İSTANBUL YILLARI · 2020. 6. 24. · 206 / ALEXIS GRITCHENKO - İSTANBUL YILLARI KAYNAKÇA Kitap,...

İ S T A N B U L Y I L L A R I

206 / ALEXIS GRITCHENKO - İSTANBUL YILLARI

KAYNAKÇA

Kitap, Makale ve Tezler

Adil, Fikret. Asmalımescit 74 (Bohem Hayatı). İstanbul: Sel Yayıncılık, 2015.

___ “Çallı’yı Anış.” Yeni İstanbul, 7 Temmuz 1960, 2.

Anonim. Hikmet Onat 95. İstanbul: Akbank Kültür Hizmeti Apa Ofset Basımevi, 1977.

___ İbrahim Çallı. İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi, 1947.

___ Kurtuluş. İstanbul: Anadolu Yayınları, 1975.

___ L’Art en Europe Autour de 1925. A L’Ancienne Douane 14 Mai–15 Septembre 1970. Strazburg: Ville de Strasbourg, 1970. Sergi Kataloğu.

___ “Michel-Ange.” Milliyet, 10 Temmuz 1931, 5.

___ “Müessif bir irtihal.” Cumhuriyet, 5 Mart 1932, 4.

___ “Namık İsmail Bey’le Mülakat.” Meşale. Transkripsiyon Bengü Vahapoğlu. 15 Temmuz 1928, 8–9.

___ “Resim Sergisi.” Vakit. Transkripsiyon Bengü Vahapoğlu. 9 Mayıs 1337/ 9 Mayıs 1921, 2.

___ “Ressamların Sergisi Çemberlitaş’ta Türk Fırçaların Kurduğu Bir Şiir ve Tahassüs Âlemi.” Vakit. Transkripsiyon Bengü Vahapoğlu. 14 Mayıs 1337/ 14 Mayıs 1921, 3.

___ “Sanayi-i Nefise Akademisi Müdürü Ressam Namık İsmail Bey’le Mülakat.” Meşale. Transkripsiyon Bengü Vahapoğlu. 1 Temmuz 1928, 8–11.

___ “Ulviye Keskin Vefat İlanı.” Milliyet, 28 Eylül 1964, 7.

Arseven, Celâl Esad. Türk Sanatı Tarihi: Menşeinden Bugüne Kadar Heykel, Oyma ve Resim, 3. Cilt, 2.–4. Fasikül. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, [1961?]

___ Sanat ve Siyaset Hatıralarım. Yay. haz. Ekrem Işın. İstanbul: İletişim Yayınları, 1993.

Artun, Deniz. Paris’ten Modernlik Tercümeleri: Académie Julian’da İmparatorluk ve Cumhuriyet Öğrencileri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.

Ayvazoğlu, Beşir. Ömrüm Benim Bir Ateşti: Ahmet Hâşim’in Hayatı Sanatı Estetiği Dramı. İstanbul: Ötüken, 2000.

Baran, Tülay Alim. “Mütareke Döneminde İstanbul’daki Rus Mültecilerin Yaşamı.” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, no. 64–66 (Mart–Temmuz–Kasım 2006): 119–140.

Başkan, Seyfi. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti. Ankara: Çardaş Basım Yayın Ltd. Şti., 1994.

Berk, Nurullah. “Çallı İbrahim’in Mezarı Önünde.” Varlık, no. 613 (1 Ocak 1964): 7.

___ Sanat Konuşmaları. İstanbul: A. B. Neşriyatı, Ülkü Basımevi,1943.

Berk, Nurullah ve Hüseyin Gezer. 50 Yılın Türk Resim ve Heykeli. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı, 1973.

Berzeg, Sefer E. Çerkes-Vubıhlar Soçi’nin İnsanları. Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık, 2013.

Beyatlı, Yahya Kemal. Târih Musâhabeleri. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, Batur Matbaası, 1975.

Beykal, Canan. “Yeni Kadın ve İnas Sanayi-i Nefise Mektebi.” Yeni Boyut 2, no. 16 (Ekim 1983): 6–13.

Boyar, Sami. “Bizde ve Dünyada Resim Sanatı.” Türk Mason Dergisi, no. 35 (Temmuz 1959): 1928–1939.

Boyar, S. Pertev. Türk Ressamları Hayatları ve Eserleri. Ankara: Jandarma Basımevi, 1948.

Böller, Susanne. “American Artists at the Academy of Fine Arts in Munich 1850–1920.” American Artists in Munich: Artistic Migration and Cultural Exchange Processes, ed. Christian Fuhrmeister, Hubertus Kohle, Veerle Thielemans, 43–56. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2009.

Cezar, Mustafa. Devlet Güzel Sanatlar Akademisi 90. Yıl, 1883–1973. İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, 1973.

___ Güzel Sanatlar Eğitiminde 100 Yıl. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, 1983.

Criss, Bilge. İşgal Altında İstanbul. 3. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2000.

Çoker, Adnan. Cemal Tollu. İstanbul: Galeri B Yayınları, 1996.

___ Osman Hamdi ve Sanayi-i Nefise Mektebi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, Toplu Sergiler 8, 1983.

Dağoğlu, Özlem Gülin. “İstanbul’dan New York’a Mihri: Üç Kıtayı ve Elli Yılı Aşan Kariyerinin Yeni Bir Portresi.” Toplumsal Tarih, no. 303 (Mart 2019): 29–35.

Dal, Esin. “1915–1923 Yılları Arası, İstanbul’daki Resim Hayatı Olayları ve Bunların Değerlendirilmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Sanat Tarihi Bilim Dalı, 1975–76.

(Daniş), Naci Sadullah. “Nasıl muvaffak oldular? Arzuhalci Çallı, Nasıl Ressam Olabildi?” Zaman, 28 Temmuz 1934, 1, 7.

Deleon, Jak. Beyoğlu’nda Beyaz Ruslar. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2003.

Edhem, Halil. Elvahı Nakşiye Koleksiyonu. Transkripsiyon Gültekin Elibal. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1970.

(Es) Hikmet Feridun. “Değerli Bir Ressam ve İdareci: Namık İsmail.” Yedigün, 17 Nisan 1935, 7–9.

Eyüboğlu, Bedri Rahmi. “Çallı Üzerine.” Türkiyemiz, no. 18 (Şubat 1976): 7–14.

___ Nazmi Ziya. İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi Neşriyatından, 1937.

___ “Türk Kilimleri.” Ülkü, no.17, 1 Haziran 1942, 11–13.

Fırat, Kâmil. Geçmiş Zaman Fotoğrafları: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin 125. Yılına Armağan. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2008.

Fierens, Paul. “Painting.” Alexis Gritchenko: Sa Vie Son Œuvre, René-Jean, 49–50. Paris: Éditions Quatre Vents, 1948.

Fuhrmeister, Christian, Hubertus Kohle, Veerle Thielemans, ed. American Artists in Munich: Artistic Migration and Cultural Exchange Processes. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2009.

Giray, Kıymet. Hikmet Onat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995.

Gören, Ahmet Kâmil. Türk Resim Sanatında Şişli Atölyesi ve Viyana Sergisi. İstanbul: Şişli Belediyesi İstanbul Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, 1997.

___ “Türk Resminde ‘1914 Kuşağı’ Sanatçılarının İnsan Figürü Sorunu.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995.

Gövsa, İbrahim Alâettin. “Salah Cimcoz.” Türk Meşhurları Ansiklopedisi. İstanbul: Yedigün, 1945–1946.

___ Türk Meşhurları Ansiklopedisi. [İstanbul]: Yedigün, 1945-[1946].

Gray, Camilla. The Russian Experiment in Art, 1863-1922. Londra: Thames & Hudson, 2018.

Gritchenko, Alexis. Deux ans à Constantinople Journal d’un Peintre. Paris: Édition Quatre Vents, 1930.

Güler, Abdullah Sinan. “Osmanlı Ressamlar Cemiyeti ve Naşir-i Efkârı Ehl-i Hıref’den Özgür Ressamlar Örgütüne.” Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi 1911–1914. Yay. haz. Yaprak Zihnioğlu, XI–XIX. İstanbul: Kitap Yayınevi Ltd, 2007.

Güler, Ayşenur. “Aleksis Griçenko’nun Anı Kitabı Işığında Griçenko-Çallı Dostluğu.” Semra Germaner Armağanı, ed. Banu Mahir, 101–113. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları, 2014.

___ “Aleksis Griçenko’nun İstanbul’da İzini Sürmek.” Sanat Dünyamız, no. 144 (Ocak–Şubat 2015): 4–9.

___ “Aleksis Griçenko ve Çallı Kuşağı Sanatçıları.” Sanat Dünyamız, no. 125 (Kasım–Aralık 2011): 38–49.

___ “İbrahim Çallı.” Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Programı, 2014.

___ “Tale of an Émigré Artist in Istanbul: The Impact of Alexis Gritchenko on the 1914 Generation of Turkish Artists.” Transcending the Borders of Countries, Languages, and Disciplines in Russian Émigré Culture, ed. Christoph Flamm, Roland Marti, Ada Raev, 119– 141. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2018.

Gültekin, Gönül. Ali Çelebi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1984.

Günay, İ. Safa. Büyük Türk Sanatkârı Namık İsmail’in Hayatı ve Eserleri. İstanbul: M. Babok Basımevi, 1937.

207 / ALEXIS GRITCHENKO’NUN İSTANBUL YILLARININ İZİNDE

Güvemli, Zahir. “Hikmet Onat: Tabiatın Şiirini Arayan Ressam.” Türkiyemiz, no. 22 (Haziran 1977): 18–23.

Hâşim, Ahmet. Bize Göre ve İkdam’daki Diğer Yazıları, Bütün Eserleri 2. Yay. haz. İnci Enginün, Zeynep Kerman. 4. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2014.

___ Frankfurt Seyahatnamesi Mektuplar Mülâkatlar, Bütün Eserleri 4. Yay. haz. İnci Enginün, Zeynep Kerman. 3. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2012.

___ Gurabahâne-i Laklakan ve Diğer Yazıları, Bütün Eserleri 3. Yay. haz. İnci Enginün, Zeynep Kerman. 3. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2014.

İleri, Rasih Nuri, “Önsöz.” Kurtuluş. İstanbul: Anadolu Yayınları, 1975.

(İpşiroğlu) Mazhar Şevket. “Namık İsmail.” Tan, 6 Eylül 1935, 7.

İrepoğlu, Gül. Feyhaman Duran. İstanbul: Tifdruk Matbaacılık Sanayii A.Ş., 1986.

___ Zeki Faik İzer. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.

İslimyeli, Nüzhet. Asker Ressamlar ve Ekoller. Ankara: Asker Ressamlar Sanat Derneği Yayınları 1, 1965.

İzer, Zeki Faik. “Çallı İbrahim.” Arkitekt, no. 300 (1960): 133–134.

Karaesmen, Erhan. “Çağının Tanığı Bir Koca Adam.” Dünden Yarına Nuri İyem 1, 17–41. İstanbul: Evin Sanat Galerisi, 2002.

Kayaalp, Ali. “Türkiye’ye Özgü Bir İzlenimcilik: 1914 Kuşağı.” Sanat Dünyamız, no. 143 (Kasım–Aralık 2014): 22–29.

Kısakürek, Necip Fazıl. Bâbıâli. İstanbul: Büyük Doğu b.d. Yayınları, 1975.

Kocabaşoğlu, Uygur ve Metin Berge. Bolşevik İhtilâli ve Osmanlılar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.

Koçu, Reşad Ekrem. “Çallı İbrahim.” İstanbul Ansiklopedisi, 7. Cilt, 3688–3691. İstanbul: Reşad Ekrem Koçu ve Mehmet Ali Akbay İstanbul Ansiklopedisi ve Neşriyat Kollektif Şirketi, 1965.

Kurdakul, Şükran. Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1989.

Kürkman, Garo. Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni Ressamlar. 2 Cilt. İstanbul: Matüsalem Yayınları, 2004.

Lucie-Smith, Edward. Dictionary of Art Terms. Londra: Thames & Hudson, 2003.

Makofski, Sergei. “Yeni Türkiye’nin Ressamlığı.” İleri. Transkripsiyon Bengü Vahapoğlu, no. 922, 9 Ağustos 1336/1920, 2.

Mudrak, Myroslava M. The New Generation and Artistic Modernism in the Ukraine. Ann Arbor: UMI Research Press, 1986.

Naci, Elif. “Namık İsmail San’atı, Şahsiyeti, Eserleri ve Hayatı.” Yeni Türk Mecmuası, no. 5 (Şubat 1933): 415–419.

Norman, Geraldine. Nineteenth Century Painters and Painting: A Dictionary. Berkeley: University of California Press, 1977.

Olcay, Sema. “İbrahim Çallı Üzerine İnceleme.” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Sanat Tarihi Bilim Dalı, 1974–75.

Özen, Cavidan Göksoy. “İnas Sanayi-i Nefise Mektebinde Yetişen Kadın Ressamlarımız.” Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, 1985–86.

Özkırımlı, Atilla. Türk Edebiyatı Tarihi. 1. Cilt. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2004

Özsezgin, Kaya. Sami Yetik. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997.

Pelvanoğlu, Burcu. Hale Asaf: Türk Resim Sanatında Bir Dönüm Noktası. Genişletilmiş 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2018.

Portakal, Raffi. “Cimcoz Koleksiyonunda Bedri Rahmi Resimleri.” P Dünya Sanatı Dergisi, no. 33 (2004): 136–145.

René-Jean. Alexis Gritchenko: Sa Vie Son Œuvre. Paris: Éditions Quatre Vents, 1948.

Rona, Zeynep. Namık İsmail. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1992.

Sağlam, Nuri. “Diyorlar ki” Muharriri Çeşmeler Kâşifi İstanbul Seyyahı Ruşen Eşref Ünaydın. İstanbul: Kitabevi, 2004.

Sakaoğlu, Necdet. Osmanlı Tarihi Sözlüğü. İstanbul: Alfa, 2016.

Schuster, Peter-Klaus, Christoph Vitali, Barbara Butts, ed. Lovis Corinth. Münih: Prestel, 1996.

Schwenk, Bernhart. “‘One can treat the subject in a hundred different ways (…)’: Corinth in Munich.” Lovis Corinth, ed. Peter-Klaus Schuster, Christoph Vitali, Barbara Butts, 25–36.

Susak, Vita. Alexis Gritchenko Dynamocolor. Kiev: Rodovid Press, 2017.

___ “Alexis Gritchenko’s Two Years in Constantinople, or Tsvetodynamos in Istanbul.” Transcending the Borders of Countries, Languages, and Disciplines in Russian Émigré Culture, ed. Christoph Flamm, Roland Marti, Ada Raev, 103–118. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2018.

___ Ukrainian Artists in Paris 1900–1939. Kiev: Rodovid Press, 2010.

Şafak, Yakup. “Şahabettin Uzluk’un Notlarında İstanbul’daki Mevlevî Muhitinden Hatıralar.” Yedi İklim 22, no. 218 (Mayıs 2008): 64–70.

Şafak, Yakup ve Yusuf Öz. Yay. haz. Feridun Nâfiz Uzluk’a Gönderilen Mevlevî Mektupları. Konya: Tekin Kitabevi, 2007.

Şerifoğlu, Ömer Faruk, ed. Hanedandan Bir Ressam Abdülmecid Efendi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004.

Şimşir, Bilâl N. Malta Sürgünleri. 2. Basım. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1985.

Toker, Metin. “Emekliye Ayrılan Çallı’nın Hayatı.” Cumhuriyet, 13 Temmuz 1947, 2.

Tuna, Mahinur. İlk Türk Kadın Ressam Mihri Rasim (Müşfik) Açba. İstanbul: As Yayınları, 2007.

Uhr, Horst. Lovis Corinth. Oxford: University of California Press, 1990.

Uzluk, Şahabettin. Mevlevilikte Resim Resimde Mevleviler. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1957.

Ürekli, Fatma. “Güzel Sanatlar Eğitiminde Osmanlı Hanımlarına Açılan Bir Pencere İnas Sanayi-i Nefîse Mektebi.” Tarih ve Toplum, no. 231 (Mart 2003): 50–60.

___ “Osmanlı Kadınlarının İlk Güzel Sanatlar Yüksek Okulu: İnas Sanayi-i Nefîse Mekteb-i Âlîsi (1914–1923).” Toplumsal Tarih, no. 303 (Mart 2019): 44–53.

Yağbasan, Eylem. “Abdülmecid Efendi’nin Resimlerinde Konular ve Üslup.” Hanedandan Bir Ressam Abdülmecid Efendi, ed. Ömer Faruk Şerifoğlu, 65–110. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004.

___ “Ressam Halife Abdülmecid Efendi (1868–1944).” Hanedandan Bir Ressam Abdülmecid Efendi, ed. Ömer Faruk Şerifoğlu, 23–62.

(Yeğenoğlu) Namık İsmail. “Sanat Musâhabesi: Klasik, Fütürist ve Primitif Ressamlar Hakkında Bazı Fikirler.” Yarın. Transkripsiyon Bengü Vahapoğlu, no. 1, 13 Teşrin-i Evvel 1337/1921, 3–5.

___ “Akademi ve Ressamlık Münakaşası.” Cumhuriyet, 23 Şubat 1932, 4.

Yerasimos, Stefanos. Yay. haz. İstanbul 1914–1923. Çeviren Cüneyt Akalın. İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.

Özel Arşiv ve Koleksiyonlar

Dimitri Ismailovitch’in Rio de Janeiro’dan Bordeaux Resim ve Heykel Müzesi Müdürü Mösyö J. G. Lemoine’a yazdığı mektup, 24 Haziran 1948. Eduardo Mendes Cavalcanti Koleksiyonu, Rio de Janeiro.

Namık İsmail’in École des Beaux Arts’a kaydolduğunu belirten belge, 1913. İpek-Ahmet Merey Koleksiyonu, İstanbul.

Paul Signac’ın öğrencisi ressam Sabiha Bozcalı’ya yazdığı mektup, 1 Haziran [1930]. SALT Araştırma, Sabiha Rüştü Bozcalı Arşivi, İstanbul.

Ruhi (Arel) Bey’in Namık İsmail’e yazdığı mektup, 12 Mart 340/1924. Transkripsiyon: Ekrem Sırma. Özel Koleksiyon, İstanbul.

Sema Olcay (Koşan)’ın Belma Çallı ile yaptığı görüşmenin notları, 8 Ağustos 1974. Sema Olcay Arşivi, İstanbul.

Yazışma ve Sözlü Görüşmeler

Canan Barım Alioğlu ile görüşme, 21 Nisan 2016.

Christine Speroni ile yazışma, 13 Aralık 2011.

Emine Keskin ile görüşme, 8 Şubat 2013.

Fethi Kayaalp ile görüşme, 3 Kasım 2012.

208

Alexis Gritchenko, Zikreden Dervişler. Deux ans à Constantinople.Paris: Quatre Vents, 1930.

209

Alexis Gritchenko, Dergâh, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 27,3 × 20,9 cm, imzalı ve tarihli. Prof. Jaroslaw ve Alla Leshko Koleksiyonu, ABD.

210

Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Üç Türk, Şubat 1921, kâğıt üzerine guaş ve karakalem, 39 × 35 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

212

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Mayıs 1920, kâğıt üzerine karakalem, 14,5 × 19,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

213

Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Kürtler. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

214

Alexis Gritchenko, Kahvehanede İki Banabak. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

215

Alexis Gritchenko, Lokantada. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

Alexis Gritchenko, Kahvehanede Türkler, 1921, mukavva üzerine guaş, 36 × 34 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

217

2 Nisan 1920

“Sıra sıra dükkânlar, arada sık sık karşımıza çıkan

pembe kubbeli hamamlar, çıngırakları hiç durmadan

(kurulmuş bir duvar saati gibi, bütün gün boyunca)

çalan tütüncüler, şekerciler ve camlı kemeraltı bölümleri

sokağa bakan kahvehaneler. Kapalı kapıların ardında

eğlenceli iç mekânlar göze çarpıyor. Turuncu, mavi ve

pembe kemerlerin altında müşteriler alacalı bulacalı

bir kalabalık halinde oturmuş, çoğunlukla ayakkabıla-

rını çıkarıp bağdaş kurmuşlar; renkli çorapları gözüküyor.

Duvar halılarına yaslanmış, dalgın bakışlarla nargilele-

rinin keyfini çıkarıyorlar veya kahve fincanlarının üzerine

eğilmiş gazeteleri okuyorlar, gizli gizli Kemal Paşa’dan

söz ediyorlar, Fransızlarla İngilizlere verip veriştiri-

yorlar. Bir köşede, hiç sönmeyen kömür mangalı usul

usul yanıyor; tezgâhın üstünde, renkli küçük fincan ve

dar boyunlu ufak bardak yığınının yanında kocaman

bir kırmızı bakır semaver duruyor. Masaların üzerinde

ateşleyiciler. Duvarlarda mavi, parlak halk tasvirleri (…)”

—Alexis Gritchenko. Deux ans à Constantinople

Alexis Gritchenko, Kahvehanede, Şubat 1921, mukavva üzerine yağlıboya ve guaş, 37,5 × 36 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

219

Alexis Gritchenko, Kart Oynayanlar, 1921, mukavva üzerine yağlıboya ve guaş, 31,5 × 31 cm. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

220

Alexis Gritchenko, İstanbul’da Kahvehane, 1921, kâğıt üzerine guaş ve karakalem, 35,5 × 47 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

222

Alexis Gritchenko, Fesli Dört Adam, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

223

Alexis Gritchenko, İstanbul Kahvehanesi, Mart 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 17,8 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

224

Alexis Gritchenko, Türkler, İstanbul, Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 23 × 23,5 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

225

Alexis Gritchenko, İsimsiz (Oturan Adamlar), 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21,5 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Irenaeus ve Olenka Yurchuk Koleksiyonu, ABD.

226

Alexis Gritchenko, Kahvehanede, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

228

Alexis Gritchenko, Sazende. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

229

Alexis Gritchenko, Kahvehanede, Mart 1921, kâğıt üzerine guaş ve suluboya, 32 × 36 cm, imzalı ve tarihli. Tamara Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

230

Alexis Gritchenko, Kahvehane Sahibi, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

231

Alexis Gritchenko, Karagöz. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

232

Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Türk, Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

233

Alexis Gritchenko, Nargile İçen Figür, Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya, 20,5 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

234

Alexis Gritchenko, Kırmızı Fesli Türk, Temmuz 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,4 × 14,6 cm, imzalı ve tarihli. Prof. Jaroslaw ve Alla Leshko Koleksiyonu, ABD.

235

Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Molla, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 20 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

236

Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem, 20,5 × 13,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

237

Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 17,5 × 10,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

238

Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 17 × 15 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

239

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 16 × 12,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

Alexis Gritchenko, İsimsiz (Gözlüklü Adam), Şubat 1921, kâğıt üzerine karakalem, 17,5 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

240

Alexis Gritchenko, Türk, İstanbul, Şubat 1920, kâğıt üzerine karakalem, 29 × 21 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

241

Alexis Gritchenko, Oturan Türk, Aralık 1919, kâğıt üzerine karakalem, 12 × 15 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

242

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ocak 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

243

Alexis Gritchenko, Evsiz (İstanbullu Çocuk), 1921, mukavva üzerine guaş ve karakalem, 33,5 × 26 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

244

Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 16,5 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

245

Alexis Gritchenko, Soylu Bir Türk, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 15,8 cm, imzalı ve tarihli. AM 1977-154. 1974’te satın alınmıştır. Ulusal Çağdaş Sanat Fonu 07/01/1977 tarihinde Ulusal Modern Sanat Müzesi / Endüstriyel Yaratıcılık Merkezi Ödülü Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

246

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

247

Alexis Gritchenko, Peçeli Kadınlar, Eylül 1920, kâğıt üzerine suluboya, 23,5 × 26 cm, imzalı ve tarihli. Lida Chaplynsky Koleksiyonu, ABD.

248

Alexis Gritchenko, Peçeli Kadınlar, Eylül/Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 12 × 12 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

249

Alexis Gritchenko, Türk, İstanbul, Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 28,6 × 22,9 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

250

Alexis Gritchenko, Portre, Şubat 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 17 × 14 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

251

Alexis Gritchenko, Türk, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 19 × 11 cm, imzalı ve tarihli. AM 3399 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

252

Alexis Gritchenko, Büyükada’ya Giden Teknede Bir Asker (Marmara), Haziran 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

Alexis Gritchenko, Türk. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

253

Alexis Gritchenko, Ankaralı Adam. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

254

Alexis Gritchenko, Hamal, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem ve suluboya, 28 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

255

Alexis Gritchenko, Baklavacı, Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 20,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

256

Alexis Gritchenko, Sepetçi, Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21 × 24,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

257

Alexis Gritchenko, Hallaç, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21,5 × 17 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

259

Alexis Gritchenko, Türbenin Önündeki Seyyar Satıcılar, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 30 × 27 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

260

Alexis Gritchenko, Hamal, 1920, kâğıt üzerine karakalem,20 × 16 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

261

Alexis Gritchenko, Limanda 1 (Hamallar), Aralık 1919, kâğıt üzerine suluboya, 23 × 29 cm, imzalı ve tarihli. Michel Lièvre Markovitch Koleksiyonu, Birleşik Krallık.

262

Alexis Gritchenko, Hamallar, Mayıs 1920, kâğıt üzerine suluboya, 28,5 × 24,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

263

Alexis Gritchenko, Kuyumcu Vitrini (Beyazıt), Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21 × 24 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

264

Alexis Gritchenko, Kunduracı, Temmuz 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 30 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

265

Alexis Gritchenko, Saka, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem9,5 × 9 cm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

Alexis Gritchenko, Pilavcı. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

Alexis Gritchenko, Arnavutların Dükkânı. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

Alexis Gritchenko, İstanbul’dan Görünüm, Mart 1921, kâğıt üzerine karakalem, guaş ve yağlıboya, 35 × 34 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

268

Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 14,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

269

Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

270

Alexis Gritchenko, Beyazıt Manzarası, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 18,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

271

Alexis Gritchenko, Beyazıt Camii Yakınında, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 16,5 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

272

Alexis Gritchenko, Fatih Camii’nin Önü, İstanbul, Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 20 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

274

Alexis Gritchenko, Fatih Camii. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

275

Alexis Gritchenko, İsimsiz (Camide İki Figür, Fatih), Eylül 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 26 × 18,5 cm, imzalı ve tarihli. Irenaeus ve Olenka Yurchuk Koleksiyonu, ABD.

276

Alexis Gritchenko, Ayvansaray, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 27 × 31,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

277

Alexis Gritchenko, Surlardan Görülen Cami, Temmuz 1920, kâğıt üzerine karakalem, 13,5 × 18,5, imzalı ve tarihli. AM 3398 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

278

Alexis Gritchenko, Üsküdar, Haziran 1920, kâğıt üzerine karakalem, 17 × 17,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

279

Alexis Gritchenko, İstanbul. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

280

Alexis Gritchenko, İstanbul Silueti, Mart 1921, mukavva üzerine yağlıboya, guaş ve karakalem, 36 × 39,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

281

Alexis Gritchenko, Yeni Valide (Sultan) Camii, Üsküdar, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 34 × 21 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

282

Alexis Gritchenko, Koy ve Dağların Yakınındaki Minare, Ağustos 1920, kâğıt üzerine suluboya, 32 × 24 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

283

Alexis Gritchenko, Sokakta Üç Figür, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 14 cm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

284

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 32,5 × 24 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

285

Alexis Gritchenko, İstanbul’da Türk Kadınlar, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 15 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

286

Alexis Gritchenko, Cami ve Minareler, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 18 cm, imzalı. Renata Holod ve Oleh Tretiak Koleksiyonu, ABD.

287

9 Mayıs 1920

“(…) Rüstem Paşa Camii, çarşının gürültüsünün

ortasında sakin sakin yükseliyor. Oraya vardığımda tam

namaz vakti. Çinilerin büyüsünü, üstlerinden yansıyan

güneşi, kırmızı halıların üstünde sofuca secdeye varıp

namaz kılan ciddi yüzlü müminlerin saflarını tasvir

etmek imkânsız. Giysilerin koyu renkleri, kan kırmızısı

fesler, köpük beyazı sarıklar – göz alabildiğine uzanan

çinilerin sırlı fonu önünde inanılmaz silüetler ortaya

çıkıyor. İran ve Bizans sanatının başlıca anlatım

araçlarından biri olan silüet burada çok anlaşılır bir hale

geliyor. Işık bolluğu, formlardaki ve renklerdeki netlik

Doğulu ustalara bu yöntemi derin bir sanatsal gerçeklik

ve dekoratif bir resimsellik ile birlikte kullanmayı

öğretmiş. Çiniler yerden kubbenin kemerlerine kadar

geniş düzlemler halinde uzanıyor; dalga dalga akan

ilahi renkler aklınızı başınızdan alıyor. (…)”


288

Aleksis Gritchenko, İstanbul’da Bir Camide, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 19 × 16,5 cm, imzalı ve tarihli. AM 3400 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris. Mnam/Cci, Fransa.

Alexis Grichenko, Rüstem Paşa Camii’nde Namaz, 1920, kâğıt üzerine suluboya, 35 × 28 cm, imzalı ve tarihli. Tsvenhrosh Aile Koleksiyonu, Ukrayna.

290

Alexis Gritchenko, Cemaat, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 20,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

291

Alexis Gritchenko, Dua Edenler, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 20,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

292

Alexis Gritchenko, Namaz Vakti, 1920, tuval üzerine yağlıboya, 91 × 78,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

6 Haziran 1920

“Yeni Valide’deyim. Yakıcı bir hava var. Sokaklar fırın

gibi ısınmış durumda. Caminin içi serin. Tek tek mümin

silüetleri. Fonda rengârenk inciler hüzünlü ve görkemli

bir ışıltıyla parlıyorlar. Açık renk çinilerle çok net formlar

arasında hayranlık verici kontrastlar oluşuyor. Cemaat

namaz kılıyor, jestleri, hareketleri çoğalıyor, şimşek gibi

hızlanıyor. Sırtlarını kemer gibi yapıp zarif bir şekilde

eğiliyorlar, kütle halinde yere düşüyorlar, yüzlerini

ve feslerini halıya sürüyorlar (kâinatla bir olmuş gibi

gözüküyorlar), birden yeniden ayağa kalkıyorlar, kollarını

başlarının üzerinde sallıyorlar veya duygulu bir jestle

avuçlarıyla alınlarına dokunuyorlar. Yeniden oturup bağdaş

kurarak uzun süre öyle kalıyorlar, gövdelerinin üst kısmı

neredeyse gözle fark edilemeyecek kadar ağır bir salınım

içine giriyor ve hepsi tatlı bir uyuşukluk içine gömülüyor…”


294

sağda:Alexis Gritchenko, Namaz Kılan Hamal, taşbaskı, 40 × 29,8 cm, imzalı.1920’lerde üretilen eserin ardından 1975’te tekrar üretilmiştir. Edisyon: 106/200. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

Alexis Gritchenko, Valide Sultan Camii’nde Hamallar, Haziran 1920. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

296

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Mart 1921, mukavva üstüne guaş, 39 × 36 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

298

Alexis Gritchenko, Camideki Adamlar, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 19,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

299

Alexis Gritchenko, Camide. Deux ans à Constantinople. Paris: Quatre Vents, 1930.

300

Alexis Gritchenko, Rüstem Paşa Camii’nde Namaz, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya, 28 × 31 cm, imzalı ve tarihli. Michel Lièvre Markovitch Koleksiyonu,Birleşik Krallık.

301

Alexis Gritchenko, Namaz Kılan Türkler, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 18 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

303 / SANATÇI BİYOGRAFİSİ

1 Nisan 1883 Oleksa Hryshchenko (Batı’da bilinen adıyla Alexis Gritchenko) Ukrayna’nın Krolevets şehrinde doğdu.

1892–1897 Krolevets’te ilkokula başladı ve sınıf öğretmeniyle desen etütleri yaptı.

1897–1904 Novhorod-Siverskyi Ruhban Okulu’nun ardından Chernihiv Papaz Okulu’na devam etti.

1904–1905 St. Petersburg Üniversitesi Tarih ve Filoloji Fakültesi’nde eğitim aldı.

1906–1908 Kiev Üniversitesi Doğa Bilimleri Fakültesi’nde okurken Serhii Svitoslavsky’nin sanat atölyesine katıldı. Burada Alexander Bogomazov, Vladimir Denisov, Alexander Archipenko ve Sonia Lewitska ile tanıştı.

1908 Bahar aylarında Moskova’ya gitti ve burada Archipenko’yla beraber “Altın Post” adlı salon sergisini gezdi. Sonbaharda ise Moskova Üniversitesi Doğa Bilimleri Fakültesi’nde eğitime başladı. Ivan Dudin ve Konstantin Yuon’un sanat derslerini takip etti ve aynı dönemde Sergei Shchukin’in koleksiyonunu inceleme fırsatı buldu.

1909 Ivan Dudin’in davetiyle Moskova’daki “Resim Sergisi”ne katıldı.

1910–1911 Aristarkh Lentulov’un Moskova’daki evinde kaldı ve Jack of Diamonds (Karo Valesi) grubunun üyeleriyle iletişim kurdu. Ardından St. Petersburg’a giderek Ermitaj Müzesi’nin koleksiyonunu inceledi. 1911 yazında Berlin üzerinden Paris’e ilk seyahatini yaptı.

1911–1912 Ilya Mashkov’un Moskova’daki atölyesinde eğitim gördü.

1913 Jack of Diamonds (Karo Valesi) grubunun Moskova ve St. Petersburg’daki sergilerinde yer aldı. Baharda Moskova Üniversitesi’nden biyoloji diplomasıyla mezun oldu. Bir ay sonra Gençlik Sendikası’nın davetiyle St. Petersburg’daki Troitsky Tiyatrosu’nda “Rus Resminin Bizans ve Batı ile İlişkisi” üzerine bir konuşma yaptı.

Yaz aylarında yirmi sekiz şehrini ziyaret ettiği İtalya’nın ardından Budapeşte, Viyana ve Münih’e giderek buradaki müzelerin koleksiyonlarını inceledi. Sonbaharda ise Klavdia Mikhailova’nın düzenlediği Art Salon etkinliğinde 14. ve 15. yüzyıl İtalyan ustaları üzerine sekiz konuşma yaptı. 27 Ekim tarihli konuşması “Pablo Picasso: Üretimindeki Üç An (Arayış, Kübizm ve Fütürizm)” başlığını taşıyordu.

1913–1914 Vladimir Tatlin’in Vesnin kardeşler, Robert Falk, Liubov Popova ve Nadezhda Udaltsova’nın da aralarında bulunduğu, In the Tower (Kulede) adlı kübist grubuna dahil oldu. 1914’ün Şubat ayında Moskova’daki Özgür Estetik Cemiyeti’nde Filippo Marinetti’nin yaptığı konuşmaya katıldı.

1915–1916 Moskova Sanatçılar Cemiyeti’nde ders verdi, 18 Mart tarihinde burada “Rus İkonasına Nasıl ve Neden Yaklaştık” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Sonbaharda çarın ordusunda göreve çağrıldı. General Atabekov’un himayesinde, Moskova civar-larındaki cephenin gerisinde görevlendirildi. İkonalar üzerine bir kitap hazırladı, bu çalışması bir sonraki yıl Resim Sanatı Olarak Eski Rus İkonası ismiyle yayımlandı.

1917 Aleksei Morozov’un Moskova’daki ikona koleksiyonunu katalogladı. Kazimir Malevich’i atölyesinde ziyaret etti. Mayıs ayında Moskova Sanatçılar ve Ressamlar Meslek Sendikası’nın yönetim kuruluna solcu ihtilafın temsilcisi olarak seçildi.

solda:Alexis Gritchenko, Otoportre, 1923, tuval üzerine yağlıboya, 157,5 × 85,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.


1918–1919 Müzeler ve Sanat Eserlerinin Korunması Komitesi’nin yönetim kuruluna seçildi. Alexander Shevchenko’yla beraber ilk Özgür Devlet Sanat Atölyeleri’nde (svoma, eski Stroganov Okulu) çalışmaları yönetti. 12. devlet sergisi “Dynamocolor ve Tektonik Primitivizm” açıldıktan sonra Moskova’dan ayrıldı. Önce Krolevets’e, oradan Kırım’a ve ardından İstanbul’a gitti.

30 Kasım 1919 İstanbul kıyılarına ayak bastı. İlk birkaç gecesini Pera bölgesindeki bir Yahudi sığınağında geçirdi.

1920 Kış aylarında önce Harbiye’deki Rus hastanesinde, ardından bir Bulgar hastanesinde kaldı. İngilizlerin kontrolü altındaki Büyükada’ya giriş izni aldıktan sonra Gritchenko bahardan yaz ortasına dek önce Villa Fresco’da, ardından Villa Namé’de oturdu. Buradayken suluboya ve birkaç yağlıboya eser üretti. Dimitri Ismailovitch ile Türk sanatçılardan İbrahim Çallı ve Namık İsmail ile arkadaşlık kurdu.

Temmuz ayında yeniden Harbiye’ye dönerek, Ekim ayına dek Ruslara ait bir ucuz bir pansiyonda kaldı. Ekim–Aralık ayları arasında İbrahim Çallı’nın da yaşadığı binanın altıncı katındaki çatı dairesinde kaldı.

1921 Ev sahibinin talebi üzerine Ocak ayında çatı dairesini boşaltarak Rus bir profesör ile beraber dört kişinin kaldığı bir odaya geçti. Amerikalı arkeolog Thomas Whittemore, Gritchenko’nun eserlerinden 66’sını satın aldı. Şubat ayında Şehzadebaşı Caddesi yakınlarındaki Lüfanet adlı kervansarayda bir oda kiraladı.

1 Nisan’da İstanbul’dan ayrılarak gemiyle Atina’ya doğru yola çıktı. Yunanistan’ın farklı şehirlerinde (Mistra, Delfi, Korinth, Atina) kaldı. Atina’daki Parnassos Cemiyeti’nde bir sergi açtı. Daha sonra gemiyle Marsilya’ya doğru yola çıktı.

3 Ekim’de Paris’e vardı. Aynı yılın Salon d’Automne (Güz Salonu) sergisinde İstanbul’da ürettiği suluboya peyzajları Fernand Léger’nin resimlerinin yanında sergilendi.

1922 Şubat ayında Galerie Povolozky’de “İstanbul Mavi ve Pembe” başlıklı kişisel sergisini açtı.

1922–1923 Yunanistan ve Girit’e ikinci seyahatini yaptı. “Greek Dancers” (Yunan Dansçılar) serisini tamamladı. Atina’daki Güzel Sanatlar Okulu’nda bir sergi açtı. Amerikalı koleksiyoner Albert Barnes, Philadelphia yakınlarındaki vakfı için sanat simsarı Léopold Zborowski aracılığıyla sanatçının 17 eserini satın aldı.

1923–1924 Paris’te Beaux-Arts Sokağı 9 numarada bir atölye kiraladı ve “Paris” serisini üretti. Paul Guillaume sanatçının 10 resmini satın aldı. Yaz başından sonbaharın sonuna dek Portekiz’de altı ay kaldı.

1925 Portekiz peyzajlarını Paris’teki Galerie Percier’de sergiledi. Yaz aylarında Fransa’nın Lot ve Côte d’Azur bölgelerini gezdi.

1926 Paris’teki Galerie Bing’de sergi açtı. Galerici Katia Granoff, sanatçının 24 eserini satın aldı. Lot ve Côte d’Azur bölgelerine ikinci kez seyahat etti.

1927 Paris’teki Galerie Van Leer’deki sergisinden sonra, Amerikalı koleksiyoner John Kerrigan sanatçının 44 İstanbul suluboya resmi ile bir Toulon peyzajını satın aldı.

Temmuz ayında Fransız Lilas de Maubeuge ile evlendi. 1942’ye dek Côte d’Azur bölgesindeki Cagnes-sur-Mer’de yaşadılar ve sıklıkla seyahat ettiler.

305

İstanbul’daki Rus Diplomatik Birimi’nden Mektup, 192132,8 × 21 cm74 Numaralı Belge ve Arşiv Fonu, 10. Depolama Birimi.Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.


1927–1929 Paris’te Académie de la Grande Chaumière’deki derslere katıldı.

1928 Saint-Tropez, Cagnes-sur-Mer ve Cap-Martin’de peyzajlar üretmeyi sürdürdü.

1929 Kışı Toulon’da geçirdi, yaz aylarında Korsika’ya gitti, Ekim ayında ise Cap-Martin’de çalıştı.

1930 Sonbaharda Martigues’e bir yolculuk yaptı. Deux ans à Constantinople (İstanbul’da İki Yıl) adlı anı kitabı yayımlandı.

1931 Birkaç ayını Toulon’da geçirdikten sonra Korsika’ya seyahat etti. Güz Salonu’na daimi üye seçildi.

1932–1935 1932’de Breton bölgesine, 1933’te Belçika’ya, ardından aynı yıl eşiyle birlikte İspanya’ya seyahat etti. İki yıl kaldıkları yarımadanın her yerini gezdiler, Madrid ve Barselona’da kişisel sergiler açtı.

1934 Pavlo Kovzhun’un hazırladığı Alexis Gritchenko monografisi Lviv’de hem Ukraynaca hem de Fransızca olarak yayımlandı.

1936 İspanya’da ürettiği eserler Paris’teki Galerie Druet’de sergilendi. Dört ay boyunca Cap-Martin’de çalıştı.

1937 Toulon’da çalıştı. İsveç’e giderek Stockholm ve Göteburg’da kişisel sergiler açtı. Aralık ayında Gritchenko’nun sanat hayatının 30. yılı şerefine Lviv’de kişisel sergisi açıldı.

1938 Yaz aylarında Cap-Martin’de resme devam etti, daha sonra bir ayını Auvergne’de geçirdi.

1939 Toulon’da çalıştı. İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Cagnes-sur-Mer’e döndü, daha sonra 1942’ye dek Biot kasabasında yaşadı.

1943–1945 Limoges yakınlarındaki Peyrat-le-Château’da yaşamayı ve çalışmayı sürdürdü. Sonraki 20 yıl boyunca her yaz buraya seyahat etti.

1945 Savaşın bitmesinden bir ay önce Paris’te Galerie Parvillée’de sergi açtı. Sonbaharda ilk defa Atlantik kıyılarındaki Bask bölgesine (Saint-Jean-de-Luz) gitti. 1961 yılına dek neredeyse her sene bu bölgeyi ziyaret etti.

1946 Cagnes-sur-Mer, Peyrat-le-Château ve Ciboure’da çalıştı.

1947 Fransa ve Fas’ta sergiler açtı. “Ciboure Limanı” (1946) adlı eseri Fransa hükümeti tarafından Paris’te bulunan Musée National d’Art Moderne (Centre Pompidou) için satın alındı.

1948 Chartres’ı ziyaret etti. René-Jean ve Paul Fierens’in metinlerinin yer aldığı monografisi yayımlandı.

1949 Aubusson’daki bir fabrikada, Gritchenko’nun “Figürlü Goblen (Cagnes)” tasarımlarına uygun dört halı üretildi.

1950–1956 Her yıl Cagnes-sur-Mer, Peyrat-le-Château ve Bask bölgesinde, Saint-Jean-Pied-de-Port’da çalıştı.

1952 La Ciotat’da çalıştı, Breton bölgesine yolculuk yaptı. Strazburg’daki Galerie Aktuaryus’da sergi açtı.

Alexis Gritchenko’nun (Oleksa Hryshchenko) pasaportu, 192215,7 × 10,7 × 0,5 cm74 Numaralı Belge ve Arşiv Fonu, 10. Depolama Birimi.Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.


Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem, 24,5 × 32,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.


1953 Côte d’Azur bölgesinde yer alan Bandol’de çalışmaya devam etti; Korsika’ya yolculuk yaptı.

1955 Strazburg’daki Galerie Aktuaryus’taki ikinci sergisini açtı. Oslolu koleksiyoner Volodymyr Semchysyn (William Semcesen), Gritchenko’nun çok sayıda eserini satın alarak koleksiyonuna dahil etti.

1957 Sanatçının İkinci Dünya Savaşı yıllarında Fransızca kaleme aldığı anıları L’Ukraine des mes jours bleus (Mavi Günlerimin Ukraynası) adı altında yayımlandı.

1958 New York’ta bulunan Ukranian Institute of America’da sergisi düzenlendi. Mavi Günlerimin Ukraynası adlı kitabı Münih’te Ukraynaca dilinde piyasaya çıktı.

1960 Cagnes-sur-Mer’deki Château Grimaldi’de retrospektif sergisi açıldı. Kanarya Adaları’na seyahat etti. Cagnes-sur-Mer’den fazla uzak olmayan Vence kentine taşındı.

1961 İstanbul’da İki Yıl, Münih’te Ukraynaca olarak yayımlandı. Bask bölgesine (Ciboure) son seyahatini yaptı.

1962 Venedik’e gitti. Paris Çağdaş Sanat Galerisi’nde sergisi açıldı.

1963 28 Nisan’da New York’taki Ukranian Institute of America bünyesinde Alexis Gritchenko Vakfı açıldı.

1964 Alexis Gritchenko: Sa Vie Son Œuvre (Alexis Gritchenko: Hayatı Eserleri) kitabı Paris’te yayımlandı. Kasım ayında kişisel sergisi için Philadelphia’ya gitti. Eserlerinin tamamı açılıştan önce satıldı.

1966 New York’a son bir yolculuk yaptı; Peter Deitsch Gallery’de sergisi açıldı.

1971 Kiev’deki Ukrayna Cemiyeti’nde Gritchenko’nun eserlerinin olduğu bir sergi açıldı.

1973 Paris’e gitti. Sanatçının 90. yaşı vesilesiyle Güz Salonu’nda retrospektif sergisi düzenlendi.

1975 İstanbul ve Yunanistan dönemlerinden eserleri taşbaskı tekniğiyle seri olarak tekrar üretildiler.

29 Ocak 1977 Alexis Gritchenko, Vence şehrinde yaşamını yitirdi.

310

7 Kasım 1920

“Bugün imamların kahvehanesinde skandal çıktı.

Aralarına oturmuş, her zamanki gibi gizli gizli resim

yapıyordum. Baş imam gözlerini gözlerime dikip, çok

öfkeli ve fanatik bir bakışla “Olmaz” dedi. İzah etmeye

başladım. Diğer imamlar da üzerime saldırdılar: “Burada

resim yapmak yasak, dinimiz âdem sureti çıkarmaya

cevaz vermez.” (…) Bununla birlikte kahveci benden

yanaydı: İmamlara kısaca “Ressam” dedi. Ama çocuk

yanıma geldi ve Fransızca bir daha onları kızdırmamamı

rica etti. Sustum, resim kâğıtlarımı gizledim (…)”


311

Alexis Gritchenko, İstanbul’da Tüccar, Mayıs 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 28,5 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

312

Alexis Gritchenko, Eyüp, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 28,5 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

313

Alexis Gritchenko, Edirnekapı, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 30 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

314

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 32,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

315

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 31 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

316

Alexis Gritchenko, Surların Önündeki Mezarlar, İstanbul, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 18 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

317

27 Haziran 1920

“Mezarlıkta bizdeki matemden eser yok. Sadece

bereketli, panteist düşüncenin yüceliği hissediliyor. Beyaz

mermerden bir taşın üstüne oturup, sırtımı tepesi hafif yana

eğik bir sütuna [mezar taşı] yaslamış bir halde, yosundan

taçları yakından seyrediyorum. Yuvarlak, taş bir çanak

(içine kuşlar için su, merhume için gül yağı konuyor).

Meçhul bir kızın kabri bu: Çünkü tepesi kokoşnik ya da

üzerine küçük resimler yapılmış üçlü yonca yaprağı şeklinde.

Ön tarafta çiğ yeşil bir fon üzerine harfler oyulmuş ve

yaldızlanmış (Kuran’dan bir ayet ve doğum, ölüm yılları).

Bir gün bir hoca bana şöyle bir şey okumuştu: Hayat ve

ölüm, sınırları nerededir? Arka tarafta gök mavisi fon

üzerinde kehribar rengi salkımlarıyla bir asma. Yanında

kitabesi silinmiş, süslemesiz, üzerinde yosun lekeleri olan

anıtsal bir sütun yükseliyor; daha ileride, taştan bir parmak

gibi, tepesine sarık oturtulmuş bir mezar taşı; üzerinde

kırmızı fesiyle minicik mermer bir ayak ona yaslanmış.”


318

Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 35 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

319

Alexis Gritchenko, Müslüman Mezarlığı, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 22 × 24 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

321

SERGİLENEN ESERLER

İstanbul ve deniz

s. 3: Alexis Gritchenko, Galata, Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 23 × 28,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 13: Alexis Gritchenko, Kayıklar, Gözleve, Ekim 1919, kâğıt üzerine karakalem, 17 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 14: Alexis Gritchenko, İstanbul Boğazı, Kasım 1920, kâğıt üzerine karakalem, 15,5 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 15: Alexis Gritchenko, İstanbul Boğazı, Nisan 1921, kâğıt üzerine karakalem, 11,5 × 23 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 16: Alexis Gritchenko, Kayıktaki Adamlar, İstanbul, 1921, mukavva üzerine guaş, yağlıboya ve karakalem, 28 × 56 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 21: Alexis Gritchenko, Limanda 2 (Kayıklar), Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya, 23 × 30 cm, imzalı ve tarihli. Michel Lièvre Markovitch Koleksiyonu, Birleşik Krallık.

s. 22: Alexis Gritchenko, Büyükada’ya Giden Teknede, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 23: Alexis Gritchenko, Marmara’da Büyükada’ya Doğru, Mart 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 23 × 30 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 24: Alexis Gritchenko, Büyükada’da Türk Köylüler, Mart 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 15 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 25: Alexis Gritchenko, Büyükada, Mart 1920, kâğıt üzerine renkli kalem, 18 × 24 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 26: Alexis Gritchenko, Haliç’in Hamalları, taşbaskı, 35,6 × 38,1 cm, imzalı. 1920’lerde üretilen eserin ardından 1975’te tekrar üretilmiştir. Edisyon: 106/200.The Ukranian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 27: Alexis Gritchenko, Haliç Üzerinde Köprü (Eski Köprü), kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 16 × 20 cm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 30: Alexis Gritchenko, Yeni Köprü, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 18 × 32,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 32: Alexis Gritchenko, İstanbul Surları Görünümü (Samatya), Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 15 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 33: Alexis Gritchenko, İstanbul Manzarası (Samatya), Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 12 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 33: Alexis Gritchenko, Marmara Denizi, İstanbul (Samatya), Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 12 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 34: Alexis Gritchenko, Haliç, Mart 1921, kâğıt üzerine guaş, 31,5 × 35,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu. Deux ans à Constantinople (Paris, 1930) adlı kitabın kapağında kullanılmıştır.

İstanbul peyzajı

s. 6: Alexis Gritchenko, İstanbul’dan Sokak Görünümü, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 22,5 × 17,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 69: Alexis Gritchenko, İstanbul Mavi ve Pembe, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 29 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 70: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Mart 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 14 × 17 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 71: Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 16,5 × 13,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 72: Alexis Gritchenko, İstanbul, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20,5 × 27 cm, imzalı ve tarihli. Tsvenhrosh Ailesi Koleksiyonu, Ukrayna.

s. 73: Alexis Gritchenko, Kubbeli Manzara, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 16,5 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 76: Alexis Gritchenko, Türkler (İstanbul), Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 28,4 cm, imzalı ve tarihli. The Ukranian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 77: Alexis Gritchenko, Kule Dibindeki Mahalle Görünümü, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 17,5 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

s. 79: Alexis Gritchenko, Kırmızı Evin Önündeki Hamal, Aralık 1919, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 29 × 23 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu. Gritchenko’nun bu kompozisyondan yola çıkarak yaptığı yağlıboya eser 1970’lerin başında Dr. Ilaron Cholhan tarafından satın alınmıştır.

s. 80: Alexis Gritchenko, İstanbul, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 22 × 15,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

solda:Alexis Gritchenko, Türk Kadın, 1920, tuval üzerine yağlıboya, 73,5 × 55,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

Sergilenenler Listesi


s. 81: Alexis Gritchenko, İstanbul Sokak Manzarası, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 23 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 82: Alexis Gritchenko, Türk Şehri, Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 19,5 × 23 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 83: Alexis Gritchenko, Eyüp’ten Sokak Görünümü, Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 31 × 24,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 84: Alexis Gritchenko, İstanbul Sokakları, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 18,5 × 17 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 85: Alexis Gritchenko, Evkaf (?) [Evkaf-ı İslamiye Müzesi], Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 35,5 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 86: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 22 × 15 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

s. 88: Alexis Gritchenko, İsimsiz (Deve), Ocak 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 20 cm, imzalı ve tarihli. The Ukranian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 89: Alexis Gritchenko, Dinlenen Develer (Fatih), Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20,5 × 11,5 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

s. 91: Alexis Gritchenko, Çarşı, Mart 1921, mukavva üzerine yağlıboya, guaş ve karakalem, 37,5 × 33,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 92: Alexis Gritchenko, Kapalıçarşı, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 30,5 × 22,5 cm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu. Deux ans à Constantinople (Paris, 1930) adlı kitapta yer almaktadır (s. 209).

s. 95: Alexis Gritchenko, İstanbul, Mart 1921, mukavva üzerine guaş ve karakalem, 40 × 35 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 96: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya, 17,5 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 97: Alexis Gritchenko, İstanbul Surları, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya, 22 × 25 cm, imzalı ve tarihli. AM 3402 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

s. 99: Alexis Gritchenko, İstanbul Surları, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya, 31 × 37 cm, imzalı ve tarihli. Tsvenhrosh Ailesi Koleksiyonu, Ukrayna. Arkayüz: İstanbul’un başlangıcı. Belge niteliğinde.

s. 100: Alexis Gritchenko, İstanbul Surları (Bizans Surları), Ağustos 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21 × 34 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 101: Alexis Gritchenko, Küçük Figürler ve Bir Sur Kapısı (Yedikule Kapısı), Aralık 1920, kâğıt üzerine karakalem, 18,5 × 13,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 102: Alexis Gritchenko, İstanbul Surları, 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 22,5 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 103: Alexis Gritchenko, Rumeli Hisarı, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 16 × 21 cm, tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 104: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 24,5 × 21 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 105: Alexis Gritchenko, Surlar ve Selvi Ağacı, Mart 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 30 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu. Deux ans à Constantinople (Paris, 1930) adlı kitapta yer almaktadır (s. 201).

s. 106: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 107: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 13 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 107: Alexis Gritchenko, Yedikule, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 18,5 × 30 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 168: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Aralık 1919, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 29 × 21 cm, imzalı ve tarihli. Birgül ve Ömer Aral (Cimcoz Ailesi) Koleksiyonu, Türkiye.

s. 267: Alexis Gritchenko, İstanbul’dan Görünüm, Mart 1921, kâğıt üzerine karakalem, guaş ve yağlıboya, 35 × 34 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu. 1921’de Paris’teki Güz Salonu’nda sergilenmiştir.

Ayasofya ve Bizans yapıları

s. 111: Alexis Gritchenko, Kariye Camii’nde Bir Mozaik Detayı, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya, 24 × 28 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 113: Alexis Gritchenko, Kariye Camii, Aralık 1919, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 14,2 × 20,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 114: Alexis Gritchenko, Ayasofya, Denizden Görünüm, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 18 × 29,5 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

s. 116: Alexis Gritchenko, Ayasofya’ya Yağmur Yağarken, Mayıs 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 23,5 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD. (Kiev’deki Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi’nde bulunan Ayasofya’ya Yağmur Yağarken [1920] adlı yağlıboyanın eskizidir.)

s. 117: Alexis Gritchenko, Ayasofya’ya Yağmur Yağarken, 1920, tuval üzerine yağlıboya, 71,5 × 77 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 119: Alexis Gritchenko, Ayasofya, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 26 × 20,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu. Deux ans à Constantinople (Paris, 1930) adlı kitapta yer almaktadır (s. 53).

s. 120: Alexis Gritchenko, Ayasofya’dan İç Görünüm, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 28,5 × 18,5 cm. AM 3401 D. 1965’te sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

s. 122: Alexis Gritchenko, Ayasofya’nın İç Bezemesinden Detay, Mart 1921, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 18 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 123: Alexis Gritchenko, Ayasofya’da Hatip, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 20,5 × 18 cm, imzalı ve tarihli. Dr. Luba Zuk Koleksiyonu, Kanada. Alexis Gritchenko: Sa Vie Son Œuvre (Paris, 1964) adlı kitapta yer almaktadır (s. 74).

s. 127: Alexis Gritchenko, Camiye Dönüştürülen Bizans Kilisesi, Mart 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 26 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 167: Alexis Gritchenko, Ayasofya, Temmuz 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 22 × 19,5 cm, imzalı ve tarihli. Birgül ve Ömer Aral (Cimcoz Ailesi) Koleksiyonu, Türkiye.

s. 173: Alexis Gritchenko, Ayasofya’da Bir Hatip, Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 20,5 × 24,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

Kahvehaneler

s. 169: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Şubat 1920, kâğıt üzerine suluboya, 24 × 11,5 cm, imzalı ve tarihli. Asuman ve Adnan Çoker Koleksiyonu, Türkiye.

s. 211: Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Üç Türk, Şubat 1921, kâğıt üzerine guaş ve karakalem, 39 × 35 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

323 / SERGİLENENLER LİSTESİ

s. 212: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Mayıs 1920, kâğıt üzerine karakalem, 14,5 × 19,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 216: Alexis Gritchenko, Kahvehanede Türkler, 1921, mukavva üzerine guaş, 36 × 34 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 218: Alexis Gritchenko, Kahvehanede, Şubat 1921, mukavva üzerine yağlıboya ve guaş, 37,5 × 36 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa. 1921’de Paris’teki Güz Salonu’nda sergilenmiştir.

s. 219: Alexis Gritchenko, Kart Oynayanlar, 1921, mukavva üzerine yağlıboya ve guaş, 31,5 × 31 cm. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa. 1921’de Paris’teki Güz Salonu’nda sergilenmiştir.

s. 221: Alexis Gritchenko, İstanbul’da Kahvehane, 1921, kâğıt üzerine guaş ve karakalem, 35,5 × 47 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 222: Alexis Gritchenko, Fesli Dört Adam, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 223: Alexis Gritchenko, İstanbul Kahvehanesi, Mart 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 17,8 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 224: Alexis Gritchenko, Türkler, İstanbul, Nisan 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 23 × 23,5 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 225: Alexis Gritchenko, İsimsiz (Oturan Adamlar), 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21,5 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Irenaeus ve Olenka Yurchuk Koleksiyonu, ABD.

s. 227: Alexis Gritchenko, Kahvehanede, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 229: Alexis Gritchenko, Kahvehanede, Mart 1921, kâğıt üzerine guaş ve suluboya, 32 × 36 cm, imzalı ve tarihli. Tamara Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 230: Alexis Gritchenko, Kahvehane Sahibi, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 19 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 232: Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Türk, Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 233: Alexis Gritchenko, Nargile İçen Figür, Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya, 20,5 × 22 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

s. 234: Alexis Gritchenko, Kırmızı Fesli Türk, Temmuz 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,4 × 14,6 cm, imzalı ve tarihli. Prof. Jaroslaw ve Alla Leshko Koleksiyonu, ABD.

s. 235: Alexis Gritchenko, Kahvehanedeki Molla, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 20 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 308: Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem, 24,5 × 32,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

İstanbul’dan insan manzaraları

s. 236: Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem, 20,5 × 13,5 cm, “A.G” imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 237: Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 17,5 × 10,5 cm, “A.G.” imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu. s. 238: Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 17 × 15 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 239: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 16 × 12,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 239: Alexis Gritchenko, İsimsiz (Gözlüklü Adam), Şubat 1921, kâğıt üzerine karakalem, 17,5 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 240: Alexis Gritchenko, Türk, İstanbul, Şubat 1920, kâğıt üzerine karakalem, 29 × 21 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 241: Alexis Gritchenko, Oturan Türk, Aralık 1919, kâğıt üzerine karakalem, 12 × 15 cm, imzalı ve tarihli. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 242: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ocak 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu. Evsiz (İstanbullu Çocuk) (NKhMU, Kiev) adlı eserin desenidir.

s. 243: Alexis Gritchenko, Evsiz (İstanbullu Çocuk), 1921, mukavva üzerine guaş ve karakalem, 33,5 × 26 cm, imzalı ve tarihli. Ulusal Ukrayna Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 244: Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 16,5 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

s. 245: Alexis Gritchenko, Soylu Bir Türk, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 15,8 cm, imzalı ve tarihli. AM 1977-154. 1974’te satın alınmıştır. Ulusal Çağdaş Sanat Fonu 07/01/1977 tarihinde Ulusal Modern Sanat Müzesi / Endüstriyel Yaratıcılık Merkezi Ödülü Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

s. 246: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 247: Alexis Gritchenko, Peçeli Kadınlar, Eylül 1920, kâğıt üzerine suluboya, 23,5 × 26 cm, imzalı ve tarihli. Lida Chaplynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 248: Alexis Gritchenko, Peçeli Kadınlar, Eylül/Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 12 × 12 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 249: Alexis Gritchenko, Türk, İstanbul, Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 28,6 × 22,9 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 250: Alexis Gritchenko, Portre, Şubat 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 17 × 14 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 251: Alexis Gritchenko, Türk, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 19 × 11 cm, imzalı ve tarihli. AM 3399 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

s. 252: Alexis Gritchenko, Büyükada’ya Giden Teknede Bir Asker (Marmara), Haziran 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 14,5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 254: Alexis Gritchenko, Hamal, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem ve suluboya, 28 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 255: Alexis Gritchenko, Baklavacı, Aralık 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 20,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 256: Alexis Gritchenko, Sepetçi, Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21 × 24,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 257: Alexis Gritchenko, Hallaç, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21,5 × 17 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

s. 259: Alexis Gritchenko, Türbenin Önündeki Seyyar Satıcılar, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 30 × 27 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.


s. 260: Alexis Gritchenko, Hamal, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 16 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa. Sviatoslav Hordynsky’ye ithaflı: “Arkadaşıma güzel bir hatıra. Oleksa’n, 18.08.1976. Vence.”

s. 261: Alexis Gritchenko, Limanda 1 (Hamallar), Aralık 1919, kâğıt üzerine suluboya, 23 × 29 cm, imzalı ve tarihli. Michel Lièvre Markovitch Koleksiyonu, Birleşik Krallık.

s. 262: Alexis Gritchenko, Hamallar, Mayıs 1920, kâğıt üzerine suluboya, 28,5 × 24,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 263: Alexis Gritchenko, Kuyumcu Vitrini (Beyazıt), Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 21 × 24 cm, imzalı ve tarihli. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 264: Alexis Gritchenko, Kunduracı, Temmuz 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 30 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 265: Alexis Gritchenko, Saka, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 9,5 × 9 cm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 311: Alexis Gritchenko, İstanbul’da Tüccar, Mayıs 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 28,5 × 22,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 320: Alexis Gritchenko, Türk Kadın, 1920, tuval üzerine yağlıboya, 73,5 × 55,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

Gritchenko ve Namık İsmail

s. 186: Alexis Gritchenko, Çarşaflı Türk Kadını, 1920, tuval üzerine yağlıboya, 99,5 × 76,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 192: Namık İsmail, Alexis Gritchenko Portresi, 1920, mukavva üzerine yağlıboya, 66 × 52 cm, imzalı ve tarihli. Özel koleksiyon, Türkiye.

s. 198: Alexis Gritchenko, Mezarlık (Eyüp), Nisan 1920, kâğıt üzerine suluboya, 23 × 28,5 cm, imzalı ve tarihli. Özel koleksiyon, Türkiye. İthaflı: “Mediha Namık Hanım’a, 10 Haziran 1924, Paris.”

s. 200: Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1924, mukavva üzerine yağlıboya, 30,5 × 30,5 cm, imzalı ve tarihli. Alpaslan Aktuğ Koleksiyonu, Türkiye. İthaflı: “Arkadaşım İsmail Namık’a, içten dileklerimle.”

Gritchenko ve İbrahim Çallı

s. 130: Alexis Gritchenko, Semazen, Eylül 1920, kâğıt üzerine suluboya, 33 × 25,5 cm, imzalı ve tarihli. Hordynsky Caillat Koleksiyonu, Fransa.

s. 160: İbrahim Çallı, Sema, tarihsiz, kâğıt üzerine karışık teknik, 15 × 18,5 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye. İthaflı: “Konya Erkek Lisesi tarih coğrafya öğretmeni Celal Bey vasıtasıyla Mimar Şahabeddin Bey’e.”

s. 161: İbrahim Çallı, Mevlevihane, tarihsiz, kâğıt üzerine karakalem, 27 × 18,5 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye.

s. 161: İbrahim Çallı, Galata Mevlevihanesi’nde, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 16 × 10,5 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye.

s. 161: İbrahim Çallı, Mevlevihane, kâğıt üzerine karakalem, 14,5 × 24 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye.

s. 161: İbrahim Çallı, Tören, tarihsiz, kâğıt üzerine karakalem, 11 × 13,4 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye.

s. 162: İbrahim Çallı, Mesnevî-i Şerif/Ayin, 10 Aralık 1920, kâğıt üzerine karakalem, 28,2 × 16,6 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye.

s. 162: İbrahim Çallı, Arzuhalci, kâğıt üzerine karakalem, 20 × 16,5 cm. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye.

s. 164: İbrahim Çallı, Arzuhalci, 1921, tuval üzerine yağlıboya, 60 × 50 cm. Şen Keçeci (Cimcoz Ailesi) Koleksiyonu, Türkiye.

s. 165: İbrahim Çallı, Mevleviler, kontrplak üzerine yağlıboya, 59,5 × 74 cm. Birgül ve Ömer Aral (Cimcoz Ailesi) Koleksiyonu, Türkiye.

s. 166: İbrahim Çallı, Mevlevihane, kontrplak üzerine yağlıboya, 77 × 61,5 cm. Özel koleksiyon, Türkiye.

s. 170: İbrahim Çallı, Medrese Avlusu, 1920’ler, tuval üzerine yağlıboya, 71 × 60 cm. İstanbul Ticaret Odası Koleksiyonu, Türkiye.

s. 171: İbrahim Çallı, Semazenler, tarihsiz, kontrplak üzerine yağlıboya, 28 × 34 cm. Mine ve Kemal Persentili Koleksiyonu, Türkiye.

s. 205: Alexis Gritchenko, Semazenler, kâğıt üzerine karakalem, 17 × 19,5 cm, imzalı. Gizella Lopusanszky ve Alexander Demko Koleksiyonu, ABD.

s. 209: Alexis Gritchenko, Dergâh, Şubat 1921, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 27,3 × 20,9 cm, imzalı ve tarihli. Prof. Jaroslaw ve Alla Leshko Koleksiyonu, ABD.

s. 275: Alexis Gritchenko, İsimsiz (Camide İki Figür, Fatih), Eylül 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 26 × 18,5 cm, imzalı ve tarihli. Irenaeus ve Olenka Yurchuk Koleksiyonu, ABD.

Camiler ve ibadet

s. 268: Alexis Gritchenko, İsimsiz, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 14,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 269: Alexis Gritchenko, İsimsiz, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 270: Alexis Gritchenko, Beyazıt Manzarası, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 21 × 18,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 271: Alexis Gritchenko, Beyazıt Camii Yakınında, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 16,5 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

s. 273: Alexis Gritchenko, Fatih Camii’nin Önü, İstanbul, Kasım 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 19 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

s. 276: Alexis Gritchenko, Ayvansaray, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 27 × 31,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 277: Alexis Gritchenko, Surlardan Görülen Cami, Temmuz 1920, kâğıt üzerine karakalem, 13,5 × 18,5, imzalı ve tarihli. AM 3398 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris Mnam/Cci, Fransa.

s. 278: Alexis Gritchenko, Üsküdar, Haziran 1920, kâğıt üzerine karakalem, 17 × 17, 5 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

s. 280: Alexis Gritchenko, İstanbul Silueti, Mart 1921, mukavva üzerine yağlıboya, guaş ve karakalem, 36 × 39,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 281: Alexis Gritchenko, Yeni Valide (Sultan) Camii, Üsküdar, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 34 × 21 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 282: Alexis Gritchenko, Koy ve Dağların Yakınındaki Minare, Ağustos 1920, kâğıt üzerine suluboya, 32 × 24 cm, imzalı ve tarihli. Wil Farrow Koleksiyonu, ABD.

s. 283: Alexis Gritchenko, Sokakta Üç Figür, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24 × 14 cm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

325 / SERGİLENENLER LİSTESİ

s. 284: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 32,5 × 24 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 285: Alexis Gritchenko, İstanbul’da Türk Kadınlar, 1920, kâğıt üzerine karakalem ve renkli kalem, 15 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 286: Alexis Gritchenko, Cami ve Minareler, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 18 cm, imzalı. Renata Holod ve Oleh Tretiak Koleksiyonu, ABD.

s. 288: Alexis Gritchenko, İstanbul’da Bir Camide, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 19 × 16,5 cm, imzalı ve tarihli. AM 3400 D. 1965 yılında sanatçı hediye etmiştir. Centre Pompidou, Paris. Mnam/Cci, Fransa.

s. 289: Alexis Grichenko, Rüstem Paşa Camii’nde Namaz, 1920, kâğıt üzerine suluboya, 35 × 28 cm, imzalı ve tarihli. Tsvenhrosh Aile Koleksiyonu, Ukrayna.

s. 290: Alexis Gritchenko, Cemaat, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25,5 × 24,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 291: Alexis Gritchenko, Dua Edenler, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 20,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 293: Alexis Gritchenko, Namaz Vakti, 1920, tuval üzerine yağlıboya, 91 × 78, 5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 295: Alexis Gritchenko, Namaz Kılan Hamal, taşbaskı, 40 × 29,8 cm, imzalı. 1920’lerde üretilen eserin ardından 1975’te tekrar üretilmiştir. Edisyon: 106/200. The Ukrainian Museum, New York Koleksiyonu, ABD.

s. 297: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Mart 1921, mukavva üstüne guaş, 39 × 36 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 298: Alexis Gritchenko, Camideki Adamlar, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 24,5 × 19,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 300: Alexis Gritchenko, Rüstem Paşa Camii’nde Namaz, Haziran 1920, kâğıt üzerine suluboya, 28 × 31 cm, imzalı ve tarihli. Michel Lièvre Markovitch Koleksiyonu, Birleşik Krallık.

s. 301: Alexis Gritchenko, Namaz Kılan Türkler, Nisan 1920, kâğıt üzerine karakalem, 18 × 20 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD.

Mezarlıklar

s. 312: Alexis Gritchenko, Eyüp, Ekim 1920, kâğıt üzerine karakalem, 28,5 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 313: Alexis Gritchenko, Edirnekapı, 1920, kâğıt üzerine karakalem, 30 × 25 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.

s. 314: Alexis Gritchenko, İsimsiz, Eylül 1920, kâğıt üzerine karakalem, 25 × 32,5 cm, imzalı ve tarihli. Ömer Koç Koleksiyonu.


s. 316: Alexis Gritchenko, Surların Önündeki Mezarlar, İstanbul, Ekim 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 25 × 18 cm, imzalı ve tarihli. Larissa Hordynsky Koleksiyonu, ABD. Sviatoslav Hordynsky’ye ithaflı.


s. 319: Alexis Gritchenko, Müslüman Mezarlığı, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 22 × 24 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

Dynamocolor

s. 45: Alexis Gritchenko, Agav ile Natürmort, 1915-1918, tuval üzerine yağlıboya, 118 × 87 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

s. 302: Alexis Gritchenko, Otoportre, 1923, tuval üzerine yağlıboya, 157,5 × 85,5 cm, imzalı ve tarihli. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

SERGİLENEN EFEMERA

s. 132: Namık İsmail, Ocak 1918. Fotoğraf. Özel koleksiyon, Türkiye. İthaflı: “Cici Ulviye’ye… Ağabeyisi Namık İsmail.”

s. 157, 158: Alexis Gritchenko’nun Paris’teki Güz Salonu’nda sergilenen eserlerinin fotografik röprodüksiyonu. Sanatçı tarafından İbrahim Çallı’ya gönderilmiştir. Aralık 1921. Taki Ailesi Koleksiyonu, Türkiye. İthaflı: “Sevgili dostum başarılı Türk ressamı İbrahim Çallı’ya, Paris, Mart 1921.”

s. 183: Ulviye İsmail, tarihsiz, fotoğraf. Özel koleksiyon, Türkiye.

s. 193: Namık İsmail atölyesinde, y. 1927-1935, fotoğraf. Özel koleksiyon, Türkiye.

Deux ans à Constantinople, Journal d’un Peintre. Paris: Quatre Vents, 1930. Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi, Atatürk Özel Kitaplığı Koleksiyonu, Türkiye.

Alexis Gritchenko: Sa Vie Son Œuvre, Raymond Charmet; Paul Fierens, et al. Paris: Quatre Vents, 1964. Ömer Koç Koleksiyonu, Türkiye.

Alexis Gritchenko, İstanbul isimli, 46 küçük çizim içeren albüm, imzalı. Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi Koleksiyonu.

Yarın, no. 1 (13 Teşrin-i Evvel 1337/1921): 3-4. Namık İsmail, “Sanat Musâhabesi: Klasik, Fütürist ve Primitif Ressamlar Hakkında Bazı Fikirler” İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Koleksiyonu, Türkiye

Ruhi Bey’in (Arel) Namık İsmail’e yazdığı 12 Mart 340/12 Mart 1924 tarihli mektup, İstanbul. Özel koleksiyon, Türkiye.

Paul Signac’ın Sabiha Bozcalı’ya mektubu, 1 Haziran [1930?], SALT Araştırma, Sabiha Rüştü Bozcalı Arşivi, Türkiye.

Alexis Gritchenko’nun Thomas Whittemore’a gönderdiği kart, y. 1930, Collège de France Arşivi, Fransa.

SERGİLENEN ARŞİV GÖRÜNTÜLERİ

Kaynak: Reuters, British Pathé aracılığıyla

La Turquie - Un Pays Qui Agonise (Aka Turkey ), Film ID: 2440.07

Un Pays Qui Agonise - La Turquie (Aka Turkey), Film ID: 2438.17

Through The Dardanelles By Boat (Aka La Turquie), Film ID: 2448.09

Kaynak: International Committee of the Red Cross Archives

Les réfugiés russes de Constantinople, Kameraman: SEMENOFF, M.

Kaynak: The Byzantine Institute and Dumbarton Oaks Fieldwork Records and Papers, ca. late 1920s-2000s, MS.BZ.004-02-04, Image Collections and Fieldwork Archives, Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University, Washington, D.C.

Hagia Sophia, Istanbul: Light Study, Narthex, and South Vestibule Mosaics

Hagia Sophia, Istanbul: Restoration of the North Tympanum Mosaics, Part 1

Kariye Camii, Istanbul: Restoration of the Mosaics in the Exonarthex

326

ALEXIS GRITCHENKO - İSTANBUL YILLARI

Bu kitap, 07 Şubat-10 Mayıs 2020 tarihleri arasında Meşher’de gerçekleştirilen “Alexis Gritchenko – İstanbul Yılları” sergisi kapsamında yayımlanmıştır.

Birinci basım, 2020: 1.250 AdetISBN: 978-975-????-??-?

MEŞHERİstiklal Caddesi No: 211Beyoğlu 34433 İstanbul, Türkiye www.mesher.org

YayıncıVEHBİ KOÇ VAKFINakkaştepe Azizbey Sokak No: 1 Kuzguncuk 34674 İstanbul, Türkiye www.vkv.org.trSertifika No: 34721

Telif Hakları© Meşher, 2020, Vehbi Koç Vakfı ve yazarlar

Bütün hakları saklıdır. Yasal sınırlar içinde ve kaynak gösterilmek suretiyle yapılabilecek alıntılar dışında her türlü kullanım ve yararlanma, eser/hak sahiplerinin önceden yazılı iznine tabidir. Bu kitabın yazarları eserlerinin kendi orijinal yaratımı olduğunu ve eserlerde dile getirilen tüm görüşlerin kendilerine ait olduğunu, bunlardan dolayı kendilerinden başka kimsenin sorumlu tutulamayacağını; eserde 3. şahısların haklarını ihlal edebilecek kısımlar olmadığını kabul ederler.

Kapaktaki Eser:Alexis Gritchenko, Ayasofya, 1920, kâğıt üzerine suluboya ve karakalem, 26 × 20,5 cm, imzalı. Ömer Koç Koleksiyonu.

SERGİ

KüratörlerŞeyda ÇetinEbru Esra Satıcı

Sergi DanışmanlarıAyşenur GülerVita Susak

MEŞHERBahattin ÖztuncayKároly AliottiNazlı Efsa AktarEzgi Göksu ÖztürkmenMert GözörenIraz PolatDeniz SanalSevim Tavus

Sergi Tasarımı ve UygulamaNilüfer H. Konuk

ÇeviriÇiğdem AsatekinAli BerktayClaire Cahm

Sergi ProdüksiyonuBirim Metal, Serhat ÖztemirÇur Dekor, Akın KaraçurDenge Alçı, Gülali GügercinoğluLamarts Fineart Baskı Atölyesi Güven Çerçeve, Bülent GüvenKlik Studio, Gülay Ayyıldız Yiğitcan ND Reklam, İbrahim EskiköySergikurSG Yapım, Sabri YanıkUmut Cam, İsmail Gelik

Teknoloji SponsoruArçelik

Video HaklarıReuters, British Pathé aracılığıylaThe Byzantine Institute and Dumbarton Oaks Fieldwork Records and Papers International Committee of the Red Cross

AydınlatmaKemal Yiğitcan

TaşımaSimurg Finearts Logistics

SigortaRam Sigorta

YAYIN

YazarlarAyşenur GülerVita Susak

KüratörlerŞeyda Çetin Ebru Esra Satıcı

EditörNilüfer Şaşmazer

RedaksiyonÖzge Ertem

TasarımEsen Karol

ÇeviriYiğit AdamBeyza AltayAli BerktaySerra Yentürk

Osmanlı Türkçesi TranskripsiyonuVural GençEkrem SırmaBengü Vahapoğlu

KağıtMunken Pure 115 gsm

FontlarMerriweatherMerriweather SansArdeco

Eser FotoğraflarıHadiye CangökçeVivian van BlerkAras Selim BankoğluVolodymyr GritsykPhoto Service, Montreal, KanadaRostyslav Sekunda

Renk AyrımıHüseyin ÇetinMenderes Coşkun

BaskıMAS Matbaacılık San. ve Tic. AŞ Hamidiye Mah. Soğuksu Cad. No: 3 Kağıthane, 34408, İstanbul, Türkiye T: +90 212 294 10 [email protected] no: 44686

327

TEŞEKKÜRLER

İstanbul Fransa BaşkonsolosluğuInstitut Français de TurquieUkrayna İstanbul Başkonsolosluğu

Celal AbayŞeniz AkanEngin AkyürekErdoğan AldoğanCanan AlioğluBerna Alkan KoçAli AralHazal ArıkFatih ArtvinliBatuhan AslanCanan AtlığSülün Aykurt-BuchwalterHülya BilgiSelçuk BilginBernard Blistène Zeynep CanBilge CankorelEduardo Mendes CavalcantiÖzlem ÇakarHülya ÇolakNathalie DiohHakan DirikerValery DudakovEduard DymshytsHandan İnci Elçi Zeynep Erol PehlivanSaadet ErsinLale GörünürChristiane GruberKarine JonneauxMikhail KamenskyAyhan Kaygusuz K. Mehmet KentelEmine KeskinAyhan KıbıçEbru KılıçSeçil Kınayİrem KonukçuHakan KökcüEsin KurteliTuğçe Kutlu SerintürkSelim Küsefoğlu

Tiphaine LerouxYulia LytvynetsJulien MarionYeliz Öz Kara Ahmet ÖzdirekKateryna PasynchukNadia PavlichenkoAlain PeksöylerÇağla PeynircioğluMaria RewakowiczJohn ScottMaria ShustEkrem SırmaZeynep SimaviSophia SkrypnykUğur ŞahbazNurcan TalayLorans Tanatar BaruhKasım Mehmet TekeLucienne Thys-ŞenocakYusuf TüzelVeysel UğurluPınar ÜreBengü VahapoğluAnna VivcharFrank WilliamsErdal YıldırımNuran Yıldırım

İZİNLERİYLE

Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi Atatürk Özel Kitaplığı Centre Pompidou, Paris Mnam/CciCollège de France Arşivleriİstanbul Araştırmaları Enstitüsüİstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığıİstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi, Taha Toros Arşiviİstanbul Ticaret Odası Getty ImagesMSGSÜ İstanbul Resim ve Heykel MüzesiMuseum of Modern Art (MoMA)SALT AraştırmaScala, FloransaThe Ukrainian Museum, New York Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi, KievYapı Kredi Kültür Sanat

Taki AilesiTsvenhrosh AilesiAlpaslan AktuğBirgül ve Ömer Aral Ali AralLida ChaplynskyAsuman ve Adnan ÇokerGizella Lopusanszky ve Alexander DemkoThe Wil Farrow KoleksiyonuLada Hordynsky CaillatLarissa HordynskyTamara HordynskyŞen KeçeciÖmer KoçProf. Jaroslaw ve Alla LeshkoMichel Lièvre MarkovitchMine ve Kemal PersentiliRenata Holod ve Oleh TretiakIrenaeus ve Olenka YurchukDr. Luba Zuk

328

SERGİLER

Direktör Bahattin Öztuncay

KoordinatörKároly Aliotti

KüratörŞeyda Çetin

KüratörEbru Esra Satıcı

Prodüksiyon SorumlusuEzgi Göksu Öztürkmen

Prodüksiyon SorumlusuDeniz Sanal

Mimar, Proje KoordinatörüNilüfer H. Konuk

Ziyaretçi İlişkileriNazlı Efsa Aktar

Medya ve İletişimIraz Polat

Araştırma GörevlisiBurak Sadıkoğlu

İDARİ İŞLER

İdari ve Mali İşler SorumlusuSevim Tavus

Bilgi Teknolojileri SorumlusuMert Gözören

TeknisyenÖzkan KayaCafer Çelik

GüvenlikÜmit ÖnderKoray AkbaşSerpil BalUfuk BalabanEfe GültekinDeniz İliştirErkan KaramanOsman KurnazGökmen KorkmazKayhan Şamcı

Yardımcı HizmetlerHasan AltunbaşBirol CivelekHüseyin Gençİsmail TaşdemirCahit Dikmen

İSTANBUL YILLARI · 2020. 6. 24. · 206 / ALEXIS GRITCHENKO - İSTANBUL YILLARI KAYNAKÇA Kitap,...

Documents

Transcript of İSTANBUL YILLARI · 2020. 6. 24. · 206 / ALEXIS GRITCHENKO - İSTANBUL YILLARI KAYNAKÇA Kitap,...