Table of Contents manh cua su tu te.pdf · còn đâu để dành cho người khác. Khi được...
Transcript of Table of Contents manh cua su tu te.pdf · còn đâu để dành cho người khác. Khi được...
TableofContentsLỜINÓIĐẦU
CHƯƠNG1-SỨCMẠNHCỦASỰTỬTẾ
CHƯƠNG2-SÁUNGUYÊNLÍSỨCMẠNHCỦASỰTỬTẾ
CHƯƠNG3-NƯỚNGMỘTCÁIBÁNHTOHƠN
CHƯƠNG4-LÀMDỊUTÌNHTHẾ
CHƯƠNG5-GIÚPKẺTHÙ
CHƯƠNG6-NÓIRASỰTHẬT
CHƯƠNG7-NÓI“CÓ”LÀCÁCHĐILÊN
CHƯƠNG8-NGẬMMIỆNGMÀNGHE
CHƯƠNG9-HÃYTỰAĐẦULÊNVAINGƯỜIKHÁC
CHƯƠNG10-TẠORAMỘTTHẾGIỚITỐTĐẸPHƠN
LỜICẢMƠN
GHICHÚ
LindaKaplanThaler
SỨCMẠNHCỦASỰTỬTẾNơipháthành:NXBTriThức
Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach
LỜINÓIĐẦUCỦAJAYLENO
Với tôi, cuốnsáchvĩđạinhất từngđượcviết là cuốnBảnThánhcaGiáng sinh củaCharlesDickens.Vìsaoư?Vìtriếtlíđơngiảncủanó:làmđiềuđúngsẽcảmthấyvuihơn.Đóchảphảilàmộttínđiềutôngiáogìcả.Chỉlànếubạnlàmviệctốtthìcuộcđờibạnsẽkhálên.Nólàthế,bạnkhôngthểmộtmìnhănhếtcáibánhto,cứcốănchỉtổchướngbụngmàthôi.Ănmộtít,cònđâuđểdànhchongườikhác.
KhiđượcyêucầutrảlờiphỏngvấnvềSứcmạnhcủasựtửtế,tôiđãđồngýkhôngchỉvìmuốntỏradễthươngđâu.Tôilàmđiềuđóvìtôinghĩđólàcáchmìnhnênlàm.Nhưngthờinaytỏratửtếlạilàchuyệnlạkhótin.Mớiđâytôicókểmộtcâuchuyệncườitrongmộtshowdiễnvànhậnđượcthưcủamộtphụnữnóirằngbàấykhóchịuvớinó.Tôigọiđiệnlạinóixinlỗibànếucógìxúcphạmđếntìnhcảmcủabà.Khônghiểusaobàlạitiếpxúcvớibáochívàthếlàlờixinlỗicủatôiđượclênbáo!Chúngtađangsốngtrongmộtxãhộimàngaycảmộtnhãýthôngthườngcũngbịcoilàbấtthường,nhưthểmìnhvừathựchiệnthủthuậtmóchọngcứumạngaikhôngbằng.
Thậmchínếubạnđụngxevàoaithìcáccôngtybảohiểmsẽbảobạnđừngxinlỗingườita.Xinlỗitứclàthừanhậnmìnhsai.Vậychứhọmuốnbạnlàmgì?Chuồnnhanhvàgọicholuậtsưcủamìnhư?Tuynhiên,theotôi,dùcósaithậtmàmìnhxinlỗitrướcthìcóđếnchíntrênmườingườisẽđộngtâmvàchắcchắnsẽtửtếlạivớimìnhtrongchuyệnkhắcphụcthiệthại.Thếlànhiềuthứphiềntoáingàynaycóthểđượcxửlíchỉbằngvàihànhđộngnhânáiđơngiảnthôi.
TrởnênmộtngườinhânhậucàngđặcbiệtquantrọnghơnkhitacómộtdiễnđànnhưTheTonightShow.Đókhôngthểlàsàndiễuvõcủamộttênđầugấuhaymộtkẻkhoemẽ.CómộtlýdovìsaoshownàyđượcgọilàTheTonightShowvớiJayLenochứkhôngphảilàTheTonightShowdoJayLenothủdiễn.Đólàvìmẹtôi.Bàchorằngnói“JayLenothủdiễn”thìvôhìnhtrungmìnhnóivớicửtọarằng“Này,nhìntôiđây,tôilàngôisaolớnđấy.”Vậylàtôibảobà,“Đượcrồi,mẹà.ThếvớiJayLenothìsao?”
Cuộcsốngkhông“cứng”nhưthế.Hãynhườngnhịnmộtchút.Rồibạnsẽngạcnhiênkhithấymìnhthulạiđượcnhiềuchừngnào.
CHƯƠNG1SỨCMẠNHCỦASỰTỬTẾ
QUANĂMTHÁNG,chúngtôiđềuyêuquýmộtngườibảovệđặcbiệtởtrụsởvănphòngchúngtôitạiManhattan.ThựcrahầuhếtmọingườiởTheKaplanThalerGroupaicũngphụcanh.Làmộtngườiđànôngtocon,vuitính,ngoàinămmươituổi,Franklàmấmlònghếtthảynhữngaibướcvàotòanhànàybằngcâuchàohồnhậucủamình.“ChàoLinda!”“ChàoRobin!”anhấynói.“MộtngàythứSáuvuivẻnha!”
MộtcâuđùaýnhịcủaFranklàmthayđổicảcáchchúngtôibắtđầumộtngàylàmviệc.Thayvìchuồnnhanhquacửavàxếphàngchờthangmáy,chúngtôilạiđưamắttìmFrankđểchàohỏimộtcâuchochắc.Anhluôngiữgiọngnóiphấnchấnsuốtcảngày.NhưngchúngtôichưabaogiờnhậnthứcđượclàmsaoFranklạicóthểgiúpgìchoviệclàmăncủachúngtôingoàiviệcngănchặnngườilạđộtnhậpvàovănphòng.
MãiđếnhômRichardDavis,chủtịchvàCOOcủaU.S.Bank,ngânhànglớnthứsáucủaHoaKì,đếngặpchúngtôi.ĐãmấythángnayTheKaplanThalerGroupđãlàmviệccậtlựcđểtạonênmộttuyệttáccóthểlàmchoDavisphảilácmắtvàkiếmđượcmộtkháchsộplàU.S.Bank.
ThờiđiểmcóchuyếnviếngthămcủaDavischínhlàthờiđiểmcótínhchấtquyếtđịnh.Chúngtôilàmộttronghaihãngvẫntiếptụcchạyđuađểcóđượchợpđồngnày.DaviscùngvớingườicủamìnhđangbaytừvănphòngđiềuhànhởMinneapolisđếngặptrựctiếpchúngtôi.Lúcđóchúngtôicònchưahiểura,songDaviscùngbầuđoàncủaôngquảthựcđãhơi“khớp”trướccáikiểutiếpđónmàhọnhậnđượcởNewYork.NhịpđộtấtbậtvàcáithóixôbồnhưchốnkhôngngườicủaQuảTáoLớn(NewYork)đãtrởthànhmộtphầnhuyềnthoạicủathànhphốnàyrồi.Vàhọsợrằngchúngtôicũnglạnhlùngvàvôcảmnhưthế.
Thếnhưng,khiRichardDavisvàngườicủaôngbướcvàotrụsởchúngtôi,họđãđượcFrankđóntiếpmộtcáchnồngnhiệt.Vàiphútsaulênđếnvănphòngchúngtôi,Daviscứluônmiệngnhắctớingườibảovệhồnhậuấy.“Anhấyđóntôinhiệttìnhquá!”ôngnói.“Thếrồitôichợtnghĩ,saomìnhlạikhôngmuốnlàmviệcvớimộtcôngtycónhữngngườinhưFrankchứ?Tôicòncóthểnghĩđượcgìkhácngoàiviệcthuêmộtcôngtynhưthếnàykhông?”Vàchúngtôiđãthắnghợpđồngđó.
DĩnhiênDavischắcchắnsẽkhônggiaoviệcđóchochúngtôinếuôngchẳngcóấntượnggìvềcáchlàmăncủachúngtôi.Tuynhiên,ởđâycòncócôngcủaFranknữa.Chínhlờichàonồnghậu của Frankđã giúp chúng tôi thắngđượcmột vụ làmăn với hàng triệuđô la trong tàikhoản.
ĐóchínhlàSứcmạnhcủasựtửtế.
NgườibảovệchiếmđượccảmtìnhcủamộtvịCOO.ChuyệnđónghecứnhưphimcủaDisneyvậy,nhưngchúngtôixincamđoanrằngđấykhôngphảilàchuyệnhưcấu.ChúngtôiviếtSức
mạnhcủasựtửtếlàvìchúngtôihoàntoànkhôngđồngtìnhvớicáikhônngoanphổbiến,rằng“Hiềnlànhthìthuathiệt,”và“Khôngcócáigìtốtmàkhôngbịtrừngphạt.”NềnvănhóacủachúngtađanggiúptruyềnbáthứhuyềnthoạivềthuyếtDarwinxãhội-aithíchnghitốtnhấtắtsẽsốngsót-rằngthứtriếtlísátphạt“mộtmấtmộtcòn”đangthắngthế.Mộttrongnhữngcuốn sáchbán chạynhấtmấynăm trước có tên làNice Girls Dont Get the Corner Office[1].Nhưngđiềuđóhoàn toàn tráingượcvới cáchchúng tôiđiềuhànhcôngviệcvàcuộcsống.Trongchưađầymộtthậpkỉ,chúngtôiđãxâydựngTheKaplanThalerGroupthànhmộttêntuổilớntrongngànhquảngcáovớigầnmộttỉđôladoanhthu,làmchonótrởthànhmộttrongnhữnghãngquảngcáopháttriểnnhanhnhấtnước.Thànhcôngchúngtôigiànhđượckhôngphảibằnggươmđaomàbằnghoavàsô-cô-la.Sựlớnmạnhcủachúngtôikhôngphảilàkếtquảcủanỗisợhãivàhămdọa,màbằngnụcườivàlờikhen.
Hếtlầnnàyđếnlầnkhác,chúngtôiđãtậnmắtthấysứcmạnhphithườngcủalòngtốttrongcácvụgiaodịchlàmăn,vàngaytrongcuộcsốngcủamình.Đólàmộthànhkháchkiênnhẫn,nhỏnhẹnhờnhânviênbánvémáybaykiểmtragiúpmìnhlầnnữaxemcólấyđượcvéhạngnhấtkhông,thayvìquát,“Tôilàkháchhàngcaocấp(balầnbạchkim)đây.”Đólàngườiláixenhãnhặnmuốnxinlỗiviêncảnhsátvìđôilúcmìnhsơývượtquátốcđộ.
Nhưngngườihiềnlànhcũngcómộtrắcrốitưởngtượng.Hiềnlànhsẽkhôngđượccoitrọng.Bịmangtiếnghiềnlànhthườngcónghĩalàngườikhácítkhinóivềmìnhmộtcáchtrọngvọng.Hiềnlànhdễbịcoilàbaphải,thụđộng,nhútnhát,nhunhược.Chúngtôixinnóirõ:hiềnlànhkhôngphải/làngâyngô.Hiềnlànhkhôngcónghĩalàcứởđócườingớngẩnkhibịngườitađạplênđầumình.Hiềnlànhkhôngcónghĩalàcáithảmchùichân.Thựcrachúngtôicóthểnóirằnghiềnlànhlàmộttừcứngrắnnhấttrênđời.Nócónghĩalàbướctớiphíatrướcvớisựtựtintrongsángđếntừnhậnthức,rằngtaphảihếtsứcnhânhậuvàđặtnhucầucủangườikhácnganghàngvớinhucầucủachínhmình,nhờđómàcóđượcnhữnggìtamuốn.Hãyngẫmvềnhữngđiềudướiđây:
•Nhânhậusẽđượchạnhphúchơntrongtìnhyêu.Nhữngngườikhôngquásôinổivàdễcảmthôngvớingườikhácthườngcótỉlệlyhônchỉbằngmộtnửasovớitrungbình,theonghiêncứucủađạihọcToronto.
•Nhânhậusẽlàmranhiềutiềnhơn.TheogiáosưDanielGoleman-ngườiđãtiếnhànhnghiêncứuvềnhữngtácđộngcủacảmxúcởchỗlàmtrongcuốnsáchLãnhđạođạicương-thầntháicủanhânviên tỉ lệ thuậnvớikếtquảtrên.Mộtnghiêncứuchothấy:cứtăng2%trạngtháiphấnkhởivàtươngtrợnhaucủanhânviêntrongkhôngkhílàmviệcthìtổngthunhậpsẽtăngđược1%.
•Nhânhậusẽkhỏengườihơn.MộtnghiêncứucủađạihọcMichiganchothấy:nhữngngườigiàởMỹnếuchịukhógiúpđỡngườikhác - thôngquacáccôngviệc tìnhnguyện,haychỉđơnthuầnlàbạnbèhàngxómlánggiềngtốtthôi-thìtỉlệchếtsớmsẽthấphơn60%sovớinhữngngườiđồngniênchẳngbaogiờchịugiúpđỡai.
•Nhânhậusẽítphảiratòa.Mộtnghiêncứukhácchothấy:cácbácsĩchưabaogiờbịkiệncáothườngnóichuyệnvớibệnhnhânlâuhơntrungbìnhbaphútsovớinhữngthầythuốcđãphảiratòahailầntrởlên(theoghinhậncủaMalcolmGladwelltrongcuốnBlink:Sứcmạnhcủaviệcnghĩmàkhôngcầnsuynghĩ.
Thườngthìnhữngviệctửtếnhonhỏ-nhưnụcười,cửchỉ,lờikhen,thiệncảm-sẽtạonênmộtngàycủatavàthậmchícònthayđổicảcuộcsốngcủata.Dùbạnđanglãnhđạocôngtycủamình,hayđangvậnđộngvàochứcchủtịchhộiphụhuynh,haychỉlàviệccốtâmsựvớiđứacongáimớilớncủamình,thìSứcmạnhcủasựtửtếcũngsẽgiúpbạnvượtquanhữngnhầmlẫnđãngăntrởbạnđạtđếnmụcđíchcủamình.Sứcmạnhcủasựtửtếsẽgiúpbạnmởranhữngcánhcửa,cảithiệnquanhệcủabạnởchỗlàmcũngnhưởnhà,vàgiúpbạnngủngonhơntrôngthấy.Lòngtốtkhôngnhữngđưatatớiđíchtrướcmànhữngaisửdụngsứcmạnhnângđỡcủanócũngsẽhạnhphúchơn,chắcchắnđấy!
Trongnhữngchươngtiếptheo,chúngtôisẽchocácbạnthấyhiềnlànhkhôngcónghĩalàphảihisinhcáibạnmuốncóchoaiđó.Luôncógiảiphápthứhai,thứba,thậmchílànhiềuhơnkhibạnápdụngcácnguyênlícủalòngtốt.
[1]SáchđãđượccôngtyTháiHàgiữbảnquyềnxuấtbảntạiViệtNam:Phụnữthôngminhkhôngởgócvănphòng.
CHƯƠNG2SÁUNGUYÊNLÍSỨCMẠNHCỦASỰTỬTẾ
Nguyênlísứcmạnhcủasựtửtế-1
Ấntượngtíchcựctựanhưhạtgiống
MỖILẦNBẠNMỈMCƯỜIvớimộtngườiđưatin,bậtcườikhinghechuyệntếucủamộtđồngsự,cámơnmộttrợlí,hoặcđốixửvớingườilạmộtcáchlịchthiệpvàtrọngthịlàmộtlầnbạnphóngranănglượngtíchcực.Nănglượngnàytạochongườitamộtấntượngvàấntượngnàylạiđượcchuyểntiếpquavôsốngườimàanhấyhoặccôấysẽgặpsauđó.Dấuấnnàycóhiệuứngkhuyếchđạilên.Vàcuốicùngnhữngấntượngtốtđẹpấylạiquaytrởvềvớibạn.NhưthếkhôngcónghĩalàngườiphụcvụbàntừngđượcbạnbosộpmộtngàykiasẽkiếmđượcmộtcôngtyFortune100vàmờibạnmuacổphầnưuđãi(trừphibạnbobạokhủngkhiếp).KếtquảtừSứcmạnhcủasựtửtếhiếmkhibộclộtrựctiếpnhưvậy.Thựcra,bạncóthểchẳngnhậnthấycóbấtcứtácđộngnàolêncuộcđờimìnhtrongnhiềunăm,ngoàicảmgiácấmáptronglòngdosựtửtếđemlạichobạn.Tuynhiên,chúngtôiđãnhậnrarằngSứcmạnhcủasựtửtếcóhiệuứngdomino.Cóthểbạnchẳngbaogiờlầnrađượcvậnmaycủamìnhcụthểlàbắtnguồntừđâu,nhưngchắc chắnSứcmạnhcủa sự tử tế đã rảinhiều cơhộiđể lótđường chobạn.Nhữngấntượngtíchcựcđócũnggiốngnhưhạtgiốngvậyđó.Bạngieochúngxuốngrồiquênbẵngđimất,thếnhưngbêndướichúngcứnảymầmvàvươnxa,thôngthườngsẽtheocấpsốnhân.
DướiđâylàmộtvídụSứcmạnhcủasựtửtếđãgiúpchúngtôinhưthếnào.CáchđâykhônglâuchúngtôiđãghihìnhMelania,vợcủaDonaldTrump,trongđoạnphimquảngcáochoAflactheo yêu cầu củaDaniel Amos - chủ tịch và cũng là CEO củaAflac. Chúng tôi dựng cho bàTrump-mộttrongnhữngngôisaocủaphimquảngcáo-mộtđoạnphimchoriêngbàvàcốgắnglàmsaođểbàđượcthoảimáinhấtcũngnhưcótấtcảnhữnggìcầnthiết.NhómchúngtôiđốixửtốtvớiMelaniakhôngphảivìbàlàvợcủamộtngườinổitiếng,màvìchúngtôiđãđặtraphươngchâm:phảilịchsựvàtrọngthịtấtcảnhữngtàinăngtrongmỗithướcphimcủamình.Mấythángsau,cácnhàsảnxuấtcủaphimNgườitậpsựđãmờiLindalàmngườiđánhgiátrongmộtchươngtrình, trongđócácứngviênchovaingười tậpsựđượcyêucầu làmmộtđoạnquảngcáoxehơi.Lindakể:
Trướckhiquaycảnhđầutiên,tôitựđếngiớithiệuvớiDonaldTrump,nhắcquarằngchúngtôilàhãngđãcộngtácvớivợôngtrongmộtđoạnphimquảngcáoconvịtAflac.ThìraTrumpcònnhớrấtrõlầntrảinghiệmđócủavợmình,nênngaytrướckhibắtđầuquayhình,ôngghévàotaitôimàrằng,“Cáccôđãrấttốtvớivợtôi.Hãychờxemtôilạiquảthếnàonhé!”
ThếrồiônglêntruyềnhìnhnóirằngTheKaplanThalerGrouplàmộttrongnhữnghãnglàmquảngcáohotnhấtnướcMỹ!Sauđóôngcònkéotôivàonhữngcuộcthảoluậnđượcghihình.Tấtcảchỉvìchúngtôiđãđốixửtốtvớivợông.
NguyênlíSứcmạnhcủasựtửtế-2
Bạnkhôngbiếtđượcđâu
Chắcbạnnghĩ,“Ừ,tốtvớivợcủaTrumpthìsẽđượcđềnđápthôi.”Nhưngchúngtaaicũngđủkhônđểvâyquanhcácnhânvậtquantrọngtrongđờimình-lànhữngngườitavẫnthườnggiaotiếpchẳnghạnnhưhàngxómvàđồngsự,nhữngngườicóliênquanđếnnhữnggiaodịchquantrọngnhưcánhmôigiớithếchấpcùngcáckháchhàngtiềmnăng.Tuynhiên,chẳngmấykhitathèmđểýđếnmộtngườilạmàtasẽchẳngbaogiờgặplại.Thôngthườngtasẽnghĩ,“Cósaođâuchứ?”
DianeKarnettkhôngbaogiờnghĩrằngngườiphụnữtrẻmàchịgặptrênchuyếntàuvềNewYorkCitylạicóthểthayđổicuộcđờichị.Lúcđó,ngườiphụnữấyđangtrênđườngđithămbàcủamình,vàthậttìnhcờ,bàcụlạisốnggầnnhàDiane,thếnênhaingườiđichungmộtchiếctaxichorẻ.Lúcđếnnhàbàmình,ngườiphụnữtrẻnhờDianexáchdùmmấycáitúilêntầngnămmàchẳngcóthangmáy.
“Tôinghĩbụng,saomìnhlạikhônggiúpnhỉ?”Dianenói.Thếnhưng,lênđếntầngbốnthìchịđãnghĩravôsốlýdođểthôikhônggiúpngườikianữa.
Hóarabàcủacôkia-mộtbàlãotámmươilămtuổitênlàMillieDarling-vốnlàshowgirlcủaZiegfeld.BàcụđâmmếnDianevàchỉchochịxemmộtNewYorkmàchịchưabaogiờbiếttới-NewYorkcủabàcụ.“Thếlàsuốtbaonhiêunămtôiđượccoilàthượngkháchtrongcáccâulạcbộvàsalonnhạcjazzyêuthíchcủabàcụđấy,”Dianekể.
Đóquảthựclàsựđềnđápquámứchậuhĩnhchochuyệnchịgiúpxáchvàicáitúilêncầuthang.Thếnhưng,bàMillielạilàmẹcủaChanParker,vợgóacủahuyềnthoạinhạcjazzvĩđạiCharlieParker.KhiDianebịmấtviệc,ChanđãmờichịđếnsốngchungtrongngôinhànôngthônởngoạiôParis.Dianenhậnlờivànóivớisếpcũcủamìnhchuyệnnày.ThếlàhọbảothìđằngnàochịcũngsangParis,vậysaokhôngmởmộtcửahàngliêndoanhvớihọởđóluôn?ThếlàDianeđãcóbốnnămhuyhoàngởParis,cuốituầnlạivềnhàChanParkerchơi,làmquenvớinhữngvịkháchhàohoaquyếnrũ-nhữnghuyềnthoạinhạcjazz,nhữngnhàbáo,thậmchíchịcòngặpcảClintEastwoodnữa.“Nếungàyđótôicứmặckệngườiphụnữlạtrêntàutựxáchđồlêngác,thìtôilấyđâuratấtcảnhữngthứmìnhcósauđóchứ,”Dianenói.
Khigặpngười lạngoàiđường, ta thườngcoihọchẳngcógìquantrọngvớimình.KhácvớiDiane,tathườngtránhdâydưavớingườingồicạnhmìnhtrêntàu,thậmchítacònchạyvộiratranhtaxivớihọlúcvừađếnga.Tathườngnghĩ,“Chỉlàmộtcôgáichẳngcóliênquangìđếnmìnhhết!Mìnhphảibắtđượctaxiđã,còntỏratốtbụngvớicôtathìquantrọnggì.”
Nhưnglàmsaobạnbiếttrướcđược?Nhỡđâucôtalàemgáicủasếpthìsao.Hoặcđólàngườimôigiớibấtđộngsảnđangbiếtmộtngôinhànằmtrongmộtkhumàbạnhằngtơtưởngđến.Hoặcđólàngườiđứngđầumộtquỹcóthểđemlạimộtsựđỡđầnchocôngviệcbảotrợtrẻemcủabạntronglúckhókhănthìsao.Rốtcụcngườixalạđólạiquantrọngđốivớinhiềungườiđấy.Bạncầnphảiđốixửvớinhữngngườibạngặpnhưthểhọlànhânvậtquantrọngnhấttrênđời-vìđúnglànhưthếmà.Nếukhôngphảilàquantrọngvớibạnthìchắcchắnsẽquantrọngvớiaiđó;vànếukhôngphảihômnay,thìcólẽlàngàymai.
NguyênlíSứcmạnhcủasựtửtế-3
Ngườitathayđổi
Mộtsai lầmchungcủangườiđời là luônquanniệmrằngmìnhchỉnêntửtếvớingườitrênhoặcngangcơvớimìnhthôi.Chảviệcgìphảithânthiệnvớiđámphụtáhaynhânviêntiếptân,còncánhbảovệhayngườiquétdọnthìkhỏiphảinóilàmgì.Suychocùnghọcũngchẳnglàmđượcgìchobạncả-bởivìhọkhôngcóthựclực.
Vàothờiđiểmnàychuyệnđócóthểđúnghoặckhông.Thếnhưng,bạnchẳngthểnàobiếtđượcaitrongsốhọsẽtrởthànhngườihếtsứcquantrọngvớibạntrongmười,haimươihoặcbamươinămnữa.Cáchđâymấynăm,chúngtôinhậnđượcmộtcúđiệnthoạicủamộtphụnữmàchúngtôitưởnglầmlàđangtìmviệc.Chịấyđềnghịđượcgặpchúngtôi,thếthôi.Hóarangườiphụnữấykhôngđitìmviệc-màchịđangtìmmộthãnglàmquảngcáochohaimảngcôngviệclớnmàchịđangnhắmđến.Đólàmộtdựánđemvềhàngtriệuđôlachohãng.Tạisaochịlạichọnchúngtôi?HóarahaimươilămnămtrướcchịấyđãlàmviệcvớiLinda,đượcLindađốixửrấttửtếvàtôntrọng,dùchịchỉlàcấpdướitrongcôngty.Vàhơnhaithậpkỉsau,chúngtôithuvề40triệuđôlatrongcôngviệccủamình-chỉvìmộttrongsốchúngtôiđãtừngcưxửtốtvớimộtngườivừachậpchữngvàonghềquảngcáo.ĐóchínhlàSứcmạnhcủasựtửtếđấy.
NguyênlíSứcmạnhcủasựtửtế-4
Lòngtốtphảitựnhiên
Mớiđây,mộtngườibạnđãkểchochúngtôinghemộtcâuchuyệnvềbacôngtynọtranhnhaumộthợpđồngrấtlớn.Mộttrongbacôngtyđórốtcuộccũngrớtđài,mặcdùđãcómànramắtrất“choáng”.Tạisaothế?Họthắcmắc.Hóaralàkhikháchhàngtiềmnăngđếnsânbay,quanchứccủamộtcôngtycạnhtranhđãkhôngđểýtớiviệcgiúpbàkháchmangxáchhànhlý.Anhnàymấthợpđồngngaytắplự.Bàkháchhàngkhóchịuvớisựlỗmãngvàthiếutếnhịcủaanhtanênquyếtđịnhkhôngmuốnlàmănvớingườinhưvậy.Nhómcủaanhtađãphảingàyđêmvấtvảđểcóđượcmộtbuổiramắtấntượngvớikháchhàng,thếmàmọithứđềuhóathànhcôngcốcchỉvìcáivali!
VịquanchứcsơýkiachắcchắnphảibiếtkháchhàngnàylàmộtVIPrồi.Thếsaoanhtakhôngxáchhộbàcáivali?Đơngiảnlắm:chỉvìanhtakhôngthạonghệthuậtnhãnhặn,lịchsự.Nếunghệthuậtđóvốnlàmộtphầntrongcáchanhtaxửthếvớimọingườithìchẳnglínàolạisơsảynhưthếđược.Xáchhộtúichokháchhàngphảilàbảntínhtựnhiênthứhaicủaanhtathayvìchỉlàmộtcửchỉlâulâumớidùngriêngchokháchhàng,chosếpvàcácyếunhân.Đánglẽanhtaphảihiểu,rằngnhữngcửchỉvàhànhđộngnhonhỏkiểuđấycũngcóthểtạonêntácđộngmạnhmẽthếnào.
NguyênlíSứcmạnhcủasựtửtế-5
Ấntượngtiêucựccũnggiốngnhưvitrùng
Mỗikhicưxửvôcảmvớinhữngngườimàtachorằng“chảcógìghêgớm”thìtasẽcóngaymộtphảnứngvôthức.Bạncóthểcóđượccáibàntốtnếuquátvớicôphụcvụ,nhưngchúngtôicamđoanrằngtốtnhấtlàbạnnênnhẹnhàngbảo“Làmơnxemlạidùm”.Nếubạncoinhững
hànhđộngtíchcựclàhạtgiốngthìcáccửchỉvàlờiăntiếngnóithôlỗlạigiốngnhưvitrùng.Cóthểbạnnhấtthờikhôngnhậnthấytáchạicủađámvitrùngđó,nhưngchúngvẫnhiệndiệnvàâmthầmlâylantrongbạnvànhữngngườichungquanh.
Khôngphát tánvi trùngnghĩa làbạnphải rất có ý thứcvềmôi trườngvà conngười xungquanhmình.Bởilẽ,chỉcầnmộthiểulầmnhonhỏthôicũngcóthểgâyramộtấntượngtiêucực,nhưmớiđâyRobinđãpháthiệnra.Anhkể:
Clairevàtôiđãphảimấtcảđêmđểchuẩnbịbuổithuyếttrìnhchomộtvịkháchhàng.CómộttrongnhữngslidePowerPointcứbịlộnngượclại.Cảhaivòđầubứttaicốchỉnhnóchođúng,cònnó thì cứnhưchọc tứcbọn tôivậy.Nhưngrồi cuối cùngnócũngchịuhoạtđộngđànghoàngvàbọntôiaivềnhànấy.
Hômsau,trongbuổithuyếttrình,ngaygiữamộtphònghọprộngvớibaonhiêulàquankhách,cáislidequáiquỷđólạinhảythẳngramànhình-lộnngược!
Tôimớibuộtmiệngkêulên,“Ôitrời,Claire!Nólạihỏngrồikìa!”
DĩnhiênClairehiểutôimuốnchiasẻvớicôấymộtchuyệntứccườicủariêngchúngtôi-chứngoàirachẳngaihiểuđượccả.MọingườilạinghĩrằngtôicôngkhaitráchmắngClairetrướcbaonhiêungười,thếlàcórấtnhiềucảmxúctiêucực“nổidậy”trongphòng.Quảthựcbọntôisuýtchútnữathìmấttrắngvụlàmănđãsănđónsuốtmấythángtrời.Thếrồicảhaicũnglàmsángtỏmọichuyệnvàgiảithíchđiềuđãxảyra,songđólàmộtbàihọctốtchochúngtôi:Ấntượngđọnglạitrongmắtngườichứngkiến-dùchỉlàmộtấntượngtiêucựcthôi-cũngcóthểảnhhưởngđếnmọiviệctalàm.
NguyênlíSứcmạnhcủasựtửtế-6
Bạnsẽbiết
Ngaycảkhibạnchẳngbaogiờgặplạingườimàbạnđãđốixửkhôngtốt,thậmchílàchẳngaithấyhoặcbiếtvềsựthôlỗđó,vềcáchcưxửkhôngtốtcủabạnthìbạnvẫncứbiếtnóđấy.Nósẽđọnglạitrongtâmtrí,trongtráitimmìnhmỗikhibạngặpgỡvàcốthuyếtphụcngườitađặtniềmtinnơibạn.Bởilẽngaychínhmìnhbạncũngchẳngtinchonênbạncóthểhủyhoạikếtquảcủacuộcgặphoặccủamốiquanhệ.
Sứcmạnhcủasựtửtếkhôngnóivềchuyệnchạylăngxăngcườitoetoétvàđểngườitasaivặt,còn trong bụng thì tính thầm xem đáp lạimình sẽ kiếm được gì. Cũng chẳng phài nói vềchuyệnvặnvẹođóngkịchhaylàmconrối.Sứcmạnhcủasựtửtếlànóiđếnchuyệnquýtrọnglòngtốt-ởtrongbạnvàởngườikhác-giốngnhưđềcaotríthôngminh,sắcđẹphaytàinăngvậy.Lòngtốtlàmộtsứcmạnhghêgớm.Trênthựctế,nócòncứuđượccảmạngsốngcủatanữa.
ChophépchúngtôiđượclấySusanlàmvídụ.TámnămtrướcSusannhậnđượcthưcủamộtngườibạncũtênlàHelen.Helencómộtđứacháugáimắcbệnhchánăn;nếukhôngđượcchữatrịtăngcườngtạimộtbệnhviệnđắttiền-xanhàđếnmấyngàndặm-thìcôbésẽchết.Tuynhiên,chiphíchữabệnhlạivượtquákhảnăngcủagiađình,trongkhiôngbốthấtnghiệpcũngđangbịbệnh.Vìvậygiađìnhđànhphảigửithưcầucứuhọhàngvàbạnbè.
Susanvừaxúcđộnglạivừangạcnhiên,bởilẽngườitahiếmkhicầucứungườikhácmộtcáchchẳngthèmúpmởnhưvậylắm,dùlàbàconhọhàng.Đangphảinuôibađứacon,thếnênvợchồngSusancũngkhómàquyếtđịnhđượcmìnhnênchobaonhiêu.“Cuốicùngchúngtôigửi500đôla-cóvẻchẳnglàbaonhưngvớichúngtôivậyđãlànhiều,”Susannói.
Nhưngnhữngngườikháccũnghàophóngđáplạibứcthưcầucứuấy.Thếrồicôbéđượcnhậnvàođiềutrịvàđãquakhỏi.“Nếuhọkhônggửibứcthưđóđikhắpnơithìcôbékhólòngquađược,”Susannói.
Banămsau,đếnlượtchồngSusanbịmấtviệc.Anhlạicònmắcbệnhhiểmnghèo.Thờigianthấtnghiệpcủaanhkéodàiđếnhơnmộtnămvàgiađìnhhọbuộcphảisốngnhờvàosốtiềntiếtkiệm,màcũngchẳngkéodàiđượclâu.TuySusanvẫnđilàmnhưngtìnhhìnhtàichínhcủahọthậtđánglolắng.
Thếrồimộthômcómộttấmthiệpđượcgửiđếntheođườngbưuđiện-từmộtphụnữmàSusankhônghềquenbiết.BàlàmẹcủaHelen,làbàcủacôbémắcbệnhchánăn.TrongthiệpviếtrằngbànghenóivợchồngSusanđanggặpphải“bướcngặtnghèo”nênmuốnđượcgiúpđỡ,vàcònviếtthêmrằngbàđãtừngnếmmùikhókhăntàichínhlàthếnàorồi.“Ngườiphụnữđãnuôidạybangườiconbằngđồnglươngdịchvụítỏiđóđãgửichochúngtôitấmséc2.000đôla,”Susankể.
Khiđãthựcsựhiểuđượcsứcmạnhtoàndiệncủalòngtốt,bạnsẽnhậnthấyrằngnhờđốixửvớimọingườibằnglòngtốt,bằngsựtôntrọngvàhàohiệp,chắcchắnhànhđộngcủabạnsẽđượcđềnđápbằngcáchnàyhaycáchkhác-cảvốnlẫnlời.
Giờthìbạnđãnắmđượccácnguyênlícóthểgiúpbiếnđổicuộcđờimìnhrồiđấy.Trongcácchương tiếp theo, chúng tôi sẽ trao cho bạn những công cụ cần thiết để bạn bắt đầu saikhiếnSứcmạnhcủasựtửtếlàmviệcchomình.
BÀITẬPGIÚPBẠNRÈNLUYỆNLÒNGTỐT
Tuầntới,mỗingàybạnhãylàmnămviệctốt-nhữngviệckhôngđượcđềnđápngaytứcthì.Hãycảmơnaiđó.Hãyhỏithămnhữngngườimàbạngặptrongcuộcsống.Bàgiàgiúpbạnquétdọncóconcháugìkhông?Hãygóptiềnchoviệctừthiện.Vàhãykhenmộtngườichẳngquenbiếtgì.
Điểmmấuchốtởđâylàđừngcónghĩrằngngườitàixếtaxihômnayđượcmìnhbođậmthìmaimốtsẽđiềuhànhmộtcôngtylớn.Thậtdễdàngđểcóđượcthóiquennhânhậu-vàpháthiệnlạixemnógiúpbạnthấythanhthảnnhườngnào.
HÃYLÀMỘT"DIỄNVIÊNPHỤGIỎINHẤT"
Hầuhếtchúngtađềukhôngmuốnbịngườikháccoinhẹ.Taquábậnrộnđóngvaichínhtrongbộphimcuộcđờicủamìnhnênquênmấtngườikháccũngđangthủvaichínhtrongbộphimcủahọ.Chínhvìvậymớinóicựckìcầnthiếtphảinhìnchínhtabằngconmắtcủangườikhác-nhưmộtdiễnviênphụtrongbộphimcủahọ.Vậythìhãyđiểmlạitấtcảnhữngngườiđãxuấthiệntrongcuộcđờimìnhvàtựhỏixemmìnhđangđóngvaigìtrongbộphimcủahọ.Liệubạncóphảilàđứacongáimớilớnđượcyêuthươngcưngchiều,haylàđangphátđiênlênvìchẳng
aiđểýđếnmình?Mộtchàngtraingọtngàoluônsẵnsànggiúpđỡ,haymộtkẻíchkỉhènhạ?Mộtngườichuyênhóagiảicácrắcrốitrongvănphòng,haymộtbàhoàngkệchcỡm?Đốivớitừngmốiquanhệ,bạnhãyviếtranămcáchcóthểlàmcho“vaidiễn”củabạndễthươngnhất.
NOIGƯƠNGNHỮNGNGƯỜIMÌNHNGƯỠNGMỘ
Bạncóngưỡngmộnhữngngườilàmviệctìnhnguyệnkhông?Haynhữngngườiluônchìataymìnhrachocácthànhviêntronggiađìnhvàtìmcáchlàmchomọithứxíchlạigầnnhauhơn?Haynhữngngườibiếttôntrọngvàbảobanngườikháctrongchỗlàm?Nhữngngườithườnghỏihanvànhớrõcácchitiếtvềcuộcsốngcủakháchhàng,cũngnhưđồngnghiệpcủamình?Bạnhãyviếtnốtcâusauđây:Nếutôicóthểtốthơn,tôimuốnlà...
Vàhãycốgắngnoitheocáchsốngcủangườimàbạnmuốntrởthành.
CHƯƠNG3NƯỚNGMỘTCÁIBÁNHTOHƠN
TONYHASSININHỚLẠIcáingàyôngnhậnđượccúđiệnthoạicủamộtnhàảothuậtkhôngtêntuổivàothờiđólàDougHenning.Cũnglàmộtnhàảothuật,Hassinilúcđấyđangdàndựngkịchbảnchomấymànảothuậtlàmđiênđảocảthếgiới.“Henningphảigọimấylầnchúngtôimớinóichuyệnđượcvớinhau.Khingheanhấynói,tôibiếtngayđâylànhàảothuậtcóthểcạnhtranhvớimình.Phảnứngđầutiêncủatôilàtỏranhãnhặnvớianhấynhưngkhôngtiếtlộtígìnhữngbíquyếttốimậtcủamình.Tôiđãphảibỏramườinămvàcảđốngtiềnmớigomđượcmấybíquyếtđó,thànhratôikhôngđịnhgiaochúngchoaicả,”Hassininói.
NhưngôngvẫntiếptụcmốiquanhệthânthiệnquađiệnthoạivớiHenning.“Tôichoanhấymộtvàithôngtin(chẳngcógìquantrọngcả)vàmộtvàiýtưởng,cốtchỉđểgiữquanhệmàthôi,”Hassininói.
Mãiđếncuộcnóichuyệnthứnăm,thứsáugìđó,Henningmớitiếtlộrằnganhđangchuẩnbịchomộtmànảothuậtkiểukháchẳn,mộtmànâmnhạckểmộtcâuchuyệnhếtsứcgaycấnxungquanhmathuậtvà-quantrọnghơncả-phảibỏhẳnhìnhảnh“caosang”xưanayđi.Thayvàođó,Henningsẽđểtócdàivàmặcđồmàusáng.“Càngnghetôicàngnhậnthấyanhấysẽcócơhộithànhcông,”Hassininói.
ThếlàHassinigửichoHenningmườibốnbíquyếtcủamình.“Tôicóthểđòianhấykhốitiềnchomấybíquyếtđócộngvớicôngtôitưvấn.Tuynhiên,tôilạinghĩrằngmìnhsẽđượclợinhiềuhơntừmốiquanhệnàynếubuổidiễnthànhcông,”Hassininói.
TấtnhiênlàcanhbạccủaHassiniđãtrúngto.MàndiễncủaHenningramắttạiTorontovàđãphákỉlụcbánvétạithànhphốnày.SauđóđếnlượtBroadway-nơinóđượctrìnhdiễntrongsuốtbốnnămrưỡiliền-vàcuốicùngnótrởthànhcáilõichomộtserieschuyênmụctruyềnhìnhcựckìthànhcông.
HenningsungsướngchiacáibánhchoHassini,đềnghịvớiôngmộthợpđồngtưvấncólợivàgiúpôngquảngbátổchứccủamìnhlàHiệphộiảothuậtgiaquốctế.
SựhợptáckhôngchỉlàmgiàuchoHenningvàHassinimàcònnângcaodanhtiếngcủagiớiảothuậtnóichung.TrướcHenning,hìnhtượngcủaảothuậtgiachỉlàmộtngườiđànôngmặctuxedovàmanggăngtaytrắng,lôimộtconthỏtừtrongmũra.Giờđây,ảothuậtđãlàthờithượng-cónghĩalàcácảothuậtgiaởkhắpmọinơiđềucónhiềuviệclàmhơn.
HãytưởngtượngbạnlàHassini lúcHenninggọiđếnxem.LiệubạncógiaochoHenningbíquyếtnghềnghiệpquýgiácủamìnhkhông?Chúngtađượcdạydỗrằngcáchtốtnhấtđểthànhcônglàvơvàochomìnhcàngnhiềucàngtốt.Nóichocùngthìbàihọcvỡlòngcủamộtxãhộitưbảnlàgì?Thắngcạnhtranh,vồlấymiếngbánhtrướckhibịngườikhácchớpmất.Bởilẽnếutakhôngnhanhtaythìchỉcónướcnhặtvụnbánhmàthôi.Thậtthếà?
Sai.Cuộcsốngkhôngphải làmột tròchơicó tổngbằngkhông:nếungườikhácđược thì tathua,hoặcngượclại.Đâucầnphảiđôicoxemaisẽvớđượcmiếngbánhlớnnhất-tachỉviệcnướngmộtcáibánhkháclớnhơnthôi.
Thìcóaibảocáibánhphảigiớihạnbằngnàođâu?Vũtrụcũngthế-vũtrụlàvôhạn.Nănglựcyêuthươngcủachúngtacũngvôhạn-nhưnhữngngườilàmchalàmmẹđềubiết.Khitacóđứaconđầulòngvàtacứtưởngrằngtráitimmìnhkhôngthểlớnhơnđượcnữa.Nhưngrồitalạicóđứathứhai,vàtráitimtalạinởrộnggấpđôi,gấpba.
Nghecứnhưkểchuyệncổtíchấynhỉ?Thìđấy,cứthửnhìnxeminternetđãmởrộngcơhộicủamỗingườirađếnđâu.Trướcđây,mỗikhitacầnmộtcôngviệcmới,lựachọncủatavốnchỉcóhạn-tìmởmụccầnngườitrênbáo,ghéquacáctrungtâmgiớithiệuviệclàm,haycũngcóthểbắntinchomộtvàingườibạn.Nhưnggiờđâytađãcónguyênhàngdãydàicácnguồn:chẳnghạnnhữngWebsitetìmviệcnhưmonster.comvàcácsitetrênmạngnhưxanga.com.Mỗicôngtylớnđềucómảng“cơhộiviệclàm”trênWebsitecủamìnhđểbạntruycậpbằngcáchbấmvàicáiphímlàxong.Hoặcbạncóthểgửie-mailđơnxinviệcđếncácđầumốilựachọnđểyêucầuchuyểntiếp,rồithìgiốngnhưđoạnphimquảngcáonọ,“Họnóichohaingườibạn,haingườibạnấylạinóichohaingườibạnkhácvàcứthế,cứthế.”Internetđemlạichomỗingườimộtmạnglướithôngtinkhổnglồ.Khôngai“mấtmối”cả-cáiaosâuhơnchomỗingười.
Vàcàngnhiềungườidínhvàothìsẽcàngcólợichobạn.KathyIreland,nữdoanhnhânvốnlàsiêumẫu-đãnhậnrađiềuđósaukhiđượcyêucầuralờikêugọicộngđồnghãychămsócsứckhỏetrướckhisinh.Chịđãđồngýlàmviệcấymàkhônglấytiền-nếungườitachochịghiâmcảmộtđoạnbằngtiếngTâyBanNha.“ChồngtôilàmviệcởmộtphòngcấpcứuvàanhấycứphảidùngđếntiếngTâyBanNha-khiphảidiễnđạtnhữnghướngdẫncấpthiếtchocácbệnhnhânnóitiếngTâyBanNha.VậynêntôibảohọrằngtôimuốnralờikêugọibằngcảtiếngAnhlẫntiếngTâyBanNha,vìđóthựcsựlàmộtthôngtinquantrọng.“Chúngtakhôngthểđểngườidânbỏlỡnóđược,”Kathynói.
Kathyghiâmbằnghaithứtiếngvìđólàviệcnênlàm-chịkhônghềcóýđịnhkiếmchácgìcả.Nhưngsaukhibăngđượcphát,chịmớithựcsựngạcnhiêntrướcsựhưởngứngcủacộngđồngnóitiếngLatin-vàcảtácđộngđốivớisựquantâmcủahọđếnhàngquầnáothờitrangcủachị.“ThậtkìdiệukhicáckháchhàngnóitiếngLatincủachúngtôilạihưởngứnghăngđếnthế.Họviếtthưvàe-mailnóirằnghọrấtbiếtơnlờikêugọiđó.Điềuấykhiếnchúngtôinhậnrarằnghọítđượcquantâmbiếtnhườngnào,”chịnói.
KếtquảlàcôngtycủaKathykểtừđóđãcóđịnhhướngtăngcườngnhắmvàocáckháchhàngnóitiếngLatin-chẳnghạnnhưinnhãnmácbằngcảhaithứtiếngTâyBanNhavàAnh.“Nhờđómàthươnghiệucủachúngtôimớiphát triểnmạnhnhưvậy.Chúngtôiđãhiểura, rằngkháchhàngcủamìnhđãcảmthấybịcôlậpvàcoithường,giờđâychúngtôivươnđếnvớihọnênhọmớivồvậpđếnthế.”
Nướngmộtcáibánhlớnlàtìnhthếđểcảhaicùngthắng.Bạnsẽcóđượcnhiềuhơnthứmìnhmuốn,vàtronglòngcũngyênổnhơnvớinhữnggìbạnlàm.Thànhra,thayvìtiêutốntấtcảnănglượngtiêucựcđểnhàovôchụpgiựtmiếngbánhthìtrướctiên,bạnhãynghĩlạixemcócáchnàođểbạnmởrộngchântrờicủamìnhnhằmtạoramộtcôngthứcmớichothànhcông
haykhông.
GIÚPNGƯỜIKHÁCCÓĐƯỢCMIẾNGBÁNH
Khibạnđangcốcônglấychođượcmiếngbánhthìcớgìbạnphảitínhđếnchuyệngiúpngườikháccũngcóđượcphần?
NếuErnestHamwicũngcótháiđộđókhiôngđangbánzalabia-mộtthứbánhxốprấtmỏngcủaxứBaTư-tạiHộichợThếgiớinăm1904,thìmãimãiôngvẫnchỉlàmộttaybánhàngrongmàthôi.Hamwinhậnthấyrằngngườibánkembêncạnhmìnhkháchđôngnườmnượp,bánkhôngkịp.Nếulàhầuhếtngườikhácthìhẳnđãkhịtmũi,“Việcgìđếnmình,”thậmchícònmongôngbánkemkiagặpchuyệnxuixẻođểmìnhcòncókhách.NhưngđằngnàyHamwilạicuộnbánhcủamìnhlạiđểđổkemvào,tạoracâykemốcquếđầutiêntrênthếgiới.Ôngđãgiúpđỡngườibêncạnh-vànhờvậymàchínhmìnhcũnggặpmay.
Đólàcáiđẹptrongviệcgiúpngườikháccóphần-thườngthìđổilạibạnsẽtạorađượcmộtcáibánhtohơn.Bằngcáchbảobanmộtngườitrẻtuổi,bạncóthểpháthiệnranhữngýtưởnggìđóchocôngviệc,cóthểgiúpbạnlàmsángtỏmụctiêuvàgiátrịcủachínhmình.KhiShiraMillerlàgiámđốctiếpthịcủamộtcôngtythựcphẩmvàdinhdưỡnglớn,chịnhậnthấymộttrongcácchuyênviênhỗtrợbánhàngcủamìnhrấtcótài.ThếlàMillerchuyểncôấysangbộphậnquanhệcôngchúngvàgiúpcôấypháttriểntàinăng.SaukhiMillerrờicôngtyđóđểmởhãngPR(quanhệcôngchúng)riêng,chịvẫntiếptụctưvấnvàgiúpcôbạnấyvềnhữngđườngđinướcbướcđểtiếnthân.Giờđây,ngườiđượcMillerbảotrợđãtrởthànhGiámđốcTruyềnthông Tổ chức (corporate communications) của Focus Bands, công ty mẹ của Carvel IceCream and Cinnabon -mà Carvel hiện đang làmột trong những bạn hàngmạnh nhất củaMiller.“Bảobanvàgiúpnhânviêncủamìnhpháttriểnlàcôngviệcluônđemlạichotôiniềmvuilớn.Nhưngthậtkhôngngờnócònmanglạicảkháchhàngchotôinữachứ!”Millernói.
GÓPNGUỒNLỰCCỦABẠN
Đôikhitaquáchútâmgiữrịtlấynhữnggìmìnhcó-kháchhàng,đầumối,ýtưởng-đếnnỗiquênmấtrằnggópnguồnlựccủamìnhcùngvớingườikhác,nhómkháchoặcdoanhnghiệpkhácthìcóthểđượclợinhiềuhơnchomỗingười.
NhữngngườiđiềuhànhQuỹNghiêncứuUngthưVú(BCRF)đãnhậnrađiềuđósaumộtkìgâyquỹrấtđángthấtvọng.BCRFlàđốitácgâyquỹtừthiệnchomộtchươngtrìnhgâyquỹthôngquakháchmuahàngthườngxuyên(consumerloyalty/fund-raisingprogram)tênlà“TheCureCard”.Chỉcầnbỏra25đôlađểmuathìkháchhàngsẽđượcgiảmgiákhimuahàngcủamộtsốcơsở.Phânnửasố tiềnbán thẻsẽđượcđưavàoquỹ.Chương trìnhđãrất thànhcông, thếnhưngđếnnămtiếptheothìchẳngcóthêmcơsởbánhàngnàothamgiacả.
Thếlàhọlậptứcthựchiệnmộtbướcđikhácthường-hợpnhấtvớiQuỹUngthưVúSusanG.Komen.Việcđócónghĩalàhọphảinuốtkhánhiềuniềmkiêuhãnhcủamìnhvàotrong-mặcdùvẫnlàmviệcvìcùngmộtmụcđíchcaocảđónhưnghọcònphảiganhđuađểcóđượcmộtphầntiền.Họđãtạoramộtloạithẻmớicótênlà“LoveCures”lôikéođượcrấtnhiềuđốitácbánhàng,loạithẻnàybánrấtchạy.Dĩnhiên,cáihayởchỗhọđãthuđượcnhiềutiềnhơnchobệnhnhânungthưvú.NgaycảkhiđãchiasẻtúitiềnvớiQuỹKomenrồithìQuỹNghiêncứu
UngthưVúvẫnkiếmđượcnhiềutiềnhơnlúchọlàmmộtmình.
Khiđãvứtbỏđinếpnghĩ“tôichọivớianh”,bạnsẽmởranhữngcơhộichomọingười.Vídụnhưcáchđâychưalâu,nhữngngườiđiềuhànhcủaProcter&Gambleđãnhậnrachẳngcólýdogìđểcấmcửacácnhânviêncũ.“Nóivềlí,khirờibỏProcter&Gamblelàngườitađãdứttình,đãcắtđứtmọiràngbuộcvàkhôngcònlàmộtphầncủagiađìnhnàynữa,”CharlotteOttocủaP&Gnói.Tuynhiên,nhiềucựunhânviêncủaP&Gvẫngiữmốiquanhệvớinhau,tạonênmộtmạnglưới“cựutrào”khôngchínhthức.ThếnhưngmãiđếnkhiA.G.LafleytrởthànhCEOthìcôngtymớibắtđầuchínhthứcthamgiavàonhữngcuộctáihợp.Lafleyhiểurằngcáccựunhânviênkhôngphảilànhữngkẻphảnbội-tráilại,họlànhữngđồngminhcựcquý.“Chúngtôiđượclợirấtnhiềutừviệcgiữmốiquanhệgắnbóchặtchẽhơnvớicáccựutrào,”Ottonói.MộtcựutràocủaP&GlàBrentBailey,saunàytrởthànhCEOcủaPharmavite,đượcmọingườibiếtđếnnhiềuhơnvớicácloạivitamincũngnhưnhữngsảnphẩmphụtựnhiênvàcónguồngốctựnhiên.Năm2003,BaileyđãxúctiếnmộtgiaodịchmàtheođóProcter&GamblesẽcấpphépsửdụngnhãnhiệuOlaycủamìnhchocôngtyPharmavite, tạoramộtnhãnhiệuOlayVitaminhếtsứcthànhcông.
Bằngcáchchiasẻthôngtinvàcácnhậnđịnh,bạncóthểcộngtácthườngxuyêntheonhữngcáchmàtrongđócáitổngcuốicùngsẽlớnhơnrấtnhiềusovớicácphầnriêngrẽ.Hãynghĩđếnsứcmạnh tập thểcủaTheBeatlesmàxem.Saukhinhómtanrã, John,Paul,GeorgevàRingovẫntiếptụcsựnghiệpâmnhạcrấtđángkhâmphục.Tuyvậy,khôngaitrongsốhọcóthểmonmenđếngầnmứcthànhcôngđivàohuyềnthoạicủaTứQuái.Cácsiêusaonhạckịchlight-operaGilbertvàSullivanvốnđượcbiếtlàkhôngưanhau,nhưngkhilàmviệccùngvớinhau,họđãviếtranhữngvởoperahàikịchtuyệtvờinhấtthếgian.Vàkhihọthửtựlàmmộtmìnhthìkếtquảchẳngđiđếnđâucả.
Vàtấtnhiên,mộtsốsảnphẩmthànhcôngnhấtthếgiớicũngđượctạoratheocáchnày.DanielPeter,mộtnhàlàmsô-cô-laThụySĩ,đãmấtnhiềunămđểcốtìmracáchthêmsữavàosô-cô-lachosảnphẩmcủaôngdịuvàmịnhơn-vìthứsữathôngthườngkhônghòalẫnvớibộtnhãocacao.ThếrồiônggặpHenriNestle-ngườidượcsĩđãchếtạođượcloạisữacôđặccóđườngđểphauốngliền.MàđólạichínhlàthứPeterđangcần.Vậylàkểtừđấychúngtađãcósô-cô-lasữađểthưởngthức.
Đôikhinhữngkếthợptuyệtvờichỉđếnsaunhiềunăm.ChẳnghạnnhưkhitiếnsĩSpencerSilverchếrathứkeomàsaunàyđượcdùngchomiếngdánpost-it,ôngnghĩmìnhđãthấtbại.Silverđangcốtạoramộtchấtdínhcựcmạnhchocôngty3Mnơiônglàmviệc,thếmàchỉthuđượcmộtthứkeorấtyếu:cóthểdínhvàohầuhếtmọithứ,nhưngrấtdễgỡra.Phátminhnàybịnhétvàokhonhữngnămnămtrời.Thếrồingàynọ,mộtđồngnghiệpcủaSilverlàArtFryđangtậphátchodànđồngcacủanhàthờvàcứphảibựcmìnhvìnhữngcáikẹpgiấycứbịrơisuốt.AnhchợtnhớđếnchấtdínhcủaSilver,rồiđemnótrétlênmộtmẩugiấyvà-eureka!-thếlàmiếngdánpost-itrađời.
TRẢIRỘNGSỰGIÀUCÓ
Tahaynghĩrằngthếgiớihoangdãlàkhắcnghiệt,khốcliệtvàtànnhẫn.Thếnhưngcáchhànhxửtrongthếgiớikinhdoanhthìcũngphảitheo“luậtrừng”đấythôi.Tuynhiên,sựhợptác-chứkhôngphảihạgụcconmồi-mớilàchiếnlượcthànhcônghơnchophòngđàmphán.
Hãybànđếnloàidơihútmáu.TrongcuốnNguồngốccủađứchạnh,tácgiảMattRidleyđãmôtảbầydơihútmáutìmkiếmnhữngconthúlớncóvếtthươnghở-chínhnguồnthứcănhàngngàycủalũdơi.Ừthìdơihútmáuchẳngphảilàconvậtdễthươnggì,nhưngchúngcũngbiếtcáchchiasẻ.Khitìmthấymộtnguồnmáu,mộtcondơikhôngthểlấyquálượngmáumànócần,thếnênnóchấpnhậnchiasẻnguồnmáuấyvớinhữngcondơikhác.Sựhàophóngcủanórồisẽđượctưởngthưởngkhinókhôngtìmđượcconmồinào.Condơinàokhôngchịuchiasẻrốtcuộccũngnhanhchónghiểurarằngsẽchẳngcóainhườngmáuchonólúcnócần.Dơihútmáusẽkhôngthểtồntạiđượcnếuchúngkhôngchịuchiasẻ.
Cũngvậy,nhườngcơmsẻáolànétvănhóachủđạotrongxãhộiloàingười.Thựcra,điềuđócũngcócáilícủanó:ngườitiềnsửănlôngởlỗ,mỗikhisănđượcmộtconvoima-mút,anhtakhôngthểnàoănhếtmộtmìnhđược;tốthơncả,anhtachiasẻnóvớingườikhácvàyêntâmrằngkhicóaisănđượcconkhácthìanhtacũngcóphần.
Takhôngcònphảidựadẫmvàongườihàngxómđểcóđượcbữaănsắptới,nhưngbảnnăngchiasẻvàhợptácvẫnlàmộtphầncủamọinềnvănminh.Nếuloàidơicóthểnhậnbiếtconnàochịuhợptác,connàokhông, thìbạncóthểchắcchắnrằngbạnbèvàđồngnghiệpcủamìnhcũngvậy.
Vànhưngườidẫnchươngtrìnhtalk-showJayLenođãnhậnxét:thuvénmọithứchomìnhrốtcuộclạilàđiềukhôngantoàn.“Nếubạnănhếtcảcáibánh,bạnsẽphátốm.Bạnchỉănđếnmứcbạncầnthôi,cònđâuthìđểdànhchongườikhác,”Lenonói.Khi JaykỉniệmnămthứmườicủachươngtrìnhTheTonightShow,anhđãtìmracáchchiasẻthànhcôngcủamìnhvớingườikháctrongchươngtrìnhnày-bằngviệctặngnhữngngườitrongnhómmỗingười1.000đôlachomỗinămhọlàmviệcvớiTheTonightShow-hoàntoànbằngtiềntúicủaanh.Nghethìcóvẻchẳngđángbaonhiêunếubạnkhôngbiếtrằngcócảthảy175ngườiđãthamgiadàndựngchươngtrìnhđó.Mọingười từchạyviệcvặtchochícácnhàsảnxuấtđềuđượcnhậnphần thưởng ấy. Điều đó đem lại nhiều ý nghĩa cho chương trình. Có người làm việc vớichươngtrìnhtámnămđượcthưởng8.000đôla.“Thayvìchỉnóicámơnsuông,bạnnêntraochohọmộtthứgìđócóchútýnghĩa,”Lenonói.
ĐốivớiYvonChouinard-ngườisánglậpcôngtythiếtbịngoàitrờiPatagonia-lạichiasẻcáibánhcủamìnhbằngcáchdànhchonhânviênchínhnhữngphúclợiđãkhiếnanhlậpcôngtycủariêngmình.“Ởđâychúngtôicómộtchínhsáchđượcgọilà‘Hãyđểchongườicủatôiđilướtsóng’.Mộtchínhsáchmànếulàlướtsóngthìaicũngcóthểđiđược...Tinhthầnấysẽbiếnđổitoànbộcuộcđờibạn,”ChouinardđãnóinhưvậyvớinhàtâmlíMihalyCsikszentmihalyitrongcuốnGoodBusiness:Leadership,Flow,and theMakingofMeaning [1].Tacó thểkhẳngđịnh,rằngkhôngphảiLenovàChouinardchơitròônggiàNoelkhơikhơithếthôimàhọđãcónhữngquyếtđịnhkinhdoanhrấtsángsuốt.TheoBộLaođộngHoaKìthìlýdosốmộtkhiếnngườiMỹbỏviệclàvìhọcảmthấykhôngđượctôntrọng.Nếusovớichiphítrungbìnhcủamộtcôngtykhingườiđiềuhànhhoặcmộtchuyêngiabỏviệclàmườitámthánglươngthìvàigiờtranhthủlướtsóng,haymộtphầnthưởngmườinămmộtlầncóđánglàbao!
CHIASẺCÔNGLAO
Khithànhlậphãng,chúngtôimuốnchứngtỏchonhữngngườiphảnđốivàtoànthếgiớithấyrằng,chúngtôicóthểtạoramộtcôngtyhếtsứcthànhcôngmàvẫncóthểđềuđặnvềnhàăn
tốivớigiađình.Bằngcáchnàochúngtôilàmđượcđiềuđó?Ấylànhờchúngtôibiếtthưgiãn.Chúngtôicốgắngkhôngquantâmđếnchuyệncônglaosẽthuộcvềai-miễnsaocôngviệcvẫntiếntriển,làmchocáibánhngàycàngphìnhtoralàđược.Cũngchẳngcógìlạkhitháiđộđóđãgiúpchúngtôilàmviệctốthơn.NhưHarryTrumantừngnói,“Nếuđừngquantâmđếnchuyệncônglaosẽthuộcvềai,tasẽlàmđượcnhữngđiềuthậtkìdiệu.”
Chúngtaaicũngmuốnđượcngườikháccôngnhậnthànhquảcủamình.Nhiềungườitrongchúngtacòncótrongđầucảmộtđámđôngtưởngtượngđangreohòkhenngợihoặcchêbaivìthànhcônghaythấtbạicủamình.Chúngtôiphảnđốicáithứvôbổđó.Thứnhất,ởđóchảcóđámđôngnàohết;ngườitaaicũngđắmchìmtrongbikịchcủachínhmìnhrồi,hơiđâumàđểýđếnbạnnữa.NóinhưvịcaotăngcủađạoPhật,vàothếkỉ11,AtishaDipankara,là“Chớmongđượckhen.”
Thứhai,khiđểngườikháccùngvớimìnhđứngtêntácgiảmộtýtưởngnàođó,bạnđãtạoramộtliênminhgồmnhữngngườisẽratayvunđắp,chămchútchoýtưởngấytrởthànhmộtthứgìlớnlaohơncảnhữnggìbạncóthểtưởngtượngra.Nếucóđếncảchụcngườicùngnghĩýtưởngđólà“củamình”thìđãsao?Kếtquảcuốicùngkhôngchừnglạilớnhơngấpmườilầnsovớikhibạnnhậnhếtcônglaovềmìnhấychứ.
ĐỪNGNGẠIĂNTONÓILỚN
KhiJenniferthamgianhómbảovệquyềncôngdânởthànhphốSavannah,Georgia,quênhàcủamình,côkhôngđịnhrataythayđổicảthếgiới.Côthamgiabởivìcôtinvàosứmệnhcủanhóm:giúpđỡnhữngngườimắcbệnhhiểmnghèo,mỗi lầnmộtngười. JenniferđượcphâncôngchămsócWendi,mộtcôbémắchộichứngHurler,mộtcănbệnhmấtsứckhủngkhiếpvàbệnhđãpháttriểnđếngiaiđoạncuối.MộtkhoảntrợcấpcủatiểubangGeorgiađãgiúpWendicóđượcsựchămsócytếđặcbiệtmàcôbécầnngaytạinhàmình.ĐếnkhiWendilênmườithìtiểubangthôikhôngtrợcấpnữa.“NgườitađịnhđưabévàonhàchămsócởFlorida,nơinósẽkhôngđượcgặpmẹ,emtraivàôngbàmình,”Jenniferkể.
VìmẹWendisốngđộcthânvàlàmviệctrongmộtnhàmáynênbanngàykhôngthểgọiđiệnchobéđược, thế là Jenniferđứngrađỡđầuchobé,gọiđiệnđếnchínhquyềntiểubangđểkhiếunại.Cuốicùng,JennifervàgiađìnhWendirađiềutrầntrướchộiđồnggiámđịnhykhoaởAtlantavàđãgiữđượckhoảntrợcấpchămsóctạinhàchocôbé.
Giúpđỡmộtđứatrẻbệnhtậtrõrànglàmộtthànhtựutuyệtvời,nhưngkhitheođuổiviệcnày,Jennifercòngiúpđỡnhiềutrẻemtậtnguyềnkhácnữa.SốlàcuộcđiềutrầncủabạnbèvàgiađìnhWendiđãgiúpmởrộngtrợcấprakhắpnướcMỹ.
Khigiúpngườikháccóđượcphầnbánhcủahọ,bạnkhôngđặtrachomìnhmộtmụctiêulớnlaonàocả.Bạnkhôngcầnphảithayđổicảthếgiới.Nhưnghãyhiếnthânchoviệcnướngmộtcáibánhlớnhơn,bạnsẽthấyrằngmìnhcóthểlàmbấtkìviệcgì.
HÃYTỤTẬPBẠNBÈTRONGHỘIHÃYTỤTẬPBẠNBÈTRONGHỘI
Tổchứcmộtbuổigặpgỡbạnbètronghội,mờinhữngngườibạnthuộcnhiềungànhnghềkhácnhau-chẳnghạncôemlàchủmộtcửahàngB&B,ngườibạncùnghọcđạihọclàkĩsưphầnmềm,mộtngườibạnlàmởtờbáođịaphương.Chọnnhữngngườimàbạntinlàhọsẽcảmthấy
thíchthúkhingồivớinhau(tứclàchẳngnợnầngìnhauhết).Nhưngđừngbàyđặtchươngtrìnhnghịsựnọkia,cốtsaovuivẻlàđược.Sauđóngồiđiểmlạixembuổigặpmặtđóđãthuđượcgì.Biếtđâubạnsẽthấyngườibạnlàmởtiệmhoacóthểbàyvẽchocôemgáichủnhàhàngmộtcáchthuhútcácđámcướinhiềuhơnnữa-vàcólẽsẽcungcấpcảhoachonữa!
HÃYTẠOKHÁCBIỆT
NhưbannhạcTheBeatlesđãnói,“Vàrồicuốicùng,cáibánhmàbạnnhậnđượccũngbằngvớicáibạnđãnướng.”Ừthìhọkhôngnóinguyênxinhưthế,đấychỉlàđạiýthếthôi.Nóicáchkhác,mỗilầnaiđóchobạnmộtýtưởng,mộtkỹxảolàmviệc,mộtkhoảnvay-hãynhớchuyểntiếpnóchongườikhác.Khôngnhấtthiếtcứphảilàmộttrảmộtđâu.Nếucấptrêntrongcôngtychobạnmộtlờikhuyên,hãynhớtruyềnlạilờikhuyênấychomộtngườicấpdướimàbạnmuốnbảoban.Nếumộtđốithủgiớithiệuchobạnmộtcôngviệcmàhọkhôngcángđángnổithìhãynhớtrảchohọmộtvàiđầumốiđánggiákhác.Hoặcchỉlàmmộtviệchảotâmgìđó.Tới thămnhàdưỡng lãochẳnghạn.Hoặcgọiđiệnchoôngbàcủabạn -biếtkhông, cáccụngóngtinbạnlắmđấy!
HÃYNÉMCÁIBẢNGTHỐNGKÊĐI
Dùcóýthứcđượchaykhôngthìhầuhếtchúngtađềucómộtcáibảngthốngkêghilạinhữnggìtacóvàđemsovớicáimànhữngngườiquenbiếtvớitađangcó.Emgáitamớisinhembé,còntalạicócuộcsốngxãhộisôinổihơn.Bạnthâncủatakiếmđượcnhiềutiềnhơn,nhưngtalạicócôngviệcthúvịhơn.Tacứsođonhưvậyvàcảmthấyyêntâmnếumọithứcũngtươngđươngmộtchínmộtmười.Saokhôngdẹpcáibảngthốngkêđóđimàsống-dẹpluôncáiýnghĩthànhcôngcủangườitachứngminhthấtbạicủamình.Bạnlàmđượcmà.Mỗikhibạncảmthấymìnhthuathiệtsovớiaiđóthìhãychohọthêmnữađi.Nếubạnganhtỵvìaiđóđượcthăngtiếnthìhãygửihoachohọ.Nếuemgáibạnvừamuađượcmộttòanhàlộnglẫyởvùngquêthìhãymờicôemđếndùngcơmtạicănhộcủabạn.Tạisaoư?Vìkhibắtđầuhànhđộngtheokiểudưgiảthìbạncũngbắtđầucảmthấymìnhdưgiả.Mộtkhiđãtrảiquacảmgiácgiàucórồithìbạnsẽkhôngcònphảilăntănnhiềuvềchuyệnôngnọbàkiasaomàgiàuthếnữa.
[1]Tạm dịch: Kinh doanh giỏi: Lãnh đạo, Tập trung và Tạo ra ýnghĩa.
CHƯƠNG4LÀMDỊUTÌNHTHẾ
TRONGMỘTCHUYẾNCÔNGTÁC từLosAngelesđếnNewYork,RachelPinenhận thấyphihànhđoàncóvẻtấtbậtquámức.Thếlàkhimộttiếpviênđingangđểkiểmtrathắtlưngantoàn,RachelđãlấymộtviêntrongtúikẹoFigNewtontođùngcủamìnhmờicôấy.“Côấycầmlấy, cóvẻbiếtơnđếnnỗi suýtphátkhóc,”Rachelkể.Lát sau, cô tiếpviênquay lại vàmờiRacheltheomìnhlênkhoanghạngnhất.Côtiếpviênbảo,“Chịkhôngbiếtbọnemvấtvảthếnàotrongchuyếnbayvừarồiđâu.Giánhưhànhkháchnàocũngđượcnhưchịthìđỡchobọnemquá.”
Cómỗimộtviênkẹomàđượccáighếhạngnhất-chỉlàmộtcửchỉhaylờinóingọtngàomàcótácđộngghêthếđấy!Đểcảmnhậnđượcthànhcôngtrongnhiềulĩnhvựccủacuộcsốnghơn,bạnhãyrắcmộtítđườngởchỗnàychỗkia.Bằngcáchlàmchotinhthầnnhữngngườixungquanhphấnchấnhơn,tasẽthuđượcnhữngphầnthưởnglớnđầybấtngờ.NghiêncứucủahainhàtâmlíhọclàDavidG.MyersvàRuutVeenhovenđãchothấy,rằngnhữngngườiđangcótâmtrạngtốtthườnghaygiúpđỡngườikháchơn;cácnhânviênđangtrongtâmtrạngvuivẻsẽthuậnlợihơntrongviệcđánhgiángườiđếnxinviệcsovớingườiđangcáukỉnh.Điềuđóthìhẳnlàbạncũngtừngthấyquakinhnghiệmcủachínhmìnhrồi.Thựctếlàtấtcảchúngtađềunhiệtthànhđáplạikhilòngtốtlantỏađếnmình.Hơnthếnữa,nghiêncứucònchothấynhânviêncàngvuivẻhạnhphúcthìsẽcàngsángtạohơnvànăngsuấtlàmviệccũngcaohơn.“Cảmgiácthoảimáisẽnângcaohiệusuấttinhthần,làmngườitanắmbắtthôngtintốthơnvàbiếtsử dụng các quy tắc quyết đoán trong những nhận định tổng hợp,” nhà tâm lí học DanielGolemanđãviếtnhưvậytrongcuốnsáchbestsellerPrimalLeadership[1]củamình.Gollemannhậnthấycáccảmgiáctíchcựcởnơilàmviệcsẽkhiếnnhânviênhànhxửđúngmựchơn,vàtácnghiệphòahợphơnvớinhómcủahọ.Vàbởivìhọvuivẻhơnnênítmuốnchuyểnsanglàmởcôngtykhác.
Lầntớinếugặpgỡmộtkháchhàngmới-hoặcmộtngườibạncũ,hayaicũngđược-saobạnkhôngtựbắtđầubằngmộtcâukhenngợivềvẻbềngoài,hayyphụccủacôấynhỉ?Đôikhichúngtaquênxãgiaomộtchútvớingườikháctrướckhibắttayvàoviệc,hoặcbắtđầuchủđềchínhmàtađangmuốnbàn.Nóinhưmộtcâucáchngôncũlà:khidùngmậtngọt,tasẽdínhđượcnhiềutiềnhơnlàdùngcáibánhvẽvôvị.Mỗilầngặpgỡaiđó,tronggiaotiếpchỉcó7%làbằnglờinói;cònlại93%làthôngquanhữngtínhiệukhônglờinhưcửchỉvàgiọngnói.Ngườitaítkhinhớđếnngườiđãcóbàinóisúctíchtrongbuổigiaodịch-nhưnglạinhớrấtrõngườinàocườinhiều,ngườinàotỏraquantâmtớihọ.
HÃYCHONGƯỜITAĂNBÁNH
Gaillàmộtnhàthiếtkếđồhọatựdovớimộtrắcrốiđiểnhìnhcủangườilaođộngtựdo:làmnhiềumàtiềnít.Mặcdùđôngkháchvàtiếngtămcũngnổi,thếnhưngkháchhàngcủacôchẳngthèmtrảtiền.“Tiềncủatôicứbịkẹtcứngtrongtàikhoảnngânhàngcủahọthôi,”Gailthan
thở.
Gailđãthửdùngđủmọikiểuthuyếtphụcđểcácconnợtrảtiền-từviếtthưxin“Làmơntrảtiềnsớmcho,”vàvẽkèmtheođóbộmặtcười,chođếnnhữngcúđiệnthoạingoạigiao-nhưngđềuchẳngănthua.Tuyệtvọng,côbèngiởramộtkếmàvềsauđãchothấyđólàmộtýtưởngtuyệtvời:đembánhranhửhọ.“Tôigửichohọnhữnglờinhắcnhởvềcáchóađơnquáhạn,kèmtheochútmồinhửrằngnếuđếnngàyđó,ngàyđóhọchịuthanhtoánthìtôisẽthưởngchohọcácloạibánhmớinướng-tùyhọchọn.Thếmàđượcviệcmớihaychứ!”
Chúngtathườnghànhđộngnhưthểkinhdoanhlàphứctạplắm,tựlòemìnhrằngcáckếsáchphảicựckìưuviệtvàcáchtiếpcậncũngphảithậtcaotay.Tachútâmvàokĩthuậtthươngthuyếtvànănglựctrítuệcủamình.Takhoecácnăngkhiếuhaylàmnhưvôtìnhđểlộrarằngmìnhđãtheohọctạimộttrườngkinhdoanhcótiếng.Thếnhưngtalạiquênmấtđôikhichỉcầnvài lờitándươnghayquàcápchútđỉnhthôi làgỡđượcnhữngrốirắmtinhvinhất.CóbằngquảntrịkinhdoanhcủaHarvardhayWhartonđươngnhiênlàtốt,nhưngcũngcólúchọcvịcaochẳngbằngmộtlichanhđáđâu!
HoặcchẳngbằngmộtlonCherryCoke.Chuyệnlàthếnày:TrướckhiphỏngvấnWarrenBuffettchomộtđoạnphátthanhquảngcáothịtrườngchứngkhoánNewYork,LindađọcthấytrongtiểusửcủaWarrenlàôngrấtthíchuốngCherryCoke,bấtkểngàyđêm.ThậmchíôngcònđặtcượcvàocổphiếucủaCoca-Cola-cũnglàcáchngườitathườnglàmkhicócảmgiácấmápvàsaymêvềmộtnhãnhiệunàođó.Vậylàngaytrướckhiphỏngvấn,LindađãmờiWarrenthứthứcuốngmàôngyêuthích.Warrennhìnlonnướcvàcười.“Linda,”ôngbảo,“tôisẽnóichocônghetấtcảmọithứcômuốnbiết,chỉvìcôđãmangchotôimộtlonCherryCokenàyđấy.”
Lonsodađógiábaonhiêu-cóđếnmộtđôlakhông?Vậymàcửchỉđơngiảnấylạitìmđượclốivàomộttrongnhữngcáiđầuthôngtháibậcnhấtcủangànhkinhdoanh.
Lầntớinếucómộtngườithânthiếtnàođócủabạncảmthấybựcbộihaybấtbình,bạnhãythửđưachohọmấythanhsô-cô-laKisseshaychìarahũkẹoxemsao.Mặcdùvẫnchưagiảimãđượcnhữngbíẩncủasô-cô-la,songcácnhàkhoahọccũngbiếtrằngnóchứamộtsốhợpchấthữucơtạoracảmgiácthoảimáitrongnãongười.Chẳnghạnnhưchấttryptophantìmthấytrongsô-cô-lagiúpnãotiếtraseratonin,mộthợpchấthữucơtạonêncảmgiáchưngphấn,lânglâng.Rồiphenylethylaminetrongsô-cô-lacótácdụngkíchthíchtrungtâmkhoáicảmcủanão,tạoracảmgiácngấtngâynhưvángvất,đêmêvàháohức.
Tấtnhiên,bạnchẳngcầnphảilànhàsinhhọchayhóahọcthìmớinhậnbiếtđượcđiềuđó.MộttrongcácGiámđốcMỹthuậttàinăngcủachúngtôi,WhitneyPillsbury,đãđềxuấtviệcmờikháchhàngănsô-cô-la.AnhnhậnthấychúngtôithườngthíchthúvớicácýtưởngcủaanhhơnmỗikhiđượcnhấmnhápM&Mmàanhmangđếncuộchọp.Ănhếtvàikínhưthếthìchúngtôibắtđầudùngcáimánhngonlànhnàyvớikháchhàngcủamình,nhồiđẫyđồngọtchohọrồimớitrìnhbàycôngchuyện.Chẳngbiếtlàdođồngọthaysựhiếukháchmàkháchhàngcóvẻ“chịuđèn”hơnvớicáchnghĩ“chẳnggiốngai”củachúngtôi.Giờđâychúngtôicòndùngcảbánhkem,bánhnướngvàkẹomềmGodiva(chocácđốitácthựcsựcứngđầu!)nữa.
CÙCHOCƯỜI
SángnàonhânviêncủacôngtyElectricalProductsofIndiacũngtụtậpvớinhauđểcườimộttrận.CácnhàquảnlíởcôngtynàybảovớinhânviêntưvấnnhânsựMichaelKerrrằng:mộtchầucườihàngngàynhưvậysẽgiúpnângcaonăngsuấtlàmviệc,cảithiệnmốiquanhệgiữacácnhânviênvàgiảmthiểucácbệnhliênquanđếnstressnhưđauđầu,cảmlạnh.
NghecóvẻbuồncườinhưngDanielGolemancónói:nhữngnghiêncứuvềtínhhàihướcchothấynhữngchuyệnvuiđùaởnơilàmviệcgiúpkíchthíchtínhsángtạocủanhânviên,cảithiệnmốigiaotiếpvàlòngtin.Trongkhithươngthuyết,lâulâulạichêmvàomộtcâuvuiđùasẽlàmtăngkhảnăngnhânnhượng.
Bạnsợrằngđùabỡntronglúclàmviệckhiếntakhónghiêmtúcđượcchăng?Hãynghĩlạiđi.NghiêncứucủaGolemanchothấynhữngvịlãnhđạođượccoilàxuấtsắc(căncứvàothànhtíchtàichính,cũngnhưtheođánhgiácủađồngsựvàcấptrên)thườngcónhữngnhậnxéthómhỉnhnhiềugấpbalầnsovớinhữngvịlãnhđạothườngthườngbậctrung.Thếnhưng,nhưvậykhôngcónghĩalàbạncứphảikểđikểlạinhữngchuyệnđãnhàm,hayđóngbộhềđilàmvàomộtngàythứSáunàođó.
NhưnhậnxétcủaGoleman,vớisựhàihướctậpthể,hiệuquảkhôngđếntừnhữngchuyệncườinhàmcũmàđếntừnhữngcâuđùabèbạnvàcáikhôihàibấtchợt.
RẮCĐƯỜNG
HeleneStapinskingồitrongmộtnhàhàngởLosAngelesđểchờđếnlượtđọcquyểnsáchđầutaycủamình,mộthồikímangtênFive-fingerDiscount[2].Banđầucôchỉhồihộpthôi,nhưngđếnlúcsắptớilượtmìnhthìcôpháthoảngthựcsự.TrướcHelenelàmộtdiễnviêngiỏi-cótiếnglàcóthểđọcmộtchuyệntếukhiếncửtọacườiầmlên.Helenecũngcười,nhưnglòngdạthìrốibời.“Tôicứnghĩ,mìnhlàmsaotheođượcchanàyđây?Đúnglàácmộngthật,”Helenekể.NóivậychứcuốnsáchcủaHelenecũnglắmchuyệncườivànhiềuđoạntếu,nhưngđâuphảilàđểtấuhài.
Thế nhưng lúc lên đọc, Helene thấymình chưa bao giờ được công chúng chào đón và tánthưởngđếnvậy.“Họcườivớinhữngchitiếttrướcđâychưatừngthấyởđâucười-nhữngchitiếtmàcảtôicũngchưabaogiờnghĩlàchúngbuồncười,”Helenenói.
Helenepháthiệnramộtđiềumàcácnghệsĩhàichuyênnghiệpđãquárành-sựhàohứngcủacửtọalàvôchừng.Tráilại,mànmởđầucànghaythìngườitacàngthêmthíchthúvớimànsau.Chínhvìthếmàcácrạpmớithườngcómànlàmnóngtrướckhimànchínhramắt.Aiđãtừngthamgiaghihìnhtrựctiếpchươngtrìnhđêmkhuya-kiểunhưTheTonightShowhayTheLateShow-thìchắcchắnsẽbiếtnhữngchươngtrìnhấythựcsựkhôngbắtđầubằngnhữngmànđộcthoạicủaJayhayDave.Trướckhicáccamerabắtđầuvàoviệc,mộtmàntấuhàiđượcdiễntrựctiếpởtrườngquayđểlàmnóngchokhángiả,rồisauđóLenohayLettermanmớilênhình.Cácnhàsảnxuấtbiếtrằngmànmởđầukiakhôngcốtđểgâycười,màđúnghơn,nóchỉnhưđộngtácmồinướcchocáimáybơm,đểrồilàmchodòngtiếngcườicủakhángiảtuônrađượcdễdànghơn.
NhưmộthọcgiảnghiêncứuvềbộluậtTalmudcủangườiDoTháitừngnói:takhôngthểcóthêmnếukhôngchođinhữnggìtacó.Tấtcảchúngtađềucósẵnmộthũđườngtrongbản
thânmình,vậytạisaokhôngđemchobớtđi?Bạnsẽthấyrằngkhođụncủamìnhsẽđầythêmgấpbộichomàxem.
NỞMỘTNỤCƯỜI
Hãynhớđếnlầnmớiđâynhấtbạnchơivớibọntrẻđi.Khibạnđưataybịtmắtmìnhthìbécũnglàmtheoynhưvậy.Bắtchướclàlốixửsựtựnhiêncủaconngười.Thôngquabắtchước,nòigiốngchúngtabiếthọchỏi,biếtgiaotiếpvàbiếtcảmthông.Sởthíchbắtchướctựnhiêncủachúngtachứngtỏtahay“bắtthóp”tâmtrạngcủangườikhác,vìvậymàbạncóthểcảmthấybấtankhichồngbạnbắtđầucăngthẳngvềchuyệngặpmẹanhấy,hoặcmộtnhânviênmớivuivẻdễgầncóthểlàmthayđổisinhkhítrongvănphòng.
Cũngmaylànhữngcảmxúctíchcựcthườngdễlâylanhơnnhữngcảmxúctiêucực.NghiêncứucủatrườngQuảntrịthuộcĐạihọcYalechothấy:trongvănphòng,sựhàohứngvànhiệttìnhlannhanhhơnnhiềusovớisựcaucóvàtrầmuất.Cáchtốtnhấtđểpháttánnhữngcảmxúctốtđóư?Thìcứcườithậttươi-đólàmộtcửchỉvuivẻbậcnhấtrồi.
Lindađãnhậnrađiềuđósaumộtlầnvungtayđinhakhoathẩmmỹ:
Từnhỏtớigiờrăngtôivốnkhôngđượcngayngắnnhưvẫnthườngthấytrênmấybìatạpchí.Thànhra lớn lêntôicũngkhônghaycười.Tôighéthàmrăngcủamìnhcựckỳ.Thếrồi tôiđichỉnhlạirăng,vàbathángsauđãcóhàmrăngsángbóngđúngnhưtôihằngaoước.Giờthìtôicườisuốt,lúcnàocũngkhoerăng.Khichồngtôidỡđồtrongxera,tôicườitoetoét.KhitrợlíđưachotôilycàphêStarbucksbuổisáng,tôilạinhoẻnmiệngcườivớicôđểtỏýcámơn.Ghéquađámtangbàdì,gặpaitôicũngcườixinlỗi.Kếtquảlàmọingườixungquanhaicũngcườivớitôi.Nhữngbuổigặpgỡkháchhàngtrởnênthuậnthảohơn,cáccuộcđàmpháncũngsuônsẻhơn,đồngnghiệpthấycảmthôngnhauhơn.Vàhaynhấtlàgì?Mộtnămsau,Robincũngđếnôngnhasĩkia,Bs.RobertSorin,vàgiờđâytôiđãcóngườibạncộngsựtrongngànhkinhdoanhhạnhphúcchưatừngthấy.
Khibạncườivớingườikháccũngchínhlàlúcbạn“lây”chohọniềmhạnhphúc.NhàtâmlíhọcFritzStackđãpháthiệnrađiềuđókhiôngchonhữngngườidựgiờngậmmộtcâybútchìtrongmiệngđểkíchhoạtcáccơcười.Khiđãcườiđượcthìhọsẽthấyphimhoạthìnhbuồncườihơn.Vậylà:dễdànglàmchobạnbè,cấptrênvàchồngbạnchấpthuậnhơnnhiềunếubạnđưarađềnghịkèmvớimộtnụcười.
TẶNGMỘTMÓNQUÀ
CóbaogiờbạnthắcmắcvìsaonhânviênbánxelạithườngtặngkèmhoahayđầuđĩaDVDkhibạnmuamộtchiếcxemớichưa?Lídorấtđơngiản:mộtmónquànhỏsẽlàmbạncảmthấythíchhơnvớithứmàbạnđãphảitốnnhiềutiềnđểmua.Cácnghiêncứuchothấy,rằngnhữngkháchhàngđượctặngquàsaukhimuamộtmónhàngcógiátrịnhưxehơihayvôtuyếnsẽcảmthấyhàilòngvớimónhàngấyhơnlànhữngngườichẳngđượctặnggìcả.
ChúngtôicóngườibạntênlàGeraldineLaybourne-làCEOvàđồngthờilàsánglậpviêncủamạngOxygen,cũnglàngườitiênphongtrongcôngnghiệptruyềnhìnhcáp-đãpháthiệnrađiềuđókhicốgắnglàmchomạngcủamìnhđượcnhàđiềuphốicủaTVvệtinhDISHNetwork-làEchoStarCommunications-chọn.“Chúngtôiđãtheođuổivụgiaodịchnàysuốtmấynăm
trời và nhiều lần tưởng như đã gần đến đích rồi,” Laybourne nói. Vậy mà cứ hỏng suốt.Laybournebựclắm,nhưngvẫngiữmốiquanhệthânthiệnvớiCEOcủaEchoStar,làCharlieErgen.ChịthưtừqualạivớiôngErgentrêne-mailvàcùngcácnhânviênkháccủaOxygenđếnthămEchoStarđểđềđạtvềcáchnhìnnhậncủacáckhángiảnữ.Thếnhưng,cólẽnướccờhaynhấtcủaLaybournelạichínhlànướccờđơngiảnnhất.SaukhiEchoStartổchứcmộtchiếndịchquảngcáo,trongđóchúheolàhìnhảnhchủđạo,vănphòngcủaLaybourneliềncấptậpdộilênôngErgenđủthứsảnphẩmtừheo-thứHai:heomuốisơchế;thứBa:đùiheoxôngkhói; thứTư:sườnheo,kèmtheo lờinhắn: “Muốnăn thịtheonữa thìhãykíhợpđồngvớiOxygen.”
Ergenđánhgiácaonhữngmónquàấynhưngvẫnkhôngchịukíhợpđồng.“Chuyệnđócũngchẳngxong,nhưngôngấythấyrằngchúngtôicũngthậtsángtạo-luôntíchcực,vuivẻ.”Thếrồi,chừnghainămsau,EchoStarcóchuyệnbấtđồngvớimộtmạngkhácdànhchophụnữ.NgườibênEchoStarliềngọingaychoOxygen.“Họbảomuốnlàmănvớichúngtôivìchúngtôitíchcực.Thếlàtuylúcđóđangbựclắm,nhưngchúngtôivẫntỏratửtếvàtiếptụccốgắng,”Laybournenói.Đếnđầunăm2006,OxygenđãcóđượchợpđồngvớiEchoStarđểxuấthiệntrongítnhấtbảytriệugiađình.Chỉvàimiếngdămbôngmàđixavậyđó!
TRAOMỘTLỜIKHEN
Một lầnnọ, cómộtgãhỏiAbrahamLincoln rằng, cứbị xin chữkímãinhư thếôngcóbựckhông.“Đượcnịnhmộtchútthìngườitasẽchịuđượcnhiềuthứlắm,”TổngthốngLincolntrảlời.
Chođếnnay,câunóicủaLincolnvẫnđúng.Chúngtaaicũngthíchđượckhen.Thếmàchúngtachẳngmấykhichịukhókhennhau.Lindanhớlại:
Hồicònlàmbênmộthãngnọ,tôicómuamộtbộđồmớiđẹplắm.Tôirấthãnhdiệnvớinó.Tôivừamới sinhcháu, lạiđangmuốngiảmcânnêncảmthấy rấtyên tâmtrongbộđồnày.Thếnhưng,cảngàyhômấychảainóigìvềbộđồmớicủatôicả.Thấtvọngvôcùng.Rốtcuộc,tôihỏimộtđồngnghiệprằngtạisaochẳngaiđểýgìđếnbộđồmớicủatôichứ.Anhtatỉnhbơnhìntôi,rồibảo,“Đógọilàluậtđờiđấy.”
Nóicáchkhác,ngườitathườngngạikhenđồngnghiệpvàngườiquen,dùchỉ làmộtcâuvôthưởngvôphạt-sợrằngkhenhaykhentốtvềcáiáohaymáitóccủaaiđóthìcóthểsẽbịhiểulầm.Chúngtaaicũngcầnđượcđộngviên.Nếubạnnóivớingườiphụtáchỉmớihaimươituổicủamình,rằnganhtacóbộngựcngoncơmthìchắcchắnsẽcólờiratiếngvàongay.Nhưngcònbảomộtngườiquenthânrằnghọtrônganhthậtbảnhbaohayphongđộthìhầunhưlúcnàocũngcựctốtcả.
Mộtsốngườihàtiệnlờikhenvìsợbịcoilàgiảdốihayxunịnh.
Nhưngxinnóivớibạnthếnày:mộtkhibạnđãlolờikhenthốtracóvẻgiảdốihaykẻcảthìchắcchắnlờikhenấysẽkhôngnhưthế.Chỉriêngcáiviệcbạnlolắngnhưthếđãchứngtỏbạnkhôngphảilàkẻbợđỡrồi,chonênlờikhencủabạncũngsẽthểhiệnrõnhưvậy.Cònnữa,nếubạnvốnlàngườikẹocótiếng,thếrồitựdưngđemsô-cô-lađichiavàkhenđầutócngườitakhiếnchobạnbè,đồngnghiệpchoángthìsao?Thìchẳngphảicáihaycủaviệclàmdịukhông
khíxungquanh làchỉcầnrảimộtnhúmđườngđấythôi.Vậynên,nếubạnvốnnổi tiếng làngườikhóđămđămthìtiếngcười,câukhencủabạnsẽcàngthêmnhiềuýnghĩa.ChẳnghạnnhưKaren,chủtịchmộtcôngtyhạngtrung,vốnlàngườirấthaynổinóng.Nhữngkhicăngthẳngquá,chịthườngquátmắngbúaxuanhữngngườixungquanh.Bìnhthườngchịcốkiểmsoátlờiăntiếngnóivàtháiđộcủamình,nhưnglúcnónglênrồithìchịphớtlờhết.
ThếrồiKarencũngtậplàmđượcviệcnày.Trướchết,chịluônxinlỗikhicơngiậnlàmchịmấtkhôn.Quantrọnghơn,chịcònbiếnviệckhenngợinhânviên-chứkhôngchỉ“đì”thôi-thànhmộtviệc làmthườngxuyên.MộttrongcácnhânviêncũcủaKarenkể,“Khibạn làmviệcgìđúng,Karensẽlàmnhưbạnlàngườithôngminhnhất,giỏigiangnhấttrênđời.Chịấyphátrồlênmàcatụngbạn,vàđiềuđósẽgiúpbạnthấyvữngdạhơnmỗikhichịấytráitínhhaynổikhùng.Bạnchịuđựngđược,vìtrướcđóchịấyđãrasứcbồiđắpsựtựtinchobạnrồi.”
Karenvẫnnóngnảynhưtínhtìnhchịvốnthế,tuynhiên,chịđãbiếtbanphátthêmnhữnglờingợikhenmànhânviêncần.Sứcmạnhcủa lòng tốt lànóivề chuyện tốtbụng thật sựchứkhôngphảilàgiảvờ.
HÃYNỞMỘTNỤCƯỜI
Cácnghiêncứuchothấychỉmộtviệcđơngiảnlàmỉmcườithôicũnglàmchobạnthựcsựvuilên,vàcảnhữngngườiquanhbạncũngvậy.Vìthếbạnhãycốgắngcườithậtnhiềuvào.Đểthựchành,hãycườivớinhữngngườilạmàbạngặpngoàiđường.Nếusốngởmộtthànhphốđôngđúc,mọingườiđilạitấpnậpthìcứmỗidãyphố,bạnhãychọnlấymộtngườiđểtraonụcười.Banđầucườivớitrẻcon,thậmchívớichó.Sauđócườivớingườinàocóvẻthânthiệnvàdễtính.Ítlâusaubạnsẽdámcườicảvớinhữngkẻbặmtrợnnhấtnữalàkhác.Anhta/haychịtacóthểđáplạihoặckhông,nhưngchẳngsaocả.Bạnchỉmuốnlàmsaođểcườicũngtựnhiênnhưthởmàthôi.
HÃYBẮTCHƯỚCCÁCBẬCTHẦY
Bạnkhôngcầnphảilàdanhhàithìmớigâycườiđược,nhưngquansáthọmộtchútcũngtốt.HãynghiêncứunhữngbộphimhoặcchươngtrìnhTVhàimàbạnyêuthích;hãyghinhớkhôngchỉlànhữngchuyệncườimàcảcáchnhấnnhá,trầmbổngnữa.Vàhãylàmlạichobạnbèđồngnghiệpxemchơi.Điểmmấuchốtởđâykhôngphảilàđánhcắpnộidung-bởivìmỗilầnkểlạimộtchuyệncườinghĩalàbạncóýtônvinhnóđấy-màlàtậplàmchongườikháccười.(Tấtnhiên,nếuhọctậpđượcnéthómhỉnhvàthôngtháicủaJonStewarthayWillFerrellthìcòngìbằng.)Cómộtđiềucầnchúý:thóiquennàycóthểdẫntớichỗbịlạmdụngtháiquá.NếubạncứbắtchướcgiọngmũicủanhânvậtyêuthíchtrongchươngtrìnhSaturdayNightLivemãithìđồngnghiệpcủabạnchảcườinổiđâu.
HÃYMỜIĐỒNGỌT
Bạnnênthủmộtítkẹotrongngănbàn,hayđâuđócạnhđấy.Khimộtngườinàođóđếngặpbạnmàtrôngcóvẻcăngthẳng,mệtmỏihaycáukỉnhquáthìbạnhãymởngănkéora,vàđưachongườiđómộtthỏiSnicker.(Ghichú:Đồănnhàlàmlàhaynhất.)
[1]Tạmdịch:Lãnhđạođạicương
[2]Tạmdịch:Ăntrộm
CHƯƠNG5GIÚPKẺTHÙ
KHIMỚIVÀOLÀMVIỆCtrongngànhtruyềnhình,Marlagặpmộtôngsếprấthắcám.“Ôngtacứmộtmựcthúcnhânviênphảilàmviệcđếnhếtchịunổimớithôi.Ngườitaphảibỏviệcvìkiệtsứcthìôngtamướnngườikhác,”Marlakể.ChỉriêngviệcôngtacắtđặtmộtytámangtheocácốngB12đểchíchchongườibịđuốisứclàđủbiếtđóđúngthậtmộtlãochủnô!
Trongmấynămkếtiếp,Marlachuyểntừbộphậnpháttriểnsangbộphậnsảnxuất;giờđâychịđãtrởthànhchứcsắccaocấpcủamộttrongnhữngstudiochínhởHollywood.TacóthểhìnhdungracảnhMarlađãngạcnhiênthếnàokhivàinămsauchịđượcbiếtôngsếpcũđangphảisănđónchị.Mọichuyệnđãđảongượchoàntoàn,bâygiờchịmớilàngườicóquyềnchấpnhậnhaybácbỏýkiếncủaôngsếpcũ.“Ồ,quáđã!Sướngthật!Thếlàcócơhộiđượcđáptrảnhữnggìôngtađãlàmvớitôivàvớinhữngngườidướiquyềnhồiđó!Nhưngrồitôinghetiếngmẹvăngvẳngđâuđây:Hãyhạgụchọbằnglòngtốtcủacon.”ĐóchínhxáclànhữnggìMarlađãlàm.“Bạncóthểthấyvẻnghingạitrongánhmắtôngtakhitôiđíchthânrótcàphêmờithayvìsaitrợlícủamình.Ôngtathựcsựhoangmangkhitôihỏihanvềconcáiôngta,”chịkể.“Thếrồi,khitròchuyệnđãcóđà,tôiđểôngtadốchếttâmcan,còntôichỉchămchúlắngnghe.”
MaychoMarlalàýtưởngcủaôngsếpcũchảrasaonênchịcóthểbácbỏmộtcáchcôngtâm.Nhưngchịvẫnviếtchoôngtamộtlờinhắnlịchsự,cảmơnvìđãmấtthờigianvàchoôngtabiếtrằngôngcóthểđếnchỗchịbấtkìlúcnào.
Mấynămsau,Marlachuẩnbịchomộtthươngvụtruyềnhìnhrấtlớn.“Tôihoàntoànđắmđuốivớidựánnày.Tôibiết,nếumìnhđượcphépthựchiệnthìdựánnàycóthểđưasựnghiệpcủatôilênmộtnấcmới,”Marlanói.Thếnênchịmớitáhỏakhibiếtmìnhphảitrìnhbàyvớiai-chínhlàôngsếpcũ!“Lầnnàythìquyềnsinhquyềnsátnằmtrongtayôngta,nhưngnhờlầntrướcđãvượtquaôngtabằnglòngtốtcủamìnhnêntôiđảongượcđượctìnhthếtrongmốiquanhệnày,”Marlanói.“Trongkhitôibiếtchắcchắnôngtachảhiềnlànhgì,thếnhưngôngtalạitỏrarấttôntrọngtôivà-quantrọnghơncả-ôngtađãnhấttrívớithươngvụmàtôiđangcần!Chưabaogiờtôicảmthấyvuimừngvìđãnghelờimẹmàcưỡnglạimongmuốntrảthùđếnthế!”
Marlađãnắmđượccáinguyênlívốnđãgiúpchúngtôirấtnhiềutrongcôngviệc,cũngnhưtrongcuộcsống:giúpđốithủcủamìnhcóthểlàmộttrongnhữngđiềuquantrọngnhấtmàtalàmđượcchochínhmình.
Chúngtađangsốngtrongmộtnềnvănhóacótổngbằngkhông.Nămnàocũngcótổngthống,cóngườithắnggiảiOscarchophimhaynhất,cónhàquánquânmườimônphốihợpcủanămấy.Nhưngchodùcácsựkiệnđócólêntrangnhấtcácbáothìphầnlớncuộcsốngcũngkhôngphảitrắngđenrõràngnhưvậy.ChẳngcómấyphụnữnhậnđượcgiảithưởngNgườiVợNhàQuêGiỏiNhấtTrongVaiPhụ.
Nềnvănhóacủachúngtaxúichúngtachốnglạinhau.Giớikinhdoanhđọccácloạibáochí
thươngmạiđểtìmcáchbàybinhbốtrậnnhằmgiúpcôngtymìnhhạđượcđốithủ.Cácbậcchamẹnhảyvàonhữngcuộcđấuquyếtliệtđểconcáimìnhđượchọctrongnhữngtrườngmầmnontốtnhất.Chúngtacoinhữngngườicùngtheođuổimộtthứnhưtalàkẻthù.Chínhvìvậynênkhingheaiđónóingườikhácgặpmaythìđôilúctathấymìnhchùnchânmộtchút.Khitathấyđốiphươngxuixẻothìđôilúctalạicócảmgiácphởnphơ.
Nhưngnóichocùngthìailàkẻthù?Trênđờinày,sốngườimàtacóthểthựcsựcoilàkẻthùvốnítlắm.ỪthìOsamaBinLadenlàmột,thếnhưnghầuhếtnhữngngườimàtacoilà“kẻthù”thực ra chỉ lànhữngngười làm tổn thươngcái tôi của ta thôi,đạiđểnhư tayđồngnghiệpngángđườngthăngtiếncủata,haygãbạntraitựnhiêndởchứngbỏrơita.Chínhvìvậymàchuyệnlihônmớighêgớmđếnthế.ChẳngaithèmquantâmxemngườinàocóđượcbộsưutậpcácCDvềnhữngtiếtmụchaynhấtcủaBarryManilow-cáccặpđãchiatayquayquachửibớinhauchỉvìbịchạmtựái.
Mộtkhiđãbiếtcáchdẹpbỏtựáivàkhôngđểbụngthùdai,bạnsẽthấymìnhlàmtốthơnhẳn.Bởivìphầnlớncuộcđờikhôngphảilàchuyệntôiđấuvớianh,màphầnlớnthờigianchúngtasẽlàmviệctrongcùngmộtđội.Chúngtahợptácvớinhau.Cóthếmớigọilànềnvănminh.Chỉcómộttổngthốngthôi,nhưnglạicóđến535thànhviênhạviệnđểcùngvậnhànhnhánhlậpphápcủanướcMỹ.Bạnvàđồngnghiệpcủamìnhcóthểthamgiavàocuộcthiđuaxemaicóchỉsốbánhàngtốtnhất,nhưngrốtlạicảhaiđềuphảilàmchotốtnếumuốndoanhthu-vàcảgiácổphiếu-củacôngtymìnhtănglên.
CáicáchgiahạnhợpđồngcủadàndiễnviêntrongchươngtrìnhtruyềnhìnhănkháchFriendslàmộtminhchứngtuyệtvờichođiềuđó.Họhiểurằngcóthểtăngcườngsứcmạnhthươngthuyếtcủamình-vàcảtúitiền-nếuhọthươnglượngtiềnthùlaotheocảnhóm,trongđó,cácdiễnviênđềuđượchưởngthùlaongangnhau.HọcóthểchànhchọenhauvềchuyệnJenniferAnistonhayLisaKudrowlàngôisaocủashowdiễn.Nhưngkhông,họdẹpbỏbảngxếphạngvàkéodàicuộcsốngcủashowdiễn.Vàdĩnhiên,họđãthắngđậm!
TẠISAOHỢPTÁCLẠITHẮNGCẠNHTRANH?
Đểhiểurõhơnvìsaohợptáclạilàmộtchiếnlượcmạnhmẽdườngấy,hãynghĩđếnmộtthínghiệmtâmlíquenthuộcgọilà“Canhbạccủatêntù”.Trongthínghiệmnàycóhaingườichơivàmộtchủnhàbăng.Mỗingườichơicóhailábài,mộtlághi“hợptác”,lácònlạighi“bỏ”.Mỗingườichơiphảitựquyếtđịnhxemmìnhcónênhợptáchaykhôngmàchẳngbiếtngườikiaquyếtđịnhthếnào.Nếucảhaihợptácvớinhauthìmỗingườiăn300đôla.Nếucảhaiđềubỏthìmỗingườibịtrừ10đôla.Nhưvậylàcósựkhuyếnkhíchhợptác,nếucóhaingườichơicóquyếtđịnhgiốngnhau.Tuynhiên,nếumộtngườihợptácmàngườikiabỏthìngườibỏsẽăn500đôla,cònngườihợptácbịtrừ100đôla“nguphí”.
Thoạtnhìnthìcóvẻnhưcứbỏlàhaynhất,vìnếuđượcthìđượclớncònnếuthuathìthuanhỏ.Thựcrabỏlàlựachọnhaynhất-nếuchỉchơimộtlần.Tuynhiên,cácnghiêncứulạichothấy:khichơinhiềulần,ngườitalạichọnhợptácvớinhau.Đâylàtròchơitựkhốngchế-khôngaicóthểbỏhoàimàkhôngbịbênkiabỏlại.Haingườichơisẽnhanhchóngnhậnra,rằngchiếnlượchaynhấtđểbảođảmthànhcônglàquênđimóntiềnthưởng500đôlatovậtvã,hãycứđềuđặncùngăn300đôlathôi.
BấtkìaiđãtừngmuahaybánthứgìđótrêneBaythìđềuhiểunguyêntắcnày.Giảdụnhưbạnmuốnbáncáiđộcbìnhcũcủabàngoại,rấtđẹp,nhưngbịsứtmấtmộtmiếnglớnphíasau.Nếuchẳngđảđộnggìđếnvếtsứtthìbạnsẽbánđượcgiácaohơn.Tuynhiên,nếubạnlàmvậythìđừngcómongbánđượcthứgìtrênmạngnữa,vìeBayđãtạoramộtcáchtrừngphạtkẻlừađảomàtưởngthưởngchonhữngaichịuhợptác-thểthứcphảnhồi.Kẻbánngườimuahàngngàyđềuthôngbáogiácảcácgiaodịchcủamình,chobiếthọnghĩđốitáccótrungthựcvàchơiđẹphaykhông.Ngườinhậnđượccáibìnhbịsứtkiachắcchắnsẽthôngbáorằngbạnchàohàngkhôngtrungthực,vàsẽcònrấtítngườimuốnlàmănvớibạn.
CảtrêneBaylẫntrongcuộcsống,chơixấuthìkhôngđượcbền.Vìgầnnhưtrongcảcuộcđờimình,bạnlàmănvớingườitađâuchỉmộtlầnrồithôi.Vậychứtanênlàmgìtrướckhigặpmộtđốitáclàmăntiềmnăng,haytrướcmộtcuộchẹnvớingườilạ?TaGooglehọchứsao.Trongthờiđạithôngtintứcthờingàynay,bạnmàchơixấungườikhácthìchẳngthểnàothoátđượcđâu.Cũngvậy,hệthốngliênlạctứcthờicủachúngtacũngcóthểgiúpngườicóuytínđànghoàngtácđộngđếncảbạnlẫnthù.
Dướiđây làmộtsốchiếnthuậtmàsaunhiềunămchúngtôiđãrútrađượcđểhợptácvớingườikhác,ngaycảkẻthùcũngtrởthànhđồngminhvàbèbạn.
HÃYTRƯỢTTHEOCHƯƠNGTRÌNHTỐTNHẤTCỦABẠN
Làmộtngườimáumêtrượtbăng,Robinbiếtrằngcáchtốtnhấtđểchiếnthắnglàtrượttheochươngtrìnhtốtnhấtcủamình.Nhữngngườitrượtbăngđềubiết,tronglúcthiđấumàcứlămlămnhìnđốithủcũngchảíchlợigì,vìngườitatrượtgiỏihaydởthìmìnhchẳngthểlàmgìđểthayđổiđược.Bạnchỉcóthểchiếnthắngdựavàonhữnggìmìnhthểhiện.Bấtcứlúcnàobạnnghĩ,“À,nósắplàmthếnàynênmìnhcũngphảilàmthếnày!”đềumấtcôngvôích.Điềuđóchỉtổlàmxóimònlòngtựtincủabạnmàthôi.Vàsựthựclà,nếuđốithủcủabạncóbịngãtrongcúxoayngườithìđiềuđócũngchẳnggiúpđượcgìchobạncả.
Chúngtaaicũngphátramộtlượngnănglượngnhấtđịnhmỗingày.Vậythìbạnmuốndùngsốnănglượngđónhưthếnào-hoànthiệncuộcchơicủamìnhhaypháaiđó?Mỗilầnlênđàivớiđốithủ,bạnphảirờimắtkhỏigiảithưởngngay.Dànhtoànbộthờigiờcủamìnhđểđấuvớiaiđólàcáchnhanhnhấtkhiếnbạnbịthuatronglàmăn,bởivìbạnchẳngcònchútcốgắngnàođểxâydựngcáigìnữacả.Bạnphátranănglượngchỉđểnhằmhạđượcaiđó.Thậtlàtốncôngvôích,màchẳngđiđếnđâu.
ChúngtôimớipháthiệnracáchápdụngquytắctrượtbăngvàoviệclàmănkhimộtcôngtythựcphẩmlớnmờiTheKaplanThalerGroup,cùngmộthãngkhác,làmgiáchomộtthươngvụmới.
Kháchhàngmuốnchúngtôiphốihợplàmviệcvàchiasẻthôngtin.Thếlàchúngtôicùngthamgianhữngbuổihộiýtìmkiếmchung,mặcdùlàhaicôngtyriêngrẽvàđangcạnhtranhvớinhau.Thếnhưngoáioămởchỗ:kháchhàngmuốncómộtngườiđiềuphốidòngthôngtin-đểbảođảmmọingườiđềunhậnđượctấtcảcáce-mail,fax,lịchhọpcácthứ,vàhọgiaochoRobinvaitrònày.Robinkể:
Tấtnhiêntôiđượcyêucầuphảikháchquan,nhưnglàmsaotôicóthểhoàntoànkháchquan
chođược?Tôicóđặcquyềnlựachọnthôngtinđểchiasẻvớinhómkiacơmà.Tôicóquyềnquyếtđịnhxemhọđượcdựcuộchọpnàovàkhôngđượcdựcuộcnào.Cógìthìchỉcần“Ơ,chịkhôngnhậnđượce-mailcủatôià?Lạnhỉ!”làxong.
Chúngtôirấtquyếtchíphảicóđượcthươngvụnày;màngườibênhãngkiarấtthôngminhvàgiỏigiang.Tuyvậy,chúngtôiđãquyếtđịnhdứtkhoátngaytừngàyđầu.Chúngtôikhôngđượcphépxaonhãngkhỏicôngviệc,dùchỉlàmộtgiây.Nếuchỉdànhthờigianđểtínhtoánxemlàmsaoquamặtđốithủ,haylừađượchọthìsẽchẳngđemlạiđiềugìngoàiviệclàmtăngthêmnguycơthuacuộcchomình.Thếnênchúngtôiđãchiasẻmọithôngtinnhậnđượcvàmờihọthamdựtấtcảcácbuổihọp.
Chúngtôicũngchẳnghềhérăngkhinghenóimộttrongcácgiámđốccủađốithủđãbayđếntrụsởcủakháchhàng,ởbênbờtây,để“gặpkín”phóchủtịchđiềuhành.Chúngtôidẹphếtmưumẹorakhỏiđầuvàchỉtiếptụccôngviệccủamìnhthôi.
Rồithờiđiểmquyếtđịnhcũngđến:chúngtôinhậnđượccuộcgọivàthắngthầu.Tuylàcôngtykiavốnđãcóquanhệchặtchẽvớikháchhàngtừtrước,nhưngrốtcuộcchínhcôngviệc-chứkhôngphảimưu lược -đãđemcôngviệcđếnchochúng tôi.Chúng tôi cònchiếmđượcsựngưỡngmộcủakháchhàngvìkhảnănglàmviệcănývớiđốithủ.
Tấtnhiên,đôikhiviệccóđốithủsẽkhiếntacànghăngháihơn.Quảthậtcáctayđualúcthiđấuthườngchạynhanhhơnlúctập.Nhưngngaycảtrongnhữngcuộcđuachỉhơnkémnhaunửabướcchânthìcũngcócáchxửsự“hiền”đấy.HãynhớvềvụđụngnhaucủaMaryDeckervàZolaBudd trong trận chungkết chạy3.000mnữởOlympicmùahè1984. Cô gáiMỹ,MaryDecker,đượctrôngchờsẽlàngườichiếnthắng,thếnhưngcôgáigốcNamPhithiđấutrongmàuáoLiênhiệpAnh,ZolaBudd,cũnglàmộtđốithủđánggờm.Ởmức1.700m,BuddvôtìnhcắtmặtDeckerkhiếnchoDeckerbịngã.BuddvẫntiếptụcchạytrongkhiDeckernằmtrênđườngđuamàkhóc.Buddvềthứbảytrongtiếnglaócủangườixem.VàBuddchẳngbaogiờphụchồilạiđượcthanhdanhđãbịmìnhlàmchosứtmẻ.HãynghĩxemcuộcđờiBuddsẽthayđổithếnàonếutrongkhoảnhkhắcquyếtđịnhấycôdừnglạivàcốgắngnângDeckerdậy?Côsẽkhônggiànhđượchuychươngvàng,nhưngsẽlàngườihùngcủacảthếgiới.
HÃYKHENNGỢIĐỐITHỦ
TrongcuộctọađàmNationalPressClubnăm2005,NewtGingrichđãcangợithượngnghịsĩHillaryClinton,nàolà“ThượngnghịsĩClintonhoàntoànđúng!”hay“Hillaryquáđúngtrongđườnglốimàbàvạchra.”
Cóchuyệngìvậy?Vàogiữanhữngnăm1990,Gringrich-bấygiờlàlãnhtụpheđasốtrongnghịviện-đãbácbỏdựluậtchămsócsứckhỏecủabàClintonvàkêugọiluậntộichồngbà.Saogiờtựnhiênlạithânnhauthế?
Téralàhaicựuthùđãnhấttrívớinhautrongnhiềuvấnđềvềchínhsáchchămsócsứckhỏe,cũngnhưtìnhtrạngsẵnsàngchiếnđấucủaquânđội.Còncáchnàotốthơnđểphátđithôngđiệpcủamìnhngoàicáchquayrakhennhau?
NewtvàHillarynhậnra,trongcácvấnđềnày,nếuhợpsứcvớinhausẽcólợihơnlàđấuđá.ChúngtavẫnbiếtrằngđókhôngphảilàtínhiệuvềsựhòahoãnlâudàicủahaipheCộnghòa
vàDânchủ,nhưngnếuthỉnhthoảngNewtvàHillarylạicóthểhợpsứcvớinhauthìchắcchắntấtcảchúngtacũngcóthểtìmđượctiếngnóichungvớinhữngngườivốnbịcoilàkẻthùcủachúngta.
GiớichópbucủaSonyvàSamsungcũngđãhiểurađiềuđó.Hainhàsảnxuấtthiếtbịđiệntửnàyđãcạnhtranhnhauquyếtliệttrongnhiềunăm.Trênthựctế,thànhcôngcủahaicôngtynàycũngchínhlàniềmtựhàocủahaidântộcNhậtBảnvàHànQuốc.Vìvậy,nhiềungườiđãrấtngạcnhiênkhihaicôngtybắtđầulàmviệccùngnhauđểtạoraloạiTVmànhìnhphẳng.Nhữngngườiđứngđầuhaicôngtynàychorằng,mỗibênđềucólợinhờvàothếmạnhcủabênkia.Samsungcócôngnghệtiêntiếnhơn,nhưngSonylạinhiềukinhnghiệmhơntrongviệcứngdụngnhữngcôngnghệđóvàosảnphẩm.Cùngnhaulàmviệc,cảhaicùngcảithiệnđượcchấtlượngcủatấtcảcácsảnphẩmcủamình.
Mộtkhibạnđãthôikhôngcònnghĩcứmỗingườithắnglạicómộtkẻthuathìrấtcóthểsẽnảysinhnhữngđiềukìdiệu.NhìnBaGiọngTenormàxem.Giớioperađượcbiếtđếnnhờnhữngngôisaocủanó;aicóthểngờlàbangôisaolớnnhấtcủaoperalạicùngnhaulênsânkhấuchứ?NhưngkhiLucianoParavotti,PlacidoDomingovàJoseCarrerascùngđứngdướiánhđènthìchínhhọcànglàmchovinhquangcủamìnhtăngvọt,tạonênmộtalbumnhạccổđiểnđộcnhấtvônhịtronglịchsử.
ĐỐIXỬVỚIĐỐITHỦHÔMNAYNHƯMỘTĐỒNGMINHCỦANGÀYMAI
Trongcuộcchiếntranhcáchmạng,GeorgeWashingtonđãyêucầulínhcủamìnhphảiđốixửtốtvớicáctùbinh.Đếncảtùbinhcũngcảmthấychoángkhiđượcđốixửnhânđạonhưthế.Trong cuốnWashingtons Crossing[1] nhà sử học David Hackett Fischer đã trích dẫnmộtmệnhlệnhWashingtongửichotrungtướngSamuelBlachleyWebb:“NgàichịutráchnhiệmtrôngnombinhlínhquânđộiAnh...Hãyđốixửnhânđạovớihọ,khôngđượcđểchohọcólídogìtráchcứrằngchúngtacũngbắtchướctấmgươngtànbạocủaquânAnhtrongviệcđốixửvớinhữngđồngđộikhôngmaycủachúngta...Chucấpmọithứcầnthiếtchohọtrênđườngđi.”
Washingtonkhôngđơnthuầnlàmộtkẻthượngvõ.ÔngbiếtnhữngtùbinhkianằmtrongsốnhữngcôngdântiềmnăngđầutiêncủaHợpChủngQuốcnontrẻ.Ôngmuốnhọchạysanghàngngũquânthuộcđịa.Vàrồisauchiếntranh,nhiềutùbinhđãlàmnhưvậythật.
VịkhaiquốccủanướcMỹđãnghĩxahơnhầuhếtchúng ta.Bởi lẽ trongxãhộicạnh tranhquyếtliệtnhưngàynay,chúngtarấtdễquênmấtrằngngườitavẫnthườngđổibênliêntục.Cầuthủbóngchàycủathànhphốbạnnhảysangchơichođộiđốithủtruyềnkiếp.Bạnthânnhấtcủabạntrongcôngtyvốnlàmviệcchocôngtyđốithủtrựctiếp.Thếmàtavẫncứsồnsồnlên,làmnhưthểcácđốithủcủatasẽmãimãilàkẻthùkhôngbằng.
Trongthếgiớithực,quanhệbạn-thùcứthayđổixoànhxoạch.Giảdụnhưtrongnghềcủamình,chúng tôicạnh tranh trực tiếpvớicáchãngkhácđểgiànhviệc.Tuynhiên, chúng tôicũnghiểurằngnhữngcôngtykiacóthểlànhữngngườibạnquýgiá.Thànhra,mặcdùchúngtôiđấuvớinhauvìmộtmốihàngnàođó,nhưngvẫnthườngxuyêngiúpnhautiếpcậnnhữngmốihàngmàchúngtôikhôngcạnhtranhnổi.BạncủachúngtôibênLeoBurnettđãchỉđườngchochúng tôiđếnU.S.Bank saukhihọkhông thể theođược thươngvụnày.Chúng tôi giớithiệumộthãnghàngkhôngchobạnmình- làKevinRoberts -ởSaatchivìchúngtôiđãcó
đượccôngviệccủaContinentalAirlinerồi.
Tronglàmăn,thựcrachẳngcógìgọilàkẻthùcả.VàchínhvìvậymàchẳngcólờiratiếngvàonàokhiRobinrờicôngtycũsanggiúpLindalậpraTheKaplanThalerGroup.Robinkể:
Mộtđồngnghiệpcũđãcườinhạohãngmớicủachúngtôi,bảorằng,“Tôicálàhọsẽsớmsậptiệmthôi.”Câunóiđólàmtôicáulắm,vàýđịnhđánhtrảcứthôithúctôisuốt.Thếnhưngmaymàtôiđãkhônglàmthế.Mấynămsauthìcódịp“trảnợ”khitôitrởlạithămcôngtycũ.Mộtvàinhânviêngiỏinhấtcủahãngđãkéotôiramộtchỗhỏi,“Bênchịcóchỗnàochobọntôikhông?”
Thếlàtôithuêhọ.Bâygiờhọlàvốnquývôgiácủachúngtôi.Hồiđómàtôiănmiếngtrảmiếngvớichủcũthìlàmgìcócơhộigặplạicácđồngnghiệpcũvàcóđượctàinăngcủahọ!
LÀMBẠNTRƯỚCKHIHỌCÓTHỂTRỞTHÀNHKẺTHÙ
Khi xuống tàu sang Oxford để bắt đầu nhập học theo chương trình học bổng Rhodes, BillClintonđãđibắttaytừngngườitrêntàu.Khicóngườihỏivìsaolạilàmnhưthế,ôngđãtrảlờirằngsaunàyôngmuốntrởthànhtổngthốngMỹnênchắcsẽcầnphảicónhiềubạnbè.
BillClintonbiếtrằng“tacầnphảicóbạnbè”đểtiếnlêntrongthếgiớinày.Chúngtaaicũngvậy.Chonêncứlàmbạnvớiđốithủcủamìnhngaytừbâygiờđi-trướckhihọcócơhộitrởthànhkẻthùcủamình.
Trongngànhquảng cáo, kháchhàng thuê các công ty điều tra để kiểmđịnh các sảnphẩmquảngcáocủahãng.Cáccôngtyđiềutracóquyềnsinhquyềnsátđốivớinhữngýtưởngcủahãng.Cánhsángtácbênhãngthườngcảmthấylờipháncủanhàđiềutrachẳngkhácgìgáonướcdộixuốngcácý tưởngcủamình,khiếnchochúngkémđộcđáohẳn.Có thểbạnđangkhoáichívềchiếndịchquảngcáomớirấtxuấtsắccủamìnhthìbỗngnhiênlạirơingaytừtrênmâyxuốngchỉvìmộtcâucủanhàđiềutra,“Không,tôirấttiếc,cóbabàbênNewJerseykhôngkhoáiđoạnquảngcáocủacácvị.”Thậtlàtứcanhách,màtựnhiêncònnảysinhmốihậnnữachứ.
Chúngtôicũngnhưthếchotớikhi-thôngquaquanhệvớiAflac-chúngtôibắtđầulàmviệcvớimộtngườitênlàGerryLukeman.GerrylàchủtịchdanhdựcủaIpsos-ASI,mộtcôngtyđảmđươngphầnlớnviệcthửmẫutrongcôngnghiệp.Rồichúngtôichợtnghĩ:Tạisaomìnhlạibiếnôngấythànhkẻthùchứ?Ôngấycóthểgiúpmìnhcơmà.Thếlàchúngtôiđãlàmmộtviệchếtsứclạđờitrongnghềcủamình-nhờôngấyxemquakịchbảntrướckhitiếnhànhlàmthử.Ôngđãchochúngtôilờitưvấntuyệtvời,vàsauđóchúngtôilạitiếptụctạoramộtchiếndịchđộtphá.
Khicóaiđóchêbaihaybàibácýtưởngcủabạnthìbạncóthểcoihọlàkẻthù-hoặccũngcóthểcoihọlàngườithúcbạnphảilàmthậttốt.Vàonhữngnăm1950,khiRodSerlingmuốnsảnxuấtmộtserieskịchtruyềnhìnhvớinhữngchủđềnhưphânbiệtchủngtộc,bàiDotháivànạnnghèođói,thìmạngtruyềnhìnhđãtừchốithẳngthừng.ThếlàSerlingbèngiấucácvởkịchluân lí của mình vào thế giới khoa học giả tưởng, tạo ra chương trình truyền hình ănkháchVùngTốiSáng.“Kẻthù”củaôngởmạngtruyềnhìnhrốtcuộcđãxúmvàogiúpôngtạoramộtseriescònhayvànổitiếnghơnnhiềusovớimộtchươngtrìnhluânlídạyđời.
Chínhvìvậymàtrongmỗicuộcđốiđầu,kẻthùcủabạnbiếtđâulạichínhlàđồngminhtốtnhấtcủabạnđấy.
ĐƯAKẺTHÙVỀPHEMÌNH
MộttrongnhữngnguyênnhângiúpđảngCộnghòakhálêntrongnhữngnămgầnđâylàvìhọrấtgiỏiuốnnắnvấnđềtranhcãi.DânMỹhầuhếtđềuủnghộ“thuếbấtđộngsản”vìthấynócóvẻnhưchỉđánhvàonhữngngườigiàucó.Thếnhưng,khipheCộnghòanắmđượccácthànhviêncủagiớitruyềnthôngrồi,chínhphủbắtđầugọinólà“thuếchết”,vàthếlàsựủnghộloạithuếđólậptứcgiảmhẳn-đấy,tấtcảngườidânMỹđangcótrảinghiệmđóđấy.PheCộnghòakhôngcòngọilà“nónglêntoàncầu”nữa-bâygiờhọdùngcụmtừ“thayđổikhíhậu”.Nhữngngườitinvàothuyếtsángtạotrongtiếnhóađượcmôtảlàtheo“thiếtkếthôngminh”.
DùbạncóđồngtìnhvớiđảngCộnghòahaykhôngthìcũngrútrađượcmộtbàihọctừcáchlàmchínhtrịrấtthànhcôngđó.Đừngbảovớingườitalàbạnphảnđốicáigì-màhãynóichohọbiếtbạnủnghộcáigì.Bạncóthểuốnlạibấtkìcâuthoạinàođểlôikéongườiđốidiệnvềphemình.NhưJayLenobảochúngtôi,“CácvịcóthểnóiĐóngcáicửasổchếttiệtkialại,hoặcnóiỞđâycóvẻlạnhnhỉ?,nhưnghỏiỞđâycóvẻlạnhnhỉ?thựcrasẽcótácdụnghơn,vìlúcđóbạnchỉđơnthuầnlàhỏimộtcâumàngườitacóthểtrảlời.”
Bạncũngcóthểbiếnviệcđóngcửasổthànhýtưởngcủangườita,vàchúngtôiđãhiểurarằngđóchínhlàmộttrongnhữngcáchtốtnhấtđểngườikhácchấpnhậnýtưởngcủabạn.Nếucómộtkháchhàngnàođókhôngthíchđoạnquảngcáomàchúngtôicholàtuyệtvờithìchúngtôisẽhỏihọcócáchgìđểlàmchonóhayhơnkhông.Nếuthíchýtưởngcủahọthìchúngtôisẽbảo,“Thếmàtôikhôngnghĩra.Đưaýtưởngcủaanhvàođoạnquảngcáonàythìchắcsẽhayhơnhẳnđấy.”Mộtkhiýtưởngcủahọđượcđưavàorồithìhọsẽchấpnhậnnó-vàdĩnhiênlàsẽủnghộnóhếtmình.
ĐẾNVỚITHIỆNÝ
Cónhữngcửchỉthậtđơngiảnnhưvẫychào,đemmộtbóhoađếndựtiệc,cụngly.Nhưngxuấtxứcủanhữngcửchỉấylạiẩnchứamộtđiềugìđónằmrấtsâutrongbảnchấtconngười.Mỗicửchỉđượctạorađểnhắnvớingườikhácrằng,“Tôikhôngcóácý.”Tổtiênchúngtagiơhaitaylênvẫychàođểchothấyhọkhôngcầmvũkhí.Ngườitamangquàđếnnhàhàngxómđểbàytỏýđịnhtốtkhibướcvàolãnhđịacủangườikhác.Vàcácvạibiađượccụngvàonhauđểbiatóelênhòalẫnvàonhau,chứngtỏchẳngaibịbỏthuốcđộccả.
Conngườivốnlàloàithậntrọng.Chínhvìthếnênmớicầnlàmmộtviệcnhonhỏđểgiúpngườitathưtháivàchứngtỏmìnhlàbạn.Ngônngữhìnhthểcủabạncóthểnóilênrấtnhiềuđiềuvềmặtnày.Cónhiềucáchđểbảovớingườitarằng,“Tôikhôngcầmvũkhí.”Rờikhỏibànvàđếnngồicạnhkháchlàmột.Dùngngônngữcửchỉcởimở-khôngbắtchéochântay-làhai.Hơinghiêngđầulàcóý“Tôirấtquantâm.”Mởhailòngbàntayranghĩalà“Tôisẽthẳngthắnvớianh.”Mộtcáchnữađểnhậnbiếtvềsựchânthànhvàthẳngthắnlàquansátbọntrẻ,giốngnhưLindavàchồngcô,Fred,đãnhậnrađiềuđóởgiảicờvuahọcsinhtoànquốcUSCF.
Cuộc thigiànhdanhhiệucấpmộtdiễnragiữahaicậubé.Mộtđứađangdẫntrướckháxa.Nhưngnóđãcómộtsailầmrấtđángtrách:saukhiđimộtnước,nóquênkhôngdừngđồnghồ
củamình.Nếukhôngpháthiệnrasailầmnàythìthờigiancủanósẽhếtvànósẽthua.
Cáchuấnluyệnviênsốtruộtđiđilạilạiquanhphòng.Ngườixemimphăngphắc.Khôngmộtaiđượcphépnhắcthằngbévềchuyệncáiđồnghồ.Ngườiduynhấttrongphòngđượcphéplàmđiềuđóchínhlàđốithủcủanó,cũnglàmộtthằngbésáutuổinhưnó,ngồiphíabênkiabànvàcótoànquyềnlàmnhưvậy.Nhưngsaothằngbékia lạiphảilàmthếchứ?Nếuđốithủcủanóquêndừngđồnghồthìnósẽthắngcơmà.
Tronglúcđồnghồvẫntíchtắcchạy,ainấyđềunínthở.Thếrồithằngbébênkiabànchồmngườisangthìthàovàotaiđốithủ,vàthằngbébênnàylậptứcdừngđồnghồlại,tiếptụcthiđấuvàgiànhchiếnthắng.
ThằngbébịthualàMichael,contraicủaLindavàFred.
SaunàycómộtđứatrongbọntrẻhỏiMichael,“Này,cậucóbiếtlànếucứimlặngthìcậuđãthắngrồikhông?”
Nóđáp,“Tớkhôngmuốnthắngkiểuđó.Nhưvậyđâuphảilàthắng.”
Vợchồngtôichưabaogiờcảmthấytựhàovềthằngbénhưtronggiâyphútđó.
Mộttuầnsau, trongbuổihọptoàntrườngmàcảphụhuynhcũngđượcmờidự,huấn luyệnviêntrưởngmôncờvuanói,“Tôimuốnvinhdanhmộtngườilànhàvôđịchchânchính.”ĐoạnôngquaysangMichael.Mọingườitrongphòngđứngdậy.ĐólàmộttrongnhữngkhoảnhkhắctựhàonhấttrongđờibéMichael.Vàcuốicùngnócũngcóđượccáimìnhmuốn-niềmtựhàođượctuyêndươnglàngườichiếnthắng,làtấmgươngchocáchọcsinhkhác.
THỰCHÀNH:
Hãynghĩtớingườilàmbạnbựcmìnhnhất.Rồisauđócốtìmramộtđiềuthựcsựtốtđểnóivềanhta.Lầntớigặpanhtabạnhãynóiđiềuđóra.Lặplạiviệcnàyvớingườilàmbạnbựcthứnhì,thứba,vàcứthế.
THỰCHÀNH:
Điểmrabakẻthùđầusổcủabạn.Vớimỗingười,hãyviếtranhữnggìbạncóthểlàmđểgiúphọmàkhôngảnhhưởngđếncôngviệc,haychiếndịchcủamình,vânvân.Khicócơhộithìhãyđềnghịgiúphọnhé.
THỰCHÀNH:
Mỗituầnbạnhãydànhramộtngàyđể“nóithoảimái”.Khôngđọctạpchíkinhdoanh,cácmụclàmăntrênbáohaycácwebsitenộibộmàbạnưathích-haybấtkìthứgìlàmchobạnphảiđemmìnhrasođovớingườikhác.Dầndầntănglênhaingàymộttuần,cứthế,cứthế.
[1]Tạmdịch:CuộcđộtphácủaWashington
CHƯƠNG6NÓIRASỰTHẬT
TRONGTHẾCHIẾNTHỨII, tướngDwightEisenhowerhàngngàyvẫn thườngđi cùngquânlính.Mộtbữanọ,tronglúcnhữngngườilínhđangchuẩnbịbướcvàotrậnđánh,Eisenhowerchợtnhậnthấymộtchàngtraicóvẻlầmlì,ỉuxìu.
“Concảmthấythếnào,contrai?”ônghỏi.
“Thưatướngquân,”cậulínhđáp,“tôihồihộpquá.Tôibịthươngcáchđâyhaithángvàvừamớixuấtviệnhômqua,chonêncảmthấykhôngđượcổncholắm.”
Nhữnglúcnhưthế,nhiềuvịtướngkháchẳnsẽcốđộngviêntinhthầnngườilínhđanghoangmangmàrằng,“Chẳngviệcgìphảisợ.Cậuđãcócảmộtđộiquânthiệnchiếnnhấtthếgiớingaybêncạnhrồicòngì.”NhưngEisenhowerlạibảo,“Ờ,thậtratacũnggiốngconđấy,tacũnghồihộpquá...Haymìnhcùngrabờsôngđi,khôngchừnglạihếtlocũngnên.”
Eisenhowerthườngtựbộclộmìnhtheomộtcáchnhúnnhườngnhất,vàđócũngchínhlàmộttrongnhữngnguyênnhânkhiếnquânlínhtrungthànhvớiông.Ôngtrởthànhmộtnhàcầmquânvĩđạikhôngphảibằngcáchtỏrakhắtkheđếnđángsợ,màbằngchínhsựchânthậtvàtìnhngười.“Giọngcườicủaông,cungcáchcủaông,cáchnhìncủaôngvềcuộcsống-tấtcảđềutoátlênvẻchânthật.Ôngđểngỏtráitimmình.Ởconngườiôngchẳngcógìlàkhuấttấtcả.Nghecóvẻngượcđờiđấy,nhưngđóchínhlànguyênnhânlàmchoEisenhowertrởthànhmộtnhàngoạigiaoxuấtchúng,mộtnghềmàsựthật luônđượccheđậyvàmộtnửasựthậtrấtđượccoitrọng,”StephenAmbrose,ngườiviếtsửvềEisenhowerđãviếtnhưvậytrongcuốnVịTổngtưlệnh:DwightD.Eisenhowerthờichiến.
VớichúngtôithìthànhcôngcủaEisenhower,vớitưcáchlàmộtvịtướngcũngnhưmộtnhàngoạigiao,đềuchẳngcógìlànghịchlíhết.Tráilại,chúngtôitinrằngsựchânthànhluônlàcơsởdẫnđếnsựthànhcôngtrongmọinỗlực-dùlàcầmquân,kinhdoanh,tổchứcgiáođoànhaynuôidạytrẻ.MichaelS.Gazzaniga,giámđốcTrungtâmThầnkinhNhậnthứcởDarthmouth,nóirằngcónhữngđòihỏiluânlýnhấtđịnhmàcảxãhộiloàingườiđềuchiasẻ.GazzanigaviếttrongcuốnTheEthicalBrain[1] “Trongđó, caohơnhết thảy,mọi xãhộiđều cho rằnggiếtngườivàloạnluânlàsaitrái,rằngcontrẻphảiđượcchămsócchứkhôngthểbịbỏbêvàrằngtakhôngnênnóidốihoặcnuốtlời.”
Tấtnhiênchúngtaaicũngbiếtnóithậtđượccoilàmộthànhđộngtốt.TấtcảcáchọctròtrênkhắpnướcMỹđềuđượcdạycâuchuyệnvềWashingtonvàcâyanhđào.Chẳngphảingẫunhiênmà“Khôngđượcnóidối”lạitrởthànhmộttrongmườiđiềurăncủaChúaTrời.
Chodùvẫndạy con cáimình rằng “khônngoan chẳng lọ thật thà”, thếnhưngnhiềungườitrongchúngtavẫntinrằngđôilúcphảicấtthậtthàởnhà,thậmchíphảixếpxónóđithìmớitiếnxatrongđờiđược.Tathườngsợlỡnóirađiềugìmàngườikháckhôngthíchnghethìlại
rướchọavàothân.Bởilẽtakhôngmuốnlàmtổnthươngtìnhcảmcủangườikhácnêntacứngậmmiệnglàmthinh.Tathấyđôikhicứnóidốivàicâuvôhạivẫndễdàngvàđượcviệchơnlànóithật.Tagiấugiếmcảmxúccủamình,hoặccốkhôngđểngườikhácbiếttađangcảmthấythếnàohayđangnghĩgì.Thếnhưngnóithậtlạilàmộttrongnhữngconđườngngắnnhấtđểtiếnlênphíatrước.NhưMarkTwaintừngviết,“Cáihaynhấtcủaviệcnóithậtlàtachẳngcầnphảisuynghĩxemmìnhsẽnóigì.”
KHÔNGNGHECÁIXẤU,KHÔNGNHÌNCÁIXẤU
Tasẽkhôngthểnóithậtđượcnếubảnthântachẳngmuốnnghengườikhácnóithật.Điềuđócàngđặcbiệtquantrọngnếubạnlàmộtnhàquảnlýhaylàmsếp.Bạnphảitạoramộtmôitrườngmàởđónhânviêncủabạncóthểthoảimáinóivớibạnrằngcáiýtưởngsángtạoxuấtsắccủabạnđúnglàdởhơi,hoặccâuđùahơisỗsàngcủabạncóthểlàmchovịkháchđứngđắnkiahaynhânviênnọcảmthấykhóchịu.
TrongcuốnÂmmưucủalũngốc,tácgiảKurtEichenwaldđãđặctảmànkịchkhingườiđứngđầubộphậnbánlẻcủaEnron,LouPaichiếunhữnghìnhảnhminhhọađểgiảithíchchochủtịchEnron JeffSkillingbiết lýdovì saobộphậncủamìnhchẳngbaogiờđạtđượcmức lợinhuậnlớncả.
CâuchuyệntrênmànhìnhvẫnlàthứmàSkillingtrướcđóđãđượcnghe.Vìchiphícốđịnhcaonênmứclãisuấtchothươngvụthấp.Paibắtđầugiảithíchcácconsố.NhưngSkillinglạichẳngthèmnghe.
“Lou,anhgiỏi[nóibậy,kiểmduyệtbỏ]trongchuyệnđóquánhỉ,”ôngtaquát.“Tôikhôngmuốnxemlạinhữnghìnhảnhnàynữa.”
MặtPaiđanhlại,“Jeff,đólàsựthật.”
“Đãbảolàtôikhôngmuốnxemlạimấytấmhìnhnàynữamà.”
Paiđấmtayxuốngbàn,“Đólàsựthật[nóibậy,kiểmduyệtbỏ],Jeff!”
“Đócóthểlàthật,”Skillingquáttrả.“Nhưngtôikhôngmuốnanhnghĩvềnókiểuđónữa.”
MộtkhicáclãnhđạocủaEnronđãkhôngmuốnnghesựthật,họsẽgửimộtthôngđiệpchocấpdưới:hãynóidốiđi.Làmgiảconsố,đổichỗcácthứ,bịarachứngtừ.Khốnnỗi,mộtkhiđãbuôngtaykhỏisựthậtrồithìngườitasẽtuộtdốcdễnhưchơi.Tanóidốichútxíuthôi,nhưngrồilạiphảinóidốinhiềuhơnhòngcheđậysựdốitrátrướcđó.Rốtcuộcchẳngmấychốctaphảidànhhếtthờigianvàtiềmlựcđểlèoláisựdốitrácủamình,thayvìlèoláicôngty.Đólàmộtsựlãngphínănglượngkhủngkhiếpvànócóthểhủyhoạitacảvềthểxáclẫntinhthần.Vàđócũngchínhlàphươngthứchoạtđộngcủamáypháthiệnnóidối.Khinóidối,toànbộthểtrạngcủatacũngthayđổitheo-nàolànhịptim,nhịpthở,huyếtáp,tiếtmồhôi,vânvân...Vàmáyghicóthểđọcthấyhệthốngcảnhbáotựnhiêncủacơthểtađangbịlệchchuẩn.
HÃYTHÔILÀMBỘLÀMTỊCHĐI!
GiámđốcquảngcáoElizabethCogswellBaskinđangđứngtrongthangmáycùngmộtkháchhàngởtrụsởcủaUnitedParcelServiceđểđếndựhọp.Baskinvừahỏibàkháchxemcôngviệc
thếnàothìđộtnhiênbàấykhócnứclên.Baskin,CEOcủaTribeInc.AdvertisingởAtlanta,kể:
“Bàấybảorằngsángnàothằngconbatuổicũngđứngngoàicửaphòngtắmcủabàmàkhóc,vìmỗingàycứ6giờsánglàbàphảiđilàm,mãi7-8giờtốimớivề.Chuyệnđólàmbàthấykhổtâmquá.”
Nếuphảichứngkiếncáicảnhkhócmếunhưthếthìhẳnnhiềungườisẽlênmáuvàcảmthấybốirối.DùgìthìởnướcMỹbậnrộnnày,việckhóclóctrongchỗlàmvẫnlàmộttrongnhữngđiều tối kị.NhưngBaskin không bỏmặc bà khách đó, trái lại, chị cònmời bà ấy làm việc.“Chúngtôicùngăntrưavàtôibảobàấyrằngtôiđangtínhthuêmộtngườiđiềuhànhhãngcủamình,vàsaunàyngườiđósẽtrởthànhchủtịchcủahãng.Bàấynóiliền,Tôilàmđược!”ThếlàBaskinmờibàấylàmviệcthật.“Đólàlầnthuêngườithànhcôngnhấtcủatôiđấy,”chịnói.
Việcnàycóvẻlàmộtnướcđirấtkhinhsuất-nóigìthìnói,Baskinchỉmớigặpbàkháchhàngấychừngsáu,bảylầnthôimà.Tuyvậy,BaskinđãnhậnthấycáchbàấyđilạitrongtrụsởUPSrấtnhẹnhàng,rấtđúngmực.“Tôiđãtậnmắtthấycáchbàấyvỗvaingườikhác.Bàấyrấtnồngấmvàđầytìnhyêuthương,điềuđónổibậthẳngiữakhungcảnhquátrangtrọng,lạnhlùngởUPS.”
Nồngấmvàyêuthươngư?Đólàcáchchọnchủtịchchomộtcôngtysao?Ừthì,đâychẳngphảilàcáchmàtấtcảcáccôngtythườngdùngđâu.Nhưngnhìncácvụđổbểcôngtymớiđâymàxem,dámcárằngcácvịlãnhđạophảiủrũrakhỏicửavănphòngvớicáicòngtrêntaytoànlànhữngngườichẳngbiếtviết“nồngấmvàyêuthương”vàolýlịchcủamìnhthếnào.Vàtôicũngdámcárằnghọsẽchẳngbaogiờthuêngườinàođósaukhithấyngườitabậtkhócđâu.
ThếnhưngBaskinlạikhác,chịcảmthấyrấtấntượngvớiviệcaiđócócanđảmbộclộtìnhcảmthựccủahọtrướcmặtngườikhác.Chịhiểurằng,ngườicóthểbàytỏcảmxúcthậtsựcủahọchínhlàmộtvốnquýchocôngty.Dĩnhiên,đấychẳngphảilàmộtcáchnghĩbìnhthường.Cũngcóýkiếnchorằngtronglĩnhvựckinhdoanh,cáchtốtnhấtđểkiểmsoátđượcchínhmìnhlàphảitỏralạnhlùngnhưgỗđá.Chúngtôinhớcómộtvịsếpnọ,cứhễmỗikhiđưarađượcmộtýquantrọnglàôngtalạiđắcchínhàongườitớimàrằng,“Đấy,quảthựcJohnđãbộclộmìnhquaviệcấy.”Cứlàmnhưthểôngtađãlậpđượccôngtrạnggìghêgớmlắmvậy.Rồichúngtôinhớcómộtđồngnghiệp,saumộtcuộcgặpgỡvớikháchhàng,đãgậtgùnói,“Đúnglàmìnhđãmởmắtchoôngta.”
Kiểuxửthếnhưvậycóvấnđềởchỗ:kẻkhéogiấucảmxúccủamìnhthìắthẳncũngkhéolừangườikhác.Nóitómlại,việcđócũngcókhihiệuquả-ngườitacóthểchuivàomộtvănphòngnàođóvàcóđượcmộtcôngviệc,hoặckiếmđượcdựántừmộtkháchhàngthiếucảnhgiác.Nhưngquathờigian,kháchhàngvàđồngnghiệpsẽnhậnrarằngkhôngthểtincậyvàongườiấyđược.Vàđóchínhlàlúcnhữngcánhcửađónglại,cùngvớinhữngcơhộibịbỏlỡ.
SựcảmphụccủaBaskintrướcbiểuhiệncảmxúcrấtchânthựccủangườikhácvẫncònlàđiềurấthiếmthấyởnướcMỹxôbồ,tuynhiên,cólẽcáchnghĩcủachịsẽtrởnênphổbiếnhơnkhimàvaitròraquyếtđịnhcuốicùngcủaphụnữtrongcáccôngtylớnnhấtnướcMỹcàngngàycàngtănglên.
GIẢVỜCHẲNGÍCHGÌĐÂU
LầnđầuLarryKinglênsóng,ôngnóirằngmồmmiệngmìnhcứnhưbịnhồiđầybôngvậy.Ôngbốirốiđếnnỗiphảicốgắngđếnlầnthứbamớinóinênlời.Nhưngrồikhirốtcuộccũngnóiđược,nhưtrongcuốnHowtoTalktoAnyone,Anytime,Anywhere[2],ôngnhớlạimìnhđãnóirằng:“Xinchào!Đâylàlầnđầutiêntôilênsóng.Tôivẫnluônmuốnđượclênsóng.Tôiđãtậpsuốtmấyngàycuốituần.Cáchđâymườilămphút,ngườitavừachotôimộtcáitênmới.Cũngcómộtbảnnhạcdạođầusẵnsàngđâuđấyhếtcảrồi.Vậymàmiệngtôikhôkhốc.Tôihoảngquá.Cònôngtổnggiámđốcthìvừađávàocửavừanhắc,Đâylànghềtruyềnthôngđấy!”
Khởiđầusựnghiệpphátthanhviênkiểuđóthìđúnglàlạ,songKingbiếtrằngnếunóithẳngvớithínhgiảthìcónhiềucơmayhọsẽđứngvềphíaông.Vàđiềuđócótácdụnggiốngnhưbỏbùamêvậy.
Tronglàmăn,tathườngnghecâu“giảvờđichotớikhilàmđược.”Tứclàngườitaxúibạn,rằnghãycứhiênngangbướcquacửacáiđã-rồihẵngtínhxemnênlàmgì.Thếnhưngchúngtôilạichorằngđólàmộtlờikhuyêntệhại.ChẳnghạnnhưRobinvẫnluônnóivớiđámnhânviênchúngtôirằng:
Hãynhờtôigiúpkhitôicòncóthểgiúp.Tôisẽkhôngbaogiờphêphánbấtcứmộtnhânviênnàođếnchỗtôivànói,“Tôikhôngbiếtphảilàmviệcnàythếnào,”hay“Tôicảmthấyviệcnàyquásứcmình.”Tuynhiên,nếuaimàchờđếnlúcchỉcònhaimươibốntiếngnữalàphảigặpkháchhàngrồimớichịunóirằngkhôngđủthờigianthìchúngtachỉcònnướcởđókhócvớinhauthôi.
ĐIỀUCHỈNHLINHCẢMCỦAMÌNHCHOTINH
Ởmứcđộnàođó,tacóthểphânbiệtđượcmộtngườitrungthựcvớimộtkẻgiảdối.Mỗilầngặpmộtngườimới,cógìđóởsâutrongtalêntiếng,Anhấyđượcđấy,hoặcMìnhchẳngtinđượctênnày.NhưWoodyAllentừngviết,“Cónhữngngườitathấyyêu,nhưngcũngcónhữngngườitachỉmuốnbụpthôi.”
Saotalạicónhữngphánđoánchớpnhoángnhưthếchứ?Tacóthểnắmbắtnhữngtínhiệukhônglờiphátratừcơthể-nhữngthứấysẽchotabiếtnênhaykhôngnêntinmộtngườinàođó.Vớimộtsốngười,nghềnghiệpbắtbuộchọphảiđọcđượcnhữngdấuhiệucơthể.Chẳnghạn,vớinhữngngườichơibàipoker,taynàocứchămchămnhìnxuốngvàliếcquatráithìắthẳnlàđangnóidối.
Cólẽkhôngphảiaitrongchúngtacũngcóđượckinhnghiệmcủangườichơipokerchuyênnghiệp,songẩnsâubêntrongmỗingườiđềucónhữnglinhcảmgiúpchúngtanhậnbiếtngườikháccóthẳngthắnvớimìnhhaykhông.MarthaStout-nhàtâmlýhọccủađạihọcHarvard-nóirằng,vìtrẻemchưapháttriểnđầyđủcáckĩnăngngônngữnênchúngthườngdựavàocáctínhiệukhônglờinhưngônngữcơthểvàgiọngnói.Chínhvìlẽđómàtrẻem,vàcảloàichónữa, thườnggiỏihơnngười lớn trongviệcphânbiệt ai làkẻdối trávà thậmchí cảnhữngngườibịbệnhsociopathicnữa.
Lạmộtđiềulàngaycảnhữngngườibịtổnthươngnãocũngcókhảnăngnày-đôikhihọcònnhạyhơncảnhữngngườikhỏemạnh.Ngàynọ,mộttácgiảvàcũnglànhàthầnkinhhọctênlàOliverSacksđãrấtsửngsốtkhiđingangquakhoaMấtngônngữởbệnhviệnmình,vànghetiếngcácbệnhnhânđangcườiầmĩ.Cóchuyệngìmàvuithế?Thìrahọđangnghemộtchính
kháchdiễnthuyếttrêntruyềnhình.Nhữngngườibịmấtkhảnăngngônngữkhônghiểuđượclờinói,nhưnghọlạirấtgiỏiđọccáctínhiệuhìnhảnh.Thànhra,tuychẳnghiểunộidungbàidiễnvănnóigì,nhưngthôngquabiểuhiệntrênnétmặtvàgiọngđiệucủavịchínhkhách,màhọhiểurằngôngtađangdiễnkịch-đangnóidối.Nhịpđiệuthìlỗi,cửchỉthìgiả.Vớinhữngngườibịmấtkhảnăngngônngữnày,vịchínhkháchkiatrôngchẳngkhácgìmộtthằnghề,bảosaomàchảbuồncười!
Hóarachúngtacóthểhọccáchkếtnốitrởlạivớikhảnăngmàtatừngcókhicònbé.Giáosưtâmlýhọc,PaulEkman,củađạihọcCaliforniađãnói:ngaycảkẻnóidốithạonhấtcũngcónhững“ròrỉ”nhấtđịnhtrêngươngmặt-dùchỉlàmộtnétthoángquacũngđủthấykẻđóđangnóidối.Ekmannóirằngaicũngcóthểhọccáchnắmbắtnhữngbiểuhiệntinhviấy-mộtkhácbiệtthoángquagiữalờinóivàcảmxúc-vàviệctậpluyệnhệthốngphânbiệtnóidốicủaôngđãchokếtquảthànhcôngđến95%.
Tríócchúngtacónhữngcáchriêngrẽ,khácvới lý trí,đểdiễndịchnhữngthứxungquanhmình.Theo tácgiảDanielGoleman,nếu tavẫncòn lăn tănsuynghĩgiữachuyệnnhậnmộtcôngviệcởDallasvớichuyệnhẹnhòcùnganhchàngmớigặphômđámcướibàchịlàcónênhaykhông,thìtasẽkhôngthểđiđếnquyếtđịnhhoàntoàntheologicđược.Taphảitiếpcậnvớicảmgiáccủamình,vớilòngmình.Thứcảmgiácnàycóchứcnăngnhưhệthốngcảnhbáotựnhiêncủacơthểtavậy.Thườngthìbảnnăngruộtsẽláibạntránhkhỏinhữngquyếtđịnhsailầm-đólàkhibạncảmthấy“khôngổn”vềmộtngườihaymộtcôngviệcnàođấy,vàquyếtđịnhcứđểtừtừxemxétsau.Mặtkháclòngtacũngcóthểbáohiệucảnhữngvậnhộilớntronglươnglainữa.
Rủithay,nhiềungườitrongchúngtabịtáchrờikhỏinhữngbảnnăngthựccủamình.Chúngtachìmngậptrong“lờikhuyêncủachuyêngia”đếnnỗimấtđikhảnănglắngnghetiếngnóicủachínhmình.Chúngtakhôngthểsơnphòngtắm,hoặcchọnloạirượuchátnàochobữaăntốimàkhôngcầnhỏiýkiếncácchuyêngia,cácbàibáo,haycácsitetrêninternet,vânvân...Mỗikhigiữavợchồnghaygiữacácđồngsựvớinhaucóxảyralụcđụcgìđó,tathườnglaovàoviệcthamkhảoýkiếncủamộtlômộtlốcbạnbètrướckhigiãibàyvấnđềvớibênkia.
Chínhvìvậymàthỉnhthoảngtacũngcầnphảitắtmáytínhđểlắngnghebảnnăngcủamình.Chúngcóthểnóichotabiếtcònnhiềuhơncảmấyvị“chuyêngia”nữa.
Dướiđâylàmộtvàicáchchúngtôicảmthấycóthểtintưởngmỗikhikhôngxácđịnhđượcquanhệgiữamìnhvớingườinàođó:
BẮTĐẦUBẰNGVIỆCTỐT
MớiđầuLindabựclắm.Côkể:
Haingườisángtáccủatôiđãbỏlỡmấycuộchẹnvớimộtkháchhàng,khiếnchongườitaphátcáu.Trướckhigọicảnhómđếnvănphòng,tôibiếtrằngcầnphảixửlýxongcơngiậncủamìnhtrướcđã.Theolinhcảm,tôibiếtcáchtốtnhấtđểgiảiquyếtvấnđềnàykhôngphảilàchỉtríchtrựctiếpnhữngngườicóliênquan,thếnêntôichờchođầuócmìnhnguộibớtrồimớinóichuyệnvớihọ.Đưahọvàovănphòngmình,tôibắtđầubằngcáchnóinhữngviệctíchcựctrước.Tôibảohọcầnphảihiểurằnghọrấtquantrọngđốivớikháchhàng.Ôngấyđangnónglòngmuốngặp
họ,nênchuyệnhọbỏlỡcuộcgặpđócónghĩalàviệclớnhỏngrồi.Cảnhómngạcnhiênquásức-bởichưabaogiờhọnghĩmìnhlạiquantrọngvớikháchhàngđếnthế.Tiếptheo,tôigiảithíchcôngviệccủahọcógiátrịchừngnàotrongbảnhợpđồngnày.Đếncuốibuổinóichuyệnthìhọđãcảmthấyphấnchấnhơn.Vàkểtừđóhọkhôngbỏquabấtcứmộtcuộcgặpnàonữa.
Nếutôiđểchocảmxúccủamìnhthắngthếmàquáttháoomsòmlênthìmọingườisẽrờicuộchọpvớitâmtrạngbựcbội.Vàchắcchắnđiềuđócũngchẳnghayhogìđốivớikháchhàngvềlâuvềdài.Tuynhiên,vớicáchtiếpcậnvấnđềíttrựcdiệnhơn,tôiđãkéocảnhómđoànkếtvớinhauđểcuốicùngtrởnênnhữngngườitíchcựchơnhẳn.
Khiaiđólàmđiềugìsai,tachỉmuốnmắngngườiấymộttrậnchobõtức.Bởitacảmthấycơngiậntiếpthêmchotacáiquyềnđượcxảhậnmộtcáchchínhđáng.Nhưngsựthựccơngiậnđósẽchẳngđưatađếnđâuhết.Việcmắngnhiếcngườikhácvềchuyệntađúng,họsaisẽchẳngđemlạichotabaonhiêulợilộc.Thayvìthế,hãydùngcâunóicủatrungsĩJoeFriday-“Chỉthựcchứngthôi,thưabà.”Thayvìcôngkíchcánhân-“Cônghĩgìvậy?Saocôlạilàmthế?”-thìbạnchỉnêngiải thíchrõhọđã làmsaiđiềugìđểgiúphọhiểurasựviệcmàkhôngbị tổnthương.Sauđóhãyđềxuấtgiảipháp-đưaranhữngcáchmàngườiấycóthểlàmtốthơn-rồitiếntới.
Vàkhibạnphảichuyểnđimộttinkhókhănthìhãytựmìnhlàmlấy.Mớiđâychúngtôiđọcđượcmộtbàinóivềchuyệnmộtdoanhnhân.Côđangngồitrênmáybay,chuẩnbịrađườngbăngthìđiệnthoạibỗngreolên.Sếpgọivàbảorằngcôbịsathải!Tronglúctiếpviênhàngkhôngyêucầuhànhkháchtắthếtcácthiếtbịđiệntửthìcônhậnđượcthôngbáongàymaiphảiđếncông tydọnđồcủamình.Cứ thử tưởng tượngmàxem -vừamớibaymột chặngđườngdàiba,bốngiờliềntrênchiếcmáybaychẳngcógìthoảimáivàthậtbuồnchánthìnhậnđượctindữ,rồilạingồiởhàngghếgiữamàngẫmchuyệnđời.
Trongthờiđạimànhữngngườiyêunhauchọncáchchiatayquae-mailchonhanhgọn,thìviệcdànhchútthờigianđểtrựctiếpnóichuyệnvớiaiđókhihọgặpvấnđềlàrấtcầnthiết.Sựthậtđôilúccóthểmấtlòng,nhưngnhưvậynhânđạohơnnhiềuvàcũngđángtrọnghơn.
HÃYGIÚPNGƯỜITATỰTÌMRASỰTHẬT
Giảdụnhưcôbạnthânnhấtcủabạnđangvướngvàomộtmốiquanhệđánglokinhkhủng.CứcáchngàycôấylạigọiđiệnthanthởvềnhữngviệcmàanhchàngCàChớnấyđãlàmhômđó-nàolàphêpháncôtrướcmặtsếp,nàolàkhôngthèmmờicôđếndựđámcướicủaônganhchàng,nàolàlỡhẹnsinhnhậtcô.Nỗikhổcủacôbạnlàmchobạnnhưmuốnphátđiên,thiếuđiềuhéttướnglên,“Đáquáchhắnđi,tiếccáiquáigì!”
Thếnhưng,cũnggiốngnhưbấtkìmộtnhàtrịliệunào,bạnkhôngthểnóivậyđược.Mộtphầnlàvìbạncủabạntựbảnthâncôấycũngbiếtcầnphảilàmgìrồi,cóđiềucôấyphảitựquyếtđịnhthôi.Ởtìnhhuốngnày,dùlàởchỗlàmviệcvớiđồngsựhaykháchhàngthìcũngtươngtựnhưtrongquanhệcánhânthôi.BácsĩGaryBelkin,phógiáosưtâmlýhọctạitrườngYcủađạihọcNewYork,nóirằngcónhữngcáchđểthúcéphoặchướngnhữngngườibạnhaythànhviêntronggiađình cóđượcnhữnghànhđộngđúngđắn trong lúchọđangquẫn trí.Ôngkể câuchuyệnvềmộtbệnhnhânđangrơivàomộtmốiquanhệmàcôấyrấtkhónghĩvàkhôngcáchnàogiảiquyếtđược.KhiBelkinbảocôấyrằnghìnhnhưtrongmốiquanhệtrướcđócôđãgiải
quyếttốthơnlầnnàythìcôbỗngnhậnthấylẽramìnhđãcóthểxửlýmốiquanhệnàytốthơn.Thếlàbỗngnhiênviệcthayđổihànhvibiếnthànhýtưởngcủachínhcôấychứkhôngphảidonhàtrịliệubảo,“Côcầnphảilàmthếnày,thếnàynày.”
Dùlànhàquảnlýhaychủdoanhnghiệp,làmộtđồngsựhaymộtngườibạn,khicóthểgiúpngườikháctựtìmragiảiphápchochínhhọthìchẳngnhữngbạnđãgiúphọgiảiquyếtvấnđềhiệntại,màcòntìmđượccáchgiảiquyếtchonhữngrắcrốitrongtươnglainữa.
HÃYTÌMRASỨCMẠNHTRONGĐIỂMYẾU
Mấynămtrướcchúngtôicóthuêmộtngườiquảnlýtàikhoảnrấtgiỏi-làngườiđãbịhaicôngtytrướcđósathải.Theonhưchúngtôitìmhiểuthìnguyênnhânanhbịsathảirấtđơngiản:anhquánóngtính.Anhquáttháocáctrợlý,totiếngvớichamẹ,thậmchícònmắngluôncảkháchhàng.Thếlàchúngtôiđànhphảinóichoanhnghemộtsựthậtcayđắng,rằngchínhcáitínhthiếukiềmchếđóđãlàmhạisựnghiệpcủaanh,rằngnếukhôngchịusửatínhnóngnảyđóđithìthểnàolầnnàyanhcũngsẽbịsathảimàthôi.
Biếtanhkhómàchấpnhậnsựthậtđó,thếnênchúngtôibènbắtđầucuộcgặpgỡbằngcáchnóirằngchúngtôicảmthấynguyênnhânkhiếnanhnổinóngchínhlàvìtínhcầutoàncủaanh.Trongtừngdựán,anhđềumuốnlàmchonókhôngthểchêvàođâuđược,thànhramỗikhicóchuyệngìkhôngđượcsuônsẻlắmlàanhnổikhùngngay.
Chúngtôikhôngbỏquatháiđộnóngnảycủaanh,songchúngtôiđánhgiácaosựchỉnchumàanhđòihỏitrongcôngviệccủamình.Chúngtôicũngbiếttínhdễnổicáuđólàhệquảcủasựcầutoànchứkhôngphảilàcáiđãđịnhhìnhtínhcáchcủaanh.
TheonhàtâmlýhọcDavidKipper,điểmyếucủachúngtathườnglàmặtbênkiacủasứcmạnh.Vídụ,mộtngườirấttậptrungvàgiỏitháogỡnhữngrắcrốithìthườngrấtnônnóngvàgặpkhókhănkhilàmviệcvớicườngđộcaotrongcáccuộchọpdài.Hoặcmộtnhàquảnlýrấtgiỏinhìntoàncảnhvàgiỏitrongviệcxâydựnghìnhảnhchocôngtycũngcókhilạikhônghiểuđượcđiểmcốtlõiđểgiảiquyếtvấnđề.
Khichúngtôinóichuyệnvớingườiquảnlýtàikhoảnấy,anhrấtsốckhiđượcbiếtphảnứngcủangườikháctrướctháiđộcủamình.Tuynhiên,chưamộtai-kểcảcácsếpcũcủaanh-nóichoanhbiếttáchạimàanhđãgâyra.Hômsau,anhtrởlạicảmơnchúngtôivìđãdànhchoanhmộtthứtìnhcảm“rắnrỏi”đểgiúpanhnhìnravàsửađổitháiđộkhôngđúng.Anhrấtmuốngiảiquyếtcáirắcrốivớitínhnóngnảycủamình,vìanhkhôngmuốnmấtviệc.Anhhiểurằngchúngtôiđãnhìnrađiềugìđórấttíchcựcởcáiđãlàmnảysinhsựcáukỉnhvànóngnảycủaanh-đólàtínhcầutoàn.
Giờđây,dùvẫnphảicốgắngđấutranhvớithiênhướngdễnổinóngcủamình,nhưnganhđãtiếnbộrấtnhiềutrongviệcsửađổihànhvivàđượcngườikháctôntrọnghơnrấtnhiều.Đổilại,chúngtôiđãghinhậnsựtiếnbộấybằngcáchđưaanhlênvịtríphụtráchcácgóithầu,cùngnhữnghợpđồngởtầmcaohơn;đồngthờiđểanhxửlýcácdựánphứctạphơn,đòihỏiphảichúýđếntừngchitiếtnhỏ-lànhữngcôngviệcmàngườikhácchưachắcđủkiênnhẫnđểlàm.Kếtquảlàgiờđâyanhđãtrởthànhnhânviênsốmộttrongnghềvàgiúpcôngtygiànhđượcmấyhợpđồngtrịgiáhàngtriệuđôla.
SỰTHẬTKHÔNGPHẢILÚCNÀOCŨNGMẤTLÒNG
Robinvậtvãmấtcảtuầnkhinghecôcongái-đangởtuổihọcđạihọc-củamìnhhỏirằngnócóđượcphépđếnởvớibạntraitrongcănhộriêngmàbốmẹtrảtiềnkhông.Robinkể:
TôinghĩMelisacònquátrẻđểđưaramộtlựachọnlớnnhưvậytrongcuộcđời.Sốngchungvớibạntraithựcralàtuyênngônđộclậpcủamộtngườikhôngcòndựavàosựchucấpcủachamẹnữa.ThêmvàođólạilàmộtcănhộởNewYorkcógiácònđắthơncảphòngkítúcxáđạihọcNewYorkmàMelisađangở.
Vậylàdùđãcócâutrảlờingaytừđầu,songtôivẫnmấtcảtuầnđểnghĩxemphảinóivớiconthếnào,hỏiýkiếnhếtnhữngngườimàtôiquenbiết.Melisađãhaimươituổinêntôicầnphảitrảlờinónhưtrảlờivớimộtngười lớn.Tôikhôngthểbảoconbétheokiểucủamộtbàmẹ,“Mẹnóikhônglàkhông!”nhưlúcnómớilênmườiđược.Tôiphảitìmcáchnóivềchuyệntìnhcảmcủanótheokiểunhữngngườilớnnóivớinhau.Rồicómộtnhàtrịliệuđãchotôimộtcâuhỏitrịgiá185đôla:“Saoconlạiquyếtđịnhnhưvậy,Melisa?”
Melisalúcđómớinhắctôinhớđãcólầntôinóirằngmuachonómộtcănhộcólẽlàmộtkhoảnđầutưtốt.Khitôihỏinếumẹkhôngmuốnlàmviệcđónữathìsao,conbéđáp,“Thìconlạiởkítúcxá.”
Thếlàxong.Tathườngnghĩrằngđểgiảiquyếtmộtchuyệnbấtđồngthìtấtcảcácbênđềuphảinhấttrí,thếnhưngkhôngphảivậyđâu.TheoSheilaHeen-giảngviênmônThươngthuyếtcủađạihọcHarvard-thìsaukhitranhluậnxong,takhôngnhấtthiếtphảinhấttrívớinhau,chỉcầnđảmbảorằngýkiếncủabênnàocũngđãđượclắngnghe.Khilắngnghevàđưaranhữngcâuhỏilàbạnđãdànhchođốiphươngítnhiềuquyềnkiểmsoát,cũngnhưđãchứngtỏbạntôntrọngquanđiểmcủahọ.Thếrồibạncũngnêntạoratìnhhuốngđểbênkiacóthểnghequanđiểmcủamình,nhưvậysẽtốthơnlànhấtquyếtđóngsậpcửalạimànói“Không!”
Đốiđầuvớicontrẻđôikhikhiếnchúngtacảmthấyđaulòng,songdùgìđócũnglàquyềncủachamẹ.Nhưngđốiđầuvớikháchhànglạikhóhơnnhiều.Chắcchắnchúngtôikhôngkhuyênbạnnênlàmviệcnàythườngxuyên;tuyvậy,theonhưpháthiệncủaMauriceLevy-mộtngườibạn,đồngthờicũnglàCEOcủacôngtymẹchúngtôilàThePublicisGroupe-rằngđôikhitacũngphảinóichomộtsốthânchủquantrọngnhữngđiềumàhọchẳngmuốnnghe.
NhiềunămrồiMauricerấtbựcvớimộtthânchủhếtsức“chảnhchọe”.Nămnàovịthânchủnàycũngđòithaytrưởngnhómhoặccảnhóm.Mấynămliềnđềuđặnvẫncứđòihỏinhưthế,ngaycảkhirõrànglàvôlý.RốtcuộcMauricecũnghếtchịunổi.KhivịthânchủkiađòiMauricephảiđuổimộttrongnhữngnhàquảnlýtàinăngnhấtcủamình,anhtừchốivàgiảithíchrằngnhàquảnlýđólàngườithíchhợpnhấtchocôngviệc,vàanhkhôngchophépkháchhàngcưxửquáđángvớingườicủahãngmình.
Vịthânchủkianổigiậnđùngđùng,dọasẽrúthợpđồngnếuMauricekhôngthỏamãnyêusáchcủaôngta,nhưngMauricenhấtquyếtkhôngchịu lùibước.Mấyngàytrôiquamàchẳngcóchuyệngìxảyra.Ôngkiavẫnchưahủyhợpđồngvàcảnhómvẫngiữnguyênnhưcũ.“Chúngtôihiểurằngcầnthiếtphảicónhữngthayđổiquantrọngkhiđiềuđólàchínhđáng,nhưngmộtkhikháchhànglạmdụngcáchhiểuđóthìchúngtôisẽbịđặtvàotìnhhuốngcảhaicùngmất:
cảcôngtycùngnhómlàmviệclẫnkháchhàng;bởivìsẽchẳngnhómnàocònlòngdạđâumàlàmviệchếtsứcnữa,”Mauricenói.
Đã hai chục năm trôi qua, chẳng cómấy người biết chuyệnMaurice đã đánh liều trên sựnghiệpbảnthânđểbảovệmộttrongnhữngngườicủamình.Đếnkhingườitrưởngnhómkianghỉhưu,trongcuộchọpmặtchiataynhonhỏtạivănphòng,chịđãkểlạicâuchuyệnấy.Cácđồngsựbấygiờmớiténgửakhibiếtđượccôngtyđãbênhvựcchịnhưthếnào-vàtiếnglànhvềsựchungthủyđóđãnhanhchónglankhắpcôngty.
SứcmạnhthựcsựtrongquyếtđịnhcủaMaurice-khichốnglạisựvôlýcủakháchhàng-khôngbộclộngaylúcđó,mànhữnghaimươinămsauhànhđộngấymớicótácđộngđếncôngty.Bạnhãythửtưởngtượngxemcácnhânviêncủamìnhsẽcảmthấyđượcđộngviênthếnàokhibiếtmìnhcóvịsếpdámđánhđổinhiềuđếnthếvìhọ.
ĐỪNGNGẠIXÁCĐỊNHRANHGIỚI
Cáchđâymấynăm,Lindacónóivớimộtbiêntậprằngchịcầnbắtđầumộtdựánđặcbiệtvàolúc8giờsángthứHaitới.Thếnhưng,chịkể:
Anhấybảokhôngđược.Vậylàchúngtôidờicuộcgặplạilúc10giờvàcôngviệcvậylàxong.
Sauđótôimớihỏianh,“Này,tôithắcmắclắm,hìnhnhưanhcócuộchẹnkhácvàolúc8giờphảikhông?”
“Tôichảcócáihẹnnàokháccả.Khoảngthờigianđótôidànhchobọntrẻnhàtôi.”
“Anhcóýgìkhibảogặpvàolúc8giờsánglàkhôngđược?”
“Thìlúcđókhôngđượcmà.Tôisắpxếpcuộcsốngcủamìnhtheocáchđó.”
Hômđấyanhđãdạytôimộtbàihọc:chúngtaaicũngmangtrọngtráchlèoláicontàucủamình;chúngtaaicũngcóquyềnvạchranhữnggiớihạn.Cũngchẳngcóvấnđềnếubạnnóivớiaiđórằngmìnhđã“cókếhoạchkhác”khihọđềnghịbạnlàmđiềugìđấykhôngtiệnchomình.Miễnsaonhững“kếhoạchkhác”đóđừngcódínhdángđếncuộcgặpNữHoànghaysắmvaichúrểlàđược.
Chúngtaaicũngcónhữnglúcphảithoáithácnhữngviệcmàtakhôngmuốnlàm.Bạnnhậnđượclờimờiđếndựbuổiramắtcôdâucủamộtngườiquen,thếnhưngbạnchẳngcóthờigian.SếphỏiliệubạncóthểđếnbuổigặpvàothứBảyđểbànvềmộtvấnđềgìđómàbạncóthểlàmtrongtuần.Mộtngườibạnthờiđạihọc(hiệnđangởđâuđó)bỗnggọichobạnđểhỏiliệubạncóthểtớidựbuổiđọcthơtựnguyệntốinaykhông,vânvân...
Mộtlônhữnglờitừchốikhéođượctuônra,nàolà“Tiếcquá,cuốituầnnàytôiphảiđithămmộbàcôMillierồi!”hay“Chà,tôicũngmuốnđếnlắm,nhưngtôiđangbịđaurăng!”haynhữngcâuđạiloạithế.Nếubạnđãnóithếthìhãythôingayđi.Bạnchẳngviệcgìphảinêucảmộtdanhmụcnhữnglýdovớiaiđó.Bạncũngchẳngcầnphảibịamộtcâuchuyệnthươngtâm,haymộtmộtcáihẹntrướcnàođóđểđượcchơicùnggiađìnhtrongngàynghỉ.Khôngviệcgìphảilàmchosựviệctrởnênphứctạpthế.Hãytrảlờithậtđơngiảnthôi.Nhưnhàtrịliệu,bácsĩOnaRobinson,đãnói,“Đừnggiảithích,đừngbiệnhộ,đừnglýlẽ.”Bạncóquyềnsốngcuộcsốngcủa
mìnhvàvạchracácranhgiớichomình.Làmnhưthế,ngườitasẽcàngtôntrọngbạnhơn.
Nếubạnmuốnchiềuýhọ,nhưngcũngphảihợpvớiýbạnnữa,thìhãyđềxuấtmộthướnggiảiquyết-gặplúckháchaychủđộngmờingườitavàolầnkhác.
KIÊNGNÓIDỐIĐINHÉ!
Trongmộttuầnliền,bạnhãycốgắngchỉnóitoànsựthậtvớimọingười.Bạnkhôngcầnphảiquámáymócmànóirằngđôikhuyêncủacôđồngnghiệptrôngtởmquá.Nhưngcũngđừngkhen“Đẹpthế!”nếubạnkhôngthậtsựnghĩnhưvậy.Hãythửnói,“Trônglạnhỉ!Chịmuaởđâuthế?”xemsao.Cònnếubạnkhôngmuốnđếndựlễramắtđứaconthứhaicủangườiemhọthìhãygửichocôấymộtlờinhắnđơngiảnđểxinlỗi,vànóirằngbạnkhôngthểđếnđược.Chỉcầnnóibạnmừngchocôấyvàgửikèmmộtmónquàxinhxắnlàxong.
HÃYDŨNGCẢMNÓITHẬT
Cóđiềugìbạnngạinóivớingườikhácvìlolàsựthậtsẽlàmhọmấtlòngkhông?Nếucó,vậythìhãytựhỏimình:Liệuhọcótốthơnkhibiếtđượcsựthậtkhông?Nếucâutrảlờilà“có”thìhãynói,nhưngphảichokhéo.Nếuvấnđềlàảovọngtiếnthâncủacôemgái,vậyhãychờđếnkhiembạnlạiphànnànvềcôngviệctùtúngcủanóthìbạnmớihỏixemnómuốncôngviệcthếnào,nótínhlàmgìđểcóđượckiểuviệcmànóthích,vânvân.Hướngdẫnemgáitựnhìnrasựthậthayhơnlàbạnnóitoẹtra.Chẳnghạn,“Chịthấyemcóthamvọngđấy,nhưngnhảytừchânthungânởnhàbănglênlàmquảnlýquỹphòngngừathìliệucóthựctếkhông?Khôngbànđếnchuyệntiềnbạcnhé,vậyemthíchgìởcôngviệcquảnlýquỹphòngngừa?”...
NÀY,HÃYBỎMẶTNẠRAĐI!
Trongnhữngtìnhhuốngdễbịđộngchạm,thôngthườngchúngtasẽcốlàmbộmặtthảnnhiên.Nếubạnthườngphảigiấumìnhsaulớpmặtnạnhưthếthìhãythửbỏnóramộtcách...từtừ.Hãynghĩđếnviệcgìbạnkhôngthíchđểlộchongườikhácbiết:chuyệnhồibébạntừngtrộmcuốnsáchtrongthưviện,haychuyệnbạnthíchaiđómàchẳngdámgọiđiệnhẹnhòchỉvìsợbịtừchối.Sauđó,hãychọnrabangườimàbạntincậynhất,vàkểhọnghechuyệncủamình.Nhưngnhớ là đừng códại kểhết cho sếphaymẹ chồng tương lai nghenhững thất bại vànhượcđiểmcủabạnđấy.Nhớlàphảichọnngườimìnhcóthểtincậy,cóthểdốcbầutâmsựmàkhôngsợbịtổnthương.Cuốicùngbạnsẽthấymìnhchẳngcầnphảigiảvờlàmaikhácnữa-vìnhưbạnthếnàylàtuyệtlắmrồi.
HÃYTHỬCHƠITRÒ“RỒITHÌCHUYỆNGÌSẼXẢYRA”
Làmngườithẳngthắncươngtrựcvềmặtlýthuyếtthìnghehaylắm,tuynhiên,đặtvàotrườnghợpbạnphảinóiramộtsựthậtkhónghethìsao?Robintừngcómộtvịsếprấthayyêucầunhânviênphảiluyệntậpviệckhó“xơi”nhưthếđấy.Lầntới,bạnlorằngcóaibựcmìnhvìbạnnóithẳng,màbạnnghĩmìnhđúng:vìbạnnóichohọsựthậtnênbịhọghét.Vậythìsao?Bạncómấtkháchhàngkhông?Bạncómấtviệckhông?Vợhoặcchồngbạncóxalánhbạnkhông?Bạncóphảibánnhàkhông?Bạncóbịxửtửkhông?Chắclàkhôngđâu.Nếuhìnhdungxemhậuquảđếnmứcnàothìbạnsẽthấyrằngviệcnóithậtchẳngtệlắmđâu-thếthìđểdànhlúckháchẵngsợ.
[1]Tạmdịch:Bộócđạolý
[2]Làmthếnàođểnóivớibấtcứai,bấtcứlúcnào,bấtcứđâu.
CHƯƠNG7NÓI“CÓ”LÀCÁCHĐILÊN
KHILUPEVALDEZTHAMGIATRANHCỬchứccảnhsáttrưởngcủahạtDallas,khôngainghĩrằngchịsẽchiếnthắng.“Tôibắtđầuchiếndịchtranhcửvớinămcáikhó:tôilàphụnữ,tôinóitiếngTâyBanNha,tôilàngườiđồngtính,tôilàkẻngoạiđạocủangànhcảnhsátvàtôitheođảngDânchủ,”Valdeznói.ĐốithủcủachịlàmộtngườiđànôngthuộcpheCộnghòa,cũnglàngườiđãlàmởvănphòngcảnhsáttrưởngDallasnhữngbamươinămrồi.
Vàonhữngngàycuốicủacuộcđua,đốithủcủaValdezđãkhơimàomộtchiếndịchtiêucực,vôcớbuộctộichịnhậntiềnkhôngchínhđángtừmộttổchứcủnghộquyềnđồngtính.ChiếndịchquyêngópcủaValdezkhôngchọncáchđáptrảbằngmộtcáchphảnứngtiêucựckhác.“Cómộtsứcéptừphíabộsậucủamìnhđòitôiphảiđáptrảlạihànhđộngtiêucựcấy.Chúngtôibiếtrằngkhôngthểcứđểmộtlờibuộctộinhưvậymàchẳnglàmgìhết,nhưngtôiquyếtđịnhchọncáchkhác.Đólàcáchmànếucóthuađichăngnữathìtôivẫncòntôntrọngđượcchínhmình,”Valdeznói.
Valdezvànhómcủachịđãcómộtbướcđitíchcựclàkêugọiđược60.000cửtrinữ-lànhữngngườilầntrướckhôngbỏphiếuchođảngnàohết.Valdeznghĩ,rằngnếuthôngđiệpcủamìnhđếnđượcvớisốphụnữnàythìchịcóthểthuyếtphụchọbỏphiếuchochị-màkhôngthèmđểmắtđếnthủđoạncủađốithủ.Đếnngàybầucử,ởmộthạtmàxưanayviệcbầucửcảnhsáttrưởngchưabaogiờxảyrachuyệncácđốithủhơnkémnhauquá300phiếu,vậymàValdezđãvượtquađốithủcủamìnhnhững17.000phiếuvàtrởthànhnữcảnhsáttrưởngđầutiênđượcbầuởhạtDallas.
Hầuhếtmọingườingoàimiệngthìtánthànhviệc“giữmìnhtíchcực”,nhưngmộtkhibịđốithủcôngkíchthìlại“xắnváyquaicồng”lênngay.Chứcòncáchnàonữa?Hoặctrảđòn,hoặcchịuănđònthôi.
ThếnhưngValdezđãtìmđượccáchthứba,vừamạnhmẽ,lạivừađànghoàng.Thayvìlàmhạiđếnthanhdanhcủacảhaiứngviêntrongmắtcửtri,chịđãlôikéothêmcửtrithamgiabầucử.Thayvìnói“không”vớiđốithủvànhữngngườiủnghộôngta,chịđãtìmđượccáchnói“có”vớinhữngphụnữtronghạtDallas.
NhưValdezđãnhậnthấy,“yes”làtừmạnhnhấttrongtiếngAnh.Nếuhọcđượccáchnói“có”vớimọikháchhàng,mọiôngsếpvàmọitriểnvọngkinhdoanhmới,rấtcóthểbạnkhỏiphảibòlêntừngnấcthangthứbậcmàcứdùngthangmáyđểđilênchonhanh.
Sởdĩcóđiềuđólàvì,nhưnhàtâmlýhọcJohnGottmanđãpháthiện,tháiđộtíchcựccóảnhhưởngrấtlớnđếncácmốiquanhệcủachúngta.Gottmanđãghibăng700đôitraigáingaytrướclúchọlàmđámcưới.Saukhiquansátmỗiđôichừngmườilămphút,nhómnghiêncứusẽdựđoánđôinàosẽởvớinhauvàđôinàosẽchiatay.Mườinămsau,nhómnàynhậnthấydựđoáncủamìnhchínhxáctới94%.
Cácnhànghiêncứuđãcóthểdựđoánchínhxácđếnnhưvậylàvì:thôngquaviệcquansátnhữngcửchỉtươngtácqualạimàhầuhếtchúngtađềucholàchuyệnvặtvãnh-mộtcáibóptaygiaoước,mộtcáitrợnmắtbựcbội-họpháthiệnrarằngcáctươngtáctiêucựccótácđộngrấttaihạiđếnđờisốnghônnhân.Trongthựctế,phảicónămtraođổitíchcực-nhưnụcười,câuđùa,lờikhen...-mớigỡlạiđượcmộtbiểuhiệntiêucực.
Nghiêncứucácmốitươngtácởchỗlàmviệccũngđưaracáckếtquảtươngtự.Trongmộtnghiêncứu,cácnhânviênlàmviệchiệuquảhơnkhitỉlệcáctraođổitíchcựcvàtiêucựcítnhấtphảilàbatrênmột.
“Không”sẽkhéplạicáckhảnăng,trongkhi“có”sẽmởchúngra.Bobđãnhậnrađiềuđósaukhiphỏngvấnmộtứngviênrấtkhóưavàomộtchânbánhàng.BướcvàovănphòngBoblàmộtngườiđànôngtênJohn,chỉcaochừngmétba,khôngcóđầugối,taythìcụtđếnkhuỷu.“Vừanhìnthấyanhấy,tôiđãthầmkêu‘Ôithôi!’Nhưngchỉnóichuyệnnămphútthôilàtôiđãcoianhấychẳngkhácgìmọingười.Vàanhấycóvẻlàmộtngườibánhàngtuyệtvời,”Bobnói.
Johnđãmấtnhiềuthángtrờicốtìmviệc làm.Anhđãđếnphỏngvấntạihơnmộttrămvănphòngkhácnhaunhưngchẳngaichịuthuêanhcả.“Anhấybảo,Tôibiếttôilàmđược,chỉcầnchotôicơhộithôi,”Bobkể.
Bobthìchịurồi,nhưngcácsếpvẫnlo.LiệuJohncólàmkháchhàngkhóchịukhông?Nếubỗngdưnganhấyđòihỏiphảicóthanghaythiếtbịgìđóđắttiềnthìsao?Nếuphảibuộcanhấynghỉviệc,nhỡanhấylạikiệncáolàhọphânbiệtđốixửnàynọthìsẽthếnào?
CóquánhiềuđiềukhôngthểlườngtrướcđượcvềJohn,thànhracứnói“không”làdễnhất.CuốicùngBobcũngthuyếtphụcđượccácsếpcủamìnhnói“có”vớiJohn.Vàsựliềulĩnhấyđãđượcđềnđápxứngđáng:hóaraJohnlạilàmộttrongnhữngnhânviênbánhànggiỏinhấtmàcôngtytừngcó.Sựcầnmẫn,tínhtìnhdễgầnvàtrítuệsắcnhưdaocủaanhcuốicùngđãthuphụcđượccáckháchhàng.VàJohnnóirằngvẻngoàikhôngbìnhthườngnhiềukhilạilàưuthế.“Tôikhôngthểnhớtấtcảnhữngngườitôiđãgặp,nhưngaiđãgặptôirồilànhớtôingay!”Johnnói.
Làmthếnàođểbạnđemtiếng“có”đángnhớđếnchomỗiđốitáccủamình?
HÃYTÌMCÁIHAY
KhinhàtrịliệuOnaRobinsonmớichuyểnsanglàmviệcvớicácđôivợchồng,chịthườngbắtđầubằngmộtbàitậpvềnhà:hãykểrabalýdochothấyviệcănthịtngườilàtốt.Vàchịđãnhậnđượcnhiềucâutrảlờibuồncườinhư:“mộtnguồnproteintuyệtvời”,“khôngquánhiềumỡ”,“giúpgiảmdânsố”,“dưỡngchấthoàntoàntựnhiên”.
Điểmcốtlõicủaviệcnàykhôngphảilàđểbiệnhộchoviệcănthịtngười,mànhằmgiúpngườitacóthóiquengiảđịnhthiệný.Khitiếpcậnaiđóvớigiảđịnhrằnghọcóýnghĩphóngkhoáng,bạnsẽthấyviệcđiềukhiểncuộcđờimìnhsẽdễhơnnhiều.
Vídụcóngườibảovớibạnrằnghọghétbộđồbạnđangmặc.Bạncóthểđộpngaylạibằngmộtcâugìđócaymũi,hoặccũngcóthểcámơnvìhọđãquantâmtớivẻngoàicủabạn.Ýđịnhthựcsựcủangườiđãđưaranhậnxétvềtrangphụckiavốnchẳngquantrọng.Quantrọnglàbạn
luyệnđượcchomìnhcáchdiễngiảiýcủangườitatheohướngtíchcực.
MộtnghiêncứudonhàtâmlýhọcMartinSeligmanthựchiệnđãkhẳngđịnhlợiíchcủatínhlạcquan.Trongmộtnghiêncứuvềnhữngnhânviênbánbảohiểm,Seligmanpháthiệnrarằngngườibiquanthườngthựctếhơnngườilạcquan,nhưngngườilạcquanlạithànhđạthơn.
Nguyênnhânchính làcáchngười lạcquantựnóivớimình.Khingười lạcquangọiđiệnđểchàobánbảohiểmmàbịtừchối,côấysẽtựnhủchắcngườikiađangbận,hayđangthấykhóchịutrongngườinênkhôngmuốnngheđấythôi.Đóchỉlàmộtviệctạmthờinênchẳngnóilênđiềugìvềkĩnăngcủangườibánbảohiểmcả-chẳngquachỉlàkhôngmaygọinhầmlúcmàthôi.Hoặcchíítcôấycũngchảmấtcôngnghĩđếnnguyênnhânlàmgì-thếnêncôgọitiếpcúkhác.
Nhưngvớingườibiquanthìlạikhác.Khibịtừchối,câuchuyệnhọthườngnóivớichínhmìnhlạikháchẳn.Cônàngbiquansẽtìmđượcmộtlýdothườngxuyênvàdùngnóđểgiảithíchvìsaocúđiệnđólạibịtừchối.Côấysẽtựnhủmìnhlàngườibánhàngkémcỏivàrằngmìnhsẽchẳngcótươnglaitrongnghềnày.Ngườibiquansẽđâmrachánvàítgọihơn-vàthếnênbánđượcíthơn.
ĐóchínhlàđiềuHenryFordđãnói:“Nếubạnnghĩmìnhkhôngthểthìbạnđúngrồiđấy.Cònnếubạnnghĩmìnhcóthểthìbạncũngđúngluôn.”
Khibạnđốiđãivớingườitanhưthểngườitalàmộtlũngốcthìhọsẽthườngcưxửgiốngnhưbạnnghĩ.Nhưngnếubạnđốiđãivớingườitanhưthểngườitalànhữngngườithôngminhnhất,tàigiỏinhấttrênđờithìbạnsẽcảmthấyngạcnhiêntrướcnhữnggìhọthểhiện.Nóichocùng,làmđộitrưởngđộicổvũvẫnsướnghơnlàlàmmộttrungsĩhuấnluyệntânbinh.
HÃYTHỂHIỆN“CÓ”ĐI!
Nhưchúngtôiđãnóiởphầntrước,cácnhànghiêncứupháthiệnrachỉcó7%tronggiaotiếpcủachúngtalàbằnglờinói-đến93%biểuhiệnlànhờvàongônngữcơthể,nétmặtvàgiọngnói.Chínhvìvậy,chỉnói“có”thôivẫnchưađủđâu,màtaphảithểhiệncónữa.
Mộttrongnhữngcáchtốtnhấtđểlàmđiềuđólàmộtcáigậtđầuthậtđơngiản.AllanPease,mộtnhàtưvấnchuyêndạycáckĩnăngvànghệthuậtngônngữcơthểchogiớikinhdoanhtrongsuốthơnbamươinămqua,đãnóirằnggậtđầulàmộttrongnhữngcửchỉthôngdụngnhấtcủaloàingười-ngaycảnhữngngườibịmùbẩmsinhcũnggậtđầukhinói“có”.Mộtcửchỉthôngdụngkháclànghiêngđầusangbênđểchứngtỏlàmìnhđangchúý.CharlesDarwinđãnhậnxét:thậmchímuôngthúcũngcóthóiquennghiêngđầukhichúngchúýđếnđiềugìđó.“Khingườikhácnóivớita,tấtcảnhữnggìtacầnlàmlàhãytạotưthếnghiêngđầuvàgậtđầusaochongườikiacảmthấycảmtìnhvớita,”PeaseđãviếtnhưvậytrongcuốnSignals[1]
Thựcvậy,trongmộtthínghiệmđượcnhắcđếnnhiềulần,mộtlớptâmlýđãquyếtđịnhkiểmtrathuyếtnàyvàdùngchínhvịgiáosưlàmconchuộtthínghiệm.Khôngchovịgiáosưđóbiết,mỗilầnôngbướcsangbênphảithìhọcviêntỏralơđãngvàngánngẩm.Nhưnghễôngbướcsangbêntráithìtấtcảcùngngẩnglênmỉmcườivàgậtgùrachiềutánthưởng.Bạnđoánđượcchuyệngìxảyrakhông?Vịgiáosưrốtcuộcđãdựahẳnvàováchtườngbêntráimàgiảngbài!Đólàsứcmạnhcủasựthểhiệnkhônglờiđấy.
Bắtchướccũnglàmộtcôngcụtuyệtvờikhácmàcácnhàtrịliệuvẫnthườngápdụng.Lầntới,nếubạncócuộcgặpquantrọngvớimộtkháchhàngtiềmnăng,haynhânviêntuyểndụngthìhãykhéoléolặplạicáccửchỉcủahọ.Vídụ,nếucôấycầmtáchcàphêbằngtayphảithìbạnhãydùngtaytráinhặtcâybútchì.Đừngbắtchướcgiốnghệtcửchỉcủacôấy-làmthếthìquêquá.Chỉhòatheodángdấpvàthầntháicủacôấythôi,nhưvậylàbạnđanglặnglẽthôngbáorằngbạnchấpnhậnvàđónđợicácýtưởngcủacôấy-vàđiềuđósẽlàmchocôấythấydễchịuvàcởimởhơnvớinhữngđềxuấttuyệtvờicủabạn!
HÃYTỪBỎ“KHÔNG”
Cáidởcủatiếng“không”lànóthườngmởđầuchomộtchuỗinhữngchuyệntiêucực.Nếubịsếp“đì”,bạnsẽcảmthấyrấttồitệ.Vàdùbạnkhôngbộclộcảmgiácnàyngaylúcđó,nhưngthểnàorồinócũngsẽbungra.Bạncóthểquyếtđịnhtừnaysẽbắtđầuđếnmuộnđểchongườiđồngnghiệpvẫnphảicángđángthaybạnphátbựcmình.Rồicôấyquyếtđịnh,“Không, tôikhôngthểcứphảiđỡđònmãichocậutrongkhicậuvuichơiđược.”Vàbạnbắtđầucáichuỗi“không”khómàdừnglạiđược.
Vớicáinàythìcácnghệsĩứngtácđãquárành.Nếuđãtừngxemmộtmànkịchứngtácthựcsựhay,bạnsẽnhậnthấyđólàmộttrảinghiệmhếtsứckìthú.Cácnghệsĩnhậnđượcnhữngđềnghịhoàntoànngẫunhiên-cásấu,ngườingoàihànhtinh,thịtbăm-vàdựngngaymộtcâuchuyệnmàkhông cầnphảihội ývớinhau câunào, và thậmchí cònkhông thèmnghĩ xemngườitamuốnnóigìnữa.Làmgiỏithìsẽrấtvui-hayhơnnhiềusovớihầuhếtcácmànkịchđãđượctậpdượttừtrước.
Khixemnhữngvởkịchnàycóthểbạnsẽthắcmắclàmsaocácnghệsĩlạitạorađượcnhữngcâuchuyệnthôngminhhàihướcngaytứcthìnhưthế?Dĩnhiênhọphảicótài,nhưngchắchẳnkhôngchỉcóthếthôi.Cónhiềuchiêumàcácnghệsĩkịchứngtácthườngdùngđểgiữmạchchuyện,vàmộttrongnhữngquytắcquantrọngnhấtlàkhôngbaogiờđượcnói“không”.Câutrảlờiphảiluônlà“Có,thếthì...”
Chẳnghạn,mộtngườinhìnvàomắtbạndiễnmànói,“ChúngmìnhlênSaoHỏacướiđi?”
Nếungườikiatrảlời,“Cáigì,anhđiênà?SaoHỏanóngcảtỉđộ,lạichẳngcóô-xy,”nếuvậythìbạnbảocònđiđâuđượcnữa?Hếtcửa.
Ngượclại,nếungườikiabảo,“Ừ,thếthìnhấtrồi.MìnhsẽmờicảhọhàngbênsaoHảiVươngvàsaoDiêmVươngsangnữachovui,”thếlàcóchuyệnngaythôi.
Dĩnhiêncứnói“có”mãicũngchẳngphảidễ.MộtphụnữmàchúngtôiquentênlàBonnieđãkểvềmộtngàycuốituầntrờimưa,mệtmỏivìphảilùngmuanhàởNewYorkCitymàkhôngđược,vàcôđãđịnhnằmìnhởnhàđểđọcsách.ThếrồianhbạnTerrygọiđếnmờicôđipinicbênNewJerseydomộtngườibạncủaanhlàGeorgetổchức.“ChắccácbạncũngbiếtmưagiónhưthếmàchạytuốtquaJerseyănthịtnướngthìđúnglàkhùngcỡnào,”Bonnienói.
BonniemớigặpGeorgecómộtlần-khiTerryđưaanhđếncuộctụtậpdocôtổchức.NhưngTerrygiảithíchrằngGeorgemuốncóquacólạinêncứmộtmựcmờiBonnieđểđáplễ.“Đólàanhấybảothế,”Bonnienói.
ThếlàBonnierabếnxebus,taycầmtheocuốnsách,sửasoạnchomộtchuyếnđidàitẻngắt.Vậymàmớiđichừngmườiphút,côđãthấymìnhđếnnơirồi.“TôingạcnhiênvàlấylàmthúvịvìquangcảnhmêhồncủaManhattan,”Bonnienói.CôcònnhậnthấycónhiềungôinhàkiểuVictoriavẫncònsótlạitrongvùng.Lúcđếnbữatiệcthịtnướng,côhỏithămgiácảnhữngngôinhàquanhvùng.Georgebảorằngngôinhàbênkiađườngđangmuốnbán,nhưngngườitalạiđòigiácaoquásứccủacô.NhưngdẫusaoBonniecũngđãcómộtbữatiệcvuivàhômsaucôđãgửichoGeorgemộtmónquàcảmơn.
Haituầnsauđó,BonnienhậnđượcmộtcúđiệnthoạicủaGeorge,vàanhchobiếtđãmặccảgiángôinhàxuốngtớimứccôcóthểmuađược.“Anhấyđãthuyếtphụchọrằngnếuhọkhôngcầnnhờđếnngườimôigiớibấtđộngsảnthìgiáđólàtốtlắmrồi,”Bonnienói.
ĐóchínhlàngôinhàtrongmơchoBonnievàchồngcô,vàhọđãmuanó.“Chúngtôichỉcáchthànhphốmườiphútláixe,cònchồngtôiđicâuthìchỉmấtcónămphútthôi.Vàhayhơncảlàchúngtôicóđượcnhữngngườihàngxómquátốt.AimàngờnổiánhsángởcuốiđườnghầmchomộtngườidânNewYorktốimắttốimũilạilàNewJerseycơchứ!”
BỐNCÁCHNÓI“CÓ”THAYCHO“KHÔNG”
Nhưngbạnkhôngthểcứnói“có”suốtvớibấtkìaiđược.Đôikhicâutrảlờithựcraphảilà“không”.Kiểunhư“Không,conkhôngthểđinghỉxuânvớimườihaiđứamườisáutuổikhácđược.”“Không,tôikhôngthểđilàmvàongàycuốituầnsuốtnămlầnliêntiếpđược.”
Cólẽbạnthấyrằngnói“có”chẳngcógìquákhó.Nhưngnếulúcnàobạncũngnói“có”vớitấtcảmọingười-đồngnghiệp,mẹchồng,cáccôhướngđạosinh...-thếthìcómàchết!
“Nóicóđểvươnlên”khôngcónghĩalàbaphải.Chỉđơngiảnlàtìmthứgìđóđểnói“có”đượcthôi.Thànhranếusắptớibạnđịnhnói“không”thìhãythửnóimộttrongmấycâudướiđâyxemsao:
“CÓ,TÔIMUỐNGIÚP.”
MớiđâyRobinđượcmáchmốimộtvụlàmănmới.Chịkể:
Mộtngườiphụtráchtuyểnnhânviên-ởnơichúngtôivẫnthườngthuêcácquảnlýtàikhoản-đãgửichochúngtôimộtđềnghịlàmviệcchoOrtbodoxUnion[2],làmộtnhómDoTháichínhthống.ChúngtôikhôngthểnhậnlờivìđãlàmchoCộngđồngDoTháiThốngnhấtrồi.Nhưngtôikhôngmuốnchỉnói“không”nênđãgọiđiệnhỏilòngvòngvàtìmđượcmấyngườibạnbênmộtcôngtynọmàchúngtôiđangquantâm.Vậy là tôicómấtchút thờigianđể làmviệcđó, thếnhưngvớitôi,việcgiúpngườituyểndụngkiamớilàquantrọng.Thịtrườngbâygiờcạnhtranhghêgớm,màtôilạimuốncôấygửichomìnhnhữngngườigiỏinhất.Còncáchnàotốthơnđểchocôấythấyrằngchúngtôilàmộtnơiđànghoàngđểcộngtác?
Thậm chí, nếu bạn phải trực tiếp nói “không” thì vẫn còn cách nói “có” để thay thế chữ“không”.Bằngcáchgiúpgiảiquyếtkhókhănchoaiđó-nhưgiớithiệumộtngườicóthểgiúphọ-bạnvẫngiữchonănglượngtíchcựcđượcvậnhành.Vàthườngthìmộtyêucầukhôngmấyhấpdẫnđốivớibạncókhilạilàmộtcơhộituyệtvờichongườinàokhác.MộttrợlýtrẻhẳnphảimừnglắmnếucócơhộiđạidiệnchocôngtythamgiahộinghịbánhàngtạiTopeka.Chỉ
cầndànxếpchútđỉnhlàbạnđãlàmchohaingườikháchạnhphúc-cònbạnthìđỡtốnmộtvémáybay.
“CÓCHỨ,BẠNCÓTHỂLÀMTỐTHƠN.”
Giốngnhưcácbàmẹvàcácôngsếp,tathườngphảinóivớingườikhácnhữngđiềuhọkhôngmuốnnghe.Nếucóaiởvănphòngđưaramộtcôngviệcmàchúngtôinhậnthấykhôngđúnghướngthìrõràngchúngtôikhôngthểkhencôngviệcấylàhayđược.Tuynhiên,chúngtôisẽcốtìmmộtcâugìđótíchcựcđểnói,nhưngvẫnlàmộtcâuđúngsựthực.Chẳnghạn,nếumộtnhàvănđemđếnchochúngtôimộtbảnthảotồi,chúngtôisẽtựnhủrằngđóchỉlàmộtbảnthảo-vàrằngôngấyđãlàmnhiềuthứtuyệtvờichochúngtôirồi.Thànhra,thayvìnói,“Cáinàydởquá,”thìhãynóimộtcâucótínhđộngviên,“Ôngviếtbaonhiêuthứhaythếcơmà.Tôikhôngnghĩcáinàymàlạixứngvớitầmcủaông.”
“CÓ,TÔIHIỂUBẠNMÀ.”
Chỉmấtmộtphútđểgửiđilờicảmơnhayphúcđápchomộtbáocáokhôngphùhợp,songnhữnghồiâmnhonhỏấylạirấtdễbịquênbẵngđi.Nóigìthìnói,bạnđãcótớitámchụcvạnthứđểlàmrồi.Saokhôngchọnlúcbạnrảnhmànhờ?Thếnhưng,khinémbảnbáocáovàogiỏrácmàkhôngthèmtrảlờicũngcónghĩalàbạnđãcoithườngsựtồntạicủangườitarồiđấy.Chínhvìvậymàchúngtôicónguyêntắclàphảitrảlờimọie-mailhaynhữngcúđiệnmàmìnhnhậnđược,dùtấtcảnhữnggìchúngtôinóichỉlà“Tôierằngchúngtôikhôngcònchỗtrốngnàoởđâycả,tuynhiênvẫnxincảmơnđãnhớđếnchúngtôivàchúcmaymắn.”
Mộtchútghinhậnkiểuđósẽgiúpvunđắpmốithiệnchíkéodàihàngthậpniên.Tiếnglànhđồnxarằngcôngtybạncónhữngngườiđànghoànglắm-đólàsựquảngbámàtachẳngthểnàomuađược.Thếmàchỉtốncóvàigiây!
Nếubạnvẫnnghĩmìnhquábậnbịunênkhôngthểtrả lờihếtcáce-mailthìhãytựhỏi liệumìnhcóbậnbằngmộtCEOcủamộtcôngtycỡtrungbìnhởMỹkhông.CuộcthămdòmớiđâycủaWallStreetJournalchothấycótới39/44CEOđượchỏiđềunóirằnghọtrựctiếptrảlờie-mail củanhânviên - kể cảvào lúc11giờđêm,hoặcbằngBlackBerrykhiđangđứng trongthangmáy.ĐốivớiCEOcủaDellComputerslàMichaelDell,nhưvậycónghĩalàmỗingàyphảimấtđứtvàigiờđểđọcchừng200e-mailgửiđếninboxtrongvònghaimươibốntiếngqua.
NhữngngườiquyềnlựcnhấtnướcMỹđãhiểuđượctầmquantrọngcủanhữngghinhậnnhưvậy. Thị trưởngNewYork,Michael Bloomberg, đã làm chomột người dânNewYork đangtronglúcbấtbìnhphảingạcnhiênkhiôngtrảlờiđiệnthoạicủangườiấyvàolúc10giờđêm.KhicácphóngviênhỏilàmsaobàđócóđượcsốđiệnthoạicủaôngBloomberg,bànóirằngnóởtrongdanhbạ.ÔngBloombergnóivớingườiphụnữấyrằngôngkhôngphảnđốiviệcbàgọiđiệnchoông,cóđiềulầnsaucógọithìđừnggọikhuyaquá.
LiệubạncóbậnhơnMichaelBloomberghayMichaelDellkhông?Hãydànhthờigianđểnói“có”vớinhữngngườimàbạngặp.
“CÓCHỨ,CHỈLÀTÀINĂNGCỦABẠNCÒNẨNĐÂUĐÓTHÔI.”
WarrenBuffetnóirằngôngchưađuổiviệcaibaogiờ.Ôngchỉcốgiúphọtìmmộtcôngviệc
thíchhợphơntrongcôngtymình.ChúngtôicũngcốápdụngtriếtlýđóởTheKaplanThalerGroup.Nếuaiđókhôngđảmđươngnổichứctráchcủamình,chúngtôisẽthửhọđưasangvịtríkhácchođếnkhitìmđượccôngviệcthíchhợp.Chúngtôiđãnhậnrarằngsựthủychungmàchúngtôichứngtỏvớinhânviênsẽđượcđềnđápnhiềugấpbội.
Tiếcthay,chúngtôikhôngthểgiữchotỉlệbuộcthôiviệcởmức0%.Vàchodùcócốxoadịuđếnđâuthìquyếtđịnhđuổiviệcmộtngườicũngvẫnlàmộtcái“không”totướng.
Mớiđâychúngtôiđãsathảimộtngườikhôngmuốnchuyểnquavịtríkháctrongcôngty.Côấychỉmuốnlàmmỗimộtviệcấythôi,nhưngkhổnỗilạilàmkhôngxong.Tuybịsathảinhưngcôấyvẫncoitrọngviệcchúngtôiđãcốtìmcáchđểcôởlại,vàcôấyđãgửimấydòngtốtđẹpnóivềviệcđó.Robinđãviếttrảlời,“Chúccôgặpthậtnhiềumaymắn.Tôibiếtcónhữngtàinănglớnẩnchứatrongcô,vànếucóbấtcứviệcgìtôicóthểgiúpđểpháthiệnrachúngthìxincứchotôibiết.”
Đươngnhiênđuổiviệcvẫnlàđuổiviệcthôi.Đólàmộttrảinghiệmkhủngkhiếprấtđauđầumàchẳngaimuốnchọncả.Nhưngmặtkhácnóchínhlàcúthúcđểngườitabuộcphảibắtđầutìmchomìnhmộthướngđiđúng.Ởlớpcaohọc,Lindacũngcómộttrảinghiệmnhưvậyvớimộtgiáosưnhạc.Chịkể:
TôihọcsángtáccùngmộtnhạcsĩđượcgiảiPulitzertên làMarioDavidovsky,mộtngườitiênphongtrongâmnhạcđiệntử.Tôihoảngquá.Ôngấymuốntôisángtácnhạcngẫuhứngđươngđại,thếnhưngtấtcảnhữnggìtôiviếtranghecứnhưđoảnkhúcBroadwayấy.ThếrồimộthômMario Davidovsky nhìn thẳng vào mắt tôi, cùng với cái giọng đặc chất Argentina, ông bảo,“Leenda,côkhôngsángtácđượcđâu.Nhưngcôxẻzát,zátgiỏiđiệpvần.”
Tôiđiếngngười.Lúcđótôinói,“Trùẻonhauđấy.Nóinặnglờiquá.”Nhưngsauđónghĩlại,tôichợtnhậnra,“Đúnglàmộtdịpđểmìnhđổinghề.”Ôngđãđúngmộttrămphầntrăm,vàsauđóítlâu,tôichuyểnsangnghềquảngcáo.
Nhiềunămsautôiviếtbài“Tdontwanttogrowup,ImaToysRUskid”[3],mộttrongnhữngđoảncaănkháchnhấttronglịchsửnướcMỹ.Tôicảmthấycựckìbiếtơnôngthầycủamìnhvìđãnóivớitôi,theokiểutốtnhấtmàôngcóthểnói,nhữnggìtôikhôngthểlàmđược.Vàđãgiúptôitìmracáimìnhcóthểlàm.
Cuốicùng,cónhữnglúcnói“không”chỉđơngiảnlàkhôngthể.Huấnluyệnviênđộibóngđá(Mỹ)NotreDamelàCharlieWeisđãphảiđốimặtvớiđiềuđókhimộtcậubétrongcơnhấphốinói ra ước nguyện cuối cùng: cậumuốnmở đầu trận đấu tới bằngmột cú “chuyền phải”.Khôngmaycậubéđãđitrướckhitrậnđấudiễnra,nhưngWeisvẫnnhấtquyếtthựchiệnbằngđượcướcnguyệncủacậu.Khitrậnđấubắtđầu,cóvẻnhưviệcchơitheoyêucầucủacậubélàđiềukhôngthể.AnhchànghậuvệhỏiWeisphảilàmgì,ôngbảokhôngcólựachọnnàohết-cứchơitheolờicậubéthôi.Anhchànghậuvệkhôngnhữngđãthựchiệnđượcđườngchuyềnấymàcảđộicònvượtquađượcmức11m.
Đồngtiềnkhôncũngcóthểgọilàmộtkiểuchơikhác,đúngthế.Nhưngrốtcuộcvẫnlàtakhôngthựcsựbiếtđiềugì sẽxảyrakhinói “có” thaycho “không”.Màđôikhi sự lựachọn “khônngoan”khônghẳnđãlàquyếtđịnhđúng.Đôikhitacứphảiimmiệngmànghethôi.
HÃYLÀMỘTNGƯỜILẮNGNGHETÍCHCỰC
TổngthốngClintonđượcbiếtđếnlàmộtngườicókhảnăngtạonênsựkếtnốingaytứcthìvớitừngngườimàônggặp.Bấtkểcóbaonhiêungườiởđó,ôngsẽlàmchomỗingườiđềucảmthấynhưchỉcómìnhhọtrongphòng,nhưthểhọlàtrungtâmcủavũtrụ.Hãysosánhvớicuộcnóichuyệngầnnhấtcủabạnvớimộtkẻxuthờichánngắttrongmộtbuổitiệc-thìbạnbiếtrồiđấy,đólàcáikẻcứnhóngmắtlênxemcóaiquantrọnghơnkhôngđặngđếnchàoấymà.
Chúngtaaicũngcókhảnănglàmchongườikháccảmthấyhọnhưmộtnhânvậtquantrọngnhấttrênđời.Chỉcầntadànhchohọtoànbộsựchúýcủamìnhvànhìnchínhtabằngconmắtcủahọ.Chúngtabỏrabiếtbaonhiêuthờigianđểngắmvuốttrướcgương-ngắmtóc,ngắmeo,tìmnếpnhăn-nhưngthậtlạlàngườiMỹchẳngdànhrabaonhiêuthờigianđểnghĩxemmìnhlàngườithếnàotrongmắtngườikhác.Lầntới,khivàolớphọchaydựmộtcuộchọplớn,hãyđểýđếnnhữngngườiquanhbạn.Cóbaonhiêungườichúýnghediễngiả?Cáchtốtnhấtđểnói“có”chỉđơngiảnlàchịukhóchúýthôi.
HÃYTÌM“CÓ”TRONG“KHÔNG”
Viếtranămthứmàbạnđãnói“không”gầnđâynhất-nhữngngàyphépmànhânviênđangđòi,mónđồchơiđắttiềnmàconbạnđangmuốn,bộphimmamàbạntraiđangmuốnrủbạnđixem.Sauđóbạntựhỏimìnhnhưsau:cáiđócókhôngthểthiếuđượchaykhông?(Nhânviêncủabạncóthểlàmrấtcăngtrongvàibữa,nhưnghọcũngthấyrằngbạnchấpnhậnđểhọnghỉkhihọcầnnghỉ.)Cómộtcái“có”nàokhảdĩhơnkhông?(Nhưlàbảoconlàmthêmvàiviệcvặtđểkiếmtiềnmuađồchơichẳnghạn.)Liệunói“có”thìcólợigìchobạnkhông?(Biếtđâubạnlạiđâmrathíchphimma.)Tạothóiquencânnhắcnói“có”sẽgiúptachấmdứtnhữngchuỗi“không”.
[1]Tạmdịch:Nhữngtínhiệu
[2]Tạmdịch:LiênMinhChínhThống
[3]“Conkhôngmuốnlớn,conlàđứatrẻđồchơicủamẹ”
CHƯƠNG8NGẬMMIỆNGMÀNGHE
VỪAMỚILẬPRATheKaplanThalerGroupítlâu,chúngtôicómộtbữaăntrưacùngvớiCEOcủamộtcôngtyđốithủ-giờthìôngtađãnghỉhưurồi.Ôngtahămhởkểchochúngtôinghevềsựvượttrộicủacôngtyôngtasovớicôngtychúngtôi.Hoàntoàncókhảnăngtranhcãichoranhẽvớiôngta,nhưngchúngtôiđãkhônglàmthếmàđểmặcchoôngtanói.Trongkhiôngtathaothaobấttuyệtvềchuyệncôngtyôngtatuyệtvờinhưthếnàothìchúngtôichỉimlặnglắngnghe.
Nóimộthồi,ôngtabắtđầuđểlộnhữngchitiếtkhátếnhịvềcôngtymình,kểcảchiếnthuậtcạnhtranh,thùlaocủakháchhàng,chiếnlượcmởmang,vânvân.Thậmchíôngtacònnhắcđếnmộtsốthươngvụmớimàcôngtyôngđangtheođuổi,trongkhichúngtôikhôngđượcchàohàng.Thếlàsauđấychúngtôigọiđiệnchàohàngngayvàđãthắngthươngvụnày.Nhờbiếtlắngnghethayvìkhoekhoangthànhtíchcủamìnhmàbữaănđóđãđemlạichochúngtôinhiềuhơngấpbội!
Tạisaođasốchúngtalạithíchnóinhiềunhưthế?Vìchúngtamuốnngườikhácnhậnramình.Tanhămnhămmuốntrởthànhtrungtâmcủavũtrụ.Nhưngtrongkhihuyênthuyênđủthứthìchúngtađãdùnghếtoxyvànănglượngtrongphòng,khiếnchomọingườiainấyđềukiệtsức.
Hơnnữa,cứmãihuyênthuyênchỉtổlàmchotalãngphíthờigiancủamình.Nóichocùng,tađãbiếtnhữngthứmàtabiếtrồi.Mỗiphúttabỏrađểcốhùaiđóbằngsựhiểubiếtcủamìnhchínhlàmộtphúttachẳngthunhậnđượcthôngtinnàomới.NhưLarryKingđãviết,“Phươngchâmđầutiêntrongcáchnóichuyệncủatôilà:tronglúcnóithìkhônghọcthêmđượcgì.”
Dướiđâylàcáchđểbạnđiềuchỉnhlạikĩnănglắngnghecủamình.
CỨKỆCHOHỌKHOETÀI
Đôikhicũngphảiđểchothiênhạbiếtrằngmìnhtàigiỏicỡnào-chẳnghạnnhưlúccốvàođượctrườngHavardhaytrườngY.Tuynhiên,nếulàngườithựcsựthôngminhthìbạnphảihiểugiớihạncủasứcmạnhtrítuệ.TheocuốnEmotionalIntelligence[1],chỉsốIQchỉtácđộngmộtphầnnhỏđếnthànhcôngtrongcuộcđờimỗingười.ChínhvìvậymàchỉsốIQ,cùngvớihầuhếtnhữngkếtquảthửnghiệmhànlâmkhác,thườngđượcdùngđểđánhgiáxemngườitasẽgiảiquyếtvấnđềtốtđếnmứcnàokhichỉcómộtmình.Nókhôngthểđođượckhảnăngcủabạntrongviệcthươngthuyếtmộtphivụ,đưaralờibìnhphẩmcótínhxâydựnghayanủimộtngườibạn.LoạitrítuệxãhộinàysẽcótácđộnglớnlaohơnnhiềuđếncuộcđờibạnsovớinhữnghiểubiếtvềcácbàisonnetcủaShakespeare,haycácthuậttoánhọc.
Khiđểchosựgiỏigiangcủangườikháctỏasáng,chẳngnhữngbạnthunhậnthêmthôngtinmàcòngiànhđượccảmtìnhcủahọnữa.Aicũngthíchgầngũivớinhữngngườilàmchohọcảmthấymình làngười thôngminh.Đốivới JayLeno,đó lànguyêntắcbấtdibấtdịchcủa
ngườidẫnchươngtrìnhđốithoại.“Cáimẹoởđâylàlàmsaođểchovịkháchmờiđượctônlên,cònngườichủsẽtrởthànhphôngnền.Chươngtrìnhmàhỏnglàdongườichủtrìđượctônlêncaohơnvịkhách.Rốtcuộcngườichủmớingãngửa,Ơ,saomìnhchảcònmờiđượcaithamgianữathếnày?”
CỨĐƠNGIẢNTHÔI
TheKaplanThalerGrouprấtồnào.Đóchínhlàđiềutạonênmộtnơilàmviệcvuivẻ-ởđócórấtnhiềunhữngngườithuộctípAluônhămhởnóichomọingườinghevềcácýtưởngcủamình. Một hôm chúng tôi đang bàn cách chào hàng cho Foxwoods, một sòng bạc ởConnecticut.Ainấyđềutranhnhauđưaracácýtưởngcaosiêuvềcáikhiếnchodânđánhbạcphảibuvào.Chúngtôiđãxemxétkĩnhữngnghiêncứuvàkhảosátnhânhọcrấtcôngphu.Chúngtôisămsoitìmsởhữutrítuệcủasòngbạc.Chúngtôihỏinhữngđiềucănbảnnhư:“Khiđếnsòngbạc,ngườitamuốntìmkiếmsựtrảinghiệmquannàolàquantrọngnhất?”“Cảmgiácthắngbạcthựcsựlànhưthếnào?”
Suốttừđầu,giámđốchoạchđịnhchiếnlượccủachúngtôi,ChrisWauton,vẫncứngồiim.LúcấyChrislàmộtchuyêngiaquảngcáotốtnghiệpOxfordcựcgiỏi.Cũngphảinóichohếtnhé,Chris,chúngtôithấychỉriêngcáigiọngĂng-lêcủaanhấythôinghecũngđãthêm25%thôngtháirồi.
ChrisđãtiếnhànhnghiêncứurấtcôngphuởFoxwoods,phỏngvấnvôsốkháchchơibạc.Lúcanhlêntiếng,chúngtôinhaohếttớitrướcchờnghexemanhsẽnóigì.Anhnhìnchúngtôivànhúnvai,“Tôikhôngrõlắm.CóvẻnhưởFoxwoodsthì...ờ...vui.”
Chúngtôiphálêncười.Dĩnhiênanhnóiđúng.Đôikhiđápánđơngiảnnhấtlạichínhlàđápánhaynhất.ChrisđãbiếtđúckếttrảinghiệmđichơiFoxwoodschỉbằngmộttừ,bởilẽanhđãbiếtlắngnghethayvìcứnóiàoào.Vàrồi,bằngsựthấuđáocủaanh,chúngtôiđãdùngngaytronglờichàohàngvàchúngtôiđãthắngthươngvụnày.
HÃYHỎITHÔI,ĐỪNGNÓI!
Robinđãsớmhọcđượcđiềuđó.Chịkể:
Lúc mới vào nghề quảng cáo, chúng tôi có một khách hàng tên là Heublein Distillers ởConnecticut,đócũnglànơisếpcủachúngtôisống.Vìnhàsếpthuậnđườngnênvàonhữnghômphảigặpkháchhàng,tôithườngghéquađónông.Thànhratênnonnhấttrongnhómlàtôi,mỗingàylạimấtthêmhaitiếngvừađivừavềvớimộttrongcácsếpsòngcủacôngty.Tôicũnghơingạinóichuyện.Ônglàsếplớnnêntôikhôngmuốnmìnhnóirađiềugìngốcnghếchtrướcmặtông.
Riếtrồitôinhậnthấysếpchúngtôinóichuyệncựchay.Ôngcóthểnóivềmọichủđềhànggiờliền,dùchủđềấycóbímậtthếnàochăngnữa.Thếlàmỗisángtôilạihỏiôngmộtcâu.Chẳnghạn, tôihỏiôngnghĩ saovềviệcquảngcáo trên truyềnhìnhnhữngthứrượuchưngcấtnhưSmirnoff,nhãnvodkasố1củakháchhàngchúngtôi.Lúckháctôilạihỏixemôngthấythếnàovềcáchthứclàmviệcởvănphòngcôngty.Vàvìlúcđótôichẳnglàaicảnênôngcứnóihếtra.Thếlàtôivớđượccảtấnthôngtinnộibộcũngnhưnhữngnhậnđịnhvàphântíchngangtầmvớimộttrườngkinhdoanh-chỉbằngcáchhỏivàlắngnghe.
Khimởmiệnghỏitứclàbạnđãbảovớingườitarằngbạnquantâmđếnhọ,rằngbạnthấythích thúvớinhữnggìhọnói.Bạncòngửiđimột thôngđiệp tinh tế rằngbạncũng làđứathôngminh,hamhọchỏi,đangmuốnbiếtthêmnhiềuthứ.Chínhvìvậymàmộtcâuhỏidùnhỏnhấtcũngcómộttácđộnglớnlao...
RuthDowningKarpbắtđầusựnghiệpquảngcáocủabàởJ.WalterThompsontừcáithờiphụnữcònmanggăngđộimũđilàm.Nămhaimươituổi,bàthamdựcuộchọpđầutiêncủađờimình.Trongcuộchọpđó,mộtnhànghiêncứuđãđưaracácthốngkêbánhàngkhácnhaumàôngđãphântích.Tronglúcôngnói,mọingườitrongphòngcứnhaonhaohỏivàbìnhluận,mộthồiRuthcũngnhậnrachỉcómìnhlàchẳngnóinănggìcả.Bàcảmthấyáynáy,vìsợrằngsựimlặngấykhiếnchomìnhcóvẻnhưkhôngquantâmhaykhôngchúý.Thếnênbàngherấtkĩlúcnhànghiêncứunóirằng:nếungườitatheomộtkếhoạchđặcbiệtthìdoanhsốbánrasẽtăng7,5%.
Ruthngẩnglên,nhẹnhànghỏidiễngiả,“Bảyphẩynămphầntrămạ?”
DiễngiảnhìnRuth,cóvẻhơibốirối.“Chứkhôngphảilàbảyphẩynămphầntrămsao?”ônghỏi.DiễngiảtưởngrằngRuthhỏivậylàvìbàbiếtđượcđiềugìđómàôngkhôngbiết.
“Tôikhôngbiết,”bàthậtthàđáp.“Tôichỉhỏithếthôi.”
Thếrồicóaiđólêntiếng,“Tôihiểuýcôấyrồi.Bởivìkhitanhìnnótừmộtgócđộkhácthìnósẽkhôngthựcsựlànhưvậynữa.”
Bằngcách imlặngđể lắngnghe,Ruthđãhọcđượcrấtnhiềuvềcách làmthếnàođểtạoấntượnghiểubiết.Quảthật,lúcnhànghiêncứuđótrởlạivớinhữngconsốthìôngchợtnhậnramìnhđãnhầm!NhưKinhThánhcónói,“Ngaycảngườingukhibiếtgiữyênlặngcũngkểlàkhôn.”SaunàyRuthđãtrởthànhmộttrongnhữnggiámđốcsángtạocủahãngchúngtôi.
ĐỪNGHAMTRANHCÃINHIỀU!
Bạnđangmuộngiờhọp.Bạnkhôngkịpnộpbáocáođúngthờihạn.Bạnđangchạyvớitốcđộsáumươidặm/giờởđoạnđườnghạnchếtốcđộchỉởbốnmươidặm/giờ.Thếlàbạnxổhàngtrànggiảithíchquanhco,nàolàđổlỗichogiaothông,nàolàliênlạcchậpchờn,đồnghồtốcđộbịhỏng,vânvân...
Mỗikhicórắcrốihayxungđộtxảyralàngườitathườngnảysinhýmuốn“cãilấyđược”.Tuynhiên,đôikhibạnsẽnắmđượcphầnthắngnếubiếtngậmmiệnglạiđể“nghelấyđược”.
ĐólàđiềuJonathanđãpháthiệnrakhianhđangvượtquátốcđộđểkịpđếnđámcướicùngvớivợvàmẹvợ.
Khicảnhsátchặnxelạivàthôngbáorằnganhđãvượttốcđộngayphíasaumộtcảnhsátđangkhônglàmnhiệmvụ,Jonathanvuivẻnóimìnhchẳngbiếtgìcả.“Tôinóiđùamấycâuvớiviêncảnhsát,bảorằngtôichạytheolệnhcủacácbà,vânvân.Nhưngtôituyệtđốikhôngcãimộtcâu.Thìcònbiếtlàmgìnữachứ?Đúnglàtôiđãvượtquátốcđộmà,”Jonathannói.
SaukhiđưavéphạtchoJonathan,viêncảnhsátquảquyếtrằngnhiềukhicãicũngthoátđượcvéphạtđấy.Jonathangặnghỏichitiếtnhưngviêncảnhsátchẳngnóigìthêm.Thếlàmặcdù
tòaánnằmcáchthịtrấncủamìnhtớihaigiờláixe,nhưngJonathanvẫnquyếtđịnhđếnđó.“Thựcsựtôichỉmongviêncảnhsátấykhôngđếnđượcđểmọichuyệnquađithôi,”Jonathannói.
Nhưngtôikhôngđượcmaynhưthế.“Tôiđếntòavànhữngngườiởđóliềnbảo,‘A,nhìnkìa-anhbạnvượttốcđộngaysaulưngcảnhsátkìa.’”
Đólàmộtthịtrấnnôngnghiệpnhỏ.Quantòachỉmặcáolenvàquầnjeans.Viêncảnhsátnói,“Thưatòa,khichặnxemộtngườivàđưavéphạtchoanhta,tòacóbaogiờnghĩanhtasẽănnóinhãnhặnvớimìnhkhông?”
Quantòanói,“Tôikhôngnghĩchuyệnđóthườngxảyra.”
Viêncảnhsátngẫmnghĩmộtlúc.“Vậythì,tòabiếtkhông,”anhcảnhsátvừacườivừanói,“anhnàyđãđậuxekhitôichặnlại.”
ThếlàJonathanravềvớichỉmộtvéđậuxecùngmộtlờinhắcnhở.
AICŨNGĐÁNGĐƯỢCNGƯỜIKHÁCLẮNGNGHE
JayLenonóirằngkhimuốnbiếtmộtchuyệncóbuồncườihaykhông,ôngsẽhỏingườikémvaivếnhấttrongphòng.“Nóichunglàtôidựavàođánhgiácủahọ.Chúngtađangsốngtrongmộtxãhộicủađặcquyền.Cómộtýmàtathườngđemrađểloạitrừngườikhác-Ồ,anhkhôngđếncâulạcbộđóđượcđâu,anhkhôngphảilàhộiviên,anhkhôngđủtiền,anhlàmgìcómã.Nhưngnếubạnsốngvớimộttháiđộngượclạivàcốgắngkếtgiaovớimọingười,chắchẳnsẽcónhiềucánhcửamởrachobạn.”
Điềuđócũngcóthểtạonênnhữngđiềukìdiệuchocôngviệccủabạn.Mộtlầnnọchúngtôinóichuyệnvớingườiđứngđầucủamộtchuỗinhàhànglớnđangmuốntìmhiểuxemvìsaomỗinămcóđếnhàngngàncáiđĩacủacôngtybịvỡ.Cảdànlãnhđạochẳngmộtaihiểuchuyệngìđãxảyra,vàcôngtyphảitốnkhốitiềnđểthayđĩamới.
Mộttốinọ,giámđốccôngtyđãbànvềchuyệnnàytrongbữaăntốivớiđồngnghiệpngaytạimộtnhàhàngcủamình.Ngườiphụcvụtìnhcờngheđượccâuchuyện,thếlàanhbènkéoôngvàobếp.Anhgiớithiệuônggiámđốcvớimộtnhânviêntrongbếp.BằngmộtthứtiếngAnhtrọtrẹ,ngườiphụbếpchobiếtcáimáyrửabáttrongnhàhàngcómộtcơcấubịhỏngchonênlúcrửabịrungghêlắm.Rungnhiềuthìđĩadễbịnứtvỡthôi.
Biếtthếrồi,nhàhàngmớisửalỗikỹthuậtđóvàtiếtkiệmđượcchocôngtymộtmóntiềnlớn.Giámđốcbènthưởngchongườinhânviênđó50.000đôla-10%củanửatriệumàôngtínhlàcôngtysẽtiếtkiệmđượctừtiềnmuasắmlạiđĩamới.Từđó,giámđốcquyđịnhhễnhânviênnàotiếtkiệmchiphíchocôngtybằngnhữngýkiếncảitiếncáchvậnhànhcôngviệcsẽnhậnthưởng10%sốtiềntiếtkiệmđược.
AbrahamLincolnhiểuđượctầmquantrọngcủaviệclấythẳngthôngtintừnguồn,thayvìphảidựavàocáccốvấndiễngiảinguyệnvọngcủadânchúng.TrongcuốnLincolnonLeadership[2]tácgiảDonaldT.PhillipsđãmôtảcáchlàmsaoLincoln-mộttrongnhữngvịlãnhtụđầutiêncủaMỹlạihiểuratầmquantrọngcủaviệcgiaohòa.Ôngđãchophépnhiềucôngdânđến
thămvàchiasẻnhữngsuynghĩcủamình.“Tôigọinhữngcuộctiếpdânđólàtắmdưluậnquầnchúng...Mặcdùchẳngphảilầnnàocũngdễchịucả,songvẫncóhiệuquảvềtổngthểlàgiúpphụchồivàtiếpthêmsinhlực,”Lincolnnói.Mộttrămnămsau,cácdanhsưvềkinhdoanhnhưTomPetervàRobertWatermanmớigọiđólà“Quảnlýbằngcáchdạoquanh”.
Nhằm cố gắng hiểu rõ hơn những người tiêu dùng bình thường, phó chủ tịch củaProcter&Gamble(P&G)-làSusanArnold-đãđẩycôngthức“quảnlýbằngcáchdạoquanh”thêmmộtbướctiếnxahơn.ỞP&Gcócâucửamiệng,“kháchhànglàsếp”.Nhânviêncôngtyđượckìvọnglàphảihiểukháchhàng.Vìvậymàtronghaituầnliền,Arnoldphảitínhtoánviệcchitiêulàmsaođểlấyramộtkhoản60đôlamộttuần,tứclàchịphảiđauđầuvớinhữngcâuhỏinhư:“Nênđổxănghaymuadầugội?”Chịnhậnthấymìnhphảibóptuýpkemđánhrăngđếngiọtcuốicùngvàthôikhônggửixetrongga-ranữa.“TôiđãlàmnhưvậyvớidànlãnhđạoSắcđẹpcủaP&G,mỗilầnchừngchụcngười.Ýtôilàcầnphảigầngũivớikháchhàngbằngcáchsốngvớimứcthunhậptrungbìnhcủahọtrongtừnglĩnhvựccủachúngtôi,”Arnoldnói.Bàihọcchủyếuđượcrútratừkiểukhảosáttậnnơinàylà:nhữngngườiphụnữmuasảnphẩmcủaP&Gluônphảicânnhắckhimuahàng.“Đólànhữnglựachọnkhôngngừng-mìnhnênmualoạidầugộiđắtmộtchútmàbỏqualoạisonbóngmớira,haylấydầugộirẻtiềnđểmuađượccảsonbóng?Vềphầnmình,điềuđócónghĩalàchúngtôiphảicungcấphàngcóchấtlượngtốtchongườitiêuthụ-điểmtốtcủaviệclàmnàylàngườicungcấpsảnphẩmsẽphảinươngtheonhucầucủakháchhàngmàmìnhvẫncólợi.”
Arnoldđãhiểurađiềumàtấtcảcácnhàlãnhđạogiỏiđềubiết:trongkinhdoanh,càngcảmthôngvớingườitiêudùngthìtacàngphụcvụhọtốthơn.Quảthực,sựcảmthôngphảiđượcxemlàkĩnăngquantrọnghơncảchothànhcôngtrongcuộcsống.Trongchươngtới,chúngtôisẽgiảithíchrõtạisaolạinhưvậy.
HÃYKHÓAMIỆNGLẠI
Trongmộtngày,hãycốgắngnóicàngítcàngtốt.Cốđừngđểngườitachúýđếnmình,dùbạncósốtruộtmuốnkểmộtcâuchuyệnhayhỏimộtcâugìđấy,ngaycảkhibạncódợmmiệngmuốnnói“À,mìnhcũnggặpmộtchuyệntươngtự...”thìcũngngừnglạingay.Hãytựhỏimình,“Điềuđókhiếntôicảmthấythếnào?”Đừngkhóchịuvềnó.Nếucóaiđóhỏibạncảmthấythếnàovềcáisânvậnđộngmớimàthànhphốđangxâythìhãytrảlờihọ.Nhưngsauđólạihướngcâuchuyệnvềýcủangườita.Đếncuốingày,bạnhãyliệtkêranhữngthứbạnđãhọcđược.Bạnsẽbỏlỡbaonhiêuthứnếucảngàybạnchỉmêmảinóivềmình?
HÃYTÔNVINHÂNTÌNH
Bạnnghĩmìnhgiỏigiangư?Hãykếtthúcmấycâusauđây:
“Tôisẽchẳngbaogiờleolênđượcđếnđâynếuthiếu...”
“Tôimangnặngơnsâucủa...”
“Tôicóđượccanđảmtừ...”
“Ngườithầylớnnhấtcủatôilà...”
Nóigìthìnói,chẳngmộtaitrongchúngtatựmìnhđilênđượchết.
[1]Tạmdịch:Tríthôngminhcảmxúc
[2]Lincolntrêncươngvịlãnhđạo
CHƯƠNG9HÃYTỰAĐẦULÊNVAINGƯỜIKHÁC
KHIKENAULETTA,nhàbáođoạtgiải,ngườiphụtráchchuyênmụctrêntờTheNewYorker,đangthuthậpthôngtinvềvụxửchốngđộcquyềncủaMicrosoftchotạpchíTheNewYorkervàchocuốnWorldWar3.0:MicrosoftandItsEnemies[1]anhđãlênkếhoạchchocuộcphỏngvấnđầutiên-màvềsauthànhratớibalầnphỏngvấndài-vớichánhánThomasPenfieldJackson.AulettađặtranhiềucâuhỏihócbúadànhchochánhánJacksonvềphiêntòa,vềBillGatesvàvềnhiềuquyđịnhcủaquantòa.Tuynhiên, trong lầnđầugặpchánhán Jackson,Auletta lạichẳngđảđộnggìđếnnhữngchuyệnnày.“Thayvàođó,tôichỉhỏithămôngvềcuộcsống,vềbốmẹôngvàvềnhữngkinhnghiệmtrưởngthànhmàôngđãtrảiqua,”Aulettakể.
CáchtiếpcậncủaAulettacóvẻlạđời.AnhđangviếtmộtcâuchuyệnlớnchomộttạpchíuytínvàchonhàxuấtbảnRandomHousecơmà.Saolạilãngphíbuổiphỏngvấnđầutiênchỉđểnóichuyệnphiếmnhưmấyngườibạnrủnhauănkemvậy?Trướchết,anhmuốncóđượcnhữngthôngtincốtyếuvềnhữnggiátrịcủaôngchánhánđểgiúpanhcóđượcchiềusâuvàbốicảnhcủacâuchuyện.Thứhai,anhmuốnbiếtvềôngchánhánhơnvàôngchánháncũngbiếtvềanhhơn.“Tôinghĩrằngmìnhđãchiếmđượclòngtincủaôngấy,vìtôikhôngtỏralàcóýđịnhsăntingiậtgân,”Aulettanói. “Hãycứ lịchsựvàkiênnhẫn,rồibạnsẽ lấyđượcnhiềuthôngtinhơn.”
Giớinhàbáo,nhưAulettanhậnxét,nổitiếnglànhữnggãkhóưa.Côngviệccủahọphầnnhiềulàđưaranhữngcâuhỏirấthóc,chẳnghạnnhư“TổchứccủaôngcólénghihìnhcáccôngdânMỹkhông?”,“Tạisaoôngbáncổphiếucủacôngtymìnhtrongkhilạibảonhânviênmuavào?”,“CôcảmthấythếnàokhichồngmìnhchạytheoAngelinaJolie?”Nhữngcâutrảlờiđôilúcđápứngđượcsựquantâmcủacôngchúng,nhưngcũngcókhichúngchỉnhằmtăngsốbảninbánracủanhiềutạpchílácải.Dùvậy,đểtìmranhữngthựcchứnglạnhlùngtrầntrụi,anhnhàbáokhônngoanphảibiếttỏrahếtsứcmềmmỏng.
“Chúngtôikhôngcóquyềnđòihầutòa,thànhrangườitakhôngbịbuộcphảinóivớichúngtôi,”Aulettanói. “Vàhọsẽkhôngnóivớichúngtôinếuhọcảmthấymìnhnhưthểđangbịkhoanrăngtrênghếcủanhasĩ.Tuynhiên,họsẽchịunóichuyệnthườngxuyênvớicánhnhàbáonếuchúngtôitỏradễcảmthôngvàkhôngchỉbiếthỏimàcònchămchúlắngnghenhữngcâutrảlời,cốgắnghiểucáitạisaocủahọnhưthểchínhchúngtôibịđưalêntrangnhấtvậy.”
Đốixửvớingườitabằngsựcảmthôngvàlòngtrắcẩnkhôngchỉlàchiếnthuậtcủamộtnhàbáobiếtđiều,màthựcrađócònlàconđườngchắcchắnnhấtdẫnđếnmộtcuộcsốnghạnhphúcvàthànhđạt.
Chúngtôiđãchocácbạnthấynhiềucáchmàtheođónếusốngtửtếvớingườikhácthìbạnsẽcóđượcthứmìnhmuốn.Làmthếnàomàchỉmộtlờikhen,haymộtmónquànhỏlạicóthểmangđếnnhữngcơhộikìdiệu?Làmthếnàomàviệcnói“có”lạicảithiệnđượcnhữngmốiquanhệcủabạn?Làmthếnàomàbạncóthểtựgiúpmìnhbằngcáchgiúpđốithủhaykẻcạnh
tranh?Giờđâychúngtatiếnđếnkĩnăngquantrọngnhấtchobấtkìaimuốnkhaithácsứcmạnhcủalòngtốt:khảnăngđặtmìnhvàovịtrícủangườikhác,tựađầumìnhlênvaingườikhác.
TheoDanielGoleman,nhữngngườidễcảmthông-làngườicóthểhiểunhữnggìngườikhácnhìnthấy,cóthểcảmnhậnsựviệctừgócđộcủangườikhác-thườnglàngườihạnhphúchơn,đượcnhiềungườiquýtrọnghơnvàcócuộcsốngtìnhcảmtốthơn.Họcũnglànhữngngườithànhcônghơntrongkinhdoanh.“Nhữngngườibiếtđồngcảmrấtgiỏinhậnravàhiểuđượcyêucầucủakháchhàng,ngườitiêudùnghaynhânviêncủamình.Họcóvẻdễgần,mongmuốnđượcnghenhữngđiềungườitacầnnói.Họthườnglắngnghemộtcáchchămchú,lọcrađượccáicốtlõimàngườikiathựcsựquantâmvàđápứngđúngđiểmcầnđápứng,”GolemanđãviếtnhưthếtrongcuốnPrimalLaedership[2]
Hãy nhìn sự thành công của Gordon Bethune, người đã giữ cương vị CEO của ContinentalAirlinetrongmườimộtnămvàđãbiếnhãnghàngkhôngnàythànhcáimàngườitavẫngọilàkẻvậnchuyểntruyềnthốngthànhcôngnhấtnướcMỹ.MộtlầnnọcóngườiđãhỏiBethunerằng làmthếnàoông lạihiểungườikhácgiỏiđếnvậy. “Tôicũng làmộtngười trongsốhọthôi,” ông trả lời. Trước khi Bethune trở thànhCEO vào năm1994, tỉ lệ đếnđúng giờ củaContinentalluônxếpcuốibảng-màthườnglàchótbảng.Nhữnglầntrễgiờấyđãtiêungoémcủacôngtynhững5triệuđôlamỗitháng.Bethunehiểuramộtđiều:cáchtốtnhấtđểkhíchlệnhânviêncủamìnhcảithiệnchấtlượngdịchvụlàlàmchohọcảmthấymìnhcũnglàmộtphầntrongsựthànhcôngcủaContinental.Thếlàôngkhởiđầuchươngtrìnhmỗithángthưởng65đôlachotấtcảcácnhânviên-nhânviênởcửaramáybay,tiếpviêntrênkhông,nhânviênhànhlý...-nếuhãngđượcxếptrongtopnămvềđúnggiờ.Với40.000nhânviên,chươngtrìnhnàykhátốnkém-mấtđứt2,5triệuđôlamỗitháng-nhưngchẳngnhằmnhògìsovớisốtiềnbị tổn thấtnếumuộngiờ.Theo tính toán củaBethune, hãng củaông có thể cải thiện chấtlượngdịchvụmàvẫngiảmđượcchiphí.
Vàchươngtrìnhđóđãthànhcông.Chỉbathángsaukhikhởiđộngchươngtrình,lầnđầutiêntronglịchsử,Continentalđãvềnhấtvềthờigian,vàtừđóluônnằmtrongtopnăm.ChươngtrìnhnàylàmtốtđếnnỗiContinentalđãcóthểnângchuẩnlên.BâygiờContinentalphảivềtrongtopbathìnhânviênmớiđượcthưởng.Nhưngmứcthưởngsẽcaohơn-100đôla-nếuContinentalvềđầu.
Đốivớingườilàmtrongnghềy,giờđâysựcảmthôngđãđượccoitrọngđếnmứctrởthànhmộtphầntrongchươngtrìnhbắtbuộcgiảngdạyởcáctrườngychínhthứccủaMỹ.Cácnghiêncứuchothấy:nhữngbácsĩnàocósựnhạybénvớicảmxúccủabệnhnhânthườngítbịkiệncáohơnlànhữngthầythuốcchỉđơnthuầnđưaracácchuẩnđoánlạnhlùng,vôcảm.TrongcuốnBlink:ThePowerofThinkingWithoutThinking[3],tácgiảMalcolmGladwellđãghilạimộtcáchchitiếtmộtnghiêncứu,màtrongđónhànghiêncứuykhoaWendyLevinsonđãquansátmộtnhómcácbácsĩ.Mộtnửasốbácsĩchưabaogiờbịkiệncáo;nửakiađãtừngphảiratòaítnhất hai lần. Levison phát hiệnmột điều: những bác sĩ chưa bao giờ bị ra tòa thường tròchuyệnvớibệnhnhânlâuhơnkhoảngbaphútsovớinhữngbácsĩhaybịbệnhnhânkiệntụng.Giọnghọcũngdịudànghơnvàhayphatròhơn.“Chẳngquangườitakhôngmuốnkiệncácthầythuốcmàhọquýmến,”luậtsưvềsơsuấtytế,AliceBurkin,đãnóivớiGladwell.“Trongsuốtnhữngnămlàmnghềnày,chưabaogiờtôigặpmộtthânchủtiềmnăngnàobướcvàođây
mànói,Thựctìnhtôirấtquýbácsĩnày,vàdùcảmthấylàmthếnàyrấtkhủngkhiếpnhưngtôivẫnmuốnkiệnôngta.”
Dĩnhiênsốngởđờicàngbiếtcảmthôngsớmbaonhiêuthìcàngtốtbấynhiêu.Chínhvìvậymàcáctrườngmầmnongiờđâyđãratay.ỞCanadacómộtchươngtrìnhmẫugiáogọilà“gốcrễcủasựcảmthông”dạyvề tínhđồngcảmchogần40.000 trẻmỗinăm.Vàvàocuốinăm2005,vươngquốcAnhđãđềrakếhoạchdạykĩnăngcảmxúcchohọcsinh.
Mộttrongnhữngphươngphápchủchốtmàcáctrườngdạyvềsựđồngcảmlàthôngquahoạtđộngtìnhnguyện.TrongcuốnTheHealingPowerofDoingGood[4]tácgiảAllanLuksđãghilạimộtchươngtrìnhdànhchocácthiếuniênTexasđangcónguycơbỏhọc.Cácthiếuniêncónguycơbỏhọcsaukhiđikèmcặpcácembécủamộttrườngmẫugiáovềthìtỉlệbỏhọcđãgiảmtừ35%xuốngcòn6%.
Giúpđỡngườikháckhôngnhữnggiúpnângcaolòngtựtrọngmàcòncảithiệncảsứckhỏe.Năm2003,đạihọcMichiganđãtiếnhànhmộtnghiêncứutheodõi423cặpvợchồnglớntuổitrongvòngnămnăm.Kếtquảlànhữngaithườngquantâmđếnngườikhác-dùbằngcôngviệctìnhnguyệnhaychỉđơnthuầnlàâncầnvớihàngxóm,haybạnđời-thìtỉlệchếtsớmthấphơn60%sovớinhữngngườichẳngbaogiờchìataygiúpđỡai.
HÃYKHAITHÁCSỨCMẠNHCỦASỰĐỒNGCẢM
Tấtcảchúngta, trừđôi lúc tựáivà íchkỉ,đều lànhữngngườicó tínhđồngcảmbẩmsinh.Chínhvìvậymàkhimẹgọichotavìbàquálolắngvềbữatiệctrongngàylễsắptớithìtacũngđâmlotheo.Chínhvìcósựđồngcảmmàtacũngđâmrabuồnngủkhithấymộtđồngnghiệpngáp.Trẻsơsinhsẽkhóctheokhinónghemộtđứatrẻkháckhócnhè.“Chúngtarấtnhạyvớidòngtínhiệucảmxúcđếntừvẻmặtvàdángvẻcủangườikhác,vàtacộnghưởngbằngnhữngbiểuhiệncủachínhmình.Nhữngconngườithựclenvàotrongtatheocáchmàmộtvấnđềtrừutượngkhôngthể làmđược,”nhà linhtrưởnghọcFransdeWaalđãviếtnhưvậytrongcuốnOurInnerApe[5].
Thậtkhôngmay lànhiềungười trongchúng tađãđánhmấtmối liênhệvớibảnnăngcảmthông.Vớinhịpsốngđiêncuồngcủathếkỉ21-nhữngtấmbảngchạytinsuốthaimươibốngiờmộtngày,điệnthoạidiđộngvàBlackBerrychenngangsuốtngày-conngườitarấtdễbịquẫntrí,đếnnỗichẳngcònnhậnthấyngườiđangởngaytrướcmặtmìnhnữa.VậythìdướiđâylàvàicáchtiếpcậnlạivớicáiDNAnguyênthủyrấtđángyêuđangthiêmthiếpmơmàngtrongmỗichúngta:
HÃYTHỬHUÝTSÁOKHILÀMVIỆCXEM!
Sau khi thành lập The Kaplan Thaler Group vài năm, có một lần chúng tôi chào giá choColdwellBanker.Thựctìnhchúngtôikhôngnghĩmìnhsẽ thắng.Nóigì thìnói,cóđếnmấyhãngkhổnglồcũngđangtheođuổivụnày,vàtấtcảbọnhọđềucótiềmlựcvàuytínhơnchúngtôirấtnhiều.
Tuychúngtôibiếtmìnhđãcómộtbàigiớithiệurấtsángtạo,hoànhtrángvàvôcùngtựhàovớicôngviệccủamình,vậymàchúngtôivẫnhếtsứcngạcnhiênkhithắngthầuvụđó.KhichúngtôihỏicáclãnhđạocủaColdwellBankerrằngtạisaoTheKaplanThalerGrouplạithắng
đượcmộtcuộcđuagaygonhưvậy,họbảodĩnhiênlàvìhọthíchcôngviệccủachúngtôivàrấtấntượngvớicáicáchchúngtôiluôncườiđùavớinhau.Họnóidườngnhưchúngtôithựcsựquýmếnnhau.Lờibình luậnđókhiếnchúngtôikinhngạcquáđỗi.Đươngnhiênchúngtôicũngbiếtđâuphảiaicũngđủmaymắnđểthựclòngsungsướngkhiđượclàmviệccùngnhaunhư chúng tôi. Thế nhưng chúng tôi cũng hiểu hầu hết dân chuyên nghiệp đều thừa biếtchuyệnđóđểkhigặpgỡkháchhàngtiềmnăngítracũngphảilàmbộchịunhauchứ.
Khôngphải,ngườibênColdwellBankergiảithích,bởivìtrongnhiềucuộcgặp,họcócảmgiácrằngngườicủacáccôngtyđóhoặcchưabaogiờlàmviệccùngnhau,hoặcthườngchơikhămnhauđểđượctiếnthân.LãnhđạoColdwellBankersợrằnghọphảimấtnhiềuthờigianxoayxởvớinhữngmưumônộibộcủahãngkiahơnlàlàmmộtchiếndịchtốt.
Cómộtquanniệmrấtphổbiếnvềnơilàmviệc-rằngnếuởchỗlàmmàvuivẻthìnghỉviệcluônchokhỏe.NhưngDanielGolemanđãcãilại,rằngnhânviênmàcảmthấyvuivẻthìkếtquảlàmviệcsẽtốthơn.Khôngnhữnghọlàmviệchiệuquảhơnmàngaycảkháchhàngcũngvuitheoniềmvuicủahọ-mộtkhikháchhàngđãvuivẻthìắthẳnhọsẽrộngtaymuanhiềuhơn.Mộtnghiêncứuđãđịnhlượngthựctếhiệuquảmàtinhthầncủanhânviênđemlạitrongviệcbánhàngđãchothấyrằng:doanhthusẽtăng2%chomỗiphầntrămcảithiệnbầukhôngkhílàmviệc.
Golemanpháthiệnrarằngcácsếpcótácphongthôngcảm-biếtcáchlắngnghenhữngbứcxúccủanhânviên,biếtnóichuyệnvớihọmộtcáchhiệuquả-thìcũngthườnggiỏitrongviệcgiaotiếpvàkhíchlệnhânviênhơn.Họgiữđượcngườicủamìnhlâuhơnvàsốngườiđócũnglàmviệcchămchỉhơn.Quảthực,mộtcuộcthămdòtổchứccủaGalluptronghaitriệunhânviênlàmviệctại700côngtyMỹđãchothấy:năngsuấtlàmviệcsẽtăngtheotỉlệthuậnvớiquanhệcủanhânviênvớicấptrêntrựctiếpcủahọ.
Đểtrởthànhmộtvịsếpdễgầnkhôngnhấtthiếtbắtbạnphảiđưaranhữngphầnthưởnglớn,nhữngbữaăntrưangonlành,haynhữngbànchơibóngbàn-mặcdùnếucóhỏicácnhânviêncủachúngtôithìhọcũngsẽbảonhữngthứđólàđượcnhất.Thayvàođó,bạnhãytôntrọngsức lao động, thành quả lao động của từng người trong công ty. Mỗi công việc trong TheKaplanThalerGroupđềuquan trọng.Chínhvìvậymàmỗikhicóai trongcông tycóđượcthànhcông-kiếmđượcmộthợpđồng40triệuđôlahaybánđượcmộtmẩuquảngcáochỉdàimườilămgiâytrêntruyềnhình-chúngtôiđềucốgắngghinhậnthànhtíchcủahọ,bấtkểviệclớnhaynhỏ-bởilẽ,vớimộtnhânviêncấpthấpthìbánđượcmộtquảngcáophiếudựthưởngthôicũngđãlàviệctotátlắmrồi.Nếukhôngghinhậnđiềuđó,vôhìnhtrungchúngtôiđãbảovớinhânviêncủamìnhrằngcôngviệccủahọthậtchẳngcónghĩalýgìhết.
HÃYRAKHỎICUỐNPHIMCỦAMÌNHĐI!
Mớiđâychúngtôicóđọcmộtcâuchuyệnvềtròchơikhămmàmộtdoanhnhânđicôngtáctronglúcbựcbộiđãgiởravớimộtngườigọiđiệnthoạidiđộngtotiếng.ĐangởtronggianClubThảmĐỏtạisânbayLaGuardiaNewYorkthìJonathanYarmis-vàcảnhữngngườicómặt-phảichịuđựngnhữnglờihuyênthuyênbấttậncủamộtanhchàngđanggửivôsốnhữngtinnhắnvoice-mail.Anhchàngnóinhiềuấychẳngthèmđoáihoàiđếnnhữngngườiđangyêucầuanhtabớtmồmbớtmiệnglại.VìanhtaliêntụcthôngbáocảsốđiệnthoạilẫnnơiđếnlàNashvillechonênYarmisđãghi lại sốđó.KhivềđếnSeattle,Yarmisgọichoanhchàng to
mồmấyvàođúng2giờsángtheogiờNashville.
“Tôi bảo, Chắc anh nghĩ rằng gọi điện vào lúc 2 giờ sáng là quá bất lịch sự, đúng không?”YarmiskểlạitrênNewYorkTimes.“Anhtanói,Đúng!Vậylàtôinóingay,ThếnàyvẫnchưabấtlịchsựbằnglốixửsựcủaanhtrongClubThảmĐỏhồichiềuđâu.Rồitôicúpmáy.Tôiđãănanhtamộtđiểm.”
Tuynhiên,chúngtôikhôngđồngtìnhvớicáchlàmcủaYarmis,vìanhnhấtquyếtphảitrảđũangườikia.Sựthôlỗđanglênngôihơnbaogiờhết.MộtcuộcthămdòcủaAssociatedPressvàothángmười2005chothấy:70%ngườiMỹtinrằngchúngtangàynaycưxửthôlỗhơnchaôngmìnhhồihaimươinămvềtrước,nàolànóidiđộngtotiếng,nàolàtranhchỗđậuxe,vànhấtlànóinăngtụctĩuởnơicôngcộng.
Hầuhếtnhữngngườicưxửnhưthếkhôngphảilàngườixấu-màchẳngquachỉvìthiếuýthứcthôi.Ngườitađãquáquenvớitiếngkêugàohòhétcủađámtrẻởnhà,thànhrahọkhônghiểuđượcrằngởtrongnhàhàngchỉcầnmộtchútồnàothôicũngđủlàmhỏngbữaănngoncủamọingười.Ngườitacảmthấythoảimáitrongtrangphụcthườngngày,thànhrachẳnghềcómộtchútphânvânkhimặcđồngủ,mangdéplêvàonhàhát.Chắcchắnhọkhôngnhậnthấymìnhđangxúcphạmcácnghệsĩbằngthứtrangphụclôithôiđó.Cứnhưthểainấyđềuđangđóngvaichínhtrongbộphimcủamình-phimBill,phimHeather-màquênmấtrằngngườitaaicũngcóbộphimcủariênghọ.
Chínhvìvậymớicầnđếnviệcchúngtahãyhìnhdungcuộcsốnglànhưthếnàotừquanđiểmcủangườikhác.CongáicủaLindalàEmilymớiđâyđãdạychomẹmộtbàihọcvềviệcnày.Lindakể:
Emilycómấyđứabạnđangởđấychơi,vậymàtôiđãmắngconbéngaytrướcmặtbạnbènó-bảonóphảihọcxongbàirồimuốnchơigìthìchơi.SauđóEmilymớihỏitôi,“Mẹnghĩconcảmthấythếnàokhimẹmắngcontrướcmặtcácbạn?”Độtnhiêntôihiểuranhưvậythìquêcỡnào.Tôibiếtmìnhsẽcảmthấythếnàonếucóngườiphêbìnhtôingaytrướcmặtkháchhàng.TôicũngnhậnrarằngnếuyêucầuEmilynghelờimìnhvớimộtcáchnóitôntrọngthìtôisẽđộngviênconbélàmbàitậptốthơnnhiều-vàtấtnhiênlàlúcchỉcóhaimẹconvớinhau.
Nóicáchkhác,cóhaibộphimđangđượcchiếucùnglúc:phimcủaLindanóivềLinda-mộtphụhuynhcótráchnhiệm;phimcủaEmilynóivềEmily-ngườimuốnđượcđốixửnhưngườilớn.
Trongcôngviệccũngthế,mộtkhichúngtabiếtcáchxembộphimcủangườikhácthìsẽrấtcóíchtrongnhữngbuổihọpcầnđếnsựsángtạo.Vídụ,nếungườinàođótrìnhbàymộtýtưởngchàohàngmàchúngtôikhôngthích,nhưngcứthếmàgạtquamộtbênthìsẽlàmngườiấyrấtkhóchịu.Đấylàchưanóiđếnchuyệnbiếtđâucómộtýtưởnghayhocònẩngiấuđằngsauýtưởngkiamàngườikiakhôngnóihếtđược?Bằngcáchhỏivàicâu,chẳnghạnnhư“Làmsaoanhcóđượcýnày?”hay“Tạisaoanhlạinghĩrằngnóthíchhợpchochiếndịchlầnnày?”thìrấtcóthểchúngtasẽpháthiệnđượcnhữngýtưởngthậtsựtuyệtvời.
HÃYLẮNGNGHETIẾNGNÓICỦACẢMXÚC
KhibắttayvàolàmchiếndịchAflac,côngtybảohiểmnàyđãchochúngtôicảđốngthôngtin
vềcôngtyhọ.Nhưngchúngtôichẳngbiết làmgìvớichúngchođếnkhigặpCEOcủahọ làDanielAmos.Trongbuổihọp,mộtlầnnữa,chúngtôilạiphảinghevềnhữngconsốvànhữngviệchếtsứckhôkhan,buồnchán.
Thếlàchúngtôimớingắtlờihọbằngcâuhỏi,“Hìnhnhưcácvịđangbănkhoănđiềugìhơncả,phảikhông?”
Amosđáp,“Tôirấtbựcmìnhvàmệtmỏivớichuyệnđiăntrưavớikháchhàngmàchẳngaiđọcnổitêncôngtymình.”
Ngaylúcđótrongđầuchúngtôichợtlóelênmộttiasáng.GiađìnhAmosđãmấyđờigầydựngnêncôngtynày.DanielAmoscóhàngngànnhânviênvẫnđếnlàmviệcmỗingày,vàanhmuốnhọcảmthấytựhàokhiđượclàmởđấy.
Mộtkhibứcxúccủaanhđãbắtđầulêntiếngthìđóchínhlàlúcchúngtôicóthểvứthếtnhữngthốngkêvàbáocáolợinhuậnracửasổ.Anhchỉmuốnngườitanhớđượctêncủacôngtythôi.
ThếlàdướisựchỉđạotàitìnhcủaTomAmicovàEricDavid,convịtAflacđãrađời-vàchỉtrongmộtđêm,nóđãtrởthànhmộttrongnhữngchươngtrìnhquảngcáonổitiếngbậcnhấtnướcMỹ.Kểtừngàyđoạnphimquảngcáođượcphátsóngvàonăm2000,convịtAflacđãtrởthànhmộtbiểutượngvănhóa,vàchỉtrongvàinămđầu,doanhsốcủacôngtyđãtăng55%.ConvịtAflaccóchỉsố“Qscore”[6].caohơnconthỏEnergizerhayRonaldMcDonald.NóđãbiếnAflacthànhcáitêncửamiệng,khiếnDanAmossướngrơn-cònBenAffleckthìrầumuốnchết!
HÃYCHẤPNHẬNSỰẢNHHƯỞNG
TiếnsĩJohnGottman-mộtnhànghiêncứucủađạihọcWashington,nổitiếngvớinhữngtiênđoánchínhxácđếnkhótintrongsựthànhcôngcủahônnhân-nóirằng:mộttrongnhữngmấuchốtđểcómộtmốiquanhệthànhcônglàbiếtchấpnhậnsựảnhhưởng.Vídụ,bạngọichochồngđểbáolàmìnhphảivềtrễ(thúthựclàchuyệnnàyởchỗchúngtôihơinhiều)vàchồngbạnnóianhấykhônghàilòngvìtuầnnàytốinàobạncũnglàmvềmuộn,trongkhianhấyrấtmuốnđượcăntốivớibạn.Trongtrườnghợpnàybạncóthểquátlênrằng,“Chứanhtưởngemthíchngồilụcđámhóađơncảtốichắc?”Hoặcnếuhiềnhơnthìbạnsẽnói,“Xinlỗianhmà,khổnỗisángmaiemphảinộpcáisốhóađơnnàyrồi.”
Hoặcbạncóthểchấpnhậnýkiếncủaanhấy.Bởivìđiềuchồngbạnthựcsựmuốnnói,cùngvớithựctếrànhrànhlàanhấycảmthấymìnhbịbỏbê,làvớibạncuộchônnhânnàycũngquantrọngchẳngkémgìsựnghiệpcủabạn.Liệucôngtycónátbétranếubạnkhônghoàntấtmấycáihóađơnđóngaytốinaykhông?Liệuviệcnàycósánhđượcvới-nóitrắngralà-tìnhcảmcủachồngbạnkhông?
Chấpnhậnsựảnhhưởngcủangườikháckhôngcónghĩalàchúngtaphảirămrắpnghetheoýmuốncủahọ.Đôilúcbạncũngcómộtcáingưỡngvàbạnchỉmongngườibạnđờihiểuchomìnhthôi.Thếnhưng,sẽcónhữnglúcngườikiadễhiểuvấnđềhơnnếubạnquảquyếtchohọthấyrằngbạntôntrọngýkiếncủahọ-vàmongmuốncónhữngsửađổihaynhượngbộcầnthiết.
HÃYNHÌNCHÍNHMÌNHBẰNGCONMẮTCỦANGƯỜIKHÁCTHỬXEM!
“Đờitôi,nửađầulàcốkhônglàmtráiýmẹ,vànửacònlạithìcốkhônglàmbuồnlòngvợ,”JayLenonóiđùa.JaykhôngbaogiờđemvợmìnhrađùatrongTheTonightShow,bởianhbiếtmọichuyệntiếulâmđềubắtnguồntừđờithực.“Tấtcảnhữngdiễnviênhàimàbạnvẫnthườngthấyhọđưavợrađểlàmtròcườichongườikhác-trừchuyệncóconhaygìđấy-thìnghĩalàcógìđấykhôngổnrồi,”anhnói.Lenocầncótiếngcườiđểtrụđượctrongnghề,nhưngđemvợmìnhrađểcườithìchẳngcógìvuicả.
Nhiềungườitrongchúngtaquáámảnhvớiđammêvàthamvọngcủariêngmìnhđếnnỗikhôngcònthấyđượcnhữnghànhđộngcủamìnhcóảnhhưởngđếnngườikhácthếnào.Làsếp,tathườngquênbéngđinhữngngườilàmviệcdướiquyềnthườngnhìntakhácvớicáchmàtanhìnchínhmình.CólầnRobinbuộtmiệngđùamộtcâuvớingườitiếptânsaukhinghenóitrợlýcủamìnhgọiđếnbáorằngcôấyđếnmuộnmộtchútvìphảiđemconchógiàđibácsĩthúy:
“Lúcnàocũngchó!”tôinóiđùa.Đờitôicũngtừngnuôinhiềuconchóvàcũnglắmphenbuồnnãolòng.Chẳngphảinóiquáchứcáigiốngvậtđángyêuấychúngbỏbùatahaysaođấy.
Thếnhưngđiềumàcôtiếptânnghevàhiểuđượcthìlạikhác.Côấyngheralàchủtịchcôngtyđãphátcáulênvớitrợlýcủamìnhchỉvìmộtconchó.Thếnêncôấyđãlàmmộtviệcđúngđắn:bảovớitrợlýcủatôirằng“Chủtịchnóngtínhquá!”Látsautrợlýcủatôibướcvàophònglàmviệcvớibộdạngtrôngrấthùnghổ.Côgiảithíchrằngcôsốngmộtmình, lạikhôngcóaigiúpchămconchónênmớitựmìnhđưanóđếnbácsĩvàđànhphảixinđếnmuộn.Tôihỏi,“Cônóigìvậy?”Côbảorằngcônghenóitôiđãnổiđiênvìcôđãđếnmuộnchỉvìchuyệnconchó.Tôinói,“Làmgìcóchuyệnđó!”
Thếđấy,aicũngcóýtốtcả-chỉvìchúngtađangnhữngđóngvaikhácnhautrongnhữngbộphimkhácnhaumàthôi.Chínhvìvậymớicầnchongườitaquyềnhỏilại.Đồngnghiệpcủabạnănnóicộclốcvớibạntrongthangmáycũngchưachắcvìanhấyđangtứcbạnđiềugìđó.Rấtcóthểdonhiềunguyênnhân-chẳnghạn,anhấymớicãinhauvớibạngái,haymẹanhấyphảinhậpviện,hayhômnaylàthứHai,vânvân.Mộtkhiđãbiếtnhìnbằngconmắtcủangườikhácthìgầnnhưlúcnàobạncũngnhậnthấyrằngchuyệnđókhôngphảilàdomình.
Khibắtđầutậpcảmthông,bạnsẽpháttriểnnhữngbảnnăngcầnthiếtđểthoátkhỏichốntùmùcủamìnhmàtrởnênnhạybénvớinhucầucủangườikhác.Điềuđósẽcóíchchobạncảtronghànhxửlẫntrongtínhtình.Chẳnghạn,bloggerPaulEnglishrấtbựcmìnhvìgọihoàichocáccôngtyđiệnthoạivàthiếtbịmàchảgặpđượcai.Thếlàanhliềntạoramộtwebsitegiúpngườitathoátkhỏicáiđịangụcvoice-mail,côngbốmộtdanhmụccácdãysốcầnthiếtđểgọiđượcmộtngườitrựcđiệnthoạiởcảmấychụccôngty.Anhchorằngnhữngđườngvoice-mailbấttậnđã làmmìnhphátkhùngthìchắcnhiềungườikháccũngcảmthấyvậy.Sitenàytrởthànhmộtmộtsựkiệnlớnvànhậnđượcsựchúýđếnmứckhótincủagiớitruyềnthôngđạichúng,đượctándươngtrênTodayshow,CNN,ABCNewsvàtrênWallStreetJournal.
Thôngthường,khibạnthựchànhsứcmạnhcủasựđồngcảmthìíchlợicủanósẽkhôngđếntrựctiếpđâu-màđôikhiphảilànhiềunămsau.Lấyvídụnhưbạnchúngtôi,nữdiễnviênErin,ngườiđãxuấthiệntrongnhiềubộphimquảngcáomàchúngtôitừnglàm.Erincũngcó
vấnđềmuônthuởcủagiớinghệsĩNewYork.Muốncóviệclàmtấtphảicóchỗởtrongthànhphố.NhưngsốngởBigApple[7]thìđắtđỏkinhkhủng.Erinbiếtrằngkhinàomuốncócon,vợchồngcôchắcchắnsẽphảichuyểnđếnmộtkhurẻhơn,nhưvậysẽảnhhưởngrấtnhiềuđếnsựnghiệpnghệthuậtcủacô.
Tuyvậy,Erinvẫnmuốnởtrongthànhphố,khôngphảichỉvìcôvẫncócôngviệcmơướccủamình,màcònvìởđâycôcócơhộitheođuổicôngviệctìnhnguyệntrongtổchứccứugiúpđộngvậtcủađịaphương.NhiệmvụcủaErinlàtìmkiếmchủnuôiphùhợpchonhữngconchóvàcáchlàmlàđưatênnhữngngườinhậnnuôivàomộtdanhsáchvớinhữngconchóđangcótheoyêucầu.“Mộthôm,cómộtphụnữvừamấtconchóyêusaumườibốnnămquấnquítvớinhauđãgọichotôi.Bàđangtìmmộtconchósănthỏđểthếchỗconmớimất,”Erinkể.
Erinthươngbàkiaquá-thìchínhcôcũngvìmấtchóyêunênmớithamgiacôngviệctìnhnguyệnnàymà.Khốnnỗiởđóchỉcóhaiconchósănthỏphùhợpđểnhậnnuôithôi,mànhữngngườimuốnnuôichósănthỏlạiđôngquáchừng.“Nhưngcóđiềugìđấytronggiọngnóicủangườiphụnữkiathuyếtphụctôirằngbànhấtđịnhphảicómộtconthúcưng,”Erinnói.
ThếlàErinđưatênbàlênđầudanhsách.“Vềsautôiđượcbiếtbàấysốngmộtmình,đãmấtcảchồnglẫnđứacontraivìcănbệnhungthư,vàbàấythựcsựxemconchólàgiađìnhcủamình.Cuộcsốngcủangườiđànbànàynhấtđịnhphảicóconchó,vàtôinhậnthấymìnhphảibùđắpchobàấybằngmọicách,”Erinnói.
Hainămtrôiquanhanh,Erincóthaivàvẫnhivọngsẽtìmđượcmộtcănhộđủchỗchogiađìnhsắpcóthêmngườimới,cũngnhưđủđiềukiệnđểcôtheođuổisựnghiệpdiễnviêncủamình.“Chúngtôicầnmộtcănnhàmớicóđủchỗchoembénhưngtìmmãichẳngra.Thếrồibàbạncủachúngtôigọiđếnthôngbáovềtìnhhìnhconchósănthỏ,còntôithìkhoeđangmangthai,nhântiệnthanthởvàilờivềchuyệntìmkhôngđượcnhà.Thếlàbàấynóisẽgọilạingay,”Erinkể.Látsauchuôngđiệnthoạireo-mộtngườimôigiớinhàđất,bạncủabàcóconchósănthỏ,đếnthôngbáocómộtcănhộtuyệtvờitheođúngyêucầucủatôiởManhattan,thậmchícònchưalêndanhsáchraobántrênthịtrường.Thếlàxong.GiờđâyvợchồngErinđãcómộtbégáikháukhỉnh,cùngmộtcănhộdễthương.Vàsựnghiệpdiễnviêncủacôcũngthănghoa!
Dùsựđồngcảmcómangđếnchobạnmộttriệuđôlahoặcmộtlôđấtvànghaykhông,nhưngchúngtôitinrằngchúýquantâmđếnngườikhácvẫnđơngiảnlàcáchsốngphongphúnhất.Tanênlựachọnthếnàođây?Mêmảivớibảnthânmình-đầutóc,béogầy,tiềnbạc?Hayquantâmđếnngườikhác?Cáiđẹpcủaviệcchúýđếnnỗibậntâmcủangườikháclàởchỗ:nókhiếnbạnbớtđinỗiloâuvàsợhãi.Màlạiđỡtốnkémhơnlàđitrịliệutâmlýrấtnhiều!
BỊCHỌCGIẬNCHÍNHLÀMẸCỦAPHÁTMINH
Hômnay,nếubạncóđiđâuthìhãynhớbỏvàotúimộtquyểnsổtayvàmộtcâybút,nhớlàluônđểbênmìnhđấy.Sauđóhãyquansátvàlắngnghenhữngthứthiênhạphiềntráchnhau:máyphotocopynhaigiấy,ngườihàngxómchơinhạc to,ngườibưutácứhaynhồi thưvàothùnglàmchothưtừbịquănqueo,gậpgãy...Hếtngày,bạnthửngồiđiểmramườigiảiphápcóthểgiảiquyếtnhữngvấnđềmìnhđãnghe,đãthấy.Bằngcáchchútâmvàonhữngnhucầucủangườikháchơnlànhữngnhucầucủachínhmình,cóthểbạnsẽchợtnhậnthấymìnhvừanảyramấyýtưởngsángtạomớimẻđếnkhôngngờ.
HÃYĐÓNGVAICHÍNHTRONGBỘPHIMCỦANGƯỜIKHÁCXEMSAO!
Hãynghĩđếnngườimàbạnđangcóchuyệnbựcbội.Sauđóviếtranhữngtìnhhuốngkhảdĩtrêngiấyhoặctrênmáytính.Quantrọnglàbạnkhôngđểchotaymìnhcólúcnàorảnhcả.Cứmặcchotìnhhuốngdiễnrađểbạnkhỏiphảisuynghĩnhiềuvềnó.Bạnmuốncảmnhậnđượccảmxúccủangườikiachứkhôngphảichămchămnghĩvềtìnhhuống.Đólàmộtbàitậptuyệtvờiđểnhìnnhậnmọithứtừgócnhìncủangườikhác.
HÃYĐITÌMCẢMGIÁC!
Lầntới,khidựmộtcuộchọplớnhaynóichuyệnđiệnthoạivớibạnbèhoặcngườithân,bạnhãyđiểmlạinhữngcảmgiácmàmìnhngheđược.“Tôiướcgì”,“Tôimuốn”,“Tôibứcxúc”-những từđónóigì vớibạnvềngườimàbạnđangnói chuyệnđấy?Chúngcungcấpnhữngmanhmốigìvềviệcbạnsẽlàmcáchnàođểđápứngnhucầucủahọmộtcáchthỏađángnhất?
[1]Tạmdịch:Cuộcchiến3.0:Microsoftvàcáckẻthùcủanó
[2]Lãnhđạođạicương
[3]Tạmdịch:Mơmàng: Sứcmạnhcủa suynghĩmà lại không suynghĩ
[4]Sứcmạnhphụchồicủalàmviệctốt
[5]Conkhỉtrongta
[6]Mộtchỉsốthămdòtổnghợpchobiếtcácnhânvậtđượcmếnmộđếnmứcnào-ND
[7]QuảTáoLớn,têngọithânmậtvềNewYork
CHƯƠNG10TẠORAMỘTTHẾGIỚITỐTĐẸPHƠN
NĂM1960,mộtdoanhnhânthànhđạt,ngườiPháp,tênlàMarcelBleustein-Blanchetđãlậpramộtquỹnhằmgiúpcácnamnữthanhniênxứngđánglậpnghiệp.Mộtnămnọ,quỹđãtàitrợchomộtnhàthiênvăntrẻđểanhmuachiếckínhviễnvọngđầutiênchoriêngmình.
Hơnbamươinămsau,nhàthiênvănấypháthiệnramộthànhtinhmớivàđặttênchonólà“HànhtinhBleustein”đểvinhdanhngườiđãgiúpmìnhcóđượcsựkhởiđầu.HãytưởngtượngxemgiađìnhBleusteinmừngthếnàokhihọbiếtrằngsựhàophóngcủaôngmìnhđãđượctưởngthưởngbằngmộtthứcáchxahọnhiềunămánhsángnhưvậy!
Khibắttayvàoviếtcuốnsáchnày,chúngtôicũngchưarõlắmsứcmạnhcủalòngtốtcóuylựcđếnđâu.Chúngtôibiếtrằnglịchsựvàtôntrọngrấtcóýnghĩatrongcôngviệccũngnhưtrongquanhệcánhân.Thếnhưng,trướckhitròchuyệnvớimọingườivềtácđộngcủalòngtốtđếncuộcđờihọ,chúngtôivẫnchưanhậnthứcđượcrằngmộtcửchỉđầyhàmýhaymộtlờinhậnxétđộngviênlạicóthểmạnhmẽđếnmứcnào.Chúngtôiđãsữngsờtrướchệquảvươnxacủanhữngkhởiđầucóvẻrấtnhỏnhặtnhưgiúpngườilạmanghànhlý,khuyênbảomộtnhânviêntrẻvềnghềnghiệp...Thựcra,thườngthìchínhnhữngngườikểchuyệncũngphảingạcnhiên:trướckhinóirachuyệncủamình,chínhhọcũngkhôngthểngờrằngthànhcônghayvậnmệnhcủahọlạibắtnguồntừmộtcửchỉgiảnđơnmàđầylòngtrắcẩn.Sốlàhọđâucóýđịnhđemlòngtốtrađểkiếmmộthợpđồngbéobở,haylấylòngmộtđồngnghiệpnàođó.Họchỉcưxửsaocho“tửtế”,vậythôi.Chonênhọmớingạcnhiênkhinhậnthấymộthànhđộngýnghĩalạicóhiệuứngdominonhưvậy.
Trongkhiviếtcuốnsáchnày,chúngtôicũngbắtđầucảmnhậnđượcsựthayđổitinhtếcảtrongcuộcsốngcủachínhmình.Khitanghĩmìnhlàngườitốtbụngthìhiểnnhiêntacũngcóthểvôtâmnhưngườikhác.Nhưngkhitaviếtnhữngýnghĩcủamìnhragiấyvàsuyngẫmvềsứcmạnhcủalòngtốt,khiđóchínhtacũngsẽhànhđộngkhácđi.Tacóýthứchơntronghànhđộnghàngngày.Tacócáchnhìnmớivềhàngtỉnhữngcânnhắcđạođứcmàtagặpmỗingày.Mìnhbochongườiphụcvụnhàhàngbaonhiêu?Cónênchongườivôgiacưmàmìnhthấylúcđingangquangoàiphố1đôlakhông?Mìnhnêncắtmặtngườitagiữadòngxehoặctrênhèphố,haycứnhườngđườngchohọđi?
Khibấtđồngvớiđồngnghiệp,chúngtôinhậnthấymìnhbiếtluimộtbướcđểcốgắngnhìnvào“bộphim”củahọ.Nếumộtngườibạnquát chúng tôi, trướckhiphảnứng lại cơngiậncủangườibạnđó,chúngtôisẽlấythiệnchílàmđầu.Trongmỗixíchmíchmìnhgặpphải,chúngtôitựhỏi,“Liệucòncáchnàotốthơnkhông?”
Vàđiềuđótácdụnglắm!Kếtquảcủaviệcviếtcuốnsáchnàylàchúngtôiítkhiphảicãicọvớibạnbèhơn,nhậnđượcnhiềucảmthônghơntừđồngnghiệp,cườinhiềuhơnvàthậmchígặtháiđượcnhiềuthànhcônghơntrongcảcôngviệclẫncuộcsống.Chúngtôithấymìnhnhạycảmhơntrướctácđộngcủamộtnhậnxétkhíchbác,vàhiểuđượcrằngmộtlờinóikhônghay
ho,thiếutửtếcóthểlàmnguộimấtsứcsángtạovàlònghăngháicủangườikhác-thậmchílàcủacảtậpthể.Vàtráilại,chúngtôicũngnhậnthấyviệckhenngợivàđưarasựủnghộcóthểkhíchlệcảcôngtylàmviệcnhịpnhànghơn,tốthơn.
Từngàythànhlậpcôngty,chúngtôimaymắnthuhútđượckhôngchỉcácchuyêngiacócáiđầuthôngminhtàigiỏi,màcòncóđượccảnhữngconngườitốtbụngnhấttrongngành.Rồibằnghànhđộngvàcôngviệccủamình,họđãhìnhthànhnênmộtvănhóamàtrongđócáchxửthếcủahọđượcngườimớiđến,cáckháchhàngvànhữngnhàbánlẻcủacôngtyphảinoitheovàkếthừa.Họthựcsựđãtạoramộtthếgiớimớitốtđẹphơnchomình.
Dĩnhiên,đểthànhcôngthìkhôngchỉcầnđếnmỗitốtbụngmàthôi-yếutốchămchỉ,thôngminhvàtàinăngcũngrấtquantrọng.Chúngtôikhôngnóitốtbụnglàcáchduynhấtđểtiếnlên.Aicũngcóthểđưaranhữngdẫnchứng,rằngcónhữngkẻnguxuẩntànbạomàvẫngiànhđượccôngviệctốt,sựcôngnhậnvàgáiđẹp.
Nhưngchúngtôitinmìnhđãthuyếtphụcđượcbạnđọclàchúngtavẫncònmộtcáchkhác,rằngtốtbụngvàtôntrọngnhaucũnglàcáchhợplýkhôngkém-vàchúngtôicũngtinnóhữuhiệuhơnnhiều-sovớicáchcưxửíchkỉhoặchạingười.Màđãthếthìtạisaolạikhôngđitheolốiđẹpchứ?Nókhôngchỉđưabạnđixahơntrongsựnghiệpvàtrongcuộcsống,màcònđemlạichobạncảmgiácdễchịuhơn.Trongvănhóangàynay,tanghenóirấtnhiềuvềlòngtựtrọng,vàngườitađưaranhiềucáchđểcóđượcđiềuđấy-từviệctụngđitụnglạirằngmìnhlàmđược,chođếnviệcmuamộtchiếcxemớiđểtựlênđời.Thếnhưngtalạibỏquaconđườngchắcchắnnhấtvànhanhnhấtđểcóđượclòngtựtrọng:cưxửlàmsaođểlàmchotaphảitựhàovềbảnthânmình.Nếuhànhđộngvớisựchínhtrực,vớilòngtrắcẩnvàvẻtaonhã,thìbạnkhỏicầnphảitốnhànggiờtrênghếcủanhàtrịliệutâmlýmàlảmnhảmrằngchuyệnmìnhxungkhắcvớisếp,haytrụctrặcvớichồnglàbắtnguồntừcâugìđódomẹmìnhđãdặntừnămmìnhlênbốn.Từtậnđáylòng,bạnsẽbiếtrằngbạnlàngườicóphẩmgiávàxứngđáng,cũnglàngườicóthểthayđổicuộcđờibằngmỗiviệctốt.
ĐólàbàihọcmàbạnđồngnghiệpcủachúngtôilàHalFriedmanđãpháthiệntừlâu.TronglúcđilạihàngngàytừNewYorkCitysangNewJersey,HalluôngặpmộtngườiănmàyởlốivàođườnghầmLincoln.“Suốtmấythángtrời,ngàynàoôngấycũngđếnchỗxetôivàtôilạichoôngấytiền,khithìmộtđồng25cent,lúcthì1đôla,tùytrongtúitôicógì.Riếtrồibọntôicũngquenmặtnhau,vàchuyệnđóđãtừmộttròphiềntoáibựcmìnhthànhmộtnétdễthươngtrênđườngvềnhàcủatôi,”Halnói.
Mộtngàynọ,Halngạcnhiênkhithấyôngbạncủamìnhdiệnđồmớivàđeocảcàvạtnữa.Ôngđitừxenàysangxekhác,mỉmcườibắttayvớimọingười.KhiđếnxeHal,ônghãnhdiệngiảithíchrằngôngđãtìmđượcviệclàmvàmuốncảmơnHalđãgiúpôngquađượccáiđậntrướcđây.“Đượcthấythànhcôngvàánhmắtrạngngờicủaôngấycònđánggiáhơngấptrămlầnsốtiềnmàtôiđãcho,”Halnói.
Nếucóđiềugìmàbạncóthểrútratừcuốnsáchnàythìchúngtôihivọngđólàbạnhiểurarằngcómộttiềmnăngẩndướimỗiviệctốt,dùlànhỏnhất;vàrằngbiếtđâuviệctốtlạicóhiệuứngkhuếchđạiđủmạnhđểthayđổicảthếgiới.Phải,mộthànhđộngngẫunhiêncủalòngtốtcóthểgiúpbạntrởnêngiàucó,khỏekhoắnvàkhônngoanhơn.Nhưnghơnhếtthảy,nósẽlàmchobạncảmthấymìnhhạnhphúchơn.
Vàrốtcuộcthìđóchẳngphảilàsứcmạnhđíchthựccủalòngtốthaysao?
LỜICẢMƠN
Trướchết,mộtlờicảmơnsâusắcdànhchoTriciaKenney,GiámđốcTruyềnthôngTổchức(CorporateCommunications)củaTheKaplanThalerGroup,vìđãgiúpchúngtôiđặttựađềhoànhảochocuốnsáchnày.SởdĩTriciacóđượcmộtđónggópquantrọngnhưvậyvìngoàiđờichịlàmộttrongnhữngngườinhânhậunhất(đólàchưakểmộttrongnhữngngườigiỏinhất)màchúngtôibiết.Tricia,tìnhcảmvàsựcốnghiếncủachịđểbiếnSứcmạnhcủasựtửtếthànhsựthậtlàrấttolớn.
CámơnRichardAbate,đạidiệnvănchươnggiỏigiangcủachúngtôi.VàmọilờilẽđềukhôngthểdiễntảđượchếtlòngbiếtơnsâusắccủachúngtôiđốivớiSaraEckel,mộtnữvănsĩtàihoatuyệtdiệumànếukhôngcósựgiúpđỡcủacôthìcuốnsáchnàysẽvẫnchỉlàướcmơtrongtráitimchúngtôimàthôi.Saraluôncóthểtìmramộtcâutríchdẫntinhtế,mộtcâuchuyệnminhhọavàmộtcâuấntượngkếtnốitoànbộýnghĩcùngkinhnghiệmcủachúngtôilại.VàmộtlờicảmơnhếtsứcđặcbiệtdànhchoMarkMalcombvìđãluônsátcánhvớiSara.
Một lời cảmơnđặc biệt cho nhà biên tập tài năng và tinh tếRoger Scholl củaDoubleday.Roger,nhữngsửachữa (và cảgạchbỏnữa) củaanh luôncóphongvịhoànhảo.Mỗi trangtrongSứcmạnhcủasựtửtếnhờcótàinăngvàtìnhcảmanhdànhchonómàđượcnhuậnsắc.ChúngtôicònmuốncảmơntoànbộđộingũcủaDoubledayđãhỗtrợchoSứcmạnhcủasựtửtế - đặc biệt là Rex Bonomelli, người đã thiết kế một bìa sách thật hoàn hảo, MeredithMcGinnis,MichaelPalgonvàLauraPillar.ChúngtôicũngcảmơnnhữngngườibênDanKloresCommunicationslàKarynBarr,JohannaFlattery,WendyKatzvàJeffKlein,cácnhàquảngbákhôngmệtmỏiđãdùngkĩnăngtuyệtvờicủamìnhđểgiúpchúngtôiđưaSứcmạnhcủasựtửtếđếnvớicôngchúng.VớiTobyFleischman,ngườiđãđiềukhiểnmộtcáchtàitìnhquátrìnhtiếpthịcuốnsáchtừlúcbắtđầuđếnkhikếtthúc,chúngtôixincảmơnvìđãchochúngtôitheo sát từng bước của công việc. Cảm ơn những người bạn hào hiệp của chúng tôi bênAllscopeMedialàEvanGreenbergvàDianeBellvìđãdànhchochúngtôinhiềuthờigianvàkinhnghiệmtruyềnthông.CảmơncảMikeMetzcùngđộingũgiỏigiangởFatFreeStudiođãthiếtkếwebsitetuyệtvờichochúngtôi,vàcảmơnJoannaParsonđãlàmvănbảncựcnhanh.
MộtlờicảmơnchânthànhchoGerryLaybourne,ngườiđãrộnglượngchochúngtôicơhộiđượcnóivềSứcmạnhcủasựtửtếtạibữasángOxygenMentors,mộtsựkiệnquốcgiachịlậpra vào năm2005. Cũng xin cảmơn cảAmyGross, tổng biên tập của tạp chíO, TheOprahMagazine,vìđãđếnthamdựbữasángđóvànhậnthấyýtưởngnàycóthểlàmộtbàichotạpchí.Đólànhữngsựkiệnđãthúcđẩychúngtôiviếtcuốnsách,vàchúngtôixincảmơncảhaingườivìđãnhìnthấutiềmnăngcủaýtưởngđó.
Chúng tôiđặcbiệtmuốncámơnnhiềukháchhàng,bạnbè,người thânvàđồngnghiệpđãnhiệttìnhđónggópnhữngcâuchuyệncủamìnhhoặcgiúptìmnhữngminhchứngchocuốnsáchnày.
MộtlờicảmơnrấtđặcbiệtdànhchoMauriceLevy,CEOcôngtymẹcủachúngtôilàPublicisGroup.Sựủnghộnhiệttìnhcủaôngchonỗlựcnàythựcsựrấtquýbáu.CámơnEveMagnant
đãrasứckiểmtracácthựcchứng.
Quanhiềuthángtheođuổicôngviệcnày,nhiềungườitrongTheKaplanThalerGroupđãgiúpđỡchúngtôibằnglờikhuyên,bằngnhữnggiờlàmthêmvàsựủnghộ.Đặcbiệtcảmơncáctrợlýlàmviệckhôngmệtmỏicủachúngtôi,SherylGennavàFranMarzano,vìđãluôncómặtvàonhữnglúcchúngtôicầnnhất.Lờicảmơndànhchobangiámđốccủachúngtôi-LisaBifulco,TriciaKenney,GerryKilleenvàKevinSweeney-mỗingườitrongsốhọđãgiúpđỡbằngnhữngyêucầuphảichorabằngđượccuốnsáchnày.CảmơnDennisMarchesiellovàstudioKTGđãgiúptạorabảnsáchđầutiên.CảmơnJohnVilađãđọcvàsửabônglờicảmơnvàbảnthảo.CũngxincảmơncảPeterUngervàJohnColquhounđãthiếtkếtrangbìarấtđẹpvàminhhọahếtsẩychobảnsáchđầutiêncủachúngtôi.XincảmơncảMylesKleegerđãbỏcôngsứctrongcácchươngtrìnhtiếpthịcuốnSứcmạnhcủasựtửtế,cũngnhưnhữngnỗlựckhôngmệtmỏicủaErinCreaghchotấtcảcácchitiếtlớnnhỏtrongsách.
MộtlờicảmơnđặcbiệtdànhchocácchuyêngiaBs.OnaRobinsonvàBs.GaryBelkinđãgiúpchúngtôitiếpcậnvớisựthậtẩngiấucủaconngườiđằngsauSứcmạnhcủasựtửtế.
MộtlờicảmơnchânthànhchoGesheMichaelRoachtàihoa,ngườiđãtruyềncảmhứngchomởđầucủacuốnsáchnàybằngnhậnxétđơngiảnvàđầyhìnhtượng,rằngtấtcảchúngtanêncùngchungtaynướngmộtcáibánhtohơn.
MộtghinhậnlòngbiếtơnđốivớiDonaldTrumpvìsựủnghộquýhóacủaông;KenAulettavìlòngchânthànhvàsựkhônngoan;vàKathyIrelandvìnhữnglờinhânhậuvàsựkhíchlệ.
Vàtấtnhiênxincảmơnnhữngthànhviêntronggiađìnhđángtrântrọngcủachúngtôi:
Ngườichồngtuyệtvờicủatôi,FredThaler,vàcáccontôi,MichaelvàEmily,nguồnvuivàniềmhạnhphúcbấttậncủatôi.
Ngườichồngyêuquýcủatôi,KennyKoval,niềmtinkhônglaychuyểncủaanhđốivớitôiluônlànguồnđộngviênrấtquýgiá.Vàcôcongáixinhđẹpvàtàinăngcủatôi,MelissaKoval.
Vàcuốicùng,mộtlờicảmơnsâusắcnhấtchoJayLenovìđãchochúngtôithấysứcmạnhđíchthựccủalòngtốtbằngcáchchiasẻvớinhữngcâuchuyệntuyệtdiệuvàlờinóiđầuquýhóachocuốnsáchnày.
Cảmơntấtcảnhữngaimàchúngtôiđãđưavàocáctrangsáchnàycũngnhưnhiềungườikhácmàchúngtôitừngtiếpxúctrongđờivàkhiếnchúngtôitrởnêntốtbụnghơn,chúngtôihivọngcuốnsáchnàysẽgiúpcácbạnthuđượcthànhcôngvàmanglạichocácbạnniềmhạnhphúcmàcácbạnhằngmongđợi.
-LindavàRobin
GHICHÚChương1:Sứcmạnhcủasựtửtế.
1. Tim Sandes, The Likeability Factor: How to Boost Your L-Factor & Achieve Your Life’sDreams(NewYork:Crown,2005)trang31.
2.DanielGoleman,RichardBoyatzisvàAnnieMcKee,PrimalLeadership:RealizingthePowerofEmotionalIntelligence(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2002)trang15.
Chương3:Nướngmộtcáibánhtohơn
1.TomRathvàtiếnsĩDonaldO.Clifton,HowFullisYourBucket?PositiveStrategiesforWorkandLife(Princeton,NJ:GallupPress,2004),trang31
2.KhảosátđượcHayGroup-mộtcôngtycốvấnvềhànhvitổchứcvànguồnnhânlực-thựchiệnvớimộttriệucôngnhânởhơn330côngty,đăngtrêntờKansasCityStar,11thángBảy,2001.
Chương4:Làmdịutìnhthế
1.TiếnsĩDavidG.Myers,“FeelingGoodAboutFredrickson’sPositiveEmotions,”PreventionandTreatment,7thángBa,2000.TiếnsĩRuutVeenhoven,“TheUtilityofHappiness,”SocialIndicatorReseach,1988.
2.“ThescienceofChocolate.”BBC,17thángMườimột,2004.
3.TiếnsĩDavidG.Myers,“FeelingGoodAboutFredrickson’sPositiveEmotions.”
Chương5:Giúpkẻthù
1.RobertAxelrod,TheEvolutionofCooperation(NewYork:BasicBook,1985),trang7-18.
2.WashingtonPost,22thángBảy,2005.
3.WallStreetJournal,3thángMột,2006.
Chương6:Nóirasựthật
1.DwightD.Eisenhower,Crusade inEurope (Baltimore,MD:The JohnsHopkinsUniversityPress,1997),trang389.
2.RobinMarantzHenig,“LookingfortheLie,”tạpchíNewYorkTimes,5thángHai,2006.
Chương7:Nói“có”làcáchđilên
1.TomRathvàtiếnsĩDonaldO.Clifton,HowFullisYourBucket?PositiveStrategiesforWorkandLife(Princeton,NJ:GallupPress,2004),trang55-57.
2. Warren Bennis và Patricia Ward Beiderman, Organizing Genius: The Secrets of Creative
Collaboration(NewYork:PerseusBooksGroup,1998),trang209.
3. Alan Pease, Signals: How to Use Body Language for Power, Success and Love (new York:BantamBooks,1984),trang6.
4.RichardW.Malott,ElementaryPrinciplesofBehavior (NewYork:Appleton-Century-Crofts,1971),đoạn4.6-4.11.
Chương9:Hãytựađầulênvaingườikhác
1.“TheInfiniteMind,”NationalPublicRadio,23thángMườimột,2005
Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach