STOPANSKA BANKA a.d. BITOLA

DELOVNA POLITIKA I RAZVOEN PLAN

na Stopanska banka a.d. Bitola

za periodot od 2012-2014 godina

Bitola, april 2012 godina

1

S O D R @ I N A

VOVED...................................................................................................................2

I.MISIJA NA BANKATA ……………………………..………………………………..…...3

II.ANALIZA NA OKRU@UVAWETO.........................................................................3

1.Tekovna makroekonomska ramka.......................................................................3

2.O~ekuvani makroekonomski dvi`ewa vo 2012 godina.....................................5

III.BANKARSKI SEKTOR VO REPUBLIKA MAKEDONIJA.....................................5

IV.MESTOTO NA STOPANSKA BANKA A.D. BITOLA VO BANKARSKIOT

SEKTOR NA RM..................................................................................................6

V.GLAVNI STRATE{KI CELI NA BANKATA........................................................8

VI.DELOVNI CELI I ZADA^I NA BANKATA........................................................9

VII.MERKI I AKTIVNOSTI ZA OSTVARUVAWE NA CELITE I ZADA^ITE

NA DELOVNATA POLITIKA NA BANKATA......................................................10

1.Sektor za delovna politika.............................................................................10

2.Sektor za kreditirawe....................................................................................16

3.Sektor za rabota so naselenie, devizen re`im i platen promet so

stranstvo...........................................................................................................17

4.Sektor za organizacija, pravni i op[tobankarski raboti.............................20

5. Vonsektorski slu`bi i referati...................................................................24

VIII.PROEKCIJA NA FINANSISKITE CELI.....................................................29

1.Plan na bilansot na sostojba za periodot 2012-2014 godina.........................29

2.Plan na bilansot na uspeh za periodot 2012-2014 godina..............................31

3. Buxet za op[tite administrativni tro[oci i amortizacijata za periodot

2012-2014 godina.................................................................................................33

IX.SLEDEWE NA IZVR{UVAWETO....................................................................35

2

VOVED

Razvojniot plan na Stopanska banka a.d. Bitola (vo ponatamo[niot

tekst: Bankata) e osnoven plan za upravuvawe so Bankata so cel za

ostvaruvawe na nejzinata misija i postavenite razvojni celi. So nego se

definiraat osnovnite celi na Bankata, dolgoro~nite zada~i, merkite i

aktivnostite za ostvaruvawe na proektiranite celi, za period od tri godini.

Tie se vo zavisnost i soglasnost so tekovniot i o~ekuvaniot makroekonomski

ambient vo dr`avata i proekciite za monetarnata politika na NBRM, kako i so drugi relevantni dokumenti koi ja kreiraat politikata na dr`avata i

merkite za nejzino ostvaruvawe na sreden i podolg rok.

So Razvojniot plan se analizira tekovnata sostojba na Bankata i se

definiraat nasokite, odnosno sostojbata vo koja sakame i mo`eme da ja

vidime Bankata vo slednite tri godini, a delovnata politika kako negov

integralen del e osnoven dokument so koj se utvrduvaat merkite i

aktivnostite za ostvaruvawe na planiranite celi i finansiski proekcii.

Spored principot na efikasno upravuvawe (Kodeks za korporativno

upravuvawe na Bankata) biten element vo korporativnoto upravuvawe na

Bankata e usvojuvawe na dolgoro~na strategija na Bankata, postojano

preispituvawe na nejzinoto ostvaruvawe i podobruvawe na raboteweto vo

nasoka na ostvaruvawe na celite postaveni so strategijata.

Indikatorite za ispolnuvawe na strategijata se postaveni od

Nadzorniot i Upravniot odbor na Bankata, na godi[na osnova, a op[tite akti

na Bankata gi utvrduvaat kvalitativnite i kvantitativnite indikatori za

ispolnuvawe na celite na strategijata.

Upravniot odbor se soglasuva za strate[kite nasoki na Bankata so

Nadzorniot odbor i periodi~no otvora diskusija za napredokot postignat vo

sproveduvawe na strategijata utvrdeni so delovnata politika i razvojniot

plan na Bankata.

Odreduvaweto na strate[kite celi na Bankata e vo soglasnost so

tekovniot ekonomski i politi~ki ambient i istite ]e bidat soodvetno

prilagoduvani zavisno od makroekonomskiot ambient koj vo momentov se

karakterizira so golema neizvesnost.

So sistemot na kontrola ]e se sledi ostvaruvaweto na planot, a so

godi[nite finansiski planovi po potreba ]e se revidiraat onie delovi na

Razvojniot plan, koi od objektivni pri~ini ne se realizirale vo tolkav obem

(ponizok ili povisok) kako [to se proektirani.

I. MISIJA NA BANKATA

Misijata na Bankata, kako voda~ pri odreduvaweto na strate[kite

celi vo ovoj srednoro~en period e:

Bankata da prodol`i da raboti kako prepoznatliva, univerzalna finansiska institucija vo Republika Makedonija;

3

preku mobilizirawe na slobodni pari~ni sredstva od fizi~ki i pravni lica, ponuda na visoko kvalitetni finansiski proizvodi i uslugi za

nefinansiskite dru[tva i doma]instvata po konkurentni i prifatlivi ceni,

da ostvaruva dobivka za akcionerite, so prifatlivo nivo na rizik.

Максимизирање на вредностите на Банката на нејзините акционери, вработени, клиенти и заедницата во средината каде таа работи.

II. ANALIZA NA OKRU@UVAWETO

1. Tekovna makroekonomska ramka

Karakteristi~no za svetskata ekonomija e [to vo tretiot kvartal na

2011 godina dojde do umereno zabavuvawe na globalnata ekonomska aktivnost,

so poizrazeno zabavuvawe na rastot vo evrozonata.1 Pri~inite bea vo

zgolemenata nestabilnost na finansiskite pazari vo evro-zonata i

prenosnite efekti vrz ostanatite ekonomii, [to dovede do opa\awe na

doverbata, kako na doma]instvata, taka i na nefinansiskite subjekti.

Vo tretoto trimese~je na 2011 godina, stapkata na globalniot

ekonomski rast umereno zabavi i iznesuva[e 3,7%.

Ostvarenata prose~na stapka na inflacija za 2011 godina kaj

naprednite i brzoraste~kite ekonomii e 2,7% i 7,2%, soodvetno.

Turbulentnite dvi`ewa na finansiskite pazari vo evro zonata vo

tekot na vtorata polovina na 2011 godina, predizvikani od povtornoto

aktuelizirawe na dol`ni~kata kriza kaj nekoi od ~lenkite na EU (Grcija,

{panija, Italija i Portugalija), pridonesoa za zgolemuvawe na neizvesnosta i na globalnite finansiski pazari, taka [to na dekemvriskiot samit na

Evropskiot sovet bea doneseni odluki za razre[uvawe na tekovnata

dol`ni~ka kriza vo EU i za spre~uvawe na novi krizi od ist tip.

I Evropskata Centralna banka (ECB) donese dopolnitelni

nekonvencionalni merki so cel da se namalat tenziite na finansiskite

pazari i da se ovozmo`i nivno postepeno stabilizirawe. Za taa cel se

doneseni odredeni merki vo dve nasoki: zgolemuvawe na izvorite na

dolgoro~no finansirawe na bankite vo uslovi na naru[ena doverba na

finansiskite pazari, so cel da se pottikne kreditnata aktivnost na bankite

vo evro zonata i merki za pottiknuvawe na aktivnosta na bankite na pazarot

na pari.

Vo zemjite vo regionot, so isklu~ok na Romanija, vo tretiot kvartal

od 2011 godina se zabele`uvaat znaci na zabavuvawe na ekonomskata

aktivnost, kako rezultat na namalenata doma[na pobaruva~ka i namaleniot

izvoz.

Vo tretoto trimese~je na 2011 godina zabavi rastot na doma[nata

ekonomija, pri [to bruto doma[niot proizvod ostvari realen godi[en rast

od 2,3%, koj [to be[e dvojno pomal od ostvareniot vo vtoriot kvartal (5%).

1 Izvor:NBRM, Kvartalen izve[taj, januari 2012 godina

4

Glaven faktor za vakvoto nadolno pridvi`uvawe na rastot be[e

vlo[uvaweto kaj industriskiot sektor, posebno kaj prerabotuva~kata

industrija i izvozno orientiranite dejnosti, kako i zabaveniot rast na

trgovijata, vo uslovi na poslaba potro[uva~ka na doma]instvata.

Glaven nositel na ostvareniot rast vo tretiot kvartal e grade`nata

aktivnost, a vtor nositel na porastot e zemjodelstvoto, kade se ostvareni

mnogu povolni dvi`ewa. I ostanatite ekonomski dejnosti imaa pozitiven

pridones za rastot na BDP, so isklu~ok na dejnosta finansisko posreduvawe,

aktivnosti so nedvi`en imot i drugi delovni i uslu`ni aktivnosti, koja vo

kontinuitet od pet kvartali bele`i negativni godi[ni promeni.

Prose~nata stapka na inflacija za 2011 se svede vo o~ekuvanite

ramki od 3,9% na godi[na osnova.

Godi[niot rast na produktivnosta na trudot vo tretiot kvartal

be[e 2,4%, odnosno za 0,3% poniska od prethodniot kvartal.

Prose~nite nominalni bruto i neto plati ostvarija porast od 1,6%,

odnosno 1,5% porast na godi[na osnova, a stabiliziraweto na rastot na

cenite uslovi namaluvawe na godi[niot pad na realnite plati, [to zna~e[e

podobruvawe na realnata kupovna mo] na naselenieto vo tretiot kvartal i

zgolemuvawe na mo`nosta za [tedewe vo bankite.

Taka vo tretiot kvartal, vkupniot depoziten potencijal na bankite

se zgolemi za 3,4% na kvartalna osnova, za razlika od porastot od 0,4% vo

vtoriot kvartal. Pritoa, depozitite na naselenieto ostvarija porast od 2,6%,

a na pravnite lica za 8,3%.

Vo uslovi na soliden finansiski kapacitet i relativno povolni

fundamenti na bankarskiot sektor, kako i porastot na depozitniot potencijal

i relativno visoka adekvatnost na kapitalot, vo tretiot kvartal e namalena

kreditnata ponuda, kako rezultat na pokonzervativnite sogleduvawa na

bankite za rizicite vo doma[nata i globalnata ekonomija.

Vo tekot na celata 2011 godina Narodnata banka na RM ja zadr`a

osnovnata kamatna stapka nepromeneta na nivoto od 4% godi[no, koe be[e

postaveno od dekemvri 2010 godina.

Bankarskite kamatni stapki bea relativno stabilni, so umeren pad

kaj kamatnite stapki na vkupnite depoziti, so isklu~ok na kamatnata stapka

kaj novoprimenite depoziti, koja vo noemvri zabele`a pozna~itelen rast,

[to se tolkuva kako konkurentski pritisok za odr`uvawe na stabilen

depoziten potencijal na bankite.

2.O~ekuvani makroekonomski dvi`ewa vo 2012 godina

Uslovite vo koi ]e raboti Bankata vo 2012 godina se o~ekuva da

bidat sli~ni kako od prethodnata godina, so zabaven rast na doma[nata

ekonomija i rizici povrzani so dvi`ewata vo ekonomiite, koi se glavni

trgovski partneri na dr`avata.

5

Spored Ministerstvoto za finansii2 ekonomskiot rast na RM se

o~ekuva da iznesuva 4,5%, koj se predviduva da go pridvi`at investiciite,

odnosno proektiraniot porast na bruto investiciite se o~ekuva da ostvari

stapka na porast od 8,5%. Na toa se nadovrzuva i finalnata li~na

potro[uva~ka so porast od 4% i javnata potro[uva~ka so 1,4%, soodvetno

Stapkata na inflacija se predviduva da bide niska i stabilna,

proceneta na nivo od 2,5%, a realniot porast na prose~nata bruto plata se

o~ekuva da iznesuva 1,6%.

Stabilniot nominalen devizen kurs na denarot vo odnos na evroto

]e se zadr`i i vo 2012 godina, vo funkcija na odr`uvawe na cenovnata stabilnost, kako krajna cel na monetarnata politika, a deviznite rezervi ]e

se zadr`at na adekvatno nivo za poddr[ka na stabilniot devizen kurs na

denarot vo odnos na evroto.

Proekcijata na rast na izvozot na stoki i uslugi iznesuva 7,7%,

dodeka uvozot se o~ekuva da se zgolemi za 7%.

Ostvaruvaweto na makroekonomskite proekcii e neizvesno, [to e

o~ekuvano za eden postkrizen period i ]e zavisi ne samo od zakrepnuvaweto

na doma[nata ekonomija, tuku i od sostojbata na ekonomiite na glavnite

trgovski partneri na Republika Makedonija.

III. BANKARSKI SEKTOR VO REPUBLIKA MAKEDONIJA

Bankarskiot sektor vo Republika Makedonija go so~inuvaat 17 banki,

od koi 13 se vo dominantna stranska sopstvenost, a ostanatite se so prete`no

doma[en kapital. Edinstveno Makedonska banka za poddr[ka na razvojot

(MBPR) e vo dr`avna sopstvenost, a nejziniot karakter e specifi~en,

odnosno ne e od univerzalen tip kako ostanatite banki.

Spored goleminata na vkupnata bilansna suma,3 koja na 31.12.2011

godina iznesuva[e 331,2 milijardi denari, bankite se grupirani vo tri

grupi. Vo prvata grupa se 3 golemi banki so vkupna aktiva od 212,0 milijardi

denari i u~estvo od 64,0%, vo vtorata grupa se 8 sredni banki so vkupna

aktiva od 98,8 milijardi denari i u~estvo od 29,8%, a vo tretata grupa se 6

mali banki so vkupna aktiva od 20,3 milijardi denari i u~estvo od 6,1%.

Stapkata na adekvatnost na kapitalot na nivo na bankarski sektor e

16,8% [to e dvojno povisoka od zakonskiot minimum od 8%. Pritoa najniska

adekvatnost ima grupata golemi banki 15% a najvisoka malite banki 38,6%, a

kaj srednite banki e 17,2%. Vakvata sostojba se dol`i na relativno visokata

kapitaliziranost na malite banki, nasproti pomalata kreditna izlo`enost.

Kaj golemite banki e evidentna kreditnata ekspanzija koja se finansira

prete`no od depozitni sredstva, a kapitaliziranosta raste pobavno od

kreditnata izlo`enost.

2 Buxet na RM za 2012 godina, I.Op[t del

3 Izvor: NBRM: Podatoci i pokazateli za bankarskiot sistem na Republika Makedonija zaklu~no so 31.12.2011 godina

(www.nbrm.gov.mk)

6

Pri toa golemite banki imaat najniska stapka na kapitaliziranost

(odnos pome\u osnovniot kapital i aktivata ponderirana spored rizicite)

12,1%, potoa sleduvaat srednite banki so stapka od 15,9% i malite so stapka

od 45,8%.

Pazarnoto u~estvo na golemite banki vo vkupnite bruto krediti

iznesuva 67,6%, na srednite 27,9% i na malite 4,6%. Od aspekt na depozitite

pazarnoto u~estvo na golemite banki e 70,3%, na srednite banki 24,7% i na

malite 5,0%.

Najgolemo vlijanie vrz profitablinosta na bankarskiot sistem

imaat bankite od grupata golemi banki, koi vo tekot na 2011 godina ostvarija

dobivka vo iznos od 2.386 milioni denari, [to pretstavuva porast za 65,5%

vo odnos na prethodnata godina. Od druga strana, grupata sredni banki i

grupata mali banki prika`aa zagubi vo raboteweto vo iznos od 998 milioni

denari i 205 milioni denari, soodvetno.

Pokazatelot za povratokot na kapitalot (ROE) kaj golemite banki e 12,2%, kaj srednite i kaj malite e negativen, poradi zaguba i iznesuva -9,7% i

-4,5% soodvetno.

Pokazatelot za povratokot na aktivata (ROA) kaj golemite banki e 1,2%, kaj srednite e -1,1% i kaj malite -1,0%.

So sostojba na 31.12.2011 godina izlo`enosta na krediten rizik

klasificirana vo kategoriite na rizik >VG< i >D< e 8,0% od vkupnata

izlo`enost na nivo na bankarski sektor. Nivnata pokrienost so vkupnata

presmetana ispravka na vrednost i posebna rezerva e 83,2%. Pritoa

pokrienosta e najniska kaj malite banki 66,9%, a najvisoka kaj golemite banki

88,3%, dodeka kaj srednite banki e 75,7%.

IV. MESTOTO NA STOPANSKA BANKA a.d. BITOLA VO BANKARSKIOT SEKTOR NA RM

Stopanska banka a.d. Bitola spa\a vo grupata na sredni banki.

Istata e so prete`no doma[en kapital, a stranskiot kapital u~estvuva so

13% (prethodnata godina be[e 28%).

Ima potencijalni solidni kvalitativni performansi vo

raboteweto za [to 9 godini sukcesivno dobiva priznanija od Finance Central Europe od koi vo 6 godini e proglasena generalno za najdobra banka vo Makedonija. No poradi dva pogolemi plasmani, plasirani vo periodot na

zapo~nuvawe na svetskata ekonomska kriza (koi se poka`aa kako rizi~ni i za

koi se izdvoeni 100% rezervacii, kako i nekolku firmi kreditokorisnici,

koi se vo ste~aj) nejzinite performansi vo 2011 godina zna~itelno se

vlo[eni i ]e bide potrebno mnogu znaewe i umeewe i sorabotka so klientite

za da se nadmine ovaa sostojba.

Pazarnoto u~estvo na Bankata spored vkupnata aktiva so sostojba na

31.12.2011 godina e 2,1%, a kapitalot i rezervite u~estvuvaat so 3,2% vo

vkupniot kapital i rezervite na bankite vo RM.

Pazarnoto u~estvo na Bankata spored kreditite e 1,9%, a spored

depozitite e 2,0%.

7

Prose~nata stapka na rezervacii e 17,3%, a kreditite

klasificirani vo V, G i D opfa]aat 21,2% od vkupnata kreditna izlo`enost

na Bankata. Pokrienosta na kreditite od ovie tri najrizi~ni kategorii e

82%, a se planira vo narednite 3 (tri) godini ovaa pokrienost da dostigne

100%.

Vo 2011 godina Bankata za prv pat vo istorijata na nejzinoto

postoewe ostvari bruto zaguba i toa vo iznos od 475,3 milioni denari.

Zagubata e rezultat na vlo[enoto kreditno portfolio na Bankata, pri [to

Bankata ima[e obvrska da izdvoi povisok procent na rezervacii, odnosno

izvr[i pogolema ispravka na vrednosta na kreditite i drugite plasmani i

pobaruvawa. Za dva golemi krediti e izvr[ena 100% ispravka na vrednosta,

od [to rezultira vaka visokiot iznos na zaguba. Na toa se nadovrzuva

finansiskata nedisciplina na pooddelni klienti na Bankata, koi delumno gi

izvr[uvaat ili voop[to ne gi izvr[uvaat svoite obvrski, kako i golemiot

iznos na prezemeni sredstva za naplata na nenaplateni pobaruvawa, koi ne

generiraat prihodi za Bankata.

Drugi klu~ni pokazateli za raboteweto na Bankata vo prethodnata

godina se:

-Adekvatnost na kapitalot: 27%;

-Povratok na kapitalot ROE: (se namali kapitalot za 28%);

-Povratok na aktivata ROA: poradi zaguba nema povratok na aktivata.

Za ostvaruvawe na planiranite rezultati vo 2012 godina najva`no

]e bide re[avaweto na nenaplatenite pobaruvawa, a osobeno od onie

proekti, za koi se smeta deka imaat potencijal da bidat profitabilni, a

nivnite sopstvenici izbegnuvaat da gi platat obvrskite. Bez naplata na ovie

krediti ili bez proda`ba na prezemeniot imot, pri postojnite rashodi,

Bankata raboti na granicata na profitabilnosta.

So internata analiza na gorenavedenite sostojbi i indikatori za

delovna uspe[nost, likvidnost i profitabilnost za Bankata, mo`at da se

identifikuvaat i procenat slednite pozitivni strani (prednosti) i slabosti

za Bankata, a od druga strana da se ocenat mo`nostite za ponatamo[en razvoj

i rizicite vo raboteweto.

Prednosti na Bankata:

-ugled vo zemjata i stranstvo - [est godini najdobra banka vo

Makedonija, tri godini najdobra banka spored ROE i spored ROA;

-univerzalna banka;

-kontinuirana optimalna likvidnost;

-visoka stapka na adekvatnost na kapitalot;

-povolna struktura na izvorite na sredstva

-efikasnost vo raboteweto - visok iznos na aktiva po vraboten

-zgolemuvawe na brojot na korisnici na elektronskoto bankarstvo.

Slabosti:

- golema koncentracija na kreditnoto portfolio;

- visok iznos na nefunkcionalni krediti;

8

-недпвплна ппкриенпст на пазарпт сп лпкации за прпдажба (мрежа на експпзитури);

- неппстпеое на децентрализација на пдлушуваое - недоволни обуки и тренинзи на вработените

-неповолна старосна и кадровска структура на кадарот со кој располага

Банката

-nerealiziran prezemen imot.

Mo`nosti:

-regionalna zastapenost - [alteri koi rabotat kako banki vo malo;

-pogolemo koristewe na sredstva od stranski kreditni linii; vlez

na stranski direktni investicii;

-аквизиција на други финансиски институции -porast na BDP

Rizici i opasnosti:

-direktni i indirektni posledici od ekonomskata kriza;

-rizik na zemjata i sosedstvoto od nepovolni politi~ko bezbednosni

sostojbi;

-vlo[uvawe na kreditnoto portfolio;

-finansiska nedisciplina;

-niska stapka na vrabotenost vo dr`avata;

-nizok `ivoten standard na doma]instvata;

-ste~aj i likvidacija na oddelni trgovski dru[tva.

V. GLAVNI STRATE{KI CELI NA BANKATA

Glavni strate[ki celi na Bankata za periodot od 2012-2014 godina

proizleguvaat od Misijata na Bankata so koja se opredeleni osnovnite ramki

na nejzinoto rabotewe:

1. Bankata ]e raboti na teritorijata na cela dr`ava kako univerzalna banka

2. Bankata ]e prodol`i da dava kvalitetni proizvodi i uslugi na klientite po konkurentni i prifatlivi ceni;

3. Bankata ]e gi zadr`i postojnite i ]e privlekuva novi deponenti, a so toa ]e go zgolemuva pazarnoto u~estvo vo depozitniot potencijal vo

bankarskiot sistem;

4. Bankata ]e go zadr`i i ]e nastojuva da go zgolemi pazarnoto u~estvo vo bruto kreditite, so zgolemuvawe na bazata na klienti i disperzija

na kreditnoto portfolio na pove]e klienti, a pritoa na svoite klienti ]e im

gi nudi site vidovi na proizvodi i uslugi;

5. Bankata ]e gi vlo`i site potencijali za podobruvawe na kreditnoto portfolio;

6. Bankata ]e ja pokrie zagubata od 2011 godina vo tekot na 2012 godina;

7. Bankata ]e prodol`i so aktivnostite za pretstavuvawe so cel za privlekuvawe na potencijalen strate[ki investitor, koj treba da ponudi

realna cena za akciite na Bankata, a pred se da dostavi strategija za idniot

razvoj na Bankata;

9

8. Bankata ]e prodol`i da ja [iri mre`ata na ekspozituri vo drugi gradovi vo dr`avata;

16.Bankata ]e koristi napredni tehnologii vo svoeto rabotewe, koe

]e se zasnova na principite na efikasnost i ekonomi~nost;

VI. DELOVNI CELI I ZADA^I NA BANKATA

Prioritetnite celi i zada~i na Bankata za periodot od 2012- 2014

godina se:

1.Zgolemuvawe na potencijalot na Bankata za 27,6% do krajot

srednoro~niot period, odnosno prose~no godi[no po 8,5%, so [to vkupnata

bilansna suma (bez komisionoto rabotewe) ]e dostigne nivo od 8.700 milioni

denari odnosno 141,5 milioni evra;

2.Maksimizirawe na profitabilnosta na rabotewe so prezemawe

na prifatlivi rizici, pri [to ]e se stremi da ostvari povratok na kapitalot

vo 2012 godina so naplata na dva golemi nefunkcionalni krediti, [to ]e

ovozmo`i i povratok na aktivata, a pritoa Bankata ]e ja pokrie zagubata od

2011 godina, a vo slednite planski godini se predviduva povratok na

kapitalot od 10,37% vo prvata godina, a vo slednite godini 0,48% i 1,27%,

soodvetno i povratok na aktivata od 1,68% vo prvata godina i 0,13%

godi[no i 0,20% vo narednite godini soodvetno.

3.Zgolemuvawe na pazarnoto u~estvo po bruto kreditite, so

zgolemuvawe na bazata na klienti i disperzija na kreditnoto portfolio na

pove]e klienti, a pritoa osvojuvawe na istite za prodavawe na site vidovi

na proizvodi i uslugi;

4.Zadr`uvawe na postojnite i osvojuvawe na novi deponenti so

zgolemuvawe na pazarnoto u~estvo vo vkupnite bankarski depoziti;

5.Razvoj i usovr[uvawe na informati~kata tehnologija i

implementacija na novi Business Intelegence re[enija; 6.Unapreduvawe i usoglasuvawe na organizacionata postavenost i

vospostavuvawe na sistem za kvalitet;

7.Menaxment na ~ove~ki resursi [to ]e obezbeduvaat povisok

kvalitet na uslugi i soodvetna i postepena na zamena na kadarot na Bankata

soglasno potrebite za nejzina modernizacija i rast;

8.Voveduvawe na novi proizvodi i uslugi vo soglasnost so

raste~kite barawa na klientite i pazarot.

Zaradi posledicite od ekonomskata kriza, koja ne gi odmina i nekoi

od klientite na Bankata, za sledniot period se postavuvaat i slednite celi i

zada~i za nadminuvawe na novonastanatite uslovi:

1.Podobruvawe na finansiskata stabilnost na Bankata;

2.Podobruvawe na kvalitetot na kreditnoto portfolio na Bankata;

3.Zgolemuvawe na kamatonosnata aktiva;

4.Disperzija na kreditniot rizik;

5.Razre[uvawe na nenaplatenite pobaruvawa so ponuda na konkretni

re[enija za oddelni klienti;

6. Prezemawe na merki za prisilna naplata.

7. Proda`ba na prevzemeniot imot

10

VII. MERKI I AKTIVNOSTI ZA OSTVARUVAWE NA CELITE I ZADA^ITE NA DELOVNATA POLITIKA NA BANKATA

Za ostvaruvawe na strate[kite i delovnite celi i zada~i na

Bankata ]e se prezemaat konkretni merki i aktivnosti vo oddelnite sektori

na Bankata.

1.Sektor za delovna politika

Za ostvaruvawe na prioritetnite i drugite celi na Bankata, vo

funkcija na odr`uvawe na likvidnosta i stabilnosta na Bankata,

eliminirawe na site vidovi na rizici i ispolnuvawe na zakonskite i drugi

obvrski za finansisko izvestuvawe i izgotvuvawe na izve[tai i akti na

delovnata politika na Bankata ]e se prezemat slednite merki i aktivnosti:

Delovnata politika na Bankata za periodot 2012-2014 godina ]e se

temeli na metodologijata koja obezbeduva usoglasenost na sredstvata vo

aktivata i izvorite na sredstva vo pasivata na Bankata so krajna cel

eliminirawe na sekakov vid na rizik koj mo`e da nastane zaradi eventualna

neramnote`a me\u tie dve golemini. Isto taka, ]e obezbeduva

uramnote`enost na Bilansot kako po obem i dinamika taka i po valutna i

ro~na struktura na sredstvata, pri toa ovozmo`uvaj]i optimum uslovi za

maksimizirawe na dobivkata.

1.1.Vo delovniot proces upravuvawe so rizicite ]e se unapreduva

sistemot za upravuvawe so rizici so cel da se ovozmo`i postojano sledewe i

prudentno upravuvawe so site vidovi na rizici, kako i celosna

implementacija na regulatornite izvestuvawa, so unapreduvawe na modelite

za identifikacija, sledewe i izbor na metodi za minimizirawe na rizicite

i navremeno informirawe na organite na Bankata so cel donesuvawe

pravilni i navremeni odluki za upravuvawe so rizicite.

Imaj]i gi predvid ovie opredelbi, ]e se prezemaat slednite

aktivnosti:

Postojano usovr[uvawe na sistemot za identifikacija, sledewe i kontrola na kreditniot rizik soglasno izmenite vo zakonskata regulativa i

po potreba:

Dopolnuvawe na Upatstvoto za upravuvawe so krediten rizik;

Nezavisna ocenka na kreditnoto portfolio i utvrduvawe na rezervacija (ispravka na vrednosta) potrebna za kreditnata izlo`enost po

klienti;

Identifikacija, merewe i sledewe na rizikot od koncentracija;

Identifikuvawe na kreditniot rizik na nivo na klient preku interno rangirawe (scoring sistem);

Analiza na kreditnoto portfolio na Bankata i izrabotka na informacija na kvartalna osnova;

11

Stru~na edukacija na vrabotenite vo oblasta na ocenata na kreditniot rizik i sledewe i implementacija na aktuelnite trendovi vo ovoj

segment na raboteweto na Bankata.

Monitoring i zajaknuvawe na redovnata naplata na kreditnoto portfolio

Voveduvawe na nezavisno mislewe od strana na organizacioniot del za krediten rizik vo odnos na kreditnite aplikacii

Podobruvawe i dorazvivawe na sistemot za upravuvawe so strategiski rizici odnosno na sistemot za identifikuvawe, sledewe,

ocenka i kontrola na operativniot rizik, kako i ubla`uvawe na posledicite

od rizicite:

Reorganizacija na organizacioniot del za strategiski rizici

Unapreduvawe na Politikata za upravuvawe so operativniot rizik;

Donesuvawe na Metodologija i indikatori za sledewe, analiza i ocenka na operativniot rizik,

Vospostavuvawe i vodewe na dobro dizajnirana baza na podatoci na nastanite koi predizvikuvaat [teti ili pretstavuvaat potencijalen

operativen rizik;

Kreirawe na standardni izve[tai za nastanite koi predizvikuvaat [teta ili pretstavuvaat potencijalen operativen rizik;

Podobruvawe na postojnata organizaciona struktura preku kadrovsko doekipirawe i vospostavuvawe na mre`a na odgovorni lica po

organizacioni edinici za identifikuvawe, sledewe i evidentirawe na

nastanite vo bazata na podatoci.

Aktivnosti za usoglasuvawe i po~ituvawe na zakonskata regulativa za upravuvawe so strategiskite rizici (likvidnosen rizik, rizik

od promena na kamatnite stapki , valuten, pazaren, reputaciski rizik), nivno

merewe i sledewe, kontrola i izvestuvawe soglasno internite akti na

Bankata (politiki, proceduri, upatstva i sl.)

Utvrduvawe i sledewe na nivoto na rizik prisuten kaj novite proizvodi koi se planiraat da se vovedat vo periodot 2012-2014 godina;

Sproveduvawe na stres testovi, scenarija i sledewe na pokazateli za upravuvawe so rizicite;

Klasifikacija na aktivnite bilansni i vonbilansni stavki na Bankata spored stepenot na rizi~nost;

Ппврзуваое сп Македпнскп кредитнп бирп

Informacija za stepenot na rizi~nost na aktivnite bilansni i vonbilansni stavki spored stepenot na krediten rizik (trimese~no);

Mese~en izve[taj za utvrduvawe na adekvatnosta na kapitalot na Bankata za organite na Bankata;

Mese~na informacija za sledewe na rizicite od raboteweto na Bankata;

12

Mese~en izve[taj za utvrduvawe na prifatlivoto nivo na izlo`enost na Bankata na krediten rizik;

Izve[taj za ostvarenite interni pokazateli za upravuvawe so rizik od kamatni stapki (kvartalno);

Izrabotka na set mese~ni izve[tai za adekvatnosta na kapitalot, sopstvenite sredstva, za aktivata ponderirana spored krediten rizik, za

izlo`enosta na Bankata kon akcioneri so kvalifikuvano u~estvo, kon licata

so posebni prava i odgovornosti i kon vrabotenite vo Bankata, za golemi

izlo`enosti i nivno redovno i navremeno dostavuvawe do NBRM;

Izrabotka na set izve[tai za promena na ekonomskata vrednost za pozicii od portfolioto na bankarski aktivnosti spored tipot na kamatni

stapki;

Izrabotka na izve[tai i podgotovka na razni podatoci od oblasta na upravuvaweto so rizici za potrebite na interni i eksterni organi i tela,

a po potreba i za drugi regulatorni tela i institucii.

1.2.Vo delovniot proces likvidnost i upravuvawe so aktivata na

Bankata ]e se prezemaat merki i aktivnosti za odr`uvawe na likvidnosta na

optimalno nivo:

Odr`uvaweto na prose~noto nivo na zadol`itelnata rezerva kako i

minimalni denarski i devizni likvidnosni koeficienti regulirani so

Internata regilativa i Odluki na NBRM. Odr`uvaweto na likvidnosta na

optimalno nivo vo zavisnost od prezemenite obvrski na Bankata i soglasno

postojnata regulativa, kako i dosega, ]e se ostvaruva so anga`irawe za:

Formirawe na ALCO i odbor za dnevna likvisdnost

Definriawe na interni indokatori za kratkoro~na i dolgoro~na likvidnost

dnevno sledewe na likvidnosta kako i sostojbite, prometot i dvi`eweto na smetkite na deponentite, pri [to ]e se utvrduvaat dnevni,

nedelni i mese~ni planovi na prilivi i odlivi na sredstva;

sledewe na ro~nata usoglasenost na pobaruvawata i obvrskite;

odr`uvawe na povolna struktura na izvorite na sredstva preku zgolemuvawe na depozitnite sredstva;

odr`uvawe na likvidnata aktiva na optimalno nivo;

Izrabotka na set mese~ni izve[tai za ro~nata struktura na aktivata i pasivata, najgolemite deponenti, stapkite na likvidnost i internite

likvidnosni pokazateli;

analiza na mese~ni izve[tai za ro~nata struktura na aktivata i pasivata, najgolemite deponenti, stapkite na likvidnost i internite

likvidnosni pokazateli;

plasman na vi[okot na likvidni sredstva vo blagajni~ki zapisi na NBRM za odr`uvawe na visoko likvidni sredstva za pokrivawe na nedostigot

pri eventualno povlekuvawe na visoki iznosi na sredstva od deponentite;

13

Obezbeduvawe i odr`uvawe na propi[anata devizna pozicija i likvidnost preku permanentno sledewe i usoglasuvawe na prilivite so

odlivite;

plasman vo drugi hartii od vrednost (dr`avni zapisi, dr`avni obvrznici);

nadopolnuvawe na nedostigot na likvidni sredstva vo odredeni vremenski periodi so pozajmici od drugi banki preku pazarot na depoziti i

proda`ba na hartii od vrednost na sekundarniot Pazar;

vospostavuvawe na deloven odnos so drugi finansiski i kreditni isnotitucii preku koi bi se nadopolnuvala likvidnosta na Bankata

izrabotuvawe na mese~ni izve[tai za sostojbata na kreditite za likvidnost,

izrabotka na mese~ni informacii za likvidnosta na Bankata.

1.3.Vo delovniot proces planirawe i analizi se predviduvaat

slednite aktivnosti:

Izrabotka na Delovna politika i razvoen plan za periodot 2012-2014 godina, 2013-2015 godina i 2014-2016 godina;

Izrabotka na Finansiski planovi na Bankata za 2012, 2013 i 2014 godina;

Izrabotka na predviduvawe za ostvaruvawata na Bankata na kvartalna osnova

Izrabotka na godi[en plan na nivo na organizacioni edinici - ekspozituri

Izrabotka na trimese~ni, polugodi[ni i godi[ni izve[tai za raboteweto na bankata;

Izrabotka na mese~ni informacii za raboteweto na Bankata i dostavuvawe do menaxerskiot tim na Bankata;

Izrabotka na mese~ni informacii za pooddelni segmenti od raboteweto na Bankata so konstatacii i zaklu~oci;

Izrabotka na pregledi za utvrduvawe neto dol`nici na Bankata;

Izrabotka i dostavuvawe na izve[tai do NBRM za potrebite na analizata na vonterenskata kontrola na Bankata;

Izrabotka na redovni mese~ni izve[tai do NBRM (za novoodobreni krediti, za vonbilansni stavki, za ponderirani kamatni

stapki, za promena na sopstveni~kata struktura na akciite so pravo na glas,

za golemi kreditni izlo`enosti) i drugi izve[tai i pregledi po barawe.

1.4.Vo delovniot proces hartii od vrednost se predviduvaat

slednite aktivnosti:

14

Zapi[uvawe na blagajni~ki zapisi i dr`avni zapisi kako za svoja smetka, taka i za smetka na fizi~ki i pravni lica;

Posreduvawe pri izdavawe na hartii od vrednost za lokalna samouprava;

Sledewe na promenite vo sopstveni~kata struktura na Bankata i izgotvuvawe na izve[tai;

Vodewe gri`a za redovno i navremeno objavuvawe na cenovno ~uvstvitelni informacii i razni regulatorni izve[tai na internet

stranicite na Makedonskata berza i Komisijata za hartii od vrednost;

Izvr[uvawe na site ostanati raboti svrzani so akcionerstvoto, vrz osnova na zakonskite propisi i akti [to ja reguliraat ovaa materija.

1.5.Vo delovniot proces depoziti na pravni lica se predviduva

porast na depozitite i zgolemuvawe na pazarnoto u~estvo, a nivniot porast e

od osobena va`nost za raste`ot na Bankata. Zaradi toa ]e se prezemat

slednite aktivnosti:

Privlekuvawe na novi deponenti so kompletna, brza i kvalitetna usluga, po prifatlivi ceni (provizii vo platniot promet, [irewe na mre`a

na ekspozituri i novi servisi)

Obezbeduvawe na popovolni ceni (najniski kamatni stapki) na kreditite nasproti depozitite (krediti obezbedeni so depozit), na nivo na

neto kamatonosna margina od 3 %.

Aktivno sledewe na pazarnite uslovi vo ramkite na bankarskiot sistem i izgotvuvawe prifatlivi ponudi za pooddelni deponenti so visoki

iznosi na sredstva (na pr. investicioni fondovi);

Davawe na celosna usluga na deponentite: kreditirawe, obezbeduvawe na devizni sredstva na devizniot pazar, otvorawe na

akreditivi, izvr[uvawe na site pla]awa vo vnatre[niot i nadvore[niot

platen promet i sl.

1.6.Vo delovniot proces finansisko rabotewe i smetkovodstvo se

planiraat slednite aktivnosti:

Izrabotka na izve[tai za finansisko izvestuvawe soglasno doma[nata regulativa;

Unapreduvawe na menaxment informativniot sistem na bankata preku izrabotka na izve[tai za bilans na uspeh i bilans na sostojba na nivo

na ekspozitura

Usoglasuvawe i implementacija na izmeni i dopolnuvawe na postojnite izve[tai i godi[nata smetka i izrabotka na novi soglasno

izmenite vo Zakonot za trgovski dru[tva;

Izrabotka na izve[tai i podgotovka na razni podatoci za potrebite na revizorska ku]a koja gi revidira finansiskite izve[tai na

Bankata, a po potreba i za drugi regulatorni tela i institucii;

Implementacija na nov model za vodewe na finansisko smetkovodstvo i smetkovodstvo na tro[ocite, taka [to tie da bidat

15

grupirani po oddelni tro[kovni centri, so cel da mo`e da se analiziraat,

planiraat i da dadat mo`nost za formirawe na cena na ~inewe na

proizvodite i uslugite, i na nivo na klient kako i za donesuvawe na

strate[ki i operativni odluki za delovnata politika na Bankata.

Za taa cel ]e se prezemat slednite merki i aktivnosti:

Unapreduvawe na softverski paket za finansisko-materijalno rabotewe;

Razgrani~uvawe na tro[ocite po organizacioni edinici, proizvodi, uslugi i klienti;

Doekipirawe i obuka so visokostru~en kadar koj ]e odgovori na barawata na izmenite i dopolnuvawata na Me\unarodnite standardi za

finansisko izvestuvawe i nivna implementacija vo izve[taite.

1.7.Vo delovniot proces platen promet vo zemjata aktivnostite ]e

bidat usoglaseni so Strategijata za razvoj na platniot sistem na Republika

Makedonija i Akcioniot plan za nejzina implementacija, po~ituvawe na

Zakonot za platen promet so izmenite na istiot, kako i drugite propisi od

ovaa oblast. Pozna~ajni aktivnosti za naredniot planski period ]e bidat:

Decentralizacija na golemo broj na centralizirani uslogi na nivo na ekspozitura;

Davawe kvalitetna usluga na klientite;

Kreirawe i prifa]awe na novi uslugi za platniot promet, kako za pravnite, taka i za fizi~kite lica (naplata na radiodifuzna taksa,

danoci na imot, firmarina i dr. dava~ki kon dr`avata) preku razni servisi

vo elektronska forma da gi povle~at re[enijata i fakturite za pla]awe;

Kreirawe na paket porizvodi za kleinti (kompanija i nejzini vraboteni)

Naplata na [to pove]e mese~ni fakturi od gra\anite vo korist na javnite i drugi pretprijatija, so atraktivni tro[oci za klientite;

Zgolemuvawe na vidot na uslugite koi ]e se nudat vo ekspoziturite vo drugite gradovi, a koi se nudea samo vo sedi[teto na

Bankata;

Zaradi decentralizacijata na usugite ]e se vr[i postojana obuka na vrabotenite vo drugite gradovi;

Postojana obuka na site vraboteni vo Slu`bata za platen promet vo zemjata ]e se vr[i i zaradi novite uslugi koi se predviduvaat da se

vovedat;

Izmeni i dopolnuvwa na Tarifata za nadomestoci za uslugite [to gi vr[i Bankata, vo pravec na usoglasuvawe so konkurencijata (da ne se

izgubat sega[nite klienti, a da se privle~at novi), kako i za novite uslugi

koi ]e se vovedat;

Zgolemuvawe na brojot na bankarski smetki na fizi~kite lica;

16

Natamo[na nadgradba na sistemot za elektronsko bankarstvo, vo sorabotka so Slu`bata za IT;

Zgolemuvawe na brojot na korisnici na elektronsko bankarstvo;

Voveduvawe na KIBS sertifikati na BSEP (bezbedno sredstvo za elektronsko potpi[uvawe) od Stopanska banka a.d. Bitola kako Lokalna

registraciona kancelarija (LRK) na KIBS za izdavawe na sertifikati na

PKI token, so koe se ovozmo`uva pokraj elektronsko bankarstvo na

finansiski transakcii i u~estvo na javni tenderi, pristap do UJP i drugi

internet strani,

2.Sektor za kreditirawe

Kreditiraweto na stopanstvoto i na doma]instvata (samostojni

vr[iteli na dejnost i fizi~ki lica) e tradicionalna, klasi~na bankarska

rabota, koja go opfa]a najgolemiot del od raboteweto na Bankata, a so toa i

najgolemiot del od neto prihodite na Bankata. Vo uslovi na ekonomska kriza,

naru[eni ekonomski tekovi i nepo~ituvawe na finansiskata disciplina,

mo`e da se slu~i da se napravat ogromni rashodi za o[tetuvawe na

kreditite, odnosno ispravka na vrednosta na istite. Za da bide

kreditiraweto generator za ostvaruvawe na najgolemiot del od prihodite na

Bankata ]e se prezemat slednite merki i aktivnosti:

Porast na kreditnoto portfolio, so replasman na tekovno dostasanite krediti, naplata na dostasanite i somnitelni i sporni

pobaruvawa;

Za poddr[ka na svoite komitenti ]e se koristat sredstva od stranski kreditni linii;

Kreditirawe, odnosno poddr[ka na kvalitetni i profitabilni proekti od oblasta na korporativnoto rabotewe, kako i na klienti od oblasta

na mali i sredni pretprijatija

Kreditirawe na sektorot domaќinstva, (samostojni vr[iteli na dejnost i fizi~ki lica), koi imaat stabilni prihodi, so povisok porast na

kreditite na fizi~kite lica i so pogolema fleksibilnost pri nivnoto odobruvawe

Kreditiraweto, odnosno kreditnata analiza vrz osnova na koja se odobruvaat kreditite, ]e se vr[i spored usvoenite politiki, proceduri i

upatstva za prezemawe i upravuvawe so kreditniot rizik, maksimalnata

kreditna izlo`enost kon poedine~en subjekt, vodejќi smetka za rizi~nosta na

plasmanite, odnosno klasifikacija na klientite spored stepenot na

rizi~nost;

Politika na kamatni stapki vo soglasnost so bonitetot, odnosno rizi~nata kategorija na klientot i kriteriumite za procena na vidot,

vrednosta i prifatlivoto nivo na obezbeduvaweto po odobrenite kreditni

izlo`enosti;

Bankata ]e se zalaga za postojano sledewe i utvrduvawe na optimalni kamatni mar`i, odnosno so prihodite od kamati da obezbedi

pokrivawe na rashodite od kamati, rezervi za obezbeduvawe od potencijalni

17

zagubi i ostvaruvawe na dobivka zaradi jaknewe na kapitalnata baza i

dividenda za akcionerite;

Bankata ]e go zgolemuva obemot na postojnite uslugi i ]e vr[i pro[iruvawe na asortimanot so voveduvawe na novi vidovi uslugi i proizvodi, zaradi zgolemuvawe na u~estvoto na nekamatnite prihodi vo

strukturata na prihodite i pokrivawe na tro[ocite od raboteweto. Vo taa

nasoka se predviduva da se zgolemi garanciskoto i da se unapredi meni~noto

rabotewe, kako i intenzivirawe na elektronskoto bankarstvo;

So vakvata politika na kamati i nadomestoci, Bankata ]e se zalaga za racionalizacija na tro[ocite, da raboti so optimalna mar`a, da

go rastovari bilansot na rashodite, i da ostvari maksimalna dobivka, [to ]e

bide vo interes na akcionerite;

Zaradi potrebata od postojano usoglasuvawe na kamatnite stapki i nadomestocite na uslugite so nivnite promeni na finansiskiot pazar,

Upravniot i Nadzorniot odbor na Bankata preku op[tite akti [to gi

donesuvaat, odnosno Odlukata za politikata na kamatnite stapki i Tarifata

za nadomestoci na uslugi ]e vr[i nivno kontinuirano usoglasuvawe, vrz

osnova na prethodno izvr[eni analizi i presmetki od strana na stru~nite

slu`bi za vlijanieto vrz raboteweto na Bankata;

Koristewe na sredstva od postojnite kreditni linii (EIB-MBPR i dr.), kako i novi dokolku se ponudat vo tekot na planskiot period;

}e vodi smetka, pokraj kreditniot rizik, kako osnoven rizik za kreditnoto portfolio, i za ostanatite rizici, pred se rizikot od kamatni

stapki, valutniot rizik, operativniot rizik i site ostanati vidovi na rizici;

}e vodi smetka i kontrola za namensko koristewe na krediti, osobeno na investicionite krediti i kreditite za proektno finansirawe;

Podobruvawe na stepenot na naplata na site pobaruvawa;

}e se gri`i za redovna naplata na kreditite i kamatite i ]e prezema navremeni merki kon neredovnite dol`nici;

Zaradi disperzija na rizikot ]e se zgolemuva u~estvoto na kreditiraweto na fizi~ki lica, vraboteni vo bonitetni firmi;

]e se formira centraliziran del za administracija i evidencija na plasmanite

}e se intenziviraat aktivnostite za naplata na ve]e dostasanite i somnitelni i sporni pobaruvawa;

So oddelni klienti koi momentno zaradi krizata imaat te[kotii so zavr[uvawe na investicionite proekti ]e se sklu~i dogovor za

restruktuirawe ili otplata na rati na dostasanite obvrski, odnosno ]e se

bara sli~no re[enie, a vo kraen slu~aj merki za prisilna naplata.

Обука на врабптени за прпдажба, следеое и наплата

Обука за пднпс сп клиенти

18

3.Sektor za rabota so naselenie, devizen re`im i platen promet

so stranstvo

3.1.Vo delovniot proces devizen pazar i platen promet so

stranstvo ]e se prezemaat merki i aktivnosti za odr`uvawe na deviznata

pozicija i deviznata likvidnost na optimalno nivo, kako i upravuvawe so

devizniot rizik, rizik od zemjata, rizici od kamatni stapki, operativen

rizik i site ostanati rizici. So deviznite transakcii koi gi izvr[uva Bankata se generiraat

prihodi po osnova na kamati, provizii и kursni razliki.

Zatoa od osobeno zna~ewe e donesuvaweto na pravilni i brzi

odluki, kako i zgolemuvawe na obemot na raboteweto na devizniot pazar i

platniot promet so stranstvo. Za taa cel Bankata ]e se zalaga za:

konsolidacija na mre`ata na korespodentskite banki vo stranstvo, so [to ]e privle~e pogolem broj na komitenti, korisnici na uslugi na

devizniot pazar, koi celosno, odnosno vo pogolem obem ]e go vr[at

nadvore[no trgovskoto rabotewe preku Bankata, so [to ]e se zgolemat

prihodite od provizii;

Sledewe na potrebite na klientite i nudewe na site vidovi na konkurentni uslugi

Izrabotka na prilagodeni paket na proizvodi so specijalna ponuda za grupa na klienti (dr`avna andministracija, javni pretprijatija, kompanii

so golem broj na vraboteni...)

Privlekuvawe na izvozno orientiranite klienti so cel za ostvaruvawe na prilivi vo devizi, devizni depoziti i izvr[uvawe na uslugi

vo platniot promet so stranstvo, preku ponuda na posebno izraboteni

konkurentni ponudi;

Zgolemeno u~estvo i afirmacija na devizniot pazar preku obuka na kadri za razvivawe na dilerskata rabota, otkup na valuti po povolni kursevi

i proda`ba na svoite komitenti, pri [to ]e se ostvaruvaat prihodi od

pozitivni kursni razliki, od edna strana, a od druga strana ]e se zadovolat i

privle~at pogolem broj komitenti, a istovremeno ]e se ostvaruvaat

nekamatni prihodi od provizii;

Izvr[uvawe na akreditivnoto rabotewe so obezbedeno pokritie;

Preku redovno sledewe na dvi`eweto na kursevite na devizite na svetskiot pazar pri kupuvaweto i prodavaweto na devizite ]e se nastojuva da

se ostvarat popovolni efekti so koristewe na site mo`nosti za konverzija

na devizite zaradi izbegnuvawe na kursniot rizik;

Podobruvawe na kvalitetot na raboteweto preku vklu~uvawe vo me\unarodnite telekomunikaciski vrski za sledewe na finansiskite

promeni na svetskiot devizen pazar i za transfer na podatoci;

Priklu~uvawe kon me\unarodni mre`i za dobivawe na seopfatni informacii za deviznite kursevi, trendovi i analizi zna~ajni za svetskite

berzi i indeksi;

19

Postojano sledewe na intervalutnite kursevi na svetskiot finansiski pazar, kako i kamatnite stapki po ro~nost i po banki, za da se

napravi izbor na najpovolni uslovi za deponirawe na deviznite sredstva,

isklu~ivo vo sigurni banki, odnosno banki so najdobar rejting.

3.2.Vo delovniot proces rabota so naselenie, preku denarski i

devizni depoziti, pari~ni karti~ki i transakciski smetki povrzani so niv se

predviduvaat slednite aktivnosti:

Zgolemuvawe na depozitite na naselenieto vo tekot na razvojniot period, pred sé, po osnov na ratite od obvrznicite za denacionalizacija (koi se vo denari), kako i od prilivi od plata, devizni privatni transferi,

privlekuvawe na novi deponenti, osobeno od podra~jata na ekspoziturite i

sl;

Za pribli`uvawe na [teda~ite presudna uloga ]e ima marketingot, kako i brzata, kvalitetna usluga, privle~nite kamati, voveduvaweto i

prezentacijata na novi proizvodi i uslugi;

Pro[iruvawe na asortimanot na uslugite [to se davaat na [alterite nadvor od sedi[teto na Bankata, odnosno nivno deluvawe kako

ekspozituri;

}e se vr[i kontinuirana obuka na vrabotenite za zapoznavawe so proizvodite, taka [to sekoj vraboten ]e bide zapoznat so proizvodite [to gi

nudi Bankata;

Postojano ]e se pro[iruva paletata na uslugi koi ]e im se davaat na korisnicite na debitni karti~ki, a osobeno pla]awata na smetki vo nivno

ime so trajni nalozi;

Zgolemuvawe na brojot na korisnici na elektronsko bankarstvo;

Promovirawe na novi konkurentnividovi na proizvodi, oro~eni depoziti, skalesti depoziti, depoziti so fiksna kamatna stapka i sl. i nivno

dobli`uvawe do idnite konzumenti;

Zgolemuvawe na brojot na izdadeni karti~ki so kampawa za prednostite od nivno koristewe;

Pogodnosti za korisnicite so ostvaren pogolem promet na site vidovi na debitni karti~ki;

Pro[iruvawe na mre`ata na bankomati i POS terminali;

Dobivawe na Bankata na MasterCard licenca za ATM procesirawe i izdavawe. Na ovoj na~in ATM-ite na Bankata ]e mo`e da procesiraat i

MasterCard karit~ki.

Kontinuirana obuka i edukacija na vrabotenite za informirawe na korisnicite na karti~kite za nivno pomasovno koristewe, koe ]e pridonese

za racionalizacija na rabotnoto vreme na vrabotenite;

Obezbeduvawe na kontinuiran i kvaliteten prenos na informacii, plasman na proizvodi i uslugi od oblasta na raboteweto so naselenie, na

visoko stru~no nivo, so ednakov pristap i gri`a za klientite na Bankata, kako

i za pridobivawe na novi klienti vo site gradovi kade postoi mre`a na

ekspozituri ([alteri).

20

3.3.Vo delovniot proces blagajni~ko i trezorsko rabotewe ]e se

prezemat slednite aktivnosti:

Zgolemuvawe na efikasnosta pri procenkata na potrebnata gotovina za dnevna rabota i ~uvawe na optimalno nivo na sredstva za rabota;

Zajaknuvawe na kontrolata na trezorskoto rabotewe kako vo Bitola, taka i vo organizacionite delovi na Bankata;

Zgolemuvawe na bezbednosta na licata i gotovinata pri transport na istata, so primena i po~ituvawe na sovremenite proceduri pri

distribucija;

Namaluvawe na rizicite i namaluvawe na gotovinata pri transport i polnewe na bankomatite;

Kontinuirano revidirawe na procedurite i upatstvata za rabota, so cel da se obezbedi nivna usoglasenost so potrebite i rizicite.

Организација на превземаое и трансппрт на гптпвина

4.Sektor za organizacija, pravni i op[tobankarski raboti

4.1.Vo ramkite na ovoj sektor se vr[i usoglasuvawe na

organizacionata postavenost, a vo soglasnost so toa vo naredniot planski

period Bankata ]e gi naso~uva svoite aktivnosti kon postojano

osovremenuvawe na organizacionata postavenost i vospostavuvawe na sistem

za kvalitet vo ovaa oblast.

^ove~kite resursi se najva`niot potencijal na edna uspe[na

kompanija, pa zaradi optimalno koristewe na ~ove~kiot potencijal potrebno

e da se vovede sistem na upravuvawe so ~ove~kite resursi. Od tie pri~ini

treba da se podelat vo posebna slu`ba odnosno organizacionen del. Toa e

kompleksno pra[awe, poradi [to treba da se napravi procenka za:

optimalen anga`man na vrabotenite;

potrebata od stru~na podgotovka;

socijalizacija vo raboteweto;

podobruvawe na kvalifikacionata struktura;

prakti~na primena na steknatite kvalifikacii i znaewa;

kontinuirana edukacija i usovr[uvawe na znaewata na vrabotenite;

obuka na novoprimenite stru~ni kadri.

Мереое на перфпрманспт

Postepena za zamena na postoe~kiot kadar so soodveten i pomlad kadar koj ]e odgovara na novite predizvici na rabotewe na Bankata

Za ostvaruvawe na ovie celi Bankata ]e gi prezeme slednite merki

i aktivnosti:

]e izvr[i usoglasuvawe na organizacionata postavenost, odnosno donesuvawe na nov akt za organizacija i sistematizacija na rabotnite mesta;

21

]e formira organizacionen del za upravuvawe so ~ove~ki resursi;

]e otvori novi organizacioni edinici i novi rabotni mesta vo Bankata i niz dr`avata soglasno konstatiranite potrebi i izmeni vo

postojnite organizacioni edinici;

]e otvori novi ekspozituri na Bankata vo gradot i niz dr`avata, zavisno od potrebite i barawata na klientite, vo uslovi na postoewe na

pazaren i finansiski ambient;

- ]e vovede i ]e ja unapredi politikata za:

- vrabotuvawe;

- razvoj i obrazovanie;

- ocenka na uspe[nosta vo izvr[uvaweto na rabotnite zada~i;

- plati i merki za stimulirawe i nagraduvawe;

- ostvaruvawe na pravata od raboten odnos.

- Politika za napredok na kadarot

- Politika za zamena na kadarot

]e izgotvi akti (upatstva, proceduri i postapki za rabota) so koi ]e se reguliraat postojnite i novite rabotni zada~i od odredena problematika,

kako i nivno usoglasuvawe so zakonskata regulativa od oblasta na

bankarstvoto;

]e vovede sistem za sledewe na efikasnosta na rabotnicite i fondot na rabotno vreme vo organizacionite edinici i delovi na Bankata i

postojano ]e vr[i negovo podobruvawe preku predlagawe na razni merki za

podobra iskoristenost na rabotnoto vreme i podobra organizacija na

rabotata.

Postojano ]e se unapreduva profesionalniot odnos na vrabotenite sprema poedine~nata i vkupnata bankarska aktivnost [to e

preduslov za opstojuvawe vo pazarni uslovi na rabotewe so zgolemena

konkurentnost od doma[ni i stranski banki;

Postojano ]e se pribli`uva do sovremenite bankarski standardi za efikasnost, so cel da se bide [to pokonkurenten na doma[niot

finansiski pazar vo izmeneti uslovi so prisustvo na stranski kapital i

novi znaewa.

Ќе прганизира кпнтинуирани пбуки за врабптените за улпгата на секпј врабптен вп рабптеоетп на банката

Ќе врщи кпнтинуиранп следеое на кариерата на секпј врабптен сп даваое преппраки за ппстпјанп ппдпбруваое

Pogore postavenite celi neminovno baraat razvivawe na

organizacionata [ema na Bankata i donesuvawe na nov akt za organizacija i

sistematizacija.

So izgotvuvaweto na novata organizaciona [ema Bankata ]e se

usoglasi so potrebite na sovremenoto bankarstvo za klientska orientiranost,

pogolema efikasnost i podobra vnatre[na kontrola.

22

4.2. Vo delovniot proces pravni i op[tobankarski raboti

prioritetni celi na Bankata ]e bidat:

Zasnovawe na zalo`no pravo za obezbeduvawe na odobrenite krediti na pravni i fizi~ki lica;

Континуирано ]e prodol`at voobi~aenite aktivnosti za stru~na, administrativna i tehni~ka podgotovka na sednicite na organite na Bankata;

Континуирано ]e se sledat izmenite vo pravnite propisi i istite ]e se primenuvaat vo raboteweto;

Pravno usoglasuvawe na odlukite, dogovorite i drugite akti na Bankata so zakonskite propisi i internite akti na Bankata;

Davawe na pravno mislewe za primena na zakonskite propisi povrzani so raboteweto na Bankata;

Za potrebite za poefiksno upravuvawe so nefunkcionalnite krediti,

prisilnata naplata i proda`ba na prevzemeniot imot ]e se formira poseben

organizacionen del koj ]e ima za cel da:

Pokrenuvawe i vodewe na postapki za prisilna naplata na obezbedeni i neobezbedeni pobaruvawa od pravni i fizi~ki lica;

Zgolemuvawe na efikasnosta vo prisilnata naplata;

Poa`urno postapuvawe po predmetite za prisilna naplata;

Sledewe na predmetite so postojani kontakti so izvr[itelite, notarite i sudiite;

Sklu~uvawe na spogodbi za vonsudsko regulirawe na dostasanite pobaruvawa;

Poefikasno i pobrzo re[avawe na nefunkcionalnite krediti so koristewe na pove]e metodi na prisilna naplata: naplata od dol`nikot ili

od hipotekarniot dol`nik, proda`ba na pobaruvawata na treti lica,

prezemawe na zalo`en imot i sl. vo zavisnost od vidot i uslovite za

obezbeduvawe;

Naplata na pobaruvawata od vonbilansnata evidencija [to direktno se odrazuva vrz zgolemuvaweto na vonrednite prihodi na Bankata;

}e se prezemat aktivnosti za zabrzana proda`ba na prezemenite imoti za naplata na dostasani pobaruvawa (osobeno onie koi se postari)

zaradi generirawe na pogolemi prihodi od kamati, imajki vo predvid deka

ovie sredstva se imobilizirani, i ne samo [to ne sozdavaat prihodi, tuku

predizvikuvaat tro[oci za obezbeduvawe i osiguruvawe, a mo`e

dopolnitelno da izgubat od sega[nata vrednost.

Objavuvawe na informacii i soop[tenija vo pe~ateni i elektronski mediumi;

4.3.Slu`bata za Informati~ka tehnologija i odgovornoto lice za

sigurnost na informativniot sistem, vo sorabotka so Upravniot odbor na

Bankata kontinuirano ]e izvr[uvaat aktivnosti od svojot delokrug na rabota

za poddr[ka i sigurnost na site delovni procesi vo Bankata.

23

Imeno, brziot razvoj na informati~kata tehnologija vo svetot i kaj

nas ja nametnuva potrebata od postojano osovremenuvawe na informativniot

sistem na Bankata, koj treba da obezbedi navremeno, brzo, a`urno, efikasno

i kvalitetno izvr[uvawe na sekojdnevnite bankarski transakcii, kompletno

i to~no informirawe, donesuvawe na pokvalitetni upravuva~ki

informacii, poefikasna kontrola i maksimalna sigurnost.

Vo izminatiot period dosta e napraveno vo integriraweto na

informativniot sistem, me\utoa napredokot na informati~kata tehnologija,

voveduvaweto na novi proizvodi i uslugi i unapreduvaweto na postojnite,

bara kontinuirani aktivnosti na ova pole.

Posebno vnimanie ]e se posveti na kontinuirano usoglasuvawe,

soglasno postojnite i noveliraweto na propi[anite standardi, na

sigurnosta na informativniot sistem so cel obezbeduvawe na to~nost,

brzina, doverlivost, integritet i raspolo`ivost na istiot.

Osnova na gradeweto na procesot na informativnata sigurnost e

politikata na sigurnost na informativniot sistem, od koja proizleguvaat

procedurite, standardite i upatstvata, koi podetalno gi razrabotuvaat site

aspekti za obezbeduvawe na posiguren i neprekinat informativen sistem.

Politikata so propratnite upatstva postojano treba da se usoglasuva odnosno

novelira. Za taa cel ]e se :

implementiraat posebni sigurnosni politiki koi ]e opfa]aat kontrola i monitoring na pristapot do Informativniot sistem na Bankata

soglasno potrebite na korisnicite za odredeni resursi na aplikativno i

sistemsko nivo;

vodewe na register na interni akti na Bankata;

prezemaat fizi~ki, tehni~ki i administrativni kontroli, za da se obezbedi potrebnoto nivo na sigurnost na informativniot sistem, od aspekt

na spre~uvawe ili eventualno otkrivawe na nesakan nastan, a istovremeno

da se vospostavat i procesi na reakcija vo takov slu~aj;

vr[i obuka na vrabotenite vo odnos na pravilno koristewe na informativniot sistem na Bankata (pravilna rabota so bankarskite

programi, pravilno koristewe na internet i elektronska po[ta za delovni

potrebi), kako i zabrana za instalirawe na hardver i softer, so koj mo`e da

se naru[i sigurnosta na informativniot sistem;

Sлужбата за информатичка технологија ќе се фокусира на следните активности :

o Имплементирање на нови функционалности на банкарските апликации со што би се зголемила ефикасноста на извршување на банкарските процеси и би се овозможило воведувањето на нови банакрски пордукти и сервиси;

o Обновување на персонални компјутери кои што се со послаби перформанси;

o Надградба на виртуелната околина со нови сервиси и сервери;

o Надградба на системот за непрекинато напојување со додатни UPS-ови;

24

o Имплементација на ново софтверско решение за евиденција во службата за човечки ресурси;

o Изготвување на софтверско решение за користење на податоците преземени од кредитниот регистер;

o Редовни обуки и едукации на вработените во ИТ службата, посебно обуки за ситем администратор и дб администратор;

o Изготвување на извештаи за потребите на служите во Банката;

o Давање континуирана подршка на службите во Банката во извршување на процесите поврзани со апликативните решенија;

o Надградба на системот и процедурите за backup на базата на податоци;

o Проектирање на систем за следење на ревизорска трага над базата на податоци;

o Редовно континуирано месечно полнење на DataBase Werhaus за потребите на системот за деловна интелегенција;

o Давање поддршка на службите во Банката при изготвување на

периодичните извештаи кои што се доставуваат до НБРМ;

o Интегрирање на процесите посебно во делот на меѓусекторските процеси;

o Воведување на контроли за точноста на извршените трансакции;

o Редовно ревидирање на корисничките привилегии на вработените на апликативно ниво;

o Редовно ревидирање на привилегиите на корисниците на domain серверот;

o Редовно ревидирање на корисниците на базата на податоци; o Воведување на систем за следење на активностите извршени над

базата на податоци од страна на вработените кои имаат пристап до неа; o Тестирање на планот за континуитет на работењето; o Овозможување на ПОС терминалите на Банката да прифаќаат

ВИЗА картички. За ова е потребно upgrade на софтверот на сите ПОС терминали поставeни кај клиентите.

o Фпрмираое на клиентска ппдрщка за кприсниците на е-банк сервиспт o Впведуваое и имплементација на спфтвер за ЦРМ и ЕРП o Спфтвер за плати и наградуваоа

5. Vonsektorski slu`bi i referati

5.1. Службата за внатрешна ревизија своите активности ги извршува во

согласност со принципите и стандардите за внатрешна ревизија, етичкиот кодекс на

Банката, политиката и процедурите за работење на Службата.

Внатрешната ревизија делува пред се превентивно, така што врши постојана

и целосна ревизија на законитоста, правилноста и ажурноста на работењето на Банката

во согласност со законските прописи и општите акти на Банката, ги утврдува

25

неправилностите и предлага мерки кои треба да се преземат и рок за отстранување на

истите.

Службата за внатрешна ревизија ќе ги извршува следните активности:

Редовна контрола и ревизија, според Годишниот план за работа, преку периодичен увид во сите поважни аспекти на работењето на Банката

Вонредни односно непланирани ревизии, по налог на Управниот и Надзорниот одбор на Банката и по сопствена иницијатива, доколку постојат индиции за

одредени проблеми и неправилности во работењето на одделни организациони делови на

Банката.

Службата за внатрешна ревизија врши постојана и целосна ревизија на законитоста, правилноста и ажурноста на работењето на Банката преку:

Оцена на адекватноста и ефикасноста на системите на внатрешна контрола;

Оцена на спроведувањето на процедурите и политиките за управување со ризиците;

Оцена на поставеноста на информациониот систем, so anga`irawe na eksterni revizorski ku]i

Оцена на точноста и веродостојноста на сметководствената евиденција и финансиските извештаи;

Проверка на точноста, веродостојноста и навременоста во известувањето до соодветните институции согласно со прописите;

Следење на почитувањето на прописите, етичкиот кодекс, политиките и процедурите на банката;

Оцена на системите за спречување на перење пари и

Оцена на услугите што Банката ги добива од друштвата за помошни услуги на Банката.

Revizija na finansiskite izve[tai za realiziranite prihodi i rashodi na Bankata i ekspoziturite;

Revizija na procesite za upravuvawe so materijalnite sredstva na Bankata;

Revizija na materijalnite tro[oci;

Revizija na izvr[enite nabavki na osnovni sredstva, siten inventar i nadvore[ni uslugi

Revidirawe na procesite za upravuvawe so aktivata;

Revidirawe na procesite na odobruvawe i administrirawe na deviznite i denarskite krediti;

U~estvo na seminari od oblasta na revizijata i finansiite vo zemjata i stranstvo i

Redovni konsultativni aktivnosti i davawe mislewe kon odredeni pra[awa od operativnoto rabotewe.

26

Pokraj realizacijata na prethodnite aktivnosti, vnatre[nata

revizija ]e gi izvr[uva i slednite aktivnosti:

Revizija na upravuvaweto so rizici;

Revizija na IT sistemite;

Revizija na depozitite;

Revizija na кредитите;

Revizija vo smetkovodstvoto na Bankata;

Revizija na primenata na profesionalnite standardi i korporativni vrednosti na Bankata;

Revizija na sproveduvaweto na Zakonot za spre~uvawe na perewe na pari i drugi prinosi od kaznivo delo I finansirawe na terorizam;

Revizija na raboteweto na liceto za pratewe i usoglasuvawena propisi;

Revizija na ekspoziturite i [alterite nadvor od centralata;

Monitoring (nadzor) revizii;

Ревизија на договорите за надворешни услуги,

Konsultantski uslugi;

Vonredni - neplanirani revizii;

Ostanati aktivnosti

Za svoeto rabotewe Slu`bata za vnatre[na revizija na Bankata ]e

izrabotuva polugodi[en i godi[en izve[taj, koi ]e bidat dostaveni do

Nadzorniot odbor, Upravniot odbor i Odborot za revizija na Bankata.

5.2. Osnovnite celi i zada~i vo ramkite na kontrolata na

usoglasenosta na raboteweto na Bankata so propisite se obezbeduvawe na

zakonito rabotewe vo Bankata, identifikuvawe i elimirawe na rizicite od

neusoglasenost.

So donesuvaweto na novi zakoni i izmenite vo zakonskite i

podzakonskite propisi [to go reguliraat bankarskoto rabotewe, se nametnuva

potrebata od donesuvawe na novi ili novelirawe na postojnite pi[ani

politiki, proceduri i upatstva.

Primenata na Me\unarodnite smetkovodstveni standardi i

Bazelskite principi, koi od svoja strana se postojano predmet na inovirawe

i dopolnuvawe, isto taka ja nalagaat potrebata od izmeni na postojnite i

donesuvawe na novi pi[ani politiki, proceduri, prira~nici i upatstva so

koi jasno ]e se definira tekot na postapkata, sledeweto na izvr[uvaweto,

kontrolata i odgovornosta na vrabotenite - u~esnici vo izvr[uvaweto na

sekoja bankarska rabota.

Kompletiraweto i inoviraweto na pi[anite politiki, proceduri,

prira~nici i upatstva e osobeno va`no vo bankarskoto rabotewe, koe samoto

po sebe e visoko rizi~no i od aspekt na kontrolirawe i minimizirawe na

site vidovi rizici so koi se soo~uva Bankata vo sekojdnevnoto rabotewe.

27

Vo nasoka na ostvaruvawe na funkcijata kontrola na usoglasenost

na raboteweto na Bankata so propisite se predviduva da se prezemat

slednite aktivnosti:

Postojano sledewe na novodonesenata regulativa i ocena na nejzinoto vlijanie vo raboteweto na Bankata;

Sledewe na nacrt regulativata i davawe na mislewe po odnos na istata, so osvrt na nejzinoto vlijanie vrz raboteweto na Bankata;

Izvestuvawe сп прецизнп пбјснуваое и упатствп за примена do site organizacioni edinici i delovi na Bankata za izmenite vo zakonskata i

podzakonskata regulativa i nejzino vlijanie vrz aktivnostite na

organizacionite edinici;

Aktivno u~estvo vo izgotvuvawe i revidirawe na internite akti na Bankata od aspekt na nivna usoglasenost so regulativata;

Kontinuirano donesuvawe na novi pi[ani politiki, proceduri, prira~nici i upatstva, paralelno so voveduvaweto na novi bankarski

proizvodi i uslugi i izmeni na zakonskite propisi;

Sledewe na izlo`enosta na Bankata od eventualen rizik od neusoglasenost na raboteweto i predlagawe na merki za otstranuvawe na

posledicite od toa;

Davawe mislewa, pomo[ i sorabotka vo tekovnite aktivnosti zaradi dosledna primena i po~ituvawe na propisite;

Redovno izvestuvawe na Upravniot i Nadzornioot odbor za ostvaruvawe na funkcijata kontrola na usoglasenosta na raboteweto na

Bankata na mese~no i kvartalno nivo i sli~no.

5.3. Spre~uvaweto na pereweto na pari e zna~aen segment od

sekojdnevnoto rabotewe na Bankata. So zakonskite promeni se potvrdi

negovata golema uloga i voedno se nametna potreba od postojano negovo

usovr[uvawe.

Vo naredniot period 2012-2014 godina, Bankata ]e posveti dol`no

vnimanie na postojano unapreduvawe na spre~uvaweto na pereweto na pari,

so cel spre~uvawe na involviranost vo eventualni kriminalni aktivnosti od

strana na nejzinite komitenti i spre~uvawe na perewe pari preku Bankata,

zaradi za[tita na ugledot i dobrata reputacija.

Vo nasoka na ostvaruvawe na funkcijata spre~uvawe na perewe

pari i finansirawe na terorizam ]e se ostvaruvaat slednite aktivnosti:

Postojano unapreduvawe na organizacionata postavenost i kadrovska i tehnolo[ka ekipiranost na organizacionata edinica odgovorna

za aktivnostite za spre~uvawe na pereweto pari i finansiraweto na

terorizam;

Postojano usoglasuvawe na internite akti na Bankata so promenite na zakonskite propisi od oblasta na spre~uvawe na perewe na

pari i finansirawe terorizam;

Postojano unapreduvawe na izve[tajnite relacii so organite vo Bankata i Upravata za finansisko razuznavawe.

28

Sorabotka so nadvore[ni institucii, pred se so Upravata za finansisko razuznavawe i AML Komisijata pri Stopanskata komora na

Makedonija se so cel voedna~en pristap pri primena na novata regulativa;

Sproveduvawe na kontinuirana obuka na vrabotenite vo Bankata i licata od organizacionata edinica za spre~uvawe na perewe pari;

Unapreduvawe na softverskoto re[enie za avtomatska obrabotka na podatocite za detektirawe na somnitelnite transakcii, bazirano na

indikatorite za somnitelnost;

Sekojdnevno, navremeno i redovno dostavuvawe na propi[anite izve[tai do Upravata za finansisko razuznavawe i dostavuvawe na podatoci

i informacii koi so poseben dopis se baraat od Bankata;

Klasifikacija na klientite spored izlo`enosta na Bankata od rizik od perewe pari;

Kontrola na dosieata na kleintite na Bankata dali istite se otvoraat i a`uriraat soglasno Zakonot za spre~uvawe na perewe pari i

internite akti na bankata.procedite i politikite na Bankata kako

Voveduvawe i postojano tehnolo[ko razvivawe na registarot na bezgotovinski transakcii.

5.4. Marketin[ki aktivnosti

Imaj]i go predvid, agresivniot marketin[ki nastap na

konkurencijata, глпбалната екпнпмска и финансиска криза, нарущенипт имич на финансиските институции и лпщата перцепција за банките и нивнптп рабптеое вп Македпнија, vo idnina Bankata mnogu pove]e ]e se anga`ira za svoeto pretstavuvawe pred klientite i po[irokata javnost, osobeno so svoite novi

proizvodi, privle~ni ceni i kvalitetot na proizvodite i uslugite.

Marketing aktivnostite vo periodot 2012 - 2014 godina ]e bidat naso~eni kon marketing istra`uvawe, razvoj na novi kanali na distribucija i

marketing komunikacija. Preku primena na sovremeni tehnologii i

komunikacii, Bankata vo naredniot period ]e prodol`i so voveduvawe na

novi proizvodi i uslugi i ]e prezema aktivnosti za voveduvawe na noviteti

vo na~inot na distribucija na bankarskite uslugi, pri [to glavna cel ]e

pretstavuva pribli`uvaweto do komintentite i vospostavuvawe na

kvaliteten i efikasen na~in na sorabotka so istite. Vo taa nasoka ]e se prezemat slednite aktivnosti:

Склушуваое на стратещки дпгпвпр за маркетинщки услуги сп ренпмирани агенции за маркетинг

vo domenot na marketing istra`uvaweto:

- sproveduvawe na primarni i sekundarni istra`uvawa sledej]i gi novite trendovi vo bankarstvoto;

- кпнтинуиранп sledewe na rabotata na konkurencijata vo Republika Makedonija i po[iroko;

29

- sledewe na misleweto na klientite i javnosta za Bankata, so cel obezbeduvawe neophodni informacii za pozicijata na proizvodite i uslugite

vo odnos na konkurencijata, kako i dobivawe na korisni informacii za

potrebite, `elbite i barawata na klientite (postojni i potencijalni) koi

pretstavuvaat pojdovna osnova za podobruvawe na uslovite i razvoj na novi

proizvodi, uslugi i kanali na distribucija.

Slu`bata za Marketing zaedno so organizacionite delovi za proda\ba na prodkuti za naselenieto i Stopanstvoto kontinuirano ]e rabotata

na razvojot na novi proizvodi i kontinuirano podobruvawe na kvalitetot na

postojnite proizvodi, so voveduvawe na novi proizvodi za naselenieto i

trgovskite dru[tva i toa:

кпнтинуирана modifikacija na postojnite [tedni i kreditni proizvodi;

креираое paketi proizvodi i uslugi specijalno za potrebite na oddelni претхпднп идентификувани celni grupi;

креираое paket uslugi koi ]e nudat mo`nost za izvestuvawe za sostojbata na karti~kite po SMS poraka, mo`nost za pravewe transakcii

preku internet i sl.

vo domenot na razvojot na novi kanali na distribucija:

- podobruvawe na efikasnosta vo davaweto na uslugi i na~inot na komunicirawe so klientite preku osovremenuvawe i racionalno koristewe

na postojnite, kako i preku voveduvawe na novi kanali na distribucija;

- pro[iruvawe na mre`ata na bankomati i POS terminali;

- razvivawe na dopolnitelni uslugi vo elektronskoto bankarstvo za pravni i fizi~ki lica i razvivawe na telefonskoto bankarstvo za fizi~ki

lica;

- a`urirawe na informaciite za Bankata koi se nao\aat na nejzinata internet stranica

vo domenot na marketing komunikaciite:

}e se organiziraat kampawi za promocija na proizvodite i uslugite

so cel istaknuvawe na nivnite prednosti vo odnos na konkurencijata,

kampawa za jaknewe na korporativniot imix na Bankata, kako i agresivna

kampawa za postojnite karti~ki i toa preku kombinacija na pove]e

promotivni sredstva i mediumi so cel podobro informirawe na javnosta za

proizvodite i uslugite koi gi nudi Bankata.

Брендираое и грижа за брендпт на сите нивпа и сите места на рабптеое

Кпнтинуиранп ппдигнуваое и прпмпција на ппщтвената пдгпвпрнпст на банката вп регипнпт и државата

5.5. Rabotewe na ekspoziturite na Bankata

Ekspoziturite na Bankata vo Bitola, kako i vo gradovite: Skopje,

Prilep, Resen, Demir Hisar, Strumica i Tetovo, kako sostaven del na

30

Bankata, plan e da po~nat da rabotat vo site segmenti od proizvodite i

uslugite na rabotewe na Bankata

Vo periodot 2012 - 2014 godina se predviduva [irewe na mre`ata

na ekspozituri, vo pove]e gradovi niz dr`avata.Vo ovoj period Bankata treba

za dvojno da ja zgolemi mre`ata na ekspozituri odnosno zaklu~no so

31.12.2014 nivniot broj na iznesuva vkupno 20. Pri toa za del od niv koj

rabotat vo gradovite so pomal kapacitet kako [to se Demir Hisar i Resen

istite da vr[at funkcija na disperzirani [alteri. Glavniot akcent pri

[ireweto na rme`ata na eskpozituri ‘e se stavi na glavniot Grad Skopje, a

potoa i na pogolemite gradovi so nad 30.000 `iteli kako Ohrid, Kumanovo,

Veles, {tip,= Kavadarci, Gevgelija, Goostivar. Za potrebite na [ireweto na

mre`a na ekspozituri ]e se izraboti kompletno nova nezavisna strategija

kade ]e se navede to~nata kvadratura za sekoja ekspozitura, brojot na

vraboteni i tor[ocite po istite, cenata za zakupot/kupuvaweto na prostort,

dinamikata na otvarawe, investicijata koja bi terbalo da se napravi za

nejzino opremuvawe i site drugi investicii i tro[oci i istoto ]e se

preslika vo Bilansot na uspeh i sostojba na Bankata.

Pritoa ]e se nastojuva, preku ovie disperzirani organizacioni

delovi, da se postigne:

Natamo[en porast na finansiskiot potencijal preku mobilizirawe na novi depoziti od fizi~ki i pravni lica od svoite regioni, vo funkcija na

zgolemuvawe na pazarnoto u~estvoto na Bankata vo bankarskiot sektor na

Republika Makedonija;

Finansirawe na razvojot na srednite i mali pretprijatija;

Intenzivirawe na aktivnostite vo platniot promet vo zemjata preku zgolemuvawe na brojot na deponentite i pro[iruvawe na vidot na uslugite;

Maksimalna poddr[ka na izvozno-uvoznata aktivnost na komintentite na Bankata vo funkcija na zgolemuvawe na platniot promet so

stranstvo, so postojana zalo`ba za privlekuvawe na novi komintenti od

svoite podra~ja;

Organizaciono i kadrovsko usovr[uvawe, vo funkcija na pouspe[no i poefikasno rabotewe i podobruvawe na kvalitetot na uslugite vo site

domeni od raboteweto.

VIII.PROEKCIJA NA FINANSISKITE CELI

1.Plan na bilansot na sostojba za periodot 2012-2014 godina

Bilansot na Bankata vo periodot 2012-2014 godina se predviduva da

se zgolemi za 1,9 milijarda denari ili za 30,6 milioni evra, odnosno 27,1%

ili prose~no godi[no po 8,3%. So toa bilansnata suma (bez komisionoto

rabotewe) na 31.12.2014 godina ]e dostigne iznos od 8,7 milijardi denari ili

141,5 milioni evra. (Prilozi br.1a i 1b).

Porastot na finansiskiot potencijal ]e se ostvari od pove]e

izvori na sredstva:

31

porast na denarskite i deviznite depoziti na naselenieto, voglavno od prilivot na sredstva od obvrznicite za denacionalizacija, kako

i od prilivot na plati i privatni transferi od stranstvo;

porast na denarskite depoziti na transakciskite smetki na pravnite lica, kako i na oro~enite depoziti, kako rezultat na ve]e

vospostavenite relacii so odredeni pravni lica, kako i osvojuvawe na novi

klienti;

porast na kreditnite sredstva od MBPR, EIB i drugi izvori za finansirawe na proekti za mali i sredni pretprijatija.

naplata na nefunkcionalnite krediti so koe ]e se ostvari pozitiven finansiski rezultat i potencijal za zgolemuvawe na zadr`anata

dobivka;

Vkupnite depoziti na Bankata (Prilog br.1a) se pretpostavuva da se

zgolemat za okolu edna milijarda denari, odnosno za 29,9% ili prose~no

godi[no po 9,1%.

Pritoa, depozitite na pravnite lica (nefinansiski dru[tva) se

pretpostavuva da se zgolemat za 44,1% ili prose~no godi[no po 12,9%. Ovaj

porast se predviduva da se ostvari so depoziti dobieni kako po pat na

tender, taka i namenski i nenamenski depoziti.

Kaj depozitite na finansiskite dru[tva se o~ekuva poskromen

porast od 6,9%, odnosno po 2,3% prose~no godi[no, kako rezultat na

o~ekuvanoto povlekuvawe od penziskite fondovi, koi so zakonskite izmeni

mo`at da gi namalat depozitite za smetka na zgolemuvawe na ostanatite

plasmani.

Depozitite na naselenieto se predviduva da se zgolemat za 26,4%,

odnosno za vkupen iznos od 910,0 milioni denari ili 14,8 milioni evra, za

celiot trigodi[en period. Toa zna~i deka nivniot prose~en godi[en rast e

proektiran na 8,1%, a se o~ekuva da se ostvari so privlekuvawe na novi

deponenti, kako vo Centralata, taka i so pogolema aktivnost na

ekspoziturite, od o~ekuvaniot priliv na sredstva od ratite za obvrznicite,

od dopi[anite kamati i od privatnite transferi od stranstvo.

Denarskite depoziti na naselenieto se predviduva da se zgolemat

za 21,6% za vkupniot trigodi[en period ili prose~no godi[no po 6,7%, a

deviznite depoziti na naselenieto se o~ekuva da se zgolemat za 32,2% ili

prose~no godi[no po 9,8%. Pri planiraweto se ima[e vo predvid deka del

od prilivot na denarski depoziti ]e se konvertira vo devizi, a del ]e se

zgolemat i so dodavawe na presmetanata kamata, koja e stimulativna za

povisokite za[tedi.

Kapitalot i rezervite na Bankata ]e se zgolemat za 11,3% odnosno

prose~no godi[no po 3,6%, so toa [to vo 2013 godina ]e se) izdvoi rezerven

fond vo visina na realiziranata dobivka od prethodnata godina i toga[

porastot ]e bide 10,4%, a vo 2014 godina porastot ]e bide 0,8% (od

realiziranata dobivka od 2013 godina).

Kreditnite sredstva od Evropskata investiciona banka i od drugi

kreditni linii, kako poeftini izvori na sredstva ]e imaat najdinami~en

32

porast i ]e se zgolemat za 45,8%, odnosno za 282,3 milioni denari ili 4,6

milioni evra, [to zna~i 13,4% prose~en godi[en porast.

Vo tekot na 2012 godina ]e se zaop~nat razgovori so EBRD ili drugi

institucionalni kreditni institucii preku koi Bankata bi imala mo`nost da

povle~e opredeleni sredstva za refinansirawe vo forma na kreditni

linii. Kako najpogodni kreditni linii bi bile za energetska efikasnost,

zgolemuvawe na konkuretntosta i razvoj na zemjodeleieto i prerabotuva~kite

kapaciteti. Planiranite sredstva za vakva namena bi terbalo da se dvi`at

vo iznos od 5-10 milioni EUR i bi se povlekle vo tekot na 2013 i 2014 godina

Finansiskiot potencijal vo periodot od 2012-2014 godina, se

predviduva da se naso~i za tekovna i investiciona aktivnost na pravnite

subjekti, a zna~itelen del i za kreditirawe na naselenieto. Isto taka za

odr`uvawe na likvidnosta na optimalno nivo ]e prodol`i zapi[uvaweto na

blagajni~ki i dr`avni zapisi, kako i oro~uvawe na devizni sredstva vo

stranski prvoklasni banki, na pokratki rokovi.

Vo aktivata na planot na bilansot na Bankata najdinami~en porast

]e imaat neto kreditite na klientite za koi se predviduva da ostvarat porast

od 78,2% ili 21,2% prose~no godi[no. Pri toa, se predviduva samo vo prvata

godina od planskiot period da se realizira porast od 41,5%, bidejki ]e se

naplatat del od nefunkcionalnite krediti, a so toa ]e se namali ispravkata

na vrednost na bruto kreditite. Isto taka se predviduva vo ovaa pozicija da

se naso~at i ostvarenite sredstva od proda`ba na prezemeniot imot za

naplata na nenaplateni pobaruvawa.Vo slednite dve godini porastot ]e bide

poumeren, 14,6% i 9,9%, soodvetno.

Vo nivnata struktura, kreditite na nefinansiskite subjekti ]e

ostvarat prose~en godi[en porast od 22,0%, najmnogu kako rezultat od pogore

navedenite o~ekuvawa.

Kreditite za fizi~kite lica ]e ostvarat porast od 17,8% prose~no

godi[no, pri [to vo prvata planska godina se o~ekuva dinami~en porast od

38,4%, so ekspanzija na stanbenite krediti. Vo slednite dve godini neto

porastot ]e bide poumeren i toa 8,0% i 9,5%, soodvetno, imajki vo predvid

deka ]e ima pogolem priliv od mese~nite rati, so koi ]e se vr[i replasman

za istite celi.

Hartiite od vrednost odnosno blagajni~kite zapisi i dr`avnite

zapisi, kako likvidni sredstva so solidni prihodi od kamata, zaradi

odr`uvawe na likvidnosta na Bankata ]e se odr`uvaat na stabilno optimalno

nivo. Taka se planira istite da se zgolemuvaat prose~no godi[no po 4,2%,

odnosno za celiot planski period za 13,1%, odnosno za 121,8 milioni denari

ili za 2,0 milioni evra.

Pari~nite sredstva i ekvivalenti ]e se odr`uvaat na optimalno

nivo i nivniot porast ]e bide 2,5%, pri [to podinami~en porast od 6,9% ili

prose~no godi[no po 2,2% ]e imaat denarskite pari~ni sredstva na smetkata

na Bankata, zaradi odr`uvawe na prose~noto nivo na zadol`itelnata rezerva

i likvidnost na Bankata, a deviznite sredstva vo stranski banki ]e imaat

porast od 0,5% prose~no godi[no, zaradi investi