SSTTRRAATTEEGGIIAA RROOZZWWOOJJUU ... Dolnośląski... · 2 SSttrraatteeggiiaa lRRoozzwwo ojjuu...

SSTTRRAATTEEGGIIAA RROOZZWWOOJJUU

DDOOLLNNOOŚŚLLĄĄSSKKIIEEGGOO

KKLLAASSTTRRAA TTUURRYYSSTTYYKKII ((DDKKTT)) DDOO RROOKKUU 22002200

ŚŚwwiiddnniiccaa,, ggrruuddzziieeńń 22001133

Opracowanie

dr Tomasz Kołakowski

Ryszard Sobański

22 SSttrraatteeggiiaa RRoozzwwoojjuu DDoollnnoośślląąsskkiieeggoo KKllaassttrraa TTuurryyssttyykkii ddoo rrookkuu 22002200

Spis treści

Od autorów ....................................................................................................................................................... 4

1. Wprowadzenie ......................................................................................................................................... 6

2. Analiza makrootoczenia Dolnośląskiego Klastra Turystyki w kontekście rozwoju turystyki przy

wykorzystaniu analizy PEST ............................................................................................................................. 14

2.1. Charakterystyka metody PEST ....................................................................................................... 14

2.2. Analiza PEST dla Dolnośląskiego Klastra Turystyki w kontekście rozwoju funkcji turystycznej

podmiotów członkowskich ......................................................................................................................... 15

Otoczenie polityczne .............................................................................................................................. 17

Otoczenie ekonomiczne ......................................................................................................................... 19

Otoczenie społeczne .............................................................................................................................. 21

Otoczenie technologiczne ...................................................................................................................... 26

Kluczowe czynniki sfery technologicznej: .............................................................................................. 27

3. Analiza otoczenia bliższego w obszarze turystyki .................................................................................. 30

3.1. Zwiedzający (turyści i odwiedzający jednodniowi) ........................................................................ 31

3.2. Współpraca DKT z podmiotami turystycznymi i samorządami nie będącymi członkami Klastra ... 32

3.3. Instytucje partnerskie (w szczególności non-profit) ...................................................................... 32

3.4. Kontakty marketingowe ................................................................................................................. 32

3.5. Potencjalni sponsorzy .................................................................................................................... 33

4. Analiza potencjału turystycznego powiatu świdnickiego - pionierskie lokalne grono turystyczne (LGT)

w ramach Dolnośląskiego Klastra Turystycznego ............................................................................................ 34

4.1. Potencjał położenia geograficznego LGT Powiat Świdnicki ........................................................... 34

4.2. Dostępność komunikacyjna LGT Powiat Świdnicki ........................................................................ 37

4.3. Zasoby dziedzictwa kulturowego LGT Powiat Świdnicki ................................................................ 41

4.4. Zasoby i warunki naturalne LGT Powiat Świdnicki ......................................................................... 55

Parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody .............................................................................................. 56

4.5. Infrastruktura turystyczna i ruch turystyczny na obszarze LGT Powiat Świdnicki ......................... 60

Szlaki rowerowe – turystyka rowerowa ................................................................................................. 60

Szlaki piesze – turystyka piesza .............................................................................................................. 63

Szlaki samochodowe .............................................................................................................................. 66

Stajnie i stadniny koni – jeździectwo, turystyka konna.......................................................................... 66

Obiekty noclegowe i ruch turystyczny na obszarze LGT Powiat Świdnicki ............................................ 67

4.6. Kształcenie kadr dla turystyki......................................................................................................... 71

4.7. Imprezy cykliczne na obszarze LGT Powiat Świdnicki .................................................................... 72

5. Obszary problemowe oraz postulowane kierunki rozwoju LGT Powiat Świdnicki ................................ 74


6. Strategiczne kierunki rozwoju Dolnośląskiego Klastra Turystyki ........................................................... 77

6.1. Strategiczne obszary działalności i rozwoju Dolnośląskiego Klastra Turystyki .............................. 78

6.2. Cele strategiczne i operacyjne Dolnośląskiego Klastra Turystyki ................................................... 79

7. Wizja LGT Powiat Świdnicki w 2020 r. – pionierskiego grona w ramach DKT ........................................ 85

8. Misja i struktura celów strategicznych LGT Powiat Świdnicki ................................................................ 87

9. Uszczegółowienie celów strategicznych oraz kierunków działań LGT Powiat Świdnicki ....................... 91

9.1. Obszar strategiczny 1 – Kapitał ludzki i społeczny ......................................................................... 91

9.2. Obszar strategiczny 2 – Środowisko przyrodnicze i kulturowe. ..................................................... 91

9.3. Obszar strategiczny 3 – Przedsiębiorczość. .................................................................................... 92

9.4. Obszar strategiczny 4 – Infrastruktura turystyczna, sportowa i kulturalna. .................................. 93

9.5. Obszar strategiczny 5 – Społeczeństwo i skuteczne zarządzanie na rzecz rozwoju turystyki. ....... 94

10. Możliwości rozwoju turystyki na obszarze LGT Powiat Świdnicki – strategiczne wykorzystanie

zasobów. .......................................................................................................................................................... 95

10.1. Przykładowe działania i projekty w zakresie rozwoju turystyki na obszarze LGT Powiat

Świdnicki 95

10.2. Pozycjonowanie strategiczne wybranych obiektów turystycznych - analiza atrakcyjności

poszczególnych obiektów ......................................................................................................................... 100

11. Komplementarność z innymi dokumentami strategicznymi i programami rozwoju turystyki ......... 105

12. Zarządzanie realizacją strategii – wdrażanie, monitoring, aktualizacja, finansowanie .................... 110

12.1. Wdrażanie Strategii ................................................................................................................. 111

12.2. Narzędzia realizacji strategii .................................................................................................... 111

12.3. Podmioty zarządzające realizacją Strategii. ............................................................................. 113

12.4. Monitorowanie – ocena postępów realizacji Strategii ............................................................ 113

12.5. Aktualizacja Strategii ............................................................................................................... 114

12.6. Finansowanie realizacji Strategii. ............................................................................................ 114

Wykorzystana literatura: .......................................................................................................................... 115

Strony internetowe: ............................................................................................................................. 115

Dokumenty rządowe i samorządowe: ................................................................................................. 116

Spis rysunków ...................................................................................................................................... 117

Spis tabel .............................................................................................................................................. 117


Od autorów

Niniejszy dokument został opracowany dla prawidłowego i ukierunkowanego zarządzania

działalnością Dolnośląskiego Klastra Turystyki. Podstawą Strategii Rozwoju DKT jest

sformułowanie poszczególnych jej elementów w szczególności Wizji, Misji i Celów

strategicznych. Opracowanie składa się z 11 rozdziałów.

Rozdział 1 to wprowadzenie do problematyki związanej z funkcjonowaniem klastrów. W

punkcie tym przestawiono również zarys struktury i funkcjonowania DKT, w tym w jego

ramach pionierskiego Lokalnego Grona Turystycznego (LGT) Powiat Świdnicki.

Rozdział 2 i 3 to analiza otoczenia dalszego (makrootoczenie) i bliższego w jakim

funkcjonuje DKT. Wykorzystano tu m.in. metodę PEST.

W rozdziale 4 dokonano zestawienia danych charakteryzujących potencjał turystyczny

LGT Powiat Świdnicki, będącego pionierskim gronem w ramach DKT. Znajdują się tu

informacje nt.: położenia, warunków klimatycznych, dziedzictwa kulturowego i

przyrodniczego, infrastruktury turystycznej obszaru, ruchu turystycznego czy imprez

cyklicznych. Zestawione informacje pochodzą z powszechnie dostępnych dokumentów

samorządowych, portali internetowych oraz danych instytucji publicznych.

W rozdziale 5 dokonano weryfikacji obszarów problemowych oraz zestawienie

wewnętrznych i zewnętrznych czynników rozwoju LGT Powiat Świdnicki. Bazą do tych

działań była uproszczona analiza SWOT.

Rozdział 6 zawiera Wizję, misję oraz cele strategiczne LGT Powiat Świdnicki w ramach

DKT. W rozdziale tym przeprowadzono także zestawieni obszarów strategicznych, celów

operacyjnych oraz wprowadzono kategorię „kierunki działań”. Kierunki te zostały

dokładnie zdefiniowane w rozdziale 8.

W celu podkreślenia znaczenia funkcji turystycznej na terenie LGT Powiat świdnicki,

wspieranej przez rozwój sportu i kultury, w rozdziale 9, przeprowadzono dodatkowo

analizę w zakresie możliwości rozwoju turystyki. Przeprowadzono ją m.in. w oparciu o

powszechnie znaną metodę analizy strategicznej tj. macierz BCG, dostosowując ją

każdorazowo do specyfiki powyższego opracowania.


Rozdział 10 poświęcony jest tematyce komplementarności niniejszego opracowania z

innymi dokumentami strategicznymi o charakterze regionalnym i krajowym.

Rozdział 11 dotyczy aspektów związanych z zarządzaniem realizacją strategii (wdrażanie,

monitoring, aktualizacja, finansowanie).

Tomasz Kołakowski

Ryszard Sobański


1. Wprowadzenie

Zmiany ustrojowe, społeczne i gospodarcze, jakie miały miejsce pod koniec XX w. w

Europie Środkowo-Wschodniej, w tym również w Polsce, stały się podstawą do zmian

dokonywanych na wielu płaszczyznach. Jedno z działań jakie było efektem tych

przekształceń odnosiło się do sposobu rozumienia i uprawiania turystyki oraz

prowadzenia szeroko rozumianego biznesu w tym obszarze. W ciągu minionych kilkunastu

latach na całym świecie, w tym również w Polsce, nastąpił bardzo dynamiczny rozwój

turystyki. Towarzyszący temu duży wzrost obrotów towarowych i usługowych jest

źródłem korzyści zarówno dla podmiotów prywatnych, samorządów oraz całej

społeczności lokalnej.

W założeniach dotyczących kierunków rozwoju turystyki na Świecie podkreśla się, iż ścisłe

relacje jakie zachodzą pomiędzy rozwojem turystyki a rozwojem regionu, stanowią istotny

element podnoszą jego atrakcyjność i konkurencyjność w zakresie warunków życia, pracy

i inwestowania. Dlatego też identyfikacja i waloryzacja lokalnych zasobów kulturowych,

dziedzictwa przyrodniczego i walorów naturalnych oraz warunków do rozwoju

przedsiębiorczości w zakresie turystyki, stanowi istotny element w zakresie realizacji

polityki na rzecz konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju gospodarki turystycznej

oraz stanowi istotny element dynamizowania obszarów1.

Tematyka ta, jest również analizowana w dokumentach podnoszących problematykę

konieczność ulepszania danych i opracowania wskaźników, które uzupełniłyby PKB i

pozwoliły na uzyskanie dokładniejszych informacji służących do uzasadniania decyzji

gospodarczych, społecznych i politycznych. Na przykład OECD prowadząc światowy

projekt dotyczący pomiaru postępu w społeczeństwie, w którym proponuje się

stosowanie nowych wskaźników, wskazuje na kulturę i turystykę, jako jeden z trzech

głównych obszarów pośrednich (obok ładu społecznego i rozwoju gospodarki)

oddziałujących i pozwalających osiągnąć dobrobyt społeczny i określoną jakość

1 A. Dupeyras i in., OECD Tourism Trends and Policies 2010, OECD, Paris, 2010.


ekosystemów, a w dłuższej perspektywie czasowej międzypokoleniową sprawiedliwość

podziału i zrównoważony rozwój2.

Dokumentem na poziomie krajowym wskazującym na silną zależność pomiędzy rozwojem

turystyki a rozwojem regionu jest m.in. rządowy dokument „Kierunki rozwoju turystyki do

2015 roku”3. Zarówno na poziomie zapisów strategicznych (misja, cele strategiczne), jak i

operacyjnych (priorytety, działania) wskazuje się na istotną rolę rozwoju turystyki oraz jej

wpływu na rozwój gospodarczy i społeczny kraju. W jednej z trzech generalnych wartości

tworzących misję rozwoju turystyki w Polsce podkreśla się, iż „turystyka będzie dziedziną

eksponującą i wykorzystującą w sposób efektywny, a równocześnie respektujący zasady

rozwoju zrównoważonego, cenne potencjały kraju, w szczególności dziedzictwo kultury i

tradycji …”. Natomiast na poziomie operacyjnym, w szczególności w obszarze priorytetu 1

„Produkt turystyczny o wysokiej konkurencyjności” i priorytetu 4 „Kształtowanie

przestrzeni turystycznej” podkreśla się wykorzystanie potencjału kulturowego i

przyrodniczego określonych terenów o potencjalnym znaczeniu dla turystyki. Ponadto

wskazuje się na konieczność wspierania rozwoju m.in. turystyki aktywnej, miejskiej,

kulturowej i w obiektach dziedzictwa przemysłowego, uznając ją za jeden z wiodących

typów turystyki.

Turystyka jest więc tą częścią gospodarki, która może dynamizować rozwój, zarówno na

poziomie podmiotów prywatnych, jak i instytucji publicznych. Powodem takiego stanu

rzeczy jest fakt, iż jak wskazuje G. Gołembski, zarówno dobra powstałe w wyniku

działalności człowieka, jak również dobra stworzone przez naturę, są zwykle dla turysty

podstawowym celem podróży. Stanowią one walor turystyczny danego obszaru4, czyli

specyficzną cechę lub element środowiska naturalnego bądź antropogenicznego, będący

2 J. Hall i in., A Framework to Measure the Progress of Societies, OECD Statistics Working Paper Series,

Statistics Directorate, Working Paper No 34, Paris 2010, s. 14-17; D. Trewin, J. Hall, Developing Societal Progress Indicators: A Practical Guide, OECD Statistics Working Paper Series, Statistics Directorate, Working Paper No 35, Paris 2010, s. 10. 3

Kierunki rozwoju turystyki do 2015 roku, Dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 26 września 2008 r., Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa, 2008 r. 4 Szerzej na temat podziału walorów turystycznych, np.: W. Kurek (red. nauk.), Turystyka, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 24-25; J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk, Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, PWE, Warszawa 2010, s. 54-55


przedmiotem zainteresowania turystycznego oraz podstawowym elementem struktury

podaży turystycznej5.

Jednocześnie, wspomniane walory turystyczne, stanowią dla gospodarki turystycznej

potencjalny zasób, którego odpowiednie zagospodarowanie i udostępnienie może

przynieść, wiele korzyści, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych,

estetycznych, itp.

Bez wątpienia, jedną z najważniejszych dla rozwoju turystki grup walorów turystycznych

są walory krajoznawcze, zarówno antropogeniczne, jak i przyrodnicze. Zabytki dziedzictwa

kulturowego i towarzyszące im obiekty przyrodnicze oraz infrastruktura turystyczna

pozwalająca z nich korzystać stanowią istotną część większej całości lub szerszego

kontekstu w ramach gospodarki danego obszaru6. Rozwijająca się na ich podstawie

branża turystyczna może stać się motorem napędowym lokalnej i regionalnej gospodarki.

Ponadto znajomość walorów turystycznych i uwarunkowań prowadzenia działalności

turystycznej, jest podstawą dla planowana rozwoju turystyki na danym terenie, jak

również stanowi punkt wyjścia do prawidłowego zagospodarowania turystycznego i

inwestowania w obiekty turystyczne7.

Jednym z symptomów nowoczesnego myślenia o turystyce, przejawiającego się w

wielopłaszczyznowym i wielopodmiotowym jej rozwoju na danym obszarze jest podejście

oparte o tworzenie tzw. klastrów turystycznych.

Istota klastra opiera się na przestrzennie skoncentrowanej grupie rożnych organizacji

powiązanych siecią pionowych i poziomych zależności, często o charakterze

nieformalnym, która poprzez skupienie szczególnych zasobów pozwala osiągnąć tym

przedsiębiorstwom trwałą przewagę konkurencyjną. Takie podejście sprzyja rozwojowi

ekonomiczno-gospodarczemu i społecznemu, pozwala podnosić konkurencyjność w skali

lokalnej, regionalnej, jak i globalnej, wyzwala dodatkowe zasoby, które stają się podstawą

dla nowych, innowacyjnych usług i produktów (tzw. efekt synergii i skali).

5 G. Gołembski (pod red.), Kompendium wiedzy o turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009,

s. 40-41. 6 http://www.norway.org.uk/culture/heritage/cultural/Cultural+Environments.htm

7 Por. J. Płocka, Wybrane zagadnienia z zagospodarowania turystycznego cz. I, Toruń 2002, s. 18.


Za twórcę nowoczesnej koncepcji klastrów uznaje się M. Portera, który zdefiniował je

jako geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców,

jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z

nimi instytucji (np. uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych i stowarzyszeń

branżowych) w poszczególnych dziedzinach konkurujących między sobą, ale także

współpracujących8. Inspiracji dla rozwoju klastrów można doszukiwać się już w okresie

średniowiecza (lokalnie skoncentrowane warsztaty rzemieślnicze, które dzieliły się

unikalnymi zasobami), a także w XIX-wiecznym ruchu spółdzielczym. Istotnym

wyróżnikiem współczesnych koncepcji dotyczących klastrów od historycznych form

klasteringu, jest traktowanie powiązań kooperacyjnych jako istotnego elementu polityki

gospodarczej i rozwoju regionalnego w formule tzw. cluster based policy, której celem jest

wspomaganie czterech kluczowych trendów gospodarczo-społecznych:

1) wzrostu konkurencyjności wynikającej z procesów globalizacyjnych,

2) wzrostu znaczenia inicjatyw lokalnych jako katalizatorów przedsiębiorczości,

kreatywności i innowacyjności społeczeństw,

3) rozwoju nowych technologii,

4) rozwoju gospodarki opartej na wiedzy9.

W branży turystycznej koncepcja klasteringu budzi coraz większe zainteresowanie, czego

wyrazem jest stale rosnąca liczba powiązań kooperacyjnych skupiających różne podmioty

w sposób bezpośredni i pośredni zaangażowane w przygotowanie, oferowanie i

realizowanie usług oraz produktów turystycznych. W przypadku branży turystycznej

najczęstszą formą jest klaster oparty o korzyści skali, gdzie następuje koncentracja na

stworzeniu kompleksowej i komplementarnej oferty usług, przez co klastry turystyczne są

wyjątkowo silnie zorientowane na marketing. Ponadto sa one silnie powiązane

geograficznie, tzn. geograficzne sąsiedztwo podmiotów tworzących takie powiązanie

pozostaje kluczowe, przesądzając o możliwościach utworzenia i rozwoju powiązania

kooperacyjnego. Wynika to z wcześniej zasygnalizowanego faktu, iż punktem wyjścia dla

8 M. Porter, Porter o konkurencji, Warszawa, PWN, 2001

9 Por. np.: http://www.pi.gov.pl/klastry/chapter_95456.asp; Cluster-Based Economic Development Policy,

National Reform Programme, Poland Ministry of Economy, http://www.mg.gov.pl/files/upload/11783/ KLASTRY_ENG.pdf.


podjęcia kooperacji wielu podmiotów w celu skumulowania ich potencjału, wykorzystania

efektów synergii i skali jest wysoki poziom atrakcyjności turystycznej danego obszaru

mierzony liczbą atrakcji o charakterze naturalnym (krajobraz, klimat, ukształtowanie

terenu, pomniki przyrody, itp.), jak i antropogenicznym, (architektura, folklor, kulinaria,

baza noclegowa, styl życia lokalnej społeczności, itp.). Naturalny potencjał (atrakcyjność

turystyczna) regionu jest bazą, na której może powstać kalster, ale do jego

funkcjonowania i rozwoju konieczne są także inne elementy w postaci infrastruktury,

usługodawców i dostawców, otoczenia biznesowego, a także instytucji publicznych.

Turystyka, ze względu na swoje specyficzne cechy, jest sektorem predysponowanym do

efektywnego wykorzystania potencjału klastrów. Specyfika produktu turystycznego, na

który składają się takie elementy jak: atrakcyjność kulturowa i przyrodnicza, marka

obszaru, usługi turystyczne, powoduje, iż przedsiębiorcom łatwiej jest działać w grupie.

Efektem takich wspólnych działań może być przede wszystkim zwiększenie pozytywnych

wrażeń turystów z pobytu na danym obszarze poprzez zaoferowanie im kompleksowej

oferty turystycznej. Pozostałe korzyści z funkcjonowania klastra to:

1. Redukcja kosztów, np. marketingowych i efektywniejsza promocja

2. Wzrost innowacyjności i konkurencyjności

3. Łatwiejszy dostęp do finansowania zewnętrznego

4. Wzrost liczby klientów i obrotów

5. Wzrost zatrudnienia

6. Skuteczniejszy lobbing

W celu osiągnięcia wymienionych korzyści, klastry turystyczne, nawet jeśli ich trzon

tworzy wybrana, najbardziej aktywna grupa podmiotów, wymagają rozbudowanej sieci

powiązań z instytucjami otoczenia biznesu, jednostkami naukowymi, instytucjami

publicznymi i sektorem usług specjalistycznych. Koncentracja działań w ramach tej sieci na

obszarze marketingu i promocji, jak również realizacja „większych” wspólnych

przedsięwzięć (także w ujęciu finansowym) np. projekty infrastrukturalne, organizacja

dużego wydarzenia turystycznego o charakterze kulturalnym, rozrywkowym czy

sportowym, wymaga jasno określonych celów i kierunków funkcjonowania „tworu” jakim

jest klaster.


Poniższa Strategia stanowi przejaw dbałości i dążeń DKT do uukkiieerruunnkkoowwaanneeggoo ii

zzrróówwnnoowwaażżoonneeggoo wwyykkoorrzzyyssttaanniiaa ttuurryyssttyycczznnyycchh wwaalloorróóww ii wwaarruunnkkóóww ww cceelluu

zzddyynnaammiizzoowwaanniiaa rroozzwwoojjuu bbrraannżżyy ttuurryyssttyycczznneejj i wykorzystanie jej wewnętrznego

potencjału do kształtowania wzrostu obszaru Dolnego Śląska.

Jednakże ze względu na fakt, iż w momencie tworzenia Strategii członkami DKT są

wyłącznie podmioty z powiatu świdnickiego, zapisy strategii zostaną ukierunkowane na

analizę potencjału i określenie celów dedykowanych wyłącznie temu obszarowi, który w

ujęciu geograficznym będzie w większości obejmował północną i środkową cześć obszaru

(makroregionu) Przedgórza Sudeckiego.

Pomimo takiego podejścia początkowe rozdziały dotyczące aannaalliizzyy oottoocczzeenniiaa ddaallsszzeeggoo ii

bblliiżżsszzeeggoo będą miały charakter ogólny i będą odnosiły się do możliwości funkcjonowania i

rozwoju całego DKT.

Poszerzanie zakresu działalności przestrzennej DKT, przejawiające się przystępowaniem

do Klastra nowych członków, będzie skutkowało dokonywaniem aktualizacji Strategii, w

szczególności w zakresie identyfikacji potencjału nowych obszarów oddziaływania DKT,

które będą przyjmowały charakter nowych skupisk przestrzennych (llookkaallnnyycchh ggrroonn

ttuurryyssttyycczznnyycchh -- LLGGTT) w ramach Klastra, np.: Kotlina Jeleniogórska, Sudety Środkowe,

Dolina Baryczy, itp.

Ideą DTK jest więc wspieranie rozwoju lokalnych gron (skupisk) turystycznych, które

poprzez sieci powiązań w ramach DKT (tzw. ssiieeccii tteemmaattyycczznnyycchh) będą mogły nawiązywać

szerszą współpracę, przyczyniając się tym samym do rozwoju potencjału turystycznego na

terenie całego województwa dolnośląskiego.

Przyjęcie takiej formuły pozwoli osiągnąć cele wskazane w Statucie DKT, tj.:

1. Kreowanie i upowszechnianie wizerunku województwa jako regionu atrakcyjnego

turystycznie w kraju i za granicą.

2. Integracja środowisk samorządu terytorialnego, gospodarczego i zawodowego

oraz osób, instytucji i organizacji zainteresowanych rozwojem turystycznym

województwa.


3. Zwiększanie liczby turystów odwiedzających województwo

4. Wzrost wpływów z turystyki

5. Poprawa infrastruktury turystycznej w województwie

6. Stworzenie regionalnego systemu informacji turystycznej.

7. Poprawa współpracy podmiotów gospodarczych turystyki z władzami

regionalnymi.

8. Prowadzenie i organizowanie szkoleń

9. Podejmowanie inicjatyw służących podnoszeniu jakości świadczonych usług

turystycznych

10. Edukacja w zakresie ochrony środowiska, racjonalnej gospodarki energią

(oszczędzania energii), odnawialnych źródeł energii oraz możliwości zastosowania

tych rozwiązań w turystyce.

Modelowe ujęcie koncepcji funkcjonowania DKT prezentuje poniższy schemat:


Rysunek 1. Modelowe ujęcie koncepcji funkcjonowania DKT

Źródło: opracowanie własne

LLGGTT 11

LLGGTT 22

LLGGTT 55

LLGGTT 44

LLGGTT 33

LLGGTT 11 Lokalne Grono

turystyczne

Powiązania LGT w ramach zwykłej współpracy w

DKT

Powiązania LGT w ramach sieci tematycznych w DKT

DDKKTT

LLGGTT 66


2. Analiza makrootoczenia Dolnośląskiego Klastra Turystyki w

kontekście rozwoju turystyki przy wykorzystaniu analizy PEST

2.1. Charakterystyka metody PEST

Każda organizacja, w tym również o nieformalnym charakterze jak klaster, działa w

szerszym otoczeniu czynników i trendów makroekonomicznych, które warunkują

możliwości jego rozwoju, jak również stanowią potencjalne źródło zagrożenia. Czynniki te

leżą poza możliwościami kontrolnymi organizacji, która nie może ich kształtować w

zależności od własnych potrzeb, a jedynie obserwować i reagować na ich zmiany.

Tendencje te można podzielić na kilka podstawowych grup, m.in.: ekonomiczne,

technologiczne, społeczno-kulturowe, polityczno-prawne, międzynarodowe.

Jedną z metod wykorzystywanych w analizie strategicznej, pozwalającą na określenie

wpływu środowiska makroekonomicznego na funkcjonowanie organizacji jest analiza

PEST. Umożliwia ona określenie potencjału obszaru, w którym działa organizacja, np.

wskazując wzrost lub spadek, właściwość i atrakcyjność rynku oraz jego trwałość. Nazwa

PEST jest akronimem czterech głównych grup czynników branych pod uwagę w analizie:

P (Political Environment) - oznacza analizę środowiska (otoczenia) politycznego (np.

akty prawne, środowisko polityczne),

E (Economic Environment) - oznacza analizę środowiska (otoczenia) ekonomicznego

(np. rozwój gospodarczy, poziom cen),

S (Sociocultural Environment) - oznacza analizę środowiska (otoczenia) społeczno-

kulturowego (np. trendy społeczne, kultura),

T (Technological Environment) - oznacza analizę środowiska (otoczenia)

technologicznego (rozwój techniki, nowe tendencje, takie jak IT).

Analizę PEST można prowadzić przy wykorzystaniu wskaźników punktowych

określających siłę wpływu danego czynnika na organizację (np. w skali 5-punktowej, w

której 5 - oznacza ocenę bardzo wysoką, a 1 - ocenę bardzo niską).


2.2. Analiza PEST dla Dolnośląskiego Klastra Turystyki w kontekście

rozwoju funkcji turystycznej podmiotów członkowskich

Poniżej zostanie przeprowadzona analiza PEST pod kątem możliwości rozwoju funkcji

turystycznej podmiotów członkowskich DKT. W każdej z czterech grup (obszarów)

określone zostaną czynniki, które mogą mieć decydujące znaczenie i wpływ na realizację

założeń strategii i możliwości rozwoju DKT oraz poszczególnych jego członków, w

kluczowym obszarze działalności, tj. rozwoju i propagowaniu turystyki na Dolnym Śląsku.

Analizy dokonywane są z punktu widzenia całego Klastra, jako podmiotu mającego wpływ

na kształtowanie rozwoju funkcji turystycznej, jak również z punktu widzenia wszelkich jej

zasobów przyrodniczych i kulturowych stanowiących lub mogących stanowić atrakcję

turystyczną na obszarze oddziaływania Klastra, a także zlokalizowanych na tym terenie

podmiotów funkcjonujących w sektorze turystyki oraz sektorach powiązanych, np.:

kultura i sport. Należy jednak podkreślić, iż wymienione tendencje i czynniki w podobnym

stopniu będą oddziaływać na inne podmioty, funkcjonujące na terenie kraju.


1. Dokonanie oceny otoczenia politycznego

Ustalenie czynników wywierających pozytywny

wpływ

Porównanie

Ustalenie czynników wywierających negatywny

wpływ

2. Dokonanie oceny otoczenia ekonomicznego


wpływ

Porównanie


wpływ

3. Dokonanie oceny otoczenia społeczno-kulturowego


wpływ

Porównanie


wpływ

4. Dokonanie oceny otoczenia technologicznego


wpływ

Porównanie


wpływ

Dokonanie ostatecznej oceny poprzez porównanie negatywnych i pozytywnych czynników z wynikami

punktowymi

Ustalenie oceny

punktowej dla każdego obszaru

Określenie w strategii sposobów

przezwyciężenia trudności

NIE Czy środowisko PEST jest

korzystanie dla funkcjonowania DKT?

TAK Określenie w strategii sposobów

wykorzystania szans

Rysunek 2. Algorytm decyzyjny - Czy makrootoczenie jest przyjazne dla rozwoju DKT i podmiotów

członkowskich w kontekście kształtowania branży turystycznej?



Otoczenie polityczne

Otoczenie te tworzą różnego rodzaju instytucje, które w danym państwie lub na arenie

międzynarodowej regulują działalność oraz stosunki między podmiotami. W skład tego

otoczenia wchodzi również: system prawny, instytucje rządowe oraz grupy nacisku, które

wywierają wpływ lub ograniczają działalność organizacji i osób fizycznych w danym

społeczeństwie. Otoczenie te stwarza pewne ramy organizacyjno-prawne działalności,

która podlega regulacjom w zakresie jej podejmowania (np. różne licencje, koncesje) oraz

w zakresie jej prowadzenia (np. system podatkowy, zasady ewidencji i rachunkowości,

przepisy BHP i przeciwpożarowe).

Tabela 1. Wpływ wybranych czynników politycznych na rozwój funkcji turystycznej, w tym działalność

DKT.

Otoczenie

(obszar) Czynnik Charakterystyka

Wpływ potencjalnej zmiany

czynnika na rozwój turystyki

Polityczne

(w tym

międzynarodowe)

Regulacje sanitarne

i bezpieczeństwa

Wszelkie niezbędne

regulacje prawne w zakresie

bezpieczeństwa i higieny

pracy oraz zabezpieczania

majątku podmiotów (w tym

p.poż.) działających w sferze

turystyki.

Odpowiednie regulacje prawne

przyczyniają się do właściwego

zabezpieczania obiektów,

obszarów i znajdującego się w

nich wyposażenia związanego z

realizowaniem funkcji

turystycznych: świadczeniem

usług i dostarczaniem dóbr

turystycznych.

Z drugiej strony zbyt częste

zmiany przepisów w tej kwestii,

szczególnie związanych z

koniecznością ponoszenia

dodatkowych nakładów

inwestycyjnych na specjalistyczne

systemy ochrony,

dostosowywania obiektów, itp.

przy braku zwiększonych środków

w postaci dotacji od organów

administracji państwowej i

samorządowej, mogą

spowodować trudności w

realizacji i spełnianiu zapisów

wynikających z obowiązujących

aktów prawnych, a w

konsekwencji nałożenie kar.

Restrykcyjność Im wyższe podatki państwo Regulacje w zakresie polityki


polityki podatkowej nakłada na podmioty

prowadzące działalność, tym

mniejsza ilość środków na

dokonywanie modernizacji i

działalność rozwojową

podmiotów.

Podobnie w przypadku

konsumentów – zaostrzenie

polityki podatkowej

powoduje, iż posiadają oni

mniej środków, które

mogliby przeznaczyć na

konsumpcję dóbr i usług

związanych z uprawianiem

turystyki.

W ostatnich latach, w Polsce,

mamy do czynienia z

ustabilizowaną polityką

podatkową, w szczególności

w zakresie podatku

dochodowego.

Brak ulg w podatku od

nieruchomości dla obiektów

turystycznych powoduje

duże dodatkowe obciążenie.

Taka sama stawka podatku

dla firmy produkcyjnej i

obiektu turystycznego

powoduje słaby rozwój małej

turystyki.

podatkowej wpływają na

pośrednio na funkcjonowanie

samorządów, gdyż nie są one

płatnikiem podatku

dochodowego.

Natomiast wzrost obciążeń

podatkowych dla podmiotów

gospodarczych funkcjonujących w

obszarze turystyki oraz

konsumentów (potencjalnych

turystów) powoduje spadek ich

zysków i dyspozycyjnych

dochodów osobistych, co może

skutkować spadkiem wydatków

na rozwój infrastruktury

turystycznej oraz wydatków na

uprawianie turystyki.

Z drugiej strony wzrost obciążeń

podatkowych powoduje wzrost

dochodów budżetu państwa, w

tym pośrednio budżetu gminy, co

może wpływać na zwiększenie

wydatków na rozwój publicznej

infrastruktury turystycznej.

Polityka podatku dochodowego

gmin dla obiektów turystycznych

powoduje że działają one w szarej

strefie.

Przynależność kraju

do ugrupowań

międzynarodowych,

podpisane umowy

międzynarodowe

Pozytywnym aspektem w tej

kwestii otoczenia polityczno-

prawnego jest postępująca

integracja Polski z krajami

Unii Europejskiej, oraz

wynikające z niej korzyści na

wielu płaszczyznach

współpracy. Jedną z nich jest

Układ z Schengen, który

zniósł kontrolę osób

przekraczających granice

między państwami

członkowskimi.

Innym aspektem jest

możliwość korzystania z

zewnętrznych źródeł

finansowania rozwoju

turystyki, kultury, ochrony

Zniesienie kontroli na granicy oraz

podpisywanie wszelkich umów

międzynarodowych może

przyczynić się do zwiększenia

zagranicznego ruchu

turystycznego w Polsce, co może

mieć również pozytywne

konsekwencje dla ruchu

turystycznego na obszarze

oddziaływania DKT.

Przynależność Polski do różnych

ugrupowań międzynarodowych,

w tym m.in. do UE, sprzyja

wymianie doświadczeń i

możliwości rozwoju współpracy

DKT z innymi jednostkami o

podobnym charakterze za

granicą.


dziedzictwa kulturowego czy

naturalnego (fundusze

europejskie, inicjatywy

wspólnotowe, Mechanizm

Finansowy Europejskiego

Obszaru Gospodarczego oraz

Norweski Mechanizm

Finansowy, itp.)

Dodatkowo członkostwo Polski w

UE daje DKT możliwość

finansowania działań z zakresu

turystyki ze środków funduszy i

inicjatyw wspólnotowych oraz

innych instrumentów

finansowania.

Głównym obszarem

zainteresowania dla DKT powinny

być programy współpracy trans

granicznej z Czechami i Niemcami.

System

administracyjno-

prawny w kraju

Przesadnie rozbudowana i

często uciążliwa

administracja ogranicza

możliwości funkcjonowania

wszelkiego rodzaju

podmiotów.

W przypadku Polski system

ten jest bardzo nieczytelny, a

stanowione prawo bardzo

często obarczone jest

wieloma błędnymi zapisami.

W przypadku prowadzenia

działalności w obszarze turystyki,

np. w zakresie noclegów,

gastronomii, istnieją bardzo

często istotne utrudniania i

ograniczenia związane z

uruchomieniem działalności

gospodarczej. Ponadto

możliwości weryfikacji

istniejącego stanu są trudne do

zdiagnozowania z powodu słabo

rozwiniętego systemu

prowadzenia statystyk w zakresie

turystyki.


Kluczowe czynniki sfery politycznej:

odznaczające się dodatnim wpływem: przynależność Polski do wielu organizacji

międzynarodowych, w tym w szczególności UE (możliwości swobodnego

przemieszczania się, możliwości finansowania projektów rozwojowych).

stanowiące ograniczenia rozwoju: rozbudowany system administracyjno-prawny

oraz regulacje sanitarne i bezpieczeństwa.

Otoczenie ekonomiczne

Otoczenie ekonomiczne organizacji obejmuje zjawiska i procesy ekonomiczne, powstające

jako rezultat świadomej i celowej działalności gospodarczej osób fizycznych i podmiotów

gospodarczych, a także organów władzy.


Ogólne warunki i trendy ekonomiczne mają podstawowe znaczenie w powodzeniu

funkcjonowania różnych organizacji. Podmioty muszą zwracać szczególną uwagę na

wszelkie zmiany w dochodach, kosztach utrzymania, stopach procentowych, poziomie

oszczędności i zadłużenia ludności, gdyż mogą one wywierać poważny wpływ na

kształtowanie się poziomu sprzedaży oferowanych przez nich produktów i usług.

Przemiany gospodarcze, które w tej chwili zachodzą w Polsce wpływają na działalność

wszystkich podmiotów, w tym również w obszarze turystyki. Negatywnym aspektem w tej

kwestii jest obecnie kryzys gospodarczy.

Tabela 2. Wpływ wybranych czynników ekonomicznych na rozwój funkcji turystycznej, w tym działalność

DKT.

Otoczenie


Wpływ potencjalnej zmiany czynnika na

rozwój turystyki

Ekonomiczne Wielkość PKB

Z danych instytucji zajmujących

się badaniem sytuacji rynkowej

w kraju10

wynika, iż w

najbliższych latach wzrost PKB

będzie się kształtował w

granicach 2,5-3,0%. Oznacza to

dość stabilny poziom wzrostu

w Polsce.

Stabilny wzrost PKB może przełożyć się

na:

- poprawę sytuacji życiowej

społeczeństwa polskiego,

- zwiększenie płac,

- wzrost wydatków konsumentów,

- pozytywne zmiany w popycie

krajowym,

- pozytywne zmiany na rynku pracy.

Wszystkie powyższe czynniki będą

pozytywnie wpływać na sytuację branży

turystycznej. Dla obiektów turystyki

może to oznaczać większą liczbę

odwiedzających krajowych - w wyniki

rosnącego poziomu życia Polaków,

nastąpi wzrost ruchu turystycznego na

terenie Dolnego Śląska.

10

Patrz np.: Stan i prognoza koniunktury gospodarczej, 80 kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (III kwartał 2013 r.) oraz prognozy na lata 2013 – 2014, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa, 201; Zaktualizowane warianty rozwoju gospodarczego Polski, Założenia do analizy finansowej – Wytycznych w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, grudzień 2012.


Poziom inflacji

Jak wynika z prognoz w

najbliższych latach nie należy

się spodziewać zagrożenia

inflacyjnego w polskiej

gospodarce. W kolejnych

latach wskaźnik ten ma się

utrzymywać na poziomie ok.

2,0-2,5%.

Rosnąca inflacja może niekorzystnie

wpływać na wielkość ruchu

turystycznego oraz popyt na usługi

turystyczne, ponieważ „nabywcy” ofert,

w wyniku wzrostu inflacji, odczują spadek

siły nabywczej pieniądza.

Z drugiej strony wzrost cen towarów i

usług może dodatkowo przyczyniać się

do wzrostu kosztów bieżących

ponoszonych przez obiekty i podmioty z

branży turystycznej.

Wahania

kursów walut

Wahania kursów walut

odgrywają duże znaczenie dla

branży turystycznej, w tym

również dla obiektów

turystycznych, których

głównymi klientami są turyści

zagraniczni.

W ostatnim czasie można

zaobserwować Doś stabilną

pozycję złotówki w stosunku

do zarówno Euro, jak i dolara.

Słabsza pozycja złotówki sprawia, że ceny

wycieczek zagranicznych są relatywnie

droższe. Może to powodować mniejsze

zainteresowanie turystyką zagraniczną,

przy wzrastającej liczbie wyjazdów

krajowych. Ponadto słabsza złotówka

może spowodować wzrost

zainteresowania obszarem Polski ze

strony zagranicznych turystów, którzy

stanowią również potencjalną grupę

klientów.

Realny wzrost

wynagrodzeń

W najbliższych latach

prognozowany jest niewielki

wzrost wynagrodzeń.

Oznacza to potencjalne zahamowanie

liczby odwiedzających, bowiem niski

wzrost wynagrodzeń, przy rosnących

cenach artykułów podstawowych, może

spowodować spadek udziału wydatków

na turystykę w wydatkach ogółem

gospodarstw domowych.


Kluczowe czynniki sfery ekonomicznej:

odznaczające się dodatnim wpływem: wzrost poziomu PKB w Polsce (porównaniu

do innych krajów europejskich), osłabienie złotówki w stosunku do innych walut

napędzające wzrost popytu na turystykę krajową,

stanowiące ograniczenia rozwoju: wzrost poziomu inflacji, niewielki wzrost

wynagrodzeń.

Otoczenie społeczne

Otoczenie społeczne obejmuje zjawiska i procesy dotyczące ogółu ludzi pozostających ze

sobą w różnych relacjach, a także instytucji związanych z jego funkcjonowaniem.


Impulsem każdej działalności są potrzeby ludzi bądź podmiotów gospodarczych.

Otoczenie kulturowe przedsiębiorstwa obejmuje poglądy, idee, pojęcia polityczne,

społeczne, prawne, etyczne, religijne, filozoficzne, uznawane i akceptowane w

określonym czasie i w określonych warunkach przez jednostki, grupy społeczne kraju, w

skali międzynarodowej lub globalnej. Czynniki sfery społeczno-kulturowej wpływające na

rozwój turystyki prezentuje poniższa tabela.


Tabela 3. Wpływ wybranych czynników społeczno-kulturowych na rozwój funkcji turystycznej, w tym

działalność DKT

Otoczenie


Wpływ zmian czynnika na rozwój

turystyki

Społeczno-

kulturowe

Tempo wzrostu

populacji

Z roku na rok w Polsce zwiększa

się odsetek osób w wieku

poprodukcyjnym, co oznacza

starzenie się społeczeństwa. Z

drugiej strony sytuacja

materialna wielu młodych

rodzin nie pozwala myśleć

realnie o macierzyństwie, co

skutkuje odwlekaniem w czasie

podjęcia tej decyzji.

Powyższy problem dotyka dziś

całą Europę. W większości

krajów naszego kontynentu, na

skutek spadku liczby urodzeń,

maleje liczba mieszkańców. Z

kolei osoby starsze żyją coraz

dłużej (nowe farmaceutyki,

postęp w dziedzinie świadczenia

usług medycznych, itp.).

Skutkiem powyższych

czynników demograficznych jest

ujemny przyrost naturalny.

Przyczynia się to do załamania

systemu emerytalnego, a wraz z

tym gwałtownego pogorszenia

warunków życia. Zaczyna,

bowiem brakować siły roboczej,

zdolnej utrzymać dużą liczbę

osób pobierających świadczenia

emerytalne. Starzenie się

polskiego społeczeństwa

powoduje również spadek

oszczędności i spowolnienie

produkcji. Taki stan rzeczy nie

sprzyja rozwojowi turystyki.

Starzenie się społeczeństwa może

powodować następujące niekorzystne

tendencje dla rozwoju turystyki:

- zmniejszony ruch turystyczny z

powodu mniejszej mobilności osób

starszych,

- zwiększenie obciążenia budżetu

wydatkami na renty i emerytury,

skutkujące obniżeniem dotacji na

rozwój turystyki,

- pogarszający się stan poziomu

zabezpieczenia socjalnego i

ekonomicznego osób starszych,

skutkujący mniejszymi wydatkami

indywidualnymi na turystykę.

Z drugiej strony osoby starsze bardzo

często są kreatorami popytu na usługi z

zakresu turystyki uzdrowiskowej.


Poziom

wykształcenia

W Polsce z roku na rok rośnie

liczba osób z wyższym

wykształceniem. Młodzi ludzie

coraz częściej inwestują w

siebie, są coraz bardziej mobilni

i coraz dłużej się kształcą.

Motywatorem do ciągłego

podnoszenia własnych

umiejętności i kwalifikacji jest

zdobycie dobrej pracy, która

pociągnie za sobą wzrost

zarobków, zapewniających nie

tylko godne życie, ale również

możliwość zaspokajania potrzeb

wyższego rzędu. Do takich dóbr

można zaliczyć turystykę

krajową i zagraniczną.

Wykształcenie nie wpływa

bezpośrednio na rynek

turystyczny, ale jest

„pośrednikiem” w wyborze

pewnego standardu życia, na

który się decydujemy (sprzyja

wzrostowi zarobków, a te z

kolei korzystaniu z dóbr

wyższego rzędu, w tym usług

turystycznych).

Wzrost poziomu wykształcenia wpływa

pozytywnie na sytuację rozwoju turystyki.

Z jednej strony warunkuje wzrost

dochodów społeczeństwa, a przez to

wzrost wydatków na turystykę. Z drugiej

kształtuje światopogląd ludności, przez co

chętniej odwiedzają oni miejsca, w

których mogą dowiedzieć się więcej o

historii, kulturze i tradycjach danego

regionu.

Wzorce

konsumpcji

Polacy są społeczeństwem

lubiącym wzorować się na

zachowaniach innych. Takie

podejście powoduje, iż dość

szybko przenikają do naszego

społeczeństwa tendencje

pojawiające się w krajkach

wyżej rozwiniętych. Obecnie

istnieje ogólnoświatowa

tendencja do poznawania

historii, kultury, dziedzictwa

kulturowego zarówno własnego

regionu, kraju, jak innych

narodowości. Powyższe wzorce

sprzyjają rozwojowi turystyki

kulturowej, zwiedzaniu

muzeów, galerii, wystaw.

Obecnie panujące tendencje

ukierunkowane na poznawanie

otaczającego świata, innych kultur, jak i

własnego otoczenia sprzyjają rozwojowi

turystyki kulturowej. Obiekty zabytkowe,

muzea, galerie, itp. stanowią jedno z

głównych miejsc, gdzie w sposób

bezpośredni przekazywane są informacje

nt. wszelkich obiektów kultury

materialnej i niematerialnej danego

obszaru.

Styl życia

Zmieniające się wzorce

konsumpcji społeczeństwa

związane są również ze zmiana

Taka tendencja w zachowaniach

społeczeństwa i ich stylu życia może

wpływać pozytywnie na sytuację rozwoju


stylu życia ludności. Obecnie

coraz więcej osób zaczyna

doceniać czas wolny,

odpoczynek na świeżym

powietrzu, wyjazdy w celach

rekreacyjnych i zdrowotnych.

Nie jest to jednak turystyka

bierna. Przyjmuje ona

najczęściej postać turystyki

aktywnej i kulturowej,

ukierunkowanej na aktywne

formy spędzani wolnego czasu

przy jednoczesnym poznawaniu

kultury tradycji i historii miejsca

odpoczynku.

turystyki na ternie oddziaływania DKT.

Położenie u podnóża Sudetów, bogaty

system rzeczny z główna Odrą i wieloma

rzekami o górskim charakterze, duże

obszary leśne, przyczyniać się może do

wzrostu zainteresowania atrakcjami

obszaru, wśród osób przebywających na

aktywnym wypoczynku na Dolnym

Śląsku.

Zamożność

społeczeństwa

i jakość życia

Społeczeństwo polskie nie

należy do najbardziej

zamożnych, gdyż w kraju

obserwowane jest duże

zróżnicowanie dochodów osób

pracujących. Jednak w ostatnich

latach notowanych jest coraz

więcej sygnałów świadczących o

poprawie jakości życia w

polskich gospodarstwach

domowych oraz wzroście

realnych wynagrodzeń.

Ponadto z roku na rok wzrasta

liczba osób uprawiających

turystykę i korzystających z

ofert kulturalnych, co związane

jest oczywiście ze zmieniającymi

się wzorcami konsumpcji oraz

stylem życia.

Wzrost jakości życia i zamożności

społeczeństwa może pozytywnie

wpływać na rozwój turystyki na obszarze

oddziaływania DKT. Jednak wpływ ten

będzie odczuwalny wówczas gdy wzrost

zamożności społeczeństwa oraz jakości

życia przełoży się na zwiększone wydatki

gospodarstw domowych na turystykę. To

z kolei wymaga odpowiedniej ilości i

jakości infrastruktury i produktów

turystycznych (podaż turystyczna).


Kluczowe czynniki sfery społeczno-kulturowej:

odznaczające się dodatnim wpływem na: wzrost zamożności polskiego

społeczeństwa, wzrost poziomu wykształcenia, korzystne tendencje w zakresie

wzorców konsumpcji, stylu i jakości życia.

wywierające negatywny wpływ: starzenie się społeczeństwa polskiego i krajów

zachodnich, wzrost dysproporcji w dochodach społeczeństwa.


Otoczenie technologiczne

Analiza otoczenia technologicznego dostarcza informacji o nowych odkryciach,

wynalazkach, produktach, technologii ich wytwarzania, zasobach naturalnych, itp.

Technika i technologia jest jednym z najbardziej wyrazistych czynników kształtujących

życie społeczne. Technologia, główna siła w otoczeniu technologicznym, korzysta z

wynalazków lub innowacji pochodzących z nauk stosowanych lub badań konstrukcyjnych.

Każda nowa fala innowacji technologicznych może zastąpić istniejące produkty, usługi i

przedsiębiorstwa.

Elementy otoczenia technologicznego, które mogą wpływać na sytuację w zakresie

rozwoju turystyki zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.

Tabela 4. Wpływ wybranych czynników technologicznych na rozwój funkcji turystycznej w DKT

Otoczenie


Wpływ zmian czynnika na rozwój

turystyki

Technologiczne

Postęp

technologiczny

i techniczny

Nowoczesna technologia i

technika, szczególnie w

przypadku rozwoju

komputerów, ma znaczący

wpływ na funkcjonowanie

wszelkich podmiotów. Koszty

nowych technologii bardzo

szybko maleją, stając się łatwo

dostępne nawet dla

organizacji niedochodowych.

Tym samym pozwala to

podmiotom skoncentrować

się na innych czynnikach,

takich jak jakość, poziom

obsługi i partnerstwo. W

przypadku instytucji turystyki

posiadanie odpowiedniego

sprzętu audiofonicznego,

wizualizacyjnego, itp. ma

niebagatelne znaczenie jeśli

chodzi o sposób

przekazywania i prezentacji

informacji oraz kontakt z

klientem.

Dzięki postępowi technologicznemu i

technicznemu podmioty turystyczne są

w stanie w sposób bardziej pełny i

przejrzysty prezentować treści jakie chcą

przekazać odbiorcom, czy to w postaci

interaktywnych wystaw czy poprzez

multimedialne prezentacje dla grup

zorganizowanych. Odpowiednie

wyposażenie sal wystawienniczych i

konferencyjnych w sprzęt typu:

projektory, mikrofony bezprzewodowe,

komputery, łącza internetowe, itd.,

przyczynia się do poprawy jakości ich

oferty.


Technologia

komunikacyjna

i systemy

informacji (w

tym

technologia IT)

Aby zaistnieć na rynku

turystycznym ze swoją ofertą

należy prowadzić intensywną

kampanię promocyjną. Rozwój

środków masowego przekazu

oraz technologii

informacyjnych przyczynia się

niewątpliwie do poszerzania

kanałów dystrybucji informacji

o potencjalnych atrakcjach

turystycznych i ofercie

podmiotów turystycznych.

Ponadto nowoczesne systemy

gromadzenia informacji

pozwalają w szybszy i

łatwiejszy sposób zarządzać

tego typu organizacjami.

Rozwój systemów informacji oraz

technologii komunikacyjnej może

przyczynić się do poszerzenia liczby

możliwych sposobów dotarcia do

potencjalnych zainteresowanych ofertą

podmiotów turystycznych

zlokalizowanych na obszarze

oddziaływania DKT oraz pomiędzy

członkami DKT zorganizowanymi w

postaci sieci tematycznych Klastra.

Ponadto rozwój powyższych systemów

może w istotny sposób wpływać na

gromadzenie, przetwarzanie i

weryfikowanie informacji o atrakcjach

turystycznych znajdujących się na

terenie oddziaływania DKT.

Infrastruktura

transportowa

Wzrost i poprawa jakości

infrastruktury transportowej

przyczynia się do poprawy

szybkości i jakości

podróżowania, jak również

warunkuje bardziej płynny

transport towarów.

Odpowiednia infrastruktura

transportowa, zarówno jej jakość, jak i

ilość, może przyczyniać się do poprawy

dostępności (w wymiarze regionalnym),

a w konsekwencji powodować napływ

większej liczby turystów. Z drugiej strony

poprawa infrastruktury transportowej

wpływa w takim samym stopniu również

na inne obszary gospodarki i

zlokalizowane podmioty.


Kluczowe czynniki sfery technologicznej:

odznaczające się dodatnim wpływem: rosnący postęp technologiczny, szczególnie

w dziedzinie IT, poprawa infrastruktury transportowej,

wywierające negatywny wpływ: rosnący postęp techniczny i technologiczny może

doprowadzić do wyparcia tradycyjnych odwiedzin na rzecz odwiedzin wirtualnych,

W dalszej części zostanie zaprezentowane rozwinięcie metody w oparciu o uproszczoną

skalę oceny 5 punktowej, w której 5 - oznacza bardzo wysoką siłę wpływu danego czynnika

na analizowany obszar, a 1 - bardzo niską siłę wpływu danego czynnika. Ocena średnich

wyników odnoszona jest do poniższej skali:

5 – 4,4 - środowisko o bardzo dużym wpływie,

4,3 – 3,7 - środowisko o dużym wpływie,


3,6 – 3,0 - środowisko neutralne,

2,9 – 2,3 - środowisko małym wpływie,

2,2 i poniżej - środowisko o bardzo małym wpływie.

Tabela 5. Ocena wpływu poszczególnych obszarów makrootoczenia na rozwój turystyki przy

zastosowaniu skali 5-cio punktowej

Czynniki polityczne Ocena punktowa

Regulacje sanitarne i bezpieczeństwa 3

Restrykcyjność polityki podatkowej 2

Przynależność kraju do ugrupowań międzynarodowych,

podpisane umowy międzynarodowe

4

System administracyjno-prawny w kraju 3

Ocena ogólna 3,0

Czynniki ekonomiczne Ocena punktowa

Wielkość PKB 4

Poziom inflacji 3

Wahania kursów walut 3

Realny wzrost wynagrodzeń 5

Ocena ogólna 3,7

Czynniki społeczno-kulturowe Ocena punktowa

Wielkość wzrostu populacji 4

Poziom wykształcenia 4

Wzorce konsumpcji 3

Styl życia 4

Zamożność społeczeństwa i jakość życia 4

Ocena ogólna 3,8

Czynniki technologiczne Ocena punktowa

Postęp technologiczny i techniczny 3

Technologia komunikacyjna i systemy informacji

(w tym technologia IT)

4

Infrastruktura transportowa 4

Ocena ogólna 3,6


Z analizy powyższych tabel oraz interpretacji ocen punktowych wynika, że w większości

przypadków rozwój turystyki na obszarze oddziaływania DKT styka się z otoczeniem w

sposób neutralny. W przypadku czynników społecznych wpływ ten klasyfikowany jest jako


duży i osiąga ocenę 3,8. Najmniejszy wpływ na rozwój turystyki ma obszar polityczny

(ocena 3,0).

Powyższa sytuacja prowadzi do wniosku, iż aby osiągnąć wszystkie założone cele

konieczny będzie odpowiedni nakład pracy i środków. Największym optymizmem

napawają postępująca zmiana nawyków konsumpcyjnych oraz stylu życia, ugruntowana

pozycja Polski w strukturach Unii Europejskiej, szybsze w związku z tym transfery

technologii, postępująca komputeryzacja oraz powolny wzrost gospodarczy kraju. Z

drugiej strony potwierdza się kiepska sytuacja polityczna i prawna. Skostniały system

biurokratyczny i niestabilność przepisów oraz ich mała przejrzystość znajdują swoje

odbicie w utrudnieniach w prowadzeniu działalności gospodarczej, w tym turystycznej,

oraz niedofinansowaniu tej sfery, jak i sfer pokrewnych (kultura, sport) w polskiej

gospodarce.


Współpraca DKT z podmiotami

turystycznymi i samorządami nie

będącymi członkami Klastra

Zwiedzający (turyści i odwiedzający jednodniowi)

Kontakty marketingowe

Instytucje partnerskie (w szczególności non-profit)

Potencjalni sponsorzy

RRoozzwwóójj ttuurryyssttyykkii nnaa

oobbsszzaarrzzee ooddddzziiaałłyywwaanniiaa

DDKKTT

3. Analiza otoczenia bliższego w obszarze turystyki

Ważnym etapem analizy strategicznej każdej organizacji jest analiza jej otoczenia

konkurencyjnego, nazywanego także otoczeniem bliższym, bądź sektorowym. O ile

makrootoczenie tworzy pewien układ szans i zagrożeń dla wszystkich podmiotów w

danym kraju, o tyle otoczenie bliższe określa warunki funkcjonowania i rozwoju

organizacji w danym sektorze i na danym geograficznie rynku. Poniższy rysunek pokazuje

elementy, które zostały zaliczone do najbliższego otoczenia DKT w kontekście rozwoju

turystyki. Określenie „najbliższe” odnosi się do tych elementów, które mogą być

częściowo kontrolowane i kształtowane przez DKT i podmioty członkowskie, oraz

wpływają one na działalność w tej sferze w postaci tzw. sprzężenia zwrotnego.

Rysunek 3. Elementy otoczenia bliższego DKT w obszarze rozwoju funkcji turystycznej

Źródło: Opracowanie własne


3.1. Zwiedzający (turyści i odwiedzający jednodniowi)

Do potencjalnej grupy zwiedzających obszar oddziaływania DKT zalicza się przede

wszystkim:

Mieszkańców województwa dolnośląskiego oraz pobliskich obszarów (tj.

województwo opolskie, lubuskie, wielkopolskie) - przyjazdy weekendowe,

Mieszkańcy pozostałych obszarów kraju - przyjazdy urlopowe w góry,

Turyści korzystający z agroturystyki,

Turyści biznesowi - interesy, zjazdy, konferencje,

Turyści biznesowi - wyjazdy integracyjne (team building),

Dzieci i młodzież - zielone szkoły,

Turyści sentymentalni - głównie obywatele Niemiec,

Posiadacze „drugich domów”, w szczególności na obszarach górskich i

podgórskich,

Turyści aktywni - uprawiający m.in. turystykę pieszą, turystykę rowerową, nordic

wal king, narciarstwo,

Osoby niepełnosprawne i ukierunkowane na turystykę leczniczą (kuracjusze

uzdrowisk),

Poszukiwacze skarbów i „łowcy adrenaliny” – w myśl hasła „Tajemniczy Dolny

Śląsk”.

Najważniejszą grupą docelową są turyści weekendowi, odwiedzający obszar

oddziaływania w celach poznawczych (duża liczba obiektów zabytkowych i

niepowtarzalnych obiektów przyrodniczych) i rekreacyjnych (zróżnicowanie rzeźby terenu

i warunki klimatyczne predestynujące region do rozwoju wielu forma turystyki aktywnej) .

W przyszłości DKT powinna ukierunkować swoje działania na równoważenie wpływu

poszczególnych grup turystów i odwiedzających na rozwój gospodarki turystycznej

regionu, w szczególności na tworzeniu oferty i zaspokajaniu potrzeb turystów

biznesowych, agroturystów i kuracjuszy.


3.2. Współpraca DKT z podmiotami turystycznymi i samorządami nie

będącymi członkami Klastra

Funkcjonowanie i rozwój funkcji turystycznej zależy w dużym stopniu od budowania

odpowiednich relacji oraz partnerskich stosunków władz samorządowych, podmiotów

turystycznych oraz innych organizacji działających w obszarze turystyki. Odpowiednie

relacje pomiędzy wspomnianymi podmiotami niezależnie od członkostwa w DKT,

polegające na zacieśnianiu współpracy, bez wątpienia przyczynią się do rozwoju funkcji

turystycznej na ternie oddziaływania Klastra.

3.3. Instytucje partnerskie (w szczególności non-profit)

Działalność DKT w obszarze turystyki może być wzbogacona i ułatwiona dzięki współpracy

z różnymi instytucjami i podmiotami typu non-profit w kraju i za granicą, szczególnie

dzięki wzajemnemu powielaniu dobrych praktyk, wspólnemu prowadzeniu badań,

wymiany informacji i publikacji, itd. Współpraca może także ułatwić lokalizowanie nowych

podmiotów oraz realizacji nowych projektów rozwojowych.

Nasilenie długookresowych relacji z instytucjami z otoczenia np. innymi instytucjami

wspierającymi rozwój turystyki (PTTK, DOT, LOT-y, itp.), ale również instytucjami z

obszarów pokrewnych, tj. kultury, sportu, rekreacji, edukacji (np. muzea, galerie

wystawiennicze, TKKF, szkoły, stowarzyszenia tematyczne, itp.) może stanowić istotny

czynnik wspierający rozwoju turystyki i przyczyniać się do dynamizowania realizacji celów

postawionych przed DKT.

3.4. Kontakty marketingowe

Do tych kontaktów zalicza się kontakty mające na celu zwiększenie liczby osób

odwiedzających obszar oddziaływania DKT. Z przeprowadzonych obserwacji i dokonanych

analiz wynika, że takie możliwości nie są w wystarczającym stopniu wykorzystywane. Brak

jest systematycznej i atrakcyjnie przygotowanej informacji rozsyłanej do wszystkich

większych hoteli i pensjonatów regionu, brak jest widocznej informacji na obszarze wielu

regionów kierującej potencjalnych odwiedzających do atrakcji turystycznych. Nie ma

także propozycji programów edukacyjnych, które mogłyby być rozsyłane do nauczycieli


przedmiotów w szkołach okolicznych gmin i powiatów, jako np. żywe lekcje historii, żywe

lekcje przyrody, aktywne lekcje wychowania fizycznego w terenie. Brak takich kontaktów,

które mogą być utrzymywane niekiedy niskim kosztem, powoduje utratę możliwych do

uzyskania efektów długofalowych, powodujących m.in. zmianę stylu życia i wzorców

zachowań młodego pokolenia, w tym podejścia do uprawiania turystyki.

3.5. Potencjalni sponsorzy

Środki na finansowanie rozwoju turystyki w ramach działań DKT pochodzić będą w

pierwszej fazie działalności w większości ze składek członkowskich oraz potencjalnych

dotacji. Z tego względu w działalności DKT może pojawić się problem braku środków na

podejmowanie dodatkowych inicjatyw. Pewnym rozwiązaniem może być poszukiwanie

sponsorów. Sponsorami w przypadku działań i projektów z zakresu turystyki mogą być:

osoby prywatne przekazujące środki na ratowanie np. określonych obiektów

dziedzictwa kulturowego i dostosowanie ich do celów turystyczno-rekreacyjnych,

sympatycy rozwoju turystyki, itp.;

większe firmy działające na terenie oddziaływania DKT, np. sfinansowane przez nie

przedsięwzięcia mogłyby nosić inskrypcję wskazującą, kto był fundatorem

(projektu, materiałów promocyjnych, itp.). Podobnie można byłoby wskazywać,

kto finansował organizowaną przez DKT wystawę, imprezę itd. Ten typ

sponsoringu mógłby być korzystny dla obu stron, oferując możliwości długotrwałej

reklamy sponsorom, DKT mógłby realizować cele statutowe.


4. Analiza potencjału turystycznego powiatu świdnickiego -

pionierskie lokalne grono turystyczne (LGT) w ramach

Dolnośląskiego Klastra Turystycznego

W tej części opracowania dokonano przeglądu i prezentacji najważniejszych elementów i

zasobów stanowiących podstawę funkcjonowania i rozwoju funkcji turystycznej na

terenie Powiatu Świdnickiego, traktowanego jako pionierskie lokalne grono turystyczne

(LGT) w ramach DKT.

Poniżej zestawiono dane i informacje zarówno o czynnikach i zasobach posiadających

względnie stały charakter (położenie, warunki klimatyczne, dziedzictwo kulturowe czy

przyrodnicze) oraz przedstawiono czynniki o charakterze bardziej dynamicznym (np. liczba

turystów, liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w sferze turystyki, itp.).

Analizę dokonano na podstawie istniejących dokumentów strategicznych dotyczących

omawianego obszaru oraz dokumentów i danych statystycznych powszechnie

dostępnych, odzwierciedlających aktualną sytuację na charakteryzowanym obszarze.

Wraz z poszerzaniem grona członków DKT, ta część strategii będzie aktualizowana o

analizę potencjału turystycznego kolejnych gron turystycznych w ramach DKT.

4.1. Potencjał położenia geograficznego LGT Powiat Świdnicki

Powiat Świdnicki położony jest na granicy Przedgórza Sudeckiego i Sudetów.

Administracyjnie od 1998 r. znajduje się w powołanym województwie dolnośląskim i

wchodzi w skład statystycznej jednostki terytorialnej – podregion wałbrzyski (NUTS 3 -

PL517). Powierzchnia Powiatu wynosi 742,89 km², liczba ludności 162 185, gęstość

zaludnienia 216,3 osób/km², poziom urbanizacji 70,1%.

Powiat świdnicki graniczy z sześcioma powiatami województwa dolnośląskiego:

dzierżoniowskim, wrocławskim, średzkim, jaworskim, wałbrzyskim i m. na prawach

powiatu Wałbrzychem. W skład powiatu świdnickiego wchodzi 8 gmin:

miasto Świdnica – stolica powiatu,


gmina miejska Świebodzice,

trzy gminy miejsko-wiejskie: Jaworzyna Śląska, Strzegom i Żarów

trzy gminy wiejskie: Dobromierz, Marcinowice i Świdnica.

Największe miasta Powiatu to: Świdnica, Świebodzice, Strzegom, Żarów, Jaworzyna

Śląska.

Same województwo dolnośląskie to ziemia wielu krajobrazów. Od bogato urzeźbionych

Sudetów i malowniczego przedgórza na południu i południowym zachodzie, gdzie

położony jest Powiat Świdnicki, przez centralne niziny doliny Odry, do pokrytych lasami

wzgórz i równin na północy i północnym zachodzie. Sam Powiat Świdnicki, jest jednym z

najpiękniej położonych powiatów w województwie dolnośląskim. Składa się na to jego

położenie pomiędzy Górami Sowimi, Pogórzem Wałbrzyskim i Świebodzickim, a

wzgórzami Strzegomskimi, Imbramowickimi oraz Masywem Ślęży. Teren ten przecina

największa rzeka tego obszaru Bystrzyca (ok. 95 km), wraz z licznymi dopływami, m.in.:

Strzegomką (z dopływem Pełcznicą), Piławą, Witoszówką czy Czarną Wodą. Północno-

zachodnią część Powiatu przecina z kolei Nysa Szalona.

Większa część oddziaływania omawianego LGT to teren prawie nizinny, pagórkowaty

(Równina Świdnicka), z licznymi wzniesieniami (Wzgórza Strzegomskie, Imbramowickie) w

głównej mierze przeznaczony pod uprawy rolne, jedynie część południowa i południowo

zachodnia (Pogórze Wałbrzyskie i Góry Sowie) oraz okolice Masywu Ślęży to obszary

górskie i podgórskie, najczęściej zalesione, stanowiące potencjalny obszar dla

intensywnego rozwoju rekreacji i turystyki.

Region geograficzno - historyczny położony na terenie Przedgórza Sudeckiego ma bardzo

bogatą historię. Ulokowanie na pograniczu kilku krajów powodowało stosunkowo częste

zmiany przynależności państwowej tego obszaru. Tereny obecnego powiatu świdnickiego

pierwotnie były integralną częścią polskiej monarchii piastowskiej od końca X w.

Następnie teren powiatu należał do niezależnego księstwa świdnicko – jaworskiego ze

stolicą w Świdnicy, rządzonego przez piastowskich książąt. W kolejnych wiekach teren ten

podlegał czasowej zwierzchności państwowej Czech, Austrii, Prus i Niemiec. Po drugiej

wojnie światowej w wyniku konferencji poczdamskiej ponownie znalazł się w granicach

Polski. Ziemia świdnicka ma długą i bardzo interesującą historię, kształtowaną wpływami


kultur: polskiej, czeskiej, niemieckiej, morawskiej, śląskiej czy żydowskiej. Zmienność ta

odcisnęła piętno w postaci niepowtarzalnych i unikalnych na skalę światowa, europejską i

krajową zabytków architektury, kultury i przyrody obrazujących wielowiekową i

wielobarwną historię regionu.

Rzeki Bystrzyca, Piława i Strzegomka stanowiły główne osie rozwoju osadnictwa na

opisywanych terenach, czego dowodem są liczne stanowiska archeologiczne z okresu

paleolitu (m.in. Bystrzyca Górna, Grodziszcze), neolitu, kultury łużyckiej, przeworskiej,

grodziska średniowieczne oraz istniejące po dziś dzień w dolinach tych rzek zespoły

najcenniejszych założeń rezydencjonalnych:

nad Piławą: Grodziszcze, Krzyżowa, Makowice, Jakubów, Jagodnik, Pszenno,

Wilków, Niegoszów;

nad Bystrzycą: Lubachów, Bystrzyca Dolna i Górna, Burkatów z Omiecinami,

Wiśniowa, Panków, Śmiałowice, Krasków;

nad Strzegomką: Dobromierz, Morawa, Pastuchów, Zastruże,

Zauważalne są także, szczególnie w układzie przestrzennym, różnice pomiędzy

miejscowościami wynikające z ich historycznego statusu, dawnych powiązań

własnościowych i rodowych.


Rysunek 4. Mapa Powiatu Świdnickiego

Źródło: Starostwo Powiatowe w Świdnicy

4.2. Dostępność komunikacyjna LGT Powiat Świdnicki

Powiat Świdnicki leży na przebiegu ważnych szlaków komunikacyjnych o znaczeniu

regionalnym i krajowym.

Przez teren omawianego LGT przebiegają w układzie wschód –zachód:

droga krajowa 5 – od Wrocławia, przez Strzegom i Dobromierz, w kierunku

Kamiennej Góry i przejścia granicznego z Republiką Czeską (Lubawka) – ważna

droga ze względu na ruch turystyczny głównie z okolic Wrocławia, prowadzi


bezpośrednio w okolice Rudaw Janowickich i Gór Kamiennych, pośrednio poprzez

DK 3 w kierunku Karkonoszy i Gór Izerskich.

droga krajowa 35 – od Wrocławia przez Marcinowice, Świdnicę i Świebodzice, w

kierunku Wałbrzycha i przejścia granicznego z Republiką Czeską (Golińsk) ważna

droga ze względu na ruch turystyczny głównie z okolic Wrocławia, prowadzi

bezpośrednio w okolice Gór Wałbrzyskich i Kamiennych, pośrednio poprzez

lokalne drogi w Masyw Ślęży i Góry Sowie.

Opisane drogi stanowią główne osie transportowe LGT.

Uzupełnieniem wspomnianych tras o podobnym przebiegu tj. wschód –zachód, są drogi

wojewódzkie:

droga wojewódzka 379 - łącząca DW382 w Świdnicy z DW381 oraz DK35 w

Wałbrzychu (dzielnica Podgórze). Droga posiada bogate walory krajobrazowe. W

okolicy Modliszowa otwiera się rozległa panorama na Góry Sowie oraz częściowo

Góry Wałbrzyskie.

droga wojewódzka 374 (odcinek Świebodzice – Stanowice) – w okolicach

Grochotowa przebiega w pobliżu większego kompleksu leśnego.

Ponadto przez teren Powiatu przebiegają w układzie północ-południe:

stara Droga Przedsudecka: Paczków - Ząbkowice Śląskie – Dzierżoniów – Świdnica

– Jawor (obecnie przebieg na linii drogi wojewódzkiej nr 382 - granica państwa w

pobliżu Paczkowa poprzez Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów, Świdnicę do DW374 w

Stanowicach w pobliżu Strzegomia) i dalej jako DW 374 przez Strzegom w kierunku

Jawora – bogata w walory widokowe ze względu na równoległy przebieg do

Obniżenia Podsudeckiego z licznymi punktami widokowymi na trasie na Góry

Sowie oraz Pogórze i Góry Wałbrzyskie.

droga krajowa 34 - przebiega w całości przez powiat świdnicki pomiędzy

Świebodzicami a Dobromierzem, wzdłuż granicy Książańskiego Parku

Krajobrazowego i w okolicach Zalewu Dobromierz. Stanowi łącznik między DK5 i

DK35


Istotnym elementem w lokalnym systemie transportowym jest tzw. łącznik autostradowy

– łączy on stolicę regionu – Świdnicę z DK 5 i dalej z autostradą A4. Może stanowić

alternatywę dla DK 35 w zakresie obsługi ruchu turystycznego kierującego się w stronę

Gór Sowich i Wałbrzyskich.

Ponadto przez teren Powiatu przebiegają dwie ważne w skali regionu linie kolejowe:

Linia kolejowa nr 137 – łącząca Katowice i Legnicę, nazywana też Podsudecką

Magistralą Kolejową (PMK), której początkowy odcinek został otwarty w 1844

roku i aż do roku 1876 była stopniowo wydłużana. Na trasie można spotkać wiele

ciekawych miejsc m.in. znacznie nachylony odcinek w okolicach Radzikowic,

Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, Sowiogórskie

Muzeum Techniki w Dzierżoniowie11. Na terenie powiatu przebiega przez Świdnicę

Jaworzynę Śląską i Strzegom.

Linia kolejowa nr 274 - łącząca Wrocław ze stacją Zgorzelec/Görlitz i dalej

prowadząca do Drezna, stanowi oś północ – południe Śląskiej Kolei Górskiej – sieci

linii kolejowych wybudowanych w trudnym terenie górskim Dolnego Śląska przez

koleje pruskie KPEV. Linia Wrocław – Zgorzelec była jedną z pierwszych w Europie

zelektryfikowanych linii kolejowych (w latach 1916-1928)12. Na terenie powiatu

przebiega przez Świebodzice, Żarów i Jaworzynę Śląską.

Jaworzyna Śląska jest również ważnym w skali regionu węzłem kolejowym.

Dodatkowo na terenie powiatu znajdują się nieużytkowane lub częściowo użytkowane

linie kolejowe. Są to:

Linia kolejowa nr 285 - Wrocław - Świdnica z przedłużeniem do Jedliny Zdrój (tzw.

Kolej Bystrzycka) - ruch pasażerski na linii zawieszono w 2000. Od 2007 roku

rozpoczęto działania w zakresie rewitalizacji linii. Na początku 2012 ogłoszono, że z

powodu zbyt wysokich kosztów linia nie będzie poddana rewitalizacji. Pierwszy

interesujący pod względem krajobrazowym odcinek linii przebiega w okolicach

Sobótki u podnóża Masywu Ślęży. Drugi o znacznych walorach turystycznych,

nazywany Koleją Bystrzycką, powstał na bazie projektu z 1855 r., który zakładał

11

http://pl.wikipedia.org/wiki/Linia_kolejowa_nr_137, http://old.pkp.pl/cop/mapa 12

http://pl.wikipedia.org/wiki/Linia_kolejowa_nr_274, http://old.pkp.pl/cop/mapa


przedłużenie Kolei Wrocławsko – Świdnicko – Świebodzkiej poprzez wytyczenie

linii ze Świdnicy na południe, wzdłuż lewego i prawego brzegu Bystrzycy, w

kierunku Nowej Rudy i dalej do Kłodzka. Jednak w wyniku budowy i oddania do

użytku w 1880 r. linii Wałbrzych Główny – Kłodzko, postanowiono jedynie

dobudować odcinek ze Świdnicy do Jedliny Zdroju. Głównym orędownikiem

wzniesienia tej linii był ówczesny przewodniczący Świdnickiej Izby Handlowej,

tajny radca handlowy dr E. Websky.13 Obecnie Kolej Bystrzycka, przede wszystkim

na odcinku Świdnica-Kraszowice – Jedlina Zdrój, stanowi niemałą atrakcję

turystyczną. Ten zabytek architektury technicznej jest cenny ze względu na liczne

budowle inżynieryjne, m.in.: mosty i przepusty (ok. 34, w tym wiadukt kratowniczy

o długości ok. 180 m poprowadzony nad rzeką Bystrzycą), zabytkowe dworce,

wieże ciśnień dla zaopatrywania parowozów w wodę, itp. Ta część linii

poprowadzona jest, przez większą cześć swojej długości, po skalnych półkach i

poprzez wąskie przesmyki, wzdłuż rzeki Bystrzycy, wznosząc się dość gwałtownie

od ok. 240 m n.p.m. w Bystrzycy Dolnej do ok. 500 m n.p.m. na stacji końcowej w

Jedlinie Zdroju. Dodatkowo ze względu na znaczne różnice wysokości pomiędzy

ostatnimi stacjami Jedlinka – Jedlina Zdrój, tory muszą biec przez 3 km (zamiast 1

km w linii prostej) i wykonać skręt o 180°14. Ponadto w pobliżu trasy znajduje się

wiele innych interesujących obiektów: kopalnie rud ołowiu i srebra, elektrownia

wodna, zapora i utworzony w wyniku jej budowy sztuczny zbiornik wodny –

Jezioro Bystrzyckie, Zamek Grodno, architektura przemysłu włókienniczego, a

także podziemie trasy turystyczne kompleksu „Riese”.

Linia kolejowa nr 302 - jednotorowa linia kolejowa o długości 73,549 km, łącząca

stację Malczyce ze stacją Marciszów w województwie dolnośląskim. Ruch

pasażerski został ostatecznie zlikwidowany w 1996 roku. Obecnie (2013) po linii

jest prowadzony ruch towarowy tylko na odcinku Malczyce - Ujazd Górny oraz

Strzegom - Roztoka15.

13

Scheer A., 1985, Zapomniane linie kolejowe w województwie wałbrzyskim [w:] Rocznik Świdnicki ’84, Towarzystwo Regionalne Ziemi Świdnickiej, Świdnica 14

Scheer A., 1996, Sto pięćdziesiąt lat kolei w Świdnicy na tle kolei śląskich (cz. II lata 1895-1995) [w:] Rocznik Świdnicki ’95, Towarzystwo Regionalne Ziemi Świdnickiej, Świdnica 15

http://pl.wikipedia.org/wiki/Linia_kolejowa_nr_302

http://pl.wikipedia.org/wiki/Linia_kolejowa

http://pl.wikipedia.org/wiki/Malczyce_(stacja_kolejowa)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Marcisz%C3%B3w_(stacja_kolejowa)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_dolno%C5%9Bl%C4%85skie

http://pl.wikipedia.org/wiki/1996

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ujazd_G%C3%B3rny_(stacja_kolejowa)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Strzegom

http://pl.wikipedia.org/wiki/Roztoka_(stacja_kolejowa)


4.3. Zasoby dziedzictwa kulturowego LGT Powiat Świdnicki

Obiekty dziedzictwa kulturowego (ODK) od wieków stanowią dla człowieka przedmiot

zainteresowania i poznania. Mogą być również istotnym elementem wpływającym na

kierunki funkcjonalnego rozwoju danej przestrzeni, pod warunkiem, że są właściwie

wykorzystywane, tzn. nie są postrzegane wyłącznie jako zasób materialny (niekiedy

niechciany i niedoceniany), ale jako istotny element gospodarki danego regionu,

właściwie wkomponowany i zintegrowany z nią. Takie podejście i związane z nim

sprzężenia zwrotne dają szansę na pojawienie się korzyści ekonomicznych i efektów

mnożnikowych.

Pojęcie dziedzictwa kulturowego doczekało się wielu interpretacji, zaś w literaturze

występuje wiele definicji tego terminu. Można powiedzieć, iż dziedzictwem jest wszystko

to, co jest spuścizną po poprzednich pokoleniach, że jest to ogół wartości,

odziedziczonych po przodkach16.

Szczególnymi elementami dziedzictwa kulturowego są te, które posiadają postać

materialną (rzeczową, fizyczną, przestrzenną). Stają się one bowiem bezpośrednim

obiektem poznania człowieka i w wyniku odpowiedniego zagospodarowania mogą

przekształcić się w potencjalną atrakcję danego obszaru. Bez względu na stopień

atrakcyjności oraz sposób wykorzystywania, np. na cele mieszkalne, turystyczne,

kulturalne, itp., obiekty te wymagają ochrony i prawidłowego gospodarowania nimi.

Dzięki temu zachowywany jest element historii i kultury danego obszaru. Jednocześnie w

wyniku ich zagospodarowania zmianom ulegać mogą kierunki funkcjonalnego rozwoju

danej przestrzeni, a w ich otoczeniu mogą pojawiać się konkretne pozytywne efekty

ekonomiczne i społeczne, w tym generowane przez turystykę.

Postrzeganie ODK jako elementu potencjału rozwojowego określonego obszaru (tu

Powiatu Świdnickiego) może przybierać różną postać:

stanowi przedmiot bezpośredniej oferty rynkowej, w której ODK staje się

swoistego rodzaju produktem turystycznym. Sam lub w połączeniu z innymi

obiektami jest podstawą rozwoju turystyki kulturowej. Turystyka ta definiowana

16

K. Zeidler, Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007, s.15.


jest z kolei jako podróżowanie, którego podstawowym motywem jest dziedzictwo

kulturowe, pojmowane w dwojaki sposób:

- po pierwsze, jako zabytki oraz dzieła sztuki (dziedzictwo sensu stricte);

- po drugie, uwzględniające takie elementy jak życie codzienne, nauka i

technika (fabryki, urządzenia), środowisko geograficzne (krajobrazy i ich

interpretacje, sposoby użytkowania przestrzeni dawniej i dziś), literatura,

kuchnia, itd. (dziedzictwo sensu largo)17.

stanowi istotny czynnik wzmacniający tożsamość regionalną, co może sprzyjać

mobilizacji społecznej, a przez to i rozwojowi danego obszaru;

może być istotnym elementem promocji, tworzenia wizerunku i marki danego

obszaru, a przez to wpływać na jego rozwój gospodarczy, w tym turystyczny18.

Dlatego ważnym jest aby wykorzystywanie i zagospodarowywanie dziedzictwa

kulturowego, jako podstawowego zasobu w ramach konkretnego przedsięwzięcia,

przybierało postać działań odpowiednio zaplanowanych i przemyślanych, zarówno na

poziomie instytucji publicznych (samorząd, instytucje rządowe) – cele publiczne, jak i

podmiotów prywatnych (cele komercyjne) oraz organizacji pozarządowych.

Działania na rzecz ratowania, a następnie zagospodarowywania takich obiektów z

przeznaczeniem na cele turystyczne muszą poprzez swą kompleksowość, uwzględniać

wszelkie aspekty przestrzenne i funkcjonalne, co ma na celu umożliwienie prawidłowego

funkcjonowanie danego obiektu, jak i sprzyjać zrównoważonemu rozwojowi jego

otoczenia.

Powiat Świdnicki jest jednym z najbardziej zasobnych w obiekty dziedzictwa kulturowego

obszarem na mapie Dolnego Śląska, jak i całej Polski. Można odnaleźć tu zabytki z różnych

epok: od pamiątek po kulturach pogańskich, poprzez liczne obiekty średniowieczne,

renesansowe i barokowe, aż po niepowtarzalne pomniki dynamicznego rozwoju

przemysłowego tych terenów. Wiele z nich zyskało uznanie międzynarodowe i krajowe,

czego potwierdzeniem jest wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – Kościół

17

A. Mikos v. Rohrscheidt, Turystyka Kulturowa - wokół definicji [w:] Turystyka kulturowa, Czasopismo Internetowe, nr 1/2008, listopad 2008, www.turystykakulturowa.org, 2008, s. 8 18

K. Broński, Rola dziedzictwa kulturowego w rozwoju lokalnym. Doświadczenie polskie doby transformacji (po 1989 r.), Zeszyty Naukowe nr 706 Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2006, s. 14-18.


Pokoju w Świdnicy oraz wpis na listę Pomników Historii - Bazylika Świętych Apostołów

Piotra i Pawła w Strzegomiu. Poniżej zestawiono obiekty dziedzictwa kulturowego

wpisane do rejestru zabytków. Stanowić one mogą istotny element dynamizujący ruch

turystyczny w Powiecie Świdnickim w szczególności w ramach rozwoju turystyki

kulturowej.

Gmina Dobromierz

W Gminie Dobromierz, według stanu na maj 2011 roku, wpisanych do rejestru zabytków

prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz w gminnej ewidencji

zabytków było 316 obiektów. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków

prezentuje poniższa tabela.

Tabela 6. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie Dobromierz (stan na maj 2011

r.)

Bronów

pałac A/3607/777 7.10.1960

dom ogrodnika, ob. dom mieszkalny w zespole pałacowym A/3606/1077/Wł 29.11.1984

park pałacowy 856/Wł 18.09.1981

Dobromierz

kościół paraf. p.w. św. Michała Archanioła A/1739/1382 4.09.1965

cmentarz przy kościele paraf. p.w. św. Michała Archanioła A/4056/982/Wł 30.12.1983

kościół ewangelicki, ob. pomoc. p.w. św. Piotra i Pawła oraz plebania

A/1892/2062 6.06.1972

zespół pałacowo - folwarczny z dawnymi ogrodami, oficynami, stajnią, wozownią, dziedzińcem i bramami.

157/A/03 25.04.2003

domy mieszkalne x 10

wieża widokowa (Bronówek) A/4065/986/Wł 1.03.1984

Gniewków kościół paraf. p.w. św. Barbary A/1738/1384 4.09.1965

Jaskulin park dworski A/4202/1330/Wł 20.03.1991

Jugowa

kościół fil. p.w. św. Antoniego A/1801/1470 13.01.1966

oficyna dworska z częścią gospodarczą, ob. budynek mieszkalno – gospodarczy oraz park

A/4204/883/Wł 31.12.1982

Kłaczyna

kościół fil. p.w. św. Jakuba i Anny A/1691/903 27.07.1961

zamek-ruina A/4235/966 13.11.1961

dom mieszkalny A/4234/2075 6.06.1972

Pietrzyków

dwór A/4496/800/Wł 14.05.1981

park A/4497/861/Wł 18.09.1981

wiatrak holenderski A/4498/1025/Wł 12.12.1984

Roztoka Dolna

karczma A/4563/1394 9.09.1964

dom mieszkalny (d. 12) A/4564/2083 6.06.1972

Roztoka Górna

Pałac z oficyną mieszkalną i browarem, stajnią i wozownią A/4561/236 15.07.1950

oranżeria w zespole pałacowym, pawilon - altana ogrodowa, ob. ruina w zespole pałacowym oraz park pałacowy

A/4562/237 15.07.1950


Szymanów

kościół fil. p.w. św. Jadwigi A/ 1917/779/Wł 14.05.1981

pałac A/4755/880/Wł 25.06.1982

park pałacowy A/4754/881/Wł 25.06.1982

Źródło: opracowanie własne na podstawie zestawienia Wykaz zabytków – dawne województwo wałbrzyskie, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, http://wosoz.ibip.wroc.pl/public/?id=92696

Do najciekawszych obiektów i posiadających największy potencjał do generowania ruchu

turystycznego na terenie gminy należą:

zespół pałacowo - folwarczny z dawnymi ogrodami, oficynami, stajnią, wozownią,

dziedzińcem i bramami – Dobromierz.

pałac z oficyną mieszkalną i browarem, stajnią i wozownią, oranżeria w zespole

pałacowym, pawilon - altana ogrodowa oraz park pałacowy – Roztoka Górna.

dwór i park dworski w Jaskulinie.

wieża widokowa (Bronówek) – Dobromierz.

kościół fil. p.w. św. Jadwigi – Szymanów.

kościół paraf. p.w. św. Michała Archanioła – Dobromierz.

kościół fil. p.w. św. Antoniego – Jugowa.

wiatrak holenderski – Pietrzyków.

Miasto i Gmina Jaworzyna Śląska

W Mieście i Gminie Jaworzyna Śląska, według stanu na grudzień 2012 roku, wpisanych do

rejestru zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz w

gminnej ewidencji zabytków było odpowiednio 151 (miasto) i 266 (gmina) – łącznie 417

obiektów. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków prezentuje poniższa

tabela.

Tabela 7. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie i Mieście Jaworzyna Śląska

(stan na grudzień 2012 r.)

Bagieniec dwór A/3598/1670

12.05.1966, 8.11.1980

otoczenie dworu / fosa, ogród/ A/3599/774/Wł

Bolesławice kościół fil. p.w. św. Jadwigi A/1916/781/Wł 25.05.1981

aleja lipowa wielorzędowa, cmen. katolicki A/3600/616/Wł 30.05.1975

Jaworzyna Śląska

budynek parowozowni wachlarzowej z warsztatami A/ 5845 22.10.2012

willa fabrykanta, ob. komisariat policji A/4193/1562/Wł 25.03.1997

Milikowice kościół paraf. p. w. św. Michała Archanioła A/1912/787/Wł 15.05.1981


park A/4427/981/Wł 27.12.1983

park i ogród gospodarczy z murem A/4428/1389/Wł 30.11.1993

Pastuchów

kościół paraf. p. w. św. Barbary A/1759/1194 14.12.1964

cmentarz parafialny A/5848/1-2 16.11.2012

brama cmentarna z murem wokół cmentarza przykościelnego A/5848/1-3 16.11.2013

dwór, ob. dom mieszkalny A/4489/938/Wł 28.07.1983

założenie dworsko-folwarczne z d. ogrodami gospodarczymi 1/A/99 1.07.1999

wieża mieszkalna A/4488/963 13.11.1961

Piotrowice Św.

kościół fil. p. w. Podwyższenia Krzyża Św. A/1910/780/Wł 25.05.1981

dwór A/4490/289 11.05.1951

park A/4491/746/Wł 8.11.1980

dom mieszkalny w zespole A/4492/1642/Wł 31.12.1998

Spichlerz, stodoła i obora w zespole 1642/Wł 31.12.1998

Stary Jaworów

kościół fil. p. w. Niepokalanego Poczęcia NMP A/1827/1684 12.05.1966

zajazd, ob. dom mieszkalny A/4487/729/Wł 30.06.1979

Witków dom mieszkalny A/4599/1235/Wł 2.03.1988



turystycznego na terenie miasta i gminy należą:

dwór (zamek wodny) i otoczenie dworu (fosa, ogród) – Bagieniec.

wieża mieszkalna i dwór – Pastuchów.

dwór - Piotrowice Świdnickie.

budynek parowozowni wachlarzowej z warsztatami – Jaworzyna Śląska.

kościół paraf. p. w. św. Barbary – Pastuchów.

kościół fil. p. w. Podwyższenia Krzyża Św. – Piotrowice Świdnickie.

wczesnośredniowieczne słowiańskie grodzisko – okolice Nowego Jaworowa.

Gmina Marcinowice

W Gminie Marcinowice, według stanu na maj 2011 roku, wpisanych do rejestru zabytków




Tabela 8. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie Marcinowice (stan na maj

2011 r.)

Chwałków pałac 759/Wł 8.11.1980


park 758/Wł 8.11.1980

Gola Świdnicka dwór, ob. dom mieszkalny 1143/Wł 25.10.1985

Gruszów pałac 765/Wł 8.11.1980

park 764/Wł 8.11.1980

Kątki

pałac 761/Wł 8.11.1980

park 762/Wł 8.11.1980

aleja dębowa-jesionowa wzdłuż drogi do Zebrzydowa 1317/Wł 7.03.1991

Krasków

oficyna mieszkalna w zespole pałacowym, ob. hotel 1463/Wł 20.11.1996

stajnia i wozownia, ob. bud. gosp. z częścią mieszkalną w zespole pałacowym

1462/Wł 20.11.1995

aleja lipowa dwurzędowa dojazdowa do parku 1318/Wł 7.03.1991

Marcinowice

kościół fil. p.w. św. Wacława 920/Wł 31.12.1982

zespół bud. dworca kolejowego (dworzec, łącznik, magazyn spedycji kolejowej)

1489/Wł 25.03.1996

Mysłaków kościół paraf. p.w. św. Katarzyny A/1148 6.03.2009

Strzelce Świdnickie

kościół paraf. p.w. Wszystkich Świętych 1044 24.01.1964

park pałacowy 1327/Wł 20.03.1991

Szczepanów pałac ob. w stanie ruiny A/5222/912/Wł 31.12.1982

park A/5223/717/Wł 17.02.1979

Śmiałowice

kościół paraf. p.w. św. Wawrzyńca 1198 14.12.1964

pałac 753/Wł 8.11.1980

park 752/Wł 8.11.1960

Tąpadła dwór, ob. dom mieszkalny 1035/Wł 10.09.1984

Tworzyjanów pałac 744/Wł 8.11.1980

park 743/Wł 8.11.1980

Wiry

kościół paraf. p.w.św. Michała Archanioła 1690 22.05.1966

dwór, ob. ruina 625/Wł 22.05.1976

park 997/Wł 29.03.1984

Zebrzydów dwór, ob. dom mieszkalny A/5224/1142/Wł 25.10.1985




zespół pałacowy wraz z otoczeniem – Krasków.

pałac – Śmiałowice.

pałac wraz z parkiem – Tworzyjanów.

pałac - Gruszów

kościół paraf. p.w. św. Michała Archanioła – Wiry.

kościół paraf. p.w. św. Wawrzyńca – Śmiałowice.


kościół paraf. p.w. Wszystkich Świętych – Strzelce Świdnickie.

Gmina i Miasto Strzegom

W Mieście i Gminie Strzegom, według stanu na styczeń 2013 roku, wpisanych do rejestru

zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz w gminnej

ewidencji zabytków było odpowiednio 331 (miasto) i 363 (gmina) – łącznie 694 obiekty.

Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków prezentuje poniższa tabela.

Tabela 9. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Mieści i Gminie Strzegom (stan na

styczeń 2013 r.)

Bartoszówek

wieża pałacowa A/3587/804/Wł 14.05.1981

park A/3588/829/Wł 18.09.1981

aleja dębowa szosa Strzegom - Lusina A/3589/1319/Wł 7.03.1991

Goczałków Dolny

kościół paraf. p. w. Chrystusa Króla A/1784/1674 12.05.1966

park dworski A/4168/1367/Wł 19.03.1992

Goczałków Górny

pałac, ob. nieużytkowany A/4169/1216/Wł 16.06.1987

zespół pałacowo-folwarczny ( obszar) wraz z parkiem pałacowym

A/1149 05.03.2009

Jaroszów kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki , parafialny p. w. św. Jan Chrzciciela

A/1943/939/Wł 21.09.1983

Kostrza

kościół fil. p. w. św. Krzyża A/1791/1679 12.05.1966

cmentarz katolicki ( stara część) A/4269/1436/Wł 20.06.1995

dwór A/4268/987 30.08.1963

ogrody dworskie i sad A/4267/827/Wł 18.09.1981

Morawa

cmentarz ewangelicki 4456/1377/Wł 23.09.1992

pałac A/4454/733/Wł 9.07.1979

park A/4455/831/Wł 18.09.1981

Olszany

kościół paraf. p. w. św. Trójcy A/1771/1043 24.01.1964

założenie ogrodowe, dworskie, ob. ogrody użytkowe A/4458/858/Wł 18.09.1981

Rogoźnica

kościół pomoc. p. w. św. Szymona i Tadeusza A/1914/783/Wł 25.05.1981

kościół ewangelicki, ob. katolicki p.w. MB Różańcowej wraz z mauzoleum Richthofenów przy kościele

A/5849/1-2 22.11.2012

cmentarz ewangelicki A/4555/1435/Wł 20.06.1995

park A/4557/857/Wł 18.09.1981

teren obozu Gross-Rosen A/4556/973 9.04.1963

wyrobisko granitu-kamieniołom Gross-Rosen A/4558/1372/Wł 15.06.1992

Oficyna i ruiny oficyny, fundamenty dźwignic linowo-torowych, ok. 1940 r., dz. nr 431/7 oraz budynek d. laboratorium, ob. dom mieszkalny, ok. 1962 teren wyrobiska.

DP. 024/30/96/97 MKiS

09.07.1997

Rusko kościół fil. p. w. św. Piotra i Pawła A/1757/1196 14.12.1964

Stanowice

kościół fil. p. w. Najśw. Serca Pana Jezusa A/1755/1197 14.12.1964

pałac, ob. nieużytkowany A/4713/732/WŁ 18.07.1979

park pałacowy wraz z terenem dziedzińca-gosp. A/4714/1363/Wł 3.03.1992

Strzegom kościół Joannitów, ob. kościół paraf. p.w. św. Piotra i Pawła A/1685/73 23.03.1949


komandoria Joannitów, ob. plebania A/4731/1199 14.12.1964

kaplica obronna, ob.kościół pom. p.w. św. Antoniego A/1679/199 31.05.1950

kościół pom. p.w. św. Barbary A/1718/740 17.09.1960

kościół pomoc. p.w. św. Jadwigi A/4732/798/Wł 15.05.1981

kościół klasztorny Karmelitów, nast. ewangelicki, ob. parafialny p.w. Najśw. Zbawiciela Świata i Matki Boskiej Szkaplerznej

A/4733/938 8.09.1961

dom Zgromadzenia Sióstr Elżbietanek A/4734/1636/Wł 9.12.1998

mury obronne i baszta dziobowa A/4730/939 8.09.1961

szmatruz, ob. hotel Granit A/4742/1686 12.05.1966

wieża targowa A/4739/940 8.09.1961

hotel Zumftblucher, ob. hotel z restauracją A/4737/1302/Wł 17.04.1990

dom mieszkalny x 3

młyn wodny ob. dom mieszkalny z usługami A/4736/734/Wł 18.07.1979

zespół budynków dworca Strzegom-Grabina A/4735/1487/a-c/Wł

25.03.1996

Żelazowo

pałac A/5217/803/Wł 14.05.1981

park A/5219/828/Wł 18.09.1981

dom ogrodnika, ob. dom mieszkalny w zespole pałacowo-parkowym

A/5218/1631/Wł 26.10.1998

Żółkiewka park A/5220/830/Wł 18.09.1981

wiatrak wieżowy-holenderski A/5221/1383/Wł 27.01.1993



turystycznego na terenie miasta i gminy należą:

starówka Strzegomia m.in. z kościołem p.w. św. Piotra i Pawła (Bazylika Mniejsza),

kościołem p.w. św. Barbary, kaplicą obronną p.w. św. Antoniego, wieżą targową

oraz murami obronnymi i basztą dziobową.

obszar kamieniołomu przy ul. Niepodległości wraz z ruiną wiatraka i ruinami fortu -

Strzegom.

pałac z parkiem – Morawa.

teren obozu Gross-Rosen – Rogoźnica.

pałac i park pałacowy wraz z terenem dziedzińca – Stanowice.

pałac wraz z otoczeniem – Żelazów.

wiatrak wieżowy-holenderski – Żółkiewka.


Gmina Świdnica

W Gminie Świdnica, według stanu na maj 2011 roku, wpisanych do rejestru zabytków




Tabela 10. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie Świdnica (stan na maj 2011

r.)

Bojanice

kościół fil. p. w. MB Częstochowskiej A/1788/1671 12.05.1966

aleja jednorzędowa od kościoła do drogi do Wieruszowa A/3553/608/Wł 30.05.1975

aleja lipowa jednorzędowa, wewnętrzna str. muru kościelnego

A/3555/610/Wł 28.05.1975

Boleścin aleja dębowa dwurzędowa, rozwidlenie dróg do Jakubowic i Makowic

A/3556/611/Wł 28.05.1975

Burkatów aleja lipowa dwurzędowa, od torów kolej. do mostu na Młynówce przed majątkiem

A/3557/615/Wł 30.05.1975

Bystrzyca Dolna

pałac A/3559/1141/Wł 25.10.1985

park A/3560/1167/Wł 28.03.1986

aleja dębowa jednorzędowa A/3562/612/Wł 28.05.1975

aleja lipowa wielorzędowa, cmentarz - od kościoła do kaplicy A/3558/613/Wł 28.05.1975

aleja topolowa, wzdłuż folwarku gospodarczego A/3561/614/Wł 30.05.1975

Bystrzyca Górna

kościół paraf. p. w. Wniebowzięcia NMP A/1795/1672 12.05.1966

szkoła gosp. domowego sióstr Urszulanek, ob. Państwowy Dom Dziecka "Orlik"

A/3563/934/Wł 22.06.1983

pałac A/3564/1398/Wł 7.03.1994


Gogołów kościół fil. p. w. św. Marcina A/1794/1675 12.05.1966

Dwór i park A/4170/747/Wł 8.11.1980

Grodziszcze

kościół paraf. p. w. św. Anny A/1790/1677 12.05.1966

mur ogrodzenia kościoła i plebani wraz z bramą wsch., Zach. I płn.

A/1958/1357/Wł 10.12.1991

plebania A/1959/1358/Wł 10.12.1991

park dworski A/4185/750/Wł 8.11.1980

Jakubów pałac A/4196/944/Wł 21.09.1983

park A/4197/967/Wł 27.12.1983

Komorów pałac A/5811/914/Wł 31.12.1982

park A/4258/978/Wł 27.12.1983

Krzyżowa

kościół fil.p. w. św. Michała Arch. A/1789/1680 12.05.1966

cmentarz rodowy A/4256/936/WŁ 28.07.1983

pałac ob. Międzynarodowy Dom spotkań Młodzieży A/4257/915/Wł 31.12.1982

zespół zabudowań i urządzeń folwarku w zespole pałacowym wraz z oficynami mieszkalnymi, stajniami, owczarnią, budynek gospodarczy, wozownia oraz bramami

A/4254/1281/Wł 20.12.1989

park wraz z terenem przykościelnym i aleją dojazdową za wsią

A/4255/1168/Wł 28.03.1986


Lubachów

budynek elektrowni wodnej , ob. elektrownia i muzeum A/4403/1551/Wł 25.02.1997

willa (dom Spółki Poszukiwaczy Złota, Złoty Las nr 2)- Nieganów

A/4402/1237/Wł 17.03.1988

Lutomia Dolna

kościół paraf. p. w. Przemienienia Pańskiego A/1787/1681 12.05.1966

park dworski A/4405/1324/Wł 20.03.1991

Lutomia Górna

plebania ewangelicka, ob. dom mieszkalny A/4406/1371/Wł 14.06.1992

Makowice

kościół fil. p. w. św. Katarzyny A/1918/773/Wł 8.11.1980

pałac A/4415/731/Wł 30.06.1979

park A/4416/1170/Wł 28.03.1986

Modliszów kościół fil. p. w. św. Bartłomieja A/1761/1119 28.07.1964

Mokrzeszów kościół paraf. p. w. św Jadwigi A/1760/1193 14.12.1964

szpital zakonny A/4417/1285/Wł 2.01.1990

Panków dwór A/4499/587 24.08.1959

park dworski A/4500/755/Wł 8.11.1980

Pszenno kościół paraf. p. w. św. Mikołaja A/1758/1195 14.12.1964

Sulisławice park A/4744/763/Wł 8.11.1980

Wilków Św. pałac A/4615/945/Wł 20.09.1983


Wiśniowa pałac A/4617/908/Wł 31.12.1982


Witoszów Dolny

kościół paraf. p. w. Nawiedzenia NMP A/1681/343 13.11.1956

pałac (PGR) A/4619/1495/Wł 15.04.1996

Witoszów Górny

dwór A/5227/975 11.05.1963

park dworski A/4620/745/Wł 8.11.1980

Zawiszów

budynek administracyjny 1497/Wł 15.04.1996

dwór A/5225/1496/Wł 15.04.1996

oficyna mieszkalno-gosp. A/5226/1497/Wł 15.04.1996




kompleks pałacowo-parkowy – Krzyżowa.

dwór i park – Gogołów.

pałac z parkiem i stawami – Makowice.

pałac wraz z parkiem – Jakubów.

pałac wraz z parkiem – Wiśniowa.

dwór i park dworski – Witoszów Górny.

ruiny zamku (dworu) wraz z otoczeniem – Panków.


kościół fil. p. w. św. Katarzyny – Makowice.

kościół fil. p. w. św. Bartłomieja – Modliszów.

budynek elektrowni wodnej , ob. elektrownia i muzeum - Lubachów

kościół paraf. p. w. Nawiedzenia NMP – Witoszów Dolny.

szpital zakonny – Mokrzeszów.

Miasto Świdnica

W Mieście Świdnica, według stanu na październik 2013 roku, wpisanych do rejestru


ewidencji zabytków było 1027 obiektów. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru

zabytków prezentuje poniższa tabela.

Tabela 11. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Mieście Świdnica (stan na

październik 2013 r.)

Świdnica

kościół farny, nast. Jezuitów, ob. kościół katedralny, parafialny.p.w.św.Stanisława i Wacława

A/1676/77 29.03.1949

kolegium jezuickie, ob.plebania,Kuria Diecezji Świdnickiej A/2195/1279 13.04.1965

konwikt jezuicki, ob. dom handlowy A/4803/1702 12.05.1966

kościół paraf. p.w. św. Józefa (d. kościół Urszulanek) A/1913/785/Wł 25.05.1981

klasztor Urszulanek, ob. plebania A/4801/1277 13.04.1965

kościół pom. p.w. św. Krzyża, d. kościół Krzyżowców A/4798/699/Wł 14.12.1978

komandoria Krzyżowców, ob. dom parafialny A/4797/1276 13.04.1965

kościół Pokoju A/1677/131 2.01.1950

dzwonnica A/4799/1693 12.05.1966

budynek rendantury, domu dzwonnika i dozorcy kościelnego, ob. dom mieszkalny

A/5872 5.06.2013

szkoła parafialna, ob. dom mieszkalny i pastorówka, ob. dom mieszkalny

A/4804/346 22.11.1956

dom członków kolegium szkoły ewangelickiej, ob. Kościół polskokatolicki p. w. św. Antoniego

A/4804/346, 1401/Wł

14.04.1994

pastorówka zw. nową, ob. administaracja parafii ewang. - augsb.

A/4800/311 03.05.1956

dom wartownika ob. kawiarnia A/4805/1394/Wł 28.12.1992

cmentarz A/4802/706/Wł 14.12.1978

wodociągowa wieża ciśnień A/4830/1415/Wł 8.10.1994

kościół p.w. św. Barbary ob. Klub NOT oraz barbakan bramy Strzegomskiej przy kościele p.w. św. Barbary

A/4796/1278 13.04.1965

kościół klasztorny i klasztor Kapucynów p.w. św. Antoniego, ob. Zbór Zielonoświątkowców

A/4795/643/Wł 30.10.1976

kościół klasztorny i klasztor, ob. kościól parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

A/980/1-2 25.10.2006

kaplica grobowa rodziny Runge A/4793/648/Wł 20.12.1976

kaplica cmentarna rodziny Jaensch A/4794/647/WŁ 20.12.1976

kościół i arsenał, ob. sklepik A/4817/1590/WŁ 20.11.1997

ratusz, ob. Muzeum Dawnego i Świdnicki Ośrodek Kultury wraz z budynkiem krużgankowym, płd. skrzydło ratusza oraz

A/4838/154 21.03.1950


przyziemiem wieży ratusza, budynek Teatru, ob. Ośrodek Kultury

Pałac Opatów Lubiąskich, ob. Biblioteka A/4863/646 26.02.1960

mury obronne A/4772/1694 13.04.1965

park miejski Młodzieżowy - planty miejskie A/4773/705/Wł 14.12.1978

budynek użyteczności publicznej A/4789/1349/Wł 2.08.1991

hotel ob. dom mieszkalny i Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego

A/4788/1369/Wł 13.05.1992

dom mieszkalny x 687

willa Aarona fabrykancka A/4823/1570/Wł 21.05.1997

warsztat obróbki mechanicznej nr 6 i nr 8, budynek produkcyjny nr 7, warsztat mechaniczny nr 9.

A/4824/1569/Wł 21.05.1997

budynek główny maskujący w zespole stacji wzmacniakowej oraz schron w zespole stacji wzmacniakowej

A/5838/1-2 26.07.2012

d.willa właściciela fabryki pasmanteryjnej J.Rosenthala ( ELMOT) ob.przychodnia ( d. Westerplatte 29)

A/4880/1571/Wł 21.05.1997



turystycznego na terenie miasta należą:

zabytkowa Starówka z kamienicami, Ratuszem, Katedrą pw. św. Stanisława i

Wacława.

Kościół Pokoju wraz z otoczeniem (dzwonnica, plebania, cmentarz, itd.).

kościół paraf. p.w. św. Józefa (d. kościół Urszulanek

Dawny Pałac Opatów Lubiąskich.

kościół klasztorny i klasztor Kapucynów p.w. św. Antoniego.

Relikty średniowiecznych murów obronnych oraz relikty nowożytnej Twierdzy

Świdnickiej wraz z plantami w postaci parków miejskich.

kościół p.w. św. Barbary oraz barbakan bramy Strzegomskiej przy kościele p.w. św.

Barbary.

budynek główny maskujący w zespole stacji wzmacniakowej oraz schron w zespole

stacji wzmacniakowej.

wodociągowa wieża ciśnień.

Miasto Świebodzice

W Mieście Świebodzice, według stanu na maj 2011 roku, wpisanych do rejestru zabytków



zabytków było 534 obiekty. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków


Tabela 12. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Mieście Świebodzice (stan na maj

2011 r.)

Świebodzice

kościół paraf. p.w. św. Mikołaja A/1753/1200 14.12.1964

kościół paraf. p.w. św. Piotra i Pawła A/1828/1687 12.05.1966

kościół paraf. p.w. św. Franciszka (Ciernie) A/5213/630 5.03.1960

kościół p.w. św. Anny - ruina (Pełcznica) A/5211/631 5.03.1960

mauzoleum rodziny von Kramsta na cmentarzu komunalnym A/1024 25.09.2007

założenie rezydencjonalne Książ w Wałbrzychu i Świebodzicach (działki w obrębie miasta Świebodzice)

A/572/1-3 24.05.2006

brama wjazdowa do parku w zespole zamku Książ 1231/Wł 16.06.1987

dom szwajcarski w zespole zamku Książ, ob.mieszkalny 1215/Wł 16.06.1987

dom szwajcarski w zespole zamku Książ, ob.mieszkalny 1214/Wł 16.06.1987

pałac tzw. Hugo Schloss, ob. Dom Pomocy Społecznej A/1377 16.10.2009

mury obronne A/2578/629 5.03.1960

budynek łaźni miejskiej , ob. dom handlowy 1289/Wł 19.10.1989

gospoda "Zum Fursten Blucher", ob. biura,mieszkania 1243/Wł 19.12.1988

zespół bud.d.słodowni: część podziemna A/5212/1323/Wł 7.03.1991




zabytkowa Starówka z kamienicami, Ratuszem, kościołem paraf. p.w. św. Mikołaja,

kościołem p.w. św. Piotra i Pawła i murami obronnymi.

kościół paraf. p.w. św. Franciszka (Ciernie).

kościół p.w. św. Anny - ruina (Pełcznica).

założenie rezydencjonalne Książ w Wałbrzychu i Świebodzicach.

pałac tzw. Hugo Schloss.

Gmina i Miasto Żarów

W Mieście i Gminie Żarów, według stanu na październik 2013 roku, wpisanych do rejestru


ewidencji zabytków było odpowiednio 66 (miasto) i 169 (gmina) – łącznie 235 obiektów.

Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków prezentuje poniższa tabela.


Buków kościół paraf. p.w. św. Stanisława A/1752/1201 14.12.1964

dom mieszkalny 1350/Wł 8.08.1991

Imbramowice kościół par. p. w. Wniebowzięcia NMP A/1752/1201 12.05.1966

Łażany

kościół fil. p.w. Bożego Ciała A/1826/1682 12.05.1966

pałac - ruina A/4410/406 24.11.1956


Mrowiny pałac A/4418/604/Wł 30.11.1975


Pożarzysko kościół fil. p. w. św .Józefa A/1680/204 23.04.1951

Pyszczyn Pałac wraz z parkiem i ogrodem dworskim A/4501/653/Wł

25.05.1977 17.02.1979

teatr, ob. budynek gospodarczy 146/A/03 10.02.2003

Siedlimowice park pałacowy A/4689/719/Wł 17.02.1979

aleja lipowo-dębowa na odcinku młyn wodny-las A/4691/1321/Wł 7.03.1991

Wierzbna

kościół rodowy, klasztorny Cystersów, ob. kościół par. p. w. Wniebowzięcia NMP oraz klasztor, ob. część korpusu kościoła

A/1772/1045 24.01.1964

pałac opatów cysterskich A/4603/949/Wł 20.09.1983

park A/4604/716/Wł 17.02.1979

teren folwarku (bez zabudowy) 22/A/00 29.05.2000

Zastruże

kaplica w zespole pałacowym, ob. kościół filialny p.w. Wniebowzięcia NMP

A/1061 21.05.2008


Żarów

park miejski A/5230/1240/Wł 25.07.1988

aleja dębowa przy drodze obiegającej stadion sportowy A/5231/1322/Wł 7.03.1991

aleja lipowa wzdłuż szosy Żarów-Łażany A/5232/1316/Wł 7.03.1991




kościół p.w. św. Stanisława - Buków.

kościół p.w. Wniebowzięcia NMP – Imbramowice.

pałac i park pałacowy – Mrowiny.

kościół p.w. św. Józefa – Pożarzysko.

XIV w. zabytkowa studnia – Pożarzysko.

pałac wraz z parkiem i ogrodem dworskim oraz budynek teatru – Pyszczyn.

kościół rodowy, klasztorny Cystersów, ob. kościół p.w. Wniebowzięcia NMP –

Wierzbna.


Ponadto na omawianym terenie ustanowiono 115 obszarów zabytkowych w tym:

historyczne układy urbanistyczne, historyczne układy ruralistyczne oraz historyczne

układy przestrzenne, jak również 119 stanowisk archeologicznych i 127 obszarów ochrony

archeologicznej.

Obszar LGT Powiat Świdnicki jest wyróżniającym się w kraju pod względem ilości pamiątek

średniowiecznego wymiaru sprawiedliwości. W szczególności można tu odnaleźć liczne

krzyże i kapliczki pojednania (nazywane także pokutnymi). Stawiano je głównie w

średniowieczu, na miejscu zbrodni, jako jeden z elementów pokuty i pojednania z rodziną

ofiar. Posiadają one różne formy. Na niektórych zachowały się dodatkowo ryty narzędzi

mordu. Są fascynującym, osnutym wieloma legendami, świadectwem obyczajów i silnej

władzy sądowniczej ziemi świdnickiej19.

Przedstawione dane ukazują ogromny potencjał w zakresie możliwości generowania

ruchu turystycznego w oparciu o dziedzictwo kulturowe Powiatu Świdnickiego, w

szczególności w postaci turystyki kulturowej i poznawczej.

4.4. Zasoby i warunki naturalne LGT Powiat Świdnicki

Z punktu widzenia geologicznego ziemia świdnicka jest mocno zróżnicowana, a przez to

bardzo bogata w rożne zasoby skalne: od granitu, kwarcu, serpentynitu z magnezytem,

poprzez zieleńce, amfibolity, aż po kaoliny, glinki ogniotrwałe oraz piaski i żwiry.

Zróżnicowanie geologiczne powoduje również występowanie na terenie powiatu i jego

najbliższych okolicach szeregu minerałów i cennych kamieni szlachetnych, m.in.:

kwarce dymne (okolice Strzegomia),

granaty (okolice Jeziora Bystrzyckiego i Bystrzycy Górnej),

turmaliny (okolice Jeziora Bystrzyckiego i Lutomi górnej),

ametysty i kwarce różowe (okolice Kamionek i Wielkiej Sowy),

chryzoprazy (okolice Wir – hałda),

dewońskie wapienie rafowe z licznymi skamieniałościami morskich stworzeń

(Jeziorko Daisy lub Zielone - okolice Mokrzeszowa),

19

http://www.powiat.swidnica.pl/strony/powiat_swidnicki_turystyka_pozostale.htm


Ponadto na obszarze Pogórza Wałbrzyskiego i Gór Sowich (okolice Bystrzycy Górnej,

Witoszowa Górnego, Lubachowa, Złotego Lasu, Walimia, Dziećmorowic) do końca XVIII i

XIX w. wydobywano rudy ołowiu, srebra i złota, a w przypadku Dziećmorowic jeszcze w

poł. XX w. rudy uranu.

Ukształtowanie terenu będące następstwem dawnych procesów geologicznych wykazuje

silne zróżnicowanie, od falistej równiny z pojedynczymi wzniesieniami od 150 do 250 m

n.p.m. na północy i wschodzie poprzez tereny wyżynne Przedgórza Sudeckiego 200 do

500 m n.p.m. na zachodzie i południowym-wschodzie, aż do masywu górskiego Gór

Sowich. Klimat jest także zróżnicowany, od łagodniejszego klimatu podgórskich nizin i

kotlin w północno-środkowej części, do bardziej ostrego klimatu górskiego na południu.

Średnie roczne sumy opadów wahają się od 650 mm do 940 mm. Długość okresu

wegetacyjnego wynosi 175 dni.

Główne rodzaje gleb to gleby brunatne właściwe i brunatne kwaśne. Przeważają bogate

siedliska lasowe z przeważającym udziałem świerka (45%), dębu (23%), buka (11%), oraz

modrzewia i sosny (10%)20.

Parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody

Na terenie Powiatu Świdnickiego lub w jego najbliższej okolicy położone są cztery parki

krajobrazowe stanowiące istotny element wzbogacający potencjał turystyczny

omawianego obszaru. Na ich terenie znajduje się również kilka rezerwatów przyrody.

1. Książański Park Krajobrazowy – usytuowany na pograniczu dwóch odmiennych

makroregionów fizyczno-geograficznych: Pogórza Sudeckiego i Sudetów

Środkowych. Cel ochrony to zachowanie wartości przyrodniczych i kulturowych

części strefy Brzeżnej Pogórza Wałbrzyskiego oraz popularyzacja i

upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania.

Atrakcjami turystycznymi parku są:

potoki: Pełcznica, Szczawnik, Lubiechowska Woda i Czyżynka, które przecinają

teren parku, żłobiąc głębokie kręte jary.

strome zbocza i odsłonięcia skalne dochodzące miejscami do 80 m wysokości,

20

http://wroclaw.lasy.gov.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=712&Itemid=657&tpe =swidnica


bogactwo flory i fauny,

zespół parkowo- rezydencjonalny zamku Książ.

Obszar Parku został podzielony na trzy zespoły krajobrazowe tj.:

Dobromierski (północno-zachodni) - malowniczy, lekko sfałdowany obszar,

otaczający sztuczny zbiornik wody Dobromierz.

Książański (centralny) - przełomy rzeki Pełcznicy i Szczawnika ukazują typowy

krajobraz górski.

Lubiechowski (wschodni) - to masyw o kopulastych wzniesieniach k.

Lubiechowskiej Wody i Witoszówki. Największymi atrakcjami tego rejonu są:

kamieniołom wapienia zwany Jeziorkiem Daisy, wyrobisko podziemne Jaskinia

Daisy, zabytkowe sztolnie i obiekty górnicze oraz palmiarnia w Lubiechowie, z

kolekcją egzotycznych roślin21.

2. Park Krajobrazowy „Dolina Bystrzycy” - położony w sąsiedztwie aglomeracji

Wrocławia. Łączy stosunkowo dobrze zachowane tereny leśne w Sudetach z

jednym z najlepiej wykształconych na terenie Polski korytarzem ekologicznym

Doliny Odry. Osią Parku jest rzeka Bystrzyca, jeden z najważniejszych

lewobrzeżnych dopływów Odry. Źródła Bystrzycy znajdują się na wysokości 620 m

n.p.m. w Górach Kamiennych, niedaleko granicy z Czechami. Jej głównymi

dopływami są Strzegomka i Czarna Woda. Park znajduje się w całości na Nizinie

Śląskiej - w części zwanej Równiną Wrocławską. Z obszarem LGT Powiat Świdnicki

graniczy w okolicach miejscowości Imbramowice i Pożarzysko. Atrakcjami

turystycznymi parku są:

sztuczny zbiornik retencyjny zwany Zbiornikiem Mietkowskim, o powierzchni

9,2 km 2. Z dna zbiornika prowadzona jest eksploatacja kruszywa. Jednym z

głównych zadań, jakie ma spełniać Zbiornik jest polepszenie warunków

żeglugowych na Odrze w okresach niskich stanów wód.

liczne żwirownie, z których znaczna część jest już nieczynna

dolina, z wykształconym korytem i łożyskiem, doskonale widocznym

systemem terasowym oraz licznymi starorzeczami. Część starorzeczy jest silnie

21

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/85-ksiazanski-park-krajobrazowy.html


zabagniona, często porośnięta roślinnością wodolubną (z punktu widzenia

geograficznego dolina Bystrzycy może służyć jako dydaktyczny przykład)22.

3. Park Krajobrazowy Gór Sowich - położony w Sudetach Środkowych. Obejmuje

środkową część pasma Gór Sowich z najwyższą kulminacją Wielka Sowa ( 1015 m

n.p.m) oraz odosobniony masyw Włodarza ( 811 m n.p.m.). Został utworzony

celem zachowania przyrodniczych, kulturowych i estetycznych walorów masywu

Gór Sowich. Park położony jest w zasięgu terytorialnym czterech nadleśnictw:

Wałbrzycha, Jugowa, Świdnicy i Barda, największa część ( 3937 ha ) leży na terenie

Nadleśnictwa Świdnica. Atrakcjami turystycznymi parku są:

strome stoki, zwłaszcza północno - wschodnie, pocięte głębokimi i wąskimi

dolinkami potoków.

w wielu miejscach malownicze skałki.

park obejmuje część gnejsowego bloku Gór Sowich, stanowiącego najstarszy -

proterozoiczny element budowy geologicznej Sudetów.

duża lesistość - głównie lasy dolnoreglowe oraz lasy mieszane. W najwyżej

położonych partiach Wielkiej Sowy, Kalenicy i Słonecznej, występuje bór

świerkowy regla górnego, z płatami sztucznie wprowadzonej kosodrzewiny.

zabytkowe schroniska i wieże widokowe23.

4. Ślężański Park Krajobrazowy - położony na Przedgórzu Sudeckim. W jego

granicach znajduje się Masyw Ślęży (ze Ślężą, Grupą Raduni, Wzgórzami

Oleszeńskimi i Wzgórzami Kiełczyńskimi) oraz Jańska Góra (część Wzgórz

Łagewnickich) - otoczone wspólną otuliną. Najwyższym punktem parku jest Góra

Ślęża (718 m n.pm.) jest to zarazem najwyższy punkt Przedgórza Sudeckiego.

Atrakcjami turystycznymi parku są m.in.:

rumowiska skalne głównie gabrowe pokrywające stoki Ślęży od wysokości 300

m n.p.m. - pozostałości po dwóch zlodowaceniach skandynawskich,

wały kultowe i pozostałości pogańskiej kultury na zboczach Ślęży i Raduni,

22

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/88-park-krajobrazowy-dolina-bystrzycy.html 23

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/91-park-krajobrazowy-gor-sowich.html


zbiornik wodny o przeznaczeniu rekreacyjnym - stworzony na Sulistrowickim

Potoku, w ramach przeprowadzonej w latach siedemdziesiątych regulacji

cieku.

źródła na zboczach Ślęży, które wykorzystywane były początkowo jako źródła

kultowe bądź rytualne, a obecnie ze względu na walory smakowe, jako źródła

wody pitnej24.

5. Rezerwa florystyczno - krajobrazowy „Góra Choina” - utworzony w 1957 r. w celu

zachowania, ze względów kulturalno - społecznych, lasu mieszanego,

porastającego wzgórze zamkowe. Lasy liściaste porastające grzbiety góry stanowią

cenne starodrzewia z udziałem dębu, buka i lipy o wysokim stopniu naturalności.

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie łącznie 260 gatunków z czego

233 gatunki to rośliny wyższe ( paprotniki, nago i okryto zalążkowe ) pozostałe

gatunki to mszaki ( wątrobowce i mchy ). Rezerwat zajmuje niewielki kompleks

leśny otoczony jeziorem, osadami ludzkimi i szosami. Jest licznie odwiedzany przez

turystów, z tego też względu nie stanowi miejsca licznego występowania zwierząt.

Na terenie rezerwatu zaobserwowana 8 gatunków ssaków, 12 gatunków ptaków,

3 gatunki gadów, 1 gatunek płaza. Atrakcję turystyczną tego miejsca stanowi

wzniesiony na szczycie wzgórza średniowieczny zamek Grodno z XIII w. (obecnie

muzeum), otoczony wodami Jeziora Bystrzyckiego zamkniętego wysoką kamienną

zaporą wodną w Lubachowie25.

6. Rezerwat przyrody „Jeziorko Daisy” - utworzony jest na terenie Książańskiego

Parku Krajobrazowego o powierzchni 6,45 ha. Rezerwat został utworzony celem

ochrony kopalnej fauny górnego dewonu odsłoniętej w nieczynnym

kamieniołomie wapienia jak również dla ochrony zbiorowisk leśnych otaczających

kamieniołom i stanowiących jego strefę ochronną. Na terenie rezerwatu

stwierdzono występowanie łącznie 180 gatunków z czego 172 gatunki to rośliny

wyższe ( paprotniki, nago i okrytozalążkowe ) pozostałe 8 gatunków to mszaki (

wątrobowce i mchy ). Fauna rezerwatu nie została dotychczas szczegółowo

24

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/95-slezanski-park-krajobrazowy.html 25



opracowana jedynie objęto badaniami plankton jeziorka Daisy, w którym

stwierdzono 16 gatunków skorupiaków26.

7. Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bardzkich i Sowich - obejmuje dwa pasma

górskie Sudetów Środkowych: Góry Bardzkie w całości oraz północna i południowa

część Gór Sowich. Obszar swym zasięgiem obejmuje zachodnią część opisywanego

LGT, tj. leśnictwa Lutomia, Bojanice, Zagórze, Złoty Las i Witoszów.

Na terenie Nadleśnictwa Świdnica, które w znacznej mierze pokrywa się z obszarem

oddziaływania LGT Powiat Świdnicki znajduje się 178 pomników pojedynczych drzew, 26

grup drzew, 16 alei drzew, 2 skupiska głazów narzutowych oraz występują w 2 miejscach

skałki:

wśród drzew można wymienić takie gatunki jak: jedlica zielona, choina kanadyjska,

wiąz górski, wiąz szypułkowy, lipa szerokolistna, lipa drobnolistna, dąb

szypułkowy, buk pospolity, buk pospolity odm. Purpurowa, cis pospolity,

tulipanowiec amerykański, platan klonolistny, kasztanowiec biały, topola biała,

topola czarna, grab pospolity, klon jawor, wierzba biała, klon pospolity, sosna

zwyczajna, sosna czarna.

aleje pomnikowe to: aleja kasztanowcowa, lipowo-dębowa, lipowa, robiniowo-

kasztanowcowa, topolowa, dębowo-jesionowa, dębowa.

występujące głazy narzutowe to głazy skandynawskie oraz głazy granitowo-

kwarcytowe.

4.5. Infrastruktura turystyczna i ruch turystyczny na obszarze LGT

Powiat Świdnicki

Szlaki rowerowe – turystyka rowerowa

Analizowany obszar LGT Powiat Świdnicki posiada niewystarczająco rozwiniętą sieć

szlaków rowerowych. Pomimo przebiegu kilku ponadlokalnych szlaków z Eurovelo na

czele, można wskazać na deficyt szlaków lokalnych, poprowadzonych po terenach gmin,

26



na krótszych odcinkach, dzięki którym możliwe byłoby stworzenie gęstej siatki szlaków

rowerowych tej części Przedgórza Sudeckiego. Wśród istniejących można wskazać na27:

Szlak Eurovelo R-9 - „Bałtyk – Adriatyk” stanowi część europejskiej sieci tras

rowerowych EuroVelo. Trasa o całkowitej długości 1,930 km łączy Gdańsk, Poznań,

Wrocław, Ołomuniec, Brno, Wiedeń, Triest i Pulę. Na Dolnym Śląsku trasa

przebiega z północy na południe, przez następujące miejscowości: Sułów,

Trzebnicę, Wrocław, Kąty Wrocławskie, Mietków, Świdnicę, Pieszyce, Srebrną

Górę, Kamieniec Ząbkowicki. Na terenie LGT szlak biegnie przez: Tworzyjanów –

Garncarsko – Sobótkę Zachodnią – Sady – Mysłaków - Wiry – ( tutaj następuje

rozdzielenie szlaku na II warianty, które łączą się w Pieszycach. II wariant pozwala

ominąć Świdnicę i prowadzi przez: Jędrzejowice – Kiełczyn – Tuszyn – Włóki –

Nowiznę - Dzierżoniów do Pieszyc) - Wirki – Gogołów – Miłochów – Jagodnik -

Świdnicę – Makowice – Krzyżową – Wieruszów – Lutomię Małą – Lutomię Dolną –

Stachowice (tutaj szlak opuszcza teren LGT) – Piskorzów – Pieszyce –Bielawę –

Ostroszowice – Grodziszcze - Rudnicę - Jemną - Srebrną Górę - Brzeźnicę -

Potworów - Przyłęk - Kamieniec Ząbkowicki - Śrem - Topolę – Błotnicę i dalej przez

Kozielno do Paczkowa w województwie opolskim. Stanowi on rdzeń systemu

szlaków rowerowych na omawianym terenie.

Trasa rowerowa K-1 „Bolka” - Świdnica – Świebodzice – Dobromierz – Bolków –

Jawor. Oznaczona kolorem żółtym, długość 70 km. Trudna a jednocześnie

niebywale atrakcyjna pod względem krajobrazowym i kulturowym trasa, która

prawie w całości biegnie po wyżynnych i górskich terenach Pogórza

Wałbrzyskiego, Świebodzickiego i Kaczawskiego. Trasa została opracowana i

oznakowana przez Lokalną Organizację Turystyczną Księstwo Świdnicko –

Jaworskie.

Trasa rowerowa K-2 „Granitowa” - Świdnica – Jaworzyna Śląska – Strzegom –

Jawor. Oznaczona kolorem czerwonym, długość 50 km. Trasa łatwa i zarazem

bogata w walory widokowe i kulturowe, biegnie po nizinnych terenach Przedgórza

Sudeckiego, a głównie drogami asfaltowymi o małym natężeniu ruchu, dlatego też

27

http://www.ks-j.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=92& Itemid=501&lang=pl

http://www.ks-j.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=254:szlak-eurovelo-r-9-odcinek-mietkow-srebrna-gora&catid=92:trasy-rowerowe&Itemid=501&lang=pl


nie wymaga zbytniej kondycji i profesjonalnego sprzętu. Trasa została opracowana

i oznakowana przez Lokalną Organizację Turystyczną Księstwo Świdnicko –

Jaworskie.

Trasa rowerowa K–3 „Szlak Drogi Węglowej” - Wałbrzych – Świebodzice –

Jaworzyna Śląska – Żarów – Mietków. Oznaczona kolorem czarnym. Szlak ma

przebiegać od "Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia" w Wałbrzychu, gdzie

swoją siedzibę ma Wałbrzyskie Muzeum Przemysłu i Techniki przez Świebodzice,

Jaworzynę Śląską, Żarów do Mietkowa, gdzie połączy się z międzynarodowym

szlakiem Eurovelo R-9. Na dzień dzisiejszy szlak wytyczony został od Świebodzic,

gdyż na terenie miasta Wałbrzycha nie uzyskano jeszcze zgody na poprowadzenie

szlaku przez tereny należące do PKP. Oznakowany szlak to niezbyt skomplikowana

trasa turystyczna idealna dla miłośników natury, zabytków i pięknych widoków. W

przeważającej części biegnie po płaskich terenach Przedgórza Sudeckiego , jedynie

początkowy górski fragment biegnący od Wałbrzycha do Świebodzic wymaga

nieco umiejętności i sprawności oraz lepszego sprzętu. Trasa została opracowana i

oznakowana przez Lokalną Organizację Turystyczną Księstwo Świdnicko –

Jaworskie.

Trasa rowerowa K–4 „Szlak Tkaczy” - oznaczony kolorem zielonym, biegnie ze

Świebodzic do Kamiennej Góry i stanowi łącznik pomiędzy szlakami Księstwa

Świdnicko - Jaworskiego oraz lokalnymi szlakami Ziemi Kamiennogórskiej i

pogranicza polsko-czeskiego. Nazwa szlaku nawiązuje do tradycji związanej z

przemysłem tkackim Świebodzic i Kamiennej Góry, który na początku XIX wieku

stanowił jedną z ważniejszych gałęzi przemysłu na Dolnym Śląsku. To właśnie w

Świebodzicach i Kamiennej Górze znajdowały się największe i najnowocześniejsze

na Śląsku zakłady tkackie. Trasa została opracowana i oznakowana przez Lokalną

Organizację Turystyczną Księstwo Świdnicko – Jaworskie.

Trasa Rowerowa wokół Cierni (Zielona) - bardzo łatwa technicznie trasa. W

całości prowadzi terenami płaskimi Równiny Świdnickiej. Z łatwością pokonają ją

zarówno dzieci, jak i osoby starsze bez przygotowania kondycyjnego. Prowadzi

drogami transportu rolnego oraz przez niewielkie kompleksy leśne. Trasa została

opracowana i oznakowana przez Miasto Świebodzice.


Trasa Rowerowa wokół Świebodzic (Niebieska) - trasa zróżnicowana pod

względem technicznym. Wytyczona została płaskimi terenami Obniżenia

Podsudeckiego i Równiny Świdnickiej oraz obszarem górzystym Pogórza

Świebodzickiego i Wałbrzyskiego. Swoim zasięgiem obejmuje nie tylko obszar

Świebodzic, ale i tereny sąsiednich gmin: Wałbrzycha, Świdnicy, Strzegomia oraz

Starych Bogaczowic. Trasa została opracowana i oznakowana przez Miasto

Świebodzice.

Trasa Rowerowa wokół Książańskiego Parku Krajobrazowego - trasa MTB, niemal

w całości biegnie drogami szutrowymi, polnymi i leśnymi. Na trasie znajduje się

jeden techniczny zjazd/podjazd, którego pokonanie wymaga nieco więcej wysiłku

fizycznego. Szlak poprowadzony jest w większości przez obszar Gminy Wałbrzych

oraz fragment Gminy Świebodzice i Stare Bogaczowice. Trasa została opracowana i

oznakowana przez Miasto Świebodzice.

Trasa Wokół Wilczej Góry - jedna z dwóch tras MTB przebiegających przez obszar

Świebodzic. Wytyczona została przez bardzo zróżnicowany, a zarazem atrakcyjny

obszar pogórza. Na trasie znajdują się liczne techniczne podjazdy/zjazdy oraz

miejsca, z których rozpościera się imponująca panorama na Nizinę Śląską

otaczającą miasto od północy, jak i pasmo Sudetów ciągnących się na południu.

Trasa została opracowana i oznakowana przez Miasto Świebodzice.

Szlaki piesze – turystyka piesza

Na omawianym ternie wyznakowanych jest kilka interesujących w skali ponadlokalnej

szlaków pieszych. Szlaki te zostały uzupełnione największy deficyt szlaków pieszych można

zaobserwować w okolicach Wzgórz Imbramowickich i wzdłuż Doliny Bystrzycy od Świdnicy

do Mietkowa. Wśród istniejących na uwagę zasługują28:

E3 Europejski Szlak Długodystansowy - kolor: niebieski. Jest to szlak o znaczeniu

międzynarodowym, wchodzący w skład 11 europejskich szlaków wędrówkowych.

Szlak ten łączy brzegi Atlantyku z Morzem Czarnym. Trasa o długość ok. 7 500 km,

przebiega przez 12 krajów (Turcja, Bułgaria, Rumunia, Węgry, Słowacja, Polska,

28

http://www.ks-j.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=91& Itemid=500&lang=pl


Czechy, Niemcy, Luksemburg, Belgia, Francja, Hiszpania). Odcinek z Węgier do

wschodniej części Niemiec pokrywa się w większości z przebiegiem dawnego

Międzynarodowego Górskiego Szlaku Przyjaźni Eisenach-Budapeszt, który

włączono w trasę E3 po upadku komunizmu w Europie wschodniej. W Polce szlak

ten posiada dwa odcinki: sudecki i karpacki. Pierwszy, o długości ok. 300 km,

prowadzi przez większość pasm górskich Sudetów: z Jakuszyc, przez Góry i Pogórze

Izerskie, Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie, Góry Wałbrzyskie, Góry Sowie,

Bardzkie, Złote, Bialskie, Masyw Śnieżnika, aż do przejścia granicznego w

Boboszowie. Jest znakowany kolorem niebieskim (odcinki łącznikowe do przejść

granicznych zielonym i żółtym). Drugi odcinek, karpacki, posiada natomiast

długość ok. 160 km. Na omawianym obszarze szlak ten przebiega w okolicach

takich miejscowości jak Zagórze Śląskie czy Michałkowa.

Szlak Zamków Piastowskich - kolor: zielony. Szlak ten, jest rozpoznawany nie tylko

na Dolnym Śląsku, ale również i w całej Polsce ze względu na swój

charakterystyczny przebieg – łączący zamki i warownie piastowskie rozsiane na

terenie Sudetów i Pogórza Sudeckiego Jego długość wynosi 146 km. Rozpoczyna

się na Pogórzu Kaczawskim, na górze Grodziec, gdzie znajduje się zamek o tej

samej nazwie. Następnie prowadzi przez m.in. Wleń (zamek Wleń), Siedlęcin

(wieża rycerska), Jelenią Górę, Rudawy Janowickie z ruinami zamku Bolczów,

następnie ruiny zamku Niesytno, zamek Bolków i Świny, ruiny zamku Cisy, ruiny

zamku Stary Książ, Zamek Książ. Szlak kończy się na zamku Grodno w Zagórzu

Śląskim. Szczegółowy przebieg szlaku: Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim-

Myślęcin- Złoty Las- Modliszów - Pogorzała - Witosz - Lubiechów - Zamek Książ -

Zamek Cisy - Chwaliszów - Pietrzyków - Twardota - Kłaczyna - Zamek Świny -Zamek

Bolków - Pastewnik - Płonina - Turzec - Janowice Wielkie - Zamek Bolczów -

Wojanów - Dąbrowica - Jelenia Góra - Siedlęcin - zapora Jeziora Pilchowickiego -

Maciejowiec - Radomice - Klecza - Zamek Wleń - Ostrzyca Proboszczowicka -

Twardocice - Czaple - Grodziec- Zamek Grodziec.

Szlak Ułanów Legii Nadwiślańskiej - kolor: żółto-niebiesko-żółty. Interesujący,

choć nie do końca doceniany szlak, który praktycznie na całej swej długości

przebiega po terenach LGT Powiat Świdnicki. Ten pieszy szlak górski, o długości ok.

http://www.ks-j.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=400:szlak-ulanow-legii-nadwislanskiej&catid=91:szlaki-piesze&Itemid=500&lang=pl


53 km, oznakowany jest w sposób nawiązujący do żółto-niebiesko-żółtych barw

wyłogów mundurowych ułanów. Biegnie od Świdnicy do Strzegomia. Wytyczono

go w 1960 r. w Oddziale PTTK w Wałbrzychu w celu upamiętnienia pochodu

kilkusetosobowego oddziału polskich lansjerów, którzy podczas wojen

napoleońskich wyruszyli z Neapolu, by wspomóc wojska cesarza Francuzów w

walce z Prusami. Formację tę nazywano najpierw Legią Naddunajską lub Legią

Polską, później Legią Nadwiślańską. Szlak ten przypomina także o pierwszej

zwycięskiej po rozbiorach i bardzo spektakularnej, bitwie polskiej formacji z

Prusakami 15 maja 1807 r. Na Czerwonym Wzgórzu w pobliżu Szczawna-Zdrój

znajduje się pomnik z 1960 r. ku czci Ułanów Legii Nadwiślańskiej. Szczegółowy

przebieg szlaku: Świdnica - Witoszów Dolny – Witoszów Górny – Rezerwat

„Jeziorko Daisy” – Szczawienko – Zamek Książ – Podzamcze – Szczawno Zdrój –

Struga – ruiny zamku Cisy – Chwaliszów – Dobromierz – Serwinów – Mały

Modlęcin – Granica – Stawiska – Strzegom.

Szlak Martyrologii - kolor: niebieski. Szlak o długości 22 km, upamiętniający

więźniów byłego obozu koncentracyjnego „Gross Rosen”. Szczegółowy przebieg

szlaku: Strzegom – Krzyżowa Góra – Góra św. Jerzego – okolice Żółkiewki – Gęsie

Góry – były obóz koncentracyjny Gross Rosen – okolice Kostrzy – Czeska Góra –

Czernica – Paszowice – Jawor.

Szlak Zielony - szlak poprowadzony po obszarze Masywu Ślęzy, Wzgórz

Krzyzowych i Gumińskich. Szczegółowy przebieg szlaku: Strzelce Świdnickie – Biała

– Przełęcz Tąpadła – Przełęcz Słupicka – Słupice – Janiszyn – Wzgórza Krzyżowe –

Gilów – Wzgórza Gumińskie – Brodziszów – Zwrócona – Ząbkowice Śląskie.

Szlak Czerwony - szlak przebiegający mniej więcej wzdłuż Sudeckiego Uskoku

Brzeżnego o długości 40 km. Szczegółowy przebieg szlaku: Cis „Bolko” – Zamek

Książ – Stado Ogierów – Świebodzice – okolice Mokrzeszowa – Góra Widna –

Bystrzyca Górna – Bystrzycki Las – Lutomia Górna – wzdłuż potoku Miła – okolice

Glinna – okolice Góry Marii (łączy się ze szlakiem zielonym, który doprowadza do

Przełęczy Walimskiej).

Szlak Żółty – szlak łączący Sudety Środkowe (Góry Wałbrzyskie) z Masywem Ślęży.

Długość: 75 km. Szczegółowy przebieg szlaku: Wałbrzych dw. Główny – Przełęcz


pod Borową – Jedlina Zdrój – Podlesie – Niedźwiedzice – Zagórze Śląskie – Zamek

Grodno – restauracja „Fregata” – J. Bystrzyckie – Bystrzyca Górna – Bystrzyca

Dolna – Świdnica – Jagodnik – Boleścin – Krzczonów – Gogołów – Wzgórza

Kiełczyńskie – Kiełczyn – Jędrzejowice – Przełęcz Tąpadła – Ślęża – Wieżyca –

Przełęcz pod Wieżycą – Sobótka. Bogaty w walory krajobrazowe.

Szlak Czarny - łącznikowy – Świebodzice dworzec kolejowy – ulica Świdnicka szlak

czerwony.

Szlaki samochodowe

Południowo-Zachodni Szlak Cysterski – turystyczny szlak o charakterze samochodowym,

poprowadzony na południowo zachodniej ścianie Polski, łączący miejscowości powiązane

z funkcjonowaniem zakonu cystersów. Na terenie LGD Powiat świdnicki obiektem

włączonym w siec szlaku jest dawny Pałac Opatów Cysterskich w Świdnicy - okazała

barokowa rezydencja cystersów krzeszowskich położona jest centrum miasta, pomiędzy

Rynkiem a pl. św. Małgorzaty, w pobliżu dawnej bramy miejskiej. Od 2005 r. pałac jest

siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C.K. Norwida.29

Stajnie i stadniny koni – jeździectwo, turystyka konna.

Teren LGT Powiat Świdnicki posiada również bogatą bazę, która pozwala na uprawianie

jeździectwa. Na omawianym obszarze i w jego okolicy funkcjonuje kilka stadnin i stajni o

renomowanej marce. Wśród nich można wymienić:

Ośrodek Jeździecki Stragona (Strzegom) - oferuje rajdy konne, rekreację konną,

skoki przez przeszkody, ujeżdżenie. Jest to bardzo rozpoznawalny ośrodek

jeździecki. Położony jest w Morawie przy Hipodromie im. 14 Pułku Ułanów

Jazłowieckich, na którym co roku rozgrywane są zawody Pucharu Świata w WKKW,

dysponuje nowoczesną infrastrukturą i profesjonalną kadrą szkoleniowców.

Ośrodek posiada certyfikat Polskiego Związku Jeździeckiego i ma prawo

organizować egzaminy na Odznaki Jeździeckie PZJ.

Stado Ogierów Książ - zlokalizowane na terenie Książańskiego Parku

Krajobrazowego w zabytkowych zabudowaniach folwarcznych nieopodal Zamku

29

http://www.szlak-cysterski.eu/tobject/details/110


Książ. Na uwagę zasługują: powozownia licznymi eksponatami oraz kryta

ujeżdżalnia o pow. 800 m², zbudowana w całości z drewna modrzewiowego, którą

zalicza się do najpiękniejszych w Europie. Stado jest znanym ośrodkiem hodowli

koni zarodowych rasy śląskiej i półkrwi angielskiej, uznanym ośrodkiem

jeździeckim i rekreacyjnym. Odbywa się tu wiele imprez sportowych rangi krajowej

i międzynarodowej: m.in. Międzynarodowe Zawody w Ujeżdżeniu (CDI) w lipcu

i Mistrzostwa Polski Młodych Koni – SLKS we wrześniu.

Hodowla koni Namlikowo (Świebodzice-Ciernie) – oferuje powożenie, rajdy

konne, rekreację konną i ujeżdżenie.

Meta Western Riding School (Nowy Jaworów ) – oferuje rekreację konną i

ujeżdżenie.

Hodowla Koni Sportowych - Paweł Mazurek (Panków) - oferuje powożenie i

ujeżdżenie.

Stajnia Bagieniec (Bagieniec).

Stajnia Ślężański Młyn (Szczepanów).

Biały Las. Stajnia. Przybylscy (Wierzbna).

Stadnina Koni Strzegom-Żółkiewka (Żółkiewka).

Obiekty noclegowe i ruch turystyczny na obszarze LGT Powiat Świdnicki

Powiat świdnicki posiada niezbyt duże zaplecze turystyczne, na które składa się 20

obiektów turystycznych, wyszczególnionych w danych Głównego Urzędu Statystycznego –

Bank Danych Lokalnych. Na przestrzeni lat 1995-2012 następowała fluktuacja ilości

obiektów noclegowych i powiązanych z nimi miejsc noclegowych. Jednak od 2006 roku

można zauważyć stałą tendencję wzrostową ( z 12 do 20 obiektów). Istotnym jest fakt, iż

praktycznie wszystkie obiekty maja charakter całoroczny (19 obiektów). Liczba miejsc

noclegowych oscyluje w granicy 1000-1200 miejsc, z niewielka tendencją wzrostową w

ostatnich latach.

W rozpatrywanej przestrzeni czasowej najmniejszą liczbę osób korzystających z noclegów

odnotowano w roku 1995 (12 565 osób). W kolejnych latach odnotowywano stopniowe

zwiększanie się również liczba turystów korzystających z noclegów na omawianym terenie

(43 428 osób w 2012 r.), z niewielkimi wahaniami. Oznacza to wzrost o 246% w stosunku


do roku 2012. W ostatnich latach należy jednak zaobserwować mniejszą liczbą turystów

zagranicznych korzystających z noclegów w porównaniu do okresu 2004-2007 kiedy to

przybrała ona najwyższą wartość (ponad 13 000 osób). W roku 2012 udzielono łącznie

94 227 noclegów, w tym turystom zagranicznym 29 438 noclegów. Oznacza to że w

ostatnim roku analizy tj. 2012, średni okres pobytu korzystających z noclegów wyniósł

2,17 dnia, a w przypadku turystów zagranicznych 3,25 dnia. Jest to potwierdzenie

weekendowego charakteru pobytów turystów na omawianym terenie. Szczegółowe dane

dotyczące ruchu turystycznego oraz obiektów noclegowych prezentuje tabela poniżej.

Tabela 13. Zestawieni danych dotyczących ruchu turystycznego oraz obiektów noclegowych na terenie Powiatu Świdnickiego w latach 1995-2012.

Kategoria Jednostka

miary 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

obiekty ogółem VII

ob. 12 13 8 13 13 9 17 15 14 14 13 12 13 14 15 18 17 20

obiekty całoroczne VII

ob. - - - - - - - - 14 14 13 12 13 14 15 17 16 19

miejsca noclegowe ogółem VII

msc 937 782 477 749 807 436 903 679 683 711 707 677 718 726 1040 926 1065 1198

korzystający z noclegów ogółem I-XII

osoba 12565 18608 12834 21592 17758 21730 27999 27944 29998 34675 38398 38757 39846 38420 40577 42279 40765 43428

korzystający z noclegów turyści zagraniczni I-XII

osoba

1809 4905 2445 5045 4037 5060 7618 7457 9734 11015 12760 13154 12548 7602 8054 8062 8452 9070

udzielone noclegi ogółem I-XII

- 36234 31349 39503 62800 52267 50580 74129 69082 72156 83462 91176 93292 95440 87632 88060 95265 88971 94227

udzielone noclegi turystom zagranicznym I-XII

-

2780 1769 7585 15444 13742 15732 21443 22223 23610 29328 33044 32928 34063 22572 25105 25026 25337 29438

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych http://www.stat.gov.pl/bdl/app/dane_cechter.dims?p_id=514486&p_token=1926196123#

W roku 2012 wśród 20 obiektów noclegowych było: 8 hoteli, 4 inne obiekty hotelowe, 2

domy wycieczkowe, 1 schronisko młodzieżowe, 1 szkolne schronisko młodzieżowe, 1

kemping, 2 pozostałe obiekty niesklasyfikowane.

Spośród hoteli najwięcej było obiektów skategoryzowanych jako trzygwiazdkowe. Pojawił

się też jeden obiekt czterogwiazdkowy. Szczegółowe zestawienie hoteli wg kategorii

prezentuje tabela poniżej.

Tabela 14. Zestawieni danych dotyczących kategorii hoteli na terenie Powiatu Świdnickiego w roku 2012

Kategoria j.m. Liczba obiektów 2012 r.

**** ob. 1

*** ob. 4

** ob. 2

* ob. 1

w trakcie kategoryzacji ob. 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych,

http://www.stat.gov.pl/bdl/app/dane_cechter.dims?p_id=514486&p_token=1926196123#

Wśród turystów zagranicznych korzystających z noclegu na obszarze LGT Powiat Świdnicki

dominują obywatele Niemiec (57% ogółu). W dalszej kolejności obywatele Ukrainy,

Włoch, Czech i Austrii. Szczegółowe dane prezentuje poniższa tabela.

Tabela 15. Zestawieni danych dotyczących kraju pochodzenia turystów zagranicznych korzystających z

noclegu na obszarze LGT Powiat Świdnicki w latach 2005-2012.

Kraj pochodzenia

j.m. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Udział % w roku 2012

ogółem osoba 12760 13154 12548 7602 8055 8062 8452 9070 100%

Austria osoba 864 993 738 78 100 128 146 282 3,11%

Belgia osoba 84 52 118 60 129 137 114 50 0,55%

Białoruś osoba 73 112 92 30 82 152 147 128 1,41%

Czechy osoba 685 671 504 157 175 306 323 386 4,26%

Dania osoba 50 85 21 55 30 39 39 35 0,39%

Estonia osoba 4 2 4 7 17 1 0 11 0,12%

Finlandia osoba 35 23 49 15 6 14 9 13 0,14%

Francja osoba 351 174 170 117 114 96 123 240 2,65%

Grecja osoba 8 8 28 3 10 12 16 12 0,13%

Hiszpania osoba 43 35 50 42 52 29 79 54 0,60%

Irlandia osoba 16 109 74 78 59 79 75 53 0,58%

Japonia osoba 179 94 91 65 17 28 76 48 0,53%

Kanada osoba 15 20 25 9 34 27 9 69 0,76%

Litwa osoba 96 69 56 58 43 67 71 66 0,73%


Luksemburg osoba 0 0 0 0 0 1 0 0 0,00%

Łotwa osoba 20 22 0 12 11 3 19 45 0,50%

Malta osoba 0 0 0 0 0 1 2 0 0,00%

Niderlandy (Holandia)

osoba 154 100 169 96 107 101 153 142 1,57%

Niemcy osoba 7079 6883 6489 4760 5263 5085 5478 5188 57,20%

Norwegia osoba 16 41 35 33 24 45 66 45 0,50%

Portugalia osoba 4 3 11 8 25 4 10 22 0,24%

Rosja osoba 71 309 141 59 102 115 81 212 2,34%

Słowacja osoba 40 57 34 34 35 41 66 60 0,66%

Słowenia osoba 14 22 57 26 5 40 6 13 0,14%

USA osoba 655 703 1020 182 160 126 139 113 1,25%

Szwajcaria osoba 24 59 20 30 42 23 79 22 0,24%

Szwecja osoba 89 66 64 106 85 51 41 47 0,52%

Ukraina osoba 424 323 502 366 278 375 305 554 6,11%

Węgry osoba 89 117 71 57 192 44 22 59 0,65%

Wielka Brytania osoba 675 809 672 363 250 150 139 221 2,44%

Włochy osoba 781 888 938 455 301 389 383 460 5,07%

pozostałe kraje osoba 122 305 305 241 307 353 236 420 4,63%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Bank Danych Lokalnych,


4.6. Kształcenie kadr dla turystyki

Istotnym elementem wzmacniającym lokalny i regionalny rynek turystyczny jest

wykształcona w kierunku turystyczny kadra zarządzająca i operacyjna. Na obszarze LGT

Powiat Świdnicki i w jego okolicy funkcjonuje kilka szkół i uczelni wyższych kształcących w

zakresie turystyki w tym m.in.:

1. Zespół Szkół Hotelarsko-Turystycznych im. Tony Halika w Świdnicy – szkoła

powołana do życia decyzją Rady Powiatu w Świdnicy, zgodnie z Uchwałą nr

XVI/146/2004 z dnia 10 marca 2004 roku. Obecnie kształci na trzech kierunkach:

technik hotelarstwa,

technik żywienia i usług gastronomicznych,

kelner30.

2. Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Świdnicy – studia pierwszego stopnia,

kierunek ekonomia, specjalność rynek turystyczny. Umiejętności nabyte na

specjalność rynek turystyczny pozwolą studentom na zrozumienie roli turystki we

współczesnej gospodarce narodowej, a na podstawie zdobytej wiedzy z zakresu

30

http://www.zsht.swidnica.pl/


funkcjonowania przedsiębiorstw turystycznych, organizacji imprez turystycznych i

obsługi klienta na rynku usług turystycznych. Program specjalności uwzględnia

biznesowe i organizacyjne aspekty turystyki31.

3. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Wałbrzychu - studia pierwszego stopnia,

kierunek Turystyka i Rekreacja – celem kierunku jest przekazywanie wiedzy w zakresie

biologicznych, społeczno – ekonomicznych, środowiskowych, formalno – prawnych i

gospodarczych podstaw ludzkiej aktywności turystyczno – rekreacyjnej;

ukształtowanie umiejętności w zakresie identyfikacji potrzeb turystyczno –

rekreacyjnych, programowania, planowania i realizacji różnego rodzaju usług

turystyczno – rekreacyjnych, inspirowania i aktywnego uczestnictwa w

przedsięwzięciach organizatorskich w zakresie turystyczno – rekreacyjnym

administracji publicznej i różnego rodzaju organizacji społecznych; ugruntowanie

świadomości o roli i znaczeniu turystyki i rekreacji w życiu i rozwoju osobowościowym

człowieka oraz o znaczenia turystyki i rekreacji jako ważnej sfery gospodarczej.

Ważnym celem tych studiów jest również ugruntowanie świadomości wśród

absolwentów konieczności postępowania zgodnie z zasadami etyki zawodowej i

normami prawnymi32.

4. Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości – studia drugiego

stopnia, kierunek zarządzanie, specjalność Rekreacja i Turystyka Zdrowotna -

absolwenci tej specjalności uzyskają praktyczne umiejętności z zakresu: mechanizmów

oddziaływania instrumentów polityki turystycznej na rozwój gospodarki turystycznej,

zasad tworzenia produktu turystycznego w regionie, wykorzystywania metod i

narzędzi zarządzania operacyjnego i strategicznego w praktyce funkcjonowania

przedsiębiorstwa turystycznego33.

4.7. Imprezy cykliczne na obszarze LGT Powiat Świdnicki

Obszar LGT Powiat Świdnicki oferuje mieszkańcom oraz odwiedzającym bogatą ofertą

imprez turystycznych, kulturalnych i sportowych z uwagi na aktywnie działające w każdej

31

http://www.wstt.edu.pl/index.php?what=ekonomia 32

http://www.pwsz.com.pl/turystyka 33

http://www.wwszip.pl/m-zarzadzanie.html#12

http://www.pwsz.com.pl/turystyka


gminie ośrodki kultury, organizacje turystyczne oraz organizacje sportowe. Do

najważniejszych imprez organizowanych cyklicznie na omawianym terenie można zaliczyć:

Festiwal Reżyserii Filmowej - głównym celem festiwalu jest przybliżenie

odbiorcom, a w szczególności uczniom szkół gimnazjalnych oraz szkół średnich,

tajników pracy reżyserskiej.

Międzynarodowy Festiwal Bachowski - festiwal służy wspieraniu oraz promocji

twórczości artystycznej poprzez prezentację bogatego dorobku kompozytorskiego

J.S. Bacha ze szczególnym uwzględnieniem utworów rzadziej goszczących w salach

koncertowych oraz prezentacja barokowych technik gry i śpiewu w wykonaniu

sław muzycznych takich jak Carlos Mena, Simone Kermes ,Eric Hoeprich, Enrico

Gatti. Jest to jedyny w Polsce taki Festiwal.

Międzynarodowy Festiwal Folkloru w Strzegomiu - cykliczny festiwal

folklorystyczny, na którym swoją kulturę i tradycję pokazują zespoły ze wszystkich

kontynentów.

Świdnickie Noce Jazzowe - organizowane od 1995 roku przez Klub Bolko koncerty

jazzowe, na które zapraszane są krajowe i zagraniczne gwiazdy sceny jazzowej34.

Ponadto wśród cyklicznych imprez można wskazać na:

Puchar Świata we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego w Morawie.

DNI GÓR w Świdnicy.

Rajdy Księstwa Świdnicko-Jaworskiego.

Turniej Rajców Księstwa Świdnicko-Jaworskiego.

Rajd Świdnicki Krause (dawny Rajd Elmot).

Festiwal Teatru Otwartego w Świdnicy.

34

Strategia Rozwoju Powiatu Świdnickiego na lata 2010 – 2020 – diagnoza społeczno – gospodarcza.


5. Obszary problemowe oraz postulowane kierunki rozwoju LGT

Powiat Świdnicki

Analiza aktualnych danych dotyczących sytuacji w zakresie potencjału turystycznego

Powiatu Świdnickiego pozwalają na wskazanie kilku obszarów problemowych:

Spolaryzowany rozwój turystyki wokół głównych atrakcji Powiatu, z pominięciem

lub niewystarczającym wsparciem pozostałych miejscowości, obszarów i obiektów,

brak pomysłów na „zatrzymanie” turysty przebywającego na terenie Powiatu

Świdnickiego lub zmierzającego w kierunku Sudetów Środkowych lub Zachodnich –

obszar LGT Powiat Świdnicki często traktowany są jako punkt, przez który

przejeżdża się do celu, a nie jako przystanek w podróży.

deficyt lokalnych liderów turystyki w mniejszych miejscowościach;

mała wiara we własne możliwości mieszkańców gminy;

brak banku pomysłów rozwoju turystyki na poziomie obszaru;

Dodatkowo na podstawie zebranych danych statystycznych i dokonanych analiz oraz

wywiadów i spotkań, istniej możliwość przeprowadzenia uproszczonej analizy SWOT,

stanowiącej narzędzie pozwalające na zestawienie czynników rozwoju badanej jednostki

w czterech kategoriach:

jako czynniki wewnętrzne

- mocne strony

- słabe strony

jako czynniki zewnętrzne

- szanse rozwojowe

- zagrożenia rozwoju

Analiza została przeprowadzona dla LGT Powiat Świdnicki z ukierunkowaniem na funkcję

turystyk:


Tabela 16. Analiza SWOT LGT Powiat Świdnicki z ukierunkowaniem na turystykę

TURYSTYKA

MOCNE STRONY - unikalne obiekty zabytkowe, jak: Kościół

Pokoju, Kolej Bystrzycka, zabytkowe starówki średniowiecznych miast, Katedra Świdnicka, Bazylika Mniejsza w Strzegomiu, Muzeum Gross Rosen, Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku, Kompleks pałacowo-parkowy w Krzyżowej, itp.

- liczne pozostałe obiekty zabytkowe, w tym: zespoły pałacowe i zamkowe, obiekty sakralne, układy urbanistyczne i ruralistyczne, obiekty średniowiecznego prawa, obiekty przemysłu i techniki.

- bogata i ciekawa historia regionu - walory przyrodnicze i krajobrazowe: położenie

u podnóża Gór Sowich, Masywu Ślęży, Pogórza Wałbrzyskiego, teren otoczony czterema parkami krajobrazowymi.

- dobre warunki bioklimatyczne. - gęsta sieć dróg łączący miejscowości - na omawianym terenie. - bliskie sąsiedztwo granicy z Republiką Czeską. -

SŁABE STRONY - zły stan techniczny dróg, w szczególności na

obszarach górskich, - słabo rozwinięta sieć informacji turystycznej - niedoinwestowania infrastruktura turystyczna:

brak spójnego systemu lokalnych szlaków rowerowych,

- małe zaangażowanie mieszkańców w rozwój turystyki na omawianym obszarze (poza Świdnicą i Świebodzicami)

- słaba kompleksowa działalność promocyjna obszaru.

SZANSE - rozwoju różnorodnych form turystyki aktywnej

sportu i rekreacji: jazda konna, turystyka rowerowa, paralotniarstwo, turystyka eksploracyjna, turystyka przyrodnicza,

- rozwój agroturystyki, rolnictwa proekologicznego i produkcji zdrowej żywności

- rozwinięcie bazy turystycznej dla klientów biznesowych, zagranicznych, sportowców itp.

- rewitalizacja i udostępnianie nowych obiektów zabytkowych

- rozwój nowych form wypoczynku i rekreacji, , np. pola golfowe, lodowiska, kręgielnie, imprezy kulturalne, zabawy sportowe,

- zmiana stylu życia w społeczeństwie, otwarcie na poznanie, przygodę i przeżycia,

- rozszerzenie sezonu turystycznego na miesiące jesienno-zimowe i wczesnowiosenne,

- działanie w niszach rynkowych, które mogą wspierać rozwój turystyki, np. produkcja wina, rzemiosło i rękodzieło, itp.

- współpraca w zakresie pozyskiwania funduszy i realizacji wspólnych projektów z partnerami polskimi i zagranicznymi

ZAGROŻENIA - degradacja środowiska naturalnego - postępująca dewastacja obiektów zabytkowych - rozwój komunikacji stanowiący uciążliwość dla

mieszkańców, np. hałas, ruch, zanieczyszczenie powietrza,

- konkurencja ze strony innych ośrodków turystycznych i głównych destynacji ruchu turystycznego na obszarze Dolnego Śląska: Jelenia Góra, Kłodzko, Karkonosze, Dolina Baryczy , Uzdrowiska Kotliny Kłodzkiej, Wrocław, itp.

Źródło: Opracowanie własne.


Wśród głównych kierunków rozwoju turystyki na obszarze LGT Powiat Świdnicki należy

wskazać na tworzenie nowej bazy turystycznej (noclegowej, gastronomicznej, itp.) oraz

rozszerzanie oferty turystycznej o nowe produkty turystyczne. Czynnikiem, który

pozytywnie wpłynąłby na rozwój tego sektora, będzie rozszerzenie sezonu turystycznego

także na okres zimowy, co wymaga stworzenia odpowiedniej infrastruktury turystycznej,

np.: stok narciarski, amatorski tor saneczkowy dla dzieci, wyznaczenie i utrzymywanie

szlaków do narciarstwa biegowego, itp.

Osobnym kierunkiem rozwoju wspierającym aktualną sytuację w zakresie turystyki

powinno być zakładanie gospodarstw agroturystycznych na obszarze LGT Powiat

Świdnicki, który wyróżnia się pod względem warunków dla rozwoju rolnictwa i branż

pokrewnych. Gospodarstwa te powinny odznaczać się pewną wyjątkowością (nauka o

ziołach w przydomowym zielniku, ekstremalne życie na wsi, życie w winnicy, itp.).

W celu pobudzenia lokalnej przedsiębiorczości w obszarze turystyki oraz potencjału

tkwiącego w mieszkańcach gminy i zasobach tego obszaru, należy organizować cyklicznie

meetingi oraz imprezy wzmacniające aktywność i umiejętność pracy w zespole lokalnych

liderów z branży turystycznej.

Na podstawie tak zestawionych informacji można określić główne kierunki rozwoju LGT

Powiat Świdnicki, które będą posiadały odzwierciedlenie w konkretnych celach oraz

działaniach strategii:

1. Turystyka weekendowa, opierająca się na położeniu geograficznym LGT Powiat

Świdnicki,

2. Rozwój turystyki wypoczynkowej (w tym rodzinnej i agroturystyki),

3. Rozwój turystyki aktywnej (kwalifikowanej),

4. Rozwój turystyki poznawczej (kulturowej),

5. Produkcja ekologicznej żywności, rozwój rzemiosła i rękodzieła, jako dodatkowych

źródeł utrzymania lokalnych przedsiębiorstw z branży turystycznej - kreowanie

produktów lokalnych i regionalnych.


6. Strategiczne kierunki rozwoju Dolnośląskiego Klastra

Turystyki35

Wyznaczając strategiczne kierunki rozwoju Dolnośląskiego Klastra Turystyk, w pierwszym

rzędzie należy określić jego wizję określającą wyobrażenie zmian, jakie nastąpią w

zakresie jego struktury i funkcji w ciągu najbliższy kilku lat. Klaster powinien pełnić funkcję

istotnego podmiotu aktywizującego podmioty z szeroko pojętej branży turystycznej w

województwie, animować działania na rzecz rozwoju turystyki na Dolnym Śląsku a także

reprezentować wspólne interesy szerokiego grona środowisk współtworzących powołaną

inicjatywę. Wizji tej podporządkowane zostaną także cele strategiczne. Wizja DKL do 2020

roku brzmi więc następująco:

35

Przy opracowaniu rozdziału oparto się o zapisy zawarte w: Golec A., Strategia rozwoju klastra turystycznego w Sopocie na lata 2012 – 2016, Synergia Research & Consulting, Sopot 2011. Klaster ten stanowił przykład dobrej praktyki w zakresie zapisów strategicznych dla tego typu organizacji.

Dolnośląski Klaster Turystyki to aktywne, innowacyjne i perspektywiczne

grono przedsiębiorstw, instytucji oraz organizacji społecznych działających na

rzecz efektywnego i zrównoważonego rozwoju sektora turystycznego na

Dolnym Śląsku, zaś członkowie Klastra współdziałają na rynku z

uwzględnieniem zasad konkurencji, etyki gospodarczej, społecznej

odpowiedzialności oraz z ukierunkowaniem na racjonalne gospodarowanie

zasobami naturalnymi, kulturowymi i społecznymi.


6.1. Strategiczne obszary działalności i rozwoju Dolnośląskiego Klastra

Turystyki

Realizacja tak zapisanej wizji będzie możliwa w sytuacji skoncentrowania działań i

wysiłków uczestników Klastra na kilku obszarach startegicznych zaprezentowanych w

poniższej tabeli.

Tabela 17. Strategiczne obszary działalności i rozwoju DKT

Obszar strategiczny Charakterystyka

Aktywność i przedsiębiorczość

Podstawą prawidłowego funkcjonowania Klastra jako nieformalnej

struktury jest aktywność i przedsiębiorczość jego członków,

przejawiająca się w podejmowaniu wspólnych działań i projektów o

charakterze biznesowym w wymiarze indywidualnym członków, jak i

wpływających na jakość rozwoju sektora

Kreowanie rozpoznawalnej

marki

Poszerzanie grona uczestników Klastra oraz jego merytoryczny rozwój

wymaga budowania zaufania do inicjatywy, która jest w stanie

zaoferować jej członkom atrakcyjne wartości udziału, a tym samym

stworzenie szczególnej marki Dolnośląskiego Klastra Turystyki.

Atrybutami marki „Dolnośląski Klaster Turystyki” powinny być

następujące skojarzenia i wartości – dynamizm, innowacyjność, wiedza,

etyka, społeczna odpowiedzialność, harmonia, profesjonalizm.

Identyfikacja z powyższymi wartościami pozwoli na zbudowanie silnej

marki regionu.

Wielopoziomowa współpraca

Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych uczestników Klastra,

przejawiających się na takich płaszczyznach jak: zawiązywanie

wspólnych przedsięwzięć biznesowych, dostarczanie fachowej wiedzy

oraz motywowanie do osiągania wyznaczonych przez Klaster celów,

pozwoli na zacieśnianie współpracy na poziomie mikro

(wewnątrzklastrowym). Współpraca makro (zewnatrzklastrowa) polega

natomiast na szeroko rozumianej współpracy Klastra i jego członków z

innymi podobnymi grupami w kraju i zagranicą, w celu wymiany dobrych

praktyk z zakresu działalności.

Budowanie więzi uczestników

Tworzenie sprzyjających warunków do wymiany doświadczeń i dzieleniu

się spostrzeżeniami pomiędzy uczestnikami Klastra oraz w ramach

branży.

Spójność branżowa

Realizacja działań i przedsięwzięć w ramach branży turystycznej w celu

skoncentrowania wysiłków na kluczowym obszarze działalności DKT. Z

tego też względu członkami DKT powinny być podmioty reprezentujące

następujące obiekty gospodarcze i instytucje z terytorium Dolnego

Śląska:

obiekty zbiorowego i indywidualnego zakwaterowania turystów;

punkty gastronomiczne i przedsiębiorstwa cateringowe;

producenci, dystrybutorzy i sprzedawcy wyposażenia i urządzeń


dla sektora turystycznego;

agencje reklamowe, promocyjne i targowe obsługujące podmioty

sektora turystycznego;

lokalne i regionalne media oraz serwisy sektorowe;

dostawcy usług transportowych i rozwiązań logistycznych dla

branży;

dostawcy usług finansowych i doradczo-konsultingowych

instytucje otoczenia biznesu (IOB)

uniwersytety, ośrodki badawczo-naukowe, katedry i instytuty

związane z sektorem turystyki.

Racjonalna gospodarka

finansowa

Dbałość o bilansowanie działalności Klastra poprzez racjonalne

gospodarowanie środkami własnymi oraz pozyskiwanie zewnętrznych

źródeł finansowania.


6.2. Cele strategiczne i operacyjne Dolnośląskiego Klastra Turystyki

Istotą prawidłowo funkcjonującej organizacji są właściwie wyznaczone i realizowane cele

strategiczne. W przypadku Dolnośląskiego Klastra Turystyki jest to tym bardziej istotne, ze

względu na konieczność integracji wielu podmiotów z różnych obszarów branży

turystycznej i około turystycznej w ramach nieformalnego powiązania sieciowego. Stąd

też właściwie zdefiniowane cele, z którymi uczestnicy Klastra będą się utożsamiać, mogą

stanowić pierwszy etap wspomnianej integracji.

Dlatego też nadrzędny cel strategiczny został sformułowany następująco:

„Wzrost wartości rynkowej podmiotów sektora turystycznego na Dolnym Śląsku w

latach 2014-2020, wynikający z podejmowanej współpracy w ramach Klastra”

Osiągnięcie nadrzędnego celu strategicznego będzie możliwe poprzez realizację celów

operacyjnych i działań kierunkowych. Ich zestawienie prezentuje poniższa tabela.

Tabela 18. Cele operacyjne i kierunki działań DKT

Cele operacyjne Kierunki działań Podmioty realizujące

1. Kształtowanie

pozycji

rynkowej

Klastra

Pozyskiwanie nowych członków DKT

skoncentrowanych w ramach Lokalnych

Gron Turystycznych lub Sieci Tematycznych.

Ilość i różnorodność członków jest

członkowie DKT


niezbędna dla prawidłowego rozwoju

Klastra. Nowi członkowie powinni być

rekrutowani przede wszystkim ze sfery

podmiotów i organizacji zapewniając

potencjał do przyszłych wspólnych działań o

charakterze biznesowym i społecznym.

Istotna jest przy tym liczba podmiotów z

wszystkich sekcji sektora turystycznego, co

daje gwarancję na zawieranie wielu

powiązań kooperacyjnych, w różnych

konfiguracjach, o różnorodnym charakterze

i sile współdziałania. W dłuższej

perspektywie przełoży się to na dynamikę

rozwoju samej inicjatywy oraz realizację

celu nadrzędnego.

Realizacja wspólnych projektów i

przedsięwzięć – możliwość uczestniczenia w

przedsięwzięciach i projektach o różnym

zasięgu i charakterze, np.: tworzenie

wspólnej oferty produktowej, wspólny

zakup surowców, materiałów i usług od

dostawców, przeprowadzanie wspólnych

kampanii promocyjnych i wydawnictw,

realizacja wspólnych badań sektora

turystyki. Finalnie uczestnicy Spośród

wszystkich członków inicjatywy w

poszczególnych działa powinni odczuć

konkretne ilościowe lub jakościowe korzyści

z realizacji danego przedsięwzięcia. Drugim

istotnym obszarem działań jest wspólne

zaangażowanie na rzecz społeczności

lokalnych i regionalnej. Przyczyniać się to

będzie do budowania marki i dobrego

klimatu wokół działalności DKT jako

podmiotu społecznie odpowiedzialnego i

zaangażowanego regionalnie (np.

fundowanie nagród, organizacja imprez

charytatywnych, sponsoring, itp.).

2. Wdrażanie

nowych

rozwiązań

produktowych

w obszarze

turystyki

przygotowanie i opracowanie nowych

produktów turystycznych -

zadedykowanych pod potrzeby różnych

grup klientów, w celu dywersyfikacji popytu

na usługi turystyczne oferowane w

poszczególnych Gronach, zarówno w wśród

klientów indywidualnych, jak i

zorganizowanych, m.in.:


- produkty rodzinne;

- produkty eventowe np. wydarzenie

integrujące Dolnośląski Klaster

Turystyki - spotkanie podsumowujące

rok działania branży (bal branżowy)

oraz np. wyróżnienie najbardziej

dynamicznych i wyróżniających się firm

turystycznych.

- produkty mobilne;

- produkty rękodzielnicze i rzemieślnicze

(pamiątki);

- produkty zintegrowane;

- utrzymanie infrastruktury turystycznej,

głównie szlaków turystycznych;

- baza noclegów (działanie brokerskie

świadczenia usług rezerwacji noclegów

w różnego rodzaju kwaterach

prywatnych typu: samodzielne

mieszkania, apartamenty, pokoje.);

- punkt rezerwacji usług i sprzedaży

biletów

indywidualne powiązanie

biznesowe kilku partnerów

inicjatyw

członkowie DKT

członkowie DKT

powiązanie biznesowe kilku

partnerów inicjatyw

powiązanie biznesowe kilku

partnerów inicjatyw

członkowie DKT, z

zewnętrznych środków

dotacyjnych

działalności zlecana przez

indywidualnych najemców

członkowie DKT we

współpracy z operatorem

3. Działalność

Promocyjna

Uczestnictwo w targach branżowych i

imprezach wystawienniczych - aktywne

uczestnictwo w targach i wydarzeniach

promujących Dolny Śląsk w kraju i zagranicą,

a także udział w nowym typie targów typu

on-line.

Tworzenie sieci lokalnych informacji

turystycznych w ramach powstających gron

- dystrybuowanie szerokiej informacji o

ofercie turystycznej, dostępnych usługach,

walorach pobytowych i atrakcjach dla

przybywających oraz ofercie uczestników

Klastra.

Organizacja „study tour” – przygotowanie

kilkudniowych wizyt studyjnych dla

operatorów turystycznych, mediów

branżowych i ogólno tematycznych

Organizacja kampanii promujących

produkty turystyczne – polegających na

członkowie DKT we

współpracy z operatorem

DKT we współpracy z

samorządami


indywidualnymi

podmiotami/członkami

Klastra


samorządami


przygotowywaniu, opracowywaniu i

wdrożeniu idei kampanii przestawiających

Dolny Śląsk i jego ofertę poszczególnym

grupom klientów. Kampanie

prezentowałyby walory poszczególnych

lokalnych gron turystycznych, korzyści dla

klientów oraz przyczyniały się do tworzenia

pożądanego wizerunku Dolnego Śląska jako

regionu atrakcyjnego pod względem

turystycznym.

Publikowanie i dystrybucja materiałów

promocyjnych – jako środka komunikacji

Klastra z otoczeniem: partnerami i

potencjalnymi uczestnikami (np. foldery,

kalendarze, informatory, przewodniki,

katalogi o uczestnikach DKT i ich produktach

oraz działalność wydawnicza zlecona.


indywidualnymi

podmiotami/członkami

Klastra

4. Rozwój kadr dla

turystyki

Organizacja szkoleń i seminariów

branżowych – ukierunkowanych na

poprawę poziomu wiedzy i stanu

umiejętności pracowników sektora

turystycznego (np. obsługa klienta, savoir

vivre w turystyce, promocja lokalnych

marek, itp.)

System praktyk i staży - tworzenie

warunków do odbywania praktyk i staży

przez uczniów, studentów i absolwentów

kierunków związanych z turystyką i

gastronomią w przedsiębiorstwach sektora

turystycznego oraz staży przez nauczycieli w

przedsiębiorstwach.

Doradztwo branżowe - usługi doradcze

dedykowane dla członków Klastra zgodnie

ze zgłaszanym zapotrzebowaniem.

Badania i analizy branżowe – gromadzenia

bazy informacji i danych dotyczących

szeroko pojmowanego przemysłu

turystycznego na danym terenie.


członkami Klastra


członkami Klastra oraz

szkołami i uczelniami


członkami Klastra



uczelniami wyższymi

5. Lobbing oraz

skuteczne

zarządzanie w

Klastrze

Współpraca z jednostkami samorządu

terytorialnego w zakresie rozwoju turystyki

– bezpośrednie oddziaływanie na

administrację lokalną w zakresie spraw

dotyczących całego sektora, uchwalania

przepisów lokalnych, poziomu opłat czy też


samorządami


planów promocji miasta, w tym jej oferty

turystycznej.

Uczestnictwo w konsultacjach społecznych

– możliwość wyrażania opinii członków

Klastra na tematy dotyczące rozwoju ogólno

społecznego i gospodarczego oraz

branżowego rozwoju samorządów.

Ujednolicony kalendarz wydarzeń w

ramach Klastra, jak i w regionie –

koordynowanie wydarzeń organizowanych

przez członków Klastra w ramach danego

Grona, tak by unikać przeprowadzania

nadmiaru wydarzeń w tym samym okresie

(np. dublowania w czasie) oraz przy

współpracy z lokalnymi organizacjami

turystycznymi lub innymi branżowymi.

Skuteczne zarządzanie działalnością Klastra

- ukierunkowane na wypracowanie

wymiernych korzyści dla uczestników

Klastra, m.in. wsparcie w aplikowaniu o

środki zewnętrze, koordynowanie

wspólnych projektów, budowanie giełdy

pomysłów i dobrych praktyk.



samorządami


członkami Klastra


członkami Klastra


Istotnym elementem rozwoju Klastra jest skuteczne zarządzanie jego rozwojem, co

wymaga powołania koordynatora, do zadań którego należeć będzie:

wdrożenie zapisów strategii Klastra;

planowanie i realizowanie wspólnych działań uczestników Klastra;

poszukiwanie nowych członków;

pozyskiwanie nowych źródeł finansowania działalności i realizowanych projektów

integrowanie środowiska.

Prawidłowa działalność Klastra oraz realizacja wyznaczonych celów w perspektywie

czasowej powinna przynieść jego członkom, jak i instytucjom współpracującym wymierne

korzyści. Zestawienie korzyści zaprezentowano w tabeli poniżej.

Tabela 19. Korzyści z realizacji celów DKT w podziale na grupy beneficjentów


Beneficjent

korzyści Rodzaj korzyści

Członek Klastra

dostęp do wiedzy biznesowej, w tym badań rynkowych, analiz, prognoz;

nawiązanie nowych kontaktów biznesowych;

poznanie możliwości potencjalnych partnerów;

ułatwienie w tworzeniu wspólnych projektów biznesowych;

umożliwienie realizowania wspólnych działań promocyjnych;

zwiększoną wiedzę i umiejętności pracowników;

lepiej przygotowani absolwenci do pracy w branży;

wzrost liczby klientów korzystających z usług turystycznych podmiotów

inicjatywy;

wzrost przychodów i zysków z prowadzonej działalności;

Cały sektor

usprawnienie systemu komunikacji wśród członków Klastra;

stworzenie wspólnej platformy komunikacji w sektorze;

bezpośredni wpływ na działania lokalnej administracji w zakresie branży

turystycznej i infrastruktury turystyki;

istotny interesariusz w kontaktach z administracją i społeczeństwem;

JST

spójna promocja regionu i jego oferty;

możliwość głębszego poznania potrzeb członków sektora;

lepszy dostęp do partnerów biznesowych i społecznych;

wzrost wpływów z podatków;

poprawa lokalnego rynku pracy;

poprawa jakości życia mieszkańców;

Klienci usług

turystycznych –

turyści i

odwiedzający

dostępność do nowej atrakcyjnej oferty produktów turystycznych;

lepszy dostęp do informacji o usługach turystycznych;

wyższą jakość infrastruktury pobytowej;

wyższa jakość oferowanych usług.



7. Wizja LGT Powiat Świdnicki w 2020 r. – pionierskiego grona w

ramach DKT

Diagnoza sytuacji społecznej, gospodarczej, środowiskowej i przestrzennej Powiatu

Świdnickiego oraz analiza różnych uwarunkowań zewnętrznych, potwierdzają potencjał

omawianego obszaru w zakresie rozwoju funkcji turystycznej. Jednakże realizacja

postawionych w statucie DKT celów rozwoju wymaga określenia „punktu odniesienia” –

czyli wizji, która będzie stanowiła wyznacznik właściwego kierunku podejmowanych

działań rozwojowych DKT i tworzonych w jego ramach lokalnych gron turystycznych.

Wizja rozwoju Powiatu Świdnickiego jako pionierskiego lokalnego grona turystycznego

określa wyobrażenie zmian, jakie nastąpią w zakresie jego struktury i funkcji w ciągu

najbliższy kilku lat. Wizji podporządkowane zostaną także cele strategiczne.

Wizja do 2020 roku brzmi następująco:

W szczególności wyraża się ona poprzez trendy i tendencje, które przybierają następujący

obraz przyszłości:

1. Obszar LGT Powiat Świdnicki pełni ważne funkcje społeczne i gospodarcze w ujęciu

ponadlokalnym (Przedgórze Sudeckie) oraz regionalnym. Realizuje je między

innymi poprzez wysokiej jakości usługi turystyczne, kształcenie kadr w zakresie

Powiat Świdnicki – jako Lokalne Grono Turystyczne jest atrakcyjnym

turystycznie obszarem na Przedgórzu Sudeckim, który poprzez zaangażowanie

członków DKT, współpracę z władzami samorządowymi oraz pozytywne

relacje z otoczeniem, osiągnie zrównoważony i dynamiczny rozwój funkcji

turystycznej, przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska naturalnego,

dziedzictwa kulturowego oraz maksymalnym zaangażowaniu zasobów

kapitału społecznego.


turystyki oraz wspieranie innowacyjnych podmiotów gospodarczych,

wykorzystując dostępne środki finansowe oraz kształtując wyjątkowe, oparte na

partnerstwie relacje z otoczeniem.

2. W wyniku aktywnej działalności marketingowej znacznie wzrasta świadomość

lokalnego społeczeństwa oraz odwiedzających w zakresie wartości poznawczych

Powiatu. Staje się ona także jednym z bardziej atrakcyjnych, pod względem

turystycznym, kulturowym i środowiskowym, obszarów dla odwiedzających region

Dolnego Śląska turystów polskich i zagranicznych.

3. Poprzez intensyfikację kontaktów i zarządzanie relacjami z interesariuszami

zyskuje wsparcie finansowe i organizacyjne, stając się miejscem realizacji

innowacyjnych projektów inwestycyjnych władz samorządowych, lokalnych i

zewnętrznych podmiotów gospodarczych, jak również organizacji pozarządowych i

samych mieszkańców.

4. Prężny rozwój obszaru LGT – Powiat Świdnicki oparty jest również na

indywidualnym rozwoju mieszkańców Powiatu, którzy poprzez znajomość i

utożsamianie się z miejscem zamieszkania, stają się aktywnymi uczestnikami

funkcjonowania i rozwoju Powiatu.


8. Misja i struktura celów strategicznych LGT Powiat Świdnicki

Misja każdej organizacji jest podstawą jej wszelkich planów i nośnikiem informacji o

najważniejszym zadaniu, które realizuje. W tym przypadku misja poprzez swoją

ponadczasowość jest spoiwem łączącym członków DKT, mieszkańców obszaru

omawianego LGT oraz odwiedzających i przebywających na jego terenie.

Bazując na posiadanych walorach naturalnych i atutach wewnętrznych oraz wykorzystując

liczne szanse rozwoju i minimalizując zagrożenia z otoczenia LGT – Powiat Świdnicki

będzie w stanie dążyć do trwałego i zrównoważonego rozwoju w obszarze turystyki. W

związku z tym, w horyzoncie czasowym do 2020 roku, misję lokalnego grona

turystycznego, jakim jest Powiat Świdnicki, można określić następująco:

Dla celów budowy wewnętrznego i zewnętrznego wizerunku LGT Powiat Świdnicki, misja

ta powinna przyjąć również bardziej „przystępną” dla odbiorców (mieszkańców, turystów,

odwiedzających) formę, stając się jednocześnie hasłem reklamowym grona. Proponuje się

następującą misję skróconą:

LGT Powiat Świdnicki będąc ponadlokalnym centrum kulturalno-turystycznym

tworzy przyjazny klimat dla rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjnych

przedsięwzięć turystycznych, przy wykorzystaniu: dziedzictwa kulturowego,

walorów środowiska naturalnego i podgórskiego położenia, respektując

jednocześnie zasady zrównoważonego rozwoju w celu osiągnięcia trwałej

spójności społecznej, ekonomicznej i środowiskowej w obszarze turystyki.


Zaproponowana w Misji deklaracja pozwoli na docelowy kompromis pomiędzy sferą

gospodarczą, społeczną i środowiskową, natomiast Strategia Rozwoju DKT oparta o

powyższą misję przyczyni się do wzrostu atrakcyjności i konkurencyjności turystycznej LGT

Powiat Świdnicki w skali regionalnej i ponadregionalnej .

Realizacja w/w misji zapewni m.in.:

1. zrównoważony rozwój turystyczny przy poszanowaniu dla historii, zachowaniu

dziedzictwa kulturowego i aktywnej ochronie środowiska naturalnego,

2. dobre warunki dla odwiedzających i turystów w zakresie dostępności do usług

turystycznych, kulturalnych i sportowych oraz poczucia bezpieczeństwa, a w

przypadku mieszkańców do miejsc pracy i oświaty w obszarze turystyki,

3. standard turystyczny zbliżony do średniego standardu w krajach Unii Europejskiej,

4. aktywną współpracę z innymi gminami i jednostkami samorządowymi,

przedsiębiorcami oraz organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze

turystyki,

5. wyposażenie LGT Powiat Świdnicki w niezbędne składniki infrastruktury

turystycznej, funkcjonujące zgodnie z przyjętymi standardami i normami.

Realizacja tak sformułowanej Misji oraz dążenie do wyznaczonej Wizji wymaga określenia

następujących płaszczyzn rozwoju i odpowiadających im celów strategicznych:

I. Płaszczyzna gospodarcza - zrównoważona i innowacyjna gospodarka turystyczna

Cel strategiczny - tworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju działalności

gospodarczej i przedsiębiorczości w obszarze turystyki i branż powiązanych na

obszarze oddziaływania LGT Powiat Świdnicki.

II. Płaszczyzna społeczna - aktywne i otwarte na turystykę społeczeństwo

LGT Powiat Świdnicki – turystyczna brama Sudetów Środkowych


Cel strategiczny – właczenie lokalnych społeczności w kształtowanie postaw i

zachowań sprzyjajacych rozowjowy turystyki na obszarze oddziałwyania LGT

Powiat Świdnicki.

III. Płaszczyzna przestrzenno-środowiskowa - atrakcyjne i zharmonizowane walory

krajobrazowe, przyrodnicze i kulturowe sprzyjające rozwojowi turystyki

Cel strategiczny - zachowanie, ochrona i wykorzystanie walorów krajobrazowych,

naturalnych i dziedzictwa kulturowego na obszarze oddziałwyania LGT Powiat

Świdnicki.

Realizacja celów strategicznych w ramach wskazanych płaszczyzn przejawia się poprzez

działalność w następujących obszarach strategicznych:

1. Kapitał ludzki i społeczny.

2. Środowisko przyrodnicze i kulturowe.

3. Przedsiębiorczość.

4. Infrastruktura turystyczna, sportowa i kulturalna.

5. Społeczeństwo i skuteczne zarządzanie na rzecz rozwoju turystyki.

Dla poszczególnych obszarów zostały dodatkowo opracowane cele operacyjne, dla

których z kolei sformułowano kierunki działań.

Wymienione obszary są ze sobą ściśle powiązane, stąd też realizacja celów i działań w

jednym z nich może oddziaływać na cele i działania przewidziane w innym. Dlatego

obszary strategiczne LGT Powiat Świdnicki powinny być postrzegane całościowo, a ich

podział uwarunkowany jest przede wszystkim względami przejrzystości i czytelności.

Ponadto wskazane cele oraz działania nawiązują do celów wykazanych w Statucie DKT.

Schematycznie logikę powiązań zaprezentowano na poniższym rysunku.


Rysunek 5. Struktura celów strategicznych i operacyjnych LGT Powiat Świdnicki – schemat myślowy



91

9. Uszczegółowienie celów strategicznych oraz kierunków działań

LGT Powiat Świdnicki

9.1. Obszar strategiczny 1 – Kapitał ludzki i społeczny

Cel operacyjny Kierunki działania

1.1. Wspieranie podnoszenia kwalifikacji mieszkańców LGT Powiat Świdnicki i dostosowanie ich do potrzeb rynku turystycznego.

a. Poprawa warunków zdobywania wiedzy i umiejętności oraz umożliwianie podnoszenia kwalifikacji lub przekwalifikowania w obszarze turystyki, np. przez organizowanie kursów zawodowych, szkoleń dedykowanych, itp.

b. Wspieranie współpracy przedsiębiorców z placówkami oświaty i nauki w zakresie kształcenia praktycznego.

c. Realizacja działań sprzyjających tworzeniu warunków do podejmowania pracy przez mieszkańcom LGT Powiat Świdnicki w branży turystycznej i branżach powiązanych.

1.2. Nowoczesny i sprawny system edukacyjny w obszarze turystyki.

a. Wsparcie dostosowania kierunków kształcenia do przyszłych potrzeb branży turystycznej w oparciu o dokonywanie okresowych analiz rynku turystycznego – współpraca ze szkołami ponadgimnazjalnymi i uczelniami wyższymi.

b. Wyrównywanie szans rozwojowych młodzieży z różnych środowisk (m.in. osoby z dysfunkcjami i niepełnosprawnością, z ubogich rodzin, itp.) poprzez aktywizację turystyczną

c. Pozyskiwanie osób, instytucji i podmiotów gospodarczych do sponsorowania przedsięwzięć oświatowych powiązanych z działaniami turystycznymi, sportowymi i rekreacyjnymi.

1.3. Budowanie i utrwalanie więzi społecznych łączących mieszkańców LGT Powiat Świdnicki w oparciu o tradycję i tożsamość lokalną

a. Umacnianie tożsamości kulturowej poprzez ukierunkowane działania w zakresie rozwoju turystyki kulturowej i politykę kulturalną.

b. Wspieranie kontaktów mieszkańców z otoczeniem przy podkreślania lokalnej tradycji i kultury

9.2. Obszar strategiczny 2 – Środowisko przyrodnicze i kulturowe.


2.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska naturalnego przy zachowaniu i ochronie cennych walorów przyrodniczych i krajobrazowych sprzyjających rozwojowi turystyki

a. Wspieranie świadomego wykorzystywania zasobów naturalnych oraz zachowania najcenniejszych walorów ekosystemu (np. we współpracy z Nadleśnictwami).

b. Propagowanie gospodarowania przestrzenią środowiskową z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju.

c. Wspieranie działań zmierzających do obejmowania ochroną najcenniejszych pod względem ekologicznym obszarów LGT.

2.2. Budowanie społeczeństwa a. Kształtowanie proekologicznej świadomości mieszkańców


92

świadomego ekologicznie

poprze promocję działań i zachowań proekologicznych, w szczególności podczas uprawiania turystyki.

b. Wspieranie działań proekologicznych, np. akcje sprzątania świata, dzień bez samochodu, sprzątanie szlaków turystycznych przebiegających przez teren LGT, itp.).

c. Tworzenie nowoczesnego systemu informacji o środowisku i jego ochronie w postaci np. ścieżek edukacyjnych.

d. Promowanie odnawialnych źródeł energii i wspieranie procesów ich wykorzystywania, w szczególności w działalności turystycznej.

2.3. Ochrona i opieka nad dziedzictwem kulturowym oraz jego racjonalne wykorzystywanie do celów turystycznych

a. Wspieranie ochrony obiektów zabytkowych i krajobrazu kulturowego.

b. Działania wspierające uporządkowanie stanu własności najważniejszych obiektów i założeń zabytkowych.

c. Poszukiwanie i wspieranie różnych form zagospodarowania obiektów dziedzictwa kulturowego, w szczególności na cele turystyczne, przy możliwie maksymalnym zachowaniu ich pierwotnej architektury i funkcji.

d. Budowanie na bazie dziedzictwa kulturowego zlokalizowanego na obszarze LGT Powiat Świdnicki tożsamości kulturowej jej mieszkańców oraz odwiedzajacych.

e. Organizacja imprez ukierunkowanych na porządkowanie i zabezpieczanie obiektów dziedzictwa kulturowego pozostających w trwałej ruinie.

9.3. Obszar strategiczny 3 – Przedsiębiorczość.


3.1. Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości z branży turystycznej

a. Stworzenie systemu wsparcia dla istniejących przedsiębiorstw, w obszarze turystyki, rekreacji, sportu, rzemiosła, rękodzieła, itp.

b. Kształtowanie i wspieranie postaw przedsiębiorczych mieszkańców obszaru LGT Powiat Świdnicki w zakresie turystyki

c. Opracowanie i wdrożenie programu promocyjno-marketingowego wyrobów i usług przedsiębiorstw turystycznych z terenu LGT Powiat Świdnicki (np. wykreowanie i promocja marki oraz produktów lokalnych i regionalnych LGT Powiat Świdnicki).

d. Wspieranie powstawania sieci kooperacyjnych przedsiębiorstw turystycznych, sieci tematycznych DKT, grup producenckich, itp.

e. Wspieranie przedsiębiorców z branży turystycznej w zakresie pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działalności (np. środki z funduszy europejskich).

f. Inicjowanie powstawania lub bezpośrednie kreowanie instytucji otoczenia biznesu wspierających rozwój turystyki.

3.2. Rozwój innowacyjnych rozwiązań i podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej w obszarze turystyki.

a. Prowadzenie aktywnych działań ukierunkowanych na pozyskanie inwestorów zewnętrznych

b. Nakłanianie inwestorów do lokowania przedsięwzięć podnoszących atrakcyjność turystyczną na terenie całego LGT Powiat Świdnicki.

c. Wspieranie podmiotów inwestujących w badania i rozwój w obszarze m.in. turystyki.

3.3. Wspieranie rozwoju a. Wspieranie rozwoju nowych form działalności ekonomicznej


93

agroturystyki

wokół gospodarstw rolnych. b. Wzmacnianie integracji i współpracy pomiędzy rolnictwem i

turystyką. c. Wspieranie i promocja rozwój produkcji sadowniczej,

warzywniczej, szkółkarskiej, leśnej oraz hodowli i rybołówstwa śródlądowego, które mogą wspierać rozwój nietypowych form agroturystyki.

d. Promowanie lokalnych targów i jarmarków oferujących miejscowe produkty

e. Promowanie rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa zdrowej żywności.

9.4. Obszar strategiczny 4 – Infrastruktura turystyczna, sportowa i

kulturalna.


4.1. Rozwój gospodarki turystycznej i jej promocja

a. Rozbudowa oferty i rozwój infrastruktury turystycznej na obszarze oddziaływania LGT Powiat Świdnicki - w szczególności w zakresie turystyki rodzinnej i aktywnej.

b. Rozwój agroturystyki, turystyki aktywnej i turystyki kulturowej jako kierunków priorytetowych w działaniach LGT Powiat Świdnicki.

c. Wspieranie rozwoju nowych oraz promocja istniejących gospodarstw agroturystycznych (np. organizowanie wystaw agroturystycznych, drzwi otwartych, itp.).

d. Budowa kompleksowego systemu informacji turystycznej na terenie LGT Powiat Świdnicki.

e. Wspieranie tworzenia infrastruktury dla rozwoju różnorodnych form turystyki: pieszej, rowerowej, narciarskiej, jeździeckiej, łowieckiej, itp.

f. Uporządkowanie i rozwój systemu szlaków turystycznych na terenie LGT Powiat Świdnicki (piesze, rowerowe, tematyczne, itp.)

g. Wspieranie lokalizacji sklepów, punktów sprzedaży i lokali gastronomicznych w pobliżu tras turystycznych (w szczególności oferujących pamiątki, artykuły i potrawy regionalne oraz specyficzne dla historii regionu, itp.)

h. Turystyczne zagospodarowanie obszarów leśnych, górskich oraz terenów przy zbiornikach wodnych.

i. Wyznaczenie i przygotowania systemu parkingów śródleśnych dla turystów zmotoryzowanych i rowerowych.

j. Zagospodarowanie podupadających zabytków i innych obiektów mogących stanowić atrakcję turystyczną do pełnienia funkcji turystycznych lub paraturystycznych.

k. Podniesienie atrakcyjności i konkurencyjności oferowanych produktów turystycznych poprzez lepszą ochronę, ekspozycję i promocję istniejących atrakcji turystycznych

l. Rozwój funkcji turystycznej LGT Powiat Świdnicki w oparciu o potencjał najbardziej atrakcyjnych obiektów terenu (np. Kościół Pokoju, Zespół pałacowo-parkowy w Krzyżowej) - dążenie do przekierowania („rozlania”) ruchu turystycznego na pozostały obszar LGT Powiat Świdnicki.


94

m. Wpieranie działań mających na celu maksymalne wydłużenie sezonu turystycznego, z jednoczesnym ukierunkowaniem na zaspokojenie popytu weekendowego.

n. Promocja atrakcji turystycznych LGT Powiat Świdnicki, w szczególności przy wykorzystaniu nowoczesnych nośników informacji i środków komunikacji społecznej.

o. Współpraca z organizacjami turystycznymi w zakresie rozwoju gospodarki turystycznej i promocji walorów turystycznych całego Przedgórza Sudeckiego i Sudetówa. Środkowych (np. Lokalna Organizacja Turystyczna „Księstwo Świdnicko-Jaworskie”, Stowarzyszenie Turystyczne Gmin Gór Sowich, itp.)

p. Rozwój istniejących i nowych imprez turystycznych wspierających rozwój turystyki (dziedzictwo kulturowe, historia regionu, aktywne spędzanie czasu, ekstremalne przeżycia, itp.).

q. Uczestnictwo w krajowych i międzynarodowych targach, wizytacjach, spotkaniach turystycznych.

r. Wspieranie działań ukierunkowanych na przystosowanie obiektów turystycznych do potrzeb osób niepełnosprawnych

4.2. Rozwój lokalnego sportu i kultury w powiązaniu z rozwojem turystyki

a. Wspieranie lokalnych animatorów kultury i sportu. b. Promowanie działań oraz grup i zespołów działających w

obszarze kultury i sportu. c. Organizowanie imprez kulturalnych, w szczególności cyklicznych,

o charakterze lokalnym i ponadlokalnym. d. Wspieranie realizacji imprez sportowo-rekreacyjnych

(wspieranie rozwoju aktywnego wypoczynku, rekreacji, sportów rodzinnych).

e. Podnoszenie konkurencyjności produktu turystycznego regionu poprzez wspieranie rozwoju infrastruktury rekreacyjno-sportowej oraz kulturalnej.

9.5. Obszar strategiczny 5 – Społeczeństwo i skuteczne zarządzanie na

rzecz rozwoju turystyki.


6.1. Kształtowanie stylu i jakości życia za pośrednictwem turystyki

a. Promocja zdrowego stylu życia oraz przeciwdziałanie zagrożeniom cywilizacyjnym poprzez uprawianie turystyki.

b. Kreowanie nowych wzorców spędzania wolnego czasu związanych z turystyką, aktywnością i rekreacją.

6.2. Skuteczne zarządzanie działalnością DKT

a. Ciągłe doskonalenie funkcjonowania DKT b. Poprawa dostępności do usług i działań DKT poprzez

wykorzystywanie nowoczesnych kanałów komunikacji z turystami, odwiedzającymi oraz mieszkańcami LGT.

c. Aktywna działalność w zakresie możliwości pozyskania wsparcia zewnętrznego przedsięwzięć służących realizacji Strategii Rozwoju DKT.

d. Tworzenie nowych płaszczyzn wspólnego planowania i realizowania projektów z samorządami, uczelniami, podmiotami gospodarczymi i organizacjami pozarządowymi, m.in. w zakresie: systemów monitorowania ruchu turystycznego, kanałów przepływu informacji turystycznej, kreowania polityki turystycznej w odniesieniu do pozyskiwania inwestorów zewnętrznych, itp.


95

10. Możliwości rozwoju turystyki na obszarze LGT Powiat

Świdnicki – strategiczne wykorzystanie zasobów.

Przeprowadzona niżej analiza strategiczna w dużej mierze ukierunkowana jest na możliwości

rozwoju funkcji turystycznej na obszarze oddziaływania LGT Powiat Świdnicki, wspomaganej

poprzez rozwój sportu, kultury i rekreacji. W miejscy tym dokonano zestawienia

potencjalnych grup działań i konkretnych projektów możliwych do przeprowadzenia na

terenie oddziaływania LGT Powiat Świdnicki, które w znaczący sposób doprowadziłyby do

wzrostu jego atrakcyjności turystycznej oraz pozwoliły na „rozlanie” ruchu turystycznego na

teren całego LGT, a także doprowadziły do wydłużenia sezonu turystycznego. W tej części

dokonano także pozycjonowania strategicznego dla wybranych istniejących i potencjalnych

atrakcji powstałych na bazie potencjału turystycznego LGT m.in. w zakresie wykorzystania

dziedzictwa kulturowego, przyrodniczego, ukształtowania terenu, itp. wraz ze wskazaniem

preferowanych kierunków ich rozwoju.

10.1. Przykładowe działania i projekty w zakresie rozwoju turystyki na

obszarze LGT Powiat Świdnicki

W tej części strategii dokonane zostanie uściślenie głównych kierunków rozwoju funkcji

turystycznej. Uściślenie to przyjmie formę postulatywną i będzie zawierała listę

proponowanych przedsięwzięć i projektów, które przyczynić się mogą do poprawy jakości

usług turystycznych oraz wzrostu ruchu turystycznego na obszarze LGT. Przy danym

przedsięwzięciu i projekcie wskazano również najważniejszego partnera/ów w zakresie

przeprowadzenia ich realizacji .

Priorytetem w zakresie rozwoju turystyki na obszarze LGT Powiat Świdnicki powinna być

rozbudowa oferty i rozwój infrastruktury turystycznej na obszarze pasa Pogórza

Wałbrzyskiego, Gór Sowich oraz wzdłuż głównych rzek przecinających te cześć Przedgórza

Sudeckiego. W szczególności działania te należy ukierunkować na turystykę rodzinną,

kulturową, aktywną i agroturystykę.


96

Realizacja powyższego priorytetu oraz równomierny rozwój turystyki na pozostałym

obszarze LGT powinien być wspierany poprzez realizację przedsięwzięć i projektów

ukierunkowanych na wzmocnienie następujących form turystyki:

Rozwój turystyki wypoczynkowej (w tym rodzinnej i agroturystyki) i działania

ukierunkowane na ogólny rozwój turystyki:

- Stworzenie spójnego Systemu Informacji Turystycznej oraz jednolitego systemu

oznakowania w terenie – tablice informacyjne zawierające opisy i historię

poszczególnych miejscowości, znajdujące się tam zabytki, ciekawostki dotyczące

położenia, przyrody, itp. - realizacja we współpracy z samorządami.

- Działania w zakresie zainicjowania projektu budowy wież lub platform widokowych

stanowiących punkty widokowe na okoliczne tereny (realizacja we współpracy z

Nadleśnictwem Świdnica i samorządami), np.:

- Góry Sowie, , Masy Ślęży, Wzgórza Strzegomskie, Imbramowickie oraz nizinny obszar

Powiatu, np.:

na Pogórzu Wałbrzyskim – w kierunku na Równinę Świdnicką – Chłopska Góra

516 m n.p.m. (okolice Bystrzycy Górnej), w kierunku na Góry Sowie – okolice

Modliszowa

na Wzgórzach Imbramowickich – Pyszczyńska Góra Buczyna (273 m n.p.m.).

na zachodnim krańcu Wzgórz Kiełczyńskich, itp.

- stworzenie materiałów promocyjnych LGT Powiat Świdnicki w zakresie turystyki i

kultury: tematyczne broszury o najciekawszych obiektach przyrodniczych i

kulturowych: obiekty pałacowe i dworskie, sakralne, militarne, przemysłu i techniki,

itp. oraz kalendarza imprez turystycznych, kulturalnych i sportowych na terenie

oddziaływania LGT Powiat Świdnicki (forma papierowa oraz elektroniczna np.

newsletter) – wszyscy członkowie LGT

- Promocja lokalnych i regionalnych produktów np. kulinarnych, z którymi turyści i

odwiedzający mogliby się zapoznać podczas np. pobytów w gospodarstwach

agroturystycznych - realizacja we współpracy z wytwórcami produktów oraz

właścicielami obiektów agroturystycznych, m.in.: promocja Winnicy Świdnickiej czy


97

wspieranie działań w zakresie rozwoju lokalnych browarów nawiązujących do tradycji

piwnych Świdnicy.

Rozwój turystyki aktywnej (kwalifikowanej):

- stworzenie spójnego systemu lokalnych (na poziomie gmin i miast) szlaków

rowerowych w oparciu o przebiegający przez Gminę Europejski Szlak Rowerowy

EuroVelo R9 oraz istniejące szlaki ponadlokalne wyznakowane przez LOT „Księstwo

Świdnicko-Jaworskie” (patrz infrastruktura opisana w punkcie 4.5) – wydzielenie

dwóch stref turystyki rowerowej:

pierwsza o charakterze rekreacyjnym (rodzinnym) poprowadzona w głównej

mierze po nizinnych i pagórkowatych obszarach LGT: Równina Świdnicka,

Wzgórza Strzegomskie, Obniżenie Podsudeckie, Wzgórza Imbramowickie,

ukierunkowana na prezentację najciekawszych obiektów i miejsc obszaru LGT

Powiat Świdnicki;

druga o charakterze górskim (MTB) – poprowadzona po obszarze Gór Sowich i

Pogórza Wałbrzyskiego, ukierunkowana na turystów o odpowiednim sprzęcie

i umiejętnościach.

Osią całego systemu powinien być szlak EuroVelo R9. Szlaki powinny zostać

wyznaczone w taki sposób aby łączyły się z już wyznakowanymi na terenach

sąsiednich gmin, np.: Dzierżoniów, Pieszyce, Walim, Wałbrzych, Sobótka, itd. Ponadto

szlaki poprowadzone na obszarach górskich mogłyby zimą pełnić rolę szlaków do

uprawiania narciarstwa biegowego lub nordic walking - realizacja we współpracy z

samorządami i Nadleśnictwem Świdnica.

- Pełniejsze wykorzystanie potencjału istniejących szlaków pieszych biegnących przez

teren LGT Powiat Świdnicki, m.in.:

Szlaku Zamków Piastowskich,

Szlaku Ułanów Legii Nadwiślańskiej,

Szlaku Martyrologii.


98

Jak również próba wyznakowania, nowego szlaku Doliny Bystrzycy, w miarę

możliwości wzdłuż rzeki, od Mietkowa, przez Świdnicę do Zagórza Śląskiego -

realizacja we współpracy z PTTK.

- Wykorzystanie potencjału stadnin i prywatnych stajni zlokalizowanych na terenie LGT

Powiat Świdnicki do rozwoju turystyki konnej. Dokonanie zsieciowania obiektów za

pomocą wyznakowanych szlaków konnych, z głównym ośrodkiem np. w Morawie

realizacja we współpracy z właścicielami stadnin i stajni.

- Działania ukierunkowane na ukazanie potencjału zbiorników wodnych obszaru LGD

Powiat Świdnicki i okolic (m.in. Komorów, Jaworzyna Śląska, Żarów, Dobromierz –

przy jednoczesnym wsparciu dla władz Gminy Dobromierz w staraniach o

udostępnienie go do celów turystycznych, Jezioro Bystrzyckie w Zagórzu Śląskim, itp.)

- realizacja we współpracy z samorządami.

Rozwój turystyki poznawczej (kulturowej):

- Projekt „Doliny pięciu rzek” – kompleksowy produkt turystyczny mający za zadanie

podkreślić walory krajobrazowe i znaczenie historyczne obszaru obejmującego kilka

sąsiadujących gmin położonych wzdłuż dolin głównych rzek omawianego terenu, tj.

rzeki Bystrzycy i jej najważniejszych dopływów: Piławy, Strzegomki, Pełcznicy (jako

dopływ Strzegomki) oraz Czarnej Wody. Rzeki te stałyby się głównymi osiami rozwoju

proponowanego produktu. Działania podejmowane na powyższych obszarach

powinny dotyczyć wyeksponowania i kompleksowej promocji istniejących i

potencjalnych atrakcji turystycznych, takich jak: średniowieczne grodziska

(Grodziszcze, Dobromierz, Nowy Jaworów, itd.), zamki lub ich ruiny (Zagórze Śląskie,

Panków), zespoły pałacowe i dworskie (Burkatów, Bystrzyca Dolna i Górna, Wiśniowa,

Panków, Grodziszcze, Krzyżowa, Makowice, Wilków, Dobromierz, Granica, Morawa,

Pastuchów, Kruków, Zastrużę, Pyszczyn, Świebodzice Ciernie, Stanowice, Wiry, Kątki,

Śmiałowice, Krasków, Siedlimowice, itd.), obiekty sakralne (głównie kościoły:

Bystrzyca Górna i Dolna oraz Grodziszcze, Krzyżowa, Makowce, Pszenno, Wiry,

Zebrzydów, Szczepanów, Strzelce, Śmiałowice, Świebodzice, Stanowice, Dobromierz

Strzegom, Świdnica, itd.), zabytki techniki (Lubachów, Bystrzyca Górna, Pszenno,

Pietrzyków, Śmiałowice, itd.), miejsca bitew, pozostałości umocnień ziemnych i


99

wałów obronnych (okolice Burkatowa, Bystrzycy Górnej, Lutomi Górnej, Makowic,

Dobromierza, itd.) oraz pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej, itp. W celu

połączenia wymienionych miejscowości, konieczne stałoby się wytyczenie na

wspomnianym terenie tematycznych szlaków turystycznych, ścieżek dydaktycznych,

itp., z jednoczesnym zintegrowaniem z systemem szlaków już istniejących. W

przypadku rzeki Bystrzycy, na odcinku Zagórze Śląskie – Świdnica, rdzeniem rozwoju

projektu stałaby się, przebiegająca zgodnie z linią rzeki, zabytkowa linia kolejowa

Świdnica Kraszowice – Jedlina Zdrój wybudowana w latach 1902-1904 (udostępniona

turystom za pośrednictwem pojazdów drezynowych lub w postaci drogi rowerowej

po nasypie kolejowym) – projekt wymagających realizacji we współpracy z wszelkimi

podmiotami funkcjonującymi w obszarze turystyki LGT Powiat Świdnicki.

- Wyeksponowanie dawnych obszarów i obiektów górniczych na obszarze Pogórza

Wałbrzyskiego, w pasie od Mokrzeszowa, poprzez Witoszów Górny, Modliszów, Złoty

Las, aż po Bystrzycę Górną i Lubachów. Główne działania polegałyby na ukazaniu

reliktów sztolni i urządzeń hutniczych (np. ruiny wapienników oraz zalane wyrobisko

wapienne na terenie rezerwatu „Jeziorko Daisy”, sztolnia dawnej kopalni rud srebra

„Marie Agnes” w Bystrzycy Górnej, relikty sztolni w Witoszowie Górnym,

Modliszowie, wyrobiska górnicze w okolicach góry Popek i Widna, zasypanej sztolni w

pobliżu Jeziora Bystrzyckiego, powyżej Lubachowa) oraz budynków dawnych

gwarectw, m.in. w Lubachowie, wzdłuż wyznaczonego szlaku tematycznego lub

ścieżki dydaktycznej – realizacja we współpracy z Nadleśnictwem Świdnica.

- Działalność w zakresie zagospodarowania zespołów rezydencjonalnych - szczególną

uwagę należałby zwrócić na te obiekty, które nie posiadają swojego właściciela oraz

są częściowo lub całkowicie nieużytkowane (np. zespoły w: Sulisławicach, Wiśniowej,

Kłaczynie, Pankowie czy Siedlimowciach, itp.), a które można zagospodarować na cele

komercyjne lub pozostawić jako zagospodarowane trwałe ruiny, stanowiące

potencjalną atrakcję turystyczną w ramach np. szlaku tematycznego, w powiązaniu z

już zagospodarowanymi i odrestaurowanymi rezydencjami na LGT Powiat Świdnicki -

realizacja we współpracy z właścicielami obiektów, np. Agencją Nieruchomości

Rolnych, prywatnymi właścicielami.


100

- Prezentacja spójnej oferty obiektów muzealnych z obszaru LGT Powiat Świdnicki

(m.in. Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy, Muzeum Broni i Militariów w

Witoszowie Dolnym, Muzeum Gross Rosen w Rogoźnicy, Muzeum Przemysłu i

Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, Muzeum Cukrownictwa w Pszennie,

Żarowska Izba Historyczna, Muzeum - Zabytkowa elektrownia wodna w Lubachowie,

Izba Tradycji Ziemi Strzegomskiej, itp.) - realizacja we współpracy z wymienionymi

obiektami muzealnymi.

- współpraca z samorządami i organizacjami (np. LOT „Księstwo Świdnicko-Jaworskie”,

Stowarzyszenie Ochrony i Badań Zabytków Prawa, itp.) w celu promocji zabytków

średniowiecznego prawa, w tym krzyży pojednania (pokutnych), kapliczek, itp. –

prezentacja historii i istoty ich powstawania, wyznaczenie szlaku tematycznego,

promocja niepowtarzalnego nagromadzenia tych obiektów na obszarze Dolnego

Śląska, głównie Przedgórza Sudeckiego i Sudetów Środkowych. Powiat Świdnicki

posiada wybitne nagromadzenie tych obiektów w skali kraju - realizacja we

współpracy z wymienionymi organizacjami.

10.2. Pozycjonowanie strategiczne wybranych obiektów turystycznych -

analiza atrakcyjności poszczególnych obiektów

Diagnozując sytuację i pozycję konkurencyjną LGT Powiat Świdnicki w zakresie rozwoju

turystyki można, określić rolę i wpływ określonych zasobów, w kontekście siły ich wpływy i

budowania atrakcyjności. W poniższej analizie skupiono uwagę na obiektach dziedzictwa

kulturowego i ich potencjalnej atrakcyjności w zakresie wspierania rozwoju turystyki

kulturowej, dokonano zatem pozycjonowania tych obiektów. W tym celu posłużono się

zmodyfikowana postacią macierzy BCG, gdzie za główny portfel przyjęto wybrane

obiekty/projekty dziedzictwa kulturowego znajdujące się na omawianym terenie – istniejące,

generujące największy ruch turystyczny obszaru i potencjalne. Do analiz przyjęto następujące

obiekty/projekty:

- Kościół Pokoju w Świdnicy – KP,

- Zespół pałacowo-parkowy - Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Krzyżowej –

KR,


101

- Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej - PK,

- Linia Kolejowa Świdnica-Kraszowice – Jedlina Zdrój – Kolej Bystrzycka - KB,

- Projekt „Doliny pięciu rzek”- DR,

- Wyeksponowanie dawnych obszarów i obiektów górniczych na obszarze Pogórza

Wałbrzyskiego – OG

- Wyeksponowanie i promocja zabytków średniowiecznego prawa - ZP.

Przy dokonywaniu powyższej analizy, za punkt wyjścia przyjęto schemat konstruowania

macierzy BCG. W miejsce produktów, które w macierzy BCG stanowią podstawę porównań,

przyjęto poszczególne obiekty dziedzictwa kulturowego, jako istotne (strategiczne) jednostki

decydujące o potencjalnej pozycji konkurencyjnej LGT. Wymiarami powyższej macierzy,

określonymi w sposób opisowy (jakościowy), są:

- potencjał w generowaniu ruchu turystycznego na terenie LGT – odniesienie do

konkurencji,

- możliwość zagospodarowania i wyróżnienia się potencjalnego obiektu (nowe,

nietypowe zagospodarowanie) i skorelowane z tym nakłady pieniężne niezbędne do

przeprowadzenia takich działań.

Ze względu na trudności, wynikające z dokładnego ustalenia liczby turystów, którzy

potencjalnie mogą odwiedzić wymienione obiekty, posłużono się skalają jakościową (niski,

wysoki). Podobne podejście przyjęto w sytuacji potencjalnych nakładów niezbędnych do ich

zagospodarowani i/lub wyróżnienia w zakresie ich zagospodarowania). Takie ujęcie

powyższego problemu daje możliwość określenia ogólnego udziału danego obiektu w

potencjalnym rynku.

Należy podkreślić, iż przyjęte założenia pozwalają uzyskać wyniki o dużym stopniu ogólności.

Jednak z punktu widzenia powyższej analizy oraz ze względu na specyfikę badanego obszaru

są one dopuszczalne. Poniżej zaprezentowana zostanie macierz obrazująca pozycję

poszczególnych obiektów/projektów na czteropolowej macierzy.

Pozycjonowanie poszczególnych obiektów/projektów w macierzy dokonano przy

uwzględnieniu w analizie następujących informacji oraz założeń:


102

- Nazwy poszczególnych pól w macierzy BCG przyjęto w taki sposób aby oddawały one

pozycję danego obiektu w portfelu LGT w zakresie rozwoju turystyki, tj.: „Dylematy”,

„Przeboje”, „Żywiciele” oraz „Ciężary”.

- cztery spośród wszystkich omawianych obiektów/projektów: tj.: Kolej Bystrzycka,

projekt Doliny pięciu rzek, Relikty dawnych obszarów i obiektów górniczych na

obszarze Pogórza Wałbrzyskiego, zabytki średniowiecznego prawa, stanowią

potencjalne obiekty turystyczne, jednak na ten moment nie posiadają one

wystarczającego potencjału do generowania ruchu turystycznego. Jednocześnie

możliwość ich zagospodarowania i wyróżnienia wymaga znacznych nakładów

pieniężnych.

- Wśród pozostałych obiektów przyjętych do analizy wskazano te, które posiadają

obecnie duży potencjał do generowania ruchu turystycznego i wyróżniaja się na tle

pozostałych.

Rysunek 6. Zmodyfikowana macierz BCG dla portfela obiektów dziedzictwa kulturowego LGT Powiat świdnicki – stan obecny


Mo

żliw

ośc

i zag

osp

od

aro

wan

ia i

wyr

óżn

ien

ia s

ię p

ote

ncj

aln

ego

ob

iekt

u i

sko

relo

wan

e z

tym

nie

zbęd

ne

nak

ład

y p

ien

iężn

e

. ZP

. DR

Małe

Duże

Wysoki

Potencjał w generowaniu ruchu turystycznego

na terenie LGT

Niski

. KB

. KP

. OG

„Przeboje” „Dylematy”

„Ciężary” „Żywiciele”

. KR

. PK


103

W portfelu obiektów/projektów dziedzictwa kulturowego określonych jako „Dylematy”

znajdują się obiekty ze względnie niską obecną możliwością w zakresie genreowania ruchu

turystycznego na terenie LGT, jednak posiadają potencjał w zakresie możliwości ich

zagospodarowania. Wiąże się to jednocześnie z dość dużymi nakałdami pienieżnymi na ich

przystosowanie do pełnienia roli obiektów turystycznych. Z drugiej strony w dłuższej

perspektywie czasowej, jeśli zostaną doinwestowane i odpowiednio wypromowane, mogą

stać się „Przebojami”.

Obiektami, które znalazły się w innej części zaprezentowanej macierzy, są: Kościół Pokoju,

Zespół Pałacowo-Parkowy w Krzyżowej i Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w

Jaworzynie Śląskiej. Zaliczane są one do grupy nazwanej „Żywiciele”. Są to więc obiekty,

które funkcjonuja w świadomosci potencjalnych turystów i generują dużu ruch turystyczny.

Oznacza to, że są one niekwestionowanymi atrakcjami obszaru. Ponadto obiekty te sa już w

pewnym stopniu zagospodarowane co decyduje o ograniczonych możliwościach ich

wykorzystywania (stąd niewielkie progres w przypadku preferowanego kierunku zmian w

porównaniu z obiektami „Dylematy”).


104

Rysunek 7. Zmodyfikowana macierz BCG dla portfela obiektów dziedzictwa kulturowego LGT – preferowane

kierunki zmian


W wyniku przeprowadzonego pozycjonowania, można wskazać na kilka działań, których

realizacja powinna przyczynić się do wzmocnienia pozycji konkurencyjnej LGT w zakresie

rozwoju funkcji turystycznej, w szczególności turystyki kulturowej (poznawczej):

- należy wykorzystywać pozycję „Żywicieli”, jako najbardziej atrakcyjnych obiektów

LGT (wykazanych w analizie oraz pozostałych funkcjonujących na jego obszarze), do

promowania pozostałych obiektów oraz nadal umacniać ich pozycję na rynku,

- istnieje konieczność doinwestowania i rewitalizacji pozostałych obiektów

(„Dylematy”) w celu wykreowania z nich silnych atrakcji turystycznych - młode

„Przeboje”,

- w zakresie obiektów „Dylematy” powinno dążyć się do wykorzystania ich

perspektywicznego położenia na atrakcyjnym turystycznie obszarze – odbywać się to

powinno na zasadzie poszukiwania funduszy na niezbędne prace ratownicze i

Kierunek preferowanych zmian

. KB

. ZP

. KP

. OG . DR

. PK

Mo

żliw

ośc

i zag

osp

od

aro

wan

ia i

wyr

óżn

ien

ia s

ię p

ote

ncj

aln

ego

ob

iekt

u i

sko

relo

wan

e z

tym

nie

zbęd

ne

nak

ład

y p

ien

iężn

e

. ZP

. DR

Małe

Duże

Wysoki

Potencjał w generowaniu ruchu turystycznego

na terenie LGT

Niski

. KB

. KP

. OG

„Przeboje”

„Dylematy”

„Ciężary” „Żywiciele”

. KR

. PK . KR


105

inwestycyjne oraz wzajemną promocję pomiędzy obiektami zlokalizowanymi na

terenie LGT Powiat Świdnicki, jak i regionu, celem uzyskania efektu synergii.

Realizacja wymienionych działań powinna stanowić priorytet w zakresie rozwoju funkcji

turystycznej LGT Powiat Świdnicki, wspomaganej poprzez np. rozwój kultury i sportu.

Natomiast opisane konkretne projekty i przedsięwzięcia będą stanowiły fizyczny przejaw

realizacji celów wskazanych w powyższej Strategii.

11. Komplementarność z innymi dokumentami strategicznymi i

programami rozwoju turystyki

Przygotowanie i opracowanie założeń niniejszej strategii poprzedzone zostało procesem

analizy, w wyniku którego główne cele niniejszej Strategii zostały określone tak aby

korespondowały z celami wyznaczonymi w innych dokumentach o podobnym charakterze, tj.

uwzględniających rozwój branży w regionie oraz całej Polsce.

Opracowana Strategia jest komplementarna z wieloma dokumentami o charakterze

regionalnym i krajowym. Dokładne zestawienie prezentuje tabela poniżej:

Nazwa dokumentu Priorytet/Obszar/Działanie korespondujące z zapisami Strategii

Rozwoju Dolnośląskiego Klastra Turystyki

Poziom Krajowy

Strategia Rozwoju Kraju

2020

W ramach dokumentu wskazuje się na turystykę jako istotny obszar dynamizowania rozwoju gospodarki kraju w perspektywie roku 2020. Podkreśla się jej znaczenie w zapisach następujących obszarów strategicznych:

1. Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka

Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki

II.2.4. Poprawa warunków ramowych dla prowadzenia działalności gospodarczej, m.in. stworzenie korzystnych warunków dla rozwoju przemysłu czasu wolnego (usługi kulturalne, sport, kinematografia, gry komputerowe i on-line, media, także cyfrowe, turystyka)

2. Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna

Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych


106

III.3.3. Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich, m.in. rozwój nowych funkcji obszarów wiejskich oraz wspieranie tworzenia nowych typów miejsc pracy zorientowanych na turystykę, ekologię, czy powiązanych z telepracą w różnych dziedzinach, działania na rzecz poprawy jakości życia i atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej

Ponadto podkreśla się w wielu miejscach dokumentu znaczenia działalności klastrów jako przyszłościowej formy współpracy wielopłaszczyznowej. Przejawia się ona przede wszystkim w zapisach Obszaru strategicznego II. Konkurencyjna gospodarka:

1. II.3.4. Zwiększenie wykorzystania rozwiązań innowacyjnych, m.in.:

wspieranie tworzenia klastrów,

oparcie funkcjonowania klastrów na modelu rynkowo-partycypacyjnym

Polska 2030. Trzecia fala

nowoczesności.

Długookresowa Strategia

Rozwoju Kraju (Projekt).

Część II

W ramach dokumentu wskazuje się na turystykę jako istotny obszar dynamizowania rozwoju gospodarki kraju w perspektywie roku 2030. Podkreśla się jej znaczenie w zapisach następujących celów szczegółowych:

1. Cel szczegółowy 2: Wzmacnianie potencjału rozwojowego oraz przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych:

2.4 Zwiększanie dostępu do kluczowych usług publicznych - działania w tym obszarze dotyczą zwiększania dostępu do usług publicznych, m.in. turystycznych czy kultury, itp.)

2. Cel szczegółowy 3: Wzmacnianie potencjału rozwojowego obszarów wiejskich

3.2 Tworzenie pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich, m.in. poprzez wsparcie dla gospodarstw realizujących programy różnicowania działalności, w wyniku których staną się dostawcami produktów i usług, na które popyt zgłaszali będą głównie mieszkańcy miast, m.in. agroturystyka, oraz wspieranie działań związanych z odnową wsi, poprawą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, a przez to zwiększania atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich.

3.3 Poprawa infrastruktury obszarów wiejskich oraz stopnia dyfuzji na linii wieś - miasto, m.in. budowa infrastruktury transportowej ułatwiającej dostęp do atrakcyjnych turystycznie obszarów wiejskich

Zapisy Strategii Rozwoju DKT wpisują się na ogólnym poziomie we wspomniane cele w szczególności w obszarze rozwoju turystyki na obszarach wiejskich.

Kierunki rozwoju turystyki

do 2015 roku

W dokumencie wskazuje się na rozwój nowoczesnych, konkurencyjnych i

wysokiej jakości produktów turystycznych zachęcających turystów krajowych i

zagranicznych do uprawiania szeroko rozumianej turystyki na terenie Polski.

W dokumencie podkreśla się podejście oparte o koncepcję zrównoważonego

rozwoju w turystyce i wyznacza główne obszary rozwoju polskiej turystyki w

postaci obszarów priorytetowych, tj.:


107

1. Produkt turystyczny o wysokiej konkurencyjności - działania ukierunkowane na tworzenie i rozwój konkurencyjnych produktów turystycznych, rozwój infrastruktury turystycznej, integrację produktów i oferty turystycznej regionów, rozwój przedsiębiorczości i działalności organizacji w dziedzinie turystyki, rozwój wiodących typów turystyki.

2. Rozwój zasobów ludzkich na rzecz rozwoju turystyki - działania ukierunkowane na przygotowanie kadr dla gospodarki turystycznej, rozwój edukacji turystycznej i turystyki społecznej oraz monitorowanie potrzeb branży turystycznej w zakresie kadr zawodowych.

3. Wsparcie marketingowe - działania ukierunkowane na usprawnienie systemu informacji turystycznej oraz zwiększenie efektywności działań marketingowych w turystyce, szczególnie w obszarze promocji.

4. Kształtowanie przestrzeni turystycznej - działania ukierunkowane na kształtowanie rozwoju turystyki w sposób zachowujący i podnoszący wartość przestrzeni (w tym kulturowej, przyrodniczej, krajobrazowej) oraz zwiększanie dostępności turystycznej regionu poprzez rozwój transportu.

Zapisy Strategii Rozwoju DKT są na poziomie ogólnym komplementarne ze wszystkimi obszarami priorytetowymi wyznaczonymi w dokumencie Kierunki rozwoju turystyki do 2015 roku.

Marketingowa strategia

Polski w sektorze turystyki

na lata 2008-2015

Cel strategiczny określony w dokumencie ukierunkowany jest na zwiększenie skuteczności i efektywności działań marketingowych, w kierunku poprawienia rozpoznawalności Polski jako atrakcyjnej destynacji turystycznej. Realizacja ww. celu strategicznego będzie się odbywać poprzez osiąganie czterech celów operacyjnych:

1. Poprawa pozycji konkurencyjnej na rynkach zagranicznych i krajowym.

2. Rozszerzenie atrakcyjnego wizerunku produktów turystycznych poprzez działania marketingowe.

3. Stworzenie sprawnego i efektywnego systemu informacji turystycznej dla poprawy jakości komunikacji ii obsługi turystów.

4. Transfer wiedzy.

Dla Dolnego Śląska wskazano 4 produkty o znaczeniu priorytetowym, tj.:

wypoczynek w górach w ramach turystyki rekreacyjnej(wypoczynkowej),

turystyka miejska i kulturowa,

konferencje i kongresy w ramach turystyki biznesowej,

podróże służbowe w ramach turystyki biznesowej.

Zapisy Strategii Rozwoju DKT wpisują się na ogólnym poziomie we wspomniane cele operacyjne oraz w większości korespondują z produktami o znaczeniu priorytetowym dla Dolnego Śląska.

Program Operacyjny

Infrastruktura i Środowisko

2014 – 2020 (Projekt)

Zapisy nawiązujące do rozwoju turystyki pojawiają się na poziomie osi priorytetowej VI: Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego:

Priorytet inwestycyjny 6.3. Ochrona, promocja i rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego, m.in.: w ramach inwestycji odnoszących się do ochrony dziedzictwa kulturowego wspierane będą projekty z


108

zakresu ochrony, zachowania i udostępnienia, w tym turystycznego, zabytkowych obiektów o znaczeniu ponadregionalnym, dotyczące renowacji zabytków nieruchomych wraz z otoczeniem, konserwacji zabytków ruchomych i ich digitalizacji (w przypadkach kiedy została ujęta jako element projektu).

Poziom Regionalny

Aktualizacja Programu

Rozwoju Turystyki dla

Województwa

Dolnośląskiego

W dokumencie wskazano Subregion Przedgórze Sudeckie jako jeden z 13 na

Dolnym Śląsku. Turystyka w Województwie Dolnośląskim rozwijać się będzie w

oparciu o wspomniane subregiony, na które podzielone zostało całe

województwo. Charakteryzowany w niniejszej Strategii LGT Powiat Świdnicki

obejmuje swym zasięgiem północną i północno-zachodnią część Subregionu

Przedgórza Sudeckiego. Ponadto graniczy z takimi subregionami jak: Subregion

Ślęża, Subregion Sudety Wałbrzyskie oraz Subregion Sowiogórski. Niektóre z ich

obszarów znajdują się również w zasięgu działań wskazanych w niniejszej

strategii. Z tego też względu zapisy Strategii Rozwoju DKT są komplementarne

ze wszystkimi priorytetami wyznaczonymi w dokumencie Aktualizacja

Programu Rozwoju Turystyki dla Województwa Dolnośląskiego, tj.:

PRIORYTET 1. ROZWÓJ PRODUKTÓW.

PRIORYTET 2. WSPARCIE MARKETINGOWE.

PRIORYTET 3. ROZBUDOWA JAKOŚCIOWEJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ REGIONU.

PRIORYTET 4. KAPITAŁ LUDZKI.

Strategia Rozwoju

Województwa

Dolnośląskiego 2020

W dokumencie wskazuje się na TURYSTYKĘ, jako jedną z Makrosfer nr 4), skierowanych na wzmocnienie rozwoju gospodarczego Dolnego Śląska i kierunkujących racjonalny dobór przedsięwzięć, tj.:

„grupa działań zakładających wykorzystanie walorów krajobrazowych, kulturowych i środowiskowych Dolnego Śląska dla zapewnienia rozwoju społecznego i gospodarczego regionu poprzez wzmocnienie przemysłu turystycznego, w szczególności w oparciu o dolnośląskie uzdrowiska”

Zapisy nawiązujące do rozwoju turystyki jako makrosfery przejawiają się w jej uszczegółowieniach oraz na poziomie następujących celów:

Cel 2 - Zrównoważony transport i poprawa dostępności transportowej,

Cel 3 - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP

Cel 4 - Ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa

Cel 6 - Wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników

Cel 7 - Włączenie społeczne, podnoszenie poziomu i jakości życia

W dokumencie tym wskazuje się również na rozwój klastrów – Makrosfera 8 - PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I INNOWACYJNOŚĆ:

Priorytet - 8.1.2. Rozwój gospodarczy oparty o współpracę w ramach klastrów.

Kryteria - 8.3.1. Preferencje dla projektów kooperacyjnych i


109

klastrowych.

Przedsięwzięcia - 8.4.6. Budowa sieci powiązań gospodarczych w regionie, w tym wspieranie powstawania i funkcjonowania klastrów.

Projekt Regionalnego

Programu Operacyjnego

Województwa

Dolnośląskiego 2014-2020

Zapisy nawiązujące do rozwoju turystyki pojawiają się na poziomie następujących Priorytetów inwestycyjnych:

Internacjonalizacja przedsiębiorstw (PI 3.2) – realizowane będą działania ukierunkowane m.in. na: wzmocnienie wizerunku dolnośląskiej gospodarki, obejmujące m.in. promocję gospodarczą i turystyczną regionu (w wymiarze krajowym i międzynarodowym). Wśród beneficjentów wskazano - podmioty zarządzające klastrami.

Rozwój produktów i usług w MŚP (PI 3.3) - wspierane będą przedsięwzięcia prowadzące do wprowadzenia na rynek nowych produktów/usług (w tym turystycznych) lub dokonanie zasadniczych zmian w sposobie świadczenia usług lub procesie produkcyjnym.

E-usługi publiczne (PI 2.3) - realizowane będą projekty zakładające rozwój elektronicznych usług publicznych szczebla regionalnego i lokalnego oraz zwiększenie do nich dostępu dla obywateli, w tym m.in. projektów z zakresu e-kultury, e-turystyki.

Ochrona i udostępnianie zasobów przyrodniczych i kulturowych (PI 6.3 i PI 6.4) - umożliwiona będzie realizacja projektów dot. wykorzystania i udostępnienia lokalnych zasobów przyrodniczych m.in. na cele turystyczne (np. tereny wypoczynkowe, ścieżki rowerowe, ścieżki konne). Wsparcie otrzymają także działania z zakresu ochrony i zachowania zabytków nieruchomych (zabytków najwyższej rangi, które są udostępniane do zwiedzania i generują znaczący ruch turystyczny) wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków wraz z ich otoczeniem, jak również działania związane z przebudową, remontem i wyposażeniem budynków instytucji kultury. Wsparcie nakierowane będzie również na przedsięwzięcia dot. rozbudowy ośrodków edukacji ekologicznej oraz kampanie informacyjno-edukacyjne. Wśród beneficjentów wskazano - organizacje pozarządowe, w tym regionalne i lokalne organizacje turystyczne.


Ukazana komplementarność z innymi strategicznymi dokumentami na poziomie krajowym i

regionalnym daje możliwość pełniejszego i bardziej ustrukturyzowanego wdrożenia w życie

zapisów niniejszej strategii. Przyjęcie zapisów niniejszej strategii bezpośrednio koresponduje

również z działaniami na poziomie planowanych programów operacyjnych krajowych i

regionalnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w perspektywie 2014-2020,

co może sprzyjać pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł finansowania działalności i projektów

DKT.


110

12. Zarządzanie realizacją strategii – wdrażanie, monitoring,

aktualizacja, finansowanie

Każda strategia jest wieloletnim dokumentem programowym, który zawiera ocenę

początkowej sytuacji społeczno-ekonomiczno-środowiskowej, określa słabe i mocne strony,

szanse i zagrożenia, wskazuje wizję, misję, cele strategiczne oraz preferowane kierunki

rozwoju. Jest to więc dokument, który powinien być podstawą prowadzenia właściwej

polityki przez poszczególne podmioty działających na scenie lokalnej, regionalnej czy

krajowej.

W przypadku powyższej Strategii cele operacyjne i kierunki działań służą realizacji

zakreślonych celów strategicznych w ramach określonych obszarów strategicznych. Stanowią

one również podstawę do formułowania potencjalnych projektów i przedsięwzięć, dla

których należy każdorazowo wskazywać:

- podmioty odpowiedzialne za ich realizację,

- niezbędne nakładów rzeczowe i finansowe,

- możliwe do uruchomienia źródła finansowania,

- harmonogram realizacji,

- zakładane efekty.

Natomiast realizacja poszczególnych celów strategicznych powinna sprzyjać osiągnięciu celu

nadrzędnego – Misji oraz ukierunkowanemu rozwojowi przybliżającemu do osiągnięcia

zakładanej Wizji. Aby tak się stało, konieczne jest zorganizowane i uporządkowane

zarządzanie procesem realizacji Strategii.

Proces zarządzania realizacją Strategii obejmuje następujące etapy:

1. wdrożenie,

2. monitorowanie realizacji,

3. aktualizowanie.


111

12.1. Wdrażanie Strategii

Proces wdrożenia Strategii oparty jest na zasadach:

- jawności,

- odpowiedzialności za wykonanie zadań,

- wieloletniego planowania.

W obrębie celów operacyjnych i kierunków działania realizowane będą projekty, na które

składać się będą poszczególne zadania. Opis każdego projektu powinien określać cele

szczegółowe, które będzie realizował, zakres działań, koszt (całkowite i roczne), źródła

finansowania, podmiot realizujący, podmioty współpracujące, koordynatora

odpowiedzialnego za realizację i harmonogram realizacji.

W procesie wdrożeniowym ważną rolę spełniać koordynator działań DKT. Preferowane będą

szczególnie te projekty inwestycyjne, które mają szansę uzyskania znaczącego

dofinansowania zewnętrznego.

Należy zaznaczyć, iż wdrażanie Strategii jest procesem ciągłym i obejmuje sukcesywne

realizowanie przyjętych celów strategicznych, skorelowane z racjonalną i efektywną polityką

finansową DKT. Równolegle powinien zostać wdrożony mechanizm pomiaru i oceny

postępów we wdrażaniu Strategii.

12.2. Narzędzia realizacji strategii

Sprawne i skuteczne realizowanie zapisów zawartych w Strategii Rozwoju DKT wymaga

zorganizowanego i uporządkowanego zestawu narzędzi i instrumentów wspierających

proces jej realizacji. Wśród najważniejszych należy wskazać na narzędzia i instrumenty o

charakterze:

- prawno-administracyjnym, w tym:

budżet DKT

statut DKT,

uchwały regulujące zasady funkcjonowania członków DKT, przedstawicieli

sieci tematycznych, Koordynatora Klastra i innych organów powołanych do


112

życia w drodze uchwał i decyzji Walnego Zgromadzenia Klastra i Rady

Organizacyjnej Klastra.

postulaty i oddziaływanie poprzez członków DKT na działania instytucji

zewnętrznych.

- ekonomicznym i rynkowym, w tym:

uczestnictwo DKT w innych związkach i organizacjach celowych wspierających

rozwój turystyki.

promowanie wśród mieszkańców pozytywnych zachowań i postaw

ukierunkowanych na poszanowanie zasobów zlokalizowanych na obszarze

oddziaływania DKT (m.in. przyrodniczych, kulturowych).

wpieranie tworzenie sprzyjającego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości

(ulgi, zachęty, zwolnienie, itp.),

wyzwalanie lokalnych inicjatyw gospodarczych,

- finansowym, w tym:

stosowanie „montażu finansowego” przy dużych inwestycjach –

organizowanie środków pochodzących z różnych źródeł na realizację działań i

projektów zaproponowanych w strategii.

ubieganie się o finansowanie zewnętrzne – współfinansowanie zadań

wynikających z zapisów strategii.

tworzenie budżetu zadaniowego.

- organizacyjnym i marketingowym, w tym:

organizacja pracy DKT stosownie do oczekiwań członków oraz w celu

sprawnego wdrażania strategii.

organizacja cyklicznych szkoleń, zebrań i spotkań dla członków DKT.

stworzenie odpowiedniego systemu marketingu DKT w celu ułatwienia

promocji wewnętrznej (skierowanej do mieszkańców poszczególnych LGT)

oraz zewnętrznej (inwestorzy, turyści, sponsorzy).


113

12.3. Podmioty zarządzające realizacją Strategii.

Odpowiedzialność za realizację zapisów zawartych w Strategii spoczywa na wszystkich

członkach DKT, w szczególności w zakresie realizacji zapisów dotyczących poszczególnych

LGT. Walne Zgromadzenie Klastra i Rada Organizacyjna Klastra sprawuje nadzór nad

realizacją Strategii, a wszelkie jej zmiany wymagają zatwierdzenia Uchwałą Walnego

Zgromadzenia Klastra.

Z uwagi na fakt, iż cele strategii będą realizowane w perspektywie do roku 2020, lista

proponowanych projektów i przedsięwzięć zawarta w strategii powinna być weryfikowana i

aktualizowana z uwzględnieniem aktualnej sytuacji finansowej DKT oraz możliwościami

finansowania zewnętrznego .

Ponadto bardziej efektywne wdrażanie założeń strategii możliwe będzie dzięki

zintensyfikowanej współpracy władzy samorządowej z podmiotami gospodarczymi,

organizacjami pozarządowymi, a także mieszkańcami obszarów oddziaływania DKT, którzy

przejawiają silne zaangażowane w zakresie rozwój funkcji turystycznej na obszarze, na

którym żyją i funkcjonują.

12.4. Monitorowanie – ocena postępów realizacji Strategii

Monitorowanie wdrażania Strategii jest podstawowym warunkiem realizacji celów

strategicznych oraz Misji określonych w tym dokumencie.

Monitoring służyć ma także kontroli postępu realizacji celów i kierunków działań, weryfikacji

osiągniętych rezultatów i porównywaniu ich zgodności z celami strategicznymi.

Istotnym działaniem będzie również ocena sytuacji zewnętrznej i ocena założeń, które mogą

się dezaktualizować w związku ze zmianami sytuacji DKT, regionu i kraju i będzie wymagała

uaktualnienia i adaptacji do zmieniających się warunków. Ważnym aspektem

zasygnalizowanym we wstępie Strategii, jest dokonywanie aktualizacji i uzupełnienia strategii

o analizę potencjału kolejnych Lokalnych Gron Turystycznych, jakie będą tworzone w ramach

DKT. Każdego roku Koordynator Klastra składać będzie Radzie Organizacyjnej oraz Walnemu

Zgromadzeniu Klastra sprawozdanie z realizacji zadań strategicznych poprzez zobrazowanie


114

wskaźników, mierzalnych i niemierzalnych, dostępnych w statystyce publicznej lub w

wewnętrznym systemie sprawozdawczości DKT.

12.5. Aktualizacja Strategii

Wynikające z monitorowania Strategii zmiany w zapisach dokumentu mogą być dokonywane

na bieżąco w celach operacyjnych i kierunkach działań. Ewentualne zmiany dotyczące

wymienionych obszarów mogą być wprowadzane po zaakceptowaniu przez Radę

Organizacyjną i wprowadzone w formie uchwały Walnego Zgromadzenia Klastra.

12.6. Finansowanie realizacji Strategii.

DKT jako uczestnik życia społecznego i gospodarczego, ma ograniczone możliwości

bezpośredniego (głównie finansowego) wspierania realizacji poszczególnych elementów

Strategii. Może natomiast tworzyć sprzyjające warunki do rozwoju gospodarczego,

przyciągania inwestorów, zdobywania zewnętrznych środków pomocowych i pobudzania

przedsiębiorczości członków Klastra.

Utrzymanie rozwoju DKT, przy ograniczonych wolnych środkach budżetowych wymaga

stosowania montażu finansowego, opartego na partnerstwie publiczno-prywatnym,

pozyskiwaniu środków zewnętrznych i środków z funduszy celowych. Realizacja Strategii

opierać się więc będzie o:

- składki członkowskie,

- zewnętrzne środki pomocowe z funduszy krajowych i europejskich (w tym programy

ministerialne, fundusze UE, mechanizmy finansowe, itp.),

- pozabudżetowe finansowanie wydatków projektowych, w tym partnerstwo

publiczno-prywatne oraz środki finansowe sponsorów.


115

Wykorzystana literatura:

1. Broński K., Rola dziedzictwa kulturowego w rozwoju lokalnym. Doświadczenie polskie doby

transformacji (po 1989 r.), Zeszyty Naukowe nr 706 Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2006.

2. Cluster-Based Economic Development Policy, National Reform Programme, Poland Ministry of

Economy, http://www.mg.gov.pl/files/upload/11783/ KLASTRY_ENG.pdf.

3. Golec A., Strategia rozwoju klastra turystycznego w Sopocie na lata 2012 – 2016, Synergia Research &

Consulting, Sopot 2011.

4. Gołembski G. (pod red.), Kompendium wiedzy o turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

2009.

5. Hall J. i in., A Framework to Measure the Progress of Societies, OECD Statistics Working Paper Series,

Statistics Directorate, Working Paper No 34, Paris 2010.

6. Kaczmarek J., Stasiak A., Włodarczyk B., Produkt turystyczny. Pomysł, organizacja, zarządzanie, PWE,

Warszawa 2010.

7. Kurek W. (red. nauk.), Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

8. Mikos A. v. Rohrscheidt, Turystyka Kulturowa - wokół definicji [w:] Turystyka kulturowa, Czasopismo

Internetowe, nr 1/2008, listopad 2008, www.turystykakulturowa.org, 2008.

9. Płocka. J., Wybrane zagadnienia z zagospodarowania turystycznego cz. I, Toruń 2002.

10. Porter M., Porter o konkurencji, Warszawa, PWN, 2001.

11. Scheer A., 1985, Zapomniane linie kolejowe w województwie wałbrzyskim [w:] Rocznik Świdnicki ’84,

Towarzystwo Regionalne Ziemi Świdnickiej, Świdnica.

12. Scheer A., 1996, Sto pięćdziesiąt lat kolei w Świdnicy na tle kolei śląskich (cz. II lata 1895-1995) [w:]

Rocznik Świdnicki ’95, Towarzystwo Regionalne Ziemi Świdnickiej, Świdnica.

13. Stan i prognoza koniunktury gospodarczej, 80 kwartalny raport oceniający stan koniunktury

gospodarczej w Polsce (III kwartał 2013 r.) oraz prognozy na lata 2013 – 2014, Instytut Badań nad

Gospodarką Rynkową, Warszawa, 2013.

14. Trewin D., Hall J., Developing Societal Progress Indicators: A Practical Guide, OECD Statistics Working

Paper Series, Statistics Directorate, Working Paper No 35, Paris 2010.

15. Wykaz zabytków – dawne województwo wałbrzyskie, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we

Wrocławiu, http://wosoz.ibip.wroc.pl/public/?id=92696.

16. Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007.

Strony internetowe:


http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/85-ksiazanski-park-krajobrazowy.html

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/88-park-krajobrazowy-dolina-bystrzycy.html

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/91-park-krajobrazowy-gor-sowich.html

http://dzpk.pl/pl/parki-krajobrazowe/95-slezanski-park-krajobrazowy.html



http://pl.wikipedia.org/wiki/Linia_kolejowa_nr_302

http://wroclaw.lasy.gov.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=712&Itemid=657&tpe=swidnica

http://wroclaw.lasy.gov.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=718&Itemid=663&tpe=swidnica

http://www.ks-j.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=92&

Itemid=501&lang=pl

http://www.ks-j.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=91&

Itemid=500&lang=pl


116

http://www.norway.org.uk/culture/heritage/cultural/Cultural+Environments.htm

http://www.pi.gov.pl/klastry/chapter_95456.asp;

http://www.powiat.swidnica.pl/strony/powiat_swidnicki_turystyka_pozostale.htm

http://www.pwsz.com.pl/turystyka

http://www.szlak-cysterski.eu/tobject/details/110

http://www.wstt.edu.pl/index.php?what=ekonomia

http://www.wwszip.pl/m-zarzadzanie.html#12

http://www.zsht.swidnica.pl/

Dokumenty rządowe i samorządowe:

1. Aktualizacja Programu Rozwoju Turystyki dla Województwa Dolnośląskiego

2. Kierunki rozwoju turystyki do 2015 roku, Dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 26

września 2008 r., Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa, 2008 r.

3. Marketingowa strategia Polski w sektorze turystyki na lata 2008-2015

4. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju (Projekt). Część II

5. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020 (Projekt)

6. Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020

7. Strategia Rozwoju Kraju 2020

8. Strategia Rozwoju Powiatu Świdnickiego na lata 2010 – 2020 – diagnoza społeczno – gospodarcza.

9. Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020

10. Zaktualizowane warianty rozwoju gospodarczego Polski, Założenia do analizy finansowej – Wytycznych

w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym

projektów generujących dochód, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, grudzień 2012.


117

Spis rysunków

Rysunek 1. Modelowe ujęcie koncepcji funkcjonowania DKT .............................................................................. 13

Rysunek 2. Algorytm decyzyjny - Czy makrootoczenie jest przyjazne dla rozwoju DKT i podmiotów

członkowskich w kontekście kształtowania branży turystycznej? ........................................................................ 16

Rysunek 3. Elementy otoczenia bliższego DKT w obszarze rozwoju funkcji turystycznej ..................................... 30

Rysunek 4. Mapa Powiatu Świdnickiego ............................................................................................................... 37

Rysunek 5. Struktura celów strategicznych i operacyjnych LGT Powiat Świdnicki – schemat myślowy ............... 90

Rysunek 6. Zmodyfikowana macierz BCG dla portfela obiektów dziedzictwa kulturowego LGT Powiat świdnicki –

stan obecny ......................................................................................................................................................... 102

Rysunek 7. Zmodyfikowana macierz BCG dla portfela obiektów dziedzictwa kulturowego LGT – preferowane

kierunki zmian ..................................................................................................................................................... 104

Spis tabel

Tabela 1. Wpływ wybranych czynników politycznych na rozwój funkcji turystycznej, w tym działalność DKT. ... 17

Tabela 2. Wpływ wybranych czynników ekonomicznych na rozwój funkcji turystycznej, w tym działalność DKT.

.............................................................................................................................................................................. 20

Tabela 3. Wpływ wybranych czynników społeczno-kulturowych na rozwój funkcji turystycznej, w tym

działalność DKT ..................................................................................................................................................... 23

Tabela 4. Wpływ wybranych czynników technologicznych na rozwój funkcji turystycznej w DKT ....................... 26

Tabela 5. Ocena wpływu poszczególnych obszarów makrootoczenia na rozwój turystyki przy zastosowaniu skali

5-cio punktowej .................................................................................................................................................... 28

Tabela 6. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie Dobromierz (stan na maj 2011 r.) 43

Tabela 7. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie i Mieście Jaworzyna Śląska (stan na

grudzień 2012 r.) ................................................................................................................................................... 44

Tabela 8. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie Marcinowice (stan na maj 2011 r.) 45

Tabela 9. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Mieści i Gminie Strzegom (stan na styczeń

2013 r.) .................................................................................................................................................................. 47

Tabela 10. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Gminie Świdnica (stan na maj 2011 r.) ... 49

Tabela 11. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Mieście Świdnica (stan na październik 2013

r.) ........................................................................................................................................................................... 51

Tabela 12. Zestawienie obiektów wpisanych do rejestru zabytków w Mieście Świebodzice (stan na maj 2011 r.)

.............................................................................................................................................................................. 53

Tabela 13. Zestawieni danych dotyczących ruchu turystycznego oraz obiektów noclegowych na terenie Powiatu

Świdnickiego w latach 1995-2012. ........................................................................................................................ 69

Tabela 14. Zestawieni danych dotyczących kategorii hoteli na terenie Powiatu Świdnickiego w roku 2012 ....... 70


118

Tabela 15. Zestawieni danych dotyczących kraju pochodzenia turystów zagranicznych korzystających z noclegu

na obszarze LGT Powiat Świdnicki w latach 2005-2012. ...................................................................................... 70

Tabela 16. Analiza SWOT LGT Powiat Świdnicki z ukierunkowaniem na turystykę .............................................. 75

Tabela 17. Strategiczne obszary działalności i rozwoju DKT ................................................................................. 78

Tabela 18. Cele operacyjne i kierunki działań DKT ................................................................................................ 79

Tabela 19. Korzyści z realizacji celów DKT w podziale na grupy beneficjentów ................................................... 83

SSTTRRAATTEEGGIIAA RROOZZWWOOJJUU ... Dolnośląski... · 2 SSttrraatteeggiiaa lRRoozzwwo ojjuu...

Documents

Transcript of SSTTRRAATTEEGGIIAA RROOZZWWOOJJUU ... Dolnośląski... · 2 SSttrraatteeggiiaa lRRoozzwwo ojjuu...