Su Cong Hien Cua Dao Phat Cho Doi - Truyen Dan

8/3/2019 Su Cong Hien Cua Dao Phat Cho Doi - Truyen Dan

1/63

S CNG HIN CA O PHTCHO CUC I

Truyn an---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 26-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcPhn MtPhn HaiPhn Ba

---o0o---

Phn Mt

X hi con ngi t bui s khai n nay tin ho rt nhiu. Ring trongkhong 200 nm gn y, nn vn minh khoa hc k thut ti ty phng i nhng bc di trong nhiu lnh vc, cung cp cho con ngi nhiu tinnghi trong i sng, chng li bnh tt, m rng tm hiu bit v mi trng

xung quanh v v tr. Hu ht dn chng ti nhng nc pht trin vmt s ngi giu c ti nhng nc ang pht trin hng th cnhng ch li k trn, cn li n hai phn ba dn chng th gii vn sngtrong nhng iu kin kh khn, c khi l ti t. Nhng ngoi nhng vuisng gic quan do vn minh vt cht v tin bc em li cho nhng ngimay mn , i sng ni tm ca mi ngi bt lun giu ngho t c lain gi hnh nh vn vy, khng kh m cn c th phc tp hn. Ta cc b Lch-S Vn-Minh Th-Gii ca ng B Will Durant, nht l phnkt lun c c Nguyn-hin-L dch ra ting Vit di ta Bi HcCa Lch-S th s nhn thy, so vi hi xa, tm tnh con ngi by gi

cn km i v t thn vn gy ra nhiu au kh cho chnh mnh.

Bt u t cc v cao nin, ngy nay, ta thy a s ngi ln tui sng tibt c quc gia, chng tc no, thuc bt c giai cp, a v no, u mangmt tm trng t nhiu u phin. Ngi giu c, mnh khe th hoc c n,trng tri, hoc u t vic qua hay hin c m khng vui; ngi nghokh, bnh tt, gia nh bt ha, th cng bt mn vi s phn, c khi cn em
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/PG%20Va%20Tuoi%20Tre/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/PG%20Va%20Tuoi%20Tre/


2/63

lng on hn. Cng c mt s t c may mn c hon cnh tt p, gianh con chu hiu tho v sung tc, c sc khe kh tt, c nhiu ngiqu trng, qu v ny nhiu lc cng thy mn nguyn. Th nhng cm gicny khng c hon ton v lin tc v cc c i khi cn thy mt lo lng,mt m c xa xi, v hng ngy nghe nhng tin v nhng tai ng, bt trc,nhng tan v, tn tht xy n cho nhng ngi khc, cc c khng khinh thm trong tm rng chng c hnh phc no vng chc lu di. Cngc v thy i sng hng ngy tht nhm chn, khng c g tht s vui lu,chng c g tht s c ngha, m tui mi nm mt nhiu, sc mt km.

Tnh trng dao ng tm l tht ra khng ring ca ngi ln tui m ngayc nhng ngi tr, cn rt tr na, trong tui thiu nin, cng l nnnhn. Tht ti nghip cho mt s thanh thiu nin tm li thot trong bohnh, ru, ma ty, v c t vn. Ngi trung nin hnh nh sng vng hn,

khng hn l h khng c nhng u phin, lo lng, m do v h ang phnu xy dng tng lai s nghip nn vn c gng lt qua hoc qun i.Ngoi ra, cn mt s ngi ang thanh xun hoc ang lm n pht t,h tht s ang c nhng thi gian sung sng do hng th ti sn v tnhyu. Nhng nim vui chng bao gi c hon ton v trong tm lun luncn c iu bt n t mt e da gn xa, mt tham vng ln hn cha thomn, m ri vn may, hnh phc no sm mun cng chm dt v hoamng no cng tn phai, cuc kinh doanh no cng ht thnh n suy, nlc th nhng ngi yu i bin thnh trit nhn c. Cn nhng ngisanh ra trong cnh kh khn, ln ln trong s thiu thn, ngu dt, ngho i,chu thit thi v nhng bt cng x hi, khng c mt c hi no thngtin, th h hoc phi m thm ti nhc chp nhn mt i sng cc kh, enti, hu nh v tn, hoc b y vo nhng ti c sm mun phi tiu macuc i.

Cn c mt bt hnh ln, l s in r ca con ngi. Bnh ny t nhn nng, rt nng, hnh nh khng c mt ai trnh khi, t ngi ngu si dtnt n ngi thng minh tr tu, hc gii ti cao, t ngho hn n sanggiu, t h tin n quyn th, m hnh nh cng sc mnh, tin ti, khn

ngoan, danh vng, quyn th cng cao th bnh cng d nng. Xt cho cngth ngi tt, ngi hin ch l ngi in t m thi, cn ngi bnh nngth u bin thnh qui vt. Chng git t mt ngi cho n c mun,triu ngi, tt c u thn nhin hnh ng v kiu cng, hn th, v thamvng quyn th, tin ti ... h nhn danh con ngi, nhn danh quc giachng tc, nhn danh ho bnh hnh phc ... v c khi nhn danh cThng- cp ot, st hi, lm chin tranh. Mi khi c mt


3/63

qui vt nh vy th cng c c trm, ngn k ha n theo, gieo rc authng cht chc cho c trm ngn, c triu ngi v ti, bt k ngi gi,

ph n, tr em. Con ngi tht l loi sinh vt thng minh ti gii nht,nhng khn thay, cng l loi ngu xun in khng nht, c c bo tn nhti vi nhau. Nh li hnh nh ca mt s cuc chin gn y, t Hitler, nStaline ri Polpot, t Afghanistan n Bosnia, t Sudan n Somalia vRwanda, nh tan ca nt, tht xng ri, s au n v ci cht, mu vnc mt ca hng nhiu ngn, nhiu trm ngn, hng triu nn nhn v ti,khng lin can g n m b thm st tn nhn hoc b b cht i hng lot,c khi trc s lm ng cho php ca quc t ( gn y l Lin Hip Qucti Rwanda, Khi Lin Phng Bc i Ty Dng ti Sebrenitza) cng chthc tnh c lng tm mt s ngi nhng phi b tay v bt lc, v yuhn trc mun ca nhng th lc ln. Nhn loi vn t gy au kh chomnh v chng bao gi t cu c mnh. Bi kch ny vn c t ngn xa v

chng bao gi chm dt, phi chng s phn ca loi ngi c nh l vy?

Chng ta c mun trnh n bao lu ri cng n lc bt buc phi i uvi thc cht ca cuc i. Nhng ngi nhy cm hn nh cc vn ngh sv nhng ngi bn cht u t th sm nhn ra n. Nhn ra m khng giiquyt c g, dng vn chng ngh thut ni ln lng khao kht t dohnh phc, hoc cm gic t ngm ngi au st n bt mn ni lon, phtsinh t tan v, t tuyt vng, do m s ln tc phm vn chng nghthut danh ting c kim u nng m hng v cay ng ca i. Ci au,ci kh bng nhin li c di phn thoa son, tr thnh v p ca th gian,"tnh ch p khi cn dang d" l mt th d, con ngi tr li ca tng ciau thng ang hnh h mnh, vng vy khng th thot ra.

Ti ni dng di c th cng b cho l in, hn c ngi trch: Th gianny hn su t ngi ri, d kh bao nhiu mi ngi vn c phi tip tcsng. Cuc i l vy, c vui c bun, c sng c kh, lm g c tuyt im tm? Ti sao khng tm ci vui ngay trong ci bun, ci sng bn cikh, con ngi phi dng ch m vn ln, m lt qua, ni nh ti l biquan ym th, ch nhn mt mt ca cuc i, l by t ra mt vn

khng th gii quyt, ch lm cuc i en ti thm.Ni vy th cng tng t nh l lun ca my ng i lnh t hay nhngng tng cm qun, l c phi "tnh i lo vic ln", cho l nu cn hysinh c chc, trm ngn qun hoc c triu thng dn t mt thng lichin lc th vn c phi thn nhin m lm, v "cu cnh bin minh

phng tin". Nhng gi th chnh cc ng nm trong m ngi b hy


4/63

sinh ni trn, hoc chnh h l nhng ngi phi nhn s au n, tn tht,cht chc cho mnh hay gia nh mnh, th h c sn lng vui chu khng?Khi cn c a v quyn th, khi ang sng trong giu sang sc khe, tht tngi mun nghe mun bit ni kh ca k ngho hn, bnh tt, ch khichnh bn thn mnh, gia nh mnh lm vo hon cnh thit thi, authng th mnh mi t ra vn i hi c gii quyt. Cng may,nhn loi vn c nhiu con tim bit rung cm trc ci kh ca ng loi, hvn hy sinh lm vic khng mt mi, c khi liu mnh cu gip nhngngi bt hnh, nht l ti Phi-Chu, -Chu, Trung-Nam-M. Nhng khnng c hn nn ng trc mt Phi-Chu b tn hi bi ni chin, hn hn,

bnh nan y, v nht l s ngu dt, ko di bt tn v c gia trng thm, mingi u thy bt lc. Vt thng chung ny ca nhn loi mi mi l mitrn tr cho nhng tm lng v tha.

Ngi ngho bun kh, cn tm trng ca ngi giu sang ph qu ra sao,h c sung sng khng ? C lc c v cng c lc khng. Ngoi nhng lcang say sa hng th vui chi, nu nh nhng ngi bit nhn xung t mn v an phn, bit rng ta cn may mn hn ngi khc, th cngkh bnh an. Nhng nhng giy pht y, nu c, n cng khng ko dic bao lu m lin tip b trn lp bi nhng ham mun, nhng lo s,nhng suy t, ri t ta ta li t ra nhng vn , gy ra nhng mu thunni ni tm v xung t vi ngi khc. Ngi nhn ri cn c nhng cmgic bun chn vu v t nhin ny sanh, ko theo l mt tm trng c n,trng tri, lc lng v c.

qu nh, trong cui thp nin 70 v u thp nin 80, ai cng thy ngiVit-Nam mnh kh qu v trc y ai cng cho l nu c qua sng tiu M th s ht kh. Nm 1982 ti c mt ngi em qua nh c ti Ha-Lan, ti vit th nh cu cho bit: Con ngi bn y sng sung sng, hy v vt cht, ch dn ch c t do v cng bng, x hi bnh ngv nhn o, vy c cn n o Pht khng? hay o Pht ch ch licho nhng dn tc ngho kh kh s, sng trong bt cng, bc lt, n p tnhiu pha, ti nhng quc gia lc hu, t ct kh cn, kh hu thiu nng?

Th gi i t ngy sau ti c c cun Le Zen, Sagesse d'Extrme Orient,un Nouvel Art de Vivre ca Robert Linsen, trong tc gi cho bit nn vnminh khoa hc k thut ti ty phng i qu mau m con ngi ti khng chun b tm l theo kp nn pht sanh trong tm t nhiu khkhn khng gii quyt c, h sng trong b tc, bt mn, chn nn, khngli thot. Sau ny, ti cng c nghe k li trong mt bui pht thanh cai BBC v my ph n Anh b tt c, gia nh v ti sn, qua n- tm


5/63

theo my ng Guru hc php gii thot. Ti lin vit tip cho cu em borng khi cn tr li cu hi trc kia.

Lc ny, 1994, ti sng ti Canada c bn nm, thi gian nhnthy nhng vt thng ln trong tm t con ngi v x hi Bc M. Ti thy nhng bui hp ca Hi i Quyn Cht (The Right to Die Society),din gi l nhng ngi tr thc, c a v, thnh gi rt ng, t thiu ninn ngi gi, nam n, nhiu ngi va nghe va chm nc mt. Ti n tr s ca cng ng nhng ngi bnh aids ti Toronto nghe tm sh v coi mt cuc trin lm ca h, c nhng ti liu, coi nhng hnh,nhng tng, nghe nhng li thu bng ni ln tm t va au kh, lo s,tuyt vng, va cm phn, th ght, trc s xa lnh ca mi ngi v trcci cht ang n, khng trnh c. Li cn c hin tng nhiu gio phihot ng theo nhng nim tin hoang ng, huyn hoc rt tri ngc vi

mt x hi vn minh khoa hc. H thu ht c kh ng tn , gm cthnh phn tr thc (bc s), ngh s (nhc trng i ho tu), nh bo,doanh gia, cng chc cao cp (th trng), gom gp c rt nhiu tin(OTS c ngn khon trn trm triu la), tch tr sng n v thc phm d

b cho ngy tn th sp n, ri kt thc bng mt cuc va l t vn, va lthm st tp th. ng o Koresh cho tn ung thuc m ri st hi v tht cn c ti Waco (M), cht trn 90 ngi, trong c nhng ngi tCanada ti. T chc Ordre du Temple Solaire t hai bit th ti Thy-sgit cht 53 ngi v st hi hai v chng vi mt con nh my thng trnOTS n tr ti Quebec, cho rng h l ging ma qu phn o. Hin tngny vn cn tip din. Cn nhiu gio phi k l khc na ang hot ng,hnh nh nhng tn ny vn l nhng ngi b khng hong nim tin, vimt tm trng b tc ang vt v gia khng gian, nay sn sng ng theo btc mt l thuyt mi l no c ch bm vu, c khi cn l nhng con mingon cho my ng o th li.

Nhng nh o c, nhng ngi c tm huyt, mt s ngi trong gii ykhoa cn lo lng khi thy np sng vt cht hin nay c mi ngi tnsng, c x hi v lut php bo v, cn c trn quyn t do c nhn v

khuynh hng hng th v gii hn v tt c cc mt, nht l tnh dc, nuc tin xa mi, khng c mt hy vng gii hn hoc sa i, th nhng v trong con ngi, gia nh v x hi u M s cn trm trng n mcno? Gii y khoa ln ting cnh co rng sau bnh aids c th s phtsanh ra nhng tai ha gh gm hn na, nu thi quen tnh dc hin naykhng c sa i. Nhng ngi no lo th c lo, t sau "cuc cch mngtnh dc" n ra hi gia thp nin 70 ti M, tip theo l s xut hin v


6/63

honh hnh ca bnh aids lm rung ng cc x hi trn th gii vi sngi nhim bnh hng nm gia tng qu mc d tr bi quan ca cc nh yhc v x hi hc, n nay nhng cuc din hnh to ln v n o, phi byda tht ca nhng ngi ng tnh luyn i vn din ra lin tip ti nhngthnh ph ln i quyn li, v nhiu thiu nin mi ln, c khi ch 13tui m mi trong nhng th vui thun xc, t s b hc ti cc th lnln ti 30%. Chng sm c hc rng cuc sng ch c ngha khi cnhiu tin v khoi lc, tui tr ngy nay c s em mt nhn tnh, hung bov phm trng ti nhiu hn xa. Cc tin nghi ca i sng khng ngngc ci tin v pht minh thm cng c ci mt tri ca chng l hi thccon ngi phi c gng th c hng th bng c, phi c nhiu tin

bng bt c cch no, v con ngi cng c vn minh vt cht nungchiu th cng sng yu ui v h hng c th xc ln tinh thn, ri cngi hi sung sng hn na. Ngi ta ni rng chnh ci i hi ny l ng

c kch thch khoa hc v x hi tin ln. ng y, nhng nhiu pht minhkhoa hc k thut d l nhng con dao hai li v nhng thch th gic quanv hnh phc tm hn khc nhau m cn lun lun i ngc chiu nhauna.

Vy l di nh sng mt tri, s b tc v au kh ca con ngi c mtcng khp, mi ni n mang mt hnh dng khc nhau, chng phi ch ringnhng ngi ngu dt, ngho kh cc quc gia lc hu mi kh.

Nhiu nh o c cho rng chnh nhng tham vng lm tm bt an v

to ra mu thun tranh chp vi ngi khc, chng l u mi ca cc kh,ch cn tr b nguyn nhn tc thi c hnh phc. Li ny c ng hnkhng, v cng c nhng tham vng ch li cho con ngi. Nn vn minhkhoa hc v k thut hin nay ang em li bit bao tin nghi cho nhn loichng phi cng bt ngun t tham vng sao? Vy phi l c hai th thamvng: xu v tt? Phi chng tham vng lm thit hi ngi l xu, nn b,v tham vng khng lm hi ai m cn li ch cho tha nhn l tt, nn gi?C v nh th, nhng xt k ta thy lng tham c bao gi chu dng li

bin gii thin c ni trn u, ta thy n lun lun vt qua, v n cng

lun lun b hn lnh vc thin nhy qua lnh vc c. c nhng phtminh khoa hc no khng b li dng tc hi con ngi, trong nhng hotng x hi v c tn gio na c bit bao lm dng khng tt? Chng tacn thy nhiu m tn v ngu si pht sinh t tham vng v lo s. Nn, conngi mun c bnh an lu di, m ch c bnh an mi l hnh phc, thkhng th tham mun iu g v du l tham vng loi no, n vn gi cic tnh "thc p", n gia tng mau chng v tri buc mnh m, khng cho


7/63

con ngi c an n, c t do t ti. Cho nn ni tham vng l nguynnhn ca au kh, th ch mi ng c mt phn v cha phi lnguyn nhn u tin. Phi khm ph ra ci u tin ny v trit tiu n, conngi mi c t do, hnh phc thc s c.

Nu cu xt su xa bit do u con ngi sanh ra nhiu tham vng, hammun th cc nh lun l, trit hc, o hc ch a ra c nhng tr lida trn suy lun khng cn c, hoc l do hoang ng. c c nhn no,do thc nghim, tm ra c nguyn nhn u tin ca tham vng?

iu ny c lin quan chng vi s kin Ki T Gio gi l "ti t tngtruyn"? v phi ch n ngy phn xt cui cng, tt c nhng ngi chtng dy, nhng ai o c do Cha tuyn chn s c ln Thin-ng,ni mi c hnh phc mun i.

Nm 1988, hi cn sng trong vng qun l cht nhn h khu, mt bui tim nh i BBC, ti c nghe im mt cun sch pht hnh ti TyPhng. Ch ca sch, c gii thiu l t tng tin b nht v conngi, i khi l "Ngi ta khng th tc mt tng con ngi ngay thngt mt khc g cong". V nghe nh nn ti khng nhn ra r rng tn tcgi cng nh ta Anh vn ca sch.

Nh vy, con ngi phi mang mt thn phn ng bun v hu nh vnhvin khng th no ra khi, cho nn ch "Hnh-Phc", hnh phc trn vn

v min vin, vn ch c trong c m. Ti sao? Ti v con ngi cto nn t mt khc g cong, ti v hn ta l mang mt ci ti, mt sailm t ng T u tin truyn li. Ni cho ng l v ' Con ngi csanh ra vi mt nn tng tm linh h hng, vn chuyn khng ng n, chonn nhng g to tc trn cng u mo m, tc dng khng hon ho",v suy ra: tham vng ch l mt h qu. Do m nhng cng trnh ca conngi ch thu hi c nhng khoi lc gic quan nht thi, ko di c

phn no i sng sinh vt ca thn xc, tng thm nhng hiu bit tri thcm thi, ch khng bao gi thc hin c hnh phc ch thc v trngcu cho hn. Trong tng lai lu di, nu tri t ny cn tn ti, khngchng hn s chinh phc c thi dng h ny v thi dng h khc,nhng khng bao gi hn c th lm ch c t thn, thc hin c hnh

phc cho mnh v cho ngi khc, hu qu l x hi loi ngi chng baogi c thc s ho bnh lu di v cng khp. Nhng th t do m ti naynhiu dn tc ang cn tranh th nh t do ngn lun, hi, hp, i li, tinngng m dn chng ti nhiu quc gia u M ang hng th, ch c tc


8/63

dng x hi ch u c lm cho con ngi c thc s t do. T do, khiu v cui cng, phi l t do vi chnh mnh, l t do t ti.

Vy l khng c phng thuc tuyt ho, tr bnh tn gc? v ta nh phichp nhn nhng gii php a n kt qu tng i vi hy vng rngtrong tng lai lu di, vi nhng ci thin lin tip trong cc x hi, cc

phin no th gian s bt dn, i sng tm t con ngi s kh hn? Hinnay c mt s o nhn tu tp c mt s php l, nhng c phi l sgii thot trit v vnh vin hay ch ct hng th nhng khoi cmnht thi v tm l, hoc sng lu, ko di sinh t ?

c nhiu li khuyn con ngi hy nhn ra thy tt c nhng ci ptrong thin nhin do to ha ban cho, thy nhng tm lng v tha, yuthng ca ngi ng chng, thy nhng tin nghi do khoa hc k thut

em li. Tt c nhng tt p l cnh sc ti vui, l hng v ngt ngoca cuc i, chng lm ta phn khi vui sng, ri ha sc mnh, tr cmnh, ng gp vo s nghip tin ho chung , cho tri t ny ngy thmm miu, nhn loi ny thm hnh phc. Theo nhc iu ny, mt v Thin-S ti y cng dy tn mi sng thc dy hy nhn ra cnh vt n mt nci, t nh rng ta c thm mt ngy vui v trong bc thin hnh, hytng tng di mi bn chn ta s n mt bng hoa.

Cao hn na, cn c nhng php thin c truyn b trong cc gii mcch pht trin trng thi thc thng trc (thc tnh), ch tm vo vic

trc mt ngng ch vng nim lng xng, hoc lng ng tm t ci lc tch lng, nhn thc cm gic mnh khe v bnh an, hoc ch tmlin tip ku gi n sng ca Thng-, ng Sng-To, cu xin cu rilinh hn.

Nhng li dy trn u ng trn trng v chng c ch li. Do hiu bit, dot ch, do t k m th, do tng tng, do tp trung tm cu nguyn,ngi thc hnh c cm thy bnh an, vui v, du i phn no nhng sing trong tm t, lng ng bt lng ham mun, ni lo s, on hn, nngta vo mt uy lc cao c m mnh c gng tin tng mnh m tr n vcng c t trng hp thy mt bin hin linh diu mau chng thong qua.

Tuy nhin, nhng hiu qu tng i va k ch c th gt hi c trongnhng hon cnh bnh thng, khi ngi thc hnh khng c nhng lo nghln, v chng ch c tc dng nht thi v nng cn. Cn nu l trng hpngi ang b bnh nan y ch cht, ang b au n d di v c th b


9/63

thng tch nng, hoc ngi b tn tht ln v mt ngi thn, ti sn, danhvng, hoc ngi ang phi ng u vi mt e da gh gm t thinnhin, t x hi hay t ngi khc, th nhng phng cch tu luyn k trnhu nh chng c hiu qu. V sao? V, chng u l nhng to tc ca tmthc, tc ci tm h vng hin nay, nn chng ch c cng dng hi ht vtm thi, trong khi cng ca s au n, s thi thc ca lo s, on th,li tc ng mnh m v lin tc trn thn xc hoc tm thn ca nn nhn.V chng khng trit b c tn gc nguyn nhn u tin ca au kh.

Con ngi thc s c ci thn phn phi l v ng thng ny, hn l nnnhn ca nhng thin tai do thin nhin gy ra, ca ng loi vi nhngganh ght, p bc, bc lt, chin tranh, ca nhng bnh tt ni thn vnhng mi u t, lo s, gin hn, tham mun dn vt ni tm. Ci thn phn

va k chnh l u mi u t cn bn t c lai n gi ca tt c nhngtrit gia, nhng nh t tng, nhng vn ngh s th gii. o Pht gi n l"vic ln sinh t" (sanh t s i), "ln" v n l gc ca tt c cc vic khctrong i, gii quyt c n th mi vic cng t tr, nu khng gii quytc vic ln ny th khng gii quyt dt khot c vic no khc c. Mcon ngi th a s khng nhn ra n, c gp kh th ch trong kh mthan vn, khng bit phi lm sao, khng t mnh tm li thot ra, khi cikh tm qua ri th li qun ngay, trong lc vui sng nht thi ta c bitu rng n vn lin theo st sau lng. c Pht dy ta nn nhn nh rrng, thu o, gii quyt n dt khot, trit , tn cn ngun, thc hint do hnh phc chn tht v vnh cu, nu khng th mi mi vn vncn nguyn, cng nh khng thanh ton ngay ci gc m ch cht l cnh.Thy ti ni rng: "Nhng sai lm nu c gt ra dn dn th cng nh

bt l cy. Hm nay c gng bt c mt l, ngy mai cy s ra mt hayhai l khc, khng bao gi xong vic. Nhng nu bng c c ci cy lnth tt c cc l s t rng ht, khng cn phi bt, v chng cng vnh vinkhng mc thm c". Nh vy, trong vic ti to con ngi, mt gii

php cc b, phin din, tm thi, nu c tc dng th cng ch nh mt vinaspirin dng cho ci au ca mt ung th khng chu ct b.

Nhn ra thc cht cuc i, ri c mong sao gii ta c ht mi tribuc ni tm, khng cn tt c nhng u phin v nhng au kh ang chung, v nhng tham mun ang thc dc, v nhng ni lo s, on th nungnu tm can, cho n nhng cm gic u su man mc v c n, trng tri ... thc hin hnh phc ni mnh v gip ngi cng n c ch sungsng y.


10/63

Vi nim ny, xin mi qu v ct bc vo thm khun vn o Pht.

---o0o---

Phn Hai

Ti c nhn duyn vi o Pht t kh sm, hi cn hc trung hc vo uthp nin 40. Th Gii y i vi ti l nim vui thch v tin tng cngngy cng ln. By gi ti nh mt con kin b quanh mt ci bnh kem trn a, ti mon men nhm nhp, cng vo su cng thy hng v m, cng ch li.

Trong cc tn gio ln, o Pht ng mt mnh. C ngi ni Pht Giokhng phi l tn gio, c ngi li cho rng Pht Gio tn gio hn tt ccc tn gio. o Pht khng quan tm danh t ch ngha khen ch, c phil tn gio hay khng, v tt c danh tng, phn bit, u l sn phm cavng tng, o Pht ch ch trng khai th v hng dn con ngi xa lavng tng (ngun gc ca au kh) t lc gii thot, vic khng mtthn thnh no lm c dm hn.

Hc gi Smith Huston, trong cun The Religions of Man trnh by nhngtn gio ln ca con ngi, ng vch ra su im c bit khc i ca PhtGio l:

- Khng quyn lc,- Khng nghi l,- Khng tnh ton, suy lng,- Khng tp tc truyn thng,- Khng khi nim v quyn ti thng v n in ca mt Thng-,- Khng b mt.

ng cng nhc li cu truyn mt ngi hi Pht:

- Ngi c phi l Thng- khng? p: Khng.

- Ngi c phi l mt Thin Thn khng? p: Khng.- Ngi c phi l mt v Thnh khng? p: Khng.- Vy th Ngi l g?p: Ta l Bc Gic Ng.

Vic tm hiu Pht-Gio dnh cho ta nhiu bt ng thch th v cng yngng m, c ngi ni "c Pht, ti i t kinh ngc ny n kinh


11/63

ngc khc". Tp ch L'Express ti Php trong s c bit thng 10-1996 dnhcho "Ln Sng Pht-Gio" c nhc li li ni ca bc-hc A.Einstein: "Pht-Gio l tn gio duy nht dung hp c vi khoa-hc hin i". ng cnni r: "Nu c mt tn gio no ng u vi cc nhu cu ca khoa hchin i th l Pht Gio. Pht Gio khng cn xt li quan im camnh cp nht ho vi nhng khm ph mi ca khoa hc. Pht Giokhng cn phi t b quan im ca mnh xu hng theo khoa hc vPht Gio bao hm c khoa hc cng nh vt qua Khoa hc." - Trit giaMichel Hulin cng cho rng "Pht-Gio l trit hc ca thi i chng ta".Kt qu mt cuc thm d cho bit c khong hai triu ngi hin nay tnthnh Pht-Gio trong mt nc Php c truyn thng Kit lu i v vngchc u-Chu. C nhiu ngi Php thng xuyn n tu tp ti hngtrm ngi cha Mt-Tng Ty-Tng, mt s th gii T Kheo, v chaThin To-ng Nht-Bn sn c hoc mi c xy ct thm ri rc khp

nc Php.

iu thch th khi ti n vi o Pht l ti vn l ti, ti phc v ti, tch, c lp, t do, khng s hi thn phc mt sc mnh, khng n l. Hiu, khi nghe li no khng hp l ti ci li, ti ni rng ng Pht nivy ti thy khng ng. Nm mi su tui, nghe ng ni: "Tnh thng lngun gc ca au kh", ti khng chu. Ti nh lc cn nh nm tronglng m, m p trong tnh thng ca m, tuyt vi nh vy sao l khc? Nhng hn mi nm sau, khi c gia nh, con ti cn b nh,gp khi b nng st li b, sut m ti ngi bn con sn sc, lng d st sa lolng, cht nh li li ng Pht ni, ti mi bit mnh sai, nu khng thngcon th u c kh. Bn nm trc y, xa c tin m mt qu nh, ti aln khc nh mt tr th, tht khng c mt au kh no ln nh th. Lcu theo hc Thy, ti cng ci, ci ri mi bit mnh sai. Vy mi hay conngi ngu nh ti u bit c ci dt ca mnh, ht nh con c di ncnghe con ra i chi trn cn v k chuyn khng cho l tht. Nay ti c lPht, ly Thy, u l do lng t nhin knh phc, bit n, trng ngi chli, chng c my may n l, s hi, m chnh cc V cng dy nh vy,nht nh khng chu tri ct, du bng mt si ch nh bng vng.

o Pht tuyt i khng khng ch con ngi, ngi Pht t ch tin ni TTm mnh, t mnh lm ch mnh ch khng li vo thn linh. Ch "Pht"khng ch danh mt ngi v thnh linh cao c do con ngi s hi v yuui, bt lc trc nhng sc mnh ca thin nhin v nhng bt cng cax hi, nn t nhin ngh tng phi c mt ng Ton Nng ng tr ni cao nng ta, th phng, cu xin.


12/63

Pht phin m t ch Phn Buddha ch n gin c ngha l "Ngi Bit"(Gic Gi), ngi no gic ng ngi l Pht. ng Pht cng ni r rngkhng c thn phc m qung, i vi tt c cc hc thuyt, k c hcthuyt ca ng ni, ta phi nghe, suy xt, thc hnh, nu c thy kt qutht s lm cho cuc i ht hn au kh th hy tin nghe.

Ti cng nhn thy rng ci Php ng Pht cho ti ch l mt cng hin, nphc v ti, n ch dn ti i ng xa n ch, khi n ni n tr nn vdng, v qua sng ri u cn cn b, v ti phi b n i, nu khng th mtt do v n (Kinh Kim Cang), lc no ti cng vn l ch ca mnh. Thnhra ti n vi o Pht chng phi v ng Gio-Ch, cho ng Gio-Ch mch v hnh phc, t do cho chnh mnh, phc hi s trn vn c hu camnh, sung sng l vy. Nay mi ln vo cha, ng trc c Pht ngitrn ta cao, ti ngc mt nhn khun mt an lnh t bi ca Pht, lng hn

hoan mm ci nh nhn mt m, chng cn nghim ngh ci u, lo lng es c th b trng pht, cng chng cn cu xin n hu v nh ng dy lutnhn qu, cu u c c. Hn nm chc nm ri, ti vn trong o nh trong vn hoa tri nh mnh, vi lng thch th say m nh th.

Khc hn vi cc tn gio khc, Pht Gio c mt trn th gian khng phict cho ngi ta tn th, ci ly, cu xin m ch c mc ch duy nht lkhai th cho con ngi bit ra ch sai lm cn bn n l nguyn nhn ca ttc au kh, v cng hin cho th gian ci nhn thc ng n v mt hnh

phc tt cng, ri ch cho con ng thc hin hnh phc . Tin-s Hubert

Benoit trong hn-lm-vin Php l mt hc gi trit gia, ng ni trong bita b Doctrine Suprme ca ng (c dch ra Anh ng) i l khng cmt hc thuyt no, mt tn gio no a ra c phng thc gii quyttrn vn vn thn phn con ngi, ngoi Pht-Gio Thin-Tng.

V lm ch nn ch trng cy chnh yu vo sc mnh, phi t n ln m ibng i chn ca chnh mnh v th hng ci kt qu do chnh mnh thnhtu c, chng phi l n hu ai ban. Nhng ti sao ti tin c c ci hnh

phc tt cng cui ng xa? Khng phi nh A, nhm mt tin li ni

ca B, B tin li C, tin ui theo nhau n Z, m thc s Z cng cha h chthn s m n S-Tht. S-Tht (hay Chn-L) chng phi l ci bit bngtri thc do nghin cu, hc hi m c. S-Tht ch l ch cm chng suxa vnh hng bng thc nghim. Ti tin ch cha n v chng ring mtng Thch-Ca ni vy m c n mi ngn ngi ti nhiu quc gia -chu nghe ng ch o thnh tu c qu v gii thot, cng kinhnghim v cng ni nh nhau. Hn na, ti thy l thuyt phn minh rnh


13/63

r, chng mt my may m tn hoang ng, v chnh bn thn mnh trongkhi thc hnh ng cch qu thy khi u ci sc mnh c kh nngchuyn i tm linh.

Qun xt su rng ci thn phn lm ngi b b buc, sng t kh nhiu,khi n hin l r rng gh gm, lc n n np di lp v ho nhong lagt, ti ngh ta khng th m mui mi tnh trng ny v, nh Kinh Php-Hoa, n cn c gii quyt tn cng rt ro, nu li i c nhiu bc th phii ht bc cui cng bc ln tng lu trn, khng chu dng li nang, i ht ng mi thi, cng khng chu ung aspirin cho m du nhtthi, ty trnh mnh m khi hnh t bc thch hp. o Pht cho lvic quan trng ca con ngi, chng phi l vic quan trng nht, m lvic quan trng duy nht, khng c vic th hai ng coi l quan trng. Nuc mun gip ai th cng nn gip ngi lm xong vic ny, nu c

ngi i lnh th cho n cho mc cng l bo h tip tc lm xong vicny, gi l b th cu cnh, cng gi php th.

V Pht Php, khng ai dm t nhn l din t trung thc, y c oPht, k c c Pht, bi nn Ngi ni trong Kinh Lng-Nghim : "Phmhu ngn thuyt, giai phi tht ngha". Ch Tht-Ngha phi l ch thn in, sng v kinh nghim N, nu cha chng ng, cng l cha kin tnhthnh Pht, th d ng c mang danh hiu g, hnh tng no, tu tp php l,ni nng bin ti, vn ch l phm phu trong lun hi, i vi Tht-Nghacha h dnh dng. M vi Chn-L (Tht-Ngha), ch c th chng c,

kinh nghim c, ch khng th ni c, v ngn ng ca th gian khngth din t, cho nn T-S ni "Ung nc lnh nng t bit", hung lngi cn ang i ng nh ti, cho nn nhng iu ti vit y ch l cithy bit nng cn bng tri thc v o Pht, ch ng c coi nh phngtin khi m gip ngi hng v o. Ti rt c mong chng ta nhnc rng o Pht l kho bu v lng cng hin cho con ngi nhiu, rtnhiu ch li hn nh a s chng ta, du l tng tc Pht t, bit, ni.

Gio Php do Pht ni chia ra nhiu thi k: Hoa-Nghim, A-Hm, Phng-

ng, Bt Nh, Php-Hoa, nhng ni chung vn l ty bnh cho thuc, ikhi c 5 loi thuc dnh cho 5 cn c trnh cao thp, cng gi l "tha"(c xe): Nhn Tha, Thin Tha, Thanh-Vn Tha, Duyn-Gic Tha, B-Tt Tha. Cc tha y l nhng bc thang k tip phng tin lp ra chung cuc a n Pht Qu. Ngi tu khng c chp vo mt tha no tr ti , nn Kinh Php-Hoa, phm Phng-Tin, Pht ni: "c Phtdng sc phng tin ni mt Pht Tha phn bit ni thnh ba.", v


14/63

"Khng c tha no khc, ch c mt Pht Tha". Nhng li dy ny nnc hiu l vic tu hc phi nhm n mc ch ti hu l gic ng thnhPht, c gii thot cu cnh, khng c chuyn hoc ct tu an tm chclt, thnh thin nhn, c nhiu phc c, hoc ct ln ci tri, hoc ctc nhng qu v Nh Tha ri thi. Khng nn ch i mt phn ng ring li. Pht v lng t bi bnh ng m lp ra nhiu bc ct gip ngitrung h cn l a s chng sanh nim tin cha trn, c i ln tng bc ddng, vi ngi thng cn th n tu n ng, thng n Pht Qu.

Nhng li dy trong Nhn Tha, Thin Tha u nhm vo lun l th gian,lm con ngi lng thin, c nhn ngha, ngay thng, lm lnh lnh d,thng yu gip ng loi v sc vt ... v chun b cho bc xut thgian. Trong phm vi ny, Pht dy con ngi bit tin nhn qu, bit s ha

bo m khng lm c, bit chn lm thin c phc qu. Tiu chun

thin c y cn c vo li ch chng sanh gm c ngi v sc vt. trnh ny, c nhng php mn tiu biu nh sau:

- Thp thin: thc hnh 10 iu thin gm 3 iu thuc hnh ng ca thnl khng git hi v khng xi ngi khc git hi ngi v sc vt, khngtrm cp, khng t dm; 4 iu thuc li ni: khng ni iu ba t, khngni li khng ng, khng ni hai li, khng ni li c c; 3 iu thuc tng: khng khi cc ngh tham lam, sn hn, ngu si.

- T Nhip Php: gm b th, i ng, li hnh, ng s.

- T n: trong i sng, con ngi phi lo bo n bn n nng gm nPht, n Thy, n Cha M v n Chng-Sanh.

Vic vun trng phc c l bn phn ca ngui con Pht (tu s v c s)lm sut trn ng tu o, trc l chnh (nhn tha v thin tha), sau l

ph (Tam Tha: Thanh Vn, Duyn Gic, B Tt), tuy ph nhng vn cnthit.

Ln n Tam Tha l qua lnh vc xut th gian. Qu v cao nht ca

Thanh vn l A-La-Hn, ngi c A-La-Hn ra khi tam gii (Dc, Sc,V sc gii), thot hn lun hi trong su o (Tri, Ngi, Atula, Sc sanh,

Ng qu, a ngc), ch l Nit-Bn. Ch Nit-Bn ch thng dng viNh-Tha (Thanh Vn, Duyn Gic), v ngi Nh-Tha cn chp v tr voch n. B-Tt v Pht khng tr v khng chp bt c g, nn t ni Nit-Bn. A-La-Hn gii quyt xong phn on sanh t (sanh t tng on,


15/63

tng kip) nhng bin dch sanh t (chuyn dch t v ny qua v khc trnng n Pht Qu) hy cn, cho nn ni l gia dng.

B-Tt Diu-Gic l bc Thnh siu c hai b, thnh tu qu v cucnh nhng cha nhp Php-Thn, cn t do ra vo su ca (lc o) thc hnh i nguyn sanh. Ch ny l im sai khc quan trng giai-Tha v Tiu-Tha. Tuy cn trn ng nhng ngi pht tm i-Tha ly vic sanh lm bn phn, cm ci kh ca chng sanh nn tugic ng gip chng sanh thc hin gic ng, gip h chuyn nghip,chng phi cu Nit-Bn ring cho mnh v tr . Ngi c tm nguynhn hp nh th, Pht gi l "tiu nha bi chng", ci mm h thi, ungn Pht cn ph chng sanh. sanh l gip chng sanh i con ng lmPht, cc i nguyn ca c Dc-S Lu-Ly Quang Nh-Lai cng ghi rl cu gip chng sanh ra khi cc nn kh "ri tu c o V-thng B-

" (li trong kinh), ch khng phi ch ht kh ri thi. Xin ch hiu sanh l lo hc ly mt m tri gii nng cn, suy on, tng tng theo ring, vn l sai lm, ri i ni dy li ngi khc m khng chn tht t tuthn mnh nhm n thnh Pht; li cng khng phi l thuc lng nm ba

bi cng lm k sinh nhai, hoc li dng li ni hay hnh thc nh Pht tchc nhng vic gi di bn ngoi, hon ton khng n nhm g n PhtPhp, hay dng ch "Phng tin" di mnh gt ngi (ch c Pht v TS kin tnh mi c th phng tin), thm tm ct cu li dng hoc cao c nhn, mun mi ngi qui t v mnh, ly ta lm trung tm chkhng ly Pht Php lm trung tm. Nhng ti ny Kinh i-tha c k rav T Bch-Trng (th k th 9) nhc n trong b Thanh Qui ca

Ngi. Cng c nng lc sanh nn ngi tu i-Tha phi i ncu cnh, c trn Pht Qu, khng chu mt na thi, t gic ri gic tha mi gi gic hnh vin mn. Gic ngha l gic ng, nhp vo Tri-Kin Nh-Lai, thnh Pht, chng phi ci bit sung bng tri thc. i-Thal B-Tt-o, c tm B-Tt mi gi i-Tha, nn ngi tu i-Tha tuycn phm phu th gii B-Tt. Gii Thanh-Vn (Sa-Di, T-Kheo) l thngii, th ri x c, khi cht mt gii, khi i vng ng (cha ng ni ng) cng mt gii, kip sau mi th li c. Gii B-Tt l tm gii, th

ri tn ti mi mi, thnh Pht vn cn, khng th x c. Gii Thanh Vny c vo tng (co u, mang y), gii B-Tt khng tr ni tng, v thThanh-Vn c hnh ng tri mi phm gii, nhng B-Tt ch mi khi xu (cha hnh ng) l phm gii.

Theo Gio-mn, con ng B-Tt c 56 bc: thp Tn, thp Tr, thpHnh, thp Hi Hng, t Gia-Hnh, thp a, ng-Gic, Diu-Gic. Hng


16/63

Thnh (Tr, Hnh, Hng) bit Php-Thn, hng a (t S-a nThp-a) mi ln ln chng Php-Thn. Qu A-La-Hn bng mn Tht-a, ln Bt-a, sch ng chp vi t, khng cn lun hi trong tam gii,nhng php chp vn cn, khi nhp Diu-Gic chp ny mi ht hn, c thln t.

Ti sao Pht Php c n 5 tha, gio php chia ra lm nhiu thi khc nhaunh vy? V chng sanh c nhiu trnh v o ny siu vit kh hiu,kh tin, kh vo, tri kin ca Pht li khng th ngh bn. Cnh gii thnh trPht thuyt ban u, ngi nghe ch ng ngc nhn nhau khng hiu, li dsanh tm ph bng. Do vy, Pht phi m thi A-Hm, cng o gii thotnhng phng tin bin ch cho hp vi cn c con ngi, c khai m ridn dn hng dn ln cao. Kinh Php-Hoa, phm Ha-thnh d, Pht ninh con ng n ch trn bu nguy him, nhiu nn d li qu di xa,

chng nhn i mt nhc, s st, mun lui v, v o-S thng st bn binho ra mt ci thnh cho h c vo ngh ngi, an n, ly sc, sau lithng n ch chu bu cng c. Pht ni vi hng Thanh-Vn: "Ch tuca cc ng cha xong, bc ca cc ng (ch mi) gn vi hu ca Pht.Phi quan st suy lng Nit-Bn ng chng phi chn tht vy. Chl sc phng tin ca Nh-Lai, ni mt Pht Tha phn bit ni thnh

ba. Nh v o-S kia, v cho mi ngi ngi ngh m ha lm thnh ln, bit ngh xong m bo h rng ch chu bu gn, thnh ny khng phitht, ch l ca ta bin ho lm ra thi." (Bn dch ca Ha-Thng TrTnh) . Tuy vy, vn c mt s ngi thin cn, mi c t vi cho l ,ham vui dng li Ha-thnh, ct hng lc ring, b trn phn s sanh.

Bi hc Pht dy cho hng Nh-Tha gm cc gio l: T , T Nim X,Bt Chnh o, Thp Nh Nhn Duyn, V Ng ... Ln i-Tha Pht mithuyt cc gio php Phng Qung, Bt Nh, Hoa Nghim, Php Hoa,ring php n ng ch thn truyn cho Ma-Ha Ca-Dip, chng phi ring ang ny m v gia Hi Linh-Sn, Pht dng phng tin c bit tipdn, trong i chng c mt mnh Ca-Dip ng c. l chuyn NimHoa Th Chng, ngy nay vn cn truyn tng trong nh Thin.

Ti y ti khng i vo chi tit cc gio l k trn, xin qu v tm c ccsch bin kho bit r. Ti thy cun What the Buddha Taught ca NgiRahula do Ni-S Tr-Hi dch ly tn l T-Tng Pht Hc trnh by ccgio l cn bn, rt c gi tr. B Pht Hc Ph Thng ca Ha-ThngThin-Hoa cng rt li ch m d hiu. Tht khng c mt tn gio no c mt kho tng Kinh, Lun, sch, v i nh Pht Gio, tha h cho cc t


17/63

v hc gi tm hiu, nhn c bit bao ch li v vui th trong . Nhngc iu xin ngi c ch c m cht nhng kin thc, chp n, m b ntri buc; cho rng ch nhng iu mnh thu lm c, mnh phn onchp nhn mi l Chn-L c nh, th s sai lm hoc chn chn ti ,khng cn th tin xa hn. Kinh ca Pht thuyt, Lun ca T ni, mi cunch din t mt s kha cnh ca S-Tht, nh ht kim cng nhiu mt, mimt cho thy mt mu sc khc nhau m mu sc no cng p, nhng mtmu sc khng th l ht kim cng m cng chng phi chng l ht kimcng, tt c cc mt u qui vo mt nh. Li Pht, li T cn khng thchp hung chi nhng iu vit trong cc sch ca cc tu s, c s hay hcgi, nht l cc v khng thc hnh ng n mt php tu chn truyn hocch nghin cu qua sch v v suy on, u l nhng ngi cha h nBng-Lai, mi ch c nghe ni v Bng-Lai ri tng tng ngh lngra cnh Bng-Lai trong tr c, theo ci tr khn cht hp mo m ca phm

phu, nay ni vit v Bng-Lai. Ti tng c nhng bi vit, nghenhng li ni ca tng nhn, hc gi ni sai ngc Pht Php, tht l chi. Tuy vy, khng phi l ph nhn hon ton gi tr cc sch, c nhngtc phm ch li t nhiu, nhng khng c sch no hon ton ng, tt cu tng i, ch xin thn trng v trnh thi chp trc, ri trong tngth cc iu c s dt ln mt ci bit kh trong sng.

Li na, hc Pht nh d ng trn bn : t Saigon i Vng-Tu, theo xal Bin-Ho chy n Long-Bnh th phi quo mt, c ng trn xa l thkhng th n bin Vng-Tu. Cn qua nhiu ch t, nhiu th t m khngnn r vo, khng nn dng li, cho n ng ch gip bin mi ngng.

Ngi hc Pht trn l thuyt xin hc ht cc gio l cn bn mi c cmt khi nim tng i y v ch cu cnh, nu mi bit c mtcht, mt phn cho l th chc chn trong khi thc hnh s ri vo ngt, nht l gp phi t s ngoi o mang bng hiu Pht nhng dy phpma, khng nhng khng c ci kt qu tht s nh Pht mong c m cn"nhn gic lm con", ung ph mt c hi lm ngi, ph trng n Pht.Kinh in i-Tha va gip ta nhn ra cc ch chp trc tr b v,quan trng hn c, ch cho thy mnh c T Tm, y chnh l Pht, lng tin

T Tm l iu kin ct yu cho vic thnh tu Pht Qu.

Tuy vy, by nhiu mi ch l ci bit sung bng tri thc. Ci bit ny chc ch li tht s nu t h th cng phu, hin l T Tnh ngay ni tmmnh (Kin Tnh), pht huy tt c cng c, tt c diu dng, nhng s chi nu kh kh m gi lm ci vn tri gii lun bn, tranh ci, kinh gis-tri chng.


18/63

Cng nh d ng xong, ta phi ct bc i bng i chn ca chnh mnhn tn m nc Vng-Tu, li xung dm mnh trong nc bin mnhmng, trong sut mt m, t do vng vy, hng tt c khoi lc. c rimi hay li Pht, T ni tht khng gt ngi. n khng phi ch ngi

bn cnh Pht, n l lm Pht, Pht khng ring l Ngi Gic, khi nhpPhp Thn, Pht l Tnh Gic bao trm khp khng gian v thi gian. yl bn th tuyt i siu vit, ngi th gian c t tn l Thng- hoc

Ngi V g cng ch l danh t, khng gi l g cng ng v ni la danhtng, la ngn thuyt, la tm duyn, ngn ng v tr c con ngi khngn c. Nn ni "Ngn ng o on, Tm hnh x dit".

Sau cng, cng khng nn qun rng cn c mt yu t quyt nh cho victu hc l Thin Tri-Thc. y, nu khng phi l mt V T-S kin tnhth cng phi l V Thy c ln c chnh kin, ci thy bit ng n v rt

ro v Chnh Php, l V dy cng hnh tr v kinh nghim thc hnhtrong mt dng tu chn truyn sn xut nhiu Thnh nhn. Ngi xa ni"Thin Tri-Thc mt i kh gp", nn c khi i b hng trm dm, tri quanhiu thng, nhiu nm, chu nhiu gian lao cc kh, thi xa nu may mnc gp, cn b ui, b th thch tam t phen mi c thu np. KinhVin-Gic, phm Ph-Gic B-Tt, Pht ni: "- Thin nam t, chng sanhi mt php, ngi mun tu hnh nn pht i tm cu thin tri-thc, tc l

phi cu ngi c chnh tri-kin."

---o0o---

Phn Ba

Con ngi tip nhn li ch ca o Pht nhiu mc khc nhau, tytheo kh nng tip thu v nhn duyn ca mi ngi. Kinh Php-Hoa ninh ma ln ti u xung khp mt t, cy to ht c nhiu nc, cynh ch nhn c t phn. Cng vy, Pht Php bnh ng nhng chngsinh cn tr khc nhau m c duyn li khng ng nn li ch thu ck nhiu ngi t, cn c ngi i din m khng thy.

T trn 25 th k nay, o Pht khi nguyn t Bc n, pht trin gn khpn-, Nepal, Sikkim, Butan, A-Ph-Hn v Ty-Tng, ri truyn qua huht cc nc ng v nam -Chu. n u Pht Gio cng nh hng surng t vua quan n qun chng, gii tr thc hm m ngha l cao siu,nhiu ngi gia nhp gio on tng l thc hnh tu tp, hng bnh dnth thm nhun lut nhn qu, lun hi, nn mi ngi u lo vun bi oc, to lp phc lnh i sau c hng. Cho n nay, tc dng ny


19/63

n su vo tm hn mi ngi, du cho t hn hai th k nay mt s dnchng tuy ci gio theo ty phng nhng vn tin nhn qu.

"Lm lnh, lnh d, lng tm thanh tnh" l php tu cn bn ph bin nht,thch hp vi mi lp Pht t, nht l hng ti gia va mun to phc vatp cho tm c bnh an, gii ta cc cng thng hng ngy. Vi ngixut gia th cc ch: lnh, d, thanh tnh, cn c ngha su hn nn vn cch trng trong vic tu tp. Nh vy nh hng tch cc k trn ca PhtGio gip cho ngi dn -Chu c sng an vui trong mt nim tinvng chc tng lai v cc x hi ti thm phn tt p.

Lut nhn qu l mt trong nhng ct tr ca Pht Gio v n lin thucPhp-Gii Tnh, tnh trng trng duyn khi, tc dng cng khp th gianv xut th gian. Trong lch s Thin-Tng, cng n Bch-Trng k

chuyn mt cao tng v bc khng nhn qu, "Bc i tu hnh khng lcnhn qu", m b a lm thn chn, qua 500 kip sau gp T cho mtchuyn ng, "Bt mui nhn qu", mi c ra khi thn th vt. Ngi

phm phu to nghip, khi tu thnh Pht, nhn trc vn cn. Thnh Phtcng khng th thay i nhn qu cho mnh v cho ngi khc. Kinh kchuyn Thch-Ca Nh-Lai au u ba ngy v khi cn l cu b g u c

ba ci. Li cn chuyn Pht phi n m mch, chuyn dng h Thch-Ca bdng h Lu-Ly tn st, nht thn thng Mc-Kin-Lin b 500 ngidng Thch-Ca vo trong bnh bt ri a ln khng trung trnh b githi m rt cuc cng thnh bt mu. Lut ny thng c ni ra nh sau:

"Nh th nhn nh th qu" (Kinh Php-Hoa), c nhn t c qu, nhn noqu ny, trng da c da, trng u c u, trng da khng th cu, khng trng khng c. By gi c ngi dy cu iu ny, cu iun hoc lm ci ny lm ci khc th c ti li hay khi ch nn, ykhng phi l Pht Php v nhn qu l tuyt i, khng gieo nhn m cuqu l iu v l, nhn gieo xung m mun trnh qu l chuyn khngtng. Nhn thin th em phc qu, nhn c th to ha bo, thin ckhng th b tr cho nhau. Ci g l nhn? Nghip l nhn, ch "nghip"ny xin gii thch trong mt on sau. C iu xin ch l nhn cn

duyn mi kt qu, c nhn kt qu trong cng mt kip, c nhn phi chmt, nhiu hoc rt nhiu kip sau mi kt qu, nhng c nhn t c qutng xng. ch ngi chng ng thnh Pht, thn thng diu dng, thyht qu kh v lai mi thy ht nhn qu. Nn ngi th gian tuy cha thyht lut ny nhng vn phi tin v lo nhn qu. Mnh tin nhn qu, khuynngi tin nhn qu, phc bu v lng.


20/63

Khai th lut nhn qu v dy ngi tin hnh theo nhn qu l s cng hinto ln u tin ca o Pht cho nhn loi. Lut ny cng chng minh slm ch ca con ngi i vi sut qu kh, hin ti, v lai ca mnh; hnh

phc v au kh l do chnh mnh quyt nh, khng phi l thng pht tmt thn thnh no ht. Ch lo v ci kh hin ti, ta khng th thay i vl qu ca nhn qu kh, hy cng bng m chp nhn, sng phng tr htn c, hy lo cho ci qu tng lai bng cch gieo trng nhn lnh hin ti, l khn ngoan, "B-Tt lo nhn, phm phu s qu", ngi tu mun smtr qu, tr mau cho chng ht.

L lun hi khi nguyn t n-Gio, Pht cng chng ng l ny, em dyli t. Cht chng phi l ht, chng ta lun lu t v lng kip trcn v lng kip sau, tri ln hp xung trong su o. Ngy nay sch vng ty cng ghi chp v nhiu trng hp ngi kip ny cn nh r

nhng chi tit ca i sng kip trc. Tn gio ty phng vn khng chpnhn lun hi, nhng ngy nay ng trc s tht hin nhin ny, nh giithch: " l c hi do Cha ban cho con ngi t hon thin". Ti sanhdo nghip lc (Kinh Lng-Nghim), do ti sanh m nhn qu khng mt.Bit r l nhn qu v lun hi th ng trc ci cht ta vn bnh tm,khng s hi v bit trc ni v. Nu qu kh to thin th ni v hnsng, nu va qua lm c th sau ny s cng bng sng phng tr qu, kipsau s thay i. i ngi nh mt ng thng ko di t v cc m nv cc dng, chia ra lm nhiu khc di ngn tip lin nhau, mi kip lmt khc, chm ht khc ny l khi u khc kia, nh ngi i ng xagp sng qua , n b li i. Cht l hin tng t nhin, l mt i mi,chng c g ng s hi. Ngi gi kit sc, ngi bnh nan y khng thcha lnh th b thn ny s ly thn mi c th cn sng hn, chng cnlo lng, lo lng cng khng c. Trc y, chng ti c ngi bn o bung th sp cht, Thy chng ti c mi ti, khai th v iu khng scht nh sau: "Mun khng s cht ch cn khng trnh ci cht, hy snsng cht bt c lc no". Nu tht c iu ng quan tm th ch l lo sao

bt ra khi ci vng sng cht lun hi, chm dt vnh vin mi au kh, uphin, mi l ch nguyn ca bc trng phu.

Cho rng cht l iu ng s th nn lm sao cho "khi phi cht". S tnti vnh vin, bt dit ch c ni "khng cn c sng cht", o Pht gil "thot vng sanh t". c Pht mun chng ta thc hin mc tiu ny,ch khng nn n vi o ch l ly cn an, cu phc hoc c antm mt thi gian, vn lun qun trong sanh t lun hi. Cho n cnh giitch lng ca thin nh cng vn trong sanh t, v cn c xut, c nhp.


21/63

Nu o Pht c "i vo cuc i" nh c ngi xng th cng nnnhm mc ch gii thot ny, cn nh nu ch cho cuc i ung thuc anthn, trn thng, tc dng xoa du tm b hoc t im che du vt au, kodi mng sng cng tip tc to nghip v chiu qu bo, ln ci thinxung sc vt, lm ngi lm qu, th gi tr ca ci "o i vo" chngc l bao. M thc ra th o Pht vn "l" cuc i t bao gi, ch do vngkin nn ta khng bit, tng nh o ngoi i, T-S ni "Hi u thngn" (ch cn quay u li th ngay ch ng ny l b). Cho nn cu"o Pht i vo cuc i" d sanh hiu lm v o Pht vn l bn th cacuc i t bn lai, khng c i th u c o, o vi i khng l hai,du ta cha thy l mt. Nhng o trong i l chuyn ha cuc i, gip cuc i t gii thot, thnh tu t do t ti, hnh phc chn tht vvnh vin, hon ton khng phi chy theo cuc i cho "i-ha" om cng khng c ch nm ly th gian lm ca ring t.

Trong i sng, con ngi nu to c nhiu phc c, t c hngvinh hoa ph qu v sau. Nhng s sung mn v sc kho, ti sn, danhvng, quyn th kip sau cng li l mi trng kch thch cho s gia tngtham vng th c v hng th v t con ngi li cng d to thmnhiu nghip c dn ti nhng qu bo au kh sau ny. Ngoi ra, dkip sau c nh phc c m c u thai vo ni sung sng th cngvn mang thn ngi, ko di sinh t. Lm ng Hong b Cha, lm triu

ph t ph, cng khng thot khi: ci kh ca sanh lo bnh t, s au nthn xc do cc thin tai nh ni la, ng t, bo lt gy nn, do cc taiho nh chin tranh, th hn t ngi khc a n, y l cha ni nnhng bc tc, hn gin trong tm khi ci ng b thng tn, nhng lo skhi b e da, nhng tic nh v mt mt v.v... V phc c vn khng cuc con ngi tc l khng gii quyt c ci kh ca sanh t lun hi,cho nn o Pht khuyn khch con ngi tu phc l ct sa son v trduyn cho vic tu hu trong s nghip xut th gian, khi s ngay trong kipny, nu ln la ti kip sau bit c cn nhn duyn gp c Chnh Phphay chng.

Con ng xut th gian xut pht t vic Pht Tm V Thng B , l khi ln lng khao kht, ch nguyn mnh m thc hin gii thot cucnh, kin tnh thnh Pht. Ngi i con ng o Pht, ti gia cng c,xut gia cng c, quan trng l tm nguyn thit tha, lu di v ch kinc thc hnh n ni, gii quyt xong vic ln sanh t, nim ny chng cmt pht li lng, khng c mt mi quan tm th hai, T-S ni "Chang nh a ma m", cp thit vy .


22/63

Nu c xut gia th phi trong chng, ni tu vin, tng lm m tu hnh,c gii lut, c qui c gi gn khng b bung lung, c Thin Tri-Thc bnhng ngy hng dn, cnh sch. Tu hnh l c tu tp thc hnh lin tc thc hin gic ng, chng phi ch trn danh tng sung. Nu ham ccha ring, ham c cung knh cng dng, ham ting dy i, th ch tngtrng ng chp, thm nhiu tham vng, chy theo th tc

Gii nh b xng gi cho xc tht khi , gii lut do Pht, T ch ra nnay cha h c iu no lc hu, v vn minh vt cht cng tin th tm hnhcon ngi cng li, nn tt c mi gii, nht l nhng gii trng, u vncn thit. C ngi tu i nay, chnh v tp kh su nng, ri b nh hngtrm trng bi cnh sng vt cht xung quanh, tm lc hn yu, li so b vitu s tn gio khc, t sa i gii Pht ph gii khi ti, khng hthn li cn t cho l thc thi, hnh ng nh vy ch chiu qu a ngc,

lm cho tuyt i a s tu-s chn chnh phi ngm ngi thng st.

Gii c gii trng, gii khinh. Trng gii gm: St, o, Dm, Vng, Tul nhng iu cm cn bn c gi tr mun i, t Pht mi cp bt

buc phi theo, khng th sa c. Nu mun sa i gii khinh cho phhp vi hon cnh ng thi th thm quyn cng thuc mt Hi ngTng Gi Cao cp tho lun cu xt v quyt nh, mt vi c nhn, d lcao tng nhng cha kin tnh cng khng th t thay i gii lut.

Ni cc trng ti, d m thm hay bc l, c l dm dc gy nhiu bt n

nht trong tm ngi tu s. Trong th k 20, c phong tro tn tng ly vxut hin ti Nht, sau lan qua Triu-Tin. Hi u thp nin 60, mt v tngVit-Nam, nay l thin s o thc tnh ti Php, vit sch khi xng tng ny ti Saigon v cn khuyn Tng Ni nn ly ln nhau, lng trongmt ch trng ci i qui ch gio s Pht-Gio. Tuy khng c Gio-Hiv a s tng ni chp nhn nhng ng vn t p dng cho chnh mnh v lpra mt b phi ring ngoi quc. Khong nm 1970, ti c mt v caotng tng du hc Nht tr v cho bit rng tn tng ly v ti Nht ch lmt s, h khng c Gio-Hi v a s dn chng tn thnh. B trc xut

khi cha, nhng ng tn tng c v ny dng nhng cn nh nh sau chasinh sng ring bit ging nh tri gia nh binh s, c ng tc di, y npci li ti mc trng khng khc ngi ti gia l bao. Cun The ZenMonastic Experience ca Robert E. Buswell Jr., mt ng tng ngi M tuhc T-S Thin 5 nm ti mt thin vin min ni Kora, cng cho bitrng phong tro tn tng ly v, d lc u c s khuyn khch mnh m


23/63

ca chnh quyn cai tr Nht Bn, vn khng to c nh hng bao nhiuv vn b chng i trn t Hn.

T xa, ngi xut gia tu hnh nhm kin tnh thnh Pht u c gngnghim tr gii lut, nht l gii dm. Mt s rt rt t, v tp kh mnh mkhng gi ni th hoc x gii ra lp gia nh hoc ln lt ph gii. Ngicng khai ph gii khng chu x by gi mi c, h l lun nh phm nhnrng dm dc l bn nng t nhin ca con ngi, khng nn dn p trnhn i ngc li t nhin. Tt nhin l lun ny ng, nhng ch ng vi thgian, cn vi Pht Php l o xut th gian th khng th ng c. Tisao?

Trc ht, Pht Php l php t lc gii thot, gii thot trit v vnh vinci sai lm n l cn nguyn ca mi kh m dm dc, sinh l v tm l, li

l s tri buc cht ch nht; n cng ko di cng l to thm sanh t lunhi. Dm dc l bn nng, ng, nhng theo Pht Php, bn nng chnh lci khi to ln v nng chch ca nhng tp kh sai lm da trn nhng chptrc t ngn xa kt li v tip tc ln mnh hn, m con ngi tu giithot quyt lit phi p v trn ng thnh tu Pht Qu.

Th hai, o Pht l o tr hu, o ca ci thy bit sng sut "nh tht",trong khi dm dc li lm m m tm tr rt nhiu, kinh nghim ny ai cng tri qua. Ngoi ra, cng cn c nhng l do km quan trng hn, tt cnhng duyn c y cng chng minh rng ngi xut gia tu gii thot hon

ton khng th hnh dm dc, ch c c s mi c chnh dm.

Tuy nhin, c Pht rt thu hiu ni kh khn ny ca ngi tu s. D hc s nng gi gn ca gii lut nhng c ngi bn cht cn yu uic lc khng khc phc ni tp kh gp thun duyn ni ln mnh m nnnn nhn d b p o ri ng qu. Do tm t bi thng st, Pht m cho hli thot l c chnh thc x b gii lut, tr li th gian lp gia nh nhc s tu ti gia ri khi nhn duyn li ti xut gia. c nhiu tng s vo trng hp ny (x gii ri mi ly v). l cch gii quyt thch hpv c phm cch, tt nhin con ng thc hin gii thot s di hn. Nhngnu con ngi cn ngoan c mun va gi hnh tng tng s th nhncung knh v cng dng ca ngi tn th, va c sng phng tng trong

phng the ca th gian th cn g ni na. C tnh vi phm thnh gii, lamnh gt ngi, kt qu sao trnh khi a ngc, ng thng st lm thay.


24/63

ng li tu hnh c tim c n, n tim l do cn c, chng phi niphp. Tu hnh l thc hnh vic chuyn i tm linh, nhm n, thnh tchng ng, chng phi l ch lm nghi l lng xng, vi ly cu xin cho ntng c lia la m chng ch tm, chng hiu ngha v cng chng ththnh li dy trong Kinh. Tt c cc php tu chn truyn n nay u do Phtv ch T trit chng lp ra v truyn dy. Cc Ngi l i Y-Vng, lngi mt sng lm thuc cng hiu tr ht bnh m lm cho th gian, xinngi tu i nay hy tm hc n ni, c dng thuc tht, ch nn chytheo pht minh ca my ng thy tn thi, hc ni hoa m, bit khng nni, hnh theo ring, ch lm thuc gi; chnh ngi lm bn thuc cn m(phm phu cha ng), lm sao tr cho ngi khc c sng mt (ThinTng ni "mt sng" ch ngi gic ng).

Pht-Php c truyn vo Vit-Nam theo hai ng: Bc-Tng t Trung-

Quc xung, Nam-Tng t Thi-Lan v Cm-Bt qua. Nam-Tng, ch yul Pht-Gio Nguyn-Thy, n min Nam Vit-Nam sau nn khng phttrin c nhiu. Hin nay ti Saigon v mt s tnh min nam, ni cnhng cng ng ngi Cm-bt, c nhiu cha Theravada ln p vikh ng tng-s. V cha Nguyn-Thy Vit-Nam ti bit c cha Pht-Bo trn ng Lc-Long-Qun qun Tn-Bnh l mt ngi t vin kh lnp, c bo thp th X-Li Pht, c ng tng ni tu tp, gii hnh trangnghim, Ngi Gii-Hin l v cao tng danh ting y, nay tch.

Pht-Gio Bc-Tng du nhp Vit-Nam rt sm, t u k nguyn ny, lphn chnh yu, gm 10 tng phi chia lm 3 nhm:

Pht-Gio Bc-Tng du nhp Vit-Nam rt sm, t u k nguyn ny, lphn chnh yu, gm 10 tng phi chia lm 3 nhm:

- Tiu-Tha c:- Cu-X Tng- Thnh-Tht Tng

- i-Tha c:- Gio Mn gm 4 tng:- Thin-Thai Tng, y c Kinh Php-Hoa- Hin-Th Tng, y c Kinh Hoa-

Nghim


25/63

- Php-Tng Tng, y c Duy-Thclun- Tam-Lun Tng, y c 3 b lun ca B-Tt Long-Th v Ngi -V

4 Tng phi c bit:- Mt Tng- Lut Tng- Tnh- Tng- Thin Tng

Pht-gio Nht-Bn c thm 2 tng:- Nht-Lin Tng, cng y c Kinh Php-Hoa- Tnh- Chn Tng cng nim Pht A-Di-

Cch thc hnh tu tp ca 10 tng phi trn y gom li trong 4 phngphp:

- Qun tng: ch tm qun st su xa chi tit mt mc rt trong gio l.- Tr ch : ch tm c nhng cu ch gm nhng ch b n.- Nim Pht : ch tm nim danh hiu Pht A-Di-.- Tham thin : ch tm tham mt cng n hoc mt thoi u.

Cc php ny u l chuyn tu, ngi hnh gi cn phi thc hnh chuynch mt php mn duy nht, ng theo tng ch ca php mn , mi c

kt qu. V mi php c mt tc dng khc nhau, nu ng thi tr ch mtcht, qun tng mt cht, nim Pht mt cht, ngi thin tnh tm mt chtth chng th vng sanh hay gii thot, y gi l tp tu, c nhn ni nhngi qua sng hai chn t trn hai con thuyn. Cn nh ch l ly, cngdng, cu an, cu siu, tng kinh sung th cng l vic tt, tuy c cht

phc c nhng chng phi l tu.

Ngoi tr Mt-Tng v Thin-Tng chuyn hnh php tu ring bit, cn ttc cc tng khc u thc hnh qun tng. Ring Tnh- va thc hnhqun tng va nim Pht, nhng nay Tnh- ch nim Pht, gn nhkhng cn ai hnh qun V-Lng-Th.

mc qun tng ca cc tng phi Tiu-Tha rt nhiu, khi u l qunhi th vo hi th ra, c ngi va qun va t k m th, hoc m hith (s tc), khi cng phu thun thc, tm tng i an th qun cc mc trch trong gio l nh: T nim x, T v lng tm, T chnh cn,Tht gic chi, v.v... Khi hnh gi ngi tch lng, ch tm qun st su xa


26/63

mc m qun c cnh c thn, mc t nhin dn dn n su vo timthc. V d qun "Bi"(trong t v lng tm), hnh gi khi tm qun tngv m chm su xa trong tnh thng rng ln bnh ng tri khp, ri qunc nng s. Hnh ng qun tng gy nn mt n tng rt su m trongtm thc, dn dn chuyn i con ngi.

Cc tng phi thuc Gio-Mn i-Tha th y kinh khi qun, ngha l quntng li Pht dy trong Kinh hay Lun m tng phi mnh y c, i su vo ngha li Kinh, ch khng phi ch tng c sung, ly s lng lm cngkha. Ngoi ra Thin-Thai tng cn thc hnh Tam Ch Tam Qun. Ngi TrKhi, mt v T Thin-Thai tng cn vit cun Lc diu php mn ph binsu php qun ring. Hin-Th tng c php Php-Gii Qun, qun v bn

php gii Pht thuyt trong Kinh Hoa-Nghim, Tnh- Tng c 16 mc qun ni trong Kinh Qun V-Lng-Th.

Ring ba tng Mt, Tnh- v Thin c phng php hnh tr ring bit,hon ton khng ging v cng khng th pha trn vi nhau hoc vi bt c

php no khc.

Mt Tng l php mn chnh yu thc hnh ti Ty-Tng, ch trng vic trnhng thn ch. Cc thn ch c c ln lin tip, tm ng thi khinim nhng lin b tc nghn v li ch khng c mt ngha no hiuc. Chnh ci nim b tc ny hp vi nim tng mnh m v oai thnca Pht, cm gic ca nhng ngn tay bt n, trong mt khung cnh ca

chnh in bp bng trong nh sng hng trm ngn n thp bng b sab yak, cng vi m thanh vang ng m ca nhng trng, phng la nhmnh, nhng kn ng pht ra nhng ting khn khn ko di, khi nhangm mt, hng nhang thm hc, tc ng ng thi v mnh lit qua ccgic quan vo tm thc hnh gi. Ngoi nhng thi kha ny, ch tng cnc nhng bui hc kinh, tp nh v lu lu li t chc mt thi k lun ort si ni v ho hng, ko di nhiu ngy.

Trn y l quang cnh trong tu vin, m tu s th sng a s thi gian trongtu vin, ht l n n l kia. Ra n ngoi th thn ch cng hin din khpchn: vit ln nhng mnh vi ging trn cc si dy hay ct trn cc cygy di, cho gi thi ch lc bay i khp chn, thanh tnh cuc i nhim ny, c trn nhng hn ln nh chng cht thnh vch cao, thnhng ln sng sng tn ti gia cnh ni gi lnh gi hoang vu. Nh vych tng Ty-Tng c mt np tu tp rt tch cc trong tu vin, di shng dn v kim sot ca v Vin Trng, sut ngy bn rn vi o,


27/63

nghim tr gii lut v qui c, hon ton xa hn tt c nhng hng th vcm d gic quan. Qu v cng nng theo tam tng gio in, ch trngtu Lc Ba-La-mt, hnh o B-Tt cu chng sanh v cn c nhng

php tu thn b truyn ring.

Cn ngi dn Ty-Tng th knh tn c Pht v cng, ngi ty phngcho rng h l nhng ngi m o nht th gii. H c thm nhun suxa gio l Pht-, cng tr ch v th Pht ti t gia, thng xuyn ngo n tu vin chim bi v cng dng. Hnh nh nhng ngi dn nghorch ri, trn ng n cha, khng qun cc nhc, mi bc li sp lyst t, v li ca mt phng vin k truyn mt b gi i hnh kht bnng c ngi ngoi quc ny cho mt ci bnh m nh, ngay c mtcon ch i chy n, b ta khng ngn ngi, thn nhin b na chic

bnh chia cho con vt, nhng hnh nh ny lm nhiu ngi xc ng.

Mt-Tng cng c truyn qua Trung-Quc v Vit-Nam nhng s thchnh khng c nh T-Tng. Ngay lc ny ti Vit-Nam vn c mts nh tu-s v c-s ang thc hnh Mt-Tng, ti khng r qu v dngcng th no.

Tnh- l php tu ph bin nht ti cc quc gia theo Pht-Gio i-Thamin ng Chu nh Trung-Quc, Vit-Nam, Nht-Bn, i-Hn. Ngoitr Tnh- Chn tng do i s Thn-Loan thnh lp ti Nht bn c mtquan nim v cch tu c o ring bit (coi Tannisyo), cn ton th cc

hnh gi khc ngy nay u ly vic nim danh hiu Pht A-Di-, nguynvng sanh Ty-Phng Cc-Lc lm bn phn. n ci ny l ra khitam gii, khng cn b lun hi trong su o, c y thun duyn,nht l khng c gii tnh nam n, ngi t tu thng n Pht-Qukhng cn chng ngi. y l "nguyn" vng sanh, khng phi "cu" vngsanh. Nguyn l tch cc, ni ln mt quyt nh, mt ch mnh m thchnh, khc vi cu l cu xin t ni khc n, l tiu cc. Nh ti trnh

by trn, Pht Php nu cu m c, ngha l khng gieo nhn m cqu, th lut nhn qu cho ai? Ch do tm nguyn ca ta ng vi i

nguyn ca Pht, ta c i, Pht c n, vic vng sanh mi thnh tu. Dngcng, khi u ch l nim trong tm, ming c c cng ch th thm khngra ting ct tm, nhng sau ri v tm qu bung lung nn phi c rali, c khi cn c to c gng km tm. Ln chui cng ct gip chtm tr danh nim Pht, ch khng c g linh thing ni chui trng c, tn nhiu tn gio khc cng ln chui khi c kinh. Nhng thc t nhiuhnh gi Tnh- li ch trng vic m chui, ly s chui lm thnh tch


28/63

tu hnh, nh vy t tm khng th chuyn nht nim Pht, cng phu s kmhiu lc, khng th v Tnh-, v tm bn m, theo di con s th cntm no nim, chng ta u c hai tm. iu quan trng l "nim", nimch c th hnh ni tm, nu ch ming c danh hiu Pht m tm khngnim ngha l khng nh ngh n Pht, khng tng ra hnh nh Ngi trongtr, khng tin chc i Nguyn ca Pht tip cho ta, v nht l ta khngnguyn quyt nh s i n nc , th chng phi l nim Pht A-Di-.Trong nim phi c tng, tn, nguyn nh vy, ngi nim Pht thunthc tuy vn lm mi vic nhng ch im lm sut ngy, mi mit nim trongu, chng thy tht nn li no. Trong tt c cc php tu ca o Pht,cng phu cn phi chuyn nht, mit mi, Thin Tng rt ch trng imny, gi l min mt tc l lin tip khng mt k h.

Pht dy php mn Tnh- cho i a s chng sanh thot vng sanh

t lun hi mt cch mau chng. y l php n gin, ch cn tn tm mnhm, hnh chuyn cn, nguyn kin c, s hiu bit cc gio l cao siu caPht Php khng cn thit m cn c th chng ngi. Php ny rt tnrt qu, Pht truyn dy trong cc Kinh Di- tiu bn, Kinh V-Lng-Thv Kinh Qun V-Lng-Th, ngi tu c th c thm A-Di- S Sao,Tnh- Thnh Hin Lc (c 2 bn dch ra Vit vn ca cc Ngi Tr-Tnhv Thin Tm), Tnh- Thp Nghi Lun, L Th Tnh- gm nhng thch dn ca T n-Quang, v gn y c cun Nim Pht Thp Yu do Ho-thng Thch-Thin-Tm bin son rt hay v d hiu, ngi tu Tnh- rtcn c v theo thc hnh chuyn cn th lc lm chung mi hy vngc tip dn.

Trong Tnh- ta cn nghe ni "Thin Tnh song tu". Thin y khng phil Thin-Tng (Thin n Ng hay T-S Thin), m ch c th l thinqun Pht dy trong Kinh Qun V-Lng-Th, hoc thin nh l ci nhkhi c v nim nim ri nhp Nim-Pht-Tam-Mui. V nim chng

phi l khng nim m l khng khi tng nim, khng bit mnh angnim. Ngi nhp Nim-Pht-Tam-Mui khi lm chung ng nhinvng sanh Tnh-. Trong kinh c ch "nht tm bt lon" cng ch ci nh

va k. Bnh thng nghe ni nht tm bt lon, ta cho l kh qu, khngth lm ni. Xin hnh gi Tnh- ch ngh vy m thi lui, nu kh nngcon ngi khng th lm c th Pht ni lm chi, phi bit qu v chcchn lm c v nht tm bt lon khng kh, ch kh khng dm bung bvn duyn. Nu c vn duyn bung ht, bung c ci tm mun lo vic th gian, mun to phc, mun hc o, cho n mun hong php sanh ..., ch hng tt c thn tm vo tn nguyn, th cn tm no lon.


29/63

Ci kh l ch mun bc c mt chn vo Tnh-, v ch trong thi khocng phu m thi, ngoi ra vn gi mt chn kia i ny nm bt th, chng ring ngi ti gia m nhiu ngi xut gia cng nh vy.

Cui cng l Thin-Tng, ti ni n tng ny sau cht v l php mn trctip ch thng duy nht, ti u ti thng, gip cho rt nhiu ngi, btlun tng tc, nam n, gi tr, sang hn, li n, nu tin c ni, dng cngng cch v min mt, th s ng o ngay trong mt kip. Khc vi cctng Gio-Mn l Pht-Ngn-Tng y c gio in, Thin-tng l Pht-Tm-Tng nn khng thc hnh theo gio l t mt kinh lun no nhng ci hnhv ch n vn ng hp vi tt c Pht ni trong cc Kinh i-Tha. ChThin-Tng nhm ti l thc hin mt cch trc tip v c th hin tng"Ng", l s chuyn bin t ngt v trit , l s lt ngc nn tngtm thc, bin ngay phm phu thnh Pht, n ch V-Nim, thc chng

cnh gii t gic thnh tr, cng gi tri-kin Nh-Lai. Ng ny l "chngng", nh n mt ming bnh vo ming bit ht hng v, c ht bdng, khng phi "gii ng" l ci bit trn tri thc, d c su rng, cngch l tri gii, nh ngi nhn ci bnh trong hnh nh. Ch Pht tam th, cc Thch-Ca Mu-Ni cng do chng ng m thnh, tt c cc php mn doPht dy cng nhm n kt qu rt ro l ng, c ng th trn vn v vnhvin c tt c, hon ton gii thot tt c kh, khng cn to nghip mi,tuyt i t do t ti, c Bi Tr, v lng cng c, hng sa diu dng.Khng ng th d c tu luyn c bao nhiu php l cng ch cc b vnht thi, cn trong sanh dit, T-S gi " trang sc gi". Ng l tm vchngn gia phm v thnh, Lai-Qu Thin-S ni tm vch ny ch mng nhmt t giy. Ring Thin-Tng l php n tu n ng, trc tip v mauchng n thng Pht Qu, do m phng chm ca Thin Tng l :

Gio ngoi bit truynBt lp vn tTrc ch nhn tmKin tnh thnh Pht

Ni v ch "thin", chng ta bit rng c nhiu th thin. Khi u l thinca o Du-Gi (Yoga) bn n- nay vn cn c ngi thc hnh. Khimi xut gia, Pht cng hc thin ny, thc hnh n trnh cng tt,nhng thy khng thc hin c gii thot cu cnh nn Ngi li b. Cc

php qun tng ti k trn cng gi l thin qun, ngi tch lng quntng mt mc. Trong cc Kinh Lng-Nghim, Vin- Gic, Pht c dy

ba php thin: Sa-ma-tha, Tam-ma-bt- v Tnh-l, ring trong Vin-


30/63

Gic, cn c s phi hp gia ba php ny thnh 25 nh lun. Trong i-tha Khi Tn Lun, B-Tt M-Minh dy php thin ch-qun, v trongPht Php cn c nhng php thin khc na. y l nhng php chntruyn ca o Pht.

n nay, c nhiu tn gio khc v nhiu c nhn tu o (k c tu-s Pht-gio) cng sng ch ra nhng php thin ring theo kin gii v ring camnh, nhng tt c nhng php ny cha c mt php no thc hin chin tng ng nh Thin-Tng, nn ni thin chung chung th chng rc l thin no, d gy ln ln.

Kinh Lng-Gi k ra 4 loi thin: Ngu Phu S Hnh Thin, Qun St NghaThin, Phan Duyn Nh Tht Thin v Nh Lai Thin. Thin-S Khu-Phong Tng-Mt (Tng Hin-Th), trong sch Ngun Thin, sp thnh 5

loi: Phm Phu Thin, Ngoi-o Thin, Tiu-Tha Thin, i-Tha Thinv Ti Thng Tha Thin. (Ghi ch: ch "ngoi, ngoi o" do Pht-Giodng ch c ngha l "ngoi", nh ta ni ngoi kiu, ngoi quc. Ngoi ol o ngoi Pht-Gio, khng c khc).

Thin ny (Thin-Tng, T-S Thin, Ti Thng-Tha Thin, Thin nNg) c bit n t khi c n ci ca Lo tng Ma-Ha Ca-Dip niPhp-Hi Linh-Sn. Vua tri Phm-Thin cng dng Pht mt nhnh hoa.Pht d nhnh hoa ln gia i chng, mi ngi ng ngc khng hiu g,ring Ca-Dip nhn Pht mm ci. Pht trao nhnh hoa cho Ca-Dip, dy

rng: "Chnh-Php Nhn Tng, Nit-Bn Diu Tm, Tht-Tng V-Tng, nay ta trao cho ng, hy gi gn v truyn cho hu th, ch maimt." T Ngi Ca-Dip thnh S T Thin-tng, sau truyn cho Tn-GiA-Nan ri ln lt truyn n B- t Ma (th k th 5) l T th 28. Tcoi thin vn bit t Trung-Quc l linh-a, c ngi cn kh thng tha,

bn dong thuyn n Qung-Chu nm 520 ty lch. Tuy c vua LngV mi vo triu hi php, nhng thy vua chp nng phc c hu vinn T qua t Ngy, n dy Tung-Sn, trong hang ni Thiu-Lm 9nm ngi nhn vch , t Ngi l S T Thin-Tng ng . Sau y bt

c truyn cho Nh T Hu-Kh, Tam T Tng-Xn. T Tng-Xn c hai-t trit ng: Ngi o-Tn nhn y bt lm T T, Ngi T-Ni a-Lu-Chi sang Vit-nam hong ho, ng ti vng Thun-Thnh tnh Bc-Ninh,sau ny ni ct cha Php-Vn, tc cha Du, c tu b nhiu ln, cntn ti n nay. T T o-Tn truyn cho Ng T Hong-Nhn, ri nLc T Hu-Nng l v T Thin danh ting nht. Trong m t ca LcT c 43 ngi khai ng, t o phong Thin-Tng mnh m truyn b


31/63

khp Trung-Quc, truyn qua n nhng quc gia ln cn nh Triu-Tin,Nht-Bn, Vit-Nam, ngi theo hc ng m ngi ng cng nhiu,ring Ngi M-T o Nht c n 139 t ng o, trong cc v Bch-Trng, Nam-Tuyn v Tr-Tng ng u. c cc sch c mi hay trongcc Thin-Vin, Tng-Lm thi xa, thng c khong t 500 n 2000tng s tu tp.

Pht-Gio qua nhiu i nn ti Trung-Quc (do k th ca mt s vua tnsng Khng Gio cai tr) b tn hi rt nhiu, tu vin b ph hy, tngs buc phi hon tc, duy c Thin-Tng v khng chp hnh tng, nghi l,khng cha khng y cng tu c nn ngun o vn tun chy khngngng. Nhng thnh mi ri cng c suy, thy triu ln xung l hin tngt nhin ca vn vt, n nay dng thin khng cn mnh nh xa, nht lsau nhng bin c chnh tr ln gn y. Ngy nay, Nht-Bn cn bo tn

c mt s thin vin, ti Triu-Tin, Vit-Nam, Hng-Kng, i-Loanvn c nhng tng ni c-s thc hnh php mn ny. Trong gi pht ti angvit y, gia thnh ph Saigon vn c bn cha c ngi Vit v ngiHoa thng xuyn tu tp T-S Thin, ni ln nht l cha T-n mithng c t chc Thin-Tht, nhn s ng o tng tc tham thin lin tiptrong by ngy. Trong nhng nm 1980, 81, 82, ti y mi thin tht ckhong 400 tng ni, c-s tham d, di s hng dn ca Ho-ThngDuy-Lc, thc hnh php tham thoi u. u nm 1983 o trng b giitn, Thy b qun thc, t tht tn, mt s phi i tm nhng cha nh xa "tu chui", c t lu li b pht gic v gii tn, chui mit n su cha,ti nm 1988 mi c tm yn mt cha nh.

Thin Tht ti T-n c ti lp t cui 1992, n nay sinh hot phchi gn c nh trc (Cc ch: T gia nm 1995, Thin Tht T n li

b nh cm quyn cm ch cho ti nay vn cha c m li). Trong byngy tht, hnh gi tham cu thoi u lin tc, lc n tra, lc ngh, lci v, lc nh sng hm sau i ng n thin ng, lc no cng rnggi cng phu (cng phu l tham cu thoi u c nghi tnh, nu ch nim cuthoi th khng phi cng phu). Ti cc thin ng thi xa, theo sch

chp, mi k tham ko di t 3 n 10 tht (21 n 70 ngy), tu-s lin tithin-ng hay tng lm, qui c rt nghim khc, tham lin tc. Nh cngphu khng gin on nh vy, sc nghi lin tip ln mnh mi a hnh gin ng. Ngi no cha ng th trong ngy thng, lc lm vic, lc khnglm vic, cng rng gi cng phu, ch ngy tht li tham mnh m. Chtng ni gii hnh trang nghim, dng cng tinh tn, lun lun l gng mucho cc c-s phn khi hnh theo. Ta ng ngoi nhn vo thy c v kh,


32/63

thc ra, vic thc hnh vi ngi c tn tm v ch gii thot mnh m, chkh lc u, v sau c trn t n a i, c khi cng phu min mt lm chhnh gi, nghi tnh mnh, mun ngng khng c, mun ni vng nimcng khng c. C mt o hu p xch l, anh va tham va kimsng, cn nhiu ngi hnh nhiu ngh khc, t dy hc, bun bn, bc s,th may, ngi ng sa bt bi v.v... phi tp va lm vic va tham, do chtm cng phu vic lm li c nng sut cao hn.

Ch T Thin Vit-Nam, chnh yu l dng Trc-Lm Yn-T (th k 13),cho n T Liu-Qun (tch nm 1748) cng u do tham thoi u m tritng (trong cun Thin-S Vit-Nam do Ha-Thng Thanh-T su tp, cnhc li li dy ca Nh T Php Loa rng "Phi tham cu thoi u"). ChThin-S Trung-quc, d thuc dng Lm-T, To-ng, Vn-Mn hayPhp-Nhn, cng u thc hnh tham thoi u (xin coi Tham Thin Cnh

Ng ca T Bc-Sn dng To-ng, th k 16).

V Thin-Tng l php thng tha, trc ch, th thng m k c, kt qu to nn rt nhiu Thnh nhn cn ghi trong s sch (B Cnh cTruyn ng Lc v cc sch Thin ti Trung-Quc, Vit-Nam, Nht-Bnv Triu-Tin), nn t u th k ny, danh ting lan truyn qua u M, c nhiu hc gi, trit gia, nh bo qua Trung-quc v Nht-Bn nghincu. C nhng v hc thng hn t nh cc ng Allan Watt, PhilipKapleau trc tip c chnh vn cc php ng ca ch T, v vit ranhiu sch. Cng nn nhc n ba chc tc phm ca Thin-S D.T. Suzuki

ng gp phn ln vo vic truyn b Thin Tng ti ty phng. Phongtro hc v tu thin ca ngi u M nay vn cn tip tc.

Ngy nay qu v mun tm hiu Thin-Tng, xin hy tm c cn bn l ccb Lun v Ng-Lc ca Ch T Thin Tng Trung-Hoa v Vit-Nam, BTruyn ng Lc , nhng bn Hn vn dch ra Vit ng ng tin cy. Ckh nhiu sch ca cc hc gi ty phng gi tr tng i v ch l kt qunghin cu. B Thin Lun 3 cun (ring cun 2 ni v php thc hnhcng n l hnh thc tin khi ca thoi u), cun Zen Doctrine of No Mind

cng vi nhiu sch khc ca Thin-S D.T. Suzuki c ni dung sc tch,tuy nhin nhiu Thin-Gia Trung-Quc v Vit-Nam li khng chp nhnli ng gii thch Pht Tnh v cc cng n ca ch T v cch thc hnhtham ca tu s Nht cng khng ng hn ng li xa p dng ti Trung-Quc, Vit Nam v Triu Tin. C cun Zen and Western Thoughts ca gios Masao Abe phn tch v i chiu t tng Pht-Gio Thin-Tng vicc t tng trit hc v tn gio ty phng.


33/63

---o0o---

Hc thuyt ca o Pht nh mt bn , ch cho ta con ng i n vphong cnh ch n. c ci kin thc cng kh ch li v c th tnh v thc cht ca thn tm ta v s vt, do c trnh nhng tri buc,du bt c i phn nhng dnh mc, u phin. Nhng o Pht khngch l mt hc thuyt, o Pht ct yu l mt kinh nghim v Thc-Ti, lchnh Thc-Ti, cho nn ngi hc Pht cn thc hnh thc s nm trici mi v ca Thc-Ti, hng th c th nhng ch li khn lng, chkhng nn ch ngm nhn hnh nh v tng tng, suy lun trong tr c, vThc-Ti, tc Chn-L, khng phi l sn phm sung ca tri thc, do

bn thn Chn-L cng khng c mt trong tt c nhng gio ngn v thnhth, k c Kinh Pht, y ch c nhng li dy, hoc nhiu lm l mt sngn ng din t Chn-L.

Thng c ngi hc o, do c kinh sch bit c mt s gio l TiuTha, i Tha, t cho l ng. iu ny khng ng v ly "tri" lm "gic".Ci bit t vn t nhn nh, t thng minh suy lun, hon ton khng nnhm g vi Gic-Ng. M cn phi ton gic mi l Gic Ng, khng cchuyn gic ng cht cht. n nh ng Hubert Benoit, mt nh hc Phtty phng cng cn bit rng ngi ta khng th l Pht hn, Pht kmc (Nguyn vn: "On ne peut pas tre plus ou moins Bouddha"). Kho rath c tng trng tn tm v nh i mt s kin chp. Nhng nu chpcht vo nhng kin thc kh cht tch t trong tr c th ch cng nng s

tri, cng ngn bt ca ng. Cn nh ngi tu li ham dng ci vn hiu bity khoe khoang, tranh ci, dy i th cng lm li. Ti xin k i cngcu chuyn sau y, c thy trong Truyn ng Lc:

"Tng Hng-Nghim Tr-Nhn vi Ngi Qui-Sn Linh-Hu xa cng theohc T Bch-Trng. Qui-Sn trit ng, c T truyn T V k tha. CnHng-Nghim tuy c rt nhiu, s hc rt rng m khng c g. Saukhi Bch-Trng vin tch, Hng Nghim n Qui-Sn xin ch cho bit vch lnh hi. Qui-Sn ni:

- Hi cn Tin-S, ngi hi mt p mi, hi mi p mt trm, c bitu ci thng minh lanh li , hiu thc tng chnh l ci gc ca sanht lun hi. Nay, khi cha m cha sanh, th ni mt cu.


34/63

Hng Nghim khng p c, bc tc ra v, em tt c kinh sch hcxa nay ra kho li mt lt m khng tm ra cu tr li, than rng: Bnh vchng th no bng.

Mt thi gian sau, li n Qui-Sn khn khon xin ni cho bit. Qui-Snp:

- Ci ta bit l ca ta, u c quan h n ngi, nu hm nay ta ni ra thsau ny t ngi s chi ta.

Hng-Nghim bun ru v cha c ca quc s Hu-Trung ( t Lc T),trong tm c nghi cu hi ca Qui-Sn. Mt hm qut sn lm vng hn si

bn vo gc tre ku "cch!" hot nhin i ng. ng vo p y ri ra hngv ni Qui nh l t n:

- Ha-thng thng con nh cha m, nu ngy Ha-thng ni ra thcon u c c ngy nay. "

Ngi tu vy, hung l ngi ng ngoi ch tm hiu trn vn t nhnbit, suy lng, ph phn, nh gi, tranh lun, so snh o Pht th lm saoc c kt qu xc ng, ng n c. o Pht l mt kinh nghim tmlinh sng ng, khng th nm bt bng thc, khng thc hnh n ni thkhng th bit, cc Kinh, Lun c khi cn c li tri nhau, nhng ngha ling (trng hp tng Hnh-Xng hi o trong Php Bo n Kinh), cn

nh nu ch bit o Pht trn nhng li dy lun l trong Nhn Tha vThin Tha th qu hn hp, ngay mt ch T Bi u c cng ngha vi ccch Nhn, ch Bc i. Lun i-Tha Khi Tn ni "Ly danh t tng, lyngn thuyt tng, ly tm duyn tng" l vy. Ha-Thng Duy-Lc cnglun cnh gic mn rng: "Li ca Pht, T ch tm dng ph chp,ch c chp cht nhng vn t , coi nh l mt chn l c nh, mun bitChn-L th phi ng". Cng khuyn ngi i ch dng -thc hiuo ny, Pht thuyt trong Kinh Vin-Gic: "Thin nam t, theo cnh giis chng ca hng Thanh-Vn, thn tm ngn ng u on dit, cnchng th n ch Nit-Bn ca t mnh chng, hung l dng tm suy t o lng cnh gii vin gic ca Nh-Lai, v nh ly la om m tni Tu-Di, lm sao chy c?"

Mt s v khc tp thin, bng cch ny cch khc tnh c tm ritrong tm y thy c cht chiu soi, cho rng mnh ng. Cng c nhng vt nhin c ci khng v k rt thanh tnh thch th bn ham thch mitmi, c bit u rng mnh vn cn trong vng thc. Nhng trng hp


35/63

ny u l sai lm. Thi xa, thin gi Tr Hong ngi trong am tu nh hn 20 nm, t cho nhp chnh nh, sau nh gp S Huyn-Sch ( tLc T) ch cho mi bit l cha c g. Ngi Bc-Sn c nhc li THuyn-Sa S-B: "Nhn gi, du cho ng luyn c thn tm ng hkhng i na, du cho ng n ch tinh minh lng lng chng lay ng,cng chng ra ngoi thc m. C nhn gi n nh dng nc chy nhanh,ngi khng bit lm cho n l yn lng". Li ny trng hp vi cu Phtni trong Kinh Lng-Nghim: "Du cho dit ht tt c kin, vn, gic, tri,trong gi u nhn (= mnh mng tch lng) cng cn l bng phn bit ca

php trn". Cc v Thanh-Vn nhp Dit-tn-nh cng trong trng hpPht ni ny. Cn nh ngi thin thy hin cnh gii l nh bay bng, nhsng, my ta quanh ngi ... ri chp ly, khi tm mng r, l lt lima. Ng m ma trong Kinh Lng-Nghim k ra n 50 trng hp ma cnk l hn rt nhiu, c c cnh thy mnh ngi to sen thuyt php nh Pht

vy.

Nhng trng hp ng k trn l gi v u l nhng kt qu thu c trnci nn tng tm thc phm phu h hng cha c chuyn i tn gc ny,trn y ng c to tc c g cng u l h di, cn trong sanh dit. Nhta thng ni "xy lu i trn ct", mong g tn ti. Vi T-S Thin, l

phi xc ht lp ct ny i, ri trn nn t chc nch mi ct nh .Vn Kinh Lng-Nghim, Pht dy A-Nan: "Nhng ngi tu hnh chngc qu V-Thng B-, tr thnh Thanh-Vn, Duyn-Gic, hoc thnhci tri ngoi o, thnh ma vng v quyn thuc ma, u do chng bithai th cn bn, tu tp sai lm, cng nh nu ct m mun thnh cm, ducho tri qua nhiu kip cng chng c o."

Kinh Diu Php Lin Hoa l cun kinh i-tha c nhiu ngi tng cnht, c nhiu cao tng, hc gi din gii nht, v c nhiu ngi cho lring vic c tng cng c nhiu phc c, nhng chnh tng chca kinh th li khng my ngi am tng. Php Bo n Kinh k chuynmt ng tng xut gia t nm 7 tui, cho n ln chuyn tng Kinh Php-Hoa, ng khoe vi Lc T tng ht 3000 b kinh , khi T hi tng ch

ca kinh li khng ni c. T bo c ln (v T khng bit ch), c ttrang, T ch cho thy tng ch ni u kinh l: "Ch Pht Th Tn v mti s nhn duyn m xut hin trn i, l khai th cho chng sanh ngnhp Pht-Tri-Kin." - Khai l m ra, th l nhn thy, ng l bit r rng,nhp l vo, hi nhp vo. C cu c ngha l Pht ra i ch lm mtvic duy nht l dy cho chng sanh thc hin c ci thy bit (tri kin)ca Pht, ni r l ch cho h con ng lm Pht, con ng tuyt i t do


36/63

t ti. con ng gii thot cu cnh. Ti sao? Ti v con ngi t v lngkip n nay vn ch u m sng trong ci tri kin chng sanh, n l ci thy

bit sai lm, bnh tt, t tri buc mnh, a n th kh no, trong khici thy bit ca Pht th sng sut lnh mnh, "nh th", nn xa la c ttc au kh, trit v vnh vin, ni i an lc, i gii thot.

Nhng, Pht-Tri-Kin l g ?

Xin thng thn tha rng: Ti khng bit, v ti cha i ti ch ny, chnhng ngi tu kin tnh thnh Pht (= c o, chng ng) mi ctri kin Pht. Ngy xa, c ai hi tri kin Pht l b T cho n n, b ht votai, v.v... (=nhng th on), v no n ha th ni: "Ch ngi la gt",hoc r rng hn: "Khng c tt c tri kin l tri kin Pht."

Ti ch xin trnh by s lc v tri kin phm phu l ci chng ta ang cy, may ra t suy ra c t phn v tri kin Pht, nhng c suy ra thcng khng ng tht u, xin ng chp.

Tri kin l tng dng ca Tm. Ngi Pht t thng ni n ch Tm, TuTm, cho ci hay bit ny l tm, v hiu tu tm l sa i tm cho an tnh,hin ho, bt b tam c (tham, sn, si) li cun, l bit thin c lm lnhlnh d. Vng, ci l tm, nhng l tm phm phu, l vng tm, chng

phi ci Tm Bn Lai, vn l Tm Pht.

Tuy nhin phm tm ny cng c mt ch li, nh n m ta phn bit cchnh t, bit tu o, bit lm Pht, tc l bit chuyn i n tr li citng dng nguyn thy ca Bn Tm, nhng ci phn hi ca n cng vcng.

Kinh Hoa-Nghim cn ni "Nht thit duy tm to", tt c mi s mi vtu do tm m c. C Nguyn Du c cu "Ngi bun cnh c vui u baogi?" cng l ny. T Vnh-Minh, nguyn l Thin-S trit ng sau quahong Tnh-, ni: "Tm hay lm Pht, hay lm chng sanh, hay lm thinng, hay lm a ngc, h tm c sai bit th mun vn cnh gii sanh khi,

h tm bnh ng th php gii trng rng, yn tnh. "B-tt M-Minh, trongi-Tha Khi Tn Lun cng ni "Tam gii duy tm, Vn php duy thc".S lc nh vy, ch mt ch Tm khng th ni ht v Tm l c Php-gii, m ti cng khng bit ht.

K n l Thc, thc l cng c tri kin, cng l dng ca tm, c khingi ta cng gi rng n l tm (phm tm). Ni phm l thc, ni thnh,


37/63

thc c chuyn thnh Tr-Hu Bt-Nh. Pht gio c ring mt mntm l hc rt su rng, gi l Duy-Thc Hc. Duy-Thc Hc l i tngca Php-Tng Tng ni trn, phn tch tm l con ngi ra n 100 skin, ring ci thc ny (sense) gm ti 8 thnh phn ch khng n ginnh ta thy. mc ny rt vi t v phc tp, bao gm c phm ln thnh,c sng ln cht, ni y ti ch trnh by i cng.

Nm na, thc l s bit ngoi vt (ng tin trn: sc, thanh, hng, v, xc)v i tng ca t tng (php trn) qua cc gic quan v -thc. TrongPht Php, chng ta thng gp ch "Kin, vn, gic, tri", chnh l snhn bit thng thng bng 5 gic quan hp vi tc dng ca -thc.

Nhng thay v 5 thc lin quan vi 5 gic quan, Pht Php ni ti 6 thc ca6 gic quan, l:

- Tin ng thc: 5 thc u l nhn thc gc nhn cn (mt), nh thc gc nh cn (tai), t thc gc t cn ( mi), thit thc gc thit cn (li)v thn thc gc thn cn (da).- -thc l thc th su, gc cn l mt-na.- Mt-na l thc th by, cng l cn ca -thc.- A-li-da l thc th tm.

Tm phn thc ny, mi phn c tnh cht, i sng v hot ng ring bit,nhng nhng hot ng y lin kt cht ch vi nhau to ra mt tc dngchung m con ngi ch nhn ra c ci tc dng chung y m thi.

din t mt cch c th tnh cht, hot ng v s lin kt ca 8 phnthc, xin th d nh sau: - Khi ta nhn mt chic xe hi, hnh nh chic xe (lnhn thc) c thn kinh th gic a ln c, ni y tc khc -thc spvo, n kim im cc hnh nh c trc cn tch tr trong k c (thuca-li-da), i chiu vi tn hiu va nhn, v nhn din ra l "ci xe hi".S kin tm l ny c c Pht-Php v tm-l hc ty phng gi l tri-gic (reconnaissance, recognition). Khi tri gic mt s vt th s vt ucmt-na nhn nhn ngay rng n c thc cht, n c tht, n hin hu vchuyn ci hnh nh c xc nhn ca s vt y vo tn tr trong kho a-li-da thc. A-li-da cng c gi l tng-thc, ci ti cha, mc cho mt-nat do xp cc chng t vo (chng t l cc hnh nh ca s vt, cc cmquan, cc tng v cc tnh cht thin-c ca chng) hoc ko chng ra,v ti v. Ch ny ta thy a-li-da c phn tng t nh tim thc(subconscient) trong phn-tm hc ca Freud, nhng Carl Jung th li quannim tim thc su hn (xin ch ln vi Inconscient l danh t m trit gia


38/63

ty phng dng gi V-tm hay V-nim ca Pht-Php). Cng v a-li-da ch l ci kho cha v tri nn n v trch nhim, kinh gi l v-k tc lkhng c tnh thin-c. Sau ny, nu c c hi kch thch, v d: mt nhucu cn nh li, th hnh nh c li c mt-na ly t a-li-da chuyn ln

bnh din ca -thc, mc n m x, un nn. Do , mt-na c hai nhimv: chp ng (nhn ng v php ng), tc l xc nhn ci thc cht, ci thchu ca s vt, v truyn tng, tc l chuyn vo, ly ra. Duy-Thc Hc vngi n, mt-na, l truyn-tng thc v tc dng ca n l thm thm chpng, v n hot ng m thm chng ai bit ra c, khng ging nh hotng si ni hin ln b mt ca 6 thc u.

Cha ht, sau khi nhn ra ci xe hi, -thc bt u phn bit chic xe lmi hay c, p hay xu v.v... nu mi v p th khi a thch, nu c vxu th ch b, t ch ny bt u m nhim tnh cm, tm th x, c l

lun. Nu a m ly c hoc ght m b c th vui, tri li th bun. -thc c hai cch khi, y gi l ng-cu -thc tc l -thc khi cngvi mt trong nm ng-tin-thc, cng hot ng. Cn khi ta ngi nh livic g, suy ngh, sng tc mt ti no v.v... lc -thc khi v hotng mt mnh, gi l c-u -thc. Trong mi trng hp, -thc utri-gic, phn-bit v suy-lun, n lanh li v cng, nu khng c hnh nh(nhng tn hiu do 5 gic quan chuyn ln c) trc mt, th n khi li, quamt-na, nhng hnh nh c trong kho tng a-li-da lm i tng phn

bit, phn tch, suy lun, ch n chng chu ngi yn. V bit phn bit vsuy lun nn n cng l ch ca -mun, tc i-dc, l tham vng mun lyvo, mun b i, v chnh n to nghip. i-S Rahula ni trong What theBuddha Taught (bn dch ca Ni-S Tr-Hi): "Nghip ch c ngha lnhng hnh ng do mun, khng phi tt c hnh ng". i vi iTha, khi ln mt -tng cng l hnh ng, l to nghip ri, tuy thnth cha c ng. Kinh ni: "T ho h nim, Tam nghip nhn." Ngicng ln, cng gi, -thc cng bn nhy, cng sc so. Nm tin-ng-thcc lc lm vic, lc ngh, chng cng v-k tc l khng thin-c v chngch khch quan thu nhn hnh nh v t ng chuyn cc tn hiu ln c mthi. Ring -thc lm vic gn nh khng ngng, nhiu khi c trong gic

ng, tt c thin c u do n to tc, n lm vic nhiu nn cng c scmnh, khi thn xc ngng ngh, 5 thc u cng cht ngay cng thn xcv chng khng c trn hoc trn rt yu, ring -thc cn trn rt mnh nnn tn ti thm mt thi gian, c th t nhiu ngy cho n nhiu nm mingng ngh hn.


39/63

Nh ta bit -thc l ch ca s hay bit, nn chng ta, k c ng A-Nantrong Kinh Lng-Nghim, lm cho n l Tm. Ci thc ny, ci chp tm

phm tm ny, nh ta thy, c ch li v nh n m bit ra ci thn phn khno ca con ngi ri quyt ch i ra, bit cch tu hnh thc hin Pht Qu,nhng ci hi cng v cng ln lao v bao nhiu ti c th gian u do n mc, c nhn nh gi n l "cng vi th, ti vi khi".

Trong cuc sng hng ngy, ta vn phi nh -thc nhn bit s vt. Vnphp s d c vi ta l qua cc thc, lc cn tip xc lc trn sanh lc thc,do ni "vn php duy thc". Cn v thc gia con ngi th ging nhau,chng ta nhn thc s vt thy bit ging nhau v cng bo chng, nhngcn v thc gia cc ging vt, k c con ngi, u c ging nhau. Convoi, con ngi, con kin cng nhn mt ci xe u c thy nh nhau, vy th

bit hnh nh no ng vi s vt khch quan? - khng chc ng vi s

vt khch quan m trn hnh nh cn khi bit bao nhiu tm nim phnbit khc nhau, anh thy ci xe p, ti cho l ci xe xu, anh mun gi li,ti mun b i, ri cn t suy din thm. R rng l ci thy bit ca conngi mo m, quanh co bit chng no. Ri t ci thy bit khng ng, ssuy lun, tc khng ng, sanh vui mng bun gin i n ni nnghnh ng khng ng, t ta gy ra bit bao nhiu sai lm, mu thun,xung t, ti li !

Theo hot ng ca -thc trnh by trn, ta thy n sut ngy lng xngnh con vn chuyn t cnh n qua cy kia, chng chu yn. N cng

nh con ong bay ln trn ng vn, u bng hoa ny, bay qua bnghoa khc. Khi u, con ong nhn ra mt bng hoa, n u vo, bm ly,say sa ht nhy. Ht nh th, -thc bt u dng li trn mt s vt (mtvt hay mt -tng), l tr . Ri n nhn bit, hay tri-gic s vt ,ng thi mt-na xc nhn thc cht hay thc hu ca n, y l "chp th",tc l cm nm ly.

Chp ny l cn bn sai lm, khng nhng ch chp ci thc hu (chp ng)ca s vt c tri gic m chp c ci kt qu ca phn bit v suy lun s

ni di y. Nhn ra ci g, iu g bng mt, tai, mi, li, thn v -thcl chp ngay ci , cho l tht c, tht ng ... hoc l tht khng, tht sai ...Pht v chng sanh khc nhau cn bn ch khng chp hay c chp. Chnhv ci tt tai hi ny ca ngi hc o m Pht, T vn e ngi mi khi phini ra li dy, v ngi rng ni c th h nm ly cho l tht c, ni khng thh cho l tht khng ri b kt ngay vo ci c, ci khng y, ch khng

bit rng cc Ngi ni c l ph chp khng, ni khng l ph chp c,


40/63

c hai u khng c chp. Do m Pht Php bt nh, khng hai nhngcng khng phi l mt, chnh ci th y m cc Ngi t do. Cng do m trong cc kinh i-tha liu ngha Pht ni ri li xo, trong Kinh Kim-Cang Pht ni th, ri dng phi ph th, li dng gi danh ph phi, mgi danh cng xa lun, n khng cn g xa. Ti y Pht cng ninhiu li khc nh: "Php cn phi b hung l phi php", "Nu ngi noni Nh-Lai c thuyt php tc l ph bng Pht, chng hiu li ni ca ta","Sut 49 nm Nh-Lai khng ni mt cu". Ngi Tu-B- cng ni:"Chng c php nht nh gi l php V Thng Chnh ng Chnh Gic,cng chng c php nht nh cho Nh-Lai thuyt. Ti sao? V php ca

Nh-Lai thuyt u chng th chp tht, chng th ni l php, l phi phphay phi phi php ". Cng v vy m ch T Thin-Tng lun lun dng ccth on ( nh, ht, bp c ... ) tip dn hu hc, t dng li, nhiu khidng li v l, v ngha.

Khi nhn ra mt s vt, chng ta lin chp ly ci thc hu ca n v khiphn bit v n, thy n xu-tt, sch-d ... phn bit l chp ngay cikt qu ca phn bit va ni, ri trn m suy lun, nhn ra phi-tri,hn-thua ... Ri li tc khc chp ci kt qu ny ca suy lun khi tmyu-ght, ly-b ... , ri thnh cng hoc tht bi, vui mng hoc bun ru,

bit n hoc on gin, tr cng hoc tr th ...!

Phn tch di dng th nh vy, tht t l ngay khi "tr", tc th "tri-gic",tc th "chp", ri l "trc" (dnh), l "phc" (tri buc) lin, tt c tin

trnh din bin rt rt mau, ta khng th na ng m ngng li c.Chng sinh l nh vy! Ngi c nh vy, m ngi thin cng nh vy,kt ht ! - Ch thnh Pht mi c hon ton t do.

Thi quen ny c t v lng kip (do u m c? - xin coi Kinh Lng-Nghim v Kinh Lng-Gi), nay thnh tp kh su nng trong tim thc,n cn tn ti vnh vin n v lng kip sau, mi ngy mt nng thm,kh nng con ngi khng th t sa dn c.Tng dng ca thc vmt na trnh by trn, cng vi tt c nhng tp kh sn c, chng lm mo

m, h hng c nn tng tm thc con ngi, lm sai lch ci thy bit bnlai ca chng ta, cho nn t ch Khng (sunyata), con ngi to ra tt c c,tt c phin no, vy phi lm th no? chng l chu? Cu hi hc ba nyxin tm gc li, hy xt tip v tin trnh tm l.

Vy c th ni l tai nn khi u t tr. y l im khi u ca s sa ly,ca mi phin no, ch c i-Tha Pht-Gio mi bit n ch rt vi t


41/63

ny, ngoi ra, con ngi ch kt ti tham vng v tm phng gim tr thamvng, thc t cho thy php iu tr chng c bao kt qu, nu khng nil v hiu. Ngi mnh c cu tc ng "nh rn phi nh dp u", ycng vy, phi dit tr au kh t gc l tr, l tr ri th lnh . Bnhthng th, cho n vic b-th ca B-Tt cng vy, nn Kinh Kim-Cang Pht dy: "B-Tt ni cc php, ng v s tr m hnh b th, chngtr sc, thanh, hng, v, xc, php, b th". Li ni: "Ch B-Tt Ma-HaTt nn sanh tm trong sch nh th, l chng nn khi tm tr sc, chngnn khi tm tr thanh, hng, v, xc, php, ng v s tr nhi sanh k tm", nn khng c ch tr m sanh tm, Tm y l ci trng thi tm linh tnhin t c ni v tr. ng Hu-Nng m i nh sn cn c thngthng, nghe Ng T Hong-Nhn na m ging n cu ny hot nhini ng, ngha l nhp ngay vo, chng ngay ci v-tr . Ch v tr nykhng nhng ngoi tt c sai lm, au kh, m cn l ni xut sanh v

lng cng c, hng sa diu dng, l cn ngun ca tt c mi php, nnKinh Duy-Ma-Ct ni: " ni v tr lp tt c php". c tuyt i tdo t ti, siu vit tt c i i nn cng gi bt nh, chnh l t Pht, nisn sanh ch Pht, l Pht, l Thin, l o. Ngi Duy-Lc ging : "V trl th, cng l dng ca Tm. V d nh mt bn tay, bn tay nu khngnm li, nu khng cm mt vt g, th c hot bt vn nng (ngha lc ci t do, linh ng, c kh nng lm th vic). Bn tay m nmli hoc cm mt vt g tc th b mt ci hot bt vn nng v b tri

buc".

Vi t ni tr, tht t th ni tri-gic, tri gic mt s vt l nhn ra mt s vt,bit n l ci g, cho n mt ci tn, do m kt lun vi n, b n tribuc, s tri buc c khi r rng, c khi nh nhim m ta khng nhn ra.Tip theo tr, tm thc a dn ta mt cch chc chn i sut con ng canghip, tri ln trong sanh t lun hi. Ngy mi hc o, c v cao tng dyti: "Nhn bit (tri gic) cha kt, phn bit mi kt", trong lng, ti khngng . Qu nhin, sau ny nh Ngi Duy-Lc ch cho trong Kinh Lng-

Nghim c cu ca B-Tt Vn-Th: "Tri gic ni chng sanh" (ni=bn l).Ti hiu l khi nhn ra mt vt g, mt iu g, bn c li, ch chng sanh c

ni l ngi bnh, ngi sai lm. Cng trong kinh ny, Pht cn ni r nni: "Tri kin lp tri th v minh bn, Tri kin v kin t tc nit bn". Cuny ngha l trn ci thy bit m ta xc nhn s vt c bit, l gc cav minh. Thy bit m khng c ci bit, tc l khng xc nhn s vt, th lnit bn. Ch ny xin m mt du ngoc: Li Pht l dy chng sanh cnm lm. Vi chng sanh th tr, tri-gic, phn bit l nhng bc u ca sailm, nhng B-tt sau khi c cn-bn-tr (thy ni chng phi ni, thy


42/63

sng chng phi sng) ri cng c hu-c-tr, cng gi sai-bit-tr (thyni ch l ni, thy sng ch l sng), ni y cng c phn bit, nhng l

phn-bit-v-phn-bit (discrimination non-discriminante) ngha l khng bkt trong s thy bit, khng dnh mc. Ch ch Pht, ch T, ch i-B-Tt mi c tr ny, cn chng sanh nu bit lin l dnh mc. Thin-Tng gil th lu b tng v trc tng, xin coi on sau.

Tt c chng ta u c th nm qua c cht t v trong khonh khc cimi v "khng dnh mc (v tr)" khi ta ang bt c ch no m bt tm ic trong t giy, t pht, tht thch th v cng. Cn nh cch nay khonghai mi nm, hi ti cha tham thin, mt hm ti va c xong cu ca

Ngi M-T nhc li li Kinh Duy-Ma-Ct: "Thn ny do cc php ho hpm thnh, khi ch l php khi, dit ch l php dit. D ni cc php hohp m mi mi php u chng bit nhau. Lc khi chng ni ta khi, lc

dit chng ni ta dit", ti nhn ra cnh vt trc mt, bng nhin thy mnhnh tch la ra khi tt c, tm th rng rang, thanh tnh, nh nhng, tht ltuyt diu ... V sau, ti cng thng ti lp c tm trng trong chclt, khi nh, ngoi ng, mi ln li thy ci mnh mng tch lng chimtrn tm hn, nh ang mt th gii no tuy rng nh ca, xe c, cy ci,ngi vt vn c, vn chuyn ng tc mt. Ti bit cnh ny cn l vng,chng gi tr bao nhiu, ch an c lon tm chc lt nh ngi i ngnng xa c ung mt ly nc lnh mt lng ri li phi i, nhng nh m ti tin rng cnh gii gii thot trn vn v vnh cu ca Pht an lc vcng!

Ti cng cn nh mt ngy Saigon, ang p xe trn ng ph ngngi, va i va gi cng phu trong u. Tuy rng tm tr ti vn ang bcng phu thu ht nhng tt c cnh tng trn ng ph, xe c qua li, tivn thy v vn trnh n ngon lnh nh thng m khng n mtngi no, mt vt g. V sau c mt ch em trch ti: Lc ti chy xengc chiu gn st anh, ti c ci cho anh sao anh khng tr li? - Ttnhin c th ti thy nhng ti khng nhn ra m thi. Lc y trong uti ch c nghi tnh, hnh nh p lc ca nghi tnh tm thi ln t phn ln

thc. Nhng trng hp va k c cho ti bit cht t v ci tri kin vkin chng? Cha u.

Nhn ra mt s vt bng su gic quan l tri gic, tc l tri kin lp tri. Citri gic c v l v ti y, nhng tai hi l n tc th a ta n nhng bcsau: chp tht, phn bit, cn nhc suy lng, m nhim, bung bt ... ritri buc, phin no. Phn tch thy c nhiu giai on, ch l l thuyt


43/63

tch ra cho d hiu, tht t ch c mt s kin. Pht cng ging r hn chong A-Nan: "Nh ngi hm nay dng con mt thy ni sng, t ai vchng sanh, u l ci kin bnh (=ci h hng ca s thy) thnh t vthy. Ti sao? V c nng thy v s thy nn ta nh cnh tng (tht)hin ra trc mt, vn ci gic minh ca ngi duyn ci s thy (ci itng c nhn thy) thnh bnh."

Ta c cu ny thy nh v l, chng l ti thy ci xe, ti nhn bit l cixe, th l bnh ? Vng, vy m ng l bnh. Chng ta khng khi ngcnhin, chng hng, ng ngng, v iu ny nghe tht ngc th gian, chnghp l thng. Xin bit rng ci thy bit cho n tm t bi ca Pht ukhng c nng s (nng: ch th, ngi thy bit, ngi thng st, i vis: i tng, ngi hay vt c thy bit, c thng st) nh ngi thgian chng ta vn thy bit hoc vn thng yu; tnh cm thng yu ca

chng ta du cho chn chnh, trong sch, rt tt bao nhiu nh m thngcon, thng ngi ngho kh tt nguyn, thng con vt b nn, cng ch li kin, cha phi l t bi, v cn c nng s, khng bnh ng. hiu thm ny, ti xin gii thch bng li Pht trong nhng on trch vn sau y:

- Trong Kinh Lng-Gi. Pht ni vi B-Tt i-Hu: "Cnh th gian nhbng tng trong gng v cnh gii chim bao, nhng chng phi trcmt ca bc Thnh khng c cnh th gian. Phm phu v t tng m lmnn ui theo cnh, chp tht, gi l v minh in o, chng phi minh tr.Bc Thnh thy cnh ng nh phm phu m chng c tm nim chp trc,

nn chng gi l in o."

- Kinh i Nit-Bn, B-Tt Ca-Dip bch Pht: "Th-Tn, nu phin not in o tng sanh ra, th tt c bc Thnh u c in o tng m saochng c phin no, vy ngha ny th no?"- Pht hi: "Ti sao ni bcThnh c in o tng?"- Ngi Ca-Dip tha: "Th-Tn, tt c bc Thnhthy tru cng gi l tru, thy nga cng gi l nga, thy nam n, ln nh,nh ca, xe c v kh lai u cng vy, th l in o tng ri!" - Phtni: "Phm phu c hai th tng, mt l th lu b tng (th gian ph

bin lu hnh), hai l trc tng (t tng chp tht). Bc Thnh ch c thlu b tng, chng c trc tng. Phm phu v cm gic sai lm, ni thlu b tng sanh ra trc tng nn gi l in o tng. Bc thnh vhay chiu soi Tht-Tng, ni th lu b tng chng sanh trc tng nnd bit m chng gi l in o tng."


44/63

- Kinh Duy-Ma-Ct, phm by, theo li i p gia B-Tt Vn-Th hiNgi Duy-Ma-Ct v mc "Qun chng sanh", tin trnh sa a ca ngith gian cng t ni v tr m tr, ri t tr sanh in o tng l t tngchp tht, sanh h vng phn bit, sanh tham dc cho n phin no. (onny kh di, khng tin chp li)

Xin k thm bi k ca Thin-S Duy-Tc:

Phong ng, tm dao thVn sanh, tnh khi trn

Nhc minh kim nht sMui khut bn lai nhn

Ha-Thng Duy-Lc ging ngha: "Thy gi ng, t tm thi cy. Bit

my sanh t tnh ni trn. Nu thy bit r vic hm nay, Tc che khut mtmi bn lai (T-Tnh). Gi thi, my bay, cho n tam tng gio in, ttc Pht Php, u l vic hm nay."

(Trong cun Chn Tm Trc Thuyt c ng li dch ca bi k ny nhngtic rng ngha b o ngc l 'Nu sng, r vic hm nay. Nu m,mt ngi xa nay." Tai hi lm thay!)

Tu chung, bi k ny cng nu ln s sai lm khi dng thc nhn bits vt, tc l tri gic vy. Trong Pht Php, ci ti ca "-thc phn bit v

suy lun" (conscience discriminante et discursive) c k ra rt nhiu, ticthay l iu vi t nn t c nhn bit v ni n, nht l li rt nghch vithi quen nhn thc, suy ngh ca th gian.

Thin-S Trng-Sa Cnh-Sm ni k:

Sao ngi hc o chng bit chn?Ch v xa nay nhn thc thn

Ngun gc sanh t t v thySi m cho l bn lai nhn.

"Nhn gic lm con" l vy.

Qua s trnh

Su Cong Hien Cua Dao Phat Cho Doi - Truyen Dan

Documents

Transcript of Su Cong Hien Cua Dao Phat Cho Doi - Truyen Dan