Systema Nervosum - · PDF fileJaringan saraf adalah jaringan yang khusus untuk menghantarkan...
Transcript of Systema Nervosum - · PDF fileJaringan saraf adalah jaringan yang khusus untuk menghantarkan...
3/15/2012
1
Haryanto Alimsardjono
Departemen Anatomi-Histologi
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
Systema Nervosum
meliputi semua jaringan saraf (textus nervosum) di dalam tubuh.
Jaringan saraf adalah jaringan yang khusus untuk menghantarkan rangsangan. Neurona sebagai sel saraf dan Neuroglia sebagai sel penyangga
terdiri:
Systema Nervosum Centrale
Systema Nervosum Periphericum
3/15/2012
2
Systema Nervosum Centrale Bertanggung jawab untuk mengintegrasi, mengolah
dan menkoordinasi informasi sensorik dan perintah motorik. Juga sebagai tempat fungsi luhur seperti inteligensi, ingatan, belajar dan emosi.
Terdiri:
Encephalon (Cavum cranii)
Medulla spinalis (Canalis vertebralis)
Systema Nervosum Centrale Medulla Spinalis
Encephalon
3/15/2012
3
Tubus neuralis Proencephalon
Telencephalon
Diencephalon
Mesencephalon
Rhombencephalon
Metencephalon
Myelencephalon
Myelon
Cerebrum Rhinencephalon Epithalamus Thalamus Hypothalamus Corpora quadrigemina Pedunculus cerebri Cerebellum Pons Medulla oblongata
Medulla spinalis
Encephalon Cerebrum
Cerebellum
Truncus cerebri
3/15/2012
4
Cerebrum Hemispherium
cerebralis
Fissura cerebri longitudidalis
Corpus Callosum
Gyrus
Sulcus (Fissura)
Hemispherium cerebralis Facies superolateralis
hemispherii
Facies medialis hemispherii
Facies inferior hemispherii
3/15/2012
5
Lobi cerebri Lobus frontalis
Lobus parietalis
Lobus occipitalis
Lobus temporalis
Lobus insularis
3/15/2012
6
Sectiones Hemispherium cerebralis
Cortex cerebri [Substansia grisea]
Corpus medullare (centrum semiovale) [Substansia alba]
Basal ganglia Corpus striatum
Nucleus Caudatus
Nucleus lenticularis
Claustrum
Nucleus amygdaloid
3/15/2012
7
Corpus medullare Merupakan substansia alba yang terdiri serat-serat
penghubung yang dapat dikelompokkan menjadi:
Serat-serat asosiasi
Serat-serat komisur
Serat-serat proyeksi
Truncus cerebri [Diencephalon]
Mesencephalon
Pons
Medulla Oblongata
Berisi pusat pengolah informasi yang
penting dan juga meneruskan
informasi dari atau ke cerebrum atau
cerebellum
3/15/2012
8
Diencephalon Thalamus
Metathalamus
Epithalamus
Hypothalamus
Thalamus Nuclei anteriores
Nuclei laterales
Nuclei mediales
3/15/2012
9
Metathalamus Corpus geniculatum
mediale
Corpus geniculatum laterale
Epithalamus Nucleus habenulare
Corpus pineale
3/15/2012
10
Mesencephalon Nuclei di mesencephalon
mengolah informasi penglihatan dan pendengaran, dan menindaklanjuti melalui motor somatik yang involunter
Juga berisi pusat yang mempertahankan kesadaran
Mesencephalon Basis mesencephali
(basis pedunculi)
Tegmen mesencephali
Tectum mesencephali
Colliculus superior
Colliculus inferior
3/15/2012
11
Pons Berisi nuclei yang
mengontrol motor somatik dan viceral
Sebagai jembatan menghubungkan truncus cerebri dengan cerebellum
Medulla oblongata Menghantarkan informasi
sensorik ke thalamus dan pusat-pusat lainnya di truncus cerebri
Berisi pusat pengatur fungsi otonom seperti: detak jantung, tekanan darah dan aktivitas pencernaan
3/15/2012
12
Fossa rhomboidea
3/15/2012
13
Cerebellum Vermis dan
hemisherium cerebelli
Lobus anterior, lobus posterior dan lobus flocculonodularis
Lingula
Lobulus centralis
Culmen
Declive
Folium
Tuber
Pyramis
Uvula
nodulus
Vinculus lingularis
Ala lobulus centralis
Lobulus semilunaris anterior
Lobulus semilunaris posterior
Lobulus semilunaris superior
Lobulus semilunaris inferior
Lobulus biventer
Tonsilla cerebelli
flocculus
Vermis Hemispherium cerebelli
3/15/2012
14
Ventriculus Ventriculus lateralis
Pars centralis
Cornu anterius
Cornu posterius
Cornu inferior
Ventriculus tertius
Ventriculus quartus
Liquor cerebrospinalis
3/15/2012
15
Granulationes Pachioni
Meninges
Sesuai dengan bagian yang dibungkus.
Ada 3 lapis:
Dura mater
Arachnoidea
Pia mater
3/15/2012
16
Arterialisasi A. carotis interna
A. vertebralis
3/15/2012
17
Circulus arteriosus Willisii A. cerebri anterior dextra dan
sinistra
A. communicans anterior
A. carotis interna dextra dan sinistra
A. communicans posterior dextra dan sinistra
A. cerebri posterior dextra dan sinistra
3/15/2012
18
A. cerebri
Aliran darah venous
3/15/2012
19
Medulla Spinalis Bagian systema nervosum
centrale
Terletak 2/3 superior canalis vertebralis
Kelanjutan medulla oblongata (encephalon) dan meruncing membentuk conus medullaris
Kedudukan bervariasi sesuai gerakan dan usia
3/15/2012
20
Medulla Spinalis Filum terminale yang berada
di apex conus medullaris menuju ke Os coccygis
Ada pelebaran di dua tempat:
Intumescentia cervicalis
Intumescentia lumbosacralis
Medulla Spinalis Fissura mediana ventralis
[anterior]
Funiculus ventralis
Sulcus ventrolateralis
Funiculus lateralis
Sulcus dorsolateralis
Funiculus dorsalis
Sulcus mediana dorsalis [posterior] septum medianum dorsale
Sulcus intermedius dorsalis
3/15/2012
21
Medulla Spinalis
Radix anterior
Radix posterior Ganglion spinale
Nervi spinales
Segmenta medullae spinalis Cervicalia (8)
Thoracica (12)
Lumbalia (5)
Sacralia (5)
Coccygea (1)
Medulla Spinalis Tinggi segmenta medullae
spinalis tidak sama dengan foramen intervertebralis
Sehingga radix spinalis membentuk cauda equina di caudal conus medullaris
3/15/2012
22
Sectiones medullae spinalis Canalis centralis
(Ependyma)
Substansia grisea (Nuclei et columnae)
Substansia alba (Tractus et fasciculi)
Sectiones medullae spinalis
C5 T2 T8
L1 L2 S2 S3
3/15/2012
23
Meninges spinalis
Dura mater spinalis
Cavitas epiduralis
Arachnoidea spinalis
Cavitas subarachnoidealis (Liquor cerebrospinalis)
Pia mater spinalis
Ligamentum denticulatum
3/15/2012
24
3/15/2012
25
Systema Nervosum Periphericum
Nervi Craniales [Encephalici]
Nervi Spinales
Nervi Craniales [Encephalici] N. Olfactorii (I)
N. Opticus (II)
N. Oculomotorius (III)
N. Trochlearis (IV)
N. Trigeminus (V)
N. Abducens (VI)
N. Facialis [N. Intermediofacialis] (VII)
N. Vestibulocochlearis (VIII)
N. Glossopharyngeus (IX)
N. Vagus (X)
N. Accessorius (XI)
N. Hypoglossus (XII)
3/15/2012
26
Nervi Spinales N. Cervicales
N. Thoracici
N. Lumbales
N. Sacrales
N. Coccygeus
3/15/2012
27
Systema Nervosum Autonomicum
Pars Sympathica
Pars Parasympathica
3/15/2012
28
Berasal dari medulla spinalis
Ada 31 pasang
8 nervi cervicales
12 nervi thoracici
5 nervi lumbales
5 nervi sacrales
1 nervus coccygeus
Nervi spinales Ramus ventralis [anterior]
Ramus dorsalis [posterior]
3/15/2012
29
Ramus dorsalis [posterior]
Ramus ventralis [anterior] C1-C4, plexus cervicalis
C5-T1, plexus brachialis
T1-L1, nervi untuk truncus
L1-S3, plexus lumbosacralis
S3-Co1, plexus sacrococcygeus
3/15/2012
30
plexus cervicalis, C1-C4 Rami superficiales
N. occipitalis minor
N. auricularis magnus
N. transversus colli
Nn. supraclaviculares
Rami profundi
Untuk musculi flexor colli
Untuk diaphragma
plexus brachialis, C5-T1 Rami
Untuk musculi colli dan extremitas superior
Untuk musculi extensor extremitas superior
Untuk musculi flexor extremitas superior
Rami cutaneous extremitas superior
3/15/2012
31
Ramus ventralis n. spinalis untuk truncus, T1-L1 T1-T6, keenam teratas nervi intercostales
T7-T11, kelima terbawah nervi intercostales
T12, nervus subcostalis
plexus lumbosacralis, L1-S3 Plexus lumbalis (L1-L4)
Untuk musculi truncus
Untuk musculi extensor extremitas inferior
Untuk musculi flexor extremitas inferior
Rami cutaneus extremitas inferior
Plexus sacralis
Cabang langsung
Cabang terminal
3/15/2012
32
plexus sacrococcygeus, S3-Co1 N. pudendus (S2, S3 dan S4)
Nervus untuk m.levator ani (S4)
Nervi splanchnici pelvini [nervi erigentes] (S2, S3 dan S4)
Cabang plexus lumbalis N. iliohypogastricus
N. ilioinguinalis
N. genitofemoralis
N. cutaneous femoris lateralis
N. femoralis
N. obturatorius
3/15/2012
33
Rami n. femoralis Rr. Musculares
M. quadriceps femois
M. iliopsoas
M. sartorius
M. pectineus
Rr. Cutanei anteriores
N. saphenus
R. infrapatellaris
Rr. Cutanei cruris mediales
Rami n. obturatorius R. anterior
R. cutaneus
R. posterior (rr. Musculares)
M. adductor longus
M. aductor brevis
M. adductor magnus pars adductores
M. gracillis
M. pectineus
M. obturatorius externus
3/15/2012
34
Cabang plexus sacralis N. obturatorius internus
N. piriformis
N. quadratus femoris
N. gluteus superior
N. gluteus inferior
N. cutaneus femoris posterior
N. ischiadicus
N. pudendus
Rami n. ischiadicus Rami musculares
Pars tibialis M. semimembranosus
M. semitendinosus
M. biceps femoris caput longum
M. adductor magnus pars extensoris
Pasrs peroneus communis M. biceps emoris caput breve
n. peroneus [fibularis] communis
N. tibialis
3/15/2012
35
Rami n. peroneus [fibularis] communis N. cutaneus surae lateralis
R. communicans peroneus [fibularis]
n. peroneus [fibularis] superficialis
n. peroneus [fibularis] profundus
Rami n. peroneus [fibularis] profundus Rami musculares
M. tibialis anterior
M. extensor hallucis longus
M. extensor digitorum longus
M. peroneus [fibularis] tertius
R. lateralis
M. extensor hallucis brevis
M. extensor digitorum brevis
R. medialis
Nn. Digitales dorsales pedis
3/15/2012
36
Rami n. peroneus [fibularis] superficialis Rami musculares
M. peroneus [fibularis] longus
M. peroneus [fibularis] brevis
N. cutaneus dorsalis medialis
N. cutaneus dorsalis intermedius
Nn. Digitales dorsales pedis
Rami n. tibialis R. musculares
N. interosseus cruris
N. cutaneus surae medialis
N. suralis N. cutaneus dorsalis lateralis
Rr. Calcanei lateralis
Rr. Calcanei medialis
N. plantaris medialis
N. plantaris lateralis
3/15/2012
37
Rami musculares n. tibialis M. gastrocnemius
M. soleus
M. plantaris
M. popliteus
M. tibialis posterior
M. flexor digitorum longus
M. flexor hallucis longus
Rami n. plantaris medialis Rr. Musculares
M. abductor hallucis
M. flexor digitorum brevis
M. flexor hallucis brevis
M. lumbricalis I
N. digitalis plantaris proprius, hallucis medialis
Nn. Digitales plantares communes
Nn. Digitales plantares proprii
3/15/2012
38
Rami n. plantaris lateralis R. superficialis
Nn. Digitales plantares communes Nn. Digitales plantares proprii
R. profundus (musculares)
M. abductor digiti minimi
M. quadratus plantae
M. lumbricales II-V
M. adductor hallucis
M. flexor digiti minimi brevis
Mm. interossei