STRATEJK YNETM Admda Stratejik YnetmBR STRATEJ HKAYES

1818

stanbul Sanayi Odas Kalite ve Teknoloji htisas Kurulu (SO-KATEK)

stihbarat-stikamet-craat

STRATEJK YNETMSTRATEJK YNETM Admda Admda

Admda STRATEJK YNETM

stihbarat - stikamet - craat

Yazan ve Resimleyen Do. Dr. Talat ifti

SO Yayn No: 2011/32 Admda Stratejik Ynetim, stanbul Sanayi Odas, stanbul 2011

Tasarm ve Uygulama, Mrettebat ReklamclkHer hakk sakldr. stanbul Sanayi Odas kaynak gsterilmek suretiyle alnt yaplabilir.

18

nsz 5

stanbulSanayiOdasKalite veTeknolojihtisasKurulu(SO-KATEK)

Admda STRATEJK YNETMstihbarat-stikamet-craat

7Girifl

101. Stratejik Ynetim1.1 Tarihe: Askeri Stratejiden Stratejik

Ynetime 10

1.2. Stratejik Ynetim Nedir? 12

1.3 KOBler iin Stratejik Yntem 15

1.4 Stratejik Ynetimin Yaflamsal nemi 16

1.5 fiirketler in Stratejik Odaklanmalar 23

6Yazarn Notu

AdmdaSTRATEJK YNETM

272.1. stihbarat 28

2.1.1 fiirket zdeerlendirmesi 29

2.1.2 Dfl Ortam Analizi 36

2.1.3 Gelecek ngrs 39

2.2 stikamet 42

2.2.1 Ama Belirleme 42

2.2.2 Stratejik Seenekler 42

2.2.3 Yol Haritas 47

2.2.4 fl Plan ve Fizibilite 48

2.3 craat 49

2.3.1 Stratejik Hazrlk 50

2.3.2 Eylem 51

2.3.3 Sonularn Deerlendirmesi 52

2. Admda Stratejik Ynetim

553. Bir Strateji Hikayesi4. Son Sz 865. Kaynaklar 886. Strateji Tarihinden

Portreler 90

5

nszKOlay Blgi Seti'ne, KOB'lerimizin ilgi duyaca vebaflvuru kayna olarak istifade edecei yeniklavuzlar eklenmesine ynelik alflmalarmzdevam etmektedir. Bu alflmalar sonucu Sanayidenovasyon Ynetimi (16), 5S Klavuzu (17),Stratejik Ynetim Klavuzu (18) ve nsanKaynaklar Ynetimi (19) adl kitapklar seriyeeklenmifltir.

stanbul Sanayi Odas olarak, sanayimizin rekabetgcnn artrlmasna ynelik alflmalar iin KOlayBlgi Seti'nde yer alan klavuzlarn hazrlndaemei geen SO-KATEK yelerine teflekkrediyoruz.

Kolay Blgi Seti ierisinde yer alan kitapklarmznyelerimize ve tm sanayi kurulufllarmza yararlolmasn diliyoruz.

Sayglarmzla,

C.Tanl KK

stanbul Sanayi Odas

Ynetim Kurulu Baflkan

stanbul Sanayi Odas Kalite ve htisas Kurulu(SO-KATEK), baflta stanbul Sanayi Odas yeleri olmak zere Trk sanayiinin, kalite

ve teknoloji konularnda ihtiya duyduklar bilgiye,abuk, etkin ve verimli bir flekilde ulaflabilmelerinekatkda bulunmak amacyla 1999 ylndakurulmufltur ve o tarihten bu yana alflmalarnaralksz olarak devam ettirmektedir.

Trk sanayiinin yksek ve srdrlebilir bir rekabetgc kazanmas misyonu dorultusunda, sanayi,niversite ve kamu temsilcilerinin gnll katlmylaoluflan SO-KATEK bnyesinde, getiimizdnemde, KOB'lere ynelik kolay anlafllr veuygulanabilir baz temel kavram ve teknikleri ierenrehber kitapklardan oluflan Kolay Bilgi Setihazrlanmfltr.

lk basks 2004 ylnda gereklefltirilen Kolay BilgiSetine her yl yeni kitapklar ilave edilmektedir.Hlihazrda Set ierisinde, KOB Ynetim Yaklaflm(1), Endstriyel Tasarm (2), rn Gelifltirme (3),Yeni fl Gelifltirme (4), Fikr Haklar (5), SanayiyeSalanan Devlet Destekleri (6), Sanayidezdeerlendirme (7), AB ereve Programlar ElKitab (8), Proje Ynetimi (9), Yenilikilik ve Ar-Ge Destekleri (10), Sanayide Srekli Geliflme iinKaizen (11), Markalaflma (12), Toplam VerimliYnetim (13), Alt Sigma (14) ve Yeni rn veTesis Yatrmlarnda Fizibilite (15) kitaplarkitapklar yer almaktadr.

6

Gnmzdeki hzl deiflim ve zellikle de iindebulunduumuz kresel krizin oluflturduu yenidengeler, ayakta kalabilmek iin KOB'lerinyaratc strateji gelifltirmelerini zorunluluk halinegetirmifltir. Ancak, KOB yneticileri ou zamankapsaml strateji alflmas yapmaya gerekduymamakta ya da frsat bulamamaktadrlar.Ayrca, uzun zaman ve kaynak ayrlmasngerektiren projelerin, halihazrda iflleyen birflirketi sarsma ihtimali stratejik srelere karfldoal bir diren yaratmaktadr. Bu nedenle,KOB'ler iin strateji daha ok ksa vadeli ifllerinyrtlebilmesi iin uygulanan politika vetaktiklerle snrl kalmaktadr.

Adm adm uygulanabilen bir stratejik ynetimklavuzu yazma fikri uzun sredir gndemdeydi.Burada soru Strateji alflmas yapmayabafllamak isteyen bir KOB yneticisi iin faydalolacak kitap nasl olmaldr? idi. Elinizdeki metin bu soruya yant arayflyla flekillendi. Byle birkitabn, KOB yneticileri tarafndan iindebulunduklar rekabet ortamnda uygulanabilecekbasit adafl teknikleri sade bir dille ve kullanmaodakl rneklerle anlatmas gerekiyordu. zelliklede, baflaryla uygulanmfl strateji yntemleriiermeliydi.

Bu kitabn yazlmasna, grfl ve elefltirileri ileemei gemifl olan Sayn Prof. Dr. brahimKavrakolu, Prof. Dr. nal Bozkurt, Zerrin Soysal,Dr. Melike Mermerciolu, Hakan Altnay, AliAkurgal, Esra Karaosmanolu, Blent zsoy,Z. Gonca ndl, Haktan Akn, BurinDeirmenciolu, Eda , Nurdan Orday, EminKemal Okan, Cemal Parlak, ve Dr. Glen ifti'yeok teflekkr ederim. Resimlerin renklendirilmesikonusunda yardmc olan Sayn rfan Sayar'a(Porof. Zihni Sinir'in yaratcs) flkran borcumvar. Ayrca grfl ve nerileri ile desteiniesirgemeyen dier btn dostlar mamteflekkirim.

Bu kitab, 2009'da kaybettiimiz SaynHsamettin Ziler'e ithaf ediyorum.

Sr- lisan ettik ise affola!

Sayglarmla

Do. Dr. Talat ifti

YazarnNotu

(Not: Okurlardan gelebilecek her trl grfl ve neriiin iletiflim adresi strateji@biosfer.com.tr)

KRLER SSTE YOL GSTERR!

Londra'da 5 Aralk 1952'den itibaren befl gnboyunca youn duman ve sisten oluflan birkaranlk yaflanmflt. Bu kirli hava resmi kaytlaragre 4.000 kiflinin hemen lmne neden oldu.Takip eden gnlerde de ayn nedenle lenlerlebirlikte bu say 12.000'e kadar ulaflt. Bu youn

Girifl

fiekil 1: Siste neyin karflnza kaca belli olmaz. Bu adan sis gelecein belirsizliini temsil edebilir.

Gemifl yllarda, Japon grmeyenlerden oluflanbir grubun aileleri ile birlikte dnya turuna ktklarnduymufltum. Basna yansyan bir fotoraf gruptaniki kiflinin bir rehber yardmyla rgp'tePeribacalarn ziyaret edifllerini gsteriyordu. Buhaber, grmeksizin, dinleyerek, dokunarak,koklayarak ve tadarak hissedilebilen dnyannyaflamaya deer zenginliini ok iyi anlatyor.

Eskiden krk kk tedavisi konusunda ustalk

kazanmak isteyen raklar bir torbann iindebir testiyi krar ve paralar torbay amadanbirlefltirirlermifl. Bu yntemle, gzlerindenyararlanmadan el yordam ile paralar tanypbirlefltirmeye alflrlarmfl.

Aslnda oumuz, gnlk hayatta sadecegzmzle grebildiklerimizle yetiniyor, dierduyularmzdan gelen iflaretleri ihmal ediyoruz.Oysa, strateji gelifltirmek de krlerde doal

siste, insanlar birka metre tesini grmektezorlanmfllard. O gnlerde Londra'da yaflamaktaolan bir dostum, ayn odadaki eflini bilegremediini anlatmflt. Bu zifiri karanlkdnemde sokaklarda yollarn kaybedenlere,grme yerine br duyularn gelifltirmifl olankrlerin yol gsterdii sylenir.

7

8

olarak geliflen veya krk kk ustalarnnyetiflmesinde kullanlan teknikler gibi tekiduyularn ne kmasn gerektirir. Bu yetkinliklerigelifltirmek amacyla, sonar ve radar gibi yeniteknolojilerden yararlanarak sisin tesini grmekmmkn olabilir. Stratejik yaklaflm, sistenmz grmek iin alet ve becerilerimizigelifltirmemize benzetilebilir.

Strateji, belirsizlikler iinde doru ynbulmak iin kullanlan altnc his gibidir.

Tarihin akfln deifltiren nemli olaylarincelendiinde, pek ok baflarl devlet adamve kumandann, benzer yntemler ikullandklarn grebiliyoruz. Devlet geleneiolan lkelerde, kurmay subaylarn ve devletadamlarnn yetifltirilmesinde stratejik ynetimprensiplerinin nesilden nesile retilerekgnmze kadar geldii sylenebilir. Ancak, iflidaresi asndan stratejik ynetim henz aynlde yaygnlaflmamfl ve kurumsallaflamamfltr.Son yz yllk dnemde askeri stratejikaynaklarndan beslenerek geliflen stratejikynetim literatrnn, hl kk ve ortaboydaki iflletmelerin ihtiyalarna cevap vermekteyetersiz kaldn syleyebiliriz.

fiirketlerin iinde faaliyet gsterdii pazarlar,belirsizlik ve kargafla asndan sisli havalarabenzemektedir. fiirketlerde hazrlanan btelerve projeler, ou zaman gelecekle ilgili yeterlingr alflmasna dayandrlmamaktadr.Gelecei ngrmeye alflarak stratejikurgulamak, sisli havada ilerleyen bir arabadasadece gelinen yolu bilen, ancak nngremeyen birinin yolu tahmin etmeyealflmasna da benzetilebilir. Gelecek iin planyapanlar, krler gibi, belirsizlikler iinde el

yordam ile ilerlemeye alflmak zorundadrlar.Strateji yntemi belirsizlik iinde yn bulmayayardm eden bir pusuladr. Strateji alflmalarnnflirketleri, dumanl havay seven kurtlara karflkoruma ifllevi de vardr.

Yola kmadan nce, taflt aracnn lastikleri,ya ve suyunun kontrol edilmesi, yol ve havadurumuna gre gzergah belirlenmesi gerektiigibi, flirketleri gelecee gtren stratejik kararlarverilir ve yol haritas hazrlarken de ayn zengsterilmelidir. fiirketler, kresel deiflkenlerkadar, sektrel ve yerel deiflkenlerden deetkilenen bir rekabet ortamnda faaliyetgsterirler. Etkin bir strateji gelifltirebilmek iin,sektre ve br aktrlere ait gncel ve yerelstratejik bilgiler gerekir. Buna ek olarak,gelecekle ilgili ngr ve senaryo alflmalarile strateji oluflturulmal ve gncellenerek canltutulmaldr.

KOB'lerin bu alflmalar gndeme almamasnnen nemli nedenlerinden biri de Stratejikynetimle ilgili kaynaklarn kolay anlafllr veuygulanr olmamasdr. Bu konudaki kaynaklarnstrateji yntemlerini teori yerine, uygulamalaradayanarak anlatmas daha yararl olacandanbu kitaptaki strateji teknikleri ve uygulamalargnlk hayatta sk rastlanan ya da basnayansyan gerek olaylardan esinlenerekoluflturulmufltur. Ayrca, farkl bir yol izlenerek,nce stratejik ynetimin adm adm uygulanmasiin gerekli teknikler sunulmufl; daha sonra,karfllafllan sorunlarn zmnde stratejikyntemlerin baflaryla kullanlfl bir rnek hikayearaclyla anlatlmfltr.

Daha ayrntl bilgilere ulaflmak isteyebilecekKOB yneticileri iin genifl strateji literatrnden

9