Stefnumótun i fjarnámi

Stefnumótun í fjarkennslu, greining á núverandi stöðu,

hugmyndir um framtíðarskipan.

Samstarfsnefnd framhaldsskóla

11. apríl 2011 – Hótel Saga

Sigurbjörg Jóhannesdóttir sérfræðingur

Jón Eggert Bragason skólameistari

Ólafur H. Sigurjónsson aðstoðarskólameistari

Ljósmyndir: Þórdís Erla og Sibba

Education at a Glance 2010: OECD Indicators - © OECD 2010

Indicator A1: To what level have adults studied?

Version 1 - Last updated: 20-Sep-2010

www.oecd.org/edu/eag2010

Menntunarstaða

25-64 25-34 35-44 45-54 55-64

(1) (2) (3) (4) (5)

Korea 79 98 93 68 40

Slovak Republic 90 94 93 88 81

Czech Republic 91 94 94 90 85

Poland 87 93 91 87 76

Canada 87 92 90 86 80

Sweden 85 91 90 84 75

Switzerland 87 90 88 85 83

Finland 81 90 88 82 66

United States 89 88 89 89 89

Austria 81 88 85 79 71

Germany 85 86 87 86 82

Hungary 80 86 83 78 70

Denmark 75 85 80 69 63

Ireland 69 85 75 62 45

Chile 68 85 74 65 39

Norway 81 84 82 78 78

Belgium 70 83 77 64 52

France 70 83 77 64 55

Australia 70 82 73 66 55

Netherlands 73 82 77 71 62

New Zealand 72 79 74 71 62

Luxembourg 68 79 70 63 57

United Kingdom 70 77 70 67 63

Greece 61 75 69 56 39

Iceland 64 69 68 61 56

Italy 53 69 57 49 35

Spain 51 65 57 45 29

Portugal 28 47 29 20 13

Turkey 30 40 27 24 19

Mexico 34 40 36 30 19

OECD average 71 80 75 68 58

EU19 average 73 82 77 71 61

Brazil 39 50 40 33 23

Estonia 88 85 93 92 83

Israel 81 87 84 77 72

Russian Federation 88 91 94 89 71

Slovenia 82 92 85 78 71

1. Excluding ISCED 3C short programmes.

Table A1.2a. Population with at least upper secondary

Percentage, by age group

Age group

OE

CD

co

un

trie

sP

artn

er

cou

ntr

ies

25 sæti (25-34 ára)

24 sæti (allir aldurhópar)

http://www.oecd.org/edu/eag2010

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Kore

a

Slo

vak

Rep

ubli

c

Cze

ch R

epubli

c

Pola

nd

Slo

ven

ia

Can

ada

Sw

eden

Russ

ian F

eder

atio

n2

Sw

itze

rlan

d

Fin

land

Unit

ed S

tate

s

Aust

ria

Isra

el

Den

mar

k

Ger

man

y

Hungar

y

Est

onia

Irel

and

Chil

e

Norw

ay

Bel

giu

m

Fra

nce

Aust

rali

a

Net

her

lands

OE

CD

aver

age

New

Zea

land

Luxem

bourg

Unit

ed K

ingdom

Gre

ece

Icel

and

Ital

y

Spai

n

Bra

zil

Port

ug

al

Turk

ey

Mex

ico

25-34 year-olds 55-64 year-olds

Chart A1.2. Population that has attained at least upper secondary education1 (2008)Percentage, by age group

1. Excluding ISCED 3C short programmes.

2. Year of reference 2002.

Countries are ranked in descending order of the percentage of 25-34 year-olds who have attained

at least upper secondary education.

Source: OECD. Table A1.2a. See Annex 3 for notes (www.oecd.org/edu/eag2010).

Statlink

OECD leggur áherslu á að vel menntuð og

þjálfuð þjóð sé lykillinn að hagsæld.

Menntunarstaðan er mælikvarði á hversu

vel menntuð þjóðin er og samanburðurinn

á að sýna hversu samkeppnishæfur

vinnumarkaður er í alþjóðlegu umhverfi

Þegar menntunarstaðan á Íslandi er skoðuð eftir kyni þá

kemur í ljós að staðan er mjög ólík milli karla og kvenna. Í

yngsta aldurshópnum er hlutfall kvenna með

framhaldsskólapróf hærra en hlutfall karla, en í elsta

aldurshópnum snýst þetta við og mun stærri hópur karla er

með framhaldsskólapróf heldur en konur. OECD túlkar

þessar tölur svo að konur hafi verið að bæta menntunarstöðu

sína, sem sést af því að yngri konur ljúka í auknum mæli

framhaldsskólaprófi. Aftur á móti er lítinn mun að sjá á

menntunarstöðu karla eftir aldri, sem bendir til að karlar hafi

ekki verið að bæta stöðu sína. Að vísu verður að taka tillit til

þess að menntunarstaða allra aldurshópa hefur verið að

batna á þessu tímabili. En hinn litli munur sem er á

menntunarstöðu eftir aldri meðal karla er áhyggjuefni og ekki

samræmi við þróunina í öðrum OECD löndum.

Hversvegna að gera einhverjar breytingar á núverandi fyrirkomulagi fjar- og dreifnáms• Niðurstöður frá Menntaþingi 12. september 2008

• Umræður á Alþingi 2009 þar sem var kallað eftir stefnumótun í fjarnámi

• Markmið Sóknaráætlunar Íslands til 2020

• Of auðvelt að skera niður

• Niðurstöður úr Netháskólaverkefni 2010

• Niðurstöður úr úttekt á fjarnámi í júní 2010

• Niðurstöður starfshóps september 2010

• Niðurstöður úr málstofunni “Nýting Internetsins í námi og kennslu” á ráðstefnu um Internetið á alþjóðlega netöryggisdaginn, 8. febrúar 2011 á Hilton Hóteli, Nordica.

• Þörf hefur myndast hjá mörgum framhaldsskólum og framhaldsfræðslu um breytingar og kallað er á samræmdar aðgerðir

Íslenskir framhaldsskólar og veruleiki þeirra varðandi fjar- og dreifnám

Hugtakið sem er í notkun Hvað hugtakið stendur fyrir

Dreifnám Nám sem er blanda af staðnámi á einum stað og netnámi.

Einnig notað fyrir nemendur sem eru með frjálsa mætingu og því í raun netnámsnemendur með þann möguleika að geta gætt í kennslustundir

Fjarnám Er í raun netnám

Dagskóli / Kvöldskóli / Síðdegisskóli

Staðnám

Skráðir nemendur eftir kennsluformum

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Öll kennsluform

Dagskóli

Kvöldskóli

Fjar- og dreifnám

Upplýsingar eru fengnar á vef Hagstofu Íslands, http://hagstofa.is,

http://hagstofa.is/

Fækkun nemenda í framhaldsskólum frá 2009 - 2010

Fækkun nemenda frá 2009 til 2010

Öll kennsluform 2.347 7,9%

Dagskóli 669 2,9%

Kvöldskóli 854 49,3%

Fjar- og dreifnám 824 17,7%


http://hagstofa.is/

Skráðir nemendur í fjar- og dreifnámi í framhaldsskólum árin 1997-2010


232 286 337 515

810

1,576

1,9042,271

2,574

3,541

4,268

4,782

4,653

3,829

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

http://hagstofa.is/

Fjarnemendur

• Fjarnemar eru á öllum aldri, þe. grunnskólanemendur, nemendur í framhaldsskólum, fólk sem hefur hætt í skóla og er að byrja aftur oft með vinnu, fólk um og yfir miðjan aldur sem langar að bæta við sig menntun. Meirihluti nemenda eru konur. Meðalaldur er á milli 20 og 30 ár.

• Flestir búa á höfuðborgarsvæðinu (57-59% í FÁ og VÍ, VMA 10%) en eru annars búsettir erlendis (6%) eða á landsbyggðinni (52% þeirra sem eru í VMA búa á Akureyri eða nágrenni, í póstnúmerum 600-699) og 69% ef horft er til næstu byggðarlaga (500-799)

Sólveig Jakobsdóttir og Þuríður Jóhannsdóttir. (2010). Úttekt á fjarkennslu í framhaldsskólum.

Fjöldi nemenda skipt niður eftir aldri og búsetu sem stunduðu fjar- og dreifnám í október 2009 á framhaldsskóla- og

viðbótarstigi (ISCED 3 og 4)

Ald

ur

Fjö

ldi

Reykja

vík

Höfu

ðb.s

v. uta

n

RVK

Suðurn

es

Vestu

rland

Vestf

irðir

Norð

url

and v

estr

a

Norð

url

and e

ystr

a

Austu

rland

Suðurl

and

Erl

endis

<20 ára 1,531 548 401 34 61 35 30 167 93 143 19

20-24 ára 1,205 415 277 91 61 31 15 135 78 83 19

25-29 ára 703 265 142 57 40 12 14 86 29 42 16

30-39 ára 839 230 197 81 55 12 25 104 49 61 25

40-49 ára 614 166 125 59 39 21 21 73 48 53 9

50 ára + 356 108 95 12 30 13 14 32 21 30 1

5,248 1,732 1,237 334 286 124 119 597 318 412 89

Þessar tölur voru fengnar hjá Konráði Ásgrímssyni, Hagstofu Íslands í mars 2010

Fjöldi nemenda skipt niður eftir búsetu og kyni sem stunduðu fjar- og dreifnám í október 2009 á

framhaldsskóla- og viðbótarstigi (ISCED 3 og 4)

Þessar tölur voru fengnar hjá Konráði Ásgrímssyni, Hagstofu Íslands í mars 2010

Kyn

Fjö

ldi

Reykja

vík

Höfu

ðb.s

v. u

tan R

VK

Suðu

rnes

Vestu

rland

Ve

stf

irðir

Norð

urland v

estr

a

Norð

urland e

ystr

a

Austu

rland

Suðu

rland

Erl

endis

Karlar 1,868 673 483 108 77 39 26 223 94 118 27

Konur 3,380 1,059 754 226 209 85 93 374 224 294 62

5,248 1,732 1,237 334 286 124 119 597 318 412 89

Hvers vegna fjarnám?

• Flestir fjarnemendur sögðu að þeir hefðu mikla þörf fyrir fjarnámið og það hentaði þeim vel að vera í fjarnámi (61%)

• Þörfin virðist vera mest í heilbrigðisnámi (72%) og í stúdentsnámi (68%).

• Flestir sögðu að fjarnámið hefði mjög mikið eða mikið hagnýtt gildi fyrir sig svo og menntunargildi (69-70%)

• 52% segjast hafa mikla eða mjög mikla ánægju af náminu


Ástæður fyrir fjarnámi• Vantar einingar (43%)

• Sveigjanleiki í tíma (41%)

• Þægilegt (38%)

• Hægt með vinnu (37%)

• Sveigjanleiki í staðsetningu, þarf ekki að mæta á ákv. stað (33%)

• Vilja bæta við sig þekkingu (32%)

• Flýta fyrir sér í námi (26%)

• Sveigjanleiki í staðsetningu, þarf ekki að flytja (17%)

• Hægt að vera heimavinnandi með náminu (16%)

• Áfangar ekki í boði í dagskóla viðkomandi (15%)

• Áfangar komast ekki í stundatöflu í dagskóla (15%)


Ástæður fyrir fjarnámi, frh.

• Vilja betri undirbúning fyrir háskólanám (14%)

• Getur ekki verið í dagskóla vegna félagslegra ástæðna/vandamála (10%)

• Kostnaður, hefði annars ekki efni á námi (8%)

• Þarf að ná áfanganum upp vegna falls (7%)

• Áfangar eingöngu í boði í fjarnámi (6%)

• Getur ekki verið í dagskóla vegna veikinda, líkamlegra ástæðna (4%)


Þörfin fyrir fjarnám er mikil

• “Dreifing nemenda um allt landið, langflesta framhaldsskóla og mjög marga grunnskóla sýnir að mikil þörf er á að veita aðgengi að menntun með sveigjanlegum hætti eins og gert er með fjarnáminu.”

• “Aðstæður margra nemenda eru þannig að þeir hafa greinilega þörf fyrir mikinn sveigjanleika í námi s.s. vegna vinnu með námi, fjölskylduaðstæðna og barna, veikinda, og félaglegra ástæðna. “


Hlutfall fjarnemenda (%) sem eru í FÁ, VÍ og VMA sem eru einnig í öðru námi

Annað nám en

fjarnám í

viðkomandi

skóla

FÁ

%

VÍ

%

VMA

%

Alls

%

Fjarnám í öðrum

framhaldsskóla

8 9 8 8

Dagskóla í sama

skóla

7 8 18 10

Dagskóla í öðrum

skóla

25 27 23 25

Háskóla 1,2 2,2 0,5 1,3

Grunnskóla 13 10 0 10


Námsframboð og hópastærðir

Gróf yfirlitsmynd í tölum yfir landslag fjar- ogdreifkennslunnar haustið 2009

Fjöldi áfanga í fjarnámi 384Fjöldi hópa 643Fjöldi skóla sem kenndu fjar- og dreifnám 14Fjöldi þeirra sem ljúka áföngum (ekki fj.kt) 8.386Fjöldi eininga samtals í áföngum sem voru í gangi

1.011

Fjöldi ársnemenda 1.292Fjöldi nemenda sem stunduðu fjar- eðadreifnám á framhaldsskóla- ogviðbótarstigi (ISCED 3 og 4). 15. okt. 2010 (Hagstofa Íslands)

5.248

Sigurbjörg Jóhannesdóttir. (2009). Landslag fjar- og dreifnáms í framhaldsskólum á árinu 2009.

Fjöldi áfanga sem voru kenndir, hvað margir skólarkenndu þá ásamt fjölda nemenda sem luku þeim.

Fj. skóla semkenndi

Fj. áfanga Fj. Nemenda Fj. eininga

1 257 2.210 6552 46 959 1253 32 1.141 884 19 1.084 575 25 2.287 716 4 553 127 1 152 3

384 8.386 1.011


Skipting ársnemendafjölda (1.179) í fjar- ogdreifnámi á milli 15 framhaldsskóla árið 2009


74

430

1027

5 1 4 4 11 427

136

13

287

148

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

BHS FÁ FAS FG FLB FS FSN fsu FVA MÍ MK TS UEY VÍ VMA

Prósentuskipting á milli staðnáms og fjar- ogdreifnáms í þeim framhaldsskólum sem voru

með fjar- og dreifnám á árinu 2009

0% 20% 40% 60% 80% 100%

BHS

FAS

FLB

FSN

FVA

MK

UEY

VMA

Staðnám í dagskóla

Fjar- og dreifnám

Staðnám í kvöldskóla


Hópastærðir• FÁ - Meðalstærð hópa var 32 nemendur haust og vor 2009-2010

• VÍ - 14 nemendur í hóp að meðaltali sumar og haust 2009 og 15 vorið 2010

• VMA - 6-6,5 nemendur skólaárið 2009-2010

• Kennarar svöruðu þegar þeir voru spurðir hvaða hópastærðum þeir höfðu reynslu af að kenna

– 11-20 manna hópum (67%)



• í FÁ höfðu fleiri reynslu af að kenna fjölmennum hópum en 7 kennarar (14%) höfðu reynslu af að kenna hópum með yfir 80 nemendur og 14 (28%) höfðu reynslu af að kenna 61-80.

• Í VMA höfðu fleiri reynslu af kennslu af mjög fámennum hópum, 23 (56%) höfðu kennt hópum með 1-5 nemendum.


Áfangi #1 #2 #3 #4 #5 Samtals

HAG103 2 12 14

FRA203 6 2 7 15

EFN103 1 3 11 15 30

EÐL103 1 2 5 21 29

DAN303 1 3 19 23

BÓK103 1 5 19 25

ÍÞR102 13 10 23

JAR203 9 3 12

LÍF203 13 12 25

LIS103 5 14 19

FJÖ103 10 17 27

LOL203 3 20 6 29

MEÐ102 12 5 17

ÞÝS303 14 5 5 6 14 44

STÆ193 8 1 8 17

SAG303 1 2 6 25 38 72

NÁT103 3 6 8 40 67 124Sigurbjörg Jóhannesdóttir. (2009). Landslag fjar-

og dreifnáms í framhaldsskólum á árinu 2009.

Nýting upplýsingatækninnar

Kennslu- og fjarnámsinnritunarkerfi

• Kennslukerfi eru oftast notuð til að skipuleggja námið og gefur nemendum aðgang að æfingum og sjálfsprófum.– Hjá FÁ og VÍ voru 100% fjarnámsáfangar sem studdust við kennslukerfi

– Hjá VMA voru það 38% fjarnámsáfanga (41) sem notuðu kennslukerfi


• FÁ, VÍ og TS bjóða upp á sérstakt fjarnámsinnritunarkerfi

þar sem umsækjendur sækja rafrænt um námið og skrá

sig jafnframt í áfanga.

Upplýsingakerfi• FÁ, VÍ og VMA eru með upplýsingasíðu um sína fjarkennslu þar sem

fólk getur kynnt sér framboð skólans. Þarna eru upplýsingar um fyrirkomulag fjarnámsins, kostnað og yfirlit yfir þá áfanga sem eru í boði. Á þessum síðum geta fjarnemar skólans einnig fengið upplýsingar um prófatíma og prófastaði. Á vef VÍ eru til viðbótar þessu upplýsingar um samsetningu nemendahópsins á hverri önn og sagt frá þeim aðferðum sem skólinn notar við gæðamat ásamt birtingu á niðurstöðum.


• Erfitt að finna verðskrár fyrir fjarnám á mörgum upplýsingasíðum skólanna

Leifur Eysteinsson. (2011).Netpóstur 10. apríl 2011

Samspil við dagskóla

Fjarnám og staðnám í dagskóla

• “Fjarnámið er yfirleitt skipulagt í nánu sambandi við dagskólanámið”

• Sömu kennarar kenna áfangana óháð kennsluformi og sama eða sambærilegt námsefni er notað.

• Í FÁ og VÍ er algengt að sami kennarinn kennir sama áfangann í dagskóla og fjarnámi. Eitthvað er samt um að kennari sé fenginn til að kenna sem ekki kennir í dagskólanum.

• Deildir námsgreina í FÁ bera ábyrgð á sinni grein hvort sem hún er kennd í fjarnámi eða staðnámi.

• Í VMA eru flestir fjarkennarar (20%) sem ekki kenna einnig við dagskólann en það hlutfall fer minnkandi.


Námsmat og gæði námsins

Námsmat

• Fjarnámið er skipulagt í samræmi við gildandi aðalnámskrá framhaldsskóla.

• Stefna skólanna er að prófin séu sambærileg og lokapróf í flestum tilvikum stærsti hlutinn af lokamati áfanganna.

• Stór hluti nemenda og kennara telur að námsárangur sé svipaður úr fjarnámi og úr dagskóla.

• Í VÍ 100% lokapróf, 94% í FÁ og 85% í VMA.

• Próftaka fer fram í skólanum eða í samstarfi við aðra framhaldsskóla, grunnskóla, símenntunarmiðstöðvar eða íslenskum sendiráðum.

• Kennarar vilja kveða niður þann orðróm að fjarnámið sé gengisfellt nám


Gæði fjarnáms

• Nemendur, kennarar og stjórnendur skóla töldu að gæði fjarnáms væru sambærileg við dagskólanám

• Þegar nemendur voru boðnir um að bera saman gæði dagskólanáms og fjarnáms þá töldu fleiri að dagskólanámið væri almennt betra.

• Fleiri telja að í dagskólanámi sé kennslan betri, samskipti við kennara betri og langflestum nemendum fannst samskipti við samnemendur miklu betri í dagskólanámi.

• Flestum kennurum fannst kennslan sín svipuð í gæðum hvort sem hún færi fram í dagskóla eða fjarnámi.


Mat á inntaki• Markmið voru aðgengileg á námskeiðsvef

(72%)

• Skýrt út á námskeiðsvef hvað nemendur áttu að kunna og geta í lokin (78%)

• Kennsluáætlun var til staðar í 100% tilfella hjá FÁ og VÍ en 88% hjá VMA

• Námsgögn koma fram á vef skólanna (100%)

• Vel gerðar upplýsingar um kennsluaðferðir og námstilhögun aðgengileg á Netinu (75%)


Námsefni

Notkun á námsgögnum

Niðurstaðan er að hefðbundin námsgögn með skrifuðum texta er mest notað.

• yfir 90% - Kennslubækur

• 86% - kennslubréf frá kennurum

• yfir 50% - Skýrur (upptökur á hljóði eða tali með eða án skjámynda er lítið nýttur möguleiki)

• Rúm 20% í FÁ og VÍ nota skjáupptökur en 2,5% í VMA

• í VÍ 36% nota talglærur, 28% í FÁ , 15% í VMA

• 20% í VÍ – upptökur með gagnvirkri töflu, 8% í FÁ, ekki notað í VMA

• 35% í VÍ – tengla í kvikmyndabúta á netinu, 30% FÁ og 12% VMA


Kennsluaðferðir í fjar- og dreifnámi

• Áfangar eru brotnir upp í afmarkaðar einingar

• Í þeim kennsluháttum sem er beitt í fjarnáminu er lítið gert ráð fyrir samvinnu og samskiptum nemenda.

• Tækifæri nemenda lítið til að vinna að sjálfstæðum verkefnum í netumhverfinu (6%) en 44% kennara standa í þeirri trú að þeir gefi nemendum sínum slík tækifæri

• Nemendur fá tækifæri til að fara mishratt í gegnum námsefnið (91% VÍ, 72% FÁ, 34% VMA)

• Kennarar eru nokkuð sýnilegir (86%) og mjög sýnilegir (44%)


Kennsluaðferðir frh.

• Niðurstaða er að skipulag er gott en kennarar þurfi að þróa fjarkennsluhætti sem byggir meira á samvinnu nemenda, sjálfstæðum verkefnum og vali á milli verkefna.

• Einnig ætti að reyna að leitast við að gefa nemendum tækifæri til að fara á eigin hraða í gegnum námsefnið

• Það eru vísbendingar um að það þurfi að huga “betur að kennsluháttum sem stuðla að samvinnu og samræðum og aðferðum til að efla samkennd og samhjálp nemenda.”

• Kennslan í FSN er skipulögð sem verkefnamiðað nám þar sem öll fyrirmæli og verkefni eru í kennslukerfinu Moodle

• Í einum og sama hópnum eru dagskólanemendur, dreifnemendur í fjarnámsveri á Patreksfirði og aðrir dreifnámsnemendur

• Vinna kennarans er áþekk hvort sem nemendur eru í dagskóla eða dreifnámi

Sóknaráætlun Íslands til 2020

• Mótuð sé heilsteypt stefna fyrir Ísland í þágu atvinnulífs og samfélags

• Ísland skipi sér aftur í fremstu röð m.a. í verðmætasköpun og menntun

Mennta- og menningarmálaráðuneytið. (2010). Menntaþing 2010.

Niðurstöður frá Menntaþingi 2008• Skipulag skólastarfs á að taka meira mið af þörfum nemandans. Þarf

sveigjanlegra menntakerfi.

• Námsframboð þarf að vera fjölbreyttara og vera meiri sveigjanleiki í því, leyfa blöndun á milli námsbrauta og auka raunfærnimat

• Þarf að auka samstarf við grunnskóla og samhæfa námskrár, samræðu og upplýsingaflæði

• Nemendur setja saman eigin námspakka

• Kennslan þarf að byggja meira á vinnu og verkefnum en hefðbundini stundaskrá

• Minnka skrifleg lokapróf. Auka fjölbreytni í námsmati.

• Framhaldsskólar koma of lítið til móts við einstaklingsbundnar þarfir nemenda


Niðurstöður frá Menntaþingi 2008, frh.

• Þarf að auka stuðning við nemendur og hvetja þá alla skólagönguna. Stoðkerfið þarf að þjóna ólíkum þörfum nemenda

• Skólarnir eiga að koma til móts við þarfir hvers og eins með fjölbreyttari kennsluháttum og auknum sveigjanleika. Bjóða nemendum fleiri inn- og útgönguleiðir þar sem kostir mismunandi kennsluhátta eru nýttir. Auðvelda nemendum að vera í stað-, fjar-og dreifnámi á sama tíma.

• Frelsi til náms óháð aldri

• Auka samstarf og sveigjanleika á milli formlega og óformlega skólakerfisins

• Þarf að tryggja aðgengi fullorðins fólks á landsbyggðinni, þróa þarf skóla fyrir þá sem treysta sér ekki í hefðbundna framhaldsskóla


Niðurstaða Netháskólaverkefnisins

Stefanía Kristinsdóttir, Guðrún Rósa Þórsteinsdóttir, Sigurbjörg Jóhannesdóttir, Rennie, F., Downer, S., Svante Hultman o.fl.

(2009). Best practice report. Net University, Transfer of Innovation in Continuing University Education.

Niðurstaða Netháskólaverkefnisins

• Nauðsynlegt er að koma á formlegu samstarfsneti skóla og framhaldsfræðslu– Þarf að auka fjölbreytni námsframboðs

– Þarf að auka jöfnuð til náms

– Bæta sveigjanleika menntakerfisins, þar sem nemendur gætu valið um að taka námskeið í staðnámi, dreifnámi eða/og fjarnámi sem væru kennd af mismunandi þátttökuaðilum/skólum.

– Hafa samræmda upplýsingaveitu um allt nám

– Hafa sameiginlegt nemendaskráningarkerfi.

– Hafa eitt kennslukerfi sem myndi auðvelda nemendum að taka áfanga á milli skóla og að halda úti rafrænni ferilmöppu á Netinu.

– Setja gæðastaðla fyrir þjónustu símenntunarmiðstöðva og nýta þjónustu þeirra og námsvera betur til að bæta þjónustu við fjar- og dreifnámsnemendur á landsbyggðinni.

Stefanía Kristinsdóttir, Guðrún Rósa Þórsteinsdóttir, Sigurbjörg Jóhannesdóttir, Rennie, F., Downer, S., Svante Hultman o.fl.

(2009). Best practice report. Net University, Transfer of Innovation in Continuing University Education.

Niðurstöður úr úttekt um fjarkennsluí FÁ, VÍ og VMA (júní 2010)

Sólveig Jakobsdóttir og

Þuríður Jóhannsdóttir.

(2010). Úttekt á fjarkennslu

í framhaldsskólum.

Styrkleikar

• Nemendur, kennarar og skólastjórnendur eru ánægðir með fjarnámið og trúa að það sé góður kostur

• Fjarnámið býður upp á nauðsynlegan sveigjanleika fyrir nemendur sem gerir að verkum að þeir eiga kost á að sækja nám. Getur flýtt fyrir útskrift þeirra. Nemendur geta komið aftur að námi og þannig er fjarnám gott verkfæri til að draga úr brottfalli.

• Nemendur geta sett saman námið eftir eigin þörfum vegna þess að áfangakerfi framhaldsskólanna og fjarnámið vinna vel saman og þannig býðst nemendum í meira mæli að hafa stjórn á eigin námi.

Veikleikar

• Of lítil samskipti. Vannýtt tölvusamskipti.

• Nemendur ráða ekki nægilega miklu í námi sínu.

• Ákveðin kennsla sem ekki hefur gengið vel, sbr. munnleg færni í tungumálum, stærðfræði og vantar verklegar tilraunir í raungreinum.

• Trú nemenda og kennara að dagskólanám sé betri kostur en fjarnám.

• Þróun fjarnáms í skólaþróun er misvel sinnt í skólunum

• Vantar kjarasaming við Kennarasamband Íslands um fjarkennslu

Sólveig Jakobsdóttir og Þuríður Jóhannsdóttir. (2010). Úttekt á fjarkennslu í framhaldsskólum. Bls. 35-36.

Ógnanir

• Mikill niðurskurður

• Ríkið greiðir ekki framlög fyrir einingar grunnskólanemenda. Með því var eyðilagt gott samstarf sem búið var að byggja upp og komið í veg fyrir fljótandi skil á milli skólastiga

• 20-30+ ára nemendur fá ekki aðgang vegna fjárskorts

• Hræðsla við að stjórnvöld setji samræmdar reglur um skipulag og framkvæmd fjarnáms sem geti kæft frumkvæði og þróun

• Ný námskrá gæti komið í veg fyrir að nemendur gætu valið staka áfanga í fjarnámi og fengið þá metna á milli skóla

• Netöryggi og svindl sem Netið auðveldar

Sólveig Jakobsdóttir og Þuríður Jóhannsdóttir. (2010). Úttekt á fjarkennslu í framhaldsskólum. Bls. 36.

Tækifæri til þróunar

• Þróun á tækni varðandi hljóð – og myndsendingar

• Þróun á fjarnámi sem hluta af starfsemi framhaldsskóla

• Samvinna við háskóla um starfsþróun kennara á sviði fjarkennslu og nýtingar á upplýsinga- og samskiptatækni

• Auka samstarf við símenntunarmiðstöðvar á landsbyggðinni til að styrkja þátttöku dreifbýlisfólks í fjarnámi

• Gera að meðvituðu viðfangsefni að nemendur í fjarnámi læra upplýsingatækni sem eins konar virðisauka sem er mikilvægt í þróun upplýsingalæsisi nútímafólks

• Að gera fjarnámið hagkvæmara með því að nýta frjálsan og opinn hugbúnað


Skýrslan: Hugmyndir um breytingar á fjar- og dreifnámi í framhaldsskólum

Niðurstöður frá starfshóp um fjar- og dreifnám í september 2010

• að framhaldsskólar hafi markvisst samstarf um fjölbreytt námsframboð í fjar- og dreifnámi

• að fjármunir séu nýttir betur með því að skólarnir hafi samstarf og sameinist um fámenna áfanga

• að á landsbyggðinni þar sem er langt í næsta framhaldsskóla verði gerðir samningar við fagaðila (símenntunarmiðstöðvar, grunnskóla, þekkingarsetur) sem veiti nemendum í fjar- og dreifnámi þjónustu og aðstoð

• að í nýrri aðalnámskrá framhaldsskóla verði fjallað um réttindi og skyldur nemenda þar sem sambærileg viðmið séu tilgreind um þjónustu skóla, gæði og leiðsögn við nemendur óháð kennsluháttum

• að breytingar verði gerðar á ráðningarskilmálum kennara svo þeir geti kennt hjá fleirum en einum framhaldsskóla og uppfyllt sína kennsluskyldu með blönduðu kennsluformi

Niðurstöður starfshóps um fjarnám, frh

• að koma upp sameiginlegum upplýsingavef framhaldsskólanna um það nám sem er í boði í fjar- og dreifnámi sem birtir alla áfanga og nákvæmar lýsingar á þeim

• að skráning í áfanga verði miðlægar svo auðveldara sé að hafa yfirrsýn yfir framboð og eftirspurn

• að allir skólar noti kennslukerfi í öllum áföngum í fjar- og dreifnámi

• að skólar sameinist um að nota sama kennslukerfi og/eða það verði smíðaðar vefþjónustur á milli kennslukerfa svo nemendur geti unnið í sama umhverfi óháð skóla sem þeir taka áfanga í

• að komið sé á markvissu og reglulegu gæðamati í fjar- og dreifnámi sem er sambærilegt við það gæðamat sem á sér stað í dagskólanámi

• að auka framboð á símenntun til kennara

• að sami skilningur sé á notkun hugtaka kennsluhátta

• Styrkleikar– Nýtist nemendum sem annars gætu ekki stundað nám vegna búsetu,

vinnu eða félagslegra ástæðna.

– Nemendur fá val um fleiri en eitt námsform og það gefur þeim betri stjórn á eigin námi og mætir þörfum þeirra betur.

– Bætir nýtingu á föstum kostnaði

– Löng og góð reynsla í nokkrum skólum og starfsmönnum sem nýtist í frekari þróun og skipulag

• Veikleikar– Ekki skýr stefna fyrir stjórnendur til að vinna eftir

– MRN hefur ekki skilgreint samræmda ábyrgð skólanna

– Ekki nægjanlegt sérhæft námsframboð

– Sömu áfangar kenndir í mörgum skólum með of fáum nemendum

– Ekkert heilstætt yfirlit yfir það fjar- og dreifnám sem er í boði

– Áfangahugsun en ekki námsbrautahugsun

– Stóru fjarnámsskólarnir hafa ekki áhuga á samstarfi

– Viðskipti litlu skólanna við stóru fjarnámsskólana eru of dýr og þeir bera þau ekki

– Vantar samvinnu á milli skólanna

– Samskipti á milli nemenda og við kennara eru ekki eins góð og í dagskóla

• Veikleikar frh.– Ekki notuð kennslukerfi í öllum áföngum og eru stundum ekki rétt

notuð

– Ólík kennslukerfi í notkun

– Notkun hljóð- og myndefnis er lítið nýtt

– Kennsla í meirihluta í yfirvinnu

– Launamál í ólestri

– Oftrú á eigin kerfi, íhaldssemi og hræðsla við að tapa því sem er

– Fagþekkingu kennara í aðferðafræði fjarkennslu er stundum ábótavant

– Kennarar ekki með nægilega þekkingu á UST til að nýta í kennslu

– Nemendur hafa ekki efni á að taka nám í fjarnámi

– Gjald ekki það sama í dagskóla og fjarnámi

• Veikleikar frh.– Óskilgreind þjónsta sem nemendur eiga rétt á

– Erfitt fyrir nemendur að fara á milli skóla til að taka staka áfanga

– Erfitt stundum að fá áfanga metna á milli skóla

– Nemendur finna ekki fyrir því að þeir séu þátttakendur í samfélagi

– Ekkert samræmt gæðakerfi, vantar að kröfur um gæðamat séu þær sömu og í dagskóla

– Ósamræmd nemenda- og kennslukerfi

– Vantar yfirsýn yfir skráningu í áfanga

– Vantar aðgang að opnu rafrænu námsefni

– Kennarar þurfa að eyða of miklum tíma í námsefnisgerð

• Veikleikar frh.– Fjármagn illa nýtt

– Vantar að skilgreina þá þjónustu sem liggur að baki nemendaígildinu sem skólinn á að veita og skipta því niður á þá aðila sem sjá um þjónustuna

– Ekki búið að byggja fjar- og dreifnám almennilega inn í kerfið

– Vantar sérhæfingu skóla

– Er skortur á samstarfi

– Vantar festu í námsframboð

– Takmörkuð fagleg þróun

• Ógnanir í umhverfi– Lítil eftirspurn eftir efri áföngum

– Samkeppni um fjármagn

– Niðurskurður til fjar- og dreifnáms

– Hagræðingarkrafa ríkisins um sameiningu eða fækkun skóla

– Andstaða starfsfólks við breytingar og ótti við fækkun starfa og við að kjör skerðist

– Kjarasamningar gætu hindrað skipulagsbreytingar

– Skipulag skóla skóla hindrar kennslu

– Hætta á að frumkvæði skóla/kennara tapist

– Skólar sjá ekki ávinning

– Reglugerð um innheimtu skólagjalda sem aðgreinir dagskóla frá fjarnámi

– Vantar aukna simenntun fyrir kennara

• Tækifæri í umhverfi– Aukning á fjar- og dreifnámi gefur skólum möguleika á að stækka án þess

að bæta við sig húsnæði

– Mikil eftirspurn eftir neðri áföngum

– Skólar gæta boðið upp á meira námsframboð ef þeir sameinast um það

– Býður upp á aukin sveigjanleika

– Fræða kennara um kennsluaðferðir sem geta stuðlað að samvinnu og samræðum og aðferðum tul að efla samkennd og samhjálp nemenda

– Þróa fjarnám sem hluta af almennri framhaldsskólaþróun

– Framhaldsskólar og framhaldsfræðsla vinni saman í auknum mæli

– Áfangamiðlun á milli skóla

– Breyta kostnaðarskiptingu

– Auka afkastagetuna

http://wiki.menntagatt.is

Tillögur að stefnu frá minni fjarnámsskólunum

• Lagt er til að stefna mennta- og menningarmálaráðuneytisins sé að stofna samstarfsnet framhaldsskóla og framhaldsfræðslu þar sem lögð er áhersla á heilstætt opið og sveigjanlegt námsumhverfi, fjölbreytt námsframboð og fjárhagslega hagkvæmni.

• Lögð er áhersla á gæðakennslu og góða þjónustu við nemendur þar sem komið er til móts við þarfir þeirra óháð búsetu eða félagslegum aðstæðum, þannig að meiri jöfnuður sé til náms, dregið sé úr brottfalli og menntunarstig þjóðarinnar aukið.

Tillögur að markmiðum frá minni fjarnámsskólunum

• Markmiðin yrðu þríþætt.

– Í fyrsta lagi að efla námsframboð á framhaldsskólastigi, auka þjónustu við nemendur og draga úr brottfalli þannig að menntunarstig þjóðarinnar hækki.

– Í öðru lagi að það sé hagrætt í rekstri framhaldsskólanna þannig að fjármunir nýtist sem allra best.

– Í þriðja lagi að halda uppi öflugu og fjölbreyttu framhaldsskóla- og framhaldsfræðslunámi víðs vegar um landið þar sem lögð er áhersla á sveigjanlegt og opið námsumhverfi.

Markmið frh.

• Öflugt samstarfsnet framhaldsskóla- og framhaldsfræðslu verði starfandi á Íslandi árið 2012 þar sem lögð er áhersla á opið og sveigjanlegt nám. Að því neti standa allir íslensku framhaldsskólarnir og framhaldsfræðsluaðilar.

• Skipulag kennslunnar og gæðamat miðast við að allir þátttökuaðilar vinni náið saman og njóti krafta allra núverandi framhaldsskóla og framhaldsfræðslu sem starfa áfram undir eigin nafni.

• Nemendur geti sett saman sitt eigið nám í stað, fjar- og dreifnámi í fleiri en einum skóla og njóti þar með aukinnar fjölbreytni í námi.

• Kennsla með fjar- og dreifnámssniði verði efld til að auka námsframboð og gæði náms ásamt virkri stoðþjónustu við nemendur.

UHI• x

Hvað er líkt og ólíkt með skosku hálöndunum og eyjunum og ÍslandiUm er að ræða nemendur sem eru í námi á framhaldsskólastigi, viðbótarstigi og háskólastigi

Skosku hálöndin og eyjarnar Ísland

39.058 km2 103.000 km2

455.490 íbúar 320.000 íbúar

15 framhaldsskólar 32/35 framhaldsskólar og 7 háskólar

7600 nemendur 44.590 nemendur

50% nemenda eldri en 25 ára 64% nemenda (48% f+v) eldri en 25 ára

87% búa í skosku hálöndunum 47% sem búa á landsbyggðinni (67% f+v)

57% í vinnu með námi

62% í hlutanámi

Fjöldatölur um nemendur í Skotlandi miðast við veturinn 2007-08 en haustið 2009 á Íslandi.

Frank Rennie. (2008). Delivery in action – The case of the UHI.

Frank Rennie. (2003). The Use of Flexible Learning Resources for Geographically Distributed Rural Students.

Hagstofa Íslands. (2009). Netpóstur frá Konráð til Sigurbjargar Jóhannesdóttur.

Stefanía Kristinsdóttir o.fl. (2009). Best practice report. Net University project.

x

• x


Menntakvika 2010

Stefnumótun i fjarnámi

Documents

Transcript of Stefnumótun i fjarnámi