretim kurumu

1 ( ) Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 2 ( ) Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi 3 ( ) Genel lise / Diğer Meslek Lisesi 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).............................................……...

1.7. Mezun olduğunuz yüksek öğrenim kurumu ve bölümünüzü aşağıdaki tabloda

belirtiniz. Üniversite Fakülte/Yüksekokul Bölüm

268

1.8. Yüksekokuldan mezun olduğunuz bölüm dışında ders okutuyor musunuz?

1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır 1.9. Eğer, soru 1.8’e cevabınız EVET ise branşınız dışında ders okutmanızın nedeni

nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) Mezun olduğum bölümün okulumda olmaması 3 ( ) Mezun olduğum bölümle ilgili yeterli ders saati olmaması 4 ( ) Mezun olduğum bölüm dışında bir bölüme atanmam 5 ( ) Girdiğim derslerin ek branşım olması 6 ( ) Girdiğim derslerin yeterli branş öğretmeninin olmaması 7 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)....................................................................................

1.10. Hizmet içi eğitim alma durumunuz

1 ( ) Branşımla hem ilgili hem de ilgisiz hizmet içi eğitim aldım 2 ( ) Branşımla ilgili hizmet içi eğitim aldım 3 ( ) Branşımla ilgisiz hizmet içi eğitim aldım 4 ( ) Hizmet içi eğitim almadım

1.11. Turizm alanı ile ilgili hizmet içi eğitim ihtiyacı duyduğunuz (kurs, seminer vb.)

konuları belirtiniz.

1……………………………………………………………………………………. 2………………………………………………………………………………..…… 3………………………………………………………………………………..……

1.12. Turizm sektöründe meslekî deneyiminiz var mı?

1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır 1.13. Eğer, soru 1.12’ye cevabınız EVET ise deneyiminizin süresi ne kadardır?

1 ( ) 1 Yıldan az 2 ( ) 1-3 Yıl 3 ( ) 4-6 Yıl 4 ( ) 7 Yıl ve daha fazla

1.14. Meslek dersleri öğretmenlerinin okulunuza atanmasında, aşağıdaki yöntemlerden

hangisi uygulanmalıdır? 1 ( ) Mevcut sistem devam etmelidir 2 ( ) Personel Genel Müdürlüğü tarafından, meslek dersleri öğretmenleri

branşlarına nokta tayini ile atanmalıdır 3 ( ) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından mülakatla seçilerek atanmalıdır 4 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)...................................

269

1.15. Okulunuza, öğrenci seçme ve yerleştirmede aşağıdaki yöntemlerden hangisi uygundur?

1 ( ) Mevcut sistem devam etmelidir 2 ( ) İlköğretim diploma notuna göre seçilmelidir 3 ( ) Öğrenciler sadece mülakatla seçilmelidir 4 ( ) Bağımsız bir merkezî yerleştirme sınavı sonucunda yapılacak mülakat ile alınmalıdır 5 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)......................................................................

1.16. İşletmelerde yapılan beceri eğitiminde karşılaşılan sorunlar var mı?


1.17. Eğer soru 1.16’ya cevabınız EVET ise sizce sorunlar nelerdir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?



benzeşmemesi 7 ( ) İşletmelerce, öğrencilerin özlük haklarının korunmasına özen gösterilmemesi 8 ( ) Öğrencilerin işyeri disiplinine uyum sağlamakta güçlük çekmeleri 9 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)................................................................................... 1.18. Öğrencilerin, işletmelerde yaptığı beceri eğitiminde, işyeri çalışma disiplinine

ilişkin sorunlar hakkındaki görüşünüz nedir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?

1 ( ) Hiçbir sorun yaşanmamaktadır 2 ( ) İşletme yetkilileri ile ilgili sorunlar vardır 3 ( ) İşyerindeki çalışanlarla ilgili sorunlar vardır 4 ( ) Öğrencilerin kılık kıyafet, sigara içme vb. kötü alışkanlıklarından dolayı

yaşanan sorunlar vardır 5 ( ) İşyerindeki araç-gereçlerin itinalı kullanılmaması sebebiyle yaşanan sorunlar

vardır 6 ( ) Öğrencilerin devamsızlıklarından kaynaklanan sorunlar vardır 7 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz).................................................................................

1.19. Anadolu Otelcilik ve Turizm / Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi ile ilgili meslekî bilgi ve

becerilerin öğrencilere öğretilmesinde, sizce aşağıdaki seçeneklerden hangisi uygundur? 1 ( ) Tüm meslekî teorik bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)....................................................................................

270


Açıklama : Bu bölümde sizden gözlem ve tecrübelerinize dayalı olarak, turizm

eğitimini değerlendirmeniz beklenmektedir. Değerlendirmenizi her ölçütün hizasındaki parantezlerin birisinin içerisine çarpı (X) işareti koyarak belirtiniz.


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.1. Yüksek öğrenimde aldığınız meslekî bilgiler ders programlarını uygulamada ne ölçüde yeterli olmaktadır?......................................….

( )

( )

( )

( )

( )

2.2. Yüksek öğrenimde kazandığınız meslekî beceriler ders programlarını uygulamada ne ölçüde yeterli olmaktadır?….......................….

( )

( )

( )

( )

( )

2.3 Yüksek öğrenimde yaptığınız öğretmenlik uygulaması, meslekî bilginize ne derece katkı sağladı?....…………….....................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.4. Yüksek öğrenimde yaptığınız öğretmenlik uygulaması, meslekî becerinize ne derece katkı sağladı?………........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.5. Yüksek öğrenimde yaptığınız öğretmenlik uygulaması, formasyon açısından ne derece faydalı oldu?……….........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.6. Mesleğinizi geliştirmek ve gelişen teknolojiye uyum sağlamak için seminer, kurs vb. uygulamalara katılmanız ne derece gereklidir?

( )

( )

( )

( )

( )

2.7. Okulunuzda öğrencilere, bilgi, beceri ve tutumlarını çok yönlü geliştirme imkânı ne ölçüde verilmektedir?......................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.8. Okulun bünyesinde bulunan tesisler (uygulama oteli, mutfak vb.), öğretim yaptırdığınız alanla ilgili meslekî uygulamalar için ne derece uygundur?..........……………...

( )

( )

( )

( )

( )

271


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.9. Okulunuzda okutulan meslek dersleri ders programları, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını karşılamaya ne ölçüde uygundur?.......................................….

( )

( )

( )

( )

( )

2.10. Hazırlık sınıfında verilen yabancı dil derslerinin, okutulmakta olan programların öğrenilmesine ne derece katkısı olmaktadır?.………………………………….

( )

( )

( )

( )

( )

2.11. Okulunuzda, yabancı dille eğitim yerine, yoğunlaştırılmış yabancı dil öğretimi verilmesi ne derece gereklidir?........................

( )

( )

( )

( )

( )

2.12. Okulunuzda verilen yabancı dil eğitimi pratik uygulamalarda ne derece yeterlidir?…………

( )

( )

( )

( )

( )

2.13. Okulunuzda, meslek derslerinin yabancı dille verilmesi ne derece gereklidir?................

( )

( )

( )

( )

( )

2.14. Okulunuzda, öğrenciler ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda bölümlere ne ölçüde yönlendirilmektedir?............................

( )

( )

( )

( )

( )

2.15. Okulunuzda, öğrencilere ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda ders seçme imkânı ne ölçüde verilmektedir?.................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.16. Okulda öğrenciler, ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak iş hayatına ne ölçüde hazırlanmaktadır?.........…...............................

( )

( )

( )

( )

( )

2.17. Okulda öğrenciler ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olarak yükseköğretime ne ölçüde hazırlanmaktadır?............................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.18. Okulunuzda uygulanan öğretme-öğrenme yöntemleri (ders anlatımı, ödev, laboratuar uygulamaları vb.), öğrenciyi öğrenmeye ne ölçüde teşvik etmektedir?...........................….

( )

( )

( )

( )

( )

272


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.19. Öğrencilerin sınıf içi öğrenme etkinliklerine katılmasına ne ölçüde fırsat verilmektedir ?....

( )

( )

( )

( )

( )

2.20.

Öğrencilere rehberlik hizmeti düzenli olarak ne ölçüde verilmektedir?….............................

( )

( )

( )

( )

( )

2.21. Okulunuzda, öğrencilerin sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılımı ne ölçüde sağlanmaktadır?……………………………

( )

( )

( )

( )

( )

2.22. Yönetici ve öğretmenler, öğrencilerin sorunlarıyla (ailevi, kişisel vb.) ne derece ilgilenmektedir?.........………………………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.23. Okulunuzun fizikî yapısı, okulun eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine ne ölçüde imkân vermektedir?.........................

( )

( )

( )

( )

( )

2.24. Okulunuzda, branşınız ile ilgili araç ve gereçler, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için ne ölçüde yeterli olmaktadır?......................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.25. Okulunuzda bulunan eğitim araçları, öğrencilerin kullanımına ne ölçüde sunulmaktadır?………………………………

( )

( )

( )

( )

( )

2.26. Beceri eğitimi yapılan işletmede eğitimden sorumlu personel, öğrencilerin meslekî becerileri kazanmasına ne derece yardımcı olmaktadır?…………………………………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.27. Beceri eğitimi yapılan işletmelerde, öğrencilerin mesleğinin gerektirdiği işlerde çalışmasına ne derece imkân verilmektedir?..

( )

( )

( )

( )

( )

2.28. Öğrencilerin, işletmede kazandığı beceriler, okulda aldığı bilgilerle ne derece ilişkilidir?...

( )

( )

( )

( )

( )

273


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.29. Öğrencilerin beceri eğitimi aldığı işletmelerdeki eğitim imkânları, meslekî becerileri kazanabilmeleri için ne derece yeterlidir?…………………………………….

( )

( )

( )

( )

( )

2.30. Öğrencilerin beceri eğitimi aldığı işletmede, meslekî becerileri kazanabilmesi için uygulanan yöntemler ne derece uygundur?.....

( )

( )

( )

( )

( )

2.31.

Öğrencilerin işletmede aldığı beceri eğitimine ilişkin raporlar okula ne ölçüde düzenli olarak iletilmektedir?......................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.32. Okulunuz mezunlarının turizm sektöründe iş bulabilmeleri, diğer okul mezunlarına göre ne derece kolay olmaktadır?...........................…..

( )

( )

( )

( )

( )

2.33. Sizce, mezunlarınızın izlenmesi ne derece gereklidir?........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.34. Döner sermaye uygulaması okulunuzun çalışma şartlarına ne derece uymaktadır?........

( )

( )

( )

( )

( )

2.35. Okulunuz, yörenin turizm ihtiyacına ne ölçüde uygun açılmıştır?..................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.36 Alanınızda atanacak öğretmenlerin sektör tecrübesine sahip olması ne derece önemlidir?……………………………………

( )

( )

( )

( )

( )

2.37 Yararlandığınız meslek dersleri ders kitapları günün koşullarına ne derece uygundur?……..

( )

( )

( )

( )

( )

2.38 Yararlandığınız meslek dersleri ders kitapları ne derece anlaşılabilir düzeydedir?………….

( )

( )

( )

( )

( )

2.39 Turizm sektöründe kullanılan bilgisayar paket programlarının müfredatta yer alması ne derece gereklidir?…………………………

( )

( )

( )

( )

( )

274

BÖLÜM – 3

GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLER Açıklama: Bu anket formunda yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli



…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

Teşekkür Ederiz



275

T.C.


(METARGEM)


ARAŞTIRMASI

Form-5 (ÖĞRENCİ)

ANKARA-1999

276

Sayın Öğrencimiz,

Bakanlığımızca, turizm sektörünün nitelikli ara kademe insan gücü ihtiyacını

tespit etmek, Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi ile Anadolu aşçılık meslek

lisesinde verilen turizm eğitimi konusunda genel bir değerlendirme yapmak ve bu

eğitimin geliştirilmesi için alınacak önlemleri belirlemek amacıyla bir araştırma

yapılmaktadır. Bu konu hakkında okul yöneticisi, öğretmen, öğrenci, işletme

yöneticisi, turizm eğitimi veren okullardan mezun olup halen çalışanlar ile bu

okullardan mezun olmayıp sektörde çalışanların görüş ve değerlendirmelerinin

alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.








Kasım, 1999

METARGEM

ARAŞTIRMA GRUBU

277


Açıklama: Bu bölümde kendinize ait olan kişisel bilgileri belirtmeniz istenmektedir. Görüşlerinize uyan seçeneğin yanındaki parantezin içerisine çarpı (X) işareti koyunuz. 1.1 . Cinsiyetiniz

1 ( ) Erkek 2 ( ) Kız

1.2 . Okulunuzun bulunduğu yer

1 ( ) Antalya 2 ( ) Alanya (Antalya) 3 ( ) Ankara 4 ( ) Kuşadası (Aydın)




1.3 . Okulunuzun türü 1 ( ) Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi 2 ( ) Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi

1.4 . Öğrenim gördüğünüz alan

1 ( ) Önbüro 3 ( ) Servis 5 ( ) Seyahat Acenteciliği 2 ( ) Mutfak 4 ( ) Kat Hizmetleri 6 ( ) Aşçılık

1.5 . Öğrenim gördüğünüz sınıf

1 ( ) 10. Sınıf 2 ( ) 11. Sınıf

1.6 . Okulunuzu tercih etmenizin en önemli sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

1 ( ) Yabancı dil ağırlıklı eğitim yapılması 2 ( ) Mezunlarının turizm sektöründe kolay iş bulabilmesi 3 ( ) Mezunlarının turizm sektöründe tatminkar ücret almaları 4 ( ) Yapmak istediğim mesleğin eğitiminin bu okulda veriliyor olması 5 ( ) Ailemin turizm sektöründe çalışıyor olması 6 ( ) Başka bir Anadolu lisesini kazanamamış olmam 7 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)...................................................................................

278

1.7. Okulunuzu tercih etmenizde en fazla kim etkili oldu?

1 ( ) Kendim 2 ( ) Ailem / Akrabalarım 3 ( ) Öğretmenlerim 4 ( ) Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi / Anadolu aşçılık meslek lisesi

mezunları 5 ( ) Arkadaşlarım 6 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz).................................................................................

1.8. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesine / Anadolu Aşçılık Meslek Lisesine kayıt olmadan önce bu okullar hakkında bilgi düzeyiniz nasıldı?

1 ( ) Oldukça bilgim vardı 2 ( ) Yeteri kadar bilgim vardı 3 ( ) Çok az bilgim vardı 4 ( ) Bilgi sahibi değildim

1.9. Mezuniyet sonrası hedefiniz nedir?

1 ( ) Alanımla ilgili bir yüksek öğrenim kurumuna devam etmek 2 ( ) Alanım dışında bir yüksek öğrenim kurumuna devam etmek 3 ( ) Alanımla ilgili bir işyerinde çalışmak 4 ( ) Alanım dışında bir işyerinde çalışmak 5 ( ) Henüz bir planım yok

1.10. Okulunuzu başkalarına da tavsiye eder misiniz?

1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır 1.11. Okuduğunuz bölümü başkalarına da tavsiye eder misiniz?

1 ( ) Evet 2 ( ) Hayır 1.12. İşletme beceri eğitiminizi nerede yapıyorsunuz?

1 ( ) Okulun bünyesinde bulunan tesislerde (uygulama oteli, mutfak vb.) 2 ( ) Okulun bulunduğu yerleşim merkezindeki (il/ilçe) bir işletmede 3 ( ) Okulun bulunduğu yerleşim merkezi (il/ilçe) dışındaki bir işletmede

1.13. İşletmede gördüğünüz beceri eğitimi sırasında karşılaştığınız sorunlar var mı?


279

1.14. Eğer soru 1.13’e cevabınız EVET ise sizce bu sorunlar nelerdir (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz)?



benzeşmemesi 7 ( ) İşletmelerce, öğrencilerin özlük haklarının (ücret, izin vb.) korunmasına

özen gösterilmemesi 8 ( ) Diğer (Lütfen Belirtiniz)...................................................................................

1.15. Turizm sektörü için ara kademe eleman yetiştirilmesinde aşağıdaki önerilerden sizce hangisi uygundur?

1 ( ) Tüm meslekî teorik, bilgi ve beceriler meslek okullarında öğretilmeli 2 ( ) Meslekî teorik bilgiler okulda, meslekî beceriler işyerinde öğretilmeli 3 ( ) Meslek alanı ile ilgili tüm teorik bilgi ve beceriler işletmelerde öğretilmeli 4 ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz)....................................................................................

280


Açıklama: Bu bölümde Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek ve Anadolu

Aşçılık Meslek Liselerinde verilen eğitime yönelik görüşlerinizi belirtmeniz istenmektedir. Görüşlerinize uyan seçeneğin altındaki parantezin içerisine çarpı (X) işareti koyunuz. Lütfen her madde için yalnızca tek seçenek işaretleyiniz.


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.1. Hazırlık sınıfında verilen yabancı dil derslerinin, okutulmakta olan programların öğrenilmesine ne derece katkısı olmaktadır?.

( )

( )

( )

( )

( )

2.2.

Okulunuzda, yabancı dille eğitim yerine yoğunlaştırılmış yabancı dil öğretimi verilmesi ne derece gereklidir?......................

( )

( )

( )

( )

( )

2.3. Okulunuzda verilen yabancı dil eğitimi pratik uygulamalarda ne derece yeterlidir?…

( )

( )

( )

( )

( )

2.4. Okulunuzda, meslek derslerinin yabancı dille verilmesi ne derece gereklidir?..............

( )

( )

( )

( )

( )

2.5. Okulunuzda, matematik ve fen grubu derslerinin yabancı dille verilmesi ne derece uygundur?...........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.6.

Öğrenim gördüğünüz lisede, ilgi, istek ve yetenekleriniz doğrultusunda okuduğunuz bölüme ne ölçüde uygun yönlendirildiniz?....

( )

( )

( )

( )

( )

2.7. Size ilgi, istek ve yetenekleriniz doğrultusunda ders seçme imkânı ne ölçüde verilmektedir?.....…………………………...

( )

( )

( )

( )

( )

2.8. Okulunuzda sizlere, bilgi, beceri ve tutumunuzu çok yönlü geliştirme imkânı ne ölçüde verilmektedir?.....................................

( )

( )

( )

( )

( )

281


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.9.

Okulunuzda okutulan meslek dersleri ders programları, turizm sektörünün nitelikli ara kademe eleman ihtiyacını karşılamaya ne ölçüde uygundur?...........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.10. Okulunuz sizleri ilgi, istek ve yeteneklerinize uygun olarak iş hayatına ne ölçüde hazırlamaktadır?.................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.11. Okulunuz sizleri ilgi, istek ve yeteneklerinize uygun olarak yükseköğretime ne ölçüde hazırlamaktadır?

( )

( )

( )

( )

( )

2.12. Okulunuzda uygulanan öğretme-öğrenme yöntemleri (ders anlatımı, ödev, laboratuar uygulaması vb.) sizi öğrenmeye ne ölçüde teşvik etmektedir?..........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.13.

Okulunuzda, sınıf içi öğrenme etkinliklerine (soru sorma, cevap verme,konu anlatma vb.) katılmanıza ne ölçüde fırsat verilmektedir?...

( )

( )

( )

( )

( )

2.14. Okulda karşılaştığınız öğrenme güçlüklerinin çözümlenmesinde size ne ölçüde yardımcı olunmaktadır?.....................

( )

( )

( )

( )

( )

2.15. Okulunuzda size rehberlik hizmeti ne ölçüde düzenli olarak verilmektedir?........….......….

( )

( )

( )

( )

( )

2.16. Okulunuzda, öğrencilerin sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılması ne ölçüde sağlanmaktadır?.............................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.17. Yönetici ve öğretmenleriniz karşılaştığınız sorunlarla (ailevi, kişisel vb.) ne derece ilgilenmektedir?.........………………………

( )

( )

( )

( )

( )

2.18.

Okulunuzda, branşınız ile ilgili araç ve gereçler, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için ne ölçüde yeterli olmaktadır?....................................................

( )

( )

( )

( )

( )

282


Ö L Ç Ü T L E R

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

az

Hiç

2.19. Okulunuzun fizikî yapısı, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini ne ölçüde başarılı kılmaktadır?……..............................

( )

( )

( )

( )

( )

2.20.

Beceri eğitimi aldığınız işletmede, mesleğinizin gerektirdiği işlerde çalışmanıza ne derece imkân verilmektedir?.....................

( )

( )

( )

( )

( ) 2.21. Beceri eğitimi aldığınız işletmede bulunan

eğitim sorumluları, meslekî becerileri kazanmanıza ne derece yardımcı olmaktadır?…………………………………

( )

( )

( )

( )

( ) 2.22. Beceri eğitimi aldığınız işletmedeki eğitim

imkânları, meslekî becerileri kazanabilmeniz için ne derece yeterlidir?…..

( )

( )

( )

( )

( )

2.23. Beceri eğitimi aldığınız işletmede, meslekî becerileri kazanabilmeniz için uygulanan yöntemler ne derecede uygundur?...…..........

( )

( )

( )

( )

( )

2.24. Okulda aldığınız bilgiler, işletmedekazandığınız becerilerle ne derece ilişkilidir?.

( )

( )

( )

( )

( )

2.25. Okulunuzun bünyesinde bulunan tesisler (uygulama oteli, mutfak vb.) öğrenim gördüğünüz alanla ilgili meslekî uygulamalar için ne derece uygundur?..........

( )

( )

( )

( )

( ) 2.26. Okulunuz, yörenin turizm ihtiyacına ne

ölçüde uygun açılmıştır?................................

( )

( )

( )

( )

( ) 2.27. Okulunuzda bulunan eğitim araçları,

öğrencilerin kullanımına ne ölçüde sunulmaktadır?.................…………………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.28. Yararlandığınız meslek dersleri ders kitapları günün koşullarına ne derece uygundur?…………………………………..

( )

( )

( )

( )

( )

2.29. Yararlandığınız meslek dersleri ders kitapları ne derece anlaşılabilir düzeydedir?.

( )

( )

( )

( )

( )

283

BÖLÜM – 3

GENEL GÖRÜŞ ve ÖNERİLER Açıklama: Bu anket formunda yer almayan, ancak turizm sektörünün nitelikli



…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Teşekkür Ederiz



285

TURİZM SEKTÖRÜNÜN İNSANGÜCÜ İHTİYACI VE

TURİZM EĞİTİMİ ARAŞTIRMASI

ANKET UYGULAMASI İŞLETME RANDEVU ÇİZELGESİ

İLİ : İLÇESİ : OKUL ADI : ANKET UYGULAMA TARİHİ :

Form - 7

Sıra No

Tarih Saat İşletme Adı ve Adresi İşletme Yöneticisinin Adı

Koordinatör Öğretmenin Adı

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14 Not : Randevu tarihleri anket uygulama tarihleri dikkate alınarak belirlenecektir.

Okul Müdürü Adı ve Soyadı İmza

METARGEM - 6. ASO DÖSE İşletmesi Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No: 109 Kat:1-2-3 06570 Maltepe-ANKARA Tel : 231 02 89-90 230 27 45 Faks : 230 27 50 – 231 55 43 E-mail: [email protected]

ISBN : 975-11-2073-X

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Meslekî ve Teknik Eğ ştı ... · T.C. MİLLÎ EĞİTİM...

Documents

Transcript of T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Meslekî ve Teknik Eğ ştı ... · T.C. MİLLÎ EĞİTİM...