Dr.Prajeesh Nath E N,

Guided byDr.Unnikrishna Pillai, HOD

Dr. Ramesh N VDr. Abhaykumar Mishra

Dr. Arun MohananDr. Vineeth P K

PG Department of Rasasashtra and Bhaishajya kalpana, Amrita school of Ayurveda

TAILA KALPANA W. S. R AVARTANA

05/03/2023 2

‘‘ स्नेहसारोfयं पुरुषः, प्राणाश्च स्नेहभुयियष्ठाः स्नेहसाध्याश्च भवन्ति�� II’’

(Su. Ci 31/3)

INTRODUCTION…

05/03/2023 3

गुरु शी� सर स्निस्नग्ध म�द सूक्ष्म मृदु द्रवं I औषधं स्नेहनं प्रायो … II (A. S. Su. 25/3)

Sneha Dravya Guna…

05/03/2023 4

Sthavara dravyas.

Taila yoni...

05/03/2023 5

�ैलं स्वयोनिनवत्तत्र मुख्यं �ीक्ष्णं व्यवायिय च I त्वग्दोषकृदक्षुष्यं सूक्ष्मोष्णं कफकृन्न च IIकृशानां बृंहणायालं स्थूलानां कश<नाय च Iबद्धनिवट्कं कृयिमघ्नं च संस्कारात्सव<रोगजिB�् II

(AH. Su. 5/55-56)

Taila gunas…

05/03/2023 6

Nasya Kalpana (e.g., Anu Taila)

Mukha Kalpana (e.g., Irimedadi Taila)Gandusha & Kawala

Netra Kalpana-(e.g., Elaneer kuzhambu)

Abhyanga-(e.g., Kottamchukkadi Taila)

Anuvasana Basti-(e.g., Sahacharadi Taila)

Uttarbasti, Pichu-(e.g., Sukumara Taila)

Internal administration-(e.g., Kshira Bala Taila)

In nonhealing ulcer-(e.g., Jatyadi Taila)

Therapeutic multiplicity….

05/03/2023 7

कल्का�् च�ुगु<णीकृत्य घृ�ं वा �ैलमेव वा I च�ुगु<णे द्रव्े साध्यं �स्य मात्रा पलोस्नि�म�ा I (Sr. Sa.

Ma. 9/1)Essential ingredients: 1. Taila (Sneha) 2. Kalka 4. Drava dravya

Preparation of taila…

05/03/2023 8

Drava dravya Kalka dravya Sneha DravaJala ¼ part 1 part 4 part

Kashaya 1/6 part 1 part 4 part

Swarasa 1/8 part 1 part 4 part

Ksheera, Dadhi, Mamsarasa

1/8 1 part 4 part

Pushpa kalka 1/8 1 part 4 part

Kalka( Aushadha Dravya)…

• कल्कहीनस्�ु यः स्नेहः स साध्यः केवले द्रवे II (Sr. Sa. Ma. 9/14-16)

05/03/2023 9

Drava Dravya…Dravya Jalapramana KwathaMridu 4 times Reduced to 1/4madhyama 8 times Reduced to 1/4Katina 8 times Reduced to 1/4Athyanda Katina 16 times Reduced to 1/4

Dravya Jalapramana Kwatha1 Karsha to 1 Pala 16 times1 Pala to 1 Kudava 8 times1 Prastha to 1 Khari 4 times

05/03/2023 10

अत्र द्रव्या��रानुक्तो क्षीरमेव च�ुगु<णम् I द्रव्या��रेण योगे निह क्षीरं स्नेहसमं भवे�् II (B.R)

अनुके्त द्रव्यकायG �ु सव<त्र सलिललम् म�म् II (Su.

Ci. 31/10)

05/03/2023 11

Bhaishajya ratnavali jwaradhikara.दुग<न्धं निवनिनहन्ति�� �ैलमरुणं सौरभ्यमाकुव<�े II (B. R.)

Taila murchana….

Tila taila 1 partManjishta 1/16 partHaridra 1/64 partLodra 1/64 partMusta 1/64 partMusta 1/64 partTriphala 1/64 part eachSuchi pushpa mula 1/64 partJala 4 part

05/03/2023 12

वर्ति�Mव�् स्नेहकल्कः स्याद ्यदांगुल्या निवमर्दिदM�ः I

शब्दहीनो fग्निग्ननिनक्षिक्षप्�ः स्नेहः लिसध्दो भवेत्तदा II

यदा फेनोद्गमस्�ैले फेनशान्ति��श्च सर्तिपMनिष I

गन्धवण<रसोत्पक्षित्तः स्नेहलिसग्निध्दस्�द भवे�् II

Sr. Sa. Ma. 9/12-14

Taila Sidhi Lakshanas…..

05/03/2023 13

स्नेहपकस्निस्त्रधा प्रोक्तो मृदुम<ध्यः खरस्�था I

ईषत्सरसकल्कस्�ु स्नेहपाको मृदुभ<वे�् II

मध्यपाकश्च लिसद्धश्च कल्के नीरस्कोमलः I

ईषत्कठिXनकल्कश्च स्नेहपाको भवेत्खरः II

(Sr. Sa. Ma. 9/14-15)

Sneha Pakas…

05/03/2023 14

मृदून्न<स्ये खरो fभ्यंगे पाने वस्�ौ च लिचक्कणे I (AH. Su. 5/55-

56)आमपाकश्च निनव\य] वयि^मा�द्यकरो गुरु I �दूध्व̀ दग्धपाकः स्याद्दाहकृयिन्नष्प्रयोBनः II (Sr. Sa.

Ma. 9/16)

Snehapaka Guna…

Paka Charaka Vagbhata Srangandhara

Susruta

Mridu Basti, Sveyam Nasya Nasya PanaMadhya Nasya Pana, Basti Sarvakarma Nasya,

AhyangaKhara Abhyanga Abhyanga Abhyanga Basti,

Karnapooranam

05/03/2023 15

क्षीरे निbरात्रं स्वरसे नित्ररात्रं �क्रारानालाठिदषु पञ्चरात्रम् II bादशाह��ु मूलानां वल्लीनां त्रममेव च I एकाहं व्रीनिहमांसानां पाकं कुया<द ्निवचक्षणः II (Vaidyaka Paribhasha

Pradipa 16-17)

Duration of Taila paka

05/03/2023 16

Ela, Chandana, Kesara, Agaru, Karpura etc

Patra paka

05/03/2023 17

Vidpala tailam()

Aditya paka(Bhanu paka)

05/03/2023 18

Tila tailam Kera tailam – 1. Direct method 2. Indirect method Eranda tailam Kuzhambu Beeja tailam Gandha tailam Druti (Pantha tailam) Patana tailam Avartita tailam

Types of Tailams..

05/03/2023 19

The term Avartana is repetition.Examples:1. Dasa paka-Shata paka- Sahasra paka –

Ksheera bala tailam2. Shatapaka Yashtimadhu Tailam(Ca. Ci.

29/115-118)3. Shatapaka trivrit tailam (Su. Ci. 18/31)4. Sahsrapaka vatahara tailam(Su. Ci. 4/2)5. Anu tailam (AH. Su. 20/38)

Avartita Taila…

05/03/2023 20

Requirment of minimum dose.More drug absorbtion.Maximum bio-availability.Quiker the action.Easy drug administration.Easy packing and marketing.

Avartana helps in…

05/03/2023 21

Organoleptic charactersSpecific gravityRefractive IndexWeightLoss on drying at 110°CAcid ValueSaponification valueEster value = Sap. value – Acid valueUnsaponifiable matter ViscocityThin Layer Chromatography

Standardisation of Taila…

05/03/2023 22

Liposomes are modified/developed form of the traditional Sneha Kalpana.

Sneha (Taila) vis-a-vis Liposome..

05/03/2023 23