TØ ThuÓc B¡c, ThuÓc Nam, · Web viewP.O. Box 661162 Sacramento, CA 95866 Phone & Fax:...

VIETNAM NEWS NETWORK (VNN)P.O. Box 661162Sacramento, CA 95866Phone & Fax: 916-480-2724 Email: [email protected]: www.vnn-news.com

**********************************Bài Vª Hàng NgàyNgày 23 Tháng 05 Næm 2007**********************************

1- Bình LuÆn ViŒt Nam- Báo nÜ§c ngoài và cu¶c bÀu cº QuÓc H¶i ª ViŒt NamTrÀn ñÙc TÜ©ng

2- DiÍn ñàn QuÓc N¶i- ThÜ Cûa Lê ThÎ Kim Thu kêu g†i nh»ng ngÜ©i có lÜÖng tri, có trách nhiŒm hãy trä t¿ do ngay cho chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng

3- Tin TÙc ñó ñây- N» LÜu GÓc ViŒt D¿ LÍ ñ¥t Tên Cho M¶t Chi‰n Håm Hoa Kÿ

4- ñ†c Báo Ngoåi QuÓc- ñ†c HÒi Kš Cûa C¿u Giám ñÓc CIA NguyÍn Minh Tâm dÎch theo báo Time ngày 14/5/07

5- ñ©i SÓng Quanh Ta- TØ ThuÓc B¡c, ThuÓc Nam, ThuÓc Dân T¶c,... ñ‰n DÜ®c ThäoMai Thanh Truy‰t

6- DiÍn ñàn Væn H†c - PhÕng vÃn luÆt sÜ Lâm LÍ Trinh vŠ "S¿ thÆt giúp xúc ti‰n dân chû hoá ÇÃt nÜ§c"Ng†c Thûy

7- Câu ChuyŒn ñiŒn nh- Hollywood 7 Ngày QuaNatalie Nguyen

8- TruyŒn Ng¡n Trong Nu§c

http://www.vnn-news.com/

mailto:[email protected]

- "ChuyŒn Qua ñÜ©ng" LÜu SÖn Minh

**********************************

1- Bình LuÆn ViŒt Nam

- Báo nÜ§c ngoài và cu¶c bÀu cº QuÓc H¶i ª ViŒt Nam

TrÀn ñÙc TÜ©ng(VNN)

Có th‹ nói, cu¶c bÀu cº QuÓc H¶i tåi ViŒt Nam ngày 20/5/2007 vØa qua Çã ÇÜ®c báo chí nÜ§c ngoài Ç¥c biŒt chú š theo dõi. Các hãng thông tÃn quÓc t‰ ÇŠu có ÇÜa tin và nhiŠu báo chí trên th‰ gi§i Çã trích låi. Chính thông tÃn xã CSVN, cÛng Çã khoe r¢ng:"Báo chí nÜ§c ngoài ÇÜa tin ÇÆm nét cu¶c bÀu cº Çåi bi‹u QuÓc H¶i ViŒt Nam" và Çã nêu tên nh»ng hãng thông tÃn này nhÜ ITAR-TASS cûa Nga, Reuters cûa Anh, AP cûa MÏ và AFP cûa Pháp. Các phóng viên nÜ§c ngoài chú tâm theo dõi, ch¡c ch¡n không phäi vì t› lŒ cº tri Çi bÀu nhiŠu nÖi lên Ç‰n 100%. H† theo dõi vì nhiŠu lš do khác. Dân trong nÜ§c ít có ngÜ©i Ç†c ÇÜ®c nh»ng bài báo nÜ§c ngoài mà chÌ bi‰t nh»ng gì thông tÃn xã Nhà NÜ§c trích dÅn. TÃt nhiên là Nhà NÜ§c không trích dÅn h‰t nh»ng gì phóng viên nÜ§c ngoài vi‰t vŠ cu¶c bÀu cº QuÓc H¶i vØa qua. Hy v†ng, nêu lên ª Çây nh»ng Çi‹m chính trong các bän tin nÜ§c ngoài së làm r¶ng ÇÜ©ng dÜ luÆn và giúp cho ÇÒng bào ta khÕi bÎ thông tin m¶t chiŠu.Các hãng thông tÃn nêu trên ÇŠu là nh»ng hãng tÜ nhân và không hŠ bÎ chi phÓi bªi chính phû nÜ§c h†. H† có phóng viên hoåt Ç¶ng trên tÃt cä m†i quÓc gia trên th‰ gi§i. H† cÛng không có ân oán gì v§i bÃt cÙ m¶t quÓc gia nào. ChÙc næng cûa h† là thông tin khách quan và chính xác. Các chính phû và nhÃt là gi§i làm kinh t‰ nh© Çó hi‹u rõ tình hình ÇÎa phÜÖng hÀu có k‰ hoåch phù h®p Ç‹ ÇÀu tÜ, kinh doanh. H† chú tr†ng Ç‰n cu¶c bÀu cº Çåi bi‹u QuÓc H¶i tåi ViŒt Nam lÀn này vì Çây là cái QuÓc H¶i ÇÀu tiên sau khi ViŒt Nam ÇÜ®c gia nhÆp WTO. Qua nh»ng diÍn ti‰n cûa cu¶c bÀu cº vØa qua, h† có th‹ có ÇÜ®c nh»ng š niŒm vŠ tình hình chính trÎ, kinh t‰, xã h¶i và môi trÜ©ng ÇÀu tÜ, kinh doanh tåi ViŒt Nam. TruyŠn thông nÜ§c ngoài có lÆp trÜ©ng khác v§i lÆp trÜ©ng tuyên truyŠn cûa Nhà NÜ§c. Vì th‰, nói h† Çã "ÇÜa tin ÇÆm nét cu¶c bÀu cº QH ViŒt Nam" không có nghïa là h† ca ng®i, tuyên truyŠn cho Çäng và Nhà NÜ§c CSVN.Giáo sÜ Carl Thayer, m¶t chuyên gia vŠ ViŒt Nam Çã Çánh giá "cu¶c bÀu cº tåi ViŒt Nam là m¶t chuyŒn không t¿ nhiên". Ông cho r¢ng: "BÀu cº QuÓc H¶i chÌ là cách Ç¶ng viên và tái xác ÇÎnh s¿ chính thÓng cûa chính quyŠn Ç¶c Çäng tåi ViŒt Nam". S¿ kiŒn này Çã ÇÜ®c các hãng thông tÃn nÜ§c ngoài Çæng täi sau khi phân tích cách thÙc thi‰t lÆp danh sách Ùng cº viên, cách thÙc loåi bÕ nh»ng ngÜ©i t¿ Ùng cº, không do M¥t TrÆn T° QuÓc, cÖ quan thÓng thu¶c Çäng CSVN gi§i thiŒu. ñŠ cÆp Ç‰n t› lŒ cº tri Çi bÀu trên 95%, h† Çã tr¿c ti‰p phÕng vÃn nh»ng ngÜ©i Çi bÀu cho cä gia Çình mà không hŠ có m¶t s¿ ûy quyŠn h®p pháp nào. ñây là hình änh cûa m¶t s¿ gian lÆn trong bÀu cº, vì n‰u m¶t ngÜ©i trong gia Çình có th‹ bÀu

thay cho cä nhà thì cán b¶ tåi phòng phi‰u cÛng có th‹ bÕ phi‰u cho nh»ng ngÜ©i không Çi bÀu và cÛng không nh© ngÜ©i bÀu h¶. M¶t ÇiŠu n»a mà báo chí nÜ§c ngoài ÇŠ cÆp là m¥c dù "ViŒt Nam muÓn có s¿ tham gia bÀu cº cûa Çông Çäo quÀn chúng; nhÜng Çäng CSVN ÇÜ®c Çäm bäo ch¡c ch¡n së chi‰m ít là 90% sÓ gh‰ trong QuÓc H¶i". Theo hãng thông tÃn Reuters thì có Ç‰n "80% Ùng cº viên ÇÜ®c gi§i thiŒu ra Ùng cº lÀn ÇÀu". Các hãng thông tÃn ÇŠu ghi nhÆn là tØ ít lâu nay, QuÓc H¶i không còn thuÀn túy chÌ là cÖ quan thông qua các chÌ thÎ cûa Çäng và hành pháp CSVN, mà Çã có nh»ng phiên chÃt vÃn hành pháp. Nh»ng chÃt vÃn này Çôi khi Çã Ç¥t hành pháp và Çäng CSVN vào tình trång bÓi rÓi. Phäi chæng Çäng CSVN muÓn thay Ç°i 80% Çåi bi‹u cÛ b¢ng ngÜ©i m§i, ngoan ngoãn, dÍ bäo và không gây khó khæn cho Çäng CSVN? B¢ng chÙng là theo hãng thông tÃn AFP, các Ùng cº viên không ai có m¶t "chÜÖng trình chính trÎ" rõ ràng m¶t khi ÇÜ®c Ç¡c cº.NhÆn xét vŠ nh»ng l©i tuyên bÓ cûa gi§i lãnh Çåo CSVN vŠ m¶t cu¶c bÀu cº dân chû, báo chí nÜ§c ngoài cÛng nhÆn thÃy "TÆp Çoàn lãnh Çåo ViŒt Nam nói vŠ dân chû cÛng giÓng nhÜ Trung QuÓc nói vŠ dân chû tåi cÖ sª... H† chÜa s¤n sàng cho m¶t nŠn dân chû Çích th¿c...". Minh chÙng cho nhÆn xét này, các hãng thông tÃn ÇŠu nh¡c låi Ç®t Çàn áp nh»ng ngÜ©i c° vÛ dân chû, nhân quyŠn vØa qua v§i nh»ng bän án n¥ng nŠ và Ç¶c Çoán.ñÓi v§i ngÜ©i dân ViŒt Nam, cu¶c bÀu cº QuÓc H¶i vØa qua cÛng chÌ là m¶t trò hŠ. Lãnh Çåo Çäng CSVN Çã ÇÎnh trÜ§c cÃu trúc và các thành phÀn trong QuÓc H¶i. ñã có nh»ng ngÜ©i quy‰t liŒt tÄy chay, không chÎu Çi bÀu, m¥c dù cán b¶ Ñy Ban BÀu Cº t§i tÆn nhà xua lùa. H† cho r¢ng bÀu hay không bÀu thì k‰t quä cÛng së không thay Ç°i v§i nh»ng con sÓ k› løc. M¶t sÓ khác, vì s® së g¥p khó khæn ÇÓi v§i chính quyŠn ÇÎa phÜÖng trong tÜÖng lai nên miÍn cÜ«ng Çi bÀu và gom thÈ cº tri cûa cä nhà Çi bÀu cho yên chuyŒn. M¶t cº tri Çã tâm s¿ v§i phóng viên Grant McCool cûa hãng Reuters r¢ng: "M¥c dù tÃt cä Ùng cº viên cÛng cùng m¶t Çäng, nhÜng vÅn cÀn Çi bÀu vì nh»ng Çåi bi‹u trÜ§c Çây không tÓt". Cu¶c bÀu cº QuÓc H¶i khóa XII ÇÜ®c Ç¥t dÜ§i chiêu bài chÓng tham nhÛng. Th¿c chÃt, QuÓc H¶i hoàn toàn do Çäng CSVN khÓng ch‰. Tham nhÛng xuÃt phát tØ Çäng CSVN, tØ ch‰ Ç¶ Ç¶c tài Ç¶c Çäng. LiŒu QuÓc H¶i có th‹ dËp Çäng, dËp ch‰ Ç¶ là hai Çåi nån cho ÇÃt nÜ§c dân t¶c này ÇÜ®c không? N‰u không thì ÇØng nói tiêu diŒt nån tham nhÛng.

=END=

2- DiÍn ñàn QuÓc N¶i

- ThÜ Cûa Lê ThÎ Kim Thu kêu g†i nh»ng ngÜ©i có lÜÖng tri, có trách nhiŒm hãy trä t¿ do ngay cho chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng

ThÜ kêu g†i nh»ng ngÜ©i có lÜÖng tri, có trách nhiŒm ª tÌnh NghŒ An hãy trä t¿ do ngay cho chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng - m¶t "dân oan", ÇÒng th©i cÛng là ngòi bút cûa phong trào ÇÃu tranh dân chû cho ViŒt Nam Kính gºi: Các Ban ngành lãnh Çåo cûa tÌnh NghŒ An.

Tôi là công dân Lê thÎ Kim Thu - sinh næm 1968. ThÜ©ng trú tåi t° 3 - khu phÓ 6 - thÎ trÃn Vïnh An- huyŒn Vïnh Cºu- tÌnh ñÒng Nai. Nay tôi vi‰t thÜ kêu g†i các ban ngành lãnh Çåo tÌnh NghŒ An phäi trä t¿ do ngay tÙc kh¡c cho chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng, thÜ©ng trú tåi xóm 4 xã Nam Anh - huyŒn Nam ñàn - tÌnh NghŒ An n¶i dung dÜ§i Çây.NhÜ các quš vÎ Çã bi‰t ChÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng Çã bÎ công an huyŒn Nam ñàn b¡t giam gi» tØ trÜa ngày 25/4/2007 tåi quán Intenet, sau Çó tÓp công an dÅn giäi vŠ nhà, khám xét Çã thu gi» tài sän cûa chÎ gÒm: 1USB + 1 máy ghi âm + 1 máy chøp hình kÏ thuÆt sÓ + 1 máy vi tính + máy in + 1 ÇiŒn thoåi di Ç¶ng và nhiŠu ÇÖn tØ khi‰u kiŒn cûa chÎ và bà con dân oan trong tÌnh NghŒ An + cùng m¶t sÓ bài vi‰t phê phán nh»ng sai lÀm cûa Çäng CSVN và nhà nÜ§c mà chính chÎ là tác giä. Qua s¿ viŒc này công an Nam ñàn Çã cho là chÎ "tàng tr» nh»ng tài liŒu phän Ç¶ng chÓng nhà nÜ§c ViŒt Nam XHCN", nhÜ trong n¶i dung thông báo tåm gi» hành chính cûa công an Nam ñàn, tÌnh NghŒ An Çã vi‰t???!!! Ngay sau Çó lãnh Çåo công an huyŒn Nam ñàn Çã có "lŒnh tåm gi» hành chính trong nhà hành chính cûa công an huyŒn tØ ngày 25/4/2007". TØ ngày ÇÃy cho Ç‰n nay Çã gÀn 1 tháng mà công an vÅn chÜa thä chÎ ra, cÛng nhÜ chÜa cho bi‰t Ç‰n khi nào thì công an Nam ñàn thôi "tåm gi» hành chính" chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng. Công an huyŒn Nam ñàn dùng cách thÙc cÙ lÆp l© nhÜ vÆy Ç‹ giam gi» trái pháp luÆt chÎ KhÜÖng, m¥t khác låi tung tin "chÌ gi» chÎ mÃy ngày thôi, s¡p thä ra rÒi, không có vÃn ÇŠ gì nghiêm tr†ng Çâu, gia Çình yên tâm"!!??? Và công an huyŒn Nam ñàn cÛng không nói rõ t¶i trång cûa chÎ Bích KhÜÖng Çã vi phåm ÇiŠu gì theo pháp luÆt m¶t cách thÆt công minh? LiŒu chÎ HÒ ThÎ Bích KhuÖng có bÎ ÇÜa ra truy tÓ xét xº nhÜ các vø án chánh trÎ vØa diÍn ra hay không? HiŒn nay tình hình sÙc khÕe chÎ Ãy ra sao, còn sÓng hay Çã ch‰t trong tråi giam rÒi, th©i gian giam gi» hành chính ÇÓi v§i chÎ là bao lâu, mÃy tháng hay mÃy næm? ChÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng Çã can t¶i gì trong b¶ luÆt hình s¿ hay trong hi‰n pháp cûa nÜ§c CHXHCN VN ho¥c trong Công Ü§c quÓc t‰ vŠ quyŠn Con ngÜ©i mà nhà nÜ§c ViŒt nam Çã tham gia cam k‰t v§i c¶ng ÇÒng quÓc t‰? Hay là phía công an huyŒn Nam ñàn muÓn tÎch thu sÓ tài sän trên cûa chÎ KhÜÖng và bÎt mÒm chÎ luôn Ç‹ gán ghép quy k‰t t¶i chÓng phá nhà nÜ§c ViŒt Nam XHCN nhÜ các vø án mà nhà nÜ§c ViŒt Nam vØa Çem m¶t sÓ trí thÙc, công dân trong nÜ§c ra xº t¶i chÌ vì h† Çòi dân chû, công b¢ng m¶t cách ôn hòa? Tôi nghï r¢ng công an huyŒn Nam ñàn tÌnh NghŒ An có muÓn làm theo ki‹u Çàn áp nh»ng ti‰ng nói bÃt ÇÒng chính ki‰n, ÇÓi lÆp v§i Nhà nÜ§c C¶ng sän ViŒt Nam, rÒi sau Çó ÇÜa chÎ Bích KhÜÖng ra xét xº theo "ñiŠu 88 cûa B¶ LuÆt hình s¿", thì ban lãnh Çåo công an huyŒn Nam ñàn - NghŒ An cÛng phäi công bÓ cho thÆt rõ ràng, minh båch và cho thÆt Çàng hoàng Ç‹ dÜ luÆn trong và ngoài nÜ§c, quÓc t‰ ÇÜ®c bi‰t. ChÙ không nên Åm © nhÜ tình trång hiŒn nay Ç‹ gia Çình, ngÜ©i thân và công luÆn không bi‰t ÇÜ©ng nào mà lÀn.Tôi quen bi‰t và cùng tranh ÇÃu v§i chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng qua nhiŠu ngày tháng, thÆm chí mÃy næm ª "vÜ©n hoa khi‰u kiŒn Mai Xuân ThÜªng ÇÀy tai ti‰ng gi»a ÇÃt Thû Çô - Ba ñình lÎch sº". Hoàn cänh cûa chÎ Ãy thÆt thÜÖng tâm và Çau lòng. ChÎ Çi kêu oan Çòi quyŠn l®i cûa mình mà dÅn Ç‰n tù t¶i cho bän thân mình t§i mÃy lÀn trong các tråi giam trá hình ngoåi thành Hà N¶i (có tên g†i là Tråi bäo tr® xã h¶i 1 ñông Anh), nÖi mà tôi và chÎ VÛ Thanh PhÜÖng cÛng bÎ giam gi» 9 ngày nhân h¶i nghÎ APEC- 14 ÇÜ®c t° chÙc tåi ViŒt Nam hÒi tháng 11/2006. N¥ng nŠ nhÃt là lÀn công an thû Çô Çã ra tay b¡t chÎ giam vào nhà tù HÕa

Lò - CÀu DiÍn, nÖi mà hiŒn nay n» luÆt sÜ can Çäm Lê ThÎ Công Nhân và Ls NguyÍn Væn ñài Çang bÎ giam cÀm, rÒi sau Çó "tòa án nhân dân TP Hà N¶i" ÇÜa chÎ ra g†i là xét xº v§i 6 tháng tù giam. Lš do chÎ Çã tích c¿c cùng bà con dân oan VN tÆp trung bi‹u tình, ÇÃu tranh Ç¶i mÛ có khÄu hiŒu Çòi trä låi Nhân quyŠn và treo bi‹u ng» trÜ§c ng¿c Çòi công b¢ng xã h¶i, Çòi công lš trong nh»ng ngày tháng cûa næm 2004-2005 trÜ§c trø sª ti‰p dân cûa trung ÜÖng Çäng CSVN, chánh phû và quÓc h¶i nÜ§c CHXHCN ViŒt nam tåi sÓ 1 Mai Xuân ThÜªng Hà n¶i....RÒi cái ch‰t cûa ngÜ©i chÒng chÎ ÇÀy bí Än trên sông Lam, tÌnh NghŒ An, mà công an tÌnh này cho Ç‰n nay vÅn còn n® gia Çình chÎ chÜa giäi Çáp thÕa Çáng. Sau khi chÒng chÎ ch‰t, m¶t thân m¶t mình chÎ Çã cùng mË chÒng già phäi nuôi dÜ«ng ÇÙa con nhÕ dåi m§i hÖn 10 tu°i bÎ mÒ côi cha hoàn cänh thÆt Çau xót. Bän tính chÎ Ãy rÃt thÜÖng ngÜ©i, luôn luôn giúp Ç« cho nh»ng dân oan bÎ mÃt ÇÃt Çai nhà cºa, oan Ùc Çi Çòi công lš nhÜ mình. ChÎ Bích KhÜÖng rÃt nhiŒt tình giúp Ç«, ÇÒng cäm chia sÈ v§i bà con, sÓng chân thÆt, m¶c måc và có nhân cách trong sáng. Ai có n‡i kh° nhÜ chÎ em chúng tôi bu¶c phäi ÇÙng lên ÇÃu tranh Ç‹ Çòi låi nh»ng gì Çã bÎ cÜ§p Çoåt, do b†n quan tham vÖ vét Çøc khoét cûa dân, cûa nÜ§c vô t¶i vå thì m§i cäm thông cho bà con và chÎ em chúng tôi hay dân oan VN nói chung. ƒy th‰ mà h† còn luôn ngoác mÒm giä nhân, giä nghïa, Çåo ÇÙc giä, hô hào l§n ti‰ng "Nhà nÜ§c do dân, cûa dân, vì dân" làm cho ngÜ©i dân chúng tôi sôi søc lòng cæm hÆn, phÅn n¶ và rÃt bÃt bình...Suy ra Ç‰n cùng viŒc chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng và chÎ em chúng tôi có sº døng Internet Ç‹ vi‰t bài tranh ÇÃu v§i b†n quan tham có chÙc có quyŠn hiŒn nay có gì là sai Çâu!? Mång Intenet chÌ nguy hi‹m Ç‰n quyŠn l¿c cûa ch‰ Ç¶ Ç¶c tài, nhÜng nó låi giúp nâng cao trình Ç¶ dân trí cho nhân dân, rÃt có l®i cho ngÜ©i dân là h† ÇÜ®c mª mang ki‰n thÙc, nâng cao rÃt nhiŠu trình Ç¶ hi‹u bi‰t. Chính nh© Internet giúp rÃt nhiŠu viŒc ph° bi‰n s¿ Çúng, sai trên kh¡p toàn cÀu Ç‹ ai ai cÛng thông minh hÖn, sáng suÓt hÖn. VÆy tåi sao công an huyŒn Nam ñàn, tÌnh NghŒ An låi phäi lo s® Ç‰n n‡i phäi tÓng giam tàn nhÅn ti‰ng nói bÃt khuÃt và có lÜÖng tâm cûa chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng nhÜ hiŒn nay???!!!Qua lá thÜ kêu g†i thÓng thi‰t này, tôi xin trân tr†ng gºi Ç‰n trÜ§c h‰t là các quš vÎ thu¶c ban lãnh Çåo tÌnh NghŒ An, Ç‰n dÜ luÆn ÇÒng bào trong nÜ§c và häi ngoåi, k‹ cä dÜ luÆn quÓc t‰ ª kh¡p nÖi trên ÇÎa cÀu. R¢ng tôi tha thi‰t mong các vÎ trong ban ngành lãnh Çåo cûa tÌnh NghŒ An hãy nên thÙc tÌnh lÜÖng tri cho ti‰n b¶, nhân Çåo, nên tÌnh táo rÛ bÕ t¶i ác, bÃt công phi lš, là các ngÜ©i Çã ra lŒnh b¡t giam chÎ KhÜÖng. Thì nay hãy phäi mau mau s§m trä t¿ do ngay cho chÎ HÒ ThÎ Bích KhÜÖng m¶t cách vô ÇiŠu kiŒn và không chÆm trÍ n»a, cÛng nhÜ phäi trä låi cho chÎ toàn b¶ nh»ng tài sän Çã bÎ thu gi» trái phép kèm theo. CuÓi cùng, tôi xin chân thành cäm Ön các quš ÇÒng bào và các vÎ! Hà N¶i, ngày 19 tháng 5 næm 2007Công dân Lê ThÎ Kim Thu Tåm trú tåi sÓ nhà 3 ngõ 94 phÓ Ng†c Hà, quÆn Ba ñình, TP - Hà N¶iEmai: kimnganvu [email protected]: 0977. 536. 459

=END=

mailto:[email protected]

3- Tin TÙc ñó ñây

- N» LÜu GÓc ViŒt D¿ LÍ ñ¥t Tên Cho M¶t Chi‰n Håm Hoa Kÿ

Häi Quân Công XÜªng BIW (theo AP và IHT)Hoàng Th‰ Dân(VNN)

Ti‰n sï Lê T. Phøng

(BATH, MAINE - May 19. 2007) Tên m§i thÙ tÜ cûa gia phä chi‰n håm USS STERETT, v§i sÓ sÜ©n ñG-104, m¶t loåi tàu diŒt lôi håm tuÀn dÜÖng v§i trang bÎ hoä tiÍn hùng hÆu, ÇÜ®c trang tr†ng gi§i thiŒu trong ngày lÍ Ç¥t tên tåi thu› xÜªng Bath Iron Works, thành phÓ BATH, ti‹u bang MAINE, c¿c ñông B¡c Hoa Kÿ, trong ngày thÙ bäy 19 tháng 5 næm 2007, v§i s¿ hiŒn diŒn danh d¿ cûa m¶t n» lÜu gÓc ViŒt, ti‰n sï Lê T. Phøng, Ç‰n tØ thanh phÓ Chicago, ti‹u bang Illinois.Bên cånh hàng træm khách tham d¿, v§i s¿ ki‹m soát an ninh ch¥t chë, còn có gÀn 100 c¿u chi‰n h»u häi quân, tØng phøc vø trên 3 chi‰n håm cùng tên, xuyên qua ÇŒ nhÃt th‰ chi‰n, ÇŒ nhÎ th‰ chi‰n và chi‰n tranh ViŒt Nam.Trong vai trò m¶t khách danh d¿, ti‰n sï Lê T. Phøng, lên ti‰ng: "N‰u không có chi‰n håm STERETT cÙu v§t chúng tôi, tôi Çã không th‹ là mình nhÜ ngày hôm nay". Trong phÀn ghi Ön thu› thû Çoàn cûa con tàu mang tên Sterett, gÀn 25 næm trÜ§c, Çã cÙu v§t 125 thuyŠn nhân VN, trong lòng con tàu mong manh, trên m¶t häi trình gÀn nhÜ tuyŒt v†ng. Ti‰n sï Lê T. Phøng nói ti‰p, "Chi‰n håm USS STERETT Çã thay Ç°i cä cu¶c Ç©i tôi. ñÜ®c con tàu này cÙu v§t là quä m¶t khúc quanh cho Ç©i mình!".Ti‰n sï Lê T. Phøng lên ti‰ng mang Ön thu› thû Çoàn con tàu này, Çã cÙu sÓng cô và 124 ngÜ©i khác, vào ngày 22 tháng 7 næm 1982, sau nhiŠu ngày Çêm trôi dåt trên bi‹n Nam Häi, trên m¶t con tàu vÜ®t thoát mong manh. Theo cô, sau khi lên bong tàu chi‰n håm USS STERETT, m†i ngÜ©i m§i v« lë là không bi‰t mình tØng tr¿c chÌ hÜ§ng nào, máy dÀu tàu Çã cån kiŒt, con tàu ti‰p tøc trôi dåt trên bi‹n khÖi vô ÇÎnh, và trên tàu không còn th¿c phÄm.

Trong hoàn cänh phiêu lÜu Çó, b‡ng có ngÜ©i nghe ti‰ng Ç¶ng cÖ máy bay ª trên cao, rÒi cuÓi chân tr©i là bóng Çen cûa m¶t chi‰n håm cÙu tinh. Và chÌ vài gi© sau Çó, 125 thuyŠn nhân VN leo lên lÜ§i an toàn Ç‹ lên con tàu cÙu mång. Chi‰n håm USS STERETT này là tên con tàu thÙ ba trong gia phä cùng tên, m¶t loåi tuÀn dÜÖng håm diŒt lôi hång nhË mang sÓ sÜ©n DLG-31 (hå thu› næm 1967 và giäi nhiŒm næm 1994).Ba næm sau khi chi‰n håm USS STERETT (DLG-31) giäi nhiŒm, cô Lê T. Phøng tÓt nghiŒp h†c trình ti‰n sï tåi Çåi h†c Chicago (University of Chicago) và hiŒn nay Çang Çäm trách vai trò chuyên gia nghiên cÙu vŠ khoa sinh h†c phân tº tåi viŒn Çåi h†c này.TuÀn dÜÖng håm diŒt lôi USS STERETT (DLG-31), tØng tham chi‰n tåi ViŒt Nam qua nhiŠu häi vø tuÀn tiÍu, truy kích, phong toä và cÙu v§t trên d†c häi trình tØ VÎnh B¡c ViŒt (Gulf of Tonkin) xuôi ngÜ®c chiŠu dài duyên häi ViŒt Nam trên vùng häi phÆn Bi‹n Nam Häi.Trong m¶t häi vø tåi VÎnh B¡c ViŒt trong Muà Hè ñÕ Lºa 1972, chi‰n håm USS STERETT (DLG-31) tØng góp m¥t trong trÆn Çánh ngoài khÖi ñÒng H§i.TuÀn lÍ cuÓi tháng 3/1972, trong häi Çoàn Ç¥c nhiŒm tuÀn tiÍu, phi y‹m và häi pháo tØ ngoài khÖi ñÒng H§i, gÒm có soái håm USS OKLAHOMA CITY và 2 diŒt lôi håm bån, USS LLOYD THOMAS (ñ-764), USS HIGBEE (ñ-806), chi‰n håm USS STERETT (DLG-31) Çã anh dÛng Çóng góp phÀn mình trong nh»ng công tác phá hu› các møc tiêu ÇÎch, gÒm nhiŠu ÇÎa Çi‹m duyên phòng, kho chÙa nhiên liŒu, dàn phóng hoä tiÍn SAM, và các Çài ki‹m báo cÆn duyên, d†c theo vÎnh B¡c ViŒt.Nh© ª trang bÎ kÏ thuÆt tÓi tân và khä næng hành thu› cao, cÛng nhÜ tinh thÀn chi‰n ÇÃu cûa thu› thû Çoàn, chi‰n håm USS STERETT (DLG-31) Çã thoát nån phi tiÍn tØ 4 chi‰c phi cÖ MIG-17's cûa ÇÎch quân bay ra tØ lòng núi, cÛng nhÜ y‹m tr® cho chi‰n håm bån USS HIGBEE (ñ-806) thoát thân trong lúc g¥p nån tØ m¶t quä bom 250 cân rÖi xuÓng ° Çåi pháo ª sân sau, gây ra Çám cháy l§n và làm bÎ thÜÖng 4 nhân viên tr†ng pháo.TrÆn häi phi chi‰n 19/4/1972 ngoài khÖi ñÒng H§i kéo dài chÌ vài gi© ÇÒng hÒ, mang låi s¿ thiŒt håi nhË cho các chi‰n håm tham trÆn, và thiŒt håi n¥ng nŠ cho ÇÓi phÜÖng - 1 MIG-17 bÎ b¡n hå bªi hoä tiÍn Terrier tØ USS STERETT, 2 diŒt lôi ÇÌnh bÎ Çánh chìm bªi häi pháo cûa các diŒt lôi håm THOMAS và HIGBEE.Ngày hôm sau, chi‰n håm USS STERETT (DLG-31) h¶ tÓng lôi håm bÎ thÜÖng USS HIGBEE (DD-806) vào häi khu ñà N¤ng, trÜ§c khi chi‰n håm ng¶ nån này Çi sºa ch»a tåi HQCX Phi LuÆt Tân ª VÎnh Subic Bay.TÜÖi vui trong nø cÜ©i toàn miŒng, ti‰n sï Lê T. Phøng Çã cùng v§i quan khách tham d¿ ÇÆp chai xâm banh vào mån tàu, và níu kéo nh»ng dây hoa giÃy xanh tr¡ng ÇÕ trong bu°i lÍ Ç¥t tên cho chi‰n håm mang sÓ 104 này, vÅn n¢m trong ø n°i cûa HQCX Bath Iron Works, cho Ç‰n ngày hå thu›, tháng 6 næm 2008.Dòng h† 4 Ç©i gia phä chi‰n håm USS STERETT b¡t ÇÀu tØ tên m¶t diŒt lôi håm mang sÓ sÜ©n ñ-27 (hå thu› næm 1910, giäi nhiŒm 1919) trong th©i ÇŒ nhÃt th‰ chi‰n. Sau Çó, trong th‰ chi‰n thÙ hai, m¶t chi‰n håm diŒt lôi khác ra Ç©i, ñ-407 (hå thu› næm 1938 và giäi nhiŒm næm 1945). Cä hai, ÇŠu mang chi‰n tích hào hùng cûa hai lÀn th‰ chi‰n.Chi‰n håm thÙ ba trong gia phä này, anh dÛng trong th©i chi‰n, nhân ái trong th©i bình, con tàu ân nhân cûa 125 thuyŠn nhân tœ nån, trong Çó có ti‰n sï Lê T.

Phøng, USS STERETT (DLG-31) Çã giäi nhiŒm næm 1994, sau m¶t th©i gian dài tung hoành trên bi‹n cä tØ lúc hå thu› næm 1967.Chi‰n håm thÙ tÜ, USS STERETT (ñG-104), ÇÜ®c mô tä là loåi chi‰n håm tÓi tân, hành thu› cao, kÏ thuÆt m§i, trang bÎ hoä tiÍn viÍn khi‹n AEGIS, hôm thÙ bäy, Çã có m¶t bà MË nuôi gÓc ViŒt, trong lÍ Ç¥t tên (Christening ceremony) ÇÀy š nghïa.Tên gia phä 4 Ç©i chi‰n håm này, STERETT, Ç‰n tØ tên cûa nhà Çi bi‹n và là m¶t anh hùng häi quân cûa Häi L¿c Hoa Kÿ, häi quân Çåi uš ANDREW STERETT, viên sï quan häi pháo anh dÛng cûa chi‰n thuyŠn CONSTELLATION Çã cùng thu› thû Çoàn Çánh båi chi‰n thuyŠn cùng loåi cûa häi quân Pháp, L'INSURGENTE, trong trÆn häi chi‰n kÿ lå, không tuyên chi‰n, nhÜng bách th¡ng, chi‰n th¡ng ÇÀu tiên cûa häi sº Hoa Kÿ, vào næm 1799.

BIW, h‡n danh cûa Häi Quân Công XÜªng BATH, "thu› xÜªng xÜªng t¡m thép" (Bath Iron Works) cûa ti‹u bang MAINE, con tàu ñG-104 Çang n¢m nôi, và thu› thû Çoàn tân lÆp Çang mong ch© ngày hå thu› con tàu thÙ bÓn mang danh anh hùng häi chi‰n STERETT, vào tháng 6 næm 2008, trên dòng nÜ§c sông KENNEBEC. NÖi ng¿ trÎ, trên 100 næm nay, thu› xÜªng ÇÀu Ç©i cûa Häi quân Hoa Kÿ, vang danh "The Yard", š nói "tØng thÜ§c thép tao luyŒn" trong lòng m¶t thu› xÜªng lØng danh "The (Ship) Yard".Chúc mØng ti‰n sï Lê T. Phøng trong giây phút hãnh diŒn cûa ngÜ©i ViŒt tœ nån làm lÍ Ç¥t tên cho m¶t chi‰n håm, v§i hình änh Ç°i Ç©i, m¶t phÀn tÜ th‰ k› hiŒn vŠ.

Ngày 22/7/1982Bi‹n ñôngTung Ç¶: không bi‰tHoành Ç¶: không rõHÜ§ng Çi: häi trình tìm T¿ Do

=END=

4- ñ†c Báo Ngoåi QuÓc

- ñ†c HÒi Kš Cûa C¿u Giám ñÓc CIA NguyÍn Minh Tâm dÎch theo báo Time ngày 14/5/07

George TenetŸ Gi»a Trung Tâm Cûa CÖn Bão(HÒi Kš Nh»ng Næm Tôi Làm Giám ñÓc CÖ Quan Tình Báo CIA)

* George Tenet, C¿u Giám ñÓc CIA vi‰t vŠ nh»ng l‡i lÀm cûa ông ta, cÛng nhÜ cûa nhiŠu viên chÙc cao cÃp khác trong chính quyŠn cûa ông Bush vŠ cu¶c chi‰n tranh ª Iraq.

* Ông Tenet ti‰t l¶ r¢ng các chuyên viên trong b¶ ngoåi giao cûa MÏ không ÇÒng š v§i nhau vŠ viŒc thành lÆp m¶t chính quyŠn m§i ª Iraq, sau khi Ç° quân sang xâm læng nÜ§c này. Trong lúc Çó væn phòng Phó T°ng ThÓng và NgÛ Giác ñài muÓn h‡ tr® m¶t nhóm ngÜ©i Iraq sÓng lÜu vong mà bên tình báo không hŠ hay bi‰t.* TÃt cä nh»ng mâu thuÅn, lúng túng sau khi xâm læng Iraq ÇŠu Çóng góp vào viŒc thÃt båi cûa MÏ trong cu¶c chi‰n ª Iraq. Ông trùm tình báo vi‰t r¢ng: "Nó giÓng nhÜ xem m¶t khúc phim vŠ chi‰c xe hÖi tØ tØ rÖi xuÓng hÓ.".

H—I KÝ L€ M¶T LOI SÁCH ñ” CÁC NHÂN VT UY DANH M¶T THžI ª Hoa ThÎnh ñÓn vi‰t ra Ç‹ ch»a t¶i, hay Ç° l‡i cho ngÜ©i khác. C¿u Phó T°ng ThÓng Dan Quayle trong cuÓn sách Standing Firm k‹ låi bÓn næm làm phó T°ng ThÓng cho ông Bush sÓ 41, tÓ cáo r¢ng ông ngoåi trÜªng James Baker là ngÜ©i chÌ nghï Ç‰n cá nhân cûa ông Ãy thôi. Ông Robert Reich, c¿u B¶ TrÜªng Lao ñ¶ng th©i T°ng ThÓng Bill Clinton trong cuÓn hÒi kš nhan ÇŠ Locked in the Cabinet than r¢ng ông bÎ Chû TÎch NghiŒp ñoàn Lao ñ¶ng Lane Kirkland và ThÓng ñÓc Ngân Hàng D¿ Tr» Liên bang, Alan Greenspan, kÿ Çà cän muï d» quá, khi‰n cho cu¶c cách mång kinh t‰ cûa ông bÎ gi§i hån rÃt nhiŠu. NhÜng ít có cuÓn sách nào låi mang s¡c thái Ç¥c biŒt nhÜ cuÓn At the Center of the Storm, Ÿ Ngay Trung Tâm Cûa CÖn Bão TÓ cûa ông George Tenet, c¿u Giám ñÓc CÖ Quan Tình Báo Trung ÐÖng, CIA, tåp chí Time xin ÇÜ®c trích lÜ®c sau Çây.Là con cûa m¶t ngÜ©i di dân gÓc Hy Låp, George Tenet ÇÜ®c làm trÜªng cÖ quan tình báo trong suÓt bäy næm. Ông bÎ chê là Çã phåm lÀm l‡i tØ trÜ§c khi xäy ra cu¶c chi‰n ª Iraq, trong vø ÇiŠu tra xem Saddam Hussein có loåi vÛ khí bí mÆt nào không. Tình báo MÏ kém quá, không bi‰t tin tÙc gì cä. Sau Çó, ông quay mÛi dùi sang tÃn công nhóm "neo conservative", Tân Bäo Thû, trong hÆu trÜ©ng chính trÎ cûa ông Bush. Ông chÌ trích nhóm này Çã ÇÜa nÜ§c MÏ sa lÀy vào m¶t cu¶c chi‰n không lÓi thóat.Ông Tenet ti‰t l¶ khá nhiŠu chi ti‰t Çáng Ç‹ š trong hoåt Ç¶ng tình báo chÓng b†n khûng bÓ. Ông cÛng thú nhÆn trong m¶t phiên h†p quan tr†ng ª Oval Office, Phòng BÀu Døc, nÖi làm viŒc cûa T°ng ThÓng, ông Çã dùng tØ "slam dunk", ti‰ng lóng trong môn th‹ thao bóng r° có nghïa là "ch¡c æn", vì ông có "tin tÙc khá ÇÀy Çû vŠ tình báo" Ç‹ giúp ti‰n hành cu¶c chi‰n tranh ª Iraq. Ông xác ÇÎnh r¢ng ông dùng ch» này không phäi Ç‹ ám chÌ vŠ chÃt lÜ®ng tin tình báo ông Çã thu thÆp Ç¿®c, trái låi, ông chÌ muÓn ám chÌ hÆu thuÅn cûa công chúng vŠ cu¶c chi‰n tranh Çã khá månh Ç‹ ti‰n hành - lÓi phân biŒt này không Çem låi m¶t s¿ giäi thích rõ ràng hÖn là bao nhiêu. Ông Tenet than r¢ng các phø tá cao cÃp cûa Phó T°ng ThÓng Cheney, và sau Çó, k‹ cä Phó T°ng ThÓng Çã Ç° l‡i cho ông, và cÖ quan tình báo, khi chi‰n s¿ ngày càng trª nên b‰t bát. Ông Tenet trª thành kÈ chÎu trách nhiŒm n¥ng nŠ nhÃt, khi tình hình chi‰n s¿ trª nên bi Çát. Ông Tenet nói v§i kš giä cûa tåp chí Time là: "Bäo r¢ng tôi chÎu trách nhiŒm vŠ vÃn ÇŠ WMD, Weapons of Mass Destruction, VÛ Khí Tàn Sát TÆp Th‹. VÆy thì trách nhiŒm cûa mÃy ngÜ©i Ãy là ª ch‡ nào?"Toà Båch –c Çã chuÄn bÎ ÇÓi phó v§i lÆp luÆn tÃn công cûa Tenet tØ lâu. Bà Ngoåi TrÜÕng Rice dùng m¶t th‰ võ nhu Çåo quÆt låi ông Tenet khi bà tuyên bÓ ngày 29 tháng TÜ r¢ng: "Khi George nói "slam dunk" thì m†i ngÜ©i ÇŠu tin r¢ng Trung Tâm Tình Báo Çã có khá Çû tin tÙc tình báo månh më Ç‹ ti‰n hành cu¶c chi‰n."

Bà ta cÛng ch£ng cÀn phû nhÆn viŒc bà Çã ÇÄy c¶ng s¿ viên cûa mình ra khÕi chính quyŠn.Bà Rice, trong vai trò CÓ VÃn H¶i ñÒng An Ninh QuÓc Gia, chÎu trách nhiŒm gån l†c nhiŠu nguÒn tin tình báo khác nhau, Çã trª thành møc tiêu chính Ç‹ Tenet chÌ trích trong cuÓn sách cûa ông ta. NgÜ®c låi, ông tÕ ra khá dÍ dãi khi nói vŠ T°ng ThÓng Bush, ông cho Çi‹m T°ng ThÓng cao trong suÓt 549 trang giÃy ông vi‰t. Ông cÛng ca ng®i thu¶c cÃp cûa ông trong ngành tình báo sau bi‰n cÓ 9/11. Ông mª ÇÀu cuÓn sách v§i m¶t s¿ nhÀm lÅn vŠ chi ti‰t ngày tháng. Ông k‹ låi r¢ng ông Çã g¥p ông Richard Perle, vØa bÜ§c chân ra khÕi Båch Cung ngày 12 tháng 9, ông này thì thÀm ti‰t l¶ Toà Båch –c d¿ tính së Çánh Iraq Ç‹ trä thù cho vø 9/11. Lúc bÃy gi© ông Tenet cho r¢ng k‰t nÓi Iraq v§i vø 9/11 nghe ra không ÇÜ®c °n cho l¡m. NhÜng sau này ông nhÆn ra r¢ng caí nhìn cûa nhóm cÆn thÀn v§i ông Bush vŠ vÃn ÇŠ Trung ñông khác h£n v§i nh»ng gì ông thu lÜ®m ÇÜ®c qua tình báo. Vài ngày sau khi sách ÇÜ®c xuÃt bän, ông bi‰t r¢ng mình Çã nh§ sai ngày tháng. Chi ti‰t nhÕ, nhÜng rÃt quan tr†ng, dù là Ç‹ tung ra m¶t cuÓn sách, hay m¶t cu¶c chi‰n.S MNG CHÐA HO€N TƒT: Toán chuyên viên Ç¥c trách vŠ chính sách ngoåi giao cûa ông Bush chÜa hŠ ÇÒng š v§i nhau vŠ k‰ hoåch thành lÆp chính quyŠn m§i ª Iraq sau khi cu¶c xâm chi‰m hoàn tÃt. Ông Tenet vi‰t ti‰p: "Thay vào Çó nhóm chuyên viên trong Phû Phó T°ng ThÓng và NgÛ Giác ñài låi nghiêng vŠ giäi pháp Çem b¶ phÆn nh»ng ngÜ©i Iraq lÜu vong vŠ nÜ§c lÆp chính phû."TÔI BAY ñN IRAQ V€O LÚC ÔNG JERRY BREMER ÇÜ®c b° nhiŒm làm ThÓng SÙ, ÇÙng ÇÀu cÖ quan Coalition Provisional Authority, Nhà ChÙc Trách Lâm Th©i, g†i t¡t là CPA, vào khoäng tháng Næm næm 2003. Tôi cùng cÜ«i tr¿c thæng v§i Jerry ngay trên không phÆn thû Çô Bagdad. Lúc bÃy gi© là gi»a ban ngày, cºa máy bay mª tung, và tôi ngó ra ngoài quan sát tình hình bên dÜ§i. Ÿ dÜ§i m¥t ÇÃt, tình hình tÜÖng ÇÓi khá tÓt ÇËp, n‰u nh§ låi là quÓc gia này vØa m§i bÎ m¶t Ç¶i binh ngoåi quÓc Ç‰n xâm chi‰m thû Çô, và lÆt Ç° nhà Ç¶c tài tØng cai trÎ nÜ§c Çó m¶t th©i gian khá lâu. Dân chúng thoäi mái Çi ra ÇÜ©ng, æn uÓng ª các hiŒu æn. ChÌ còn thi‰u có cái xe bušt hai tÀng và nh»ng du khách trong ÇÜ©ng phÓ, là Çû diÍn tä m¶t khung cänh thÆt là thanh bình tÓt ÇËp. ñ‰n tháng Hai næm 2004, khi tôi trª låi Iraq, tình hình trª nên khác h£n. Chúng tôi phäi Ç‰n Bagdad vào ban Çêm, không dám Çáp máy bay xuÓng vào ban ngày vì thi‰u an ninh. Chuy‰n bay C-17 chª chúng tôi phäi Çáp theo ki‹u th©i chi‰n - nghïa là c¡m mÛi xuÓng thÆt månh Ç‹ Çáp thÆt nhanh. Tôi phäi ngÒi sát phía trÜ§c, ÇÀu Ç¶i mÛ s¡t, và ng¿c mang áo giáp ch¡n Çån. Chuy‰n Çi kÿ này không có màn cÜ«i ng¿a xem hoa nhÜ kÿ trÜ§c ÇÜ®c n»a. Sau mÜ©i tháng nhúng tay vào tình hình, nÜ§c Iraq Çã khác h£n trÜ§c kia, và s¿ khác biŒt Ãy låi không Çúng nhÜ s¿ mong Ç®i cûa chính phû MÏ. Tåi sao tình th‰ låi bi‰n chuy‹n bÃt l®i nhÜ vÆy? HÒi tÜªng låi nh»ng chuyŒn cÛ, chúng tôi thÃy có m¶t sÓ quy‰t ÇÎnh sai lÀm tai haÎ, giÓng nhÜ ta xô ÇÄy m¶t cái xe tØ tØ læn xuÓng hÓ.Th¿c ra mà nói, sai lÀm Çã xäy ra tØ trÜ§c khi b¡t ÇÀu cu¶c chi‰n. TrÜ§c khi Çem quân sang xâm chi‰m Iraq, viŒc lÆp k‰ hoåch tái thi‰t, xây d¿ng låi cÖ sª vÆt chÃt không hŠ ÇÜ®c Çem ra bàn luÆn. ChÌ có viŒc xây d¿ng låi cÖ cÃu chính trÎ cho Iraq thì ÇÜ®c bàn luÆn rÃt hæng hái - ch£ng hån nhÜ nÜ§c này së ÇÜ®c cai trÎ dÜ§i th‹ ch‰ nhÜ th‰ nào, ngÜ©i dân Iraq së Çóng vai trò nhÜ th‰ nào trong tÜÖng lai chính trÎ cûa nÜ§c h†. Nh»ng bàn tính Ãy diÍn ra gi»a nh»ng nhân vÆt cao cÃp, ví dø nhÜ gi»a Phó T°ng ThÓng Cheney và bà Rice.

ThÜ©ng thì nh»ng thäo luÆn liên quan Ç‰n tÜÖng lai chính trÎ cûa Iraq diÍn ra theo hai xu hÜ§ng khác nhau: B¶ Ngoåi Giao, Trung ÐÖng Tình Báo CIA, và H¶i ñÒng An Ninh QuÓc Gia NSC ÇŠu ÇÒng š xây d¿ng m¶t chính phû ª Iraq bao gÒm Çåi diŒn cûa nhiŠu b¶ t¶c, giáo phái, và Çoàn th‹ áp l¿c. Nh»ng Çoàn th‹ vØa k‹ cº Çåi diŒn làm cÓ vÃn cho viŒc thành hình m¶t quÓc h¶i lÆp hi‰n, và h¶i ÇÒng b¶ trÜªng Ç‹ giúp cai trÎ nÜ§c Iraq.NhÜng Phó T°ng ThÓng Cheney và nh»ng cÓ vÃn dân s¿ ª NgÛ Giác ñài låi có m¶t ÇÜ©ng lÓi khác h£n. Thay vì ch†n giäi pháp chính trÎ cªi mª, tuy có phÀn nào rûi ro, thì phía Phó T°ng ThÓng muÓn ch†n phÜÖng án ch¡c æn, tÙc là phäi Ç‹ ngÜ©i MÏ ki‹m soát ch¥t chë chính phû m§i này. H† mÜÓn gi§i hån quyŠn ch†n lÜå Çåi bi‹u cûa ngÜ©i Iraq, nên ngÜ©i MÏ së Çích thân ch†n ra m¶t vài ngÜ©i Iraq thân MÏ. Trong th¿c t‰, h† Çã ch†n ông Ahmad Chalibi, và m¶t sÓ ngÜ©i Iraq sÓng lÜu vong n°i ti‰ng m¶t th©i là có lÆp trÜ©ng chÓng låi Saddam Hussein, c¶ng thêm m¶t vài nhà lãnh Çåo cûa nhóm ngÜ©i Kurd trong khu v¿c t¿ trÎ. Phó T°ng ThÓng Dick Cheney kh£ng ÇÎnh lÆp trÜ©ng cûa ông là phäi lÆp ra m¶t chính phû Iraq mà ngÜ©i MÏ có th‹ "ki‹m soát" ÇÜ®c, sau Çó, së h®p pháp hoá (legitimize) chính phû này b¢ng nh»ng viŒn tr® kinh t‰ hùng hÆu cûa MÏ. ThÙ trÜªng Dough Feith ª B¶ Ngoåi Giao tin r¢ng ngÜ©i MÏ có th‹ h®p pháp hoá dÍ dàng chính phû Iraq do ngÜ©i MÏ Ç« ÇÀu. NhÜng rÒi nh»ng ngÜ©i có trách nhiŒm trong chính phû chÜa hŠ thäo luÆn kÏ càng Ç‹ cùng ÇÒng š v§i nhau vŠ phÜÖng án lÆp ra chính phû m§i ª Iraq, sau khi cu¶c xâm chí‰m hoàn tÃt. Ý ki‰n Çem Chalabi và m¶t sÓ nhân vÆt lÜu vong vŠ lÆp chính phû ª Iraq hình thành. ñÒng nghiŒp cûa tôi ª Trung ÐÖng Tình Báo ngåc nhiên và chÜng hºng khi thÃy cái g†i là "chính phû lÜu vong cûa ngÜ©i Iraq" ÇÜ®c Çem vŠ nÜ§c Ç‹ cai trÎ Iraq. Chúng tôi thÃy Væn Phòng Phó T°ng ThÓng và NgÛ Giác ñài Çã làm m¶t viŒc giÓng ngÜ©i Nga Xô Vi‰t Çã làm ª A Phú Hãn. Sau khi HÒng Quân Sô Vi‰t lÆt Ç° chính phû ÇÜÖng th©i ª A Phú Hãn, h† Çã Çem tay bù nhìn Babrak Kamal tØ Måc TÜ Khoa vŠ Ç‹ lÆp chính phû, và chính phû Ãy không ÇÜ®c lòng dân ÇÎa phÜÖng. Chúng ta Çã phåm phäi l‡i lÀm cÛ nhÜ ngÜ©i Nga trÜ§c Çây.HAI QUYT ñÎNH SAI L„M TAI HI CÑA ÔNG PAUL BREMER: Ông Tenet cáo bu¶c r¢ng næm 2003 ông Bremer Çã mª cánh cºa cho quân phi‰n loån tàn phá nÜ§c Iraq ngày nay. Ông ta cÛng gi» bí mÆt không loan báo cho Trung ÐÖng Tình Báo bi‰t viŒc làm cûa ông.

George Tenet h†p chung v§i T°ng ThÓng Bush và phó TT Dick Cheney

M¥c dù là Çåi diŒn cûa T°ng ThÓng, nhÜng ông Paul Bremer làm viŒc, và báo cáo tr¿c ti‰p viŒc làm cûa mình cho B¶ QuÓc Phòng. CÖ quan do ông ÇÙng ÇÀu mang danh vÎ là Nhà ChÙc Trách Lâm Th©i, Coalition Provisional Authority, g†i t¡t là CPA. Sau khi cÖ quan này ÇÜ®c hình thành, bà Rice ra lŒnh cho các u› ban liên b¶ tØng chÎu trách nhiŒm lÆp k‰ hoåch hÆu chi‰n phäi thu d†n væn phòng trª vŠ MÏ. Tuy nhiên, chÌ vài tháng sau thôi, tình hình Iraq rÖi vào tình trång h‡n loån. ñúng nhÜ m¶t viên chÙc cûa Toà Båch –c tâm s¿ v§i tôi: "Phân dÖ dính vào cánh quåt, cÙ th‰ mà nó th°i vÃy Çi kh¡p nÖi. ThÆm chí chúng ta phäi nh© ngÜ©i Anh cho bi‰t tình hình lúc này diÍn ti‰n ra sao. Bªi vì chúng tôi ch£ng nhÆn ÇÜ®c m¶t báo cáo nào cûa CPA cä." Sau Çó, bà Rice låi phäi nh© NSC (H¶i ñÒng An Ninh QuÓc Gia) khªi s¿ låi viŒc lÆp k‰ hoåch tØ ÇÀu. NhÜng vào lúc Çó, thì hai biŒn pháp tai håi là Giäi Gi§i Quân ñ¶i và Loåi TrØ C¿u ñäng Viên ñäng Baath Çã ÇÜ®c thi hành. Báo cáo ÇÀu tiên cho tôi thÃy cÖ quan CPA làm không ÇÜ®c viŒc.Cái mà nÜ§c Iraq cÀn là ngÜ©i RÆp, và cÖ quan cung cÃp dÎch vø ngÜ©i nÜ§c ngoài phäi hi‹u ÇÜ®c lòng trung thành cûa h† ÇÓi v§i b¶ t¶c, và ít nhÃt cÛng phäi phân biŒt ÇÜ®c s¿ khác nhau gi»a hai giáo phái Sunni và Shi'ite. Trong khi Çó, mÃy quan chÙc ª trong CPA låi cÙ lo bÆn r¶n v§i viŒc làm th‰ nào Ç‹ thành lÆp ÇÜ®c ThÎ TrÜ©ng ChÙng Khoán ª Baghdad, áp døng thu‰ l®i tÙc ÇÖn giän v§i m¶t chÌ sÓ, hay làm th‰ nào Ç‹ thi‰t lÆp các y‰u tÓ khác cûa th‹ ch‰ dân chû tÜ bän. M¶t nhân viên cûa tôi trong Trung Tâm Tình Báo Çi thæm Iraq trª vŠ báo cáo v§i tôi nhÜ sau: "ThÜa X‰p! Cái cÖ quan CPA ÇiŠu hành nhÜ m¶t l§p huÃn luyŒn theo ki‹u h¶i thäo cho b†n sinh viên Çang h†c Cao H†c Hành Chánh. BuÒn cÜ©i quá. N¥ng vŠ lš thuy‰t hÖn là th¿c hành. Không m¶t ngÜ©i nào bi‰t ti‰ng RÆp. Không m¶t ai có kinh nghiŒm vŠ các nÜ§c RÆp. Không ai ÇÜ®c quyŠn quy‰t ÇÎnh. ChÌ có m¶t mình ông Bremer quy‰t ÇÎnh m†i viŒc." TrÜ§c khi Çi Iraq, ông Bremer Ç‰n g¥p ThÙ TrÜªng Feith ª NgÛ Giác ñài. Ông k‹ låi r¢ng ông Feith thúc ông Bremer ngay khi Ç‰n Iraq nên ra lŒnh không cho m¶t ngÜ©i nào trÜ§c Çây ª trong Çäng Baath ÇÜ®c tham gia chính quyŠn m§i. Ông Bremer làm Çúng nhÜ l©i d¥n cûa ông Feith. BÓn ngày sau khi Ç¥t chân Ç‰n Iraq, ngày 16 tháng Næm, ông Bremer ban lŒnh cÃm không cho c¿u Çäng viŒn Baath ÇÜ®c tham gia chính quyŠn. Sáng ngày hôm Çó, t© The New York Times Çæng tin ti‰t l¶ vŠ viŒc này. Ông Bremer còn xác ÇÎnh thêm: "Chúng tôi së ti‰p tøc lùng ki‰m nh»ng ngÜ©i trong Çäng Baath và loåi trØ h† ra khÕi guÒng máy chính quyŠn."Vài tuÀn lÍ trÜ§c khi chi‰n tranh khªi s¿, m¶t sÓ quan chÙc cao cÃp ª B¶ Ngoåi Giao nói rõ r¢ng chi‰n tranh có th‹ tránh ÇÜ®c n‰u nhÜ Saddam và m¶t trong nh»ng kÈ trung thành v§i y ÇÒng š bÕ Iraq ra Çi. Ý niŒm này n¢m trong k‰ hoåch chÌ cÀn loåi trØ Saddam là Çåt ÇÜ®c møc tiêu rÒi. Bây gi© chi‰n s¿ Çã b¶c phát, Çánh tan ch‰ Ç¶ cûa Saddam xong, tåi sao Hoa Kÿ vÅn muÓn loåi trØ hàng ngàn công chÙc ra khÕi guÒng máy chính quyŠn.Sau này, trong cuÓn hÒi kš cûa ông, Bremer vi‰t r¢ng nguÒn tin tình báo cho bi‰t nh»ng mŒnh lŒnh ông ÇÜa ra chÌ tác Ç¶ng ÇÜ®c có 1% dân sÓ Iraq mà thôi. ñiŠu này ÇÜ®c hi‹u là bên tình báo ûng h¶ viêc làm cûa ông. Song th¿c t‰ không Çúng nhÜ vÆy. S¿ th¿c thì chúng tôi ch£ng bi‰t tí gì vŠ viŒc làm cûa ông ta, cho mãi Ç‰n khi công tác loåi trØ các Çäng viên Çäng Baath trª nên m¶t s¿ Çã rÒi (fait accompli) không cÙu vãn ÇÜ®c n»a. Rõ rŒt Çây là m¶t chính sách vô cùng quan tr†ng, th‰ mà H¶i ñÒng An Ninh ch£ng hŠ h†p bàn, hay thäo luÆn gì vŠ viŒc này cä. Còn nói vŠ tÌ lŒ 1% mà ông Bremer ÇŠ cÆp. Ông ta không hŠ nói Ç‰n tÌ lŒ

này cho Ç‰n lúc ông Çã thi hành công tác loåi trØ ngÜ©i thu¶c Çäng Baath. Ông Çâu có bi‰t r¢ng có rÃt nhiŠu ngÜ©i là Çäng viên cûa Çäng Baath, nhÜng th¿c s¿ h† chÌ là nh»ng chuyên gia kÏ thuÆt thuÀn túy. Chúng ta cÀn có nh»ng ngÜ©i này Ç‹ ÇiŠu hành guÒng máy cai trÎ trong nÜ§c. K‰ Ç‰n, nh»ng ngÜ©i bÎ sa thäi khÕi guÒng máy chính quyŠn vì dính líu Ç‰n Çäng Baath låi có bà con h† hàng. Bà con cûa h† tÙc giÆn vì thân nhân bÎ mÃt viŒc. ChÌ ít lâu sau, chúng tôi nghe nh»ng câu chuyŒn Çåi loåi nhÜ dân Iraq không chÎu gªi con em Ç‰n trÜ©ng h†c, bªi vì các thÀy giáo bÎ sa thäi h‰t, h† ÇŠu là Çäng viên cûa Çäng Baath. Trong bÓi cänh cûa m¶t nÜ§c Çi Çâu cÛng có vÛ khí, thì Çây là ÇiŠu tÓi kœ. N‰u h†c trò và thÀy giáo không ª trong trÜ©ng h†c, h† së lang thang ngoài ÇÜ©ng phÓ. Tôi Çi g¥p bà Rice Ç‹ than phiŠn r¢ng công viŒc loåi trØ Çäng viên Çäng Baath có cái l®i là loåi bÕ ÇÜ®c nh»ng thành phÀn bÃt häo, b¶ hå cÛ cûa Saddam Hussein, nhÜng ÇÒng th©i cÛng loåi Çi mÃt khoäng 40,000 giáo viên. Nh»ng ngÜ©i này trÜ§c Çây vào Çäng chÌ vì mi‰ng cÖm manh áo. LŒnh này không Çem låi l®i ích gì cho ngÜ©i dân Iraq cä.. Trái låi, nó tiêu diŒt nŠn móng cûa nh»ng ÇÎnh ch‰ cÖ bän trong nÜ§c. HÆu qûa k‰ ti‰p là các c¿u Çäng viên Çäng Baath dÍ bÎ dø d‡ Çi theo quân phi‰n loån. Bà Rice nói r¢ng bà h‰t sÙc tÙc giÆn khi thÃy tình hình trª nên tÒi tŒ. NhÜng rÒi cÛng không thÃy bà Ãy làm gì Ç‹ cäi thiŒn tình hình. Khoäng chØng vài tháng sau, khi quân phi‰n loån hoåt Ç¶ng phá hoåi d» d¶i, m¶t ûy ban liên b¶ m§i ÇÜ®c thành hình do ông Phø Tá CÓ VÃn An Ninh Bob Blackwill ÇÙng ÇÀu. Ông cÓ g¡ng tìm cách liên låc ÇÜ®c v§i các thành phÀn bÃt mãn trong khÓi RÆp Sunni. Bên tình báo chúng tôi ÇŠ nghÎ rút låi lŒnh thanh trØng c¿u Çäng viên Çäng Baath. NhÜng ông Feith gåt ph¡t Çi và nói r¢ng làm nhÜ th‰ tÙc là "phû nhÆn tính chÃt chính Çáng cûa cu¶c chi‰n.".LŒnh thanh trØng Çäng viên Çäng Baath do ông Bremer ban ra có tên là S¡c LŒnh SÓ M¶t cûa Nhà ChÙc Trách Lâm Th©i (CPA). LŒnh này là m¶t thÃt båi tai håi. NhÜng LŒnh ThÙ Hai còn tŒ håi hÖn n»a. M¶t lÀn n»a, không hŠ có viŒc thäo luÆn kÏ càng vŠ sách lÜ®c tØ Hoa ThÎnh ñÓn - hay ít ra cÛng phäi có phø tá cûa tôi làm Çåi diŒn Ç‰n góp š ki‰n. Ngày 23 tháng Næm, ông Bremer khÖi khÖi ban ra lŒnh giäi gi§i quân Ç¶i Iraq. Sau khi hai lŒnh trên ÇÜ®c ban ra, chúng tôi lên ti‰ng Çóng góp š ki‰n vŠ hai lŒnh này trong các phiên h†p tåi Toà Båch Cung. Chúng tôi lÆp luÆn r¢ng hai lŒnh trên ÇŠu ÇÜa Ç‰n nh»ng hÆu qûa tai håi không ng© trÜ§c ÇÜ®c. Hai quy‰t ÇÎnh sai lÀm trên xô ÇÄy hàng træm ngàn dân Iraq phäi ch†n l¿a lë sÓng: sÓng chui nhûi trÓn tránh, theo b†n lÜu manh, th° phÌ, hay ngä theo phi‰n quân. M¶t sï quan cao cÃp cûa chúng ta Ü§c tính r¢ng có khoäng 100,000 dân Iraq, sau khi lŒnh khai trØ Çäng Baath, bÎ xô ÇÄy phäi ch†n lÜå m¶t trong ba con ÇÜ©ng sÓng k‹ trên. ña sÓ bu¶c lòng phäi Çi theo quân phi‰n loån.

* T°ng ThÓng Bush Çang Çeo huân chÜÖng "T¿ Do" cho George Tenet

NhiŠu quan chÙc cao cÃp ª NgÛ Giác ñài cÛng ÇÒng š r¢ng tình trång båo Ç¶ng gia tæng khûng khi‰p xuÃt phát tØ hai lŒnh sai lÀm: Giäi tán Çäng Baath, và phá nát l¿c lÜ®ng quân Ç¶i cÛ cûa Iraq. Mãi cho Ç‰n cuÓi mùa Xuân næm 2004, trong m¶t phiên h†p tåi Toà Båch –c, m¶t sï quan tình báo cûa chúng tôi ÇŠ nghÎ "hãy nói toåc h‰t" nh»ng l‡i lÀm cÛ cûa chúng ta Ç‹ chÃm dÙt tình trång båo Ç¶ng. Ông ta ÇŠ nghÎ rút låi LŒnh SÓ Hai cûa CPA, tung ra chi‰n dÎch qui tø tÃt cä các binh sï ch‰ Ç¶ cÛ låi, cho Çæng kš và yêu cÀu nh»ng ngÜ©i lính này phø trách bäo vŒ biên gi§i và an ninh n¶i chính. NgÜ©i sï quan tình báo cûa tôi sau này báo cáo låi cho bi‰t vào lúc cuÓi phiên h†p m¶t ñåi Tá quân báo, làm liên låc viên gi»a ông Chalabi v§i QuÓc H¶i Iraq, nói: "Tôi ÇÒng š. Chúng ta tÆp trung h† låi, rÒi Çem b¡n h‰t mÃy tay lính cÛ Çi.".Ông Charles Duelfer, m¶t thanh tra vÛ khí cûa Hoa Kÿ ÇÜ®c m¶t ngÜ©i bån Iraq chÌ bäo cho bi‰t: "Ngày trÜ§c, ngÜ©i dân Iraq không Ç¥t n¥ng vÃn ÇŠ ai là ngÜ©i theo Sunni, ai theo Shi'ite. NhÜng ÇÜ©ng lÓi chính trÎ cûa Hoa Kÿ, khi‰n cho ngÜ©i ta trª nên tranh dành quyŠn l®i vÆt chÃt, và t¿ nhiên xuÃt hiŒn vÃn ÇŠ phân biŒt ai là Sunni ai là Shi'ite.". Có th‹ nói chính sách cûa Hoa Kÿ Çã sai lÀm, thay vì tåo s¿ Çoàn k‰t gi»a các giáo phái, ngÜ©i MÏ låi khi‰n h† trª nên tranh chÃp, dành quyŠn l®i v§i nhau. ThÙ TrÜªng QuÓc Phòng Paul Wolfowitz nói v§i m¶t sï quan cao cÃp trong ngành tình báo cûa chúng tôi trong lÀn Çi thæm Iraq là: "Các anh ch£ng bi‰t cái Ç‰ch gì vŠ chính sách cûa chính phû Hoa Kÿ cä, và n‰u các anh không hi‹u vŠ chính sách, các anh không nên Çi thu thÆp tin tÙc tình báo Ç‹ giúp cho chính sách ÇÜ®c thành công." Câu nói cûa ông ThÙ TrÜªng thÆt là ngåo mån, song nó cÛng che ÇÆy m¶t s¿ th¿c phÛ phàng to l§n hÖn. Trong nhiŠu trÜ©ng h®p, qûa là chúng tôi không bi‰t chính phû së ÇÎnh làm gì. Có ÇiŠu ch¡c ch¡n là nh»ng ÇiŠu cänh giác chúng tôi ÇÜa ra ÇŠu rÖi vào nh»ng l‡ tai Çi‰c, không chÎu nghe l©i báo Ç¶ng cûa chúng tôi.ÐA TH´CH CHALABI M¶T CÁCH KH¹ HI”U. Cä Phû Phó T°ng ThÓng lÅn NgÛ Giác ñài ÇŠu ûng h¶ lá bài Ahmad Chalabi, m¶t chính khách lÜu vong ngÜ©i Iraq, coi nhÜ së ch†n ông ta là ngÜ©i lãnh Çåo nÜ§c Iraq sau khi chi‰m ÇÜ®c Iraq. Giám ñÓc Trung ÐÖng Tình Báo George Tenet so sánh các tr® lš trong Væn Phòng cûa ông Cheney và ông Rumsfeld thích Chalabi giÓng nhÜ các n» sinh ª tu°i dÆy thì mê mu¶i vì tình.V€O GI»A THÁNG 11 NˆM 2003, m†i ngÜ©i ÇŠu thÃy tình hình ª Iraq phäi thay Ç°i cho h®p v§i tình th‰. Bà Rice yêu cÀu phø tá cûa bà ª H¶i ñÒng An Ninh QuÓc Gia là ông Blackwill Çi Baghdad trÜ§c ngày LÍ Tå ÷n. Ông Blackwill rû ông Robert Grenier bên Tung ÐÖng Tình Báo Çi cùng. Trên ÇÜ©ng Çi, ông Grenier hÕi ông Blackwill: "ñi Iraq kÿ này, ông ÇÜ®c giao trách nhiŒm phäi làm gì?". Ông Blackwill trä l©i r¢ng bà Rice muÓn tôi phäi làm cho ÇÜ®c vài thay Ç°i, nhÜng ÇÒng th©i tôi cÛng chÌ ÇÜ®c phép "nói chuyŒn xây d¿ng" v§i ông Bremer thôi. Theo ông Blackwill thì bà Rice cäm thÃy r¢ng bà ta không th‹ ra lŒnh làm nh»ng thay Ç°i cÀn thi‰t, bà phäi nh© ông Blackwill khéo léo thuy‰t phøc ông Bremer Çi theo ÇÜ©ng hÜ§ng m§i.Trên ÇÜ©ng vŠ nÜ§c, cä ông Blackwill lÅn ông Grenier ÇŠu ÇÒng š r¢ng Nhà ChÙc Trách Lâm Th©i, hay CPA, cÖ quan do ông Bremer lãnh Çåo quä thÆt là vô tích s¿. CÖ quan này không làm ÇÜ®c nh»ng viŒc tÓi thi‹u chính phû muÓn h† làm. Ông

Blackwill t°ng k‰t cäm nghï cûa ông cho Grenier rõ: "Chúng ta chÌ còn hy v†ng nÖi các ông, bên CIA, hay gªi thêm quân Ç¶i Ç‰n Ç‹ cÙu vãn tình hình.Vì vÆy, tùy bên tình báo cûa các ông, hãy thÄm lÜ®ng tình hình Çi, coi xem các ông có th‹ làm ÇÜ®c gì không.".Khi làm công tác ª A Phú Hãn, chúng tôi b¡t ÇÀu tØ sÓ không, cho phép m¶t sÓ Çoàn th‹ chính trÎ hoåt Ç¶ng, và t¿ h† tåo ÇÜ®c th‰ ÇÙng h®p pháp. TØ Çó chúng tôi gÀy d¿ng chính phû trung ÜÖng qua th‹ thÙc Çåi diŒn. Tåi Iraq, thû tøc xây d¿ng chính phû låi khác. Chúng ta không hŠ t° chÙc ÇÜ®c m¶t h¶i nghÎ Ç‹ ch†n ra ÇÜ®c lãnh tø nhÜ ª A Phú Hãn Çã ch†n ra ông Hamid Karzai, ÇÜ®c dân chúng thØa nhÆn và ûng h¶. Chúng ta vØa th¡ng m¶t cu¶c chi‰n tranh, chúng ta có súng Çån, xe tæng, quân Ç¶i và l¿c lÜ®ng không quân rÃt månh. Chúng ta làm chû tình hình, và dï nhiên chúng ta có thØa hi‹u bi‰t cÀn phäi làm gì cho có l®i. NhÜng có nhiŠu ngÜ©i trong chính phû Hoa Kÿ cÙ tin r¢ng ngÜ©i xÙng Çáng Ç‹ lãnh Çåo chính phû Iraq sau chi‰n tranh phäi là ông Chalabi.ñôi khi tên cûa Chalabi không ÇÜ®c ÇŠ cÆp Ç‰n trong các cu¶c thäo luÆn. NhÜng tên cûa ông ta bao gi© cÛng n¢m s¤n trong ÇÀu cûa gi§i lãnh Çåo MÏ. Bån có cäm tÜªng nhÜ là Çåi ÇiŒn cho Phû Phó T°ng ThÓng, và B¶ QuÓc Phòng Çã vi‰t Çi vi‰t låi tên cûa ông Chalabi nhÜ là m¶t cô h†c sinh m§i l§n phäi lòng m¶t cÆu con trai, và suÓt ngày cÙ vi‰t tên ngÜ©i yêu cûa mình lên tÆp vª. Trong m¶t phiên h†p khác, ai cÛng nhÃt tŠ ÇÒng š ûng h¶ ông Chalabi, chÌ có m¶t mình ngành tình báo cûa chúng tôi phän ÇÓi mà thôi. CuÓi cùng, tôi phäi bäo nhân viên cûa tôi không ÇÜ®c bàn luÆn, góp š gì vŠ vø Chalabi n»a.Trong lÀn T°ng ThÓng Bush Ç†c diÍn væn trÜ§c QuÓc H¶i LÜ«ng ViŒn, thÜ©ng ÇÜ®c g†i là State of the Union, ngày 20 tháng Giêng næm 2004, ông Chalabi ÇÜ®c vinh d¿ ngÒi cånh ñŒ NhÃt Phu Nhân. ñ‰n tháng Ba, ông ta låi xuÃt hiŒn trên chÜong trình "60 Minutes" than phiŠn r¢ng ngành tình báo cûa Hoa Kÿ không làm tÓt viŒc thu thÆp tin tÙc, không bi‰t gån l†c nh»ng tin tÙc sai lÀm.Tåi m¶t phiên h†p ª Båch Cung, T°ng ThÓng hÕi tôi: "Th¢ng cha Chalabi nó nói cái khÌ gì vÆy? H¡n ta có làm viŒc cho Cøc Tình Báo cûa các anh không?". Tôi trä l©i: "ThÜa không! Tôi tin r¢ng ông ta làm viŒc cho B¶ QuÓc Phòng." M†i ngÜ©i ÇŠu quay ÇÀu nhìn vŠ phía ông B¶ TrÜªng QuÓc Phòng Rumsfeld. Ông ta v¶i trä l©i: "ñ‹ tôi vŠ coi låi xem qui ch‰ cûa ông ta nhÜ th‰ nào." VÎ ThÙ TrÜªng coi vŠ Tình Báo cûa ông Rumsfeld là Steve Cambone, ngÒi Çó phäi l¥ng thinh không bi‰t phäi trä l©i ra sao. T°ng ThÓng lånh lùng nói: "Tôi không nghï r¢ng ông ta cÀn ti‰p tøc làm viŒc cho chúng ta n»a."Vài tuÀn sau, T°ng ThÓng låi Ç¥t câu hÕi: "Lúc này ông Chalabi còn làm nh»ng viŒc cho các ông n»a không?". Ông Paul Wolfowitz trä l©i: "Chalabi còn làm công tác cho Tình báo bên B¶ QuÓc Phòng, và ông ta cung cÃp nhiŠu tin tÙc giúp cÙu nguy tính mång cho ngÜ©i MÏ. Chính CIA cÛng xác nhÆn ÇiŠu này." T°ng ThÓng quay vŠ phía chúng tôi nhÜ muÓn ki‹m chÙng låi xem có Çúng hay không. Ông Richer trä l©i: "ThÜa T°ng ThÓng, tôi không hŠ nghe nói vŠ tin Çó". RÒi T°ng ThÓng låi quay vŠ phiá bà Rice Ç‹ hÕi š ki‰n. Ông lên ti‰ng: "Tôi muÓn ngÜng không trä lÜÖng cho Chalabi n»a.".Trong nh»ng phiên h†p k‰ ti‰p, do bà Rice ngÒi chû toå. Tình Báo QuÓc Phòng xác ÇÎnh cho QuÓc H¶i Iraq m‡i tháng lãnh $350,000 Çô la cûa chính phû MÏ vŠ nh»ng dÎch vø h† làm ª Baghdad. Chúng tôi bi‰t QuÓc H¶i Iraq, không hi‹u do Çâu mà h† có ÇÜ®c khoäng mÜ©i ngàn tài liŒu vŠ ch‰ Ç¶ cûa Saddam, và h† tØ tØ nhä ra cho chính phû MÏ Ç‹ ki‰m tiŠn. Ngoài vø trä tiŠn này, chúng tôi không bi‰t

NgÛ Giác ñài có nhÆn ÇÜ®c nh»ng tin tÙc qúi báu, xÙng Çáng v§i ÇÒng tiŠn h† bÕ ra hay không. Không rõ vì sao, lŒnh chÃm dÙt trä tiŠn do T°ng ThÓng quy‰t ÇÎnh vÅn cÙ bÎ bÕ lÖ không thi hành.B€ RICE C¹ PHI L€ M¶T NGÐžI ñI“U GII LÐ÷NG THIN HAY KHÔNG? Tuy không k‹ Çích danh, nhÜng ông Tenet Çã cáo bu¶c bà Condi Rice lúc bÃy gi© còn gi» vai trò CÓ VÃn An Ninh, là thi‰u thÆn tr†ng, không tò mò tìm hiŠu nh»ng ÇŠ nghÎ cûa ông Rumsfeld và Cheney nhÜ bà Çã tØng làm ÇÓi v§i CIA và B¶ Ngoåi Giao.THM KÎCH ñANG DI•N RA Ÿ IRAQ lë ra không phäi tŒ håi nhÜ vÆy. Tôi không th‹ nói rõ lë ra mình phäi làm nhÜ th‰ nào ngay tØ ÇÀu, nhÜng tôi tin r¢ng n‰u chúng ta làm viŒc ch¥t chë v§i dân chúng Iraq, và các thành phÀn Üu tú trong xã h¶i Ãy, h£n là chúng ta Çã cÙu vãn ÇÜ®c nhiŠu tai håi xäy ra.Khi nào chúng ta d¿ ÇÎnh khai chi‰n v§i m¶t nÜ§c nào, chúng ta không phäi chÌ nghï Ç‰n chuyŒn Çánh th¡ng b¢ng quân s¿ không mà thôi, chúng ta còn phäi có k‰ hoåch °n ÇÎnh sau chi‰n tranh, gi» cho hoà bình ÇÜ®c lâu dài. Không ai có th‹ hoài nghi vŠ tiŠm l¿c quân s¿ cûa MÏ, chúng ta có th‰ Çánh båi Iraq vŠ quân s¿ m¶t cách dÍ dàng. ñiŠu mà chúng ta thi‰u là m¶t k‰ hoåch nh¢m duy trì hoà bình lâu dài. Hoa ThÎnh ñÓn Çã không bi‰t cách t° chÙc Ç‹ gi» hoà bình, hay duy trì s¿ Çoàn k‰t trong nÜ§c, cÛng nhÜ bäo tÒn các tài nguyên cho ÇÜ®c nguyên vËn. Nói cø th‹ hÖn là H¶i ñÒng CÓ VÃn An Ninh Çã không làm tÓt trách nhiŒm cûa mình.H¶i ñÒng CÓ VÃn An Ninh QuÓc Gia ÇÜ®c thành lâp næm 1974 có nhiŒm vø thi hành nh»ng chính sách quan tr†ng. Các quy‰t ÇÎnh liên quan Ç‰n chính sách phäi ÇÜ®c thäo luÆn c¥n kë tåi H¶i ñÒng trÜ§c khi Çem ra thi hành. Tuy nhiên trong trÜ©ng h®p Iraq, H¶i ñÒng CÓ VÃn An Ninh Çã không làm tròn nhiŒm vø cûa mình. H¶i ñÒng An Ninh Çã né tránh không dám thäo luÆn tr¿c ti‰p v§i NgÛ Giác ñài, và nh»ng ngÜ©i khác khi thâš chính sách Çan có chiŠu hÜ§ng suy ÇÒi. Qua viŒc gªi ông Blacwill Çi Iraq Ç‹ nói chuyŒn gÅu v§i ông Bremer, H¶i ñÒng CÓ VÃn An Ninh Çã làm công viŒc thº nghiŒm phí thì gi© vŠ m¶t chính sách thÃt båi tØ cæn bän.Cái thi‰u xót l§n nhÃt cÀn phäi nói ª Çây là nÜ§c Iraq hiŒn thi‰u m¶t chính phû h»u hiŒu Ç‹ giúp chúng ta. Chúng ta Çã quy‰t ÇÎnh Ç‹ ngÜ©i MÏ ÇÙng ra cai trÎ thay cho ngÜ©i Iraq. ñiŠu này có th‹ xäy ra nhÜ hÒi ÇŒ NhÎ Th‰ Chi‰n, sau khi nhiŠu nÜ§c cùng chung lo viŒc Çánh låi nÜ§c ñÙc. NhÜng ª vùng Trung ñông, chúng ta không th‹ làm nhÜ vÆy ÇÜ®c. B¢ng không thì chúng ta låi rÖi vào trÜ©ng h®p cûa ngÜ©i Pháp trÜ§c Çây ÇÙng ra cai trÎ Algerie. ñÓi v§i ngÜ©i RÆp, hành vi cûa chúng ta bÎ h† coi nhÜ hành vi xâm lÜ®c, chi‰m Çóng, chÙ không phäi là hành vi giäi phóng h† khÕi ch‰ Ç¶ Ç¶c tài hà kh¡c. Chúng ta Çã thi‰u xót không tin ngÜ©i Iraq có khä næng cai trÎ dân, và ÇÎnh Çoåt vŠ tÜÖng lai cho ÇÃt nÜ§c cûa h†. K‹ tØ Çó, chúng ta g¥p m†i sÙc ÇŠ kháng chÓng låi.

=END=

5- ñ©i SÓng Quanh Ta

- TØ ThuÓc B¡c, ThuÓc Nam, ThuÓc Dân T¶c,... ñ‰n DÜ®c Thäo

Mai Thanh Truy‰t

Nh»ng danh tØ dùng cho t¿a ÇŠ cûa bài vi‰t nÀy ÇŠu có cùng chung m¶t ÇÎnh nghïa và Ùng døng tùy theo không gian và th©i gian. ThuÓc B¡c ª ViŒt Nam dùng Ç‹ chÌ các loåi thuÓc dùng cây, lá, rÍ, cû, h¶t, v.v., Çã ÇÜ®c bi‰n ch‰ do m¶t ñông y sï ngÜ©i Trung QuÓc khám bÎnh và cho toa. Còn thuÓc Nam, tÜÖng t¿ nhÜ thuÓc B¡c, nhÜng do m¶t ñông y sï ngÜ©i ViŒt Nam Çäm nhÆn. Các loåi cây lá ÇÜ®c bi‰n ch‰ trong thuÓc Nam tÜÖng ÇÓi ÇÖn giän nhÜ phÖi khô ho¥c sÃy khô, và cân lÜ®ng cÛng không có yêu cÀu chính xác nhÜ m¶t n¡m lá khô, m¶t mu‡ng b¶t rÍ cây,... thay vì m¶t chÌ, ba ly,... nhÜ ª thuÓc B¡c. NgÜ©i ÇÜ®c chÄn bÎnh sau khi nhÆn thuÓc xong, mang vŠ nÃu trong m¶t cái nÒi ÇÃt v§i (thông thÜ©ng) ba chén nÜ§c và Çun sôi. Khi nÜ§c "x¡c" låi còn tám phân, bÎnh nhân "ch¡t" nÜ§c ra, Ç‹ ngu¶i và uÓng. M¶t thang thuÓc có th‹ uÓng ÇÜ®c nhiŠu lÀn, thÜ©ng là hai lÀn.ThuÓc dân t¶c chÌ ÇÜ®c dân miŠn Nam nghe Ç‰n k‹ tØ sau 30 tháng tÜ næm 1975 do miŠn B¡c xâm nhÆp vào. ThuÓc dân t¶c không cÀn có ñông y sï chÄn måch nhÜ thuÓc B¡c và thuÓc Nam. ThuÓc Çã ÇÜ®c bào ch‰ s¤n cÛng nhÜ ÇÜ®c "nhà nÜ§c" công bÓ công døng cûa tØng loåi cây, lá, hay cû,... dùng Ç‹ ch»a trÎ m¶t bÎnh nào Çó. Và dân chúng cÙ th‰ mà dùng, cho dù có hiŒu nghiŒm hay không. N‰u chúng ta Çã tØng sÓng trong xã h¶i ViŒt Nam khoäng næm næm ÇÀu sau khi nÜ§c nhà ÇÜ®c "thÓng nhÃt", ch¡c ai cÛng còn nh§ cây xuyên tâm liên. Th¿c s¿, ngÜ©i vi‰t chÜa tØng thÃy cây nÀy cÛng nhÜ cung cách ch»a trÎ nhÜ th‰ nào, và trÎ bÎnh gì? NhÜng, trong giai Çoån trên, m‡i lÀn Çi khám bÎnh ª phòng y t‰ phÜ©ng hay xã, ÇŠu ÇÜ®c cán b¶ ch»a trÎ b¢ng xuyên tâm liên. NgÜ©i vi‰t cÛng Çã tØng nghe nhiŠu câu chuyŒn kÿ thú vŠ xuyên tâm liên do m¶t anh b¶ Ç¶i vÜ®t TrÜ©ng sÖn k‹ nhÜ sau: "N‰u v® chÒng không có con trong m¶t th©i gian dài, Çôi v® chÒng nÀy së ÇÜ®c cán b¶ hÜ§ng dÅn là m‡i khi "æn n¢m" v§i nhau, chÌ cÀn c¶t m¶t dây xuyên tâm liên qua bøng ngÜ©i v®. Th‰ là së có con sau Çó ngay!".Còn câu chuyŒn dài dÜ®c thäo ª Hoa Kÿ th‹ hiŒn "tính khoa h†c" còn cao hÖn n»a, nhÃt là trong c¶ng ÇÒng ViŒt Nam. Các ñông y sï ª Çây, nói chung ÇŠu mang (ÇÜ®c mang, hay t¿ mang) nh»ng danh hiŒu rÃt oai là Bác sï ñông y (Oriental Doctor - OD) hay Ti‰n sï ñông Y (Ph.D of Oriental Medicine), cÛng nhÜ nhiŠu danh xÜng n° khác n»a. ThÆt ra, ª Çây cÛng cæn cÙ vào rÍ, thân, cû, lá, h¶t nhÜ thuÓc B¡c và thuÓc Nam; tÃt cä ÇÜ®c ch‰ bi‰n có tính cách hoàn chÌnh hÖn dÜ®c thuÓc B¡c và thuÓc Nam, gÀn giÓng nhÜ các loåi thuÓc cûa y khoa hiŒn Çåi nhÜ dång b¶t, viên, hay viên b†c nh¿a, nÜ§c, hay dång thuÓc t‹, v.v..Trong phÀn trình bày sau Çây, chúng tôi së bàn vŠ ÇÎnh nghïa, nguÒn gÓc, cách dùng và nh»ng vÃn nån có th‹ xäy ra sau khi dùng thuÓc dÜ®c thäo. Danh tØ "thuÓc" dùng ª Çây Ç‹ chÌ tÃt cä các loåi cây, cÕ, rÍ, thân, lá, cû, h¶t,... chÙ không nói Ç‰n nh»ng hóa chÃt khác ÇÜ®c gian thÜÖng cho thêm vào Ç‹ làm tæng m¶t vài Ç¥c tính trÎ liŒu mà không cÀn lÜu tâm Ç‰n nh»ng di håi vŠ sau, nhÜ arsenic, ÇÒng, chì, thûy ngân, selenium, thÆm chí vàng (gold) n»a.

NguÒn GÓc Và ñÎnh Nghïa DÜ®c ThäoTheo quan Çi‹m cûa các nhà khoa h†c Hoa Kÿ, khoa dÜ®c thäo chÌ có th‹ ÇÜ®c xem nhÜ là m¶t phÜÖng cách trÎ liŒu b° túc (complementary therapy), chuyên dùng các loåi cây hay hóa chÃt ly trích tØ cây. Do Çó, Çây là m¶t ngành y khoa riêng biŒt Ç¥t tr†ng tâm ch»a trÎ b¢ng cây cÕ có trong thiên nhiên. Và danh tØ

herbalism dùng Ç‹ chÌ hŒ phái dùng cây cÕ Ç‹ trÎ liŒu hÀu h‰t các bÎnh gÀn giÓng nhÜ tÃt cä nh»ng bÎnh liŒt kê trong ngành y khoa hiŒn Çåi. NguÒn gÓc cûa ngành y khoa dÜ®c thäo ÇÜ®c xem nhÜ xuÃt hiŒn tØ khi có s¿ hiŒn diŒn cûa con ngÜ©i trên quä ÇÎa cÀu. Và n‰u Çi xa hÖn n»a, nguÒn gÓc nÀy Çã có trÜ§c khi loài ngÜ©i xuÃt hiŒn (qua s¿ ti‰n hóa tØ khÌ). GiÓng khÌ Chimpanzees Çã bi‰t æn m¶t loåi lá cây Ç¥c biŒt Ç‹ diŒt các Ãu trùng trong bao tº. Loài nai Çã bi‰t truy tìm các lá dùng Ç‹ kích thích tâm thÀn (psycho-active). M¶t sÓ thú vÆt khác cÛng Çã bi‰t tìm Ç‰n nÃm nhÜ penicillin và các loåi nÃm chÓng nÃm (antifungals) Ç‹ trÎ liŒu hay tiêu diŒt các loåi bò chét ngoài da. Sau Çó, con ngÜ©i m§i bi‰t áp døng trong trÎ liŒu nhÜ nh»ng liŠu thuÓc kháng sinh.Ngành dÜ®c thäo Çúng nghïa Çã góp phÀn không nhÕ vào viŒc trÎ liŒu b° túc và song hành v§i ngành y khoa hiŒn Çåi. ThuÓc phiŒn (morphine) ÇÜ®c trích ly tØ cây thuÓc phiŒn (poppies), aspirin tØ cây liÍu, và digoxin dùng Ç‹ ch»a trÎ nhÎp tim ÇÆp không ÇŠu Ç‰n tØ cây Çuôi chÒn (foxglove).Ngành dÜ®c thäo không ngØng ª m¥t trÎ liŒu tØng b¶ phÆn hay tØng bÎnh mà còn có "tham v†ng" ch»a trÎ toàn cÖ th‹ con ngÜ©i, và "khuy‰n khích" cÖ th‹ t¿ "hoàn chÌnh" hay ÇiŠu chÌnh qua thuÓc cây cÕ. Các nhà chuyên môn cûa ngành nÀy nghï r¢ng, nh»ng hóa chÃt trong m¶t tÆp h®p cây cÕ së làm cân b¢ng cÖ th‹ và tåo nên nh»ng phän Ùng h‡ tÜÖng Ç‹ ch»a trÎ toàn th‹ con ngÜ©i. Có th‹ nói ngành y khoa cây cÕ ngày nay phát tri‹n rÃt nhanh trên toàn th‰ gi§i. MÙc tiêu thø Ü§c tính khoäng 23 t› MÏ kim trong næm 2004 cæn cÙ vào báo cáo cûa cu¶c tri‹n lãm quÓc t‰ lÀn thÙ hai vŠ dÜ®c thäo. HiŒn tåi, có khoäng 34% ngÜ©i Hoa Kÿ l§n tu°i Çã hÖn m¶t lÀn vi‰ng các Bác sï ñông y dÜ®c vào næm 1990.

VÃn ñŠ An Toàn Cûa DÜ®c ThäoCó m¶t khái niŒm h‰t sÙc thông thÜ©ng và t¿ nguyŒn cûa ngÜ©i Ç©i là, dÜ®c thäo nghïa là cây cÕ (herbal), là t¿ nhiên (natutal), và là an toàn (safe); vì vÆy, dÜ®c thäo ao toàn hÖn các loåi thuÓc b¢ng hóa chÃt hay t°ng h®p hóa chÃt do ngành y dÜ®c khoa hiŒn Çåi bào ch‰. Do có suy nghï trên, cho nên m¶t sÓ ngÜ©i Hoa Kÿ và dï nhiên, m¶t sÓ không nhÕ ngÜ©i ViŒt ª häi ngoåi vÅn thÜ©ng dùng các loåi thuÓc cây cÕ trong công viŒc phòng bÎnh và trÎ bÎnh. ñÓi v§i dÜ®c thäo, các nhà sän xuÃt không cÀn phäi khai báo v§i CÖ quan Th¿c phÄm và DÜ®c phÄm (FDA) vŠ cÖ cÃu cûa thuÓc, cÛng nhÜ tính hiŒu nghiŒm, cùng phän Ùng phø, và mÙc an toàn cûa thuÓc Ç¥c ch‰. FDA cÛng không Çòi hÕi thông tin cÀn ÇÜ®c liŒt kê trên nhãn hiŒu cûa các l† thuÓc. Do Çó, k‰t quä dù tích c¿c hay tiêu c¿c, hay änh hÜªng dài hån lên cÖ th‹ hoàn toàn không ÇÜ®c bi‰t Ç‰n và cÛng không có m¶t cu¶c nghiên cÙu dài hån nào Ç‹ thÄm ÇÎnh mÙc an toàn cûa thuÓc.Thí dø nhÜ nÜ§c trích tØ cây nhàu (gingko biloba) Çã ÇÜ¶c quäng cáo rÀm r¶ trong c¶ng ÇÒng ViŒt Nam trÜ§c Çây, và hiŒn nay vÅn còn lai rai, là có khä næng trÎ bá bÎnh. Có mÃy ai bi‰t ÇÜ®c, qua nghiên cÙu khoa h†c, phän Ùng cûa thuÓc nÀy có th‹ gây ra hiŒn tÜ®ng chäy máu bên trong cÖ th‹, và có th‹ gây ra phän Ùng v§i các y‰u tÓ làm chÓng Çông máu có s¤n trong máu cûa con ngÜ©i. M¥c dù LuÆt Dietary Supplement Health & Education Act næm 1994 cho phép các loåi thuÓc th¿c vÆt trên ÇÜ®c ghi trong nhãn hiŒu hÜ§ng dÅn cách dùng và tính hiŒu nghiŒm cûa thuÓc, nhÜng trên th¿c t‰ ngoài thÎ trÜ©ng, các nhãn hiŒu trên hoàn toàn không ghi rõ vŠ cách ÇÎnh bÎnh, ch»a trÎ hay phòng bÎnh gì cä!

Thêm m¶t ÇiŠu n»a là dÜ®c thäo không bÎ Çòi hÕi phäi cung cÃp t› lŒ các thành phÀn hóa h†c cÃu tåo ra thuÓc, cÛng nhÜ tính tinh khi‰t (purity) nhÜ các loåi thuÓc dành cho ngành y khoa hiŒn Çåi. Do Çó hiŒu quä cûa cùng m¶t loåi thuÓc, cùng m¶t nhãn hiŒu có th‹ không giÓng nhau vì do nh»ng tåp chÃt có trong thuÓc thay Ç°i trong lúc sän xuÃt nhÜ phÃn hoa, chÃt gây dÎ Ùng cho cÖ th‹, bào tº cûa hoa, v.v.. Và t› lŒ khác biŒt nÀy có th‹ thay Ç°i tính hiŒu nghiŒm cûa thuÓc, Çôi khi gây ra nh»ng phän Ùng bÃt l®i cho bÎnh nhân.Do Çó, m¥c dù m¶t sÓ dÜ®c thäo có th‹ tr® giúp giäi quy‰t m¶t sÓ bÎnh cûa con ngÜ©i, nhÜng ÇiŠu Çó không có nghïa là dÜ®c thäo Çåt ÇÜ®c mÙc an tòan. Theo khuy‰n cáo cûa ngành y dÜ®c khoa tân ti‰n, phø n» Çang mang thai không nên dùng dÜ®c thäo vì có th‹ có phän Ùng bÃt ng© và có th‹ bÎ trøy thai.ñÓi v§i các loåi thuÓc trong ngành dÜ®c khoa, d¿a vào hóa chÃt t°ng h®p hay m¶t sÓ trích ly tØ cây cÕ, hay nÃm trong thiên nhiên, nhÜng các thuÓc nÀy Çã ÇÜ®c nghiên cÙu kÏ lÜ«ng, v§i cân lÜ®ng chính xác, và ÇÜ®c thí nghiŒm lên thú vÆt hay con ngÜ©i trong m¶t th©i gian dài trÜ§c khi tung ra thÎ trÜ©ng. Và dï nhiên, nh»ng thuÓc trên cÛng có th‹ có nh»ng phän Ùng phø hay phän Ùng khi dùng nhiŠu loåi thuÓc khác nhau trong cùng m¶t th©i Çi‹m. ñiŠu nÀy cÛng Çã ÇÜ®c liŒt kê trên nhãn thuÓc hay ÇÜ®c bác sï khám bÎnh khuy‰n cáo và lÜu š bÎnh nhân khi kê toa. Tuy nhiên, ÇiŠu trên Çây không xäy ra ÇÓi v§i dÜ®c thäo vŠ các ÇiŠu kiŒn bào ch‰ thuÓc. HiŒn tåi, hÀu h‰t các sän phÄm dÜ®c thäo ÇŠu n¢m ngoài tÀm ki‹m soát cûa nh»ng luÆt lŒ quy ÇÎnh cho ngành y khoa. ñiŠu Çó có nghïa là không có gì bäo Çäm cho s¿ hiŒu nghiŒm cûa thuÓc, cÛng nhÜ thành phÀn cùng cân lÜ®ng cûa nh»ng chÃt hoá h†c cÃu tåo ra thuÓc. Ngay cä nhà bào ch‰ thuÓc cÛng không Çåt ÇÜ®c tính chính thÓng cûa ngành, m‡i nhà bào ch‰ (sän xuÃt) theo tØng trÜ©ng phái dÜ®c thäo khác nhau. Thí dø thuÓc nhàu cûa nhà bào ch‰ A së khác thuÓc cûa cûa nhà bào ch‰ B. M¶t thí dø khác Çi‹n hình là n‰u bån bÎ bÎnh vŠ tim, bÎ Çau ng¿c do hËp t¡c các Ç¶ng måch vành tim (angina), cao áp huy‰t, hay bÎnh cao áp suÃt m¡t (glaucoma), m¶t sÓ dÜ®c thäo dùng Ç‹ trÎ liŒu các chÙng bÎnh k‹ trên së ÇÜa Ç‰n nh»ng phän Ùng có th‹ làm ch‰t ngÜ©i ÇÓi v§i bÎnh nhân bÎ ti‹u ÇÜ©ng loåi I hay bÎ chÙng phong gi¿t (epilepsy). Thêm n»a, các dÜ®c thäo quäng cáo cho nh»ng bà mãn kinh nguyŒt và hay bÎ chÙng nóng m¥t (hot flashes) là các loåi cÕ và rÍ cûa cây Black Cohosh, Black Snake, Bugwort, Rattle weed. Th¿c s¿ n‰u dùng các loåi dÜ®c thäo k‹ trên, các bà có th‹ giäm chÙng nóng m¥t lúc ban ÇÀu nhÜng hÆu quä së phäi trä là m¶t giá rÃt Ç¡t, Çó là bÎnh ung thÜ. Nên nh§, n‰u không dùng thuÓc chi cä, chÙng nóng m¥t së bi‰n mÃt sau m¶t th©i gian.TØ nh»ng nhÆn ÇÎnh trên, câu hÕi ÇÜ®c Ç¥t ra là, chúng ta có nên dùng dÜ®c thäo không?

HiŒu Næng Cûa DÜ®c ThäoñÓi v§i ngành y dÜ®c khoa, m¶t thuÓc m§i s¡p ra së phäi ÇÜ®c ki‹m chÙng qua nhiŠu giai Ç†an nhÜ vØa k‹ trên, ÇiŠu Çó không nh»ng bäo Çäm ÇÜ®c tính hiŒu nghiŒm và an tòan cûa thuÓc, mà còn Çi xa hÖn n»a là liŒu thuÓc m§i vØa ÇÜ®c tung ra thÎ trÜ©ng có an tòan hÖn (safer), và hiŒu nghiŒm hÖn không khi so sánh v§i các loåi thuÓc Çã sän xuÃt trÜ§c kia và có cùng m¶t møc Çích trÎ liŒu. NhÜng ÇÓi v§i dÜ®c thäo, hoàn toàn không có m¶t nghiên cÙu nào cä mà chÌ d¿a vào cäm tính (intuition) nhiŠu hÖn. Do Çó, nhiŠu khi bÎnh nhân phäi trä m¶t chi phí

cao cho dÜ®c thäo mà không nhÆn ÇÜ®c k‰t quä trÎ liŒu nào cä, không k‹ Ç‰n nh»ng phän Ùng phø có th‹ xäy ra. ñ‹ trä l©i câu hÕi trên, quan Çi‹m cûa m¶t sÓ nhà y dÜ®c h†c là:- M¶t sÓ dÜ®c thäo ÇÜ®c xem nhÜ là m¶t loåi thÙc æn b° túc (food additive) nhÜ các loåi sinh tÓ thiên nhiên và vô håi cùng nh»ng loåi muÓi khoáng, cÛng nhÜ không änh hÜªng và phän Ùng phø cho ngÜ©i tiêu dùng. - Ñy ban An toàn Y khoa (Committee on Safety of Medicine) khuy‰n cáo bÎnh nhân cÀn phäi tham khäo v§i bác sï vŠ các loåi dÜ®c thäo Çang dùng trÜ§c khi ÇÜ®c giäi phÅu, vì có rÃt nhiŠu loåi dÜ®c thäo dÎ Ùng v§i hóa chÃt gây mê, chÓng Çông máu, và nh»ng thuÓc xº døng trong và sau khi giäi phÄu. - Còn ViŒn QuÓc gia Nh»ng Nhà SÜu tÀm DÜ®c thäo (National Institute of Medical Herbalists) khuy‰n cáo nhà dÜ®c thäo cÀn phäi theo dõi tØ ba Ç‰n næm næm änh hÜªng lên con ngÜ©i cûa dÜ®c thäo Çã ÇÜ®c bào ch‰ trÜ§c khi tung ra thÎ trÜ©ng.Vì nh»ng lš do trên cùng nh»ng hån ch‰ thông tin vŠ dÜ®c thäo, l©i khuyên hay nhÃt cho ngÜ©i xº døng dÜ®c thäo là cÀn phäi tham khäo bác sï gia Çình và nh»ng bác sï chuyên môn vŠ dÜ®c thäo (herbal practictioner) trÜ§c khi dùng. CÛng cÀn nên tham vÃn nhà dÜ®c thäo trÎ liŒu Ç‹ h† có th‹ hi‹u rõ hÖn ÇiŠu kiŒn sÙc khoÈ t°ng quát cûa bÎnh nhân, cùng các loåi thuÓc Çã hay Çang xº døng, cu¶c sÓng thÜ©ng nhÆt cûa bÎnh nhân và lÎch sº vŠ sÙc khoÈ gia Çình. Và sau m¶t th©i gian trÎ liŒu b¢ng dÜ®c thäo, bÎnh nhân cÀn phäi Ç‰n tham khäo thêm Ç‹ có th‹ chÆn ÇÙng ÇÜ®c nh»ng phän Ùng phø kÎp lúc n‰u có.Sau cùng, ViŒn SÙc khoÈ QuÓc gia (National Institute of Health) có m¶t mång lÜ§i tÆp trung vŠ nh»ng nghiên cÙu liên quan Ç‰n dÜ®c thäo cÛng cÀn ÇÜ®c tham khäo thêm qua Trung tâm QuÓc gia vŠ Y khoa B° túc và TÜÖng Ùng (National Center for Complementary & Alternative Medicine).

Thay L©i K‰tNgày hôm nay, ngoài nh»ng b»a æn chính, nhiŠu ngÜ©i cÀn phäi có thÙc æn dinh dÜ«ng b° túc (dietary supplements) tùy theo ÇiŠu kiŒn sÙc khÕe cûa cÖ th‹ cä vŠ vÆt chÃt lÅn tâm sinh lš. Do Çó, xº døng dÜ®c thäo cÛng phø giúp m¶t phÀn nào trong viŒc trÎ liŒu v§i ÇiŠu kiŒn là bÎnh nhân cÛng nhÜ ngÜ©i chÄn Çoán bÎnh và cho thuÓc cÀn hi‹u rõ cæn bÎnh và nhu cÀu cÀn phäi có dÜ®c thäo b° túc thêm cho viŒc trÎ liŒu. NhÜng trên th¿c t‰, nhÃt là trong c¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt, Ç¥c biŒt tåi Hoa Kÿ, dÜ®c thäo Çã trª thành m¶t kÏ nghŒ béo bª cho rÃt nhiŠu ngÜ©i. Ngành dÜ®c thäo ª Çây hoàn toàn Ç¶c lÆp, và hoàn toàn tùy thu¶c vào ngÜ©i bào ch‰(?) và hÀu nhÜ nh»ng nhà bào ch‰ ViŒt Nam là nh»ng cá nhân hoåt Ç¶ng riêng rë, không nÖi nào giÓng nÖi nào. Qua truyŠn thông nhÜ phát thanh, báo chí, truyŠn hình,..., chúng ta hàng ngày nghe ra rä nh»ng quäng cáo rÃt nhiŠu loåi thuÓc dÜ®c thäo dùng Ç‹ trÎ liŒu nhiŠu bÎnh khác nhau, cÛng nhÜ trÎ "bá bÎnh". NhiŠu khi cùng m¶t nguÒn gÓc dÜ®c thäo, nh»ng nhà bào ch‰ Çã trình bày nh»ng phÜÖng cách trÎ liŒu và liŠu lÜ®ng khác nhau. Chúng ta dÍ dàng ki‹m chÙng ÇiŠu nÀy qua các quäng cáo vŠ thuÓc nhàu Noni, thuÓc cây lô h¶i, v.v..

ThÆm chí, có nh»ng nhà bào ch‰ không bi‰t lÃy tØ nguÒn nguyên liŒu nào g†i là s»a ong chúa rÒi chia ra thành l† thuÓc mang nh»ng con sÓ vô tình khác nhau nhÜ: 7, 9, 14, 26, v.v., Ç‹ trÎ bách bÎnh hay bá bÎnh. Giä sº nhÜ s»a ong chúa có tính chÃt trÎ bá bÎnh Çúng nhÜ quäng cáo, m‡i ngÜ©i trong chúng ta thº Ç¥t m¶t câu hÕi nhÕ cho nhà bào ch‰ nÀy là, làm th‰ nào Ç‹ có Çû lÜ®ng s»a ong chúa Ç‹ sän xuÃt hàng træm ngàn chai l† thuÓc nhÜ trên? Nên nh§, m‡i t° ong chÌ có m¶t con ong chúa và khä næng chÙa s»a(?) cûa m¶t con ong chúa không Çåt ÇÜ®c 0.05 cc, tÙc nhÕ hÖn m¶t gi†t nÜ§c. NgÜ©i vi‰t không rõ ngÜ©i bào ch‰ ÇÎnh nghïa ch» "s»a" nhÜ th‰ nào, nhÜng qua tài liŒu tham khäo Ç†c ÇÜ®c, Honey Bee Venom, tÙc là n†c cûa loài ong mÆt có th‹ trÎ ÇÜ®c chÙng Çau cÖ sÖ hóa, tÙc là Fibromyalgia mà thôi! C¶ng ÇÒng ngÜ©i ViŒt chúng ta ª häi ngoåi quá dÍ dãi Ç‹ cho gian thÜÖng l®i døng mà không có m¶t phän Ùng nào cä. C¶ng thêm m¶t sÓ ÇÒng bào vì dÍ tin và nhË då cho nên vô hình chung Çã ti‰p tay cho viŒc làm bÃt chính trên. Thi‰t nghï, ngày hôm nay, Çã Ç‰n lúc chúng ta cÀn góp bàn tay Ç‹ làm såch c¶ng ÇÒng, š thÙc b°n phÆn dân s¿ (civic duty) cûa chính mình Ç‹ ngæn ÇØng cho nh»ng cung cách làm æn không ÇÙng Ç¡n ÇÜ®c tÒn tåi trong c¶ng ÇÒng n»a. Nên nh§, änh hÜªng và các phän Ùng phø khi dùng hoá chÃt không Çúng cách có trong dÜ®c thäo së diÍn ra sau vài thÆp niên xº døng chÙ không phäi là m¶t änh hÜªng tÙc kh¡c.KhÄn mong Quš bà con lÜu š Ç‰n nh»ng ÇiŠu trình bày trên Çây.

Mai Thanh Truy‰tWest Covina, 5/2007

=END=

6- DiÍn ñàn Væn H†c

- PhÕng vÃn luÆt sÜ Lâm LÍ Trinh vŠ "S¿ thÆt giúp xúc ti‰n dân chû hoá ÇÃt nÜ§c"

Ng†c Thûy

Ng†c Thûy: Kính chào LuÆt sÜ Lâm LÍ Trinh, Ng†c Thûy rÃt hân hånh ÇÜ®c ÇiŠu h®p chÜÖng trình trong bu°i ra m¡t tác phÄm VŠ NguÒn, Sinh L¶ Cho Quê HÜÖng cûa luÆt sÜ ngày 9/9/2006 vØa qua, và nay ÇÜ®c bi‰t Ls Çã xuÃt bän thêm quy‹n "ThÙc TÌnh, QuÓc Gia Và C¶ng Sän" cùng quy‹n ti‰ng Anh "Vietnam, A Painful Transition" và së ra m¡t hai tác phÄm m§i này vào ngày thÙ bÄy 5/5/2007 tåi San Jose do nhà báo NguyÍn Vån Bình và DÜ®c sï NguyÍn Væn Bäy t° chÙc vào lúc 2 gi© chiŠu tåi Trung Tâm Vivo. Xin Ls cho bi‰t ba tác phÄm này chÌ phân tích theo thÙ t¿ th©i gian nh»ng diÍn bi‰n xäy ra ª ViŒt Nam hay các tác phÄm Ãy là nh»ng phÀn cûa m¶t ÇŠ án nh¡m m¶t møc tiêu chính trÎ Ç¥c biŒt? Ls Lâm LÍ Trinh: Cám Ön cô Ng†c Thûy, các bài trong ba quy‹n sách cûa tôi xoay quanh vÃn ÇŠ chính: dân chû hóa ViŒt Nam. Møc tiêu là thº tìm ra nh»ng giäi pháp Ç‹ xúc ti‰n công cu¶c dân chû hóa. Nói Ç‰n ti‰n trình thì tÃt nhiên phäi ÇŠ cÆp

và phê bình tÓc Ç¶ và n¶i dung nh»ng thay Ç°i do nhà cÀm quyŠn CSVN th¿c hiŒn tØ 1975 cho Ç‰n nay. "ThÙc TÌnh, Chuy‹n Ti‰p và VŠ NguÒn" (t¿a cûa 3 quy‹n sách) là ba giai Ç†an cûa m¶t phÜÖng án mà tôi ÇŠ nghÎ. Ngoài ra, gÀn Çây, tôi së xuÃt bän quy‹n ti‰ng Pháp "Témoignages, ChÙng tích". Quy‹n này b° túc b¶ DVD, VN Oral History cûa tôi, trong Çó tôi phÕng vÃn tØ nhiŠu næm nay m¶t sÓ nhân vÆt lÎch sº VN trÜ§c 1975.

Ng†c Thûy: Qua nh»ng lÀn tham d¿ và ti‰p xúc, NT nhÆn thÃy Ls hay nhÃn månh Ç‰n nhu cÀu "Trä S¿ ThÆt Låi Cho LÎch Sº" nhÜ m¶t ÇiŠu kiŒn Ç‹ xây d¿ng nŠn dân chû hÆu C¶ng Sän. Mong Ls vui lòng cho bi‰t vì sao?Ls Lâm LÍ Trinh: Trong nhiŠu thÆp niên, sau cu¶c Cách Mång Tháng Tám, HÒ Chí Minh và Çàn em CS không ng§t ngøy tåo lÎch sº Ç‹ mê ho¥c quÀn chúng nhË då và dÓi gåt th‰ gi§i. ñã Ç‰n lúc "phäi trä låi cho César cái gì thu¶c vŠ César" vì "chÌ có s¿ thÆt m§i giäi thoát". C¶ng Sän bóp méo s¿ thÆt và chÌ chÃp nhÆn loåi sº nào có l®i cho ñäng. Chính HÒ, lãnh tø chóp bu CS, Çã không ngåi lúc sanh tiŠn dùng nhiŠu bí danh, vi‰t hÒi kš Ç‹ t¿ thÀn thánh hóa mình m¶t cách tr¡ng tr®n. S¿ thÆt, ÇÜ®c ti‰t l¶ trong vô sÓ tài liŒu giäi mÆt sau 1975, Çang xóa bÕ nhiŠu huyŠn th†ai nuôi sÓng CS trong tâm tÜ cûa m¶t sÓ ÇÒng bào ta.

Ng†c Thûy: Xin Ls vui lòng nói rõ hÖn vŠ m¶t vài huyŠn th†ai mà Ls vØa nêu t§i.Ls Lâm LÍ Trinh: M¶t huyŠn th†ai hàng ÇÀu: HÒ là "VÎ Cha Già Cûa Dân T¶c", sáng lÆp viên nŠn C¶ng Hòa, có công thÓng nhÙt xÙ sª. NhiŠu tài liŒu giäi mÆt, ngay trong gi§i CS, xác nhÆn giÃc mÖ cûa HÒ là nhu¶m ÇÕ, theo lÎnh cûa ñŒ Tam QuÓc t‰, ch£ng nh»ng VN mà còn toàn bán Çäo ñông DÜong và vùng ñông Á. HÒ Çã ÇÄy VN vào m¶t cu¶c chi‰n không cÀn thi‰t, bÃt chÃp HiŒp Ü§c kš k‰t tåi Genève (1954) và Paris (1973). HÒ thÆt ra là m¶t t¶i ÇÒ thi hành chính sách cûa Nga, Tàu. VŠ tác phong, HÒ là m¶t nhà Çåo ÇÙc giä, Ç©i tÜ bê bÓi.M¶t huyŠn th†ai khác: ñäng CS là thành trì bäo vŒ nhân dân. S¿ thÆt ñäng Çã phän b¶i T° quÓc vì c¡t ÇÃt, xÈ bi‹n dâng cho kÈ thù Trung quÓc tØng Çô h¶ nÜ§c ta nhiŠu nghìn næm. Sau h‰t, huyŠn th†ai Quân ñ¶i Nhân Dân là thành trì bäo vŒ Nhân Dân không còn ÇÙng v»ng. Có nhiŠu b¢ng chÙng Quân ñ¶i chÌ là công cø cûa ñäng Ç‹ phøc vø m¶ng bá chû cûa hai Çàn anh Liên Xô và Trung C¶ng.

Ng†c Thûy: Cám Ön LuÆt sÜ Çã cho bi‰t rõ m¶t sÓ huyŠn thoåi giä tåo vŠ HÒ Chí Minh nh¢m dÓi gåt quÀn chúng. Và nh»ng S¿ ThÆt Ãy khi ÇÜ®c phÖi bÀy thì có tác døng nào khác hay không, thÜa LuÆt sÜ?Ls Lâm LÍ Trinh: Có ÇÃy cô Ng†c Thûy. S¿ thÆt còn xóa bÕ m¶t sÓ äo v†ng nguy hi‹m: Cu¶c n¶i chi‰n ba thÆp niên tåi VN, do các Ç‰ quÓc gi¿t dây, chÙng minh không th‹ tin ñÒng Minh sÓng ch‰t bäo vŒ ñ¶c LÆp và T¿ Do cûa ñÃt NÜ§c chúng ta. Không th‹ ûy nhiŒm lòng yêu nÜ§c. QuyŠn l®i quÓc gia luôn luôn ÇÜ®c ngoåi bang Ç¥t lên trên chû thuyêt chính trÎ và mÓi liên hŒ ÇÒng minh. V†ng ngoåi d¡t dÅn Ç‰n vong b°n. M¶t äo tÜªng khác - hiŒn Çang ru ngû môt sÓ ngÜ©i - là CSVN së t¿ mình canh tân. S¿ thÆt phû phàng, rút tØ kinh nghiŒm dï vãng, cho thÃy CS không bao gi© sám hÓi, sºa sai. Boris Yeltsin, m¶t c¿u lãnh tø Xô Vi‰t, Çã quä quy‰t: "CS không thay

Ç°i, phäi thay th‰ chúng". Bình luÆn gia Pháp Jean Francois Revel phát bi‹u månh hÖn: "Cách canh tân CS hay nhÙt là xóa bÕ nó Çi."

Ng†c Thûy: Câu phát bi‹u Çó có lš quá. VÆy Ls có nghï r¢ng S¿ ThÆt có th‹ giúp phÀn nào trong viŒc hòa giäi, hòa h®p dân t¶c hay không å?Ls Lâm LÍ Trinh: Có th‹ giúp rÃt nhiŠu. V§i ÇiŠu kiŒn viŒc hòa giäi hòa h®p phäi phát xuÃt tØ nhà cÀm quyŠn CS (ch§ không phäi tØ phía ngÜ©i quÓc gia) và th‹ hiŒn b¢ng nh»ng quy‰t ÇÎnh hàn g¡n cø th‹, lÜÖng thiŒn và không có tính cách tuyên truyŠn suông nhÜ chúng Çã làm cho Ç‰n nay. S¿ thÆt së xóa bÕ h¶i chÙng/ m¥c cäm th¡ng, båi. T§i gi© này, CS coi ngÜ©i quÓc gia (mà chúng g†i là Ngøy) nhÜ công dân hång hai. Sau khi th¡ng trÆn næm 1975, CS Çã thäm båi trong viŒc t° chÙc phát tri‹n ÇÃt nÜ§c trong hòa bình, khi‰n dân trí løn båi, dân tâm ta thán, dân khí suy søp. S¿ thÆt rút tØ nh»ng bài h†c sai lÀm trong dï vãng và tØ nh»ng cÖ h¶i bÕ l« Ç‹ dành thÓng nhÙt và Ç¶c lÆp cho Quê hÜÖng mà khÕi cÀn xº døng Ç‰n chi‰n tranh, së giúp cho ÇÒng bào chúng ta - quÓc gia lÅn c¶ng sän - thÙc tÌnh Ç‹ ki‰n thi‰t tÜÖng lai trên nŠn täng dân t¶c. S¿ thÆt khám phá trong mÓi liên hŒ Çã qua ÇÓi v§i các ÇÒng minh MÏ, Nga và Tàu dåy cho chúng ta phân biŒt chính xác hÖn thù và bån, Çi‹m và diŒn trong chi‰n thuÆt ÇÃu tranh, và giúp chúng ta š thÙc nhu cÀu Ç¥t quyŠn l®i quÓc gia trên lš thuy‰t chính trÎ, trên óc bè phái.

Ng†c Thûy: ThÜa Ls, trong b¶ DVD và VN Oral History cûa LuÆt sÜ, Ls có nghï r¢ng các nhân vÆt mà Ls có dÎp phÕng vÃn, tÃt cä ÇŠu trình bày trung th¿c hay không?Ls Lâm LÍ Trinh: €, thú th¿c v§i cô Ng†c Thûy, tôi không nghï nhÜ vÆy. M‡i ngÜ©i trình bày và binh v¿c quan Çi‹m riêng cûa mình. M¶t sÓ cho r¢ng mình ti‰t l¶ "S¿ thÆt cûa s¿ thÆt". SÓ khác chÌ nói có phân nºa s¿ thÆt. M¶t sÓ che giÃu s¿ thÆt. VŠ m¶t ÇŠ tài chung trong Çó h† là nhân chÙng hay diÍn viên, m‡i cá nhân có cách giäi thích riêng. NhÜ trong chuyŒn phim xi-nê Nh¿t danh ti‰ng mang tên Rashomon. Tuy nhiên, cÛng không sao. So sánh nhiŠu l©i tuyên bÓ dÎ biŒt và nh»ng tài liŒu khác, chúng ta cÛng có th‹ khám phá ra vài khía cånh cûa s¿ thÆt. VÃn ÇŠ là cÀn thuy‰t phøc các nhân vÆt lÎch sº Ãy chÎu nói hÖn là Ç‹ h† mang s¿ thÆt cûa h† xuÓng tuyŠn Çài. Kinh nghiêm cho tôi nhÆn thÃy r¢ng phÀn Çông nhân vÆt lÎch sº l§n tu°i, n‰u h† không vi‰t hÒi kš, ÇŠu có š muÓn thÓ l¶ ÇiŠu gì trÜ§c khi h† ra Çi vïnh viÍn. Tóm t¡t, tôi không nghï r¢ng th¿c hiŒn b¶ DVD, Oral History, là m¶t viŒc làm vô b°.

Ng†c Thûy: ñÓi v§i th‰ hŒ trÈ ViŒt Nam lãnh Çåo trong tÜÖng lai, Ls cho r¢ng s¿ thÆt lÎch sº hŒ tr†ng Ç‰n mÙc nào, thÜa ông?Ls Lâm LÍ Trinh: Câu hÕi này hay, bªi vô cùng hŒ tr†ng cô Ng†c Thûy Öi. ThÆt vÆy, Ç‹ d¿ng låi NÜ§c, cÀn l¡ng nghe rÃt nhiŠu nhân chÙng trung th¿c. ñiŠu này hŒ tr†ng hÖn ÇÓt ÇuÓc Çi tìm lãnh tø gi»a ban ngày. ThÆt vÆy, lãnh Çåo là gì n‰u không phäi là tìm cách thÃu triŒt š muÓn cûa Çåi chúng và phøc vø h‰t lòng cái nhu cÀu chính Çáng cûa dân? Các th©i Çåi chÙng nhân trong lÎch sº nhân loåi thÜ©ng tåo nên nh»ng nhà lãnh tø xuÃt chúng vì h† ÇÜ®c trui rèn trong thº thách. Tru§c khi chÌ huy, h† Çã là nån nhân và nhân chÙng.

Ng†c Thûy: Thành thÆt cám Ön Ls Lâm LÍ Trinh rÃt nhiŠu. ñ‹ k‰t thúc bu°i phÕng vÃn hôm nay, xin Ls vui lòng cho bi‰t nhÆn ÇÎnh riêng vŠ S¿ ThÆt.Ls Lâm LÍ Trinh: Theo tôi, C¶ng Sän có th‹ gåt m¶t sÓ ngÜ©i nhË då trong m¶t th©i gian nào Çó nhÜng không th‹ gåt mãi mãi tÃt cä m†i ngÜ©i. Vì th‰ phäi nói s¿ thÆt. ñ‹ giúp š và mª m¡t các lãnh tø s¡p Ç‰n cûa m¶t nÜ§c VN ti‰n b¶ và dân chû. Nói s¿ thÆt, Ç‹ hÜ§ng dÅn l§p trÈ VN, chÃt xám quš hóa và hy v†ng cuÓi cùng trong k‰ h†ach phøc hÒi xÙ sª. ñ‹ tránh nh»ng l‡i lÀm và vÃp ngã cûa các th‰ hŒ Çi trÜ§c. ñ‹ xóa cái nhøc chÆm ti‰n mà Chính phû Hà N¶i Çang phû lên giang sÖn gÃm vóc VN tØ trên nºa th‰ k› nay. Chúng ta không còn m¶t ch†n l¿a nào khác. M‰n chào cô Ng†c Thûy và cám Ön cô lÀn n»a.

Ngoc Thûy: Xin cám on LuÆt SÜ Lâm LÍ Trinh Çã dành cho Ngoc Thûy phÀn ti‰p xúc hôm nay. Kính chúc Ls nhiŠu thành công tÓt ÇËp trong các bu°i sinh hoåt ra m¡t sách. Ng†c Thûy xin kính chào.

=END=

7- Câu ChuyŒn ñiŒn nh

- Hollywood 7 Ngày Qua

Natalie Nguyen(VNN)

* Lindsay Lohan ÇÙng ÇÀu danh sách 100 diÍn viên hÃp dÅn nhÃt cûa Maxim

Theo tåp chí Maxim, ít nhÃt trong tháng này, cô ta Çã ÇÜ®c bÀu là ngÜ©i phø n» hÃp dÅn nhÃt th‰ gi§i. N» diÍn viên r¡c rÓi này Çã ÇÜ®c x‰p hång nhÃt trong danh sách 100 diÍn viên hÃp dÅn nhÃt lÀn thÙ tám, m¶t danh sách x‰p hång ÇÜ®c bÀu ch†n bªi các biên tÆp

viên x‰p hång các n» diÍn viên ÇiŒn änh, truyŠn hình, ca nhåc, th‹ thao và th©i trang. T°ng biên tÆp Maxim, Jimmy Jellinek phát bi‹u: "Không có m¶t ngôi sao nào trên th‰ gi§i låi thu hút s¿ chú š cûa công chúng nhÜ Lindsay, nhÃt cº nhÃt Ç¶ng cûa cô Ãy ÇŠu bÎ ngÜ©i ta ng¡m nghía và ghi nhÆn". Không ngåc nhiên khi Jellinek mô tä r¢ng các nam Ç¶c giä trÈ tu°i cûa mình gÀn nhÜ bÎ ám änh bªi n» diÍn viên 20 tu°i Lohan, cô gái ham mê tiŒc tùng vØa m§i träi qua kÿ nghÌ cuÓi tuÀn ª bãi bi‹n Bahamas ÇÀy n¡ng cùng v§i anh chàng bån trai m§i. VÎ trí thÙ hai trong danh sách thu¶c vŠ Jessica Alba, sau Çó theo thÙ t¿ là Scarlett Johansson, Christina Aguilera, Jessica Biel, Ali Larter, Eva Mendes, Rihanna, Eva Longoria, Fergie, Sienna Miller, Angelina Jolie, Beyonce Knowles và Katherine Heigl.Hai chÎ em Ashlee và Jessica Simpson chi‰m vÎ trí thÙ 16 và thÙ 41. Ashley Olsen, m¶t trong hai chÎ em sinh Çôi ÇÜ®c x‰p thÙ 3, nhÜng chÎ Mary-Kate cûa cô thì không ÇÜ®c x‰p hång. nh bìa Ãn bän tháng sáu cûa tåp chí là hình änh ngôi sao x‰p hång thÙ 29: Sarah Silverman.

***

* Lucas ÇÜa Sean Connery vào kÎch bän tÆp phim Indiana Jones

George Lucas cÓ g¡ng ÇÜa Sean Connery tham gia tÆp phim Indiana Jones m§i, ông Çã ÇÜa Connery vào trong kÎch bän b¶ phim mà chÜa hÕi š ki‰n cûa nam diÍn viên này xem có ÇÒng š tham gia hay không. Lucas Çã m©i ÇÜ®c Harrison Ford, Cate Blanchett và Shia Labeouf Ç‹ tham gia tÆp thÙ tÜ cûa b¶ phim, ông s¤n sàng vi‰t låi kÎch bän trong trÜ©ng h®p Sean Connery tØ chÓi Çóng ti‰p vai diÍn cûa ông sau tÆp phim næm 1989 "Indiana Jones and the last crusade", nhÜng ông hy v†ng có th‹ thuy‰t phøc ÇÜ®c diÍn viên này ti‰p tøc tham gia. Tác giä kÎch bän 62 tu°i Lucas nói: "Chúng tôi Çã vi‰t kÎch bän v§i s¿ tham gia cûa ông Ãy, n‰u ông Ãy tØ chÓi, chúng tôi së nhanh chóng vi‰t låi". Tin ÇÒn vŠ s¿ trª låi cûa Connery trong vai ngÜ©i cha Henry Jones, Çã lan Çi kh¡p nÖi k‹ tØ sau khi b¶ phim ÇÜ®c ÇÜa vào sän xuÃt vào tháng Giêng vØa qua.

***

* Costner tìm cách xóa hình änh khó Üa cûa mình

Nhà sän xuÃt phim Kevin Costner Çã xóa Çi hình änh khó Üa cûa mình tåi Hollywood, anh vÓn ÇÜ®c xem là ngÜ©i chÌ muÓn tåo ra nh»ng b¶ phim khó khæn và dài dòng. DiÍn viên / Çåo diÍn này Çã phäi nhÆn rÃt nhiŠu l©i chÌ trích k‹ tØ sau hai b¶ phim hao tÓn kinh phí trong thÆp niên 1990 là Waterworld và The Postman nhÜng không thu låi ÇÜ®c l®i nhuÆn. NhÜng Costner cÛng nhÃn månh r¢ng anh vÅn còn rÃt tha thi‰t v§i viŒc sän xuÃt phim - chÌ b¿c mình m‡i khi sáng tåo cûa anh bÎ ngÜ©i ta xen vào. Anh nói v§i Moviehole.net: "Tôi không quan tâm Ç‰n cä Hollywood. Tóm låi, tôi không sän xuÃt nh»ng b¶ phim khó hi‹u, tôi chÌ muÓn th¿c hiŒn nh»ng b¶ phim theo Çúng nh»ng gì có trong kÎch bän, tôi không muÓn nó bÎ thay Ç°i chÌ nh¢m møc Çích thÕa mãn thÎ hi‰u cûa khán giä. Tôi cÛng ch£ng cÀn bi‰t ngÜ©i ta sau khi xem phim cûa tôi së nghï gì, nhÜng tôi chÌ quan tâm Ç‰n viŒc làm th‰ nào Ç‹ Çem låi cho các bån m¶t b¶ phim hoàn toàn trung th¿c. Tôi không cäm thÃy r¢ng sän phÄm cûa tôi phäi thÕa mãn thÎ hi‰u cûa tÃt cä m†i ngÜ©i, vì nhÜ th‰ së quá n¥ng nŠ và không thích h®p cho trÈ em.

***

* Hilton ít nhÃt së phäi ngÒi tù 23 ngày

Chính quyŠn Los Angeles vØa chính thÙc công bÓ cô nàng n°i danh Paris Hilton së phäi ngÒi tù ít nhÃt 23 ngày sau khi vi phåm th©i hån thº thách ÇÓi v§i viŒc lái xe trong khi say rÜ®u. Vào ÇÀu tháng này, Hilton nhÆn án phåt là 45 ngày tù giam, nhÜng tuÀn trÜ§c các quan chÙc chính quyŠn cho bi‰t cô có th‹ ÇÜ®c giäm án chÌ còn vài gi© do nhà tù quá täi. Tuy nhiên, phát ngôn viên Steve Whitmore ngày hôm qua cho bi‰t: "Chính quyŠn công bÓ r¢ng cô Hilton së phäi ngÒi tù ít nhÃt 23 ngày. Khä næng là cô chÌ vào tù rÒi ra tù ngay trong ngày là hoàn toàn không th‹. Cô ÇÜ®c giäm án 22 ngày do chính sách khuy‰n khích dành cho nh»ng bÎ can có hành vi tÓt". Hilton Çang cÓ g¡ng kêu g†i Ç‹ hûy bÕ án phåt, n‰u không cô së phäi thi hành án k‹ tØ ngày 5 tháng 6.

Các tin khác...ThÓng ÇÓc Schwarzenegger quá bÆn r¶n không th‹ quan tâm Ç‰n trÜ©ng h®p cûa ParisThÓng ÇÓc California Arnold Schwarzenegger Çã tØ chÓi hûy án phåt ÇÓi v§i Paris Hilton, nhÃn månh r¢ng ông còn rÃt nhiŠu viŒc khác Ç‹ làm.Cô gái tuyŒt v†ng bÎ nhÆn án phåt 45 ngày tù giam vì Çã vi phåm th©i hån thº thách do lái xe khi say rÜ®u, ngÜ©i ta Çã hình thành h£n m¶t Ç¶i ngÛ vÆn Ç¶ng ki‰n nghÎ các chính khách nh¢m tìm ki‰m s¿ tha thÙ. L©i kêu g†i ÇÜ®c gªi Ç‰n thÓng ÇÓc Schwarzenegger có Çoån: "Nh»ng ngÜ©i dân Hoa Kÿ nào yêu m‰n Paris hoàn toàn bÎ sÓc, kinh hoàng và ghê s® khi nhìn thÃy Paris bÎ ÇÜa ra nhÜ m¶t vÆt t‰ thÀn Ç‹ chÙng minh viŒc lái xe trong khi uÓng rÜ®u là m¶t hành vi sai trái". Vào ÇÀu tuÀn, Çåi diŒn thông tÃn cûa Schwarzenegger nhÃn månh r¢ng còn quá s§m Ç‹ có th‹ ÇÜa ra l©i bình luÆn, nhÜng vào hôm thÙ sáu, lãnh Çåo cûa anh có nói bóng gió vŠ viŒc chi‰n dÎch vÆn Ç¶ng dành cho Hilton së g¥p thÃt båi. Schwarzenegger nói: "Tôi không ÇÜa ra bÃt cÙ l©i yêu cÀu nào. NhÜng tôi còn có rÃt nhiŠu viŒc quan tr†ng khác cÀn phäi tÆp trung".

***

* Britney Spears cäm Ön ngÜ©i hâm m¶ Çã cÀu nguyŒn cho cô

Britney Spears vØa gªi Ç‰n nh»ng ngÜ©i hâm m¶ mình l©i cäm Ön vì Çã giúp cô có th‹ vÜ®t qua ÇÜ®c cÖn ác m¶ng mà s¿ buÒn chán Çem låi. Trong m¶t lá thÜ Çæng täi trên website cûa mình, ngôi sao nhåc pop này nói v§i ngÜ©i hâm m¶ r¢ng l©i cÀu nguyŒn cûa h† "th¿c s¿ có ích ÇÓi v§i tôi" khi cô phäi träi qua nh»ng ngày Çen tÓi sau khi chia tay v§i anh chÒng Kevin Federline k‹ tØ cuÓi næm ngoái. Cô vi‰t: "Tôi rÃt cäm Ön vì các bån Çã quan tâm Ç‰n tôi, tôi së ti‰p tøc cu¶c sÓng m¶t cách låc quan cùng v§i tÃt cä các bån bên cånh tôi. Chúng ta së quan tâm lÅn nhau và cùng vÜÖn lên m¶t sÙc månh cao hÖn. Tôi së luôn luôn cÀu nguyŒn ÇiŠu tÓt lành cho các bån". ñ‹ cho thÃy cô Çã lÃy låi lòng tin cûa mình. Cô kš tên: "thÀn may m¡n".Siêu sao nhåc Pop này Çang trên con ÇÜ©ng quay trª låi sân khÃu sau m¶t bu°i trình diÍn ng¡n kéo dài 15 phút trên sân khÃu House of Blue. Sau khi th¿c hiŒn ba bu°i trình diÍn tåi California và m¶t ca khúc ng¡n ª Las Vegas hÒi ÇÀu tháng, Spears d¿ ÇÎnh së có hai bu°i nhåc h¶i tåi Florida cuÓi tuÀn này. Cùng lúc này, trên trang Web m§i cÆp nhÆt Çæng täi hình änh Spears trong giai Çoån hÃp dÅn nhÃt - hình änh cô ngÒi ng¿c trÀn, chÌ Çeo gæng tay tr¡ng và m¶t b¶ tóc giä màu vàng hoe.

***

* Travolta chÌ trích BBC

John Travolta vØa giÆn d» chÌ trích BBC sau m¶t b¶ phim tài liŒu nói vŠ ÇŠ tài khoa h†c giáo. Ngôi sao cûa b¶ phim "Pulp Fiction" cho r¢ng nhà báo Anh John Sweeney: "Mang thành ki‰n cá nhân, cuÒng tín và thù ÇÎch" khi th¿c hiŒn b¶ phim tài liŒu nói trên, ÇÒng th©i bu¶c t¶i phóng viên này Çã "th‹ hiŒn s¿ thù ghét ÇÓi v§i tôn giáo cûa chúng tôi". Ngôi sao ÇiŒn änh này b¡t ÇÀu than phiŠn sau khi nhà báo BBC John Sweeney g¥p Travolta tåi m¶t bu°i chi‰u phim khai måc và hÕi anh r¢ng: "Anh có phäi là m¶t thành viên cûa m¶t tôn giáo th© cúng tÄy não không?". Trong lá thÜ gªi Ç‰n BBC, Travolta vi‰t: "Có ngÜ©i gào thét và læng må tôn giáo cûa tôi tØ trong Çám Çông... lë ra anh ta không nên ÇÜ®c t¿ tung t¿ tác th‹ hiŒn thành ki‰n cá nhân, s¿ cuÒng tín và thù ÇÎch cûa anh ta". BÙc thÜ kèm theo m¶t cänh quay tÜ liŒu Çæng täi trên youtube.com - cho thÃy Sweeney mÃt bình tïnh trÜ§c các giáo chúng khoa h†c giáo. Sweeney Çã lên ti‰ng xin l‡i.

***

* Timberlake công khai qua låi v§i Biel

Cu¶c tình lãng mån cûa Justin Timberlake v§i Jessica Biel Çang phát tri‹n theo chiŠu hÜ§ng nghiêm túc, sau khi n» diÍn viên này quy‰t ÇÎnh bay sang Anh Ç‹ xem ngôi sao nhåc pop trình diÍn trong chuy‰n công diÍn vòng quanh châu Âu. NgÜ©i ta nhìn thÃy hai ngÜ©i Çi dåo trên ÇÜ©ng phÓ Manchester Anh, vào hôm thÙ bäy, tay trong tay và hôn nhau khi Çang æn tÓi tåi m¶t nhà hàng Nandos. Cùng v§i h† là nhà sän xuÃt phim Timbaland và và ngôi sao bóng Çá Manchester United Alan Smith. Timberlake lÀn ÇÀu tiên ti‰p xúc v§i n» minh tinh b¶ phim The Illusionist tåi lÍ trao giäi thÜªng quä cÀu vàng vào tháng giêng, m¶t tháng sau khi anh chia tay ngÜ©i bån gái suÓt bÓn næm ròng Cameron Diaz. M¶t nguÒn tin nói v§i tåp chí Anh Mirror: "Justin thÆt s¿ bÎ Jess thu hút và khi anh bi‰t ÇÜ®c cô có th©i gian ränh, anh liŠn m©i cô tham gia chuy‰n lÜu diÍn tåi Anh. H† cÛng cÓ g¡ng Ç‹ không bÎ Ç‹ š, nhÜng khi ngÒi cånh bån bè, h† khó có th‹ r©i tay nhau.

***

* Stallone: "Tôi Çã m¡c phäi m¶t l‡i lÀm nghiêm tr†ng"

Minh tinh Hollywood Sylvester Stallone vØa lên ti‰ng xin l‡i vì Çã mang loåi kích thích tÓ bÎ cÃm Jintropin vào Australia. DiÍn viên Çóng vai Rocky Balboa Çã bÎ häi quan cºa khÄu ch¥n låi tåi sân bay Sydney vào tháng hai vØa qua. H† ki‹m tra hành lš và sau Çó ki‹m tra luôn cä phòng khách sån lÅn máy bay cá nhân. Trong m¶t lá thÜ ÇÜ®c anh Ç†c hôm thÙ ba tåi tòa án ÇÎa phÜÖng Sydney Downing Center, Stallone nói: "Tôi Çã m¡c phäi m¶t l‡i lÀm nghiêm tr†ng. Tuy tôi không có š ÇÎnh lØa dÓi ai, nhÜng rõ ràng tôi Çã không bi‰t quan tâm Ç‰n quy ÇÎnh cûa ÇÃt nÜ§c các bån. ñây là m¶t bài h†c khó tiêu và m¶t b¢ng chÙng cø th‹ cho thÃy th‰ gi§i là m¶t xã h¶i phÙc tåp, hi‹u ÇÜ®c quy ÇÎnh cûa ÇÃt nÜ§c nÖi mình s¡p Ç‰n là m¶t ÇiŠu quan tr†ng nhÃt. Tôi xin bày tÕ s¿ hÓi hÆn sâu s¡c cûa tôi và m¶t lÀn n»a tôi thÆt lòng xin l‡i". N‰u nhÜ bÎ k‰t tôi, anh së phäi chÎu án phåt 22000 USD. ThÙ hai t§i së là ngày tòa ra phán quy‰t. Loåi kích thích tÓ trong trÜ©ng h®p này có tác døng giäm chÃt béo cûa cÖ th‹, kích thích phát tri‹n cÖ b¡p, xóa Çi các n‰p nhæn và tåo ra nh»ng l®i ích chÓng låi s¿ lão hóa.

***

* Lavigne: "Tôi th¿c s¿ không khÕa thân trên bìa tåp chí"!

Avril Lavigne vØa cÜ©i nhåo trÜ§c nh»ng tuyên bÓ vŠ viŒc cô Çã Ç‹ ng¿c trÀn trên bìa m¶t tåp chí, nhÃn månh r¢ng v§i kÏ xäo camera, cô vÅn có th‹ gi» nguyên trang phøc cûa mình. Ngôi sao nhåc pop này Çã khi‰n cho ngÜ©i hâm m¶ bÎ sÓc sau khi nhìn thÃy hình änh cô trên bìa tåp chí Blender Ãn bän tháng sáu, Ç¥c biŒt là ngay sau khi cô vØa m§i chÌ trích ÇÓi thû cûa mình vŠ hành vi này. Tuy nhiên Lavigne cho bi‰t cô th¿c s¿ vÅn m¥c trang phøc ÇÀy Çû phía sau dòng bi‹u ng» vØa che Çû ng¿c cô. Cô nói v§i MTV.COM: "Trên th¿c t‰ tôi không hŠ Ç‹ ng¿c trÀn. Tôi m¥c m¶t cái áo Óng và h† chÌ viŒc Ç¥t m¶t bi‹u ng» lên phía trÜ§c".

***

* Gisele Bundchen: "Tôi Çã tØng cåo ÇÀu nhÜ Britney!"

Siêu mÅu Brazil Gisele Bundchen thØa nhÆn cô Çã cåo tr†c ÇÀu sau khi mÓi quan hŒ cûa cô v§i nam diÍn viên Leonardo DiCaprio trª nên xÃu Çi.Ngôi sao g®i cäm này Çã tØng hò hËn v§i nam diÍn viên b¶ phim "Blood Diamond" trong suÓt næm næm qua - gi© Çã quy‰t ÇÎnh b¡t chÜ§c Britney Spears, ngÜ©i Çã cåo tr†c ÇÀu vào ÇÀu næm nay. Bundchen nói: "ñây không phäi là m¶t giai Çoån vui vÈ trong cu¶c Ç©i cûa tôi, nhÜng tôi hi‹u ÇÜ®c s¿ xÃu h° mà Britney Çã vÜ®t qua khi quy‰t ÇÎnh cåo tóc. Ngay lÆp tÙc tôi cäm thÃy hÓi hÆn và quy‰t ÇÎnh bay vŠ Brazil Ç‹ Än náu trong gia Çình cho Ç‰n khi nó m†c trª låi. Tôi së không bao gi© c¡t nhÜ th‰ này n»a - tôi nghï thành công cûa nghŠ ngÜ©i mÅu n¢m ª b¶ ng¿c và mái tóc cûa tôi".

***

* Th® änh la ó Pam Anderson tåi Cannes

Th® chøp änh tåi liên hoan phim Cannes la ó Pamela Anderson sau khi cô xuÃt hiŒn quá mu¶n trong bu°i chøp änh ngày thÙ sáu và chÌ nán låi cho h† vài phút.

Anderson Ç‰n thành phÓ Ç‹ quäng bá cho b¶ phim m§i mà cô tham gia "Blonde and Blonder" Vào ÇÀu ngày, cô than phiŠn v§i hãng thông tÃn AP vŠ vÃn ÇŠ th® sæn änh, cô nói r¢ng Cannes là m¶t thành phÓ "Çiên cuÒng". Cô nói: "ThÆm chí chÌ quan sát trên truyŠn hình sáng nay, xem ngÜ©i dân và diÍn viên, các diÍn viên ch£ng khác gì bÎ vây quanh nhÜ thú trong chuÒng, quay ch‡ này, quay ch‡ khác". Cô ta b° sung thêm r¢ng Cannes dù sao cÛng "khá hÃp dÅn". C¿u ngôi sao " Baywatch " 39 tu°i này tØng nói r¢ng mình së không tham d¿ liên hoan Cannes, nÖi mà b¶ phim cûa cô Çang ÇÜ®c trình chi‰u. NhÜng sau Çó cô Çã thay Ç°i quy‰t ÇÎnh. Andderson nói: "Con tôi là Üu tiên hàng ÇÀu cûa tôi. Khi tôi lên lÎch làm viŒc, tÃt cä cÛng chÌ xung quanh trò chÖi bóng chày hay trÆn ÇÃu bóng Çá cûa con tôi... hay bÃt kÿ thÙ gì". Cô có hai con trai nhÕ cùng v§i ngÜ©i chÒng cÛ Tommy Lee. Trong b¶ phim "Blonde and Blonder", cô Çóng chung v§i Denise Richards.

***

* V® cÛ cûa Hasselhoff cho bi‰t anh phäi vào bŒnh viŒn tØ 12 Ç‰n 13 lÀn

V® cÛ cûa David Hasselhoff - Pamela Bach - vØa cho bi‰t anh Çã tØng phäi nhÆp viŒn 12 Ç‰n 13 lÀn vì chÙng ng¶ Ç¶c rÜ®u. Ti‰t l¶ cûa Bach theo sau viŒc phát hành cu¶n bæng ghi hình cûa c¿u diÍn viên "Baywatch" hÒi ÇÀu tháng, quay cänh anh ta æn bánh mì kËp thÎt và nói tøc trong khi say rÜ®u trÜ§c m¥t con gái mình, cô bé cÛng là ngÜ©i tr¿c ti‰p quay phim anh. Cô nói v§i tuÀn báo Us Weekly: "Anh Ãy Çã phäi vào phòng cÃp cÙu ít nhÃt 12 Ç‰n 13 lÀn tåi bŒnh viŒn Cedars - Sinai (bŒnh viŒn ª Los Angeles) - dÜ§i nhiŠu tên giä - vì ng¶ Ç¶c rÜ®u. Anh Ãy Çã phäi träi qua ba cu¶c ÇiŠu trÎ dài ngày trong các næm 2001, 2002, và 2004.LuÆt sÜ cûa Hasselhoff, Melvin Goldsman phû nhÆn cä hai l©i tuyên bÓ. Hai ngÜ©i Çã sÓng v§i nhau ÇÜ®c 16 næm và ly dÎ vào tháng bäy næm 2006 vì vÃn ÇŠ rÜ®u chè cûa Hasselhoff.

Bach nói thêm: "Anh Ãy vÅn là ngÜ©i bån tÓt nhÃt cûa tôi và tôi thÆt may m¡n khi ÇÜ®c k‰t hôn vì tình yêu cûa chính tôi. NhÜng theo th©i gian, cæn bŒnh cûa anh Ãy Çã g¥m nhÃm làm mòn Çi mÓi quan hŒ. B†n trÈ rÃt yêu cha cûa chúng. Chúng mong Ü§c cha chúng ngày m¶t trª nên tÓt hÖn".

=END=

8- TruyŒn Ng¡n Trong Nu§c

- "ChuyŒn Qua ñÜ©ng"

LÜu SÖn Minh ... K‹ tØ khi trª thành hình hài, con Çã b¡t ÇÀu suy nghï vŠ nh»ng thÙ xäy ra quanh con. Và con không sao hi‹u n°i. Con thÃy chung quanh có hai ti‰ng nói âu y‰m v‡ vŠ. M¶t ti‰ng nói thÆt ng†t ngào v§i mË. Con bi‰t ÇiŠu Çó. Vì mË dÎu dàng Çáp låi. Con thÃy måch máu cûa mË r¶n ràng. Con thÃy trong dòng chÃt b° mË truyŠn cho con có cä nh»ng yêu thÜÖng trong Çó. NhÜng rÒi nh»ng ng†t ngào Çó h‰t rÃt nhanh. Con thÃy trong dòng chÃt b° låi có vÎ m¥n. Giá nhÜ lúc Çó con Çã l§n, h£n con së nghï r¢ng, con Çã ÇÜ®c g¥p bi‹n. NhÜng con còn nhÕ quá. Con n¢m trong mË, và con Çã quen v§i ng†t ngào. VÆy mà mË låi truyŠn cho con vÎ m¥n. Ngày sau l§n lên, con së bi‰t, Çó là vÎ nÜ§c m¡t. Con l¡ng nghe ti‰ng nói Ãy, con ch© Ç®i ti‰ng nói Ãy. Vì chÌ nh»ng lúc có ti‰ng nói ng†t ngào kia, dòng chäy qua cuÓng rÓn m§i mang låi cho con nh»ng ng†t ngào yêu thÜÖng. NhÜng con Ç®i mãi mà không thÃy. Con chÌ bi‰t r¢ng, Ç‰n khi mË nhÆn ra s¿ có m¥t cûa con ª bên trong mË, có m¶t dòng Ç¡ng Çã chäy tØ mË vào con. MË Çã cho con uÓng nh»ng gi†t Ç¡ng Çó, và con không ngû ÇÜ®c, mË Öi!

***

Chi giÆt mình tÌnh dÆy. GiÃc ngû mê man khi‰n ÇÀu cô n¥ng trÎch. Trong giÃc ngû vØa rÒi, rõ ràng cô nghe thÃy l©i k‹ ai oán cûa m¶t ÇÙa trÈ nào Çó. Không, phäi g†i chính xác là l©i ai oán cûa m¶t thai nhi. M¶t thai nhi khôn quá s§m. Nó Çã nhÆn bi‰t ÇÜ®c tÃt cä cu¶c Ç©i, nhÆn bi‰t vŠ mË nó v§i nh»ng l©i cûa m¶t con ngÜ©i Çã trÜªng thành. M¶t giÃc mÖ kÿ lå. Tåi sao giÃc mÖ này låi Ç‰n Çúng lúc cô tÜªng mình Çang thoát khÕi ngÜ©i Çàn ông vÅn níu ch¥t cu¶c Ç©i cô. Ông ta Çã già. Ông ta tÓt và vÎ tha nhÜ m¶t ngÜ©i cha. Cô lÃy ông ta nhÜ m¶t s¿ s¡p Ç¥t cûa sÓ mŒnh. Cô vØa quy‰t ÇÎnh bÕ ngÜ©i yêu, còn ông ta thì Ç¶t nhiên xuÃt hiŒn cånh cô trong m¶t bu°i g¥p Çông ngÜ©i nào Çó. Cô Çã sÓng v§i ông ta, Çã có con, m¶t ÇÙa con gái v§i ông ta. Ông ta Çã xin cho cô Çi làm ª m¶t cÖ quan mà n‰u không thích, cô có th‹ ª nhà cä tuÀn, thÆm chí cä tháng. Cô Çã tÜªng r¢ng cu¶c Ç©i tÈ nhåt cûa m¶t kÈ ÇÜ®c chÒng nuôi së cÙ th‰ trôi qua... Thì Ç¶t nhiên Thi xuÃt hiŒn, và m†i thÙ trª nên bung bét.Cô quen anh trên chuy‰n tàu du lÎch. Cô Çã phäi vÒ lÃy Thi khi Çoàn tàu Ç¶t nhiên phanh gÃp vì có m¶t phø n» lao qua ÇÜ©ng ray. Thi - lúc Çó cô chÜa bi‰t tên anh

vì h† ch£ng hŠ nói v§i nhau câu nào - nhäy xuÓng xem chuyŒn gì. Còn cô thì chui tøt vào khoang ngÒi. Tàu dØng khá lâu. Có ai ÇÃy Çoán là ngÜ©i phø n» t¿ tº. CÛng có ngÜ©i bäo chÎ ta h£n Çang mäi nghï ÇiŠu gì và cÙ th‰ Çi th£ng vào ÇÜ©ng ray. M¶t bà cø chép miŒng: "Rõ là ma dÅn lÓi, qu› ÇÜa ÇÜ©ng!". ñêm, cô không sao ngû ÇÜ®c. Cô d‡ con gái ngû rÒi ra hành lang ÇÙng. Thi cÛng ª ngoài Çó. Anh Çang nhìn ra nh»ng ng†n Çèn cô Ç¶c trong tÓi cÙ trôi vùn vøt phía ngoài xa. Trông nghiêng, Thi nhÜ m¶t gã lãng tº giang hÒ mà Chi vÅn g¥p Çâu Çó trong nh»ng b¶ phim tâm lš Hollywood. Anh ngÄng lên, nhìn vào Çôi m¡t ngÖ ngác cûa Chi, khë hÕi: "ChÎ không ngû ÇÜ®c à?". ChÎ, cách xÜng hô Ãy làm Chi tin r¢ng anh ta là ngÜ©i nhã nh¥n. Cô ÇÜa tay vuÓt tóc m¶t cách vô thÙc và Ç¶t nhiên lúng túng khi nhÆn ra cº chÌ cûa mình giÓng hŒt nhÜ Çang làm duyên. Cô mÃt h‰t t¿ chû trÜ§c m¶t ngÜ©i Çàn ông lÎch duyŒt. Mãi rÒi Chi cÛng trä l©i: "Vâng, cÙ nghï Ç‰n chuyŒn lúc nãy em s® quá". Thi cÜ©i: "Tôi cÛng th‰, chÎ ta n¢m, máu chäy tràn ra ÇÜ©ng. Nh§ låi, tôi cÛng không sao ngû ÇÜ®c". Chi tûm tÌm: "Anh cÙ nói th‰, em tÜªng Çàn ông ai låi s® máu". Anh l¡c ÇÀu: "Không, tôi nói thÆt. ñàn ông cÛng phäi s® m¶t cái gì Çó chÙ. Anh nào mà bäo không s® gì là dÓi ÇÃy. ñàn ông s® rÃt nhiŠu thÙ...". RÒi anh nheo m¡t nhìn Chi: "NhÃt là phø n»". Trong khi Chi còn Çang nóng bØng m¥t thì anh låi ti‰p: "... NhÃt là phø n» ÇËp".Nh»ng câu chuyŒn bâng quÖ kéo dài suÓt Çêm trong ti‰ng xình xÎch cûa Çoàn tàu c° l‡. M‡i khi vào ga, tàu chåy chÆm rÒi phanh låi, anh vÅn ÇÜa tay ra Ç« Chi Ç‹ cô khÕi phäi bám vào vách tàu ÇÀy nh»ng v‰t kËo cao su, gÌ mÛi và nÜ§c b†t Çã khô. Tàu s¡p dØng, h† trao Ç°i sÓ ÇiŒn thoåi và hËn së g†i nhau. Hành Ç¶ng Çó cûa anh t¿ nhiên Ç‰n mÙc Chi quên mÃt m¶t ÇiŠu: h† m§i chÌ quen nhau vài ti‰ng ÇÒng hÒ. Chi quay vŠ khoang, con bé vÅn Çang ngû. Hình nhÜ gió Çêm quá lånh nên nó Çã t¿ lôi chi‰c gÓi Ç‹ ôm và dúi ch¥t vào m¶t góc giÜ©ng. Trên gÜÖng m¥t ÇÙa bé h¢n lên m¶t vÈ gì Çó, nºa nhÜ b¿c b¶i, nºa nhÜ ti‰c nuÓi. Chi cÓ hình dung ra cÖn mÖ cûa con nhÜng không ÇÜ®c. Con bé vÅn th‰, nó không chÌ khép kín khi thÙc mà ngay cä khi ngû. Cô Çánh thÙc con dÆy, sºa soån ÇÒ Çåc và mª tin nh¡n ÇiŒn thoåi lúc Çang nói chuyŒn v§i Thi. "Sáng mai anh bÆn không ra Çón em và con ÇÜ®c. Em Çi taxi vŠ nhé. Khách sån Green Leave, phòng 315. TÓi h†p xong anh vŠ. Hôn em và con". VÅn th‰. Ông ta luôn là m¶t kÈ chÌn chu Ç‰n phát s®. Cô bi‰t ch¡c Green Leave là khách sån xÎn nhÃt ª thÎ xã nghÌ mát này. Phòng 315 - chín nút, nhÜ thÜ©ng lŒ - nhÃt ÇÎnh nhìn ra bi‹n. Trong tû lånh së có Çû bia, nÜ§c ng†t và chÌ mÜ©i læm phút sau khi cô và con vào phòng, së có ngÜ©i phøc vø mang ÇÒ bi‹n vào tÆn nÖi, bÃt chÃp quy ÇÎnh cÃm æn trong phòng. Chi l»ng th»ng khoác chi‰c túi xách Delsey v§i nh»ng móc khóa r¿c lên l§p vàng må cao cÃp, d¡t con trèo xuÓng. Con bé lon ton theo mË, ngÖ ngác nhìn nh»ng hàng quán løp xøp quanh ga v§i Çû loåi ngÜ©i nh‰ch nhác, nh¶n nhåo. Nó còn ngÖ ngác vì nh»ng Çôi m¡t Çàn ông Ç° dÒn vào mË nó, ngÜ©i Çàn bà Çang kiêu hãnh säi nh»ng bÜ§c dài trên sân ga.Hai mË con låi g¥p Thi ª c°ng. Anh Çang h© h»ng quæng chi‰c túi du lÎch båc th‰ch vào gh‰ sau t¡c xi. Ra khÕi tàu, trông anh cao hÖn và càng lãng tº hÖn. ñôi vai r¶ng và ánh m¡t hoàn toàn bí hi‹m dÅu lúc nào cÛng có vÈ tÜÖi cÜ©i. ñó là nh»ng Ãn tÜ®ng mà Chi không sao dÙt ra ÇÜ®c. ñôi vai r¶ng v»ng chãi së là m¶t Çi‹m t¿a hoàn häo Ç‹ ngä ÇÀu vào. Còn ánh m¡t bí hi‹m thì quá Ü quy‰n rÛ. Có vÈ Thi không nhìn thÃy Chi, ho¥c chÜa kÎp thÃy. Cô Çã không giÃu n°i mình, cÓ lôi xŠnh xŒch con bé Çi vŠ phía anh, miŒng g†i: "Taxi". Thi ngoänh låi. Rõ là anh

Çang cÜ©i: "Hai mË con vŠ Çâu ÇÃy? Có Çi cùng xe này không?". Chi cuÓng qušt gÆt ÇÀu, nhÜ s® anh Ç°i š. Hai mË con chui lên bæng gh‰ sau. Thi nhË nhàng ngÒi vào xe, cånh ngÜ©i lái. Anh nhË nhàng Çóng cºa rÒi cÃt ti‰ng: "Green Leave, nhÌ?". Câu hÕi trÓng không. Cä Chi lÅn ngÜ©i lái xe cùng lúc gÆt ÇÀu: "Vâng". D†c ÇÜ©ng Çi, Chi không nói gì. Cô t¿ hÕi mình, m¶t ngÜ©i phø n» vÓn kiêu hãnh nhÜ cô sao låi có lúc c¡m cúi lao theo m¶t ngÜ©i Çàn ông không nguÒn gÓc th‰ này chÙ? Chi quay sang con. Cô muÓn tìm ª con bé m¶t lš do Ç‹ lôi mình thoát thÕi cu¶c phiêu lÜu bÃt ng© này. Con bé Çang im l¥ng nhìn mË. ñôi m¡t nó sâu và ánh nhìn trong suÓt làm Chi ch¶t då. Cô thÃy lo l¡ng cho mình. Và n‡i lo Ãy càng tæng thêm khi xe dØng låi. Chi bi‰t r¢ng, Thi së ª cùng khách sån v§i cô. NgÜ©i ta Çã Ç¥t s¤n phòng cho anh. Phòng 415, ngay tÀng trên cûa phòng Chi. Trò Çùa c®t cûa sÓ mŒnh Çang khªi Ç¶ng. Chi ch®t rùng mình khi chi‰c ÇiŒn thoåi di Ç¶ng rung lên. Có tin nh¡n. "Anh phäi xuÓng xã cùng lãnh Çåo tÌnh. Hai ngày n»a m§i vŠ ÇÜ®c. ViŒc gÃp l¡m". Hai ngày không chÒng trong cùng khách sån v§i ngÜ©i Çàn ông Çó. Hai ngày!

***

Gi†ng nói thÙ hai mà con nghe thÃy là gi†ng nói rÃt dÎu dàng v§i con. Gi†ng nói Ãy xÜng là cha cûa con và âu y‰m v§i con. Gi†ng nói Ãy cÛng dÎu dàng v§i mË. NhÜng sau nh»ng ti‰ng dÎu dàng là m¶t dòng chäy nh®t nhåt và h© h»ng tØ mË vào con. Dòng chäy Ãy trong suÓt và lånh lëo l¡m. N‰u con l§n, con së bi‰t Çó là nh»ng cäm nhÆn vŠ bæng giá. NhÜng con không Çû l§n, con chÌ rùng mình và giãy ngÜ©i lên. Và con låi thÃy Ç« lånh Çi nhiŠu khi nghe gi†ng nói thÙ hai vang lên: "Con nó Çåp kìa em!". TØ lúc Ãy, con tin r¢ng gi†ng nói thÙ hai th¿c s¿ xÙng Çáng là cha cûa con. Con chÃp nhÆn gi†ng nói Ãy dÅu con bi‰t, mË âm thÀm không thØa nhÆn ÇiŠu Çó. MË cÓ dÎu dàng v§i gi†ng nói Ãy, nhÜng nh»ng nhÎp ÇÆp trong tØng måch máu cûa mË không hŠ có chút cäm xúc yêu thÜÖng. MË h© h»ng, nh»ng dòng dinh dÜ«ng cûa mË cho con cÛng th© Ö chäy. Và con linh cäm m¶t nguy hi‹m s¡p xäy Ç‰n v§i con. Hình hài bé xíu cûa con qu¥n lên n‡i lo m‡i khi dòng bæng giá cûa mË chuy‹n vào con. NhÜng con ch£ng bi‰t làm th‰ nào. Con âm thÀm ch© tai h†a Ç‰n!

***

Khi Çã quay låi Hà N¶i, Chi thÜ©ng t¿ oán trách mình Çã ch†n Çi du lÎch b¢ng tàu hÕa. K‹ ra thì con bé cÛng say sÜa khám phá tàu hÕa, quái vÆt c° l‡ sï Òn ào vÅn chåy qua trÜ§c m¥t nó m‡i khi g¥p ch¡n tàu ª Hà N¶i. Giá nhÜ cô ÇÒng š Çi xe cûa chÒng, ÇØng khæng khæng v§i š thích riêng mình, cu¶c g¥p g« ÇÎnh mŒnh Çã không th‹ diÍn ra. Nghï thì nghï vÆy, nhÜng Chi tin, cái gì Çã là ÇÎnh mŒnh thì không th‹ cÜ«ng ÇÜ®c. Cô chÃp nhÆn ngã vào vòng tay Thi, không hŠ suy tính và lo s®. Con gái cô không bi‰t gì dÅu nó vÅn ª Çó. Nó không th‹ bi‰t ÇÜ®c mË nó Çã tÓn công vÆn døng tÃt cä trí thông minh Ç‹ s¡p Ç¥t cÖ h¶i cho vø ngoåi tình ghê g§m Ç‰n th‰ nào. MË vÅn ê a k‹ chuyŒn c° tích và hát ru nó ngû. ñúng hai gi© sáng, mË vÅn Çánh thÙc nó dÆy Çi tè. Và sáu gi©, mË Çã hoàn toàn tÌnh táo g†i nó dÆy æn sáng. Làm sao con bé có th‹ nhÆn ra ÇiŠu gì khác lå ª mË, dÅu chính mË nó vÅn s© s® cái

cäm giác con gái dÜ©ng nhÜ không tin tÜªng mình. DÅu th‰, Chi vÅn bÃt chÃp, vì cô tin vào nh»ng tính toán hoàn häo cûa mình.M‡i th©i gian ng¡n ngûi n¢m cånh Thi trong cæn phòng ÇÓi diŒn mà anh Çã Ç°i ÇÜ®c b¢ng cách nào cô không bi‰t, Chi ÇŠu cäm thÃy s¿ kh¡c nghiŒt cûa th©i gian. Tích t¡c, tích t¡c, cách Ç‰m nhÎp chÆm rãi cûa th©i gian muôn thuª. Ba ngàn sáu træm cái tích t¡c là m¶t ti‰ng ÇÒng hÒ, cô låi khe khë ngÒi dÆy, trª vŠ mª cºa phòng xem con ngû th‰ nào. Con bé vÅn ngû ngon và gÜÖng m¥t vÅn vô cùng bí hi‹m. Chi låi rón rén quay ra, khóa cºa phòng và v¶i vã læn xä vào Thi. Anh ta Çánh thÙc m†i góc cånh Çã ngû quên trong Chi. Ngay cä nh»ng s®i tóc cûa cô dÜ©ng nhÜ cÛng cæng lên dÜ§i ngón tay ve vuÓt cûa Thi. Chi kinh ngåc trÜ§c s¿ cuÒng nhiŒt cûa chính mình. ñ‹ cÙ m‡i lúc lÈn vŠ phòng Ç‹ Çánh thÙc con dÆy, Chi låi t¿ rûa thÀm: "Mày là m¶t con v® hÜ ÇÓn, m¶t con mË khÓn nån, m¶t con Çàn bà ch‰t Çâm..."!

***

Khi mË nghï Ç‰n ÇiŠu Çó, con thÃy trong dòng chäy h»ng h© tØ mË vào con ch®t buÓt lên nhÜ có m¶t nhát Çâm, Çi th£ng tØ tâm trí mË vào con. MË quy‰t ÇÎnh trØng phåt ti‰ng nói thÙ nhÃt vì Çã tåo ra con. Và mË cÛng trØng phåt chính mË vì Çã tin vào nh»ng ng†t ngào Ãy. MË bÃt chÃp r¢ng quy‰t ÇÎnh Ãy së cÛng trØng phåt ti‰ng nói thÙ hai, dù r¢ng chính ti‰ng nói thân yêu Ãy Çã cÙu v§t mË và cÜu mang con. Ban ÇÀu con th¡c m¡c, tåi sao mË låi n« làm th‰ v§i ti‰ng nói mà con Çã tin tÜªng, Çã nhÆn là cha cûa con? Con vÆt vã trong lòng mË. NhÜng rÒi con dÀn hi‹u, và con n¢m yên ch© Ç®i. Ngay cä con là máu thÎt cûa mË, mË cÛng quy‰t trØng phåt: mË trØng phåt con vì con Çã hình thành trong mË. VÆy thì, ch£ng có gì ngåc nhiên n‰u mË làm nhÜ th‰ v§i ti‰ng nói thÙ hai.N‰u m†i chuyŒn xäy ra, mà ch¡c ch¡n së xäy ra, con ch£ng hÆn ai, cÛng không hŠ ti‰c. Con chÌ buÒn m¶t ÇiŠu, không ÇÜ®c l¡ng nghe thêm nh»ng l©i âu y‰m cûa ti‰ng nói thÙ hai. N‰u ÇÜ®c làm ngÜ©i, con tin r¢ng con së chÌ yêu thÜÖng ti‰ng nói mà con Çã t¿ ch†n làm cha mình. S¿ l¿a ch†n cûa riêng con mà mË không th‹ can thiŒp. NhÜng con bi‰t, ÇiŠu Çó là không th‹. VÆy thì, mË Öi, mË hãy quy‰t ÇÎnh nhanh lên. Con không muÓn ch© Ç®i quá lâu th©i kh¡c b¡t ÇÀu hành trình quay vŠ miŠn vô änh, nÖi con Çã r©i bÕ Ç‹ tìm Ç‰n, hình thành trong mË nhÜ m¶t håt mÀm. Nhanh lên Çi, mË Öi!

***

VŠ Hà N¶i, Chi cÓ g†i ÇiŒn cho Thi mà không ÇÜ®c. Cô hÒi h¶p, kh¡c khoäi nghe m‡i ti‰ng tút dài cûa sÓ ÇiŒn thoåi di Ç¶ng mà cô Çã lÜu v§i cái tên Huyen Trang Ç‹ không ai nghi ng©. HuyŠn Trang là ÇÙa bån h†c cûa cô tØ hÒi mÅu giáo. Nó Çã c¡n, Çã cÃu cô và cÛng Çã bênh cô khi bÎ b†n con trai b¡t nåt suÓt ba næm trong trÜ©ng MÀm non. HuyŠn Trang Çã vào lÆp nghiŒp trong Sài Gòn. Nó luôn bÎ chÒng Çánh và m§i lên báo nhÜ m¶t Çi‹n hình cûa nån båo hành trong gia Çình. Chi cÓ tình ch†n tên nó Ç‹ gán cho Thi. Cô h‰t mong ch© HuyŠn Trang g†i ÇiŒn, låi mong ch© HuyŠn Trang trä l©i ÇiŒn cûa cô. Vô ích.CuÓi cùng, Chi Çành chÃp nhÆn thÃt båi. Cô Çi làm thÆt ÇŠu, cÓ làm thÆt nhiŠu viŒc, và luôn niŠm nª, thÆm chí h§n hª m¶t cách phi lš v§i tÃt thäy m†i ngÜ©i. Ác

thay, khi nh»ng n‡i Çau Çã trÀm låi, Chi tÜªng mình b¡t ÇÀu quên, thì cô giÆt mình nghï Ç‰n m¶t ÇiŠu, ÇiŠu mà cô không muÓn nghï Ç‰n chút nào: s¿ sÖ š cûa cô và Thi, chính xác hÖn, là s¿ bÃt cÄn cûa chính cô. Nh»ng que thº thai b¡t ÇÀu ÇÜ®c dùng h¢ng ngày dÅu cô bi‰t r¢ng ª th©i Çi‹m này, k‰t quä vÅn chÌ là âm tính. Và ª ngày ÇÀu tiên Chi gói chi‰c que thº vào hai lÀn giÃy báo rÒi nhét vào s†t rác, cô b¡t ÇÀu nghe thÃy gi†ng thÀm thì trong mÖ.Nh»ng gi†ng thÀm thì vÅn Ç‰n m‡i ngày cùng v§i nh»ng que thº chÌ có m¶t våch ÇÕ. Gói que thº vào hai lÀn giÃy báo trª thành m¶t nghi lÍ thÜ©ng nhÆt cûa Chi. ThÜ©ng khi gói que vào lÀn giÃy báo thÙ hai, cô luôn nghï Ç‰n gi†ng thÀm thì trong mÖ. Gi†ng cûa m¶t ÇÙa bé. Chi rÃt s® nh»ng giÃc mÖ không hình änh mà chÌ toàn l©i nhÜ th‰. NhÜng cô càng s®, nh»ng giÃc mÖ càng Ç‰n. ChÌ có nh»ng ngày chÒng ngû ª nhà Chi m§i không phäi nghe gi†ng nói trong mÖ. ChÜa khi nào Chi mong ÇÜ®c ngû cånh chÒng nhÜ lúc này. NhÜng ông ta càng ngày càng bÆn, thi thoäng m§i ghé qua nhà chÖi v§i con, v‡ yêu vào má v®, rÒi Çi. Ông ta chÌ ngû ª nhà ba ngày m¶t tuÀn, còn thì bÎ hút, bÎ mê mø vào công viŒc. Ông ta bÕ låi Chi m¶t mình v§i chi‰c giÜ©ng cùng nh»ng giÃc mÖ.RÒi cÛng Ç‰n khi que thº n°i lên våch ÇÕ thÙ hai làm Chi ch‰t l¥ng. NhÜ m¶t hành Ç¶ng vô thÙc, cô bÓc máy ÇiŒn thoåi bÃm sÓ g†i HuyŠn Trang. Cô không mong gì ÇÀu kia së nhÃc máy. NhÜng ngÜ©i ta Çã a lô Çáp trä. Chi cÓ g¡ng thÆt ÇiŠm Çåm: "Xin l‡i, cho hÕi có phäi máy cûa anh Thi không?". ñ¢ng kia có ti‰ng cÜ©i g¢n, ch£ng ra gi†ng Çàn ông hay Çàn bà: "Thi à? Tàu hÕa kËp ch‰t mÃy tháng rÒi gi© còn hÕi!", và dÆp máy.Chi cÓ g†i låi nhÜng tØ lúc Ãy, sÓ máy luôn ngoài vùng phû sóng... Chi hoang mang nhÜ trong m¶t khoäng không câm l¥ng và cô ch© nghe nhÜ ti‰ng nói m†i khi Ç¶t nhiên cÃt lên. NhÜng lÀn này, ti‰ng nói không còn rõ ràng nhÜ trÜ§c. Nó mÖ hÒ và quá Àm ào. Ti‰ng nói cÓ níu cô låi khi Chi Çi vŠ phía bà bác sï sän khoa mà cô quen bi‰t. Chi Çã tØng giäi quy‰t ª ch‡ bà ta vài lÀn vì không muÓn có thêm con v§i ông chÒng già. Nh»ng lÀn Çó, cô thän nhiên Ç‰n và vô cäm trª vŠ. LÀn này, ti‰ng nói kia cÙ rÀm rì khÄn cÀu Chi ÇØng t§i Çó. Ti‰ng nói ám änh Chi t§i mÙc khi cô Ç‡ xe trÜ§c cºa phòng khám cûa bà bác sï, nó giÆt ngÜ®c cô låi, xô cô lên xe và ÇÄy cô Çi.

***

Con im l¥ng suÓt Çoån ÇÜ©ng mË Çi Ç‰n Çó. Con bi‰t, ª Çó, nÖi nh»ng ÇÙa bé khác khóc chào Ç©i thì con së chia tay cu¶c Ç©i chÜa kÎp Ç‰n. Con thÃy mË chÀm chÆm cÜ«i xe Çi. Con bi‰t, mË rÃt muÓn Çi xích lô nhÜng låi s® ngÜ©i khác Ç‹ š. M¶t ngÜ©i Çàn bà ngÒi xích lô tØ Çó Çi ra, tÃt nhiên là vØa làm chuyŒn mà ai cÛng bi‰t. Còn khi t¿ cÜ«i xe, mË së tiŒn ghé ch®, mua thÈ hÜÖng. Khi mË vØa Ç‡ xe trÜ§c cºa nÖi Çó, con Çã b¡t ÇÀu nghe ti‰ng g†i râm ran cûa nh»ng ÇÙa trÈ giÓng con v†ng ra tØ bøi trúc. B†n chúng g†i con mau vào chÖi v§i chúng. MË chúng cÛng bÕ chúng nhÜ mË së bÕ con hôm nay. Và chúng nÜÖng t¿a vào bøi trúc vàng trong sân. Chúng d¥n con, sau khi thoát, hãy Ç‰n ngay v§i chúng Ç‹ ÇØng tan ra và cÛng ÇØng phäng phÃt vào nh»ng cây cÕ v§ vÄn së bÎ ngÜ©i ta nh° bÕ bÃt cÙ lúc nào... Th‰ là con hi‹u, mË mua hÜÖng Ç‹ th¡p cho con, khi viŒc Çã xong xuôi. Cä bó m¶t lÀn! Dù sao cÛng cám Ön mË, dÅu r¢ng ch¡c ch¡n së không bao gi© mË còn th¡p thêm cho con m¶t nén hÜÖng nào n»a.

***

Chi ngÒi th£ng ngÜ©i lên. C° cô khô ran và hÖi thª hÀm hÆp. Hình änh cô trong chi‰c gÜÖng ÇÓi diŒn giÜ©ng ngû x¶c xŒch Ç‰n khó tin. Chi nhÆn ra ti‰ng nói Çó Ç‰n tØ Çâu và cûa ai rÒi. ñó là ti‰ng nói cûa chính cô thuª còn là m¶t thai nhi t¶i nghiŒp. Nh»ng ti‰ng nói Çã Än náu vào nÖi sâu th£m nhÃt trong cô rÒi Ç‰n m¶t ngày, bÃt ng© hiŒn ra tØ nh»ng ám änh cûa cu¶c tình vøng tr¶m. Ý nghï này lóe Ç‰n trong tâm trí khi cô nhìn vào hình änh x¶c xŒch cûa mình trong gÜÖng. Chính chi‰c gÜÖng Çã soi låi quá khÙ cûa Chi. M¶t quá - khÙ - âm, cûa nh»ng ngày cô chÜa chào Ç©i. Ngày Ãy, mË cô Çã mÃy lÀn toan rÛ bÕ cái thai mà không ÇÜ®c. Có lë vì sÙc sÓng trong Chi månh më quá...Chi ra cºa nhìn xuÓng ÇÜ©ng. Tít xa, ch‡ ch¡n tàu, cô thÃy thÃp thoáng bóng Thi. Cái cách anh ta cÜ©i v§i cô thÆt thi‹u não, Çáng thÜÖng. Chi quay lÜng låi, Çi vào nhà. Ch¡c Thi Çã ch‰t thÆt rÒi. NhÜng anh ta không còn là vÃn ÇŠ n»a. MÃy ngày t§i, cô së tìm cách gÀn chÒng Ç‹ h®p thÙc hóa cái thai. Sau Çó, cô së thuy‰t phøc ông ta ª nhà nhiŠu hÖn Ç‹ nh»ng giÃc mÖ ÇØng Ç‰n. Cô së ôm Ãp và chiŠu chu¶ng con gái hÖn n»a. Cô còn hình dung cänh mình vào phòng con, ngÒi ª ÇÀu giÜ©ng và nói chuyŒn Ç‹ nó chuÄn bÎ tinh thÀn Çón ÇÙa em không mong Ç®i. Th‰ là xong, m†i chuyŒn th¿c ra cÛng chä có gì. Chi th¡p m¶t nén hÜÖng lên bàn th©, vái m¶t vái. Cô cÛng không rõ mình th¡p hÜÖng Ç‹ làm gì và vái nh»ng ai...

***

Tôi là Thi, nhÜng tên tôi không phäi là Thi. Tôi chÌ là Thi trong câu chuyŒn vØa rÒi vì tôi Çã nói v§i Chi tên tôi nhÜ th‰. Tôi vÅn sÓng bình thÜ©ng, nhÜ m†i khi. SÓ ÇiŒn thoåi kia tôi Çã không dùng ngay khi trª vŠ Hà N¶i. Tôi vÙt cái sim vào m¶t Çoån ÇÜ©ng t¡c vì ch¡n tàu. Ch¡c Chi g†i cho tôi nhiŠu l¡m. Hôm trÜ§c, Çang ngÒi trong quán cà phê nhìn ra ÇÜ©ng, tôi trông thÃy Chi. Cô ta có bÀu và xÃu Çi nhiŠu. Trông nh»ng ngÜ©i Çàn bà chºa thÆt kinh khûng. Cô ta Çi l¡c la l¡c lÜ, hai tay vung vÄy. Cam Çoan sau lÀn ÇÈ t§i, cô ta së không bao gi© có th‹ lÃy låi ÇÜ®c vÈ hÃp dÅn quy‰n rÛ nhÜ nh»ng ngày t¢ng tÎu v§i tôi. Th‰ có khi låi hay, vì cô ta së xÙng Çôi vØa lÙa v§i lão chÒng già mà cô ta vÅn k‹. Bi‰t Çâu, nh© th‰ h† låi có ÇÜ®c tình yêu...? Tôi không phäi là Thi. Tôi ngÒi trong quán và nhìn theo Chi. BuÒn cÜ©i thÆt, không hi‹u tåi sao khi cô ta hÕi, tôi låi nói tên cûa th¢ng cha bán nÜ§c chè th†t chân trÜ§c cºa nhà nhÌ? Có lë vì chúng tôi Çã g¥p nhau trên tàu hÕa, mà th¢ng cha kia thì bÎ th†t chân trong m¶t tai nån tàu hÕa, bÎ ngÜ©i tình cÛ xô vào ÇÜ©ng ray, sušt ch‰t. Ch¡c lúc Çó trí óc tôi Çã liên tÜªng Ç‰n lão.ChiŠu vŠ, tôi t¥ng lão Thi m¶t cái áo phông th¢ng bån cho Çã lâu nhÜng tôi không m¥c vì xÃu và già. ´t ra cÛng phäi trä công lão cho mÜ®n cái tên. Lão ngÖ ngác rÒi rÓi rít cám Ön và m¥c thº luôn. Tôi l»ng th»ng vào nhà. Chà, thÖm quá, mùi m¿c xào v§i Çu Çû bào. Mø v® tôi thÆt khéo nÃu nÜ§ng. Ra là quà cûa Chi vÅn còn, cô ta Çã ch†n loåi ngon nhÃt khi mua cho tôi, mua thÆt nhiŠu. Hóa ra Çïa m¿c xào Çu Çû låi trª thành phÀn k‰t cho câu chuyŒn cûa tôi v§i Chi...

TØ ThuÓc B¡c, ThuÓc Nam, · Web viewP.O. Box 661162 Sacramento, CA 95866 Phone & Fax:...

Documents

Transcript of TØ ThuÓc B¡c, ThuÓc Nam, · Web viewP.O. Box 661162 Sacramento, CA 95866 Phone & Fax:...