Σχεδιάζοντας την ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού στον Ν.

Καρδίτσας:

Κάποια καλά παραδείγματα προς μίμηση

Έλλη ΒάζουΕΟΤ

στην παρουσίαση αυτή:

• Επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στην ανάπτυξη εκείνης της μορφής αθλητικού τουρισμού που θα μετατρέψει την περιοχή της Καρδίτσας σε all-year-round τουριστικό προορισμό. Πιο συγκεκριμένα:

(α) προσεγγίζουμε διαχρονικά και ορολογικά την έννοια του «αθλητικού τουρισμού»(β) βλέπουμε τι κάνουν χώρες που έχουν αναπτύξει αυτό το είδος (γ) αναφερόμαστε σε πολιτικές υποστηρικτικές προς την ανάπτυξή του(δ) διερευνούμε τον ρόλο του Κράτους στον σχεδιασμό της συγκεκριμένης

τουριστικής πολιτικής(ε) οδηγούμαστε σε παρατηρήσεις και συμπεράσματα

Τουρισμός και Αθλητισμός: μια σύζευξη με μακρά ιστορία

• η σύνδεση μεταξύ του τουρισμού και του αθλητισμού γεννιέται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα

• εκεί συναντούμε εγκαταστάσεις που επιτρέπουν τη φιλοξενία έως και 40.000 ατόμων, ενώ οι αθλητές που εκπροσωπούν τις διάφορες πόλεις συνοδεύονται από υποστηρικτικές αποστολές (supporters)

• στο πέρασμα των χρόνων, ο δεσμός αυτός ισχυροποιείται χάρις στην ανάπτυξη των διαφόρων μορφών αθλητισμού, κυρίως όμως χάρις στον

• νέο τρόπο βίωσης του αθλητισμού ως απόλαυσης, επιστροφής στη φύση και θεραπευτικής υπηρεσίας στην υπερβολικά αγχωμένη κοινωνία των ημερών μας που τοποθετεί την έμφαση σε ζητήματα υγείας, ευεξίας και ποιότητας ζωής

«αθλητικός τουρισμός»: μια πραγματικότητα ακόμα αδιευκρίνιστη

• ως όρος εμφανίζεται για πρώτη φορά στη

δεκαετία του ’80 για να αποδώσει το

σύνολο μιας δραστηριότητας που είναι

λίγο τουρισμός και λίγο αθλητισμός, στο

πλαίσιο της οποίας οι φυσικές και

αθλητικές δραστηριότητες αποτελούν

πλέον τουριστικά προϊόντα και η δράση

βασικό συστατικό των διακοπών (activity

holidays)

• ο αθλητικός τουρισμός αντιπροσωπεύει

μια δυαδική οντότητα: από τη μία

αποτελεί μια προέκταση της έννοιας του

αθλητισμού ως μιας διασκεδαστικής

δραστηριότητας διακοπών (leisure

activity)• από την άλλη, εκφράζει την

ανάγκη της τουριστικής αγοράς να

αναπτύξει προϊόντα και υπηρεσίες ως

εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή

μορφή «ήλιος, θάλασσα, άμμος»,

προκειμένου να μπορέσει η κάθε περιοχή

να αξιοποιήσει τα προϊόντα της καθ’όλη

τη διάρκεια του χρόνου

καλά παραδείγματαη περίπτωση της Ιταλίας Ι

• Αποτελεί καλό παράδειγμα, καθώς στη χώρα αυτή πραγματώνεται η έννοια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

• Εδώ ο ποδηλατικός τουρισμός είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος και λεπτομερειακά οργανωμένος σε κάθε περιφέρεια. Για παράδειγμα:

• στη Regione Lombardia, η Ομοσπονδία των Φίλων του Ποδηλάτου αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα: υπογραμμίζει την οικολογική πλευρά του αθλήματος, προβάλλει τα κοινωνικά οφέλη και χρησιμοποιεί το άθλημα ως μέσο για να αναδειχθούν οι ομορφιές της περιοχής:

• κατά μήκος της λίμνης Varese σχεδίασε διαδρομή για περιπατητές και ποδηλάτες που επιτρέπει ταυτόχρονα την πρόσβαση στο Como, ενώ

• συνδυάζοντας τη χρήση ποδηλάτου και τρένου ο τουρίστας μπορεί να επισκεφτεί και άλλα σημεία του ενδιαφέροντός του.

καλά παραδείγματαη περίπτωση της Ιταλίας ΙΙ

• Στους Δολομίτες ένα εξειδικευμένο Bike Resort προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες στους λάτρεις του αθλήματος:

• μονοπάτια, που έχουν ειδικά τροποποιηθεί για να αποτελέσουν ασφαλείς ποδηλατικές διαδρομές, ενώ άλλα έχουν σχεδιασθεί ακολουθώντας το φυσικό περίγραμμα της περιοχής

• διαδρομές που ποικίλουν, απευθυνόμενες σε απαιτητικούς και έμπειρους ποδηλάτες, σε λιγότερο έμπειρους και σε αρχάριους

• εκπαιδευτές για όσους επιθυμούν να κάνουν μαθήματα• δυνατότητα ενοικίασης ποδηλάτων αλλά και • ειδικά διαμορφωμένα ξενοδοχεία για όσους μεταφέρουν το δικό τους

ποδήλατο.

καλά παραδείγματαη περίπτωση της Ιταλίας ΙΙΙ

• Τέλος, η Τοσκάνη, μέσα από την ιδιαίτερα πλούσια ιστοσελίδα της, προσφέρει:

• οδηγίες σχετικά με τους δρόμους των πόλεων όπου μπορεί κάποιος να κάνει ποδήλατο

• πληροφορίες για ξενοδοχεία που φιλοξενούν ποδηλάτες, διοργανώνουν θεματικές εκδρομές (όπως ημέρες ποδηλασίας αφιερωμένες στην οικογένεια) και δυνατότητα κράτησης δωματίων on line

• πολιτιστικές εκδηλώσεις που συνδέονται με τις ποδηλατικές διαδρομές: η «Sentiero della Bonifica», μια περιήγηση με ποδήλατο μέσα από τα αρχαία μνημεία των Ετρούσκων που κάνει τους ποδηλάτες συμμέτοχους στην αναβίωση του αρχαίου αυτού πολιτισμού.

καλά παραδείγματαη περίπτωση της Κύπρου Ι

• Η Κύπρος φαίνεται ότι έχει φροντίσει ιδιαίτερα την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού προσφέροντας μια ενδιαφέρουσα ποικιλία αθλητικών δραστηριοτήτων με:

• τρία γήπεδα γκολφ (τα δύο κοντά στο μέρος όπου γεννήθηκε η Αφροδίτη και το άλλο σε μία κοιλάδα κοντά σε ένα μοναστήρι του 12ου αι.)

• για τον σχεδιασμό τους κλήθηκαν διάσημοι βρετανοί αρχιτέκτονες, ενώ club houses ενσωματωμένα στους χώρους διαφημίζουν την παραδοσιακή κυπριακή αρχιτεκτονική και παράλληλα προωθούν την κυπριακή κουζίνα

• στο γκολφ Aphrodite Hills το club house φιλοξενεί εκδηλώσεις και ιδιωτικά πάρτι, ενώ το θέρετρο περιλαμβάνει ξενοδοχείο πέντε αστέρων, ακαδημία τένις, εγκαταστάσεις γυμναστηρίου, επαύλεις, διαμερίσματα προς πώληση ή ενοικίαση, spa, πλατεία χωριού με καταστήματα και εστιατόρια.

καλά παραδείγματαη περίπτωση της Κύπρου ΙI

• Διαθέτει περιπατητικές διαδρομές, όπως:• περπάτημα στην οροσειρά του Τροόδους και στο ακρωτήρι του Ακάμα: εδώ,

τα μονοπάτια φέρουν ονομασίες αρχαίων θεών, παράλληλα ικανοποιείται το ενδιαφέρον των γεωλόγων και η ενασχόληση των πτηνοπαρατηρητών, ενώ κάποια από αυτά τα μονοπάτια οδηγούν σε μοναστήρια και Βυζαντινές εκκλησίες

• η Κύπρος συνιστά επίσης το ανατολικότερο άκρο του ευρωπαϊκού μονοπατιού μεγάλου μήκους Ε4, ένα διεθνές δίκτυο περιπατητικών διαδρομών που ξεκινά από το Γιβραλτάρ και διασχίζει την Ισπανία, Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Κρήτη και Κύπρο.

• Διοργανώνει επίσης διεθνείς και τοπικές ποδηλατικές εκδηλώσεις κάθε άνοιξη καλύπτοντας πολλές περιοχές του νησιού. Γενικά, στην Κύπρο υπάρχουν αρκετά κέντρα ποδηλασίας που προσφέρουν υπηρεσίες, πληροφορίες για διαδρομές, καθοδήγηση και υποστήριξη και μπορούν να οργανώσουν ταξίδια μέσα από διαφορετικά τοπία, συνδυάζοντας το βουνό, τα αμπέλια, τις φυτείες με τις ελιές αλλά και τα αρχαία ιστορικά μνημεία.

καλά παραδείγματαη περίπτωση της Κύπρου ΙIΙ

• Τέλος, αποτελεί προπονητικό προορισμό, αφού διαθέτει το κατάλληλο κλίμα αλλά και τις κατάλληλες υποδομές, όπως:

• γήπεδα, υποστηρικτικές υπηρεσίες, θέρετρα τα οποία συνδέονται με γήπεδα, κάλυψη ιατρικών αναγκών (φυσιοθεραπεία, έλεγχο ντόπινγκ) και διαγνωστικά κέντρα

• ο εκσυγχρονισμός των αθλητικών εγκαταστάσεων έγινε ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, καθώς την Κύπρο επέλεξαν αρκετές ομάδες για να προπονηθούν

• εδώ, λαμβάνει χώρα και η προετοιμασία της κολύμβησης• το νησί διαθέτει πισίνες 50 μέτρων σε όλες τις πόλεις, αρκετές από τις οποίες ανήκουν σε ξενοδοχεία, συνδυάζοντας έτσι τη διαμονή με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις (spa, ινστιτούτα ομορφιάς, γυμναστήρια).

καλά παραδείγματααπό διάφορες περιοχές της Ελλάδας

• ΚΡΗΤΗ: Εδώ, μέσω της κοινοτικής πρωτοβουλίας EQUAL η αναπτυξιακή σύμπραξη all-ways tourism έχει σχεδιάσει διαδραστικές εικονικές επισκέψεις/περιηγήσεις αθλητικού τουρισμού, με σκοπό την παραγωγή ψηφιοποιημένου χάρτη πολιτιστικών διαδρομών και περιοχών αθλητικού ενδιαφέροντος, ο οποίος

• θα χρησιμοποιείται από τα ταξιδιωτικά γραφεία που θα δικτυωθούν ώστε να αποτελέσουν πρότυπο για την παραγωγή εξειδικευμένων τουριστικών προϊόντων

• η Ερευνητική Μονάδα Ελλάδος είναι η τρίτη Ερευνητική Μονάδα στον κόσμο για το Διεθνές Συμβούλιο Αθλητικού Τουρισμού

• κύριος σκοπός της είναι η ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού ως πεδίου ερευνητικής, ακαδημαϊκής, επαγγελματικής και επιχειρηματικής ενασχόλησης.

• ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ: το Πόρτο Καρράς συνδυάζει άρτιες αθλητικές εγκαταστάσεις και εξαιρετικές συνθήκες διαμονής, για αθλητικές διοργανώσεις σε ιππασία και γκολφ

• ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ: Κέντρο Προετοιμασίας αθλητών

Πολιτικές που προωθούν την ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού

• Σε επίπεδο ΕΕ, ένα σημαντικό βήμα πραγματοποιήθηκε με τη Λευκή Βίβλο για τον Αθλητισμό: ο αθλητισμός υποστηρίζεται από κοινοτικά προγράμματα και δημιουργεί ευκαιρίες χρηματοδότησης επενδύσεων στον τομέα των αθλητικών δραστηριοτήτων (π.χ. αθλητικός τουρισμός), ενώ προετοιμάζει το έδαφος για την ανάπτυξη των δικτύων αθλητικού τουρισμού.

• Το άρθρο 149 της ΣτΛ (2007) δίνει στον αθλητισμό συγκεκριμένη δημοσιονομική γραμμή, στηρίζοντας έτσι οργανωτικές δραστηριότητες στον αθλητικό κόσμο (π.χ. ανταλλαγή καλών πρακτικών) αλλά και αθλητικές δραστηριότητες που αναδεικνύουν την κοινωνική λειτουργία του αθλητισμού.

• Τον Απρίλιο του 2009 κατατέθηκε πρόταση ποδηλατικού τουρισμού για όλη την Ευρώπη: μια ποδηλατική διαδρομή 6.800 km, που θα διασχίζει 150 εθνικά πάρκα, προστατευόμενες περιοχές με χλωρίδα και πανίδα, μνημεία, μουσεία και εγκαταστάσεις. Η ίδια η διαδρομή θα αποτελεί μνημείο διαχωρισμού της Ευρώπης.

• Ο επενδυτικός νόμος κάνει λόγο για τον «εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων που αφορά τη δημιουργία συμπληρωματικών εγκαταστάσεων με την προσθήκη νέων κοινόχρηστων χώρων, νέων χρήσεων επί κοινοχρήστων χώρων, πισινών και αθλητικών εγκαταστάσεων σε ξενοδοχειακές μονάδες τουλάχιστον κατηγορίας τεσσάρων αστέρων (4*), με σκοπό την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών» και

• την «ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισμό συνεδριακών κέντρων, χιονοδρομικών κέντρων, κέντρων αξιοποίησης ιαματικών πηγών, τουριστικών γηπέδων γκολφ, κέντρων θαλασσοθεραπείας, κέντρων τουρισμού υγείας.

Παρατηρήσεις

• Από τα παραδείγματα που προηγήθηκαν, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι:• ο αθλητικός τουρισμός συνδέεται άρρηκτα με τον πολιτισμό του κάθε τόπου• αν και διακριτή μορφή τουρισμού, αποτελεί μέρος της συνολικής εμπειρίας που

αποκομίζει ο επισκέπτης από τη διαμονή του σε μια χώρα• κάποιες αθλητικές δραστηριότητες, όπως η πεζοπορία και η ποδηλασία,

αποτελούν στην πραγματικότητα μέσο προκειμένου να αποκαλυφθούν ανεξερεύνητες ομορφιές του τόπου μας αλλά και να προβληθούν καθημερινές, παραδοσιακές συνήθειες, ξεχωριστές σε κάθε τόπο

• ο αθλητικός τουρισμός συνιστά μια ήπια μορφή τουρισμού που διδάσκει τον σεβασμό στο περιβάλλον, το οποίο άλλωστε αποτελεί το βασικό σκηνικό για την ανάπτυξή του

• διασταυρώνεται με άλλες μορφές τουρισμού, όπως τον θρησκευτικό, πολιτιστικό, γαστρονομικό, φυσιολατρικό κτλ.

• είναι απόλυτα συνυφασμένος με τους στόχους για τη βιώσιμη (αειφορική) ανάπτυξη που έχουν τεθεί στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Ανάπτυξης του Ν. Καρδίτσας.

Προτάσεις για τον σχεδιασμό πολιτικής αθλητικού τουρισμού Ι

Οι κρατικοί φορείς τουρισμού οφείλουν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού:

• Με τον σχεδιασμό τουριστικής πολιτικής σαφώς στοχευμένης στον αθλητικό τουρισμό, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης που θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή των επιχειρηματιών στην ανάπτυξη της νέας αυτής μορφής τουρισμού (αντιπρβλ. αγροτουρισμό).

• Με την top-down προσέγγιση: οι φορείς τουρισμού (ΕΟΤ, ΥΤΑΝ) θα πρέπει να διαχέουν την απαιτούμενη γνώση προς την Περιφέρεια ενημερώνοντας για την καλύτερη αξιοποίηση προγραμμάτων που αφορούν τον αθλητικό τουρισμό.

• Με τη διευκόλυνση των συμπράξεων μεταξύ των τοπικών δραστών και των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων απλοποιώντας τις γραφειοκρατικές διαδικασίες.

• Με την απόδοση “ετικέτας” σε επιχειρήσεις που ικανοποιούν συγκεκριμένα κριτήρια: έτσι δημιουργούνται εξειδικευμένα προϊόντα και επιτυγχάνεται ο συντονισμός των δραστών που εμπλέκονται στην παραγωγή του τουριστικού προϊόντος.

• Με τον σχεδιασμό μεγάλων και ευρέως διαφημιζόμενων εκδηλώσεων, προκειμένου κάθε περιοχή να συνδεθεί άρρηκτα με κάποια αθλητική δραστηριότητα.

Προτάσεις για τον σχεδιασμό πολιτικής αθλητικού τουρισμού ΙΙ

• Σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, το marketing θα πρέπει να επικεντρωθεί στην προώθηση εκείνων των δραστηριοτήτων που αποτελούν τα δυνατά σημεία του τόπου (π.χ. με την έκδοση πολυτελών οδηγών και τον σχεδιασμό ιστοσελίδων, που θα περιέχουν λεπτομερή πληροφόρηση για κάθε δραστηριότητα: χάρτες, ονόματα επιχειρήσεων, καθοδήγηση κτλ.)

• Η περιοχή θα πρέπει να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο να παρέχει ένα προσεγμένο φυσικό περιβάλλον, μέσα από τη στενή συνεργασία με περιβαλλοντικούς φορείς.

• Ο σχεδιασμός της πολιτικής για τον αθλητικό τουρισμό θα πρέπει να λάβει υπόψη του τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες του τόπου μας. Δεν ξεχνάμε ότι μέσω αυτής της μορφής τουρισμού επιδιώκουμε την καταπολέμηση της εποχικότητας και τη σε βάθος χρόνου κοινωνικοοικονομική ανάπτυξή του.

• Οι συνεργασίες σε τοπικό επίπεδο αποτελούν εύφορο έδαφος για τη δημιουργία clusters, στενών δηλαδή συνεργιών, στο πλαίσιο των οποίων διευκολύνεται η ανταλλαγή γνώσης, ισχυροποιούνται οι ΜΜΕ έναντι των πολυεθνικών επιχειρήσεων και βοηθούν στην παροχή ολοκληρωμένου τουριστικού προϊόντος.

Εν κατακλείδι, ο Ν. Καρδίτσας:

• θα πρέπει να αναζητήσει και να αποκομίσει όλα τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η διοργάνωση των επικείμενων Μεσογειακών Αγώνων

• όχι μόνο για να φιλοξενήσει τα αγωνίσματα που επιθυμεί ή να εκσυγχρονίσει τις υπάρχουσες αθλητικές εγκαταστάσεις αλλά και

• για να οικοδομήσει μια σε βάθος χρόνου πολιτική για τον αθλητικό τουρισμό• ως μία από τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού (πρβλ. θρησκευτικός) που θα

καταστήσουν την περιοχή all-year-round προορισμό, με δικό της ξεχωριστό “labeling” • στην προσπάθεια αυτή είναι απαραίτητη η συνεργασία όλων των τοπικών φορέων,

των επιχειρηματιών του τουρισμού αλλά και των εξειδικευμένων σε θέματα αθλητικού τουρισμού

• μέσω της διάχυσης και ανταλλαγής της απαραίτητης Γνώσης,• καθώς, όπως λέγεται:

Όλοι μας είμαστε άγγελοι με ένα φτερό και μόνο αγκαλιασμένοι μπορούμε να πετάξουμε ψηλά…

ευχαριστώ πολύ…Έλλη Βάζου