Strategia Rozwoju Gminy Tarczyn · linia kolejowa Skierniewice - Łuków. Gmina podzielona jest na...
Transcript of Strategia Rozwoju Gminy Tarczyn · linia kolejowa Skierniewice - Łuków. Gmina podzielona jest na...
Strategia Rozwoju Gminy Tarczyn
opracowana przez:
PPUH „BaSz” przy współpracy
Urzędu Gminy Tarczyn
Tarczyn 2001
SPIS TREŚCI Spis treści str. 2 Założenia i cel opracowania Strategii Rozwoju Gminy str. 4 I. Gmina Tarczyn str. 6
1.1. Historia gminy Tarczyn str. 7 1.2. Informacje ogólne o gminie str. 7 1.3. Położenie i środowisko przyrodnicze gminy str. 7 1.4. Samorząd Gminy str. 8
1.5. Działalność samorządu gminy w latach 1990-2000 str. 11 II. Diagnoza stanu sfery społecznej str. 26
2.1. Ludność str. 26 2.2. Oświata str. 32 2.3. Służba zdrowia str. 35 2.4. Mieszkalnictwo str. 37 2.5. Kultura str. 39 2.6. Opieka społeczna str. 43 2.7. Bezpieczeństwo publiczne str. 45 2.8. Sport, turystyka, rekreacja str. 48 2.9. Aktywność społeczna str. 48
III. Diagnoza stanu infrastruktury technicznej str. 49 3.1. Zaopatrzenie w wodę str. 49 3.2. Kanalizacja str. 54 3.3. Sieć gazownicza str. 59 3.4. Zaopatrzenie w ciepło str. 61 3.5. Energetyka str. 62 3.6. Gospodarka odpadami str. 65 3.7. Komunikacja str. 65 3.8. Telefonizacja str. 70
IV. Diagnoza stanu sfery gospodarczej str. 73 4.1. Przemysł str. 73 4.2. Rolnictwo i leśnictwo str. 73 4.3. Aktywność gospodarcza mieszkańców gminy str. 82
4.3.1. Handel str. 84 4.3.2. Usługi str. 85 4.3.3. Gastronomia str. 85
4.4. Banki str. 85 4.5. Struktura zatrudnienia str. 86
2
V. Diagnoza stanu środowiska str. 89
5.1. Ochrona powietrza str. 89 5.2. Ochrona wód str. 90 5.3. Ochrona przyrody str. 92 5.4. Eksploatacja złóż kopalin str. 91
VI. Raport z „Sesji Planowania Strategicznego” str. 92 6.1. Geneza i zakres Raportu z Sesji Planowania Strategicznego str. 92 6.2. Geneza i zakres Raportu z Młodzieżowej Sesji Planowania Strategicznego str. 103
VII. Analiza zasobów gminy str. 113 VIII. Misja oraz cele strategiczne i cele operacyjne Gminy str. 116 IX. Optymalne kierunki rozwoju gminy str. 137
9.1. Sfera społeczna str. 137 9.2. Infrastruktura techniczna str. 138 9.3. Sfera gospodarcza str. 138 9.4. Ekologia str. 139
X. Harmonogramy realizacyjne najważniejszych zadań str. 140 XI. Zestawienie oczekiwanych efektów długofalowych realizacji strategii str. 164
CZĘŚĆ II Plan zadań Gminy Tarczyn do roku 2017
3
ZAŁOŻENIA I CEL OPRACOWANIA STRATEGII ROZWOJU GMINY
Rozpoczynając proces planowania strategicznego w gminie musimy odpowiedzieć sobie na pytanie co rozumiemy przez planowanie strategiczne i dlaczego jest ono gminie potrzebne. Większość gmin posiada plany rozwojowe w poszczególnych dziedzinach życia społecznego, jednak kolejność i zakres ich wdrażania zależy zwykle od nacisków różnych grup czy możliwości pozyskania środków na określony typ zadań. Ponieważ praktycznie każdy samorząd ma w swoim budżecie za mało środków w stosunku do potrzeb, zachodzi więc konieczność określenia priorytetów w taki sposób, aby osiągnąć możliwie najlepszą efektywność wydatkowanych środków.
Proces planowania strategicznego należy rozpoczęć od dokładnej analizy
stanu gminy w podstawowych sferach życia społecznego. Wnioski z przeprowadzonej diagnozy powinny stanowić punkt wyjścia do określenia mocnych i słabych stron gminy a następnie zdefiniowania wynikających z nich szans i zagrożeń. Można w ten sposób wyznaczyć obszary priorytetowe oparte na mocnych stronach gminy i dla tych obszarów określić strategiczne cele i zadania. Proces ten powinien mieć charakter ciągły - niezbędny jest bieżący monitoring i ocena wdrażania planów strategicznych. Pozwala to na wprowadzanie we właściwym czasie korekt i poprawek w programach realizacyjnych.
Ważnym aspektem planowania strategicznego jest możliwie szeroka
konsultacja społeczna planowanych rozwiązań. Im większa grupa mieszkańców gminy jest zaangażowana w proces planowania, tym łatwiej w przyszłości wprowadzać w życie wnioski wynikające ze strategii. Ponadto doświadczenie i znajomość problemów gminy stanowi najcenniejsze źródło informacji o lokalnych potrzebach i dążeniach.
4
5
I GMINA TARCZYN
1.1. Historia Gminy Tarczyn
Pierwsze wzmianki o wsi Tarczyn i znajdującym się tam kościele parafialnym
pochodzą z XII wieku. W wieku XIII Tarczyn był jedną z siedzib książąt
mazowieckich, o czym może świadczyć dokument wystawiony przez księcia
czerskiego Konrada II w 1284 roku. W roku 1355 książę Kazimierz I nadał
osadzie prawa miejskie (magdeburskie). W wiekach późniejszych Tarczyn
tanowił uposażenie proboszcza kapituły warszawskiej. W roku 1490 i 1506
owieckiej. W XVI wieku utworzone zostało
ojewództwo mazowieckie, składające się z 10 ziem i 26 powiatów. Ziemia
iewy i Grójec (powiat grójecki). Przez
ren gminy przebiega droga krajowa nr 7 Warszawa – Kraków oraz dwutorowa
s
odbyły się tu zjazdy szlachty maz
w
warszawska obejmowała 3 powiaty – warszawski, błoński i tarczyński. Taki
podział administracyjny funkcjonował do rozbiorów. W wieku XIX nastąpił
znaczący rozwój gospodarczy miasta, związany m.in. z przebudową
i unowocześnieniem traktu z Warszawy do Grójca. Ukaz carski z 1865 roku
pozbawił Tarczyn praw miejskich. I i II wojna światowa przyniosły Tarczynowi
znaczne straty, zarówno dotyczące liczby mieszkańców, jak i zabudowy. Po
1945 roku pełnił funkcję lokalnego ośrodka handlowo-usługowego, obecnie jest
siedzibą Władz Gminy.
1.2. Informacje ogólne o gminie
Gmina Tarczyn położona jest w południowej części województwa
mazowieckiego, w powiecie grójeckim. Graniczy z gminami: Żabia Wola
(powiat grodziski), Nadarzyn (powiat pruszkowski), Lesznowola, Piaseczno,
Prażmów (powiat piaseczyński) oraz Pn
te
6
linia kolejowa Skierniewice - Łuków. Gmina podzielona jest na 36 sołectw
2001). Powierzchnia ogólna
miny wynosi 11415 ha, z czego 74,7% stanowią użytki rolne a 16,6% lasy.
ze gminy
mina Tarczyn położona jest na pograniczu Równiny Łowicko – Błońskiej,
ówniny Warszawskiej i Wysoczyzny Rawskiej. Przez centrum gminy
rzepływa rzeka Tarczynka (zasilająca położone na południe od Tarczyna stawy
bne), wschodnią granicę stanowi rzeka Jeziorka. Lasy – tworzące trzy
ę w sołectwach Prace Duże, Księżak oraz przy granicy
miny Pniewy. Na terenie gminy występują znaczne zasoby jurajskich wód
czna temperatura wynosi około +80C, długość okresu
egetacyjnego wynosi około 210 dni. Część obszaru gminy należy do
ajobrazowego.
i liczy 9977 mieszkańców (stan na dzień 01.01.
g
Znaczną powierzchnię użytków rolnych (19,7%) stanowią sady – gmina
klasyfikowana jest jako rolniczo-sadownicza. 49% gruntów ornych to ziemie
klasy III i IV, 51% ziemie klas V VI. W gminie znajdują się 4 szkoły
podstawowe (w Tarczynie, Pracach Małych, Pamiątce i Suchostrudze),
gimnazjum w Tarczynie i dwa przedszkola (Tarczyn, Jeziorzany). Ośrodek
Zdrowia, Ośrodek Pomocy Społecznej, Dom Kultury, Biblioteka i Komisariat
Policji zlokalizowane są w Tarczynie.
1.3. Położenie i środowisko przyrodnic
G
R
p
ry
kompleksy – znajdują si
g
podziemnych. Średnie roczne opady atmosferyczne wahają się w granicach od
450 do 600 mm. Średnia ro
w
Chojnowskiego Parku Kr
7
1.4. Samorząd Gminy
W wyniku wyborów samorządowych do Rady Gminy kadencji 1998 –2002
soby:
ki
i
ewicz
zewodniczący Rady Gminy
wska
0. Jerzy Malewski
1. Stanisław Małczyński
2. Ewa Michalczak
3. Marek Młynarczyk
15.
16.
17. y Gminy
18.
19.
20.
weszły następujące o
1. Zbigniew Bąkows
2. Stanisław Bęczkowsk
3. Mieczysław Brodni
4. Jan Cyngot – Pr
5. Jerzy Dębski
6. Ryszard Domański
7. Danuta Dziembo
8. Mirosław Faliszewski
9. Dariusz Galicz
1
1
1
1
14. Krzysztof Olczak
Zofia Perzyna
Bogdan Pałka
Jolanta Rutka – Z-ca Przewodniczącego Rad
Ryszard Surała
Barbara Węgrowska
Hanna Wołkiewicz
8
Za
bowska – Wójt Gminy – Przewodnicząca Zarządu Gminy
ski – Z-ca Wójta – Z-ca Przewodniczącego Zarządu
ska – Członek Zarządu
łonek Zarządu
złonek Zarządu
6. Ryszard Domański – Członek Zarządu
Ko
zewodniczący Komisji
zak
wski
wania Przestrzennego
omisji
k
rząd Gminy Tarczyn
1. Danuta Dziem
2. Zbigniew Bąkow
3. Barbara Węgrow
4. Jerzy Malewski – Cz
5. Krzysztof Olczak – C
misja Budżetu i Finansów
1. Jan Cyngot – Pr
2. Bogdan Pałka
3. Krzysztof Olc
4. Jolanta Rutka
5. Ryszard Surała
6. Dariusz Galicz
7. Hanna Wołkiewicz
8. Zbigniew Bąko
Komisja Rozwoju, Rolnictwa i Plano
1. Stanisław Małczyński – Przewodniczący K
2. Dariusz Galicz
3. Marek Młynarczyk
4. Jerzy Dębski
5. Zbigniew Bąkowski
6. Ryszard Domański
7. Krzysztof Olcza
8. Barbara Węgrowska
9. Zofia Perzyna
9
Komisja Opieki Socjalnej i Zdrowia
ski
rodniewicz
ski
ultury
icz
6. Danuta Dziembowska
8. Ryszard Ozimek
1. Stanisław Bęczkowski – Przewodniczący Komisji
3. Stanisław Małczyński
sław Brodniewicz
5. Ryszard Surała
1. Bogdan Pałka – Przewodniczący Komisji
2. Jolanta Rutka
3. Danuta Dziembowska
4. Jerzy Malew
5. Mieczysław B
6. Ryszard Domański
7. Ryszard Surała
8. Mirosław Faliszew
9. Marek Młynarczyk
Komisja Oświaty i K
1. Ewa Michalczak – Przewodnicząca Komisji
2. Hanna Wołkiew
3. Stanisław Bęczkowski
4. Jan Cyngot
5. Jerzy Dębski
7. Mirosław Faliszewski
9. Barbara Węgrowska
Komisja Rewizyjna
2. Zofia Perzyna
4. Mieczy
10
1 gm
Na potrzeby niniejszego opracowania działalność samorządu gminy Tarczyn
zostanie przedstawi żetów gminy oraz
gł w estycji w latach 1 0
L.P ochodzenia 1990 %
.5. Działalność samorządu iny w latach 1990 – 2000
ona przez prezentację realizacji bud
ó nych inw 990 – 200 .
Wykonanie dochodów budżetu Gminy Tarczyn wg ważniejszych źródeł:
DOCHODY
Źródła p1. Środki otrzymane z budżetu
centralnego 1689,1 0,13
2. Środki otrzymane z budżetuwojewódzkiego
375 ,9 591 28,36
3. Dochody z majątku gminy 10485,4 0,79
4. Podatki i opłaty 936669,1 70,72
RAZEM 1324435,5 100 W roku 1991 zmieniła się klasyfikacja budżetowa. Dochody wg nowej
lasyfikacji zamieszczono w poniższych tabelach.
Źródła pochodzenia 1991 % 1992 % 1993 %
k L.P 1. Subwencja ogólna z budżetu 91712,4 5,39 504874,6 21,34 888399,2 26,802. Dotacja celowa na zadania
zlecone 26850,6 1,58 95638,8 4,04 144470,2 4,36
3. Dotacja na dofinansowanie łasn
365149,4 21,46 96375,5 4,07 0 0,00w ych zadań bieżących
4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji
0 0,00 0 0,00 50000 1,51
5. Dochody z majątku gminy 40843,3 2,40 1 1 01372,7 4,28 11456,7 3,36
6. Podatki i opłaty 1176 4,1 1 2120259,5 664 69,17 567534 66,26 3,97
1701199,8 100 2365795,6 100 3314585,6 100 RAZEM
11
Struktura od bu
0
2000000
10
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001 plan
doch ów dżetu
4000000
6000000
8000000
zł
000000
12000000
14000000
16000000
Podatki i opłaty
Dochody z majątkugminy
Dotacdofina
ja nansowanietycjiinwes
Dotacja nadofinansowanie
ych zadańcych
własnbieżą
Dotacja celowa naia zleconezadan
Subwencja ogólna zbudżetu
12
13
L.P Źródła pochodzenia 1994 % 1995 % 1996 % 1. Subwencja ogólna z budżetu 1255250,7 25,88 1568339 23,00 2193178 26,92
2. Dotacja celowa na zadania zlecone
366085,5 7,55 374172 5,49 385316 4,73
3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieżących
0 0,00 15016 0,22 174427 2,14
4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji
164600 3,39 520000 7,63 110000 1,35
5. Dochody z majątku gminy 111678,1 2,30 228677 3,35 461755 5,67
6. Podatki i opłaty 2952392,4 60,87 4111625 60,31 4823206 59,20
RAZEM 4850006,7 100 6817829 100 8147882 100
L.P Źródła pochodzenia 1997 % 1998 % 1999 % 1. Subwencja ogólna z budżetu 2707725 25,02 3359230 27,62 3862715 27,662. Dotacja celowa na zadania
zlecone 632570 5,84 667760 5,49 640611 4,59
3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieżących
74565 0,69 76107 0,63 72068 0,52
4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji
150000 1,39 110000 0,90 0 0,00
5. Dochody z majątku gminy 513495 4,74 814053 6,69 1316559 9,43
6. Podatki i opłaty 6746038 62,32 7135598 58,67 8071827 57,81
RAZEM 10824393 100 12162748 100 13963780 100
L.P Źródła pochodzenia 2000 % 2001 plan %
1. Subwencja ogólna z budżetu 4345712 32,11 4260027 31,60
2. Dotacja celowa na zadania zlecone
511591 3,78 467188 3,47
3. Dotacja na dofinansowanie własnych zadań bieżących
220439 1,63 54460 0,40
4. Dotacja na dofinansowanie inwestycji
0 0,00 80000 0,59
5. Dochody z majątku gminy 1069285 7,90 1028500 7,63
6. Podatki i opłaty 7387372 54,58 7590885 56,31
RAZEM 13534399 100 13481060 100 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Udział dochodów własnych w dochodach ogółem
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniew
y
Tarczyn
Pow
iat(średnia)
%
• Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
14
15
Dochód budżet
Warka
u
0,0
200,0
400,0
600,0
800,0
1000,0
1200,0
1400,0
1600,0
Grójec
Now
e Miasto
Belsk D
uży
Błęd
Chynów
Gosz
zyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średia)
zł
ów c n
w przeliczeniu na 1 mieszkańca
Mogielnica
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
WYDATKI
Dział je %
1990 kwota %budżet inwestyc
Rolnictwo 9194,8 1,09 Leśnictwo 1 107,7 0,13 Transport 0 0,00 Łączność 0 0,00 Handel wewnętrzny
0 0,00
Gospodarka komunalna
51126,6 6,04
Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne
unalne usługi kom
1487 0,18
Oświata i wychowanie
334918,8 39,58
Kultura i sztuka 0 0,00 Ochrona zdrowia 3799,1 0,45 Opieka społeczna 21259,5 2,51 Finanse 600 0,07 Różna działalność 20 0,00 Administracja państwowa i samorządowa
99371,5 11,74
Różne rozliczenia 1714,8 0,20 Inwestycje i remonty kapitalne
321530,9 38,00 321530,9 100
Razem 846130,7 100 321530,9 38,00 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budżetu roku 1990:
- W wsk rc
I)
budowa ul. arsza iej w Ta zynie
- budowa drogi Jeziorzany – Świętochów - budowa chodników w Tarczynie - budowa targowiska - remont mostu we wsi Komorniki - budowa wodociągów w Tarczynie (zadanie - remonty kapitalne budynków OSP w Tarczynie, Suchodole i Kotorydzu
16
1991 1992 Dział kwota %budżet inwestycje % kwota %budżet inwestycje %
Rolnictwo 24986,9 1,77 9377,9 0,45 Leśnictwo 264,9 0,02 0 0,00 Transport 0 0,00 0 0,00 Łączność 0 0,00 0 0,00 Handel wewnętrzny
0 0,00 0 0,00 Gospodarka komunalna
540686,9 38,35 270000 49,94 769086,9 36,93 402674,1 52,36 Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne
20546 1,46 44739,8 2,15
Oświata i wychowanie
571553,2 40,54 830778,8 39,89 Kultura i sztuka 28000 1,99 32500 1,56 Ochrona zdrowia 0 0,00 7000 0,34 Opieka społeczna 51869,1 3,68 76053,4 3,65 Kultura fizyczna i sport
0 0,00 0 0,00 Różna działalność 801,5 0,06 8800 0,42 Administracja aństwowa i morządowa
171134,7 12,14 304492,1 14,62 psaBezpieczeństwo publiczne
0 0,00 0 0,00 Różne rozliczenia 0 0,00 0 0,00 Urzędy
aczelnych organów władz kontroli i sądownictwa
0 0,00 0 0,00 n
Razem 1409843,2 100 270000 19,15 2082828,9 100 402674,1 19,33 Główne inwestycje akupy stycyjn finansow ne z bud tu roku :
- budo a wod w w T czynie ( danie I ) - budowa zbiornika wieżowego w Ta
westycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budżetu roku 1992:
- bu rog si Kaw czyn wykup terenów pod inwestycje gminne budowa wodociągów w Tarczynie (zadanie II)
o ieżowego w Ta yn ac
i z inwe e a że 1991
w ociągó ar za i IIrczynie
Główne in
dowa d i we w ę- - - budowa zbi rnika w rcz ie (kontynu ja)
17
Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem
0
500 0
15000000
00
25000000
zł
200000
inwestycjepozo10000000
000
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001-plan
stałe wydatki
Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem w dziale
000
0
0
1200000
14
1600000
1991 3
1995
1997
1999
2001-plan
rolnictwo
0
200
40000
60000
800000
1000000
00000
1992
199
1994
1996
1998
2000
inwestycjepozostał ydatkie w
3 4 199 199
18
Dział kwota % je % je % budżet inwestyc % kwota budżet inwestyc
Rolnictwo 9300 0,28 368039,5 7,48 357100 97,03 Leśnictwo 0 0,00 0 0,00 Transport 0 0,00 0 0,00 Łączność 0 0,00 0 0,00 Handel wewnętrzny
0 0,00 0 0,00 Gospodarka komunalna
1374629,2 40,86 716420 52,12 1459042,9 29,66 744000 50,99 Gospoda 90185 2,68 78019,6 1,59 rka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne Oświata i wychowanie
8,90 1219711,9 36,26 1730103,5 35,16 154000 Kultura i sztuk a 58500 1,74 99135 2,01 Ochrona zdrowia 13526 0,40 21086,2 0,43 Opieka społec 6,90 zna 141039,1 4,19 339430,6Kultura fizyczsport
0 0,00 na i 0 0,00 Różna działalność 2942,2 0,09 0 0,00 Administracjapaństwowa i samorządowa
612690,1 12,45 454155 13,50
Bezpieczeństwpubliczne
o 0 0,00 212500 4,32 Różne rozliczenia 0 0,00 0 0,00 Urzędy naczelnych organów wład
downictwa
0,00 0 0,00 0 z
kontroli i sąRazem 3363988,4 100 716420 21,30 4920047,4 100 1255100 25,51 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budżetu roku 1993:
- budowa wodociągu we wsi Kotorydz i Tarczyn - budowa drogi we wsi Many - wykup terenów pod budowę szkoły, osiedla mieszkaniowego, oczyszczalni
ścieków - opracowanie dokumentacji technicznej na budowę wodociągów, kanalizacji,
budynku Policji, sali gimnastycznej przy szkole w Pamiątce - zakup samochodu Nysa
Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budżetu roku 1994:
- budowa budynku Policji - budowa sali gimnastycznej przy szkole w Pamiątce - budowa infrastruktury osiedla Ustronie II - budowa drogi we wsi Many i ul. Skośnej w Tarczynie - zakup materiałów na budowę kanalizacji i przepompowni ścieków - budowa wodociągów: Kotorydz – Tarczyn, Tarczyn II
1995 1996
19
Dział kwota %budżet inwestycje % kwota %budżet inwestycje %
Rolnictwo 643926 9,77 630000 97,84 395025 5,13 374102 94,70 Leśnictwo 0 0,00 0 0,00 Transport 291000 4,41 291000 100,00 90056 1,17 90056 100,00 Łączność 0 0,00 0 0,00 Handel wewnętrzny
0 0,00 0 0,00 Gospodarka komunalna
1635767 24,81 599800 36,67 2267240 29,45 1061280 46,81 Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne
81229 1,23 105488 1,37
Oświata i wychowanie
2536789 38,47 364000 14,35 2847148 36,98 216110 7,59 Kultura i sztuka 152999 2,32 193400 2,51 Ochrona zdrowia 16772 0,25 41250 0,54 Opieka społeczna 360546 5,47 10000 2,77 482374 6,27 Kultura fizyczna i
ort 4076 0,06 9732 0,13
spRóżna działalność 0 0,00 8867 0,12 Apa
dministracja
sa orządowa
833329 12,64 1154143 14,99 ństwowa i m
Bezpieczeństwo ubliczne
35000 0,53 35000 100,00 103134 1,34 103134 100,00 pRóżne rozliczenia 2199 0,03 0 0,00 Urzędy
aczelnych org. ładz kontr. i sąd.
0 0,00 851 0,01 nw
Razem 6 29,27 7 23,96 593632 100 1929800 698708 100 1844682 Główne inwesty u so e z b ro
- budowa wodociągów: Grzędy – Wola Przypkowska, Kotorydz, ul. Błońska, ,
- bud a dróg rzany– więtochów, Leśna Polana–Prace Duże, Tarczyn-J
- b ali styc y w P- bud a prze wni i nalizacj kontynu ja) - budowa budynku Policji (kontynuacja) - puterów
nwest p ty n z ok : - b udy oli n
budowa sali gimnastycznej przy szkole w Pamiątce (kontynuacja) budowa wodociągów w Tarczynie (ul. Ogrodowa, oś. Ustronie), Tarczyn-Kotorydz
- cj Re – - budowa kanalizacji Tarczyn III
b hod rzy ul rójecki w Tab rze wni opracowanie projektu ace –
cje i zak py inwestycyjne finan wan udżetu ku 1995:
Józefowice Ruda ow : Jezio Ś
anówek ud a sow
owgimnapompo
zn przej ka
szk e oli (
am tce (kontynuacja) iąac
zakup komycje i zakuGłówne i y inwes cyjne fina sowane budżetu r u 1996udowa b nku P cji (konty uacja)
- -
moderniza a drogi mbertów Cieśle
- udowa c nika p . G ej rczynie - udowa p pompo- drogi Pr Duże Racibory
20
Udział wy i esty yjn w kaogółem w dziale gospodatka komunalna
500000
1500000
000
0
3500000
1999
2000
datków nw c ych w ydat ch
2000
250000
3000000
zł
4000000
inwestycjepozo astałe wyd tki
1000000
0 1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
2001-plan
Udział wydatków inwestycyjnych dziale oświata
0
2000000
00000
00000
00000
000
12000000
2 3
1994
1996 8
2000
w wydatkach ogółem w
40
60
zł
80
10000
1991
199
199
1995
1997
199
1999
2001-plan
inwestycjepozost wydatkiałe
7 8
199 199
21
Dział kwota % je % % je % budżet inwestyc kwota budżet inwestyc
Rolnictwo 1422609 13,74 1 1210274 405726 98,81 1220274 10,38 99,18 Leśnictwo 0 0,00 0 0,00 Transport 403000 403 0 100,00 710310 6,04 3,89 00 50000 7,04 Łączność 0 0,00 0 0,00 Handel wewnętrzny
0 0,00 0 0,00 Gospodarka komunalna
2007681 19,39 628624 31,31 2122107 18,05 721826 34,01 Gospoda 215175 2,08 111500 51,82 154056 1,31 5450 3,54 rka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne Oświata i wychowanie
3293925 31,82 86100 2,61 4598582 39,11 615941 13,39 Kultura i sztuk a 230000 2,22 284000 2,42 Ochrona zdrowia 41006 0,40 40796 0,35 Opieka społec zna 646967 6,25 27830 4,30 706820 6,01 Kultura fizyczsport
17405 0,15 na i 15958 0,15 Różna działalność 3635 0,04 1000 0,01 Administracjapaństwowa i samorządowa
1 1542443 14,90 1885025 16,03 32169 1,7
Bezpieczeństwpubliczne
o 497220 4,80 497220 100,00 0 0,00 Różne rozliczenia 0 0,00 0 0,00 Urzędy naczelnych organów władkontroli i sądownictwa
16611 0,14 33306 0,32 z
Razem 10352925 100 30,52 100 2635660 22,42 3160000 11756986Główne inwesty upy sty n budżetu roku 1997:
b od w: Józefowice, Ruda, Prace Mał , Marylka arczyn, Tarczyn – Ko z, Przy i, Księż
- budowa sieci kanalizacyjnej z przykanalikami w Tarczynie - budowa ul. Oszkiela w Tarczynie - oc ta w ie i Polon z Caro dl GOPS
nwest p ty n budżetu roku 1998: - od w w om i, Ruda, Prace Małe, Gładków,
Tarczyn, Przypki, Księżak, Józefowice, Marylka, Kotorydz, Korzeniówka budowa sieci kanalizacyjnej z przykanalikami w Tarczynie
- g si-
budowa kotło rzy szk le w Pam ątce projekt budowy szkoły w rczyniezakup sprzętu dla OSP k yza zędu Gminy 9 2000
cje i zak inwe cyjne fina sowane z- budowa budynku Policji - udowa w ociągó e , T
toryd pk ak
zakup samycje i zaku
hodu Sy inwes
r dla OSPcyjne fina
Tarczsowane
yn e a Główne i z
budowa w ociągó e wsi K ornik
- budowa drobudowa sali gim
i we wnastycznej przy szkole w Suchostrudze
Many
- wni p o i- Ta - - omputer cja Ur
199
22
Dział kw a % je % kwota %budżet inwestycje % ot budżet inwestyc
Rolnictwo 881730 6,86 875811 99,33 668677 4,25 666231 99,63 Leśnictwo 0 0,00 0 0,00 Transport 263210 2,05 262 0,10 768839 4,88 0,00 Łączność 0 0,00 0 0,00 Handel wewnętrzny
0 0,00 0 0,00 Gospodarka komunalna
3599113 28,02 1955358 54,33 2108687 13,39 266308 12,63 Gospodarka 476941 3,03 22998 4,82 460749 3,59 9760 2,12 mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne Oświata i 3 8471321 53,81 3122296 36,86 4665730 36,32 164932 3,5wychowanie Kultura i sztuk 2,10 a 296600 2,31 331108 Ochrona zdrowia 0,96 4965 3,28 47158 0,37 151308Opieka społec zna 730374 5,69 597024 3,79 Kultura fizyczsport
7953 0,05 na i 13217 0,10 Różna działaln 7126 0,05 ość 500 0,00 Administracja ństwowa i morządowa
1884418 14,67 57792 3,07 2129650 13,53 28113 1,32 pasaBpu
ezpieczeństwo bliczne
500 0,00 7000 0,04 6000 85,71 Różne rozliczenia 0 0,00 0 0,00 Urzędy nacz. organów władz kontroli i sąd.
2635 0,02 17843 0,11
Razem 12845934 100 3063915 23,85 15743477 100 4116911 26,15 Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budżetu roku 1999:
- budowa wodociągów we wsiach: Marylka, Korzeniówka, Prace Duże, Leśna Polana, Tarczyn ul. Postępu
- wykonanie planu przebudowy wysypiska w Jeżewicach - udział w zakupie samochodu ciężarowego dla OSP w Tarczynie - budowa kanalizacji w ul. Niecałej w Tarczynie - opracowanie dokumentacji na budowę gimnazjum w Tarczynie - zakup sprzętu komputerowego - wykonanie auditu celowości dla TBS
Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne finansowane z budżetu roku 2000: - budowa wodociągów we wsiach: Ruda, Kopana, Marylka, Korzeniówka, Prace
Duże, Leśna Polana, Kotorydz - wykonanie oświetlenia ulicznego we wsiach: Suchodół, Jeżewce, Tarczyn,
Pawłowice, Wylezin, Józefowice - zakup samochodu Star - wykup terenów pod inwestycje gminne - budowa gimnazjum w Tarczynie - zakup sprzętu komputerowego
2001 plan
23
Dział kwota %budżet inwestycje % Rolnictwo 835000 4,02 835000 100,00 Edukacyjna opieka wychowawcza
641180 3,08
Transport i łączność
594400 2,86
Handel wewnętrzny
0 0,00
Gospodarka komunalna
2675950 12,88 2257500 84,36
Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne
1716504 8,26 13000 0,76
Oświata i wychowanie
10779541 51,86 5400000 50,09
Kultura l sztuka 364320 1,75 Ochrona zdrowia 125000 0,60 Opieka społeczna 540386 2,60 Kultura fizyczna i sport
18910 0,09
Różna działalność 0 0,00 Administracja państwowa i samorządowa
2276159 10,95 16055 0,71
Bezpieczeństwo publiczne
165300 0,80
Różne rozliczenia 50000 0,24 Urzędy naczelnych organów władz kontroli i sądownictwa
1410 0,01
Razem 20784060 100 8521555 41,00 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Główne inwestycje i zakupy inwestycyjne planowanie w budżecie roku 2001: - budowa wodociągu we wsi Kopana - modernizacja hydroforni w Pawłowicach - budowa gimnazjum w Tarczynie i hali sportowej - przebudowa wysypiska gminnego w Jeżewicach - kanalizacja (II etap), kanalizacja ul. Szarych Szeregów w Tarczynie - modernizacja oświetlenia ulicznego - zakup sprzętu komputerowego
24
Wydatki z budżetu w przeliczeniu na 1 mieszkańca
0,0
200,0
400,0
600,0
800,0
1000,0
1200,0
1400,0
1600,0
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniew
y
Tarczyn
Pow
iat(średnia)
zł
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
25
II DIAGNOZA STANU SFERY SPOŁECZNEJ
2.1. Ludność
Gmina Tarczyn (wg stanu na 31.12.2000 r.) liczy 9949 mieszkańców. Pod
względem powierzchni ogólnej Tarczyn zajmuje 7 miejsce, a pod względem
liczby mieszkańców 3 miejsce w powiecie (na 11 gmin). Porównanie gęstości
zaludnienia daje gminie Tarczyn 3 miejsce (za gminami Grójec i Warka).
Ruch naturalny ludności gminy w latach 1990 – 2000 przedstawia tabela:
Rok Ogólna liczba ludności
Zgony Zameldowania na pobyt stały
Wymeldowania Urodzenia Małżeństwa
1990 9717 bd 143 bd 174 bd 1991 9911 bd 154 bd 156 bd 1992 9906 bd 139 bd 170 bd 1993 9882 bd 88 bd 155 bd 1994 9889 bd 131 bd 154 bd 1995 9869 127 106 128 140 80 1996 9908 101 154 149 133 62 1997 9898 94 88 116 117 62 1998 9938 90 149 128 112 78 1999 9974 91 139 115 97 116 2000 9949 109 122 120 90 106 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Liczba mieszkańców gminy podlega niewielkim wahaniom. W ostatnich latach
można zaobserwować tendencję wzrostową (mimo systematycznego spadku
liczby urodzeń), spowodowaną głównie zwiększeniem salda zameldowań na
pobyt stały.
Porównanie liczby mieszkańców oraz porównanie gęstości zaludnienia gmin
w powiecie grójeckim przedstawiają wykresy:
26
Liczba mieszkańców gmin powiatu grójeckiego
0
5000
10000
15000
20000
25000
Grójec
Mogielnica
Now
eM
iasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniew
y
Tarczyn
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
27
Gęstość zaludnienia w gminach powiatu grójeckiego
0,0
20,0
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
140,0
160,0
180,0
200,0
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
osób/km2
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
28
Liczbę ludności w poszczególnych obwodach statystycznych (stan na
12.01.2001) przedstawia tabela:
Lp. Obwód statystyczny Liczba mieszkańców 1. Borowiec 56 2. Bystrzanów 114 3. Cieśle 3 4. Grzędy 264 5. Marianka PGR Drozdy 68 6. Janówek RSP Duki 70 7. Gąski 65 8. Gładków 64 9. Janówek 264 10. Jeżewice 141 11. Jeżewice PGR 32 12. Jeziorzany 141 13. Jeziorzany MZPOW 393 14. Jeziorzany Os. Tarczynianka 502 15. Jeziorzany Hotel MZPOW 7 16. Julianów 8 17. Józefowice 154 18. Kawęczyn 128 19. Kopana 389 20. Komorniki 256 21. Korzeniówka 47 22. Kotorydz 488 23. PHRO Księżowola 215 24. Księżak 34 25. Marianka 177 26. Many 96 27. Marylka 99 28. Pawłowice 87 29. Pawłowice PHRO 241 30. Prace Duże 260 31. Prace Małe 162 32. Przypki 167 33. Nosy 79 34. Racibory 255
29
35. Ruda 169 36. Rembertów 256 37. Suchodół 289 38. Stefanówka 125 39. Suchostruga 50 40. Tarczyn PKP Stacja Kolejowa 16 41. Świętochów 137 42. Werdun 68 43. Wólka Jeżewska 28 44. Wylezin 93 45. Wola Przypkowska 220 46. Kol. Wola Przypkowska 52 47 Tarczyn 2948 RAZEM 9977
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Struktura wiekowa ludności w latach 1990 – 1999
Wiek 0-6 7-15 16-19 20-65 20-60 Pow.65 pow.60 Razem Płeć M K M K M K M K M K M K M+K1990 532 508 774 726 285 288 2862 2552 353 837 4806 4911 97171991 514 511 795 732 315 293 2901 2608 377 865 4902 5009 99111992 503 499 779 725 324 305 2914 2616 372 869 4892 5014 99061993 481 501 770 714 340 309 2905 2604 379 879 4875 5007 98821994 465 488 778 687 345 331 2912 2626 382 875 4882 5007 98891995 473 477 748 676 354 335 2908 2649 388 861 4871 4998 98691996 456 452 742 681 341 324 2965 2688 389 870 4893 5015 99081997 435 427 730 674 328 330 2987 2706 403 878 4883 5015 98981998 432 406 715 657 329 330 2996 2752 423 898 4895 5043 99381999 405 391 681 657 341 317 3036 2799 448 899 4911 5063 99742000 399 364 654 639 346 318 3059 2818 450 902 4908 5041 9949
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Wskaźnik udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym do
ludności w wieku produkcyjnym – dane porównawcze dla roku 1999 – dla
gminy Tarczyn wynosił 70,9% (dla powiatu grójeckiego – 68%, dla
województwa mazowieckiego 66%. W 2000 roku wskaźnik ten przyjął dla
gminy Tarczyn wartość 69,3%
30
Strukturę wiekową ludności gminy Tarczyn (stan na 31.12.2000 r.) przedstawia
poniższy wykres:
Struktura wiekowa ludności gminy
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
od 0 do 6 lat
od 7 do 15 lat
od 16 do 19 lat
od 20 do 60 lat
od 20 do 65 lat
powyżej 60 lat
powyżej 65 lat
KobietyMężczyźni
31
2.
N e g Tarcz unkcjo gminne placówki oświatowe: dwa
przedszkola, 4 szkoły podstawowe (w Tarczynie, Pamiątce, Sucho e,
Pracach Małyc raz gim jum. W Tarczynie ma równie ą siedzibę
Z kół Zawodowych – podlegają Starostw owiatow
iczbę uczniów w poszczególnych latach szkolnych przedstawia tabela:
a ałe Suchostruga Ta
RAZEM
2. Oświata
a tereni miny yn f nują
strudz
h) o naz ż swoj
espół Sz cy u P emu w Grójcu.
L
Rok szkolny SP SP SP SP Gimnazjum Tarczyn Pamiątk Prace M rczyn
1990/91 905 300 109 72 - 1386 1991/92 907 291 96 70 - 1364 1992/93 1331 886 284 92 69 - 1993/94 03 9 - 1348 9 290 7 76 1994/95 68 0 - 1307 8 288 8 71 1995/96 57 4 - 1260 8 261 7 68 1996/97 37 71 7 - 1258 8 2 7 73 1997/98 31 90 4 - 1261 8 2 7 66 1998/99 09 72 7 - 1225 8 2 7 67 1999/00 71 52 3 156 1208 6 2 7 56 2000/01 67 3 296 1195 5 214 6 55 2001/02 64 0 441 1333 5 179 7 79
Liczbę uczniów w poszczególnych latach szkolnych przedstawia tabela:
Rok Przedszkole Przedszkole Oddział Oddział szkolny nr 1 nr 2 Przedszkolny Przedszkolny
Oddział Przedszkolny
RAZEM
Tarczyn Jeziorzany Pamiątka Prace Małe Suchostruga 1990/91 137 70 34 7 11 259 1991/92 133 81 35 14 b.d. 263 1992/93 130 85 22 6 12 255 1993/94 115 3 267 97 33 1 9 1994/ 12 2 . 266 95 3 104 9 10 b.d1995/96 119 99 31 13 11 273 1996/97 125 110 30 7 11 283 1997/98 125 99 26 12 9 271 1998/99 122 86 20 11 15 254 1999/00 123 79 25 2 246 1 72000/01 116 62 23 6 225 1 8
Na przestrzeni ostatnich 10 lat obserwuje się systematyczny spadek liczby dzieci
w kolny będący efektem niż mograficznego. wieku sz m, u de
32
Kwalifikacje kadry pedagogicznej w l 1990 2001 zed ia ela
Poziom wykształcenia
atach – pr staw tab :
Rok szkolny Liczba nauczycieli szkoły przedszkola razem mgr WZ SN SP SZ
1990/91 83 15 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 1991/92 77 15 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 1992/95 80 15 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 1993/94 82 15 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 1994/95 88 15 103 46 14 25 16 2 1995/96 88 15 103 48 13 23 17 2 1996/97 90 15 105 50 13 23 15 4 1997/98 96 16 112 51 12 30 14 5 1998/99 89 16 105 57 13 17 13 5 1999/00 112 16 128 82 17 12 14 3 2000/01 112 16 128 88 16 11 12 1
m wyż , SN – Studium Nauczycielskie, SP – nie
p w
Sy tematyczny wzrost licz y naucz cieli yk łcen w ym
(magisterskim niejszanie si liczby nauczycieli
z ją u nauczania w szkołach
g
K ogi ej w G szkol 2000 001)
rzedstawia tabela:
oświatowa Liczba Liczba Wykształcenie
gr – wy
edagogi
kształcenie wyższe magisterskie, WZ –
czne, SZ – średnie zawodo
sze zawodowe śred
e
s b y z w szta iem yższ
i zawodowym) oraz zm ę
wykształceniem średnim wpływa na wzrost poziom
minnych.
walifikacje kadry pedag czn minie Tarczyn (rok ny /2
p
Lp. Placówka uczniów nauczycieli
mgr WZ SN SP SZ 1. SP Tarczy 2 1 n 567 40 31 3 3 2. SP Pam - iątka 214 20 14 1 3 2 3. SP Prace Małe +
Oddział Przedszkolny 63 + 16 10 + 1 9 - - 1 1
4. SP Suchostruga 55 13 6 - - 5 25. Gimnazjum Tarczyn 296 29 25 - - 3 16. Przedszkole Tarczyn 116 9 2 4 1 2 - 7. Przedszkole Je rzany 62 6 1 4 - zio - 1 RAZEM 1420 128 88 16 11 12 1
33
Baza loka
lowa pl wek oświa ych w gm przedsta ia się następ co:
Nazwa Liczba sal dydaktycznych
Liczba miejsc dydaktycznych
Powierzchnia użytkowa w
m2
Sale gimnastyczne
Powierzchnia dydaktyczna sali gimnastycznej w
m2
acó tow inie w ują
placówki
SP 380 1000 1 220 Tarczyn 13 SP Pamiątka 12 330 2000 1 332 SP Prace Małe 6 120 460 1 53 SPSuchostruga
7 140 580 1 139
Gi nazjum Tarczyn
10 315 380 - - m
Przedszkole Tarczyn
4 120 700 1 48
Przedszkole Jeziorzany
3 90 758 1 63
34
2.3. Służ
zynie
- 2 gabinety lekarza ogólnego rza pediatry
ekologiczno-położniczy iczny (wyposaż ę ciszy, audiometr)
arski (wyposażony w EKG, aparat AMBU, etry, aparat RR)
y fizykoterapii ium
D Zdrowia w 2000 rzedstawia tabela:
ych w 2000 r. GOZ Tarczyn
ba zdrowia
W Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Tarc
funkcjonują:
- 2 gabinety leka- 1 gabinet gin- 1 gabinet laryngolog ony w kabin- 1 gabinet pielęgni
negatoskop, glukom- 1 punkt szczepień - 1 gabinet stomatologiczn- 1 gabinet- Laborator- Sterylizatornia
Ośrodkaziałalność Gminnego roku p
Lp. Rodzaj usług medyczn Ilość
1. Wizyty domowe – dorośli 231 dzieci 152
2. Szczepienia 8980 3. Wizyty u noworodków do 1 r. ż. 452 4. h Stomatologia - liczba przyjętyc
pacjentów 2240
- w tym wyleczenia 1940 - w tym usunięcia zębów 300
5. Porady w poradni K 1087 6. Porady w poradni D 2827 - w tym patronaże 198
7. Porady dla dorosłych 14875 - w tym domowe 231
8. Porady ogólne razem 18789 9. Laboratorium ogółem 13543 - w tym morfologia 2040 - w tym badanie moczu 1960 - w tym badanie poziomu
cukru 1740
10. Zabiegi 5594 - w tym iniekcje 3866 - inne zabiegi 1439 RR 3684 EKG 809
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
35
37
2.4. Mieszkalnictwo
Dynamikę rozwoju budownictwa w gminie Tarczyn można przedstawić
porównując liczby wydawanych w ostatnich latach przez Urząd Gminy
pozwoleń na budowę.
Ilość wydanych pozwoleń na budowę w latach 1991 – 2000
Budynki mieszkalne
Budynki gospodarcze
Budynki inwentarskie
Budynki inwentarsko – składowe
Budynki letniskowe
Lp. Rok Inwentarsko - gospodarcze l 1991 20 15 5 5 12 2 1992 33 14 2 9 6 3 1993 43 8 - 6 4 4 1994 40 11 1 3 4 5 1995 61 16 - 8 1 6 1996 58 16 - 6 - 7 1997 59 17 2 4 - 8 1998 79 24 1 6 - 9 1999 135 34 - 2 - 10 2000 103 21 1 4 -
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Systematyczne zwiększanie się liczby budynków mieszkalnych budowanych
w latach 1991 – 2000 (przy braku wyraźnych tendencji wzrostowych w innych
sektorach budownictwa) związane jest m.in. z funkcjonowaniem tzw. „ulgi
budowlanej” oraz atrakcyjnym położeniem gminy (bezpośrednie sąsiedztwo
aglomeracji warszawskiej).
Wskaźnik liczby mieszkań na 1000 mieszkańców gminy jest wyższy niż średnia
dla powiatu.
Liczbę mieszkań w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w gminach powiatu
grójeckiego przedstawia wykres:
38
Ilość mieszkań na 1000 mieszkańców
240,0
250,0
260,0
270,0
280,0
290,0
300,0
310,0
320,0
330,0
Grójec
Mogielnica
Now
eM
iasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
39
2.5. Kultura
GMINNY OŚRODEK KULTURY
Gminy Ośrodek Kultury mieści się w Tarczynie przy ul. Ks. Cz.Oszkiela 3.
GOK współpracuje z placówkami oświatowymi przy organizacji imprez dla
młodzieży, wydaje gazetę lokalną „Wiadomości Tarczyńskie”. Działają tu: koło
teatralne – 3 grupy – 40 osób, koła muzyczne – 2 grupy – 35 osób, Klub Seniora
– 80 osób, 2 zespoły muzyczne – 10 osób. Imprezy cykliczne, takie jak „Dni
Tarczyna”, „Żyj zdrowo-kolorowo”, czy koncerty muzyki poważnej w Kościele
Św. Mikołaja gromadzą znaczną liczbę mieszkańców gminy i gości.
Podstawowe formy działalności w roku 2000 przedstawia poniższe zestawienie:
Rok 2000 Ilość
imprez
Liczba
widzów Imprezy artystyczne zorganizowane w placówce i poza placówką
(własne zespoły)
9 2000
Imprezy artystyczne w wykonaniu zespołów zawodowych 21 5000
Występy amatorskie w wykonaniu zespołów artystycznych
z innych placówek
2 400
Praca z dziećmi i młodzieżą 60 3000
Wystawy, plenery 4 2000
Działalność rekreacyjna i rozrywkowa (dyskoteki, konkursy,
turnieje, wycieczki, festyny)
22 5500
Inne formy działalności (odczyty, kursy, spotkania) 9 400
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
40
GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNA
Gminna Biblioteka Publiczna mieści się w Tarczynie przy ul. Ks. Cz. Oszkiela.
Posiada jedną filię, zlokalizowaną w Woli Przypkowskiej. W placówkach
bibliotecznych pracują 3 osoby, łącznie 2 i ½ etatu.
Podstawowe dane statystyczne, dotyczące pracy Gminnej Biblioteki Publicznej,
przedstawia poniższe zestawienie.
ROK 2000
Liczba czytelników 1517
Łączna liczba wypożyczeń 16087
Stan księgozbioru 18787 woluminów
204 kasety wideo
Zakupione książki
w tym ze środków samorządowych
z dotacji MKiDN
513
479
26
Budżet samorządowy na działalność biblioteki
w tym na zakup książek
100556
9566
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
41
OBIEKTY ZABYTKOWE
Obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków Starostwa Powiatu
Grójeckiego:
l.p. Lokalizacja Obiekt Właściciel Decyzja z dnia
Nr rejestru
1 Komorniki Dwór i park 20.08.1990 1426/A/90
2 Kopana Dwór i park 17.07.1991 1490/A/91
3 Prace Duże Ruiny dworku i park
Własność prywatna 14.11.1972 956/A/72
4 Rembertów Kościół i dzwonnica
23.03.1962 1098/485
5 Tarczyn Zajazd Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa w Tarczynie
02.09.1957 1111/767
6 Tarczyn Kościół Św. Mikołaja i dzwonnica
Parafia Rzymsko-Katolicka w Tarczynie
02.09.1957 1110/71
7 Many Dwór i park, oficyna dworska,
zabudowania gospodarskie
Własność prywatna 05.12.1990 1450/A/90
8 Księżowola Park Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa
17.07.1991 1486
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
42
43
2.6. Opieka społeczna
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Rodzaj świadczenia Zasiłek stały Zasiłek okresowy Zasiłek celowy Ochrona
macierzyństwa Renta Socjalna
liczba Liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba osób, osób w osób, osób w osób, osób w osób, osób w osób, osób w
Rok którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie którym rodzinie wydano wydano wydano wydano wydano decyzję decyzję decyzję decyzję decyzję
1991 20 43 16 78 103 385 1992 20 43 36 160 169 649 1993 23 46 112 424 155 490 1994 39 89 128 534 123 367 78 334 1995 34 77 140 640 126 397 56 217 1996 34 84 105 460 60 323 10 49 16 51 1997 21 49 116 439 149 483 29 123 18 53 1998 15 35 110 442 92 355 13 54 19 62 1999 17 23 95 361 150 516 20 98 23 71 2000 22 46 37 128 148 487 17 65 25 77 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Środki finansowe na opiekę społeczną wg źródeł pochodzenia przedstawia
tabela:
Rok Zadania własne (kwota) Zadania zlecone (kwota) 1991 3120 48749 1992 14843 61211 1993 45679 95360 1994 57431 282000 1995 118550 241996 1996 173786 308588 1997 244340 402627 1998 290884 415936 1999 275819 454555 2000 236656 360368
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
44
Liczba osób objetych pomocą GOPS w latach 1991 - 2000
020406080
100120140160180
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000zasiłek stałyzasiłek okresowyzasiłek celowyochrona macierzyństwarenta socjalna
Środki na Opiekę Społeczną wg źródeł
0100000200000300000
500000600000700000800000
1995 1996 1997
zł 400000
1998 1999 2000
zadania zleconezadania własne
45
2.7. Bezpieczeństwo publiczne
POLICJA
iuszy – łącznie z komendantem. Środki transportu,
ędące w dyspozycji Komisariatu (4 Polonezy) są w znacznym stopniu
wyeksploatowane. Śro ie do , mankamentem jest zbyt
mała ilość linii telefonicznych, utrudniająca bieżące połączenia oraz
uniemożliwiająca korzystanie z internetu (Komisariat posiada 1 komputer
podarowany prz miny).
Optymalny stan kadrowy Komisariatu określany jest na 25 etatów – umożliwi to
całodobową, pe ą ległego terenu. Konieczna jest modernizacja
(wymiana na radiowozów az zw szenie limitów
paliwowych.
ę najczęściej występujących na terenie gminy Tarczyn przestępstw
a zestawienie:
L.p. Kategoria przestępstwa 1999 2000
Komisariat Policji w Tarczynie obsługuje dwie gminy: Tarczyn i Pniewy.
Pracuje tu 19 funkcjonar
b
dki łączności są w stan brym
ez Urząd G
łn obsługę pod
nowe) 9–letnich or ięk
Statystyk
przedstawi
l Rozboje i gwałty 4 10 2 Kradzieże 29 53 3 Włamania 80 76 4 Bójki i pobicia 11 5 5 Pożary 7 5 6 Wypadki drogowe 17 5 7 Znęcania 6 6 8 Niealimentacja 7 5 9 Groźby karalne 9 9 10 Nieumyślna śmierć 7 18 11 Inne wydarzenia 43 49
Razem 220 247 * wg danych Komisariatu Policji w Tarczynie
46
47
OCHOTNICZE STRAŻE POŻARNE
Na terenie gminy Tarczyn działają trzy jednostki Ochotniczych Straży
Pożarnych. Wyposażenie jednostek w sprzęt ratowniczo-gaśniczy przedstawia
poniższa tabela:
Miejscowość OSP
Rodzaj sprzętu
Tarczyn 2 samochody gaśnicze, 1 samochód ratownictwa drogowego radiotelefony - 4 szt., agregat prądotwórczy – 2 szt., piły spalinowe – 4 szt., motopompy pływające – 2 szt.
Suchodół 2 samochody gaśnicze agregat prądotwórczy motopompa pływająca radiotelefony – 2 szt. Piła spalinowa – 1 szt.
Kotorydz 2 samochody gaśnicze piła spalinowa
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Statystykę działalności jednostek OSP w latach 1992 - 1999 przedstawia
zestawienie:
Rok Ilość zdarzeń
Rodzaj pożaru
1995 121 Lasy, zabudowania gospodarcze 1996 138 Lasy, zabudowania gospodarcze 1997 145 Lasy, zabudowania gospodarcze 1998 138 Lasy, zabudowania gospodarcze 1999 142 Lasy, zabudowania gospodarcze 2000 118 Lasy, zabudowania gospodarcze
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
48
2.8. Sport, turystyka, rekreacja
W gminie Tarczyn działa klub sportowy „Tarpan” liczący 120 członków.
Wiodącą działalnością klubu jest sekcja piłki nożnej – licząca 50 zawodników
(dwie drużyny w klasie B i C).
Przy Szkołach Podstawowych w Tarczynie i Pamiątce oraz przy Gimnazjum
w Tarczynie działają uczniowskie kluby sportowe.
Na terenie gminy nie występują obszary o znaczących walorach turystyczno-
rekreacyjnych – tereny zalesione i położone w pobliżu rzek wymagają
inwestycji zwiększających atrakcyjność turystyczną. Zabudowa letniskowa
zlokalizowana jest głównie w okolicach Przypek i Prac Dużych. Wzdłuż drogi
krajowej znajduje się kilka zakładów małej gastronomii, oraz 2 motele
dysponujące około 30 miejscami noclegowymi.
2.9. Aktywność społeczna
W gminie Tarczyn działa od 1996 roku Towarzystwo Przyjaciół Tarczyna.
Liczy (wg stanu na rok 2001) 36 członków i zajmuje się głównie
upowszechnianiem wiedzy o historii i walorach gminy.
Frekwencja w wyborach samorządowych, parlamentarnych oraz prezydenckich
w latach 1998 – 2001 przedstawia się następująco:
Wybory Frekwencja (%) Samorządowe – 1998 r. 46,2
Parlamentarne – 2001 r. 40,0
Prezydenckie – 2000 r. 56,6
49
III DIAGNOZA STANU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
3.1. Zaopatrzenie w wodę
Na terenie gminy Tarczyn funkcjonują cztery ujęcia, czerpiące wodę
z czwartorzędowego poziomu wodonośnego, zaopatrujące w wodę około 65%
ludności gminy. Wodociąg grupowy „Suchodół” posiada 2 studnie głębinowe,
woda uzdatniana jest w 1 stacji. Wodociąg grupowy „Tarczyn” posiada 5 studni
głębinowych, woda uzdatniana jest w 2 stacjach. Wodociąg grupowy
„Pawłowice” posiada 2 studnie głębinowe. W 2001 roku oddano wodociąg
„Kopana”. Własne ujęcia wody posiadają również niektóre zakłady, działające
na terenie gminy.
Podstawowe informacje o wodociągach w gminie przedstawia tabela:
Nazwa Miejscowości Długość sieci Liczba gospodarstw i posesji Wodociągu zwodociągowane wodociąg. w km posiadających przyłącza
WZ 1
„Suchodół”
Suchodół Marianka Jeżewice (płn. część)
17,5
165
WZ 2 „Tarczyn”
Tarczyn Janówek Przypki Wola Przypkowska Grzędy Kotorydz Nosy Księżowola Józefowice Komorniki Ruda Prace Małe Prace Duże Marylka Gładków Korzeniówka
84,5
1435
WZ 3 „Pawłowice
Pawłowice Kawęczyn
3
20
„Kopana” Kopana, część Stefanówki
10,2 113
0 g ó ł e m 115,2 1733 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
50
51
Przyrost długości sieci wodociągowej i liczby przyłączy w latach 1990 – 2000
przedstawia poniższe zestawienie:
rok Długość sieci wodociągowej Liczba przyłączy
1990 17,5 150
1991 17,5 150
1992 17,5 150
1993 27,5 211
1994 42,5 361
1995 52 591
1996 62 911
1997 73 1152
1998 83 1291
1999 104 1613
2000 105 1620
Wskaźniki długości sieci wodociągowej na 1 km2 powierzchni oraz sieci
wodociągowej na 1000 mieszkańców dla gminy Tarczyn znacznie przewyższają
średnią powiatową. Wyższe wskaźniki ma tylko miejsko-wiejska gmina Grójec.
Porównanie wskaźników dotyczących sieci wodociągowych na terenie powiatu
grójeckiego przedstawiają poniższe wykresy:
52
Długość sieci wodociągowej na km2 powierzchni gminy
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
km
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
53
Długość sieci wodociągowej na 1000 mieszkańców
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
km/1000 m
ieszkańców
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
54
3.2. Kanalizacja
Na terenie gminy Tarczyn funkcjonuje oczyszczalnia ścieków znajdująca się
przy MZPOW „Agros – Fortuna”, której właścicielami w 5/6 są te Zakłady,
a w 1/6 gmina Tarczyn. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna.
wybudowana w 1992 r., o wydajności 7500 m3/db. Odbiera ona ścieki
z MZPOW w ilości ok. 5000 m3/db w szczycie produkcyjnym, ze wsi Tarczyn
w ilości ok. 770 m3/db oraz z punktu zlewnego w ilości ok. 100 m3/db, do
którego ścieki dowożone są wozami asenizacyjnymi z terenu gminy.
Ścieki wstępnie oczyszczane są w urządzeniach mechanicznych, jak kraty sita.
płaskowniki, zbiorniki wstępnego oczyszczania o pojemności ok. 500 m3/db.
Następnie ścieki doprowadzone są do zbiorników uśredniająco-napowietrzanych
(2 zbiorniki po 65.000 m3), komór czynnego osadu, pól filtracyjnych
i napowietrzanych stawów fakultatywnych. Odbiornikiem ścieków są stawy
rybne i rzeka Tarczynka. Oprócz oczyszczalni ścieków w Jeziorzanach na
terenie gminy Tarczyn znajduje się:
- mała oczyszczalnia ścieków typu BIOBLOK. o wydajności 40 m3/db
w Pawłowicach. Obecnie ilość ścieków wynosi niecałe 20 m3/db. Istnieje
więc możliwość podłączenia do tej oczyszczalni istniejących budynków
mieszkalnych ze zbiornikami bezodpływowymi (szambami) wskazanymi
przez SANEPID do likwidacji;
55
57
- mała oczyszczalnia ścieków typu BIOBLOK MU-200 o wydajności 60 m3/db
w Tarczynie. której właścicielem jest Przedsiębiorstwo Produkcji
Urządzeń Chłodniczych. Oczyszczalnia ta odbiera ścieki bytowo-
gospodarcze z istniejących obok budynków, m.in. z Zakładu
Produkcyjnego Płyt Warstwowych „TARMONT-PANEL".
Na terenie wsi Tarczyn istnieje sieć kanalizacji sanitarnej i rozpoczęto budowę
sieci kanalizacji deszczowej z odprowadzeniem ścieków deszczowych do rzeki
Tarczynki. Ścieki sanitarne odprowadzane są grawitacyjnie do przepompowni
ścieków znajdującej się przy Zakładach MZPOW. W Tarczynie istnieje również
przepompownia ścieków na ul. Komornickiej przy obwodnicy. Obecnie
realizowana jest sieć kanalizacji sanitarnej i deszczowej (tzn. kanalizacja
rozdzielcza) dla całej wsi Tarczyn.
Przyrost długości sieci kanalizacyjnej i liczby przyłączy w latach 1997 – 2000
przedstawia poniższe zestawienie:
rok Długość sieci kanalizacyjnej Liczba przyłączy
1997 1,3 0
1998 2,7 0
1999 4,5 130
2000 4,5 139
Porównanie wskaźników długości sieci kanalizacyjnej na km2 powierzchni i na
1000 mieszkańców dla gmin powiatu grójeckiego przedstawiają poniższe
wykresy:
58
Długość sieci kanalizacyjnej na km2 powierzchni gminy
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
km
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
59
Długość sieci kanalizacyjnej na 1000 mieszkańców
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
km/1000 m
ieszkańców
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
60
3.3. Sieć gazownicza
Teren gminy przecina z południa na północ gazociąg przesyłowy wysokiego
ciśnienia o Dn 300 na trasie Sękocin - Lubienia. Od tego gazociągu poprzez
ZZU (zespół zaporowo upustowy) i SRP (stacja redukcyjno-pomiarowa) I-go
stopnia w Kopanej zasilany jest gazociąg średniego ciśnienia o Dn 300, którym
dostarczany jest gaz dla gminy Tarczyn. We wsi Józefowice znajduje się stacja
redukcyjno-pomiarowa (SRP), skąd zasilana jest w chwili obecnej gazem
niskiego ciśnienia wieś Komorniki.
We wsi Tarczyn przy ul. Stępkowskiego znajduje się punkt pomiarowy (PP).
Przepustowość stacji redukcyjnych i gazociągu średniego ciśnienie Dn 300
posiada duży zapas i pozwala na zgazyfikowanie gminy w 100 %. Długość
dotychczas wykonanej sieci rozdzielczej wynosi:
- we wsi Tarczyn ok. 14 522 mb;
- w pozostałych wsiach gminy ok. 45 878 mb.
Orientacyjna ilość przyłączy gazowych wynosi:
- we wsi Tarczyn 374 przyłączy gazowych o długości około 8 122 mb,
- w pozostałych wsiach gminy 693 przyłączy gazowych o długości około
19747 mb.
Sieć gazowa znajduje się w ciągłej rozbudowie w miarę potrzeb gazyfikacji
poszczególnych wsi.
61
63
3.4. Zaopatrzenie w ciepło
Gospodarka cieplna na terenie gminy Tarczyn opiera się na kotłowniach
lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła, w większości przypadków
opalanych paliwem stałym. Szacuje się, że tylko ok. 30% gospodarstw
indywidualnych w gminie korzysta do ogrzewania pomieszczeń z gazu
ziemnego, a w pozostałych 70% paliwem jest węgiel kamienny i koks.
Największymi źródłami energii cieplnej są:
— kotłownia lokalna MZPOW „Agros – Fortuna” z 3 kotłami o mocy cieplnej
10 MW każdy, opalanych miałem węglowym. Z kotłowni ciepło
dostarczane jest lokalną siecią cieplną do budynków Zakładu i 6 budynków
mieszkalnych wielorodzinnych Spółdzielni Lokatorsko-Własnościowej
„Tarczynianka":
— kotłownia lokalna Spółdzielni Mieszkaniowej „Jedność" z 2 kotłami
o mocy cieplnej 720 kW każdy. Ciepło doprowadzone jest lokalną siecią
cieplną do 10 budynków mieszkalnych.
Pozostałe źródła ciepła (ok. 20 kotłowni) o dużym rozproszeniu na terenie
gminy są to kotłownie zakładów przemysłowych oraz budynków użyteczności
publicznej o zasięgu lokalnym. Kotłownie te opalane są paliwem stałym (węgiel
i koks) gazem ziemnym i gazem płynnym. Moc cieplna tych kotłowni wynosi
w granicach 50 kW do 20 MW.
Istniejące źródła ciepła zaspokajają potrzeby poszczególnych odbiorców, ich
stan techniczny jest bardzo różny, a niska sprawność, wysoki poziom emisji
zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego czy wysokie koszty eksploatacji
sprawiają, że nie są one zbyt ekonomiczne.
64
3.5. Energetyka
Gmina Tarczyn zasilana jest energią elektryczną ze stacji energetycznej 110/15
kV „Tarczyn" - za pośrednictwem napowietrznej sieci SN-15 kV, stacji
transformatorowych 15/0,4 kV oraz sieci rozdzielczej nn - 380/220V.
Stacja 110/15 kV zlokalizowana jest przy drodze ,,E-7" Warszawa-Radom
w odległości około 300 m od stacji kolejowej Tarczyn a zasilana jest przelotowo
z linii magistralnej 110 kV relacji Pruszków - Piaseczno.
Przez teren gminy przebiega tranzytem magistralna linia napowietrzna WN-110
kV w relacji Grójec - Piaseczno oraz tranzytowa krajowa linia napowietrzna
WN-400 kV relacji Kozienice - Warszawa.
W okresie perspektywicznym podstawowym źródłem zasilania gminy pozostaje
stacja „Tarczyn". Docelowo zasilanie gminy zostanie wzmocnione
z przewidywanej stacji energetycznej 110/15 kV „Szczaki". Stacja ta będzie
zlokalizowana w południowo-zachodniej części miejscowości Złotokłos poza
granicami gminy. Lokalizacja tych stacji umożliwia pełny rozwój gminy,
a przepustowość jest wystarczająca dla zaspokojenia najbliższych potrzeb. Stan
techniczny sieci SN-15 kV jest zadawalający, nie mniej jednak sieć ta
dostosowana jest do obecnych potrzeb i nie może być wykorzystana dla
odbiorców przewidywanych w planach zagospodarowania przestrzennego.
Realizacja programu zagospodarowania przestrzennego spowoduje konieczność
modernizacji i rozbudowy sieci SN-15kV i niskiego napięcia 380/220 V.
Wytwórnia Słodyczy „Van Melle Polska” w Rembertowie posiada elektrownię
wiatrową. Elektrownia nie posiada większego znaczenia dla systemu
energetycznego gminy, stanowi natomiast przykład wykorzystania
niekonwencjonalnych źródeł energii – również w celach reklamowych.
65
67
68
3.6. Gospodarka odpadami
Gmina Tarczyn nie posiada obecnie działającego wysypiska odpadów
komunalnych. Funkcjonujące do niedawna wysypisko we wsi Jeżewice zostało
zamknięte i trwają tam jedynie prace zabezpieczające.
Odpady komunalne zbierane są w poszczególnych miejscowościach do
kontenerów WK-7. Ich ilość szacuje się na około 16000 m3/rok. Odpady
przemysłowe z zakładów zlokalizowanych na terenie gminy Tarczyn – 1962
t/rok.
3.7. Komunikacja
Sieć komunikacyjną gminy Tarczyn tworzą: droga krajowa Warszawa –
Kraków, drogi wojewódzkie Tarczyn – Łoś i Tarczyn – Many, 9 odcinków dróg
powiatowych (łącznie 55,9 km), oraz drogi gminne i lokalne (dojazdowe).
Długość dróg, rodzaj i stan nawierzchni przedstawiają poniższe zestawienia.
Długość i stan nawierzchni dróg w zależności od właściciela przedstawia tabela: Lp. Drogi Długość w km Nawierzchnia
ulepszona nie ulepszona 1. Krajowe 2. Wojewódzkie 17,899 17,899 0 3. Powiatowe 55,807 55,807 0 4 Gminne 154,740 154,740 0
Ogółem * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Porównanie wskaźników długości dróg gminnych oraz utwardzonych dróg
gminnych na km2 powierzchni ogólnej dla powiatu grójeckiego przedstawiają
wykresy:
69
Długość dróg gminnych na km2 powierzchni gminy
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
2,00
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
km/km
2 powierzchni gm
iny
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
71
Długość gminnych dróg utwardzonych (km) na km2 powierzchni gminy
0,000,050,100,150,200,250,300,350,400,450,50
Grójec
Mogielnica
Now
eM
iasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniew
y
Tarczyn
Pow
iat(średnia)
km/km
2 powierzchni gm
iny
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
72
Wykaz dróg gminnych l.p. nr
drogi
kierunek długość
(km)
nawierzchnia stan
nawierzchni
1 Bystrzanów - Werdun 5,150 pospółka średni
2 Suchostruga - Jeżewice 6,680 pospółka średni
3 Suchodół – Marianka – Nosy 11,200 pospółka średni
4 Księżak – Janówek 5,500 pospółka średni
5 Przypki – Wola Przypkowska 11,000 pospółka średni
6 Kotorydz – Marylka –
Korzeniówka
23,300 pospółka średni
7 Prace Duże – Prace Małe – Ruda 25,000 pospółka średni
8 Gąski – Gładków – Racibory –
Wylezin -Stefanówka
28,000 pospółka średni
9 Pawłowice – Kopana – Pamiątka 20,000 asfalt + pospółka średni
10 Komorniki – Rembertów –
Pamiątka
18,500 pospółka średni
RAZEM 154,740
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn Wykaz dróg powiatowych l.p. nr
drogi
kierunek długość
(km)
nawierzchnia stan
nawierzchni
1 01364 Tarczyn (dawna droga Warszawa
– Kraków)
2,026 asfalt dobry
2 01363 Tarczyn – Księżak 4,626 asfalt dobry
3 01362 Suchodół – Bystrzanów 7,208 asfalt + pospółka średni
4 01361 Tarczyn – Jeziorzany – Suchodół 8,616 asfalt + pospółka średni
5 01358 Gąski – Prace Duże 3,132 pospółka średni
6 01357 Stefanówka – Racibory 4,802 asfalt dobry
7 01356 Prace Małe – Kopana 10,275 asfalt dobry
8 01353 Kotorydz – Grzędy – Janówek 7,621 asfalt dobry
9 01341 Stefanówka - Rembertów 7,501 asfalt dobry
RAZEM 55,867
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
73
75
Wykaz dróg wojewódzkich l.p. nr
drogi
Kierunek długość
(km)
nawierzchnia stan
nawierzchni
1 01340 Łoś – Tarczyn 7,526 asfalt dobry
2 01359 Tarczyn – Many 9,873 asfalt dobry
3 Tarczyn – PKP Tarczyn 0,500 asfalt zły
RAZEM 17,899
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Układ drogowy zapewnia dobre połączenia między miejscowościami w gminie
oraz połączenia z sąsiednimi gminami. Stan nawierzchni jest zróżnicowany,
remontów i modernizacji wymagają głównie drogi gminne. KOLEJ
Komunikację kolejową zapewnia dwutorowa, zelektryfikowana linia, łącząca
Skierniewice z Górą Kalwarią. Na terenie gminy Tarczyn zlokalizowane są trzy
stacje kolejowe: w Tarczynie, Jeżewicach i Gładkowie.
Przez obszar gminy przebiega również trasa wąskotorowej kolejki dojazdowej,
obecnie nie wykorzystywanej do celów komunikacyjnych.
3.8. Telefonizacja
Na terenie gminy istnieje automatyczna centrala telefoniczna połączona z siecią
krajową, wojewódzką i międzygminną linią światłowodową. Poziom
telefonizacji jest stosunkowo wysoki i wynosi dla gminy około 200 abonentów
na 1000 mieszkańców. Sieci kablowe i napowietrzne oraz szafki telefoniczne
lokalizowane są w pasach ulic pod chodnikami lub trawnikami.
Niezależnie od sieci telefonizacji stacjonarnej rozwija się sieć telefonii
komórkowej.
76
Liczba abonentów telefonicznych na 1000 mieszkańców
0
50
100
150
200
250
300
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk Duży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
77
Liczba abonentów telefonii przewodowej na km2 powierzchni gminy
0
10
20
30
40
50
60
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk D
uży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
78
IV DIAGNOZA STANU SFERY GOSPODARCZEJ
4.1. Przemysł
Na terenie gminy Tarczyn funkcjonuje kilka zakładów produkcyjnych, o dużym
znaczeniu dla lokalnej gospodarki. Główne branże to: branża spożywcza
(Agros-Fortuna, „Zielona Budka”, „Van Melle Polska”, „Niagara”); branża
przemysłowa (Tarona-Ceramika, Przedsiębiorstwo Produkcji Urządzeń
Chłodniczych, Tarmont-Panel). Zakłady te są głównymi pracodawcami
w gminie, a podatki przez nie płacone stanowią ważną pozycję w dochodach
budżetu. Niektóre przedsiębiorstwa posiadają własne ujęcia wody i własne
oczyszczalnie ścieków, które mogą być włączone w systemy ogólnogminne.
Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji warszawskiej, średnia klasa
gleb w gminie oraz istnienie podstawowych sieci infrastruktury technicznej dają
potencjalne możliwości rozwoju funkcji przemysłowych – przy uwzględnieniu
ograniczeń, wynikających z ustanowionych na obszarze gminy stref
ochronnych.
4.2. Rolnictwo i leśnictwo
ROLNICTWO
Około ¾ powierzchni gminy Tarczyn stanowią użytki rolne. Znaczną ich część
(ponad 20%) zajmują sady. Ponad 88% powierzchni użytków rolnych jest
własnością rolników indywidualnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa
rolnego wynosi około 3,8 ha.
79
Strukturę indywidualnych gospodarstw rolnych (1999 r.) przedstawia poniższa
tabela:
L.p. Wielkość
gospodarstwa (ha)
Liczba
gospodarstw
Łączna
powierzchnia
% łącznej
powierzchni
1 1 - 2 491 693,68 10,92
2 2 - 5 655 2030,81 31,96
3 5 – 7 272 1470,96 23,15
4 7 – 15 193 1167,85 18,38
5 Powyżej 15 45 991,55 15,60
RAZEM 1656 6354,85 100
Na terenie gminy znajduje się ponad dwa tysiące działek o powierzchni
mniejszej niż 1 ha.
Struktura wielkości indywidualnych gospodarstw rolnych w gminie Tarczyn
od 1 d0 2 haod 2 do 5 haod 5 do 7 haod 7 do 15 hapowyżej 15 ha
80
Strukturę własnościową powierzchni gminy Tarczyn przedstawia tabela:
Grupy rejestrowe
Pow. ogólna
Użytki rolne Lasy Wody Tereny budów
Pozost. grunty
Grunty orne
Sady Łąki Pastwiska Razem
Grunty w zasobie AWRSP
237 177 19 1 13 210 14 1 4 8
Grunty w zasobie ALP
885 5 - 2 4 11 871 1 1 1
Pozostałe grunty Skarbu Państwa
304 29 2 1 12 44 36 15 10 199
Grunty komunalne Gminy
239 42 2 3 12 59 14 - 19 147
Indywidualne gospodarstwa
8266 4720 1510 288 663 7181 760 39 218 68
Inne grunty indywidualne
735 349 106 25 45 525 115 3 78 14
Grunty spółdzielni
56 13 18 1 9 41 5 - 8 2
Grunty Kościołów
21 10 2 - - 12 1 - 2 6
Grunty wspólnot wiejskiej
4 - - - 2 2 1 - - 1
Razem 10747 5345 1659 321 760 8085 1817 59 340 446 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Struktura użytkowania gruntów gminy Tarczyn: ha %
Ogólna powierzchnia ewidencyjna 11415 100
użytki rolne razem 8514 75
w tym: grunty orne 7317 86
użytki zielone 1197 14
lasy oraz tereny zadrzewione 1898 16
grunty pod wodami 87 1
nieużytki 135 1
tereny pozostałe 781 7
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
81
Udział powierzchni użytków rolnych w powierzchni ogółem
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
80,00
90,00
100,00
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk Duży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
%
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
83
Gleby w gminie Tarczyn według klas bonitacyjnych:
GRUNTY ORNE UŻYTKI ZIELONE Lp klasa ha % klasa ha % l. I - - I - - 2. II 1 0,02 II - - 3. IIIa 161 2,85 IIIa 89 7,44 4. IIIb 659 11,66 IIIb - - 5. IVa 1142 20,21 IVa 588 49,16 6. IVb 807 14,28 IVb - - 7. V 1836 32,50 V 452 37,79 8. VI 938 16,60 VI 65 5,43 9. VIz 106 1,88 VIz 2 0,17
Razem 5650 Razem 1197 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Grunty klas III i IV stanowią 49%, a grunty klas V i VI – 51% powierzchni
użytków rolnych. Zamieszczony niżej podział gleb wg kompleksów potwierdza
dominację gleb żytnich w areale użytków rolnych.
Struktura gleb wg klas bonitacyjnych
IIIIIaIIIbIVaIVbVVIVIz
84
Udział gleb według kompleksów w gminie Tarczyn: Lp. Kompleks przydatności Powierzchnia
Ha % l. l - pszenny bardzo dobry 1 0,02 2. 2 - pszenny dobry 161 2,85 3. 3 - pszenny wadliwy 1801 31,88 4. 4 - żytni bardzo dobry 807 14,28 5. 5 - żytni dobry 1836 32,50 6. 6 - żytni słaby 500 8,85 7. 7 - żytni bardzo słaby 438 7,75 8. 8 - zbożowo-past. mocny 16 0,28 9. 9 - zbożowo-past. słaby 90 1,59
Razem 5650
Powierzchnię zasiewu (w ha) głównych upraw w latach 1990 – 1998
przedstawia tabela: Zasiewy Powierzchnia zasiewu
1990 Powierzchnia zasiewu
1994 Powierzchnia zasiewu
1998 Zboża: - żyto 1500 1285 1215 - pszenica 176 85 68 - jęczmień 39 28 25 - mieszanki 46 62 80 - owies 500 497 480 -pszenżyto 350 448 145 Pozostałe 1126 1442 2341 Ziemniaki 920 802 780 Ogółem 4660 4649 5134 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować zmniejszanie się areału upraw
zbożowych i wzrost areału upraw pozostałych, głównie warzyw.
Wskaźniki hodowli bydła i trzody chlewnej w gminie Tarczyn odbiegają
znacznie od średniej dla województwa mazowieckiego i średniej krajowej.
Znaczenie hodowli w gospodarce gminnej jest marginalne.
85
Stan pogłowia zwierząt w latach 1990 – 1998 przedstawia tabela:
Wyszczególnienie 1990 1994 1998
Ogółem bydło 1020 863 796 w tym: krowy 610 492 402
Trzoda chlewna 1256 777 720 * wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Porównanie wskaźników hodowli zwierząt gospodarskich wygląda następująco:
Zwierzęta gospodarskie w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych w 1998 r.
Gmina Tarczyn
Województwo mazowieckie
Polska
Ogółem bydło 9,4 42,9 37,7 w tym: krowy 4,7 25,2 19,2
Trzoda chlewna 8,5 88,8 103,9 * wg danych Rocznika Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2000
LEŚNICTWO
Lasy i grunty leśne zajmują 1898 ha, co stanowi około 16% powierzchni
ogólnej gminy i zlokalizowane są w trzech kompleksach: przy wschodniej
granicy gminy (z gminą Prażmów) nad rzeką Jeziorką, przy południowej
granicy gminy (z gminą Pniewy) nad rzeką Tarczynką oraz w sołectwie Księżak
– północno-zachodnia część gminy. Około połowy powierzchni ogólnej lasów
(965 ha) stanowią lasy prywatne. Największe powierzchnie lasów prywatnych
znajdują się w sołectwach: Suchodół (około 190 ha),Prace Duże (135 ha),
Świętochów (60 ha), Racibory (60 ha), Korzeniówka (55 ha), Komorniki, Wólka
Jeżewska, Borowiec (po około 50 ha). Lasami państwowymi administruje
Nadleśnictwo Chojnów. Na terenie gminy występują 4 podstawowe rodzaje
lasów: subkontynentalny grąd (drzewostany dębowo-grabowe z udziałem lipy
i klonu), bór mieszany (drzewostany sosnowo-dębowe z udziałem brzozy
i osiki), bór sosnowy i łęg jesionowo-olszowy. Lasy na całym obszarze gminy
objęte są ochroną. Średni wiek drzewostanu ocenia się na około 40 lat
86
87
Udział powierzchni lasów w powierzchni ogółem
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
Grójec
Mogielnica
Now
e Miasto
Warka
Belsk Duży
Błędów
Chynów
Goszczyn
Jasieniec
Pniewy
Tarczyn
Powiat
(średnia)
%
* Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2000
88
4.3. Aktywność gospodarcza mieszkańców gminy
Na przestrzeni lat 1990 – 2000 można zaobserwować systematyczny wzrost
ogólnej liczby firm handlowych (wzrost o około 40%), usługowych (wzrost
o 90%) i zakładów gastronomicznych (wzrost o 250%) w stosunku do
wyjściowego roku 1990. Dynamikę zmian liczby podmiotów gospodarczych
zarejestrowanych w Urzędzie Gminy Tarczyn w ostatnich latach przedstawia
poniższe zestawienie:
Lp. Rok Handel Usługi Gastronomia
1. 1990 156 210 4 2. 1991 160 229 5 3. 1992 164 239 8 4. 1993 177 260 9 5. 1994 191 272 7 6. 1995 201 296 6 7. 1996 217 304 8 8. 1997 231 328 5 9. 1998 249 357 7 10. 1999 223 389 10 11. 2000 217 397 14
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Dynamika zmian liczby podmiotów gospodarczych (handel i usługi) w latach 1990-2000
300350400450
050
100150200250
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
HandelUsługi
89
Na sumaryczny wzrost licz w o ła si
liczby tych podmiotów w poszczególnych sołectwach. Przykładową dynam
z zakre na st o ic la eds wia niżs
zestawieni
A y spodarc mieszkańcó pos zegó ch s iny Tarczyn
– liczba podmiotów gospodarczych w 1999 r., 2000 r. i pierwszym półroczu
2 1L Handel Us i Gastronomia
by podmiotó gosp darczych sk dają ę wahania
ikę
mian w tym sie prze rzeni statn h 2 t prz ta po ze
e:
kt wność go za w zc lny ołectw gm
00 r. .p. Sołectwo ług
1999 2000 I – VII
2001
1999 2000 I – VII
2001
1999 2000 I – VII
2001
1 Tarczyn 107 115 113 177 185 177 6 7 5
2 Bystrzanów 2 1 1 1 2 2 - - -
3 Borowiec 1 1 1 1 2 2 1 1 1
4 Gąski 1 1 1 - - - - - -
5 Gładków - - - 4 4 4 - - -
6 Grzędy 3 6 7 16 11 10 1 1 2
7 Janówek 11 9 10 11 13 16 - - -
8 Jeżewice 2 2 2 5 4 7 - - -
9 Jeziorzany 10 8 12 47 47 48 - - -
10 Józefowice 2 2 2 5 6 6 - - -
11 Kawęczyn - - - 2 1 1 - 1 1
12 Komorniki 3 4 3 4 3 2 - - -
13 Kotorydz 8 6 6 13 11 10 - - -
14 Kopana 4 3 4 10 12 13 - - -
15 Korzeniówka 4 5 5 3 3 5 - - -
16 Kol. WolaPrzypkowska
1 - - 1 2 3 - - -
17 Prace Duże 1 2 2 7 8 7 - - -
18 Księżak 2 1 1 1 1 2 - - -
19 Marianka 4 1 1 3 4 4 - - -
20 Many - - - 4 4 4 - - -
90
21 Marylka 2 2 2 3 4 3 - 1 1
22 Nosy 5 2 2 4 3 3 - - -
23 Pawłowice 4 4 3 5 8 9 - - -
24 Prace Małe 5 5 6 7 6 7 - - -
25 11 13 14 3 2 3 - - - Przypki
26 Racibory 3 3 3 6 5 6 - - -
27 11 11 12 16 15 16 - 1 1 Rembertów
28 Ruda 5 4 4 4 4 4 - - -
2 Suchod9 ół 3 1 1 10 9 10 1 1 1
30 Stefanówka - - - 1 2 1 - - -
31 Suchostruga 4 4 4 1 2 2 - - -
32 Świętochów 1 - - 2 3 3 - - -
33 Werdun 1 1 1 2 1 1 - - -
34 Wólka
Jeżewska
- - - 1 1 2 - - -
35 Wola
Przypkowska
2 - 3 5 5 3 1 1 1
36 Wylezin - - - 4 4 5 - - -
RAZEM 223 217 226 389 397 401 10 14 13
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
4.3.1. Handel
Handel jest jednym z bardziej znaczących sektorów gospodarki w gminie
arczyn. Zwiększająca się systematycznie liczba podmiotów gospodarczych,
w tym sektorze świadczy o aktywności mieszkańców gminy
właściwym wykorzystywaniu walorów, wynikających z położenia i dobrej
mazowieckiego, 11,81 dla powiatu grójeckiego i 22,56 dla
T
działających
i
sieci komunikacyjnej. Porównanie wskaźników (dane porównawcze dla roku
1999) liczby placówek handlowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (12,62
dla województwa
91
gminy Tarczyn) wskazuje, że przynajmniej część firm prowadzących
ą musi obejmować swym zasięgiem teren większy niż
bszar gminy.
w ciągu
statnich 10 lat.
.3.3. Gastronomia
rczyn placówki gastronomiczne zlokalizowane są
głównie przy drodze krajowej i drogach wojewódzkich. Dynamiczny wzrost ich
liczb
zwię zytowego ruchu samochodowego na terenie gminy. Niektóre
akłady gastronomiczne dysponują również miejscami noclegowymi.
.4. Banki
bsługę bankową ludności oraz podmiotów gospodarczych z terenu gminy
- Bank Spółdzielczy w Tarczynie
Grójcu Filia
działalność handlow
o
4.3.2. Usługi
Wskaźnik ilości firm usługowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wynosi
aktualnie 40,6. Liczba zakładów usługowych niemal podwoiła się
o
4
Działające na terenie gminy Ta
y na przestrzeni ostatnich 10 lat spowodowany jest m.in. znacznym
kszeniem tran
z
4
O
Tarczyn prowadzą dwa banki:
- Bank Przemysłowo-Handlowy PBK S.A. I Oddział w
w Tarczynie
92
4.5. Struktura zatrudnienia
oziom bezrobocia na terenie gminy Tarczyn w latach 1992-1999
P
Lata Bezrobotni Ogółem awem do zasiłku Z pr
1992 433 261 1993 440 262 1994 374 225 1995 291 222 1996 227 139 1997 139 48 1998 162 55 1999 188 61 2000 253 70
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
Strukturę bezrobocia w gminie Tarczyn w 2000 r. przedstawia tabela:
gółem W tym O kobiety absolwenci Bezrobotni w wieku
produkcyjnym
Pozostający bez pracy
powyżej 12 m-cy
Z prawem
do zasiłku
253 147 16 248 bd 70 * wg danych Rocznika Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2000
Wskaźnik bezrobocia dla gminy Tarczyn wynosi 4,2 %. Ten sam wskaźnik dla
powiatu grójeckiego wynosi 7,0%, dla województwa mazowieckiego – 9,5%,
dla Polski – 13% (dane porównawcze dla roku 1999).
93
Poziom bezrobocia na terenie gminy Tarczyn w latach 1992-2000
Lata Bezrobotni Z prawem do zasiłku Absolwenci Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety
1992 433 202 261 120 68 37 1993 440 231 262 110 42 15 1994 374 202 225 105 42 15 1995 291 168 222 123 42 25 1996 222 130 139 75 15 14 1997 139 93 48 34 20 16 1998 162 77 55 21 14 11 1999 188 102 61 29 11 10 2000 253 147 70 29 16 11
Główni pracodawcy na terenie gminy Tarczyn L.p Przedsiębiorstwo - instytucja Lokalizacja branża Liczba
zatrudnionych Liczba zatrudnionych
z gminy Tarczyn 1 TARONA-CERAMIKA
Spółka Polsko-Austriacka Tarczyn przemysł. 86 41
2 AGROS-FORTUNA Sp. z o.o.
Tarczyn spożywcza 229 100
3 Przedsiębiorstwo Produkcji Urządzeń Chłodniczych
Tarczyn przemysł 27 16
4 TARMONT Sp. z o.o. Tarczyn przemysł. 18 3 5 Zielona Budka Zb. Grycan
S.A. Z-d Kotorydz Kotorydz spożywcza 33 15
6 Van Melle Polska Rembertów spożywcza 343 102 7 PKN Orlen SA Tarczyn przetw.
naftowe 12 11
8 PKN Orlen SA przetw. naftowe
15 12
9 NIAGARA wytwórnia wody mineralnej
Kopana spożywcza 10 b.d.
94
Spółdzielnie działające na terenie gminy Tarczyn:
- Spółdzielnia Usług Rolniczych „Tarpol” – Tarczyn
- Spółdzielnia Rolniczo – Handlowa w Tarczynie
- Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa „Segment”
- Spółdzielnia Mieszkaniowa „Tarczynianka” – Jeziorzany
- Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna – Duki
- Spółdzielnia Mieszkaniowa „Jedność”
- Spółdzielnia Mieszkaniowa „Tardom” – Jeziorzany
- Tarczyńska Spółdzielnia Mieszkaniowa - Tarczyn
95
V DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA
5.1. Ochrona powietrza
Nie prowadzi się szczegółowych badań zanieczyszczenia powietrza na terenie
gminy Tarczyn. Najbliższe stałe punkty pomiarowe znajdują się w Sochaczewie
(45 km w kierunku płn-zach.) Belsku Dużym (17 km w kierunku
południowym), Mińsku Mazowieckim (50 km w kierunku płn-wsch.),
i w Warszawie (25 km w kierunku północnym).
Wyniki pomiarów stężenia SO2 i NO2 w w/w punktach przedstawia tabela: L.p. Rodzaj
zanieczyszczenia
Wartość
dopuszczalna
(µg /m3rok)
Belsk
Duży
Warszawa Sochaczew Mińsk
Mazowiecki
1 Dwutlenek siarki 40 8,4 12,8 8,0 10,5
2 Dwutlenek azotu 40 9,8 36,6 42,5 31,3
* wg “Raportu wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska – Warszawa 1999”
Średnie (roczne) wartości emisji zanieczyszczeń gazowych dla powiatu
grójeckiego wynoszą:
• dwutlenek siarki – 84 ton/km2
• tlenki azotu – 30 ton/km2
• dwutlenek węgla – 15670 ton/km2
Badania poziomu opadu pyłów oraz metali ciężkich prowadzone są m.in. dla
rejonu Warszawy L.p. Rodzaj
zanieczyszczenia
Wartość dopuszczalna
Warszawa (rejon)
3 Opad pyłu 200 (µg /m3rok) 83,3
4 Opad ołowiu 100 (mg /m3rok) 20,2
5 Opad kadmu 10 (mg /m3rok) 0,7
* wg “Raportu wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska – Warszawa 1999”
96
5.2. Ochrona wód
Na obszarze gminy Tarczyn prowadzone są badania czystości odcinków rzeki
Jeziorka i Tarczynka. Wyniki ostatnich badań (1998 rok) przedstawia poniższa
tabela:
Klasyfikacja rzek (km)
Badana dł. fizyko-chemiczna bakteriologiczna ogólna
II III non II III non II III non
Jeziorka 39 0 24 15 0 3,1 35,9 0 0 39
Tarczynka 14,5 0 10,1 4,4 10,1 0 4,4 0 10,1 4,4
* wg “Raportu wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska – Warszawa 1999”
Rozbudowa systemu kanalizacyjnego w gminie wpłynie docelowo na poprawę
wskaźników czystości wód.
Doliny Jeziorki i Tarczynki podlegają ochronie szczególnej – zakazane są
regulacje rzek, zmiany w zadrzewieniach nadbrzeżnych i roślinności.
5.3. Ochrona przyrody
W rejonie rzeki Jeziorki utworzono (rozporządzenie Wojewody Warszawskiego
z 01.03.1993 r.) Chojnowski Park Krajobrazowy. Obejmuje on swym zasięgiem
część obszaru gminy. W planach zagospodarowania przestrzennego i „Studium
uwarunkowań ..” wyodrębnia się ponadto rezerwat „Dolina Jeziorki”, użytek
ekologiczny „Świętochów”. Obszary te podlegają szczególnej ochronie.
97
W rejestrze powiatu grójeckiego znajdują się następujące pomniki przyrody,
zlokalizowane na terenie gminy Tarczyn: L.p. Nr rejestru Opis obiektu Szczegółowa lokalizacja
1 209 jesion wyniosły Rembertów - obok Kościoła 2 325 dąb szypułkowy Pawłowice - przy drodze wiejskiej 3 787 topola biała Prace Duże - park dworski 4 795 dąb szypułkowy Drozdy - park dworski 5 796 buk pospolity Many – park dworski 6 820 sosna zwyczajna Michrów – przy drodze Rembertów – Kruszew7 840 dąb szypułkowy Michrów – przy drodze Rembertów – Kruszew8 864 buk zwyczajny Jeżewice – park 9 1033 kasztanowiec zwyczajny Tarczyn – ul. Górna 10 1038 lipa drobnolistna Brominy
* wg danych Urzędu Gminy Tarczyn
5.4. Eksploatacja złóż kopalin Na terenie gminy występują złoża piasków ze żwirem. Obecnie eksploatuje się
sześć złóż. Lokalizację i zasoby przedstawia poniższe zestawienie:
L.p. Lokalizacja Zasoby wg bilansu
(w tys. m3)
Wydobycie
(w tys. ton/rok)
1 Suchodół 252 40
2 Borowiec 3 94 2
3 Jeżewice 13 294 5
4 Jeżewice 11 258 2
5 Suchodół 9c 92 2
6 Suchodół 7a 366 16
98
VI. RAPORT Z „SESJI PLANOWANIA STRATEGICZNEGO”
6.1. Geneza i zakres Raportu z Sesji Planowania Strategicznego
W dniu 08 września 2001 r. w Szkole Podstawowej w Tarczynie
- w ramach prac nad „Strategią Rozwoju Gminy” odbyła się „Sesja Planowania
Strategicznego”. W sesji uczestniczyli mieszkańcy Gminy zaproszeni przez
władze samorządowe oraz przedstawiciele PPUH „BaSz”.
Celem sesji było wypracowanie metodą analizy SWOT danych
wyjściowych do określenia optymalnych kierunków rozwoju gminy. Uczestnicy
sesji pracowali w czterech grupach. Każda z grup, wspólnie z moderatorem
prowadzącym zajęcia, określała misję, mocne i słabe strony gminy oraz
zagrożenia i szanse jej rozwoju. Na zakończenie sesji zostały przedstawione
wstępne wyniki prac w każdej grupie.
Raport zawiera:
♦ listę uczestników sesji,
♦ propozycje zgłoszone przez poszczególne grupy:
∗ mocnych stron Gminy
∗ słabych stron Gminy
∗ zagrożeń rozwoju Gminy
∗ szans rozwoju Gminy
∗ misji
♦ zestawienia najważniejszych zagadnień w każdym z elementów analizy
SWOT w poszczególnych grupach,
♦ listę osób wybranych przez poszczególne grupy do uczestnictwa
w „Warsztatach Planowania Strategicznego”
99
LISTA OBECNOŚCI
GRUPA „A” 1. Maria Maciejewska 2. Janusz Przybylski 3. Tadeusz Perzyna 4. Ewa Magdziarz 5. Andrzej Ozimek 6. Kazimierz Maciejak 7. Tadeusz Płużyczka 8. Ryszard Ozimek 9. Zbigniew Bąkowski 10. Marek Młynarczyk 11. Zbigniew Mulewicz 12. Marianna Traczyk 13. Barbara Węgrowska 14. Hanna Galicz 15. Stanisław Małczyński 16. Jerzy Tworek 17. Andrzej Borowski 18. Danuta Dziembowska
GRUPA „B” 1. Henryk Bartnik 2. Józef Przyłuski 3. Mirosław Faliszewski 4. Marek Wąsik 5. Ryszard Surała 6. Barbara Gembala 7. Arkadiusz Dudek 8. Elżbieta Klimkowska 9. Ewa Jędral 10. Marian Reszka 11. Ryszard Komorowski 12. Wanda Ostrowska 13. Arkadiusz Zgieb 14. Tadeusz Komorowski 15. Anna Pierzchała 16. Justyna Kruppe 17. Mariusz Kunda 18. Jan Cyngot
100
GRUPA „C” 1. Irena Budzik 2. Wacław Mędel 3. Bogdan Pałka 4. Elżbieta Lubańska 5. Sylwester Chudzikowski 6. Zofia Olszlegier 7. Hanna Perzyna 8. Krystyna Buczek 9. Bożena Domasiewicz 10. Teresa Sitarek 11. Zofia Kruppe 12. Alfred Kohn 13. Irena Zaze 14. Barbara Klujewska 15. Zofia Perzyna 16. Stanisław Bęczkowski 17. Jerzy Malewski
GRUPA „D” 1. Zdzisław Pawłowski 2. Tomasz Klimkowski 3. Zbigniew Budnicki 4. Marek Woźnicki 5. Andrzej Musielak 6. Ewa Kostana 7. Janina Lelonek 8. Jerzy Latoszyński 9. Janina Młynarczyk 10. Barbara Galicz 11. Hanna Wołkiewicz 12. Kazimierz Porębski 13. Dariusz Galicz 14. Jerzy Dębski 15. Kazimierz Lenart 16. Jerzy Jackowski
101
MISJA Grupy wypracowały następujące definicje Misji:
Grupa „A”
Gmina Tarczyn to gmina o charakterze rolno – przemysłowo – usługowym,
dobrze wypromowana, zapewniająca mieszkańcom miejsca pracy, godziwe
zarobki, poczucie bezpieczeństwa, perspektywy dla młodzieży. Czysta gmina
zabezpiecza bazę rekreacyjną, sportową i turystyczną.
Grupa „B” Miasto i Gmina Tarczyn:
• ma najniższy wskaźnik bezrobocia
• ma wysoki procent mieszkańców z wyższym wykształceniem
• zapewnia bezpieczeństwo swoim mieszkańcom
• jako gmina ekologiczna posiada rozbudowaną sieć turystyczną
• stan infrastruktury pozwala rozwijać nowe inwestycje i miejsca pracy
Grupa „C” Gmina Tarczyn jest prężnym ośrodkiem przemysłu owocowo – warzywnego,
z dobrze rozwiniętą infrastrukturą techniczną, o najniższym wskaźniku
bezrobocia w kraju. Centrum gminy – miasto Tarczyn dzięki napływowi obcego
kapitału posiada odrestaurowany rynek, a w sympatycznie urządzonych
kafejkach dorośli i młodzież w poczuciu bezpieczeństwa popijają sok jabłkowy
z tutejszych zakładów.
102
Grupa „D”
Gmina Tarczyn jest silnym podwarszawskim ośrodkiem, sprzyjającym
miejscowej przedsiębiorczości i dobrym producentem zdrowej żywności.
Zapewnia przyjezdnym możliwości rekreacyjne oraz stwarza dogodne
możliwości do inwestowania.
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „mocnych stron”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT 1 Położenie gminy 2 Rolnictwo (ze wskazaniem na sadownictwo) i przemysł z nim
związany 3 Tereny pod budowę:
• mieszkaniową • przemysłową
4 Potencjał ludzki 5 Zasoby naturalne (woda, kruszywa)
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Położenie gminy – bliskość Warszawy oraz sąsiedztwo trasy
nr 7 2 Tradycje i wysoki poziom sadownictwa 3 Atrakcyjne tereny budowlane, rekreacyjne i pod działalność
gospodarczą 4 Wykształceni i kompetentni ludzie 5 Kopaliny naturalne i zasoby wodne
103
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Położenie, bliskość Warszawy (komunikacja) 2 Duża produkcja owoców, warzyw i kwiatów 3 Piękno krajobrazu 4 Dobra baza oświatowa 5 Dobra baza lecznicza
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Położenie strategiczne w pobliżu dużego miasta 2 Duża ilość atrakcyjnych terenów pod inwestycje
i mieszkalnictwo 3 Dobrze rozwinięta infrastruktura w północnej części gminy 4 Ogrodnictwo i niewykorzystana baza przetwórcza 5 Duży potencjał ludzki oraz niskie bezrobocie
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „słabych stron”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT
1 Słaba infrastruktura techniczna: • drogi • kanalizacja • brak wysypiska śmieci • wodociągi, gazociąg
2 Słabo rozwinięta baza rekreacyjna, sportowo-turystyczna, kulturalna
3 Zły stan bezpieczeństwa 4 Upadający przemysł rolno-spożywczy, bezrobocie, ubożenie
społeczeństwa 5 Słaba promocja gminy
104
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Słaby stan dróg w gminie (oświetlenie, drogi gminne
i powiatowe) i lokalne trudności komunikacyjne 2 Brak poczucia bezpieczeństwa 3 Nierozwiązany problem wysypiska śmieci 4 Niewystarczająca sieć kanalizacyjna i wodociągowa.
Przestarzała sieć energetyczna. 5 Likwidacja miejsc pracy, bezrobocie 6 Oddalenie niektórych urzędów (Radom)
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Słaba baza lokalowa placówek kultury, brak: klubów,
kawiarenek, obiektów sportowych, placów zabaw. 2 Brak sieci kanalizacyjnej i wodociągowej 3 Brak wysypiska śmieci 4 Zły stan dróg 5 Stan bezpieczeństwa publicznego (dużo włamań, napady)
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Zła gospodarka odpadami 2 Promocja gminy 3 Słabo rozwinięta infrastruktura (kanalizacja, drogi, gazociąg,
wodociąg południowy) 4 Upadek przetwórstwa 5 Mała ilość miejsc pracy w obrębie gminy 6 Niewykorzystana linia kolejowa Łuków – Skierniewice 7 Brak bazy sportowo – rekreacyjno – kulturalnej
105
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „zagrożeń”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT
1 Ubożenie społeczeństwa, wynikające ze spadku opłacalności produkcji
2 Brak poczucia bezpieczeństwa, w tym: • szerząca się narkomania
3 Brak perspektyw dla młodzieży 4 Zanieczyszczenie środowiska (zaśmiecenie)
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Dotychczasowa polityka państwa wobec rolnictwa 2 Upadek zakładów produkcyjnych 3 Recesja 4 Brak środków na edukację na terenach wiejskich 5 Degradacja środowiska 6 Stan bezpieczeństwa
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Wzrost bezrobocia – likwidacja największego zakładu
produkcyjnego MZPOW Tarczyn 2 Zagrożenie drożności koryt rzek płynących przez gminę
Tarczyn 3 Brak rynków zbytu dla tutejszej produkcji rolnej 4 Demoralizacja młodzieży – narkomania 5 Zwiększenie zadań dla gmin bez jednoczesnego przekazania
środków finansowych 6 Wstąpienie do Unii Europejskiej
106
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Brak inwestorów i spójnej polityki pozyskiwania środków i
inwestorów 2 Brak promocji gminy 3 Brak wsparcia dla drobnej przedsiębiorczości na terenach
wiejskich 4 Odpływ ludzi wykształconych 5 Narkomania i wzrost przestępczości
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „szans”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT 1 Wykorzystanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe
i przemysłowe 2 Rozwój przemysłu związanego z lokalną produkcją
(poszukiwanie rynków zbytu) 3 Rozwój bazy rekreacyjnej 4 Szersza promocja gminy 5 Inwestowanie w potencjał ludzki, szczególnie w młodzież
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Zmiana polityki państwa w stosunku do rolnictwa 2 Dofinansowanie oświaty i wykształcenie dzieci i młodzieży 3 Tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości (małych
i średnich przedsiębiorstw), tworzenie nowych miejsc pracy 4 Korzystne warunki do rozwoju budownictwa 5 Pozyskiwanie inwestorów z zewnątrz 6 Promocja gminy 7 Rozwój agroturystyki
107
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Położenie, korzystny układ komunikacyjny 2 Odzyskanie praw miejskich przez Tarczyn 3 Opłacalność produkcji rolnej (ceny, podatki) 4 Otworzenie rynku zbytu na wschód 5 Zwiększenie działań promocyjnych gminy 6 Kurczenie terenów inwestycyjnych w obrębie Warszawy –
poszukiwanie nowych w okolicach gminy Tarczyn
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Zaplecze inwestycyjne i rekreacyjne dla stolicy 2 Duża ilość terenów pod budownictwo jednorodzinne 3 Rozwój miejscowej małej i drobnej przedsiębiorczości 4 Istniejąca baza przetwórcza z dobrą marką 5 Rozwój szkolnictwa i doskonalenia zawodowego
LISTA OSÓB WYBRANYCH PRZEZ GRUPY DO UCZESTNICTWA
W WARSZTATACH PLANOWANIA STRATEGICZNEGO
GRUPA A
Ryszard Ozimek
Andrzej Ozimek
Hanna Galicz
Stanisław Małczyński
Andrzej Borowski
108
GRUPA B
Józef Przyłuski
Henryk Bartnik
Marek Wąsik
Mirosław Faliszewski
Ryszard Surała
Arkadiusz Zgieb
Wanda Ostrowska
GRUPA C
Irena Zaze
Bogdan Pałka
Alfred Kohn
Zofia Perzyna
Wacław Mędel
Barbara Celejewska
GRUPA D
Hanna Wołkiewicz
Kazimierz Porębski
Dariusz Galicz
Jerzy Dębski
Ponadto w Warsztatach wezmą udział członkowie Zarządu Gminy oraz
pracownicy Urzędu Gminy w Tarczynie.
109
6.2. Geneza i zakres Raportu z Młodzieżowej Sesji Planowania
Strategicznego
W dniu 27 września 2001 r. w Urzędzie Gminy w Tarczynie - w ramach
prac nad „Strategią Rozwoju Gminy” odbyła się „Młodzieżowa Sesja
Planowania Strategicznego”.
W sesji uczestniczyli uczniowie ze szkół z terenu Gminy zaproszeni przez
władze samorządowe oraz przedstawiciel PPUH „BaSz”.
Celem sesji było wypracowanie metodą analizy SWOT danych
wyjściowych do określenia optymalnych kierunków rozwoju gminy. Uczestnicy
sesji pracowali w czterech grupach. Każda z grup określała misję, mocne i słabe
strony gminy oraz zagrożenia i szanse jej rozwoju. Na zakończenie sesji zostały
przedstawione wstępne wyniki prac w każdej grupie.
Raport zawiera:
♦ listę uczestników sesji,
♦ propozycje zgłoszone przez poszczególne grupy:
∗ mocnych stron Gminy
∗ słabych stron Gminy
∗ zagrożeń rozwoju Gminy
∗ szans rozwoju Gminy
∗ misji
♦ zestawienia najważniejszych zagadnień w każdym z elementów analizy
SWOT w poszczególnych grupach,
110
LISTA OBECNOŚCI
GRUPA „A” L.p. Imię i Nazwisko Szkoła
1 Marta Cybulska Gimnazjum 2 Anna Bartoszuk Gimnazjum 3 Marta Świerc Gimnazjum 4 Beata Komorowska Gimnazjum 5 Paulina Olszewska Szkoła Podstawowa 6 Adrianna Hyla Szkoła Podstawowa 7 Magda Jędral Gimnazjum 8 Martyna Drzewek Gimnazjum 9 Małgorzata Kiljańczyk Gimnazjum 10 Ilona Osińska Gimnazjum 11 Ewa Bieniek Gimnazjum 12 Iwona Kulikowska Szkoła Podstawowa 13 Mateusz Wojdalski Szkoła Podstawowa 14 Mariusz Kołodziejski Szkoła Podstawowa 15 Edyta Komorowska Szkoła Podstawowa 16 Beata Małecka Szkoła Podstawowa 17 Katarzyna Stawicka Gimnazjum 18 Łukasz Lipiec Gimnazjum
GRUPA „B” L.p. Imię i Nazwisko Szkoła
1 Emilia Ciecierska Szkoła Podstawowa 2 Olga Śmierzyńska Szkoła Podstawowa 3 Rafał Jastrzębski Szkoła Podstawowa 4 Karol Nalewczyński Szkoła Podstawowa 5 Olivier Kołodziej Szkoła Podstawowa 6 Katarzyna Furmańczyk Gimnazjum 7 Justyna Augustyniak Liceum Techniczne 8 Małgorzata Rylska Liceum Techniczne 9 Piotr Piechal Gimnazjum 10 Paweł Słowiński 11 Kuba Grygowicz Szkoła Podstawowa 12 Bartek Sankowski Gimnazjum 13 Michał Niegowski Szkoła Podstawowa 14 Małgorzata Konieczny Szkoła Podstawowa
111
GRUPA „C” L.p. Imię i Nazwisko Szkoła
1 Wojciech Kulesza Liceum Techniczne 2 Marcin Kędzior Gimnazjum 3 Aneta Nowak Szkoła Podstawowa 4 Maria Szymczak Szkoła Podstawowa 5 Anna Bedońska Szkoła Podstawowa 6 Magda Przybylska Szkoła Podstawowa 7 Patrycja Reszka Szkoła Podstawowa 8 Justyna Janiak Szkoła Podstawowa 9 Marta Ryjak Szkoła Podstawowa 10 Mariusz Pomian Szkoła Podstawowa 11 Joanna Zdziarska Gimnazjum 12 Justyna Roszczyk Szkoła Podstawowa 13 Marta Niegowska Szkoła Podstawowa 14 Damian Sobczyk Szkoła Podstawowa 15 Martyna Wilczyńska Szkoła Podstawowa 16 Monika Niegowska Szkoła Podstawowa 17 Marta Urwalska Szkoła Podstawowa 18 Katarzyna Szatanek Szkoła Podstawowa 19 Ola Trzeciakowska Szkoła Podstawowa 20 Łukasz Perzyna Szkoła Podstawowa
GRUPA „D L.p. Imię i Nazwisko Szkoła
1 Łukasz Postek Szkoła Podstawowa 2 Grzegorz Kowalski Szkoła Podstawowa 3 Michał Wołcerz Szkoła Podstawowa 4 Przemysław Karolak Szkoła Podstawowa 5 Agata Kotwa Szkoła Podstawowa 6 Paulina Woś Szkoła Podstawowa 7 Katarzyna Marek Szkoła Podstawowa 8 Karolina Tadzik Szkoła Podstawowa 9 Karol Wierzbicki Szkoła Podstawowa 10 Daniel Tadzik Szkoła Podstawowa
112
MISJA Grupy wypracowały następujące definicje Misji:
Grupa „A”
Tarczyn jest wspaniałym miastem. Gmina jest czysta. Zlikwidowano wysypiska
śmieci i wszędzie znajdują się pojemniki do segregacji śmieci. Powstały ścieżki
rowerowe i nowe miejsca pracy: więcej ludzi pracuje w policji, służbie zdrowia,
straży pożarnej ora nowo powstałych fabrykach. Wielu ludzi zarabia dzięki
agroturystyce. Drogi są w dobrym stanie, na skrzyżowaniach znajduje się
sygnalizacja świetlna. Gmina zarabia pieniądze wynajmując korty tenisowe
i basen. Urządzane są zawody sportowe: mecze piłki nożnej i zawody kolarskie.
Dzięki nim Gmina jest bardziej znana i zachęca nowych inwestorów do
budowania fabryk. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe i instytucje.
Rozbudowała się placówka zdrowia. W Gminnym Ośrodku Kultury
organizowane są kółka zainteresowań, konkursy i występy artystyczne.
Przemysł jest dobrze rozwinięty, a ludzie mają gdzie pracować. Rozwinięta jest
również komunikacja. Nasza Gmina ma duży park, w którym znajdują się ławki,
a pośrodku piękna fontanna. Chodniki i szosy są bez kolein, bardzo dobrze
oświetlone. Tak obecnie wygląda nasza Gmina Tarczyn.
Grupa „B” Gmina Tarczyn jest:
1. Rozwinięta przemysłowo-agroturystycznie i produkuje zdrową żywność
2. Miastem, które odzyskało swoje prawa
3. Gminą, gdzie rozwija się kultura i edukacja oraz młodzież nie ma
zachowań patologicznych
4. Miejscem, gdzie szkoły są wypromowane, posiadają pomoce naukowe
5. Okolicą, która posiada dużą bibliotekę
6. Wyposażona w wysokiej klasy elektronikę
113
7. Gminą, gdzie wszyscy ludzie z powiatu współpracują ze sobą i dbają
o wspólne dobro
8. Taką, której mieszkańcy nie znają problemu bezrobocia
9. Miejscem, gdzie architektura i konserwacja zabytków stoi na wysokim
poziomie
10. Wyposażona w szereg nowoczesnych rozwiązań komunikacyjnych.
Grupa „C” Gmina Tarczyn jest dobrze zagospodarowana. Znajdują się w niej zakłady pracy
i ośrodki kultury. Wszędzie doprowadzona jest woda, gaz i kanalizacja. Istnieje
nowoczesne wysypisko śmieci. Nasza gmina nie zapomina o tradycjach.
Otwarto skansen XIX-wiecznego domu. Mieszkańcy innych miejscowości
przyjeżdżają, aby zwiedzać nasze zabytki. Żyzne gleby wzbogacają gminę.
Rolnicy i sadownicy zawsze znajdują punkty zbytu na swoje produkty.
Młodzież ma gdzie zdobywać wiedzę. Nie ma alkoholizmu i narkomanii.
Wszyscy mieszkańcy zadowoleni są ze swojej gminy.
Grupa „D”
Jest rok 2011. Mieszkam w sadowniczo-turystycznej gminie. Stolicą tej gminy
jest duże miasto Tarczyn. Moja gmina jest bardzo nowoczesna. Mieszkam na
wspaniałym osiedlu w centrum. Pracuję w jednym z największych zakładów
przetwórczych w Polsce „Agros Tarczyn”. W mojej gminie wszędzie jest
kanalizacja, woda i gaz. Jest ona także najczystszym regionem okolic
Warszawy. Rozwinięta jest również kultura. Jest tam dom kultury z kinem
i dużą biblioteką. Często chodzę grać w piłkę nożną i popływać do ośrodka
sportowo-rekreacyjnego. Kiedy jest ładna pogoda idę nad zalew w Jeziorzanach
– łowić ryby i odpoczywać na łonie natury. Bardzo lubię moją nowoczesną
i piękną gminę.
114
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „mocnych stron”:
Grupa „A” L.p. TEMAT
1 Położenie 2 Rozwinięte szkolnictwo 3 Dobra komunikacja międzymiastowa 4 Ładne krajobrazy i żyzne gleby 5 Telekomunikacja
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Położenie Tarczyna 2 Rolnictwo i sadownictwo 3 Szkolnictwo (Liceum Techniczne i Gimnazjum) 4 Przemysł i handel 5 Komunikacja (most)
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Położenie 2 Rolnictwo 3 Zabytki 4 Sady i lasy 5 Gimnazjum 6 Przemysł 7 Komunikacja
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Zabytki 2 Położenie 3 Przemysł 4 Sport – klub „Tarpan Tarczyn” 5 Rejon sadowniczy 6 Walory krajobrazowe – Chojnowski Park Krajobrazowy
115
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „słabych stron”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT 1 Zanieczyszczenie środowiska 2 Bezrobocie – brak miejsc pracy 3 Zły stan dróg i chodników 4 Dom Kultury, w którym nic się nie dzieje 5 Nadużywanie alkoholu w miejscach publicznych
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Zamknięcie przetwórni (bezrobocie) 2 Słabe drogi i chodniki 3 Brak kanalizacji 4 Problemy związane z lokalami 5 Brak sygnalizacji świetlnej 6 Zły stan ochrony środowiska 7 Zaniedbanie arterii komunikacyjnej 8 Brak terenów rekreacyjnych 9 Brak kółek zainteresowań
10 Za mało basenów 11 Mała biblioteka 12 Mało zieleni (zaniedbane parki)
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Brak wodociągów 2 Zły stan dróg 3 Brak miejsc pracy 4 Zaniedbane zabytki 5 Zanieczyszczone środowisko 6 Brak sygnalizacji 7 Zaniedbana Tarczynka 8 Mała biblioteka
116
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Kultura – brak obiektów 2 Zanieczyszczenia 3 Bezpieczeństwo 4 Mało zieleni w Tarczynie 5 Infrastruktura – brak wodociągów i kanalizacji 6 Brak obiektów sportowych i rekreacyjnych 7 Zły stan dróg, budynków i chodników 8 Brak sygnalizacji świetlnej
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „zagrożeń”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT 1 Używki (alkohol, papierosy, narkotyki) 2 Pożary 3 Bezrobocie 4 Brak rynków zbytu na owoce i warzywa (lub konkurencja dla
M.Z.P.O.W.) 5 Ryzyko wypadków drogowych, spowodowane brakiem
sygnalizacji świetlnej 6 Brak funduszy 7 Wzrost przestępczości 8 Epidemie 9 Napływ emigrantów ze wschodu (Rumuni, Ukraińcy, Rosjanie)
10 Zagrożenie zatrucia środowiska poprzez zaśmiecanie miejsca, w którym żyjemy
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Narkomania 2 Alkoholizm 3 Bezrobocie 4 Przestępczość 5 Słaby stan ochrony przeciwpożarowej 6 Zanieczyszczenie wód 7 Wypadki samochodowe
117
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Bezrobocie 2 Alkoholizm 3 Narkomania 4 Zanieczyszczenie wód 5 Brak rynków zbytu 6 Wypadki samochodowe 7 Bankructwo sadowników
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Nadużywanie narkotyków i alkoholu 2 Coraz częstsze kradzieże i bijatyki 3 Zwiększanie bezrobocia 4 Brak punktów zbytu 5 Upadek przetwórni 6 Bankructwo sadowników 7 Konkurencja ze strony innych gmin 8 Zanieczyszczenie środowiska 9 Przepełniona podstawówka
W wyniku dyskusji ustalono następującą hierarchię ważności „szans”:
Grupa „A”
L.p. TEMAT 1 Rozwój kultury i oświaty 2 Odzyskanie praw miejskich 3 Znalezienie inwestorów 4 Rozwinięcie przemysłu 5 Agroturystyka 6 Moda na mieszkania bliżej natury 7 Powstanie instytucji (szpitale, schroniska) 8 Pozyskanie rynków zbytu 9 Dotacje dla rolnictwa
10 Powstanie obiektów kulturalnych i sportowych 11 Wysłanie poza Tarczyn klubu „Tarpan Tarczyn” – (promocja) 12 Zmniejszenie bezrobocia 13 Zmniejszenie narkomanii i alkoholizmu 14 Wybudowanie innych środków transportu
118
Grupa „B”
L.p. TEMAT 1 Odzyskanie praw miejskich 2 Powstanie fabryk 3 Tworzenie nowych miejsc pracy 4 Rozwój turystyki 5 Rozwój marketingu 6 Promocja informatyki na wsi 7 Rozwój elektroniki w szkołach 8 Schronisko dla zwierząt 9 Opieka społeczna
10 Rozwój kultury 11 Powstanie obiektów rekreacyjnych
Grupa „C”
L.p. TEMAT 1 Odzyskanie praw miejskich 2 Utworzenie miejskiego wysypiska 3 Oświata 4 Tworzenie miejsc pracy 5 Schronisko dla zwierząt 6 Uruchomienie kolejki wąskotorowej – „mała turystyka” 7 Rozwój kultury 8 Rozwój przemysłu 9 Ścieżki rowerowe
10 Dom opieki społecznej 11 Dom Kultury
Grupa „D”
L.p. TEMAT 1 Odzyskanie praw miejskich 2 Rozwój przemysłu 3 Dom Kultury 4 Ośrodek sportowo-rekreacyjny – basen, kompleks boisk 5 Agroturystyka 6 Rosnące moda na mieszkania poza miastem 7 Przekształcenie stawów w zalew 8 Rekultywacja wysypiska śmieci 9 Ścieżki rowerowe
10 Schronisko dla bezdomnych zwierząt 11 Otworzenie placu zabaw
119
VII. ANALIZA ZASOBÓW GMINY Podsumowanie „Analizy SWOT”, przeprowadzone w ramach „Warsztatów
Planowania Strategicznego” zamieszczone jest poniżej:
MOCNE STRONY
1. Położenie gminy w pobliżu aglomeracji warszawskiej 2. Tradycje i wysoki poziom sadownictwa i ogrodnictwa 3. Potencjał ludzki 4. Zasoby terenów pod inwestycje 5. Zasoby surowców naturalnych
SŁABE STRONY
1. Niewystarczająca infrastruktura techniczna w gminie 2. Zły stan dróg gminnych i powiatowych 3. Zły stan bezpieczeństwa 4. Niewystarczająca baza placówek infrastruktury społecznej 5. Słaba kondycja miejscowych zakładów przetwórczych 6. Niewystarczająca promocja gminy
ZAGROŻENIA
1. Spadek opłacalności produkcji rolnej 2. Brak poczucia bezpieczeństwa (rosnąca przestępczość, patologie
społeczne) 3. Niewystarczające wsparcie Państwa dla samorządów lokalnych oraz
sektora MŚP 4. Rosnące bezrobocie 5. Degradacja środowiska naturalnego
SZANSE
1. Wykorzystanie walorów położenia gminy (kurczenie się zasobów terenów inwestycyjnych w Warszawie i najbliższej okolicy)
2. Pozyskanie inwestorów zewnętrznych 3. Rozwój przetwórstwa owocowo – warzywnego 4. Rosnące zapotrzebowanie na tereny i usługi rekreacyjne 5. „Inwestowanie w młodych” – edukacja
120
„Stan posiadania” gminy Tarczyn został szczegółowo przedstawiony
w rozdziałach opisujących diagnozę stanu obecnego gminy. W tej części
„Strategii” zostaną szerzej omówione te zasoby gminy, które uczestnicy „Sesji
Planowania Strategicznego” oraz „Warsztatów Planowania Strategicznego”
uznali za „mocne strony”, i z którymi wiążą pewne plany rozwojowe.
7.1. Położenie Gminy Tarczyn
Gmina Tarczyn położona jest w centrum Polski, na obrzeżach aglomeracji
warszawskiej, przy dwupasmowej drodze krajowej, łączącej Warszawę
z południową częścią kraju. Niewielkie odległości (około 30 minut jazdy
samochodem) umożliwiają zarówno mieszkańcom gminy poszukiwanie pracy
w Warszawie, jak i mieszkańcom stolicy mogą sprzyjać zainteresowaniu
terenami budowlanymi i rekreacyjnymi. Dla rozwoju rolnictwa i przetwórstwa
oraz firm produkcyjnych duże znaczenie ma położony w sąsiedztwie ponad
milionowy rynek zbytu.
7.2. Sadownictwo i ogrodnictwo
Klasa gleb i mikroklimat oraz duży rynek zbytu w pobliskiej Warszawie
ukształtowały strukturę produkcji rolniczej w gminie. Wiodącymi uprawami są
tu owoce i warzywa – miejscowi producenci osiągnęli wysoki poziom
specjalizacji. Wieloletnie tradycje na terenie gminy ma również przetwórstwo
owocowo – warzywne. Dobra jakość produkcji i wielkość areału upraw dają
szansę na szersze wejście na inne rynki krajowe i zagraniczne.
121
7.3. Mieszkańcy Gminy
Jednym z istotniejszych atutów gminy Tarczyn są jej mieszkańcy. Dwukrotnie
większa od średniej wojewódzkiej (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) ilość
firm handlowych i usługowych świadczy o dużej aktywności lokalnej
społeczności. Wieloletnie tradycje sadownicze i warzywnicze wykształciły
liczną grupę fachowców – praktyków w tych branżach. Kadra w placówkach
oświatowych systematycznie podnosi swoje kwalifikacje i daje gwarancję
podnoszenia poziomu kształcenia młodzieży. Młodzież bierze czynny udział
w planowaniu rozwoju gminy i chce uczestniczyć w realizacji tych planów.
7.4. Zasoby terenów pod inwestycje
Na terenie gminy istnieją znaczne zasoby działek (będących własnością
samorządu a także właścicieli prywatnych), które mogą zostać przeznaczone na
cele budownictwa mieszkalnego, rekreacyjnego oraz na działalność
gospodarczą. Część obszaru gminy posiada podstawowe sieci infrastrukturalne,
w pozostałych sołectwach przewiduje się w najbliższych latach inwestycje
w tym zakresie.
7.5. Surowce naturalne Podstawowym bogactwem naturalnym gminy są znaczne zasoby wód
podziemnych bardzo dobrej jakości. Wody te są wykorzystywane do produkcji
wody mineralnej i napojów. Możliwy jest rozwój produkcji w oparciu o lokalne
źródła. Na terenie gminy występują również złoża surowców budowlanych –
piasku i żwiru - eksploatowane przez właścicieli.
122
123
VIII. MISJA ORAZ CELE STRATEGICZNE I CELE
OPERACYJNE GMINY Planowanie rozwoju gminy
Proces planowania rozwoju gminy, oparty o przeprowadzoną analizę stanu
obecnego gminy i uwzględniający wnioski z analizy SWOT ma na celu
ustalenie w jakim kierunku powinna zdążać gmina przez najbliższe kilkanaście
lat. Określenie i dokładne zdefiniowanie celu (celów) działania pozwala na
dobór optymalnych rozwiązań umożliwiających osiągnięcie zamierzeń. Proces
planowania przebiega zgodnie z przedstawionym niżej schematem.
Dążenie strategiczne (misja)
Cele strategiczne
Cele operacyjne
Strategie wdrażania
y
Konkretne działania
Zakres niniejszego dokumentu (Strategii Rozwoju Gminy) obejmuje ustalenie
misji, celów strategicznych i celów operacyjnych oraz określenie
harmonogramów głównych zadań gminy.
Program
Dążenie Strategiczne (Misja)
Dążeniem strategicznym gminy jest zapewnienie wzrostu poziomu życia
mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju gminy w oparciu o posiadane
zasoby i możliwości. Wszelkie działania podejmowane przez Samorząd
powinny służyć tym właśnie celom. Realizacja misji wymaga podejmowania
szeregu działań. Wybór optymalnych dróg rozwoju powinien być poprzedzony
rzetelną analizą możliwości gminy i możliwie szeroką konsultacją społeczną.
Efektem tego procesu jest określenie celów strategicznych.
Cel Strategiczny
Cel Strategiczny jest to miejsce, do którego chcemy dojść, wykorzystując -
określone w analizie SWOT dla gminy - mocne strony do realizacji - również
określonej w analizie SWOT - szansy rozwoju. Do realizacji celów
strategicznych niezbędna jest akceptacja społeczna, gdyż czas realizacji celów
obejmuje zwykle kilka kadencji władz samorządowych.
Celem strategicznym może być również podjęcie działań mających na celu
wyeliminowanie określonych w analizie SWOT słabych stron gminy.
Mocne Strony
Odpowiadające im
Szanse Rozwoju
Cel strategiczny
Słabe Strony Strategia Konwersyjna Mocna Strona
(Zneutralizowane Zagrożenie)
124
Dążenie strategiczne (misję) Gminy Tarczyn, opierając się na wynikach sesji
planowania strategicznego i warsztatów planowania strategicznego, można
zdefiniować następująco:
MISJA GMINY TARCZYN
Miasto i Gmina Tarczyn to znaczący ośrodek produkcji
i przetwórstwa owocowo - warzywnego, oferujący
atrakcyjne, wyposażone w kompleksową infrastrukturę,
tereny pod inwestycje mieszkaniowe, rekreacyjne i pod
działalność gospodarczą. Mieszkańcy gminy korzystają
z dobrze wyposażonych placówek oświatowych,
kulturalnych, sportowych i medycznych. Gmina jest
bezpieczna i „przyjazna” dla środowiska naturalnego. Analizując wyniki sesji planowania strategicznego w gminie Tarczyn można
również określić cele strategiczne, które mają poparcie społeczne i dają szanse
na rozwój gminy.
125
CELE STRATEGICZNE
I. Gmina Tarczyn – zapleczem mieszkalnym, rekreacyjnym, usługowym
i inwestycyjnym dla aglomeracji warszawskiej
Położenie gminy Tarczyn na obrzeżach aglomeracji warszawskiej, przy
dwupasmowej drodze krajowej, umożliwiającej szybki dojazd do i z Warszawy,
daje szanse na znaczący wzrost zainteresowania terenami pod inwestycje
mieszkaniowe, rekreacyjne, usługowe zlokalizowane na obszarze gminy.
Wykorzystanie potencjalnych zasobów (działek będących własnością gminy
i prywatnych właścicieli) wymaga m.in. kompleksowej rozbudowy
infrastruktury technicznej oraz profesjonalnej promocji. Systematycznie
zmniejszające się zasoby terenów inwestycyjnych w Warszawie oraz wysokie
ceny gruntów będą sprzyjały wzrostowi zainteresowania działkami położonymi
w rejonach, do których można dojechać w czasie kilkudziesięciu minut.
Mocne Strony
Odpowiadające im
Szanse Rozwoju
Cel strategiczny
♦ Położenie gminy
♦ Zasoby terenów pod
inwestycje
♦ Potencjał ludzki
♦ Zasoby surowców
naturalnych
♦ Wykorzystanie
walorów położenia
♦ Pozyskanie
inwestorów
♦ Rosnące
zapotrzebowanie na
tereny rekreacyjne
♦ Inwestowanie w
młodych
I Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn –
zapleczem mieszkalnym,
rekreacyjnym,
usługowym i
inwestycyjnym dla
aglomeracji
warszawskiej
126
II. Tarczyn – gmina zapewniająca wysoki poziom życia mieszkańców
Systematyczna poprawa poziomu życia mieszkańców gminy stanowi
najważniejszy cel działań samorządu lokalnego. Działania w tym zakresie
muszą być prowadzone wielotorowo – zaspakajanie potrzeb społecznych
(uzupełnianie sieci infrastrukturalnych, modernizacja sieci komunikacyjnych,
rozwój działalności instytucji sfery społecznej, poprawa stanu bezpieczeństwa)
oraz poprawa sytuacji ekonomicznej mieszkańców (wspieranie rozwoju lokalnej
przedsiębiorczości, pozyskanie inwestorów i kapitału zewnętrznego)
Słabe Strony Strategia Konwersyjna Mocna Strona
(Zneutralizowane
Zagrożenie)
♦ Niewystarczająca
infrastruktura
techniczna
♦ Niewystarczająca
baza infrastruktury
społecznej
♦ Zły stan dróg
♦ Zły stan
bezpieczeństwa
♦ Słaba kondycja
miejscowych
zakładów pracy
II Cel Strategiczny:
Tarczyn – gmina
zapewniająca wysoki
poziom życia
mieszkańców
♦ Pełna infrastruktura w
całej gminie
♦ Dobrze wyposażone
placówki infrastruktury
społecznej
♦ Nowoczesny układ
komunikacyjny
♦ Bezpieczna gmina
♦ Nowe miejsca pracy
127
III. Gmina Tarczyn – dostawcą owoców, warzyw i kwiatów dla Warszawy
i znaczącym producentem przetworów owocowo – warzywnych
Region, na obszarze którego położona jest gmina Tarczyn charakteryzuje się
znaczącą produkcją sadowniczą i warzywniczą oraz tradycjami przetwórstwa
owocowo-warzywnego. Aglomeracja warszawska jest najważniejszym odbiorcą
lokalnej produkcji. Rolnicy z terenu gminy muszą liczyć się z konkurencją
innych gmin podwarszawskich – konieczne są więc działania, które zwiększą
ich „siłę przebicia”, zarówno w odniesieniu do rynków lokalnych, jak i rynków
europejskich.
Mocne Strony
Odpowiadające im
Szanse Rozwoju
Cel strategiczny
♦ Położenie gminy
♦ Tradycje i wysoki
poziom ogrodnictwa
i sadownictwa
♦ Potencjał ludzki
♦ Rozwój przetwórstwa
owocowo –
warzywnego
♦ Położenie gminy
♦ Pozyskanie
inwestorów
zewnętrznych
♦ Inwestowanie w
młodych
III Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn –
dostawcą owoców,
warzyw i kwiatów dla
Warszawy i znaczącym
producentem
przetworów owocowo –
warzywnych
128
IV. Gmina Tarczyn – przyjazna dla sektora MŚP Gmina Tarczyn charakteryzuje się wysokimi wskaźnikami firm usługowych
i handlowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Aktywność społeczna w
tym zakresie powoduje zmniejszanie się w ostatnich latach liczby bezrobotnych
z terenu gminy. Stwarzanie dobrych warunków dla lokalnej przedsiębiorczości
oraz przyciągnięcie do gminy inwestorów zewnętrznych może przyczynić się do
powstania nowych, atrakcyjnych miejsc pracy. Rolą samorządu powinno być
wspieranie rozwoju przedsiębiorczości (system ulg podatkowych dla osób i firm
tworzących nowe miejsca pracy, ułatwienia w pozyskaniu terenów pod
inwestycje itp.).
Mocne Strony
Odpowiadające im
Szanse Rozwoju
Cel strategiczny
♦ Położenie gminy
♦ Zasoby terenów pod
inwestycje
♦ Potencjał ludzki
♦ Tradycje i wysoki
poziom ogrodnictwa
i sadownictwa
♦ Rozwój przetwórstwa
owocowo –
warzywnego
♦ Położenie gminy
♦ Pozyskanie
inwestorów
zewnętrznych
♦ Inwestowanie w
młodych
IV Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn –
przyjazna dla sektora
MŚP
129
Cele strategiczne powinny określać kierunki działań zmierzających do
likwidacji lub złagodzenia głównych problemów utrudniających rozwój gminy.
Hierarchię zdefiniowanych celów w zestawieniu z głównymi problemami gminy
(określonymi na Sesji Planowania Strategicznego) można przedstawić przy
pomocy „Macierzy celów i problemów”. Pomoże to zidentyfikować te
zagadnienia i obszary problemowe, które mają istotny wpływ na realizację
założonych celów.
130
MACIERZ CELÓW I PROBLEMÓW GMINY TARCZYN
Zgodność problemów z celem
Problemy \ Cele
I Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – zapleczem
mieszkalnym, rekreacyjnym, usługowym i
inwestycyjnym dla aglomeracji warszawskiej
II Cel Strategiczny:
Tarczyn – gmina
zapewniająca wysoki poziom życia mieszkańców
III Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – dostawcą owoców, warzyw i kwiatów dla Warszawy i znaczącym producentem przetworów
owocowo-warzywnych
IV Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – przyjazna
dla sektora MŚP
Problemy społeczne PSp 1 – brak poczucia bezpieczeństwa PSp 2 – zagrożenie patologiami społecznymi PSp3 -niewystarczająca infrastruktura społeczna PSp 4 - zagrożenie bezrobociem
• PSp 3 Rozwój usług rekreacyjno – turystycznych wymaga rozbudowy bazy usług dla ludności (oświata, służba zdrowia, kultura, sport) • PSp 4 Przygotowanie nowych terenów pod inwestycje umożliwi utworzenie nowych miejsc pracy
• PSp 1 Działania zmierzające do poprawy warunków życia muszą uwzględniać poprawę bezpieczeństwa mieszkańców gminy • PSp 2 „Inwestowanie w młodych”, rozwój oświaty i kultury zmniejszy zagrożenie patologiami społecznymi • PSp 3 Stan bazy i wyposażenia obiektów infrastruktury społecznej wpływa na standard życia w gminie • PSp 4 Poziom życia mieszkańców gminy zależy od stanu lokalnego rynku pracy
• PSp 4 Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa pozwoli zredukować „ukryte bezrobocie” w rolnictwie i utworzyć nowe miejsca pracy w sektorze usług okołorolniczych
• PSp 4 Pobudzenie aktywności gospodarczej mieszkańców gminy powinno zaowocować powstaniem nowych miejsc pracy
131
Zgodność problemów z celem
Problemy \ Cele
I Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – zapleczem
mieszkalnym, rekreacyjnym, usługowym i
inwestycyjnym dla aglomeracji warszawskiej
II Cel Strategiczny:
Tarczyn – gmina
zapewniająca wysoki poziom życia mieszkańców
III Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – dostawcą owoców, warzyw i kwiatów dla Warszawy i znaczącym producentem przetworów
owocowo-warzywnych
IV Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – przyjazna
dla sektora MŚP
Problemy ekologiczne PE 1 – ścieki komunalne PE 2 - dzikie wysypiska PE 3 – źródła zanieczyszczeń w sąsiedztwie
• PE 1 Przygotowanie atrakcyjnych terenów pod inwestycje wymaga kompleksowego rozwiązania problemu utylizacji ścieków komunalnych • PE 2 Rozwój usług rekreacyjnych oraz funkcji mieszkalnych gminy wymusi docelowe rozwiązanie problemu zbierania i składowania odpadów komunalnych
• PE 1 Kompleksowa kanalizacja sanitarna w gminie daje możliwości podniesienia komfortu mieszkań • PE 2 Możliwość korzystania z gminnego systemu zbierania i utylizacji odpadów stałych zmniejsza zagrożenie powstawania dzikich wysypisk
• PE 1 Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa wymaga możliwości korzystania z systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków • PE 3 Zapewnienie odpowiedniej jakości przetworów i produktów rolniczych wymaga podjęcia szerokiej współpracy samorządów wszystkich szczebli w zakresie przeciwdziałania degradacji środowiska
• PE 1 Rozwój sektora MŚP warunkowany jest dostępnością urządzeń infrastruktury technicznej, w tym również systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków • PE 2 Duża liczba nowych podmiotów gospodarczych oznacza również zwiększenie ilości odpadów stałych – konieczne jest dostosowanie systemu utylizacji śmieci do nowych warunków
132
Zgodność problemów z celem
Problemy \ Cele
I Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – zapleczem
mieszkalnym, rekreacyjnym, usługowym i
inwestycyjnym dla aglomeracji warszawskiej
II Cel Strategiczny:
Tarczyn – gmina
zapewniająca wysoki poziom życia mieszkańców
III Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – dostawcą owoców, warzyw i kwiatów dla Warszawy i znaczącym producentem przetworów
owocowo-warzywnych
IV Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – przyjazna
dla sektora MŚP
Problemy infrastruktury technicznej PI 1 - brak kanalizacji i oczyszczalni ścieków PI 2 – niepełne zwodociągowanie gminy PI 3 - zła nawierzchnia dróg PI 4 – niepełna gazyfikacja
• PI 1 Rozwój funkcji usługowych, rekreacyjnych i mieszkalnych nie jest możliwy bez „uzbrojenia” terenu • PI 2 Rozwój funkcji usługowych, rekreacyjnych i mieszkalnych nie jest możliwy bez „uzbrojenia” terenu • PI 3 Funkcjonalna sieć drogowa podnosi wartość terenów pod inwestycje • PI 4 Rozwój funkcji usługowych, rekreacyjnych i mieszkalnych nie jest możliwy bez „uzbrojenia” terenu
• PI 1 Możliwość korzystania z kanalizacji podnosi komfort mieszkań • PI 2 Dokończenie budowy sieci wodociągowych umożliwi wyrównanie dostępności do dobrej wody wszystkim mieszkańcom • PI 3 Sprawny system komunikacyjny w gminie podnosi bezpieczeństwo i komfort życia mieszkańców • PI 4 Dokończenie gazyfikacji gminy umożliwi przechodzenie na ekologiczne systemy ogrzewania mieszkań
• PI 1 Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa wymaga dostępu do systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków • PI 2 Pełne zwodociągowanie gminy rozszerzy możliwości rozwoju rolnictwa i przetwórstwa • PI 3 Transport płodów rolnych, surowców i przetworów wymaga dobrego systemu drogowego • PI 4 Dostęp do sieci gazowej umożliwi wykorzystanie „czystej” energii w procesach przetwórczych
• PI 1 Powstawanie nowych podmiotów gospodarczych wymaga dostępu do pełnej infrastruktury technicznej • PI 2 Powstawanie nowych podmiotów gospodarczych wymaga dostępu do pełnej infrastruktury technicznej • PI 3 Sprawny system komunikacji ułatwia funkcjonowanie podmiotów gospodarczych na terenie gminy • PI 4 Powstawanie nowych podmiotów gospodarczych wymaga dostępu do pełnej infrastruktury technicznej
133
Zgodność problemów z celem
Problemy \ Cele
I Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – zapleczem
mieszkalnym, rekreacyjnym, usługowym i
inwestycyjnym dla aglomeracji warszawskiej
II Cel Strategiczny:
Tarczyn – gmina
zapewniająca wysoki poziom życia mieszkańców
III Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – dostawcą owoców, warzyw i kwiatów dla Warszawy i znaczącym producentem przetworów
owocowo-warzywnych
IV Cel Strategiczny:
Gmina Tarczyn – przyjazna
dla sektora MŚP
Problemy strukturalne PS 1 – słaba kondycja lokalnego rolnictwa i przetwórstwa PS 2 – rosnące bezrobocie PS 3 - brak rynków zbytu
• PS 1 Nowe tereny pod inwestycje stanowią potencjalny rynek zbytu dla miejscowego rolnictwa i przetwórstwa • PS 2 Nowi inwestorzy to nowe miejsca pracy zarówno w trakcie procesu inwestycyjnego, jak i po jego zakończeniu
• PS 1 Stan sektora rolnego wpływa znacząco na poziom życia mieszkańców gminy • PS 2 Stan lokalnego rynku pracy wiąże się bezpośrednio ze standardem życia mieszkańców gminy
• PS 1 Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa poprawi kondycję lokalnego sektora rolnego • PS 2 Rozwój nowoczesnego rolnictwa i przetwórstwa przyczyni się do powstania nowych miejsc pracy • PS 3 Rozszerzenie oferty produkcyjnej lokalnego rolnictwa umożliwi pozyskanie nowych rynków zbytu
• PS 1 Rozwój sektora MŚP – w tym również handlu i usług na rzecz rolnictwa – wpływa na działalność istniejących gospodarstw rolnych • PS 2 Wsparcie dla sektora MŚP przyniesie zwiększenie liczby ofert pracy na rynku lokalnym
134
CELE OPERACYJNE Realizacja celów strategicznych wymaga podjęcia szeregu działań. Główne
kierunki tych działań definiuje się jako cele operacyjne. W większości
przypadków wykonanie zadań wynikających z celu operacyjnego przybliża nas
do kilku celów strategicznych - działania uzupełniają się wzajemnie, tworząc
pewien spójny program rozwoju gminy. Przedstawione niżej propozycje celów
operacyjnych zostały określone po analizie „macierzy celów i problemów”
i przybliżają nas do osiągnięcia oczekiwanych efektów.
A. Tereny pod inwestycje B. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej gminy
C. Odzyskanie praw miejskich
D. Promocja oferty gminy E. Rozbudowa systemów infrastruktury technicznej
F. Poprawa stanu sieci drogowej G. Poprawa stanu bezpieczeństwa H. Poprawa stanu infrastruktury społecznej I. „Inwestowanie w młodych” J. Rozwój nowoczesnego rolnictwa K. Rozwój przetwórstwa i usług L. Poprawa stanu środowiska M. Wspieranie Sektora MSP
N. Pobudzenie aktywności mieszkańców gminy
135
137
CELE STRATEGICZNE
I Wysoki poziom życia Dostaw Zaplecze inwestycyjne dla mieszkańców i kwiatów dla W-wy aglomeracji warszawskiej A
C D
E F G
CELE OPERACYJNE
II III ca owoców, warzyw IV
Gmina przyjazna dla sektora MŚP
N M B L
K J
I H
• Tereny pod inwestycje
Opracowywane przez gminę ogólne i miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego powinny uwzględniać możliwość rozwoju działalności
gospodarczej. Ustalenie preferowanych i dopuszczalnych sposobów
zagospodarowania działek przeznaczonych pod takie inwestycje będzie
znaczącym ułatwieniem przy tworzeniu harmonogramów pozyskiwania
i zbrojenia terenów oraz programów promocji gminy.
• Zwiększenie atrakcyjności turystycznej gminy
Gmina Tarczyn posiada warunki do rozwoju agroturystyki oraz organizacji
wypoczynku weekendowego, związane m.in. z położeniem w sąsiedztwie
aglomeracji warszawskiej i dogodnymi połączeniami drogowymi. Zwiększenie
atrakcyjności gminy wymaga podjęcia szeregu inwestycji umożliwiających
wykorzystanie tych walorów. Opracowanie i wdrożenie lokalnego programu
małej retencji, rozbudowa „infrastruktury drogowej”, ścieżek rowerowych to
działania, które warto zapisać w gminnych planach. Jednocześnie samorząd
powinien wspierać inwestorów, którzy mogą rozwijać bazę rekreacyjno –
wypoczynkową.
• Odzyskanie praw miejskich
Tarczyn utracił prawa miejskie w ramach represji władz carskich po powstaniu
styczniowym. Miejscowość posiada infrastrukturę komunalną oraz zaplecze
niezbędne do pełnienia funkcji miejskich. Zdaniem wielu uczestników „Sesji
planowania strategicznego” odzyskanie praw miejskich byłoby czynnikiem
stymulującym rozwój nie tylko Tarczyna, ale całej gminy. Zdecydowanie za
ubieganiem się o prawa miejskie wypowiada się młodzież.
138
• Promocja oferty gminy
Gminna oferta powinna zawierać wiele elementów m.in. tereny pod
budownictwo mieszkaniowe i rekreacyjne, tereny pod działalność gospodarczą,
informację o gospodarstwach agroturystycznych, miejscowej produkcji rolnej
itp. Profesjonalnie przygotowany program promocji gminy powinien ułatwić
dotarcie z konkretną informacją do zainteresowanych nią odbiorców.
• Rozbudowa systemów infrastruktury technicznej
Niepełna infrastruktura techniczna to, zdaniem uczestników „Sesji Planowania
Strategicznego”, główny problem gminy Tarczyn. Rozbudowa infrastruktury
powinna być priorytetem dla Samorządu, ponieważ poprawa sytuacji w tej
dziedzinie przybliża osiągnięcie wszystkich celów strategicznych – wpływa na
standard życia mieszkańców, ułatwia rozwój nowoczesnego, ekologicznego
rolnictwa, umożliwia tworzenie nowych firm i podnosi zainteresowanie terenami
pod inwestycje mieszkaniowe, rekreacyjne i gospodarcze. Realizacja rozbudowy
infrastruktury technicznej powinna obejmować następujące zagadnienia:
• Program wodociągowania gminy.
• Program kanalizacji gminy.
• Program gazyfikacji gminy.
• Program utylizacji odpadów stałych.
• Program modernizacji sieci elektroenergetycznych .
139
• Poprawa stanu sieci drogowej
System komunikacji, umożliwiający harmonijny rozwój, powinien zapewniać
dobry dojazd do wszystkich miejscowości w gminie. Wiąże się to z koniecznością
poprawy stanu nawierzchni większości dróg gminnych oraz rozbudową
„infrastruktury drogowej” – chodników na terenach zabudowanych, parkingów
przy trasach przelotowych, stacji benzynowych, stacji obsługi pojazdów itp.
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej gminy wymaga podjęcia dodatkowych
działań – budowy ścieżek rowerowych, budowy parkingów w miejscach
odwiedzanych przez turystów. Szczegółowe działania, które należy podjąć będą
zawarte w następujących programach:
• Program poprawy stanu dróg w gminie.
• Program rozbudowy „infrastruktury drogowej i komunikacyjnej”.
• Poprawa stanu bezpieczeństwa
Poprawa stanu bezpieczeństwa w gminie wymaga podjęcia szeregu działań
w wielu obszarach – elementy tego programu znajdą się więc w innych
programach. Rozbudowa „infrastruktury drogowej, a zwłaszcza chodników na
terenach zabudowanych poprawi bezpieczeństwo na drogach, program
„inwestowania w młodych” stworzy warunki zagospodarowania wolnego czasu,
w oparciu o bazę sportową i kulturalną. Niezbędne są również działania w celu
poprawy wyposażenia i bazy instytucji bezpośrednio działających w tym
obszarze – policji i Ochotniczych Straży Pożarnych.
140
• Poprawa stanu infrastruktury społecznej
Infrastruktura społeczna ma duże znaczenie dla mieszkańców gminy. Uczestnicy
„Sesji Planowania Strategicznego” szczególną uwagę zwracali na rozwój
oświaty, kultury oraz rozwój bazy sportowo - rekreacyjnej. Zadania, jakie
w tym zakresie staną przed samorządem, można przedstawić w następujących
programach działania:
• Program poprawy stanu bazy i wyposażenia placówek oświatowych, opieki
zdrowotnej, sportowych.
• Program rozwoju kultury.
• „Inwestowanie w młodych”
Dla rozwoju gminy niezbędne są młode kadry. Zachęcanie do powrotu
wykształconej młodzieży do rodzinnej gminy powinno być prowadzone
wielotorowo – przez wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy, poprawę
standardu życia na wsi, rozwój działalności kulturalnej, podniesienie poziomu
oświaty i usług medycznych. Powyższe działania zostały uwzględnione przy
opisie innych celów operacyjnych. Uzupełnieniem dla tych działań powinno być
opracowanie i wdrożenie programu organizacji wolnego czasu młodzieży – jako
przeciwdziałania patologiom społecznym i jednocześnie szansy na rozwój
zainteresowań. Program ten powinien być oparty o wykorzystanie istniejącej
bazy kulturalno-oświatowej oraz powinien zakładać rozbudowę gminnej bazy
sportowo-rekreacyjnej.
141
• Rozwój nowoczesnego rolnictwa
Silna konkurencja w produkcji roślinnej i zwierzęcej wymaga podjęcia działań
dostosowujących sektor gospodarki rolnej do warunków rynkowych. Działania
restrukturyzacyjne należy rozpocząć od przeprowadzenia rzetelnej analizy stanu
rolnictwa w gminie, obejmującej m.in. strukturę agrarną, rodzaje upraw
i hodowli i ich opłacalność, zatrudnienie w rolnictwie z uwzględnieniem tzw.
„ukrytego bezrobocia”, potencjalne możliwości rozwoju poszczególnych
sektorów produkcji itp. W ramach kompleksowego programu restrukturyzacji
rolnictwa konieczne jest szczegółowe opracowanie następujących zagadnień:
Tworzenie grup producenckich
Popularyzacja nowych rodzajów upraw i hodowli
Wspieranie produkcji żywności ekologicznej
Pozyskanie nowych rynków zbytu
Zadaniem samorządu gminnego będzie wspieranie działań restrukturyzacyjnych
oraz pomoc organizacyjna m.in. w działaniach promocyjnych
i marketingowych.
• Rozwój przetwórstwa i usług
Przerost zatrudnienia w rolnictwie i związany z tym spadek opłacalności
produkcji spowoduje konieczność poszukiwania nowych, efektywnych źródeł
dochodów dla mieszkańców wsi. Rozwój przetwórstwa spożywczego,
realizowany m.in. przez branżowe grupy producenckie, oparty o miejscowe
surowce daje nowe miejsca pracy oraz umożliwia – przez wyeliminowania
pośredników - zatrzymanie dodatkowej części zysku u producenta. Dodatkowe
miejsca pracy poza rolnictwem może dać również rozwój sektora usług.
142
• Poprawa stanu środowiska
Działania mające na celu poprawę stanu środowiska naturalnego to przede
wszystkim systematyczna rozbudowa systemów kanalizacji i utylizacji odpadów
stałych oraz umożliwienie mieszkańcom gminy zmiany węglowego systemu
ogrzewania mieszkań na ekologiczne (gazyfikacja, modernizacja sieci
elektroenergetycznej). Drugim obszarem działania powinno być podnoszenie
świadomości ekologicznej w gminie. Skutkiem tych działań powinien być wzrost
„zapotrzebowania społecznego” na inwestycje proekologiczne. Szczególną
uwagę należy zwrócić również na edukację dzieci i młodzieży w tym zakresie.
Poprawa estetyki gminy oraz likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci będą
miernikiem skuteczności podjętych działań.
• Wspieranie Sektora MSP
Rozwój sektora MŚP jest najefektywniejszą metodą tworzenia nowych miejsc
pracy. Samorząd powinien zapewnić sprzyjające warunki dla rozpoczynania
działalności gospodarczej przez mieszkańców gminy oraz stworzyć system
zachęt dla kapitału zewnętrznego. Podstawowym działaniem samorządu będzie
sukcesywne zwiększanie dostępnej dla inwestorów powierzchni terenów
uzbrojonych. Dodatkową zachętą będzie system ulg podatkowych dla osób i firm
tworzących nowe miejsca pracy.
143
• Pobudzenie aktywności mieszkańców gminy
Wszechstronna aktywność mieszkańców jest warunkiem rozwoju gminy.
Samorząd powinien więc wspierać rozwój działalności kulturalnej i sportowej,
stowarzyszenia i organizacje (m.in. OSP), komitety rozbudowy infrastruktury
technicznej i społecznej. Ważnym czynnikiem, niezbędnym dla rozwoju gminy,
jest powstawanie nowych przedsięwzięć gospodarczych. Barierą dla tego
rodzaju działań mieszkańców często jest brak podstawowej wiedzy na temat
funkcjonowania firmy, księgowości, marketingu, opracowywania wniosków
kredytowych itp. Wdrożenie programu edukacyjnego w tym zakresie może
zaowocować powstaniem nowych firm, które poprawią sytuację na lokalnym
rynku pracy. Ważnym aspektem aktywności jest współpraca z partnerami
zewnętrznymi – na szczeblu samorządowym, placówek oświatowych
i kulturalnych, podmiotów gospodarczych itp.
144
IX. OPTYMALNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY Optymalne kierunki rozwoju gminy wynikają z jej realnych możliwości
i powinny odpowiadać preferencjom mieszkańców. Ustalając główne kierunki
rozwoju w poszczególnych sferach funkcjonowania gminy należy uwzględnić
następujące zasady:
• zasada zrównoważonego rozwoju, polegająca na uwzględnieniu w planach
rozwojowych zarówno aspektów społecznych jak i finansowych,
z jednoczesnym uwzględnieniem wymogów ekologii.
• wielofunkcyjny rozwój gminy, polegający na równomiernym rozwijaniu
nowoczesnego rolnictwa oraz preferowanych przez mieszkańców gałęzi
przemysłu, rzemiosła, handlu i usług.
9.1. Sfera społeczna
Główne działania, zapewniające zrównoważony rozwój gminy, które należy
podjąć w sferze społecznej to zdaniem uczestników Sesji i Warsztatów
Planowania Strategicznego:
poprawa stanu bezpieczeństwa (przeciwdziałanie patologiom społecznym
oraz inwestycje zwiększające bezpieczeństwo na drogach)
poprawa stanu bazy lokalowej i wyposażenia placówek oświatowych,
kulturalnych i ochrony zdrowia – m.in. budowa Domu Kultury, poprawa
warunków lokalowych Biblioteki. Uzupełnieniem gminnego systemu oświaty
mogłaby być - będąca w gestii samorządu powiatowego – nowoczesna
placówka dla szkoły średniej
budowa obiektów sportowych oraz modernizacja istniejących – budowa
stadionu, zagospodarowanie boisk przyszkolnych
Działaniem, które może poprawić zaangażowanie społeczne mieszkańców jest
podjęcie starań o odzyskanie praw miejskich dla Tarczyna
145
9.2. Infrastruktura techniczna
Braki w infrastrukturze technicznej były wskazywane przez uczestników Sesji
Planowania Strategicznego jako główna bariera rozwoju gminy. Docelowa,
pełna infrastruktura wymaga zaangażowania środków finansowych,
przekraczających możliwości samorządu – konieczne będzie więc ubieganie się
o środki zewnętrzne (z budżetu państwa i środki pomocowe Unii Europejskiej).
Najistotniejsze dla mieszkańców problemy to:
brak systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków
zła jakość nawierzchni dróg i braki infrastruktury drogowej – jednym
z ważniejszych problemów (utrudnienie dla transportu lokalnego i częste
wypadki drogowe) jest brak bezkolizyjnych skrzyżowań z drogą E7
brak wysypiska (nierozwiązany docelowo problem odpadów stałych)
brak gazyfikacji gminy
Zadaniem samorządu będzie opracowanie optymalnego harmonogramu
inwestycji, uwzględniającego potrzeby społeczne i możliwości finansowe gminy
oraz podjęcie starań o umieszczenie w planach strategicznych Powiatu
i Województwa inwestycji niezbędnych dla rozwoju gminy.
9.3. Sfera gospodarcza
Najistotniejszym elementem programu rozwoju sfery gospodarczej na terenie
gminy Tarczyn powinno być stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju
małych i średnich przedsiębiorstw – przygotowanie terenów pod inwestycje,
pozyskanie inwestorów, aktywizacja gospodarcza mieszkańców gminy. Nowe
inwestycje gospodarcze nie mogą negatywnie wpływać na stan środowiska
naturalnego – wiąże się to z planowaną restrukturyzacją rolnictwa, która
w perspektywie powinna przynieść wzrost dochodów mieszkańców i nowe
miejsca pracy w przetwórstwie i usługach. Możliwości rozwoju gospodarczego
146
(nowe tereny pod inwestycje) wiążą się bezpośrednio z rozbudową sieci
infrastruktury technicznej i poprawą funkcjonalności sieci drogowej.
Dodatkowym atutem, który może zwiększyć napływ kapitału do gminy będzie
opracowanie i wdrożenie gminnego systemu ulg i preferencji dla inwestorów.
Szczególne poparcie gminy powinno dotyczyć tych przedsięwzięć, których
realizacja zgodna jest z celami strategicznymi gminy.
9.4. Ekologia
Przeciwdziałanie pogarszaniu się stanu środowiska naturalnego oraz docelowa
jego poprawa powinna być realizowana przez budowę sieci infrastrukturalnych
(kanalizacja, gazyfikacja), organizację systemu zbierania i segregacji odpadów
stałych. Działania w tych obszarach eliminują podstawowe zagrożenia –
szamba, dzikie wysypiska, ogrzewanie węglowe). Równie istotna jest edukacja
proekologiczna – adresowana nie tylko do młodzieży. Zwiększanie atrakcyjności
turystycznej gminy (zalesianie gleb niższych klas bonitacyjnych i budowa
zbiorników retencyjnych) przyczyni się również do uzyskania pożądanych
efektów ekologicznych.
147
X. HARMONOGRAMY REALIZACYJNE
NAJWAŻNIEJSZYCH ZADAŃ Zdefiniowane w poprzednim rozdziale cele strategiczne Gminy Tarczyn
wymagają podjęcia szeregu zadań. Mają one różny „ciężar gatunkowy” i ich
realizacja zajmie okresy czasu o różnej długości. Ważne jest możliwie szybkie
rozpoczęcie działania i późniejszy stały monitoring osiąganych rezultatów.
Poniższe zestawienia zawierają najważniejsze zadania, jakie należy podjąć, aby
w założonym czasie osiągnąć zamierzone cele.
Treść zadania - zapisana hasłowo - definiuje pewne obszary, których
szczegółowe „rozpracowanie” niezbędne jest do osiągnięcia celów
operacyjnych.
Sposób realizacji - to zestawienie głównych działań, które trzeba podjąć.
Część z nich może wykonać gmina. Przy realizacji innych konieczna będzie
współpraca z różnymi instytucjami. Zawsze jednak stroną inicjującą
i koordynującą zadanie musi być samorząd.
Podmiot realizujący - w tej rubryce podano propozycję instytucji, które
z racji swej działalności i obowiązków statutowych, powinny włączyć się
w realizację zadania (niektóre zadania – ważne dla gminy – należą do zadań
własnych innych instytucji - np. Powiatu czy Zakładu Energetycznego. Wiodącą
rolę pełnić więc powinny te instytucje, a Zarząd Gminy funkcję pomocniczą) .
W niektórych przypadkach można założyć współfinansowanie zadania.
Termin realizacji - szacunkowy termin rozpoczęcia i zakończenia
zadania. W niektórych przypadkach działania powinny być prowadzone
w sposób ciągły i mogą być kontynuowane również po roku 2017.
Źródła finansowania - w każdym przypadku budżet gminy będzie miał
udział w finansowaniu zadania. Gmina musi podjąć starania w celu pozyskania
środków „zewnętrznych” na realizację określonych przedsięwzięć.
148
Program przygotowania terenów pod inwestycje 1
Treść zadania Gmina powinna mieć w ofercie – aktualizowany na
bieżąco – wykaz terenów pod inwestycje budowlane
(mieszkaniowe i rekreacyjne) oraz pod działalność
gospodarczą. Konieczne jest opracowanie
harmonogramów pozyskania i uzupełnienia
infrastruktury na terenach inwestycyjnych. Promocja
oferty w tym zakresie będzie stanowić element
gminnego programu promocji.
Sposób realizacji • Inwentaryzacja potencjalnych terenów pod
budownictwo i działalność gospodarczą
• Opracowanie harmonogramów uzupełnienia sieci
infrastruktury technicznej na tych terenach
• Promocja gminnej oferty terenów pod inwestycje
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
149
Program małej retencji 2
Treść zadania Budowa zbiorników retencyjno – rekreacyjnych
zwiększy atrakcyjność turystyczną gminy. Konieczne
jest przeprowadzenie analizy możliwości budowy tego
typu obiektów. Ze względu na ponadgminne znaczenie
zbiorników retencyjnych należy podjąć starania
o umieszczenie ich w planach inwestycji powiatowych
i wojewódzkich.
Sposób realizacji • Analiza możliwości budowy zbiorników
retencyjnych na terenie gminy
• Opracowanie harmonogramów prac
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki własne powiatu
• Środki własne samorządu wojewódzkiego
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
150
Program rozbudowy bazy turystyczno-rekreacyjnej 3
Treść zadania Rozbudowa bazy rekreacyjno – wypoczynkowej to
zadanie, którego gmina nie będzie bezpośrednio
realizować. Samorząd powinien stworzyć sprzyjające
warunki do powstawania nowych obiektów oraz podjąć
działania w celu pozyskania inwestorów.
Sposób realizacji • Analiza stanu obecnego bazy rekreacyjno –
wypoczynkowej na terenie gminy
• Opracowanie programu rozwoju bazy rekreacyjno –
wypoczynkowej
• Pozyskanie inwestorów
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki inwestorów
• Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
151
Program promocji gminy 4
Treść zadania Skuteczna promocja gminy powinna umożliwić
dotarcie do odpowiedniego adresata, w odpowiednim
czasie z właściwie przygotowaną ofertą. Wymaga to
stworzenia skonsolidowanego systemu zbierania
i przetwarzania danych o zasobach terenów
inwestycyjnych, ofercie turystycznej i rekreacyjnej,
lokalnej produkcji rolniczej, usługach itp.
Sposób realizacji • Powołanie zespołu ds. promocji gminy
• Opracowanie szczegółowego programu promocji
gminy
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
152
Program wodociągowania gminy 5
Treść zadania Uzupełnienie systemu wodociągowania jest niezbędne
dla wyrównania standardu życia mieszkańców gminy
oraz zwiększenia atrakcyjności dla inwestorów sołectw,
które nie mają dostępu do sieci wodociągowej.
Opracowanie harmonogramu prac i dokumentacji
technicznej powinno być prowadzone – ze względu na
znaczne koszty inwestycji – równolegle z działaniami
w celu pozyskania środków zewnętrznych na
dofinansowanie tych zadań.
Sposób realizacji • Opracowanie harmonogramów uzupełnienia sieci
wodociągowej na terenie gminy
• Opracowanie dokumentacji technicznej
• Pozyskanie środków zewnętrznych na realizację
zadań
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2010
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki mieszkańców
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
153
Program kanalizacji gminy 6
Treść zadania Budowa kompleksowego systemu odprowadzania
i oczyszczania ścieków komunalnych ma duże
znaczenie dla stanu środowiska naturalnego, standardu
życia mieszkańców i atrakcyjności inwestycyjnej
gminy. Pierwszym etapem programu powinno być
opracowanie koncepcji kanalizacji gminy,
uwzględniającej warunki terenowe, demograficzne.
Realizacja inwestycji – ze względu na znaczne koszty –
wymaga pozyskania środków zewnętrznych.
Sposób realizacji • Opracowanie koncepcji kanalizacji gminy
• Opracowanie harmonogramów inwestycji
• Opracowanie dokumentacji technicznej
• Pozyskanie środków zewnętrznych na realizację
zadań
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki mieszkańców
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
154
Program gazyfikacji gminy 7
Treść zadania Rozbudowa systemu gazociągowego w gminie
uzależniona będzie od przewidywanych kosztów
nośników energii i związanego z tym zapotrzebowania
społecznego w tym zakresie. Budowa sieci
gazociągowej wymaga pozyskania środków
zewnętrznych na dofinansowanie inwestycji.
Sposób realizacji • Ocena zapotrzebowania na inwestycje gazociągowe
w gminie
• Opracowanie koncepcji uzupełnienia gazyfikacji
gminy
• Opracowanie harmonogramów prac
• Opracowanie dokumentacji technicznej
• Pozyskanie środków zewnętrznych na realizację
zadań
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2010
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki mieszkańców
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
155
Program utylizacji odpadów stałych 8
Treść zadania Ze względów ekonomicznych i eksploatacyjnych
preferowane są duże wysypiska, obsługujące kilka lub
kilkanaście sąsiadujących gmin (np. powiat). W takim
przypadku łatwiejsze jest zabezpieczenie przed
przedostawaniem się zanieczyszczeń do wód
gruntowych, możliwa jest lepsza utylizacja oraz
odzyskiwanie surowców wtórnych. Zadaniem gminy
będzie usprawnianie systemu zbierania odpadów
(docelowo z wstępną segregacją) oraz likwidacja
„dzikich” wysypisk.
Sposób realizacji • Współpraca międzygminna w zakresie utylizacji
odpadów
• Opracowanie docelowego systemu zbiórki odpadów
na terenie gminy
• Likwidacja dzikich wysypisk
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Fundacje i fundusze wspierające ochronę
środowiska naturalnego
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
156
Program modernizacji sieci energetycznych 9
Treść zadania System elektroenergetyczny w gminie powinien
zaspokajać nie tylko aktualne potrzeby mieszkańców
gminy, ale również dysponować pewną rezerwą dla
nowych firm oraz budownictwa mieszkalnego
i letniskowego. Istotnym elementem tego systemu,
mającym duży wpływ na bezpieczeństwo, jest
oświetlenie uliczne.
Sposób realizacji • Analiza stanu sieci elektroenergetycznych w gminie
• Opracowanie harmonogramów modernizacji sieci
• Opracowanie harmonogramów modernizacji
oświetlenia przy drogach na terenie gminy
• Realizacja zadań
Podmiot realizujący Zakład Energetyczny
Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki Zakładu Energetycznego
• Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
157
Program poprawy stanu sieci drogowej w gminie 10
Treść zadania Przez teren gminy przebiegają drogi, będące istotnymi
elementami lokalnego i ponadlokalnego systemu
komunikacyjnego i mające znaczny wpływ na rozwój
gminy. Konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej
analizy stanu dróg oraz opracowanie harmonogramów
prac remontowych i modernizacyjnych – przy
jednoczesnym podjęciu starań o pozyskanie środków
zewnętrznych na drogi gminne. Samorząd powinien
również zabiegać o umieszczenie w planach remontów
starostwa dróg powiatowych, planach samorządu
wojewódzkiego – dróg wojewódzkich i w planach
GDDP – drogi krajowej.
Sposób realizacji • Analiza stanu obecnego dróg w gminie
• Opracowanie harmonogramów remontów
i modernizacji dróg
• Realizacja zadań
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Starostwo powiatowe
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki własne powiatu
• Środki samorządu wojewódzkiego
• Środki GDDP
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
158
Program rozwoju infrastruktury drogowej 11
Treść zadania Niezbędnym uzupełnieniem sieci drogowej jest
otoczenie dróg – rowy odwadniające, chodniki,
parkingi, stacje obsługi samochodów, stacje benzynowe
itp. Rozbudowa tych elementów systemu
komunikacyjnego powinna być prowadzona (przez
samorząd oraz inwestorów) równolegle z remontami
i modernizacją dróg. Dodatkowym atutem w programie
rozwoju gminy mogą być ścieżki rowerowe, łączące
miejsca atrakcyjne turystycznie.
Sposób realizacji • Analiza stanu „infrastruktury drogowej” w gminie
• Opracowanie harmonogramów prac
• Realizacja zadań
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki inwestorów
159
Program poprawy stanu bezpieczeństwa 12
Treść zadania Działania mające na celu poprawę stanu
bezpieczeństwa w gminie muszą być podjęte w wielu
płaszczyznach: poprawa wyposażenia policji
i jednostek OSP, współdziałanie mieszkańców sołectw
i osiedli, praca z młodzieżą, poprawa bezpieczeństwa
na drogach itp. Szczegółowy program działań będzie
można opracować po przeprowadzeniu analizy stanu
obecnego w tych obszarach.
Sposób realizacji • Opracowanie raportu o stanie bezpieczeństwa w
gminie
• Podjęcie starań o poprawę wyposażenia Komisariatu
Policji i zwiększenie stanu liczebnego
funkcjonariuszy
• Opracowanie i wdrożenie programu rozwoju OSP
• Opracowanie i wdrożenie programu
przeciwdziałania patologiom społecznym
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
160
Program poprawy stanu bazy i wyposażenia placówek infrastruktury
społecznej
13
Treść zadania Dobrze działające jednostki „infrastruktury społecznej”
wpływają w sposób znaczący na standard życia
mieszkańców gminy. Szczegółowa analiza potrzeb
inwestycyjnych oraz potrzeb w zakresie wyposażenia
placówek pozwoli opracować harmonogram działań
odpowiadający potrzebom społecznym i możliwościom
finansowym gminy.
Sposób realizacji • Analiza stanu bazy oświatowej w gminie
• Analiza potrzeb służby zdrowia
• Analiza potrzeb placówek kulturalnych
• Opracowanie harmonogramów działań
• Realizacja zadań
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
161
Program rozwoju kultury 14
Treść zadania Działalność Gminnego Ośrodka Kultury i Gminnej
Biblioteki Publicznej powinna wspierać realizację
celów strategicznych gminy – pomagać w promocji
oraz być „magnesem” dla osób przyjeżdżających do
gminy w celach wypoczynkowych i rekreacyjnych.
Sposób realizacji • Opracowanie gminnego programu rozwoju kultury
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Fundacje i fundusze wspierające rozwój kultury
162
Program dla młodzieży 15
Treść zadania Zagrożenie patologiami społecznymi – zwłaszcza
narkomanią – stanowi coraz poważniejszy problem dla
rodzin i instytucji odpowiedzialnych za pracę
z młodzieżą. Konieczna jest więc intensyfikacja
wysiłków zmierzających do ograniczenia wpływu na
młodzież tych zagrożeń. Organizacja wolnego czasu
i stworzenie „alternatywy dla budki z piwem” jest
jednym z ważniejszych zadań Samorządu.
Sposób realizacji • Opracowanie i wdrożenie programu organizacji
wolnego czasu dla młodzieży
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Fundacje i fundusze wspierające działalność
edukacyjną
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
163
Program restrukturyzacji rolnictwa 16
Treść zadania Tradycyjne uprawy i hodowle nie zapewniają
dochodów na satysfakcjonującym poziomie.
Restrukturyzacja rolnictwa powinna być procesem,
który poprawia strukturę agrarną gospodarstw,
wprowadza nowe, opłacalne rodzaje upraw i hodowli,
poprawia konkurencyjność (np. tworzenie grup
producenckich), itp..
Sposób realizacji • Opracowanie raportu o stanie rolnictwa w gminie
• Analiza możliwości gminy w zakresie rozwoju
„niekonwencjonalnych” gałęzi rolnictwa
• Analiza możliwości tworzenia i wspierania grup
producenckich
• Opracowanie systemu wspierania restrukturyzacji
gospodarstw rolnych
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki rolników
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
164
Program rozwoju przetwórstwa 17
Treść zadania Przetwarzanie i uszlachetnianie produktów rolnych
przez rolników czy grupy producenckie zwiększa
możliwość osiągania zysków (eliminacja pośredników)
oraz przyczynia się do powstawania nowych miejsc
pracy na terenie gminy. Rozbudowa bazy przetwórczej
powinna być poprzedzona rzetelną analizą rynku.
Sposób realizacji • Opracowanie raportu o stanie przetwórstwa w
gminie
• Opracowanie programu rozwoju przetwórstwa
• Wdrożenie programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki rolników
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
165
Program rozwoju usług 18
Treść zadania Położenie gminy oraz dobrze rozwinięty sektor
indywidualnej działalności gospodarczej mieszkańców
stanowią dobrą podstawę dla rozwoju usług na rzecz
ludności oraz szeregu usług „okołorolniczych”.
Wsparcie przez samorząd rozwoju tej dziedziny
umożliwi powstanie nowych miejsc pracy
i ograniczenie tzw. „ukrytego bezrobocia” w rolnictwie.
Sposób realizacji • Analiza stanu sektora usług w gminie
• Opracowanie programu rozwoju usług
• Wdrożenie programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki mieszkańców
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
166
Program podnoszenia świadomości ekologicznej w gminie 19
Treść zadania Popularyzacja działań proekologicznych powinna być
adresowana zarówno do młodzieży (programy
edukacyjne) jak i do dorosłych (pobudzanie
społecznego zapotrzebowania na inwestycje chroniące
środowisko). Realizacja programu powinna docelowo
przynieść efekt w postaci zniknięcia z gminnego
krajobrazu dzikich wysypisk śmieci, likwidacji
nieszczelnych szamb, przechodzenia na czyste sposoby
ogrzewania mieszkań, wymiany materiałów
budowlanych zawierających azbest na bezpieczne dla
zdrowia itp.
Sposób realizacji • Opracowanie i wdrożenie programu edukacyjnego
dla dzieci i młodzieży
• Popularyzacja inwestycji proekologicznych
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Fundacje i fundusze wspierające edukację
proekologiczną
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
167
Program zalesień 20
Treść zadania Zalesianie gleb o małej przydatności rolniczej pozwoli
wyeliminować z użytkowania rolnego grunty nie
przynoszące oczekiwanych zysków, poprawi
jednocześnie stosunki wodne w glebie, podniesie
atrakcyjność turystyczną regionu oraz umożliwi
(w przyszłości) prowadzenie gospodarki leśnej.
Inwentaryzacja terenów pod zalesienia powinna
dotyczyć zarówno gruntów gminnych jak i prywatnych.
Sposób realizacji • Inwentaryzacja terenów pod zalesienia
• Opracowanie harmonogramów zalesień
• Realizacja programu
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Starostwo Powiatowe
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki Starostwa Powiatowego
• Środki rolników
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
168
Program wspierania sektora MŚP 21
Treść zadania Małe i średnie przedsiębiorstwa są zwykle głównym
mechanizmem napędowym lokalnej gospodarki.
Tworzą stosunkowo niewielkim kosztem nowe miejsca
pracy. Wspieranie MŚP daje szansę na zmniejszanie się
bezrobocia i potencjalne większe przychody budżetu
gminy w przyszłości. Gmina powinna opracować
i wdrożyć system ulg i zachęt dla inwestorów
i przedsiębiorców oraz zorganizować pomoc
w zdobyciu podstawowej wiedzy niezbędnej przy
prowadzeniu indywidualnej działalności.
Sposób realizacji • Szkolenia dla mieszkańców
• Opracowanie gminnego systemu ulg i preferencji dla
osób i firm tworzących nowe miejsca pracy
• Opracowanie programu pozyskania inwestorów
zewnętrznych
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
169
Program pobudzania aktywności mieszkańców 22
Treść zadania Współdziałanie mieszkańców gminy ułatwia
osiągnięcie każdego zamierzonego celu. Samorząd
powinien wspierać wszelkie inicjatywy społeczne
związane z rozbudową infrastruktury, rozwojem bazy
sfery społecznej, kultury. Efektem realizacji programu
powinno być przekonanie lokalnych społeczności
o tym, że mogą liczyć na pomoc gminy przy realizacji
dobrych pomysłów oraz lepsza integracji mieszkańców
gminy.
Sposób realizacji • Podjęcie starań o odzyskanie praw miejskich przez
Tarczyn
• Analiza potrzeb w zakresie szkoleń dla
mieszkańców gminy
• Współpraca z instytucjami szkolącymi
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki mieszkańców
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
170
Program współpracy z partnerami zewnętrznymi 23
Treść zadania Możliwość korzystania przez Samorządy z funduszy
przedakcesyjnych (w przyszłości z funduszy
strukturalnych UE) stwarza konieczność powstania
w gminie zespołu pracowników samorządowych,
którzy będą w stanie profesjonalnie przygotować
projekty finansowane w ramach programów UE,
sporządzać raporty oraz rozliczać zadania. Członkowie
zespołu powinni uczestniczyć w szkoleniach
podnoszących kwalifikacje.
Sposób realizacji • Utworzenie zespołu ds. współpracy z agendami UE
• Organizacja szkoleń dla członków zespołu
• Opracowanie oferty współpracy gminy Tarczyn z
innymi gminami
• Nawiązanie kontaktów z wybranymi gminami
Podmiot realizujący Rada Gminy Tarczyn
Termin realizacji 2002 – 2017
Źródło finansowania • Środki własne gminy
• Środki z budżetu państwa
• Środki Unii Europejskiej
171
XI. ZESTAWIENIE OCZEKIWANYCH EFEKTÓW
DŁUGOFALOWYCH REALIZACJI STRATEGII
Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju gminy muszą być działaniami
wielokierunkowymi. Niektóre zadania, przedstawione w harmonogramach
realizacyjnych, nie wymagają dużych nakładów finansowych, ale intensywnych
działań organizacyjnych i podjęcia dodatkowych zadań przez pracowników
Urzędu Gminy i Gminnych Jednostek Organizacyjnych. Część zadań nie jest
możliwa do zrealizowania w zakładanym czasie bez wsparcia zewnętrznego,
dlatego bardzo istotnym czynnikiem musi być konsolidacja mieszkańców
i zgodna współpraca przy staraniach o środki pomocowe. Podjęcie realizacji
przedstawionych propozycji powinno umożliwić Gminie zrealizowanie swojej
Misji i osiągnięcie określonych w niniejszym dokumencie celów strategicznych.
Oczekuje się, że w efekcie podjętych działań:
∗ Tarczyn odzyska prawa miejskie, co przyczyni się do rozwoju
nie tylko Tarczyna, ale całej gminy
∗ rozwinie się budownictwo mieszkaniowe i rekreacyjne
∗ gmina, z racji swego położenia i stanu infrastruktury będzie
stanowiła atrakcyjny teren dla działalności gospodarczej
∗ mieszkańcy gminy będą mogli korzystać z kompleksowych
urządzeń infrastruktury technicznej
∗ ulegnie poprawie stan środowiska naturalnego (efekt rozbudowy
sieci kanalizacyjnej, gazyfikacji gminy i wprowadzenia systemu
zbiórki i segregacji odpadów stałych)
172
∗ stan dróg na terenie gminy zostanie dostosowany do lokalnych
i ponadlokalnych potrzeb – zostaną wybudowane bezkolizyjne
skrzyżowania z drogą E7
∗ poprawi się stan bazy oświatowej, sportowej i służby zdrowia
∗ zwiększy się liczba atrakcyjnych miejsc pracy, oferowanych
przez nowe firmy
∗ rozpocznie się proces restrukturyzacji rolnictwa, który zaowocuje
poprawą struktury agrarnej gospodarstw, pojawieniem się
nowych rodzajów upraw i hodowli, zwiększeniem opłacalności
produkcji; zaczną funkcjonować nowe, tworzone przez rolników,
firmy świadczące usługi na rzecz rolnictwa
∗ rozwinie się przetwórstwo i usługi na rzecz rolnictwa
∗ rozwiną się gospodarstwa agroturystyczne oraz gospodarstwa
ekologiczne, jako dodatkowe źródło dochodów gospodarstw
rolnych
∗ poprawi się atrakcyjność turystyczna gminy przez zwiększenie
powierzchnia lasów oraz budowę rekreacyjnych zbiorników
wodnych
∗ profesjonalny system promocji pozwoli przedstawić gminną
ofertę na szerokim forum
Realizacja przyjętych zamierzeń możliwa jest jedynie przy dużym
zaangażowaniu zarówno Samorządu, jak i mieszkańców Gminy. Konieczny jest
również stały monitoring i bieżąca kontrola stanu realizacji poszczególnych
zadań.
173