TARĠHĠ GELĠġĠM VE UYGULAMALARI

KIZILCAHAMAM, 27-29 EYLÜL 2013

DR. Z. IġIL BĠRKAN

ANESTEZĠYOLOJĠ VE REANĠMASYON UZMANI

SUNUM ĠÇERĠĞĠ: Tanım

Antik dönemlerde müzikle tedavi

Ortaçağ Avrupası’ nda müzikle tedavi

XX. yüzyıla kadar Avrupa’ da müzikle tedavi

Türk- İslam medeniyetinde müzikle tedavi

Makamlar ve etkili oldukları hastalıklar

Günümüzde müzik terapi ile ilgili gelişmeler

Nörofizyoloji

Kullanım alanları

Olası yan etki ve komplikasyonlar

Kullanıldığı ülkeler

Z. I. B.

MÜZİKLE TEDAVİ:

Bir kişi veya grubun fiziksel, duygusal, sosyal ve

kognitif ihtiyaçlarını karşılamak üzere gereksindiği

iletişim, ilişki, öğrenme, ifade, mobilizasyon, organizasyon ve diğer ilgili terapötik öğeleri

geliştirmek ve artırmak için müziğin ve/ veya

müzikal elemanların ( ses, ritm, melodi ve harmoni) eğitimli bir müzik terapisti tarafından

tasarlanarak kullanılmasıdır. Dünya Müzik Terapi Federasyonu

Z. I. B.

Pisagor’a göre melodi, sonlu ile sonsuzun

birlikteliğidir. Bu alemde her şey musikileştirilmiş

ve bir ahenkten ibarettir.

Pisagor ( M. Ö. 585- 500), müzik teorilerinin ve

müzikle hastalık tedavisinin ilk bilimsel

kurucularındandır. Günümüzde ‘ Pisagor gamı’ denilen beşli gam sistemini tanımlamıştır.

Z. I. B.

ANTĠK DÖNEMLERDE MÜZĠKLE TEDAVĠ

Müzikle tedavi tarihi, tıp tarihi kadar geriye

gitmektedir.

Eski Yunan mitolojisinde güzel lir çalmasıyla tanınan

Apollon, hem müziğin hem de hekimliğin tanrısı sayılırdı.

Pisagor’ a göre vücutta harmoninin bozulduğu durumlarda, seslerin harmonisi olan müzik, en iyi

devadır.

Z. I. B.

Z

Tıbbın babası sayılan Hipokrat’ a göre, diğer tedavi

yöntemlerinin faydasız kaldığı durumlarda

müziğin denenmesi önemliydi.

Sokrat’ ın öğrencisi olan Platon ( Eflatun), M. Ö. 400

yıllarında müziğin ahenk ve ritmle ruhun derinliklerine etki ederek kişiye bir hoşgörü ve

rahatlık verdiğini belirtmiştir.

Z. I. B.

Z. I. B.

Antik Yunan’ da müziğin kullanım alanları:

Epilepsi

Depresyon, sıla hastalığı- melankoli

Mani, histeri

Somnambulizm

Letarji, katatoni

Felç, afazi, korea, tarantizm

Kuduz, veba, kızamık ve çeşitli ateşli hastalıklar

Gut

Romatizma ve çeşitli ağrılar

Z. I. B.

M. Ö. 9. yüzyılda yaşamış olan Homeros’ un

yazdığı Odyssiea’ da müziğin kanamaya iyi geldiği iddia edilir.

Anatomi ve fizik bilgini Gallen, müziğin akrep ve böcek sokmalarına karşı bir panzehir olduğunu

söyler.

Athennoaops, hasta bölgenin üzerinde çalgı

çalarak ağrıyı geçirmekteydi.

Z. I. B.

Aristidis, Teofrates, Platon, Asclepiades,

Xenocrates, Cicero ve Celcus musiki ile akıl hastalıklarını tedavi etmişlerdir.

Homere, ameliyatlarda müzik kullanmış ve başarılı olmuştur.

Platon, sağırlığın tedavisinde trampet kullanmakla ünlüdür.

Z. I. B.

‘İnsan ıstırabını dindirmek, bir şarkıyı kullanabilme

olanağı ile bağlantılıdır.’

Eski bir Yunan atasözü

Z. I. B.

Eski Yunan tanrısı Heros Asklepios, hekimlik tanrılığına yükselince, Bergama’ya da bir

asklepion kurdurmuştur. Buralar bilinen ilk

hastanelerdir. Kapılarında ‘ Buraya ölüm giremez’ yazar. Yazıtlardan öğrendiğimize göre, buralarda

telkin, fizyoterapi, müzik terapi yöntemleri birlikte

kullanılmaktaydı.

Z. I. B.

Sami bir kavim olan ibraniler’ in, bazı kaynaklara

göre, Sümer ve Hitit müziklerinden faydalandıkları bilinmektedir. Hz. Davud ( M. Ö. 1055 - 974),

Kral Saul’ ün cinnetini çeng ( arp) çalarak

iyileştirmiştir.

Z. I. B.

Eski Mısır’ da müzik, sanatların en gizlisidir. İnsanların

sezgisinin uyanması için müzik yardımcıdır. Her

asırda mistik törenlerde kullanılmıştır.

Kahire’ nin büyük hastanesinde ameliyat öncesi

müzik dinletilerek hastalara güç kazandırıldığına inanılırdı.

Bir papirüste görüldüğü üzere V. Hanedan’ dan bir Mısır kraliçesi, gebeliği sırasında çok hastalanmış

ve beş dişi tanrı beş musikişinas kız kılığına girip

yanına gelerek onu tedavi etmişlerdir.

Z. I. B.

Eski Çin’ de gür ses veren ‘ lo’ isimli bir gongun kötü ruhları ve cinleri hastanın yanından kaçırdığına

inanılırdı.

Z. I. B.

‘ Böylece müzik yapıldığı zaman, kişiler arası

ilişkiler düzelir, gözler parlak, kulaklar keskin olur. Kanın hareketi ve dolanımı sakinleşir. Görenekler

değişir, dünyada her şey bir düzen içinde olur.

Müzik, tonların bir verimidir. Kökeni, dış etkenlerin beyine olan etkisidir. Neşeli sesler, ince ve

yavaştır, ruha rahatlık verir. Sevinç dolu sesler,

yüksek ve dağılıcıdır. Öfkeli sesler, korkunç ve kabadır. Saygı taşıyan sesler, doğru ve

gösterişsizdir. Sevgi gösteren sesler, yumuşak ve

ahenklidir. Ancak sesin bu altı özelliği, doğal değildir, dış etkenlerle meydana gelir. Müzik,

ahenkle süslenir, iyi ruhlara yönelir.’

Konfiçyüs Z. I. B.

ORTAÇAĞ AVRUPASI’ NDA MÜZĠKLE TEDAVĠ

Ortaçağda dinin etkisiyle oluşan skolastik düşünce,

Avrupa’ da karanlık bir dönem başlatmıştır. Bu

dönemde ancak Türk- İslam bilim adamlarının

etkisiyle antik dönem bilgi birikimine

ulaşabilmişlerdir. Müzik terapi örnekleri sınırlıdır.

Serras’ın 1742’ de yayınladığı kitaba göre tarantizm

İtalya’ da müzikle tedavi edilmiştir. Bu amaçla

bestelenen özel musiki, diğer böcek ısırıklarında

da kullanılmaktaydı. 2- 3 gün aralıksız ‘katharsis’

hali gelişene kadar süren seanslardı.

Z. I. B.

Zamanla müzik, ruhi bir tedavi aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Protestanlığın kurucusu Luther, iyi bir müzisyendi ve müziği Tanrı’ nın bir hediyesi olarak kabul ederdi.

Z. I. B.

XX. YÜZYILA KADAR AVRUPA’ DA MÜZĠKLE TEDAVĠ

Ġngiltere:

Dr. R. Brocklesby, Londra 1749 basımı eserinde,

hastalık seyrinde eski ve modern müziğin etkilerini

incelemiştir.

Dr. R. Clay, ‘ The Alternative: A Study in

Psychology’, Londra 1882 basımı eserinde,

müziğin elemanlarından armoni, ritm, melodi gibi

unsurların birer terapi faktörü olduğunu, bunun

hastaya yeni bir güç ve gözle görülür bir iyileşme

getirdiğini söyler.

Z. I. B.

‘ La Gilda de Saint Cecile’ ( İnsanlığa Hizmet Cemiyeti)

adlı kuruluş, İngiltere’ de hastalara gece gündüz

müzik çalan hastabakıcılar yetiştirdi. Müziğin etkisiyle

hastaların ağrılarının azaldığı, ateşlerinin düştüğü

gözlemlendi. Uykusuzluk hastalığı için müzik kutusu iyi

sonuçlar verdi.

Ayrıca, Shakespeare’ in 1595’ de yazdığı ‘ Kral Richard’

adlı eserinde de müziğin ruh hastalıkları üzerindeki

etkisine değinilmiştir.

Z. I. B.

Fransa:

Quarin, müzik ile iyileşmiş bir epilepsi hastasından söz eder. Her nöbet başlangıcında müzik

tekrarlanarak kasılmalar önlenmiştir.

Arles’ in hekimi Pomme, müzik aracılığıyla histeri

nöbetlerini iyileştirdiğini anlatır.

Laurent, 1840’da hipokondriakların ve

monomanilerin tedavisinde müziği kullanmıştır.

Z. I. B.

Marguet ( 1769) ‘ Nabzı İyi Anlamak İçin Tek

Yöntem’ adlı eserinde melankoliyi tedavi etmek

için basit, ruhu okşayan bir müziğe başvurulması gerektiğini söyler. Ona göre müzik, işitme ve diğer

duyu sinirlerini uyararak ağırlaşmış ruhu

uyandırmaktadır.

Dr. Beronotise ve ark. ları, müziğin tedavide dikkatli

kullanılması gerektiğini, aksi takdirde hastalığın şiddetlenme tehlikesi olduğunu söylemişlerdir.

Z. I. B.

14. yüzyıldan itibaren müzik, Fransa’ da akıl

hastalıklarında kullanılmıştır. Müzik terapileri

sırasında hastalar tarafından bestelenen eserler

de çalınmıştır. Yazarların kimileri yararlı olduğu

görüşündeyken, kimileri de nekahatteki hastaya

yardımcı olduğunu belirtmişlerdir.

Savaşlarda uzuvlarını kaybeden askerlerin fantom

ağrıları için de müzik, tedavi de kullanılmıştır.

Z. I. B.

TÜRK- ĠSLAM MEDENĠYETĠNDE MÜZĠKLE TEDAVĠ

Türklerde en az 6000 yıldan beri süregelen bir müzik tarihinden bahsedilmektedir.

M. Ö. 8. yy.da dümbelek, düdük, çeng çeşitleri, bağlama ve vurmalılar alt sınıfından gong ve çan

Ortaçağda kase, tas, levha biçimli aletler,

Yeniçağda fincan, saz, şişe,

Sonraki dönemlerde parmak zili, kaşık, kayrak

kullanılagelmiştir.

Mehter takımında kullanılan çevgan, M. Ö. 1134’ den beri bilinmektedir. Davul, en yaygın kullanılan ilan ve işaret aletidir.

Z. I. B.

Anadolu’ ya yerleşen Oğuzlar’ ın müziği, şaman müziğine kaynak gösterilmektedir.

( M.Ö. 3000- 2000 )

Şamanların davulu, Kırgız Türklerinde ise baksıların kopuzu, sihir ve tedavide kullandıkları ve bu kişilerin de kutsal sayıldıkları bilinmektedir.

Baksı ve şamanlar, müzik, şiir ve dansla hastalarını iyileştirmeye çalışmışlardır.

Z. I. B.

M. Ö. yıllarda Çin’ e inen Türkler’ in oradaki müziği

de etkiledikleri yönünde bulgular vardır.

Bir oktavlık müzikal aralıkta beş ses

kullanılması ‘ pentatonizm’ olarak bilinir.

Eduart Chasannes, ‘Sur la Musique Chinoise’ adlı

eserinde bu tür müziğin Türklere ait olduğunu,

M. Ö. 370- 355’ de yaşayan Çauyen tarafından

Çinlilere telkin edilip sonraki dönemlerde

yerleştiğini belirtmektedir.

Z. I. B.

Pentatonik müzik, günümüzde:

Londra Kraliyet Müzik Terapi Okulu’ nda otistik

çocukların adaptasyonunda

Macaristan’ da çocuk eğitiminde

Çeşitli ülkelerde beyin teta dalga aktivasyonunu artırdığından konsantrasyon artırmada ve

parapsikolojik çalışmalarda

kullanılmaktadır. Z. I. B.

Asya Türk musikisi, İslamiyetle birlikte şekil değiştirmiş ve

tasavvuf müziği oluşmuştur. Başta müziğe direnç

olmakla birlikte, Halife Yezid döneminde canlanıp

Abbasiler döneminde üstün bir düzeye ulaşmıştır.

Beş seslilik, zamanla yerini sekiz sesliliğe bırakmıştır.

Klasik Türk Müziği ise pentatonik müziğin gelişimi ile

doğmuştur.

Z. I. B.

Darüşşifalarda kullanılan klasik Türk müziği makamları, zaman içinde sınıflandırılmıştır.

Bu konuda,

Zekeriya El- Razi ( 854- 932),

Ebu- Bekir Razi ( 865- 925),

Farabi ( 870- 950),

İbn-i Sina ( 980- 1037),

Hasan Şuuri ( 17. yy),

Hekimbaşı Gevrekzade Hafız Hasan Efendi ( 1727- 1801)

yazıları ile günümüze kadar ulaşmışlardır.

Z. I. B.

MAKAMLAR VE ETKİLİ OLDUKLARI HASTALIKLAR

Makamların etkileri, hastalıklara, gezegenlere,

haftanın günlerine, günün saatlerine hastanın kişiliğine ve milliyetine göre sınıflandırılmıştır.

Z. I. B.

RAST MAKAMI:

Felç illetine devadır, insana sefa yani neşe ve huzur duygusu verir.Güneş iki mızrak boyu yükselince uygulanır. Kemik ve beyin üzerine etkilidir. Düşük nabzın yükselmesine neden olur. Heyecanı artırır. Uyumayı engeller, iç huzur ve rahatlık verir. Ulema meclisine etkisi fazladır.

Z. I. B.

REHAVĠ MAKAMI:

İnsana beka, yani sonsuzluk düşüncesi verir, imsak vaktinde etkilidir. Baş ağrısına ve hafakana faydalıdır. Bu makam, sofiler meclisine etkilidir. Doğuma faydalıdır. Akıl hastalıklarında kullanılır.

Z. I. B.

ZENGULE ( ZĠRGÜLE) MAKAMI:

Kalp hastalıklarının devasıdır. Uyku hali verir.Sabah ve öğlen arası etkilidir. Toprak tabiatlı, sıcak ve nemlidir. Menenjit ve beyin hastalıklarında etkilidir.Mide ve karaciğeri rahatlatır. Ruh hastalıklarının tedavisinde faydalıdır.

Z. I. B.

HÜSEYNĠ MAKAMI:

Barış, sakinlik ve rahatlık hissi verir. Sabahleyin gün

ağarırken etkilidir. Su tabiatlıdır. Güzellik, iyilik,

sessizlik ve rahatlık verir. Güven ve kararlılık duygusu aşılar. Karaciğer, kalp ve mideye iyi

gelir. Barış duygusu verir. Otistik ve spastik

rahatsızlıklarda kullanılır.

Z. I. B.

SABA MAKAMI:

Cesaret ve kuvvet verir. Su tabiatlıdır, soğuk ve nemlidir. Kalp ve ayak ağrılarına etkilidir. Gülme,

sevinç ve kahramanlık duyguları verir. Derin aşk

duygularının ifade aracıdır. Şecaat, cesaret, kuvvet ve genel rahatlık verir. Kalbe iyi gelir.

Seher vaktinde etkilidir. Ruhsal hastalıkların

iyileştirilmesinde kullanılır.

Z. I. B.

UġġAK MAKAMI:

Öğlen vakti etkilidir. Su tabiatlıdır, soğuk ve nemlidir. Gülme, sevinç, kuvvet ve kahramanlık duyguları verir. Derin aşk ve mistik duyguların ifade aracıdır. Uyku ve istirahat için faydalıdır, gevşeme hissi verir.

Z. I. B.

HĠCAZ MAKAMI:

Ateş tabiatlıdır, sıcak özellik taşır. Tevazu, yani

alçakgönüllülük verir. Yatsıdan sabaha kadar olan zamanlarda etkisi fazladır. İdrar zorluğuna

iyi gelir, cinsel yönden uyarıcıdır. Düşük nabız

atışını yükseltir. Bu makam, daha çok dervişler meclisine etki eder.

Z. I. B.

ĠSFAHAN MAKAMI:

Zihni açar, zekayı artırır, anıları tazeler. Hareket

kaabiliyeti ve güven hissi verir. Gün batarken etkilidir. Bu makam, ümera ( amirler, beyler,

seyitler) meclisine daha çok etki eder.

Z. I. B.

IRAK MAKAMI:

Har mizaçlılara, sersam ve hafakana faydalıdır. Akşamüstü etkilidir. Karakteri dişidir. Menenjit, beyin ve akıl hastalıklarında kullanılır. Lezzet verir, düşünme ve kavrama konusunda etkilidir. Korkuyu giderir.

Z. I. B.

BUSELĠK MAKAMI:

Güç ve kuvvet verir. Kuşluk vaktinde, yani güneşin

doğuşundan 45 dakika sonra etkilidir. Kuvvet ve barış duygusu verir. Kulunç, bel ve bacak

ağrılarında ve akıl hastalıklarında kullanılır.

Z. I. B.

BÜZÜRK MAKAMI:

Ateşli hastalıklara iyi gelir, zihni temizler, vesvese ve

korkuyu uzaklaştırır. Fikre yön verir. Yatsıdan sonra etkilidir. Güç kazandırır. Beyin hasarı ile

ortaya çıkan şiddetli rahatsızlıklarda kullanılır.

Z. I. B.

NEVA MAKAMI:

Lezzet ve ferahlık duygusu verir. Akşam vakti

etkilidir. Üzüntüyü giderir. Gönül okşayıcıdır. Kötü fikirleri kovar, cesaret ve yiğitlik duygusu

uyandırır. Akıl hastalıklarının tedavisinde ve buluğ

çağındaki kız çocuklarının rahatsızlıklarında kullanılır.

Z. I. B.

ACEMAġĠRAN MAKAMI:

Ateş tabiatlıdır. Kuru ve sıcak makamdır. Fecirden

kuşluk vaktine kadar etkilidir. Vücudun dengesine

yardım eder. Yaratıcılık duygusu ve ilham verir. Durgun düşünce ve duyguları canlandırır. Ağrıyı

hafifletir. Lezzet verir ve gevşemeye yardımcı

olur.

Z. I. B.

ZĠREFGENT MAKAMI:

Sırt ve eklem ağrıları ile kulunç tedavisinde

faydalıdır. Uyku zamanı etkili olur. Akıl hastalıklarının tedavisinde etkilidir. Ruhsal

rahatlama aracı olarak kullanılır.

Z. I. B.

HekimbaĢı Gevrekzade Hafız Hasan Efendi’ ye

göre çocukluk çağı hastalıklarında makamlar:

Irak makamı, menenjitte etkilidir.

Ġsfahan makamı, aklı temizler, soğuk ve ateşten

korur.

Zirefgent makamı, inme ve sırt ağrısında etkilidir,

güçlülük hissi verir.

Z. I. B.

( devam)

Rehavi makamı, her çeşit baş ağrısı, burun

kanaması, yüz felci, paraliziler ve balgamlı

hastalıklarda faydalıdır.

Büzürk makamı, beyin hastalıkları ve kramplarda

etkilidir, yorgunluk hissini giderir.

Zirgüle makamı, kalp ve beyin hastalıklarında,

menejitte, mide yanması ve karaciğer ateşinde

kullanılır.

Z. I. B.

( devam)

Hicaz makamı, üriner sistem hastalıklarında etkilidir.

Buselik makamı, kalça ve baş ağrılarıyla, göz

hastalıklarında faydalıdır.

UĢĢak makamı, ayak ağrısı ve insomniada etkilidir.

Hüseyni makamı, karaciğer ve kalp hastalıkları

tedavisiyle, nöbetler ve saklı ateşte kullanılır.

Neva makamı, buluğa erişmiş çocukların

tedavisinde, kalça ağrılarında kullanılır, neşe verir.

Z. I. B.

‘ … Tedavinin en iyi yollarından, en etkililerinden

biri, hastanın akli ve ruhi güçlerini artırmak, ona

hastalıkla daha iyi mücadele için cesaret vermek, hastanın çevresini daha iyi ve hoşa

gider hale getirmek, ona en iyi musikiyi

dinletmek ve sevdiği insanlarla bir araya getirmektir…’

İbn-i Sina

Z. I. B.

İbn- i Sina’nın etkisinde kalan Osmanlı Saray Hekimi Musa bin Hamun, Kanuni Sultan

Süleyman’ a ithaf ettiği diş hekimliğine ait Türkçe

eserinde diş hastalıklarının müzikle tedavisinden söz eder, çocukların müzikle uyutulmasını önerir.

Z. I. B.

Selçuklu ve Osmanlılar’ da en bilinen darüĢĢifalar:

Kayseri Gevher Nesibe Tıp Medresesi ( 1206)

Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası ( 1228)

Amasya Darüşşifası ( 1309)

Fatih Darüşşifası ( 1470)

Edirne Sultan II. Bayezid Darüşşifası ( 1488)

Süleymaniye Tıp Medresesi ve Şifahanesi ( 1556)

Enderun Hastanesi

Z. I. B.

XV- XVI. yy. larda Osmanlı hastane mimarisinde

mevcut olan merkezi sistem, tehlikeli hastaların tecridi, havalandırma ve müzikle tedaviyi göz

önünde tutan tasarımlardaki ileri düzeye, Batı’

da XVIII- XIX. yy. larda, hatta bazı ayrıntılar açısından ancak XX. yy. da ulaşılabilmiştir.

Z. I. B.

Klasik Osmanlı hastaneleri, XVII. yy. da Budapeşte’ den Kırım’ a, Selanik’ ten Mekke’ ye kadar bütün imparatorluk sathında faaliyette olup IV. Mehmet devrinde son parlak dönemlerini yaşamıştır.

Selçuklular döneminde de hastane- köylerin varlığından bahsedilmektedir.

Z. I. B.

GÜNÜMÜZDE MÜZĠK TERAPĠ ĠLE ĠLGĠLĠ GELĠġMELER

Müzik terapi, müzik ve onun- fiziksel, duygusal,

mental, sosyal, estetik ve spiritüel- olmak üzere tüm yüzlerini kişinin sağlığını düzeltmek veya

geliştirmek için kullanan eğitimli bir müzik terapisti

ile hasta ilişkilerine dayanan, yardımcı bir sağlık uzmanlığıdır.

Z. I. B.

Müzik terapisti ise temelde hastanın sağlığının

düzelmesine, kognitif fonksiyonlar, motor

beceriler, duygusal ve affektif gelişim, davranış ve sosyal yetenekler ve yaşam kalitesi gibi çeşitli

alanlarda müzik deneyimlerini ( doğaçlama,

şarkı söyleme, şarkı yazma, müziği dinleme ve

tartışma, müzikle hareket etme) kullanarak

tedavi yöntem ve hedeflerine ulaşarak yardımcı

olan kişidir.

Z. I. B.

NÖROFİZYOLOJİ

Müziğin, becerilerimizle ruhumuz arasında dengeyi

sağlama yeteneğinde olduğu kabul edilir.

Z. I. B.

Ses fiziği ve psiko- nöro- immüno- endokrinolojik

sistemler arasındaki ilişkiyi analiz etmek üzere, müziğin kullanım metodolojisi, değerlendirme

sistemleri, preventif, rehabilitasyon ve terapötik

alanlardaki bilimsel ve uygulamalı araştırmaları inceleyen pek çok çalışma yapılmaktadır.

Z. I. B.

Müziğin terapötik ajan olarak kullanılmasındaki

temel konu, onun stresi gidermesi ve

gevşemeyi kolaylaştırmasıdır. Çünkü müzik,

hipotalamik- pituiter- adrenal aksın

düzenlenmesine de yardımcıdır.

Z. I. B.

Ses, kohleaya ulaştığında nörolojik aktivasyonla

işitsel korteks uyarılarak gelen bilginin özellikleri

ayıklanır ve gruplanır. Bu da bilgiye anlam ve duygu katarak otonomik sinir sisteminin

uyarılmasını sağlar, beden tepkisi ile birlikte

immün yanıtı da oluşturur.

Z. I. B.

Beyin, müzikal uyarana yüksek oranda plastisite ile yanıt verebilir ve uzun, yoğun bir müzik pratiği

beyinde bariz yapısal ve fonksiyonel

adaptasyonlara yol açabilir.

Z. I. B.

Müzik, tek boyutlu bir işlem değildir. Müziğin nöral kodlamasında, pek çok ve yaygın beyin alanları

kullanılmaktadır.

Z. I. B.

ĠġĠTSEL ANALĠZ VE TANIMLAMA

Akort, melodi, harmoni, ritm, dinamikler,

tını, ses , lirik, oktav eşleniği, aranjman,

vb.

( iĢitsel temporal korteks)

BEKLENTĠ, NESĠL,

CEZALANDIRMA VE TATMĠN

Tekrar, dönüş, çözülme, ton

değişikliği, tempo değişikliği,

kadans, vb.

( frontal ve temporal korteks)

KĠNETĠK VE KĠNESTEZĠ

Ayakla tempo tutma, dans,

oynama, şarkı söyleme, ıslık

çalma, enstrümental ve sesli

gösteri, vb.

( frontal, parietal ve temporal

korteks)

KĠġĠLĠK VE TERCĠH

Cinsiyet, tarz,

beğeni, alt- kültür,

nesil, kolektif ego

DUYGUSAL VE VĠSSERAL

TEPKĠLER

Heyecan, kalp hızı,

cinsellik, vasküler tonus,

endorfinler, hormonlar,

üşüme, titreme, vb.

( medial temporal lob,

basal frontal lob,

hipotalamus, medial

tegmentum)

GÖRSEL ALGI

Yüz ifadesi, beden dili, dansla

anlatım, müzik okuma, vb.

( görsel oksipital korteks)

DĠĞER ĠNSANLAR VE

GEÇMĠġ OLAYLARLA

BAĞLANTI

Tatiller, cenazeler,

düğünler, özgeçmiş, vb.

( medial temporal lob)

Z. I. B.

BEYĠN ALANLARI VE MÜZĠĞĠN ĠġLENMESĠNDEKĠ ROLLERĠ

EEG ile yapılan bir çalışmada, pozitif stimulusta sol

frontal lobda, negatif bir stimulusta ise sağ frontal lobda relatif olarak daha fazla elektriksel

aktivite tespit edilmiştir.

Z. I. B.

Beyinde nörotransmitter olarak dopamin ve noradrenalinin artışı, müziğin Alzheimer, demans,

Parkinson, depresyon ve çocuklarda otizmde

kullanımını önemli kılmaktadır.

Z. I. B.

KULLANIM ALANLARI

Müzik tedavisinde hedef, kişiyi akıl ve bedenini

öğrenmeye hazırlamaktır. Zira, fonksiyonel kusurlarla uğraşan bir sistem ve beyinde

öğrenme gerçekleşmeyecektir.

Z. I. B.

ÇOCUKLAR :

Çocuğa iletişim, dikkat, motivasyon ve davranış

problemlerinde yardımcı olabilir.

Z. I. B.

Birebir veya grup yaklaşımı uygulanabilir.

İlk seansta terapist ve çocuk, tedavinin

hedeflerini belirlerler.

Tedavi odasında çeşitli yerlerden, geniş

yelpazede müzik aleti bulunmalıdır.

Daniel Levitin’ e göre fetus anne karnında

duyabilir.

İngiltere Keele Üniversitesi’ den Alexandra Lamont’ a göre de fetus duyar ve doğumundan

bir yıl sonra da bunları hatırlar.

Z. I. B.

ADÖLESANLARDA DUYGU DURUM BOZUKLUKLARI:

Mayo Kliniği’ ne göre,

Her 100.000 adölesandan iki ila üç bininde

duygu durum bozukluğu

Bunların 8- 10 tanesinde intihara teşebbüs

Depresyon ve bipolar bozukluk, en sık rastlanan klinik tablo

Z. I. B.

Müzik, kişinin kendi benliğini ve kimliğini

keşfetme yolunda bağımsızlık ve bireysellik hissi

sağlar.

Duygularını dışa vurmayı, kontrol etmeyi kolaylaştıran ve güç durumlarla başa çıkma

yollarını bulduran yaratıcı bir çıkış yolu gibi

davranır.

Z. I. B.

Müzik, kişinin stres ve anksiyete düzeyini

azaltarak duygu durumunu kalkındırır ve depresyonu önler veya başa çıkma yollarını

buldurur.

Müzik eğitim programları adölesanlara,

kendilerini ifade edebilecekleri, öz- disiplin, azim

ve sabır gibi yaşam becerileri kazanacakları

güvenli yerler sağlar.

Benlik algısı ve özgüvenini artırır.

Z. I. B.

Pek çok adölesan kızgınlık ve çatışma dönemi geçirir, ancak bir kısmında klinik sorun ortaya

çıkar. Bu çocuklar, doktoru, terapisti ve okul

danışmanı gözetiminde müzik terapisine alınabilirler.

Z. I. B.

Adölesanlarda en çok değişim, doğaçlama ve

müziğin sözel tartışılması yöntemleriyle

olmaktadır.

Birebir teknik, grup terapisine göre,

adölesanlarda daha tercih edilmektedir.

Z. I. B.

Gold, Voracek ve Wigram ( 2004),

(1978- 1998 yılları arasındaki 10 çalışmalık bir meta- analiz)

Müzik terapi, klinik olarak orta- yüksek etkinlikte

Özellikle komplike vakalarda etkinlik daha fazla

Seans sayısı arttıkça etki kalıcılığı artmakta

Z. I. B.

ĠNME TEDAVĠSĠ:

Müziğin beynin çeşitli bölümlerini etkilediği

gösterilmiştir. Bu tedavinin önemli bir parçası,

müziğin duyguları ve sosyal ilişkileri etkileyebilme yeteneğidir.

Nayak ve ark. larına göre,

Müzik terapi,

depresyonda azalma,

duygu durumunda iyileşme,

anksiyetede azalma ,

farkındalıkta, duygularını ifade etmede, tepki verebilmede ve sosyalizasyonda artışa

neden olmaktadır.

Z. I. B.

Müzik, hastanın motivasyonunu ve duygulanımını

olumlu yönde etkileyip, bilinen tedavi yöntemleri

ile birlikte uygulandığında tedavinin başarısını da önemli ölçüde artırmaktadır.

Müzik, motor becerilerin geliştirilmesinde

faydalıdır. Postür tedavisi ile birlikte müzik örgüsü

içindeki ritmik işitsel uyarılar, inmeli hastanın

yürüme becerisini artırmaktadır.

Z. I. B.

Schnider ve ark. larının yaptığı bir çalışmada,

(daha önce müzik deneyimi olmayan , inme geçirmiş hastalara)

Bilinen fizyoterapi çalışmaları yanı sıra, piyano ve davul çalması öğretilerek üç hafta içinde günlük hayattaki kaba ve ince motor fonksiyonlarının, öğretilmeyen gruba nazaran, daha isabetli, daha hızlı ve daha yumuşak olduğu gözlenmiştir.

Z. I. B.

Wilson, Parsons ve Reutens yaptıkları çalışmada,

Şiddetli Broca afazisi olan bir erkek şarkıcıya şarkı sözleri öğreterek ‘ melodik intonasyon tedavisi’ uygulamışlar ve tedavinin daha başarılı ve kalıcı olduğunu görmüşlerdir.

Z. I. B.

Kalp hastalıkları:

23 klinik çalışmanın Cochrane değerlendirmesine göre, ( 2009)

Bazı müziklerle,

Koroner kalp hastalıklarında kalp hızı, solunum hızı ve kan basıncında düşme

Anksiyete düzeyinde azalma

sağlanmaktadır.

Z. I. B.

Nörolojik hastalıklar:

Müzik terapi, demans, Alzheimer, Parkinson

hastalığı, afazi benzer konuşma bozukluklarıyla Tourette sendromunda etkinlik göstermektedir.

Z. I. B.

Alzheimer ve demans:

Müzik terapinin en sık kullanıldığı iki hastalıktır.

En belirgin etki, iletişim, konuşma ve benzeri

becerilerde ilerlemeye yol açan, sosyal davranışlardadır.

Z. I. B.

330’ dan fazla vakanın olduğu bir meta- analize göre,

Müzik terapi,

Sosyal davranışlarda, yüz tanıma ve gerçeklik

orientasyonu ile ölçülen kognitif kusurlarda

iyileşme

Dolanma, huzursuzluk gibi abartılı davranışlarda

ve ajitasyonda önemli ölçüde azalma

sağlamaktadır.

Z. I. B.

Olası etki mekanizmaları:

Gürültünün algılanışını etkileme ( gürültüyü aşina kılma veya çevredeki gürültüyü tamponlama)

Sosyal iletişimde pek fazla bir kognitif yük getirmeden diğerleriyle ilişki kurabilecekleri bir

kanal oluşturma

Z. I. B.

Amnezi:

Bazı semptomların, çalmayı ve dinlemeyi de

içeren çeşitli müzik girişimleriyle hafifletilebildiği

gösterilmiştir.

Z. I. B.

Clive Wearing adlı hasta, anterograd ve retrograd amnezisi olmakla birlikte, amnezi olmadan önce

öğrendiği şarkıları çalıp söyleyebilmekteydi.

Z. I. B.

Afazi:

Melodik intonasyon tedavisi, en sık kullanılan

metotdur. Bu, şarkıya eşleştirilmiş, hafızaya sözcük söyleme ve konuşma ritminin işlendiği çok

evreli bir tedavi şeklidir.

Son yapılan çalışmalar, melodik yönden ziyade ritmik komponentin tedavinin asıl etkin kısmını

oluşturduğunu ileri sürmektedir.

Z. I. B.

Epilepsi:

Bazı araştırmalar, Mozart’ ın K448 no’ lu sonatının

dinlenmesinin, epileptik hastalarda kasılma

sayısını azalttığını söylemektedir. ( Mozart etkisi)

Z. I. B.

Psikiyatrik hastalıklar:

Dokuzdan fazla çalışmayı içeren 177 hastalık bir meta- analize

göre,

Müzik terapi,

Özellikle gelişimsel ve davranışsal bozukluklarda,

Psikopatolojilerdeki negatif semptomlarda

önemli etkilere sahiptir.

Z. I. B.

Şizofreni:

Bireysel çalışmalara göre,

Müzik terapi,

Künt affekt, konuşma bozuklukları, anhedonia gibi negatif semptomlarda düzelme,

Artan konuşma yeteneği, azalan sosyal izolasyon ve dış olaylara artan ilgi gibi sosyal semptomlarda iyileşme

sağlamaktadır.

Z. I. B.

Genel mental durum, depresyon, anksiyete ve hatta kognitif fonksiyonlarda görülen iyilik hali,

kalıcı olmayıp terapi seanslarının kalitesi ve sayısı

ile yakından ilgilidir.

Z. I. B.

Depresyon:

Müzik terapi,

Hastaların duygularını anlatırkenki sözel

bariyerlerini yıkarak terapistlerin onlara daha kolay rehberlik hizmeti vermesini kolaylaştırır.

Kortizol seviyesini düşürerek affekt, duygu durum

ve kognitif fonksiyonları iyileştirir.

EEG ölçümlerine göre, aktiviteyi sağ frontal

lobdan sola kaydırarak pozitif affekt ve duygu

durumuna katkı sağlar. Z. I. B.

Bir çalışmada,

İki hafta boyunca, 30 dakika yumuşak, sedatif bir müzik dinlemenin hastaların global depresif

skorlarında bariz bir iyileşme yaptığı ve zaman

içinde birikici bir özelliği olduğu bulunmuştur.

Z. I. B.

Başka bir çalışmada,

Hüzünlü müzik dinlendiğinde depresyon

hastalarının, neşeli, kızgın veya ürkütücü müziğe

veya müziksiz duruma göre, sorunlarını daha iyi

ifade edebildikleri görülmüştür.

Z. I. B.

Sosyal Sağlık:

Sağlık, toplum ve çevre, Sokrat döneminden beri birbirleriyle bağlantılıdır.

Z. I. B.

SAĞLIK, KĠġĠNĠN BEDENSEL, RUHSAL VE ÇEVRESEL

OLARAK TAM BĠR ĠYĠLĠK HALĠDĠR.

Dünya Sağlık Örgütü

Rudolf Virchow, ‘Medikal Reform’ adlı eserinde

bireysel sağlığın, sosyal çevre ve onu şekillendiren politikalarla yakından ilişkili

olduğunu öne sürmektedir. Bu nedenle, sosyal

sağlık da tıbbın meselesidir.

Z. I. B.

Stresle başa çıkma yöntemleri, zihinsel esneklik,

umut, amaç, politik güç ve eğitim, sosyal adaletsizlik ve stresin sağlık üzerindeki olumsuz

etkisini azaltabilir.

Z. I. B.

Stres sonucu sempatik sinir sisteminin aşırı uyarılması,

Kardiyovasküler hastalıklar,

Astma,

Şiddet,

Madde ve ilaç bağımlılığı,

Obesite,

Diabet

gibi fakir ve azınlıklar arasında daha sık rastlanan

sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Z. I. B.

Z. I. B.

Z. I. B.

Psikososyal anlamda faydası, gevşeme, eğlence,

güven, bireysel yaratıcılıkta ilerleme, kendini ifade etme, kendine inanma ve benlik saygısı ile

başlar.

Sosyal düzeyde müzik, sosyal iletişimi, kollektif

yaratıcılığı ve sosyal kimliğin ifadesini

kolaylaştırarak etkili olmaktadır.

Z. I. B.

Müziğin sosyal etkisi, daha iyi sağlık için güçlü bir kaynak oluşturmaktadır.

Abreu ve ark. ları,

30 yıl önce ‘ Müzik, insan harmonisini sağlar’

görüşüyle Venezuela’ nın az hizmet götürülen

bölgelerinde, El sistema adıyla bilinen program

dahilinde, gençlik orkestraları oluşturdular.

Z. I. B.

Arjantin asıllı İsrailli şef Daniel Barenboim ve Filistin asıllı Amerikalı

entelektüel ve edebiyatçı Edward Said ( 1999),

Öfke ve yok saymanın var olduğu Ortadoğu

coğrafyasında Mısır, İran, Suriye, Filistin, Ürdün ve

Lübnan’ dan en iyi genç müzisyenlerle bir

orkestra kurdular.

Z. I. B.

‘ Bilgi, baĢlangıçtır.’

Paul Smaczny, 2005

Z. I. B.

OLASI YAN ETKİ VE KOMPLİKASYONLAR

Müzik terapisti, farkında olmadan hastaya müzikal bir saldırıda bulunabilir.

Müzik terapisti, hasta ile birlikte fazlaca

eğlenerek hastanın ihtiyaçlarını gözden

kaçırabilir.

Müzik terapisti uygun olmayan müzik seçimi

yapabilir. ( soykırım, Wagner)

Z. I. B.

Müzik terapistinin enstrüman seçimi yanlış

olabilir.

Müzik terapisti, duygusal tepkileri kontrol sorunu

yaşayabilir.

Müzik terapisti, yanlış veya aşırı yapıda bir

müzik seçebilir.

Z. I. B.

Müzik terapistinin sağladığı müziğin içeriği uygun

olmayabilir.

Müzik terapisti, hastaları enstrümanlarla fiziksel

olarak kontamine edebilir.

Müzik terapisti, müzikojenik epilepsiyi

tetikleyebilir.

Müzik terapisti, psikotik atağı tetikleyebilir.

Z. I. B.

Müzik terapisti olumsuz bir tepkiye neden olabilir.

Müzik terapisti, intihara yol açabilir veya kolaylaştırabilir mi?

Müzik terapisti, madde kullanımı ile müzik arasında bir bağ oluşturabilir mi?

Z. I. B.

MÜZĠK TERAPĠSĠNĠN ÜLKELERDE KULLANIMI

AVUSTRALYA:

1949’ da bugünkü anlamıyla olmasa da

Avustralya Kızıl Haç’ ının konserleriyle müzik

terapi başlamıştır. Avustralya Müzik Terapi Birliği,

1975’ de kurulmuştur.

Z. I. B.

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ:

Michigan Devlet Üniversitesi’ de lisans, Kansas

Üniversitesi’ nde lisansüstü programlarıyla 1944’

de başladı.

Amerikan Müzik Terapi Birliği, 1998’ de, 1950’ de

kurulan Müzik Tedavisi Ulusal Birliği ve 1971’ de kurulan Müzik Terapi Amerikan Birliği’ nin birleşimi

ile kuruldu.

Z. I. B.

Müzik terapisti olmak için gitar ve piyano

çalabilmek, ses, müzik teorisi ve tarihi, müzik okuma, doğaçlama, değerlendirme,

dokümantasyon ve sağlık bilimlerinde

konsültasyon yapabilme yeterliliğinin olması gerekmektedir.

Z. I. B.

İNGİLTERE:

Canlı müzik, hastanelerde her iki Dünya Savaşı’ndan sonra kulanıldı. Şimdi bilinen anlamıyla müzik tedavisi ise 1960- 70’ lerde Fransız çellist Juliette Alvin öncülüğünde oluşturuldu.

Z. I. B.

Uygulayıcılar, Sağlık Çalışanları Konseyi’ ne kayıt olmakta ve 2007’ den bu yana da master

derecesi istenmektedir.

Bristol, Cambridge, Cardiff, Edinburgh ve Londra’

da master derecesi verilmektedir.

Z. I. B.

AFRİKA:

Araştırmalar, pek çok bölgede erkek ve kadın sünnetinde, cerrahide, kırık redüksiyonunda dayanıklılığı artırıcı lirik müziğin kullanıldığını göstermektedir.

Bilinen anlamda, ilk kez 1999’ da Pretoria, Güney Afrika’ da başlamıştır.

Z. I. B.

HİNDİSTAN:

Melodi, Hint müziğinde esastır ve ‘ Raga’ temel

melodidir. Her hastalık için farklı ragalar vardır.

Hint klasik müziğinin, ısıtma, soğutma, dinleyiciyi

sakinleştirme, ruh durumunu düzeltme gibi çeşitli

etkileri vardır. Çakraları aktive eder.

Her yıl 13 Mayıs, Müzik Terapi Günü olarak kutlanmaktadır.

Z. I. B.

KANUN

Bu enstrümanın icadı, meşhur büyük Türk bilginlerinden Farabi’ ye ( 870- 950)’ ye aittir.

Yatay bir konumda icra edilen kanunun 72 adet teli

vardır. Türk müziğinin vazgeçilmez

enstrümanlarından biri olan kanun, işaret parmaklarına takılan ve yüzük adı verilen metal

halkalarla parmak arasına sıkıştırılan mızrapla

çalınır.

Z. I. B.

Z. I. B.

TEŞEKKÜRLER, DR. Z. IŞIL BİRKAN

BİR MÜZİKSEL TERAPİ MODELİ OLARAK ‘ETKĠLEġĠMLĠ RĠTM TEKRARI ALISTIRMASI’NIN OTİSTİK SPEKTRUM BOZUKLUKLARI OLAN ÇOCUKLARDAKİ PROBLEM DAVRANISLARIN AZALTILMASINDAKİ ETKİLERİ İbrahim Yavuz YÜKSELSİN*

Orçun BERRAKÇAY**

* Yrd.Doç.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi,

Müzik Bilimleri Bölümü, Güldeste Sok. No.4 Narlıdere,İzmir.

Sonuçta, ERTA uygulamalarının, otistik spektrum

bozuklukları olan çocuklardaki problem davranısların azaltılmasında etkili olduğu görüldü.

Müziğin, kemoterapi yan etkilerine ve kaygı

düzeyine etkisi*

Serap YILDIRIM1, Ayça GÜRKAN2

Kanser hastaları için uygun bir atmosfer yaratmak amacı ile

alternatif terapötik yaklaşımlar olarak algılanan farklı bağımsız hemşirelik girişimlerinden biri olan müzik terapisini hemşirelik

uygulamalarına katmak gerekmektedir.

(Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8:37-45)

3. Uluslararası-10. Ulusal Hemşirelik Kongresi’nde sunulmuştur.

1 Arş.Gör., 2 Yrd.Doç.Dr., Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu,

Psikiyatri Hemşireliği ABD, iZMiR

Sensorimotor Plasticity after Music-Supported Therapy

in Chronic Stroke Patients Revealed by Transcranial

Magnetic Stimulation

Julia` L. Amengual1,2,3*, Nuria Rojo1,3, Misericordia Veciana de las

Heras4, Josep Marco-Pallare´ s1,3,

Jennifer Grau-Sa´nchez1,3, Sabine Schneider5, Lucı´a Vaquero1,3, Montserrat Juncadella4, Jordi Montero4,

Bahram Mohammadi6, Francisco Rubio4, Nohora Rueda7, Esther Duarte7, Carles Grau2,

Eckart Altenmu¨ ller5, Thomas F Mu¨ nte8, Antoni Rodrı´guez-Fornells1,3,9

1 Cognition and Brain Plasticity Group [Bellvitge Biomedical Research

Institute-] l’Institut d’Investigacio´ Biome`dica de Bellvitge, L’Hospitalet de Llobregat, Barcelona, Spain,

Conclusion: Our findings represent the first

evidence of the neurophysiological changes

induced by this therapy in chronic stroke patients, and their link with the amelioration of

motor performance. Further studies are needed

to confirm our observations.

Received November 26, 2012;

Accepted March 16, 2013;

Published April 17, 2013

The Effects of Modified Melodic IntonationTherapy

on Nonfluent Aphasia: A Pilot Study

Dwyer Conklyn,a Eric Novak,b Adrienne Boissy,b

Francois Bethoux,b and Kamal Chemali,b

a,The Music Settlement, Cleveland, OH

b,The Cleveland Clinic Foundation

Journal of Speech, Language, and Hearing Research • Vol. 55 • 1463–1471 •

October 2012 •

Conclusion: This study provides preliminary data

supporting the possible benefits of utilizing MMIT

treatment early in the recovery of nonfluent

aphasia patients.

Use of Music Therapy for Enhancing Self-esteem

among Academically Stressed Adolescents

Mamta Sharma and Tanmeet Jagdev

Punjabi University

Mamta Sharma and Tanmeet Jagdev, Department of Psychology, Punjabi

University, Patiala-147002 (Punjab) India.

Pakistan Journal of Psychological Research, 2012, Vol. 27, No. 1, 53-64

The most significant implication of this study is that, by the use of a music therapy as a

therapeutic intervention, self-esteem can be

enhanced, at least within the selected adolescent population.

These findings can be used to encourage the use

of music as a therapeutic intervention with

similar cultural populations in India and

elsewhere.