(Báo cáo tại Hội thảo Khoa học “Về việc tìm hái cốt liệt sỹ……” do “Viện nghiên cứu

tiềm năng …” và Liên hiệp UIA tổ chức ngày 6-11-2003)

SỰ KIỆN TÌM THỦ CẤP LIỆT SỸ PHÙNG CHÍ KIÊN

-NHỮNG ĐIỂM THẮT NÚT CẦN ĐƯỢC CỞI MỞ.

GS. TSKH. Phan Đăng Nhật

(Cám ơn đại tá Hàn Thụy Vũ đã cung cấp nhiều tư liệu quan trọng.)

Chân dung Liệt sỹ Phùng Chí Kiên

I.Mở đầu

1. Tóm tắt quá trình tìm thủ cấp Liệt sỹ Phùng chí Kiên ( LS PCK)

- Liệt sỹ Phùng Chí Kiên nguyên ủy viên Thường vụ, Ban chấp hành Trung Ưỏng

Đảng Cộng sản Việt Nam, người cách mạnh tiền bối, một trong những nhà chỉ huy quân

sự đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam, đã anh dũng chiến đấu hy sinh ngày 22-6-

1941 .1

- Năm 1941. bắt được đồng chí trong một cuộc phục kích, lũ địch chăt đầu đ/c treo

ở cầu Ngân sơn để uy hiếp tinh thần nhân dân. Việc tìm kiếm thủ cấp đ/c PCK kéo dài

hơn 60 năm.

2. Giới hạn nội dung

- Bài viết này giới hạn trong việc tìm và cất bốc thủ cấp của LS PCK

II. Triển khai

1. Bảng số một

ĐỐI CHIẾU CÁC TƯ LIỆU CHÍNH

(cột 1) Biên bản khai quật(cột 2)

Đơn của gia đình

(cột 3)

Phim tư liệu(cột 4)

Giám định AND(cột 5)

“Hài cốt của liệt sỹ”

-“Răng hàm = 1 chiếc (cụm), là răng.”

-Chỉ rõ, bằng hình ảnh, răng hàm và cụm răng của LS PCK

-Không phải hài cốt của LS PCK-Răng lợn

“Di vật của liệt sỹ”

-“Mảnh bát vỡ = 13 mảnh”

-13 mảnh bát vỡ

“Nộidung khác”

-“Đất màu đen = một nắm”

-“Gói đất màu đen là phần còn lại của thủ cấp ông chúng tôi” .

-Thấy rõ bộ xương sọ hóa thổ và 2 viên bi, tròng mắt hóa thổ

-Một nắm đất màu đen

2. Bảng số hai

CÁCH XỬ LÝ

Kiến nghị của gia đình, dòng họ Xử lý của Cục chính sách- Bộ quốc phòng

-Cho hợp táng sớm thủ cấp với phần thân thể - Để ở nhà tang lễ 3 tháng

-Khi mở niêm phong cho gia đình chứng kiến -Cơ quan tự mở , gia đình không biết gì

-Được mời họp chính thức cuộc họp ở Hà nội :

“Về việc thực hiện chính sách đối với LS PCK”

- Không chính thức mời

2

3. Giới thiệu, phân tích các tư liệu chính

3.1. Biên bản đào bới, khai quật mộ liệt sỹ

Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Cạn. ngày 18-5-2008. Người tham dự có:

- Cơ quan quân sự: 5 đ/c

- Cơ quan công an: 1đ/c

- Ngành Lao động-TBXH; 3đ/c

- Chính quyền đoàn thể: 7đ/c

- Đại diện gia đình liệt sỹ: 1 người

- Thành phần khác: 2 người.

Tổng cộng 19 người được ghi vào biên bản, tên họ, chức vụ, cơ quan

Cuối văn bản để khẳng định tính pháp lý . thủ trưởng các cơ quan nói trên đã ký tên

và đóng dấu (8 con dấu).

Đây là một văn bản có tính pháp quy cao. Nội dung quan trọng nhất là : “Kết quả

đào bới. khai quật cụ thể :

Hài cốt của liệt sỹ gồm: răng hàm = 01 (một) chiếc ( cụm). Là răng.

Di vật của liệt sỹ gồm: mảnh bát vỡ = 13 mảnh

Những nội dung khác: đất màu đen= 01 nắm”

3.2. Đơn thư của gia đình

Chúng tôi hiện có trong tay 3 đơn thư của gia đinh và dòng họ LS Phùng Chí Kiên:

- Thư thứ nhất đề ngày 7-2-2009 do ông Nguyễn Văn Quang ký tên

- Đơn thư thứ hai do ông Nguyễn Văn Quang và năm người nữa trong gia đình họ

tộc cùng ký tên, đề ngày20-11-2008

- Thư thứ ba đề ngày 20-11-2008 , gửi Đại tướng Võ Nguyên Giáp, do ông Nguyễn

Văn Quang và 5 người nữa cùng ký tên.

Hai thư nhiều người ký có xác nhận công dân của chủ tịch UBND xã Diễn Yên,

Diễn Châu, Dương Đăng Hồi ký tên và đóng dấu. Nội dung ba thư cơ bản giống nhau.

Những điểm cần lưu ý trong các thư là:

3

- Phản đối việc không cho họ tộc LS PCK chứng kiến việc mở niêm phong hộp

đựng phần còn lại của thủ cấp:

“ từ tháng 9-2008 khi quyết định mở niêm phong hộp đựng gói đất, phần còn lại

của thủ cấp người ông chúng tôi, là Liệt sỹ Phùng Chí Kiên, Cục Chính sách –Bộ Quốc

phòngkhông thông tin, không báo cho đại diện các gia đình họ tộc chúng tôi biết để

chứng kiến; kể cả khi có kết luận giám định pháp y cũng không thông báo.”

- Việc làm của Cục chính sách-Bộ Quốc phòng là không khoa học, không công

khai,không minh bạch :

“Đây là sự coi thường họ tộc chúng tôi, xúc phạm tâm linh liệt sỹ Phùng chí

Kiên, nghiêm trọng hơn là thủ tục pháp lý về giám định AND; một việc làm không

khoa học, không công khai, không minh bạch. Vì vậy chúng tôi có quyền công nhận

kết quả cất bốc mà toàn thể họ tộc chúng tôi cùng với Đảng bộ, đồng bào các dân tộc

tỉnh Bắc Cạn, huyện Ngân Sơn đã tìm kiếm trong gần 7 chục năm qua, và không

chấp nhận những kết quả khác”.

3.4. Ý kiến của luật sư Trần Đình Triển về thư của gia đình LS PCK:

(Bài VTV có nên xin lỗi nhà ngoại cảm Phan thị Bích Hằng: www.tin moi.vn/))

1. Ông đã chỉ ra 5 việc làm sai nguyên tắc như sau:

- “Việc mở niêm phong thủ cấp đã thu giữ không có chứng kiến đầy đủ của thành

phần đã ký vào niêm phong hộp đựng thủ cấp (trong đó có đại diện của gia tộc Trung

tướng Phùng chí Kiên)” (là sai)

- “Việc giám định không cho con cháu Trung tướng Phùng Chí kiên biết thời gian

địa điểm và kết quả” (là sai)

- “Viện Pháp y quân đội làm trái chỉ đạo của Bộ Quốc phòng là giàm định AND, lại

giám định các vật phẩm thu được là gì, đồng thời không giám định đầy đủ mẫu vật thu

được”. Ý của luật sư là bỏ sót cụm răng và răng hàm của LS PCK. (là sai)

-“Như vậy sai sót ở đây là ở chỗ :mẫu vật thủ cấp của Trung tướng Kiên khai quật

được có đúng với mẫu vật mà Viện Pháp y đưa ra giám định hay khổng? (ý nói là

không đúng)

4

-“Bộ Quốc phòng chỉ đạo giám định AND sao Viện Pháp y không lấy mẫu giám

định từ con cháu bác kiên để so sánh?” (là sai)

2. Ông còn nói thêm về Phan thị Bích Hằng: “Việc nhà ngoại cảm Phan thị Bích

Hằng làm là theo yêu cầu của các cơ quan chức năng, không vụ lợi, được con cháu

Trung tướng Phùng Chí Kiên ghi nhận, tin tưởng”

3. Phim tư liệu “Đồng chí Phùng Chí Kiên, chúng tôi đến với Người”-Trung tâm

phim tài liệu và phóng sự, đài truyền hình Việt Nam.

Độ dài 39’’ 39’. Những người thực hiện: Lê Đình Thám đạo diễn, Lê Viết Hoài, Lê

Liên, Lê Viết Đức, Nguyễn Văn Dương quay phim, Kim Tiến đọc lời bình.

- Phim mở đầu giới thiệu tóm tắt tiểu sư LS PCK từ khi xuất dương học ở trương

Đại học Phương Đông (Liên xô cũ)

- Tiếp đến thời kỳ chiến đấu ở Việt Bắc, bị giặc phục kích và bị bắt, bị giặc chát

đầu.

- Đoàn nhà báo về Diễn Châu, đi Bắc Cạn, đến Ngân Sơn

- Bà Bích Hằng đến hiện trường trực tiếp xác định địa điểm

- Việc cất bốc: phát lộ bộ sọ naõ của liêt sỹ đã hóa thổ, răng hàm 1 chiếc cùng với

cụm răng , tròng mắt hóa thổ.

- Bao bọc phần còn lại của thủ cấp, đặt vào hộp, rước vào nghĩa trang liệt sỹ địa

phương để cáo yết.

- Đưa lên xe chuyển về nhà tang lễ bộ quốc phòng.

4.Tổng kết các sự kiện đã được sơ đồ hóa ở các cột 1,2,3, 4, chúng tôi xin tóm tắt

như sau:

1. Việc tìm kiếm, cất bốc hài cốt của LS PCK, mà phần kết thúc là thủ cấp của

Người, kéo dài từ hơn 60 năm nay; là công lao của rất nhiều người và tổ chức:

- lãnh đạo và cán bộ tỉnh Bắc Cạn,

-lãnh đạo, cán bộ và nhân dân Ngân Sơn-lãnh đạo, cán bộ và nhân dân xã Vân Tùng, Ngân Sơn-gia đình và họ tộc đ/c Phùng Chí Kiên-lãnh đạo, cán bộ và nhân dân xã Diễn Yên , Diễn Châu, Nghệ An

5

2. Nếu hói về vai trò cá nhân thì người phải kể đầu tiên sự đóng góp vô cùng lớn

lao là Đại tướng Võ Nguyên Giáp , mà thay mặt cho Ngài là đại tá Nguyễn Huyên và

con cháu như ông Võ Điện Biên,…; ở Bắc Cạn về cá nhân phải kể đến đ/c Doanh Hằng,

nguyên bí thư Bắc Cạn; về gia đình, đại diện tiêu biểu là ông Nguyễn Văn 1Quang,.v.v…

3. Về cá nhân, Th. Sỹ Phan Thị Bích Hằng cũng có vai trò khá quan trọng. Bà đã

đưa nhiều thông tin chính xác, chỉ ra người lấy trộm được thủ cấp của LS. PCK, đã

hướng dẫn chỗ chôn cất thủ cấp. Lưu ý, khi bốc cất thủ cấp, bà phải trở về vì có việc đột

xuất của gia đình, nên không có mặt ở hiện trường. Tóm lại, bà Bích Hằng có vai trò

khá quan trọng nhưng không phải là tất cả. ………..Vả lại , suốt cuộc cất bốc này, bà

Bích Hằng chưa bao giờ có ý nhỏ nào đề cao mình. Cớ sao có người đổ tội tất cả cho bà

Bích Hằng.

4. Trong điều kiện, hoàn cảnh đầy khó khăn, đoàn tìm kiếm có thể đến hàng trăm

người, do mạnh dạn, sáng tạo và nỗ lực tối đa đã đạt được kết quả ở mức cao nhất cho

phép. Cụ thể là:

- Hộp sọ của liệt sỹ PCK đã được hóa thổ. Tôi dùng từ “hóa thổ” là có ý học tập từ

“hóa thạch” (fossilisation) mà tôi cho là một hiện tượng tự nhiên tương tự (1)

- Hai tròng mắt cũng được hóa thổ , màu đen và tròn như hai hòn bi .

- Mười ba mảnh bát, vỡ ra từ chiếc bát mà ông Vọ, thợ cạo, kê để cho đầu liệt sỹ

được ngay ngắn

- Và đặc biệt nhất là một cụm răng và răng hàm của liệt sỹ .

Trên đây là tải sản vô giá không có tiền của, châu báu nào đánh đổi được

1 Hóa thạch: khuôn hình tự nhiên bị hóa đá của di tích sinh vật hoặc vết tích sinh hoạt của chúng, được bảo tồn trong đá trầm tích. Thông thường. chỉ các bộ phận cứng mới được bảo tồn thành hóa thạch như vỏ kitin của động vật chân khớp, xương san hô, xương và răng của động vật có xương sống.

Cũng có khi, các bộ phận cứng bị thay thế bằng khoáng vật khác như: cục đá biến thành pỉrit, thân cây bị silic hóa nhưng vẫn giữ cấu trúc tế bào. Các bộ phận mềm rất hiếm khi được hóa thạch….. (Từ điển bách khoa Việt Nam, t. 2, NXB Từ điển Bách khoa, H. 2002, tr. 325.)

6

Bây giờ xin sang cột 5, xem xét việc giám định AND .

7

Ảnh hộp sọ của LS PCK hóa thổ Ảnh tròng mắt LS PCK hóa thổ

Răng hàm của LS Phùng Chí Kiên Cụm răng của LS Phùng Chí Kiên

4. Giám định AND

4.1.Kết quả giám định

“Sau khi giám định chúng tôi thấy mẫu vật gồm:

- Đất lẫn đá vụn

- 13 mảnh sành và 3 mảnh đá nhỏ

- 01 răng động vật (răng lợn)” (Báo cáo của Viện Pháp y quân đội)

Ảnh báo cáo của Viện pháp y Quân đội

4.2. Cách giám định

8

- mở niêm phong không báo cho gia đình biết

- kết quả giám định không báo gia đình

- để hộp đựng thủ cấp ở nhà tang lễ quá lâu, 3 tháng

Nhận xét:

- Quá trình bốc cất diễn ra công khai , hàng trăm con mắt đều quan chiêm , thấy cả

hộp sọ hóa thổ, hố mắt hóa thổ, cụm răng và xương hàm của liệt sỹ. Xong xuôi, niêm

phong cũng tiến hành công khai. Không thể nào có răng lợn vào đấy.

- Cách giám định sai nguyên tắc, đến 5 điểm, mà luật sư Trần đình Triển đã chỉ ra.

- Phải chăng cách giám định sai nguyên tắc là nguyên nhân và kết quả của việc

giám định không chính xác .

III.Kết luận và đề xuất

1. Điểm thắt nút chính là: cụm răng của LS PCK hóa thành răng lợn. Sự tráo đổi đó

có quan hệ nhân quả với 5 điều sai khi thực hiện giám định (Luật sư Triển).

2. Cách hóa giải là : khẩn thiết đề nghị Viện Pháp y Quân đội trả lại cho gia đình

LS PCK và các cơ quan liên quan hộp đựng phần còn lại của thủ cấp Liệt sỹ Phùng Chí

Kiên, với đầy đủ số lượng và đúng chất lượng, tính chất của chúng .

3. Đề nghị công bố rộng rãi trên mọi phương tiện thông tin đại chúng và in bán (giá

rất rẻ) cho toàn dân bộ phim có tên “ Liệt sỹ Phùng Chí Kiên, chúng tôi đến với Người”

của nhóm Lê Đình Thám,Lê Văn Hoài và cộng sự.

*

Bài viết trên đây chỉ là một hướng, kính mong hội thảo đóng góp ý kiến, bổ

sung, hoàn chỉnh.

P.Đ.N.

9