MỤCLỤC

Lờingỏ

Lờitựa

Lờigiớithiệu

1.Mộtmụctiêulớnđơngiản

2.Phầnviệckhókhănbắtđầu

3.Chiếnthuậtthứnhất:Sựthật

4.Tiêudiệtthóiquanliêuvàđơngiảnhóamọiviệc

5.Nhanhchóngloạibỏcácgiámđốcvàquảnlýkhôngphùhợp

6.Khôngcắtgiảmnhânsự

7.LDKDCĐĐLĐNLG?

8.Cácyếutốtàichínhchủđạođíchthực

9.Hệthốnghóamọithứ

10.Cảitiếnkhôngngừng

11.Chếđộlươngthưởng

12.Truyềnthuyếtvềtrìnhcắm

13.Duytrìmứcnăngsuấtngangbằngởtấtcảmọingười

14.Mộttinhthầntinhgọn

Lờikết

Lờicảmơn

T

LỜINGỎ

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

ừtrướcđếnnay,năngsuấtcaođíchthựcluônlàthứbíquyếtmàchỉmộtsốítcôngtynắmgiữđược–nhữngcôngtyvĩđại.Chỉcóhọmớilàmđượcmộtđiềutưởngnhưkhôngthể:Từít,hóanhiều!Họcóthểkhôngđứngđầuvềquymô,họcóthểkhông

thuộcnhómnhữngcôngtycókhốitàisảnlớnnhất,nhưngkhinóiđếnNĂNGSUẤT,khôngaicóthểquamặthọ.

Vìnăngsuấtkhôngphảilàcuộcchơidànhchotấtcả!

Lẽtấtnhiên,điềunàyđãkhiếnkhôngítcôngtyvớitiềmlựckhổnglồvàchiếnlượckhônngoanđặtramụctiêuchinhphụcnăngsuấtcaothậtsự,trongđócócảnhữngcôngtyđạtquymôtoàncầuhaycáchãngdịchvụđạidiệnchocảmộtquốcgia.Song,đasốđềuvướngphảinhữngcáibẫythườnggặpnhưkhôngthểthoátkhỏicơchếquanliêu,vộivãcắtgiảmnhânsựkhikinhtếkhókhănhayvơvộinhữngchiếnthuậtvàcôngnghệtiêntiếnnhất.Tuynhiên,tấtcảđềukhôngphảichìakhóagiảiđápvấnđềhócbúanày.

ChìakhóanàycũngchínhlàchủđềcủacuốnsáchÍthóanhiều,mộtcuốnsáchphải-đọcdànhchonhữngdoanhchủthựcsựquantâmđếnnăngsuất,thựcsựmuốnlàmítđượcnhiều.Thayvìdẫnlạinhữnglýthuyếtkinhdoanhxưacũmàaicũngbiết,tácgiảJasonJenningsđãchứngminhchoquanđiểmcủaôngbằngnhữngvídụthựctiễn,thậmchícònđingượclạinhữngkiếnthứcmàchúngtavẫncholàđúng.

Mộtcôngtynộithấtđểmặckháchhàngtựlắprápvàvậnchuyểncácbộphận.Mộthãnghàngkhôngnhấtquyếtkhôngđínhkèmdịchvụnhằmgiữnguyêngiávérẻ.Mộtcôngtythéprútngắnthờigiansảnxuấtnhanhhơngấpmườilầnmàkhôngđầutưquánhiềuchocôngnghệ.Mộthãngvậnchuyểnquyếtđịnhthayđổitoànbộđịnhhướngkinhdoanhcủamìnhtrongngành…Nghecóvẻvôlý,nhưngđóchínhlàlýdogiúphọbiếnítthànhnhiều,vàtrởthànhhìnhmẫuđángthèmkháttrongmắtđốithủcạnhtranh.

AlphaBookshânhạnhmangđếnquýđộcgiảcuốnsáchnày.Hyvọngbạnđọcsẽrútrađượcnhữngbíquyếtchoriêngmìnhvàápdụnghiệuquảchocôngviệccủabảnthân,cũngnhưđểnăngsuấtkhôngcònlàchướngngạikhiếnchúngtaphảiđauđầu.

Tháng3/2016CÔNGTYCỔPHẦNSÁCHALPHA

C

LỜITỰA

ăncứvàothànhquảkinhdoanhvôsongliêntiếpcủacácdoanhnghiệpđượcchúngtôiđềcậptrongấnbảnđầutiêncủacuốnÍthóanhiều,tôicàngtintưởnghơnbaogiờhếtrằngbấtkỳaihoạtđộngkinhdoanhđềunênđọcvànghiêncứucuốnsáchnày.

Nhữngcôngtynàyvànhữngcánhânlãnhđạokiệtxuấttạiđóđã–mộtlầnnữa!–chứngminhrằnghọlàcácdoanhnghiệpxuấtsắcnhấtvàđạtnăngsuấtcaonhấttrêntoàncầu.

Khókhănkhôngchừamộtai.Tronggiaiđoạnkinhtếsuyyếungaysauthờikỳbùngnổvàocuối

thậpniên1990,đaphầncácdoanhnghiệpđềucốgắngkhángcựvàvậtlộnđểtồntại.Từnăm2001đến2003,lợinhuậncủacácdoanhnghiệpMỹđãgiảmhơn20%vàđasốphảilàmtăngcachỉđểchạmgầnđếnkếtquảkinhdoanhcủa(các)nămtrướcđó.Chúngtôiđãchứngkiếnhàngđợtsóngcắtgiảmnhânsự,giảmbiênchế,táicơcấuvàgiảmchitiêu.Chúngtôicũngnghethấyhồichuôngbáotửchocácphátkiếnmới,vàbấtkỳailiềulĩnhđềnghịđầutưvàocôngnghệthôngtinđềubịđedọa“chobayđầu”.Hàngnghìntỉđô-lavốncổđôngtanthànhmâykhói.Vàđốivớihàngtrămnghìndoanhnghiệp,cuộcgiằngcochỉhóavôíchvàđầychếtchóc.

Ngượclại,mọicôngtyđượcnghiêncứuvàđềcậptrongấnbảnđầutiênkhôngchỉtồntạimàcònpháttriểnrựcrỡ.Tuyđốidiệnvớicùngmộtnềnkinhtếnhưbấtkỳđốithủnàokhác,nhưngcáccôngtynàyđãpháttriểndoanhthu,giatănglợinhuận,cùngnhautạothêmhàngchụcnghìncôngviệc,giớithiệucácsảnphẩmvàdịchvụmới,mualạicáccôngtykháccũngnhưtiếptụctiếnbướccaohơnvàxahơn.Tấtcảđềudohọđãlàmđúng.

Cáccôngtyvẫnđangđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.WorldSavings

TronglầnđầuviếtvềHerbvàMarySandler,bộđôiđồngchủtịchkiêmCEOcủaWorldSavingstronghơn40nămqua,tôiđãmôtảtổ

chứctàichínhcủahọnhưmộtnơimànhữngcáitôicánhânđượcđểlạingoàicửa.ĐángkểnhấtchínhlàviệcWorldSavingsthuhútsốtiềngửiđếncácchinhánhcủahọcaogấpđôiđốithủcạnhtranhgầnnhất,trongkhichiphívậnhànhmạnglướicácchinhánhcủahọchỉbằngmộtnửa.WorldSavingscũnglàcôngtyduynhấttrênthếgiớiđượcghinhậnđãgiatănglợinhuậntrênmỗicổphiếuvớitỷlệtăngtrưởnghằngnămđạt20%trongsuốt35năm.

NgaycảkhinềnkinhtếMỹchínhthứcrơivàosuythoáisausựkiệnNgày11tháng9,WorldSavingsvẫntiếptụcduytrìkếtquảkinhdoanhvữngmạnhđếnkinhngạcvàkỳvọnggiatănglợinhuậnhoạtđộnglênhẳn30%tronggiaiđoạntừtháng12năm2001đếntháng12năm2003.

NucorSteel

Thậtkhótìmthấymộtmảngkinhdoanhnàobịnềnkinhtếchukỳvùidậptannátnhưngànhcôngnghiệpthép.Từnăm1997,hơn40côngtythéptạiMỹđãtuyênbốphásản.HiếmcótuầnnàomàCEOcủacáccôngtythépkhôngcómặttạithủđôWashingtonD.C.đểvannàiChínhphủduytrìmứcthuếsuấtđốivớithépnhậpkhẩu,hoặccầuxinChínhphủtiếpquảnquỹtrợcấpđãcạnkiệtcủahọ.Cáccôngtythéptruyềnthốnglậpluậnrằnghọkhôngthểcạnhtranhdocácchiphínặngnềcốhữunhư:trợcấp,thỏaướcvớicôngđoàn,cácnhàmáyvàlòluyệncũkỹ.NhưngNucorSteellạinghĩkhác.

KểtừlầnđầunghiêncứuvàviếtvềNucorSteel,chúngtôiđãnhậnrahọcũngphảiđươngđầuvớicácvấnđềlớnnhưphầncònlạitrongngành,nhưnghọđãchọncáchgiảiquyếtkháchẳn.Mớiđây,họvừacôngbốcổtứctrongquýthứ123liêntiếp(tươngđươngvới31nămliêntiếpbáolãi).Tháng4năm2002,họliêndoanhvớiTậpđoànMitsubishivàmộtnhàsảnxuấtthépTrungQuốcđểxâydựngnhàmáytạiÚc,đồngthờimualạicôngtythépBirminghamSteelvớibốnnhàmáysảnxuấtcónăngsuấtthườngniênđạt2triệutấn.

Từnăm2001đến2003,giaiđoạnkinhtếsuythoáivàthịtrườngrớtgiáthảmhại,sốlượngcáccôngtrìnhxâydựngphidândụngtạiMỹđãsụtgiảmvàgâyảnhhưởngxấuđếnviệckinhdoanhthépgiầmcủaNucorSteel.Nhưngbấtchấpmọithửthách,trong12thángqua,côngtyvẫngiatăngdoanhthuởmứchaiconsố(10%)vàtăngtrưởnglợinhuận43%sovớinămtrướcđó.

Ryanair

TừsausựkiệnNgày11tháng9,cácchuyêngiatàichínhvàbáogiớikinhdoanhđãướctínhrằng:ngànhhàngkhôngtoànthếgiớinóichungđãthấtthoáthơn30tỉđô-la,consốcaohơncảtổnglợinhuậntạorakểtừkhingànhhàngkhôngđượckhaisinh.Sựtànphádochủnghĩakhủngbố,bệnhdịchvàsuythoáikinhtếchắcchắnsẽbuộccáchãnghàngkhôngphảinỗlựctáitổchức,táithiếtvàtránhđểtòaánchụpchocáimác“phásản”trongnhiềunămsắptới.

KhichúngtôilầnđầunhậndiệnRyanairlàmộttrongnhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới,hãnghàngkhônggiárẻđếntừIrelandnàyđãđánhbạiSouthwestAirlines–hãngmáybaychuyênchởgiárẻtiênphongtạiMỹ–vớimọichỉsốđolườnghoạtđộngcaogấpgầnbốnlần.Kểtừđó,trongkhihầuhếtcáchãnghàngkhôngkhácđềulâmvàocảnhphásảnhoặcngấpnghébênbờvực,thìRyanairlạighiđầysáchkỷlụcvớicácthắnglợiliêntiếpcủahọ.

Trong12thángqua,hãngđãmởrộngdịchvụlêntới20điểmđếnmới.Đồngthời,RyanaircònlàhãnghàngkhôngđứngđầuchâuÂuvềhãngbaycấtcánhđúnggiờnhất,sốhànhlýthấtlạcítnhấtvàđápđúnghẹnnhấtsovớimọihãnghàngkhôngkháccủaMỹ.LượnghànhkháchchọnbaytrênRyanaircũngtănggần40%,tứcđạt15triệukháchtrongnămtàichính2002-2003,trongkhidoanhthutăngthêm35%mộtcáchđángkinhngạcvàtỷsuấtlợinhuậnsauthuếcũngđạt28%.Ryanairđãviếtnênlịchsửtrongngànhhàngkhôngkhicôngbốđơnđặthàngmáybaylớnnhấtthếgiới(150chiếcBoing737).

Ryanairđượcxemlàvídụxuấtsắcnhấtvềcáchsửdụngmộtmụctiêulớnduynhấtnhằmthúcđẩymọingườivàxâydựngvănhóa.CôngtynàyquyếttâmtrởthànhhãnghàngkhôngquốctếcólịchbaydàyđặcnhấtchâuÂu,với40triệuhànhkháchthườngniênvàonăm2010.Tôidámđặtcượctấtcảrằnghọsẽthựchiệnđượcđiềuđó.

TheWarehouseGroup

Wal-Martluônđượcxưngtụnglànhàbánlẻhiệuquảvàsinhlờinhấtthếgiới,vìthếbạncóthểtưởngtượngcảnhómnghiêncứuvàtôiđãhoàinghithếnàokhipháthiệnramộtdoanhnghiệpbánlẻcótrụsởtạiNewZealandvàÚcđánhbạiWal-Martởhầunhưmọichỉ

sốđolườnghoạtđộng.

HainămđãtrôiquakểtừnghiêncứubanđầucủachúngtôivềTheWarehouseGroupcùng230cửahàngbánlẻtrênkhắplãnhthổAustralasia(1)củahọ.BấtchấpsựcốkhóhiểugầnđâyởvịtríCEOkhingườisánglậpcôngty,StephenTindall,quaylạiđảmnhiệmvaitròtrướcđâycủaông,TheWarehouseGroupvẫndễdàngđánhbạitiếpWal-Martvớikhoảngcách20%trongtiêuchíquantrọnglàTỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữu(ROE),vớichỉsốROEcaophithường27%.Trong12thángqua,doanhthucủahọđãtăng12%sovớicùngkỳnămngoái,trongkhilợinhuậntrênmỗicổphiếubứtphá33%vàcổtứctăng8%.

YellowCorp.

Năm2003,YellowCorp.đượctạpchíFortunebìnhchọnlàcôngtyMỹđángngưỡngmộnhấttronglĩnhvựckinhdoanhcủahọ.Quảlàthànhtựuđángkinhngạckhichỉtrongvòngbảynăm,mộtcôngtytừchỗtrênbờvựcphásảnđãvươnlênthànhcôngtyđạtnăngsuấtcaonhất,rồicôngtyđượcngưỡngmộnhất.

Mặcdùnềnkinhtếảmđạmđãchứngkiếnsựrađicủanhiềucôngtyvậntải,nhưngmộtlầnnữa,YellowCorp.lạithànhcôngtrongviệctăngtrưởngdoanhthuđángkểvàtănggấpđôilợinhuậntrênmỗicổphiếuvàonăm2002.Đếnnăm2003,họtuyênbốmualạiRoadway,mộtcôngtyđốithủvớigiágần1tỉđô-la.

IKEA

Nhữngconsốbiếtnóilàminhchứnghùnghồnchocỗmáybánlẻtưnhânđượcvậnhànhhếtsứctrơntrunày.Trong12thángvừaqua,tậpđoànnàyđãmởthêmsáucửahàng,bổsunghơn10.000côngnhânvàtăngdoanhthuđếnhơn22%đểđạt12tỉđô-lathườngniên.HọcũngdựđịnhmởthêmnămcửahàngmớimỗinămtạiMỹtrongmườinămtới,vàđãmởrộngsangthịtrườngThượngHải,TrungQuốc.

Tấtcảcáccôngtyđượcđềcậptrongquyểnsáchnàyđềuchứngtỏhọvượtxasựkỳvọngcủakháchhàng,tuynhiên,IKEAđãbiếnnghệthuậtlàmvừalòngkháchtrởthànhmộtmônkhoahọcthựcthụ.Mỗinhânviênđềuđặtmìnhvàovịtrícủakháchhàngmụctiêu–tức

kháchhàngđạichúng–thayvìngồitrongthápngàvàgiảvờmìnhbiếthếtnhữnggìkháchhàngmongmuốn.

SRCHoldings

Khôngmộtbậcchachúnàochịuthừanhậnhọyêuthíchđiềugìđó.Song,mặcdùcáccôngtyvànhữngvịlãnhđạosắpđượcnhắcđếntrongcáctrangtớiđâyluônchiếmtrọnsựtôntrọngvàmếnmộsâusắccủatôi,nhưngchỉduycóJackStack,CEOcủaSRC,mớicóthểkhiếntôibậtkhócvìsựchânthànhthuầnpháctoátratừông.

SRCđãtiếpnhậnvàbiếnmộtsốngànhkinhdoanhnhơnhuốcvàkémhấpdẫnnhấtthếgiớitrởthànhnhữngđơnvịkinhdoanhtốitânvàcựckỳkỷluật.Stackchỉcómộtmụctiêuđơngiảnduynhất:giúpmỗicôngnhânrànhrẽvàthànhthụckiếnthứcvềkinhtế,tàichínhlẫnkinhdoanhđểhọthậtsựhiểudoanhnghiệpđangvậnhànhnhưthếnào.

Nămngoái,doanhthuthườngniêntạiSRClạităngthêmhaichữsố(16%)vàlợinhuậnhoạtđộngcũngtăngthêm36%theotruyềnthốngcủamộtcôngtymàtakhôngthểđặtkỳvọngthấphơn.

Cáchđâykhônglâu,trênchuyếnbaycôngtácchậtkínngườitừSpringfieldđếnSt.Louis,Missouri,tôiđãrấtấntượngtrướcmộtchàngtrailiêntụcđánhmáytrênchiếcmáytínhxáchtaymàthậmchíkhônghềbịgiánđoạnkhichúngtôibayquanhữngtrậngiôngdữdội.Lúcbắtđầuhạcánh,tôiđãhỏianhấyđangcôngtáctạiđâu.“TôilàmviệcchoSRCHoldings”,anhtrảlờivànóithêm,“côngtyvĩđạinhấtthếgiới”.

Lantech

Trongphầnđầu,chúngtôiđãnóivềLantech,mộtcôngtydotưnhânnắmgiữ,nhưmộtmôhìnhhiệuquảvànăngsuấtcao.Đâylàcôngtyđãduytrìthànhcôngmứctăngtrưởngnăngsuất1%/thángtrongsuốtbảynămvàtăngdoanhthugấpbalầnmàvẫnkhôngthêmnhânviên.

Trongmọicôngtychúngtôinghiêncứu,Lantechcólẽlàcôngtydễtổnthươngnhấtkhinềnkinhtếxuốngdốc.Bạnsẽthấyhọchuyênsảnxuấtthiếtbịđóngcáckiệnhànglớntừnhiềukiệnhàngnhỏ,nhờ

đónhàsảnxuấtcóthểdễdàngvậnchuyểnhànghóavàsảnphẩmđếnđíchcuốicùng.Nóiđơngiản,điềunàycónghĩarằngkhicácnhàsảnxuấtchếtạovàvậnchuyểníthơn,họsẽcàngítcónhucầumuathiếtbịtiêntiếndoLantechthiếtkếvàsảnxuất.NhưngnếuchorằngđâycóvẻnhưlàlýdođểnăngsuấttụtdốctạiLantech,thìbạnđãlầmto.

Cácthôngsốtrong12thánggầnđâynhấttiếtlộrằngchủtịchPatLancastervàJim,contraiôngkiêmCEOcôngty,đãbảnlĩnhhơnmộtnềnkinhtếsasútnhưthếnào.Nhưmộtchứngcứrõràngchonỗlựckhôngngừngnhằmgiatăngnăngsuấtliêntục,trongnămvừaqua,doanhthucủahãngđãtăng4%,sốlượnghànggiaotăng19%,lợinhuậntăng15%vàdoanhthutrênmỗinhânviêntăng20%mộtcáchđángkinhngạc.Đồngthời,Lantechvẫncảithiệnđượcchỉsốantoànhẳn50%.Rõràng,Lantechđãđáptrảlạithịtrườnggiảmcầuvàsứcépcạnhtranhtăngcaochỉbằngcáchphấnđấucảitiếnkhôngngừng.Điềuđóchophéphọcắtgiảmchiphí,nhượnglạimộtphầnđángkểtrongcáckhoảntiếtkiệmđượcchongườimuavàđạtnăngsuấttrênmỗinhânviêncaohơntrongkhivẫncamkếtvềantoànlaođộng.Đâymớichínhlàđịnhnghĩavềnăngsuấtcao:tăngsảnlượngtrongkhivẫnduytrìhoặcgiảmđầuvàomàkhôngđặtbấtkỳaivàothếnguyhiểmđếntínhmạng.

BạnsẽcómộtgócnhìnhoàntoànmớivềtàilãnhđạocanđảmkhiđọcđếnsựgiácngộvềnăngsuấtcủaPatLancaster,cũngnhưbằngcáchnàomộtcôngtybấtkỳcóthểlặplạithànhcôngnhưLantechđãđạtđược.

ThếcònphốWall?

Câuhỏitôihaygặpnhấtlà:“ÔngcóýkhuyênchúngtôimuacổphiếucủacáccôngtyđượcđềcậptrongÍthóanhiềukhông?”.

Mộtsốngườihỏiđơnthuầnchỉvìtòmò,nhưngnhữngngườikháclạimuốntìmkiếmmộtmánhđầutưhấpdẫn;vàtôingờrằngcómộtsốíthỏitôinhưthểhọchỉmuốnthốtlên:“Ralàthế!”,nhưngrấtmaylàvàicôngtyđãkịpkìmlại.Trướckhitrảlờicâuhỏitrên,tôiluônđưaralờicảnhbáosauđây.

Bấtkỳaimuacổphiếudựavàománhkhóehaylờikhuyêncủamộtkẻxalạđềulàkẻngốc.Nhữngcôngtyđángđầutưphảicómộtdànlãnhđạođíchthực,chứngtỏđượckhảnăngduytrìđộnglựccả

khithuậnlợilẫnbấtlợi,biếtkiềmchếđểkiểmsoátchiphíliêntụccùngmộtmốiquanhệtayba(ménageatrois)khônggiớihạngiữalãnhđạo,nhânviênvàkháchhàng.Bấtkỳkhoảnđầutưtiềmnăngnàođápứngđượccáctiêuchítrênđềulàkhoảnđầutưtốt.

Tuyvậy,tôirấtvuikhicóthểdõngdạctrảlờirằng“CÓ”.Thậtvậy,tấtcảcáccôngtycổphầnmàchúngtôiđềcậptừhainămtrướcđềuchothấyhọvượttrộihơnsovớidoanhnghiệpđồngcấpvàđạtkếtquảchungcaohơnthịtrườngđángkể.Vàongày1tháng9năm2001,nếumộtnhàđầutưdùng100nghìnđô-lađểmua20nghìnđô-lacổphiếutạimỗicôngtytrongsốnămcôngtycổphầnchúngtôivừathảoluận–baogồmNucor,WorldSavings,YellowCorp.,TheWarehouseGroupvàRyanair–rồigiữsốcổphiếuđóvàtáiđầutưbấtkỳkhoảncổtứcnào,thìđếnngày30tháng6năm2003,danhmụcđầutưcủangườiđósẽđánggiá129nghìnđô-la.Đểsosánh,vớicùng100nghìnđô-la,khiđầutưvàocáccôngtyS&P500(2)(chiếm80%toànbộgiaodịchtrênsànchứngkhoán),bạnsẽchỉthuđược87nghìnđô-la.Điềunàyđồngnghĩamộtkhoảnđầutưvàocáccôngtyđượcnhắcđếntrongphầnsausẽtrộihơntoànthịtrườngđến48%.Nhưvậy,ngayđếncácthịtrườngđôikhicũngtỏracólý.

Cuộctìmkiếmvẫntiếptục

Khibạnđọcnhữngdòngnày,tôiđangcùngmộtnhómnghiêncứumớithànhlậpdoBrianSolon–tânthạcsĩMBAtừĐạihọcUCBerkeley–dẫnđầutiếnhànhđánhgiáhơn100nghìncổphầntưnhân,nhằmtìmramườicáitênlàmđược“điềugìđó”tốthơnnhữngngườikhácchocuốnsáchtiếptheocủachúngtôi,doPortfolioxuấtbảnvàdựkiếnpháthànhđầunăm2005–đừngbắtchúngtôitiếtlộ“điềugìđó”làgì,bởichúngtôisẽphảithủtiêubạn.Chúngtôisẽchudukhắpthếgiớiđểtìmhiểuxemlàmthếnàocáccôngtynàylạilàmtốtđếnthế,rồithuậtlạikếtquảchobạn.Mờibạnghéthămtrangwww.jennings-solutions.comđểxemcácbáocáovềtiếnđộthựchiện.

TôirấtmãnnguyệnvàhânhạnhđượcbiếtphiênbảnbìacứngcủaquyểnÍthóanhiềuđãtrởthànhtựasáchănkháchtrêncảnước,nhưngsẽchưahoàntoànthỏamãnchođếnkhimọidoanhnhântrênhànhtinhđềusởhữuriêngmộtbảnbìamềmđượclậtđếnquăngócvàđặtramọicâuhỏiđượcnêutrongquyểnsách“béhạttiêu”này.Vàhãytruyềntainhau...rằngítquảthựchóanhiều!

–JasonJenningsTháng7/2003

Tiburon,California

LỜIGIỚITHIỆU

“Năngsuất”nghĩalàvẫnduytrìsảnlượngđầuratrongkhigiảmlượngđầuvào.Hoặctốthơnnữalàtăngđầuratrongkhigiảmđầuvào.Điểmcốtlõichínhlàlàmranhiềusảnlượnghơntrongkhivẫngiữnguyênhoặcnhậnítnguồncunghơn.

Hiệuquảvànăngsuấtluôngâyhứngthúchotôi–cũngnhưtấtcảnhữngaitronggiớikinhdoanh.Nhưngcứmỗikhithửtìmhiểumộtcuốnsáchvềchủđềnày,hoặclàtôiphátchánvớivôsốbảngbiểu,biểuđồcùngcácchúthíchđầyrẫydàiđếnnửatrang(ngápdài)hoặcpháthãitrướcbảnchấtlýthuyếtsuôngkhóhiểuvàxarờithựctếcủađềtàinày,vớihằnghànhữnglýgiảivềkinhtếvĩmô,tỷlệphầntrămnàynọ,cáchạchtoánchiphíhoạtđộngmangtínhchiếulệ(đãđếnlúctôiphảiđánhmộtgiấc)vàcácvídụthamkhảovềquytrìnhgiacôngliêncôngty.Tấtcảnhữngphéptoánvàbiệtngữấythựckhiếntôiphảivòđầubứttóc.

Tạisaokhôngcócuốnsáchnàonóivềphươngthứcthànhcôngcủacáccôngtyhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhất,vớinhữngbàihọcthiếtthựcmàbấtkỳcánhânhaycôngtynàokháccũngcóthểlàmtheo?

Saukhiquyếtđịnhbổkhuyếtlỗhổngnày,nhiệmvụcủatôitrởnênthậtrõràng:nhậndiệncáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới,đàosâutìmhiểuxemhọđãlàmgìkhácbiệtvàtốthơncácđốithủcónăngsuấtthấphơn,rồimôtảlạinhữngbàihọcấysaochocácdoanhchủkháccóthểhiểurõvàthựchiệndễdàng.

Tôibắtđầuthànhlậpmộtnhómnhữngnhànghiêncứunhiệthuyết(cócảcácsinhviênmớitốtnghiệptừPrinceton,StanfordvàBerkeley),sauđóđặtmụctiêuchocảnhómkhảosáthàngnghìndoanhnghiệptrênthếgiới,trongkhivẫnchưađặtrasẵnbấtkỳtiêuchínào.Cácthànhviêntrongnhómsẽgiữquanđiểmcởimởvàtỉnh

táođểtracứuhàngchụcnghìncơsởdữliệu,hồsơcôngkhai,báocáotàichính,nhữngcâuchuyệnđượclưutrữcũngnhưcácbàiviếttừngđượcxuấtbản.Chúngtôisẽnhậndiệnnhữngcôngtytrênkhinhậnthấydùchỉmộtdấuhiệuhiệuquả,tiếtkiệmhoặcđạtnăngsuất.

Saunhiềutháng,chúngtôiđãcótrongtaymộtdanhsáchtriểnvọngbaogồm80côngtychothấythànhquảvượtbậcsovớicôngtykhác.Chúngtôiđãtuyểnlựasaukhiđánhgiá,cânnhắc,tranhluậnvàloạibỏhàngnghìncôngtyvẫnvậnhành“hệtnhưcũ”.

Sauđó,nhómnghiêncứusẽdànhhàngtuầntìmhiểumộtnhómcôngtyđượcphâncôngriêngchotừngthànhviên.Saucùng,họsẽtrìnhbàytrướccảnhómcácluậncứxácđángvềmỗidoanhnghiệpmàhọchorằngnênđượccânnhắcnghiêncứukỹhơnvànênđượcđềcậptrongsách.Cácthànhviênđềuhiểurõhọsẽbịchấtvấnđanhthép,nêncâutrảlờicủahọbuộcphảithậtchuẩnxác.Chúngtôiđãxácđịnhphảithậtkhắtkhekhilàmviệcvớinhau.Cườngđộngàymộtcăngthẳngkhitấtcảnghiêncứuviênđềuxemdựánnghiêmtúcnhưmộtcuộcphiêulưusốngcòn–tuychỉvềtríóc,nhưngvẫnlàsốngcòn.

Trongsuốttiếntrình,cáctiêuchílựachọndầnhìnhthànhvàsaucùngđượcsànglọckỹtrongquátrìnhtiếptụcđiềuchỉnh.Doanhsốtrênmỗinhânviêncủacôngtyđócócaohơnmứcbìnhquâncủangànhhaykhông?Nếukhông,sẽrấtkhóxemcôngtyđónhưmộtvídụđiểnhìnhvềnăngsuấtlàmviệc.Lợinhuậntrênvốnđầutưcủacôngtycóvượtquahoặcdẫnđầutrongnhómngànhhaylĩnhvựckinhdoanhcủahọkhông?Cònlợinhuậnthếnào?Trừkhilợinhuậntrênmỗinhânviêncủacôngtycaovượtbậcsovớiđốithủ,sẽrấtkhódẫntêncôngtyấynhưmộthìnhmẫuvềnăngsuấttầmcỡthếgiới.Họđãlàmgì–bấtcứđiềugì–đểđạtnăngsuấtcaohơncáccôngtyngangtầm?Nếukhôngđượcthừanhậnlàxuấtsắc,chắcchắnhọsẽbịloạibỏ.

Khônglâusau,chúngtôiđãnhậnracómộttiêuchíkhác–khôngtheolệthường–dầnlộdiện.

“Ôi,côngtynàymớiđángchánlàmsao”,mộtnghiêncứuviênthốtlên.“Aimàthèmđọcvềhọchứ?”

Tôibắtđầutựhỏimìnhliệu“hấpdẫngiớitính”(3)cónênlàmột

tiêuchíchọnlọchaykhông.Nếumộtcôngtykhôngthểhiệnđượcnétsắcsảonàođó,thìnhiềukhảnăngngườiđọcsẽhồiđáplạiíthơndẫuýtưởngcủacâuchuyệncóhợplýrasaochăngnữa.Nghiêncứu,phỏngvấnvàviếtláchhoàntoàncóthểtrởthànhmộtchuỗicôngviệctẻnhạtchứkhôngphảimộtchuyếnphiêulưu,vàtôisẽkhóthuyếtphụcngườiđọcquantâm.Vậynên,đểquyểnsáchnàythựcsựtrởnênlôicuốn,thìphongcáchvàsựhấpdẫncủacácdoanhnghiệpphảiđượctínhđếntrongquátrìnhchọnlọc.

Dosẽkhôngnêutênvàcũngkhôngbàochữarằngcáccôngtyđượcchọnlànhữngnơiduynhấtđạtnăngsuấtcaotrênthếgiới,nênchúngtôisẽthoảimáichọnranhữngdoanhnghiệpgiúpđộcgiảhứngkhởinhất.Danhsáchcủachúngtôibaogồmmườidoanhnghiệpcónăngsuấtcaonhấthànhtinh–nhữngdoanhnghiệpmàchúngtôithathiếttintưởngrằngcácbàihọchọsởhữucóthểđượcngườikhácvậndụnglạitrongkinhdoanh.

Vậycuốicùng,sautấtcảnhữngsuytưvàchọnlọc,đâulàtiêuchíđểchúngtôiấnđịnhlàmchuẩnmựcđánhgiánăngsuất?Nhữngchỉsốnàosẽchothấyliệumộtcôngtyvànhânviêncủahọcótrộihơnphầncònlạitrongcácphươngdiệnthựcsựquantrọnghaykhông?

Sauđâylàdanhsáchcáctiêuchíđểchúngtôichọnlựacôngtyđưavàosách:

Doanhthutrênmỗinhânviên:

Thướcđonày(đượctínhbằngcáchchiatổngdoanhthuchosốlượngnhânviên)nóilênkhảnăngtiếpthịvàbánhànghiệuquảcủacôngty.(Mộtcôngtynằmtrongdanhsáchsơkhởicủachúngtôi,nhàbánlẻthờitrangđượcyêuthíchđếntừTâyBanNha:Zara,đãthuhútnhiềusựchúýcủabáogiớinhưngchỉtạora100nghìnđô-ladoanhthuthườngniêntrênmỗinhânviên,trongkhimứctrungbìnhchongànhnàylà302nghìnđô-la.Đơngiảnlàhọkhôngđạttiêuchuẩn).

Ngoàira,chúngtôicònnhậnramộtchiêuthứcmàcáccôngtyhaysửdụngđểthổiphồngdoanhthutrênmỗinhânviên.Họsathải

nhânviênvàthuêlạichínhnhữngngườinàyhoặcngườikhácdướihìnhthứclaođộngtheohợpđồng.Cácsốliệutrêngiấytờtuyrất“đẹp”nhưngkhôngquamắtđượcchúngtôi.Chúngtôiđãđếmsốlượnglaođộngcủacáccôngtymìnhđãlậphồsơđểchắcchắnrằngchúngthậtchuẩnxác,vàcònkiểmtêncácnhânviênbánthờigianvàquyđổithànhnhânviêntoànthờigiantheotỷlệtươngứng.

Tỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữu(ROE(4))vàTỷlệlợinhuậntrêntàisản(ROA(5)):

Tỷlệphầntrămgiữalợinhuậnvàgiátrịròngcủacôngtytrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnhcóthểchocáccổđôngbiếtnguồnvốnđượcsửdụnghiệuquảđếnmứcnào.Vídụ,nếumộtcôngtycógiátrịròng(tổngtàisảntrừtổngnợ)là5triệuđô-lavàlợinhuậnlàmramộtnămlà1triệuđô-la,thìtỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữuhàngnămcủahọlà20%.

Trongquátrìnhnghiêncứu,chúngtôiđãphântíchnhiềucôngtytạorađượcmứclợinhuậnđángkểvàtỷlệlợinhuậntrênvốncổđôngkhácạnhtranh.Tuynhiên,chúngtôicũngkhámpháđượcmộtsốcôngtysởhữutỷlệnàycựccaosovớimứcbìnhquâncủangànhhoặcmảngkinhdoanh,vàchothấyhọđạthiệuquảhoặcnăngsuấtvượttrộihơnđốithủrấtnhiều.

Tươngtự,chúngtôicũngxemxéttỷlệlợinhuậntrêntổngtàisảnvàchỉchọnnhữngcôngtyđạtkếtquảcaonhấtđểđưavàodanhsáchcuốicùng.

Lợinhuậnhoạtđộngtrênmỗinhânviên:

Khisosánhcáccôngtyvớinhau,cácconsốvềlợinhuậnròngcóthểlàmchệchhướng:chúngbịảnhhưởngbởimứcthuếsuấtkhácnhaugiữacácquốcgia,vàcònbaogồmvôsốkhoảnphícótừtrướchoặccáckhoảntíndụngkhôngphảnánhđượcthunhậpthậtsựtừhoạtđộngkinhdoanh.Thayvìthế,chúngtôiquyếtđịnhlấylợinhuậnthuầntừhoạtđộngchiachotổngsốnhânviêntoànthờigianhoặctươngđương,vìtỷsốnàydườngnhưthểhiệnmứcnăngsuấttốthơnrấtnhiều.

Tiêuchínàymanglạilợithếchomộtsốdoanhnghiệpchuyêntrả

lươngthấpchonhânviên,khéttiếngkeokiệtvàthườngxuyênchènépnhàcungcấp.Tuyquyểnsáchnàychỉbànvềviệclàmđượcnhiềuhơnvớiíthaophíhơn,nhưngchúngtôitinrằngthịtrườngrốtcuộcvẫnrấtcôngbằng,vẫn“thưởngphạtphânminh”.Vìthế,chúngtôiđòihỏicácdoanhnghiệpđượcchọnphảichứngminhđượchọđãbámtrụtrongngànhítnhấtmườinăm,nhờđóloạibỏthànhcôngnhữngkẻgianlận.

Tiếptheo,chúngtôixácđịnhthêmhaitiêuchíkhácphụthuộcvàocảmtínhhơnlýtrí:

Côngtycóphơibàytháiquá?

BacôngtyNokia,SouthwestAirlinevàHarleyDavidsonlànhữngcáitêncuốicùnglọtvàodanhsách,nhưngkhôngphảilàđốitượngđượcchúngtôinghiêncứusâusátnhất.Bằngcáchnày,chúngtôiđãchọnhướngítngườitheovàtránhtậptrungvàocácdoanhnghiệpđượcđềcậprộngrãi.

Liệucôngtynàycóphải“Enronthứhai”?

KhichứngkiếnmànsụpđổngoạnmụccủaEnrontừmộttrongbảytậpđoànthamvọnglớnnhấtnướcMỹtrởthànhcủabỏđichỉtrongvàithángngắnngủi,chúngtôiđãquyếtkhôngđểbịbẽmặtnhưTomPeters,khimộtsốcôngtyxuấtsắcbỗnglụitànnhanhchóngsaukhiôngxuấtbảncuốnsáchInSearchofExcellence(Tìmkiếmsựhoànhảo)(6).

Vìvậy,dựatrênmọitiêuchíkhác,chúngtôiđãtậphợplạidanhsáchcôngtythửnghiệmcuốicùngvàchuyểnđếnchomộtnhómkếtoánviêncôngchúng(CPA)vớilờidặndòrằnghọphảiràsoátdữliệucôngkhaivềcáccôngtynày,chianhỏvàtậphợplạiđểđảmbảo(hếtsứccóthể)rằngnhữngcôngtyđóthậtsựhùngmạnhvàcónhiềukhảnăngtrụvững.

Chúngtôiđãhoàntấtmộtdanhsáchcôngtyhỗnhợpđángngạcnhiên:

MộthãnghàngkhôngchâuÂuvượttrộihơnSouthwestAirlinestrênmọitiêuchuẩnđolường;

Mộtcôngtysảnxuấttăngnăngsuất1%/thángđềuđặnsuốtbảynăm,tăngdoanhthugấpbalầnmàkhôngcầnthêmnhânviênvàrútngắnchukỳsảnxuấtmộtmảnhthiếtbịtừ5tuầnxuốngcòn11giờđồnghồ;

MộtchuỗicửahànggiảmgiáởNewZealandvàÚcđạtlợinhuậntrênmỗiđô-ladoanhthucaogấpđôikhisosánhvớiWalmart,vàcótỷsốlợinhuậntrênvốnchủsởhữucaogầngấpđôicủaWalmart;

Mộthãngsảnxuấtthépgiảmhơn90%thờigiansảnxuấtmộttấnthép,chưatừngsathảimộtnhânviênnào,trảlươngcôngnhâncaohơntừ30%đến40%sovớimứctrungbìnhcủangànhmàvẫnbáolãitrong132quýliêntụctrongmộtthịtrườngmà20đốithủkhácđãtuyênbốphásảntrongvòngbanămqua;

MộtcôngtythuộcmiềntrungtâynướcMỹkhithànhlậpcóchỉsốnợtrênvốnchủsởhữulà89:1vớicơhộisốngsótvôcùngmongmanh.Ngàynay,côngtynàyđangtăngtrưởng15%mỗinămbấtkểtronghoàncảnhbấtlợihaythuậnlợi.Họcònghinhậnthànhcôngcủamìnhquamộtbáocáotàichínhđăngtrênnhữngtấmbảngtrắnglớnđặtgiữanhàănchung.Mọingườitrongcôngty,kểcảcôngnhânnhàmáy,đềucóthểđọchiểubáocáoLãi&Lỗ(P&L)vàbảngcânđốikếtoán,cũngnhưthamdựhọphằngtuầnđểsoátlạitừngdòngtrongcácbáocáonày,kểcảsốdưhiệnhànhtrongngânhàng;

MộtnhàbánlẻđồnộithấtcótrụsởtạiThụyĐiểnvàĐanMạchđạtlợinhuậnhằngnămngấtngưởngtrênmỗinhânviênlà100nghìnđô-la,caogấp25lầnmứctrungbìnhcủangành.Chủsởhữudoanhnghiệpnàylàmộtngườithanhđạm,thườngđichợmuasắmvàogiờmuộnkhigiácảrẻhơnmặcdùcókhốitàisảnlênđến30tỉđô-la.Ôngchobiết:“Tôilàmthếlàđểgầngũivớimọingười”;

Mộttổchứctàichínhđãtạoraconsốdoanhthuchoángváng:762nghìnđô-lahằngnămtrênmỗinhânviên,khôngtiêumộtxunàovàocácmánhkhóequyềnlựctrongkhichiphíchungvàchi

phíquảnlýhànhchínhchỉbằngmộtnửasovớicácngânhàngkhác.Đượcdẫndắtbởimộtcặpvợchồnghăngháiởtuổi70,ngânhàngnàythậmchícòntừchốinóichuyệnvớigiớibánhàngbấtkểhọbánthứgìvìsợphungphíthờigianquýbáu:“Xinhãygửimọithứbằngvănbản”.

Mộtcôngtyvậntảitừngđứngbênbờvựcphásảncáchđâynămnămđãphảitựtáithiếtđểvươnlênđứngđầuvềhiệusuấttronggiảiphápvậnchuyểnbằngxetải.Câuchuyệnthúvịởchỗchínhdànlãnhđạocấpcaophảirờibỏcôngtyđểmởđườngchonhữngđiềuvĩđạixảyrasauđó.

Vàicánhânlãnhđạotạicáccôngtycónăngsuấtcựccaosợrằnglợithếcạnhtranhcủahọsẽbiếnmấtmộtkhiđốithủhọchỏivàsaochépđượcnhữnggìhọlàm.Tiếpcậnsốítcánhânnàylàmộttrongnhữngnhiệmvụkhókhănnhấtmàtôitừngđốimặt.

Tuynhiên,sốkháclạimởrộngvòngtaychàođóncơhộiđượctrởthànhmộtphầncủacuốnsáchnàyvàsẵnsànghợptáctheomọicáchcóthể.

Tôiđãmấtnhiềuthờigiantựngẫm:tạisaovàingườimuốngiấugiếmtrongkhisốkháclạirấthoannghênh?Thếrồivàomộtđêmmuộn,trênchuyếnbayxóctrongmộtchiếcphicơnhỏbayngangvùngtrungtâynướcMỹ,câutrảlờiđơngiảnđãbậtra:mộtsốcôngtycónhữngbímậtđentốivàkhôngmuốnphơibàychúngtrướcánhsángbanngày.

TấtcảnhữngvịCEOthựcsựlàmchủđượcnăngsuấtđềurấtcởimởvàhợptác,khôngtrừmộtai.Cònnhữngvịcóđiềucầngiấuthìkhôngnhưthế.Chúngtôiđãtíchcựctheosáttừngcôngtymột,kểcảnhữngcôngtymàchỉriêngviệcxinphépvàocửathôiđãrấtkhókhăn.Nhưngvớinhữngtrườnghợpmàchúngtôiphảiđấutranhdữdộiđểvàobêntrong,thànhquảnhậnđượclạichẳngđáng.Đốivớimộtchuỗicửahàngbánlẻthờitrangnữđượccangợihếtlời,chúngtôipháthiệnhọđãchosảnxuấthànghóatạicácnướcTrungMỹnghèokhổvớimứclương25xumộtgiờ,sauđódánnhãn“SảnxuấttạiMexico”vàchuyểnlậuvàoHoaKỳdướicáimáccủaHiệpđịnh

ThươngmạiTựdoBắcMỹ(NAFTA)(7).Chúngtôibiếtmìnhsẽkhámpháthêmnhữnggìnếutiếptụcđàobớimớthốinátđó.Đốivớimộtnhàsảnxuấtmáytínhtừngtuyênbốsẽtạodoanhthuthườngniên1triệuđô-latrênmỗinhânviên,chúngtôipháthiệnhơn70%côngnhâncủahọkhôngđượctínhlànhânviênmàchỉlàlaođộngtheohợpđồng,khiếncácsốliệuvềhọhoàntoànbịxuyêntạc.Vàcuốicùng,chúngtôicũngbỏdởviệcnghiêncứumộtchuỗitạphóasaukhibiếtrõcôngtynàycóchínhsáchphânbiệtđốixửchốnglạiphụnữtrongcấpbậcquảnlývàđượcthểchếhóa.Đâylàcôngtrìnhnghiêncứuvềnăngsuất,chứkhôngphảivềnhữngkẻthủcựuhaylỗithời.

ThayvìloạitrừmộtcôngtykhỏidanhsáchdoviệctiếpcậnvớiCEObịgiớihạnthôngquatraođổifax,chúngtôiđãdựatrênnghiêncứuvữngchắc,ghichépcôngkhaivàcáccuộcphỏngvấnvớinhânviên,kháchhàng,thươngnhân,nhàcungcấpcùngcácvịcựulãnhđạocaocấp.

Tôithànhthựctinrằngnhữngbàihọcmànhómnghiêncứuvàtôitiếpthuđượcquacáccôngtynàysẽchứngminhchotuyênngôn:Íthóanhiều,vàchobạnthấybíquyếtđểđạthiệuquảvànăngsuấtcaohơntrongcôngviệclẫncuộcsống.

Hãyđọcvàthưởngthức.Tôithậtlòngkhuyếnkhíchbạnhãyápdụngnhữngbàihọcbạnsắpđượctìmhiểuvàthựchànhchúngcàngsớmcàngtốt!

–JasonJennings,2002

T

1.MỘTMỤCTIÊULỚNĐƠNGIẢN

NếuthiếuđimộtmụctiêuLỚNvàđơngiảnđóngvaitrònhưhợplực,thìsẽkhôngnhàlãnhđạohoặcquảnlýnàocóthểhyvọng

cảithiệnnăngsuấtcủamộtcôngty.

–BillZollars,CEOYellowCorp

rướckhibắttayviếtcuốnsáchnày,tứclàlúctôicòndẫndắtnhómnghiêncứucủamìnhbắtđầucôngviệcsơkhởinhằmnhậndiệnnhómcôngtycónăngsuấtcaonhấtthếgiớivàtìmhiểuhọđãthựchiệnđiềuđónhưthếnào,tôivẫnchưahềnghĩđến–kể

cảlàtrongmộttriệunămnữa–chủđềchochươngmởđầunày.

Xétchocùng,quyểnsáchnàydựđịnhsẽlàtậphợpcácchiếnthuậtđượcnhiềucôngtysửdụngđểtrởnênhiệuquảhơncácdoanhnghiệpkhác,nhằmchứngminhcholuậnđiểmÍthóanhiều.Tôiđãtưởngtượngmìnhsẽxôngthẳngvàovấnđềvớimộtkhẩusúngmáy…Đoàng,họlàmthếnày,đoàng,họlàmthếkia,đoàng,đoàng,đoàng!

Sauđó,mộtpháthiệnlớnđãbùngnổvàchenngangvàokếhoạchcủatôi.Đólà:trongcáccôngtynăngsuấtcao,vănhóachínhlàchiếnlược.

SaukhichudukhắpnướcMỹvàkhắpthếgiới,gặpgỡnhiềukháchhàng,nhânviên,quảnlývànhàlãnhđạotạinhữngcôngtynơi“íthóanhiều”,tôicứliêntụcđốidiệnvớimộtsựthậtkhôngthểchốicãi:

Khônggiốngcáccôngtykhác,nhữngcôngtynăngsuấtcaohiểuđượcsựkhácbiệtgiữachiếnthuậtvàchiếnlược.

Sựkhácbiệtđóchínhlànềntảngchophéphọtậptrungvàxây

dựngnênnhữngcôngtykiệtxuất.Họđãthểchếhóachiếnlượccủamình.

Cònrấtnhiềuphátsúngđoàng,đoàngnữasẽtiếpnốitrongcácchươngtiếptheo;nhưngdựatrênkếtquảnghiêncứuthấuđáocủanhómmình,tôitinrằngmộtcôngtysẽkhôngbaogiờthậtsựđạtnăngsuấtcaotrừkhicấpquảnlýtìmhiểuvàchỉrađượcsựkhácbiệtgiữachiếnthuậtvàchiếnlược,rồichophépchiếnlượctrởthànhvănhóacôngty.

Chiếnlượctrongngày.Nếuchúýlắngnghetrênmáybay,tạicáccuộchọpkinhdoanh

hayphònghọpcấpcao,bạnsẽnghethấytừ“chiếnlược”đượcxáolạithườngxuyênđếnmứctrởnênvônghĩa.Cóvẻnhưaicũngcóchiếnlượcchocáinày,chiếnlượcchocáikia,chiếnlượcchomọithứtừđốiphóvớilũtrẻchođếnmuamộtchiếcmáytínhxáchtaymớiđểlàmđẹplòngsếp…vàtấtnhiênlàcảchiếnlượccảithiệnnăngsuất.Nhưngbaonhiêungườibạnquenbiếtđãthànhcôngtrênnấcthangsựnghiệpnhờcấpquảnlý(hoặcphòngnhânsự)xemhọnhưnhững“nhàtưduychiếnlược”?

Đángbáođộnghơnnữachínhlàtầnsuấtcáccôngtybỏ“chiếnlược”nàyvàthaybằng“chiếnlược”khácnhândanhsựlinhhoạt.Họcứvơtừchiếnthuậtnàyđếnchiếnthuậtkhác,thửthếnàythếkhácrồigánchomọithứhọthửnghiệmlà“chiếnlược”mộtcáchsailầm.Đaphầnhọchỉlàmmọithứkhóhiểuhơn,làmrốiđộingũvàđingượclạinhữnggìcầnlàmđểđạtnăngsuấtcao.Trongkhiđó,nhữngcôngtynăngsuấtcaoluôngiữchomọithứrõràngvàđơngiản–mọithứ,baogồmcảchiếnlược.

KhidầnkếtthúccáccuộcphỏngvấnchuyênsâuvớiCEOcủacáccôngtyđượcđềcậptrongsách,tôiđãrấtsửngsốtbởimộtsựthậtrằngtấtcảđềucócùngđiểmchungnóitrên–đólàsởhữuvàtrungthànhhếtmựcvớimộtmụctiêulớnvôcùngđơngiản.Mụctiêulớnnàychínhlàchiếnlượcvànócũngtrởthànhvănhóa;mọithứkhácchỉlàchiếnthuậtđểđạtđượcnómàthôi.

Tấtcảcácnhàlãnhđạotrênluônrasứcngăncảnbấtkỳaimuốnpháhỏngđộnglựcnângcaonăngsuấtbằngcácmánh“chiếnlượcdùngtrongngày”haymớlýthuyếtquảnlýbòngbongmớinhất.

Hãythửhìnhdungrasứcmạnhcủatấtcảmọingườitrongtổchứccủabạn–từmộtnhàhàngvớimườinhânviênchođếnmộtcôngtyvậnchuyểnvới30nghìnnhâncông–khitấtcảmọingườiđềunắmrõvàphấnđấuchinhphụcmộtmụctiêulớnđơngiản.

ViệcchiasẻvớimọingườitrongcôngtymộtmụctiêuLỚNđơngiảncóvẻnhưlàchuyệnthườngtình;nhưngnhưngườixưathườngnói,điềuphổbiếnnhấtởlẽthườngchínhlà...nóchẳngphổbiếntínào.

Vậynhữngchiếnlược–nhữngmụctiêuLỚN–nàylàgìmàcấplãnhđạotạimộtsốdoanhnghiệpcónăngsuấtcaonhấtthếgiớiluôntâmniệm?

KHÔNG!KhôngphảiTầmnhìnnữađâu!Nhữngngườitừngsốngsótquacác“sứmệnh”và“tầmnhìn”đều

nởnụcườithấuhiểuvàđồngtìnhrằnghầuhếtcáctuyênbốhoànhtrángđóchỉthíchhợpđểđóngkhungvàtreotạiquầytiếptân,intrêntrangbìabáocáothườngniênvàđemkhoevớivàivịtaitomặtlớnđểchứngminhhọcũngcùnghộicùngthuyền.Chúngrõràngkhôngphảilàýtưởngđểbấtkỳaicốápdụngnhằmgiúpcôngviệccủamìnhtốthơn.Thậtkhôngmay,nhữngsứmệnhvàcáctuyênbốtầmnhìncaocả,cũngnhưmọilờihứahãokháccủanhiềucôngty,lạicómộtlịchsửphongphúnhưngrấttầmthường.

Đểxâydựngmộtcôngtyđạtnăngsuấtcao,côngviệcnhàmchánthậtsựkhôngdiễnratrongphònghọpcấpcaohayphònggiámđốc;mànódiễnrangaytạicôngxưởng,trênbànlàmviệc,trêndâychuyềnsảnxuất,tạicácquầybánlẻvàngoàithựcđịa.Chỉnhữngai“đãđến,đãthấy,đãlàm”vớimộttầmnhìnthậtsựmớiđủkhảnănggiúpdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơn.

SứcmạnhcủamộtmụctiêuLỚNđơngiản.Lantech,côngtycótrụsởtạiLouisville,Kentucky,mộthìnhmẫu

năngsuấtcaotiêubiểu,đãtrảiquamộtchặngđườngkhókhănđểnhậnrasựcầnthiếtcủamộtmụctiêuLỚNđơngiản.

Đểchuẩnbịchocáclôhàngsẵnsàngđượcvậnchuyển,cáccông

tyvẫnhaylàmtheocáchtruyềnthốnglàxếptừngsảnphẩmvàokiệnhàngnhỏ,rồixếpnhiềukiệnhàngnhỏvớinhauthànhmộtkiệnlớn,sauđóquấncáckiệnhàngnàytrongmàngbọcnhựarồichuyểnchúngquamộtđườnghầmnhiệtđểtạothànhlớpmàngbọckínchịuđượcmưagió.Khirakhỏihầm,chúngsẽxếpchồnglênnhautrêntấmnângđểđượccẩulênxetảihayô-tôray(8).

TrongcuộckhủnghoảngnănglượngtạiMỹhồithậpniên1970,ngườisánglậpkiêmchủtịchLantech,ôngPatLancasterđãnảyraýtưởngquấncáctấmnânghàngthậtchặtlạivớinhaubằngloạibaonhựabềnchắcchạycuộnliêntục.(Hãyhìnhdungbạnquấnmộtđoạnthunquanhngóntaynhiềulần).Quytrìnhnàychophéptakhôngcầnsửdụnghệthốnghunnhiệtđểtạomàngbọckínnữa,đồngnghĩasẽtiếtkiệmđượcnănglượngđángkể.Saukhiđăngkýbằngsángchếchoquytrìnhnàyvàmẫuthiếtkếcácthiếtbị,côngtyđãănnênlàmratrongsuốtthậpniên1980.Thànhcôngliêntiếpđếnvớihọ.Ngàynay,côngtynàyđangđứngđầuthếgiớitronglĩnhvựcvậtliệuđónggóicogiãn,chuyểnhàngbằngtấmnângvàhệthốngbăngtải.

Nhưngđómớichỉlàmặttíchcực,vàtấtnhiêncũngcómặttối.DướithờicủaLancaster,côngtyhoạtđộngkhôngtốtởrấtnhiềuphươngdiện.“Chấtlượngvàdịchvụchămsóckháchhàngkhátệ,nhàmáyhoạtđộngkhônghiệuquả,nhưngdonhucầuquácaonênchúngtôivẫntiếptụclàmtheocáchcũ”.

Mọithứcứdiễnranhưthếchođếnmộtngàynăm1990.“SaukhitranhcãiđếntậnTòaánTốicao”,PatLancastertâmsự:“Chúngtôiđãmấtquyềnbảovệbằngsángchếvàmọithứđãthayđổichỉtrongmộtsớmmộtchiều.Phảithừanhậnrằngchúngtôichỉbánnhữngthứnhưxecútkítnhưnglạikhákiêucăngvềchúng.Thếrồi,bỗngdưngtấtcảmọingườiđềucóthểbánnhữngchiếcxecútkítyhệtnhưvậy.Đếnlúcnàythìchẳngcầnsosánhgiữachúngtôivớiđốithủxemaitệhơnainữa”.

Ngàycũngnhưđêm,PatLancasternhậnranhữngnămthánghưởnglộctrờibancủahọđãkếtthúc.Trừkhicóthểgiảmđángkểlượnghàngtồnkho,nângcaochấtlượngsảnphẩm,cungcấpdịchvụchămsóckháchhàngvượttrộivàtăngnăngsuất,nếukhông,ngàythángtồntạicủaLantechsẽtrôivềkhông.

Trongmườinămsauđó,Lantechđãtăngdoanhthugấpbalầnmàkhôngcầnthêmnhânviên,rútngắnthờigiansảnxuấtmộtchiếcmáytừ5tuầnxuốngcòn11giờ(!)vàtăngnăngsuấtđềuđặn1%/thángtrongsuốtkhoảngthờigianđó–tấtcảđềunhờsựtậptrungcủamộtcánhân.

MụctiêuLỚNđơngiảncủaPatLancasterchínhlà:trởthànhnhàmáysảnxuấthiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớivàlàmmọithứngàycàngtốthơn.

Saocơ?MộtcôngtyđạtnăngsuấtcaohơncảWal-Martà?Ởđâuthế?

Năm1982,StephenTindallđếntừNewZealandđãthànhlậpTheWarehouse,mộtcửahànggiảmgiávớitrụsởduynhấttạiAuckland.Tuanhanhđến20nămsau,bạnsẽchứngkiếnmộtchuỗicửahàngcổphầnvới200địađiểmtrênkhắpNewZealandvàÚc,đồngthờiquamặtnhàbánlẻWal-MartcủaMỹtrongmọithướcđonăngsuất.Vớimỗiđô-ladoanhthu,trongkhiWal-Martchỉthuđược3,3xulợinhuậnthìTheWarehousethuđến6,6xu.VàtrongkhiWal-Martđạttỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữuấntượnglà24%,thìTheWarehouselạichohọhítkhóivớiconsố40%phithường.

Thoạttrông,bạncóthểchorằngthànhcôngcủaTheWarehouseđếntừcôngnghệ.Nhưngnếuđàosâuhơn,bạnsẽkhámpháratổchứcnàyđượcthànhlậpvàtiếptụctồntạinhờmộtmụctiêuLỚNđơngiản,nhưngmạnhmẽ.

Năm1982,khiTindallcònlàmviệcchomộtcửahàngbáchhóa,nhânmộtchuyếncôngtácđếnMỹ,ôngđãhộtốngmộtnhàcungcấpđếntrungtâmmuasắmởngoạiôNewJersey.Lầnđầutrôngthấymộtcửahànggiảmgiávùngngoạiô,TindallđãnảyramộtýtưởngvàvộivãtrởvềquênhàNewZealand,xinnghỉviệcvàmởcửahàngcủariêngmình.

Tindallđãdùngtoànbộsốtiền40nghìnđô-ladànhdụmcảđờiđểthuêlạimộtnhàkhotrongkhucôngnghiệpcũ–điềunàylýgiảichocáitên“TheWarehouse”(tức“Nhàkho”)–sauđóchôntiếp30nghìnđô-lavốnđầutưbanđầuvàohaiquầythungânvitính.Nếubạnthắcmắc(nhưtôi)ôngđàođâuratiềnđểtrữhànghóa,bạnsẽ

hiểuvìsaoônglạicầnđếnhaiquầythungân.

Tindallbiếtmìnhkhôngđủvốnmuahàng,nênôngđãđếngặptấtcảcáccôngtymàôngbiếtcóhàngtồntrongkhovàđưaramộtđềxuất.“Hãychuyểnhàngcủaanhvàokhotôivàtôisẽbánchúnggiúpanh”,ôngđãmờichàoýtưởngnàyđếncácnhàbuôntiềmnăng,vớilậpluậnrằngnếuhànghóacứnằmtrongkhovàkhôngbánđượcthìcũngchẳngíchgìchohọ.Tiếpđến,ôngquảngbávềhệthốngkiểmhàngvàthungânvitínhcủamình,rồihứathanhtoánhằngtuầnchohọtươngứngvớinhữnggìôngbánđược.Tindallcũngthôngbáotrướclàsốhàngkhôngbánđượcsẽbịhoànlại,nênsaucùng,ôngđượcđặtbiệtdanhlà“StephenBán-hoặc-Trả”.

Tindallchiasẻ:“Từngàychúngtôimởcửahàngđầutiên,doanhnghiệpnàyvẫnluônđặtconngườilêntrước”.KhiTindallnóinhữnglờinày,chiếckimtrênmáy-phát-hiện-nói-dối(9)củatôikhônghềnhúcnhích.Theobảnnăng,bạnsẽbiếtconngườinàychỉnóisựthật,vàbạncàngmuốnngheôngchiasẻnhiềuhơn.

VớigiọngđiệunanánhưmộtRobinHoodthờihiệnđại,Tindalltiếptục:“Hãynhìnxem,NewZealandnơichúngtôikhởiđầulàmộtđảoquốcnhỏvàphảinhậpkhẩuhầuhếthànghóa.Docácnhàsảnxuất,đạidiệnsảnxuất,đơnvịnhậpkhẩuvàđạilýluôntănggiá,thếnênngườitiêudùngNewZealandcứliêntụcbịchènépvàcuốicùngphảitrảgiácắtcổchohànghóahọmua”.

Tindallnhanhchóngchothấyôngđãtìmracáchtốthơn.“NgaykhichứngminhđượcýtưởngTheWarehousecủamìnhcóhiệuquả,tôilậptứcxingiấyphépđểtrởthànhđơnvịnhậpkhẩutrựctiếpcàngnhiềungànhhàngcàngtốt.Anhcóbiếtcảmgiácrúngđộngkhibánđượcmộtbộhànhlýchỉbằngmộtphầntưgiácủacửahàngbáchhóamàvẫnđạtlợinhuậnbiêncaohơnhọkhông?”Tindallcườikhúckhíchvànóitiếp:“Đómớilàniềmvuithựcsự”.

NhưnggiọngTindallchỉhùnghồnnhấtkhiôngtuyênbố:“Điềuquantrọngkhôngphảilàbánhàngmàlàtraoniềmtinchongườidânvàtraochongườilaođộngphổthôngnhữnglựachọnmàgiớilắmtiềnnhiềucủaluôncó.Đólàlýdotồntạicủacôngtynày!”.

Ngàynay,vớikhốitàisảncánhântỉđô,StephenTindallcóthểănmặc,láixevàlàmmọithứôngmuốn.Vàđúngnhưthế,ôngvẫnđeo

mộtchiếcđồnghồthểthaogiá17đô-lavì:“Tôibơimỗingàyvàđâylàchiếcđồnghồcựctốtdướinước”.ÔngláimộtchiếcVolkswagenvì:“Tôicựcthíchhìnhdángcủachiếcxe”.Vàôngcũngsốngtrongmộtngôinhàkhiêmtốnmàhaivợchồngđãmuatừnhiềunămtrước.Ônghỏitôi:“Chúngtacầnthêmnhàđểlàmgì?”.

Banđầu,nhómnghiêncứuđặtgiảthiếtrằngnhữngngườiđứngđầucáccôngtyđạtnăngsuấtcaocóthểrấttằntiện(hoặcbủnxỉn)vớibảnthân,vànỗicămghétlãngphícủahọcũngphầnnàogiúptạoracácdoanhnghiệphiệuquả.Nhưngđókhôngphảiđiềuchúngtôikhámpháđược.

Thayvìthế,chúngtôinhậnranhữngnhânvậtnàyluônsốnghòahợpvớimụctiêuLỚNđãđềra.KhitôihỏidồnStephenTindallrằngliệuthóitằntiệnđốivớibảnthâncóphảilàđiềmbáochonăngsuấtcaohaykhông,ôngđãtrảlời:“Tôikhôngnghĩvậy”,nhưngnóithêm,“Sẽthậtngớngẩnnếutôiđiềuhànhmộtcôngtyvìlợiíchchungcủamọingười,nhưngrồilạiyêucầutấtcảmọingườiquanhmìnhlàmthếtrongkhibảnthânkhônglàmgương,anhkhôngnghĩthếsao?”.

“CảmơnđãgọiđếnYellow.Chúcbạnmộtngàytốtlành!”

Cuốithậpniên1990,khiBillZollarsđượctuyểnmộtừcôngtyRyderTrucksvàovịtríCEOcủaYellowCorp.,mộtcôngtythuộcnhómFortune500(10),ôngđãnhậnradoanhnghiệprốiloạnnàyđangphạmsailầmnghiêmtrọngtừsaukhiquyđịnhvềchuyênchởbằngxetảibịbãibỏ.Điềukhiếnôngphiềnlòngnhấtchínhlàpháthiệnthấycôngtyquáchútrọngvàonộibộvàkhôngcómộtthướcđonàodànhchosựhàilòngcủakháchhàng.Chứngkiếncôngtytrảiquabanămđạtkếtquảcựckỳthảmhại,vớicáccuộcđìnhcôngvàtổnthấtnhưđổthêmdầuvàolửa,Zollarsnhậnraôngphảiđiềuhànhtheophươngthứcthayđổitriệtđể.

GiốngnhưLantech,YellowCorp.cũngtừngbịquyđịnhcủaChínhphủvùidập.Zollarshồitưởngvềthờikỳthịtrườngcònđượcđiềutiếtổnđịnh,khiYellowCorp.đanghưngthịnhvàcáccôngtykhôngbaogiờphảilolắngvềchiếnlượchaykháchhàng.Ôngnói:“Nếumuốncóthêmlợinhuận,anhchỉcầngửimộtláthưvớinộidungnhưsau:‘Này,tôicầntănggiá’,vàanhsẽcóđiềumìnhmuốn.

Ngànhkinhdoanhhoàntoànđượcchuyểnhóađểphụcvụtiêudùngvàcôngtynàonắmđượcngànhnàysẽlàkẻđếnsaunhưngđượchưởnglợilớn,đúngnghĩa‘mónngondànhchokẻcuối(11)’”.

TheoZollars,ảnhhưởngcủaviệcbãibỏquyđịnhhoàntoàncóthểtiênđoánđược.Rấtnhiềungườimớimangđếnnhữngýtưởngtuyệtvời,họthànhlậpcácdoanhnghiệpmớivànângcaotiêuchuẩn,khiếncácdoanhnghiệptồntạitừtrướckhôngcạnhtranhnổivàcuốicùngsụpđổ.NhiềuchuyêngiaphântíchtrongngànhđãdựbáovềngàycáochungcủaYellowCorp.,nhưngZollarschỉnóivớinụcườirộngđếnmangtai:“CâuhỏitôithườnggặpnhấtkểtừkhiđếnđâylàliệuYellowCorp.cócòntồntạitrongvàinămtớikhông”.

VậyZollarsđãnhậnranhữngmanhmốinàođểngănchặnđiềunàyxảyra?Từnhữngngàyđầutạicôngty,ôngđãnhậnthấy:“KhimộtnhânviêncủaYellowđượchỏicôngtyđanghoạtđộngtronglĩnhvựcgì,họsẽđáplạiđólàlĩnhvựcvậnchuyểnđườngdàiLTLbằngxetải”.(LTLlàtừviếttắtcủadướitảitrọng–lessthantruckload,ýchỉmộthãngvậntảichuyêngửihàngdướimộttrọnglượngnhấtđịnhvàkếthợpcáckiệnhàngtừvàikháchhàngkhácnhauđểchấtđầyxe).

Đếntậnbâygiờ,Zollarsvẫngiậnrunkhinhớlại:“CònđâulàniềmtựhàovàtiềmnăngnữakhiđặtmìnhvàongànhvậnchuyểnđườngdàiLTLbằngxetải?Anhkhôngchỉtựnhétmìnhvàomộtchiếchộp,màcònđangnhétmìnhvàomộtchiếchộprấtnhỏ”.

GiảiphápcủaZollarsđốivớitìnhthếlưỡngnanmàcôngtyđangđốimặtchínhlàmộtchiếnlược,mộtmụctiêuLỚNđơngiản.Ôngralệnh:“ChúngtakhôngkinhdoanhvậnchuyểnđườngdàiLTLbằngxetải”.ZollarsđãđặtYellowCorp.vàothếđốilậpvớihaiđốithủcạnhtranhlớnvànóivớicácnhânviên:“Chúngtasẽthoátkhỏingànhvậnchuyểnbằngxetảivàbướcvàokinhdoanhdịchvụ.Vàtừlúcnày,thayvìphíthờigiansosánhbảnthânvớiRoadwayhayConsolidatedFreight,chúngtasẽtựsánhmìnhvớiStarbucks”.

Starbucks!Mộtmôhìnhquáthànhcôngđểnoitheo.

Cólẽbạntừngnghequamộtnhậnxétrằng:nếucáccôngtyđườngsắthiểurằnghọkhôngkinhdoanhtrongngànhđườngsắtmàtrongngànhvậnchuyểnkháchhàngvàhànghóa,thìcáchãnghàngkhôngngàynayđãmangnhữngcáitênnhưUnionPacifichaySanta

Fe(12).Nhờbảnnăng,Zollarsđãhiểuthấuđượcđiểmkhácbiệtnày.

Zollarslậpluậnrằngtrừkhibạnhiểuđúng“vấnđềconngười”,nếukhôngsẽchẳngcóthứcôngnghệnàocóthểgiúpbạnđạtnăngsuấtcaohơn.Ôngnói:“Hãynhìnmàxem,chúngtatiêutốn80triệuđô-lamỗinămchocôngnghệ,nhưngtấtcảsẽvôíchvàkhôngthểcảithiệnnăngsuấtnếungườidùngchúngkhônghiểuđiềunày”.

Ôngkểlại:“Trongtuầnđầutiênnhậnviệc,tôiđãđếnmộttrongcáctrungtâmchămsóckháchhàngtiêntiếnnhấtcủachúngtôitạiDesMoines,bangIowavàdànhcảngàynghetrộmcáccuộcgọiđếntừkháchhàng”.Ôngnháymắtranhmãnhvànóitiếp:“Chắcchắnhọđãsắpxếpđểtôiởcùngnhữngđạidiệnchămsóckháchhànggiỏinhất,chứkhôngphảilínhmớihaymộttaythủcựunàođó”.

Nhữnggìngheđượcđãkhiếnôngtứcứagan:“MộtkháchhànggọiđếnvànóiôngấycómộtbưukiệncầngửitừChicagođếnAtlantatronghaingày.Vànhânviênchămsóccủachúngtôinóivớiôngấyrằngchúngtôichỉvậnchuyểnđượctrongbangày.Vịkháchhànglặplại:‘Không,tôithựcsựcầnnótronghaingày’vànhânviênnọlạitrảlờilầnnữa:‘Chúngtôicóthểlàmtrongbangày’.Cuốicùng,vịkháchđànhnói:‘Thôiđược,tôisẽgọichongườikhác’,vànhânviênđóđáplại:‘Vâng,cảmơnđãgọiđếnYellowvàchophépchúngtôiphụcvụông.Chúcmộtngàytốtlành’”.

Zollarsnhậnxét:“Hãytưởngtượngracâunói‘Cảmơnvìđãchophépchúngtôiphụcvụbạn’trongkhicácnhânviêncủachúngtôivừatặngchínhkháchhàngcủamìnhchođốithủcạnhtranh!”.

DướiđâylàgócnhìntoàncảnhcủaZollars:“Toànthểcôngtynàyđềuquanniệm:‘Đâylànhữnggìchúngtôicóthểcungcấp…Nếubạnmuốn,tốtthôi…cònnếubạnkhôngmuốn,thìcũngtốtthôi’.Khôngaitừnghỏikháchhàngxemhọmuốngìvàcầngì.Làmsaobạncóthểhyvọngđạtnăngsuấtcaohơnnếukhôngkéođượcmọingườivềphíamình?”,ôngđãđặtcâuhỏinhưvậy.

MụctiêuLỚNđơngiảncủaZollarslàgiúpYellowCorp.thoátkhỏingànhvậnchuyểnbằngxetảivàtiếnvàongànhkinhdoanhdịchvụ.

Tròchơivĩđạitrongkinhdoanh.JackStacklàCEOcủaSRCHoldings.20nămtrước,khicònlà

mộtnhânviênsảnxuấttrẻcừkhôitạiInternationalHarvester,ôngđãđượcgửiđếnMissouriđểđiềuhànhTậpđoànSpringfieldRemanufacturing,mộtđơnvịkinhdoanhchuyênchếtạolạicácđộngcơhỏngbámbẩntrởthànhhàngnhưmớivàbánvớigiábằng60%giágốccủamộtđộngcơmớitoanh.

TronglúcStackđangvựcdậycơsởvàgiúpnósinhlợithìcôngtymẹHarvesterlạiđanglâmvàomộtmớhỗnloạnkhicốgắngphụchồisaukhoảnnợngânhànghàngtỉđô-la,bằngcáchbántháohàngđốngtàisảnvàsathảihàngchụcnghìnnhânviên–khiđó,họđãloạibỏhơn100nghìnngườitrongtổngsố115nghìncôngnhân.

Trongcảnh“đổmáu”khủngkhiếpđó,nhiềucôngnhânđãđếngặpStackvàhỏi:“Tôinênlàmgìđây?”,“Tôicónênmuamộtchiếcxemới?”,“Tôicónênkếthônkhông?”,“Tôicóviệclàmkhông?”.

Cuốicùng,Stackđãđáplạinỗiđaucủanhânviên.Ôngkếtluận“chuyệnnàythậtnhảmnhí”vàquyếtđịnhthôngbáo:“Xemnày,cácbạnđừngmuaxemớivàcũngđừngkếthôn.Mộttrongbađiềusauđâysẽxảyra:Harvestercóthểbánlạicôngtynày,họcóthểđóngcửacôngtyhoặcchúngtasẽchếtdầnchếtmònvìcôngtymẹkhôngthểcấpvốnchochúngta”.

Tuynhiên,Stackcũngđemđếnhyvọngkhinêulênmộtkhảnăngkhác:“TôiđãdạoquanhvàhỏimọingườixemchúngtacónênmualạicôngtytừHarvesterkhông.Tôicũngđợixemcóaiphảnđốikhông.Chẳngailêntiếngcả,thếlàchúngtôiđưarađềnghị”.

Lúcđó,tổnggiátrịtàisảndoStacknắmgiữlà28nghìnđô-la,trongkhiôngcầnhuyđộngđến9triệuđô-la.Tậphợpthêmcáckhoảngóptừhơnchụcvịgiámđốckháctrongcôngty,Stackđãgópđủ100nghìnđô-latrảtrướcchothươngvụ9triệuđô-lanày.Sauđó,Stacklaovàocuộchànhtrìnhhuyđộngvốngiankhổtrongsuốthainăm,vàhainămđóđãthayđổicuộcđờiônghoàntoàn.

Ôngnhớlại:“Tôiđikhắpnơiđểtìmmộtnúitiền,cácchủngânhàngđãthửtháchtôiquarấtnhiềuvòngvàgiúptôihọcthêmmộtmớthuậtngữmới.Bấtthìnhlình,chẳngbiếttừđâubỗngxuấthiện

nhữngthứđạiloạinhưtỷlệvốnsởhữu,tỷlệthanhkhoản,huyđộngnợvayvàtráiphiếu.Tôinhữngtưởngchúngtacókếtoánviênvànhânviêntàichínhđứngsauhậutrườngđểlàmbấtkỳđiềugìhọmuốnvớinhữngconsố.Nhưngcàngtìmhiểusâu,tôicàngyêuthíchnóhơnvànghĩ:‘Chà,mấythứsốliệunàythậttuyệtvời,đúnglàmộthệthốngchỉnchu’”.

Từđó,ôngđãkếtluậnrằng“cáchduynhấtđểgiànhchiếnthắnglàhoạtđộnghiệuquả”.

TrongquãngthờigianStackhoạtđộngtronglĩnhvựcnày,cóhaiđiềuđãxảyra.Ôngkểlại:“Thứnhất,tôigiốngnhưmộtđứatrẻlạcvàomộtcửahàngkẹo.Tôihamhọchỏikinhdoanhđếnnỗicóthểviếtđiviếtlạikếhoạchkinhdoanhkhingồisauxetaxitronglúcdichuyểnđếncácbuổigặpvớingânhàng”.

Nhưngtrongquátrìnhhuyđộngvốn,Stackđãnổigiận:“Tôigiậnđiênngườivớicôngtytôitừngcôngtáctrong14năm.Suốtthờigianlàmviệcchohọ,chẳngaidạytôivềkinhdoanhvàcũngchẳngbaogiờyêucầutôikiếmtiềnhayhuyđộngtiềnmặtcả.Tôicóthểsảnxuấtbấtcứthứgìhọmuốntôilàm.Tôicóthểchếtạođộngcơhaynhữngchiếcxetảinặngđến50tấn.Nhưngtôichẳngbiếtquáigìvềchuyệnkiếmtiền”.

Ngày1tháng2năm1983,khiStackvàcácđồngsởhữunhậnnhàmáycủamình,họchỉcóđúng100nghìnđô-lavốnsởhữuvàmộtkhoảnnợ8,9triệuđô-la.Mệnhlệnhđầutiêncủaônglàtậphợptoànbộ300côngnhântạiphòngăntrưavànóithẳngvớihọrằngdùhiệntạihọđangcócôngănviệclàm,nhưngthựcchấtcôngtyđãtrongtìnhtrạng“hônmê”.

Ôngtiếptụcgiảithíchrằngvớitỷlệnợtrênvốnchủsởhữu89:1,côngtyxemnhưđã“chếtnão”,nhưngnếuhọcóthểđảongượcphânsốđóvàcóvốnsởhữucaogấp89lầnnợ,đómớithựcsựlàlúcháiratiền.

“Tôiquáphấnkhíchvớinhữnggìmìnhhọcđượcnênmuốnchiasẻchúngvớimọingười”,Stackhồitưởng.“Tôibiếtvềbáocáoluồngtiền,báocáothunhậpvàbảngcânđốikếtoán.Tôicũnghọcđượccácbiệtngữnhưnhàđầutưmạohiểm,chủngânhàngthươngmạivànhàđầutưthiênthần(13)”.

Họcđượcđiềugì,ôngđềuchiasẻchúng:“Ngàyhômđótôiđãhứasẽdạykinhdoanhchotừngcôngnhântrongcôngty”.

Cáccôngnhânnhàmáy,cácquảnlýhaythậmchínhữnggiámđốckhácđềumùmờvềkinhdoanhnhưStackđãtừng:“Chúngtôinghĩchỉcầnsảnxuấtracácsảnphẩmtốt,đảmbảocáckhâugiaohàng,chấtlượng,dịchvụvàđểmắtđếnmọithứlàđủ–nhưngvềlâudài,chúngtôiđãlỡmấtcơhội.Chúngtôinhưđangtrongrừngrậm,lobậnrộnsảnxuấtnhưngchưabaogiờcóđiềukiệnnhìnngắmtoàncảnhkhurừng”.

Stackđãthựchiệntốtlờihứadạykiếnthứckinhdoanhchotấtcảmọingườivớicácbướcnhưsau:triệutậptoànbộnhânsựcôngtyhằngtuầnđểcậpnhậtchitiếtbáocáolãilỗvàbảngcânđốikếtoáncủacôngty.Hiệnnay,mộtchuyếnviếngthămtrụsởcủaSRCsẽbắtđầutạiphòngăntrưa,nơicóbứctườngđăngtrọnbáocáotàichínhchitiếtcủacôngty,gồmcảlượngtiềnđangcótrongngânhàng.Khidạoquanhnhàmáyvàbắtchuyệnvớimọingười,bạnsẽnhậnracôngnhânởđâynóivềgiá-vốnvàluồngtiềncũngthoảimáinhưnóivềpít-tôngvàxi-lanhvậy.

SRCHoldingsđãtrởthànhmộtcôngtymẹtrongmộtngànhsảnxuấtđadạnghóacaovàđạtmứctăngtrưởngthườngniên15%,bấtkểkhithuậnlợihaybấtlợi.Hiệntại,họcó22nhàmáythamgiatrong15hoạtđộngsảnxuấtkhácnhau.Vớidoanhsốthườngniênhơn200triệuđô-la,côngtynàydễdàngđánhbạicácđốithủcạnhtranhtrênmọithướcđonăngsuất–gồmdoanhsốtrênmỗinhânviên,lợinhuậnhoạtđộngtrênmỗinhânviênvàtỷlệlợinhuậntrêntổngvốnđầutư.

MụctiêuLỚNđơngiảnmàStackhướngtớichínhlàphổbiếnđếnmọingườinhữngnguyêntắckinhdoanh,rồibiếnđiềuđóthànhmộtcuộcchơimàaicũngnhậnthứcrõcôngviệccủamìnhảnhhưởngđếnnhữngconsốtàichínhrasao.

Tuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất.Hãytưởngtượngbạnđangsởhữumộtkhốitàisảnđượcghi

nhậnkhoảng30tỉđô-lanhưngvẫnđongđếmtừngxunhưthểđólàđồngcuốicùng.XinchàomừngbạnđếnvớithếgiớicủaIngvar

Kamprad,ngườisánglậpthươnghiệubánlẻđồnộithấtThụyĐiểnIKEA.Banđầu,tuyênbốkinhdoanhđơngiảncủaôngchỉlàcungcấpđồnộithấtđượcthiếtkếtốtvớigiácảphảichăngchođạichúng(haynhưônggọilà“sốđông”).Vàôngđãlàmđượcđiềuđóvớithànhcôngrựcrỡ.

NhữngcốnghiếnvàsựtậptrungmàKampraddànhchomụctiêuLỚNcủaIKEAđãđượcghirõtrongmộttàiliệuôngviếtvàotháng12năm1976,cótựaTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất.Trongđó,ôngkhẳngđịnh:“TấtcảcácquốcgiavàxãhộitừĐôngsangTâyđãdànhramộtlượngtàinguyênkhôngđángđểthỏamãnsốítdânsố.Lấyvídụtừngànhcủachúngta,cóquánhiềuthiếtkếđẹpvàýtưởngmớichỉdànhriêngchomộtnhómnhỏlắmtiềnnhiềucủa”.MụctiêukinhdoanhmàKampradđặtrachoIKEAđãlớndầntừnhậnxétđơngiảntrên.

CũnggiốngnhưôngchủTindallcủaTheWarehouse,IngvarKampradlàngườicủacôngchúng.Trongsuynghĩcủaông,mộtkỳnghỉxahoachínhlàđượcláixeđạp.Ôngtừchốibayvéhạngnhấtvàthậmchíkhiđãnghỉhưu,ôngvẫnghéthămcáccửahàngIKEAđểtìmlạicảmxúcngaytạinơiviệckinhdoanhthậtsựdiễnra:cửahàng.Ngàynay,thươnghiệuđồnộithấtduynhấtcómặtkhắptrêntoàncầunàyđãđạtdoanhsốtrênmỗinhânviêncaohơnmức50%trungbìnhtoànngành.

LàcontraitrongmộtgiađìnhnôngdânđếntừmiềnbắcThụyĐiển,Kampradcóxuấtthânkhákhiêmtốn.Thuởthiếuthời,ôngđãbắtđầunhậpvềnhữngmónhàngnhỏnhưbútbiđểbánvàkiếmđượcchútlời.Mệtmỏivìphảiphítiềnchocácbêntrunggianđểnhậpkhẩu,phânphốivàxửlýhànghóa,cuốicùng,ôngđãquyếtđịnhtựnhậphàng.

Từkhóathắtlưng,bútbivàđồnghồ,Kampradđãchuyểnsangđồnộithất;vàkhidoanhthuhàngnộithấtbắtđầutăngcũnglàlúcôngbắtđầunhậnratỷlệhàngbịhưhỏngtrongquátrìnhvậnchuyểncaođếnđánglongại–dạngnhưchânbànbịgãy.CáccôngtybảohiểmchâuÂucũngbắtđầucằnnhằn.

Vàomộtngàynăm1952,trợthủđắclựcvàđángtincậycủaKamprad,GillisLundgren,đãnảyraýtưởnglàmthayđổingànhcôngnghiệpđồnộithấtmãimãi:“Chúaơi,xemchúngchiếmbaonhiêu

khônggiankìa.Hãytháochânbànravàxếpchúngdướimặtbàn”.

Vàphầncònlạiđãđivàolịchsử.Phươngphápđónggóiphẳng(flat-pack)củaIKEAđãgiúphọtăngtốcmạnhmẽtrongcuộccạnhtranh.“[Chiếcbàn]đólàkhởiđầucủamộtloạtmónđồnộithấttựlắprápkhác.Vàđếnnăm1956,kháiniệmnàyítnhiềuđãđượchệthốnghóa”,Kampradviết.“Càngsảnxuấtranhiềuthứ‘dễtháo’,thiệthạixảyratrongquátrìnhvậnchuyểnsẽcàngítvàchiphívậnchuyểncũngcànggiảm”.

VàgiátrịđóđãđượcchuyểnsangchokháchhàngcủaIKEA.

Trongsuốtmộtđờiphấnđấu,ôngluôntâmniệmphảicungcấpnhữngsảnphẩmcógiátrị,vừatúitiềnvàđậmphongcáchđếnngườitiêudùngbìnhthường.ÔngkhóchịukhinhớlạimộtdịpviếngthămnướcÝvàtậnmắtchứngkiếnnhữngngườinàođủkhảnăngsởhữucácmónđồnộithất“thiếtkếtốt”.Ôngviết:“TôiđãthứctỉnhkhithamquanHộichợMilanvàghéthămmộtnhàcungcấpthảmlớn.Nhờông,tôiđãđượcthựcmụcsởthịnhữnggiađìnhbìnhthườngởnướcÝ,nhàcửacủagiớivănthưvàcôngnhânbìnhthường.Vàtôirấtngạcnhiêntrướcnhữnggìmìnhthấy:nhữngmónnộithấttốimàuvànặngnề;mộtbóngđènduynhấttreophíatrênchiếcbànănnặngnhưchì;nằmgiữanéttaonhãcủahộichợvànhữnggìhiệndiệntrongtổấmcủanhữngngườibìnhthườnglàcảmộtvựcthẳmsâuhunhút”.

Kampradtừngluôntinrằngchínhsựlườibiếngđãtạoranhữnggiảiphápthiếtkếnộithấtđắttiền.TrongTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất,ôngviết:“Bấtkỳkiếntrúcsưnàocũngcóthểthiếtkếmộtchiếcbànvớigiá5.000krona(14)ThụyĐiển.Nhưngchỉnhữngngườilànhnghềnhấtmớithiếtkếđượcmộtchiếcbàntốt,hữudụngvớigiáchỉ100krona.Giảipháptốnkémchobấtkỳkiểuvấnđềnàothườnglànhữngthứtầmthường”.

MặcdùkhôngcònchủđộngquảnlýIKEA,nhưngdisảncủaKampradtrongnhữngtàiliệunhưTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithấtvẫnluônsốngmãi.NhânviênIKEAvẫnnhắcđếnôngnhưthểôngvẫnthựcsựquảnlýcôngty.MụctiêuLỚNcủaông–đồnộithấtđượcthiếtkếtốtvớigiáphảichăngdànhchosốđông–cótầmảnhhưởngtolớnđếnnỗinóđãthoátrakhỏihìnhbóngcủachínhôngtrongcôngtyvànhiềukhảnăngsẽtồntạilâuhơncảông.

Cóbaonhiêunhàbánlẻnộithấtngoàikia,hoặcchỉđơngiảnlànhàbánlẻ,suynghĩđượcnhưIngvarvàvẫngiữnguyênquyếttâmnhiệtthànhđốivớimộtmụctiêuLỚN?Theonghiêncứucủachúngtôithì…chẳngcóai!

Tậptrung.Hầuhếtcácdoanhnhânđềuđãquáquenvớinhữnglờiquáttháo

củacácvịCEO,tổnggiámđốc,giámđốckinhdoanhhayquảnlýnhàmáyđanglâmnguyvàphảicheđậychuyệnxấucủabảnthân.Họđằnghắng:“Điềuduynhấtcầnlàmtrongquýsaulàtốiđalợinhuận”…haymảngkinhdoanhmới…haynăngsuất…haybấtkỳthứgì.Sauđó,họlạinảyrasángkiếnvềmộtdựánmớivớicáitênkiêukỳkiểunhưPUFF–“Mọingườihãyđoànkếtvìnhàmáychúngta”(PeopleUnitedForOurFactory).Vàtấtnhiên,đếnquýtiếptheo,cáccấpquảnlýlạithựchiệnmộtnúiviệckhôngkémphầnlốbịch,bắtđầubằngviệcyêucầumọingườitrởthànhaiđóhoặclàmđiềugìđókhácbiệt.Đasốcôngnhânđềuđượcyêucầuphảitậptrungrồilạitậptrungvàoquánhiềuchươngtrìnhvớvẩngiảtạo,vớiquánhiềungườithamgiavàhếtlầnnàyđếnlầnkhác.Nênchẳngcógìlạnếuhọtrởnênhoàinghi.

Tậptrungcónghĩalàtậphợpmọisựchúývànỗlực.Rủithay,hầuhếtcáclãnhđạodoanhnghiệpđềuhànhđộngnhưthểhọmắcchứngrốiloạngiảmchúýkhicầngiữchocôngtytậptrungnắmvữngmộtmụctiêuLỚNđơngiản.

Sựmơhồnàychắcchắnsẽdẫnđếntìnhtrạngmàmỗinhânviêncôngtyđãchứngkiếnquánhiềulần:khôngthểhànhđộngnhanhchóng,nhữngkếhoạchkhôngrõràng,côngnhânphậtlòng,tranhgiànhthiệthơn,chỉtríchlẫnnhau,liêntụccầnđếncácnhómcốvấnbênngoàiđểcốgắnggiảiquyếtmọithứ,nhữngmưuđồtrongnộibộcấpcaovàcuốicùnglàtâmlýtựbảovệmình(15).Thậtkhóđểđạtnăngsuấtcaokhihằngngàycứphảilộiquabãilầytrànngậpcácvấnđềthừathãidochínhconngườitạoranhưvậy.

ThửnghĩxemlàmthếnàoKmartlạikếtthúcsốphậntrongmộtphiêntòaxửphásảnchỉvìthiếukhảnăngtậptrungvàomộtmụctiêuLỚNđơngiản?Mộtngàynọ,CharlesConaway,cựuCEOcủaKmart

ralệnhhọphảigiảmgiáthấphơnWal-Martđốivới30nghìnmặthàngchủlực,mặcdùWal-Martkhôngthểbịaiquamặttrongngànhhàngđó.Khiviệcđókhôngthànhcông,ônglạitựhàotuyênbốcửahàngcủamìnhlà“chuyêngiacủacácbàmẹ,giađìnhvàtrẻem”,sauđótiếptụctranhthủcộngtácvớiđạodiễncótàiSpikeLeeđểnhờôngnàychỉđạochiếndịchquảngcáotiếptheocủaKmart.Trờiạ!Bấtkỳtổchứcnàocốphứctạphóamọithứvàcóquánhiềuvấnđềvềconngườinhưthếcuốicùngsẽđánhmấtsựrõràngtrongmụctiêu.

Từquansátcủamình,chúngtôibiếtrằngcáccôngtyphảibắtđầuhànhtrìnhcảithiệnnăngsuấtbằngcáchápdụngtriệtđểmộtmụctiêuLỚNđơngiản.Nhưnghóara,vẫncònmộtbàihọcthậmchícònlớnhơnđangchờđợichúngtôi.

MộtkhinhânsựcủacôngtyđượcpháttriểnthànhcôngvàchứngtỏhọquántriệtđượcmộtmụctiêuLỚNđơngiản,thìcóvẻnhưbộkỹnăngmớilạichophéphọtậptrungvàocácmụctiêuLỚNkhác.Tuynhiên,ởđâycómộtkhuyếncáoquantrọng:Mọingườicóthểtậptrungvàohaimụctiêutrởlênvớihiệuquảngangbằngmộtmụctiêu,vớiđiềukiệnmụctiêuLỚNmớiphảicónềntảnghoặcđượcxâydựngtrênmụctiêubanđầu.

Vídụ,mộtkhiLantechđãlàmchủđượcthuậtnângcaonăngsuấttạinhàmáy,họsẽnhậnracôngtyphảimấtcảtuầnmớinhậpxongđơnhàngchomộtchiếcmáy,màchiếcmáyấychỉđượcsảnxuấttrong11giờđồnghồ.Bằngcáchtậptrungnhậpđơnhàngtrongkhivẫnduytrìnăngsuấttạinhàmáy,họđãkhiếnthờigiannhậpđơngiảmxuốngchỉtínhbằngphút.Tiếpđến,họcũngnhậnrarằng:mặcdùkhôngthiếukếtoánviên,nhưnghọvẫnkhôngnhậnđượcbáocáotàichínhhằngthángtrướcngày25củathángkếtiếp.Điềuđólạitrởthànhyếutốcầntậptrungthêm.Theogiámđốctàichính(CFO)JeanCunningham,giờđâybáocáotàichínhluônsẵnsàngvàongàyđầutiêncủamỗithángvàđượcchuẩnbịbởinhómkếtoánviênchỉbằng1/3tổngsốtrướcđây.

TạiSRC,khiJackStackđãdạyxongkiếnthứckinhdoanhcănbảnchomọingười,thìviệcgiúpcôngtyđạtnăngsuấtcaohơnthôngquacảithiệntừngdòngtrongbáocáotàichínhsẽtrởthànhmộttiếntrìnhtựnhiên.TheolờiStack:“Trongvòng20năm,chúngtôiđãxâydựnghơn20chươngtrìnhthưởngkhácnhau,trongđómỗichươngtrìnhđềudựatrênnhữngviệccầnlàmđểcôngtyđạthiệusuấtvàlợi

nhuậncaohơn”.Nhưngôngcũngkhuyếncáo:“Nhờmọingườiđềuhiểurõcôngviệckinhdoanh,chúngtôimớicóthểlậpratấtcảnhữngchươngtrìnhthưởngkhácnhaunhưthế”.

KhônglâusaukhiBillZollarstuyênbốrằngYellowsẽkhôngcònlàmộtcôngtychuyênchởmàlàmộtdoanhnghiệpdịchvụ,thìquảnhiêncôngtycủaông–vốnchỉtoànngườidatrắngvàcósốlượngnamgiớiápđảo,theolờiôngnói–liềncầnđượcđadạnghóa,vàđiềuđólạitrởthànhmộtmụctiêukhácđểtậptrungvào.

MiễnlàmọingườiđềuhiểurõnhữngmụctiêucầnthêmvàonhằmbùđắphoặcbổsungchomụctiêuLỚNđơngiảnbanđầu,thìmôitrườnglàmviệcsẽkhôngrốiloạnbởicácthôngđiệpvàtínhiệulẫnlộn.

Vậynóđếntừđâu?Vậycácnhàlãnhđạovàquảnlýsẽbắtđầupháttriểnmộtmục

tiêuLỚNchophéphọtậptrungnỗlựccủamọinhânviêntrongcửahàng,phòngban,bộphậnvàcảcôngtyrasao?

Tạitấtcảcáccôngtychúngtôinghiêncứu,mụctiêunảysinhtừmộtthờikhắcquyếtđịnhtrongcuộcsốngcủachínhngườidẫnđầunỗlựcđó.Điềunàycũngứngvớicáctrườnghợpkhác,bấtkểngườilãnhđạolàmộtCEOđangmuốnchuyểnđổicôngty,mộtgiámđốcsảnxuấtđangmuốnbiếnđổinhàmáy,mộtquảnlýbánhàngđangxâydựngđộingũmớihaymộtchủdoanhnghiệpđanghồisinhlạicửahàngbánlẻ.MụctiêuLỚNđơngiảnkhôngbaogiờxuấtpháttừphòngkếtoán,phòngnhânsựhayphònghoạchđịnhchiếnlượckiểutậpquyền,vàlạicàngkhôngdínhđếnconsốlợinhuậnquýhiệntạihayvấnđềđanggâychúýcủaCEO.

ĐốivớiPatLancaster,thờikhắcquyếtđịnhđãđếnvàocáingàyôngthấtbạitrongcuộcchiếngiànhquyềnsởhữubằngsángchếtrướcTòaánTốicao.Ôngđánglẽcóthểbáncôngty,đổihếtcổphầnthànhtiềnmặtvàdànhphầnđờicònlạitheođuổiướcmơ.Nhưngthayvìthế,ôngđãchọncáchlậpnênmộtnhàmáysảnxuấtđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.

ThờikhắcquyếtđịnhcủaJackStackđãxuấthiệnkhiôngchợtnhậnrarằng:vớitỷlệnợtrênvốnsởhữu89:1,khảnăngcôngtyông

tồntạiđượclâulàrấtmongmanh.Nênôngđãchọncáchdạymọingườivềkinhdoanh.

HồichuôngbáotửchoYellowCorp.đãrunglênkhiBillZollarsđứnglênvàtuyênbố:“CôngtynàysẽđượcxâydựngdựatrêntháiđộphụcvụkháchhàngtừnggiúpStarbuckstrởnênvĩđại”.

TấtcảcáccôngtyđượcchúngtôinghiêncứuđềubắtđầuhànhtrìnhcảitiếnnăngsuấtbằngcáchđềramộtmụctiêuLỚNđơngiản.Dườngnhưmụctiêuđólàgìkhôngquantrọng…màchỉcầnnóthậtsựtồntại,xácthựcvàcótácđộngcơbảnlêncáchdoanhnghiệphoạtđộng.CEOcủaSunMicrosystems,ScottMcNeely,đãphátbiểunhưsau:“Nếubạnvótđủgỗphíacuốimũitên,nósẽnhắmđúngmụctiêu”.

VậyđâulàthờikhắcquyếtđịnhchophépbạnhìnhthànhmộtmụctiêuLỚNđơngiảnđóngvaitròmộtchiếnlượcthúcđẩydoanhnghiệp,bộphậnhaycôngtyđạtnăngsuấtcaohơn?Vàkhiđãcómụctiêu,làmthếnàobạntruyềnđạtnóxuyênsuốttổchứcvàkhiếnmọingườitintưởng,hợpsứccùngnhauxungquanhnhiệmvụxâydựngmộtdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơn?Hãyxemtiếpchươngsau.

K

2.PHẦNVIỆCKHÓKHĂNBẮTĐẦU

Côngviệcđầutiêncủamộtnhàlãnhđạohayquảnlýlàđúckếtchomọingườithấydoanhnghiệpđangđiđếnđâuvàđếnđóbằng

cáchnào.

–KenIverson,cựuCEONucor

hiảothuậtgiathựchiệnmộtmànảothuậtkhôngthểtinnổi,chúngtasẽtựhỏi:“Thếquáinàomàanhtalàmđượcđiềuđó?”.

Xemảothuậtrấtvui.Vàocuốimàntrìnhdiễn,mọingườiđềuhồhởivìhoàntoànbịlừaphỉnhmộtcáchvuivẻ.NhưngsựthậtlàDavidCopperfield(16)đãkhônglàmbiếnmấttượngNữthầnTựdovàRoycũngkhôngbiếnSiegfrid(17)thànhmộtconhổ.

Ngaytừđầu,mọingườiđãthừabiếtlàmathuậtkhôngcóthật.

Nhưngrấtnhiềunhàquảnlývàlãnhđạo–chínhnhữngkẻmiệngcườinhưnắcnẻ:“Tấtnhiênmathuậtkhôngcóthật”–lạibỏthờigianquýbáutìmkiếmnhữngđápánmàunhiệmchocâuhỏi“làmthếnàođểcảithiệnnăngsuất”,đểcuốicùnghủyhoại(haythậmchígiángđònchítử)chouytínvàdoanhnghiệpcủahọ.

Trongkinhdoanh,nhữnggiảiphápkỳdiệukhônghềtồntại.Nếumuốnthúcđẩydoanhnghiệpcủamìnhđạtnăngsuấtcaohơn,bạnphảisẵnsàngđốimặtvớithựctếkhókhănvàđưaranhữngquyếtđịnhkhókhăn.BạncũngcầncanđảmđốimặtvớimọivấnđềquantrọngvàbámchặtvàomụctiêuLỚN,mặcchonhữnglờivannàivàkhóclócđếntừnhữngkẻsợthayđổi.

Córấtnhiềulýdokhiếncôngnhântrởnênhoàinghivàkhôngmấyhàohứngleolênchiếcthuyềnsángkiếndobạncầmlái.Nếubạnchấpnhậngiảthuyếtrằngtạimộtthờiđiểmnàođó,đasốmọingườisẽphảiđaukhổvìkỳvọngquámứcnhưngchỉchuốclấythấtvọng,thìthậtdễhiểuvìsaocấpquảnlýlạimiễncưỡngtiếpnhậnnhững

điềumớimẻ.Từgócnhìncủanhânviên,họđãđượchứahẹn,họđãtintưởngnhưnglạithấtvọngquánhiềulần.Khôngngạcnhiênkhihọcốchốnglạinỗlựctậptrungvàomộtsángkiếnmớimẻkhác.

Trongvòngnhiềuthậpniêntrởlạiđây,hàngtriệunhàquảnlýđãdốcsứcchomộtchuyênđềhứahẹnchuyểnđổicôngtyvàthayđổicuộcsốngdựatrênnhữngphépmàuquảnlýmớinhất.BạnvẫncònnhớMBO(thuyết“quảnlýtheomụctiêu–ManagementByObjectives”),matrận,lậpdựtoánngânsách,quảnlýbằngcáchdạoquanh,thuyếtquảnlýmộtphút,lýthuyếtZvàvôsốnhữngthứkhácchứ?Sauđó,nhữngnhàquảnlýlạiquayvềbànlàmviệccủahọ,tiếptụcmơmộngvàsốtsắngtuyênbốrằnghọđãquytụtấtcảcùngấpủtươnglaimới.

Vềphầnnhữngngườilínhngoàitrậntiền,nhữngngườiđãđượctraudồivôsốlần,họchỉnhếchmôivàtraochonhaunhữngnụcườingầmhiểu,rồitựhỏiphảimấtbaolâuchuyệnnàymớikếtthúc.Họbiếtchẳngmấychốchọsẽlạiđượcyêucầu“ômchặt”(khôngphảitốthơntalênlàmchuyệnnàytrongphòngngủsao?)thêmmộtcáithúquảnlýkhác.

Khôngaithíchbịthaotúng.Vàđángtiếclàtrongphầnmởđầucủamớbòngbongvềhệthốngquảnlý,trongđócócảnhữnglýthuyếtthậtsựgiátrị,luônkèmtheomộtthôngđiệpngầm:“Chúngtôilàsếp,còncácanhchỉlàcôngnhân.Chúngtôibiếtđiềugìđúng,còncácanhkhôngbiết.Vàgiờđây,chúngtôicómộthệthốngmớigiúptăngsảnlượngvàsẽbuộccácanhvàokhuônkhổ”.Nhữngmànramắtcáchệthốngmớihếtlầnnàyđếnlầnkhácdầntrởthànhthứgánhnặngkhủngkhiếpđeoquanhcổ.Thếnên,sựkhángcựđốivớithayđổi,vốnlàcơchếbảovệtựnhiênởconngười,lạicàngđượccủngcố.

Hầuhếtmọingườisẽnhìnthấungaynhữnglờihôhàotừchủdoanhnghiệp,CEO,lãnhđạocácphòngbanvànhàquảnlý.Họxemnhữngtuyênbốnàylàthứcôngcụvịkỷ,quỷquyệtvớiđầynhữnglờilẽrỗngtuếchvốnkhôngđemlạilợiíchgìchohọ.

NhưngchỉmộtmụctiêuLỚNđơngiảnsẽkhôngđủsứcxâydựngmộttổchứcđạtnăngsuấtcaohơn,trừkhibạnsẵnsàngdấnthânlàmbấtkỳđiềugìcầnthiếtnhằmlantỏaýtưởngđóxuyênsuốttổchức.

NếumụctiêuLỚNđơngiảnkhôngchânthànhvàxácthực,sẽkhôngaitintưởngnóvàmọicôngsứchònggiúpđơnvịkinhdoanhtăngnăngsuấtsẽbịngăntrở.

KhimụctiêuLỚNđạtđếnđộxácthựcnhưcủaStephenTindall(TheWarehouse),JackStack(SRC),PatLancaster(Lantech),HerbvàMarionSandler(WorldSavings),BillZollars(YellowCorp.),IngvarKamprad(IKEA),DanDiMicco(Nucor)vàMichaelO’Leary(Ryanair),thìlúcđóbạnsẽcóxuấtphátđiểmhợplýđểbắtđầuxâydựngmộtcôngtycónăngsuấtcựccao.Vàđócũnglàlúcphầnviệcthựcsựkhókhănbắtđầu.

Trongquátrìnhnghiêncứu,chúngtôiđãkhámphárasáuchiếnthuậtđượccấplãnhđạocủacácdoanhnghiệpnăngsuấtcaosửdụngnhằmthuyếtphụcvàlantỏaýtưởngLỚN(chiếnlược)trongkhắptổchứccủahọ.Sáuchiếnthuậtnàysẽpháthuyhiệuquảbấtkểbạnđangquảnlýmộtnhómkỹsư,chỉđạolựclượngbánhàng,vậnhànhmộttiệmbánhmìkẹphayđứngđầumộtcôngtythuộcdanhsáchFortune500.Kếtquảđemlạitừmỗichiếnthuậtlàtoànthểdoanhnghiệpđềutrởnêntậptrung,vốnlàyêucầuđểđạtnăngsuấtcao.

1.Sốngnhưnhữnggìmìnhnói

Trongmọihoàncảnh,nhữngngườilãnhđạo,quảnlývàlàmviệctrongcácdoanhnghiệpcónăngsuấtcaonhấtthếgiớihóaralạilànhữngngườikhiêmtốnvàkhôngcầnnhữngđặcquyềntháiquánhưcủaEnron.HọhoàntoàntậntâmvớisứmệnhchinhphụcmụctiêuLỚN,vớiniềmhạnhphúccủatoànthểnhânviêntrongdoanhnghiệpvàvớimộtcuộcsốnggiảndịnhất.

TạiSpringfield,bangMissouri,tôiđãthamquancáccơsởsảnxuấtcủaSRCdọcquanhthànhphốcùngvớiJackStacktrongchiếcxetảinhỏdínhđầybùncủaông.Ôngcảmthánvềvaitròcủamình:“Vớitôi,điềuđóthậtđơngiản.Mọingườicóthểhiểuhoặckhônghiểu.Hoặchọhiểudoanhnghiệphoạtđộngrasaovàbiếnbảnthânmìnhtrởthànhmột“sảnphẩm”tạodoanhthu,hoặchọkhônghiểu.Khinhìnrathếgiới,tôithấyquánhiềungườiđaukhổvàbiếtnhiệmvụcủamìnhlàdạymọingườichơitròkinhdoanh.Tôitừngsảnxuấtxetải,nêntôiđãchứngkiếnmộtchiếcxetải50tấnrờidâychuyền.Tiếp

đó,tôisảnxuấtđộngcơvàtôicũngthấynórờidâychuyền.Giờđâycôngviệcduynhấtcủatôilàdạymọingườicáchtrởthànhnhữngdoanhchủcónăngsuấtcao”.Sauđó,ôngtómlạibằngmộtcâuthenchốt:“Đólàlýdotôitồntại”.

CEOcủaNucor,DanDiMiccolàmộtngườikểchuyệnniềmnở,ôngđãlýgiảisựtậntụycủacôngtymìnhkhisốngvớinhữngđiềuhọtintưởngbằngcáchthuậtlại“câuchuyệnđượclặplạisuốtởNucor,đúckếtlạinhữngđiềuchúngtôicảmnhậnvềcáchquảnlývàlãnhđạodoanhnghiệpcủamình”.

Câuchuyệnđónhưsau:“Cómộtcongàvàmộtconlợnngồitròchuyệntạiquầybar,connàycốgắngvượtmặtconkia.Cuốicùng,chúngbànđếnchủđềvềsựtậntụy.Vớihàngchaibiatrướcmặt,congàcụctácnói:‘Tôibiếtýnghĩathậtsựcủasựtậntụy.Mỗingày,tôicamkếtsẽcótrứngtrênbànchobữasáng’.Conlợnsặcbia,phunkhắpngườicongàvàbuộtmiệng:‘Anhkhônghềbiếtýnghĩathậtsựcủatậntụy.Khithịtxôngkhóicủatôiđặtcạnhnhữngquảtrứngđó,vớitôi,đómớilàtậntụythậtsự’”.

Nucor,hãngsảnxuấtthéplớnnhấtnướcMỹcảvềsảnlượng(tấn)lẫnlợinhuận,làmộtcôngtythúvịvớilịchsửbanđầutiềmẩnchútmanhmốichothấyhọsẽtrởthànhcôngtycónăngsuấtcaonhấtthếgiới.

Trong70nămđầutồntại,côngtyđãvấpphảinhiềutrụctrặchơnnhữnggìbạncóthểtưởngtượng.Đượcthànhlậpvàonăm1904nhưmộtxưởngsảnxuấtxethứhaicủaRansomOlds,ngườilậpnênOldmobile,côngtyđãngưngsảnxuấtxetừnăm1936vàcuốicùngbánmảngsảnxuấtxetảivàonăm1957.Saunhiềulầnphásản,nhiềukhởiđầusailầmvàcơhộibịbỏlỡ,NucorđãsápnhậpvớimộtcôngtykhácđểlậpnênNuclearCorporationofAmerica(TậpđoànHạtnhânHoaKỳ)vàonăm1955.Sauđó,NuclearmualạiVulcraft,mộtcôngtysảnxuấtgiầmthép.ThươngvụmualạichỉgâychúývìbaogồmcảnhàquảnlýcủaVulcraft,ôngKenIversontrongđó.Đếnnăm1965,khicôngtymẹthấtthoátvốnvàmộtlầnnữangấpnghébờvựcphásản,hộiđồngquảntrịđãtraoquyềnCEOchoIverson.

Iversonnhanhchóngđóngcửahoặcbánphânnửacácmảngkinhdoanhcủacôngtyvàtậptrunghoạtđộngvàoduynhấtmảngsảnxuấtgiầmthép.Vàvìbảnthâncôngtycũngphụthuộcvàothépnhậpkhẩu

chonhucầucủamình,nênsaumộtthờigianngắn,họđãchuyểnsangngànhsảnxuấtthép.

TừlúcIversonbắtđầutiếpquảncôngtychođếnnay,côngtynàychưatừngsathảibấtkỳnhânviênnào,trảlươngchocôngnhâncaohơnmặtbằngchungcủangànhtừ30%-40%,báolãi132quýliêntụcvàrútngắnthờigiansảnxuấtmộttấnthéptừmườigiờđồnghồ(hồithậpniên1980)xuốngcònchưađếnmộtgiờvàothờiđiểmhiệntại.

TrongkhiNucorchinhphụchếtthànhcôngnàyđếnthànhcôngkhác,thìbảnthânngànhcôngnghiệpthéplạisasútnghiêmtrọng.Kểtừnăm1998,40côngtythéptạiMỹđãvỡnợ.Trong14côngtythépđượctheodõibởiStandard&Poor’s(18),chỉcómộtcôngtyduynhấtkhỏemạnhlàNucor.Tínphiếucủa11trên14côngtybịxếphạng“bỏđi”,trongđó10loạicótiềnđồuámvàtrườnghợpcònlạiđanglơlửngtrướcnguycơđóngcửavìvỡnợ.

Năm1996,mặcdùôngđãtraolạiquyềnCEOchomộtngườikếnhiệmđượclựachọncẩnthận,nhưngcáibóngcủaIversonvẫntiếptụchiệnlênsừngsữngtạitrụsởchínhcủaNucor(ôngđãquađờivàotháng4năm2002).Chândungcủaôngcũngđượctôđiểmchokhuvựctiếptântạitrụsởchínhkhiêmtốncủacôngty.Còntênôngthìđượcxướnglêntronghầunhưởmọicuộcđốithoạinhưthểmọingườiđangtựhỏi:“LiệuKensẽlàmgì?”,nhưthểôngđãtrởthànhngườithầyriêngchomỗicánhânlàmviệctạicôngty,họcóthểcảmthấysựhiệndiệncủaôngtrongmỗiquyếtđịnh.

KhitôibắtđầucuộcphỏngvấnđầutiênvớiDanDiMicco,vịCEOhiệntại,đãcólúcôngtrởnênimlặngđếnđángsợ,nhìntrântrânvàomắttôi,dừnglạivànói:“Tôikhôngmuốnanhviếtbấtkỳđiềugìvềcôngtynàymàkhôngnhắcđếndisảncủacácvịlãnhđạosánglập.Tôikhôngmuốnanhkhôngcóđượcquanđiểmđókhiviếtcuốnsáchcủamình”.

Giốngnhưcácvịlãnhđạocủanhiềucôngtynăngsuấtcaokhác,KenIversoncũngdẫndắtmọingườivớimộtmụctiêuLỚNđơngiảnmàmọinhânviênđềuhiểuđượcdễdàng,vàmụctiêuđóvẫntiếptụcdẫndắtcôngtyđếntậnngàynaydùkhôngcóông.MặcdùIversontheohọcngànhhàngkhôngvàkỹsưcơkhí–nhữnglĩnhvựckhógiãibàytâmtình–nhưngôngbiếtmọingườikháctrongcôngtyđềumuốncùngmộtthứnhưông.Ôngtừngnói:“Chúngtasẽxâydựng

mộtcôngtynơitấtcảsẽđượctrảlươngdựatheonăngsuất,vẫncóviệcvàongàymainếuhômnayhọlàmtốtvàlàmộtcôngtynơimọingườiđượcđốixửcôngbằng”.NhữnglờiđóđãhợpthànhmụctiêuLỚNmàIversonđểlạichocáccôngnhâncủamình.Vàdoôngtinvàochúngvàsốngđúngnhưthế,nênhọcũngtintưởngôngvàtíchcựcsảnxuất.

HiểnnhiênDiMiccolàmộthọctrògiỏi.Vốnđượcđàotạođểtrởthànhkỹsư,ôngnêulênquanđiểmcủamìnhvềnhữnglờicủaIversonnhưsau:“Bạnphảisốngđúngnhưnhữnggìbạnnói.Nếubạnnóilênđiềuđó,thìtốthơnhếtbạnphảilàmđiềuđó.Đừnglàmmộtphần,đừnglàmnửavời,đừnglàm¾màphảilàmđếnnơiđếnchốnvàlúcnàocũngthế”.TreotrêncửaphònglàmviệccủaônglàbứcảnhnhânvậtYodatrongbộphimChiếntranhgiữacácvìsaovớicâunóinổitiếng:“Đừngthử.Hãycứlàmthôi”.

VàokhoảnhkhắcmộtnhàquảnlýhaylãnhđạosởhữumộtmụctiêuLỚNnhưnglạibịchínhnhânviêncủamìnhbắtquảtanghànhđộngngượclạivớimụctiêuấy,uytíncủangườiđóxemnhưđitongvàtốthơnhếtanhtanênchuẩnbịxinlỗitừngngườitrongcôngty,cầukhẩnthêmmộtcơhộihoặcthuxếphànhlývàrađi.

2.Thuyếtphụcđểmọingườitinvàođiềuđó

Mỗingườiquảnlý,thủtrưởnghoặclãnhđạođềucầnhiểurằngtráchnhiệmđầutiêncủahọlàphảithuyếtphụctoànthểcôngtytinvàoýtưởngLỚN.Nhữngngườikhônghiểuđượcđiềuđóchothấyhọkhôngphùhợpvớicôngviệcđangđảmnhiệm.

BillZollarscủaYellowđãphátbiểu:“Cáchduynhấtđểbắtđầulàtôiphảiđứngtrướcmọingười,tròchuyệntrêncơsởmặtđốimặtvớitừngngười.Trong12thángđầutiên,tôiđãdành80%quỹthờigiancủamìnhngoàithựcđịađểtiếnhànhcácbuổihọptậpthể.Tôichỉcómộtthôngđiệpsau:‘Chúngtasẽbiếnđổicôngtynàythànhmộtdoanhnghiệpdịchvụbằngcáchđadạnghóalựclượnglaođộngvàkhuyếnkhíchmọingườiđoànkếtlàmviệccùngnhaunhưmộtkhối’”.

KhiZollarsnóirằngôngthườngchủtrìtừbảyđếntámcuộchọpnhưthếtrongmộtngày,thìGregoryReid,phóchủtịchkiêmgiámđốctiếpthịcủacôngtyđãtrợntrònmắt,mỉmcườivàngắtlời:“Thôngthườngtôisẽkhôngcãilạicấptrên,nhưnglầnnàytôisẽlàm

thế.Billchưabaogiờtiếnhànhbảyhaytámcuộchọpmộtngàycả.Màđúngraphảitừmộttáđến15cuộchọpmỗingày”.

ReidthuậtlạirằngôngvàZollarsthườngbắtđầumộtngàytừlúcbảygiờsángcùngvớitàixế,láithẳngđếncácvũngtàuđậuvàđikhôngngừng,rồithamgiacáccuộchọpnốitiếpnhauđếntận10giờtốimỗiđêm.“Tạibấtkỳnơiđâuchúngtôigomgópđượcvàingười,chúngtôisẽtậphợphọlạivàtìmcáchtruyềnđạtýtưởngcủamình.Sauđó,chúngtôinhảylênmáybayvàlặplạibàithểdụcđóvàongàyhômsau,rồilạihômsaunữa.Chúngtôiđãlàmthếtrongsuốtmộtnăm”.

DanDiMiccotừNucorcũnghăngháilàmđiềutươngtự.Ôngđãnóirấtdứtkhoát:“KhitrởthànhCEOcủacôngtynày,việcđầutiêntôilàmlàđếnthămtừngbộphậnvànóichuyệnvớitừngnhânviênmàtôitómđược.Vàicuộchọpchỉcómộtngườithamdự,nhữngcuộchọpkháccóthểlênđến200ngườivàchúngtôichỉbànvềgiátrịcốtlõicủaNucorcũngnhưlàmthếnàođểkhôngmấttrọngtâm.Mộttrongnhữngđiềutôihứavớimọingườilàhọsẽgặptôiítnhấtmộtlầnmỗinăm,vàđiềuđókhônghềđơngiảnvới35nhàmáykhácnhau.Nhưngtôiphảituyệtđốixemtrọnglờinóicủamìnhvàcómặt”.

VàivịsếpnghĩrằnghọchỉcầnthuyếtphụcmọingườitinvàomụctiêuLỚNđúngmộtlầnduynhất.NhưngDiMiccogầmlên:“Sailầm!Đâylàvấnđềxâydựngvănhóa.Thếquáinàobạnlàmđượcđiềuđónếukhôngliêntụcnhắcnhởbạnlàai,bạnđạidiệnchođiềugìvàbạnhướngvềđâu?”.Ôngnhấnmạnh:“Đólàmộttiếntrìnhkhôngngừng.Mộtsốngườiđãquênmấtđiềuđó,sốkhácđichệchhướngvàchúngtaaicũngphạmsailầm.Mọingườiluôncầnchúngtaquaylạivànhắchọlýdochúngtatồntại”.

3.Đốiphóvớicácđoànthểvànhữngkẻhoàinghi…rồitiếptục

Trongsuốtnhữngnămqua,nếuđượcmộtxuchomỗilầnaiđóbảotôi:“Anhkhônghiểurồi.Chúngtalàmộtcôngtycócôngđoànvàkhôngthểlàmnhữngviệcmàcáccôngtykhôngcócôngđoànhaylàm”,ốngheocủatôisẽđầyắp.

Saukhinghiêncứunhữngcôngtyđượcchọnđềcậptrongsách,

tôiquansátđượchaiđiềuvềvấnđềtổchứccôngđoàn.Mộtsốítgiámđốcđổlỗirằnghọkhôngthểhoànthànhbấtkỳđiềugìlàdocôngđoàn,vàchắcchắnnhữnglãnhđạonàychẳngtruyềncảmhứngđượcchoai.Cũngdễhiểutạisaocôngnhâncủadạnglãnhđạonhưvậylạicầnđếncôngđoàn.Tươngtự,thậtdễhiểutạisaonhữngcôngtynăngsuấtcaovớivănhóacôngtychânthật–nhưNucor,IKEA,WorldSavings,Lantech,SRCvàTheWarehouse–chưabaogiờđểcôngđoànđộngđến.

SựthayđổitriệtđểcủaYellowlàvídụrõràngchothấycáclãnhđạođầycảmhứngcóthểkhiếnnhânviêncôngđoàncùngchiasẻmụctiêuLỚNrasao.BillZollarsbảorằngôngkhôngnhậnthấysựkhácbiệtnàogiữacácnhânviênkhôngđượctổchứcthànhcôngđoànvàcácnhânviênđượctổchức.

Zollarsgiảithích:“Tấtcảnhữnggìbạncầnlàmlàđếngặplãnhđạocôngđoàn,giảithíchchohọđiềubạnđanglàmvàyêucầuhọthamgia.Nếuđiềubạnnóichânthànhvàxácthực,họsẽhếtsứcvuivẻnhậphộivớibạn.Tôiđãgiảithíchchohọrằngnếuchúngtôikhôngtựbiếnmìnhthànhdoanhnghiệpdịchvụ,chúngtôisẽphásản.Nhưngnếuchúngtôithànhcông,sẽcàngcóthêmnhiềuviệcchocôngđoàntrongtươnglai.Chúngtôinhậnthấyhoàntoànkhôngcóbấtkỳsựkhácbiệtnàotrongniềmtincủacáccôngnhânthuộccôngđoàncủachúngtôivànhómngượclại”.

Tạitấtcảcáccôngtynơicầnmộtsựthayđổitriệtđể,nhânviênsẽcầnchútthờigianđểtintưởng.Nếutốnthờigian,đồngnghĩabanlãnhđạophảiđấutranhkhôngngừngđểđạtđượcđiềuđó.

Zollarsthuậtlại:“Tronglầnđầunóichuyệnvớinhânviên,cólẽchỉ10%đứngvềphíachúngtôi.Chúngtôivẫntiếptụcquaytrởlạivớicùngmộtthôngđiệpnhấtquánduynhất.Sauđó,consốtăngdầnlên15%vàrồi25%.Khiđạtđượcsốngườiủnghộtrên50%,tứclàbạnđãkéođượcsốđôngtốicầnthiếtvềphíamình;vàkhinhữngngườimớigianhậpcôngty,họsẽtintưởngvănhóamớiđó”.

JackStackcủatậpđoànSRCthúnhận:“Ngaycảhômnay,tứcsau20năm,chúngtôivẫnbắtgặpvàingườigiữbứcxúctronglòng.Hằngngày,họchỉmuốnđếncôngtyvàlàmviệccủamình,khônghơnkhôngkém.Cómộtvàingườinhưthếcũngchẳngsao,chỉlàbạnkhôngthểchophépcóquánhiều.Hằngnăm,chúngtôithuêthêmvài

trămnhânviênmớivàđãtạonênthứvănhóasâuđậmđếnnỗirấtkhóđểkhôngtrởthànhmộtphầncủanó”.

LarsNyberg,vịCEOchịutráchnhiệmđềrađườnglốivàthựchiệnbướcthayđổitriệtđểngoạnmụccủacôngtyNCR(trướcđâylàNationalCashRegister)chorằngkhôngcócáchnàothayđổitoàndiệnmộtdoanhnghiệphoặchỵvọngnóđạtnăngsuấtcaohơnmàkhôngcóđồngminhbêncạnh.Ôngnói:“Tintốtlàtrongbấtkỳtổchứcnào,thậmchívớithứvănhóamàcôngtynàytừngsởhữu,sẽluôncónhữngngườisẵnlòngthayđổi.Bạncầntìmrahọvàđặtcượcvàohọ”.

4.Sathảivàingười

JackStackcólẽđãđúngkhiđánhgiá:mộtdoanhnghiệplantỏathànhcôngmộtmụctiêuLỚNxuyênsuốttổchứcvàtạođượcvănhóaphùhợpsẽcóthểdànhchỗchovàinhânviênhoàinghi.Nhưnghọsẽkhôngcóchỗtronghàngngũquảnlý.Bấtkỳcôngtynàonghiêmtúcdấnsâuvàocuộchànhtrìnhđạtnăngsuấtcaohơnsẽkhólòngchứachấpnhữngkẻbiquan,nhữngkẻchuyênphảnđốivànhữngkẻkhôngtintưởngtrongđộingũđiềuhànhvàquảnlý.

MộtkhivịthủtrưởngđãxácđịnhmụctiêuLỚNchiếnlược,giảithíchnóvàthuyếtphụccácnhânvậtthenchốttrongdoanhnghiệp,đósẽlàcơhộichomộthànhđộngnhanhchóngvàquyếtđoán.Bấtkỳvị“sếp”nào–từchủdoanhnghiệpnhỏ,trưởngbộphậnhayCEOcủamộtcôngtythuộcdanhsáchFortune500–đềuphảitiếptụclắngnghenhữngngườihiểurõvàủnghộmụctiêuLỚN(thườngđượcgọilà“nó”)vàcảnhữngaikhôngnhưthế.Sauđó,họphảihànhđộngkhôngchútdodự.

Trongvònghaithángsaukhitiếpnhậnvaitrò“lộtxác”Yellow,BillZollarsđãđềramộtmụctiêuLỚN,bắtđầuthuyếtphụccáccôngnhântrongcôngtytintưởngnóvàđánhgiácácgiámđốcnòngcốt.VàomộtsángthứHainọ–vềsauđượctruyềntaitrongcôngtylàNgàythứHaiĐentối–Zollarsđãsathải11quanchứctậpđoàn,tứcmộtnửabangiámđốccấpcaotrongcôngty.

Zollarsnói:“Họkhôngxấu.Vàingườitrongsốhọrấttàinăng,nhưnghọkhônghiểuđược‘nó’vàkhôngthểđưachúngtôiđếnnơichúngtôicầnđi”.

BillZollarslàmộtngườithânthiệnvàdễđượclòngngườikhácngaytứcthì.TừnglàngôisaobóngbầudụccủaĐạihọcMinnesota,ôngcảmthấythoảimáihơnkhikhôngthắtcàvạt–khiếnôngtrônggiốngmộtcongấubônghơnmộtCEOcứngrắn–vàthườngxuyênđượcchàođónvớitìnhcảmyêumếnvàhânhoancủamọingườixungquanh.Tôiđãthắcmắcliệuviệc“trảm11người”trongmộtngàycógâykhóchoôngkhông.

Zollarstrảlời:“Khônghẳnthế.Cóvàingườiđedọatôi,nhữngngườikhácthìkhóclócvànóirằngtôiđãsai,sốkháclạicốgắngthuyếtphụctôiđừnglàmthế”.Ôngthúnhậnkhiấycũngcảmthấykhóxử,nhưnglạichiasẻthêm:“Ngaykhitôinhậnralửađãcháyđếnchânvànhữngcánhânnàykhôngcókhảnăngdậplửa,thìviệcđểhọrađingaylậptứcrốtcuộcsẽcôngbằnghơnđốivớihọvànhữngngườiởlại!”.

DanDiMiccocũngcócùngquanđiểm:“Cóquánhiềulãnhđạodoanhnghiệpmặcnhiêncôngnhậnrằngconngườilàtàinguyênquýgiánhấtcủahọ.NhưngtạiNucor,chúngtôilạicócáchnhìnkhác.Chúngtôitinrằngnhữngngườithíchhợpmớilàtàinguyênquantrọngnhấtvìchínhhọtạonênvănhóacủachúngtôi.Chúngtôikhôngnóivềbảnthânconngười,màlànhữngngườihàohứnglàmtheocáchcủachúngtôi,nhữngngườichúngtôimuốnhọthuộcvềnơiđâyvàxemtrọnghọ”.

Mỗivịlãnhđạocáccôngtyđượcnghiêncứuđềuđồngýrằng:đểmụctiêuLỚNtrởthànhvănhóa,họcầnphảithuậntheohainguyêntắcsau:muốnxâydựngmộtdoanhnghiệpcónăngsuấtcaohơn,bạnkhôngnêngiữlạinhữngngườichủđộngchốnglạinỗlựcđó.Vàthờigiankhôngthểchữalànhmọivấnđề,nênbạnchỉđangtựhuyễnhoặcmìnhkhitinrằngnhữngngườicóvấnđềsẽthayđổinếuchohọđủthờigian.Mộtgiámđốcthừanhậnôngđãhọcđượcbàihọcnàytheocáchđặcbiệtđauđớn,ngườiđólàGilAmeliotrongthờigianlàCEOcủaAppleComputer(hãngMáytínhApple).Ôngđãthuậtlạicâuchuyệnnàytrongquyểnsáchchiasẻkinhnghiệmcủamình,OntheFiringLine(tạmdịch:Trêntuyếnlửa).

Vớicâuhỏi:“Mộtgiámđốcsẽdungthứchonhữngkẻkhôngđồngtìnhvớimụctiêumàtổchứchướngđếntrongbaolâu?”,câutrảlờisẽdaođộngtừ“vàingày”đến“vàiphút”.Khônggiámđốcnàocủacáccôngtynăngsuấthàngđầudámnóirằnghọsẽdànhchocác

nhânvậtthenchốtvàithánghayvàituầnđểquyếtđịnhthamgiachươngtrìnhmới.

5.Từbỏ

Mộttrongnhữngquansátđầutiêncủachúngtôikhinghiêncứucáccôngtynăngsuấtcaochínhlà:khácvớiđốithủnăngsuấtthấp,nhữngcôngtynàyđãbiếnviệcloạibỏbấtkỳđiềugìgâymấttậptrungvàomụctiêuLỚNthànhmộtbộmônnghệthuậtvàkhoahọc.Họsẵnsàngtừbỏcácsảnphẩm,quytrìnhlàmviệcvàtrọngtâmlợinhuậncóthểkhiếnmìnhmấttậptrung.

Mộttrongnhữngtrườnghợptừbỏđúngđắnnhất–đượcthuậtlạitrongnghiêncứutìnhhuốngcủaTrườngCaohọcKinhDoanhStanfordnăm2001–làcâuchuyệnvềcuộcchuyểnđổicủangườikhổnglồviễnthôngNokia,từmộttậpđoàncồngkềnhvớinhữngmảngkinhdoanhkhôngliênquanthànhmộtdoanhnghiệpđầungànhtậptrungvànăngđộng.

Đượcthànhlậpvàonăm1865nhưmộtnhàmáysảnxuấtbộtgiấyởmiềnnamPhầnLan,đếnđầuthậpniên1990,côngtynàyđãnhậnrahọcầnđượcđầutưtàichínhtừbênngoài.TânCEOJormaOllilađãtriệutập25nhânsựchủchốtthoáiẩnsâuvàorừngvàhỏiđúngbacâuhỏisau:Chúngtaphảilàmgìvớimộtdanhmụckinhdoanhbaogồmtấttầntậttừsảnxuấtmáyphátđiệnđếnlốpxe?Chúngtaphảilàmsaođểhoạtđộngtốt?Chúngtamuốnlậpnênmộtcôngtynhưthếnàovềmặtgiátrị?

Ítlâusauchuyếnnghỉdưỡng,mộttrongnhững“chiếntướng”củaOllilađãhỏiôngđịnhlàmgìvớiNokia.Ollilađãđáplạivớimộtcâuhỏi:“Vậyxâydựngmộtcôngtyviễnthôngthìthếnào?”.Vàithángsau,OllilaviếtnguệchngoạcbốntừlênmànkínhđènchiếuvàNokiamàcảthếgiớibiếtđếnđãđượckhaisinh.Bốntừđólà:“Tậptrung”,“Toàncầu”,“Viễnthông”và“Giátrịgiatăng”.

BốntừđóđãđemlạisựtậptrunggiúpNokiatrởthànhmộttrongnhữngcôngtycónăngsuấtcaonhấtthếgiới.Trongngànhkinhdoanhnơiđiệnthoạidiđộngcơbảnđangdầntrởthànhthứhànghóathôngdụng,Nokiatiếptụcgiatănggiátrịvàtáitạochúngtrongkhivẫnđạtdoanhthutrênmỗinhânviêncaohơn40%sovớitrungbìnhngành,cùngvớitỷlệlợinhuậntrêntổngtàisảnthườngxuyên

đạt20%.Cùnglúcđó,đốithủcủaNokialiêntụcthualỗ.

KhibangiámđốcchophépOllilagạtbỏtấtcảnhữnggìkhôngliênquanđếnngànhviễnthông,côngtyđãlậptứcbánđimảngkinhdoanhđiệnlực,rồikhônglâusauđólàmảngsảnxuấtlốpxe,cápquangvàtruyềnhình.PekkaAla-Pietila,mộtgiámđốckháccủaNokia,chiasẻ:“Chúngtôikhôngrútkhỏinhữngmảngkinhdoanhyếuhoặctồitệ.Chúngtôicònphântánvốnởnhữngmảngsinhlãi.Rấtnhiềutrongsốchúnglàcáccỗmáysinhlợinhuận,nơichúngtôicóthịphầntuyệtvờivàphủsóngkhắptoàncầu.Nhưngchúngkhôngliênquanđếnviễnthông”.

CấpquảnlýtạiNokiahoàntoànnhấttrírằngmộtmụctiêuLỚNtậptrunglàđiềucólợichonhuệkhícủacôngty.Mộtngườichiasẻ:“Bấtchợt,khisuyngẫmvềmụctiêumìnhđanghướngđếnvàtiếtlộđiềuđótrongcôngty,trongchúngtôibỗngtràodângmộtýchímạnhmẽ;chínhýchíđóđãkhơidậynănglượngvànhiệthuyếttrongmọingười”.

TráivớikhảnăngtừbỏcầncầucơmtrongquákhứcủaNokia,GeneralMotorslạilãngphíhàngtỷđô-lakhitìmcáchtăngnăngsuấttạicácnhàmáysảnxuấtOldsmobile.Đồngthời,họvẫncốthuyếtphụccôngchúngMỹrằng,“ĐókhôngphảiOldsmobilecủadĩvãng”,nhưngchẳngmấythànhcông.

VàothờikỳmáytínhAppleđượcngườingườibiếtđến,SteveJobsđãralệnhcôngtysẽkhôngbaogiờtừbỏhệthốngphânphốicủamình,trongkhiMichaelDelllạitựhỏi:“Cầnmộthệthốngphânphốiđểlàmquáigì?”NhưngJobscònchothấyôngtậptrungvàonhữngphươngdiệnkhác.SaukhitrởlạilèoláiApplevàonăm1997,ôngđãtừbỏdòngmáyvitínhbỏtúiPDA(PersonalDigitalAssitant)Newtonđangdẫnđầungànhvàbắtđầutạoluồngtiềntíchcực,chỉđểgiữmọingườitậptrungvàocácsảnphẩmmáytínhMacintoshvàPowerBooksvốnlànguồnsốngcủaApple.

Cáitôi,thóihámlợivàlòngthamcóvẻnhưđanglàmmờmắtnhiềunhàquảnlývàgiámđốccấpcao,khiếnhọkhôngthấyđượcđiềusángsuốtcơbảnmànhữnggiámđốcnóitrênnắmbắtđược:Mộtcôngtykhôngthểđạtnăngsuấtcaonếucốtậptrungvàoquánhiềuthứcùnglúc.Nỗlựcnàyphảnlạiđịnhnghĩacủasự“tậptrung”.

6.Chứngminhbạnthậtsựcamkếthếtmực

NhàtưvấnnghiêncứukiêmtácgiảsáchbánchạyGaryHamelđãnhậnxétrằng:cácgiámđốctậpđoànđiểnhìnhchỉdành2,4%quỹthờigiancủahọđểchủđộngsuynghĩvềtươnglai.Đasốcácnhàlãnhđạođềuquábậnrộnđểgiảiquyếtnhững“vấnđềthườngngày”và“dậplửa”,nênkhôngcóthờigianđểnghĩxemcôngtycầnđivềđâu.Họlậpluậnrằngvớichỉ24giờmộtngày,tấtcảmọingườiphảitậptrunghoànthànhcácconsốchỉtiêuthángvàmụctiêuquý.Dotậptrungquánhiềuvàongắnhạn,nêncôngtycóvẻnhưđangtiếnđếnđâuđó.Cácnhàquảnlýcảmthấyvuikhihoànthànhđượcvôsốlờihứacủahọvớicấptrên.Họtựhàovìcóthểnhảyvàogiảiquyếtxongcôngviệcvớicácbáocáovànhânviêntrựctiếpcủamình.Còncấplãnhđạodĩnhiênsẽkhôngdànhthờigianchoviệcmànhiềungườixemlàngồiquanhvàtrầmtưnhữngvấnđềtrọngtâmcủahọ.

Thậtra,việcdành100%thờigiansuynghĩvềchiếnthuậtcũngcómặttrái.Bạnthừabiếtrằngsựtậptrungduynhấtvàongắnhạncủacấplãnhđạocôngtyrồisẽgiángtrảlạihọ.Ngườilãnhđạokhôngbaogiờđượcphépquênvaitrònhìnxatrôngrộngcủamình.Hãynhớrằngluôncósựkhácbiệtlớngiữasuynghĩvềtươnglaivàtậptrungvàodàihạn.

Cáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớicũngphảitrảiquaáplựckhủngkhiếptronghoạtđộngtheotuần,theothángvàtheoquýhệtnhưmọicôngtykhác.Nhưnglãnhđạocủacáccôngtynàyđãlàmđượcđiềugìkhácbiệt?Theokhámphácủatôi,sựkhácbiệtchínhlàcácvịthủlĩnhnàyđãgiảiquyếtnhữngvấnđềngắnhạnbằngtầmnhìndàihạn.

DanDiMiccocủatậpđoànNucorrấthàohứngvớinanđề“ngắnhạnhaydàihạn”này.Ôngnói:“ĐiềuđầutiêntôimuốnnóivớimọingườivềvănhóacủaNucorlàchúngtôicósựtậptrungdàihạntrongtấtcảmọithứ.Khitậptrungtrongdàihạn,bạnsẽtươngtáckhácđitrongmọiviệcmìnhlàm”.NhữngnhàlãnhđạonhưDiMiccotoátrasựtựtinvàquảquyếtvớimứcđộchỉcóởmộtviễncảnhdàihạn.

Khimọiquyếtđịnhđềuchỉdựatrênmụctiêungắnhạn,kếtquảđãđượctiênliệu:nhânviêntrởthànhthứyếu(“Nếuanhtakhôngthểbắttayvàolàm,hãytìmngườikháclàmđượcđiềuđó”),cáctiểuthươngbịđemrasođọmộtcáchtànnhẫn(“Tôimuốngiátốthơn,

ngaylậptức,hoặccácngườisẽtiêuđời”)vàcuộcchơitrởthànhcốgắnghoànthànhphầnviệchômnay(“Tôikhôngquantâmanhlàmthếnào,nhưnganhphảihoànthànhnó!”).

Những“đấuthủhạngA”sẽkhônggianhậphoặcởlạilâutrongnhữngtậpthểkhôngcócamkếtlâudài.NhữngaibạnmuốngiữlạisẽkhôngsẵnlòngcamkếtvớimụctiêuLỚNcủamộtcôngtychỉtồntạivìmụctiêungắnhạn.Nhânviênluônmuốnchắcrằngkhihọtậptrungchohômnay,thìcấplãnhđạophảiđangtậptrungchongàymai.Thôngđiệpngầmđượcgửiđếntấtcảmọingườichínhlà:“Côngtychúngtasẽtăngtrưởngtốttrongtươnglai,thếnênnóxứngđángđượcbạnđầutưvàcốnghiến”.Ngaycảkháchhàngcũngnhanhchóngcảmnhậnthấyvàđáplạisựhòahợpmạnhmẽgiữahiệntạivàtươnglainày.

CáccôngnhânchỉthoảimáivàsẵnlòngcamkếtvớimộtdoanhnghiệpvàmụctiêuLỚNnếuhọtinrằngmìnhcótươnglai.Nhữngcôngtythậtsựđạtnăngsuấtcaohiểurằng:tuymộtdoanhnghiệpluônphụcvụchongắnhạn,nhưngtrọngtâmđíchthựccủahọphảilàmụctiêudàihạn,đồngthờichứngminhchonguyênlýÍthóanhiềubằngcáchthuyếtphụcmọingườinhậpcuộcvàtậptrung.

BấtkỳdoanhnhânnàothậtsựcamkếtnângcaonăngsuấtvượtbậcnênđitheosựdẫndắtcủacáccôngtyđãgiảimãđượcbíquyếtkhiếnmọingườigópsứcvàonỗlựcnhằmđạtđượcmụctiêuLỚN.Chỉkhimộtcôngtythuyếtphụcđượccácnhânviêntậptrung,họmớicóthểbắtđầuchuyểnsangbước“làmđượcnhiềuhơndùbỏraíthơn”.

Hãynhớrằngbạnkhôngcầntấtcảmọingườiphảitintưởng.Nhưngkhiđãcóđủnhâncônggópsứcvàonỗlựcđóvàmọingườitrongdoanhnghiệpcảmthấybạnđãquytụđượcsốđôngtốicầnthiết…thìđóchínhlàthờiđiểmđểhợplýhóa,cũnglàchủđềtiếptheosauđây.

“V

3.CHIẾNTHUẬTTHỨNHẤT:SỰTHẬT

Mọingườithithoảngvấpphảisựthật,nhưngđasốđềubậtdậyvàvộivãbỏđinhưchưacógìxảyra.

–WinstonChurchill

àođâymộtlát”,lờichàocấtlêntừgiọngnóithấpđếnđộnghenhưmộttiếngthìthầmđầybíhiểm,rồilờimờikếtlại:“Vàđóngcánhcửaphíasauanhlại”.

Chắcchắnđâylàmộttrongnhữngcâunóithườnggặpnhấttrongdoanhnghiệp.Theobạn,kếtquảcủatấtcảnhữngbuổihọpkínđóliệucógiúpíchgìđểdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơnvàhiệuquảhơnkhông?

Hầunhưchẳngcógì!

Ngoạitrừviệcđìnhchỉcôngcáchoặcmộtsựvụnàođócựckỳriêngtư,thìchỉcóhaivấnđềđiểnhìnhliênquanđếndoanhnghiệpthườngdiễnrasaunhữngcánhcửađóng.Phổbiếnnhấtlànhữngcuộcđốithoạivềviệcaiđanglàmgìchoai–thườnglànhữngviệcmạohiểmvàkhôngthểxảyratrongmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcao.Vấnđềcònlạilàviệcchiasẻnhữngthôngtincựckỳnhạycảmvớiaiđóđượccholàđủ“quantrọng”đểgópmặttrong“hộikín”.

Tôikhôngtìmthấybấtkỳbuổihọpkínnàoởcáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.(Thậmchí,tôicòngặprắcrốikhibảomọingườiđóngcửangănbớtnhữngtiếngồnlansangkhimuốnghiâmlạicuộcphỏngvấn).Theokếtquảnghiêncứu,tôikếtluậnrằngcàngcónhiềucácbuổihọpkíntrongmộtcôngty,thìbạnsẽcàngítcócơ

hộitìmthấysựtrungthựcvàcởimởtrongmôitrườngấy.(BạncómuốnđánhcượcvềsốcuộchọpkínnhiềukhôngđếmnổiởtậpđoànEnronkhông?).

Trungthựcvàcởimở.Trungthực–Ứngphóvớisựthậtvàthựctế

ChủtịchcủaLantech,PatLancasterchorằng:“Khingườitanóidối,tôichođiềuđócónghĩarằnghọmuốnchegiấuđiềugìđó.Nếukhôngthìhọhoàntoànkhôngtôntrọngcánhânhoặcnhữngcánhânmàhọđanglừadối”.Ôngnóithêm:“Bạnkhôngthểxâydựngmộtcôngtynăngsuấtcaonếuniềmtinkhôngphảilànguyêntắcdẫnđường,vàniềmtinkhôngthểtáchrờisựthật”.

KhiđangkếtlạicuộcphỏngvấncủatôitạitrụsởchínhcủatậpđoànYellowởOverlandPark,bangKansas,GregReid–phóchủtịchcấpcaokiêmgiámđốctiếpthịđãkéotôisangmộtbênvàchiasẻnhậnxétvềCEOcủacôngty:“Xemnày,cómộtđiềuanhcầnphảibiếtvềBillZollars”.

Ôngdẫntôiraphíasauváchngăn,hạgiọngnói:“Tôiphảinóivớianhđiềunày.Billlàngườitrungthựcnhấtmàtôitừngphòtátrongsuốtcuộcđờimình.Ôngấytintưởngmọingười,chophéphọlàmnhữngđiềuhọnghĩlàđúngrồihướngdẫnhọ.ĐócũnglàlýdogiúpôngthànhcôngđếnvậykhibiếnYellowCorp.thànhmộtcôngtyđạtnăngsuấtcao”.Sauđó,ôngchiasẻthêmmộtđiềumàtôicholàtriếtlýthựctiễn:“Mọingườichỉtintưởngaiđólãnhđạohọnếumọithứngườiấynóilàsựthật”.

Cáckịchbảntươngtựcũnglặplạitạihầuhếtcôngty.Córấtnhiềungười–từnhânviêntiếptân,phóchủtịch,nhàcungcấpchođếncôngnhânnhàmáy–sẽkéotôisangmộtbênvàcangợisựtrungthựccủacấplãnhđạotạicôngtyhọ.Họgiảithíchvàđồngtìnhrằngsựthậtchínhlàđiềubiếncôngtyhọtrởthànhnơiđạtnăngsuấtcao.

TrongcáccuộcphỏngvấnvớiCEOZollarscủatậpđoànYellow,ôngđãkểtôinghemộtcâuchuyệnbộclộhoànhảotháiđộcủaôngtrướcviệcứngphóvớisựthậttrongbốicảnhdoanhnghiệp.Ôngkể:“Khimớitiếpquảncôngty,tôiđãsắpxếpmộtcuộchọpvới11quanchứchàngđầutrongcôngtyvìtôicầnbiếtcáchnhìnnhậncủahọvề

khảnăngcủanhữngngườikháctrongcôngviệc.Tôiđãlênmộtdanhsáchdàitêncáccánhânvàmuốnbiếtýkiếncủahọ.Cáitênmayrủiđầutiênlàmộtnhânviênnhânsựđãlàmviệcđược20năm.Tôihỏi:‘Ngườinàythìthếnào?’”

Tấtcảmọingườitrongphòngcúixuốngnhìnchằmchằmvàogiàycủahọ,lolắnghắnggiọngvànhấtđịnhkhôngnóilờinào.Zollarscómộtdanhsáchdàinhữngcáitêncầnthôngquavàmọithứbắtđầutrôngnhưmộtngàydàichánchườngtốnthờigian.

Cuốicùng,saukhiimlặnghồilâu,ôngbènđứnglênrồicấttiếng:“Tôisẽkhônglàmtrònhảmnhínàycảngày!Nênđâylàcáchchúngtasẽlàm!Steve,anhlàngườiđầutiên.Nếuanhkhôngthểchotôimộtlýdochínhđángtrongvònghaicâu,giảithíchtạisaoanhkhôngmuốnnhậnngườinàyvàonhómcủamình,anhtasẽlàcủaanh”.

ZollarsbảorằngStevelậptứctuônranhưmộtchiếcđàiphunnướcvàdộicảmộttrậnmưalýdotạisaongườiđượcnhắcđếnkhôngđủnănglựclàmviệcđểgiúpcôngtyhướngđếnmụctiêucầnthiết.Zollarschuyểnsangcáitêntiếptheo,vàmộtlầnnữa,khôngaimuốnđưaraýkiếnnào.Thếnên,ôngliềnlặplạithaotácvừarồi,gọitênmộtgiámđốckhácvớilờicảnhbáotươngtự:“Chotôibiếtlýdoanhkhôngmuốnngườinàytrongnhómcủamình,hoặcanhtasẽlàcủaanh”.

Vớivẻkinhngạc,Zollarskểlại:“Cứnhưtôivừaxảđậpvànghehếtsựthật.Cólẽđâylàlầnđầutiêntronglịchsửcôngtychúngtôicómộtcuộcthảoluậntrungthựcvềnănglựccủacácthànhviênchủchốt”.

Cởimở–khôngcònkhóachặt,đóngkínhayngănchặn

ViệcthiếucởimởchắcchắnsẽkhiếnnhữngchuyệnngồilêđôimáchvàtinđồnlannhanhnhưmộtđámcháycỏởCaliforniavàotháng9.Thiếucởimởcũngsẽkhiếnbạngửiđinhữngthôngđiệplẫnlộnđiênrồ.Thayvìlaođộngđểnângcaonăngsuấtdoanhnghiệp,mọingườichỉbỏthờigianleolênchiếcthangcấpbậc,mảingướcnhìnmôngcủangườiphíatrênhòngtìmmọicáchgianhập“câulạcbộgiámđốcđặcquyền”.

Nhữngbuổihọpkínsẽgâyxaonhãng,làmrốiloạnvàkhiếnmọi

ngườilolắng–đâykhócóthểlàmôitrườngtốtđểpháthuynăngsuất.Tấtcảcáccôngty“ghêgớm”mộtthờinhưngnayphảikếtthúctrongsọtráchaysuyyếutrongcayđắng–nhưKmarts,LevitzeshayDigitalEquipments–đềucómộtđiểmchung:họđang,hoặcđãtừngnổitiếngvớimộtcấutrúcquảnlýkínkẽ.

Khilậtmởvănhóatạicáccôngtyđạtnăngsuấtcao,dườngnhưchúngluôncóbaphươngdiệnchính:sốliệu,cáchtruyềnđạt,giaotiếpvàsựphêbình–đâylànhữngnơimàsựcởimởvàtínhtrungthựctạochohọưuthếcạnhtranhrõrệtđểđạtnăngsuấtcaohơncácđốithủcủamình.

Sốliệu.Nhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaođềucôngkhaisốliệu,vàhọđều

“ghiđiểmcao”ởnhữngchỉsốquantrọng.

Tạiđasốdoanhnghiệp,sốliệuchỉđượccungcấpchomọingườitrêncơsở“cầnmớibiết”.Giámđốcbánhàngbiếtvềmụctiêudoanhsố,giámđốcsảnxuấtbiếtvềgiácảcủamọibộphậntạothànhsảnphẩmhọlàm,cònquảnlývănphòngsẽnắmchiphíchung.Sauđó,toànbộsốliệutừcácphòngbankhácnhausẽđượcnhập,phânloạivàphântáchtừmáytínhcủagiámđốctàichính(CFO).Sauvàinghithứcrắcrốitốimật,ôngtasẽlolắngômchặtconsốcốtyếutrướcngựcvàdodựgiaonộpchosếptổng,ngườiđangngồitrongphònglàmviệcvàliêntụcgầmlên:“Chưađược,chưađủtốt”.

Vàbạnvừabiếtthủtụclàthếnàorồiđấy.

Sauđâysẽlàđiểmmấuchốtvềcácconsố.

Theoquanniệmthôngthường,đàn“ongthợ”sẽkhôngđượcbiếtdoanhnghiệpđangthậtsựlàmrabaonhiêutiềnvìnếuhọbiết,tấtcảđềusẽmuốntănglương.Nhữngngườithihànhlốiquảntrịcổlỗcũngnghẹnlời:“Mộtlýdokháckhiếnmọingườikhôngđượcbiếtvềcácconsốnàylàvìhọcóxemcũngchẳnghiểuđược”.

JackStackcủatậpđoànSRCvặnlại:“Lốisuynghĩđóthậtngungốc.Bạnchỉcóthểxâydựngmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcaokhimọingườisuynghĩnhưthểhọlàmchủdoanhnghiệpđó.Vậylàmsaobạnyêucầumọingườisuynghĩđượcnhưnhữngôngchủnếuhọ

khôngđượcbiếtvềcácconsố?”Ônghỏivớivẻngờvực.

“Hãynhìnxem,chúngtôiđãhoàntoànrốiloạnvớitỷsốnợtrênvốnsởhữu89:1vàongàymualạicôngty.Tôicầnmọingườiphảisuynghĩnhưmộtngườichủthựcsự.Bạnsẽkhôngcáchgìlàmđượcđiềuđónếukhôngcởimởhoàntoànvàmọingườiđềuđượcquyềnbiếtvềmọiconsốcũngnhưhiểurõchúng.Nhưngbiếtthôivẫnchưađủ.Đólàlýdonhiệmvụcủatôichínhlàdạymọingườibiếtnợlàgì,vốnchủsởhữulàgìvàrằnghọcầnhọccáchđịnhgiámộtcôngty”.Ngàynay,cáchnàyđượcgọilàquảnlýsổsáchmở,nhưngkhôngthậtsựđúngnhưthế.Ônghàohứnghỏi:“Cógìhaynếucôngtycôngkhaisổsáchvàchomọingườibiếtvềsốliệu,nhưnghọlạikhônghiểunhữngconsốđólàthứgì?”.

Stacktinrằngmộtcôngtybưngbítsốliệukhôngnhữngcónăngsuấtkémmàcònthậtsựgópphầnchâmngòimộtcuộcchiếngiaicấp.Ôngtháchthức:“Hãythứctỉnhđi.Hầunhưmọivấnđềmàthếgiớiđangđốimặtđềudomùmờvềkiếnthứctàichính.Nếubạnmuốnchấmdứtcuộcchiếngiữakẻcó,ngườikhôngvàxâydựngcáccôngtynăngsuấtcao,thìhãydạycho‘ngườikhông’nhữngđiềumà‘kẻcó’biết”.

“Câuchuyệntình”củaJackStackvớinhữngconsốvàcáchvậndụngchúngnhằmgiúpdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơnthậtrađãbắtđầutừnhiềuthậpniêntrước.Năm19tuổi,đểtránhrắcrối,Stackvàolàmtạimộtnhàmáyvàítlâusauđượcgiaonhậpdanhmụcvậtliệu.Ôngtựhàorằngmìnhđãnhanhchóngxửlýcôngviệcthuầnthục.Nhờthế,ôngđãtrảiquahàngloạtchứcvụquảnlý,vàcứmỗilầnnhưthếtráchnhiệmlạigiatăng.Ôngđangđiđúnglộtrìnhcủamình.

Stacksnói:“Đếnkhitôingoài20tuổimộtchút,cómộtsốngườilàmdướitrướngtôiđãđếnđộngũtuần,họđãphụcvụcôngtyđược20nămvàcảmthấychínhhọmớixứngđángvớichứcvụđó.Tôiphảitìmracáchkhiếnnhữngailàmviệcvớitôitạothêmnăngsuấtchonhàmáy.Tôihứavớihọrằngnếuhọgiúptôihoànthànhviệcmìnhcầnlàm–vẫnlàtínhtrungthực–thìsớmmuộntôicũngsẽvăngkhỏighếvàkhiấyhọcóthểđượccấtnhắc.Sauđótôimớitìmcáchcảithiệnnăngsuấttạinơinày”.

“Cóđiềugìmàaiaicũngthích?”,ônghỏitheocáchkhiếnmọi

ngườiphảisuynghĩcùngmình.Ônggiảithích:“Mỹlàđấtnướccủanhữngcuộcchơi,vàbạncầngìtrongmộtcuộcchơi?Bạncầnvạchxuấtphát,đíchđến,bảngtỷsốvàluậtchơi”.Ônggiảithích:“Tiếpthêmđộnglựcchonhữngcôngnhânlàmviệctrêndâychuyềnsảnxuấtlàcôngviệccựckỳkhókhăn.Nhiềungườitrongsốhọcòntrẻvàkhôngcómụctiêuhayđịnhhướnggì,sốkháclànhữngkẻnghiệnrượuvàphảitựlếtmìnhdậyvàomỗisáng,sốcònlạithìđãlàmviệcnàyquálâu,đếnmứchọchẳngthèmquantâmnữa”.

“Nhưngdùlàai,mọingườiđềucầncảmthấyhàilòngvềbảnthânmìnhmỗingàyvàchiếnthắnglàtiếntrìnhchophéphọlàmthế.Thếnêntôiquyếtđịnhbiếnmọithứthànhmộttròchơi.Côngnghệchophépchúngtatruycậpđượcnhiềusốliệuhơn,nhưngđasốgiớiquảnlýlạilợidụngchúngđểhạgụckẻkhác.Tôitừngtrôngnomhơn500nhânviêndướitrướngmình,vàcảngàytôichỉchạysốliệuvàbiếntấtcảthànhmộtcuộcchơi.Chúngtôitổchứccuộcthivừachạyvừaănpizza,biếndâychuyềnsảnxuấtthànhcáctrậnđấubóngchày,đặtcượcvàomộtđộitrướcmộtđộikhác,hóatrangvàlàmmọiđiềucầnthiếtđểbiếnmọithứthànhmộtcuộcchơivàđểmọingườiravềnhưnhữngngườichiếnthắng”.Bạncóthểhìnhdungracảnhấy–ngaycảnhữngngườithuộc“đội”thuacuộccólẽcũngcảmthấymìnhđãchơitốt,mànếukhông,thìcũngđãcómộttròkhácđếnngayvớihọ.

Tiếptụccâuchuyện,Stackcườitoétmiệngkhinhớlạimộtđiềulàmôngmãnnguyện:“TrongkhicôngtyInternationalHarvesterđangcốtìmhiểuxemliệuviệclắpcácdànđènmớitrêndâychuyềnsảnxuấtcótiếpthêmđộnglựcchocôngnhânhaykhông,thìnăngsuấtcủachúngtôiđãcaovượttrần”.

HãythửhìnhdungcuộcchơicủaStacksẽthấtbạirasaonếuôngkhôngkhẳngđịnhrằngsẽduytrìđiểmsố.Muốnduytrìđiểmsố,mọingườiphảibiếtrõsốliệu–thửhỏilàmsaobạnxemđượcmộttrậnSuperBowl(19)màkhônghềbiếttỷsố?

PhươngpháptiếpcậntạitậpđoànNucortuykhácnhưngvẫndựatrênnguyêntắcchiasẻsốliệuchânthực.Mọingườitrongcôngtyđượctrảlươngdựatrênhiệusuấthoạtđộng.TiềnlươngtuầncủaBillSmith,mộtcôngnhânlàmviệctạinhàmáycủaNucorsẽphụthuộcvàonhữnggìBillvànhómcủaanhlàmratrongtuầntrướcđó.Nhữngconsốcôngkhaivàchínhxácxuấthiệnliêntụchằnggiờ,hằngngày

vàhằngtuầnluôncóýnghĩasốngcòntrongmộtcôngtymàchếđộlươngbổngcủatấtcảmọingười(baogồmcảcủaCEO)hoàntoàndựatrênnăngsuất.LươngbìnhquâncủamộtcôngnhânsảnxuấtthéptạiNucorđạthơn60nghìnđô-lamỗinăm,vớirấtnhiềungườikiếmđượctrên100nghìnđô-la.Khisosánh,DanDiMiccothíchthúchỉrarằngtạinhiềuvùngnơitọalạccácnhàmáycủaNucor,mứclươngbìnhquânhằngnămchỉnhỉnhhơn10nghìnđô-lamộtchút.

Đểminhhọachotầmquantrọngcủaviệccôngkhaisốliệu,DiMiccođãkểtôinghevềmộtthươngvụmualạicôngtykháccủaNucor:“Năm2001,chúngtôitiếnhànhthươngvụmualạilớnđầutiêncủamìnhtrêndanhnghĩamộtcôngtythépkhimuahãngAuburnSteeltừSumitomo.Đólàmộtcôngtyvữngmạnhvàsinhlãi,vớinhữngnhânsựtốt,danhtiếngtốtcùngsảnlượngđạtkhoảng400nghìntấnthépmỗinăm”.

DiMicconhậnrahọkhôngthểsắpđặtlạitoànbộvănhóacủanơinàytrongmộtsớmmộtchiều,nhưngtheolờiông:“Chúngtôiđãlậptứctriểnkhaihệthốngtrảlươngtheonăngsuất,trêncơsởmọingườiđềubiếtchínhxáchọsảnxuấtranhữnggì.Trong12thángđầutiên,nhàmáyđãphávỡmọikỷlụctừngtồntạisuốttrong28nămlịchsử–baogồmcảkỷlụcvềmứcđộantoàn–vàchúngtôiđãlàmđượcđiềuđótạimộttrongnhữngthịtrườngtồitệnhấtmàngànhcôngnghiệpthéptừngghinhận”.

TheolờiBillZollarsvàGregReid,tạiYellowCorp.:“Chúngtôicónhữngchỉsốbiếnđộnglênxuống,nhưngchúngđềuđượccácphòngbannhỏtrảikhắpmọinơibảovệquyếtliệt,dùdườngnhưkhôngaibiếtchúnglàgìhoặccóýnghĩagì.Saukhichúngtôiquyếtđịnhxâydựngvănhóadịchvụđểtăngnăngsuấtchocôngty,thìvấnđềcấpbáchchínhphảilàđánhgiácáchchúngtôilàmviệcvàchiasẻsốliệuấyvớimọingười”.

Zollarsbổsung:“Khimớiđếnđâyvàhỏivềkháchhàng,tôichỉnhậnđượcnhữngcáinhìntrốngrỗng.MọingườibắtđầurụcrịchđưarahàngtậpthướcđohiệusuấtđốivớihệthốngcủaYellow,nhưngđólàtấtcảnhữnggìhọbiết.Ngaylậptức,chúngtôibắtđầuđánhgiácáchmìnhlàmviệcvớikháchhàngvàchiasẻnhữngsốliệuđóvớimọingười.Nếukhông,tấtcảnhữnggìtôinóisẽchẳngkhácgìnhữnglờikhoatrươngvônghĩavềquảnlý”.

Cáckếtquảkhảosátđầutiênvềmứcđộhàilòngcủakháchhàngkháảmđạm,chúngchothấyrằngbằngcáchnàyhaycáchkhác,côngtyđãlàmkháchhàngthấtvọngtronggầnmộtnửatổngcácđợtgiaohàng.Zollarsbiếtrằngtrừkhinhânviêncủaôngcóđộnglựccao,nếukhông,Yellowsẽkhôngcảithiệnnổimứcđộhàilòngcủakháchhàng.Thếnên,ôngđãlậptứctriểnkhaikếhoạchlươngbổngmớimàtrongđómộtphầntiềnlươngcủamọingười–từmộtthưkýmớituyển(5%)đếnbảnthânông(80%)–sẽràngbuộctrựctiếpvớimứcđộhàilòngcủakháchhàng.KếhoạchlươngbổngđóđãkếtnốitrựctiếpvớimụctiêuLỚNcủaZollarsvàđếnnayvẫncònhiệulựctạiTậpđoànYellow.

Chỉtrongbanăm,Yellowđãcảithiệnđượcmứcđộhàilòngtừ50%lênđếnhơn80%,tiếnsátthứhạngcủahaicôngtyvậnchuyểnFedExvàUPSđồngthờinângcaonăngsuấtđángkể.

ChínhviệccôngkhaisốliệuđãchophépYellowgiatăngmứcđộhàilòngcủakháchhàng,SRCcóthểtựcứucôngtyvàtrởthànhdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaonhấttrongngành,trongkhiNucorđãtrởthànhnhàsảnxuấtthéphiệuquảnhấtthếgiới.

Giaotiếp,truyềnđạt.Cáccôngtynăngsuấtcaoluôngiaotiếpcởimởvàchânthành.

Cómộtđiềuấntượngthườngdiễnraxuyênsuốttrongmộttổchứcmàcấplãnhđạohoàntoàncởimởvàchânthànhtronggiaotiếp.Họsớmnhậnrarằngcácnhânviêndướitrướnghọkhônghềngungốcvàquảthựcđãcónhữngđónggópphithường.Thậtra,trongnhữngdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcao,nhữngsáchlượcnhằmchinhphụcthànhcôngmụctiêuLỚNkhôngđếntừthápngà;màchínhnhữngngườisâusátnhấtvớitìnhhìnhhoạtđộngmớivạchrachiếnthuậttốtnhất.

Nucorchỉcónămcấpbậctrongcấutrúcquảnlýdànhchomộtlựclượnglaođộnggần10nghìnngười,baogồm:côngnhântrongnhàxưởng,quảnđốc,quảnlýnhàmáy,cácphóchủtịchnhậnbáocáotừcácnhómtrongnhàxưởngvàcuốicùnglàCEODanDiMicco.DiMiccochobiết:“Chúngtôikhônggiaophóviệcgiaotiếptruyềnđạtchonhữngkẻquanliêu.Mỗinhânviêntrongcôngtyđềucóquyềngọiđiệnchotôi”.Rồiôngnóithêm:“Vàhọgọithật”.

Đólànguyêntắcđượcôngcamkếtrõràng:“Tôitựbắtmáycáccuộcđiệnthoạicủamìnhvàtrảlờitừngcuộcđếntừnhânviên.Chúngtôithuyếtphụcmọingườihãytraođổivớiđốccônghoặcquảnlýnhàmáytrướcvì–nhưchúngtôinhậnthấy–cấpquảnlýcũngmuốnsựnhãnhặnnàyápdụngvớihọ.Nhưngtấtcảmọingười–kểcảcácnhânviênmớituyển–cũnghoàntoànđượcquyềngọichotôi.Vàkhiaiđógọichotôi,tấtcảđềusẽbiếtvìhọsẽthuậtlạirằnghệthốngthậtsựhiệuquả”.

JackStackcủatậpđoànSRCkểlạimộtcâuhỏitừmộtcôngnhânđãmởrabướcchuyểnđổithậtsựtạicôngty.Ôngnói:“Khichúngtôibắtđầuchiasẻsốliệuvớimọingười,côngtybỗngnhanhchóngtrởthànhmộtnơitốtđẹp.Hầuhếtcácgiámđốcengạirằngnếugiaotiếphoàntoàncởimở,bạnsẽbắtgặpnhữngngườithanphiềnrằngcầncóthêmdụngcụmáymócmớiđểtăngnăngsuất,tựhỏitạisaochúngtaluônsasúthoặcbáovớicấpquảnlýrằnghọkhôngđượcđốixửnhưconngười.Nhưngđiềuđókhônghềxảyra.Nếuchúngtacàngđẩymọingườiraxa,họsẽcàngkhóđẩychúngtavềphíatrước”.

Mộtlầnnọ,khiStackđangtổchứcmộtbuổidạykiếnthứckinhdoanhhằngtuầnvàđangtổngkếtsốliệutrongtuần,thìmộtcôngnhânchợtgiơtay:“ThưaôngJack,cổphiếucủachúngtađangtăngtrưởngrấtổnvàmộtsốngườiđangbánlạiđểgiữtiềnmặt.Nhưngtôikhôngmuốnmìnhchỉlàmộtthanhnốicủahọ.Tôimuốnbiếttiềnmặttừđâumàcókhitôimuốnđổicổphiếuthànhtiền?”.CâuhỏinhưsétđánhngangtaiStack,bởiđólàthờiđiểmôngvừanghebạnmìnhkểlạicâuchuyệnvềmộthãngpháohoaởTrungQuốc.

NgườibạnnàyvừaghéthămmộtngôilàngnhỏtạiTrungQuốc,mộttrungtâmsảnxuấtpháohoakhổnglồ.ÔngkểvớiStackmìnhđãsửngsốtrasaokhipháthiệnmọihoạtđộngsảnxuấtđềudiễnratrongnhữngcănlềunhỏbé,riêngbiệtthayvìmộtcơsởsảnxuấtbềthế.Kếtluậnđâynhấtđịnhkhôngphảiphươngpháphiệuquảđểsảnxuấtmộtlượngpháohoakhổnglồ,ôngđãchấtvấnvàbiếtđượcnguyênnhânsâuxa.

Rủironghềnghiệpcủangànhsảnxuấtpháohoachínhlàthỉnhthoảnglạixảyracácvụnổ.Nhữngkẻkhônngoantrongthịtrấnđãhọcđượcmộtbàihọcxươngmáu,rằngnếuvụnổxảyratrongmộtnhàmáylớn,thìbạnxemnhưphásản.Nhưngnếuvụnổchỉdiễnratrongmộttúplềunhỏ,thìbạnchỉphảichiabuồnvớimộtngườivợ

góarồimọingườilạilàmviệcnhưthường.

Chínhnhờmộtcâuhỏichiếnthuậtsắcbéntừngườicôngnhânvốnhọcđượccáchsuynghĩbằngngônngữkinhdoanh,Stackbuộcphảinghĩramộtcâutrảlờiphùhợp.Thậtbấtngờ,câuchuyệnvềnhàmáypháohoatạiTrungQuốcđãđánhtrúngtrọngtâm.Vậyôngđãtrảlờithếnào?Ôngbảohọrằng:côngtysẽđảmbảocóđủtiềnchomọingườikhihọmuốnrútcổphiếuhaynghỉhưubằngcáchtrởnên“bấtkhảchiếnbại”.Thayvìvậnhànhnhưmộtcôngtylớn,họđãxâydựngrấtnhiềucôngtynhỏvàkhôngngừngđánhgiáchúngdướigócnhìncủangườimuatiềmnăng.

Stackvàcáccôngnhâncủaôngđãđổihướngmộtchút,vàbêncạnhviệcdạykiếnthứckinhdoanhchonhânviên,ôngcònnhanhchóngbắtđầudạyhọcáchđánhgiádoanhnghiệpcủamìnhdướigócnhìncủamộtngườimuatiềmnăng.“Chúngtôiphảiđảmbảoluôncóđủtiềnchotấtcảmọingườinếumộtngàyhọquyếtđịnhđổicổphiếulấytiềnhoặcnghỉhưu.Đólàmộtkháiniệmkinhdoanhmạnhmẽvàxuấtpháttừcâuhỏicủamộtngườicólẽchưatừngcóđộngcơnghĩđếnnhữngthuậtngữnày”.

SRCđãbắtđầuvớitổngcộng39mảngkinhdoanhkhácnhau.Stackcườikhúckhích:“Cómộtsốmảngkhônghềthànhcông”.Vídụ,côngtycólẽđãsailầmkhicốgắngkhaitrươngmộtnhàhàng.Hiệnnay,SRCcó22doanhnghiệpriêngbiệttrảikhắpSpringfield,bangMissourivàhằngtuầnnhânviêncủahọđềuxemxétlạihiệuquảcủatừngdoanhnghiệptrêntiêuchí“ngườikhácsẽsẵnlòngtrảbaonhiêuđểmualạinó”.

MộtSRCbấtkhảchiếnbạichínhlàthànhquảtừviệcbanquảntrịchịulắngnghevàtôntrọngnhânviêncủahọ.Việcxemtrọngcácýtưởngvàcâuhỏisáchlượctừnhữngcôngnhânlàmviệctrêndâychuyềncũnglàmộtkhuônmẫuđiểnhìnhkháccóởcáccôngtycựckỳthànhcông.

Giaothiệpvớinhàcungcấp.Môitrườnggiaotiếpcởimởđíchthựctạicáccôngtycónăngsuất

caokhôngchỉgiớihạntrongnộibộcôngtymàcònmởrộngđếncácnhàcungcấpvàkháchhàng.Mộttrongnhữngphongtháikiểu“trượngphu”cònsótlạinhưngbịđặtsaichỗtrongnhiềudoanh

nghiệpchínhlàmốiquanhệđốiđịchmàhọvẫnduytrìvớicácnhàbuônhaynhàcungcấp.Nhiềungườidườngnhưnghĩrằnghọchỉtrởthànhnhữngdoanhnhânhiểubiếtkhikhuấtphụccácnhàbuônvànhàcungcấptrongmọivấnđềtừgiácảchođếnđổitrảhàng.Nhưngchúngtôilạikhôngnhậnthấycáchđốiđãicổlỗđótạicáccôngtycónăngsuấtcao,nơicácnhàcungcấpđượcđốixửvớisựtôntrọngvàđượckhuyếnkhíchnghĩvềbảnthânhọnhưmộtphầncủađộingũ.

Song,điềuđókhôngcónghĩarằngcáccôngtynăngsuấtcaolànơi“tìnhthươngmếnthương”màngườimuacứlănragiảchếtvàtrảbấtkỳgiánàocũngđược.Thayvìthế,chúngtôiquansátthấycáccôngtynàyhoàntoàncởimởvớicácnhàcungcấpcủahọ,dựatrênmộtnguyêntắcchungngầmhiểugiữahaibên:“Đâylàlợinhuậnchúngtasẽđượchưởngkhicùngbánsảnphẩmchokháchhàng.Chúngtôimuốnlàmănvớicácbạn.Vậyhãycùngnhauhợptácđểtìmhiểuxemlàmthếnàocácbạngiúpchúngtôibánđượchàngvớisốlợinhuậnchúngtôicần,đồngthờichophépcácbạntạorasốlợinhuậnmìnhcần”.

CôngtyTheWarehousecónhữngđộinhómchuyênrangoàivàlàmviệcvớinhàcungcấpđểgiúptừngngườitrongsốhọtựcảitiếncáckhâusảnxuất,lậpkếhoạch,hậucầnvàđịnhgiá.TheoStephenTindall,giữacácnhàcungcấpvớiTheWarehouselàmốiquanhệcởimở,chânthànhvàgiảndị.Ôngnói:“Chúngtôiđisâuvàodoanhnghiệpcủahọvàbảorằngchúngtôimuốngiúphọhoạtđộnghiệuquảhơn,vànhờđóchúngtôicũngcóthểhoạtđộnghiệuquảhơn”.Tindalltríchdẫnmộtvídụ:Trướcđây,cácnhàcungcấptừngvậnchuyểnhàngtrămđơnhàngđếncáccửahànglẻ,giờđâyhọchuyểnthẳngđếncơsởphânphốitrungtâmcủaTheWarehouse,giúptiếtkiệmchiphívàsinhlợicaohơnđángkểchođôibên.

IKEAcũngápdụnglốisuynghĩtươngtự.TheolờiKentNordin,hiệnlàgiámđốctoànquốcđiềuhànhhoạtđộngtạiÚc:“Chúngtôilàmviệctrênnềntảnghợpnhấttoàndiệnmọinhàcungcấpvàluôndựalêncơsởlâudài.Lôhàng10nghìnchiếcghếđầutiênkhôngquantrọng,màquantrọnglà500nghìnchiếcghếcho5nămsắptới”.

IKEAđãthậtsựđầutưvàohoạtđộngkinhdoanhcủacácnhàcungcấpcủahọ.Nordinthuậtlạilịchsửcủamộttrongcácnhàcungcấptrọngyếuđốivớicôngty,mộtdoanhnghiệpRomania:“Khiđó,tạiRomaniacómộtnhânvậttiếnbộđangđiềuhànhmộtnhàmáy

quốcdoanh.Ôngấybịsathảivìchínhtưduyđổimớicủamình.Thếnênchúngtôiđãthamgialiêndoanhvớiôngấyvàtàitrợtiềnđểôngmuamáymóc”.

Nordinkểtiếp:“Dođãtiêutốnthờigiannuôidưỡngvàpháttriểnnhàcungcấpnày,nêngiờđâychúngtôiđanggặtháinhữngthànhquảđángkểvàhoạtđộngsảnxuấtấntượng.ĐâychínhlàvídụđiểnhìnhchocáchhoạtđộngcủaIKEA”.

MộtvídụnữalàhãnghàngkhôngRyanaircủaIreland,chỉtrongvòngvàinămngắnngủiđãtrởthànhhãnghàngkhônggiárẻlớnnhấtvàthànhcôngnhấtchâuÂu.MichealO’Leary,vịCEOhiếuchiếnvàkhákhoatrươngcủaRyanair,làngườihiểurấtrõsựtrungthựcvàcởimởđếntànnhẫnđốivớikháchhàng.Ôngchiasẻ:“TạiRyanair,chúngtôicómộttuyênbốrấtđơngiản.Chúngtôisẽđưabạnđếnbấtkỳnơiđâubạnmuốnbằngmáybay,sẽlàmđiềuđóvớichiphírẻhơnbấtkỳnơinàokhácvàvớinhữngchiếcmáybayantoàn.Nhưngsẽchỉcóthế.Nếumộtaiđómuốnmộtcốccàphêhaymộtloncolatrongkhoang,họsẽphảibỏtiềnmua.Chúngtôichỉcóchỗngồiantoàngiárẻ,chấmhết!”.

ĐikhắpmộtcửahàngIKEAbềthế,kháchhàngkhôngthểkhôngnhậnranhữngtấmáp-phíchvàbiểnchỉdẫnkhắpnơinhắcnhởhọnhấcđiệnthoạiđặtcâuhỏi,đếnquầyki-ốtđểđặthànghayđilốinàyđểlàmchuyệnkiavàluônluôntrảlạigiỏmuahàng–đểgiámuabaogiờcũngthấp.Nhờsựtrungthực,thẳngthắnvàcởimởvớikháchhàngcủamình,vídụtìnhhuốngnàycủaTrườngKinhdoanhHarvardđãchokếtluận:“IngvarKampradđãbiếnkháchhàngthànhđốitáccủaông,khôngnhữngđượcmuavớigiárẻ,màđổilạihọcònđượctựphụcvụbảnthân,tựmangvềvàtựlắpráp”.

Tráingượcvớitháiđộtrênlàmộtchiếnthuậtngầmđiểnhìnhtrongkinhdoanhvàquảngcáohiệnnay,vốnđượcnhiềucôngtyvậndụngnhằmhútkháchhàng:“Hứahẹnmọithứnhưngchẳngđemlạithứgì”.Câuchuyệnngắnsaulàminhhọarõnétnhấtchocáchthứcnày.

Trênđườnglênthiênđàng,mộtngườitiêudùngđượcthôngbáoanhtasẽcócơhộithửquacảthiênđànglẫnđịangụctrướckhiquyếtđịnhnơimìnhlưulạiđếnthiênthu.Tuycóchútlolắngnhưngvìmuốnmộtlầnchoxong,anhtaquyếtđịnhthửquađịangục

trước.Thangmáyđưaanhxuốnghồilâu,tạiđây,anhđượcmộtanhchàngthânthiệnchàođóntrongbộđồvest.Phíatrướcanhlàmộtsảnhtrườngmênhmôngvớiâmnhạctuyệtvời,mộtbuổitiệcbấttận,thứcănngontuyệttrầnvàrượusaytúylúy,cùngtấtcảbạnbèrađitrướcanh.Mộtlúcsau,anhđượcnhắcnhởrằngđãđếnlúcphảilênthửthiênđàng,nênđànhquaylạithangmáyvàđilên.

Khiđếnthiênđàng,anhthấycórấtnhiềuđôicánhthiênthầnnhỏvàtiếngđànhạcdudương,nhưngtuyệtnhiênkhôngcóbữatiệcnào.Thúthực,đólàsựkhổsởđốilập.Saumộtlúctrôibồngbềnhtrênmộtđámmâytrắngphồngxốp,thánhPetertiếnđếnchỗanhvàhỏianhtađãcóquyếtđịnhchưa.“Vâng,tôiđãquyếtđịnhrồi.Tôikhôngmuốnlàmmấtlòngngài,nhưngPeterà,nơinàyquánhàmchán.Tôinghĩtôisẽchọnxuốngđịangục”.

SaumộtcáibúngtaycủathánhPeter,ngườitiêudùngcủachúngtabỗngthấymìnhquaytrởlạiđịangục,nhưnglầnnàychàođónanhlàchúaquỷLucifernomrấtkinhtởmvớicặpsừng,đuôidàivàmộtcâychĩaba,xungquanhhắnlànhữngngườikhôngngớtnguyềnrủavàthankhóctrongnhữngvạcdầusôi.

“Này,chuyệngìthế?Đâyđâuphảiđịangụctrongtrínhớcủatôi!”,ngườiđànônghỏi.

Chúaquỷmỉmcườivànói:“Đúngthế.Vừarồikhiởđâyngươicònlàmộtkháchhàngtiềmnăng.Nhưnggiờthìngươiđãchínhthứclàkháchhàngrồi(20)!”.

NếuIKEA,TheWarehouse,Ryanairvànhữngcôngtykhác–tứccácdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaovượttrộisovớiđốithủ–khôngcởimởvàtrungthựcvớikháchhàng,thìkhôngđờinàokháchhàngcủahọlạitrungthànhquyếtliệtnhưvậy.

Phêbình.Cáccôngtynăngsuấtcaochỉphêbìnhquytrình–chứkhôngphê

bìnhconngười.

“Quytrình”làmộtthuậtngữ(dànhchocácbạnmaymắnkhôngbiếtđếnnó)thịnhhànhtronggiớikinhdoanhsuốtthậpkỷqua.Từ

đượckỳvọngnhưmộtphươngphápmangđếntiếngnóichocác“nhânviênhữuquan”vànhậnlạithôngtintừhọ,nhưngtronghànhtrìnhtrảikhắphầuhếtcáccôngty,cụmtừnàyđãbịpháhỏngbởiđủloạitổchứckhôngcókhảnăngthiếtkế,xâydựng,buônbánhaycungcấpbấtkỳdịchvụgì,thếnênđónggópthíchđángduynhấtcủahọ(vàtrongsuynghĩcủahọ)chínhlà“xửlýmọithứtheoquytrình”trongkhảnăngcủamình.

Chẳngbaolâusau,cáccôngtyđãxửlýmọithứtheoquytrìnhtừtuyênbốtầmnhìnchođếnnghỉđivệsinh,từcáccẩmnangchonhânviênchođếnquyđịnhđỗxe.Quytrìnhđòihỏiphảicóngườihỗtrợ,phònghọp,thưkýghichép,hàngtậpgiấytờvàhàngthángtrờihọphànhđểđạtđếnsựnhấttrí.Trongkhiđó,tấtcảnhữngaiđang“xửlýmọithứtheoquytrình”nàykhônghềthiếtkế,tạorahaybánđượcbấtkỳthứgì.Quảđúngnhưdựđoán,docấpquảnlýtrởnênsợhãitrướccác“cảnhsátquytrình”(trongchừngmựcnàođó),nênmọiquyếtđịnhởcáccôngtyhướngtheoquytrìnhluônbịchậmlạivàkhôngthểtạođượcnăngsuấtcaohơn.

Cảnhbáo:mụctiêusaucùngcủacánhcảnhsátquytrìnhchínhlàbiếncáccôngtythànhcôngmộtthờithànhnhữngcuộchọptòathịchínhtrọngthể.(Họmêmẩnnghechínhmìnhnói).

Nhânsựtạicáccôngtynăngsuấtcaođềucóchungtháiđộkhinhmiệtđốivớinhữngcôngtycónềntảngvănhóadựatrênviệcxửlýmọithứtheoquytrình.Nhữngkẻchỉnóichứkhôngbiếtlàmđềusẽtrởthànhtròcười.Nhữngcôngtynăngsuấtcaokhôngnóivàxửlýquytrình–họthựchiện.Khicóđiềugìcầnsửachữahaycảithiện,họkhôngchỉtrỏhayđổlỗichonhau.Thayvàođó,nhữngngườisâusátvớivấnđềnhấtmớiđượctraoquyềnđểkhắcphụcvấnđềngaylậptức.Nếuđólàvấnđềbánhàng,mộtnhómchuyênviênbánhàngđượcchọnsẽhộiývớinhauvàtìmhiểuxemnênlàmgì.Nếuđólàvấnđềsảnxuất,thìnhânviêntrêndâychuyềnsẽđượcphéptạmngừngdâychuyền,xácđịnhvấnđề,sửachữarồichovậnhànhtrởlại.Nếuvấnđềxuấtpháttừhệthốngquảnlýthôngtin(MIS(21)),thìnhữngngườimangtúibảohộsẽhọplạivớinhau,raquyếtđịnhphùhợp,khắcphụcrồiquaylạinhanhnhấtcóthểđểhỗtrợnhómsảnxuấthànghóacủacôngty.Phươngphápnàyphảnánhlựachọn“hànhđộngthayvìnhiềulời”củacôngty.

GiámđốctàichínhcủaLantech,JeanCunningham,đãlậpluận

mộtcáchthuyếtphụcrằngnếumộtcôngtymuốncảithiệnnăngsuất,thìnhânviêncủahọnênbiếnđổicảtổchứctheolốitưduyhướngtheohànhđộng.Theobà:“Lýdonăngsuấtsảnxuấtluônđượcchúýnhiềulàvìcáclĩnhvựcngoàisảnxuấtluôncóquanđiểmchorằngcôngviệccủahọkhácbiệt,cóphầnđặcbiệt.Vàdonhữnggìhọlàmcóphầntrítuệ,nênhọphảiđứngtrướcnguycơbịphêbìnhhaycầncảitiếnliêntục”.

Nhữngngườitinrằngsuynghĩvàtiếngnóiđónggópcủahọquýbáuhơnvàgiátrịhơncôngviệccủanhữngngườiphụtráchcáckhâusảnxuất,bánhàngvàhoạtđộngthựcrađanggiữmộttháiđộsailệchvềcănbản.Tháiđộnàyvừanguyhiểm,vừamangtínhpháhoại.

Tuynhiên,Cunninghamlậpluậnrằng:nếukhôngcósựgiaotiếpcởimởvàquytrìnhphêbìnhhợplý,thì“côngtysẽkhôngkịpchuẩnbịđểphávỡtườngngănvàràocản,màthayvàođóchỉdựngnênnhữngthứkhôngđemlạigiátrịthựcsự”.

Nhữngcôngtyquyếttâmnângcaonăngsuấtphảicókhảnăngkhôngngừngphânbiệtcáccôngviệcđemlạigiátrịvàcôngviệcvôgiátrị.Vàcôngviệcnàođemlạigiátrịrõràngphảiđượctrântrọngtrêntấtthảy.

Mộtsốngườikhôngthậttrungthựcvàcởimở.Nhưđãmôtảtronghaichươngđầutiên,tấtcảcáccôngtynăng

suấtcaođượcchúngtôinghiêncứuđềucóchungmộtđặcđiểm,đólàsởhữumộtnétvănhóavềcơbảnlàđộcnhấtvônhị.Dohiểurằngkhôngphảiaicũngphùhợpvớivănhóacủahọ,nênhầuhếtcáccôngtyđềuthuêlaođộngmớivớimộtkhoảngthờigianthửthách.Dokhônglobịphạt,nênsau90ngàythửthách,côngtycóthểquyếtđịnhhọcómuốngiữnhânviênđólạihaykhông.TheoDiMicco:“Cáchnàycólợichocảđôibên.Nhânviêncũngcóthểquyếtđịnhhọcómuốnthamgiavàovănhóavàcôngtycủachúngtôikhông”.

Vìnhânsựtrongcácdoanhnghiệpnăngsuấtcaoluônnắmđượctìnhhìnhtàichínhcủacôngtyrasao,vàbiếthọđượcđánhgiá,trảlươngdựatrênnăngsuấtcánhânlẫnnăngsuấtnhóm,cũngnhưkhôngcóquytrìnhnàođểtrốntránh,thếnênvănhóakiểunàykhôngdànhchotấtcảmọingười.Cómộtsốngườikhôngthểxoayxởtrongmôitrườngkiểunày.90ngàyđầutiênchínhlàkhoảngthờigianđể

cáccôngtyhyvọngloạibỏđượcnhữngaikhôngphùhợp.

Điềuthúvịlàhầuhếtnhữngtrườnghợploạibỏnàythườngđếntừáplựccủađồngnghiệpmàkhôngphảitừcấptrênhayngườigiámsát.TheolờiDiMicco:“Khibạnđolường,trảtheonăngsuấtvàđưamọingườivàođộingũ,thìhầuhếtcácvấnđềnhânsựsẽđượcgiảiquyếtnhanhchóng.Cácthànhviênkháctrongnhómkhôngmuốnnhữngkẻvụngvềgâyảnhhưởngtiêucựcđếnkhoảnlươnghọnhậnhằngtuần.Nếuchúngtôibốtrí15ngườitrongmộtnhómvàcóvàisaisóttrongquátrìnhtuyểndụng,đểrồinhậnvềhaiquảtáothối(22),thìrấtcóthểhọsẽbiếnmấttrongvòng90ngày”.

Khimộtcánhânhoàntoànhòanhậpvớivănhóacôngty,tỷlệthôiviệcsẽgiảmcựcthấpsovớimứctrungbình.2/3tổngsốlựclượnglaođộngbanđầu(300người)củaJackStacktừ20nămtrướcvẫnđanglàmviệctạiSRC.TỷlệluânchuyểntàixếmớitạiYellowcũngchỉởmức2%mỗinăm,vàtỷlệthaythếnhânviêntạiLantech,Ryanair,TheWarehousevàIKEAluônđạtmứcthấpnhấttrongcácngànhtươngứng.

Hãyhìnhdungvềnhữngbướctiếntolớntrongnăngsuấtmàbấtkỳbộphậnhaydoanhnghiệpnàocũngđạtđượcnhờhaibàihọcđầutiênmàchúngtôiđãđềcậptrongnghiêncứuvềcácdoanhnghiệpnăngsuấtcao:ThiếtlậpmộtmụctiêuchiếnlượcLỚNvàsaucùngbiếnnóthànhvănhóa.Sauđó,hãyxâydựngmộtmôitrườngcởimởvàtrungthực,nơimọingườiđềubiếtvàhiểurõcácsốliệu,cũngnhưđượctrảcôngxứngđángchonhữngđónggópcụthểcủahọ.

CácdoanhnghiệpnăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềuvớinhiềusựthậthơnvàítlờiphântrầntheokiểu“bạnbiếtđấy”.

Thậmchí,năngsuấtsẽcòngiatăngnhiềuhơnnếudoanhnghiệpsẵnsàngtháodỡnhanhchóngnhữngkiếntrúckhôngcầnthiết.Đócũnglànộidungtiếptheochúngtôimuốnnóiđến.

K

4.TIÊUDIỆTTHÓIQUANLIÊUVÀĐƠNGIẢNHÓAMỌIVIỆC

Thứduynhấtcứuchúngtakhỏibộmáyquanliêuchínhlàsựkémhiệuquảcủanó.

–EugeneMcCarthy

hichuẩnbịkhởihànhđếnCharlotte,BắcCarolinađểnghiêncứuvềNucorkếthợpphỏngvấnCEODanDiMicco,tôigọiđiệnđểnhờgiớithiệumộtkháchsạngầntrụsởcủahọ.MộttrongcácnhânviêntổngđàicủaNucorđãgửitôitênmộtđịađiểmnơi

kháchcủahọthườngnghỉlại.

Sángsớmtrướccáccuộchọp,tôigọixuốngbàntiếptâncủakháchsạnđểhỏixemNucorcáchkháchsạnbaoxa.Ngườitiếptântrảlờivớinụcườiduyêndángẩnsaugiọngnói:“Thưangài,nếunhìnracửasổ,ngàisẽthấytrụsởNucorđốidiệnvớibãiđỗxe”.

Tôivénrèmvàthấyngaynóởđó:caoốctrụsởcủaNucor,nhàsảnxuấtthéplớnnhấtcảnước.TôitựhỏivănphòngtránglệcủavịCEOnằmởtầngmấyvàchúngtôisẽgặpnhautrongphòngriêngcủaôngấyhayphònghộinghị.

Đếngiờhẹn,tôisảibướcquabãiđỗxe,đẩycánhcửakínhhailớpvàbướcvàosảnhchínhlátcẩmthạchcủaNucor,trôngđợiđượcchiêmngưỡngnhữngbứctượngđiêukhắcđẹplóamắtbằngthépkhônggỉ,mộthàngdàinhânviêntiếptânđứngsauchiếcbànuốnlượnbóngloángcùngcácbứctườngtreođầynhữngtácphẩmnghệthuật.

Chaoôi!NhưngđókhôngphảitiềnsảnhcủaNucor.Lốiravàocủahọđúngchuẩncủamộttòanhàvănphòng–tứckhôngcóghếđệmxô-phalộnglẫy,khôngsổanninh,khôngphùhiệu,khôngmỉmcười,khôngtiếptânđứngxếphàng.Chuyệnquáigìvậy?Tôitựhỏi.

ĐoánrằngNucorlàbênthuêchínhcủatòanhàvàcólẽđãchocáccôngtykhácthuêlạivàitầng,tôiliềnđiểmquadanhmụccôngtycủa

tòanhàđểtìmxemđâulàtầngđặtquầytiếptânchínhcủacôngty.Tôihếtsứcchoángvángkhinhậnracórấtnhiềucôngtykhácđượcliệtkêtrongdanhmục.HóaraNucorchỉchiếmmộtdãyvănphòngduynhấtvàlạinằmtrongsốnhữngbênthuêíthơn.Nucor,mộtcôngtythuộcdanhsáchFortune500?Cóthểnhưthếsao?

Tôicảmthấybốirối.Thếquáinàomàcôngtythéplớnnhấtcảnướclạiđượcđiềuhànhtừxóxỉnhnhưthếnày?Tôinghĩbụng:Cólẽtrungtâmhànhchínhcủahọtọalạctạimộtcơsởkhác.

“Anhđãmongđợisẽtìmthấythứgì?ĐềnTajMahal(23)chăng?”,DanDiMicconóioangoang.Ôngbắtchặttayvàchàođóntôi.Hóaratôiđãđếnđúngnơi,vàsữngsờđếnđộnhữnglờichuẩnbịnóibaybiếnkhỏitâmtrí.

Khichúngtôiđidọcmộthànhlanghẹpđểđếnphònglàmviệccủaông,DiMiccogiảithích:“TôisẽkểanhnghenhữnggìanhsắpthấyởNucor.Anhsẽthấynhữngtấmthảmsạchsẽvàtườngquétvôi.Chỉcóthếthôi.Anhsẽkhôngthấybấtkỳvòinướcdátvànghaycảnhtrílòeloẹtnàocả”,ôngnóitiếp:“Vàtạitrụsởchínhnày,anhcũngsẽchỉtìmthấy42nhânviên.Tấtcảchỉcóthế”.

Hóaracô“nhânviêntổngđài”,ngườiđãgửitôitênkháchsạnlàBestly.Côvừalànhânviêntiếptân,vừalàmộtnhânviêntrựcđiệnthoạicựckỳthạonghềvàđãtrungthànhsátcánhvớicôngtytrongsuốt24nămqua.

Đúnglúcđó,tôibiếtrằngquyếtđịnhtrangtrítrụsởchínhcôngtycủaDiMiccocũngđượcápdụngđốivớitrụsởchínhcủatấtcảcáccôngtynăngsuấtcaomàchúngtôinghiêncứu.Tạimọinơi,chúngđềusạchsẽ,đơngiảnvàngănnắp.Khôngvănphòngnàobốtríquánhiềunhânviênvớinhữngngườiquanhquẩntìmviệcgìđóđểlàm.Cóthểdễdàngkếtluậnrằngnhữngcôngtynàythàvậnhànhvớimọithứthậtít,chứkhôngchịubổsungthêm.Họkhôngcầngiữhìnhảnhhaytiệnnghi.

“CảnhtríSparta”làcáchnóiẩndụdànhchomộtnétđặctrưngkháccủacáccôngtythànhcông:chúngtôinhậnthấytừngnơitrongsốđóđềucócấutrúcquảnlýhoàntoànđơngiảnnhưvănphòngchínhcủahọ.BạnsẽkhôngtìmthấynhữngtấmthảmphươngĐônglơlửngtrênmặtsànlótvángỗphủsápbóngloáng,cũngnhưkhông

thểtìmthấytừnglớpnhữngkẻquanliêuluôntừchốinhúngtayvàomọiviệc.Cáccôngtyđạtnăngsuấtcaothôngthạokhảnăngvậnhànhmộtdoanhnghiệplớnmàkhôngcầnmộtbộmáyquanliêucồngkềnhvàlãngphíđiểnhình.

Tronghầuhếtdoanhnghiệp,doanhthuthườngtăngcùngvớithóiquanliêu.

Sauđâylàmộtkịchbảnđiểnhìnhvàcóthểkháquenthuộcvớibạn:khingườixửlýcáccuộcgọitừkháchhàngdườngnhưbịquátải,thìthayvìcânnhắcmộtloạtcáclựachọn,đasốcôngtylạichọncáchhiểnnhiênnhất.Đólàcấtnhắcngườiđólênthànhtrưởngphòngcủabộphận“chămsóckháchhàng”mớithànhlập,invàitấmdanhthiếp,cấpngânsáchbaogồmmộttrợlývàbắtđầuchobộphậngóp“tiếngnói”trongmọicuộchọp.Tươngtự,cácphòngnhânsự,kếhoạch,tàichính,thumua,tiếpthị,chiếnlược,bánhàng,thôngtinliênlạc,côngnghệthôngtin…cũngnhưthế.

Vàchẳngmấychốcmàxuấthiệnđủcácloạiphòngbanvớitrưởngphòng,đủchocảmộtbuổitiệcănmừng“ngàylễphòngban”,mộttạpchílưuhànhnộibộ(lạithêmmộtphòngbannữa),mộthãngdulịch(lạithêmnữa)vàmộtphòngbankhácphụtráchđiềuphốivàgiámsátmọiphòngbancònlại.Vàmỗiphòngbanlạitrởthànhmộtngọnthápđứngtáchbiệtvàxacáchlẫnnhau.Trongkhiđó,phòngquanhệcôngchúng(tấtnhiênphảicómộtphòngnhưthếtrongthờiđạinàyrồi)sẽpháthànhcácbảntinkiểunhư“Hãyxemchúngtathànhcôngthếnào”vàxemcấutrúcphòngbannàynhưmộtbiểuhiệnthànhtích.

Sựtậptrungvàonăngsuấtcũngphainhạtdầnkhicáctrưởngphòngcânđođongđếmtầmquantrọngvàlòngtựtôncủachínhhọthôngquaquymôbộphậnvàngânsáchcủamình.Vàhọmưutoandànhthờigiangặpgỡngườinắmquyềncaonhấtđểbảovệtầmquantrọngcủanhiệmvụsốngcònđốivớiphòngban.Duytrìvàpháttriểnbộmáyquanliêutrởthànhtrọngtâmmớicủacôngty.Thăngtiếnchỉlàảotưởng,cònrắcrốitrướcmắtmớilàthựctế.

Mộtsốcôngtythậmchícònhãnhdiệnchưngtênchobộmáyquanliêucủamình.TrongkhicôngtyXeroxkhôngngừngđấutranh

đểtồntại,nếmtrảihếtthấtbạinàyđếnthấtbạikhác,thìnhânviêntạitrụsởchínhđặttạiStamford,bangConnecticutvẫntrìumếngọicấutrúcquanliêucủahãnglàBurox.Trongkhiđó,tạinhữngdoanhnghiệpnăngsuấtcaodùlớnhaynhỏ,họkhôngtốnthờigianphátminhranhữngcáitênđểđặtchothóiquanliêu;họsảnxuấtrasảnphẩm,chứkhôngphảicácbộmáyquanliêu.Lãnhđạocủanhữngcôngtynàycũngkhôngdungthứchothóiquanliêu.Khipháthiệnchúngtồntạitrongtổchứccủamình,họsẽloạibỏkhôngthươngxót.

ChàoanhJason,

Tôikhôngcóhứngthúthamgiavàoquyểnsáchcủaanh.TôiluônkhiếpsợnhữngCEOthíchviếtsáchhaythamgiaviếtchúng.Họnênlođiềuhànhviệckinhdoanhcủamìnhvàthôilênmặtdạyđờingườikhácnênlàmkinhdoanhnhưthếnào.ĐãcóquánhiềutròlốnhưthếnàyđượcbàyrahòngthỏamãncáitôicủacácCEO,màcáitôicủachínhtôicũngđãđủlớnrồi.

MichaelO’LearyCEORyanair

BứcthưđầutiêntrongsốnhiềubứcthưmàMichaelO’Leary(ôngvốnlàmột“cakhó”)gửiđếnchotôiđãnóilênnhiềuđiềuvềôngấy,vềhãnghàngkhôngôngđiềuhànhvàcáchôngbiếnđổithànhcôngmộtcôngtynhỏthualỗthêthảm,vớivàiđộngcơcánhquạtvà57nhânviên,thànhhãngmáybayhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớichỉtrong12năm.

Láthưcủaôngđãđithẳngvàovấnđề–cũnggiốngnhưhãnghàngkhôngvàmụctiêuLỚNcủaôngvậy.

CólẽbạnchưatừngnghevềO’Learyvàhãnghàngkhôngcủaôngtrướckhibắtgặphọtrongnhữngtrangsáchnày,nhưngnếuônglàmtheocáchcủamình(vàcómộtbềdàylịchsửtrênhànhtrìnhđạtđượcđiềuđó),thìbạnsẽkhôngchỉnghenóivềRyanair,màcònngồitrongnhữngchiếcmáybaycủahọtrongmộttươnglaikhôngxa.TrơtráophỏngtheomôhìnhcủahãnghàngkhôngMỹSouthwest

Airlines,hãngmáybaycủaO’Leary,vớitrụsởchínhđặttạiDublin,Ireland,hiệnđãđánhbạimọihãnghàngkhôngkháctrênthếgiới–kểcảSouthwestAirlines–trênmọithướcđonăngsuất.

CácchuyếnbaycủaRyanairđáptạinhữngsânbayngoạiôhaysânbaythứcấp,chỉsửdụngduynhấtmộtloạimáybay,khôngxếptrướcchỗngồi,khôngtrảhoahồngchocácđạilýlữhành,chiếtkhấumọivébánravàtrảlươngchonhânviêntheokiểuNucor:lươngcơbảnthấpnhưngtiềnthưởnglớndựatrênnăngsuấtlaođộng.(2/3quỹlươngtiếpviêncủahãngđượctínhdựatrênsốlượngcàphê,colavàhàngmiễnthuếhọbánđượccũngnhưsốchặngbayhọthamgia).

Trêntoànngành,doanhthuthườngniênbìnhquândomộtnhânviênhàngkhôngtạoralà190nghìnđô-la.TrongkhiSouthwestAirlinesliêntụcđánhbạimứcbìnhquânnàyvàtạodoanhthutrênmỗinhânviêncaohơncáchãngkhác10%,thìRyanairlạimangđếnmộtconsốđángkinhngạc:297nghìnđô-ladoanhthuthườngniênbìnhquântrênmỗinhânviên–tứccaohơnbìnhquântoànngànhgần40%.Vềlợinhuậnbìnhquântrênmỗinhânviên,Southwestlàmtốthơnmứcbìnhquântoànngành25%,nhưngRyanairmớilàkẻđèbẹpmọiđốithủ,vớiconsốcaogấpbốnlần(khôngthểtinnổi).Năm2001,trongkhingànhhàngkhôngtoànthếgiớithấtthutổngcộng15tỉđô-la,Ryanairlạiđạttỷsuấtlãiròng26%.

TrongquãngthờigiansausựkiệnNgày11tháng9,trongkhicáchãnghàngkhôngtrêntoànthếgiớiđuanhaucắttuyếnbayvàsathảihàngtrămnghìnnhânviên,thìO’Learylạichorằng:“Tôituyệtđốitinrằngviệcgiammáybay,sathảinhânviên,cungcấpítchuyếnbayhơnvàbánsốchỗngồicònlạivớigiácaohơnlàcáchphảnứngsailầm.Cóvẻnhưđâylàchiếcvémộtchiềuđưahọvàodĩvãng,bấtchấpnhànướcđãchibaonhiêukhoảntrợcấpvàviệntrợvàocáchãngbaykémhiệuquảvàthualỗnày”.

Sauđó,ôngnhanhchóngphủkínchâuÂuvớicáctấmáp-phíchkhổnglồtuyênbốHÃYCHỐNGTRẢ,khithôngbáorằngcôngtyônghiệnđangphátmãi300nghìnvéngồimiễnphíđểxốclạilòngtincủangườitiêudùng,đồngthờibánthêmmộttriệuvégiá15đô-lavàcôngbốthươngvụmua100chiếcphảnlựcBoeingmới–đơnhànglớnnhấtlịchsửchâuÂu.

ĐượcTonyRyan,mộttrongnhữngdoanhnhângiàucónhất

Ireland,thànhlậpvàonăm1986nhưmộtnhánhkinhdoanhphụ,RyanairbắtđầucungcấpcácchuyếnbaytrongvùngkhôngphậntừngđượckiểmsoátnghiêmngặtgiữahainướcIrelandvàAnhQuốc.Trongnămđầutiên,chỉvới57nhânviên,hãngđãvậnchuyểnnămnghìnhànhkháchvớichỉmộttuyếnbayđó.Bốnnămsau,hãnghàngkhông“nonchoẹt”nàyđãvậnchuyển600nghìnhànhkháchquabiểnIrelandmỗinămvới14máybay,nhưngđồngthờicũngthấtthoáthàngchụctriệuđô-la.Đếnnăm1991,chàngthanhniên28tuổixấcxượcMichaelO’LearyđãgianhậpcôngtynàyvàtrởthànhtrợlýriêngchoTonyRyan.

O’Learybắtđầusựnghiệpvớinghềkếtoánthuế,nhưngkhimuavànhanhchóngbánlạiquầybáođầutiêncủamìnhvớilãito,ôngnhậnramìnhhợpvớinghềmặccảvàthỏathuậnhơnlàchuẩnbịcácmẫubáocáothuếdoanhnghiệp.VớinỗlựcquyếttâmcaođộnhằmngănchặnthualỗvàtìmcáchgiúpRyanairtồntại,O’LearyđãđếnMỹđểhọchỏitừhãnghàngkhôngSouthwestAirlines.

KhitrởvềIreland,O’LearyđãthuyếtphụcRyancắtgiảmsốtuyếnbaytừ20xuốngcòn5tuyến,loạibỏcácmáybaychạyđộngcơcánhquạtvàgiảmgiávéápdụngcho70%tổngsốghếcósẵn.Đếnnăm1992,Ryanairđãhoạtđộngvớimộtphiđộinhỏgồmsáumáybayphảnlực,lựclượngnhânviên350ngườivàsaucùngcũngtạorachútlợinhuậnđầutiên.RyanairđượctáisinhthànhhãnghàngkhônggiárẻthựcthụđầutiêntạichâuÂu;họcóthểđãphỏngtheomôhìnhcủaSouthwest,nhưngchínhO’Learymớilàngườiquyếttâmlàmmọithứtốthơn.

Năm1994,saukhichứngtỏbảnthânvớiRyan,O’LearyđượcbổnhiệmlàmCEOvàđượctraotặng25%cổphầncủahãng.VàđóchínhlàkhởiđầuchonhữngcuộcđuasaunàycủaRyanair.

O’Leary–mộtngườivớitrangphụclàmviệcchuẩnbaogồmquầnjeans,giàydalộnvàáokhoáckiểubóngbầudục,cùnglốixửsựcóthểgọilàlạcquan,lỗmãngvàxấcxược–đãnóivềmụctiêuLỚNđơngiảncủahãngôngnhưsau:“ChúngtôisẽtrởthànhhãnghàngkhôngtheolịchtrìnhlớnnhấtchâuÂuvàthựchiệnđiềuđóbằngcáchđảmbảokháchhàngluônmuađượcgiáthấpnhất,đượcbayantoànvàthườngxuyênđếnnơiđúnggiờ”.Rồiôngkhoetiếpvới100%thậtthà:“Nhưngđólàtấtcảnhữnggìhọnhậnđược.Khônghơn,khôngkém”.

Chỉvới1.700nhânviên,Ryanairđangvậnchuyểnhơn10triệuhànhkháchmỗinăm,consốmàcôngtykỳvọngsẽtănggấpbalầnvàonăm2010,giúpbiếnRyanairthànhhãnghàngkhônglớnnhấtchâuÂu.Đểsosánh,mộtcôngtyhàngkhôngthôngthườngphảithuêsốnhânviênnhiềugấptámlầnRyanairđểvậnchuyểncùngsốlượnghànhkhách.

TrongcuộcphỏngvấnhiếmhoivớiTomChesshyrecủatờTheTimesLondon,khiôngnàycănvặnO’LearyrằngtạisaotờbáocủaôngluônnhậnđượcnhiềulờithanphiềnvềdịchvụkháchhàngcủaRyanairhơnbấtkỳhãnghàngkhôngnàokhác,O’Learyđãtrảlờivớiphongtháikhoatrươngthườngthấycủamình:“Nghenày,chúngtôiquantâmkháchhàngcủamìnhtheocáchcơbảnnhấtcóthể,chúngtôikhônglườnggạthọtrongmỗilầnbayvớichúngtôi”.Ôngnóithêm:“Tôikhôngmuốnphíthờigianvớivàihãngbaylớnnhấtđịnh,nhữngkẻbảorằnghọsẽchămsócbạn,nhưnglạilừacủabạn600hoặc700bảngchogầnnhưmỗilầnbayvớihọ”.

Ngoàivémáybaygiárẻ,ởRyanairkhôngtồntạidịchvụkháchhàng.O’Learytựhào:“Nếukháchhàngmuốnmộtcốccàphê,mộttáchtràhaymộtgóiđậuphộng,họcóthểtrảtiềnmuachúng.Nếumộtchuyếnbaybịhủy,chúngtôisẽthuêkháchsạnchobạnquađêmchăng?Khôngcóchuyệnđó.Vànếumộtchuyếnbaybịhoãn,chúngtôisẽtặngbạnphiếugiảmgiádùngbữatạinhàhàngchăng?Cũngkhôngcóchuyệnđó”.

KhiChesshyrechấtvấnO’LearyvềnhữngkhókhănmàkháchhànggặpphảikhicốliênlạcvớiRyanair,O’Learyliềngiảithíchlạicáccâuhỏi.Ôngđáp:“Lậptrườngcủachúngtôirấtđơngiản.Chúngtôikhôngnhậnbấtkỳcuộcđiệnthoạinào…vìkháchhàngsẽgiữbạntrênđiệnthoạicảngàydàikhủngkhiếp.Chúngtôichỉtuyểnbốnnhânviênvàobộphậndịchvụkháchhàng.Mọitrườnghợpkhiếunạiphảiđượcviếtthànhvănbản,vàchúngtôicamkếtsẽtrảlờitrongvòng24giờđồnghồ”.

O’Learytuyênbốrằng70%cáclờiphànnànđếntừnhữngngườitiêudùngmuốnđượchoànlạitiềnchonhữngchuyếnbayhọkhôngđi.Ôngnóivớiphóngviên:“Quátệ,chínhsáchcủachúngtôiđãnêurõrằngkhôngthayđổi,khôngchuyểnnhượngvàkhônghoànlại”.Nhưngkểcảnhưthế,ôngvẫnnhấnmạnhviệcchọnbaytrênRyanairlàmộtmónhời.“Ngaycảkhihọphảimuathêmvéthứhaivìbàhọbị

ốmhaykhôngxinnghỉphépđược,thìhànhkháchvẫntiếtkiệmđượctiền”.

Đốivớimộtngườitừchốisửdụnge-mailvàgọichúnglà“rácrưởi”,cólẽbạnsẽkhôngbấtngờkhibiếtrằngO’LearyđãchohủybuổitiệcGiángSinhcủacôngtyđểgiatănglợinhuận,bỏcácbữaăntrênmáybayvì“vịcủachúngdởtệ”vàtínhphí100đô-lachomỗiđơnđăngkýdựtuyểnlàmphicông.Ôngbiệnminhchothônglệđónhưsau:“Hãynhìnxem,chúngtôinhậnđếnhàngnghìnđơnứngtuyểnchovịtríphicông,baogồmcảnhữngđứanhóctrờiđánhmới16tuổivàthậmchícònchưacóbằngláixe;ấythếmàchúngtôiphảiphânloạichúng.Vậybắthọtrảphíthìđãsao?”

ThếnhưngRyanairlạikhôngcónạnquanliêu.

Khônghề!

Saukhitruyềnđạtmộtbàigiảngđặcbiệtsâusắc,cốgiáosưtriếthọcvàtácgiảsáchMorrisCohenđãphảiđốidiệnvớimộtsinhviêntrẻđangnứcnở:“Thầyđãtrútbỏmọiđiềuemtừngtintưởngrakhỏitâmtríemmàchẳngbùđắplạigìcả”.GiáosưCohennghiêmkhắctrảlời:“MộttrongmườihaikỳcôngcủaHercules(24)làdọnsạchchuồngngựa,nhưngchàngkhônghềđượcyêucầuphảilàmđầylạichúng”.

Tôitinrằngnhữngtrangđầuchươngnàyđãgiúplàm“sạchchuồngngựa”củabấtkỳkhuynhhướngquanliêunào.NgoàivídụvềHercules,tôicảmthấycónghĩavụphảicungcấpđếnbạncácgợiýhànhđộng–tứcnhữngchỉdẫnđểmộttổchứcthậtsựloạibỏđượcthóiquanliêu.

Hầuhếtnhữngcôngtylọtvàodanhsáchcuốicùngđểđưavàoquyểnsáchnàyđềudonhữngngườiphảnđốithóiquanliêumộtcáchtriệtđểvàvĩnhviễnthànhlập(nhưTheWarehouse,Nucor,SRC,IKEA,WorldSavings),thếnênhọchưabaogiờphảiđốimặtvớiviệcxóabỏnó.Ngoàira,donhucầukinhtế,nênmộtsốítdoanhnghiệpcònlại(nhưLantech,RyanairvàYellow)cũngbuộcphảidứtkhoáttừbỏcấutrúcnhiềulớpcồngkềnh.Thậtngạcnhiênkhichứngkiếncáccấutrúcquanliêukémnăngsuấtbịtriệttiêunhanhchóngrasaokhi

tàikhoảnngânhàngtrốngrỗng.

GiảiphápgiảmthiểuthóiquanliêucủaIKEAchínhlàgiẫmbẹpnótrướckhinóbắtđầulâynhiễmvàocácphòngbantrongquátrìnhcôngtypháttriển.IngvarKampradchobiết:“Nhữnggánhnặngtưtưởng,nỗilosợvàsựmiễncưỡngnhậntráchnhiệmtừquákhứlàmầmmốngnảysinhthóiquanliêu.Sựdodựsẽtạoranhiềusốliệuhơn,nhiềunghiêncứuhơn,nhiềubanbệhơnvàcũngnhiềuthóiquanliêuhơn.Quanliêulàmphứctạpvàtêliệtmọithứ!”.Ôngquảkhôngphảilàngườidungthứchosựlãngphí.NhânviêntạiIKEAvàtấtcảcáccôngtynăngsuấtcaokháccũngchiasẻcùngtriếtlýnày.

Kampradđãthểchếhóacôngtáctriệtphácáchệthốngcấpbậcphứctạptrongdoanhnghiệp.KentNordinnói:“Chúngtôivẫnduytrìcáigọilà‘Tuầnlễchốngquanliêu’,đólàkhoảngthờigianmàcácgiámđốcphảithoátkhỏiranhgiớiantoànvàítngườiluitớicủahọtrongvănphòngcôngty,đểxuốngthựcđịavàlănxảvàomọiviệctạimộtcửahàngIKEAtrọnmộttuầnlễ”.

Ôngnóitiếp:“Ítnhấtmộttuầnmỗinăm,mọingườiphảiđếnlàmviệctrongmộtcửahàng.Vàđócóthểlàbấtkỳcôngviệcgìnhưđẩyxehàng,sắmvainhânviênthungân,bánhànghaybấtkỳviệcgìkhácbạnlàmđược”.

Nhưngcómộtcảnhbáo.Nordinnóithêm:“Tấtcảcácgiámđốcphảicómặttạiđóvàodịpcuốituần,tứckhoảngthờigianmàcáccửahàngbậnrộnnhất,trànngậpcácthểloạikháchmuasắm:từnhữngđứatrẻgàokhócchođếncáccặpđôicãivã.ChỉđăngkýlàmviệcvàongàythứHaivàravềvàochiềuthứNămlàkhôngđủ.Bạnphảicómặttạiđókhikhôngkhínónglên”.NgườisánglậpIKEAđãlậprachươngtrìnhnày,vìtheoNordingiảithích:“Bởiôngấyphátkhiếpthóiquanliêu.Ôngấyrấtsợcảnhnhữngngườiraquyếtđịnhmấtkếtnốivớiphầncònlại”.

Mặtkhác,vịCEOcólốinóichuyệnthẳngthắncủaYellowCorp.,BillZollars,lạipháthiệnthấymộtbộmáyquanliêuvụngvềkhiđượctuyểnmộchomộtnhiệmvụđặcbiệt:hồisinhlạigãkhổnglồìạchtừngnhiềulầnquỵngãtrướcnghịchcảnh.Zollarsđãđồngýhélộtámbướchànhđộngmàôngtinsẽ“thổibay”mộtbộmáyquanliêu,vàchophéptôichiasẻtạiđây.

“Thayđổimọithứnhanhnhấtcóthể(cónghĩalàluônnhanhhơntốcđộbạnnghĩmìnhcóthể)”.Mộttrongnhữngđặcđiểmchungcủacácdoanhnghiệpcónăngsuấtcaođólàkhiquyếtđịnhlàmviệcgì,họsẽlàmđiềuđónhanhchóngvàdứtkhoát.Lãnhđạotạicácdoanhnghiệpcựckỳhiệuquảđềuđồngtìnhrằngnhữngthayđổichậmchạp,vụngvềsẽkhiếnmọingườitêliệtvìlosợsuốthằngtuầnhaythậmchíhằngtháng.Việcchờđợikếtcụcsẽđauđớnhơngấpbộisovớiviệchànhđộngnhanhchóngđểđạtkếtquảnhưmongmuốn.Bấtkỳnhàquảnlýnàotinrằngmộttổchứccóthểtựkhắcphụcđềuchỉđangảotưởng.

“Hãychọnđúngngườinhậphội”.Mộtnhàlãnhđạohayquảnlýluônphảinhanhchóngxácđịnhđượcaitintưởng,ủnghộvàsẽhếtlòngtranhđấuchođíchđếnđãchọn.Nhữngngườilàmviệcphảnlạimụctiêuphảibịloạibỏ.Cácnhàquảnlýphảinhậnramộtsựthậttànnhẫn:bấtkỳaikhôngchủđộngủnghộhướngđiđãđịnhđềusẽpháhoạinó,dùhữuýhayvôthức.

“Loạitrừcáctòathápchứcnăngriênglẻvàxâydựngnhữngđộinhómliênchứcnăng”.ĐếnkhinàocácphòngbanriêngbiệtvẫnđứnglẻloinhưnhữngtòathápủthựcphẩmbấtkhảxâmphạmtrênthảonguyênKansas,thìnỗlựcchínhcủanhữngngườibêntrongsẽlàbảovệpháođàicủahọkhỏibịtấncông.Côngtyphảithayđổitưduycủanhữngngườikhưkhưbảovệcáctòatháp–tứcđếchếriêngcủahọ.Vànếunỗlựcấythấtbại,hãythaythếhọbằngnhữngngườisẵnsàngtậptrungxâydựngcácđơnvịkinhdoanhcónăngsuấtcaohơn.

“Phânquyềnđểtạotinhthầndoanhchủ”.TheomôtảcủaZollars,điềunàygiốngnhưbạnđangđưaquyếtđịnhđếngầnhơnvớikháchhàngvàxakhỏi“CungđiệnPhépmàu”–tứctrụsởchính.Vídụ,vàonăm1998,YellowđãgiớithiệumộtdịchvụmớimangtênExactExpress(tạmdịch:Tốchànhchínhxác)vớilờihứahẹnsẽgiaomộtkiệnhàngtrongkhoảngthờigianmộttiếngđồnghồ.Malựccủalờimờigọinàychínhlànếukháchhàngkhônghàilòngvềchấtlượngdịchvụvìbấtcứlýdogì–kểcảnhữnglýdokhôngđâunhưkhôngưavẻmặtcủangườigiao–họđềucóthểquyếtđịnhkhôngtrảtiền.

Sảnphẩmnàyhóaralạithànhcôngvượtbậc,bấtchấpnhữngcằn

nhằntrongnộibộ.Vàikẻquanliêucònsótlạiđãdựđoáncôngtysẽphásảnvìmọingườiđềumuốnthanphiềnhòngđượchưởngdịchvụmiễnphí.Nhưngkhông,theolờiZollars,nhữngkhoảnthấtthulàvôcùngnhỏnếusovớihàngtriệuđô-ladoanhsốcộngthêmtừsángkiếnExactExpress.

Bằngcáchchuyểnquyềnquyếtđịnhxuốngcấpđộkháchhàngthayvìmộtbộphậntoànnhữngnhânviênbàngiấychuyênmặccả,mộtbộphậnkháccủabộmáyquanliêuđãbịloạibỏ.

“Sanphẳngtổchứcđểgiatăngđộphảnhồivớikháchhàngvànhữngngườikháctrongcôngty”.Thửnghiệmđơngiảnsauđâylàcáchrấthiệuquảđểkiểmtraxemtổchứccóđangphìnhtoquáhaykhông:Khimuốngọichoaiđótrongdoanhnghiệp–cóthểlàmộttrưởngbộphận,quảnlý,chủdoanhnghiệphayCEO–hãylưuýxemnỗlựccủabạncóvấpphảivôsố“línhgáccổng”ởnhiềucấpđộkhácnhauhaykhông.Nếuđúngnhưthế,thìnhiềukhảnăngbạnđãlọtvàomộtcôngtymuốnngănchặnmọisựtiếpxúcđếncácsếp.Vànếusếpđãmuốnẩnnấp,thìvôsốngườikháccũngthế.Yellowđãgiảiquyếtvấnđềnàybằngcáchsanphẳngtổchứctừtámxuốngnămcấpbậc.

Khivịsếplậptứcphảnhồilạikháchhànghayđồngnghiệpcủamình,thìsânkhấuđãđượcdànhsẵnchoviệccảithiệnnăngsuất.Khảnăngtiếpcậnngườiđứngđầutạicácdoanhnghiệpnăngsuấtcao–nhưDanDiMicco,ngườiluôntrảlờicáccuộcđiệnthoạicủamình,MichaelO’Leary,ngườiluôntựgửifaxhayBillZollars,ngườiluôntrảlờie-mailcánhân–sẽgửiđikhắptổchứcmộtthôngđiệpđanhthéprằngnhữngngàythángtunghoànhcủabộmáyquanliêuđãkếtthúc.

“Tạoniềmđammêtrongđộingũ:lãnhđạobằngtấmgươngtrựcquan,thểhiệnvớinhânviênrằngbạnquantâm–rấtnhiều!”.NiềmđammêcủamộtnhàlãnhđạođượcthểhiệnquaviệcMichaelO’Learyđíchthânthuvébaychiếtkhấuvàdỡhànhlýchokháchbay,BillZollarskhôngngừngđikhắpnơisuốtcảnămđểlantỏathôngđiệpvàđíchthânchủtịchPatLancasterbayđếnkhắcphụcvấnđềcủakháchhàng.Nếuchínhcácgiámđốckhôngtíchcựcdẫnđầu,thìviệcđòihỏibấtkỳnhânviênnàocốnghiếnvìmụctiêunângcaonăngsuấtdoanhnghiệpcũngchỉlàlợidụngsựcảtincủahọ.Nhânviênphảitậnmắtchứngkiếnniềmđammêtừcáclãnhđạocủahọ.

“Tạodựngvàcủngcốvănhóahiệusuấtcao”.ĐốivớicôngnhânMỹ,câutrảlờithườngđượchọsửdụngđểđáplạicâuhỏi:“Anhthếnào,khỏekhông?”luônthểhiệnsựđènén:“Vẫnthế,chẳngkhácmọingàylàmấy”.NhưngđâytuyệtđốikhôngphảilàcâutrảlờibạnsẽnhậnđượctạinhữngmôitrườngđầytráchnhiệmnhưNucor,SRC,Lantech,TheWarehousehayRyanair.Cấplãnhđạocủacáccôngtyđóbiếtrõtráchnhiệmđặcbiệtthuộcvềhọđểtùyýsửdụngmọicôngcụ,hoặcsángtạoracáimớinếucầnnhằmduytrìbầukhôngkhísôinổinày.CôngthứccủaZollarslà:ghinhận,thăngchứcvàthamlam.

“Xemxétmọiquyếtđịnhtừgócđộ‘Liệunócógiúpíchchokháchhàngkhông?’và‘Liệunócómangtiềnvềchochúngtakhông?’.Nếukhông,thìđóchínhlàsựquanliêu.Hãybắnhạnóngay!”Chúngtôikhámpháraquanniệmchungtạitấtcảcáccôngtynăngsuấtcaoluôngắnkếtvớinhiệmvụsanphẳngcáccấutrúccấpbậc.Họđãđưahaicâuhỏitrênvàothểchếvàluônhỏichúngtrướckhiđưarabấtkỳquyếtđịnhnào.

Phảichăngnạnquanliêulàbiểuhiệncủasuynghĩ“Củatahơncủangười”?

Cómộtsựđốilậpgiữacảnhxahoacùngbộmáyquanliêunhiềutầnglớptạicáccôngtytầmthườngvớinhữngđiềuchúngtôinhậnthấytạicáccôngtymìnhnghiêncứu,vàsựđốilậpđóấntượngđếnnỗinódấylênmộtcâuhỏicuốicùngchođềtàinày.

Tạisaomọinhàquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOcóthểchitiềnchocảnhtrísangtrọng,trụsởchínhcủadoanhnghiệpcùngnhữngđặcquyềnđầyphôtrương,màlạidựngnênhoặcdungthứchocáccơchếbáocáochậmchạp?Đâykhôngphảilầnđầumộtnhàquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOđọcđượcrằngbộmáyquanliêusẽlàmgiảmnăngsuấtcủadoanhnghiệp.

Sẽcóvàicâutrảlờikhảdĩ.Tuynhiên,dotâmlýhọchànhvi(bạncũngbiếtrồiđấy)khôngthuộcphạmvinănglựcchuyênmôncủatôi,nêntôisẽdằnlòngvàkiềmchếbảnthânvớichỉhaicâuhỏisau:“Phảichăngnhữngkẻnàycónhucầungấmngầmlớnhơnnhữngngườikhác?”(Tấtnhiên,tôiđangnóivềcáctòanhàvàthóiquanliêu),và“LiệucácnữquảnlývànữCEOcónhucầutươngtựhaykhông?”

CáccôngtynăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềubằngcáchkhôngngừngphấnđấutriệttiêuthóiquanliêu,nhằmhướngtấtcảtàinguyêncủahọđếncácmụctiêusảnxuấtnhiềuhơn,phụcvụnhiềuhơnvàbánranhiềuhơn.

Mộtkhiaiđótậnlựcvớinhiệmvụtiêudiệtthóiquanliêu,đóchínhlàthờiđiểmđểtatiếpbướccáccôngtynăngsuấtcaokhácvàgửimộttuyênbốquantrọngđếntoàndoanhnghiệpvềcamkếtmớiđốivớinăngsuất.

Vàtuykhôngaitánthànhviệc“xửquyết”côngkhai,nhưnghọsẽtruyềnthôngđiệpnàykhắptổchức.

“A

5.NHANHCHÓNGLOẠIBỎCÁCGIÁMĐỐCVÀQUẢNLÝKHÔNG

PHÙHỢP

Nếubạnchưabịsathảivớisựnhiệttình,bạnsẽbịsathảivớisựnhiệttình.

–VinceLombardi

nhnghĩcôngtyđangcầnnhấtđiềugì?”,đólàcâuhỏiđầutiênbangiámđốcYellowCorp.némchovịtânCEOBillZollars.

“Nhữngmànxửquyếtcôngkhai(25)!”,Zollarsđáp.

Ngàynay,khihồitưởnglạikhoảnhkhắcđó,Zollarsnóirằnglúcấyôngcảmnhậnđượcsựhoảngloạnvàhơithởgấpgápcủacảphòng.Tấtcảmọingườinhưđangtựhỏi:“ÔiChúaơi,saochúngtalạiđưagãnàyđếnđây?”.

“Xửquyếtcôngkhai?”

“Phải,xửquyếtcôngkhai!”

BillZollarsmớichuyểntừcôngtyRyderTruck,bangFloridađếnOverlandPark,bangKansasvớihyvọngxoaychuyểnvậnmệnhcủacôngtyvàquyếtbiếnnóthànhmộtcôngtyvôcùngthànhcôngvàđạtnăngsuấtcao.Nhưngngaysaukhiđếnnơivàtìmhiểumọithứ,ôngnhậnramìnhphảihànhđộngquyếtliệtmớihoànthànhđượcmụctiêunày.Yellow,côngtychuyênchởvĩđạimộtthời,đangvấpphảirắcrốinghiêmtrọng.

Mộtcôngtylạclối.Dothuộcvềmộtxãhộitừlâuđãquen“muốngìđượcnấy,muốn

lúcnàođượclúcấy”nênđasốmọingườicứchorằngmọithứsẽkếtthúcmộtcáchthầnkỳnhưvốndĩphảithế,màítchịusuynghĩxem

làmthếnàođiềuđólạixảyra.Mọithứchúngtaăn,sửdụngvàchạmtớitrongđờisốnghằngngàyđềutừnglàhàngvậnchuyểntạimộtthờiđiểmnàođó.Vàhầunhưmọihànghóađềuđượcvậnchuyểnbằngxetải.(80%tổngsốhàngvậnchuyểntạiMỹdichuyểnbằngxetải,trongkhi20%cònlạiđượcchiađềutheođườnghàngkhông,đườngthủyvàđườngsắt).

Yellowrađờivàonăm1915khiCleveHarrellmởdịchvụta-xitạithànhphốOklahomađểđưađóncácbinhsĩgiữagatàuhỏavàcăncứquânsựhẻolánh.Vớinỗlựctựlàmmìnhkhácbiệtsovớinhữngchiếcta-xisơnđenkhác,ôngđãsơnchiếcxeduynhấtcủamìnhbằngmàuvàngtươirói.Tuybịcácđốithủcườinhạolà“ta-xiquảchuối”,nhưngôngđãnhanhchóngpháttriểnthànhbachiếcxetừmộtchiếcbanđầu;thậmchícòncótruyềnthuyếtkểrằng:JohnHertz,nhàsánglậpcủahãngYellowCab&Hertz(26),đãmượnýtưởngsơnxeta-ximàuvàngtừchínhCleveHarrell.

Vớimongmuốnmởrộnghãngta-xinontrẻcủamình,Harrellđãmờianhtraiôngđầutưvàodoanhnghiệp.A.J.làthànhviênđầutiêntronggiađìnhđịnhcưtạiOklahoma.SauchuyếnthamquantriểnlãmHộichợThếgiớinăm1904tạiSaintLouis,ôngđãquyếtđịnhtìmkiếmvậnmaytạimiềnViễnTây.ÔngkhôngbaogiờđixahơnthànhphốOklahoma,lúcbấygiờlàmộtthịtrấnhoangsơ,khắcnghiệtnhưngtuônđầydầumỏvàcơhội.

Đượccựu“sửgia”KentPolitschcủacôngtymôtảnhư“kẻkeokiệtnhấttừngsốngtrênđời”,A.J.tuyênbốôngcóthểlàmratiềnvớibấtcứthứgì.Nhờgặpthuậnlợitrongcácthươngvụmạohiểmnhưbuônngựa,kinhdoanhxelakéo,khoandầuvàchănnuôigiasúc,ôngcùngemtraimìnhđãtrởthànhđồngsự(chialãiđồngđều)vàthànhlậpCôngtyTa-xivàQuácảnhYellow(tứcYellowCabandTransitCompany).

HaianhemthỏathuậnClevesẽđiềuhànhmảngdịchvụta-xivàquảnlýhoạtđộng,trongkhiA.J.tậptrungvàomảngvậntảivàchuyênchởhànghóa.Mọithứdiễnratốtđẹpchođếnkhihaianhemcómộttrậncãivã.Tuykhôngaichịuhémôivàtiếtlộnguyênnhântranhcãilàgì(dùmọisuyđoántậptrungquanhmộtngườiphụnữ),nhưngrồihaingườiđãchiađôicôngty:Clevelấymảngkinhdoanhta-xi,còntuyếnvậntảithuộcvềA.J.ranhmãnh.Cảhaikhôngcònnóichuyệnvớinhaunữa.Chodùhọtranhcãivềđiềugìthìcũngtệđến

nỗinhiềunămvềsau,đếntậnkhiClevequađời,haingườivẫnchưamộtlầnmởlờivớinhau.A.J.đãtỏlòngtôntrọngđếngiađìnhemtraimìnhbằngcáchláixengangnhàthờ,hạcửakínhnửachừngvànóilờichiabuồn.

Thờiđiểmđóchưacócôngtychuyênchởlớnvàuytínnào.Xetảichỉlàmộtphátminhmớivàđườngsádànhchochúngvẫnchưacónhiều.Vềcơbản,cáccôngtyvậnchuyểnhànghóathườnglànhữngdoanhnghiệpkiểugiađìnhmọclêntạicácthịtrấnvàthànhphốtrênkhắpnướcMỹ.

Giữathậpniên1940,A.J.Harrellđãpháttriểncôngtyvớidoanhthuthườngniên3triệuđô-lavà600nhânviên.Khibướcvàotuổilụctuần,dosứckhỏesuygiảmvàcàngngàymấthứngthúvớiviệcđiềuhànhkinhdoanh,ôngđãbánlạicôngtychoArlingtonW.Porter,mộtnhàđầutưđếntừNewYork.Arlingtonđãtiếnhànhmởrộngquymô,đồngthờithâutómnhữngđốithủnhỏđangnguykhốnvàrútruộtcôngty,cũngnhưthamgiavàonhữngphivụmàcácCEO“kẻcướp”quỷquyệt,đầythamvọnghồicuốithậpniên1990đầu2000vẫntựhào.

Trongmộtđộngtháitrướcđó,hắnđãchuyểnquyềnsởhữutấtcảxetảicủacôngty(dướithờiHarrell,quyềnsởhữunàyluônđượctrảbằngtiềnmặt)chomộtcôngtyconvàthếchấphếtthảy.Thayvìsởhữunhữngchiếcxetải,giờđâycôngtyphảithuêlạichúng.BảngcânđốikếtoánchínhthứccủaYellowkhôngphảnánhcáckhoảnnợ,vàthayvìsửdụngtiềnthuđượcđểpháttriểnkinhdoanh,hắnlạibỏtúiriênghàngtrămnghìnđô-la.Tròhềcủahắnhẳnđãđủdẫnđếnsựthấtbạitứcthờichocôngty,nhưnghắnvẫncóthểtiếptụcchơiđùatrongvàinămvìphấnkhíchtrướcviệcbanhànhĐạoluậtCaotốcLiênbang,chophépkếtnốimọithànhphốtrênkhắpnướcMỹcùnghơn50nghìncôngdânbằngcácconđườngcaotốc.Dưluậnchorằngchươngtrìnhđườngcaotốcliênbangmớisẽtrởthànhmónlợilớnchocáccôngtyvậnchuyểnbằngxetải.

Năm1948,Porterđộtngộtquađờivàngườivợgóacủahắnđãchuyểngiaocôngtychovàingườibạnchícốt.Đếnnăm1952,donhữngquyếtđịnhtồitệ,ghighépsổsáchbêbốivànhữngkếhoạchkhôngtưởng,họđãbuộccôngtyphảitìmđếnluậtbảohộphásản.Thayvìnhậnđượccủatrêntrờirơixuốngnhưmongđợi,ngườivợgóacủaPorterphảichịucảnhtrắngtay,còncôngtythìnợnhàcung

cấpvàChínhphủhàngtriệuđô-la,cũngnhưbịtraovàotaynhữngkẻđượcủythác.

GeorgePowell,mộtchủngânhàngtạithànhphốKansastừngcónămnămkinhnghiệmđiềuhànhmộtcôngtyvậnchuyểnbằngxetải,khibiếtđếnvấnđềcủaYellowđãnhanhchóngtậphợpmộtnhómcácnhàđầutưvàđềnghịchoYellowvaymộtkhoản750nghìnđô-lađểtrảnợ,đổilạihọsẽsởhữucổphần.PhiêntòagiảiquyếtvụphásảnđãchấpthuậnđềnghịđóvàPowellcùngcontrailêntiếpquảncôngty.ChaconnhàPowelllậptứctốngkhứbanquảntrịcũ,xóasổnhữngcôngtycontừngđượcdùngđểchegiấuquỷkếtàichínhcủaPorter&Company’s,bắtđầubảotrìbãiđỗxe,khôiphụclạilịchtrìnhchínhxácvàưutiênvậnchuyểnđườngdài.Vớinguồnvốnhoạtđộngđủchomườitháng,cảnhómđãkiếmđượcchútlợinhuậnđầutiênsaubốntháng.

Trong30nămtiếptheo,giatộcPowellđãdẫndắtcôngtyđitừthànhcôngnàyđếnthànhcôngkhác,tăngtrưởngdoanhthutừ7triệuđô-lalênđếnhơn2tỉđô-lavàsaucùnglàcổphầnhóacôngty.TuykhôngcóýhạthấpnhữngđónggópcủagiađìnhPowell,nhưngtôicũngphảichỉrarằngsaukhidọndẹpmớhổlốnvừamualại,họđãquyếtđịnhtậptrungvàoduynhấtmảngvậnchuyểnđườngdàivàchỉchạmngõthịtrườngchứngkhoánđểgâyvốnlưuđộng,dovậycôngviệccủahọtươngđốidễdàng.GiácướcchuyênchởđượcỦybanThươngmạiLiênbangấnđịnh,vàđếnkhinàocôngtyvẫngiữchiphíthấphơndoanhthu,thìlợinhuậncủahọsẽluônđượcđảmbảo.

Rắcrốichỉhiểnhiệnvàonăm1980khiChínhphủMỹcôngbốchấmdứtviệcbãibỏquyđịnhđốivớingànhvậnchuyểnbằngxetải.Yellowđãtrảiquahơnmộtthậpniênđầybấttrắc.Nhữngđốithủchiphíthấpvàphinghiệpđoàndầnpháhủydoanhthuvàcảcôngty,vốnkhiđóđangđượcchèoláibởingườicháuGeorgePowell(đờithứba)–ôngđãcốthửđủmọicách,vàcuốicùngápdụnghếtmớlýthuyếtquảnlýhổlốntrongsáchvởhòngđảongượcvậnmệnhđangtrênhồisuyvongcủahọ,nhưngtấtthảyđềuvôhiệu.Năm1995,saunhiềunămthualỗđángxấuhổ,GeorgePowellquyếtđịnhtừchức.Năm1996,côngtytuyểnmộA.MauriceMyerslàmtânCEO.MyersđãcócôngdẫndắthãnghàngkhôngAmericaWestAirlinesthoátkhỏinguycơphásảnvàtrướcđócũngchèoláiAlohaAirlinesvượtquarắcrốinghiêmtrọngđểvươnlêndẫnđầuthịtrườngHawaiivớithịphầnđạt

hơn60%.Chỉvàithángsaukhigianhậpcôngty,MyersđãđượcbổnhiệmlàmchủtịchtậpđoànvàtìmkiếmmộtCEOmớiđểtiếpquảntriềuđạiYellowđanglâmvàokhókhănnghiêmtrọng.NhânvậtđóchínhlàBillZollars.

DướisựlãnhđạocủaZollars,chỉtrongvàinămngắnngủi,Yellowđãcónhữngbướctăngtrưởngấntượngtrongmọithướcđonăngsuấtcủangànhkinhdoanhvậnchuyển,baogồm:sốlầncậpbếnmỗigiờ,sốtấnhàngtrênmỗimáykéohằngnăm,phụcvụđúnghẹn,sốngàyquácảnhđượcgiảmthiểuvàđộhàilòngcủakháchhàng.Ngàynay,Yellowđãtrởthànhgãkhổnglồtrongngànhchuyênchởvới3,5tỉđô-ladoanhthuthườngniên,mộtconsốđánghãnhdiệnkhivượthơnhaiđốithủConsolidatedFreightvàRoadwaygần50%.

Zollarschorằngnếumộtchủdoanhnghiệp,mộtnhàquảnlý,mộttrưởngbộphậnhaymộtCEOmớiquyếttâmthayđổidoanhnghiệp,thìngườiđóphảidõngdạcgửiđếntấtcảmọingườitrongtổchứcmộtthôngđiệprằng:mọithứsẽthayđổi.Câuẩndụấntượng“xửquyếtcôngkhai”củaôngđãgiúptruyềnđithôngđiệpấy.Ôngnói:“Bạnphảinhanhchóngloạibỏkhỏicôngtynhữngngườikhôngphùhợpvớiđiềubạnđangcốgắngđạtđược”.

LeeIacoccađãđặtmộttấmbiểncảnhbáođằngsaubànlàmviệccủaôngtạihãngChryslervớinộidung:ĐÒNROISẼTIẾPTỤCCHOĐẾNKHINÀOCHÍKHÍCẢITHIỆN.Chấtkịchtínhbùngnổđằngsaunhữngtừngữkhôngphùhợpnàybáochomọingườibiếthọphảituântheocươnglĩnhhoặcrađi.GiốngnhưIacocca,Zollarsđãkhởiđầuvớimộtthôngđiệp“xửquyếtcôngkhai”gâychúývàtiếnlêntừđó.Ởconngườinàykhôngcósựthiếuquyếtđoán.

Nhàquảnlýphảiđốimặtvớinhữngsựthậtcơbảnnếunghiêmtúctrongviệcxâydựngmộtvănhóanăngsuấtmới.TăngnăngsuấtsẽlànhiệmvụkhôngtưởngnếumộtsốgiámđốcvànhàquảnlýthậmchíkhônghềbiếtđếnhoặccóýphárốicôngcuộcchinhphụcmụctiêuLỚNcủachủdoanhnghiệp,nhàquảnlýhayCEO.

TiếnsĩLindaTrevinođãnuốtnướcbọtmộtcáchkhónhọckhilầnđầutiênngheđếncụmtừ“xửquyếtcôngkhai”.NhưnglàgiáosưngànhđạođứchọckiêmchủtịchkhoaQuảntrịvàTổchứctạitrườngĐạihọcSmealtrựcthuộcĐạihọcbangPennsylvania,tiếnsĩTrevinocơbảnvẫnđồngtìnhvớiZollars.Bàchorằngkhiđãđượcủythácđể

thayđổimộttổchức,thìngườithừahànhchỉcóchútcơhộinhỏnhoinhằmloạibỏnhữngngườikhôngđồngtìnhvớihướngđimớihoặckhôngcócácbộkỹnăngcầnthiết.Bàgiữvữngquanđiểmrằngmộtgiámđốcmớichỉcóquãngthờigianêmđẹpkhôngquásáuthángđểloạibỏnhữngngườicầnđượcthaythếvàtậphợpmộtđộingũmớitoànnhữngthànhviên“hạngA”.

Bànói:“Khiaiđóquyếttâmnângcaonăngsuấtchomộttổchức,họnêntựđặtrachomìnhvàicâuhỏi.Cáccâuhỏiđầutiênsẽlà‘tôisuynghĩgìvềtươnglaicủadoanhnghiệpnày’và‘chiếnlượccủatôisẽlàgì’.Sauđóngườiquảnlýphảixemxétnguồnnhânlựcvàxácđịnhliệuhọcónhữngconngườiphùhợpđểgópphầnxâydựngvàtriểnkhaiđịnhhướngmớihaykhông”.Nếukhông,thìtiếnsĩTrevinotinrằng“việcthayđổivàdứtbỏhọlàtuyệtđốiđúngđắn”.

Bànhấnmạnh:“Aicũngbiếtrằngviệcchuyểnđổivănhóacôngtykhóhơnnhiềusovớiquayđầumộtchiếcxetảimàkhôngcódầuphanh.Nếuthậtsựmuốntạosựkhácbiệt,bạnphảiphátđimộttínhiệumạnhmẽrằngmọithứđangthayđổi.Cómộtcáchđểlàmđiềuđólàthayđổinhânsựcấpcao.Hiểnnhiên,cấpbậccủangườirađicàngcaothìsẽcàngcónhiềungườinhậnra”.

Nhưngbàcũngđưaramộtlưuýcảnhbáo:“Nhàquảnlýnàođangdựtínhthayđổinhữngnhânsựquantrọngphảichuẩnbịsẵnmộtsángkiếnchiếnlượclớnlao.Vàhọphảisẵnsànggiảithíchthànhthậtvớimọingườiđiềugìđãxảyravàtạisaolạithếvàaisẽdẫndắthayđịnhhướngchonỗlựccủahọ”.

BillZollarsđãhànhđộngdứtkhoátnhằmlấpcácvịtrímớibịbỏtrốngbằngnhữngngườicamkếtchiasẻmụctiêuLỚNcủaông.Sauđó,ôngbắtđầumộtnămtrờinỗlựckhôngmệtmỏi,thuyếtphụcmọingườichungtayvìgiấcmơbiếnđổiYellowtừmộtcôngtyvậnchuyểnbằngxetảitrởthànhdoanhnghiệpchuyêncungcấpgiảiphápvậnchuyểnthậtsựtậptrungvàokháchhàng.

YellowCorp.,Ryanair,IKEA,TheWarehouse,SRC,Lantech,WorldSavingsvàNucorlànhữngcôngtytánthànhphươngthứcnhưsau:“Nếubạnkhôngmuốnlàthànhviênthamgiavàovănhóacủachúngtôi,nơiđâysẽkhôngdungchứabạn”.Cáccôngtynàykhônghềdodựtrútbớtgánhnặngtừcácgiámđốcvànhàquảnlývốnkhôngchịuchiasẻvàthểhiệnsựủnghộnhiệtthànhchomụctiêu

LỚN.

Nhiềunhàquảnlýquánhútnhátđểđóngvai“đaophủ”.

Dobảnthânmiễncưỡngtrongviệcthảihồicácgiámđốcvànhàquảnlýcùnghộicùngthuyềnnhưngthiếukhảnăngbiếnđổicôngtythànhmộttổchứcnăngsuấtcaohùngmạnh,nênnhiềudoanhnghiệpđãmắckẹttrongvũnglầy“vẫnnhưcũ”.Khiđượchỏivìsaohọvẫndungthứchosựbấttàicủahàngngũđiềuhành,đasốđềugậtđầuvẻhiểubiếtvàđưaracâutrảlờiđạiýnhưsau:“Bạnkhôngthểsathảiainữa.Họsẽkiệnbạnđấy!”.

Thếnêntạinhiềudoanhnghiệp,việckinhdoanhvẫndiễnranhưbìnhthường,tứcvẫnkémnăngsuấtnhưthườnglệ.Thayvìsathảicácgiámđốcvànhàquảnlýđángraphảibị“xửquyết”từlâu,thìcáclãnhđạochỉbiếtgiươngmắtngóđốithủngàycàngđạtnăngsuấtcaohơn.Họnhậnthấycuộccạnhtranhđangđếnhồiquyếtliệtvàtựhỏigiảiphápmàunhiệmnàođãtránhnéhọ.

MộtcâuchuyệngầnđâyđượcđăngtrêntờHarvardManagementCommunication(tạmdịch:ThưtínTruyềnthôngQuảntrịHarvard),vớitiêuđềĐôikhibạnphảisathảingườikhácđãkểvềmộtvụsathảikhôngnhưmongđợi.Cólẽnósẽgiúpgiảithíchtạisaonhiềugiámđốclạiđờngườirakhicầnsathảinhânviên.

Tácgiảviết:“Mộtquảnlýbánhàngtạimộtcôngtytoànquốcđãtrởthànhđốitượngbịkhiếunạivềtộiquấyrốitìnhdụctạibốnvănphòngkhácnhau.Đểbảovệuytín,côngtyđã[tiếnhành]điềutratriệtđểvàpháthiệnravôsốbằngchứngchốnglạiôngta.Vịchủtịchcôngtytriệutậpđươngsựđếnđểsathảiôngta.Nhưngdongạikhôngmuốnnhắcđếnlýdosathảithựcchất,nênvịchủtịchđãbuộtmiệng:‘Bernienày,chúngtôinghĩđãđếnlúcôngnênnghỉhưu’.Vịsếpcólẽtinrằngmìnhvừamởđườngchongườiquảnlýrờicôngtymàvẫngiữđượcthểdiện.Nhưngôngđãlầm.‘Thayvìlàmđiềuđúngđắnvìnguyênnhânchínhđáng,ôngđãtựđặtmìnhvàothếsaitráivớilờicáobuộcphânbiệttuổitác.Côngtyphảitiêutốnrấtnhiềumớithoátkhỏivụnày’,JeffPasek,luậtsưlaođộngthuộchãngluậtCozen&O’ConnortạiPhiladelphia,cũnglàngườinhậnbàochữavụkiệnnày,chobiết”.

Đếnkhicâuchuyệnnàylantruyềnvàbịcánhnhàbáothêudệtthànhnhiềuphiênbảnkhácnhau,khicácluậtsưcủabênnguyênvàphòngbannhânsựcốgắngđềcaotầmquantrọngcủahọ,thìcácnhàquảnlýmớibắtđầutinvàogiaithoạivềcánhluậtsưlượnvòngnhưlũkềnkềnphíatrêncácxácchếtbênđường,sẵnsànglaoxuốngvàkiệnhọmỗikhihọsathảiaiđó.Nhưngkỳthựckhôngphảivậy.

Trongcâuchuyệntrên,thủphạmthựcchấtchínhlàmộtvịsếpnhunhượcđếnnỗikhôngthểnóilênsựthật,mộtnhàlãnhđạomuốnvàovaimộtcậubéngoan(trongkhichúngtađangnóiđếnquấyrốitìnhdụccơđấy,lạchưa!).Đólàlýdotạisaocôngtyphảinhờngườixóasạchvếtnhơđó.Hãydànhítphútđểnghĩvềcơhộibịđánhmất.Ôngấyđángracóthểđượcxemnhưmộtngườithựcthitrungthànhcácquytắcxửsựnhấtđịnhtrongcôngty(chúngnhưtiếngtrốnggiụcgiãliênhồitrongmỗicôngtyđểđảmbảomọingườithấmtừnglờitừngchữ)nhưngvìkhôngđủdũngcảmđểxuốngtayxửquyết,nêncuốicùngôngkhôngkhácgìmộttênngốc.VịCEOnhunhượcnàykhôngcantộiphânbiệtđốixử,màcantộikhôngdámhànhđộngtrướcmộttìnhhuốngđốiđầukhókhăn.VịCEObiếtmìnhđịnhnóigì,nhưngkhimởmiệng,ônglạinóiđếnmộtđiềukhác.

TiếnsĩTrevinonhậnxétrằngmộtngườithườngdễviệncớchoviệcsợphảinóithẳngbằngcáchthanhminhrằnghọ“khôngthểlàmthế”hoặc“khôngđượcphéplàmthế”.Bànóithêm:“NgaycảcácsinhviêncaohọccủatôicũngngạcnhiênkhibiếtnướcMỹchúngtôiápdụngnguyêntắcthuêlaođộng‘hợplòngnhau’:trừkhicánhânđólàthànhviêncủanhómngườiđượcbảovệ(dựatheotuổitác,tôngiáohoặcsắctộc)vàchứngminhđượcnguyênnhânkỳthịlàdođịavịgiaicấp,thìlậpluậncủahọsẽkhôngcócơsở.Thựcra,tòaánluôncóchútdudichonhữngvụkiệnsathảikhôngthỏađáng”.

Đasốmọingườisẽthúnhậnvớibạnrằngsathảiaiđólàđiềutồitệnhấtmàhọtừngphảilàmtrongsuốtquãngđờilàmviệc.Vìkhôngaidámxemnhẹviệctròngchiếcthònglọngnặngnềquanhcổmộtnhânviênvàkéocầngạt,nêntrọngtráchthườngbịbỏdởhoặcphóthácchongườikhác.Vàkếtquảđángbuồnlàtrưởngnhóm,nhàquảnlývàmộtsốgiámđốcdùkhôngthểgiúpgâydựngnênmộtcôngtynăngsuấtcaonhưngvẫnyênvị.Thếnên,nhữngkẻlêlavẫncứdạoquadạolại,hítthởô-ximàchẳngđónggópđượcgìchocôngtytiếnbộ.

BillZollarsđãtựtôiluyệnmìnhđểlàmviệcôngphảilàm,bằngcáchtựnhắcnhởbảnthânvàiđiều.Ôngnói:“Thứnhất,khinghĩvềnhữngnhânviênmìnhsắpsathải,bạnphảibiếtrõrằnggiữhọlạilàkhôngcôngbằngđốivớihọ,vìhọsẽkhốnkhổnếuđitheođịnhhướngbạnđềra”.

“Thứhai,bạnphảinghĩvềmộtlựachọnthaythếvàtựnhắcmìnhrằngnếubạnkhôngđuổihọrakhỏinơiđây,thì‘nơiđây’cóthểsẽkhôngtồntạinữa,vàcuốicùngbạnsẽđắmcùngvớicontàu”.

Zollarskếtluận:“Nỗisợhãi–sợvìbiếtrằngsẽchẳngcóđiềugìtốtđẹpxảyrachođếnkhinhữngkẻnàyđikhỏi–chínhlàđộnglựclớnnhấtđểtôithựchiệnđiềuđó”.

NhữngcôngtynăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềubằngcáchnhanhchónggiảmthiểuvàgạchtêncácgiámđốchoặcnhàquảnlýthiếukhảnănggiúpdoanhnghiệphoànthànhmụctiêu.

Tuynghiêncứucủachúngtôiđãlàmbậtlênvôsốbằngchứngchứngthựcchosựhiệunghiệmcủaphươngthức“xửquyếtcôngkhai”–thôngquamộtthôngđiệpquantrọngrõràng,đólàsathảicácquảnlývàgiámđốc“khônghiểuchuyện”–nhưngchúngtôikhôngnghĩcácdoanhnghiệpcủachúngtacầnápdụngchiếnthuậtkhókhănvớingườilaođộng.

Tráilại,tấtcảcáccôngtynăngsuấtcaochúngtôinghiêncứutrongcuốnsáchnàydườngnhưđềuđánhgiácaovàtôntrọngnhânviêncủahọnhiềuhơnhẳnmộtcôngtythôngthường.Vànhưđểminhchứngchođiềunày,mỗicôngtyđãtạoramộtnétvănhóamàchỉcóthểmiêutảlà“bìnhđẳng”.

Chodùcácgiámđốchaynhàquảnlýcantộikhônghiểuchuyện–haysẽkhônghiểuđược–thỉnhthoảnglạibị“xửquyếtcôngkhai”nhưmộtbiệnphápnhằmgửiđithôngđiệpmạnhmẽxuyênkhắptổchức,nhưngđâykhôngphảichiếnthuậtmàcáccôngtynăngsuấtcaoápdụngvớicôngnhâncủahọ.

Thựcra,bạnsắpđượctìmhiểumộtchânlýtráingượctrongchươngsau.

C

6.KHÔNGCẮTGIẢMNHÂNSỰ

TạiNhậtBản,thỉnhthoảngnhânviênlạilàmviệccậtlựcđếnchết.HiệntượngđóđượcgọilàKaroshi.Tôikhôngmuốnđiềuđóxảyravớibấtkỳaitrongphòngbancủamình.Bíquyếtlàhãynghỉgiảilaongaykhibạnthấymộtluồngánhsángchóilòavànghethấy

tiếngthìthàorahiệucủangườithânđãquácố.

–ScottAdams,tríchTheDilbertPrinciple(tạmdịch:NguyêntắcDilbert)

ómộtvấnđềlàmphiềnlònghầuhếtmọidoanhnghiệp,đólàtổngsốlaođộng.

Mỗinhânviênđượcdoanhnghiệpthuêsẽđạidiệnchomộtsựgiatăngtrongchiphíchungcốđịnhnhằmphụcvụkinhdoanh.Lẽtấtnhiên,vấnđềnằmởchỗdoanhthulạikhôngcốđịnh–chúngkỳthựclàbiếnsốKHỔNGLỒcủamỗidoanhnghiệp.Thếnên,khidoanhsốgiảmvìbấtkỳlýdogì(suythoái,cạnhtranh,tìnhhìnhthịtrườngbảnđịa,hạnhán,khủngbố,dựbáodoanhsốquácườngđiệu–hãycứchọnlấymộtlýdo)thìcácnhàquảnlýtinrằnghọchỉcòntrôngcậyvàobiệnphápcắtgiảmnhânsự.

Chúngtôichỉghinhậnđượcduynhấtmộtđợtcắtgiảmnhânsựhợptình(xảyratạiLantech,màtheochủtịchPatLancasterthìhọchỉápdụngcáchnàysaukhiđãthửmọiphươngánkhácvàtấtcảđềuđượcthuêlạisauíttháng)tạicáccôngtynăngsuấtcaocủachúngta.Khixétđếnviệchọđạidiệnchomộtphạmvihoạtđộngkinhdoanhrộngkhắptừcôngnghiệpnặngchođếnbánlẻ,từcôngnghiệpnhẹchođếnvậntảivàdịchvụtàichínhcũngnhưsửdụngtổngcộnghơn100nghìnnhâncông,thìchúngtôichorằngnhữngcôngtynàyđãgầngiảimãxongvấnđề“đếmđầungười”sovớicácdoanhnghiệpkhác.

Mộtđặcđiểmchungởtấtcảcáccôngtynăngsuấtcaonàychínhlàhọcơbảnlànhữngdoanhnghiệphoạtđộngvớimộttuyênbốkinhdoanhđơngiản:làmviệckhôngmệtmỏinhằmcắtgiảmcácchiphívàphụphíkhôngcầnthiết,khôngngừngpháttriểntốthơnvàhiệuquảhơn.Vàtrongquátrìnhnày,mỗicôngtyđãtạorađượclực

lượnglaođộngkhôngbaogiờtốncôngchocácdựánkhôngcầnthiết,nhữngsángkiếnthiếutínhchiếnlượcvàtriếtlýquảntrịthayđổixoànhxoạchquamỗitháng.Vàkhôngcôngtynàotrongsốhọápdụngcắtgiảmnhânsựnhưmộtphươngphápquảnlýtổngsốlaođộng.

Thậtkhótinvàkhôngthỏađángkhingườiđứngđầucôngtyhayngườiquảnlýđứnglêntuyênbốlựclượnglaođộnglàtàisảnlớnnhấtcủacôngty,nhưngrồilạivộivãrútvàosaucánhcửavănphòngđóngkínvàbanlệnhloạibỏđihàngchục,hàngtrămhayhàngnghìncôngănviệclàm.Cóquánhiềucôngtybìnhthườngdotuyệtvọngtìmcáchđạtchỉtiêuquýtớihaygiảmquymôđểlàmhàilòngcácchủngânhàng,nênđãnoigươngbạnbèhọởcáccôngtykhácvàcắtgiảmtổngsốnhânviên.Nhữngđợtsathảitùyhứng,tuycóthểđemtácdụngphụtíchcựclànhíchnhẹgiácổphiếulêntrongphútchốc,nhưngkỳthựclạihoàntoànphảntácdụngvềlâudài.

Nhữngđợtcắtgiảmnhânsựtạoranhiềuvấnđềhơnlàgiảiquyếtchúng.Kếtquảlàcácnhânviêncòntrụlạiphảilolắngchotìnhhìnhtàichínhcủabảnthânhơnlànăngsuấtcủacôngty.Họcứbậntâmvàluôntựhỏiliệumìnhcótrởthànhnạnnhântiếptheokhông,dẫnđếncácnhâncôngđánggiáphảitìmkiếmmôitrườngổnđịnhhơnởnơikhác.Cuốicùng,giảsửdoanhthucócảithiện,thìcôngtycũngnhậnrahọphảiđốimặtvớichiphítuyểndụngvàđàotạonhằmlấpđầynhữngvịtríhọđãthổibaytrongđợtcắtgiảm.Tấtnhiên,xuixẻonhấtvẫnlàcácchủdoanhnghiệp,nhàquảnlýhayCEObấtlựctrongviệcxâydựngvănhóanăngsuấtcaotrongmộtdoanhnghiệpkhéttiếngcânđốisổsáchcủahọbằngcáchthongdongđuổibớtngười.

TiếnsĩLindaTrevinonhậnxétvềcácđợtcắtgiảmnhânsựnhưsau:“Tôinghĩchúngđãtrởthànhmốtquảnlýthờithượngvàcáccôngtycứtiếnhànhvìnghĩhọđãdựkiếntrướcvàtấtcảnhữngngườikhácđềulàmthế.Cứnhưthểnếukhôngcắtgiảmnhânsựthìbạnkhôngđượctinhgọnvàcânbằngvậy”.

TheoquanđiểmcủaTrevino:“Bấtkỳcôngtynàocắtgiảmnhânviênhàngloạtđềukhóđạtnăngsuấtcaovàchắcchắnsẽbịđánhgiálàquảnlýkém.Nhữngcôngtynăngsuấtcaoluônbiếtrõnhânviênquảthựclàtàisảnquýgiánhấtcủahọ”.Bànóitiếp:“Tôicũngtranhluậnrằngnếucầnthiếtphảicắtgiảm,thìđóhẳnlàdocôngtykhôngđượcquảnlýtốttừbanđầu.Nếumộtcôngtyluôngìngiữvàphát

triểncácnhânsựtốtcủamình,đánhgiáhọsuốtquátrìnhlàmviệcvàkhônglưugiữnhữngngườikémhiệuquả,thìhọđãkhôngcầnphảicắtgiảm”.

Bàtinrằngnhữngcôngtytốtnhấtsẽlàmbấtcứđiềugìđểkhôngphảicắtgiảmnhânsựtoàndiện.Khimộtcôngtythểhiệnchonhânviênthấyrằnghọthàcắtgiảmgiờlàmcònhơnphảisathảimộtai,“thìhọđanggửiđếnnhânviênmộtthôngđiệprằnghọthậtsựcoitrọngnhânviên,vàbanquảntrịsẽcốgắnghếtsứcđểbảovệcôngănviệclàmcủanhânviênmình”.Bàchorằngvớinhữngnhânviênluônlàmviệcchămchỉ,thìkiểuthôngbáonàylàmột“mốiquanhệtraođổi”.

TạiNucor,nơimàmộtphầnđángkểtrongmụctiêuLỚNcủacôngtylàlờihứakhôngbaogiờcắtgiảmnhânsự,DanDiMiccocũnggiảithíchcáchcôngtyxửlýcácthịtrườngxuốngdốcvànhucầumangtínhchukỳcủangànhsảnxuấtthép.Ôngnói:“Tronghoàncảnhkinhtếkémthuậnlợi,thứđầutiêncầnloạilàcácđặcquyềnvàtiềnthưởngdànhchogiámđốc;tiếpđến,quảnlýnhàmáyvàquảnđốccũngphảitừbỏphầncủamình.Chỉđếnlúcđó,cáccôngnhânsảnxuấtthépmớibịảnhhưởngvàchúngtôisẽbắtđầubằngcáchgiảmsốngàylàmviệctrongtuầntừnămxuốngbốnngày.Nếuthếvẫnchưađủ,chúngtôicóthểgiảmtiếpcònbangày,dùmộttrongbangàyđósẽđượcdùnglaudọnnhàmáyvàquảnlýchung”.

CEOJackStackcủaSRCcũnglàngườitíchcựcphảnđốiviệccắtgiảmnhânsự.Ôngnói:“Xemnày,chúngtôicónhiệttâmlớnlaotrongviệcgìngiữvàduytrìcôngănviệclàm.Vàchúngtôinóiđượcthìlàmđược”.Ônggiảithíchrằngnhânviêntrongcôngtyđượctrảcôngtheobốnhìnhthức.Ngoàilương,“chúngtôicòncóchươngtrìnhcổphiếu,trongđómỗingườisẽđượctrảcôngbằngcổphiếudựatrênthànhtíchcủacôngty.Chúngtôicòncócácchươngtrìnhthưởngcánhângắnliềnvớinăngsuấtvànhữngmụctiêucụthểđangcốgắngđạtđược.Tiếpđó,họsẽnhậnđượclợinhuậncủachínhcôngtynày”.

Cảbốnhìnhthứctrênđềuđượcápdụngkhitìnhhìnhkinhdoanhđixuống.“Chúngtôiđãxâydựngnênmộtquytrìnhtrảlươnggồmbốnlớpđểbảovệmọingườitrongthờiđiểmkinhtếkhókhăn.Chươngtrìnhcổphiếusẽbịảnhhưởngtrướccảkhichúngtôicắtgiảmmộtnhânsự.Tiếpđếnsẽlàchươngtrìnhtrảthưởngvàsauđó

thunhậpcủachínhcôngtysẽđượcrútbớtmộtphần.Trênđâylànhữngđiềuchúngtôisẽlàmtrướckhixemxétsathảibấtkỳnhânviênnào”.

Stacknóitiếp:“Cónhữngthờiđiểmthịtrườngsụpđổvàchúngtôibịtànphákhủngkhiếp,nhưngvẫnkhôngcắtgiảmmộtai.Đôikhichúngtôiphảimấtthờigianrấtlâumớihồiphụcđượctừnhữngbiếncốđó,nhưngbạnsẽkhôngbaogiờphụchồivàtiếnlênđượcnếuthiếuđithứtàisảnquantrọngnhất–nhữngnhânviêntốt”.

Stackvẫnchorằngnếumộtdoanhnghiệpcamkếtkhôngcắtgiảmnhânsự,họphảiđảmbảodựđoántrướcmộtlượngdoanhsốdựphòngtrongquátrìnhlậpkếhoạch,đủchophéphọđốiphóbấtkỳđiềugìxảyratrênthịtrường.“Chúngtôiluônnghĩvềconsố15%.Chúngtôicốgắngtăngtrưởngdoanhthulẫnthunhậpởmức15%hằngnăm.Nhưngchúngtôicũngluôntínhđếnnhữngtìnhhuốngbấtngờvàcạmbẫyđểkhôngphảicắtgiảmnhânviên”.

Cáccôngtynăngsuấtcaođãnhậnranhữngcạmbẫyđangchờđợidoanhnghiệpcủahọkhicốgắngcânbằngsổsáchkếtoánthôngquaphươngthứccắtgiảmnhânsự,vàxemđónhưbiệnphápđốiphóchiếnthuật.CácCEOđượcphỏngvấnđãchỉrabốnhậuquảkhôngmongđợicủaphươngánđónhưsau:

Tổchứcđánhmấtnhữngtrithứcgiátrịkhibộnhớthểchếkhôngđượcchuyểngiao.

Khinhânviênrờibỏcôngty,đặcbiệtvìlýdogiảmnhânsự,thìnhữngngườirađicóthểkhôngtruyềnlạibộnhớthểchếmàhọnắmgiữ.DanielW.Rasmus,phóchủtịchcủaGigaInformationGroupđãviếtnhưsau:“Làngườilàmnghềquảntrịtrithức,khixemxétvấnđềcắtgiảmnhânsự,tôinhậnthấycácgiámđốcthườngchọncáchdễdàngđểcắtgiảmchiphí–hoặctạoấntượngrằnghọđanglàmđiềuđó–màkhôngmàngđếnảnhhưởngcủaviệcsuygiảmlaođộngđếnkhảnăngtồntạilâudàicủadoanhnghiệp,huốngchilànhânviêncủahọ.Vàkiểutiếtkiệmđócóthểkhônghiệuquả.Rốtcuộc,bạnphảibỏravàinghìnđô-lađểhuấnluyệnmộtnhânviênpháttriểnởmộtvịtrívàkhoảnđầutưđósẽmấttrắngkhingườiđórađi.Tiếpđếnlàvấnđềmấtđinhữngthànhviênnòngcốtdựatrênnhữnghiểubiếtvềcôngviệccủahọvànhữngkếtnốivớinộidung,quytrìnhhayconngười.Chắcchắnsẽphảicómộtsựtrảgiáchomấtmátnày”.(Tríchbàibáo

TheCostsofLayoffs(tạmdịch:Cáigiácủacắtgiảmnhânsự)đăngtrêntạpchíKnowledgeManagement,sốrangày1tháng6năm2001).

Thiệthạiđốivớinhâncôngbaogồmmấttinhthần,lolắng,biquanvàtháiđộ“tựlolấythân”–thứtâmlýngộtngạtkhôngmanglạilợiíchcaonhấtchocôngty.

TiếnsĩTrevinođãchỉrarấtnhiềubằngchứngủnghộchođiềunày:“Chúngtabiếtrằngmỗinhânviêntrongdoanhnghiệpchúýsátsaođếntìnhhìnhcắtgiảmnhânsựvìhọbiếtrằngnókhôngchỉdiễnramộtlần.Cácđợtcắtgiảmthườngdiễnratheonhiềugiaiđoạn.Thayvìlàmviệc,nhânviênsẽđểýtìmkiếmnhữngmanhmốichothấykhinàomộtđợtcắtgiảmcóthểậpxuốngđầuhọvàthảoluậnvớinhauxemmìnhsẽbịđốixửrasao”.

Cắtgiảmnhânviên(baogồmcácgóichiphípháplý,quảnlývàtàichínhđểđẩyhọrađi)rồithuêlại(baogồmchiphítuyểndụngvàđàotạo)sẽtốnkémhơnnhiềusovớichỉrútbớtsốtuầnlàmviệcvàtạmgiảmlương.

NhàbáoVictorInfante,ngườiviếtrấtnhiềuvềđềtàicắtgiảmnhânsự,đãkếtlạimộtbímậtmàchỉnhữngcôngtynăngsuấtcaomớibiết:“Cáccôngtygiảmquymôđểcắtgiảmchiphí,nhưngrồinhanhchóngbịbuộcphảithuêngườimớivìcácnhânviêncònlạisẽrađitìmkiếmnhữngmôitrườngmàhọcholàổnđịnhhơn.Chínhsựchuyểnđổinàyđãkhiếnviệcsảnxuấtlâmvàokhổsởvàlàmgiảmchấtlượngcôngviệc”.Rồiôngbổsungthêmmộtýđạidiệnchocáchthứcnhìnnhậnchiphíkhác:“Dochiphítuyểnmộtngườimớinhìnchungcũngngangngửavớitiềnlươngcảnămcủamộtnhânviên,nênmọikhoảntiếtkiệmđượctừquátrìnhcắtgiảmđềuvônghĩa”.

TiếnsĩTrevinocũngđồngtình:“Mặcdùviệccắtgiảmnhânsựvẫnđượctângbốcnhưmộtcáchquảnlýtốt,nhưngnókỳthựckhôngtạoảnhhưởngtíchcựcđếnmụctiêucốtyếu”.

Mặcdùviệccắtgiảmnhânsựcóthểdẫnđếnnhữnghiệuquảbềnổingắnhạn,nhưngkhôngtạorahoặcduytrìđượcnăngsuất.

ChuyêngiatưvấnDarrellRigbyđãviết:“[Cáccôngty]hiểurằngtuyviệccắtgiảmnhânviênlàmgiảmbớtchiphíngắnhạn,nhưngtổngthiệthạitừchiphíđềnbù,mấtmáttrithứcvàlòngtincùngchiphítuyểndụng,đàotạovàduytrìnhânlựcsauđócóthểnhanhchónglấnátcáckhoảntiếtkiệmdựkiến”.(TríchbàiviếtMovingUpwardinaDownturn(tạmdịch:Bơingượcdòng)đăngtrêntạpchíHarvardBusinessReview,sốratháng6năm2001.)

Bímật:Cáccôngtynăngsuấtcaokhông“thuê”nhânviên

Đốivớinhiềudoanhnghiệp,sốlượngnhânviênchỉđơnthuầnlàcáchứngphóvớinhucầuhiệntạicủathịtrường.Nếuthịtrườngnónglênvìmặthàngcủamộtcôngtynhưnghọlạiđanggặpkhókhăntrongkhâusảnxuấtvàgiaođủhàng,thìnhiềucôngtysẽđơngiảnthuêthêmlaođộngvàtăngca.Điềukiệnthuêlaođộngthườngđượccáccôngtyngờnghệchsửdụngkhikhótìmngườichínhlà:“Hãychohọlàmkiểmtravớigương.Nếuhọvượtqua,hãytuyểnhọ!”.(Trướcbuổibìnhminhcủakhoahọchiệnđại,bàikiểmtravớigươnglàcôngcụchẩnđoánnhằmxácđịnhliệumộtngườiđãchếthẳnhaychưa.Tươngtruyền,chiếcgươngsẽđượcđặtphíatrênmiệngvàmũicủangườiđó.Nếunóđóngsươngdohơithởcủahọ,thìchứngtỏhọvẫncònsống(27)).

Khinghiêncứucủachúngtôibócdầnlớpvỏhàonhoángcủanhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới,chúngtôiđãkhámpháramộtđiềuđặcbiệtđángnhớ:đólàngoàiviệcđạtnăngsuấtvàlợinhuậncựccao,mỗidoanhnghiệpnàycònđượcđóngkhungquanhmộtnétvănhóaluônkiêntrìdựatrêngiátrịđíchthựccủanhânviên.Cơsởhạtầngcủacácdoanhnghiệpnăngsuấtcaonàynóilênmộtlờihứahẹnbấtthànhvănhoặcđượcthuộcnằmlòng:“Chúngtôikhôngcắtgiảmnhânviên”.

Nhưngdocáccôngtynăngsuấtcaokhôngcắtgiảmnhânviên,nênhọcũngsẽkhôngthuêngườitrướckhihiểurõvềngườiđó.Bởimỗinhânviênthườngsẽgắnbóvớicôngtytrongsuốtquãngthờigiancònlạicủasựnghiệp,nêncôngtyrấtkỹlưỡngtrongviệcchophéphọ“gianhập”.

DanDiMiccocủaNucorrấthăngháikhinóivềchủđềnày:“Bạnphảituyểnđúngngười,vậynênquytrìnhtuyểndụnglàmộtphầnrất

quantrọngtrongvănhóavàhệthốngcủachúngtôi.Chúngtôiđãbiếtcáchứngdụngtốthơncáccôngcụđểgiúpbảnthânchọnđúngngười.Vàđólàmộtquytrìnhđòihỏiphảidốchếttâmtrí”.

“Đầutiên,chúngtôithôngquamộtquátrìnhsànglọcsâusátvớinhữngtiêuchíđượcpháttriểnquanhiềunăm.Sauđó,chúngtôiphỏngvấnnhữngngườiphùhợpvàtheohồsơtâmlý–thậmchívớinhữngvịtrímớivàonghề,chứchưaphảiquảnlý.Vàcuốicùngchúngtôicóđượcnhữngngườiphùhợpvàsẽhưởngứngnhiệttìnhhệthốngcủachúngtôi.Chúngtôibỏnhiềuthờigianđểđảmbảomìnhtuyểnngườichínhxác.Nhưngphảichăngđiềuđócónghĩarằngtấtcảnhữngaichúngtôithuêđềulàmđược?Khônghề.Nhưngnhữngngườiđósẽtựmìnhnhậnratừsớm.VàchúngtôisẽbiếtđượcliệucóphảihọđượcsinhrađểlàmnhânviêncủaNucorvàpháttriểnđểphùhợpvớivănhóachúngtôihaykhông”.

StephenTindallcủaTheWarehousecũngđồngýnhưvậy.Côngtyôngcũngápdụngcáchsànglọcvàphỏngvấnsâusátđểchắcchắnhọthuhútvàtuyểnđượcnhữngnhânviêntốtnhất.TheoquanđiểmcủaTindall,tháiđộchínhlàtiêuchítốiquantrọngduynhất.Ôngnói:“Khitraođổivớicácứngviên,chúngtôikhôngchỉphỏngvấnđơnthuần,màcònquantâm‘Liệunhữngngườinàycóhợpvớivănhóatạiđâyhaykhông?’hoặc‘Liệuhọcóphảikiểungườisẽtánthànhnhữnggiátrịchúngtađeođuổivàphùhợpvớicôngtykhông?’”

Tấtcảcáccôngtynăngsuấtcaokháccũngthế.Trongtrườnghợpnàochúngtôicũngnhậnthấytổnggiámđốctintưởngsâusắcrằngnhữngngườibêncạnhhọ,nhữngngườibáocáochohọ,nhữngnhânviênởmọicấpbậcsẽđạidiệncholợithếcạnhtranhlớnnhấtcủacôngty.Vìvậy,cáchhọchọnngườiđượctuyểnđểgửilờimờigianhậpthậmchícòncẩnthậnhơncaoốcParkAvenue(28)chọnkháchthuê.Cácnhàlãnhđạodoanhnghiệpkỳquặcnàyluônchiếnđấuquyếtliệtđểbảovệvănhóamàhọđãgâydựng.Đổilại,họsẽnhậnđượcmứcnăngsuấtvôsongtừnhânviêncủamình.

Doconngườilàgiốngloàiluônđấutranhđểbảovệnhữngđiềuchúngtaxemlàquýgiá,nênkhôngbấtngờkhibiếtrằngmỗicôngtychúngtôiđãnghiêncứuđềuxemviệcthuênhânviêngiốngvớimởrộngtưcáchhộiviêntrongmộtcâulạcbộđặcquyềnhơnlàgiaoviệcchoaiđó.

Mộtkhiđãtraochođốitượngquyềnhộiviêncủamộtdoanhnghiệpđặcbiệtvàhaibêncùngđiđếnquyếtđịnhchung,bạncóthểtrôngđợinhânviênmớiđấutranhquyếtliệtchosựvữngmạnhvàthànhcôngcủatổchức–kểcảphảilàmnhữngviệccólẽkhôngnằmtrongbảnmôtảcôngviệcbanđầu.

Sauđâylàmộtminhchứngchokhátkhaomạnhmẽđượctrởthànhhộiviêntrongmộtcâulạcbộđặcbiệtvàmongmuốnlàmviệcchocáccôngtyxemtrọngconngười:KhiNucorthôngbáovềviệcxâydựngnhàmáymớivàcóýthuê600côngnhânmới,họđãbịbủavâybởisáunghìnngườiđếnnộphồsơđăngkýchocôngviệcnày,mặcdùmứclươngcứngcủaNucorthấphơnnhiềusovớicácnhàsảnxuấtthépkhác(hãynhớrằngmứclươngtuầnnàydựatrênsốlượngthépbạnsảnxuấtđượcvàotuầntrước),còncácnhàmáycủahọlạiđượcđặttạicácvùngnôngthônnhỏbévàxaxôicáchtrở.

TrongkhiđangphỏngvấnStephenTindallcủaTheWarehouse,chúngtôibịcắtngangbởirấtnhiềungườiđónxebuýtđếnđể“biểutình”.(Mộttừmàbấtkỳchủdoanhnghiệphaynhàquảnlýnàocũngphátsợ).Dườngnhưhơn80%cưdâncủamộtthịtrấntạiNewZealandđãcùngkýđơn“kiếnnghị”(eoôi,lạimộttừđángsợnữa)yêucầucôngtyxâydựngmộtcửahàngtạithịtrấncủahọ.Khôngchỉmọingườimàtoàncộngđồngđềumuốntrởthànhmộtphầncủacâulạcbộđặcbiệtđó.

Trongquátrìnhđặtcâuhỏichocácnhàlãnhđạovàquảnlýcủanhữngdoanhnghiệphiệuquảvàđạtnăngsuấtcaotrênthếgiới,cuốicùngtôicũngnêulênđượcvấnđềquảnlýkiểu“đếmđầungười”.Cóvẻaicũngnổinóngkhichủđềnàyđượcnêura–khôngphảibởicâuhỏi,màbởichínhthuậtngữnày.

Việcsửdụngcụmtừ“đếmđầungười”đangđượctruyềnmiệnghiệnnaysẽnóilênrấtnhiềuvềtưcáchcủacánhânhoặccôngtysửdụngnó.Nóhélộthóicaongạotựmãncủanhữngaiquendùngcụmtừnày:họmớichínhlànhữngngườiđangđođếm.Cáchdiễnđạtnàychothấyquanđiểmcủahọvềgiátrịconngười:côngnhânchỉlànhững“đầungười”đểhọđếm,thêm,bớtvàthayđổitùyý.Vàcuốicùng,việcsửdụngcụmtừnàycólẽsẽgiúphọcắtgiảmnhânsựdễdànghơnkhibỏquanhữngdanhxưngnhưCharlie,JanehayHarry,

màchỉbiếtđếnmộtmớ“đầu”.

Trongnhữngnămgầnđây,khimọidoanhnghiệpđềuchịuáplựcphảicảithiệnnăngsuất,họđãđồngloạtsửdụngmộtdanhsáchchiếnthuậtdàidằngdặcđểđốiphóvớiviệcđếmđầungười.Mộtsốcáchphổbiếncóthểkểđếnnhư:thuêngoài,nhậnlaođộngtheohợpđồng,giờlàmviệclinhhoạt,chiacôngviệc,nhâncôngđanăng,cácchươngtrìnhlàmviệctạinhàvànhiềuthứkhác.Rấtnhiềucuốnsáchđãcangợigiátrịcủatừngbiệnpháp.

Tuynhữngcôngtychúngtôinghiêncứucũngvậndụngcácphươngántươngtựđểquảnlýtổngsốnhânviênhọthuêtuyển,nhưngchúngtôiđãkhámphárađiểmkhácbiệtchínhgiữahọvàcácdoanhnghiệpkhác.

Vìquantâmđếnsựtăngtrưởngvàthamvọngtrongngắnhạn,nênnhiềucôngtyđãkhiếntuyênbốcủahọtrởnênphứctạpkhôngcầnthiết.Rốtcuộc,họthuêvềquánhiềungườivàkhôngngừngcáutiếtdophảicốđiềukhiểnmộtconquáithúnhiềuđầu.Khicóđiềugìđókhôngổn,hụtmấtdoanhthudựđoánquáthamvọnghaynềnkinhtếtrảiquanhiềubiếncố,họkhôngcònlựachọnnàokhácngoàigiảmsốđầungười.Thayvìgiảiquyếtcâuhỏicănbản:“Saochúngtalạimấtphươnghướng?”,họlạibámvàomộtgiảiphápđơngiản:cắtgiảmnhânviên.

Vìnhữngcôngtynăngsuấtcaovẫnluônduytrìcáctuyênbốkinhdoanhđơngiảnvàkhôngrắcrối,nênhọcóthểhệthốnghóamọikhíacạnhcủadoanhnghiệpvàxácđịnhđượcđâulàcácyếutốthiếtyếucầnhọkiểmsoát,sởhữuvàgiámsátchặtchẽ,cònyếutốnàothìkhông.

Vídụ:Nhiềunămvềtrước,khitiếnhànhgiảmsốlaođộng,hầunhưmọitổchứctàichínhchuyênchovaythếchấplớnđềuloạibỏđộingũnhânviênthẩmđịnhcủahọvàthuêngườingoàixửlýquytrình.Ngượclại,hệthốngdocáctổchứctàichínhnhưS&LvàWorldSavingssửdụnglạiđượcxâydựngdựatrênviệcsởhữurấtítkhoảnvayxấuhaytàisảnbịtịchthutrongsổsách,vàcôngtycũngthuêtuyểnđộingũnhânviênthẩmđịnhcủachínhhọ.Hầuhếtcácngânhàngđềumuốncómộtbảnthẩmđịnhbiệnhộđượcchothỏathuậnchovaycủahọ.Tuynhiên,WorldSavingslạimuốnthẩmđịnhthậtchínhxácđểgiảmthiểunguycơbịphơibày.Nênkhôngphảingẫu

nhiênmàsốlượngcáckhoảnvayxấucủaWorldSavingslạithấpnhấttrongngành.

Chúngtađềuđãtừngngheđếncụmtừ“saimộtlyđimộtdặm”,nhưngđasốcáccôngtylạikhôngcóthờigianxemxétkỹtừngchitiếtbởihọđangmảiđuổibắtnhautheoquánhiềuhướng.

Sauđâylàvàichiếnthuậtmàcáccôngtynăngsuấtcaođãápdụngthànhcôngđểliêntụctrởnênhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaohơnkhithựcthituyênbốkinhdoanhđơngiảncủahọ.

Cácdoanhnghiệphiệuquảkhôngngừngtìmcáchthuêngoàiđốivớicácmảngkinhdoanhthứyếu,tứcngàycàngdễchuyểnđổithànhhànghóavàkhôngđemlạilợithếcạnhtranhnào.

QuyếtđịnhcủaYellowCorp.liênquanđếnpháttriểncôngnghệchínhlàvídụđiểnhìnhchoviệctiếnhànhthuêngoàiđúngđắn.TheolờiJimRitchie,CEOcủaMeridianIQ,côngtycontrựcthuộcYellow:“ChúngtôisửdụngmộtdoanhnghiệpmàđasốnềntảngkỹthuậtcủahọđượcđặttạiẤnĐộ.Điềunàymangđếnchochúngtôimộtphươngthứclàmviệc‘khôngngủ’;theođó,họsẽđảmnhiệmnhữngphầnviệcnhàmchán–lậptrìnhcơbản–khichúngtôiđangsayngủvàkhithứcgiấc,chúngtôisẽtiếnhànhkiểmtravàđiềuchỉnh.Chúngtôicóthểlàmcôngnghệsuốt24giờmộtngày.Chúngtôicóthểlàmnênnhiềuthứấntượngrất,rấtnhanhchóng.Vànhưmộtlợiíchcộngthêm,phươngthứcnàycựckỳtiếtkiệmnếuxéttrêngócđộchiphí”.

SửdụngmộtcôngtytạiBangalorevốnrànhrẽcôngnghệđểviếtmãlậptrìnhchobạncóthểlàmộtýkiếnhay.Nhưngkhibạngọiđếnmộtnhàbánlẻlớnđểxếplịchhẹnbảotrìthiếtbịvàngườitrảlờilàmộtnhânviêntổngđài(hãythửnghĩđếnquytrìnhliênlạctrựctiếpvớikháchhàng)từmộtquốcgiakhácvàcóvấnđềvềkỹnăngtiếngAnhcănbản,liêntụcvấpvápvàlúngtúngtrướccáchướngdẫntrênmànhình,rồibiếntoànbộquytrìnhchămsóckháchhàngthànhmộtcơnácmộng,thìviệcthuêngoàisẽkhôngđápứngđúngýđịnhcủabạn.

Tuynhiềucôngtyđãchuyểnsangthuêngoàitrênquymôlớnđốivớitấtcảcácphầnviệcchưađượckiểmchứng,nhưngquyếtđịnhnày

cũngcómặttráicủanó.Nhiềunghiêncứu,baogồmcảmộtnghiêncứudoErnst&Young(29)thựchiện,đãminhchứngrằngcóđến36%đốitượngtrảlờirằnghọkhônghàilòngvớichấtlượngdịchvụdobênđượcthuêngoàicungcấp.28%tiếptheokhẳngđịnhviệcthuêngoàichỉlàmtốnthêmthờigianquảnlývàchỉ18%chorằngnógiúpgiảmchiphí.

Nhữngcôngtynăngsuấtcaochỉchọnthuêngoàinhữngchứcnăngđãdầnchuyểnthànhhànghóatiêudùngvàtừchốithuêngoàinhữngchứcnăngcóthểđemlạilợithếcạnhtranhtiềmnăng.

Cómộtcáchgiúpchúngtagiảmnhucầusửdụngnhiềunhânviên,đólàsửdụngnhữngcôngnghệđơngiảnnhưngkhôngtheocáchmàaicũngbiết.TrongchươngtiếptheobạnsẽđượcgặpgỡHerbvàMarionSandler,haiđồngCEOcủaWorldSavings,mộtđôivợchồngđãcùngsátcánhxâydựngnêntừđốngđổnátmộtcôngtychuyênchovayvàgửitiếtkiệmđạtnăngsuấtcaonhấtcảnước.Đểhélộtrướcchobạnvềmứcđộhiệuquảcủacôngtydohọđiềuhành,sauđâylànhữnggìbạnsẽnghekhigọiđếnWorldSavingsvàmuốnbánchohọthứgìđó:

CảmơnvìđãgọiđếnWorldSavings.Xinhãylắngngheđoạnthưthoạinày.Dokhốilượnglớncáccuộcgọichúngtôinhậnđượctừcáchãngngoàinhằmgạbánsảnphẩmvàdịchvụcủahọ,nênchúngtôibuộcphảiyêucầubạnchuyểntiếpmộtbảnmôtảsảnphẩmhoặcdịchvụcủamìnhcùngmọithôngtinkhácvềtổchứccủabạnđếnđịachỉ:CôngtyWorldSavingsandLoans,số1901đườngHarrison,thànhphốOakland,bangCalifornia(mã:94612).Gửicho:BộphậnHệthốngThôngtin.Bạncóthểyêntâmrằngthôngtincủabạnsẽđượcchuyểntiếpchonhânviênphùhợpthẩmđịnh.Nếuhọnhậnthấycôngtycủabạnthuộclĩnhvựcmàchúngtôiquantâm,họsẽliênlạctrựctiếpvớibạntronglầntới.CảmơnđãgọiđếnWorldSavings.Xintạmbiệt.

Hãythửxemxétngụýcủađoạnthôngđiệptrênvàhàngtrămnghìngiờnhâncôngnógiúptiếtkiệmmỗinăm.Thôngđiệptuyênbốchắcchắnrằngngườigọisẽkhôngđượcchuyểntiếpđếnbấtkỳnhânviênnàovàkhôngcólựachọnnàođểhọlàmthế.Nếuđãtừnglàm

việcvớinhânviênbánhàng,bạnhẳnbiếtrằngđasốhọchỉđơngiảnbỏquarồitiếptục.Đoạnthôngđiệpđãhướngdẫnngườigọigửithôngtinvềthứhọđangbánquavănbản–màgầnnhư90%ngườigọisẽkhôngbaogiờlàmthế,vìhọthàtìmkiếmnhữngconmồi“dễăn”hơnởnơikhác.Nóingắngọnnghĩalàcôngtynàylàmmọithứtheolịchtrìnhvàtheocáchriêngcủahọ.VàcũngnhưmọithứkhácvềvợchồngnhàSandlervàcôngtyhọlãnhđạo,họđãchọncáchứngxửlịchthiệp.Đốivớinhữngngườibánhàngkhôngngạigửitàiliệu,nhữngnộidungđượcgửisẽgiúpbộphậnđàmpháncủaWorldSavingssosánhgiácảmuasắmkhihọnhậnthấyđiềugìđóđángquantâm.

Mặcdùkhôngthểxácđịnhbấtkỳnghiêncứunàochỉramộtnhânviênhaynhàquảnlýtrungbìnhbỏrabaonhiêugiờđồnghồđểxửlýcáccuộcgọivàcuộchẹnvớicáchãngbuôn,nhàcungcấphaynhânviênbánhàng,nhưngtheokinhnghiệmcánhân,chúngtôichorằngconsốđóvàokhoảng20%.Hãytưởngtượngbạnđangsửdụngmộtthứcôngnghệđiệnthoạicựcđơngiảngiúplậptứccảithiệnnăngsuấtthêm20%haygiảmbớt20%sốnhânviênthừa.

HãynghĩđếnsốlượngnhânviêncầnchomộtcôngtynhưWorldSavings,nơibỏrahàngtrămtriệuđô-lamỗinămcholươngnhâncông,cácnguồncungvàdịchvụđểxửlýhàngnghìnnhânviênbánhàngmuốnbánthứgìđóchohọ.

Phảichăngchiếnthuậtgiúpgiảmđángkểsốlượngnhânviêncầnthiếtđểđốiphóvớinhữngcuộcgọihaycuộchẹntừcáchãngbuônvànhàcungcấpchỉlàkhoảnhkhắcđộngnãocủaaiđótrongcôngtyvàomộtngàyđẹptrời?Khônghề!Vìhọkhôngbaogiờchophépbảnthândẫndắtdoanhnghiệptheohàngtáđịnhhướngkhácnhau,hoặcsửdụngcáchthứcmàHerbSandlergọilàtrạngthái“sẵnsàng,lênđạn,nhắmbắn”củađasốdoanhnghiệpkhác.Thayvìthế,họdànhrấtnhiềuthờigianliêntụcđặtracâuhỏi:“Cóđiềugìkhônghiệuquảvẫnđangtồntạitronghệthốngmàchúngtacóthểloạibỏchúng?”.

Tôingờrằngkhinhiềungườiđọcvềchiếnthuậttrên,trísángtạotronghọsẽvụttắtvàtrongmộttươnglaicóthực,họsẽsởhữumộthệthốngtrảlờiđiệnthoạiphỏngtheoyhệttinnhắnthoạicủaWorldSavings.Nếuchỉápdụngthôngđiệpnàyvìlýdochiếnthuật,bạnsẽbỏquatoànbộđiềucốtlõiởđây.Năngsuấtvàhiệusuấtkhôngphảilàphươngthứctiếnhànhmột“bộsưutập”chiếnthuậtkhônkhéo,

màlàmộthànhtrìnhkhôngngừngnghỉvớimụcđíchcuốicùnglàloạitrừtoànbộcôngsứcvàthờigianbịlãngphí.

Khicácnhânviêntrongdoanhnghiệpđượcđàotạochéo,côngtyđóthườngsẽtránhđượcphảicắtgiảmnhânsựnhờlợidụngviệcrútmònnănglực.Đàotạochéocònmanglạimộtlợithếrõràng:mộtcôngtyvớilựclượngnhânviênvàgiámđốclinhhoạtsẽkhôngcầnđếnmộtbộmáyquanliêunhiềulớplang,vìmọingườiđềubiếtrõtừngngócngáchcủanơinày.

CherylBillingtoncủacôngtyYellowchobiết:“Khichúngtôitháobỏbộmáyquanliêu,bắtđầuđưamọingườirakhỏinhữngngọnthápcôlậpvàtraochohọnhữngdựánkhácvớinhữnggìhọtừnglàmtrướcđây,chúngtôiđãgặtháiđượcnhữnglợiíchkhác.Giờđây,tôicóthểnói:‘Này,anhbiếtnhiềuvềcáchệthốngbánhàngvàtiếpthị,nhưngtôisẽđưaanhxuốnglàmviệctrongmảnghoạtđộngmộtthờigian’.Kếtquảcuốicùnglàchúngtôicóthểtậndụngsựđầutưvàoconngườivàtậndụngkiếnthứcđóđểđưaranhữnggiảipháptốthơnchokháchhàng”.

Rấtnhiềucôngtychúngtôinghiêncứuđãtuyểncácnhâncôngmàvănphònglàmviệcchínhlànhàcủahọ.

ChuyênviêntưvấnJackNillescủaJALAInternationallàngườiđãđặtrathuậtngữ“làmviệctừxa(30)”.Theoông,chỉriêngtrongnăm2002,đãcóhơn21triệungườilàmviệctạinhàvàconsốnàyđangtăngthêmtừ15%đến20%mỗinăm.Nilleschorằngmộtcôngtycóthểđạtđượcbalợiíchrõràngkhichophépvàithànhviêntronglựclượnglaođộngtiếnhànhcôngviệctạinhàcủahọ.

Ôngnói:“Điềuđầutiênxảyđếnnếuchúngtatiếnhànhlàmviệctừxađúngcáchchínhlànăngsuấtsẽlậptứctăngvọtvớimứctrungbình10%-20%”.

Nillescònbổsungthêm:“Nhữngkhoảntiếtkiệmđượctừchiphícơsởvậtchấtcóthểlàrấtlớn.BảnthâncôngtyIBMđãtiếtkiệm

đượchơn100triệuđô-latừviệcgiảmphíthuêmặtbằng,bãiđậuxevàcơsởhạtầngnhờsởhữumộtlựclượnglaođộnglàmviệctừxa”.

TheoNilles,lợiíchlớnnhấtcủamộtnhómlàmviệctạinhàchínhlàhọcókhuynhhướngtrungthànhhơn.Ôngnói:“Ailạimuốntừbỏmộtcôngviệcmàhọcóthểlàmngaytạinhàmình,đượctrảlươngdựatrênhệthốngđohiệusuấtvàkhôngcónhữngkẻquanliêuliêntụcsoimóiviệccủamìnhnhỉ?”.

Tuynhiên,Nillescũngcảnhbáorằngnếulựclượnglaođộngtạinhàkhôngđượctổchứcđúngđắn,thìmộtcôngtycóthểthấtbạidướitayhọ.“Đầutiên,nhânviênphảiđượchướngdẫncáchlàmviệctạinhàvàcấpquảnlýphảihọccáchkiểmsoátđộingũmàanhtakhôngthấymặt”.Ôngquảquyếtrằngđiềutốiquantrọnglàphảitínhkỹthờigianlàmviệc,mọingườiphảilàmtròntráchnhiệmvàlươngthưởngphảidựatrênhiệusuấtđểđạtkếtquảtốtnhất.

TheomộtnghiêncứuđượcđăngtrênấnphẩmHarvardManagementCommunicationLetter(tạmdịch:ThưTruyềnthôngQuảntrịHarvard)sốratháng5năm1999:“82,6%tổngsốngườilàmviệctạinhàbáocáorằnghọđãtăngnăngsuấttừkhibắtđầulàmviệctạinhà,trongkhi100%nhàquảnlýđồngtìnhrằngnhânviêncủahọhoặcđãcảithiệnnăngsuất,hoặctiếptụcduytrìmứcnăngsuấttrướcđâycủahọ”.

Thỉnhthoảng,mộtnhàquảnlý,mộtchủdoanhnghiệphaymộtCEOmớisẽquyếtđịnhrằngmộtcuộccảitổđángkể(vàmộtđợtcắtgiảmnhânsựđikèm)làđiềucầnthiếtđểđơnvịkinhdoanhđạtnăngsuấtcaohơn.Trướckhicắtgiảm,tráchnhiệmcủangườilãnhđạolàxácđịnhxemdoanhnghiệpđanghướngđếnđâu(mộtlầnnữa,đâychínhlàmụctiêuLỚNđơngiản)vàxácđịnhaitrongđộingũđiềuhànhxứngđánglà“sĩquancaocấp”củahọ.Chỉđếnlúcđó,ngườilãnhđạomớisẵnsàngtriểnkhaiđợtcắtgiảmnhânsựmộtlần,kèmtheolờigiảithíchchânthànhvàđảmbảorằnghànhđộngcắtgiảmsẽkhôngtrởthànhđườnglốihoạtđộngcủacôngty.

Bấtkỳnhàquảnlýhaygiámđốcnàoviphạmnguyêntắc“mộtlầnduynhất”đềunênnghequacâuchuyệnvềbachiếcphongbì.Mộtlầnnữa,hãyxemđểsoátlạitrínhớcủabạnvàđưaramộtlờicảnhbáo

thẳngthắn:

Trongngàyđầutiêntrêncươngvịngườiquảnlýmới,vịgiámđốctìmthấybachiếcphongbìniêmphongđượcđánhsố1,2,3cùngmộttờghichútừngườitiềnnhiệmcủamình.Tờghichúbênngoàimáchngườiquảnlýmớihãymởmộtphongbìmỗikhianhtađốimặtvớimộtvấnđềnghiêmtrọng.

Chỉsauvàituần,mộtvấnđềcựclớnđãphátsinhvàngườiquảnlýđànhmởchiếcphongbìđầutiên.Trongđóviết:“Hãyđổlỗichotôi!”.Vịgiámđốclàmđúngnhưthế,vàtìnhhìnhnhanhchóngổnthỏatrởlại.Nhưngchỉvàithángsauđó,mộtcuộckhủnghoảngkháclạidấylênvàvịquảnlýđànhmởtiếpchiếcphongbìthứhai,trongđóviếtrằng:“Hãytuyênbốmộtcuộcđạicảitổ”.Vịgiámđốclậptứclàmtheo,vàmộtlầnnữamọithứdầnlắngxuống.Đếnkhiphảiđươngđầuvớimộtvấnđềlớnkếtiếp,nhàquảnlýlạimởtiếpchiếcphongbìthứba.Nộidungrấtđơngiản:“Hãyviếtbaláthưmới”.

Đasốnhânviêntronglựclượnglaođộngđềuhiểuđượcnhucầucầncómộtcuộccảitổlớnduynhất.Nhưngsẽkhôngaimuốnphímồhôicôngsứcđểlàmviệctrongmộtmôitrườngumê,nơimàmỗikhiđốimặtvớivấnđềnghiêmtrọngnàođó,vịsếptổngchỉđưarađượcmộtcáchứngphóduynhấtlà:“Hãygiảmsốđầungười”.

CáccôngtynăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềubằngcáchtuyểndụngthậntrọngvàápdụngchínhsáchkhôngcắtgiảmnhânsự;nhờđó,họđãtạorađượcmộtlựclượnglaođộngluôncảmthấyantoàn,đảmbảovàcamkếthoànthànhmụctiêuvàthamvọngchocôngty.

Từnghiêncứucủamình,chúngtôicònquansátđượcrằng:sovớinhữngđốithủkémhiệuquảhơn,cáccôngtynăngsuấtcaodườngnhưkhôngđưaraquánhiềuquyếtđịnhsailầmđểkhiếnbảnthânhọphântâmvàđánhmấtlợithếnăngsuất.Nhữngmảnhghépcủacâuđố“raquyếtđịnh”cuốicùngđãchắpnốilạivớinhaukhichúngtôiđàosâunghiêncứuvềtổchứctàichínhnăngsuấtcaonhấtnướcMỹ.Vàđóchínhlàchủđềchúngtahướngtớitrongchươngkế.

T

7.LDKDCĐĐLĐNLG?

Ngườikhôntựquyếtviệcmình,Đâunhưkẻdạimặctìnhđámđông.

–NgạnngữTrungHoa

rongnghiêncứucủamìnhvềnhữngcôngtyđạtnăngsuấtcao,chúngtôiđãpháthiệnramộtcâuhỏiduynhấtmàmọingườithườngđặtratrướckhirabấtkỳquyếtđịnhkinhdoanhnào.Đólàcâuhỏiuyquyềnmàmỗidoanhnghiệpđangtìmcáchnângcao

năngsuấtphảithấmnhuầntriệtđể,đếnmứcmọingườiphảilặplạinónhưmộtcâuthầnchútrướcmỗiquyếtđịnh.

Mặcdùchúngtôibắtgặpcâuhỏinàythườngxuyênđượcđặtratạitấtcảcáccôngtynăngsuấtcao,nhưngchỉcómộtcôngtynổibậttrongsốhọlàđãtrởnênlớnmạnhvàthànhcông,chủyếunhờđãđưacâuhỏiđơngiản,rấtđơngiảnnàyvàosâutrongcơchếtổchức.CôngtyđólàWorldSavings.

Đồngvợđồngchồng=Mộtmôhìnhnăngsuất.“Làmcáchnàoôngbàcóthểquảnlýmộttổchứctàichínhhùng

mạnhnhưvậymàhầunhưkhôngtốnxunàochoviệcđó?”làcâuhỏiđầutiêntôidànhchoMarionvàHerbSandler:“nhómvợchồng”đangđiềuhànhCôngtyCổphầnGoldenWestFinancial(GDW),đơnvịchủquảncủaWorldSavings.Khinghecâuhỏiđó,họnhìnnhauvàtraomộtcáiliếcmắtthấuhiểu.HerbSandlertrảlờitrước.

“Tôikhôngrõ”,ôngvừanóivừanhìntôinghiêmnghịvàtiếp,“Câuhỏirấthayđấy!”.

Ôikhông,tôinghĩ.Tôiđãđấutranhghêgớmđểthuyếtphụchọhợptác,vàtựhỏiliệumìnhcópháhỏngcơhộinàykhiđặtmộtcâuhỏiquáthẳngthắnngaytừđầuhaykhông.

“Thayvìhỏilàmthếnàochúngtôixoayxởđượcdùtiêuíttiền”,lúcnàyHerbngừnglờivànởmộtnụcườitoetoét,“thìcólẽanhnên

hỏitạisaocácđốithủcủachúngtôilạicóthểtiêuphanhiềuđếnthế”.

“Xemnày”,Marionnhậpcuộc,cúingườigầnsátbànhọpvànêurõquanđiểmcủabàvớigiọngnhẹnhàngnhưngkiênquyết:“Chúngtôithậttìnhmuốnbiếtlàmthếnàocácđốithủlạitiêuphanhiềuđếnthếkhiđiềuhànhdoanhnghiệpcủahọ.Đơngiảnlàchúngtôikhônghiểunổihọlàmđiềuđónhưthếnào”.

MarionvàHerbSandlerđãdànhphầnlớncuộcsốnghônnhâncủahọ,tức40nămqua,đểcùngnhaulàmviệcmỗingàyvàtựhỏitạisaonhữngtổchứctàichínhkháclạihoạtđộngtheocáchhọvẫnlàm.Trongquátrìnhgiảiđápnhữngcâuhỏicủachínhmình,họđãxâydựngnênmộttrongnhữngđếchếtàichínhlớnnhấtnướcMỹ.

Năm2001,với462vănphòngtrênkhắp38tiểubang,WorldSavingsđãtạoracáckhoảnthếchấpcótổngtrịgiálênđến21tỉđô-lavàphụcvụhơnmộttriệukháchhàng,vớitổnggiátrịtiềngửiđạtkỷlục35tỉđô-la.VợchồngSandlervàmộtnhómnhânsựnộibộgắnbótrongcôngtycũngcùngnhausởhữu20%cổphầncôngty,vớitổnggiátrịđạt2tỉđô-lavàođầunăm2002.Trongsuốt35năm,côngtynàyđãliêntụcđạttỷlệtăngtrưởngképởmức20%mỗinăm.

Thànhcôngcủacôngtythậmchícònngoạnmụchơnkhiđượcsosánhvớiphầncònlạitrongngành.Vàothậpniên1980,hệquảchungdochínhsáchbãibỏquyđịnh,nềnkinhtếtồitệvàhàngnúikhoảnvayxấuđãkhiếnngànhtiếtkiệmvàchovaytạiMỹchaođảolộn.Hơnmộtnửatrongsố4.500quỹtiếtkiệmvàchovaytrêncảnướcđãphảiđóngcửa,đượcCụcDựtrữLiênbangMỹ(31)nângđỡhoặcbuộcđóngcửasaukhiChínhphủbắtđầunhậpcuộcđểđảmbảokhảnăngthanhtoáncủangành.ChínhgiađìnhSandlerđãđượcmờiđếnWashingtonđểgiúpdàncánbộcấpcaocủaỦybanChứngkhoánvàGiaodịch(32)hiểurõnhữnggìđãxảyra.Mộttàiliệutạicuộchọphồithậpniên1980đãliệtkêdanhsách20quỹtiếtkiệmhàngđầuquốcgia.Vàhiệnnay,WorldSavingslàcôngtyduynhấttrụlạitrongdanhsáchnày.

WorldSavingslàtrườnghợpđiểnhìnhchonăngsuấtcao.NhàSandlerđãđiềuhànhcôngtyvớisốlượngnhânviênchưađếnmộtnửasovớiđốithủcạnhtranhgầnnhấtcủahọ.MộtnhânviênWorldSavingstrungbìnhtạoramứcdoanhthusửngsốt752nghìnđô-lamỗinăm,tứccaohơnbìnhquântoànngànhđến40%.Mỗinhânviên

cũngđónggóp145nghìnđô-lavàolợinhuậnthườngniên,mộtconsốbiểuthịcaogầngấpđôibìnhquântoànngành.

Môhìnhkinhdoanhquỹtiếtkiệmvàchovay(S&L,tứcSavings&Loan)thựcralàmộtgợiýkháđơngiản.MọingườigửitiềncủahọvàomộtcôngtythuộcnhómS&Lvàđượctrảlãidựatrênkhoảntiếtkiệmcủahọ.Côngtynàysẽdùngnhữngkhoảntiềngửiđểtàitrợchocáckhoảnvaythếchấp,trongkhivẫngiữmứcchênhlệchgiữalãitứchọphảitrảvàlợinhuậnhọnhậnđược.Trongkhihầuhếtmọingườiđềurốilêntrướcmộtgợiýđơngiảnnhưvậy,thìnhàSandlerkhôngnhữngvẫntồntạimàcòntạonênmộtcỗmáyháiratiềnhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.

HaivợchồngSandlergặpnhaulầnđầuvàonăm1960khiđangtảnbộdọcbờbiểnHamptons.HerbSandler,mộtluậtsưtrẻcaongạosinhtrưởngtạivùnghạđôngManhattan,NewYorkđãcốgâyấntượngvớiMarionOsherbằngcáchhuyênthuyênnhữngđiềuôngbiếtvềPhốWall(màchínhôngbâygiờcũngthoảimáithừanhậnrằngmìnhhầunhưchẳngbiếtgìcả).NhưngôngkhôngbiếtrằngcôgáiMarionsắcsảovàcóócphântíchchínhlàmộttrongbaphụnữkhônglàmcôngviệcbàngiấytạiPhốWall.Khiấy,Marionđãlàmộtchuyêngiaphântíchthịtrườngchứngkhoánđầynănglựcvàđủkiếnthứcđể“xỏngược”lạiđốiphươngnếubàmuốn.Nhưngthayvìthế,bàđãkếthônvớiông.

MariontheonghềtiếtkiệmvàchovaytạicôngtychủquảnOppenheimercủabà.Vàcànghiểuthêmvềcôngty,bàcàngtintưởngrằngngànhnàykhôngđượcquảnlýtốt.ỞOppenheimer,doluônđượcnhắcnhởrằngbàsẽkhôngbaogiờđượcphéptrởthànhđồngsựchỉvìlàphụnữ,nênbàđãquyếtđịnhsẽkhôngnhữngđíchthânđiềuhànhmộtcôngtynàođó,màđócònphảilàmộtcôngtyS&L.BàvàHerbsẽlàmđiềuđótốthơnbấtkỳaikhácvàlàmđếnnơiđếnchốn–bàlýgiải.Marionđãquyếtđịnhgiảiquyếtmọivấnđềnhứcnhốicủabàcùngmộtlúc.Vậylàchỉtronghainămsaukhikếthôn,bộđôinhàSandlerđãsẵnsànghoànthànhthamvọngcủaMarion.CặpvợchồngtrẻđãláixeđếnvùngđấtCaliforniaấmápđểmuamộtquỹtiếtkiệmvàchovay.

Saukhilùngsụcsuốtsáutháng,cuốicùnghọđãtìmthấycôngtyGoldenWestSavingstạiOakland,mộtthànhphốcôngnghiệpnằmphíabênkiachiếccầunốiliềnvớingườihàngxómquyếnrũvànổi

tiếngcủanó:SanFrancisco.KhihọđểmắttớiGoldenWestvàonăm1963,côngtychỉcóhaichinhánhnhỏvàtổngtàisảntrịgiá38triệuđô-la.Nhưnggiatộcsởhữucôngtynàysẵnsàngbánlạinóvớigiá3,1triệuđô-la.

“Tôikhôngcótiền…mộtxucũngkhông”,Herbnói,giơtaytạothànhhìnhconsốkhôngvớingóncáivàngóntrỏ.“Marioncóchúttiềntừkhoảnthừakếvàvàithànhviêntronggiađìnhcũngsẵnlònggiúpchúngtôithanhtoánkhoảntrảtrước”.Haivợchồngđãcùngnhauxoayđược600nghìnđô-lavàtiếptụctìmcáchhuyđộngvốn.Họbịkhướctừvôsốlần,trongđóbaogồmcảNgânhàngHoaKỳ,nơikhôngtìmthấylýdođểtrợvốnchomộtđốithủtiềmnăng.

Nhưngthươngvụrồicũnghoàntất.HerbvàMarionđãđếncácchinhánhlàmviệcvàlậptứcđặtranhữngcâuhỏi,rấtnhiềucâuhỏi.Sau40nămđặtranhữngcâuhỏivềngànhvàphântíchtừngmẩuthôngtin,họđãtrởthànhhaitrongsốnhữngnhàhoạtđộngkinhdoanhđángnểtrọngnhất.Nhưngcáchlàmcủahọthườngxuyênbịhiểulầm.CácbáocáophântíchthườngđượcviếtrađểchiềulòngngườiđọcvớinhữnggiaithoạiphóngđạitínhkeokiệtcủagiađìnhSandler;đâycũnglàtháiđộdànhchosựtằntiệnvốnđãtrởthànhhuyềnthoạivàothờicủanó.

Tuyvậy,trongvôsốnhữngcuộcphỏngvấnvớicácgiámđốc,nhânviên,hãngbuôn,nhàcungcấpvàkháchhàng,chúngtôikhôngthểrútrabấtkỳbằngchứngnàochothấyhọtitiện.Thayvàođó,chúngtôibiếtđượcrằngtínhtiếtkiệmcủahọđạidiệnchosựghêtởmsâusắccủavợchồngSandlerđốivớithóilãngphí.

ViệcdànhthờigianvớivợchồngSandlercóthểkhiếntinhthầnbạnsuykiệt.Họđềucónănglượngdồidàovàngaykhimộtngườigầnkếtthúcsuynghĩ(đôikhitrướccảlúcđó)thìngườicònlạiđãkịpcó“mộtcútrảbóngngắmchuẩnqualưới”.

Trongnhữnglầngặpgỡgiữachúngtôi,nhữngđòncôngkíchcủahọđềunhắmđếncácýkiếnvàcánhânđượcxemlàtrụcộttronggiớitàichính.CảHerbvàMarionđềuháohứcthểhiệnsựbấtkínhcủahọđốivớicáchthứcmọithứđãvàđangđượcthựchiện,biểulộsựkhinhmiệtcủahọđốivớinhữngtruyềnthốngđượctônvinhđờiđờinhưngkémnăngsuấtcủagiớidoanhnghiệpvàtàichính.VợchồngSandlertựhàomôtảbảnthânhọnhưnhữngngười“bàitrừhủtục”.

Nhưbạnđãnhậnratừcuốnsáchnày,mỗicôngtynăngsuấtcaochúngtacódịpgặpgỡđềucómộtmụctiêuLỚNđơngiảnvàrõràng.VàđốivớiWorldSavings,mụctiêuLỚNcủahọkháhiểnnhiên.

MarionSandlerluônbiếtrõbàkhaokhátđượcđiềuhànhthứgìđócủariêngmình.Bàchiasẻ:“Tôiluônmangtâmthếcủamộtdoanhchủvàtạibấtkỳđâutôitừngcôngtác,tôiđềunhậnranhữngviệchọđanglàmmàtôisẽkhônglàmtheo,vàtựhỏimìnhsẽthayđổiđiềuđónhưthếnào”.TrướckhigâydựngWorldSavings,Marionđãphảicamchịunỗithấtvọngdokhôngthểbiếnviễncảnhcủabàthànhsựthật.“Tôicóthểphântíchvấnđề,nhìnracơhộivàbiếtmìnhcầnlàmgìnhưngkhôngbaogiờcóquyềnthựcthi”.

Bêncạnhđó,gánhnặnglàmviệctạiPhốWallgiúpbàhiểurằngmìnhsẽkhôngbaogiờđượctrởthànhđồngsựđiềuhành.Nhưngvẫncònmộtyếutốkhácthúcđẩyhọ.Herbgiảithích:“Cảhaichúngtôiđềucókinhnghiệmlàmviệcchonhữngngườikémnănglựchơnchúngtôirấtnhiều.Làmviệcchonhữngngườinắmquyềnnhưngkhôngcókhảnăngthựcsựlàđiềurấtmệtmỏi”.

HerbSandlerchiasẻtiếp:“Đốivớichúngtôi,sởhữudoanhnghiệpcủachínhmìnhđồngnghĩachúngtôiđượctựdovàkhôngphảilaođộngtrongmôitrườngkiểuđó.Kinhnghiệmlàmviệctrướcđâyđãtácđộngsâusắcđếncáchchúngtôiđịnhhìnhdoanhnghiệpcủamình”.MụctiêulớnđơngiảncủanhàSandlerlàxâydựngnênmộtdoanhnghiệpnơiphầnthưởngvàsựthăngtiếnchỉdựatrênthànhtíchxứngđáng,vàkhôngcònnhữngbấtcônghọtừngchứngkiếnvàtrảiqua.

KhinghevợchồngSandlernóivềnhữngnguyêntắchọápdụngđểxâydựngdoanhnghiệpcủamình,chúngtôikhôngkhỏicảmthấykỳlạnhưthểđãnghequaởđâurồi.NhữngtừngữHerbvàMarionsửdụngđểmôtảcácnguyêntắcchỉđạocủahọgầnnhưgiốnghệtnhữngtừchúngtôiđượcnghetạiNucor,TheWarehouse,SRC,YellowCorp.,IKEA,RyanairvàLantech.

Herbnói:“Nhữngcôngtychúngtôitừngcôngtácđềulànhữngtổchứccựckỳquanliêu,nơibạnkhôngthểhoànthànhbấtkỳviệcgì.Vàchỉtoàntròchínhtrị.Lờihứađầutiêncủachúngtôichínhlàchúngtôisẽkhôngbaogiờtrởnênquanliêuhaybàytròchínhtrị”.

Ôngthuậtlạicâuchuyệnvềmộtthươngvụmualạiđểminhhọacholuậnđiểmcủamình:“Lúcđó,chúngtôiđangtrongquátrìnhmualạimộtcôngtykhác,vàkhibạnđangđàmphánhợpđồngđểmualạimộthãngkhácthìnhucầutraođổithườngxuyênlàđiềutấtyếu”.

Ôngnóitiếp:“CóthờiđiểmMariongọichongườiphụtráchmảngtiếpthịđểhỏivềđiềugìđó,vàvịCEOđãlậptứcgọichotôivànóirằngđókhôngphảicáchhọlàmviệc.ÔngấybảorằnglẽraMarionnêngọitrướcchoôngvàôngsẽchuyểntiếpyêucầuđóchotrưởngbộphậntiếpthị;ngườinàysẽnóilạivớigiámsátviênphùhợptrongbộphậntiếpthị;giámsátviênlạinóivớinhânviênphùhợp;ngườinàysauđósẽbáocáolạivớivịgiámsátviên;giámsátviêntiếptụcbáocáolạivớitrưởngbộphậntiếpthị,vàngườinàysẽchuyểnlạithôngtinchovịCEO;đếnlúcđó,ôngấymớigọichotôi”.

HerbSandlernhậnxétthẳngthừng:“Thóiquanliêunhưthếrấtphổbiếntrongnhiềucôngty.Nhưngchúngtôikhôngchophépthứvớvẩnđóxảyraởđây.NókhiếntôinhớlạimộtcâuchuyệnxưavềngânhàngMerrillLynch(33).NếubạnbướcvàomộtvănphòngcủaMerrillLynchvàhỏi:‘Ailàngườiphụtráchởđây?’thìtấtcả15cánhtayđềusẽgiơlên.Nhưngkhibạnhỏitiếp:‘Ailàngườichịutráchnhiệm?’thì15cánhtayđềuhạxuống”.

Marionnói:“Chúngtôicũngquyếtđịnhrằngtrongquátrìnhxâydựngdoanhnghiệpnày,chúngtôisẽkhôngbaogiờchophépnóphụcvụmìnhhaycáitôicủachínhmình.Chúngtôiquyếttâmxâydựngmộtchếđộtrọnghiềntàiđíchthực.Tạicôngtynàymọingườiđềuphảicótráchnhiệmvàtiếnlênphíatrước”.Bàbổsung:“Ngaycảkhiđâylàcôngtytưnhânvàchúngtôisởhữu100%cổphần,chúngtôicũngđưaracáclựachọntrảlươngbằngcổphiếu.Triếtlýcủachúngtôiluônđảmbảochonhữngngườigópphầntạonênthànhcôngcủacôngtynàyđượctậnhưởngthànhquảtừđiềuđó”.

NhữnghạnchếbướcđầuđặtlênvaiMarion,vìbàlàngườiphụnữđãmangđếnchonhàSandlerthêmmộtnguyêntắcchỉđạokhác:chếđộtrọnghiềntàicủaSandlersẽghinhậnđónggópcủaphụnữvàcôngtysẽluôncótênhọtrongtấtcảmọimặt.Herbhãnhdiệnchỉra:“Chúngtôilàcôngtyđầutiênthuêphụnữlàmđạidiệnvayvốn,nhânviênbáncáckhoảnvay,chuyênviênthẩmđịnhvàquảnlýchinhánh.Cáccôngtykhácđãkhônglàmthếvàothờiđiểmchúngtôithànhlậpcôngtynày.Khôngcóphụnữnàođảmnhậnnhữngcôngviệckểtrên.

Khôngquákhóđểnhậnrarằngkhibạnđangtuyểnnhữngngườitàigiỏinhấtmìnhtìmđượctừ50%dânsố,tứclàbạnđangloạibỏ50%dânsốcònlại.Thậtbấtcôngvàsaitrái”.

Marionnhanhchóngnóithêmkhithamgiavàocuộctranhluận:“Mộtđiềukhácchúngtôiđãkhônglàmlàrangoàithuênhữngquảnlýchinhánhbùnhìn.Đơngiảnlàchúngtôikhônglàmđiềuđó.Chúngtôiđãvàđangcamkếtđềbạttừnộibộcủamìnhvàdohầuhếtnhânviênthuphílàphụnữ,nênhọđãtrởthànhnhómphổbiếnđượcchúngtôiđềbạt”.

Ngàynay,camkếtđadạnghóacủacặpđôiSandlerđượcthểhiệnrõquahộiđồngquảntrịcủacôngty.Cónhiềunữhơnnamtronghộiđồngquảntrịnày,vớisựđạidiệncủanhữngngườiMỹgốcLa-tinh,gốcÁĐôngvàcảngườiMỹgốcPhi.TừcặpđôiSandler,bạnsẽcảmnhậnđượccấutrúchộiđồngquảntrịcủahọkhôngliênquangìđếnchínhtrị,màthayvàođólàhiệnthâncủasựtuânthủnghiêmngặtđốivớinguyêntắchọđãnêu:mộtchếđộtrọnghiềntàiđíchthực.

Ngoàiviệckhôngdungdưỡngthóichínhtrịvàquanliêu,xâydựngmộtchếđộtrọnghiềntàithayvìvănhóathúcđẩycáitôicánhânvàmộtlựclượnglaođộngđadạng,MarionvàHerbSandlervẫncònmộtnguyêntắckhácmàtheođó,họluônđitheochủtrươngphântíchtấtcảmọithứ.

Marionnói:“Khiđãsẵnsàngmởrộng,mộttrongnhữngcâuhỏichúngtôiđặtralà:‘Vậymụcđíchcủavănphòngchinhánhlàgì?’.Khiđó,đasốcáctổchứctàichínhđềuxâydựngnhữngchinhánhvớidiệntíchlênđến1.000–1.400m2,nhưngchútkiếnthứckỹthuậtcôngnghiệpsẽkhiếnbạntựhỏimìnhcầntoànbộkhônggianđóđểlàmgì.Mụcđíchcủamộtchinhánhlàthuthậptiềngửicủakháchhàng.Vậytạisaobạncầnđến1.400m2đểlàmđiềuđó?”.

Herbchiasẻ:“Cácchinhánhcủachúngtôichỉrộngtrungbìnhtừ280m2–370m2.Hãytưởngtượngbạnsẽtiếtkiệmđượcnhiềuhơnbaonhiêunếucóthểvậnhànhtốtmộtchinhánhvớikíchthướcchỉbằng¼củangườikhác”.

Marionxenvào:“Chúngtôikhôngchỉghinhậnnhữngkhoảnchiphítiếtkiệmđượcvớimộtchinhánhnhỏhơn,màcònnhậnrađiều

gìthựcsựdiễnratrongnhữngkhônggianrộngmênhmôngnày.Luôncómộtquảnlýchinhánhnamngựtrênbệvớicôngviệclàniềmnởbắttaymọingười,trongkhiphầnviệcthậtsựlạidomộtphụnữlàtrưởngbộphậnthuphí–haytrưởngbộphậnhànhchính–thựchiện.Chúngtôiđãloạibỏvịtríquảnlýchinhánhnamngaytứcthì,vìhọchẳngđượctíchsựgì”.

MộtvídụkhácvềsựcămghétlãngphícủavợchồngSandlercũngđượcnhiềuchuyêngiaphântíchthuậtlạinhiềulần,đếnđộtôingờrằnghọđãsaochépbáocáocủanhau.Nhưngsaukhiđíchthântrảinghiệmđiềunày,tôixinnhắclạicâuchuyệnnhưsau:KhighéthămcácvănphòngđiềuhànhcủaWorldSavingsởOakland,bạnsẽđimộtchuyếnthangmáydàilêntầngtrênvàkhirakhỏithangmáyđểtiếnvàokhuvựctiếptân,bạnsẽthấybàntiếptântrốngtrơn.

Mộttấmbảngtrênbànsẽhướngdẫnbạngọichongườicầngặpvàchờhọratiếpbạn.Kếbêntấmbảnglàchiếcđiệnthoại.(Marionbảo:“Tôiướcgiánhưmọingườiđừnggọiđólàchiếcđiệnthoạiđenđúacũxìnữa.Nócócũlắmđâu!”).

Lýgiảichosựsắpđặtnày,bànói:“Tôikhôngtưởngtượngnổimìnhphảitrảcôngchoaiđóđểhọngồimộtchỗ,mỉmcườichàohỏikháchmỗingàymàchẳngphảilàmviệcgìkhác”.

NhưngvợchồngSandlerlạinổigiậntrướcgợiýnhẹnhàngrằngmộtngườicóthểxâydựngnênmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcaobằngcáchhàtiện.“Nghệthuậttạonăngsuấtcaokhôngphụthuộcbạncótiếtkiệmđượcchiphíhaykhông”,HerbSandlersôinổinóitrongkhisảibướcngangphòng,“màphụthuộcởcáchbạnchitiền.Chitiềnlàmộtnghệthuật.Bạnnênchitiềnđểđạtnăngsuấtcao.Bạnkhôngthểkhôngchitiềnmàcónăngsuấtcaođược”.

Marionbổsung:“Đólànguyêntắclanrộngkhắptoànbộtổchứccủachúngtôi.Chúngtôikhôngđốtcháygiaiđoạn.Chúngtôichỉtậptrungvàonăngsuất”.

Khiviệcbãibỏquyđịnhtrảtựdochocáckhoảntiếtkiệmvàchovayđểhọlàmbấtcứđiềugìmìnhmuốn,vợchồngSandlerđãchọncáchchèoláiWorldSavingstheolộtrìnhđơngiảnvàbảothủhơnnhiềusovớicácđốithủcủahọ.

Herbnói:“Bấtthìnhlình,bạncóthểlàmđủmọiviệcmàbạnkhôngthể.Bạncóthểtiếnhànhnhữngkhoảnvaythươngmai,nhữngkhoảnvaykhôngcầnđảmbảohaycungcấpdịchvụmôigiớichiếtkhấu.Quỷthầnơi,vàkểcảviệcđầutưvàomộttrangtrạicốixaygiónữachứ.Bấtthìnhlình,chỉcónhữngkẻkhácmớidámbánnhữngthứhọchưacó.Nhưngđókhôngphảilàcáchlàmcủachúngtôi.Chúngtôirấtcóócphântích”.

Câuhỏi“trímạng”.Phầnnàysẽđưachúngtađếnvớicâuhỏilớnduynhấtđượchứa

hẹntừđầuchương.Sẽkhôngaiđổlỗichobạnnếubạnthắcmắcliệucóthậtsựtồntạimộtcâuhỏiduynhấtmàmọidoanhnghiệpđềucóthểsửdụnglàmcơsởchomọiquyếtđịnhhọbuộcphảithựchiệnhaykhông.Câutrảlờilàcó.

Câuhỏiđóđơngiản,nhưngkhôngquáđơngiản.

Tôiđãkhámphárarằngmọicôngtynăngsuấtcaođượcđềcậptrongsáchđềuđặtcâuhỏinàymỗikhihọbuộcphảiraquyếtđịnh.Thậtkhôngmay,câuhỏiấyhiểnnhiênđếnnỗimộtsốđộcgiảcóthểsẽlướtquangaymàkhôngthèmsuynghĩhaydànhchonósựcânnhắcthỏađáng.

Đểkéochúngtôivàoviệcnày,Herbđãmởlờivớitôivềchủđềđónhưsau:“Marioncómộtcâuhỏimàchúngtôiluônđặtramỗikhicầnraquyếtđịnh”.Ôngcảnhbáorằngđólàmộtcâuhỏivôcùngsắcbénnênđôikhicâutrảlờikháphứctạp,sauđókhuyếnkhíchMarionchiasẻvớitôi.

Tôidầnnhíchlạigầncạnhghếvàtựhỏi:Liệuđâycóphảichénthánhtrongkinhdoanhkhông?

Marionngảngườiđếntrướcghế,nóinhỏnhẹnhưngkiênquyết:“Câuhỏimàchúngtôiluônđặtratrướckhirabấtkỳquyếtđịnhnàolà,‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’”.

Bâygiờ,tôigợiýbạnhãydừnglạisuynghĩmộtlátvềcâuhỏinày:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”.

Khicânnhắctấtcảcácngụý,tầmquantrọngcơbảncủacâuhỏi

liềntrởnênsốngđộngrõràng.Mặcdùvậy,từchínhkinhnghiệmkinhdoanhcủabảnthân,bạncóthườngquansátthấycâuhỏiđóđượccânnhắcthỏađángtrướckhingườiquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOrabấtkỳquyếtđịnhnào?Thayvàođó,cácquyếtđịnhchủyếusẽdựatrênnhucầuvàhoàncảnhcấpthiếttrongtừngthờiđiểm–haynhưcáchnóiphổbiếnlà“dậplửa”.Hãytưởngtượngbạnsẽbớtđượcbaonhiêungườiđượcthuê(màrốtcuộchọcũngsẽbịsathảikhingânquỹcủacôngtytạmthờicạnkiệt)nếucóaiđódừnglạicânnhắcvềcáckhíacạnhngắnhạnlẫndàihạncủaviệctuyểndụngbằngcáchđặtramộtcâuhỏicơbản.

Herbnói:“Khitấtcảnhữngngườikhácvộivàngramộtloạtcácloạisảnphẩmvaykhácnhau,chúngtôiliềnhỏi:‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’vàkhôngtìmđượccâutrảlời”.Khicácđốithủcủahọđâmđầuvàorắcrốilớnnhưmộthệquả,Herbmớilưuý:“Nhưngchúngtôithìkhông”.

Marionbổsung:“ĐiềutươngtựcũngdiễnravớicácmáyrúttiềnATM.MọitổchứckhácvộivãlắpđặtcácmáyATMtrongkhichúngtôikhôngngừngđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG(34)vàkhôngthểđiđếnmộtcâutrảlờiđúngđắn”.WorldSavingscuốicùngđãthêmcácmáyATMsaukhiquyếtđịnhcungcấpmộtloạitàikhoảnséclãisuấtcaonhằmthuhútnhữngkháchhàngđòihỏisựthuậntiệntừcácmáyATM.

Herbnóithêmvềchủđềtrên:“Loạihìnhgiaodịchkhôngthuphícũngthế.Ngaykhimộttổchứcbắtđầucungcấpsảnphẩmđó,tấtcảnhữngngườikhácđềuhùatheo.Nhưngcàngphântíchkỹvấnđềvàđặtcâuhỏi:‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’,chúngtôicàngkhôngthểtìmralýdo.Cóvẻcáchduynhấtđểkhiếnnólàmlợichochúngtôilàbắtchẹtkháchhàngvàthuphíhọđếnchết”.

“Đếnkhinàochúngtôitìmđượcmộtthịtrườngngách(35),chúngtôisẽcòntừchốihùatheomọingườibởivìchẳngcólýdokinhdoanhchínhđángnàođểlàmđiềuđó”,Marionkhẳngđịnh.

KhiWorldSavingspháthiệnramộtthịtrườngngáchvàtạoramộtsảnphẩmcólãisuấtđángkểdànhchonhữngtàikhoảnséccósốdưcao,mọingườiliềnđổtiềnvào.TheolờiHerbSandler:“Cứnhư

cóaiđómởđậpngănlũvậy.Trongkhicácngânhàngkháccungcấploạihìnhgiaodịchkhôngthuphí,trảkháchhànglãisuấttrongkhoảng0%-0,5%rồithuphímọidịchvụkhác,thìchúngtôilạitrảkháchhàngmứclãisuất5%vàtiềncứthếđổvàonhưthác.Năngsuấtcủachúngtôităngvọt”.

Ôngđặtramộtcâuhỏihiểnnhiênrồitrảlời:“Bởivìnhữngkháchhàngduytrìsốdưtàikhoảnlớnthườngkhôngcókhuynhhướngviếtnhiềuséc,dođóchiphíduytrìnhữngtàikhoảnnàythườngrấtthấp.Saucùng,mọithứđềuvừaýtấtcảmọingười.Kháchhàngcóđượcgiátrịtuyệtvời.Chúngtôicóđượcgiátrịtuyệtvời.Đôibêncùngcólợi!”,ôngtuyênbố.“Nhưngđiềunàychỉxảyrasaukhichúngtôitìmrađượclýdokinhdoanhchínhđángđểlàmthế”.

TôiđoánrằngcâuhỏimàvợchồngSandlerthườnglặplạicóthểkhiếnngườikhácphátcáu.Thậmchíviệchọđồngýđượcgópmặttrongnghiêncứuphụcvụcuốnsáchnàycũngkhônggiúphọthoátkhỏikhókhănđó.

Herbthắcmắcthànhtiếng:“Tạisaochúngtôisẵnsàngdànhthờigianchoanhà?Vìanhlàtácgiảđầutiênchúngtôiđồngýgặpmặt.Vìsaoư?Phảichăngchúngtôilàmđiềunàyđểthểhiệncáitôi?”,ônghỏimộtcâuhỏitutừvàtiếp:“Khônghề,đólàbởichúngtôiđãtựđặtchomìnhcâuhỏiđó:‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’.Vàsaukhitìmhiểudanhtínhcủaanh,dựatrênnhữngcôngtrìnhtrướcđâycủaanh,chúngtôikếtluậnrằnganhsẽviếtnênthứgìđóphảnánhchínhxácgiátrịcủacôngtychúngtôi.Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàdocácnhânviêncủachúngtôisẽcảmthấyhàilòngvìnó”.

MôtảcủaSandlervềmộtcuộchộiđàmđượctàitrợbởingânhàngFederalHomeLoanBank(NgânhàngChovayNhàởLiênbang)đãkếtluậnvìsaoquánhiềudoanhnghiệpkhôngthểcùngnhauhànhđộngvìnăngsuất.

“Marionđãđượcxếplịchchomộtbuổihộiđàmvớichủđềkiểmsoátchiphí;trướcMarionlàmộtcuộcnóichuyệnvềcôngnghệdoJohnFisherđếntừngânhàngBankOnephátbiểu.Johnlàmộtquânsưthựcthụtrongloạihìnhcôngnghệđitrướcthờiđạinhững20năm,vàcảkhánphòngchậtníchnhữngngườisẵnsàngchựcchờ

ngoàicửađểngheôngnói.Ngaykhiôngkếtthúcbàidiễnthuyếtcủamình,mộtnửasốkhángiảliềnbỏđimàchẳngthèmngồilạinghephầntrìnhbàycủaMarionvềkiểmsoátchiphí.MỉamainhấtchínhlàsaukhiMarionphátbiểu,mộtnhómngườiđãđếnchỗtôi.Nhữngnhậnxétcủahọthựcchấtlà:‘Tôiđãhọcđượcnhiềuthứtừvợanhtrong45phútvừaquahơncả20nămkinhdoanhtừtrướcđếnnay’.NhữnggìFishernóigiốngnhưnhữngthứtôđiểmbênngoàivàchẳngaicóhànhđộnggìsaubàidiễnthuyếtcủaôngấy”.HerbSandlerđãtómlạitrảinghiệmtrênnhờquansátthấyđaphầnmọingườichỉthíchnghevềnhữngđiềumớimẻvàthúvịthayvìngheđiềugìđóthậtsựhiệuquả.

Hiệnnay,hầuhếtcácdanhmụcđầutưcủaWorldSavingsbaogồmkháckhoảnvaymuanhàởchogiađìnhnhỏchođếncáccaoốcbốntầng,mặcdùđôikhihọcũngkýnhiềukhoảnvaythếchấpnhàvà95%cáckhoảnthếchấpđềucólãisuấtđiềuchỉnhđược–tứclãisuấtthếchấpdaođộnglênxuốngtheothịtrường.Hãytưởngtượngmộttìnhhuốngcóthểxảyratạicáctổchứckháckhihọkýcáckhoảnvaycốđịnhtrong30nămvớilãisuấtthấp,đểphảichịunhiềuchiphíthuhúttiềngửihơnsovớilợinhuậnkiếmđượctừcáckhoảnchovay,dođiềukiệnthịtrườngbắtbuộc.

Bởicôngtyyêucầucáckhoảntrảtrướcchohợpđồngvaymuanhàcaohơnđángkểsovớiphầncònlạitrongngànhngânhàng,nênWorldSavingstựđảmbảorằngsốtrườnghợpphảitịchthutàisảnhaynợxấucủahọphảithấphơnhẳnsovớicácđốithủ.VợchồngSandlertinrằngđâylàchínhsáchsốngcònđốivớisựthànhbạicủacôngty,thếnênhọđãthuêmộtđộingũnhânviênthẩmđịnhriêng.Họlậpluậnrằngnhữngthẩmđịnhviênđượctrảlươngcốđịnhtronghầuhếtcáctổchứctàichínhkhácsẽchokếtquảthẩmđịnhcầnthiếtđểtiếnhànhcáckhoảnvay,chứkhôngnhấtthiếtphảnánhđúnggiátrịthựccủatàisản.

WorldSavingsthuhúttiềntừnhómkháchhàngtìmkiếmmộtmứclãisuấtcạnhtranhchotiềngửicủahọ.Đasốcáckháchhàngcủacôngtylàngườilớntuổi,cókhảnăngduytrìsốdưtàikhoảnsécvàtàikhoảntiếtkiệmđángkể.Cácnghiêncứuliêntụcchứngmìnhrằngkháchhànglớntuổirấtmiễncưỡngthayđổitheomộtsựthayđổinàođó.ĐếnkhinàoWorldSavingscònđưaracácphươngthứctiếtkiệmlãisuấtcao,thìnguồnkháchhàngnàysẽtiếptụcổnđịnh.NhờcơcấuchiphíthấpvànăngsuấtcaonênWorldSavingsluôncókhả

năngđemlạinhiềusảnphẩmcólãisuấtcaohơncáctổchứctàichínhkhác.

WorldSavingschínhlàvídụxuấtsắcchomộtdoanhnghiệpkhởiđầuvớimộtmụctiêuLỚNđơngiản,vớidànlãnhđạođãchiếnđấukhôngkhoannhượngnhằmduytrìmộttuyênbốđơngiản,quađóchophéphệthốnghóamọiphươngdiệncủadoanhnghiệp,đồngthờilọcbỏtấtcảnhữnggìthừathãivàkhônghiệuquả.

Nhờkhôngngừngđặtramộtcâuhỏiđơngiản:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”,vợchồngSandlerđãbiếnWorldSavingsthànhmộtmôhìnhkinhdoanhgầnnhưbấtkhảchiếnbại.

“Cứlàmđi”khôngtồntạiởcáccôngtynăngsuấtcao.

Cóquánhiềuquyếtđịnhkinhdoanhđượcđưaradựatrênnhữnglýdosailầm.

Dườngnhưnhữngquyếtđịnhthứyếuthườngđượcthựchiệnvộivãchoxongchuyệnhoặcđểaiđóhếtviệc,cứnhưthểkhảnăngraquyếtđịnhnhanhnhưcắtsẽchothấymộtngườixứngđángvới“quânhàmsĩquan”củahọ.“Cứlàmđi,cứthuêhọnếuanhcần,cứhoànthànhviệcnàyđi”,mộtvịquảnlýbịquấyrầyralệnhnhưthếvàlolắngchuyểnsangmộtcôngviệckhácđãchoánlấytâmtríôngsuốtmộttuầnhoặchơn.“Nhìnđi,aiđósẽlàmviệcnàytrướcchúngtamất,vậynênhãylàmđi”,mộtngườikhácquáttháo.“Chúngtacầnphảilàmđiềugìđó”,mộtanhbạncủangườibánhàngđangraobánhànghóacủamình.“Hãymuađinào”.

RấtítngườidừnglạiđểtrảlờicâuhỏitrímạngcủavợchồngSandler:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”khiranhữngquyếtđịnhcóvẻthứyếuấy.

Trongđasốtrườnghợp,thậmchínhữngquyếtđịnhquantrọngcũngkhôngthôngquamộtcâuhỏiquyếtđịnhrằng“liệucómộtlýdokinhdoanhrõràngvàvữngchắckhông”đểbắtđầumộthướnghànhđộngcụthể.

Mộtsốcôngtyvộivãlaovàothịtrườnghòngbắtkịpvớiđàcạnhtranh.Vàicôngtykhác,tronglúcnhanhchândẫnđầu,cũnggiớithiệuvàpháthànhcácsảnphẩmhaydịchvụtrướckhixemxéthếtmọikhíacạnhtàichính.Đôikhicácquyếtđịnhgiảmgiáđượcthựchiệnhònggiúpcôngtygiànhlấythịphần,đểrồikhibịkẻkhácsaochép,sảnphẩmliềntrởthànhthứhànghóathôngdụngvớilợinhuậnvôcùngnhỏ.Trongcáctrườnghợpkhác,nhữngnhânviênbánhàngvộivãtrongngànhcôngnghiệpmáytínhcứraobáncáchệthốngcôngnghệthôngtintrịgiáhàngtriệuđô-lacủahọchỉđểxuấthàngkhỏikhovàghinhậndoanhthu.Trongkhiđó,nhữngcôngtynhẹdạtinvàolờiraobánđườngmậtnàylạivớphảinhữnghệthốngchónglỗithời.

Tấtcảchỉvìkhôngaiđặtracâuhỏitrímạng:LDKDCĐĐLĐNLG?

KhimọingườimuốntìmhiểuvàcạnhtranhvớimôhìnhnăngsuấtcaothànhcôngcủaNucor,CEODanDiMiccođãnhấnmạnh:“Vănhóacủachúngtôidựatrênsựtậptrungdàihạn.Khibạnxemxéttấtcảmọithứvàraquyếtđịnhdựatrêncâuhỏi‘liệucólýdokinhdoanhnàocólợivềlâudàithayvìchỉtrongngắnhạn’thìcâutrảlờibạnnhậnđượcsẽrấtkhác”.

JackStackcủaSRCcònthêmvàocâuhỏimộtphầnphụ.Ôngnói:“Đầutiên,bạnphảihỏiliệuđâycóphảimộtquyếtđịnhkinhdoanhtốthaykhông.Nhưngsauđóbạncầntiếnthêmmộtbướcnữa.Kểcảđólàmộtquyếtđịnhkinhdoanhtốt,bạnvẫncầnxemxétmọibiếncốtiềmẩnvàchuẩnbịsẵnvàilốithoátmởsẵnnếumọithứkhôngdiễnranhưdựđịnh”.

Gácnhữngtrònhảmnhívà“cáitôi”sangmộtbên.HãynhớlạikhiHerbSandlerđềnghịMarionchiasẻcâuhỏi“bí

mật”củabàvớitôi;trướckhibàtrảlời,ôngđãnóithêm:“Đólàmộtcâuhỏisắcbénvàđôikhicâutrảlờirấtphứctạp”.

Docócơhộicùngtrảiquahàngtrămgiờđồnghồvớinhữngcánhânlãnhđạovàquảnlýcáccôngtyhiệuquảrấtcaonày,nêntôiđãquansátđượcmộtđiềucóởtấtcảcáchộiđồngquảntrị–mộtquansáttráingượchoàntoànsovớihầuhếtnhữnggìmọingườichứngkiếnkhileolêntừngcấpbậccaohơntrongdoanhnghiệp:đốivớinhữngngườinày,họkhôngbàyranhữngtrònhảmnhívàkhoe

khoangkhoáclác,cũngnhưkhônghềýthứcvềtầmquantrọngcủabảnthân.

Câuhỏi“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”nghenhưthếnàothìnócũngdứtkhoátvàkhôngkhoannhượngthếấy.Mộtkẻthùngrỗngkêuto,thamvọngnhiềumàtàinăngít,luônchămchămthăngtiếntrongcơchếvớinụcườitoetoétthườngtrực,mộtcátínhưatỏasáng,mộtcáibắttaythậtchặtvàlàmsaocàngraítquyếtđịnhcàngtốt–mộtkẻnhưvậysẽkhôngthểtồntại,chứđừngnóiđếntạodựnghaylãnhđạotrongmộtnềnvănhóanơimọiquyếtđịnhphảiđượckiểmchứngvớicâuhỏitrímạng.Điềuđóđòihỏihọphảicóđầuócvàhiểubiếtvềtuyênbốkinhdoanhcủacôngty.

ĐúngnhưHerbSandlerđãcảnhbáo,đâylàmộtcâuhỏiyêucầuđápánrấtkhắtkhe.Điềunàyđồngnghĩabạnluônphảicómộtlýdokinhdoanhchínhđángđểbảovệmộtdựánhaysángkiến,nếukhôngchúngsẽcónguycơbịbácbỏ.Trongmộtcôngtynăngsuấtcao,câuhỏinàyphảiđượcgiảiđáp.NhưHerbSandlerđãchỉra:“Hiếmcócâuhỏinàokhôngthểđịnhlượngđược”.

Rấtlâusaukhiquyểnsáchnàyđếnvàđi,mộthìnhảnhsẽluônđọnglạitrongtâmtrítôichínhlàcuộcgặpphỏngvấnđầutiênvớivợchồngSandler.Trongbộáovesthiệuđượccắtmayvừavặn,Herbthỉnhthoảngđứnglên,đitớiluitrongphòngvàranhữngcửchỉmạnhmẽđểnhấnmạnhýnàođó.Trongkhiđó,Mariontrôngnhỏnhắn,từtốnnhưngluônsắcnhưdaocạo,thithoảngnghiênghẳnngườitớitrướcđểnhấnmạnhmộtlờikhẳngđịnh...nhưngkhikhácchỉngồiđiềmtĩnhđanlentrongtoànbộbuổihọp.Tôicònnhớmìnhđãtựhỏinếubảnchấtbàlàngườicángđángnhiềuviệcvàchúaghétlãngphíthờigian,thìbàhẳnphảiluôntạoracáigìđó.Hoặccólẽđơngiảnlàbàthíchđanlát.Dùtrongtrườnghợpnàochăngnữa,buổihọpcũngtạonênmộthìnhảnhmạnhmẽvàđángnhớ.

TôikhôngthểcưỡnglạiviệchìnhdungramìnhlàmộtquảnlýlàmviệctạiWorldSavings,đượcMariontriệuđếnvănphòngcủabàđểhọpvàkhẽkhànghỏi:“Jasonnày,lýdokinhdoanhchínhđángđểthựchiệnđiềuanhđangđềxuấtlàgì?”,vớicáicáchbàlặnglẽngồiđan,trongkhitôivấpvápvớilờibiệnhộkhákhẩmnhấtcủamình.TôicượcrằngmọinhânviêntạiWorldSavingslúcnàocũngsẵnsàngchocâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG.(Marionsauđónhấnmạnhrằngbàkhôngbaogiờngồiđantrongmộtbuổihọphaingười,đóchỉđơn

giảnlàviệcbàmuốnchoánlấytâmtrímìnhtrongnhữngbuổihọpnhóm).Giờđây,quanhữnggìtôiđượcbiếtvềMarion,mọingườikhôngphảilonhữngchiếcmócđanvàchiếckhănlàmratừchúngrồisẽđiđâuvềđâu.NhưngcũngcóthểhọđãđọcquacuốnsáchATaleofTwoCities(36)(tạmdịch:Câuchuyệnhaithànhphố)vàvẫnnhớnhânvậtMadameDefarge(37).

Đểcóthểlãnhđạovàquảnlýcảmộttổchứcbằngcáchkhôngngừngđặtcâuhỏi“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”,đồngnghĩabạnphảihoàntoàngạtbỏcáitôisangmộtbênvàthắngđượcnhucầubiệnhộchonhữngquyếtđịnhtrướcđâyvàcókhảnăngbuôngbỏnhữngchínhsáchtrongquákhứvốnkhôngcònkhônngoanvàđúngmụctiêu.Chodùcặpvợchồngnàyhưởngthụtàisảncánhâncủahọrasao(màtôicũngchẳngquantâmđếnchuyệnđó),thìtrongmôitrườnglàmviệcnày,mỗingườiđềulàhìnhmẫucủasựkhiêmtốn,giảndịvàluônhànhxửnhưmộtngườigiámhộcótráchnhiệmđốivớitiềncủanhàđầutư.

Chẳngphảiviệcđặtracâuhỏitrímạngsẽlàmtốnnhiềuthờigiantrướcmỗiquyếtđịnhsao?

Bấtcứdoanhnghiệpnàosẵnsàngthểchếhóavàhuấnluyệntoànbộnhânviênbiếtcáchđặtcâuhỏitrímạngsẽtốnítthờigianhơnrấtnhiềuđểkhắcphụccácquyếtđịnhsailầmhoặcđiềuchỉnhlạicácsángkiếnlãngphí.Nhiềukhảnăng,cảdoanhnghiệpsaucùngsẽtiếtkiệmđượcrấtnhiềutiềnmàtrướcđóhọđãlãngphí,vàsẽluôncóđủtiềnmặtdựtrữđểhànhđộngnhanhchóng,chớplấythờicơmỗikhicấplãnhđạonhậnratiềmnăngtăngtrưởngtolớn.

Thắcmắcrằng‘liệuviệcsửdụngcâuhỏinàythườngxuyêncókéocảdoanhnghiệpchậmlạihaykhông’chỉkhiếnbạnsavàotròđánhlạchướng.Bấtkỳainêulênkhókhănđóđềulàkẻkhônghìnhdungranổiviệchoạtđộngtrongmộtmôitrườngmangtínhphântíchvàtráchnhiệmcaolàthếnào.Từngvịlãnhđạotrongcácdoanhnghiệpđượcnghiêncứuđềutrảlờinhưnhau:“Côngviệcởchỗchúngkhôngdànhchomọingười.Chỉmộtkiểungườiđặcbiệtmớitheođượchệthốngcủachúngtôi”.(Vàbạnsẽnhậnra“hệthống”chínhlàchủđềchochươngsau).

CácdoanhnghiệphiệuquảđãchứngminhchotuyênbốÍthóa

nhiềubằngcáchtiếnhànhnhữngchươngtrìnhđượcthểchếhóanhằmhỗtrợviệcranhữngquyếtđịnhkinhdoanhvữngchắc.

Tiếptheo,chúngtôikhámpháđượcrằngcáccôngtynăngsuấtcaođãlàmsángtỏvaitròcủađộingũkếtoán,loạibỏnhữngbiệtngữkếtoánvàgiúpcácconsốdễhiểuhơn.Đólàbàihọcrútratrongchươngsau.

8.CÁCYẾUTỐTÀICHÍNHCHỦĐẠOĐÍCHTHỰC

Hỏi:Tạisaonhânviênkếtoánbướcquađường(38)?Đáp:Vìkháchhàngbảohọlàmthế.

“Kiểmkêsổsáchlàkẻthùcủanăngsuất!”

TiếnsĩEliyahuGoldratt,mộtnhàtưvấnquảntrịđángkính,đãtuyênbốnhưvậy.ÔngđượctạpchíFortunetônvinhlà“quânsưngành”vàđượctuầnbáoBusinessWeekcangợilà“thiêntài”.CuốnsáchTheGoal(tạmdịch:Mụctiêu)củaông,mộttácphẩmkinhdoanhkinhđiển,đãbánđượchơn2triệubản.

MộtvàilậpluậncủaGoldrattkháthuyếtphục,nênchúngtôiđãbắtđầuđitheohướngdẫndắtcủaông.Vớinhómnghiêncứudomìnhquảnlý,tôiđãràsoátbộphậnkếtoáncủamọicôngtymàchúngtôiđangnghiêncứu,cốgắngtìmhiểuxemhọxửlýcácbáocáotàichính,kếtoánkhácbiệtrasaosovớinhữngđốithủkémnăngsuấthơn.Tôichắcrằngnhữnggìmìnhtìmhiểuđượcvềlýthuyếtkếtoáncóchungởcáccôngtyđượcchọnsẽmởravàiđiềumớimẻtừquátrìnhràsoát,vàquảđúngnhưvậy.

Chúngtôikhámpháđượcrằngnhữngcôngtynăngsuấtcaochỉsửdụngbộphậnkếtoánchomụcđíchcơbảnvốndĩ,nhưchuẩnbịvàtrìnhbàycácbáocáotàichínhchuẩnxácvàtrungthựcvềtìnhhìnhhoạtđộngtrongquákhứcủacôngty,vànhưnguồnthôngtinđểtrảlờicáccâuhỏi“chuyệngìsẽxảyranếu…”khilênkếhoạchchocáckịchbản.Và...chỉcóthế.

Đểkếtlạinghiêncứucủamình,chúngtôiđãđàosâuvaitròcủachứcnăngbáocáotàichính–kếtoántạinhữngcôngtymìnhnghiêncứu,từđórútrabốnkếtluậnquantrọng:

Cácbáocáotàichính–tứckếtquảcuốicùngcủahoạtđộngkếtoánchínhlàkẻthùthậtsựcủanăngsuất;

Cácbáocáotàichínhkhôngmôtảchínhxáctìnhhìnhthựctếcầnthiếtđểgiatăngnăngsuất;

Cácbáocáotàichínhcheđậymộtbímậtđánghổthẹn,thứcảntrởcáccôngtyđạtnăngsuấtcaohơn;

Nhữngcôngtynăngsuấtcaothậtsựápdụngcác“Yếutốchủđạo”(Driver)màkhôngcầnphảimấtnhiềuthờigianđểtăngnăngsuấtthậtsự.

Mộtbảnbáocáotàichínhbaogồmhaiphần.

Phầnđầutiênlàbảngcânđốikếtoán.Nóliệtkênhữngtàisảnvànợphảitrảcủacôngtyvớimụcđíchchủđạolàphảnánhgiátrịtàisảnròngcủadoanhnghiệp.Vềbảnchất,nólàmộtbảntómtắtnhanhhaybảnbáocáovềtìnhtrạngtàichínhcủacôngtytạimộtthờiđiểmnhấtđịnh.

Phầnthứhailàbáocáolờilỗ(cáchviếtphổbiếnlàP&L–Profit&Loss,tức“lờivàlỗ”).Báocáonàythayđổihằngtháng,hằngquýhoặchằngnămtùytầnsuấtlậpbáocáocủacôngty.Nóliệtkêdoanhthuvànhữngkhoảnphảichitrongmộtkỳbáocáovàđượcthiếtkếsaochothểhiệnđượclợinhuậnthuvàocủacôngtytrongkỳbáocáo.MộtbáocáoP&Lgiốngnhưmộtbộphimvớicảnhquayliêntụcthayđổi.

JeanCunningham,giámđốctàichính(CFO)củaLantech,nhớlạinhữngngàyđầulàmviệckhibàđikhắpcôngtyvàhỏimọingườicáchsửdụngbáocáotàichínhhằngtháng.Bànói:“Aicũngnhìnxuống,lụctungđốnggiấytờtrênbànmàthậmchíkhôngthừanhậnrằnghọkhôngdùnggìđếnnó.Cuốicùng,họtrảlờirằnghọthườnglưunólại”.Vớiđôimắttrợnngượcvàvẻmặttứctốitộtđộ,Jeanchốtlạimộtcâu:“Đốivớihọ,nóthậtsựlà‘đốnggiấylộn’,làthứrácrưởivìhọkhôngbiếtlàmquáigìvớinó.Họkhônghiểunổinó”.

Khánhấtthìbáocáotàichínhchỉlàmộttàiliệuphứctạpvàthuộcvềquákhứ,chứkhôngnóilêngìvềnăngsuất.Ngaycảbảngcânđốikếtoánhaybáocáolờilỗcũngkhôngthểđạidiệnchonăngsuấttrongquákhứ,lợinhuậntrongtươnglaihaytìnhtrạngtàichính

đíchthựccủacôngty.

Hãytưởngtượngbạnđangchơiđánhgolfvớimộtquảbóngđá.Tuyýnghĩnàynghethậtbuồncười,nhưngviệccốgắngsửdụngbáocáotàichínhđểphụcvụbấtkỳmụcđíchnàongoàimụcđíchvốndĩ–tứcnhìnlạihoạtđộngtrongquákhứcủacôngty–cũngbuồncườihệtnhưvậy.Thếnhưngđólạilàtròchơinguyhiểmmàhầuhếtcáccôngtyđềulaovào.

Khôngchỗnàotrongbáocáotàichínhchỉrađượcsốlượngnhânviênđượcthuê.Mànếukhôngcóconsốnày,bạnsẽkhôngtàinàoxácđịnhđượcsảnlượng,doanhthuhoặclợinhuậnhoạtđộngtrênđầungười.Mộtbảnbáocáotàichínhkhôngthểliệtkêđượccôngtyhiệncóbaonhiêukháchhàng,mỗikháchhàngchitrungbìnhbaonhiêuhoặcgắnbóvớicôngtytrongbaolâu,cũngnhưkhôngcóchỗnàophảnánhđượcbaonhiêucôngviệckinhdoanhđangđượcgiảiquyết.

MộtbảnbáocáotàichínhphảnánhnănglựcthiếtyếuđểđạtnăngsuấtcaosẽchỉrađượcTheWarehousecóthểvậnchuyểnhàngtừđiểmgiaonhậnđếncửahàngrồiđiểmbánnhanhđếnđâu,haycóbaonhiêukháchhànghuyđộnglạivốnthếchấpvẫntiếptụcgắnbóvớiWorldSavingsthayvìđổisangmộttổchứctàichínhkhác,hayMichaelO’LearybánđượcbaonhiêuvéngồitronglộtrìnhbaymớicủahãngRyanair.

Nhằmmụcđíchbáocáothuế,luậtphápquyđịnhcácbiênbảntàichínhphảithôngquaGAAP(Cácnguyêntắckếtoánđượcchấpnhậnchung–GenerallyAcceptedAccountingPrinciples).Cóhàngnghìnnguyêntắcđầyứtrong1.200trangcủacuốnSổtaychínhsáchvàquytrìnhGAAP,vàcũngcóhàngnghìncáchcắtnghĩachúng.Bạncóthểđoánđượcrằngtrongnỗlựcgiúpcácbảnbáocáotàichínhđượcchúýnhiềunhấtcóthể,cácdoanhnghiệpphảithườngxuyêncậynhờsựthôngtháicủaPolonius(39):“Nếungàikhôngthểlàmhọlóamắtvớitàinăngcủangài,thìhãyngănhọlạivớitrònhảmnhícủangài”.Cáckếtoánviênluôntíchcựccắtnghĩanhữngnguyêntắcnàytheohướngcólợichohọ.

Tháng1năm2012,nhờphóngviênDavidCayJohnstontừtờNewYorkTimes,chúngtađãkhámpháraEnronvàhãngkiểmtoáncủahọ,ArthurAndersen,đãdựnglênvàsửdụnggần900côngtyconđặtởnướcngoàivàthựchiệnnhữnggiaodịchgiảthôngquachúngnhằmgiảmtốithiểuthuếthunhập.Từđó,họđãthuđượcgần400triệuđô-latừtiềnhoànthuế,trongkhiémnhẹmhàngtỉđô-lanợphảitrảthôngquacáccôngtyconkhôngđượckêkhaitrongbảngcânđốikếtoán.

Chỉvàithángsau,côngtyXeroxđanggặprắcrốiđãdànxếpổnthỏavớiỦybanGiaodịchChứngkhoánMỹ(SEC),vốntừngđâmđơnkiệncôngtynàyvìcáobuộchọgianlậnsổsáchkếtoánnhằm“đánhbóngvàxuyêntạc”kếtquảtàichínhtrongnhiềunămtrời.Cùngkhoảngthờigiannày,SECđãthôngbáođếncácnhânviênXeroxvàhãngkiểmtoáncũcủahọlàKPMG,rằnghọcókhảnăngphảiđốimặtvớicáccáobuộcvềhànhvigianlậnkếtoáncủamình.

Trướcmùaxuânnăm2002,côngtyGeneralElectriccũngcôngbốđợtsathảihàngloạttạiGECapital,đơnvịdịchvụtàichínhcủahọ,docácchuyêngiaphântíchnhưRobertOlsteintừquỹOlsteinFinancialAlertFund(QuỹBáođộngTàichínhOlstein)đãbuộctộiGEtạolợinhuậnbằngcách“táicơcấutàichính”.

Trongmộtnỗlựcnhằmchứngtỏkhảnănggiatăngkháchhàng,côngtycổphầnAdelphiaCableđãdựnglênđến600nghìnkháchhàngảovàlưuvàobảngcânđốikếtoán.Trongkhiđó,DirecTV,mộtcôngtyconcủaHughesElectronics,cũnglàmđiềutươngtựkhithừanhậnhọđãghinhậnthêm360nghìnngườilàkháchhàngthanhtoán,trongkhinhữngngườinàychỉmớiđiềnđơnđăngkýtíndụng.

ThịtrườngtàichínhtừngchaođảokhicôngtyMCIWorldCombịphanhphuirằnghọđã“quên”trừragần4tỉđô-ladoanhthu–thayvàođólạighinhậnkhoảnnàylàchiphívốnhóa–kéotheonhữngkhoảnlỗnặngnềthayvìlợinhuận.Cổphầncủacôngtyphútchốcchỉcònđánggiávàixu,dùcólúctừngđạttrên60đô-la.

Vàvàomùahènăm2002,giớikinhdoanhđãhọcđượcmộtmánhkiểmkêmới–“mánhkhứhồi”.Hãythửtưởngtượngcôngtycủatôivàbạncùnggiaodịch10triệuđô-lagiátrịhànghóatrongcùngmộtngày.Tuykhôngcôngtynàođượclợitừgiaodịchtrên,nhưngmỗibêncóthểghinhậnthêm10triệuđô-ladoanhthunhằm

tựthổiphồngdòngkêdoanhthutrongbáocáoP&L.

Khôngphảidoanhnghiệpnàocũngbópméobáocáotàichínhcủahọ,nhưngkhicócơhội,đasốsẽtậndụnghòngtạorabànđạptốtnhấtchocôngty.

ChúngtôitừngđếnLouisville,Kentucky,vănphònggiámđốctàichínhcủaLantechđểthảoluậnvềbáocáotàichínhvàkếtoántrongkhiJeanCunninghamtỏrõsựthấtvọngvàbựcbộivềchủđềnày.Cầmxấpgiấytờdàycộpvàhuơlênkhôngtrung,bànói:“Này,nhìnnóđinếuanhmuốnthấysựmâuthuẫn.Chỉmớisángnaythôi,tôiđangxemlạibảnbáocáorủirotíndụngcủamộtcôngtymàtôixinkhôngnêutên.Nhưnganhcóthểchọnbấtcứcôngtynàoanhmuốn,chẳngcógìđặcbiệtcả”.Dườngnhưđiềukhiếnbàcànglúccàngsôimáuchínhlà“mọibáocáodườngnhưđềucónhữngđiểmmâuthuẫngiốngnhau”.

Vớimộtbảnbáocáocụthể,Jeanphànnàn:“Đoạnnàynóigiácổphiếucủahọgiảm7,3xu.Đượcrồi.Nhưngđoạnsaulạinóihọgiảm0,35xumộtcổphiếu.Chuyệngìđây?Haiconsốkhácnhautrongmộtkỳbáocáoư”.Rồibàlắcmạnhchồnggiấynhưđểnhấnmạnhsựthấtvọngcủamình.

NhưngrồiCunninghamtiếptụcnóimộtcáchđiềmtĩnhvàtựtrảlờithắcmắccủabà:“Đólàtìnhtrạngchungvềbáocáotàichínhcủamọicôngty.Họthêmthắtnhữngđiềuđặcbiệtnàykia,nhữngthứkháclạnàynọ.Vàdocáchbáocáoquásứcphứctạp,nênchẳngaihiểunổi...Hãyquênviệcđầutưvàocôngtyđóđi,bạnsẽkhôngthểnắmđượcđólàcôngtytốthayxấu,cónêntiếptụcchohọvaykhônghaycónêngiahạnmứctíndụngmởchohọ.Toànmộtmớbiệtngữkhóhiểu”.

Điềukinhkhủngnhấtchínhlàdocầnnguồntàinguyêncựclớnđểviếtramộtbáocáotàichínhchitiết,nênrấtnhiềugiámđốcđãthểhiệnsựsùngbáicủahọđốivớitàiliệunày.Họlýgiải:“Hừm!Nếuchúngtađãchikhốitiềnđểviếtranó,thìnóắthẳnphảiđúng”.Sựthậtlàcáclãnhđạocôngtyđãtìmcáchraquyếtđịnhhoạtđộngdựatrênnộidungbáocáotàichính.Đángsợhơnnữalàcácgiámđốcraquyếtđịnhhoạtđộngchỉvìmuốnbảnbáocáotàichínhtiếptheophải“đẹp”hơnbảntrước.BạnphảitưởngtượngmìnhlàmộtRipVanWinkle(40)thờihiệnđại,chìmsâutronggiấcngủmàkhônghềhay

biếtsựphóngđạiđãlankhắpdoanhnghiệp;vàtrongmộtvàitrườnghợp,cácvụkiệnsẽbắtđầutừbáocáotàichính.

Sẽkhôngcôngtynàothậtsựđạtnăngsuấtcaohơnbằngcáchraquyếtđịnhdựatrêndữliệucũđãđượcnhàonặnvàthaotúnghònglàmđẹplòngcácchuyêngiaphântích,khiếncácchuyênviênchovaynợhânhoanvànhượngbộcáccổđông,đồngthờigiảmtốithiểunghĩavụđóngthuế,vevuốtcáitôivàghithêmchiếncôngchongàiCEO.

Cónhữngkỹnăngđơngiảnmàchúngtakhôngbaogiờhọcđược;vàianhchàngkhôngbaogiờhọcđượccáchnémquảbóngchày,trongkhimộtsốngườilạikhôngthèmhọccáchsửdụngchỉnhakhoachođếnkhinhasĩyêucầuhọdùngrấtlâusauđó,cònnhữngngườikháclạikhôngbaogiờbiếtbơiđược.Thúnhậnnhữngviệctrênlàđiềurấtxấuhổ,đặcbiệtsaumộtkhoảngthờigiandài,khichúngtanghĩmìnhđánglẽphảithuầnthụckỹnăngđó.Chonên,lànhữngkẻkiêuhãnh,chúngtasẽnétránhthừanhậnđiềuchúngtakhôngbiết,haygiảvờbiếtthayvìthừanhậnmìnhxemnhưđãthấtbại.

Sựthậtlàhầuhếtcácchủdoanhnghiệp,nhàquảnlýhayCEOkhôngđượcđàotạovềtàichínhkếtoán,thếnênhọkhôngđọcđượcbáocáotàichính.Đaphầnhọchỉthấyhàngtràngbáocáolinhtinh.Nhưngthayvìthừanhậnmìnhkhôngbiết,họlạigiảvờ–vìthậtxấuhổlàmsaonếuphảithúnhậnhọđãleođếnhàngngũlãnhđạomàkhôngcókhảnăngđọcbáocáotàichínhthậtsựtrơntru.Thayvàođó,họbuộcphảidựavàosựtrợgiúpcủalựclượngnòngcốtđangsẵnsàngchứngtỏhọcókhảnăng–tứccácquảnlýkinhdoanh,kếtoántrưởnghaygiámđốctàichính.

JackStack,CEOcủaSRC,nhậnđịnhrằnghầuhếtcácCEOsẽnhậnmộtbảnsaobáocáotàichính,nhétnóvàokétantoàn,đóngsầmcửavànói:“Đượcrồi,chúngtaphảiđềracáchlàmmớithôi”,nhưngchẳngbaogiờchoaibiếttàiliệuđóchứanhữnggì.Jacknói:“Từlâu,tôiđãđiđếnkếtluậnrằnglýdokhiếncácgiámđốckhôngtiếtlộthôngtintàichínhlàvìđasốhọkhônghiểunó”.

Từtậnđáylòng,nhữngngườikhônghiểunổimộtbảnbáocáotàichínhbiếtrằnghọkhônghiểu,vànhữngbanbệtàichínhxungquanh

họcũngbiếtđượcđiềuđó.Thayvìkhắcphụcvấnđề,họlạicùngnhaulậpnênmộtliênminhphiềntoái,trongđónhữngaiphụtráchkếtoánsẽkiênnhẫngiảithíchmọicôngthức,phươngtrìnhvàtỷlệkỳdiệu,trongkhidànlãnhđạocứgậtđầuvàvờnhưmìnhbiếttấtcả.Cácchuyêngiatàichínhcàngkhiếnmớcôngthứcvàđộcdượccủahọphứctạpbaonhiêu,thìhọcàngtrởnênquantrọngbấynhiêu.Trongrấtnhiềudoanhnghiệp,cáckếtoánthựcchấtmớilànhữngngườiđứngđầuhoạtđộngcủatổchức,vìhọcóthểbảongườinắmquyềnphảilàmgìvàlàmkhinào.Rốtcuộc,cáitôicủacáckếtoánviênbịthổiphồngvàkẻnắmquyềnđasốlạibiếnthànhbùnhìn,rồichờđợigợiýtiếptheotừquảnlýkinhdoanhhaygiámđốctàichính.

Bạnhãynốicácđiểmchínhlạivớinhauvàđoánxemhệquảnàocókhảnăngsẽxảyra.

Nếubáocáotàichínhdohầuhếtcáccôngtysửdụngkhôngnhằmmụcđíchbáocáothựctếlịchsửvàcũngkhôngphảilàcơsởđểraquyếtđịnhhoạtđộng;hoặcgiảchúngchỉlànhữngcâuchuyệncổtíchđượcthêudệttỉmỉ,hoặcnếuhầuhếtnhữngngườicầnđếnchúnglạikhônghiểuchúng,thìchẳngcógìlạkhiđasốdoanhnghiệpđềuthấtbại.Cònnhữngcôngtychưathấtbạithìluônluônchậtvật.Vàhiểnnhiên,chỉmộtvàicôngtyưutúmớicókhảnăngtrởthànhnhữngthếlựccónăngsuấtcựccao.

Mộtcôngtynăngsuấtcaosẽkhôngsửdụngbáocáotàichínhlàmnềntảngquảnlývàlãnhđạodoanhnghiệp,màhọthậntrọngvậndụngmộtsốYếutốchủđạochọnlọcđểtiếptụctiếnvềphíatrướcvàkhôngngừngđạtnăngsuấtcaohơn.

Bấtkểvớiquymônào,nhữngcôngtychúngtôinghiêncứuđasốđềutậptrungvàomộtsốnhiệmvụquantrọngvàlàmviệchăngsaynhằmcảithiệntừngcôngviệcnhưthế.Họbiếtrằngnếuhọthànhcông,thìbảnthânbáocáotàichínhsẽphảnánhthànhcôngcủahọ.(Thayvìdùngtừ“thướcđo–metric”,cụmtừđángbuồncònsótlạitừvốntừcựcthịnhhànhthờikỳcuồngdot-comvàthườngxuyênđượcdùngmỗikhinhắcđếnbấtkỳsốliệunào,chúngtôisẽcốgắngphản

ánhtầmquantrọngcủatừngnhiệmvụsauvàsẽgọichúnglànhữngYếutốchủđạo).

Wiremoldlàmộtcôngtythànhcôngchuyênvềdâyđiệnvàcápđiện,làmộtnhánhcủacôngtyPhápLegrandElectricS.Atrịgiá3triệuđô-la.Đâylàmộtcôngtyquyếttâmgiảitrìnhbáocáodựatrênnăngsuất.Wiremoldđãvàđangtiếnhànhmộtcáchtiếpcậnmớitronghơnmộtthậpkỷqua–cáchnàytổngkếtlạimọisựgiảntiệnnhờchỉđolườngcácYếutốchủđạocủamộtcôngtythayvìtínhtoánhàngmớsốliệuphứctạplàmnênbảnbáocáotàichính.OrestFiume,cựugiámđốctàichínhtạiWiremold,chobiết:“Năngsuấtlàmốiquanhệgiữasảnlượngđầurasovớiđầuvào.Nókhôngđolườngdựatrênđơnvịtiềntệmàdựatrênsảnlượng”.Vàôngnhấnmạnhrằngđểhệthốngkếtoántrởnênphùhợphơn,thì“điềuđầutiênbạnphảihiểurằnglàtầmquantrọngcủamọithứsẽbiểuthịquasốlượng,chứkhôngphảiđồngđô-la.Nếubạncốépmọingườitậptrungvàonăngsuấtvàcốthểhiệnnóbằngtiềnbạc,bạnsẽkhiếnhọrấtbốirối”.

MộtvídụxuấtsắcvềcáchvậndụngnhữngYếutốchủđạotronglãnhđạovàquảnlýdoanhnghiệpchínhlàcácphươngphápdoHerbvàMarionSandlersửdụng,giúpmanglạithànhcôngchoWorldSavings.Toànbộvănhóacủacôngtyđượcxâydựngđểtậptrung:giatăngtiềngửi,mởthêmnhiềugóivaythếchấp,giữchânkháchhàngvàhạnchếtốiđachiphíchunglẫnchiphíhànhchính.ViệcchỉtậptrungvàosốítYếutốtrêncóvẻkhônghấpdẫnbằngápcôngtyvàođủloạituyênbốkinhdoanhmạohiểmvàdễthualỗ.VợchồngSandlerthườngxuyênnhắcnhởmọingườirằng19/20côngtyđứngđầutrongbảngxếphạngcủaS&L15nămtrướchiệnnayđãkhôngcòntồntạinữa.ViệctậptrungvàomộtsốítYếutốchủđạođãđemlạilợiíchtolớnchoWorldSavings,nơihơn5nghìnnhânviêngầnnhưcùngchiasẻmộtniềmtinmãnhliệtvềviệccảithiệnsốliệutàichính.

Trongkhihầuhếtcáccôngtycổphầnđềulàmnhữngtròmờámkhicónhữnglờikhuyêntiếnbộchocácnhàmôigiới,chủngânhàng,chuyêngiaphântíchhaycổđôngdướidạngchỉdẫn,đồngthờidựđoánkếtquảthịtrườngtrongtươnglai,thìHerbSandlerlạixemthườngđiềunày.Ôngnói:“Chúngtôikhôngđưarachỉdẫn.Chúngtôitậptrungvàocáchđolườngvàcảithiệnnhữngkhíacạnhđãgiúpchúngtôithànhcôngvàđảmbảocôngbốkếtquảcủamìnhđếntấtcả

mọingườicùnglúc”.

TạiNucor,nhữngYếutốchủđạonàycũnghoàntoànkhôngkhoatrương,tứccũnggiốngnhưtạiWorldSavings.Hằngtuần,mỗixưởngthéplạichuẩnbịmộtbảnbáocáoliệtkênhữngđơnhàngđãnhận,hàngbáncòntồnđọng,tiếnđộsảnxuấtvàgiaohàngrồigửichoCEODanDiMiccođểđánhgiá.MỗinhàmáytạiTậpđoànJoist&MetalsBuildingcũngchuẩnbịnhữngbảnbáocáotươngtựđểđánhgiásốlượngcácbáogiáđãlập,sốđơnhàngđãnhận,sốhàngtồnchưagiaovàtìnhhìnhsảnxuất,giaohàng.MọinhânviêntạiNucorđềuhiểurằngnhữngchỉsốđósẽthúcđẩynăngsuấtvàđòihỏihọphảiđolườngchínhxác,khôngngừngcảitiến.Chỉcầncôngtygiữđượcchiphíthấp,họsẽbiếtrằnglợinhuận,dòngtiền,lợinhuậntrêncổphiếuvàbáocáotàichínhvữngmạnhđềulàthànhquảtấtyếu.

JeanCunningham,giámđốctàichínhcủaLantechhỏi:“Baonhiêubảnbáocáotàichínhbạntừngxemquachỉrađượccácđơnhàngmớicủabạnlàgì?Khôngcáinàohết!Làmsaomộtcôngtycóthểtạoralợinhuậnmàkhôngcóđơnhàngmới?Khôngthểnào”.

CácYếutốchủđạoquantrọngtạiLantechbaogồmnhữngđơnhàngmới,nhữngđơnhànggiaovàlợinhuậnkhảbiến.Cunninghamchobiết:“Câuthầnchúcủachúngtôiởđâylà:nếukhôngchuyểnhàng,bạnsẽkhôngcódoanhthuvàkhôngtạorađượclợinhuận.Mọiđơnhànggiaođềuchothấylợinhuậnhiểnnhiênvàbạnkhôngthểthấyđượcđiềuđóvớiphươngphápkếtoánthôngthường”.

SRCcònápdụngcácYếutốchủđạođểthúcđẩydoanhnghiệp.NhưCEOJackStackmiêutả,khimọicôngnhântừcácnhàmáytậptrunglạivàomỗithứTưnhâncuộchọpnhânviêntrêntinhthần“khôngbànchuyệnnhảmnhí”,thì“cácbuổihọpsẽbànđếnnhữngconsốquantrọng.Bạnkểcáccâuchuyện,biếnchúngthànhmộtconsốvàbướctớitrướcphòng,viếtconsốđórachomọingườitrongnhàmáycùngthấy.Bạncầngìhơnthếchomộtbuổihọpnhânviên?Chỉthếthôi”.SRClàcôngtynơimọinhânviênđềuđượcdạycáchtìmhiểutầmquantrọngcủatừngYếutốchủđạođượcnêura.

OrestFiumenhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcvậndụngYếutốchủđạotrongcảithiệnnăngsuấtdoanhnghiệp:“Nhữngconsốmàcôngtysửdụngphảithúcđẩyhànhđộng.Vídụ,chúngtôikhôngcònphảitínhhaycôngbốtỷlệlợinhuậntrênvốnđầutưnữa,bởikhông

ainghĩraphảilàmgìđểcảithiệnnóquacôngviệchằngngàycủahọđược.Chỉsốđóhoàntoànkhôngthúcđẩyđượchànhđộng”.

Fiumetiếptụcvớivàilờikhuyênrấthữuích:“Điềubạncầnlànhữngconsốcóthựctừcáccấpthấphơntrongdoanhnghiệpvàthúcđẩyhànhđộngtừnhữngconngườicócôngviệcthậtsựvàđanglàmviệcthậtsự”.

ĐiểmchungởcácYếutốchủđạotạinhữngcôngtynàychínhlà:mỗiyếutốđềuphảidựatrênsốlượng,đượccôngbốtheothờigianthực,tứcđịnhkỳmỗingàyhoặcmỗituần.Vàkhôngcócôngtynàotrongsốcácdoanhnghiệpchúngtôinghiêncứudựatrênthôngtinthángtrướchayđượclýgiảibởicácnhânviênkếtoánchuyênraquyếtđịnhtuyênbốkinhdoanh.

Khimộtcôngtyđãđềramộtquytrìnhđolườngthườngxuyênnhữngyếutốthậtsựthúcđẩykinhdoanh,tạodoanhthuvàcảithiệnnăngsuất,thìkhiđóbáocáotàichínhsẽtrởthànhthứyếu.Vàdochỉlàthứyếubởilẽnhữngchỉsốđolườngkhácđãđượcsửdụngđểđiềukhiểndoanhnghiệp,nênbáocáotàichínhchỉgiúpxácnhậnlạinhữngđiềubạnđãbiết.Khiđiềuđóxảyra,năngsuấtsẽtăngvọt.

Nếumụctiêucủacôngtylàtăngtrưởngnăngsuấtngoạnmục,thìsựthậtlàcôngtyđócóthểhọchỏitừnhữngdoanhnghiệphiệuquảnhấttrênthếgiới,nhữngdoanhnghiệpđãsoiđườnggiúpchúngta.ĐiềucốtyếulàbạnphảinhậnrađượcnhữngYếutốchủđạothenchốt,đolườngchúngthườngxuyênvàtìmcáchcảithiệnchúngliêntục.Bàihọcrútrarấtrõràng,cácnguyêntắcnêutrêncũngcóvẻdễápdụng,nhưngbấtkỳcôngtynàoquyếtđịnhlãnhđạovàquảnlýbằngcáchvậndụngcácYếutốchủđạosẽphảinghenhữnglờikêucaphảnđốikhôngbiếttừđâuđến.

Đasốcáccôngtyđềucóquánhiềungườixàoxáogiấytờvànhậpgiaodịch,từđótạorahàngtậpbáocáovàtàiliệuvônghĩa,cũngnhưbịnhồinhéthàngmớdữliệuvốnchỉhữuíchkhibàochữachocácquyếtđịnhtrongquákhứthayvìhướngđếntươnglai.Nhữngthứrácrưởikhôngaihiểunổinàychỉlàmnguôingoainhữngkẻthíchxàonấudữliệumàtầmquantrọngcủahọsẽgiảmđikhimọithứthayđổi.Việchọphảnđốilàđiềutiênliệuđược.

OrestFiumecònrungthêmmộthồichuôngcảnhbáonữa:“Tôinghĩnhữngaitrongngànhkếtoánnêncókhảnăngtrìnhbàythôngtinrõhơnchongườingoàingành.Nếukhônglàmđượcđiềunày,thìchẳngkhácnàohọcũngvôdụng”.

Kếtoánviênvàcácthạcsĩquảntrịkinhdoanhđượcđàotạođểphântíchtừngđồngtừngcắc,dođócácbáocáotàichínhthườngđượcthểhiệndướiđơnvịtiềntệ(đô-la).Fiumechorằngnăngsuấthoàntoànkhônggiốngnhưthế.Theoông,nhữngđồngđô-latrênbáocáotàichínhlàtíchcủatổngsốsảnphẩmđượcbánranhânvớisốlầnbánra.Fiumenói:“Chiphíthậtsựkhôngphảilàtừngđồngđô-la,màlàkhốilượngsắtthépchúngtatiêuthụnhânvớiđơngiácủathép.Vàchiphílaođộnglàsốgiờhọlàmviệcnhânvớisốtiềnhọđượctrảtrongmộtgiờ”.Dokếtoánviênđượcđàotạođểxuấtvàđọcbáocáotàichínhgồmtoànnhữngđồngđô-la,nênFiumechorằngcáckếtoánviênphảichịutráchnhiệm:“Họthườngtrởthànhràocảncơbảntrongviệcnângnăngsuất”.

MộtkhinhữngcôngtycónăngsuấtcaođãchọnápdụngmộtloạtYếutốchủđạođểpháttriển,thìhiểnnhiênbướctiếptheolàđưatừngquytrìnhđolườngvàomộthệthốngđượccảitiếnvàtinhlọckhôngngừng.Đóchínhlàđiềuchúngtahướngđếntrongchươngtới.

C

9.HỆTHỐNGHÓAMỌITHỨ

Mọiviệccóxuhướngtrôiđivàconngườicũngmuốnđểchúngtrôiđi.Lúcnàocũngvậy,hầunhưchúngtaluôntựlàmmìnhvấp

ngã.

–EdConstantine,CôngtySimplerConsulting

ácdoanhnghiệpnăngsuấtcaoluôncómộthệthốngchomỗibộphậntrongbộmáykinhdoanhcủahọ.Vàhọcứvậnhànhnóhếtlầnnàyđếnlầnkhác.

Vấnđềchínhlàhầuhếtmọingườiluôntựchomìnhlàchuyêngiavànghĩrằnghệthốngchỉdànhchonhữngngườilàmviệcchântaychứkhôngápdụngchohọ.

Khiviếtchươngnày,tôicứchậtvậttìmcáchnhấnmạnhvaitròsốngcòncủacáchệthốngtrongnhữngcôngtynăngsuấtcao;đócũnglàlúctôiđápmáybayvềnhàtừAtlanta.

Ngồicạnhtôilàgiámđốckinhdoanhtoànquốccủamộtcôngtydượctầmcỡ.Tôiđoánanhtasẽlàứngcửviênlýtưởngđểthảoluậnvềchủđềhệthống.

Khicâuchuyệnvềmìnhdầnmởra,anhtựhàokểrằnganhcócảthảysáuquảnlýbánhàngtheovùngvàhơn100quảnlýpháttriểnkinhdoanh(nhânviênbánhàng)dướiquyền.Anhcònkểvềquátrìnhthăngtiếntừngbậccủamìnhtạicôngty.

Tôiđápvàgiảvờngungơ:“Chắchẳnrấtkhóquảnlýtừngấynhânviên?Anhcóđangsởhữuhệthốngbánhàngnàokhông?”.

Anhtatrảlời:“Đólàđềtàikhánhạycảm.Khibắtđầusựnghiệptrongngànhnàynhiềunămtrước,tôiđãcóvàinămlàmđạidiệnbánhàngchomộtcôngtydượckhác,chuyênliênhệvớicácbácsĩ.Họcóquánhiềuhệthốngđếnđộtôicămghétnó”.

Rồianhtiếptục:“Tôiđãtựhứavớilòngrằngnếucómộtngàytôitrởthànhquảnlý,thìtôichỉviệcthuênhữngnhânviêngiỏivàđểcho

họtựdohoànthànhcôngviệc.Giớibánhàngkhôngthíchcáchệthốngvàkhôngthíchđượcbảophảilàmgì.Đólàlýdohọchọnlàmnhânviênbánhàng.Họthíchtựdolàmtheocáchmìnhmuốn”.Anhnháymắt:“Miễnlàhọkhônglàmgìphạmpháp,thìtôicũngchẳngquantâmhọlàmviệcthếnàovàđánhđổinhữnggì”.

Chínhvìnhữngkinhnghiệmkhôngmấytốtđẹpvớihệthốngápđặttừtrênxuống,nêncâutrảlờicủaanhlàchophépnhânviêntựdolàmnhữnggìhọmuốn.

Ngàyhômsau,tôitìmkiếmnhanhtrênInternetvàkhámphára10nghìnđô-lađầutưvàocôngtycủaanhtừ5nămtrướcgiờchỉđánggiá6.200đô-la;trongkhiđó,10nghìnđô-lađầutưvàotoànngànhdượcgiờđãđánggiá18.500đô-la.Hoặcanhtacầnvàihệthốngnàođó…hoặccầnnhữngthứthuốctốthơn.

Dựatrênnghiêncứucủamìnhvềcácdoanhnghiệpnăngsuấtcao,chúngtôiđãrútrađượchaisựthậtkhôngthểbácbỏ:Bạnkhôngthểcảitiếnquytrìnhnếukhôngcómộthệthống.Vàbấtkỳdoanhnghiệpnàovậnhànhkhôngtheohệthống,tứcmọingườitựdolàmmọithứtheoýmình,sẽchẳngkhácgìmộttrạiđiêndobệnhnhântâmthầnthốngtrị.

Hệthốnglàgì?10nămtrước,mộtkỹsưtrẻthuộccôngtyGeneralMotors,khiđó

đangtheohọcchươngtrìnhthạcsĩtạiĐạihọcStanford,đãđịnhnghĩahệthốngsảnxuấtnhưbấtkỳaikhácđãlàm.ChúngtôiđãtheodấuBrentHendrixđếnIndiana,nơiôngđanggiữvịtríquảnlýsảnxuấtchoAllisonTransmission,mộtđơnvịcủaGeneralMotors,đểbànluậnvềđịnhnghĩacủaông.

Ôngnói:“Hệthốnglàmộtcôngviệcmàtrìnhtựcácphầncôngviệcđãđượcsắpxếphiệuquảvàcácthànhviêntrongnhómphảiliêntụctuânthủnó.Trìnhtựcôngviệcđượctuânthủnàyđạidiệncho“phươngthứctốiưu”gópphầnhoànthànhcôngviệc.Mụcđíchcủahệthốnglàgiảmthiểunhữngbiếnđổixảyra,từđóchấmdứtlãngphívàgiúpđạtnăngsuấtcao.Đâycũngchínhlàchuẩncơbảnchotriếtlýcảitiếnkhôngngừng,trongđósựthamgiacủacácthànhviênnhómlàvấnđềsốngcòn”.

LờigiảithíchcủaHendrixđãnêulênbốnluậnđiểmquantrọngvềhệthống:

1. Mọingườibaogiờcũngthựchiệncôngviệctheocùngmộtphươngcách;

2. Côngtyđãđịnhrõmỗibướclàcáchtốtnhấtđểthựchiệnnhiệmvụ;

3. Mụctiêuhướngđếnlàthựchiệnnhiệmvụmàkhôngcósựbiếnđộngnào;

4. Cáchthứcthựchiệnmộtnhiệmvụtrởthànhchuẩncơbảnchoviệccảitiếnkhôngngừng.

Cáccôngtynăngsuấtcaocóthểbiếnhầunhưmọikhíacạnhtrongdoanhnghiệptrởthànhhệthống.

BấtkểđólàcáchRyanairbánvémáybay(họbánquamạngvàđiệnthoạinhưngkhôngthôngquacácđạilýdulịch),cáchLantechsảnxuấtmáymóc(mỗilầnmộtmáy),cáchWorldSavingsthẩmđịnhcácngôinhà(vớinhómthẩmđịnhcủariênghọvàcáccôngthứcđãđượcmàigiũaquathờigian),cáchIKEAgiaođồnộithấthaycáchYellow’shoànthànhtừngcôngviệctạicáctrungtâmchuyênchởcủahọ,thìmỗiphươngphápđềubiếnmộtquytrìnhthànhcôngthànhmộthệthốngcóthểcảitiếnđềuđặn.

Hệthốngtrongcôngviệc.HãyquansátcáchWorldSavingsquảnlýviệclậpngânsách.

Giốngnhưđasốcácdoanhnghiệpkhác,họcómộtquytrìnhlậpngânsáchkhắtkhe,trongđócácmụctiêuvàchiphíđềuđượcdựkiếntrongnămtớivàmỗichiphíđềxuấtđềuphụthuộcvàocâuhỏinổitiếngcủaMarionSandler:LDKDCĐĐLĐNLG(xemchương7).Nhưngbàcũngnói:“Chodùngânsáchcủabạnđượclậpchuẩnxácđếnmứcnào,thìvẫnluôncónhữngtìnhhuốngkhôngthểtránhkhỏi,đólàkhibạncầnchitiềnngoàingânsách”.

Mộttrưởngphòngsẽđượcphéplinhhoạtmộtchút,hoặccóthểlênmộtkhoảndựtrùphòngnhữngbấtngờnằmngoàingânsách.Nhưngđiềugìsẽxảyrakhicácdoanhnghiệpphảiđốimặtvớicác

khoảnchiphíđềxuấtvượtquákhoảnlinhhoạthọđãlập,hoặcquálớnsovớiquỹdựphòng?Saucùng,aiđósẽphảiraphánquyết“chihaykhôngchi”.Thôngthường,cácquyếtđịnhnhưthếsẽđặtlênvaichủdoanhnghiệp,CEOhaymộtgiámđốccấpcao,mộtngườicóquyềnkýtá.NhưngvănhóaởWorldSavingslạikhôngnhưvậy.

Sandlernói:“Theonhưhệthốngđượcchúngtôidùngxửlýcáchạngmụckhôngbaogồmtrongngânsáchphêduyệt,thìtừnghạngmụcphảiđượctrìnhbàytrướchộiđồngxétduyệtngânsách”.Bạncóthểlậptứchìnhdungrangaymộthộiđồngtoànnhữnglãotướngtócbạcphơ,nhữngnhânvậtkỳcựugiàukinhnghiệmgậtgùvớivẻtrịchthượng,trongkhihọkiênnhẫnlắngnghenhữnglờivannài,kểkhổvềngânsáchdặtdẹovàđềnghịrótthêmtiền.

NhữngđiềuđókhôngtồntạiởWorldSavings.ĐiềubiếnhộiđồngxétduyệtngânsáchcủahọthànhđộcnhấtvônhịchínhlàcôngtylợidụngtưcáchthànhviêncủahộiđồngnàynhưmộtphươngcáchnhằmtruyềnthụnhanhchóngvănhóaWorldSavingschonhânviênvàcácgiámđốc.

Sandlermôtảvềhộiđồngnàynhưmộtnhómluânphiênthànhviênvàxemđâylàmộtphươngphápcựchaynhằmgiúpmọingườihiểuđượccáchdoanhnghiệpsuynghĩvàhoạtđộng.“Thôngquaviệcthayđổitưcáchthànhviên,chúngtôiđãtraothêmchonhiềunhânviêncơhộitrảinghiệmvàthậtsựthấuhiểuvănhóacủachúngtôi”.

ĐiềungạcnhiênnhấtvềủybanxétduyệtngânsáchtạiWorldSavingschínhlàvợchồngSandler,haiđồngCEOcủacôngty,khônghềthuộchộiđồngnày.Marionchiasẻ:“Trongquákhứ,cảtôilẫnHerbđềutừnglàthànhviên,nhưnganhphảihiểurằngởđâychúngtôilàmộtđạigiađình.Chúngtôicórấtnhiềunhânviêntàinăngvàchúngtôitintưởnghọ”.Chỉcầnđơngiảnlậpmộthộiđồngxétduyệtcáckhoảnchingoàingânsách,họđãthiếtlậpđượcmộthệthốngnhờđặtnóngoàiquyềnkiểmsoátcủamộtcánhân“quantrọng”.

Donhậnrarằngkhôngthểcảithiệnnăngsuấtnếukhôngcómộthệthốngchuẩnhóa,BillZollarscủaYellowCorp.đãkếtluậnrằngcôngtyôngcầnphảitriểnkhaicáchệthốngxuyênsuốthàngtrămbếnchuyênchởcủacôngty.Zollarsnói:“Ngaykhiđếnđây,tôiđãnhậnracôngtykhôngthiếunhữngnhânviêntốtđangcốgắnglàmđiềuđúngđắn,nhưngsốquytrìnhkhiđócũngnhiềunhưsốbến

vậy”.

TheoZollars,Yellowđãbắtđầutừconsốkhôngkhitìmkiếmbiệnpháptốiưugắnliềnvớinhữngngườithậtsựlàmtốtcôngviệc.Ôngnói:“Chúngtôitháorờitừngquytrình,từnghệthốngvàcuốicùngđãxácđịnhđượccáchtốtnhấtđểthựchiệntừngnhiệmvụ”.

ZollarsđãchọnbếnCleveland,mộtbếnlớncủacôngtylàmđịađiểmđầutiênđểthiếtlậphệthốngmới.Banđầu,cácnhânviênphảnđốihệthốngmớidữdội,vìhọtinrằngđóchỉlàmộtcáchrìnhmòkháccủađộingũquảnlý.NhưngquảnlýnhàmáyCleveland,RickBrenneman,vẫnkiêntrìvàcuốicùngđãkéođượctấtcảmọingườicùngthamgia,đồngthờigiúpchươngtrìnhthànhcôngrựcrỡ.Sauđó,họđãchứngkiếnnăngsuấttăngngoạnmục.

Tiếpđó,Zollarsrachỉthịrằng100bếnchuyênchởlớnnhấtcủahọsẽtriểnkhaihệthốngmớichoquátrìnhnhậnhàngvàgiaohàng.Mộtkhicáchệthốngnàyđượctriểnkhai,bếnđósẽđượctraoChứngnhậnBạcvàbắtđầuphấnđấuđểđạtChứngnhậnVàng,baogồmcáchệthốngdànhchoquytrìnhbốcdỡhàngtạibếnvàhoạtđộngvậntảiđườngdài.Đểchắcrằngmỗinhàmáyđềuhiểurõhọkhôngcóquyềnlựachọnthamgiahaykhông,côngtyđãpháimộtnhómbaogồmmộttổnggiámđốckhuvực,mộtquảnlýbếncảngvàmộtkỹsưcôngnghiệpđếnhuấnluyệnvàhướngdẫnmỗinhàmáycáchđạtchứngnhậntrongvòngbảytuầnlễ.

Kếtquảđúngnhưdựđoán.KhicácbếnlầnlượtđoạtchứngnhậnBạcrồiđếnVàng,hàngtrămtriệuđô-lakhônghiệuquảđãbịloạikhỏichiphícôngty,vànăngsuấttăngvọt.

Bạnhẳnvẫncònnhớtoànbộcácnhânviênlàmviệctại22côngtycủaSRCtậphợplạimỗituầnmộtlầntạiphòngăntrưacủahọvàthamgiađánhgiákếtquảtàichínhcủadoanhnghiệptrongtuầntrướcđó.Bằngcáchđánhgiátheotừngtuầntrongnhiềunăm,phươngphápnàycũngđãtrởthànhmộthệthống.Bạnhẳnsẽhìnhdungchúngtaphảitốnđếnhànggiờđểnhữngngườiphụtráchtừngmụckhácnhautrongbáocáolờilỗvàbảngcânđốikếtoánđiđếntrướcphòng,điềnvàomụchọphụtráchvàthêmvàomộtchúgiảingắngọn.

NhưngJackStackchỉmỉmcườivànói:“Khôngđờinào.Khibạn

đánhgiátheotừngtuần,hếttuầnnàyđếntuầnkhácvàmọingườibắtđầuhiểuđượctròchơikinhdoanh,bạnsẽkhôngtốnnhiềuthờigianlắmđâu.Mỗingườichỉcầnđứngtrướcphòng,viếtraconsốcủahọvànhậnxétthậtnhanh”.

Stacknóitiếp:“Nólàmộthệthốngvànóphảivậnhànhnhanhchóng.Mọingườiđãhọcđượcrằnghọkhôngnênphíthờigianbaobiện–vìcácconsốkhôngbiếtnóidối.Vànhữngngườikháccũnghọcđượcrằnghọkhôngnêngâykhódễchomọingười,vìbiếtđâuđếntuầntới,cóthểchínhhọphảiviếtramộtconsốmàbảnthânhọkhônglấylàmtựhào”.

Hãynghĩđếnkếtquảcủaviệctiếnhànhmộtnhiệmvụhaychứcnănglặpđilặplại,luôntuânthủcùngmộtphươngcáchnhưnglầnnàocũngcốgắnglàmnhanhhơn,tốthơn,tiếtkiệmhơnvàliêntụctậphợpđónggóptừnhữngngườicóliênquan.Lúcnày,bạnkhôngchỉcómộthệthống,màcòncómộthệthốngchắcchắnsẽgiatăngnăngsuất.

Nhữngkẻchốnglạihệthống.Chúngtôitựhỏitạisaohầuhếtdoanhnghiệplạihạnchếgiới

thiệucáchệthốngmớiđếnkhuvựcsảnxuấtvàchophépcácmảngkháccủacôngtylàmviệctheocáchhọmuốn.

ChủtịchPatLancastercủaLantechtuyênbố:“Hoàntoànkhôngcólýdochínhđángnàochothấycáchệthốngkhôngthểápdụngvớimọibộphậncủadoanhnghiệp.Chẳngquacảthếgiớiđãquenthóibắtchẹtcáckhuvựcsảnxuất.CáckỹsưmớitốtnghiệptừtrườngMIT(41)vàđámthạcsĩquảntrịkinhdoanhHarvardluônchorằnghọcómộtgiảiphápmớimẻvàghêgớmnhằmkhắcphụcvấnđềtạinhàmáy.Vàdườngnhưngàycàngcónhiềungườicảmthấyrằngtrongkhicôngnhânởnhàmáyrấtdễbịđàyđọa,thìnhữngphòngbankháclạithoátkhỏimọichỉtrích(42)”.

BruceThompsonvàEdConstantineđếntừcôngtySimplerConsultingGroupcũngđồngtìnhrằngtấtcảcácmảngtrongdoanhnghiệpnênvậnhànhtheonhữnghệthốngthúcđẩycôngviệctiếntriểntheomộthướngđitựnhiênvàđángtincậy.

CácchuyêngiatưvấndàydạnnhưBrucevàEdcùngđồngýrằngnhânviênthườngsẽhànhxửtheonhữngphươngphápcóthểbắtnguồntừquyếtđịnhnàođócủacấpquảnlý–tứcsửdụngnhữngphươngpháphờihợtmàcólẽchỉđượcquyếtđịnhsauđộngtháitáicơcấunàođó.

Thompsonchorằng:“Hầuhếtcáccôngtyđãpháttriểnmộtchuẩnvănhóa,theođónếumườinămtrướccóngườimắclỗikhilậpđơnmuahàng,thìsaukhiquytrìnhđượcđặtra,đơnmuahàngnàocũngphảiquahailầnphêduyệt”.Anhcườikhimôtảmộtđiềuthườngxuyênxảyra:“Kẻmắclỗiđóđãrađiđượcnhiềunăm,vàbảnthâncôngtycũngđãbổsungthêmcôngnghệmớiđểngănchặnsaisóttươngtự,nhưngvẫncònđónhữngnhânviênchạyquanhcôngtyxinphêduyệtnhiềulầnchocácđơnmuahàng”.

Tuyhoàncảnhkhôngngừngthayđổi,nhưngConstantinequansátthấyrằng“hầuhếtcáccôngtythườngkhôngthayđổiquytrìnhđểthíchứngvớihoàncảnhmới.Kếtquảcuốicùnglàbạnsẽcónhữngphòngbanvẫntiếptụcxửlýcôngviệcchỉvìhọđãlàmthếtừrấtlâu,vàcácnhânviênthìquyếtliệtbàochữachoviệchọlàmvìkhôngmuốnmấtviệc”.

PatLancastercảnhbáo:“Tốthơnbạnnênchuẩnbịsẵnsàngkhiđếnbấtkỳphòngbannàongoàikhuvựcsảnxuấtvàcốtriểnkhaimộthệthống,vìđiềuđầutiênbạnngheđượcsẽlà:‘Hãythửdâyvàocôngviệccủatôimàxem,đồphábĩnh,tôisẽnghỉngayđấy!’”.

ChúngtôichorằngJimWomacktừLeanEnterpriseInstitute(tạmdịch:ViệnDoanhnghiệpTinhgọn)thậmchícòntiếngầnhơnđếnlýdothậtsựkhiếnmọingườichốngđốicáchệthống.Jimnói:“Mộttrongnhữngvấnđềlớnmàanhphảiđốimặtlànhữngngườitựchomìnhlà‘chuyêngia’vàtưởngrằngcôngviệccủachuyêngiachỉlàrađúngmộtquyếtđịnhquantrọngtrongcảngàydài,thếthìkhácnàobảorằngcôngviệccủahọlàtỏraquantrọngvàvẽrắnthêmchân(43)”.

Gọtgiũanhữngthứdưthừa.Nhữngnhàlãnhđạocáccôngtynăngsuấtcaođềulànhững

ngườimạnhmẽvàbiếtrõcáchxửlýcôngviệcđiềuhànhdoanh

nghiệp.Ngượclại,nhiềugiámđốctạicácdoanhnghiệpkhácdườngnhưlạisợlàmxáotrộntìnhhình,xúcphạmaiđóhoặcgiẫmlênkhônggianriêngcủangườikhácmàtrướcnaychưatừngthayđổi.Đóchỉlànhữngsángkiếnhìnhthứcnốitiếpnhau.

Mộtsựviệctừngxảyratrongnghềtưvấncủatôisẽminhhọachoquanđiểmnày.Mộtcôngtytầmcỡđãthuêtôigiúphọ“đổivận”chobộphậnbánhàngvôcùngcồngkềnhcủahọ.Trongngàyđầutiêntôixuấthiệntạicôngtyvớivàithànhviênthuộcnhómtưvấn,mộtchuyênviênbánhàngkỳcựucủacôngtyđãgặpchúngtôingaycửatrước.Vớimáitócđiêndạirốitung,ánhmắtrựclửavàđôitayvẫyđiêncuồnghòngngăntrởchúngtôi,bàtrôngchẳngkhácnàongườiđànbàđiênởChaillot(44).

Bàtahéttoánglên:“Tôibiếtcácngườiđanglàmgì,cácngườisẽbiếntấtcảnhânviênthànhnhữngconrobotvớihệthốngchếttiệtcủacácngười.Đượclắm,chuyệnđósẽkhôngxảyraởđâyđâu.Chúngtôisẽkhôngchophépbấtkỳhệthốngnàoởđâycả[tôiđãphảilượcbỏrấtnhiềutừtụctĩu].Chỉcầncácngườibướcvàocửa,thìcảbộphậnbánhàngsẽrakhỏiđâyvànghỉviệc,rồikhiếnchonơinàyphásản”.

Tronglúcbàtatiếptụcquátmắng,tôichỉhyvọngbàtakhôngthủsúnghoặcdao.Chỉđếnkhicóvàiđồngnghiệpcanngănthìbàmớibìnhtĩnhlại.Cuốicùng,bàtacũngđượclôiđitrongkhihaingườikháccẩnthậnđứngquansátởcửa.

Nhómcủatôiquyếtđịnhđợivàiphútđểxemcómànkịchtínhmớinàoxuấthiệnhaykhông.

Vàiphútsau,vịCEO,ngườithuêchúngtôixuấthiệnởcửa.Trongkhidẫnchúngtôirabãiđỗxevớinụcườilolắngtrênmặt:“Xinlỗicácanhvìchuyệnvừarồi.Hãynhớtôitừngkểvớicácanhrằngcóvàisựchốngđốinhỏởđây”.

Ônglẩmbẩmtrongkhicốtìmđúngtừngữ:“À,saocácanhkhôngquaytrởlạikháchsạnnhỉ?Tôisẽcốgắnggiảiquyếtmọichuyệnvàhômnaychúngtacóthểgặpnhausautạikháchsạncủacácanh”.

Sáutiếngtrôiquavàchúngtôitựhỏimìnhđãđâmđầuvàochuyệngì.Phảiđếntốimuộn,vịCEOmớibắtđầucuộcthảoluậnnhư

sau:“Tôicholàmọithứđãđượcgiảiquyếtrồi,thếnêntừngàymaicácanhcóthểbắtđầucôngviệccủamình.Nhưngtôiphảinhượngbộđôichút”.

Ôngnhìnxuốngvàtrôngnhưthểmộtngườibiếthọsắpnóiđiềugìđórấtxuẩnngốcvàhyvọngnhữngngườikháccũngngốcnhưthếđểkhỏinhậnra.Ôngnói:“Ừm,đólàđiềubộphậnbánhàngmuốn”.

Ngaylúcnàyđây,côngtynàyđanggặprắcrốinghiêmtrọngvìdoanhsốsasútvàthịphầnsụtgiảm.Họkhôngcònnhiềuthờigiannữa.Nếuôngấykhôngthểkhắcphụcvấnđề,doanhthusẽtiếptụcđixuống,giácổphiếusẽtiếptụclaodốcvàcuốicùngchiếcghếcủaôngcũngkhôngthểgiữnổi.Đóchínhlàlýdochúngtôiđượcthuê.

Ôngấynói:“Tôixinlỗivềngườiphụnữđãgâyrắcrốichocácanhhômnay.Bàấyđãgắnbóvớicôngtytừlâuvàkhôngthíchthayđổi”.

Rồiôngchiasẻtiếp:“Bàấylàmộtngườisảnxuấtgiỏivàchúngtôimuốngiữbàấylạinếucóthể”.Ônggiảithíchrằngngườiphụnữnàylàkẻgâyrốithườngxuyên,nhưngôngtakhôngmuốnvìbàtamàlàmgiảmcơhộithànhcôngcủachúngtôi.Thếnên,ôngấyđềxuấtmộtthỏahiệp:“Chúngtôisẽtáchriêngbàấyvàmộtsốngườiluônủnghộbà,vàchophéphọlàmmọiviệctheocáchhọvẫnlàm”.

“Và…?”,tôihỏi.

Ôngấyđangđàomộtcáihốcònsâuhơnđểchônchínhmình:“Cònmộtviệcnữa.Đasốnhữngngườicònlạibiếtrằngcôngtyđanglâmvàotìnhtrạngtồitệvàcầngiúpđỡ;họsẵnsàngthử…vớimộtđiềukiện”.

“Vàđiềukiệnđólàgì?”,tôithắcmắcthànhtiếng.

Ôngngậpngừngnói:“Ừthì,nếuanhvànhómcủaanhđềxuấtbấtcứđiềugìmàaitrongsốhọkhôngmuốnlàm,thìmỗingườiđềumuốncóquyềntừchốithựchiệnphầnđó”.

Bạncóthểđoánđượcđiềugìrốtcuộcđãxảyravớicôngtynày.

Nhữngnhàquảnlýmàđầuócluônbậnlàmhàilòngtấtcảmọi

người,khôngdámphậtlòngaihaysẵnsàngthỏahiệpvớimọithứhọtintưởng,sẽkhôngthểápdụngvàtriểnkhaihệthốngcầnthiếtđểdẫndắtmộtcôngtyhướngđếnmụctiêutăngnăngsuất.

Cấpquảnlýphảichuẩnbịsẵnsàngtrướcmọisựchốngđốicáchệthống,vì:

Mộtsốcôngnhânsẽvôcùngphẫnuấttrướcviệcápđặthệthốngmới;từđóhọsẽlàmgầnnhưmọiđiềutrongkhảnăngđểngănchặnchúng;

Mộtsốngườikhácchorằngtrìnhđộhọcthứchoặcchuyênmôncủahọsẽchophéphọđứngtrênviệcápdụnghệthống;

Sốkhácđơngiảnlàkhôngmuốncóbấtkỳphầnnào,củabấtkỳthứgìcóquyềnđolườngnăngsuấtcủahọ.

Bấtkểhọđãgắnbóvớicôngviệcbaolâu,thìhầuhếtcáccôngnhânđềuđãthấyquánhiềusángkiếnnôngnổilàmgiánđoạncôngviệccủamình,sauđósuydầnrồichìmhẳn…đểrồilạiđượcthaythếbởimộtsángkiếnmớinhấtthời.Khôngngạcnhiênkhicáccôngnhâncứtrợnngượcmắthoàinghitrướckhámphámớimẻnhấtcủacấpquảnlý.Họlẩmbẩmvớibảnthânvànhữngngườikhácrằng:“Sếpơihãythựctếđi”;họbướngbỉnhchốnglạitrongkhigiảvờápdụngchươngtrìnhđảmbảohiệusuất“mớinhất,tiêntiếnnhấtvàtốtnhất”.Việcápđặtbấtkỳhệthốngnàotừtrênxuốngcũngtruyềnđimộtthôngđiệprõràngđếncáccôngnhânrằng:cấpquảnlýchorằnghọ,nhữngngườicôngnhân,quángốcđểtìmrađượccáchlàmviệctốthơn.Khibạnkếthợpyếutốnàyvớiviệccắtgiảmnhânsự–vốnlàkếtquảdosailầmtừcấpquảnlývớimongmuốntăngnăngsuất–bạnsẽtạoramộtmôitrườngrấtdễgây“cháynổ”.

Mặtkhác,hiệuquảtàichínhcủahầuhếtcáccôngtycũngđượccácnhàđầutư,chủngânhàng,chuyêngiaphântích,thịtrườngchứngkhoánvàbáogiớitàichínhtheodõitừngngàytừnggiờ.Chỉmộttrụctrặcnhỏcũngcóthểtạothànhthảmhọanghềnghiệpvớimộtvịgiámđốc,haymộtcơnácmộngquanhệcôngchúng(PR)vớicôngty.Rấtnhiềunhàquảnlý,giámđốcvàchủdoanhnghiệpsợrằnghọcóthểpháhỏngmọithứ,nênhọđànhbịđộngtraoquyềnkiểmsoátdoanhnghiệpchotoànthểcôngnhân.

Thayvìchuẩnhóacáchệthốngvàquytrình,nhiềuquảnlý,chủdoanhnghiệpvàgiámđốclạilàmđiềuhoàntoànngượclạivàtuyênbốdoanhnghiệpcủahọđã“traoquyền”chocôngnhân.Thuậtngữnàyđượcsửdụngthườngxuyênđếnnỗinóđượcxếpvàonhómtừcửamiệng.Cácchuyêngianăngsuấtchorằngcáchdùngtừnàythậtvớvẩn.Vàhậuquảluônlàmộtmớhỗnđộnkhôngthểkiểmsoáthoặcđolường.

Traoquyềncóthểlàlờibaobiệnlớnchoviệckhônglàmgìcả.

Cácnhânviêncủanhữngcôngtycựckỳthànhcôngluônđượctraoquyền,nhưngtheocáchthứcmanglạinăngsuấtrấtcao.Họđượctraoquyềnđể:

Làmviệctheocáchmàhọvàđồngnghiệpđãxácđịnhlàphươngpháptốiưu;

Làmviệcliêntụcđểcảitiếncácphươngpháptốiưuđó;

Cưxửtheogiátrịvàlềthóivănhóacôngty.

Nhânviêncũngđóngvaitròquantrọngtươngđươngcấpquảnlýtrongviệcquyếtđịnhcáchệthốngsẽrasao.Đómớichínhlàtraoquyềnthậtsự.

Lòngtinvàsựtôntrọnglàyếutốthiếtyếuđểhệthốnghoạtđộnghiệuquả.

Lýdokhiếnnhiềucôngtygặpquánhiềurắcrốikhicốthiếtlậphệthốngchỉgóigọntronghaitừ–haitừvốndĩlànềntảngcủabấtkỳmốiquanhệquýgiánào:“lòngtin”và“sựtôntrọng”.

Nếucấpquảnlýkhôngtintưởngvàtôntrọngcôngnhân,đồngthờicôngnhâncũngkhôngtintưởngvàtôntrọngcấpquảnlý,thìcôngtykhôngthểđạtnăngsuấtcaođúngnghĩa.Đếnkhinàongườiquảnlý,giámđốc,chủdoanhnghiệphayCEOchưatìmracáchgiảiquyếtvấnđềnày,thìbấtkỳsựgiatăngnăngsuấtnàođangdiễnratrongcôngtyđềucókhảnăngsẽchóngtàn.

Lòngtinvàsựtôntrọngkhôngxuấthiệnkhicấpquảnlývừacangợitầmquantrọngcủalựclượnglaođộng,nhưngngaysauđólạicôngbốmộtđợtcắtgiảmnhânsựlớn.Chúngkhôngxuấthiệnkhicấplãnhđạothụtkétcôngtyđểcóthêmbổnglộcvàđặcquyềnvôlý.Chúngtuyệtđốikhôngxuấthiệnkhicácchuyêngiatưvấnphảihướngdẫnnhữngnhânvậtchópbucáchlàmviệc,lộrõvẻđauxóttrênmặt.

KhicôngtykhôngđạtđượcmứcđộtintưởngvàtôntrọngcaogiữacácnhânviênnhưcáchNucor,WorldSavings,IKEA,SRCvàLantechđãlàmđược,thìhọsẽmắckẹtvớimộtbàitoánhócbúathựcsự.

Nhữngngườiđứngđầucácđơnvịkinhdoanhcầnthểhiệnsựtôntrọngvàtintưởngthậtlòngdànhchonhânviênbằngcáchchủđộngkhuyếnkhíchnhânviênnêuýkiếnvàđónggóp.Nếulàmthế,họsẽđượcđềnđápkhinhânviênsẵnsàngđónggópýkiếnvàlàmviệcchămchỉhơn,khônngoanhơn,nhanhnhẹnhơnvàhiệuquảhơnvớimụctiêugiúpdoanhnghiệpthắnglợi.

Đếnkhinàolòngtinvàsựtôntrọnglẫnnhauchưađượcthểhiệntrongtổchức,thìkếtquảkhánhấtsẽchỉlàmộtngõcụtphiềntoái.Mọithứsẽtồntạinhưnguyêntrạng–cũngtìnhtrạngấylặplạingàynàyquangàykhác.Rấtnhiềucuộchọp,rấtnhiềuquyếtđịnhcấpbáchcầnđưaravànhiềuvấnđềnóngbỏngcầndậptắt.Tấtcảcứkhôngngừngvẽrắnthêmchân.Khôngcóbấtkỳthướcđonăngsuấthiệuquảnào.Hàngbầynhữngconcôngtựcaotựđạimanggiàydađụcmũibónglộn,khệnhkhạngqualạivớinhữngtuyênbốhùnghồn.Nhưngthậtđángtiếc,năngsuấtsẽkhôngthểgiatăngđángkểvàcấpquảnlýsẽcứmãitìmkiếmmộtgiảiphápthầnkỳhaymộtmớlýthuyếtquảnlýhổlốntiêntiếnnhất.

Việcxâydựngniềmtinvàsựtôntrọngphụthuộcvàocáckỹnănggiaotiếpcánhânrấtđánghọc,nếucánhânđómuốnthànhcôngtrongviệcquảnlýmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcao(hoặcduytrìthànhcôngmộtmốiquanhệtoạiý).

Đólàvănhóahayhệthống?Thuyếtphụccáccôngtyhợptáctrongdựánsáchlàđiềukhông

dễdàng.Ailạimuốngặpphiềnphứckhiphảiphơibàylịchtrình,

côngtyvàsốliệutàichínhtrướcánhmắtdòxétcủamộtnhàbáohaytácgiả,nhữngngườicóthểhiểusaichúng?Bạncóthểhìnhdungphảnứngcủatôibênmáytínhvàomộtbuổichiềunọ,khitôinhậnđượce-mailsautừDanDiMiccocủaNucor.

“Jason,anhhiểusaitoànbộrồi”.

Timtôinghe“tõm”mộttiếnglớn.

HãythửhỏiDiMiccocủaNucorvềhệthốngtạicôngtyôngvàôngcóthểsẽchobạnmộtcâutrảlờithôlỗnhưđãlàmvớitôi:

“Vănhóachínhlàhệthốngvàhệthốngchínhlàvănhóa.Chấmhết”.

Vàôngkhôngkhoáclác.DanDiMiccotinrằngkhôngcóvănhóa,côngtysẽchảcógìvàbaonhiêuhệthốngchăngnữacũngkhôngthểtạochocôngtylợithếnăngsuất,trừkhihọcóvănhóangaytừđầu.

Tạicáccôngtycónăngsuấtcao,vănhóachínhlàhệthống.Vàmộtloạthệthốngsẽtạonênvănhóa.

Vănhóacôngtydựatrêncácyếutốsau:

Mộttậphợpcácgiátrịđượcthấuhiểusâusắc;

Mộttrìnhtựcôngviệcđãđượctổchứcvàhệthốnghóahiệuquả;

Mộtmôitrườnglàmviệcnơicôngviệctuântheocác“phươngpháptốiưu”,đượcquyếtđịnhbởicáccánhânthamgiahoànthànhcôngviệcđó;

Mộtthamvọngđượccảtậpthểcùngchiasẻnhằmloạibỏlãngphívàgặtháinăngsuấtcao;

Vàmộtmôitrườngcạnhtranh,nơimỗihànhđộngđềuđóngvaitrònhưchuẩncơbảnđểcảitiếnkhôngngừng.

Kếtluậncủachúngtôinhưsau:CáccôngtynăngsuấtcaođãchứngminhtuyênbốÍthóanhiềubằngcáchbiếnnhữngchứcnăngthiếtyếuthànhhệthốngvàtiếnhànhchúnghếtlầnnàyđếnlầnkhác,

khôngngừngloạibỏsựlãngphívàphấnđấucảitiến.Đếnkhinàomộtcôngtychưathểhệthốnghóavàcómộtquytrìnhchuẩnhóadànhchoviệcthanhtoánchiphí,làmviệcvớinhàcungcấpvàkháchhàng,buônbánhànghóa,sảnxuấtvậtdụngvàraquyếtđịnh,thìmụctiêugiatăngnăngsuấtvẫnchỉlàmộngtưởng.

Trongsuốtquátrìnhnghiêncứu,đôikhichúngtôibịkéođếnnhữngnơikhôngtiênliệutrướcvànhậnđượcnhữngbàihọcmàchúngtôikhôngngờsẽđượchọc.Điềuđóđãxảyrakhichúngtôikhámpháđượcrằngquytrìnhdomộtcôngtysửdụngđểliêntụctăngnăngsuấtđángkểthựcracũngđượcnhữngcôngtycònlạitrongsáchápdụng,dùđasốhọkhôngbiếtmìnhđanglàmcùngđiềuđó.Đốivớihọ,đólàlẽthườngtình.Bạnsẽnhậnrachúngtôiđãhọcđượcnhữnggìtrongchươngtiếptheo.

T

10.CẢITIẾNKHÔNGNGỪNG

Thứgìkhônggiatănggiátrịchỉgâylãngphí.Cácquảnlýkinhdoanhtàigiỏicónghĩavụphảikhôngngừngloạibỏchúng.

–PatLancaster,ChủtịchLantech

ừthuởcòntrongtrứngnước,mộtsốítcôngtyhàngđầu(SRC,TheWarehousevàRyanair)đượcxácđịnhtrongnghiêncứucủachúngtôiđãbuộcphảilàmranhiềuhơnvớiítđầuvàohơndonguồncungtàichínhítỏicủahọkhiđó.Nhữngcôngtykhác(bao

gồmWorldSavings,NucorvàIKEA)“biếnítthànhnhiều”bởilẽhọcómộtbộnguyêntắcchỉđạoluônđượccácnhàsánglậptuânthủnghiêmngặt,nhưlòngcămghétđốivớisựlãngphí,sựkínhtrọngdànhchotinhthầncạnhtranh,sựtrungthànhvớichiếnlượclâudàikhiraquyếtđịnhcùngtráchnhiệmcaođộđốivớigiátrịcủatừngcánhântronglựclượnglaođộng.

Khitừngcôngtynăngsuấtcaonóitrênđạtđượcchútthắnglợitàichính,thìcáclãnhđạocủahọcũngđủkhônngoanđểnhậnrarằngkhảnăngđạtnăngsuấtcaohơnđốithủsẽđạidiệncholợithếcạnhtranhduynhấtcủahọ.Họphảnứngnhanhchóng,quyếtliệtvàchuyểnsangghinhớcũngnhưthểchếhóacácgiátrịvàhệthống–tứcxâydựngvănhóabuộchọphảigặtháithànhcônglớnhơn.Ngaytừđầu,mọingườiđãngầmhiểurằngtrừkhihọduytrìnăngsuấtcaohơnđốithủ,họsẽcóthểnhanhchóngmấtđilợithếcạnhtranhcủamình.Lãnhđạocủacáccôngtynàykhôngmặcđịnhbấtkỳđiềugì.

Đốivớimỗicôngtynóitrên,nhiệmvụcảitiếnkhôngngừngvàcốnghiếnđểliêntụcđạthiệuquảcaohơnđơngiảnlàthựchiệnnhữngviệcxảyđếnrấttựnhiêntrongkinhdoanh,nơimàchínhhànhđộngđólạilàtráitựnhiên.(Tôidùngtừtráitựnhiênvìđãcóhàngtrămcâuchuyệnchưađượckểvềhàngnghìndoanhnghiệpđãtrảiquathànhcôngbanđầutừchínhócsángtạo,tàikhéoléovànăngsuấtđónhưnglạinhanhchóngđichệchhướng,sụpđổvàbiếnthànhtrotànngaytạithờiđiểmhọđangtậnhưởngnhữngthànhcôngtàichínhkhiêmtốn).

ĐốivớiYellowCorp.vàLantech,hànhtrìnhđếnvớinhiệmvụcải

tiếnkhôngngừnglạixảyđếntheocáchkhác.Cảhaicôngtynàyđềutừnglànhữngdoanhnghiệphếtsứcthànhcông,vàcơnghiệpcủahọđượcbảovệbởicácquychếcủaChínhphủ(Yellow)vàbằngsángchế(Lantech).Cảhaiđềutừngđốimặtvớitươnglaiảmđạm,bấpbênhkhiviệcbãibỏquyđịnhxảyđếnvớingànhvậnchuyểnbằngxetảivàkhicácsángchếcủaLantechmấtđisựbảohộ.

BạnbiếtrằngBillZollarsđãnắmquyềnchỉhuytạiYellowvàlaovàomộtlộtrìnhtáobạokhinhanhchóngloạibỏphầnlớngiámđốc,đưavàomộtdànlãnhđạođadạngtừcácngànhngoàivậntải,đưacôngtythoátkhỏingànhvậnchuyểnbằngxetảivàbiếnnóthànhmộtdoanhnghiệpchuyêncungcấpgiảiphápvậntải.

PatLancastercủaLantechcũngđãlựachọnmộthướngđitáobạokhôngkém,mộthướngđimởrahìnhmẫuđángkinhngạcchobấtkỳcôngtynàođangcầnnhanhchóngcảitiếnnăngsuất.CàngnghiêncứuvềcácthànhtựucủaLantech,chúngtôicàngthấyrõrằngtấtcảcácnguyêntắcđứngsauphươnghướnghànhđộngcủaPatLancastercũngđượctiếnhànhởmọicôngtynăngsuấtcaokhácmàchúngtôinghiêncứu,mặcdùmỗicôngtyđặtchochúngnhữngtêngọikhácnhau.Chúngtôikếtluậnrằngkhôngcôngtynàocócơhộicảithiệnnăngsuấtthậtsựhoặcliêntụccảitiếnsảnphẩm,dịchvụhọcungcấpmàkhôngápdụngđúngnhữngnguyêntắcnày.

Lancasterđãchọntriếtlýkaizen–mộtquytrìnhđượcbiếtđếndướinhiềutêngọikhácnhư“sảnxuấttinhgọn”,“sảnxuấtđúngthờiđiểm(just-in-time)”và“phươngphápToyota”.Dùđượcgọivớicáitênnàohayđượccácchuyêngiatưvấnđềcậprasao,thìnguyêntắcđứngsautriếtlýkaizenvẫnphảnánhmộtlẽthườngtình.Vàtấtcảcáccôngtynăngsuấtcaoquyếttâmcảitiếnkhôngngừngđềuđãápdụngphiênbảnnàođócủatriếtlýnày.

Từkaizen,dịchtừtiếngNhậtcónghĩalà“khôngngừngcảitiến”,xuấthiệnlầnđầuvàothậpniên1970khinềncôngnghiệpMỹbắtđầubịNhậtBảnvùidậphoàntoàn–màkhônghềnhậnrarằngchínhnhữngtriếtgiacôngnghiệpngườiMỹđãkhởixướngkháiniệmnày.

Cáchđâyhơn100năm,HenryFordđãchủđộngpháttriểnmộttrongnhữnghệthốngsảnxuấthàngloạtđầutiêntrênthếgiớinhằm

cảitiếnnăngsuất.Bịthúcđẩybởimộtmụctiêutáobạolàhạgiáthànhxehơiđểngayđếnngườisảnxuấtrachúngcũngcókhảnăngmuamộtchiếc,Fordđãđồngthờithửnghiệmnhiềukỹthuậtkhácnhau,baogồmcácbộphậncóthểthaythếchonhau,cácdâychuyềnsảnxuấtvàquytrìnhchuẩn.Ôngtậptrungsuynghĩcáchhoànthiệndâychuyềnsảnxuấthàngloạt–mộtquytrìnhmàcuốicùngsẽgiảmgiáthànhmộtchiếcxetừ700đô-laxuốngcònchưađến300đô-la.

Cuốithậpniên1920,mộtdoanhnhânngườiNhậttênTaiichiOhnođãghéthămHenryFordđểthựcmụcsởthịcáchcáccôngtyMỹápdụngdâychuyềnsảnxuấthàngloạt.KhámpháquantrọngnhấtcủaOhnoquachuyếnđichínhlàthànhcôngcủaFordtrongviệcgiảmthờigiansảnxuấtmộtchiếcxehơitừ700phútxuốngcònchưađầy90phút.

Trongchuyếncôngdu,OhnocũngghéthămcácsiêuthịtạiMỹ,mộtmôhìnhvốncònxalạvớiNhậtBản.Ôngđãấntượngsâusắcvớihàngdãythựcphẩmđượcxếptrênkệvàchỉđượcthayđổimỗikhicầnthiết.ĐiềunàyđãmanglạichoOhnomộthiểubiếtthúvịvàgiúpngànhsảnxuấttạiNhậtBảnpháttriển.KhácvớihoàncảnhcủanướcMỹ,nơiFordcóthừavốnđểdànhmuatrữvậtliệuvàkhônggianbaolađểtíchlũyhànghóa,thìtạiNhậtBản,khônggianvàvậtliệuthôlạikhákhanhiếm.Ohnonhậnraôngcóthểtiếtkiệmmộtkhoảntàichínhlớnkhổnglồnếukhôngcầndựtrữsốhànghóađótrongkho.

Chỉvàinămsau,cácnhânviêntạiToyota,mộtcôngtykhiấyđanghoạtđộngtronglĩnhvựcdệtcửi,đãbắtđầusảnxuấtxehơichoChínhphủNhậtvàsửdụngchínhnhữngkỹthuậtmàOhnoquansátđượctrongkhoảngthờigianôngghéthămnướcMỹ.ÔngđãtậphợpcácýtưởngcủaFordvàýtưởnglưuhànghóa“đúngthờiđiểm”(just-in-time)gópnhặttừmôhìnhsiêuthịvàvàibàiviếttrướcđócủamộtngườiMỹkháctênFrederickTaylor.MọithứdiễnrathuậnlợivớiOhnovàhãngToyota,chođếnkhiThếchiếnIInổravàđảolộnmọithứ;tấtcảcáccôngtyNhậtBảnhoặcđiđếnphásản,hoặcgầnnhưphásản.BảnthâncôngtyToyota,docốtồntạitrongtuyệtvọng,cũngbắtđầu“nhậpkhẩu”cácýtưởngtừmộtchuyêngiatưvấnngườiMỹ,ôngW.EdwardsDeming.Trướcđó,nhữngkhuyếncáocủaDemingvềquảnlýchấtlượngvàchấtlượngthốngkêđãbịchínhngànhcôngnghiệpMỹvôtìnhbácbỏ.

Cuốicùng,đếncuốithậpniên1960,Toyotađãkếthợpmọimảnh

ghéplạivớinhauvàchínhthứcđềxướngtưtưởngkaizen.CấplãnhđạotạiToyotađãquyếtđịnhrađềnghịthuêlaođộngtrọnđờivớimộtđiềukiện:nhânviênphảisửdụngkỹthuậttiêntiếnđểtiếnhànhcôngviệccủamìnhdễdànghơn,nhanhhơn,tốthơnvàchútrọngchấtlượnghơn.Cấpquảnlýcònnhấnmạnhrằngtoànbộnhânviênphảithamgialoạibỏsựlãngphí.Kếtquảđạtđượcthậtngoạnmục:nhữngcôngtyNhậtápdụngtriếtlýkaizenthườngxuyênđãđạtnăngsuấtcaohơnđángkểsovớicácđốithủMỹ.

Nghịchlýlớnnhấtlàvàonăm1979,chínhtậpđoànFord,Inc.–nơikhởiđầutoànbộcâuchuyệnnày–đãquyếtđịnhmualạimộtphầncôngtyMazda(45)đểhọccáchápdụngcácnguyêntắckaizen.

KhiLantechthấtbạitrongcuộcchiếnvớiTòaánTốicaovềquyềnsởhữubằngsángchế–thứđãluônbảovệvàđảmbảosựthànhcôngchohọ,PatLancasterđãhiểurằngnhữngcảitiếnkhiêmtốntrongsảnxuất,bánhàngvàdịchvụkháchhànglàkhôngđủ,nênnhữngthayđổicấptiếnphảidiễnranhanhchóng.Côngtycủaôngphảilậptứcđạtnăngsuấtcaohơn.

Nhậnramìnhcầntrợgiúp,LancasterđãchiêumộAnandSharma,CEOcủahãngtưvấnTBMConsultingGroupvàmộtnhânvậtđượctạpchíFortunephongtặngdanhhiệu“AnhhùngcủangànhsảnxuấtMỹ”,đểkaizen,tức“cảitiếnkhôngngừng”nhàmáycủaông.

Phươngthứckaizencổđiểnđượctiếnhànhtrongvòngnămngàyvàthườngđượcgọilà“cuộcoanhtạc”kaizenhaybướcđộtphákaizen.Chỉtrongvàingày,nhữngngườithamgiasẽxâydựngmộttậphợpcácmụctiêunhằmnângcaonăngsuất,vạchracácquytrìnhhiệnhành,cùngnhauthiếtkếquytrìnhmớivàlậptứctriểnkhainhữngquytrìnhmớinày.

LancasterđãbắtđầuphươngthứckaizenbằngcáchđóngcửahoàntoàndâychuyềnlắprápcũvàtrịnhtrọngtắtđihệthốngMRP(46)vitínhhóacủaIBMmàcôngtyđãđầutưvàođóhàngtriệuđô-la.Lancasterchiasẻ:“Chúngtôicótấtcả40ngườithamgiavàophươngthứcnàyvàkhôngcònđườngquaylạicáchcũ.Chúngtôichỉ

còncáchphảitiếnlên”.

AnandSharmakểrằngôngcảmthấyđặcbiệtvuisướngvàocuốingàythứHaitrongchuỗinămngàykaizen:“Ngaysaukhichúngtôithiếtlậpxongcácmụctiêunăngsuất,vạchraquytrìnhcũvàxácđịnhquytrìnhmới,tôichỉchờmọingườihỏimộtcâu:‘Thếkhinàochúngtasẽtriểnkhaithứnày?’”.

Khiđó,Sharmasẽnóivớihọrằngthờigianbànbạcđãhếtvàđãđếnlúchànhđộng.Ôngtuyênbố:“Hãyhànhđộngngaybâygiờ!Chúngtasẽkhôngchinhữngkhoảntiềnlớnđểtạorathayđổi.Vànếucógìđókhônghiệuquả,chúngtasẽkhắcphụcnó”.Ôngnhấnmạnhrằngnỗlựcnàysẽcầnócsángtạotrướccảvốnliếng,cũngnhưcầnsựnhanhchóng,thôráphơnchậmrãi,tinhtế.

Lancastervẫncònnhớtrảinghiệmấyphithườngrasaokhitấtcảmọingườicùnglàmviệc24giờ/ngàymàkhôngairavề.Ôngkểlại:“Chúngtôichọnmộtkhônggiannhỏtrongcơsởsảnxuấtđồsộcủamình,dọnsạchsànvànói:‘Đâysẽlànhàmáymớicủachúngta’,rồitiếnhànhxâydựngcơsởlắprápmới”.Tronghaingàykếtiếp,40thànhviênnhómđãdựnglênmộtcơsởtạmthờivớithùngcác-tông,gỗcùngmọivậtliệucầnthiếtrồibắtđầusảnxuất.

CâuchuyệnLancasterkểkhôngchỉnêulênmộtluậnđiểmmạnhmẽvềtrảinghiệmcủaôngtrongcôngcuộcgiatăngnăngsuấtvàkhôngngừngcảitiếncôngty,mànócònnóilênnéttínhcáchđặctrưngđượcthểhiệnởtấtcảcácvịlãnhđạocủanhữngcôngtynăngsuấtcao:khôngtồntạicáitôi.Ônggiảithíchrằngtạibấtkỳdoanhnghiệpnàothậtsựquyếttâmcảitiếnkhôngngừng,thìchỉcónhânviênmớicótiếngnói,chứnhữngngườinắmquyềnthìkhông(chúngtôicũngnhậnthấynétđặctrưnghiếmcónàyởmọicôngtymìnhnghiêncứu).Lancasterchobiết:“Thếnênmặcdùlàmộtphầncủaquytrình,nhưngtôithamgiakhôngphảivớicươngvịCEOcôngty,màlàmộtthànhviênnhómmặcquầnáojeansvàsátcánhcùngtấtcảnhữngngườikhác”.

Ônglàmcùngmộtnhómnhỏđượcgiaonhiệmvụđóngmộtchiếcbànxoaytạmthờitừgỗ,mộtvậtdụngthiếtyếutrongquytrìnhsảnxuấtmới.Lancasterkểlạirằng:“Tôinhìnthấytrướcnósẽtrôngnhưthếnàovàthuyếtphụccảnhóm.Sauđó,chúngtôitiếnhànhđóngnóvàcóđượcmộtthànhphẩmkhámỹmãn.Chúngtôihoànthànhnó

lúc10giờđêm,khiấyaicũngnhếchnhácvàtúamồhôinhưlợn.Nhưngchúngtôithựcsựphấnkhíchvàđãsẵnsàngchocảđộithấythànhquảmìnhtạodựngđược.Cảmgiácđótuyệtvờiđếnkhôngthểtinnổi”.

Ôngtiếptục:“Nhưngchúngtôikhôngbiếtrằngmộtđộikháccũngđóngmộtphiênbảnbànxoaykhác.Vàkhicảhaiđượcbàyratrướcmắtcảđội,thìrõràngchiếcbàncủađộikiatốthơncủachúngtôi.Đếntậnbâygiờcảcôngtyvẫnkháonhauvềđêmấy,cáiđêmmọingườinémthiếtkếcủasếptổngvàosọtrác”.

Lancasterbảorằngnhữnggìdiễnratrong“cuộcoanhtạc”kaizen“đóngvaitrònhưmộthìnhảnhtượngtrưngchobấtkỳcôngtynàosẵnsàngquyếttâmcảitiếnkhôngngừng.Chủdoanhnghiệphaycácnhânvậtđiềuhànhchópbukhôngphảilúcnàocũngđúng,màhọcòncóthểbịđedọakhisailầm.Vẻđẹpcủatriếtlýkaizenthểhiệnởchỗchínhsựxuấtsắccủaphươngánthaythếmớiquyếtđịnhmọithứ,chứkhôngphảicấpbậc”,ôngquảquyết.

Lancasterkểtiếp:“ChúngtôibắtđầukaizenvàothứHai,vànhấtđịnhphảicócơsởmớisẵnsànghoạtđộngvàotốithứNămđểcóthểtiếnhànhsảnxuấtngayhômthứSáu.Trongvòngbốnngày,chúngtôiđãsốngtronghỗnloạnkhimọingườichạyđônchạyđáocốgắngxâydựngchokịphệthốngmới”.Lịchtrìnhlàmviệcdườngnhưbấtkhảthi,nhưngôngbảomọingườiđềubiếtrằng:“Chúngtasẽlàmđược”.

Đếncuốituầnđó,Lantechtiếnhànhsảnxuấtmáymócdựatrênquytrìnhmới–lầnlượttừngmáymột–đểhoànthànhtrungbìnhsáuđơnhàngmỗingày,khônghơnkhôngkém.Hiệnnay,cơsởrộnglớnvàsángbóngcủaLantechlàtrụsởcủatámnhàmáynhỏhơnnằmtrongcùngtòanhà.Mỗinhàmáysảnxuấtđúngsốlượngmáyđượcbánratrongngàymàkhôngmắclỗinào.

Lancastertuyênbố:“Khônggìkhôngthểđạtnăngsuấtcaohơntrongvòngmộttuần”.Ôngnóithêm:“Nhờkiêntrìtậptrungcảitiếnkhôngngừngvàđể‘cầu’hoàntoànthúcđẩy‘cung’,chúngtôiđãtăngđượcdoanhsốgấpbalầnvớicùngsốlượngnhânviên,giảmthờigiancầnthiếtđểsảnxuấtmộtchiếcmáytừnămtuầnxuốngcòn11giờvàhằngthánglạităngnăngsuấtthêm1%trongsuốtbảynămqua”.

Đểđáptrảlạisựphảnđốicủakhôngítngườithựchànhtriếtlýkaizen–nhữngngườicốthuyếtphụcbạntinrằngkaizencóđiềugìđóphứctạphoặchuyềnbí–nhờnghiêncứucủamình,chúngtôicóthểkếtluậnrằngcôngcuộccảitiếnkhôngngừngbaogồmbảybướcrấtdễnhậnbiết.Đâycũnglàphươngphápmàmọicôngtychúngtôinghiêncứuđềuápdụngđểliêntụccảitiếnnhữnggìhọlàm–chodùhọchưatừngngheđếnkaizen.

Mộttrongnhữngphầncốtyếucủatriếtlýkaizenlàkháiniệmgenchigenbutsu,tạmdịchlà“đếntậnnơi,nhìntậnmắt,làmtậntay”.Chúngtôiđãtậnmắtchứngkiếnđiềunàytạitừngcôngtymìnhnghiêncứu.Cấpquảnlýcủanhữngcôngtyquyếttâmcảitiếnkhôngngừngluôndànhnhiềuthờigiantạidâychuyềnsảnxuất,cáccửahàngcùngvớicôngnhânvàkháchhànghơnhẳncácgiámđốccủađasốcôngtykhác.

BobRoskinski,đồngsựcấpcaocủaAnitechInc.,mộtcôngtytưvấnvềkaizen,đãtriểnkhaikaizenhơn250lầntạinhiềucôngtykhácnhau,từmộtdoanhnghiệpkỹthuậthàngkhôngvũtrụchođếnmộtsòngbạc.Ôngchứngthựcrằngsựđồngtìnhủnghộcủacấpquảnlýchắcchắnlàbướcquantrọngnhấttrongtiếntrìnhkaizen.Ôngthừanhận:“Cónhữngtrườnghợptrongđóviệctriểnkhaisảnxuấttinhgọntheotriếtlýkaizenđãthấtbại.Nhưnganhhầunhưluônnhậnranguyênnhânlàdothiếusựtậntâmtừcấpquảnlý,thiếusựthamgiacủacấpquảnlýhoặcđơngiảnlàtháiđộkhôngthèmcanthiệpkhicấpquảnlýphóthácviệcnàychomộttổchứcnàođó”.

DanDiMiccoluônviếngthămtừngcơsởcủaNucorhằngnăm,tựtrảlờiđiệnthoạivàe-mailchotừngnhânviên;BillZollarsthìtrảiquacuộccôngdusuốt18thángròng,đếnhàngtrămtrụsởcủaYellowvàthamdựhàngnghìncuộchọpvớinhânviên;JackStackthìnhớtêntoànbộnhânviêntronglựclượngnhâncônghơncảnghìnngườicủaSRCvàcókhảnănggiảithíchcôngdụngcủatừngthiếtbịtrongmỗinhàmáytrongtổngsố22nhàmáy.

Điềunàychothấynhữngngườilãnhđạocácdoanhnghiệpquyếttâmcảitiếnkhôngngừngluônlànhữngngười“đếntậnnơi,nhìntậnmắt,làmtậntay”lãoluyện.Họhiểurằngcảitiếnkhôngngừngcũngđồngnghĩavớiliêntụcloạibỏlãngphí.Vàtrongđasốtrườnghợp,chỉhọmớicóquyềnchấpthuậnnguồntàinguyênmới,loạibỏcácphươngthứcvàquytrìnhlỗithời,khởixướnghoặcchấpthuậnnhữngthayđổisâurộngcầnthiếtđểđạtnăngsuấtcaohơn.Trongkhiđó,nhữngcôngtynơicácvịsếplớnchỉngồiannhàntrongvănphòngtránglệsẽkhôngthểđạtnăngsuấtcaođược.

MỗicôngtychúngtôinghiêncứuđãđịnhranhữngYếutốchủđạoquantrọnggiúpthúcđẩydoanhnghiệpcủahọ,sauđóyêucầumọingườithamgiamộtcáchcóhệthốngtrongviệcđềranhữngmụctiêunăngsuấtcụthểnhằmcảithiệncácthướcđođó.

CácYếutốchủđạonàykhôngphảilànhữngmụcđượctrìnhbàytrênbáocáotàichính.TrongtrườnghợpcủaRyanair,cácYếutốchủđạosẽlàthờigianbốcdỡhàngtrênmáybay,lượngthứcănvàhànghóabántrênchuyến,sốlượngphòngkháchsạnvàxechothuêđượcđặttrước,hiệusuấtlàmviệcđúnggiờvàcáchệsốtảitrọng.TạiWorldSavings,cácYếutốchủđạolàtăngtrưởngtiềngửi,tăngtrưởngcácgóivaythếchấpmới,tỷlệgiữchânkháchhàng,mứcđộhàilòngcủakháchhàngvàduytrìchiphíquảnlýchung(G&A)cựcthấp.TạiNucor,Yếutốchủđạolàsốtấnthépsảnxuấtđượcmỗigiờcủamỗinhóm,còntạiTheWarehouselàlợinhuậnbiên,sốlượtxoayvònghànghóavàmứcđộhàilòngcủakháchhàng.

Nhữngaicótínhcáchkhôngphùhợpvớimôitrườngcảitiếnkhôngngừngvàđolườngliêntụchoặcsẽkhôngđượccáccôngtynăngsuấtcaotuyểndụng,hoặcnhanhchóngkếtluậnrằngvănhóanàykhôngphùhợpvớihọ–vàthườngxuyênđượccácđồngđộitrongnhómtrợgiúp.

Nhữngcôngtynăngsuấtcaohiểuđượcrằngcảitiếnkhôngngừnglàmộttiếntrìnhcóchủđích,chứkhôngtựdưngxảyra.Vàđểđạtđượcđiềuđó,họphảicónhữngmụctiêuđượcnhấttrívàđượcđolường.

PatLancastercủaLantechđãchiasẻnhưsaukhiôngquyếtđịnhápdụngtriếtlýkaizenchocôngtymình:“Lúcbấygiờ,chúngtôiđangtạorabasảnphẩmkhácnhaucùnglúcvànhậnrarằngbasảnphẩmđóliênquanđếnbềdàylịchsửcủacôngtyhơnlàđiềukháchhàngthậtsựcầnhaymongmuốn”.

Lancasternhớlại:“Chúngtôithànhlậpcôngtyvớichỉmộtsảnphẩmduynhất.Theothờigian,chúngtôiđãđiềuchỉnhvàlàmnótốthơn.Sauđó,chúngtôigiớithiệuphiênbảnmớitốthơnnhưngvẫngiữphiênbảncũvìnghĩrằngnócómộtlượngkháchhàngtrungthànhtheosau.Khiquyếttâmkhôngngừngcảitiến,chúngtôibuộcphảigiảiquyếtsựđiênrồnàynhưmộtphầncủaquytrìnhcũ.Chúngtôinhanhchóngnhậnrasựvôlýcủaviệccócùnglúcbamẫusảnphẩmtươngtựnhauvàcơbảnchỉnhắmđếncùngmộtthịtrường”.

JamesWomack,tácgiảcủacuốnsáchnổitiếnghồithậpniên1990:TheMachineThatChangedtheWorld(tạmdịch:Chiếcmáylàmthayđổithếgiới)chorằng:“Tìmrađâulàsảnphẩmthậtsựlàđiềukhiếnrấtnhiềudoanhnhânbốirối”.Nhưngôngcũngnhanhchóngchiasẻmộtmẹonhỏ:“Hãytựhỏi‘Sảnphẩmhaydịchvụthậtsựcủachúngtalàgì?’hoàntoàntừlậptrườngcủakháchhàng”.Ôngkhẳngđịnhrằngnếukhôngcómộtcâutrảlờidứtkhoát,thìtakhôngthểbắtđầutiếntrìnhgiatăngnăngsuấtvàcảitiếnkhôngngừng.

BobRosinskituyệtđốiđồngtìnhvớiphươngpháptậptrungvàokháchhàngcủaWomack.“Toànbộmụcđíchchínhlàkhiếncảmộtdoanhnghiệp,mộtbộphận,dâychuyềnsảnxuất,khốivănphònghaybấtkỳđơnvịnàodầntrởthànhmộtmôitrườngđúng-thời-điểm,đểnhânviêntrongcôngtycóthểsuynghĩtheohướngkháchhàngmuốngì,kháchhàngmuốnnókhinào,kháchhàngmuốnvớisốlượngbaonhiêuvàvớichấtlượnghoànhảo.Vàchỉkhibạnlàmđượcnhữngđiềuđó,kháchhàngmớisẵnlòngchitiền”,ôngnhấnmạnhvàcóphầnhụthơi.ChúngtôicũngtuyệtđốiđồngtìnhvớiRosinski.Nhữngbiệnphápkhôngcầnthiếtliệucònnghĩalýgìnếuchúngkhôngthểhỗtrợkháchhàng?

Womacknhấnmạnhrằngđiềutuyệtđốicầnthiếtchínhlàbắtđầuxácđịnhxemsảnphẩmcủatừngnhómngànhthậtsựlàgì.Cácnhânviênthamgiavàotiếntrìnhkhôngngừngcảitiếnsẽtrảinghiệmđiều

Womackmôtảnhư“mộthiệuứngtâmlýmạnhmẽtíchcựckhihọkhámphárasảnphẩmbềnvữngcủabộphận,củakhốikinhdoanhhaycủacôngtylàgì,chodùđólàsảnphẩmcóthựchaykỹthuậtsố.Hiệuứngtâmlýđósẽnảysinhkhinhânviênbắtđầusuynghĩ:‘Này,anhbiếtđấy,tôithựcsựđangtạoramộtthứgìđó.Tôithựcsựđangtạoradoanhsốchocôngty.Tôithựcsựđangsảnxuấtramộtsảnphẩmhữuhìnhđemlạilợiíchchoaiđó’”.

Mộtcôngtykhôngthểcảithiệnquytrìnhtrừkhinhậnrađólàquytrìnhcầnđượccảithiệnngaytừbanđầu.

JeanCunningham,giámđốctàichínhcủaLantechđãdùngmộtsợichỉđểvạchracấutrúccủavănphòngđiềuhànhhỗtrợvàcácphòngchứcnăngkếtoántrênmộttấmbảnglớn.Bàbảorằngkếtquảsaucùngkhivạchratoànbộcácquytrìnhcủavănphòngđiềuhànhchẳngkhácgì“mộttròhề”,vàbàcùngnhómcủamìnhcóthểtănggấpđôihiệuquảlàmviệcmộtcáchđơngiảnnhờloạibỏtấtcảnhữngđiểmdừng,nútthắtvàđoạnrẽlàmmọithứchậmlại.BấtkểđólàviệcphêduyệtmộtkhoảnthếchấptạiWorldSavings,uốnmộtmảnhthéptạinhàmáyNucor,dỡcácthiếtbịxuốngkhỏixetảiởTheWarehousehaybánmộtvémáybayquamạngởRyanair,bạnsẽkhôngthểcảithiệnmộtquytrìnhvàkhiếnnóđạtnăngsuấtcaohơnkhivẫnchưanhìnrađượcquytrìnhhiệnhành.

BobRosinskithuậtlạichochúngtôiquátrìnhdựngmộtbảnđồđểđịnhvịsựlãngphí:“Đâylàmộtbảnđồđơnthuầnthểhiệnnhữngquytrìnhkhácnhauliênquanđếnsảnphẩm,từgiaiđoạncònlànguyênvậtliệuchođếnkhivàotaykháchhàng;thậmchínócònápdụngđượctrongmôitrườngdịchvụ,tứctừlúcđơnhàngđượclậpchođếnkhihoànthành”.Nóicáchkhác,bạnsẽtìmđượccóbaonhiêunútthắt,ngãrẽ,đườngvòngvànhữngbướckhôngcầnthiếtmàmộtsảnphẩmphảitrảiquatrướckhiđếnđượctaykháchhàng.

AnandSharma,kỹsưđứngsaubướcchuyểnđổicủaLantechthànhmộtmôhìnhnăngsuấtcao,đãlấythứcănlàmmộthìnhảnhẩndụkhôngngờđếnkhisosánhquytrìnhcôngviệcởhầuhếtcáccôngtyvớimộtnồimìpastađangsôisùngsục.Ôngnói:“Bạncứvạchraquytrìnhlàmviệcvàsảnxuấttạihầuhếtcáccôngty,rồicuốicùngbạnsẽcómộtnồimìống.Nhưngthayvìđơngiảnhóamọithứ,đasố

cáccôngtylạichọncáchệthốngmáytínhphứctạpđểthửnghiệm,ràsoátvàkiểmsoát”.TheoSharma,hiệuứngchungchẳngkhácgì“bạntrùmmộtchiếcchănlêntrênvấnđềvàkếtthúcvớimộtđốngráctựđộnghóa”.Ôngcảnhbáorằngđaphầncáchệthốngmáytínhchỉchobạnbiếtsớmhơnmộtchútvềtìnhtrạnghoạtđộngtồitệthậtsựcủamìnhmàthôi.

Nếubạncốvạchraquytrìnhcủamộtđơnvịkinhdoanhđểtìmhiểucáchthứcvậnhànhmọithứtừđiểmkhởiđầuđếnkếtthúc,nhưnglạibấtlựctrongquátrìnhlậpbảnđồ,thìbạnvừakhámpháranguyênnhângốcrễcủasựkémhiệuquảtrongđơnvịnàyrồiđấy.Việctạodựngmộthệthốngnhằmnhậnbiếtvàhiểurõcáchmọithứthậtsựvậnhànhsẽchuẩnbịchobướctiếptheo,tức“cảitiến”.

PatLancasterchorằngtrướckhimộtcôngtycảithiệnđượcbấtcứđiềugì,mọingườiphảithậtsựhiểurõsựlãngphí.Khiaiđótừngsuynghĩvềvấnđềnàyđượchỏilãngphílàgì,họsẽtrảlờiđạiloạinhư:“Lãngphílànhữngthứbịhưhạitrongquátrìnhvậnchuyểnhaythứanhlàmlỗivàphảibỏđi”.Nhưngđịnhnghĩanàylạibỏquamộtýcốtyếu.Vànếuđâylàđịnhnghĩavềlãngphícủamộtcôngty,thìviệcloạibỏnólàgầnnhưkhôngthể.

Lancasterbổsungthêmvàiđiểmcụthể:“Hãybảomọingườiđingangquamộtnhàmáy,mộtvănphònghoặcmộtphòngtrưngbàybánlẻvàquansátxemthứgìkhônggiatănggiátrị.Đómớilàlãngphíthậtsự.Biệnpháptốtnhấtlàlậpđồthịkiểu‘mìống’(47).Vàkhibạnnhậnramọingườibướcthêmnghìnbước,lộnlạiđếnhàngtálần,cóquánhiềungườichạmđếncùngmộtmảnhgiấyhayvôsốngườiphêduyệtchomộtcôngviệc,thìbạnđãtìmrasựlãngphírồiđó”.Ôngbổsungthêm:“Mỗikhibạnsảnxuấtthứgìđótheotừngđợthànglớn,màlượnghàngtồnrốtcuộcvẫnkhôngsuysuyển,thìbạnsẽnhậnrasựlãngphícònlớnhơnnữa”.Vàkhôngaiphùhợpchonhiệmvụxácđịnhxemsựlãngphíthậtsựnằmởđâuhơnchínhnhữngngườiđangthựchiệncôngviệc.

TrongquyểnsáchnhanđềPlainTalk(tạmdịch:Câuchuyệngiảndị)củamình,tácgiảKenIverson,ngườiđãdẫndắtNucortrong31

năm,đãmangđếnmộtvídụtuyệtvờivềnguyêntắcthựchànhtriếtlýkaizenởmộtcôngtykhôngbiếtvậndụngkháiniệmnày.Ôngviết:“Chúngtôibắtđầuvớimộtnhómthợlàmviệcvớimáylàthẳng–chiếcmáylàthẳngcácgóccạnhthéptheoyêucầukháchhàng–vớimứcthưởngchuẩncơbảntheosảnlượnglà8tấn/giờ.Côngsuấtmặcđịnhcủachiếcmáycóthểđạt10tấn/giờ,vànhómthợđócốgắngđiềuchỉnhvàthửnghiệmđểchiếcmáysảnxuấtđượcnhiềuhơn.Họđãthửlắpmộtmô-tơlớnhơn,đưacácgóccạnhvàomáytheonhữngcáchkhácnhau...Trongvòngmộtnăm,mứcsảnxuấtcủahọđãđạtđến20tấn/giờ,gấpđôicôngsuấtmặcđịnhcủachiếcmáynày”.CáccôngnhânNucorhiểurằnglãngphíkhôngchỉlànhữngtấmthépđượclàmrakémchấtlượng,màcònlàmô-tơchậm,gócđưavàokhôngđúngvànhữngbướcchânđilạidưthừa.

Mộttrongnhữngtriếtlýdẫnđườngcủakaizenchínhlànhanhchóngtriểnkhaiquytrìnhđãcảitiến.Chúngtôicũngnhậnthấyquyếttâmhànhđộngnhanhnàyởcáccôngtymìnhnghiêncứu.Trongkhiđaphầncáccôngtychậtvậtdo“têliệtvìphântích”vàkhôngthayđổiđượcgì,thìtạicáccôngtyquyếttâmkhôngngừngđiềuchỉnhvàđạthiệuquảcôngviệc,thìnútKHỞIĐỘNGsẽđượcnhấnngaysaukhihọtrảlờicâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG.

Trongcácđoạnmởđầuchươngnày,tôiđãviếtrằngmỗicôngtyđượcnghiêncứuđềuhiểurằngtrừkhiluônduytrìnăngsuấtcaohơnđốithủcạnhtranh,họcóthểnhanhchóngmấtđiưuthếcạnhtranhmàmìnhđãnỗlựcrấtlớnmớiđạtđược.

Bấtkỳdoanhnghiệpnàobấtchấpvậnmệnhvàtrụlạitrongvàinămsónggióđầutiên(4/5doanhnghiệpthấtbạitrongvòngbanămđầutiên)sẽcóquyềnlựachọnrõràng.Côngtyđócóthểtiếptụctậptrungvàochuyênmôncủamìnhvàlàmviệchăngsayđểcảithiệnlợithếcạnhtranhbằngcáchtrởnênkhônngoanhơn,nhanhchónghơn;xâydựng,sảnxuấtvàgiaohàngvớichiphíthấphơn,làmviệckhôngngừngđểgiảmtổngchiphívàtậndụngtốtnguồnnhânlựcđượcgiaophó.Hoặccôngtyđócóthểchophépmìnhbịmộtthếlựcđentốihuyễnhoặchọ,khiếnhọtinrằngcácquyluậtthịtrườngkhôngáp

dụngchohọvàlợithếcạnhtranhlàđặcquyềntrờicho.

VôsốhãngmáybayđãđếnvàđitrongkhiRyanairđềuđặnvậnchuyển11triệulượtkháchmỗinăm,vớicáchthiếtkếnhằmđạtđược40triệulượtkháchtrướcnăm2010.Woolworthđãlàkýứcxaxôi,cũngnhưAutomatvànhiềucôngtydotcom(48)từngmộtthờitỏasángởThunglũngSilicon(49).ThếnhưngtìnhhìnhtàichínhcủaTheWarehousevẫnliêntụccảithiện.

Việcbãibỏquyđịnhvàcơnácmộngkéotheotrongngànhkinhdoanhvậnchuyểnđãkhiếnnhiềutêntuổibiếnmất,trongkhiYellowCorp.pháttriểnngàymộttốthơn.HomeFederal,GreatAmerican,Franklinvànhữngtêntuổikháctrongdanhsách20côngtyđứngđầudanhsáchS&Lmộtthậpniêntrướcgiờđềubịmualại,sápnhậpvớicôngtykháchayđãdừnghoạtđộng,trongkhitàisảncủaWorldSavingsngàymộttăngthêmtheotừngkỳbáocáo.VàtrongkhicáccôngtythépnốinhauthấtbạihoặcphảiđếnWashington,D.C.cầuxinChínhphủbảovệvàtiếpquảnsốtiềnnợhưutrí,thìNucorvẫntiếptụcsảnxuấtthépvàháiratiền.

Mỗicôngtynăngsuấtcaonóitrênđềuhiểurằngnếukhôngcómộtlợithếcạnhtranhđặcbiệt,thìdẫnđầuthịtrườngsẽluônlàgiấcmơthoángqua.Vàmỗicôngtyhiểurằngtrừkhihọgiữvữngquyếttâmcảitiếnkhôngngừng,họsẽmấtđilợithếấy.

CóphảiTheWarehouse,Nucor,YellowCorp.,IKEA,Ryanair,SRCvàWorldSavingsđềuthamgiacùngLantechtrongviệcthựchànhtriếtlýkaizennhưmộtbíquyếtquảntrịchínhthức?Khônghề.

Nhưngmỗicôngtynàycóthựchànhtừngnguyêntắctriếtlýcủakaizenkhông?Câutrảlờilàmộttừvangdội:CÓ!Họđãlàmđượcnhờthànhthụcnhữngđiềusau:

Cấplãnhđạothamgiavàotiếntrìnhcảitiếnliêntục;

Thiếtlậpcácmụctiêunăngsuấtcụthể;

Duytrìsựtậptrungnhạybéntừgócnhìncủakháchhàngvềsảnphẩm,dịchvụcôngtycungcấp;

Liêntụcvạchracácquytrìnhhiệnhành;

Chophépnhữngaithậtsựthựchiệncôngviệcthamgiaxâydựngquytrìnhmới;

Triểnkhainhanhchóng;

Vàquyếttâmcảitiếnkhôngngừng,khôngmệtmỏi.

Mặcdùcóthểkhôngbiếtđếntừmuda(nghĩalàphungphí)trongtriếtlýkaizen,nhưngmỗicôngtynàyđềulàthànhtựukhiếnHenryFord,W.EdwardsDeming,FrederickTaylorvàngaychínhTaiichiOhnorấtmựctựhào.

Vậynhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớinàytrảlươngchonhânviêncủahọrasao?Họtrảtheohoahồnghaynhữngkhoảnthưởng?Haymộtcủcàrốttreodướiđầumộtcâygậy?Chúngtôiđãtìmravàiđiểmkhácbiệt,nhưngcũngpháthiệnramộtsốđiểmgiốngnhauđếnkinhngạctrongquỹlươngcủacáccôngtynăngsuấtcaovàđósẽlàchủđềcủachươngkếtiếp.

“C

11.CHẾĐỘLƯƠNGTHƯỞNG

Ngườilaođộngkhôngvìtìnhyêudànhchocôngviệcmàchỉvìtiềnsẽkhócókhảnăngkiếmđượctiềnlẫnniềmvuisống.

–CharlesM.Schwab,GiámđốcđiềuhànhTậpđoànThépMỹ

ậunghĩvũtrụkếtthúcởđâu?”mộtngườibạntrongtrạihècủatôilẩmbẩm.

Lúcđótôimớitámhoặcchíntuổi,lảođảodophơinắngquánhiều,xuốngnướcquánhiềuvàrấtbuồnngủ.Nhưngđêmđó,khimímắtrũxuống,tôilạicóđộnglựcđặtracâuhỏimàchínhnósẽdẫndắttôihọcđượcmộttừbốnâmtiếtđầutiên.

Chúngtôicómộtnghithức“saukhitắtđèn”màlúcnàocũngtintưởngvàvuivẻlàmtheo.Trướctiênsẽlàmộtvòngkểchuyệnmabắtbuộc,rồicáccốvấnthiếuniêncủachúngtôisẽnấpngoàiphòngvàgiảvờtạoramộtloạtâmthanhthêlươngkỳquái.Dườngnhưhọtìmthấymộtniềmvuitộilỗikhihùdọacáctrạisinhnhỏhơn.Đểdậptắttrítưởngtượngtrẻconquánhạycảmcủamình,nhữngngườibạncùngphòngcủatôivàtôisẽnằmyêntrêngiườngcủamình,vàtừngđứasẽlầnlượtngủthiếpđitrongkhivàiđứabắtđầukểnhữngchuyệnthôngminhkỳquái–nhữngdịpsuyngẫmcủatrẻconvềýnghĩacủacuộcsống.

Vàocáiđêmđặcbiệtđó,sauvàitíchtắcsuynghĩnặngnề,aiđóđãnói:“Vũtrụkhôngcóđiểmkếtthúcngốcạ.Nótrảidàivôtận”.

“Nóphảikếtthúcởnơinàođóchứ”,mộtgiọngphảnđốiphátratừtrongbóngtối.

“Không,nókhôngkếtthúc”,lạimộtgiọngkhácchắcchắnvàkiênquyếtvanglên.

“Cómà!”

“Khôngcó…”

Vàcâuchuyệncứdiễnranhưthế.Cuốicùng,saukhinhiềuýkiếnđãđượcnóira,mọingườiđềuchìmvàogiấcngủ.Nhưngtôikhôngmaymắnnhưvậy.Câuhỏiđặcbiệtnàyđãkhiếntôithaothứcvàtrằntrọcmơhồ.Tôitựhỏiliệuvũtrụcóthậtsựkếtthúchaykhông;vàgiảsửnóđangsắpkếtthúc,thìtôinênquantâmđếnthứquáigìđểngănđiềuđóxảyra.

Sánghômsau,tôitìmgặpmộtthầycốvấntrưởngthànhđểtìmlờigiảithích.Saukhilắngnghecâuhỏicủatôivàsuynghĩmộtlúc,thầynói:“Jasonnày,đólàmộttrongnhữngđiềukhólườngnhonhỏtrongcuộcsống”.

Tôiđãlaovàomộtthưviệnnhỏ,vớngaymộtcuốntựđiểnlênmốcvàđọcđiđọclạithànhtiếngkhitratừấy,khó-lường.Tôivẫnnhớnhưinđịnhnghĩachínhxác:“Nhữngthứkhôngthểđánhgiáđượcmộtcáchrõràng”.

Điềukhólườngtotát.Quanhiềunămtrêncươngvịmộtchủdoanhnghiệpvànhàtư

vấn,tôiđãquansátthấyhầuhếtcácdoanhnghiệpcòncảmthấyđauđầuhơnvềvấnđềtrảcôngchonhânviênsovớicâuhỏivề“vũtrụ”củatôi.Kếhoạchtrảlươngđãtrởthànhđiềukhólườngtrongcácdoanhnghiệplớn.

Nhữngcâuhỏicứnốitiếpnhauvàdườngnhưkhôngcóhồikết:Mộtcôngtynêntrảchonhânviênbánhàngtheolươngcốđịnhhayhoahồngvànênởmứcnào?Thếcònnhữngkhoảnkhíchlệcánhânxứngđángsovớithưởngnhómdànhchocôngnhânsảnxuấtthìsao?Cácnhânviênnênđượctrảlươngtrêndoanhsốhaynguồntiềnthuđược?Vànếudựatrêndoanhsố,thìtácđộngđếndòngtiềnlàgì?Nhânviênnênđượctrảthưởngtheotuần,theotháng,theoquýhaytheonăm?Thếcònvaitròcủaquyềnưutiênmuacổphiếudànhchonhânviênnhằmgiữchânnhântàihàngđầuthìsao?HầunhưkhôngsốnàocủatạpchíHarvardBusinessReviewđượcpháthànhmàkhôngnhắcđếnmộtgiảthuyếtmớivềchủđềkhólườngnày:trảlương,trảthưởnghaycổphiếu.

Đểhỗtrợcôngcuộckhôngngừngtìmkiếmmộtkếhoạchtrảlươngthưởnghoànhảo,hàngnghìnnhàtưvấntínhphícaođãđược

thuêđểhướngdẫncáccôngtycáchtrảlươngchonhânviêncủahọ.Mộtđộiquâncácchuyêngialuônsẵnsàngtiếtlộnhữngkếhoạchlươngthưởngkhuyếnnghịđãđượchọsửasangvà“xửlý”gầnđâynhất.Cácchuyêngianhânsựluônxoayxởđểthamgia;họtrangbịtậnrăngnhữngnghiêncứudàidòngchếtngười,cácbiểuđồ,đồthịvàbàithuyếttrìnhPowerPointkhiếncấplãnhđạochánngấytrướckhilàmtêliệtsuynghĩcủahọnhưmộtđiềuhiểnnhiên.

HầuhếtcáccuộchọphayhộinghịkinhdoanhđềucónétđặctrưnglàcáchộithảogiậttíttáobạovàđầyhứahẹnnhưmộtCÁCHTRẢLƯƠNGHOÀNTOÀNMỚI.Thậtđángtiếc,nhữnglờihứahẹnxuấtsắcđóchỉlắpbắpnhữngđiềuvônghĩakhingườithamdựnhậnrahọđangnghemộtphiênbảnnhàmcháncủanhữngđiềucũrích.Vànếubạnphảitrởvềquánbarkháchsạnsaumộthộinghịvànghelỏmvàicuộcđốithoại,thìcókhảnăngbạnsẽngheđượcnhiềucuộctranhluậnnóngbỏngvàsinhđộngvềcùngmộtchủđề.Lầntới,nếubạnthamdựmộthộinghị,tôiđoanchắcbạnsẽthấynhữngngườiđãuốngđếnlyScotchthứbavàbậnrộndùngkhănănđểminhhọachosựkỳdiệucủakếhoạchtrảlương“hoànhảo”dochínhhọnghĩra.

Ngoàira,ngàycàngcónhiềuchuyêngiavớicáchọcthuyếtvềchếđộlươngthưởng,baogồmcácnhàlýluậnnhưAlfieKohn,tácgiảcủaquyểnNoContents:TheCaseAgainstCompetition(tạmdịch:Khôngnộidung:Mộttrườnghợpchốnglạisựcạnhtranh),Kohnlậpluậnrằng:“Việckhenthưởngcánhânchỉtạmthờitạonênsựphụctùngvàcũngcựckỳvôtíchsựgiốngnhưsựtrừngphạt”.Vàcứthếdanhsáchcáccâuhỏivềcáchtrảlươngcứthếdàiramãi.VànhữngthứkhólườnglạicàngtrởnênKHÓLƯỜNGhơn.

TiếnsĩJeffreyPfeffer,tácgiảcủanhiềucuốnsáchkinhdoanhvàhiệnđanglàgiáosưthuộckhoaThomasD.DeeIIvềngànhhànhvitổchức,thuộctrườngCaohọcKinhdoanhcủaĐạihọcStanford,chorằng:“Việcxửlýqualoachuyệnlươngthưởngluôndễhơngiảiquyếtvấnđềthựcsự,tứcnhucầutạodựngvănhóadựatrênnềntảnglàsựtôntrọngvàlòngtin”.

TheoquanđiểmcủaPfeffer:“Luôncónhữngcôngtytưvấnđượcthuêđểthiếtkếchươngtrìnhlươngthưởngdànhchocácdoanhnghiệpmuốnnângcaonăngsuất.Vàđươngnhiên[cáckếhoạchnày]khôngcótácdụnggì.Họchẳngthayđổiđượcgìcả”.Mặcdùtránhđượcviệcbịxemlàhoàinghiquámức,nhưngôngvẫnbìnhluận

rằng:“Điềutốtđẹpduynhấtkhihoạtđộngtronglĩnhvựctưvấnlươngthưởngchínhlànhữngđiềuhọđềxuấtsẽkhôngbaogiờhiệuquả,thếnênhọlạicócơhộiđượcthuêvàbắtđầumọithứmộtlầnnữa”.

Pfeffermờichúngtôihồitưởngvềmộtthậpkỷtrước,“khicửahàngbáchhóaNordstromhoạtđộngrấttốtvàlàconcưngcủangànhbánlẻ”.Thờiđó,Nordstromhoạtđộngtốthơnhẳncáccửahàngkhác.Ôngnói:“Vàdohọtrảlươngchonhânviênbằnghoahồng,thếlàcáccửahàngbáchhóakháclậptứckếtluậnrằngNordstromthànhcôngnhờcáchtrảlươngvàbắtđầubắtchướcNordstromởkhoảnnày”.

Pfeffernóitiếp:“Thậtra,chếđộtrảlươngcủaNordstromtựthânkhôngtạorasựkhácbiệtgìchocáccôngtybắtchướctheo,ngoạitrừkhiếnhọbốirốivàchẳngvuivẻgì.MọingườichorằngđólàcáchNordstromtrảlươngchonhânviêncủahọ,trongkhikỳthựcchínhlàvănhóacủahọ”.

PfeffersauđódẫntênMen’sWearhouse,mộtnhàbánlẻthờitrangnamgiớiđangphátđạtlàmvídụ.Ôngnói:“ĐiềuCEOGeorgeZimmerđangcốgắnglàmchínhlàbiếncácnhânviênbánhàngcủacôngtytừnhữngngườibìnhthườngthànhchuyênviêntưvấntrangphục.Dovậy,thayvìchỉbánchoaiđómộtchiếcáogiảvestxanh,giờđâyhọcóthểbánkèmthêmmộtchiếcquầnâu,mộtchiếcáosơ-mivàmộtcà-vạt”.TheoPfeffer,cácnhânviênbánhàngcủacôngtyđượchưởng3%hoahồngtrên500đô-lađầutiênhọbánđượcvà7%hoahồngcholượngdoanhsốkếtiếp.

Ôngnóitiếp:“Nhưtacóthểdựđoán,dohiệntạiMen’sWarehouseđanghoạtđộngcựctốt,thếnêncórấtnhiềucôngtyđốithủphỏngtheochươngtrìnhtrảhoahồngcủahọ”.Ônglýgiảilýdolàvì:“Đólàđiềuduynhấthọnắmbắtđượcvàtriểnkhaitrongtíchtắc”.

Pfefferdựđoánmộtcáchkhônngoan:“Điềuhọkhôngbắtchướcđượcchínhlàcácchươngtrìnhđàotạochuyênsâumàcôngtynàycungcấpchonhânviên”.Ôngnóithêm:“VănhóacủaTheWarehouseđượcxâydựngtrênnềntảnglòngtinvàsựtôntrọng,vàthànhcôngcủahọlànhờmộttàiliệucótêngọi‘Sựthỏathuận’giữacôngtyvàđộingũnhânviênbánhàng”.Ôngchorằng:“Đểbắtchướcđiềuđó,họphảilàmviệcthựcsựvàtiếnhànhxâydựngvănhóa”.

NhữnglờicủaCEODanDiMiccotừNucorlạivangvọngtrongtừngchương:“Vănhóalàhệthống,vàhệthốngchínhlàvănhóa”.

Nhưngnhữngcâuhỏivẫncònđó.Vậycáccôngtynăngsuấtcaotrảlươngchonhânviêncủahọrasao?Đâulàphươngcáchtrảlươngchonhânviêntốtnhấtnếumuốncảithiệnnăngsuất?ChúngtaphảilàmsaođểchứngminhđượctuyênbốÍthóanhiều?

Tiềnbạckhôngphảivấnđề.Đốivớinhữngcôngtykhôngcóvănhóa,tiềnbạcthườngsẽtrở

thànhvănhóamặcđịnh.Mọingườichỉvìbảnthânhọ…cònđồngnghiệp,sảnphẩm,kháchhàngvàcôngtychẳnglàgìcả.

Dựatrênmộtnghiêncứuthấuđáo,HerbertSimon,nhàkinhtếhọclừngdanhvàngườiđoạtgiảiNobel,đãkiênquyếtgiữvữngquanđiểmrằngviệcsửdụngmộthệthốngdựatrênthịtrường(nhưtrảlươngchocánhântheothànhtích)trongdoanhnghiệpsẽđồngnghĩavớiviệcbạnkhôngcònlàmộttổchứcnữa,màđãtạoramộtthịtrường.

TiếnsĩPfeffertómlạinhữngkhámphácủaSimonnhưsau:“Tinhhoacủamộtdoanhnghiệpchínhlàsựphụthuộclẫnnhauvàkhinhữngcáthểphụthuộclẫnnhaubuộcphảiđốiđầuvìnhữngđiềunhưtrảlươngtheothànhtích,thìkếtquảcuốicùngsẽlàsựhìnhthànhmộtmôitrườnghoàntoànrốiloạn”.

Ngượclại,nhữngcôngtynăngsuấtcaođượcchúngtôinghiêncứuđaphầnlạitrảlươngdựatrênnăngsuấtnhómđểthúcđẩyvàliêntụccủngcốvănhóacủahọ.Banđầu,chúngtôicânnhắcđếnkhảnăngchếđộtrảlươngcủanhữngcôngtynàychínhlànhântốkéohọtheohướnggiatăngnăngsuất.Nhưngkhiđánhgiákỹhơn,chúngtôinhậnrarằngchếđộtrảlươngcómộtmụctiêutolớnhơn:Nóthúcđẩy,củngcốvănhóavàchínhđiềunàylạigiatăngnăngsuất.

Cácnhânviêntrongnhữngcôngtynhưthếthăngtiếntrongcôngviệccủahọvìmộtsốlýdosau:

Họlàmộtphầncủacôngviệcnhóm;

Kỳthực,họkhôngthậtsựlàmviệcmàđangchơimộttròchơi,vì

mọithứđềuđược“tínhđiểm”;

Họđượctôntrọngvàýkiếncủahọđượcbanquảnlýlắngnghe;

Họcảmthấymìnhđangtạorasựkhácbiệtvàcôngviệccủahọcógiátrị.

MộtnghiêncứumớiđâycủacôngtytưvấnWilliamMercerConsultingcũnglặplạinhữnggìđượcchứngminhtronghàngtrămnghiêncứutươngtự:ởcáccôngtycótỷlệthayđổinhânviênthấp,sốnhânviênchorằngchếđộlươngthưởnglàmốiquantâmchủđạochỉchiếmchưađến20%,trongkhiconsốnàytạicáccôngtycótỷlệthayđổinhânviêncaolàhơn60%.Khinhânviênhàilòngvớicôngviệccủahọ,họsẽkhônglolắngtháiquávềtiềnbạc;nhưngkhihọkhônghàilòngthìtiềnbạclạitrởthànhmốiquantâmtốithượng.

Nếumứcđộhàilòngtrongcôngviệc,chứkhôngphảitiềnbạc,mớilàđộngcơchínhchocácnhânviêntạinhữngcôngtynăngsuấtcao,thìtạisaonhữngcôngtynàylạingạiápdụngmộtchếđộlươngthưởngdựatrênnăngsuất?

Câutrảlờitưởngchừngrấtđơngiản.

Côngtynàocũngcầntrảlươngchonhânviên,thếthìtạisaokhônggiúpnhânviêncảmthấyhọcóquyềnlàmchủchínhtươnglaivàvậnmệnhtàichínhcủamình?Đâychínhlàphươngphápmangtínhđềcaovàđầysựtôntrọng–hãynhấnmạnhsựthậtrằngbanlãnhđạotintưởngnhânviên.

Trảlươngtheonăngsuấtcũnglàcáchhiệuquảđểcôngtynhậnbiếtailàngườiphùhợpvớivănhóacủamình.NhữngngườiđơngiảnlàkhôngphùhợpvớicácmôitrườngnhưNucor,SRC,WarehousevàRyanairsẽchọncáchthoátlykhỏihệthốngvìsợrằnghọsẽkhônglođủkếsinhnhai.Cònnhữngngườiphùhợpvàtiếptụclàmviệctrongvănhóađósẽđượchậuđãi.

Kếhoạchtrảlươngtheonăngsuấtmàcáccôngtyđượcchúngtôinghiêncứusửdụngcómộtsốđặcđiểmchung.Chúngđều:

Cóthểnhanhchóngloạibỏnhữngngườikhôngphùhợp;

Đượctổchứctrêncơsởnhóm;

Đượcxâydựngnhằmthúcđẩytinhthầnđồngđội;

Đượcthiếtkếnhằmchophépliêntụccủngcốvănhóacôngty;

Rấtdễhiểu;

Tưởngthưởngxứngđángvềmặttàichínhchongườilaođộngcầnmẫnvàthôngminh.

Loạibỏnhữngngườikhôngphùhợp.TạiNucor,mọingườilàmviệctheonhómvàhằngtuầnbảng

lươngsẽthểhiệnsảnlượngthépmànhómđósảnxuấtđượctrongtuầntrước.KhiDiMiccothuậtlạirằngvàinhânviênđượcthuêkhônghòanhậpvớivănhóaNucorvàtừbỏ,ôngnóiđólàdohọthiếukhảnănglàmviệcthànhcôngtheonhóm.“Đượctrảlươngdựatrênnhữnggìcảnhómsảnxuấtđược”chínhlàđiểmthenchốttrongvănhóaNucor.

KhibạndànhthờigiannóichuyệnvớicáccôngnhântạinhàmáyNucor,cứnhưthểtấtcảđềucóchungmộttiếngnóivậy.Họgiảithíchcáchmọithứvậnhành:“Khichúngtôiđónthànhviênmớivàonhóm,ngườiđósẽcó90ngàythửtháchđểxemhọcóphùhợpkhông”.

MộtcôngnhânnhàmáyNucorđặttạiUtahkểvớichúngtôirằngtrongkhoảngthờigian90ngàyđó,nhânviênmớisẽđượcchỉdẫnphảilàmviệcgìvàlàmnhưthếnào.Mọingườithinhauhuấnluyệncácnhânviênmớivì“họchínhlàngườigiúptấtcảchúngtôikiếmđượctiền.Nhưngkhikếtthúc90ngàymàhọkhôngthểtrởthànhmộtđồngđộicóthểgiúpcảnhómkiếmtiền,thìhọphảinhanhrờikhỏiđây”.

HerbvàMarionSandlerđãcùngnhauđiềuhànhGoldenWestFinancial(têngọikháccủaWorldSavings)trong40nămvàthuêgần6nghìnnhânviên.Dùvậy,trongthờigianđóhọhầunhưkhôngcósựthayđổinàovềnhânsự.Herbchiasẻ:“Khicácnhânviênđãtrởthànhmộtphầncủađạigiađìnhvàvănhóacủachúngtôi,họsẽkhôngđiđâucả.Trong25nămqua,chúngtôichỉđểmấtđúngbanhânsựđiềuhànhcấpcaomàchúngtôirấtmuốngiữlại”.Cụmtừý

nghĩanhấttrongtuyênbốcủaSandlerchínhlà“mộtkhihọtrởthànhmộtphầnvănhóacủachúngtôi”–rõràngvănhóađókhôngphảidànhchotấtcả.

Ôngnóitiếp:“KhichúngtôivừamualạiWorldSavings,mộttrongnhữngquảnlýcủacôngtychúngtôivừamualạiđãđếngặptôivànói:‘Tôichưathấycôngtynàohoạtđộngthếnàycả.Thậtkhôngtinnổi.Nhưngtôiphảiđivìnơinàykhôngdànhchotôi’”.

HerblýgiảirằngđiềuđóthậtsựđồngnghĩaWorldSavingslàmộtcôngtycónăngsuấtcaophithườngvàcũngkỳvọngrấtnhiềutừnhânviên:“Chúngtôirấtcạnhtranh.Chúngtôimuốnchiếnthắng.Ởđâykhôngcóchỗchonhữngkẻtrốnviệc.Vàchếđộlươngthưởngcũngphảnánhchínhđứctincủachúngtôicùngvănhóađềcaotinhthầnlaođộngcầncù”.

Nhữngcôngtyđượctổchứctheonhóm.Mộtsốcáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớikhôngđềnghị

mứclươngcaonhất–vàhọbiếtrõđiềuđó.IKEAlàvídụđiểnhình.KentNordin,giámđốccủaIKEAtạiÚcchorằng:“Vềvấnđềlươngthưởng,chúngtôisẽkhôngtrởthànhcôngtytrảlươnghậuhĩnhnhất,nhưngcũngkhôngphảilàcôngtytrảlươngthấpnhất.Chúngtôisẽnằmđâuđóởmứctrungbình”.

Ôngchiasẻtiếp:“Nhưngkhinóichuyệnvớinhânviên,anhsẽkhámphárarằngđókhôngphảilýdomàhọlàmviệccùngIKEA”.Theoông,lýdokhiếnmọingườichọnmộtcôngtyđểlàmviệcthườngchẳngliênquannhiềuđếnvấnđềtiềnbạc:“ĐiềumọingườithíchởIKEAlàhọcócơhộinhậnlãnhnhữngtráchnhiệmlớnlaoởtuổiđờicònrấttrẻ”.

Nordintuyênbốrằng:“KhôngnơinàotốthơnIKEAnếumộtngườihứngthúhọchỏivàsẵnsàngthayđổivịtrícủamình.Conđườngsựnghiệpcủahọcóthểpháttriểnrấtnhanhchóng.Nhiềungườitrongchúngtôilàmviệcởcôngtynàyđãcókinhnghiệmnhậnlãnhnhữngtrọngtráchvànhiệmvụcaocảkhicònrấttrẻ.Tôicònnhớkhiấymìnhđangđộ20vàđãđiềuhànhmộthoạtđộnglớnvớihơn400nhânviênởĐức,màthậmchítôicònkhôngbiếtnóitiếngĐức”.

TiềnbạcchưabaogiờlàmộtyếutốtrongphươngthứcraquyếtđịnhcủaNordin,bởiônghạnhphúcvớicôngviệccủamình.IKEAđãtintưởngông,giaochoôngcácdựánýnghĩavàchophépônglàmviệctrongnhóm.

Nordinthúnhận:“Đôikhicũngđángsợ,nhưngthậtbấtngờkhihầuhếtmọingườiđềuvượtquathửtháchvàxoayxởkhátốt.IKEAđãchứngminhrằngbạncóthểbắtđầugiaotrọngtráchchonhânviêntừsớm”.

CácnhânviêncủaIKEAthườngvượtquathửtháchkhibịtháchthức(vàhọthườngxuyênbịtháchthức)vìhọyêucôngviệccủamình.Phầnthưởngchínhlàđượcthăngchứcvàocuốidựán,đồngnghĩavớithêmtráchnhiệmvàlươngcũngcaohơn.

Nhưđãđềcậptrướcđó,JackStackcủaSRCtựhàorằngcôngtycủaôngđãthayđổichươngtrìnhtrảthưởngthườngxuyên–hơn21loạikhácnhautrongvòng20nămqua–vàmỗiloạiđềugắnvớiviệchoànthànhtừngmụctiêunhómcụthể.Ôngnói:“Chúngtôiluônnhìnvàotươnglaivàtựhỏimìnhsẽyếuđiởđiểmnào.Sautấtcả,chínhcuộcsốngcủamọingườiởđâysẽlâmnguyvàhọphảiđượcbảovệ”.

Stackchiasẻ:“Nhữnggìchúngtôicốgắnglàmvớitoànbộchươngtrìnhlươngcủamìnhchínhlàloạiratấtcảnhữngđiểmyếu.Vídụ,chúngtôicóthểđạtdoanhsốcựccaoởmộttrongnhữngnhàmáycủamình,nhưngnếupháthiệnrarằngmộtđốithủcótỷsốxoayvònghànghóađạt20lầntrongkhicủachúngtôichỉđạt6lần,thìcuốicùngchúngtôisẽgặprắcrối.Vìvậy,chúngtôilậptứcphảitạoramộtchươngtrìnhthưởngnhómgắnvớimụctiêutănggấpđôitỷlệxoayvònghànghóavàchúngtôisẽdànhcảnămđểđạtđược[điềuđó]”.

Thúcđẩytinhthầnđồngđội.Bộđôivợ-chồngSandlertậptrungbiếnWorldSavingsthànhnơi

mànhữngthànhviênphùhợpkhôngmuốnrờibỏ.Marionchiasẻnhanhsuynghĩcủabàrằng:“Nhânviênphảihàilòngvớicôngviệc.Bạncótrảlươngbaonhiêucũngkhôngđủđểthuyếtphụcmọingườilàmviệctrongmộtmôitrườngmàchínhhọkhôngthíchthúhoặcxungquanhkhôngcónhữngngườicùngchíhướng”.

CảhaivợchồngSandlerđềuđồngý:“Bạnkhôngthểxâydựngmộtcôngtyvĩđạivớitỷlệthayđổinhânviêncao.Cácmụctiêucủachúngtôiđềumangtínhlâudài;chúngtôitìmkiếmnhữngngườicùngchiasẻgiátrịđóvàtrảcôngchohọxứngđángđểthỏamãncácmụctiêudàihạncủabảnthânhọvàcủachínhcôngty”.

YếutốthenchốtcủachươngtrìnhlươngởWorldSavingsđượcđặcbiệtxâydựngđểthúcđẩyvănhóacôngty.TheoMarionSandler,cáchWorldSavingsxếphạngcácchinhánhcủahọvàtrảthưởngchoquảnlývànhânviênchínhlàchìakhóadẫnđếnthànhcông.Mỗichinhánhđượcxếphạngdựatrênbốnyếutố:

1. Mứctăngtrưởngtiềngửi;

2. Hoạtđộngtrongkhuônkhổngânsáchđãthỏathuận;

3. Kếtquảkiểmtoáncủatừngchinhánh;

4. Dịchvụkháchhàng.

Batrongsốcáctiêuchítrênđềumangtínhđịnhlượngthuầntúyvàdễđolường.Cònvớiyếutốthứtư,côngtysẽsửdụngnhữngkháchhàngbíẩnđểđánhgiáchấtlượngdịchvụkháchhàngcủatừngchinhánh.Họnói:“Chúngtôithuênhữngngườisốngngoàikhuvựcđóđếngiaodịchtạicácchinhánhcủachúngtôi.Chúngtôithíchsửdụngchínhcácnhânviênvàngườiquảnlýcủamìnhhơn.Vậynên,mộtquảnlýchinhánhColoradosẽdànhthờigiangiaodịchtạicácchinhánhởCalifornia,nhờthếhọkhôngchỉđánhgiángườikhácmàcònhọchỏithêmnữa”.

Củngcốvănhóa.Năm2001,MichaelO’Leary,CEOcủahãnghàngkhôngRyanair

đãđượctạpchíFortunevinhdanhlà“DoanhnhânchâuÂucủanăm”đầutiên.TrongcuộcphỏngvấnrộngkhắpvớiRichardTomlinsoncủatạpchíFortune,O’LearyđãgọinhữngngườiđiềuhànhhãngBritishAirwayslàmộtlũ“đầnđộn”vànhắcđếnngườiđứngđầumộthãngvậnchuyểnđườngkhônglớnkháccủachâuÂunhưmột“gãkhờkémcỏi”.

Tácphonglỗmãngvàthẳngthừngnàychẳngkhácnàogiaiđiệu

dudươngphátratừmộtchiếcsáođượcchơibởimộtngườigiỏitròlừamị,gửiđến1.700nhânviênđangđộbamươilàmviệctạiRyanair.MỗikhiO’LearylênánChínhphủvàcácđốithủ,lạicómộtsựhoannghênhthấyrõtừcácnhânviêncủacôngty,nhữngngườisinhtrưởngtrongmôitrườngkinhtếchịusựkiểmsoátcaoởcácquốcgiathuộcLiênminhchâuÂu(EU).TinhthầncủaRyanairlàtinhchỉnhtruyềnthốngvàlậtngượclạinhữngquanniệmthôngthường.Dovậy,khônglấylàmlạkhicôngtynàytrảlươngchonhânviêncũngkháchẳnchếđộtrảlươngởcáchãnghàngkhôngkiểucũvàmốcmeokhácđếntừchâuÂu.Ryanairtrảthưởngtheonăngsuất,chứkhôngdựatrênnhiệmkỳhayhuyếtthống.

O’LearytỏvẻtựhàorằngtạiRyanairkhôngcónhữngcôngviệcnhànhạ.“Mọingườiđượctrảlươngtheonhữnggìhọcóthểsảnxuấtra”.

CũnggiốngnhưcáccôngnhânluyệnthépởNucor,cáctiếpviênhàngkhôngcủahãngRyanaircũngcómứclươngcơbảnthấphơnnhữngcôngtykháccùngngành…,nhưnghọbiếtchắcrằngsốtiềnhọđemvềluônnhiềuhơnhẳnngườikhác.Mứclươngcủahọbaogồm1/3từlươngcơbản,1/3từcáckhoảntiềnthưởngtừviệcbánthứcăn,thứcuốngvàhànghóatrêncácchuyếnbayvà1/3từcáckhoảnthưởngtínhtrêntổngcácchặngbaymàhọthamgia.

PhầnlớnthànhcôngcốtlõicủaRyanaircònđếntừmứcđộtậndụngcácmáybaycủahọ,làkếtquảtừviệclậpmụctiêudỡhànghóa,trảkhách,laudọnmáybayvàđónđoànkháchmớichỉtrongvòng25phút.Tiềnthưởngsẽđượccộngdồnmỗikhiphihànhđoànđạtmụctiêunày.Nhưngsốtiềncộngdồnđólạibịtrừbớtmỗikhiphihànhđoànkhôngđạtmụctiêu.VậynênbạncóthểhìnhdungratạisaonhữngthànhviênnhómởRyanairkhôngchấpnhậnnhữngkẻưatrốnviệc.

Tổláimáybaycũngtươngtựnhưvậy,họsẽnhậncáckhoảnthưởngnăngsuấtdựatrêntổngcácchặngbaycũngnhưviệccấtcánhvàhạcánhđúnggiờ.Côngtynhậnratấtcảcáckhoảnthưởngphảitrảchonăngsuấtrấtnhanh.Hệthốngtínhđiểmvàchếđộtrảlươngtheonăngsuấtnhómcũngmởrộngđếnmọilĩnhvựcvàchứcnăngkhácnhaucủacôngty,ngoạitrừchỉsốantoàncủamáybay.

Dễhiểu.Khicódịpđivòngquanhthếgiớinhờnhữngchuyếncôngtáctư

vấn,làmdiễngiảvànghiêncứuviếtsách,tôithườngcócơhộihỏithămrấtnhiềungườivềnhữnggìhọlàm,ngànhnghềcủahọ,nhữngtháchthứchọđangđốimặtvàquanđiểmcủahọ.

Mộttrongnhữngcâuhỏitôithườngđặtralà:“Côngtycủaanhsửdụngchếđộlươngthưởngđểthúcđẩynăngsuấtnhưthếnào?”.Tôipháthiệnrarằng(ngoạitrừtrườnghợpcácnhânviênbánhàng,họluônlýgiảiđượccấutrúctrảtheohoahồngbởiđólàcáchhọđượctrả)dườngnhưcómộtsựthiếunhấtquánđángngạcnhiêngiữacâutrảlờicủacácgiámđốccấpcaovàmọingườikháctrongcôngty.ĐasốCEOvàcácgiámđốccấpcaocóvẻđãchuẩnbịtừtrướcđểlýgiảivìsaohọtinchươngtrìnhlươngthưởngsẽthúcđẩyvàtưởngthưởngnăngsuất.Nhưnghầuhếtcácnhânviênlạikhôngnhậnthấymốiliênhệgiữacáchhọđượctrảlươngvớimụctiêupháttriểnnăngsuất;hoặcthậmchícònkhôngbiếtcôngtyđangcốgắngkếtnốihaiyếutốnày.Hoặcgiả,họbiếtcôngtytuyênbốnhưvậynhưngnghĩrằngđóchỉlànhữnglờitựphụnhảmnhí.

Tuynhiên,tạicáccôngtynăngsuấtcao,mọingườiđềuhiểurõmốiliênkếtgiữaviệclaođộngnăngnổhơn,làmviệcthôngminhhơn,sảnxuấtnhiềuhơnvớithánglươngtiếptheocủahọ.

Khenthưởngcáchlàmviệcthôngminh.EarlNightingale,mộtnhânvậtquácốnổitiếngnhờđãđộngviên

lựclượnglaođộngthànhcông,từngnói:“Maymắnlàkhisựchuẩnbịbắtgặpcơhội”.

Hầuhếtcácquốcgiacôngnghiệphóađềucómộtdisảndocôngđoànđểlạivàcóthểhọvẫnnhớrằngcácthủlĩnhcôngđoànđãtrởthànhkẻthùcủanăngsuấtthếnàokhiluônbảonhânviêncáccấprằngchỉnênlàmtheonhữnggìđượccôngtychitrảchứ“khônghơn”.Trongthờiđạicủanhữngchiếccặplồngvàcáccuộcđìnhcông,phầnlớncôngnhândườngnhưchỉtuântheochỉthịđó.Nếugiờlàmviệcchínhthứcbắtđầulúc9giờsáng,thìmọingườisẽvộivãxôngvàocửavàođúngmộtphúttrước9giờ.Chẳngcógìkhóhiểunếulựclượnglaođộngđạtnăngsuấtcaohơnvàolúctinhthầnhọsẵnsàngvàhăngháikhicácmáymóc–dùđólàmáytiệnhaymáyvitính–

đượckhởiđộng.

Thếnênchúngtôiđãvừabấtngờ,vừahạnhphúckhibiếtrằngtạinhàmáycủanhữngcôngtynăngsuấtcao–hoạtđộngtrongnhàmáy,mảngbánlẻvàngànhcungcấpdịchvụ–nhânviênluônđilàmtừrấtsớmvàkếtthúcngàylàmviệcbằngđộnglựccủacánhânhọvàlòngtrungthànhđốivớicôngty.Thựcra,trongmộtnhàmáyNucorđiểnhình,cáccôngnhânluyệnthépthậmchícònđilàmsớmcảtiếngđểcóthể“chuẩnbịsẵnsàng”.Khiđượchỏihọchuẩnbịsẵnsàngchođiềugì,thìhọlýgiảirằngkhicalàmviệcbắtđầu,họmuốnbắttayngayvàosảnxuấtchứkhôngphảiphíthờigiantìmhiểuxemmìnhsẽlàmgìhômấy.Câutrảlờisẽkhiếnnhiềungườikinhngạckhinhớlạinhữngnămthángđaukhổvớihàngràothépvànhữngtoánđìnhcông.Mộtđiệpkhúcvẫnvangvọngkhôngdứttronglờihồiđápdànhchocâuhỏicủachúngtôi:“Chúngtôiđếnđâyđểsảnxuấtthépvàkiếmtiền,chứkhôngphảiđểphíthờigian”.

Hãynghĩđếnlợithếcạnhtranhmàbấtkỳcôngtynàocũngsẽđượchưởngnếunhânviêncủahọxemnhiệmvụcủamìnhlàđilàmsớmtừ30phútđếnmộttiếngchỉđểchuẩnbịchothờiđiểmbắtđầucôngviệc.

Kếtluậncủachúngtôilà:năngsuấtkhôngchỉnằmtrongbảnglương,vàkhenthưởngnhânviêncũnglàmộtphầncủamộtvănhóađángtrântrọng.

Hãyhỏibảnthânmìnhliệubạncótôntrọngcácnhânviênđủđểxâydựngmộtvănhóadoanhnghiệpthểhiệnmốiquanhệtrựctiếpgiữasảnlượngtạoracủanhânviên,hoặcmứcđộlaođộnghiệuquảcủahọvớimứclươnghọđượctrả.Khicácnhânviênđượccungcấpcôngcụthíchhợp,đượclàmviệctrongđộinhóm,đượctheodõi,chấmđiểmchínhxácvàđượcđặtvàovịtrímàhọcóthểkiểmsoátvậnmệnhtàichínhcủamình–thìnăngsuấtcủacôngtybạnsẽtăngvọt.Nếutintưởngbấtkỳđiềugìkhác,làbạnđangtinvàođiềutồitệnhấtcủabảnchấtconngườithayvìđiềutốtđẹpnhấtnơihọ.

Đềtàiđượcbànkỹtrongchươngtiếptheolàvaitròcủacôngnghệtrongviệcgiúpdoanhnghiệpgiatăngnăngsuấtvàchophépcáccôngtybiếníthóanhiều.Nhữnggìchúngtôikhámpháđượccóthểkhiếnbạnbấtngờđấy.

M

12.TRUYỀNTHUYẾTVỀTRÌNHCẮM

Nếumộthệthốngphứctạpnhưngkhônghoạtđộnghiệuquả,thìnóchắcchắnđãtiếnhóatừmộthệthốngđơngiảnmàhiệuquảhơn.

–ĐịnhluậtMáytínhcủaMurphy

ặcdùtôithườnglấylàmhãnhdiệnvìluônđónđầulànsóngcôngnghệ,nhưngvàinămtrước,mộtsựkiệnđãxảyravànhấnmạnhnhữngđiềuhứahẹnmàcôngnghệcóthểđemlại.

Thờiđiểmấy,tôiđangthựchiệnmộtnghiêncứuvàmuốnphỏngvấnmộtthượngnghịsĩđếntừvùngTrungtâynướcMỹ.Chúngtôilàbạnbèvàtôitừngthamgiaquảnlýchiếndịchquảngbátrongcáccuộcvậnđộngcủaôngvàoquốchộitrướcđây,nhưngchúngtôiđãkhôngliênlạcvớinhausuốtmộtthậpkỷ.Tôigọiđếnvănphòngôngấy,giớithiệubảnthânvàđểlạimộtlờinhắn.Chắcbạncũngđoánđượcrằngtôikhôngnhậnđượccuộchồiđápnào.Sauvàingàycùngnhiềucuộcgọitiếpnốikhác,côthựctậpsinhtrựcđiệnthoạitựcaovànóikhôngkịpthởđãgiảithíchvớitôirằngngàithượngnghịsĩcóvôsố“bạncũ”vàcôấykhôngthểchuyểnđếnngàimộttinnhắnnàotươngtựnhưcủatôinữa.

Côtabắtđầuthuyếtgiảng:“Ngàithượngnghịsĩlàngườirấtbậnrộn.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàđểlạitinnhắncủaôngchotrợlýcủatrợlýcủatrợlýhànhchínhcủangài”.

TôiđãmuốnhỏiliệucôấycóthíchcùngtôithamdựmộtbuổitiệctràvớinhânvậtMadHatter(50)không,nhưngđãkịpkìmlại,sợrằngcôsẽđưatêntôivàodanhsáchnhữngkẻdởhơi.

Quáthấtvọng,tôithửgõhọtêncủangàithượngnghịsĩvàoôtìmkiếmtrêntrangchủcủatôi.Thậtvôích.Chẳngcókếtquảphùhợpnào.

Nhưngcómộtcáinútnhấpnháyrấtcámdỗvàhứahẹnsẽtìmrathôngtincủabấtkỳai…nếubạnchịuchiravàiđồng.

Tôinghĩ,Cáiquáigìđâynhỉ–haylàcứthửxem.

Thếlàtôinhậptênhọcủaôngấy,gõthôngtinthẻtíndụngvàđịachỉe-mailcủamìnhvào,nhấnnútgửiđivàquaylạilàmviệcmàkhôngsuynghĩthêmgìvềnó.

Khôngđầymườiphútsau,tôinghethấytiếngbípbípkhóchịubáohiệutôicóe-mailmới.Côngtytìmkiếmấyđãhồiâmnhanhhơntôitưởngrấtnhiều.Thôixong,tôinghĩ.Nhưngkhimởthưraxem,tôikhôngthểtinvàomắtmình.

Đậpvàomắttôilàmộtkhobáuảotrànngậpthôngtin:địachỉvàsốđiệnthoạicủavănphòngthượngnghịsĩ,địachỉnhàvàsốđiệnthoạinhàriêngcủaôngtạivùngngoạiôD.C.,địachỉvàsốđiệnthoạinhàôngtạitiểubangquênhà,vànếutôinhớkhôngnhầmthìcócảđịachỉvàsốđiệnthoạicủacănnhànghỉhènằmởphíabắctiểubangnày.Ngoàiracòncóhàngtácácsiêuliênkết(hyperlink(51))dẫnđếnvănphòngđăngkýhộtịchcủađịahạt.Chỉvớivàicúnhấpchuộtvàkhôngđầy15phút,tôiđãbỏtúisốthẻansinhxãhộicủaông(mộtcáchvôtình)vàcảtêncủanhữngcôngtychoôngvaythếchấp,cũngnhưhãngmôigiớibảohiểmvàtêncácconông.

Hầuhếtmọingườiđềuthấtkinhkhitôithuậtlạichohọcâuchuyệnnày.ĐasốkhônghiểulàmthếnàonhiềuthôngtincánhânnhưvậylạicósẵntrênmạngInternet,vềtấtcảmọingườivàđểmọingườidễdàngxemđược.

Nhưngmặtkhác,tôilạirấtthíchđiềunày.Côngnghệthậttuyệtvời.Hãyxétthửnhữngđiềusauđây:

Nhữngthôngtintươngtựnhưtôivừathuthậpluônchỉcósẵnchomộtsốítngườiđượcchọnmàthôi.Trongquákhứ,nếuaiđómuốnbiếtmộtthôngtinnàođóvàcósẵnnguồnlực(tứctiềnbạc),thìhọcóthểdễdàngthuthậpcácthôngtinnày.Tấtcảnhữnggìhọbỏra

chỉlàcôngsứcvàthờigian.Khiấy,nhữngngườithuthậpđượcthôngtindạngnàysẽsởhữumộtưuthếrõràng.Trithứclàquyềnlực,đúngvậy,nhưngnềntảngcủaquyềnlựcấylàtiềnbạc.

Giờđây,thayvìphảibỏtiềnvàbỏcôngđitớilui,bạnchỉcầnvàicúgõphímvàmẹonhỏ,thếlàmọithứtrởnênnhanhchóng,khôngmấttiềnhaychỉtốnvàixulẻ.Bấtkỳthiếuniênnàothànhthạomáytínhvàsởhữumộtchiếcmodemcũngcóthểtruycậpthôngtinchẳngkhácnàomộtgãkhổnglồcôngnghiệp.Nhữngthôngtintươngtựcũngcósẵnchomọingười.Côngnghệđạidiệnchosựdânchủhóamọithứ.

Tronghoàncảnhhiệntại,lợithếcạnhtranhđứngởđâu?Khôngphảitrithức.Khôngcònnhưthếnữa.Kỳthực,ngàynaylợithếcạnhtranhnằmởkhảnăngthựcthi.(Nếubạnmuốnnhìnthoángquacuộcsốngcủachúngtatrongmộttươnglaikhôngxa,hãyđọcquyểnsáchcủaRayKurzweilbạntôi,TheAgeofSpiritualMachines(tạmdịch:Kỷnguyêncủacáccỗmáytâmlinh).Đólàmộtcuốnsáchchuẩnxác,gaycấnvàlôicuốn.Vànósẽthuyếtphụcbạnrằngtươnglaimàbạnngỡlàxakỳthựclạirấtgần).

Tintốtlàcôngnghệsẽtiếptụcảnhhưởngsâusắcvàthayđổicuộcsốngcủatấtcảmọingườitrênhànhtinhnày.Vớinhữngaimongchờcôngnghệnhưmộtvịtiênhuơchiếcđũaphépvàbiếndoanhnghiệpcủahọđạtnăngsuấtcaohơnmộtcáchthầnkỳ,thìtinxấusẽgóigọntrongmộtcụmtừởcâutrước:chotấtcảmọingười.

Nếubạnlàmộtnhânviênbánhệthống,phầnmềmhaymộtkỹsưvàđangđọccuốnsáchnàytrênmáybay,thìtôigợiýbạnhãyngừngnhaiđậulạctrướckhiđọcvàiđoạntiếptheo,nếukhôngbạnsẽbịsặcđấy.

Khônggìcóthểđếm,ràsoát,dựđoánvàtheodõimọiviệctốthơncôngnghệ,vàrốtcuộcthìviệccảitiếnbấtkỳphươngdiệnnàotrongcácphươngdiệnkểtrêncũngsẽgiảmchiphívềmặtlýthuyếtvàkếtquảlànângcaonăngsuất.Nhưngtrừkhiphầnmềmđóđượcđăngkýđộcquyền–vàchỉmộtcôngtysởhữunó–thìtấtcảcácđối

thủđềucóthểđạtđượcnhữnglợiíchđó.Vàhệquảlàkhôngmộtcôngtynàocóthểsửdụngcôngnghệđểchiếmlấylợithếcạnhtranhquyếtđịnh.

SongsongvớinghiêncứucủachúngtôilàmộtnghiêncứukhácvềnăngsuấtdomộttánhânviêncủaviệntưvấnMcKinsey&CompanyGlobalInstitutetiếnhànhtrongsuốtmộtnăm.Nhữngđiềuhọkhámpháđượcvềcôngnghệthôngtincũngtươngđồngvớipháthiệncủachúngtôi.Trongbảngtómtắtnghiêncứu,họchỉrarằngmộttrongnhữnglờingụybiệnghêgớmcủalốisuynghĩrốirắmthờikỳdotcomđãkhiếnquánhiềungườitinrằngluậthấpdẫnkhôngcòntácdụng(52)–ítnhấtlàđốivớibảnthânhọ.

BáocáocủaMcKinseyđãchứngminhrằngtronggiaiđoạntừnăm1995đến2000,năngsuấttạiMỹđãtăngtrưởngvớimộttỷlệđángkinhngạc–đạtmức2,5%mỗinămsovới1,4%mỗinămtronggiaiđoạn1972-1995.Từnăm1995đến2000,cáccôngtyMỹcũngtănggấpđôivốnđầutưvàohệthốngcôngnghệthôngtin.Cóthểdựđoánrằngnhữnggươngmặthọcgiảmớimẻtrênthếgiớiđãlênsóngtruyềnthông,lêncácmặtbáovàkếtnốimộtcáchnhầmlẫnhaisựviệcnày.

Cáchọcgiảnàydựđoánvềmộttânthếgiớivìchorằngdocácdoanhnghiệpđổgần400tỉđô-lavàocôngnghệ,thếnênnăngsuấtmớigiatăng.Họcònhứahẹn:“Mọichuyệnsẽkhôngkếtthúcđếnkhinàocáccôngtycòntiếptụcđầutưvàocôngnghệ”.Đángtiếcthay,lờihứaviểnvôngcủahọđãsụpđổtantànhcùngvớiphầncònlạicủanhữngchiếctàutênlửamangtêndotcom.

BáocáocủaMcKinseyđãbóctrầnmốiliênhệgiữanăngsuấtvàcôngnghệthôngtin,kếtluậnrằngchínhnhữngđổimớitrongcáchquảnlýlẫncácsảnphẩmvàdịchvụmớimẻxuấthiệntrongmộtsốítngànhcôngnghiệpsiêucạnhtranhmớitạonênhầunhưtoànbộnăngsuấtgiatăngtổngthể.Thựcra,bảnbáocáocònchỉrarằngtrongvàingànhcôngnghiệpkhác,năngsuấtthậmchíđãsụtgiảm.

CũngnhưMcKinsey&Company,nhómnghiêncứucủachúngtôi

đãthấtvọngtràntrềkhipháthiệnrarằngcôngnghệkhônghềđóngvaitròthenchốttrongviệcgiúpcáccôngtythuộcnghiêncứunàytrởthànhnhữngcỗmáynăngsuất.Màthựcra,đâycònlàbướcthụtlùikép:mộtsốlãnhđạocủacôngtynăngsuấtcaotinrằngcôngnghệcóthểkhiếncáccôngtytrìtrệvàtừđógiảmnăngsuất.

PatLancasterhồitưởnglạithờiđiểmnăm1992:“Trướckhivậndụngtriếtlýkaizenđểtăngnăngsuất,chúngtôithựcrađanglàkháchhàngconcưngcủaIBM–tứcmộtkháchhànghạngbạchkimluônsửdụngbấtkỳmáymócvàchươngtrìnhnàomàhọcóthểbánchochúngtôi”.

“Anhnênchứngkiếnnhàmáycủachúngtôithờiđó”,ôngnhớlạicơnácmộngvềhàngdãycáclinhkiệnhỏngxếpchồnglênnhauđếntậnxànhà.Mộtsốcũđếnnỗiđóngmộtlớpbụidàyxámbẩn.

Lancasternóithêm:“Côngnghệhứahẹnvớichúngtôirằngchiếcmáytínhtrungtâmkhổnglồnàysẽvậnhànhmộtchươngtrìnhlênkếhoạchyêucầunguyênvậtliệu(MRP)vàđặthàngvậtliệuđểchúngtôisảnxuấtbấtkỳthứgì.Trênlýthuyết,côngnghệsẽchophépđồngbộhóanhiệmvụcủanhânviên,hiệntrạngcủacácbộphậnvànhữngvậtliệulắprápcầnthiếtchỉxuấthiệnkhicần,rồichúngtôisẽđạtnăngsuấtcaohơnrấtnhiều.Bêncạnhsựbấtổnđịnhởphầnmềm,còncóvàithựctếkhácmàbạncầncânnhắckhikỳvọngcôngnghệcóthểgiúpcôngtyđạtnăngsuấtcaohơn”.

Hầuhếtmỗicôngnghệđềugiảđịnhrằngmọithứđềuhoànhảo–rằngcácnhàcungcấpsẽgiaođủmọibộphậncầnthiếtđểtalắpráp,rồimọithứđềuxuấthiệnđúnglúc.Lancastercảnhbáo:“Đôikhiđiềuđókhôngxảyra,nênhoặcanhphảiđóngcửacảmộtdâychuyềnsảnxuấtvàchờcácbộphậnđượcgiao,hoặcsảnxuấtrahàngđốngmáymócdởdangtrongkhichờđợinhữngbộphậncònlại”.

Vàbạnsẽxửtríthếnàokhimộtkháchhàngmuốnhoặccầnmộtsảnphẩmnhanhhơncôngnghệchophép?Chẳngsớmthìmuộn,điềunàysẽxảyravàkhiđó–theolờiLancaster–mọingườisẽbắtđầugiởtròbịpvớihệthống.Ôngnói:“VàhậuquảcuốicùngchínhlàbạnsẽđánhmấttoànbộgiátrịcủaphầnmềmMRP”,bởitheoônglýgiải:“ngoạitrừnhữngkẻngớngẩnvậnhànhnó,thìkhôngaihiểuhọđãpháhỏngnóđếnmứcnào”.

Lancasternóitiếp:“Lúcấy,chúngtôiđangcốcảithiệnnăngsuấtbằngcáchsảnxuấtmườichiếcmáycùnglúcvànhữnggìchúngtôinhậnđượcquảlàmộtcơnácmộng.Chúngtôidựđịnhsảnxuấtmườichiếcmáyvàdothiếucácbộphận,nênchúngtôilạibắtđầusảnxuấtmườichiếcmáykhácrồiphảidừngtiếpkhicónhiềubộphậnbịthiếuhơn”.Mọithứtrởnêntồitệđếnmứchọphảihuyđộngnhiềunhânviêngiảiquyếtsựcốhơncảnhânviênlắpráptạiphânxưởng.

EdConstantinevàBruceThompsonđếntừhãngtưvấnSimplerConsultingthìlạilậpluậnsắclẹm:“Mộttrongnhữngđiềutồitệởcôngnghệchínhlànódungdưỡngsựlãngphí.Mỗikhinàochúngtôibắtgặpnhữngngườitriểnkhaicôngnghệmàkhôngthựchiệnnhiệmvụtiênquyếtlàloạibỏsựlãngphíkhỏiquytrình,thìhọchắcchắnsẽgặpvấnđềlớn”.

Mộtdoanhnghiệpcónghĩavụlựachọnđúngcôngcụđểhoànthànhmụctiêu.Constantineđãnhấnmạnhnhưthếvànóithêm:“Đôikhicôngcụphùhợpcóthểgắnvớicôngnghệ–nhưngchỉsaukhibạnloạibỏsựlãngphí”.

Đểminhhọacholuậnđiểmnày,ôngthuậtlạicâuchuyệnvềmộtnhiệmvụcảithiệnnăngsuấtgầnđây.Constantinekể:“Kháchhàngcủachúngtôilàmộtnhàsảnxuấtđồnộithấtvớimộtcỗmáyđiềukhiểnsốtrịgiánửatriệuđô-lamàmụcđíchcủanóchỉlàđểđụclỗtrênvảibọc.Côngtynàychảlàmđượcgìngoàiliêntụcgặprắcrốidocốduytrìhoạtđộngcủathứkỳquancôngnghệcaonày”.

Saukhiđánhgiáhoạtđộng,Edvàđồngsựcủaôngnhậnratấtcảnhữngtiêuchímàcôngtycầnđếnđềucóthểđạtđượcthôngquamộtgiảiphápđơngiảnhơnnhiều.Côngtycóthểthaythếchiếcmáyphứctạptrịgiánửatriệuđô-labằngchiếcbànnhỏcótrụcquaymàmỗichiếccógiáchưađến5nghìnđô-la.Edthuậtlại:“Theoquytrìnhđó,họđãtăngnăngsuấttận56%”.

Ôngnóithêm:“Khichúngtôihoànthành,kếtquảthậtđơngiảnđếnkhôngthểtinnổi;mọihỏnghócđềubiếnmấtvàtiếntrìnhđàotạochỉtốnvàiphútthayvìvàituần.Vàmọithứtrôichảyđếntuyệtvời”.

Khôngthểphủnhậnrằngcôngnghệđãgiúptấtcảcáccôngtychúngtôiđềcậphoạtđộngnhanhhơn,linhhoạthơnvàđạtnăngsuấtcaohơn.Chẳnghạn,YellowCorp.đãgiảmđược10%chiphínhờthumuavậtliệuquaInternetvàgiảmthêm15%chiphíquảnlýkháchhàngthôngquatrangwebcủahọ.Tấtcảcáccôngtycònlạicũngtiếtkiệmđượcnhữngkhoảntươngtự.Nhưngmộtlầnnữa,đóchínhlàchướngngại.Đólànhữngkhoảntiếtkiệmtươngtựnhau–vậynênnăngsuấtgiatăngởnhữngcôngtynàycũngtươngđươngnhau.Điềuchúngtôikhôngnhậnthấyởcáccôngtynăngsuấtcaochínhlàkhuynhhướngđềcaocôngnghệvìlợiíchcủacôngnghệ.

TheoýkiếncủaHerbSandler:“Cáccôngty‘thíchđuađòitheokẻkhác’đãlãngphírấtnhiềutiềnchocôngnghệ,nhiềuhơncảnhữnggìanhcóthểhìnhdung”.VịquânsưtạiWorldSavingsnàykhôngchỉnóiđếncáccôngtydotcom,màcảnhữngcôngtycócơsởhẳnhoicũngdựphầnvàomớhỗntạpcôngnghệchỉvìkẻkhácđanglàmđiềuđó.

MặcdùgiờđâyWorldSavingsrấthãnhdiệnvềlựclượnglaođộnghiệnđạivàtinhhoabaogồm1.700ngườitạikhuônviêncôngnghệrộnggần4,7héc-taởTexasnhằmthựchiệncácchứcnănghậucần,nhưngMarionSandlervẫnchorằng:“Tôicònnhớkhichúngtôithuêngườiphụtráchmảngxửlýdữliệucủamình.Vừađếnnơi,họđãtuyênbố:‘Nơinàyđượcgắnkếtvớinhauchỉbằngdâythunvàkẹocaosu’.Anhtakhônghiểunổitạisaochúngtôicóthểcungcấpdịchvụkháchhàngởcấpđộtiếpxúctốtnhưvậymàkhôngcómộtcơsởhạtầngcôngnghệthôngtinhoànhtrángvàothờiđiểmđó”.

Herbmỉmcườikhiđiểmlạitrongđầucácchiếnthuậtbánhàngmànhiềucôngtyđãsửdụngkhicốthuyếtphụcbạnrằngcôngtycủabạnđangtụtlạiphíasauvềcôngnghệ.Ôngnói:“Chẳnghạn,IBMvàmọicôngtyphầncứnghoặcphầnmềmtiếngtămkhácluôngọiđiệnvàmờichúngtôiđếnchỗhọđểchứngkiếncôngnghệmớinhấtcủahọ.Mộttrongnhữngchiếnthuậthọthườngsửdụnglàkhôngbaogiờđểbạnngồicạnhmộtkháchhàngkhác.Họsẽsắpxếpmộtnhânviênngồigiữachúngtôivànàiépchúngtôimuanhữngthứphụkiệnmớinhất”.

Tuynhiên,ôngnóithêm:“Khiphântíchthứhọđangchàobán,

chúngtôicóthểthấyrõrằngnósẽtiêutốncủachúngtôibaonhiêutiền,nhưnglạikhôngnhậnrađượclợiíchđếntừđâu”.

BạnhẳnvẫncònnhớWorldSavingslàmộttrongnhữngtổchứctàichínhlớncuốicùngchịumuavàlắpđặthệthốngmáyATMvìhọnhậnrađốitượngkháchhàngchuyêngửitiếtkiệmvàgửitiềncókỳhạn–tứcthịtrườngchínhcủacôngty–khôngquácầnnhữngchiếcmáynày.Herbnóithêm:“Đólàthứcôngnghệthúvịnhưngchúngtôikhôngbiếtmìnhsẽlàmratiềnvớichúngnhưthếnàovàchúngtôikhôngtinvàolậpluậnrằngmìnhphảilàmchỉvìmọingườikhácđềulàm”.Chỉđếncuốithậpniên1990,khiWorldSavingscómộtbướcchuyểnđổixôngxáosangnhómkháchhàngduytrìsốdưcaotrongtàikhoảnséc,họmớiquyếtđịnhlắpđặtcácmáyATM.

Vềvấnđềcôngnghệ,HerbSandlercũngbàytỏquanđiểm:“Kiểmsoátchiphívànăngsuấtphảibắtnguồntừvănhóadoanhnghiệp,sựtậptrung,kỷluậtvàcôngviệclaođộngphổthôngbụibặmhằngngàychứkhôngphảitừnhữngchiếcmáytính”.

Cáchđâyhaithậpniên,ngaykhivừathànhlậpcôngtytưvấncủariêngmình,tôiđãquyếtđịnhrằngchúngtôicầnphảitạoramộtlượnglớnthưtừvàphongbìcánhânhóa–giờđâynóchỉlàmộtcôngviệcthườngnhật,nhưngởthờiđiểmđólạiđòihỏicôngnghệIBMtiêntiếnnhất.Chẳngmấychốc,tôitựhàolàngườisởhữuHệthốngIBM/6.Hệthốngnàylớngầnbằngmộtngôinhànhỏ,đòihỏimộtphònglàmmát,ngườivậnhànhchuyênbiệtvàcóthểphunrathưquảngcáovớitốcđộphithường(đươngnhiênchỉkhinókhônghỏnghóchayngườivậnhànhkhôngthamgiatậphuấnvàcómặt).

Từkhắpnơi,mọingườiđổvềmụckíchmóncôngnghệmớitàitìnhcủatôi.Tôithíchthúđếnnỗilậptứcrướcvềthêmbốncủanợyhệtsaukhitựthuyếtphụcmìnhrằngnósẽtrởthànhtâmđiểmlợinhuậntiềmnăngnếutôisảnxuấtthưquảngcáocánhânhóachonhữngcôngtykhác.(TôiđãkhôngđặtracâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLGvàkhôngtựngẫmxemcómốiliênhệnàogiữahoạtđộnginthưquảngcáovớimộtcôngtytưvấnhaykhông.Cònbâygiờ,tôitinmìnhđãbịdắtmũibởikhaokhátđượcnhậnlờikhenngợitừđộingũIBMhaybấtkỳcánhânnàođếnxemcáccỗmáyhoànhtrángcủatôi).

Mộtngàynọ,trợlýcủatôigọiđiệnvàthôngbáorằngtôicómộtvịkháchghéthămkhônghẹntrước.

“Aivậy?”,tôihỏi.

Trợlýcủatôikhăngkhăng:“Ônghãyrađâymộtchút.Cóngườiđếnđâyđểxemcáccỗmáy”.Vàcôấynóithêm:“Ôngsẽthíchngaythôi.Rađâynào.Ôngấykhôngcócảngàyđâu!”.

Lònghiếukỳcủatôibịkíchthích,thếnêntôilàmtheovàbắtgặpmộtngườiđànôngphốpphápcóhàmrâuquainón,mặcbộquầnáoka-kidãchiếnđứngtrướcquầytiếptân.

Ngườitrợlýcườirạngrỡ:“ThưaôngJennings,đâylàngàiFrancisFordCoppolavàôngấyđếnđâyđểxemcáccỗmáy”.

Nhìndiệnmạocủaôngta,tôisẽkhôngcholấymộthàonếugiảsửbắtgặpôngănxintrênđường;nhưngchắcchắntôibiếttênôngta.Tôinhớmìnhđãnghĩ:Tuyệtlàmsao,đạodiễnphimBốGià(53)đãđếntậnđâygặpmìnhvàxemtậnmắtcáccỗmáy.

Haitiếngsau,tôivà“ngườibạn”mớiFranciscùngdạochơitrongchiếcbểcáváchkính,vốnlàtrungtâmchínhthứccủaHệthống/6.Chúngtôiđãcùngnhaubànvềnhữngđiềutinhtúyhơncủacôngnghệ,trongkhiđó,cảtrămnhânviêncủahãngđộtnhiêncólýdocấpbáchđểdạongangqua,dừnglạingónghiêngvàthiếuđiềudánmũicủahọlênváchkínhmàvẫncốtỏvẻthờơ.

Thậttốtkhicácnhânviênbánhàngkhôngtìmcáchbánchotôithêmnhiềumáymóchơnvàongàyhômđó.Nếukhông,cólẽtôiđãmuahếtcảkhohàngcủahọrồi.FrancisFordCoppolagiờđãlàbạnhữumớicủatôivàtấtcảlànhờcôngIBM.

Nhưngcâuchuyệnnàyhóaralạicómộtcáikếtkhôngtốtđẹp.

Chỉvàithángsau,Hệthống/6đãtrởnênvôdụng.Cáccôngtyđốithủđãchoramắtnhữngsảnphẩmrẻhơn,nhanhhơn,còntôiđànhphảisathảingườilậptrìnhviêntínhkhíthấtthườngdonhữngcơnthịnhnộcủaanhtađãlàmcảbộphậnchiarẽ,đồngthờiIBMcũngtừchốinhậnlạimáycủahọ.TôivẫnchưakịpxinchữkýcủaCoppolađểcógìđólàmbằngcớchosựđiênrồcủamình,vàphảimất

nhiềunămmớithanhtoánhếtchothứcủanợnày.Đángbuồnthay,saukhimuamộtHệthống/6choriêngmình,ngườibạnmớiFranciscủatôikhôngbaogiờliênlạclạinữa.

Tôichínhlànạnnhâncủahànhđộngthỏamãncáitôivìmuốnđượcmọingườingưỡngmộnhưmộtkẻhòanhậpsớm.Tôiđãmuanhữngmónđồcôngnghệvượtquánhucầuhiệntạihoặctươnglaicủamình,nhữngtưởngnósẽtựhoạtđộngmàkhôngxétđếnkhảnăngnócóthểđichệchhướngvàkhiếnnhânviênbánhàngquaytôinhưquaydế.Trớtrêulàtoànbộcuộcphiêulưucôngnghệmởđầuchỉbởichúngtôimuốncóvàiláthưcánhânhóa.Vàchẳnghiểusaochúngtôilạiđánhmấtmụctiêuđơngiảnđó.

Côngviệccủachúngtasẽnhànhạbiếtbaonếulờigiảichotoànbộnhữngvấnđềkinhdoanhvàtìnhhuốngnangiảiđềuxuấthiệntrongmộthộpquànhỏđượcgóikỹvàchứatrongđógiảiphápkỹthuậtsốmớinhất.

Khinhắcđếncôngnghệ,sẽcóvàinhómchủdoanhnghiệpkháchẳnnhau.Cónhữngngườingâythơtinrằnggiảiphápcôngnghệkỳdiệusẽdẫnđườngchodoanhnghiệpcủamìnhnângcaonăngsuất.Nhữngngườinhưvậysẽnhanhchóngđượcliệtvàodanhsáchnhững“gãkhờ”củacáccôngtycôngnghệthôngtinvàđượcgắnmác:“Họsẽmuabấtcứthứgì”.

Vàcũngcónhữngngườithựclòngmuốnlàmđiềuđúngđắn.Nhưnghọlạivôtìnhbịvâyquanhbởinhữngchuyêngiacôngnghệthôngtin,nhữngkẻchỉmuốncócơhộitáymáynhữngmóncôngnghệmớinhấtvàkhoáclácvớibạnbèrằngchúngtuyệtrasao.Nhữngtênmọtsáchtàigiỏinàysẽnguyệnlòngkhiếncôngtyphásảnđểđổilạicáccôngnghệmớinhất,xuấtsắcnhất,tuyệtvờinhấtvàtiêntiếnnhất.

Vàcuốicùnglànhómcácchủdoanhnghiệpgiốngnhưnhữngnhânvậtđượcmôtảtrongcuốnsáchnày.Họsẵnsàngápdụngvàđầutưvàocôngnghệnhưmộtcôngcụvìhọbiếtmìnhsẽđạtthànhquảnhưthếnàovớichiphíthấphơnvà/hoặcnăngsuấtcaohơn.

StephenTindallcủaTheWarehouseđãkhôngngầnngạiđầutưvàomộthệthốngquéttầnsốradiochotrungtâmphânphốiđồsộcủacôngty,vớidiệntíchtươngđương15sânbóngbầudụcghéplại.

Khinhậnrarằnghọcóthểnhậnmộttấmnânghàngtừnhàsảnxuất,quétvàchuyểnnóđếnxetảichởhàngchỉtrongvòngtámphút,Tindallliềnsẵnsàngápdụnghệthốngnày.Cuốicùng,hệthốngquétđãgiúpôngtăngnăngsuấthơn15%vàhòavốntrongvònghainăm.Nhưngtrướctiên,ôngphảitựđặtracâuhỏi“LDKDCĐĐLĐNLG?”.

Vàocuốithậpniên1990,hầuhếtcáccôngtysảnxuấtthépđềubậnrộnđổhàngchụctriệuđô-lavàothứcôngnghệchophéphọđưamảnghoạtđộngbánhànglênmạngvàgọilàđó“giaodịch”trongngànhthép.Họbảorằng:“Giaodịchđiệntửchínhlàtươnglai”,rồilaovàocáckhoảnđầutưkhổnglồđếnnỗiphảituyệtvọngtìmcáchbiếnnhữnggìhọdựbáothànhsựthật.Trongkhiđó,Nucortừchốithamgiacuộcđuatrựctuyếnđiênrồnày.DanDiMiccolýgiải:“Chúngtôikhôngtinvàochuyệnđặtaiđóởgiữachúngtôivàkháchhàngcủamình”.

Trongkhicácnhàsảnxuấtthépkháctiêuphatàinguyêncủahọvàogiaothứckinhdoanhquamạngvàtrangweb,thìNucorlạiquyếtđịnhđầutư100triệuđô-lavàomộtnhàmáyởẤnĐộ,nơitrangbịmộtcôngnghệđượcthiếtkếdànhchoviệcsảnxuấtthépthôngquaviệctrựctiếpđúckimloạinóngchảythànhnhữngdảirấtmỏng.AlanCramb,đồnggiámđốcTrungtâmNghiêncứuLuyệnsắtthéptạiĐạihọcCarnegieMellon,đãgọicôngtrìnhcủaNucorlà“bướcpháttriểnkỹthuậtvĩđạinhấttrongngànhcôngnghiệpthépsuốt30nămqua”.

VậyNucorđãnhậnrakiểulợinhuậntàichínhnàodựatrêncáckhoảnđầutưcôngnghệnày?Chúngtahãycùngtínhtoán.Sốthéphỏngphảiloạibỏtươngđươngvới2.5%doanhsốtrêngiấytờvàtiêutốncủaNucor50triệuđô-lamỗinăm.Nếucôngnghệmớigiảmđượcsốhàngloạithảichỉcònmộtnửa,họsẽhoànvốnxâydựngnhàmáymớichỉtrongvòngbốnnăm.Đólànhữnggiatăngđángkểvềmặtnăngsuất–chỉsốROI(lợinhuậntrênvốnđầutư)cũngủnghộquyếtđịnhcôngnghệnàymộtcáchthuyếtphục.

HãylênthửtrangwebcủabấtkỳhãngmáybaydanhtiếngnàovàsosánhnóvớiRyanair.com.BạnsẽnhậnthấymộtsựkhácbiệtkhủngkhiếpgiữacáchRyanairápdụngcôngnghệsovớicácđốithủđangthualỗcủahọ.Gần90%tổngsốvémáybaybánrađềuđượcđặtmuatrêntrangwebcủahãng,vốnđượcthiếtkếđơngiảnvàthiếtthựcnhưchínhhãnghàngkhôngnày.Trangchủliệtkêtấtcảcácsânbayđượcphụcvụvàgiábayrẻnhấtchotừngphânkhúc.Chỉvớimột

cúnhấpchuột,hànhkháchcóthểmuavémộtchiềuđếnbấtkỳđiểmđếnnàocủaRyanairvàlặplạiquytrìnhtrênđểmuavékhứhồi.Cácphímnhấpduynhấtcònlạilàđểthuêxe,muabảohiểmhayđặtphòngkháchsạn.Táobạohơncảlàtrangwebcònliệtkêsốchuyếnbaykhởihànhvàđápđúnggiờvàotuầntrước(vớitỷlệtrungbìnhchung98%đángghentị).Trangwebđượcthiếtkếđơngiản,gọngàngvàchưabaogiờsập.

TrangwebcủaRyanairmangđếnsựtráingượchoàntoànsovớitrangwebcủacáchãnghàngkhôngtiếngtămgiànhđượclờitándươngvàkhenngợitừgiớithiếtkếweb,nhưnglạithườngkháphứctạpvàkhôngthânthiệnvớingườidùng.Nhiềutrangwebtạochotacảmgiácnhưthểngànhhàngkhôngquantâmnhiềuđếnviệckhaithácdữliệuhơnlàthậtlòngbánvémáybay.

ChúngtôipháthiệnrarằngnhữngcôngtyliêntụcminhchứngchonguyêntắcÍthóanhiềuđềucónhữngtiêuchíkhôngkhoannhượngvànghiêmngặtnhằmđánhgiácácphátkiếncôngnghệ.

Xácđịnhrõvàvạchraquytrìnhhiệnhành.

Dùlàbánvémáybay,chovaythếchấphaylàmranhữngchiếcbánhmìvòng,tasẽvôphươngloạibỏsựlãngphí,cắtgiảmchiphíhoặccảithiệnnăngsuấtnếukhôngbiếtchínhxácquytrìnhhiệnhànhhoạtđộngnhưthếnàongaytừđầu.

Xácđịnhmụctiêuthựcsự.

Kếtquảbạnmongmuốnlàgì?Làgiảmchiphí,tăngnăngsuấthaycảithiệndịchvụkháchhàng?Cáccôngtynăngsuấtcaoluônchophépnhữngnhânviênlàmchínhcáccôngviệcđóthamgiavàoquátrìnhxácđịnhmụctiêu,rồiđảmbảocácmụctiêuđócóthểđịnhlượngđược.

Đánhgiáphítổnchủyếutừviệcpháttriểntheohướngđộcquyềnsovớigiảiphápxuấthiệnđạitrà.

Bấtkỳcôngnghệnàobạnpháttriểnvàsởhữusẽđemlạichobạnmộtlợithếcạnhtranhngắn,chođếnkhinóbịmộtcôngtykhácsao

chéplại.Nếuđólàcôngnghệđộcquyền,thìhãydốcsứcbảovệnóvàđừngkhoekhoang.

Xemxétkỹlưỡngvàcânnhắcmọichiphíphụtrộikhảdĩ.

Chiphíđàotạonhânsựbanđầuvàđàotạotiếptụclàbaonhiêu?Nếucôngnghệnàykhônghiệuquảnữa,liệutoànbộdoanhnghiệpcóđixuốngtheo?Côngnghệmớisẽảnhhưởngđếnchiphínhânsựhiệnhữunhưthếnào?Côngnghệmớiđòihỏinhiềuhayítdiệntíchhơn?Mộtlầnnữa,cácdoanhnghiệpnăngsuấtcaophảichophépnhânviêncáccấptrongcảtổchứcthamgiaxácđịnhnhữngchiphínày.

Tínhtổngphítổnchủyếuvàphụtrội.

Nếutổngchiphíđềxuấtvượtquánhữnglợithếthuđược,thìtakhôngthểchấpnhậnvàphảivạchramộtđềxuấtkháctừđầu.

Quyếtđịnhkhoảngthờigianhoànvốntàichínhcầnthiết.

Cáccôngtynăngsuấtcaomuốnthutiềncàngnhanhcàngtốt.Thôngthường,trừkhimộtcôngnghệcóthểhoànvốntrongtừhaiđếnbanăm,nếukhôngnhiềukhảnăngnócầnđượcxemxétkỹlưỡnghơn.

Yêucầuvàthươnglượngnhằmđảmbảohiệusuấttừcácnhàcungcấp.

Trừkhihọsẵnsàngcamđoanrằnggiảiphápcôngnghệđangđượccânnhắcsẽhoạtđộngvàthỏamãnchínhxácnhữnggìđãhứahẹn,nếukhông,hãymởcuộcthươnglượngvớicôngtykhác.

Thươnglượngbằngcáchchocácnhàcungcấpđấuthầudựatrêngiácả,cáchthanhtoánvàđảmbảohiệusuất.

Năm2002,Ryanairđãđặtmộtđơnhàng100chiếcmáybayBoeing737vớiquyềnchọnmuathêm50chiếcnữa.Côngtyđãphátđộngquátrìnhmuasắmnàybằngcáchchođăngquảngcáotrêncáctạpchíhàngkhông,côngbốhọđangtìmmuacácphicơBoeing737

đãquasửdụng.Đúngnhưdựđoán,nhânviênbánhàngcủamọihãngsảnxuấtmáybayđãùavềvănphòngcủaMichaelO’LearyđặttạiDublin.Bằngcáchchotừnghãngsảnxuấtđấuthầuvớinhau,vớiviễncảnhmuađượcnhữngchiếcmáymẫumớiđãquasửdụngthayvìmớitoanh,Ryanaircuốicùngđãnắmtrongtaymộtthươngvụthếkỷ.

Cuốicùng,O’Learyđãmuađượccôngnghệmới–nhữngchiếcmáybay–vớimứcbáogiáthấphơnđến50%sovớigiániêmyết60triệuđô-la,chỉphảitrảtrước15%và–theonhưbáocáo–Boeingphảiđảmbảođượcgiátrịbánlạicủanhữngchiếcmáybaynày.

Trướckhicamkết,phảiđánhgiálạimọithứmộtlầnnữavàđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG.

Đểhoàntoànchắcchắnkhôngcócáitôicánhânnàoxenvàohaykhôngđểnhữngtrườnghợpkiểu“vănphòngcủatôitohơncủaanh”hoặc“côngnghệcủatôinhanhhơncủaanh”biểuhiệnrangoàimặt,đồngthờichứngtỏrằnglýdothựcsựđứngsauviệcmuacôngnghệmớilàđểcảithiệnnăngsuất,bạnhãylặplạicâuhỏicủaMarionSandler:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”.

Theoướctínhchínhxácnhấtcủachúngtôi,nhữngcôngtynăngsuấtcaohàngđầuđượcđềcậptrongquyểnsáchnàynhìnchungđãđầutưhơn20tỉđô-lavàocôngnghệ.Nhưngmỗicôngtyđềutrảiquamộtquátrìnhraquyếtđịnhtỉmỉgiốngvớicácbướcđượcliệtkêởtrên,vàmỗicôngtyđềunhắmđếnđiềuđóbởihọcónhữnglýdochínhđáng.

Bàihọccốtlõichínhlà:chínhconngườivàvănhóa–chứkhôngphảicôngnghệ–mớiđemlạichonhữngcôngtynăngsuấtcaocáclợithếcạnhtranhkiệtxuấtcủahọ.

AriedeGeusđãtrảiqua38nămtạiRoyalDutchShellđểchỉđạocácnỗlựclênkếhoạchcủatậpđoàn,vàôngcũnglàtácgiảcủamộtquyểnsáchrấtđượchoannghênh:TheLivingCompany(tạmdịch:Mộtdoanhnghiệpsống)kiêmhộiviênkháchmờitạiTrườngKinhdoanhLondon.Từmộtnghiêncứusâurộngvềlịchsửcáccôngty,ôngđãkếtluận:“Nếubạnxemcáccôngtynhưmộtgiốngloài,thìtuổithọtrungbìnhcủamộtdoanhnghiệptạicácquốcgiapháttriểnphươngTâychỉkéodàichưađầy12năm”.Vậylàmthếnàocáccông

tycónăngsuấtcaocóthểkhiếntoànbộnhânviênđồnglònggópsức,từngàynàyquangàykháctrongsuốthàngthậpkỷmàvẫnduytrìphongđộ?Nucorcó31nămthànhcôngkhônghềgiánđoạn.VợchồngSandlerlàmviệccùngnhauđã40nămvàvẫnpháttriểnmạnhmàkhôngcóbấtkỳkếhoạchchậmlạinào.CònđốivớiIKEA,họđãdànhhơn50nămđểchứngminhkhảnăngluônthúcđẩyđượcnhânviênvàkhôngngừngđạtnăngsuấtcaohơn.Kếtluậncủachúngtôichínhlà:nhữngcôngtynàyđãxoayxởđểtồntại,lớnmạnhvàtrởnênxuấtsắcvìhọcókhảnăngkhiếnmọinhânviênđồnglònggópsức.Chúngtasẽbiếtđượchọlàmđiềuđónhưthếnàotrongphầnkếtiếp.

Q

PHẦNIV.THÚCĐẨY

13.DUYTRÌMỨCNĂNGSUẤTNGANGBẰNGỞTẤTCẢMỌI

NGƯỜI

Nếumộtthôngđiệpkhôngnhấtquánvớivănhóa,đósẽđượcxemlàthôngđiệpsailầm.

–TiếnsĩJamesCampbellQuick

uảlàmộtngàytốtlànhđểthỏamãngiấcmơcủanhữngtaygolf.Cũngngàynàyvàinămtrước,mộtngườibạncủatôilàmtrongngànhbấtđộngsảnđãnhờtôitìmmộtđồngsựkinhdoanh.Ôngấyhỏitôicómuốntrốnragiữagiờhaykhông?Cóđến18lỗgolf

đangchờhaichúngtôikiamà.Tuytôiđãtừchốivìhômđócảhaichiếcxeđềubận,nhưngôngấylạivuimừngvìnghĩtôisẵnlòngvàđồngýtrốnviệc.

“Khôngsaocả”,ôngấynói,nhẹlòngvìđãtìmđược“đồngphạm”:“Tôisẽláixeđếnđónanh”.

30phútsau,tôiđứngtrướclốixevàonhàvớichiếcgậydriver(54)hiệuBigBerthamớitoanhtrêntay,đặttúigậydựavàobứctườngđá.Tôitưởngtượngrõtrongđầu:BigBerthasẽgiúptôiđưamọiquảbóngđixaítnhất274métdọctheosângolf.(Aicũngcóquyềnmơmộngphảikhôngnào?)ChợttiếngđộngcơCadillackéotôitrởvềthựctại.Tôivớlấytúixáchrồihétlớnvớiôngđểáttiếngđộngcơ:“Mởcốpxeđểtôichogậyvào”.

Vừanhấnnútmởcốp,ôngvừahạcửasổxexuốngvàtrảlời:“Cứthửđinhưngtôinghĩchúngkhôngvừađâu,tôiđểnhiềuđồphíasaurồi”.

Trờiạ,ôngấynóiđúng!Mấycâygậygolfcủatôiphảinằmxếpởbăngghếsauthôi.Cốpxecủaôngchấtđầysách,băngâmvàvideovớibìainhìnhZigZiglar,TomHopkinsvàWayneDwyer,vớicáctựađềnhưGoforIt,DoItvàSlamDunktheMoment(tạmdịch:LàmngayđivàNắmlấykhoảnhkhắc).

Tôiđóngcốp,khéoléođặttúigolflênghếsaurồicấttiếnghỏikhixelănbánh:“Cáiquáigìtrongcốpsaucủaanhthế?”.

“Báuvậtcủatôiđấy”,ôngnói:“Chúnggiúptôiphấnđấu”.

Tôinghĩ:Mộtgãkiếmvàitrămnghìnđô-lamỗinămmàlạicầnnhữngthứđóđểphấnđấuư?Thậtvôlý.Tôibiếtcâuhỏicủamìnhcóvẻđộngchạm,xúcphạmvàkhóchịu,nhưngtôikhôngthểđừngđược:

“Anhnói‘phấnđấu’làcóýgì?”

“Tôighétcôngviệccủamình”,ônggiãibày:“Tôidùngnhữngcuộnbăngvàsáchvởđểcốgắnggiữtinhthần”.

Ôngấyghétchínhcôngviệcsinhnhaicủamìnhư?Thậtđángbuồn.

Nhữngmóntrongcốpxeấyđềulàhàngbánchạynhất,nênchắchẳnphảicórấtnhiềungườicầnđếnsựhỗtrợnhưcáchôngtựbàyrachomình.

NhiềutổchứcthươngmạikhácnhauđãướctínhrằngcáccôngtyMỹchiđến150tỉđô-lamỗinămđểđộngviênnhânviên.Theobáocáotừmộttổchứcthươngmại,cácdoanhnghiệpMỹchiđếnkhoảng25tỉđô-lachocácchuyếndulịchhoặcnhữngmónquànhỏnhưtặngphẩmkhuyếnkhích.

Nếunhữngướctínhtrênsátvớithựctế,thìcónghĩarằngtrungbìnhmỗinăm,cáccôngtyđangchitrảhơn1.100đô-latrênmỗinhânviên(tínhtheoconsố142triệulaođộngcủaCụcThốngkêLaođộngHoaKỳ)đểthuêdiễngiả,muasáchvàbăngđĩa,tổchứccáccuộcthiđuavàthửhầunhưmọicáchđểcóđượcmộtphầnthưởngsaunhữngluậtlệ,vàđổilạihọsẽđạtnăngsuấtcaohơn.Thậmchíđốivớimộtcôngtychỉcóvàitrămnhânviên,sốtiềnđóvẫnkhôngthayđổi.Và

hãynhớrằng,khoảndựtínhnàykhôngbaogồmcáchìnhthứcchitrảbằngtiềnmặthaytiềnthưởngtheonăngsuấtvìchúngđượcphảnánhtrênconsốchiphí,nênkhôngthểđongđếmđược.

Mộtbấtngờlớnkhác.Sauđâylàmộtbấtngờlớnnữa.Bạnđãsẵnsàngchưa?

Cáccôngtynăngsuấtcaokhôngtrôngcậyvàonhữngchiếnthuậtđộngviêntruyềnthốngnhằmđạtmứcnăngsuấtcaođángkinhngạccủahọ.

Trướckhibắtđầunghiêncứunày,tôinhữngtưởngrằngđâylàchươngdễviếtnhất–vìcóđầynộidungchiếnthuật,kiểunhưcáccôngtynăngsuấtcaothườngtặngnhữngchuyếndulịchchocácnhânviênsảnxuấtgiỏirasao,nhữngmónquàrẻtiềndànhchothànhtíchvượtdựbáo,nơiđỗxeđặcquyềnnhờđạtsảnlượngcaohơncácnhómkhácvànhữngbồntắmđầyắptiềnđủloạimệnhgiá,nơicácnhânviênsảnxuấtgiỏithahồthảcâuvàkéolêncảmớtiền.(Thậtdễsoạnradanhsáchđó,vìchúngchínhlàcácphươngphápđộngviênmàtôitừngsửdụngtrongdoanhnghiệpcủamình.Vâng,ngaycảchiêu“thảcâuđượctiền”cũngthế).

Cuốicùng,khinhómnghiêncứukếtnốiđượccácvấnđềvớinhau,chúngtôinhậnrarằngcácdoanhnghiệpnăngsuấtcaokhônghềdựavàonhữngphươngphápthúcđẩytruyềnthống.Tôiphảilựachọngiữaviệcchỉđơngiảntrìnhbàyquansátấyvàđểđộcgiảlàbạntựrútrakếtluận–đồngthờirútchươngnàylạicònrấtngắn–hoặcđàosâuhơnvàcốtrảlờimộtcâuhỏimấuchốt:Nếucáccôngtycónăngsuấtcaokhôngápdụngcùngnhữngchươngtrìnhvàchiếnthuậtđộngviênnhưbaocôngtykhác,thìhọđãthúcđẩynhânviênnhưthếnào?

Câutrảlờiđơngiảnlà:“Họkhôngcầnlàmthế”.Rõràngtôicầnmộtsựgiảithíchởđây.

Địnhnghĩađộnglựcvàlýgiảimộtsựthậtbấtngờ.Cảđịnhnghĩatrongtừđiểnvàcáchsửdụngtừ“thúcđẩy”

(motivate)ngàynayđềukhágiốngnhau:tácđộngđếnmộtngườisao

chohọhànhđộngtheomộtcáchnhấtđịnh.

Theocácchuyêngia,cóhailoạiđộnglực:ngoạilựcvànộilực.Vớimộtngườithườngnhưtôi,chúngcónghĩalàtácđộngtừbênngoàivàtácđộngtừbêntrong.Cómộtngườitừnggiúpngườikháchiểuđượcsựkhácbiệtgiữahaiphạmtrùtrên,đólànhàhọcgiảkiêmtácgiả:TiếnsĩJamesCampbellQuick.Ôngđãcungcấpchochúngtôimộtđịnhhướngđểbắtđầuphânbiệtgiữacáchsửdụngđộnglựctạicáccôngtynăngsuấtcaovớicáchápdụngtạiđasốcôngtykhác.

TiếnsĩQuicklàđạitáđãvềhưuthuộclựclượngKhôngquânTrùbịHoaKỳ,ngườitừngđượcphongtặngHuânchươngChiếncôngMỹ.HiệntạiônglàgiámđốcchươngtrìnhđàotạotiếnsĩngànhquảntrịkinhdoanhtạiĐạihọcTexasvàtừnglàcộngtácviênbiêntậpchoquyểnsáchTheAcademyofManagementExecutive(tạmdịch:Họcviệnđiềuhànhquảnlý).Ôngđượcxemlàmộtchuyêngiavôcùnguyênbácvới14quyểnsáchviếtvềđềtàimôitrườnglàmviệc.

“Conngườibẩmsinhđãcóđộnglực”,tiếnsĩQuickkhẳngđịnh.Ôngnóithêm:“Đólàtrạngtháitựnhiên.Hãynhìnnhữngđứatrẻmàxem,bạnsẽdễdàngquansátđượchaidạngđộnglựcbảnnăngcơbảnởconngười:mộtlàcảmthấyantoànvàyêntâm,vàhailàđượckhámphácũngnhưlàmchủthếgiới”.

Ôngcũngnói:“Độngcơmuốnlàmchủthếgiớimàmọingườiđềucóchínhlàkhởisinhcủathứđộnglựcthúcđẩychúngtalàmnhữngviệcnhưnhảyxuốngcáctòanhàcaotầnghaychạythậtnhanh”.Vấnđềlớnsẽxảyrakhi“conngườinhậnramìnhtồntạitrongcáctổchứcnơinănglượngtựnhiênvàđộnglựccủahọbịkìmnénvàngănchặnbởihàngloạtcơchếquanliêukhácnhau”.

Đểthôiđeođuổiviệclýgiảisựkhácbiệttolớngiữacáccôngtynăngsuấtcaovànhữngdoanhnghiệptẻngắt,bạncóthểsẽmuốnđọclạinhiềulầnnhữngdòngnhậnxétsauđây.ChúngtôinghĩýkiếndướiđâycủatiếnsĩQuicklàmộttrongnhữngquanđiểmquantrọngnhấtcủaquyểnsáchnày:

“Thửtháchthậtsựởđâylàđừngdànhquánhiềuthờigiancốgắngthiếtkếnhữngchươngtrìnhđộngviênthúcđẩy,màhãydànhthêmthờigiannghĩcáchđừngngángchânnhữngngườiđangcốgắnglàmđiềucóích”.

ChúngtôitinrằngđánhgiátrêncủatiếnsĩQuicklàchínhxác,đồngnghĩacáccôngtyhãyngưngđầutư150tỉđô-lanhưhiệnnaychosứmệnh“tạođộnglực”vàthayvìthế,hãydùngsốtiềnđóđểtiêudiệtcơchếquanliêuđangcảntrởnăngsuất(xemlạiChương4).

KhichúngtôithảoluậnvềcáccôngtytrongsáchvớitiếnsĩQuickvàgiảithíchnhữngkhámphácủamình,ôngđãthởdàithấuhiểunhưmộtnhàtrịliệutâmlýđầykinhnghiệmvànói:“Cáchcácbạnmôtảnhữngđiềuxảyratrongcáccôngtynàydườngnhưchothấyhọđãxâydựngđượcmộthệthốngvừamangtínhcạnhtranhcao,vừamangtínhhợptáccao”.

Nếuđốichiếulạivớidanhsáchcáccôngtychúngtôiđãnghiêncứu,bạnsẽthấychẩnđoáncủaTiếnsĩQuickvôcùngchínhxác.TuyRyanair,Lantech,TheWarehouseGroup,IKEA,WorldSavings,Nucor,YellowvàSRCHoldingsđềutrởthànhnhữngcôngtycạnhtranhxuấtsắc,nhưngthànhcôngcủahọđềunhờvàonỗlựchợptáchơnlàthànhtíchcánhân.

“Khisựcạnhtranhtrongmộtdoanhnghiệphướngđếnmụctiêuhaymụcđíchbênngoài,thìmộtvănhóahợptácvìnăngsuấtcaosẽhìnhthành.Mốinguythậtsựchínhlàkhitìnhtrạngđấuđánộibộnổratrongtổchức.Từđósẽdẫnđếnmộtkếtquảkhôngtránhkhỏi:sựcạnhtranhtrởthànhhànhđộngtựhủyhoại,doanhnghiệptrởnênrốiloạnvàcuốicùng,bạnsẽchứngkiếnhệthốngsụpđổdomọingườigiữrịtthôngtinchoriêngmình”.

Quickcũngcảnhbáorằngkhikiểucạnhtranhnàyxảyra,mọingườisẽbắtđầuhànhxửtheohướngcólợichobảnthânvàkhôngquantâmcóđểlạihậuquảtổnthấtchocôngtyhaykhông.

CúđánhtàitìnhcủangườiIreland.Trongsuốtquátrìnhnghiêncứu,đãcómộtmốibấtđồngkhông

nóinênlờigiữacácnghiêncứuviênvàtôi.MặcdùRyanairđãvượtquahếtcácbàikiểmtra,nhưngcảnhómvẫnhoàinghiliệutôicóphạmsailầmkhôngkhichophépmộtkẻphàmphunhưCEOMichaelO’Learyvàodanhsách.

MặcdùkhôngaiphủnhậnthànhtíchấntượngcủaRyanairtrênphươngdiệntàichínhvànăngsuất,nhưngvấnđềđơngiảnlà

O’LearycóvẻkhônghợpvớihìnhảnhtoátratừcácCEOcònlại.NgượcvớisựkhiêmcungvàhaynóibớtcủaStephenTindalltừTheWarehouseGroup,sựthẳngthắnkhônghềengạicủaDanDiMiccotừNucorhaycáchhànhxửlịchthiệpcủavợchồngSandlertừWorldSavings,phongtháicủaO’Learylúcnàocũngvượtquáchừngmực.

KhiO’Learyxuấthiệntrướcphòngxửtrongkhôngkhínặngnề,dobịquytộikhôngtraoquàthắngcuộcchomộtcuộcthidohãnghàngkhôngcủaôngtổchức,ôngvẫnmặcquầnjeansvàáokhoácthểthao.ÔngthảnnhiênnóirằngbộtrưởnggiaothôngvậntảiIreland“tànbạonhưStalin(55)”,vàbảorằngnhómquảnlýsânbayDublincóchínhsáchdulịchăntheocáchCastrođiềuhànhđấtnướcCuba.KhihãnghàngkhôngcủaO’LearybắtđầumởtuyếnbayđầutiênđếnĐức,ôngđãxấcxượchạthấphãngbayLufthansa,vốnlàngọncờđầucủangànhhàngkhôngĐức,vàkhoáclácrằnghãngcủaôngsẽpháttriểnlớnmạnhhơnhọtrongvàinămtới.Ngườiđànôngnàythườngxuyênnhạilạinhữnglờithanphiềncủakháchhàngvớigiọngnamcaothethé.ÔngtahoàntoànkhácvớihìnhtượngCEOtiêubiểubạnthườngthấy.

Nhưtôiđãđềcập,saucácvụtấncôngkhủngbốNgày11tháng9,O’Learyđãkếttộinhữnghãnghàngkhôngkhácđangcố“phungphítiền”củaChínhphủvàthúcgiụchọnémngay“cáibátănxin”đó,rồigiảmgiávémáybaythayvìđòiChínhphủhỗtrợ.Trongnhiềutháng,mộtbứcảnhđượctreongaytrêntườngđạisảnhcủacôngtyRyanair,chothấyO’Learyđangvungmộtchiếcgậybóngchàykèmtheotiêuđề:“Michaelđangchuẩnbịchocuộchọptiếptheovớicácnhàchứctráchtrongngànhhàngkhông”.

O’Learylênáncáchãngquốcdoanhlớn,cáchãngmáybayđượctrợcấp,hỗtrợvàcácgiớicầmquyềnphụtráchđiềutiếtchốngcạnhtranhởchâuÂulàkẻthùkhôngđộitrờichungcủadânlành.Nhờthế,ôngđãmangđếnchongườilaođộngnguồnđộnglựcbênngoàicầnthiếtđểhọtậptrungvàonhiệmvụtrởthànhhãnghàngkhôngvậnchuyểnlớnnhấtchâuÂu.VàôngcũngđáplạicâuhỏivềtươnglaicủahãngRyanair:“Tấtnhiênlàthốngtrịthếgiới”,vàbạnsẽhiểuthêmvềthứđộngcơtàitìnhmàO’Learyvậndụngnhưmộttôngiáo.Ôngluôntìmkiếmnhữngngọnnúicaohơnđểchinhphục,vàchínhđiềunàyđãkhiếnnhânviêncủaôngluônnỗlựcvớimứcđộngangnhau.Nhữngngườinàyquábậnrộnđấutranhvớimộtkẻthùchung,vìthếhọsẽkhôngxaonhãng.Họkhôngcóthờigianchonhữngtrò

chínhtrịnộibộhaynhữngvấnđềnhỏgiữacánhân.ÝnghĩđượcphiêulưucùngO’Learyluônkhiếncácnhânviênnàybừngtỉnhvàbậtdậykhỏigiườngvàomỗibuổisáng.

LờihứacủaO’Learydànhchonhânviêncủaôngcũngvangvọngtrongnhữngbàihọctừcáccôngtyvĩđạivàcónăngsuấtcaokhác.Ôngnói:“Hãythamgiacùngchúngtôiđểchốnglạinhữngthếlựcđentối,hãylàmviệcchămchỉvàchúngtôisẽkhôngcắtgiảmnhânsựhaytrừlươngbạn”.Tuyênbốkhôngcắtgiảmnhânsựhaytrừlươngcủaôngđãthỏamãnmộtnhucầubảnnăngchung–nhucầucảmthấyantoànvàyêntâm.Mộtyếutốthúcđẩycơbảnkhácđượcnhiềungườichiasẻ–làmchủthếgiớiquanhmìnhvàlàmnhữngđiềukhôngtưởng–cũngđượcthỏamãnthôngquaviệccùngtheođuổimộtmụctiêulớnvàcùnghợpsứcchốnglạimộtkẻthùchung.

“Chúngta”chốnglạithếgiới.Tấtcảcáccôngtychúngtôinghiêncứuđềuápdụngnguyêntắc

củaO’Leary–mặcdùítkhoatrươnghơn–vớimụcđíchđạtnăngsuấtcao.Đầutiên,họtạoramộtmôitrườnglàmviệcantoànvàanninh,rồigiảiphónglựclượngcủamìnhchốnglạimộtkẻthùchunghoặcđốitượngbênngoài.

TạiYellowCorp.,BillZollarsđãnhắmđếnmụctiêulàcácchuyêngiaphântíchchuyêndựđoáncôngtyôngsẽphásảntrongvòngvàinămtới.ĐiềunàycónghĩarằngYellowđangchốnglạigiớiphântích.

JackStack,CEOcủaSRClạisửdụngtỷsốnợtrênvốnchủsởhữu89:1cũngnhưcáchngườimuatiềmnăngđịnhgiácôngtynhưtrọngtâmcủamọinỗlựcnhằmđoànkếtnhânviênvàđảmbảosựantoàntàichínhcùngtươnglaitàichínhchohọ.Trongtrườnghợpnày,cácnhânviêncủaôngđangchốnglạicảthếgiới.

TạiTheWarehouse,StephenTindallcũngmờigọinhânviênthamgiavàovănhóaquânbìnhmớimẻ,lênánnhữngkẻmôigiới,nhànhậpkhẩuvàquanchứcđiềuhànhcủaChínhphủmàôngtinrằngđãbiếnkháchhàngthànhnạnnhânvềmặttàichínhtrongnhiềunămtrời.NhữngaigianhậpTheWarehouseGroupđềumangbổnphậncủamộtchàngRobinHoodthờihiệnđại.

KhiKenIversonhứavớinhânviênrằngNucorsẽkhôngcắtgiảm

nhânsựvàđốiđãicôngbằngvớitấtcảmọingười,ôngđãbiếnmọinhàsảnxuấtthépkhácthànhkẻxấumàkhôngcầnphảinóithẳngra.Bằngtrựcgiác,cácnhânviêncủaôngđãnhậnrahọphảilàmviệcthậtsựvàmanglạiýnghĩachovănhóanàyđểmôitrườnglàmviệcantoànvàsănsóctiếptụcđượcduytrì.Nhưvậy,Nucorđãchốnglạicáchlàmviệctruyềnthống.

Khicácbằngsángchếđượcchứngnhậncủacôngtyhếthạn,PatLancasternhậnraôngphảithayđổitriệtđểcáchsảnxuấtvàgiaonhậnhànghóa,nếukhôngsẽđiđếndiệtvong.Patchọn“sựlãngphí”làmmụctiêubênngoàicầnnhắmđến,vàcácnhânviêncủaôngđãtấncôngnóvớikhíthếhừnghực.Đólàcuộcchiếnchốnglạisựdiệtvong.

IngvarKampradcủaIKEAđãdùngcuộctranhluậnlôicuốnvề“thứtacóvàthứtakhôngcó”nhằmxâydựngnênthươnghiệuđồnộithấttoàncầuduynhất,bằngcáchtuyênbốrằngmụcđíchtồntạicủacôngtylàdânchủhóathếgiớicũngnhưsảnxuấtđồnộithấtchấtlượngcaodànhchogiớibìnhdân.ĐâyđãvàđanglàcuộcđấutranhcaocảchomộtcuộcsốngtốtđẹphơncủanhữngngườimàKampradgọilà“sốđông”.

KhiHerbvàMarionSandlermualạiWorldSavings,họđãlấyviệcxâydựngcôngtythànhnơitrọngdụnghiềntàilàmđộngcơthúcđẩynhânviên.Họnóivềcácngânhàngvàquỹtiếtkiệm–chovaykhácnhưnhữngmôitrườngđặcquyềnbảothủ,thườngxuyênbácquyềnđăngký,quyềnthànhviênhaytừchốitraochophụnữnhữngvịtrícótráchnhiệmvàquyềnhành.Saukhixảyraviệcbãibỏquyđịnhvàcácđốithủcủahọgặprắcrốidolaovàođủloạiphươngphápchovayđiêncuồngcùngcácthươngvụđầucơlệthuộc,vợchồngSandlerđãnhanhchóngbổsungtínhđơngiảnchomôhìnhkinhdoanhcủamìnhvàđưaWorldSavingstrởthànhmôitrườnglàmviệctốtnhất.Đólàmộtcôngtyluônchămsóc,pháttriểnnguồnnhânlựccủahọvàkhôngđẩytươnglaicủatấtcảvàothếhiểmnghèovìhànhđộngtắctrách.ĐộnglựclớnđốivớiđộingũnhânviêntạiWorldSavingschínhlàsựkhácbiệtgiữa“họ”với“chúngta”.Nóđãvàđanglàcuộcchiếnkinhđiểngiữacáchlàmđúngvàcáchlàmsai.

Mộtnhàquảnlýkinhdoanhmuốnđạtnăngsuấtcaohơncóthểbảođảmmộtlựclượnglaođộngluônhăngháinhờsửdụngđộngcơbênngoàiđểduytrìmứcnỗlựcngangnhautrongtoàndoanhnghiệp.

Nhưngtrướckhilaovàochọnlựađộngcơbênngoàinhưmộtmónhàngthịnhhànhnàođótrongtháng,ngườiquảnlý,giámđốcvàchủdoanhnghiệpnênlưuýrằngviệcdựnglênmộtgãbùnhìnđểkhuấyđộnghaytándươngtạmthờichỉlàthaotúng,chứkhôngphảiđộngviên.

Điểmkhácbiệtthậtsựởđộngcơbênngoàiđượccácnhàlãnhđạotàibacủanhữngcôngtyxuấtsắcnhấtsửdụngchínhlànóđạidiệncho“thếgiớiquan”vàtốthơnrấtnhiềusovớicáccôngcụthaotúnggiảtạo.Đólàcôngviệccảđờihọ,làsựchânthànhvàủnghộđộnglựccủatừngcánhânđểđạtđượcnăngsuấtchưatừngcó.

CựuvậnđộngviênBillZollarslàmộtCEOkiêmhuấnluyệnviênluônnhiệtthànhdốcsứcvìmôitrườnglàmviệcđadạng,vìgiátrịdànhchokháchhàngvàbấtchấpnhữngkẻchốngđốibằngthắnglợivẻvang.ĐôimắtJackStacklấplánhkhiôngtâmsựvềviệcxâydựngnhữngcôngtyđemlạisựantâmtàichínhchonhânviêncủamình.Đểchứngminhmìnhchưabaogiờmưulợichobảnthânmàchỉlàmviệcthậttốt,StephenTindallđãhiếngiasảnchomộtquỹhỗtrợnhữngngườinghèokhó,cơnhỡvàbấthạnh.

ThậtdễhìnhdungraDanDiMicco,mộtngườiđànôngthậtsựđánggờm,sảinhữngbướcdàiquamộtnhàmáyNucorvàcókhảnănggiảiquyếtbấtkỳnhiệmvụhaytháchthứcnàongángđườngông.NhưngDanbỗngtrởnênimlặngvàkhiêmtốnmộtcáchthànhkínhkhitraođổivềviệcôngđượcchọnlàmngườibảohộvàCEOcủamộtcôngtyhằngnămluônquyêntặng2.500đô-lachocácconemđangtheohọccaođẳngcộngđồng,trườngviệndạynghềhoặcđạihọccủatoànbộnhânviên.

KhibạnquansátPatLancasterdànhthờigianởnhàmáyvớinhânviêncủaôngvàkểlạinhữngcâuchuyệnxưa–nhưhọđãtừngkémnăngsuấtnhưthếnào,nhưngđãđứngdậyđấutranhvàgiànhthắnglợirasao–bạnsẽcảmtưởngnhưđanglắngnghemộtnhómcựuchiếnbinhcộccằnđangônlạimộttrậnthắngvẻvangtrênchiếntrường.HãydànhthờigianvớimộtnhânviêntạiWorldSavings,bạnsẽnhậnrangayniềmtincủahọđốivớicôngty,đốivớisựannguycủabảnthânhọvàđốivớiđườnglốihoạtđộngcủadoanhnghiệp.

NhữngcôngtynăngsuấtcaomàchúngtôinghiêncứuđềucựckỳgiốngvớiđốitượngđượcTiếnsĩJamesCampbellQuickmôtảnhư

mộthìnhmẫunghiêncứu:quânđội.

Ôngnói:“Hầuhếtcáchệthốngquânsựlàvídụđiểnhìnhchocáchệthốngmở,lànhmạnh,hợptáccaonơiconngườikhôngchỉhànhđộngvìlợiíchcánhânmàcònvìlợiíchlớnnhấtcủamọingườikhác”.

Ôngquảquyết:“Quânngũlàmôitrườngnơicácthànhviênđứnglênủnghộnhữnglợiíchlớnlaohơn.Họkhôngphụcvụcholợiíchcánhânmàlàvìsựtốtđẹpchungcủacảtậpthể”.Khôngphảiaicũngđồngtìnhvớicáchnhìnnhậncủaôngvềquânđội,nhưngtrongmắtTiếnsĩQuick:“Cáctổchứcquânsựvĩđạicónhữngđặcđiểmđiểnhìnhsau:môitrườngkhôngcóràocản,mọithứđềuminhbạchvàđềuđượcbànluậnthẳngthắn.Đólàmôitrườngnơinhữngaituântheonóđượcphéptháchthứccấplãnhđạovàcácnhânvậtcấpcaovớitháiđộtôntrọngvàthôngtintrungthực”.

CũngnhưquânđộikhôngcốđẩymạnhnăngsuấtbằngcáchtraonhữngchuyếndulịchHawaiimiễnphíchongườilínhbộbinhhạđượcnhiềuquânđịchnhấthaysửdụngítđạnnhất,cáccôngtyđượcnêutêntrongquyểnsáchnàycũngkhônghềdùngđếnnhữngkếđútlóttạmthờiđểđoạtlấymứcnăngsuấtcao.

Thaotúnghaythúcđẩy.Bấtkỳdoanhnghiệpnàonhậnthấyhọphảiliêntụcviệntớihàng

loạtcuộcthiđua,chiêutròphóngđạivànhữngphầnthưởngnhằmduytrìmộtmôitrườnglàmviệcnăngsuấtcao,thìcôngtynàythựcchấtđangthaotúngchứkhôngphảithúcđẩynhânviên.Kiểucôngtynàyrốtcuộcsẽtựtiênđoánđượcrằnghọkhôngthểtintưởngnhânviêncủamình.

Trừkhimứcnăngsuấtgiatăngđượcduytrìsaukhimộtđợtthiđua,mộtđợtthăngchứchaymộtsángkiếnđặcbiệtđượctriểnkhai,thìnhiềukhảnăngđóchỉlàhànhđộngthaotúng,chứkhôngphảithúcđẩy.Tuymộtvàituyênbốnhưthếcóthểđượctuyệtđạiđasốtánthành,nhưngđâymớilàtuyênbốmàhầunhưtấtcảphảiđồngtình:“Conngườikhôngthíchbịthaotúng”.Nếukhôngtìmthấymộtnơitốthơnđểlàmviệc,nhânviêncóthểphảichịuđựngvàichiếnthuậtthaotúngtrongthờigianngắn.Nhưngngaykhoảnhkhắcaiđóthoátrađượcmôitrườngbịthaotúng,họsẽlậptứcthôiviệc.

Quaylạinăm1912,FrederickTaylor,chađẻcủabộmônquảnlýkhoahọc,đãphátbiểutrướcQuốchộiHoaKỳnhưsau:“Chúngtacóthểtranhcãivềcáctiêuchuẩnnăngsuấtcảngày,nhưngđiềuthậtsựcầnthiếtchínhlàcấpquảnlývàlựclượnglaođộngphảilàmviệccùngnhau.Khiđó,cảdoanhnghiệpsẽđilênvàcácthànhquảtàichínhsẽtựnhiênđến.Mốinguysẽxuấthiệnnếucácmụctiêutàichínhcủadoanhnghiệpđượcđặttrêncảsứmệnhvàmụcđíchcủacôngty”.Taylorkếtluậnrằngthànhquảtàichínhchỉlàhệquảcủahoạtđộngkinhdoanhmàthôivàkhôngbaogiờđượcphéptrởthànhlựcthúcđẩy.

Khicácnhàquảnlýkhuyếnkhíchbiếnmụctiêutàichínhthànhlýdoduynhấtđểdoanhnghiệptồntại,thìsớmmuộnhọcũngbuộcphảithaotúnglựclượnglaođộngcủamìnhđểchinhphụcmụctiêunày.Cấpquảnlýcóthểtrởnênmùquángvàgọiđâylàđộnglực,nhưngtheothiểnýcủatôi,nếumộtconvậtđilạchbạchnhưvịtvàkêucạpcạpnhưvịt,thìrấtcóthểđólàmộtconvịt.

Mộtđộnglựcđíchthực.Chúngtôiđãluậnrababướchànhđộngmàcáccôngtyđược

nghiêncứuthườngdùngđểthúcđẩylựclượnglaođộngcủahọ,sauđóbiếnchúngthànhmột“phươngthuốc”dànhchonhữngcôngtykhác:

1.Xâydựngmộtmôitrườnglàmviệcantoànvàyêntâm

Hãyxâydựngmộtmôitrườnglàmviệcnơinhânviênkhôngliêntụcbịđedọacắtgiảmnhânsự.Ngoàira,bạncòncầnthậntrọngvớitâmlýbịvâyhãm:nhânviênbiếtrõkhinàocấplãnhđạotraoquyềnđiềukhiểndoanhnghiệpchocácbênchovayvànhữngchuyêngiaphântíchthịtrườngvànỗisợhãisẽbắtđầuxâmchiếm.

Cáccôngtynăngsuấtcaosẽtiếnhànhcácbướcsauđểxâydựngmộtmôitrườnglàmviệcantoànvàyêntâm.

Manglạiýnghĩachocôngviệc.Cáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớiđãđưađộnglựcvàodoanhnghiệpnhờquantâmđếncảmnhậncủanhânviênvềsựsungtúcvàhạnhphúc,đồngthời

manglạiýnghĩachocôngviệccủahọ.

AlfieKohn,tácgiảquyểnsáchPunishedbyRewards(tạmdịch:Trừngphạtbằngcáchkhenthưởng),đãkhuyêncácnhânviêncầnphảithấyđượcmốiliênhệgiữanhữnggìhọlàmvớimụctiêuchungcủadoanhnghiệp.Ôngchorằng:“Nếubạnđanggiaochonhânviênnhữngcôngviệckhôkhan,buồnchánvàvônghĩađểlàm,thìđừngngạcnhiênnếucóvàiđồngloạicủachúngtakhôngcảmthấysựthúcđẩytừbêntrongđểthựchiệnnhữngđiềubạnyêucầu”.

MộtsốngườicóthểxemKohnnhưmộtnhàtưtưởngcấptiến,nhưngrõràngôngđãnêulênmộtluậnđiểmsắcbén.Ailạimuốnhằngngàyđilàmmàkhôngcócảmgiácnhưhọđangđónggópvàođiềugìđólớnlaohơn?Tấtcảtùythuộcquảnđốc,nhàlãnhđạohayngườiquảnlýcógiúpnhânviêntạoramốiliênkếtđóhằngngàyhaykhông.

Lars-GoranPetersson,ngườiphụtráchđiềuphốikhâumuahàngtạiIKEA,chiasẻvớichúngtôirằngnhàsánglậpIngvarKampradluôntuyênbố:“Côngviệcphảicóýnghĩavàkhôngchỉđơnthuầnlàhànggiờlàmviệctừsángđếnchiềuđểtrảtiềnthuênhàvàmuathứcăn.Côngviệclàmộtphầnquantrọngtrongcuộcsốngcủamỗingười,thếnênnóphảikhiếnhọthíchthú”.

Biếnnhânviênthànhcácbênhữuquanvàtraotráchnhiệmchohọ.Khinghiêncứunhữngcôngtynày,chúngtôiđãkhámpháramộtnhântốlớntạonêncảmgiác“ýnghĩa”trongcôngviệcđếntừchínhđónggópcánhâncủanhânviêntrongcôngviệc.Cáccôngtynàyđãchứngminhchotuyênbố:khimọingườiđượctraotráchnhiệm,họsẽđứngragánhvácnó.Điềunàytráivớithựctrạngtạinhiềucôngtykhác,nơimàcấpquảnlýtheosátnhânviêntừnglitừngtí,lotoànchuyệnnhỏnhặtrồilạiđánhvậtvớihậuquảdonhânviênthựchiệnkhôngtốt.

TạiSRC,nhânviêncóquyềntựdođổimớicáchlàmviệc.JackStacknói:“VấnđềcủacảnướcMỹchínhlàchúngtađangdạymọingườitrởthànhnhữngcáimáy.Nhưngchúngtalạikhôngdạycáchđổimới”.Ôngnóithêm:“Đasốnhânviênkhôngđượcphépsuynghĩkhilàmviệc.Họchỉđượcyêucầuhoànthànhcácnhiệmvụ–vốnthườnglặpđilặplại–màkhôngđượcgiaophótráchnhiệmtrongsuốtquátrìnhđó”.

VậynênStackđãbắtđầubằngcáchdạychonhânviêncủamìnhnhữngnguyênlýcơbảntrongkinhdoanh,vàkhiđãhàilòngnềntảngkiếnthứclàmviệccơbảncủahọ,ôngbènthảlỏngđểhọtựdosuynghĩvàhànhđộng.Kếtquảôngnhậnđượcthậtphithường.Ôngchiasẻ:“Mộtkhibạnbiếtmìnhphảilàmđiềugìđóđểkhắcphụcnhượcđiểm,thìmọithứphảinhườngchỗchosựcáchtân”.Khinhânviêntrởthànhcácbênhữuquan,họsẽtựxemtráchnhiệmcủamìnhlàđổimớivàcảithiệnquytrình.

Stacktuyênbốrằnghệthốngcủaôngđãđemlạichonhânviên“quyềnsởhữutinhthần”vàgiảithíchnhưsau:“Nhânviênbánhàngsẽchịutráchnhiệmvềkhoảnmụcdoanhsố,chiếtkhấu,trợcấpvànợphảithu”.Theoông,nhờliênhệhoạtđộngkinhdoanhvớinhữngkhoảnmụccơbảncủabảngcânđốikếtoán,bạnsẽbấtchợtnhậnra“báocáothunhậpchẳngquacũnggiốngconngười,vàphảicóaiđóchịutráchnhiệmchotừngkhoảnmụcnhưthế”.

Lars-GoranPeterssonnóivớichúngtôirằngtạiIKEA,mọithứcũngdiễnratươngtự:“Chúngtôinhậnranếubạngiaophótráchnhiệmchocácnhânviên,họsẽnhậnlãnhnó.IKEAlàmộtcôngtyđượcxâydựngtừnhữngconngườicóócsángtạochứkhôngphảinhữngquảnlýchỉbiếtchỉtrỏvàsaikhiếnnhânviên.Vănhóacủachúngtôidựatrênnguyênlýchophépnhânviêntựdolàmviệccủamìnhvàđóhiểnnhiênlàđiềuchúngtôimongđợi”.

Khimỗingườitrởthànhmộtbênhữuquanvàcótráchnhiệmrõràngchotừngbộphận,thìcácnhânviênlàmviệctạitừngbộphậnsẽhạnhphúchơnvàhiểnnhiênđạtnăngsuấtcaohơn,vìhọchínhlàngườichịutráchnhiệm.Mọithứtrởthànhdâychuyềncủahọ,phòngbancủahọhaycửahàngbánhvòngcủahọ.

Chophépsaisót.TạiIKEA,cácnhânviênđượcgiaophómứctráchnhiệmcaongaytừgiaiđoạnđầutrongnhiệmkỳcủahọ.Nhưbạnđãxemtrongchươngtrước,từngcóchuyệncácnhânviênmớitầm25tuổiđãđượcquảnlýcảmộtcửahàngvớiquymôhàngtrămnhânviênvàhàngchụctriệuđô-ladoanhsố.IKEAphảilàmthếnàođểđảmbảocácnhânviênthiếukinhnghiệmsẽkhôngphạmnhữngsailầmkhủngkhiếp?Câutrảlờirấtđơngiản:họkhônglàmđiềuđó.

Kỳthực,họcònkhuyếnkhíchnhânviênphạmsailầm.TrongTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất,IngvarKampradđãviết:“Để

đạtđượccácmụctiêu,chúngtôiphảiliêntụctiếnhànhraquyếtđịnhvàgánhlấytráchnhiệm,liêntụcvượtquanỗisợphạmsailầm.Chỉkhiđangngủtamớikhôngphạmsailầmmàthôi.Phạmsailầmlàđặcquyềncủanhữngngườinăngđộng–nhữngngườicóthểsửalỗivàsửađúng”.

GregReidtừYellowthườngkểvềviệcCEOBillZollarsluônchấpnhậnđểmọingườiphạmsailầm.“Điềuđóthểhiệnbạnđangcốgắng”,Reidtuyênbốnhưvậyvàthừanhậnbảnthânôngcũngtừngphạmnhiềusaisót.Reidbổsungthêm:“Billmongchúngtôiphạmsailầm,bởiđólàcáchduynhấtđểhọccáchkhôngphạmthêmsailầm”.

Thúcđẩytinhthầnđồngđội.BillZollarskểrằngkhiôngvừađếnYellowvàogiữathậpniên1990:“Khiđóchẳngailàmviệctheonhóm,chỉduycómộtsựimlặngkhôngthểxuyênthủnggiữacácbộphận.Khốibánhàngkhôngnóichuyệnvớikhốiđiềuhànhvàkhốiđiềuhànhkhôngnóichuyệnvớikhốitàichính.Nónhưmộtcănbệnhlâylankhắpcôngty”.

Zollarsđãdựnglênmộtkẻthù–nhữngkẻdựbáovềngàytàncủaYellow–vàtiếnhànhhợpnhấtlựclượnglaođộng.Việccóchungmộtkẻthùđãkhiếnnhânviêncảmthấyhọlàmộtphầncủamộtđộingũđangnỗlựcđánhbạiđốithủ.

Khuyếnkhíchsựđadạng.CònmộtđiềubấtngờkhácchờđợiZollarskhiônggianhậpYellow,đólàsựđồngđiệutrongđộingũquảnlý.Ôngthúnhận:“Việcthiếusựđadạngtrongcôngtylàđiềurấtđángsợ.Trongbuổihọpđầutiêncủatôivớicácquanchứctrongdoanhnghiệp,có21anhchàngdatrắngngồithànhmộthàng,vàtấtcảtrướcnaychỉcôngtáctrongngànhvậnchuyểnxetảisuốtsựnghiệpcủamình.Khôngaitrongsốhọtừngkinhquamộtngànhnàokhác”.Nhưthểchưađủtồitệ,sauđóôngcònnhậnrahầuhếtnhữngngườinàytrướcnaychưatừngcôngtáctạibấtkỳcôngtynàokhác.Ôngkếtluận:“Cảphòngkhôngnhữngthiếuđadạngvềsắctộcmàcònthiếuđadạngvềvănhóahaykinhnghiệmlàmviệc,điềunàycũngvôcùngđángsợ”.Zollarschorằngthànhcôngvànăngsuấtcủacôngtyphầnlớnphụthuộcvàolựclượnglaođộngmớimangtínhđadạngcaocủacôngty.Nhữngcôngtycónăngsuấtcaophátđạtchínhnhờcácýkiếnvàquanđiểmkhácbiệtmànhânviênmớitừnềnvănhóavàngànhnghềkhácđemlại.Họthườngcóthểlậptứcpháthiệnra

vấnđềvàvạchranhữnggiảiphápsángtạo,bởihọcònxalạvớihiệntrạngvàkhôngcầnbênhvựcchonó.

Lưuý:Đểphảnbiệnlạilậpluận“khôngthểápdụngcácnguyêntắctươngtựchonhữngcôngtycổphầnhóa”vìcònphảigửibáocáođềuđặnhàngquýchoPhốWall,chúngtôixinkhẳngđịnhrằngYellow,WorldSavings,Ryanair,NucorvàTheWarehouseGroupđềulànhữngcôngtycổphầnhóa.ChúngtôicóthểhìnhdungranhữngphảnứngvớimộtnụcườibốirốicủaDanDiMicco,StephenTindall,BillZollarsvàvợchồngSandlernếumộtnhàphântíchchỉbảohọcáchvậnhànhdoanhnghiệpcủamình.O’Learyhẳnsẽcầmcâygậybóngchàylênvànóiđiềugìđómàtaphảilấpđibằngnhữngtiếng“bíp”.Nhữnggiámđốcthànhcôngchỉquảnlýdoanhnghiệpcủahọ,chứkhôngphảigiácổphiếu.

2.Tìmmộtkẻthùbênngoàiđểchốnglại.Địchthủkhôngnhấtthiếtphảilàsựlãngphí,cácchuyêngiaphân

tíchhoặcđiềuphốiviêntạisânbay,nhưngđóphảilàđiềugìđótươngứngvớihoàncảnhtạidoanhnghiệpcủabạn.Hãyđịnhhướngtinhthầncạnhtranhcủatoànthểcôngtytheomụctiêubênngoàiđángkểấy.Hãygiữchomọingườicùngtậptrunghoànthànhcôngviệchơnlàlaovàođốiđầuvớinhau.

3.Sauđó,hãytránhđườngchohọ.Dotintưởngrằngđộingũnhânviênđượclựachọncẩnthậncủa

mìnhsẽlàmđiềuđúngđắn,nêncácgiámđốcthànhcôngluôntránhchỗđểngườikháclàmviệccủamình.

Ồ,xinchờmộtchút!Nhữngđộcgiảtinhtườngcólẽsẽđinhninhrằnghọvừakhám

pháramộttrườnghợp“Hãylàmnhưtôibảo,khôngphảinhưtôilàm”kinhđiển.

Tómlại,trongnhữngchươngtrước,chúngtôiđãtrìnhbàycáchthứcWorldSavingsthườngxuyênxếphạngcácchinhánhcủahọvàgiaothưởngchocácnhómthắngcuộcdựatrênsốlượngcáckhoảntiềngửităngthêm,kếtquảkiểmtoánkhảquanvàmứcđộhàilòng

củakháchhàng.ChúngtôicũnglýgiảicáchSRCthườngxuyênthayđổicácchươngtrìnhtrảthưởngdựatrênnhữngnhượcđiểmhọđangnỗlựcloạibỏvàcáchcácđộitiếpviêncủahãngRyanairnhậnhoahồngvàtiềnthưởngchoviệcbánthứcăn,thứcuốngvàhànghóatrênmáybay.

Làmộtđộcgiảđãsátcánhvớitôiđếnlúcnày,bạnhoàntoàncóquyềnđượchỏi:“Nếunhữngphươngthứctrênkhôngphảilàthưởngchocôngđónggóphoặclàvídụkinhđiểnchonhữngthủthuậtđộngviênmàchínhôngđãquykếtlàchiêutròthaotúnggiảoquyệttrongchươngnày,thìchúngthậtralàgì?”

Điềukhácbiệtgiữacáchvậndụngcácchiếnthuậtđộngviêncủanhữngcôngtyđượcnêutrongsáchvớicáchvậndụngthủthuậtđộngviêncủanhiềudoanhnghiệpkhácchínhlà:cácdoanhnghiệpnăngsuấtcaochỉvậndụngcácchiếnthuậtđóđểgiúphọthúcđẩyvănhóathànhcôngvềlâudài.

Nhữngcôngtykhôngthànhcôngbằnghọsẽvậndụnggầnnhưbấtkỳthủthuậtnàohứahẹnvềlợiíchtrướcmắtmàhoàntoànkhôngđểtâmđếnhiệuquảlâudài,vìhọtinrằng–nếuquảthựchọcònnghĩđếnđiềuđó–ảnhhưởngtiêucựcsẽxảyratrongnhiệmkỳcủangườikhác.

Tạinhữngcôngtykémnăngsuất,mộtbộsưutậpcácthủthuậthổlốnthườngsẽtrởthànhvănhóa.Còntạicáccôngtynăngsuấtcao,chiếnthuậtsẽgiúpthúcđẩyvănhóa.

Mộtcâuchuyệnvềđộnglực.Tôitinrằngmộtkinhnghiệmgầnđâycủabảnthântôisẽnhấn

mạnhthêmtầmquantrọngcủanhữngkhácbiệttrongvaitròcủađộnglựctạicáccôngtynăngsuấtvàtạicáccôngtykémnăngsuất.

Đãbaogiờbạntrảinghiệmcảmgiácbịnhấnchìmtrongmộtsựbấtlựcvàtuyệtvọngcùngcực,màdườngnhưtrốnchạylàphươngánduynhất?

Cáchđâykhônglâu,tôiđượcmờiđếntrìnhbàybàidiễnvănchínhnhằmkếtlạichuyếnnghỉdưỡngkéodàihaingàycủamộtcôngtynọdànhchovàitrămnhânlựcvàquảnlýbánhàngchủchốt.Tôicó

thóiquenluônhỏingườithuêmìnhliệutôicóđượcphépxuấthiệnvàođầungàyđểcảmnhậnvềcảnhómkhánthínhgiả,gặpgỡvàicánhânvàhiểuthêmvềtâmtrạngcủamọingườihaykhông.Trừkhiphảitrìnhbàyvềnhữngthôngtintốimậthoặcđộcquyền,nếukhông,họhầunhưluônchophéptôi.

TrongtrườnghợpcủavịCEOnày,ôngđãhăngháiđáplạirằng:“Khôngvấnđềgì,chúngtôirấtmuốncósựgópmặtcủaanh”.

Vìvậy,tuyđượcxếplịchtrìnhbàyvàocuốibuổichiều,tôivẫnxuấthiệnngaysaubữatrưa,chọnmộtchỗngồikínđáocuốihộitrườngvàsẵnsàngcảmnhậntoànbộkhôngkhí.Mặcdùbiếtrằngcôngtynàyhoạtđộngtrongngànhviễnthôngluôntrongthếchiếnđấu,ngànhmàhầunhưmỗicôngtyđềubắtđầunếmtrảinhữngthấtbạichímạngvàonăm2001,nhưngtôivẫnkhôngđượcchuẩnbịchonhữngđiềumìnhsắpchứngkiến.

Buổichiềubắtđầuvớimộtbàithuyếttrìnhhằnhọccủamộtquảnlýbánhàngdànhchohainhómkhángiả–mộtthôngđiệpđầyđedọahướngtớisốđôngđangngồitrongkhánphòngvàmộtthôngđiệpkháchẳndànhchovịCEOngồiởhàngghếtrêncùng.Saumỗilầnđedọavàđốcthúcnhânviênlàmviệctốthơn,ôngtakỳthựclạiđưamắtnhìnvịCEOnhưmộtcậucontraiđangcốgâyấntượngvớichamìnhtạigiảibóngchàythiếunhi,chờđợimộtcáigậtđầuchấpthuậncủangườichađểtiếptụcloạtxảsúngtiếptheotrongcuộcđộtkíchhằnhọccủaôngta.Ôngtathậtsựđangdầnhọnhừtửbằnglờinói.

Sauđóđếnlượtcủaphóchủtịchcấpcao,ngườitiếptụcphongtháihiếpđápvàđedọanàykhiôngtuyênbốcáckếhoạchcắtgiảmnhânsựnếuthànhtíchcủacảnhómkhôngcảithiện,némđinhữnglờibìnhluậncayđộcvềchếđộthưởnghoahồngvàquậtlạihọrằng“saocácngườilàmchẳngđượcbaonhiêumàkiếmtiềndễđếnthế”.Ôngtiếptụcđedọarằngkếhoạchtrảlươngsẽsớmthayđổinếudoanhsốkhôngcảithiệnnhanh.

Tôicànglúccàngcorúmngườilạitrênghế,cảmthấyquáxấuhổvìcómặtởđó.Tạisaohọlạithuêtôi,vàliệunhữngbìnhluậncủatôivềcáccôngtypháttriểnnhanhnhấtvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớicóliênquangìđếnnhữngnhânsựbánhàngvàpháttriểnthịtrườngbịtổnthươngđangngồikhắpkhánphònghaykhông?

Cuốicùng,vịphóchủtịchcấpcaocũngkếtthúctràngđảkíchcủaôngta,thôngbáorằngmọingườicóthểnghỉgiảilaoănuốngtronggiâylátvàhélộvềbàidiễnthuyếtsắpđếncủatôi.Tôichỉmuốnbiếnđimộtnơinàođóthậtxangoạitrừnơinàyvàthầmnguyệncầu:Scotty,hãyđưatôirakhỏiđây(56)!

Tronglúcgiảilao,cácgiámđốcxúmlạichàođóntôivàđậptayvớitôichiasẻrằnghọmớihạnhphúclàmsaokhicótôigópmặt.VịCEOkhoekhoang:“Ừm,nhưanhthấyđó,côngtychúngtôicósaonóivậy.Chúngtôichẳngcóbímậtnàovàchẳngtrùdậpai”.Sauđóôngnóithêm:“Vàbâygiờđếnlượtanh‘bơm’họlênvàlàmhọthấyphấnkhích.Chúcmaymắn!”.

Tôiđãdiễnthuyết,đãnhậnmộttràngpháotaynhiệttình,đãkýtặngsáchvàtròchuyệnvớingườithamdự.Rấtnhiềungườiđãnóinhữnglờiđạikháinhư:“Đâylàbàidiễnvăntruyềncảmnhấtmàtôitừngnghe”.

Sauđó,khitôiđangcốchấthànhlývàochiếcta-xiđậungoàikháchsạn,thìmộtngườithamdựliềnđếngặptôi,cảmơntôi,bắttaytôivàchiasẻmộtlờisâusắc:“Tôirấttiếcvìanhđãphảichứngkiếnphầnđầucủaphiênphátbiểuchiềuhômđó.Thôngđiệpcủaanhthậttuyệtvờivàđángtrântrọng.Nhưngthậttồitệvìcôngtynàysẽkhôngbaogiờthựchiệntheonhữngđiềunhưanhnói.Điềuđángbuồnhơnlàhọcứtinrằngmìnhsẽlàmđượcđiềuđó”.Lờinhậnxétkếtlạicủaôngấyđãtómgọncảnhngộcủanhiềungười:“Vấnđềlàaicũngcómộtcôngviệc,đúngkhôngnào?Chỉlàtôichẳngmayphảilàmviệcởđâythôi”.

Nghiêncứuchoquyểnsáchnàycủachúngtôiđãđưaranhữngbằngchứngthuyếtphục,rằngcácnhàquảnlýcủanhữngcôngtynăngsuấtcaokhôngbaogiờthaotúngnhânviêncủamìnhhayhuyễnhoặchọ.Họhiểurằngmỗithôngđiệp,từkếhoạchlươngthưởng,thăngchức,thiđua,đánhgiávàcácchươngtrìnhphảinhấtquánvớicácgiátrị,hệthốngvàvănhóacủacôngty.Nhữngchiếnthuậtthaotúngngắnhạnkhôngtồntạiởnhữngcôngtynày.HọđãkhámphárarằngÍtchỉhóanhiềunếucósựđộngviênthúcđẩy.

Nhiệmvụcuốicùngcủatôitrongchuyếnhànhtrìnhnàychínhlàxemxéttínhcáchcácvịlãnhđạocủanhữngcôngtychúngtôiđãnghiêncứu,nhằmxácđịnhnhữngphẩmchấtvànguyêntắcmàhọ

xemlànhântốsốngcòntrongcáchlãnhđạocủahọtạinhữngdoanhnghiệpnăngsuấtcao.Đócũnglàchủđềchúngtahướngđếntrongchươngcuốicùng.

V

14.MỘTTINHTHẦNTINHGỌN

Quảnlýlàlàmđúngmọiviệc;lãnhđạolàlàmnhữngviệcđúng.

–PeterDrucker

ìchorằngviệcgiớithiệunhữngcuốnsáchcũhoặcnộidungquảngbátrongmộtcuốnsáchmớilàhìnhthứcquảngcáokệchcỡm,nêntôiđãquyếttâmkhôngnhắcđếncôngtrìnhtrướcđâycủamình.Tuynhiên,chủđềcủanólạiliênquanrấtmậtthiết

đếnđộnglựcchínhtrongchươngnày.Thếnên,tôimongbạnsẽlượngthứcholầnđềcậpduynhấtnày.

QuyểnsáchIt’sNottheBigthatEattheSmall…It’stheFastthatEattheSlow(tạmdịch:Khôngphảicálớnnuốtcábé…Màlàcánhanhxơicáchậm)đãtiếtlộbíquyếtgiúpcáccôngtypháttriểnnhanhthậtsựcóthểvươnlêndẫnđầu,bấtchấpcácgờgiảmtốcvốnhayngăncảnhầuhếtdoanhnghiệpsuynghĩnhanh,quyếtđịnhnhanh,xuấthiệntrênthịtrườngnhanhchóngvàduytrìđàpháttriểncủamình.Mộttrongnhữngđiềutôivàđồngtácgiảpháthiệnđượcchínhlà:thayvìđưaranhữngtuyênbố“tầmnhìn”và“sứmệnh”truyềnthống,thìnhữngcôngtynhanhnhạyluôncómộtlýdo.Saukhiquyểnsáchnàyramắt,chúngtôiđãphảitiếpđóntớitấpnhữngcôngtymuốntìmđápánchocâuhỏi:“Chúngtôiphảitìmra‘lýdo’chocôngtymìnhnhưthếnào?”.

Do“vănhóa”đãtrởthànhmộtcâuchuyệnsốngđộngcủanhữngcôngtynăngsuấtcaođượcgiớithiệutrongquyểnsáchnày,nêntôiđoánrằngsẽcómộtcâuhỏikhiếntôiphảibậnrộntrongtươnglaigần,đólà:“Chúngtaphảixâydựngmộtvănhóahướngđếnnăngsuấtcaonhưthếnào?”Đểcácbạnkhôngphảithắcmắc,chươngnàysẽlýgiảinhữnggiátrịhiệnthântrongvănhóacủacáctổchứcđượcđềcậptrongsách-điềuquantrọngkhôngphảihọlàmgìmàchínhlà

lýdohọlàmviệcđó,làmnhưthếnàovàlàmsaođểcácdoanhnghiệpkháccũngcóthểthànhcôngnhưthế(nhưchúngtôiđãđềcậpqua).

Thậtvậy,vàicánhânkiệtxuấtđãdẫndắtcáccôngtynàykiếntạomôhìnhkinhdoanhnhưhọđãchọn,vớisựchuẩnxáccủamộtvậnđộngviênđẳngcấpquốctế.Bấtkểcócốgắngđàobớinhữngbíquyếtcủahọrasao,thìrốtcuộcchúngtôiphảithừanhậnrằngkhôngcóthứthuốctiênnàomanglạithànhcôngnhưcủahọcả.PeterDruckerhẳnsẽcólýdođểngưỡngmộcáchsuynghĩvàthựchiệncủamỗicôngtynàyvàđặcbiệtlàmỗilãnhđạocủahọ.

Nếucóđiềugìđóphithườngởnhữngdoanhnghiệpnày,thìđólànhữngconngườithànhlậpvàlãnhđạocôngtyvẫnđangtiếptụcdẫndắtchúng(trongmộtsốtrườnghợp).Bởitừngngườiđềulànhàlãnhđạotruyềncảmhứng,nênnghiêncứucuốicùngnàysẽchophépchúngtôixemxétnhữngphẩmchấtvănhóachungcủahọvàcáctổchứctươngứng,đồngthờiđặtracâuhỏilớncuốicùng:“Làmthếnàongườiquảnlýthểhiệnđượcnhữngnétđặctrưngcủacácdoanhnghiệpcónăngsuấtcựccaotrongdoanhnghiệpcủamình?”.

Ngaytừbanđầu,chúngtôiđãđoánrằngcátínhmạnhmẽcủacácvịlãnhđạosẽlấnátmọiphươngdiệnkháctrongdoanhnghiệp.Nhưngchúngtôilạikhôngnhậnthấyđiềuđó.Ngượclại,càngnghiêncứu-hầunhưxuyênsuốtmọitầnglớpcủacáctổchứcnày-chúngtôilạicànggặpnhiềungườicóthểtrìnhbàyvềvănhóavàcácgiátrịhệtnhưmộtvịCEO.Điềunàykhôngdiễnraởhầuhếtcáccôngtyvàlàmộttrongnhữngpháthiệnđángchúýnhấttrongtoànbộnghiêncứu.

Thôngthường,nếubạnyêucầuaiđóởbếndỡhàng,tổngđài,dâychuyềnlắpráp,bộphậnbánhànghaycửahàngbánlẻgiảithíchchobạnvềvănhóacôngtycủahọ,họsẽnhìnbạnchằmchằmmàkhôngnóiđượclờinào.Cuốicùng,họsẽđáplạibạnđạiloạinhư:“Xinlỗi,đókhôngphảilĩnhvựccủatôi.Tôikhôngbiết,tôichỉlàmởđây;anhphảinóichuyệnvớinhữngngườiởbộphậnnhânsựhoặctrụsởchính”.

TôinhớcólầnmìnhđãghéquamộtcửahàngTheWarehouseởAuckland,NewZealandvànóichuyệnvớimộtcộngtácviêntrungniênlàmviệcởtầngtrệt.BàấycóthểnóivềvănhóacôngtysànhsỏihệtnhưnhàsánglậpcôngtyStephenTindall.Mọithứcũngtươngtự

khitôilặplạinhữngchuyếnviếngthămkhônghẹntrướcởcácchinhánhcủaWorldSavings,muavàisảnphẩmtạiIKEA,giaoduvớicáccôngnhânluyệnthéptạiNucorhoặcbayhãngRyanair.Tôinhớtôiđãmỉmcườimộtmìnhvàtựhỏiphảichăngnhữngcôngtynàychỉthuênhữngngườihoạtngônrồihuấnluyệnhọtrongmộtchươngtrìnhnhồisọkhắcnghiệttrướckhichophéphọramắtcôngchúng.

Tinhthầnvàvănhóacủanhữngcôngtynàylàmộttrongnhữngyếutốnộitạicủamôitrườnglàmviệc,tựanhưánhsánghaykhôngkhívậy,vàdođó,nhữnggiátrịnàyđãinsâutrongtâmtrícácnhânviênlàmviệctạiđây.Nhữngngườinàybiếtvàcảmnhậnđượcvănhóacôngtymình,thếnênhọmớicóthểkhẳngđịnhnhữnggìhọbiếtlàđúngđắn,chânthật.

Vănhóacôngtykhôngchỉmanglạithànhquảrõrànglànăngsuấtđolườngđược,màtrongnhiềutrườnghợp,cáccôngtychúngtôinghiêncứucònchứngtỏrằngvănhóacủahọthậmchícònquantrọnghơncảnhữngcánhântàinăngđanglãnhđạocôngty.Mộtsốnétvănhóacôngtynhưthếđangđứngvữngtrướcthửtháchcủathờigianvàsựxuấthiệncủadànlãnhđạomới.

Mộtvịlãnhđạothôngtháivàcứngcỏisẽmởramộtvănhóarồidốcsứckhiếnvănhóanàylanrộnghơn,giátrịhơnvàquantrọnghơnbấtkỳcánhânnào-hơncảchínhbảnthânôngta.

StephenTindallđãkhôngcònlãnhđạonhữnghoạtđộnghằngngàytạiTheWarehouse,nhưngcôngtynàyvẫnđanghoạtđộngtốthơnbaogiờhết.DanDiMiccotrởthànhCEOtạiNucor,nhưngvănhóađượcKenIversontạodựngvẫncònđứngvữngvàcôngtynàyvẫnchưavavấplầnnàotrongđàtăngtrưởng,năngsuấtvàlợinhuận.IngvarKampradnayđãtựluixuốngvịtríthụđộnghơntrongvaitrònhàchiếnlượccủaIKEA,tứckhôngcònthamgiavàohầuhếtnhữngquyếtđịnhhệtrọngcủacôngty,nhưngcôngtynàyvàvănhóacủanóvẫntiếptụcpháttriển.Nhữngnhàlãnhđạovĩđạisẽthiếtkếvàxâydựngnênvănhóatrườngtồn,nhưthểhọvẫnđangđiềuhànhdoanhnghiệpđóvậy.

Hãysosánhnhữngnétvănhóacónềntảngvữngchắcnàyvớivănhóatạicáccôngtybìnhthườngkhác.Cóquánhiềuvănhóabắtnguồntừnhữngvịlãnhđạobìnhthườngvànhậnhàngnúilờicangợitừbáochí,nhưngkhiđượckiểmchứngbởithờigianhaynhững

ngườihiểurõbiểuhiệucủasựvữngmạnh,thìchúnglạikhôngthểvượtqua.

VănhóacủahãngCoca-Colavàkhảnăngtănglợinhuậnhằngnămcủahọrốtcuộcđềuquyvềhìnhthứcbóclộtlaođộngđểthulờihơnlàmộttậphợpcácgiátrịcủadoanhnghiệp.AicóthểquênđượckhuônmặttựmãncủaKenLaytrênbìatạpchíForbesvàFortunevớinhữngdòngtítcangợivănhóaôngtađãtạodựngchoEnron?Nhưngchỉvàithángsaukhiôngđikhỏi,côngtynàyđãtantành.CònvănhóacủaKodakthìsao?VàcácnhàbáođãnónglòngviếtbàivềvănhóachốngquanliêumàPercyBarnevikđãxâydựngchoASEABrownBroveri(ABB),nhưngsauđó,khilượngđơnhàngbắtđầusasútvàcộngđồngtàichínhbắtđầuhoàinghivềkhảnăngtrảnợngânhàngcủacôngtynày,thìmọingườimớivỡlẽrarằngvănhóacủaABBchỉnhằmvunvénchocáitổhưutrícủaBarnevikhơnlàtạoranhữnggiátrịchungthựcsựchocôngty.

“Tinhgọn”làtừchúngtôidùngmiêutảmôitrườngvậtchất,môhìnhhoạtđộngvàtinhthầncủanhữngcôngtynăngsuấtcao.

Dạogầnđây,bạncóthểbắtgặpnhữnglờihứahẹnnhư“Chúngtôiđangtrởthànhmộtbộmáytinhgọnvàlànhnghề”màcácchủdoanhnghiệp,nhàquảnlý,trưởngbộphậnhoặcCEOkhoáitráđưaranhằmcốlôikéosựchúývàomộtđợtcắtgiảmnhânsựhaycắtgiảmchiphíkhác.Tinhgọndầntrởnênđồngnghĩavới“siếtchặtcácmốinối”,vàdođónhìnchungmangýnghĩatiêucựctrongsuynghĩcủanhữngngườilàmviệcchocácbộmáytinhgọn,lànhnghềmớimẻnày.(Khicôngtyramộtthôngbáolớnvềviệcbấtngờtrởnên“tinhgọn”,mộtsốcâuhỏithúvịsẽdấylên:Thếtrướcđâydoanhnghiệpnày“thừacân”à?Nếuthếthìtạisaovàaichịutráchnhiệmchoviệcđó?Saochúngtakhôngbắtđầuxửquyếthọtrước?).

Đókhôngphảiđiềuchúngtôimuốnnóikhidùngtừnày.Khiviếtvềcáccôngtyđượcnêutrongsách,chúngtôidùngtừ“tinhgọn”(57)vớiýnghĩavôcùngtándương,tứcnghĩađenvàthậmchímangcảhàmývềdinhdưỡng:chỉcócơbắpchứkhôngcómỡ.

Phảicầnđếnhàngtrămtừđểmiêutảchínhxácmọiphẩmchấtkhácnhauđángđểchúngtôiquýtrọngvàngưỡngmộkhiphỏngvấnnhữnglãnhđạocủacáccôngtynăngsuấtcao.Nhưngtrongsốđó,có11phẩmchấtđặcbiệtnổitrội-nhữngđứctínhmàchúngtôisẵnsàngxemđólàđiểmchungởcácvịlãnhđạonày.Đâylàmộtdanhsáchkhábấtngờ,bởinhiềutừtrongđâyítkhiđượcsửdụngtrongtiểusửtruyềnthốngcủacácnhàlãnhđạovàvănhóa.

11phẩmchấtđólà:

1.Chúýtiểutiết

Nhiềuxínghiệpthíchkhẳngđịnhrằnghọchúýđếntiểutiếtrấtkỹ,nhưngthậtrakhôngphải.Đasốđềumắclỗiraquyếtđịnhquágấp,tìmcáchdậplửa,triểnkhaihếtsángkiếnnàyđếnsángkiếnkhác,liêntụckhắcphụcnhữngthứtủnmủnvàlàmbấtcứđiềugìđểthúcđẩylợinhuậnnhanhchóng.Thếlàquáđủchoviệcchúýđếntiểutiết.

Mộtngườibạncủatôi,MarkGlickman,làkếtoánviêncôngchứngtạihạtMarinthuộcbangCalifornia.Mộtngàynọ,khichúngtôiđangtròchuyện,anhhỏitôivềdanhsáchcáccôngtycuốicùngdànhchocuốnsáchcủatôi.Tôibắtđầuliệtkêvàchúgiảivềlýdotôichọncáccôngtynày.Khitôinêutênmộtcôngtynọ-tôixinkhôngnêutênrađâyvìkhôngmuốnlàmMarkkhóxử-anhấyđãdừngtôilạivàbảorằngmìnhbiếtCEOcủacôngtynàytừnhiềunămtrước,khihọđanglàkháchhàngcủahãngkếtoánlớnmàkhiđóMarkđangcôngtác.“Khihọtrởthànhkháchhàng”,anhtanói:“cấptrênđãralệnhchomọingườitronghãngphảiđặthọlênhàngđầu,vìhọchỉcầnnhìnqualàcóthểtìmđượchạtthautrongđốngvàng”.Đáplạicáinhìndòhỏicủatôi,Markgiảithích:“Đólàlờikhenngợitốtđẹpnhấtmàmộtnhómkếtoánviêncóthểdànhchoanhđấy.Điềuđóđồngnghĩakhôngainênthửlượmmótthứgìcảvìchắcchắnhọsẽbịpháthiện”.

Chúngtakhôngnênnhầmlẫngiữa“chúýtiểutiết”với“quảnlývặtvãnh”.Thayvìtốnhàngngàytrờimảimêvớihàngchồngbáocáo

haycácbảnphântíchsốliệu,cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtđềuxácđịnhđượcnhữngvấnđềtốiquantrọngtrongquátrìnhchèoláidoanhnghiệpcủahọmộtcáchcóhệthống.Họdànhthờigiantậptrungvàonhữngvấnđềđóvàgiaophóviệcchămsóckhốihậucầnvàcácthướcđohoạtđộngchonhữngngườithântín.Nếumộttrongcácthướcđobịsailệch,thìmộtgiámđốcthôngthạolĩnhvựcđósẽtậptrungkhắcphụcđếnkhinàoổnthìthôi.

MộttrongnhữngnguyênnhântạonênmứcnăngsuấtcựccaotạiIKEAchínhlàhọvẫnduytrìquyếttâmthựchànhnhữngphươngthứcdonhàsánglậpIngvarKampradtruyềnđạt.Ôngnói:“Mộtvịtướngnếuphântánnguồnlựccủamìnhsẽcầmchắcthấtbại.IKEAphảiluônlàcôngtychỉtậptrungvàomộtthứvàomỗithờiđiểm.Vìtậptrungđồngnghĩavớisứcmạnh”.

2.Phẩmchấtđạođức

Đểtrảlờichocâuhỏi:“Nếuaicómặttạiđâylàmộtdoanhnhântrungthực,xinhãygiơtaylên?”,thìđasốmọingườidướihàngghếkhángiảsẽgiơtaykhôngchútngậpngừng.Nhưngđasốcũngsẽgắngnhịncườilolắng,vìhọbiếtsựthậtđíchthực:nhữnglờinóiđùa,bópméosựthậtđôichút,thậtthậtgiảgiả,phóngđại,hứahẹnmọithứnhưngchẳngmanglạigìmớilànhữnghoạtđộngthườngngàycủadoanhnghiệp.Vàđólàsựthậtvềtínhtrungthực.

Thayvìdùngtừ“trungthực”,HerbSandlerlạigọiđólà“phẩmchấtđạođức”vàkểlạimộtsựkiệnquantrọngxảyrakhônglâusaukhiôngvàMarionmualạiGoldenWest.

Ôngkể:“Năm1966,HoaKỳphảiđốimặtvớivấnđềthanhkhoảnnghiêmtrọngđầutiênkểtừsauThếchiếnII.Vànếutôinóihoàncảnhđórấtgaygo,thìýtôilàkhôngcóđồngnàotrongbộmáyđấy”.

Sandlernói:“Cũngnhưbaotổchứctàichínhkhác,chúngtôicóđủloạicamkếtđồngýchovaynhưnglạikhôngcótiềnđểđảmbảonhữngcamkếtđó.Nhữngkhoảntiếtkiệmcứtràoratrongkhikhôngcókhoảnmớinàochảyvào.Tấtcảnhữngngânhàngkhácvàquỹtiếtkiệm-chovaykhácđềuphảixóabỏnhữngcamkếtnàyđốivớingườivaytiền,nhưngchúngtôiđãtựhứavớimìnhsẽkhôngxóabỏmộtcamkếtnào”.

Herbkểlạiôngđãtựhàorasaokhihọlậpmộtdanhsáchnhữngcamkếttheothứtựngàythángkýthỏathuận.Ôngchiasẻ:“Mỗingày,chúngtôiđếmtừngđồngđô-lagửivàongânhàngtừnhữngkhoảntrảvay,vàmỗikhinhậnđủ,chúngtôilạichovaymộtkhoảnmới.Cuốicùng,chúngtôicũnghoàntấthếtcáckhoảnchovay,mặcdùchúngtôicũngmấttiền.Theochúngtôiđượcbiếtthìchúngtôilàcôngtyduynhấtđảmbảomọicamkết”.

MarionSandlerkếtthúccâuchuyệncủaHerb:“Anhcóthểthắcmắctạisaochúngtôilàmthế.Nguyênnhânđơngiảnthôi.Mộtdoanhnghiêpvĩđạiphảiđượcxâydựngtrênlòngtin-tứclàgiữlờihứa.Bạncóthểmấtđidanhtiếngchỉtrongmộtngàymàkhôngbaogiờlấylạiđược.Lòngtinlàthứbạnphảixâydựngcảđời”.

Chúngtôinhậnthấynhữngnhàlãnhđạocủacáccôngtychúngtôinghiêncứuđềutrungthựcmộtcáchcanđảmvàphithường.

3.Duytrìsựđơngiản

Dùnhiềudoanhnhânnhậnthấykháiniệmđơngiảnlàmộtchủđềkháthúvịđểtìmhiểu,nhưnghọvẫnchorằng“đơngiản”làmộtlờinguyềndànhchonhữngdoanhnghiệpđươngthời.Kháiniệm“đơngiản”luônđicùngýnghĩa“đơngiảntháiquá”tiêucực,khiếnchođơngiảnđãkhôngcònlàđứctínhđángngưỡngmộnữa.Tuyvậy,chúngtôiđãkhámpháđượcmộtsựamhiểusâusắcvềsứcmạnhvàýnghĩacủasự“đơngiản”trongsốcácvịlãnhđạocủanhữngcôngtynăngsuấtcao.

Trongchươngtrước,chúngtađãthảoluậnvềcáchcácnhàlãnhđạocủadoanhnghiệpnăngsuấtcaogiữvữngcáctuyênbốkinhdoanhđơngiản.Khitựhỏilàmthếnàohọduytrìđượcsựđơngiảnchocôngty-bấtchấpcónhiềungườithậtlòngkhuyênhọnênthayđổi,điềuchỉnhvàmởrộngmôhình-chúngtôinghĩmìnhbiếttạisaohọkhángcựđượcnhữnglờikhuyênđó.Nhữngngườilãnhđạonàycũngtinhgọn,khôngphứctạpvàđơngiản(theonghĩathẳngthắn)nhưcáctổchứchọlãnhđạovậy.

KhiMarionSandlercủaWorldSavings,mộtphụnữđủsứcsắmsửamọithứxahoamàbàmuốn,đượchỏirằngbàcótàixếriênghaykhông,bàliềngậtđầuvàthừanhậnrằngthuêtàixếriênglàđammênhỏcủabà.Vàbàcũngchobiếtngườiđólàai.Ngườitàixếriêngđó

tấtnhiênchínhlàchồngcủabà,Herb,ngườimàtheobàdùvượtchuẩncôngviệcnhưngvẫnđángtincậy.

Trongmộtbiểuhiệnkháccủaviệcgìngiữgiátrịcủasựđơngiản,IngvarKampradđãtựhỏitạisaocáccôngtythườngcócáccuộchọpnhómlớn.ÔngviếttrongTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất:“Tậphợpcảtrămngườichỉđểnhìnnhậnsựthiếuchuẩnbịvàthiếuminhbạchlàmộtbiểuhiệnchothấyviệckhôngnhậnthứcrõphítổn”.Ôngthắcmắc:“Tạisaomộtcôngtylạilãngphítàinguyênchomộthoạtđộnglớntốnkémtrongkhichỉcầnmộtngườitraxétthôicũngđủtốtrồi?”.

KhiMarionbiếttôiđangđịnhviếtvềthóiquenđanlencủabà,bàđãtựgọichotôivàgiảithíchvớimộtniềmtựhàocủamộtngườimẹrằnghằngnămbàluônđanmộtchiếcáolenchongàylễtrangtrícủacôngtybà.Giọngbànghehệtnhưmộtbàmẹhãnhdiệnkhikểrằngchiếcáobàtựđanđãthuvề800đô-latronghoạtđộngđấugiátừthiệnnămngoái.

Từnhữngbộquầnáohọmặcchođếncáchtrangtrívănphòng,từnhữngchiếcxehọláichođếnnhữngngôinhàhọđangsống,cácnhàlãnhđạotrongnghiêncứucủachúngtôiđềulànhữngtấmgươngđứchạnhvàkhiêmtốn.Sựphôtrươngkhônghềphùhợpvớitriếtlýhaylốisốngcủanhữngconngườicươngtrựcnày.

4.Sựtranhđua

Phầnlớncácdoanhnghiệpđềutôntrọngvàghinhận,pháthuyvàtưởngthưởngchonhữngaicókhảnăngcủngcố,tiếpthuvàđadạnghóa–vàlàmnhữngđiềuđónhanhhơnkẻkhác.Môitrườngdoanhnghiệpngàynayđềcaonhữngngườiluônsẵnsàngquantâmtừtìnhhìnhhoạtđộng,kháchhàng,nhânviên,cácđơnvịcungcấpchođếnnhữngngườithếchỗhọkhiđượccấtnhắclênmộtvịtrícaohơn.

JackStackcủaSRCđãtómlạinhiệthuyếtcạnhtranhmàcácnhàlãnhđạonàychiasẻvàthểhiệnquacâuchuyệnôngđượcđiềuđếnSpringfield,MissouriđểquảnlýmộtnhàmáychoInternationalHarvester-côngtymàôngvàcácnhânviênđồngsựmualạisaunày.

Ôngchiasẻ:“TôiđếnSpringfieldvàpháthiệnnhữngngườimiền

trungtâytuymộcmạcnhưnglạicótinhthầndoanhnhânvĩđạinhấtmàtôitừngthấy.Quanđiểmcủahọlà:‘Hãyđưachúngtôidụngcụvàchúngtôisẽdốcsứclàmviệc’.Chúngtôiquyếtđịnhsẽlàmmộtchuyệngìđóratròvàchocảthếgiớithấymìnhcóthểlàmđược”.Ôngmỉmcườivànóitiếp:“Khiđấy,khôngcómụctiêunàomàchúngtôikhôngđạtđược.ChúngtôiquyếtđịnhsẽquảnlýmọinhàmáyHarvestertrênthếgiớinàyvàgiànhthắnglợi.Chúngtôiđangởđây,trongmộtnhàmáynhỏtầmthườngđểchốnglạigãkhổnglồGoliath(58)vàsẽchiếnthắng”.

Stackcàngvuisướnghơnkhikểđếnhồikếtcủacâuchuyện:“Điềuchúngtôithíchnhấtchínhlàđãchọcđiênchủtịchcôngty,vìôngtaphảibayvềđâyđểtraochochúngtôichiếccúp.Ôngtaghétđiềuđóvàkhôngngầnngạithểhiệnra.Vàchúngtôilạicàngthíchthúhơnnữa”.

Trongmộtlần“đâmthọc”xấcxượcvàtháiquátrongcuộcthiđua,khiRyanairbắtđầumởcáctuyếnbayởcácquốcgiamới,họđãđặttênchocuộcthiđuavàýđịnhgâychiếncủamình.KhibắtđầumởtuyếnbayởBỉ,họđãpháthànhthôngcáobáochívớitiêuđềAuRevoirSabenaEtL’arnaque(tạmdịch:TạmbiệthãngSabenavàtròcắtcổ).Đúngnhưdựđoán,SabenanhờđếnsựgiúpđỡcủatòaánvàcáccơquancầmquyềnChínhphủ,trongkhichỉRyanairdõimắtvàothịtrường.Vàbâygiờ,Sabenađãngưngkinhdoanh.

Lịchsựhơnđôichútnhưngcũngkhôngkémphầngangócvàganhđua,đóchínhlàWorldSavings.HerbSandlerđãkhẳngđịnhôngvàvợông,Marion,luônrấttậptrungvàokếtquảcủamọiviệchọlàm,khôngchỉtrongkinhdoanhmàcòntrongmọimặtcuộcsống.“Ởđâychúngtôicócáchệthống”,ôngnói:“nhưnglạikhôngcóthờigianđểmọingườingồilạivàxửlýmọiviệc.Đạtđượckếtquảnhưmongmuốnlàmốiquantâmduynhất.Chúngtôilàmộtcôngtyrấtcạnhtranhvàkhẳngđịnhvớimọingườirằngnếuhọkhôngcótầmnhìngiốngchúngtôi,thìWorldSavingskhôngphảilànơidànhchohọ”.

KhiMarionSandlerđượchỏibàthíchnhấtđiềugìởdoanhnghiệpcủahọsaugần40năm,bàđãtrảlờirấtnhanh:“Nếuxétvềsựhàilòngthìchúngtôilàmộtdoanhnghiệptuyệtvời.Chúngtôikhônggâyônhiễm,chúngtôicóthểgiúpmọingườisởhữunhà(trongđóđaphầnlàngườidamàu),chúngtôibảovệtiềnbạcchomọingườisaochoxứngvớilươngtâm.Nhưngcònmộtđiềukhiếnchúngtôihài

lònghơncả,đólàchúngtôicótinhthầncạnhtranhrấtcao,vượthơnđốithủvàsẽthắngápđảocuộcđấunày”.

Cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtyđạtnăngsuấtcựccaođềutruyềnchodoanhnghiệpcủahọmộttinhthầncạnhtranhvôsong.

5.Tậptrungchodàihạn

Việctậptrungchodàihạnđãtrởthànhđiềubấtthườngtrongkinhdoanh.Trừkhimộtdoanhnghiệpđạtkếtquảkinhdoanhhằngquýđúngnhưkỳvọngcủacácchủngânhàng,cácchuyêngiaphântíchvàPhốWall,thìngườiđangđiềuhànhdoanhnghiệpnàymớiđượcgiahạnthêmmộtquýnữađểsửachữamọithứtrướckhitiếngtrốngtrậnvanglênbáohiệuhọcầnthayđổingườilãnhđạo.

DanDiMiccocủaNucornóirằnghầunhưmọiquyếtđịnhkinhdoanhsẽkháckhibạntậptrungchodàihạnthayvìngắnhạn.Theoông:“Ngànhthéplàngànhcựckỳtuântheochukỳ.Nênkhithờithếkhókhănvànhucầubiếnmất,mọithứsẽkhókhănđấy”.

Ngoàitínhchukỳ,ngànhthépcònrấtnặngvềvốnvàtàisản.MụctiêucủaNucorlàluônthểhiệnmìnhlànhàcungcấpvớimứcgiáthấp,điềunàychophéphọbánvớigiáthấphơnkhinhucầugiảm.TheoDiMicco:“Côngtynàysẽkhôngthểphồnvinhnhưthếnàynếukhôngchiasẻtriếtlýtậptrungchodàihạnvớinhânviên,nhàcungcấpvàkháchhàng”.

Vìvậy,nhưđãthảoluận,trongcácgiaiđoạnnhucầuthấp-nhưnăm2001-côngtyvẫntrảlươngchonhânviênđểsảnxuấtcácđơnhàngthéphọvẫnbánđược,chitiềnđểhuấnluyệnnhânviên,tântrangnhàxưởngvàsẵnsàngbậtdậykhinhucầutrởlại.

MặcdùDiMiccovàcácgiámđốckhácluôndẫnđầuvàthulờitrongnăm2001,nhưnghọchỉthuvề20%sốlợinhuậnthuđượctrongmộtnămthuậnlợi;bùlại,10.000nhânviêntronglựclượnglaođộngvẫnđượctrảlươngđầyđủ.

HãydànhítphúttưởngtượngxemcáctuyếnphốtrungtâmởMỹsẽsuytànvàđổnátthếnàonếucácchuỗibánlẻnhưWal-Mart,Kmartvàcácchuỗicửahànggiảmgiákhổnglồkháclựachọnkhuvựctrungtâmthànhphốđểxâycửahàngthayvìvùngngoạivi.

StephenTindallcủaTheWarehouseGroupđángrađãdễdàngsaochépmôhìnhcủaMỹvàxâydựngcáccửahàngkhổnglồtạinhữngkhucógiáđấtrẻ,nằmngoàihàngtrămthànhphốvàtrungtâmtỉnhlỵcủaNewZealandvàÚc;nhưngônglạichọnxâydựngcửahàngtạingaychínhcáckhutrungtâmnày.TheotầmnhìndàihạncủaTindall,rốtcuộcmọingườivẫnsẽghétbạnnếubạnhủyhoạicáctuyếnphốtrungtâmcủahọ.Tuyvậy,TheWarehousevẫnxâycửahàngcủahọngaygiữathànhphố.Cácđợtkiểmtoánxãhộiđịnhkỳchothấychínhsáchnàyđãgiúp80%tổngsốthươngnhânkháctăngdoanhthusaukhimộtcửahàngTheWarehouseđượckhaitrương.

ToànbộcácdoanhnghiệpnăngsuấtcaođượcchúngtôinghiêncứukhôngchỉđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG,màhọcòncóđủkiênnhẫnđểhỏithêm:“Lýdokinhdoanhchínhđángtrongdàihạnđểlàmđiềunàylàgì?”.

6.Coikhinhsựlãngphí

Bấtkỳnhàquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOcótráchnhiệmnàođềusẵnsàngthuyếtgiảngngaylậptứcvềsựkhôngthỏađángcủaviệclãngphí.Tuynhiên,nhữngnhậnxétcủahọđềucómộtlỗhổng,vìrõràngquanđiểmcủahọvềsựlãngphíđềuápdụngchotấtcảnhữngngườikhác,nhưnglạiloạitrừbảnthânhọra.

Khôngnhàlãnhđạohayvănhóanàochúngtôinghiêncứuđángbịgọilàkeokiệtvàbủnxỉn.Tuynhiên,aiaicũngcoikhinhsựlãngphí.Theolờihọ,mỗingườiđềuđồngtìnhvớiđiềuHerbSandlernói:“Việckhôngchitiềnsẽkhônggiúpbạnđạtnăngsuấtcaohaythànhcông,màchínhcáchchitiềnmớilàmđượcđiềuđó”.

Vídụ,trongkhiđasốcáccôngtythếchấpnhàởđềutiếptụccắtgiảmchiphígiántiếpbằngcáchtậptrungvàocáckhâubảolãnhvàgiámđịnhtựđộnghóa,thìWorldSavingsvẫnchihàngchụctriệuđô-lamỗinămchođộingũgiámđịnhviêncủariênghọ.Tạisao?“Bởivì”,HerbSandlerchobiết:“bùlạichiphícaochonhânviênnộibộchínhlànhữngdanhmụcchovaychấtlượngcao,vàchúngtôicũngtránhđượctổnthấttừcáckhoảnnợxấu”.MụcđíchcủacôngviệcgiámđịnhtạiWorldSavingslàđểtăngkhảnăngcôngtycóthểbánnhanhtàisảncủangườivayvàbùlạivốnđầutưtrongtrườnghợpngườivayvỡnợ.Nhờchinhiềutiềngiámđịnhhơnđốithủcạnhtranh,trong5nămqua,côngtyđãkhôngphảixóanợtrựctiếpcho

nhữngkhoảnvaykhóđòinào.

Toànthể70nghìnnhânviêncủaIKEAđềuthuộcnằmlòngkháiniệm“lista”,mộttừtiếngThụyĐiểnmàIngvarKampradrấtthíchtríchdẫn.TừnàyđếntừtỉnhSmalandtoànđấtđáởmiềnnamThụyĐiển,nơimàtheoKamprad,nhữngcưdânluôncóthóiquentậndụnghiệuquảnhữngthứhọsẵncó.

ÔngtagiảithíchrằngtrongcácthuậtngữcủaIKEA,“lista”cónghĩanômnalàthayvìrangoàimuamộtchiếcxenângmới,bạnchỉcầndịchchiếckệxuốngkhoảngnửamétlàđãcóthểtiếptụcdùngmộtxetảinânghạbằngtay.Hoặctrongmộtvídụkhác,ôngnói:“Anhcũngcóthểdùngtạmmộtchiếckhóamócchođếnkhichiếckhóacốđịnhđượcsửaxong”.

Trừkhicácnhàlãnhđạoluyệntậpsựtiếtkiệm,nếukhông,họsẽkhôngthểhòahợpphẩmchấtnàyvàodoanhnghiệpcủamìnhđược.

7.Huấnluyệnphongcáchlãnhđạo

Vaitrògiámhộcủangườiquảnlý,chủdoanhnghiệphoặcCEOđốivớidisản,tàisảnvàvănhóacôngtyđãbịthaythếbởinétđặctrưngcủacácđònbẩynhanhnhằmđạtkếtquảchóngvánhbằngmọigiá.

ĐiểmchungchúngtôinhậnthấyởvănhóacủacáccôngtylớnđượclựachọnchínhlàcácCEOluônxemvaitròcủahọnhưmộtvịgiáoviên.Nhữngnhàlãnhđạonàyluônsẵnlòngchiasẻcácgiátrịvàkiếnthứccủahọvớinhữngngườixungquanh,thayvìhànhxửnhưgiớiquýtộcchỉbiếtralệnhvàđiềukhiểnthờiCựuThếgiới(59).

BillZollarsthườngsosánhcôngviệccủaôngnhưcủamộthuấnluyệnviên,vàmọinhàlãnhđạoxuấtchúngkháccũngthừanhậntầmquantrọngcủaviệctrởthànhmộtngườithầyhoặcmộthuấnluyệnviên.MarionSandlerkểrằngtrảinghiệmthúvịnhấtcủabàlàkhitrởthànhmộtngườithầy.JackStackcũngxemviệcđàotạo,huấnluyệnlànhiệmvụnghiêmtúc,đếnmứcôngtađãthểchếhóaphươngphápđótrongtoànbộ22côngtytrựcthuộcSRC;tấtcảcácquảnlývàgiámđốccủaSRCđềuchịutráchnhiệmhuấnluyệnvàchuẩnbịsẵnsàngchobanhânviênđểnhữngngườinàytiếpnốicôngviệccủahọ.(Tuynhắmđếnbangười,nhưngStackthúnhậnrằngôngthườngchỉchọn

hai).

8.Khiêmtốn

Tựhạthấpvaitròcủamìnhlàmộtgiátrịtừlâuđãbịlãngquênvàbịthaythếbởimộtchiếctùvàtựthỏamãn,tựđềcaođủátđiâmthanhcủa76chiếckèntrombone.Hãythửhỏibấtkỳgiámđốcquanhệcôngchúng(PR)nàovềlượngthờigianhọdùngđểquảngbáchohìnhảnhcủacácnhàlãnhđạocôngtymàxem.Họbàochữarằngtấtcảđềuchỉlàmộtmàntrìnhdiễn;tintôiđi,đóchỉlàbàochữamàthôi.

BillNunanlàmộttrongcácgiámđốccủaWorldSavingsmàchúngtôiđượcgiớithiệuđểhỏivềcácsốliệuchínhxác;ônglàkếtoántrưởngcủacôngty,hoặctheoôngtựgọilà“ngườinắmgiữcácsốliệuhiệnthời”.MặcdùcáccuộctròchuyệncủachúngtôivớiNunanchỉgiớihạntrongsốliệuhoạtđộngôngđưaravàôngcứkhăngkhăngrằngmìnhkhôngphảilànhânvậtquantrọng,nhưngtrongmộtlầnnóichuyện,ôngđãkhẳngđịnhhùnghồnmộtđiềukhôngchỉcóởWorldSavingsmàcòncóởtấtcảcáccôngtychúngtôiđềcập.

Ôngnói:“Nếuanhmuốnchọnramộtchủđềchínhchocảcôngtynày,thìđólàviệcôngbàSandlerbiếtrằnghọcũngchỉcóthể‘xỏchânvàomộtốngquầnmỗilần’nhưbaongườikhácvàcáitôikhôngphảimộtphầncủanơinày”.

“MộttrongnhữngđiềuHerbsợhãichínhlàôngcóthểtrượtngãvàocáibẫytựmãnvềbảnthânvàquênmấtrằngthànhcôngcủaôngbắtnguồntừnỗlựccầncùvàluônluôntậptrung.Song,ôngvẫnlàmviệccậtlựcmỗingàyvàquảquyếtrằngtấtcảmọingườitrongdoanhnghiệpđềunhưthế”.

“Ởđâykhôngcócáibẫyquyềnlựcnàohết-khôngcónhữngvănphònghàonhoáng,nhữngchiếcxekỳlạ,nhữngtàikhoảnchitiêuhaybảngtêntrêncửa”.KhôngaiởWorldSavings,baogồmcảvợchồngSandler,đặtcáitôicủahọtrênbấtkỳđiềugì.Đơngiảnvìhọkhôngcóthờigiandànhchoviệcthỏamãncáitôi;cóthểkếtlạirằng:“Đâylàmộttrongnhữnglýdochínhgiúpcôngtyhoạtđộngnhưmộtkỳquan”.

Bạncóthểđoánrằngviệcthổihồnvàomộtcôngtythépđanghấphốisẽmởranhiềuthửtháchtolớn,vàthửtháchmàKenIversonnhớrõnhấtchínhlàkhiôngquyếtđịnhrằngmọingườiphảiđộimũbảohiểmchungmộtmàu.SởthíchtạoramộtvănhóaquânbìnhcủaIversonbắtnguồntừlúcôngđọcđượcmộtcâuchuyệnvềCanadatrênbáo,vềmộtnhàmáytừngthựchiệnphươngphápnàyvàquyếtđịnhlàmđiềutươngtựởNucor.

TrướckhicóquyếtđịnhcủaIverson,mọingườiởnhàmáynàyđềuđộinhữngchiếcmũbảohiểmkhácmàutùythuộcvịtríhọđảmnhiệm.Côngnhânđộimộtmàu,giámsátđộimộtmàukhácvàđốccônglạiđộimộtmàukhácnữa.Iversonbảorằngkhiaiđótừvănphòngđếnthămnhàmáy:“Nếubạntinvàotròthểhiệncáitôinày,thìchắcnhữngngườiđóphảiđượctraomũbảohiểmbằngvàngròngmất”.

Vềsau,trongcuốnsáchPlainTalk(tạmdịch:Mộtcuộctròchuyệngiảndị)củaIverson,ôngđãviếtrằngviệcgiữquyđịnhđộimũbảohiểmtrắngđốivớitoànthểnhânviên(ngoạitrừnhânviênanninh)đãvấpphảisựchốngđốinhiềuhơnbấtkỳquyếtđịnhnàokhácôngtừngđưara.“Điệnthoạitôikhôngbaogiờngừngreo”,ôngkểlại.“‘Anhkhôngthểlàmthếđược’,họnóivớitôi:‘Mũcủatôichomọingườibiếttôilàaivàtôigiữvịtrígì’”.Iversonđãrấtthấtvọngkhithấyđasốnhânviênbậntâmđếnđịavịvàcáitôirasao.

PatLancasterthẳngthắnkếtlạivịtríxứngđángdànhchocáitôinhưsau:“Côngtynàythànhcônglànhờvàonỗlựchợptáccủamọingười.Chúngtôikhôngcóthờigiandànhchonhữngkẻtựmãnchỉbiếtđếnmình”.

9.Loạibỏchếđộquanliêu

Bấtkỳaiđứngđầumộtđơnvịhoặccôngtycólẽđềuchuẩnbịmộttuyênbốvàthôngcáobáochíđểthểhiệnquyếttâmloạibỏbộmáyquanliêucủahọ.Tuynhiên,thóiquanliêuvẫntồntạiởhầuhếtcôngty.(Hãythửgọichomộthãnggiaohàngđườngxa,hãngbảohiểmsứckhỏe,côngtymôigiới,nhàsảnxuấtxehơihaycôngtysảnxuấtđồdùngnhàbếpcủabạnmàxem,rồihỏinhânviêntrựctổngđàivềtên,địachỉvàsốđiệnthoạicủagiámsátviên,phótổnggiámđốcchịutráchnhiệmchođơnvịđóhaychínhCEO.Bạnsẽkhôngchỉvướngvàomộtmêhồntrậnquanliêuđầyrẫynhữngnhàquảnlý

khôngbiếttên,khôngbiếtmặtvàkhôngmuốndâydưatớibạn,màđôikhicòngặpphảinhữngkẻcốgắngbảovệtínhnặcdanhcủacấptrênmộtcáchrấtđêhèn.)

Thayvìthế,chúngtôitựhỏiliệusựkhinhmiệtdànhchochếđộquanliêucủacáclãnhđạođếntừnhữngcôngtyhàngđầucóphảilàbiểuhiệncủanhữngvấnđềhọvấpphảitạimộtbộmáyquanliêunàođótrongsựnghiệpcủamìnhhaykhông,hayđólàvìhọđãchứngkiếnnhữngcấutrúcnặngnềnàykìmhãmnhữngýtưởng,sảnphẩmvàdịchvụtốt.

Tuyvậy,chúngtôiđãkhámpháđượcrằngviệcloạibỏchếđộquanliêuvốnlàýmuốntựnhiên,làmộtphảnứngbảnnănghìnhthànhtừnhữngđặcđiểmtínhcáchkhácmàhọthểhiện.Chếđộquanliêulàmphungphítiềncủa,xemthườngnhânviên,pháhoạitinhthầntranhđuavàkhôngphùhợpvớimụctiêuđơngiản.

NhậnxétcủaPatLancastervềsựlãngphíđãtómlạichínhxáccáchnhìncủacácnhàlãnhđạođốivớithóiquanliêuvàvănhóachốngquanliêutạicôngtyhọ:“Bấtcứđiềugìkhônggiúptạothêmgiátrịđềuchỉlàrácrưởivàtráchnhiệmcủacấplãnhđạolàphảiloạibỏchúng”.

10.Tintưởngngườikhác

Hầuhếtmọingườisẽđồngtìnhrằng:tuytintưởngvàokhảnăngvàgiátrịcủangườikháclàđiềurấtđángngưỡngmộ,nhưnglạikhôngthườngxảyraởhầuhếtcáccôngtyMỹ.

Khinhânviênthậtsựđượcxemtrọngvàhiểuđượcmốiliênhệgiữacôngviệccủahọvớithànhcôngquyếtđịnhcủacôngty,họsẽquyếttâmđạtnăngsuấtcaohơn.Họcũngsẽcảmthấyantoànvàyêntâmtrướcnhữngmốiđedọanhưcắtgiảmnhânsự,giảmbiênchếvànhữnglầncảitổkhôngngừngnghỉ.

BillZollarscủaYellowluônkhuyếnkhíchnhânviênmắclỗi,IKEAcủaIngvarKampradlạitintưởnggiaophócửahàngcódoanhthuđến25triệuđô-lachocácquảnlýchưađầy30tuổi,cònNucorthìkhuyếnkhíchcácnhómnhânviênthửnghiệmcácthiếtbịđánggiáhàngchụctriệuđô-lavớihyvọngtốiưuhóasảnxuất.Nhữngquyếtđịnhnàyđãgiúpmọinhânviênthấyrõlãnhđạocủahọtintưởngvào

họ.

Khinghiêncứuvàviếtcuốnsáchnày,tôiđãnhiềulầnđượccácsinhviên,kháchhàng,bạnbèvàhàngxómđặtcâuhỏinhưsau:“Anhđangviếtvềcôngtynàovàpháthiệnthấynhữnggìởcáccôngtyđó?”.Tôiluônphảilụctìmtrongtrínhớđểđưaramộtcâutrảlờichắcchắnvàhữuích.Trongthờigianđầunghiêncứu,chúngtôiđãtìmhiểuvềchínhsáchtrảlươngchongàynghỉốmcủaTheWarehouseGroup.Đólàmộtchínhsáchđơngiản.Nếubạnốm,hãyởnhàvàhọsẽtrảlươngchobạn,dùbạnphảinghỉmộttuầnvìbịcúm,vàituầnđểdưỡngmộtcáichânbóbộthaychiếnđấuvớibệnhungthưhàngthángtrời.Điềuduynhấtmàcôngtyyêucầuởnhânviênchínhlà:trừkhihọthậtsựcảmthấyđauốm,họphảiđếnsởlàmviệcnhưthường.Đâylàmộtchínhsáchnhỏkhágọnghẽmàkhôngcầnđếnhàngmớcuốnsổtayhướngdẫnhaynhânviênquảnlýnhânsự.

Điềutôiquantâmnhấtchínhlàphảnứngtôinhậnđượctừmọingườikhigiảithíchchínhsáchnày.Khôngainóirằng:“Nóhợpvớitôiđấy”.Phảnứngduynhấtđólà:“AnhkhôngthểlàmđiềunàyởMỹvìsẽchẳngaichịuđilàmcả,vàlúcnàohọcũngsẽnóihọbịốm.Họsẽkhiếncôngtyphásảnmất”.Phảnứngcủahọđãnóilênmộtsựthật,rằnghầuhếtnhữngngườinằmngoàivănhóanăngsuấtcaođềukhông“hiểuđược”điềuđãthậtsựgiúpcáccôngtyxuấtchúngnàyvượtmặtmọiđốithủ.Đólàmộtniềmtintrướcsaunhưmột:nếunhânviênđượcđốixửcôngbằng,họsẽlàmtốtcôngviệc.

11.Lòngtin

Cuốicùng,lòngtincólẽlàphẩmchấtkhóđạtđượcnhất,vìngaychínhcụmtừnàyđãđặtramộtcâuhỏi:Aisẽtinaitrước?Cóphảingườiquảnlýsẽtintưởngnhânviêntrướcvàchờđượchọtintưởnglại?Haynhânviênvàcôngnhânphảitintưởngtrướcrồikiênnhẫngiànhlấyniềmtincủacácgiámsátviênvàsếpcủahọ?Vàtạisaotacầnđặtracâuhỏinày?Lòngtinvừalà“có”,vừalà“không”.Khilòngtinlàthứđượcbốthívớisựphẫnuất-nhưmộtngôisaovàngchohànhvitốt-thìđókhôngcònlàtintưởngnữa,màlàsựthaotúng.Nóhợmhĩnh,bấtkínhvàbấtcông.Khôngsớmthìmuộnnhânviêncủabạnsẽnhậnrasựgiảdốinày.

Nhữngnhàlãnhđạocủacáccôngtychúngtôinghiêncứuđềubắtđầubằngcáchtintưởngnhânviêncủahọ.Lòngtincủahọhầuhết

đềuđượcđáplại,vàhọrấtítkhiphảithấtvọng.

Hỏi:Nếuaiđócóđầyđủnhữngphẩmchấtchúngtôivừaliệtkê,thìcóphảingườiđóđượcsinhrađểxâydựngvàlãnhđạomộtdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohaykhông?

Đáp:Không!

Hỏi:Nếuaiđókhôngsởhữunhữngphẩmchấtđãmôtả,thìliệuanhtacóthểthànhlậpvàdẫndắtmộtcôngtyđạtnăngsuấtcựccaohaykhông?

Đáp:Chúngtôinghĩrằng…cóthểlàkhông.

Chúngtôisẽkhôngbaogiờhiểuhếtđượctạisaovàbằngcáchnàocácnhàsánglậpvàquảnlýcủanhữngdoanhnghiệpnăngsuấtmàchúngtôinghiêncứuđềucóchung11phẩmchấtnày,nhưngmỗiphẩmchấtđógiờđãhòanhậpvàovănhóacủacôngtyhọthànhlập.

CóphảidoMarionSandlerđãđượcnuôidạybởinhữngphụhuynhhếtmựccưngchiềuđểbàtinrằngmìnhcóthểchinhphụcbấtkỳđiềugìkhông?Khiđươngđầuvớilờitháchthức“Vìcôlàphụnữ,nêncôsẽkhôngbaogiờtrởthànhđồngsự”,bàcóthểhiệntinhthầncạnhtranhtheokiểu“Tôisẽchohọthấy”haykhông?LàmthếnàoStephenTindall,ngườithừanhậntừngbénduyênmộtthờigianngắnvớichủnghĩaxãhộihồicòntrẻ,giờđâylạihoàntoànkhôngdungthứchothóiquanliêu?VànhữnghoàncảnhnàođãxôđẩyKenIversontuyênbốchínhsách“khôngcắtgiảmnhânsự”?Làmộtkỹsư,liệuôngcóphảitínhtoánnhữngconsốđểđiđếnquyếtđịnhnày,hayđơngiảnchỉvìôngcảmthấyđólàđiềuđúngđắnnênlàm?

Tươngtruyềnrằngmỗingườiđềuphảiđứnglênđạidiệnchomộtđiềugìđóvàlựachọncònlạichínhlàkhôngđạidiệnchobấtkỳthứgì.Dùcácgiátrịmànhữngcánhânnàycùngchiasẻvàthểhiệntrongdoanhnghiệpcủahọlàkếtquảtừgenditruyền,môitrườnghayhànhtrìnhcuộcđờiđãthôithúchọ,thìđiềuđócũngkhôngquantrọng.Nhữngcâuhỏiquantrọnghơncảlà:

Liệungườikháccóthểhọchỏi,sởhữuvàthựchànhnhững

phẩmchấtnàyhaykhông?

Liệumộtngườicóthểmangnhữngđặctínhtiêubiểuchocácvănhóanăngsuấtcaovàthểhiệnnótrongmộttổchứckháchaykhông?

Đápánchocảhaicâuhỏitrênlàcó…nhưngchỉkhinhữngcánhânnàysẵnsàngbắtđầucuộchànhtrìnhvớisựamhiểutoàndiệnvàlòngquyếttâmsởhữunhữngphẩmchấtnàychoriêngmình.

Khôngmộtnhàlãnhđạonàocóthểxâydựngmộtvănhóachúýtiểutiếttrừkhichínhhọlàmgương.Mộtnhàlãnhđạocũngkhôngthểxâydựngmộtdoanhnghiệpcạnhtranhquyếtliệttrongkhithoảimáitrốntrongvănphòngxahoacủamình.Nếusựthậtlàmộtgiátrịcốtlõi,thìmỗinhàquảnlýphảibiếtcách“cósaonóivậy”.Đócũnglàđiềukiệnđểtaxâydựngmộtcôngtyvớinhữngnguyêntắcgiảndị,coikhinhsựlãngphí,mộtmôitrườnghuấnluyệnbìnhđẳng,mộtnơilàmviệckhiêmnhườngvàđầylòngtin.

NếuShakespeaređãđúngvềviệclờinóithườngđitrướchànhđộng,thìmọingườicóthểhọccáchcưxửtuyệtvờinhưmộtcáchđángtrântrọngnhờthểhiệnnhữngphẩmchấtmàhọmuốnđạtđược.Lýtưởngnhất,cácnhàlãnhđạophảicóđủ11phẩmchấtđó;nếukhông,họcóthểdùngngôntừvànhữnggiátrịđượcbiểuhiệnnhằmgiúpchínhbảnthânhọlẫnnhânviênpháthuynhữnghànhviđángquýnày.Đâychínhlàmộtcáchdiễngiảikhácchocâuhỏikinhđiển:“Cáigìcótrước,congàhayquảtrứng?”.Nhữngđiềutốtđẹpluôndiễnratheocảhaichiều.

11phẩmchấttiêubiểuchocácnhàlãnhđạovàvănhóacủacáccôngtynăngsuấtcaolàmộtdanhsáchtoànnhữngtừngữtruyềncảmhứngđángkhâmphục.Nếunhữngtừnàyđượctruyềnđạttừmộtngườiđứngsaubụcdiễnthuyếttrongmộtbuổichiasẻvềthànhcông,cólẽchúngsẽkhiếntoànthểkhánthínhgiảphảiđứngcảdậyvànhiệtliệttánthưởng.Nhưngtasẽkhôngdễcóđược,làmchủhaythểhiệnnhữngphẩmchấtnày.Ngoàimộtphẩmchấtduynhất–khảnăngcạnhtranh–thì10phẩmchấtcònlạiđềuchốnglạiquanniệmthôngthường;vàbấtkỳaimuốnsởhữuchúngđềusẽthấybảnthânphảibơingượcmộtdòngchảymạnh.Nhàlãnhđạophảikiênnhẫnvàquyếttâmđểtruyềnđạtnhữngphẩmchấtnàyvàovănhóacôngty,rồibiếnchúngthànhcơsởhạtầngcủacôngty.Cầnrấtnhiềuquyết

tâmvàsựkiêntrìđểnuôidưỡngmộtcơthểkhỏemạnhtừmộtcơthểmềmyếu.Vàcólẽcònhơnthếnữa.

Khiaiđónhậnxét:“Đólàmộtconngườichínhtrực”,thìnhìnchung,họmuốnđánhđồngtừđóvớisựthật,lòngtrungthựcvàsựthẳngthắn.Mặcdùcáchdùnghiệnthờinhưthếlàchuẩnxác,nhưngnólạikhôngthểhiệnđượcnguồngốccủatừnày.

Hàngngànnămqua,từ“chínhtrực”hay“toànvẹn”(integrity)luônđượcsửdụngnhưmộtthuậtngữcủagiớikỹsư.Khimộttòanhàkhôngantoànđểởhoặcmộtcâycầukhôngcònkhảnăngtrợlực,thìtrongcảhaitrườnghợp,họsẽnóilàcấutrúcđãmấtđisự“toànvẹn”củanó.“Chínhtrực”thựcchấtmangýnghĩatrọnvẹnvàhoànchỉnh.Cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtynăngsuấtthậtsựluôncósựchínhtrựctuyệtđốivàluônlàmđúngtheonhữnggìhọtintưởng–luônluôn,chứkhôngphảikhinàothuậntiệnmớilàm.

Cáctừngữmôtảnhữngnhàlãnhđạovàvănhóahọgâydựngluônthỏađángvàlúcnàocũngđúngđắn–khôngchỉtrongnhữngngàythứHaitốtlànhhaytrongnhữngtrậnđấubóng,khôngchỉkhigiácổphiếutăngvàlợinhuậnđổvào,khôngchỉtrongmộtngàymàmọithứđềutrôichảyhaykhighichínhxácđiểmsốchơigolf.Nhữngngườimàtacóthểtrôngcậyluônsuynghĩvàphảnứngtrămlầnnhưmộtvàhọcóthểđượcmiêutảlàngườichínhtrực.Trungthựclàkhibạnvẫncưxửtrungthựcdùkhôngcóaitheodõi.Rấthiếmaicóthểgiữnguyênmộtcáchcưxửkhinóichuyệnđốimặtvớingườikháchaykhiđượcphỏngvấntrêntruyềnhìnhvới3triệungườitheodõi.

Hẳnkhôngcógìquỷquyệthơncâunói:“Hãylàmnhưtôinói,đừnglàmnhưtôilàm”.Mộtđứatrẻkhinghebốmẹmìnhnóinhưvậychắcchắnsẽtrởnênbốirốivàthấtvọng.Mộtthiếuniênsẽthểhiệnsựoánhậnvàgiậndữ.Lờituyênbốnàychẳngcầnphảiđượcnóirathànhlời;chúngtađềubiếtrằngthậtdễnhậnramộtkẻđạođứcgiảkỳvọngchúngtaphảicưxửnhưthếnàytrongkhihọhànhxửtheocáchngượclạivàchúngtanhậnrađólàtháiđộcủakẻbềtrên,kiêucăngvàtùytiện.

Cácnhàlãnhđạodoanhnghiệpđángđểnoitheolànhữngngườilãnhđạobằngcáchthểhiệnchínhhànhviđạođứccủamình.Họlà

nhữngnhàlãnhđạoluônchứngminhchotuyênbốÍthóanhiều,trởthànhhìnhmẫuvàtiếngnóichovănhóacủadoanhnghiệpcủahọ.

Nhữngcôngtycũngnhưcánhânthắnglợiđượcnêutêntrongquyểnsáchnàyđãvàđangđứngđầubảngxếphạngcácdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.Đếnlúcnày,bạnđãcóthểnhậnrathànhcôngxuấtchúngcủahọkhôngphảikếtquảcủahàngloạttròthaotúnggianxảohaynhữngthủthuậtranhma.

Mỗinhàlãnhđạokỳthựcđềutrảiquanhữngbướctiếngiốngnhauđểtạodựngnênmộtdoanhnghiệpcựckỳthànhcông.Nhưchúngtađãthấy,theocáchriêngcủamình,mỗingườiđã:

KhởiđầuvớimộtmụctiêuLỚN;

Khiếntấtcảnhânviêncùngthamgiavàtiếntớihợplýhóamọithứbằngcáchchiếnđấukhôngkhoannhượngnhằmduytrìmộttuyênbốkinhdoanhđơngiản;

Giaotiếpchânthànhvớimọinhânviên;

Dọndẹpkhỏihàngngũlãnhđạonhữngcánhânthiếukhảnăng,chưasẵnsànghaykhôngsẵnlòngsátcánhvớidoanhnghiệphướngđếnmụctiêutheođuổi;

Chứngtỏhọxemtrọngnhânviênthôngquacácchínhsáchkhôngcắtgiảmnhânsự;

Phổbiếntrongdoanhnghiệpcâuhỏi:Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?

ĐolườngvàchiasẻnhữngYếutốchủđạovớitấtcảnhânviên;

Biếnmỗiquytrìnhkinhdoanhthànhmộthệthốngđềcaophươngpháptốiưuvàđượcthiếtkếnhằmloạibỏsựlãngphí;

Quyếttâmtiếnhànhmộtchươngtrìnhcảitiếnkhôngngừng;

Trảlươngchonhânviêntheonăngsuấtvàtheocáchthúcđẩy

vănhóacôngty;

Ápdụngcôngnghệphùhợpđểchiếmđượclợithếvềnăngsuất.

Tôimongrằngsaukhiđọcxongquyểnsáchnày,cácđộcgiảsẽcảmthấycảquanniệmthôngthườngvàsuynghĩriêngcủahọđềubịtháchthức,saukhiđãnângtầmhiểubiếtmớivàcóđượcnhữngkỹnăngsắcbénmớimẻ.Điềutôikhôngmuốnlàmộtđộcgiảsaukhiđọcxongquyểnsáchlạiquanniệmhoặcphátbiểurằng:“Họcóvẻlànhữngcôngtyvĩđạiđấy.Nhưnglàvĩđạichohọthôi,chứthếquáinàomàtôicóthểlàmđượcđiềuđó?Tôiđangchếtgívớimộtchứcquảnlýquènvàtrongmộtcôngtycổlỗchẳngbaogiờchophéptôilàmđiềunày”.

Nếuđólàmôtảchínhxácvềnhữnggìđangdiễnratrongcôngtybạn,thìvẫncònvàilựachọnsauđây:

Bạncóthểbắtđầubằngcáchápdụngnhữngnguyêntắcđượcmôtảtrongchươngnàyvàlặnglẽtriểnkhaichúngtrongnhómhayphòngbanmàbạnđangphụtrách;

Bạncóthểbắtđầutìmkiếmnhữngcơhộilàmviệcvàgianhậpmộtcôngtykhácvớimộtvănhóavữngmạnh,cầutiếnvàhướngđếnnăngsuấtcaonhưvănhóacủacáccôngtyđượcmôtảtrongnày;

Bạncóthểthửthànhlậpcôngtyriêng(cũngnhưcácnhàsánglậpcủaWorldSavings,IKEAvàTheWarehouse)vớilòngquyếttâmvữngvàngnhằmtạodựngmộtcôngtymẫumựcvàcónăngsuấtcao;

Hoặcbạncóthểchờđợimộtcơhộinhằmgiúpcôngtybạnbiếnđổi,hãynhớlạikhicáccôngtyrơivàohoàncảnhkhókhăn(nhưYellow,Lantech,SRC,RyanairhayNucor),họluôncởimởhơnvàdễtiếpnhậnsựthayđổi.

Tronglúcbạnđangquyếtđịnhnênlàmgìvớinhữngthôngtinmớimẻvừahọcđược,hãycứthoảimáihọcvàlàmtheonhữngnguyêntắccũngnhưphẩmchấtcủanhómcácnhàlãnhđạovàdoanh

nghiệpxuấtchúngbậcnhấtnày.

M

LỜIKẾT

ộttrongsốítnhữnghammuốntrongcuộcsốngkhiêmtốncủatôilàcómộthuấnluyệnviêncánhân.Cólẽtôisẽchẳngbaogiờchịutậpthểdụcnếukhôngcóaiđóliêntụcquáttháovàđốcthúctôi.Noah,huấnluyệnviêncủatôi,làmẫungườiđànông

củagiađình;hiệnnayanh30tuổi,cótrongtaymộttấmbằngthạcsĩvàtàitròchuyệntuyệtvời.Mặcdùthế,chúngtôichỉtoàntrêuchọcnhau.

Thỉnhthoảngtôilạikểchoanhnghevềnhữnggìmìnhđangviết.Càngvềsautrongquátrìnhviếtsách,Noahcàngtrởnênquantâmhơn.Mộtngàynọ,anhnói:“Tôinghĩtôisẽthíchquyểnsáchnàyhơncảquyểntrướccủaông”.

Tôihỏianhtạisao.

Anhnói:“Toànbộcáccôngtynàynghecóvẻlànhữngnơilàmviệcthậttuyệtvời.Họhầunhưlànhữngcôngxãkhổnglồ”.

Khiấytôiđangnângtạvàsuýtlàmrơitạlênngựcmình.“Anhnóicôngxãnghĩalàcáiquáigì?”,tôinạtanhtrongkhixếplạiđốngtạlêngiá:“Đâylàmộtsốcôngtyđạtlợinhuậncaonhấtthếgiới.Đólàlýdohọđượcnhắcđếntrongquyểnsáchnày.Còncáithứcôngxãrácrưởinàylàgì?”.

Dobảnthânlàmộtdoanhnhânbảothủluônlênánbấtkỳchủnghĩanàongoàichủnghĩatưbản,nêntôixemmôhìnhcôngxãnhưnơimànhữngkẻphêthuốcmangxăng-đannhếchnhácgiaoduvớithểloạihippi,nghethổisáovànhảycẫngtrênđồngcỏ.

Noahbảo:“Hãynghĩđi.Đầutiênôngviếtvềtầmquantrọngcủavănhóatạicáccôngtynày.NhưngvớiđasốcôngtyMỹthìvănhóalàgì?Làlòngtham”.

Rồianhnóitiếp:“Nhữngchươngkháclạinóivềlòngtinvàsựtôntrọng,lắngnghevàchonhânviênđượcthamgiađónggóp,trảlươngtheonhómthayvìcánhân,hệthốnghóamọithứ,loạibỏsựlãngphí,kiếntạomộtmôitrườngquânbình.Nghenhưchúngchẳng

khácgìnhữngcôngxãtuyệtvờiđốivớitôi”.

TôicóthểhìnhdungracáchcácvịlãnhđạosốtsắngcủanhữngdoanhnghiệpnàyphảnứnglạivớikiểucáchsosánhcủaNoah.Tuynhiênsựsosánhnàylạimêhoặctôi.Vàkhônglâusauđó,vàiđộcgiảcònhọcđạihọcđãcủngcốđiềunày.

“Nhữngcôngtynàythậttuyệt.Làmthếnàoôngtìmrahọ?”làphảnhồihầunhưđượcđồngtìnhnhiềunhất.

Nhiềungườicũngcảmthấychánghétcáctậpđoàngiốngnhưtôichánghétcáccôngxãvậy.BáochíđăngđầycácbảntinvềviệcEnronbịnghiềnnát,WorldComlừađảo,KmarttantànhvàcácvịCEOcủanhữngcôngtyđangthualỗvẫntựtrảchomìnhnhữngkhoảnthưởnghàngtriệuđô-la.Nênđốivớimộtsốngười,cáccôngtyđượcmôtảtrongcuốnsáchnàynghethậtbìnhdị.

Nhưngcácdoanhnghiệpnàykhôngphảilàcôngxã.Họlànhữngcôngtythựcdụngvàsinhlời,đượclãnhđạobởinhữngcánhânkhiêmnhườngmàchínhnhữnggiátrịquânbìnhcủahọđãủnghộchomụctiêucủacôngty.Cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtyvĩđạibiếtrằngmộtsựđãingộtốtlàsựđãingộtrongđótấtcảmọingườiđềuchiếnthắng.

Tómlại,sauđâylàcácquytắcvượtquanhữngquanniệmthôngthườngvàđượcthựcthibởicáclãnhđạođingượclạitruyềnthốngcủanhữngdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.

12quytắcbiếníthóanhiều.Bắtđầuvớimộttuyênbốđơngiản.Đừngchophépbấtkỳai–kểcảchínhbạn–vấybẩnnóbằngcáchphứctạpnólên.Nếunóvốnđãphứctạp,hãyđơngiảnhóanó;

Dànhthờigianxâydựngmộtvănhóachứkhôngphảimôhìnhkinhdoanh–mộtvănhóalấysựthật,lòngtrungthựcvàsựtôntrọnglàmnềntảng.Hãychânthànhsốngtheonhữnggiátrịđó;

Đảmbảotoànbộcấpquảnlývàđiềuhànhtintưởngvàthựchànhtấtcảnhữngđiềuđượcnêutrongdanhsáchnàyhoặcloại

bỏhọngaylậptức.Họkhônghẳnlàngườixấu,nhưngchắcchắnlàkhôngphùhợp;

HãyđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG–“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”–chobấtkỳquyếtđịnhnàobạnđịnhthựchiện.Đừngtựhuyễnhoặcmình;

Hãyloạibỏđặcquyềndànhchocácnhânsựcấpcao.Họđãkiếmđủtiềnđểchitrảnhữngthúvuicủamình.Sựphânbiệtgiaicấpsẽkhiếnmọingườitỵnạnhnhau;

Hãylậpmộtthỏaướcrằngcắtgiảmnhânsựhoặcgiảmsốđầungườisẽkhôngđượcsửdụngnhưcôngcụcheđậynhữngquyếtđịnhsailầm,nhữngđánhgiákémcỏivàsaiphạmcủacấpquảnlý;

Hãydạychomọingườikiếnthứckinhdoanhvàgiúphọhiểuđượcmốiliênquantrựctiếpgiữacôngviệccủachínhhọvớitìnhhìnhtàichínhcủadoanhnghiệp.Nếukhônglậpđượcmốiliênhệtrựctiếp,hãygiữchânnhânviênnhưngloạibỏcácchứcvụ;

Hãysắpxếpcácnhânviênvàonhómvàtrảlươngchonhómdựatrênnhữnggìhọchếtạo,sảnxuất,bánhoặcphụcvụ.Hãyđểáplựctừnhữngngườiđồngcấploạibỏnhữngaikhôngđủsức;

Biếntừngchứcnăngthànhmộthệthốngvàvạchraquytrìnhrõràng.Sauđóliêntụchỏichínhnhữngnhânviênlàmcôngviệcấylàmthếnàoloạibỏđượcsựlãngphívàcảitiếnhệthốngtốthơn;

Nhanhchóngtriểnkhainhữngquytrìnhmớivàtiếnhànhchúnglặpđilặplại,mỗilầnlạiloạibỏthêmsựlãngphí;

Hãygiữtinhthầncạnhtranhvàliêntụcghiđiểm.Điềuđósẽgiữchomọithứluônvuivẻ;

Ápdụngcôngnghệ,nhưngđừngtrôngcậyvàonónhưmộtlợithếcạnhtranh.Mọingườikhácđềucóthểsửdụngcôngnghệtươngtự.

Mộtlờimời.

Nếubạntừngthamdựmộtbuổinóichuyệnhoặcdiễnthuyếtcủatôi,xinhãybỏquachútthờigiangiớithiệuvềbảnthânmìnhvàdànhvàiphútvớitôi.Tôithựcsựrấtxúcđộngkhiđượcgặpgỡđộcgiảcủamình,hiểuhơnvềnhữngđiềubạnnghĩvàlắngngheđiềubạnnói.

Vàcuốicùng,xinmờibạnghéthămtrangwebcủatôi:Jennings-solutions.com,nơibạnsẽkhámpháracảmộttrươngmụcdànhchochủđềÍthóanhiềuvàcócơhộithamgiavàomộtbuổithảoluậntươngtáchằngtuầncủachúngtôivềchủđềnày.

Xingửiđếnbạnnhữngđiềutốtđẹpnhất.

K

LỜICẢMƠN

hiviếtcuốnsáchnày,tôiđãrấtmaymắnkhicócơhộithuthậpthôngtinvàlàmviệcvớimộtđộingũtrongmơgồmnhữngngườicùngchianguyêntắcchỉđạocủatôi,đólàkhôngaiquantrọnghơnđộcgiả.

Tôixingửilòngbiếtơnsâusắcvàlờicảmơnchânthànhcủamìnhđếncácthànhviêntrongnhómtheothứtựthờigianmàhọđãthamgia“xâydựng”nêncuốnsáchnày.Nếubìasáchđủlớn,mỗingườihẳnsẽđượctraoquyềnđồngtácgiả.

LaurenceHaughton,đồngtácgiảvớitôitrongquyểnsáchtrước,luônlàngườiđồngsựđángquýcủatôitronggầnhaithậpkỷ.

AlanNevinsđếntừArtistManagementGroup,sựdìudắtvàđịnhhướngcủaônglàvôgiá.

KhiAdrianZakheimchấpnhậnxuấtbảnquyểnsáchđầutiêncủatôitạinhàxuấtbảnmàôngtừngcôngtáctrướcđây,tôiđãhứasẽkhôngbaogiờquênrằngôngtừngchotôimộtcơhội.Tôirấthãnhdiệnvìđượclàmviệcchungvớiông,đượcôngtintưởngvàhỗtrợ.NhữnghiểubiếtsâusắcvàsựgiúpđỡcủabiêntậpviêncấpcaotạiPorfolio,BillBrazellđãluôngiúptôihoànthànhmụctiêu.TôivôcùngcảmơnbiêntậpviênbảnthảoNoirinLucasvàbiêntậpsảnxuấtBruceGiffordsvìnhữnglờikhuyênvàsựhướngdẫnvôgiácủahọ.

GregPowerlàtrưởngnhómnghiêncứuquyểnsáchnày.Anhlàmộttrongnhữngcánhântàinăngnhấtmàtôicócơhộilàmviệccùng.Chínhanhđãsắpxếpcácnộidungtrongquyểnsáchnày.Anhthậtsựlàmộtphùthủy.

Ngoàira,tôicũngmuốngửilờicảmơnđếncácthànhviêntrongnhómnghiêncứucủaGreg:MarisaRolland,sinhviêntốtnghiệptạiStandfordvớihaichuyênngànhquanhệquốctếvàPhápvăn,vàYinhHinh,tốtnghiệpđạihọcUCBerkeleyvềnghiêncứuđangành.

Trongmườinămqua,BruceRitterđếntừSanRafael,bangCaliforniađãluônlàcốvấnđầutưchogiađìnhtôi.Vàtrongkhoảng

thờigianđó,anhcũngtrởthànhmộtcốvấnđángtincậytrênmọiphươngdiệnsựnghiệpcủatôi.Anhđãđónggópkhảnăngphântíchsắcbéncủamìnhchomọikhíacạnhcủaquyểnsáchnày.

TôicũngmuốngửilờicảmơnđếnWilliamL.Simon,ngườisởhữulốisuynghĩ,cáchchỉnhsửa,kỹnăngtổchứcnộidungvàtài“chọntừngữ”phithườngđãgiúptôimởmangđầuócvềnhữnghướnghợptácmới.Chắcchắnchúngtôisẽcònhợptácvớinhautrongnhiềudựánmaisau.

Trongcáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhất,tôimuốngửilờicảmơnđếnnhữngcánhânsauđâybởisựbộctrựcvàhàophóngphithườngcủahọ:JackStack,CEOcủacôngtycổphầnSRC;BeckyIan,trợlýcaocấpcủaJackStack;DiannaDevore,CEOcủaMegavolt(mộtcôngtyconcủaSRC);DanDiMicco,CEOcủaNucor;PatLancaster,chủtịchLantech;RitaClark,trợlýcaocấpcủaPatLancaster;JeanCunningham,giámđốctàichínhcủaLantech;JamesLancaster,tổnggiámđốccủaLantech;HerbvàMarionSandler,đồngCEOcủaWorldSavings;LindaBarrett,trợlýđiềuhànhcủaHerbvàMarionSandler;BillNunan,giámđốchànhchínhcủaWorldSavings;MichaelO’Leary,CEOcủaRyanair;StephenTindall,chủtịchcủaTheWarehouseGroup;GregMuir,CEOcủaTheWarehouseGroup;KentNordin,giámđốctoànquốccủaIKEAtạiÚc;Lars-GoranPetersson,điềuphốiviênbộphậnmuahàngtạiIKEA;ThomasBergmark,quảnlýmảngmôitrườngvàxãhộitạiIKEA;LarsEngman,quảnlýmảngthiếtkếtạiIKEA;CliveCashman,phụtráchmảngquanhệcôngchúngtạiIKEA;BillZollars,CEOcủaYellowCorp.,GregReid,giámđốcmarketingkiêmphóchủtịchcấpcaocủaYellow;CherylBillington,phógiámđốcphụtráchhệthốngcủaYellow;SuzanneDawson,phụtráchmảngquanhệcôngchúngcủaYellow;JimRitchie,CEOcủaMeridianIQ(mộtcôngtyconcủatậpđoànYellowCorporation).

Ngoàira,nhữngcánhânsauđâyđãhỗtrợchúngtôitrongquátrìnhthựchiệnquyểnsách:AnandSharma,CEOkiêmchủtịchcôngtyTBMConsulting;JamesWomack,chủtịchvànhàsánglậpviênViệnLeanEnterprise;ChetMarchwinski,giámđốctruyềnthôngcủaViệnLeanEnterpriseConsulting;EdConstantine,chủtịchcủaSimplerConsulting;BruceThompson,đồngsánglậpkiêmphóchủtịchmảngdịchvụtưvấncủaSimplerConsulting;BobRosinski,đạicổđôngcủaAnitech;OrestFiume,phóchủtịchphụtráchtàichínhtại

Wiremod;LarsNyberg,CEOcủaNCR;JeffDafler,phụtráchmảngquanhệcôngchúngcủaNCR;TrườngkinhdoanhvàThưviệnJacksoncủaĐạihọcStanford;KhoaBáochítrườngKinhdoanhHarvard;RobTai;TiếnsĩLindaTravino,giáosưmônđạođứchọckiêmchủtịchPhòngQuảntrịvàTổchứctạiĐạihọcSmeal,trựcthuộcĐạihọcbangPennsylvania;DanielW.Rasmus,phóchủtịchGigaInformationGroup;VictorInfante,phóngviên;JackNilles,cốvấntạiJALAInternational;AlisonBarlett;TiếnsĩEliyahuGoldratt,soạngiả;DavidCayJohnston,phóngviêntờNewYorkTimes,TiếnsĩSalvadorAceves,giáosưkhoakinhdoanhthuộcĐạihọcSanFrancisctoStatelTomFaulkner,phụtráchmảngquanhệcộngđồngtạiNUMMI;AlfieKohn,tácgiảquyểnsáchPunishedbyRewards(tạmdịch:Trừngphạtbằngcáchkhenthưởng);TiếnsĩJamesCampbellQuick,giáosưmônhànhvitổchứcvàgiámđốcchươngtrìnhtiếnsĩngànhquảntrịkinhdoanhtạiĐạihọcTexas,chinhánhArlington;BrentHendrix,quảnlýsảnxuấttạiAllisonTransmission(mộtnhánhcủacôngtyGM);TiếnsĩJeffreyPfeffer,giáosưkhoaThomasD.DeeIIvềbộmônhànhvitổchứccủakhoakinhdoanhthuộcĐạihọcStanford;AlanCramb,đồnggiámđốcTrungtâmnghiêncứucôngnghệluyệnsắtthéptạiĐạihọcCarnegieMellon;hãngWilliamMercerConsulting;hãngBain&Company;hãngMcKinsey&Company;JanetDang;GaryMoore,phóchủtịchcấpcaotạiCiscovàTrungtướngKhôngquânHoaKỳDonJohnson(đãvềhưu).

Mộtsốdoanhnhânưutúđãhàophóngđềnghịgiúptôixemxétcácchươngsách:JaneHennessy,phóchủtịchcấpcaocủaNgânhàngWellsFargo;ChuckAdams,giámđốctàichínhcủatậpđoànInnergyvàDaveTrabert,phógiámđốcđàitruyềnhìnhKAKE.

TôimuốngửilờicảmơnđếnPatMartin,ngườiđánhbảnthảokhôngbiếtmệtmỏicủachúngtôi;NoahWickliffecủacôngtyBodyImagetạiMillValley,bangCaliforniavàGeorgeStaubli.

Cóbốncánhânmàtôirấtvuisướngtriânsựdìudắtcủahọ.ĐólàVinceThompson,phóchủtịchAOLTimeWarner;PatShaughnessy,CEOcủacôngtytruyềnthôngAVICommunicationstạiDallas,bangTexas;MarcvàJonReedetừNationwideSpeakers,cácđạidiệnđãliênhệtôilàmdiễngiả.

Tôimuốngửilờicảmơnchânthànhđếngiađìnhtôi.Côngviệc

nghiêncứuvàviếtmộtquyểnsáchlàchuyệncủacảgiađìnhvìnhànghiêncứu/tácgiảquyểnsáchrấtcầnsựhỗtrợvàthôngcảmlớnlaotrongmộtquãngthờigianđặcbiệtcăngthẳng.Trongnhiềuthángtrời,“quyểnsáchlàtrênhết”đãtrởthànhchâmngôncủagiađìnhtôi.Nhưthườnglệ,cácthànhviêntronggiađìnhlúcnàocũngsẵnsànggiúpđỡtôi.Vàbâygiờ,đếnlượttôitoàntâmtoànýdànhsựquantâmcủamìnhchohọ.

Vàcuốicùng,cảmơnbạn–độcgiảcủatôi–vìđãmuaquyểnsáchnày.Nếukhôngcóbạn,trênđờinàysẽchẳngaicầnđếncácnhànghiêncứu,cáctácgiảvànhữngquyểnsáchnữa.

"(1)Sinhthườnglàquátrìnhcảmẹvàbéđềuphảinỗlựchếtsức.Ngườimẹdùnglựcnhờcơncotựnhiêncủatửcung,trẻcũngkhôngngừngđiềuchỉnhtưthếvàphươnghướngđểtìmlốira.Lúcrađời,thainhiépcằmdướivàongực,cơthểcuộnlạiđểđixuốngxươngchậu.Vìđiquamộtđườngdàivàhẹp,phầnđầucủathainhisẽcăncứtheohìnhdángxươngchậucủamẹđểnhanhchóngthayđổi,vànỗlựcchuiraquađườngâmđạocủamẹ.Hiệntượngthầnkìnàyđượcgọilà“sựđổingôithai”.Cómộtsốembémớisinhvùngđầucónhữngvệttụmáu,đólàvếtthươngdotrongquátrìnhchuyểndạđầuembévaphảikhungxươngchậucủamẹ.""Khácvớicácdịchvụchămsóckháchhàngthụđộng,cross-sellhayup-selllàcáchchămsócvàbánhàngthôngquaviệcxâydựngmốiquanhệvớikháchhàng,giớithiệucácsảnphẩmmớivàthựchiệncácchiếndịchưuđãi.Mụcđíchcủanhữngchiếnlượcnàynhằmtăngdoanhsốbánhàng.""AudreyHepburn(1929–1993):diễnviênđiệnảnhhuyềnthoạiMỹcủathậpniên1950-1960.""CharlieMunger:CựugiámđốcCapCitiesvàDonGraham,GiámđốcđiềuhànhcủaWashingtonPostco,phóchủtịchBerkshireHathaway""AlphaBooksđãxuấtbảnbộsáchnàygồmĐểxâydựngdoanhnghiệphiệuquảvàĐểtrởthànhnhàquảnlýhiệuquả,NXBLaođộng-Xãhội,2007.""TiVo:dịchvụtruyềnhìnhkỹthuậtsốchovideo,cókhảnăngthu,tạmngừnghayphátlạidễdàngcácchươngtrìnhtrựctiếptrênti-vi.""1.TênđầyđủlàThePhiBetaKappaSociety:HiệphộihọcthuậtđượccoilàdanhgiánhấtnướcMỹthànhlậpnăm1776tạitrườngĐạihọcWilliamandMary.""1.Thuậtngữtrongkhúccôncầu:cảnđốiphươngbằngcáchlấythânmìnhđẩyngãđốiphươngxuốngmặtbăng.""1.WladziuValentinoLiberace(1919-1987)làmộtnghệsĩpiano,đồngthờitừnglàngôisaogiảitrícóthunhậpcaonhấtthếgiớihồinhữngnăm1960-1970.Ôngcũnglàmộttrongnhũngngôisaobịnghingờvềgiớitínhnhiềunhất.""2.RuPaulAndreCharles(sinhnăm1960)làmộtdiễnviên,ngườimẫu,nhạcsĩ,ngườichuyêndiễnvaiphụnữnổitiếngcủaMỹ.Ôngrấtnổitiếng,đặcbiệttrongcộngđồngngườiđồngtính.""3.Đườngcóhàmlượngcalothấp,dànhchongườicầngiảmbéohoặcbịtiểuđường.""1.HaystackRocklàbãiđánguyênkhốicao72métởbờbiểnOregon,làbãiđábiểncaothứbatrênthếgiới.""2.ChấttrongloạttruyệnvềSiêunhân.Siêunhânbịmấtsứcmạnhkhitớigầnchấtnày.""3.NhânvậttrongloạttruyệntrinhthámchothiếuniêncủanhàvănMỹAdwardStratemeyer(1862-1930)."

"1.Nhữngsosánhdựatheologotừngcâulạcbộ.""2.Nguyênvăn:“WannaridetheZamboni”tênmộtbàihátmàfankhúcquâncầunàocũngbiết.Ởđây,JohncóýgiễucợtGeorgeannevẫnthèmkhátanh.""1.Kahlúa:MộtloạirượucóhươngcàphênổitiếngcủaMexico.""1.NguyênvănIloveHugh,nghegầngiốngnhưIloveyou-Mìnhyêucậu,nênGeorgeannemớiđáplạinhưvậy.""1.ChỉBobRoss,ngườidẫnchươngtrìnhTheJoyofPainting(Niềmvuivẽtranh)trênkênhPBScủaMỹ,nổitiếngvớichấtgiọngnhẹnhàngvàkiểutócxoănxù.""2.CầuthủkhúccôncầungườiCanadahiệnđangchơichođộiPhoenixCoyotestronggiảiKhúccôncầuNhànghềQuốcgia.SpecialEd(Edđặcbiệt)làbiệtdanhcủaanh.""1.MộtloạimànhìnhđiệntửlớncủahãngSonyđượclắpđặtchủyếuởcácsânvậnđộngthểthaohoặccácsânkhấubiểudiễncanhạc.""1.Loạiđồbạcsangtrọngvớirấtnhiềuhọatiếttrangtrícầukỳ,thườnglàhọatiếthoa,lá,quả,đườngdiềmv.v.lấycảmhứngtừnghệthuậtthờiPhụcHưng.""2.Trongbộphimnày,BlancheDuBoislàmộtcôgáimiềnNamnuôitrongmìnhảotưởnglớnvềcuộcsốngvàdụcvọng.Chồngchết,côqualạivớinhiềuloạiđànông,nhưngđằngsaunhữngmốitìnhchớpnhoángấylàmộtBlanchemongmanhvàdễbịtổnthương..sup""3.ChồngcủaStella,emgáicủaBlanche,làStanleyKowalsky.""4.TênđầyđủlàLosAngelesKings,mộttrongcácđộikhúccôncầucủagiảiNHL.""5.Nguyênbảnmónrượuwhiskyrẻtiềnởngaytrướcđólàredeye,từtiếnglóng,vừalàrượuwhiskyrẻtiền,vừacónghĩalàchuyếnbayđêm.""1.MarkSpitz(10/2/1950)làvậnđộngviênbơilộixuấtsắcngườiMỹtừngđượctraodanhhiệuVậnđộngviênbơilộiThếgiớicủaNămtrongcácnăm1969,1971và1972.""1.FiestaSanAntonio(haycònđượcgọilàFiesta)làlễhộiđượctổchứcvàomùaxuânhàngnămtạiSanAntonio,Texas.Lễhộitổchứclầnđầuvàocuốinhữngnăm1800đểtưởngnhớnhữngvịanhhùngđấutranhtrongcuộcchiếnAlamovàSanJacinto.""2.TòabiệtthựlànhàcủaHughHefner,ngườisánglậpratạpchíPlayboy.ĐâynổitiếnglànơidiễnranhữngbữatiệcxahoadoHefnertổchức.""1.Nguyênbảnlàmeatballs(thịtviên)phátâmnghehaohaomyballs(tinhhoàncủatôi).""2.NhânvậtmụtrộmchóđộcáctrongMộttrămlẻmộtchúchóđốm.""1.MộtchươngtrìnhtruyềnhìnhhànhđộngphiêulưucủaMỹ.""1.LễtrưởngthànhcủangườiDoThái."

"2.Kiểuváyliềnthâncóphầntrênđượcgiữlạibằngdảivòngquagáy,đểlộvaivàlưng.""3.TêngọiđầyđủlàNationalOrganizationforWomen,TổchứcPhụnữQuốcgia.TổchứcnàyđượcthànhlậptạiMỹnăm1966vớimụcđíchđưaphụnữMỹhòanhậphoàntoànvàođờisốngxãhộichínhyếucủanướcMỹ.""4.TêngọikháccủathànhphốPhiladelphia.""1.Nguyênvăn:MissJanuary.TạpchíPlayboythườngcócuộcbìnhchọnngườiđẹptheotừngtháng.MissJanuarylàmộtdanhhiệunhưvậy,vàthườngđượcdùngđểchỉcáccôgáiđẹpmộtcáchgợicảm.""1Kanji(cáchgọikhác:chữHánNhật)làchữHánđượcsửdụngtrongtiếngNhật.""1BetsyRoss(1752–1836):ÔngđượcnhiềungườibiếtđếnvớivaitròlàngườithiếtkếralácờđầutiêncủanướcMĩnhưngchưacóbằngchứnglịchsửnàochứngminhđiềunày.""1Pound:ĐơnvịtrọnglượngtheohệthốngđolườngAnh-Mĩ(1pound=0,45kg).""2DavidKrech(1909-1977):NhàtâmlýhọcthựcnghiệmngườiMĩgốcNga.""(1)Nhữngngườimẹchuyênnghiệptoànthờigianlànhữngngườimẹcóđượcmaymắndànhtoànbộthờigianchămsócconcáicủamìnhvànhữngngườimẹcómongmuốnlàmđượcđiềuđó.""(2)XemchươngHàngtriệukếtnốitrong30giâyđểhiểuthêmvềconsốhơnbatriệusáutrămngàn.Bạnkhôngnênđọcngaybâygiờ,hãyđợichođếnkhibạnđọcđếnchươngđó.""(1)FranklinRoosevelt(1882-1945):làtổngthốngthứ32củaMĩ.""(2)ChỉbốnvịTổngthốngcócônglaotolớntrongviệckhaisinhraHợpchủngquốcHoaKìlà:GeorgeWashington,ThomasJefferson,TheodoreRoosevelt,AbrahamLincoln.""(1)Bowling(còngọilàBónggỗ)làmộttròchơigiảitrímàmỗingườichơinémmộtquảbóngnặngchochạytrênmộtđườngbăngdài,phẳngđểlàmđổchaigỗđứngởcuốiđườngvớimụcđíchlàmsaochỉítlầnnémnhấtmàlàmđổtấtcảchaigỗ.""Cáchchơichữcủatácgiả“Dươnglê”ởđâycónghĩalànhữngngườihâmmộGiangHạoDương.""MộtnhânvậttrongtruyệnTâyDuKí,vốnlàmộtsợichỉtrongcáitimđènnằmtrênbàncủaPhậttổ,mộtngàykiatrốnxuốngtrầnthế.NàngmangtheoTửThanhBảoKiếmvàtuyênbốaimàrútđượcthanhkiếmkhỏibaothìnàngsẽlấylàmchồng.""Xuấtpháttừýnghĩa“MỗimộtngườiđànôngđềuquenhaithiếunữHồngvàBạchvốnxinhđẹpyêukiều,lấyHồngrồilâudầnlâudầnHồngbiến

thànhnốtđỏlưulạikhibịmuỗiđốt,cònBạchvẫnlàánhtrăngsángngời;lấyBạchrồi,lâudầnlâudầnBạchbiếnthànhhạtcơmdínhtrênáo,cònHồnglạinhưnốtruồisonkiêusatrênngực”.""Ươngca:MộtđiệunhạcdângiancủaTrungQuốc.""TrươngQuốcVinh:DiễnviênnổitiếngTrungQuốcnhữngnăm90,quađờitừkhicòntrẻ,nổitiếngvớiphim“BáVươngbiệtCơ”.""Nữhuấn:mộtthểloạisáchthuộcmảnggiáodụcgiađìnhdànhchophụnữthờicổ.""Bốnđámcướivàmộtđámma:BộphimcủađạodiễnMikeNewell,kểvềCharlescùngnhómbạnchuyênlàmphùdâu,phùrểchocácđámcưới.AnhgặpCarrietrongmộtđámcướinhưthếvàngaylậptứcphảilòngcô.Tuynhiên,vìdodự,hoàinghitrướctìnhyêusétđánhnàymàanhbỏlỡcơhộicướiCarrie-ngườimàsaunàyanhmớinhậnralàtìnhyêuđíchthựcbấylâunayanhtìmkiếm...""LýTầmHoanlàmộtnhânvậthiệpkháchlãngtửdonhàvănCổLongxâydựngnêntrongbộtruyện“Đatìnhkiếmkhách,vôtìnhkiếm”củaông.LýTầmHoandướingòibútcủaCổLonglàmộtgãthanhniênhọcrấtgiỏi,từngđỗThámhoa,tinhthôngvõnghệ,nhấtlàtàiphóngphiđao“khôngbaogiờtrượt”(lệbấthưphát)đãlấymạngkhánhiềukẻthùkhiếnchocáchảothủgianghồcóphầnkiêngnểkhimuốngiaochiếnvớichàng.""Chàngnổitiếngtronggianghồcũngvìthànhthạocảtửuvàsắc.Đâycũnglàmộtnhânvậtgặpphảinhiềuđaukhổtrongcuộcsống,bắtđầubằngviệcnhườngngườimìnhyêulàLâmThi]mchohuynhđệkếtnghĩaLongTiêuVân,songchínhđiềunàylạimangđếnđaukhổchocảbangườihọ.LongTiêuVânvìhờnghenmàsinhđốkị,rắptâmhãmhạiLýTầmHoan,LâmThi]mvìyêuLýTầmHoanmàkhôngbướcrathếgiớibênngoài,cònLýTầmHoanvìnhớthươngnàngmàlàmbạnvớirượuvàbệnhlao.""Xuấtthủyphùdung:MộtbộphimHồngKôngramắtnăm2010,nộidungchínhkểvềnhânvậtLaKiềumồcôichamẹtừnhỏ,côđượcnhữngngườidântrênđảoTrườngChâunuôidưỡngvàhếtlòngthươngyêu,tuyvậycômangnặngmặccảmvàsốngrấtbiquan.Kiềubịphụtìnhnêncôtuyệtvọngnhảyxuốngbiểnđịnhtựtử,maythaycôchorằngmìnhđãnhìnthấy“ThủyThượngQuanÂm”vốnlàmộtvịthầntrongtruyềnthuyết,Kiềutinrằngmộtkhinhìnthấyvịthầnnàythìcôđãcósiêunănglực.""VìthếKiềutựtinđăngkýthamgiagiảibơilội“Hoasenhénở”tổchứctạiHồngKông,thậmchícôcònbắtcócluônchàngvậnđộngviênvôđịchvềbơilộicủaHồngKônglàQuáchChíViễnđểvềhuấnluyệnchođội.Trongthờigianluyệntập,haingườiđãphảilòngnhau.""Bộphimnóivềmộtphụnữnổitiếng,TracySamanthaLordHaven,vướngphảinhữngrắcrốikhiđangchuẩnbịkếthônvớimộtdoanhnhânbuồntẻthìcùngmộtlúc,ngườichồngcũvàmộtchàngphóngviênquyếnrũxuấthiện.

Đâyđượcxemnhưbộphimkinhđiểncủathểloạihàikịchhônnhân,mộtdòngphimkháthờithượngvàonhữngthậpniênbamươi,bốnmươi,vớimôtípmộtcặpđôiđãlydị,cónhữngmốiquanhệmớinhưngcuốicùnglạitáihônvàsốnghạnhphúc.""MộtmónănnổitiếngcủaTứXuyên,ănlạnh,baogồmthịtbòvànộitạngbòtháimỏng.Mónănnàyhiệntạiđượcchếbiếnbaogồmtim,lưỡivàlòngbòcùngrấtnhiềuloạigiavịkhácnhau,tấtnhiêncócảloạiớtđặctrưngcủaTứXuyên.Khácvớitêngọicủanó,mónănnàyrấtítkhisửdụngphổibò.“Phế”làphiênâmcủaphổitrongtiếngHán.""NguyênbảntiếngTrung“gợidục”và“gợitình”giốngnhau,chỉđảovịtríchữ,vìthếHạThuNhạnbịnhầmlẫntrongcáchdùngtừ.""MộtbộphimcủaMỹ,tựatiếngViệtlàDòngsôngnhânchứngcuộcđời.""Rốiloạnámảnhcưỡngchế(tiếngAnh:Obsessive-CompulsiveDisorder-OCD)làmộtrốiloạntâmlýcótínhchấtmãntính,dấuhiệuphổbiếncủabệnhđólàýnghĩámảnh,lolắngkhôngcólýdochínhđángvàphảithựchiệncáchànhvicótínhchấtépbuộcđểgiảmbớtcăngthẳng,đâylàmộtdạngtrongnhómbệnhliênquantrựctiếpđếnStress.""Lúcyêntĩnhthìcósựtrầmtĩnhbìnhổnnhưcongáichưaxuấtgiá,lúchànhđộnglạinhanhnhẹnnhưconthỏđàothoátkhỏikẻthù.""Tứhợpviện:MộtkiểunhàcủaTrungQuốcthờixưa,baogồmmộtkhốinhàbaoquanhmộtkhoảngsânphíatrongthànhmộttổhợpkhépkín.""TamMuộiChânHoả:HồngHàiNhicóphéptạolửaTamMuộiChânHỏa,nướcthườngkhôngdậptắtđược.LửanàyđượcsinhratừlửatừlòluyệnđancủaTháiThượngLãoQuânrơixuốngHỏaDiệmSơnkhiNgộKhôngđạináothiêncung.HồngHàiNhimuốntạolửaphảitựđánhvàomũi.""RượuNgũlươngđượcchưngcấttừnămloạingũcốc:Caolươngđỏ,gạo,nếp,lúamìvàngô.Loạirượunàyđượccatụngla“bachéntrànhứngkhởi,mộtgiọtcũnglưuhương”.ĐâylàmộtloạirượurấtđắtcủaTrungQuốc.""Ẩmthựcnamnữ:mộtbộphimcủađạodiễnLýAn,làcâuchuyệncủamộtngườiđầubếpgiàvớibangườicongáichưalậpgiađình,xengiữanhữngrắcrốiđờithườngcủahọlànhữngcảnhphimvềquátrìnhchuẩnbị,chếbiếncácmónăncủangườiđầubếp.""TêntiếngAnh:Attention-deficithyperactivitydisorder-ADHD,làmộttrongnhữngrốiloạnpháttriểnthườnggặpởtrẻem,đặcđiểmchungcủacănbệnhnàylànhữnghànhvihiếuđộngquámứcđikèmvớisựsuygiảmkhảnăngchúý,gâyảnhhưởngnghiêmtrọngđếnkhảnănghọctậpvàquanhệvớimọingười.""Ámchỉnáonhiệt,ầmĩ.""TíchvềemgáicủaDươngQuýPhithờiĐườnglàphunhânnướcQuắc,thườngkhôngtrangđiểmlêndiệnkiếnthiêntử.""Mộttrongmườibàihátđượcmệnhdanhlà“TrungHoathậpđạicổkhúc”,

gắnliềnvớiđiểntíchSởBáNha-ChungTửKỳ.""Hiệuứngcánhbướm:Cáitên“hiệuứngcánhbướm”đãđượcrấtnhiềutácphẩmâmnhạcvàđiệnảnhsửdụng,tuynhiênnólạithườngđượcdùngđểmôtảnghịchlýthờigianvàquanhệnhânquả,đặcbiệtlàtrongcáctácphẩmcónhắctớiduhànhthờigian.""MãLươnglàchínhtrịgiavàlàtướnglĩnhnhàThụcHán.""UyênMộngTrùngÔn:ônlạigiấcmộnguyênương.""Tênmộtnhàsoạnnhạcvànhạcsĩbiểudiễnđanhạccụ.""Từnàyvừacónghĩalà“Bìnhthảnnhưkhông”,vừacótêncủaAnNhượcởtrong.""Cụmtừnàycónghĩalàkhóibếpbảnglảng.""Từ“Nghiên”và“Yên”trongtiếngTrungcóphiênâmphátâmgầngiốngnhau,“SaXáTửNghiênHồng”lạimangnghĩarựcrỡ,xinhđẹp.""NgườiMosuokhôngcótụccướigảmàvẫnduytrìphongtục“tẩuhôn”haycòngọilà“thămhôn”trongtiếngMosuolà“sắcsắc”.Namthanhniênđêmđêmsẽcưỡingựasangnhàcôgáiưngý,leolênchiếcthangmàcôgáibắcsẵnđểvàocăngáccủacô.Họsẽởbênnhausuốtđêmnhưngngườicontraiphảilặnglẽvềnhàtrướckhigàgáysáng.""Hônnhâncuốituầnlàmộtkiểuhônnhânthờikỳmởcửa,đôinamnữtớiđăngkýkếthôn,trênphápluậtlàvợchồng,nhưngngàyđilàmtừthứHaiđếnthứSáuthìvẫnởriêng,sốngcuộcsốngđộcthân,chỉđếncuốituầnmớiởcùngnhau,tậnhưởngcuộcsốngcuốituần.""Nguyênvăn:Chúnglýtầmthathiênbáchđộ,mạchnhiênhồiđầu,nanhânkhướctạiđănghỏalansanxứ(众⾥寻他千百度，蓦然回⾸，那⼈却在，灯⽕阑珊处)tríchtừbàiThanhngọcán-NguyêntịchcủaNamTốngTânKhíTật.""TônNhịNương,tênhiệuMẫudạxoa,làmộtnhânvậthưcấutrongtiểuthuyếtcổđiểnTrungQuốcThủyHử.Bàlàmộttrong72ĐịaSátTinhcủa108anhhùngLươngSơnBạc.""TheophongtụctangmacủaTrungQuốc,khingườichủgiađìnhmất,họthườngđốttheohìnhnhângiấyđểthểhiệnxuốngâmphủngườiđóvẫncókẻhầungườihạ.Cònngưuquỷ,xàthầnchínhlàquỷđầutrâu,thầnmìnhrắnđạidiệnchongườiđưađườngdẫnlối,đồngthờicũnglàthuậtngữdùngtrongPhậtgiáo,ýchỉâmgiancóquỷtốt,thầnnhân...""NhânvậttrongtiểuthuyếtCuốntheochiềugió.""TêngọithânmậtcủaMãCảnhĐào,mộtdiễnviênnổitiếngcủaĐàiLoan.""Cáiđê:Mộtvòngnhỏbằngkimloại,trêncónhiềulỗvớicáckíchcỡkhácnhau,dùngđểcàikimkhikhâuvá.Thườngđượccácnhàthiếtkếthờitrangsửdụng.""TầnTửYênđãtựđổitêncủamình,từchữ“Yên”vớinghĩalà“lànkhói”thànhchữ“Yên”vớinghĩalà“xinhđẹp”,trongtiếngTrung,haitừnàyđồng

âm.""TêntiếngAnh:DiamondsAreaGirl'sBestFriend.""TênmộtbộphimhoạthìnhnổitiếngcủaNhậtBảnnhữngnămtámmươi.""TênmộtbộphimhoạthìnhcủaTrungQuốcsảnxuấtnăm1984.""CasĩngườiNhật.""TiếngTrungphổthông.""MộtbộphimcủađạodiễnLýAn,nóivềmộtngườiđồngtínhnamtừĐàiLoannhậpcưđếnMỹ.AnhcướimộtcôgáitừTrungHoađạilụcđểlàmvuilòngchamẹmìnhvàđểchocônàycóđượcmộtthẻxanh.""Tênmộttròchơiđượclấycảmhứngtừmộtchươngtrìnhtruyềnhình,trongtròchơibạnsẽquảnlýmộtđộingũphụcvụ,chuẩnbịâmnhạc,đồăn,bằngtốcđộvàchấtlượngnhanhnhất.""HồngMônYếnchỉbữatiệcdiễnraởHồngMônngoạiôthànhHàmDươngvàonăm206trướccôngnguyên,thamdựbữatiệccóHạngVũvàLưuBang.ĐâylàbữatiệcbướcngoặtcóảnhhưởngrấtlớnđếncuộcchiếnSởHán.Ngườiđờisauthườngdùngcụmtừ“HồngMônYến”đểchỉnhữngbữatiệckhôngcóýtốtlành.""Mộtloạigiấyđượclàmtừtinhbộtnhưkhoailang,lúamì...dùngđểgóicácloạikẹovàbánhngọt,ngănngừađồăndínhralớpgiấybaongoài.""Xuấtpháttừthànhngữ“ChócắnLữĐộngTân”,cónghĩalàlàmơnmắcoán,ởđâyGiangHạoDươngđangmắngkhéoThẩmAnNhược.""Vịthánhtìnhyêu.""Haycònđượcgọilà“Đạibichú”,làbàichúcănbảnđểminhhọacôngđứcnộichứngcủaĐứcQuánTựTạiBồTát.""Lễthànhlậpquốcgia.""Mộtloạibánhhìnhnhưquảtrám,làmbằnggạonếpvànhânđậuxanh,gầngiốngbánhchưngcủaViệtNam,làmónăntruyềnthốngtrongngàytếtĐoanNgọcủaTrungQuốc.""Nghĩabóngýchỉghentuông.Xuấtpháttừđiểncố,thờiĐườngvuaĐườngTháiTôngmuốnlunglạclòngngườiđãbắttểtướngđươngthờiPhòngHuyềnLinhnạpthiếp,nhưngthêtửcủaôngnàyngangngượccanthiệp,khôngđồngý.ĐườngTháiTônghạlệnhchothêtửcủaPhòngHuyềnLinhgiữaviệcnạpthiếpvàuốngthuộcđộcchỉđượcchọnmột.""PhòngphunhântínhtínhcươngliệtliềncầmbátthuốcđộcuốngliềnmộthơitrướcmặtĐườngTháiTông.ĐếnkhiđóPhòngphunhânmớibiếtthứbàuốngkhôngphảirượuđộcmàlàgiấmchua.Từđóvềsau“uốnggiấm,giấmchua”cònđượcdùngvớinghĩaghentuông,đốkỵ.""ABáttrongtiếngTrungnghĩalàngốcnghếch.""Tươngkínhnhưtân:Tôntrọng,coinhaunhưkhách.""(1).Almanachnhữngnềnvănminhthếgiới-Nhiềutácgiả-Tr.1197-NXBVănhóa-Thôngtin-H.1996."

"[1]TrongmườihaicongiápcủaTrungQuốc,conthỏthaythếvịtrícủaconmèo.""[6]Thếgiớiquan,giátrịquan,nhânsinhquan.""[7]120làsốgọicứuthương,110làsốgọicảnhsát.""[2]HàTịchnghenhầmTâyTâythànhTịchTịchvìhaitừnàyđềucóâmđọclàxīxī.""[3]419làcáchchơichữcủadânmạngTrungQuốc,nghĩalàtìnhmộtđêm.""[8]Thảonêmã:Mộtcâuchửiđượclưuhànhtrênmạng,phiênâmcủanógiốngcâu“Đ.mmày”.""[9]Huyềnquan:Khuvựctínhtừcửachínhvàophòngkhách.""[4]Thanhgiảtựthanh:Ngườingaythẳng,trongsạchthìkhôngcầnphảitựbiệnhộchomình.""[5]Làmtìnhtậpthể.""25.Nguyênvăn:publichangings–nghĩagốclàcáccuộcxétxửvàtreocổcôngkhaitrongnhữngngàyđầucủanướcMỹđộclập.Ởđây,tácgiảngụýnóiđếnquyếtđịnhloạibỏcácnhânvậtquantrọngtrongcôngtyvàcôngbốchotoànthểnhânviêncùngbiết.""26.VàođầuthếkỷXX,tạithànhphốNewYork,ngànhkinhdoanhta-xingàymộtphátđạtdonhucầutăngcao.Trongđó,YellowCab&Hertzlàhãngđầutiênsơnxeta-ximàuvàng,vàđâyliềntrởthànhmộtýtưởngđộtphá.Đếnnăm1967,chínhquyềnNewYorkquyđịnhtấtcảxeta-xitrongthànhphốđềuphảisơnmàuvàng.""27.Ởđâytácgiảngụýrằngcáccôngtythườnghạtiêuchítuyểndụngxuốngmứcthấpnhấtkhikhátlaođộng(chỉcầnkhôngquávôdụnglàđược),bấtchấpngườiđượctuyểnlàmviệccóhiệuquảkhông.""28.ParkAvenuelàđạilộlớntạithànhphốNewYork,góigọntuyếngiaothôngbắc-namcủaquậnManhattan.Đâylànơitậptrungnhiềucaoốcvănphòngvànhàởsangtrọng,đắtđỏnhấtNewYorkcũngnhưcảnướcMỹ(ND).""29.Ernst&YounglàcôngtydịchvụkiểmtoáncótrụsởtạiLondon,AnhQuốc,vàlàmộtthànhviêncủanhóm“Big4”,tứcbốntậpđoànkiểmtoánlớnvàuytínnhấtthếgiới(bacôngtycònlạilàPwC,DeloittevàKPMG)(ND).""30.Nguyênvăn:telecommuter(ND).""31.Nguyênvăn:FederalReserveSystem(viếttắtlàFED)(ND).""32.Nguyênvăn:SecuritiesandExchangeCommision(SEC),làcơquanthuộcChínhphủMỹ,đượcthànhlậpnăm1934vớichứcnăngquảnlýthịtrườngchứngkhoánvàbảovệnhàđầutư;SECvốnđượctổngthốngFranklinD.RooseveltthànhlậpđểgâydựnglạilòngtincủathịtrườngsausựđổvỡcủathịtrườngchứngkhoánvàthờikỳĐạiSuythoáinăm1929

(ND).""33.MerrillLynchlàmộttrongnhữngngânhànglâuđờinhấttạiMỹ,thànhlậptừnăm1914vàtừngđượcxemlàmộttrongnhững“đạigia”củanềntàichính.Tuynhiên,họcũngkhôngthoátkhỏicuộcĐạikhủnghoảngnăm2008.TrongkhiLehmanBrothers,tậpđoàntàichínhlớnthứtưcủaMỹchínhthứcđệđơnphásảnvàotháng9năm2008,thìMerrillLynchđượcNgânhàngHoaKỳ(BankofAmerica)thỏathuậnmualạivớigiátrịướctínhlênđến50tỉđô-la(ND).""34.ViếttắtcủacâuhỏiLýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?,nguyêngốclàWTGBRFDT,tứcWhat’sthegoodbusinessreasonfordoingthis?(ND).""35.Nguyênvăn:niche–thịtrườnghìnhthànhkhicónhucầutiềmnăngđốivớimộtsảnphẩmhoặcdịchvụchưađượcđápứngbởicácnhàcungcấplớntrênthịtrường.Mộtthịtrườngngáchcũngcóthểhìnhthànhkhicómộtnhómnhỏcáckháchhàngtiềmnăng.(ND).""36.Tiểuthuyếthưcấurađờinăm1859củanhàvănnổitiếngCharlesDickens,táihiệncuộcsốngvànéttươngđồngcủahaithànhphốParisvàLondon(ND).""37.MadameDefargelàmộtnhânvậtphảndiệnđượcđềcậpđếntrongtiểuthuyếtATaleofTwoCities.Điềuđặcbiệtởnhânvậtnàylàbàtaluônđanvànhữngmẫuđanmãhóatêncủanhữngngườisẽbịgiếthại(ND).""38.Nguyênvăn:Whydidtheaccountantscrosstheroad?–câuhỏibắtnguồntừthànhngữWhydidthechickencrosstheroad?,tức“Vìsaocongàbướcquađường?”.Câutrảlờilà:“Vìnómuốnsangbênkiađường”.Ởđây,tácgiảmuốnnêulênmộtcâuhỏikhiếnngườinghetưởngnhưphảicómộtcâutrảlờihócbúa,nhưngđápánthựcralạirấtđơngiảnvàhiểnnhiên(ND).""39.PoloniuslàmộtnhânvậttrongvởkịchHamletcủađạivănhàoShakespeare,đượcxâydựngvớitínhcáchkháđặctrưng.Ôngtaluôntìmcáchcheđậysựnguxuẩncủabảnthânbằngngôntừcóvẻsâusắcvàthôngthái.Poloniustinvàosựcẩntrọngvàsángsuốtcủamình,chorằngthếlàkhônnhưnghóararấtdại,vìcuộcđờithôngtháihơnôngta.Poloniuskếtthúccuộcđờivớimộtkếtcụcbithảm,chínhônglàthủphạmgâyracáichếtchobảnthânvàcảgiađình.KhôngphảingẫunhiênmàShakespeaređãđểchoHamletgọiPoloniuslà“đồkhọmgiànguxuẩn”(ND).""40.RipVanWinklelànhânvậttrongtruyệnngắncùngtêncủanhàvănMỹWashingtonIrving.Trongtruyện,ôngbịchuốcrượuvàsayđếnmứcngủquên;khitỉnhdậy,ôngpháthiệnđã20nămtrôiqua(ND).""41.MIT:viếttắtcủaMassachusettsInstituteofTechnology,tứcViệnCôngnghệMassachusetts,mộtviệnđạihọcnghiêncứutưthụchàngđầutạiMỹ.Đượcthànhlậpnăm1861tạiCambridge,bangMassachusetts,MITnổitiếng

nhờhoạtđộngnghiêncứuvàgiáodụctrongcácngànhkhoahọcvậtlý,kỹthuật,sinhhọc,kinhtếhọc,ngônngữhọcvàquảnlý.MITbanđầunhấnmạnhđếncácngànhcôngnghệứngdụngởbậcđạihọcvàsauđạihọc,vàchínhđiềunàygiúptạonênsựhợptácgầngũigiữatrườngvớicáccôngtycôngnghiệp(ND).""42.Nguyênvăn:sacredcow,tứcconbòthiêng,chỉnhữngthểchếhoặccánhânđượcbênhvựcmộtcáchvôlý,khôngaidámđộngđến(liêntưởngđếnhìnhảnhconbòthiêngtrongtínngưỡngHindu)(ND).""43.Nguyênvăn:reinventingthewheel,tứcsángchếlạibánhxe,chỉviệclàmthừathãikhôngcầnthiết(ND).""44.MadwomanofChaillot(tạmdịch:NgườiđànbàđiênởChaillot)làvởkịchchâmbiếmcủasoạngiảngườiPhápJeanGiraudoux,đượcviếtvàonăm1943.CâuchuyệnkểvềmộtngườiphụnữlậpdịsốngởParisvàđấutranhchốnglạicácthếlựccốápđặtđạođứcgiáođiềukhắtkhelêncuộcsốngcủabà(ND).""45.MộtnhàsảnxuấtxehơiNhậtBản(ND).""46.Nguyênvăn:MaterialRequirementPlanning–hệthốnglênkếhoạchyêucầuvậtliệu(ND).""47.Nguyênvăn:spaghettidiagram,tứckiểusơđồkếtnốinhiềugiaiđoạnhoặcbộphậncủamộtquytrìnhvớinhau,nhằmxácđịnhcácđiểmchồngchéotrongquytrìnhvàtìmracáchcảithiện(ND).""48.CôngtydotcomlàcôngtythựchiệnphầnlớnviệckinhdoanhtrênmạngInternet,thườngthôngquamộttrangwebcósửdụngphổbiếntênmiềncấpcao“.com”(ND).""49.ThunglũngSilicontrướcđâyámchỉđếnđộtậptrungcaođộcủacácngànhcôngnghiệpliênquanđếncôngnghệbándẫnvàcôngnghệvitínhởkhuvựcthunglũngSantaClara,nằmởcựcNamcủavịnhSanFrancisco,bangCalifornia.Saunàynódầntrởthànhcáitênhoándụchotấtcảcáccôngtycôngnghệcaotrongkhuvựcnày(ND).""50.MadHatterlànhânvậthưcấutrongtiểuthuyếtAlicelạcvàoxứthầntiêncủanhàvănLewisCaroll.Têngọi“MadHatter”cóýnghĩalàgãlàmnónđiênkhùng.Thậtvậy,nhânvậtnàyđượckhắchọavớingoạihình,tínhcáchlẫnlốisuynghĩkhálậpdị,cầukỳvàkhôngthuộcvềthếgiớinày.Trongtruyện,ôngtathườngxuyêntổchứcnhữngbuổitiệctràmàởđóôngthểhiệnnhữngđiềuđiênrồ,đưaranhữngcâuđốrốirắmvàkhóhiểu(ND).""51.hyperlinklàliênkếtẩndướimộttừhoặccụmtừnộidungtrênWeb,khinhấpvàosẽchuyểnđếnmộtđịachỉmới(ND).""52.Tácgiảdùnglốinóiẩndụ,hàmýrằngnhữnglờingụybiệntrênđãkhiếnmọingườihoàinghingaycảnhữngđiềuhiểnnhiênnhất(ND).""53.Nguyênvăn:TheGodfather,bộphimhìnhsựsảnxuấtnăm1972dựatrêntiểuthuyếtcùngtêncủanhàvănMarioPuzo,doFrancisFordCoppola

làmđạodiễn(ND).""54.Loạigậygolfcóđầugậytovàcứngnhất,chuyênđượcdùngđểphátbóng(ND).""55.IosifVissarionovichStalin(1878-1953)lànhàcáchmạngBolshevik,làlãnhđạotốicaocủaLiênbangXôViếttừgiữathậpniên1920đến1953.Đâylàmộtnhânvậtlịchsửgâynhiềutranhcãibởicáchđànáptànbạocácpheđốilậpcủaông(ND).""56.Nguyênvăn:“Scotty,beammeup”làcâunóiđếntừloạtphimStarTrek.Scottylàmộtnhânvậtphụtráchvậnchuyểnchuyênsửdụngphépđộnthổđểđitừnơinàyđếnnơikháctrongtíchtắc.Trongphim,cụmtừ“Scotty,beammeup”đượcsửdụngđểnhânvậtbắtđầuthựchiệnphépđộnthổ.Tácgiảmuốnnhấnmạnhrằngôngchỉmuốnrờikhỏinơiđóngaylậptức(ND).""57.Nguyênvăn:lean,cónghĩalà“thongọn”,haynghĩabónglà“tinhgọn”(ND).""58.TheoKinhThánh,GoliathlàmộtdũngsĩngườiPhilistinescóthânhìnhtolớnvàsứcmạnhphithường.KhôngaiđịchnổiGoliath.NhưngDavid,mộttrángsĩtrẻngườiIsraelđãxungphongđọsứcvớiGoliath.TráivớiGoliath,Davidnhỏbénhưnglạirấtnhanhtrívàkhéoléo.AnhđãdùngmưuđểchặtđầuGoliathbằngchínhthanhgươmcủahắn(ND).""59.CựuThếGiới:baogồmcáclãnhthổđượcngườichâuÂubiếtđếntrướckhiChristopherColumbuspháthiệnrachâuMỹvàonăm1492,baogồmchâuÂu,châuÁvàchâuPhi(gọichunglàđạilụcÁ-Phi-Âu)vàcácđảo,quầnđảoxungquanh(ND).""1.KhuvựcthuộcchâuĐạiDương,baogồmcácnướcÚc,NewZealand,NewGuineavàcácđảokhácởnamTháiBìnhDương(ND).""2.S&P500(hayStandard&Poor500):chỉsốcổphiếudựatrêncổphiếuphổthôngcủa500côngtycóvốnhóathịtrườnglớnnhấtđượcniêmyếttrênsànchứngkhoánNYSE(SởgiaodịchchứngkhoánNewYork)hoặcNASDAQ(SànchứngkhoánHoaKỳ)(ND).""3.Nguyênvăn:sexappeal–ởđây,tácgiảcóýmuốnnhấnmạnhtiêuchíhấpdẫn,lôicuốnởcáccôngtyđượcchọnlàmhìnhmẫu(ND).""4.ViếttắtcủaReturnonEquity(ND).""5.ViếttắtcủaReturnonAssets(ND).""6.CuốnsáchđãđượcAlphaBooksxuấtbảntạiViệtNam(ND).""7.Nguyênvăn:NorthAmericaFreeTradeAgreement–Hiệpđịnhnàyđượckýkếtngày12tháng8năm1992giữabanướcCanada,HoaKỳvàMexico,vớimụcđíchtạođiềukiệnthươngmạithuậnlợigiữabaquốcgiakhốiBắcMỹnày(ND).""8.Nguyênvăn:railcar–mộtloạiphươngtiệnchạytrênđườngray,cókíchthướcbằngmộttoatàuhỏa,thườngdùngđểvậnchuyểnhànghóahaysửachữađườngray(ND)."

"9.Nguyênvăn:B.S.meter–tiếnglóngxuấtpháttừmộtứngdụnggiốngnhưmộtchiếcmáyđogắnvớicácnộidungtrênInternet.Ngườiđọcdùngnóđểnhậnxétnộidungtừ“chânthật”chođến“hoàntoànbịađặt”.Ởđây,tácgiảngụýrằngôngđangđánhgiáxemlờichiasẻcủaTindallcótrungthựchaykhông.""10.Bảngxếphạng500côngtylớnnhấtHoaKỳtheotổngthunhập,dotạpchíFortunebầuchọn(ND).""11.Nguyênvăn:…thelastonewithaloadofdoughnutorfreeticketstoaballgame–ýẩndụvềnhữngngườiđếnxemthểthaotrễ,nhưngthườngđượcmiễnphívévàcónhiềuthứcănnhẹkèmthêm(ND).""12.UnionPacificvàSantaFelàcáchãngđườngsắtlớntạiHoaKỳ.SantaFecótrụsởtạibangNewMexico,cònUnionkhaitháccáctuyếnđườnggiữathànhphốChicago(bangIllinois)vàNewOrleans(bangLouisiana)(ND).""13.Nguyênvăn:angelcapitalist–chỉnhữngcánhângiàucóđủkhảnăngcấpvốnthànhlậpchomộtdoanhnghiệp.Đổilại,họsẽcóquyềnsởhữumộtphầncôngty.""14.Krona:đơnvịtiềntệcủaThụyĐiển;1kronatươngđươngkhoảng2.623đồngViệtNam(ND).""15.Nguyênvăn:CYA,viếttắtcủaCoverYourAss,chỉtâmlýlosợvàbưngbítmọilỗilầmcủamình,hoặcchỉbiếtlochobảnthânkhicótìnhhuốngbấtlợi(ND).""16.DavidCopperfield(1956-)làảothuậtgiangườiMỹnổitiếngvớinhiềutròảothuậthuyềnbívàluôngâybấtngờchokhángiả.Ônglàảothuậtgiathànhcôngnhấtthếgiớivềmặtthươngmại,vớihơn1tỉđô-lathuđượctừbiểudiễn.Nhữngmànảothuậtđặcsắcnhấtcủaôngbaogồmlàmbiếnmấtcảđoàntàucóngườingồi,đixuyênquaVạnLýTrườngThànhvàđặcbiệtlàlàmbiếnmấttượngNữthầnTựdovàonăm1983(ND).""17.RoyHornvàSiegfridFischbacherlàthànhviêncủanhómảothuậtngườiMỹgốcĐứcSiegfrid&Roy,nổitiếngvớinhữngmànảothuậtcùnghổtrắngvàsưtửtrắng.Nhómbiểudiễntừnăm1990vàngưnghoạtđộngvàonăm2003sautainạncủaRoyHornkhibiểudiễncùngmộtconhổtrắng(ND).""18.Standard&Poor’slàcôngtydịchvụtàichínhMỹtrựcthuộcMcGraw-Hill,đồngthờilàmộttrongbacơquanxếphạngtíndụnglớnvàuytínnhấtthếgiới(bêncạnhMoody’svàFitchRatings)(ND).""19.SuperBowl:trậnchungkếtgiảiVôđịchBóngbầudụcQuốcgiaHoaKỳ(NationalFootballLeague–NFL),diễnrahằngnămgiữahaiđộivôđịchgiảimiềnĐôngvàmiềnTâynướcMỹ.Trongnhiềunăm,đâylàchươngtrìnhđượctheodõinhiềunhấttrêntruyềnhìnhMỹ(ND).""20.Hiếmcóđiềugìkhiếntôicămghéthơncóaiđósửdụngtưliệugốccủa

mìnhmàkhôngthừanhậnnguồn.Từlầnđầunghecâuchuyệnnàyvàinămvềtrước,tôiđãbỏrahànggiờcốgắngtruyranguồngốc,nhưngkhôngcókếtquả.Vìvậy,tôixingửilờicảmơnvàcáolỗichânthànhcủamìnhđếntácgiả.""21.ViếttắtcủaManagementInformationSystems.""22.Nguyênvăn:badapples,chỉnhữngngườigâyảnhhưởngxấutrongnhóm,cầnbịloạibỏ.""23.TajMahallàngôiđềnvàlăngtẩmtạiẤnĐộ,đượcxâydựngtừnăm1632.ĐâylàkiếntrúcnguyngađượcxemlàhìnhmẫuvàmangphongcáchtổnghợpcủakiếntrúcBaTư,ThổNhĩKỳ,ẤnĐộvàHồigiáo.Đếnnăm1983,đềnđượcUNESCOcôngnhậnlàdisảnthếgiới.""24.HerculeslàvịanhhùngtrongthầnthoạiHyLạpcổ,làcontraicủathầnZeus,vuacủacácvịthầnngựtrịtrênđỉnhOlympus.Têntuổicủachànggắnliềnvới12kỳcônghiểnhách,tượngtrưngchosứcmạnhchinhphụcthiênnhiêncủaconngườithờixưa.Trongsố12kỳcông,HerculesphảidọnsạchchuồnggiasúccủaAugeas.""Nếuquantâmđếnviệckhởitạomộttrangcánhânhaybảntinđịnhkỳ,hoặcđangkhônghàilòngvớitrangtinmàmìnhcó,hãythamkhảomộtngườibạncủatôi,MarcusSheridan,haycòngọilàSưtửkinhdoanh(www.thesaleslion.com).Bạnsẽcónhữnggìmìnhcần.Marcussẽkhôngchỉgiúpbạncáchđểchiasẻthôngtinhữuíchmộtcáchhiệuquảmàcònthuhútthêmnhữngkháchhàngphùhợphơn,lýtưởnghơntừcácnguồncóthểbạnkhôngngờtới(nhưGooglechẳnghạn).""Nếubạncóthểsửdụngmộtvàiýtưởngđểtổchứcmộtbữatiệctốivớiđôngngườithamdựnhưvậy,tôikhuyênbạnnênđọccuốn(HostaDinnerPartyThatGetsEveryoneTalking)Tổchứcmộtbữatiệctốimàaicũngphảinhắcđến,mộtcuốnsáchđiệntửmiễnphícủaMichelleWelsch,ngườisánglậpcủaProjectExponential.""Trongtrườnghợpcủatôi,sựthànhcôngtừnhómkhởiđầunàyđãdẫntớiviệcthànhlậpmộtcộngđồngkếtnốihẹpởWashingon,DC,gọilàlựclượngnòngcốt,dotôivàvợ,Melanie,đồngsánglập.Tạithờiđiểmviếtcuốnsáchnày,cộngđồngcóhơn100giámđốcđiềuhànhvàchủdoanhnghiệplàthànhviênvàbắtđầumởrộngtớicácthànhphốkhác.""ĐâylàmộtthuậtngữdobậcthầykếtnốiChrisBroganđưara.Ôngđãnêunóratrongmộtbàiviếttrêntrangcánhân,“Tạorakhảnăngtiếpcậncũngquantrọngnhưhọctậpvàkiếmsốngvậy.”Chrisluôncónhữnglờikhuyênchílývềkếtnốivàxâydựngnhữngmốiquanhệ.HiệnnayôngchủyếuviếtchotờOwnerMagazine(doôngsánglập).""Ngườimuốnchođi(Go-giver)làmộtthuậtngữdoBobBurgvàJohnMannđưaratrongcuốnsáchkinhđiểnTheGo-Giver:ALittleStoryaboutaPowerfulBusinessIdea-Ngườimuốnchođi:Mộtcâuchuyệnnhỏvềmộtý

tưởngkinhdoanhmạnhmẽ-.Nócónghĩalàgiatănggiátrịchongườikhácbằngcáchgiúphọmộtcáchcóýnghĩa,đồngthờigiúpbạncảmthấyhạnhphúchơnvàcảithiệncuộcsốngcủabạn.""CuốnsáchyêuthíchcủatôivềgặpgỡmọingườivàmởrộngquanhệtrênTwitterlàTheTaoofTwitter-ĐạoTwitter-củatácgiảMarkSchaefer.DùbạnmớithửnghiệmvớiTwitterlầnđầutiênhayđãdùngnónhiềunămqua,cuốnsáchnàyvẫnlàmộttàiliệuthamkhảovôgiá.""(*)Tácgiảmuốnnhắcđếncácdanhnhân:nhàthơ,nhàsoạnkịchWilliamShakespeare(1564-1616);nhạcsĩLudwigvanBeethoven(1770-1827);nhàvậtlý,toánhọcvàthiênvănhọcIsaacNewton(1642-1727).""(1)ĐâylàmộtlễcủaThiênChúagiáo,tổchứchàngnămvàoChủnhậtsaulễPhụcsinh.""(*)Pierre-AugusteRenoir(1841-1919):HọasĩngườiPháp,làmộttrongnhữnghọasĩhàngđầucủatrườngpháiẤntượng.Với60nămsángtác,ôngđểlại6.000tácphẩmvàthànhquảnàyđượccoilàrấtphongphú,chỉđứngsaucáccôngtrìnhcủaPabloPicasso.""(*)PaulCézanne(1839-1906):HọasĩngườiPháp,đượccoilàchađẻcủahộihọahiệnđại,cótácđộngsâusắcđếnnhiềuhọasĩtàinăngkhácởthếkỷXX.""(**)RichardCory:TênmộtnhânvậttrongtácphẩmcùngtêncủaEdwinArlingtonRobinson(1869-1935),nhàthơxuấtxắcnhấtthếkỷXIXcủaMỹ.RichardCorylàchândungđiểnhìnhvàảmđạmvềmộtngườigiàucónhưngbếtắc,cuốicùngphảitựkếtliễuđờimình.""(*)Thằnlằnngóncánh:MộtloàibòsátbiếtbaythuộckỷJurađãbịtuyệtchủng.""(*)GeorgeWashington(1732-1799):TổngthốngđầutiêncủaHoaKỳ,nắmquyềntừ1789đến1797.""(*)PaulGauguin(1848-1903):DanhhọaPháp,sốngởTahititừnăm1891đến1901,thờigianôngsángtácsungsứcnhấtvàđểlạinhiềukiệttáchộihọa.""(*)G.O’Keeffe:NữhọasĩrấtnổitiếngvớinhữnghọaphẩmmôtảvềhoavànhữngphongcảnhthuộcvùngđấtsamạcTâyNamnướcMỹ.""ThíchNhấtHạnh:ThiềnsưngườiViệtNamđangsinhsốngởPháp,tênthậtlàNguyễnXuânBảo,sinhnăm1926tạiThừaThiên-Huế.ÔngxuấtgiavàopháiThiềntôngnăm16tuổi.Ôngđãxuấtbảntrên100cuốnsách,trongđócókhoảng40cuốnbằngtiếngAnh,từngđượcđềcửgiảiNobelHòabìnhnăm1967.""HenryBergson(1859-1941):Nhàvăn,nhàtriếthọcngườiPháp.Ônglàmộttrongnhữngnhàtriếthọclớncủathếgiới,đoạtgiảithưởngNobelVănhọcnăm1927.""(*)Cápecca:Mộtloạicáthuộchọcárô,sinhtrưởngởhầuhếtcácloại

sôngsuối.""(**)Chimchoichoi:Mộtloàichimcóchândài,đuôingắn,sốngởvùngđầmlầygầnbiển.""(1)UlyssesS.Grant:Vịtổngthốngthứ18tronglịchsửnướcMỹ,nhiệmkỳ1869-1877.""(2)LittleBighorn:TrậnchiếngiữachínhquyềnMỹvàcácthổdândađỏ,diễnravàonăm1876.""(3)LochNess:MộthồlớnvàsâutạicaonguyênScotland,cóbềmặtcaohơnmựcnướcbiển15,8m.Hồnàynổitiếngvềhuyềnthoạicủa“QuáivậthồLochNess”.""1.Trongbàiluyệntậpvớigiáocụchuôngnày,sốlầnluyệntậpđượclặpđilặplạinhiềunhấtlà200lần.""2.KhôngkhíyêntĩnhkiểunàylàmộtưuđiểmnổibậtnhấttrongphươngphápdạyhọccủabàMariaMontessori,đãđượcrấtnhiềutrườnghọcápdụngvàcũnglàmộttrongsốnhữngthànhcôngtiêubiểuchotinhthầnMariaMontessori.Thôngquaảnhhưởngcủabà,“sựyênlặngcốđịnh”đãthấmnhuầnvàonhữngbiểuhiệncủacôngchúngtrongtrậttựchínhtrịvàxãhội.""1.G.Ferreri,Dạyviếtchữ:cáchdạycủagiáosưMariaMontessori,thôngbáocáchđiềutrịbằngdạyhọc–yhọcliênquanđếntrẻemkhiếmkhuyếtcủaHộiliênhiệpRome,1.4(Rome,tháng10năm1907).""2.TổngkếttoạđàmvềdạyhọccủagiáosưMontessori,năm1900,côngtyinRome,P.46,sốnhà62,đạilộ...:(Đọcviếtmangtínhtựphát).""1.Trong“ngôinhàtrẻthơ”đầutiêncórấtnhiềuđồchơi,nhưnghiệntại,mốiquantâmđếnđồchơicủachúngtôiđãgiảmđinhiều,bởivìkinhnghiệmchothấy,trẻemkhônghềtìmkiếmđồchơi.""2.Tạinhữngnơicóxâydựng“ngôinhàtrẻthơ”,cũngđãxâydựngđượctrườngtiểuhọcsửdụngphươngphápdạyhọccủaMariaMontessori.Mấycuốnsáchtôiviếtđãtiếnhànhmôtảphươngphápgiáodụccủanhữngtrườnghọcnày,đặcbiệtlàbộsáchgồmhaicuốnmangtênPhươngphápdạyhọcMontessoricaocấp.""1.LeopoldoFregoli:DiễnviênngườiÝ,trongmộtbuổidiễnđãtừngthaytới60lầntrangphục.HộichứngFregolilàmộthiệntượnghiếmgặpcủanãobộconngười,khiếnngườibệnhbịảogiácvàtinrằngnhữngngườixungquanhmìnhđangmangkhuônmặtcủamộtngườiluônthayđổidángvẻhoặcđangcảitrang.""1.Tứcgiáodụcmộtcáchkhoahọc,pháttriểngiáodụctrênnềntảngkhoahọc.""2.Thuyếtcơgiới:quanđiểmtriếthọcquytấtcảcáchìnhthứcvậnđộngphứctạpkhácnhauvềchấtcủathếgiớivềmộthìnhthứcvậnđộngđơngiảnnhất-vậnđộngcơhọc."

"3.Đềcậpđếnkhenthưởngvàtrừngphạt,chúngtakhôngmuốnlàmgiảmgiátrịýnghĩacơbảncủanóđốivớigiáodục.Đâylàmộtphầntrongbảnchấtcủaconngười,nhưngphảikiểmtratìnhtrạngnóbịlạmdụngvàxuyêntạc,vàkhôngđểchúngtrởthànhmộtphươngtiệnđểpháhuỷ.Trongthựctế,nhữnghiểubiếtthôngthườngchochúngtathấyrằng,khitâmhồnđượcsựđammêsoisángthìkhenthưởngvàtrừngphạtgầnnhưtrởthànhmộtphươngtiệnđểtìmhiểumộtcôngviệclàtốthayxấu,đángđượcsựkhenngợihoặclàđángbịkhiểntrách.Vìvậy,vềmặtýnghĩanhấtđịnhmànói,thưởngphạtvàcôngviệclàhaivấnđềkhôngthểtáchrời,giốngnhưnhânvàquảkhôngthểtáchrời,đạođứccaothượnghaythấphènkhôngthểtáchrờivớihànhvicủaconngười.""1.Hiệnnay,phươngphápnàyđãđượcpháttriểnrộngvàphổbiến,đượcápdụngthửnghiệmđốivớilứatuổitiểuhọc,đượcmiêutảthànhphươngpháp“tựgiáodụctrongtrườngtiểuhọc”.Gầnđây,nólạiđượcmởrộngđếngiáodụcchotrẻtừsơsinhđến9tuổi.ThậmchímộtsốhọcsinhnămđầutrunghọccơsởcũngsửdụngphươngphápcủabàMariaMontessori,vànhậnđượcsựtánthànhcủacôngchúng.""2.Pestalozzi:NhàgiáodụchọcThuỵSĩ,sánglậpcônhiviện,trườngtiểuhọc...""3.ÉdouardSéguin:NhàgiáodụcngườiPháp.""4.Ezekiellàngườivốncósứctưởngtượngphongphúvàlòngtinkiênđịnh.Khánhiềunhữnghiểubiếtsâusắccủaôngđềumượnsựtưởngtượngkhácthườngđểbiểuđạt.Thôngtincủaôngthườnglấyhànhđộngmangtínhtượngtrưngđểthểhiện.Ezekielcoitrọngsựđổimớicủanộitâmvàtâmhồn,nhấnmạnhmỗimộtngườiphảicótráchnhiệmđốiphóvớihànhvitộilỗicủabảnthân,đồngthờituyênbốôngluônấpủhivọngquốcgiaphụchưngtrởlại.Ônggánhváchainhiệmvụtiêntrivàđiềukhiển,chonênôngđặcbiệtquantâmđếnviệcthiêngliêng,trongsạch.""5.Preyer:NhàSinhlíhọcvàTâmlíhọcthựcnghiệmngườiĐức.""1.ÉmileJaques–Dalcroze:NhạcsĩxuấtchúngnửađầuthếkỉXX,sinhratạiÁo,bốmẹlàngườiThuỵSĩ.ÔngđãcùngvớicáccộngsựcủamìnhhìnhthànhnênmộtsốýtưởngvềgiáodụcâmnhạcmàsaunàytrởthànhphươngphápDalcroze.""2.LuciusQuinctiusCincinnatus:NhàchínhtrịRomecổđại,từnglàquanchấpchínhcủaRomecổ,làthánhnhântrongtruyềnthuyết–hoáthâncủaphẩmđứcvàýchí.Theotruyềnthuyếtlịchsử,Cincinnatusbịđẩyđilàmquanchấpchính,cứuviệnchoquânđộiRomebịngườiAequyvâykhốnởnúiMt.Algidus.Khinhậnđượcmệnhlệnhnày,ôngđangcanhtáctrênnôngtrangnhỏcủamình.Sauđó,trongmộtngày,Cincinnatusđãđánhbạiquânđịch.KhiRomecakhúckhảihoàn,CincinnatuschỉchophépmìnhnắmquyềnlãnhđạothờikìRomechiếnđấuđểvượtquanguyhiểm,nguyhiểm

vừađượcgiảiquyếtxong,ôngbèntừchứcđểtrởvềvớinôngtrangcủamình.""1.Saukhinhữngngườikhácđềuđãthửvàthấtbạitrướccâuđốnày,Columbusbènđậpgiậpphầnđáycủaquảtrứnggàrồixếpnódựnglên,nhưvậyquảtrứngcóthểdễdàngxếpđứngmộtcáchvữngchắc.""2.1inch=2.54cm""3.1ounce=28,3gam""1Itarard(1774-1838):BácsĩngườiPháp,đượcbiếtđếnnhưnhàgiáodụccủanhữngngườibịcâmđiếc.Ôngcónhiềuthànhtựutrongviệcnghiêncứuvềthínhgiáccủanhữngngườicâmđiếc.""1Jean-JacquesRousseau(1712–1778),sinhtạiGeneva,làmộtnhàtriếthọcthuộctràolưuKhaisángcóảnhhưởnglớntớiCáchmạngPháp1789,sựpháttriểncủalýthuyếtxãhội,vàsựpháttriểncủachủnghĩadântộc.JohannHeinrichPestalozzi(1746-1827),lànhàcảicáchgiáodụcngườiThụySỹ.ÔngthànhlậpmộtsốtổchứcgiáodụctrongcảhaikhuvựcnóitiếngPhápvàtiếngĐứccủaThụySỹ.FriedrichWilhelmFröbel(hoặcFroebel)(1782-1852),ngườiĐức,làhọctròcủaPestalozzingườiđãđặtnềntảngchogiáodụchiệnđạidựatrênsựthừanhậnrằngtrẻemcónhucầuđặcbiệtvàkhảnăng.Ôngđãtạorakháiniệmvề“mẫugiáo”.ÔngcũngpháttriểncácđồchơigiáodụcđượcgọilàQuàtặngFroebel.""1ỞđâyýnóiđếnlớphọcMontessori""1Dante(1265-1321):Nhàthơ,nhàthầnhọcngườiÝ,tácgiảcủahaikiệttácLaDivinaCommedia(Thầnkhúc)vàLaVitaNuova(Cuộcđờimới).""1ColombopháthiệnralụcđịamớivàtrởthànhngườianhhùngcủaTâyBanNha.Nhưngcónhữngkẻkhôngphụcôngvànóirằng,đóchẳngphảiđiềugìmớimẻ.Ôngbèncầmmộtquảtrứnggàluộclênvàtháchmọingườixemaicóthểlàmchoquảtrứngđứngthẳng.Khôngailàmđược.Colombocầmquảtrứnglênvàgõnhẹmộtđầu,đặtphầnlõmxuốngbànvàquảtrứngđứngthẳng.Đólàmộtviệcđơngiản,vấnđềlàkhôngainghĩrađiềuđó.""NgườiCro–Magnonlàtêngọitừngđượcsửdụngđểchỉnhữngconngườihiệnđạiđầutiên,sốngvàocuốithờiđạiđồđácũởchâuÂu,khoảng50.000chođến10.000nămtrướcđây.""MộtcuốnsáchnổitiếngkháccủatiếnsĩMariaMontessori:Nhữngnămthơấuvàbímật.""HiệphộiMontessoriRomethiếtkếgiáotrìnhriêngdànhchonhững“ngườigiúpđỡ”trẻtronggiaiđoạn1tuổi.""Vídụchứngminhrằngtrướckhicóthểnóiđược,trẻđãcóthểnghehiểunhữnglờinóicủangườilớn,cóthểthamkhảocuốnsáchBímậtcủatrẻ.""TrongcuốnBímậtthờithơấu,độcgiảcóthểtìmthấyrấtnhiềuvídụcóliênquanđếnphươngdiệnnày.""1Dạytrẻbiếtđọcsớmđượcdịchra19thứtiếngđãđượcTháiHàBooks

muabảnquyềnvàxuấtbảntạiViệtNam.""1DạytrẻvềthếgiớixungquanhđãđượcTháiHàBooksmuabảnquyềnvàxuấtbản.""1ConngườitheophânloạihọclàHomoSapiens.TiếngLatinhnghĩalà'ngườithôngthái'hay'ngườithôngminh'.""1TrongcuốnnàyBTVsẽViệthóamộtsốphầnđểphùhợpvớiphụhuynhvàtrẻemViệtNam.""Nguyênvăn:A*M=P(“Ability”x“Motivation”=“Performance”)(ND).""Nguyênvăn:managerialgrid-còngọilàlướiquảnlýBlake-MoutondoRobertBlakevàJaneMoutonpháttriểnvàothậpniên1960.Matrậnnàydựatrênhaitiêuchílà“coitrọngmongmuốncủanhânviên”và“đềcaokếtquảcôngviệc”vớimứcđộcaohoặcthấp,từđóhìnhthànhbốnphongcáchquảnlýthểhiệntrênbốngócphầntư(ND).""Viếttắtcủacontinuousandnever-endingimprovement(ND).""Nguyênvăn:Justdoit-khẩuhiệucủahãngthểthaoMỹNike(ND).""1ao-xơ(ounce)=28,35gram(ND).""VinceLombardi(1913-1970)làcầuthủ,huấnluyệnviênkiêmgiámđốcbóngbầudụchuyềnthoạingườiMỹ.ÔngnổitiếngvớicươngvịhuấnluyệnviêncủađộiGreenBayPackersvàothậpniên1960,khidẫndắtđộinàygiànhnămchứcvôđịchquốcgiatrongvòngbảynăm,trongđócóbachứcvôđịchliêntiếp,thêmvàođólàhaichứcvôđịchSuperBowlvàocácnăm1966,1967(ND).""PeterFerdinandDrucker(1909-2005)làchuyêngiatưvấnquảntrịhàngđầuthếgiới.Ôngđượccoilàchađẻcủangànhquảntrịkinhdoanhhiệnđại,làtácgiảnhiềucuốnsáchquảnlýnổitiếng.TạpchíFinancialTimesđãbìnhchọnônglàmộttrong4nhàquảnlýbậcthầycủamọithờiđại(cùngvớiJackWelch,PhilipKotlervàBillGates)(ND).""MộtmónănvùngNamẤn,gồmkhoaitâyluộc,hànhtâychiênvàgiavị.""MộtkiểucâucửamiệngcủangườiẤnĐộ,giốngnhư“anhbạn”.""TronghệthốngsốđếmcủaẤnĐộ,Pakistan,Bangladesh,NepalvàSriLanka,lakhdùngđểđếmđơnvịhàng100.000,chẳnghạn150.000rupeethìđượcgọilà1,5lakhrupee,đượcviếtlà1,50,000.1lakhxấpxỉ2.250USD.""CuốnsáchđãđượcAlphaBookspháthànhnăm2011.""HọcviệnKinhtếLondon.""Danhtừchỉnhữngthứliênquanđếntrườnghọc.""Nhữngchữcốtìnhđểsaichophùhợpvớicáchnóitrongnguyênvăn.""Chơichữ.Trongnguyênvănlà“Stag”,nghĩalàmộtbữatiệcchỉcóđànôngđivớinhau,khôngdẫntheophụnữ.Ngoàira,từnàycòncónghĩalàhươu,naiđực.Đốivớiloàihươuxạ,nhữngconđựccóthểtiếtramùixạhươngnhằmthuhútnhữngconcái.""MộtbộphimcủaẤnĐộ,pháthànhnăm2009,đạodiễnAnuragKashyap."

"Môncricket,phổbiếntạinhiềuquốcgiatrongcộngđồngkhốiThịnhvượngchungAnh.""NhữngtrậnđấucriketgiữaẤnĐộvàPakistan.""ICQLLClàmộtchươngtrìnhnhắntinkhẩncấptrênmáytính,đượccôngtyMirabiliscủaIsraelpháttriểnvàphổbiếnlầnđầutiên,sauđượcAmericaOnline(AOL)mualại,vàkểtừ4/2010thuộcsởhữucủaMail.RuGroup.""MohammadAzharuddinsinhngày08/2/1963,làmộtchínhtrịgiaẤnĐộkiêmcựucầuthủcricket.ÔnglàmộtcầuthủcrikettàinăngvàlàđộitrưởngđộicricketẤnĐộtrongnhữngnăm1990.""TestMatches:LoạttrậnđấuthửnghiệmgiữacácđộiđạidiệnquốcgiatheoquyếtđịnhcủaHộiđồngCriketQuốctế(ICC).""Mộtloạibánhnhưsukem.""Chakra:TừnguyênthủytrongtiếngSanskritcakramangýnghĩalà“bánhxe”hay“vòngtròn”,đôikhiđượcdùngđểchỉ“bánhxecủaluânhồi”,đôikhicònđượcgọilàLuânxatheoâmHánViệt.""Chữ“thiểusố”ởđâyđượcdùngvớinghĩa“dànhchomộtnhómnhỏ”đốitượngnàođó;cụthểởđây,AlmaMaterkinhdoanhnhữngsảnphẩmdànhchotrườnghọcnóichung.""TrongnguyênvănlàFCD(FirstClasswithDistinction).""Mộtthứlễvậtquađógửilờicầunguyệntớicácvịthánhthần.""MộtnghilễtôngiáoHindu.""MộtdiễnviênđiệnảnhẤnĐộ(sinhnăm1938).""MãpindànhchonhữngngườisửdụngBlackberryđểaddvàodanhbạ.""Rickshaw:Loạixenhẹ,haibánh,cómui,dùngởẤnĐộvàvùngViễnĐông,domộthoặcnhiềungườikéo.""NguyêngốcEnthucutlet:mộttừđặctrưngcủaBangalore,chỉmộtngườiquásôinổi,bậntâmđếnquánhiềuthứ,kiểunhưđếnmộtnhàhàngtrướcbấtcứaikhác,làmmộtbữatiệcchẳngvìcáigìhaynhânbấtcứdịpgì,haythậmchílàcách2giờlạicậpnhậtstatustrênFacebookmộtlần.Ởđâyngườidịchchọncáchgọi“mõlàng”chogầngũivàdễhiểuvớibạnđọcViệtNam.""PermanentAccountNumber−Sốtàikhoảnvĩnhviễn.""Gulabjamun:MónbánhsữakiểuẤnĐộ.""ThườngđượcdùngđểámchỉnhữngngườiđếntừKerala,ẤnĐộ.""“Buck”trongnguyênvăn,tiếnglóngnghĩalàđồngđôla.""Cáchgọi“dì”thểhiệnmốiquanhệthânthiếtnhưchịemgiữamẹvàmộtngườibạngáicủamẹ.""Tạpchíđànông,gồmcácbàiviếtvềlốisốngđôthị,tranhảnhkhiêudâmthậmchíởmứcnặnghơncảtờPlayboy.""G.I.Joelàtênmộttròchơichiếnthuậttheolốichơiturn-basedtrênđiệnthoạidiđộng.""LấytừnhanđềbàihátWhyThisKolaveriDi?(tiếngAnh:WhyThis

MuderousRage,Girl?)ĐâylàcakhúcchủđềtrongbộphimtâmlýtộiphạmcủaẤnĐộnăm2012.""Front-endvàback-endlàcácthuậtngữthườngsửdụngtronglĩnhvựcpháttriểnphầnmềm,chỉcácgiaiđoạnbắtđầuvàkếtthúccủamộtquátrìnhxửlý.Front-endlàphầntươngtáctrựctiếpvớingườisửdụng,cụthểlàhệthốngcácgiaodiệnngườidùng(GUI).Back-endgồmcócácthànhphầnđểxửlýcácthôngtintừFront-end,thôngtinchỉviệctươngtácvớiDBMS(hệquảntrịdữliệu).""Chơichữ“Mater”(trongtêncôngty)vớichữ“matters”(vớinghĩa:việccóýnghĩa,chuyệnquantrọng).""GraduateManagementAdmissionTest:mộtbàiđánhgiátiêuchuẩnđượcsửdụngnhưmộtbàikiểmtrađầuvàochocácchươngtrìnhhọcMBAhaycácchươngtrìnhquảntrịkháctrênđạihọc.""ThủphủcủabangTamilNaduvàlàthànhphốlớnthứ4củaẤnĐộ.""MộttrongnhữngnhàcungcấpdịchvụnghềnghiệplớnnhấtthếgiớivàlàmộttrongBốnônglớnngànhkiểmtoán,cùngvớiPricewaterhouseCoopers(PwC),Ernst&YoungvàDeloitteToucheTohmatsu(Deloitte).TrụsởchínhcủacôngtyđượcđặttạiAmstelveen,HàLan.KPMGcóhơn136.500nhânviêntrêntoànthếgiớivàcungcấpdịchvụnghềnghiệptạihơn140quốcgia.KPMGcó3kênhdịchvụchính:Kiểmtoán,ThuếvàTưvấnquảnlý.""PhântíchSWOTlàmộttrong5bướchìnhthànhchiếnlượcsảnxuấtkinhdoanhcủamộtdoanhnghiệp,baogồm:xáclậptônchỉcủadoanhnghiệp,phântíchSWOT,xácđịnhmụctiêuchiếnlược,hìnhthànhcácmụctiêuvàkếhoạchchiếnlược,xácđịnhcơchếkiểmsoátchiếnlược.SWOTlàtậphợpviếttắtnhữngchữcáiđầutiêncủacáctừtiếngAnh:Strengths(Điểmmạnh),Weaknesses(Điểmyếu),Opportunities(Cơhội)vàThreats(Tháchthức)-làmộtmôhìnhnổitiếngtrongphântíchkinhdoanhcủadoanhnghiệp.""DiễnviênẤnĐộđãxuấthiệntronghơn180bộphimvớisựnghiệpkéodàihơn4thậpkỷ.""Diễnviên,nhàsảnxuấtphimnổitiếngcủaẤnĐộ.""RoadsideRomeoslàmộtbộphimhoạthìnhđượcMỹvàẤnĐộhợptácsảnxuấtnăm2008.""TênmộtbộphimâmnhạcBollywoodđượcsảnxuấtnăm2010.""AnnaHazarelàmộtnhàhoạtđộngxãhộingườiẤnĐộ.Ngày5tháng4năm2011,HazarebắtđầutuyệtthựcđểgâyáplựcnhằmépchínhphủẤnĐộphảicóđộngtháimạnhmẽtrongviệcchốngthamnhũng,dẫnđếncuộcbiểutìnhủnghộôngtrêntoànquốc.Việctuyệtthựckếtthúcvàongày09/4/2011vớihaitrongsốnhữngyêusáchquantrọngnhấtcủaphongtràođượcchínhphủẤnĐộđápứng.""Namdiễnviên,nhàsảnxuấtvàđạodiễnphimẤnĐộ."

"BộphimcủaẤnĐộsảnxuấtnăm1995.""Mộtmónănđượclàmtừgạo,giavịvàthịtcừu.""Tácgiảchúthích:ĐạogiáolàchínhgiáosảnsinhởTrungQuốc,cócácgiáođiềuvàlễnghirấtnghiêmkhắc,khichínhthứclậpđànlàmphépbàytrận,bắtbuộcphápsưphảimặcđạobào.VídụnhưtrongtrậnXíchBíchthờiTamQuốc,GiaCátKhổngMinhlậpđànmượngióĐôngcũngphảimặcđạobào,khôngphảiđểtrêutứcChuDuhaylàmmàumè,màchỉlànghiêmkhắcchấphànhlễnghilậpđàn.HômnayLụcHữulàchủtrận,vìvậyycũngkhôngngoạilệphảimặcđạobàomàuvàng.""Bùachútróirồng.""Nguyênthầntáchrakhỏicơthể.""Tiềmnăngbẩmsinh,đãcósẵntừtrongphôithai.""Nguyênthầnnàylàmộtvịtônthầnđểthờphụng,khôngphảinguyênthầncủangườituluyệnvẫnđượcnhắctớiởtrên.""Mùivịấyvôcùngvôtận.""HaycòngọilàChiếuĐạiQuyềnHiện(TōshōDai-Gongen,東照⼤権現),tướchiệuthầnthánhđượcphongchoTokugawaIeyasusaukhiôngquađời.""TokugawaIeyasu(1543-1616)làmộtnhânvậtnổitiếngtronglịchsửNhậtBản.ÔnglàngườisánglậpvàcũnglàvịShōgun(Tướngquân)đầutiêncủaMạcPhủTokugawa,nắmquyềntừsautrậnSekigaharanăm1600chođếnMinhTrịDuyTânnăm1868.""VănThiênTường(1236-1282)tựTốngThụy,hiệuVănSơn,tênVânTôn.ThiênTườnglàtênbạnđặtcholúcông20tuổiđếnGiangTâythicốngsĩ.ÔngsốngvàothờinhàTốngbịMôngCổxâmlấn.Năm1271,HốtTấtLiệtcửbinhđánhNamTống.HaithànhTươngDươngvàPhànThànhbịvâychặt,thủđôLâmAnbịuyhiếp.Ôngmộbinhđượcvạnngười,kéovềbảovệLâmAn.KhiquânMôngCổđếnđánhLâmAn,quanquântriềuđìnhbỏchạy,ôngđảmnhậnchứcsứgiảđếntrạiquânNguyênđàmphán.Khôngngờôngbịbắt,nhưngsautrốnđượcchạyvềNammộbinhđánhtiếpcùngvớiTrươngThếKiệt,LụcTúPhu.Saucùnglựclượngkhôngđốichọinổi,ôngbịbắtđemvềĐạiĐô(BắcKinh).HốtTấtLiệtđãchiêuhàngnhưngôngquyếtkhôngđầuhàng,cuốicùngbịxửtrảmtạiđâynăm47tuổi.""Tácgiảchúthích:Kểcảngàynay,đạosĩtrêntoànthếgiớicũngđềuphảiđăngkýtạiphủThiênSưởnúiLongHổthìmớiđượcthừanhậnlàđạosĩchânchính,nóitheongônngữhiệnđại,thìphủThiênSưnàylànơiduynhấtđượcchỉđịnhphátgiấychứngnhậnđạosĩtrêntoàncầu.""Đâylàmộtkháiniệmtrongmệnhlýhọc,dụngthầnlàmấuchốtcủabáttự,làmộthoặchailoạitrongNgũhànhcóthểgâynêncáctácđộngđếnbáttự,khiếnchoNgũhànhcủabáttựđượccânbằng.""BốntrongtámnỗikhổtheoquanniệmPhậtgiáo.Lầnlượtlàkhổvìkhông

đượctoạinguyện,khổvìyêumàphảichialìađiềumìnhyêu,khổvìphảitiếpxúcvớinhữngthứmìnhoánghét,khổvìsựhộitụvàxungđộtcủangũuẩn.""Jacknói“đủ”(够),tiếngTrungđọclà“câu”,nghegầngiốngnhư“go”trongtiếngAnh.""Mộtkhắctươngđươngvớimườilămphút.""MộtkiểuchữHán,hơigiốngchữLệ.""回""TứclàlưnghướngTuất(TâyBắc),mặthướngThìn(ĐôngNam).""KháchGia,hayHakka,còngọilàngườiHẹ,làmộttộcngườiHánđượccholàgốcgácởkhuvựccáctỉnhHàNamvàSơnTây,miềnBắcTrungQuốccáchđây2700năm.""TamNguyênCửuVậnlàmộtchukỳthờigiandài180năm.Mỗimộtchukỳnàyđượcchiaralàmbagiaiđoạn,mỗigiaiđoạndài60nămgọilàNguyên.TamNguyêngồmcóThượngNguyên,TrungNguyênvàHạNguyên.MỗiNguyênlạiđượcchiathànhbaVận,mỗiVậndài20năm.Vận1,2,3thuộcvềThượngNguyên.Vận4,5,6thuộcvềTrungNguyên.Vận7,8,9thuộcvềHạNguyên.GọichunglàCửuVận.""Mộtvịthầntrongtruyềnthuyết,dângianchorằngthầnTháiTuếởdướiđất,chuyểnđộngtươngứngvớisaoTháiTuế(saoMộc)trêntrời,khiđàođấtđộngthổ,phảitránhphươngvịTháiTuế,bằngkhôngsẽchuốchọa.""MộtchứcquanthờiThanh,hàmtònglụcphẩm,thấphơntrichâu,nhưngcaohơnchâuphán.""TrongquanniệmcủaĐạogia,tiểuchuthiênvàđạichuthiênlàđườngđichuẩntắccủakhíquacáchuyệtvịtrongcơthể.""MộtdạngkiếntrúctươngtựnhưbancôngcủaTrungQuốc.""Mộtloạibinhkhíthờixưa,lưỡidàivàhẹp.""Mộtdạngvũkhícổ,nhưquảchùycógắndây.""Trămhaykhôngbằngtayquen.ỞđâyđểnguyênâmHánViệtcủacâuthànhngữcổđểdiễntảsựkhóhiểucủanóđốivớingườinướcngoàilàJack.""Cụmtừnàycónghĩalàquyếtđoán,gặpthờicơliềnlậptứcđưaraquyếtđịnhngay;nhưnggiảithíchtheonghĩađencủatừngtừ,thìlàgặpthờiliềngãy.Trongtrườnghợpnày,độcgiảcóthểcoiđâynhưmộtdạng“đuổihìnhbắtchữ”vậy.""LụcKiềuKiềuphátâmsai.""TrongbiênchếcủaHồngmôn,cácanhemthuthậpvàtruyềntintứcgọilànhịngũ.(Chúthíchcủatácgiả)""Tácgiảchú:phongthủycụctrênnúiKêĐềlàcâuchuyệntrongtậpmột;sơnđườnglàcáchgọicácnhánhquânđộiđộclậptrongHồngmôn,đườngchủlàlãnhđạotốicaocủasơnđường,Bạchchỉphiên(quạtgiấytrắng)là

mậthiệucủaquânsư.""MộtloạibátvẽhoavăngàtrốngđặcbiệtcủavùngQuảngĐông,PhúcKiến.""Chỉdòngsôngnằmgọntronglãnhthổ.""Đâylàmộtkháiniệmtrongphongthủy,muốntìmralongmạch,thìphảixácđịnhđượctinhthể,chânlongphátmạch,lạcmạch,kếthuyệt...đềucótinhtúhiểnlộra.""Tácgiảsửdụnghiệntượngđồngâm,chữ“khaiđường”(mởminhđườngtrongphongthủy)và“khaiđường”(mổbụng)đọcgiốngnhaunhưnglàhaichữkhácnhau.""Tácgiảchúthích:ThượngĐếhộichịuảnhhưởngcủaHồngmôn,cũngsửdụngrấtnhiềuámngữnộibộcủaHồngmôn,vântrungtuyếtlàđao,philàđộngtừ,nghĩacảcâulàdùngđaochémđầu.""BátMôn,tứclàtámcửa.TámcửagồmcóHưumôn,Sinhmôn,Thươngmôn,Đỗmôn,Cảnhmôn,Tửmôn,KinhmônvàKhaimôn.TámcửanàylàtừtámphươngvịcủaBátquáimàra.""Tácgiảchúthích:theobiênchếcủaquânTháiBình,haimươilămngườilàmộtlượng,quanquânđứngđầulượnggọilàTưmã.""Từtậpnày,AnLongNhiđãtrởthànhmộtchàngtrai17tuổi,nêncáchxưnghôsẽthayđổitheochophùhợp.""NhàlớnkiểuTâyQuan,haycòngọilànhàkiểucổ,làloạinhàdântruyềnthốngmangđậmnétđặcsắccủavùngLĩnhNam,đượcxâydựngnhiềuởvùngTâyQuan,QuảngChâu,TrungQuốc.""Cáchcách:làlốixưnghôđốivớicáccôgáichưachồngtrongtiếngMãn,dịchthẳngsangtiếngHánlà“cônương”,saukhitriềuThanhthànhlập,cáchcáchliềntrởthànhmộtphầntrongphonghiệuchínhthứccủacácphụnữquýtộcngườiMãn,kếtcấuvàcáchdùngtươngđươngvới“phunhân”.ĐốivớingườiMãn,bấtluậnthânphậncaoquýsanghèn,chỉcầnlàcongáichưalấychồng,đềucóthểgọilàcáchcách,nhưngkhisửdụnglàmphonghiệuvàkhingườiHánsửdụng,thìđaphầnđềuchỉcácphụnữtrẻcóthânphậntônquý.Trongvănhóahiệnđại,dochịuảnhhưởngcủacáctácphẩmđiệnảnhvàtruyềnhình,ýnghĩacủatừnàylạitươngđươngvới“côngchúa”,cókhácbiệttươngđốixavớicáchdùngtronglịchsử.""Nguyênvăn:“不斯⽂”(bấttưvăn),nghĩalàvôvănhóa.ỞđâySáiNguyệtchơichữđểmắngCốTưVăn.""MộtloạicháođặcsảncủaQuảngĐông,gồmcócháo,cá,tôm,thịtbằm,đậuphộng,quẩyvàhànhlá.""Tácgiảchú:tronghệthốngámngữcủaHồngmôn,ngồinhàkháchtứclàchỉviệcngồiđạilao,nhưngtừrấtlâucáchnóinàyđãtrởthànhtụcngữthôngdụngởQuảngChâu.""Lờigiảinghĩaquẻbói."

"TiềnthâncủangânhàngPhươngĐông(OrientalBankCorporation).""Chỉchungcácvịtổngđốc,tuầnphủthờiMinh,Thanh.""Tổchứcvũtrangcấpđịaphươngcủagiaicấpđịachủdùngđểtrấnápkhởinghĩanôngdânthờixưa.""洪:chữ“hồng”nàynghĩalànướclớn,lũlụt,hồngthủy.""Mườiđụcmộttrong.""HaicâunàycủaLýThanhChiếu,nữtácgianổitiếngđờiTống,đượcxếpvàohàngnhữngnữthinhânbậcnhấtTrungHoa.""MộtdạngtổchứcvũtrangđịaphươngthờixưaởTrungQuốc.""Bắntênkiểuchâuchấu.""Chỉnơiđồngbằngcósôngsuối.""Tácgiảchúthích:TháiBìnhthiênquốcgọitrinhnữlànguyênnữ,khituyểnvươngnươngcũngchỉnguyênnữmớicóthểdựtuyển.""Độitrưởngđội10người.""MộtloạikịchđịaphươnglưuhànhởHàBắc,HồNam,AnHuy...pháttriểntừđiệumúaHoaCổmàthành.""Mườiđốitượngmàthầyphongthủykhôngđượcdùngthuậtphongthủyđểantángcho.""Nguyênvăn:hữuthủytảđảo(右⽔左倒),cónghĩalànướcchảytừbênphảisangbêntrái,theonguyênlýnướcchảytừnơicaoxuốngnơithấp,thìcónghĩabênphảicaobêntráithấp.""Tácgiảchúthích:“Hảiđể”làámhiệutrongHồngmôn,chỉđiềuluậtvàdanhsáchHồngmôn.""Cáhổkìnhhaycávoisátthủlàloàicávoilớnnhấtvàcũnglàloàiđộngvậtcóvúănthịthungdữnhấtđạidương,còncómộtsốtêngọiítphổbiếnhơnnhưcáđenhaysóibiển.""Kínhlụcphânlàdụngcụhànghảicơbảnđượcsửdụngđểđogóckẹpgiữathiênthểvàđườngchântrời,góckẹpđođượccùngvớithờiđiểmđochotavịtrítàutạithờiđiểmquantrắc.Dotỷlệgóccủanónhỏhơn60°(1/6của360°)nêngọilàkínhlụcphân.""Tácgiảchúthích:Sâmphiếulàgiấyphéptriềuđìnhcấpchonhữngngườichuyênđàosâm.""GiaiđoạncuốithờiThanhđầuthờiDânQuốc,hàngloạtdânchúngởvùngTrungNguyênvàGiangBắc,vìcácnguyênnhânnhưthiêntai,loạnlạc,phảivượtquaSơnHảiquan,vượtBộtHải,langbạtđếnvùngĐôngBắckhaihoangkiếmsốngvàđịnhcư,gọilà“langbạtQuanĐông”.""QuanviênnhàThanhđộimũlôngcông,nhưnglạiphânratheocấpbậc,độimũlanlinhtrườnglàquanvõhàmlụcphẩm.""Theochiếttự,chữ官nghĩalàquanlại,cóhaichữ⼜(miệng)bêntrong,ýnóingườilàmquancóthểănnóiđổitrắngthayđen.""MộttrongtámcửasôngchínhđổrabiểnthuộchệthốngsôngChâuGiang,

nằmởĐôngQuản,tỉnhQuảngĐông.NướcsôngChâuGiangtừHổMônđổrabiểnLinhĐinh.""Tácgiảchúthích:NgânhàngOrientalAnhquốclàngânhàngngoạiquốcđầutiênvàoTrungQuốc,trongnhữngnămtừ1845-1850lầnlượtxâydựngcácchinhánhtạiQuảngChâu,HươngCảng,ThượngHải,năm1850lầnđầutiênpháthànhtiềngiấytạiHươngCảng""Tácgiảchúthích:Theotiếnglóngtrêngianghồ,ngườibịtrúngkếđámlừabịpgọilà“ôngthọ”.""Tácgiảchúthích:“Lãođiểm”làámngữHồngmôn,ýchỉlừagạt.""Tứthầnđắcvị,thủynhiễuminhđường:TứthầngồmThanhLong,BạchHổ,ChuTước,HuyềnVũ,trongbốcụcmộtngôinhà,thìThanhLonglàhướngbêntrái,BạchHổlàhướngbênphải,ChuTướclàphíatrướcmặtvàHuyềnVũlàphíasaulưng.ĐồngthờiHuyềnVũcũngtượngtrưngchophươngBắc,ChuTướcphươngNam,ThanhLongphươngĐôngvàBạchHổphươngTây.Nếuhướngvàvịtrícủatứthầntrùngnhau,thìgọilàtứthầnđắcvị.Nhưvậymộtngôinhàđượcgọilà“tứthầnđắcvị,thủynhiễuminhđường”phảiquaymặtvềhướngNam,quaylưngvềhướngBắc,trướcmặtcósôngsuốichảyqua.""Tácgiảchúthích:Thànhvảilàkhígiớithườngdùngkhitácchiếnthờicổđại,dùngtregỗdựngthànhbốnbứctường,bênngoàiquâymộtlớpvảidàyvẽhoavănnhưgạchxâythành,nhìntừxatrôngnhưtườngthànhthậtvậy,cótácdụngmêhoặckẻđịchởxa,khicậnchiếncũngcóthểchắntên,đặtphụcbinhhoặcdùnglàmtrướngtrungquân.""Mộtloạidụngcụdùngđểhútthuốcphiện.""Theolýthuyếtphongthủy,mộphầnphảiđặtdựalưngvàonúi,ngọnnúiấyđượcgọilàkháosơn.""Loanphượnghòachungtiếnghót.""TêngọikháccủaGiangTây.""Tácgiảchúthích:Langtiễnlàloạibinhkhílớn,dùngtredàichếthành,dàihơnmộttrượng,phíatrướccònđểnguyênmườimấychạctrexòera,trênchạctrecắmđầymũithươngnhỏ,cóthểkẹpkẻđịchvàogiữarồidùngthươngdàiđâmchết,cũngcóthểbiếnthànhôbảovệbênsườnchotoànđội.""Xemchúthíchởtập3.""TổsưThiềntôngPhậtgiáokhitiếpnhậnđệtửđếnxinhọc,thườngkhôngdùnglờilẽhỏihanmàsẽđánhvàođầumộtgậyhoặcquátlớnmộttiếng,đểkhảonghiệmcăncơcủađệtử,kẻnàothôngminhvàcótuệcăn,cókhichỉmộtgậyhoặcmộttiếngquátmàngộđược,gọilà“bổnghátđốnngộ”.""Ởđâytácgiảchơichữ,dùngtừ“破⽠”(dưavỡ),vừacóýchỉthiếunữđếntuổimườisáu,vừachỉviệcthiếunữlầnđầu“pháthân”,cóquanhệtìnhdục.NênLụcKiềuKiềumớinói“đậpvỡdưacủacậu”,đểtrêuCốTưVăn."

"Lưỡidaogiấutrongtayáo.""Thuậtngữtrongmệnhlýbáttự,nếutrongmệnhcóDịchMã,chứngtỏngườinàyphảidichuyểnnhiều.""HồngQuốcDumặcquanphụcnhưngkhôngphảilàquanviên.VốnđờinhàThanh,nhànàocóchúttiềnbạc,khingườithânquađời,namsẽchomặcquanphụcgiốngquanviên,nữsẽchođộimũphượngkhănquànggiốngphitần,sauđómớinhậpthổyênnghỉ.ĐiềunàygiốngnhưchúngtangàynaythấycácvịtổtiênđaphầnđềumặcvesthoặcbộđồTônTrungSơnởnhàtanglễ.""“Báttự”là“támchữ”,đólà:Can,chicủanămsinhCan,chicủathángsinhCan,chicủangàysinhCan,chicủagiờsinh.""LoạnAnSử(chữHán:安史之亂:AnSửchiloạn)làcuộcbiếnloạnxảyragiữathờinhàĐườngtronglịchsửTrungQuốc,kéodàitừnăm755đếnnăm763,dohọAnvàhọSửcầmđầu.CảhọAnvàhọSửđềuxưnglàYênĐếtrongthờigiannổidậy.""TườnghoặcbìnhphongđặttrướccổnglớntrongkiếntrúcnhàcósânvườnởTrungQuốc.Theoquanniệmphongthủy,cótácdụngngănluồngkhíxấuvàonhà,cảnluồnkhítốtthoátra.""Labànphongthủy.""Tamnguyêncửuvậnlàcáchngườixưachiacáckhoảngthờigianlớn,trongđócứ20nămchialàmmộtvận,balần20nămhìnhthànhmộtnguyên.""MộtphươngphápngoạitrịcủaTrungy,dùnggiấybôngcuốnsợingảicứuthànhmộtquetròndài,saukhiđốtđặtvàodụngcụgiác(ôncứukhí),lănquakinhlạc,hoặcquanhchỗbịđau,giúpônthôngkinhlạc,ônbổnguyênkhí,điềuhòakhíhuyết...""Tamcông:bachứcquanđứngđầutriềuđìnhphongkiến,gồmTháisư,Tháiphó,Tháibảo.""洪.""共.""廿.""NằmởTrungNamtỉnhQuảngĐông,đầuphíaBắcvùngchâuthổChuGiang.""Mỗikhắcbằngmườilămphút.""LoạibinhkhítiêubiểucủaThiếuLâm.""Cấpthứmườisáutrongmườitámbậccửuphẩmphâncấpquanlạixãhộiphongkiến.""Saytrăngmòvàng.""Yêutôi,yêuluôncảchúchócủatôi.Ýchỉkhiđãyêumộtngười,chúngtathườngyêuluônnhữnggìthuộcvềhọ.""Nhữngngườihọccaohiểurộngthìphongtháitựkhắcsẽđĩnhđạc,thănghoa."

"Sốcvănhóa:mộtthuậtngữđượcsửdụngđểchỉsựlolắngvànhữngcảmxúcnhưngạcnhiên,mấtphươnghướng,bốirối...màmộtngườicảmthấykhiphảihoạtđộngtrongmộtnềnvănhóahaymôitrườngxãhộihoàntoànkhác.""AristotlelàmộtnhàtriếthọcvàbáchọcthờiHyLạpcổđại,họctròcủaPlatonvàthầydạycủaAlexandrosĐạiĐế.""LuậnNgữlàmộttácphẩmdoKhổngTửvànhữngđệtửcủamìnhbiênsoạn,đượcviếttừđờiTiềnHántớiHậuHán,làmộtchủđềhọcvấnchủyếutrongkỳthiKhoabảngcủatriềuđìnhTrungHoa.""Ngàyanhbướcrađi.""TrangmạngxãhộiphổbiếnnhấtTrungQuốc.""ConmắtLondon(LondonEye)làmộtvòngquayquansátkhổnglồcao135métnằmbênbờsôngThames,London,Anh.""Chỉnhữngngườiđànôngcóxuhướngthíchbaobọc,nângniuhoặcthậmchílàyêuđươngvớinhữngcôgáinhỏtuổihơnmìnhrấtnhiều(thậmchílàmới13-14tuổi).""Chỉnhữngcôgáicóxuhướngthíchyêuđương,qualạivớinhữngngườiđànônglớntuổihơnmìnhrấtnhiều.""HãnggiàydépgiárẻcủaTrungQuốc.""TuânTử(313TCN–238TCN)làmộtnhànho,nhàtưtưởngcủaTrungHoavàocuốithờiChiếnQuốc.""FAlàtừviếttắtcủa“ForeverAlone”:độcthânmãimãi.""MộtdiễngiảnổitiếngcủaTrungQuốc.""Mộtngườidẫnchươngtrình,diễnviênnổitiếngcủaTrungQuốc.""HenryDavidThoreau(12/7/1817-6/5/1862)lànhàvăn,nhàthơ,nhàtựnhiênhọc,nhàsửhọc,nhàtriếthọc,nhàđịahìnhhọcmẫumựcngườiMỹ.ÔnglàmộttrongnhữngngườiđitiênphongtheothuyếtTiênnghiêmvàlàmộtnhàhoạtđộngtíchcựcthamgiaphongtràokhángthuế,bãinô.""MộtdoanhnghiệpsảnxuấtbánhngọtrấtnổitiếngtạiTrungQuốc.""CheGuevara(1928-1967)làmộtnhàcáchmạngMác-xítnổitiếngngườiArgentina,ngườitạorahọcthuyếtquânđội,nhàlãnhđạoquândukíchvàphongtràocáchmạngCuba.""Ýchỉnhữnghọcsinhchỉhọckhámộtvàimônnàođó.""NhânvậtnữchínhtrongtiểuthuyếtHarryPotter.""Têngọikháccủaloàigián.""ĐiểntíchtrongTamquốcdiễnnghĩa,ýchỉthiệthạikhônlường,tổnthấtvôcùng.""(1)Shota:TừngữcóxuấtxứtừNhậtBản,chỉnhữngbétraicóngoạihìnhđẹp,dễthương.""(1)ÝnóiGiaiHòalạimêmanchìmvàogiấcngủ.""(1)Trạchnữ:nhữngcôgáikhôngthíchchốnđôngngười,chỉthíchạchnữ:

nhữngcôgáikhôngthíchchốnđôngngười,chỉthíchngồiởnhàlênmạng,lướtweb,chơigamevàcáctròtiêukhiển,thườngkhôngcócôngviệcổnđịnh,hoặcnếucóthìtínhchấtcôngviệccũngkhôngyêucầuphảirangoàinhiều.""(2)Weibo:trangmạngxãhộiphổbiếncủaTrungQuốc.""(3)Casual:Trangphụcđơngiản,năngđộng,nhưngkhôngxuềxòa.""(1)CâutrêntríchtrongbàiNiệmnôkiều-XíchBíchhoàicổcủaTôĐôngPha,(bảndịchcủaNguyễnChíViễn-TuyểntậptừTrungHoa-NhậtBản,NXBVănhóaThôngtin,1996),nguyênvănchữHánlà:Vũphiếnluâncân,đàmtiếugian,cườnglỗhôiphiyêndiệt.""(2)NhữngcâutiếptheotrongbàiữngcâutiếptheotrongbàiNiệmnôkiều-XíchBíchhoàicổcủaTôĐôngPha,(bảndịchcủaNguyễnChíViễn-TuyểntậptừTrungHoa-NhậtBản,NXBVănhóaThôngtin,1996),nguyênvănchữHánlà:Cốquốcthầndu,đatìnhứngtiếungã,tảosinhhoaphát.Nhânsinhnhưmộng,nhấttônhoànlỗigiangnguyệt.""(1)JiahelàphiênâmtênGiaiHòatrongtiếngTrung.""(1)KhoaHồisứctíchcực-chốngđộc.""(1)GiaiHòa(佳⽲/jiāhé)cóâmđọcgiốngtừ“giahòa(家和/jiāhé)”trongcụmtừ“giahòavạnsựhưng”(giađìnhhòathuậnthìvạnsựthành).""(1)NghệdanhcủaChungHânĐồng,mộtcasĩ,diễnviên,ngườimẫu;tênthậtcủacôlàChungGiaLệ,sinhngày21/01/1981tạiHồngKông.""(2)MộtloạimìcủahãngNissin.""(1)NguyênvăntiếngHánlà秒杀(miểusát),nghĩalàgiếttrongchớpmắt.Thuậtngữnàyvốnbắtnguồntừgameonline,làmộtphươngthứcchiếnđấuvôcùnglợihại,tiêudiệtđốithủchỉtrongmộtthờigianrấtngắn.""(2)TêntiếngAnhlà:BeijingNo.4HighSchool.""(3)MộtcâungạnngữcủaTrungQuốc,vốnlàkhixưa,dòngchảyHoàngHàkhôngcốđịnh,mộtnơivốnnằmphíađôngdòngsôngthìnămsau,HoàngHàđổidòng,nơiấylạitrởthànhnằmởphíatâydòngsông.Vềsaucâunóinàyđượcdùngđểvívớisựthịnhsuy,biếnhóakhônlườngcủangườicủavật,nhưngcũngcólúcsựbiếnđổiấylạitiêucực,khôngthểdựliệuđược.""(4)Câunàyxuấthiệntừđiểntích:TriềuTốngcómộtôngquanchâu(châu:đơnvịhànhchínhngàyxưa)tênlàĐiềnĐăng,rấtkịviệcngườikhácgọitêncủamình.Vì“Đăng”(登)trong“ĐiềnĐăng”đồngâmvới“đăng”(灯)nghĩalà“đèn”,chonênkhôngchodândùngtừđăng(đèn),màphảidùngtừ“hỏa”đểthaythế.Nếungườinàovôýmạophạm,ĐiềnĐăngsẽvôcùngtứcgiận.TớitếtNguyênTiêungày15/1,theolệcólễthảđènhoađăng.Lúcquanphủdáncáothị,vìphảikịtừ“đăng”(đèn)nênviếtlêncáothịrằng“Châutaylệnhphónghỏabangày”.Khôngítngườiởnơikháckhiđọcđượccáothịnàyđềukinhngạc,saukhihỏirõnguyêndothìcócâutrào

phúng:“Chỉchoquanchâuphónghỏa,khôngchobáchtínhthắpđèn”.Từđó,câu“quanchâuphónghỏa”ámchỉngườitrênthìcóthểlàmxằnglàmbậy,cònngườidướithìluônphảichịuápbức.""(1)Khiphơikínhlúpdướiánhnắngmặttrời,nósẽđóngvaitrònhưmộtthấukínhhộitụ,tậptrungnănglượngcủatiasángvàcóthểđốtcháynhữngthứởđiểmhộitụ.""(1)TiếngBắcKinhchuẩnphảiuốnlưỡirấtnhiều.""(1)MộtdiễnđàncósứcảnhhưởnglớnởTrungQuốc.""(2)Ýnóivềsựkhácbiệtvềtưduy,hànhvigiữahaithếhệ,chỉcáchnămtuổilàđãthấysựkhácbiệtrõràngrồichứchưanóiđếnlàcáchnhaumườituổi.""(1)GiaiHòagọiđùaTiêuDưlàTiếuTiếu.""(2)Đườngdâynóngphụcvụkháchhàngcủanhàmạng.""(1)VănKhúclàngôisaonắmgiữcôngdanhvàvănvậncủathếnhân.""(1)Chữ“ngải”trongtênNgảiGiai,NgảiHòacócáchphátâmgiốngtừ“yêu”.""(1)Nguyênvănlà“tínhphúc”(性福),cóâmđọcgiống“hạnhphúc”(幸福),đâylàcáchchơichữ,ámchỉhạnhphúctrongchuyệnchăngối.""(2)KiềuKiềuámchỉchồngmìnhhayghen.""Showdiễn,emtraiThanhDuylàTrầnPhương,cũnglàcasĩ.""*(Hihi,làsaymáybayímà!)"

TableofContentsMỤCLỤC

PHẦNI.TẬPTRUNGPHẦNII.HỢPLÝHÓAPHẦNIII.SỐHÓAPHẦNIV.THÚCĐẨYPHẦNV.HIỆNTHÂN

LỜINGỎLỜITỰA

Khókhănkhôngchừamộtai.Cáccôngtyvẫnđangđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.

LỜIGIỚITHIỆUNăngsuấtlàgì?Cuộctìmkiếmbắtđầu.Nhữngtiêuchíquyếtđịnhmộtcôngtycónăngsuấtcao.Vànhữngcáitêntrụlạilà…Nghiêncứuthựctế.Thamvọngvàaoướccủachúngtôi.

PHẦNI.TẬPTRUNG1.MỘTMỤCTIÊULỚNĐƠNGIẢN

Chiếnlượctrongngày.KHÔNG!KhôngphảiTầmnhìnnữađâu!SứcmạnhcủamộtmụctiêuLỚNđơngiản.Saocơ?MộtcôngtyđạtnăngsuấtcaohơncảWal-Martà?Ởđâuthế?“CảmơnđãgọiđếnYellow.Chúcbạnmộtngàytốtlành!”Tròchơivĩđạitrongkinhdoanh.Tuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất.Tậptrung.Vậynóđếntừđâu?

2.PHẦNVIỆCKHÓKHĂNBẮTĐẦUTạisaomọingườikhôngcùnglênthuyền.Chịuvùidậpvàlấmbẩnđểhoànthànhmụctiêu.Bạncósẵnsàngđạtnăngsuấtcaochưa?

PHẦNII.HỢPLÝHÓA3.CHIẾNTHUẬTTHỨNHẤT:SỰTHẬT

Trungthựcvàcởimở.

Sốliệu.Giaotiếp,truyềnđạt.Giaothiệpvớinhàcungcấp.Phêbình.Mộtsốngườikhôngthậttrungthựcvàcởimở.

4.TIÊUDIỆTTHÓIQUANLIÊUVÀĐƠNGIẢNHÓAMỌIVIỆC

Tạisaolạiquanliêu?“Đâylàcơtrưởngcủacácbạn”-mộtvịCEOthẳngthắn.Loạibỏthóiquanliêu.Támbướctiêudiệttậngốcthóiquanliêu.

5.NHANHCHÓNGLOẠIBỎCÁCGIÁMĐỐCVÀQUẢNLÝKHÔNGPHÙHỢP

Mộtcôngtylạclối.Nhiềunhàquảnlýquánhútnhátđểđóngvai“đaophủ”.

6.KHÔNGCẮTGIẢMNHÂNSỰThuậtngữ“đếmđầungười”dấylênmộtcâuhỏilớn.Thuêngoài.Côngnghệ.Đàotạochéo.Làmviệctạinhà.Cắtgiảmnhânsựđểcảitổmộtlầnduynhất

7.LDKDCĐĐLĐNLG?Đồngvợđồngchồng=Mộtmôhìnhnăngsuất.Câuhỏi“trímạng”.“Cứlàmđi”khôngtồntạiởcáccôngtynăngsuấtcao.Gácnhữngtrònhảmnhívà“cáitôi”sangmộtbên.Chẳngphảiviệcđặtracâuhỏitrímạngsẽlàmtốnnhiềuthờigiantrướcmỗiquyếtđịnhsao?

8.CÁCYẾUTỐTÀICHÍNHCHỦĐẠOĐÍCHTHỰCCácbáocáotàichính.Cácbáocáotàichínhkhôngphảnánhnăngsuất.Nhiềubáocáotàichínhxuyêntạcsựthật.Mộtbímậtnhỏđentối.“Mộtmớhỗnđộn”.Nhữngyếutốchủđạolàmnênnăngsuất.Lờicảnhbáo.

9.HỆTHỐNGHÓAMỌITHỨHệthốnglàgì?Hệthốngtrongcôngviệc.Nhữngkẻchốnglạihệthống.

Gọtgiũanhữngthứdưthừa.Traoquyềncóthểlàlờibaobiệnlớnchoviệckhônglàmgìcả.Lòngtinvàsựtôntrọnglàyếutốthiếtyếuđểhệthốnghoạtđộnghiệuquả.Đólàvănhóahayhệthống?

10.CẢITIẾNKHÔNGNGỪNGTriếtlýKaizenlàgì?Dừnghếtlạinàomọingười…Chúngtasẽlàmlạitừđầu!Tấtcảcôngtynăngsuấtcaođềuápdụngnguyêntắckhôngngừngcảitiếnnhưnhau.Độingũlãnhđạophảithamgiavàotiếntrìnhcảitiếnkhôngngừng.Thỏathuậnvềcácmụctiêu.Bạncầnhiểurõsảnphẩmvàdịchvụthậtsựlàgì.Bắtđầubằngcáchvạchraquytrìnhhiệnhành.Nhữngngườithựchiệncôngviệcphảithamgiavàoquytrìnhmới.Quytrìnhcảitiếnđượctriểnkhaitứcthì.Cảitiếnliêntụctrởthànhnétđặctrưngcủacôngty.

11.CHẾĐỘLƯƠNGTHƯỞNGĐiềukhólườngtotát.Tiềnbạckhôngphảivấnđề.Loạibỏnhữngngườikhôngphùhợp.Nhữngcôngtyđượctổchứctheonhóm.Thúcđẩytinhthầnđồngđội.Củngcốvănhóa.Dễhiểu.Khenthưởngcáchlàmviệcthôngminh.

PHẦNIII.SỐHÓA12.TRUYỀNTHUYẾTVỀTRÌNHCẮM

Trithứclẫncôngnghệđềukhôngthểtạoralợithếcạnhtranh.Tiếntrìnhsốhóacũngkhôngtạoralợithếcạnhtranh.Côngnghệvìlợiíchcủacôngnghệlàmộtsựlãngphí.Váchngănkỹthuậtsốvĩđại.Quytrìnhtrước-sốhóasau.

PHẦNIV.THÚCĐẨY13.DUYTRÌMỨCNĂNGSUẤTNGANGBẰNGỞTẤTCẢMỌINGƯỜI

Mộtbấtngờlớnkhác.

Địnhnghĩađộnglựcvàlýgiảimộtsựthậtbấtngờ.CúđánhtàitìnhcủangườiIreland.“Chúngta”chốnglạithếgiới.Thaotúnghaythúcđẩy.Mộtđộnglựcđíchthực.1.Xâydựngmộtmôitrườnglàmviệcantoànvàyêntâm2.Tìmmộtkẻthùbênngoàiđểchốnglại.3.Sauđó,hãytránhđườngchohọ.Ồ,xinchờmộtchút!Mộtcâuchuyệnvềđộnglực.

PHẦNV.HIỆNTHÂN14.MỘTTINHTHẦNTINHGỌN

Mộtvănhóa“tinhgọn”.11phẩmchấtcầncóởngườilãnhđạomộtdoanhnghiệpnăngsuấtcao.Biến11phẩmchấtnàythànhcủabạn.Thểchếhóacácphẩmchấtlãnhđạo.Xâydựngmộtvănhóa.Lờikếtvàlýdođểhyvọng:Bạncóthểlàmđược.

LỜIKẾT12quytắcbiếníthóanhiều.Mộtlờimời.

LỜICẢMƠN