Tanzimat EdebiyatıTanzimat Edebiyatı1860-18961860-1896

Mehmet GültopMehmet GültopBucak Mehmet Cadıl Anadolu Öğretmen LisesiBucak Mehmet Cadıl Anadolu Öğretmen Lisesi

20102010

Türklerin tarih içinde karşılaştıkları üç farklı medeniyetin son Türklerin tarih içinde karşılaştıkları üç farklı medeniyetin son halkası Batı medeniyetidir.halkası Batı medeniyetidir.

Sözlü dönem-İslami Dönem-Modern DönemSözlü dönem-İslami Dönem-Modern Dönem Tanzimat Edebiyatı Modern dönemin neticesinde Tanzimat Edebiyatı Modern dönemin neticesinde

edebiyatımızda etkili olmuştur.edebiyatımızda etkili olmuştur. Osmanlı devlet yapısının son yüzyıllarda Batı devlet yapısı ve Osmanlı devlet yapısının son yüzyıllarda Batı devlet yapısı ve

düşünce sistemi karşısında güç kaybetmesi devlet düşünce sistemi karşısında güç kaybetmesi devlet politikalarında yenileşmelere neden olmuştur.politikalarında yenileşmelere neden olmuştur.

Yenileşme askeri alanda başlamıştır ve askeri çeşitli yenilikler Yenileşme askeri alanda başlamıştır ve askeri çeşitli yenilikler yapılmıştır.yapılmıştır.

Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklar da dış güçler Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklar da dış güçler tarafından sahiplenilmeye başlanmış ve neticesinde Osmanlı tarafından sahiplenilmeye başlanmış ve neticesinde Osmanlı Devleti azınlıklara çeşitli haklar ve imtiyazlar vermeye Devleti azınlıklara çeşitli haklar ve imtiyazlar vermeye başlamıştır.başlamıştır.

Devlet yapısında değişiklikler yapılmıştır.Devlet yapısında değişiklikler yapılmıştır.

Sadrazam Mustafa Reşit Paşa tarafından 3 Kasım 1839’da Sadrazam Mustafa Reşit Paşa tarafından 3 Kasım 1839’da Gülhane Parkı’nda duyurulan Gülhane Hatt-ı Hümayunu Gülhane Parkı’nda duyurulan Gülhane Hatt-ı Hümayunu (Tanzimat Fermanı),1856’da ilan edilen Islahat Fermanı ve (Tanzimat Fermanı),1856’da ilan edilen Islahat Fermanı ve devamındaki çalışmalar devleti kurtarmak,kişi haklarını devamındaki çalışmalar devleti kurtarmak,kişi haklarını düzenlemek,yeni kurumlar kurmak için yapılan önemli düzenlemek,yeni kurumlar kurmak için yapılan önemli çalışmalar idi.çalışmalar idi.

Tanzimat Fermanı ile:Tanzimat Fermanı ile:

-Vatandaşların can ve mal güvenliğinin devlet güvencesine-Vatandaşların can ve mal güvenliğinin devlet güvencesine

alınacağı,alınacağı,

-Herkesten gelirine göre vergi alınacağı,-Herkesten gelirine göre vergi alınacağı,

-Askerlik işlerinin düzene konacağı,-Askerlik işlerinin düzene konacağı,

-Yargılanmadan kimsenin suçlanamayacağı,-Yargılanmadan kimsenin suçlanamayacağı,

-Kanun gücünün padişahın gücünden üstün olacağı,-Kanun gücünün padişahın gücünden üstün olacağı,

-Mülkiyet edinme hakkının verileceği,-Mülkiyet edinme hakkının verileceği,

-Rüşvet ve kayırmacılığın yasaklanacağı duyurulmuştur.-Rüşvet ve kayırmacılığın yasaklanacağı duyurulmuştur.

Tanzimat Edebiyatının OluşumuTanzimat Edebiyatının Oluşumu Devletin Batılılaşma arzusu neticesinde Avrupa’ya Türk Devletin Batılılaşma arzusu neticesinde Avrupa’ya Türk

aydınları gönderildi.aydınları gönderildi. Osmanlıların Fransa Elçisi Yirmisekiz Mehmet Çelebi Efendi’nin Osmanlıların Fransa Elçisi Yirmisekiz Mehmet Çelebi Efendi’nin

Sefaretnamesi,İbrahim Müteferrika’nı 1726’da kurduğu Sefaretnamesi,İbrahim Müteferrika’nı 1726’da kurduğu matbaa Batı’ya açılan ilk önemli percerelerdir.matbaa Batı’ya açılan ilk önemli percerelerdir.

1832’de kurulan Tercüme Odası’nda bulunan gençler 1832’de kurulan Tercüme Odası’nda bulunan gençler Fransızca öğrendi ve bir çok eser tercüme edildi.Yusuf Kamil Fransızca öğrendi ve bir çok eser tercüme edildi.Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon’dan çevirdiği Telemak adlı roman bu döneme Paşa’nın Fenelon’dan çevirdiği Telemak adlı roman bu döneme aittir.aittir.

Bu dönemde Takvim-i Vakayi(1831) ve Ceride-i Havadis(1840) Bu dönemde Takvim-i Vakayi(1831) ve Ceride-i Havadis(1840) gazeteleri Tanzimat Edebiyatı’nın oluşumuna önemli katkı gazeteleri Tanzimat Edebiyatı’nın oluşumuna önemli katkı sağladı.sağladı.

İtalyan ve Fransız tiyatro kumpanyaları oyunlar İtalyan ve Fransız tiyatro kumpanyaları oyunlar sergilediler.Tiyatroya ilgi artar.Şinasi Şair Evlenmesi adlı ilk sergilediler.Tiyatroya ilgi artar.Şinasi Şair Evlenmesi adlı ilk Batılı Tiyatro örneğini 1859’da yazar.Batılı Tiyatro örneğini 1859’da yazar.

Dilimize Fransızca sözcükler girmeye başlar ve sıkı sıkıya Dilimize Fransızca sözcükler girmeye başlar ve sıkı sıkıya bağlanılan Divan Edebiyatı’na ilgi azalır.bağlanılan Divan Edebiyatı’na ilgi azalır.

Bu süreç neticesinde Fransız kültürüyle yetişen bir nesil ortaya Bu süreç neticesinde Fransız kültürüyle yetişen bir nesil ortaya çıktı.Böylece Tanzimat Edebiyatı’nın alt yapısı atılmış oldu.çıktı.Böylece Tanzimat Edebiyatı’nın alt yapısı atılmış oldu.

Tanzimat Edebiyatı’nın BaşlamasıTanzimat Edebiyatı’nın Başlaması 1860 tarihinde Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayımlanması 1860 tarihinde Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayımlanması

ile birlikte Tanzimat Dönemi Edebiyatı başlar.ile birlikte Tanzimat Dönemi Edebiyatı başlar. Amaç Batı örneğine benzer bir edebiyat ortaya çıkarmaktır.Amaç Batı örneğine benzer bir edebiyat ortaya çıkarmaktır. Hemen her türde eser vermişleridir.Hemen her türde eser vermişleridir. Böylece roman,hikaye,tiyatro,eleştiri,makale vb.bir çok yeni Böylece roman,hikaye,tiyatro,eleştiri,makale vb.bir çok yeni

tür edebiyatımıza girmiştir.tür edebiyatımıza girmiştir. Bu edebiyat eski edebiyata tepki olarak doğmuştur.Bu Bu edebiyat eski edebiyata tepki olarak doğmuştur.Bu

nedenle geçmişe değil geleceğe yöneliktir.nedenle geçmişe değil geleceğe yöneliktir. Doğu’ya değil,Batı’ya bağlıdır.Doğu’ya değil,Batı’ya bağlıdır. Ancak eski-yeni,Doğu-Batı arasında bocalama yaşanmış ve Ancak eski-yeni,Doğu-Batı arasında bocalama yaşanmış ve

bu durum dönemin edebiyatına da yansımıştır.bu durum dönemin edebiyatına da yansımıştır. Birinci dönem ve ikinci dönem sanat anlayışlarının farklı Birinci dönem ve ikinci dönem sanat anlayışlarının farklı

olması bu durumun bir göstergesidir.olması bu durumun bir göstergesidir.

TANZİMAT DÖNEMİ’NDE GÖRÜLEN BAZI İLKLERTANZİMAT DÖNEMİ’NDE GÖRÜLEN BAZI İLKLER İlk roman çevirisi: Telemak (Fenelon) - Yusuf Kamil Paşaİlk roman çevirisi: Telemak (Fenelon) - Yusuf Kamil Paşa İlk Roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat - Şemsettin Samiİlk Roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat - Şemsettin Sami İlk edebi roman: İntibah - Namık Kemalİlk edebi roman: İntibah - Namık Kemal İlk tarihi roman: Cezmi - Namık Kemalİlk tarihi roman: Cezmi - Namık Kemal İlk realist roman: Araba Sevdası - R. Mahmut Ekremİlk realist roman: Araba Sevdası - R. Mahmut Ekrem İlk köy romanı: Karabibik - Nabizade Nazımİlk köy romanı: Karabibik - Nabizade Nazım İlk Naturalist Özellikler Taşıyan Roman:Zehra-Nabizade Nazımİlk Naturalist Özellikler Taşıyan Roman:Zehra-Nabizade Nazım İlk hikaye denemesi:Müsameretname-Emin Nihatİlk hikaye denemesi:Müsameretname-Emin Nihat İlk hikâye: Letaif-i Rivayat - Ahmet Mithat Efendiİlk hikâye: Letaif-i Rivayat - Ahmet Mithat Efendi İlk hikâye kitabı(Batılı anlamda): Küçük Şeyler - Samipaşazade İlk hikâye kitabı(Batılı anlamda): Küçük Şeyler - Samipaşazade

SezaiSezai İlk tiyatro: Şair Evlenmesi - Şinasiİlk tiyatro: Şair Evlenmesi - Şinasi Sahnelenen ilk tiyatro: Vatan yahut Silistre - Namık KemalSahnelenen ilk tiyatro: Vatan yahut Silistre - Namık Kemal İlk tiyatro çevirisi: Zor Nikâh (Moliere) - A. Vefik Paşaİlk tiyatro çevirisi: Zor Nikâh (Moliere) - A. Vefik Paşa İlk eleştiri: Tahrib-i Harabat - Namık Kemalİlk eleştiri: Tahrib-i Harabat - Namık Kemal İlk antoloji:Harabat-Ziya Paşaİlk antoloji:Harabat-Ziya Paşa İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi - Şinasiİlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi - Şinasi İlk pastoral şiir: Sahra - Abdülhak Hamit Tarhanİlk pastoral şiir: Sahra - Abdülhak Hamit Tarhan İlk noktalama işaretleri: Şair Evlenmesi – Şinasiİlk noktalama işaretleri: Şair Evlenmesi – Şinasi İlk şiir çevirisi:Tercüme-i Manzume-Şinasiİlk şiir çevirisi:Tercüme-i Manzume-Şinasi İlk resmi gazete: Takvim-i Vekayi(1831)İlk resmi gazete: Takvim-i Vekayi(1831) İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval (1860)- Şinasi ve Agah İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval (1860)- Şinasi ve Agah

EfendiEfendi

TANZİMAT EDEBİYATI -I.DÖNEM GENEL ÖZELLİKLERİTANZİMAT EDEBİYATI -I.DÖNEM GENEL ÖZELLİKLERİ

1860-1876 arasına kapsayan dönemdir.1860-1876 arasına kapsayan dönemdir. Sanat toplum için anlayışıyla toplum eğitilmeye çalışılmıştır.Sanat toplum için anlayışıyla toplum eğitilmeye çalışılmıştır. Divan edebiyatı eleştirilmiş ancak yine de etkisinde Divan edebiyatı eleştirilmiş ancak yine de etkisinde

kalınmıştır.kalınmıştır. Divan şiirinde görülen söz oyunları ve söz sanatları büyük Divan şiirinde görülen söz oyunları ve söz sanatları büyük

ölçüde terk edilmiştir.ölçüde terk edilmiştir. Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliği benimsenmiştir.Şiirde parça güzelliği yerine bütün güzelliği benimsenmiştir. İlk defa şiirlere bağımsız adlar verilmiştir.(Şinasi)İlk defa şiirlere bağımsız adlar verilmiştir.(Şinasi) Dilde sadeleşme savunulmuş ancak tam başarı Dilde sadeleşme savunulmuş ancak tam başarı

sağlanamamıştır.sağlanamamıştır. Hece ölçüsünün ulusal nazım ölçüsü olduğu kabul edilmiş Hece ölçüsünün ulusal nazım ölçüsü olduğu kabul edilmiş

ancak daha çok aruz ölçülü şiirler yazılmıştır.ancak daha çok aruz ölçülü şiirler yazılmıştır. Yazarların çoğu devlet görevlerinde çalışmaktadırlar.Yazarların çoğu devlet görevlerinde çalışmaktadırlar. Tema olarak vatan,millet,hak,eşitlik,devlet vb. temalar ilk kez Tema olarak vatan,millet,hak,eşitlik,devlet vb. temalar ilk kez

kullanılmıştır.kullanılmıştır. Batılı edebi akımların izleri ilk kez bu dönemde Batılı edebi akımların izleri ilk kez bu dönemde

görülmüştür.Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa Klasisizm’den,Namık görülmüştür.Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa Klasisizm’den,Namık Kemal ve Ahmet Mithat ise Romantizm’den etkilenmişlerdir. Kemal ve Ahmet Mithat ise Romantizm’den etkilenmişlerdir.

İlk örnekleri bu dönemde görülen roman, teknik yönden İlk örnekleri bu dönemde görülen roman, teknik yönden zayıf ve kusurludur. Romanlarda Batılılaşmanın yanlış zayıf ve kusurludur. Romanlarda Batılılaşmanın yanlış anlaşılması, aile sarsıntıları, köle ticareti gibi konular anlaşılması, aile sarsıntıları, köle ticareti gibi konular işlenmiştir.işlenmiştir.

Tanzimat tiyatrosu, sahne dili ve tekniği açısından Tanzimat tiyatrosu, sahne dili ve tekniği açısından başarılıdır. Tiyatro, halkı eğitmek için bir okul gibi başarılıdır. Tiyatro, halkı eğitmek için bir okul gibi düşünülmüştür.düşünülmüştür.

Tanzimat edebiyatı, batı etkisindeki Türk Edebiyatı’nın ilk Tanzimat edebiyatı, batı etkisindeki Türk Edebiyatı’nın ilk durağı olmasından ötürü, Batı edebiyatı türlerinin ilk durağı olmasından ötürü, Batı edebiyatı türlerinin ilk örnekleri bu dönemde verilmiştir. Bu dönem edebiyatı bir örnekleri bu dönemde verilmiştir. Bu dönem edebiyatı bir “ilk”ler edebiyatıdır.“ilk”ler edebiyatıdır.

II.DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI-GENEL ÖZELLİKLERİII.DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI-GENEL ÖZELLİKLERİ Bu dönemin, 1.Meşrutiyet Meclisi’nin 1877’de, Osmanlı- Rus Bu dönemin, 1.Meşrutiyet Meclisi’nin 1877’de, Osmanlı- Rus

savaşı gerekçe gösterilerek kapatılmasıyla başlayan baskıcı savaşı gerekçe gösterilerek kapatılmasıyla başlayan baskıcı yönetimi vardır. Bu durum sanat ve edebiyatı da yönetimi vardır. Bu durum sanat ve edebiyatı da etkilemiştir.etkilemiştir.

Bu dönemde toplum sorunlarından uzaklaşılmış, ‘sanat için Bu dönemde toplum sorunlarından uzaklaşılmış, ‘sanat için sanat’ ilkesi benimsenmiştir. sanat’ ilkesi benimsenmiştir.

Dilde sadeleşme çabası bırakılmıştır. Dil oldukça Dilde sadeleşme çabası bırakılmıştır. Dil oldukça ağırlaştırılmıştır.ağırlaştırılmıştır.

Batı edebiyatı türlerinde ürünler verilmiş, sanatçılar daha da Batı edebiyatı türlerinde ürünler verilmiş, sanatçılar daha da ustalaşmıştır.ustalaşmıştır.

Şiirin konusu genişletilmiş, bireysel konulara dönülmüştür. Şiirin konusu genişletilmiş, bireysel konulara dönülmüştür. Ayrıca biçimsel yenilikler getirilmiştir. Ayrıca biçimsel yenilikler getirilmiştir.

Romanda realizmin etkisi görülmüş, ilk realist roman bu Romanda realizmin etkisi görülmüş, ilk realist roman bu dönemde yazılmıştır. Realizm ve natüralizm baskın akımlar dönemde yazılmıştır. Realizm ve natüralizm baskın akımlar olarak göze çarpar.olarak göze çarpar.

Tiyatro önemini yitirmiş, sahne dil ve tekniği açısından Tiyatro önemini yitirmiş, sahne dil ve tekniği açısından başarısız eserler yazılmış. Tiyatro eserleri oynanmak için başarısız eserler yazılmış. Tiyatro eserleri oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır. değil okunmak için yazılmıştır.

TANZİMAT ŞİİRİNİN ÖZELLİKLERİTANZİMAT ŞİİRİNİN ÖZELLİKLERİ

Şiir halka ulaşmada bir araç olarak görülmüştür.Şiir halka ulaşmada bir araç olarak görülmüştür. İlk dönemde toplumsal ve felsefi,ikinci dönemde bireysel İlk dönemde toplumsal ve felsefi,ikinci dönemde bireysel

konular iş.konular iş. Şiirin konusu genişletilmiştir.Şiirin konusu genişletilmiştir. Nazım birimi çoğunlukla beyit iken ikinci dönemde bu Nazım birimi çoğunlukla beyit iken ikinci dönemde bu

anlayış kaybolmaya başlamıştır.anlayış kaybolmaya başlamıştır. Konu bütünlüğü ve birliği vardır.Konu bütünlüğü ve birliği vardır. Kalıplaşmış düşsel imgeler yerine gerçekçilik şiire hakimdir.Kalıplaşmış düşsel imgeler yerine gerçekçilik şiire hakimdir. Üsluptan çok içerik önemlidir.Üsluptan çok içerik önemlidir. Klasisizme bağlı Şinasi dışında çoğu sanatçı Romantizmden Klasisizme bağlı Şinasi dışında çoğu sanatçı Romantizmden

etkilenmiştir.etkilenmiştir. Dilde sadeleşme amacı tam olarak başarılamamış,ikinci Dilde sadeleşme amacı tam olarak başarılamamış,ikinci

dönemde dil ağırlaşmıştır.dönemde dil ağırlaşmıştır. Birinci dönemde divan şiiri nazım biçimleri ile yeni konular Birinci dönemde divan şiiri nazım biçimleri ile yeni konular

işlenmişken ikinci dönemde nazım şekillerinde de yenilikler işlenmişken ikinci dönemde nazım şekillerinde de yenilikler denendi.denendi.

Birinci dönemde kafiye göz için yapılırken ikinci dönemde Birinci dönemde kafiye göz için yapılırken ikinci dönemde kulak içindir.kulak içindir.

İkinci dönemde A.H.Hamit kafiyesiz şiirler yazmıştır.İkinci dönemde A.H.Hamit kafiyesiz şiirler yazmıştır.

Tanzimat Hikaye ve Romanının Önemli ÖzellikleriTanzimat Hikaye ve Romanının Önemli Özellikleri

Sosyal ve tarihi konulu roman ve hikayeler yazılmıştır.Sosyal ve tarihi konulu roman ve hikayeler yazılmıştır. Sosyal romanlarda Doğu-Batı çatışması,kölelik,cariyelik,görücü Sosyal romanlarda Doğu-Batı çatışması,kölelik,cariyelik,görücü

usulü evlenme,alafrangalık özentisi,kadın-erkek ilişkileri usulü evlenme,alafrangalık özentisi,kadın-erkek ilişkileri işlenmiştir.işlenmiştir.

Tarih konula eserlerde devletin içinde bulunduğu durumdan Tarih konula eserlerde devletin içinde bulunduğu durumdan esinlenerek geçmişteki başarı dolu yıllar işlenmiştir.esinlenerek geçmişteki başarı dolu yıllar işlenmiştir.

Tarih konulu eserlerde mekan genelde İstanbul dışı(Kırım,İran Tarih konulu eserlerde mekan genelde İstanbul dışı(Kırım,İran vb.),sosyal konulu eserlerde İstanbul(Beyoğlu,Çamlıca vb.),bazı vb.),sosyal konulu eserlerde İstanbul(Beyoğlu,Çamlıca vb.),bazı romanlarda da farklı mekanlar kullanılmıştır.(Karabibik-Antalya)romanlarda da farklı mekanlar kullanılmıştır.(Karabibik-Antalya)

İlk dönemde Romantizm,ikinci dönemde Realizm etkilidir.İlk dönemde Romantizm,ikinci dönemde Realizm etkilidir. İlk dönemde teknik zayıftır.Rastlantılar fazladır.N.Kemal ve İlk dönemde teknik zayıftır.Rastlantılar fazladır.N.Kemal ve

A.Mithat olayın akışını keserek okuyucuya bilgi vermişler ve A.Mithat olayın akışını keserek okuyucuya bilgi vermişler ve kişiliklerini gizlememişlerdir.kişiliklerini gizlememişlerdir.

Halka seslenen eserlerde dil sade,aydınlara seslenen eserlerde Halka seslenen eserlerde dil sade,aydınlara seslenen eserlerde ağırdır.ağırdır.

Eserlerde karakterden ziyade belli tipler vardır.Kötüler Eserlerde karakterden ziyade belli tipler vardır.Kötüler cezalandırılırken iyiler ödüllendirilmiştir.cezalandırılırken iyiler ödüllendirilmiştir.

İlk öykülerde meddah geleneğinin etkisi vardır.İlk öykülerde meddah geleneğinin etkisi vardır. İkinci dönem ilkine göre daha başarılı eserler verilmiştir.İkinci dönem ilkine göre daha başarılı eserler verilmiştir.

Tanzimat Döneminde GazetecilikTanzimat Döneminde Gazetecilik Başta Şinasi olmak üzere bir çok yazar gazetecilik ile Başta Şinasi olmak üzere bir çok yazar gazetecilik ile

ilgilenmiştir.ilgilenmiştir. Bu dönemde 60 civarında gazete çıkarılmıştır.Bu dönemde 60 civarında gazete çıkarılmıştır. Gazete halka ulaşmada önemli bir araç olmuştur.Gazete halka ulaşmada önemli bir araç olmuştur. Takvim-i Vakayi 1831’de Saray tarafından çıkarılan ilk Resmi Takvim-i Vakayi 1831’de Saray tarafından çıkarılan ilk Resmi

Türkçe gazetedir.Türkçe gazetedir. Ceride-i Havadis 1840’ta İngiliz ortakları bulunan yarı resmi Ceride-i Havadis 1840’ta İngiliz ortakları bulunan yarı resmi

gazetedir.gazetedir. Tercüman-ı Ahval 1860’ta Şinasi ve Agah Efendi tara.. Tercüman-ı Ahval 1860’ta Şinasi ve Agah Efendi tara..

Çıkartılmıştır.Çıkartılmıştır. Tasvir-i Efkar 1862’de Şinasi tarafından başlatılmış,1865’ten Tasvir-i Efkar 1862’de Şinasi tarafından başlatılmış,1865’ten

sonra da Namık Kemal tarafından devam ettirilmiştir.Sayfa sonra da Namık Kemal tarafından devam ettirilmiştir.Sayfa düzenine getirdiği yenilikler ile bu gazete döneminin önemli düzenine getirdiği yenilikler ile bu gazete döneminin önemli gazetelerindendir.gazetelerindendir.

Hürriyet 1868’de Ziya Paşa ve Namık Kemal tarafından,Hürriyet 1868’de Ziya Paşa ve Namık Kemal tarafından, İbret 1871’de Namık Kemal tarafından,İbret 1871’de Namık Kemal tarafından, Devir,Bedir,Tercüman-ı Hakikat Ahmet Mithat tarafından,Devir,Bedir,Tercüman-ı Hakikat Ahmet Mithat tarafından, Sabah, Semseddin Sami tarafından çıkarılmıştır. Sabah, Semseddin Sami tarafından çıkarılmıştır.

Tanzimat Edebiyatında TiyatroTanzimat Edebiyatında Tiyatro Tanzimat dönemine kadar tiyatro faaliyetleri geleneksel tiyatrolar Tanzimat dönemine kadar tiyatro faaliyetleri geleneksel tiyatrolar

aracılığı ile sürdürülmekteydi.(Orta Oyunu-Meddah-Karagöz)aracılığı ile sürdürülmekteydi.(Orta Oyunu-Meddah-Karagöz) Ceride-i Havadis gazetesinde yayımlanan tiyatro eserleri olumlu etkiler Ceride-i Havadis gazetesinde yayımlanan tiyatro eserleri olumlu etkiler

getirmiştir.getirmiştir. Mihail Naum ve Güllü Agop adlı kişiler yarı resmi nitelikli Osmanlı Mihail Naum ve Güllü Agop adlı kişiler yarı resmi nitelikli Osmanlı

Tiyatrosu’nu kurarak(1867) tiyatromuza katkı sağlamışlardır.Tiyatrosu’nu kurarak(1867) tiyatromuza katkı sağlamışlardır. Hayrullah Efendi’nin Hikaye-i İbrahim Paşa be-İbrahim-i Gülşeni adlı Hayrullah Efendi’nin Hikaye-i İbrahim Paşa be-İbrahim-i Gülşeni adlı

oyunu 1842’de yazılmıştır.Oyun 1859’dan sonra basıldığı için batılı oyunu 1842’de yazılmıştır.Oyun 1859’dan sonra basıldığı için batılı tekniklerde yazılan ilk tiyatro oyunumuz 1859 tarihli Şair Evlenmesi adlı tekniklerde yazılan ilk tiyatro oyunumuz 1859 tarihli Şair Evlenmesi adlı oyundur.oyundur.

Sahnelenen ilk eser ise Vatan Yahut Silistre adlı eserdir.(1873)Sahnelenen ilk eser ise Vatan Yahut Silistre adlı eserdir.(1873) Ahmet Vefik Paşa yazar ve çevirmen olarak o dönemde oldukça Ahmet Vefik Paşa yazar ve çevirmen olarak o dönemde oldukça

etkilidir.etkilidir. Recaizade’nin Afife Anjelik,Atala,Vuslat adlı eserleri dikkat çeker.Recaizade’nin Afife Anjelik,Atala,Vuslat adlı eserleri dikkat çeker. Dönemin bir başka önemli ismi de A.H.Hamit’tir.Nesteren,Eşber,Finten Dönemin bir başka önemli ismi de A.H.Hamit’tir.Nesteren,Eşber,Finten

önemli tiyatrolarıdır.Ayrıca Eşber aruzla yazılmış ilk manzum oyundur.önemli tiyatrolarıdır.Ayrıca Eşber aruzla yazılmış ilk manzum oyundur. Tiyatro şiirden sonroki en etkili türdür.Tiyatro şiirden sonroki en etkili türdür. İkinci Dönem sanatçıları oynanmak için değil okunmak için eserler İkinci Dönem sanatçıları oynanmak için değil okunmak için eserler

vermiştir.vermiştir. Toplumsal aksaklıklar,tarihi konular,aile,gelenek,görenek,vatan sevgisi Toplumsal aksaklıklar,tarihi konular,aile,gelenek,görenek,vatan sevgisi

vb.konular işlenmiştir.vb.konular işlenmiştir. Hamit dışındaki sanatçılar üç birlik kuralına uymuşlardır.Hamit dışındaki sanatçılar üç birlik kuralına uymuşlardır. Kişiler tek yönlüdür.İyiler iyi,kötüler ise kötüdür.Kişiler tek yönlüdür.İyiler iyi,kötüler ise kötüdür.

I. Dönem Tanzimat SanatçılarıI. Dönem Tanzimat Sanatçıları Şinasi,Namık Kemal,Ziya Paşa,Ahmet Mithat Şinasi,Namık Kemal,Ziya Paşa,Ahmet Mithat

Efendi,Şemsettin Sami,Ahmet Vefik Efendi,Şemsettin Sami,Ahmet Vefik Paşa’dır,Direktör Ali BeyPaşa’dır,Direktör Ali Bey

II. Dönem Tanzimat SanatçılarıII. Dönem Tanzimat Sanatçıları Recaizade Mahmut Ekrem,Abdülhak Hamit Recaizade Mahmut Ekrem,Abdülhak Hamit

Tarhan,Sami Paşazade Sezai,Muallim Tarhan,Sami Paşazade Sezai,Muallim Naci,Nabizade NazımNaci,Nabizade Nazım

İBRAHİM ŞİNASİ(1826-1871)İBRAHİM ŞİNASİ(1826-1871) Çalışkanlığı ve zekası ile M.Reşit Paşa’nın dikkatini çelmiş ve Çalışkanlığı ve zekası ile M.Reşit Paşa’nın dikkatini çelmiş ve

Maliye eğitimi alması için Paris’e gönderilmiştir.Maliye eğitimi alması için Paris’e gönderilmiştir. İlk batılı tiyatro,ilk özel gazete,ilk kez noktalama işareti İlk batılı tiyatro,ilk özel gazete,ilk kez noktalama işareti

kullanma,Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi ile ilk makaleyi yazma,ilk kullanma,Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi ile ilk makaleyi yazma,ilk atasözleri kitabı olan Durub-u Emsal-i Osmani’yi yazma,ilk şiir atasözleri kitabı olan Durub-u Emsal-i Osmani’yi yazma,ilk şiir tercümeleri yapma gibi edebiyatımızda belli başlı ilklere imza tercümeleri yapma gibi edebiyatımızda belli başlı ilklere imza atmıştır.atmıştır.

Seci ve cinas gibi söz oyunlarından arındırılmış sade nesrin Seci ve cinas gibi söz oyunlarından arındırılmış sade nesrin kurucusudur.kurucusudur.

Cümleleri kısaltmış ve paragraf birimini ilk kez o kullanmıştır.Cümleleri kısaltmış ve paragraf birimini ilk kez o kullanmıştır. Halk,adalet,millet gibi kavramları ilk kez o kullanmıştır.Halk,adalet,millet gibi kavramları ilk kez o kullanmıştır. Sanat toplum için anlayışına sahiptir.Sanat toplum için anlayışına sahiptir. Klasisizm akımından etkilenmiştir.Klasisizm akımından etkilenmiştir. Şair Evlenmesi oyunu tek perdelik bir komedidir.Oyunda görücü Şair Evlenmesi oyunu tek perdelik bir komedidir.Oyunda görücü

usulü ile evlenmenin sakıncaları ve alafrangalık işlenmiştir.Müştak usulü ile evlenmenin sakıncaları ve alafrangalık işlenmiştir.Müştak Bey ve Kumru Hanım oyunun başkahramanlarıdır.Bey ve Kumru Hanım oyunun başkahramanlarıdır.

Tiyatro:Şair EvlenmesiTiyatro:Şair Evlenmesi Şiir:Müntehabat-ı Eşar,Tercüme-i ManzumeŞiir:Müntehabat-ı Eşar,Tercüme-i Manzume Derleme:Durub-u Emsal-i OsmaniyeDerleme:Durub-u Emsal-i Osmaniye Sözlük:Kamus-ı OsmaniSözlük:Kamus-ı Osmani Gazete:Tercüman-ı Ahval,Tasvir-i Efkar Gazete:Tercüman-ı Ahval,Tasvir-i Efkar

ZİYA PAŞA (1825-1880)ZİYA PAŞA (1825-1880) Namık Kemal ile birlikte Hürriyet gazetesini çıkarmışlardır.Namık Kemal ile birlikte Hürriyet gazetesini çıkarmışlardır. Düşünce olarak yenilikçi olmasına rağmen eserlerinde eskiyi Düşünce olarak yenilikçi olmasına rağmen eserlerinde eskiyi

sürdürmüştür.sürdürmüştür. Eski-yeni arasında hep ikilemde kalmıştır.Eski-yeni arasında hep ikilemde kalmıştır. Divan şiiri geleneğini devam ettirmiştir.Divan şiiri geleneğini devam ettirmiştir. Gazel,kaside,terkib-i bent ve terci-i bent biçimlerinde Gazel,kaside,terkib-i bent ve terci-i bent biçimlerinde

insan,yaşam,kainat,yolsuzluk,rüşvet,adaletsizlik konularını işlemiştir.insan,yaşam,kainat,yolsuzluk,rüşvet,adaletsizlik konularını işlemiştir. Birçok dizesi halk arasında atasözü gibi kullanılmaktadır.Birçok dizesi halk arasında atasözü gibi kullanılmaktadır. Tercümeleriyle yeni edebiyata katkı sağlamıştır.Tercümeleriyle yeni edebiyata katkı sağlamıştır. Molliere’nin Tartüffe adlı komedisini hece ölçüsü ile çevirmiştir.Molliere’nin Tartüffe adlı komedisini hece ölçüsü ile çevirmiştir. Eleştiri türünde önemli eserleri vardır.Eleştiri türünde önemli eserleri vardır. Şiir ve İnşa’da halk edeb.,Harabat’ta divan şiirini savunması nedeniyle Şiir ve İnşa’da halk edeb.,Harabat’ta divan şiirini savunması nedeniyle

N.Kemal tarafından eleştirilmiştir.N.Kemal tarafından eleştirilmiştir. Sağlam ve sade bir dili vardır. Sağlam ve sade bir dili vardır. Toplumsal sorunları başarıyla işlemiştir.Toplumsal sorunları başarıyla işlemiştir. Şiir:Eş’ar-ı Ziya,Zafername,Terci-i Bent,Terkib-i BentŞiir:Eş’ar-ı Ziya,Zafername,Terci-i Bent,Terkib-i Bent Mülakat:Rüya (Edeb.mülakat türünün ilk örneğidir.)Mülakat:Rüya (Edeb.mülakat türünün ilk örneğidir.) Antoloji:HarabatAntoloji:Harabat Düzyazı:Şiir ve İnşa,Arz-ı Hal,Makaleler Düzyazı:Şiir ve İnşa,Arz-ı Hal,Makaleler

NAMIK KEMAL (1840-1888)NAMIK KEMAL (1840-1888)

Vatan Yahut Silistre adlı oyunu nedeniyle Mogosa’ya sürgün edilmiştir.Vatan Yahut Silistre adlı oyunu nedeniyle Mogosa’ya sürgün edilmiştir. Fikir hayatında Şinasi’nin etkisi büyüktür.Fikir hayatında Şinasi’nin etkisi büyüktür. Keskin bir eski edebiyat düşmanı,yeni edebiyat savunucusudur.Keskin bir eski edebiyat düşmanı,yeni edebiyat savunucusudur. Ziya Paşa’nın Divan edeb. öven yazısından sonra eleştiri türünde Tahrib-i Ziya Paşa’nın Divan edeb. öven yazısından sonra eleştiri türünde Tahrib-i

Harabat ve Takip adlı eserleri yazmıştır.Harabat ve Takip adlı eserleri yazmıştır. Sanat toplum içindir anlayışına sahiptir.Dilin sadeleşmesini savunmuştur.Sanat toplum içindir anlayışına sahiptir.Dilin sadeleşmesini savunmuştur. Nesri şiirinden üstün olan sanatçı Romantizmden etkilenmiştir.Nesri şiirinden üstün olan sanatçı Romantizmden etkilenmiştir. Hürriyet kavramını ilk kullanan kişidir.Vatan,hukuk,eğitim kon.işlemiştir.Hürriyet kavramını ilk kullanan kişidir.Vatan,hukuk,eğitim kon.işlemiştir. Hürriyet Kasidesi oldukça meşhurdur.Hürriyet Kasidesi oldukça meşhurdur. Tiyatroyu faydalı bir eğlence olarak nitelendirmiştir.Tiyatroyu faydalı bir eğlence olarak nitelendirmiştir. İlk edebi roman olan İntibah,ilk tarihi roman olan Cezmi,sahnelenen ilk İlk edebi roman olan İntibah,ilk tarihi roman olan Cezmi,sahnelenen ilk

oyun olan Vatan Yahut Silistre önemlidir.oyun olan Vatan Yahut Silistre önemlidir. Roman:İntibah,CezmiRoman:İntibah,Cezmi Tiyatro.Vatan Yahut Silistre,Celaleddin Harzemşah,Gülnihal,Akif Tiyatro.Vatan Yahut Silistre,Celaleddin Harzemşah,Gülnihal,Akif

Bey,Zavallı Çocuk,Kara BelaBey,Zavallı Çocuk,Kara Bela Eleştiri:Tahrib-i Harabat,Takip,Renan MüdafaanamesiEleştiri:Tahrib-i Harabat,Takip,Renan Müdafaanamesi Tarih:Osmanlı Tarihi,İslam Tarihi,Kanije MuhasarasıTarih:Osmanlı Tarihi,İslam Tarihi,Kanije Muhasarası Düz Yazı:Evrak-ı Perişan,Devr-i İstila Düz Yazı:Evrak-ı Perişan,Devr-i İstila

AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1912)AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1912) Evinde matbaa kurarak kendi eserlerini yayımlamıştır.Evinde matbaa kurarak kendi eserlerini yayımlamıştır. Dekadanlar diyerek Servet-i Fünûncuları eleştirmiştir.Dekadanlar diyerek Servet-i Fünûncuları eleştirmiştir. Halkı aydınlatması nedeniyle Hace-i Evvel denmektedir.(İlk Öğretmen)Halkı aydınlatması nedeniyle Hace-i Evvel denmektedir.(İlk Öğretmen) Halka okuma zevki aşılamaya çalışmıştır.Yeni edebiyat taraftarıdır.Halka okuma zevki aşılamaya çalışmıştır.Yeni edebiyat taraftarıdır. Eserlerinin dili oldukça sadedir.Halkı eğlendirerek eğitmeyi amaçlamıştır.Eserlerinin dili oldukça sadedir.Halkı eğlendirerek eğitmeyi amaçlamıştır. Yazı makinesi olarak bilinir.Yazı makinesi olarak bilinir. Batı’nın üstünlüğünü kabul etmekle birlikte körü körüne bağlanmaya karşıdır.Batı’nın üstünlüğünü kabul etmekle birlikte körü körüne bağlanmaya karşıdır. Kölelik,Batı taklitçiliği,evlilik,kızların eğitimi,töre,macera başlıca temalardır.Kölelik,Batı taklitçiliği,evlilik,kızların eğitimi,töre,macera başlıca temalardır. Yeniçeriler adlı romanı ilk tarihi roman denemesi sayılır.Yeniçeriler adlı romanı ilk tarihi roman denemesi sayılır. Letaif-i Rivayat adlı hikaye serisi hikayenin ilk örnekleri sayılır.Letaif-i Rivayat adlı hikaye serisi hikayenin ilk örnekleri sayılır. Anlatımı keserek okuyucuya ansiklopedik bilgiler aktarmıştır.Anlatımı keserek okuyucuya ansiklopedik bilgiler aktarmıştır. Edebi kişiliği ile Ahmet Rasim,H.Rahmi,Muallim Naci gibi isimleri etkilemiştir.Edebi kişiliği ile Ahmet Rasim,H.Rahmi,Muallim Naci gibi isimleri etkilemiştir. Roman:Hasan Mellah,Hüseyin Fellah,Felatun Beyle Rakım Efendi,Pariste Bir Roman:Hasan Mellah,Hüseyin Fellah,Felatun Beyle Rakım Efendi,Pariste Bir

TürkTürk

Henüz On Yedi Yaşında,Dürdane Hanım,Jön Türk…Henüz On Yedi Yaşında,Dürdane Hanım,Jön Türk…

Hikaye:Kıssadan Hisse,Letaif-i RivayatHikaye:Kıssadan Hisse,Letaif-i Rivayat

Gezi:Avrupa’da Bir CevelenGezi:Avrupa’da Bir Cevelen

Tiyatro:Açıkbaş,Çerkez ÖzdenlerTiyatro:Açıkbaş,Çerkez Özdenler

Gazete:Bedir,Devir,Tercüman-ı Hakikat Gazete:Bedir,Devir,Tercüman-ı Hakikat

ŞEMSEDDİN SAMİ (1850-1904)ŞEMSEDDİN SAMİ (1850-1904) Edebi yaşamına gazetecilikle başlamıştır.Edebi yaşamına gazetecilikle başlamıştır. Zamanının en büyük dil bilgini kabul edilen yazar,sözlük,ansiklopedi ve Zamanının en büyük dil bilgini kabul edilen yazar,sözlük,ansiklopedi ve

dil alanındaki çalışmaları ile tanınır.dil alanındaki çalışmaları ile tanınır. İlk yerli romanımız olan Taaşşuk-u Talat ve Fıtnat’ı yazmıştır.İlk yerli romanımız olan Taaşşuk-u Talat ve Fıtnat’ı yazmıştır. İlk sözlük çalışması Fransızca-Türkçe bir sözlük olan Kamus-ı İlk sözlük çalışması Fransızca-Türkçe bir sözlük olan Kamus-ı

Fransevi’dir.Fransevi’dir. Bugüne dek hazırlanmış en kapsamlı Arapça-Türkçe sözlük olan Bugüne dek hazırlanmış en kapsamlı Arapça-Türkçe sözlük olan

Kamus-u Arabi’nin yazarıdır.Kamus-u Arabi’nin yazarıdır. Modern biçimde hazırlanmış Türkçeden-Türkçeye ilk sözlük olan Modern biçimde hazırlanmış Türkçeden-Türkçeye ilk sözlük olan

Kamus-ı Türki’yi yazmıştır.Kamus-ı Türki’yi yazmıştır. Orhun Abideleri’nin ve Kutadgu Bilig adlı eserin izahlı çevirilerini Orhun Abideleri’nin ve Kutadgu Bilig adlı eserin izahlı çevirilerini

hazırlamıştır.hazırlamıştır. Roman:Taaşşuk-u Talat ve FıtnatRoman:Taaşşuk-u Talat ve Fıtnat Çeviri:Robenson Kruzo,SefillerÇeviri:Robenson Kruzo,Sefiller Tiyatro:Besa yahut Ahde Vefa,GaveTiyatro:Besa yahut Ahde Vefa,Gave

AHMET VEFİK PAŞA (1823-1891)AHMET VEFİK PAŞA (1823-1891) 1879’da Bursa Valisi iken burada bir tiyatro kurmuştur.1879’da Bursa Valisi iken burada bir tiyatro kurmuştur. Önemli bir devlet adamıdır.Elçilik binalarına bayrak asma âdetini o Önemli bir devlet adamıdır.Elçilik binalarına bayrak asma âdetini o

başlatmıştır.başlatmıştır. Edebiyat yaşamı çeviriler ile başlamıştır.Edebiyat yaşamı çeviriler ile başlamıştır. Kimi tiyatro çevirileri uyarlamadır.Molliere’nin Zor Nikah ve Zoraki Kimi tiyatro çevirileri uyarlamadır.Molliere’nin Zor Nikah ve Zoraki

Tabip oyunlarını uyarlamıştır.Tabip oyunlarını uyarlamıştır. Türk tiyatrosunun gelişmesine çok büyük katkılar sağlamıştır.Türk tiyatrosunun gelişmesine çok büyük katkılar sağlamıştır. MEB iken öğretmen okullarını açtırmış ve kız ve erkek çocuklara belli MEB iken öğretmen okullarını açtırmış ve kız ve erkek çocuklara belli

yaşlara kadar zorunlu eğitimi getirmiştir.yaşlara kadar zorunlu eğitimi getirmiştir. ““Benim evime Türk malından başka bir şey giremez.”diyebilen bir Benim evime Türk malından başka bir şey giremez.”diyebilen bir

yapıdadır.yapıdadır. Milliyetçilik ve Türkçülük akımlarının dönemindeki en büyük Milliyetçilik ve Türkçülük akımlarının dönemindeki en büyük

temsilcisidir.temsilcisidir. Anadolu Türk Lehçesine ait ilk sözlük olan Lehçe-i Osmani’yi yazmıştır.Anadolu Türk Lehçesine ait ilk sözlük olan Lehçe-i Osmani’yi yazmıştır. Çağatayca yazılmış Ebulgazi Bahadır Han’a ait Şecere-i Türk adlı eseri Çağatayca yazılmış Ebulgazi Bahadır Han’a ait Şecere-i Türk adlı eseri

çevirmiştir.çevirmiştir. Sözlük:Lehçe-i OsmaniSözlük:Lehçe-i Osmani Atasözü ve Deyimler:Müntehabat-ı Durub-ı EmsalAtasözü ve Deyimler:Müntehabat-ı Durub-ı Emsal Çeviri:Kocalar Mektebi,TartüffeÇeviri:Kocalar Mektebi,Tartüffe Adapte:Zoraki Tabip,Zor Nikar, Azarya , Tabib-i Aşk Adapte:Zoraki Tabip,Zor Nikar, Azarya , Tabib-i Aşk

Direktör Ali Bey (1844-1899)Direktör Ali Bey (1844-1899)

Teodor Kasap tarafından çıkarılan ilk mizah dergisinde mizahi Teodor Kasap tarafından çıkarılan ilk mizah dergisinde mizahi yazılar yazmıştır.yazılar yazmıştır.

Mizah edebiyatımızın kuruluşunda etkili olmuştur.Mizah edebiyatımızın kuruluşunda etkili olmuştur. Günlük türünün ilk örneği olan Seyahat Jurnali’ni yazmıştır.Günlük türünün ilk örneği olan Seyahat Jurnali’ni yazmıştır. İlk mizahi sözlük olan Lehçet’ül-Hakayık’ı yazmıştır.İlk mizahi sözlük olan Lehçet’ül-Hakayık’ı yazmıştır. Kokona Yatıyor,Ayyar Hamza adında tiyatro adapteleri vardır.Kokona Yatıyor,Ayyar Hamza adında tiyatro adapteleri vardır.

TANZİMAT İKİNCİ DÖNEM SANATÇILARITANZİMAT İKİNCİ DÖNEM SANATÇILARI

RECAİZADE MAHMUT EKREM (1847-1914)RECAİZADE MAHMUT EKREM (1847-1914) Tanzimat Döneminin öder,rehber,öğretmen nitelikteki yazarıdır.Tanzimat Döneminin öder,rehber,öğretmen nitelikteki yazarıdır. Servet-i Fünun’un kuruluşunda etkili olmuştur.Servet-i Fünun’un kuruluşunda etkili olmuştur. Sanat için sanat anlayışına sahiptir.İnsan,sevgi ve ölüm konularını bolca Sanat için sanat anlayışına sahiptir.İnsan,sevgi ve ölüm konularını bolca

işlemiştir.işlemiştir. Süslü ve sanatlı bir üslubu vardır.Süslü ve sanatlı bir üslubu vardır. Muallim Naci ile eski-yeni çatışmasına girmiştir.Kulak için kafiyeyi Muallim Naci ile eski-yeni çatışmasına girmiştir.Kulak için kafiyeyi

savunmuştur.savunmuştur. Zemzeme ve Takdir-i Elhan’da yeni edebiyatı ve bu görüşleri Zemzeme ve Takdir-i Elhan’da yeni edebiyatı ve bu görüşleri

savunmuştur.Muallim Naci de ona Demdeme adlı eseri ile cevap vermiştir.savunmuştur.Muallim Naci de ona Demdeme adlı eseri ile cevap vermiştir. ““Zerreden güneşe kadar her şey şiirin konusu olabilir.”görüşünü Zerreden güneşe kadar her şey şiirin konusu olabilir.”görüşünü

savunmuştur.savunmuştur. Edebiyatımızdaki ilk Realist roman olan Araba Sevdası’nı Edebiyatımızdaki ilk Realist roman olan Araba Sevdası’nı

yazmıştır.Şiirlerinde Romantizm’den etkilenmiştir.yazmıştır.Şiirlerinde Romantizm’den etkilenmiştir. Üç çocuğunun ölümünden –özellikle oğlu Nijad’ın ölümünden-oldukça Üç çocuğunun ölümünden –özellikle oğlu Nijad’ın ölümünden-oldukça

sarsılmıştırsarsılmıştır İlk edebi bilgiler kitabı olan Talim-i Edebiyat’ı yazmıştır.İlk edebi bilgiler kitabı olan Talim-i Edebiyat’ı yazmıştır. Başarılı bir tiyatro yazarıdır.Başarılı bir tiyatro yazarıdır. Hikaye :Şemsa,SaimeHikaye :Şemsa,Saime Eleştiri:Takdir-i ElhanEleştiri:Takdir-i Elhan Tiyatro:Afife Anjelik,Çok Bilen Çok Yanılır,AtalaTiyatro:Afife Anjelik,Çok Bilen Çok Yanılır,Atala Şiir:Nağme-i Seher,Yadigar-ı Şebap,Zemzeme,Nijat Ekrem (Şiir-anı)Şiir:Nağme-i Seher,Yadigar-ı Şebap,Zemzeme,Nijat Ekrem (Şiir-anı) Düz yazı:Talim-i EdebiyatDüz yazı:Talim-i Edebiyat

ABDÜLHAK HAMİT TARHAN (1852-1937)ABDÜLHAK HAMİT TARHAN (1852-1937) Tanzimat Dönemi’nin Şair-i Azam ünvanlı en büyük şairirdir.Tanzimat Dönemi’nin Şair-i Azam ünvanlı en büyük şairirdir. Ölüm,fizikötesi,sevinç,ümit,isyan,aşk,vatan,millet,günlük yaşam ve feryat Ölüm,fizikötesi,sevinç,ümit,isyan,aşk,vatan,millet,günlük yaşam ve feryat

gibi temalarda epik-lirik-felsefi şiirler yazmıştır.gibi temalarda epik-lirik-felsefi şiirler yazmıştır. Şiirlerinde aruzu esas almakla birlikte heceyi de kullanmıştır.Şiirlerinde aruzu esas almakla birlikte heceyi de kullanmıştır. Süslü ve sanatlı bir dili vardır.Süslü ve sanatlı bir dili vardır. Sanat için sanat anlayışına sahiptir.Sanat için sanat anlayışına sahiptir. Divan ed. nazım biçimlerinde önemli değişiklikler yapmıştır.Eski kalıpları Divan ed. nazım biçimlerinde önemli değişiklikler yapmıştır.Eski kalıpları

yıkarak yeni nazım biçimleri kullanmıştır.yıkarak yeni nazım biçimleri kullanmıştır. Tiyatrolarını okunmak için yazmıştır.Tiyatrolarını okunmak için yazmıştır. Romantizmin etkisindedir.Romantizmin etkisindedir. Validem adlı şiir kitabında ilk kez uyaksız şiirler denemiştir.Validem adlı şiir kitabında ilk kez uyaksız şiirler denemiştir. Sahra adlı şiir türü eserinde ilk pastoral şiire yer vermiştir.Sahra adlı şiir türü eserinde ilk pastoral şiire yer vermiştir. Roman ve hikaye türü eseri yoktur.Roman ve hikaye türü eseri yoktur. Eşber aruz ölçüsüyle yazılmış ilk oyun,Nesteren hece ölçüsüyle yazılmış ilk Eşber aruz ölçüsüyle yazılmış ilk oyun,Nesteren hece ölçüsüyle yazılmış ilk

oyundur.oyundur. Tiyatrolarında kullandığı ağır dil oyunların sahnelenmesine engellemiştir.Tiyatrolarında kullandığı ağır dil oyunların sahnelenmesine engellemiştir. Eşi Fatıma Hanım’ın ölmü üzerine unutulmaz Makber şiirini yazmıştır.Eşi Fatıma Hanım’ın ölmü üzerine unutulmaz Makber şiirini yazmıştır. Şiir:Sahra,Makber,Ölü,Hacle,Bala’dan Bir Ses,Validem,Kürsi-i Şiir:Sahra,Makber,Ölü,Hacle,Bala’dan Bir Ses,Validem,Kürsi-i

İstiğrak,Divanelik…İstiğrak,Divanelik… Tiyatro:İçli Kız,Sabr u Sebat,Duhter-i Hindu,Eşber,Nesteren,Finten,Maceray-ı Tiyatro:İçli Kız,Sabr u Sebat,Duhter-i Hindu,Eşber,Nesteren,Finten,Maceray-ı

AşkAşk

SAMİPAŞAZADE SEZAİ (1860-1936)SAMİPAŞAZADE SEZAİ (1860-1936) Tanzimat döneminin Realist yazarlarındandır.Tanzimat döneminin Realist yazarlarındandır. Sergüzeşt adlı eseri ile tanınmıştır.Eser Romantizm’den Realizme Sergüzeşt adlı eseri ile tanınmıştır.Eser Romantizm’den Realizme

geçişin örneği sayılır.geçişin örneği sayılır. Edebiyatımızda Batılı anlamda ilk öykü sayılan Küçük Şeyler adlı eserin Edebiyatımızda Batılı anlamda ilk öykü sayılan Küçük Şeyler adlı eserin

yazarıdır.yazarıdır. Kısa hikaye yazma türünün kurucusu sayılır.Kısa hikaye yazma türünün kurucusu sayılır. Sanat için sanat anlayışına sahiptir.Sanat için sanat anlayışına sahiptir. Bazı makale,hikaye ve sohbetlerini Rumuz’ul Edep adlı eserinde Bazı makale,hikaye ve sohbetlerini Rumuz’ul Edep adlı eserinde

toplamıştır.toplamıştır. Çok sevdiği yeğeni İclal’in ölümünden duyduğu acıyı mensur bir Çok sevdiği yeğeni İclal’in ölümünden duyduğu acıyı mensur bir

mersiye biçiminde bazı nesir ve hatıralarıyla birlikte anlatmıştır.mersiye biçiminde bazı nesir ve hatıralarıyla birlikte anlatmıştır. Sergüzeşt macera demektir.Kafkaslardan gelen Dilber adlı bir esir kızın Sergüzeşt macera demektir.Kafkaslardan gelen Dilber adlı bir esir kızın

acı dolu hayatı anlatılmıştır. acı dolu hayatı anlatılmıştır.

MUALLİM NACİ (1850-1893)MUALLİM NACİ (1850-1893) Asıl adı Ömer olan sanatçı Tanzimat Dönemi’nde Divan edebiyatı Asıl adı Ömer olan sanatçı Tanzimat Dönemi’nde Divan edebiyatı

alışkanlıklarını sürdüren isimlerin başında gelir.(A.Mithat’ın damadıdır.)alışkanlıklarını sürdüren isimlerin başında gelir.(A.Mithat’ın damadıdır.) Uyak göz içindir diyerek R.M.Ekrem’in karşısında durmuş ve dolaylı Uyak göz içindir diyerek R.M.Ekrem’in karşısında durmuş ve dolaylı

yönden Servet-i Fünun’un doğmasında rol oynamıştır.Bu tartışmaları yönden Servet-i Fünun’un doğmasında rol oynamıştır.Bu tartışmaları neticesinde Zemzeme’ye karşılık vererek eleştiri türündeki neticesinde Zemzeme’ye karşılık vererek eleştiri türündeki Demdeme’yi yazmıştır.Demdeme’yi yazmıştır.

Eski şiire bağlı olsa da dilin sadeleşmesine katkısı olmuş ve hece ile de Eski şiire bağlı olsa da dilin sadeleşmesine katkısı olmuş ve hece ile de şiirler yazmıştır. şiirler yazmıştır.

Devrinde önemli bir edebiyat adamı olarak takdir görmüştür.Edebiyat Devrinde önemli bir edebiyat adamı olarak takdir görmüştür.Edebiyat tarihi ve sözlük sahasında önemli çalışmalar yapmıştır.tarihi ve sözlük sahasında önemli çalışmalar yapmıştır.

Aruzu Türkçeye uydurmadaki başarısı Fikret ve Akif’i etkilemiştir.Aruzu Türkçeye uydurmadaki başarısı Fikret ve Akif’i etkilemiştir. Şiir:Ateşpare,Şerare,Fürüzan,Sümbüle…Şiir:Ateşpare,Şerare,Fürüzan,Sümbüle… Eleştiri:Demdeme,Yazmış BulundumEleştiri:Demdeme,Yazmış Bulundum Tiyatro:HederTiyatro:Heder Anı:Ömer’in Çocukluğu,Medrese HatıralarıAnı:Ömer’in Çocukluğu,Medrese Hatıraları Edebiyat Tarihi:Osmanlı ŞairleriEdebiyat Tarihi:Osmanlı Şairleri Edebiyat Bilgileri:Islahat-ı EdebiyyeEdebiyat Bilgileri:Islahat-ı Edebiyye Sözlük:Lügat-i NaciSözlük:Lügat-i Naci

NABİZADE NAZIM (1862-1893)NABİZADE NAZIM (1862-1893)

Edebiyatımızda köy yaşamını anlatan ilk roman olan Karabibik ve Edebiyatımızda köy yaşamını anlatan ilk roman olan Karabibik ve Naturalist ilk roman sayılan Zehra adlı romanların yazarıdır.Naturalist ilk roman sayılan Zehra adlı romanların yazarıdır.

Romantizm’in izlerini taşıyan şiirler yazmıştır.Romantizm’in izlerini taşıyan şiirler yazmıştır. Zehra adlı roman ayrıca edebiyatımızdaki ilk tezli roman kabul Zehra adlı roman ayrıca edebiyatımızdaki ilk tezli roman kabul

edilmektedir.(Bazı kaynaklarda ilk tezli roman olarak Yaban da edilmektedir.(Bazı kaynaklarda ilk tezli roman olarak Yaban da geçmektedir.)geçmektedir.)

Karabibik mekan olarak Antalya’nın Demre ilçesine bağlı Beymelek Karabibik mekan olarak Antalya’nın Demre ilçesine bağlı Beymelek köyünde geçer.Eser romandan çok uzun öykü niteliğinde bir yapıdadır.köyünde geçer.Eser romandan çok uzun öykü niteliğinde bir yapıdadır.

Tanzimat edebiyatının yönü Batı’ya en fazla dönük yazarlarındandır.Tanzimat edebiyatının yönü Batı’ya en fazla dönük yazarlarındandır. Roman:Karabibik,ZehraRoman:Karabibik,Zehra Şiir:Heves Ettim,Hâlâ Güzel…Şiir:Heves Ettim,Hâlâ Güzel… Öykü:Yadigarlarım (Otobiyografik özellik gözterir),Zavallı Kız,SevdaÖykü:Yadigarlarım (Otobiyografik özellik gözterir),Zavallı Kız,Sevda